diff --git a/train/413833712.json b/train/413833712.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2d3f1ea0adbd37b52310ea1023d82a9cdaeb4c1b --- /dev/null +++ b/train/413833712.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مقدمۀ مارشال برمن بر مانیفست کمونیست", + "subtitle": "انتشارات پنگوئن نسخۀ جدیدی از «مانیفست کمونیست» را در مجموعۀ آثار کلاسیک خود به چاپ رسانده است", + "introduction": "مارکس فکر می‌کرد که شکسپیر نخستین نویسندۀ تماماً مدرنِ جهان است. اما نویسنده‌ای در حد و اندازۀ شکسپیر نیز اگر نیروهای جدیدِ سرمایه‌‌داری نبود، نمی‌توانست در سراسر جهان نامبردار شود. توجه به نیروهای زاینده و بی‌سابقۀ سرمایه‌داری، نقطۀ تمایز مارکس از دیگر متفکرانِ رادیکالی بود که منتقدِ سرمایه‌داری بودند. بدین سبب است که متنِ مانیفست حزب کمونیست، با ستایشی تمام‌عیار از سرمایه‌‌داری آغاز می‌شود.", + "content": "دیسنت — امروزه و در آستانۀ قرن بیست و یکم مانیفست کمونیست کم‌تر از هر زمان دیگری خوانده می‌شود. مردمانی که در عنفوان جوانی‌شان هستند به‌دشواری روزهایی را به یاد می‌آورند که دولت‌های کمونیستی بر پهنۀ گسترده‌ای از جهان سیطره داشتند، سیطره‌ای که سال‌های مدیدی به درازا انجامید. سیستم آموزشی کمونیستی به طرق متعددی هم موفق بود و هم بسیار کارآمد؛ اما در این سیستم‌ها مارکس و انگلس همچون قدیسانی پرستیده می‌شدند و همین امر ساختار آموزشی این کشورها را معوج و مغشوش ساخته بود. مردمانی که هیچ تصوری از قدیسان حامی ندارند لابد نمی‌توانند چنان سیستمی را در خیالشان مجسم کنند (البته آمریکایی‌ها نباید خام‌دلانه تصور کنند که بی‌بروبرگرد در زمرۀ چنین مردمانی‌اند). برای دهه‌های بی‌شماری هر فردی که در هر جایی از جهان می‌خواست خود را در نهادهای کمونیستی بالا بکشد باید بندها و مضمون‌هایی از نوشته‌های مارکس را، همچون واجبی عینی، به‌جان حفظ می‌کرد و در وقت ضرورت با فصاحت تمام بر زبان می‌راند. البته انتظار این بود که فرد چیزی دربارۀ سایر ایده‌های مارکسی نداند؛ ایده‌هایی دربارۀ کار ازخودبیگانه، سلطۀ دولت و ایدۀ آزادی.\n پس از فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ سیستم سیاسی کمونیسم نیز در چشم‌به‌هم‌زدنی سقوط کرد. در سرتاسر اروپای مرکزی و شرقی مجسمه‌های مارکس و انگلس را پایین کشیده و خرد کردند. تصاویر چنین لحظاتی تا مدتی عکس اول مجله‌ها بود. برخی، شکاکانه، بر آن بودند که خراب‌کردن مجسمه‌ها نیاز به سازمان و سامان‌دهیِ ویژه‌ای دارد و می‌پرسیدند کدام گروه، در پشت صحنه، این اقدامات را رهبری می‌کند. پاسخ هرچه باشد، ناگفتنی است که در پایان قرن بیستم بسیاری از شهروندانی که پیشتر در جوامع کمونیستی می‌زیستند احساس می‌کردند که زندگی بدون مارکس یعنی رهایی.\n طرفه اینکه افرادی که بیش از دیگران عمر خود را در کارِ خواندن مارکس گذرانده بودند نیز در این هیجان و شادی سهیم بودند؛ خواننده‌ای که شیفتۀ نویسنده‌ای است نمی‌خواهد محبوبش بدل به یکی از عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی «ساندی اسکول»۱ها شود که قرار است نماد حکمت خفیه باشند. آنها- و من باید بگویم «ما»ها – فقط زمانی به هیجان درمی‌آییم که ببینیم هالۀ قداست از پیرامون نویسندۀ محبوبمان به کناری رفته است. قدیس‌سازیِ دولت‌های کمونیستی از مارکس پس از ۱۹۱۷ فاجعه‌ای تمام‌عیار بود. هیچ متفکری نمی‌خواهد که بدل به شمایلی برای تیمّن و تبرک دیگران شود.\n روشنفکران در اقصی‌نقاط جهان به این ویرانی آخرزمانی به‌منزلۀ «گناهی مقدس»۲ خوشامد گفتند. یکی از مدیران قدیمی من در سیتی کالج – که در اروپای شرقی و در دوران حکومت‌های کمونیستی زیسته بود – می‌گفت که دیوار برلین فروریخته است و دیگر نباید به من اجازه بدهند تا مارکس درس دهم؛ چون «۱۹۸۹ثابت کرد که دوران تدریس مارکسیسم گذشته است». من به او گفتم با ازمیان‌رفتن دولت‌های پلیسی اتفاقاً امروزه خواندن مارکس بیش از هر زمان دیگری هیجان‌انگیز است، چون مارکسِ قدیس دست و پایش را جمع کرده است. حالا می‌توانیم بی‌واسطه چهره در چهرۀ متفکری بدوزیم که ما را با تناقض‌ها و دینامیک‌های حیات سرمایه‌داری آشنا کرد. او در پاسخ من فقط خندید؛ اما ظاهراً در پایان قرن این شادی فراگیر شده است. جان کسیدی، کارگزار مالی مجلۀ نیویورکر، در ۱۹۹۷ به ما می‌گفت که وال‌استریت مملو از گروه‌های تحقیقاتی‌ای است که آثار مارکس را زیر ذره‌بین گرفته‌اند تا بسیاری از ایده‌های محوری آثار مارکس را فهمیده و صورتبندی کنند: «جهانی‌شدن، نابرابری، فساد سیاسی، مدرنیزاسیون، فقر، پیشرفت‌های تکنولوژیک… ماهیت تخدیریِ هستیِ مدرن». او می‌گفت که مارکس «متفکر آیندۀ وال‌استریت» است.\n خواندن مانیفست می‌تواند بیش از هر کتاب دیگری که تاکنون نوشته شده است به ما دربارۀ این موضوعات و مضامین بیاموزد. عمدۀ جذابیت مانیفست از این ایده ناشی می‌شود که گسترۀ وسیعی از پدیدارهای مدرن با یکدیگر مرتبط‌اند. مارکس گاهی می‌کوشد تا این روابط را تبیین کند و در باقی موارد تبیین این نسبت‌ها را بر عهدۀ ما می‌گذارد.\n پرسش اینجاست که این ربط و نسبتها از چه سنخی‌اند. مارکس در وهلۀ نخست – و برخلاف تصور متعارف – سرمایه‌داری را تا حد اعجاب تحسین می‌کند. مارکس از همان ابتدای کتاب و در «بخش نخست: بورژواها و پرولتارها» فرایندهای برساخت مادی‌ای را توصیف می‌کند که سرمایه‌داری بدان دست یازیده و نیز به تحلیل هیجاناتی می‌نشیند که از دل این فرایند سر برآورده‌اند. وجه منحصربه‌فرد تحلیل مارکس از شیوۀ خاصی نشأت می‌گیرد که او فرایندهای تاریخی را با هیجانات و عواطف مرتبط می‌سازد. به دیدۀ او سرمایه‌داری این احساس را در افراد پدید آورد که گویی آنها در دل امری جادویی و لایُدرَک و لایوصَف قرار گرفته‌اند:\n بورژوازی توانسته نیروهای تولیدیِ‌‌ِ عظیم و غول‌آسایی خلق کند، فراتر است از هر آنچه مجموع نسل‌های پیشین ایجاد کرده‌اند. به‌بند کشیدنِ نیروهای طبیعت برای خدمت به انسان، تولید ماشینی، به کار گرفتن شیمی در صنعت و کشاورزی، کشتی بخار، راه‌آهن‌ها و …، مهیاساختنِ سرتاسرِ قاره‌ها برای کشاورزی، کانال‌کشیِ رودخانه‌ها و پدیدآوردنِ جمعیت‌هایی انبوه در یک چشم‌به‌هم‌زدن؛ مردمان کدام یک از قرون گذشته تصور می‌کردند که چنین نیروهای تولیدی‌ای در بطن کار اجتماعی نهفته باشد؟\n یا در بند قبلی، دربارۀ دینامیسم درونی سرمایه‌داری -که هم مادی است و هم معنوی- چنین می‌نویسد: حیات و ممات بورژوازی تماماً بسته است به انقلاب مداوم در ابزار تولید و از این طریق در روابط تولید و، توأم با آنها، انقلاب در تمامیت روابط جامعه… انقلاب مداوم در تولید، آشفتگی بی‌وقفۀ مناسبات اجتماعی، تردید و اضطراب فراگیر و بی‌پایان از جمله خصایصی هستند که دوران بورژوازی را از تمامی دوران‌های دیگر متمایز می‌سازد. تمامی روابط فسرده و یخ‌زده، هم‌عنان با سلسله‌ای از تعصبات و جزمیات کهن و تقدیس شده، محو می‌شوند و همۀ روابط تازه‌شکل‌گرفته پیش از آنکه قوام بگیرند فرومی‌پاشند. هرآنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود؛ هرآنچه مقدس است عرفی می‌شود و انسان، ناگزیر، خود را چهره در چهرۀ شرایط واقعی زندگی‌اش و روابطش با همنوعش می‌بیند.\n بخش اول مانیفست مملو است از جمله‌هایی با طنینی همچون جملات بالا. معاصران مارکس این جملات را نادیده نگرفتند؛ به دیدۀ برخی رفقای رادیکالِ مارکس، مانند پرودن و باکونین، ستایش او از سرمایه‌داری خیانتی به قربانیانِ این نظام بود. این اتهام هنوز این طرف و آن طرف شنیده می‌شود و باید بدان پاسخی درخور داد. مارکس از سرمایه‌داری متنفر بود، اما منافع عظیم مادی و معنوی‌ای را نیز که محصول سرمایه‌داری بود از نظر دور نمی‌داشت. مارکس می‌خواست تمامی افراد از محصولات این نظام بهره‌مند شوند نه اینکه طبقۀ کوچک حاکم آن‌ها را به انحصار خویش درآورد. این گفتۀ مارکس زمین تا آسمان متفاوت است با جنون توتالیتاریستی‌ای که مشخصۀ افراطیانی بود که می‌خواستند همه چیز را به آتش بکشند. برخی از این منتقدان، مانند پرودن، فی‌الواقع از خود دوران مدرن منزجر بودند و خواب دوران طلایی‌ِ روستاهای دهقانی را می‌دیدند که هر کس در جایگاه خویش قرار داشت و خود را سعادتمند می‌دید. برخی افراطیان دیگر، از نویسندۀ کتاب مکاشفات تا توماس مونتسر تا ورلاکِ جوزف کنراد تا یونابامبر، در واقع خشمشان معطوف به نفس واقعیت و حیات انسانی بود. این خشمِ آخرالزمانی موجدِ هیجاناتی آنی و زودگذر بود. نظرگاه خود مارکس، اما، سنجیده‌تر و پیچیده‌تر بود و به درد ساده‌اندیشانی نمی‌خورد که در پی پاسخی فوری بودند. از سوی دیگر، دیدگاه مارکس مناسب آنانی است که دست از خام‌دلی‌ها شسته‌اند و خود را مواجه با جهانی می‌بینند که به‌مراتب پیچیده‌تر و مبهم‌تر از جهانی است که رفقای مارکس می‌دیدند.\n مارکس نخستین کمونیستی نبود که جهانِ خلاقانۀ سرمایه‌داری را می‌ستود. این رویکرد را می‌توان در آثار برخی از بزرگترین «سوسیالیست‌های اتوپیست» نسلِ پیش از مارکس دید، یعنی افرادی همچون رابرت اوون، سن‌سیمون و پیروان خوش‌فکر آن‌ها؛ اما مطمئناً مارکس نخستین نویسنده‌ای بود که سبکی پدید آورد که این خلاقیت را در پیشگاه قرن بیستم آشکار و آفتابی می‌کرد. برای خوانندگانی که با زبان تی. اس. الیوت و ازرا پاوند و اتباعشان پرورش یافته‌اند بسیار آسان است که ظرایف هنری و شاعرانۀ مانیفست را بعینه ببینند. مارکس در مانیفست پهنۀ گسترده‌ای از ایده‌ها و مسائل را پیش چشم آورده است که تاکنون هیچ کس نتوانسته بود آن‌ها را یکجا کنار هم جای دهد. اگر بتوانید افقی را تصور کنید که مارکس به تصویر کشیده، گامی اساسی به‌سوی فهم جهان مدرن برداشته‌اید.\n من سبک ویژۀ مانیفست را نوعی سبک غنایی اکسپرسیونیستی می‌دانم. پاراگراف‌ها یکی پس از دیگری همچون موج خود را بر صورت ما می‌کوبند و ما را خیس و لرزان بر جای می‌نهند. نثرِ مارکس با شتابی نفس‌گیر پیش می‌تازد و ما را بی‌هیچ راه و راهنمایی جولانگاه تاخت‌وتازش می‌کند؛ مرزها و محدودیت‌ها را یکی پس از دیگری در هم می‌شکند و مدام ما را در دریای ایده‌ها و تجربیات غوطه‌ور می‌سازد. برای مارکس فهرست‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کنند، چنانکه برای هم‌روزگارانش مانند دیکنز و ویتمن. بخشی از افسون این سبک برگرفته از القای این حس است که فهرست‌ها هیچ نهایتی ندارند و به روی حال و آینده گشوده‌اند؛ فهرست ما را فرامی‌خواند تا خودمان تجربه‌ها و ایده‌ها و چیزها را در کنار هم گرد آوریم و حتی خود را نیز از قلم نیندازیم؛ اما به نظر می‌رسد که هر یک از مؤلفه‌های این مجموعه‌ها در آستانۀ تصادم با یکدیگرند و چه‌بسا کل این انبوهه به ضربتی از هم بپاشد. از هر پاراگراف که به پاراگراف بعدی گذر می‌کنیم در این احساس غرقه می‌شویم که در صعب‌العبورترین و خطرخیزترین گردنۀ قرون نوزدهم سوار سریع‌ترین و عظیم‌ترین قطار زمانه شده‌ایم و گرچه چراغ‌ها را روشن کرده‌ایم اما در راهی قدم برمی‌داریم که هیچ راه و رهنمایی دیده نمی‌شود.\n***\nبه نظر مارکس چشم‌گیرترین خصیصۀ دوران مدرنْ افق جهانی و بافت جهان‌وطنانۀ آن است. بسیاری از مردم امروزه چنان دربارۀ اقتصاد جهانی سخن می‌گویند گویی این پدیده به‌تازگی از کتم عدم بیرون آمده است. مارکس به ما کمک می‌کند تا طریقه‌ای را مشاهده کنیم که اقتصاد جهانی از طریق آن در سرتاسر جهان عمل می‌کند:\n نیاز به گسترشِ مداومِ بازارْ بورژوازی را بر آن داشته است تا سرتاسر کرۀ خاکی را درنوردد. بورژوازی باید در هر رخنه‌ای خانه کند؛ در همه‌جا مستقر شود و با همه جا رابطه‌ برقرار کند.\n بورژوازی، با بهره‌کشی از بازار جهانی، به مصرف و تولید در سرتاسر جهان صبغه‌ای جهان‌وطنانه بخشیده است… تمامی صنایع ملی ریشه‌دار و کهن‌آیین یا از بین رفته‌اند یا هم‌اکنون در حال زوال‌اند. صنایع جدید صنایع ملی قدیمی را از بن برانداخته‌اند. فرایند تولیدی این صنایع جدید برای ملل متمدن حکم مرگ و زندگی را دارد، صنایعی که محصولاتش نه‌فقط در خود این کشورها که در اقصی‌نقاط این کرۀ خاکی مصرف می‌شود.\n مارکس بر آن بود که این فرایند گسترش جهانی نمایانگر یکی از خیره‌کننده‌ترین آیرونی‌های تاریخ است. بورژواهای مدرن عموماً در بند آرزوها و خواست‌های حقیرشان گرفتارند؛ بااین‌حال، تقاضای وقفه‌ناپذیر بورژواها برای کسب سود آن‌ها را به دامان همان افق بی‌نهایت و ساختار-رانۀ۳ سیری‌ناپذیری می‌اندازد که یادآور قهرمانان بزرگ رمانتیک است، قهرمانانی همچون دون ژوان، چایلد هارولد یا فاوستِ گوته. شاید تنها فکر و ذکر آن‌ها افزایش سودِ شخصی‌شان باشد، اما همین کوته‌بینیِ آن‌ها فرایند ادغام و یکپارچه‌سازی‌ای را می‌آغازد که چشم بشر تاکنون به خواب هم ندیده است؛ چشم‌اندازِ حقیرانه و سطحی آن‌ها راه را بر ژرف‌ترین دگرگشت‌ها می‌گشاید؛ فعالیتِ اقتصادیِ صلح‌آمیزِ آن‌ها تک‌تک جوامع بشری را، از بدوی‌ترین قبایل تا اتحاد جماهیر شوروی قدرتمند، نیست و نابود می‌کند، چنان‌که گویی بمبی بر سر آن‌ها فرود آمده است. مارکس با تمام وجود متنفر است از بلایی که توسعۀ سرمایه‌دارانه بر سر انسان آورده است، اما بر آن است که افق جهانی‌ای که سرمایه‌داری پیش روی انسان گشوده است یکی از بزرگترین دستاوردهای بشری بوده است و سوسیالیسم و کمونیسم باید بر روی این بنیان‌ بالا روند. فراموش نکنیم که بند انتهایی مانیفست از کارگران «در سرتاسر جهان» می‌خواهد که متحد شوند.\n یکی از رویدادهای سرنوشت‌ساز دوران مدرن این است که برای نخستین بار در تاریخ فرهنگی جهانی بسط و اشاعه پیدا کرد. مارکس در زمانی دست به قلم می‌برد که رسانه‌های جمعی تازه داشتند از آب و گل درمی‌آمدند. تحلیل مارکس در قفای گوته بود، گوته‌ای که در سال پایانی عمرش و در گفت‌وگو با اکرمان از «ادبیات جهانی» دم می‌زد. اکنون از آن زمان بیش از صد و پنجاه سال می‌گذرد و به نظر می‌رسد که می‌توانیم آن رویداد تازه را «فرهنگ جهانی» بنامیم. مارکس نشان می‌دهد که چگونه این فرهنگ به‌نحو خودجوش راهش را از میانۀ بازار جهانی می‌گشاید و به پیش می‌رود:\n به جای خواست‌های کهن -که صرفِ تولیدات داخلی می‌توانست برآورده‌شان سازد- خواست‌های تازه‌ای پا به عرصه می‌نهند که برای برآورده‌ساختن‌شان نیازمند تولیدات دیگر کشورها و اقلیم‌ها هستیم. به جای خودکفایی ملی و محلی، وابستگی متقابل و روابط همه‌جانبۀ ملت‌ها جایگیر می‌شود. این امر به‌یکسان دربارۀ فراورده‌های مادی و فکری صادق است. آفریده‌های فکری تک‌تک ملت‌ها بدل به ملک مُشاع همگان می‌شود… و از خاکستر ادبیات‌های ملی و محلی، ادبیات جهانی سر بر می‌آورد.\n مارکس بر آن بود که شکسپیر، که در طلیعۀ دوران مدرن آثار خود را می‌نوشت، نخستین نویسندۀ تماماً مدرنِ جهان است. مارکس در دوران دانش‌آموزی‌اش بسیاری از نمایشنامه‌های شکسپیر را از سویدای جانش آموخته بود. در دهۀ ۱۸۴۰ هیچ به ذهن مارکس خطور نمی‌کرد که قرار است تا چه اندازه با ادبیات انگلیسی در هم بیامیزد. پس از شکست انقلاب ۱۸۴۸ در آلمان، مارکس تقریباً نیمی از زندگیش را در تبعید در لندن گذراند. او در طی این دوران صدها مقاله نوشت که در ابتدا انگلس ترجمه‌شان می‌کرد. روز به روز به تعداد مقالات مارکس برای نشریات انگلیسی‌زبان افزوده می‌شد و او عمدۀ مقالاتش را در نیویورک دیلی تریبون با عنوان «مخاطب اروپایی ما» می‌نوشت. عمدۀ مشغلۀ مارکس در این سالها تحریر سرمایه بود، کتابی که در هر صفحه‌اش می‌توان پانوشت‌هایی از زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف مشاهده کرد. همسر مارکس، ینی، در لندن بدل به منتقدی معتبر شد که برای نشریات آلمانی‌زبان دربارۀ تئاتر لندن می‌نوشت. دخترش، الینور، نخستین مترجم مادام بواریِ فلوبر و دشمن مردم ایبسن و نیز یکی از بنیانگذاران «کامیونیتی ارگانایزینگ» بود که روزهای یکشنبه در پارک «همستد هیت» نمایشنامه‌های شکسپیر را اجرا می‌کردند. همۀ این امور در حالی جریان داشت که خانوادۀ مارکس در فقر و مصیبت دست و پا می‌زدند و حتی از آپارتمانشان نیز بیرونشان می‌کردند؛ آنها نمی‌توانستند زمستانها بیرون بروند، چون بسیاری از لباس‌هایشان را گرو گذاشته بودند؛ اما هیچ کدام از این‌ها باعث نشد که دست از فعالیت‌هایشان بردارند.\n بینش مارکس دربارۀ فرهنگ جهانی، مجموعاً، ایده‌های پیچیده‌ای را به میان انداخته است. نخست، گسترش نیازهای انسانی: بازار پیچیده و پیوسته در حالِ گسترشِ جهانی، به‌یک‌باره، خواهش‌های انسان‌ها را شکل و گسترش چشم‌گیری داده است. مارکس ما را دعوت می‌کند که این خیال را در ذهنمان بپرورانیم که معنای این بازار جهانی برای نحوۀ غذا خوردن، لباس پوشیدن، دین‌داری، عشق‌ورزی و صمیمانه‌ترین روابطمان و نیز زندگی عمومی‌مان چه خواهد بود. دیگری، ایدۀ فرهنگ‌ها به‌منزلۀ «ملک مُشاع»: هر چیزی که در هر جا و توسط هرکسی ایجاد شده باشد برای همۀ افراد در سرتاسر جهان حصول‌پذیر و در دسترس است. امروزه سرمایه‌گذاران و کارسالاران برای به دست آوردن پول کتاب (یا کتاب الکترونیک) منتشر می‌کنند؛ نمایشنامه می‌سازند و کنسرت برگزار می‌کنند؛ گالری‌های هنرهای تجسمی برگزار می‌کنند و در این قرن پسامارکسی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی برای فیلم‌های سینمایی، رادیو، تلویزیون و رایانه‌ها تولید می‌کنند. با این حال، این بار نیز همچون گذشته تاریخ از میان دستان آنها می‌لغزد و به بیرون می‌پرد؛ مردم می‌توانند در فرهنگ (یک ایده یا تصویری شاعرانه، یک قطعه موسیقی، افلاطون، شکسپیر، موسیقی اسپیریچوال – که کل خانوادۀ مارکس در دهۀ ۱۸۶۰ آن را یاد گرفته بودند) تصرف کنند حتی اگر نتوانند آن را به عقد مالکیتشان درآورند. اگر فرهنگ‌های مدرن را به منزلۀ «ملک مشاع» آدمیان لحاظ کنیم و شیوه‌هایی را در نظر بگیریم که موسیقی پاپ، فیلم‌های سینمایی، آثار ادبی و تلویزیون از رهگذر آن‌ها این احساس را در ما برمی‌انگیزانند که گویی جهان خانۀ ماست، آنگاه بهتر می‌توانیم این تصویر را در مخیله‌مان بگنجانیم که چگونه روزی از روزها مردم در سرتاسر جهان در منابع جهان سهیم و شریک می‌شوند.\n این بینش دربارۀ فرهنگ تاکنون به‌ندرت به بحث و بررسی گذاشته شده است، اما بی‌شک یکی از امیدبخش‌ترین و افق‌گشاترین بینش‌های کل حیات فکری مارکس است. از حدود یک قرن پیش تاکنون، گشایش و بسطی که در صنعت فیلم‌سازی، تلویزیون، رادیو و رایانه رخ داده است زبان بصری جهانشمولی پدید آورده و همین امر است که ایدۀ فرهنگ جهانی را بیش از پیش ملموس و مجسم ساخته است؛ امروزه روز، بسیاری از بهترین کتاب‌هایی که می‌خوانیم و زیباترین موسیقی‌هایی که می‌شنویم ملغمه و تلفیقی هستند از فرهنگ‌های مختلف. این نیمۀ پر لیوان است، اما خبر بد اینجاست که بسیاری از نوشته‌های نویسندگان چپ در این باره سرشار از تلخی و نامیدی است. برخی چنان می‌نویسند گویی فرهنگ صرفاً محمل دیگری برای استثمار و سرکوب است و فی‌نفسه هیچ ارزش و اعتباری ندارد. به دیدۀ برخی دیگر، اذهان مردم چیزی نیست مگر محفظه‌ای پوک که در آن هیچ چیز یافت نمی‌شود مگر آنچه سرمایه در آن منطبع کرده است. برای آزمون این مدعا کافی است برخی از مقالاتی را که دربارۀ «گفتمان‌های هژمونیک و ضدهژمونیک» نوشته شده‌اند بخوانید (یا تلاش کنید بخوانید).\n***\nاما اگر سرمایه‌داری در بسیاری از طرق پیروز بوده است پس مشکلش کجاست؟ چرا ارزش دارد انسان عمر و حیاتش را بر سر مبارزه با آن بگذراند؟ (چنان‌که مارکس گذراند) در قرن بیستم، جنبش‌های مارکسیستی عمدتاً بر این استدلال مأخوذ از سرمایه تأکید می‌ورزیدند که کارگران در جوامع بورژوایی همواره به فقر کشیده می‌شده‌اند. این استدلال روزگاری صادق بود و انکار آن در حکم انکار بدیهیات (مثلاً در دوران رکود بزرگ)؛ اما این گفته دربارۀ آمریکای شمالی و اروپای غربی در روزگار جوانی من صادق نیست. بسیاری از اقتصاددانان مارکسیست، از طریق چرخش‌های دیالکتیکی، به دامان اعداد متشبث می‌شدند تا این دعوی را بر کرسی بنشانند؛ اما مشکل مبنایی این شیوۀ بحث آن است که پرسش از تجربۀ انسانی را به پرسش از اعداد فرومی‌کاهد. همین امر منجر بدان شده که شیوۀ تفکر و استدلال‌ورزی مارکسیسم پهلو به پهلوی سرمایه‌داری بزند.\n در مانیفست گه‌گاه به صورت‌هایی از این ادعا برمی‌خوریم؛ اما من این دعوی را بیشتر نوعی کیفرخواست سفت‌وسخت علیه سرمایه‌داری می‌انگارم، کیفرخواستی که حتی در اوج چرخۀ کسب‌وکار نیز بر صدق دعوی‌اش پا می‌فشارد، آن‌هم در زمانه‌ای که بورژواها و مدافعانشان غرقه در سرمستی‌شان‌اند. این کیفرخواست چیزی نیست مگر همان بینش مارکس در این باره که جامعۀ بورژوایی مردم را مجبور می‌کند تا چگونه باشند: مردم باید تمامی احساستشان برای همدیگر را به یک سو نهند تا بلکه بتوانند جایی در این جهان سرد و بی‌رحم پیدا کنند. جامعۀ بورژوایی «هیچ پیوندی میان انسان‌ها بر جا نمی‌گذارد مگر صرف خودپرستی، مگر حق‌الزحمۀ سنگدلانه». این جامعه «هر نوع ارزش‌ سانتی‌مانتالی را در آب‌های یخ‌زدۀ محاسبۀ خودپرستانه غرق می‌سازد»؛ هر ایده‌ای از آزادی را فرومی‌کاهد به «مفهومی منفرد و غیرمعقول از آزادی؛ تجارت آزاد»؛ «تمامی پرده‌های سانتی‌مانتال خانواده را می‌دَرَد و روابط خانوادگی را به صرف روابط مبتنی بر پول تنزیل می‌دهد»؛ «پزشکان، وکلا، کشیشان، شعرا و دانشمندان را بدل می‌کند به کارگران مزد بگیرش»؛ «به بیان دیگر، به جای استثماری که در نقاب توهمات دینی و سیاسی روی پوشیده، استثماری مستقیم، عریان، وقیحانه و سنگدلانه را جایگزین کرده». جامعۀ بورژوایی مردم را مجبور می‌کند تا به قیمت بقاء به هر خفتی تن در دهند.\n سنت مارکسیستی در قرن بیستم به این سو متمایل است که بورژواها را با قدرت کنترلی مافوق انسانی تصویر کند: هر چه رخ می‌دهد فقط به بورژواها کمک می‌کند تا «سرمایۀ بیشتری انباشت کنند». باید این نکته را به یاد داشت که نظر مارکس دربارۀ بورژواها بسیار متغیر است. مارکس آن‌ها را به «ساحرانی» تشبیه می‌کند که دیگر نمی‌توانند نیروهایی را به بند انقیاد درآورند که از جهان اسفل به مدد اوراد و طلسم‌هایشان بیرون کشیده‌اند. مارکس البته گوشۀ چشمی به فاوست گوته دارد اما در عین حال به سنت بلندبالای کیمیاگرانه‌ای تلمیح می‌زند که هدفش به عرش رساندن فرودستانی بود که در فقر دست و پا می‌زدند. البته افسون آن جادو هیچ گاه اثر نکرد. مارکس می‌گوید در عوض آنچه اتفاق افتاد صرفاً این بود که راه «بر بحران‌های ویرانگرتر و گسترده‌تر گشوده شد و راه‌هایی که می‌شد به وساطت آن‌ها جلوی بحران‌ها را گرفت از میان رفت». نجات‌یافتگان بحران مالی ۲۰۰۸ بعدها طعم این قدرت جادویی را با تمام وجودشان مزمزه کردند، بحرانی که میلیون‌ها نفر را چنان مسحور و مفتون ساخت تا بیش از آنچه ضرورت اقتضا می‌کرد دست از امید بشویند. جالب توجه است که ببینیم آیا مردم چیزی آموخته‌اند از تمام‌کارهای عجیب و غریبی که نام‌هایی چون میداف را بر صدر اخبار نشاند. مارکس هراس داشت که مردم از این وقایع چیزی نیاموزند. در سرمایه‌داری مدرن، حتی ورزیده‌ترین اذهان نیز ممکن است یک‌شبه تا مرحلۀ بدویت افول کنند. مردمانی که این نیرو را دارند تا عالمی از نو بسازند، به نظر، هنوز مشغول فروشکستنِ خودشان‌اند. مارکس سرشار از امید است اما نگرانی‌های جدی‌ای نیز پیوسته ضمیرش را می‌خلد.\n بیش از صد و پنجاه سال است که ما با حجم عظیمی از آثاری مواجهیم که به طبقه‌ای حمله می‌کند که در آن هر کسی که بتواند سنگدلی بیشتری پیشه کند موفق‌تر است؛ اما همین نیروهای اجتماعی نیز بر اعضای گروه گسترده‌ای فشار می‌آورند که مارکس «طبقۀ کارگری مدرن» می‌خواندشان. این طبقه همواره از مسئلۀ هویت جعلی در رنج بوده است. بسیاری از خوانندگان مارکس همیشه بر این تصور بوده‌اند که «طبقۀ کارگر» فقط افرادی را شامل می‌شود چکمه پایشان است و در صنایع و کارخانه‌ها یقۀ آبی دارند و دستهایشان پینه بسته است و رنجور و گرسنه‌اند. این دسته از خوانندگان متوجه تغییر ماهیت نیروی کار در دینای امروز شده‌اند: نیرویی که روزبه‌روز تحصیل‌کرده‌تر می‌شود، یقه‌سفید است و در بخش خدمات کار می‌کند (نه در کارخانه‌ها) و جزوی از طبقۀ متوسط محسوب می‌شود. همین تصویر باعث می‌شود که این خوانندگان تصور کنند ما امروزه به‌نوعی با «مرگ سوژه» مواجهیم و بدین نتیجه می‌رسند که طبقۀ کارگر در حال از بین رفتن است و تمامی امیدها برای این طبقه نقش بر آب شده است. مارکس تصور نمی‌کرد که طبقۀ کارگر در حال آب‌رفتن است: در تمامی جوامع صنعتی، این طبقه یا اکثریت مطلق است یا بدل به اکثریت مطلق خواهد شد. به دیدۀ مارکس، افزایش عددی طبقۀ کارگر قادرش می‌سازد تا «نبرد دموکراسی را ببرد». مبنای محاسبۀ سیاسی مارکس مفهومی است ساده و در عین حال جامع:\n طبقۀ مدرن کارگری بدل به طبقه‌ای از رنجبران خواهد شد که فقط تا آن زمان می‌توانند نفس بکشند که بتوانند کاری پیدا کنند و فقط می‌توانند کاری پیدا کنند که منجر به انباشت سرمایه شود. این کارگران، که ذره‌ذره خودشان را می‌فروشند، مانند هر قطعۀ دیگری در دستگاه سوداگری، در واقع، کالاهایی بیش نیستند و مداوماً در معرض تمامی فرازونشیب‌های مسابقۀ کسب سود و بالا و پایین‌های بازار هستند.\n در تحلیل مارکس نه کار کردن در کارخانه مؤلفۀ نهایی و اثرگذار است، نه کار یدی و نه حتی فقیر بودن. تمامی این‌ها به‌سرعت و با بالا و پایین رفتن عرضه و تقاضا در تکنولوژی و سیاست عوض می‌شود. واقعیت حیاتی و تعیین‌کننده نیاز توست به فروختن کارت برای بقاء، به تکه‌تکه‌کردن شخصیتت برای فروش، به نگاه کردن به آینه و فکر کردن به اینکه «امروز دیگر چه برایم باقی مانده تا بفروشم؟»؛ واقعیتْ هراس و اضطراب پایان‌ناپذیر توست از اینکه حتی اگر امروز هم چرخ بر مرادت بچرخد، فردا شاید روزی دیگر باشد که نتوانی کسی را پیدا کنی که آنچه را داری یا آنچه را هستی بخرد؛ واقعیت این است که بازار ملوَّن چشم در چشم تو می‌دوزد و، به‌مانند بسیاری دیگر، به تو می‌گوید: «تو هیچ ارزشی نداری»؛ واقعیت این است که تو، هم از نظر فیزیکی و هم از نظر متافیزیکی، تبعید شده‌ای تا در سرما بمیری. مرگ یک دستفروشِ۴ «آرتور میلر»، یکی از شاهکارهای مسلم ادبیات آمریکا، روایتی است جاندار از وحشتی که بیشتر اعضای طبقۀ کارگر در جهان مدرن روزانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. نوشته‌های اگزیستانسیالیستی – که من حدود نیم‌قرن پیش با خواندن آنها بزرگ شدم – این روال را با ژرفا و زیبایی بی‌نظیری به تصویر کشیده است؛ با این حال بصیرت‌های این دست‌نوشته‌ها هنوز به‌نحو غریبی ناملموس است. خواندن مانیفست به ما کمک می‌کند تا از نزدیک این بصیرت‌ها و نیز اضطراب‌های عصر مدرن را لمس کنیم.\n مارکس می‌داند که بسیاری از مردمانِ طبقۀ کارگر از جایگاه و موقعیت خویش غافلند. آنها لباس‌های شیک می‌پوشند و در خانه‌های شیک زندگی می‌کنند؛ چون اکنون تقاضای مناسبی برای کارشان وجود دارد و آنها نیز کارشان را به‌خوبی انجام می‌دهند. آن‌ها حتی ممکن است با سرخوشی خود را یکی از صاحبان سرمایه بینگارند، اما هیچ تصوری ندارند که خانه‌ای بر آب بنا کرده‌اند و هر آنچه ساخته و پرداخته‌‌اند می‌تواند به‌چشم‌برهم‌زدنی دود شود و به هوا رود. آنها شاید نتوانند تشخیص دهند که حقیقتاً کیستند و متعلق به کدام طبقه‌؛ اما زمانی از خواب بیدار می‌شوند که از کار بیکار شوند؛ تعلیق شوند؛ کارشان به دیگران سپرده شود؛ تعدیل شوند یا با آمدن تکنولوژی جدیدی مهارتشان بی‌مصرف شود. علاوه‌براین، بسیاری از کارگرانِ ژنده‌پوشی که مهارت کافی ندارند شاید قاصر از دریافت این واقعیت باشند که بسیاری از کارگزاران آنها، علی‌رغم تمامی ادا و اطوارهایشان، حقیقتاً هم‌طبقۀ آنها هستند و زندگیشان به همان تُردی و شکنندگی زندگی خودشان. چگونه می‌توان این حقیقت را با مردمی در میان گذاشت که آن را نمی‌فهمند یا تابِ تحملش را ندارند؟ پیچیدگی این ایده‌ها سبب شده است که در جامعۀ مدرن حرفۀ تازه‌ای ایجاد شود، حرفه‌ای ضروری برای بقای این جامعه: سازمان‌دهنده۵.\n گروهی که هویتش به‌عنوان کارگر برای مارکس حیاتی است و در واقع مارکس نیز خود عضوی از این طبقه بود: روشنفکران.\n بورژوازی هر نوع فعالیتی را که تاکنون محترم شمرده می‌شد و با ستایش و اعجاب از آن سخن می‌رفت از هالۀ قداستش محروم ساخته است و پزشکان، وکلا، کشیشان، شعرا و دانشمندان را به کارگران مزد بگیرش بدل کرده است.\n این گفته بدان معنی نیست که این فعالیت‌ها معنا یا ارزششان را از دست داده‌اند؛ حتی می‌توان گفت که این کنش‌ها معنای ضروری‌تری پیدا کرده‌اند؛ اما مسئله اینجاست که مردم فقط از طریق کار کردن برای سرمایه است که می‌توانند آزاد باشند تا آنچه را می‌خواهند انجام دهند. حتی خود مارکس نیز مجبور بود بر همین سبیل زندگی کند. او در طول مدتی چهل‌ساله، روزنامه‌نگاری بی‌نظیر بود. گاهی برای نوشتن پولی می‌گرفت و اغلب اوقات نه. مارکس به‌خوبی این نکته را دریافته بود که چگونه کارگران می‌توانند خود را سازمان دهند و چگونه توانایی آنها برای سازمان‌دهی می‌تواند زندگی در قرن نوزدهم را بسیار انسانی‌تر از آن چیزی کند که در دهۀ ۱۸۴۰، زمانۀ مکتوب شدن مانیفست و ابتدای حیات فکری خود مارکس، متداول بود؛ اما آن زمان هیچ کس نمی‌دانست که چگونه می‌توان آفرینندگان فرهنگ را سازمان بخشید. در زمانۀ مارکس انبوهی از نویسندگان و هنرمندان علیه سرمایه‌داری موضع می‌گرفتند؛ اما موضع مارکس منحصربه‌فرد و متمایز از دیگران بود.\n در قرن بیستم و بیست و یکم، گسترۀ فرهنگ‌ها بسط فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. روشنفکران مجبورند تا برای کمپانی‌های دارویی، استودیوهای فیلم‌سازی، رسانه‌های توده‌ای، نهادهای آموزشی و بهداشتی، سیاستمداران و امثالهم کار کنند و بدین ترتیب همواره خلاقیتشان را به پای سرمایه‌داران می‌ریزند تا آن‌ها به فرایند تراکم سرمایه‌شان سرعت بخشند. این امر سبب می‌شود که روشنفکران، علاوه بر وحشت و اضطرابی که خود در جایگاه خویش حس می‌کنند، تحت‌الشعاع همان استرس‌هایی قرار گیرند که همۀ کارگران در عصر مدرن از آن رنج می‌برند. هرچه روشنفکران وقت و توان بیشتری مصروف کار خویش می‌کنند تا آن را معنادارتر سازند، تضادشان با کارفرمایان بالادستی‌شان فزونی می‌یابد. در قرن بیستم، این آفرینندگان فرهنگ هستند که آن را راس و ریس کرده و سامان می‌بخشند؛ اما، چنانکه تاریخ سرمایه مکرراً بر این امر شهادت داده، تکنولوژی می‌آموزد تا خود را در مقیاسی بسیار گسترده‌تر سامان بخشد. در قرن بیست و یکم، اینترنت ابعادی یکسره جدید از این تضاد را هویدا ساخته است؛ انتشاراتی‌ها، روزنامه‌ها و مجلات در حال فروپاشی‌اند. امروزه، روشنفکران مجبورند تا نبردی تازه را آغاز کنند، نبردی فرسایشی برای دموکراسی: آنها می‌جنگند تا فرهنگ را زنده نگاه دارند. ما نتیجۀ این نزاع را به‌قطع نمی‌دانیم. کثیری از روشنفکران به فهم این روابط پنهان نائل آمده‌اند و دریافته‌اند که خودشان هم چیزی نیستند مگر کارگرانی در عرض بقیه؛ اما بسیاری هم هنوز از در انکار درمی‌آیند. بسیاری از ما می‌توانیم دربارۀ اموری بیندیشیم که ترجیح می‌دادیم آنها را انجام می‌دادیم. مارکس احتجاج می‌کند که ما باید یاد بگیریم تا خود را سازمان دهیم و سازمان‌ خویش را حفظ کنیم و بیاموزیم که چگونه باید در این نبرد جنگید. اگر در این نبرد ببازیم دروازه‌های بسیاری را بسته‌ایم، نه‌تنها به روی خود بلکه به روی همگان.\n***\nمارکس افقی پهناور پیشاروی خود داشت: او می‌توانست تخیل کند که هزاران مایل دورتر از جایی که زندگی می‌کند زندگی بر کدام روال می‌گردد. مارکس در لندن می‌زیست که در آن زمان پویاترین اقتصاد جهان را داشت؛ اما در عین حال می‌توانست چشمانش را به روی ابهامات و گنگی‌های رشد اقتصادی باز کند. در طول دو دهۀ گذشته، پویاترین اقتصاد جهان از آن چین بوده است. بخش عمدۀ قدرت چین از طبقۀ کارگرش و توان حیرت‌انگیزشان نشأت می‌گیرد؛ اما تا همین اواخر این طبقه کاملاً منفعل بوده است. من در سال ۲۰۰۵ حدود یک ماه در چین به سر بردم و هنوز از آنچه در آنجا دیدم در حیرتم. من در کنفرانسی در دانشگاه چجیانگ در استان هانگژو شرکت کرده بودم. من به شهرهای بسیاری رفتم و با روشفکرانی از سنین مختلف ملاقات کردم. در کنفرانس حدود سی چینی و سه آمریکایی شرکت کرده بودند؛ اما فقط آمریکایی‌ها بودند که انقلاب چین را به خاطر اقداماتی که انجام داده بود و موفقیت‌هایی که به دست آورده بود تحسین می‌کردند؛ اما خود چینی‌ها بر این عقیده راه می‌پیمودند که گویی تاریخ چین بدل به نسخه‌ای رنگ‌ورورفته از آمریکای دهۀ 50 میلادی شده است. به نظر آنها «کمونیستهای چینی» به موجوداتی مریخی می‌ماندند و نه افرادی که از سنخ پدر و مادرشان و حتی خودشان بودند. مدارس و کالج‌ها در چین حق تدریس آثار متفکران غربی را ندارند و این کار به نام مارکس انجام می‌پذیرد. من دربارۀ آثار و زندگی مارکس در نیمۀ دوم قرن نوزدهم در لندن سخن گفتم و چین امروز را انگلستان آن زمان مقایسه کردم. دربارۀ استحالۀ طبقۀ کارگر در بریتانیا نیز حرف زدم و گفتم که در جامعۀ پویای مدرن دیگر جایی برای انفعال طبقاتی وجود ندارد. سخن من در آنجا این بود که بخش‌های هیجان‌انگیز مانیفست دقیقاً حال و اوضاع چین در قرن بیست و یکم را پیش‌بینی می‌کند. بسیاری از افرادی که با آنها سخن می‌گفتم بر این باور بودند که در چین سیستم طبقاتی و قشربندی اجتماعی وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توان مقولات و مفاهیم مارکسی را دربارۀ جامعۀ چین به کار بست. برخی البته بر این باور نبودند اما مردم چین امروزه، مانند گذشته، به‌خوبی می‌دانند که مجبورند چگونه فکر کنند.\n متأسفانه دانش‌آموزان شرکت‌کننده به من می‌گفتند که مقاله‌ام از کنفرانس حذف شد. برخی از آنها می‌گفتند که بسیار دوست داند که اگر فرصتی پیش بیاید آثار مارکس را بخوانند. من به آنها گفتم که مهم‌ترین چیزی که باید در این باره بدانند این است که خود آنها نیز بخشی از طبقۀ کارگرند و طبقۀ کارگر توان آن را دارد تا خود را سازمان دهد. به آنها کتابها و وب‌سایتهایی معرفی کردم و برایشان آرزوی موفقیت کردم. اکنون و در سال ۲۰۱۰، مجموعه‌‌مقالاتی در چین منتشر شده که در آن هم آثاری از من موجود است و البته از همه مهم‌تر آثاری از خود مارکس. من انتشار این مجموعه‌مقالات را طلیعه‌ای می‌بینم بر بیداری طبقۀ کارگر در چین و سازمان‌دهی‌شان در مقیاسی کلان. آیا آن‌ها می‌توانند پیروز شوند؟ کسی نمی‌داند؛ اما می‌توان امیدوار بود که جبهه‌ای دیگر در «نبرد برای دموکراسی» باز شده است.\n***\nبه دیدۀ مارکس طبقۀ کارگر در جهان مدرنْ اجتماعی است جهان‌گستر که در انتظار وقایع آینده‌اند. این امکانات گسترده به تاریخ سازمان‌دهی طبقۀ کارگر جاذبه و شکوه خاصی بخشیده است. فرایند ایجاد و گسترش اتحادیه‌ها صرفاً یکی از سیاست‌های گروه‌های ذی‌نفع نیست، بلکه بخشی اساسی است از آنچه لسینگ «آموزش نسل بشر» می‌نامدش. به نظر مارکس، به‌موازات اینکه طبقۀ کارگر به دانشی روشن دربارۀ کیستی‌اش می‌رسد، به درک این واقعیت نیز می‌رسند که برای اینکه خودشان باشند نیازمند یکدیگرَند. کارگران به‌مرور متوجه این واقعیت می‌شوند؛ زیرا جامعۀ بورژوایی آنها را مجبور می‌سازد تا باهوش‌تر باشند تا در هاویۀ پیوسته‌اش جان بدر برند. اگر یاد بگیریم که تا دست در دست کارگرانی بگذاریم که ممکن است در ظاهر زمین تا آسمان با ما متفاوت باشند اما در حقیقت یکی از ما هستند، بدین معنی است که ما توانسته‌ایم بر وحشت این جهان غلبه کنیم و جایگاه خودمان را در این هاویۀ پرآشوب بیابیم.\n این بخشی ضروری از بصیرت‌ اخلاقی‌ای بود که در مانیفست نهفته است؛ اما مانیفست بعد اخلاقی دیگری نیز دارد که با کلید‌واژه‌های دیگری ابراز شده است، اما از منظر انسانی به همین اندازه ضروری است. بسیاری از حرکت‌های کمونیستی تاریخ که از افلاطون آغاز می‌شوند، نظم اجتماعی‌ای را نشانه رفته‌اند که در آن وجود فردی از طریق نوعی کل اشتراکی خرد می‌‌شود. جهان رادیکال سال‌های ۱۸۴۰ که مارکس در آن پرورش یافت سرشار از مردمی بود که این‌گونه می‌اندیشیدند. نوشته‌های اولیۀ مارکس سرشار از ناسزا نسبت به چیزی هستند که خود مارکس آن را «کمونیسم خشن وبی‌فکر» می‌نامید. او همواره تأکید داشت که کمونیسم یعنی آزادی خود و این بدین معنی بود که انقلاب آینده به طبقات و نزاع‌های طبقاتی پایان خواهد داد و لذت بردن از جهانی را ممکن خواهد کرد که در آن «شکوفاییِ آزاد هر شخص شرط شکوفایی آزادِ همگان است». مارکس در باب کمونیسم به‌مثابه راهی برای خوشبخت‌کردن انسان‌ها نظر می‌کند. نخستین جنبۀ خوش‌بختی برای او «شکوفایی» است، شکوفایی صرفاً به معنای تکرار خویشتن تا بی‌نهایت نیست، بلکه به معنای منازلِ بی‌نهایت ِ تغییر و رشد است. این‌گونۀ خوشبختی به نحو متمایزی مدرن است و با گسترش لاینقطع اقتصاد بورژوازی به آگاهی رسیده است؛ اما جامعۀ بورژوازی مدرن انسان‌ها را وادار می‌کند که در تطابق با نیازهای بازار شکوفا شوند: برخی چیزها را فروش می‌تواند شکوفا کند، برخی را فروش نمی‌تواند سرکوب کند و چیزهای دیگری نیز هستند که اصلاً پدید نمی‌آیند. مارکس بر علیه شکوفایی کج و معوجی که از جانب بازار تحمیل می‌شود و برای «شکوفایی آزاد» می‌جنگد، نحوه‌ای از شکوفایی که «خود» می‌تواند کنترلی بر آن داشته باشد.\n این اصرار بر شکوفایی آزاد در مقابل شکوفایی‌ای که توسط بازار تحمیل شده است، ایده‌ای است که مارکس با هوشمندترین و شریف‌ترین لیبرال‌های قرن نوزدهم همچون جان استوارت میل بر سر آن اشتراک دارد. میل همچون مارکس «شکوفایی آزاد» را ارزش انسانی‌ بنیادین می‌دانست؛ اما هرچه که میل پیرتر شد، متقاعد شد که گونه‌ی کاپیتالیستیِ مدرنیزاسیون سبب رقابت توان‌فرسا، دنباله‌روی اجتماعی و بی‌رحمی نسبت به دیگران می‌شود و بهترین ظرفیت‌های مدرنیزاسیون را مسدود می‌سازد. بزرگترین لیبرالِ جهان در سال‌های پایانی حیاتش خود را سوسیالیست می‌دانست.\n به نحوی آیرونیک لیبرالیسم و سوسیالیسم در زمینی با یکدیگر مشترک‌اند که ممکن است برای هردوی آن‌ها مشکل‌زا باشد. گذشته از هر چیز اگر آقای کورتز زنده باشد چه؟ و اگر «شکوفایی آزادِ» قابل اطمینان، اعماق وحشتناک طبیعت انسان را بیرون بریزد چه؟ داستایوفسکی، نیچه و فروید همگی ما را وادار کردند تا با وحشت‌ها مواجه شویم. مارکس و میل، هردو، ممکن است بگویند تا زمانی که ما بر عرصۀ اجتماعی غلبه نکرده‌ایم، هیچ راهی نیست که بتوانیم بگوییم تباهیِ درونی ما تا چه اعماقی ادامه می‌یابد. فرآیند دست‌یافتن بدان نقطه، جایی که در آن راسکولنیکف در دی‌اونیو۶ نمی‌پوسد و جایی که در آن سویدریگایلف صدها جسم و روح را در تصاحب خود ندارد، آنقدر طولانی هست که به همه‌ی ما کاری تدریجی برای انجام دادن ارزانی کند؛ و حتی اگر بدان نقطه برسیم و بفهمیم که انسان بد درونی ما هرگز ناپدید نخواهد شد، دست‌کم آموخته‌ایم که چطور برای دفاع مشترک‌ از خودمان با همدیگر همکاری کنیم. تروتسکی در سال‌های ۱۹۲۰ به این باور رسیده بود که روان‌کاوی حقی انقلابی برای دفاع از خودمان دربرابر خودمان بوده است.\n***\nمن روایت محبوبم از مانیفست را گذاشته بودم برای آخر کار. این روایت متعلق به هانس مورگنتا است. نظریه‌پرداز بزرگ روابط بین‌الملل که به عنوان پناهنده‌ای فراری از دست نازی‌ها به آمریکا آمد. من این روایت را در دهۀ هفتاد در دانشگاه سیتی‌یونیورسیتی نیویورک از او شنیدم. او داشت از کودکی خودش در باواریای پیش از جنگ جهانی اول برای ما حرف می‌زد، پدر مورگنتا، پزشکی در محله‌ای متعلق به طبقۀ کارگر (بیشتر آن‌ها معدنچی بودند) در شهرِ کوبورگ بود و در آن دوره شروع کرده بود به این‌که پسرش را نیز در ویزیت‌های خانگی با خود همراه کند. بیشتر بیماران او از مرض سل جان می‌سپردند، یک پزشک در آن سال‌ها نمی‌توانست کار خاصی برای نجات بیماران مبتلا به سل کند، اما می‌توانست به بیماران کمک کند که بامتانت جان بسپارند. کوبورگ از آن‌جور جاهایی بود که بسیاری از بیمارانِ در حال مرگ تقاضا می‌کردند که یک انجیل با آن‌ها به خاک سپرده شود؛ اما وقتی پدر مورگنتا از کارگران خود سؤال کرد که آخرین درخواستشان چیست، بسیاری از آن‌ها گفتند آخرین درخواستشان این است که به جای انجیل با یک مانیفست به خاک سپرده شوند. آن‌ها به دکتر التماس می‌کردند اطمینان حاصل کند که نزدیکانشان در دم مرگشان نسخه‌های جدیدی از مانیفست برای آن‌ها می‌خرند و این‌که مراقب باشد کشیش فضولانه داخل نشود و لحظۀ آخر را تغییر ندهد. خود مورگنتا در آن زمان خیلی جوان‌تر از آن بود که بتواند کتاب‌ را برای کارگران بخرد؛ اما این‌که اطمینان حاصل کند که خانواده‌ی کارگران کتاب را خریده‌اند به اولین مسئولیت سیاسی او بدل شد. او می‌خواست اطمینان حاصل کند که ما هم، مثل خانواده‌های آن کارگرها، حتماً یک نسخه از مانیفست برای خودمان تهیه می‌کنیم.\n قرن بیستم با تخریب گستردۀ تمثال مارکس پایان یافت. گفته می‌شود که ما در «عصر پست‌مدرن» هستیم: قرار نیست دیگر نیازی به روایت‌های عظیم یا ایده‌های بزرگ داشته باشیم. بیست سال بعد، خود را در چنگ روایت‌های متفاوتی گرفتار خواهیم دید: روایت‌هایی از جامعۀ پویای جهانی‌ای که با کوچک‌سازی و تقلیل بیش از پیش به چیزی واحد بدل شده است، کارِ واقعی ناپدید می‌شود تا سهام کمپانی‌ها بتواند صعود کند، تا پولدارها بتوانند پولدارتر شوند و بیش از بیش به خاطر آنچه بر سر جهان ما آورده‌اند به خود تبریک بگویند. معدودی از ما امروزه با این احساس مارکس همدلند که آلترناتیوی روشن برای کاپیتالیسم در جهان وجود دارد. اما بسیاری از ما به چشم‌انداز رادیکال مارکس، به خشم او و به عقیدۀ او که مرد و زنِ مدرن توانِ آن را دارند که جهانی بهتر خلق کنند ایمان داریم و یا دست‌کم در خصوص آن خیال‌پردازی می‌کنیم. به نحوی دور از انتظار امر آیکونیک ممکن است متقاعد‌کننده‌تر از امر آیرونیک به نظر برسد: آن شخصیت ریشوی کلاسیک، آن اتئیست که در هئیتِ پیامبری انجیلی درآمده بود، هنوز بسیاری سخن برای گفتن دارد. در آغاز قرن بیستم کارگرانی بودند که آماده بودند با مانیفست کمونیست بمیرند، در آغاز قرن بیست و یکم شاید کارگران بیشتری آماده باشند تا با آن زندگی کنند.\nنسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: [۱] Sunday-school یکی از نهادهای آموزشی مسیحی است که عموماً جلسات تعلیم و تدریس دینی‌شان را یکشنبه‌ها برگزار می‌کردند و همین امر منشأ نامشان است. این مدارس دینی در انگلستان سابقه‌ای ۲۵۰ ساله دارند. [مترجم] [۲] fortunate fall گناه یا خطای مقدس (به لاتین Felix culpa) عبارتی در الهیات مسیحی است که نخستین بار سنت آگوستین در اشاره به گناه اولیه به کار برد. منظور گناهی است که موجبات خیری بزرگتر، مثلاً رستگاری روح، را فراهم می‌کند و در متون عمومی به معنی حادثه یا حوادث بدی است که منجر به نتیجۀ خوبی می‌شود. [مترجم] [۳] drive-structure [۴] Death of a Salesman [۵] the organizer [۶] Avenue D\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833713.json b/train/413833713.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..61fdac93900b7bb51636447a37cdc6794a84c4e1 --- /dev/null +++ b/train/413833713.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "جهان به مرگ کاسترو عادت کرده بود", + "subtitle": "فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا و مظهرِ مبارزات مسلحانه در جهان سوم، در نودسالگی مرد", + "introduction": "مرگ فیدل کاسترو در موقعیت نمادینی رخ داده است. روزگاری دولت ایالات متحده ترور کاسترو را به‌عنوان «راه‌حل بیولوژیک» مسائل کارائیب دنبال می‌کرد. ازقضا گویا مرگِ او بعد از دورۀ طولانی بیماری‌اش نیز نمادی از مرگ تدریجی چپ و آرمان‌های انقلابی سوسیالیسم است. درهرصورت، کاسترو مظهر شیوه‌ای از زندگی و حکمرانی بود و حالا در روز مرگ این رهبر انقلابی عده‌ای جشن، و دسته‌ای عزا به‌پا کرده‌اند.", + "content": "روری کارول، گاردین  — بنا به اعلام تلویزیون دولتی کوبا، فیدل کاسترو در نودسالگی جان سپرد و به‌این‌ترتیب مُهر خاتمه بر فصلی از تاریخ این کشور و آمریکای لاتین خورد.\n این نماد انقلابی و یکی از مشهورترین و جنجالی‌ترین رهبران دنیا از بی‌شمار سوءقصد ایالات متحده و اعلامیه‌های فوت زودهنگام جان سالم به در بُرد، اما بالاخره پس از مبارزۀ طولانی‌مدت با بیماری تسلیم مرگ شد.\n به‌خاطر سن و وضع سلامت رئیس‌جمهور سابق، مدت‌ها بود که انتظار صدور این اعلامیه می‌رفت. بااین‌حال، خبر فوت او شوکه‌کننده بود: «فرمانده»، آن نماد منازعۀ مسلحانه در سراسر جهانِ درحال‌توسعه، دیگر نیست. دوستان و دشمنان مدت‌ها بود که هول و اشتیاق این خبر را داشتند.\n رائول، برادر کوچک کاسترو، که در سال ۲۰۰۶ رئیس‌جمهور کوبا شد، خبر فوت رهبر را در تلویزیون اعلام کرد: «فرمانده کل قوای انقلاب کوبا ساعت ۱۰:۲۹ امشب درگذشت.»\n او آن‌قدر عمر کرد که در دسامبر ۲۰۱۴ شاهد مذاکرۀ رائول برای فتح باب روابط با باراک اوباما در خاتمۀ دوران ریاست‌جمهوری‌اش باشد: در آن زمان، واشنگتن و هاوانا اعلام کردند که، برای اولین بار پس از قطع روابط در سال ۱۹۶۱، قصد ازسرگیری روابط دیپلماتیک را دارند.\nاو که ورود و خروج نُه زمام‌دار کاخ سفید را دیده بود، در نامه‌ای که پس از یک ماه سکوت منتشر شد، محتاطانه این توافق تاریخی با دشمن قدیمی را مبارک دانست. اوج بهبود روابط زمانی بود که اوباما اوایل سال جاری میلادی از این جزیره دیدار کرد.\nکاسترو با اوباما ملاقات نکرد و، چند روز بعد، ستونی گزنده در نکوهش کلمات «عسل‌اندود» رئیس‌جمهور ایالات متحده نوشت و تلاش‌های متعدد آمریکا برای براندازی و تضعیف حکومت کمونیستی را به کوبایی‌ها یادآور شد.\n کاسترو در مرگ خود، مانند حیاتش، تفرقه‌‌انداز شد. هزاران نفر در وب با جشن و نکوهش «دیکتاتور ستمگر» و رژیم سرکوبگرش به استقبال مرگ او رفتند. دیگران، برای درگذشت «مبارزی علیه امپریالیسم ایالات متحده» و «نمادی کاریزماتیک»، سوگوار شدند.\n در میامی که اقامتگاه جمع بزرگی از کوبایی‌های تبعیدی است مردم با آواز و رقص و تکان‌دادن پرچم‌های کوبا به خیابان‌ها ریختند تا مرگ او را جشن بگیرند.\n حزب کمونیست و تشکیلات دولتی از جولای ۲۰۰۶ آمادۀ این لحظه بود. در آن سال کاسترو زیر تیغ جراحی فوری روده رفت و قدرت را به برادرش رائول واگذار کرد که هنوز هم در قدرت است.\n فیدل هرازگاهی برای گرنما، روزنامۀ حزب، ستونی می‌نوشت. چند باری هم در محافل عمومی ظاهر شد که آخرین دفعه در کنگرۀ حزب کمونیست در سال ۲۰۱۶ بود، ولی جز این موارد دیده نمی‌شد.\n با‌وجود واکنش‌های مختلف به مرگ او، همه با یک نکته موافق‌اند: اثر این چهرۀ فوق‌العاده بر صفحۀ تاریخ ماندگار شد.\n بیش از نیم قرن قبل، ارتش چریک‌های «ریش‌دارِ» او، دیکتاتوری فاسد فولخنسیو باتیستا را برانداخت و حکومتی کمونیستی روی کار آورد که ایالات متحده را به چالش کشید و آن جزیره را به یکی از میدان‌های جنگ سرد تبدیل کرد.\nاو در سال ۱۹۶۱ حمله‌ای با پشتیبانی سیا به خلیج خوک‌ها را ناکام گذاشت و بعدها از چندین سوءقصد جان سالم به در برد. اتحاد او با مسکو جرقۀ بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ را زد: مقابله‌ای سیزده‌روزه با ایالات متحده که دنیا را تا آستانۀ جنگ هسته‌ای پیش رانده و پیش و پس‌ازآن سابقه نداشته است.\n \n ایالات متحده از قدیم روی مرگ کاسترو به‌عنوان «راه‌حلی بیولوژیک» برای کمونیسم در منطقۀ کارائیب حساب می‌کرد ولی رائول، که از ۲۰۰۸ رسماً جانشین برادرش شد، پایه‌های اقتدار خود را تحکیم کرد. او درعین‌حال سکان اصلاحات اقتصادی محتاطانه را به دست گرفت و در اواخر سال ۲۰۱۴، برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان کوبا و ایالات متحده، توافقی تاریخ‌ساز را پذیرفت که به بیش از پنج دهه خصومت خاتمه می‌داد.\n ولی حتی خود رائول هم گفته است که جای فیدل پر نمی‌شود. وکیلی که در چرخش روزگار به قامت چریک درآمد، با قدرت کاریزما، تفکر و زیرکی سیاسی، تجسم انقلاب شد. اما کوبایی‌ها مدت‌ها پیش از درگذشت او، با افزایش مهاجرت به آمریکا و گسترش انفجاریِ کسب‌وکارهای خصوصیِ کوچک، گذر از او آغاز کرده بودند.\n بزرگ‌ترین میراث او بهداشت و آموزش رایگان است که یکی از بهترین آمارهای توسعۀ انسانی منطقه را رقم زده است. ولی او مسئول برخی خطاها در برنامه‌ریزی مرکزی امور کشور و نظارت‌های حکومتی خفقان‌آور نیز هست که، در کنار تحریم‌های ایالات متحده، چنگ به گلوی اقتصاد این کشور انداخته‌اند، چنان که اکثر کوبایی‌ها برای به‌دست‌آوردن غذای مناسب تقلا می‌کنند و نومیدانه به فکر وضع بهتر زندگی‌اند.\n مردی که در آن بیان مشهورِ خود گفته بود «تاریخ مرا تبرئه خواهد کرد» میراثی دوپاره بر جای گذاشته است. کوبایی‌های مسن‌تر، که دوران بی‌رحم باتیستا را به یاد دارند، لابد بر دستاوردهای انقلاب تأکید می‌کنند، اما کوبایی‌های جوان‌تر احتمالاً از حکومت پیرمردها، سرکوب و فرصت‌های ازدست‌رفته شکوه می‌کنند. البته حتی آن‌ها نیز برای اشاره به کاسترو، نام صمیمانه‌ترش «فیدل» را به زبان می‌آورند.\n از زمانی که از دید عموم کنار رفت، حضورش شبح‌گون بوده است؛ هرازگاهی با همان گرم‌کن مخصوصش ظاهر می‌شد تا مشوق ایمان به انقلاب شود. دوران غیبت او خداحافظی طولانی‌مدتی بود که کوبایی‌ها را به مرگ او عادت داد.\n انتظار می‌رود تبعیدیان در فلوریدا جشن بگیرند. آنجا مرکز کوبایی‌های دورافتاده از خانه است که از سیطرۀ حکومت کمونیستی گریخته‌اند. با خبرهای نادرستِ پیشین از مرگ کاسترو، جماعت خوش‌حال و پرچم‌به‌دستْ کارناوال‌های شادی به راه انداخته بودند.\n رهبران چپ‌گرای آمریکای لاتین، در مقابل، سوگوار درگذشت چهره‌ای خواهند شد که کمتر نمادی کمونیستی و بیشتر نمادی ملی‌گرا از غرور و سرکشی علیه ابرقدرت مداخله‌گر در آن منطقه بود. انتظار می‌رود که انبوهی از رهبران دولت‌های خارجی، روشن‌فکران و هنرمندان در مراسم تدفین او شرکت کنند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را روری کارول نوشته است و در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Fidel Castro, Cuba’s revolutionary leader, dies aged 90» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «جهان به مرگ کاسترو عادت کرده بود»و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• روری کارول (rory carroll) خبرنگار گاردین و نویسندۀ کتاب فرمانده (Comandante) است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833714.json b/train/413833714.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b71c4136904b2275fc4afcd7b5b107648d9d2fea --- /dev/null +++ b/train/413833714.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اگه می‌تونی منو بگیر", + "subtitle": "چرا دغل‌بازان دست به دغل‌بازی می‌زنند و چرا جذبِ آن‌ها می‌شویم؟", + "introduction": "همۀ ما وقتی پایِ فیلم‌هایی مثل «اگه می‌تونی منو بگیر» می‌نشینیم، هر بار که شخصیتِ اصلی با دغل‌بازی و فریب‌کاری از مهلکه می‌گریزد، لبخندی از سرِ تحسین می‌زنیم. اما مگر فریب‌کاری بد نیست، پس تحسینِ چه؟ برخی روان‌شناسان معتقدند که علاقۀ ضمنیِ ما به دغل‌بازان از تمایل و ترس هم‌زمانمان نسبت‌به دغل‌بازی نشئت می‌گیرد. آیا همۀ ما به‌واقع دغل‌بازانی هستیم که هر یک به‌اندازه‌ای فرصت و جسارتِ بروز یافته‌ایم؟", + "content": "بروس واتسون، نوتیلوس — در یکی از بعدازظهرهای خنک پاییزی در سال ۱۹۵۲، شانزده سرباز زخمی به عرشۀ ناوشکن کاناداییِ کایوگا آورده شدند که، در آب‌های ساحلی اینچونِ کرۀ جنوبی، در دریای زرد گشت‌زنی می‌کرد. این مردان، که از مجروحین جنگِ کره بودند، وضعِ بدی داشتند. چند تن از آن‌ها، بدون جراحی، زنده نمی‌ماندند. خوشبختانه دکترِ کشتی به خدمه گفته بود که جراح تراماست. این مردِ میان‌سالِ فربهْ لباس جراحی به تن کرد و به پرستارها دستور داد بیماران را آماده کنند. سپس به کابین خود رفت، کتاب درسیِ جراحی را گشود و دورۀ جراحی سریعی گذراند. بیست دقیقه بعد، فردیناند دیمارا، دانش‌آموز ترکِ تحصیلی دبیرستان، که با اسامی جفرسون بیرد ثورن، مارتین گادگارت، دکتر رابرت لینتون فرنچ، آنتونی اینگولیا، بِن.دابلیو جونز و، در این بعدازظهر خاص، دکتر جوزف سایْر نیز شناخته می‌شد، با گام‌هایی بلند و مصمم وارد اتاق جراحی شد.\n «تیغ جراحی!»\n جراحِ تقلبی، پس از نفسی عمیق، شروع به بریدن گوشتِ لخم کرد. او اصلی اساسی را از یاد نبرد؛ به خود گفت: «هرچه کمتر ببُری بعدش مجبور به دوخت‌ودوز کمتری هستی.» پس از یافتنِ دنده‌ای شکسته، دیمارا آن را برداشت و گلوله‌ای را از نزدیکیِ قلب سرباز بیرون کشید. او نگران خون‌ریزی سرباز بود، بنابراین مقداری ژلفوم، که ماده‌ای لخته‌کننده است، درون زخم ریخت و زخم تقریباً بلافاصله لخته شد. دیمارا دنده را سرجای خود گذاشت، مرد را دوخت و مقدار زیادی پنیسیلین تزریق کرد. تماشاگران هورا کشیدند.\n دیمارا تمام بعدازظهر کار کرد و هر شانزده مرد مجروح را جراحی کرد. هر شانزده نفر زنده ماندند. خبر شاهکار دیمارا خیلی زود به مطبوعات درز کرد. دکتر جوزف سایْرِ حقیقی، که دیمارا برای مدت کوتاهی با او آشنایی داشت، دربارۀ شاهکارهای «خودش» در کره مطالبی خواند، جایی که هرگز گذارش بدان نیفتاده بود. هیئتی نظامی، برای احتراز از آبروریزی، بی‌سروصدا دیمارا را بازخواست و اخراج کرد.\n اما خبرِ آن پخش شد. پس از آنکه مجلۀ لایف دربارۀ دیمارا نوشت، جراحِ تقلبی صدها نامه از سوی هواداران دریافت کرد. زنی برای او نوشت: «شوهرم و من هر دو معتقدیم که تو را خدا فرستاده است.» یک کارگاه چوب‌بری در بریتیش کلمبیا به او شغلی پیشنهاد داد، آن هم به‌عنوان پزشک. به‌زودی کتابی درباره‌اش منتشر شد و پس‌ازآن نیز فیلمی ساخته شد به‌نام «دغلِ بزرگ»۱، که در آن نقشِ این بازیگر ماهر را هنرپیشه‌ای نسبتاً آماتور به‌نام تونی کِرتیس ایفا کرد. دیمارا خودْ در فیلمی به ایفای نقش یک پزشک پرداخت و به این فکر افتاد که به دانشکدۀ پزشکی برود، اما به این نتیجه رسید که زیادی مشکل است. او گفت: «من همیشه دنبال راه‌های میون‌بُر بودم… دغلی هم عادتیه که ترکش خیلی سخته.»\n دغل‌ها۲، این هنرمندانِ‌فریبکار که لبخند بر لب و تخته شاسی در دستشان است، تاریخی طولانی دارند، میراثی اغواکننده از فریب که ما را مسحور و شیفته می‌سازد. درحالی‌که اکثر ما می‌کوشیم درون مرزهای اجتماعی باقی بمانیم، دغل‌ها این موانع را کنار زده و به‌آسانی بر هر صحنه‌ای که دلشان بخواهد گام می‌نهند. زمانی هم که در مرکز توجه قرار گرفتند، پردۀ نزاکت حرفه‌ای را کنار زده و تظاهرهای آن را مسخره می‌کنند. روان‌شناسان می‌گویند جذابیتِ دغل‌ها برای ما به این خاطر است که در ژرفنای وجودْ مشکوکیم که همگی، هریک به‌درجه‌ای، در حال تظاهرکردنیم. ماجراهایِ دغل‌ها کالئیدوسکوپِ۳ خویشتن۴ و اینکه ما خودْ چگونه می‌توانیم از احساس بی‌هویتی اجتناب کنیم را آشکار می‌کنند.\n متیو هورنسی، استاد روان‌شناسی، پس از آنکه فریب همکارش در دانشگاه کوئینزلندِ استرالیا را خورد، شروع به مطالعۀ دغل‌ها کرد. هلنا دِمیدِنکو، با ادعای اصلیتِ اوکراینی، براساس کودکی‌اش رمانی نوشت که جایزه‌ای هم برد، اما حقیقت زود آشکار شد: هلنا دمیدنکو، زنی استرالیایی بود به‌نام هلن دارویل که هیچ ربطی به اوکراین نداشت و تمام تاریخِ او افسانه‌بافی بود. از آن زمان هورنسیِ فریب‌خورده و خیانت‌دیده به مطالعۀ دغل‌ها و چراییِ ستایشِ مردم از آن‌ها پرداخته است. هورنسی می‌گوید: «ما در جهانی زندگی می‌کنیم که اغلبْ موانعی در آن وجود دارد. شما چنین مردمانی را می‌بینید که ریسک‌های دیوانه‌واری می‌کنند تا به درون یک جهان اجتماعی پرتاب شوند که در غیر این صورت از آن‌ها دریغ می‌شود. این مفهومی رمانتیک و جذاب است.»\n دغل‌ها همچنین با اعتماد ما بازی می‌کنند، با اهمیتی که به یک یونیفورم، عنوان یا کارت ویزیتی می‌دهیم که عبارت «دکتر» روی آن درج شده است. در حسرت جایگاه، به‌سمت آن‌هایی متمایل می‌شویم که میان‌بر می‌زنند. ما نمی‌خواهیم پزشکمان شیاد باشد، اما با شاهکارهای فرانک ابگنیل ذوق‌زده می‌شویم. او در فیلمی ساختۀ استیون اسپیلبرگ، «اگه می‌تونی منو بگیر»۵ به تصویر کشیده شده است که پیش از ۲۱سالگی، همچون فریب‌کار ماهری دور دنیا را می‌گردد، جعل و تظاهر می‌کند و سرِ بزنگاه پا به فرار می‌گذارد.\n اما روان‌شناسیِ تظاهر، تسلسلِ نگران‌کننده‌ای پیش می‌نهد. در این سوی زنجیره، دغل‌های سریالی همچون دیمارا و ابگنیل می‌ایستند و در سوی دیگر دغل‌های هرروزه، یعنی ما. هورنسی می‌گوید: «اکثر ما هر روز درگیر دغل‌‌گرایی۶ خفیفی هستیم. اگر لبخند بزنم درحالی‌که خوش‌حال نیستم چه؟ اگر تظاهر کنم که چیزی برایم جالب است درحالی‌که نیست چه؟ اگر وانمود کنم که اعتمادبه‌نفس دارم درحالی‌که درواقع احساس بی‌قراری می‌کنم چه؟ مرز باریکی میان دغل‌گرایی و مدیریت تأثیرگذاری بر دیگران۷ یا حتی مهارتِ اجتماعی وجود دارد.» هورنسی می‌افزاید که دغل‌ها ما را مجذوب می‌کنند، «نه به این دلیل که می‌خواهیم مثل آن‌ها باشیم بلکه، در ژرفنای وجود، نگران این هستیم که مثل آن‌ها باشیم.»\n احساس شایعِ «تظاهرکردن» با ناامنی درونی آغاز می‌شود. هنگامی که در اتاقی میان اعضای هیئت‌رئیسه، کلاس درس یا جلسه‌ای سطح بالا نشسته‌اید، هراسی آزارنده به وجود شما چنگ می‌اندازد: «جای تو اینجا نیست. مدرک یا رزومه‌ات چه اهمیتی دارد؟ تو به‌اندازۀ بقیه باهوش نیستی. تو دغلی.» این نوع شک به خودْ آن‌قدر میان ما رایج هست که عنوانی بیابد: پدیدۀ دغلی۸. زمانی که پائولین کلَنسِ روان‌شناس در سال ۱۹۷۸ این عبارت را می‌ساخت، آن را، در میان زنان موفق، شایع دید اما، از آن زمان تاکنون، پژوهش‌های بدونِ تمایز جنسیتی نشان داده‌اند که مردان نیز به همان اندازه محتمل است که احساس تظاهر داشته باشند و حدود هفتاددرصد آدم‌های حرفه‌ای پدیدۀ دغلی را تجربه می‌کنند.\n روان‌شناسان گناهِ پدیدۀ دغل‌بازی را به‌گردن شیوه‌های دوقطبیِ فرزندپروری می‌اندازند. سرزنشِ بی‌رحمانة کودک باعث می‌شود درونش چنان از آن سرزنش شعله‌ور شود که هیچ میزانی از موفقیت خاموشش نکند. در مقابل، «فرزند بی‌نقص» نیز، که برای ساده‌ترین نقاشی یا پروژه تشویق شده است، ممکن است در بزرگ‌سالی دچار این تردید شود که آیا سزاوارِ هیچ‌کدام از موفقیت‌هایش بوده است یا نه. دلیل آن هرچه باشد، کسی که به خود برچسب «دغل» می‌زند درمی‌یابد که هر موفقیتی که کسب می‌کند و هر تعریفی که از او می‌شود تنها این هراس را عمیق می‌کند که روزی دستش به‌عنوان شیاد رو شود.\n ترس از تظاهرکردنْ ما را جذبِ آن‌هایی می‌کند که در انجام شنیع‌ترین فریب‌کاری‌ها، هیچ نگرانی یا شرمی بروز نمی‌دهند. روزنامه‌نگار بریتانیایی سارا برتون در کتابِ خود، دغل‌ها؛ شش نوع دروغ‌گو۹، می‌نویسد: «مردم عاشق دغل‌ها هستند.» ما «در انظار یا در نهان از این نوع تابوشکنی‌ها» به هیجان می‌آییم. در کودکی به ما گفته شده که حقیقت را بگوییم «و زمانی که می‌فهمیم یک نفر دروغی خارق‌العاده گفته اولین واکنش ما علاقۀ پرهیجان است».\n مردی جوان وانمود می‌کند که پسر سیدنی پوآتیه، هنرپیشۀ مشهور، است و با جلب اعتماد با دروغ، راه خود را به‌درون خانه‌های مجلل منهتن باز می‌کند. زنی اُتریشی، علی‌رغم اینکه حتی یک کلمه هم روسی نمی‌داند، بسیاری را متقاعد می‌کند که شاهدختْ آناستازیایِ گم‌شدۀ خاندانِ رومانوف است. مرد فرانسوی مکّاری بارهاوبارها خود را یتیمی جا می‌زند که مدت‌ها گم شده بود. برتون می‌گوید شاید ما به این دلیل فریب دغل‌ها را می‌خوریم که یک دغل «در مسیری که همۀ ما در آن هستیم، به‌واقع پیش‌تر می‌رود».\n روان‌شناسان انگیزه‌های متعددی را به تظاهر سریالی نسبت می‌دهند. هریک از این انگیزه‌ها توجه گروهِ سردرگمِ خویشتن‌های ما را به خود می‌خواند. هورنسی می‌گوید برخی دغل‌ها «ماجراجویان افسارگسیخته‌ای» هستند که ما آرزو داریم باشیم. دیگران در پی احساسی از تعلق اجتماعی‌اند که خجالتی‌بودن یا بیگانگی از آن‌ها دریغ کرده است. انگیزۀ سومْ عزت نفسِ در معرض خطر است. دغلِ ماهر، هنگامی که احساس یک بی‌عرضه را دارد، به‌آسانی، با وانمودکردن به اینکه فردی محترم است، برای خود منزلت دست‌وپا می‌کند. لازم نبود هیچ روان‌شناسی به دیمارا بگوید که چرا خودش را دکتر جا زده است. دیمارا نوشت: «هرطور که به قضیه نگاه می‌کردی، [دکتر رابرت لینتون] فِرِنچ یا آدم خوبی بود یا بد. خوب یا بد، دیمارا لاابالی بود.»\n روان‌شناسی به‌نام هلن دویْچ به این نکته پی برد که دغل‌ها اغلب دچار بدبختی‌های شدید شده‌اند. آن‌ها که در خانواده‌های موفق بزرگ شده بودند، ناگهان به‌دلیل طلاق، ورشکستگی یا خیانت از حقوقشان محروم گشتند. دغل، با این احساس خیانت‌دیدگی، فرصتی برای بالارفتن از نردبان موفقیت ندارد. درعوض موقعیت سابق را با قاپیدن آن اعاده می‌کند. این‌گونه فرانک ابگنیل، از دادگاهی که در آن والدینِ درحال‌طلاقش برای حضانت او می‌جنگیدند، قدم به بیرون نهاد و تجسم‌بخشیدن به تخیلاتش را آغاز کرد. ابگنیلِ قدبلند و خوش‌تیپ که به‌جای سن حساس واقعی‌اش، یعنی ۱۶ساله، ۲۶ساله به نظر می‌رسید سال‌ها به بازی در نقش‌های خلبان هواپیما، مأمور حراست، پزشک، وکیل و… پرداخت. او در کتاب خاطراتش نوشت: «خودِ بدیلِ هرکس چیزی بیش از تصویر موردعلاقه‌اش از خود نیست.»\n همۀ ما ممکن است در مقیاسی کوچک دست به تظاهر بزنیم، اما تعداد کمی از ما هوش یا زیرکی اجتماعیِ یک دغلِ سریالی را داریم. ابگنیل، بدون گذراندن حتی یک کلاس، کتاب‌های درسی حقوقی را مطالعه کرد و در آزمونِ کانون وکلای لوییزیانا قبول شد. دیمارا می‌توانست یک روز متنی روان‌شناسی بخواند و روز بعد روان‌شناسی تدریس کند. دغل‌های سریالی در خنثی‌کردن تنش با یک شوخی فرز و در درکِ حال و هوای افرادِ حاضر در اتاق استادند. دیمارا، که همچنین خود را نگهبان زندان، استاد دانشگاه، راهب و معاون کلانتر نیز جا زده بود، گفت: «در هر سازمانی همیشه مقدار زیادی قدرتِ رها و بلااستفاده ریخته است که می‌توان آن را به دست گرفت، بدون آنکه حتی یک نفر رنجیده شود. قوانین و تفاسیر خود را بسازید. هیچ‌چیز مثل این نیست. یادتان باشد، بساطتان را در خلاء قدرت پهن کنید.»\n کار به خودمان که می‌رسد، دغلِ درون مدت‌هاست که در کمین است. واژۀ ۱۰person از phersu در زبان اتروسکی۱۱ به‌معنای «نقاب» مشتق شده است. این اصطلاح پیش از لاتینی‌شدن، در قالب واژۀ «persona»، وصفِ شخصیت‌های نقاب‌دار در نمایش‌های یونانی بوده است. شکسپیر این ایده را دنبال کرد و در انگاره‌ای مشهور [بیان کرد] که «تمام جهان صحنه‌ای است» و ما فقط بازیگرانی هستیم که نقش‌هایمان، بنا به زمان و شرایط، تغییر می‌کنند.\n ما دیالوگ‌های خود را بلدیم و نقش‌های خود را می‌شناسیم. پس چرا نقاب بزنیم؟ روان‌شناسان می‌گویند خوراک دغلِ درون ما، تصویری از خود است در معرض هجوم. هر صبح به آینه می‌نگریم و از شخصی که از درونِ آن به ما خیره می‌شود، سرخورده می‌شویم. ما تنها سایه‌ای هستیم از آنچه فکر می‌کردیم خواهیم بود. چگونه روز دیگری را سر کنیم؟ هویتی جعل کن، تبدیل به «آفتاب‌پرستِ اجتماعی»۱۲ شو.\n مارک اسنایدر، استاد روان‌شناسیِ دانشگاه مینه‌سوتا می‌گوید این عبارتْ آن‌هایی را توصیف می‌کند که خویشتنِ درونی‌شان متفاوت از پرسونای۱۳ عمومی‌شان است. اسنایدر، که به مطالعۀ افراد و تعاملات اجتماعیِ آن‌ها مشغول است، می‌گوید: «همۀ ما تاحدودی آفتاب‌پرست‌های اجتماعی هستیم. درست مثل آفتاب‌پرست، که رنگ‌های محیط فیزیکی پیرامونش را به خود می‌گیرد، ما نیز رنگ‌های اجتماعیِ جامعۀ پیرامون را به خود می‌گیریم و رفتار خود را، در تناسب با شرایط، قالب‌ریزی و سازگار می‌کنیم.»\n اسنایدر می‌گوید آفتاب‌پرست‌های اجتماعی «خودنظاره‌گریِ»۱۴ قدرتمندی دارند که هر موقعیت جدید، چگونه جاافتادن و چگونه مقبول‌بودن را ارزیابی می‌کند. «خودنظاره‌گرانِ توانا» در حرفه‌های متعددی چون حقوق، هنرپیشگی و سیاست یافت می‌شوند. اما به‌گفتۀ اسنایدر هرکسی که خودنظاره‌گرِ توانایی باشد با این گزاره موافق است که «[در برخورد] با آدم‌های مختلف، من مثل شخصی بسیار متفاوت رفتار می‌کنم».\n فیلسوفی به‌نام دانیل سی. دِنِت هریک از ما را به شخصیت‌های داستانی تشبیه می‌کند. او متذکر می‌شود که «همۀ ما گاه‌به‌گاه تبدیل به افسانه‌سرایانی می‌شویم که برای خود داستانِ زندگی‌مان را، بدون چندان توجهی به واقعیات، تعریف و باز تعریف می‌کنیم». دنت با استناد به پژوهش‌های عصب‌شناسی به‌نام مایکل گازانیگا دربارۀ بخش‌های تشکیل‌دهندۀ مغز، که هریک ادراکیْ دگرگونه دارند، خاستگاهِ رمان‌نویس درونِ ما را آناتومی مغز می‌داند. دنت می‌نویسد این اجزای سازنده «مجبورند با روش‌هایی فرصت‌طلبانه اما به‌گونه‌ای شگفت‌انگیز زیرکانه عمل کنند تا مقدار ناچیزی یگانگیِ رفتاری تولید کنند». درنتیجه «همۀ ما رمان‌نویسان زبردستی هستیم که خود را درگیر همه‌گونه رفتاری می‌یابیم… و همیشه بهترین «صورت‌ها»یی را که می‌توانیم روی آن می‌گذاریم. سعی می‌کنیم تمام مواد خام خود را در یک داستانِ واحدِ خوب، یکپارچه کنیم.»\n وودی آلن این ایده را در فیلم مُستندمضحکۀ۱۵ خود «زِلیگ»، ساختۀ ۱۹۸۳، تا حداکثر مبالغۀ ممکن در یک کمدی پیش می‌برد. این فیلم دربارۀ یک آفتاب‌پرستِ انسانی است که، از این گروه به آن یکی، ظاهر فیزیکی خود را تغییر می‌دهد. لنارد زِلیگ، با تبدیل‌شدن به یک روان‌کاو عینکی، یک موزیسنِ جَزِ تیره‌پوست، یک بومی آمریکایی گلگون‌چهره و حتی یک ضربه‌زن ماهر یونیفورم‌پوش در تیم بیس‌بال نیویورک یانکیز، پزشکان را به شگفتی وامی‌دارد. تحت‌تأثیر هیپنوتیزم، زلیگ آشکار می‌کند که چرا خود را با همۀ این خویشتن‌ها وانموده است: «شبیهِ دیگران بودن اَمنه.»\n چرا خویشتن‌بودن ناامن است؟ شاید به این دلیل که خویشتن، خود، یک داستان است. این نتیجه‌ای بود که توماس متزینگر گرفت. او فیلسوفی آلمانی و مدیر بخش «اخلاق عصب‌شناختی» گروه مایْند در دانشگاه یوهان گوتنبرگ است. متزینگر در کتاب هیچ‌کس‌بودن؛ تئوریِ مدلِ خویشتن از ذهنیت۱۶ می‌نویسد: «خویشتنی در جهان وجود ندارد. هیچ‌کس هرگز خویشتن نبوده یا خویشتنی نداشته است.»\n به‌بیانِ متزینگر، در اذهانِ ما تنها تصویری دروغین از خویشتن خانه کرده است، «خویشتنی محسوس» که جهان را از طریق پنجره‌ای می‌نگرد اما خودِ پنجره را نمی‌بیند. ما، با اشتباه‌گرفتن ادراکِ خویشتن با خویشتن واقعی، برای رسیدن به یکپارچگی تلاش می‌کنیم، اما اغلب به این رضایت می‌دهیم که روز سه‌شنبه یک نفر باشیم و روز بعدازآن، نسخه‌ای اندکْ متفاوت از همان و کسی نمی‌داند آخر هفته که رسید چه کسی خواهیم بود.\n متزینگر می‌گوید ساختار متزلزل خویشتنِ ما بر اصلی مرکزی تکیه دارد. «نظریه‌ای برای مدیریت هراس۱۷ هست که می‌گوید بسیاری از دستاوردهای فرهنگی درواقع تلاش‌هایی برای مدیریتِ هراسی هستند که همراه با آگاهیِ شما از فناپذیری‌تان می‌آید. این آگاهی که خواهید مُرد تنشی عظیم در مدلِ خویشتن ایجاد می‌کند. گاهی اوقات اسم آن را شکاف یا بریدگی می‌گذارم، زخمِ اگزیستانسیالیستیِ عمیقی که این آگاهی به ما می‌دهد. تمام ساختار عمیقِ احساسی‌ام به من می‌گوید که اتفاقی هست که هرگز نباید بیفتد و مدل خویشتنم به من می‌گوید که خواهد افتاد.»\n به‌بیان‌دیگر، خویشتن را اشارات ما از فناپذیری معنا می‌کند. این است که ما را از هیچ‌بودن متمایز می‌کند. پس جای تعجب نیست که ما از پرسوناها لذت می‌بریم. اکنون رسانه‌ای بی‌نقص برای این کار داریم. شری تِرکِل، روان‌شناس دانشگاه ام.‌آی.‌تی و نویسندۀ کتاب خویشتن دوم؛ کامپیوترها و روح انسانی۱۸، شبکه‌های اجتماعی را «تکنولوژی هویت» می‌نامد. به‌گفتۀ او «شما می‌توانید این‌گونه باشید. این دوستان را داشته باشید. می‌توانید این روابط را داشته باشید. می‌توانید این عشق و درک‌شدن، این دنباله‌روها و این مردمی که می‌خواهند با شما باشند همه را داشته باشید. مردم چنین ارتباطی را می‌خواهند» و اغلب برای رسیدن به آن تبدیل به آفتاب‌پرست‌های آنلاین می‌شوند.\n در همین حال برای حرفه‌ای‌ها، نورِ صحنه از همیشه درخشان‌تر است. زیر آن کاریکاتورِ مشهورِ نیویورکر از سگی پشت یک کامپیوتر، نوشته است: «توی اینترنت هیچ‌کس نمی‌دونه تو یه سگی.» دغل‌های دیجیتال، با انتخاب نام کاربری تقلبی، کوبیدن «پی‌اچ‌دی» روی جلد کتابی که با هزینۀ شخصی منتشر شده یا فقط با نوشتن وبلاگی با تخصص دروغین، بر پهنۀ وب با گام‌های بلند و دزدکی راه می‌روند. شما که واقعاً به آن عکس‌های زیبای فیس‌بوک اعتماد نمی‌کنید، می‌کنید؟\n هریک از ما تصویری کوبیستی است، بدون هیچ خودنگارۀ واحدی. پس جای تعجبِ زیادی نیست که به‌سمت آن‌هایی کشیده می‌شویم که چنین با اعتمادبه‌نفس و مطمئن از هویت خود هستند. این هنرمندان با دسیسه چینی چنان خودنگاره‌هایی به نمایش می‌گذارند که مثل اثری از رامبرانت استادانه است: فردیناند دیمارا، فرانک ابگنیل، لنارد زلیگ و شما؟ شما چه کسی را می‌خواهید گول بزنید؟\n‫این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۸۵ مجلۀ همشهری جوان، منتشر شده است.‬\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را بروس واتسون نوشته است و در تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Catch Us If You Can» در وب‌سایت نوتیلوس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «اگه می‌تونی منو بگیر» و با ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است. •• بروس واتسون (Bruce Watson) نویسندۀ کتاب نور؛ تاریخچه‌ای تابناک از آفرینش تا عصر کوانتوم (Light: A Radiant History from Creation to the Quantum Age) است. او در موسسۀ پلی‌تکنیک رنسلار استاد دپارتمان زمین و علوم محیطی است. The Great Impostor [۱] Imposter [۲]: کسی که برای فریفتنِ دیگران وانمود می‌کند کس دیگری است، مخصوصاً برای مقاصد کلاه‌بردارانه. گزینش این معادلْ ناظر به ابیات مشهوری از ادبیات منظوم است، به‌خصوص این بیت از بوستان سعدی: برو شیر درنده باش ای دغل! / مینداز خود را چو روباه شل. kaleidoscope [۳]: زیبابین، وسیله‌ای بصری و اغلب به شکل استوانه است با آینه‌ها و اشیای رنگی ازقبیل تیله یا سنگ‌ریزه. بیننده ازیک‌سو به درون آن نگریسته و ورود نور ازسوی‌دیگر باعث می‌شود از طریق بازتاب‌های مکرر در آینه‌ها الگوهای رنگارنگی شکل بگیرند. Self [۴]: در سراسر متن، معادل این واژه، در معانی فلسفی و روان‌شناختیِ آن، خویشتن به کار رفته است تا از ضمایر و اشاراتِ دیگر متمایز باشد. Catch Me If You Can [۵] Impostor-ism [۶]: نویسنده به‌سیاقِ معمول imposterism را به کار نبرده است. impression management [۷]: مدیریت برداشتْ فرایندی آگاهانه یا ناآگاهانه است که در آن فرد در تلاش است تا بر ادراکات دیگران دربارهٔ شخص، شیء یا رویدادی تأثیر بگذارد. این امر با نظارت بر اطلاعات و کنترل آن در تعامل اجتماعی محقق می‌شود. the Impostor Phenomenon [۸] Imposters: Six Kinds of Liar [۹] [۱۰] به‌معنای شخصیت Etruscan [۱۱] social chameleon [۱۲]: بیانی استعاری است با کنایه از قابلیتِ تغییر رنگِ آفتاب‌پرست. [۱۳] آن وجهه از شخصیت فرد که به دیگران ارائه می‌شود یا دیگران آن‌ را ادراک می‌کنند. در روان‌شناسی به این مفهوم نقاب نیز گفته می‌شود. self-monitor [۱۴] یا self-monitoring ویژگی شخصیتی‌ای تعریف می‌شود که به توانایی تنظیم رفتار برای سازگاری با موقعیت‌های اجتماعی مربوط است. mockumentary [۱۵] Being No One: The Self-Model Theory of Subjectivity [۱۶] terror management theory [۱۷]: این تئوریْ تنشی روان‌شناختی و اساسی‌ را پیش می‌نهد که ناشی از داشتن میل به زندگی و درعین‌حال فهمِ این نکته است که از مرگ گریزی نیست. The Second Self: Computers and the Human Spirit [۱۸]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833715.json b/train/413833715.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..16bdc93f2835ebd72013a1f1589654e396562f7f --- /dev/null +++ b/train/413833715.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هر نسلی مخدّر خاص خودش را دارد", + "subtitle": "از کوکائین و هروئین تا ال‌اسی‌دی و اکستازی تا مخدرهای امروزی: نشئگی ما بازتاب میل‌ها و ترس‌های زمانۀ ماست", + "introduction": "در طول قرن گذشته، دهه‌به‌دهه، مُد مخدّرها عوض شده است: از کوکائین و هروئین در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، تا ال‌اس‌دی در دهۀ ۱۹۵۰، اکستازی و کوکائین در دهۀ ۱۹۸۰، تا داروها و روانگردان‌های بهبوددهندۀ قوای شناختی و بهره‌وری در دوران امروزی. اما چرا در این سال‌ها مخدّرها مدام تغییر کرده‌اند؟ گویا موادی که در هر بُرهه مصرف می‌شود تا حد زیادی متناسب با فرهنگ آن عصرند، و کاربرد مخدّرها، دریچه‌ای بسیار کارا برای فهم فرهنگی است که در آن به سر می‌بریم.", + "content": "کُدی دلستراتی، ایان — در باب مخدرها، دیدگاه‌های کمتر کسی به قدر آلدس هاکسلی دست‌خوش دگرگونی شده است. هاکسلی که در سال ۱۸۹۴ در یک خانوادۀ مرفه انگلیسی به دنیا آمد، شاهد «جنگ علیه مخدرها» در اوایل قرن بیستم بود، یعنی زمانی که دو مادۀ بسیار محبوب ظرف چند سال از پی همدیگر ممنوع شدند: کوکائین و هروئین، محصول شرکت‌های داروسازی آلمانی مِرک و بایر، که هر دو به عنوان درمان اعتیاد به مورفین فروخته می‌شدند.\n زمان این ممنوعیت‌های دوقلو، تصادفی نبود. پیش از آغاز جنگ جهانی اول، سیاست‌مداران و روزنامه‌ها جوّ هراس از «معتادین» را به راه انداخته بودند: کسانی که استفاده‌شان از کوکائین و هروئین و برخی آمفتامین‌ها، به تعبیر تام متزر در کتاب پیدایش هروئین و دیوسازی از معتادین۱ (۱۹۹۸)، نشان می‌داد «بردۀ آن ابداع آلمانی» شده‌اند.\n شعارهای اصلاح‌نژادی در فاصلۀ میان دو جنگ اوج گرفتند: هم از دهان آدولف هیتلر، و هم از دهان برادر بزرگ‌تر هاکسلی، جولیان، که اولین مدیر مقر یونسکو در پاریس و یکی از هواداران بدنام اصلاح‌نژادی بود. بدین‌ترتیب بود که آلدس هاکسلی، به‌کارگیری مواد مخدر توسط نهادهای حکومتی را یک ابزار شنیع کنترلِ دیکتاتورمآبانه قلمداد کرد. در دنیای قشنگ نو۲ (۱۹۳۲)، داروی تخیلی سوما به مردم می‌دهند تا آن‌ها را در عین سکوت، راضی و اشباع نگه دارند، یا به تعبیر هاکسلی: «همۀ مزایای مسیحیت و الکل، بدون نقائص‌شان.» و این کتاب چندین بار به مسکالین اشاره می‌کند (که آلدوس تا آن زمان امتحانش نکرده بود اما مشخصاً با آن موافق هم نبود)، یعنی دارویی که در شخصیت داستانش لیندا بلاهت و حالت تهوع ایجاد می‌کرد.\n بعداً هاکسلی در مجلۀ سَتردی‌ایونینگ‌پست نوشت: «دیکتاتوری‌های آینده مردم را از آزادی‌‌شان محروم می‌کنند، اما در عوض با القاء شیمیایی، یک‌جور شادی به آن‌ها می‌دهند که هرچند تجربه‌ای ذهنی است، اما واقعی می‌نماید.» و افزود: «جستجوی شادی یکی از حقوق سنتی انسان است؛ متأسفانه دست‌یابی به شادی شاید با یکی دیگر از حقوق انسان ناسازگار باشد: آزادی.» در اوایل عمر هاکسلی، مواد مخدّر بالذات سیاست‌زده بودند، و از نظر سیاست‌مداران و روزنامه‌های مهم، هواداری از کوکائین یا هروئین از جهات مختلف به معنای همسویی با آلمان نازی بود.\n اما آنگاه، در شامگاه کریسمس ۱۹۵۵ یعنی ۲۳ سال پس از انتشار دنیای قشنگ نو، هاکسلی اولین بار ال‌اس‌دی را تجربه کرد و همه‌چیز در نظرش عوض شد. او از ال‌اس‌دی خوشش آمد. این ماده الهام‌بخش او برای نگارش بهشت و جهنم۳ (۱۹۶۵) شد، و او تیموتی لیری (یک چهرۀ سیاسی بلندآوازه در هواداری مزایایی درمانی داروهای روان‌گردان) را با آن ماده آشنا کرد. در نهایت، تا حدی همین تجربۀ مثبت کنونی هاکسلی از چنین داروهایی بود که او را با سیاست‌ورزی هیپی و هنجارشکن لیری همسو کرد؛ یعنی نگرشی که از لحاظ ایدئولوژیک در نقطۀ مقابل کارزار ریاست‌جمهوری نیکسون و جنگ ویتنام قرار داشت.\n شخصیت‌های رمانش به نام جزیره۴ (۱۹۶۲) ساکن یک آرمان‌شهر (در مقابل ویران‌شهر دنیای قشنگ نو) هستند که با مصرف داروهای روان‌گردان به آرامش و درک می‌رسند. مخدرها در دنیای قشنگ نو ابزار کنترل سیاسی‌اند، اما در جزیره بواقع دارویند.\n چطور می‌توان تغییر دیدگاه هاکسلی را توضیح داد: او که مخدرها را ابزار کنترل دیکتاتوری می‌دید، به جایی رسید که آن‌ها را مفرّی از سرکوب سیاسی-فرهنگی قلمداد می‌کرد؟ بواقع در تصویر کلی‌تر ماجرا، چرا مخدرها یک‌دوره سوژۀ نفرت همگانی‌اند، و متفکران و ذی‌نفوذان فرهنگی در دوره‌ای دیگر از آن‌ها استقبال می‌کنند؟ چرا مُد مخدّرها دهه‌به‌دهه عوض می‌شود، چنانکه مواد محبوبی مثل کوکائین ناگهان از عرصه محو می‌شود اما چند دهه بعد دوباره پا به صحنه می‌گذارد؟ ورای همۀ این‌ها، نقش مخدّرها در تحکیم یا فروپاشی مرزهای فرهنگی چیست؟ تقریباً تمام جنبه‌های تاریخ مدرن رنگ و بویی از پاسخ به این پرسش‌ها دارد.\n کاربرد مخدّرها، دریچه‌ای بسیار کارا برای فهم فرهنگی است که در آن به سر می‌بریم. در طول قرن گذشته، شهرت میان چند مواد خاص دست‌به‌دست شده است: از کوکائین و هروئین در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، تا ال‌اس‌دی و باربیتورات‌ها در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، تا اکستازی و (قدری بیشتر) کوکائین در دهۀ ۱۹۸۰، تا داروهای بهبوددهندۀ قوای شناختی و بهره‌وری در دوران امروزی از قبیل آدرال، مودافینیل و همزادهای قوی‌ترشان. با تکیه بر مسیری که هاکسلی طی کرد، می‌شود گفت موادی که در هر بُرهه مصرف می‌کنیم تا حد زیادی متناسب با فرهنگ آن عصرند. ما موادی را استفاده (و ابداع) می‌کنیم که متناسب با نیازهای فرهنگ‌مان باشند.\n به کمک موادی که الگوهای فرهنگ‌مان در قرن گذشته را شکل داده‌اند، می‌توانیم مشخص کنیم که هر نسل بیش از هرچیز مشتاق چه بوده و چه چیزی را کم داشته است. پس مخدرهای یکی‌دوروزه بر پرسشی فرهنگی دلالت می‌کنند که نیازمند پاسخ است: خواه آن پرسش عطش تعالی معنوی باشد، یا بهره‌وری، سرخوشی، خودمتفاوت‌پنداری یا آزادی. بدین‌ترتیب، موادی که مصرف می‌کنیم بازتابی است از عمیق‌ترین میل‌ها و کمبودهایمان، یعنی دقیقاً همان احساساتی که فرهنگ زیست‌مان را خلق می‌کنند.\n جهت شفاف‌سازی بگویم که این پژوهش تاریخی عمدتاً به مواد روان‌گردان می‌پردازد تا خانوادۀ بزرگی از مواد (شامل ال‌اس‌دی، کوکائین، هروئین، اکستازی، باربیتورات‌ها، داروهای ضدهیجان، افیون‌ها، آدرال و امثالشان) را تبیین کند اما به داروهای ضدالتهاب (مثل ایبوپروفن یا ادویل) یا مسکّن‌ها (مثل استامینوفن یا تایلنول) نمی‌پردازد. این داروها موادی نیستند که وضع ذهنی فرد را تغییر دهند، و لذا در تحلیل‌های اجتماعی-فرهنگی چندان کاربردی ندارند.\n همچنین مواد محل بحث، ورای مرزهای قانونی و طبقاتی‌اند: چون ممنوعیت یک ماده لزوماً مانع از نقش محوری آن در یک برهۀ فرهنگی نمی‌شود؛ و اهمیت فرهنگی ماده‌ای که طبقات پایین‌تر استفاده می‌کنند کمتر از مادۀ مطلوب طبقات بالاتر نیست، هرچند که سوابق دستۀ دوم بهتر ثبت و ضبط می‌شود و لذا در نگاه تاریخی حائز «اهمیت فرهنگی بیشتر» محسوب می‌گردد. در نهایت، موادی که سوژۀ این پژوهش‌اند شامل همۀ مصارف درمانی، پزشکی و تفریحی می‌شوند.\n کوکائین نمونۀ خوبی است از اینکه چطور مواد را خلق و محبوب می‌کنیم تا متناسب با فرهنگ موجودمان شوند. این ماده که در طلیعۀ قرن بیستم در دسترس همگان بود، در انگلستان در ۱۹۲۰ با تصویب «قانون مواد خطرناک» (و در ایالات متحده در ۱۹۲۲ با «قانون واردات و صادرات مواد مخدر») ممنوع شد. به گفتۀ استوارت والتون، «نظریه‌پرداز نشئگی۵» و مؤلف بی‌مواد: یک تاریخ فرهنگی از نشئگی۶ (۲۰۰۱)، محبوبیت آغازین کوکائین در اواخر قرن نوزدهم عمدتاً به خاطر «اثرات شدید هیجان‌انگیزش» بود. والتون به من گفت که کوکائین «به تقویت یک فرهنگ مقاومت علیه هنجارهای ویکتوریایی، کنار گذاشتن آداب جدی نزاکت برای باز کردن راه «همه‌چی قبوله» یعنی آزادی‌طلبی اجتماعی در عصر هنر نو، و اوج‌گیری تمایلات سیاسی سوسیال‌دموکرات، کمک می‌کرد.»\n پس از غلبه بر اخلاق‌گرایی ویکتوریایی، مُد شدن آزادی‌طلبی اجتماعی و اوج گرفتن سکولاریسم در بازۀ پس از جنگ جهانی دوم، کوکائین در فرهنگ سفیدپوستان اروپایی-آمریکایی از مُد افتاد. یعنی تا دهۀ ۱۹۸۰ که کوکائین دوباره برآمد تا به پرسش‌های فرهنگی جدیدی پاسخ دهد. والتون برایم چنین توضیح داد: «علت بازگشت آن در دهۀ ۱۹۸۰ دقیقاً نقطۀ مقابل تمایلات اجتماعی قبلی بود که به مُد شدن آن انجامید: یعنی هم‌رنگیِ سفت و سخت با آنچه سرمایۀ پولی و بورس‌بازی دیکته می‌کرد، که بر ظهور دوبارۀ خودخواهیِ کارآفرینانه در دورۀ ریگان و تاچر تأکید داشت.»\n یک نمونۀ دیگر از موادی که به پرسش‌ها (یا مسائل) فرهنگی پاسخ می‌دادند، زنانی بودند که در جوامع حومه‌شهری آمریکا در دهۀ ۱۹۵۰ معتاد باربیتورات‌ها شدند. این‌ها جماعتی بودند که آینده‌ای غم‌انگیز و سرکوب‌گر پیش روی خود می‌دیدند، همان وضعیتی که ریچارد ییتز و بتی فریدان در آثار خود جار زده بودند. فریدان در رمز و راز زنانه۷ (۱۹۶۳) توضیح داده بود که از این زنان انتظار می‌رفت هیچ «تعهدی به بیرون خانه» نداشته باشند و «کامیابی را فقط در انفعال جنسی، سلطۀ مردان و دل سپردن به عشق مادرانه جستجو کنند.» این زنان سرخورده، افسرده و روان‌رنجور، با باربیتورات‌ها خود را کرخت می‌کردند تا به هنجارهایی عمل کنند که هنوز اجازۀ سرکشی در برابرشان را نداشتند. در رمان درۀ عروسک‌ها۸ (۱۹۶۶) اثر ژاکلین سوزان، سه شخصیت اصلی زن به طرز خطرناکی به داروهای محرّک، ضدافسردگی و خواب‌آور («عروسک‌هایشان») متکی می‌شوند تا بتوانند با تصمیم‌های شخصی و بویژه مرزهای اجتماعی-فرهنگی کنار بیایند.\n اما راه‌حلی که این داروهای تجویزی پیش پا می‌گذاشتند، آن «حلّال همۀ مشکلاتی» نبود که انتظارش می‌رفت. وقتی داروها نتوانند پاسخ کامل و جامعی به پرسش‌های موجود بدهند (در این مثال، پرسش این بود که زنان چطور می‌توانند از کرختی فلج‌کننده‌ای رهایی یابد که مشخصۀ اغلب زندگی‌هایشان شده بود)، داروهای بدیل که اغلب گویا به وضع موجود نامربوطند، خود را به مثابۀ راه‌حل‌های بالقوه عرضه می‌کنند.\n جودی بالابان در دهۀ ۱۹۵۰، زمانی که بیست و چند ساله بود، مصرف ال‌اس‌دی را زیر نظر یک پزشک شروع کرد. او به‌ظاهر یک زندگی بی‌عیب و نقص داشت: دختر بارنی بالابان رییس مایه‌دار و محترم شرکت پارامونت‌پیکچرز، با دو دختر، یک خانۀ بی‌ در و پیکر در لس‌آنجلس، و همسری که کارگزار فیلم و نماینده و دوست مارلون برندو، گریگوری پک و مرلین مونرو بود. او دوست نزدیک بازیگر مشهور آمریکایی گریس کلی بود و در عروسی شاهانه‌اش در موناکو ساقدوش شد. زیر همۀ این ظواهر، او عمیقاً از زندگی‌اش ناخرسند بود هرچند که اعتراف به این وضعیت ابلهانه به نظر می‌آمد. دوستانش که همگی جایگاه ممتاز و مشابهی با او داشتند هم همین حس را داشتند. پولی برگن، لیندا لاوسون، ماریون مارشال، همگی زنان بازیگرانی بودند که با کارگزاران یا کارگردانان مشهور فیلم ازدواج کرده بودند اما از نارضایتی مشابه و عمیقی از زندگی‌شان گلایه داشتند.\n گزینه‌های اندک برای کامیابی، انتظارات فرهنگی صریح و دورنمای غم‌انگیزِ زندگی با تکیه بر داروهای ضدافسردگی، بالابان و برگن و لاوسون و مارشال را واداشت تا یک دورۀ ال‌اس‌دی‌درمانی را شروع کنند. برگن در سال ۲۰۱۰ در مجلۀ ونیتی‌فیر به بالابان گفت: «من می‌خواستم یک شخص باشم، نه یک شخصیت.» بالابان نوشت که ال‌اس‌دی می‌توانست «چوب جادوگری» شود. ال‌اس‌دی در مقام یک «پاسخ دارویی»، بهتر از داروهای ضدافسردگی موجود به مسائل آن‌ها جواب می‌داد. بسیاری از همتایان بالابان که از حقوق فرهنگی‌شان محروم بودند نیز احساس مشابهی داشتند: گزارش‌ها حاکی از آن‌اند که در بازۀ ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۵، چهل هزار نفر دورۀ ال‌اس‌دی‌درمانی را گذراندند. این ماده قانونی بود اما نظارتی بر آن نمی‌شد، و تقریباً هرکسی آن را امتحان کرد بر اثربخشی‌اش شهادت می‌داد.\n ال‌اس‌دی نه تنها به نیازهای کدبانوهای حومه‌شهرنشین، بلکه به نیازهای مردان همجنس‌گرا یا سردرگمِ جنسی هم پاسخ می‌داد. کَری گرنتِ بازیگر هم که سالها هم‌خانۀ رندالف اسکاتِ خوش‌تیپ بود و با پنج زن (به طور متوسط هرکدام پنج سال، آن هم اغلب در زمان هم‌خانگی با اسکات) ازدواج کرده بود، رهایی خود را در ال‌اس‌دی‌درمانی یافت. اگر همجنس‌گرایی گرنت آشکار می‌شد، حرفۀ بازیگری‌اش نابود می‌شد؛ او نیز مثل بسیاری از زنان حومه‌شهرنشینِ زمانه‌اش، دریافت که ال‌اس‌دی می‌تواند همان سوپاپ اطمینانی باشد که به آن نیاز داشت، یعنی راهی برای بُرون‌ریزی اضطراب‌های جنسی‌اش در قالبی مقبول‌تر. او در مصاحبه‌ای در ۱۹۵۹، به طرزی زیرکانه، گفت: «می‌خواستم از شرّ دورویی‌هایم خلاص شوم.» گرنت، پس از یک دوجین جلسۀ ال‌اس‌دی‌درمانی زیر نظر روانپزشکش، تصدیق کرد: «بالاخره به شادی نزدیک شده‌ام.»\n قرار این است که مردم ماده‌ای برای پاسخ به پرسش‌‌های فرهنگی‌شان بیابند. اما گاهی اوقات، مسائل فرهنگی جعل می‌شوند تا داروهای پیش‌ساخته فروش روند.\n در مورد محبوب‌ترین داروهای امروزی برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (اِی.دی.اچ.دی) یعنی ریتالین و آدرال، چون این داروها بسیار در دسترس‌اند میزان تشخیص این اختلال در مردم نیز افزایش یافته است: در بازۀ ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱، تعداد دانش‌آموزان آمریکایی که مبتلا به این اختلال تشخیص داده شدند ۴۳درصد افزایش یافت. بعید است که در این هشت سال، میزان بروز این اختلال در دانش‌آموزان آمریکایی ناگهان فزونی یافته باشد: محتمل‌تر آن است که حضور ریتالین و آدرال (و بازاریابی ماهرانه‌شان) در آن مدت افزایش یافته و به تشخیص بیشتر این اختلال منجر شده باشد.\n لورن اسلیتر در افشاء اتاقک شرطی‌سازی: آزمایش‌های روان‌شناسی بزرگ قرن بیستم۹ (۲۰۰۴) می‌نویسد: «در قرن بیست‌ویکم، میزان تشخیص افسردگی، همچون اختلال استرسی پس از ضایعۀ روانی (پی.تی.اس.دی) و اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، رشد چشم‌گیری داشته است.» او می‌افزاید: «تصور میزان افزایش و کاهش موارد تشخیص اختلال‌های خاص به برداشت عمومی وابسته است، اما دکترهایی نیز که این برچسب‌ها را به افراد می‌زنند شاید چندان توجهی به معیارهای دی.اس.ام [دستورالعمل تشخیصی و آماری بیماری‌های روانی] که در این حوزه حاکم است نداشته باشند.»\n یعنی داروسازهای امروزی به خلق فرهنگی کمک کرده‌اند که در آن مردم کم‌توجه‌تر و افسرده‌تر تلقی می‌شوند، آن هم با هدف فروش داروهایی که شاید پاسخ همان مسائلی باشند که ساخته و پرداختۀ خودشان است.\n درمان جایگزینی هورمون (اچ.آر.تی) که برای بهبود ناخوشی‌های دوران یائسگی به کار می‌رفت، و در آن استروژن‌ها و گاهی پروژسترون تزریق می‌شود تا سطح هورمون‌های بدن زن به صورت مصنوعی بالا رود، نیز تابع همین قصه است: دامنۀ آن گسترش یافته تا برای درمان افراد تراجنسی و همچنین جایگزینی اندروژن هم استفاده شود، یعنی یک‌جور هورمون‌درمانی که روی کاغذ می‌تواند روند سالخوردگی مردانه را کُند کند. این میل به گسترش دائمی استفاده و ضرورت داروها، از شیوۀ خلق (و تقویت) فرهنگ‌مان توسط داروها حکایت می‌کند.\n روشن است که رابطۀ علّی دو طرفه است: پرسش‌های فرهنگی می‌توانند مایۀ محبوبیت برخی مواد خاص شوند، اما گاهی داروهای محبوب هم به خلق فرهنگ‌مان می‌انجامند. از فرهنگ شاد۱۰ که روی دوش اکستازی اوج گرفت تا فرهنگ فوق‌بهره‌وری که از داروهایی سواری می‌گیرد که در اصل برای جبران نقص‌های شناختی و توجهی ساخته شدند، همزیستی کیمیا و فرهنگ هویداست.\n با اینکه مواد می‌توانند هم به پرسش‌های فرهنگی پاسخ دهند و هم فرهنگ‌هایی سراسر جدید خلق کنند، به سادگی نمی‌توان گفت کدام یک رُخ می‌دهند. اکستازی اگر خالق فرهنگ شاد بود، آیا به یک پرسش فرهنگی «پاسخ» می‌داد؛ یا اینکه اکستازی یک گوشه بود و فرهنگ شاد حول آن شکوفا شد؟ سیر علّی ماجرا بسیار مبهم است.\n یک اصل تبعی ماجرا را می‌توان در علوم انسانی دید: به محض آنکه کسی ویژگی‌هایی را به گروه‌ها نسبت می‌دهد، افراد تغییر می‌کنند و از دایرۀ پارامترهای منتسب به خود خارج می‌شوند، و به همین دلیل دسته‌بندی انواع مختلف افراد بسیار دشوار است. یان هکینگ، فیلسوف علم، واژه‌ای برای این نکته ابداع کرد: «اثر حلقه‌زنی.»۱۱ هکینگ در لندن‌ ریویو آو بوکز نوشت که مردم «اهداف متحرک‌اند چون پژوهش‌های ما با آن‌ها تعامل کرده و تغییرشان می‌دهد. و چون آن‌ها تغییر می‌کنند، همان مردمی نیستند که پیش‌تر بودند.»\n این نکته دربارۀ رابطۀ میان مواد و فرهنگ هم صادق است. هنری کاولز، استادیار تاریخ طب در دانشگاه ییل، می‌گوید: «هربار دارویی ابداع می‌شود که با مغزها و ذهن‌های مصرف‌کنندگانش تعامل دارد، سوژۀ مطالعه یعنی همان افراد مصرف‌کننده‌اش را هم تغییر می‌دهد.» با این خوانش از ماجرا، این ایده که مواد خالق فرهنگ‌اند تا حدی درست است، اما این نکته نیز درست است که جایگاه فرهنگ می‌تواند تغییر کرده و خلائی از امیال و پرسش‌های گره‌گشایی‌نشده به جا بگذارد که داروها اغلب قادر به پُر کردنش هستند.\n مثلاً کدبانوهای آمریکایی را در نظر بگیرید که به باربیتورات‌ها و مواد دیگر معتاد شدند. روایت معیار که پیش‌تر به آن اشاره شد می‌گفت که سرکوب فرهنگی و محدودیت آزادی‌ها ایشان را واداشت تا برای غلبه بر ناهنجاری خود دنبال مواد بروند: ال‌اس‌دی و بعداً داروهای ضدافسردگی، «پاسخ‌های دارویی» به مقررات سخت‌گیرانۀ فرهنگی و همچنین وسیله‌ای برای خوددرمانیِ رنج عاطفی بودند. ولی به قول کاولز، می‌توان هم گفت که «با توجه به اقشار مختلفی از جامعه، این داروها ساخته شدند و در نهایت نوع جدیدی از کدبانو یا نوع جدیدی از زن کارگر فراهم می‌کنند که دارو می‌گیرد تا این نوع سبک‌زندگی میسّر شود.» به طور خلاصه، کاولز می‌گوید: «تنها دلیل ظهور اصل تصویر کدبانوی افسرده، امکان دارودرمانیِ اوست.»\n با این تبیین، مواد در بطن یک قرن تاریخ فرهنگی قرار می‌گیرند، آن هم به دلیلی صاف و ساده: اگر داروها می‌توانند خالق و تحکیم‌کنندۀ محدودیت‌های فرهنگی باشند، آنگاه داروها و سازندگان‌شان می‌توانند اقشار جمعیت‌شناختیِ اجتماعی-فرهنگیِ مشخص (مثلاً «کدبانوی افسرده» یا «بورس‌بازهای عشرت‌طلب و کوکائین‌کش وال‌استریت») را حسب میل خود بسازند. نکتۀ مهم اینکه این خلق مقوله‌های فرهنگی شامل همه‌کس می‌شود، یعنی حتی کسانی که از داروهای محبوب‌شدۀ یک عصر خاص استفاده نمی‌کنند نیز مشمول اثرات فرهنگی‌اش می‌شوند. رابطۀ علّی ابهام دارد اما روشن است که دوسویه عمل می‌کند: مواد هم به پرسش‌های فرهنگی «پاسخ» می‌دهند و هم امکان خلق فرهنگ‌ها حول محور خود را فراهم می‌سازند.\n نظر به فرهنگ امروزی، شاید بزرگ‌ترین پرسشی که داروها بدان پاسخ داده‌اند مسألۀ تمرکز و بهره‌وری باشد: که این یک پیامد از نسخۀ مدرن آن چیزی است که هربرت الکساندر سیمون (اقتصاددان برندۀ جایزۀ نوبل) نام «اقتصاد توجه» بر آن گذاشت.\n مودافینیل دارویی برای درمان حملۀ خواب بود، که به غلط برای بیدار ماندن و کار طولانی‌تر استفاده شد. مصرف مودافینیل و سوءمصرف سایر داروهای شایعِ کمبود توجه از قبیل آدرال و ریتالین به دلایلی مشابه، بازتاب تلاشی برای پاسخ به این پرسش‌های فرهنگی است. مصرف این داروها نیز فراگیر است. در یک پیمایش مجلۀ نیچر در سال ۲۰۰۸، یک‌پنجم افراد گفتند که حداقل در دوره‌ای از زندگی‌شان داروهای بهبوددهندۀ قوای شناختی را امتحان کرده‌اند. و بنا به یک نظرسنجی غیررسمی در وب‌سایت دِ تَب در سال ۲۰۱۵، بیشترین نرخ سوءمصرف متعلق به برجسته‌ترین مؤسسات دانشگاهی است: دانشجویان دانشگاه آکسفورد بیش از دانشجویان هر دانشگاه دیگر انگلستان، دچار سوءمصرف داروهای بهبوددهندۀ قوای شناختی‌اند.\n والتون می‌گوید که این داروها «نقابی مضاعف بر ابتذال کار می‌زنند: از یک سو وضعیت هیجان بالا که حواس مصرف‌کننده را پرت می‌کند برای او رقم می‌زنند، و در عین حال به او می‌قبولانند که این احساس کامیابی لابد نتیجۀ موفقیت کاری اوست.»\n بدین‌ترتیب، داروهای مدرن محبوب نه تنها افراد را سر کار نگه داشته و بهره‌وری‌شان را می‌افزایند، بلکه به آنها اجازه می‌دهند حجم بیشتری از داراییِ عاطفی و شادی‌شان را در کار خود سرمایه‌گذاری کنند که در نتیجه، جنبه‌ای مادی به اهمیت آن داده و زمان و انرژی صرف‌شده برایش را توجیه می‌کنند. این داروها نه تنها به مصرف‌کننده امکان می‌دهند تمرکز بهتری داشته و مدت طولانی‌تری بیدار بماند، بلکه از تیره‌روزی او می‌کاهند؛ و بدین‌ترتیب «پاسخ» مناسبی برای آن تجویز فرهنگی‌اند که کار بیشتر و بهره‌وری بیشتر می‌طلبد.\n نیمۀ پُر این ضرورت فرهنگیِ «بهره‌وری»، تقاضا برای افزایش سهولت و سادگیِ فراغت در زندگی روزمره است (مثال‌هایی مانند اُبر و دِلیورو)، یعنی آن میلی که تجربه‌های شبه‌دارویی اما با کارآیی نامعلوم ارضاء می‌شوند، مانند «ضربان‌های دوگوشی»۱۲ و دیگر اصوات اصلاح‌گرِ قوای شناختی یا «داروهایی» که در اینترنت به سهولت در دسترس‌اند. (در مورد ضربان‌های دوگوشی، می‌توان به ملودی‌هایی گوش داد که ادعا می‌شود «وضعیت نامعمولِ خودآگاهی» در شنونده ایجاد می‌کنند.) اما اگر داروهای امروزی عمدتاً به نیازهای فرهنگیِ اقتصاد توجه (تمرکز، بهره‌وری، فراغت، سهولت) پاسخ می‌دهند، معنای «خودْ بودن» را هم تغییر می‌دهند.\n نکتۀ مهم آن است که شیوۀ امروزی‌مان در مصرف داروها، تغییر مفهوم «خویشتن» را نشان می‌دهد. داروهای به‌اصطلاح «جادویی» (داروهای یک‌بارمصرف و محدودی که هریک قرار است مسأله‌ای بسیار خاصی را حل کند) جای خود را به «داروهای نگه‌دار»۱۳ داده‌اند، یعنی مثلاً قرص‌های ضدافسردگی و ضداضطراب که باید تا ابد مصرف کرد.\n کاولز می‌گوید: «این یک گذار بزرگ از الگوی قدیمی است. قدیم‌ها این‌طور بود: من هِنری هستم، فلان بیماری را دارم، یک قرص کمکم می‌کند که دوباره هِنری باشم، و سپس مصرف قرص را متوقف می‌کنم. ولی اکنون این‌طور است: من فقط وقتی هِنری هستم که دارو مصرف کنم. از بازۀ ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ و اکنون، نسبت کسانی که داروهای نگه‌دار مصرف می‌کنند بی آنکه خاتمه‌ای برای آن متصور باشند، دائم افزایش یافته است.»\n آیا داروهای نگه‌دار، اولین گام در مسیر مصرف دارویند که وضعیت پسابشری را ممکن می‌کنند؟ آن‌ها لزوماً تغییر بنیادینی در کیستی ما نمی‌دهند (هرکس روزانه از قرص‌های ضدافسردگی یا دیگر داروهای عصبی استفاده می‌کند این را خوب می‌داند)، اما یک حس مبهم یا کرختی خاص در کار است که به تدریج پایه‌ای‌ترین تجربه‌های فرد را نیز بازتعریف می‌کند. خودْ بودن یعنی مصرف دارو. آیندۀ داروها هم احتمالاً بسط همین نکته است.\n اینجا خوب است لحظه‌ای درنگ کنیم. در یک سدۀ گذشته، تعاملی تنگاتنگ میان فرهنگ و مواد وجود داشته که هریک الهام‌بخش دیگری شده است تا تمثیلی از مسیر فرهنگی دلخواه انسان‌ها شوند: خواه آن مسیر شورش‌گری باشد، یا تسلیم، یا خروج کامل از همۀ نظام‌ها و قیدها. تأمل در خواسته‌هایمان از داروهای امروز و فردا، فهمی از آن پرسش‌های فرهنگی به دست‌مان می‌دهد که در صدد حل‌شان هستیم. والتون می‌گوید: «الگوی سنتی داروها که فعالانه اثری بر مصرف‌کنندۀ منفعل داشتند، احتمالاً جای خود را به موادی می‌دهد که مصرف‌کننده را قادر می‌سازند کلاً یک چیز دیگر شود.»\n مطمئناً این امکان، با شکل و شمایلی که نمی‌دانیم، در مدتی کوتاه محقق خواهد شد یعنی داروهایی می‌آیند که فرار کامل از خویشتن را میسّر می‌کنند. و همراه با آن‌ها، شاهد توده‌ای جدید از پرسش‌های فرهنگی خواهیم بود که داروها مطرح کرده و بالقوه به آن‌ها پاسخ می‌دهند.\n االگوهای مصرف مواد طی یک سدۀ گذشته، به طرز شگفت‌آوری یک تصویر دقیق از مسیرهای گستردۀ تاریخ فرهنگی به دست‌مان می‌دهند: همه و همه، از بانکدارهای وال‌استریت و کدبانوهای افسرده تا دانشجویان کالج و تازه‌کارهای عرصۀ ادبیات، موادی مصرف می‌کنند که بازتاب میل‌های آن‌هاست و به مسأله‌های فرهنگی‌شان پاسخ می‌دهد. اما مواد همیشه بازتابی از یک نکتۀ بدیهی ساده‌تر و همیشگی بوده‌اند: گاهی اوقات می‌خواهیم از قید خودمان رها شویم، گاهی از قید جامعه، گاهی از قید ملالت و فقر؛ ولی همواره، صرف‌نظر از موردش، خواسته‌ایم از قید چیزی رها شویم. در گذشته، این میل همواره موقت بود، یعنی برای آنکه باطری وجودمان دوباره شارژ شود، برای آنکه محیطی فارغ از تجربه‌هایمان و فشارهایی که زندگی رویمان می‌آورد پیدا کنیم. اما در دوران متأخّر، با مصرف مواد به دنبال یافتن یک مفرّ ماندگارتر، طولانی‌تر و وجودی‌تر رفته‌ایم. و مرز میان این میل با نابودسازی خویشتن، به طرز هولناکی باریک است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کدی دلستراتی نوشته است و در تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «Drugs du jour» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ تیر ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «هر نسلی مخدّر خاص خودش را دارد» و با ترجمه محمد معماریان منتشر کرده است. •• کدی دلستراتی (Cody Delistraty) نویسنده و مورخ است. او دانش‌آموختۀ تاریخ اروپا از دانشگاه آکسفورد است و همکاری گسترده‌ای با چارلی رُز داشته است. دلستراتی بیشتر دربارۀ ادبیات، روان‌شناسی و انسان‌های مشهور می‌نویسد. کارهای او در نیویورک‌ تایمز، پاریس ریویو، نیویورکر و آتلانتیک به انتشار می‌رسد. او درحال‌حاضر در حال به‌پایان‌رساندن اولین رمانش در فرانسه است. [۱] The Birth of Heroin and the Demonization of the Dope Fiend [۲] Brave New World [۳] Heaven and Hell [۴] Island [۵] intoxication theorist [۶] Out of It: A Cultural History of Intoxication [۷] The Feminine Mystique [۸] Valley of the Dolls [۹] Opening Skinner’s Box: Great Psychological Experiments of the 20th Century [۱۰] Rave Culture [۱۱] The Looping Effect [۱۲] Binaural Beats: ارسال دو موج سینوسی با فاصلۀ فرکانسی اندک از همدیگر به دو گوش که گفته می‌شود برای تمدد اعصاب مناسب است [مترجم]. [۱۳] Maintenance Drugs\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833716.json b/train/413833716.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..62e9cda53eaf6bc462d177129f1075f28434469f --- /dev/null +++ b/train/413833716.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فوایدِ گریختن از جامعه", + "subtitle": "جامعۀ ما مشوق رفتارهای اجتماعی است، اما اثر مثبت ساعت‌های تنهایی را نادیده می‌گیرد", + "introduction": "در قرن نوزدهم پزشکان راه درمان بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی را بیرون‌رفتن از محیط شلوغ و پردودِ شهرها می‌دانستند. راه درمان افسردگی یا اضطراب این بود که چندماهی را در آسایشگاهی روستایی در میان درختان و کوه‌ها سپری کنید. اما در قرن بیستم قرص‌ها اختراع شدند و وعده دادند که همه‌چیز را حل خواهند کرد. ولی نیاز انسان‌ها به زندگی در طبیعت با هیچ قرصی برطرف نمی‌شود.", + "content": "مایکل هریس، والرس — ۱۴ آوریل ۱۹۳۴، ریچارد برد به پیاده‌روی روزانه‌اش رفت. هوا در دمای معمولش بود: منفی پنجاه درجۀ سانتیگراد. برن داشت به آرامی میان تودۀ انباشته‌شدۀ برف‌ها قدم برمی‌داشت و مسیر همیشگی خود را طی می‌کرد، ناگاه ایستاد و گوش فرا داد: هیچ صدایی نبود.\n او که کمی جا خورده بود، به سکوتِ عمیق و قدرتمندی که در آن گام نهاده بود گوشِ جان سپرد. تا شعاع چندین مایلی، تنها نشانه‌های حیات متعلق به چند میکروب سمج بود که به پناهگاه‌های یخی چسبیده بودند. ساعت تازه چهارِ بعدازظهر بود، اما زمین در گرگ‌ومیش همیشگی‌اش به خود می‌لرزید. حرکتی چند در افقِ یخ‌بسته وجود داشت (واقعاً وجود داشت؟)، نوعی شکاف در آسمان کبود قطبی. و ناگهان، به طور عجیبی دنیای ریچارد برد شروع کرد به گسترش یافتن.\n پس از اینکه برد به کلبه‌اش بازگشت و خود را با کورۀ قابل‌حملش گرم کرد، در دفتر خاطراتش این‌گونه نوشت: اینجا فرایندها و نیروهایِ توصیف‌ناپذیری از کائنات حضور دارد، متوازن و بی‌صدا. توازن، بله، دقیقاً همین بود! این بود چیزی که از دلِ سکوت برآمد، آهنگی لطیف، زخمۀ تاری بی‌نقص؛ شاید موسیقی کائنات بود. کافی بود تا لحظه‌ای جذب آن آهنگ شوم تا خودْ بخشی از آن گردم. در آن لحظه شکی در یگانگی انسان با عالم نداشتم.\n دریاسالار برد به مدت پنج‌ماهِ زمستانی، داوطلبانه مسئول یک پایگاه هواشناسی نزدیک به قطب جنوب شده بود. اما دلیل تنهایی‌اش در آنجا کمی مبهم‌تر بود. او در تلاش برای توضیح دلایل خود، اعتراف می‌کند که می‌خواسته «آن نوع تجربه را به‌طور کامل بفهمم … آنقدر آرامش و سکوت و انزوا را بچشم تا ببینم واقعاً چه فایده‌ای دارد». او به دنبال نوعی آزادی شخصی نیز بود، چرا که اعتقاد داشت «هیچکس نمی‌تواند امید به آزادیِ کامل داشته باشد، مگر اینکه از دایرۀ عادات همیشگی خارج شود».\n برد به خاطر فعالیت خود مدال افتخار گرفت، اما برای اکثر ما، برگزیدن تنهایی در محیطی وحشی اصلاً خوشایند نیست، حتی شدیداً مشکوک هم هست. سفر به درون طبیعت را نشانۀ نوعی نگرش ضداجتماعی می‌پندارند، نوعی گرایش وحشی. دوستان و خانواده‌های ما دوست ندارند ما در جستجوی آن الهامات عظیم و هیجانی برویم که برد در آن ورطۀ قطبی تجربه نمود. به جای این کار، خود را در فرهنگ راحتِ مانیتور و پیام‌رسانیْ گرم نگه می‌داریم. قطع ارتباطی که جنگل، بیابان و یخچال‌ها ما را با آن تهدید می‌کنند، برایمان نفرت‌آور است. فرهنگمان چنان بر امور اجتماعی متکی است که افرادی که سر به طبیعت وحشی می‌گذارند اگر فقط انسان‌هایی عجیب محسوب شوند، بسیار خوش‌شانس بوده‌اند. در بدترین حالت آن‌ها افرادی نظیر یونابامبر۱ می‌شوند. این پیش‌داوری چنان شدید است که ما کلاً قید گردش در طبیعت وحشی را می‌زنیم. حتی به خود می‌گوییم که قطعاً توان انجام چنین ماجراجویی‌هایی را نداریم، آخرش در چاله‌ای می‌افتیم و همانجا می‌مانیم تا بمیریم. حتی اگر می‌توانستیم به طبیعت وحشی دسترسی داشته باشیم، شاید آن روح و روان پالوده را نداریم که چیزی از این سفر نصیبمان شود.\n انزوا به روش دریاسالار برد خطرات خود را نیز دارد. جدای از هیجانات عرفانی، او نزدیک بود در آن سمت یخ‌بسته از زمین جان خود را از دست بدهد. گاز کربن‌مونواکسید از کوره‌اش به درون کلبه نشت کرده بود، تا جایی که گروهی از افراد در اردوگاه پشتیبانی پایگاه مجبور شدند به آنجا بروند و وقتی حالش خراب شده بود، جانش را نجات دهند. انزواجویان دیگری که همراهان بی‌سیم‌به‌دست نداشته‌اند، این‌چنین خوش‌شانس نبوده‌اند. مثلاً کریس مک‌کندلس جوان را در نظر بگیرید (که کتاب به سوی طبیعت وحشی۲ اثر جان کراکائر یادبود اوست). او هیچ ردی نزد آشنایانش نگذاشته و فقط با یک تفنگ و یک کیسۀ ۱۰ پوندی برنج به درون طبیعت وحشی آلاسکا به راه افتاده بود. مک‌کندلس پس از ۱۱۹ روز در طبیعتی که جویای آن بود، جان خود را از دست داد (یکی از حدس‌هایی که زده می‌شود این است که عامل مرگ او مسمومیت با دانه‌های کپک‌زده بوده). بدین‌ترتیب قربانی بوالهوسی مادر طبیعت شد.\n در روزهای آخر ماجراجویی انفرادی دریاسالار برد در قطب جنوب (قبل از اینکه مردان ارودگاه پشتیبانی به نجاتش بیایند)، او خودش به مرگ بسیار نزدیک بود. بدنش بر اثر یخ‌زدگی شروع به فرسایش کرده بود، در کیسه‌خوابش مانند راهبی زمزمه می‌کرد و گاهی چنان ضعیف می‌شد که نمی‌توانست حرکت کند. کیسه‌های گرمایشی را به خود می‌چسباند و ته‌ماندۀ لوبیا سبزهایش را از داخل قوطی می‌تراشید. سعی کرد ورق‌بازی کند، اما ضعف دست‌هایش در وصف نمی‌گنجید. سعی کرد زندگینامه‌ای از ناپلئون بخواند، اما کلماتْ مات و بی‌معنا روی صفحه شناور بود. صدایی کم‌جان از درونش می‌گفت «خودت خواستی، بفرما».\n با وجود تمام این آسیب‌ها، دریاسالار برد با رهاوردی به جامعه بازگشت که خود جامعه هرگز نمی‌توانست به او بدهد؛ او در خاطراتش می‌نویسد که آنچه کسب کرد را «قبلاً به طور کامل به دست نیاورده بودم». این رهاورد «دانستن قدرِ زیبایی ناب و معجزۀ زندگی بود … تمدن تفکراتم را عوض نکرده است. حالا ساده‌تر و با آرامش بیشتر زندگی می‌کنم».\n وقتی برد و مک‌کندلس پا به طبیعت وحشی گذاشتند و اینچنین مصرانه بر انزوای در طبیعت پافشاری داشتند، هردو رو به غریزه‌ای انسانی آورده بودند که پیشرفت بشرْ آن را به طور کامل سرکوب کرده است.\n کِی بود که برای اولین بار از طبیعت وحشی بیرون آمده و وارد شهرهای همیشه شلوغ شدیم؟ روزگاری بود که به جز طبیعت به هیچ چیز دسترسی نداشتیم؛ در آن زمان، به‌طور جدایی‌ناپذیری در طبیعت و از طبیعت بودیم. اجدادمان ۲.۵میلیون سالِ اولِ خود را به صورت گروه‌های کوچ‌نشینی گذراندند که گیاهان را در رویشگاه‌هایشان جمع و حیوانات را در چراگاه‌هایشان شکار می‌کردند. چندی پیش، در حدود ده‌هزار سال پیش، تغییری اساسی رخ داد: اجداد ما ابتدا در ترکیه، ایران و دیگر مناطق خاورمیانۀ امروزی کاری را آغاز کردند که به آن انقلاب کشاورزی می‌گوییم. آن‌ها شروع به دستکاری و مراقبت از گیاهان (و حیوانات) کردند، ایام خود را وقفِ کشتِ بذرها و مبارزه با علف‌های هرز نمودند، گله‌ها را به چرا بردند و حیوانات درنده را از آن‌ها دور کردند. البته این تحولی یک‌شبه نبود، بلکه به تدریج این چادرنشینان به این تصور جدید رسیدند که طبیعتْ نیرویی است که باید آن را مهار و مدیریت کرد.\n یا شاید هم طبیعت بود که ما را اهلی کرد؟ گرچه موادی مانند گندم، برنج و غلات را خانگی کردیم که هنوز هم برای تغذیۀ خود به آن‌ها نیازمندیم، اما زندگی بشر به خاطر مراقبت از محصولات رو به بردگی نهاد. یووال نوآ هراریِ مورخْ این تبادل را «بزرگ‌ترین فریب تاریخ» می‌خواند و استدلال می‌کند که انقلاب کشاورزی باعث شد تا زندگی کشاورزان نسبت به شکارچی-گردآورندگان عموماً سخت‌تر شده و رضایت‌بخشی کمتری داشته باشد». مارگارت ویسر، مورخ غذا نیز با این قضیه هم‌نظر است و مثلاً برنج را «ستمگری» می‌خواند که ساختارهای قدرت، توان تکنولوژیک، ارقام جمعیت، روابط بین‌فردی و آداب دینی را مقرر می‌کند … وقتی انسان‌ها می‌پذیرند که برنج را به عنوان محصولی ثابت کشت دهند، گرفتار شبکه‌ای از پیامدها می‌شوند که گریزی از آن‌ها نیست؛ مثلاً همین دلیل کافیست که از آن لحظه به بعد، برنج هم به آن‌ها دیکته می‌کند که چه کاری باید بکنند و هم چه چیزی را باید ترجیح دهند.\n اتکا به یک کالای ثابت برای تأمینِ بخش اعظم دریافتی کالری مانند یک قمار نیز هست: این امر گرچه امکان رشد نمایی جمعیت را میسر می‌سازد، اما تنوع رژیم غذایی افراد کمتر شده و بیشتر در معرض آفت و زنگ گیاهی قرار می‌گیرد. برخی دیگر نیز اشاره کرده‌اند که مانند حیوانات اهلی که نسبت به اجداد وحشی‌شان مغز کوچک‌تری دارند، مغز «انسان اهلی» نیز به مراتب کوچک‌تر از انسان‌های پیشاکشاورزی و پیشاشهری است.\n به‌علاوه، گیاهان و حیوانات نیازمندِ چنان مراقبتی از سوی انسان‌ها بودند که آن‌ها مجبور شدند گشت‌وگذار را کنار بگذارند و برای همیشه در کنار مزارعشان بمانند؛ پس باید بابت اولین سکونتگاه‌های انسان قدردان گندم و دیگر مواد مرتبط باشیم.\n پروفسور هراری خاطرنشان می‌کند که نقشۀ زمین اطراف اریحا در فلسطین در ابتدا «نهایتاً گروهی سرگردان و حدوداً صدنفره از افراد سالم و خوش‌تغذیه را پوشش می‌داده است»، حال آنکه پس از انقلاب کشاورزی (حدود سال ۸۵۰۰ پیش از میلاد)، «این واحهْ روستایی بزرگ اما فشرده از ۱۰۰۰ نفر را در خود جا می‌داده که افرادش خیلی بیشتر از پیشینیان از بیماری و سوءتغذیه رنج می‌بردند». در آن زمان، خاورمیانه پر از سکونت‌های دائمی مشابه شده بود.\n\nدر سال ۷۵۰۰ پ.م، سلب امتیازهای ما از طبیعت به شکلی چشم‌گیرتر خود را نشان داد. در آن زمان، شهروندان اریحا دیواری عظیم دور شهر خود کشیدند که در نوع خود بی‌سابقه بود. این دیوار احتمالاً دومنظوره بود: هم سپری در برابر سیل‌ها بود و هم در برابر دشمنان غارتگر. نکتۀ شگفت‌انگیز دربارۀ این نخستین شهرِ دیوارکشیده و جالب‌توجه این است که این شهروندان عزمی تقریباً افراطی داشتند تا خود را از دنیای وحشی پیشین جدا سازند. این دیوار سنگی یک و نیم متر ضخامت و بیش از سه و نیم متر ارتفاع داشت. بعلاوه، خندقی کنار دیوار حفر شد که بیش از دو و نیم متر عمق و بیش از نُه متر پهنا داشت. کارگران اریحا این دیوار عظیم دفاعی در برابر بیرون را از سنگ بسترِ سخت ساختند؛ دیوار شاهکاری از عزم راسخ برای جدایی از دنیای پیشین بود که برای اجداد پیشاکشاورزی‌مان حتی قابل‌تصور هم نبود. این امرْ انکار حقیقی بوته‌زارهای پهناور بود که طی هزاران سال منزلگاه ما بود. «طبیعت وحشی» تبعید شده بود و بعد از آن، هیچ‌گاه آن را دوباره دعوت نکردیم. تا قرن چهارم پیش از میلاد، انقلاب کشاورزی به شکل «انقلاب شهری» تحول یافته بود، همان انقلابی که هنوز هم با آن زندگی می‌کنیم. در سال ۲۰۰۷ اعلام شد که تعداد افراد شهرنشین بیشتر از غیرشهرنشینان شده است. به گفتۀ سازمان جهانی سلامت، تا سال ۲۰۳۰ از میان هر ده نفر، شش نفر در شهر زندگی خواهند کرد. بعید است این وضعیت بازگشتی داشته باشد. شهرْ همچون یک سیرن۳ عظیم و بتنی ما را به سمت خود می‌کشد و ما کم‌کم خود را متقاعد می‌کنیم که این زندگی پرهیاهو تنها نوع زندگی «طبیعی» است و هیچ‌چیز آن‌سوی دیوارهای اریحا برایمان وجود ندارد. حتی بنا به افسانه هیچ‌گاه هم وجود نداشته است.\n با اوج‌گرفتن تمدن شهری و شهری‌شدنِ اکثریت انسان‌ها، «اختلال کمبود طبیعت» در هر واحد آپارتمانی جلوه می‌کند و جمعیت شهری ابعادی کلیدی از زندگی انسانی خود را از صحنه خارج می‌کنند. ابعادی که هرگز نمی‌دانستیم باید از آن‌ها مراقبت کنیم. فعالان طبیعت مانند ریچارد لوو لحن شاعرانه ندارند و بیشتر با تحقیق ثابت می‌کنند که شهرها تجربۀ حسی‌مان را دچار ضعف کرده و می‌توانند منجر به فقر هویتی نیز بشوند، هویتی که به قول لوو، خالی از «حس فروتنی‌ای است که لازمۀ هوش واقعی انسانی است».\n اما وقتی بیش از حد به جامعه روی می‌آوریم و از هوای نمک‌آلودِ ساحل دریا یا درک شهودی حرکاتی نادیدنی در جنگلِ روبه‌تاریکی روی می‌گردانیم، واقعاً چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا واقعاً بخش‌هایی از خویشتن برتر خود را کنار می‌گذاریم؟\n مجموعه‌ای روبه‌رشد از تحقیقات دقیقاً همین را نشان می‌دهد. مثلاً پژوهشی از دانشگاه لندن دریافت که اعضای قبیلۀ دورافتاده و گاودارِ هیمبا در نامیبیا که زندگی‌شان را در بیشه‌های آزاد سپری می‌کنند، نسبت به انگلیسی‌های شهری، فراخنای توجه۴ بالاتر و رضایت بیشتری از زندگی دارند؛ اما وقتی اعضای همان قبیله به مراکز شهری نقل مکان کردند، فراخنای توجه و رضایت از زندگیشان به اندازۀ هم‌نوعان بریتانیایی‌شان کاهش یافت. دکتر کارینا لینل، رهبر این پژوهش، از میزان برتری هیمباهای روستایی «بهت‌زده» شد. او به بی‌بی‌سی می‌گوید که این تفاوت‌های عمیق «نتیجۀ نحوۀ زندگی‌کردنمان است» و این امر نشان می‌دهد که محیط‌های شلوغ شهری نیازمند تغییر در وضعیت ذهنی است. لینل حتی پیشنهاد می‌کند که کارفرمایان اگر بخواهند بهترین نیروی کار را طراحی کنند، می‌توانند کارمندانی را اسکان دهند که نیازمند استقرار در خارج از شهر هستند.\n همچنین در دانشگاه استنفورد، در پژوهشی از مغز شرکت‌کنندگان قبل و بعد از قدم‌زدن در چمن‌زارها و سپس در کنار ترافیک سنگین ماشین‌ها اسکن گرفته شد. در شرکت‌کنندگانی که در محیط‌های شهری قدم می‌زدند، نمونه‌های به مراتب بیشتری از «نشخوار ذهنی»۵ مشاهده شد، نوعی اندیشناکی و خودانتقادی که پژوهشگران آن را با شروع افسردگی مرتبط دانسته‌اند. اما همانطور که قسمت‌های مرتبط با نشخوار ذهنی در مغز در پیاده‌روی‌های شهری تحریک می‌شود، همان قسمت‌ها در هنگام پیاده‌روی در طبیعت آرام می‌گردد.\n عکس‌های طبیعت حس مهربانی و بازیگوشی را افزایش می‌دهد. سفری کوتاه به درون بیشه‌ها (که ژاپنی‌ها به آن «حمام جنگل» می‌گویند) سطح کرتیزول را کاهش داده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. محصلان، چه فقیر و چه ثروتمند، با دسترسی به فضاهای سبز عملکردِ درسیِ بهتری دارند. نمایی ساده از فضای سبز می‌تواند ما را از استرس مصون کند و انعطاف‌پذیری ما را در برابر سختی‌ها افزایش دهد. وقت‌گذرانی در طبیعت حتی به طور کاملاً ملموسی توانایی شامه، بینایی و شنیداری را تقویت می‌کند. این داده‌ها روز به روز در حال افزایش است.\n اثر تجمعی این فواید ظاهراً مرهمی بر روح آزردۀ شهری است. در قرن نوزدهم که شهرنشینی رشد تدریجی خود را آغاز نمود و خیابان‌های شلوغ و آلودۀ شهر به قول پیپ در رمان آرزوهای بزرگ۶ به «لکه‌ای از کثافت و چربی و خون و کف» تبدیل شد، پزشکان مرتباً برای درمان استرس و افسردگی بیماران، «طبیعت» را تجویز می‌کردند. دود و سروصدای شهرها عوامل واقعاً خارجی‌ای پنداشته می‌شد که نیازمند درمان به شکل انزوا در طبیعت بود. آسایشگاه‌ها در محیط‌های سرسبز و آرکادی بنا شد تا تأثیرات مخرب شهرها را جبران کند. ایوا سلهوب و آلان لوگان، نویسندگان کتاب مغز شما در حالت طبیعی۷ توضیح می‌دهند که چگونه این تلاش‌ها در قرن بیستم جای خود را به معجزۀ قرص‌ها داد، قرص‌هایی که بیماران را قادر می‌ساخت همیشه در شهر بمانند به شرطی که داروهایشان را مرتباً مصرف کنند: «تبلیغات نصف‌صفحه‌ایِ آسایشگاه گلن اسپرینگز جای خود را به تبلیغ تمام‌صفحه‌ایِ داروی ضدافسردگی مپروبامات داد». با توجه به این مسئله، جمعیت شهری امروز که با قرص‌های خواب‌آور و ضدافسردگی خود را مدیریت می‌کند (بیش از ۱۰درصد از آمریکایی‌ها داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کنند) ما را به یاد شخصیت‌های مصرف‌کنندۀ سوما در رمان پادآرمان‌شهری دنیای قشنگ نو۸ اثر آلدوس هاکسلی می‌اندازد. البته شاید این فکر اینک بالاخره شروع به تغییر نموده است. امروزه اثرات درمانی طبیعت دوباره آشکار شده است و برخی از پزشکان برای ناراحتی‌های مختلفی نظیر آسم، اِی.دی.اچ.دی (اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی)، چاقی، دیابت و استرس، «گذران وقت در محیط بیرون» را تجویز می‌کنند.\n خروج از خانه و محدودۀ شهرمان به معنای کنارگذاشتن تظاهر و پیش‌فرض‌هایی است که بر اساس آن‌ها زندگی می‌کنیم. اینگونه است که خود را آمادۀ پذیرش مفاهیم شگفت‌انگیز جدید یا نگرش‌های مستقل می‌کنیم. اینگونه است که ذهن خود را می‌شناسیم.\n برخی افراد، به‌جز پیاده‌روی کوتاهی بیرون از خانه، استراحت دیگری از زندگی خفقان‌آور خانگی ندارند. زنی انگلیسی را در اوایل قرن نوزدهم در نظر بگیرید که فعالیت‌های بسیار کمی در دسترس دارد و قطعاً شانس او برای فرار از محدودۀ اتاق پذیرایی بسیار محدود است. در رمان غرور و تعصب۹، عزم الیزابت بنِت برای پیاده‌روی در روستا نشانۀ هنجارشکنی اوست. وقتی خواهر او، جین در منزل آقای بینگلی ثروتمند بیمار می‌شود، الیزابت به تنهایی از میان زمین‌های گِلی گام برمی‌دارد تا در کنار او باشد و همین امر باعث می‌شود تا خواهر آقای بینگلی او را از نظر ظاهری و با آن موهای غیرقابل‌بخشش و «ژولیده»، «وحشی» بخواند: «پیاده‌روی سه مایلی او این اوایل صبح در چنین هوای کثیف و آن هم به تنهایی، تقریباً باورنکردنی بود … آن‌ها او را به خاطر این کارش تحقیر کردند». توماس هابزِ فیلسوف عصایی برای پیاده‌روی داشت که نوک آن یک دوات شاخی ساخته شده بود تا هرگاه هنگام پیاده‌روی‌های طولانی چیزی به ذهنش می‌رسد، بتواند آن‌ها را بنویسد. روسو مطمئناً چنین راهبردی را تأیید می‌کرد؛ او می‌نویسد «فقط هنگام پیاده‌روی می‌توانم تفکر کنم. وقتی می‌ایستم، فکرم هم می‌ایستد. ذهن من فقط با پاهایم کار می‌کند». آلبرت انیشتین هم در حد خود می‌کوشید تا هر روز در میان درختان محوطۀ دانشگاه پرینستون قدمی بزند. مشاهیر دیگری نظیر چارلز دیکنز، مادر ترزا، جان بانیان، مارتین لوتر کینگ، فرانسیس آسیزی و تویوهیکو کاگاوا نیز مرتب پیاده‌روی می‌کردند.\n چرا این همه ذهن‌های نابغه اصرار دارند دور از میزشان پیاده‌روی کنند؟ این نیست که فقط به خاطر تفکرکردن، نیاز به استراحت دارند؛ درواقع برخی از بهترین تفکرات آن‌ها دقیقاً در هنگام «زنگ تفریح» در فضای آزاد انجام می‌شد.\n در محافل آموزشی، نظریه‌ای وجود دارد که این الزام را تا حدی تبیین می‌کند؛ آن را نظریۀ قطعات جداشده۱۰ می‌گویند. این نظریه را ابتدا سایمن نیکولسنِ معمار در سال ۱۹۷۲ بسط داد، زمانی که می‌اندیشید چگونه زمین‌های بازی را جذاب‌تر کند. بنا به این نظریه، فرد به عناصر تصادفی، یعنی محیط‌های متغیر نیاز دارد تا به طور مستقل فکر کند و بینش خود را از امور شکل بدهد. طبیعتْ منبعی لایزال از قطعات جداشده است، درحالیکه اداره یا اتاق نشیمن که انسان‌ها آن را ساخته‌اند محدود است. ویرجینیا وولف می‌نویسد که حتی وسایل و لوازم خانه نیز شاید «خاطراتِ تجربۀ خودمان را تحمیل کنند» و اثراتی محدودیت‌بخش و خفقان‌آور به‌وجود آورند. اما در خارج از خانه‌های مرتبمان، از خاطرات سنگینِ اینکه امور همیشه چگونه بوده‌اند می‌گریزیم و خود را آمادۀ پذیرش نگرش‌های جدید می‌کنیم.\n اما ظاهراً پیاده‌روی نوعی هنر نیز در خود دارد؛ باید تمرین کنیم تا از آن لحظات گذرا بهره بگیریم. طبیعت‌گردی یا حتی عبور از مسیری سرسبز برای رفتن به سوپرمارکت فرصتی است تا در انزوای خود فرو رویم، اما باید آن را بقاپیم. حتی اگر روح کنجکاومان ما را وادار کند پا به دنیا بگذاریم (بدون گوشی، بدون تبلت، بدون اینترنت)، باز هم باید خودمان تصمیم بگیریم که غنای چیزهای اطرافمان را بچشیم.\n در بیرون از آن طوفان چت و شبکه‌های مجازی، سرانجام نه‌فقط با دنیایی بزرگ‌تر، بلکه با خودمان نیز آشنا می‌شویم. پرسه‌زن مشهور، ویلیام هزلیت این تصویر را به خوبی ترسیم می‌کند. وقتی او بیرون از خانه به گردش می‌پردازد، به دنبال چنین چیزهاییست آزادی، آزادی کامل برای اندیشیدن، احساس کردن، هرطور که آدم دلش بخواهد … می‌خواهم اندیشه‌های مبهمم را ببینم که مانند پاپوسِ خاربن در مقابل نسیم شناور شوند، نه اینکه در بیشه‌ها و خارهای مجادله گرفتار بمانند. یک بار هم که شده می‌خواهم تمام این‌ها را باب میل خودم داشته باشم؛ چنین چیزی غیرممکن است مگر اینکه تنها باشید.\n این پاداشِ حتی یک پیاده‌روی کوتاه و تنها در پارکی شهری است. اینکه با دیدن نشانه‌ای گذرا از عناصر بفهمیم که به چیزی اساسی‌تر از جمعیتی شهری تعلق داریم، اینکه دنیایی از تجربیات ورای نظافت اجتماعی۱۱ و شبکه‌های انسانی وجود دارد؛ و اینکه چنین دنیایی خانۀ واقعی ماست. کارگران مرکز شلوغ اساکا می‌توانند مسیرِ رفتن به محل کار را از میان پارک نامبا کج کنند. اهالی تورنتو می‌توانند در راه رفتن به بهترین کتابفروشی شهر از پارک ترینیتی بل‌وودز بگذرند. نیویورکی‌ها می‌توانند در راه موزۀ متروپولیتن از سنترال پارک عبور کنند؛ و لندنی‌ها هم می‌توانند در راه رویال آلبرت هال از هایدپارک بگذرند. با چند دقیقه خارج‌شدن از پیاده‌روهای باریک می‌توانیم به تعریفی جدید (و بسیار کهن) از خودمان برسیم، تعریفی که ارجاع کمتری به دیگران دارد.\n• نسخه صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید. \n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nHarris, Michael. Solitude: In Pursuit of a Singular Life in a Crowded World. Thomas Dunne Books, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مایکل هریس نوشته است و در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۱۷ با عنوان «The Benefits of Solitude» در وب‌سایت والرس منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «فوایدِ گریختن از جامعه»  و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• مایکل هریس (Michael Harris) نویسندۀ کانادایی است. کتاب قبلی او پایان غیبت (The End of Absence) بود که جایزۀ ادبی گاورنر جنرال را برای برترین کتاب غیرداستانی به خود اختصاص داد. هریس ساکن ونکوور است. [۱] یونابامبر (Unabomber) با نام واقعی تد کزینسکی نابغۀ ریاضیاتی اهل آمریکاست که چندین نفر را به خاطر ارتباطشان با فناوری مدرن کشته و زخمی کرده و هم‌اکنون در حبس ابد به سر می‌برد [مترجم]. [۲] Into The Wild [۳] سیرن در اساطیر یونان، زنان یا موجودات بالداری بودند که دریانوردان را با موسیقی و صدایشان به سمت خود کشانده و به کام مرگ می‌فرستادند [مترجم]. [۴] Attention span [۵] rumination [۶] Great Expectations [۷] Your Brain on Nature [۸] Brave New World [۹] pride and Prejudice [۱۰] The theory of loose parts [۱۱] Social grooming" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833717.json b/train/413833717.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d1b8af3a4726f66061bb21fc93e3b2ac616ad1e6 --- /dev/null +++ b/train/413833717.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "متفکر قدرت", + "subtitle": "اندیشه‌های میشل فوکو دربارۀ قدرت امروز بیش از هر زمان دیگری مهم است", + "introduction": "اگر بخواهیم اندیشۀ فیلسوفان بزرگ تاریخ را تنها در یک کلمه خلاصه کنیم، مطمئناً این کلمه برای میشل فوکو «قدرت» خواهد بود. فوکو در طول سال‌های متمادی، بسیار به قدرت اندیشید، تعریف‌های قدیمی ما از این مفهوم را در هم شکست و شیوه‌های زیرکانه و بسیار پنهانِ عملکرد قدرت در جامعه را مرئی کرد. با آنکه سی‌سال از مرگ او می‌گذرد، اما این صورت‌بندی‌ها امروز هم به همان اندازه تازه و کاربردی‌اند.", + "content": "کولین کوپمن، ایان— تصور کنید از شما خواسته‌اند تاریخچه‌ای بسیار کوتاه از فلسفه بنویسید. شاید برای گنجاندن تنوع بی‌حد و حصر فلسفه در چند جملۀ کوتاه به چالش کشیده شوید. یکی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که به دنبال واژه‌ای باشید که به بهترین شکل اندیشه‌های هر فیلسوف بزرگی را در بر داشته باشد. افلاطون «مُثُل» را داشت، رنه دکارت «ذهن» را و جان لاک «ایده‌ها» را، بعدها جان استوارت میل «آزادی» را آورد. در فلسفۀ متأخر کلمۀ ژاک دریدا «متن»، کلمۀ جان رالز «عدالت» و جودیت باتلر «جنسیت» بود. طبقِ این بازی کوچکِ خانوادگی، کلمۀ میشل فوکو قطعاً «قدرت» خواهد بود.\n فوکو یکی از مهمترین اندیشمندان قرن بیستم است و طبق برخی فهرست‌ها، مهم‌ترین چهره در علوم انسانی و علوم اجتماعی است. دو کتاب بسیار برجستۀ او یعنی مراقبت و تنبیه: تولد زندان(۱۹۷۵) و اراده به دانستن(۱۹۷۶) منابع اصلی تحلیل‌های او از قدرت است. اگرچه، جالب است بدانیم که فوکو را همیشه به خاطر کلمۀ خاصش نمی‌شناختند. او تأثیر چشم‌گیر خود را ابتدا در سال ۱۹۶۶ و با انتشار کتاب نظم اشیاء به دست آورد. عنوان فرانسوی و اصلی کتاب حس محیط روشنفکری‌ای را که کتاب در آن نوشته شده بهتر منتقل می‌کند: کلمه‌ها و چیزها۱. فلسفه در دهۀ ۱۹۶۰، خصوصاً در میان معاصران فوکو، تماماً حول کلمه‌ها می‌چرخید.\n در دیگر بخش‌های پاریس، دریدا مشغول دفاع از این نظریه بود که «هیچ چیز خارج از متن وجود ندارد»، و ژاک لکان با این ادعا که «ساختار ضمیر ناخودآگاه همچون زبان است» روانکاوی را به زبان‌شناسی تغییر می‌داد. این روش تنها مخصوص فرانسوی‌ها نبود. در سال ۱۹۶۷، ریچارد رورتی، که قطعاً بدنام‌ترین فیلسوف آمریکایی در نسل خود است، این جنبش جدید را در عنوان مجموعه مقالات خود چرخش زبانی۲ خلاصه کرد. در همان سال، یورگن هابرماس، که در آینده به فیلسوف اصلی آلمان تبدیل شد، کتاب خود با عنوان بنیان نهادن علوم اجتماعی در نظریۀ زبان۳ را منتشر کرد.\n معاصرین فوکو علاقۀ خود به زبان را حداقل برای چند دهۀ دیگر ادامه دادند. شاهکار هابرماس باعنوان نظریۀ کنش ارتباطی۴ به بررسی شرایط زبانی عقلانیت اختصاص داده شد. فلسفۀ انگلیسی و آمریکایی نیز همین راه را پیش گرفت، همینطور بیشتر فیلسوفان فرانسوی (با این تفاوت که آنها به طبیعتِ زبانیِ خردگریزی گرایش داشتند).\n باوجوداین، فوکو در میان نسل خود به شکلی تقریباً نامتعارف به راه خود ادامه داد. فوکو به جای اینکه در جهان کلمات باقی بماند در دهۀ ۱۹۷۰ توجّه فلسفی خود را به قدرت معطوف کرد. ایده‌ای که انتظار می‌رفت توضیح دهد کلمات، یا هر چیز دیگری، چگونه به چیزها نظم می‌دهد. اما اهمیت ماندگار فوکو در این نیست که یک مفهوم جامع یافته که می‌تواند تمام مفاهیم دیگر را شرح دهد. قدرت در نگاه فوکو یک خدای فلسفی دیگر نیست. زیرا مهم‌ترین ادعای فوکو دربارۀ قدرت این است که ما نباید با آن چنانکه فلاسفۀ دیگر با مفاهیم کلیدی رفتار کردند، رفتار کنیم، یعنی به‌عنوان چیزی واحد و یکپارچه که چنان جامع است که می‌تواند تمام چیزهای دیگر را شرح دهد.\n فوکو تلاش نکرد قلعه‌ای فلسفی پیرامون مفهوم خاص خود بسازد. او مستقیماً شاهد این بود که استدلال‌های فلاسفۀ چرخش زبانی به محض آنکه که بیشتر و بیشتر بر پایۀ زبان بنیان نهاده شد چطور شکننده و بی‌دوام شد. بنابراین فوکو خود آشکارا از پروردن یک نظریۀ فراگیر قدرت اجتناب کرد. مصاحبه‌کنندگان گاهی او را تحت فشار قرار می‌دادند تا نظریه‌ای واحد به آنها ارائه کند، اما او همواره مخالفت می‌کرد. او می‌گفت هدف او به هیچ وجه ارائۀ چنین نظریه‌ای نیست. فوکو بیش از هرچیز، به خاطر تحلیل‌هایش از قدرت معروف است، به طور حتم نام او برای بیشتر اندیشمندان تقریباً مترادف با واژۀ قدرت است. باوجوداین، او خود فلسفه‌ای برای قدرت ارائه نداد. چنین چیزی چطور ممکن است؟\n غنا و چالش کار فوکو همینجاست. رویکرد او رویکردی فلسفی به قدرت است که از ویژگی‌های معرّف آن خلاقانه بودن، دقیق بودن، گاهی ناامید کننده بودن و تلاش‌های درخشان برای سیاسی‌کردن خود قدرت است. فوکو به جای اینکه از فلسفه برای تبدیل کردن قدرت به یک ذات ابدی استفاده کند و سپس آن ذات را به منظور درک تمام جلوه‌های قدرت در جهان به کار گیرد، تلاش کرد تا فلسفه را از نگاه خیره‌ای که به دنبال ذات‌هاست رهایی بخشد. او می‌خواست فلسفه را از دنبال‌کردن جنبش‌های قدرت و هیجان آنها برای تعریف نظم چیزها آزاد کند.\n برای درک اصالت رویکرد فوکو، قراردادن آن در مقابل فلسفۀ سیاسیِ پیش از آن مفید خواهد بود. پیش از فوکو، فلاسفۀ سیاسی گمان می‌کردند قدرت یک ذات دارد: خواه آن ذات حاکمیت باشد یا برتری یا کنترل یکپارچه. ماکس وبر، جامعه‌شناس آلمانی به شکلی مستحکم استدلال کرد که قدرت دولت مبتنی بر حق استفادۀ مشروع از زور است. توماس هابز، فیلسوف انگلیسی و اولین نظریۀ‌پرداز قدرت دولت، ذات قدرت را حاکمیت دولت می‌دانست. هابز معتقد بود قدرت در بهترین و خالص‌ترین شکل از موقعیت منحصر به فرد حاکمیت اعمال می‌شود. او این حکومت را «لویاتان» می‌نامد.\n فوکو هرگز حقیقتِ قدرتِ دولت در معنای هابزی آن را انکار نکرد. اما فلسفۀ سیاسیِ او از شکاکیت او نسبت به این فرض سرچشمه می‌گیرد (و این فرض تا زمانی که فوکو در آن تردید کند مفروض بود) که تنها قدرت حقیقی، قدرت حاکمه است. فوکو پذیرفت که نیروهای واقعی خشونت در جهان وجود دارند که فقط به خشونت دولت منحصر نمی‌شوند. به دلیل انباشت کلان سرمایه خشونت شرکتی وجود دارد، خشونت جنسیتی به شکل پدرسالاری آشکار می‌شود و خشونت‌های آشکار و پنهان برتری سفیدپوستان در شکل‌هایی نظیر برده‌داری، عدم خدمات‌رسانی به مناطق خاص و اکنون کشتار جمعی بروز می‌کند. این‌ها دیگر انواع خشونت هستند. تلاش فوکو اثبات کرد که چنین استفاده‌هایی از زور شیوه‌های مختلفِ بروزِ قدرت حاکمه هستند، چیزی شبیه به لویاتان. آنچه او درباره‌اش تردید داشت این فرض بود که ما می‌توانیم از این مشاهدۀ ساده به نتیجۀ پیچیده‌تری برسیم، اینکه قدرت تنها در شکل لویاتانی آن ظاهر می‌شود.\n فوکو وقتی از خلال این تکینگی فرضیِ قدرت به آن نگریست، توانست تصور کند که چنین قدرتی در مقابل خود خود قرار می‌گیرد. او این فرضیه را در نظر گرفت که ممکن است قدرت همیشه تنها یک فُرم به خود نگیرد، بنابراین محتمل است که فرمِ ازپیش‌داده‌شده‌ای از قدرت با دیگر فرم‌های قدرت همزیستی پیدا کند و حتی با آنها در تعارض باشد. او توانست این فرضیه را مطالعه کند. البته چنین همزیستی و تعارض‌هایی صرفاً معماهایی نظری نیستند، بلکه مسائلی هستند که باید برای فهمیدن آن‌ها به شکلی تجربی تحلیل شوند.\n بنابراین فرضِ شکاکانه فوکو به او اجازه داد تحقیقاتی دقیق دربارۀ کارکردهای واقعی قدرت انجام دهد. آنچه این مطالعات آشکار می‌کند این است که قدرت، که خیلی راحت موجب وحشت ما می‌شود، از قرار معلوم، بسیار زیرک‌تر است، زیرا فرم‌های بنیادینِ عملیاتش می‌تواند در واکنش به تلاش‌های جاری ما در جهت آزادسازی خودمان از چنگ آن تغییر نماید. به عنوان مثال، فوکو دربارۀ روشی نوشت که در آن یک فضای حاکمۀ کلاسیک همچون دادگاه قضایی پذیرفت تا در جلسات خود شهادت پزشکان و روان‌پزشکان را بپذیرد، افرادی که قدرت و نفوذشان بدون روی‌آوردن به خشونت حاکمه اعمال می‌شد. امروز تشخیص جنون و صد سال پیش تشخیص فساد توسط یک متخصص، می‌توانست یک حکم قضایی را شدت بخشیده یا در ملایم شدن آن تأثیر داشته باشد.\n فوکو نشان داد قدرت حاکمۀ لویاتان (مثلاً دادگاه، کنگره و سرمایه) چطور در طول دویست سال گذشته در مقابل دو شکل جدید از قدرت قرار گرفته است: قدرت انضباطی (که او آن را به خاطر توجّه مبسوط به تربیت بدن انسان سیاست کالبدی نیز می‌نامید) و زیست‌سیاست. قدرت زیستی موضوع بحث فوکو در اراده به دانستن بود. در حالیکه قدرت انضباطی یا سیاست کالبدی موضوع بحثِ مراقبت و تنبیه بود.\n در مراقبت و تنبیه است که فوکو بیش از هر کتاب دیگری، سبک خاص و دقیقش در تحقیق دربارۀ عملکردهای واقعی قدرت را بنا می‌نهد. چاپ اخیر درسگفتارهای فوکو در کلژدوفرانس (احتمالاً معتبرترین مؤسسه آکادمیک در جهان و جایی که فوکو از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۴ در آن مشغول به تدریس بود) که اکنون تقریباً به مجموعه‌ای کامل تبدیل شده است، نشان می‌دهد که مراقبت و تنبیه حاصل حداقل پنج سال تحقیق آرشیویِ فشرده بوده است. زمانی که فوکو بر روی این کتاب کار می‌کرد، عمیقاً درگیر مطالب تشکیل‌دهندۀ آن بود، سمینارهای تحقیقاتی و سخنرانیهای بزرگ عمومی برگزار می‌کرد که امروز تحت عناوینی چون جامعۀ تنبیهی و قدرت روانی۵ به چاپ رسیده‌اند. مطالبی که او به آنها پرداخته است طیف وسیعی را در بر می‌گیرد، از زایش جرم‌شناسی مدرن گرفته تا ساخت و ساز جنسیتی جنون. این سخنرانی‌ها رشد تفکر فوکو را نشان می‌دهد و بنابراین به شناخت فلسفۀ او در خلال دگرگونی افکارش کمک می‌کنند. وقتی او بالاخره منابع تحقیقاتی خود را در یک کتاب سازماندهی کرد، حاصل، یک گفتگوی تلفیقی و کارآمد دربارۀ مراقبت و تنبیه بود.\n براساس تحلیل‌های فلسفی و تاریخی فوکو، مراقبت شکلی از قدرت است که به وسیلۀ ترغیب کردن مردم به تطبیق دادن خودشان با آنچه «طبیعی»۶ است، به آنها می‌گوید چطور رفتار کنند. این قدرت در شکل آموزش صحیح ظاهر می‌شود. مراقبت همچون استیلا سوژۀ خود را به زمین نمی‌زند. مراقبت به شیوه‌ای ظریف‌تر و با دقتی بی‌نقص عمل می‌کند تا مردمی مطیع تولید کند. فوکو به شکلی بسیار عالی محصولات عادی و مطیعِ مراقبت را «سوژه‌های سربه‌راه» نامید.\n گونه‌ای از تجلّی قدرت مراقبتی یا انضباطی، زندان است. برای فوکو، موضوع مهم دربارۀ این نهاد که فراگیرترین مکان تنبیهی در جهان مدرن است (و قبل از قرن هجدهم عملاً به عنوان شکلی از مجازات وجود نداشت)، شیوۀ به زنجیرکشیدن زندانیان به وسیلۀ زور نیست. این عنصر قاهرانه است که در زندان‌های جدید باقی می‌ماند و اساساً تفاوتی با قدیمی‌ترین شکل‌های قدرت حاکمه ندارد، شکل‌هایی از قدرت که در برابر مجرمان، افراد تبعیدی، بردگان و اسرا از خشونت استفاده می‌کرد. فوکو ازین آشکارترین عنصر فراتر رفت تا نگاهی عمیق‌تر به نهاد پیچیدۀ زندان بیاندازد. چرا روش‌های نسبتاً ارزان شکنجه و اعدام به تدریج در مدرنیته جای خود را به مجموعۀ گرانقیمت زندان دادند؟ آیا آنطور که ما دوست داریم باور کنیم، چنین تغییری به این دلیل بود که ما در قرن هجدهم راه انسانی‌تری را آغاز کردیم؟ فوکو معتقد بود چنین تبیینی قطعاً شیوۀ بنیادینی را که قدرت در آن تغییر می‌کند نادیده می‌گیرد، آنهم زمانی که مناظر تماشایی شکنجه جای خود را به هزارتوهای زندان می‌دهند.\n فوکو می‌گفت اگر به شیوۀ ادارۀ زندان‌ها، یعنی سازوکار آنها، نگاه کنید، آشکار می‌شود که آنها آنقدر که برای مطیع ساختن وسر به راه کردن مجرمان طراحی شده‌اند برای حبس‌کردن آن‌ها به وجود نیامده‌اند. زندان‌ها در درجۀ اول و بیش از هرچیز نه بازداشتگاه که دپارتمانهای اصلاح هستند. بخش اصلی این نهاد سلول زندان نیست، بلکه روال عادی برنامه‌هایی است که زندگی روزانۀ زندانیان را کنترل می‌کند. آنچه زندانیان را تربیت می‌کند بازرسی‌های صبحگاهی تحت نظارت، وعده‌های غذایی کنترل‌شده، شیفت‌های کاری و حتی وقت‌های آزادی است که توسط مجموعه‌ای از متصدیان، از جمله نگهبانان مسلح و روانشناسان تخته‌شاسی به دست، تحت نظارت است.\n اساساً، تمام عناصر نظارات زندان به طور مدام قابل دیدن شده‌اند. به همین دلیل است که عنوان کتاب فوکو، مراقبت و تنبیه، حائز اهمیت است. باید به زندانیان فهمانده شود که به طور مداوم تحت نظارت هستند. هدف از نظارت مداوم ترساندن زندانیانی نیست که فکر فرار در سر دارند، بلکه بیشتر واداشتن آنها به این است که خود را موضوع اصلاح و تربیت در نظر بگیرند. از لحظۀ بیدارباش صبح تا خاموشی شب، زندانیان تحت نظارت رفتاری مداوم هستند.\n حرکت اصلی زندان ترغیب کردن زندانیان است تا یاد بگیرند چگونه خود را وارسی، مدیریت و اصلاح کنند. اگر نظارت بر زندانیان به درستی طراحی شود، باعث می‌شود آنها دیگر نیازی به ناظر نداشته باشند. زیرا آنها خود ناظر خود خواهند شد. و این یعنی سر به راهی و تعلیم‌پذیری.\n فوکو به منظور شرح این شکل جدید از قدرت، از تصویری در مراقبت و تنبیه استفاده کرد که بسیار معروف شده است. فوکو از آرشیوهای تاریخ طرحی تقریباً فراموش‌شده متعلق به فیلسوف اخلاق انگلیسی، جرمی بنتام، را بازیابی کرد. بنتام زندانی با نظارت حداکثری طراحی کرده بود که آن را سراسربین نام نهاده بود. طرح اصلی او متعلق به بنایی بود که برای اصلاح طراحی شده بود. در سراسربین، مصالح خشنی چون سنگهای سنگین و میله‌های فلزی زندان فیزیکی نسبت به عناصر بی‌وزن نور و هوا از اهمیّت کمتری برخوردارند. عناصری که از طریق آنها تمام حرکات زندانی توسط ناظر دیده می‌شود.\n طرح سراسربین ساده بود. حلقه‌ای از سلولها که پیرامون یک برج دیده‌بانی مرکزی قرار دارند. تمام سلولها در مقابل برج قرار گرفته‌اند و به وسیلۀ پنجرۀ بزرگی که در پشت سلول قرار دارد روشن می‌شوند به طوریکه هرکسی داخل برج دیده‌بانی باشد می‌تواند داخل سلول را ببیند تا به راحتی از فعالیتهای زندانی در آن مطلع شود. برج دیده‌بانی به شدت در معرض دید زندانیان است اما به خاطر ساختار دقیق پنجره‌های کور، زندانیان نمی‌توانند داخل برج را ببینند تا متوجه شوند آیا کسی آنها را نگاه می‌کند یا خیر. این طرحی از یک نظارت مداوم و بی‌وقفه است. این بنا چندان به بنای یک زندان شبیه نیست و همانطور که بنتام می‌گوید «آسیابی است که انسانهای پست را آسیاب کرده و به انسانهای درست تبدیل می‌کند.»\n ممکن است سراسربین در حد نوعی رؤیا باقی مانده باشد. هیچگاه زندانی بر اساس مشخصات دقیق طرح بنتام ساخته نشد، اگرچه بنای چند زندان معدود به ساختار آن نزدیک شد. یک مورد مشابه زندان استیت‌ویل در ایلینویز است که در سال ۱۹۲۲ شروع به کار کرد و سرانجام در اواخر نوامبر ۲۰۱۶ تعطیل شد. اما نکتۀ مهم در مورد سراسربین این بود که این زندان رؤیایی عمومی بود. لازم نیست یک شخص در سلول یک زندان به زنجیر کشیده شود تا در معرض دِرِساژ تأدیبی قرار گیرد. تکان‌دهنده‌ترین عبارت مراقبت و تنبیه آخرین جملۀ بخش سراسربین‌گرایی است، جایی که فوکو به طعنه می‌پرسد: آیا عجیب است که زندان‌ها شبیه به کارخانه‌ها، مدارس، پادگان‌ها و بیمارستان‌هاست؟ مکان‌هایی که همگی به زندان شباهت دارند؟ اگر حق با فوکو باشد، ما هرجا باشیم در معرض قدرت آموزش صحیح قرار داریم، چه پشت میز مدرسه، چه در خط مونتاژ کارخانه و شاید بیش از هرچیز در زمانۀ ما، در اتاق‌های کارِ به دقت سازمان‌دهی‌شده و دفترهای پلانِ باز که امروز محیط‌های کار بسیار محبوبی هستند.\n قطعاً آموزش تأدیبی شکلی از خشونت حاکمه نیست. اما شکلی از قدرت است. به طور کلاسیک، قدرت شکل زور و اجبار به خود گرفت و چنین پنداشته شد که خالص‌ترین شکل قدرت در اعمال خشونت‌آمیز فیزیکی خواهد بود. مراقبتْ برعکس این عمل می‌کند. مراقبت به شیوه‌ای متفاوت با ما ارتباط برقرار می‌کند. مراقبت بدن‌های ما را توقیف نمی‌کند تا به ورطۀ نابودی بکشد، کاری که لویاتان همواره بدان تهدید می‌کرد. مراقبت بیشتر تربیت می‌کند، آموزش می‌دهد و به صورت عادی و معمولی در می‌آورد. فوکو متوجه شد که تمام اینها برابر با شکلی متفاوت، سنگدلانه و زیرکانه از قدرت است. سر باز زدن از پذیرش چنین نظارت و مراقبتی به عنوان شکلی از قدرت ردی است بر چگونگی زیسته‌شدن و شکل‌گرفتن زندگی انسان.\n اثر فوکو نشان می‌دهد که قدرت تأدیبی تنها یکی از شکل‌های متعددی بوده که قدرت در چند قرن گذشته به خود گرفته است. سیاست کالبدی تأدیبی نیز همچون قدرت زیست سیاست در کنار قدرت حاکمه حضور دارد. فوکو در کتاب بعدی خود، اراده به دانستن، استدلال کرد که زیست‌سیاست به ما کمک می‌کند تا بفهمیم شور و حرارت جنسی چگونه در فرهنگی که مرتباً به خود می‌گوید سکسوآلیتۀ حقیقی‌اش سرکوب شده باقی می‌ماند. قدرت زیستی، سکسوآلیته را ممنوع نمی‌کند، بلکه آن را در جهت منافع حداکثری مفاهیم بسیار خاصی از تولید مثل، خانواده و سلامت سازمان‌دهی می‌کند. این قدرت زیستیِ روانپزشکان و پزشکان بود که در قرن نوزدهم شیوه‌های نامتعارف رفتار جنسی را به این خاطر که نمی‌توانست فعالیت جنسی را بر خانوادۀ تولید مثل کنندۀ سالم متمرکز کند، نابهنجاری و انحراف می‌دانست. دست یافتن به چنین چیزی به وسیلۀ اعمال حاکمانه و اجبار فیزیکی، اگر نگوییم غیرممکن، نامحتمل بود. بسیار کاراتر، ارتش پزشکانی بود که به خاطر منافع شخصی خود به دگرجنسگراکردنِ بیماران خود کمک کردند.\n شکل‌های دیگری از قدرت نیز در میان ما وجود دارد. برخی قدرتِ داده، یعنی قدرت اطلاعاتی رسانۀ اجتماعی، تحلیل داده و سنجش الگوریتمی بی‌وقفه را مهمترین شکل از قدرت می‌دانند که از مرگ فوکو به این سو به وجود آمده است.\n فوکو به خاطر تعریف و همچنین تحلیل ماهرانۀ عملکردهای قدرت مدرن و در عین حال گسترش ندادن آن به نظریه‌ای واحد درباب ذات قدرت، اهمیت خود را از لحاظ فلسفی حفظ می‌کند. شکاکیت فلسفی مصرانه‌ای که تفکرات او در آن ریشه دوانده علیه استفاده از فلسفه به منظور تحلیل قدرت هدایت نشده است، بلکه به تهوّر مخفی در پس این ایده مشکوک است که فلسفه می‌تواند و باید ذات پنهان چیزها را آشکار کند. این بدین معنی است که کلمۀ کلیدی فوکو، قدرت، نام یک ذات نیست که او تلخیص کرده باشد بلکه بیشتر اشاره‌ای به یک زمینۀ تحلیلی است که کار فلسفه باید به صورت پیوسته در آن ادامه داشته باشد.\n کسانی که فکر می‌کنند فلسفه همچنان باید به تعریف ذات‌های ابدی بپردازد، نظرگاه فوکو را کاملاً غیرمتقاعدکننده خواهند یافت. اما کسانی که فکر می‌کنند آنچه از نظر هرکدام از ما ابدی است ممکن است در میان نسل‌ها و مناطق مختلف متفاوت باشد، احتمالاً بیشتر تحت تأثیر دیدگاه فوکو قرار خواهند گرفت. با توجّه به مفاهیم اصلی فلسفه سیاسی، از جمله جفت مفهومی قدرت و آزادی، نظر فوکو این بود که مردم با سر باز زدن از تعریف تمام شکل‌هایی که آزادی می‌تواند به خود بگیرد احتمالاً آزادی بیشتری به دست می‌آورند. این یعنی تعریف‌های ثابت از قدرت را نپذیریم. تنها با به دنبال قدرت رفتن در تمام جاهایی که قدرت فعالیت دارد آزادی شانس شکوفا شدن پیدا می‌کند. تنها با تحلیل قدرت و کثرت آن شانس این را داریم تا به کثرت آزادی‌ها برسیم، آزادی‌هایی که در مقابل تمام شیوه‌های متفاوتی می‌ایستند که قدرت در آنها می‌رود تا حدود آنچه می‌توانیم باشیم، تعریف کند.\n آیرونیِ فلسفه‌ای که قدرت را یکبار و برای همیشه تعریف می‌کند این است که بدین وسیله ذات آزادی را محدود می‌کند. چنین فلسفه‌ای آزادی را کاملاً دربند می‌سازد. کسانی که از پیش‌بینی‌ناپذیری آزادی هراس دارند فوکو را بسیار خطرناک می‌یابند. اما کسانی که نمی‌خواهند امروز تصمیم بگیرند آزادی در آینده چه خواهد بود فوکو را، حداقل با توجه به چشم‌اندازهای فلسفی ما، آزادی‌بخش خواهند یافت. بنابراین رویکرد فوکو به قدرت و آزادی نه تنها برای فلسفه مهم است، بلکه از آن مهمتر برای نقشی که فلسفه می‌تواند در تغییر نظم چیزها ایفا کند نیز حائز اهمیت است، چیزهایی که ما خود را در آنها پیدا می‌کنیم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کولین کوپمن نوشته است و در تاریخ ۱۵ مارس ۲۰۱۷ با عنوان «The power thinker» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «متفکر قدرت» و با ترجمۀ امیر قاجارگر منتشر کرده است. •• کولین کوپمن (Colin Koopman) نویسندۀ کتابی دربارۀ فوکو و تعداد زیادی مقاله در نیویورک تایمز، کریتیکال اینکوآیری و مجلات و سایت‌های دیگر است. او در حال حاضر مشغول نوشتن یک تبارشناسی از سیاستِ داده‌ها است. کوپمن استاد فلسفه در دانشگاه آرگون است. [۱] Les mots et les choses [۲] The Linguistic Turn [۳] Grounding social sciences in a theory of language [۴] The theory of communicative action [۵] The Punitive Society and Psychiatric Power [۶] Normal\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833718.json b/train/413833718.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7d6e2510bcb255cd4aba29190e1c06a911d4ed9b --- /dev/null +++ b/train/413833718.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "", + "subtitle": "", + "introduction": "", + "content": "سیمون گلدهیل، تی.ال.اس — فریدریش نیچه آدمی ازخودبیگانه بود و بیگانگی را همه‌جا مشاهده می‌کرد؛ او دربارۀ زندگی مدرن چنین می‌نویسد: «دیگر هیچ‌جا احساس نمی‌کنیم که در خانۀ خود هستیم». با وجوداین، این کشیش بلندمرتبۀ افسون‌زدایی می‌دانست کجا احساس می‌کند که در خانۀ خود است: در یونان باستان. نیچه اصرار داشت که «ما می‌خواهیم به عقب بازگردیم»، و پیروزمندانه می‌افزود: «روز به روز بیشتر یونانی می‌شویم». یونانی‌شدن، در وهلۀ نخست، به‌معنای اندیشیدن همانند یونانیان باستان بود؛ اما هدف نهایی، به‌نحوی باورنکردنی‌تر، عبارت بود از تحقق واقعی یک ایده‌آل باستانی: «یک روز، کم و بیش چنین امید داریم، که از لحاظ بدنی نیز بیشتر یونانی خواهیم شد»، هرچند من گمان می‌کنم نیچه هرگز به باشگاه ورزشی نمی‌رفت تا از عضلات شکم خود یک سیکس‌پک ورزشکاری بسازد، یا سبیل پرپشت و بسیار غیرکلاسیک خود را هرگز نمی‌زد.\n از لحاظ این اشتیاق نوستالژیک به یونان باستان، نیچه نمونۀ بارز نوعی شیفتگی به یونان بود که از قرن هجدهم حیات فرهنگی آلمان را فرا گرفت. چنین به نظر می‌رسد که نوستالژی برای چندین قرن، بخشی از نگرش‌های اروپاییان بوده است. به‌همین ترتیب، ریچارد واگنرِ آهنگساز، قهرمان محبوب اما سپس مطرودِ نیچه، با شور ایدئولوژیکِ بارزی اعلام می‌کند: «من در مقایسه با هر وضعیتی که جهان مدرن می‌تواند ارائه کند، حقیقتاً در آتن باستان بیشتر احساس می‌کنم که در خانۀ خودم هستم». نویسندگان، هنرمندان و فیلسوفان در سراسر جهان اعلام می‌کردند که یونان «وطن دوم» آن‌ها است؛ در عصر ملی‌گرایی شدید و بلندپروازانه، این حرف در واقع زبانی بسیار کنایه‌آمیز داشت. آرزوی بازگشت به گذشتۀ باستان صرفاً بخشی از جنبشی هنری یا فلسفی نبود، بلکه کاملاً در نظام مدرسه و دانشگاه نهادینه شده بود؛ در واقع، مطالعۀ جهان باستان یونان و روم آن چنان بر برنامۀ آموزشی سایه افکنده بود که در پایان قرن نوزدهم، امپراطور ویلهلم دوم تحت تأثیر این مسئله گفت: «ما باید جوانانی آلمانی پرورش دهیم، نه جوانانی یونانی و رومی». از دیدگاه ویلهلم، نوستالژی مستلزم تحریف نگران‌کنندۀ ارزش‌های ملی بود. \n چه معنایی دارد که یک فرهنگ، آرزوها و آرمان‌های خود را از طریق اشتیاق به گذشته‌ای از دست رفته بیان می‌کند، حتی گذشتۀ کشوری دیگر؟ البته، هر جامعه‌ای نسخه‌هایی از گذشتۀ خود دارد، و بسیاری از آن‌ها تصاویری آرمانی هستند. ایلیادِ هومر، نخستین اثر ادبی غرب، به ما یادآوری می‌کند که «ده مرد امروزین نمی‌توانند سنگی را بلند کنند که هکتور به‌آسانی بلند می‌کرد». هومر جهانی قهرمانانه را به تصویر می‌کشد که در آن، مردان در مقایسه با مردان جامعۀ خودش، قوی‌تر و زیباتر بودند و ارتباط نزدیک‌تری با خدایان داشتند. قهرمانان هومر به الگویی برای قهرمانان اعصار آتی بدل شدند: چنین نوشته‌اند که، اسکندر کبیر در جستجویش برای افتخار، هرگز بدون نسخه‌ای از ایلیاد در زیر بالش خود مسافرت نمی‌کرد. اما عصر قهرمانی سرمشق‌هایی را عرضه می‌کرد که آدمیان باید طبق آن‌ها زندگی می‌کردند، نه جهانی از دست رفته که آرزوی آن را در سر بپرورانیم. هیچ یونانی‌ای هرگز نگفته است: من در جهان هومر واقعاً می‌توانم احساس کنم که در خانۀ خودم هستم. هنگامی که معبد پارتنون با صحنه‌هایی از نبردهای اساطیری تزیین شد، هدف از این کار ایجاد اشتیاق برای بازگشت به جهانی نبود که در آن انسان‌ها و سانتورها۱ در هم آمیخته بودند، بلکه انعکاس درسی از نظم اخلاقی برای جامعۀ معاصر بود.\n رؤیاپردازی دربارۀ جهانی شادتر و ساده‌تر، واکنشی رایج در برابر دگرگونی اجتماعی سریع است. در کمدی‌های آریستوفان، که رویدادهای آن‌ها در آتن باستان رخ می‌دهد، شخصیت‌ها رؤیای روزگار از دست رفتۀ پیش از سخنوری و سیاست مدرن را در سر می‌پرورانند، هنگامی که پسرها آنچه را به آن‌ها گفته می‌شد انجام می‌دادند، و ارضای نیاز جنسی و تأمین غذا آسان بود. چنین نوستالژی‌ای یک مزاح است که باید با دیگران به اشتراک گذاشته شود: موضوع مهم آن است که چنین احساساتی بر زبان مردان مسن‌ترِ نسبتاً دلقک‌صفت جاری می‌شود. هر چقدر هم که شنونده خواستار دستیابی آسان‌تر به غذا و آمیزش جنسی و پسران فرمانبردار باشد، او با خندۀ همدستانۀ خود تشویق می‌شود که خیالبافی احمقانۀ نهفته در نوستالژی را تصدیق نماید. ششصدسال بعد، نویسندگان یونانیِ امپراطوری روم نیز به‌نوبۀ خود، در همان حال که جایگاه خود را در چارچوب ساختارهای جدید قدرت در جامعۀ سلطنتی جستجو می‌کردند، کمدی‌های آتن باستان، به‌ویژه آثار مناندر۲ را به ایده‌آلی از شیفتگی به یونان تبدیل کردند که تقلید و تحقق مجدد آن مطلوب بود. اینکه رابطۀ بین گذشته و آینده را چگونه تعیین کنیم، یکی از شیوه‌های بنیادین تعریف هویت خویشتن است.\n گذشته همواره با ما است، و برای اهداف سیاسی، زیبایی‌شناختی و فرهنگی دوباره و دوباره استفاده می‌شود. اما از دیدگاه من، به‌طور ویژه امری متمایز دربارۀ قرن نوزدهم وجود دارد. یک ویژگی عبارت است از آگاهی عمیق از شتاب و ژرفای دگرگونی اجتماعی، از خطوط راه‌آهن و اصلاحات در قوانین انتخاباتی گرفته تا علوم جدید و تغییرات عظیم صنعتی‌سازی، مردم به‌وضوح آگاه بودند که، به‌گفتۀ توماس هاردی۳ در ۱۸۹۳، شاهد «پرتگاهی در زمان» هستند. معنای زیستن در دنیای امروز، در مدرنیته، در این عصر، موضوع همیشگی و مورد توجه در نوشته‌های عصر ویکتوریا۴ است. تنها در قرن نوزدهم بود که مردم مرتباً شروع کردند به گفتن اینکه آن‌ها در یک قرن خاص زندگی می‌کنند. هر چه احساس مشکل‌آفرینیِ زمانِ حال بیشتر می‌شد، گذشته با اهمیت بیشتری جلوه می‌کرد. اتفاقی نبود که اصطلاح «زمان قدیم»، یا «روزهای خوب گذشته»، در این دوره به یک کلیشه تبدیل شد. به تصویر کشیدن انگلستانِ عصر الیزابت۵ به‌طور ویژه به راهی برای مجسم‌کردن بزرگی بریتانیای سلطنتی بدل شد. همچنین اتفاقی نبود که این همه نظرپردازان بزرگِ تغییر در مقیاس عظیم، مارکس، داروین و فروید، از بطن این محیط سر برآوردند. یا اینکه رمان‌های تاریخی به سبکی چنان محبوب بدل شدند، از قرون‌وسطی‌گرایی در آثار سر والتر اسکات گرفته تا رمان بن‌هور. «ما چگونه به اینجا رسیدیم؟» و «ما به کجا می‌رویم؟» به پرسش‌هایی حاد بدل شدند که نویسندگان و اندیشمندان با طرح آن‌ها می‌کوشیدند خود آن جهانی را دگرگون کنند که توصیفش می‌کردند.\n هنگامی که شلی در شعر هلاس۶ (۱۸۲۲) نوشت: «ما همه یونانی هستیم»، این فریادِ جنگ برای آزادی سیاسی در برابر استبدادگرایی محافظه‌کارانه بود. هنگامی که مارکس اعلام کرد: «انقلاب کبیر فرانسه در لباس رومی تحقق یافت»، بر این نکته تأکید داشت که جمهوری‌خواهی برانگیزانندۀ انقلابیون، الهام‌گرفته از منابع کلاسیک بوده است و اقدامات آن‌ها به‌مثابۀ تجسم آرمان‌های کلاسیک ادراک می‌شده است. ژرف‌ترین آرمان‌ها برای آینده متأثر از اشتیاقی عمیق به گذشتۀ آرمانی دوران باستان بود. این همان معنای مورد نظر نیچه است هنگامی که آرزو می‌کند روز به روز بیشتر یونانی شود: یعنی اینکه بتواند خویشتن را دگرگون سازد، از نظر سیاسی، فرهنگی، زیبایی‌شناختی، و حتی بدنی. سخن واگنر نیز روشن است: اشتیاق به گذشته بدون برنامه‌ای برای آینده بی‌معنا است: او در مقالۀ «هنر و انقلاب» (۱۸۴۹) چنین استدلال می‌کند: «ما نمی‌کوشیم به یونانی‌مآبی بازگردیم، تنها انقلاب، نه بازگشتِ برده‌وار، می‌تواند والاترین اثر هنری را به ما بازگرداند». شعار عصر ویکتوریا مبنی بر پیشرفت پیروزمندانه با بازگشت ایدئولوژیک و متعهدانه به گذشته پیوندی ناگسستنی دارد. این امری نمادین است که ۷۰ درصد از کلیساهای جامع و کلیساهای محلی انگلستان در قرن نوزدهم تجدید بنا شدند، یعنی، با تکنیک‌های مدرن و مطابق با طراحی‌های مدرنی بازسازی شدند که معماران با صدای بلند اظهار می‌کردند با ایده‌آل مورد تصور آن‌ها از اصول معماری دورۀ اولیۀ گوتیک همخوانی دارد. در اینجا، اشتیاق به گذشته‌ای از دست رفته، یعنی نوستالژی، اصل بنیادین تغییر بود.\n از این منظر، توجه به این امر بسیار جالب است که از اوایل دورۀ مدرن تا قرن بیستم، واژۀ نوستالژی اساساً نمایانگر نوعی بیماری بود، که علل، نشانه‌ها و درمان‌های آن محل مناقشه بود. نمونۀ آزمایشی نوستالژی، سربازان سوئیسی در خارج از کشور بودند که برای خانۀ خود دلتنگ بودند و احساس افسردگی می‌کردند. (این واژه اصلاً ریشه‌ای در یونان باستان ندارد). ایمانوئل کانت به‌طور ویژه بسیار با پذیرش این فرض مشکل داشت که رفتن به خانه می‌تواند به‌نوعی اشتیاق به گذشته‌ای از دست رفته را ارضاء نماید، تا حدی که اصرار داشت این اشتیاق طبق تعریف باید غیرقابل‌ارضاء باشد. نوستالژی در آن ایام یک اصطلاح فنی بود و اساساً از سوی متخصصان مورد بحث قرار می‌گرفت. باوجوداین، این واژه در قرن بیستم به‌طور کامل معنایی غیرپزشکی پیدا کرده است. این واژه اکنون معنایی بیش از دلبستگی احساسی به عصری گذشته یا از دست رفته ندارد، احساسی مبهم دربارۀ چشم‌اندازی کلی از زمانی در گذشته، و اغلب در رابطه با یک پویش تبلیغاتی، یک فیلم یا یک خاطرۀ کودکی به کار می‌رود تا در رابطه با هرگونه معنای قوی در ارتباط با ریشه‌شناسی آن، یعنی «رنج مرتبط با به‌خانه‌آمدن». مردم عصر ویکتوریا دربارۀ احساسات خود نسبت به گذشته با شور و هیجان صحبت می‌کردند، به آرمان‌های ازدست‌رفته اشتیاق می‌ورزیدند، و همان‌طور که در یک عصر سلطنتی انتظار می‌رود، اغلب دربارۀ سفر به خانه صحبت می‌کردند، با معانی استعاری و عینیِ در هم‌آمیخته. آن‌ها همچنین این احساسات را در قالب نظریه ریختند و آن را در شعر، هنر، موسیقی و رمان با شور و هیجان عرضه کردند. اما «نوستالژی» اصطلاحی مهم برای ما است، نه آن‌ها. حداقل در این معنا، نوستالژی آن چیزی نیست که در گذشته بوده است.\n من بی‌اختیار از خودم می‌پرسم آیا این تغییر کاربرد علاوه‌بر این‌ها، نمایانگر تغییری گسترده‌تر در سیاست، یا شاید در خودشناسی فرهنگی نیست؟ امروزه به نظر می‌رسد که نوستالژی نوع خاصی از توجه را مشخص می‌کند. اگر شما چیزی را «نوستالژیک» بنامید، اشاره می‌کنید که آن چیز خاطرۀ لذتی پیشین را زنده می‌کند، بازشناسی تلخ و شیرینی از گذر زمان، یا حسی از عصری از دست رفته. شخصیتی نوستالژیک داشتن به‌معنای تجربۀ آن لذات (احتمالاً به‌طرزی خفیف غم‌انگیز) است. توصیف بازگشت یک قربانیِ اردوگاهِ کار اجباری به آشویتس به‌عنوان امری نوستالژیک، عجیب و در واقع توهین‌آمیز خواهد بود.\n این نوع توجه احساسی به گذشته دو پیامد دارد. نخست آنکه گذشته به‌طور گزینشی جذاب باقی می‌ماند؛ در تبلیغات شرکت هویس۷، هیچ‌گونه بدبختی، خشونت، تعصب یا نومیدی وجود ندارد. دوم آنکه از پیونددادن گذشته به حال جلوگیری می‌شود، اگر به‌نحوی بکوشیم تا امور را برای آینده تغییر دهیم. نوستالژی در این معنا درست در تضاد با آن نیروی تغییر است که شلی یا نیچه یا واگنر در اشتیاق خود به گذشتۀ آرمانی یونان مشاهده می‌کردند. بهترین امید نوستالژی در این معنا آن چیزی است که واگنر «بازگشت برده‌وار» می‌نامد.\n امروزه صحبت مداوم از نوستالژی، برای جلدهای قدیمی گذرنامه، آداب قدیمی، غذاهای قدیمی، و بالاتر از همه رؤیای انگلستانِ قبل از چندفرهنگی‌گرایی، تا حدودی واکنشی به دگرگونی اجتماعی سریع و احساس ناامنی درونی است. تا حدودی، این همان چیزی است که هر کسی با افزایش سن احساس می‌کند، در همان حال که دوران کودکی به‌وضوح دور می‌شود. اما این تصورات نوستالژیک جایگزینی به‌درد نخور برای هرگونه فهم دقیق از تاریخ هستند (یعنی داستان پیچیدۀ گذشته، و نیروهای در هم تنیده‌ای که گذشته و حال را به هم پیوند می‌دهند)، و بدین دلیل ما باید نگران باشیم هنگامی که سیاستمداران موضوع نوستالژی را به میان می‌کشند. هنگامی که ما فراموش می‌کنیم که پرسش‌های «ما از کجا آمده‌ایم؟» و «ما به کجا می‌رویم؟» کاملاً با هم گره خورده‌اند، به‌طرزی چشمگیر فرصت‌هایمان برای خودشناسی یا اقدام کارآمد را کاهش می‌دهیم. اگر ما تاریخ را بیش از حد ساده‌سازی کنیم، آن چنان که سیسرو و کانت هر دو پیش‌بینی کرده‌اند، با توجه سطحیِ کودکان زندگی خواهیم کرد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را سیمون گلدهیل نوشته است و در تاریخ ۳ می ۲۰۱۷ با عنوان «Look back with danger» در وب‌سایت تی.ال.اس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «در آرزوی بازگشت» و با ترجمه علی برزگر منتشر کرده است. •• سیمون گلدهیل (SIMON GOLDHILL) استاد ادبیات کلاسیک در کالج کینگ دانشگاه کمبریج است. او متخصص تراژدی یونانی، فرهنگ و ادبیات یونان است. آخرین کتاب او سوفوکلس و زبان تراژدی (Sophocles and the Language of Tragedy) نام دارد. [۱] centaurs: موجوداتی اساطیری که نیمی انسان و نیمی اسب هستند [مترجم]. [۲] Menander: نمایشنامه‌نویس یونانی (۳۴۲ تا ۲۹۱ پیش از میلاد) [مترجم]. [۳] Thomas Hardy: رمان‌نویس و شاعر انگلیسی (۱۹۲۸-۱۸۴۰) [مترجم]. [۴] Victorian: دوران حکومت ملکه ویکتوریا از ۱۸۳۷ تا ۱۹۰۱ میلادی [مترجم]. [۵] Elizabethan: دوران حکومت ملکه الیزابت از ۱۵۵۸ تا ۱۶۰۳ میلادی [مترجم]. [۶] Hellas [۷] Hovis: شرکت تولیدکنندۀ نان صنعتی در انگلستان [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833719.json b/train/413833719.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..21e49786284b286dd3ecda147b344df565bd7a26 --- /dev/null +++ b/train/413833719.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "حسرت برای گذشته‌ای که هرگز نبوده", + "subtitle": "آرزوی بازگشت به گذشته ناشی از تحمل‌ناپذیری دوران کنونی است", + "introduction": "نوستالژی حسرتی غم‌بار و توأمان لذت‌بخش برای گذشته است. در فرهنگ مدرن معمولاً نوستالژی را نکوهش می‌کنند و بازگشت به گذشته را نامطلوب یا نادرست می‌شمارند. اما گذشته‌گرایی این روزها دامان خود مدرنیته را نیز گرفته است. زیگمونت باومن در آخرین کتاب خود چهار دسته از نوستالژی‌های مدرن را برشمرده است: «بازگشت به هابز»، «بازگشت به قبیله»، «بازگشت به نابرابری» و «بازگشت به رحم مادر».", + "content": "الستر بونت، کرونیکل آو هایر اجوکیشن — برای بسیاری کسان، گذشته هیچ‌گاه جذاب‌تر و آینده ترسناک‌تر به نظر نمی‌رسد. جامعه‌شناس برجستۀ بریتانیایی، زیگمونت باومن (که در ژانویه درگذشت)، در آخرین کتاب خود، توجهش را به این حالت نوستالژیک عطف کرده و آن را «رتروتوپیا» نامیده است.\n باومن در سرتاسر زندگی کاری طولانی‌اش، شیفتۀ پارادکس‌های مدرنیته بود. مهم‌ترین آثار او، مثل مدرنیته و هولوکاست۱، نمونه‌های بارزی هستند از نظریۀ اجتماعی انتقادی که با نگاه تجربی همراه شده است. او در رتروتوپیا۲ به کندوکاو دربارۀ پیوستگی عجیب مدرنیته با نوستالژی می‌پردازد. مقصود اصلی این کتاب، تشریح روش‌هایی است که جریان‌های نوستالژیک مختلف در پیش می‌گیرند، هم در خلق و هم در غالب آمدن بر زمان حالی که باعث اختلال و سردرگمی است.\n\nباومن با به‌دست‌دادن رئوس کلی چیزی آغاز می‌کند که پژوهشگر ادبیات دانشگاه هاروارد، سوتلانا بویم، «اپیدمیِ نوستالژی» نامیده است؛ وضعیتی که -به گفتۀ باومن- امروزه «به نحوی ملموس در هر سطحی از هم‌زیستی اجتماعی» وجود دارد. او وظیفۀ خود را چنین اعلام می‌کند: «گره‌گشایی، ترسیم و علنی‌کردن پاره‌ای از چشمگیرترین تمایلات ’بازگشت به گذشته در آینده‘ که در مرحلۀ رتروپیاییِ تاریخِ اتوپیا آشکار می‌شود». این تمایلات در چهار بخش دسته‌بندی می‌شوند: «بازگشت به هابز؟»؛ «بازگشت به قبیله»؛ «بازگشت به نابرابری»؛ و «بازگشت به رحم مادر».\n خواندن کتاب چیزی است شبیهِ سوار شدن در قطار وحشت؛ این کتابِ مختصر با استدلال‌هایی ژرف، مسافر را در دورۀ جدیدِ «جنگ همه علیه همه» سوار می‌کند، و پیش از آن‌که خواننده در اثرِ تفسیری پیچیده دربارۀ ظهورِ خودشیفتگی و تنهایی از نفس بیفتد، در ایستگاه‌های بیگانه‌هراسی و نژادپرستی و شکافِ فزاینده میان فقیر و غنی نیز توقف می‌کند.\n باومن برای گره‌زدن این رشته‌های ناهمگون، چیزی را پیشنهاد می‌کند که «تثلیث هگلی» می‌خواند. مجادلۀ او بر سر این است که جایگاه اصلی توماس مور -و اتوپیای جامعه‌محور- توسط نوعی اتوپیای جدید واژگون شده است، اتوپیایی که محور آن، «نامشخص» است؛ محوری «فردی، خصوصی و شخصی شده»؛ جابه‌جایی‌ای که اکنون خود آن، بر اثر حسرتی نوستالژیک و ظهور نسخه‌هایی از آیندۀ مبتنی بر «گذشته‌ای گم‌شده/به‌تاراج‌رفته/وانهاده‌شده و درعین‌حال، نیمه‌جان» به چالش کشیده شده است. نزاع صریح‌تری بر بخش عمدۀ این کتاب حاکم است: این‌که گذشته به این دلیل جذابیت یافته که آدم‌ها زمان حاضر را غم‌انگیز و گیج‌کننده می‌یابند. باومن استدلال می‌کند که همۀ تلاش‌های ما برای بازگشت به بسیاری از خاستگاه‌های امنیت، انس و آسودگی کودک‌وار، از ناتوانی در کنارآمدن با زمان حاضری ناشی شده که «به نحو آزاردهنده‌ای ناپایدار و نامطمئن» است. این حالت ترس، با کنار هم‌آوردنِ فردگراییِ خودشیفته‌وار با سیستم اشتراکی نژادی، صورت‌های مختلف و بلکه متعارضی از نوستالژی را به هم ربط می‌دهد و تقویت می‌کند. تأثیرگذارترین عبارات رتروتوپیا جایی است که باومن با این نوع پارادکس سروکله می‌زند: «بازگشت به خود» نوعی رجزخوانی بود در نبرد برای رهایی از وحشت‌های زندان قبیله‌ای. و با ظهورِ جهان‌وطنیِ همچنان نوپا، دوباره جان گرفته است؛ همان‌گونه که بازگشت به قبیله شعاری بود –و هنوز هم هست- برای گریختن‌به‌پناهگاه از زشتی‌های تنهایی آدم‌های بی‌کس و ماتم‌زدۀ عصر پسالیبرال. هر دو دعوت، زهرآلودند؛ و به طرزی عجیب، به عنوان پادزهری برای دیگری به کار می‌آیند.\n چنین موجزگویی‌های از سرِ اطمینانی، شاخصۀ سبک باومن است و می‌تواند تخدیرکننده باشد، اما این حرف تا حدودی بر اعتقاد خوانندگان به عنوان‌گذاری‌های او مثل «پدیدۀ بازگشت به رحم مادر» (که باومن عنوان «بازگشت به خود» را تحت آن قرار داده) مبتنی است. باومن این برچسب را از متنی در کتاب چه اندوهبار است امروز!۳ نوشتۀ ملیسا برودرِ جستارنویس گرفته است. برودر در آن کتاب اعتراف می‌کند زندگی‌اش را «صرف بازگشت» به امنیت رحم مادر کرده است. به نظر می‌رسد بیرون‌اندازیِ این بینش خاص به وضعی اجتماعی، -دست‌کم برای من- معقول به نظر می‌رسد؛ اما هم‌زمان شک دارم که نوستالژی بازگشت به رحم، به عصر ما منحصر باشد. مثل بسیاری از استدلال‌های استثناگرا، پافشاری باومن بر این که دورۀ معاصر رابطه‌ای آشفته و کاملاً استثنایی با گذشته دارد، ما را با نوعی تملق دغلبازانه روبه‌رو می‌کند؛ اما در نهایت، آیا کسانی هستند که بخواهند به این ادعا تن دهند که زمانه و قرن آن‌ها، در مجموع، چندان خاص و ویژه نیست؟\n متأسفانه توصیفات پروپیمان باومن از وضع هراس‌آور و نوستالژیک ما به سیاهه‌هایی شبیه است که می‌خواهند بگویند چقدر همه چیز بد است. در صدر این سیاهۀ او، «افزایش حجم و شدت خشونت» قرار دارد؛ حاکی از این واقعیت که «جهان ما… باز هم صحنۀ جنگ است: جنگ همه علیه همه». بر خلاف هابز، این «جنگ» نشان‌دهندۀ نبود لویاتان نیست، بلکه از وجود شمار عظیمی از لویاتان‌های بزرگ، کوچک و خرد به‌شدت بدکار» حکایت دارد. دیگر نقطۀ بحران، در فصلی به نام «بازگشت به نابرابری» بیان می‌شود که از دیگر اثر باومن الهام گرفته است: آیا ثروتِ عده‌ای اندک، به همۀ ما نفع می‌بخشد؟۴ باومن با تبیین این مسأله که چرا افزایش سطوحی از نابرابری به «موقعیتی انقلابی» منجر نشده، می‌گوید این بدان دلیل است که «وضع وجودی روزگار حاضر» چیزی نیست جز «کارخانه‌ای از بدگمانی متقابل، تضاد علایق، رقابت و هم‌چشمی». آمیختۀ درون این تصاویر کلی دیستوپیایی، مجموعۀ متنوعی از نقدهای مربوط به پدیده‌های جزئیِ معاصر است که از اینترنت تا کتاب های خودآموز کشیده می‌شود. هنگامی که باومن شروع به گلایه دربارۀ رهیاب‌های ماهواره‌ای می‌کند (که به رغم آپدیت‌های بی‌پایان، «غالب رانندگان خود را برای داشتن آن‌ها به زحمت می‌اندازند، اگرچه چندان به‌روز نیستند و احتمال دارد آنان را به بیراهه ببرند») به نظرم رسید که پارادکس دیگری هم می‌توانست موضوع بحث کتاب او باشد؛ پارادکسی که خودش به آن نمی‌پردازد.\n باومن نگاه خصمانه‌ای به نوستالژی دارد و می‌خواهد «فرشتۀ تاریخ را یک بار دیگر بچرخاند» و او را به سوی آینده قرار دهد. اما رتروتوپیا کتابی عمیقاً نوستالژیک است. تقریباً هیچ چیزی در زمان حاضر نیست که باومن علاقه‌ای به آن نشان دهد. در عصر پسامارکسیست و پساسوسیالیست، چندان جای شگفتی نیست که مطالعه‌ای چپ‌گرایانه، در پی بسط حسی نیرومند از فقدان و حسرت باشد. مسأله این است که این سنت در معرفی خود به عنوان سنتی روبه‌پیش و معرفی نوستالژی به‌عنوان وضعی ذاتاً محافظه‌کارانه، آن‌قدر پیش رفته که دیگر قادر نیست به پندار نوستالژیک خاص خودش اعتراف کند. چنین اعترافی، نه کاری ساده و راحت، بلکه کاری است ضروری. سوتلانا بویم در آیندۀ نوستالژی۵ این نکته را به بهترین وجه بیان می‌کند: «ما بازماندگان قرن بیستم، همگی دلتنگ زمانه‌ای هستیم که نوستالژیک نبوده است. اما به نظر می‌رسد که راهی به گذشته وجود ندارد.»\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nBauman, Zygmunt. Retrotopia. John Wiley & Sons, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را الستر بونت نوشته است و در تاریخ ۱۶ آوریل ۲۰۱۷ با عنوان «Longing for a Past That Never Was» در وب‌سایت کرونیکل آو هایر اجوکیشن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «حسرت برای گذشته‌ای که هرگز نبوده» و با ترجمه علی کوچکی منتشر کرده است. •• الستر بونت (Alastair Bonnett) استاد جغرافیای اجتماعی در دانشگاه نیوکاسل و نویسندۀ چند کتاب است؛ از جمله: جغرافیای نوستالژی: چشم‌اندازهای جهانی و منطقه‌ای به مدرنیته و فقدان (The Geography of Nostalgia: Global and Local Perspectives on Modernity and Loss). [۱] Modernity and the Holocaust [۲] Retrotopia [۳] So Sad Today [۴] Does the Richness of the Few Benefit Us All? [۵] The Future of Nostalgia" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833720.json b/train/413833720.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..205fa6e9f346caa0b2036d52688dac2bc174bbcf --- /dev/null +++ b/train/413833720.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قدرت چطور از فاجعه سود می‌برد؟", + "subtitle": "برشی از کتاب تازۀ نائومی کلاین که به دولت دونالد ترامپ اختصاص دارد", + "introduction": "مشهورترین کتاب نائومی کلاین، «دکترین شوک»، روزنامه‌نگاری تحقیقیِ بی‌نظیری است دربارۀ طوفان کاترینا. یکی از بازیگران اصلی آن طوفان، مایکل پنس، به لطفِ انتصابات عجیب و غریبِ ترامپ، امروز برای جهان نامی آشناست. پنس از بزرگترین رهبران چیزی است که کلاین «سرمایه‌داری فاجعه‌مدار» می‌نامد. سرمایه‌داری‌ای که حالا نه مناطقِ حاشیه‌ای بحران‌زده، که گویی کل جهان را تهدید می‌کند.", + "content": "نائومی کلاین، گاردین —  پس از بحران، پیمان‌کاران بخش خصوصی وارد می‌شوند و بودجۀ کاری را می‌بلعند که اگر هم انجام شود، بد اجرا می‌شود؛ و سپس آن میلیاردها دلار از بودجه‌های حکومت کاسته می‌شوند. مثل آتش‌سوزی برج گرنفل در لندن، طوفان کاترینا هم از خوار شمردن فقرا پرده برداشت.\n در دوران گزارشگری‌ام از نواحی فاجعه‌زده، گاهی این دل‌آشوبه سراغم می‌آمد که شاید فقط شاهد بحران اینجا و اکنون نیستم، بلکه ذره‌ای هم از آینده را می‌بینم: یک پیش‌نمایش از مقصد مسیری که در آن پیش می‌رویم، مگر آنکه فرمان را بگیریم و دور بزنیم. وقتی به حرف‌های دونالد ترامپ گوش می‌دهم که میل آشکاری به ایجاد جوّ آشوب و بی‌ثباتی دارد، اغلب این فکر به سرم می‌زند که: این را قبلاً دیده‌ام، در همان لحظات غریبی که گویا دریچه‌ای به روی آیندۀ جمعی‌مان باز می‌شود.\n یکی از آن لحظات در نیواورلئانز پس از طوفان کاترینا سر رسید که دیدم گله‌های پیمان‌کاران نظامی روی شهر سیل‌زده فرود آمدند تا راهی برای سودبردن از فاجعه بیابند، در حالی که با هزاران نفر از ساکنان شهر، شهروندانی که حکومت رهایشان کرده بود، مثل تبهکاران رفتار می‌شد فقط چون سعی می‌کردند جان سالم به در ببرند.\n از آنجا بود که تاکتیک‌های مشابهی در نواحی فاجعه‌زدۀ سراسر دنیا به چشمم آمد. من از تعبیر «دکترین شوک» برای توصیف آن تاکتیک بی‌رحمانه‌ای استفاده کرده‌ام که از سردرگمی مردم پس از یک شوک جمعی (جنگ، کودتا، حملۀ تروریستی، سقوط بازار یا فجایع طبیعی) برای پیش بُردن اقدامات رادیکالِ حامی بنگاه‌ها استفاده می‌کند، یعنی کاری که اغلب «شوک‌درمانی» نامیده می‌شود. هرچند ترامپ از جهاتی در قالب معمول نمی‌گنجد، تاکتیک‌های شوک او تابع نسخۀ واحدی هستند، همان نسخۀ آشنا در دیگر کشورهایی که تغییرات سریع را زیر نقاب بحران تحمیل کرده‌اند.\n بیش از ۴۰ سال است که این استراتژی، جفت بی‌صدای تحمیل نئولیبرالیسم بوده است. تاکتیک‌های شوک تابع الگویی روشن‌اند: منتظر یک بحران بمانید (یا حتی در برخی موارد مثل شیلی یا روسیه، یاری کنید تا بحرانی راه بیافتد)، اعلام کنید بُرهۀ نیاز به چیزی فرارسیده که گاهی آن را «سیاست‌ورزی فوق‌العاده» می‌نامند، برخی یا همۀ هنجارهای دموکراتیک را معلق سازید، و بعد میخ فهرست خواسته‌های بنگاه‌ها را در اسرع وقت بکوبید. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تقریباً هر وضعیت آشوب‌زده‌ای، اگر رهبران سیاسی آن را در قابی قرار دهند که عصبیّت کافی داشته باشد، می‌تواند به کار این جاده‌سازی بیاید. این بحران می‌تواند یک اتفاق بسیار رادیکال مثل کودتای نظامی باشد، اما شوک اقتصادی بازار یا بحران بودجه هم بس است. مثلاً در زمان تورم افسارگسیخته یا فروپاشی نظام بانکی، نخبگان حاکم معمولاً توانسته‌اند ضرورت حمله به حمایت‌های اجتماعی یا نجات بخش مالی خصوصی با هزینۀ سرسام‌آور را به مردم وحشت‌زده بقبولانند، چون ادعا می‌کنند در غیر این صورت یک آخرالزمان اقتصادی تمام‌عیار رُخ می‌دهد.\n هم‌اکنون در دولت دونالد ترامپ، جمهوری‌خواهان جوّ بحران دائمیِ حاکم بر دورۀ ریاست‌جمهوری او را قبضه کرده‌اند تا سیاست‌های نامحبوب و هوادار بنگاه‌ها را تا حد امکان پیش ببرند. و می‌دانیم که با یک شوک بیرونی بزرگ‌تر، آن‌ها بیشتر و سریع‌تر جلو خواهند رفت. این را می‌دانیم چون اعضای ارشد تیم ترامپ در بطن برخی از انگشت‌نماترین مصادیق دکترین شوک بوده‌اند که از سال‌های اخیر در خاطر مانده است.\n رکس تیلرسون، وزیر خارجۀ ایالات متحده، عمدۀ پیشرفت حرفه‌ای خود را مدیون بهره‌برداری از سود جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌ها بوده است. افزایش قیمت نفتی که نتیجۀ حمله به عراق بود، بیش از هر غول نفتی دیگر به نفع اکسون‌موبیل تمام شد. همچنین این شرکت مستقیماً به شرایط جنگ عراق متوسل شد تا از توصیۀ وزارت خارجۀ ایالات متحده سرپیچی کرده و یک قرارداد اکتشاف در کردستان عراق ببندد، که این حرکت به خاطر دور زدن حکومت مرکزی عراق، می‌توانست جرقۀ یک جنگ داخلی تمام‌عیار را بزند و مطمئناً در مناقشۀ داخلی این کشور سهمی داشت.\n تیلرسون در مقام مدیرعامل اکسون‌موبیل به شیوه‌های دیگری هم از فاجعه بهره بُرده است. او به عنوان مدیر ارشد یک غول سوخت‌های فسیلی، عمر حرفه‌ای‌اش را در خدمت شرکتی بود که علی‌رغم تحقیقات دانشمندان خود این شرکت دربارۀ ماهیت بشرساختۀ تغییر اقلیمی، به تأمین بودجه و پخش اطلاعات نادرست و شبه‌علم دربارۀ مسائل اقلیمی روی آورد. بنا به تحقیقات لس‌آنجلس‌تایمز، در مواجهه با بحرانی که این شرکت جار می‌زد وقوعش محل تردید است، اکسون‌موبیل (هم پیش و هم پس از ادغام شرکت‌های اکسون و موبیل) با تمام توان کوشید راه‌هایی برای سودآوری از آن بحران و محافظت خود در برابرش بیابد؛ از جمله: تحقیقات اکتشافی برای حفر چاه در قطب شمال (که به لطف تغییر اقلیمی در حال ذوب شدن بود)، طراحی دوبارۀ یک خط لولۀ گاز طبیعی در دریای شمالی برای انطباق با بالا آمدن سطح دریا و طوفان‌های شدید، و انجام همین کار برای یک دکل حفاری در آب‌های ساحلی نُوا اِسکوشیا.\n در یک مراسم عمومی در ۲۰۱۲، تیلرسون تصدیق کرد که تغییر اقلیمی در حال وقوع است، ولی حرف بعدی‌اش سرّ درون او را آشکار کرد. او گفت «گونۀ» انسان‌ها همیشه در حال انطباق بوده‌اند، «لذا با این هم انطباق پیدا می‌کنیم. تغییرات در الگوهای آب‌وهوایی که نواحی کشت‌وکار را جابجا می‌کنند، با این انطباق خواهیم یافت.»\n او راست می‌گوید. انسان‌ها وقتی زمین‌شان دیگر غذا تولید نکند، انطباق می‌یابند. راه انطباق‌شان، نقل مکان است. آن‌ها خانه‌هایشان را رها می‌کنند و دنبال جایی برای زندگی می‌گردند که بتوانند شکم خود و خانواده‌هایشان را پُر کنند. ولی، همان‌طور که تیلرسون خوب می‌داند، در زمان‌های به سر نمی‌بریم که کشورها در کمال مسرّت مرزهایشان را برای مردم گرسنه و بیچاره باز کنند. در واقع می‌دانیم او برای رییس‌جمهوری کار می‌کند که آوارگان سوری (که در آنجا خشکسالی یکی از شتاب‌دهنده‌های تنش‌هایی بود که به جنگ داخلی منجر شد) را اسب تروجان تروریست‌ها نامید. همان رییس‌جمهوری که با صدور فرمان ممنوعیت سفر، هرچه توانست کرد تا مانع ورود مهاجران سوری به ایالات متحده شود.\n همان رییس‌جمهوری که دربارۀ کودکان پناهجوی سوری گفته است: «می‌توانم در چشم‌هایشان نگاه کنم و بگویم: شما نمی‌توانید بیایید.» همان رییس‌جمهوری که حتی پس از صدور فرمان حملات موشکی به سوریه، آن هم به گفتۀ خودش به خاطر تأثر از عواقب هولناک حملات شیمیایی روی کودکان و «بچه‌های خوشگل» سوری، ذره‌ای موضعش را عوض نکرد. (ولی آن‌قدر متأثر نشده بود که به آن‌ها و والدین‌شان خوشامد بگوید.) همان رییس‌جمهوری که برنامه‌هایی اعلام کرده است که رصد، نظارت، بازداشت و اخراج مهاجران را به شاخص دولت او تبدیل می‌کنند.\n بسیاری دیگر از اعضاء دولت ترامپ هم منتظر و مهیایند؛ کسانی که مهارت‌های عمیقی در سود بردن از همۀ این ماجراها دارند.\n از روز انتخابات تا پایان ماه اولِ ترامپ در کاخ سفید، سهام دو شرکت بزرگ زندان‌داری خصوصی ایالات متحده، کُرسیویک -که قبلاً «بنگاه تأدیبات آمریکا» نام داشت- و جئوگروپ، دو برابر شد و به ترتیب ۱۴۰% و ۹۸% افزایش یافت. و چرا که نه؟ همان‌طور که اکسون یاد گرفت از تغییر اقلیمی سود ببرد، این شرکت‌ها هم بخشی از آن صنعت قارچ‌مانند زندان‌های خصوصی، امنیت خصوصی و نظارت خصوصی‌اند که جنگ و مهاجرت (دو پدیده‌ای که اغلب مربوط به فشارهای اقلیمی‌اند) را جذاب و به منزلۀ گسترش فرصت‌های بازار می‌بینند. در ایالات متحده، «آژانس اجرایی مهاجرت و گمرک» (آی.سی.ای) هر روز تا ۳۴ هزار مهاجر را بازداشت می‌کند. کسانی که گمان می‌رود به صورت غیرقانونی در کشورند، و ۷۳% آن‌ها در زندان‌های خصوصی نگه داشته می‌شوند. پس جای تعجب نیست که با انتخاب ترامپ، ارزش سهام این شرکت‌ها افزایش یابد. کمی که گذشت، این شرکت‌ها بهانۀ بیشتری پیدا کردند که جشن بگیرند: یکی از اولین کارهای دادستان کل جدید ترامپ، جف سشنز، آن بود که تصمیم دولت اوباما برای کاهش استفاده از زندان‌های انتفاعی برای عموم مردم را لغو کرد.\n\nترامپ، پاتریک شاناهان را به عنوان معاون وزیر دفاع منصوب کرد: مدیر ارشدی در بوئینگ که در یک بُرهه مسئول فروش سخت‌افزارهایی گران‌قیمت از جمله بالگردهای آپاچی و شینوک به ارتش آمریکا بود. او ناظر برنامۀ دفاع موشکی بالستیک بوئینگ نیز بود. این برنامه بخشی از عملیاتی است که اگر تنش‌های بین‌المللی در دورۀ ترامپ همچنان وخیم‌تر شوند، سود سهمگینی می‌برد.\n و این صرفاً بخشی از یک روند بسیار وسیع‌تر است. لی فَنگ در مارس ۲۰۱۷ در مجلۀ اینترنتی اینترسپت گزارش داد که «رئیس‌جمهور دونالد ترامپ که در صدد گسترش سریع بودجۀ ارتش و برنامه‌های امنیت میهنی است، با انتصاب پیمان‌کاران و لابی‌گران دفاعی به مناصب کلیدی حکومتی عملاً گرۀ میان حکومت و صنایع۱ را تسلیحاتی کرده است… تاکنون حداقل ۱۵ نفر که پیوندهایی مالی با پیمان‌کاران دفاعی دارند، منصوب یا نامزد تصدی این مناصب شده‌اند.»\n گرۀ حکومت و صنایع البته پدیدۀ جدیدی نیست. افسران بازنشستۀ ارتش همیشه سراغ شغل‌ها و قراردادهایی می‌رفتند که در شرکت‌های اسلحه‌سازی وجود داشت. پدیدۀ جدید، تعداد ژنرال‌های مرتبط با پیمان‌کاران نظامی است که ترامپ مناصب کابینه را به آن‌ها سپرده و قدرت اختصاص بودجه دارند؛ از جمله بودجه‌های ناشی از برنامۀ ترامپ برای افزایش ۸۰ میلیارد دلاری مخارج ارتش، پنتاگون و وزارت امنیت میهنی ظرف فقط یک سال.\n یک تغییر دیگر، اندازۀ وزارت امنیت میهنی و صنعت نظارت است. پس از حملات یازده سپتامبر که دولت بوش اعلام کرد جنگ بی‌پایان علیه تروریسم را راه می‌اندازد، و هرچه را بتواند حتماً برون‌سپاری می‌کند، این بخش رشد پرشتابی یافت. شرکت‌های جدید با شیشه‌های رنگی مثل قارچ‌های نحس در مناطق حومه‌شهری ویرجینیا، با فاصله‌ای اندک از واشینگتن‌دی‌سی، سر بر آوردند و شرکت‌های موجود مثل بوز آلن همیلتون هم به قلمروهای نو پا گذاشتند. دنیل گراس در یادداشتی در مجلۀ اسلیت در سال ۲۰۰۵، حال و هوای وضعی را ثبت و ضبط کرد که بسیاری «رشد حبابی صنایع امنیتی» نامیده بودند: «امنیت میهنی شاید به همان نقطه‌ای رسیده باشد که سرمایه‌گذاری در اینترنت در سال ۱۹۹۷ داشت. در آن زمان کافی بود یک e (الکترونیک) اول اسم شرکت‌تان بگذارید تا ارزش سهام‌تان سر به فلک بکشد. الآن نیز همین کار از دست واژۀ استحکامات برمی‌آید.»\n یعنی بسیاری از منصوبان ترامپ از بنگاه‌های متخصص در اموری می‌آیند که تا همین چندی قبل، برون‌سپاری این امور در مخیلۀ هیچ‌کس نمی‌گنجید. مثلاً رییس شورای امنیت ملی او، سپهبد بازنشسته کِیت کلاگ است. کلاگ از زمان بازنشستگی چندین شغل نزد پیمان‌کاران امنیتی داشته است، که یکی از آن‌ها در شرکت کیوبیک‌دیفنس بوده است.\n به گفتۀ این شرکت، او هدایت‌گر «کسب‌وکار آموزش نبرد زمینی» بود و «بر توسعۀ پایۀ مشتریان جهانی شرکت تمرکز» داشت. اگر فکر می‌کنید «آموزش نبرد» چیزی است که پیش‌تر ارتش‌ها خودشان انجام می‌داده‌اند، حق دارید.\n یک نکتۀ جالب توجه دربارۀ منصوبان ترامپ از شرکت‌های پیمان‌کار، انتخاب آن‌ها از بنگاه‌هایی است که بعد از یازده سپتامبر تأسیس شده‌اند: L-1 Identity Solutions (متخصص زیست‌سنجشی)، Chertoff Group (مایکل چرتوف، مدیر امنیت میهنی جورج دابلیو بوش، بنیان‌گذار آن بود)، Palantir Technologies (یک بنگاه نظارت/کلان‌داده که پیتر تیل، میلیاردر مؤسس شرکت PayPal و حامی ترامپ، در زمرۀ بنیان‌گذارانش بوده است)، و بسیاری موارد دیگر. بنگاه‌های امنیتی برای تأمین پرسنل خود بسیار متکی به شاخه‌های نظامی و اطلاعاتی حکومت هستند.\n در دولت ترامپ، لابی‌گران و پرسنل این بنگاه‌ها در حال بازگشت به حکومت‌اند، و در آنجا لابد سعی می‌کنند فرصت‌های بیشتری برای پول درآوردن از شکار کسانی ایجاد کنند که ترامپ به آن‌ها «آدم بدها»۲ می‌گوید.\n این وضعیت، معجونی خطرناک می‌سازد. عده‌ای که مستقیماً از جنگ سود می‌برند را بردارید و در بطن حکومت بگذارید. کسی می‌ماند که هوادار صلح شود؟ تصور اینکه یک جنگ می‌تواند به خاتمۀ قطعی برسد، خیال عتیقۀ جالبی است که در دورۀ بوش به آن «تفکرات پیشا-یازده‌سپتامبری» می‌گفتند.\n و بعد می‌رسیم به معاون رییس‌جمهور مایک پنس، که خیلی‌ها فکر می‌کنند عاقله‌مرد در اتاق آشفتۀ ترامپ است. ولی او پنس است، فرماندار سابق ایالت ایندیانا، که در بحث بهره‌کشیِ لجوجانه از رنج بشر، نگران‌کننده‌ترین سابقه را دارد.\n وقتی اعلام شد پنس به عنوان معاون ترامپ وارد کارزار انتخابات می‌شود، به خودم گفتم: این اسم برایم آشناست، آن را جایی دیده‌ام. و بعد یادم آمد. او محور یکی از شوکه‌کننده‌ترین ماجراهایی بود که گزارش داده‌ام: آن سرمایه‌داری فاجعه‌مدارِ «رایگان برای همه» که پس از طوفان کاترینا و غرق شدن نیواورلئانز رُخ داد. کردار مایک پنس در سودجویی از رنج بشر چنان هولناک است که می‌ارزد قدری با تفصیل بیشتر به آن بپردازیم، چون خوب نشان‌مان می‌دهد که در اوج بحران باید چه انتظاری از این دولت داشته باشیم.\n پیش از کندوکاو در نقش پنس، باید این نکته را به خاطر داشت که هرچند طوفان کاترینا را معمولاً یک «فاجعۀ طبیعی» می‌نامند، هیچ‌جای بلایی که این طوفان بر سر شهر نیواورلئانز آورد طبیعی نبود. وقتی طوفان کاترینا در آگوست ۲۰۰۵ به ساحل می‌سی‌سی‌پی رسید، از درجۀ پنج به درجۀ سه رسیده بود که البته باز هم ویران‌گر بود. منتهی وقتی به نیواورلئانز رسید، بخش عمدۀ توانش از دست رفته بود و دوباره درجۀ شدت آن را به «طوفان گرمسیری» کاهش دادند.\n این نکته مهم است چون یک طوفان گرمسیری هرگز نباید از سد دفاعی نیواورلئانز در برابر سیلاب می‌گذشت. ولی کاترینا از این سد گذشت چون دیواره‌های ساحلی محافظ شهر تاب نیاوردند. چرا؟ اکنون می‌دانیم که علی‌رغم هشدارهای مکرر، ارتش مهندسان این دیواره‌ها را رها کرد تا به وضع بدی افتادند. این مشکل، نتیجۀ دو عامل اصلی بود.\n یک عامل، بی‌توجهی جدی به زندگی مردمان فقیر سیاه‌پوست بود که با عدم تعمیر دیواره‌ها، خانه‌هایشان در محلۀ «لُور ناینث وارد» بیش از همه آسیب‌پذیر شده بود. این هم بخشی از یک بی‌توجهی گسترده‌تر به زیرساخت‌های عمومی است که نتیجۀ مستقیم چندین دهه سیاست‌های نئولیبرال است: چون وقتی جنگ نظام‌مندی علیه اصل ایدۀ قلمرو عمومی و منفعت عمومی راه می‌اندازید، طبیعی است که ستون‌فقرات عمومی و دولتی جامعه (جاده‌ها، پل‌ها، دیواره‌ها، سیستم‌های آبرسانی) به چنان وضع بدی می‌افتند که با اندک ضربه‌ای از هم می‌پاشند. وقتی مالیات‌ها را بسیار کاهش می‌دهید و در نتیجه پولی ندارید که خرج چیزی جز پلیس و ارتش کنید، همین اتفاق می‌افتد.\n ولی فقط زیرساخت فیزیکی نبود که شهر و به‌ویژه ساکنان فقیرش را درمانده کرد، ساکنان فقیری که از قضا مثل بسیاری شهرهای ایالات متحده عمدتاً سیاه‌پوستان هستند. سیستم‌های انسانی واکنش به فاجعه هم ناکام ماندند، که دومین گسیختگی بزرگ را رقم زدند. آن بازوی دولت فدرال که وظیفۀ واکنش به بُرهه‌های بحران ملی از این دست را دارد، «آژانس مدیریت اضطراری فدرال» (اف.ای.ام.اِی) است، و مقامات ایالتی و شهری هم نقش‌های کلیدی در برنامه‌ریزی تخلیه و واکنش به بحران بازی می‌کنند. همۀ سطوح حکومت در این ماجرا شکست خوردند.\n پنج روز طول کشید تا فِما آب و غذا به مردم نیواورلئانز برساند که در سوپردُم پناه گرفته بودند. هولناک‌ترین تصاویر آن روزها، مردمی بودند که روی پشت‌بام‌ها (خانه‌ها و بیمارستان‌ها) گیر افتاده و علامت «کمک» به دست گرفته بودند اما می‌دیدند که بالگردها از کنارشان رد می‌شوند. مردم تا آنجا که می‌توانستند به همدیگر کمک کردند. آن‌ها با قایق‌های سبک و پارویی همدیگر را نجات دادند. به همدیگر غذا دادند. مردم آن ظرفیت زیبای انسانی برای همبستگی را به نمایش گذاشتند که در مواقع بحران پررنگ‌تر می‌شود. همیشه کلمات کورتیس محمد، یک برنامه‌ریز سابقه‌دار حقوق مدنی در نیواورلئانز، در خاطرم می‌ماند که گفت این تجربه «ما را متقاعد کرد هیچ سرپرستی نداریم.»\n این رهاسازی مردم، به طریقی بسیار نابرابر رُخ‌نمایی کرد چنانکه تفاوت‌های نژادی و طبقاتی روشن بود. برخی از مردم توانستند خودشان شهر را ترک کنند: سوار ماشین‌هایشان شدند، به یک هتل در نواحی دور از طوفان رفتند، و با کارگزاران بیمه‌شان تماس گرفتند. برخی ماندند چون اعتقاد داشتند سدهای دفاعی در برابر طوفان تاب می‌آورند. ولی بسیاری از مردم ماندند چون چارۀ دیگری نداشتند: ماشین نداشتند، یا توان رانندگی نداشتند، یا نمی‌دانستند چه کنند. این بخش از مردم بودند که به یک نظام کارامد تخلیه و امداد نیاز داشتند، ولی اقبال یارشان نبود.\n رهاشده در شهری بدون آب و غذا، آن نیازمندان همان کاری را کردند که هرکسی در این شرایط می‌کند: توشۀ خود را از فروشگاه‌های محلی برداشتند. فاکس‌نیوز و دیگر خروجی‌های رسانه‌ها، روی این مسأله تمرکز کردند تا ساکنان سیاه‌پوست نیواورلئانز را «غارتگران» خطرناکی جلوه دهند که به زودی به نقاط خشک و سفیدپوست‌نشین شهر و حومه‌ها و شهرهای مجاور هجوم می‌آورند. روی ساختمان‌ها با اسپری نوشتند: «هرکس برای غارت بیاید، تیر می‌خورد.»\n ایست‌های بازرسی راه انداختند تا افراد در نقاط سیلاب‌زدۀ شهر گیر بیافتند. روی پل دنزیگر، افسران پلیس هر ساکن سیاه‌پوستی را به محض رؤیت هدف می‌گرفتند. (پنج نفر از افسران درگیر در این ماجرا نهایتاً در دادگاه گناه خود را پذیرفتند، و شهرداری هم به یک مصالحۀ ۱۳.۳ میلیون دلاری با خانواده‌های این واقعه و دو مورد مشابه دیگر پس از طوفان کاترینا تن داد.) در این میانه، گروه‌های اوباش متشکل از پارتیزان‌های مسلح سفیدپوست در خیابان‌ها پرسه می‌زدند تا، چنانکه یکی از ساکنان بعداً در مقالۀ افشاگرانۀ ای‌سی تامپسون (روزنامه‌نگار تحقیقی) گفت، «فرصت شکار مردم سیاه‌پوست» را بیابند.\n من هنگام سیل در نیواورلئانز بودم و خودم دیدم که پلیس و ارتش چقدر عصبی بودند؛ بحث مراقبان امنیتی خصوصی از شرکت‌هایی مانند بلک‌واتر که تازه از عراق برگشته بودند که هیچ! آنجا حسی بسیار شبیه به یک منطقۀ جنگی داشت، و مردمان فقیر و سیاه‌پوست گرفتار شده بودند: کسانی که تنها جرم‌شان، تلاش برای بقا بود. وقتی گارد ملی برای تخلیۀ کامل شهر رسید، در این کار چنان پرخاشگر و بی‌رحم بود که درکش دشوار است. سربازان مسلسل‌های خود را به سمت ساکنانی نشانه رفته بودند که سوار اتوبوس‌ها می‌شدند بی آنکه بدانند به کجا بُرده می‌شوند. کودکان اغلب از والدین‌شان جدا می‌شدند.\n آنچه به هنگام سیلاب دیدم، شوکه‌ام کرد. ولی با دیدن ماجراهای پس از کاترینا، بیشتر شوکه شدم. در شهری آشفته که ساکنانش در کشور پخش شده و قادر به حفاظت از منافع‌شان نبودند، طرحی پدیدار شد که سنبۀ فهرست خواسته‌های بنگاه‌ها را با حداکثر سرعت بکوبد. میلتون فریدمن، اقتصاددان مشهور هوادار بازار آزاد که در آن زمان ۹۳ سال داشت، در مقاله‌ای برای وال‌استریت‌ژورنال نوشت: «اکثر مدارس نیواورلئانز ویرانه شده‌اند، مثل خانه‌های کودکانی که به این مدارس می‌رفته‌اند. اکنون کودکان در سراسر کشور پخش شده‌اند. این یک تراژدی است. این فرصتی برای اصلاح رادیکال نظام آموزشی است.»\n ریچارد بیکر که آن زمان نمایندۀ لوئیزیانا در کنگره بود هم در همین راستا اعلام کرد: «بالاخره خانه‌های عمومی در نیواورلئانز را پاک‌سازی کردیم. ما نمی‌توانستیم، ولی خدا توانست.» وقتی بیکر این‌ها را می‌گفت، من در یک پناهگاه افراد تخلیه‌شده در نزدیکی بیتون‌روژ بودم. مردمی که با آن‌ها حرف می‌زدم، از شنیدن این صحبت‌ها میخکوب شده بودند. تصور کنید مجبور شده‌اید خانه‌تان را ترک کنید، در یک تخت اردوگاهی در یک مرکز عمومی غارمانند بخوابید، و سپس خبردار شوید افرادی که قرار بوده نمایندۀ شما باشند مدعی‌اند این اتفاق یک مداخلۀ آسمانی بوده است؛ انگار که خدا توسعۀ مجتمع‌های مسکونی را دوست دارد.\n بیکر به خواسته‌اش، «پاک‌سازی» خانه‌های عمومی، رسید. در ماه‌های پس از طوفان، وقتی ساکنان نیواورلئانز (و نظرات ناخوشایند، فرهنگ غنی و دلبستگی‌های عمیقشان) دیگر سر راه نایستاده بودند، هزاران واحد خانه‌های عمومی (که بسیاری از آن‌ها چون در ارتفاعات بودند صدمۀ چندانی از طوفان ندیده بودند) تخریب شدند. جای آن‌ها را مجتمع‌ها و خانه‌های ویلایی گرفت که قیمت‌شان برای ساکنان سابق این نقاط بسیار زیاد بود.\n و اینجاست که مایک پنس وارد قصه می‌شود. هنگامی که کاترینا به نیواورلئانز رسید، پنس رییس «کمیتۀ مطالعاتی جمهوری‌خواهان» بود: یک گروه قدرتمند و بسیار ایدئولوژیک که محفلِ قانون‌گذارن محافظه‌کار است. در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۵، فقط ۱۵ روز پس از شکستن دیواره‌های شهر که هنوز بخش‌هایی از نیواورلئانز زیر آب بود، این کمیته جلسه‌ای سرنوشت‌ساز در دفاتر بنیاد هریتج در واشینگتن دی‌سی برگزار کرد. با ریاست پنس، این گروه یک فهرست از «ایده‌های حامی بازار آزاد برای واکنش به طوفان کاترینا و قیمت‌های بالای گاز» تدوین کرد: ۳۲ سیاست شبه‌امدادی که تک‌تک‌شان از کتابچۀ سرمایه‌داری فاجعه‌مدار استخراج شده بود.\n نکتۀ برجسته، تعهد به جنگ تمام‌عیار علیه استانداردهای قانون کار و قلمرو عمومی است؛ که طنز تلخی است چون در اصل همان ناکامی زیرساخت عمومی بود که کاترینا را به یک فاجعۀ انسانی تبدیل کرد. یک نکتۀ شایان ذکر دیگر، عزم استفاده از هر فرصتی برای تقویت دست صنعت نفت و گاز است. این فهرست شامل توصیه‌هایی از این قبیل بود: معلق کردن تعهد پیمان‌کاران فدرال برای پرداخت دستمزدهای حداقلی؛ تبدیل کل منطقۀ آسیب‌دیده به یک ناحیۀ آزاد تجاری؛ و «لغو یا تعلیق مقررات محدودکنندۀ زیست‌محیطی … که جلوی بازسازی را می‌گیرند.» به بیان دیگر، یک جنگ از نوع آن نوارهای قرمزی که کشیده می‌شوند تا اجتماع از خطر مصون بماند.\n پرزیدنت بوش، ظرف یک هفته، بسیاری از این توصیه‌ها را پیاده کرد، هرچند تحت فشار نهایتاً استانداردهای قانون کار را دوباره برقرار کرد. یک توصیۀ دیگر آن بود که کوپن‌هایی برای استفاده در مدارس خصوصی و نمونه (مدارس انتفاعی که با دلارهای مالیات یارانه می‌گیرند) به والدین داده شود، که این هم کاملاً هم‌راستا با دیدگاه فرد منتخب ترامپ برای وزارت آموزش یعنی بتسی دیوس است. ظرف یک سال، خصوصی‌ترین سیستم مدارس ایالات متحده در نیواورلئانز راه افتاد.\n و ماجرا به همینجا ختم نشد. دانشمندان اقلیم‌شناس می‌گویند افزایش شدت طوفان‌ها ربط مستقیمی به افزایش دمای اقیانوس‌ها دارد، ولی این گفته مانع از آن نشد که پنس و کمیته‌اش از کنگره بخواهند مقررات زیست‌محیطی در ساحل خلیج را لغو کنند، مجوز احداث پالایشگاه‌های جدید نفت در ایالات متحده را صادر نمایند، و چراغ سبز به «حفر چاه در پناهگاه ملی حیات‌وحش قطب شمال» بدهند.\n این وضع، جنون‌آمیز است. بالاخره این اقدام‌ها یقیناً به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر می‌گردند، یعنی مهم‌ترین عامل بشری در تغییر اقلیم که به وقوع طوفان‌های شدیدتر منجر می‌شود. بااین‌حال، پنس بلادرنگ طلایه‌دار اقداماتی شد که بعداً بوش، ذیل نقاب واکنش به طوفانی ویران‌گر، آن‌ها را پیاده کرد.\n بهتر است لحظه‌ای درنگ کنیم تا دلالت‌های این قصه را درآوریم. علت تبدیل کاترینا به فاجعه‌ای در نیواورلئانز، ترکیبی از آب‌وهوای بسیار بد (احتمالاً مرتبط با تغییر اقلیم) و زیرساخت عمومی ضعیف و مغفول‌مانده بود. آن به‌اصطلاح راه‌حل‌هایی که این گروه، با ریاست پنس در آن زمان، پیشنهاد می‌داد دقیقاً همان چیزهایی بودند که لاجرم تغییر اقلیمی را وخیم‌تر کرده و زیرساخت عمومی را بیش از پیش تضعیف می‌کردند. گویا او و همراهانش در مسیر «بازار آزاد» عزم داشتند دقیقاً دست به همان کارهایی بزنند که تضمین می‌کرد کاتریناهای بیشتری در آینده پدید بیایند.\n و اکنون مایک پنس در جایگاهی قرار دارد که این دیدگاه را به کل ایالات متحده تسرّی دهد.\n فقط صنعت نفت نبود که از طوفان کاترینا سود بُرد. بلافاصله پس از طوفان، همان دستۀ اوباش پیمان‌کارهایی وارد نیواورلئانز شدند که پس از شروع جنگ روی سر بغداد نازل شدند (بچتل، فلور، هالیبرتون، بلک‌واتر، سی‌اچ‌توام هیل و پارسونز که به خاطر کارهای آشفته‌اش در عراق بدنام شده بود)، وارد نیواورلئانز شدند. همۀ آن‌ها یک دیدگاه داشتند: می‌خواستند اثبات کنند آن نوع خدمات خصوصی که در عراق و افغانستان ارائه می‌دادند، یک بازار جاری داخلی هم دارد (و قراردادهای غیرمناقصه‌ای به مبلغ سرجمع ۳.۴ میلیارد دلار را از آن خود نمایند.)\n بی‌شمار موارد جنجالی رُخ داد. نحوۀ اختصاص قراردادها اغلب ربطی به تجربۀ مرتبط شرکت‌ها نداشت. مثلاً آن شرکتی را در نظر بگیرید که از آژانس فِما ۵.۲ میلیون دلار گرفت تا یک کار حیاتی انجام دهد: ساخت یک اردوگاه مرکزی برای پرسنل نیروهای اضطراری در محلۀ سنت‌برنارد در حومۀ نیواورلئانز. ساخت اردوگاه طبق زمان‌بندی جلو نرفت و هیچ‌گاه تکمیل نشد. در تحقیقات روشن شد که پیمان‌کار این پروژه، گروه لایت‌هاوس دیزستر ریلیف، به‌واقع یک گروه مذهبی بوده است. مدیر لایت‌هاوس، کشیش گری هلدرث، اعتراف کرد: «شبیه‌ترین کارم به این پروژه، برگزاری یک اردوی جوانان برای کلیسایم بوده است.»\n پیمان‌کاران اصلی سهم خود را برمی‌داشتند و پروژه را به لایۀ بعدی پیمان‌کاران می‌سپردند و به همین ترتیب جلو می‌رفت تا در نهایت پولی برای کسانی نمی‌ماند که قرار بود کار را انجام دهند. مایک دیویس، نویسنده و پژوهش‌گر، در تحقیقات خود دید که آژانس فِما برای نصب برزنت آبی روی سقف‌های آسیب‌دیده به ازاء هر فوت مربع ۱۷۵ دلار داد، و خود برزنت‌ها را دولت رایگان به پیمان‌کاران می‌داد. پس از اینکه سلسلۀ پیمان‌کاران همگی سهم خود را برداشتند، کارگرانی که عملاً برزنت‌ها را نصب می‌کردند ۲ دلار برای هر فوت مربع می‌گرفتند.\n دیویس نوشت: «به بیان دیگر، همۀ سطوح این زنجیرۀ غذایی پیمان‌کاران به طرز عجیب و غریبی شکم خود را پُر می‌کنند، الا پلۀ پایین که کار عملی را می‌کند.» این به‌اصطلاح «پیمان‌کاران» در واقع (مثل «سازمان ترامپ») بِرندهایی توخالی بودند که سودها را می‌بلعیدند و بعد نام خود را روی خدماتی می‌زدند که ارزان‌قیمت بود یا اصلاً در کار نبود.\n برای جبران ده‌ها میلیارد دلاری که در قراردادها و تخفیف‌های مالیاتی نصیب شرکت‌های خصوصی شده بود، کنگرۀ تحت فرمان جمهوری‌خواهان در نوامبر ۲۰۰۵ اعلام کرد که باید ۴۰ میلیارد دلار از بودجۀ فدرال بکاهد. برخی از برنامه‌هایی که بودجه‌شان ضربه خورد: وام‌های دانشجویی، بیمۀ سلامت، و کوپن غذا.\n بدین‌ترتیب فقیرترین مردم آمریکا، دوبار هزینۀ ثروت بادآوردۀ پیمان‌کاران را دادند: یک‌بار آنجا که عملیات امداد کاترینا تبدیل به اعانه‌های نظارت‌نشدۀ بنگاه‌هایی شد که نه شغل مناسبی فراهم می‌کردند و نه خدمات عمومی بدردبخور می‌دادند؛ و بار دوم وقتی که بودجۀ معدود برنامه‌های مفید برای بیکاران و کارگران فقیر سراسر کشور کاهش یافت تا آن صورت‌حساب‌های متورم پرداخت شود.\n نیواورلئانز نقشۀ معیار «سرمایه‌داری فاجعه‌مدار» است: نقشۀ طراحی‌شده توسط معاون فعلی رییس‌جمهور و بنیاد هریتج، یعنی همان اندیشکدۀ سرسخت راست‌گرا که ترامپ بخش عمدۀ بودجه‌نویسی دولتش را به آن سپرده است. در نهایت، واکنش به بحران کاترینا منجر به سقوط حمایت عمومی از جورج دابلیو بوش شد، سقوطی که در پایان به باخت جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ منجر شد. اکنون که ۹ سال از آن انتخابات گذشته است و جمهوری‌خواهان کنترل کنگره و کاخ سفید را در اختیار دارند، راحت می‌شود تصور کرد که این نمونۀ آزمایشی برای واکنش به فاجعه از طریق شرکت‌های خصوصی، این بار در مقیاس ملی پیاده شود.\n حضور پلیس‌های سرتاپا مسلح و سربازان مسلح خصوصی در نیواورلئانز برای بسیاری افراد غافلگیرکننده بود. از آن زمان به بعد، این پدیده رشدی پرشتاب داشته است: نیروهای محلی پلیس در سراسر کشور تا دندان مسلح به تجهیزات نظامی از جمله تانک و پهپاد شده‌اند، و شرکت‌های امنیتی خصوصی هم در موارد متعدد عهده‌دار آموزش و پشتیبانی‌اند. نظر به طیف پیمان‌کاران نظامی و امنیتی که اکنون مناصب کلیدی در دولت ترامپ را اشغال کرده‌اند، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که همۀ این‌ها با هر شوک جدیدی دوباره توسعه یابند.\n همچنین، تجربۀ کاترینا یک هشدار رُک و صریح به همۀ کسانی است که همچنان به وعدۀ ترامپ برای سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در زیرساخت‌ها امید دارند. این مبلغ برخی جاده‌ها و پل‌ها را تعمیر می‌کند، و شغل‌هایی ایجاد خواهد کرد. مهم آن است که ترامپ اعلام کرده قصد دارد حداکثر ممکن از این کار را نه از طریق بخش دولتی، بلکه از طریق مشارکت دولتی-خصوصی انجام دهد، که این کار سابقه‌ای وحشتناک در زمینۀ فساد دارد و دستمزدهایش شاید به مراتب پایین‌تر از پروژه‌هایی باشند که واقعاً بر عهدۀ بخش دولتی است. عطف به سابقۀ کسب‌وکار ترامپ، و نقش پنس در دولت او، همۀ شواهد حاکی از آنند که باید نگران باشیم: نگران آنکه این مخارج سنگین زیرساختی، به یک دزدسالاری از جنس کاترینا تبدیل شوند: حکومت دزدها که در آن، دستۀ مارالاگو۳ مبالغ هنگفتی از پول مالیات‌دهندگان را به جیب می‌زنند.\n نیواورلئانز تصوری دلخراش از اتفاقی است که با شوک بعدی می‌توانیم به انتظار وقوعش بنشینیم. ولی متأسفانه همۀ قصه هم این نیست. شاید این دولت زیر نقاب بحران، سراغ اقدامات بسیار بیشتری برود. و برای اینکه در برابر شوک مقاوم شویم، باید آمادۀ این اقدامات هم شویم.\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی: \nKlein, Naomi. No Is Not Enough: Resisting the New Shock Politics and Winning the World We Need. Knopf Canada, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را نائومی کلاین نوشته است و در تاریخ ۶ جولای ۲۰۱۷ با عنوان «Naomi Klein: how power profits from disaster» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ آن را با عنوان «قدرت چطور از سرمایه سود می‌برد» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• نائومی کلاین (Naomi Klein) نویسنده، فعال اجتماعی و مستندساز آمریکایی است که بیش از هرچیز برای نقدهایش دربارۀ جهانی‌شدن شرکتی، بحران زیست‌محیطی و نئولیبرالیسم شناخته می‌شود. کتاب دکترین شوکِ (The Shock Doctrine) او جنجالی عظیم در رسانه‌ها به پا کرد و تحسین فراوان منتقدان را در پی داشت. ••• این متن چکیده‌ای است ویراست‌شده از کتاب نه کافی نیست (No Is Not Enough).\n[۱] در انگلیسی از تعبیر Revolving Door (در چرخان) برای بیان این مضمون و توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که افرادی گاه در قوای مقننه و مجریه و گاه در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند [مترجم]. [۲] Bad Hombres: ترامپ در گفتگوی تلفنی با رییس‌جمهور مکزیک، حرف از اعزام نیرو برای حل مسألۀ «آدم بدها» زده بود که سوژه‌ای جنجالی شد. واژۀ Hombre در ریشۀ خود به معنای مرد اسپانیایی‌تبار است [مترجم]. [۳] Mar-a-Lago: یک مجموعۀ تفریحی و تاریخی در ساحل پالم‌بیچ در ایالت فلوریدا که ترامپ در سال ۱۹۸۵ آن را خریده است و می‌گوید «کاخ سفید زمستانی» اوست [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833721.json b/train/413833721.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2597c605f4ed3731760781316f0b646122a55c8e --- /dev/null +++ b/train/413833721.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سیا چطور برای دانشمندان هسته‌ای ایران تور پهن می‌کند؟", + "subtitle": "در همایش‌های دانشگاهی مرتبط، گاهی تعداد مأموران امنیتی بیشتر از دانشمندان است", + "introduction": "برای بسیاری از استادان دانشگاه، همایش‌های دوره‌ای در سراسر دنیا، هم فال است و هم تماشا. آن‌ها در این همایش‌ها از جدیدترین تحقیقات مطلع می‌شوند، همکاران خودشان در دیگر کشورها را می‌بینند، فرصت‌های شغلی و علمی به دست می‌آورند و سیر و سیاحتی هم می‌کنند. اما همایش‌ها برای دستۀ دیگری هم بسیار جذابند: مأموران امنیتی و سرویس‌های رنگارنگ جاسوسی که تلاش می‌کنند دانشمندان تأثیرگذارِ سایر کشورها را به دام بیاندازند.", + "content": "دنیل گولدن، گاردین — یک مأمور سیا آرام به در اتاق هتل کوبید. پس از نطق‌های اصلی، پنل‌های بحث و شام، شرکت‌کنندگان همایش برای استراحت شبانه رفته بودند. رصد سمعی و بصری اتاق نشان می‌داد عوامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مراقب دانشمندان هسته‌ای بودند، خوابیده‌اند، ولی او هنوز بیدار بود. او با اطمینان خاطر، به تنهایی در را باز کرد.\n به روایت یک فرد آشنا با این واقعه که حدود یک دهه پیش رُخ داد، آژانس۱ ماه‌ها زمینه‌سازی کرده بود. آژانس از طریق یک شرکت صوری تجاری، بودجه و سامان‌دهی همایش در یک مرکز پژوهش علمی خارجی را ترتیب داده بود که شک و تردیدی برنمی‌انگیخت، سخنرانان و مهمانان را دعوت کرده بود، و مأموران خود را بین خدمتکاران آشپزخانه و دیگر کارمندان جا داده بود، فقط به این خاطر که بتواند آن کارشناس هسته‌ای را به خارج از ایران بکشاند، چند دقیقه او را از نگهبانانش جدا کند، و رودررو به او پیشنهادی بدهد. در دقایق آخر یک مانع می‌رفت که برنامه‌ها را به هم بریزد: هدف هتلش را عوض کرد چون هتل توصیه‌شدۀ کنفرانس ۷۵ دلار گران‌تر از آن رقمی بود که بالادستی‌های او در ایران حاضر بودند پول بدهد.\n آن مأمور سیا برای نشان‌دادن صمیمیت و حسن‌نیتش، دست روی قلبش گذاشت و گفت: «سلام حبیبی! من از سیا آمده‌ام، و می‌خواهم با من سوار یک هواپیما بشوید و به ایالات متحده بیایید.» مأمور سیا می‌توانست واکنش‌های آن ایرانی را روی صورتش بخواند: مخلوطی از شوک، ترس و کنجکاوی. بنا به تجربۀ پیشین خود با پناهندگان، می‌دانست هزاران سؤال به ذهن آن دانشمند هجوم آورده‌اند: خانواده‌ام چه می‌شود؟ چطور از من حفاظت می‌کنید؟ کجا زندگی خواهم کرد؟ چطور امرار معاش کنم؟ چطور ویزا بگیرم؟ وقت دارم چمدانم را ببندم؟ اگر بگویم نه، چه می‌شود؟\n همین‌که دانشمند آمد تا سؤال اول را بپرسد، عنصر سیا وسط حرفش پرید و گفت: «اول سطل را یخ بردارید.»\n «چرا؟»\n «اگر نگهبان‌ها بیدار شدند، می‌توانید بگویید که می‌خواهید یخ بیاورید.»\n       •••\nسیا در برنامه‌ای که شاید جسورانه‌ترین و استادانه‌ترین نفوذ به تشکیلات دانشگاهی باشد، مخفیانه میلیون‌ها دلار صرف صحنه‌چینی همایش‌های علمی در سراسر دنیا کرده است. هدفش وسوسۀ دانشمندان ایرانی به بیرون‌کشاندن آن‌ها از وطن‌شان به جایی بود که بتوان به آن‌ها دسترسی داشت، جایی که افسران اطلاعاتی‌اش بتوانند تک‌به‌تک سراغ‌شان بروند و برای پناهندگی روی آن‌ها فشار بیاورند. به بیان دیگر، آژانس راهی یافته بود تا توسعۀ سلاح‌های هسته‌ایِ ایران را به تأخیر بیاندازد: بهره‌گیری از وجهۀ بین‌المللی تشکیلات دانشگاهی، و گذاشتن یک کلاه بزرگ سر نهادهایی که میزبان همایش‌ها بودند و استادانی که در آن‌ها شرکت و سخنرانی می‌کردند. روح شرکت‌کنندگان همایش هم خبر نداشت که بازیگر نمایشی‌اند که شبیه‌سازی واقعیت است اما از دوردست‌ها صحنه‌چینی شده است. می‌شود بحث کرد که آیا آن مأموریت امنیت ملی می‌تواند گمراه‌سازی این دسته از استادان را توجیه کند یا خیر، اما تردیدی نیست که اکثر دانشگاهیان از اینکه نقش یک ساده‌لوح را در این طرح سیا بازی کرده‌اند برمی‌آشوبند.\n همایش‌ها بیش از هر عرصۀ دانشگاهی دیگری، مستعد جاسوسی‌اند. این مراسم‌هایِ آیینیِ اجتماعی و فکری، به مدد جهانی‌سازی، همه‌جا رواج پیدا کرده‌اند. مثل پاتوق‌های میزبانی تورهای تنیس یا گلف جهانی، این همایش‌ها نیز هرجا که اقلیم مساعدی داشته باشد سر بر می‌آورند و جماعت هواپیماسوار را جلب می‌کنند. حتی اگر هم پول‌وپله کم داشته باشند، پرستیژی دارند که جبرانش می‌کند. گرچه محققان دائم با وسایل الکترونیکی با هم صحبت می‌کنند، جلسات مجازی اصلاً و ابداً جایگزین دورهمی با همتایان، شبکه‌سازی برای شغل‌یابی، امتحان‌کردن جدیدترین ابزارک‌ها و ارائۀ مقالاتی نیست که بعدتر در مجلدات مشروح همایش چاپ می‌شوند. دیوید لاج، رمان‌نویس مشهور انگلیسی، در رمان دنیای کوچک۲ (۱۹۸۴) که تقلیدی خنده‌دار از حیات دانشگاهی بود نوشت: «جاذبۀ همایش‌های دوره‌ای: شیوه‌ای است برای تبدیل کار به تفریح، ترکیب حرفه‌ای‌گری و گردشگری، و همۀ این‌ها به خرج یک نفر دیگر. مقاله‌ای بنویسید تا دنیا را ببینید!»\n نه فقط تعداد برندگان جوایز نوبل یا اساتید آکسفورد، که تعداد جاسوسان حاضر در همایش هم می‌تواند معیار اهمیتش باشد. افسران اطلاعاتی آمریکایی و خارجی به همان دلیل روانۀ همایش‌ها می‌شوند که مسئولان جذبِ نیروی ارتش روی محلات کم‌درآمد تمرکز می‌کنند: اینجا بهترین زمین برای شکار است. در هر پردیس دانشگاهی شاید فقط یک یا دو استاد برای یک سرویس اطلاعاتی جذاب باشند، اما در یک همایش مناسب (مثلاً دربارۀ فناوری پهپادها یا شاید هم داعش) یک دوجین از آن‌ها پیدا می‌شود.\n یک مأمور سابق سیا گفت: «هر سرویس اطلاعاتی دنیا همایش برگزار می‌کند، حامی همایش‌ها می‌شود، و دنبال راهی برای فرستادن افرادی به همایش‌ها می‌گردد.»\n مارک گلوتی، محقق ارشد در مؤسسۀ روابط بین‌الملل پراگ و مشاور ویژۀ سابق وزارت خارجۀ بریتانیا، می‌گوید: «نیروگیری یعنی فرآیند طولانی اغواء. گام اول، برنامه‌ریزی برای رفتن به کارگاهی است که هدف در آن حضور دارد. حتی اگر فقط حرف‌های عادی بزنید، دفعۀ بعد می‌توانید بگویید: شما را در استانبول ندیده بودم؟»\n اف‌.بی‌.آی در سال ۲۰۱۱ دربارۀ همایش‌ها به دانشگاهیان هشدار داد، و این سناریو را ذکر کرد: «دعوت‌نامۀ ناخواسته‌ای برای ارسال مقاله به یک همایش بین‌المللی به یک پژوهشگر می‌رسد. او مقاله‌ای می‌فرستد که پذیرفته می‌شود. در همایش، میزبان‌ها یک نسخۀ ارائه‌اش را می‌گیرند. میزبان‌ها یک فلش به لپ‌تاپ او وصل می‌کنند و بدون اطلاع او، هرچه فایل و اطلاعات را روی رایانه‌اش باشد دانلود می‌کنند.» \nاف.‌بی.‌آی و سیا هم سرازیر همایش‌ها می‌شوند. یک مأمور سابق اف.‌بی.‌آی می‌گوید که در دورهمی‌ها در آمریکا، «افسران اطلاعاتی خارجی سعی می‌کنند آمریکایی‌ها را تور کنند؛ ما سعی می‌کنیم آن‌ها را تور کنیم.» سیا به چند طریق درگیر همایش‌هاست: افسران خود را به آن‌ها می‌فرستد؛ از طریق شرکت‌های صوری در محدودۀ واشنگتن میزبان همایش‌ها می‌شود تا مجموعه‌های اطلاعاتی بتوانند چیزی از دریای حکمت دانشگاهی صید کنند؛ و همایش‌های جعلی راه می‌اندازد تا به پناهندگان بالقوه از کشورهای متخاصم دست پیدا کند.\n سیا همایش‌های آتی در سراسر دنیا را رصد کرده و نمونه‌های جالب را شناسایی می‌کند. فرض کنید یک همایش بین‌المللی در پاکستان دربارۀ فناوری سانتریفیوژ برگزار می‌شود: سیا مأمور خود را تحت پوشش می‌فرستد، یا استادی را که شاید به آن همایش برود به خدمت می‌گیرد تا برایش گزارش بیاورد. اگر خبردار شود که یک دانشمند هسته‌ای ایرانی در همایش شرکت می‌کند، روی او کلید می‌کند تا در نشست سال بعد نیروگیری کند.\n اطلاعات حاصل از همایش‌های دانشگاهی ممکن است سیاست‌گذاری‌ها را شکل دهد. در اقناع دولت جورج دابلیو بوش به اینکه صدام همچنان تسلیحات کشتار جمعی در عراق می‌سازد (که غلط از آب درآمد)، همایش‌ها نقش داشتند. جان کیریاکو، افسر سابق ادارۀ ضدتروریسم سیا، در یادداشتی به سال ۲۰۰۹ نوشت: «جاسوس‌ها و خبرچین‌های ما متوجه شدند که دانشمندان عراقیِ متخصص در شیمی، زیست‌شناسی، و تا حد کمتری انرژی هسته‌ای، همچنان در سمپوزیوم‌های بین‌المللی حاضر می‌شدند. آن‌ها مقاله ارائه می‌دادند، به ارائه‌های دیگران گوش می‌سپردند، یادداشت‌های حجیم برمی‌داشتند، و به اردن برمی‌گشتند که از آنجا می‌توانستند زمینی به عراق برگردند.»\n شاید برخی از آن جاسوس‌ها به نتایج غلط رسیده بودند چون تحصیلات عالیه در شیمی، زیست‌شناسی یا انرژی هسته‌ای نداشتند. بدون این تخصص، شاید آن مأموران بحث را درست نمی‌فهمیدند یا لو می‌رفت که قلابی‌اند. در همایش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین حول موضوعاتی از قبیل هیدرولوژی ایزوتوپ‌ها و انرژی گداخت هسته‌ای، «شاید تعداد افسران اطلاعاتی که در تالارها پرسه می‌زدند بیشتر از دانشمندان واقعی بود.» این را جین کویل می‌گوید که از ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۶ برای سیا کار کرده است، و اضافه می‌کند: «فقط یک مشکل کوچک بود: اگر قرار است یکی از آدم‌های سیا را به این همایش‌ها بفرستید، باید بتواند مثل آن‌ها حرف بزند. اعزام یک دانش‌آموختۀ تاریخ سخت است که فقط می‌تواند بگوید: «بله من دکترای فیزیک پلاسما دارم.» به‌علاوه، دنیای این رشته‌ها بسیار کوچک است. اگر بگویید از مؤسسۀ فِرمی در شیکاگو آمده‌اید، می‌گویند: لابد باب، فرد و سوزی را می‌شناسی.»\n کویل می‌گوید که در عوض، آژانس می‌تواند یک استاد مناسب را از طریق «ادارۀ منابع ملی» به خدمت بگیرد. این اداره، سرویس پنهانی سیا در داخل کشور است که «رابطه‌ای کاری» با تعدادی از دانشمندان دارد: «اگر همایشی در وین پیدا کنند می‌توانند بگویند: پروفسور اسمیت، شرکت شما در این همایش طبیعی به نظر می‌آید.»\n «اسمیت هم مثلاً می‌گوید: من در آن شرکت می‌کنم، و به شما خبر می‌دهم با چه کسانی حرف زده‌ام. اگر به یک ایرانی بخورم، مسیرم را عوض نمی‌کنم. اگر او بگوید که «دوست دارم شرکت کنم ولی بودجۀ مسافرت دانشگاهمان خیلی کم است»، سیا یا اف.‌بی.‌آی شاید بگوید: «خُب، می‌دانید، شاید بتوانیم پول بلیط‌ شما را بدهیم، البته بلیط قسمتِ ارزان‌قیمت.»\n       •••\nدل‌دادن و قلوه‌گرفتنِ جاسوس و استاد اغلب با مواجهه‌ای ظاهراً تصادفی در یک همایش دانشگاهی شروع می‌شود، که در این حرفه به آن «برخورد» می‌گویند. یکی از عناصر سیا که قبلاً در مأموریت‌های خارجی فعال بود برایم توضیح داد که «برخورد» چطور کار می‌کند. فرض کنیم اسمش آر. است.\n آر. به من گفت: «من یک عالم آدم را در همایش‌ها نیروگیری کردم. در این کار ماهر بودم، و کار سختی هم نیست.»\n او در بین مأموریت‌هایش، به فهرستی از همایش‌های آتی نگاه می‌انداخت، یکی را انتخاب می‌کرد، و روی دانشمندی انگشت می‌گذاشت که حداقل دوبار در سال‌های قبل در همان رویداد با او حرف زده بود و احتمال داشت در آن همایش شرکت کند. آر. از کارآموزان سیا و آژانس امنیت ملی می‌خواست که پروفایلی از هدف تهیه کنند: به کدام دانشگاه رفته است، اساتیدش چه کسانی بوده‌اند، و مواردی از این دست. سپس به دفتر مرکزی پیغام می‌داد تا بودجۀ سفر را تقاضا کند. فوت کوزه‌گری آن بود که پیغامش قدری قانع‌کننده باشد که هزینه‌ها را جور کند، اما آن‌قدر وسوسه‌انگیز نباشد که سایر مأمورانی که آن را می‌خوانند و به همایش نزدیک‌ترند دنبال همان هدف بروند.\n بعد باید پوشش را درست می‌کرد، که معمولاً بازرگان بود. اسمِ یک شرکت را از خودش درمی‌آورد، وب‌سایت آماده‌ای برایش می‌ساخت و کارت ویزیت چاپ می‌کرد. برای آن شرکتی که وجود خارجی نداشت، صورت‌حساب و تلفن و سوابق کارت اعتباری دست و پا می‌کرد. برای معرفی خودش هم سراغ یکی از هفت اسم مستعارش می‌رفت.\n آر. سررشته‌ای از علم نداشت. برای بازکردنِ سر حرف نمی‌توانست چیزی دربارۀ فرضیۀ ریمان بگوید. در عوض، خوب می‌دانست دانشمندان اکثراً درون‌گراهایی‌اند که در روابط اجتماعی سررشته ندارند. برای همین راهش را به سمت هدف کج می‌کرد که در گوشۀ سالن دورهمی همایش ایستاده و می‌گفت: «شما هم مثل من از شلوغی بدتان می‌آید؟» بعد هم راهش را می‌گرفت و می‌رفت. آر. گفت: «این برخورد گذراست. فقط صورتتان در ذهن طرف می‌ماند.» هیچ‌کس دیگر نباید متوجه برخورد شود. یک خطای آماتوری آن است که جلوی دیگرانی سراغ هدف بروید که شاید مراقبان او از کشورش باشند. مراقبان لابد این گفت‌وگو را گزارش می‌دهند که امنیت هدف را به خطر می‌اندازد و موجب می‌شود دفعۀ بعد که سراغش می‌روید، میل یا توان هم‌صحبتی نداشته باشد.\n در مابقی طول همایش، آر. «با انرژی فراوان این سو و آن سو پرسه می‌زد» تا در هر فرصتی به هدف برخورد کند. با هر تماس، که در اصطلاحات سیا «وقت‌گذراندن با هدف» نام دارد و جزء عملکرد شغلی او حساب می‌شود، خودش را در دل استاد بیشتر جا می‌داد. او که کارش را بلد بود مثلاً می‌گفت مقاله‌ای عالی دربارۀ فلان موضوع خوانده است که اسم نویسنده یادش نیست. آن دانشمند هم می‌گفت: «نویسنده‌اش منم!» و گل از گلش می‌شکفت.\n\nپس از چند روز، آر. دانشمند را به ناهار یا شام دعوت می‌کرد و پیشنهادش را ارائه می‌داد: شرکتش به حوزۀ تخصصی آن دانشمند علاقمند است و می‌خواهد از کارش حمایت کند. او توضیح داد: «همۀ دانشگاهیانی که تا حالا دیده‌ام، همیشه در تلاشند کمک‌هزینه‌ای برای ادامۀ پژوهششان بیابند. همۀ حرف‌هایشان در این باره است.» آن دو دربارۀ یک پروژۀ خاص و البته قیمتش توافق می‌کردند، که بسته به کشور دانشمند متفاوت بود: «هزار تا پنج هزار دلار برای یک پاکستانی. برای کره بیشتر.» همین‌که پولی از سیا به یک استاد خارجی برسد، حتی اگر او در ابتدا از منبع بودجه بی‌خبر باشد، تحت کنترلشان قرار می‌گیرد چون افشاء این رابطه می‌تواند شغل یا حتی زندگی‌اش در میهن خودش را به خطر بیاندازد.\n همایش‌های علمی چنان کششی برای عناصر امنیتی دارند که یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های مأموران سیا، مداخلۀ همکارانی است که می‌خواهند برای هدف آن‌ها دام پهن کنند. یک افسر سابق سیا با نام مستعار اشمائیل جونز در کتاب عامل انسانی: درون فرهنگ اطلاعاتی بدکارکرد سیا۳ (۲۰۰۸) نوشت: «ما این‌طوری سرازیر برنامه‌هایی از این دست می‌شویم.»\n جونز تعریف می‌کند که در یک همایش در سال ۲۰۰۵ در پاریس که انتظار داشت «میعادگاه دیدار دانشمندان تسلیحاتی از کشورهای سرکش» باشد، وقتی نگاهش به آن طرف اتاق افتاد و دو مأمور سیا را دید (که خودشان استاد بودند) دلش گرفت. سعی کرد از دید آن‌ها دور بماند و مشغول پرسه‌زنی در همایش شد: به اتیکت‌های اسامی نگاه می‌کرد تا برای «کسانی که شاید منابع خوبی باشند» تور بیاندازد، کسانی که ترجیحاً از کرۀ شمالی، ایران، لیبی، روسیه یا چین باشند.\n کرتسن گیسر گفت: «تعجب می‌کنم که حضور اطلاعاتی‌ها در این همایش‌ها این‌قدر علنی است. یک عالم آدم می‌چرخند، از یک عالم جایی که فقط اسم اختصاری دارند.» گیسر، رییس سیاست‌گذاری امنیت مجازی وزارت خارجۀ آلمان، و من در ششمین همایش بین‌المللی سالانۀ تعامل سایبری صحبت می‌کردیم که آوریل ۲۰۱۶ در دانشگاه جورج‌تاون در واشینگتن‌ دی.‌سی. برگزار شد. آثار هنریِ مذهبی، پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگی و نقل‌قول‌های کلاسیکی که در تالار گستون ردیف شده بودند، مثل یک استتار استادانه برای مدیران ان.‌اس.‌ای۴ و اف‌.بی.‌آی عمل می‌کردند که ناطقان اصلی برنامه بودند؛ برنامه‌ای پیرامون مبارزه با یکی از هولناک‌ترین چالش‌های قرن بیست‌ویکم: حملات سایبری.\n در آنجا رمزشکن ارشد سابق ان.‌اس‌.ای سخنرانی کرد، همچنین رییس سابق شورای ملی اطلاعات، معاون وزارت امنیت ایتالیا، و مدیر مرکزی که برای سرویس اطلاعاتی سوئد پژوهش‌های محرمانه انجام می‌دهد. اتیکت‌های اسامی تقریباً همۀ آن ۷۰۰ شرکت‌کننده نشان می‌داد که برای حکومت ایالات متحده، سفارت‌خانه‌های خارجی، پیمان‌کاران اطلاعاتی یا فروشندگان محصولات سایبری کار می‌کردند، یا اینکه در دانشگاه‌ها تدریس می‌نمودند.\n شاید همۀ حضور اطلاعاتی‌ها هم علنی نبود. به طور رسمی ۴۰ کشور (از برزیل تا موریس، صربستان و سریلانکا) در آن همایش نماینده داشتنند، اما روسیه نه. ولی در انتهای بالکن مرد جوان باریک‌اندامی می‌پلکید که کیفی در دست داشت و به پنل‌ها گوش می‌داد. یقه‌اش به اتیکت اسم آراسته نبود. سراغش رفتم، خودم را معرفی کردم، و اسمش را پرسیدم. گفت «الکساندر» و پس از مکثی کوتاه، «بلوزوف.»\n «از این همایش خوشتان آمده است؟»\n او گفت «نه» و سعی کرد جلوی سؤال‌های بیشترم را بگیرد. «من از سفارت روسیه‌ام. نظری ندارم. فقط می‌خواهم باخبر بشوم، همین.»\n یک کارت ویزیت به او تقدیم کردم و کارت ویزیتش را خواستم که بی‌ثمر بود. «من فقط یک ماه است که اینجایم. هنوز کارت‌هایم چاپ نشده‌اند.»\n اصرار کردم و از شغلش در سفارت پرسیدم. (با نگاهی به راهنمای دیپلماتیک فهمیدم که «دبیر دوم» است.) نگاهی به ساعتش انداخت و گفت: «ببخشید. باید بروم.»\n       •••\nوقتی سیا نظر یک استاد مثلاً پروفسور جان بوث را می‌خواهد، به او تلفن می‌کند تا ببیند که آیا وقت سخنرانی در یک همایش را دارد یا خیر. اما خبری از اسم آژانس در دعوت‌نامه و دستوکار رسمی همایش نیست، همایشی که همیشه یک پیمان‌کار مستقر در واشنگتن را به عنوان حامی خود معرفی می‌کند.\n سیا با پنهان‌کردن نقشش، کار دانش‌پژوهان برای طرح نظراتشان را ساده‌تر می‌کند. ارائه در همایش می‌تواند به اعتبار رزومۀ علمی‌شان بیافزاید بدون اینکه افشاء کنند به سیا مشاوره داده‌اند، چون این کار شاید رابطۀ آن‌ها با برخی همکاران دانشگاهی‌شان و همچنین کشور محل اجرای تحقیقاتشان را به خطر بیاندازد.\n بوث استاد بازنشستۀ علوم سیاسی در دانشگاه نورث‌تگزاس است که در مطالعات آمریکای لاتین تخصص دارد، یعنی منطقه‌ای که مقاماتش از تاریخ درس گرفته‌اند دلواپس کارهای سیا باشند. بوث در مارس ۲۰۱۶ به من گفت «اگر قصد بازگشت به آمریکای لاتین را داشتید باید مراقب می‌بودید» که اثری از چنین ارائه‌هایی «در روزمه‌تان نیامده باشد.» او گفت: «وقتی به یکی از این همایش‌ها می‌روید، اگر مسئولان آژانس‌های اطلاعاتی یا دفاعی در آنجا باشند، ردّش روی رزومۀ علمی‌تان نمی‌ماند. این یک برگ انجیر برای پوشاندن عورت است. هنوز هم دانشگاه قدری سوگیری علیه این کارها دارد. من وقتی در نشست‌های مطالعات آمریکای لاتین پرسه می‌زنم، نمی‌گویم به همایشی رفته‌ام که سیا برگزار کرده است.»\n سیا همایش‌هایی دربارۀ مسائل سیاست ‌خارجی برگزار می‌کند تا تحلیلگرانش که اغلب در دریایی از اطلاعات محرمانه غوطه‌ورند، بتوانند از دانش‌پژوهانی درس بگیرند که تصویر بزرگ ماجرا را درک کرده و با اطلاعات عمومی در آن زمینه آشنایند. اساتید شرکت‌کننده معمولاً علاوه بر مخارج سفر، یک هزار دلار دستمزد می‌گیرند. این جلسات، با ارائه‌های پژوهشی و سپس پرسش و پاسخ، مثل هر جلسۀ دانشگاهی دیگرند، با این استثنا که در اتیکتِ نام بسیاری از شرکت‌کنندگان (که گمان می‌رود تحلیل‌گران سیا هستند) فقط اسم کوچکشان دیده می‌شود.\n از ده همایش اطلاعاتی که بوث در سال‌های متوالی شرکت کرده است (آخرین آن‌ها نشستی در سال ۲۰۱۵ پیرامون ورود موج کودکان آوارۀ آمریکای مرکزی به ایالات متحده بود)، سیا و دفتر مدیر اطلاعات ملی (اُ.دی.ان.آی) فقط یک یا دو مورد را مستقیماً برگزار کردند. مابقی به شرکتی به نامِ سنتراتکنولوژی برون‌سپاری شد که در صنعت رو به رشد واسطه‌ها (یا در زبان جاسوسی «فیوزهای خودکار») در محدودۀ واشنگتن پیشتاز است و همایش‌ها را برای سیا برگزار می‌کند.\n سیا بودجه و فهرستی از شرکت‌کنندگان را به سنتراتکنولوژی می‌دهد که در مرکز همایش‌های این شرکت در آرلینگتون (ایالت ویرجینیا) جمع می‌شوند. به گفتۀ وب‌سایت این شرکت، آنجا «محلی ایدئال برای همایش‌ها، جلسات، بازی‌ها و فعالیت‌های مشارکتی مشتریانمان است.»\n رابرت جرویس، استاد سیاست بین‌الملل دانشگاه کلمبیا و مشاور قدیمی سیا، می‌گوید: «اگر دستی بر آتش داشته باشید، وقتی سنترا را ببینید می‌فهمید که احتمالاً سیا یا اُ.دی.ان.آی است. آن‌ها به‌واقع احساس می‌کنند که یک پوشش رقیق کار برخی از دانشگاهیان را راه می‌اندازد.»\n سنتراتکنولوژی که در سال ۱۹۹۷ تأسیس شده است، بیش از ۲۰۰میلیون دلار از قراردادهای حکومتی دریافت کرده است، از جمله ۴۰میلیون دلار از سیا برای پشتیبانی اداری از قبیل گردآوری و ویراستاری پیغام‌ها و اسناد طبقه‌بندی‌شده برای مطالعۀ پنج‌سالۀ کمیتۀ اطلاعاتی سنا دربارۀ برنامۀ شکنجۀ آژانس. در سال ۲۰۱۵، افسران اطلاعاتی سابق به رده‌های مدیریتی آن پیوستند. هارولد رُزنبائوم، بنیان‌گذار و مدیرعامل آن، مشاور علم و فناوری سیا بوده است. معاون ارشدش ریک بوگوسکی رئیس بخش کره در آژانس اطلاعات دفاعی بوده است. معاون پژوهشی‌اش جیمز هریس به مدت ۲۲ سال برنامه‌های تحلیلی را در سیا مدیریت می‌کرده است. پگی لیونز، مدیر ارتباطات جهانی شرکت، مدیر و افسر قدیمی سیا بوده که چندین مأموریت در آسیای شرقی داشته است. دیوید کانین، مدیر تحلیل‌های شرکت، ۳۱ سال تحلیلگر سیا بوده است.\n سامیت گنگالی استاد علوم سیاسی دانشگاه ایندیانا نیز مثل بوث در چند همایش سنتراتکنولوژی سخنرانی کرده است. او می‌گوید: «هرکسی که با سنترا کار می‌کند می‌داند که آن‌ها عملاً برای حکومت ایالات متحده کار می‌کنند. اگر اسم سیا را بیاورد، کسانی هستند که اعتراض کنند. من برای همکارانم در این باره لاپوشانی نمی‌کنم. اگر رنجیده شوند، مشکل از خودشان است. من یک شهروند آمریکایی‌ام و احساس می‌کنم که باید بهترین مشاورۀ ممکن را به حکومتم بدهم.»\n یک استاد علوم سیاسی دیگر که چهار ارائه در سنتراتکنولوژی داشته است گفت که به او گفته بودند این شرکت نمایندۀ «مشتریانی» است که نامشان معلوم نیست. او نفهمید آن مشتریان آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده‌اند تا اینکه دید اتیکت نام‌های مخاطبانش فقط اسم کوچکشان را دارد. او بعداً در یک همایش دانشگاهی به یکی دو نفر از همان‌ها برخورد. آن‌ها اتیکت اسم نداشتند و در فهرست برنامه نبودند.\n سنتراتکنولوژی سعی می‌کند ارتباطات خود با سیا را پنهان نماید. این شرکت در سال ۲۰۱۵ زندگی‌نامۀ مدیرانش را از وب‌سایت خود حذف کرد. در فهرست «مشتریان برجسته» در آن وب‌سایت، وزارت امنیت داخلی و اف.‌بی.‌آی و ارتش و ۱۶ شاخۀ دیگر از دولت فدرال دیده می‌شوند، اما خبری از سیا نیست. به رُزنبائوم تلفن کردم و دربارۀ برگزاری همایش‌ها توسط سنترا برای سیا پرسیدم. او گفت: «اشتباه تماس گرفته‌اید. ما ربطی به این قضیه نداریم.» و بعد گوشی را گذاشت.\n به دفاتر سنترا در طبقۀ پنجم ساختمانی در برلینتگون (ایالت ماساچوست) سر زدم که در حومۀ شمال‌شرقی بوستون قرار دارد. در برگۀ ورود از بازدیدکنندگان می‌پرسید که شهروند کدام کشورند و «نوع بازدید» آن‌ها چیست: طبقه‌بندی‌شده یا خیر. مسئول میز پذیرش به مدیر منابع انسانی شرکت، دایان کالپیتز، خبر داد. او مؤدبانه سؤالم را شنید، با رُزنبائوم چک کرد، و به من گفت که سنترا در این زمینه نظری نمی‌دهد. او گفت: «روشن بگویم، مشتریانمان ترجیح می‌دهند ما با رسانه‌ها صحبت نکنیم.»\n برای دانشگاهیان ایرانی که به غرب می‌گریزند، همایش‌های دانشگاهی یک نسخۀ امروزی از قطارهای زیرزمینی‌اند. سیا از این نقطه‌ضعف کمال بهره‌برداری را کرده است. دیوید آلبرایت، از مؤسسۀ امنیت علم و بین‌الملل، به من گفت که از زمان پرزیدنت جورج دابلیو. بوش، حکومت ایالات متحده «پول بی‌کرانی» را برای تلاش‌های مخفیانه خرج کرده است تا توسعۀ تسلیحات هسته‌ایِ ایران را به تأخیر بیاندازد. یک برنامه، «عملیات فرار مغزهای سیا» بود که می‌خواست دانشمندان هسته‌ای برجستۀ ایران را به پناهندگی وادارد.\n یک افسر اطلاعاتی سابق به من گفت که چون رفتن سراغ این دانشمندان در ایران دشوار بود، سیا آن‌ها را به شرکت در همایش‌هایی در کشورهای دوست یا بی‌طرف ترغیب می‌کرد. آژانس ضمن مشورت با اسرائیل، یک کاندید را انتخاب می‌کرد. سپس همایشی در یک مؤسسۀ علمی معتبر از طریق یکی از آن فیوزهای خودکار راه می‌انداخت، یعنی نوعاً یک بازرگان که با مبلغی بین پانصد هزار تا دو میلیون دلار از بودجه‌های آژانس، هزینۀ سمپوزیوم را می‌پرداخت. بعضی وقت‌ها آن بازرگان صاحب یک شرکت فناوری بود، یا آژانس یک شرکت صوری می‌ساخت تا حمایت او برای آن مؤسسۀ پژوهشی موجه و مقبول باشد، مؤسسه‌ای که خبر نداشت دست سیا در کار است. آن افسر سابق به من گفت: «دانشگاهیان هرچه بی‌خبرتر باشند، ماجرا برای همه امن‌تر می‌شود.» آن فیوزهای خودکار می‌دانستند که به سیا کمک می‌کنند، اما از دلیل کارشان خبر نداشتند، و آژانس هم از هرکدام فقط یک‌بار استفاده می‌کرد.\n محور آژانس یکی از جنبه‌های فیزیک هسته‌ای بود که کاربردهای غیرنظامی داشت و با علایق پژوهشی آن هدف ایرانی هم قرابت داشت. دانشمندان هسته‌ای ایران نوعاً مناصب دانشگاهی هم داشتند. مثل هر استاد دیگری، آن‌ها هم از سیر و سیاحت لذت می‌بُردند. حکومت ایران گاهی اوقات به آن‌ها اجازه می‌داد که همراه تعدادی مراقب به همایش‌ها بروند تا از آخرین پژوهش‌ها باخبر شوند و با تأمین‌کنندگان فناوری‌های مدرن ملاقات کنند، که البته سفرشان بار تبلیغاتی هم داشت.\n رونن برگمن به من گفت: «از دیدگاه ایرانی‌ها، فرستادن دانشمندان به همایش‌هایی دربارۀ استفاده‌های صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای مشخصاً سودمند بود.» برگمن یک روزنامه‌نگار برجستۀ اسرائیلی و مؤلف جنگ محرمانه با ایران: ۳۰ سال کشمکش مخفیانه علیه خطرناک‌ترین قدرت تروریستی دنیا۵ است که اکنون مشغول نوشتن تاریخچه‌ای از سرویس اطلاعات مرکزی اسرائیل (موساد) است. به گفتۀ او، «آن‌ها می‌گویند: بله، ما دانشمندانمان را به همایش‌ها می‌فرستیم تا از فناوری صلح‌آمیز برای مقاصد صلح‌آمیز استفاده کنیم.»\n وقتی یک افسر سیا برای این مأموریت منصوب می‌شود، در نقش دانشجو، مشاور فنی یا غرفه‌دار ظاهر می‌شود. اولین وظیفه‌اش آن است که مراقبان را از دانشمند دور کند. در یک مورد، سیا خدمتکاران آشپزخانه را استخدام کرد تا غذای مراقبان را مسموم کنند تا با اسهال و استفراغ از پا بیافتند. امید داشتند که آن‌ها غذای هواپیما یا خوراک ناآشنای محلی را علت بیماری‌شان حساب کنند.\n با قدری شانس، افسر می‌توانست چند دقیقه با دانشمند تنها شود و پیشنهادش را به او عرضه کند. او با خواندن پرونده‌ها و هم‌صحبتی با «عناصر دسترسی‌دار» نزدیک به آن دانشمند، روی وضعیت او سوار می‌شد. بدین‌ترتیب، اگر آن دانشمند می‌گفت که مطمئن نیست واقعاً با سیا سروکار دارد، افسر می‌توانست بگوید که همه‌چیز حتی خصوصی‌ترین جزئیات را دربارۀ او می‌داند و می‌توانست حرفش را اثبات کند. یک افسر به یکی از آن گزینه‌های پناهندگی گفته بود: «می‌دانم سرطان بیضه داشته‌ای و بیضۀ چپت را خارج کرده‌اند.»\n حتی پس از قبول پناهندگی، ممکن بود آن دانشمند نظرش عوض شود و فرار کند. آن افسر سابق به من گفت: «شما همواره درگیر نیروگیری دوبارۀ آن آدم هستید.» وقتی که او در یک ماشین مطمئن به سمت فرودگاه سوار می‌شد، سیا برای تدارک ویزاها و اسناد پروازی با آژانس‌های اطلاعاتی همسو هماهنگی می‌کرد. همچنین تمام تلاش خود را می‌کرد تا همسر و فرزندان او را هم خارج کند؛ اما برای معشوقه‌ها، که یک‌بار یکی از دانشمندان تقاضا کرده بود، چنین نمی‌کرد. آژانس تدارکات اقامت آن دانشمند و خانواده‌اش را می‌دید و مزایای درازمدت (از جمله پرداخت هزینۀ دانشگاه و تحصیلات تکمیلی فرزندانش) را در اختیارش می‌گذاشت.\n آن افسر سابق آشنا با این عملیات به من گفت تعداد کافی از دانشمندان (از طریق همایش‌ها یا روش‌های دیگر) به ایالات متحده پناهنده شدند که برنامۀ تسلیحات هسته‌ای ایران به مانع بخورد. او گفت یک مهندس که سانتریفیوژها را برای برنامۀ هسته‌ای ایران مونتاژ می‌کرد، به یک شرط حاضر به پناهندگی شد: اینکه برای دکترا به ام.‌آی.‌تی برود. متأسفانه سیا او را بدون مدارکش مثل دیپلم و رونوشت‌هایش، از ایران خارج کرده بود. در ابتدا ام.‌آی.‌تی تقاضای سیا برای بررسی پروندۀ او را نپذیرفت. اما آژانس اصرار کرد، و آن دانشکدۀ معتبر مهندسی هم پذیرفت که با کنارگذاشتن رویه‌های متعارف بررسی‌هایش، از سیا تمکین کند. ام.‌آی.‌تی یک گروه از اساتید دانشکده‌های مرتبط را جمع کرد تا با او مصاحبه کنند. او در امتحان شفاهی نمرۀ عالی آورد، پذیرفته شد، و دکترایش را گرفت.\n مدیران ام.‌آی.‌تی منکر اطلاع از این قضیه‌اند. گنگ چِن، رییس دانشکدۀ مهندسی مکانیک، گفت: «من کاملاً از این قضیه بی‌خبرم.» با این حال، دو استاد بخش‌های اصلی این قصه را تأیید کردند. محمد سهیمی، استاد مهندسی نفت در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی که توسعۀ هسته‌ای و سیاسی ایران را دنبال و مطالعه می‌کند، به من گفت یک پناهنده از برنامۀ هسته‌ای ایران، مدرک دکترای مهندسی مکانیک خود را از ام‌.آی‌.تی گرفته است. تیموتی گاتوفسکی، استاد مهندسی مکانیک ام.‌آی.‌تی، گفت: «مرد جوانی را می‌شناختم که اینجا در آزمایشگا‌همان کار می‌کرد. به طریقی خبردار شدم که در ایران روی سانتریفیوژها کار کرده بود. پیش خودم فکر می‌کردم: اینجا چه خبر شده است؟»\n در سال ۲۰۱۵ که ایران پذیرفت توسعۀ تسلیحات هسته‌ای را محدود کند تا تحریم‌های بین‌المللی برداشته شود، ضرورت نیروگیری تشکیلات اطلاعاتی آمریکا از پناهندگان فعال در این برنامه، قدری کاهش یافت. اما اگر رئیس‌جمهور ترامپ این توافق را کنار بگذارد یا به دنبال مذاکرۀ مجدد برود، توافقی که ماه سپتامبر در سخنرانی در مجمع عمومی ملل متحد آن را نکوهش کرد، همایش‌های صحنه‌چینی‌شده به دستِ سیا برای جذب دانشمندان هسته‌ای مهم ایران شاید دوباره در خفا جان بگیرند.\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nGolden, Daniel. Spy Schools: How the CIA, FBI, and Foreign Intelligence Secretly Exploit America’s Universities. Henry Holt, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را دنیل گولدن نوشته است و در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۱۷ با عنوان «The science of spying: how the CIA secretly recruits academics» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۲ مهر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «سیا چطور برای دانشمندان هسته‌ای ایران تور پهن می‌کند؟» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• دنیل گولدن (Daniel Golden) روزنامه‌نگار پرسابقۀ آمریکایی، برندۀ جایزۀ پولیتزر و از دبیران ارشد سایت پروپابلیکا است. حوزۀ کاری گولدن عمدتاً بر دانشگاه‌ها متمرکز است. نام کتاب دیگر او چنین است: قیمت پذیرش گرفتن: چطور طبقۀ حاکم آمریکا راه ورودش به دانشگاه‌های نخبه را می‌خرد و چه کسانی بیرون دروازه می‌مانند (The Price of Admission: How America’s Ruling Class Buys Its Way into Elite Colleges—and Who Gets Left Outside the Gates). ••• این نوشته گزیده‌ای است از کتاب مدرسۀ جاسوسی: چطور سیا، اف.بی.‌آی و امنیت خارجی، مخفیانه دانشگاه‌های آمریکا را استثمار می‌کنند (Spy Schools: How the CIA, FBI, and Foreign Intelligence Secretly Exploit America’s Universities) نوشتۀ دنیل گولدن. •••• این مطلب صرفا بیانگر نظرات نویسنده است و وب‌سایت ترجمان با رعایت اصل امانتداری آن را ترجمه و منتشر کرده است. [۱] Central Intelligence Agency: آژانس اطلاعات مرکزیْ هم‌چنین مشهور با سرواژه سیا [۲] Small World [۳] The Human Factor: Inside the CIA’s Dysfunctional Intelligence Culture [۴] National Security Agency: آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا [۵] The Secret War With Iran: The 30-Year Clandestine Struggle Against the World’s Most Dangerous Terrorist Power" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833722.json b/train/413833722.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..526123c89e2cc9182674dc5f11d282dda9fe9164 --- /dev/null +++ b/train/413833722.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دربارۀ شِکر، با عشق و نفرت", + "subtitle": "دوهزار سال است که شکر به تاریخِ لذت‌ها و دردهای بشری پیوند خورده است", + "introduction": "شیرینی شگفت‌انگیزترین مزه‌ای است که ما انسان‌ها تجربه می‌کنیم. زندگی ما با شیرینیِ شیر مادر آغاز می‌شود و با شیرینی‌هایی که در مراسم ترحیممان مصرف می‌شود به پایان می‌رسد. به همین خاطر است که فراهم‌شدن امکان تولید انبوه شکر در دوران مدرنْ زندگیِ روزمرۀ ما را نیز تغییر داده است. امروزه عامۀ مردم چنان به شکر وابسته‌اند که هرچه در تولید و توزیع شکر اثر بگذارد به مسئله‌ای سیاسی تبدیل می‌شود. اما این تولید انبوه با رنج عظیم میلیون‌ها انسان ممکن شد.", + "content": "سیدنی مینتز، پیشگفتار سیدنی مینتز بر کتاب راهنمای آکسفورد دربارۀ شکر و شیرینی‌جات — می‌توانم به‌خوبی اولین باری را به یاد بیاورم که وسطِ یک مزرعۀ بزرگِ نیشکر ایستاده بودم، مزرعه‌ای غرق در شکوفه که برای دروکردن علامت‌گذاری‌اش کرده بودند. تابستان سال ۱۹۴۸ بود و من تازه کار میدانی‌ام را در پورتوریکو شروع کرده بودم. مزرعه در ناحیه‌ای روستایی، در ساحلِ جنوبی جزیره واقع شده بود و تنها حدود صد یارد از لب دریا فاصله داشت. خاکِ خوب‌آبیاری‌شده‌ای که نیشکرها در آن رشد می‌کرد رُسی بود و به رنگِ سیاه. زیر آفتابِ کورکننده، هوا به خنکی می‌زد، اما توی مزرعه بسیار گرم بود.\n نیشکرها از گونه‌ای بود که آن را گرن کولترا۱ (لفظاً به‌معنی «با رشدِ زیاد») می‌خوانند، اسمی که مسمایش فقط این است که این قِسم نیشکر را باید گذاشت تا قبل از بریدن، برای پانزده ماه یا حتی بیشتر رشد کند. نیشکرها از مچِ دست آدم ضخیم‌تر بودند و سرشان را شکوفه‌های کم‌رنگِ سنبله‌مانندِ بنفش پوشانده بود. به این شکوفه‌ها گواجانا۲ می‌گویند. این نی‌ها را با طولِ بیش از دوازده پا پرورش می‌دهند تا به یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین خوردنی‌های گیاهیِ دنیا تبدیل شوند. این گیاهان از شیرۀ بی‌نهایت شیرینی پر می‌شوند که به آن گواراپو۳ می‌گویند، مایعی که تقریباً هر جایی که نیشکر کشت می‌شود، مردم فنجان‌فنجان از آن می‌نوشند.\n این عصاره به‌آسانی از نیشکر گرفته نمی‌شود. باید بعد از قطع نی و جداکردنِ برگ‌هایش، با سرعتِ هرچه تمام‌تر، آن را به کارخانه منتقل کنند و قطعه‌قطعه، خرد و خیسانده شود تا مایعِ آن پیش از آنکه خشک و ترش‌مزه شود، بیرون آید. مزۀ گواراپویِ تازه‌گرفته‌شده مشخصاً آنی نیست که از همان دمِ اول دوستش داشته باشید، حتی برای آدم‌هایی که عاشقِ شیرینی‌اند. گواراپو رنگِ سبزی دارد که به خاکستری می‌زند، نه چندان جذاب و گیرا، و اگر تصفیه نشود، پر است از ذره‌های فیبرِ نیشکر و دیگر چیزهای حتی ناخوشایندتر. اضافه کنید که کالریِ بسیار زیادی هم دارد. کاشت نیشکر در یک جریب زمین استواییِ خوب می‌تواند حدود هشت‌میلیون کالری فراهم کند. تأمین همین میزان کالری از گندم نیازمند نُه تا دوازده جریب زمینِ کاشت است. (می‌پرسید چند جریب زمین برای تأمین این میزان کالری از گوشت گاو لازم است؟ اصلاً حرفش را هم نزنید.)\n در نیشکر لذتِ زیبایی‌شناسانۀ عظیمی نیز نهفته است. هر ساقۀ نیشکر کارخانۀ فوتوسنتزکنندۀ باریکی است که با تلاش بشری تغییر کرده تا محصولش را بیشینه کند. اما تاریخِ این گیاهِ زیبا و تاریخِ مردمانی که در دوهزار سالِ گذشته به دنبال آن بوده‌اند این‌قدرها زیبا نیست، بلکه باید گفت عمیقاً تراژیک است.\n من، پس از سی سال مطالعۀ شکر و کشورهایی که در دنیای نو۴ نیشکر و چغندر قند پرورش می‌دهند و شکر تولید می‌کنند، کارِ نوشتن کتابی دربارۀ شکر را آغاز کردم. می‌خواستم سهمی را آشکار کنم که شکر در تاریخ جهانی ایفا کرده است، مشخصاً در طولِ مرحلۀ اول نظامِ اقتصادی‌ای که آن را سرمایه‌داری می‌نامند. من چیزهایی دربارۀ تاریخ شکر می‌دانستم، اما دریافتم که برای چنین کاری باید کلافِ باریکِ درهم‌پیچیده‌ای از شیرینی و خشونت را باز کنم که در بافتِ تودرتویی از گذشته تنیده شده است، کلافی که دامنه‌اش تا گذشته‌های دور کشیده می‌شود، خیلی قبل‌تر از آنکه چیزی مانند سرمایه‌داری را حتی بتوان در رؤیاها تصور کرد. من انبوهی از داده‌های غیرمنتظره یافتم که خیلی از آن‌ها خیره‌کننده بودند. آن چیزی که کشتیِ مرا در این دریای توصیفاتِ فریب‌دهنده به پیش می‌راند این ظنِ بسیط بود که نیشکر صرفاً نوعی «دسر گیاهی»۵نیست، آن‌گونه که پژوهشگرانِ چای، قهوه، شکلات و شکر عادتاً در توصیفش می‌گویند. من فکر می‌کنم تاریخِ تولید و مصرف شکر، بسیار فراتر از دسر، می‌تواند نوری بر زوایای پیش‌پاافتاده اما آشکارنشدۀ نظام سرمایه‌داری بیندازد.\n به‌دلیل آنکه شیرینیِ شکر حداقل برای پنج قرن با درد و رنج میلیون‌ها انسان آمیخته بوده است، مدت‌هاست که فکر می‌کنم این ریسمانِ شیرین باید سرخ‌فام باشد، به رنگ خون. در خلال مشاجراتِ طولانیِ مربوط به تجارت برده و نظام بردگی، خون مایعی بود که طرف‌دارانِ انحلال بردگی از آن برای توصیفِ کار جان‌فرسای مردان و زنانی که در زنجیر بودند استفاده می‌کردند: یک قاشق چای‌خوری شکر به‌ازای هزاران قطره خون.\n این نوشته جای آن نیست که پیوند شکر و بردگی را به‌تفصیل شرح دهم، اما به‌هرحال شایسته است به یک جنبه از آن اشاره کنم. آمریکای‌شمالی‌ها، علی‌الخصوص، نظام بردگی را با پنبه پیوند می‌زنند نه با شکر. دلیلش هم جنگ داخلی آمریکاست. اما آن گیاهی که بیش از همه به مالکان برده در قارۀ آمریکا منفعت می‌رساند، و آن گیاهی که بیشترین تعداد بردگان را به کار وامی‌داشت نیشکر بود. بردگی برای کشت‌وکار در دنیای نو بیش از سه‌ونیم قرن طول کشید و به کشتن یا به‌بردگی‌کشیدنِ حدود ۱۳.۵میلیون نفر آفریقایی و آمریکایی-آفریقایی انجامید. این مردم و اخلافشان برای ۳۷۵ سال قربانیِ این نهاد بودند تا برای برخی کسب سود کنند و برای دیگران موضوعِ بحث‌هایی پرطول‌وتفصیل دربارۀ فلسفۀ اخلاقِ بردگی باشند. در سراسرِ نیمۀ اول این ۳۷۵ سال، تحسین‌های بسیار فراوانِ غرب از ایدۀ جهان‌شمولِ آزادیِ انسان در حدِ یک جور مسخره‌بازیِ وحشتناک باقی ماند. بردگی در دنیای نو صرفاً به رشد عادی خود ادامه داد و مهم‌تر هم شد.\n ارزشِ بی‌همتای شکر برای انسان‌ها از آنجاست که مزۀ شیرین تقریباً همیشه برای ما هیجان‌آور به نظر می‌رسد. منظورم این است که مزۀ شکر آن‌قدر قوی است که تقریباً می‌تواند مشام ما را از کار بیندازد. این مزه، برخلافِ مزه‌های شور، ترش و تلخ، تقریباً در همۀ ما، میلی را برای مصرفِ هرچه بیشتر برمی‌انگیزد. و خاطرۀ خوراکی‌های شیرین خیلی آسان زنده می‌شود؛ امیال می‌توانند الگومند شوند و به عادت مبدل گردند. یکی از پژوهشگرانِ فکور پرسیده است که آیا خاطرات ما از غذاها کیفیتاً فرقی با دیگر خاطراتِ انسانی دارند یا نه (ساتون، ۲۰۰۱). شاید این حرف حظی از حقیقتی بزرگ داشته باشد، اما من دربارۀ خاطرۀ شیرینی به‌مثابۀ چیزی بحث می‌کنم که کیفیتاً از همۀ غذاهای دیگر متفاوت است. مزۀ شیرین روی زبان شبیهِ هیچ مزۀ دیگری نیست و به‌اندازۀ شیر مادر برایمان شیرین و خوشایند است. همین مزۀ ناب و یکتای شکر بود که باعث شد به‌آسانی در قریب‌به‌اتفاقِ غذاها پذیرفته شود. من می‌خواهم دربارۀ این مزه بیندیشم و دربارۀ استفاده‌کنندگانش و معناهای محفوف در آن، اما از منظری که هیچ وقت قبل از این نداشته‌ام.\n عسل هشت‌هزار سال پیش، هنرمندی از عصر مزولیتیک صحنه‌ای را نقاشی کرد که پرده‌ای از یک آزِ جاودانۀ بشر را افشا می‌کند. نقاشی همچنان پابرجاست، بر دیوارۀ غاری در شمال اسپانیا. نقاشی هیکل یک انسان را روی درخت نشان می‌دهد که در ابری از حشرات فرورفته است. آن حشره‌ها زنبور عسل هستند. این شاهدِ باستانی از عشقِ سراسریِ گونۀ ما به شیرینیِ زیاد احتمالاً مهر تأییدی است بر چیزی که می‌بایست عمل یا رسمی میان آن مردمی باشد که تجربه‌شان را بر دیوارۀ غار نقش کرده‌اند. این خواستِ شیرینی مشخصۀ اعضای گونۀ ماست: شامپانزه‌ها و بونوبوها، خویشاوندانِ بدوی‌ای که ۹۷ درصد از دی‌ان‌ای ما با آن‌ها مشترک است، نیز کندوهای عسل را می‌دزدند. تا جایی که می‌دانیم، هر جا انسان‌هایی کنار زنبورهای عسل زندگی کرده‌اند، همۀ تلاششان را به کار برده‌اند تا به آن شیرۀ چسبناک شیرین دست پیدا کنند. خیلی‌ها، ازجمله همین قلم، قانع شده‌اند که این شهوتِ شیرینی بخشی از طبیعتِ بنیادی ما برای هزاران سال است.\n عسل شیرینیِ اناجیل است. جوابِ معمای سامسون (در کتاب قضات ۱۴) عسلِ زنبور است. در عهدین هیچ حرفی از شکر در میان نیست، اما الآن کلِ عسل دنیا اندازۀ یک قاشق چای‌خوری جلوه می‌کند اگر آن را با مقدارِ ساکاروزِ موجود مقایسه کنیم یا اگر آن را با به‌اصطلاح «خانوادۀ شکر» بسنجیم. همیشه عسل را به‌خاطرِ تنوعِ مزه‌ها و رایحه‌های گوناگونش ذخیره می‌کرده‌اند، اما شکر را، که دیگر خیلی وقت است بزرگ‌ترین رقیب عسل شده، برای آن انبار می‌کنند که هیچ مزه‌ای ندارد، یعنی هیچ مزه‌ای غیر از خودِ شیرینی. تمام عسل‌های سنتی مزه‌هایی منحصربه‌فرد دارند. اصلاً به‌علت همین تفاوت‌هاست که ارزشمندند، همان‌طور که شراب‌ها، ژامبون‌های نمک‌سود و قهوه‌ها در بینِ محصولات غذایی چنین خصوصیتی دارند. اما به‌خاطر شکر بوده است که تاریخِ شیرینی اصطلاحاً به تاریخِ دموکراتیزاسیونِ این مزه تبدیل شده است، گسترشِ عظیمِ دسترسی به تولیدِ انبوه غذاهای کارخانه‌ای که مشخصۀ ظهورِ دنیای مدرن بوده است. اما پیروزیِ شکر به‌دلیل شیرینی آن نبوده است. حتی به‌علت آن نبوده است که بسیار ارزان شده است. در کنار این موارد، و برخلاف تمامِ رقبایش، شکر جز شیرین‌بودن هیچ چیزِ دیگری نبوده است. شکر را می‌توان به رنگ سفید خالص درآورد، می‌توان آن را در هر غذایی، هر شربتی، هر کیکی، هر دسری یا هر شکلاتی (و کلاً در هر دستورالعملی) به کار برد. و در همۀ این حالات، شکر تنها مزۀ شیرینی را تأمین می‌کند و هر مزۀ دیگری را نیز می‌توان به آن اضافه نمود.\n عسل منسوخ نشده است، اما نیشکر و چغندر قند، که در مصارفِ غذاپزی مشابهِ عسل هستند، رفته‌رفته بسیاری از شیرین‌کننده‌های پرکالری دیگر را از میدان به در کرده‌اند، چیزهایی مثلِ شهدِ افرا، شکر پالم، شربتِ ذرت خوشه‌ای، خرنوب و دیگر چیزها. این شیرین‌کننده‌ها نیز از میان نرفته‌اند؛ هرکدام از آن‌ها مزۀ خاص خودشان را دارد و بیشترشان بازارهای تخصصیِ خودشان را دارند. اما بازارِ شکر کل جهان است و برای این بازار شکر کالایی است یگانه. بازارهای تخصصی آن غذاهای شیرینِ دیگر در مقایسه با یکدیگر اندازه گرفته می‌شوند، نه در مقایسه با شکر.\n یک مثال گویا از غلبۀ شکرْ ساختنِ نوعی شربتِ شکرِ نیمه‌تصفیه‌شده است که بعداً نام آن را «شربتِ طلایی» گذاشتند و بدین‌ترتیب، در چشمِ مصرف‌کنندگان تفاوتِ عسلی که زنبورها تولید کرده‌اند و شیرۀ نیشکری را که به دست انسان تولید شده است کاهش دادند. از همه جالب‌تر نشان این شربت بود که شیر مرده‌ای را تصویر می‌کرد که زنبورها بر سرش ریخته‌اند: اشاره‌ای به پاسخِ معمای سامسون، تمسکی به انجیل، با احترامات فائقه به تبلیغاتِ مدرن. اگرچه به‌وضوح هیچ اثری از عسل در شربت طلایی نیست، چندین نسل از انگلیسی‌زبانان آن را چنان خورده‌اند که گویی دارند عسل می‌خورند. شربت طلایی برندِ اول انگستان است، نوعی شربت شکر که جانشین مزۀ عسل شده و برای اکثر مصرف‌کنندگان عسل را از میدان به در کرده است. شربت شکر ارزان بود و در دو سبک «شفاف» و «تیره» عرضه شد و همیشه دقیقاً همان مزه را می‌داد. همان‌طور که گفتم، عسل‌های قدیمی هرکدام با دیگری متفاوت بود. خوبیِ محصولات کارخانه‌ای این است که همواره همان مزه را می‌دهند، برخلافِ مزه‌های طبیعت.\n طبیعتِ شکر، از منظر فرهنگی چندین خصیصه باعث شده‌اند که شکر مهم‌ترین چیز شیرین باشد. (گفتن این حرف آن‌قدرها که به نظر می‌رسد پوچ نیست.) به نظر می‌رسد میلِ سیری‌ناپذیرِ گونۀ ما به شیرینیْ جهان‌شمول است یا نزدیک به جهان‌شمول. با وجود آنکه در چند نمونۀ جالب‌توجه، شکر به تابو تبدیل شده است، اما هیچ گواهی در دست نیست که حتی یک گروه از انسان‌ها بالکل به غذاهایی که طعمِ شیرین دارند بی‌علاقه باشند. تابوهای غذایی در خوردن گیاه، حیوان یا چیزهای بخصوصِ دیگر معمول است (مثلاً نمک، تخم حیوانات یا خون)، اما هیچ تابویی برای شیرینی‌جات وجود ندارد. از جهت دیگر، هیچ شاهدی وجود ندارد که ثابت کند در انسان‌ها و دیگر نخستی‌ها از نظر ژنتیکی گرایشی به شیرینی وجود دارد. اما شواهد بر این گواهی می‌دهند که از نظر ساختاری، در سراسر گونۀ بشر، نوزادان به شیرینی‌جات میلی وافر دارند. بسیاری از انسان‌ها در سراسر جهان در برابر شیرینی رفتاری مثبت از خود نشان می‌دهند و نوزادانِ بشر در همه جای زمین، هنگامِ دریافتِ مایعاتِ شیرین، نشانه‌های لذت از خود بروز می‌دهند. وقتی اولین‌بار به اسکیموها و اینوئیت‌های ساکنِ آلاسکا و کانادا ساکاروز دادند، از آن خوششان آمد و ظاهراً ترجیح می‌دادند که به مصرف آن ادامه دهند، حتی وقتی ساکاروز باعث اختلال هاضمه در آن‌ها می‌شد (بل و دیگران، ۱۹۷۳؛ جروم، ۱۹۷۷). اگر این علاقه واقعاً از نظر ساختاری وجود داشته باشد، احتمالاً باید آن را در رابطه با شیرینیِ میوه‌های رسیده در نظر گرفت. شیرینی، آن‌طور که بعضی از نویسندگان ادعا کرده‌اند، نشانه‌ای است از اینکه میوه قابل‌خوردن است.\n اما در پهنۀ جهانی، تفاوت‌های چشمگیری در مصرفِ ساکاروز (و دیگر شیرین‌کننده‌ها) وجود دارد. هر چقدر هم که ژن‌ها و اشتیاقِ وافر به شیرینی‌خوری اهمیت داشته باشد، این مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی بوده‌اند که مصرفِ شکر را بنیاناً تحت تأثیر قرار داده‌اند. هر جا مصرف شکر رواج یافته است، حکومت‌ها در قبال آن رفتاری سیاسی در پیش گرفته‌اند، درست شبیهِ معامله‌ای که مدت‌های مدید با الکل و پس از آن تنباکو کردند. علاقه به شکر از سویی و تأمینِ فراوان (اما ارزانِ) کالری از سرزمین‌های استوایی از سوی دیگر به ما کمک می‌کند که بفهمیم چرا شکر نه‌تنها برای مصرف‌کنندگان بلکه برای حکومت‌ها و شرکت‌ها نیز خوشایند بوده است. بدین‌ترتیب، کالریِ شیرینی که از شکر (نه عسل) به دست می‌آمد ارزان و تطبیق‌پذیر بود و می‌شد آن را به شکل‌های بسیاری ارائه کرد. آن‌هایی که سال‌های جنگ جهانی دوم را تجربه کرده‌اند شاید به خاطر بیاورند که وقتی ملتی به الکل، تنباکو، قهوه و شکرِ فراوان (اگر گوشت گاو را لحاظ نکنیم) معتاد شده است، چقدر هنگامِ مواجهه با جیره‌بندیِ غذایی ناآرام و پرخاشگر می‌شود.\n پیش از سال ۱۸۰۰، کسی شکر را به‌عنوان لذتی روزمره در نظر نمی‌گرفت. برای فقرا، شکر در سلیقۀ رایج اروپایی هنگامی ضرورت پیدا کرد که به‌مثابۀ مکملِ نوشیدنی‌های داغِ محرکی مطرح شد که تازه رواج یافته بودند، یعنی قهوه و چای و شکلات. چای و قهوه به‌عنوان دو نوشیدنی به دست اروپا رسید، اما شیرین‌کردنشان کاری بود که اروپاییان آغاز کردند. قبل از قرن نوزدهم، شکلات نیز به‌مثابۀ یک نوشیدنی برای اروپاییان شناخته‌شده بود، اما پس از آن به نوشیدنی‌ای شیرین‌شده تبدیل شد. پس از آنکه شکافتنِ دانه‌های کاکائو در سال ۱۸۷۹ اختراع شد، امکانِ اضافه‌کردنِ کرۀ کاکائو به شکلات ایجاد شد و تنها پس از این بود که تولید انبوه آب‌نبات‌های شکلاتی ممکن گردید. در دوره‌های بعدی، این محصول برای طعم‌دادن به سودا به کار رفت و این‌گونه کوکاکولا به‌عنوانِ حاملِ شکر و کافئین به وجود آمد. این غذاها آن‌قدر همه‌گیر شدند که ثابت شد کمیابی شکر، همچون کمبود کافئین یا الکل، می‌تواند یک ضرورتِ سیاسی فوری باشد. مانند آن نمونه‌های دیگر، و شاید بیشتر از آن‌ها، شکر برای انبارکردن مناسب است، یعنی برای کنترل‌کردن هم مناسب است. از نظر بین‌المللی، ایالات متحده کشف کرد که شکر نیز می‌تواند ابزاری برای کنترل دیگر ملت‌ها باشد، کنترلی که با پاداش‌ها و مجازات‌های سهمیه‌بندی و تعرفۀ گمرکی انجام می‌گرفت.\n\nعلاقۀ عمیقِ ما به شیرینی در زبانمان نیز رسوخ کرده است. کلماتِ شیرین به کلماتِ عشق‌وعاشقی تبدیل شده‌اند: عسل، قندعسل، شاخه‌نبات، شیرین‌دهن، مربا، شکلات. اما این کلمات چیزی بیش از واژگانی برای عزیزداشتن‌اند. موتورِ آن خودرو مثلِ باقلوا۶ کار می‌کند. فلانی شیرین‌سخن است. بستنی جایزۀ بچه‌ای است که شیرین‌کاری بلد باشد و آن ورزشکار در مسابقه حریف را مثلِ پشمک لوله می‌کند. پول هم می‌تواند مثلِ شکر باشد. قرار نیست ببینیم چطور این اتفاق افتاده، گویا خیلی ساده است. درست مثلِ قند که توی دل آدم آب می‌شود، به‌راحتی می‌توان فهمید که شیرینی می‌تواند بر چه چیزهایی دلالت کند. چه از لحاظ استعاری و چه از نظر نمادین، شیرینی آن چیزی است که با هضم سریع، خیلی زود به فعالیت‌های جسمی تبدیل می‌شود. احتمالاً سیستمِ حسی بشر در مواجهه با هیچ مفهوم دیگری این‌قدر از خود بیخود نمی‌شود و در برابر هیچ کلمه‌ای به‌اندازۀ مشتقاتِ شیرینی حواسش را جمع نمی‌کند و میل و اشتیاق از خود بروز نمی‌دهد.\n ایدۀ شیرینی با قلب‌هایمان صمیمی است و احتمالاً به خودآگاهی ما دربارۀ بدن‌هایمان نزدیک است. بیشتر ما وقتی هنوز خردسال هستیم، با شیرینی به‌مثابۀ یک مزه آشنا می‌شویم و غالباً نیز در آغوش کسانی که دوستمان دارند. وقتی آن‌قدر بزرگ می‌شویم که بتوانیم وقایع را به خاطر آوریم، معمولاً شیرینی در آگاهی ما با پیوندهایی ناگسستنی و تأثیرگذار جا می‌گیرد. مزه‌های دیگری که قدرتِ برانگیختنِ سیستم حسی ما را دارند، یعنی تلخی، ترشی و شوری، سرنوشت بسیار متفاوتی از شیرینی دارند. نمک نیز مانند شکر به طبیعتِ خاص ما _پستانداران و نخستی‌ها_ نزدیک است. باوجوداین، این دو مزه نه هیچ وقت با هم اشتباه گرفته می‌شوند و نه هیچ وقت جانشین یکدیگر می‌شوند. به‌هرحال، طبیعتِ نجیب و همیشه فریبای شکر قاطعیتِ خاص خود را نیز دارد. اگر با درخواستی فوری مزاحمِ شکلات‌خوردن کسی شوند، احتمال دارد چشمانش سیاهی برود، اما خشمش وقتی فوران می‌کند که مجبور شود آن درخواست را پیش از بلعیدنِ آن شکلات پاسخ دهد. به همین دلیل است که حرف‌زدن هم‌زمان با جویدنِ چیزهای شیرین کارهایی است که با یکدیگر تضاد پیدا می‌کنند. رفتار درست آن است که ابتدا آن تکه شکلاتِ نیمه‌آب‌شدۀ در دهانمان را قورت دهیم و آن حس گریزندۀ شیرینی را که این لقمۀ منحصربه‌فرد وعده داده بود برای همیشه از دست بدهیم و قربانی‌ای را تقدیم کنیم که مغز انتظارش را می‌کشید.\n یکی از خصوصیاتِ برجستۀ شکر شیوه‌هایی است که طی آن‌ها، این ماده را در طول تاریخ، برای مصارف زیبایی‌شناختی به کار گرفته‌اند. اگر شکر، بادام‌زمینی و کمی روغن کاملاً در هم ادغام شوند، نوعی خمیر مخصوصِ مدل‌سازی را می‌سازند. شکر سفید تصفیه‌شده براثر حرارت ذوب می‌شود و اگر فرایندِ انجماد آن به‌درستی کنترل شود، قابلیتِ رنگ‌آمیزی، فشردن، بادکردن، شکل‌پذیریِ هنری یا نقاشی پیدا می‌کند. استفاده از شکر در این راه‌ها، برای مدت‌های مدید، در چین، هند و خاورمیانه رواج داشته است. اما وقتی شکر از دنیای باستانی به دنیای نو قدم گذاشت، تولید آن به شکلی انفجاری افزایش یافت و استفاده‌های هنری از آن نیز در جاهای بسیارِ دیگری آغاز شد. بنابراین، نمی‌توان برای استفادۀ هنری از شکر منشأ واحدی قائل شد، اما به‌هرحال، نانوا-مجسمه‌سازانِ مصری، ایتالیایی، آلمانی و انگلیسی شهرتی به هم زده‌اند و آب‌نبات‌سازانِ مکزیکی و اندونزیایی هم شناخته‌شده‌اند. از قرار معلوم، مجسمه‌هایی که از شکرِ فشرده تراشیده شده‌اند، چه توی آشپزخانه چه دوروبر آن، خلاصه هر جایی که آدم‌های هنردوست کار می‌کنند، پیدا می‌شود. برخی از این مجسمه‌ها کلاسیک‌اند و برخی کمیک. تکنیکِ مجسمه‌سازی از شکر احتمالاً از خاورمیانه وام گرفته شده است. در قرن شانزدهم، هنرمندانِ اروپایی‌ای که با شکر کار می‌کردند نمونه‌های مشابهی می‌ساختند از مجسمه‌هایی که ترایُنفی۷ یا «طاق نصرت» نامیده می‌شدند و آن‌ها را در ضیافت‌های بزرگی که در مرکزهای تجارت و تجملِ ایتالیا برگزار می‌شد، به نمایش درمی‌آوردند. در بریتانیا و فرانسه، مجسمه‌های شکریِ بزرگی که به‌شکلِ کاتدرال یا قلعه ساخته می‌شد و با نشان‌ها و شعارهای خانوادگی تزیین می‌گشت به رسمِ معهودی میان خاندان‌های سلطنتی و کشیشانِ بلندمرتبه تبدیل شده بود. در انگلستان به آن‌ها «ظریف‌کاری»۸ می‌گفتند. چنین هنرنمایی‌ها فقط به مهارتِ سازندگان این تندیس‌ها وابسته نبود، بلکه به کاهشِ محسوس قیمت شکر در سال‌های اولیۀ پس از کشفِ آمریکا نیز ربط داشت. وقتی ثروتمندان وارد عرصۀ تولید شکر شدند و زمین‌های پست و پرمحصولِ کارائیب را زیر کشت بردند و تولیدِ انبوه در سطح وسیع ممکن شد، قیمت‌ها شروع به تنزل کرد. قیمت‌های پایین‌تر به ثروتمندان و قدرتمندان اجازه داد تا به‌راحتی مقادیرِ هنگفتی شکر بخرند، اما این امکان هنوز برای فقرا وجود نداشت. می‌بایست سه قرنِ دیگر بگذرد تا شکر بتواند به یک ضرورت روزمره برای مردمِ فرودست اروپا تبدیل شود.\n رنگ‌آمیزیِ شکر نیز مانند مجسمه‌سازی از آن عرصۀ طبع‌آزمایی بود. اما فرایندِ تولیدِ شکرِ سفید بلورین یا پودرشده در درجۀ اعلای اهمیت بود. وقتی بتوان شکر را کاملاً تصفیه کرد، به سفیدی متمایل می‌شود و پس از آن، می‌توان با دست‌کاری شیمیایی آن را سفیدتر هم کرد. اگر شکر به‌طور کامل تصفیه نشود، نوعی سایۀ قهوه‌ای‌رنگ بر آن باقی می‌ماند. رنگِ شیره‌ای که از شکرِ نیمه‌کریستال‌شده گرفته می‌شود از قهوه‌ای تا سیاه در تغییر است و شیرۀ نهایی‌ای که معمولاً برای تغذیۀ حیوانات از آن استفاده می‌شود «شربت سیاه» نام دارد و طبعاً رنگش هم سیاه است. جهان مملو از شکرهای محلی‌ای است که طیفی از رنگ قهوه‌ای دارند و شکل‌های جورواجور به خود گرفته‌اند. این رنگ‌ها و شکل‌های گوناگون به روش‌های محلیِ تهیۀ شکر برمی‌گردد. شکر بلورین۹ به احتمالِ قریب‌به‌یقین اولین‌بار در هند تولید شده است و متون سانسکریت باستانی‌ترین متونی هستند که در آن‌ها از شکر سخن گفته شده است. شکر در مراسم مذهبیِ هندی‌ها نقش‌های فراوانی ایفا می‌کند. اما در هندوستان، شکر اگر بخواهد از نظرِ سنتی ناب تلقی شود، نباید به رنگ سفید درآید. در آن دوره، اکثر شکرها سفید نبود، چون به‌طور کامل تصفیه نمی‌شد و به قهوه‌ای می‌زد. هرکدام از این شکرهای کامل‌تصفیه‌نشده مزۀ بخصوص خود را داشت و به همین دلیل شاید بشود آن‌ها را شکرهای «غیرمدرن» نامید.\n از نقطه‌ای به بعد، سفیدبودنِ شکر به نوعی ایدئال تبدیل شد و حداقل در بعضی جاها، نشانۀ «خلوص» به شمار می‌رفت. پیش از اینکه شکر سفید به چیزی معمولی مبدل شود، برای مدت‌های مدید، شکرِ سفیدِ خوب ماده‌ای گران‌قیمت و مرغوب به شمار می‌رفت که مصارف دارویی داشت و در فرایندی زمان‌بر و مشقت‌بار به دست می‌آمد. هر دارویی که برای سیاه‌مرگ۱۰ (طاعون خیارکی) ساخته می‌شد حاوی پودرِ شکر سفید بود، پودری که برای درمان بیماری‌های چشم نیز مناسب دانسته می‌شد. با کمال تأسف، وقتی این پودر را همراه با پودرِ گل زعفرانی و خرخاکی توی چشم بیمار فوت می‌کردند، تنها تأثیرِ واقعی‌ای که داشت هزینه‌اش بود، هزینه‌ای که این درمان را برای فقرا دسترسی‌ناپذیر می‌کرد. یک پزشک معروف انگلیسی در قرن هجدهم شکر را به‌عنوان دندان‌شویه ترویج کرد و برای مشتریانش توضیح می‌داد که چطور بچه‌ها شیر و دیگر مایعات را، اگر با شکر شیرین شوند، با ولعِ بیشتری خواهند نوشید. با عرضِ معذرت، باید یادآوری کنم که همین دو-سه دهه پیش، کوکاکولا هم به‌عنوان نوشیدنی‌ای سالم برای نسل جوان تبلیغ می‌شد.\n سفیدی، خواص دارویی و شکر در غذای اسپانیایی مانخار بلانکو۱۱ و غذای فرانسوی بولو موژی۱۲ به هم پیوستند، غذایی که از سینۀ مرغ، شیرۀ بادام یا بادام‌زمینی، نان سفید، شیر، زنجبیل و شکر تهیه می‌شد. این غذا برای بیمارانی اختراع شده بود که از ضعف مزاج رنج می‌بردند. شاید این ایده که «آنچه پاک است می‌تواند پاک کند» نیز در این ترکیب تجسم یافته بود. تا قرن بیستم، شکر از داروشناسیِ غربی بیرون گذاشته نشد، زیرا تا این قرن، هنوز ایدۀ پیوستگیِ مقابلِ پاکی و سفیدی جایگاه خود را از در اندیشۀ غربی کاملاً از دست نداده بود.\nمشکلاتی در آینده نزدیک به دوهزار سال است که مردم ساکاروز را به هزاران هزار شکل می‌خورند. در سراسرِ تاریخِ عرضه و تقاضای این ماده، تنها چیزی که بی‌تردید ثابت باقی مانده حکاکیِ آن بر تمثالِ بشریت است. حتی نگاهی گذرا به اهمیت آن در جهان طی چند سدۀ اخیر به‌اندازۀ کافی گویاست. بااین‌حال، در نیم قرن گذشته، یا چیزی در حدود آن، جایگاه شکر به‌منزلۀ اصلی‌ترین شیرین‌کنندۀ جهان به چالش کشیده شده است و پاره‌ای از این چالش‌ها ممکن است سؤالاتی دربارۀ موفقیت‌های آیندۀ آن در مقامِ ماده‌ای غذایی برای انسان را پیش آورد. پیش‌قراولِ این چالش‌ها تأکید روافزونی است که بر زیان‌باربودن آن می‌شود که عمدتاً متأثر است از نقشی که برای شکر در نرخ بالای چاقی، فشار خون، دیابت و دیگر بیماری‌ها در ایالات متحده و سایر جاها قائل شده‌اند. صنعتِ شکر نیز با تمام توان این مبارزه‌جویی را جواب داده است و حداقل در بعضی کشورها مانند ایالات متحده توانسته است موقعیت خودش را حفظ کند. اما پویش‌هایی که علیهِ غذاهای فراوری‌شده فعالیت می‌کنند و برای رژیم‌های غذایی سالم‌تر، غذاهای ارگانیک و کشاورزیِ پایدار می‌کوشند نیز از میدان به در نرفته‌اند، اگرچه فعلاً فقط می‌توانند خراش‌های کوچکی روی صورت صنعتِ شکر بیندازند. با آنکه احتمالاً تشکیلِ اجماعِ علمیِ مستحکمی علیه ساکاروز سخت‌تر از آن چیزی باشد که به نظر می‌رسید، اما تعداد زیادی از محققان غذایی، پزشکان و متخصصان تغذیۀ معتبر به این نتیجه رسیده‌اند که ساکاروز، علی‌الخصوص در میان مصرف‌کنندگان جوان، لااقل یکی از شرکای جرم است.\n شیرین‌کننده‌های بدون‌کالری مداوماً در حال افزایش بوده‌اند و می‌توان تصور کرد که گسترش پیدا کنند. در حال حاضر، چند رقیب تازه وارد گود شده‌اند که شیرین‌برگ۱۳ یکی از آن‌هاست. اگرچه در دیگر کشورها مدت‌هاست که از این گیاه استفاده می‌شود، اما گلوکزهای استویا ریباندیانا۱۴ در ایالات متحده نسبتاً تازه‌وارد به شمار می‌روند. اگرچه در حال حاضر این شیرین‌کننده‌ها را عمدتاً کسانی مصرف می‌کنند که، به دلایل پزشکی، نمی‌توانند ساکاروز بخورند یا به دنبالِ کنترل یا کم‌کردنِ وزن هستند، اما فشارِ مداومی را که این ماده‌ها بر صنعت شکر می‌آورند نباید نادیده انگاشت.\n سومین چالش به اهمیتِ روزافزون شربتِ ذرت با فرکتوز بالای آن (HFCS) برمی‌گردد، رقیبی که جایگاه شکر را حداقل از دهۀ ۱۹۷۰ تهدید کرده است. این هماوری بسیار پیچیده است، اما در هر حال، شواهد حاکی از آن است که استویا ریباندیانا جانشینِ سالمی برای هر دو آن‌ها، یعنی خانوادۀ شکر و شربت ذرت، خواهد بود (جپسن، ۲۰۱۳).\n در نهایت، باید به مبارزۀ قدیمیِ نیشکر و چغندر قند اشاره کنیم. این دعوا از آن جهت اهمیت دارد که کشتگاهِ این دو همواره بازنمای دو ناحیۀ آب‌وهوایی متفاوت بوده است: اقلیمِ استوایی و اقلیم معتدل. به همین دلیل، با توجه به تغییرات آب‌وهوایی ممکن است تحولاتی در پیش داشته باشیم، اگرچه در حال حاضر شکر استخراج‌شده از چغندر قند فقط حدود یک‌پنجم بازار سالیانۀ ساکاروز در جهان را تأمین می‌کند.\n اگرچه صنعت شکر هر شاهدی مبنی‌بر ربطِ شکر با چاقی را به مناقشه می‌کشد یا انکار می‌کند، اما افزایشِ عالم‌گیرِ چاقیْ مسئولان سلامت را همه جا دلواپس کرده است. مخصوصاً چاقی میان جوانان نگران‌کننده است و در بسیاری از کشورهای به‌اصطلاح کمترتوسعه‌یافته نیز افزایش پیدا کرده و تصویرِ دل‌خراشی ساخته است از مردمانی که هم از چاقی رنج می‌برند و هم از سوءتغذیه. این‌چنین تصاویر در غرب هم دیده می‌شود و پویش‌هایی را برای بهبود غذای مدارس یا تغییر مواد غذایی موجود در دستگاه‌های خودپردازِ غذا به وجود آورده است. همین‌طور تلاش برای افزایش برنامه‌های تربیت بدنی در مدارس و سرمایه‌گذاری روی دیگر مسائل بهبودبخش یا پیش‌گیری‌کننده ادامه داشته است. اما اینکه آیا هیچ‌یک از این تغییرات _یا همۀ آن‌ها_ قرار است تأثیری محسوس در عادات غذایی آمریکاییان داشته باشد یا نه سؤالی است که امروز واقعاً جوابش معلوم نیست. سیاست در موفقیت اولیۀ انواع شربت‌های ذرت در بازار آمریکا نقشی غیرمستقیم داشته است، مشخصاً به‌دلیل تحریم‌های اقتصادی‌ای که رئیس‌جمهور آیزنهاور و کنگرۀ آمریکا علیهِ شکر کوبا در سال ۱۹۶۰ اعمال کردند. درنتیجه، نیاز تجاری به شیرین‌کننده‌ای جایگزین به‌سرعت افزایش یافت. در این موقع، شربت ذرت توانست جایگزینِ شکری بشود که در غذاهای ازپیش‌آماده و فراوری‌شده مانند شیرینی‌ها، شکلات‌های صبحانه، غذاهای منجمد۱۵ و بیش از همه در نوشیدنی‌های غیرالکلی به کار می‌رفت. بااین‌حال، در آن زمان هیچ‌کس نمی‌دانست که اولین ورودِ مهم شربت ذرت به حیطۀ نوشیدنی‌های غیرالکلی تلاشِ کوکاکولا بود که با شکست مواجه شد، اما این شکست موفقیتِ نسخۀ ماقبلِ خود، یعنی کوک کلاسیک۱۶، را تثبیت کرد، محصولی که با ساکاروز طراحی شده بود و نسخۀ تهیه‌شده با شربت ذرت می‌خواست جای آن را بگیرد. استفاده از شربت ذرت در تولید غذاهای آماده‌به‌مصرف ارزان‌تر از ساکاروز تمام می‌شد و به همین دلیل نیز در ایالات متحده و اروپای غربی و همین‌طور بین طبقۀ متوسط ساکن در شهرهای جهانی بیشتر مصرف می‌شود، اما در مناطقی که غذای بسته‌بندی‌شده اهمیتی ندارد، مصرف آن بسیار کم است. در ایلات متحده امروزه شاید شربت ذرت یک‌سوم کلِ شکر مصرف‌شده باشد. عمده‌ترین دلیلِ نگاه منفی عرصۀ عمومی به این شیرین‌کننده برمی‌گردد به نحوۀ جذب فراکتوزِ موجود در آن در بدن و تأثیراتی که روی سوخت‌وساز کبد می‌گذارد.\n نیشکر حدوداً از ابتدای قرن نوزدهم به شیرین‌کنندۀ اصلی دنیا تبدیل شد. سه دهه بعد، چغندر قند رقابتش با نیشکر را شروع کرد، رقابتی که نهایتاً در سطحی جهانی ادامه پیدا کرد. این اولین‌بار بود که یک محصولِ تولیدشده در اقلیم معتدلْ خودش را به‌مثابۀ رقیبی جدی برای یک محصولِ استواییِ مهم مطرح می‌کرد. در طول جنگ آمریکا و اسپانیا (۱۸۹۸-۱۸۹۹)، وقتی راه رسیدنِ همیشگیِ شکر از مستعمره‌های اسپانیا در کارائیب و اقیانوس آرام به آمریکا بسته شد، این کشور توانست بسیاری از مشکلاتِ مربوط به شکر را برای خودش حل‌وفصل کند، دقیقاً به‌دلیل اینکه ایالات متحده قادر به تولید چغندر قند بود و هنوز هم این توانایی را حفظ کرده است.\n مؤخره دیدگاه‌های شخصی، در بهترین حالت خود، دیدگاه‌هایی هستند که در گذر زمان ساخته شده باشد. به‌موازات تبدیل‌شدنِ لحظات اکنون به برهه‌های تاریخی، این جریانِ زمان است که به ما اجازه می‌دهد تا چیستی ماجرا را از نگاه خودمان بسازیم. والدین من، بیش از یک قرن پیش، از اروپای شرقی به ایالات متحده آمدند. مادرم در تمام طول زندگی‌اش از حبه‌قندهای آمریکایی می‌نالید، چون پیش از آنکه بتواند نوشیدنِ چایش را تمام کند، در دهانش آب می‌شدند. او قندهایی را به خاطر می‌آورد که در بلاروس با استفاده از قندشکن از یک کله‌قند جدا می‌شدند؛ آن قندها را می‌شد در طول نوشیدن یک استکان چای روی زبان نگاه داشت و تا آخرین جرعه کاملاً حل نمی‌شدند. (سال ۱۹۶۶، در ایران این نوع کله‌قندها را، که برای صادرات به شمال آفریقا تهیه شده بود، امتحان کردم. در شهرستان‌های ایران، حتی تا امروز، کله‌قند را ترجیح می‌دهند. ما چند نمونه از آن‌ها را برای مادرم سوغاتی آوردیم.)\n مادرم دربارۀ اولین تجربۀ شکرینِ خودش نیز برایم تعریف کرده است، تجربه‌ای بسیار قبل از آنکه شکر فراوری‌شده را چشیده باشد: زردک، ریشه‌ای که از زمینِ یخ‌زده بیرون می‌آورند، پوستش را می‌کَنند و روی اجاق می‌پزند. مادرم می‌گفت: «یک چیزی بود مثل بستنی.»\n خودم هم اولین‌باری که ساکاروز دلم را برد به یاد دارم. حدود سال ۱۹۳۰ بود، سال‌هایی که تأثیر رکود بزرگ نه‌تنها در ذهن مردم سراسر آمریکا باقی بود، بلکه هنوز تا مغز استخوانشان را می‌گزید. همان وقت بود که اولین آب‌نبات زندگی‌ام را خوردم: خوشمزه‌ترین غذایی که در تمام طول زندگی‌ام خورده بودم. بعدها پیشخدمتی به اسم رُزی مزۀ دیگری را به من چشاند: کرم شکلاتی. آن کرم‌شکلاتی‌ها محصول ارزان‌فروشیِ شهر ما، فروشگاه ولورث۱۷، بود و هر پوند از آن ده سِنت قیمت داشت. حالا که فکر می‌کنم، می‌بینم آن کرم‌شکلاتی‌ها هیچ رازی نداشتند. ارزان‌ترین آب‌نبات‌های جهان بودند. نه سفیدۀ تخم‌مرغ در آن‌ها بود، نه کره و نه خامه و لایۀ بسیار نازکی از شکلات روی آن‌ها را می‌پوشاند. اما آن شیرینی آن‌قدر برایمان هیجان‌آور بود که دلم می‌خواست تا شکلات‌های روی آن را با دندان پاک کنم.\n این خاطره‌های قدیمی، با نوشته‌ای بسیار دور از آن‌ها، با متنی از کلود لوی استروس دربارۀ عسلِ زنبورهای بدون‌نیشِ آمریکای جنوبی در هم می‌آمیزد. خاطرات او از چشیدنِ آن مزه احتمالاً ما را به طبیعتِ اولیۀ خودمان بازمی‌گرداند: «لذتی را چشیدم، نافذتر از هر چیزی که مزه و بو می‌توانند برانگیزند، چیزی که از محدوده‌های احساس پیشی می‌گیرد و اعتبارشان را لکه‌دار می‌کند، چنان شدید که خورندۀ آن عسل در شگفت می‌ماند که آیا دارد چیزی خوشمزه را می‌چشد یا دارد در لهیب آتش عشق می‌سوزد» (لوی استروس، ۱۹۷۳، ۵۲).\n شکر، در طول نیمی از هزاره، بخشی از تاریخ دنیای نو بوده است و حداقل برای مدتی چهاربرابر این، جزئی از دنیای قدیم. شکر غذایی است که انسان‌ها بسیار به آن اهمیت می‌دهند و آن را در سراسر جهان، جایگزین غذاهای محبوب قبلی‌شان کرده‌اند. از آن گذشته، شکر یک استعاره است، تاریخی است مالامال از بی‌رحمی انسان‌ها در حق انسان‌ها و درعین‌حال، تاریخی است مملو از خاطرات شیرین و لذت‌بخشی که این مزه یادآور آن‌هاست.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nGoldstein, Darra, and Sidney Mintz. The Oxford companion to sugar and sweets. Oxford University Press, 2015\n\nپی‌نوشت‌ها: • این متن ترجمه‌ای است از پیشگفتار سیدنی مینتز بر کتاب راهنمای آکسفورد دربارۀ شکر و شیرینی‌جات (The Oxford companion to sugar and sweets) و برای نخستین‌بار با عنوان «دربارۀ شِکر، با عشق و نفرت» در سومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمد ملاعباسی به چاپ رسیده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با همین عنوان بازنشر کرده است. •• سیدنی مینتز (Sidney Mintz) استاد انسان‌شناسی دانشگاه ییل و محقق پرآوازۀ تاریخ فرهنگی غذا و انسان‌شناسیِ منطقۀ کارائیب بود. کتاب او دربارۀ تاریخ شکر، شیرینی و قدرت (Sweetness and power)، را یکی از مهم‌ترین آثار در رشتۀ تاریخ فرهنگی می‌دانند. استعمار، بردگی و نابرابری‌های اجتماعی از دیگر موضوعات مورد علاقۀ مینتز بود. شیوۀ او در ترکیب تاریخ خرد و کلان در مطالعات انسان‌شناسی برای بسیاری از پژوهشگران الهام‌بخش بوده است. مینتز در سال ۲۰۱۵ از دنیا رفت. [۱] gran cultura [۲] guajana [۳] guarapo [۴] new world: اصطلاحی برای نامیدن قارۀ آمریکا [مترجم]. [۵] dessert crop [۶] sweet [۷] trionfi [۸] subtleties [۹] چیزی که ما ایرانیان به آن «نبات» می‌گوییم [مترجم]. [۱۰] The Black Death [۱۱] manjar blanco: در زبان اسپانیایی به‌معنی ژلۀ شیری [مترجم]. [۱۲] blanc manger: در زبان فرانسوی به‌معنی خوردنیِ سفید [مترجم]. [۱۳] Stevia [۱۴] Stevia rebaudiana [۱۵] frozen dinner [۱۶] Classic Coke [۱۷] Woolworth \n\nمنابع:\nBell, R. R., H. H. Draper, and J. G. Bergman. “Sucrose, Lactose and Glucose Tolerance in Northern Alaskan Eskimos.” American Journal of Clinical Nutrition 26 (1973): 1185–119\nJeppesen, Per Bendix. “Is There a Correlation between High Sugar Consumption and the Increase in Health Problems in Latin America?” In Sugar and Modernity in Latin America, edited by V. de Carvalho, S. Hojlund, P. B. Jeppesen, and K.-M. Simonsen, pp. 25–54. Aarhus, Denmark: Aarhus University Press, 201\nJerome, Norge W. “Taste Experience and the Development of a Dietary Preference for Sweet in Humans: Ethnic and Cultural Variations in Early Taste Experience.” In Taste and Development: The Genesis of Sweet Preference, edited by James Weiffenbach, pp. 235–248. Fogarty International Proceedings No. 32. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1977\nLévi-Strauss, Claude. From Honey to Ashes. New York: Harper & Row, 197\nMintz, Sidney. “Sweet, Salt and the Language of Love.” Modern Language Notes 106, no. 4 (1991): 852–860\nMintz, Sidney. Tasting Food, Tasting Freedom: Excursions into Eating, Culture and the Past. Boston: Beacon, 1996\nMintz, Sidney. “Quenching Homologous Thirsts.” In Anthropology, History, and American Indians: Essays in Honor of William Curtis Sturtevant, edited by William Merrill and Ives Goddard, pp. 349–357. Smithsonian Contributions to Anthropology 44. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 2002\nSutton, David E. Remembrance of Repasts: An Anthology of Food and Memory. Oxford: Berg, 2001" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833723.json b/train/413833723.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f375462327b75e22a54e8f96b2bc4bc0a00b5c6d --- /dev/null +++ b/train/413833723.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قدرتْ مغز صاحبش را می‌خورد", + "subtitle": "قدرتمندان چگونه توانایی‌های ذهنی‌ای را از دست می‌دهند که برای رسیدنشان به قدرت ضروری بوده‌اند", + "introduction": "برای رسیدن به قدرت ذکاوت لازم است. باید موقعیت‌شناس باشی و ذهن دیگران را بخوانی و واکنش‌های بجا و مناسب نشان بدهی. اما اگر چنین است، پس چرا دنیا مملو است از قدرتمندانی که انگار بویی از عقل و منطق به مشام آن‌ها نخورده است؟ مجموعه‌ای از تحقیقات نشان می‌دهد صاحب قدرت بودن، تأثیرات عمیقی بر ذهن ما و کارکردهایش می‌گذارد.", + "content": "جری یوسیم، آتلانتیک — اگر قدرت یک داروی درمانی بود، فهرست بلندی از عوارض جانبی را با خود به همراه داشت. این دارو می‌تواند از خود بیخود کند، می‌تواند به فساد بکشاند، حتی می‌تواند موجب شود تا هنری کیسینجر به این باور برسد که از از نظر جنسی مرد جذابی است. اما آیا قدرت می‌تواند باعث آسیب مغزی شود؟\n هنگامی که قانونگذاران متعدد در جلسۀ استماع کنگره در پاییز گذشته جان استامپف را به باد فحاشی گرفته بودند، به نظر می‌رسید هر کدامشان راهی تازه می‌یابد تا مدیر عاملِ اکنونْ اسبقِ بانک ولز فارگو را به‌باد انتقاد بگیرد، به دلیل اینکه نتوانسته است حدود ۵۰۰۰ کارمند را از ساخت حساب‌های جعلی برای مشتریان بازدارد. اما عملکرد استامپف بود که جلب توجه می‌کرد. آنجا شاهد مردی بودید که به بالاترین مقامِ ثروتمندترین بانکِ جهان رسیده است، باوجوداین، انگار از خواندن افکار حاضران در جلسه کاملاً ناتوان است. اگرچه او عذرخواهی کرد، اما به نظر نمی‌رسید که متنبه یا پشیمان باشد. او متمرد یا متکبر یا حتی ریاکار نیز به نظر نمی‌رسید. سردرگم به نظر می‌رسید، مثلِ یک مسافر فضایی پرواززده۱ که تازه از سیارۀ استامپف رسیده است، جایی که در آن احترام به او قانون طبیعی است و ۵۰۰۰ عددی بسیار کوچک. حتی صریح‌ترین زخم‌زبان‌ها، «شوخیت گرفته با من؟» (گفتۀ شان دافی نمایندۀ ویسکانسین) یا «نمی‌تونم برخی از چیزهایی که اینجا می‌شنوم رو باور کنم» (از زبان گرگوری میکس نمایندۀ نیویورک) نتوانست او را از خواب غفلت بیدار کند.\n در ذهن استامپف چه می‌گذشت؟ پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که پرسش بهتر این است: چه چیزی در ذهنش نمی‌گذشت؟\n هنری آدامز، مورخ، وقتی در توصیف قدرت می‌گوید: «نوعی تومور که با کشتن حس همدلی با قربانی به کار خود پایان می‌دهد»، بیشتر معنایی استعاری در ذهن دارد تا پزشکی. اما این توصیف خیلی با آن چیزی تفاوت ندارد که داچر کلتنر، استاد روانشناسی در دانشگاه برکلی، پس از سال‌ها آزمایش میدانی و آزمایشگاهی به آن رسیده است. او طی مطالعات خود در طول دو دهه دریافت که آزمایش‌شوندگانْ تحت تأثیر قدرت چنان عمل می‌کنند که گویی ضربۀ مغزی خورده‌اند، آن‌ها بیشتر تابع امیال آنی می‌شوند، از ریسک‌آگاهیِ کمتری برخوردارند و مهم‌تر از همه، در دیدنِ مسائل از نگاه دیگران ناتوان می‌شوند. سوخویندر اوبی، عصب‌پژوهی از دانشگاه مک‌مستر در اونتاریو، اخیراً چیزی مشابه را شرح داده است. بر خلاف کلتنر، که رفتارها را مطالعه می‌کند، اوبی مغزها را مطالعه می‌کند. و هنگامی که سرِ افراد قدرتمند و نه‌چندان قدرتمند را زیر دستگاه تحریک مغناطیسی مغز قرار داد، دریافت که قدرت در واقع یک فرآیند عصبی خاص به‌نام بازتاب۲ را مختل می‌کند. چیزی که شاید زیربنای همدلی باشد. این مبنایی عصب‌شناختی برای آن چیزی به دست می‌دهد که کلتنر «پارادوکس قدرت» نامیده است: وقتی قدرت را در دست داریم، برخی از آن توانایی‌هایی را از دست می‌دهیم که در وهلۀ نخست برای به‌دست آوردن قدرت بدان‌ها نیاز داشته‌ایم.\n از دست‌دادن این توانایی‌ها، به شیوه‌های خلاقانۀ مختلفی اثبات شده است. در یک مطالعه در سال ۲۰۰۶، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا حرف E را روی پیشانی خود جوری ترسیم کنند که دیگران آن را ببینند، کاری که مستلزم آن است که خود را از دیدگاه مشاهده‌گر ببینید. آن‌هایی که خود را قدرتمند احساس می‌کردند، سه برابر بیشتر احتمال داشت که حرف E را برای خودشان درست رسم کنند، و برای دیگران وارونه (که آدم را به یاد جورج دبلیو بوش می‌اندازد، که به‌طرزی به‌یادماندنی پرچم آمریکا را در المپیک ۲۰۰۸ وارونه دست گرفته بود). آزمایش‌های دیگر نشان داده است که افراد قدرتمند عملکرد بدتری دارند در تشخیص احساس انسان‌ها در یک عکس، یا دریافتن اینکه همکاران چگونه یک اظهارنظر را تفسیر خواهند کرد.\n آدم‌ها گرایش دارند که حالت‌ها و زبان بدن مافوق خود را تقلید کنند، این واقعیت مشکل را تشدید می‌کند: زیردستان سرنخ‌های قابل‌اعتماد اندکی در اختیار قدرتمندان قرار می‌دهند. اما کلتنر می‌گوید که مهم‌تر از آن، این واقعیت است که قدرتمندان از تقلید دیگران دست می‌کشند. خندیدن هنگامی که دیگران می‌خندند یا عصبی‌شدن هنگامی که دیگران عصبی می‌شوند، کاری بیش از جلب محبت دیگران انجام می‌دهد. این‌جور کارها به برانگیختن همان احساساتی کمک می‌کند که دیگران در حال تجربۀ آن هستند و دریچه‌ای به خاستگاه این احساسات می‌گشاید. کلتنر می‌گوید افراد قدرتمند «از شبیه‌سازی تجربۀ دیگران دست می‌کشند»، که به چیزی منجر می‌شود که او «کمبود همدلی» می‌نامد.\n بازتاب نوع ظریف‌تری از تقلید است که به‌طور کامل در داخل مغز ما رخ می‌دهد، و بدون آگاهی ما. وقتی می‌بینیم کسی عملی را انجام می‌دهد، بخشی از مغز که ما از آن برای انجام همان عمل استفاده می‌کنیم، در واکنشی همدلانه فعال می‌شود. این مسئله را به بهترین وجه می‌توان در تجربۀ جانشینی۳ درک کرد. این همان چیزی بود که اوبی و گروهش سعی داشتند آن را فعال‌سازی کنند، آن‌ها از آزمایش‌شوندگان خود خواستند تا فیلم دستِ کسی را مشاهده کنند که یک توپ لاستیکی را فشار می‌دهد.\n برای شرکت‌کنندگان غیرقدرتمند، بازتاب به‌خوبی جواب داد: آن مسیرهای عصبی که آن‌ها خودشان از آنان برای فشردن توپ استفاده می‌کردند، به‌شدت فعال شدند. اما واکنش عصبی گروه قدرتمند چگونه بود؟ از شدت کمتری برخوردار بود.\n آیا واکنش بازتابی از بین رفته بود؟ بیشتر گویی در حالت بی‌حسی فرو رفته بود. هیچ یک از شرکت کنندگان از قدرت دائمی برخوردار نبود. آن‌ها دانشجویانی بودند که با بازگویی تجربه‌ای که در آن مسئول امور بوده‌اند، «از پیش آماده شده بودند» که احساس کنند قدرتمند هستند. محتملاً با زوال این احساس، اثر بی‌حسی نیز زوال خواهد یافت، مغز آن‌ها پس از گذراندن یک بعدازظهر در آزمایشگاه از نظر ساختاری آسیب ندیده بود. اما اگر تأثیر طولانی‌مدت باشد، برای مثال، به‌واسطۀ اینکه تحلیلگران وال استریت بزرگی آن‌ها را فصل به فصل زمزمه می‌کنند، اعضای هیئت مدیره به آن‌ها وعدۀ دستمزد اضافی می‌دهند، و نشریۀ فوربس آن‌ها را برای «عملکرد خوب و در عین حال موفقیت‌آمیز» ستایش می‌کند، ممکن است دچار آن چیزی شوند که در پزشکی با نام تغییرات «کارکردی» در مغز شناخته می‌شود. من از خودم می‌پرسیدم که آیا ممکن است قدرتمندان صرفاً از اینکه خودشان را به جای دیگران بگذارند خودداری کنند، بدون اینکه توانایی انجام این کار را از دست بدهند؟ اتفاقاً، اوبی یک مطالعۀ دیگر انجام داد که شاید در پاسخ به این پرسش به ما کمک کند. این بار، به آزمایش‌شوندگان گفته شد که بازتاب چیست و از آن‌ها خواسته شد تا آگاهانه تلاش کنند تا واکنش خود را تشدید یا تضعیف کنند. او و همکارش، کاترین نایش، نوشتند: «نتایج ما هیچ تفاوتی را نشان نداد». تلاش در این زمینه بی‌تأثیر است.\n این یافته‌ای ناراحت‌کننده است. چنین فرض می‌شود که دانش قدرت است. اما چه سودی دارد که بدانید قدرت شما را از دانش محروم می‌سازد؟\n امیدبخش‌ترین تفسیر ممکن، گویا این باشد که چنین تغییراتی فقط گاهی مواقع زیان‌بار هستند. طبق تحقیقات، قدرتْ مغز ما را از پیش آماده می‌کند تا اطلاعات حاشیه‌ای را نادیده بگیریم. در اغلب موقعیت‌ها، این کار باعث افزایش کارآیی سودمند می‌شود. اما این کار در موقعیت‌های اجتماعی، دارای اثر جانبی ناگواری است که ما را کودن‌تر می‌کند. حتی این مسئله در امید به موفقیت قدرتمندان، یا گروه‌هایی که آن‌ها رهبری می‌کنند، ضرورتاً بد نیست. همان‌طور که سوزان فیسک، استاد روانشناسی دانشگاه پرینستون، به‌طرزی قانع‌کننده استدلال کرده است، قدرت نیاز به خوانش دقیق افکار دیگران را کاهش می‌دهد، زیرا آن منابعی را تحت اختیار ما قرار می‌دهد که زمانی باید با چرب‌زبانی از دیگران به دست می‌آوردیم. اما البته، در یک سازمان مدرن، حفظ این سلطه بر منابع مبتنی بر سطحی خاص از پشتیبانی سازمانی است. و تعداد صرف نمونه‌های غرور مدیران ارشد که عناوین روزنامه‌ها را آکنده است، نشان می‌دهد که بسیاری از رهبران تا آنجا پیش می‌روند که وارد حوزۀ حماقتِ زیان‌بار می‌شوند. \n از آنجا که آن‌ها توانایی کمتری در فهم درست ویژگی‌های شخصی آدم‌ها دارند، بیشتر بر تصورات کلیشه‌ای تکیه می‌کنند. و تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که هر چه آن‌ها قدرت تشخیص کمتری داشته باشند، بیشتر بر «بینشی» فردی برای هدایت رفتار خود تکیه می‌کنند. جان استامپف یک بانک ولز فارگو را می‌دید که در آن هر مشتری دارای هشت حساب مجزا بود. (همان‌طور که او اغلب به کارمندان یادآور می‌شد، هشت (eight) با عالی (great) هم‌قافیه است). او به کنگره گفته بود: «فروش اضافی کلمۀ اختصاری برای تحکیم روابط است».\n آیا هیچ کاری برای تغییر این وضعیت می‌توان انجام داد؟\n آری و نه. جلوگیری از گرایش قدرت در تأثیر بر مغز شما، کار دشواری است. کار راحت‌تر، حداقل، گاه به گاه، آن است که از احساس قدرتمند بودن دوری کنید.\n کلتنر به من یادآور می‌شود که قدرت، تا آنجا که بر شیوۀ تفکر ما تأثیر می‌گذارد، یک مقام یا منصب نیست، بلکه یک حالت ذهنی است. آزمایش‌های او نشان می‌دهد که اگر زمانی را به خاطر بیاورید که احساس قدرتمندی نمی‌کردید، مغزتان می‌تواند با واقعیت ارتباط برقرار کند.\n به‌یادآوردن یک تجربۀ پیشین از بی‌قدرتی، به نظر می‌رسد که برای برخی از افراد مؤثر باشد، و تجاربی که به‌اندازۀ کافی تلخ باشد، می‌تواند نوعی صیانت دائمی را فراهم آورد. طبق یافته‌های یک پژوهش باورنکردنی منتشره در دِ ژورنال آو فایننس در فوریۀ گذشته، مدیران عاملی که در کودکی یک فاجعۀ طبیعی را از سر گذرانده‌اند که مرگ‌ومیرهای چشمگیری به بار آورده است، در مقایسه با مدیران عاملی که چنین تجربه‌ای نداشته‌اند، بسیار کمتر طالب ریسک هستند. (به‌گفتۀ راگاوندرا رائو، یکی از نویسندگان این پژوهش و استاد دانشگاه کمبریج، یک مشکل این است که، مدیران عاملی که فجایعی بدون مرگ‌ومیرهای چشمگیر را از سر گذرانده‌اند، بیشتر طالب ریسک هستند).\n اما گردبادها، آتشفشان‌ها و سونامی‌ها، تنها نیروهای مهارکنندۀ غرور در جهان بیرون نیستند. ایندرا نویی، رییس و مدیر عامل پپسی گاهی داستان روزی در سال ۲۰۰۱ را بازگو می‌کند که فهمید به عضویت هیئت مدیرۀ شرکت منصوب شده است. او سرشار از حس منزلت و سرزندگی، شادمان به خانه می‌رسد، در حالی که مادرش، قبل از اینکه او «خبر مهم» خود را بگوید، از او می‌پرسد آیا می‌تواند برود مقداری شیر بخرد. نویی با عصبانیت بیرون می‌رود و شیر می‌خرد. وقتی برمی‌گردد، توصیۀ مادرش این است: «آن تاج لعنتی را بگذار توی گاراژ».\n نکتۀ داستان، در واقع، همان است که نویی بازگو می‌کند. این قصه مثل یک یادآوری سودمند است دربارۀ وظیفۀ معمولی و نیاز به خویشتنداری. در این داستان، مادر نویی، نقش یک «نیشگون» را ایفا می‌کند، اصطلاحی که یک‌بار از سوی مشاور سیاسی لوئیس هاو به کار برده شد برای توصیف رابطه‌اش با رئیس‌جمهور فرانکلین د. روزولت که چهار بار پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شد، و هاو همیشه او را فرانکلین صدا می‌زد. \n برای وینستون چرچیل این نقش را همسرش کلمنتین ایفا می‌کرد که شجاعتِ آن را داشت که چنین بنویسد: «وینستون عزیزم. باید اعتراف کنم که متوجۀ نوعی تنزل در رفتار و حالات تو شده‌ام؛ و تو دیگر مثل گذشته مهربان نیستی». این نامه که روز ورود هیتلر به پاریس نوشته شده بود، و اگرچه پاره‌پاره، اما به هر صورت فرستاده می‌شود، شکوه و شکایت نبود بلکه یک هشدار بود: کلمنتین می‌نویسد، فردی به‌صورت محرمانه به او گفته بوده که چرچیل در جلسات با زیردستان «آن‌چنان تحقیرآمیز» رفتار می‌کند که «هیچ ایده‌ای، خوب یا بد، از سوی کسی مطرح نمی‌شود»، که با این خطر همراه است که «بهترین نتایج حاصل نشود».\n لرد دیوید اوون، عصب‌شناسی بریتانیایی که به نمایندگی مجلس می‌رسد و قبل از آنکه بارون شود، وزیر امور خارجه بوده است، هر دو داستان هاو و کلمنتین چرچیل را در کتاب سال ۲۰۰۸ خود، در بیماری و در قدرت۴، بازگو می‌کند؛ این کتاب کاوشی است در زمینۀ بیماری‌های مختلفی که بر عملکرد نخست‌وزیران بریتانیا و رئیسان‌جمهور آمریکا از سال ۱۹۰۰ تأثیر گذاشته است. در حالی که برخی از سکتۀ مغزی رنج می‌بردند (وودرو ویلسون)، برخی از سوءمصرف مواد مخدر (آنتونی اِدِن)، یا محتملاً اختلال شخصیت دوقطبی (لیندون ب. جانسون، تئودور روزولت)، حداقل چهار نفر دیگر دچار اختلالی شدند که متون پزشکی آن را به رسمیت نمی‌شناسد، اما اوون استدلال می‌کند که باید به رسمیت شناخته شود.\n «سندروم غرور»، آن‌چنان که وی و نویسندۀ همکارش جاناتان دیویدسون در یک مقاله در سال ۲۰۰۹ در نشریۀ بِرِین آن را تعریف کرده‌اند، «یک اختلال ناشی از تصاحب قدرت است، به‌ویژه قدرتی که با موفقیت چشمگیر همراه باشد، برای چندین سال حفظ شود و کمترین فشار را بر رهبر وارد آورد». ۱۴ مشخصۀ بالینی آن از جمله عبارت است از: بی‌احترامی آشکار به دیگران، ازدست‌دادن ارتباط با واقعیت، اعمال بی‌فکر یا شتاب‌زده، و نمایش بی‌کفایتی. در ماه مه، انجمن سلطنتی پزشکی میزبان همایشی بود که به‌طور مشترک با بنیاد دایدالوس برگزار شد، سازمانی که اوون برای مطالعه و جلوگیری از غرور تأسیس کرده است.\n من از اوون، که به وجود گرایشی معمولی به غرور در نهاد خودش اذعان دارد، پرسیدم که آیا چیزی به او کمک می‌کند تا ارتباط خودش با واقعیت را حفظ کند، چیزی که دیگر اشخاص واقعاً قدرتمند بتوانند آن را سرمشق خود قرار دهند. او چند راهبرد را با من در میان گذاشت: اندیشیدن به رویدادهایی در گذشته که می‌تواند حس غرور را زایل کند؛ تماشای برنامه‌های مستند دربارۀ مردم معمولی؛ خود را عادت‌دادن به خواندن نامه‌های رأی‌دهندگان.\nاما من حدس می‌زنم که بزرگ‌ترین مانع در برابر حس غرور اوون، شاید ریشه در کوشش‌های تحقیقاتی اخیر او داشته باشد. او پیش من شکوه کرد که دنیای تجارت تقریباً از خود هیچ تمایلی برای تحقیق دربارۀ غرور نشان نمی‌دهد. دانشکده‌های بازرگانی نیز وضعیت چندان بهتری ندارند. طنین نومیدی در کلام او بر نوعی ناتوانی گواهی می‌دهد. تأثیر سودمند این نومیدی بر اوون هر چه باشد، نشان می‌دهد که مرضی که در اتاق‌های هیئت مدیره و جایگاه‌های ارشد مدیریتی بیش از حد متداول است، نامحتمل می‌نماید که به این زودی درمان شود.\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جری یوسیم نوشته است و در شمارۀ جولای و آگوست مجلۀ آتلانتیک با عنوان «Power Causes Brain Damage» منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «قدرتْ مغز صاحبش را می‌خورد» و با ترجمه علی برزگر منتشر کرده است. •• جری یوسیم (Jerry Useem) روزنامه‌نگار حوزۀ تجارت و اقتصاد است که در نیویورک تایمز، فورچون و آتلانتیک می‌نویسد.\n [۱] jet-lagged: پرواززدگی حالتی است که در آن تنظیم خواب فرد پس از پروازی طولانی و به علت اختلاف ساعت مبدأ با مقصد پرواز به هم می‌ریزد [مترجم]. [۲] mirroring: تقلید ناخودآگاه رفتار یا حالات دیگران [مترجم]. [۳] vicarious experience [۴] In Sickness and in Power\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833724.json b/train/413833724.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..12c6dd5700f17463707e7fb768e91a943fdf21fa --- /dev/null +++ b/train/413833724.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زیست‌فناوری و هوش مصنوعی سلسله‌مراتب طبقاتی جدیدی ایجاد می‌کنند", + "subtitle": "نابرابری در طول قرن بیستم کاهش یافت، اما نابرابرترین جامعۀ ممکن در آینده منتظر ماست", + "introduction": "زندگی انسان‌ها پیش از انقلاب کشاورزی زندگی‌ای بسیار برابرتر از امروز بود. اما آغاز کشاورزی و یکجانشینی نابرابری‌های هرچه بیشتری میان انسان‌ها به وجود آورد. رفته‌رفته نابرابری به چیزی طبیعی و بدیهی تبدیل شد، تا آنکه با آغاز انقلاب‌های دوران مدرن بار دیگر جوامع تلاش برای برابری را پی گرفتند. مدرنیته می‌گفت نابرابری چیزی «غیرطبیعی» است و انسان‌ها همه برابرند. اما شاید عصر جدیدی در راه باشد، عصری که در آن نابرابری به چیزی «طبیعی» تبدیل شود.", + "content": "یوول نوا هراری، گاردین — نابرابری به قدمت عصر پارینه‌سنگی است. سی هزار سال قبل، گروه‌هایی از قبایل شکارچی در روسیه، بعضی از اعضای قبیله را در مقابری باشکوه، انباشته از هزاران مهره از جنس عاج، دستبندها، جواهرات و اشیای هنری به خاک می‌سپردند، در‌حالی‌که سهمِ بقیه چاله‌ای ساده در دل خاک بود.\n بااین‌حال، گروه‌های شکارچیِ باستانی، بیش از جوامع انسانیِ پس از خود، برابری‌طلب بودند، چون دارایی‌های بسیار اندکی داشتند. داراییْ پیش‌شرطی ضروری برای نابرابری درازمدت است.\n در پی انقلاب کشاورزی، دارایی‌ها بیش‌تر شدند و، به موازات آن، نابرابری نیز افزایش یافت. همچنان‌که انسان‌ها مالکیت زمین، حیوانات، درختان و ابزار را به دست گرفتند، جوامع سلسله‌مراتبی‌ای ظهور کردند که در آن‌ها اعیان انگشت‌شمار، برای نسل‌های متمادی، بخش عمدۀ ثروت و قدرت را به خود اختصاص دادند.\n انسان‌ها سرانجام به جایی رسیدند که این نظم و ترتیب را به‌عنوان امری طبیعی و حتی به‌مثابۀ تقدیری الهی بپذیرند. سلسله‌مراتب نه‌تنها قاعده و هنجار، بلکه مطلوب نیز بود. چگونه می‌شد نظمی وجود داشته باشد، جز در قالبِ سلسله‌مراتبی آشکار میان اعیان و عوام، میان مردان و زنان، یا میان والدین و فرزندان؟\n روحانیان، فیلسوفان و شاعران در سراسر جهان با صبر و حوصله توضیح می‌دادند که همان‌گونه که در بدن انسان همۀ اعضا برابر نیستند -مثلاً پاها باید فرمانبردار سر باشند- در جامعۀ انسانی نیز برابری، چیزی جز هرج‌ومرج، به بار نخواهد آورد.\n اما در دورۀ مدرن متأخر، تقریباً در همه‌جا، برابری به‌سرعت به ارزشی غالب در جوامع انسانی تبدیل شد. این امر، تا حدودی به‌سبب اوج‌گیری ایدئولوژی‌های جدیدی همچون اومانیسم، لیبرالیسم و سوسیالیسم بود. اما انقلاب صنعتی نیز از علت‌های آن بود، پدیده‌ای که اهمیت توده‌های عمومی را از هر زمان دیگری بیشتر کرد.\n اقتصادهای صنعتیْ به توده‌های کارگران معمولی تکیه داشت؛ ارتش‌های صنعتی نیز به توده‌های سربازان عادی متکی بودند. دولت‌ها، چه در دموکراسی‌ها و چه در دیکتاتوری‌ها، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بخش سلامت، آموزش و رفاهِ توده‌ها انجام دادند. به این دلیل که به میلیون‌ها کارگر سالم برای کار در کارخانه‌ها و میلیون‌ها سرباز وفادار برای خدمت در ارتش‌ها نیاز داشتند.\n درنتیجه، تاریخ قرن بیستم تا حد زیادی بر محور کاهش نابرابری میان طبقات، نژادها و جنسیت‌ها می‌چرخید. جهان در سال ۲۰۰۰ وضع برابرتری نسبت‌به وضع جهان در سال ۱۹۰۰ داشت. با پایان جنگ سرد، افراد بیش از پیش خوش‌بین بودند و امید داشتند که این فرایند ادامه یافته و در قرن بیست‌ویکم سرعت بیش‌تری بگیرد.\n آن‌ها به‌ویژه امیدوار بودند که جهانی‌سازیْ رفاه اقتصادی و آزادی‌های دموکراتیک را در سرتاسر جهان گسترش دهد؛ و درنتیجه، مردم در هند و مصر سرانجام از همان حقوق، مزیت‌ها و فرصت‌هایی برخوردار شوند که مردم سوئد و کانادا از آن برخوردارند. یک نسل کامل با این وعده عمرشان را سپری کردند.\n اینک چنین به نظر می‌رسد که این وعدهْ دروغی بیش نبود.\n بی‌تردید جهانی‌سازی به بخش‌های بزرگی از جمعیت انسانی سود رسانده است، اما نشانه‌هایی از افزایش نابرابری، هم در میان جوامع و هم در درون آن‌ها، وجود دارد. همچنان‌که بعضی گروه‌ها ثمرات جهانی‌سازی را بیش از پیش به انحصار خود در می‌آورند، میلیاردها نفر پشتِ‌سر رها شده‌اند.\n حتی ترسناک‌تر از این، همان‌طور که وارد جهان پساصنعتی می‌شویم، توده‌هایی از مردمْ اضافی و مازاد بر نیاز تلقی می‌شوند. بهترین ارتش‌ها دیگر به میلیون‌ها تازه‌سرباز معمولی متکی نیستند، بلکه به شمار نسبتاً اندکی از سربازان بسیار حرفه‌ای وابسته‌اند که کیت‌های بسیار پیشرفته و پهپادهای خودگردان، ربات‌ها و کرم‌های سایبری را به کار می‌اندازند. همین امروز هم غالب افراد به‌لحاظ نظامی بی‌مصرف‌اند.\n شاید به‌زودی همین اتفاق در اقتصادِ غیرنظامی نیز رخ دهد. هر چه هوش مصنوعی نسبت‌به انسان‌ها در مهارت‌های بیشتری موفق از آب درآید، این احتمال هست که در بسیاری از مشاغل جایگزین انسان‌ها شود. درست است که احتمال دارد مشاغلِ جدیدِ بسیاری به وجود آید، اما این امر ضرورتاً حلّال مشکلات نخواهد بود.\n انسان‌ها اساساً فقط دو دسته مهارت دارند -بدنی و شناختی- و اگر رایانه‌ها در هر دو مهارت بهتر از ما باشند، شاید بتوانند در مشاغل جدید نیز مانند مشاغل قدیمی بهتر از ما عمل کنند. در پی آن، شاید میلیاردها انسان، دیگر نتوانند شغلی پیدا کنند و ما شاهد ظهور یک طبقۀ عظیم و جدید خواهیم شد: طبقۀ بی‌مصرف.\n همین امر یکی از دلایل این مسئله است که چرا جوامع انسانی در قرن بیست‌ویک می‌توانند نابرابرترین جوامع در تاریخ باشند و البته دلایل دیگری نیز برای ترس از چنین آینده‌ای وجود دارد.\n با پیشرفت‌های سریع در زیست‌فناوری و زیست‌مهندسی شاید به جایی برسیم که، برای نخستین بار در تاریخ، تبدیل نابرابری اقتصادی به نابرابری زیست‌شناختی امکان‌پذیر شود. زیست‌فناوری به‌زودی امکان مهندسی بدن‌ها و مغزها و ارتقای قابلیت‌های جسمانی و شناختی ما را فراهم خواهد کرد. اما چنین اقداماتی، احتمالاً گران‌قیمت و فقط برای طبقات بالای جامعه در دسترس خواهد بود. در پی آن، نوع بشر را می‌توان به طبقات زیست‌شناختی تقسیم کرد.\n در سرتاسر تاریخ، اغنیا و طبقۀ اشراف همواره خود را برخوردار از مهارت‌های برتر نسبت به هر کس دیگری تصور کرده‌اند و، به همین دلیل، خود را شایستۀ ریاست می‌دانستند. تاآنجاکه به ما مربوط است، می‌توانیم بگوییم که چنین تصوری درست نبوده. یک دوک معمولی بااستعدادتر از یک رعیت معمولی نبود؛ او برتری‌اش را فقط مدیون تبعیض حقوقی و اقتصادی ناعادلانه بود. اما ممکن است در سال ۲۱۰۰ اغنیا واقعاً بااستعدادتر، خلاق‌تر و باهوش‌تر از زاغه‌نشینان شوند. هنگامی که چنین شکاف واقعی‌ای در توانایی‌های میان اغنیا و فقرا باز شود، بستن آن تقریباً ناممکن خواهد شد.\n آن دو فرایند (زیست‌مهندسی و ظهور هوش مصنوعی) توأمان با هم می‌تواند به تقسیم بشر به یک طبقۀ کوچک از ابرانسان‌ها و زیرطبقه‌ای عظیم از آدم‌های «بی‌مصرف» منجر شود.\n یک نمونۀ ملموس بازار حمل‌ونقل است. امروزه چندین هزار رانندۀ کامیون، تاکسی و اتوبوس در بریتانیا مشغول کارند. هر یک از آن‌ها سهم کوچکی از بازار حمل‌ونقل را در اختیار دارند و، به همین دلیل، از قدرتی سیاسی برخوردارند. آن‌ها می‌توانند اتحادیه تشکیل دهند و اگر دولت برخلاف خواسته‌شان کاری کند، می‌توانند اعتصاب کنند و کل نظام حمل‌ونقل را از کار بیندازند.\n حال ۳۰ سال جلو برویم. همۀ وسایل نقلیه خودران هستند. یک شرکت، الگوریتمی را کنترل می‌کند که آن الگوریتم کنترل کل بازار حمل‌ونقل را در دست دارد. همۀ قدرت اقتصادی و سیاسی‌ای که پیش از آن در دست هزاران آدم بود، اکنون در دست شرکت واحدی است که چند میلیاردر صاحب آن‌اند.\n هنگامی که توده‌ها اهمیت اقتصادی و قدرت سیاسی خود را از دست بدهند، دولت دست‌کم پاره‌ای از انگیزه‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های بهداشت و سلامت، آموزش و رفاه را از دست خواهد داد. بسیار خطرناک است که کسی مازاد به شمار برود. آیندۀ شما به خیرخواهی گروه کوچکی از طبقۀ صدرنشین بستگی خواهد داشت. شاید خیرخواهی برای چند دهه دوام بیاورد، اما هنگام بحران‌هایی همچون فجایعِ اقلیمی بسیار وسوسه‌انگیز و ساده خواهد بود که شما را کنار بگذارند.\n در کشورهایی همچون بریتانیا با سنتی ریشه‌دار از باورهای اومانیستی و اقدامات رفاهی دولتی، شاید طبقۀ نخبه به مراقبت از توده‌ها اقدام کنند، حتی هنگامی که به کمک آن‌ها نیاز نباشد. مشکل واقعی، در کشورهای در حال توسعۀ بزرگی همچون هند، چین، آفریقایی جنوبی یا برزیل پدیدار خواهد شد.\n این کشورها به قطارهایی بزرگ شباهت دارند: طبقات صدرنشین در واگن‌های درجۀ یک، از مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و سطوحی از درآمد برخوردارند که با توسعه‌یافته‌ترین ملت‌های جهان قابل مقایسه است. اما صدها میلیون شهروند عادی، که در واگن‌های درجۀ سه ازدحام کرده‌اند، همچنان از بیماری‌های رایج، بی‌سوادی و تنگدستی رنج می‌برند.\n طبقۀ صدرنشین هند، چین، آفریقای جنوبی یا برزیل ترجیح می‌دهند که در کشور آینده‌شان چه کنند؟ برای حل مشکلات صدها میلیون فقیرِ به‌دردنخور سرمایه‌گذاری کنند یا به بهبود وضع چند میلیون ثروتمند بپردازند؟\n در قرن بیستم، نخبگان سهمی در حل مشکلات طبقۀ فقیر داشتندْ چون آن‌ها به‌جهت نظامی و اقتصادی مهم بودند. اما در قرن بیست‌ویک، مؤثرترین (و ظالمانه‌ترین) تدبیر می‌تواند ول‌کردن واگن‌های درجۀ سه باشد و سرعت‌بخشیدن به حرکت واگن‌های درجۀ یک. برزیل برای رقابت با کرۀ جنوبی، شاید به مشتی ابرانسانِ ارتقایافته بیش‌تر نیاز داشته باشد تا میلیون‌ها کارگر سالم اما به‌دردنخور.\n درنتیجه، به‌جای آنکه جهانی‌سازیْ رفاه و آزادی را برای همگان به ارمغان آورد، واقعاً می‌تواند به نوعی گونه‌زایی منجر شود: انشعاب نوع انسان به طبقات زیست‌شناختی مختلف یا حتی به گونه‌های مختلف. جهانی‌سازیْ جهان را براساس یک محور عمودی و برانداختن تفاوت‌های ملی متحد خواهد کرد، اما همزمان انسانیت را براساس یک محور افقی نیز تقسیم می‌کند.\n از این چشم‌انداز، خشم پوپولیستی جاری از «طبقات صدرنشین» موجه است. اگر مراقب نباشیم، ممکن است نوادگان سرمایه‌داران سیلیکون‌ولی نسبت‌به نوادگان کوه‌نشینان آپالاچیا به طبقۀ زیست‌شناختی برتری تبدیل شوند.\n یک گام احتمالی دیگر در مسیر نابرابری باورنکردنی یادشده وجود دارد. شاید در کوتاه‌مدت، اقتدار از توده‌ها به طبقۀ صدرنشین کوچکی منتقل شود که مالکیت و کنترل الگوریتم‌های اصلی را در اختیار دارند و داده‌هایی که این طبقه به خورد آن‌ها می‌دهند. اما در درازمدت، ممکن است اقتدار کاملاً از انسان‌ها گرفته و به الگوریتم‌ها سپرده شود. هنگامی که هوش مصنوعی، حتی از نخبگان انسانی باهوش‌تر شود، همۀ بشریت می‌تواند مازاد بر نیاز تلقی شود.\n پس از آن، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مطلقاً هیچ تصوری از آن نداریم؛ واقعاً نمی‌توانیم چنین چیزی را تصور کنیم. چطور می‌توانیم تصور کنیم یک رایانۀ ابرهوشمند از تخیلی بسیار پربارتر و خلاق‌تر از آنچه ما داریم برخوردار باشد؟\n البته فناوری هیچ‌گاه جبرآور نیست. ما می‌توانیم از همین فناوری استفاده کنیم و به‌سوی خلق انواع بسیار متفاوتی از جوامع و موقعیت‌ها پیش برویم. مثلاً در قرن بیستم، انسان‌ها توانستند از فناوری‌های انقلاب صنعتی -قطار، برق، رادیو، تلفن- برای خلق دیکتاتوری‌های کمونیستی، رژیم‌های فاشیستی، یا دموکراسی‌های لیبرال استفاده کنند. کرۀ شمالی و کرۀ جنوبی را در نظر بگیرید: آن‌ها دقیقاً به فناوری یکسانی دسترسی داشته‌اند، اما انتخابشان در به‌کارگیری آن بسیار متفاوت بوده است.\n در قرن بیست‌ویک مطمئناً ظهور هوش مصنوعی و زیست‌فناوری جهان را دگرگون خواهد کرد؛ اما ضروری نیست که این دگرگونی، خروجی واحد و جبری‌ای داشته باشد. ما می‌توانیم این فناوری‌ها را برای ایجاد گونه‌های بسیار متفاوتی از جوامع به کار بگیریم. اینکه استفادۀ ما از آن‌ها چه اندازه خردمندانه باشد مهم‌ترین مسئلۀ پیش روی بشر امروز است. اگر بعضی از طرح‌های ترسیم‌شدۀ من را نمی‌پسندید، هنوز هم می‌توانید فکری به حال این ماجرا بکنید.\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را یوول نوا هراری نوشته است و در تاریخ ۲۴ می ۲۰۱۷ با عنوان «Are we about to witness the most unequal societies in history» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «زیست‌فناوری و هوش مصنوعی سلسله‌مراتب طبقاتی جدیدی ایجاد می‌کنند» و با ترجمۀ علی کوچکی منتشر کرده است. •• یووِل نوا هراری (Yuval Noah Harari) مورخ و نویسندۀ انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر (Sapiens: A Brief History of Humankind) و انسان خداگونه: تاریخ مختصر فردا (Homo Deus: A Brief History of Tomorrow) است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833725.json b/train/413833725.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e25ff95fb89f083b4e5c440df27fd64618825a08 --- /dev/null +++ b/train/413833725.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چطور بفهمیم چه کسی دروغ می‌گوید؟", + "subtitle": "در یک گفت‌وگوی ده‌دقیقه‌ای به‌طور متوسط سه بار دروغ می‌گوییم", + "introduction": "برخی دروغ‌ها کوچک‌اند و برخی بزرگ‌ترند. دروغ‌ها گاهی بی‌ضررند و گاهی هم نه. به‌هرحال دروغْ دروغ است و همۀ ما کمابیش به آن مبتلاییم، به‌طوری که در یک گفت‌وگوی ده‌دقیقه‌ای به‌طور متوسط سه بار دروغ می‌گوییم. اما اغلب ما خیال می‌کنیم از پس دروغ‌گوها برمی‌آییم چون به‌سادگی از روی اشاره‌های صورت و بدن می‌توانیم بفهمیم طرف مقابل دارد دروغ می‌گوید. پژوهش‌های جدید روان‌شناسی می‌گوید این تصورات قصه و افسانه است و چیزی به اسم «دماغ پینوکیو» وجود ندارد.", + "content": "ماریا کانیکووا، نیویورکر — کریسا، دختر دوازده‌سالۀ پنی بودریو، روز ۲۷ ژانویۀ ۲۰۰۸ در شهر محل سکونتش بریج‌واتر (کانادا) گم شد. عصر آن روز، مادر و دختر در پارکینگ یک مغازۀ خواروبارفروشی با هم دعوا کرده بودند. به گفتۀ بودریو، آن‌ها «حرف دلشان» را دربارۀ «چیزهای نوجوانانه» زده بودند. ساعت هفت و نیم بعدازظهر، بودریوی نگران به چند نفر از دوستان و معلم‌ها زنگ زد که هیچ‌یک خبری نداشتند، و به پلیس اطلاع داد. روز بعد کریسا هنوز پیدا نشده بود و پلیس بریج‌واتر به بقیۀ حوزه‌ها خبر داد. آن‌ها یک هشدار رسانه‌ای منتشر کردند و جست‌وجوی کامل آغاز شد.\n روز بیست‌ونهم ژانویه، پاسگاه پلیس یک کنفرانس مطبوعاتی گذاشت. پنیِ پریشان از دخترش خواست برگردد، و تلویزیون هم تقاضای او را پوشش داد. روز یکم فوریه، پنی تقاضایش را تکرار کرد. او التماس کرد هرکسی از محل دخترش خبر دارد، فوراً تماس بگیرد. گروه‌های جست‌وجو گسترده‌تر شدند و ساکنان محلی دست به دست مأموران قانون دادند تا دنبال دختری بگردند که اسمش را «دختر بریج‌واتر» گذاشته بودند. کریسا همچنان گم‌شده ماند.\n روز نهم فوریه، دو هفته پس از ناپدید شدن او، کریسا بالاخره پیدا شد. در بزرگراه شمارۀ ۳۳۱ (جاده‌ای که به موازات رودخانۀ لاهیو از بریج‌واتر می‌گذرد)، یک خانم ماشینش را کنار جاده متوقف کرد تا پسر سه‌ساله‌اش دور از چشم خودروهای عبور دستشویی کند. وقتی پسر شروع به جیغ زدن کرد، آن خانم به سمتش دوید: در ساحل رودخانه می‌توانست یک جفت انگشت پای انسان ببیند که از برف بیرون زده بود. اندکی بعد، پلیس بریج‌واتر آن جسد را شناسایی کرد: کریسا بودریو. او از کمر به پایین برهنه بود، بدنش در سرمای زمستان یخ زده و منجمد شده بود، لباس زیرش با طرح پو خرسه تا زانوهایش پایین آمده بود. پنج روز بعد، پلیس اعلام کرد که پروندۀ شخص مفقودی رسماً به پروندۀ قتل تبدیل شده بود.                                                                                                                                             ***\n مردم همیشه دروغ می‌گویند. به قول رابرت فلدمن، روان‌شناسی که بیش از چهار دهه به مطالعۀ این پدیده پرداخته است، ما در یک گفت‌وگوی معمول ده‌دقیقه‌ای با یک غریبه یا آشنای معمولی‌مان به طور متوسط سه بار دروغ می‌گوییم. کمتر کسی پیدا می‌شود که اصلاً دروغ نگوید، و برخی افراد گفته‌اند که در آن بازۀ زمانی تا دوازده دروغ می‌گویند. مثلاً ممکن است در آغاز مکالمه بگویم چقدر از دیدار فرد روبرویم خوشحالم، ولی در واقع اصلاً از این قضیه خوشحال نباشم. شاید در ادامه بگویم که در بوستون بزرگ شده‌ام، که در معنای دقیق کلمه دروغ است چون واقعاً در شهرکی بزرگ شده‌ام که حدود چهل دقیقه با بوستون فاصله دارد. ممکن است بگویم کار آن شخص جذاب است ولی این‌طور نباشد، یا از کراوات (شلخته) یا پیراهن (افتضاح) او تعریف کنم. و اگر طرف بگوید عاشق فلان رستوران مرکز شهر است که من تجربۀ بدی از آن داشته‌ام چطور؟ احتمالاً لبخندی می‌زنم و سری تکان می‌دهم و می‌گویم که بله، جای خوبی است. حرفم را قبول کنید: ما اغلب دروغ می‌گوییم بی آنکه لحظه‌ای دربارۀ حرفمان درنگ کنیم.\n ما تقریباً در هر زمینه‌ای دروغ می‌گوییم. فلدمن در پژوهش‌هایش، دروغ‌های رایج در روابط را از صمیمی‌ترین رابطه‌ها (ازدواج) تا برخوردهای کاملاً عادی دیده است. برخی دروغ‌ها کوچک‌اند («انگار یه‌کمی لاغر شدی») و برخی بزرگ‌ترند («من با آن زن رابطه نداشته‌ام»). دروغ‌ها گاهی بی‌ضررند و گاهی هم نه.\n بسیاری از ما معتقدیم که می‌توانیم بفهمیم طرف مقابل کِی دروغ می‌گوید، و در گذر ایام ادبیات عامیانه‌ای پدید آمده است که می‌گوید کدام اشاره‌های صورت و بدن می‌توانند فرد را لو بدهند. دروغ‌گوها مستقیم به چشمان‌تان نگاه نمی‌کنند. وقتی فرد دروغ می‌گوید به بالا و اطراف نگاه می‌کند انگار دنبال چیزی می‌گردد. دروغ‌گو بی‌قرار است و یک‌جورهایی عصبی به نظر می‌رسد. گاهی گوشش را می‌خاراند یا می‌کشد. دودل است انگار که مطمئن نیست می‌خواهد به شما چه بگوید. لین تن‌برینک، روان‌شناس دانشگاه کالیفرنیا-برکلی که در پژوهش‌هایش بر تشخیص فریب تمرکز دارد، به من گفت که همۀ این‌ها «قصه و افسانه است. ادبیات پژوهش‌های تجربی چنین چیزی نمی‌گویند».\n ناهمخوانی فهم ما از شخص دروغ‌گو با واقعیت (اینکه، به تعبیر تن‌برینک، «دماغ پینوکیو» وجود ندارد)، بی‌تردید یکی از دلایل آن است که علی‌رغم اعتمادبه‌نفسمان، توانایی‌مان در تشخیص دروغ از راست تقریباً بسته به شانس و اقبال‌مان است و بس. پُل اکمن، استاد بازنشستۀ روان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا-سن‌فرانسیسکو، بیش از نیم‌قرن را صرف مطالعۀ ابرازهای غیرکلامی هیجانات و فریب‌ها کرده است. او در سالیان متمادی از بیش از پانزده هزار فرد خواسته است ویدئوکلیپ‌های افرادی را ببیند که دربارۀ طیف گسترده‌ای از موضوعات (از واکنش‌های هیجانی به مشاهدۀ قطع‌عضو تا سرقت، از نظرات سیاسی تا برنامه‌های آینده) دروغ یا راست گفته‌اند. نرخ موفقیت آن‌ها در تشخیص راست‌گویی حدود ۵۵ درصد بوده است. ماهیت دروغ (یا حقیقت) هم هیچ اهمیتی نداشته است.\n در طول این مطالعات، اکمن متوجه شد که یک مشخصۀ خاص می‌تواند مفید باشد: حالت‌های ریز صورت، یعنی آن حرکات بسیار سریع صورت که به طور متوسط بین یک‌پانزدهم تا یک‌بیستم ثانیه طول می‌کشند و هرچه سرعت‌شان بیشتر باشد کنترل خودآگاهانۀ آن‌ها دشوارتر می‌شود. ولی این‌ها هم موقتی‌تر و پیچیده‌تر از آن هستند که افراد آموزش‌ندیده بتوانند تشخیص دهند: در بین پانزده هزار نفری که اکمن مطالعه کرده است، فقط پانزده نفر همواره می‌توانستند آن‌ها را تشخیص بدهند.\n از نظر تن‌برینک، یک جای روایت موجود از فریب، مشکل دارد. چرا ما در امری که این‌قدر ضروری است، چنین ناتوانیم؟ اگر یادگیری یگانه نشانه‌هایی که خبر از فریب می‌دهند به صرف این حجم زمان و انرژی نیاز دارد، این نشانه‌ها چندان هم به درد نمی‌خورند. تن‌برینک می‌گوید: «این قضیه با دیدگاه تکاملی ما به رشد انسان جور در نمی‌آمد. اگر توان تشخیص دروغ و حقه را داشتیم، مفید نبود؟»\n شاید هم مایِ «آموزش‌ندیده» این‌قدر هم در تشخیص دروغ بد عمل نمی‌کنیم. شاید پژوهش‌گران سؤالات نادرستی می‌پرسیدند. شاید تشخیص آگاهانۀ دروغ، یعنی قضاوت اجباریِ بله یا خیر، اهمیتی نداشته باشد. شاید توانایی‌مان در ادراک ناخودآگاه نهفته باشد: در اینکه چیزی را حس کنیم به شرط آنکه دنبالش نگردیم، چیزی که اگر مستقیم بررسی کنیم، ناپدید می‌شود. تن‌برینک می‌گوید: «تشخیص دروغ برای اینکه به یک مهارت انطباقی تبدیل شود، که به ما کمک کند از دروغ‌گویان پرهیز کنیم و با راست‌گویان دوست شویم، لازم نیست مثل یک زنگ هشدار خودآگاه باشد. بلکه می‌تواند ظریف‌تر عمل کند. یعنی بیشتر از جنس اینکه احساس کنید واقعاً میل ندارید بیست دلار به فلان شخص بدهید، یا واقعاً از اینکه سر قرار دوم با فلانی بروید به هیجان نمی‌آیید.» تن‌برینک و همکارانش تصمیم گرفتند تحقیقات خود را بر یافتن شواهد مربوط به تشخیص ناخودآگاه دروغ متمرکز کنند.\n در یک‌سلسله مطالعه که ماه جاری در ژورنال سایکولوژیکال ساینس منتشر شد، تیم برکلی از دانشجویان خواست به تماشای ویدئوی یک مجرم احتمالی بنشینند که از او دربارۀ سرقت صد دلار بازپرسی می‌شد. مثل یک بازپرسی واقعی، متهم هم به سؤالات پایه جواب می‌داد («چه چیزی پوشیده‌ای؟» «هوای بیرون چطور است؟») و هم به سؤالات هدف («آیا آن پول را دزدیدی؟» «آیا الآن به من دروغ می‌گویی؟»). نیمی از آن مجرمان احتمالی دروغ می‌گفتند و نیمی راست می‌گفتند. هریک از شرکت‌کنندگان ویدئوی یک راست‌گو و یک دروغ‌گو را دید.\n سپس دانشجویان یک تکلیف ارزیابی ساده انجام دادند: آیا آن متهمان راست می‌گفتند؟ مثل مطالعه‌های قبلی، شرکت‌کنندگان در آزمایش تن‌برینک وقتی با سؤالات مستقیم روبرو می‌شدند، جواب‌هایشان دربارۀ راست‌گویی و دروغ‌گویی افراد صرفاً شانسی بود.\n اما بعد دانشجویان در یکی از دو تکلیف تشخیص ناخودآگاه دروغ شرکت کردند. در هر تکلیف، تصاویر ثابت از دو متهم به آن‌ها نشان داده می‌شد که کنارش کلماتی مرتبط با حقیقت (مثل «صادق» یا «واقعی») یا دروغ (مثل «فریب‌کار» یا «دغل») قرار داشت. وظیفۀ دانشجویان آن بود که با حداکثر سرعت و دقت ممکن، و فارغ از چهره‌ای که کنار کلمات می‌دیدند، بگویند این کلمات حاکی از صداقت‌اند یا دروغ‌گویی. اگر کلمۀ «واقعی» روی صفحه‌نمایش ظاهر می‌شد، آن‌ها باید به سرعت دکمه‌ای را فشار می‌دادند که آن را در دستۀ کلمات مرتبط با حقیقت قرار می‌داد.\n در این کندوکاو عمیق‌تر، پژوهش‌گران دیدند که غریزۀ ناخودآگاه شرکت‌کنندگان بسیار بهتر عمل می‌کند: در هر دو مطالعه، وقتی آن مفاهیم کنار چهرۀ فرد دروغ‌گو یا راست‌گوی ویدئو نشان داده می‌شدند، شرکت‌کنندگان بسیار سریع‌تر می‌توانستند مفاهیم مرتبط با دروغ یا حقیقت را به درستی دسته‌بندی کنند. دیدن چهرۀ یک فرد دروغ‌گو موجب می‌شد افراد کلمات مربوط به دروغ را سریع‌تر از کلمات مربوط به حقیقت دسته‌بندی کنند؛ و دیدن چهرۀ یک راست‌گو هم تأثیر برعکس داشت. تن‌برینک این‌طور فرضیه‌سازی می‌کند: «وقتی شما چهرۀ یک دروغ‌گو را می‌بینید، مفهوم فریب در ذهن‌تان فعال می‌شود حتی اگر آگاهانه نسبت به آن هوشیار نباشید.» او اضافه می‌کند که «هنوز روشن نیست ذهن ناخودآگاه‌مان چه درصدی از دروغ‌ها را می‌تواند به دقت تشخیص بدهد، اما قطعاً بین دروغ و حقیقت تمایز قائل است».\n تمایزگذاری ناخودآگاه گویا در سناریوهای واقعی‌تر زندگی هم رُخ می‌دهند. در یک‌سلسله مطالعات قبلی که گروه دیگری در دانشگاه منهایم انجام دادند، مارک‌اندری رینهاردِ روان‌شناس و همکارانش دریافتند که اگر دانشجویان در مقام قضاوت فرصت فکر کردن داشته باشند توانایی‌شان در تشخیص دروغ بهبود چشم‌گیری می‌یابد ولی فقط به این شرط که در آن بازۀ زمانی، این دانشجویانِ قاضی به چیزی غیر از پروندۀ پیش رویشان فکر کنند. اگر آن‌ها می‌خواستند یک قضاوت فوری بدهند، درستی قضاوت‌شان فقط به شانس و اقبال‌شان بستگی داشت. همین نتیجه دربارۀ کسانی هم صادق بود که اجازه داشتند آگاهانه فکر کنند. اما وقتی اجازۀ فکر آگاهانه پیدا نمی‌کردند، مثلاً از آن‌ها خواسته می‌شد یک جدول لغت سخت را پُر کنند، دقتشان بهبود معناداری می‌یافت. رینهارد نتیجه گرفت که در وضعیت فکر ناخودآگاه، مغز فرصت می‌یابد اشاره‌های ظریف‌تری را بررسی کند که ذهن خودآگاه نمی‌تواند در قضاوت خود بگنجاند.\n                                                                                           ***\n در سال ۲۰۰۸، تن‌برینک دانشجوی ارشد در دانشگاه دالهاوزی در شهر هلیفکس (مرکز استان نُوا اِسکوشیای کانادا) بود که حدود یک ساعت با بریج‌واتر فاصله دارد. او طی یک سال پیش از آن، مشغول پژوهش روی نشانه‌های فریب در افرادی بوده که برای یافتن دلبندان‌شان در تلویزیون از دیگران کمک می‌خواهند. او ده‌ها نوار ضبط‌شده را همراه با نتیجۀ نهایی آن پرونده‌ها جمع کرده بود. روشن شده بود که در تقریباً نیمی از موارد، فرد تقاضادهنده در حقیقت مرتکب جرم آن پرونده شده است. او و استاد راهنمایش استیون پورتر مشغول گردهم‌آوری مشخصه‌های کسانی بودند که حقیقتاً دچار فشار روانی بودند و کسانی که ادایش را درمی‌آوردند. آن‌ها به مرور زمان توانسته بودند فهرستی از نشانه‌های رفتاری تهیه کنند که به طور یک‌نواخت اعضاء این دو دسته را از هم متمایز می‌کرد.\n بعدازظهر ۲۹ ژانویۀ ۲۰۰۸، تن‌برینک در دفترش، یک اتاق کوچک بی‌پنجره در گوشۀ پشتی دانشکدۀ روان‌شناسی، تنها نشسته بود. به تماشای اخبار محلی نشست، و آنجا در میانۀ صفحۀ نمایشش پنی بودریو را دید که با چشمان اشک‌بار تقاضا می‌کرد دخترش سالم برگردد. تن‌برینک اخم کرد. این قضیه مشکل داشت. تن‌برینک تعریف می‌کند که: «یک‌جای کار درست نبود. با دیدن پنی زنگ خطر برایم به صدا درمی‌آمد».\n تن‌برینک که دلواپس بود، مشاهده‌اش را با استاد راهنمایش در میان گذاشت. او هم موافق بود، اما داده‌هایشان هنوز کامل و اثبات نشده بودند. تن‌برینک فقط یک ظنّ داشت و بس؛ اما اصلاً به گمان شهودی‌اش اعتماد نداشت. آن‌ها منتظر ماندند که ببینند پرونده چطور پیش می‌رود.\n روز چهاردهم ژوئن، پس از چهار ماه تحقیق فشرده، برنت کروهرست رییس پلیس بریج‌واتر اعلام کرد که بالاخره ادارۀ پلیس خبر جدیدی آورده است: پنی بودریو بخاطر قتل عمد درجه‌اول دستگیر و تفهیم اتهام شده است.\n امروز بودریو حکم حبس ابد خود را می‌گذراند. او به قتل کریسا اعتراف کرد: او به دادگاه گفت که می‌خواست رابطۀ متزلزلش با دوست‌پسرش را حفظ کند، و دوست‌پسرش به او گفته بود که باید بین او و فرزندش یکی را انتخاب کند. و او لحظات پایانی عمر کریسا را با جزئیات کامل شرح داد. (بودریو می‌گوید که وقتی روی سینۀ کریسا نشسته بود تا با یک طناب خفه‌اش کند، آخرین کلمات دخترش این بود: «مامان، نکن».)\n آیا اگر این اتفاق امروز می‌افتاد، تن‌برینک ظنّ خود را با پلیس در میان می‌گذاشت؟ او به من گفت: «اکنون داده‌های بسیار بیشتری برای پشتیبانی از ارزیابی‌ام دارم. و بله، شاید صحبت با پلیس برای کمک به آن‌ها در جهت‌دهی تحقیقاتشان مفید باشد. اما خُب، نوشدارو هم نیست.» همۀ نشانه‌های دروغ‌گویی، بواقع نشانه‌اند و بس. این نشانه‌ها جایزالخطا هستند و شاید گمراه‌کننده باشند. هرقدر داده هم داشته باشید و هرچند هزار ساعت هم آموزش دیده باشید، هرگز چیزی به قطعیت [دماغ] پینوکیو در اختیارتان نیست که هدایتتان کند. و بدترین کاری که می‌توانید بکنید چیست؟ آن‌قدر به توانایی‌تان در تشخیص دروغ مطمئن شوید که اطمینان خودآگاه شما سد راه ادراک‌های ناخودآگاه‌تان شود. ما می‌توانیم بفهمیم چه کسی دروغ می‌گوید، به شرط آنکه بیش از حد به آن فکر نکنیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار در اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ماریا کانیکووا نوشته است و در تاریخ ۲۳ آوریل ۲۰۱۴ با عنوان «How to Tell When Someone Is Lying» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «چطور بفهمیم چه کسی دروغ می‌گوید؟» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• ماریا کانیکووا (Maria Konnikova) دربارۀ روان‌شناسی و علم در نیویورکر می‌نویسد. او نویسندۀ کتاب پرفروشی به نام مغز متفکر: چطور مثل شرلوک هولمز فکر کنیم (Mastermind: How to Think Like Sherlock Holmes) است. او علاوه بر نیویورکر در تایمز، آتلانتیک و نیوریپابلیک نیز نوشته است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833726.json b/train/413833726.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c91480542e12d860c554b33311d72917fd1b1ece --- /dev/null +++ b/train/413833726.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "به من گفتند تنها بیا: اولین زنی که با یک فرماندۀ ارشد داعش مصاحبه کرد و زنده ماند", + "subtitle": "نمی‌دانستم رهبری که قرار است ملاقات کنم، مدیر برنامۀ گروگان‌گیری داعش است", + "introduction": "سعاد مخنت درخواست کرده بود تا با یکی از رهبران داعش مصاحبه کند. تقاضای او برای مصاحبه در طول روز و در مکانی عمومی رد شد، به‌جای آن باید ساعت ۱۱:۳۰ شب، در مرز ترکیه و سوریه، سوار ماشینی می‌شد که یکی از فرماندهان ارشد داعش در آن نشسته بود. مخنت بر تردیدهایش غلبه کرد و برای مصاحبه رفت و با مرد جوانِ تحصیل‌کرده‌ای مواجه شد که از خیلی جهات او را یاد برادر کوچک خودش می‌انداخت.", + "content": "سعاد مخنت، هافینگتون‌پست — ملاقات با داعش، ترکیه، ۲۰۱۴.\n به من گفتند تنها بیا. نباید کارت شناسایی می‌بُردم و باید تلفن همراه، دستگاه ضبط صدا، ساعت و کیفم را در هتلم در انتاکیۀ ترکیه جا می‌گذاشتم. فقط می‌توانستم دفترچه و خودکار ببرم.\n در عوض، می‌خواستم با یکی از مهره‌های پرنفوذ حرف بزنم، کسی که بتواند استراتژی درازمدت دولت اسلامی عراق و شام یا داعش را توضیح بدهد. تابستان ۲۰۱۴ بود، سه هفته پیش از آنکه این گروه با انتشار ویدئوی سربُریدن روزنامه‌نگار آمریکایی، جیمز فولی، در اینجا مشهور شود. حتی همان زمان هم حدس می‌زدم که داعش به بازیگر مهمی در دنیای جهاد در جهان تبدیل خواهد شد. من روزنامه‌نگاری بودم که ستیزه‌جویی اسلامی در اروپا و خاورمیانه را برای نیویورک‌تایمز، خروجی‌های خبری مهم آلمانی‌زبان و اکنون واشنگتن‌پست، پوشش می‌دادم؛ دیده بودم که در دنیای خلق‌شدۀ پس از حملات یازده سپتامبر، دو جنگ به رهبری آمریکا، و تحولاتی که اکنون به بهار عربی مشهور شده‌اند این گروه شکل گرفت. سال‌ها بود که با برخی اعضای آتی این گروه حرف می‌زدم.\n به رابط‌هایم با داعش گفتم که هر سؤالی بخواهم می‌پرسم و قرار نیست تأییدیۀ نقل‌قول‌ها را بگیرم یا مقاله را پیش از انتشار نشانشان بدهم. همچنین باید تضمین می‌کردند که ربوده نشوم. و چون گفته بودند کس دیگری را از واشنگتن‌پست نیاورم، تقاضا کردم رابط مورد اعتمادم همراهم باشد، کسی که کمک کرده بود قرار این مصاحبه را بگذارم.\n به رهبران داعش گفتم: «من متأهل نیستم. نمی‌توانم با شما تنها باشم.»\n من، زن مسلمانی از تبار مراکشی-ترکی که در آلمان به دنیا آمده و بزرگ شده‌ام، بین روزنامه‌نگارانی که جهاد جهانی را پوشش می‌دهند مورد خاصی هستم. اما از همان زمان که به‌عنوان یک دانشجوی کالج شروع به گزارش‌دادن دربارۀ هواپیماربایان یازده سپتامبر کردم، به خاطر پیشینه‌ام، دسترسیِ منحصربه‌فردی به رهبران ستیزه‌جوی زیرزمینی داشته‌ام، مثل همین مردی که می‌خواستم آن روز در ماه جولای در ترکیه ببینم.\n می‌دانستم که داعش روزنامه‌نگاران را گروگان می‌گیرد. اما نمی‌دانستم رهبری که قرار است ملاقات کنم، مدیر برنامۀ گروگان‌گیریِ این گروه است و بر کار آن قاتلی نظارت داشته که با لهجۀ بریتانیایی در ویدئوهای این گروه ظاهر شد و نزد جهانیان به «جان جهادی» معروف شد. بعداً فهمیدم مردی که تابستان آن سال دیدم، همانی که به ابویوسف مشهور بود، هدایت شکنجۀ گروگان‌ها ازجمله غرق مصنوعی را به عهده داشت.\n تقاضا کرده بودم که با ابویوسف در طول روز و در یک مکان عمومی دیدار کنم، اما امکان‌پذیر نبود. ملاقات باید شبانه و در مکانی خصوصی انجام می‌شد. چند ساعت قبل از قرار، رابطم ساعت ملاقات را به ۱۱:۳۰ شب تغییر داد. اتفاق خوشایندی نبود. یک سال قبل، نیروهای واحد پلیس ضدتروریستی آلمان درِ خانه‌ام آمدند که بگویند از نقشۀ یک گروه اسلامی خبردار شده‌اند که می‌خواهد با وعدۀ مصاحبۀ اختصاصی مرا به خاورمیانه بکشاند، سپس من را گروگان بگیرد و به ازدواج یک ستیزه‌جو درآورد. حالا آن تهدیدها داشت یادم می‌آمد و در این خیال بودم که شاید این کارم دیوانگی باشد. علی‌رغم فشار عصبی، مسیرم را ادامه دادم. اگر همه‌چیز خوب پیش می‌رفت، اولین زنِ روزنامه‌نگاری می‌شدم که با یک فرماندۀ ارشد داعش مصاحبه می‌کند و زنده می‌ماند تا ماجرا را تعریف کند.\n\nآن روز یکی از روزهای گرم اواخر ماه رمضان بود، و در هتلم در انتاکیه که مشغول تنظیم سؤالات بودم، جین و تی‌شرت پوشیده بودم. پیش از ترک هتل، یک عبایۀ مشکی پوشیدم، یکی از همان لباس‌های سنتی خاورمیانه‌ای که همۀ بدن به جز صورت، دست‌ها و پا را می‌پوشاند. این لباس را یکی از همقطاران ابومصعب الزرقاوی سال‌ها قبل برایم انتخاب کرده بود، همان وقتی که از شهر این رهبر القاعده یعنی زرقای اردن دیدار کردم. آن همقطار زرقاوی با افتخار می‌گفت این عبایه، که قلاب‌دوزی صورتی‌رنگ هم داشت، یکی از بهترین مدل‌های موجود در فروشگاه‌هاست و پارچه‌اش آن‌قدر نازک است که حتی در هوای گرم هم اذیت نمی‌کند. از آن زمان، عبایه‌ام طلسم شانس من شده است. همیشه در مأموریت‌های دشوار آن را می‌پوشم.\n قرار بود ابویوسف را در مرز ترکیه-سوریه، در نقطه‌ای نزدیک به گذرگاه ریحانلی، ببینیم. آن منطقه را خوب می‌شناختم: مادرم آن حوالی بزرگ شده بود و من هم در کودکی اغلب به آنجا سر می‌زدم.\n با آنتونی فایولا، همکارم از واشنگتن‌پست، خداحافظی کردم. او در هتل می‌مانْد. شماره تلفن‌هایی را برایش گذاشتم که اگر اتفاقی افتاد بتواند با خانواده‌ام تماس بگیرد. حدود ساعت ۱۰:۱۵ شب، مردی که کمک کرده بود قرار مصاحبه را بگذارم و او را در این مطلب اکرم می‌نامم، آمد هتل دنبال من. پس از چهل دقیقه رانندگی، وارد پارکینگ یک هتل-رستوران در نزدیکی مرز شدیم و منتظر ماندیم. اندکی بعد دو ماشین از دل تاریکی پیدا شدند. رانندۀ خودروی جلویی، از یک هوندای سفید، پیاده شد. من و اکرم سوار شدیم. اکرم پشت فرمان نشست و من در صندلی بغل.\n سرم را برگرداندم تا به مردی نگاه کنم که برای مصاحبه آمده بود. ابویوسف که در صندلی عقب نشسته بود، بیست و هفت یا هشت ساله به نظر می‌آمد و یک کلاه بیس‌بال سفید و عینک دودی داشت که چشم‌هایش را پوشانده بود. قدبلند و خوش‌بُنیه بود، با ریش کوتاه و موهای مجعدی که تا روی شانه‌اش می‌رسید. با آن پیراهن پولو و شلوار خاکی‌اش، اگر در خیابان‌های اروپا راه می‌رفت اصلاً توی چشم نمی‌زد.\n سه تلفن همراه قدیمی نوکیا یا سامسونگ روی صندلی کنار او بود. توضیح داد که بنا به دلایل امنیتی، هیچ کسی در موقعیت او از آیفون استفاده نمی‌کند چون رصدش راحت است. یک ساعت دیجیتال مشابه آن‌هایی داشت که دیده بودم سربازان آمریکایی در عراق و افغانستان به دست می‌کنند. جیب راستش برآمده بود که به نظرم تفنگ داشت. در این خیال بودم که اگر پلیس ترکیه جلوی ما را بگیرد، چه می‌شود.\n اکرم سوییچ ماشین را چرخاند و در تاریکی به موازات مرز در خاک ترکیه شروع به حرکت کردیم. گاهی از روستاهای کوچکی می‌گذشتیم. می‌توانستم صدای باد را بشنوم که به شیشه‌های ماشین می‌خورد. سعی کردم مسیر را به خاطر بسپارم، اما غرق گفت‌وگویم با ابویوسف شدم.\n او نرم و آرام حرف می‌زد. سعی کرد نسب مراکشی‌اش را پنهان کند و نگوید دقیقاً از کدام نقطۀ اروپا آمده است، اما متوجه شدم ویژگی‌هایش به اهالی شمال آفریقا می‌خورد، و وقتی به‌جای عربی کلاسیک به عربی مراکشی حرف زدم، او متوجه شد و واکنش نشان داد. معلوم شد که در مراکش به دنیا آمده است اما از نوجوانی در هلند زندگی کرده بود. با خنده گفت: «اگر می‌خواهی فرانسوی‌ام را هم امتحان کنی، بگو!» هلندی هم حرف زد. بعداً فهمیدم که مهندسی خوانده است.\n در طول مسیر، دیدگاهش را توضیح داد: داعش مسلمانان را از فلسطین تا مراکش و اسپانیا آزاد می‌کند و بعد جلوتر می‌رود تا علم‌دار اسلام در سراسر دنیا شود. هرکسی که مقاومت کند، دشمن حساب می‌شود. ابویوسف گفت: «اگر آمریکا گل تقدیممان کند، ما هم گل تقدیمشان می‌کنیم. اما اگر آتش روی ما بریزد، با آتش جوابشان را می‌دهیم، و نه‌فقط اینجا که حتی در خاک خودشان. با هر کشور غربی دیگری نیز همین برخورد را داریم».\n به من گفت داعش منابع و متخصصین فراوانی دارد. در حقیقت این گروه مدت‌ها پیش از ظهور در عرصۀ دنیا، در سکوت مشغول راه‌اندازی خود بود. افراد تحصیل‌کرده از کشورهای غربی، افسران امنیتی آموزش‌دیده از گارد ریاست‌جمهوری صدام حسین و دستیاران سابق القاعده در جرگۀ اعضایش بودند. پرسید: «فکر می‌کنید خُل‌وچل‌ها به ما می‌پیوندند؟ نه. ما آدم‌هایی از سراسر دنیا داریم. برادران بریتانیایی با مدارک دانشگاهی از تبارهای مختلف داریم: پاکستانی، سومالی، یمنی و حتی کویتی». بعدتر فهمیدم دربارۀ نگهبانانی حرف می‌زد که گروگان‌های داعش لقب «بیتلز» به آن‌ها داده بودند: جانِ جهادی و سه نفر دیگر با لهجۀ بریتانیایی.\n از او پرسیدم چه چیزی موجب شد به این گروه بپیوندد. ابویوسف گفت از دورویی حکومت‌های غربی به تنگ آمده بود. از اینکه از اهمیت حقوق بشر و آزادی‌های دینی حرف می‌زدند اما ساکنان مسلمانشان را شهروند درجه‌دو حساب می‌کردند. به من گفت: «ببینید در اروپا چطور با ما برخورد می‌شود. می‌خواستم در همان جامعه‌ای بمانم که بزرگ شده بودم، اما احساسم به من می‌گفت: تو فقط یک مسلمانی، یک مراکشی، هرگز پذیرفته نمی‌شوی».\n گفت حملۀ آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ ناجوانمردانه بود: سلاح کشتار جمعی‌ای در کار نبود، عراقی‌ها در ابوغریب شکنجه شدند، و این قضایا هیچ عواقبی برای آمریکایی‌ها نداشت.\n به او گفتم: «شما می‌گویید مخالف کشتن افراد بی‌گناهید. پس چرا افراد بی‌گناه را می‌کشید و می‌ربایید؟»\n چند ثانیه ساکت بود. بعد گفت: «هر کشوری شانس آن را دارد که شهروندانش را آزاد کند. اگر نکند، مشکل خودشان است. ما به آن‌ها حمله نکردیم، آن‌ها به ما حمله کردند».\n جواب دادم: «وقتی مردم را گروگان می‌گیرید، چه انتظاری دارید؟»\n آن‌وقت شروع به صحبت دربارۀ پدربزرگ مراکشی‌اش کرد که برای آزادی خود علیه استعمارگران فرانسوی جنگیده بود، و می‌گفت آن جهاد نظیر این جهاد است. او گفت: «همۀ این‌ها نتیجۀ استعمار عراق توسط آمریکاست. اکنون ما مشغول جهادیم تا جهان اسلام را آزاد کنیم».\n اما پدربزرگ من هم یکی از مبارزان آزادی در مراکش بود. وقتی دختربچه بودم، دربارۀ آن «جهاد» برایم حرف زده بود، دربارۀ اینکه چطور مسلمانان و «برادران یهودیشان» جنگیده بودند تا فرانسوی‌هایی را بیرون کنند که کنترل سرزمین اجدادیشان را در اختیار گرفته بودند. پدربزرگم به من گفته بود: «ما زن‌ها و بچه‌ها، یا غیرنظامی‌ها را نکشتیم. در جهاد اجازۀ این کار را نداریم». شورش او هیچ شباهتی به کارهای وحشتناکی نداشت که داعش مرتکب می‌شد.\n من گفتم: «ولی او در کشور خودش بود. اینجا که کشور شما نیست». «اینجا زمین مسلمانان است. کشور همۀ مسلمانان است». به او گفتم: «من هم مثل شما در اروپا بزرگ شده‌ام. مثل شما در اروپا درس خوانده‌ام». پرسید: «چرا هنوز معتقدی نظام اروپایی منصفانه و عادلانه است؟» – «بدیل آن چیست؟» – «بدیل آن خلافت است».\n بحثمان داغ و شخصی شده بود. پیشینۀ او و من تناظرهای زیادی داشت. اما مسیرهای متفاوتی را انتخاب کرده بودیم، و مسیر من آنی نبود که او «راه درست» برای یک زن مسلمان بداند.\n پرسید: «چرا با خودت این کار را می‌کنی؟ واقعاً معتقدی که غرب به ما احترام می‌گذارد؟ رفتار یکسانی با مسلمان دارد؟ یگانه راه درستْ راه ماست». منظورش راهِ به‌اصطلاح دولت اسلامی بود.\n به من گفت: «مطالبت را خوانده‌ام. با رئیس القاعده در مغرب اسلامی مصاحبه کرده‌ای. چرا فقط گزارشگر هستی؟ چرا برنامۀ تلویزیونی خودت را در آلمان نداری؟ با این همه جایزه که بُرده‌ای، چرا در حرفه‌ات در آلمان جلو نرفته‌ای؟»\n نمی‌توانستم تظاهر کنم که منظورش را نمی‌دانم. بزرگ‌شدن و به‌جایی‌رسیدن در حرفه‌ام، به‌عنوان یک مسلمان در اروپا، گاهی اوقات دشوار بود. من روسری نمی‌پوشم. لیبرال و فمینیست حساب می‌شوم. در نوشتن کتابی دربارۀ یافتن آخرین نازی‌های زنده در مراکش همکاری کرده‌ام. چند بورسیۀ معتبر در آمریکا بُرده‌ام. اما ابویوسف حق داشت: من در آلمان برنامۀ تلویزیونی ندارم. اگر یک مهاجر مسلمان یا حتی فرزندِ مهاجران باشید، برای رُشد در کشور من، باید تمکین کنید و ترقی‌خواهی اروپایی را تمجید کنید. اگر حکومت را زیاده از حد علنی نقد کنید یا سؤال‌های جدی دربارۀ هر چیزی (از سیاست‌خارجی تا اسلام‌هراسی) مطرح نمایید، ممکن است ضربۀ شدیدی بخورید.\n به‌روشنی مخالف ابویوسف بودم که خلافت را راه‌حل می‌دانست. اما این فکر از سرم نمی‌رفت که جوامع و سیاستمداران غربی در مسیر حل‌وفصل آن سیاست‌هایی که مردان جوانی مانند او را رادیکال کرده است چندان قدم برنداشته‌اند. تأسیس سرویس‌های امنیتیِ بیشتر، که محدودیت‌های بیشتری برای مردم ایجاد می‌کنند، راه‌حل نیست؛ شبکه‌های نظارت و رصد جهانی که حریمِ خصوصی افراد بی‌گناه و گناهکار را به یک اندازه به خطر می‌اندازند نیز راه‌حل نیست. ابویوسف از نسل آن مسلمانان جوانی بود که به‌دلیلِ حمله به عراق رادیکال شده بود، همان‌طورکه نسل پیش از او به‌خاطرِ حملۀ شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ رادیکال شد. از برخی جهات، او مرا یاد برادر کوچک‌ترم می‌انداخت، و احساس یک خواهر بزرگ‌تر را داشتم که باید از او محافظت کنم. ولی می‌دانستم برای این کار دیر شده است.\n به او گفتم: «شاید حق با شما باشد که با تبعیض مواجهیم و دنیا منصفانه نیست. اما این جنگی که شما راه انداخته‌اید، جهاد نیست. جهاد آن بود که در اروپا می‌ماندید و حرفه‌تان را پیش می‌بُردید. آن کار به‌مراتب دشوارتر بود. شما ساده‌ترین راهِ خلاص را انتخاب کرده‌اید».\n برای چند ثانیه، هر دویمان ساکت شدیم.\n ابویوسف اصرار کرده بود به‌جای اینکه ما را به محل ملاقات اصلی‌مان برگرداند، من را به انتاکیه ببرد، و حالا دیگر به نزدیکیِ هتلم رسیده بودیم. از او تشکر کردم و از ماشین پیاده شدم. حتی در این ساعت قهوه‌خانه‌ها پُر از مردمی بود که پیش از طلوع خورشید مشغول خوردن بودند، چیزی رایج در ماه رمضان که مسلمان‌ها در طول روز روزه می‌گیرند. از این مصاحبه احساس رضایت می‌کردم، اما نگران هم بودم که ابویوسف با چنان اطمینان و غضبی حرف زد. او گفت: «هرکس به ما حمله کند، در قلبِ کشورش به او حمله می‌کنیم. مهم نیست ایالات متحده باشد، یا فرانسه، یا بریتانیا، یا هر کشور عربی.»\n پیش خودم فکر می‌کردم که داریم آدم‌ها را یکی پس از دیگری از دست می‌دهیم. این مرد می‌توانست آدم دیگری باشد. می‌توانست زندگی دیگری داشته باشد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید. \n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nMekhennet, Souad. I Was Told to Come Alone: My Journey Behind the Lines of Jihad. Henry Holt, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب برشی از کتاب جدید سعاد مخنت به نام به من گفتند تنها بیا (I Was Told to Come Alone) است که در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۷ با عنوان «I Was Told to Come Alone» در وب‌سایت هافینگتون‌پست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «به من گفتند تنها بیا: اولین زنی که با یک فرماندۀ ارشد داعش مصاحبه کرد و زنده ماند» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• سعاد مخنت (Souad Mekhennet) روزنامه‌نگار مسلمان آلمانی است که برای واشنگتن‌پست دربارۀ تروریسم گزارش می‌دهد. او پیش از این با نیویورک‌تایمز کار می‌کرد. بچه‌های جهاد (Children of Jihad) از کتاب‌های اوست." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833727.json b/train/413833727.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a919ad90307fe4fa9442c4d3cddaf6e41322c756 --- /dev/null +++ b/train/413833727.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در شبکه‌های اجتماعی بازنشردهندگان بیش از پدیدآوران مطالب اهمیت دارند", + "subtitle": "آدم‌ها منبع اصلی خبر را فراموش می‌کنند، اما بازنشرکنندۀ آن را به یاد می‌آورند", + "introduction": "یک مطالعۀ جدید دربارۀ شیوۀ برخورد خوانندگان با خبرهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود نشان داد که افراد، وقتی می‌خواهند به درستی یک خبر اعتماد کنند، بیشتر از آنکه منبع اصلی خبر برایشان اهمیت داشته باشد، کسی که آن را بازنشر کرده برایشان مهم است. این نشانۀ دیگری است از اهمیتِ روزافزون شبکه‌های اجتماعی در ساختارِ اعتماد ما انسان‌ها. نشانه‌ای که شبکه‌های اجتماعی باید بیش از پیش به آن توجه کنند.", + "content": "دیوید بادر، آسوشیتد پرس — مطالعه‌ای که میدیا اینسایت پراجکت انجام داده نشان می‌دهد خوانندگان برای اینکه خبری را باور کنند به بازنشردهندۀ آن نگاه می‌کنند، نه پدیدآور اصلی.\n در مطالعه‌ای قدیمی‌تر، مشتریان گفته بودند به منبع اصلی خبر توجه بیشتری می‌کنند. اما میدیا اینسایت پراجکت آزمونی ترتیب داد که نتیجۀ متفاوتی به دست آورد.\n نهادهای خبری علاقۀ زیادی به تحقیقاتی دارند که عادات مشتریان را در دنیای به‌سرعت متغیر رسانه دنبال می‌کنند. براساس اعلام مرکز تحقیقات پیو، فیس‌بوک برای هواداران ترامپ و هیلاری کلینتون، هر دو، در مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوریِ پاییز گذشته، در صدر منابع خبری غیرتلویزیونی قرار داشت. کسب‌وکارهای زیادی پا گرفت تا مدام داستان‌های ساختگی منتشر کنند تا آدم‌ها در فضای مجازی بازنشر دهند.\n مبنای بررسی میدیا اینسایت پراجکت پستی بود در یک شبکه اجتماعی شبیه فیس‌بوک که گزارشی در حوزۀ سلامت با موضوع دیابت بود. برای نیمی از کسانی که پست را می‌دیدند آسوشیتد پرس به عنوان پدیدآور درج شده بود و برای باقی از قول یک منبع غیرخبری نقل شده بود، دیلی نیوز ریویو. برای نیمی از شرکت‌کنندگان، بازنشردهندۀ پستْ شخصیتی مشهور بود که قبلاً گفته بودند به او اعتماد دارند، مثل اوپرا وینفری یا دکتر اُز. برای نیم دیگر بازنشردهندۀ پستْ فرد مشهوری بود که گفته بودند به او اعتماد ندارند.\n پنجاه درصد شرکت‌کنندگان، در حالتی که پست را کسی بازنشر داده بود که به او اعتماد داشتند، گفتند که گزارش سلامت مذکور اطلاعات درستی داشته است، درحالی‌که تنها ۳۵ درصد از نیمۀ دومِ شرکت‌کنندگان چنین تصدیقی داشتند. وقتی از افراد دربارۀ کیفیت گزارش نیز سؤال می‌شد تقریباً با همین الگو پاسخ می‌دادند.\n شرکت‌کنندگان همچنین گفته‌اند وقتی گزارش را فرد مورد اعتمادی بازنشر داده بود بیشتر تمایل داشتند که آن را برای دوستانشان نیز بفرستند.\n در مقابل، منبع اصلی -اِی.پی یا سایت غیرخبری- تأثیر کمی بر برداشت خوانندگان نسبت‌به مقاله داشت.\n برای مثال، ۵۲ درصد افراد گفتند در صورتی روی درستی اطلاعات مقالۀ ای.پی حساب می‌کردند که شخصیتی مورد اعتماد آن را فرستاده بود. ولی تنها ۳۲درصد، وقتی مقالۀ ای.پی را فردی کمتر مورد اعتماد بازنشر داده بود، به اطلاعات آن اطمینان داشتند.\n «اگر از کسانی خوشم بیاید و با آن‌ها موافق باشم، هم بر چیزهایی که می‌بینم تأثیر دارد و هم بر اینکه چیزی را باور کنم یا نه؛ من به آن‌ها اعتماد دارم و این اعتماد را به مطالبی هم که بازنشر می‌دهند تسری می‌دهم». این را تام روزنستیل گفته است، مدیر اجرایی مؤسسۀ مطبوعات آمریکایی.\n درحالی‌که نزدیک به نیمی از افراد شرکت‌کننده در آزمون پراجکت می‌توانستند بعداً به یاد بیاورند چه کسی مطلب دیابت را به اشتراک گذاشته بود، تنها بیست درصد به خاطر داشتند که نویسنده ای.پی بود یا دیلی نیوز ریویو.\n این مطالعه دوستان غیرمشهور فیس‌بوکی مثل عمو یا دوستِ دوران دانشگاه را بررسی نکرده، اما نتایج آن معلوم است. افراد بیش از پیش از خبرخوان شبکه‌های اجتماعی‌شان خبر دریافت می‌کنند و باورهای «دوستانشان» معین می‌کند که آن‌ها عادتاً چه می‌بینند، مثل سردبیر که تصمیم می‌گیرد چه مطالبی در روزنامه چاپ شوند.\n مایکل ویرگا، تکسینین برق در کلورادو اسپرینگ، که در بررسی ای.پی شرکت کرده بود، گفت که در شبکه‌های اجتماعی بیشتر به مقاله‌هایی اعتماد داشته که کسانی که آن‌ها را می‌شناخته پستشان کرده بودند. اما بعد از اینکه نادرستی برخی مطالبِ خبرخوانش معلوم شد، یاد گرفته که محتاط‌تر باشد و اینکه دوستانش خبرهای نادرست به اشتراک می‌گذارند او را ناراحت می‌کند.\n ویرگا گفت: «این‌طور نیست که چیزی را ببینم و همان‌طور که هست قبول کنم، به‌خصوص حالا، چون افراد زیادی هستند که خبرهای خود را از اینترنت دریافت می‌کنند. گاهی در تلاش برای فهمیدن صحت اطلاعات مأیوس می‌شوید».\n به‌دنبال نگرانی‌های بعد از انتخابات در مورد خبرهای ساختگی، فیس‌بوک مقیاس‌هایی را اعلام کرد تا جلب توجه کاربران را به اخبار ساختگی‌ای که می‌بینند آسان‌تر کند، فیس‌بوک هم‌چنین در حال همکاری با سازمان‌های خبری و نهادهای حقیقت‌سنجی است تا خبرهای غیرمطمئن و شبهه‌زا را بیازماید. برخی منتقدان معتقدند اینکه فیس‌بوک، به‌جای حذف اخبار، صرفاً آن‌ها را ساختگی اعلام می‌کند، نشان از کم‌کاری این کمپانی است.\n فیس‌بوک هم‌چنین این اقدامات را حمایت از تلاش‌های آگاهی‌بخش رسانه‌ای دانست.\n معاون عملکرد جهانی و همکاری رسانه‌ای فیس‌بوک گفته است «این موضوعی است که زیاد در شبکه‌های اجتماعی و صنعت خبر روی می‌دهد و در حال همکاری هستیم تا به افراد کمک کنیم، پیش از آنکه اطلاعات را میان دوستان و خانوادۀ خود بازنشر دهند، منابع و اعتبار آن را بهتر بشناسند. مهم است که ابزار تصمیم‌گیری هوشمندانه درمورد محتوای مطالب را در اختیار افراد بگذاریم، با این هدف که به ساختن جوامعی آگاه‌تر از طریق محیط دیجیتال کمک کنیم».\n روزنستیل می‌گوید یافته‌های پراجکت نشان می‌دهد نهادهای خبری باید توجه بیشتری به این نشان دهند که چگونه مقاله‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شود. او می‌گوید: «خوانندگان دیگر فقط تماشاچی نیستند، سفیران شمایند».\n او افزود شبکه‌های اجتماعی باید آنچه را که روی سایت‌هایشان قرار دارد بهتر کنترل کنند.\n «اگر یک اتوبان بسازید، مسئول تأمین امنیت آن نیز هستید. نه اینکه بگویید اگر چاله‌ای هست راننده‌ها خودشان حواسشان باشد».\n این نظرسنجی از ۱۴۸۹ فرد بالغ بین ۹ نوامبر تا ۶ دسامبر ۲۰۱۶ با حمایت مالی مؤسسۀ مطبوعات آمریکایی انجام شد. این نظرسنجی از نمونه‌هایی استفاده کرد که برای بازنمایی جمعیت آمریکا طراحی شده بود. میزان خطای نمونه‌گیری برای همۀ پاسخ‌دهندگان مثبت و منفی سه و نیم درصد بود.\n پاسخ‌دهندگان ابتدا با استفاده از روش‌های نمونه‌گیریِ نشانی-محور انتخاب شدند و بعد به‌وسیلۀ تلفن یا به‌صورت آنلاین مصاحبه شدند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را دیوید بادر نوشته و در تاریخ ۲۰ مه ۲۰۱۷ با عنوان «Sharers rather than authors more important on social media» در وب‌سایت آسوشیتد پرس منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «در شبکه‌های اجتماعی بازنشردهندگان بیش از پدیدآوران مطالب اهمیت دارند» و ترجمۀ نرگس نخجوانی منتشر کرده است. •• دیوید بادر (David Bauder) نویسنده و گزارشگر آسوشیتد پرس است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833728.json b/train/413833728.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..21242aa043195c9a25dbd49a6d91a73227fd8502 --- /dev/null +++ b/train/413833728.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در اینترنت هرچه به همدیگر نزدیک‌تر می‌شویم، بیشتر از هم متنفر می‌شویم", + "subtitle": "چگونه تکنولوژی دهکده‌ای جهانی خلق می‌کند، و ما را به جان هم می‌اندازد؟", + "introduction": "گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی خیلی‌ها را به این فکر انداخت که تکنولوژی می‌تواند جهانی یکپارچه را بنا کند و ما را در جهانی دوستانه‌تر به هم نزدیک خواهد کرد. البته پیش از ما و در دوران اختراع رادیو یا تلفن نیز بودند کسانی که چنین برداشتی داشته‌اند. بااین‌حال نگاهی به واقعیت زندگی روزمرۀ نشان می‌دهد ضرب‌المثل سادۀ «دوری و دوستی» توصیف بهتری برای روزگار ماست. چرا که هرچه بیشتر کسی را بشناسیم، تمایلمان به تحقیر او بیشتر می‌شود.", + "content": "نیکلاس کار، بوستون گلوب — روز یکشنبه، عید پاک، مردی در شهر کلیولند حین کشتن فردی ۷۴ ساله که به‌صورت اتفاقی انتخاب کرده بود از خودش فیلم گرفت و ویدئوِ آن را در فیس‌بوک منتشر کرد. در عرض دو یا سه ساعت، شبکه اجتماعی فیس‌بوک این فیلم هولناک را پاک کرد، اما تا آن زمان کاربران آن را بر روی وب‌سایت‌های دیگر به اشتراک گذاشته بودند و مردم در سراسر دنیا هنوز می‌توانستند آن را مشاهده کنند.\n قطعاً آنچه مارک زاکربرگ در سر داشت، حادثه‌هایی از این دست نبودند. بنیانگذار فیس‌بوک، در سال ۲۰۱۲، زمانی که کمپانی او برای جهانی‌شدن آماده می‌شد، نامه‌ای پرشور به سهام‌داران آینده نوشت و در آن توضیح داد که کمپانی او چیزی بیش از یک کسب و کار است. این کمپانی «رسالتی اجتماعی» برعهده دارد تا جهان را از راه ابراز عقیده و گفت‌وگو به جای بهتری بدل کند. این کارآفرین جوان نوشت: «ارتباط بیشتر مردم با یکدیگر فرهنگ بازتری را بوجود می‌آورد و منجر به درکی بهتر از زندگی و دیدگاه‌های دیگران می‌گردد».\n اوایل امسال زاکربرگ نامۀ سرگشادۀ دیگری نوشت و در آن به اهدافی به‌مراتب بزرگ‌تر اشاره کرد. وی اعلام کرد که فیس‌بوک رسالتش را از «ارتباط بین دوستان و خانواده» به ساختن «یک اجتماع جهانی برای همه» گسترش داده است. هدف نهایی تبدیل این شبکه اجتماعیِ وسیع به نوعی دولت فراملیتی است که « تمام فرهنگ‌ها، ملیت‌ها و مناطق» را شامل می‌شود.\n اما قتل کلیولند و حوادث مشابهی که به‌دنبال آن رخ داد، پوچیِ وعده‌های سیلیکون‌ولی را آشکار ساخت، وعده‌هایی که می‌گفت شبکه‌های دیجیتال ما را در جهانی دوستانه‌تر به هم نزدیک خواهد ساخت.\n زاکربرگ، چه بداند چه نه، بخشی از سنت دیرپای تفکر غربی است. حتی در زمان بنانهادن سیستم تلگراف در قرن نوزدهم نیز مردم بر این باور بودند که پیشرفت در تکنولوژیِ ارتباطات سازگاری اجتماعی را ارتقا می‌بخشد. هرچه بیشتر دربارۀ یکدیگر بدانیم، زودتر به این درک می‌رسیم که همه ما یکی هستیم. ستون‌نویس نیویورک تایمز، در مقاله‌ای که در سال ۱۸۹۹ در ستایش راه‌اندازی کابل‌های اطلس پیمای شرکت وسترن یونیون نوشته بود، این فرضیۀ فراگیر را به‌خوبی بیان کرد: «هیچ چیز به اندازۀ ارتباطات ارزان، پرسرعت و راحت نمی‌تواند درک دوسویه و وحدت عواطف و عقاید و علایق را ارتقاء و پرورش دهد».\n شبکه‌های بزرگ قرن بیستم -رادیو، تلفن، تلویزیون- این تصور را تقویت نمودند. آن‌ها با گستردن مرزها و پاک‌کردن فاصله‌ها این سیاره را کوچک کردند. گولیلمو مارکونی در سال ۱۹۱۲ گفت اختراع رادیو «جنگ را غیرممکن خواهد ساخت، چراکه رادیو جنگ را بی‌معنی خواهد کرد». جان کارتی مهندسِ رده‌بالای شرکتِ اِی.‌تی.اند.تی در مصاحبه‌ای در سال ۱۹۲۳ پیش‌بینی کرد که سیستم تلفن «تمام مردم کرۀ زمین را در فضایی برادرانه به هم متصل خواهد کرد». مارشال مک‌لوهان نظریه‌پرداز رسانه، در کتابش با عنوان کهکشان گوتنبرگ۱ که در سال ۱۹۶۲ منتشر شد، برای توصیف «وابستگی متقابل و جدید جهان الکترونیک» از اصطلاح به‌یادماندنی «دهکدۀ جهانی» استفاده کرد. بیشتر مردم این عبارت را به‌منزلۀ پیشگویی ظهور نوعی پیشرفت اجتماعی اجتناب‌ناپذیر به فال نیک گرفتند. به هر حال چه چیزی می‌توانست زیباتر از یک دهکده باشد؟\n اگر فرضیۀ ما مبنی بر اینکه ارتباطاتْ مردم را به یکدیگر نزدیک می‌کند حقیقت داشت، امروز باید شاهد غلبۀ صلح و عشق و درک متقابل در کل سیاره می‌بودیم. به لطف اینترنت و شبکۀ تلفن همراه اکنون انسان‌ها بیشتر از همیشه با هم در ارتباط هستند. از ۷ میلیارد جمعیت جهان، ۶ میلیارد نفر تلفن همراه دارند، یعنی یک میلیارد و پانصد میلیون نفر بیشتر از کسانی که، براساس گزارش‌های سازمان ملل، به دستشوییِ قابل‌‌استفاده دسترسی دارند. نزدیک به ۲ میلیارد نفر در فیس‌بوک عضو هستند، بیش از یک میلیارد نفر از یوتیوب ویدئو دانلود کرده یا در آن ویدئو به اشتراک می‌گذارند، و چندین میلیارد دیگر از طریق اپلیکیشن‌هایی نظیر واتس‌اپ و وی‌چت با یکدیگر صحبت می‌کنند. هر انسانی با یک گوشی هوشمند در دست به قطبی رسانه‌ای بدل شده است که بی‌وقفه اطلاعات را دریافت و ارسال می‌کند. \n اما ما در زمانه‌ای عبوس زندگی می‌کنیم که نه با سازگاری و هماهنگی بلکه با تضاد و تعارض تعریف شده است. بیگانه‌هراسی افزایش پیدا کرده است. شکاف‌های سیاسی و اجتماعی درحال عمیق‌تر شدن هستند. از کاخ سفید گرفته تا سطوح پایین، لحن خصمانه و توهینْ مشخصۀ تمام گفتمان‌های عمومی است. احتمالاً نباید متعجب شویم.\n اکنون چند سالی است که تحقیقات روان‌شناختی و جامعه‌شناختی این تفکر که ارتباط تفاوت‌ها را محو می‌کند را مورد تردید قرار داده‌اند. این تحقیقات عکسِ این قضیه را درست می‌داند: جریان آزاد اطلاعات، تفاوت‌های فردی و فرهنگی را برجسته‌تر می‌سازد، و به‌جای نزدیک‌کردن مردم به یکدیگر، آن‌ها را برعلیه هم تحریک می‌کند. «دوری و دوستی»۲ یکی از غم‌انگیزترین ضرب‌المثل‌هاست. اما براساس شواهد یکی از درست‌ترین‌ها نیز هست.\n در مجموعه گزارش‌هایی که در ژورنال آو پرسونالیتی اند سوشیال سایکولوژی۳ در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، مایکل نورتون و دو تن از همکارانش متوجه شدند که برخلاف تصورات ما، هرچه بیشتر کسی را بشناسیم، تمایلمان به تحقیر او بیشتر می‌شود. این محققان می‌نویسند: «اگرچه مردم معتقدند دانستن به دوست‌داشتن منجر می‌شود، بیشتر دانستن به معنای کمتر دوست‌داشتن است». بدتر اینکه آن‌ها شواهدی یافتند که نشان‌دهندۀ غلبۀ تفاوت‌ها بود. همزمان که دربارۀ دیگران اطلاعات بیشتری دستگیرمان می‌شود، به تفاوت‌هایی که با ما دارند اهمیت بیشتری می‌دهیم تا شباهت‌هایشان، و زمانی که حجم اطلاعات بر روی هم انباشته شود، این گرایش به تأکید بر تفاوت‌ها (در مقایسه با شباهت‌ها) شدت می‌یابد. به‌طور معمول، وقتی دربارۀ غریبه‌ها کمتر بدانیم آن‌ها را بیشتر دوست خواهیم داشت.\n تحقیقی که پیش از این در سال ۱۹۷۶ به چاپ رسید، الگوی مشابهی را در اجتماعات آشکار ساخت. سه استادِ دانشگاه کالیفرنیا در شهر سن دیگو گسترشِ [محدودۀ] مالکیتِ مشاع در جایی نزدیک لس‌آنجلس را مطالعه کردند و نمودار روابط میان همسایگان را ترسیم نمودند. آن‌ها متوجه شدند که احتمال دوست‌شدن مردم زمانی که نزدیک به هم زندگی می‌کنند بالاست، اما احتمال دشمنی بین آن‌ها حتی بالاتر خواهد بود. دانشمندان منشأ این پدیده را «فساد محیطی»۴ می‌نامند. هرچه به دیگران نزدیک‌تر می‌شویم، نادیده‌گرفتن عادت‌های آزاردهندۀ آن‌ها سخت‌تر می‌شود. همجواری و نزدیک‌بودن تفاوت‌ها را برجسته می‌سازد.\n این حالت در فضای مجازی که در آن همه در کار هم سرک می‌کشند تشدید می‌شود. شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و اپلیکیشن‌های مخصوص گفت‌وگو مانند اسنپ‌چت به خودافشایی مداوم میدان می‌دهند. ازآنجاکه وضعیت کاربر به‌لحاظ کمی و از نظر تعداد فالوور، دوستان و لایک‌ها به‌صورت آنلاین ارزیابی می‌شود، مردم به پخش جزییات بی‌پایان در مورد زندگی و افکارشان از طریق پیامک‌ها و عکس‌ها تشویق می‌شوند. ساکت‌ماندن، حتی برای مدتی اندک، به معنای ناپدیدشدن است. نتیجۀ مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد مردم زمانی که از طریق کامپیوتر گفت‌وگو می‌کنند چهار برابر بیشتر از زمانی که رودررو حرف می‌زنند اطلاعات خودشان را با دیگران به اشترک می‌گذارند.\n گروهی از دانشمندان انگلیسی در مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۱ به چاپ رسید نوشتند که قرار‌گرفتن در معرض سیل اطلاعات شخصی می‌تواند حسی غیرقابل‌تحمّل از «ازدحام دیجیتال» بوجود آورد و این موضوع به‌نوبۀخود می‌تواند موجب بروز استرس، اضطراب و واکنش‌های جامعه‌ستیزانه شود. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که «با ظهور رسانه‌های اجتماعی شناخت بیشتر ما از دیگران اجتناب‌ناپذیر و به همین دلیل احتمال نفرت از یکدیگر نیز حتمی خواهد بود».\n اگر رسانۀ اجتماعی مردم‌گریزی را در ما تقویت می‌کند، پس قابلیت این را دارد که امیال تاریک‌تر وجود ما را نیز رها سازد. در سال ۲۰۱۴ سه روان‌شناس کانادایی در مقاله‌ای در پرسونالیتی اند ایندیویژوال دیفرنس۵ نوشتند که در بحث و تبادل نظرهای آنلاین، افرادی که تمایلات دیگرآزارانه دارند گرایش بیشتری به قرار‌گرفتن در صف نظردهندگان فعال دارند. این مطالعه نشان داد که ترول‌ها نیز مانند دیگر افرادِ دیگرآزار، با تدارک‌دیدن لذت برانگیخته می‌شوند؛ آن‌ها از تحمیل آزار روانی به دیگران لذت می‌برند. اگرچه هنوز مشخص نیست که اینترنت خود عامل قساوت و بی‌رحمی است یا تنها به آن دامن می‌زند، این یافته‌ها «بر انبوه شواهدِ دال بر استفادۀ بیش‌ازحدِ افرادِ جامعه‌گریز از تکنولوژی می‌افزاید». این پژوهشگران می‌افزایند «افرادِ دیگرآزار فقط می‌خواهند خوش بگذرانند و اینترنت تفریح‌گاه آن‌هاست!».\n مارشال مک‌لوهان، علی‌رغم بیان گهگاه آرمان‌گرایانه‌اش، خود نیز پندارهایی دربارۀ زندگی در دهکدۀ جهانی در سر دارد. او دهکده را ذاتاً قبیله‌ای و شاخصۀ اصلی آن را بی‌اعتمادی و اختلافی می‌داند که مستعدِ وحشیگری و خشونت است. او در مصاحبه‌ای تلویزیونی در سال ۱۹۷۷ گفت: «زمانی که افراد به یکدیگر نزدیک می‌شوند، نسبت‌به هم بیشتر و بیشتر وحشی و ناشکیبا می‌شوند». «دهکدۀ جهانی مکانی است با روابط دشوار و موقعیت‌هایی زمخت و خشن». این توصیف بسیار خوبی از وضعیت کنونی ماست.\n بااین‌وجود، همان‌طور که زاکربرگ در نامۀ ماه فوریۀ خود می‌گوید، اشتیاق به اینکه تکنولوژیِ ارتباطات را درمانی برای بیماری‌های اجتماعی بدانیم همچنان به قوت خود باقی است. علی‌رغم دردسرهای اخیر فیس‌بوک در کنترل سخنان نفرت‌آمیز، پروپاگاندا و اخبار جعلی، به نظر می‌رسد زاکربرگ مطمئن‌تر از همیشه معتقد است که می‌توان از نرم‌افزار یک «جامعۀ جهانی» ساخت. سنگ بنایِ پروژۀ جدید او «زیرساخت اجتماعیِ» کامپیوترمحوری است که از فرایند هوش مصنوعی برای به جریان انداختن اطلاعات به‌شکلی که همه راضی و خشنود باشند استفاده خواهد کرد. این سیستم شیوۀ ابراز عقاید شخصی در جهان را ارتقا بخشیده و همزمان از افراد در برابر« محتویات زشت و زننده» محافظت می‌کند.\n مشکل این بزرگ‌نماییِ نابجا فراتر از انکار طبیعت بشری است. و این ایدۀ رایج و قدیمی فرهنگ آمریکایی را تقویت می‌کند که رسیدن به پیشرفت تکنولوژیک برای اطمینان‌یافتن از پیشرفت اجتماعی کافی است. اگر مهندسی را به‌درستی درک کنیم، به سعادت خواهیم رسید. این تفکر هرچند دلپذیر است، توهمی بیش نیست. پیشرفت به‌سوی جهانی مسالمت‌آمیزتر نیازمند معیارهای انضمامی، دقیق و درکل انسانی است نه جادوی تکنولوژی، مثل معیارهایی نظیر مذاکره و مصالحه، تأکید دوباره بر آموزش‌های شهروندی و گفت‌وگوی منطقی و درنهایت شهروندی که قابلیت درک دیدگاه‌های مخالف را دارد. از لحاظ شخصی ممکن است، بیشتر از ابراز عقاید، نیازمند خودآزمایی باشیم.\n تکنولوژی یک تقویت‌کننده است که خصلت‌های خوب ما را پررنگ و خصلت‌های بد ما را بدتر می‌کند. آنچه تکنولوژی انجام نمی‌دهد تبدیل‌کردن ما به آدم‌هایی بهتر است. این وظیفه‌ای است که نمی‌توانیم به ماشین محول کنیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: * این مطلب در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۱۷ با عنوان «How tech created a global village — and put us at each other’s throats» در وب‌سایت بوستون گلوب منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «در اینترنت هرچه به همدیگر نزدیکتر می‌شویم، بیشتر از هم متنفر می‌شویم» ترجمه و منتشر کرده است. ** نیکلاس کار (Nicholas Carr) در زمینۀ فناوری، کسب‌وکار و فرهنگ می‌نویسد. یکی از کتاب‌های او به نام کم‌عمق‌ها (The Shallows) در سال ۲۰۱۱ از فینالیست‌های جایزۀ پولیتز بود. [۱] The Gutenberg Galaxy [۲] Familiarity breeds contempt [۳] Journal of Personality and Social Psychology [۴] environmental spoiling [۵] Personality and Individual Differences\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833729.json b/train/413833729.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..192313a10424fbf586200041d77a59f70de6ff15 --- /dev/null +++ b/train/413833729.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا فقرا این‌قدر تصمیم‌های بد می‌گیرند؟", + "subtitle": "تلاش‌ها برای مبارزه با فقر معمولاً با سوءتفاهمی بزرگ مواجه است: اینکه فقرا خودشان باید خودشان را نجات دهند", + "introduction": "وقتی کسی می‌خواهد لاغر شود، یکی از اولین توصیه‌هایی که به او می‌کنند این است که شام نخور. کاری که برای اکثر افراد سخت نیست. اما فرض کنید چنان فقیرید که «نمی‌توانید» شام بخورید. آن‌وقت است که از صبح ذهنتان درگیر این مسئله است که برای شام باید چکار کنم؟ این تجربه چیزی است که نویسندگان یک کتاب جنجالی به آن می‌گویند کاهش «پهنای باند ذهنی»، چیزی که باعث می‌شود فقرا مداوماً تصمیمات بد بگیرند.", + "content": "روتخر برگمان، کارسپاندنت — روز سیزدهم نوامبر سال ۱۹۹۷، کازینوی جدیدی در نزدیکی جنوب کوهستان گریت اسموکی در کارولینای شمالی، افتتاح شد. علی‌رغم آب‌وهوای ناجور، صفی طولانی جلوی در ورودی شکل گرفت و درحالی‌که هردم صدها نفر از راه می‌رسیدند، مدیر کازینو شروع‌کرد به نصیحت‌کردن مردم برای اینکه در خانه بمانند.\n این اشتیاق شدید اصلاً عجیب نبود. از هرچه بگذریم، این کازینو یک قمارخانۀ مکارانۀ مافیایی دیگر نبود که آن روز کارش را شروع کرد. هاراز چروکی، از همان‌زمان و تا امروز نیز، کازینوی مجلل عظیمی است که مالکان آن شاخۀ شرقی بومیان آمریکایی چروکی هستند و مدیریتش را هم خودشان برعهده دارند؛ افتتاح آن نشانۀ پایان یک مسابقۀ سیاسی ده‌ساله بود. یکی از رهبران قبیله‌ای حتی پیش‌بینی کرده بود که «قمارْ نفرین چروکی‌ها خواهد بود»، و فرماندار کارولینای شمالی در هر فرصتی کوشید تا پروژه را متوقف کند.\n اندکی پس از افتتاح، مشخص شد که کازینو برای قبیله نه نفرین، بلکه آسایش به همراه دارد. سود آن -که در سال ۲۰۰۴ بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار بود و سال ۲۰۱۰ تا حدود ۴۰۰ میلیون رشد کرد- قبیله را قادر ساخت تا یک مدرسه، بیمارستان، و ایستگاه آتش‌نشانی جدید بسازد. هرچند بخش عمدۀ درآمد، مستقیم به جیب ۸ هزار زن، مرد و کودک قبیلۀ شاخۀ شرقی چروکی رفت. از سالیانه ۵۰۰ دلار اولیه، درآمد کازینو به‌سرعت بالغ بر ۶۰۰۰ دلار در سال شد که یک چهارم تا یک سوم درآمد یک خانوار متوسط را تشکیل می‌داد.\n به‌تصادف، استادی در دانشگاه دوک به اسم جین کاستلو، از سال ۱۹۹۳ در حال انجام پژوهشی در رابطه با سلامت روانی جوان‌های جنوب کوهستان گریت اسموکی بوده است. هر سال، ۱۴۲۰ کودکی که در پژوهش او ثبت‌نام کرده بودند یک آزمون روانی می‌دادند. نتایج جمع‌شده همان موقع نیز نشان می‌داد آن‌هایی که در فقر رشد کرده بودند، به نسبت سایر کودکان، بسیار بیشتر در معرض مشکلات رفتاری قرار داشتند.\n اما سؤال هنوز پابرجا بود: علت کدام بود و معلول کدام؟\n مرغ یا تخم‌مرغ؟ زمانی‌که کاستلو در حال انجام پژوهش بود، نسبت‌دادن مشکلات روانی به فاکتورهای ژنتیکی فردی روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شد. اگر دلیل اصلی طبیعت بود، درنتیجه پخش سالانۀ کیسه‌ای پر از پول نشانه‌ها را درمان می‌کرد، ولی به بیماری بی‌توجه بود. اما اگر مشکلات روانی افراد نه علت بلکه پیامد فقر بود، آنگاه آن ۶۰۰۰ دلار می‌توانست واقعاً معجزه کند. کاستلو فهمید که سررسیدن کازینو، فرصتی یگانه فراهم آورده تا نوری بر این سؤال همیشگی بتاباند، زیرا یک‌چهارم کودکانِ پژوهش او از قبیلۀ چروکی بودند و بیش از نیمی از آن‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کردند.\n کاستلو همان‌گاه، اندک زمانی پس از افتتاح کازینو، متوجه پیشرفت‌های بزرگی در زندگی شرکت‌کنندگان شد. مشکلات رفتاری در میان کودکانی که از فقر بیرون کشیده شده بودند ۴۰ درصد کاهش یافت، که آن‌ها را در یک ردیف با هم‌سن‌وسال‌هایی قرار می‌داد که هرگز طعم فقر را نچشیده بودند. نرخ جرائم نوجوانی و همچنین استفاده از مواد مخدر و الکل در چروکی کاهش یافت، درحالی‌که نمرات مدرسۀ آن‌ها به‌نحو مشخصی پیشرفت کرد. کودکان چروکی اکنون در مدرسه با شرکت‌کنندگان غیرقبیله‌ای برابر بودند.\n اولین واکنش کاستلو، پس از دیدن داده‌ها، ناباوری بود. او بعدها گفت «انتظار این است که مداخلات اجتماعی اثر نسبتاً کمی داشته باشند. این یکی اثر بزرگی داشت». استاد کاستلو محاسبه کرد که ۴ هزار دلار اضافۀ سالانه، منجر به یک سال تحصیل اضافه تا سن ۲۱ سالگی می‌شد و شانس داشتن سابقۀ مجرمانه تا ۱۶ سالگی را ۲۲% کاهش می‌داد.\n ده سال پس از تأسیسِ کازینو، یافته‌های کاستلو نشان داد که کودکان هرچه در سن پایین‌تری از فقر بگریزند سلامت روانی‌شان در نوجوانی بیشتر است. کاستلو «کاهشی چشمگیر» در رفتار مجرمانه در میان جوان‌ترین گروه شرکت‌کنندگانش مشاهده کرد. درواقع، کودکان چروکی در پژوهش او اکنون بهتر از گروه کنترل رفتار می‌کردند.\n اما مهم‌ترین پیشرفت این بود که چگونه پول به والدین کمک کرد تا به‌واقع سرپرستی کنند. پیش از افتتاح کازینو والدین تابستان‌ها سخت کار می‌کردند اما اغلب در زمستان بیکار و دچار استرس بودند. درآمد جدید خانواده‌های چروکی را قادر ساخت تا پول کنار بگذارند و قبض‌ها را پیشاپیش بپردازند، والدینی که از فقر رهایی یافته بودند اکنون خبر می‌دادند که زمان بیشتری برای فرزندانشان دارند.\n\nکاستلو کشف کرد که بااین‌حال آن‌ها به‌هیچ‌وجه کم‌تر از قبل کار نمی‌کردند. پدر و مادرها به‌یکسان همان میزان ساعت‌هایی را کار می‌کردند که پیش از گشایش کازینو کار می‌کردند. ویکی بردلی، عضو قبیله، می‌گوید بیش‌ازهرچیز پول کمک کرد تا فشار از روی خانواده‌ها برداشته شود، درنتیجه نیرویی که آن‌ها صرف نگرانی دربارۀ پول می‌کردند اکنون برای پرداختن به بچه‌ها آزاد شده بود. بردلی توضیح می‌دهد که این «کمک می‌کند تا والدین سرپرستان بهتری باشند».\n پس چه چیز عامل مشکلات سلامت روانی در میان فقیران است؟ طبیعت یا فرهنگ؟ نتیجه‌گیری کاستلو این بود که هر دو، زیرا استرسِ فقر خطر ابتلای افراد به بیماری یا اختلال را به‌صورت ژنتیکی افزایش می‌دهد. اما نتیجۀ مهم‌تری نیز از این پژوهش به دست می‌آید.\n ژن‌ها را نمی‌توان کاری کرد. فقر را چرا.\n چرا فقرا کارهای احمقانه می‌کنند؟ جهانی بدون فقر می‌تواند قدیمی‌ترین آرمان‌شهری باشد که می‌شناسیم.\n اما هرکسی که این رؤیا را جدی بگیرد ناگزیر باید به چند سؤال سخت پاسخ دهد. چرا احتمال ارتکاب جرم در میان فقرا بیشتر است؟ چرا بیشتر در معرض چاقی مفرط هستند؟ چرا بیشتر الکل و مواد مخدر مصرف می‌کنند؟ خلاصه اینکه، چرا افراد فقیر این‌همه تصمیم‌های بد می‌گیرند؟\n بی‌رحمانه است؟ شاید، اما نگاهی به آمار بیندازید: فقرا بیشتر قرض می‌کنند و کمتر پس‌انداز؛ بیشتر سیگار می‌کشند و کم‌تر ورزش می‌کنند؛ بیشتر می‌نوشند و رژیم غذایی‌شان ناسالم‌تر است. اگر آموزش مدیریت پول ارائه شود، افراد فقیر آخرین کسانی هستند که ممکن است ثبت‌نام کنند. افراد فقیر، زمانی‌که به تبلیغ کاریابی پاسخ می‌دهند، اغلب بدترین تقاضانامه‌ها را می‌نویسند و برای مصاحبه‌ها لباسی را می‌پوشند که از دیگران نامناسب‌تر است.\n مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا، زمانی به فقر گفت «ضعف شخصیتی». هرچند بسیاری از سیاستمدارها این‌قدر تند نمی‌روند، این نظر که راه‌حل در درون خود فرد است آنچنان هم نظری شگفت‌انگیز نیست. از استرالیا تا انگلستان، و از سوئد تا ایالات متحده، ایده‌ای تثبیت‌شده وجود دارد: فقر چیزی است که افراد باید خود بر آن غلبه کنند. بله، دولت می‌تواند به آن‌ها سقلمه۱ بزند و با مشوق‌هایی به راه راست هدایتشان کند، با سیاست‌های مروج آگاهی، با مجازات‌ها، و مهم‌تر از همه با آموزش. درواقع، اگر چراغ جادویی افسانه‌ای در مبارزه با فقر وجود داشته باشد، همانا مدرک دیپلم است (یا حتی بهتر، مدرک دانشگاهی).\n اما آیا همه‌اش همین است؟\n اگر فقرا عملاً توان کمک به خود را نداشته باشند چه؟ اگر تمام مشوق‌ها، تمام اطلاعات و آموزش‌ها مصداق آب در هاون کوبیدن باشد چه؟ و اگر تمام آن سقلمه‌های با نیتِ خوب تنها وضع را بدتر کنند چه؟\n قدرت زمینه این‌ها سؤالات سختی‌اند اما، ازطرفی، کسی که آن‌ها را می‌پرسد هرکسی نیست: اِلدار شَفیر، روان‌شناس دانشگاه پرینستون است. او و سندیل مولایناتان، اقتصاددان هاروارد، به‌تازگی نظریۀ انقلابی جدیدی دربارۀ فقر منتشر کرده‌اند. لب کلام؟\n مسئله زمینه است، احمق!\n شفیر در آرزوهایش متواضع نیست. او به کم‌تر از تثبیت یک رشتۀ علمی کاملاً تازه راضی نمی‌شود: علم کمیابی. اما آیا همین حالا آن را نداریم؟ اقتصاد؟ زمانی‌که او را در هتلی در آمستردام دیدم، خندید و گفت «خیلی به ما این را می‌گویند. اما من به روان‌شناسیِ ’کمیابی‘ علاقه‌مندم، که دربارۀ آن به‌نحو عجیبی پژوهش کمی انجام شده است».\n برای اقتصاددان‌ها همه‌چیز حول محور کمیابی می‌گردد؛ به‌رغم همه‌چیز، حتی پولدارترین ولخرج‌ها هم نمی‌توانند همه‌چیز را بخرند. باوجوداین، ادراک کمیابی بدیهی نیست. بین یک برنامۀکاری خالی با یک روز کاری شلوغ تفاوتی احساس می‌شود. و این احساسْ احساسِ کوچک و بی‌آزاری نیست. کمیابی ذهن شما را اشغال می‌کند. افراد، زمانی‌که برداشتشان این است که چیزی کمیاب است، رفتارشان فرق می‌کند.\n مهم نیست که چه باش، می‌خواهد زمان بسیار کم، پول، رفاقت، یا غذا باشد؛ همۀ این‌ها به یک «ذهنیت کمیابی» یاری می‌رسانند. و این مزایایی دارد. افرادی که درکی از کمیابی را تجربه می‌کنند در مدیریت مشکلات کوتاه‌مدت خود خوب عمل می‌کنند. افراد فقیر توانایی باورنکردنی‌ای دارند -در کوتاه‌مدت- برای اینکه پول بخور و نمیری در بیاورند، همان‌طور که مدیرعاملانی که بیش‌ازحد کارکرده‌اند به‌زور قراردادها را به سرانجام می‌رسانند.\n نمی‌شود از فقر مرخصی گرفت علی‌رغم همۀ این‌ها، معایب «ذهنیت کمیابی» بر مزایای آن می‌چربد. کمیابی دایرۀ توجه شما را معطوف به فقدان بلافصل می‌کند. به جلسه‌ای که پنج دقیقۀ دیگر شروع می‌شود یا قبض‌هایی که باید تا فردا پرداخت شوند. چشم‌انداز بلندمدت از پنجره خارج می‌شود. شفیر توضیح می‌دهد که «کمیابی شما را تحلیل می‌برد. توانایی شما را برای توجه به سایر چیزهایی که برایتان مهم است کم‌تر می‌کند».\n این وضعیت را با کامپیوتر نویی مقایسه کنید که در آن واحد ده برنامه را هم‌زمان اجرا می‌کند. کند و کندتر می‌شود، خطا می‌کند و درنهایت هنگ می‌کند، نه به این دلیل که کامپیوتر بدی است، بلکه به این دلیل که در یک زمان کارهای زیادی باید انجام دهد. افراد فقیر مشکل مشابهی دارند. تصمیم‌های احمقانه‌ای که می‌گیرند به این خاطر نیست که احمق‌اند، بلکه ازآن‌روست که در زمینه‌ای زندگی می‌کنند که هرکس در آن قرار بگیرد، تصمیم‌های احمقانه می‌گیرد.\n سؤالاتی مثل شام را چکار کنم؟ و چطور این هفته را به آخر برسانم؟ ظرفیت ذهنی زیادی را اشغال می‌کنند. شفیر و مولایناتان به آن «پهنای باند ذهنی» می‌گویند. می‌نویسند «اگر می‌خواهید افراد فقیر را درک کنید، خودتان را تصور کنید که ذهنتان جای دیگری است. خویشتن‌داری مثل یک چالش است. حواستان پرت است و به‌آسانی پریشان می‌شوید. و این هر روز تکرار می‌شود». کمیابی -چه کمیابی زمان چه پول- این‌گونه منجر به تصمیم‌های نابخردانه می‌شود.\n اما تمایزی کلیدی وجود دارد میان افرادی که زندگی‌های شلوغ دارند و آن‌هایی که در فقر به سر می‌برند: نمی‌توان از فقر مرخصی گرفت.\n فقر شما را چقدر خنگ‌تر می‌کند؟ شفیر می‌گوید «تلاش‌های ما با چیزی بین ۱۳ تا ۱۴ نمرۀ آی‌کیو مطابق است. این قابل‌قیاس با یک شب بی‌خوابی یا اثرات الکلی بودن است». چشمگیر این است که می‌توانستیم همۀ این‌ها را ۳۰ سال پیش بفهمیم. شفیر و مولایناتان به چیزی به پیچیدگیِ اسکن‌های مغزی متکی نبودند. شفیر توضیح می‌دهد که «اقتصاددان‌ها سال‌هاست که دربارۀ فقر، و روان‌شناس‌ها سال‌هاست که دربارۀ محدودیت‌های شناختی پژوهش می‌کنند. ما فقط دو را با دو جمع زدیم».\n کل ماجرا چند سال پیش با مجموعه‌ای از آزمایش‌هایی آغاز شد که در یک فروشگاه معمولی آمریکایی انجام شد. خریداران را متوقف کرده و از آن‌ها می‌پرسیدند که اگر قرار بود برای تعمیر ماشین خود پول بدهند، چه می‌کردند؟ برخی با تعمیر ۱۵۰ دلاری و برخی با تعمیری که ۱۵۰۰ دلار خرج داشت مواجه شدند. آیا همه‌اش را یکجا می‌پرداختند، وام می‌گرفتند، اضافه‌کاری می‌کردند یا تعمیرات را به تعویق می‌انداختند؟\n درحالی‌که مراجعان فروشگاه درحال فکرکردن به آن بودند، در مجموعه‌ای از آزمون‌های شناختی شرکت کردند. در مورد تعمیرات کم‌هزینه‌تر، افراد با درآمد پایین نمره‌ای مشابه با افراد با درآمد بالا گرفتند. اما در مواجهه با تعمیر ۱۵۰۰ دلاری، افراد فقیر نمره‌ای به‌مراتب کمتر دریافت کردند. تنها فکرکردن به یک مصیبت اقتصادی کافی بود تا توانایی شناختی آن‌ها مختل شود.\n شفیر و پژوهشگران همکارش در نظرسنجی فروشگاه، تمام متغیرهای ممکن را مطابقت دادند، اما مؤلفه‌ای وجود داشت که نمی‌توانستند مشکل آن را حل کنند: افراد پولدار و فقیری که از آن‌ها سؤال می‌شد، مردم یکسانی نبودند. درحالت ایدئال، آن‌ها باید می‌توانستند نظرسنجی را با شرکت‌کنندگانی تکرار کنند که زمانی فقیر و زمانی دیگر پولدار باشند.\n شفیر چیزی را که دنبالش بود حدود ۸ هزار مایل دورتر در مناطق روستایی هند، ویلوپورام و تیرووانامالای یافت. شرایط بی‌نقص بود؛ داستان از این قرار بود که کشاورزان نی‌شکر آن منطقه ۶۰ درصد درآمد سالانه‌شان را یکجا، بلافاصله پس از برداشت، دریافت می‌کنند. یعنی بخشی از سال غنی‌اند و بخش دیگر، فقیر.\n خب آن‌ها در این آزمایش چه نتیجه‌ای گرفتند؟\n در زمانی‌که آن‌ها نسبتاً فقیر بودند، نمرۀ آن‌ها به‌صورت معناداری در آزمون‌های شناختی بدتر بود، نه به‌این‌دلیل که به‌نوعی افراد خنگ‌تری شده بودند -آن‌ها هنوز همان کشاورزان نی‌شکر هندی بودند-، بلکه فقط و فقط به این دلیل که پهنای باند ذهنی‌شان کاهش یافته بود.\n پول پخش‌کردن چطور عملاً باعث حفظ پول می‌شود؟ شفیر اشاره می‌کند که «مبارزه با فقر مزایای بزرگی دارد که تا کنون نسبت‌به آن‌ها کور بوده‌ایم». درواقع، پیشنهاد او این است که، علاوه‌بر اندازه‌گیری تولید ناخالص داخلی، شاید زمان آن فرا رسیده که همچنین پهنای باند ذهنی ناخالص داخلی را هم در نظر داشته باشیم. پهنای باند بیشتر مساوی است با فرزندپروری بهتر، سلامت بیشتر، کارمندان پربازده‌تر، و خلاصه هرچه فکرش را بکنی. شفیر پیش‌بینی می‌کند «مبارزه با کمیابی حتی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد».\n و این دقیقاً همان اتفاقی است که در جنوب کوهستان گریت اسموکی افتاد. رندال اِیکی، اقتصاددان دانشگاه لس‌آنجلس، محاسبه کرد که پول کازینوی توزیع‌شده میان کودکان چروکی نهایتاً از مخارج کاسته است. براساس تخمین‌های محافظه‌کارانۀ او، ازمیان‌بردن فقر، ازطریق کاهش جرم، استفاده از امکانات مراقبتی، و تکرار پایه‌های درسی عملاً باعث تولید پولی بیشتر از جمع تمام پرداختی‌های کازینو شده است.\n بنابراین چه می‌شود کرد؟\n شفیر و مولایناتان چند راه‌حل ممکن در آستین دارند: مثلاً کمک به دانش‌آموزان نیازمند در رابطه با کاغذبازی‌های کمک‌های مالی، یا تهیۀ جعبه‌های قرصی که برای یادآوری افراد برای مصرف داروهایشان، روشن می‌شوند. به این نوع راه‌حل «سقلمه» می‌گویند. سقلمه‌ها در میان سیاستمداران بسیار محبوب‌اند، بیشتر ازآن‌رو که تقریباً هیچ خرجی ندارند.\n اما، بی‌تعارف، یک سقلمه واقعاً چه توفیری دارد؟ سقلمه تجسد کامل زمانه‌ای است که در آن سیاست‌ها عمدتاً مشغول مبارزه با نشانه‌ها هستند. سقلمه‌ها ممکن است باعث شوند فقر ذره‌ای تحمل‌پذیرتر شود اما، وقتی از دور بنگرید، می‌بینید که دقیقاً هیچ‌چیز را حل نمی‌کنند. با بازگشت به تمثیل کامپیوتر، از شفیر می‌پرسم: وقتی به‌راحتی می‌شود مشکل را با نصب حافظۀ اضافی حل کرد، چرا با نرم‌افزارها ور برویم؟\n شفیر با نگاهی بی‌حالت پاسخ می‌دهد. می‌گوید «آها! منظورت پول پخش‌کردن است؟ قطعاً، خیلی هم عالی است»، و می‌خندد. «اما با در نظر گرفتن محدودیت‌های آشکار […] این نوع سیاست‌های چپ‌روانه‌ای که شما اینجا در آمستردام دارید، در ایالات متحده نمی‌شود حتی خوابش را دید».\n درست است، محوکردن فقر از ایالات متحده به برنامۀ بزرگی احتیاج دارد. براساس محاسبات اقتصاددانی به نام مت بروئینگ، ۱۷۵ میلیارد دلار خرج دارد. اما فقر از این هم گران‌تر است. پژوهشی در سال ۲۰۱۳ تخمین زد که هزینۀ فقر کودکان حدود ۵۰۰ میلیارد دلار در سال است. کودکانی که فقیر بزرگ می‌شوند در نهایت ۲ سال کم‌تر آموزش می‌بینند، سالانه ۴۵۰ ساعت کم‌تر کار می‌کنند، و خطر ابتلا به بیماری‌شان سه‌برابر آن‌هایی است که در خانواده‌های مرفه بزرگ شده‌اند.\n پژوهشگران می‌گویند سرمایه‌گذاری در امر آموزش واقعاً کمکی به این کودکان نمی‌کند. آن‌ها اول باید به بالای خط فقر برسند. فراتحلیل جدیدی از ۲۰۱ پژوهش دربارۀ تأثیر آموزش مالی به نتیجه‌گیری مشابهی رسید: چنین آموزشی تقریباً هیچ توفیری نمی‌کند. این به معنای آن نیست که هیچ‌کس چیزی یاد نمی‌گیرد، مسلماً فقرا می‌توانند کمی عاقل‌تر شوند. اما این کافی نیست. استاد شفیر می‌نالد که «مثل این است که به آدم‌ها شنا یاد بدهی و بعد پرتشان کنی وسط دریای طوفانی».\n می‌تواند چنین نباشد.\n ساموئل جانسون، ادیب انگلیسی، در سال ۱۷۸۲ گفت «فقر دشمنی بزرگ است برای شادی آدمی؛ فقر قطعاً آزادی را نابود می‌کند و برخی فضایل را غیرعملی و سایر آن‌ها را بسیار دشوار می‌سازد». برخلاف بسیاری از معاصرانش، او فهمید که فقر فقدان شخصیت نیست.\n فقدانِ پول است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nBregman, Rutger. Utopia for Realists: The Case for a Universal Income, Open Borders, and a 15-Hour Workweek. The Correspondent, 2016\n\nپی‌نوشت: • این مطلب را روتخر برگمان نوشته و در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «Why do the poor make such poor decisions» در وب‌سایت کارسپاندنت منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «چرا فقرا این‌قدر تصمیم‌های بد می‌گیرند؟» و ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است. •• روتخر برگمان (Rutger Bergman) نویسندۀ اهل هلندِ نشریۀ کارسپاندنت و یکی از جوان‌ترین متفکران حال حاضر اروپاست. او نویسندۀ کتاب آرمان‌شهر برای واقع‌بین‌ها: استدلالی برای درآمد پایه، مرزهای باز و هفتۀ کاری ۱۵ساعته (Utopia for Realists: The Case for a Universal Income, Open Borders, and a 15-Hour Workweek) است. ••• این متن برشی است از کتاب جدید روتخر برگمان، آرمان‌شهر برای واقع‌بین‌ها: استدلالی برای درآمد پایه، مرزهای باز و هفتۀ کاری ۱۵ساعته. الیزابت منتون و اریکا متن را به انگلیسی ترجمه کرده‌اند و تراویس ماشت آن را ویراسته است. [۱] Nudge: کنایه است از ترغیب و تشویق افراد فقیر به انجام بهتر امور [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833730.json b/train/413833730.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e2545ff9fab26a8c135dbb66d5eb868eca7cf020 --- /dev/null +++ b/train/413833730.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "«خانه» مکانی فیزیکی نیست، رؤیایی ذهنی است", + "subtitle": "بوی پخت‌وپز، خراشیدگیِ روی راه‌پله و خط‌های خودکار بچه‌هاست که خانه را می‌سازد", + "introduction": "خیلی از ما تا آخر عمر دنبال خانه‌ایم، حتی اگر از اجاره‌نشینی درآمده باشیم و مسکنی برای خودمان خریده باشیم. خانه مکانی که در آن زندگی می‌کنیم نیست، یعنی در واقع اصلاً مکان نیست. خانه چیزی است که با روح و احساس ما پیوند می‌خورد. احساس تعلق و در عین‌حال امنیت و آرامش. شاید خانۀ ایدئال چیزی مثل خوشبختی باشد. گذرا، مبهم و انتزاعی. حسی که لحظه‌ای سراغمان می‌آید و ناگهان پر می‌کشد و می‌رود.", + "content": "مگان داوم، لیترری هاب — در میان اصیل‌ترین رؤیاهای مشترک ما، گل سرسبدْ رؤیایی است که در آن ناگاه فضایی غریب را چون خانه‌ای آشنا می‌یابیم. این رؤیا معمولاً چنین است: در فضایی مسکونی هستیم که شاید مال خودمان باشد و شاید هم فضایی است که به طور توضیح‌ناپذیری، شکل جدیدی به خود گرفته («منزل مادربزرگم بود، اما نخست‌وزیر فرانسه هم آنجا زندگی می‌کرد!») و ناگهان اتفاقات تازه‌ای پیش می‌آید. ناگهان همان مکانْ ملحقات جدیدی پیدا می‌کند. اما دقیقاً جدید هم نیست. حسی وجود دارد که آن قسمت همیشه وجود داشته، اما به‌هرشکل از نگاه ما دور مانده است. گاهی فقط یک اتاق جدید وجود دارد، گاهی هم چندین اتاق. گاهی یک قسمت کناری کاملاً جدید هست، گاهی هم به یک گلخانه یا قسمت گسترده‌ای که قبلاً به نظرمان یک حیاط پشتی کوچک بوده می‌رسیم.\n بهت‌زده، مسحور. شاید حتی احساس بلاهت کنیم که قبلاً آن فضا را ندیده‌ایم. همچنین به گفتۀ روان‌شناسان و متخصصان رؤیا، منظرۀ تغییر را از سر می‌گذرانیم، یعنی شکوفاییِ پتانسیل‌های جدید. تفسیر مرسوم رؤیای اتاق اضافه این است که این اتاق نشانه یا یادآوریِ دوستانۀ تغییر اوضاع است. این اتاق نماد بخش‌هایی از وجودمان است که تاکنون غیرفعال مانده، اما به زودی ظهور می‌کند، اتفاقی که امیدواریم در جهت مثبتی صورت گیرد. اما خب، از کجا معلوم؟ رؤیای اتاق اضافه به ما می‌گوید دقیق‌تر نگاه کن. هندسۀ زندگی‌ات آن چیزی نیست که به نظر می‌رسد. ابعادی بیشتر از آنچه فکر می‌کردی وجود دارد. زوایا بازترند و ابعادْ بسیار بزرگ‌تر از آنچه فکرش را می‌کردی.\n نه اینکه هر روز در این باره بشنویم. اما ذهن انسان می‌تواند به طور فاجعه‌باری ظاهربین و فاقد تخیل‌ورزی باشد. احتمالاً رؤیایمان به پایان می‌رسد و فقط به این فکر می‌افتیم که ارزش ملکمان بالا رفته است. اما وقتی کامل بیدار می‌شویم می‌بینیم اتاق اضافه‌ای وجود ندارد. لحظه‌ای ناامید می‌شویم و سپس روز خود را شروع می‌کنیم و به زندگی عادیمان برمی‌گردیم. ما حرکاتمان را در رابطه با معماری‌ای سامان می‌دهیم که عیناً اطراف ماست. به دیگر عبارت، ما در فضاهایی زندگی می‌کنیم که تصمیم گرفته‌ایم به آن‌ها خانه بگوییم.\n یک چیز باید روشن شود. مسکن۱ با خانه۲ فرق دارد. خانه نوعی ایده و برساختی اجتماعی است، داستانی که دربارۀ کیستی‌مان به خود می‌گوییم و اینکه دوست داریم چه کس و چه چیزهایی را در نزدیک‌ترین فاصله به خودمان داشته باشیم. هیچ مکانی مثل خانه نیست چون خانه درواقع اصلاً یک مکان نیست. اما مسکن (یا آپارتمان، تریلر، کابین، قلعه، خرپشته، یورت) وجودی فیزیکی است. شاید آن را بتوان گوشت و استخوانِ خانه دانست، اما نمی‌تواند روح خانه را در بر گیرد. روح خانه از بوی پخت‌وپز و خراشیدگیِ روی راه‌پله و خط‌های خودکار روی دیوارها ساخته می‌شود که رشد قد بچه‌ها را در خود به یادگار دارد. این روح در طول زمان تکامل پیدا می‌کند. ضرب‌المثلی قدیمی می‌گوید «مسکن را می‌خری، اما خانه را خودت می‌سازی». ولی حقیقت این است که خانه را پرورش می‌دهید. می‌گذارید به میل خودش شکوفا شود. منتظرش می‌مانید. روزی که وارد ساختمان مسکونی جدیدی می‌شویم، بعید است خانه آنجا باشد. گاهی حتی تا وقتی از آن منزل اثاث‌کشی می‌کنیم هم خانه آنجا نیست. شاید باید خودمان را خوش‌شانس بدانیم اگر در طول عمرمان یک خانۀ واقعی بدست آوریم، همانطور که اگر به یک عشق واقعی برسیم، فرضاً خوش‌شانس هستیم.\n فیلیپ جانسونِ پست‌مدرنیست می‌گوید «کل معماری پناهگاه است. کل معماری‌های زیبا طراحی فضایی است که آدم‌ها را در خودش جا می‌دهد، نوازش می‌کند، تعالی می‌دهد یا به تحرک وا می‌دارد».\n اگر کل معماری‌ها صرف‌نظر از هدفشان حکم پناهگاه دارد، پس معماری‌ای که مقصودش پناهگاه است، باید نقطۀ اوج پناه‌دادن باشد. اگر یک فرودگاه یا کتابخانه می‌تواند نوازش کند، تعالی دهد یا برانگیزاند، آغوش یک ساختمان مسکونی باید هم عمیقاً صمیمی و هم به‌صورت خلسه‌باری از خودبی‌خودکننده و شاید حتی اروتیک باشد.\n\nمی‌خواهم کاملاً روراست باشم. من این را به‌عنوان کسی می‌نویسم که ساختمان‌های مسکونی شاید برایش کیفیتی تقریباً برانگیزاننده داشته باشند. می‌گویم «تقریباً» چون موج دیگری که از یک مسکن زیبا می‌گیرم چیزی شبیه به الوهیت است. یک ساختمان مسکونی بی‌نقص (منظورم ساختمانی محترم است، ساختمانی که با احترام طراحی شده، استوار بنا شده و از آن وقت منزلتش در آن حفظ شده است) یک‌جور کلیسای کوچک است. اما مسکنِ بی‌نقصْ تجسم مِیل نیز هست. چنین ساختمانی ممکن است بازدیدکنندگان را با میل و هوس وهم‌زده کند، می‌تواند آن‌ها را طوری مشوش کند که از دست کمتر انسانی برآید. منزلی که ابژۀ شهوت است می‌گوید «تو مرا می‌خواهی، اما هیچگاه دستت به من نمی‌رسد». می‌گوید «حتی اگر پولش را هم داشتی، باز هم دستت به من نمی‌رسید. حتی اگر مال کس دیگری نبودم هم دستت به من نمی‌رسید». علت این ماجرا آن است که مسکن هم مانندِ اکثر ابژه‌های شهوت، به محض اینکه به آن دست یابیم، کمال خود را از دست می‌دهد. وقتی به یک مسکن دست پیدا می‌کنید، یعنی همان لحظه‌ای که قرارداد را امضا می‌کنید، جادوی آن باطل می‌شود. یعنی می‌پذیرید که مسکنِ محل زندگیتان هرگز همان مسکنی نخواهد بود که با چنان ولعی میل آن را داشتید. یعنی قبولِ اینکه رؤیای آمریکایی خانه‌داری مشروط به پشت‌کردن به دیگر رؤیاهاست، مثلاً همان رؤیایی که در آن اتاق‌هایی در جاهای جدید ظاهر می‌شود.\n شاید به همین دلیل است که معماران اینچنین جذاب و حتی منبع الهام هستند. آن‌ها اگر اتاقی اضافه می‌خواهند، کافیست آن را ترسیم کنند. اگر خواهان پنجره‌ای بزرگ‌تر، راهرویی پهن‌تر یا کلاً طرحی نو هستند، قلمشان آن را محقق خواهد کرد. دست‌کم فانتزی افراد غیرمتخصص این است. تعجبی ندارد که بسیاری از قهرمان‌های ادبیات و سینما معمار هستند. این شغل به خصوص وقتی به دست مردان باشد، ظاهراً ترکیبی رضایت‌بخش از انواع جذابیت است. مرد معمار با حساسیت و ذوق هنری پشت میز طراحی خود می‌نشیند. مرد معمار در کنار چارچوب فولادی ساختمانی نیمه‌ساز بر بلندای زمین نشسته است، درحالیکه کلاهی آهنین بر سر و نقشه‌های ساختمان را لول‌کرده زیر بغل گرفته است. مرد معمار رو به آسمان به آفریدۀ خود می‌نگرد و بازتاب نور خورشید در شیشه و فولاد، صورتش را روشن می‌کند و شکوه و جلالِ کل آن منظره او را شگفت‌زده می‌کند، حال آنکه خودش هم به نوبۀ خود شکوهمند است.\n تقریباً همیشه مردانی در حال مأموریت وجود دارند. شغل آن‌ها فقط یک حرفه نیست، بلکه علاقه‌ایست که هم راهنمایشان است و هم تهدید به نابودیشان می‌کند. در رمان سرچشمه۳ اثر آین رند (که شاید نمونۀ اعلای افسون‌سازی معماری باشد)، شخصیت یک‌دنده و زمخت هاوارد رورک باعث می‌شود کارش به بیگاری در یک معدن ختم شود، چون حاضر نیست اصول زیبایی‌شناختی خود را زیرپا بگذارد. در رمان مورد سوخته۴ اثر گراهام گرین نیز قهرمان که معماری مشهور در دنیاست اما در وجود خودش احساس پوچی می‌کند، برای آرامش به اجتماعِ جزامی‌ها می‌گریزد. هالیوود هم ظاهراً ترجیح می‌دهد معمارانش را بیچاره و ماتم‌زده نشان دهد، حال چه به صورت پدران دوست‌داشتنی و همسرمرده‌ای نظیر شخصیت تام هنکس در «بی‌خواب در سیاتل۵» و شخصیت لیام نیسون در «درواقع عشق۶» (حتی معمار پدرسالار و خصوصاً غیرماتم‌زدۀ «بردی بانچ»۷ هم از نظر فنی پدری همسرمرده بود، نه؟) یا نامزدهایی هراسان از تعهد و شوهرهایی حسود و دیوث. در اکثر موارد، نگرش افراطی آن‌ها عمیقاً به نابودیشان منجر می‌شود. چرا وودی هارلسون که در «پیشنهاد بی‌شرمانه» نقشِ یک معمار گرفتار را بازی می‌کرد، به رابرت ردفورد اجازه داد به‌ازای یک میلیون دلار با همسرش بخوابد؟ چون برای ساختن خانۀ رویایی‌اش شدیداً زیر بار قرض رفته است.\n راهی بدتر از این برای سقوط وجود دارد؟\n به نظرم یکی از مشکلاتی که با پرسش «خانه کجاست؟» (و شاید بدتر از آن: «اهل کجایی؟») دارم، این است که پیچیدگی‌های افراد را نادیده می‌گیرد. همۀ ما یک زادگاه مشخص داریم (شاید به استثنای کسانی که در دریا یا در پرواز به دنیا می‌آیند)، اما بقیۀ ماجرا فقط بحث تفسیر است. سکونت‌گاه‌هایی که در آن‌ها بزرگ می‌شویم لزوماً حکم «خانه» ندارند. شهرهایی که در آن‌ها بزرگ می‌شویم همیشه حس شهرِ زادگاه را به ما نمی‌دهند، مکان‌هایی که در بزرگسالی در آن‌ها ساکن می‌شویم نیز همینطور. اطلاعات سرشماری حاکی از آن است که آمریکایی‌ها به طور متوسط در طول عمرشان یازده بار اثاث‌کشی می‌کنند. من خودم متأسفانه در طی سال‌ها حداقل در سی منزل و آپارتمان زندگی کرده‌ام. البته از این قضیه متأسف نیستم. هریک از آن‌ها به شیوۀ خود برایم هیجان‌انگیز بود. اما با وجود این هیجانات، فقط چندتا از آن‌ها حس «خانه» داشتند، اما حتی در آن‌ها هم حس موجود از آن نوعی بود که یک لحظه به شما دست می‌دهد و سپس پر می‌کشد. «خانه» هم مانند «شادی» (مفهوم انتزاعی دیگری که آمریکایی‌ها همیشه سعی می‌کنند آن را شسته‌رفته تعریف کنند) همیشه آنقدر گذرا به نظرم رسیده که ارزش صحبت‌کردن نداشته باشد. خانه هم مثل شادی وقتی به تورتان بخورد، فوق‌العاده است، اما نمی‌توانید دنبال آن بروید.\n اما مسکن را تا حد زیادی می‌توان دنبالش رفت. بی‌دلیل نیست که خرید مسکن یا آپارتمان را شکار می‌گویند. املاکْ ما را تبدیل به حیواناتی درنده می‌کنند. می‌توانیم به‌صورت آنلاین یا از خیابان دنبال یک مسکن بیفتیم. می‌توانیم حتی قبل از اینکه وارد خانه شویم، در مورد آن وسواس به خرج دهیم، بجنگیم، در ذهنمان وارد آن شویم و شروع به تخریب دیوارهایش نماییم. می‌توانیم یکشنبه‌ها به خانه‌های درباز برویم، گویی که به کلیسا رفته‌ایم. می‌توانیم بیست‌وچهارساعته برنامه‌های طراحی خانه را در تلویزیون تماشا کنیم. می‌توانیم به سایت‌های اینترنتی اطلاعات املاک معتاد شویم، طوری که انگار عکس‌ها و توضیحات آن‌ها نوعی پورنوگرافی است، که البته کاملاً هم هست.\n در اقتباس سینمایی از رمان سرچشمه، پاتریشیا نیل، در نقش دومینیک فرانکون، معشوقه و سپس همسر خشک‌رفتار و رنج‌دیدۀ هاوارد رورک می‌گوید «ای کاش هیچگاه ساختمانتان را ندیده بودم. همان چیزهایی ما را اسیر می‌کنند که آن‌ها را تحسین می‌کنیم یا می‌خواهیم».\n کاملاً روشن است که مسکن‌ها هرچند جزء اصلی‌ترین منابع حفاظت ما هستند، از بزرگ‌ترین اسیرکنندگان ما نیز به شمار می‌آیند. شاید بتوان گفت علت این امر آن است که به خاطر آن‌ها زیاد زیر بار قرض می‌رویم و زیاد بزرگشان می‌کنیم و خرت‌وپرت زیادی داخلشان می‌گذاریم. می‌توان گفت علت این است که همیشه نیازمند توجهمان هستند، همیشه تهدید به چکه یا شکاف و قرارگرفتن در معرض طوفان می‌کنند. مسکن‌ها پناهگاهند، اما بلایایی کمین‌گرفته نیز هستند. و ظالمانه‌تر از همه اینکه آن‌ها آینه‌اند، انعکاس خستگی‌ناپذیر و بی‌رحمِ بهترین و بدترین غرایزمان. برخلاف هرج‌ومرج و ناخوشایندی‌های دنیای بیرون که نمی‌توان خود را مسئول آن دانست، صحنۀ زیر سقفمان ساخت خودمان است. چهرۀ بی‌توجه ما (خرت و پرت، گرد و خاک، کشوی آشپزخانۀ پر از ریزه‌های ناشناس که بلای جان هر خانه‌ایست) نیز مانند چهرۀ مرتب و شسته‌ورفته، بخشی از ماست. مسکن‌های ما فقط مکان نمایش نیستند، بلکه مخفیگاه نیز هستند.\n اما خانه‌ها ناکجاهای باشکوه و دیوانه‌کننده‌اند. خانه‌ها همان چیزی هستند که در تمام طول عمر به دنبال آن‌ها می‌گردیم یا از آن‌ها گریزانیم یا هردو. آن‌ها محتوای رؤیایمان هستند، همان اتاق‌های اضافه‌ای که به محض بیداری ناپدید می‌شوند، همان پتانسیل‌های نامرئی که بدون اینکه بدانیم آن‌ها را تخریب می‌کنیم. خانه‌ها معماری ذهن ناخودآگاه هستند، فضایی که از لحاظ فیزیکی قابل سکونت نیست. خدا را شکر که هنوز افرادی هستند که خانه می‌سازند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nFriedman, Bernard. The American Idea of Home: Conversations about Architecture and Design. University of Texas Press, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مگان داوم نوشته است و در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۷ با عنوان «What Makes a House a Home» در وب‌سایت لیترری هاب منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان ««خانه» مکانی فیزیکی نیست، رؤیایی ذهنی است» و با ترجمه علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• مگان داوم (Meghan Daum) نویسندۀ چهار کتاب است که آخرینشان مجموعه‌ای از مقالات منتشرنشده به نام ناگفتنی‌ها و دیگر موضوعات بحث (The Unspeakable: And Other Subjects of Discussion) نام دارد. این کتاب در سال ۲۰۱۵ جایزۀ مرکز پن آمریکا برای کتاب خلاقانۀ غیرداستانی را به خود اختصاص داد. داوم همچنین ویراستار کتاب خودخواه، پوچ و خودشیفته: سخنان شانزده نویسنده در مورد تصمیم به بچه‌دارنشدن (Selfish, Shallow & Self-Absorbed: Sixteen Writers on the Decision Not To Have Kids) است. دیگر کتاب‌های او عبارتند از مجموعه‌مقالات جوانی بربادرفتۀ من (My Misspent Youth) و رمان گزارش کیفیت زندگی و زندگی فوق‌العاده می‌شد اگر در آن خانه زندگی می‌کردم: خاطرات (The Quality of Life Report, and Life Would Be Perfect If I Lived In That House, a memoir). ••• این مطلب برشی است از کتاب ایدۀ آمریکایی خانه: گفت‌وگوهایی در باب معماری و طراحی (The American Idea of Home: Conversations about Architecture and Design) نوشتۀ برنارد فریدمن. [۱] house [۲] home [۳] The Fountainhead [۴] A Burnt-Out Case [۵] Sleepless in Seattle [۶] Love Actually [۷] The Brady Bunch" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833731.json b/train/413833731.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4a7a41b08cd0c4d92e37b4cb26161c8da91a275a --- /dev/null +++ b/train/413833731.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "خوشبختی را در نیمۀ خالی لیوان بجویید", + "subtitle": "شاید مسیر درست برای رسیدن به رضایت خاطر از فهم درستِ شکست می‌گذرد", + "introduction": "مروجان مثبت‌اندیشی مدام زیر گوشمان می‌خوانند که نیمۀ پر لیوان را ببین، همه چیز درست خواهد شد. اما همه‌چیز درست نخواهد شد. مثبت‌اندیشان امید واهی می‌دهند. زندگی سخت است و قضایا آن‌طوری که دلمان می‌خواهد پیش نمی‌رود. بااین‌حال، نباید چیز دیگری را هم فراموش کرد: حتی وقتی اوضاع بد است، آنچه واقعاً اتفاق می‌افتد بهتر از چیزی است که فکر می‌کنیم. ازدست‌دادن یک رابطه بدبختمان نمی‌کند و ازدست‌دادن شغل مساوی مردن از گرسنگی نیست.", + "content": "الیور برکمن، گاردین — در مجتمع اداری-تجاریِ پیش‌پاافتاده‌ای بیرون شهر آن‌آربور در ایالت میشیگان یادبودی اندوهناک برای رؤیاهای بربادرفتۀ بشریت ساخته‌اند، گرچه این اندوه از ظاهر آن به نظر نمی‌آید. حتی هنگامی که وارد این مجتمع می‌شوید -که عموم مردم به‌ندرت چنین می‌کنند- مدتی طول می‌کشد تا چشمتان به آنچه می‌بینید عادت کند. مثل یک سوپرمارکت بسیار وسیع و سازمان‌یافته است؛ در امتداد هر راهرو قفسه‌های فلزی خاکستری رنگ، از هزاران بسته غذا و محصولات خانگی انباشته شده است. چیز عجیبی دربارۀ ویترین‌ها وجود دارد که به‌زودی دلیل آن را خواهید فهمید: اینکه برخلاف یک سوپرمارکت واقعی از هر جنسی تنها یک عدد وجود دارد و بسیاری از آن کالاها را به‌هیچ‌وجه در سوپرمارکت‌های واقعی پیدا نمی‌کنید: این‌ها اجناس شکست‌خورده‌اند، محصولاتی که پس از چند هفته یا چند ماه دیگر فروخته نمی‌شوند، زیرا تقریباً هیچ‌کس مایل به خرید آن‌ها نبوده. در کسب و کار طراحی صنعتی، این فروشگاه -که شرکتی به نام تحقیقات بازرگانی آمریکای شمالی جی.اف.کی آن را اداره می‌کند- نامی مستعار یافته است: موزۀ محصولات ناموفق.\nاین موزه گورستانِ کاپیتالیسم مصرفی است، سویۀ تاریکِ فرهنگِ بی‌اندازه خوش‌بین و موفقیت‌محورِ بازاریابیِ مدرن. یا اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بگوییم: تقریباً به‌طور قطع تنها جایی بر روی زمین که می‌توانید شامپوی ماست کلیرول را در کنار تیغ اصلاح مخصوص موهای چرب و تعدادی بطری خالی پپسی رژیمی برای صبحانه بیابید (تولید ۱۹۸۹؛ انقضا ۱۹۹۰). این موزهْ خانۀ آبجوهای کافئین‌داری است که تولید آن‌ها متوقف شده است؛ همچنین غذاهای نیمه‌آماده‌ای که نام کارخانۀ خمیردندان کولگیت روی آن‌ها زده شده است؛ قوطی‌های سوپ گرم که تمایل عجیبی به منفجرشدن توی صورت مصرف‌کننده داشتند؛ بسته‌های خنک‌کنندۀ دهان که باید از خط تولید خارج می‌شدند چون شبیه بسته‌های کوچک کوکائین بودند که فروشندگان خیابانی مواد مخدر در آمریکا پخش می‌کردند. این موزه همان جایی است که تخم‌مرغ‌های مخلوط‌شدۀ قابل استفاده در ماکروویو -تخم‌مرغ‌هایی که قبلاً هم زده شده‌اند و در یک لولۀ مقوایی با یک مکانیزم بالابرنده برای راحتی مصرف در ماشین فروخته می‌شوند- به‌سمت نابودی می‌روند.\nاصطلاحی ژاپنی وجود دارد که می‌گوید مونو نوآواره۱ که تقریباً به «ترحم‌برانگیزی اشیا» ترجمه می‌شود: این اصطلاح به نوعی افسردگیِ تلخ و شیرین در ناپایداری زندگی اشاره دارد: آن زیبایی‌ای که به شکوفه‌های گیلاس یا چهره‌های انسانی نسبت می‌دهیم، هردو نتیجۀ گذر گریزناپذیر زمان در زمین است. این جملات تنها قدری پیچ و تاب دادن به احساس مالک این موزه است: کارول شری، کارمند خوش‌لباس جی.اف.کی که به نگهداری بسته‌های شیرموز یا کلوچه‌های شانس برای سگ‌ها مشغول است. از نظر او هر جنس ناموفقی قصۀ تلخ خود را در نگاه طراحان، بازاریابان و فروشندگان آن دارد. او آگاه است که وام، قسط ماشین و تعطیلات خانوادگیِ بسیاری از مردم وابسته به موفقیت محصولاتی مانند شامپوی ماست بوده است.\nشری با اشاره به خوشبوکننده‌های دهان که شبیه مواد مخدر بودند می‌گوید «من واقعاً برای طراح این محصول متأسفم». سری تکان می‌دهد و می‌گوید «منظورم این است که من این فرد را ملاقات کرده‌ام. چرا او باید وقت خود را در خیابان‌ها صرف فروش مواد مخدر کرده باشد؟» «این‌ها افرادی هستند که صادقانه می‌خواهند نهایت تلاششان را بکنند ولی اتفاقات ناگواری پیش می‌آید».\nایجاد موزۀ محصولات ناموفق خود حاصل نوعی اتفاق بوده است، هرچند اتفاقی مبارک. خالق آن بازاریابی به نام رابرت مک‌مث بود که اکنون بازنشسته شده است. او صرفاً می‌خواست یک «کتابخانۀ مرجع» برای همۀ محصولات مصرفی و نه صرفاً محصولات ناموفق ایجاد کند. بنابراین در دهه ۱۹۶۰ آغاز به خرید و نگهداری یک نمونه از هر محصولی که می‌توانست بیابد کرد. چیزی نگذشت که مجبور شد مجموعۀ جمع‌آوری شده در دفتر خود در منطقه‌ای در بالای شهر نیویورک را به یک انبار انتقال دهد. بعدها جی.اف.کی همۀ این محصولات را از او خرید و آن‌ها را به میشیگان منتقل کرد. آنچه مک‌مث در نظر نگرفته بود حقیقتی چهار کلمه‌ای بود که حرفۀ او را توجیه می‌کرد: «بیشتر محصولات موفق نمی‌شوند». طبق برخی برآوردها احتمال شکست یک محصول تا ۹۰درصد است. مک‌مث با صِرف جمع‌آوری تصادفی محصولات جدید مطمئن شد که بخش زیادی از آن‌ها محصولات ناموفق‌اند.\nمطمئناً جالب‌ترین نکتۀ این موزه این است که باید در درجه اول یک کسب و کار زنده و پرسود باشد. ممکن است تصور کنید هر تولیدکنندۀ کالای مصرفی که لایق این نام باشد چنین مجموعۀ شخصی‌ای را خواهد داشت: منابعی که با دقت نگهداری می‌شوند تا به او کمک کنند اشتباهات رقبای خود را تکرار نکند. با این حال تعداد مدیرانی که هر هفته به خانۀ شری می‌آیند شاهدی بر نادر بودن این اتفاق است. طراحان محصولات چنان بر امیدهای بعدی خود برای موفقیت تمرکز کرده‌اند -و در نتیجه مایل به صَرف انرژی و زمان برای اندیشیدن درباره شکست‌های پیشین خود نیستند- که تنها مدت کوتاهی است که متوجه شده‌اند چقدر به دسترسی به مجموعۀ جی.اف.کی نیاز دارند. عجیب‌تر آنکه بسیاری از طراحانی که راهشان به این موزه افتاده است برای بررسی محصولاتی آمده‌اند که شرکت‌های خودشان تولید کرده و سپس کنار گذاشته‌اند. ظاهراً آن‌ها به قدری از داشتن کسب‌وکار ناموفق متنفرند که حتی فراموش کرده‌اند نمونه‌ای از محصولات خجالت‌آور خود را نگه دارند.\nشکست همه جا وجود دارد. مسئله تنها این است که بسیاری از اوقات نمی‌خواهیم با این واقعیت مواجه شویم.\nدر پس تمامی رویکردهای مدرن به خوشبختی و موفقیتْ فلسفۀ ساده‌ای وجود دارد و آن تمرکز بر خوب پیش رفتن امور است. اما از زمان نخستین فیلسوفان یونان و روم رویکرد مخالفی مطرح شده است: اینکه تلاش بی‌وقفۀ ما برای خوشحالی یا دستیابی به اهدافی معین دقیقاً همان چیزی است که ما را درمانده و از اهدافمان دور می‌کند. و این تلاش مدام ما برای حذف یا نادیده‌گرفتن امور منفی -مانند عدم اعتمادبه‌نفس، تردید، ناکامی، ناراحتی- خود موجب می‌شود تا احساس عدم اعتمادبه‌نفس، اضطراب، تردید یا ناشادبودن کنیم.\nبااین‌حال، چنین نتیجه‌گیری‌ای نباید ناراحت‌کننده باشد. در عوض این موضوع باید رویکرد دیگری را نشان دهد: یک «مسیر سلبی» برای رسیدن به خوشبختی مستلزم برگزیدن موضعی کاملاً متفاوت در قبالِ آن چیزهایی است که اکثر ما زندگی خود را صرف تلاش برای اجتناب از آن‌ها می‌کنیم. این مسیر مستلزم این است که بیاموزیم از تردید لذت ببریم، عدم اعتمادبه‌نفس را در آغوش بکشیم و با ناکامی خو بگیریم. برای اینکه واقعاً خوشحال باشیم باید بخواهیم که بیش از پیش احساسات منفی را تجربه کنیم، یا لااقل تلاش نکنیم کاملاً از آن‌ها دوری بجوییم.\nدر عالمِ خودیاری، واضح‌ترین بروز دل‌مشغولی ما به خوش‌بینیْ فنی است که به «تجسم مثبت»۲ معروف شده است: تصور کنید اوضاع خوب پیش خواهد رفت، و به احتمال زیاد چنین خواهد شد. درواقع شاید تمایل به نگاه به جنبۀ مثبت قضایا چنان با بقای انسان درهم تنیده بوده است که تکاملْ ما را به این سمت‌وسو برده است. دانشمند عصب‌شناس، تالی شاروت، در کتاب پیش‌داوریِ خوش‌بینی۳ شواهد روبه‌رشدی را گردآوری کرده که بر اساس آن احتمالاً یک ذهنِ دارای عملکرد عادی طوری ساخته شده که گویی احتمال وقوع چیزهایی که ممکن است خوب پیش بروند را بیشتر می‌داند از آنچه که در واقع رخ می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند آدم‌هایی که افسرده نیستند، نسبت‌به افسرده‌ها، غالباً درکی ناقص‌تر و بیش‌ازحد خوشبینانه از توانایی واقعی‌شان برای تأثیرگذاری بر اتفاقات دارند.\nبااین‌حال، فارغ از احساس ناامیدی‌ای که هنگام خوب پیش‌نرفتن کارها به ما دست می‌دهد، این چشم‌انداز مشکلاتی دارد. طی چند سال گذشته روان‌شناس آلمانی، گابریل اوتینگن و همکارانش مجموعه آزمایش‌هایی طراحی کرده‌اند تا حقیقت را دربارۀ «خیال‌پردازی‌های مثبت دربارۀ آینده» آشکار کنند. نتایج قابل توجه است: این تحقیقات نشان داده است که صَرف زمان و انرژی برای تمرکز بر اینکه امور چگونه پیش می‌روند در واقع انگیزۀ بسیاری از افراد را برای رسیدن به آن اهداف کاهش می‌دهد. برای مثال افرادی که در این آزمایش تشویق شده بودند تا در این باره بیندیشند که قرار است هفتۀ بسیار موفقی را در محل کارشان پشت سر بگذارند به موفقیت کمتری دست یافته‌اند. اوتینگن در یک آزمایش هوشمندانه آب بدن شرکت‌کنندگان را به آرامی کم می‌کند. سپس به تعدادی از آن‌ها تمرینی می‌دهد که مستلزم تجسم نوشیدن یک لیوان آب خنک و تازه است، درحالی‌که به مابقی تمرین دیگری داده می‌شود. کسانی که در تمرین تجسم شرکت داشتند کاهش قابل توجهی در میزان انرژی خود که از طریق فشار خونشان اندازه‌گیری می‌شد تجربه کردند. آن‌ها به‌جای اینکه آب بنوشند، با استراحت‌کردن به تجسم مثبت واکنش نشان دادند. به نظر می‌رسد آن‌ها به‌طور ناخودآگاه تصور موفقیت را با رسیدن به آن اشتباه گرفته‌اند.\nالبته این لزوماً به این معنا نیست که در مقابل بهتر است تجسم منفی را برگزینیم. بااین‌حال، این دقیقاً یکی از نتایجی است که رواقیون می‌گیرند، مکتبی فلسفی که ریشه در آتن دارد و مدتی کوتاه پس از مرگ ارسطو به وجود آمده است. این طرز تفکر درباره خوشبختی حدود پنج قرن بر تفکر غربی مسلط بود.\nاز نظر رواقی‌ها حالت ایدئال ذهن حالت آسوده‌خاطری است و نه خرسندیِ تحریک‌پذیری که به نظر می‌رسد متفکران مثبت‌اندیش هنگام استفاده از کلمۀ «خوشبختی» منظور دارند. دستیابی به این آسوده‌خاطری نه از طریق دنبال‌کردن تجربیات لذت‌بخش، بلکه از طریق پروردن نوعی بی‌تفاوتی آرام به شرایط فرد به دست می‌آید. رواقی‌ها می‌گفتند یکی از راه‌های انجام این کار روبه‌رو شدن با احساسات و تجربیات منفی است: یعنی اینکه به‌جای اجتناب از آن‌ها به‌دقت آن‌ها را بیازماییم.\nرواقی‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از ما با این توهم زندگی می‌کنیم که افراد، شرایط و اتفاقاتِ خاصی در کارند که ما را غمگین، مضطرب یا عصبانی می‌کنند. هنگامی که همکارتان، که پشت میز کناری می‌نشیند، با صحبت‌های بی‌وقفه‌اش آزارتان می‌دهد، طبیعتاً فرض می‌کنید این همکارتان است که موجب آزار شما شده؛ وقتی می‌فهمید یکی از بستگان نزدیکتان بیمار است و با او احساس همدردی می‌کنید، منطقی است که گمان کنید این بیماری منبع همدردی شما است. بااین‌حال رواقی‌ها می‌گویند اگر دقیق‌تر به تجربیاتتان بنگرید ناگزیر نتیجه خواهید گرفت که هیچ‌یک از این رویدادهای بیرونی فی‌نفسه «منفی» نیستند. درواقع هیچ‌چیز بیرون از ذهن خود شما نمی‌تواند کاملاً منفی یا مثبت دانسته شود: درواقع آنچه موجب رنجتان می‌شود باورهای شما دربارۀ اتفاقات است. همکار شما فی‌نفسه آزاردهنده نیست، مگر اینکه اعتقاد داشته باشید اتمامِ بدون وقفۀ کارتان هدف مهمی است. حتی بیماریِ یکی از آشنایانتان نیز تنها در سایۀ این باورتان بد است که خوب است آشنایتان بیمار نباشد. به‌هرحال میلیون‌ها انسان هر روز بیمار می‌شوند؛ ما هیچ احساسی دربارۀ بسیاری از آن‌ها نداریم و درنتیجه اندوهگین نیز نمی‌شویم.\nاین موضوع می‌تواند استدلالی برای متفکران مثبت‌اندیش باشد تا تلاش کنند باورهای استرس‌زای شما را با باورهای خوش‌بینانه‌تری جایگزین کنند. اما هنگامی که بحث تفکر دربارۀ آینده می‌شود توصیۀ رواقی‌هایی مانند سنکا اغلب این است که فعالانه به بدترین سناریوها بپردازیم و چشم در چشم به آن‌ها خیره شویم. خوش‌بینی مدام هنگامی که کارها خوب پیش نمی‌روند منجر به صدمۀ بیشتری می‌شود (و کارها نیز خوب پیش نخواهند رفت)، اما تصور بدترین اتفاق‌ها مزایایی دارد. روان‌شناسان مدت‌هاست روی این موضوع توافق دارند که یکی از بزرگ‌ترین دشمنان خوشبختی انسان «سازگاری لذت‌جویانه» است: مسیر پیش‌بینی‌پذیر و خسته‌کننده‌ای که در آن هر منبع لذت جدیدی که کسب می‌کنیم، چه منبعی کوچک مانند یک ابزار الکترونیکی باشد و چه منبعی بزرگ مانند ازدواج، به‌سرعت وارد متن زندگی ما می‌شود؛ یعنی به آن‌ها عادت می‌کنیم و این خود مانع از کسب لذت بیشتر می‌شود. نتیجه آنکه پس از آن به‌طور منظم به خودتان یادآوری می‌کنید که ممکن است هریک از چیزهایی که اکنون از آن‌ها لذت می‌برید را از دست بدهید و این موضوع اثر سازگاری را معکوس می‌کند. اندیشیدن دربارۀ امکانِ ازدست‌دادن چیزی که برایتان ارزشمند است آن را از حاشیۀ زندگی‌تان به مرکز آورده و این می‌تواند موجب لذت دوباره شود.\nدومین فایدۀ این نوع تفکر منفی که قدرتمندتر از اولی هم هست این است که این نوع اندیشه‌ها پادزهری برای اضطراب است. راه‌هایی که معمولاً برای تسکین نگرانی‌هایمان دنبال می‌کنیم را در نظر بگیرید: ما با متقاعدکردن خودمان به اینکه نهایتاً همه‌چیز درست خواهد شد به خودمان اطمینان خاطر می‌بخشیم. اما اطمینان خاطر شمشیری دولبه است. در کوتاه‌مدت می‌تواند فوق‌العاده باشد، اما مانند همۀ انواع خوش‌بینی مستلزم نگهداری دائمی است: به دوستی که در معرض اضطراب قرار دارد اطمینان خاطر دهید و اغلب متوجه خواهید شد که چند روز بعد برای کسب اطمینان خاطرِ بیشتر نزدتان خواهد آمد. بدتر آنکه اطمینان خاطردادن در واقع می‌تواند موجب اضطراب بیشتری شود: هنگامی که به دوستتان اطمینان خاطر می‌دهید بدترین سناریویی که نگرانش است اتفاق نخواهد افتاد، تعمداً این باور را در او تقویت می‌کنید که این اتفاقِ فاجعه‌بار رخ خواهد داد. بنابراین صرفاً اضطراب او را بیشتر می‌کنید، نه اینکه آن را از بین ببرید.\nرواقی‌ها متذکر می‌شوند که اغلب همه‌چیز به بهترین نحو رخ نمی‌دهد. اما این موضوع نیز حقیقت دارد که حتی هنگامی که قضایا خوب پیش نمی‌روند هم اغلب بهتر از آن چیزی هستند که از آن می‌ترسیم. بسیار بعید است که ازدست‌دادن شغلتان منجر به سوءتغذیه و مرگتان شود؛ ازدست‌دادن یک رابطه هم موجب بدبختی شما نخواهد شد. این ترس‌ها بر پایۀ قضاوت‌های نادرست دربارۀ آینده است. آلبرت اِلیس، روان‌شناسی که تحت‌تأثیر رواقی‌هاست، می‌گوید بدترین چیز دربارۀ هر اتفاقی در آینده «معمولاً باور اغراق‌شدۀ شما دربارۀ جنبه‌های ترسناک آن» است. مدتی را صَرف تصور روشن این موضوع کنید که دقیقاً در واقعیت چه اتفاقات ناگواری ممکن است رخ بدهد. اغلب با این کار می‌توانید ترس‌های عمیق و گنگ خود را به ترس‌های محدود و قابل‌کنترل‌تری تبدیل کنید. خوشبختیِ حاصل از تفکر مثبت زودگذر و شکننده است؛ تجسم منفی موجب آرامش قابل‌اعتمادتری می‌شود.\nاگر به موزۀ محصولات ناموفق بازگردیم تصور این موضوع دشوار نخواهد بود که چگونه دیگر جنبۀ منفی فرهنگ تفکر مثبت -نفرت از مقابله با ناکامی- می‌تواند مسئول وجود بسیاری از محصولاتی باشد که در این قفسه‌ها جای گرفته‌اند. احتمالاً برای تولید هریک از این محصولات مجموعه جلساتی ترتیب داده شده که هیچ‌کس در هیچ‌یک از آن‌ها نمی‌دانسته این محصول محکوم به شکست است. شاید هیچ‌کس نمی‌خواسته به ناکامی بیندیشد؛ شاید هم کسی به این موضوع اندیشیده اما نخواسته آن را در جلسه مطرح کند. حتی اگر کسانی متوجه این موضوع شده باشند، بازاریابان به‌خاطر انگیزه‌های لجوجانه‌ای که دارند پول بیشتری خرج امور بیهوده خواهند کرد: آن‌ها با این کار می‌توانند محصولی را به بازار قالب کرده و بدین وسیله شأن خود را حفظ کنند. با گذشت زمان این حقیقت آشکار می‌شود که طراحان اصلی به سمت محصولات و شرکت‌های دیگر رفته‌اند. انرژی اندکی صَرف کشف اشتباهات می‌شود؛ هرکسی که درگیر این موضوع است، شاید بدون آنکه بداند چه می‌کند، با دیگران هم‌پیمان می‌شود تا دیگر هرگز دراین‌باره چیزی نگویند.\nمشکل دیگرِ عدم تمایل ما به اندیشیدن به ناکامی یا تحلیل آن -چه ناکامی خودمان باشد و چه ناکامی دیگران- این است که منجر به تصویر مخدوشی از دلایل موفقیت می‌شود. کتاب‌فروشی‌ها مملو از خودزندگینامه‌هایی مانند کتابی است که فلیکس دنیس، ناشر میلیاردر، تحت عنوان چگونه ثروتمند شویم: عصارۀ عقل یکی از ثروتمندترین کارآفرینان خودساختۀ بریتانیا۴ منتشر کرده است. کتابی جذاب برای مطالعه که پیامی مشابه به دیگران انتقال می‌دهد: اینکه چیزی که برای رسیدن به ثروت به آن نیاز دارید سرسختی و تمایل به خطرکردن است. اما تحقیقی که نظریه‌پرداز مدیریت دانشگاه آکسفورد، جرکر دنرل، انجام داده است نشان می‌دهد که این‌ها ویژگی‌های انسان‌های به‌شدت ناموفق نیز می‌تواند باشند. تنها مسئله اینجاست که انسان‌های ناموفق کتابی نمی‌نویسند. شما به‌ندرت زندگی‌نامۀ خودنوشت افرادی را می‌بینید که خطر کرده اما موفق نشده‌اند.\nخوشبختانه پروردن رویکرد سالم‌تری به ناکامی می‌تواند آسان‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنید. تحقیق روان‌شناس دانشگاه استنفورد، کارول دوک، نشان می‌دهد تجربیات ما از ناکامی به‌شدت متأثر از باورهایی است که دربارۀ ماهیت استعداد و توانایی داریم -و اینکه کاملاً می‌توانیم خودمان را به‌سمت نگرش بهتری پیش ببریم. به نظر دوک هر یک از ما بسته به «دیدگاه ضمنی» -یا موضع ناگفتۀ- خود می‌توانیم در یک سر طیف دربارۀ اینکه استعداد چیست و از کجا ناشی می‌شود قرار بگیریم. فرض کسانی که «نظریۀ تثبیت‌شده»۵ دارند این است که استعداد امری درونی است؛ در مقابل، کسانی که دارای یک «نظریۀ رشدیابنده»۶ هستند باور دارند که استعداد از طریق چالش و تلاش بسیار حاصل می‌شود. اگر شما از آن نوع افرادی هستید که به‌شدت تلاش می‌کنید تا ناکامی را تجربه نکنید، احتمالاً در انتهای طیف دوک و نزدیک به افرادی هستید که نظریۀ «تثبیت‌شده» را باور دارند. افراد دارای نظریۀ تثبیت‌شده چالش‌ها را موقعیت‌هایی می‌دانند که از آن‌ها می‌خواهند تا توانایی‌های ذاتی‌شان را بروز دهند و درنتیجه ناکامی در نظر این دسته از افراد بسیار وحشتناک است: ناکامی برای آن‌ها نشانۀ این است که تلاش کرده‌اند نشان دهند چقدر خوب هستند اما موفق نشده‌اند. مثال رایج این موضوع ستارۀ ورزشیِ جوانی است که تشویق شده است تا خود را دارای نوعی استعداد «طبیعی» بداند، اما نتوانسته تمرینات لازم را انجام دهد تا بفهمد چه توانایی‌هایی دارد. اگر استعداد ذاتی باشد، استدلال ضمنی او صحیح خواهد بود، پس چرا خودمان را [با تمرین] به زحمت بیندازیم؟\nاما افرادی که نظریۀ رشدیابنده دارند متفاوت‌اند. ازآنجاکه آن‌ها توانایی‌ها را حاصل حل مسائل می‌دانند، تجربۀ ناکامی برایشان معنای کاملاً متفاوتی دارد: روشن است که آن‌ها توانایی‌های خود را به‌اندازۀ محدودیت‌های فعلی‌شان به کار می‌گیرند. اگر چنین نمی‌کردند موفق نمی‌شدند. قیاس مناسب در اینجا مربوط به اضافه‌کردن وزن است: عضلات به واسطۀ فشارآوردن به آن‌ها در محدودۀ ظرفیت کنونی‌شان رشد می‌کنند، یعنی هنگامی که بافت‌ها از هم گسیخته و دوباره جوش می‌خورند. «آموزش ناکامی» در میان وزنه‌برداران به معنای پذیرش ناکامی نیست بلکه یک استراتژی است.\nخوشبختانه مطالعات دوک نشان می‌دهد که ما محکوم به داشتن یک ذهنیت خاص در طول زندگی نیستیم. برخی از افراد، به صرفِ آشناشدن با تمایز میان نظریۀ تثبیت‌شده و رشدیابنده، موفق به تغییر نگرش خود می‌شوند. به‌عنوان یک راه چاره ارزش دارد دفعۀ دیگر که دچار ناکامی می‌شوید این تمایز را به یاد آورید: دفعۀ بعد که در امتحانی رد شدید یا در یک موقعیت اجتماعی رفتار درستی از خود نشان ندادید، این را در نظر بگیرید که تنها دلیل آن این است که در حال فشارآوردن به محدودیت‌های کنونی‌تان هستید. دوک می‌گوید اگر می‌خواهید نگاهی رشدیابنده را در کودکانتان تشویق کنید، مراقب باشید که آن‌ها را به‌خاطر تلاش‌هایشان تحسین کنید و نه به‌خاطر هوششان: تمرکز بر روی هوش ممکن است ذهنیت تثبیت‌شده را تشدید کند و موجب شود که در آینده و در مواجهه با ناکامی کمتر تمایل به خطرکردن داشته باشند. ذهنیت رشدیابنده ذهنیتی است که بیشتر امکان دارد به یک موفقیت پایدار منتهی شود. اما نکتۀ مهم‌تر این است که داشتن نگرشی رشدیابنده راه بهتری برای زندگی‌کردن است، چه منجر به موفقیت چشم‌گیری بشود چه نشود. این یک پیشنهاد عالی است که تنها پیش‌شرط آن تمایل جدی به شکست است.\nآموزگاران آموزه‌های مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی نمی‌توانند این موضوع را هضم کنند که خوشبختی می‌تواند در به‌آغوش‌کشیدن شکست به‌مثابۀ شکست نهفته باشد، نه صرفاً در یک‌سری فن برای دستیابی به موفقیت. اما چنان‌که ناتالی گلدنبرگ، نویسنده‌ای که تحت‌تأثیر تعالیم ذن است، استدلال می‌کند نوعی گشودگی و صداقت در شکست وجود دارد، نوعی مواجهۀ زمینی با واقعیت که به نظر می‌رسد در بلندترین قله‌های موفقیت نیز یافت نمی‌شود. کمال‌گرایی یکی از ویژگی‌هایی است که بسیاری از افراد پنهانی و یا نه‌چندان پنهانی مفتخر به داشتنش هستند، چراکه تقریباً شبیهِ یک نقطه‌ضعف شخصیتی نیست. بااین‌حال درنهایت کمال‌گرایی نوعی تلاش ناشی از ترس برای اجتناب از تجربۀ ناکامی به هر قیمتی است. کمال‌گرایی درنهایت روشی خسته‌کننده است و مداوماً استرس‌زا: محققان دریافته‌اند که ارتباط بیشتری میان کمال‌گرایی و خودکشی وجود دارد تا میان ناامیدی و خودکشی. برای پذیرش کامل تجربۀ ناکامی و نه صِرف تحمل آن به‌عنوان مسیری برای رسیدن به خشنودی، باید این مفهوم را که هرگز نباید گام اشتباهی برداریم کنار گذاشته و آرام بگیریم.\n• نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را الیور برکمن نوشته است و در تاریخ ۱۵ جولای ۲۰۱۲ با عنوان «Happiness is a glass half empty» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۹۶ آن را با عنوان «خوشبختی را در نیمۀ خالی لیوان بجویید» و ترجمۀ حمیدرضا محمدی منتشر کرده است.\n•• الیور برکمن (Oliver Burkeman) نویسنده‌ای ساکن نیویورک است که در گاردین می‌نویسد. پادزهر: خوشبختی برای کسانی که تحمل مثبت‌اندیشی را ندارند (The Antidote: Happiness for People Who Can’t Stand Positive Thinking) از آثار اوست.\n[۱] Mono no aware\n[۲] positive visualisation\n[۳] The Optimism Bias\n[۴] How To Get Rich: The Distilled Wisdom Of One Of Britain’s Wealthiest Self-made Entrepreneurs\n[۵] Fixed theory\n[۶] Incremental theory\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833732.json b/train/413833732.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3d77ccbc9ac7dbef13847d612afcdb64e8bfc80b --- /dev/null +++ b/train/413833732.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "حقیقت را دوست داریم، اما دروغ را بیشتر", + "subtitle": "دروغ‌ها به‌شکل خاصی به ذهنمان وارد می‌شوند و شاید تا ابد در همان جا بمانند", + "introduction": "دروغ اگر دروغ باشد، فوراً در کنج ذهن شنونده جا خوش می‌کند. پس از چند لحظه، چند روز، یا حتی چند سال، نوبت به این می‌رسد که فرد بیچاره ترمزدستی را بکشد و دربارۀ درستی باور خود کمی بیندیشد. روان‌شناسانِ بسیاری در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال این توقف و اندیشیدن خیلی کم است. کافی است دروغی بشنویم و رسانه‌ها هم چندبار در گوشمان زمزمه‌اش کنند تا درعمل تمام راه‌های نجات از آن دروغ بر رویمان بسته شود.", + "content": "ماریا کانیکووا، پولیتیکو — طی دهه‌ها، پژوهشگران با ماهیت دروغ دست‌وپنجه نرم کرده‌اند: چگونه به وجود می‌آید؟ چه تأثیری بر مغزمان می‌گذارد؟ آیا می‌توانیم با آن مبارزه کنیم؟ پاسخ این سؤالات چندان امیدوارکننده نیست. مبارزه با دروغ‌ها طاقت‌فرساست. دروغ‌ها اثراتی مخرب دارند و شاید بدتر از همه اینکه اگر محتوایشان در تلقی مردم از خودشان به‌خوبی طنین‌انداز شود، اصلاح آن‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود.\n وقتی یک دروغ به مغزتان می‌رسد، چه اتفاقی می‌افتد؟ مدلی را که حالا معیار محسوب می‌شود اولین بار روان‌شناس دانشگاه هاروارد، دنیل گیلبرت، بیش از ۲۰ سال پیش ارائه کرد. گیلبرت استدلال می‌کند که افراد دنیا را در دو گام می‌بینند. ابتدا لحظه‌ای کوتاه، دروغ را به عنوان حقیقت می‌پذیریم؛ به منظور درک چیزی، اول باید آن را قبول کنیم. مثلاً اگر کسی (فرضاً) به ما بگوید در شمارش آرای ریاست جمهوری در ویرجینیا تقلب شده، باید لحظه‌ای بپذیریم که این تقلب واقعاً اتفاق افتاده است. آن وقت است که گام دوم را برمی‌داریم: یا فرایند تصدیق ذهنی را کامل می‌کنیم (بله، تقلب!) یا آن را رد می‌نماییم (چی؟ امکان نداره). گام اول بخشی طبیعی از تفکر است که خودکار و بدون هیچ‌گونه تلاش صورت می‌گیرد، اما متأسفانه گام دوم می‌تواند به‌آسانی دچار اختلال گردد. گام دوم نیازمند تلاش است: باید به‌طور فعال انتخاب کنیم که هر سخن را بپذیریم یا رد کنیم. در برخی شرایط، این راستی‌آزمایی رخ نمی‌دهد. به گفتۀ گیلبرت، ذهن انسان «وقتی با کمبود زمان، انرژی یا شواهد قاطع روبه‌رو می‌شود، ممکن است نتواند مفاهیمی را که در مرحلۀ دریافت به صورت غیرداوطلبانه پذیرفته رد کند».\n مغز ما به‌خصوص زمانی در مواجهه با دروغ دچار ضعف است که دروغ‌ها نه تکی، بلکه رگباری به گوش ما می‌رسند. وقتی ما با سخنان غلط بمباران می‌شویم، مغزمان چنان به کار واداشته می‌شود که دیگر نمی‌تواند همه چیز را الک کند. این را «بار شناختی»۱ می‌گویند، یعنی زمانی که منابع شناختی محدود ما تحت فشار قرار می‌گیرد. حرف‌ها هر قدر هم غیرعملی باشند، تعداد زیادی از آن‌ها را بگویید و ببینید مردم چقدر خوب برخی از آن‌ها را جذب و باور می‌کنند. بالاخره کار به جایی می‌رسد که بدون اینکه خودمان متوجه شویم، مغزمان دست از تلاش برای فهمیدن اینکه چه چیز درست است برمی‌دارد.\n تکرار مداوم یک دروغ خاص (نه‌فقط رگباری دَرهم) بالاخره آن را به‌عنوان حقیقت در ذهنمان رقم می‌زند. این اثر را «حقیقت موهوم»۲ می‌نامند که اولین بار در دهۀ ۱۹۷۰ کشف شد و اخیراً با رشد اخبار دروغ نمود یافته است. در اولین نمود این پدیده، گروهی از روان‌شناسان از افراد خواستند تا، سه بار در طی دوره‌ای دوهفته‌ای، یک‌سری سخنان را به‌عنوان درست یا غلط ارزیابی کنند. برخی سخنان فقط یک بار پدیدار شد و برخی دیگر تکرار شد. احتمال اینکه سخنان تکراری، صرف‌نظر از صحت و سقمشان در بار دوم و سوم حقیقت ارزیابی شوند بسیار بیشتر از سخنانی بود که یک بار گفته می‌شد. اگر دروغی خاص را بارها و بارها تکرار کنید، این باور کم‌کم در مغز مردم نفوذ می‌کند.\n اما خبری واقعاً بد برای تمام کسانی که امید دارند با ادعاهای غلط مقابله کنند: هر نوع تکرار دروغ، حتی برای رد آن، فقط دروغ را تقویت می‌کند. مثلاً اگر بگویید «درست نیست که تقلب رخ داده است» یا سعی کنید این ادعا را با شواهد رد کنید، خیلی وقت‌ها مخالف آنچه می‌خواهید اتفاق می‌افتد. بعداً وقتی مغز می‌خواهد این اطلاعات را به یاد آورد، بخش اول جمله معمولاً گم شده و فقط بخش دوم باقی می‌ماند. در پژوهشی در سال ۲۰۰۲، کالین سیفرت، روان‌شناس دانشگاه میشیگان دریافت که حتی اطلاعات تکذیب‌شده (که قبول داریم تکذیب شده‌اند) هم ممکن است همچنان بر قضاوت‌ها و تصمیماتمان تأثیر بگذارد. مثلاً در یک آتش‌سوزی، حتی زمانی که به مردم گفتند عامل آتشْ رنگ و سیلندرهای گازِ باقی‌مانده در کمد نبوده، آن‌ها همچنان از این اطلاعات استفاده کردند (مثلاً می‌گفتند که علت شدت زیاد آتش مواد فرار بوده است)، درحالی‌که اصلاحیۀ این اطلاعات را هم قبول کرده‌اند. وقتی تناقض پاسخ‌هایشان به آن‌ها گوشزد می‌شد، چیزهایی می‌گفتند نظیر اینکه «ابتدا سیلندرها و قوطی‌ها در کمد بوده‌اند، اما سپس آن‌ها را برداشته‌اند»؛ این کار باعث ایجاد یک فکت جدید می‌شود که تبیین می‌کند چرا آن‌ها همچنان به اطلاعات غلط اتکا می‌کنند.\n در سیاست، اطلاعات غلط قدرت خاصی دارد. اگر اطلاعات غلط با باورهای ازپیش‌موجود همخوانی داشته باشد (که معمولاً در استدلال‌های جانبدارانه به همین شکل است)، آنگاه تلاش برای رد آن اثری عکس دارد و باعث می‌شود که آن اطلاعات عمیق‌تر در ذهن فرد ریشه بدواند. وقتی یک سیاست‌مدار بتواند حس خشم اخلاقی را برانگیزد، حقیقت دیگر اهمیتی نخواهد داشت. مردم با احساساتشان همراه می‌شوند، از نهضت حمایت می‌کنند و در هویت گروهیِ مرکزیِ خود سنگر می‌گیرند. حقیقت امر دیگر واقعاً هیچ اهمیتی نخواهد داشت.\n برندِن نایهان پژوهشگر علوم سیاسی در دانشگاه دارت‌موث است، که به مطالعۀ باورهای غلط می‌پردازد. او دریافته که وقتی اطلاعات غلط ماهیتی سیاسی داشته و بخشی از هویت سیاسی‌مان می‌شود، اصلاح دروغ‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود. مثلاً مردم مقاله‌ای خوانده بودند که با سخن جرج بوش آغاز می‌شد، مبنی بر اینکه عراق ممکن است به شبکه‌های تروریستی سلاح بدهد. همین مقاله در قسمت‌های بعد نوشته بود که عراق در زمان حملۀ آمریکا اصلاً سلاح کشتار جمعی نداشته است. اما این سوءبرداشت اولیه در میان جمهوری‌خواهان باقی ماند و حتی خیلی وقت‌ها هم بر آن تأکید هم داشتند. آن‌ها، در مواجهه با هجمه‌ای فرضی به هویتشان، ذهنیتشان را تغییر ندادند تا حقیقت را بپذیرند: بلکه متعجباً بر همان دیدگاه‌هایی که غلط‌بودن آن‌ها نشان داده شده بود بیش از پیش پافشاری می‌کنند.\n در رابطه با ترامپ، نایهان اذعان می‌کند که ادعاهای مرتبط با ملی‌گرایی قومیتی (مثلاً ترامپ در اولین کمپین خود اعلام کرده بود که مکزیک افراد «متجاوز به عنف» را به این سوی مرز می‌فرستد) بر هستۀ هویت ما به‌عنوان انسان می‌نشیند و «ممکن است باعث شود افراد تمایل یا توانایی چندانی برای ارزیابی تجربی سخن نداشته باشند». اگر شما همین الآن باور دارید که مهاجران فرصت‌های شغلی‌تان را در خطر می‌اندازند، از کجا معلوم که پاکدامنی دخترانتان هم در خطر نباشد؟ یا به بیان استیون پینکر، روان‌شناس دانشگاه هاروارد، وقتی ترامپ این رابطۀ احساسی را برقرار می‌کند، «او هر چه می‌خواهد می‌گوید و آن‌ها به دنبالش راه می‌افتند».\n پس برای اصلاح باورهای غلط و سوءبرداشت‌های سیاسی باید چکار کنیم؟ در اینجا هم متأسفانه خبرهای چندان نویدبخشی نداریم. مقاله‌ای در سال ۲۰۱۳ را در نظر بگیرید که، به‌طور خاص، در پی اصلاح سوءبرداشت‌های سیاسی بود. در این پژوهش، از گروهی از افراد پرسیدند که تا چه حد از چند سیاست مشخص دولتی اطلاع دارند. بعد از سؤالات، همۀ شرکت‌کنندگان مقاله‌ای خبری را خواندند که مخصوص این پژوهش نوشته شده بود و سیاست مورد نظر را شرح می‌داد. سپس هر شرکت‌کننده اصلاحیه‌ای بر این مقاله مشاهده کرد که می‌گفت این مقاله تعدادی اشتباه عینی داشته و این اشتباهات را توضیح می‌داد. اما تنها کسانی که پس از خواندن اصلاحیه واقعاً باورهای غلطشان را تغییر دادند آن‌هایی بودند که ایدئولوژی سیاسی‌شان از قبل با اطلاعاتِ درست همخوانی داشت. اما آن‌ها که باورهایشان خلاف این اصلاحیه بود چه؟ آن‌ها نظرشان را در مورد صحت روزنامه‌ای تغییر دادند که می‌تواند چنین اصلاحیۀ دروغینی منتشر کند.\n اما واقعیت ترسناک‌تر این است که دروغگو ممکن است مغز همه را استعمار کند. وقتی در محیطی هستیم که رئیس آن مرتباً دروغ می‌گوید، اتفاق وحشتناکی می‌افتد: دیگر به آن دروغگو به‌عنوان یک دروغگو واکنش نشان نمی‌دهیم. دروغگویی او عادی می‌شود. حتی احتمال اینکه خودمان هم دروغ بگوییم بیشتر می‌شود. فایری‌کوشمن، روان‌شناس اخلاقی دانشگاه هاروارد، معتقد است «شهود اخلاقی ما را بازی‌هایی منحرف می‌کنند که انجام می‌دهیم». اگر ما را در محیطی قرار دهند که مجموع‌صفر۳ و «بخور تا خورده‌نشوی»۴ باشد، به زبان نظریۀ بازی به «پناهندگانی شهودی»۵ تبدیل می‌شویم، یعنی غریزۀ اولمان این است که با دیگران همکاری نکنیم، بلکه براساس منفعت شخصی‌مان عمل نماییم. این می‌تواند باعث شود خودمان هم دروغ‌ها را اشاعه دهیم. کوشمن می‌گوید این جهان‌بینی [مجموع‌صفر، من پیروز شوم تو شکست خورده‌ای] در فرهنگ‌هایی شایع‌تر است که حاکمیت قانون در آن‌ها ضعیف، فساد بالا، و اعتماد عمومی کم است.\n واقعیت تأسف‌بار این است که تلقی ما از حقیقت بسیار بیشتر از آنچه مایلیم بپذیریم شکننده است، به‌خصوص در عرصۀ سیاسی و به‌خصوص وقتی فردی صاحب قدرت این تلقی حقیقت را تحریف می‌کند. به قول الکساندر بین، فیلسوف قرن نوزدهم اسکاتلند، «بزرگ‌ترین اشتباهِ ذهن انسان باور زیاد از حد است». باورهای غلط را وقتی نهادینه شوند سخت می‌توان اصلاح کرد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ماریا کانیکووا نوشته است و برگرفته است از مطلب «Trump’s Lies vs. Your Brain» که در تاریخ ژانویۀ ۲۰۱۷ در وب‌سایت پولیتیکو منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «حقیقت را دوست داریم اما دروغ را بیشتر» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب تلخیص و منتشر کرده است. •• ماریا کانیکووا (Maria Konnikova) مقاله‌نویس نیویورکر است و آخرین کتاب او بازی اعتماد: چرا هر بار فریب آن را می‌خوریم؟ (The Confidence Game: Why We Fall for It … Every Time) نام دارد. [۱] Cognitive load [۲] Illusory truth [۳] Zero-sum [۴] Party-eats-party [۵] Intuitive defector\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833733.json b/train/413833733.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0eb6640db660c14edf46a4b89c665b4e67d6f7b4 --- /dev/null +++ b/train/413833733.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "انسان‌ها دلدادۀ اخبار بد، خاطرات غم‌انگیز و چهره‌های عصبانی هستند", + "subtitle": "افق‌ها تیره و تار است، گویی بدبینی در ذات ماست. اما چرا؟", + "introduction": "خبر خوب یا خبر بد، کدام را می‌خواهید اول بشنوید؟ اگر انتخابتان خبر بد است، تنها نیستید؛ انتخاب اکثر آدم‌ها همین است. اما چرا؟ انبوهی از تحقیقات نشان می‌دهد که ما انسان‌ها سوگیری شدیدی به مسائل منفی داریم. تجربه‌های بد در مقایسه با اتفاقات خوشایند اثر بسیار بیشتری بر ما می‌گذارند، طوری که یک روان‌شناس مشهور معتقد است تأثیر یک اتفاق ناخوشایند بر ذهن ما پنج برابر اتفاقی خوشایند است. اما بدبینی چه فایده‌ای دارد؟", + "content": "جیکوب بوراک، ایان — خبر خوب دارم و خبر بد. کدام را اول می‌خواهید بشنوید؟ اگر انتخابتان خبر بد است، تنها نیستید؛ انتخاب اکثر آدم‌ها همین است. اما چرا؟\n رویدادهای منفی بیشتر از رویدادهای مثبت بر ما اثر می‌گذارند. آن‌ها را واضح‌تر به یاد می‌آوریم و نقشی بزرگتر در شکل‌دادن به زندگی‌هایمان دارند. وداع‌ها، تصادف‌ها، بد سرپرستی، زیان‌های مالی یا حتی یک حرفِ نیشدارِ سهوی برای اینکه به ما در مسیر چالش‌انگیز زندگی کمک کند، بیشترِ فضای روانیمان را اشغال می‌کند و جای کمی برای تمجیدها یا تجربه‌های خوشایند باقی می‌گذارد. توانایی حیرت‌آور انسان برای سازگارشدن تضمین می‌کند که سرخوشیِ ناشی از افزایش حقوق بعد از چند ماه کم می‌شود و فقط معیاری برای افزایش حقوق‌های آتی به جا می‌گذارد. ما درد را حس می‌کنیم، اما نبودنش را نه.\n صدها مطالعۀ علمی از سراسر جهان سوگیری منفی‌گرای ما را تأیید می‌کند: در حالی که یک روز خوب اثر ماندگاری بر روز بعدش ندارد، یک روز بد بسط پیدا می‌کند. ما داده‌های منفی را سریع‌تر و کامل‌تر از داده‌های مثبت پردازش می‌کنیم و این قبیل داده‌ها اثری طولانی‌تر بر ما دارند. از نظر اجتماعی، برای اجتناب از وجهۀ بد بیشتر از ایجاد شهرتی خوب زمان صرف می‌کنیم. از نظر احساسی، در مقایسه با تلاش برای تجربۀ حالی خوب، به زحمت زیادی می‌افتیم تا حالمان بد نشود. بدبین‌ها گرایش دارند سلامت خود را دقیق‌تر از خوش‌بین‌ها ارزیابی کنند. در این عصر نزاکت سیاسی، نکات منفی برجسته و ظاهراً موثق‌تر هستند. مردم -حتی نوزادان شش ماهه- صورتی عصبانی را سریع‌تر در جمعیت کشف می‌کنند، اما در تشخیص صورتی خوشحال کندتر هستند؛ در واقع، مهم نیست که ما چند لبخند در یک جمعیت ببینیم، همیشه ابتدا صورت عصبانی را پیدا می‌کنیم.\n سیستمی که با استفاده از آن احساساتِ صورت را تشخیص می‌دهیم، در ناحیه‌ای از مغز به نام بادامه قرار گرفته است و طبیعت ما را در کل بازتاب می‌دهد: ریک هانسون، عصب‌رواشناس و مدرس ارشد «مرکز علوم گِرِیتر گود» در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی می‌گوید دو سوم نورون‌ها در بادامه مربوط به اخبار بد هستند، بلافاصله واکنش نشان می‌دهند و آن را در حافظۀ طولانی‌مدتمان ذخیره می‌کنند. این همان چیزی که باعث واکنش «مبارزه یا گریز» می‌شود: نوعی غریزۀ بقا که بر اساس توانایی‌های ما طراحی شده است تا از حافظه برای ارزیابی سریع تهدیدها استفاده کند. در مقایسه، ۱۲ ثانیه طول می‌کشد تا اخبار خوب از حافظۀ موقت به حافظۀ طولانی‌مدت منتقل شوند. اجداد باستانی ما عاقلانه‌تر می‌دیدند که از هر ریسمانی که شبیه مار است فرار کنند، به جای اینکه قبل از تصمیم‌گیری برای اینکه چه کار باید کرد، آن را به دقت بررسی کنند.\n این گرایش ملال‌آور و غم‌بار راه ورودش به زبان شفاهی را هم پیدا می‌کند، چنانکه تقریباً دو سوم از کلمات انگلیسی بیان‌کنندۀ ابعاد منفی اشیا هستند. در فهرست واژگانی که ما برای توصیف افراد استفاده می‌کنیم این رقم به درصد حیرت‌آور ۷۴ می‌رسد. و تنها انگلیسی به این شکل نیست. به جز هلندی، تمام زبان‌های دیگر به یأس و تیرگی متمایل هستند.\n ما آنقدر به نگرش منفی اخت گرفته‌ایم که این حالت به خوابهایمان هم نفوذ می‌کند. کالوین هال روانشناس فقید آمریکایی، هزاران خواب را طی بیش از ۴۰ سال تحلیل کرد و دریافت که شایع‌ترین احساس اضطراب است و همراه با احساسات منفی (شرمندگی، از دست دادن پرواز، تهدیدهای خشونت‌آمیز). این احساسات بسیار بیشتر از احساسات مثبت تکرار می‌شد. مطالعه‌ای در سال ۱۹۸۸ دریافت که در میان ساکنین کشورهای توسعه‌یافته، مردان آمریکایی بالاترین میزان خواب‌های پرخاشگرانه را دارند، چیزی در حدود ۵۰درصد از کل مردان. در مقایسه با ۳۲ درصد از مردان هلندی که ظاهراً به طرز فوق‌العاده‌ای گروه مثبتی هستند.\n یکی از اولین محققانی که جهت‌گیری منفی ما را بررسی کرد، دنیل کانمن، روانشناس پرینستونی و برندۀ جایزۀ نوبل ۲۰۰۲ بود که به دلیل پیشگامی در حوزۀ اقتصاد رفتاری شهرت دارد. کانمن در سال ۱۹۸۳ عبارت «زیان‌گریزی» را اختراع کرد تا یافته‌هایش را تشریح کند. او دریافت که ما بیشتر از آنکه از منفعت لذت ببریم، برای زیان ماتم می‌گیریم. ناراحتیِ پس از زیان مالی همیشه بیشتر از شادیِ بعد از کسب همان مقدار پول احساس می‌شود.\n بامیستِر، روانشناسی که اکنون استاد دانشگاه ایالتی فلوریداست، توضیح بیشتری دربارۀ این مفهوم داده است. او در سال ۲۰۰۱ نوشت، «قرن‌ها تلاش ادبی و اندیشۀ مذهبی، زندگی انسان را همچون تقلایی بین نیروهای خوب و بد ترسیم کرده است. در سطح متافیزیکی، خدایان اهریمنی یا شیاطین طرف مقابل نیروهای الهی آفرینش و نظم هستند. در سطح فردی، وسوسه‌ها و غرایز مخرب در برابر تلاش برای فضیلت و نوع‌دوستی و خرسندی می‌جنگند. «خوب» و «بد» از اولین کلمات و مفاهیمی هستند که کودکان (و حتی حیوانات خانگی) یاد می‌گیرند.» بامیستر و تیمش پس از مرور صدها مقالۀ منتشرشده گزارش کردند که یافتۀ کانمن را می‌شود به تمام حوزه‌های زندگی بسط داد: عشق، کار، خانواده، یادگیری، شبکه‌های اجتماعی و غیره. «بد قدرتمندتر از خوب است»: آن‌ها در مقالۀ اصلی‌شان که با همین نام منتشر شد به چنین نتیجه‌ای رسیدند.\n به پیروی از مقالۀ بامیستر، پائول روزین و ادوارد رویزمن، دو روانشناس از دانشگاه پنسیلوانیا، خیلی زود به عبارت «سوگیری منفی» متوسل شدند تا یافته‌هایشان را نشان دهند. اینکه رویدادهای منفی، به طور ویژه، مسری هستند. محققان دانشگاه پنسیلوانیا در مقاله‌شان در سال ۲۰۰۱ مثالی می‌آورند: اگر لحظه‌ای نگاهتان به یک سوسک بیفتد، «معمولاً غذایی خوشمزه برایتان غیرقابل‌خوردن می‌شود.» اما «پدیدۀ معکوس -مقدار زیادی سوسک در یک بشقاب که کنارش هم غذای مورد علاقۀ شما را گذاشته‌اند- باورنکردنی است. به شکل متعادل‌تر، ظرفی از غذایی را در نظر بگیرید که دوست ندارید: باقالی، ماهی یا هر چیز دیگری. چه چیز می‌توانید کنار آن بگذارید که آن غذا را برایتان مطلوب کند؟ به عبارت دیگر، چه چیز می‌تواند ضد سوسک باشد؟ هیچ چیز!» آن‌ها بحث می‌کنند که وقتی صحبت از چیزی منفی است، تماسی حداقلی کافی است تا آن چیز را از بیخ‌وبن کنار بگذارید.\n از میان کلِ سوگیری‌های شناختی، سوگیری منفی چه بسا بیشترین اثر را بر زندگیمان دارد. بااین‌حال، زمانه فرق کرده است. ما دیگر در ساوانا پرسه نمی‌زنیم، و با عذاب‌های شدید طبیعت و زندگیِ در حرکت مواجه نیستیم. غریزه‌ای که از ما در بیشتر سال‌های تکاملمان محافظت کرد، حالا اغلب نوعی مانع است: روابط صمیمی‌مان را تهدید و تیم‌های کاری‌مان را تضعیف می‌کند.\n جان گاتمن، روانشناس دانشگاه واشنگتن و متخصص بحث ثبات در ازدواج است، او کسی بود که نشان داد بُعد تاریکمان چقدر می‌تواند دمار از روزگار ما دربیاورد. گاتمن در سال ۱۹۹۲ فرمولی پیدا کرد تا فقط با صرف ۱۵ دقیقه با زوجی که به تازگی ازدواج کرده بودند، احتمال طلاق را با دقت بیش از ۹۰درصد پیش‌بینی کند. وی این زمان را صرف ارزیابی نسبت احساسات مثبت به منفی‌ای می‌کرد که بین دو نفر در حالات و زبان بدن تبادل می‌شد. گاتمن بعداً گزارش کرد که اگر قرار بود رابطه‌ای حفظ شود، زوجین نیاز داشتند تا به «نسبت جادویی» حداقل پنج احساس مثبت به ازای هر احساس منفی برسند. بنابراین، اگر از غر زدن به شریک زندگی‌تان برای کارهای خانه فارغ شدید، حتماً خیلی زود او را پنج بار تحسین کنید. زوج‌هایی که تا طلاق پیش رفتند، چهار اظهار نظر منفی در برابر سه نظر مثبت داشتند. زوج‌هایی که با هم سازگار شدند، اما به شکلی مشمئزکننده، نرخی حدود ۲۰ به یک را نشان دادند که موهبتی برای رابطه است، اما احتمالاً برای شریک زندگی‌ای که به کمک صادقانه‌ای برای پیش رفتن در جهان نیاز دارد، چندان مفید نیست.\n بقیۀ محققان این یافته‌ها را در دنیای کسب‌وکار به کار بردند. مارسیال لوسادا، روانشناسی شیلیایی، ۶۰ تیم مدیریتی را در یک شرکت پردازش اطلاعات بزرگ مطالعه کرد. در کارآمدترین گروه‌ها، کارکنان به ازای هر بار که تحقیر می‌شدند، شش بار مورد تحسین قرار می‌گرفتند. در گروه‌هایی که خاصتاً عملکرد پایینی داشتند، تقریباً به ازای هر تذکر مثبت، سه تذکر منفی وجود داشت.\n لوسادا با همکاری باربارا فردریکسون، روانشناسی از دانشگاه کارولینای شمالی در چَپِل هیل، مفهوم مناقشه‌برانگیزِ «نرخ حیاتی مثبت‌گرایی» را طرح‌ریزی کرد که براساس ریاضیات پیشرفته بود. هدف او ارائۀ فرمول بی‌نقصِ ۳-۶ به ۱ بود. به عبارت دیگر، به گفتۀ محققان شنیدنِ تحسینْ بین سه تا شش بار بیشتر از انتقاد، باعث حفظ رضایت کارمند، موفقیت در عشق و اکثر معیارهای دیگر در یک زندگی پررونق و شاد می‌شود. این فرمول در مقاله‌ای با عنوان «اثر مثبت و پویایی پیچیدۀ انسان کامیاب»۱ در مجلۀ معتبر امریکن سایکولوژیست در سال ۲۰۰۵ منتشر شد.\n رسیدن به نرخ حیاتی خیلی زود به یکی از بخش‌های اصلی جعبۀ ابزاری تبدیل شد که روانشناسی مثبت‌نگر توسعه داد. این نوع روانشناسی زیرشاخۀ جدیدی از روانشناسی است که بر ارتقای معیارهای مثبت مثل شادی و انعطاف‌پذیری در مقابل ویژگی‌های منفی مثل اختلالات ذهنی تمرکز می‌کند. البته این نسبت موجب واکنش‌های منفی هم شد که نیکولاس براون، دانشجوی مقطع ارشد روانشناسی در دانشگاه لندن شرقی آغازگرش بود و فکر می‌کرد ریاضیات مزخرف است. براون سراغ آلن سوکال، ریاضی‌دان دانشگاه نیویورک و دانشگاه لندن رفت. سوکال به او کمک کرد تا فرمول را در مقاله‌ای به نام «پویایی پیچیدۀ تفکر آرزومند: نرخ حیاتی مثبت‌گرایی»۲ (۲۰۱۳) تبیین کند. مقالۀ فردیکسون و لوسادا از آن زمان تا حدی کنار گذاشته شده است و فردیکسون به طور کامل آن کار را رد کرده است.\n در نهایت، شاید هیچ راهی برای فرونشاندن سوگیری منفی ذهن‌مان وجود نداشته باشد. با ناتوانی در غلبه بر این سوگیری منفی با تحسین، تصدیق، فرمول‌های جادویی و مشابه آن، شاید زمان آن رسیده است تا مزیتی را بپذیریم که قابلیت منفی‌نگری به ما اعطا می‌کند؛ مخصوصاً، توانایی صریح دیدن ِواقعیت، و در ادامه، روندِ سازگارشدن و جان سالم به در بردن. در واقع، مطالعات نشان می‌دهند که افراد افسرده شاید غمگین‌تر باشند اما عاقل‌تر هم هستند، که تجسمی از حرف مشهور ساموئل تیلور کالریج است. این «واقع‌گرایی غم‌افزا» به شخص غمگین درک صحیح‌تری از واقعیت می‌دهد، مخصوصاً از نظر جایگاه خودش در جهان و توانایی‌اش برای اثرگذاری بر رویدادها.\n وقتی صحبت از حل تضادها در صحنۀ جهانی می‌شود، سوگیری منفی باید بخشی از ماجرا باشد. مناقشات بین‌المللی با تفکر مثبت و بدون مقدار عظیمی از واقع‌گرایی حل نمی‌شود. در نهایت، به هر دو چشم‌انداز نیاز داریم تا به ما کمک کند منابع را تقسیم کنیم، برای صلح مذاکره کنیم و با هم کنار بیاییم. در مقاله‌ای که ماه ژوئن امسال در مجلۀ بیهیویرال اند برین ساینس۳ منتشر شد، تیمی که هدایتش بر عهدۀ جان هیبینگ، دانشمند سیاسی دانشگاه نبراسکا-لینکلن بود، بحث کرد که تفاوت میان محافظه‌کارها و لیبرال‌ها تا حدی با واکنش‌های روانشناختی و فیزیولوژیکی آن‌ها به امور منفی در محیطْ تبیین‌پذیر است. آن‌ها می‌گویند که در مقایسه با لیبرال‌ها، «محافظه‌کارها گرایش دارند به ثبت واکنش‌های شدیدتر فیزیولوژیکی به محرک‌های منفی و نیز صرف منابع روانی بیشتری برای آن.» این قضیه شاید توضیح دهد که چرا حامیان سنت و ثبات اغلب به جنگ حامیان اصلاحات می‌روند و چرا نقطۀ تعادل این مسابقۀ طناب‌کشی –یعنی میانۀ میدان- اغلب جایی است که در انتها به آن می‌رسیم.\n ماه نوامبر سال گذشته، دنیل کانمن در یادبود روز جهانی حقوق بشر مصاحبه‌ای به زبان عبری با صندوق اسرائیل جدید انجام داد. در این مصاحبه، او به اثری اشاره کرد که سوگیری منفی ممکن است بر مذاکرات صلح اسرائیلی-فلسطینی داشته باشد. کانمن مدعی شد که این سوگیری، مشوق دیدگاه‌های جنگ‌طلب (که معمولاً بر خطر یا ضرر آنی تأکید می‌کند) و علیهِ پیشنهادات صلح‌آمیز (که بر احتمال مزایای آتی تأکید می‌کند) است. او پیشنهاد کرد که بهترین رهبران دیدگاهی ارائه می‌دهند که در آن «منافع آتی» برای جبران خطرات حاضر در صلح، به اندازۀ کافی چشمگیر باشند. بااین‌حال بدون یک فرمول جادویی، نگرش منفی در هر دو طرف غالب است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: * این مطلب در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۱۴ با عنوان «Outlook: gloomy» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «انسان‌ها دلدادۀ اخبار بد، خاطرات غم‌انگیز و چهره‌های عصبانی هستند» منتشر کرده است. ** جیکوب بوراک (Jacob Burak) بنیان‌گذار سایت الاکسون، مجله‌ای دیجیتال دربارۀ فرهنگ، هنر و علم عامه‌پسند است. آخرین کتاب او چطور گربۀ سیاهی را در اتاقی تاریک پیدا کنیم (How to Find a Black Cat in a Dark Room) (۲۰۱۷) نام دارد. [۱] Positive Affect and the Complex Dynamics of Human Flourishing [۲] The Complex Dynamics of Wishful Thinking: The Critical Positivity Ratio [۳] Behavioral and Brain Sciences\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833734.json b/train/413833734.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..75c9a41b7c9d8fb44d538246eba08eef728bfd98 --- /dev/null +++ b/train/413833734.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ارتباط با افراد شبیه خودمان در شبکه‌های اجتماعی به نابرابری اقتصادی دامن می‌زند", + "subtitle": "ما در تعاملات خود به‌شکلی روزافزون به افرادی شبیه خودمان گرایش داریم", + "introduction": "ما دوست داریم با افرادی معاشرت کنیم که شباهت بیشتری به خودمان دارند و بالطبع نسبت‌به کسانی که در این دایره قرار نمی‌گیرند حساسیت نشان نمی‌دهیم. حتی در شبکه‌های اجتماعی هم آن کسانی را دنبال می‌کنیم که به‌هرحال قرابتی با ما دارند. کسی چه می‌داند؟ شاید در این صورت زندگیِ همه‌مان آسوده‌تر سپری شود. اما تحقیقات نشان می‌دهند این آسودگی به قیمت گزافی تمام می‌شود: محدودیت ارتباط‌های ما نابرابری و اختلاف طبقاتی را در جامعه تشدید می‌کند.", + "content": "لیزا وینشتایگر، گاردین — تحقیقات نشان می‌دهند که ما بیشتر با افرادی شبیه خودمان تعامل داریم و درنتیجه دربارۀ اینکه افراد خارج از «حباب ارتباطی» ما چطور زندگی می‌کنند حساسیت کمتری داریم. این امر می‌تواند سوءتفاهم‌هایی جدی دربارۀ وضع جامعه به‌دنبال آورد.\n دایرۀ ارتباطی شما چگونه است؟ به دوستان، خانواده و همکاران خود بیندیشید: اگر مدرک دانشگاهی دارید، چند نفر از دوستانتان مانند شما مدرک دانشگاهی دارند؟ چند تن از آشنایانتان درآمدی مشابه شما دارند؟ والدین دوستان مدرسۀ فرزندانتان را در نظر بگیرید: چند نفر از آن‌ها اتومبیلی مشابه شما سوار می‌شوند و شغل‌های مشابه شما دارند؟\n حالا نگاهی به فیس‌بوک یا اینستاگرامتان بیندازید: آیا دوستان و همکارانتان به همان رستوران‌هایی می‌روند که شما می‌روید؟ برای تعطیلات به همان جاهایی سفر می‌کنند که شما سفر می‌کنید؟ همان چیزهایی را دوست دارند که شما دوست دارید؟ در همین ارتباط، تا حالا شده ببینید فردی که جلوی شما در صف ایستاده دارد همان کتابی را می‌خواند که شما می‌خوانید؟ (اخیراً این اتفاق برای من افتاد…)\n حتماً حالا نتیجه می‌گیرید که دایرۀ ارتباطی‌تان آن‌قدر هم که فکر می‌کردید متنوع نیست. اگر این‌طور است، آرام باشید: شما تنها نیستید. شواهدی در ایالات متحده و بریتانیا نشان می‌دهند که ما در تعاملات خود به‌شکلی روزافزون به افرادی شبیه خودمان گرایش داریم؛ و خودمان هم به درستی درک نمی‌کنیم که دیدگاه‌هایمان دربارۀ جامعه چقدر گزینشی است.\n شاید بپرسید: خوب که چه؟ آیا اینکه با افرادی هم‌فکر مرتبط باشیم، لزوماً بد است؟\n درواقع، دلایل مهمی برای نگرانی دربارۀ این تمایل روزافزون به جداسازی اجتماعی داریم؛ و تنها به این خاطر نیست که [جداسازی] مانع درک متقابل است و به تفرقه و قطبی‌سازی جوامع می‌انجامد (همان‌طور که در رأی به ترامپ و برگزیت نشان داده شد).\n جداسازی همچنین نقش مهمی در سطح نابرابری اقتصادی جوامع دارد؛ اول آنکه، به‌سبب «تأثیرات شبکه»، کار ثروتمندان رونق می‌گیرد و علت آن نه‌تنها درآمد بلکه محله‌های پولدارنشین و ارتباطات مهم آن‌ها است. به همین شکل، افراد فقیرتر شاید ضرر کنند و علت نه‌تنها درآمد پایین بلکه محله‌های اغلب محروم، مدرسه‌های درجۀ دو، و نداشتن ارتباطی تأثیرگذار است. آتش‌سوزی اخیر در برج گرنفل نمونۀ بارز چنین جداسازی سکونتی است، در این حادثه به نگرانی‌های ساکنین دربارۀ ایمنی آتش‌سوزی بی‌توجهی شد، چون افراد تحت‌تأثیر آن‌قدرها «مهم» تلقی نمی‌شدند.\n البته جداسازی می‌تواند به‌شکلی ثانوی و غیرمستقیم هم بر نابرابری تأثیر بگذارد: جداسازی اجتماعی می‌تواند سوءتفاهم‌ها را دربارۀ وضع جامعه تشدید کند و درنتیجه بر حمایت شهروندان از برخی سیاست‌ها مانند توزیع درآمد و توسعۀ وضعیت رفاهی تأثیر بگذارد.\n آن‌طور که کریس راک، کمدین آمریکایی، در مصاحبه با نیویورک مگزین بیان کرد: «اگر فقرا می‌دانستند ثروتمندان چقدر ثروتمند هستند، مدام در خیابان‌ها شاهد راهپیمایی اعتراض‌آمیز بودیم. اگر افراد متوسط می‌توانستند سالن استراحت پرواز درجۀ یک شرکت هواپیمایی ویرجین را ببینند، حتماً می‌گفتند: ’چی؟ چی؟ این غذا مجانی است و آن‌ها…؟ چی؟ ماساژ؟ شوخی می‌کنید؟‘».\n جداسازی سوءتفاهم به بار می‌آورد\n مطالعات نشان می‌دهند که، در هر دو سوی دامنۀ توزیع درآمدی، افراد مایل‌اند که نابرابری ثروت و درآمد را کم‌اهمیت جلوه دهند و این‌طور تصور کنند که خود به میانۀ دامنۀ توزیعِ درآمدی نزدیک‌تر هستند.\n پژوهش من نقش جداسازی را در این سوءتفاهم‌ها برجسته می‌کند. من از طریق آمازون مکنیکال ترک در ایالات متحده تحقیقی کمّی انجام دادم که به‌زودی کل کشورهای اروپایی را شامل می‌شود. این تحقیق نشان می‌دهد که تعصبات افراد با سطح جداسازی اجتماعی-اقتصادی آن‌ها ارتباط تنگاتنگی دارد.\n افراد با دایره‌های ارتباطی خیلی یکدست که عموماً با افرادی شبیه خود از نظر شرایط مالی، تحصیلی و غیره تعامل دارند، در مقایسه با آن‌هایی که ارتباطات اجتماعی متنوع‌تری دارند، تعصب بیشتری روی شکل توزیع درآمدی دارند. شاید چون از تنوع بسیار افراد خارج از دایرۀ خود چندان باخبر نیستند و این طور برداشت می‌کنند که بیشتر مردم شبیه خودشان هستند.\n این سبب می‌شود ثروتمندان فکر کنند فقرا آن‌قدر هم که گفته می‌شود فقیر نیستند و فقیرترها نیز نمی‌فهمند که ثروتمندان چقدر ثروتمند هستند. جداسازی سبب می‌شود همه سطح نابرابری را بی‌اهمیت جلوه دهند؛ یعنی فقرا، در مقایسه با حالتی بدون تعصب، کمتر خواستار بازتوزیع هستند. از سوی ثروتمندان نیز، محتمل‌ترین تأثیر این است که تقاضای بازتوزیعْ بیشتر از زمانی است که این سوءتفاهم‌ها در کار باشند، که خود به نابرابری بیشتر پس از مالیات می‌انجامد.\n استلزامات کامل این پدیده زمانی آشکار می‌شوند که متوجه باشیم جداسازی و نابرابری پابه‌پای هم جلو می‌روند: مطالعات بسیاری در ایالات متحده نشان می‌دهند که طی چهل سال اخیر در اغلب نواحی کلان‌شهرها نابرابریِ درآمد و جداسازی افزایش یافته‌اند. به نظر می‌رسد که نابرابری بیش از هر چیز افزایش یافته و ثروتمندان روزبه‌روز بیش از پیش از سایر اعضای جامعه جدا می‌شوند درحالی‌که «محله‌های طبقۀ متوسط» کوچک‌تر شده‌اند، مثلاً همان‌طور که در نمودار زیر نشان داده شده در شیکاگو این اتفاق مشهود است.\n این حقیقت که جداسازی با سوءتفاهم مرتبط است در برخی دوره‌های افزایش نابرابری، مثل دورۀ کنونی، پیامدهای مهمی در تقاضای بازتوزیع داشته است. برای مثال، اگر نابرابری افزایش یابد، اما جامعه همزمان بیش از پیش جداسازی شود، شاید مردم متوجه این افزایش -یا گسترۀ آن- نشوند، یعنی بر این اساس حمایت آن‌ها از سیاست‌های بازتوزیعی افزایش نمی‌یابد.\n در شکل افراطی، این سوءتفاهم‌ها حتی می‌تواند سبب شود مردم فکر کنند که نابرابری کاهش یافته، چون دایره‌های ارتباطی آن‌ها یکدست‌تر از قبل شده است. درنتیجه این افراد در واقع کمتر از دوران پیش از افزایشِ نابرابری به‌دنبال بازتوزیع هستند.\n این سازوکار می‌تواند به توضیح این مسئله کمک کند که چرا ما اغلب شاهد دوره‌های افزایش نابرابری درآمدی‌ای هستیم که با افزایش همزمان تقاضای بازتوزیع همراه نیستند (مثلاً در ایالات متحده بین ۱۹۷۵ و ۲۰۰۸، زمانی که نابرابری درآمدی اوج می‌گرفت، حمایت از سیاست‌های بازتوزیعی ثابت ماند یا حتی کمی کاهش یافت).\n چه می‌توان کرد؟\n در سوی ثروتمندان، جداسازیِ مکانی ظاهراً اغلب خودخواسته و به‌واسطۀ مجموعه‌های دردار، محافظان امنیتی، حمل و نقل شخصی و مدارس خصوصی است. من در تحقیق خود فرضیه‌سازی می‌کنم که در جوامع نابرابرتر، شرکت‌ها سود بیشتری می‌کنند اگر امکان جداسازی را برای مشتریان فراهم سازند زیرا اگر نابرابری بیشتر و فقرا فقیرتر باشند، ثروتمندان حاضرند پول بیشتری بدهند تا از فقرا دور شوند.\n اما در سوی فقرا، این مسئله اغلب پیامد مستقیمِ قدرتِ خریدِ پایین است: هزینۀ مسکن و کیفیت مدرسۀ محله رانه‌های مهمی در جداسازی اجتماعی هستند.\n پس برای کاهش جداسازی چه می‌شود کرد و آیا این کار بر نابرابری تأثیر خواهد داشت؟\n بی‌شک برای شکستنِ جداییِ مکانی می‌توان سیاست‌هایی همچون حمل و نقل عمومیِ ایمن‌تر و پیشرفته‌تر را به کار برد، که سبب می‌شود دستۀ بزرگ‌تری از افراد این شیوه [حمل و نقل] را برگزینند، آن هم در کنار هزینۀ ترافیک که عاملی بازدارنده در حمل و نقل با اتومبییل شخصی است. گرایش به بخش‌های بازتر و ویژۀ عابران پیاده در شهرها گام مهم دیگری است.\n البته علاوه‌بر جداسازی اجتماعی در زندگی واقعی، در ارتباطات هرروزه، لازم است آگاه باشیم که عصر اینترنت وجه جدیدی از انزوای اجتماعی را با خود آورده است. رسانه‌های اجتماعی که در نظر می‌توانستند ابزاری باشند تا ما را به جمعیتی متنوع وصل کنند، به افرادی که در غیر این صورت با آن‌ها مرتبط نمی‌شدیم، در عمل اغلب نقشی عکس این دارند.\n الگوریتم‌های ساخته شده در فیس‌بوک و مانند آن اتاق‌های پژواکی ایجاد می‌کنند که می‌توانیم در آن‌ها مانند زندگی واقعی تعامل داشته باشیم، اغلب با افرادی که شرایط زندگی و عقایدی مشابه ما دارند. حباب‌های رسانه‌های اجتماعیِ ما، به‌جای تنوع‌بخشیدن به دیدگاه‌هایمان، عقاید متعصبانه و دیدگاه‌های گزینشی را در جامعه تثبیت می‌کنند.\n کَس سانستین، استاد دانشگاه هاروارد، در کتاب جدید خود #جمهوری۱ به خطرات این نوع جدید جداسازی اجتماعی اشاره می‌کند که (دقیقاً مانند معادل غیرمجازی خود) اغلبِ افراد متوجهش نیستند. سانستین راه‌حل‌های خلاقانۀ بخش خصوصی مانند «کلیدهای بخت» را پیشنهاد می‌دهد، تا افراد در معرض دیدگاه‌های متنوع یا موضوعاتی قرار گیرند که در غیر این صورت با آن‌ها مواجه نمی‌شدند. و آخرین راه‌حلْ مداخلۀ دولت در تنوع‌دادن به تغذیۀ رسانه‌های اجتماعی مردم و، دست‌کم تاحدی، اصلاح دیدگاه‌های تحریف‌شدۀ آن‌هاست.\n اینکه برای مقابله با جداسازی، گزینش اجتماعی و ایجاد حباب‌های رسانۀ اجتماعی، می‌خواهیم نظارت دولتی را- در فضای مجازی و حقیقی- افزایش دهیم یا نه، پرسشی ایدئولوژیک است.\n البته واضح است برای اینکه همه بتوانیم دربارۀ نوع جامعه‌ای که می‌خواهیم در آن زندگی کنیم، انتخاب‌هایی غیرمتعصبانه و آگاهانه انجام دهیم؛ لازم است موانعی را که دیدگاه‌های ما را دربارۀ آن جامعه به‌مثابۀ یک کل واحد محدود می‌کنند از سر راه برداریم. این را به دست آورید و به‌زودی شواهد روزافزون آغاز روند کاهش سطح نابرابری را با چشمان خود ببینید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را لیزا وینشتایگر نوشته است و در تاریخ ۲۷ ژوئن ۲۰۱۷ با عنوان «How our narrowing social circles create a more unequal world» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «ارتباط با افراد شبیه خودمان در شبکه‌های اجتماعی به نابرابری اقتصادی دامن می‌زند» و ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است. •• لیزا وینشتایگر (Lisa Windsteiger) در حال اتمام دورۀ دکتری در مدرسۀ اقتصاد لندن است و از ماه آگوست به‌عنوان محقق ارشد در موسسۀ «حقوق مالیات و امور مالی عمومی ماکس پلانک» مشغول به کار می‌شود. [۱] #Republic\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833735.json b/train/413833735.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4bfee919e9a1efc5b9c14db38dfbf7fbbd2bef98 --- /dev/null +++ b/train/413833735.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دوران کودکی دارد به نوعی بیماری روانی تبدیل می‌شود", + "subtitle": "کودکان دارند یاد می‌گیرند که برای حرف‌زدن دربارۀ حالشان از کلمات روان‌شناختی استفاده کنند", + "introduction": "بچه‌ها آزمایشگاه تشخیص‌های پزشکی پدر و مادرند. اگر ساکت و آرام باشند، به افسردگی و ناتوانی در تعامل متهم می‌شوند، اگر شور و شر زیادی به پا کنند، برچسبِ بیش‌فعالی می‌خورند. اگر نگران امتحانشان باشند «امتحان‌هراس» می‌شوند و اگر نگران نباشند «اختلال تمرکز حواس» در انتظارشان است. دوران کودکی طی این سال‌ها به طور بی‌سابقه‌ای پزشکینه شده است. اما آیا واقعاً این فرایند کودکان را توانمند می‌کند یا ناتوان؟", + "content": "فرانک فوردی، اسپایکد — از چند سال قبل که مطالعۀ کودکی و والدگری را آغاز کرده‌ام، متوجه افزایش گزارش‌های هشدار دهنده‌ای شدم که ادعا می‌کنند دربارۀ وضعیت نگران‌کنندۀ سلامت روان خُردسالان نوشته شده است. ظاهراً هر ساله شمار مشکلات روانی‌ای که به کودکان آسیب می‌زند بیشتر می‌شود. این گزارش‌ها نوعاً مدعی هستند که «مشکل بزرگ‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنیم» و احتمالاً بدتر از این هم خواهد شد. از قرار معلوم هر چه بگذرد کودکان بیشتری دچار بیماری‌های روانی خواهند شد.\n این هفته نوبت گروه حامی چایلدلاین۱ بود که آژیر خطر را به صدا درآورد. به گفتۀ چایلدلاین افزایش افسردگی در میان کودکان و نوجوانان باعث شده است «تعداد جلسات مشاره رکورد بزند». گروه مزبور می‌گوید طی دو سال گذشته، شمار کودکانی که برای معالجۀ اضطراب در جلسات درمانی شرکت کرده‌اند شصت درصد افزایش یافته است. پیتر ونلس از موسسۀ ان.اس.پی.سی.سی اعلام کرد که «اضطرابْ مشکلی روزافزون است که امروزه بر زندگی کودکان سایه افکنده و خیال رفتن ندارد».\n روشن نیست که ونلس به چه طریقی رشد اضطراب را اندازه گیری کرده است. اضطراب بخشی درونی از تجربۀ انسانی است. از زمان برآمدن مدرنیته، تحلیل‌گران هر دوره‌ای، زمانۀ خودشان را «عصر اضطراب» خوانده‌اند. اضطراب به دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی اشاره دارد که افراد در بارۀ آینده و نامعلوم بودگی دارند. قرن‌ها است که فلاسفه، یزدان‌شناسان و افرادی که ادعای شفادهندگی دارند، در بارۀ اثرات فرسایندۀ اضطراب بحث و گفتگو کرده‌اند. در برخی زمان‌ها آنچه که ما با نام اضطراب می‌شناسیم به مالیخولیا یا حتی نوعی هیستری نسبت داده‌اند. از اواخر سدۀ نوزدهم به بعد، کم کم حالت‌های افراطیِ اضطراب امراضی روانشناختی تشخیص داده شدند. تا اواخر قرن بیستم، این نوع از پزشکینه‌سازیِ اضطراب، بالنسبه مهارشده بود و پزشکان کماکان توجه خود را بر جنبه‌های آشکار و تضعیف‌کنندۀ ترس معطوف می‌کردند. سپس در ۱۹۸۰، انجمن روان‌پزشکی آمریکا اصطلاح «اختلال اضطراب»۲ را ابداع کرد و از آن پس بود که رنج و عذاب مرتبط با اضطراب به‌کلی پزشکینه شد. ما شاهد نمونه‌ای بارز از تشخیص پزشکیِ خزنده و پیش‌رونده بوده‌ایم که به تعریفی گسترده از اضطراب منجر شده است و بالنتیجه تعداد روزافزونی از افراد را بیمار تشخیص داده است.\n افزایش تمایل به بازتعریف مسائل زندگی، مثلِ موضوعاتی که در مقولۀ سلامت روانی قرار می‌گیرد، اثری خاص و زیان‌بار بر کودکان و رشدِ آن‌ها داشته است. از اواخر دهۀ ۱۹۷۰ این گرایش تدریجی و بالنده به وجود آمد که کودکان به‌منزلۀ موجوداتی ترسیم شوند که به طورِ خاص دربرابرِ لطمات هیجانی آسیب‌پذیرند. تا قبل از آن، باور عمومی بر آن بود که کودکان قادرند که در مواجهه با تجربه‌های هیجانی و دشوار، قوای خود را تجدید و ترمیم کنند. اما در اواخر قرن بیستم، به موازات گسترش پزشکینه‌شدنِ همۀ جنبه‌های حیات، جامعۀ انسانی مجذوب شکنندگی آشکار دوران کودکی شد.\n در همین نقطه بود که این ایده کم کم اهمیت یافت که بیماری روانی یکی از ویژگی‌های رایج دورۀ کودکی است. در دهه‌های بعدی، شمار روزافزونی از کودکان، بیمار روانی تشخیص داده شدند. این روند علی‌الخصوص در آمریکا شایان توجه بود، کشوری که در آن، در ماه مارس ۲۰۰۲، ۵۷۵ هزار کودک دارای اختلال اضطراب تشخیص داده شدند؛ ۱۳۶ هزار نفر از این کودکان،کمتر از ده سال داشتند. با شروع سدۀ بیست‌ویکم بریتانیا خود نیز را به قافلۀ ایالات متحده رساند و به پزشکینه کردن کودکان روی آورد. پیش‌تر در ۱۹۹۹، دکتر جنیفر کانینگهام پزشک اطفال در شهر گلاسکو به من گفت «تعریف سلامت روانی آنقدر گسترده شده است که امروز چنین فرض می‌شود که هر کودکی که در برابر شرایط نامساعد (زندگی‌اش) واکنشی طبیعی از خود نشان می‌دهد از نظرسلامت روانی مشکلی دارد». تفسیر مشکلات و اضطراب‌های دورۀ کودکی از ورای منشور سلامت روانی، اکنون به باوری جزمی تبدیل شده است و بدتر اینکه با عبور از دالان باورهای جزمی مزبور است که نونهالان به عرصۀ اجتماع وارد می‌شوند.\n اغلب از سلامت روانی کودکان همچون وضعیتی گفت‌وگو می‌شود که باید «اصلاح» شود تا در مراحل بعدی زندگی، آن‌ها را از مشکلات روانی صیانت کند. در نتیجه، ترس‌های طبیعی دانش‌آموزان مرتباً به‌منزلۀ مشکلاتی دیده می‌شود که به پزشکی یا بهداشت روانی مربوط است.\n از همین رو تولید و سرهم کردن مسائلی که با سلامت روانی کودک مرتبط است، به صنعتی رو به رشد مبدل شده است. گزارش‌ها یکی پس از دیگری ادعا می‌کنند که بیماری‌های روحی در میان کودکان رو به افزایش است. چنین گزارش‌هایی تأکید می‌ورزند که کودکان بیش از هر زمان دیگری، مضطرب، پراسترس و افسرده هستند. احتمالاً کودکانِ سردرگم و ناایمن، به عنوان افرادی افسرده و به لحاظ روحی آسیب دیده، تشخیص داده می‌شوند و ادعا می‌شود که بچه‌های پرانرژی و شلوغ از اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (اِی.دی.اچ.دی) رنج می‌برند. حتی ممکن است کودکانی که کارِ معلمانشان را دشوار می‌کنند یا با بزرگسالان جروبحث می‌کنند، قربانی «اختلال نافرمانیِ مقابله‌جویانه»۳ تلّقی شوند و برچسب بخورند.\n شدت یافتن این مقولاتِ پزشکینه شده دربارۀ کودکان، بیشتر از آنکه بیانگر ماهیت دورۀ کودکی در عصر حاضر باشد، حاکی از قوای مبتکرانۀ صنعت درمان است. بدین ترتیب به محصّلینی که خجالتی هستند برچسب جمع‌هراسی زده می‌شود و به بچه‌هایی که واقعاً از رفتن به مدرسه بدشان می‌آید، انگ «مدرسه‌هراسی» زده می‌شود. شاگردانی که امتحانات آشفته‌خاطرشان می‌کند، به‌منزلۀ افرادی تلقی می‌شوند که از «استرس امتحان» رنج می‌برند. البته همۀ ما که روزگاری کودکی را تجربه کرده‌ایم و تمام کسانی که بچه‌ها را درک می‌کنند، می‌دانند که کودکان اغلب نگران عملکرد خودشان در امتحان هستند؛ اما تفاوت در اینجاست که در دوران کنونی، این رفتار طبیعی در ضمن ادبیات درمانیِ «استرس امتحان» از نو برچسب گذاری شده است.\n رابطۀ میان این روایت جدید از بیماری و تأثیرش بر افراد خُردسال، رابطه‌ای دیالکتیکی و جدلی است. به عبارت دیگر رابطۀ مزبور نحوۀ رویارویی کودکان با مشکلات را در شکلی پیش‌بینی‌پذیر قالب‌بندی می‌کند، و به این ترتیب، همچون دعوتی به رنجوری عمل می‌کند. \n کودکان که در طی فرایند اجتماعی شدن، تجربه‌های خود را از ورای منشور سلامت روانی ملاحظه می‌کنند، روایت مزبور را درونی می‌سازند. محصلین امروز، بر خلاف بچّه‌هایی که سی چهل سال پیش به مدرسه می‌رفتند، برای توصیف احساساتشان به راحتی کلماتی نظیر استرس، ضربۀ عاطفی و افسردگی را به کار می‌برند و مشکلات خود را در قالب واژگانی روان‌شناختی بیان می‌کنند.\n در ضمن پژوهشی که در سال ۲۰۰۰ در انگلستان انجام شد، کودکانی که فقط هشت‌سال داشتند، در زمینۀ روابط اجتماعی و مدرسه، خود را «استرسی» توصیف کردند. این تحقیق دریافت که «سطوح بی‌سابقه‌ای از استرس» در میان مردم انگلستان و در تمام سنین وجود دارد و علی‌الخصوص و «به طرز نگران کننده‌ای» سطوح بالایی از استرس در کودکان دیده می‌شود. پروفسور استفن پالمر از سیتی یونیورسیتی و سرپرست تحقیق یادشده، گفت که از مشاهدۀ «وسعت دامنۀ این مشکل جا خورده است» و اضافه کرد «اگر بیست قبل، از بچه‌های هشت ساله دربارۀ استرس می‌پرسیدید گیج می‌شدند ولی حالا مفهومش را می‌دانند و شمار چشمگیری از آن‌ها می‌گویند که استرس را تجربه کرده‌اند».\n همین که بیست سال قبل، کودکان هشت‌ساله از مفهوم استرس سردر نمی‌آوردند ولی امروزه با آن آشنا هستند گواهی بر تأثیر تسریِ بیماری‌ها به دوران کودکی است. استفادۀ بی‌وقفه از واژگان روانشناختی به منظور فهم و وتوصیف زندگی کودکان به جایی می‌رسد که خُردسالان شروع می‌کنند تا به واسطۀ چنین واژگانی از حیات و تجربه‌های خویش سردر بیاورند. مفهوم پزشکینه‌کردنِ کشمکش‌های هیجانی کودکان این است که اکنون کودکان طوری آموزش دیده‌اند که تجارب دشوار را به‌منزلۀ منبعی از بیماری ملاحظه کنند؛ بیماری‌ای که باید برایش کمک طلبید. زمانی که اضطرابی طبیعی یا مشکلی هیجانی همچون وضعیتی روانشناختی دیده شود خردسالان کمتر در خود این قابلیّت را می‌بینندکه قادرند با آلام و رنج‌ها، که در حقیقت مولفه‌ای کاملاً عمومی از حیات خردسال است، دست و پنجه نرم کنند.\n بدین ترتیب، خردسالان کم کم چالش‌ها، که لازمۀ رشد هستند، را به مثابه منشأیی از پریشان‌حالی روانشناسانه ملاحظه می‌کنند. مبارزان خیراندیشی که در مدارس و جاهای دیگر، تدابیر بیشتری را برای سلامت روانی مطالبه می‌کنند، به رغم نیّات و مقاصد بلندشان، ناخواسته از کودکان دعوت می‌کنند تا احساس رنجوری بکنند. ترویج آسیب‌پذیری و بیماری‌های افسانه‌ای که بدین شکل صورت می‌پذیرد، برای کودکانی که واقعاً بیمار هستند، پیامدی جدّی دارد. در واقع پزشکینه‌کردنِ دورۀ کودکی، تنها خردسالان را به طور عام تباه نمی‌کند؛ بلکه علاوه بر آن، چنین فرایندی چون همۀ کودکان را نیازمند مساعدت روان‌شناختی می‌داند، امکاناتِ لازم را از دسترس کودکانی که وضعیت جدی روانی دارند، دور و منحرف می‌گرداند.\n کاری که بزرگسالان باید برای کودکان بکنند، نه تشخیص بیماری، که الهام‌بخشیدن و راهنمایی است. به جای آنکه دربارۀ آسیب‌پذیری و شکنندگی کودکان وسواس نشان دهیم، لازم است که مشوق انعطاف‌پذیری آنان باشیم و به داشتن حسی واقعی از استقلال و خودمختاری تشویق‌شان کنیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را فرانک فوردی نوشته است و در تاریخ ۱۳ دسامبر ۲۰۱۷، با عنوان «Turning Childhood into a Mental Illness» در وب‌سایت اسپایکد منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «دوران کودکی دارد به نوعی بیماری روانی تبدیل می‌شود» و ترجمۀ هوشمند دهقان منتشر کرده است. •• فرانک فوردی (Frank Furedi) جامعه‌شناس و تحلیل‌گر اجتماعی است. آخرین‌کتاب او پوپولیسم و کارزارهای فرهنگی در اروپا: تضاد ارزش‌ها میان مجارستان و اتحادیه اروپا (Populism And The Culture Wars In Europe: The Conflict Of Values Between Hungary and the EU) نام دارد. [۱] Childline [۲] anxiety disorder [۳] oppositional defiant disorder\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833736.json b/train/413833736.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d57ca2f500763ebf7a27ca8bba70104feff74929 --- /dev/null +++ b/train/413833736.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چه می‌شود اگر کل زندگی را با کار اشتباه بگیریم؟", + "subtitle": "اگر بخواهیم، علاوه بر سود، معنا و زیبایی را نیز تجربه کنیم، گاهی باید دست از کار بکشیم", + "introduction": "پس از جنگ جهانی دوم، یک فیلسوف آلمانی اصطلاح «کار مطلق» را وضع کرد. به نظر او کارِ مطلق شرایطی است که در آن انسان‌ها تمامِ فلسفۀ وجود و زندگی‌شان را در کارکردن می‌جویند. مدام از اینکه کم کار کرده‌اند یا آن کارهایی که می‌خواسته‌اند را انجام نداده‌اند، احساس گناه می‌کنند. امروز، در این دنیای هراسان و شتاب‌زده گویا فاصلۀ چندانی از «کار مطلق» نداریم، اما اگر چنین شود، چه چیزها را از دست خواهیم داد؟", + "content": "اندرو تگرت، ایان — تصور کنید کار تمام دنیا را تصرف کرده و به کانون دیگر عرصه‌های زندگی بدل شده است. در این صورت، سایر امور مطیع کار خواهند بود. سپس، کم‌کم هر چیز دیگری -بازی‌ها و سرگرمی‌هایی- که زمانی جریان داشتند، آهنگ‌هایی که پیش از آن خوانده می‌شدند، عشق‌هایی که کامروا می‌شدند، جشن و بزم‌هایی که برپا می‌شدند همگی به‌شکلی تقریباً نامشهود شبیه هم شده و نهایتاً به کار تبدیل می‌شوند. پس از آن زمانی فرا خواهد رسید که دنیاهای متعددی که پیش از حکمفرمایی کار بر جهان وجود داشتند، کاملاً از حافظۀ فرهنگی و تاریخی ما پاک شده و به دست فراموشی سپرده می‌شوند.\n حال، در این جهان کار مطلق، نحوۀ اندیشیدن، ظاهر و رفتار مردم چگونه خواهد بود؟ آن‌ها در هر جایی انسانی را ببینند، او را در نسبتش با کار قضاوت می‌کنند: پیش از استخدام، حین استخدام، پس از استخدام، نیمه‌بیکار و بیکار؛ کسی در این سرشماری از قلم نخواهد افتاد. مردم کار را در همه‌جا ستایش کرده و به آن عشق خواهند ورزید، پرثمرترین روز را برای یکدیگر آرزو خواهند کرد، صبحشان را با بیدارباش کار آغاز می‌کنند و شب را در آغوش کار به خواب می‌روند. روحیۀ پُرکاری و سخت‌کوشی، راه دستیابی به موفقیت معرفی خواهد شد و تنبلیْ نابخشودنی‌ترین گناه شناخته می‌شود. همه‌جا در میان تأمین‌کنندگان محتوا، کارگزاران دانش۱، گروه‌های طراحی، رئیس‌های اداره و سازمان‌های جدیدْ مدام حرافی‌هایی دربارۀ گردش کار، طرح‌ها و معیارهای پیشرفت، گسترش مقیاس و رشد شنیده خواهد شد.\n در چنین جهانی، خوردن و دفع‌کردن و استراحت و رابطۀ جنسی و مراقبه و رفت و آمدهای کاری -که به‌دقت نظارت شده و پیوسته بهینه‌سازی می‌شوند- همگی موجبات سلامتی را فراهم می‌آورند، که این نیز به‌نوبۀخود در خدمت بیشینه‌کردن بهره‌وری قرار خواهد گرفت. هیچکس بیش از حد مشروب نخواهد نوشید، برخی برای بهبود عملکرد کاری مقدار اندکی مواد روان‌گردان استعمال خواهند کرد و همه عمری طولانی خواهند داشت، بدون پایانی مشخص. گهگاهی، این‌ور و آن‌ور، شایعاتی دربارۀ مرگ یا خودکشی ناشی از بیش‌کاری به گوش می‌رسد، اما این زمزمه‌های مطبوعِ خفیف را، از سر صداقت، چیزی بیش از تجسم روح و جوهرۀ کار مطلق در سطح محلی نخواهند پنداشت و حتی برخی آن را حرکتی ستودنی می‌انگارند که با فراتربردن مرزهای منطقی کار، همچون ایثاری نهایی، نمایان شده است. ازاین‌رو، در گوشه‌کنار جهان تلاش بر این خواهد بود تا ژرف‌ترین تمنای کار محقق شود: اینکه کارْ تجلی و تحقق کامل خود را به تماشا بنشیند.\n دنیایی که توصیف شد از قضا اثری علمی-تخیلی نیست؛ بلکه بدون تردید، همین نزدیکی‌ها، در پس دروازه‌های دنیای امروزی‌مان به انتظار نشسته است.          اصطلاح «کار مطلق» ابداع فیلسوف آلمانی جوزف پیپر است که پس از جنگ جهانی دوم در کتاب فراغت: اساس فرهنگ۲ (۱۹۴۸) آن را مطرح کرد. این عبارت به فرایندی اشاره دارد که انسان‌ها در نتیجۀ آن به کارگرانی صرف تبدیل می‌شوند. از نظر من، کار از این طریق در مسیر مطلق‌شدن قرار می‌گیرد، غایتِ همه‌چیز می‌شود، کانونی که کل زندگی بشری بر مدار آن می‌چرخد؛ در این هنگام، هر چیز دیگری در خدمت کار خواهد بود؛ فراغت، جشن و سرور و بازی همگی همسان می‌شوند و نهایتاً به کار تبدیل خواهند شد؛ وقتی هیچ بُعد دیگری ورای کار برای زندگی باقی نمانده است، زمانه‌ای که انسان‌ها عمیقاً به این باور رسیده‌اند که ما صرفاً زاده شده‌ایم برای کارکردن. و سایر طریقه‌های زیستن و وجود که پیش از یکه‌تازی کار مطلق رواج داشتند، کاملاً از حافظه و پیشینۀ فرهنگی ما محو خواهند شد.\n ما در آستانه تحقق کار مطلق قرار داریم. هر روز با افرادی صحبت می‌کنم که کارْ افسار زندگی آن‌ها را در دست گرفته است، تکلیف و وظیفهْ جهانشان را پر کرده و مسئولیتی وصف‌ناشدنی بر افکارشان سنگینی می‌کند.\n برخلاف کسی که زندگی خود را وقف تفکر و تعمق می‌کند، فرد مقید به کار مطلقْ خود را کارگزاری می‌داند که از ازل در پیشگاه جهانی بوده است که تلقی‌اش از آن جهانْ زنجیرۀ بی‌پایانی از تکالیف است که در امتداد آینده‌ای نامشخص گسترده شده. در نتیجۀ این تکلیف‌انگاری جهان، زمان در نظر او همچون منبع کمیابی می‌ماند که باید حساب‌گرانه استفاده شود، همیشه نگران انجام کاری است که باید انجام دهد و اغلب دو دلواپسی در ذهن دارد: یکی درستیِ کاری که در حال انجام آن است و دیگری اینکه همیشه کار بیشتری برای انجام‌دادن وجود دارد. اساساً، بیش‌کاری نمی‌تواند آیینۀ تمام‌نمای نگرش فرد مقید به کار مطلق باشد، نگرش چنین فردی در این مسئله تبلور می‌یابد که مصرّانه غرق در انجام کارهایی می‌شود که به او محول شده و در‌عین‌حال بهره‌وری، کارایی و اثرگذاری را نیز باید ارتقا دهد. اما چگونه؟ از طریق شیوه‌های برنامه‌ریزی کارآمد، تعیین هوشمندانۀ اولویت‌ها و محول‌کردن به‌موقع کارها. در یک کلام، سرسپردۀ کار مطلقْ شمایلی از فعالیت بی‌وقفه، فشرده و شلوغ است، شمایلی که اساسی‌ترین رنج و محنتش بی‌تابیِ وجودیِ عمیقی است که بر تولید فایده استقرار می‌یابد.\n آزاردهنده‌ترین مسئله دربارۀ کار مطلق صرفاً این نیست که رنجی بی‌جهت را بر بشر تحمیل می‌کند، بلکه شیوه‌های پویای مکاشفه‌ای را از میان می‌برد که هدفش پرسیدن، اندیشیدن و پاسخ‌دادن به اساسی‌ترین مسائل وجودی است. برای اینکه روشن شود این رنج بی‌سبب چگونه بر بشر تحمیل می‌شود، محتویات گفت‌وگویی دونفره را که در زیر آمده است در نظر بگیرید و ببینید چگونه پدیدارشناسی واضحِ کار مطلقْ خود را در آگاهی روزمرۀ دو طرف این گفت‌وگوی خیالی نمایان می‌کند. پیش از هر چیز، تنشی دائم مشهود است، حس همه‌جانبۀ فشار در نتیجۀ این مشغولیت ذهنی که کاری هست که باید انجام شود و همیشه انتظار می‌رود در هر لحظه مشغول انجام کاری باشم. طرف دیگر گفت‌وگو نیز از پرسشی سخن می‌گوید که همواره با این افکار همراه است: آیا بهتر از این نمی‌توانم از زمانم استفاده کنم؟ زمان، همچون دشمن یا عنصری نایاب، محدودیت اختیار و عمل کارگزار خود را در قالب رنجِ شتاب و عجله و بهای مسلم فرصت‌های ازدست‌رفته آشکار می‌سازد.\n افکاری مثل هنوز کاری را که باید انجام نداده‌ام، باید تا حالا تمام شده بود، الان باید کار مفیدتری انجام می‌دادم، و همچنین کار بعدی‌ای که همیشه در نوبت است به دشمنان صاحب خود بدل شده و با دسیسه‌چینیْ او را به ستوه می‌آورند، او که به‌خودیِ‌خود همیشه از پی اکنونِ ناتمامْ دوان است. همچنین، اوقاتی که فرد فکر می‌کند به‌قدر کافی مفید نبوده است، احساس معصیت خواهد کرد. معصیت در اینجا بیانگر ناکامی در تسلط بر امور و مهار آن‌ها است، به‌علاوۀ اینکه کارها در نتیجۀ غفلتی فرضی یا کاهلی نسبی -به‌زعم خود فرد- روی هم انباشته شده‌اند. نهایتاً اینکه تکانه‌های طعن و لعن‌آمیزی که متوجه به سرانجام رساندن کارهاست نشان می‌دهد این حالتِ بودنْ تجربۀ کامل و بی‌کم‌وکاست امور را در عمل ناممکن می‌سازد. طرف اولِ گفت‌وگو نتیجه می‌گیرد که شالودۀ «هستی من» «یک مسئولیت است»، یا به عبارت دیگر چرخۀ بی‌پایان نارضایتی.\n از این رو، ماهیت مسئولیت‌مدارِ کارِ مطلقْ با چنین چیزهایی شناخته می‌شود: با فعالیت بی‌وقفه، بی‌قرار و سراسیمه؛ نگرانی برای آینده؛ بار طاقت‌فرسای زندگی؛ غرولند افکار پریشان برای فرصت‌های ازدست‌رفته، و احساس گناه ناشی از ظنِ کاهلی یا سستی. بنابراین، نگاه تکلیف‌انگار به جهان با ماهیت مسئولیت‌مدار کار مطلق در ارتباط است. جان کلام اینکه کار مطلقْ ناگزیر به دوکا۳ منتهی می‌شود، اصطلاحی بودایی که به طبیعت رضایت‌ناپذیر و مملو از رنج زندگی اشاره دارد.\n کار مطلق علاوه بر پدیدآوردن دوکا یا به‌عبارتی رنج، مانع از دستیابی به سطوح والاتر واقعیت می‌شود. از این رو تبلور زیبایی در هنر، تجلی جاودانگی در دین، حظ بی‌آلایش عشق و حس سرگشتگی فلسفی، واقعیاتی هستند که در دنیای کار مطلق یافت نمی‌شوند. همۀ این احوالات برای اینکه دریافت شوند نیازمند سکوت، سکون و اشتیاقی برآمده از دل و جان‌اند. اگر معنا، به مفهوم تعامل بازیگوشانۀ کران و بی‌کران، گسترۀ ادراک ما را فراتر از مشغولیات و امور پیش‌پاافتادۀ مادی بُرده و به آن تعالی بخشد، و به ما امکان دهد آنچه والاتر از خودمان است را مستقیماً تجربه کنیم، آنگاه متاع نایاب دنیای کار مطلق، قطعاً فرصت تجربۀ معناست. آنچه یافت می‌نشود، کشف چرایی حضور ما در این عالم است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‎نوشت‌ها: • این مطلب را اندرو تگرت نوشته است و در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۷، با عنوان «If work dominated your every moment would life be worth living» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «چه می‌شود اگر کل زندگی را با کار اشتباه بگیریم؟» و ترجمۀ سجاد امیری منتشر کرده است. •• اندرو تگرت (Andrew Taggart) فیلسوفی پراگماتیست و کارآفرینی برجسته است. او عضو هیئت علمی موسسه بَنف سنتر در کانادا است و در آنجا رهبران مبتکر را آموزش می‌دهد. آخرین کتابش زندگی خوب و زندگی پایدار (The Good Life and Sustaining Life) نام دارد.\n[۱] Knowledge broker: واسطه‌ای (سازمان یا شخص) است که هدفش ایجاد رابطه و شبکه میان تولیدکنندگان و کاربران دانش با ارائه پیوندها، منابع دانش و در برخی موارد خود دانش به سازمان‌های موجود در شبکه است [مترجم]. [۲] Leisure: The Basis of Culture [۳] dukkha\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833737.json b/train/413833737.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..cd638fe5bc64c2a153525972ee583bc98e144e93 --- /dev/null +++ b/train/413833737.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اگر می‌خواهید حال یک میانسال را بفهمید، شوپنهاور بخوانید", + "subtitle": "چه آدم موفقی باشید و چه آدمی شکست‌خورده، در میانسالی با بحرانی معنایی مواجه می‌شوید", + "introduction": "در مقایسه با جوان‌ها و سالمندان، میانسال‌ها با شدت بیشتری از زندگی‌شان ناراضی‌اند. احساس می‌کنند به چیزهایی که می‌خواسته‌اند نرسیده‌اند و چیزهایی که به آن رسیده‌اند هم دیگر رنگ و بویی برایشان ندارد. کارشان ملال‌آور و تکراری است و زندگی روزمره‌شان خسته‌کننده و غم‌بار. به این حالت بحران میانسالی گفته می‌شود. موضوعی که فلاسفه هنوز آنچنان که باید و شاید به آن توجه نکرده‌اند.", + "content": "کی‌رن ستیا، ایان — علی‌رغم اینکه بیش از ۲۵۰۰ سال است فلاسفه دربارۀ مشخصات زندگی نیک تأمل می‌کنند، چندان چیزی دربارۀ میانسالی نگفته‌اند. برای من، نزدیک‌شدن به چهل‌سالگی آغاز یک بحران کلیشه‌ای بود. منی که از روی موانع حرفۀ آکادمیک پریده بودم، می‌دانستم خوش اقبالم که استاد دائمی فلسفه هستم. بااین‌حال، وقتی از مشغولیات زندگی و هجوم چیزهایی که باید انجام دهم، فاصله می‌گیرم، خودم را سرگردان می‌یابم؛ خب که چه؟ احساس تکرار و پوچی می‌کنم، پروژه‌هایی که کامل می‌شوند تا صرفاً پروژه‌هایی دیگر جایگزینشان شود. این مقاله را تمام می‌کنم، این کلاس را تدریس می‌کنم و باز روز از نو روزی از نو. چنین نبود که همه چیز بی‌ارزش به نظر برسد، حتی مواقعی که دل و دماغ نداشتم، باز احساس نمی‌کردم کارهایم کاملاً بی‌معناست. با این حال، به نوعی، تکرار فعالیت‌هایی که هر یک فی‌نفسه منطقی بودند، برایم بی‌ارزش شده بود.\n فقط من این حس را ندارم. احتمالاً شما نیز در پیگیری اهداف ارزشمند نوعی پوچی را حس کرده‌اید. این شکلی از بحران میانسالی است که هم آشناست و هم به لحاظ فلسفی گیج‌کننده. تناقض در اینجاست که ممکن است موفقیت شبیه شکست باشد. این بحران، نظیر هر تناقض دیگری، نیازمند تأملات فلسفی است. اگر بحران میانسالی یک پوچی مطلق نیست که در آن فرد ارزشی در هیچ چیز نمی‌بیند، پس پوچی آن به چه معناست؟ مشکل زندگی من در کجاست؟\n در جست‌وجوی پاسخ بودم که به سراغ آرتور شوپنهاور، فیلسوف بدبین سدۀ نوزدهم، رفتم. شوپنهاور مشهور است به موعظه‌گرِ پوچیِ امیال. اینکه ممکن است رسیدن به خواسته‌هایمان باعث شادی ما نشوند، اصلاً او را متعجب نمی‌کند. از سویی دیگر، نرسیدن به خواسته‌هایمان نیز به همان اندازه بد است. به اعتقاد شوپنهاور، اگر کاری را انجام دهید یا ندهید در هر حال محکوم می‌شوید. اگر به خواستۀ خود برسید، جست‌وجویتان به پایان رسیده است. همان‌گونه که او در جهان به‌مثابۀ اراده و بازنمایی۱ می‌گوید، بی‌هدف می‌شوید و «ترس پوچی و ملالت» شما را فرامی‌گیرد. زندگی نیازمند جهت است: خواسته‌ها، پروژه‌ها و هدف‌هایی که تاکنون تحصیل نشده‌اند. این نیز کشنده است. زیرا خواستن چیزهایی که ندارید، رنج است. اگر این پوچی را با یافتن کارهایی برای انجام‌دادن به تعویق بیندازید، خود را محکوم به فلاکت کرده‌اید. زندگی «شبیه یک آونگ، مابین درد و ملالت می‌گردد، و در واقع این دو مؤلفه‌های غاییِ زندگی‌اند».\n شاید تصویر شوپنهاور از زندگی بی‌جهت تهی و غم‌بار باشد. میانسالی غالباً با شکست یا موفقیت در پروژه‌هایی محبوب همراه است: شغلی دارید که برای رسیدن به آن سال‌ها تلاش کردید، شریکی دارید که آرزویش را داشتید، خانواده‌ای که قصد تشکیل آن را داشتید، یا اینکه آن‌ها را ندارید. در هر صورت، جهت‌هایی تازه را می‌جویید. اما ظاهراً پاسخ به رسیدن یا نرسیدن به اهدافتان روشن است: شما صرفاً هدف‌هایی جدید می‌سازید. پیگیری آنچه می‌خواهید، مشقت صرف نیست. نوسازی آرزوهایتان می‌تواند لذت‌بخش باشد.\n با این حال، به نظرم در تصور غم‌انگیز شوپنهاور از روابط ما با اهدافمان حقیقی نهفته است که می‌تواند تاریکی میانسالی را روشن سازد. انتخاب پروژه‌هایی جدید در نهایت فقط مسئله را مبهم می‌سازد. وقتی یک هدف را در آینده قصد می‌کنید، رضایت‌مندی به تعویق می‌افتد: قرار است به موفقیت برسیم. اما وقتی موفق شدید، دستاوردتان در گذشته است. ضمناً، مشغولیت شما به پروژه‌ها نافی خود است. در پیگیری یک هدف یا شکست می‌خورید یا، در صورت موفقیت، توانش برای هدایت زندگی شما را از دست می‌دهد. بدون تردید، می‌توانید نقشه‌هایی دیگر بکشید. مسئله نه کمبود پروژه‌ها (حالت بی‌هدفی ملالت‌بارِ مورد نظر شوپنهاور)، بلکه شیوۀ مشغولیت شما به پروژه‌هایی است که بیشترین اهمیت را برایتان دارند. بدین صورت که می‌کوشید آن‌ها را تکمیل کنید و سپس از زندگی‌تان کنار بگذارید. وقتی یک هدف را تعقیب می‌کنید، به تعاملتان با چیزی خوب پایان می‌دهید، انگار قرار باشد دوستی پیدا کنید تا با او خداحافظی کنید.\n بنابراین، چهرۀ رایج بحران میانسالی به این صورت است: فرد سخت‌کوش و پردستاوردی که وسواس تکمیل کارها را دارد و پوچی زندگی روزمره او را آزار می‌دهد. وقتی دل‌مشغول پروژه‌ها می‌شوید و مدام پروژه‌هایی جدید را جایگزین پروژه‌های قدیمی می‌کنید، رضایت‌مندی همیشه در آینده است. یا در گذشته. رضایت‌مندی منوط خواهد شد، سپس به دست می‌آید، اما مالک آن نمی‌شویم. شما، در پیگیری اهدافتان، مترصد نتایجی هستید که امکان آن پیگیری را از بین می‌برد و بارقه‌های معنا را در زندگی‌تان خاموش می‌کند.\n پرسش این است که در این خصوص چه کار کنیم. به اعتقاد شوپنهاور، هیچ راه خروجی وجود ندارد: آنچه من بحران میانسالی می‌خوانم، وضعیت بشر است. اما او اشتباه می‌کرد. برای اینکه به این اشتباه او پی ببریم، باید بین فعالیت‌هایی که ارزشمند می‌دانیم، تمایز قائل شویم: بین فعالیت‌هایی که هدف تکمیل آن‌هاست و فعالیت‌هایی که پایان نمی‌یابند.\n با وام‌گیری از اصطلاحات زبان‌شناسی، می‌توان گفت فعالیت‌های «غایت‌مند»۲ ـ مأخوذ از واژۀ یونانی «تلوس»۳ به معنای هدف ـ آن‌هایی‌اند که معطوف به حالات پایانی تکمیل و اتمام هستند. در یک کلاس تدریس می‌کنید، ازدواج می‌کنید، خانواده تشکیل می‌دهید، درآمد بیشتری کسب می‌کنید. اما تمام فعالیت‌ها این چنین نیستند. دیگر فعالیت‌ها «غایت‌گریز»۴ هستند: معطوف به هیچ پایانی نیستند، یا حالتی نهایی که در آن تحصیل شده‌اند و دیگر کاری برای انجام‌دادن نیست، وجود ندارد. گوش‌دادن به موسیقی، وقت‌گذاشتن برای خانواده یا دوستان را در نظر بیاورید. می‌توان از این کارها دست کشید، اما نمی‌توان آن‌ها را پایان داد یا تکمیل کرد. گذرا بودنِ آن‌ها نه از جنس گذرا بودنِ یک پروژه با هدفی غایی، بلکه از جنس گذرا بودنِ یک فرایند بی‌پایان است.\n اگر بحرانی که شوپنهاور تشخیص داد منوط به سرمایه‌گذاری مفرط بر روی پروژه‌ها باشد، چاره سرمایه‌گذاری کامل‌تر در این فرایند است، معنادادن به زندگیِ خود از مجرای فعالیت‌هایی که هیچ پایانی ندارند: چون این فعالیت‌ها تکمیل نمی‌شوند، مشغولیت شما با آن‌ها پایان نمی‌یابد. این فعالیت‌ها نافی خود نیستند؛ همچنین، باعث آن حس ناکامی‌ای نمی‌شوند که شوپنهاور با خواسته‌های تحقق‌نیافته تمسخرش می‌کرد، حس فاصله‌داشتن با هدفِ خود، بدین نحو که اتمام آن همیشه منوط به آینده یا گذشته است.\n نباید از اهداف ارزشمند خود دست برداریم. دست‌یابی بدان‌ها اهمیت دارد. اما باید در باب ارزش این فرایند نیز تأمل کنیم. اتفاقی نیست که جوانان و سالمندان در مقایسه با میانسال رضایت‌مندی بیشتری از زندگی دارند. جوانان بالغ هنوز درگیر پروژه‌های تعریف‌کنندۀ زندگی نشده‌اند و سالمندان نیز از این مرحله گذشته‌اند. این امر باعث می‌شود زندگی در اکنون برایشان طبیعی‌تر باشد: یافتن ارزش در فعالیت‌هایی غایت‌گریز که با مشغولیت پایان نمی‌گیرند یا به آینده تعویق نمی‌شوند، بلکه اینجا و اکنون تحقق می‌یابند. مقاومت در برابر استبداد پروژه‌ها در میانسالی، یافتن تعادل بین فعالیت‌های غایت‌مند و غایت‌گریز دشوار است. اما این کاری است که باید انجام داد، اگر امیدواریم که بر بحران میانسالی فائق شویم و از تیرگی پوچی و خودتخریبی بگریزیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کی‌رن ستیا نوشته است و در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۸، با عنوان «How Schopenhauer’s thought can illuminate a midlife crisis» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «اگر می‌خواهید حال یک میان‌سال را بفهمید، شوپنهاور بخوانید» و ترجمۀ میلاد اعظمی‌مرام منتشر کرده است. •• کی‌رن ستیا (Kieran Setiya) استاد فلسفۀ مؤسسۀ تکنولوژی ماساچوست است و تازه‌ترین کتاب او راهنمایی فلسفی به میانسالی (Midlife: A Philosophical Guide) نام دارد. [۱] The World as Will and Representation [۲] telic [۳] telos [۴] atelic\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833738.json b/train/413833738.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ed540b95148a71c6d360e4e641564d97cb015197 --- /dev/null +++ b/train/413833738.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دربارۀ فواید و مضرات کم‌رویی", + "subtitle": "کتاب جو موران، «آدم‌های کم‌رو»، هم تاریخچۀ جامعی است از مسئلۀ کم‌رویی و هم کتابی است در دفاع از این مسئله", + "introduction": "داروین در شگفت مانده بود که چرا گونۀ انسان باید خصلتِ عجیبی مثلِ کم‌رویی داشته باشد. به نظر نمی‌رسد حیوانات چیزی شبیه کم‌رویی را تجربه کنند، حتی انسان‌های بدوی هم چیزی به نام کم‌رویی ندارند، اما دنیای متمدن پر بود از آدم‌های کم‌رویی که معاشرت با دیگران را سخت می‌یافتند و در جمع‌ها دست‌وپایشان را گم می‌کردند. بدین‌منوال، آیا می‌شود گفت کم‌رویی پدیده‌ای است مدرن؟ از این گذشته، احساسی خوب است یا بد؟ مفید یا مضر؟", + "content": "مگان گاربر، آتلانتیک — مانور هایملیک۱ (کشش شکمی) نزدیک به پنجاه سال قدمت دارد. این اقدام درمانی توسط دکتر هنری هایملیک پدید آمد و چون جان بسیاری را از مرگ نجات داده است، اقدامی ارزشمند تلقی می‌شود. اما شاید این مانور به‌اندازۀ کافی هم موفق نبوده است. این مانور ساده و عالی یک عیب بزرگ دارد: کسی که در معرض خفگی قرار دارد، قبل از اینکه کسی بتواند کمکش کند، باید با سروصدا به دیگران بفهماند که در حال خفگی است. بسیاری از افراد اصلاً تمایل ندارند چنین کاری کنند.\n دکتر هایملیک با افسوس بیان می‌کند که چگونه «گاهی اوقات» سرشت آدمی می‌تواند تهدیدی برای زندگی خود او شود؛ «کسی که در معرض خفگی است از اینکه در این مخمصه گیر افتاده خجالت‌زده می‌شود، برمی‌خیزد و بدون جلب هیچ توجهی محیطی را که در آن است ترک می‌کند، می‌میرد و یا اینکه به مغزش آسیب‌های دائمی وارد می‌شود.»\n اتفاق بدی در حال وقوع است، نگذار دیگران آن را ببینند، تو باعث شرمندگی آن‌ها و خودت خواهی شد: این تکانه‌ای است که اثری کاملاً معکوس دارد و درک آن به‌نحو فوق‌العاده‌ای آسان است. خودآگاهی چیز قدرتمندی است. بااین‌همه، حتی در جنون‌آمیزترین و هولناک‌ترین لحظات نیز چیزهای بسیاری وجود دارد که به نظر می‌رسد مطلوب‌تر از الم‌شنگه‌به‌پاکردن است.\n کم‌رویی، این احساس یگانه که شامل چیزهای متفاوتی است _ازجمله دستپاچگی، کم‌جرئتی، ترس از طردشدن، بیزاری از ایجاد مزاحمت_ علی‌رغم شیوع بسیارش، همچنان رازآلود و مبهم است. آیا کم‌رویی صرفاً یک احساس است؟ آیا وضعیتی است حاکی از شخصیت افراد؟ آیا شکلی از اضطراب است؟ کم‌رویی، اگرچه برای برخی همراهی همیشگی است و غلیانات و علائم آن حاکی از نوع سختی از یک بیماری مزمن است، می‌تواند حتی بر اجتماعی‌ترین و مقبول‌ترین افراد به‌یکباره، بدون هیچ هشداری، مستولی شود. وقتی در آسانسور با غریبه‌ای روبه‌رو می‌شوید، این حس می‌تواند در لبخندی بی‌صدا آشکار شود؛ یا درست قبل از اینکه پرده‌های نمایش کنار رود، در دستان خیس از عرق، دل‌آشوب و تهوع و میل به فرار به هر جای دیگری غیر از مکانی که در آن هستی بروز و ظهور پیدا کند. یا می‌تواند در احساس خفگی در گلو، بسته‌شدن راه نفس، سرگیجه یا این حس که همه به تو زل زده‌اند ظاهر شود. در این شرایط، تنها چیزی که می‌خواهی این است که از شر همۀ این‌ها خلاص شوی.\n کم‌رویی اساساً هیولایی بی‌ملاحظه است. یا آن‌گونه که جو مورانِ مورخ در کتاب آدم‌های کم‌رو: راز دوام خجلت۲ بیان می‌کند، هیولای بی‌ملاحظه‌ای است که در طول تاریخ همدم قابل‌اعتمادی، اگرچه نامرئی، برای بشر بوده است. امروزه، کم‌رویی در ایالات متحده عمدتاً با آشفته‌بازاری از وضعیت‌های مشابه و متداخل پیوند خورده است، از رفتارهای خجولانۀ مقطعی گرفته تا دستپاچگی‌های کلی، از ترسِ از صحنه گرفته تا اختلالاتی که راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی۳ آن‌ها را اختلال اضطراب اجتماعی می‌داند. به نظر می‌رسد این بی‌دقتی و گستردگی پر بیراه هم نیست: موران می‌گوید کم‌رویی وضعیت یا ویژگی شخصیتیِ واحدی نیست، بلکه امری است که بر زندگی انسان‌ها در همۀ سن‌ها، فرهنگ‌ها و کشورها تأثیر می‌گذارد. کم‌رویی برخی مواقع می‌تواند بلا و مصیبت باشد، بلایی که به تصدیق دکتر هایملیک گه‌گاه ممکن است مرگ‌بار هم باشد.\n موران استدلال می‌کند که کم‌رویی می‌تواند موهبتی بزرگ هم باشد؛ میل به درون‌گرایی راه را برای تفکر مبتکرانۀ نابغه‌های خلاق که میل به اجتناب از پرگویی دارند باز می‌کند. کتاب آدم‌های کم‌رو اثری است که تاریخچۀ جامعی از این مسئله ارائه می‌کند و سویه‌های انسان‌شناسانه و جامعه‌شناسانۀ کم‌رویی را می‌کاود و نظرات زیمل و سنکا و سونتاگ دربارۀ عدم‌اعتمادبه‌نفس را بیان می‌کند. علاوه‌براین، این کتاب حاوی مجموعه‌ای از بیوگرافی‌های کوتاه آدم‌هایی است که در درجات مختلف تحت تأثیر این مسئله بوده‌اند. موران می‌گوید آلن تورینگ اغلب اوقات همان‌قدر که عجول و بی‌پروا بود، خجول هم بوده است. موران در کتابش به شکلی درخشان اشاره می‌کند که آگاتا کریستی به‌طرز غم‌انگیزی کم‌رو بوده است. شارل دوگل نیز به همین ترتیب در زمان‌هایی که رهبری کاری را به عهده نداشته خجول و کم‌رو بوده است. استیون پاتریک موریسی، خواننده و نوازندۀ بریتانیایی، نیز در زمان‌هایی که موسیقی کار نمی‌کرده کم‌رو بوده است. لوسیوس لیسینیوس کراسوس، کنسول امپراتوری روم و مربی سیسرون، نیز خود اعتراف کرده است که قبل از ارائۀ هر سخنرانی تا سرحد مرگ می‌ترسیده است. پریمو لوی به فیلیپ راث دربارۀ کم‌رویی خود گفته است. نخستین کتابِ اولیور ساکس مدت‌ها منتشرنشده باقی مانده بود، چراکه او نسخۀ دست‌نویس کتابش را به دوستی قرض داده بود، دوستی که مدتی بعد خودکشی کرده بود و ساکس رویش نمی‌شد از بیوۀ آن دوست تقاضای پس‌دادن کتاب را بکند.\n\nکم‌رویی _که در معنای بنیادینش شاید تصدیق مضطربانۀ فاصلۀ زیادی باشد که ذهن انسان‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند_ همواره همدم مردم و تلاش‌هایشان بوده است. شاید ما خودمان را در شمار بزدلان بزرگ قلمداد نکنیم، آن‌گونه که روان‌شناس فرانسوی، لودویچ دوگا، علاقه دارد برخی را چنین بنامد. برای بعضی از ما، کم‌رویی مهمان ناخوانده‌ای است که گه‌گاه سروکله‌اش پیدا می‌شود. موران استدلال می‌کند که کم‌رویی _هرچند اغلب اوقات خودش انتخاب می‌کند که آشکار شود و عملاً کسی که آن را تجربه می‌کند هیچ قدرتی در رد آن ندارد_ همان‌قدر که می‌تواند بلا باشد می‌تواند یک مزیت نیز باشد. افراد کم‌رو اغلب فکور و بعضاً باهوش هستند.\n آن‌ها معمولاً نسبت‌به نیازها و نگاه خیرۀ دیگران حساس‌اند. مشکل اینجاست که آن‌ها در جهانی به سر می‌برند که علی‌رغم شیوع گستردۀ کم‌رویی، صبر و تحمل بسیار کمی در برابر آن وجود دارد.\n مورانِ بریتانیایی خودش را در زمرۀ کم‌روها قلمداد می‌کند، ازاین‌رو آگاه است که کم‌روبودن در این دنیای فضل‌فروشِ متکبر چه مصائبی دارد. او همچنین نیک می‌داند تکریم کم‌رویی چه دیدگاه رادیکالی است. به‌طور مشخص در بریتانیا، جایی که کتاب آدم‌های کم‌رو نخستین‌بار در آنجا منتشر شد، کم‌رویی به‌عنوان یک مشکل متداول قلمداد می‌شود که باید درمان شود. این طرز تلقی حتی به‌نحو فزاینده‌تری در ایالات متحده نیز وجود دارد. کم‌رویی از لحاظ احساسی دیواربه‌دیوار شرم و آزرم است و اغلب به‌عنوان دلیل آزرم به آن توجه می‌شود. در فرهنگی که برای اعتمادبه‌نفس ارزش بسیاری قائل است و در آن، مهارت‌های اجتماعی شواهد بیرونی عزت‌نفس باطنی هستند، به کم‌رویی با سوءظن نگریسته می‌شود. سکوت، در جهانی که در آن همۀ صداها بلند است، ممکن است به دشمنی منجر شود.\n در سال ۱۹۹۷، در شهر کاردیف ولز دانشگاهیان گرد هم آمدند تا اولین کنفرانس بین‌المللی کم‌رویی را برگزار کنند. فیلیپ زیمباردو، روان‌شناس برجسته، در آن کنفرانس استدلالی مطرح کرد که هم تعجب‌آور بود و هم تحریک‌آمیز. او گفت کم‌رویی دارد به یک اپیدمی تبدیل می‌شود. تحت تأثیر فناوری دیجیتالی و کارایی‌هایی که این فناوری به ارمغان آورده است _اینترنت، ایمیل، دستگاه‌های سخن‌گو_ «چسب اجتماعی»، که نسل‌های پیشین را به گروه‌های اجتماعی متصل می‌کرد و تعاون و همکاری را بالا می‌برد، رو به زوال است. دیدگاه‌های زیمباردو _که برآمده از آزمایش زندان استنفورد او بود_ اکنون مسیری تازه یافته بود: او با جلب توجه دیگران به یافته‌های شری ترکل و رابرت پوتنام شروع به ابراز نگرانی نسبت‌به فناوری کرد؛ او گفت همۀ راه‌هایی که انسان‌ها ابداع کرده‌اند تا از یکدیگر دوری کنند نهایتاً به وخیم‌ترشدن معضل کم‌رویی منجر خواهد شد. او در آن زمان پیش‌بینی کرد که در سال ۲۰۰۰، شرایطی پدید خواهد آمد که می‌توان یک روز را بدون سخن‌گفتن با هیچ انسان زنده‌ای سپری کرد. زیمباردو هشدار داد که ما در حال ورود به «عصر نوین یخ‌بندان» هستیم.\n باید منتظر ماند و دید که آیا شبکۀ جهانی اینترنت ما را آزاد خواهد کرد یا اسیر و دربند. اما موران اظهار می‌کند که «عصر نوین یخ‌بندان»، در جایگاه یک مفهوم، به‌نحو نظام‌مندی به ایده‌های سنتی موجود دربارۀ ماهیت کم‌رویی تلنگر زده است: یعنی اینکه کم‌رویی صرفاً پاسخی عاطفی به دیگران نیست، بلکه به‌طور خاص پاسخی عاطفی به شرایط زندگی مدرن است. در این خوانش از تاریخِ انسان، کم‌رویی هم یک حس است و هم تا حدودی یک پدیدۀ نوظهور.\n اورماند ماداک دالتون، محقق، باستان‌شناس و موزه‌دار موزۀ بریتانیا در اوایل قرن بیستم، در همین راستا اعتقاد داشت که کم‌رویی محصول جانبی تمدن است. دالتون معتقد بود که حیوانات و بربرها (انسان‌های وحشی) اگر پای تنازع بقایشان در میان باشد، احساس لوکس و تجملیِ کم‌رویی را ندارند. انسان‌هایی که صرفاً دل‌مشغولی تأمین اساسی‌ترین نیازهایشان _غذا، سرپناه و تولیدمثل_ را دارند کمتر از خودآگاهی، که لازمۀ کم‌رویی است، استفادۀ عملی خواهند کرد. چارلز داروین، کسی که در سرتاسر کار خود نسبت‌به عواطف و احساسات حیوانات علاقه‌مند بود، نسبت‌به تکامل کم‌رویی گیج و سرگشته بود. او کم‌رویی را «وضعیت غریب ذهن» نامید. داروین اظهار شگفتی می‌نمود که چگونه تکامل شرایطی را برای انسان به ارث گذاشته بود که در طبیعت استفادۀ کمی داشت. بخشی از این شگفتی داروین به این دلیل بود که او خودش گاهی اوقات به‌شدت از کم‌رویی رنج می‌برد.\n در دیدگاه دالتون، کم‌رویی نتیجۀ بلافصل تمدن نبود، بلکه یکی از محصولات جانبی آن بود: زندگی به‌مثابۀ نوعی صحنۀ بی‌پایان نمایش زیسته می‌شود. البته، این ایده برآمده از نظرات اروین گافمن (یا همکار جامعه‌شناس او، نوبرت، که در همان زمان استدلال مشابهی کرده بود که کم‌رویی مسئله‌ای مدرن است) نبود، بلکه دالتون این ایده را با تمرکز بر گروه بزرگی از انسان‌ها به دست آورد که تا حدی مسئول برخاستن همۀ خدعه‌ها و مکرها دانسته می‌شدند: زنان. دالتون اعتقاد داشت که گرایش زنان به تبدیل زندگی به مجموعه‌ای از صحنه‌های نمایش شرایطی خلق خواهد کرد که در آن شرایط نمایش‌ها می‌توانند شکست بخورند. بنابراین، کم‌رویی، که در میان بسیاری چیزهای دیگر نوعی آگاهیِ خودآگاه است، یکی از راه‌های بسیار زیادی است که در آن تعاملات انسان می‌تواند به خطا برود.\n ایده‌های دالتون همچنان زنده‌اند. امروزه به‌صورت گسترده در انسان‌شناسی پذیرفته‌اند که کم‌رویی همان‌قدر که واجد مؤلفه‌های فیزیولوژیک است دارای عناصر فرهنگی نیز هست. باوجوداین، این ایده‌ها تداوم دارند، به این مفهوم که کم‌رویی نه‌فقط به‌عنوان فعل و انفعال پیچیدۀ میان مغز انسان و جهانی اجتماعی، بلکه بیشتر به‌عنوان یک انحراف فهمیده می‌شود. مردم‌آمیزی عادی و نرمال است؛ پس کم‌رویی غیرعادی است. بااین‌همه، ما انسان‌ها حیواناتی اجتماعی هستیم. این حرف البته کلیشه است، ولی عمیقاً درست است. ما انسان‌ها خودمان را گونه‌هایی می‌دانیم که همان‌قدر که در ساختار دی‌ان‌ای مشترکیم، در پرگویی و وراجی نیز اشتراک داریم. ما انسان‌ها از انگشت شست دستمان استفاده می‌کنیم تا نه‌فقط کار کنیم و اثر هنر خلق کنیم، بلکه نامه بنویسیم، تلفن را در دستمان نگه داریم و ایموجی ارسال کنیم تا شور و اشتیاقمان از برنامه‌های سر شب خود را ابراز کنیم. ما انسان هستیم. [تفاوتمان با حیوانات] در چند نکتۀ کوچک اما عمیق نهفته است: ما به‌طور دسته‌جمعی انسان هستیم.\n اگرچه کم‌رویی گاهی اوقات مورد تردید است و گاهی اوقات نیز آسیب‌شناسی شده، اما ازجمله موجبات تحول اجتماعی است. سوزی اسکاتِ جامعه‌شناس استدلال می‌کند که انسان‌های کم‌رو صرفاً تنهایی را در برابر همراهی با دیگران انتخاب نمی‌کنند یا گروه‌های کوچک را بر گروه‌های بزرگ‌تر ترجیح نمی‌دهند؛ انسان‌های کم‌رو، هر بار که عذرخواهی می‌کنند یا از انجام کاری طفره می‌روند، دارند تجربه‌ای ناخواسته را نقض می‌کنند. آن‌ها، درست به‌واسطۀ کم‌رویی خود، دارند از نظم اجتماعی گسترده‌تری منحرف می‌شوند.\n بنابراین، انسان کم‌رو _و این عدم‌اعتمادبه‌نفسی که از خودش به نمایش می‌گذارد_ مظنون است. توماس براون، فیلسوف انگلیسی، درحالی‌که معتقد است کم‌رویی با دستپاچگی۴ پیوندی وثیق دارد، به کم‌رویی به‌عنوان «شرم روستایی»۵ ارجاع داده است. پلوتارک ترجیح می‌داد که کم‌رویی را «فقدان تأیید و حمایت» در نظر بگیرد. هنریک ایبسن، کسی که به‌نحو افراطی می‌خوارگی می‌کرد تا بخشی از کم‌رویی‌اش را درمان کند، سردی هم‌وطنان نروژی خودش را محکوم می‌کرد و می‌گفت نروژی‌ها از «کم‌رویی روح» رنج می‌برند. جین آستین، در نامه‌ای طبق معمول کنایه‌آمیز به خواهرش، کم‌رویی را درون حوزۀ گسترده‌تر «خلق‌وخوی و بیماری‌های طبیعی» جای می‌داد. زیگموند فروید، کسی که صحبت‌کردن را نوعی درمان و خیر اجتماعی می‌دانست، نسبت‌به کم‌رویی مظنون بود: او کم‌رویی را مدرکی برای خودشیفتگی رانده‌شده۶ محسوب می‌کرد.\n کم‌روبودن، به‌خاطر همۀ این مطالبی که بیان شد، صرفاً به این معنا نیست که وارد یک مهمانی بشوید و مستقیماً به گوشه‌ای بروید و در کنار دیواری پناه بگیرید یا اینکه قبل از برداشتن تلفن ده‌ها بار سلام‌وعلیک‌کردن را تمرین کنید یا وقتی به حضار نگاه می‌کنید، حتی وقتی هم که تصور می‌کنید آن‌ها حاضرند از روی فرمان‌بُرداری از شما لباس‌هایشان را از تن خارج کنند، حس آشنای گیرافتادن در چنگال ترس و وحشت به سراغتان بیاید. کم‌رویی بدفهمیده‌شدن هم هست. عموماً دیگران برداشت غلطی از انسان‌های کم‌رو دارند و آن‌ها را به‌اشتباه سرد، بی‌تفاوت، مغرور یا کسانی که همچون دختربچه‌ها خجول‌اند تلقی می‌کنند. برخی اوقات دیگران به‌شدت در مورد انسان‌های کم‌رو دچار سوءتعبیر می‌شوند. روان‌شناس آمریکایی، جیسیا مورس، در اوایل قرن بیستم بر این باور بود که بین کم‌رویی و حماقت ارتباطی ذهنی وجود دارد. تام وولف، نویسنده‌ای که نیک‌بختانه از موهبت برون‌گرایی برخوردار بود، فقدان شدید اعتمادبه‌نفس اجتماعی در ویلیام شاون، ویراستار درخشان و محبوب نیویورکر، را به سخره می‌گرفت و از این کار لذت می‌برد.\n موران می‌گوید دکتر زیمباردو در این اظهارنظرش که قرن جدید «عصر نوین یخ‌بندان» را به ارمغان می‌آورد ممکن است دچار خطا شده باشد یا دست‌کم شدیداً نظرش ناپخته باشد. کم‌رویی ممکن است رایج باشد، اما عموماً با آن به‌مثابۀ نوعی بیماری مسری برخورد می‌شود. بله، ما پرداخت قبوض را خودکار کرده‌ایم. بله، ما سرویس‌های آنلاین سفارش غذا داریم. بله، مطمئناً ما، اگر تمایل داشته باشیم، می‌توانیم یک روز کامل را بدون اختلافات ناشی از تماس با انسان‌ها پشت‌سر بگذاریم. اما همچنان راه‌های بسیاری برای صحبت‌کردن، ایجاد ارتباط و اجتماعی‌بودن و انسان‌بودن وجود دارد، راه‌هایی که به‌واسطۀ آن‌ها می‌توانیم خودمان را هنگام برقراری ارتباط با دیگران از منظر خودمان ارزیابی و قضاوت کنیم. هرچند جهان در حال حاضر پوشیده‌شده از کابل‌های سرد اینترنت است، اما به‌اندازۀ گذشته گرم و شلوغ و پرسروصداست و شاید حتی واقعاً بیش از گذشته. جهان، دست‌کم در ایالات متحده، عموماً به کسانی گرایش دارد که تمایل دارند آن را با شوروشوق و صدا پیوند دهند.\n این همان پارادکسی است که به کتاب انسان‌های کم‌رو روح می‌دهد: کم‌رویی وضعیتی کاملاً عادی و نرمال است که، علی‌رغم همۀ مطالبی که بیان شد، باید همچنان عادی‌سازی شود. موران، در کتابش، با استفاده از بصیرت‌های متفکران باستان و میراث‌داران بعدی آن‌ها، کوشیده است اثبات کند که او، در جایگاه فردی کم‌رو، چقدر خوب کم‌رویی را شناخته است و با آن زیسته است: جهان، علی‌رغم همۀ گام‌های مثبتی که در راستای پذیرش و بهبود کم‌رویی برداشته است، همچنان به کم‌رویی مهربانانه نمی‌نگرد.\n کتاب انسان‌های کم‌رو، از این جهت که بیان می‌کند اگر انسان‌های کم‌رو کمی بیشتر خودشان را نشان بدهند و کمی بیشتر اعتمادبه‌نفس به خرج دهند شرایطشان بهتر خواهد شد، یادآور کتابی است که سوزان کین ۲۰۱۲ منتشر کرد، با عنوان ساکت: قدرت درون‌گرایان در جهانی که از صحبت دست نمی‌کشد. انسان‌های کم‌رو کم‌رویی را وضعیت عاطفی رایجی می‌داند، اما به‌نحو تلویحی و به‌دفعات جهانی را که با این وضعیت با تردید، سوءظن و سردرگمی رفتار می‌کند محکوم می‌کند. بنابر گفتۀ کین، ازآنجاکه مدرسه‌ها و کسب‌وکارها عموماً برای افراد برون‌گرا ساخته شده‌اند _زیرا در واقع اغلب خود این افراد آن‌ها را ساخته‌اند_ بنابراین، ساختارهای اجتماعی عموماً و به‌نحو مفرطی بیشترین انطباق را با زرق‌وبرق و سروصدا دارند.\n پس تا حدودی، چرخ‌هایی که جیرجیر می‌کنند اولویت فرهنگی پیدا می‌کنند. و به‌نحو خاص‌تری نه‌تنها فرهنگ آمریکایی نسبت‌به گذشته راه‌های بیشتری برای صحبت‌کردن پیشنهاد می‌دهد، بلکه گرایش دارد تا بر صحبت‌کردن به‌مثابۀ یک نیاز زندگی مدرن تأکید کند. بسیاری چنین می‌پندارند (یا امید دارند) که ارتباطات خوب و پایدار به سرمایه‌گذاری‌های موفق در کسب‌وکار، روابط عاشقانۀ موفق و عملکرد آموزشی مطلوب کمک خواهد کرد. برون‌گرایی ما را نجات خواهد داد. پوسترهایی که کار جمعی و مشارکت با دیگران را تبلیغ می‌کنند به ما تماشاکنندگانشان یادآوری می‌کنند که کار جمعی خوب است و در «تیم» هیچ «من»ی وجود ندارد. قایق‌سوارانی که در حال پاروزدن هستند، حقیقتاً، استعارۀ عالی‌ای از زندگی است. آن‌ها به‌نحو کارآمدی به این نکته اشاره می‌کنند که به تیم بپیوندید؛ سوار قایق شوید.\n بااین‌همه، شاید همۀ ما کمی بهتر عمل خواهیم کرد اگر فقط کمی بیشتر با کسانی همگام شویم که ترجیح می‌دهند، دست‌کم بعضی اوقات، به‌تنهایی پارو بزنند. شاید عملکرد مطلوب‌تری خواهیم داشت اگر با سعۀ صدر و دید بازتری به آنچه کاریزما، خلاقیت و کامیابی اجتماعی را می‌سازد بنگریم. شاید همۀ ما باید نصیحت موران را گوش کنیم که «انسان‌ها اساساً و به‌نحو فطری حیواناتی اجتماعی هستند». موران می‌نویسد: «کم‌رویی صرفاً ما را از راه‌های عجیب‌وغریب و پیچ‌درپیچ اجتماعی دور می‌کند.» کم‌رویی ازاین‌رو سزاوار تکریم است و شاید حتی می‌توان فرض کرد که در میان همۀ آن جست‌وخیزهایی که پاروزن‌های خندان انجام می‌دهند تا قایق را حرکت دهند جای کوچک خودش را دارد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nMoran, Joe. Shrinking Violets: The Secret Life of Shyness. Yale University Press, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مگان گاربر نوشته است و در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۱۶ با عنوان «The Case for Shyness» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده و برای نخستین‌بار با عنوان «دربارۀ فواید و مضرات کم‌رویی» و با ترجمه مهدی ذوالقدری در سومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی به چاپ رسیده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۶ این مطلب را با همین عنوان بازنشر کرده است. •• مگان گاربر (Megan Garber) دانش‌آموختۀ دانشگاه کلمبیا در رشتۀ روزنامه‌نگاری است. او در آتلانتیک دربارۀ مسائل فرهنگی می‌نویسد. [۱] مانور هایملیک یکی از مهم‌ترین اقدامات حیاتی در فوریت‌های پزشکی است. این اقدام درمانی که برای جلوگیری از خفگی ناشی از ورود جسم خارجی به مجاری تنفسی انجام می‌شود می‌تواند از مرگ بسیاری از افراد مبتلا جلوگیری نماید [مترجم]. [۲] Shrinking Violets: The Secret Life of Shyness [۳] راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (در اختصار انگلیسی: DSM) یک زبان مشترک و استاندارد برای طبقه‌بندی اختلالات روانی ارائه می‌کند و توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا تهیه شده‌است [مترجم]. [۴] embarrassment [۵] pudor rusticus, or “rustic shame” [۶] displaced narcissism" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833739.json b/train/413833739.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..54bb3b25be302e45d3bc60b57f2dd4413fbbb7ed --- /dev/null +++ b/train/413833739.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چیزهای زیادی هست که فلسفه می‌تواند از فیلم بیاموزد", + "subtitle": "درست است که فیلم استدلال فلسفی نمی‌آورد، اما می‌تواند کاری کند که مسائل فلسفی را «حس» کنیم", + "introduction": "برخی از فیلسوفان می‌گویند فلسفه میدانِ برهان‌آوری عقلی است، نه بازی با احساسات و هیجانات، و به همین دلیل نباید فیلم‌ها را وارد بحث‌های فلسفی کرد. اما واقعیت آن است که سردرگمی‌ها، شعف‌ها و غم‌ها بخشی جدانشدنی و پراهمیت از حیات انسانی‌اند، مسائلی که جایشان در بحث‌های فلسفی معمولاً خالی است. اینجاست که اتفاقاً یک فیلم می‌تواند به ما نشان دهد، به‌عنوان یک موجود بشری، قرارگرفتن در موقعیتی فلسفی چه حال و هوایی دارد.", + "content": "کاستیکا براداتان، ایان — این صحنه را تصور کنید: یک مرد، مردی سامورایی، در یک بیشه کشته می‌شود. همۀ آن‌هایی که در ماجرا بوده‌اند، یک‌به‌یک در محضر دادگاه حاضر می‌شوند. هیزم‌شکن می‌گوید وقتی سر جسد رسید، چه هولی به جانش افتاد. راهب شهادت می‌دهد آن مرد را قبلاً دیده است و یک ضارب احتمالی را شناسایی می‌کند. سپس ضارب، به نام تاجومارو، به دادگاه می‌آید. او مدعی می‌شود که سامورایی را طناب‌پیچ کرد، جلوی چشم او همسرش را فریفت، و بعد در نبردی با شمشیر او را کشت.\n شاید برخی از خوانندگان، طرح این پی‌رنگ را به یاد بیاورند. این فیلم، همان شاهکار آکیرا کوروساوا به نام «راشومون» (۱۹۵۰) است که خواننده را به ضیافتی منحصربه‌فرد دعوت می‌کند: اندیشیدن روی پردۀ نقره‌ای. فلسفه‌ورزی نه از مسیر استدلال‌های ساختاریافته یا با زبان غامض، بلکه از طریق داستان‌سرایی بدیع، تصویرسازی گیرا و فیلم‌بردای نوآورانه.\n بعد نوبت شهادت‌دادن همسر سامورایی می‌رسد. در روایت او، تاجومارو به او تجاوز می‌کند، اما بدون آنکه همسرش را بکشد، می‌رود. پس از تجاوز، او به همسرش می‌پیوندد، اما بیهوش می‌شود و وقتی به هوش می‌آید می‌بیند همسرش بی‌جان کنار اوست چون خودکشی کرده است.\n آن معمای فلسفی که در بطن فیلم کوروساوا است تا همین‌جا روشن شده است: اگر نتوانیم واقعاً بدانیم که چه اتفاقی افتاده است، چه؟ اگر هر روایتی که دربارۀ دنیای پیرامونمان می‌سازیم، یک دنیای درونی باشد، و روایت هرکسی بسیار متفاوت از دیگری باشد، بی هیچ راهی برای اینکه بدانیم کدام‌یک واقعیت دارد، چه؟\n حتی گیراتر از همۀ این‌ها روایت خود ساموراییِ جان‌باخته است که از طریق یک احضارکنندۀ روح می‌شنویم: پس از آنکه تاجوماروِ راهزن به همسرش تجاوز کرد، از او خواست با هم فرار کنند. زن پذیرفت، به این شرط که او ابتدا همسرش را بکشد. اما تاجومارو ناگهان جانب سامورایی را می‌گیرد. زن به طریقی می‌گریزد، و راهزن سامورایی را آزاد می‌کند و از محل می‌رود، و سامورایی خودکشی می‌کند.                                شخصیت‌های فیلم کوروساوا به دنیایی یکسان می‌نگرند، اما، بنا به دلایل اخلاقی یا شناختی، روایت‌هایشان از آنچه می‌بینند هریک دنیای درونیِ خود را دارد. درنتیجه، نمی‌شود دانست که دنیای واقعی به چه شکل است. پیام غایی فیلم آن است که ما از اساس ناتوان از «تشخیص و گفتن حقیقت» هستیم.\n در ادامه، نسخه‌ای دیگر را می‌شنویم، یعنی روایت هیزم‌شکن را. او شاهد عینی کل ماجرا بوده است، اما چیزی به دادگاه نگفته است. او روایتش را پس از محاکمه سر قبر راشومون می‌گوید: تاجومارو پس از آنکه به زن تجاوز کرد، از او تقاضا کرد با هم ازدواج کنند. زن که از تقاضای راهزن متأثر نشده است، همسرش را آزاد می‌کند و از او می‌خواهد با راهزن بجنگد. سامورایی با شمشیر به نبرد او می‌رود و کشته می‌شود.\n این آخرین نسخه است، اما نمی‌توانیم بگوییم که نسخۀ حقیقی است. اگر کسان دیگری در ماجرا بودند، روایت‌های بیشتری هم می‌شنیدیم که هریک با قبلی خود فرق داشت. این نکته، از لحاظ فلسفی، بدیع نیست: از شالوده‌شکنی حقیقت در قالب «ارادۀ معطوف به قدرتِ» نیچه، تا این مفهوم ریچارد رورتی که حقیقت «نه یافته، بلکه ساخته می‌شود» تا «برساخت اجتماعی» همه‌چیز در عصر حاضر. ما به دنیایی عادت کرده‌ایم که گویا نیاز به دانستن اینکه حقیقت چیست و کجاست را رها کرده است. شاید پیام فیلم کوروساوا در سطح انسانی‌اش ما را آشفته کند، اما خود فیلم سر میزِ همان بحثی می‌نشیند که در فلسفۀ غرب سابقه‌ای قدیمی دارد.\n ولی شاید برایمان سؤال شود که یک فیلم‌ساز سر میزِ بحث فلسفی چه می‌کند؟ بنا به یک خط فکری که تا الآن در حاشیه است ولی روزبه‌روز اثرگذارتر می‌شود، کوروساوا دقیقاً همان کاری را می‌کند که هر فیلم‌ساز خوب باید بکند: تحریک بینندگان به اینکه از آنچه روی پرده می‌بینند فراتر بروند، درگیر پرسش‌های بزرگ دربارۀ وضعیت بشر شوند، سینما را وسیله‌ای برای پیگیری اهداف فلسفی کنند. چهره‌های متعددی، از ژیل دلوز و استنلی کول تا استیون مالهال و رابرت سینربرینک، استدلال می‌آورند که «فیلم می‌تواند فلسفه باشد». یعنی اینکه خدمت سینما به فلسفه می‌تواند فقط در یک نقش فرعی (مثلاً با تأمین نسخه‌های «نمایشی» از مسائل فلسفی برای کلاس درس) محدود نشود، بلکه در ذات خود، با روش‌های خود، و به شیوه‌ای باشد که نتوان آن را به روش‌های فلسفه‌ورزی سنتی تقلیل داد. روشن است که همۀ فیلم‌ها به‌طرز چشم‌گیر فلسفی نیستند، اما برخی فیلم‌ها هستند و همین ما را بس. به تعبیر مالهال در دربارۀ فیلم۱ (۲۰۰۱): «چنین فیلم‌هایی مادۀ خام فلسفه یا مایۀ تزیینش نیستند، بلکه مشق فلسفه‌اند، فلسفه در عمل، فیلم به‌مثابۀ تفلسف».\n فلاسفه اگر جدل نکنند که فیلسوف نیستند. به همین خاطر، «نظریۀ جسورانه‌ای» که فیلم را فلسفه می‌داند چنان که باید و شاید محاصره شده است. خط اصلی حمله می‌گوید فیلم نمی‌تواند فلسفه باشد چون فلسفه باید با استدلال کار کند. اما فیلم، به‌جای استدلال، با تصاویر و هیجانات و امثالش کار می‌کند. به بیان دیگر، فیلم‌ساز نمی‌تواند فیلسوف باشد چون براساس آن درکی عمل نمی‌کند که عصارۀ فلسفه را طرح استدلال‌ها و ردیّه‌های پیش‌دستانه می‌داند. ولی با این تعریف، تعداد قابل توجهی از فلاسفه هم فیلسوف نیستند: در این تعریف جایی برای هراکلیتوس و دیوگنس نمی‌ماند، یا برای کنفوسیوس و نیچه.\n فارغ از اینکه آیا فیلم‌ها با چنین تعاریف فنی‌ای از فلسفه جورند یا نه، این حقیقت پابرجاست که این آثار می‌توانند تأثیری مشابه با آثار سترگ و جاودانۀ فلسفه بر ما داشته باشند: تکان‌دادن و بیدارکردن ما، دمیدن حیات تازه به ذهن‌هایمان، مهیا کردنمان برای شیوه‌های جدید دیدن خودمان و دنیای پیرامونمان. در آثار آندره تارکوفسکی، اینگمار برگمان و کوروساوا یک‌جور نظاره‌گری ناب، نگاه عمیق و بصیرت ظریف وجود دارد که همتای آثار فلاسفۀ بزرگ است.\n ولی مهم‌ترین نکته به وسواس ناسالم خردورزی نزد فلاسفه برمی‌گردد، که فیلم‌سازان می‌توانند معنای انسان‌بودن را به آن‌ها بیاموزند: شیوه‌های آشفتۀ زندگی‌مان را، اینکه گاهی ممکن است چقدر بی‌ثبات و پیچیده و نهایتاً بی‌خرد باشیم. هیجانات و اشتیاقات هم به اندازۀ خرد ما را به حرکت وامی‌دارند؛ ما خیال‌پردازی اسطوره‌ای را هم به‌قدر تفکر استدلالی به کار می‌گیریم. و شاید به مصلحت خود فلسفه باشد که در تعریف‌هایش گشاده‌دست‌تر شود و در رابطه‌اش با سایر حوزه‌ها متواضع‌تر. فلسفه مثلاً از فیلم می‌تواند چیزهای مفید زیادی یاد بگیرد: حرارت انسانی، اضطرارهای اجتماعی، و شیوۀ صحبت مستقیم با قلب انسان. در متون فلسفی، چندان خبری از این چیزها نیست.\n فیلم «راشومون» کوروساوا دقیقاً همین‌کار را می‌کند. این فیلم نه‌تنها آن ایدۀ قدیمی را بیرون می‌کشد که حقیقت امری انسان‌ساخته است، بلکه چنان درام و شوری به آن می‌بخشد که فلسفه به‌تنهایی از عهده‌اش برنمی‌آید. ما از طریق روایت، سبک فیلم‌برداری، بازی، میزانسن و امثالش، تا حدی می‌فهمیم که ناتوانی در به‌چنگ‌آوردن واقعیت چه «حسی» دارد: داستان‌های متعارض با یکدیگر با فلاش‌بک در فیلم مطرح می‌شوند که یک مسئلۀ حیاتی را طرح می‌کند، یعنی رابطۀ حقیقت با حافظه و فراموشکاری، با یادآوری درست و نادرست. هنگام یادآوری و بازگویی واقعه، بارانْ بی‌امان می‌بارد، انگار که همه چیز این دنیا (واقعیت، حقیقت، خودمان) سیال شده است. مکان یادآوری هم ویرانه است، معبدی مخروبه، که متذکر می‌شود «خدا مُرده است» یا حداقل بسیار ساکت است؛ که نیازی هم به این تذکر نیست. در دادگاه هرگز چهرۀ قاضیان را نمی‌بینیم، بلکه فقط صورتِ کسانی را می‌بینیم که آورده شده‌اند تا شهادت‌های بسیار متناقض با همدیگر بدهند: آن‌ها خطاب به «ما» حرف می‌زنند؛ قاضی خودِ ما هستیم، ماییم که باید همه‌چیز را درک کنیم. برخی صحنه‌ها هم مستقیم از خورشید فیلم‌برداری شده‌اند، که حسی از کوری و گم‌گشتگی می‌آفریند که به این سادگی‌ها دست از سرمان برنمی‌دارد. همۀ این‌ها لاجرم این برداشت طاقت‌فرسا را تعمیق می‌کنند که آنچه شاهدش هستیم، این پایان توانایی‌مان در تشخیص و گفتنِ حقیقتْ یک تراژدی در ابعاد کیهانی است. مرثیه‌های راهب بوداییْ جان‌گداز است:\n جنگ، زلزله، باد، آتش‌سوزی، قحطی، طاعون. سال به سال، هیچ نبوده جز فاجعه. و راهزنان هر شب بر سرمان هوار می‌شوند. بسیار مردانی را دیده‌ام که مثل حشرات کشته شده‌اند، اما هرگز داستانی به این هولناکی نشنیده‌ام. بله. بسیار هولناک. این بار شاید بالأخره ایمانم به روح بشر را از دست بدهم. این بدتر از راهزنی، طاعون، قحطی، آتش‌سوزی یا جنگ است.\n البته همۀ این‌ها «فقط فیلم» هستند. به‌علاوه، بازی‌کردن با این ایده که حقیقت دست‌ساز بشر است، اینکه می‌توان تا ابد مشغول شالوده‌ریزی و شالوده‌شکنی هر چیزی بود، بسیار مفرّح است. بسیار مفرّح. ولی! زمان تسویه‌حساب شاید زودتر از آنی رسیده باشد که انتظارش را داشتیم. چون وقتی حکومت ما را وامی‌دارد که دروغ را نه دروغ، بلکه «حقیقتِ» بدیل بدانیم، می‌فهمیم مرجع حرفش رورتی یا نیچه نیست، بلکه رمان ۱۹۸۴ جورج اورول است. و این دیگر داستانی نیست که بخوانیم، بلکه ساکن آن شده‌ایم.\n حداقل باید آمدنش را پیش‌بینی می‌کردیم. بالاخره «راشومون» کم هشدار نداده بود.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کاستیکا براداتان نوشته است و در تاریخ ۳ جولای ۲۰۱۷ با عنوان «Philosophy has a lot to learn from film» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ آن را با عنوان «چیزهایی زیادی هست که فلسفه می‌تواند از فیلم بیاموزد» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• کاستیکا براداتان (Costica Bradatan) استاد علوم انسانی در دانشگاه صنعتی تگزاس و محقق دانشگاه کوئینز استرالیاست. همچنین سردبیری بخش مطالعات تطبیقی و دینی لس‌آنجلس ریویو آو بوکز را بر عهده دارد. او بیش از ده کتاب نوشته یا جمع‌آوری کرده که جان دادن در راه ایده‌ها: حیات پرمخاطرۀ فیلسوفان (Dying for Ideas: The Dangerous Lives of the Philosophers) از جملۀ آن‌هاست. [۱] On Film\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833740.json b/train/413833740.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..00e019f97c062175a344f6f60753c5d14ff383eb --- /dev/null +++ b/train/413833740.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پایان عصر شبکه‌های اجتماعی دور از تصور نیست", + "subtitle": "شاید روزی جامعۀ ما این شیفتگی به توییتر و فیس‌بوک را هوسی زودگذر و اغلب مخرب ببیند", + "introduction": "چندماه قبل، شان پارکر، اولین رئیس فیس‌بوک، حرف‌هایی زد که داغ دل خیلی‌ها را تازه کرد. پارکر تأیید کرد که فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی، آگاهانه و عامدانه، از نقصان‌های روان‌شناختی انسان‌ها سوءاستفاده می‌کنند تا کاربرانشان را هرچه بیشتر درگیر کنند. دقیقاً مثل نوعی اعتیاد. این سخنان نشانه‌ای بود از موج جدیدی که بین مردم راه افتاده است. حالا خیلی‌ها دارند شبکه‌های اجتماعی را ترک می‌کنند تا شاید آرامش قبلی‌شان را دوباره پیدا کنند.", + "content": "نیک بیلتون، ونیتی‌فر — بسیاری آمریکای پیش از جنگ داخلی را یک فانتزی پیشرو تصور می‌کنند: مردانی با سبیل‌های چخماقی که در سالن‌های گردوخاک‌گرفته لم داده‌اند و عرق ذرت بالا می‌اندازند و صدای پیانو هم در پس‌زمینه می‌آید. ولی در واقعیت، زندگی در آن روزگار کثیف‌تر از این حرف‌ها بود: آمریکایی‌ها پس از فراغت از کار وقت خود را در شیره‌کش‌خانه‌های کاملاً قانونی با کشیدن هروئین می‌گذراندند. در سال ۱۸۸۵ میلادی تریاک و کوکائین را حتی به بچه‌ها هم می‌دادند تا مرهمی باشد بر درد دندان درآوردن. «قطرۀ کوکائین برای دندان‌درد»، که با شعار «تسکین فوری» تبلیغ می‌شد، بسته‌ای ۱۵ سنت فروخته می‌شد. امروزه، در میانۀ بحران مواد مخدر، وقتی این را می‌شنویم، بی‌بروبرگرد تعجب می‌کنیم و می‌پرسیم: «واقعاً چه فکری پیش خودشون می‌کردن؟»\n من نیز غالباً همین تعجب و سؤال را دارم وقتی به شبکه‌های اجتماعی و تسلط فعلی‌شان بر جامعه فکر می‌کنم. آیا نسل‌های آینده در ده یا بیست یا صد سال آینده به امروز ما خواهند نگریست و با سردرگمی خواهند پرسید درست است که این شبکه‌های اجتماعی فوایدی داشتند ولی با وجود شواهدی مبنی‌بر اینکه این پلتفرم‌ها در حال نابودکردن جامعه بودند، چرا نسلی از انسان‌ها اینقدر به آن‌ها باور داشتند؟ شواهدی همچون اینکه تروریست‌ها از این شبکه‌ها برای عضوگیری استفاده می‌کنند، این شبکه‌ها باج‌گیری را تسهیل می‌کنند، اضطراب را افزایش می‌دهند و انتخاباتمان را خراب می‌کنند. البته برخی از افرادی که این شبکه‌های اجتماعی را ایجاد کرده‌اند امروز مطمئن نیستند که این‌ها اصولاً فایده‌ای هم دارند. یک ماه پیش، نوشته‌ای منتشر کردم که به‌تفصیل شرح می‌داد برخی از نخستین کارمندان فیس‌بوک اینک هیولایی را می‌بینند که خودشان خلق کرده‌اند. چنان‌که یکی از نخستین کارمندان فیس‌بوک به من گفت: «شب‌ها در جایم دراز می‌کشم و به چیزهایی فکر می‌کنم که در آن روزهای نخستین خلق کردیم و اینکه چه کاری می‌توانستیم بکنیم تا از این محصول این‌طور استفاده‌هایی نشود».\n پس از انتشار آن نوشته، منتظر ایمیل‌ها و پیام‌های خشمناک کارمندان سابق و فعلی فیس‌بوک و توییتر و اینستاگرام بودم. ولی چنین نشد و درعوض ایمیل‌های بسیاری از کارکنان سابق (حتی فعلی) این شبکه‌های اجتماعی دریافت کردم که اعتراف می‌کردند همین حس را دارند. حتی برخی از آن‌ها گفتند که خودشان دیگر از این پلتفرم‌ها استفاده نمی‌کنند. کسانی که با من تماس گرفتند از رده‌های مهندسی بودند تا مدیران ارشد. برخی از سرمایه‌دارانی که در روزهای نخستین این شبکه‌ها یا رقبایشان از آن‌ها حمایت مالی کرده‌اند به من گفته‌اند که دیگر از این شبکه‌ها استفاده نمی‌کنند یا خیلی کم استفاده می‌کنند. ماه پیش، مارک ساستر از شرکت آپ‌فرانت ونچرز نوشت که پس از مشاهدۀ استفادۀ ترامپ از شبکه‌های اجتماعی، فیس‌بوک و توییتر را از گوشی خود پاک کرده است. او نوشت: «این‌کار موجب بهبودی عظیم در هر روز از زندگی من شد، بهبودی که نمی‌توانم توصیف کنم و باید خودتان هم این‌کار را بکنید تا بفهمید». این کار او به‌موازات تعداد بی‌شمار روزنامه‌نگارانی است که به من گفته‌اند حساب کاربری خود را حذف کرده‌اند یا اپلیکیشن شبکه‌های اجتماعی را در گوشی خود پاک کرده‌اند یا اینکه بدون حذف‌کردن حساب کاربری یا اپلیکیشن دنیای رسانه‌های اجتماعی را ترک گفته‌اند.\n وقتی دریافتم یکی از این سرمایه‌گذاران خطرپذیر، که عشقی الهی به توییتر داشت، مدتی است در این شبکه غیرفعال شده است، ایمیلی به او زدم تا حالش را بپرسم. چنین پاسخ داد: «به‌سختی می‌توانم تصور کنم چرا باید به توییتر برگردم. مانند یک بیماری عفونی و اعتیادآور است که بر آن غلبه کرده‌ام و اینک سیستم ایمنی بدنم رضایت بیشتری دارد». همان‌طورکه همکارم، مایا کوزوف، چند روز پیش نوشته است، رونق شبکه‌های اجتماعی، که به لطف رشد صنعت موبایل شکل گرفت، به پایان رسیده است. اشارۀ درستی می‌کند: «اینکه آیا صنعت فناوری اطلاعات بتواند ورای بهره‌گیری از اضطراب‌های اجتماعی ما به‌قصد فروش آگهی یا ورای خشمگین‌ترکردن ما به سمتِ افزایش مشارکت [اجتماعی] ما برود، شاید نیازمند درانداختن طرحی نو در رابطۀ میان خلیج سان‌فرانسیسکو۱ با بقیۀ کشور باشد». این حس، هم‌زمان، در بخش‌هایی از خلیج سان‌فرانسیسکو و بقیۀ کشور وجود دارد.\n حالا (البته چندماهی می‌شود) خودِ من هم بخشی از این گروهم. اینستاگرام و فیس‌بوک و اسنپ‌چت را از گوشی پاک کرده‌ام. ماهی یک‌بار، حتی شاید هم کمتر، سری به فیس‌بوک می‌زنم تا اگر کسی پیغامی برایم فرستاده باشد ببینم و لایک و کامنت هم نمی‌گذارم. بیشتر از یک سال است که وارد اسنپ نشده‌ام. روزی سه‌بار در اینستاگرام عکس می‌گذاشتم ولی اکنون سالی سه‌بار عکس می‌گذارم. برای مقاصد کاری، هنوز از توییتر کمی استفاده می‌کنم ولی آخرهفته‌ها اپلیکیشن آن را از گوشی پاک می‌کنم زیرا مرا غمگین یا خشمگین یا مضطرب می‌کند. دیگر به یاد نمی‌آورم که آخرین‌بار چه زمانی سرزدن به شبکه‌های اجتماعی مرا شاد یا توانمند کرده است. شاید مهم به نظر نرسد ولی کسی این را می‌گوید که آن‌قدر توییتر را دوست داشت که کتابی دربارۀ آن نوشته است.\n بله تمام این‌ها را پیشتر نیز شنیده‌ایم، اینکه مردم شبکه‌های اجتماعی را ترک می‌کنند و اینکه پلتفرم‌ها کارشان تمام است. نیویورک‌تایمز نسخه‌های مختلفی از این داستان را نوشته است و پرداختن به این موضوع در بخش اقتصادی این روزنامه مثل یک ستون ثابت شده است. ولی باور دارم این‌بار اوضاع فرق دارد و این شروع یک چرخش بزرگ است و تقصیر بر گردن همین شبکه‌های اجتماعی است.\n یکی از مشکلات این است که این شبکه‌های اجتماعی شباهت زیادی به مواد مخدر دارند. فیس‌بوک و سایر شبکه‌ها به‌خوبی این موضوع را می‌دانند. گوشی‌هایمان چندبار در ساعت از لایک‌ها و کامنت‌ها و ریتوئیت‌ها می‌گویند. تلاش همه‌شان یکی است، اینکه ما را دوباره آنجا بکشند تا آمار و ارقامشان برای گزارش درآمد سه‌ماهۀ بعد بهتر شود. شان پارکر، یکی از نخستین سرمایه‌گذاران فیس‌بوک و نخستین رئیس فیس‌بوک، چیزی را به زبان آورد که همگی می‌دانستیم: قصد فیس‌بوک این است که مثل مواد مخدر عمل کند با «دادن گاه‌به‌گاه دوزهای پایین دوپامین ازاین‌طریق که کسی برای عکسی یا برای نوشته‌ای لایکی یا کامنتی گذاشته است». پارکر گفت که این کار عامدانه و با نقشۀ قبلی بوده است. این شرکت‌ها «از نقطه‌ضعفی در روان‌شناسی انسان سوءاستفاده می‌کنند». این نکته را چامات پالیهاپیتیا، از مدیران سابق فیس‌بوک، نیز بازتاب داده است. در برنامه‌ای در تلویزیون سی.ان.ان، که دربارۀ نقش فیس‌بوک در جامعه بود، او از خود پرسید «آیا خودم را مقصر می‌دانم؟» و پاسخ داد «قطعاً خودم را مقصر می‌دانم».\n و درنهایت بزرگ‌ترین دلیلی که منجر می‌شود مردم شبکه‌های اجتماعی را کنار بگذارند: وعدۀ ارتباط ختم شد به واقعیتِ گسست. همگی دیدیم دونالد ترامپ چگونه از شبکه‌های اجتماعی بهره گرفت تا بین ما تفرقه بیندازد، چگونه مشکلات درونی تاریک و رقت‌انگیز خود را به جهانیان توییت کرد، چگونه توجه نکرد که عواقب برچسب‌زدن‌های بچه‌گانه روی یک دیکتاتور کمونیست، که به‌اندازۀ خود او مشکلات درونی دارد، ممکن است ما را در آستانۀ یک جنگ هسته‌ای قرار دهد. دیدن همۀ این اتفاقات به‌صورت زنده موجب می‌شود از خود بپرسید با این عمر گران‌قدر چه می‌کنم؟ درمورد گفت‌وگو با سایر شهروندان نیز چنین است. همۀ ما تلاشی منجر به شکست برای گفت‌وگو با سایرین در این شبکه‌ها داشته‌ایم که به‌سرعت تبدیل به جنگ و دعوا شده است یا افرادی غریبه به شما حمله‌ور شده‌اند چون عقایدتان با آن‌ها متفاوت است. سال‌ها پیش، یکی از مدیران فیس‌بوک به من گفت اختلاف‌نظر سر یک مسئله اصلی‌ترین دلیل قطع دوستی در فیس‌بوک است. او به‌شوخی گفت «کی می‌دونه، اگه این وضع ادامه پیدا کنه، شاید آخرسر کاربرهایی داشته باشیم که فقط چندتا دوست تو فیس‌بوک دارن». ازهمه‌بدتر، همگی دیدیم روسیه به‌گونه‌ای این شبکه‌های اجتماعی را علیه ما آمریکایی‌ها به کار گرفت که ده سال پیش کسی نمی‌توانست فکرش را هم بکند.\n اصلاً بیایید این شبکه‌های اجتماعی را بدهیم به روس‌ها. روسیه از شبکه‌های اجتماعی ما استفاده کرد تا تفرقه‌افکنی کند، مانند عروسک‌گردانی که اراده‌اش را بر عروسک تحمیل می‌کند. همان‌طورکه یک مقام دولتی اخیراً به من گفت، «پروپاگاندای پنهانی پوتین یکی از موفق‌ترین کارزارهای تاریخ معاصر بوده است». به گفتۀ مقامات، تمام چیزی که پوتین نیاز داشت همین شبکه‌های اجتماعی بود. از وقتی عضو این شبکه‌های اجتماعی شدم، این نخستین‌بار است که در اردوگاه کسانی قرار می‌گیرم که می‌پرسند «چه فکری پیش خودمون می‌کردیم؟».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را نیک بیلتون نوشته است و در تاریخ ۲۳ نوامبر ۲۰۱۷، با عنوان «The End of the Social Era Can’t Come Soon Enough» در وب‌سایت ونیتی‌فر منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «پایان عصر شبکه‌های اجتماعی دور از تصور نیست» و ترجمۀ بابک طهماسبی منتشر کرده است. •• نیک بیلتون روزنامه‌نگار انگلیسی-آمریکایی است که در حال حاضر گزارشگر ویژۀ ونیتی‌فر است. از تخم درآمدنِ توییتر: داستانی واقعی دربارۀ پول، قدرت، دوستی و خیانت (Hatching Twitter: A True Story of Money, Power, Friendship, and Betrayal) از جمله کتاب‌های اوست.\n[۱] ثروتمندین منطقۀ آمریکا که محل استقرار بسیاری از ابرکمپانی‌های تکنولوژی است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833741.json b/train/413833741.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c76d94b61ea11e1f5e73284dfe85de4324fc77c1 --- /dev/null +++ b/train/413833741.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تجربه بخرید، نه کالا", + "subtitle": "در مقایسه با خرید کالاهای تازه، خرج‌کردن برای تجربه‌های جدید لذت بیشتری دارد", + "introduction": "فرض کنید مقداری پول دارید و دو راه جلوی رویتان است: یکی اینکه به مسافرتی خانوادگی بروید و دیگری اینکه یک گوشی تازه بخرید. ممکن است فکر کنید که سفر تمام می‌شود و چیزی از آن نمی‌ماند، اما از گوشی می‌توانید مدتی طولانی استفاده کنید. اما تحقیقات تازه در حوزۀ اقتصاد رفتاری نشان می‌دهد این فکر اشتباه است. یعنی برخلاف تصور ما، لذتِ سفر در ذهنمان می‌ماند و لذتِ گوشی تازه خیلی زود فراموش می‌شود.", + "content": "جیمز همبلین، آتلانتیک — ذهن ما به‌طور متوسط در چهل‌وهفت درصد اوقات سرگردان است. در یک‌سوم زمان‌هایی که مطالعه می‌کنیم، با کس دیگری حرف می‌زنیم یا از کودکی مراقبت می‌کنیم، ذهنمان تمرکز ندارد. حتی در طول معاشقه، ذهن در ده درصد زمان از موضوع منحرف می‌گردد. به نظر روان‌شناس معاصر، متیو کیلینگز ورث، این حواس‌پرتی برای بهروزی فرد خوب نیست. ذهن وقتی یکجا باشد خوب عمل می‌کند. کیلینگز ورث، در طول دورۀ تحصیلش در هاروارد، ارقام بالا را گردآوری و تدوین کرد و از همۀ کلیشه‌هایی که دربارۀ زیستن در لحظه وجود دارد مسئله‌ای علمی ساخت. در گزارشی که در سال ۲۰۱۰ با همکاری دنیل گیلبرت، استاد روان‌شناسی هاروارد، در مجلۀ ساینس منتشر شد، او و همکارش نوشتند: «ذهنی که سرگردان است، نمی‌تواند شادمان باشد».\n به نظر کیلینگز ورث، شادمانی در رضایت از تجربه‌های لحظه به لحظۀ ما نهفته است. هیچ کالای مادی‌ای ذاتاً ارزشمند نیست، مگر به‌خاطر نویدِ شادکامی‌ای که به ما می‌دهد. البته خشنودی از داشتن یک کالا الزاماً در لحظه‌ای که آن را به دست می‌آوریم حاصل نمی‌شود. ممکن است خشنودی در قالب انتظار امری در آینده یا حسرتی نوستالژیک برای رویدادی در گذشته ظاهر گردد. بااین‌حال، این دو روان‌شناس در مجموع اعتقاد دارند که توفیق مغز انسان در فرو رفتن در بحر حوادث گذشته و آینده، برای مدت زمانی زیاد و ملال‌آور، به هزینۀ [از دست‌دادن] شادمانی تمام شده است. اساساً ذهن آدمی تمایل دارد که در جاهای تاریک پرسه بزند، نه جاهای فرح‌بخش، مگر آنکه چیزی مهیّج برای انتظارکشیدن یا خاطره‌ای شیرین برای به‌یادآوردن داشته باشد.\n در طول دهۀ گذشته، شمار فراوانی از پژوهش‌های روان‌شناختی نشان داده است که تجربه بیش از دارایی انسان را مسرور می‌کند. این ایده که خریدن تجربه از خریدن کالاهای مادی رضایت‌بخش‌تر است مدّت‌ها موضوع مطالعۀ استاد روان‌شناسی دانشگاه کورنل توماس گیلوویچ بوده است. او از سال ۲۰۰۳ به این سو تلاش کرده است تا دقیقاً بفهمد که چگونه و به چه علت خریدن تجربه از خریدن کالاهای مادی بسیار بهتر است. ماه گذشته در نشریۀ سایکولوژیکال ساینس گیلوویچ و کیلینگز ورث به اتفاق آمیت کومار، دانشجوی دکترای دانشگاه کورنل، این برداشت موجود را بسط دادند که پول خرج‌کردن برای تجربه «شادمانی پایدارتری ایجاد می‌کند». آن‌ها بخصوص موضوع پیش‌نگری یا انتظار را، به‌مثابۀ محرکی برای شادمانی پایدار، بررسی کردند. این مسئله که آیا منفعتِ پول خرج‌کردن برای یک تجربه، علاوه‌بر آنکه پس از خرید تجربه حاصل می‌شود، پیش از خریدن تجربه نیز ثمر می‌دهد یا خیر؟ جواب این پرسش مثبت است.\n آن‌ها می‌گویند اساساً، زمانی که نمی‌توانید در لحظۀ حال زندگی کنید، بهترین حالت این است که چشم به راه یک تجربه باشید. خریدن تجربه، مثل سفرکردن، رفتن به کنسرت و تماشای فیلم عموماً بر خرید کالاهای مادّی رجحان دارد، چون درواقع پیش از آنکه هر چیزی را بخرید سودمندی خریدن آن چیز شروع به جوانه‌زدن می‌کند.\n از قرار معلوم چشم به راه یک تجربه بودن در قیاس با انتظارکشیدن برای یک کالای مادّی، شادمانی و هیجان بیشتری ( و نیز التذاذ بیشتری) را پدید می‌آورد. بالعکس، انتظار برای تملک کالایی مادی در مقایسه چشم‌انتظار بودن برای یک تجربه بیشتر احتمال دارد که لبریز از بی‌تابی باشد. کومار به من گفت «فکر کن که در رستورانی خوب، منتظر غذایی خوشمزه هستی، یا چشم به راه فرا رسیدن تعطیلاتی و احساس تو در این موارد چقدر متفاوت است با وقتی که چشم انتظار رسیدن آیفونی باشی که قبلاً سفارش داده‌ای یا موقعی که مدّت زمان دو روزه‌ای که برای حمل و نقل کالایی که به آمازون سفارش داده‌ای آن‌قدر که باید سریع به نظر نمی‌رسد».\n\nتحقیق پیشین گیلوویچ نشان داده است که تجربه‌ها، عموماً افراد را بیشتر خشنود می‌سازد چون کمتر محتمل است که آدم‌ها ارزش تجربه‌های خویش را از طریق مقایسه با تجارب دیگران اندازه بگیرند. مثلاً گیلبرت و همکارانش در مقالۀ تازۀ خود توجّه دادند که بسیاری از افراد مطمئن نیستند که کدامیک از گزینه‌های پیشنهادی زیر را ترجیح می‌دهند: اینکه حقوقی بالایی داشته باشند که از درآمد همتایانشان پایین‌تر باشد یا از حقوقی پایین‌تری برخوردار باشند که از درآمد همگنانشان بالاتر باشد. ولی دربارۀ تجربه‌ای مثل رفتن به تعطیلات چنین معمّایی در کار نیست. مثلاً ترجیح می‌دهید که دو هفته به تعطیلات بروید درحالی‌که همکارانتان فقط یک هفته به تعطیلات بروند یا اینکه چهار هفته بروید و همکاران شما هشت هفته؟ معلوم است که پاسخ‌دهندگان با کمترین درنگی چهار هفته را انتخاب می‌کنند.\n همچنین خرید تجربه با هویت، ارتباط و رفتار اجتماعی رابطۀ قوی‌تری دارد. وقتی دربارۀ خریدهایمان تأمل می‌کنیم در می‌یابیم که خریدِ تجربه، بیش از خرید کالا، افراد را خوشحال می‌کند. واقعیت مزبور خلاف این منطق است که اگر شما پولتان را خرج تجربه کنید، تجربه تمام می‌شود و از بین می‌رود ولی اگر کالایی ملموس مثل یک کاناپه را بخرید لااقل برای مدت زمانی طولانی آن را در اختیار خواهید داشت. حقیقت آن است که بیشتر ماها ظرفیتی بسیار قوی برای مقاومت یا سازگاری لذت‌طلبانه در خود داریم، یعنی از تمجید کالاهایی که مرتباً در معرض‌شان قرار می‌گیریم دست بر می‌داریم. در این حالت، آیفون، لباس، کاناپه و امثال این‌ها صرفاً به پس‌زمینه تبدیل می‌شوند؛ خراب یا کهنه می‌شوند. این تجربۀ زودگذرِ خریدِ آن‌هاست که این اشیا را برای ما خوشایند می‌سازد، چه آن اشیا این‌قدر نپایند که معیوب شوند، چه وقتی معیوب می‌شوند. درهرحال، خاطره یا حکایت آن‌ها در طول زمان شیرین می‌شود. حتی یک تجربۀ بد به سرگذشتی خوب مبدّل می‌شود.\n کومار مثال می‌زند که وقتی در خلال تعطیلات در کنار دریا هوا به هم می‌خورد و بارانی می‌شود «می‌گوییم که خب، در خانه ماندیم و بازی‌های فکری کردیم و این یک تجربۀ دورهمی معرکه بود» حتی اگر آن تجربه در لحظۀ وقوع ناخوشایند باشد بعداً به خاطره‌ای خوش تبدیل می‌شود. اما دربارۀ کالاهای مادی این ماجرا خیلی دشوارتر اتفاق می‌افتد چون آن‌ها درست پیش چشم ما قرار دارند. کومار می‌گوید «مثلاً وقتی صفحۀ نمایش مک‌بوکم هنگ می‌کند، نمی‌توانم بگویم که حداقل جای شکرش باقی است که کامپیوترم بد عمل می‌کند!».\n من به کومار پیشنهاد کردم که می‌توانیم بگوییم «دست‌کم حالا که کامپیوترم این‌قدر کُند کار می‌کند، من و کامپیوترم می‌توانیم وقت بیشتری با هم صرف کنیم».\n او گفت «دقیقاً».\n به او گفتم «شاید بایستی کالاهای مادی خود را وقتی در اوج کارایی هستند نابود کنیم تا در حالتی ایده‌ال در ذهن ما باقی بمانند؟»\n کومار گفت «من این را نمی‌گویم. منتها امکان اینکه خریدهای مادی را بیشتر تجربی کنیم موضوع جالب توجّهی است».\n معنای این گفته آن است که از خریدکردن یک تجربه بسازیم، که در عالم نظرْ شعار بازاریابانۀ مزخرفی است ولی، در شرایط عملی، تجربی‌کردن خرید می‌تواند به معنای خریدکردن کالایی در مناسبتی خاص یا در تعطیلات یا موقع پوشیدن کلاهی واقعاً منحصر به فرد باشد. و یا عبارت از پیوندزدن آن خرید به تعامل اجتماعی‌ای است که متعاقب آن صورت می‌پذیرد. یعنی فلان تجربه را که می‌خرید، بعد می‌توانید در بارۀ خرید آن صحبت کنید و چون شما واجد آن تجربه هستید مردم دربارۀ شما صحبت خواهند کرد. کومار می‌گوید «مردم، خیلی دوست ندارند که دربارۀ دارایی‌های دیگران چیزی بشنوند، ولی خوششان می‌آید که خاطره‌تان از تماشای کنسرت ’ومپایر ویکند‘ را بشنوند». \n البته من نمی‌توانم بپذیرم که همه دوست دارند حکایت کسی را بشنوند که ومپایر ویکند را دیده است، بااین‌حال متوجه مقصود کومار شده‌ام. افراد معقول از صحبت‌کردن در مورد تجربه‌هایی که به دست آورده‌اند بیشتر خوششان می‌آید تا حرف‌زدن دربارۀ کالاهایی که خریده‌اند. این‌گونه صحبت‌ها آغازی برای تعاملات اجتماعی است. (این آخر هفته چه کار کردید؟ خب، سؤال خوبی پرسیدید…)\n به نظر کومار جالب‌ترین بخشِ مطالعۀ جدید قسمتی است که «نشان می‌دهد چنین تحقیقی می‌تواند نتایجِ شایان‌توجهی در دنیای واقعی داشته باشد». این تحقیق شامل گزارش‌هایی از آدم‌هایی است که در صف‌های طولانی انتظار می‌کشند تا معامله‌ای مصرفی را انجام دهند. انتظار کشیدن‌هایی که بدین ترتیب برای تجربه تحمّل می‌شد حال و هوایی بهتر از انتظار کشیدن برای کالاهای مادی داشت. کومار می‌گوید «شما گزارش‌هایی می‌خوانید که مربوط به افرادی است که وقتی مجبورند منتظر بمانند، بلوا به پا می‌کنند، اسپری فلفل می‌پاشند، و با یکدیگر به نحو ناخوشایندی برخورد می‌کنند» بعداً کاشف به عمل می‌آید که این قبیل گزارش‌ها بیشتر مربوط به مواردی است که افراد برای به‌دست‌آوردن کالایی مادی در صف انتظار می‌کشند. وقتی افراد برای گرفتن بلیت کنسرت، یا برای خرید خوراکی جدیدی از کامیون طبخ غذا، در صف می‌ایستند عموماً خلق و خوی آن‌ها بسیار بهتر است.\n به قول کومار «وقتی مردم انتظار تجربه‌ای را می‌کشند، درواقع اتّفاقات مثبتی هم پیش می‌آید». مثل وقتی که در صف کنسرت با افراد دیگر دربارۀ آهنگی که گروه ومپایر ویکند ممکن است اجرا کند، گفت‌وگو می‌کنیم. بدین‌ترتیب در این مواقع، فرصتی پیش می‌آید تا با دیگران ارتباط داشته باشیم.\n به علاوه، مطالعۀ مزبور نشان داده است که وقتی افراد به خرید تجربه، و نه خرید کالایی مادی، فکر می‌کنند گرایش بیشتری به سخاوتمندی دارند. همچنین بیشتر امکان دارد که فعالیت‌های اجتماعی را تعقیب کنند. مثلاً می‌گوییم: خب، خریدن این بلیت‌های هواپیما به نفع جامعه است. (البته بیشینۀ نفع جامعه و خشنودی شخصی، از جست‌وجوی معنا، و نه شادمانی، سرچشمه می‌گیرد. کل این مطالعه که پیرامون شادمانی و اقتصاد رفتاری انجام شده است، احتمالاً فرض می‌کند که شما تا به حال ۹۹درصد از درآمدتان را صرف مقاصدی وسیع‌تر از وجود خودتان کرده‌اید و فقط مقدار ناچیزی از آن برای استفادۀ بیشینه باقیمانده است).\n تصورِ خرید تجربی چه ماهیتی دارد که آن را از فکرکردن دربارۀ خرید کالاهای مادی در آینده متفاوت می‌کند؟ جذّاب‌ترین فرضیه این است که شما همۀ انواع احتمالاتی که در یک تجربه قرار است باشد را می‌توانید تصوّر کنید. کومار می‌گوید «این همان چیزی است که سرگرم کننده است. چون در عمل، یک عالمه احتمال وجود دارد». اما در کالاهای مادی، شما می‌دانید که چه‌چیزی به دست خواهید آورد. به قول کومار، به جای آنکه اشتهای خود را با تصوّر پیامدهای مختلف تحریک کنید، بفهمی نفهمی فکر می‌کنید که حالا فقط این کالا را می‌خواهم.\n ممکن است معلوم شود که، برای به‌دست‌آوردن بیشترین فایده‌مندی از خرید تجربی، بهترین کار این است که پیشاپیش برای آینده نقشه بکشیم. اگر روزها، هفته‌ها و سال‌ها، خریدهای آینده‌مان را مزه‌مزه کنیم تجربۀ خریدن ارزشمندتر می‌شود. این نوع خریدکردن قطعاً بر خرید بی‌برنامه، یعنی جایی که پیش‌نگری کاملاً نامربوط است، ترجیح دارد (دیگر هرگز بی‌برنامه خرید نکنید).\n این مزیّت در افراد خوش‌بین، در قیاس با آدم‌های بدبین، ممکن است بسیار قوی‌تر باشد. برخی افراد از سورپرایز شدن بدشان می‌آید. بعضی‌ها از پیش‌بینی تجربه حذر می‌کنند بدین دلیل که آن‌ها به آنچه که «ممکن است» اشتباه از آب درآید فکر می‌کنند. و لزومی ندارد که ما به آنچه که در سر آن‌ها می‌گذرد فکر کنیم. هر کسی می‌تواند میزان بهزیستی‌اش را از طریق انتخاب آمیزه‌ای درست از مصرف مادی و تجربی به بیشترین حد رساند. گیلوویچ در مصاحبه‌ای مطبوعاتی اظهار کرد که نتایج گسترده‌تر مطالعۀ مزبور این است که «با ایجاد زیرساخت‌هایی نظیر پارک‌ها، مسیرهای پیاده‌روی و سواحل دریا، که تجربه، و نیز مصرف کالاهای مادی، را فراهم می‌آورد، می‌توان میزان بهروزی را افزایش داد» یا حداقل با نوید به ایجاد این زیرساخت‌ها همۀ ما می‌توانیم چشم‌انتظار استفاده از آن‌ها باشیم. و هر وقت که ذهنمان سرگردان است، می‌تواند بدانجا پناه بَرد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جیمز همبلین نوشته است و در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۱۴ با عنوان «Buy Experiences, Not Things» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ آن را با عنوان «تجربه بخرید، نه کالا» و ترجمۀ هوشمند دهقان منتشر کرده است. •• جیمز همبلین (James Hamblin) از دبیران ارشد آتلانتیک است. او مجری مجموعه‌ای ویدئویی با نام «اگر بدنمان می‌توانست حرف بزند» (If Our Bodies Could Talk) و مؤلّف کتابی به همین نام است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833742.json b/train/413833742.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..deb19be2a8b2f581a5e52da74d35f022ad4a9b42 --- /dev/null +++ b/train/413833742.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "نئولیبرالیسم یعنی سرمایه‌داری لایک‌ها", + "subtitle": "سرمایه‌داری در عصر نئولیبرال فهمید، به‌جای سخت‌گیری، باید اغواگر باشد", + "introduction": "اورول آیندۀ غرب را جامعه‌ای انضباطی می‌دانست. اما دنیا در سال ۱۹۸۴، شباهت چندانی به پیش‌بینی‌های ضدآرمان‌شهری او نداشت. اپل به‌تازگی مکینتاش را عرضه کرده بود و رایانه‌ها که نویدبخش آزادی و دسترسی همگانی بودند با سرعت پیشرفت می‌کردند. بعد نوبت اینترنت، گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی رسید. خبری از جامعۀ انضباطی نبود. اما فیلسوف عجیب‌وغریب و منزوی آلمانی، بیونگ‌چول هان، می‌گوید فریب نخورید. حالا تک تک ما انسان‌ها، برادر بزرگ‌تر شده‌ایم.", + "content": "استوارت جفریز، گاردین — در قسمت تبلیغات بازرگانی در سوپرباولِ۱ سال ۱۹۸۴، اپل تبلیغی را به کارگردانی ریدلی اسکات پخش کرد. کارگران دل‌مُرده و ملول در یک تالار بزرگِ بی‌روح نشسته بودند و به دکلمه‌های برادر بزرگ روی یک نمایشگر غول‌پیکر گوش می‌دادند. سپس یک ورزش‌کار تک‌رو، که دست‌نشاندۀ استیو جابز بود، پتک سنگینی را به‌سمت نمایشگر پرتاب کرد. پتک نمایشگر را شکست و نوری شفابخش بر کارگران تابید. بعد صدای راوی گفت: «روز بیست‌وچهارم ژانویه، شرکت رایانۀ اپل مکینتاش را عرضه خواهد کرد. و شما خواهید دید که سال هزار و نهصد و هشتاد و چهار، شبیه ۱۹۸۴ [رمان جورج اورول] نخواهد بود».\n بیونگ‌چول هان، فیلسوف آلمانی که اصالتاً اهل کره است، می‌نویسد ایدۀ این تبلیغ آن بود که مکِ اپل توده‌های مستضعف را از قید دولت نظارت‌گر تمامیت‌خواه رها می‌کند. و در حقیقت، اوج‌گیری اپل، اینترنت، توییتر، فیس‌بوک، آمازون و عینک گوگل که در دوران پس از آن تبلیغ رُخ داده‌اند نشان می‌دهند که وضع امروزمان هیچ شباهتی به کابوسی ندارد که اورول ترسیم کرده بود. بالاخره برادر بزرگ به شوک الکتریکی، محرومیت از خواب، حبس انفرادی، داروهای مخدر و برنامه‌های پروپاگاندای قلدرمآبانه نیاز داشت تا قدرتش را حفظ کند؛ «وزارت فراوانی» هم کاری می‌کرد که کالاهای مصرفی کمیاب باشند تا رعایا در وضعِ مصنوعیِ نیاز به سر ببرند.\n هان استدلال می‌کند جامعۀ نظارتی جدیدی که از ۱۹۸۴ بدین سو پدیدار شده است سازوکاری متفاوت دارد، اما به‌طرز ظریفی تمامیت‌خواه‌تر و سرکوب‌گرتر از توصیفات اورول یا جرمی بنتام است. او می‌نویسد: «اعترافی که با زور گرفته می‌شد، جای خود را به افشاگری‌های داوطلبانه داده است. گوشی‌های هوشمند هم جایگزین دخمه‌های شکنجه شده‌اند». خُب، دقیقاً هم این‌طور نیست. دخمه‌های شکنجه هنوز هم وجود دارند، فقط ما در غربِ نئولیبرال (به لطف پروازهای تحویل مظنونان) آن‌ها را برون‌سپاری کرده‌ایم تا آن وقاحتی که «جامعۀ مؤدب»۲ نام دارد بتواند تظاهر کند که این‌ها وجود ندارند.\n بااین‌حال، هان استدلال می‌کند سرمایه‌داری در عصر نئولیبرال فهمید که، به‌جای سخت‌گیری، باید اغواگر باشد. او اسم این را «هوش‌سیاست»۳ می‌گذارد. این پدیده، به‌جای نه گفتن، آری می‌گوید؛ به‌جای آنکه با فرمان و انضباط و کمبود ما را محروم کند، گویا به ما اجازه می‌دهد هر چه را می‌خواهیم -در زمانی که می‌خواهیم- بخریم، آنچه می‌خواهیم بشویم، و رؤیای آزادی‌مان را محقق کنیم. «این پدیده، به‌جای ممنوع‌سازی و محروم‌سازی، از طریق لذت‌بخشی و کامیاب‌سازی عمل می‌کند. به‌جای آنکه مردم را تمکین‌گر کند، دنبال آن است که آن‌ها را وابسته کند».\n به نظر هان، گوشی هوشمندتان از این جهت ضروری است چون ابزار چندکاره‌ای برای استثمار خودکار ماست. اکنون همۀ ما برادر بزرگ هستیم. این ابزار، تا حدی، کاتولیسیسم همراه با یک فناوری مدرن است: ترکیب دانه‌های مدرن تسبیحِ اعتراف با دستگاهِ نظارتی مؤثر در یک قطعه. او این‌طور توضیح می‌دهد: «هم تسبیح و هم گوشی هوشمند، در خدمت پایش و کنترل خویشتن هستند. قدرتْ زمانی مؤثرتر عمل می‌کند که وظیفۀ نظارت را به افراد مجزا از هم تفویض می‌کند». و ما شب‌ها صف می‌کشیم تا آخرین مدل را بگیریم: ما میل داریم که تحت سلطه باشیم. پس تعجبی ندارد که درس کتاب هانْ شعار جنی هولزر (هنرمند ویدئوساز آمریکایی) است: «مرا از شرّ آنچه می‌خواهم، حفظ بفرما».\n از نگاه هان، شکل قدیمی سرمایه‌داریِ سرکوبگر که تجسم آن در «برادر بزرگ» بود دریافته است که پرطنین‌ترین جلوه‌اش در مفهوم «سراسربین» است که بنتام معرفی کرده بود: یک پاسبان منفرد می‌تواند ناظر همۀ افراد دربند آن مکان باشد، بدون آنکه بدانند آیا در هر لحظه تحت نظارت‌اند یا خیر. آن ابداع بنتام، الهام‌بخش تأملات میشل فوکو دربارۀ قدرت انضباط‌دهنده و تنبیه‌گری شد که با سرمایه‌داری صنعتی اوج گرفت، و او را به ابداع واژۀ «زیست‌سیاست»۴ کشاند. هان استدلال می‌کند که چون بدن همان نیروی محوری در تولید صنعتی است، لذا می‌شود درک کرد که چرا سیاستِ انضباط، تنبیه و کمال‌بخشی به بدنْ نقشی محوری در فهم فوکو از سازوکار قدرت بازی می‌کند.\n اما در عصر صنعتی‌زُدایی‌شده و نئولیبرال غربْ این زیست‌سیاست منسوخ شده است. در عوض، نئولیبرالیسم با به‌کارگیری «کلان‌داده»۵ به قلمروِ روانی دست انداخته و آن را استثمار کرده است. هان با آب و تاب می‌گوید که در نتیجۀ این فرآیند، «افراد به اندام‌های تناسلی سرمایه تقلیل یافته‌اند». دفعۀ بعد که کاتالوگ‌های شرکت خرده‌فروشی آرگوس را ورق می‌زنید، هرزه‌نگاری آنلاین می‌بینید یا توییت‌های پُل میسون را بازنشر می‌کنید، به نکته‌ای که هان گفت توجه کنید. آن سراسربینی که با کلان‌داده ساخته شده است، به‌جای نظارت بر رفتار انسان، هدایت روان‌سیاسی این رفتار را بر عهده گرفته است.\n\nولی شاید بپرسید که کلان‌داده چیست؟ هان این‌طور توضیح می‌دهد: «کلان‌داده یک تشکیلات گستردۀ تجاری است. در آن، از داده‌های شخصی، بی‌وقفه، برای پول‌سازی و تجاری‌سازی استفاده می‌شود. اکنون با افراد به مثابۀ بسته‌هایی از داده‌ها برخورد می‌شود که برای مقاصد اقتصادی مبادله می‌شوند. یعنی ابنای بشر به کالا تبدیل شده‌اند». به تعبیر هگلی، ما ارباب و بردۀ هم‌زمان شده‌ایم تا از دیالکتیک ارباب-برده بگریزیم.\nو ما جماعت مدرنِ شبکه‌ای حتی زبان نیوزپیک۶ خودمان را داریم، گرچه از جنس اورولی نیست. مثلاً آزادی یعنی اجبار. شعار تبلیغاتی آغازین مایکروسافت، «امروز کجا می‌خواهید بروید؟»، بر یک دنیای مملوّ از گزینه‌های بی‌کران دلالت داشت. هان می‌گوید آن بی‌کرانگی دروغی بیش نیست: «امروزه، آزادی و ارتباط بی‌کران به‌سمت کنترل و نظارت تامّ و تمام می‌روند… ما تازه از چالۀ سراسربین انضباطی بیرون آمده بودیم، که خودمان را به چاه یک سراسربین جدید و حتی کارآمدتر انداختیم». شاید حتی بتوان افزود که این سراسربینْ نیازی به پاسبان ندارد چون حتی نوابغ اهریمنی نئولیبرالیسم (مارک زاکربرگ و جف بیزوس) هم لازم نیست نقش برادر بزرگ را بازی کنند. آن‌ها دقیقاً از این رو اهریمنی‌اند که بازی‌کردن آن نقش را به دوش خود ما انداخته‌اند.\n در رمان ۱۹۸۴، حداقل کسی احساس آزادی نمی‌کرد. به نظر هان، در سال ۲۰۱۷ همه احساس آزادی می‌کنند که همین مشکل‌آفرین است. «ما با اختیار خودمان، هرگونه اطلاعات متصور مربوط به خودمان را روی اینترنت می‌گذاریم، بی‌آنکه ابداً بدانیم چه کسی چه چیزی را چه زمانی یا در چه موقعیتی می‌داند. این عدم‌کنترل، نمایندۀ یک بحران آزادی است که باید جدی گرفته شود».\n در عصر روان‌سیاست۷، سیاست‌ورزی هم دگرگون شده است. سیاست‌ورزی به‌عنوان یک فعالیت جمعی و اشتراکی در مخیلۀ ما نمی‌گنجد چون عادت کرده‌ایم، به‌جای شهروند، مصرف‌کننده باشیم. سیاست‌مداران با ما مثل مصرف‌کنندگانی برخورد می‌کنند که باید چیزی تحویل‌شان داده شود؛ غرولندهای ما از سیاست هم مثل مصرف‌کنندگانی است که از یک محصول یا خدمت نامناسب شاکی‌اند. وقتی سیاست‌ورزی امتداد خرید و مغازه‌گردی شود، یگانه نگرشی که با عرصۀ سیاست‌ورزی جور درمی‌آید شوک و تأسف خریداران خواهد بود.\n آن دنیای روان‌سیاست که هان به صلّابه‌اش می‌کشد برای هواداران طنزپردازان برجستۀ ما یعنی چارلی بروکر و دیو اگرز آشناست. در سریال «آینۀ سیاه»۸ که ساختۀ نفر اول است و در رمان حلقه۹ که نفر دوم نوشته است، شعار سیاست‌مدار قرن‌نوزدهم فرانسه، پی‌یر ژوزف پرودون، که می‌گفت «داریی یعنی سرقت»، به شعار جدیدی تبدیل شده است: «حریم‌خصوصی یعنی سرقت».\n هرکسی که از اعتراف در صحن علنی جامعه امتناع کند، نکوهش می‌شود. شما توییت می‌کنید پس هستید؛ لایک می‌کنید تا بی‌تردید لایک بگیرید؛ به تک‌تک جزئیات کسالت‌بار زندگی‌تان اعتراف کنید تا نجات یابید. هان می‌گوید: «نئولیبرالیسم یعنی سرمایه‌داری لایک‌ها».\n در این مرثیه‌سراییِ گیرا و انگیزه‌بخش، رخنۀ کوچکی وجود دارد که از آن لذت بسیار بُردم. هان می‌پرسد: «آیا ما واقعاً می‌خواستیم آزاد باشیم؟» او با نگاه نکته‌سنجش می‌گوید شاید آزادی حقیقی به‌یک‌باره تحمل‌ناپذیر باشد و لذا خدا را آفریدیم تا گناهکار و بدهکار چیزی باشیم. به همین خاطر است که پس از کشتن خدا، سرمایه‌داری را آفریدیم. سرمایه‌داری مثل خدا اما به شیوه‌ای کاراتر کاری می‌کند که به‌خاطر خطاهایمان احساس گناه کنیم، و (شاید خودتان هم دیده باشید که) ما را تشویق می‌کند در منجلاب بدهکاری‌ای فرو برویم که توان حرکت را از ما بگیرد. ولی اغراق هان، حرفش را ضعیف می‌کند. در یک فصل که به کتاب دکترین شوک۱۰ نائومی کلاین پرداخته است، سراغ این ایدۀ میلتون فریدمن می‌رود که: فاجعۀ اقتصادی خودساختهْ فرصتی در اختیار سرمایه‌داری می‌گذارد تا ما را با شوک به تسلیم وادارد. این نکته به نظر من همانی است که از سال ۲۰۰۸ بدین سو رُخ داد، که پس از آن سخت‌تر کار کرده‌ایم و پول کمتری گرفته‌ایم؛ اما هان تردید دارد: «سیاست‌ورزی نئولیبرال از جنس هوش‌سیاست است: این پدیده به‌دنبال لذت‌بخشی و کامیاب‌سازی است، نه سرکوب». ولی بی‌تردید حقیقت این است که دخمه‌های شکنجه، شغل‌های کوتاه‌مدت و وضع مخاطره‌آمیز اقتصادی هم به اندازۀ هوش‌سیاست، واقعیت سیاسی ما هستند: پارادوکس ماجرا اینجاست که آن رضایت‌بخشی و کامیاب‌سازی در روان‌سیاست هان، با دکترین شوک سرکوبگر کلاین که ما را رام نگه می‌دارد، همزیست است. اما فلسفۀ هان به این هم‌زمانی و همزیستی وارد نمی‌شود.\n مهم هم نیست.\n چگونه می‌توانیم در برابر روان‌سیاست مقاومت کنیم؟ از این جهت، هان شخصیت جالبی را از خودش به نمایش می‌گذارد. او به‌ندرت در مجامع عمومی حاضر می‌شود یا مصاحبه می‌کند (وقتی هم مصاحبه بکند از روزنامه‌نگاران می‌خواهد ضبط‌صوت‌هایشان را خاموش کنند)، صفحۀ فیس‌بوکش را گویا هواداران اسپانیایی‌اش ساخته‌اند، و ایمیل نیز همین اواخر ساخته است که به‌ندرت سراغش می‌رود. البته در گوگل پیدایش می‌کنید و از رادارها خارج نشده است؛ او استاد دانشگاه هنر برلین است و ۱۶ کتاب نقد فرهنگیِ برازنده نوشته است که در عین ایجاز، دوست‌داشتنی‌اند. (من به‌خصوص این کتاب‌ها را پیشنهاد می‌کنم که به زبان انگلیسی هم موجودند: جامعۀ فرسوده۱۱، رایحۀ زمان۱۲، نجات زیبایی۱۳ و اخراج دیگری۱۴). او را همراه با مارکوس گابریل و ریچارد دیوید پرشت، اغلب به عنوان نمایندگان مستعد و جوانی برای یک فلسفۀ آلمانی می‌دانند که به تازگی دوباره سر برآورده است و، برخلاف سابقۀ فلسفۀ آلمانی، خواندنی و فهمیدنی هم هست.\n باهمۀاین‌ها، بیونگ‌چول هان یک‌جورهایی سفیه است؛ البته این صفت را برای تحبیب به کار می‌برم. او می‌نویسد: «شبکه‌سازی و ارتباطات تمام و کمال دیجیتال، اجبار به هم‌رنگ‌شدن را به‌شدت تقویت کرده‌اند. خشونتی که در ملازمت با اِجماع شکل می‌گیرد سرکوب هر نوع سفیه‌بازی است».\n درحقیقت، عنوان فصل آخر کتاب او «سفیه‌بازی»۱۵ است که تاریخ پُر و پیمان سفیه‌بازی ضدفرهنگی در فلسفه را رصد می‌کند. سقراط فقط یک چیز می‌دانست: اینکه چیزی نمی‌داند. دکارت در جملۀ «من فکر می‌کنم پس هستم» به همه‌چیز شک داشت. هان می‌خواهد این سنت سفیه‌بازی را احیا کند. در عصر خودابرازگریِ اجباری، او مرتکب دو کُفر همزاد می‌شود: پنهان‌کاری و سکوت.\n در عصر زیاده‌گویی و کم‌فکری کنونی ما، شاید مثل او، به صلاح سلامت ما هم باشد که فضیلت بستن دهانمان را یاد بگیریم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nByung-Chul Han, Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power, Verso Futures, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را استوارت جفریز نوشته است و در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷ با عنوان «Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power by Byung-Chul Han» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «نئولیبرالیسم یعنی سرمایه‌داری لایک‌ها» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• استوارت جفریز (Stuart Jeffries) از نویسندگان گاردین است که عموماً دربارۀ فرهنگ، نقد فیلم و کتاب‌ها می‌نویسد. انتشارات ترجمان کتاب تحسین‌شدۀ او دربارۀ سرگذشت مکتب فرانکفورت، گراند هتل پرتگاه (GrandHotel Abyss) را ترجمه و به‌زودی منتشر می‌کند.\n[۱] Super Bowl: مسابقات سالانۀ قهرمانی فوتبال آمریکایی که اواخر تابستان برگزار می‌شود و از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی ایالات متحده به شمار می‌رود [مترجم]. [۲] polite society [۳] smartpolitics [۴] biopolitics [۵] big data [۶] زبان خاص کشور اقیانوسیه در رمان ۱۹۸۴ که واژگان دوپهلو دارد و برای اهداف ایدئولوژیک استفاده می‌شود [مترجم]. [۷] psychopolitics [۸] Black Mirror [۹] The Circle [۱۰] Shock Doctrine [۱۱] The Burnout Society [۱۲] The Scent of Time [۱۳] Saving Beauty [۱۴] The Expulsion of the Other [۱۵] Idiotism" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833743.json b/train/413833743.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8b144866a62ec1812ce414ca1bb1f5e81d47520f --- /dev/null +++ b/train/413833743.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برام مهم نیست چی میگی", + "subtitle": "آیا راهی برای برون‌رفت از اختلاف‌نظرهای بی‌پایان وجود دارد؟", + "introduction": "شبکه‌های اجتماعی سیلابی از اختلاف‌نظر را بر روابط انسانی روانه کرده است. صبح تا شب یا خودمان مشغول جدل با دیگرانیم یا شاهد مجادلات سایرین هستیم. این وسط، آنچه قربانی شده، بحث‌های سازنده و معنادار است. آناتول رپوپورت معتقد است برای نجات از این آشوب باید دو اصل را محور هر بحثی قرار بدهیم: اولاً مدعای رقیب را در کامل‌ترین صورت خود درک کنیم و ثانیاً نقاط اشتراکمان با طرف مقابل را آشکارا تصدیق کنیم.", + "content": "جاسپریت گیل، کویلیت — اختلاف‌نظر همۀ ما را به افرادی ناخوشایند تبدیل کرده است. ابتذال در جامۀ بحث‌های متفکرانه شبکه‌های خبری را آلوده کرده. آدم‌ها که قانع شده‌اند میزان صحت استدلال‌هایشان به میزان بلندی صدایشان ربط دارد، بر شلوغی این نطق‌های آتشین می‌افزایند. رسانه‌های چاپی تیترهایی می‌زنند که عوض هدف‌گرفتن آرای مخالفانشان شخصیت آن‌ها را ترور می‌کند. دنیای مجازیْ ما را به جدال‌های سطحی آنلاینی کشیده است که به گفت‌وگوهای شخصی ما نیز سرایت کرده است. تحقیق مرکز پژوهشی پیو۱ نشان می‌دهد ۹۱درصد از جمهوری‌خواهان و ۸۶درصد از دمکرات‌ها نظر ناخوشایندی نسبت به گروه مقابل دارند. راحت ولی نامنصفانه است که تقصیر را گردن سیاستمداران و روشنفکران حوزۀ عمومی و روزنامه‌نگاران بیندازیم ولی خود ما مردم نیز در این سقوط شریک جرم هستیم.\n وقتی در قبیله‌های اعتقادی خود دور آتش حلقه می‌زنیم، از تابش گرم عقاید زیرسؤال‌نرفتۀ خود لذت می‌بریم. استدلال‌هایی را که به طور کامل درون حلقۀ اعتقادی ما نمی‌گنجند کاریکاتوروار ترسیم می‌کنیم. با کنارگذاشتن تأمل عمیقاً دردناک به‌نفع لفاظی، به خلق و بقای محیطی کمک کرده‌ایم که مخالفت را فقط تا جایی تحمل می‌کند که آن نظر مخالفْ موردقبول ما باشد. چون قبیله‌ای گاو مقدس را محترم می‌شمارد و قبیله‌ای دیگر آن را سلاخی می‌کند، هم آن ستایش و هم این سلاخی را وحشیانه می‌بینیم. سیستم ایمنی ما، در هراس از اینکه مبادا بدنمان به صرفِ رودرروشدن با نظرات مخالف دچار کم‌خونیِ اخلاقی شود، پاسخی دفاعی می‌دهد و ما را به عقایدی که خارج از پنجرۀ اُورتنِ۲ شخصی‌شدۀ ما قرار دارند آلرژیک (و کَر) می‌سازد. این عصرِ به‌شدت شبکه‌ای‌شدهْ ما را از یکدیگر دور و نامتصل ساخته و شیوعِ سریعِ طرفداریِ متعصبانۀ همه‌گیر را تسهیل کرده است.\n در یک حکایت مشهور هندی، عده‌ای نابینا که پیشتر شناختی از فیل نداشتند با یک فیل رودررو می‌شوند. بسته به اینکه چه قسمتی از فیل را لمس کرده‌اند، هریک از آن‌ها دربارۀ چیستی آن حیوان به نتایج متفاوتی می‌رسند و دیگران را به عدم‌صداقت متهم می‌کنند و اختلاف‌ها بالا می‌گیرد. این افسانه به فرهنگ‌های دیگر نیز راه پیدا کرده است و در جملۀ مشهور جان استوارت میل بازتاب یافته است: «هرکسی که فقط روایت خودش از موضوع را می‌داند چیز زیادی نمی‌داند». تجارب ناکاملِ گمراه‌کننده و محدودیتِ نظرگاه‌های ذهنی بر اهمیت گفت‌وگوی صادقانه در جست‌وجوی حقیقت عینی صحه می‌گذارد.\n اثر راشومون۳، که نام آن از فیلم مشهور آکیرا کوروساوا در سال ۱۹۵۰ میلادی با نام «راشومون» گرفته شده است، به تفاسیر متضاد شاهدان یک واقعه اشاره دارد. در این فیلم، چهار شخصیت غیرقابل‌اعتماد سیر وقایع را روایت می‌کنند. کوروساوا در تلاش برای توضیح فیلم‌نامه به دستیارانش، تفسیری تلخ و نیش‌دار از سرشت بشری ارائه داد. از این گفت که انسان‌ها در افکار درونی‌شان ناتوان از صداقت هستند، باور به دروغ‌های خود را برمی‌گزینند تا شاید خودشان را قانع کنند که «بهتر از آن چیزی‌اند که در واقعیت‌اند». کوروساوا به دستیارانش توصیه کرد با درنظرداشتن «ناممکن‌بودنِ درک حقیقیِ روان‌شناسی انسان» دوباره فیلم‌نامه را بخوانند.\n دو دانشمند علوم شناختی، دن اسپربر و هوگو مرسیِ، در تحقیق مشهورشان با نام «چرا انسان‌ها فکر می‌کنند؟»۴ متون روان‌شناسی شناختی و اجتماعی را بررسی کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند قوای فکری ما نه برای جست‌وجوی حقیقت که برای فراهم‌ساختن استدلال‌هایی فرگشت یافته‌اند که از عقاید موجود ما پشتیبانی می‌کنند. جهت‌گیری تأییدی۵، که رفتاری در پی کسب آرامش است، حاکی از این است که همۀ ما راویانی غیرقابل‌اعتماد در جهان کوروساوا هستیم. عقلْ آن دسته از واکنش‌های وکیل‌وار را تقویت می‌کند که برای دعواهای اعتقادی لازم هستند و علاقۀ خاصی به فهم کلیت فیل ندارد.\n درعوض، اصل همسان‌دوستی۶ افرادِ هم‌فکر را در شبکه‌های اجتماعی دور هم جمع کرده است. پروفسور ویلیام بردی و همکارانش در دانشگاه نیویورک در پژوهشی در سال ۲۰۱۷ میلادی دریافتند استفاده از زبان عاطفی نکته‌ای محوری در افزایش گردش توییت‌هایی است که به آرای سیاسی می‌پردازند. علاوه‌براین، انتشار چنین توییت‌هایی در درون حلقه‌های لیبرال یا درون حلقه‌های محافظه‌کار بیشتر بود ولی میان این دو گروه کمتر بود. این بالکانیزه‌شدن دیجیتال منجر شده است به پدیدآمدن تعدادی اتاق پژواک۷ که از نظرات یکدیگر دور مانده‌اند. وقتی این توییت‌ها از زمین خودی خارج می‌شوند، در واکنش به آن توییت، به جای نقد دقیق معمولاً اتهام نمایشگری اخلاقی۸ منتظر آن‌هاست. در اقتصاد توجه، محکوم‌کردن پرفورماتیو با پوششی از گزین‌گویی دست بالا را دارد.\n حال که محدود به جمع‌های اعتقادی شده‌ایم و قوۀ تفکر نیز به ما خیانت کرده است، آیا هیچ راهی برای جلوگیری از آن شب‌هایی وجود دارد که صبح بعدش دوستان دشمن شده‌اند؟ چرا بحث سیاسی تبدیل به زخم‌زبان و حملات شخصی شد؟ آناتول رپوپورت، روان‌شناس و نظریه‌پرداز بازی، پیشنهاد می‌کند پیش از مبارزه علیه یک استدلال رقیب، در راستای رسیدن به بحثی سازنده و صادقانه، دو گام برداریم که هم مهم و هم همواره شدنی است. در گام نخست، موضع رقیب خود را به‌شیوه‌ای منسجم و منصفانه تکرار کنید تا مطمئن شوید با قوی‌ترین شکل استدلال آن‌ها روبه‌رو خواهید شد. در گام بعدی، تمام موارد موردتوافق را جزءبه‌جزء مشخص کنید و توضیح دهید که از این موارد چه آموختید. فقط پس از اجرای این مراحل است که می‌توانید موضع طرف مقابل را نقد کنید.\n گام نخست را «پهلوان‌آهنی‌سازی» می‌نامند که متضاد و پادزهر «پهلوان‌پنبه‌سازی» است. حملۀ موفق به یک ایدۀ بی‌جان را نباید با نشان‌دادن قوتِ موضع خویش اشتباه بگیریم. پهلوان‌آهنی‌سازی نیاز مبرم صداقت فکری در هر تضارب آراست. صورت‌بندی گشاده‌دستانۀ تمامی نکات موردتوافق راه را برای رسیدن به زمینۀ مشترک، هرقدر هم که شکننده، هموار می‌سازد. فهرست‌کردن آموخته‌ها از بحث به آن جهت می‌دهد و شاید آن را در مسیری پُربار و در حال‌وهوایی سخاوتمندانه و مبادی‌آداب به پیش ببرد. اگر رقبای عقیدتی را چنین پیش‌داوری کنیم که ازلحاظ اخلاقی ورشکسته هستند و هم‌زمان فضیلت معصوم انگیزه‌های خود را سبک‌سرانه فرض بگیریم، تمرین ریاکاری را به جست‌وجوی حقیقت ترجیح داده‌ایم. این ایده‌ها و جهت‌گیری‌های شناختی هستند که باید دادگاهی شوند نه ویژگی‌های اخلاقی.\n خوانندگان نیویورک تایمز باید برای خواندن نشنال ریویو هم وقت بگذارند. خوانندگان تلگراف باید لطفشان را شامل حال گاردین هم بکنند.۹ هریک از موافقان خروج بریتانیا از اتحادیۀ اروپا باید پیش از رد نظر مخالفان خروج از اتحادیۀ اروپا بتوانند قوی‌ترین حالت استدلال مخالفان را صورت‌بندی کنند (و برعکس). حتی ترامپ هم سزاوار آن است که سرسخت‌ترین مخالفانش دستاوردهایش (هرچند کم) را بپذیرند (هرچند سخت). سفت‌وسخت‌ترین و تندترین نقدها بر یک طرزفکر را معمولاً کسانی ارائه داده‌اند که زمانی دل در گروی آن داشته‌اند زیرا ازلحاظ روان‌شناختی با نقاط قوت و ضعف آن آشنا هستند.\n درک و پذیرش یک خطا می‌تواند شبیه تجربه‌ای عرفانی باشد که شدت آن بستگی دارد به میزان قداست گاو موردنظر. اگر قرار است گفت‌وگو سازنده باشد، پیش از تسلیم‌شدن به هیجانِ سلاخیْ باید به آن امر مقدسِ عمیق بیندیشیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nمنابع:\nMercier, Hugo, and Dan Sperber. \"Why do humans reason? Arguments for an argumentative theory.\" Behavioral and brain sciences 34.2 (2011): 57-74\nMcPherson, Miller, Lynn Smith-Lovin, and James M. Cook. \"Birds of a feather: Homophily in social networks.\" Annual review of sociology 27.1 (2001): 415-444\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جاسپریت گیل نوشته است و در ۱۰ فوریه ۲۰۱۸، با عنوان «Our Tribes and Tribulations» در وب‌سایت کویلیت منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «برام مهم نیست چی میگی» و ترجمۀ بابک طهماسبی منتشر کرده است. •• جاسپریت گیل (Jaspreet Gill) فارغ‌التحصیل دکترای روان‌پزشکی است. او همچنین در رشتۀ دین و فلسفه نیز تحصیل کرده است. حوزۀ تخصص وی نیز مشخصاً بررسی رابطۀ موجود میان فرهنگ، تکنولوژی و رسانه است. [۱] Pew Research Center [۲] Overton Window: یا window of discourse دامنۀ عقایدی است که در گفتمان عمومی تحمل می‌شود. نام آن برگرفته از نام جوزف اورتن است که این نظریه را صورت‌بندی کرده است[مترجم]. [۳] Rashomon effect [۴] Why do humans reason [۵] Confirmation bias: جهت‌گیری در جمع‌آوری و تعبیر اطلاعات طوری که عقاید موجود شخص را تأیید کنند[مترجم]. [۶] Homophily principle [۷] Echo chamber: یعنی وضعیتی که در آن اطلاعات و باورها با تکرار درون یک جمع محدود تقویت می‌شوند و دیدگاه‌های رقیب یا سانسور می‌شوند یا کمترازحد پوشش داده می‌شوند[مترجم]. [۸] Moral exhibitionism [۹] نیویورک تایمز و تلگراف مهم‌ترین مطبوعات محافظه‌کار در ایالات متحده و بریتانیا هستند و اصلی‌ترین رقبای آن‌ها به ترتیب نشنال ریویو و گاردین به شمار می‌روند [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833745.json b/train/413833745.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..141721bf09bde2878fa0b38865749d30d24d7344 --- /dev/null +++ b/train/413833745.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مصائب بزرگ‌ترین متخصص خودمهاری برای مهار خود", + "subtitle": "برای مقاومت در برابر وسوسه‌ها باید تصویر آن‌ها را در ذهن تغییر داد", + "introduction": "واژۀ خودمهاری با نام والتر میشل عجین است. با این حال بد نیست بدانید که میشل سال‌ها درگیر ترک سیگار بوده و هنوز هم نمی‌تواند جلوی تند غذاخوردن و عصبانیت‌های ناگهانی‌اش را بگیرد. میشل بر اساس تجربیات شخصی و پژوهشی‌اش معتقد است که انسان زمانی می‌تواند خود را در برابر وسوسه‌های گوناگون حفظ کند که ارزش عینیِ آن‌ها را تغییر دهد.", + "content": "ماریا کانیکووا، نیویورکر — والتر دشواری‌های زیادی برای ترک سیگار کشیده است. او در سنی کم سراغ سیگار رفته و حتی زمانی که فهم و خودشناسی‌اش افزایش یافته بود، باز هم نمی‌توانست آن را کنار بگذارد. این عادت او سال‌ها ادامه یافت، در دوران کارشناسی در دانشگاه ایالتی اوهایو و سپس در آغاز دوران تدریس روانشناسی در دانشگاه هاروارد و بعد از آن، استنفورد در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰. میشل اخیراً به من گفت: «روزی سه پاکت سیگار به علاوۀ یک پیپ می‌کشیدم و وقتی هم پیپ تمام می‌شد، یک سیگار برگ می‌کشیدم». پس از انتشار اولین گزارش جراح کل ایالات متحده در مورد خطرات تنباکو در سال ۱۹۶۴، میشل فهمید که اعتیاد او می‌تواند موجب مرگش شود. اما باز هم تلاش‌های او برای ترکْ هر بار با شکست روبرو شد. ترک می‌کرد و همچون بسیاری افراد دیگر که می‌خواهند این عادت را کنار بگذارند، دوباره سراغش می‌رفت. او ادامۀ این عادت را به عنوان بخشی از تصویر حرفه‌ایش توجیه می‌کرد.\n داستان میشل چیز عجیبی نیست (نیکوتین اعتیادآور است و ترک آن دشوار)، مگر از یک جهت: میشل مبتکر آزمایش مارشملو۱ است. این تست که یکی از مشهورترین آزمایشات در تاریخ روانشناسی است و آن را معمولاً شاهدی بر اهمیت خودمهاری می‌دانند. در آزمایش اصلی که در دهۀ ۱۹۶۰ در دانشکدۀ بینگ نرسری در استنفورد انجام شد، تیم پژوهشی میشل به یک کودک خوراکی‌ای می‌دادند (مارشملو فقط یکی از گزینه‌های موجود بود) و به او می‌گفتند که یا می‌تواند یک خوراکی را در جا بخورد و یا چندین دقیقه تنها در اتاق بماند تا پژوهشگر برگردد و دو خوراکی به او بدهد. خوراکی‌های وعده‌داده‌شده همیشه قابل رؤیت بود و کودک می‌دانست که اگر می‌خواهد این انتظار عذاب‌آور را پایان دهد، کافیست زنگی را به صدا درآورد تا پژوهشگر به اتاق برگردد، هر چند در چنین حالتی، کودک به خوراکی دوم نمی‌رسید. میشل دریافت که کودکانْ هرچه برآوردن خواسته‌های خود را بیشتر به تعویق می‌انداختند (یعنی هرچه بیشتر می‌توانستند صبر کنند)، در سال‌های بعدی زندگی خود، اوضاع بهتری در معیارهایی داشتند که امروزه آن‌ها را کارکرد اجرایی۲ می‌نامیم. چنین کودکانی در آینده عملکرد آکادمیک بهتری داشتند، به درآمد بیشتری می‌رسیدند و سالم‌تر و شادتر بودند. این افراد به احتمال بیشتر از سرنوشت‌های منفی همچون حبس، چاقی و اعتیاد هم به دور بودند.\n میشل به دور دنیا سفر کرد تا تأخیر در برآوردن خواسته‌ها را در بسترهای مختلف فرهنگی و اجتماعی بررسی نماید. به نظر می‌رسید که اصول تست مارشملو جهان‌شمول است. اما همزمان با اینکه او درمی‌یافت خودمهاری تا چه حد برای موفقیت در زندگی مهم است، خودش نمی‌توانست از سیگار دوری کند. به خودش می‌گفت که همه چیز تحت کنترل است و سیگار کشیدن به آرامش، تعادل و تمرکز او کمک می‌کند. او خود را مجاب کرده بود که تمام آن پیامدهای منفی که آموخته است، هیچ ارتباطی به او ندارد.\n تا اینکه یک روز در اواخر دهۀ ۱۹۶۰، مردی را در راهروهای دانشکدۀ پزشکی استنفورد دید که سرطان دگرنشین ریه داشت، با سینۀ باز، سرِ تراشیده و نشانه‌های کوچک و سبزرنگ «x» بر تمام بدنش که نشان می‌داد اشعه‌ها کجا باید برود. در آن زمان بود که میشل دریافت تاکنون خود را فریب داده است. بالاخره جرقه‌ای در دلش خورد. از آن روز به بعد، هر وقت که او می‌خواست سیگاری بکشد (طبق برآورد خودش، تقریباً هر سه دقیقه یکبار)، در ذهنش تصویری از مرد سرطانی درون راهرو ایجاد می‌کرد. میشل قضیه را اینطور برایم توصیف کرد: «ارزش عینی سیگار را تغییر دادم، به طوریکه از چیزی که هوسش را داشتم به چیزی منزجرکننده تبدیل شد». او از آن روز به بعد هیچگاه سیگار نکشیده است.\n میشل که اکنون هشتادوچهار سال سن دارد، به تازگی اولین کتاب عامه‌پسند خود به نام آزمایش مارشملو: تسلط بر خودمهاری۳ را منتشر کرده است. این کتاب تا حدی خاطرات، تا حدی تحلیل علمی و تا حدی راهنمای خودیاری است. او در این کتاب، انگیزۀ اولیه را برای پژوهش مارشملو توضیح می‌دهد. در آن زمان، دخترانش جودیت، ربکا و لیندا به ترتیب سه، چهار و پنج ساله بودند. میشل به من می‌گوید «شاهد این پدیدۀ جذاب بودم که آن‌ها که پیش‌تر، موجوداتی شدیداً جوگیر و لحظه‌بین بودند و نمی‌توانستند هیچ چیز را به تعویق بیندازند، دچار تحول شدند. تغییراتی که در آن‌ها شکل می‌گرفت به‌طرز عجیبی سریع بود. همه چیز دور و برشان همان بود، اما چیزی درونشان تغییر کرده بود. دریافتم که اصلاً نمی‌فهمم در ذهنشان چه می‌گذرد». میشل نمی‌دانست چه چیز باعث این تغییر شده است، آن‌ها در ابتدا فقط می‌خواستند صبر کنند، اما حالا واقعاً می‌توانستند این کار را انجام دهند. میشل پاسخ را در میان هم‌کلاسی‌هایشان در پیش‌دبستانی بینگ یافت.\n میشل به‌مدت پنج دهه نمونۀ اولیۀ بینگ را دنبال کرد و در پی پاسخ این پرسش بود که توانایی اعمال خودمهاری در سن کم چه ارتباطی با سرنوشت‌های مختلف زندگی در نوجوانی و بزرگسالی دارد. (او همچنین اخیراً اسکن مغزی همان گروه اولیه را بررسی کرد تا ببیند توانایی تأخیر در برآوردن خواسته‌ها چه ارتباطی با ساختارهای عصبی دارد.) میشل در تمام این پژوهش‌ها همواره دریافته که عامل کلیدی در تأخیر در برآوردن خواسته‌ها این است که بتوانید درکتان را از جسم یا عملی که می‌خواهید در برابر آن مقاومت کنید، تغییر دهید. می‌خواهید از خوراکی خوشمزه‌ای که جلوی صورتتان است اجتناب کنید؟ در ذهنتان قابی دور آن بگذارید، گویی که یک تصویر یا عکس است. این کار باعث می‌شود تا وسوسه کمی از شما فاصله بگیرد. یکی از پسران در آزمایش میشل ابتدا نمی‌توانست صبر کند، اما با آموزش دقیق نکات، بالاخره یاد گرفت به مقدار لازم منتظر بماند. وقتی میشل از او پرسید چه چیزی تغییر کرده، پسرک پاسخ داد: «عکسو که نمیشه خورد». میشل هنگام ترک سیگار از نوعی دیگر از تصویرسازی استفاده کرد: او به‌جای تداعی‌های لذت‌بخش سیگار، تصویر مرد درون بیمارستان را قرار داد. مطابق یافته‌ها، نکتۀ کلیدی این است که بیاموزیم چیزی را که میشل ابعاد «داغ» محیط می‌نامد، در ذهنمان «سرد» کنیم: یعنی چیزهایی که ما را از اهدافمان دور می‌کند. سرد کردن این ابعاد محیط با قرار دادن جسم در یک فاصلۀ فرضی (عکس خوراکی نیست) یا قاب‌بندی مجدد آن (تصور مارشملوها به عنوان ابر، نه شیرینی) حاصل می‌شود. تمرکز بر تجربه‌ای کاملاً نامرتبط هم مؤثر است و نیز همینطور هر تکنیکی که واقعاً توجهتان را منحرف کند.\n پژوهش‌های میشل مکرراً نشان داده که هرچند برخی افراد به‌طور طبیعی توانایی بیشتری در سردسازی نسبت به دیگران دارند، اما هم کودکان و هم بزرگسالان می‌توانند تکنیک‌های منحرف‌سازی ذهن را یاد بگیرند تا خودمهاری خود را تقویت نمایند. در سال‌های پس از پژوهش اولیۀ بینگ، میشل و همکارانش چندین طرح را در مدارس استارت زدند تا تکنیک‌های تعویق را به کودکان و نوجوانان بیاموزند، به‌خصوص آن‌هایی که در محیط‌های پراسترس هستند. آن‌ها به عنوان مشاورین مجموعۀ تلویزیونی کودکانۀ «سسمی استریت»۴ هم فعالیت کرده‌اند. در این مجموعه، هیولای کلوچه۵ در سال‌های اخیر دچار تحول در خودمهاری شده است.\n میشل معتقد است که مهارت‌هایی که ما را قادر به تعویقِ برآوردن خواسته‌ها می‌کنند، همان مهارت‌هایی هستند که با آن‌ها می‌توانیم با وجود وسوسه به انجام کارهای دیگر، تصمیمات درست بگیریم. او به من می‌گوید «ما روشی یافته‌ایم تا اختیار و آزادی انسان واقعاً افزایش یابد. اگر مهارت‌هایی داشته باشیم که با آن‌ها بتوانیم تشخیص دهیم کِی کاری را انجام دهیم و کِی ندهیم، کی چیزی را بنوشیم و کِی ننوشیم و کِی برای چیزی صبر کنیم یا کِی نکنیم، دیگر قربانی امیالمان نیستیم». به قول روی باومایستر، استاد روانشناسی دانشگاه ایالتی فلوریدا که در مورد قدرت اراده پژوهش می‌کند، خودمهاری همچون یک عضله است: هر چه بیشتر از آن استفاده کنید، قوی‌تر می‌شود. اگر یک بار از چیزی وسوسه‌برانگیز اجتناب کنید، این امر کمک می‌کند در آینده بتوانید در برابر وسوسه‌های دیگر مقاومت کنید.\n در دهۀ ۱۹۸۰، پزشکان تشخیص دادند که میشل مبتلا به بیماری سلیاک است. او دریافت که این بار، «ترک کردن» اسنک‌های مورد علاقه‌اش بسیار آسان‌تر از ترک سیگار است. میشل به یاد می‌آورد که «این لحظۀ اکتشاف بود که به من نشان داد وقتی یک تحول درونی خودکار رخ دهد چه اتفاقی می‌افتد. این تغییری ناگهانی است که طی آن، چیزهایی که در زندگی عاشق آن‌ها بودم (شیرینی‌های وینی، پاستای آلفردو) در ذهنم به سم تبدیل شده است».\n اما اگر مرشد خودمهاری هم باشید، بعضی وقت‌ها نقاط داغی وجود دارد که هیچ‌گاه کاملاً سرد نمی‌شوند. میشل هیچ‌وقت نتوانست کیک شکلاتی‌ای (که امروزه بدون آرد هستند) ببیند و از آن خوشش نیاید. بی‌طاقتی هم همواره در زندگی گریبان‌گیر او بوده است: بی‌طاقتی در پژوهش (او اعتراف می‌کند که ساعت ۲ بامداد به دانشجویان کارشناسی‌اش زنگ می‌زده تا نتایج پژوهش را بررسی کنند)؛ بی‌طاقتی در صف‌ها (او تحمل ایستادن در صف را ندارد)؛ بی‌طاقتی در غذاخوردن (او حتی در رسمی‌ترین مهمانی‌ها هم بسیار زودتر از بقیه غذایش را تمام می‌کند). میشل همچنین آگاه است که از نظر تندخویی، میان دوستان و همکارانش بدنام است. او همه‌ابزاری در اختیار دارد، اما این مشکلات برجسته همچنان پابرجاست. چرا؟ به گفتۀ خود او «انگیزۀ من برای تغییر آن‌ها به قدر کافی قوی نبوده است. و حوزه‌هایی مانند کنترل تندخویی (که می‌دانم باید آن را مدیریت کنم) هنوز خودکار نشده‌اند. اکنون نسبت به آن آگاه‌تر شده‌ام، اما مسئله این است که به خودم اجازه می‌دهم کمی از آن فارغ باشم».\n میشل پس از استنفورد به دانشگاه کلمبیا رفت. در آنجا بود که در سال ۲۰۰۸ با او آشنا شدم و آخرین دانشجوی کارشناسی بودم که او پذیرفت. به همین خاطر تصمیم گرفتم در پایان مصاحبه‌مان از او بپرسم که به عنوان دانشجوی او، چه عملکردی در خودمهاری داشته‌ام؟ او بدون هیچ درنگی گفت: به‌طور کلی فوق‌العاده بودی، اما با یک استثنای اصلی. ظاهراً مشکل من دوقلوی پلید خودمهاری بود: یعنی اهمال‌کاری۶. هنوز با وجود گوشزدهای مکرر میشل، نتایج پنج سال پژوهشمان را منتشر نکرده‌ام. او در پایان گفت‌وگویمان، همان نوع عهدی را با من بست که زمانی با دختر سه‌ساله‌اش بسته بود: اینکه اگر دخترش دیگر انگشت شستش را نمکد، او هم دیگر پیپ نمی‌کشد. او به من یادآوری کرد به عهد خود پایبند بوده و کتاب عامه‌پسندش دربارۀ حاصل عمر خود را به پایان رسانده. من هم همین‌جا قول می‌دهم که داده‌ها را برای انتشار تحویل دهم، اما سال آینده.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ماریا کانیکوا نوشته است و در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۴ با عنوان «The struggles of a psychologist studying self-control» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «مصائب بزرگ‌ترین متخصص خودمهاری برای مهار خود» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• ماریا کانیکووا مقاله‌نویس نیویورکر است که در موضوعات روان‌شناسی و علم می‌نویسد. از آثار او می‌توان به کتاب پرفروش مغزمتفکر: چگونه مانند شرلوک هولمز بیاندیشیم؟ (Mastermind: How to Think Like Sherlock Holmes) اشاره نمود که نامزد جایزۀ آگاتا برای بهترین کتاب غیرداستانی شد.\n[۱] Marshmallow test [۲] Executive function [۳] Marshmallow Test: Mastering Self-Control [۴] Sesame Street [۵] Cookie Monster [۶] procrastination\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833746.json b/train/413833746.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4950f09ea527312ceddac239219e16e6c0b67c17 --- /dev/null +++ b/train/413833746.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قدکوتاه‌ها همیشه بازنده‌اند، اما چیزی از ارزش‌هایشان کم نمی‌شود", + "subtitle": "تمام جوامع انسانی گرایش منفی شدیدی نسبت به مردان کوتاه‌قد دارد، اما معلوم نیست چرا", + "introduction": "اگر مردی کوتاه قامت هستید، واقعاً کسی نمی‌تواند کاری برایتان بکند. پیش‌داوری‌های عمیقی علیه شما وجود دارد. مردم بدونِ آنکه شناخت چندانی از شما داشته باشند، فکر می‌کنند نازک نارنجی و بی‌عرضه و خجالتی هستید. زن‌های خیلی کمی راضی می‌شوند با شما ازدواج کنند و کارفرماها ترجیح می‌دهند استخدامتان نکنند. تازه هیچ‌کس هم شما را جزء گروه‌های اقلیت نمی‌داند و برایتان حقوق و مزایایی قائل نمی‌شود، چون همه فکر می‌کنند خودتان مقصرید که قدتان کوتاه است.", + "content": "جاناتان راچ، اکونومیست — زمانی که جورج بوش [پدر] رئیس‌جمهور آمریکا بود و دنیل اورتگا رئیس‌جمهور نیکاراگوئه، آقای اورتگا تهدید کرد که قرارداد صلح محلی‌ای را که آمریکایی‌ها با زحمت زیاد ترتیب داده بودند، لغو خواهد کرد. آقای بوشِ خشمگین با شنیدن این خبر دنبالِ طعنه‌ای می‌گشت که به توهین هم شانه بزند. او غرولندکنان چندبار گفت «امان از آن مرد کوچک» با لحنی تحقیرآمیز، «امان از آن مرد کوچک».\n درواقع آقای اورتگا ۱۷۸ سانتیمتر قد دارد و حدود ۱.۳ سانتیمتر از قد متوسط آمریکایی‌ها بلندتر است. حتی از خود آقای بوش هم که قدی ۱۸۸ سانتیمتری دارد، چندان کوتاه‌تر نیست. اما وقتی آقای بوش به دنبال طعنه‌ای سنگین اما مؤدبانه بود، چیزی که فوراً به ذهنش رسید قد بود. از این جهت رفتار او شباهتی با یک رئیس‌جمهور نبود، بلکه مثل نخستی‌سانان بود، چرا که انسان‌های خردمندِ اولیهْ نرهای خود را بر اساس قد دسته‌بندی می‌کردند.\n هر پسری عملاً از بدو تولد می‌داند که «کوتوله» بودن تقریباً به اندازۀ نازک‌نارنجی بودن بد است، و پیوند نزدیکی با آن دارد. اگر مردی را «کوچک» صدا کنید، متوجه می‌شود که مورد تحقیر قرار گرفته است. وقتی بوش اورتگا را «آن مرد کوچک» خواند، مخچۀ نخستیِ نرِ او می‌دانست چه کار می‌کند و درگیر چیزی بود که شاید بتوان آن را ماندگارترین نوع تبعیض در دنیا دانست.\n پیش‌داوری علیه قدکوتاه‌ها آن‌ها را آزرده می‌کند. ناجوانمردانه است، غیرمنطقی است. پس چرا جدی گرفته نمی‌شود؟ سؤالی جدی: علی‌الخصوص اگر شما هم از قضا کوتاه قامت باشید.\n ابتدا خبر بد به توصیۀ وکیل‌هایمان، در اینجا مکثی می‌کنیم تا نکته‌ای دربارۀ سلامت ذهنی بگوییم. از مردان بلندقد دعوت می‌کنیم که این مقاله را تا انتها بخوانند، زنان هم همین‌طور (چون برای زنان، عامل تیره‌بختی قد نیست، وزن است. اما این قضیه‌ای جداست). منتها مردان قدکوتاه با مسئولیت خود ادامۀ این مقاله را بخوانند. متن پیشِ رو آن‌ها را افسرده می‌کند.\n تبعیض بر اساس قد از لحظه‌ای آغاز می‌شود که نرهای انسان به حالت ایستاده درمی‌آیند. به ۱۰۰ مادر، عکس‌های دو پسر ۱۹ ماهه را نشان دهید که بسیار شبیه به هم‌اند و فقط یکی از آن‌ها بلندتر از دیگری به نظر می‌رسد. سپس از آن‌ها بپرسید کدام پسر شایسته‌تر و توانمندتر است. مادران بلااستثنا کودک «بلندتر» را انتخاب می‌کنند. با بزرگ‌تر شدن پسران، اهمیت قد بی‌وقفه به آن‌ها گوشزد می‌شود. فک‌وفامیل با رضایت خاطر هیاهو می‌کنند که «خدایا، چقدر بلندقد شده‌ای!» یا طعنه می‌زنند که «مگر نمی‌خواهی بلند و قوی شوی؟»\n سلسله‌مراتبِ قدی از سنی کم آغاز می‌شود، و تا مدت‌ها برجای می‌ماند. به پسران قدبلند حق ابراز عقیده می‌دهند و آن‌ها را بالغ می‌دانند، اما قدکوتاه‌ها را مسخره می‌کنند و بچه‌صفت می‌شمارند. مردان بلندقد را «رهبرانی» طبیعی می‌پندارند و کوتاه‌قدها را «نچسب» می‌نامند. دیوید ویکس، روانشناس بالینی در بیمارستان رویال ادینبرو می‌گوید «اگر مردی قدکوتاه ذاتاً جسور باشد، فکر می‌کنند تمایلات ناپلئونی دارد. اگر هم درون‌گرا و کمی سربه‌راه باشد، او را بی‌عرضه می‌دانند».\n دکتر ویکس ۱۵۷ سانتیمتر قد دارد، پس برای اظهار نظر، دلایل شخصی دارد. اما او می‌تواند حرفش را اثبات کند. مثلاً نگاهی می‌اندازیم به پژوهش دو روانشناس آمریکایی، لزلی مارتل و هنری بیلر. کتاب این دو به نام قامت و داغ ننگ۱ در این رابطه بسیار مفید است.\n مارتل و بیلر از چندصد دانشجو خواستند تا به ویژگی‌های مردانی دارای قدهای مختلف بر اساس ۱۷ معیار نمره دهند. هم مردان و هم زنان، چه قدبلند و چه قدکوتاه، معتقد بودند که مردان کوتاه‌قد (بین ۱۵۷ و ۱۶۵ سانتیمتر) دارای بلوغ کمتر، مثبت‌اندیشی کمتر، امنیت‌بخشی کمتر، مردانگی کمتر، موفقیت کمتر، قابلیت کمتر، اعتمادبه‌نفس کمتر، خوش‌مشربی کمتر، محدودیت بیشتر، خجالت بیشتر، انفعال بیشتر و … هستند. پژوهش‌های دیگر هم تأیید می‌کند که مردم و حتی خود افراد قدکوتاه قضاوتی منفی دربارۀ کوتاه‌قدها دارند. پیمایش‌های متعددی دریافته که مردان قدکوتاه در محیط‌های اجتماعی احساس راحتی کمتری می‌کنند و رضایت کمتری از جسم خود دارند. می‌گویند داستین هافمن، بازیگر ۱۶۷ سانتیمتری سال‌ها به‌خاطر قد کوتاه خود تحت نظر روان‌شناس بوده است.\n ایدئال غربی برای مردان حدود ۱۸۷ سانتیمتر به نظر می‌رسد (و آهسته، همزمان با افزایش میانگین قد، در حال رشد است). بالاتر از این حد، مزایای قد اضافه را به تدریج کاهش می‌دهد، هرچند مردان خیلی بلندقد به جز اینکه سرشان به چارچوب‌ها بخورد، با مشکل خاص دیگری روبه‌رو نیستند. مردانی که قد متوسط دارند هم اوضاعشان بد نیست (هرچند آن‌ها معمولاً می‌گویند که دوست داشتند قدشان بلندتر بود، همانطور که زنان همیشه می‌خواهند لاغرتر باشند). کسانی که در این میان رنج می‌برند، مردانی هستند که قدشان به شکل قابل‌توجهی کوتاه است: مثلاً ۱۶۸ سانتیمتر یا کمتر. این افراد در دنیای مردان هیچ وجهه‌ای ندارند. ارتباط میان قد و جایگاه حتی در خود زبان هم نهادینه شده است: مردان محترم دارای جایگاهی «بلند» هستند و دیگران «به چشم بزرگی» به آن‌ها می‌نگرند: این‌ها از قضا کاملاً ظاهربینانه است.\n یکی از جذاب‌ترین آزمایش‌های مربوط به قد را پل ویلسون، روان‌شناس استرالیایی در سال ۱۹۶۸ گزارش کرد. او مردی ناشناس را به پنج گروه دانشجو معرفی کرد و هر بار به شیوه‌ای متفاوت موقعیت مرد را معرفی می‌کرد. ویلسون در یک کلاس، او را دانشجو، در کلاس دیگر استاد و همین‌طور تا در آخرین کلاس، او را به‌عنوان پروفسوری در دانشگاه کمبریج معرفی کرد. وقتی مرد مهمان اتاق را ترک می‌کرد، ویلسون از هر گروه می‌خواست تا قد آن مرد را در مقایسه با قد مدرس کلاس [که خود او بود] تخمین بزنند. دانشجویان «پروفسور» را بیش از ۵ سانتیمتر بلندتر از «دانشجو» می‌دانستند و تخمین قد همراستا با موقعیتِ رسمیِ مردِ مهمان افزایش می‌یافت.\n پس تعجبی ندارد که وقتی آدم‌ها شخص مشهوری را می‌بینند خیلی وقت‌ها می‌گویند «فکر می‌کردم قدبلندتر باشه». اگر هنوز هم شک دارید که قد مسئلۀ مهمی است، نگاهی به اطرافتان بیاندازید. در کاخ ویلیام سوم در همپتون کورت لندن خواهید دید که کوبه‌های درْ بالاتر از سطح چشم‌ها قرار دارد: این باعث می‌شد تا فردی که با شاه کار دارد (خود شاه در اصل قدی کوتاه داشته) عملاً احساس فرودستی کند. یا مثلاً در دفترِ رئیستان جلوی او بنشینید و ببینید که صندلی کدامتان بلندتر است.\n حالا خبر بدتر شاید فکر کنید که قدپرستی صرفاً نوعی پیش‌داوری فرهنگی در غرب است، اما متأسفانه این‌طور نیست. در پیمایش‌های کشور چین، زنان همیشه قد را در جایگاهی بالا در میان شرط‌های زوج آینده‌شان قرار می‌دهند. در واقع این پیش‌داوری چیزی جهانی به نظر می‌رسد.\n در دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، تامس گرگور، انسان‌شناس دانشگاه ون‌دربیلت آمریکا در میان قبیلۀ مهیناکو زندگی کرد. مهیناکوها مردمی بودند که در جنگل‌های گرمسیری مرکز برزیل زندگی می‌کردند و از دیدن ابزارهای جدیدی مانند عینک شگفت‌زده می‌شدند. در میان این قبیله، مردان جذاب باید قدی بلند داشته باشند: آن‌ها را با لفظ محترمانۀ «وکپی» صدا می‌زنند. اما وای بر «پریتسی»، لفظی تحقیرآمیز که برای مردان خیلی قدکوتاه به کار می‌بردند (این کلمه هم‌قافیۀ ایتسی است که به معنای آلت مردانه است). مرد قدبلندْ کائوکاپاپای یعنی ارجمند و محترم است، اما مرد قدکوتاه صرفاً سوژۀ خنده است، قدِ کوتاهِ او هم ضعفی جسمی و هم ضعفی اخلاقی است، چون آن را حاصل بی‌بندوباری جنسی در نوجوانی می‌دانند.\n آقای گرگور می‌نویسد «هیچ‌کس یک پریتسی را به دامادی نمی‌پذیرد». مردان قدبلند در بسیاری عرصه‌ها -ثروت، قبیله‌سالاری، تعداد دفعات شرکت در آیین‌ها- در زندگی قبیله‌ای برتر هستند. آن‌ها از فرصت‌های تولیدمثل هم به بیشترین شکل بهره می‌گیرند. آقای گرگور تعداد هم‌خوابگان مردان مهیناکو را که قدهای مختلف داشتند، بررسی کرد. او در این رابطه به الگویی پی برد: هرچه مرد قدبلندتر باشد، هم‌خوابگان بیشتری دارد. او توضیح می‌دهد «سه نفر از بلندقدترین مردان به اندازۀ هفت نفر از کوتاه‌قدترین مردان رابطۀ جنسی داشتند، درحالیکه میانگین سن تخمینی‌شان برابر بود».\n او در ادامه خاطرنشان می‌کند که جزیره‌نشینان تروبریاند در اقیانوس آرام، تیمبیرای برزیل و ناواهوی آمریکا نمونه‌هایی از بی‌شمار فرهنگ‌های سنتی دیگری هستند که قد مردان را ارج می‌نهند. او می‌گوید «هیچ جا ندیدم که مردان کوتاه‌قد را ترجیح دهند». در میان انسان‌شناسان این چیزی بدیهی است که در جوامع سنتی «مرد بزرگ» نه فقط از لحاظ اجتماعی، که از لحاظ جسمانی هم بزرگ است.\n راحت می‌توان حدس زد که چرا انسان‌ها به‌طور غریزی به قد احترام می‌گذارند. انسان‌ها در محیطی تکامل یافته‌اند که اندازه و قوای جسمانی (و نیز سلامتی که ارتباطی نزدیک با این دو دارد) به‌خصوص برای مردان اهمیت داشته است. البته این ویژگی‌ها هنوز هم اهمیت دارند، اما کمتر از زمان قدیم. اگر همه‌چیز دیگر برابر باشد، مردانِ درشت‌اندام هیبت و طول عمر بیشتری دارند. پس میل ذاتی به احترام‌گذاشتن به آن‌ها یا ترجیح دادنشان به عنوان زوج از لحاظ تکاملی منطقی به نظر می‌رسد. شاید این میل ذاتی در جامعۀ مدرن صنعتی تلطیف شده باشد، اما چقدر؟ شش وجه یک فرهنگِ فرضاً پیشرفته را در نظر بگیرید.\n سیاست. به استثنای سه مورد، در هر انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکای قرن بیستم، مرد بلندقدتر پیروز شده است. البته شاید این اتفاقی باشد و البته بعضی سیاست‌مداران قدکوتاه هم بسیار موفق بوده‌اند (مثلاً فرانسوا میتران در فرانسه و هرولد ویلسون در بریتانیا). اما این الگو کاملاً روشن است و در کسب‌وکار هم مشاهده می‌شود.\n کسب‌وکار. پیمایشی در سال ۱۹۸۰ دریافت که بیش از نیمی از مدیرعاملان شرکت‌های فرچون ۵۰۰ در آمریکا دارای قد ۱۸۲ یا بیشتر هستند. این «وکپی‌ها» به‌عنوان یک طبقه، حدود ۶.۳ سانتیمتر بلندتر از قد میانگین بودند. فقط ۳درصد از آن‌ها «پریتسی»، یعنی ۱۷۰ یا کوتاه‌تر بودند. پیمایش‌های دیگری هم نشان می‌دهد که حدود ۹۰درصد از مدیرعاملان دارای قدی بلندتر از متوسط هستند. همین قضیه دربارۀ جایگاه شغلی هم صدق می‌کند.\n جایگاه شغلی. پژوهشی با بررسی چندین شغل دریافت که افراد دارای شغل‌های رده بالا حدود ۵ سانتیمتر بلندتر از افراد دارای شغل‌های رده‌پایین هستند. همین الگو هنگام مقایسۀ جایگاه تحصیلی و اجتماعی‌اقتصادی مردم هم قابل مشاهده بود. مثلاً خدمتگذاران مدنی ارشد معمولاً بلندتر از دون‌پایه‌ها هستند. افراد کوتاه‌قد شغل‌های بدتری هم دارند.\n شغل. به مسئولین استخدام، دو رزومۀ خیالی بدهید که مطابقت کامل دارند، به جز قد فرد موردنظر. این کاری بود که در پژوهشی در سال ۱۹۶۹ صورت گرفت. دقیقاً در ۷۲درصد از موارد، مرد بلندقدتر را «استخدام» می‌کنند و وقتی هم این افراد استخدام می‌شوند، معمولاً پول بیشتری کسب می‌کنند.\n پول. در سال ۱۹۹۴، جیمز سارجنت و دیوید بلنچ‌فلاور از کالج دارت‌موث آمریکا نمونه‌ای از ۶۰۰۰ مرد بریتانیایی را تحلیل کردند و پیشرفتشان را از بدو تولد تا اوایل دوران بزرگسالی زیر نظر قرار دادند. پسران نوجوان قدکوتاه وقتی به جوانی می‌رسیدند (سن ۲۳ سالگی) درآمد کمتری نسبت به هم‌نوعان قدبلندشان داشتند، حتی زمانی که عوامل دیگر نظیر امتیاز تست‌های توانایی یا جایگاه اجتماعی والدین با هم مشابه بود. به ازای هر ۱۰ سانتیمتر قدِ بلندتر در نوجوانی، درآمد در دوران اوایل بزرگسالی بیش از ۲درصد افزایش می‌یافت. پیمایش دیگری میان فارغ‌التحصیلان دانشگاه پیتسبرگ دریافت که حقوق اولیۀ افراد دارای قد ۱۸۸ یا بلندتر ۱۲درصد بیشتر از افراد کوتاه‌تر از ۱۸۲ سانتیمتر است.\n هم بلندقدان ثروتمندتر می‌شوند و هم ثروتمندان بلندقدتر. آن‌ها در کودکی تغذیۀ مناسب و سلامت جسمانی دارند. ارتباط قد و موفقیت هم باعث تقویت و تثبیت علاقۀ اجتماعی به قدِ بلند شده است. و این علاقه در سکه‌ای نمود می‌یابد که حتی از پول هم ارزشمندتر است: سکس.\n سکس. فرصت‌های رابطۀ جنسی، حداقل از دیدگاه تکاملی، بزرگ‌ترین پاداش جایگاه فرد هستند. و بدترین تحقیر کوتاه‌قدان در همین راستاست. وقتی از ۱۰۰ زن خواستند که عکس‌های یک سری مرد قدبلند، متوسط و قدکوتاه را ارزیابی کنند، تمام آن‌ها مردان قدبلند و متوسط را «بسیار جذاب‌تر» از کوتاه‌قدها می‌دیدند. در پژوهش دیگری، از میان ۷۹ زن فقط ۲ نفر از آن‌ها اعلام کردند که حاضرند با مردی کوتاه‌تر از خودشان قرار بگذارند (بقیه به طور متوسط مایل بودند با مردی قرار بگذارند که حداقل ۴.۳ سانتیمتر بلندتر از آن‌ها باشد). مارتل و بیلر می‌نویسند: «قانون بنیادین تأییدشده در دانشگاه دربارۀ قرارگذاشتن و رابطۀ جنسی این است که مرد به‌طور قابل‌توجهی از زن بلندتر باشد. این قانون تقریباً هیچ وقت نقض نمی‌شود». پس برای مردان کوتاه‌قد، گزینه‌های رابطۀ جنسی بسیار محدود است.\n پس چرا اهمیت نمی‌دهید؟ پس خبر خوبی برای کوتاه‌قدان وجود ندارد؟ نه، هیچ خبری وجود ندارد. و اگر با رسیدن به این قسمت مقاله، هنوز هم فکر نمی‌کنید که تبعیض قد مسئله‌ای جدی است، بی‌شک فردی قدبلند در مراحل متأخر انکار هستید. یا شاید هم از این می‌ترسید که یک گروه قربانی دیگر به خط ایستاده و تقاضای غرامت کنند. مطمئناً فهمِ مقولۀ مرد کوتوله (افراد مذکر دارای قد شدیداً محدود) به عنوان یک گروه اجتماعی ستمدیده ابلهانه است و فکر مصونیت یا مزایای غرامتی برای قدکوتاهان مسخره است، نه؟ درواقع نه، مگر اینکه تمام اینگونه مزایای گروهی را مورد تردید قرار دهیم.\n به‌طور کلی، تبعیض‌های نگران‌کننده دو ویژگی دارند: اولاً تبعیض باید گسترده و نظام‌مند باشد. تبعیض تصادفی صرفاً به تنوع سلیقه برمی‌گردد و مسئله‌ای جدی نیست. اما اگر مثلاً اکثریتی از کارفرمایانْ سفیدپوستان را ترجیح دهند، پس گزینه‌های رنگین‌پوستان در زندگی بسیار محدود می‌شود. دوماً این تبعیض باید غیرمنطقی باشد و ربطی به وظیفۀ موردنظر نداشته باشد. اگر دانشکدۀ ریاضیات دانشگاه بر علیه احمق‌ها تبعیض داشته باشد، شاید منصفانه نباشد (کار هرکس نیست که نظریۀ مجموعه‌ها را یاد بگیرد)، اما منطقی است.\n به زبان مؤدبانه، کسانی که دارای یک ویژگی نامعمول هستند که باعث مخالفت گسترده و غیرمنطقی دیگران می‌شود حق دارند خود را اقلیتی آسیب‌پذیر بدانند. با این اوصاف، آیا تبعیض علیه کوتوله‌ها گسترده است؟ قطعاً همین‌طور است. آیا غیرمنطقی است؟ قطعاً همین‌طور است، به‌جز موارد نادری که قد ممکن است بر عملکرد کاری تأثیر بگذارد. آیا مضر است؟ کافی است از والدینی بپرسید که اصرار دارند هورمون‌های رشد به پسربچه‌هایشان بدهند. آیا این تبعیض با روشنگری مردم خودبه‌خود از بین می‌رود؟ شوخی نکنید. تصور کنید که یک قرن بعد، زمانی که مهندسی ژنتیک امکان طراحی کودکان را فراهم می‌کند، والدین برای پسرانی کوتاه‌قد صف بکشند!\n حتی در برخی موارد، کار برای کوتاه‌قدها بدتر از اقلیت‌های قومیتی است. یهودیان، آسیایی‌ها و دیگر قومیت‌ها معمولاً برای شغل، ازدواج و دیگر موارد، خودشان را به دیگران ترجیح می‌دهند. آن‌ها اگر در فرهنگ اکثریت دچار ضعف باشند، حداقل میان خودشان قوت دارند. اما تقریباً هیچ‌کس کوتاه‌قدان را ترجیح نمی‌دهد، حتی دیگر افراد قدکوتاه. آن‌ها اگر قصد فرار دارند، باید سیارۀ دیگری بیابند.\n با این حال، ظاهراً هیچ کشوری دارای مصونیت‌های ضدتبعیض برای کوتوله‌ها نیست. آمریکا امروزه قوانینی دارد که تبعیض علیه بیش از ۷۰ درصد از جمعیتش را ممنوع می‌کند، جمعیتی که شامل زنان، افراد مسن، سیاه‌پوستان، اسپانیایی‌تبارها، آسیایی‌ها، جزایرنشینان اقیانوس آرام، الیوت‌ها، سرخ‌پوستان و معلولین، و حتی افرادی نظیر عینکی‌ها و افراد دارای مشکل کمر می‌شود. در بریتانیا هم تبعیض علیه زنان و تقریباً تمام قومیت‌ها و فرهنگ‌ها (به استثنای راستافاریان) ممنوع است. اما کوتوله‌ها؟ کل قضیه اگر حتی مطرح شود فقط باعث استهزا می‌شود.\n چه چیز باعث این حالت عجیب و غریب می‌شود؟ کمیسیون فرصت‌های شغلی برابر در آمریکا که ناظر قوانین ضدتبعیض است، کارمندی دارد که تا حدی به این قضیه اندیشیده است. او پل استیون میلر نام دارد و دارای ۱۳۵ سانتیمتر قد است. او در واقع کوتوله‌ای مبتلا به آکندروپلازی است. در پزشکی، کوتوله کسی است که دارای وضعیت ژنتیکی قابل‌تشخیصی با دست‌وپاهای کوتاه، تنۀ متوسط، سری اندکی بزرگ و مواردی از این دست است. این را در آمریکا یک ناتوانی به حساب می‌آورند و به همین خاطر تحت مصونیت قانونی علیه تبعیض است.\n آقای میلر حامی مصونیت برای این دست افراد است. اما مخالف بسط مصونیت‌ها به قدکوتاهان «نرمال» همچون وزیر کار آمریکا، رابرت رایش است. قد رایش ۱۴۷ سانتیمتر است و همواره مورد طعنه قرار می‌گیرد. (بیل کلینتون پس از دیدن یک ماکت لگو از کاخ سفید گفته بود «رایش می‌تونست اینجا زندگی کنه»). چرا باید آقای میلر تحت مصونیت باشد، اما آقای رایش نه؟ میلر می‌گوید علت این است که نمی‌توان همه را تحت مصونیت قرار داد. «سخت می‌توان همه را وارد عرشه کرد». کاملاً درست. اما به خاطر راحتی کار، خطی رسم کرده‌اند که او وارد شود و بسیاری از مدعیان دیگر تحت مصونیت قرار نگیرند. اما راحتی کار دلیل درستی نیست برای اینکه کوتاه قدها را رها کنیم تا از سرنوشت خود رنج ببرند.\n درواقع هیچ دلیل درستی نمی‌توان برای این کار یافت. اکثر توجیه‌های بدیهی برای خارج‌کردن کوتوله‌ها از فهرست گروه‌های محرومْ تنها کاری که می‌کنند این است که نشان می‌دهند مفهوم «گروه» تا چه حد قراردادی است. مثلاً می‌توان استدلال کرد که خط روشنی وجود ندارد که معین کند فرد آن‌قدر کوتاه است که کوتوله محسوب شود. این درست؛ اما در دنیایی که خون‌ها و نژادها به راحتی ترکیب می‌شود، یک «اسپانیایی‌تبار» را هم نمی‌توان به روشنی از یک «آنگلو» تفکیک کرد، یا یک سرخ‌پوست را از یک «سفیدپوست».\n پس شاید «گروه اقلیتی» باید یک گروه‌بندی قومیتی یا وراثتی باشد؟ قطعاً نه. اگر زنان، دگرباش‌ها و افراد ویلچرنشین می‌توانند گروه‌های اقلیتی باشند، پس کوتاه‌قدان هم می‌توانند. اسپانیایی‌تبارهای آمریکایی هیچ چیز مشترکی به‌جز خود برچسب «اسپانیایی‌تبار» ندارند (آن‌ها را معمولاً فقط از روی نامشان می‌شناسند). حداقل کوتوله‌ها کاملاً واضح است که کوتاه هستند.\n در غرب، ربع قرن اخیر دورۀ بیداری و آگاهی گروهی بوده است. سیاه‌پوستان و زنان، آسیایی‌ها و بومی‌ها، دگرباش‌ها و دگرتوان‌ها، همه یکی پس از دیگری هویت‌ها و مصونیت‌های گروه‌مبنا را پذیرفته‌اند. چاق‌ها هم دارند به جایگاه یک گروه می‌رسند؛ البته آن‌ها هم حرفشان حق است. اما چرا کوتاه‌قدها این‌طور نباشند؟ از لحاظ منطقی، هیچ توجیهی وجود ندارد.\n مردان کوچک دنیا، متحد شوید! به همین دلایل، اکونومیست خواهان این است که کنوانسیون حقوق بشر اروپا همان مصونیتی را به کوتوله‌ها بدهد که دیگر اقلیت‌های محروم به‌دست آورده‌اند. سازمان ملل باید کنفرانس‌های جهانی دربارۀ جایگاه کوتوله‌ها برگزار کند. پیمان‌کاران فدرال آمریکایی را باید از لحاظ قد ارزیابی کنند تا ببینند آیا کوتوله‌ها به سهم خود می‌رسند؟ کارفرمایان باید همت کنند و کوتوله‌ها را به کار گرفته و ترفیع دهند؛ حتی اگر اجازه دهند دیگر کارگران کوتوله‌ها را مسخره کنند، باید به خاطر این کار جریمه شوند. دانشگاه‌های برتر باید اطمینان حاصل کنند به تعداد کافی از کوتوله‌ها را در میان دانشجویان و هیأت‌علمی‌شان گنجانده‌اند. حتی روزنامه‌هایی را هم که قدکوتاهان را به تمسخر کوتوله می‌نامند، باید مورد دادخواهی قرار دهند و نویسندگان مسئول را باید به دوره‌های آموزشی دربارۀ حساسیت‌ها بفرستند (حتی اگر قدشان ۱۷۰ باشد و گمنام بنویسند).\n اما احتمالاً باز هم هیچ. دانستن اینکه قدکوتاهان پول کمتری نسبت به دیگر جوانان کسب می‌کنند قطعاً جالب است. دانستن اینکه فقط ۹درصد از اسپانیایی‌تبارهای آمریکا (در مقابل ۲۴درصد از غیراسپانیایی‌تباران) مدرک دانشگاهی دارند هم جالب است. اما این فکت‌ها حاکی از چیست؟ باید به یاد داشت که این‌ها صرفاً گزیده‌هایی آماری است که افرادی را کنار هم قرار می‌دهد که عملاً هیچ اشتراکی با هم ندارند. مثلاً یک «اسپانیایی‌تبار» صرفاً کلمه‌ای است که خود را به جای یک سری انسان جا می‌زند. کوتوله هم چیزی بیشتر از یک نشان روی متر نیست. تبدیل صفت‌ها به اسم (مثلاً کوتوله، سیاه، آسیایی، یا دگرباش) یعنی اینکه یک مؤلفه از کل وجود فرد را مدنظر بگیریم و هر چیز دیگر او را پشت پرده بیافکنیم. این نوع تفکر می‌تواند به عنوان یک ابزار تحلیل اجتماعیْ مفید باشد، اما به عنوان زیربنایی برای سیاست‌گذاری عمومی، نوعی خیانت است.\n طی قرن‌ها، کوتاه‌قدها شانه بالا انداخته و به کارشان ادامه داده‌اند. آن‌ها حداقل از دید خودشان و دیگران افرادی متنوع هستند، نه یک گروه اجتماعی یکنواخت. این شاید بهترین رویکرد نسبت به تمام ویژگی‌های انسانیِ این‌چنینی باشد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جاناتان راچ نوشته است و در شمارۀ ۲۳ دسامبر ۱۹۹۵ نشریۀ اکونومیست به چاپ رسیده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۹۶ آن را با عنوان «قدکوتاه‌ها همیشه بازنده‌اند، اما چیزی از ارزش‌هایشان کم نمی‌شود» منتشر کرده است. •• جاناتان راچ (Jonathan Rauch) نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی است که نوشته‌هایش در اکونومیست، نشنال مگزین و دیگر مطبوعات به چاپ رسیده است. او در حال حاضر در موسسه بروکینز کار می‌کند و از دبیران آتلانیتک است. آخرین کتاب او واقع‌گرایی سیاسی (Political Realism) در سال ۲۰۱۵ به انتشار رسیده است. [۱] Stature and Stigma\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833747.json b/train/413833747.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0b18d848056b1401c0a30d16a80861e6987ad8f5 --- /dev/null +++ b/train/413833747.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کسی استعداد ذاتی ندارد، اگر هم داشته باشد، چه بدتر", + "subtitle": "به گفتۀ یک روان‌شناس دانشگاه استنفورد، اگر یاد بگیرید هرازگاهی پذیرای لغزش باشید، به بلندی‌های جدیدی خواهید رسید", + "introduction": "آیا می‌توانید نقاشی پرترۀ خودتان را بکشید؟ خیلی از ما اگر دست به چنین آزمایشی بزنیم، حاصل کارمان با خط‌خطی‌های بچه‌ها تفاوت چندانی ندارد. چه‌بسا به یاد بیاوریم که در دوران مدرسه هم هیچ‌وقت نقاشی‌مان خوب نبوده است، و احتمالاً به این نتیجه می‌رسیم که خب، استعدادش را ندارم! این دقیقاً نتیجه‌گیری‌ای است که روان‌شناس پرآوازه، کارول دوک، با آن مخالف است. او بر پایۀ سال‌ها تحقیق می‌گوید استعداد چیزی ذاتی نیست، بلکه حاصل تمرین و مهارت‌اندوزی است.", + "content": "مارینا کراکوفسکی، استنفورد مگزین — یکی از روزهای ماه نوامبر گذشته [۲۰۰۷]، استاد روان‌شناسی استنفورد کارول دوک پذیرای دو مهمان از تیم فوتبال بلک‌برن رُورز بود که در لیگ برتر انگلستان بازی می‌کند. آکادمی آموزشی رُورز جزء سه آکادمی برتر انگلستان است، اما مدیر عملکرد این تیم، تونی فاکنر، مدت‌ها بود که گمان می‌کرد تعدادی از بازیکنان آینده‌دارش پتانسیل خود را شکوفا نمی‌کنند. مستعدترین افراد، با نادیده‌گرفتن شعار صدسالۀ باشگاه یعنی «مهارت و سخت‌کوشی»، تمرین جدی را دست‌کم می‌گرفتند.\n فاکنر به‌نوعی ریشۀ مشکل را می‌دانست: فرهنگ فوتبال بریتانیایی بر این باور بود که ستاره‌ها تربیت نمی‌شوند، بلکه ستاره به دنیا می‌آیند. اگر این دیدگاه را قبول کنید، و به شما بگویند استعداد فراوانی دارید، تمرین به چه دردتان می‌خورد؟ بالاخره اگر سخت تمرین کنید، انگار به خودتان و بقیه می‌گویید که خوب هستید اما عالی نه. فاکنر مشکل را شناسایی کرده بود، اما برای ترمیمش به کمک دوک نیاز داشت.\n بعید است از یک روان‌شناس دانشگاهی شصت‌ساله استادِ انگیزش ورزشی دربیاید. اما تخصص دوک (و کتاب اخیرش با نام ذهنیت: روان‌شناسی جدید برای موفقیت۱) بیش از سه دهه است که، با پژوهش نظام‌مند، سعی در یافتن پاسخ این سؤال داشته است که چرا برخی افراد پتانسیل خود را محقق می‌کنند ولی کسانی با استعدادهای مشابه نه؛ یا اینکه چرا برخی محمدعلی می‌شوند و مابقی مایک تایسون. او دریافت که کلید ماجرا توانایی نیست، بلکه این است که آیا توانایی را چیزی ذاتی بدانید که باید نمایش داده شود، یا چیزی که می‌تواند توسعه بیابد.\n به‌علاوه دوک نشان داده است که آدم‌ها می‌توانند یاد بگیرند که باور دوم را اقتباس کنند و جهش‌های چشم‌گیری در عملکردشان داشته باشند. این روزها هرجا به‌دنبال انگیزش و موفقیت باشند دنبال او می‌روند: از آموزش تا فرزندپروری تا مدیریت کسب‌وکار و پیشرفت شخصی.\n دوک زمانی که دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه ییل بود، مطالعه روی انگیزش حیوانات را آغاز کرد. در اواخر دهۀ ۱۹۶۰، یک سوژۀ داغ در پژوهش‌های حیوانی «درماندگی آموخته‌شده»۲ بود: حیوانات آزمایشگاهی گاهی اوقات آنچه را قادر به انجامش بودند انجام نمی‌دادند، چون پس از شکست‌های مکرّر دست از تلاش کشیده بودند. برای دوک سؤال بود که انسان‌ها چگونه با این وضعیت کنار می‌آیند. او تعریف می‌کند که: «پرسیدم: چه چیزی موجب می‌شود یک کودکِ واقعاً توانا در مواجهه با شکست دست از کار بکشد، درحالی‌که شکست موجب انگیزش بقیۀ کودکان می‌شود؟»\n در آن زمان، درمان پیشنهادی برای درماندگی آموخته‌شده حصول یک رشتۀ طولانی از موفقیت‌ها بود. دوک مدعی شد که تفاوت بین واکنش درماندگی و نقطۀ مقابلش (ارادۀ تسلط‌یافتن بر چیزهای جدید و غلبه بر چالش‌ها) در دیدگاهی ریشه دارد که افراد به‌علت شکست‌شان دارند. به نظر دوک، افرادی که شکست‌شان را به فقدان توانایی نسبت می‌دادند، حتی در حوزه‌هایی که توانمند بودند دلسرد می‌شدند. در سوی دیگر، آن‌هایی که فکر می‌کردند صرفاً تلاششان به اندازۀ کافی نبوده است از مانع‌ها قوت می‌گیرند. این نکته به موضوع رسالۀ دکترای او تبدیل شد.\n دوک و دستیارانش یک آزمایش روی کودکان دبستانی کردند که به گزارش پرسنل مدرسه درمانده بودند. این کودکان با آن تعریف کاملاً جور بودند: مثلاً اگر به چند مسئلۀ ریاضی می‌رسیدند که نمی‌توانستند حل کنند، دیگر نمی‌توانستند مسائلی را حل کنند که قبلاً حل کرده بودند (و برای تعدادی از آن‌ها چند روز طول می‌کشید تا آن توانایی را بازیابی کنند).\n با یک سلسله تمرین، آزمایشگران به نیمی از دانش‌آموزان یاد دادند که خطاهایشان را به تلاش ناکافی نسبت بدهند، و آن‌ها را تشویق به ادامۀ تلاش کردند. آن کودکان یاد گرفتند که، هنگام مواجهه با شکست، ایستادگی کنند (و موفق بشوند). هیچ نشانۀ بهبودی در گروه کنترل دیده نشد؛ تمرکزشان همچنان به‌سرعت از هم می‌پاشید و به کُندی خودشان را بازیابی می‌کردند. دوک می‌گوید این یافته‌ها «واقعاً حامی این ایده بودند که انتساب۳ یک مؤلفۀ کلیدی در عوامل پیش‌برندۀ درماندگی و روندهای مهارت‌گراست». مقالۀ او در سال ۱۹۷۵ دربارۀ این موضوع به یکی از پرارجاع‌ترین مقاله‌ها در روان‌شناسی معاصر تبدیل شده است.\n نظریۀ انتساب که به قضاوت‌های افراد دربارۀ علل رویدادها و رفتارها می‌پردازد، همان زمان هم یک حوزۀ فعال در پژوهش روان‌شناختی بود. اما لی راس می‌گوید تمرکز در آن زمان بر آن بود که ما چگونه انتساب انجام می‌دهیم. راس استاد روان‌شناسی دانشگاه استنفورد است که عبارت «خطای بنیادین انتساب»۴ را ابداع کرد تا این تمایلمان را نشان دهد که کنش‌های دیگران را براساس خصیصه‌های شخصیتی‌شان تبیین می‌کنیم و از اقتضائات قدرت چشم‌پوشی می‌کنیم. به گفتۀ او، دوک کمک کرد تا «تأکید از خطاها و سوگیری‌های انتسابی به‌سمت پیامدهای انتساب برود، یعنی اینکه چرا انتساب‌های افراد اهمیت دارد». دوک از نظریۀ انتساب استفادۀ کاربردی کرد.\n او وقتی استادیار دانشگاه ایلینوی شد به این کار ادامه داد. در آنجا با همکاری کارول دینر، که آن هنگام دانشجوی تحصیلات تکمیلی بود، از کودکان می‌خواستند در تکالیف حل مسأله، که برخی از آن‌ها برایشان بسیار دشوار بود، «بلند فکر کنند». غافلگیری بزرگ این بود: بعضی از بچه‌هایی که تلاش زیادی می‌کردند، اصلاً انتساب انجام نمی‌دادند. این بچه‌ها فکر نمی‌کردند در حال شکست‌اند. تعبیر دینر این است: «شکست همان اطلاعات است؛ به آن برچسب شکست می‌زنیم، اما بیشتر از این جنس است که: این جواب نداد، من یک مسأله‌حل‌کُن هستم، و روش دیگری را امتحان خواهم کرد». در یک لحظۀ فراموش‌نشدنی، یک پسر (از آن بچه‌هایی که اسوۀ نوع مهارت‌گرا هستند) وقتی با اولین مانع روبرو شد، روی صندلی‌اش نشست، دست‌هایش را به هم مالید، ملچ‌مولوچ کرد و اعلام کرد: «من عاشق چالشم».\n این شوق به چالش به تبیین این نکته کمک می‌کرد که چرا سایر بچه‌های توانمند فقط به‌خاطر برخورد به یک مانع فکر می‌کردند فاقد توانایی‌اند. عقل سلیم می‌گوید که توانایی الهام‌بخش اعتمادبه‌نفس است. و تا زمانی نیز همین‌طور است، تا وقتی که پیش‌رفتن ساده باشد. اما موانع همه‌چیز را دگرگون می‌کنند. دوک متوجه شد (و اندکی بعد با همکارش الین الیوت نشان داد) که ریشۀ تفاوت در اهداف بچه‌هاست. دوک می‌گوید «کودکان مهارت‌گرا واقعاً مصمم‌اند چیزی را یاد بگیرند»، و «اهداف یادگیری» الهام‌بخش زنجیرۀ افکار و رفتاری متفاوت از «اهداف عملکردی» می‌شود.\n دانش‌آموزانی که عملکرد برایشان مهم‌تر است، می‌خواهند باهوش به نظر بیایند حتی اگر نتیجه‌اش آن باشد که در فرآیند هیچ یاد نگیرند. برای آن‌ها، هر تکلیف یک چالش برای خودانگارۀ آن‌هاست، و هر مانع یک تهدید شخصی می‌شود. لذا آن‌ها فقط فعالیت‌هایی را پی می‌گیرند که مطمئن باشند در آن‌ها می‌درخشند؛ و از تجربه‌های لازم برای رشد و شکوفایی در هر تلاشی می‌پرهیزند. در سوی دیگر، دانش‌آموزانی که هدف آن‌ها یادگیری است، ریسک‌های لازم را می‌پذیرند و نگران شکست نیستند چون هر خطا به فرصتی برای یادگیری تبدیل می‌شود. این بینش دوک، حوزۀ جدیدی در روان‌شناسی آموزشی رقم زد: نظریۀ هدف پیشرفت.\n سؤال بعدی دوک این بود: در وهلۀ اول، چه چیزی موجب تمرکز دانش‌آموزان بر اهداف متفاوت می‌شود؟ او در یک دورۀ مرخصی که به هاروارد رفته بود، در این باره با مری بندورا (دختر روان‌شناس شهیر استنفورد آلبرت بندورا که آن زمان دانشجوی دکترا بود) بحث کرد، و پاسخ ناگهان به ذهنشان رسید: اگر برخی دانش‌آموزان می‌خواهند با توانایی‌شان تظاهر کنند، ولی دیگران می‌خواهند توانایی‌شان را افزایش دهند، لابد «توانایی» معانی متفاوتی برای دو گروه دارد. دوک توضیح می‌دهد: «اگر بخواهید چیزی را مکرّر نمایش بدهید، حس چیزی ایستا را پیدا می‌کند که درون شما خانه دارد؛ ولی اگر بخواهید توانایی‌تان را افزایش بدهید، حس پویایی و چکش‌خواری پیدا می‌کند». او استدلال می‌کرد افرادی که اهداف عملکردی دارند، فکر می‌کنند هوش از زمان تولد ثابت است. افرادی که اهداف یادگیری دارند، ذهنیت رشد نسبت به هوش دارند یعنی معتقدند که می‌توان آن را پرورش داد. (روان‌شناسان بین خودشان این ذهنیت رشد را «نظریۀ افزایشی»۵ می‌نامند و از عبارت «نظریۀ بنیاد»۶ برای ذهنیت ثابت استفاده می‌کنند.) الگوی آن‌ها تقریباً کامل شده بود.\n دوک که در دهۀ ۱۹۵۰ در بروکلین بزرگ شده بود، دانش‌آموز موفقی در دبستان بود که توانست در مقطع ششم یک‌جا در کلاس دانش‌آموزان تیزهوش بگیرد. و از قضا، نه هر جایی. معلمشان، خانم ویلسون، دانش‌آموزان را به ترتیب آی‌کیو می‌نشاند و حتی برای تقسیم مسئولیت‌های کلاس هم از نمرات آی‌کیو استفاده می‌کرد. خانم ویلسون، خواسته یا ناخواسته، باورش به هوش ثابت را نشان می‌داد. دوک، که در ردیف اول و صندلی اول می‌نشست، معتقد است خانم ویلسون حسن‌نیت داشت. این تجربه به او آسیب نزد (دوک می‌گوید که همان‌وقت هم قدری از ذهنیت رشد را داشت) اما او نشان داده است بسیاری از دانشجویان که برچسب باهوش می‌خورند، به‌ویژه دختران به‌خوبی او نتیجه نمی‌گیرند.\n دوک خاطرنشان می‌کند که آزمون‌ها به‌شدت در اندازه‌گیری پتانسیل دانش‌آموزان ضعیف‌اند. به یک گروه از بزرگ‌سالان بگویید یک پرتره از خودشان بکشند. اکثر آمریکایی‌ها فکر می‌کنند طراحی یک استعداد ذاتی است که ندارند، و پرتره‌هایشان فرقی با خط‌خطی‌های بچه‌ها ندارد. ولی کافی است آن‌ها را در کلاسی با طرح درس مناسب بنشانید (همان کاری که بتی ادواردز، مؤلف بهره‌گیری از سمت راست مغز۷، کرد) تا پرتره‌های حاصل از این کلاس چنان ماهرانه به نظر بیاید که نشود باور کرد کار همان افراد «بی‌استعداد» است. باور به اینکه امکان ارتقا ندارید، جلوی پیشرفت را می‌گیرد.\n دوک می‌گوید فرهنگ نقش گسترده‌ای در شکل‌دادن به باورهای ما بازی می‌کند. یک مدرس فیزیک کالج اخیراً برای دوک نوشت در هند، که محل تحصیل او بود، اصلاً چنین تصوری وجود ندارد که برای یادگیری فیزیک باید نابغه باشید یا حداقل استعداد ویژه‌ای داشته باشید. «فرض آن بود که هرکس از پس این کار برمی‌آید، و عموماً هم این‌طور بود». ولی اگر با ذهنیت ثابت نسبت به فیزیک (یا زبان‌های خارجی یا موسیقی) بزرگ شده باشید، چطور؟ نگران نباشید: دوک نشان داده است که می‌توانید خودتان آن ذهنیت را عوض کنید.\n چشم‌گیرترین اثبات برای این قضیه، حاصل مطالعۀ اخیر دوک و لیزا سوریچ بلکول روی کلاس هفتمی‌هایی است که پیشرفت کمی داشته‌اند. همۀ دانش‌آموزان، در جلساتی دربارۀ مهارت‌های مطالعه، مغز و این قبیل چیزها شرکت می‌کردند؛ به‌علاوه، یک گروه در جلسه‌ای معمولی دربارۀ حافظه شرکت کردند اما گروه دیگر یاد گرفتند که هوش مثل عضله از طریق تمرین و مشق قوی‌تر می‌شود. وقتی دانش‌آموزان آموزش می‌بینند که ذهنیتِ رشد نسبت به هوش اتخاذ کنند، تأثیری شتاب‌دهنده بر انگیزش و نمرات ریاضی‌شان دارد؛ در دانش‌آموزان گروه کنترل، علی‌رغم همۀ مداخله‌های دیگر، هیچ بهبودی دیده نشد.\n دوک چنین توضیح می‌دهد: «مهارت‌های مطالعه و مهارت‌های یادگیری بی‌تحرک‌اند تا اینکه عاملی فعال آن‌ها را به حرکت درآورد». شاید دانش‌آموزان نحوۀ مطالعه را بلد باشند، اما اگر اعتقاد داشته باشند که تلاش‌هایشان بی‌ثمر است از آن استفاده نخواهند کرد. «اگر آن باور را نشانه بروید، می‌توانید شاهد ثمراتی بیش از آن باشید که امید داشته‌اید».\n برگزاری کارگاه کلاسی در سطح کلان مقدور نیست؛ اول از همه آنکه، هزینه‌اش گزاف است. لذا دوک و بلکول یک واحدِ آموزشی رایانه‌ای طراحی کرده‌اند تا مداخلۀ زنده و واقعی را شبیه‌سازی بکند. نرم‌افزار چندرسانه‌ای مُد روز آن‌ها به نام Brainology (مغزشناسی) هنوز در حال توسعه است، اما به لطف همهمۀ اولیه‌ای که یک مقاله در مجلۀ تایم به‌پا کرد، و همچنین به‌واسطۀ کتاب اخیر دوک، معلمان مصرّانه متقاضی آن شده‌اند، چنان‌که حتی یک نفر خواسته که توزیع‌کنندۀ آن باشد.\n برخلاف بسیاری از آن چیزهایی که قیافۀ حکمت و معرفت در زمینۀ آموزش و عملکرد را می‌گیرند، نتیجه‌گیری‌های دوک بر مبنای پژوهش‌های جدی و استوار است. او از آن مربی‌های شعاری انگیزش نیست که بگوید سقفی جز آسمان نیست و همه‌چیز بسته به نگرش است؛ اینکه کاری ندارد. اما شواهد نشان می‌دهند که اگر ذهنیت ثابت داشته باشیم، لاجرم آن‌قدر که می‌توانیم بالا نمی‌رویم.\n گرچه عمدۀ پژوهش دوک دربارۀ ذهنیت‌ها در بافت مدرسه انجام شده است، می‌توان نتایجش را در ورزش، کسب‌وکار، روابط میان‌فردی و … هم پیاده کرد. مارک لپر می‌گوید: «خیلی افراد به کار او علاقه‌مندند؛ پژوهش او به حوزه‌های مختلف متعددی از روان‌شناسی و بیرون از روان‌شناسی مربوط است. لپر استاد روان‌شناسی استنفورد است که در سال ۲۰۰۴ وقتی رییس دانشکده بود، دوک را از کلمبیا که ۱۵ سال آنجا تدریس کرده بود به استنفورد کشاند. لپر اضافه می‌کند: «روان‌شناسان اجتماعی دوست دارند بگویند او روان‌شناس اجتماعی است؛ روان‌شناسان شخصیت می‌گویند او روان‌شناس شخصیت است؛ و روان‌شناسان رشد می‌گویند او روان‌شناس رشد است».\n مالکوم گلدول می‌گوید حق آن است که جاذبۀ دوک از دانشگاه فراتر برود. گلدول نویسندۀ مجلۀ نیویورکر است، که به‌خاطر عامه‌فهم کردن پژوهش‌های روان‌شناختی شهرت دارد. گلدول در مصاحبه‌ای در ژورنال آو منیجمنت اینکوایری۸ گفت: «یکی از محبوب‌ترین کارهایی که تابه‌حال کرده‌ام اساساً مبتنی بر پژوهش کارول دوک بود. کارول دوک سزاوار آن است که مخاطبان وسیعی داشته باشد. اگر چنین مخاطبانی نداشته باشد جنایت است». شاید کتاب ذهنیت به این درد بخورد چون برای خوانندگان عام نوشته شده است.\n لابد همین بود که فاکنر را متقاعد کرد که دوک می‌تواند به تیم فوتبال بلک‌برن رُورز کمک کند. برخلاف کودکان کم‌بهره در مطالعۀ مدرسه‌ایِ دوک، بازیکنان رُورز فکر نمی‌کردند فاقد توان لازم برای موفقیت هستند. بلکه کاملاً برعکس: آن‌ها فکر می‌کردند استعدادشان به‌خودی‌خود باید آن‌ها را تا اوج قله برساند. ولی ذهنیت ثابتی که در هر دو گروه وجود داشت، بیزاری‌شان از تلاش را تبیین می‌کرد.\n اما مگر بسیاری افراد را نداریم که هم به توانایی ذاتی اعتقاد دارند و هم باور دارند که هیچ چیزی بی‌زحمت به دست نمی‌آید؟ این دو ایده منطقاً با هم سازگارند. ولی دوک می‌گوید که از لحاظ روان‌شناختی، بسیاری از افرادی که به هوش ثابت اعتقاد دارند، فکر می‌کنند که برای عملکرد خوب نیازی به سخت‌کوشی ندارند. او می‌گوید این اعتقاد کاملاً هم نامعقول نیست. دانش‌آموزی که یک مجموعه مسأله را ظرف ده دقیقه حل می‌کند، به‌واقع در ریاضی بهتر از آن کسی است که برای حل همان مسائل چهار ساعت وقت لازم دارد. و بازیکن فوتبالی که بدون تلاش خاصی گل می‌زند احتمالاً مستعدتر از کسی است که همیشه تمرین می‌کند. دوک می‌گوید: «مغالطه آنجاست که افراد با تعمیم این نکته به این باور می‌رسند که تلاش برای هر تکلیفی، حتی تکالیف دشوار، بر کم بودن توانایی‌شان دلالت می‌کند».\n توصیه‌ای که او به رُورز کرد، برای همۀ کسانی صادق است که ذهنیت ثابت دارند. او می‌گوید: «تغییر دادن ذهنیت، مثل جرّاحی نیست. شما نمی‌توانید ذهنیت ثابت را بردارید و ذهنیت رشد را جای آن بگذارید». رُورز در حال آغاز کارگاه‌هایشان برای تازه‌ترین بازیکنانش است: جوان‌ترین و چکش‌خوارترین بازیکن‌ها. (فاکنر می‌داند بازیکنانی که با همان حالت «طبیعی» خود میلیون‌ها دلار پول درآورده‌اند، انگیزۀ چندانی برای تغییر شکل مغزهایشان ندارند). استعدادیاب‌های تیم از بازیکنان جدید می‌پرسند که چه دیدگاهی دربارۀ استعداد و تمرین دارند؛ آن‌ها نمی‌خواهند کسانی که ذهنیت ثابت دارند را حذف کنند، بلکه تمرین‌های ویژه‌ای برای آن‌ها در نظر می‌گیرند.\n گلدول، در مقاله‌ای در سال ۲۰۰۲ که بر پایۀ پژوهش‌های دوک نوشته شده بود، به یکی از مشهورترین آزمون‌های او اشاره کرد تا نشان دهد شاید شرکت نفتی عظیم انرون دقیقاً به خاطر وسواس فرهنگش نسبت به استعداد، نه علی‌رغم این وسواس، فروپاشید. مطالعۀ دوک نشان می‌داد که وقتی هوش کودکان (نه تلاششان) تحسین می‌شود، انگیزۀ آن‌ها کاهش می‌یابد. نگران‌کننده‌تر آنکه، ۴۰درصد از آن‌هایی که به‌خاطر هوششان تحسین شده بودند، دربارۀ دستاوردهایشان برای همکلاسی‌ها و همتایان‌شان مبالغه می‌کردند. دوک می‌گوید: «ما بچه‌های معمولی را به دروغ‌گو تبدیل کرده‌ایم. به همین ترتیب، مدیران انرون که به‌خاطر استعداد ذاتی‌شان تحسین می‌شدند، پس از مدتی کوتاه، به‌جای آنکه مشکلات را بپذیرند و سعی در حل آن‌ها کنند، به دروغ روی می‌آوردند.\n جفری ففر، استاد دانشکدۀ کسب‌وکار، می‌گوید که پژوهش دوک به درد یک مسألۀ عادی‌تر یعنی مدیریت عملکرد هم می‌خورد. به گفتۀ او، این اقدام کسب‌وکارهای مختلف خطاست که به‌جای توسعۀ مهارت‌های کارکنانشان زمان زیادی را صرف «سنجش و اخراج ضعیف‌ترها» (یعنی نمره‌دهی و ارزیابی آن‌ها) می‌کنند. «این تئوری مدیریتی مثل تئوری بابانوئل در هدیه‌آوردن برای بچه‌هاست: کدامشان شیطنت می‌کرده و کدامشان بچۀ خوبی بوده است».\n رابرت استرنبرگ، رئیس دانشکدۀ هنر و علوم دانشگاه تافتز، می‌گوید رهبران هم می‌توانند از پژوهش دوک بهره ببرند. او که سابقاً رئیس انجمن روان‌شناسی آمریکا بوده است می‌گوید وقتی بیش از حد دلواپس آن باشید که باهوش به نظر بیایید، نمی‌توانید به اقدامات جسورانه و آینده‌نگر دست بزنید. «اگر از خطاکردن بترسید، هرگز در مدت کار خود چیزی یاد نمی‌گیرد و رویکردتان تماماً تدافعی می‌شود چون دائم به خودتان می‌گویید: باید مطمئن شوم که گند نمی‌زنم».\n پیتر سالووِی، روان‌شناس اجتماعی که رئیس کالج ییل و پیشتاز حوزۀ هوش هیجانی است، می‌گوید ایده‌های دوک به او کمک کرده‌اند تا از بحثی جنجالی در حوزه‌اش گره‌گشایی کند. در این موضوع که یادآور بحثِ چکش‌خوار بودنِ هوش عمومی است، برخی پژوهشگران می‌گویند هوش هیجانی عمدتاً مادرزادی است، ولی دیگرانی از جمله سالووی آن را مجموعه‌ای از مهارت‌ها می‌دانند که قابل آموزش و یادگیری است. سالووی می‌گوید «همیشه از آدم‌ها می‌شنوم که می‌گویند مثلاً اجتماعی نیستم یا مدیریت هیجاناتم را بلد نیستم» اما نمی‌دانند که این حرفشان نشانۀ ذهنیت ثابت است.\n جیمز گروس، استاد روان‌شناسی دانشگاه استنفورد، بسط پژوهش‌های دوک به حوزۀ هیجانات را آغاز کرده است. در یک مطالعۀ جدید، گروس و همکارانش یک گروه از دانشجویان کارشناسی تازه‌وارد استنفورد را زیر نظر گرفتند تا گذار و ورود آن‌ها به زندگی دانشگاهی را بررسی کنند. آن‌هایی که ذهنیت ثابت نسبت به هیجانات داشتند توان کمتری در مدیریت هیجانات خود داشتند، و در انتهای سال اول، انطباق اجتماعی و هیجانی‌شان کمتر از آن هم‌قطارهایشان بود که ذهنیت رشد داشتند.\n دوک که اکنون به پایان سومین سال حضور خود در استنفورد نزدیک می‌شود، با ذهنیت رشد به استقبال شوک فرهنگی ناشی از جابه‌جایی رفته است. او می‌گوید سان‌فرانسیسکو، که در نزدیکی دانشگاه است، مزایای شهری بزرگ را برایش فراهم می‌کند، از جمله مکان‌های خوش‌منظره‌ای برای غذاخوردن که در حد و اندازۀ نیویورک است؛ و دانشگاه هم حس دنج‌تری از یک اجتماعِ کوچک را به او می‌دهد. او حتی قدری از فضای سینمایی نیویورک را هم با خودش آورده است: دیوید گلدمن، یعنی همسرش را، که منتقد و کارگردان است. او بنیان‌گذار و مدیر «مرکز ملی نمایش‌های جدید» در استنفورد است.\n در همایش «انجمن علم روان‌شناسی» در ماه می، دوک سخنران اصلی بود. عنوان سخنرانی‌اش این بود: «آیا می‌توان شخصیت را تغییر داد؟» البته که پاسخ او، به‌صورت خلاصه، بلی است. به‌علاوه، ذهنیتِ رشد به درد روابط فرد هم می‌خورد. دوک در یک مطالعۀ جدید دریافت افرادی که اعتقاد دارند شخصیت را می‌توان تغییر داد، با احتمال بیشتری می‌توانند به صورت سازنده‌ای نگرانی‌ها را مطرح کرده و از پس مسائل برآیند. به نظر دوک، ذهنیت ثابت موجب شکل‌گیری یک دیدگاه جزمیِ «همه یا هیچ» دربارۀ صفات افراد می‌شود؛ این دیدگاه معمولاً موجب می‌شود مسائلی را نادیده بگیرید که در حال ریشه دواندن هستند، یا در سوی دیگر ماجرا، به محض مشاهدۀ اولین نشانه‌های مشکل از رابطه‌تان دست بکشید. (ولی ذهنیت رشد هم می‌تواند افراطی شود: وقتی که فرد در یک رابطۀ آزارنده می‌ماند به این امید که شریکِ رابطه‌اش تغییر کند. اینجا هم مثل هرجای دیگر، فرد باید بخواهد که تغییر کند).\n این روزها، دوک الگوی خود را روی رشد اخلاقی بچه‌ها پیاده می‌کند. بچه‌های کم‌سن‌وسال شاید اعتقادِ خاصی دربارۀ «توانایی» نداشته باشند، اما تصوراتی راجع به «خوب بودن» دارند. بسیاری از بچه‌ها باور دارند که مطلقاً خوب یا بد هستند؛ سایر بچه‌ها فکر می‌کنند که می‌توانند در «خوب بودن» پیشرفت کنند. دوک دریافته است آن بچه‌های پیش‌دبستانی که ذهنیت رشد دارند، با خراب‌کاری‌هایشان به مشکل نمی‌خورند و کمتر نگاه قضاوت‌گر به دیگران دارند؛ همچنین در مقایسه با کودکانی که ذهنیت ثابتی به خوب بودن دارند، احتمال بیشتری دارد که سعی کنند خطاهایشان را تصحیح کرده و از اشتباهاتشان درس بگیرند. مثلاً آن‌ها درک می‌کنند که ریختن آب‌میوه روی زمین یا پخش و پلا کردن اسباب‌بازی‌ها حکم بدبودن آن‌ها را صادر نمی‌کند، به شرط آنکه آشفته‌بازاری که درست کرده‌اند را تمیز کرده و تصمیم بگیرند دفعۀ بعد بهتر عمل کنند. اکنون دوک و دانشجوی تحصیلات‌تکمیلی‌اش الیسون مستر مشغول آزمون‌هایی در کودکستان بینگ هستند تا ببیند که آیا آموزش ذهنیت رشد به کودکان می‌تواند مهارت‌های انطباقی‌شان را بهبود ببخشد یا خیر. آن‌ها یک کتاب داستان با این پیغام طراحی کرده‌اند که بچه‌های پیش‌دبستانی که در یک سال فرضی بد بوده‌اند می‌توانند سال بعد بهتر باشند. آیا شنیدن چنین داستان‌هایی می‌تواند به یک کودک چهارساله کمک کند که وقتی در جعبۀ شن بازی‌اش به مانع برخورد، از پس آن برآید؟\n دانشجویانی که در سال‌های مختلف شاگرد دوک بوده‌اند، او را سخاوتمند و پرورشگر و مربی می‌دانند. لابد او این خصیصه‌ها را استعدادهایی ذاتی نمی‌داند، بلکه یک ذهنیت بسیار رشدیافته تلقی می‌کند. دوک می‌گوید: «همین‌که از ذهنیت رشد آگاهم و دربارۀ آن مطالعه می‌کنم و می‌نویسم، احساس می‌کنم باید آن را در زندگی‌ام بیاورم و از آن سود ببرم». او، که در پنجاه و چند سالگی سراغ یادگیری پیانو و زبان ایتالیایی رفته است، اضافه می‌کند: «انتظار نمی‌رود بزرگسالان این‌جور چیزها را بتوانند خوب یاد بگیرند».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مارینا کراکوفسکی نوشته است و در شماره مارس و آوریل ۲۰۰۷ مجلۀ استنفورد با عنوان «The Effort Effect» منتشر شده و سپس در وب‌سایت همین مجله بارگذاری شده است. و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۱ بهمن ۱۳۹۶ آن را با عنوان «کسی استعداد ذاتی ندارد، اگر هم داشته باشد، چه بدتر» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• مارینا کراکوفسکی (Marina Krakovsky)، دانش‌آموختۀ علوم اجتماعی در دانشگاه استنفورد است که اکنون در سیلیکون‌ولی کار می‌کند. آخرین کتاب او اقتصاد دلالی (The Middleman Economy) نام دارد. [۱] Mindset: The New Psychology of Success [۲] learned helplessness [۳] Attribution [۴] fundamental attribution error [۵] incremental theory [۶] entity theory [۷] Drawing on the Right Side of the Brain [۸] Journal of Management Inquiry\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833748.json b/train/413833748.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..fabf9d35dc682694bf7dc858e7562b9957e85edd --- /dev/null +++ b/train/413833748.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دوستی‌ها چگونه در بزرگسالی تغییر می‌کند؟", + "subtitle": "دوستی شاخص‌ترین رابطه‌ای است که در برابر وقفه‌های بسیارطولانی نیز مقاومت می‌کند", + "introduction": "آدم‌ها در تعامل با دوستانشان رویکردهای مختلفی دارند. بعضی‌ها بسیار سخت با کسی دوست می‌شوند، اما اگر این پیوند عاطفی را با کسی برقرار کنند، برای سال‌های سال با او دوست می‌مانند، اما برخی دیگر، خیلی زود با دیگران دوست می‌شوند و خیلی راحت هم از آن دست می‌کشند. هر چه باشد، دوستی جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی است. ما با دوستانمان دنیا را می‌شناسیم، با ازدواج اغلبشان را رها می‌کنیم و با بازنشستگی دوباره سراغ آن‌ها می‌رویم.", + "content": "جولی بک، آتلانتیک — در سلسله‌مراتب روابط، دوستی پایین‌ترین جایگاه را دارد و شریک‌های عشقی، والدین و فرزندان همه بالاتر از آن هستند.\n این قضیه در زندگی و در علم هم صادق است. معمولاً پژوهش‌های علمی مرتبط با روابطْ بر زوجین و خانواده‌ها تمرکز دارند. امیلی لنگان، استادیار ارتباطات در کالج ویتن، در کنفرانس انجمن بین‌المللی پژوهشگران روابط۱ می‌گوید: «دوستی در این سلسله‌مراتب کوچک‌ترین حلقه را دارد، و گاه در بهترین حالت فقط یک پنل [نصیبش می‌شود]».\n دوستی رابطه‌ای منحصربه‌فرد است. برخلاف روابط خانوادگی، با انتخاب خودمان وارد آن می‌شویم. همچنین، دوستی برخلاف دیگر پیوندهای داوطلبانه مانند ازدواج یا رابطۀ عاشقانه، فاقد ساختاری رسمی است. بعید است چندین ماه با مخاطب خاصتان حرف نزنید یا او را نبینید، اما می‌توان چنین مدتی را بدون ارتباط با یک دوست گذراند.\n بااین‌حال، پیمایش‌های مختلف نشان می‌دهند که دوستان چقدر در خوشبختی فرد اهمیت دارند. گرچه دوستی‌ها با افزایش سن تغییر می‌کند، در آنچه افراد از رفاقت انتظار دارند نوعی ثبات وجود دارد.\n ویلیام رولینز، استادیار ارتباطات در دانشگاه اهایو، می‌گوید: «به سخنان افراد مختلف، از ۱۴ تا ۱۰۰ساله دربارۀ دوستان صمیمی‌شان گوش داده‌ام. طبق شنیده‌هایم، آدم‌ها در طول زندگیشان سه انتظار از یک دوست صمیمی دارند و برایش ارزش قائل‌اند. کسی که بتوان با او صحبت کرد، کسی که بتوان روی او حساب کرد، کسی که بتوان از همراهی او لذت برد. این انتظارات ثابت می‌ماند، و فقط شرایط تحقق آن‌ها تغییر می‌کند».\n ماهیت داوطلبانۀ دوستی باعث می‌شود تا به شکلی متفاوت از روابط رسمی‌تر تحت سیطرۀ بازی روزگار باشد. در بزرگسالی که هرکس دنبال زندگی خود می‌رود، رابطه‌ای که به احتمال زیاد از این قضیه ضربه می‌خورد، دوستی است. شما همیشه با خانوادتان هستید و همسرتان برایتان اولویت دارد. اما برخلاف روزگاری که در لحظه‌ای به سمت خانۀ تامی می‌دویدید و از او می‌پرسیدید که می‌تواند با شما بازی کند یا نه، حالا باید از تامی بپرسید که آیا دو هفته بعد، چند ساعت وقت دارد که با هم گلویی تازه کنید؟\n ویژگی خاص و زیبای دوستی این است که دوستان به این دلیل با هم دوست هستند که خودشان می‌خواهند، چون خودشان یکدیگر را انتخاب می‌کنند. اما به گفتۀ لنگان، این ویژگی «چاقویی دولبه است، چون من می‌توانم به میل خودم دوستی را آغاز کنم و می‌توانم به میل خودم به آن پایان دهم».\n در تمام طول زندگی، از دبستان تا خانۀ سالمندان، دوستی دارای فواید ذهنی و جسمی است. اما با شتاب‌گرفتن زندگی، اولویت‌ها و مسئولیت‌های افراد تغییر کرده و دوستی‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند، گاهی این تأثیر مثبت است، اما در اکثر موارد متأسفانه این تأثیر منفی است.\n حماسۀ دوستی‌های دوران بزرگسالی شروعی خوب دارد. رولینز می‌گوید: «به نظرم اوایل جوانی دورۀ طلایی ایجاد دوستی‌هاست، به‌خصوص برای افرادی که از امتیاز و نعمت رفتن به کالج برخوردارند».\n در اوایل جوانی، دوستی‌ها پیچیده‌تر و معنادارتر می‌شوند. در دوران کودکی، دوستان غالباً کودکان دیگری هستند که بازی با آن‌ها لذتبخش است. در نوجوانی، خودشناسی و حمایت بیشتری میان دوستان وجود دارد، اما نوجوانان هم هنوز در حال کشف هویت خود هستند و می‌آموزند که صمیمی‌بودن چه معنایی دارد. دوستی در این یادگیری به آن‌ها کمک می‌کند.\n اما به گفتۀ رولینز: «در نوجوانی، افراد معمولاً خویشتنِ بسیار تأثیرپذیری دارند. آن‌ها تغییر می‌کنند». چه بسیار تی‌شرت‌های هات تاپیک مربوط به گروه‌های موسیقی مختلف که در آخر، متأسفانه در ته کشو مچاله و چروک می‌شوند، چون دوستان صاحبان این تی‌شرت‌ها به آن‌ها گفته‌اند که گروهشان مزخرف است. چه بی‌شمارند این‌ها. در اوایل جوانی، آدم‌ها معمولاً امنیت و اطمینان بیشتری درون خود حس می‌کنند و بیشتر پی دوستانی می‌روند که در مسائل مهم با آن‌ها ارزش‌های مشترک دارند. در اینجا، مسائل کوچک اهمیت چندانی ندارند.\n این جوانان با رویکرد جدیداً پیچیدۀ خود نسبت به دوستی، وقت بیشتری هم دارند که صرف دوستانشان کنند. طبق گفتۀ دایرة‌المعارف روابط انسانی۲، این جوانان معمولاً در هفته ۱۰ تا ۲۵ ساعت با دوستانشان هستند. پیمایش سال ۲۰۱۴ امریکن تایم دریافته است که آدم‌های ۲۰ تا ۲۴ ساله به طور متوسط نسبت به گروه‌های سنی دیگر، بیشترین وقت را صرف معاشرت می‌کنند. کالج با مهمانی‌ها و اتاق‌های مشترکش، محیطی است که این معاشرت را آسان می‌کند، اما حتی جوانانی که به کالج نمی‌روند هم بعید است دارای مسئولیت‌هایی باشند که آن‌ها را از دوستانشان دور کند، مسئولیت‌هایی نظیر ازدواج یا مراقبت از کودکان یا والدین پیر.\n در جوانی، شبکه‌های دوستی هم طبیعتاً فشرده‌تر است، چون اکثر افرادی که با آن‌ها آشنا می‌شوید هم‌مدرسه‌ای‌تان هستند یا در همان شهر خودتان زندگی می‌کنند. وقتی افراد به‌خاطر دانشگاه، کار و خانواده به مناطق دیگر نقل‌مکان می‌کنند، شبکه‌ها گسترده‌تر می‌شود. رفتن به کالج در شهری دیگر اولین مزۀ این جدایی را به برخی افراد می‌چشاند. در یک مطالعۀ طولیِ نوزده‌ساله دربارۀ چند جفت دوستِ صمیمی، گروهی به رهبری اندرو لدبتر، استادیار مطالعات ارتباط در دانشگاه تگزاس کریستین، دریافت که در دورۀ پژوهش، هر یک از مشارکت‌کنندگان به‌طور متوسط ۵٫۸ دفعه نقل‌مکان کرده‌اند.\n لدبتر می‌گوید: «به نظرم این صرفاً بخشی از زندگی در جامعۀ سرشار از تکنولوژی حمل‌ونقل و ارتباطات ماست. به این فکر نمی‌کنیم که این مسئله چگونه به بافتار اجتماعی زندگی ما آسیب می‌زند».\n ما آن‌گونه که به شریک عشقی، شغل یا خانوادمان تعهد داریم، به دوستانمان متعهد نیستیم. از رفتن و دورشدن ناراحت می‌شویم، اما به‌هرحال می‌رویم. این یکی از تنش‌های ذاتی دوستی است که رولینز آن را «آزادی مستقل‌بودن و آزادی وابسته‌بودن» می‌نامد.\n رولینز در توضیح این تنش از من می‌پرسد: «خونه‌تون کجاست؟» به او می‌گویم «واشنگتن دی‌سی».\n – «کجا به کالج رفتی؟»\n – «شیکاگو».\n – «خب، پس تو شیکاگو هستی و دوستان صمیمی‌ای اونجا داری. پیش خودت می‌گی ’آه، یه فرصت توی واشنگتن واسم پیش اومده …‘». [دوستت] می‌گه: ’جولی، باید این فرصتو بقاپی‘! اون درواقع می‌گه: ’آزادی که بری. برو و از فرصت استفاده کن، اما هر وقت کاری داشتی، من اینجام‘».\n کاش از من به‌عنوان مثال استفاده نمی‌کرد. این باعث ناراحتی‌ام می‌شود.\n معمولاً افراد با ورود به میانسالی محدودیت‌های زمانی بیشتری دارند و بسیاری از کارهایشان مهم‌تر از دوستی است. هرچه باشد، نرفتن پیش یک دوست آسان‌تر از نرفتن به نمایش کودکتان یا لغو یک سفر مهم تجاری است. رولینز می‌گوید که انتظارات ایدئال افراد از دوستی همیشه در تنش با واقعیت‌های زندگیشان است.\n به گفتۀ رولینز: «جنبۀ واقعاً تلخ و شیرین دوستی این است که در ابتدای جوانی وقت زیادی برای دوستانتان دارید و عالم دوستی اهمیت بسیار عمیق و جانانه‌ای در رقم‌زدن شخصیت و آینده‌تان دارد. اما با گذر از آن دوره درمی‌یابید که حالا برای همان افرادی که کمکتان کردند تمام این تصمیمات را بگیرید، وقت ندارید.»\n زمان عمدتاً صرف شغل و خانواده می‌شود. البته این‌طور نیست که همه ازدواج کنند یا بچه‌دار شوند، اما حتی کسانی که مجرد می‌مانند هم دوستی‌شان تحت‌تأثیر ازدواج دیگران قرار می‌گیرد. به گفتۀ رولینز: «بزرگ‌ترین کاهش تعداد دوستان در کل دوران زندگی هنگام ازدواج رخ می‌دهد. این به نوعی تناقض‌آمیز است. چون در [مراسم ازدواج]، هر دو طرف دوستانشان را دعوت می‌کنند. پس این مراسم به نوعی آخرین دورهمی بزرگ و دراماتیک دوستان زوجین است، اما بعد از آن همه‌چیز تمام می‌شود».\n رولینز در یک مجموعه مصاحبه که در سال ۱۹۹۴ با آمریکایی‌های میانسال در مورد دوستی‌هایشان انجام داد می‌نویسد: «در جای‌جای بحث این بزرگسالان از دوستی صمیمی یا ’حقیقی‘، تناقض ملموسی مشهود بود». آن‌ها دوستی را به‌عنوان «پایه‌بودن» برای یکدیگر تعریف می‌کردند، اما در عین حال گزارش می‌دادند که به‌ندرت برای باارزش‌ترین دوستانشان وقت دارند که به‌خاطر شرایط یا به دلیل مشکل قدیمی و همیشگی نیت خوب و عمل بد بود: «دوستانی که در فاصلۀ نسبتاً دوری از یکدیگر زندگی می‌کردند، دریافتند که… تنظیم برنامه‌هایی برای وقت‌گذراندن با یکدیگر ضروری است. منتها چندین نفر از آن‌ها اشاره کردند که این برنامه‌ها بیشتر در حد حرف است و به‌ندرت عملی می‌شود».\n افراد در مسیر زندگی خود، به شکل‌های مختلفی با دیگران دوست می‌شوند و دوستی‌ها را حفظ می‌کنند. بعضی‌ها مستقل‌اند، هر جا بروند دوست پیدا می‌کنند و احتمالاً بیشتر رابطه‌هایشان آشنایی‌های دوستانه باشد تا دوستی‌های عمیق. برخی دیگر مشکل‌پسندند، یعنی چند دوست صمیمی دارند و سالیانِ سال با آن‌ها صمیمی می‌مانند، اما این دوستی عمیق بدین معناست که از دست دادن یکی از این دوستان، فرد را نابود می‌کند. منعطف‌ترین آدم‌ها زیاده‌خواهند، یعنی هم با دوستان قدیمی در ارتباط می‌مانند و هم با حرکت در دنیا، دوستان جدید پیدا می‌کنند.\n رولینز می‌گوید دوستی‌های جدیدی که در میانسالی شکل می‌گیرد، احتمالاً در انواع دیگر رابطه ادغام می‌شود، روابطی نظیر مثلاً همکار یا والدینِ دوستانِ فرزند. علت آن است که والدین پرمشغله، زمانی راحت‌تر می‌توانند دوست شوند که بهانه‌ای برای وقت‌گذراندن با یکدیگر داشته باشند. بنابراین، مهارت «دوست‌یابی» می‌تواند به مرور تضعیف شود. لنگان می‌گوید: «[در مطالعه‌ای که انجام دادیم] از افراد خواستیم داستان آخرین کسی را که با او دوست شدند برایمان بگویند، اینکه این فرد چگونه از یک آشنا به دوست تبدیل شده است. جالب بود که افراد به نوعی با گفتن چنین داستانی کلنجار می‌رفتند».\n                                                                                      *** اما اگر طرحی از مشغولیت خود در طول مسیر زندگی ترسیم کنید، به شکل یک سهمی۳ درمی‌آید. کارها و وظایفی که وقتمان را می‌گیرند در پیری کمتر می‌شوند. وقتی افراد بازنشست و کودکانشان بزرگ می‌شوند، ظاهراً دوباره وقت بیشتری برای دوستی همراه با زندگی مشترک به وجود می‌آید. آدم‌ها معمولاً با دوستان قدیمی‌شان که از آن‌ها بی‌خبرند، دوباره ارتباط برقرار می‌کنند. ظاهراً معاشرت با این دوستان در این دوره ضروری‌تر هم هست، براساس نظریۀ گزینش‌گری اجتماعی-عاطفی۴، آدم‌ها در اواخر عمر تجربیاتی را در اولویت قرار می‌دهند که آن‌ها را در لحظه شاد می‌کنند، تجربیاتی نظیر وقت‌گذرانی با دوستان صمیمی و خانواده.\n برخی افراد هم واقعاً موفق می‌شوند در تمام طول عمر، یا دست‌کم بیشتر آن را، با هم دوست بمانند. اما چه چیز پیش‌بینی می‌کند که چه کسانی در گرداب میانسالی دوام می‌آورند و در عصر نقره‌ای دوستی همراه فرد خواهند ماند؟\n ظاهراً اینکه افراد به دوستان قدیمیشان پای‌بند بمانند یا از آن‌ها جدا شوند، در بحث تعهد و ارتباط خلاصه می‌شود. در مطالعۀ طولی لدبتر دربارۀ بهترین دوستان، تعداد ماه‌های صمیمت آن‌ها در سال ۱۹۸۳، پیش‌بینی می‌کرد که آن‌ها در ۲۰۰۲ همچنان صمیمی مانده‌اند یا خیر. این رابطه حاکی از آن است که هرچه بیشتر برای یک دوستی مایه بگذارید، احتمال اینکه آن دوستی ادامه پیدا کند بیشتر است. پژوهش دیگری دریافت که افراد باید احساس کنند که از دوستی‌شان همان‌قدر برداشت می‌کنند که برای آن مایه می‌گذارند و اینکه این برابری می‌تواند موفقیت مداوم یک دوستی را پیش‌بینی کند.\n معاشرتِ دیگران با دوستان صمیمی و قدیمی می‌تواند آزارنده باشد، چون سال‌ها شوخی و ارجاعات خصوصی غالباً باعث می‌شود ارتباط آن‌ها برای دیگران قابل‌درک نباشد. اما همین زبان مشترک بخشی از چیزی است که باعث ماندگاری دوستی‌ها می‌شود. در مطالعه‌ای طولی، پژوهشگران همچنین توانستند صمیمیت آتی دوستان را با عملکردشان در یک بازی حدس کلمات در سال ۱۹۸۳ پیش‌بینی کنند. (این بازی شبیه به تابو بود، به این لحاظ که یکی از دوستان در مورد کلمه‌ای راهنمایی می‌کرد بدون اینکه خود کلمه را ادا کند، و دیگری می‌بایست حدس می‌زد).\n در این مطالعه آمده‌است: «این مهارت ارتباط و درک متقابل می‌تواند به دوستان کمک کند با موفقیت از تغییرات زندگی گذر کنند، تغییراتی که ثبات دوستی‌ها را تهدید می‌کند». لزوماً نیاز نیست که دوستان مکرراً، یا به صورت پیچیده، با هم ارتباط داشته باشند، فقط این ارتباط باید در هر دو مشابه باشد.\n البته امروزه بیش از گذشته راه‌هایی وجود دارد که افراد می‌توانند با دوستان خود ارتباط برقرار کنند، و مطابق نظریۀ چندگانگی رسانه، دوستان هرچه در پلتفرم‌های بیشتری با هم در ارتباط باشند (پیامک، ایمیل، ارسال اسنپ‌چت‌ها و لینک‌های بامزه در فیس‌بوک و دیدار حضوری)، دوستی‌شان قوی‌تر است. لدبتر می‌گوید: «اگر ارتباطمان فقط از طریق فیس‌بوک باشد، این دوستی بیشتر در خطر این است که در آینده دوام نیاورد».\n شاید فکر کنید که ما امروزه دیگر خط پررنگ و واضحی میان روابط آنلاین و روابط «واقعی» ترسیم نمی‌کنیم، اما لنگان می‌گوید که شاگردانش هنوز هم وقتی می‌گویند «واقعی» منظورشان «حضوری» است.\n چهار سطح اصلی برای حفظ یک رابطه وجود دارد و در برخی از این سطوح ارتباط دیجیتال بیشتر جواب می‌دهد. نخست این است که یک رابطه را صرفاً زنده نگه داریم، یعنی وجود آن را حفظ کنیم. «تولدت مبارک» گفتن در فیس‌بوک، فیوکردن توییت یک دوست، این‌ها همه ماشین‌های نجات دوستی‌اند، یعنی ضربان آن را حفظ می‌کنند، اما به صورت مکانیکی.\n سطح دوم این است که یک دوستی را به شکل ثابتی صمیمی نگه داریم. لنگان در این رابطه می‌گوید: «به نظرم این کار رو بشه آنلاین انجام داد، چون پلتفرم‌ها آن‌قدر گسترده هستن که بشه یه پیام نوشت، یا اگه لازم باشه واسه کسی نظرات حمایتی نوشت». گاه می‌توان رابطه‌ای خدشه‌دارشده را به صورت آنلاین اصلاح کرد (که این هم سطح دیگر حفظ رابطه است)، بسته به اینکه چقدر ضربه سختی خورده است. این کار را می‌توان با ارتباط مجدد با کسی یا ارسال یک پوزش از صمیم قلب با ایمیل انجام داد.\n لنگان در مورد سطح چهارم می‌گوید: «اما وقتی به سطح بعدی می‌رسید، یعنی اینکه ’آیا می‌توان آن را به رابطه‌ای رضایت‌بخش تبدیل کرد؟‘ به نظرم آن‌جاست که این آمار ریزش می‌کند. چون افراد معمولاً رابطۀ رضایت‌بخش را چیزی فراتر از حضور آنلاین می‌دانند».\n رسانۀ اجتماعی حفظ دوستی‌های بیشتر را ممکن می‌سازد، اما این دوستی‌ها شاید سطحی‌تر باشند. با این رسانه‌ها، روابطی زنده می‌مانند که در غیر این صورت از بین می‌روند (و شاید باید هم از بین بروند).\n لنگان می‌گوید: «برایم عجیب است که تامی، دوست دوران پنج‌سالگی‌ام هنوز در لیست فیس‌بوکم هست. من هیچ ارتباطی با زندگی کنونی تامی ندارم و حتی اگر ۲۵ سال هم به عقب برگردم، چرا باید برایم مهم باشد که پسر تامی به‌تازگی در دانشگاه نوتردام قبول شده‌است؟ احسنت به او! اما او برای من تقریباً یک غریبه است. ولی در عصر کنونی روابط رسانه‌ای، این روابط هرگز به مرور زمان از بین نمی‌روند».\n افراد تا دوران میانسالی احتمالاً دوستان زیادی از شغل‌های مختلف و فعالیت‌های مختلف جمع کرده‌اند که اصلاً یکدیگر را نمی‌شناسند. این دوستی‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: فعال، غیر فعال و خاطره. دوستی فعال زمانی است که مرتب در ارتباط باشید، بتوانید برای حمایت اساسی به آن‌ها سر بزنید و عجیب نخواهد بود اگر بدانید در این لحظه در زندگیشان چه خبر است. دوستی غیر فعال دارای پیشینه است، شاید مدتی با یکدیگر صحبت نکرده باشید، اما هنوز هم آن فرد را دوست خود می‌دانید. خوشحال می‌شوید از آن‌ها باخبر شوید و اگر به شهرشان بروید، قطعاً با آن‌ها دیدار می‌کنید.\n دوست خاطره‌ای کسی نیست که انتظار داشته باشید خبری از او بشنوید یا او را ببینید، شاید هیچ وقت هم این اتفاق نیفتد. اما آن‌ها روزگاری برایتان مهم بوده‌اند و به همین دلیل خاطرۀ خوبی از آن‌ها دارید و هنوز هم آن‌ها را دوست خود می‌دانید.\n فیس‌بوک با نگه‌داشتن این دوستان در دید شما، اوضاع را عجیب و غریب می‌کند. این اوضاع از آنچه قانون دوستِ اردویی در دوستی‌های خاطره‌ای می‌نامم، تخطی می‌کند؛ هرقدر هم با بهترین دوستانتان در یک اردوی تابستانی صمیمی باشید، خیال خام است که بخواهید بعد از شروع مدارس هم ارتباطتان را با آن‌ها حفظ کنید. چون خویشتنِ اردوییِ شما با خویشتنِ مدرسه‌تان تفاوت دارد و اگر به‌زور سعی کنید که از آنچه پیشتر داشتید تقلید کنید، جادوی خاطره ضعیف می‌شود.\n همین قضیه دربارۀ دوستانی که فقط آنلاین می‌بینیدشان هم صادق است. اگر دوستانتان را هرگز حضوری نبینید، واقعاً تجربۀ مشترکی نخواهید داشت، بلکه فقط یکدیگر را از زندگی‌های جدایتان باخبر می‌کنید. این رابطه مبتنی بر داستان‌گویی است، نه زندگی مشترک. البته چیز بدی نیست، اما فرق دارد.\n                                                                                         *** رولینز می‌گوید: «این چیزی است که واقعاً می‌خواهم به شما بگویم. دوستی‌ها همیشه نسبت به شرایط آسیب‌پذیر هستند. اگر به تمام کارهایی فکر کنید که باید انجام دهید، –باید کار کنیم، باید از بچه‌ها یا والدینمان مراقبت کنیم- دوستان انتخاب می‌کنند که برای یکدیگر کاری انجام دهند، پس می‌توانیم با آن‌ها به هم بزنیم. آن‌ها از یاد می‌روند.»\n به گفتۀ او، دلیلِ پایان‌یافتنِ دوستی‌ها پس از اوایل جوانی معمولاً به‌خاطر شرایط است، یعنی چیزهایی که خارج از خود رابطه است. یکی از یافته‌های مطالعۀ «آداب دوستیِ» لنگان این بود که به گفته خودش «بزرگسالان فکر می‌کنند باید در دوستی‌هایشان مؤدب‌تر باشند. در بزرگسالی دیگر حس نمی‌کنیم که چیز زیادی از دوستمان می‌خواهیم. این منصفانه نیست، آن‌ها کارهای دیگر دارند. ما به انتظاراتمان پایان می‌دهیم که به نظرم غم‌انگیز است که از این قضایا دور می‌شویم» آن هم به‌خاطر مؤدب‌بودن.\n اما آنچه دوستی را شکننده می‌کند، آن را منعطف هم می‌سازد. افرادی که رولینز با آن‌ها مصاحبه کرد معمولاً دوستیِ خود را ادامه‌دار می‌دانستند، حتی اگر مدتی مدید باهم ارتباطی نداشتند. این دیدگاهی نسبتاً خوش‌بینانه است، اگر چندین ماه خبری از والدینتان نشنوید، بعید است که فکر کنید رابطه‌تان با آن‌ها خوب است. اما در مورد دوستان به طور پیش‌فرض فکر می‌کنید که همچنان دوست هستید.\n رولینز می‌گوید: «این‌طوری است که دوستی‌ها ادامه می‌یابد، چون افراد معمولاً مطابق انتظارات هم زندگی می‌کنند. و اگر ما انتظارات چندانی از هم نداشته باشیم، یا حتی انتظاراتمان را تعلیق کنیم، به نحوی متوجه این می‌شویم. یک تابستانِ سه‌ماهه در سن ده سالگی یک‌سی‌ام عمرتان است. وقتی سی سالتان باشد چه؟ سه ماه مثل یک پلک به هم زدن است».\n احتمالاً به این دلیل دوستان تمایل دارند انقطاع‌های طولانی را در ارتباطشان فراموش کنند، چرا که خودشان هم شتاب‌زدگیِ زندگی را شدیداً احساس می‌کنند. البته، این بی‌شک غم‌انگیز است که هر چه بزرگتر می‌شویم، کمتر به دوستانمان تکیه می‌کنیم، اما همین امر نوعی متفاوت از رابطه را براساس درک متقابل از محدودیت‌های بشری یکدیگر ممکن می‌سازد. احتمالاً همان‌گونه که رولینز خواهد گفت، این ایده‌آل نیست، اما واقعی است. دوستی رابطه‌ای است که هیچ ریسمانی به آن وصل نیست، جز آن‌هایی که خودتان تصمیم گرفته‌اید به آن گره بزنید، رابطه‌ای که فقط مربوط به پایه‌بودن است، آن هم به بهترین شکلی که می‌توانید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا شنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جولی بک نوشته است و  در تاریخ ۲۲ اکتبر ۲۰۱۵ با عنوان «How Friendships Change in Adulthood» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۹۶ آن را با عنوان «دوستی‌ها چگونه در بزرگسالی تغییر می‌کند؟» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• جولی بک (Julie Beck) ویراستار ارشد آتلانتیک است و دربارۀ موضوعات مربوط به حوزۀ روان‌شناسی و سلامت برای این نشریه می‌نویسد. [۱] International Association of Relationship Researchers [۲] Encyclopedia of Human Relationships [۳] parabola [۴] socioemotional selectivity theory\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833749.json b/train/413833749.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..299e922a3ec1f8398f49c370b263acc39bd75618 --- /dev/null +++ b/train/413833749.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا جهاد را انتخاب می‌کنند؟", + "subtitle": "مروری بر «به من گفتند تنها بیا»، کتاب جدیدی که حاصل سفری ماجراجویانه میان جهادی‌هاست", + "introduction": "چه چیز جوانان مسلمانی را که در اروپا زندگی می‌کنند جذب جهاد می‌کند؟ سعاد مخنت برای یافتن جواب این سؤال ماجراجویی خطرناکی را آغاز کرد. او، که خود به‌عنوان روزنامه‌نگاری مسلمان در آلمان کار می‌کرد، بارها آن بیگانگی و خشمی که همتایانش را به جهاد می‌کشاند چشیده بود. اما تصمیم گرفت، به‌جای پیوستن به آن‌ها، با سفر به قلب درگیری‌های جهادی و ترتیب‌دادن مصاحبه‌هایی خطرناک نشان دهد در ذهن آن‌ها چه می‌گذرد.", + "content": "الکسیس اکویو، نیویورکر — در گزارش‌های خبری پیرامون اقدامات تروریستی در اروپا و ایالات متحده، یا اخبار غربی‌هایی که می‌روند تا به داعش در سوریه بپیوندند، شباهت‌های انکارناپذیری دیده می‌شود. این گزارش‌ها معمولاً روایتگر قصۀ آدم‌های جوان و باهوشی‌اند که شاید ریشه‌های اجدادی‌شان به یک کشور مسلمان برسد، اما بخش عمدۀ زندگی‌شان را در شهرهای غربی‌ای گذرانده‌اند که محل تولد، رشد یا اقامتشان پس از نقل‌مکان بوده است. آن‌ها افرادی‌اند که اغلب به‌دلایل نامعلوم و بسیار ناگهانی جذب یک دیدگاه بنیادگرا از اسلام می‌شوند. دوستان و اقوامشان به گزارشگران می‌گویند که، علی‌رغم تمایلات این مسلمانان جوان به باورهای رادیکال، آدم‌هایی «نرمال»، سازگار و آرام بوده‌اند، و وقتی شنیده‌اند که آن‌ها دل به جهاد داده‌اند غافلگیر شده‌اند.\n از رادیکال‌سازی که حرف می‌زنیم، روایت مرسوم ماجرا از نارضایتی‌های مبهم به افراطی‌گری می‌رسد، و بیگانگی و تبعیض و فقر محرک این سفر هستند. روزنامه‌نگار عرب-آلمانی سعاد مخنت، در کتاب جدیدش به من گفتند تنها بیا: سفرم به پشت خطوط جهاد، که ترکیبی سحرانگیز و گاهی شوکه‌کننده از گزارش‌نویسی و خاطره‌نویسی از مراکز شبکه‌های جهادی در خاورمیانه و شمال آفریقاست، به کندوکاو دربارۀ این پیش‌فرض‌ها می‌پردازد که البته همیشه هم صادق نیستند. مخنت که خبرنگار واشنگتن ‌پست در فرانکفورت است، با زاویه‌دید منحصربه‌فردش دربارۀ بحران جدیدِ خشونت تروریستی، از نزدیک مشغول پرسشگری دربارۀ این پدیده است. مخنت می‌گوید خودش از آن‌هایی است که فاصلۀ اندکی با رادیکال‌شدن داشتند، و فرارش [از جهادی‌شدن] به لطف والدین و دوستان خانوادگی متعهد اوست. حالا می‌خواهد کشف کند که انگیزه‌های پرشورترین معتقدان به جهاد چیست، و آن‌ها چطور این‌قدر بر خطای خود مصر شدند.\n مخنت در سرتاسر به من گفتند تنها بیا به ما یادآوری می‌کند که کار او در مقام یک روزنامه‌نگار مسلمان، از تبار ترک و مراکشی، هزینه‌ای دارد: اغلب هم جهادی‌ها و هم همکارانش در ابتدا به او بی‌اعتمادند. او در طول ماشین‌سواری در یک جادۀ خلوت در نزدیکی مرز ترکیه با سوریه به یک ستیزه‌جوی داعش می‌گوید: «شاید حق با شما باشد که با تبعیض مواجهیم و دنیا منصفانه نیست. اما این جنگی که شما راه انداخته‌اید جهاد نیست. جهاد آن بود که در اروپا می‌ماندید و حرفه‌تان را پیش می‌بردید. آن کار به‌مراتب دشوارتر بود. شما ساده‌ترین راهِ فرار را انتخاب کرده‌اید». در جریان پیشرفت‌هایش حین گزارشگری دربارۀ حمله‌کنندگان یازده سپتامبر از هامبورگ، یکی از کارفرمایان او درباره‌اش از سرویس‌های امنیتی آلمان پرس‌وجو کرد چون می‌خواست بداند که آیا مخنت به‌خاطر پیشینۀ خانوادگی‌اش با سازمان‌های تروریستی پیوند دارد یا خیر. در صحبت با یک سردبیر دیگر، وقتی مخنت ایدۀ مصاحبه با والدین یک نوجوان آلمانی را پیشنهاد داد که مسلمان شده و به افغانستان کوچ کرده بود، سردبیر به او گفت این کار را نکند چون شاید والدین آن بچه وقتی او را ببینند گمان کنند که جاسوس طالبان است. ولی او کارش را کرد و مصاحبه را گرفت.\n\nدر گرماگرمِ شوخی با جهادی‌ها دربارۀ همسران دومشان در یک اردوگاه آوارگان در لبنان، یا هنگام صرف چای یا تحمل یک ستیزه‌جوی طالبان که در جریان مصاحبه به شوخی از ربودن او می‌گوید، مخنت از سوژه‌هایش دربارۀ وقایعی می‌پرسد که به افراط‌گرایی آن‌ها منجر شد. مردان اهل سنت در عراق از شبه‌نظامیان شیعۀ تحت حمایت آمریکا می‌گویند که، مصون از هر مجازاتی، مرتکب شکنجه و قتل می‌شوند؛ الجزایری‌ها از فقر و بی‌اعتمادی به حکومت می‌گویند که القاعده را برایشان گزینۀ جذابی کرده است. چندین مرد از اشغال عراق و افغانستان به‌دست ایالات متحده حرف می‌زنند. یک مرد دیگر، در پاکستان، می‌گوید به‌خاطر آن پهپادهایی که دلبندانش را کشتند به رادیکالیسم روی آورده است، کسانی که به گفتۀ او بی‌گناه بودند. مخنت دربارۀ یک زن مراکشی-آلمانی هم تحقیق کرده بود که، در دوران سخت زندگی‌اش، یک امام [جماعت] به یاری‌اش آمد و آنگاه راهش به محافل رادیکال باز شد. یک مرد تونسی به او می‌گوید: «هیچ ‌کس به زندگی مسلمانان اهمیت نمی‌دهد»، و با دیگرانی روبه‌رو می‌شود که معتقدند با نبرد در دفاع از مسلمانان ستم‌دیده در افغانستان و عراق و بعداً سوریه به تکلیف دینی خود عمل می‌کنند. آن‌ها در نواحی جنگی، برخلاف موطنشان که احساس می‌کنند روزبه‌روز در آن ناتوان‌تر می‌شوند، می‌توانند دست به کارهای ملموسی بزنند که غرور دینی‌شان را حفظ کند.\n مخنت هیچ پاسخ قرص و قاطعی برای این پرسش ندارد که چطور می‌توان از رادیکال‌شدن مسلمان‌ها جلوگیری کرد. بنا به مشاهدات او، «هر چه مسلمانان در اروپا بیشتر احساس بیگانگی کنند… عملاً هم بیشتر جدا می‌افتند، که درنتیجه عمیق‌تر وارد آن ایمان و اجتماعی می‌شوند که سوژۀ انتقاد فرهنگ اکثریت است». اما او استدلال می‌کند که ما باید افراطی‌های مسلمان را نه‌فقط قاتل که انسان ببینیم، و درعین‌حال منتقد آن استدلالشان باشیم که تبعیض و دشواری‌ها را دلیل معتبری برای روی‌آوردن به ستیزِ خشونت‌آمیز می‌داند. او پس از صحبت با یک مرد جوان، یک مجرم خرده‌پا، می‌گوید: «در اروپا یک ذهنیت عمومی وجود دارد که جوانان مسلمان وقتی به بلوغ می‌رسند با آن مواجه می‌شوند. فرید اعتقاد داشت جامعۀ بلژیک او را نخواهد پذیرفت، لذا مشکلی در دزدی از بلژیکی‌ها و سایر اروپایی‌ها یا حتی کشتن آن‌ها نمی‌دید. انگار آن‌ها برایش واقعی نبودند. هر دو طرف جبهه موفق شده بودند از دیگری انسان‌زدایی کنند».\n کنار به من گفتند تنها بیا یک بیانیۀ مطبوعاتی منتشر شده است که به خوانندگان می‌گوید مؤلف از قدیم مجبور بوده است «بین دو کفۀ تربیت خود توازن برقرار کند: مسلمان و غربی». اما خودِ مخنت سندی است برای اینکه این دوقطبی ساده دیگر وجود ندارد. سنت‌ها و آیین‌های غرب به زندگی مهاجران مسلمانی می‌خزد که در آنجا منزل می‌کنند، و کردارها و باورهای مهاجران هم لاجرم در فرهنگ شهرک‌ها و شهرهای جدیدشان لانه می‌کند. در محیط رشد فرزندان مهاجر، همۀ این عناصر درهم‌آمیخته‌اند. برای بسیاری از جوانان، اکنون مسلمان‌بودن و غربی‌بودن اساساً درهم‌تنیده‌اند، اما از همه‌ سو با این تصور مواجه‌اند که این دو جنبۀ هویتی با همدیگر تعارضی خشونت‌بار دارند. مخنت با لیبرال‌های آلمانی در این باره بحث کرده بود که آیا کاریکاتورهای طنز از پیامبر اسلام در دایرۀ آزادی بیان قرار می‌گیرند یا نه؟ او دربارۀ آن لیبرال‌ها می‌گوید: «گویا درک نمی‌کردند که، با… اکراهی که از ورود به بحث صادقانه و سالم دربارۀ اخلاقیات، آزادی بیان و نفرت‌پراکنی دارند، غرب همچنان اروپایی‌های جوان بیشتری را به رادیکال‌هایی می‌سپارد که به آن‌ها می‌گویند غرب دارد با اسلام می‌جنگد». این جنگ جنگی خیالی است که پروپاگاندای جهادی‌ها و سیاست‌مداران فرصت‌طلب برای جذب نیرو شده است، و ابزاری است که کماکان به‌طور نگران‌کننده‌ای موفق عمل می‌کند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nMekhennet, Souad. I Was Told to Come Alone: My Journey Behind the Lines of Jihad. Henry Holt, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۱۷ با عنوان « Souad Mekhennet’s I Was Told to Come Alone: My Journey Behind the Lines of Jihad» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «چرا جهاد را انتخاب می‌کنند؟» در ششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را با همان عنوان و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• الکسیس اکویو (Alexis Okeowo) نویسندۀ نیویورکر و مؤلف یک آسمان بی‌ماه و بی‌ستاره: زنان و مردان معمولی در نبرد علیه افراطی‌گری در آفریقا (A Moonless, Starless Sky: Ordinary Women and Men Fighting Extremism in Africa) است." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833750.json b/train/413833750.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e6e06b794b43f67f80f9298109c94233e4b7dc45 --- /dev/null +++ b/train/413833750.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "باشه برای بعد", + "subtitle": "در زندگی، کلی کارِ نکرده داریم که قرار است «شنبه» سراغشان برویم، اما کدام شنبه؟", + "introduction": "مقاله‌ای که ماه‌هاست گوشۀ دسکتاپ چشمک می‌زند اما حوصلۀ تمام‌کردنش را نداریم؛ پروژه‌ای که زمان تحویلش گذشته اما به‌جای تکمیلش ترجیح می‌دهیم سریال ببینیم؛ جلسه‌ای که باید با کارفرمایمان بگذاریم اما هر روز به عقب می‌اندازیم: ذهن ما تمایلِ بی‌پایانی به اهمال‌کاری دارد. به عقب‌انداختن چیزهایی که می‌دانیم عقب‌افتادنشان به ضرر ماست. در سال‌های اخیر، اهمال‌کاری موضوع چندین پژوهش جالب‌توجه در حوزۀ اقتصاد رفتاری بوده است.", + "content": "جیمز سوروویاکی، نیویورکر — چند سال قبل، اقتصاددان آمریکایی، جورج اکرلوف، دید که باید کار ساده‌ای انجام دهد: پست‌کردن یک بسته لباس از هند، که محل زندگی‌اش بود، به ایالات متحده. لباس‌ها مال دوست و همکارش، جوزف استیگلیتز، بود که در سفر به هند جا گذاشته بود، و لذا اکرلوف مشتاق بود این بسته را بفرستد. اما مشکلی در کار بود: ترکیبی از بوروکراسی هندی با آنچه خود اکرلوف «بی‌عرضگی‌ام در این‌جور کارها» می‌خواند این کار را پرزحمت می‌کرد. به حساب و کتاب خود او، چنین کاری یک روز کامل از او وقت می‌گرفت. به همین دلیل، انجام این کار را هفته‌به‌هفته عقب انداخت. قضیه بیش از هشت ماه طول کشید، و اندکی پیش از آنکه اکرلوف به خانه برگردد مشکل را حل‌وفصل کرد: اکرلوف خبردار شد یکی دیگر از دوستانش می‌خواهد چیزی به ایالات متحده بفرستد، و توانست لباس‌های استیگلیتز را هم به بستۀ دوستش اضافه کند. عطف به عجایب و غرایبی که در تحویل مرسوله‌های میان‌قاره‌ای رخ می‌دهد، محتمل است که اکرلوف قبل از لباس‌های استیگلیتز به ایالات متحده رسیده باشد.\nنکته‌ای در این قصه هست که می‌تواند برایمان خوشایند باشد: حتی اقتصاددان‌های برندۀ جایزۀ نوبل هم اهمال‌کاری 1می‌کنند! بسیاری از ما در گذر زندگی کارهای بزرگ و کوچک عقب‌مانده‌ای داریم که وجدانمان را انگولک می‌کنند. اما، نزد اکرلوف، این تجربه علی‌رغم آنکه آشنا بود مرموز به نظر می‌آمد. او واقعاً قصد داشت بسته را برای دوستش بفرستد اما، چنان‌که در مقاله‌ای با عنوان «اهمال‌کاری و تمکین»(۱۹۹۱)  2نوشت، «هشت‌ ماه هر روز صبح بلند می‌شدم و تصمیم می‌گرفتم که صبح فردا بستۀ استیگلیتز را بفرستم». او همیشه در آستانۀ فرستادن بسته بود، اما لحظۀ اقدام هرگز فرا نرسید. اکرلوف، که یکی از چهره‌های محوری در اقتصاد رفتاری شد، به این نتیجه رسید که اهمال‌کاری شاید صرفاً عادتی بد نباشد. او استدلال کرد که این رفتار می‌تواند نکته‌ای مهم را دربارۀ محدودیت‌های تفکر عقلایی روشن کند و درس‌های مفیدی دربارۀ پدیده‌های متنوعی از سوءمصرف مواد تا عادت‌های پس‌انداز به ما بیاموزد. از زمان انتشار مقاله‌اش، مطالعۀ اهمال‌کاری به یک حوزۀ مهم در محافل دانشگاهی تبدیل شده است چنان‌که فلاسفه، روان‌شناسان و اقتصاددانان همگی درباره‌اش نظر می‌دهند.\nدانشگاهیان، که در بازه‌های طولانی به‌صورت سرخود فعالیت می‌کنند، شاید به‌طور خاص مستعد آن باشند که کارهایشان را به تعویق بیندازند: پیمایش‌ها می‌گویند که اکثریت گسترده‌ای از دانشجویان کالج اهمال‌کاری دارند، و مقالات موجود در ادبیات پژوهشی اهمال‌کاری اغلب گریزی هم به مشکل خود مؤلف در تمام‌کردن مقاله می‌زنند (همین یادداشت هم استثنایی بر آن قاعده نیست). اما همهمۀ دانشگاهی دربارۀ این موضوع فقط حکایت منورالفکرهایی نیست که تنبلی‌شان را توجیه می‌کنند. کتاب دزد زمان  3، که سرویراستاری‌اش به عهدۀ کریسولا اندرو و مارک دی. وایت بوده است، مجموعه‌ای از مقالات دربارۀ اهمال‌کاری است که از ادبیات کاملاً نظری تا محتوای کاربردی غافلگیرکننده در آن وجود دارد. بنا به استدلال‌های دانش‌پژوهان در این اثر، میل به اهمال‌کاری پرسش‌های بنیادین فلسفی و روان‌شناختی را پیش می‌کشد. شاید آخرین‌بار که کاری را عقب انداخته‌اید تا سریال «چگونه با مادرتان آشنا شدم» را ببینید پیش خودتان فکر کرده باشید که فقط تنبل‌بازی درآورده‌اید. اما، از یک زاویۀ دیگر، شما دقیقاً درگیر کاری شده‌اید که سیالیّت هویت انسان و رابطۀ غامض بشر با زمان را نشان می‌دهد. جورج اینسلی، اقتصاددانی که چهره‌ای محوری در مطالعۀ اهمال‌کاری است، در یکی از مقالات کتاب استدلال می‌کند که کِش‌دادن کارها «پدیده‌ای بنیادین مثل شکل زمان است، و می‌تواند تکانۀ پایه نامیده شود».\n\nشاید حق با اینسلی باشد که اهمال‌کاری یک تکانۀ پایۀ بشری است، اما اضطراب دربارۀ آن به‌منزلۀ یک مسئلۀ جدی گویا در اوایل دوران مدرن پدید آمد. اصل واژۀ procrastination (از ریشۀ لاتین به معنای «به فردا انداختن») در قرن شانزدهم وارد زبان انگلیسی شد، و در قرن هجدهم ساموئل جانسون آن را «یکی از ضعف‌های عمومی» نامید که «بیش یا کم بر ذهن هر کسی مستولی می‌شود» و برای اصل این تمایل مرثیه‌سرایی کرد: «نمی‌توانم خودم را ملامت نکنم که مدتی طولانی از کاری که ناگزیر باید کرد غفلت کرده‌ام، که هر لحظه تنبلی در آن به دشواری‌اش افزوده است». و گویا به مرور زمان این مسئله حادتر شده است. به قول پیرز استیل، استاد کسب‌وکار در دانشگاه کلگری، درصد افرادی که معترف بوده‌اند مشکل اهمال‌کاری دارند از ۱۹۷۸ تا ۲۰۰۲ چهار برابر شده است. در این پرتو می‌توان اهمال‌کاری را مسئلۀ جوهری دوران مدرن دانست.\nهمچنین این مسئله به‌نحو شگفت‌آوری پرهزینه است. هر سال آمریکایی‌ها صدها میلیون دلار تلف می‌کنند چون مالیات‌هایشان را سر وقت ثبت نمی‌کنند. دیوید لیبسون، اقتصاددان دانشگاه هاروارد، نشان داده است که کارگران آمریکایی که هیچ ‌وقت در یک طرح مستمری بازنشستگی ثبت‌نام نکرده‌اند، به‌خاطر آنکه از معافیت مالیاتی مربوطه بهره نبرده‌اند، مبالغ عظیمی از دست داده‌اند. هفتاد درصد از بیماران مبتلا به آب‌سیاه، چون قطره‌های چشم را مرتب استفاده نمی‌کنند، در خطر نابینایی‌اند. اهمال‌کاری همچنین هزینه‌های هنگفتی بر کسب‌وکارها و حکومت‌ها تحمیل می‌کند. بحران اخیر یورو، که به‌واسطۀ دودلی حکومت آلمان تشدید شد، و زوال صنعت خودروِ آمریکا که مصداقش ورشکستگی جنرال‌موتورز بود، تا حدی به‌خاطر میل مدیرانی بود که دوست داشتند تصمیم‌گیری‌های دشوار را به تعویق بیندازند. (یکی از نتیجه‌گیری‌های کلیدی در صد تا صفر 4، تاریخچه‌ای که اخیراً الکس تیلور از جنرال‌موتورز نوشته است، آن است که «اهمال‌کاری سود ندارد».)\nفلاسفه به‌دلایلِ دیگری به اهمال‌کاری علاقه‌مندند. این پدیده یک نمونۀ مهم از آن چیزی است که یونانی‌ها آکراسیا5 می‌نامیدند: انجام کاری خلاف صلاح‌دیدِ خود شخص. پیرز استیل اهمال‌کاری را این‌طور تعریف می‌کند: به‌تعویق‌انداختن عامدانۀ یک کار با اینکه احتمال می‌دهید این تأخیر به ضرر شما خواهد بود. به بیان دیگر، اگر ته ذهنتان این باشد که «بخور و بیاشام و خوش باش که فردا زنده نیستی»، مرتکب اهمال‌کاری نشده‌اید. تأخیر آگاهانه‌ای که گمان می‌کنید کاراترین بهره‌برداری از زمانتان است نیز اهمال‌کاری به حساب نمی‌آید. جوهرۀ اهمال‌کاری این است که آنچه فکر می‌کنید باید بکنید را انجام ندهید، یعنی همان ذهنیت کج و معوجی که توضیح می‌دهد این عادت چرا بار روانی سنگینی برای مردم دارد. نکتۀ غامض دربارۀ اهمال‌کاری همین است: با این کار گرچه به‌ظاهر از تکالیف ناخوشایند اجتناب می‌کنیم، اما معمولاً شاد هم نمی‌شویم. در یک مطالعه، ۶۵ درصد از دانشجویانی که پیش از آغاز کار روی مقالۀ پایان‌ترم خود پیمایش شدند گفتند که مایل‌اند از اهمال‌کاری پرهیز کنند: آن‌ها می‌دانستند که هم کارشان را سر وقت انجام نخواهند داد و هم آن تأخیر ناشادشان می‌کند.\nاکثر مقالات این کتاب جدید هم‌نظرند که این رفتارِ عجیبِ غیرعقلانی در رابطۀ ما با زمان ریشه دارد: به‌طور خاص، همان تمایلی که اقتصاددانان «تنزیل هذلولی» 6می‌نامند. یک آزمایش دومرحله‌ای این پدیده را به‌صورت کلاسیک نشان می‌دهد: در مرحلۀ اول، افراد باید بین دریافت ۱۰۰ دلار امروز یا ۱۱۰ دلار فردا انتخاب کنند؛ در مرحلۀ دوم، افراد باید بین دریافت ۱۰۰ دلار یک ماه دیگر یا ۱۱۰ دلار یک ماه و یک روز دیگر انتخاب کنند. این دو انتخاب اساساً یکسان‌اند: یک روز بیشتر صبر کن و ده دلار بیشتر بگیر. اما انتخاب بسیاری افراد در مرحلۀ اول آن است که مبلغ کمتر را فوراً بگیرند، ولی در مرحلۀ دوم ترجیح می‌دهند یک روز بیشتر صبر کنند و ده دلار بیشتر بگیرند. به بیان دیگر، این «تنزیل‌دهندگان هذلولی» هنگامی‌که به آینده فکر می‌کنند توان تصمیم‌گیری عقلایی دارند ولی، در موقعیت حال، ملاحظات کوتاه‌مدت بر اهداف درازمدتشان چیره می‌شوند. در آزمایشی که یک گروه دیگر از همکاران اقتصاددان آمریکایی، جورج لونشتاین، انجام دادند نیز پدیدۀ مشابهی دیده شد. در آن آزمایش از افراد خواسته شد یک فیلم برای تماشا در همان شب و یک فیلم برای تماشا در یک روز دیگر انتخاب کنند. جای تعجب نبود که برای فیلمی که می‌خواستند فوراً تماشا کنند معمولاً کمدی‌های مبتذل و فیلم‌های پرفروش را انتخاب می‌کردند، اما برای تماشا در آینده احتمال بیشتری داشت که فیلم‌های جدی و مهم را انتخاب کنند. طبعاً مشکل آن است که وقتی زمان تماشای فیلم جدی می‌رسد، اغلب یک فیلم سطحی دیگر جذاب‌تر به نظر می‌رسد. به همین خاطر است که صف‌های نت‌فلیکس پُر از فیلم‌هایی است که هرگز دیده نمی‌شوند: خودِ مسئولیت‌پذیر ما «هتل رواندا» 7 و «مُهر هفتم» 8 را در صف تماشایمان می‌گذارد، اما وقتش که می‌رسد جلوی «خماری» 9نشسته‌ایم.\nدرسی که از این آزمایش‌ها می‌گیریم این نیست که آدم‌ها کوته‌بین یا سطحی‌اند، بلکه این است که ترجیحاتشان در گذر زمان تغییر می‌کند. ما می‌خواهیم که شاهکار برگمان را ببینیم، وقت کافی پیدا کنیم که گزارشمان را درست بنویسیم، پولی برای بازنشستگی کنار بگذاریم. اما وقتی آیندۀ درازمدت به حال کوتاه‌مدت تبدیل می‌شود، امیالمان هم تغییر می‌کند.\nچرا این اتفاق می‌افتد؟ یک پاسخِ رایج جهل است. سقراط اعتقاد داشت که آکراسیا به معنای دقیق کلمه ممکن نیست، چون ما چیزی را که برایمان بد است نمی‌خواهیم. یعنی اگر خلاف منافعمان عمل می‌کنیم، لابد علتش آن است که کار درست را نمی‌دانیم. در همین راستا، به نظر لونشتاین هم اهمال‌کاران به‌دلیلِ پاداش‌های «شهودیِ» حال حاضر است که منحرف می‌شوند. به تعبیر جان رِی، اقتصاددان اسکاتلندی قرن نوزدهم میلادی، «دورنمای خیرهای آتی که شاید سال‌های آینده به دستمان برسد در چنین لحظه‌ای ملال‌آور و مشکوک جلوه می‌کند، و محتمل است آن را پست‌تر از آن چیزی بدانیم که نورِ امروز پرتوان بر آن می‌تابد و می‌بینیم که در کمالِ تر و تازگی در چنگ ماست». لونشتاین همچنین می‌گوید که شدت این پاداش‌های شهودی درست در خاطرمان نمی‌ماند: وقتی آماده‌شدن برای جلسه را به تعویق می‌اندازیم و به خودمان می‌گوییم فردا آماده می‌شویم، نمی‌بینیم که فردا هم وسوسۀ به‌تعویق‌انداختن کار به همین شدت خواهد بود.\nهمچنین، به‌واسطۀ آن چیزی که جان السترِ جامعه‌شناس «مغالطۀ برنامه‌ریزی» نامیده است، جهل می‌تواند بر اهمال‌کاری اثر بگذارد. به نظر الستر، افراد مدت‌زمان «لازم برای انجام یک تکلیف» را دست‌کم می‌گیرند: «تا حدی به این خاطر که توجه نمی‌کنند تکمیل پروژه‌های مشابه در گذشته چقدر از آن‌ها وقت گرفته است، و تا حدی به‌خاطر تکیه بر سناریوهای بی‌مشکل که تصادف‌ها یا مشکلات غیرمترقبه را در آن‌ها در نظر نگرفته‌اند». به‌عنوان نمونه، وقتی مشغول نوشتن این یادداشت بودم، مجبور شدم ماشینم را به تعمیرگاه ببرم، به دو سفر ناگهانی بروم، یکی از اعضای خانواده‌ام مریض شد و… . این اتفاقات به یک معنا غیرمترقبه بودند و قدری از وقتِ کارم را گرفتند. ولی همگی از آن‌جمله مسائلی بودند که انتظار می‌رود در زندگی روزمره با آن‌ها روبه‌رو شوید. تظاهر به اینکه هیچ مزاحمتی در کارم پیش نخواهد آمد یک مصداق مغالطۀ برنامه‌ریزی بود.\nبااین‌حال، همۀ قصه هم نمی‌تواند جهل باشد. در وهلۀ اول، به هنگام اهمال، کارهایی که انتخاب می‌کنیم لزوماً مفرّح نیستند، بلکه صرفاً جذاب‌اند چون آن کاری نیستند که باید بکنیم. مثلاً آپارتمان من به‌ندرت منظم‌تر از الان است. و مردم از تجربه درس می‌گیرند: اهمال‌کاران وسوسه‌انگیزیِ حال حاضر را خوب می‌شناسند و می‌خواهند در برابرش مقاومت کنند، ولی نمی‌کنند. مثلاً یکی از آشنایانم که سردبیر یک مجله است تعریف می‌کرد که آقای نویسنده‌ای ظهر یک چهارشنبه به او گفت همین که از ناهار برگردد یادداشت، با ضرب‌الاجل، روی میزش خواهد بود. بالاخره یادداشت روی میز او آمد، البته سه‌شنبۀ هفتۀ بعد. پس برای تبیین کامل‌تری از اهمال‌کاری باید نگرش‌هایمان به وظایفی را مد نظر قرار دهیم که از انجامشان اجتناب می‌کنیم. یک مثال مفید را می‌توان در دوران حرفه‌ای ژنرال جورج مک‌للان دید: رهبر ارتش پوتوماک در سال‌های آغازین جنگ داخلی، و یکی از اهمال‌کاران کبیر روزگار. وقتی ژنرال مک‌للان رهبری قوای ایالت‌های شمالی را به عهده گرفت، یک نابغۀ نظامی حساب می‌شد، اما اندکی بعد به‌خاطر دودلی‌های مزمنش مشهور شد. در سال ۱۸۶۲ که با حملۀ گازانبری یکی دیگر از یگان‌های شمالی فرصتی عالی داشت تا ریچموند را از چنگ مردان رابرت لی درآورد، این پا و آن پا کرد چون اعتقاد داشت که دسته‌های سربازان کنفدراسیون راهش را سد کرده‌اند، و درنتیجه آن شانس را از دست داد. در ادامۀ همان سال، هم پیش و هم پس از نبرد آنتیتام، دوباره تعلل کرد تا مزیت دوبرابری نفراتش در مقابل نیروهای لی را از دست بدهد. پس از واقعه، ژنرالِ فرماندۀ کل قوای ایالت‌های شمالی، هنری هالک، نوشت: «این بی‌تحرکی که در اینجا دیده می‌شود در مخیلۀ هیچ ‌کس نمی‌گنجد. برای تکان‌دادن این تودۀ بی‌حرکت باید اهرم ارشمیدسی آورد».\n«بی‌تحرکی» مک‌للان چند دلیل کلاسیک اهمال‌کاری‌های ما را برجسته می‌کند. گرچه او هنگام عهده‌دارشدنِ فرماندهی ارتش ایالات شمالی به لینکلن گفت «من می‌توانم از پسش برآیم»، ظاهراً مطمئن نبود که از پس هیچ کاری بربیاید. او همواره تسلیحات جدید از لینکلن می‌خواست و، به قول یکی از شاهدان، «هرگز احساس نکرد قوای کافی دارد که به اندازۀ کافی آموزش دیده‌اند یا تجهیزات دارند». نبود اعتمادبه‌نفس، که گاهی رؤیاهای غیرواقع‌بینانه از موفقیت‌های حماسی هم در آن نفوذ می‌کند، اغلب به اهمال‌کاری می‌انجامد. و بسیاری مطالعات می‌گویند که اهمال‌کاران شخصاً دست خودشان را می‌بندند: آن‌ها، به‌جای اینکه ریسک ناکامی را بپذیرند، ترجیح می‌دهند شرایطی پدید بیاورند که موفقیت ناممکن شود، که این واکنش طبعاً دور باطل می‌آفریند. همچنین مک‌للان مبتلا به «برنامه‌ریزی بیش‌ازحد» بود، انگار که در نبرد فقط می‌ارزد که طرح جنگ ایدئال در دست باشد. اهمال‌کاران اغلب مبتلا به این نوع کمال‌طلبی‌اند.\nاز این منظر، اهمال‌کاری، به‌جای آنکه جهل محض باشد، ترکیبی از ضعف و جاه‌طلبی و تعارض درونی است. اما برخی فلاسفه در دزد زمان برای شکاف بین آنچه مایل به انجامش هستیم و آنچه درنهایت انجام می‌دهیم تبیینی بنیادی‌تر می‌آورند: فردی که برنامه می‌ریزد و فردی که در اجرای آن برنامه ناکام می‌ماند واقعاً عین هم نیستند، بلکه اجزای متفاوتی از آن چیزی هستند که توماس شلینگ (استاد نظریۀ بازی) «خویشتنِ متفرق» 10 می‌خواند. فرد خود را در قالب یک خویشتن متحد نمی‌فهمد، بلکه موجودات متفاوتی می‌بیند که در حال کشمکش و رقابت و چانه‌زنی برای کسب کنترل‌اند. یان مک‌ایون در رمان اخیرش به نام خورشیدی 11 همین وضعیت را خاطرنشان می‌کند: «در لحظه‌های تصمیم‌گیری مهم، ذهن را می‌شود یک پارلمان، یا یک اتاق رایزنی، دانست. فراکسیون‌های مختلف مشغول نزاع‌اند، منافع کوتاه‌مدت و درازمدت همدیگر را لعن و نفرین می‌کنند. نه‌تنها هیجانات مطرح و مورد مخالفت واقع می‌شوند، که برخی پیشنهادها فقط برای تحت‌الشعاع قراردادن پیشنهادات دیگر پیش کشیده می‌شوند. جلسات ممکن است به بیراهه بروند یا به آشوب کشیده شوند». به همین منوال، اتو فون بیسمارک گفته بود: «فاوست شاکی بود که در سینه‌اش دو روح دارد، ولی من جماعتی از ارواح را درون خودم جای داده‌ام که مشغول مشاجره‌اند. مثل این است که در جمهوری به سر می‌برم». با این معنا، اولین گام در حل‌وفصل اهمال‌کاری این نیست که بپذیرید شخص شما مشکلی دارید، بلکه تصدیق آن است که خویشتن‌های شما مشکل دارند.\n\nاگر هویت را کلکسیونی از خویشتن‌های رقیب همدیگر بدانیم، هر کدامشان نمایندۀ چیست؟ ساده‌ترین پاسخ آن است که یکی نمایندۀ منافع کوتاه‌مدت (تفریح، به‌تعویق‌انداختن کار و…) است، و دیگری اهداف درازمدتتان را نمایندگی می‌کند. اما اگر این‌گونه باشد، روشن نیست که چطور از پس کارها برمی‌آیید: لابد خویشتنِ کوتاه‌مدت‌بین همیشه پیروز میدان می‌شود. دان راسِ فیلسوف پاسخ متقاعدکننده‌ای برای این مسئله دارد. به نظر راس، بخش‌های مختلف خویشتن همگی یک‌ جا حضور دارند چنان‌که درگیر رقابت و چانه‌زنی با همدیگرند: یکی می‌خواهد کار کند، یکی می‌خواهد تلویزیون ببیند، و… . نکتۀ کلیدی به نظر راس آن است که گرچه خویشتنِ تلویزیون‌بین فقط به تلویزیون‌دیدن علاقه دارد، نه‌فقط اکنون که در آینده هم به تلویزیون‌دیدن علاقه‌مند است. به همین خاطر می‌شود با آن چانه‌زنی کرد: اگر الان کار کنی، در ادامۀ راه می‌توانی بیشتر تلویزیون ببینی. در این خوانش، اهمال‌کاری نتیجۀ یک فرایند چانه‌زنی است که به بیراهه رفته است.\nایدۀ «خویشتن متفرق»، گرچه برای برخی افراد ناخوشایند است، در عمل می‌تواند رهایی‌بخش باشد چون از شما می‌خواهد اهمال‌کاری را پدیده‌ای نبینید که صرفاً با سخت‌کوشی می‌توان بر آن غلبه کرد. درعوض، باید به آن چیزی اتکا کنیم که جوزف هیت و جول اندرسون، در مقاله‌شان در کتاب دزد زمان، «ارادۀ گسترده» می‌نامند: ابزارها و تکنیک‌های بیرونی برای کمک به آن بخش‌هایی از خویشتن که مایل به کار است. یک مثال کلاسیک از پیاده‌سازی ارادۀ گسترده را می‌توان در اولیس دید که از مردانش خواست او را به دکل کشتی‌اش ببندند. اولیس می‌داند که وقتی نغمۀ حوریان دریایی را بشنود، چنان ضعیف است که برای رسیدن به آن‌ها کشتی را به‌سمت صخره‌ها هدایت می‌کند. لذا از مردانش می‌خواهد او را طناب‌پیچ کنند تا مجبور به تبعیت از اهداف درازمدتش شود. به همین قیاس، توماس شلینگ یک‌ بار گفته بود که حاضر است پیش‌پرداخت بیشتری برای اتاق هتل بدهد به شرط آنکه تلویزیون نداشته باشد. امروزه معتادان به قماربازی هم قراردادهایی با کازینوها امضا می‌کنند تا جلوی ورودشان به محوطۀ کازینو را بگیرند. و افرادی که می‌خواهند وزن کم کنند یا پروژه‌ای را تمام کنند با دوستانشان شرط می‌بندند که اگر به قولشان عمل نکردند پولی از جیبشان برود. در سال ۲۰۰۸، یک دانشجوی دکتری در چپل‌هیل نرم‌افزاری نوشت که به افراد امکان می‌داد اینترنتشان را برای حداکثر هشت ساعت قطع کنند. این برنامه، با نام «آزادی»، اکنون حدود ۷۵ هزار کاربر دارد.\nالبته همۀ صاحب‌نظران دزد زمان هم موافق اتکا به ارادۀ گسترده نیستند. مارک وایت یک استدلال ایدئالیستی مطرح می‌کند که در اخلاقیات کاربردی کانتی ریشه دارد: وقتی بپذیریم که اهمال‌کاری یعنی ناکامی اراده، باید، به‌جای تکیه بر کنترل‌های بیرونی که زمینه‌ساز نقصان بیشتر اراده‌اند، به‌دنبال تقویت اراده برویم. چنین اقدامی ثمراتی هم دارد: جدیدترین پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که قدرت اراده، از جهاتی، شبیه عضله است و می‌تواند قوی‌تر شود. ولی همین پژوهش‌ها می‌گویند که مقدار قدرت ارادۀ اکثر ما محدود است و به‌سادگی مصرف می‌شود. در یک مطالعۀ مشهور، افرادی که از آن‌ها خواسته شده بود تا از یک وسوسۀ موجود چشم‌پوشی کنند (مثال این مطالعه یک بسته کلوچۀ شکلاتی بود که حق نداشتند به آن دست بزنند)، در مقایسه با افرادی که اجازه داشتند کلوچه بخورند، سخت‌تر می‌توانستند به اجرای یک تکلیف دشوار ادامه دهند.\nعطف به این تمایل، منطقی است که برای مساعدت خودمان اغلب به‌طور شهودی بر قواعد بیرونی تکیه می‌کنیم. چند سال پیش، دن آریلی (روان‌شناس دانشگاه ام.آی.تی) در یک آزمایش جذاب به بررسی یکی از پایه‌ای‌ترین ابزارهای بیرونی در مقابله با اهمال‌کاری پرداخت: ضرب‌الاجل‌ها. دانشجویان کلاس باید در طول ترم سه مقاله تحویل می‌دادند و می‌توانستند یکی از این دو روش را انتخاب کنند: ضرب‌الاجل‌های مجزا برای تحویل هر یک از مقالات معین کنند، یا هر سه مقاله را در انتهای ترم با هم تحویل بدهند. تحویل زودهنگام مقاله‌ها هیچ مزیتی نداشت چون همۀ آن‌ها در انتهای ترم نمره می‌گرفتند، اما تعیین ضرب‌الاجل یک هزینۀ بالقوه داشت، چون اگر آن را رعایت نمی‌کردند نمره‌شان کم می‌شد. پس گزینۀ منطقی آن بود که همۀ مقاله‌ها را در پایان ‌ترم تحویل بدهند، چون در این حالت آزاد بودند که مقاله‌ها را زودتر بنویسند، اما ریسک کم‌شدن نمره به‌خاطر عدم رعایت ضرب‌الاجل را هم نداشتند. بااین‌حال، اکثر دانشجویان تصمیم گرفتند که ضرب‌الاجل‌های مجزا برای هر مقاله تعیین کنند، دقیقاً به این خاطر که می‌دانستند در غیر این صورت بعید است کار روی مقاله را زود شروع کنند و درنتیجه ریسک آن وجود داشت که نتوانند هر سه مقاله را تا پایان‌ ترم تمام کنند. این نکته جوهرۀ «ارادۀ گسترده» است: دانشجویان، به‌جای اعتماد به خودشان، بر یک ابزار بیرونی تکیه کردند تا خودشان را وادار به انجام کاری بکنند که واقعاً میل به انجامش داشتند.\nفارغ از متعهدسازی خود، راه‌های دیگری هم برای اجتناب از تعلل وجود دارند که اکثرشان وابسته به چیزی‌اند که در روان‌شناسی می‌توان «قاب‌بندی نو از وظیفۀ پیش رو» نامید. یک دلیل اهمال شکاف بین تلاش (تلاشی که اکنون لازم است) و پاداش (پاداشی که شاید در آینده نصیبتان شود) است. پس پُرکردن این شکاف، به هر طریق لازم، مفید است. چون به‌تعویق‌انداختن وظایفِ نه‌چندان معین که ضرب‌الاجل‌های طولانی‌مدت دارند ساده‌تر از پروژه‌های متمرکز و کوتاه‌مدت است، تقسیم پروژه‌ها به بخش‌های کوچک‌تر و تعریف‌شده‌تر مفید است. به همین دلیل است که دیوید آلن، مؤلف یک کتاب پرفروش مدیریت زمان با عنوان به سرانجام رساندن کارها12 تأکید زیادی بر دسته‌بندی و تعریف دارد: هر چه یک تکلیف مبهم‌تر باشد، یا هرچه به تفکر انتزاعی‌تری نیاز داشته باشد، احتمال آنکه تمامش کنید کمتر است. یک مطالعه در آلمان می‌گوید که واداشتن افراد به فکر دربارۀ مسائل عینی و عملی (مثل نحوۀ بازکردن حساب بانکی) موجب می‌شود در تمام‌کردن کارشان (حتی وقتی‌که به یک موضوع کاملاً متفاوت مربوط است) بهتر عمل کنند. یک راه دیگر برای آنکه احتمال وقوع اهمال کمتر شود آن است که تعداد گزینه‌هایتان کمتر شود: وقتی افراد می‌ترسند که گزینۀ اشتباهی را انتخاب کنند، غالباً درنهایت سراغ هیچ‌ یک از گزینه‌ها نمی‌روند. پس بهتر است شرکت‌ها تعداد کمتری از گزینه‌های سرمایه‌گذاری را در طرح بازنشستگی به کارمندانشان ارائه دهند، و امضای این طرح را به صورت پیش‌فرض در قرارداد بگنجانند.\nنمی‌توان از این حقیقت چشم‌پوشی کرد که جوهرۀ همۀ این ابزارها تحمیل محدودیت و کاهش گزینه‌هاست؛ یا به بیان دیگر، محروم‌سازی عامدانۀ خویشتن از آزادی است. (ویکتور هوگو عادت داشته برهنه مشغول نوشتن شود، و به پیشخدمت خود می‌گفت لباس‌هایش را قایم کند تا وقتی که قرار است مشغول نوشتن باشد نتواند بیرون برود). ولی پیش از آنکه به‌سمت غلبه بر اهمال بشتابیم، باید به این هم فکر کنیم که شاید بهتر باشد به این تکانۀ روانی اعتنا کنیم. مارک کینگول فیلسوفی است که این نکته را با تعابیر وجودگرایانه گفته است: «اهمال غالباً ناشی از این احساس است که کارهای زیادی مانده که بکنیم، و لذا هیچ‌ یک از آن‌ها به‌تنهایی ارزش انجام ندارد… . این شکل عجیب از آن دیدگاهی که عمل را عین بی‌عملی می‌بیند، در لایه‌های زیرینش، حاوی یک پرسش دل‌آزار است: آیا اصلاً کاری هست که به انجامش بیرزد؟» در این معنا، شاید بهتر باشد که دو نوع اهمال را در نظر بگیریم: آن نوعی که حقیقتاً از جنس آکراسیا است، و آن نوعی که به ما می‌گوید کاری که قرار است انجام بدهیم در بطن خود هیچ فایده‌ای ندارد. چالشِ پیش روی اهمال‌کاران، و شاید فلاسفه، آن است که انواع مختلف اهمال را از هم تشخیص دهند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\n \nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n \n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را جیمز سوروویاکی نوشته است و در تاریخ ۱۱ اکتبر ۲۰۱۰ با عنوان «LATER» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است است و برای نخستین بار با عنوان «باشه برای بعد»  در هفتمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمد معماریان منتشر شده است. و وب‌سایت ترجمان  آن را در تاریخ ۴ بهمن ۱۳۹۶ با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n جیمز سوروویاکی (James Surowiecki) روزنامه‌نگاری در حوزۀ اقتصاد و کسب‌وکار است که در مجلاتی مانند اسلیت و فورچون کار کرده است. او از سال ۲۰۰۰ نویسندۀ ثابت نیویورکر بوده است. آخرین کتاب او خرد توده‌ها (The Wisdom of Crowds) نام دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n procrastinate\n \n \n 2\n Procrastination and Obedience\n \n \n 3\n The Thief of Time\n \n \n 4\n  Sixty to Zero: نام کتاب شصت تا صفر اشاره‌ای معکوس به اصطلاح «صفر تا شصت» است که معیاری برای سنجش قدرت اتومبیل‌ها به شمار می‌رود. این معیار در فارسی به «صفر تا صد» معروف است (شصت مایل معادل صد کیلومتر سرعت در ساعت). به همین دلیل در معادل فارسی به «صد تا صفر» ترجمه شد [مترجم].\n \n \n 5\n akrasia\n \n \n 6\n Hyperbolic Discounting\n \n \n 7\n Hotel Rwanda: یک درام تاریخی با موضوع نسل‌کشی در رواندا [مترجم].\n \n \n 8\n The Seventh Seal: یکی از فیلم‌های کلاسیک کارگردان مشهور اینگمار برگمان [مترجم].\n \n \n 9\n  The Hangover: یک کمدی بسیار مشهور [مترجم].\n \n \n 10\n the divided self\n \n \n 11\n Solar\n \n \n 12\n  Getting Things Done\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833751.json b/train/413833751.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8f73651cf63fce4b016561fe450b8ce027e358b8 --- /dev/null +++ b/train/413833751.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "به احتمال زیاد، عجیب‌ترین خل‌بازی‌هایتان را دقیقاً در ۲۹سالگی درمی‌آورید", + "subtitle": "هر نقطۀ پایان به ما انگیزه و نیرو می‌دهد تا وضعمان را ارزیابی کنیم و برای نداشته‌هایمان بکوشیم", + "introduction": "بیشترین امتیازات در خیلی از مسابقات ورزشی در آخرین دقایق گرفته می‌شوند؛ در روزهای پایانیِ انجام یک پروژه یا نوشتن یک رساله، بیشترین سرعت و انگیزه را از خود نشان می‌دهیم و چند روز مانده به تولدمان، بیش از همیشه دچار بحران‌های معنایی و افسردگی می‌شویم. «پایان‌ها» به شیوه‌های مختلف بر رفتارها و تصمیم‌گیری‌های ما اثر می‌گذارند: از تصمیم برای ترک شغلی که دوستش نداریم بگیرید تا شرکت در یک ماراتن نفس‌گیر.", + "content": "دنیل پینک، آتلانتیک — هر سال، شهرها و منطقه‌ها و سایر نهادهای سراسر دنیا حدود سه هزار ماراتن برگزار می‌کنند. در نمونه‌های بزرگی مثل ماراتن لس‌آنجلس یا ماراتن لندن، بیش از نیمی از کسانی که می‌دوند برای اولین بار در زندگی‌شان وارد ماراتن شده‌اند.\n رد هونگ یی، هنرمند ساکن مالزی، در مصاحبه‌ای به من گفت که برای او «ماراتن یکی از آن کارهای ناممکن بود» و لذا تصمیم گرفت «بی‌خیال تعطیلات آخر هفته شوم و دنبالش بروم.» او پس از شش ماه تمرین، در ماراتن ملبورن استرالیا در سال ۲۰۱۵ دوید که اولین بارش بود. جرمی مدینگ که در تل‌آویو در کار الماس است و ماراتن نیویورک‌سیتی در سال ۲۰۰۵ اولین تجربه‌اش بود، گفت «همیشه هدفی هست که قولش را به خودمان می‌دهیم» و در فهرست این وعده‌ها، دویدن در یک ماراتن هم یکی از مواردی بود که تیک نخورده بود. سیندی بیشاپ که در بخش مرکزی ایالت فلوریدا مشغول وکالت است، گفت اولین بار در سال ۲۰۰۹ در اولین ماراتن زندگی‌اش شرکت کرد «تا زندگی‌ام را تغییر بدهم و خودم را از نو بسازم». اندی موروزوفسکی، جانورشناس سابق که اکنون مدیر یک شرکت زیست‌فناوری است، در ماراتن سال ۲۰۱۵ سان‌فرانسیسکو شرکت کرد گرچه قبلاً هرگز مسافتی در این حد و حدود را ندویده بود. او به من گفت: «قصدم بُردن ماراتن نبود. فقط می‌خواستم تمامش کنم. می‌خواستم ببینم که از پسش برمی‌آیم».\n چهار نفر در چهار حرفۀ مختلف در چهار نقطۀ متفاوت دنیا، همگی با یک هدف متحد شده‌اند: ۴۲ کیلومتر بدوند. اما چیز دیگری هم هست که این دونده‌ها و مابقی جماعت تازه‌کار در ماراتن را پیوند می‌دهد.\n رد هونگ یی اولین ماراتن زندگی‌اش را در ۲۹ سالگی دوید. جری مدینگ در ۳۹ سالگی. سیندی بیشاپ در ۴۹ سالگی. اندی موروزوفسکی در ۵۹ سالگی.\n هر چهار نفر در آن بُرهه‌ای از زندگی‌شان بودند که دو روان‌شناس اجتماعی به نام‌های آدام آلتر و هال هرشفیلد «منتهی‌به نُه»۱ می‌نامند، یعنی آخرین سال یک دهۀ عمر. آن‌ها در سنین ۲۹، ۳۹، ۴۹ و ۵۹ سالگی خودشان را وادار به کاری کردند که در سنین ۲۸، ۳۸، ۴۸ و ۵۸ سالگی نمی‌کردند یا حتی در فکرش نبودند؛ و در ۳۰، ۴۰، ۵۰ یا ۶۰ سالگی هم آن را تکرار نکردند.\n در بین همۀ اصطلاحاتی که سازوکار زندگی را شرح می‌دهند، کمتر نمونه‌ای به این قوت وجود دارد: زمان‌بندی یعنی همه‌چیز. زندگی ما، یک جریان بی‌پایان از تصمیم‌گیری «کِی؟» است: اینکه کِی وقت یک کلاس، تغییر حرفه، جدی فکرکردن به یک فرد یا پروژه، یا تمرین برای یک دوندگی دشوار، فرا می‌رسد. با این حال، مُرداب مه‌آلودی از شهود و حدسیات، خاستگاه اکثر تصمیم‌های ماست. ما باور داریم که زمان‌بندی یک هنر است.\n در حقیقت، زمان‌بندی یک علم است. مثلاً پژوهشگران نشان داده‌اند که با توجه به ساعت روز می‌توان حدود ۲۰ درصد از تفاوت عملکرد انسان در تکالیف شناختی را تبیین کرد. احتمال بروز خطاهای بیهوشی در بیمارستان‌ها در ساعت ۳ بعدازظهر چهار برابر ساعت ۹ صبح است. دانش‌آموزانی که بعدازظهر آزمون‌های استاندارد می‌دهند نمره‌ای بسیار پایین‌تر از دانش‌آموزانی می‌آورند که همان آزمون‌ها را صبح می‌دهند. پژوهشگران دریافته‌اند برای دانش‌آموزان مدارس دولتی دانمارک، هر یک ساعت دیرتر گرفتن امتحان بعد از ساعت هشت صبح معادل آن است که دو هفته مدرسه نیامده باشند.\n سایر پژوهشگران دیده‌اند که ما از «شاخص‌های زمانی» برای کنار گذاشتن رفتار بد قدیم و آغاز دوباره استفاده می‌کنیم. به همین دلیل است که احتمال آنکه ماه بعد از تولدتان به باشگاه ورزشی بروید بیشتر از آن است که ماه قبل از تولدتان بروید.\n دهه‌های تقویمی، اهمیت جسمانی چندانی ندارند. از نظر یک زیست‌شناس یا پزشک، تفاوت فیزیولوژیک بین مایکل ۳۹ ساله و مایکل ۴۴ ساله چندان زیاد نیست؛ شاید به اندازۀ تفاوت مایکل ۳۸ ساله و مایکل ۳۹ ساله باشد. همچنین اقتضائات زندگی‌مان هم در سال‌های منتهی به نُه چندان فرق چشم‌گیری با سال‌های منتهی به صفر ندارند. روایت زندگی‌مان، مثل فصل‌های یک کتاب، اغلب بند به بند گشوده می‌شود. اما اصل داستان چندان در گروی اعداد گرد نیست، چنانکه رمان‌ها هم این‌گونه نیستند. بالاخره کتاب را که بر اساس شماره صفحاتش ارزیابی نمی‌کنید که بگویید: «ده‌صفحۀ بعد از ۱۶۰ خیلی هیجان‌انگیز است، ولی ده‌صفحۀ بعد از ۱۷۰ یه کمی خسته‌کننده است». با این حال، وقتی افراد به نشان خودساختۀ پایان دهه نزدیک می‌شوند، چیزی در ذهن‌شان روشن می‌شود که رفتارشان را عوض می‌کند.\n مثلاً برای دویدن در یک ماراتن، شرکت‌کنندگان باید نزد برگزارکنندگان مسابقه ثبت‌نام کنند و سن‌شان را بنویسند. آلتر و هرشفیلد دریافته‌اند که نسبت «منتهی‌به نُه» ساله‌ها در بین جماعتِ تازه‌کار در ماراتن، ۴۸ درصد بیشتر از بقیه است که خُب خیلی زیاد است. در کل طول زندگی، سنی که بیشترین احتمال می‌رود فرد برای اولین بار در ماراتن شرکت کند، ۲۹ سالگی است. احتمال شرکت ۲۹ ساله‌ها در ماراتن دو برابر ۲۸ ساله‌ها یا ۳۰ ساله‌ها بود.\n اولین دویدن در ماراتن در اوایل گذر از چهل‌سالگی کاهش می‌یابد، اما در سن ۴۹ سالگی افزایش چشم‌گیری پیدا می‌کند. یک فرد ۴۹ ساله سه‌برابر کسی که فقط یک‌سال بزرگ‌تر از اوست احتمال دارد در ماراتن شرکت کند.\n به‌علاوه، نزدیک شدن به پایان یک دهۀ زندگی گویا سرعت دونده را هم افزایش می‌دهد، یا حداقل به او انگیزه می‌دهد که سخت‌تر تمرین کند. کسانی که در چندین ماراتن دویده‌اند، در سنین ۲۹ و ۳۹ سالگی رکوردهایی بهتر از دو سال قبل یا بعد از آن سنین به جا گذاشته‌اند.\n تأثیر انرژی‌بخش پایان دهه، به نظر موروزوفسکی، این دانشمند دوندۀ ماراتن، منطقی نمی‌آید. او به من گفت: «پی‌گیری سن‌مان؟ سیارۀ زمین اهمیتی به این چیزها نمی‌دهد. اما مردم می‌دهند، چون زندگی‌مان کوتاه است. ما پی‌گیری می‌کنیم تا ببینیم عملکردمان چطور است. می‌خواستم پیش از شصت‌سالگی از پس این چالش فیزیکی بربیایم. و برآمدم». برای وی که هنرمند است، چشم‌انداز آن علامت تقویمی انگیزه‌بخش بود. او گفت: «چون داشتم به آن سه‌صفر بزرگ نزدیک می‌شدم، باید واقعاً در بیست‌ونهمین سال زندگی‌ام کاری می‌کردم. نمی‌خواستم آن سال آخر همین‌جوری از چنگم برود».\n ولی تنظیم مسافت‌سنج عمر روی عدد نُه همیشه هم محرّک رفتارهای سالم نیست. آلتر و هرشفیلد مشاهده کردند که «نرخ خودکشی بین منتهی‌به‌نُه‌ها بیشتر از کسانی است که سن‌شان با یک رقم دیگر تمام می‌شود». همچنین گویا میل مردان به خیانت به همسرانشان نیز تابع این قاعده بود. در وب‌سایت اشلی‌مدیسون که مختص روابط خارج از ازدواج است، تقریباً یک‌هشتم مردان در سنین ۲۹، ۳۹، ۴۹ یا ۵۹ سالگی هستند که حدود ۱۸ درصد بیشتر از حالتی است که سن‌ها تصادفی باشند.\n آلتر و هرشفیلد چنین توضیح می‌دهند: «با نزدیک شدن به پایان یک دهۀ تقویمی، احتمال آنکه افراد مستعد ارزیابی زندگی‌شان باشند بیشتر می‌شود. ذهن منتهی‌به‌نُه‌ها به طور خاص درگیر سپری شدن عمر و معناست، که با افزایش رفتارهایی پیوند دارد که بر جستجو یا بحران معنا دلالت دارند».\n همچنین، نزدیک شدن به پایان می‌تواند ما را برانگیزد که در سایر حوزه‌ها هم با احساس فوریّت عمل کنیم. مثلاً به لیگ ملی فوتبال آمریکایی نگاه کنید. بنا به تحلیل ده فصل این لیگ توسط مؤسسۀ استتز، تیم‌ها مجموعاً حدود ۳۲۰۰ امتیاز در دقیقۀ آخر بازی‌ها کسب کردند، که بیشتر از تقریباً تمام تک‌دقایق دیگر بازی است. اما همین رقم هم در برابر ۷۹۰۰ امتیازی که تیم‌ها در دقیقۀ آخر نیمۀ اول کسب کردند، هیچ نیست. در آن دقیقه‌ای که نیمۀ اول خاتمه می‌یابد، وقتی تیم مالک توپ انگیزۀ فراوانی دارد که امتیازی روی تابلو بچسباند، تیم‌ها حدود دو برابر امتیازی را می‌گیرند که در طول سایر دقایق بازی می‌گیرند.\n کلارک هال، گرچه چهل سال قبل از تأسیس لیگ ملی فوتبال به دنیا آمد، اگر این یافته‌ها را می‌دید غافلگیر نمی‌شد. هال یک روان‌شناس برجستۀ آمریکایی در اوایل قرن بیستم بود، یکی از آن چهره‌های پیشتاز حوزۀ رفتارگرایی که مدعی است رفتار انسان‌ها چندان متفاوت از رفتار موش‌ها در مارپیچ نیست. در اوایل دهۀ ۱۹۳۰، هال «فرضیۀ شیب هدف» را پیشنهاد داد. او یک مسیر طولانی ساخت که به قسمت‌های مساوی تقسیم شده بود. او در هریک از «خطوط پایان» غذا گذاشت. سپس موش‌ها را وارد مسیر کرد و سرعت دویدن آن‌ها در هر قسمت را اندازه گرفت. هال دریافت که «وقتی حیوانات در مارپیچ حرکت می‌کنند، با نزدیک شدن به هدف سرعت‌شان تدریجاً زیادتر می‌شود». به بیان دیگر، هرچه موش‌ها به خوراکی‌ها نزدیک‌تر می‌شدند، سریع‌تر می‌دویدند. فرضیۀ شیب هدف که هال مطرح کرد، بیشتر از عموم نظریات رفتارگرایی دوام آورده است. در ابتدای راه، عموماً از آن مقداری که طی کرده‌ایم انگیزه می‌گیریم؛ در انتهای راه، عموماً بیشتر از تلاش برای تمام کردن مقدار باقی‌مانده انرژی می‌گیریم.\n قدرتِ انگیزه‌بخشِ خاتمه‌ها، یکی از دلایلی است که ضرب‌الاجل‌ها اغلب (البته نه همیشه) مؤثرند. مثلاً افرادی که یک کوپن هدیه با اعتبار سه‌هفته‌ای دارند، سه برابر بیشتر از کسانی که یک کوپن هدیه با اعتبار دوماهه دارند محتمل است کوپن‌شان را نقد کنند. کسانی که یک ضرب‌الاجل قطعی (روز و ساعت) دارند، بیشتر از کسانی که ضرب‌الاجل معین ندارند، محتمل است برای اهدای عضو ثبت‌نام کنند. از یک نظر، این تفاوت‌ها بی‌معنا به نظر می‌آیند. افرادی که دو ماه برای نقد کردن کوپن هدیه فرصت دارند، چهار برابر صاحبان کوپن‌های دوهفته‌ای وقت داشتند که چیزی را به دست بیاورند که حق آن‌هاست و برایشان سودمند است. آن‌هایی که برای اهدای عضو ضرب‌الاجل داشتند، بیشتر از کسانی ثبت‌نام کردند که تا ابد برای این کار وقت داشتند. اما مثل همان موش‌های آزمایش کلارک هال، امکان بو کشیدن خط پایان (خواه یک تکه‌پنیر برای ما داشته باشد یا یک تکه معنا) می‌تواند به ما نیرو بدهد که سریع‌تر حرکت کنیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب در تاریخ ۵ ژانویه ۲۰۱۸، با عنوان «You’re Most Likely to Do Something Extreme Right Before You Turn 30» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «به احتمال زیاد، عجیب‌ترین خل‌بازی‌هایتان را دقیقاً در ۲۹ سالگی درمی‌آورید» منتشر کرده است. •• دنیل اچ. پینک (Daniel H. Pink) محقق و نویسنده‌ای ساکن واشنگتن است. آخرین کتاب او کِی: رازهای علمی زمان‌بندی بی‌نقص (When: The Scientific Secrets of Perfect Timing) نام دارد. [۱] nine-enders\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833752.json b/train/413833752.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9dfd4b9cf763d8f21ded49be75e3f37fab941bfa --- /dev/null +++ b/train/413833752.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "انتشار اخبار جعلی توییتر کار کیست؟ من و شما", + "subtitle": "پژوهشی جدید نشان می‌دهد چرا حل مشکل اخبار جعلی توییتر اینچنین دشوار است", + "introduction": "در خیابان‌های توییتر حقیقت مثل یک ماشین قراضه است و اخبار جعلی شبیه ماشینی آخرین مدل. طبیعی است که ماشین‌های آخرین مدل سریع‌تر از «ماشین قراضه» خیابان‌های توییتر را بالا و پایین می‌کنند و توجه بیشتری جلب می‌کنند. طبق یافته‌های علمی دروغ شش برابر سریع‌تر از حقیقت در توییتر بازنشر می‌شود. این شرایط تقصیر کیست و برایش چه می‌توان کرد؟", + "content": "برایان رزنیک، ووکس — در سال ۲۰۱۳، کاربران ردیت و توییتر اتهاماتی کاملاً جعلی نسبت به یک سری افراد نشر می‌دادند که طبق ادعا، «متهم» بمب‌گذاری بودند. پس از حادثۀ پارکلند هم، یک تئوری توطئه در شبکه‌های اجتماعی نشر یافت که می‌گفت تیراندازانِ جان‌به‌دربرده در اصل کنش‌گرانی هستند که می‌خواهند برای قوانین مربوط به کنترل سلاح جلب حمایت کنند. این شایعه قبل از اینکه پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی وارد عمل شوند و آن را حذف نمایند، به اطلاع صدها هزار کاربر رسید.\nاخیراً ژورنال ساینس پژوهشی منتشر کرده که این الگو را (حداقل در رابطه با شیوع اطلاعات غلط در توییتر) اعتبارسنجی می‌کند. این پژوهش با تحلیل میلیون‌ها توییت مربوط به سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷، به نتیجه‌ای شوکه‌کننده می‌رسد: «در تمام شاخه‌های اطلاعات، اکاذیب بسیار دامنه‌دارتر، سریع‌تر، عمیق‌تر و گسترده‌تر از حقایق نشر می‌یابد». این پژوهش همچنین دریافت که «تأثیر اخبار سیاسی جعلی به مراتب پررنگ‌تر از اخبار جعلی مربوط به تروریسم، بلایای طبیعی، علم، افسانه‌های محلی یا اطلاعات مالی است». این تحلیل عظیمْ با گردهم‌آوردن داده‌ها، به این ظن متداول می‌پردازد که رسانه‌های اجتماعی به‌عنوان پلتفرمی برای نشر اخبار، گرایش به خبرهای خاله‌زنکی، تأییدنشده، احساسی و جعلی دارد. و این امر نگران‌کننده است، چون رسانه‌های اجتماعی به نیرویی غالب برای نشر اخبار تبدیل شده‌اند.\n اما شاید بتوان گفت یافتۀ مهم‌تر این پژوهش این است که چه چیزی به این اخبار جعلی دامن می‌زند؟ این عامل نه حساب‌های پرنفوذ توییتری با میلیون‌ها کاربر دنبال‌کننده است و نه بات‌های روسی که آن‌ها را برای توییت خودکار اطلاعات غلط طراحی می‌کنند. عامل اصلی شیوع این اخبار جعلی خودِ کاربران عادی توییتر با دنبال‌کننده‌های اندک هستند که معمولاً اخبار غلط را با دوستانشان به اشتراک می‌گذارند.\n آنچه امروزه بیش از هر زمان دیگر مشخص است این است که شیوع اخبار جعلی از پیامدهای نقص در ابعاد روانشناختی انسان است. پلتفرم‌هایی مثل توییتر صرفاً این نقص را تقویت می‌کنند. اما مشخص نیست که آیا چنین پلتفرم‌هایی می‌توانند این مشکل را حل کنند یا نه.\n چگونه یک دروغ را در سراسر توییتر انگلیسی‌زبان ردیابی کنیم؟ پژوهش جدید ساینس حاصل کار سه محقق علوم کامپیوتری در دانشگاه ام‌آی‌تی است. آن‌ها این پروژه را دو سال قبل از اینکه «اخبار جعلی» به لفظی متداول تبدیل شود، آغاز کرده بودند.\n هدف آن‌ها بررسی چیزی بود که ساده به‌نظر می‌رسید، اما دربرگیرندۀ حجمی عظیم از داده‌هاست. همۀ ما واکنش زنجیره‌ای یک توییت ویروسی را دیده‌ایم. یک نفر چیزی را توییت می‌کند، دیگری آن را ریتوییت، فرد سوم بابی کاملاً مجزا اما در رابطه با همان مطلب باز می‌کند. توییت‌ها در واکنش زنجیره‌ای که یادآور شکافت هسته‌ای است، پراکنده و بازنشر می‌شوند.\n پژوهشگران ام‌آی‌تی می‌خواستند تلاش کنند تمام آن زنجیره را ثبت کنند (تا ببینند شایعات جعلی با چه سرعت و عمقی و برای چند نفر نشر می‌یابند) و سپس آن را با نحوۀ نشر اخبار واقعی مقایسه نمایند. (توییتر به کاربران اجازه می‌دهد خاستگاه و مسیر نشر توییت‌ها را ببینند. انجام چنین تحلیلی با شبکه‌های الگوریتم‌محورتر مانند فیسبوک بسیار دشوارتر است).\n آن‌ها در ابتدای کار به وبسایت‌های حقیقت‌سنجی نظیر اسنوپز، پولیتی‌فکت و فکت‌چک مراجعه کردند تا مطالب واقعی و جعلی که قابل اعتبارسنجی هستند را از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ پیدا کنند. سینان آرال، نویسندۀ ارشد مقاله می‌گوید «سپس سراغ داده‌های توییتر رفتیم و کار را رو به عقب آغاز نمودیم» تا بفهمند هر خبر جعلی اولین بار در کجا مورد اشاره قرار گرفته است.\n آن‌ها با این کار تمام دفعاتی را که این اخبار جعلی از روی توییت اولیه، ریتوییت شدند یا کاربری دیگر آن‌ها را بازگو کرد، مشاهده نمودند. سروش وثوقی، یکی دیگر از مؤلفان این مقاله توضیح می‌دهد که این تحلیل شامل ریتوییت‌های نقل‌قول۱ نبود (در این نوع از ریتوییت، کاربران می‌توانند نظری را در بالای توییت اصلی اضافه کنند)، چون نمی‌توان فهمید ریتوییت‌های نقل‌قول «اطلاعات غلط را گسترش می‌دهند یا آن‌ها را اصلاح می‌کنند».\n اما در نهایت، پژوهشگران به نمونه‌ای از ۱۲۶۰۰۰ «آبشار» توییت (یعنی زنجیرۀ ریتوییت‌ها) رسیدند که ۳میلیون نفر در نشر آن‌ها دست داشتند.\n توییتر امکان دسترسی مخصوص به حجم واقعاً شگفت‌انگیزی از داده‌ها را داد. دیوید لیزر، دانشمند علوم سیاسی و کامپیوتری در دانشگاه نورث‌ایسترن می‌گوید: «کمتر پلتفرمی چنین امکان دسترسی‌ای در اختیار قرار می‌دهد». او می‌افزاید توییتر را باید تحسین کرد که با کمال میل به پژوهشگران اجازه می‌دهد هر توییت عمومی را که قصد دارند در تحلیلشان بگنجانند، مورد پرس‌وجو قرار دهند. معمولاً توییتر حجم داده‌هایی را که پژوهشگران از سرورهایش به دست می‌آورند، محدود می‌کند.\n اخبار جعلی در توییتر سریع‌تر، عمیق‌تر و دامنه‌دارتر از اخبار واقعی نشر می‌یابند پژوهشگران پس از اینکه داده‌هایشان را تکمیل کردند، تأثیر این اخبار جعلی را از سه جهت مورد سنجش قرار دادند: ۱. سرعت: مطلب با چه سرعتی به دست تعداد مشخصی از افراد می‌رسد ۲. عمق: هر خبر جعلی چند بار ریتوییت می‌شود ۳. دامنه: کاربران اطلاعات غط را چگونه ارزیابی می‌کنند\n پژوهشگران شیوع اخبار غلط را با نشر اخبار واقعیِ حقیقت‌سنجی شده و چند خبرِ موردتأیید دستیاران پژوهشی مقایسه کردند.\n نتایج بسیار آزارنده بود: در هر یک از این معیارها، اخبار جعلی سرتر از اخبار موثق بود. «در تمام شاخه‌های اطلاعات، اخبار جعلی دامنه‌دارتر، سریع‌تر، عمیق‌تر و گسترده‌تر از حقایق نشر می‌یابد». این را آرال می‌گوید و می‌افزاید که تأثیر اخبار سیاسی به‌طور خاص بیشتر است.\n در مجموع، یافته‌های این تحلیل نشان می‌دهد که «حقیقت شش برابر بیشتر از دروغ طول می‌کشد تا به دست ۱۵۰۰ نفر برسد».\n یک محدودیت بزرگ: آیا مقایسۀ اخبار جعلی با اخبار واقعی منصفانه است؟ بزرگ‌ترین محدودیت این پژوهش نمونۀ مقایسه‌ایِ مربوط به اخبار واقعی بود. پژوهشگرانْ اخباری را استخراج نمودند که وبسایت‌های حقیقت‌سنج آن‌ها را تأیید کرده بود. آن‌ها مسیر این اخبار را در میان اکوسیستم توییتر ردیابی کردند. پژوهشگران همچنین چند خبر واقعی دیگر را هم افزودند که دستیاران پژوهشی آن‌ها را انتخاب کرده بودند.\n با این حال، چنین کاری شاید مثل مقایسۀ سیب و پرتقال باشد. وب‌سایت‌های حقیقت‌سنجی صحت اخبار جعلی را هم اگر به‌طور گسترده شیوع و نشر یافته باشد تأیید می‌کنند. خبرهای واقعی ممکن است در آن حد ویروسی نشود.\n همچنین اخبار واقعی از طریق خروجی‌های مختلفی به دست ما می‌رسند، اما بسیاری از شایعات ریشه در توییتر دارد.\n مثلاً وقتی یک تیرانداز دست به کشتار در محیط یک مدرسه بزند، احتمالاً آن را از منابع مختلفی نظیر تلویزیون، رادیو و پیام‌های متنی دوستان بشنویم. این نوع انتشار اخبارْ تفاوتی کیفی با شایعات توییتری دارد که می‌توان آن‌ها را تا خاستگاه چند نفره‌شان ردیابی کرد. به گفتۀ دیوید رند، روانشناس دانشگاه ییل که در مورد شیوع اطلاعات غلط پژوهش می‌کند «میلیون‌ها خبر واقعی و مهم هم وجود دارد که توجهات زیادی را به خود جلب کرده‌اند».\n به همین خاطر سخت می‌توان مشخص کرد که گروه مناسب مقایسه باید در این پژوهش به چه صورت باشد. این را رند می‌گوید که خودش در مقالۀ ساینس دستی نداشته. آیا درست است شیوع تئوری‌های توطئه در مورد دانشجویانی که به عنوان «کنش‌گران بحران» عمل می‌کنند را با اخبار هواشناسی یا بازار سهام مقایسه کرد؟ سخت می‌توان چنین گفت.\n اما بهر حال این مقاله نشان می‌دهد که اخبار جعلی شتاب دلهره‌آوری در توییتر دارند اما حتی اگر مقایسه با اخبار واقعی را هم نادیده بگیریم، این مقالۀ ساینس واقعیتی دلسردکننده را در مورد اخبار توییتری نشان می‌دهد: اینکه اخبار جعلی می‌تواند سریع و عمیق نشر یابد.\n این پژوهش دریافت که «اکاذیب در هر سطحی نسبت به حقیقت، به دست افراد بیشتری می‌رسد، بدین معنا که افراد اکاذیب را بسیار بیشتر از حقیقت ریتوییت می‌کنند».\n همچنین مهم است بدانیم چرا و چه کسی پشت این قضیه است.\n برای پاسخ به این پرسش، پژوهشگران بررسی کردند که آیا اخبار جعلی میان افراد عادی و دوستانشان نشر می‌یابد یا اینکه حساب‌های بزرگ با چندین میلیون دنبال‌کننده آن‌ها را می‌پراکنند؟\n آن‌ها دریافتند که «افرادی که اخبار جعلی را نشر می‌دهند به‌طور معناداری دنبال‌کننده‌های کمتری دارند، معمولاً اعتبارسنجی نشده‌اند و فعالیت کمتری در توییتر دارند». این را آرال می‌گوید. به عبارت دیگر، همین اعضای عادی هستند که اخبار جعلی را نشر می‌دهند. این تحلیل چیز چندانی در مورد حساب‌های پرطرفداری مانند اینفووارز۲ که عمدتاً اکاذیب را نشر می‌دهند نمی‌گوید. وثوقی می‌گوید «نمی‌گوییم حساب‌های بزرگ و پرطرفدار نقشی در نشر اخبار جعلی ندارند». حرف آن‌ها به‌طور خلاصه این است که حساب‌های نشردهندۀ اخبار کذبْ نسبت به حساب‌های نشردهندۀ اخبار واقعی، به دست افراد بیشتری می‌رسند.\n این تحلیل بات‌های توییتری (یعنی حساب‌هایی که آن‌ها را می‌سازند تا بدون دخالت انسان، مطالبی را توییت کنند) را نیز مدنظر قرار می‌دهد. جالب است بات‌ها در مجموع اخبار واقعی و جعلی را با نرخی برابر نشر می‌دهند. با این حال مشخص است که سرعت و عمق انتشار اخبار جعلی را باید به انسان‌هایی نسبت داد که آن‌ها را نشر می‌دهند.\n اخبار جعلی نسبت به اخبار واقعی تازه‌تر و احساسی‌تر است. همین ویژگی همیشه کلیک‌خور را بالا می‌برد هدف از طراحی این پژوهش درک انگیزۀ افرادِ نشردهندۀ اخبار جعلی نبود. آیا این کاربران عمداً اطلاعات غلط را نشر می‌دهند؟ آیا ترول می‌کنند؟ آیا به طعنۀ ریتوییت می‌نمایند؟ این پژوهش حرفی در این مورد نمی‌زند.\n اما پژوهشگران توانستند به یک پاسخ احتمالی برسند: اینکه اخبار جعلی تازه‌تر و غیرمنتظره‌تر از اخبار واقعی هستند. اینجا بود که مجموعه داده‌های عظیم به کار آمد. این قضیه برای پژوهشگران قابل مشاهده بود که آیا کاربرانی که اخبار جعلی توییت می‌کنند، قبلاً این اخبار جعلی را در صفحۀ فید (خوراک) خود دیده‌اند یا نه. اگر قبلاً آن را ندیده‌اند، می‌توان آن اخبار را تازه‌تر به حساب آورد.\n به گفتۀ آرال «اخبار جعلی به طور قابل‌توجهی تازه‌تر از اخبار واقعی بودند و این با عقل جور درمی‌آید؛ چون وقتی اصلاً در قید واقعیت نباشید، اطلاعات خیلی تازه‌تری به ذهنتان می‌رسد». تحلیل احساسات در این مقالۀ ساینس نشان داد که پاسخ‌های ارائه‌شده به توییت‌های اخبار جعلی خیلی بیشتر از اخبار واقعی حاوی ابزار شگفتی یا انزجار است. شاید به همین خاطر است که اخبار جعلی مرگ سلبریتی‌ها تا این حد در توییتر شایع‌اند: این اخبار غیرمنتظره و احساسی هستند و سخت می‌توان در برابر به اشتراک‌گذاری آن‌ها مقاومت کرد.\n پژوهش‌های دیگری هم این فرضیۀ «تازگی» را نشان داده‌اند. بنا به مقاله‌ای در سال ۲۰۱۷ که رند یکی از نویسندگان آن بود، وقتی شرکت‌کنندگان سرتیترهایی را می‌بینند که تکرار می‌شوند، به احتمال زیاد آن‌ها را باور می‌کنند (این امر نتیجۀ چیزی است که به به «اثر حقیقت موهوم»۳ معروف است)، اما احتمالش کمتر است آن‌ها را در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک بگذرانند. پژوهش دیگری دریافت که هر چه بار اخلاقی یا احساسی یک توییت بیشتر باشد، احتمال نشر آن در میان یک گروه با ایدئولوژی خاص بیشتر است.\n آیا توییتر واقعاً می‌تواند این مشکل را حل کند؟ مشکل پیگیری اخبار از طریق توییتر همین است که بر عمیق‌ترین لایه‌های احساسمان دست می‌گذارد. و اخبار جعلی را هم معمولاً با همین هدف طراحی می‌کنند.\n در گفت‌وگویی که با میریام متسگر داشتم، این پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا که دستی در این پژوهش ساینس نداشت می‌گوید «اخبار جعلی برای نشر دادن بسیار مناسب است: هم شوکه‌آور است، هم غیرمنتظره است و هم بر احساسات مردم دست می‌گذارد. فرمول نشر اطلاعات غلط همین است». نقش ابعاد روانشناختی انسان باعث می‌شود تا بسیاری از ما جذب محتوای جعلی شویم و تمایل به نشر آن داشته باشیم.\n رند معتقد است که «همکاری ناسالمی میان ترول‌ها و پلتفرم‌ها وجود دارد. درگیر کردن مردم در محتوا برای پلتفرم‌ها خوب است و ترول‌ها هم می‌خواهند محتوای درگیرکننده ایجاد کنند».\n این مسیری سخت است که توییتر باید از آن عبور کند. توییتر می‌خواهد مرجع اخبار فوری باشد. این را نیز می‌خواهد که تجربه‌ای درگیرکننده و موثق برای کاربران خود فراهم نماید. این دو هدف شاید همیشه در تضاد باشند. در عین حال، سود این قضیه (تا حدی) به افرادی هم می‌رسد که درگیر محتوای جعلی هستند و آن‌ها را نشر می‌دهند.\n برایم سؤال است که آیا شبکه‌های اجتماعی واقعاً روزی می‌توانند این مشکل را حل کنند؟ اگر آن‌ها بخواهند تجربۀ پلتفرمشان کاربرمحور باشد (و اگر الگوریتم‌ها سرنخ‌های ساده‌ای از کاربران بگیرند تا مشخص کنند چه چیز مهم است)، اخبار جعلی همیشه دست بالا را در نشر در این پلتفرم‌ها خواهند داشت.\n توییتر پیشرفت‌هایی داشته: بات‌ها را مسدود کرده و در راستای ارزیابی مجدد سلامت گفتگوهای پلتفرم خود فراخوان داده است. این رسانه پژوهشگرانی نظیر آرال را دعوت می‌کند تا اطلاعات غلط را بر روی پلتفرم بررسی کنند. توییتر می‌تواند در کشف توییت‌های سرشار از نظریه‌های توطئه و سرکوب آن‌ها عملکرد بهتری داشته باشد. همچنین می‌تواند کاربران بیشتری را که عمداً اطلاعات غلط را نشر می‌دهند، مسدود نماید.\n اما اخبار جعلی فقط برای کسانی جذاب نیست که خواهان نابودی دنیا هستند، بلکه برای بسیاری از ما جذاب است. ما هم عضو توییتر هستیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را برایان رزنیک نوشته است و در تاریخ ۱۹ مارس ۲۰۱۸، با عنوان «False news stories travel faster and farther on Twitter than the truth» در وب‌سایت ووکس منتشر شده است. و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «انتشار اخبار جعلی توییتر کار کیست؟ من و شما» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• برایان رزنیک (Brian Resnick) گزارشگر وب‌سایت ووکس است. نوشته‌های او مرتبط با علوم اجتماعی و رفتاری، فضا، پزشکی، محیط زیست و اصولاً هر چیزی است که باعث شود بگویید «چه جالب».\n[۱] Quote retweet [۲] Infowars [۳] Illusory truth effect\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833753.json b/train/413833753.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7176c8f402a01a5c9147ed30cbe0779c9e23c4bd --- /dev/null +++ b/train/413833753.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قهرهای خانوادگی نه کم‌شمارند و نه بی‌دلیل", + "subtitle": "پژوهشی جدید تحقیقات موجود دربارۀ قهرهای خانوادگی را مرور کرده است", + "introduction": "به واسطۀ پژوهش‌های شاخۀ جدیدی از مطالعات خانواده که بر رابطۀ میان فرزندان و والدین متمرکز است، تصویرِ ذهنی ما از خانواده بسیار تغییر کرده است. حالا می‌دانیم که کم نیستند پدر و مادرهایی که با سوءاستفاده یا زورگویی به فرزندانشان، زندگی آن‌ها را با چالش‌های ناگوار روبه‌رو می‌کنند. چالش‌هایی که معمولاً در بزرگسالی به قطع رابطه با خانواده یا قهر منجر می‌شود. بااین‌حال هنوز باید این پدیده را بیشتر بشناسیم.", + "content": "کاترین سن‌لوئی، نیویورک ‌تایمز — تصویر کلاسیک تعطیلات به این صورت است: پدر و مادر، خواهرها و برادرها و بچه‌هایشان در خانۀ پدری جمع می‌شوند تا جشن بگیرند و از زندگی یکدیگر باخبر شوند. اما واقعیت همیشه هم اینطور نیست.\nبرخی بزرگسالان پس از سال‌ها نارضایتی تصمیم می‌گیرند دیگر با پدر و مادرشان صحبت نکنند، یا در دورهمی‌های خانوادگی حاضر نشوند. والدین هم ممکن است چنان از یکی از فرزندان ناراضی باشند که دیگر به حضور او در خانه علاقه‌ای نشان ندهند.\nدر پنج سال گذشته، تصویری روشن‌تر از قهرهای خانوادگی به دست آمده است، چرا که پژوهشگران بیشتری به این نوع شکاف‌های خانوادگی توجه کرده‌اند. یافته‌های آن‌ها این باور عمیق را که روابط خانوادگی ناگسستنی است به چالش کشیده و نشان می‌دهد که قهرهای خانوادگی چندان هم نامرسوم نیست.\nبه طور کلی، قهر خانوادگی به شرایطی گفته می‌شود که یک یا چند خویشاوند به خاطر یک رابطۀ منفی مستمر، با میلِ خود تصمیم می‌گیرند قطع رابطه کنند. (خویشاوندانی که به خاطر شرایط بیرونی، نظیر تقسیم نیروهای نظامی یا حبس، مدت‌ها حالی از هم نمی‌پرسند در این تعریف نمی‌گنجند).\nکریستینا شارپ، استادیار ارتباطات در دانشگاه ایالتی یوتا در لوگان می‌گوید: «وقتی به طور فعال سعی کنید از کسی فاصله بگیرید و این فاصله را حفظ کنید، این کار قهر محسوب می‌شود».\nماه گذشته، لوسی بلیک، مدرس دانشگاه اج‌هیل در انگلستان، مروری نظام‌مند از ۵۱ مقاله با موضوع قهرهای خانوادگی را در ژورنال فَمیلی تئوری اند ریویو 1 منتشر کرد. دکتر بلیک می‌نویسد که این مجموعه ادبیات فرصتی در اختیار پژوهشگران خانواده قرار می‌دهد تا «روابط خانوادگی را آن‌طور که هستند درک کنند، نه آن‌طور که می‌توانند یا باید باشند».\nمعمولاً تصورات نادرستی دربارۀ قهرهای خانوادگی وجود دارد، اما امروزه که افرادِ بیشتر و بیشتری تجربیاتشان را به‌طور عمومی به اشتراک می‌گذارند، برخی باورهای غلط در حال زدوده‌شدن هستند. بسیار ساده‌لوحانه است اگر فرض کنیم همۀ روابط میان والدین و فرزندانشان در تمام طول عمر ادامه دارد، درست مثل این که تصور کنیم هیچ زوجی از هم جدا نخواهند شد.\nافسانۀ اول: قهر ناگهانی رخ می‌دهد\nمعمولاً قضیه بلند و طولانی است، نه یک اتفاق تکی. رابطۀ مادر یا پدر با فرزندش به مرور زمان خراب می‌شود، نه یک‌شبه.\nکایلی آگلیاس، مددکار اجتماعی ساکن استرالیا و نویسندۀ کتاب قهرهای خانوادگی 2 (۲۰۱۶) است. او دریافته که قهرها «طی سال‌ها و دهه‌ها رخ می‌دهند. تمام جراحت‌ها و خیانت‌ها، تمام چیزهایی که انباشت می‌شوند، حس اعتماد یک فرد را از بین می‌برند».\nدکتر شارپ در پژوهشی که در ماه ژوئن منتشر شد، با ۵۲ فرزند بزرگسال مصاحبه کرد و دریافت که آن‌ها به مرورِ زمان به شکل‌های مختلف از والدینشان فاصله گرفته‌اند.\nمثلاً بعضی از آن‌ها محل زندگیشان را تغییر دادند. برخی دیگر هیچ تلاشی نمی‌کردند تا انتظارات والدینشان را برآورده کنند. نمونۀ این حالت، زنی ۴۸ ساله بود که پس از ۳۳ سال قطع رابطه با پدرش، حاضر نشد به عیادت او در بیمارستان برود یا در مراسم تدفین او حضور یابد.\nبرخی دیگر هم تصمیم گرفته بودند گفت‌وگوهایشان را با یک عضو خانواده به صحبت‌هایی جزئی محدود کنند، یا میزان ارتباطشان را کاهش دهند. مردی ۲۱ ساله توضیح می‌داد که پس از رفتن به دانشگاه، از طریق پیامک و تماسِ تلفنی با مادرش در ارتباط بوده، اما با پدرش نه. او می‌گفت «اونا هنوزم با هم زندگی می‌کنن، پس حتماً اون مرد متوجه می‌شه و این آزارش می‌ده».\nبه گفتۀ دکتر شارپ، قهر یک «فرایند طولانی‌مدت است». او توضیح می‌دهد «در فرهنگ ما، نبخشیدنِ اعضای خانواده با عذاب‌وجدان زیادی همراه است». به‌همین خاطر، «فاصله گرفتن سخت است، اما حفظ فاصله از آن هم سخت‌تر است».\nشکاف کامل ممکن است طی سال‌ها شکل بگیرد. سه سال از آخرین باری که نیکلاس ماک ۴۷ ساله با بعضی اعضای خانواده‌اش ارتباط داشت می‌گذرد. اما فاصله گرفتن از والدین و خواهر و برادرانش از یک دهه قبل شروع شده بود. آقای ماک که مددکار اجتماعی ساکن اوتاواست می‌گوید «خودم را از آن‌ها دور نگه می‌داشتم». به گفتۀ او، رفتار پدرش همیشه او را عصبی می‌کرد و غذاخوردن‌های دورهمی در تعطیلات بیش از همه باعث آزار و تحقیر او می‌شد. بالاخره آقای ماک تصمیم گرفت که کلاً از حضور در جشن‌های کریسمس خودداری کند.\nپدر آقای ماک که برایش ایمیلی فرستاده بودیم، حاضر به مصاحبه نشد، فقط به آقای ماک ناسزا گفت و اعلام کرد که دیگر او را پسر خود به حساب نمی‌آورد.\nافسانۀ دوم: قهر خانوادگی مسئله‌ای نادر است\n«استند الون»، موسسۀ خیریۀ حامی افراد جداشده از خانواده، در سال ۲۰۱۴ پیمایشی را در سطح ملی انجام داد. بر اساس این پژوهش، هشت درصد از حدوداً ۲۰۰۰ بزرگسال بریتانیایی با یک عضو خانوادۀ خود قطع رابطه کرده بودند که این به عبارتی در کل کشور برابر است با بیش از ۵ میلیون نفر.\nهمچنین ۱۹ درصد از شرکت‌کنندگان گزارش دادند که خودشان یا یک خویشاوند دیگرِ آن‌ها با خانواده‌شان در ارتباط نیستند.\nافسانۀ سوم: قهر میان افراد دلیل روشنی دارد\nظاهراً عوامل متعددی دخیل هستند. دکتر آگلیاس در پژوهشی در سال ۲۰۱۵، با ۲۵ پدر یا مادرِ استرالیایی مصاحبه کرد که حداقل یک فرزندشان با آن‌ها قطع ارتباط کرده بود. سه دلیل اصلی برای این شکاف وجود داشت. در برخی موارد، پسر یا دختر میان والدین و کسی یا چیزی دیگر (مثلاً یک شریک زندگی) یکی را انتخاب کرده بود. در برخی دیگر از موارد، والدینْ یک فرزند بزرگسال را به‌خاطر «خطای آگاهانه» یا تفاوت در ارزش‌ها تنبیه کرده بودند. اکثر والدین همچنین به عوامل استرس‌زای جانبی و ادامه‌دار همچون خشونت خانگی، طلاق و بدشدن وضع جسمانی اشاره کردند.\nزنی به دکتر آگلیاس گفته بود که هفت سال است با پسر و عروس خود صحبت نکرده، چون یک‌بار از عروسش خواسته بود برای یک دورهمی خانوادگی، دسری خاص را بیاورد، اما عروس او عمداً همان دسری را آورده بود که او خودش برای آن روز پخته بود. به گفتۀ دکتر آگلیاس، مادرشوهرْ این کار را نماد «بی‌احترامی تمام‌عیار» می‌دانست، اما او عوامل دیگری را نیز برملا کرده بود که به رابطه‌شان ضربه زده بود، عواملی نظیر اینکه او احساس می‌کرد عروسش نوه‌هایش را از او دور نگه می‌دارد و نیز اینکه به خوبی مراقب پسرش نیست. دکتر آگلیاس می‌گوید که این دسر به نماد «بی‌احترامی انباشته‌شده‌ای» تبدیل شده بود که او احساسش می‌کرد.\nافسانۀ چهارم: قهر با یک تصمیم آنی رخ می‌دهد\nدر پژوهشی که در ژورنال مددکاری اجتماعی استرالیا منتشر شد، ۲۶ بزرگسال گزارش دادند که به سه دلیل اصلی با والدینشان قهر کرده‌اند: سوءاستفاده (همه‌چیز از تحقیر گرفته تا سواستفادۀ جسمی یا جنسی)، خیانت (حفظ یا لودادن راز) و نگرش نادرست به فرزندان (انتقاد بیش از حد، شرمسار کردن فرزندان یا مقصردانستن آن‌ها برای همه‌چیز). به گفتۀ دکتر آگلیاس، مدرس دانشگاه نیوکاسل در استرالیا، این سه عامل معمولاً با یکدیگر همپوشانی داشتند.\nبیشتر شرکت‌کنندگان اعلام کردند که قهرشان پیامد دوران کودکی‌ای بوده که در آن، روابط ضعیفی با والدینشان داشته‌اند، والدینی که حضور فیزیکی یا احساسی‌شان کمرنگ بوده است.\nمثلاً آقای ماک از این امر آزرده بود که همیشه او را مسئول مراقبت از دو خواهر و برادر کوچکترش می‌کردند. این امر آنقدر افراطی رخ داده بود که او تصمیم گرفت هیچگاه بچه‌دار نشود.\nپس از سال‌ها دور شدن از والدین، ضربۀ نهایی مراسم ازدواج او بود.\nدر سال ۲۰۱۴، او و دختری که سال‌های سال نامزدش بود تصمیم گرفتند بنا به مصلحت در تالار شهر با یکدیگر ازدواج کنند: آن‌ها دریافته بودند که درغیراین‌صورت، آن زن نمی‌تواند حقوق بازنشستگی آقای ماک را به ارث ببرد. او خانواده‌اش را به مراسم دعوت نکرد، چون یک دورهمی خودمانی بود. اما دلیل دیگر هم این بود که یکی از برادران او چندی پیش در مراسمی سنتی ازدواج کرده بود و پدرش در آن مراسم حاضر به سخنرانی نشده بود. او نگران بود که پدرش چنین عمل شرم‌آوری را تکرار کند. به همین خاطر نمی‌خواست او را دعوت کند و می‌گفت که به نظرش، بدون حضور او، کس دیگری هم حضور نمی‌یابد.\nآقای ماک می‌گفت: «مدت‌ها دوراهی دعوت‌کردن یا دعوت‌نکردنِ آن‌ها زجرم می‌داد، اما در آخر تصمیم گرفتم که نمی‌توانم آن‌ها را به اینجا بیاورم».\nخانواده‌اش از طریق فیس‌بوک متوجه شدند که او ازدواج کرده. یکی از برادرانش اعلام کرد که از اینکه به او نگفته‌اند شدیداً ناراحت است. خواهر و پدرش نیز به روشنی گفتند که دیگر با او صحبت نخواهند کرد. این را خود آقای ماک و همسرش گفتند و دو نفر دیگر از خویشاوندان هم حرفشان را تأیید کردند.\nاکنون یکی از برادران آقای ماک با او صحبت می‌کند، که آن هم غالباً از طریق فیس‌بوک است، اما آن‌ها حرفی از بقیۀ اعضای خانواده نمی‌زنند.\n• نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را کاترین سن‌لویی نوشته و در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۷، با عنوان «Debunking Myths About Estrangement» در وب‌سایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «قهرهای خانوادگی نه کم‌شمارند و نه بی‌دلیل» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است.\n \n \n \n \n کاترین سن‌لویی (Catherine Saint Louis) گزارشگر علم و سلامت در نیویورک‌تایمز است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Family Theory and Review\n \n \n 2\n Family Estrangement\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833754.json b/train/413833754.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4782cc8e05ade5e42cf857da49a3d0953a24b785 --- /dev/null +++ b/train/413833754.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "عصر طلایی آزادی بیان و سکۀ از رونق افتادۀ دموکراسی", + "subtitle": "شبکه‌های اجتماعی سطح بی‌نظیری از آزادی بیان را به ما داده‌اند، اما در عوض اعتمادمان را از بین برده‌اند", + "introduction": "شیوۀ معیار سانسور برای دهه‌ها چنین بود: گلوگاه‌های اصلیِ انتشار خبر را شناسایی و مسدود کن. حالا این شیوه بیشتر خنده‌دار است تا ترسناک. دیگر گلوگاهِ اصلی‌ای وجود ندارد، و خبرها در شبکه‌ای عظیم از ارتباطات فردیِ مجازی دست به دست می‌شود. آدمی گمنام با یک گوشی همراه، می‌تواند به اندازۀ سی.ان.ان در جریان یک واقعه اثرگذار باشد. اما ساده‌لوحانه است اگر گمان کنیم جهت‌دهی به افکار در این سیستمِ هولناک از میان رفته است.", + "content": "زینب توفکچی، وایرد — در عمدۀ تاریخ مدرن، ساده‌ترین راه برای بستن مسیر انتشار یک ایده آن بود که جلوی نشر مکانیکی‌اش گرفته شود. روزنامه را ببندید، به رییس شبکه فشار بیاورید، یک سانسورچی رسمی در انتشارات بگذارید. یا در صورت ضرورت، یک تفنگ پر روی شقیقۀ گزارشگر بگیرید.\nاین اتفاق آخر واقعاً یک‌بار در ترکیه افتاده است. بهار سال ۱۹۶۰ بود و گروهی از افسران ارتش، تازه کنترل حکومت و رسانۀ ملی را در اختیار گرفته بودند. آن‌ها اطلاع‌رسانی را متوقف کرده بودند تا جلوی هماهنگ‌سازی هرگونه تهدیدی علیه کودتایشان را بگیرند. اما از اقبال بد توطئه‌گران، قرار بود دو هفته بعد از کودتا یک مسابقۀ فوتبال بین ترکیه و اسکاتلند برگزار شود که مردم بسیار منتظرش بودند. مسابقه‌هایی مثل آن در رادیوی ملی پخش می‌شدند و گزارشگر تک‌تک حرکات بازی را توضیح می‌داد. مردم سراسر ترکیه دور دستگاه‌های رادیو جمع می‌شدند تا تیم ملی را تشویق کنند.\nریسک لغو مسابقه برای کودتاچی‌ها زیاد بود چون احتمال داشت جرقۀ اعتراض را بزند. اما اگر گزارشگر در پخش زندۀ رادیویی یک حرف سیاسی می‌زد چطور؟ یک اشاره کافی بود تا کشور به آشوب کشیده شود. لذا افسران به یک راه‌حل بدیهی رسیدند: چند تفنگدار گذاشتند که در کل دو ساعت و چهل‌وپنج دقیقۀ پخش زنده، گزارشگر را نشانه بگیرند.\nاین هم ریسک داشت، ولی ریسکی مدیریت‌شده بود. بالاخره آن‌ها فقط مجبور بودند یک گزارشگر را تهدید کنند: فقط یک گلوگاه برای کنترل امواج.\nنسخه‌های مختلف این روش استاندارد در سانسور (گلوگاه درست را انتخاب کنید و فشارش بدهید) روزی روزگاری هنجار سراسر دنیا بود. علتش آن بود که تا همین اواخر پخش و نشر، اموری دشوار و پرهزینه بودند که زیرساخت‌هایشان چندین و چند گلوگاه داشت و در دست عده‌ای محدود متمرکز بود.\nاما امروز آن روش استاندارد کمابیش منسوخ شده است. وقتی هرکسی می‌تواند ظرف چند ثانیه یک حساب در توییتر باز کند، وقتی در تقریباً هر واقعه‌ای یک عده از مردم موبایل‌به‌دست با گوشی‌های هوشمندشان حضور دارند و صحنه را ضبط می‌کنند، گلوی چه کسی را می‌خواهید فشار بدهید؟ در آگوست ۲۰۱۴ که اعتراضات در فرگوسن (ایالت میزوری) آغاز شد، یک کاربر که مستقیماً گزارش می‌کرد به نام مصطفی حسین، بنا به گزارش‌ها، مخاطبانی به دست آورد که برای مدتی کوتاه از لحاظ حجم با سی.ان.ان برابری می‌کردند. اگر یک جنایتکار جنگی کروات در بوسنی، در صحن دادگاه زهر بنوشد، خبرش ظرف چند دقیقه به همۀ اهالی توییتر می‌رسد.\nدر محیط شبکه‌ای امروز، وقتی کسی پخش زنده می‌کند یا اندیشه‌هایش را در یک شبکۀ اجتماعی پست می‌کند، گویا سانسور ناممکن است. گویا این روزگار را باید یگانه عصر طلایی آزادی بیان دانست.\nو مطمئناً هم در «یک» عصر طلایی آزادی بیان به سر می‌بریم، به شرط آنکه باورکردن دروغ عادت چشمانتان باشد. آیا آن قطعه فیلمی که در حال تماشایش هستید، واقعی است؟ آیا واقعاً همان‌جا و همان‌وقت که می‌گوید، فیلم‌برداری شده است؟ آیا اوباش راست‌گرای افراطی یا لشگر روبات‌های روسی آن را هم‌خوان می‌کنند؟ یا حتی شاید هم با کمک هوش مصنوعی ساخته شده باشد؟ (بله، سیستم‌هایی هستند که ویدئوهای قلابی‌ای خلق می‌کنند که روزبه‌روز باورپذیرتر می‌شوند).\nیا فرض کنیم شما آن ویدئو را پست کرده‌اید. در این صورت، آیا اصلاً کسی تماشایش می‌کند؟ یا در دریای پست‌های صدها میلیون محتواساز دیگر گم شده است؟ آیا با الگوریتم فیس‌بوک جور درمی‌آید؟ آیا یوتیوب آن را توصیه می‌کند؟\nشاید خوش‌اقبال باشید و در حوزۀ عمومی الگوریتمی امروز، برندۀ بلیط بخت‌آزمایی شوید: مخاطبی پیدا کرده‌اید که از شما خوشش یا بدش می‌آید. آیا پستتان تل‌انباری از لایک و همخوان گرفته است؟ یا انبوهی از نوع دیگری از «تعامل» نصیبش شده است: آیا هزاران پیغام، منشن، اعلام و ایمیل گرفته‌اید که تهدید و مسخره‌تان می‌کنند؟ آیا به خاطر زحمتتان، هویتتان افشا شده است؟ آیا جماعت خشمگین و ناپیدا، صد پیتزا به آدرس خانه‌تان سفارش داده‌اند؟ آیا نیروی ضدشورش را خبر کرده‌اند، یعنی همان مردان سیاه‌پوشی که در میانۀ شام با تفنگ‌های آماده‌به‌شلیک سر می‌رسند؟\nوقتی دست‌هایتان را روی سرتان گذاشته و آنجا ایستاده‌اید، احساس می‌کنید چون نظرتان را گفته‌اید، از قدرت مهیب دولت تخطی کرده‌اید. ولی در واقع فقط جماعت ساکن وب‌سایت ۴چن را عصبانی کرده‌اید۱. یا سرگرم‌شان کرده‌اید. به هرحال، تبریکات ما را پذیرا باشد: شما مخاطبی پیدا کرده‌اید.\nنحوۀ کار واقعی این عصر طلایی آزادی بیان این‌طوری است: در قرن بیست‌ویکم، توان انتشار ایده‌ها و دسترسی به مخاطبان، محدود به آن کسانی نیست که به زیرساخت‌های گران‌قیمت و متمرکزِ سخن‌پراکنی دسترسی دارند. اما در عوض، توانایی فرد برای جلب و توزیع توجه است که محدودیت می‌سازد. و هم‌اکنون، چند پلت‌فرم دیجیتالِ معدودند که تا حد بسیار زیاد و وحشتناکی، به جریان توجه دنیا ساختار می‌دهند: فیس‌بوک، گوگل (که مالک یوتیوب است)، و تا حد کمتری توییتر.\nاین شرکت‌ها، که دوست دارند خود را سرلوحۀ آزادی بیان بدانند، به چنان مقیاسی دست یافته‌اند که دنیا هرگز به خود ندیده بود: آن‌ها بر توزیع رسانه‌ای سلطه یافته‌اند، و روزبه‌روز بیشتر جایگزین اصل حوزۀ عمومی می‌شوند. اما کسب‌وکارشان، در بطن خود، خاکی‌تر از این حرف‌هاست: آن‌ها دلال تبلیغات‌اند. آن‌ها ظرفیت هدف‌گیری دقیق چشمانتان را به تقریباً هرکسی که حاضر باشد به آن‌ها پول بدهد می‌فروشند. آن‌ها با استفاده از نظارت فراگیر آنلاین و آفلاین بر رفتارمان، به صورت خودکار و روزبه‌روز دقیق‌تر می‌توانند پیش‌بینی کنند که ما مستعد قبول کدام تبلیغ‌هاییم و چه محتوایی ما را مشغول کلیک و مرور فیدها یا همان خوراک‌های بی‌انتها نگه می‌دارد.\nخُب، این حوزۀ عمومی الگوریتمی معمولاً چه چیزی به خورد ما می‌دهد؟ در ادبیات حوزۀ فناوری می‌گویند فیس‌بوک و یوتیوب «برای تعامل بهینه» هستند. مدافعانشان می‌گویند که این جمله یعنی آن‌ها دقیقاً همانی را به ما می‌دهند که خواستارش هستیم. اما شیوه‌ای که فیس‌بوک و یوتیوب برای احاطۀ توجه ما پیش گرفته‌اند، یک پدیدۀ طبیعی یا گریزناپذیر نیست. اکنون الگوها را خوب می‌شناسیم. بنا به گزارش معروف وب‌سایت بازفید در نوامبر ۲۰۱۶، «کل میزان تعاملات کاربرانی که برترین خبرهای جعلی دربارۀ انتخابات را در فیس‌بوک به دست آوردند، بیش از مجموع برترین اخبار انتخاباتی ۱۹ خروجی رسانه‌ای بزرگ بود».\nانسان موجودی اجتماعی است: ما به‌جز توانایی‌مان در کسب دانش و ماندن در گروه‌هایی که دسته‌جمعی کار می‌کنند، توان دفاعی چندانی علیه دنیای طبیعی نداریم. ما به‌ویژه در برابر شعاع‌های نوری که بر نو و تازه بودنِ چیزی دلالت می‌کنند، و در برابرِ پیغام‌های تأییدی که بر حس تعلق ما صحّه می‌گذارند، و در مقابلِ پیغام‌های خشم‌آلود علیه دشمنان خیالی‌مان، آسیب‌پذیریم. نقش این نوع پیغام‌ها در اجتماع انسانی، مثل نقش نمک و شکر و چربی برای ذائقۀ انسان است. و فیس‌بوک انبوهی از این پیغام‌ها را به ما می‌خوراند؛ آن هم از طریق روشی که شان پارکر، اولین رییس این شرکت، اخیراً نامش را «حلقۀ بازخورد تأیید اجتماعی» گذاشته است.\nبه‌علاوه، محصولات این کافه‌تریا، برچسب ارزش غذایی ندارند. در نظر فیس‌بوک و یوتیوب و توییتر، هر بیان و گفتاری (خواه یک گزارش خبری فوری باشد، یک ویدئوی بانمک از حیوانات، یک کاریکاتور یهودستیزانه، یا یک تبلیغ زیرکانه برای تیغ صورت‌تراشی)، صرفاً «محتوا» است؛ هر پستی، یک تکۀ کیک در بشقابِ گرد است. یک پست فردی تقریباً شبیه یک تبلیغ است، که آن تبلیغ هم بسیار شبیه یک مقالۀ نیویورک‌تایمز است، که حس بصری آن دست‌کمی از یک روزنامۀ قلابی ندارد که یک بعدازظهر از سر بیکاری یا تفریح ساخته شده است.\nعلاوه بر این‌ها، این‌همه گفتار آنلاین دیگر به معنای سنتی‌اش «عمومی» نیست. بله، گاهی اوقات حس می‌کنیم فیس‌بوک و توییتر جایی‌اند که توده‌های مردم چیزهایی را هم‌زمان به صورتِ دسته‌جمعی تجربه می‌کنند. اما در واقعیت، یک الگوریتم خصوصی برای تحویل پست‌ها وجود دارد که مخاطب هدف را مورد به مورد به مورد معین می‌کند. آن شبح حوزۀ عمومی که امروز داریم، هزارپاره شده و زیر میلیاردها مویرگ فردی دفن شده است. بله، مشارکت در گفتمان جمعی برای هرکسی ساده‌تر شده است؛ اما در عین حال، این گفتمان جمعی به مجموعه‌ای از گفت‌وشنودهای خصوصی تبدیل شده است که پشت سر شما رُخ می‌دهند. پشت سر همگان.\nرُک باشیم و اصل حرف را قطره‌چکانی نزنیم: این موارد، بخش عمدۀ باورهای ما دربارۀ آزادی بیان (از لحاظ مفهومی، حقوقی و اخلاقی) را نامعتبر می‌کند.\nامروزه، مؤثرترین شکل‌های سانسور بستن راه گفتار نیستند، بلکه دست‌کاری اعتماد و توجه است. لذا اصلاً شبیه شکل‌های سابق سانسور نیستند. بلکه به شکل کارزارهای آزار ویروسی یا هماهنگ‌شده درمی‌آیند، که از ظرفیت پویای خشمی که مثل ویروس منتشر می‌شود بهره می‌برند تا هزینه‌ای تحمل‌ناپذیر و نامتناسب بر کنش «اعلام موضع» تحمیل کنند. آن‌ها شبیه همه‌گیر شدن اطلاع‌رسانی‌های انحرافی‌اند که می‌خواهد ریشۀ اعتبار منابع خبر معتبر را بزند. آن‌ها شبیه کارزارهای اوباشی‌گری و حواس‌پرت‌کُنی هستند که روی دوش روبات‌ها پیش می‌روند، یا شبیه درز تکه‌تکۀ اطلاعات هک‌شده که می‌خواهند همۀ توجه رسانه‌های سنتی را جلب کنند.\nاین تاکتیک‌ها معمولاً مستلزم قانون‌شکنی نیستند یا زنگ‌های خطر «متمم اول قانون اساسی» را به صدا درنمی‌آورند. اما همگی در خدمت همان هدفی‌اند که شکل‌های قدیمی سانسور دنبال می‌کردند: آن‌ها بهترین ابزارهای موجودند برای جلوگیری از انتشار یک خبر و مورد توجه قرار گرفتن آن. همچنین می‌توانند پلت‌فرم‌های بزرگ را به جایی افتضاح برای تعامل با دیگران تبدیل کنند.\nگاهی هم پلت‌فرم‌های بزرگ هم کسانی را به خاطر تخطی از «استانداردهای اجتماع» از شبکه‌هایشان تعلیق یا اخراج می‌کنند. این عمل به نظر بسیاری افراد واقعاً شبیه مدل‌های قدیمی سانسور است. اما چنین کاری حتی اگر نمایش قدرت مهیب پلت‌فرم هم باشد، باز به معنای دقیق و فنی‌اش نقض آزادی بیان نیست. هنوز هم همه می‌توانند حرف‌های آن ترول راست افراطی یعنی تیم گیونت مشهور به بیکدآلاسکا را در اینترنت بخوانند. توییتر با اخراجش، او را از توجه محروم کرد.\nدر عصر رسانه‌های اجتماعی، بسیاری دیگر از رفیع‌ترین ایده‌های قدیمی دربارۀ آزادی بیان هم در حساب و کتاب رایانشی نمی‌گنجند. انتشار ویروسی اخبار قلابی، تیشه به ریشۀ این ایدۀ جان استوارت میل زده است که معتقد بود «بازار ایده‌ها» موجب ترفیع جایگاه حقیقت می‌شود. و وقتی بیان در آن واحد هم توده‌ای و هم غیرعمومی است، این ضرب‌المثل مشهور آمریکایی که «بهترین درمان حرف بد، حرف‌های بیشتر است» (تأویلی از سخن لوئیس برندایس، قاضی دیوان عالی) تمام معنایش را می‌بازد. چگونه به چیزی که نمی‌توانید ببینید، پاسخ می‌دهید؟ چگونه می‌توانید اثرات حرف «بد» را درمان کنید وقتی که هیچ راهی برای هدف گرفتن آن مخاطبی ندارید که پیغام اولی را دریافت کرده است؟\nاین حرف‌هایی که می‌گویم، از سر نوستالژی‌بازی نیست. در گذشته، صداهای حاشیه‌ای به سختی می‌توانستند مخاطب گسترده‌ای بیابند. آن صداها هرگز از سد دروازه‌بانانی نمی‌گذشتند که اخبار شامگاهی را می‌نوشتند، آن‌هایی که محل کار و زندگی‌شان در منهتن و واشینگتن دی.سی. فقط چند خیابان فاصله داشت. بهترین کاری که از دست ناراضیان برمی‌آمد، راه انداختن صحنه‌های تماشایی عمومی بود که مستلزم فداکاری بود اما آن دروازه‌بانان هم نمی‌توانستند بر چنین صحنه‌ای چشم ببندند؛ مثل رهبران جنبش حقوق مدنی ایالات متحده که بچه‌های مدرسه‌ای را به تظاهرات در خیابان‌های بیرمنگام در ایالت آلاباما فرستادند تا عریان‌ترین شکل بی‌رحمی پلیس ایالت‌های جنوبی پیش چشم دوربین‌ها قرار بگیرد.\nاما در آن زمانه، هر کنشگر سیاسی کمابیش می‌توانست همان‌چیزهایی را ببیند که مابقی مردم می‌دیدند. امروزه، حتی قدرتمندترین نخبگان هم نمی‌توانند دستۀ مناسبی از مردم را گرد هم آورند تا با پیغام‌های ویروسی مقابله کنند. بنا به گزارشی که جاشوا گرین و ساشا آیزنبرگ در بلومبرگ منتشر کردند، در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶، تیم ترامپ از به‌اصطلاح «پست‌های تیره» (پست‌های غیرعمومی که مخاطبان خاصی را هدف می‌گیرند) استفاده کرد تا سیاه‌پوستان را از رأی دادن در ایالت‌های معلق بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان منصرف کند. تیم کلینتون حتی نمی‌توانست این پیغام‌ها را رصد کند، چه رسد به آنکه مستقیماً با آن‌ها مقابله کند. حتی اگر خود هیلاری کلینتون در اخبار شامگاهی حاضر می‌شد، این هم راهی برای دسترسی به مخاطبان متأثر از آن پیام‌ها نبود. چون فقط تیم ترامپ و فیس‌بوک می‌دانستند مخاطبان چه کسانی بوده‌اند.\nباید این نکته را دانست که استفادۀ تیم ترامپ از این پست‌های تیره، مصداق آن نیست که یک ابزار ساده و بی‌گناه را شرورانه به عنوان اسلحه به کار گرفته باشند. بلکه این تیم از فیس‌بوک دقیقاً همان استفاده‌ای را کرد که فیس‌بوک برایش طراحی شده است. این کار برای تیم ترامپ کم‌هزینه بود چون پرسنل فیس‌بوک هم در دفتر نشسته بودند و یاری می‌رساندند، یعنی همان کاری که شرکت‌های فناوری برای اکثر تبلیغ‌کنندگان و کارزارهای سیاسی بزرگ انجام می‌دهند. تا وقتی که مردم تبلیغ‌ها را ببینند، چه اهمیتی دارد که آن گفتار از کجا می‌آید یا چه تأثیری دارد؟ مابقی قصه هم در قلمرو مسئولیت فیس‌بوک نمی‌گنجد.\nبه نظر مارک زاکربرگ، مأموریت فیس‌بوک برای «متصل کردن دنیا» و «نزدیک‌تر کردن دنیا به هم» سند فضیلت مدنی اوست. او در یک ویدئوی آنلاین، با نگاهی به انتخاباتی که گذشت، در کمال افتخار گفت: «در سال ۲۰۱۶، مردم میلیاردها تعامل و بحث باز در فیس‌بوک داشتند. نامزدها، کانال‌های مستقیم برای ارتباط با ده‌ها میلیون شهروند داشتند».\nیک شعار رایج در صنعت فناوری، این ایده است که بیشتر شدن حرف و بیان و گفتار (مشارکت بیشتر، اتصال بیشتر)، والاترین و خالص‌ترین نیکی‌ها را شکل می‌دهد. اما یک تاریخ‌نگار می‌تواند سفسطۀ این حرف را بلافاصله تشخیص دهد. فیس‌بوک فقط ناراضیانِ دموکراسی‌دوستِ مصری و هواداران بازی ویدئویی «تمدن» را به هم متصل نمی‌کند؛ بلکه برتری‌طلبان سفیدپوست را هم گرد هم می‌آورد که اکنون گردهمایی‌های بسیار مؤثرتری راه می‌اندازند. فیس‌بوک به متصل کردن برنامه‌های راهبان رادیکال بودایی در میانمار کمک می‌کند که اکنون ابزارهای بسیار قدرتمندتری برای پخش پیام‌هایی دارند که مخاطبان را به پاک‌سازی قومی تحریک می‌کند؛ همین نیز آن بحران آوارگانی را در دنیا رقم زده است که سرعت گسترشش نظیر ندارد.\nآزادی بیان یک ارزش مهم دموکراتیک است، اما یگانه ارزش از این جنس نیست. در سنت لیبرال، آزادی بیان معمولاً یک حامل به حساب می‌آید، یعنی یک شرط ضروری برای دست‌یابی به ایدئال‌های اجتماعی دیگر: برای خلق مردمی مطلع؛ برای راه انداختن بحث سالم، عقلایی و آگاهانه؛ برای واداشتن افراد و نهادهای صاحب‌قدرت به پاسخ‌گویی؛ برای زنده و بانشاط نگه داشتن اجتماع‌ها. امروز شاهد آن هستیم که وقتی با آزادی بیان همچون یک هدف (نه یک وسیله) برخورد کنیم، احتمال آن هست که همۀ چیزهایی که انتظار می‌رفت از آن حاصل شود، عقیم و تحریف گردد.\nبه منظور ایجادِ مردمی مطلع باید حداقل چند علامت به‌دردبخور برای تشخیص حقیقت از دروغ وجود داشته باشد. ترویج یک بحث سالم، عقلایی و آگاهانه در یک جامعۀ توده‌ای مستلزم سازوکارهایی است که دیدگاه‌های مغایر با هم (ترجیحاً بهترین نسخه‌های هریک) را مطرح کند. مطمئناً هیچ حوزۀ عمومی‌ای را نمی‌توان سراغ گرفت که کاملاً به این شرایط ایدئال دست یافته باشد؛ اما حداقل این ایدئال‌ها وجود دارد تا بتوان فاصله‌گرفتن از آن‌ها را تشخیص داد. در مقابل، الگوریتم‌های تعامل امروزی هیچ‌گونه ایدئالی از حوزۀ عمومی سالم ندارند.\nبرخی دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که ظرف چند سال آینده، تعداد کودکانی که مشکل چاقی دارند بیشتر از کودکانی خواهد شد که با گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. چرا؟ در آن زمانه‌ای که گرسنگی و قحطی نشانۀ وضع بشری بود، میل به کالری‌های چگال و نمک کاملاً معقول بود. ما اکنون در محیط مملوّ از غذا زندگی می‌کنیم، و دفاع‌های ژنتیکی، فرهنگی یا روان‌شناختیِ ما در برابرِ این تهدیدِ دست‌نخورده و تازه علیه سلامتی‌مان، بسیار کم‌اند. به همین قیاس، اکنون که در حجم گفته‌های بی‌سابقه غرق می‌شویم، دفاع‌های معدودی هم مقابل این تهدیدهای دست‌نخورده و قدرتمند علیه ایدئال‌های بیان و گفتار دموکراتیک داریم.\nپای چیزهایی در میان است که ابداً کم‌اهمیت نیستند. در گذشته، چندین نسل طول می‌کشید تا پادزهرهای سیاسی، فرهنگی و نهادی در مقابل تازگی و تحول انقلاب‌های سابق در حوزۀ اطلاع‌رسانی، ایجاد شوند. اگر فیلم‌های «تولد یک ملت»۲ و «پیروزی اراده»۳ امروز اکران می‌شدند، شکست می‌خوردند؛ اما هر دوی آن‌ها زمانی عرضه شدند که صنعت فیلم در دوران نوزادی خود بود، و استفادۀ نوآورانه‌شان از این رسانه در احیای گستردۀ کوکلاکس‌کلان (مجموعه‌های نژادپرست و تندروی آمریکایی) و اوج‌گیری نازیسم نقش بازی کرد.\nتا همین‌جا آن‌قدر دیده‌ایم که تشخیص بدهیم آن الگوی محوری کسب‌وکاری که زیربنای پلت‌فرم‌های شرکت‌های بزرگ فناوری است (درو کردن توجه مردم با استفاده از زیرساخت گستردۀ نظارتی، برای فراهم آوردن امکان تبلیغ هدفمند و عمدتاً خودکار در مقیاس بسیار بزرگ)، با اقتدارطلبی و پروپاگاندا و اطلاع‌رسانی نادرست و قطبی‌سازی بسیار خوب جفت‌وجور می‌شود. آن پادزهرهای نهادی که بشر تاکنون برای حفاظت از خود علیه سانسور و پروپاگاندا ساخته است (قوانین، آیین‌نامه‌های اخلاقی روزنامه‌نگاری، نگهبان‌های مستقل، آموزش عمومی) همگی برای دنیایی ساخته شدند که در آن فشردن گلوی چند دروازه‌بانِ اخبار و تهدیدِ چند فرد می‌توانست راهی مؤثر برای بستن مجرای گفتار و بیان باشد. این پادزهرها دیگر کفایت نمی‌کنند.\nولی مجبور هم نیستیم که تسلیم وضع موجود بشویم. فیس‌بوک فقط سیزده سال عمر دارد، توییتر یازده سال، و حتی گوگل هم بیش از نوزده سال ندارد. وقتی صنعت خودروسازی در چنین دوره‌ای از پیشرفت خود بود، هنوز کمربند ایمنی، کیسۀ هوا، کنترل‌کننده‌های آلاینده یا نقاط اجباری شکست تنۀ خودرو ایجاد نشده بودند. آن قوانین و ساختارهای انگیزه‌ساز که زیربنای سازوکار توجه و نظارت در اینترنت هستند، باید تغییر کنند. اما اگر بخواهیم انصاف را در حق فیس‌بوک و گوگل و توییتر رعایت کنیم باید گفت گرچه آن‌ها در بسیاری موارد می‌توانستند و می‌توانند بهتر از این عمل کنند، این غوغای عمومی که ادعا می‌کنند «آن‌ها» می‌خواهند مشکل را حل کنند اساساً نابجاست. راه‌حل مشکلاتِ گفتمان دیجیتال که مستلزم بده‌بستان‌های سنگین نباشد و سایر ایدئال‌ها را فدا نکند، چند تا بیشتر نیست؛ و این‌ها نیز تصمیماتی نیستند که مارک زاکربرگ بخواهد به تنهایی بگیرد. این تصمیمات عمیقاً سیاسی‌اند. در قرن بیستم، ایالات متحده قوانینی تصویب کرد که مصرف سرب در رنگ‌های نقاشی و بنزین را ممنوع می‌کرد، مشخص می‌کرد موجر باید چقدر حریم‌خصوصی به مستأجرانش بدهد، و معین می‌کرد یک شرکت تلفن چقدر می‌تواند بر مشتریانش نظارت کند. ما می‌توانیم برای نحوۀ ادارۀ نظارت دیجیتال، کانال‌دهی توجه، آزار، جمع‌آوری داده و تصمیم‌گیری الگوریتمی، تصمیم بگیریم. فقط باید بحث و گفت‌وگو را دربارۀ آن آغاز کنیم. همین الآن.\n• نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را زینب توفکچی نوشته است و در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۸، با عنوان «It’s The (Democracy-Poisoning) Golden Age Of Free Speech» در وب‌سایت وایرد منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «عصر طلایی آزادی بیان و سکۀ از رونق افتادۀ دموکراسی» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.\n•• زینب توفکچی (Zeynep Tufekci) نویسنده و جامعه‌شناسی اهل ترکیه است که در دانشگاه کارولینای شمالی تدریس می‌کند. عمدۀ تحقیقات توفکچی بر تأثیر تکنولوژی‌های جدید بر سیاست و مسئولیت‌های شرکت‌های فناوری در این زمینه متمرکز بوده است. آخرین کتاب او توییتر و گاز اشک‌آور: قدرت و شکنندگی اعتراضات شبکه‌ای شده (Twitter and tear gas : the power and fragility of networked protest) نام دارد. می‌توانید در مطلب «آیا اعتراض فایده‌ای هم دارد؟» دربارۀ این کتاب بیشتر بخوانید.\n[۱] یک انجمن اینترنتی که کاربرانش با اسم‌های مستعار، پست‌های تصویری می‌گذارند. این کاربران در شوخی‌های عجیب‌وغریب، بویژه حمله به سایر وب‌سایت‌ها و کاربران اینترنت، مشهورند [مترجم].\n[۲] The Birth of a Nation\n[۳] Triumph of the Will\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833757.json b/train/413833757.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4673c7a85b2ab215853254c37020a0dd89f1b01a --- /dev/null +++ b/train/413833757.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هر چیز «نو» باید تا اندازه‌ای «قدیمی» باشد", + "subtitle": "آیا آدم‌ها، فناوری‌ها یا محصولات نو واقعاً قرار است زندگی ما را بهتر کنند؟", + "introduction": "آدم‌های نوگرا دسته‌های مختلفی دارند: آدم‌هایی که با هیجان و اضطراب منتظر معرفی رنگ سال هستند، تا لباس‌هایشان مد روز باشد. آدم‌هایی که جلوی فروشگاه‌های اپل صف می‌کشند تا آخرین مدل آیفون را بخرند، آدم‌هایی که وقتی نویسندۀ مورد علاقه‌شان خبر از انتشار کتاب تازه‌ای می‌دهد، دل توی دلشان نیست تا آن را بخوانند. چرا ما اینقدر به چیزهای نو علاقه داریم؟ اساساً یک چیز «نو» چگونه چیزی است؟", + "content": "سانتیاگو زابالا، پابلیک سمینار — عطف به پیش‌داوری ما نسبت به نوآوری، هرچه برچسب «نو» می‌خورد توجه‌مان را به وعدۀ بهبود واقعی جلب می‌کند. اما آیا سیاست‌مداران، اکتشافات فناورانه و آثار هنری نو لزوماً بهتر از نسخه‌های قبلی‌اند؟ با فرارسیدن سال ۲۰۱۸، پیشرفت‌های سال قبل را بهبود سیاست‌ورزی، فناوری و هنر حساب می‌کنیم. انگار که تازگیْ یگانه معیار ماست: رییس‌جمهور جوان فرانسه نه‌تنها کشورش را اصلاح خواهد کرد بلکه اروپا را نجات می‌دهد؛ نرم افزار جدید تشخیص چهره (Face++) امکان دسترسی به ساختمان، صدور اجازۀ پرداخت و رصد مجرمان را فراهم می‌کند؛ و «گنجینه‌هایی از ویرانۀ باورنکردنی» اثر دمین هرست بر کارهای قبلی‌اش چیره می‌شود.\n این چیزها شاید همگی نو باشند، ولی لزوماً بهبود نیستند. بورس گرویز در کتابش دربارۀ امر نو۱ توضیح می‌دهد که «هر نوآوری، نتیجۀ یک تفسیر جدید، یک بافت‌یابی یا بافت‌زُدایی جدید از نگرش یا کنشی فرهنگی است». به بیان دیگر، «نو» نسبی است. ولی اگر نوآوری را صرفاً نتوان با وسواس اجباری‌مان به پیشرفت، رشد و بهبود تعریف کرد، چگونه می‌توانیم وقوع یک امر نو را بفهمیم؟\n موتور محرّک جستجوی امر نو، در گذشته، میل به کشف حقیقت، ذات و آن معنای استعلایی بود که ورای تفاوت‌های فرهنگی است؛ ولی امروز امر نو عمدتاً در قیاس با آن چیزی تعریف می‌شود که سنتی، کهنه و درگذشته قلمداد می‌شود. امروزه سیاست‌مداران و دانشمندان و هنرمندان به‌جای پیروی از سنت و تبعیت از معیارهایش، ملزم به تولید سنت‌ها و معیارهای نو هستند. ولی آیا سنت‌های سابق واقعاً به خاتمه رسیده‌اند؟ آیا نمی‌شود گفت که همواره چیزی، حداقل به عنوان مرجع مقایسه، باقی می‌ماند تا به ما کمک کند که بفهمیم آیا امر نو واقعاً نوست یا خیر؟ در مدرنیته، اعلام امر نو پیوندی ایدئولوژیک با امید به خاتمه دادن (یا یافتن) سنت‌های قدیم داشت؛ ولی عصر جدید پست‌مدرن می‌گوید که زمان توقف‌پذیر نیست. ما وسواس آن را داریم که خاتمۀ عصر پست‌مدرن را اعلام کنیم (چون وسواس امر نو را داریم)، اما روزبه‌روز بیشتر می‌بینیم که گرفتار یک اکنون بی‌نهایت هستیم.\n به قول گرویز، «امر نو، فقط امر دیگر نیست؛ بلکه امر دیگرِ ارزشمند است، یعنی یک دیگریِ به قدر کافی ارزشمند که حفاظت، مطالعه، تزیین و انتقاد شود، تا یک آن بعد ناپدید نشود». موزه‌ها و بایگانی‌ها برای حفظ این نوآوری‌های ارزشمند ضروری‌اند، اما در ارزیابی چیزهایی هم که بدونِ آن‌ها وجود نداشتند نقش‌آفرینی می‌کنند. به همین دلیل گرویز معتقد است که «امر نو فقط زمانی نو است که نه‌فقط برای یک آگاهی فردی خاص، بلکه بر اساس بایگانی فرهنگیْ نو باشد». نباید جای تعجب داشته باشد که این «دیگریِ ارزشمند» در آثار فریدریش نیچه و مارتین هایدگر هم وجود داشت. اولی، اولین کسی بود که ارزیابی مجدد ارزش‌ها را همان اصلی دانست که آگاهی‌بخشِ نوآوری فرهنگی است؛ و دومی اشاره کرد که این ارزیابی مجدد به عصری تعلق دارد که نو بودن یعنی بودن در «دنیایی که به تصویر تبدیل شده است».\n در این تصویر، که امروزه نام جهانی‌سازی گرفته است، پدیدار شدن یک چیز نو بسیار دشوار شده است چون زمین نوآوری بسیار قاب‌بندی -و محصور- شده است. تفاوت‌ها حداقلی شده‌اند و در برابر تغییر مقاومت می‌شود. ما در عصری زندگی می‌کنیم که حتی اتفاقات اورژانسی هم اگر دقیقاً پیش‌بینی نشده باشند، حداقل انتظارشان می‌رود. همان‌طور که والتر بنیامین و ژیل دلوز اعتقاد داشتند، در این بافت برای آنکه چیزی حقیقتاً نو پدیدار شود، باید «وقفه» رُخ بدهد. چیزی باید در مسیر تکرار، در جریان بی‌امان اکنون، وقفه بیاندازد. آیا مکرون، Face++ و هرست وقفه‌ای در دنیای سیاست، فناوری و هنر آفریده‌اند، یا صرفاً به تکرار کمک رسانده‌اند؟\n برای پاسخ به این پرسش، باید ضروریات هر یک از این حوزه‌ها را درک کنیم. پارادوکس ماجرا آنجاست که این سیاست‌مداران، فناوری‌ها و آثار هنری نو، فارغ از تفاوت‌های میانشان، زمانی پدیدار می‌شوند که برای جریان فعلی امور ضرورت داشته باشند، نه لزوماً آن‌هنگام که این جریان را مختل کنند. گرچه شاهد وجود وقفه‌هایی هستیم که این پدیده‌های نو خلق می‌کنند، اما بدون دنیایی که آن‌ها را به رسمیت شناخته و تأیید کند نمی‌توانند معنادار باشند. به همین علت است که کشف چیزی نو امروزه بسیار دشوار است. امر نو نه‌تنها باید پدیدار شود، بلکه باید به منزلۀ نو به رسمیت شناخته شود، و برای این شناخت هم عنصر تداوم ضرورت دارد. بدون تداومِ سنت، یک نوآوری جدید متفاوت‌تر از آن خواهد بود که حتی دیده شود. پس پارادوکس ماجرا آنجاست که برای تأیید توسط یک حوزه باید درگیر سنت بود، یعنی امر نو باید به عنوان یک عضو سنت پذیرفته شود. به بیان دیگر، امر نو باید به‌قدر کافی برایمان قدیمی باشد تا بتوانیم آن را به‌مثابۀ نو بشناسیم. نوشته‌های گئورگ زیمل در باب مُد، به این نکته مربوطند. آنچه مُد می‌شود باید به‌قدر کافی متفاوت باشد که به چشم بیاید، اما خیلی هم متفاوت نباشد وگرنه کسی آن را به رسمیت نمی‌شناسد. به همین دلیل است که مُد همیشه تغییر می‌کند: این یعنی دیالکتیک بین یکسانی و تفاوت.\n آنچه امروز یک چیز را نو می‌سازد، نزاع بین سنتی و مدرن یا بین عقب‌مانده و مترقی نیست؛ بلکه تنش بین بازشناخت و پذیرش است، که در نمونه‌های مکرون، Face++ و هرست هویداست. مکرون برای مردم فرانسه کاملاً ناشناخته نبود: او پیش از نامزدی ریاست‌جمهوری، وزیر مالیه بود و تشکیلات سیاسی حتی پیش از انتخابش هم برنامۀ او را تأیید کرده بودند. تشخیص چهره هم چندین دهه وجود داشته است، و Face++ فقط سطحی از دقت را فراهم می‌کند که حکومت‌ها منتظرش بودند تا بتواند نیازهای امنیتی‌شان را برآورده کند. و آثار جدید هرست، علی‌رغم وجهۀ اسطوره‌ای‌شان، صرفاً یک نمونۀ دیگر از کارهای اویند که چیزهایی را در ویترین و کشوی موزه‌ها و دلالان آثار هنری می‌چپاند تا تمجید کنند و بفروشند.\n اینکه آیا این نمونه‌های «نو» واقعاً بهبود به شمار می‌روند یا خیر، فقط با گذشت زمان (و تفسیر) مشخص خواهد شد. آنچه اکنون با اطمینان می‌دانیم آن است که مکرون اروپا را نجات نمی‌دهد، Face++ برای جاسوسی از ما استفاده خواهد شد، و «گنجینه‌هایی از ویرانۀ باورنکردنی» نام هرست را ماندگار نخواهد کرد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را سانتیاگو زابالا نوشته است و در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۱۸، با عنوان «What Makes Something New Today» در وب‌سایت پابلیک سمینار منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «هر چیز ‘نو’ باید تا اندازه‌ای ‘قدیمی’ باشد» و ترجمۀ‌ محمد معماریان منتشر کرده است. •• سانتایگو زابالا (Santiago Zabala) استاد فلسفه در دانشگاه پومپئو فابرا است. حوزۀ علایق او از هرمنوتیک تا فلسفۀ تحلیلی، دین و زیبایی‌شناسی گسترده است. آخرین کتاب او چرا فقط هنر می‌تواند ما را نجات دهد؟ زیبایی‌شناسی و فقدان اضطرار (Why Only Art can Save Us, Aesthetics and the Absence of Emergency) نام دارد. علاوه‌براین، زابالا برای نیویورک تایمز، لس‌آنجلس ریویو آو بوکز و الجزیره نیز می‌نویسد. [۱] On the New\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833758.json b/train/413833758.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..83a28230168d95602717636073f5639f72894ef6 --- /dev/null +++ b/train/413833758.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سوتلانا آلکسیِویچ: فقط عشق می‌تواند ما را که آغشتۀ نفرتیم نجات دهد", + "subtitle": "واقعیتی وجود دارد که نه می‌توانیم ببینیم و نه بشنویم، بلکه فقط حسش می‌کنیم", + "introduction": "کتاب‌های سوتلانا آلکسیویچ نوشته‌هایی عجیب و تکان‌دهنده‌اند. خودش آن‌ها را رمان می‌داند، اما رمان‌هایی که در واقع از هزاران صدای واقعی، از سال‌ها مصاحبه با دیگران ساخته شده‌اند، رمان‌هایی که نویسنده در آن‌ها شبیهِ کسی است که سوار قطاری شده است و دارد از پنجره به دنیای بیرون می‌نگرد. آلکسیویچ در این مصاحبه از درک پیچیدۀ خود از واقعیت می‌گوید و از پروژه‌های جدیدی که دارد روی آن‌ها کار می‌کند: کتاب‌هایی دربارۀ عشق و مرگ.", + "content": "گفت‌وگوی استافان یولن با سوتلانا آلکسیِویچ، یوروزین — روزنامه‌نگار و نویسندۀ بلاروسی سوتلانا آلکسیویچ به‌خاطر مستندسازیِ زندگی شهروندان در دوران قبل و پس از فروپاشی شوروی، جایزۀ نوبل ادبی ۲۰۱۵ را از آن خود کرد. جدیدترین کارش با عنوان دربارۀ عشق موضوع فیلمی مستند به‌کارگردانی فیلم‌ساز سوئدی استافان یولن است۱. این نوشتار گفت‌وگوی آلکسیویچ است با یولن دربارۀ علت انتخاب این موضوع و اینکه محرک کارش چیست.\n                                                                                                •••\n [جلوی دوربین نشسته] کجا را باید نگاه کنم؟\n …\n خود زندگی است که همۀ درون‌مایه‌های من را آفریده است. در ابتدای امر، چنانکه می‌دانید، حاصل کارم چندین کتاب بود. تاریخی از آن دوران، دوران سرخ، زمانی که آن ایده مهم‌ترین چیز بود. همه کمابیش به آن ایده آلوده شده بودند. یا دست‌کم با آن محدود و محصور شده بودند. به‌هرحال، همه به آن وابسته بودند و بسیاری به آن باور قلبی داشتند. در پایان، خیلی‌ها ایمان خود را از دست دادند. ولی ایده، مانند یک هستۀ درونیِ انعطاف‌ناپذیر است، مثلِ میلگردی فولادی. در طول این دوران، دوران حاکمیت این ایده، اتفاقات مختلفی افتاد. من قدرتمندترین و تأثیرگذارترین رویدادها را انتخاب کردم، رویدادهایی که قادر بودند این مسئله را روشن کنند که ما چه‌جور انسان‌هایی بودیم. اینکه چه بر سر ما آمده بود؟ چگونه فریبِ این پندار آرمان‌شهری را خورده بودیم؟ و چگونه در ابتدا درک نکرده بودیم ولی درنهایت به‌تدریج فهمیدیم؟ چرا نمی‌توانستیم زندگی به سبکی دیگر را تحمل کنیم؟ همین‌طور که از کتابی به کتاب دیگر می‌رفتم، موضوعی به ذهنم خطور کرد. مردم یا از جنگ حرف می‌زنند و یا از حادثۀ چرنوبیل. اما به‌ندرت کسی از شادی و شادکامی می‌گوید. این احساس در من ریشه دواند که مردم دربارۀ چیزهایی صحبت نمی‌کنند که واقعاً در حیات بشر اهمیت دارد. به زندگی گذشتۀ خودم فکر کردم، مثلاً به دوران کودکی‌ام. پدر و مادرم هرگز دربارۀ شادی حرف نمی‌زدند. دربارۀ اینکه چگونه باید شاد باشید و بزرگ شوید. اینکه زندگی چقدر زیباست و وقتی عاشق می‌شوید چقدر زندگی لذت‌بخش می‌شود. چگونه بچه‌دار خواهید شد و گذشته از آن‌ها، عشق خود را پیدا خواهید کرد. و اینکه عشق چقدر اسرارآمیز و جذاب است. ولی … همۀ صحبت‌های ما دربارۀ مرگ بود و میهن. دربارۀ اینکه چه چیزی برای انسان‌بودن مهم است هرگز صحبتی به میان نیامد. پس از کودکی نیز، اوضاع کمابیش همین بود. البته مردم عاشق می‌شدند و زندگی‌شان را به پیش می‌بردند. اما هرگز به نظر نمی‌رسید که نوعی فلسفۀ زندگی برایشان مطرح باشد. این به عهدۀ خود فرد بود که هر روز سعی کند برای زندگی‌اش معنایی بیابد. این حرف‌ها نه برای افراد فلسفه‌ای مناسب به شمار می‌آمد و نه برای جوامع. همیشه چیز مهم‌تری بود که بر انسان‌ها اولویت داشت. نوعی جهد، نوعی فداکاری که همیشه باید آمادگی‌اش را داشته باشید. و وقتی به پایان آن مجموعه کتاب رسیدم -زمانی که آرمان‌شهر ویران شده بود و همۀ ما در آوار به‌جای مانده از آن گرفتار شده بودیم- به این فکر افتادم که شرحی بر کیستیِ خودمان بنویسم، اما از نظرگاهی متفاوت.\n با خود فکر کردم: هسته و جان چنین روایتی چه خواهد بود؟ اگر پیش‌تر این هسته، افغانستان یا جنگ و یا حادثۀ چرنوبیل بود، موقعیت کنونی آن کجا بود؟ با خود گفتم احتمالاً این مرکزیت را در میان چیزهایی باید بیابم که قبلاً هرگز فکرش را نمی‌کردیم. یعنی هرگز تاکنون فکرش را نمی‌کردیم، اکنون که زندگی خصوصی از نو احیا شده است. اکنون که نهایتاً پول معنا و اهمیت یافته است. پیش‌تر، همه به‌یک‌اندازه بی‌پول بودند. پول معنای خاصی نداشت. اما حالا مردم شروع کرده بودند به سیر و سفر، برای دیدن دنیا. پرسش‌های فراوانی برای آن‌ها مطرح شده بود، امیال جدیدی پیدا کرده بودند. اگر می‌خواستند، می‌توانستند در اقیانوس وسیعی که کاملاً برایشان ناشناخته بود غوطه بخورند. به‌عبارتی، در زندگی خصوصی. به‌جای ترک صحنه و مردن در جایی، شکل دیگری از معناداری بشری مطرح شده بود. مشخص شد که ادبیات -ادبیات روسی- قادر نیست به آن‌ها کمک کند، چون همیشه با موضوعاتی کاملاً متفاوت درگیر بوده است. یعنی با ایده‌هایی والاتر و بالامرتبه‌تر. این ادبیات همیشه چیزی را شامل می‌شود که بر زندگی انسان فشار می‌آورد. حالا این ایده هرچقدر هم بالامرتبه باشد. البته بعداً فکر کردم که عشق مهم‌ترین و اساسی‌ترین ویژگی زندگی ماست؛ عشق و زمانی که در آستانۀ غیب شدنیم. یعنی وقتی که خودمان را برای محوشدن از صحنۀ این دنیا آماده می‌کنیم. پس به این ایدۀ اولیه رسیدم: عشق و مرگ. سپس آن را انتخاب کردم و شروع کردم به پرس‌وجو کردن از مردم و از آن‌ها می‌خواستم برایم از زندگی‌شان تعریف کنند. مهم‌تر از همه، از عشق بگویند و اینکه آیا عاشق شده‌اند یا نه. این‌طور به نظر می‌رسد که مردم در یکی از این دو گروه قرار می‌گیرند: یا می‌دانند عشق چیست یا نمی‌دانند. ممکن است بچه‌دار باشند یا نه، این چیزی را تغییر نمی‌دهد. بنابراین، برای مدتی نسبتاً طولانی… از حدود پنج، شش یا هفت سال پیش، این فکر ذهنم را مشغول کرده است. در این حین، صحبت‌های مردم را ضبط می‌کنم. این وقتی است که کم‌وبیش مطلب دستتان می‌آید و کم‌کم با کتاب خو می‌گیرید و موضوع را پیش‌بینی می‌کنید.\n می‌دانید… وقتی از کسی سؤال می‌کنم، از او دربارۀ جنگ بازجویی نمی‌کنم. بلکه از زندگی‌اش می‌پرسم و وقتی دربارۀ زندگی‌اش صحبت می‌کند، ناگزیر از عشق سخن خواهد گفت. یعنی اغلب مواقع از عشق برایم می‌گوید. در کتاب‌های قبلی‌ام عشق موضوع اصلی و محوری نبود. بلکه نوعی رویداد مثل حادثۀ چرنوبیل عنصر کلیدی بحث را تشکیل می‌داد. بنابراین، عشق فی‌نفسه درون‌مایۀ داستان نبود. البته از بسیاری هیجاناتِ متفاوت که در آن زمان تجربه کردند اطلاعی نداریم. ماجرا بیشتر به عشقی مربوط می‌شد که فداکاری می‌طلبد. زنان برای چنین فداکاری‌هایی آماده بودند. بنابراین عشقشان هم قدرتمند بود.\n بااین‌حال، مهم‌ترین موضوع خود حادثه بود؛ همان حادثۀ فاجعه‌بار چرنوبیل. موافق نیستید؟ این بار از منظر دیگری به عشق به‌عنوان درون‌مایه خواهیم پرداخت. مثلاً وقتی از این منظر شروع کردم به مطالعۀ آثار معتبر ادبی و از طرفی به ادبیات امروزی و کلاسیک نگاه کردم، به این نتیجه رسیدم که در ادبیات ما کمتر از هر موضوع دیگر به عشق پرداخته شده است. در آثار ما موضوع از این قرار است: یا از گل و بلبل سخن می‌رود، یعنی نوعی احساسات‌گرایی؛ یا قهرمان داستان به خاطر میهنش یا برای عقیده‌ای خاص روانۀ جایی می‌شود، مثل آثار ایوان تورگنیِف. در آثار لئو تولستوی نیز می‌بینیم که ورانسکی روانۀ میدان جنگ می‌شود. برخلاف همۀ اتفاقات، کمتر دیده می‌شود که فقط از عشق گفته شود. حتی به‌درستی می‌توان گفت که در زبان ما، زبان عشق چندان توسعه‌یافته نیست. در زبان ما، زبان عشق به اندازۀ ادبیات فرانسه قوی نیست. زبان فرانسه ده واژه برای توصیف وضعیت بدن زن پس از معاشقه دارد. یا برای حرکت دستان معشوق. اما چنین چیزی مطلقاً در زبان ما وجود ندارد. ملاقات و عشق‌بازی داریم، اما خود فرایند عشق … خود عشق … آسمانی تلقی می‌شود. از بچه‌ای پرسیدم: «نظرت دربارۀ عشق چیست؟» درواقع پرسیدم: «چطوری به وجود آمدی؟» بچه پاسخ داد: «مامان و بابا همدیگر را بوسیدند، بعدش من به دنیا آمدم». در ادبیات نیز ماجرا به همین منوال است. می‌خواهم این فضا را به جایی قابل‌سکونت تبدیل کنم و مردم را آماده‌تر کنم برای اینکه شادکامی را نوعی انبساط عظیم بدانند. مثل ساختمان و خانه‌ای که گنجه‌ها و اتاق‌های کوچکی دارد که برای هرکدام کلید مخصوصی نیاز دارید. اگر عشق لانۀ عنکبوت باشد، باید تمام عمر خود را صرف بافتن آن کنید و باید برای این کار آماده باشید. دقیقاً به همین دلیل می‌خواهم این درون‌مایه را به دنیا معرفی کنم.\n در پیگیری این هدف، متأسفانه باید بگویم که به مشکلات بزرگی برخوردم. موضوع فقط این نیست که عشق در ادبیات وجود ندارد. بلکه با مشکلات دیگری نیز روبرو بودم، چون کتاب جدید باید به‌قلم شخصی جدید نگاشته شود. کسی که روش فکری دیگری دارد و از واژگان متفاوتی بهره می‌گیرد. کسی که حس آزادی هیجانی را نیز دارد، حسی که در کارهای قبلی‌ام ضروری نبود. پس واژگان متفاوتی برگزیدم. این بار با زبانی دیگر و دشوارتر سروکار داشتم. احساس می‌کنم این کار به راهی بسیار طولانی منجر خواهد شد و مأموریتی است فوق‌العاده سخت.\n از یک طرف: این راهِ پیش روی من است، مرحله‌ای از سفرهایم. این مسافرت بخشی از اهداف کنونی من است. از طرف دیگر: در این راه، فرصتی پیش می‌آید برای اینکه بگوییم چه چیزی در زندگی ارزشمند است – که شخصاً احساس می‌کنم همۀ واژگان دیگر از معنی تهی شده‌اند. آیا باید برای یافتن معنای جنگ دوباره قدم در این راه بگذارم و از جنگ بنویسم؟ و بار دیگر فریاد بزنم که مردم چه بیهوده همدیگر را می‌کشند و چه شغل جنون‌آمیزی است کشتن انسانی دیگر؟ و اینکه ایده‌ها را باید کشت نه آدم‌ها را و همه باید بر سر یک میز بنشینند و با یکدیگر گفت‌وگو کنند…؟ هیچ‌یک از این حرف‌ها دیگر کارساز نیست و پیش‌پاافتاده شده است. هر روز به اینترنت سر می‌زنم و خبرهایی از این دست می‌خوانم: «امروز، سی نفر از شبه‌نظامیان حامی روسیه و بیست نفر از سربازان ارتش اوکراین کشته شدند. همین‌طور پنج غیرنظامی». روزم این طور شروع می‌شود. فکر نمی‌کنم ادامۀ صحبت در این مورد کمکی به اوضاع کند. چون معتقدم که عشق گمشده‌ترین ارزش انسان‌هاست. شاید این همان زبانی است که باید با آن حرف بزنم. گذشته از این، امروزه جامعه شدیداً تکه‌تکه شده و مردم به خشم آلوده شده‌اند. بنابراین نفرت همه‌جا را فراگرفته است. فکر نمی‌کنم بتوان با کلمات معمولی و استدلال‌های عادی بر این نفرت غلبه کرد. خانواده‌ها از هم می‌پاشند، همه درخصوص اوکراین خشمگین‌اند. کودکانی را می‌شناسم که به‌خاطر مخالفت با الحاق کریمه به روسیه، از خانه طرد شده‌اند. دوران هولناکی است.\n اکسانا زابوژکو۲ اخیراً براساس پست‌هایی که طی اشغال میدان استقلال کی‌یف در اینترنت گذاشته شده بود کتابی منتشر کرد. من در آن کتاب نوشته‌ام که همۀ اتفاقات وحشتناکِ نقل‌شده در آن -مرگ مردم و بدرفتاری با آن‌ها- را می‌توان به نفرت یا عشق تبدیل کرد. آرزو کردم که کاش از آن‌ها در راه عشق استفاده می‌شد. فقط عشق می‌تواند کسانی را که به نفرت آلوده شده‌اند نجات دهد. همچنین از اوکراین نوشتم، از اینکه زندگی در کریمه چه وضعی دارد و مطالبی علیه سیاست‌های پوتین. با خواندنِ پست‌های اینترنتی بعد از این اظهار نظر، حس رعب و وحشت به انسان دست می‌داد: همه مرا به باد فحش گرفته بودند. نه‌تنها من بلکه بسیاری از افراد دیگر را. ماکارِویچ، آکونین و اولیتسکایا، همۀ کسانی که سعی کرده بودند حرفی علیه پوتین بزنند. واقعاً وحشتناک بود شنیدن حرف‌هایی که در اینترنت زده می‌شد. دیری نمی‌پاید که مردم واقعاً به خیابان‌ها می‌ریزند و همدیگر را تکه‌تکه می‌کنند. نفرت همه جا را فراگرفته است. به نظرم حالا باید به زبان دیگری سخن گفت. نباید در پی اثبات چیزی باشیم. شاید ضرورت دارد از چیزهای بچه‌گانه سخن بگوییم، مثل عشق و دوست‌داشتن. بله، زبان دیگری نمی‌شناسم که بتواند از پس این کار برآید. دیگر هیچ‌چیز کارساز نیست.\n دو کتاب آتیِ من پروژه‌هایی کاملاً متفاوت‌اند. اولی کتابی است دربارۀ عشق. و دومی دربارۀ مرگ خواهد بود. یا به‌عبارت‌دیگر کتابی خواهد بود دربارۀ کسانی که [پا به سن گذاشته‌اند و] وارد جادۀ مرگ شده‌اند که پروسه‌ای طولانی است. یعنی دربارۀ اینکه شخص چگونه پیرتر می‌شود، جهان‌بینی‌اش چگونه تغییر می‌یابد و چگونه شرایطش برای ارتباط با جهان چهرۀ متفاوتی می‌گیرد. به‌هرحال، علم بیست تا سی سال عمر بیشتری به ما ارزانی کرده است. ما با این هدیه چه کار کرده‌ایم؟ رؤیای نامیرایی در سر داریم، اما درحقیقت با این سال‌های اضافی هم خوب تا نمی‌کنیم. یکی از قهرمانانم۳ به من گفت که کهولت سن چیز جالبی است. فقط هدفم این است که این مسیر را به پایان برسانم، در کنار کسانی که در طول عمرم شناخته‌ام. فقط آن‌ها را دنبال کنید و به خودتان اجازه دهید تمام زندگی انسان را درک کنید. از ابتدا تا انتها.\n من همیشه مشغول نوشتن کتاب‌هایم بوده‌ام و هیچ شخص خاصی به‌اندازۀ کسی که به زمان مشخصی تعلق دارد برایم جذاب نبوده است. من همیشه مجذوب چیزی شده‌ام که آن را «انسان ابدی» می‌نامم، یعنی چیزی که در بشریت ابدی است. حالا، کاری که قصد دارم بکنم، چون کتاب‌های کمتری از این نوع داریم، این است که زندگی‌مان را نه از دیدگاه تاریخی بلکه از بیرون بررسی کنم. مثلاً از زاویۀ دید کهکشان نگاهش کنم. به‌همین دلیل، از نظر من، حیوانات، گیاهان و انسان‌ها ارتباط نزدیکی با هم دارند. به این معنی که: همه‌چیز زنده است. واقعاً می‌خواهم به آن نگرشی برسم که در آلبرت شوایتزر دیده‌ام و عاشق این نوع نگرشم. عاشق حرمتی که او برای زندگی قائل است. یعنی وقتی یک انسان را، نه یک اوکراینی یا بلاروسی یا اهل هر جای دیگر، بلکه به‌مثابه کسی می‌بینید که حیات دارد. چیزی که اغلب احترامی برایش قائل نیستیم. انگار زندگی ابدی داریم. گویی هدفی غیر از این نداریم که جایی در چرنوبیل پیدا کنیم. یا در دونتسک. \n [تلفن زنگ می‌زند]\n سلام! لودا، من سر فیلم‌برداری‌ام. بعداً باهات تماس می‌گیرم. خداحافظ.\n به‌هرحال همه‌چیز به هم وصل است: انسان‌ها، حیوانات، پرندگان، هرچیزی که به‌نحوی زنده است. ما به‌کلی از این نکته غافلیم. گویی فناناپذیریم. گویی به این جهان آورده شده‌ایم تا در این مکان و این لحظه هدفی تمامیت‌خواهانه را تحقق بخشیم. اما درواقع برای هدفی کاملاً متفاوت خلق شده‌ایم.\n فعلاً تا تصمیم بعدی، عنوان کتاب من درموضوع عشق این خواهد بود: گوزن شگفت‌انگیزِ شکار ابدی۴. این عنوان براساس اثری از نویسندۀ روسی، الکساندر گرین، انتخاب شده است، که قبل از انقلاب نویسندۀ مشهوری بود. این عنوان ظریف حاوی نوعی اشتیاق وافر روسی به عشق است. مردم روسیه شخصیت‌های فوق‌العاده جالبی دارند. این شخصیت همیشه مرا سردرگم می‌کند، حتی وقتی که همه‌چیز عادی به نظر می‌رسد. حتی وقتی‌که اوضاع خوب به نظر می‌آید، همیشه نوعی اشتیاق مالیخولیایی جایی در کمین است.\n به‌همین دلیل این مردم عاشق قطارند؛ چون می‌توانید داخلش بنشینید و از پنجره اطراف را تماشا کنید. و به‌همین دلیل اتومبیل را دوست دارند؛ چون می‌توان برای مدتی طولانی در داخل آن مسافرت کرد. تابه‌حال نتوانسته‌ام در بین دیگر ملت‌ها چنین چیزی پیدا کنم اما در میان مردم روسیه حقیقتاً چنین چیزی هست. شاید این اشتیاق ریشه در جغرافیای این کشور پهناور دارد. واقعاً جالب است، این‌طور نیست؟\n شکارِ چیزی… بله! شکار و جستجوی ابدی… جستجوی چیزی خاص، چیزی که نوع بشر هرگز موفق به تسخیرش نشده است. البته ساده‌لوحی است که باور کنیم درصورت تسخیر و به دوش کشیدنِ آن، تمام مهملات متافیزیکی، همۀ این تکه‌های حیات … ناگهان به کتاب و اثری هنری بدل خواهند شد. مسلماً این توهمی ساده‌لوحانه است. درواقع، کاری بسیار زیرکانه و یواشکی است و شبیه کار حیوان شکارچی نیست. این کار مستلزم جدوجهد معنوی عظیم و درکی والاست و توانایی‌های فراوان، به‌خصوص از نوع ادبی و انسانی. این کار وظیفه‌ای بس پیچیده است. در مورد ژانر مورداستفادۀ من، کارهای مشابهی در ادبیات روسیه و بلاروس داریم … کتاب‌هایی هست … به‌خصوص کتاب‌هایی دربارۀ جنگ. وقتی که تودۀ عظیمی از مردم گرفتار مصیبت و محنت شده بودند و حسی وجود داشت که به‌معنی واقعی کلمه هیچ‌کس، حتی هیچ مرد یا زن صاحب نبوغی، نمی‌توانست عظمتِ آن را درک کند. واقعاً جنگ جهانی دوم چیست؟ مسلماً این جنگ بسیار فراگیرتر از مثلاً جنگ‌های ناپلئونی بود. و مردم به همین دلیل سعی می‌کردند مطالب جدیدی درباره‌اش گردآوری کنند. آن‌ها احساس می‌کردند که این مطالب جدید نباید فقط در درون مغز نخبگان یا قهرمانان سرشناس جنگی ذخیره شود. چون من در روستا بزرگ شده‌ام، کسانی که همیشه مرا مجذوب خود می‌کردند، نه قهرمانان بلکه مردمان پایین‌دست بودند. پیرزنان روستا را به یاد دارم…\n خدای من، خیلی جالب بود، همۀ آن… مردمان پیچیده و عجیبی بودند… و بسیار جالب. چیزهایی را که این بانوان سالخورده می‌توانستند به من بگویند، هرگز در هیچ کتابی نخوانده بودم. مادر بزرگ پدری‌ام… یکی از آن‌ها بود. و من می‌خواستم… هدفم خیلی ساده بود… شنیدن هرچیزی که این افراد دربارۀ آن‌ها با من حرف می‌زدند و هیچ‌کس به آن‌ها گوش نداده بود. که به‌مثابۀ دانه‌هایی شن در تاریخ بودند. البته نکتۀ مهم این بود که رگه‌هایی از نبوغ حقیقی را در آن‌ها حفظ کنیم. عناصری که به‌هرحال با پایان عمرشان ناپدید می‌شدند. همۀ آن داستان‌هایی که کسی اهمیتی به آن‌ها نمی‌داد و به تاریخ عواطف و هیجانات سپرده شده بود. می‌خواستم آن‌ها را حفظ کنم. می‌فهمم که باید به یکی از همین «رمان‌های چندصدایی» تبدیل شود: حافظه‌ای چندصدایی. به همین دلیل هرکتاب نیازمند پانصد یا حتی هزار صدا بود. هزار صدا برای کتاب جنگ چهرۀ زنانه ندارد۵ و نیز صداهای بسیار زیاد دیگری برای دعای چرنوبیل۶. و برای کتاب دوران دست دوم۷ نیز به تعداد زیادی از مردم نیاز داشتم. انسان واقعاً همیشه به دنبال این تکه‌های ریز می‌گردد، ذرات طلا، و از آن‌ها کلاژی خلق می‌کند. \n چطور می‌توانید اینقدر خوش‌حافظه باشید؟ [خطاب به کاژسا اوبرگ لیندستن، که در طول مصاحبه حرف‌هایش را ترجمه می‌کرد].\n رودن تشبیهی دارد برای مجسمه‌سازی. اگر نظرش را دربارۀ مجسمه‌سازی می‌پرسیدند، می‌گفت: «یک بلوک از جنس مرمر برمی‌دارم و شروع می‌کنم به تراشیدنِ بخش‌های زائدِ آن». این مثل یک … این یک اصل کلی است. چگونه، از هرج‌ومرجی به‌نام زندگی، قسمت‌های زائد را حذف می‌کنید تا تصاویر یا سازه‌هایی خاص را از آن استخراج کنید. این سازه از نظر او مجسمه است. از دیدگاه شخصی دیگر، ممکن است یک معبد باشد. اما من باید این سازه را از واژه‌ها خلق کنم.\n واقعیت مملو از رمز و راز است. اول از همه زمان را در نظر بگیرید که به‌سرعت در گذر است. همیشه به‌دست‌آوردن هرچیزی بسیار دشوار است. موافق نیستید؟ آن را به دست بیاورید و شکل خاصی برای آن بیابید. مهم این است که بدانید مردم اغلب حتی به آنچه که درون مغزشان دارند واقف نیستید. گاهی وقتی چیزی را که در حافظۀ مردم است بیرون می‌کشید، می‌گویند: «اصلاً نمی‌دانستم این را می‌دانم. آن را کاملاً فراموش کرده بودم. اگر از من نمی‌پرسیدی، هیچ‌وقت به فکرم خطور نمی‌کرد…» برای اینکه چیز جدیدی یاد بگیریم، باید روش‌های پرسش‌گری‌مان را عوض کنیم.\n درحال‌حاضر احساس نمی‌کنم که سانسور می‌شوم. ممکن است سانسوری در کار باشد که متوجه آن نیستم، چیزی که از آن اطلاع ندارم. این تنها محدودیتی است که احساس می‌کنم. به‌همین دلیل موسیقی، نقاشی و حتی فلسفه برایم بسیار مهم‌اند، همان‌طور که برخی کتاب‌های جالبِ علمی. همۀ دانش‌های بشری کمک می‌کنند به دانستن اینکه کجا جستجو کنیم و چه چیزی را جستجو کنیم. تا از ابتذال دل بکَنیم. به‌هرحال، زندگی ما بیشتر اوقات با ابتذال احاطه شده است. باید خود را از بند این ابتذال آزاد کنیم.\n در ابتدای کار، دیدگاه‌های درونی خاصم را دربارۀ کتاب مطرح می‌کنم؛ یعنی ایده‌هایم را. ایده‌هایی که نسبتاً کلی‌اند. مثلاً «زنان در جنگ» یا «عشق». این‌ها ایده‌هایی بسیار کلی هستند. سپس به شرح و تفصیل مطلب می‌پردازم. درمجموع، انبوهی از مصاحبه‌های مختلف دارم و فرایندی که ممکن است چند سال طول بکشد. می‌توانید به‌راحتی در میان هزاران صفحه غرق شوید. هزاران هزار صفحۀ دیگر را نیز زیرورو می‌کنید. هزاران صفحه، صدها شخص… همین‌طور جستجو می‌کنید و جستجو می‌کنید و به فکر فرو می‌روید و ناگهان آن اتفاق به خودی خود می‌افتد. ناگهان سطوری را پیدا می‌کنید که باید در بین همۀ واژگان دنبال کنید. مهم‌ترین الگوها را می‌بینید. اغلب، موضوع مربوط می‌شود به چندین داستان بنیادین که در آن ایدۀ موردنظر، همان فلسفه‌ای که از قبل در درون شما در حال شکل‌گیری است، به‌طریقی فضای مشترک پیدا می‌کند. و آنگاه ایدۀ محوری پدیدار می‌شود. صدای کتاب، که معمولاً از این عبارت استفاده می‌کنم. عنوان کتاب نمایان می‌شود و مطالب کم‌کم شکل می‌گیرد. اما هنوز هم… همیشه، تا آخرین لحظه، تا وقتی که نقطۀ پایانی را بگذارم، به کار خود ادامه می‌دهد. چون ممکن است آهنگ روایت به‌گونه‌ای باشد که لازم است مطلبی را در داستانی دیگر حذف کنید. ممکن است چیز جدیدی به ذهنتان خطور کند. گاهی ناگهان یادم می‌افتد که فراموش کرده‌ام مطلبی را از کسی بپرسم – آنگاه برمی‌گردم و دوباره با آن شخص صحبت می‌کنم. خلاصه اینکه شغلی دیوانه‌کننده و پیچیده است… شغلی دیوانه‌کننده!\n مسلماً نوعی محافظه‌کاری وجود دارد. و مفاهیمی همچون ادبیات و ژانر داریم. و دوران جدید ژانرهای جدیدی برمی‌انگیزد. انگار دستیابی به آن برای دانش فعلی بسیار سخت است. درمورد خود ما، مثلاً همین اواخر بود که مردم درنهایت شعر منثور را به رسمیت شناختند و اشعار بی‌قافیه را پذیرفتند. حتی الان هم هستند کسانی که هنوز می‌پرسند چگونه می‌توان این‌ها را شعر نامید. این نوع شعر هنوز هم در فرهنگ ما با مقاومت مواجه است. و این کاملاً طبیعی است. ضمیر انسان نمی‌تواند آن را تحمل کند و مردم به خودشان زحمت نمی‌دهند. آن‌ها آمادگی ندارند روی چنین مشکلاتی وقت بگذارند و واکنش‌هایشان از روی عادت و غیرارادی است. \n ما اینجا یک نویسندۀ کلاسیک به‌نام ایوان شِمیاکین داریم. او به‌تازگی از دنیا رفته است. او متوجه موفقیت کتاب جنگ چهرۀ زنانه ندارد شده بود و نتوانسته بود تحمل کند. بنابراین اعلام کرد: «قصد دارم رمانی بنویسم!» کارش درمجموع داستان فاخری از آب درآمد، اما برای هیچ‌کس جذابیت نداشت. همین اتفاق درمورد رمان چرنوبیل روی داد. آن وقت نیز یکی بلند شد و گفت: «این که کاری ندارد. من این رمان را خواهم نوشت!» آخر هیچ‌چیز سر جای خودش نیست؛ تمرکز وجود ندارد، همین‌طور شور و هیجان و حس نوعی تفکر جدید. به‌بیان دقیق‌تر همان چیزی که نیروی قدرتمندِ ژانرِ اثر از آن سرچشمه می‌گیرد. من واقعاً کتاب‌هایم را رمان می‌دانم اما در قالبی دیگر. رمانِ صداها، این اسمی است که من روی آن‌ها می‌گذارم.\n گذشته از این‌ها، تلویزیون بارها و بارها مردم را فریب داده و سرشان کلاه گذاشته است. همین‌طور ادبیات. در کشورهای ما، مردم فریب ایده‌های آرمان‌شهری را خورده‌اند. به‌همین دلیل امروزه می‌خواهند از رویدادها و شرایطی بشنوند که حقیقتاً وجود دارند. تا بتوانند مطمئن شوند که آنچه می‌شنوند به‌نحوی نسخۀ بازبینی‌شده نیست، بلکه همان‌طور توصیف شده که واقعاً بوده است. و نویسنده باید این محتوا را با نوعی ساختار ادبی بیامیزد. درواقع اصل اساسی من همین است. وقتی هم که ستون‌نویسِ روزنامۀ گوتنبورگز-پُستِن بودم، از همین اصل تبعیت می‌کردم.۸ خواه موضوع سیاست باشد یا زندگی روزمره، من همیشه از زاویۀ دید یک فرد می‌نوشتم. مطالب من با جزئیات ریزشان داستان زندگی انسان را می‌ساخت. خیلی زود، واکنش‌هایی بسیار مثبت دیده می‌شد. چراکه مردم به این مطالب علاقه داشتند.\n خیلی به‌ندرت می‌توان چیزی را که در تلویزیون پخش می‌شود فیلم به حساب آورد، اکثر برنامه‌ها چرندیاتی بیش نیستند. مثل گزارش‌های که حتی هنرمندانه ساخته نشده‌اند بلکه خیلی سطحی تهیه شده‌اند. اغلب اوقات، ربط چندانی به واقعیت ندارند. چون فکت‌ها عین واقعیت نیستند. واقعیت را باید تفسیر کرد، واقعیت را باید درک کرد. فرد باید آن را درک کند. به‌طورکلی روابط ما با واقعیت بسیار پیچیده است. واقعیتی وجود دارد که می‌توانیم ببینیم. واقعیتی هست که می‌توانیم بشنویم. واقعیتی وجود دارد که نه می‌توانیم ببینیم و نه بشنویم، بلکه فقط حسش می‌کنیم. هر فرد توصیفِ مخصوص خودش را از رویدادها دارد. گاهی باید رشته‌های گوناگون فراوانی را به هم ببافیم. هیچ‌وقت به این سادگی نیست که ابزارها و تجهیزاتی را سرهم‌بندی و راه‌اندازی کنیم و آنگاه واقعیت به دست آید… نه این‌طور نیست. این گفتۀ مشهور به‌اندازۀ کافی گویای حقیقت است: «بدترین دروغ‌ها مستند شده‌اند». دقیقاً این‌طور است: فقط کافی است فرد دستگاه را آماده و روشن کند. نه،‌ این واقعیت نیست. نه، این واقعیت نیست.\n هرکس می‌تواند از من هرچه خواست بگیرد. و هرکس از واقعیت هرچیزی را که می‌تواند برداشت می‌کند. به‌هرحال هرچه بنویسیم یا تصویرش را بگیریم، شخصیت در آن مداخله می‌کند. شخصیتِ شما تنها آنتنی است که دارید و چیزی است که یا خودتان کسب کرده‌اید یا مادزادی به شما ارزانی شده است، به‌واسطۀ ویژگی‌ها و استعدادهایتان، یا چیزی در همین مایه‌ها. هرچه آنتن شما بزرگ‌تر باشد، واقعیت را بزرگ‌تر و پررنگ‌تر خواهید دید. و حتی بیشتر مثل واقعیت خواهد بود… نه، هیچ راه آسانی وجود ندارد.\n شاعر روسی ما جوزف برادسکی پاسخی بسیار زیبا به این پرسش داد: «فرق بین ادبیات فاخر و معمولی چیست؟» برادسکی جواب داد: «تفاوت در ذائقۀ متافیزیکی است». حال این «متافیزیک»‌ را چگونه باید درک کنیم؟ صحبت از وقتی است که فرد… عمیق‌تر می‌بیند. در این حالت، دنیاهای بیننده، فضای او و رمز و رازهای جهان همگی درگیر ماجرا می‌شوند. فکرش به نحوی دیگر روشن می‌شود. تفاوت کار در اینجا نهفته است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را سوتلانا آلکسیویچ نوشته است و در ۵ ژانویه ۲۰۱۸، با عنوان «Only love can save those who are infected with anger» در وب‌سایت یوروزین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «فقط عشق می‌تواند ما را که آغشتۀ نفرتیم نجات دهد» و با ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است. •• سوتلانا آلکسیویچ (Svetlana Alexievich) نویسنده و روزنامه‌نگار بلاروسی است که جایزۀ نوبل ادبی را در سال ۲۰۰۵ از آن خود کرد. جنگ چهرۀ زنانه ندارد (The Unwomanly Face of War) مشهورترین اثر اوست که به فارسی نیز ترجمه شده است. ••• استافان یولن (Staffan Julén) کارگردان و مستندساز سوئدی است.  •••• اصل این متن مصاحبه‌ای به‌زبان سوئدی است بین سوتلانا آلکسیویچ و استافان یولن. کاژسا اوبرگ لیندستن (Kajsa Öberg Lindsten) آن را به‌زبان روسی اجرا کرده و خودش پیاده‌سازی و به‌زبان سوئدی ترجمه کرده است. سپس آنا پاترسون متن سوئدی را به انگلیسی برگردانده است. [۱] فیلم یولن با عنوان «لوبوف: کارلک پا روسکا (Lyubov: kärlek på ryska)» (لوبوف: عشق به‌زبان روسی) با همکاری اسوتلانا آلکسیویچ ساخته شده است [مترجم]. [۲] Oksana Zabuzhko: نویسندۀ اوکراینی که از تظاهرکنندگانی که میدان استقلال کی‌یف را اشغال کرده بودند حمایت کرد. [۳] توضیح ویراستار: آلکسیویچ برای اشاره به مصاحبه‌شوندگانش از واژۀ «قهرمان» استفاده می‌کند. [۴] The Wondrous Deer of the Eternal Hunt [۵] Unwomanly Face of War [۶] Chernobyl Prayer [۷] Secondhand Time [۸] آلکسیویچ با حمایت مالی سازمان آیکورن (شبکۀ بین‌المللی شهرهای پناهندگی) برای گذراندن دورۀ تحقیقاتی دوساله (۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸) به گوتنبرگ سوئد رفت.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833759.json b/train/413833759.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e826d3c4c56e3233b863aca924fefa1020bf0748 --- /dev/null +++ b/train/413833759.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سارتر چه بر سر جایزۀ نوبل آورد؟", + "subtitle": "لو گویین، نویسندۀ فرانسوی‌تبار، از چرایی و تجربه‌های نپذیرفتن جایزه‌های ادبی می‌گوید", + "introduction": "برای یک نویسندۀ ادبی، چه افتخاری بالاتر از بردن جایزۀ نوبل؟ برخی نویسندگان سال‌ها به‌پای کاغذ و قلمشان عرق می‌ریزند، اما حتی اسمشان جزو نامزدهای این جایزه هم نوشته نمی‌شود. اما ژان پل سارتر در زمان خودش از این قماش نویسنده‌ها نبود؛ او نه برای گرفتن آن اشتیاقی داشت و نه وقتی برنده‌اش شد آن را پذیرفت. این کار او باعث شد جایزه‌ای ادبی به نام او تأسیس شود تا نویسندگان، به‌هوای بردن «جایزۀ سارتر»، «جایزۀ نوبل» را قبول نکنند.", + "content": "اورسولا کِی. لو گویین، پاریس ریویو — نخستین بار که با «جایزۀ سارتر» آشنا شدم وقتی بود که سرگرم خواندن صفحۀ «قابل توجه!»، یعنی صفحۀ پایانی و خواندنیِ تایمز لیترری ساپلیمنت، با امضای «جی.سی» بودم. آوازۀ جایزه، که از نام نویسنده‌ای گرفته شده که در سال ۱۹۶۴ از دریافت جایزۀ ادبی نوبل امتناع ورزید، دارد به‌سرعت بر سر زبان‌ها می‌افتد یا به هر تقدیر شایسته است که این‌چنین شود؛ چنان‌که جی.سی در شمارۀ ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲ نشریۀ تایمز نوشت «منزلت جایزۀ ادبیِ سارتر آن‌قدر رفیع است که نویسندگان در سراسر اروپا و امریکا به امید آنکه نامزد دریافت این پاداش بشوند از گرفتن جوایز دیگر خودداری می‌کنند». او با مباهاتی فروتنانه افزود «تابه‌حال کسی از گرفتن خود جایزۀ سارتر امتناع نورزیده است».\n لارنس فلینگتی، که از دریافت پاداش ادبی پنجاه‌هزاریوروییِ بخش مجارستانِ «جایزۀ پِن» خودداری کرد، به‌تازگی نامزد دریافت جایزۀ سارتر شده است. این پاداش تاحدودی توسط حکومت سرکوبگر مجارستان پرداخت می‌شود. فلینگتی مؤدبانه پیشنهاد داد که آن پاداش برای تخصیص بودجه‌ای در جهت «انتشار کتاب‌های نویسندگان مجاری» صرف شود «که آثارشان از آزادی کامل بیان حمایت می‌کند». قهراً به این قضیه فکر می‌کنم که بد نبود مو یان۱ هم چنین می‌کرد، ولی بعید به نظر می‌رسد.\n امتناع سارتر از دریافت جایزۀ نوبل با استنکافش از پیوستن به لژیون دونور۲، و سازمان‌های مشابه دیگر، مطابقت داشت و مشخصۀ شخصیت اگزیستانسیالیست، پیچیده و غیرانعطاف‌پذیرش بود. سارتر اظهار داشت که «فرق است میان آنکه نوشته‌هایم را با نام ژان پل سارتر امضا کنم یا اینکه آن‌ها را تحت عنوان ژان پل سارتر، برندۀ جایزۀ نوبل، بنگارم». به باور سارتر «یک نویسنده باید از گرایش به نهادی خاص حذر کند». البته او در آن موقع آدم سرشناسی بود، منتها برای استقلال شخصی خودش ارزش قائل بود (بااین‌حال، بر من معلوم نیست که او چطور استقلال شخصی را با گرایشش به مائویسم سازش داد). سارتر به مؤسسات و نهادها اجازه نداد که او را به تصاحب خود درآورند؛ باوجوداین به خیزش‌های مردمی ملحق شد و به‌خاطر همراهی با تودۀ مردم در نافرمانی مدنی و حمایت از اعتصاب‌های مۀ ۱۹۶۸ بازداشت شد، هرچند که رئیس‌جمهور مارشال دوگُل سریعاً او را بخشید و طی عبارتی باشکوه و فرانسوی‌مآبانه اظهار داشت که «هرگز کسی ولتر را بازداشت نمی‌کند».\n ای کاش جایزۀ سارتر برای امتناع از پذیرفتن جایزه، به یاد یکی از قهرمانان مورد احترام من، جایزۀ بوریس پاسترناک نامیده شده بود. منتها این امر شدنی نبود، چون پاسترناک با اختیار خودش از دریافت جایزۀ نوبلش در ۱۹۵۸ خودداری نکرد. وی ناچار بود که این کار را بکند. اگر پاسترناک برای دریافت جایزه اقدام می‌کرد، حکومت شوروی بی‌درنگ و ازخداخواسته او را دستگیر می‌کرد و به یک گولاک (اردوگاه کار اجباری) در سیبری می‌فرستادش تا در سکوتی ابدی جان بکند.\n من هم زمانی از پذیرفتن یک جایزۀ ادبی امتناع کردم. گرچه دلایل من ناچیزتر از دلایل سارتر بود ولی به آن‌ها بی‌ربط هم نبود. آن وقت‌ها بحبوحۀ سردترین و احمقانه‌ترین روزهای جنگ سرد بود، زمانی که حتی قلمرو کوچک اِس‌اِف۳ به‌لحاظ سیاسی دسته‌بندی شده بود. همان روزها داستان من با عنوان خاطرات رُز۴ جایزۀ نبولا را به خود اختصاص داد، جایزه‌ای که توسط «انجمن نویسندگان داستان‌های علمی-تخیلیِ آمریکا» اهدا می‌شود. تقریباً همان زمان، این انجمنْ استانیسلاو لِم، داستان‌پرداز لهستانی، را از عضویت افتخاری‌اش محروم کرد. در آن اوقات، گروهی از مبارزان جنگ سرد اعتقاد داشتند کسی که در پشت پردۀ آهنین زندگی می‌کند و دربارۀ داستان‌های علمی-تخیلی آمریکایی گستاخی نشان می‌دهد، قاعدتاً یک موش کمونیست است که با اس.اف.دبلیو.اِی (انجمن نویسندگان داستان‌های علمی-تخیلی آمریکا) سنخیتی ندارد. آن‌ها از تبصره‌ای قانونی استفاده کردند تا او را از عضویتش محروم سازند و بر اجرای تبصرۀ مزبور اصرار ورزیدند. لِم، فردی سرسخت و پرنخوت و گهگاه غیرقابل‌تحمل و، درعین‌حال، نویسنده‌ای شجاع و طراز اول بود و با استقلالی مطلب می‌نوشت که از کسی که در لهستانِ تحت حکومت شوروی می‌زیست انتظار نمی‌رفت. من از ستم و اهانت زشت و تنگ‌نظرانه‌ای که انجمن اس.اف.دبلیو.اِی بر او روا داشته بود خیلی عصبانی شدم. از همین رو عضویتم را لغو کردم و پیش خود فکر کردم که شرم‌آور خواهد بود از دست کسانی که به‌تازگی از خود عدم تسامح سیاسی نشان داده بودند، به‌خاطر نوشتن داستانی در بارۀ تسامح سیاسی، جایزه دریافت کنم و کمی قبل از آنکه برندگان جوایز اعلام شوند کتابم را از مسابقۀ نبولا بیرون کشیدم. مسئولین اس.اف.دبلیو.اِی مرا دعوت کردند تا از من بخواهند که از تصمیم خود منصرف گردم، چون درواقع داستان من برنده شده بود. اما برای من ممکن نبود که به خواستۀ آنان عمل کنم. به مصداق طنز تلخی که در انتظار تمام کسانی است که براساس اخلاقیاتی رفیع قیافه‌ای اصیل به خود می‌گیرند، درنتیجه جایزۀ من به نفر دوم آیزاک آسیموف، سردستۀ مبارزان جنگ سرد، رسید.\n\nآنچه امتناع ناچیز مرا به خودداری عظیم سارتر مربوط می‌سازد این احساس است که پذیرفتن جایزه‌ای که یک موسسه اهدا می‌کند به‌منزلۀ همکاری با آن نهاد و تجسم آن است. سارتر براساس یک اصل عام از پذیرفتن جایزه سر باز زد، حال‌آنکه عکس‌العمل من یک اعتراض خاص بود. منتها من در این بدگمانیِ سارتر که بر خود روا نمی‌دانست که از چیزی جز خودش کسب هویت کند با وی همدل هستم. سارتر معتقد بود برچسب موفقیت بزرگی که جایزۀ نوبل بر پیشانی نویسنده می‌چسباند چهرۀ او را پنهان می‌نماید. نوبلیست‌شدنِ او مرجعیتش به‌عنوان سارتر را تحت‌الشعاع قرار می‌داد. البته این دقیقاً همان چیزی است که دستگاه تجاریِ فروش و پاداش از خدا می‌خواهد: نام، همچون محصول. یا به‌عبارتی مُهر تضمین‌زدن بر موفقیتی که فروختنی است: «برندۀ جایزۀ نوبل: فلان و بهمان…»، «نویسندۀ پرفروش‌ترین کتاب‌ها: چنین و چنان…»، «سی هفته در فهرست نویسندگان پرفروش از دید نیویورک تایمز»، «جِین دیِ برنده۵ … جان. کیو مک‌آرتورِ نابغه …».\n البته در اصل، مقصود و نیت بنیان‌گذاران این دست از جوایز این نبود، اما حالا این‌گونه پاداش‌ها به این شیوه استفاده می‌شوند. جایزه به‌عنوان راهی برای احترام به یک نویسنده ارزشی واقعی دارد، اما هنگامی که کاپیتالیسمِ شرکت‌های عمده آن را به‌عنوان طریقی برای بازاریابی به کار می‌بَرد، و زمانی که جایزه‌دهندگان از آن همچون ترفندی سیاسی استفاده می‌کنند، ارزش این جوایز ضایع می‌گردد و هرچه جایزه‌ای بیشتر معتبر و ارزشمند باشد، بیشتر در معرض تباه‌شدن قرار می‌گیرد.\n بااین‌همه، خشنودم که ژوزه ساراماگو، کسی که در هواداری از مارکسیسم سرسخت‌تر از سارتر بود، صلاح ندانست که از دریافت جایزۀ نوبل خودداری کند. او می‌دانست که هیچ چیز، حتی موفقیت، نمی‌تواند به سازش وادارش کند و هیچ مؤسسه‌ای قادر نیست که وی را به‌سمت خود متمایل گرداند. همیشه چهرۀ خودش بود که به وی وجهه می‌بخشید. کمیتۀ جایزۀ نوبل در ادبیات، به‌رغم بسیاری از انتخاب‌های عجیب و غریب و سهو و خطاهایی که برای گزینش آثار ادبی مرتکب می‌شود، همچنان به ارزش‌هایی عالی پایبند است، درست به‌خاطر آنکه این کمیته هویتش را از نویسندگانی نظیر پاسترناک، شیمبورسکا و ساراماگو کسب می‌کند و با آنان همدلی نشان می‌دهد یا دست‌کم سوسویی می‌زند که از چهرۀ آنان بازتابیده است.\n مع‌الوصف، اعتقاد دارم که جایزۀ سارتر برای امتناع از دریافت جایزه، به‌مثابۀ جایزه‌ای ارزشمند و بهنگام و مهم‌تر از آن به‌عنوان جایزه‌ای بسیار سالم که به لوث استثمار آلوده نشده، باید به رسمیت شناخته شود. ای کاش کسی واقعاً نفرت‌انگیزْ جایزه‌ای به من اعطا کند، تا بتوانم شانس به‌دست‌آوردن جایزۀ سارتر را داشته باشم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nLe Guin, Ursula K. No Time to Spare: Thinking About What Matters, Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را اورسولا لو گویین نوشته است و در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۷ با عنوان «The Literary Prize for the Refusal of Literary Prizes» در وب‌سایت پاریس ریویو منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «سارتر چه بر سر جایزۀ نوبل آورد؟» و ترجمۀ هوشمند دهقان منتشر کرده است. •• خانم اورسولا کِی. لو گویین (Ursula K. Le Guin) در ۱۹۲۹ در برکلی کالیفرنیا به دنیا آمد. او جایزۀ «نشنال بوک»، شش جایزۀ هوگو و پنج جایزۀ نبولا را از آن خود ساخت و به عضویت افتخاری آکادمی هنر و ادبیات آمریکا درآمد. گورهای آتوان (The Tombs of Atuan) و دست چپ تاریکی (The Left Hand of Darkness) از جمله کتاب‌های اوست. وی ۲۲ ژانویۀ سال جاری درگذشت. ••• نوشتۀ حاضر گزیده‌ای است از کتاب فرصتی برای فراغت نیست: تأمل در باب آنچه اهمیت دارد. نوشتۀ اورسولا کِی. لو گویین.\n[۱] Mo Yan: نویسندۀ چینی و برندۀ نوبل ادبی [مترجم]. [۲] نشان افتخاریِ کشور فرانسه که اغلب نیز به فرانسوی‌ها اعطا می‌شود [مترجم]. [۳] Esseff: احتمالاً اس‌اف مخفف Science Fiction یا «ادبیات علمی-تخیلی» است [مترجم]. [۴] The Diary of the Rose [۵] Jane D. Wonthepulitzer: لو گویین به محوشدن نویسنده در جایزۀ اهدایی طعنه می‌زند تا آنجا که «برنده» به نام فامیلی نویسنده مبدل می‌گردد [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833760.json b/train/413833760.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4f88864c5eecb18b081953d7ebcac4406d1ceb30 --- /dev/null +++ b/train/413833760.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بچه‌تنبل‌های آسیا چطور در اروپا نابغه می‌شوند؟", + "subtitle": "یک فرد چینی از تصویر آرمانیِ نادرستی می‌گوید که خارجی‌ها از سیستم آموزشی غرب دارند", + "introduction": "پوژانگ یائو دانش‌آموزی بود که در کلاسش در شهری دورافتاده در چین از آخر دوم بود. چند سال بعد او به عنوان رتبۀ اول در کل انگلستان سر از دانشگاه کمبریج درآورد و سپس به بزرگترین بانک سرمایه‌گذاری جهان پیوست. در آنجا نیز به خاطر اشتباه فاحشش در یک معامله ترفیع گرفت و برای ادامۀ تحصیل به دانشکدۀ بازرگانی استنفورد معرفی شد. یائو از نقش شانس در موفقیت و تصویر آرمانیِ نادرستی می‌گوید که خارجی‌ها از سیستم آموزشی غرب دارند.", + "content": "پوژانگ یائو، آمریکن افرز — اکثر اوقاتی که با مسیحیان انجیلی در ایالات متحده هم‌کلام شده‌ام، برایم از تغییری گفته‌اند که خواندن انجیل در زندگی‌شان ایجاد کرده. از اینکه بعد از خواندنِ آن، انگار دوباره متولد شده‌اند.\nمن مسیحیِ انجیلی نیستم. من یک آتئیست چینی‌ام که به غرب آمد، در بهترین دانشگاه‌های جهان درس خواند، و بعدها در یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نظام سرمایه‌داری، یعنی گلدمن ساچس، کار کرد.\n با این حال زندگی من نیز مانند مسیحیان انجیلی با خواندن یک کتاب دگرگون شد: زندگی‌نامۀ خودنوشتِ رابرت روبین به نام در دنیایی نامطمئن (رندم هاوس، ۲۰۰۳). رابرت روبین یکی از شرکای اصلی گلدمن ساچس بود و متعاقباً وزیر خزانه‌داری شد. بعدها بود که متوجه شدم بعضی از آمریکایی‌ها او را در حد خداوند می‌ستایند. \n در وهلۀ اول این کتاب را به خاطر عنوانش خریدم. انتخاب چنین عنوانی از سوی فردی که این همه دستاورد داشت برایم سؤال‌برانگیز بود. قبل از آن همیشه فکر می‌کردم که هر اتفاقی دلیلی دارد. والدینم یادم داده بودند که آدم‌های خوب پاداش می‌گیرند و آدم‌های بد مجازات می‌شوند. معلم‌های مدرسه یادم داده بودند که اگر سخت کار کنی موفق می‌شوی و اگر تلاش نکنی شکستت حتمی است. زمانی که آن کتاب را دست گرفتم، در دانشگاه کمبریج ریاضی می‌خواندم و به‌واسطۀ آزمون‌های استاندارد و برنامۀ درسی پرفشاری که زندگی‌ام را فرا گرفته بود، نشانی از نااطمینانی در اطرافم نمی‌دیدم.\n اما بعد از مطالعۀ کتابِ روبین نگاهم به دنیا عوض شد. رابرت روبین هیچ‌گاه قصد نداشت که یکی از شرکای عمدۀ گلدمن ساچس شود: او حتی چند سال بعد از شروع کارش نامۀ استعفایش را هم تسلیم کرده بود. با خودم فکر کردم که شاید اتفاقات تصادفی، مثل چیزی که در مسیر شغلی روبین مشاهده می‌شد، تنها یک عامل اختلالی بی‌اهمیت نیست و اتفاقاً کاملاً تعیین‌کننده است. آن دلایلی هم که به اتفاقات تاریخی نسبت می‌دهیم تنها نوعی عقلایی‌سازیِ بعد از وقوع است. وقتی هم این عقلایی‌سازی‌ها را به بچه‌ها یاد می‌دهیم، با خود این طور خواهند گفت که هر چیز به دلیلی روی می‌دهد. با این حال تصور من از اتفاقاتی که در دنیا می‌افتد چیزی شبیه این است: یک نفر روی یک صندلی راحتی نشسته و گه‌گاه سکه‌ای می‌اندازد و تصمیم می‌گیرد که چه اتفاقی در دنیا بیفتد. بیشترِ آمریکایی‌هایی که من دیده‌ام از شنیدن چنین تفسیری تعجب می‌کنند. شاید بتوان به آن‌ها حق داد چرا که در دنیای بازارهای مالی زندگی نکرده و کتاب روبین را هم نخوانده‌اند. هدف آن‌ها همیشه ایجاد تغییر بوده است؛ شعار مدرسۀ بازرگانی استنفورد این است: «زندگی‌ها را تغییر دهید، سازمان‌ها را تغییر دهید، جهان را تغییر دهید». با این حال به نظر نمی‌رسد که بدانند برای این کار چه چیز را چگونه باید تغییر دهند، یا بدانند نقش شانس و پیشامد در این میان چیست. در هر حال اگر هدف تغییر یک چیز است، آن‌ها باید بتوانند آینده را رقم بزنند، غیر از این است؟ خودِ رویای بزرگ آمریکایی تصمیم به کنترل سرنوشت فرد توسط خودِ او و رقم زدن یک زندگی خارق‌العاده بر پایۀ پس‌زمینه‌ای عادی است. اما چنین چیزی در دنیای نامطمئن رابین چطور ممکن است؟\n من ادعا نمی‌کنم که الکسی دو توکویل مدرن هستم، اصلاً نقاط مشترک زیادی هم با این مطالعه‌گر زندگی آمریکایی ندارم. او بزرگ‌شدۀ پاریس است. شهری که به فرهنگ و معماری‌اش مشهور است. من بزرگ‌شدۀ شیجیاژوانگ هستم. شهری که به کارخانۀ بزرگش مشهور است، کارخانه‌ای که شیر خشک‌های سمّی تولید می‌کرد. پدر و مادر او اشراف زاده‌بوده‌اند؛ پدر و مادر من کارگر ساده.\n با این همه امیدوارم که مشاهدات دسته اول من بتواند شناخت بهتری را از نهادهای نخبه‌گرای غرب حاصل کند. همان اندازه که در شیجیاژوانگ مِه‌دود مرسوم بود، در میان هم‌کلاسی‌هایم در غرب باورهایی خاص همه‌گیر بود. دکترین‌هایی که جهان‌بینی و فروض فرهنگی در نهادهای غربی مانند کمبریج، استنفورد و گلدمن ساچس را ساخته‌اند تقریباً تبدیل به دین شده‌اند. با این حال امیدوارم نقطه نظرات یک آتئیستِ چینیِ روراست بتواند حاوی نکات مفیدی برای آن‌ها باشد.\n از شیجیاژوانگ به کمبریج تابستان سال ۲۰۰۰ بود. ۱۵ سالم بود، و تازه آزمون ورودی دبیرستان را در چین داده بودم. از کلاس اول تا آن موقع پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده بودم. آن اوائل در کلاسمان از آخر دوم بودم و باید روی صندلی‌ای می‌نشستم که درست زیر تخته‌سیاه و دمِ دست معلم قرار داشت. قبل از امتحان ورودی دبیرستان هر طور که بود توانسته بودم در مدرسه‌ای متوسط دانش‌آموزی متوسط شوم. در آن روزها والدینم به این نتیجه رسیده بودند که من در چین به جایی نخواهم رسید و می‌خواستند برای دبیرستان مرا به خارج از کشور بفرستند. اما بر خلاف همۀ انتظارات من در کلاس و مدرسه بهترین نمره را کسب کردم. نمرۀ امتحاناتم آن‌قدر خوب بود که در میان بیش از ۱۰۰ هزار دانش‌آموز در کل شهر، جزء ۱۰ نفر اول قرار گرفته بودم. هم معلمم و هم خود من اولین باری که این نمره را شنیدیم مطمئن بودیم که اشتباهی صورت گرفته.\n آن امتحان باعث شد که بتوانم وارد بهترین کلاس در بهترین مدرسۀ شهرم شود؛ و این شروعی بود بر رنج‌آورترین سال زندگی‌ام. آن اعتماد به نفس تازه به دست آمده، با دیدن همکلاسی‌های فوق‌العاده مستعدم به یکباره فرو ریخت. در اولین کلاس، معلم ریاضی اعلام کرد که درس را از فصل چهارم کتاب درسی شروع می‌کند، چرا که به‌درستی فرض کرده بود که بیشترِ ما سه فصل اول را بلدیم و دوباره‌گوییِ آن خسته‌کننده خواهد بود. بیشتر اعضای کلاس در مقاطع گذشته در انواع و اقسام رقابت‌ها شرکت کرده بودند، و از قبل با مطالب درسی دبیرستان آشنا بودند. علاوه بر این آن‌ها به‌واسطۀ آن رقابت‌ها با یکدیگر بزرگ شده بودند. و در این میان بدون این‌که چیزی بدانم یا کسی را بشناسم، دور تا دورم را افرادی گرفته بودند که اطلاعات بیشتری داشتند، بسیار باهوش‌تر از من بودند، و به همان سختی که من کار می‌کردم کار می‌کردند. شما بگویید که من در این شرایط چه شانسی داشتم؟ در طول آن سال سخت تلاش کردم تا خودم را برسانم: همه چیز را کنار گذاشتم و حتی به مکانی نزدیک‌تر به مدرسه نقل مکان کردم تا وقتم کمتر در رفت‌وآمد تلف شود؛ اما همۀ این تلاش‌ها هیچ ثمری نداشت. با گذر زمان، رفتن به مدرسه و زور زدن در رقابتی که مطمئن بودم آخرش باختِ من است، تبدیل به شکنجه شده بود. با این حال هر روز باید این کار را می‌کردم. در امتحان آخر سال، از آخر دوم شدم؛ درست همان جایگاهی که در سال اول تحصیلم بدست آورده بودم. اما قبول این جایگاه بسیار دشوارتر بود، چرا که یک سال پیش از آن افتخار بزرگی بدست آورده بودم و در طول آن سال نیز تلاش بسیار زیادی را صرفِ درس‌خواندن کرده بودم. در نهایت تسلیم شدم و از والدینم خواستم که مرا به خارج بفرستند. هر جایی در این کرۀ خاکی برایم بهتر از آنجا بود.\n به این ترتیب در سال ۲۰۰۱ و در ۱۶ سالگی به بریتانیا آمدم. بر خلاف تصور من سیستم آموزشی آزمون‌محور انگلستان بسیار شبیه چین بود. علاوه بر آن، رفتن به «مدرسۀ حسابی» و به دست‌آوردن «شغلی حسابی» در هر دو کشور برای بخش زیادی از پدر و مادرها بسیار مهم بود. به این ترتیب، آوردنِ نمرۀ خوب در امتحان و موفقیت در مصاحبه‌های مدارس (یا حتی جلسۀ معارفه در مهدکودک‌ها) بسیار مهم تلقی می‌شد. حتی در سطح دانشگاه نیز، مدرک کارشناسی از دانشگاه کمبریج تنها به یک چیز بستگی داشت و آن امتحان پایان سال گذشته‌اش بود.\n البته از سوی دیگر اگرچه سیستم دانشگاهی انگلستان برتر از سیستم چین به حساب می‌آمد، جمعیتی که یک بیستم کشورِ من بود باعث می‌شد که رقابت اگرچه سخت، ولی کمتر رعب‌آور باشد. مثلاً در انگلستان یک نفر از هر ده نفر می‌تواند وارد آگزبریج شود، و استنفورد و هاروارد یک نفر از هر بیست‌وپنج داوطلب را می‌پذیرند. اما در استان محل تولد من یعنی هبئی، تنها یک نفر از هر هزار و پانصد نفر می‌توانند وارد دانشگاه پکن یا کینگهوا شوند.\n با این همه نمی‌توانستم باور کنم که همه‌چیز این اندازه آسان‌تر است. در آزمون ریاضی جی.سی.اس.ای (دبیرستان) در کل کشور اول شدم و عکسم در یک روزنامۀ سراسری به چاپ رسید. توانستم به کالج ترینیتی در دانشگاه کمبریج راه پیدا کنم، جایی که زمانی سِر آیزاک نیوتون، فرانسیس بیکن، و شاهزاده چارلز در آن تحصیل کرده بودند.\n من در کمبریج اقتصاد خواندم، حوزه‌ای که از دهۀ ۱۹۷۰ به این سو هر روز بیشتر و بیشتر ریاضی‌محور شده است. هدف همیشه این است که از یک مدل ریاضی برای یافتن یک راه حل مشخص برای مسئله‌ای در دنیای واقعی استفاده کنیم. الآن که فکر می‌کنم درست نمی‌فهمم که چرا اساتید من تا این حد روی این مدل‌ها تاکید داشتند. از همان موقع دریافتم که تکیۀ کورکورانه به مدل‌ها هم در تجارت و هم در سرمایه‌گذاری بسیار شایع است؛ تکیه‌ای که معمولاً نتایجی فاجعه‌بار به همراه داشته است که فروپاشی مشهور صندوق پوشش ریسک ال.تی.سی.ام از نمونه‌های آن بود. سال‌ها بعد بود که به این آموزۀ وارن بافِت رسیدم: تقریباًدرست‌بودن بهتر از قطعاًغلط‌بودن است. اما اساتیدمان به ما می‌آموختند که دنیای واقعی را مانند یک مسئلۀ ریاضی ببینیم.\n فرهنگ حاکم بر کمبریج هم خیلی متفاوت از این اصول جزم‌اندیشانۀ کلاس‌ها بود: تبعیت بی‌چون‌وچرا از قوانین و مدل‌هایی که به شکل سنتی ایجاد شده بود. مثلاً دانشجویان در کمبریج حق ندارند روی چمن راه بروند، اما اساتید از این حق بهره‌مند هستند. البته یک استثنا هم وجود دارد؛ دانشجویانی که در امتحانات نمرۀ ممتاز می‌گیرند می‌توانند یک روز در سال را در محوطۀ چمن راه بروند.\n رفتار همکلاسی‌های بریتانیایی من کاملاً رفتاری گلّه‌ای بود؛ حتی بیشتر از آنچه دربارۀ دانشجویان ام.بی.اِی آمریکا گفته می‌شود. برای مثال، از بین سیزده اقتصاددان همسال من در ترینیتی، دوازده نفر بعدها به بانک‌های سرمایه‌گذاری پیوستند، و پنج نفرمان برای گلدمن ساچس کار کردیم.\n گلدمن ساچس و معاملۀ تورمی بی‌نظیر من سه سال بعد من به عنوان شاگرد اول از آنجا فارغ‌التحصیل شدم و پیشنهادی کاری از سوی بخش «درآمد ثابت، ارز و کالا» در گلدمن دریافت کردم؛ بخشی که بنیان‌گذارش قهرمان من یعنی روبین بود. مثل این بود که هر چه می‌خواهم به‌سرعت حاصل می‌شود. اما ته دلم همیشه نگران این بودم که این خوشی‌ها روزی تمام شود. بالاخره خیلی دور نبود زمانی که در کلاسم در چین شاگرد آخر بودم. با خودم فکر می‌کردم اگر نمی‌توانستم از پسِ چند همکلاسی در شهری که هیچ‌کس اسمش را نشنیده بود برآیم، چطور می‌توانم شایستۀ رفتن به کمبریج یا گلدمن باشم؟ آیا باهوش‌تر شده بودم؟ یا شاید هم بریتانیایی‌ها ابله‌تر از چینی‌ها بودند؟\n با این افکار مغشوش، در سال ۲۰۰۷ به عنوان معامله‌گر در گلدمن مشغول کار شدم. شعار غیررسمی گلدمن این است: «حریصِ بلندمدت باش». همکارانم در گلدمن بسیار باهوش و رقابت‌جو بودند. با این حال به نظرم می‌آمد که خیلی به قسمت «بلندمدت» شعار «حریص بلندمدت» توجهی نمی‌شود. گلدمن ساچس، حتی با وجود شهرتش به عنوان یک بانک سرمایه‌گذاری برجسته، در رسوایی مربوط به گزینه‌های مختلف وام و تجارت با دولت یونان دست داشت، با شرکت فاسد وان.ام.دی.بی ارتباطاتی داشته و رسوایی‌های دیگری را نیز در کارنامه دارد. شاید دلیل نزدیک‌بینیِ شایع در گلدمن این حقیقت باشد که این شرکت در حال حاضر شرکتی عمومی است که باید در مجامع سه‌ماهه گزارش درآمدی ارائه دهد. یا شاید هم به این خاطر باشد که تجارت با بازار واقعی روبروست نه شعارهای آرمانی. زمانی که می‌بینید که اعداد و ارقام ثانیه به ثانیه جلوی چشمتان بالا و پایین می‌شود (و به‌خصوص زمانی که آن تغییر در مسیر دلخواهتان نباشد)، حتی یک روز هم حکم یک عمر را دارد. با این تفاسیر می‌توانید حدس بزنید که تمایل معامله‌گرها به بلندمدت چقدر بوده است.\n کار در گلدمن ترکیبی از بازارگردانی برای تسهیل معاملات مشتریان و یافتن معاملاتی مناسب برای خود بانک بود. اوایل سال ۲۰۰۹ به این نتیجه رسیدم که سرمایه‌گذاری روی معامله‌ای بلندمدت مبتنی بر افزایش تورم بریتانیا مناسب است. در واقع این معامله به نظرم آن‌قدر خوب می‌آمد که بزرگ‌ترین نگرانی‌ام این بود که شاید کسی نخواهد طرف دیگر معامله قرار گیرد و روی کاهش آن سرمایه‌گذاری کند. با این حال توانستیم این معامله را با یک بانک بریتانیایی ترتیب دهیم. سال بعد با افزایش مدام تورم این معامله سود بسیار زیادی به بار آورد و میلیون‌ها دلار نصیب گلدمن شد.\n اولش با خود فکر کردم که چه معامله‌گر فوق‌العاده‌ای هستم. اما یک مشکل کوچک وجود داشت: من به این دلیل مشتاق انجام این معامله بودم که فکر می‌کردم بازار به سمتی خواهد رفت که نرخ بهرۀ بریتانیا را افزایش دهد. و خب طبیعتاً با بالا رفتن نرخ بهره، نرخ تورم نیز به خاطر تعریف و نحوۀ محاسبه‌اش به صورت مکانیکی از آن پیروی کرده و بالا می‌رود. اما بانک مرکزی انگلستان در آن سال اصلاً نرخ‌های بهره را افزایش نداد. در حقیقت افزایش تورم به خاطر چیزهای دیگری مثل افزایش مالیات، نوسانات نرخ ارز، تکانه‌های قیمت نفت و چیزهایی مثل این اتفاق افتاد؛ چیزهایی که من بهشان فکر هم نکرده بودم. موفقیتِ معاملۀ من شانس محض و در واقع برآمده از منطقی اشتباه بود.\n در دوران کارآموزی، در یکی از جلسات آموزشی، بانکداری باتجربه به ما گفت که بین فرآیند و نتایج تمایز قائل شوید. او گفت که باید روی فرآیند تمرکز کنید، چرا که فرآیند را می‌توان کنترل کرد در حالی که نتایج به شانس بستگی دارند. او همچنین گفت که در گلدمن کسی را به خاطر اینکه با منطقی درست ضرر کرده تنبیه نمی‌کنند. من همیشه عاشق سؤال کردن بودم، به همین خاطر پرسیدم که آیا تا به حال کسی به خاطر سود کردن با منطقی نادرست تنبیه شده است؟ بعد از این‌که چند ثانیه فکر کرد گفت که تا به حال ندیده که چنین اتفاقی بیفتد. درست هم می‌گفت. حقیقت این است که به نظر می‌رسد که اصلاً هیچ‌کس به خاطر ندارد که چرا من این معاملۀ مبتنی بر تورم را انجام دادم. تنها چیزی که آن‌ها در ذهن داشتند این بود که من این معامله را انجام داده‌ام و این‌که این معامله به نتیجه ختم شده است.\n زمانی که با مدیرم برای بررسی عملکرد دیدار کردم، انتظار داشتم که به خاطر قضاوت نادرستم نکوهش شوم. اما درست برعکس ترفیع گرفتم! به مدیرم گفتم که معامله‌ام اشتباه بوده اما او فقط گفت «پوژانگ، این حرف رو جای دیگه‌ای نزن». خودِ او هم البته به خاطر مدیریت معاملۀ «بی‌نظیر» من ترفیع گرفت. در واقع آقای مدیر آن‌قدر از این معامله خوشنود بود که من را به دانشکدۀ بازرگانی استنفورد معرفی کرد، و این شد که کمی بعد راهی آمریکا شدم.\n چیزی که در گلدمن آموختم این بود که برای ترفیع درجات تنها معامله‌گر بودنِ خوب کافی نیست. فرد باید بتواند مدیر، دیگر همکاران و افرادی که به آن‌ها گزارش می‌دهند را هم مدیریت کند. من هیچ وقت به این چیزها توجه نکرده بودم و امیدوار بودم که در مدرسۀ بازرگانی این نکات را بیاموزم.\n آمدن به آمریکا به نظر من کاستکو بهترین نماد سرمایه‌داری آمریکایی است. این شرکت به توجه بسیار به کارکنان و مشتریانش مشهور است، و در عین حال سال‌هاست که سودی درست و حسابی به سهامدارانش رسانده است. کاستکو از نظر مشتریان بهترین ترکیب از کیفیت بالا و قیمت پایین را ارائه می‌دهد. این شرکت هرگاه که بتواند هزینه‌هایش را کاهش دهد، به‌سرعت این کاهش هزینه را به مشتری منتقل می‌کند. رسیدن به حاشیه سود ناخالص ده درصدی، با قیمت‌هایی کمتر از آمازون حقیقاً فوق‌العاده است. خودِ من بعد از اولین تجربۀ خریدی که در کاستکو داشتم، به خرید از هیچ فروشگاه دیگری راضی نمی‌شوم.\n از نظر حقوق نیز کاستکو بیش از همۀ فروشگاه‌های مشابه پرداختی دارد. زمانی که رکود ۲۰۰۸ حادث شد، شرکت درآمدها را افزایش داد تا کارکنانش بتوانند با شرایطِ سختِ پیش‌آمده سر کنند. کارتی که روی سینۀ فروشندگان نصب شده نشان می‌دهد که بعضی چنددهه است در این فروشگاه مشغول فعالیت هستند؛ چیزی که سخت می‌توان در فروشگاه‌های دیگر نمونه‌اش را دید.\n استفورد برای من، اگرچه با فاصله، اما در ردۀ دوم تجربۀ خوشایند از سرمایه‌داری آمریکایی قرار دارد. روی هم رفته از تحصیلاتی که در مدرسۀ بازرگانی استنفورد داشتم راضی‌ام. البته که بعضی کلاس‌ها برایم جذابیت کمتری داشت، اما اساتید آن کلاس‌ها هم آدم‌های فهمیده‌ای بودند و موقعی که در طول کلاس مشغول خواندن کیندلم می‌شدم، کاری به کارم نداشتند.\n یکی از کلاس‌ها مربوط به استراتژی بود. تمرکز کلاس روی میزان الهام‌بخش‌بودن شعارها و لوگوهای شرکتی برای کارکنان بود. بسیاری از دانشجویان پیش از آن برای شرکت‌های غیرانتفاعی، مراقبت‌های بهداشتی، یا فناوری کار کرده بودند؛ شرکت‌هایی که شعارهایشان به تغییر جهان، نجات جان افراد، نجات سیاره و چیزهایی از این دست مربوط می‌شود. استاد هم از این شعارها خوشش می‌آمد. وقتی شعارمان در گلدمن یعنی «حریصِ بلندمدت باش» را به استاد گفتم نه معنایش را می‌فهمید و نه متوجه می‌شد که چنین چیزی چطور می‌تواند الهام‌بخش باشد. برایش توضیح دادم که همۀ افراد دیگر در بازار حریصِ کوتاه‌مدت هستند و ما با بلندمدت فکرکردن همۀ پولشان را مال خود می‌کنیم. چون معامله‌گرها عاشق پول هستند، این شعار الهام‌بخش است. او پرسید که شعار یا لوگوی دیگری نمی‌شناسم که شاید دیگر همکلاسی‌ها هم با آن ارتباط برقرار کنند؟ برایش از قوی سیاهی گفتم که روی میزم گذاشته بودم تا یادم بماند که رویدادهایی که احتمال کمی دارند به‌وفور اتفاق می‌افتند. این یکی هم به دل استاد ننشست و بهتر دید که سراغ دانشجوی دیگری برود که در شرکت دارویی فایزر کار کرده بود. شعار آن‌ها این بود: «همۀ مردم سزاوار زندگی سالم‌اند». به نظر استاد این شعار خیلی بهتر بود. من نمی‌توانستم بفهمم که چطور چنین شعاری می‌تواند افراد را برانگیزد، اما خب اصلاً من برای همین به استنفورد آمده بودم: برای یادگیری درس‌هایی کلیدی دربارۀ روابط میان‌فردی و رهبری.\n زمانی که به دانشکدۀ بازرگانی استنفورد می‌آمدم می‌دانستم که در حوزۀ روابط و رهبری ضعف دارم و امیدوار بودم که بهتر شوم. کلاس مورد علاقۀ من «پویایی‌های میان‌فردی» نام داشت و دانشجویان نامش را گذاشته بودند کلاس «درد دل». در کلاس درد دل، دانشجویان در گروه‌های چندنفری هفته‌ای چند ساعت و به مدت یک‌ترم دور هم جمع می‌شدند و رک و پوست‌کنده از تاثیراتی می‌گفتند که گفته‌ها و اعمالشان بر دیگران داشته است.\n حرف‌های آن کلاس حول محور بحث‌های کوچک، احساسات، هم‌دردی و گوش دادن می‌گذشت. گاهی در کلاس استاد به من رو می‌کرد و می‌گفت «پوژانگ، به نظر می‌آد حرف‌های مِری تحت تأثیر قرار دادت» یا «پوژانگ می‌تونم تو چشات ببینم که داستان پیتر متاثرت کرده». اما واقعیت این بود که با شنیدن این حرف‌ها هیچ احساس خاصی نداشتم. کاملاً گیج شده بودم.\n در یکی از مقالاتی که می‌خواندیم گفته شده بود که افراد معمولاً زمانی که در شرایطی غرق می‌شوند متوجهِ احساسات خود نمی‌شوند، اما نشانگرهای جسمی مانند ضربان قلب نشان می‌دهد که احساساتی قوی بر آن‌ها غالب شده. فکر کردم شاید مشکل همین است و با این راه می‌توانم احساسات نهفته‌ای را کشف کنم که استاد مدام سراغشان را می‌گرفت.\n به این ترتیب یک دستگاه ثبت ضربان قلب خریدم و ضربانم را درزمان استراحت اندازه‌گیری کردم: چیزی حدود ۷۸. زمانی که استاد گفت «پوژانگ به نظرم میاد که این داستان احساساتت رو جریحه‌دار کرده» سریع آستینم را بالا زدم و ضربان قلبم را دیدم: حدود ۷۷. و خب طبیعتاً پاسخ دادم «نه، خبری نیست». نتیجۀ این آزمایش همانی بود که فکر می‌کردم: ضربان قلبم، حتی زمانی که مورد انتقاد قرار می‌گرفتم تکان نمی‌خورد، اما زمانی که هیجان‌زده می‌شدم یا می‌خندیدم دچار جهش می‌شد.\n این وضعیت خوشایندِ برخی هم‌کلاسی‌هایم نبود. به نظر آن‌ها من جدیت لازم را در این مباحث به خرج نمی‌دادم. استاد هم دیگر کفری شده بود. درسی که از این کلاس گرفتم این بود که من در زمینۀ مهارت‌های میان‌فردی آن‌قدر افتضاحم که بدون این‌که بخواهم و به‌سادگی باعث آزار دیگران می‌شوم. این بود که تصمیم گرفتم بعد از فارغ‌التحصیلی سراغ کاری بروم که تا جای ممکن از تعاملات انسانی به‌دور باشد.\n خب بهترین کار برای چنین منظوری همان بازگشت به بازارهای مالی بود. به یک دفتر خدمات کاری رفتم و به آن‌ها گفتم که بعد از گذراندن دورۀ ام.بی.اِی هدف اصلی‌ام پول درآوردن است. بهشان گفتم که ۵۰۰ هزار دلار به نظرم رقم خوبی است. این حرف‌ها برایشان عجیب بود و می‌گفتند می‌خواهند کمک کنند تا خواسته‌ها و نداهای دورنی‌ام را بیابم. به آن‌ها گفته‌ام ندای دروانی‌ام پول درآوردن برای خانواده‌ام است. آن‌ها واقعاً می‌خواستند کمک کنند ولی در مورد من کمکشان کارگر نبود.\n دستِ آخر توانستم با مدیر مالی شرکت موردعلاقه‌ام، کاستکو، دیدار کنم. او به من گفت که فارغ‌التحصیلان ام.بی.اِی را جذب نمی‌کنند. همه کارشان را از جابجا کردن سبدهای چرخ‌دار فروشگاه آغاز می‌کنند. (به‌طور جدی به شروع کار از جابجایی سبدها فکر کرده‌ام، اما همسرم به‌شدت مخالف است). به نظرم آمد که به همین دلیل است که شرکت موفق شده: ام.بی.اِی ممنوع!\n دنیای نامطمئن در کمونیسم آینده حتمی است؛ چیزی که ممکن است حتمی نباشد گذشته است. چند سال پیش سرگذشتی خودنوشت از دختری چینی به نام نیان می‌خواندم که در زمان جوانی به انگلستان سفر کرده بود. (کسی در جایی گفته بود که برای شناخت چین باید انگلیسی دانست. دورنماهای مهم دربارۀ چین معمولاً تنها به زبان انگلیسی موجود است و معمولاً در داخل کشور در دسترس نیست). او در مدرسۀ اقتصاد لندن درس خوانده بود و در همانجا با همسر آینده‌اش آشنا شده بود. نیان، همسرش و همۀ دوستانشان بعد از فارغ‌التحصیلی به چین باز می‌گردند.\n تا پیش از آن سفر، زندگی من و او شباهت‌های بسیاری داشت. مطمئنم که آن موقع او هم به همان اندازۀ امروز ما به زندگی‌اش خوش‌بین بوده است. او در سال ۱۹۳۵ به انگلستان رفت و زمان برگشتش به چین تقریباً مصادف شد با شکل‌گیری جمهوری خلق چین. تحصیلاتی که در خارج و در کشوری سرمایه‌دار کرده بود، و باورش به حقوق فردی و آزادی باعث شده بود که در کمپین‌های مختلف سیاسی و انقلاب فرهنگی در جناح مخالف حکومت قرار بگیرد. او در آن سال‌ها تعداد قابل توجهی از دوستان و خانواده‌اش، از جمله همسر و دخترش را از دست داد. خودِ او هم به زحمت از زندانی طولانی‌مدت جان سالم به در برد. تا دهۀ ۱۹۸۰ طول کشید که بتواند پاسپورت بگیرد و با بستگانش به خارج از کشور سفر کند. در سفر دریایی‌اش به سوی هنگ کنگ مدام به تصمیم سال‌ها پیش خود برای بازگشت به چین فکر می‌کرد.\n خواندن داستان زندگی نیان را که تمام کردم، مدام به شباهت‌ها و تفاوت‌های زندگی او با خودم فکر می‌کردم. اگر او در عصر کنونی زندگی می‌کرد چه اتفاقاتی برایش می‌افتاد، یا اگر من هفتاد سال قبل متولد شده بودم چه چیزهایی در انتظارم بود؟ آنچه دریافتم این بود که اگر زندگی یک نفر را در انزوا بررسی کنیم، دوست داریم به این نتیجه برسیم که اقدامات خاص او بوده که منجر به نتایج پیش‌آمده شده است. اما اگر جامعه را یک مجموعه ببینیم یا نگاهمان را به نسل‌های مختلف معطوف کنیم، می‌توانیم افرادی را با پیش‌زمینه‌های بسیار مشابه بیابیم که اقداماتی مشابه کرده‌اند و در نهایت به نتایجی بسیار متفاوت دست یافته‌اند.\n به زعم وارن بافت لحظه‌ای که یک نفر در ایالات متحده یا یک کشور غربی دیگر متولد می‌شود، در واقع برندۀ یک لاتاری شده است. کسی شهروند ایالات متحده به دنیا می‌آید در مقایسه به کسی که در کشوری در حال توسعه متولد می‌شود، تقریباً در تمام جنبه‌های زندگی از مزیتی قابل توجه برخوردار خواهد بود؛ در جنبه‌هایی مانند ثروت، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، محیط زیست، امنیت و غیره. برای یک نفر خارجی «خرید» این امتیازها امروز چیزی حدود ۱ میلیون دلار خرج بر می‌دارد (ارزش تقریبی ویزای سرمایه‌گذاری ای.بی۵). حتی در این سطح قیمت نیز تقاضای بعضی کشورها بیش از سهمیۀ سالیانه‌ای است که به آن‌ها اختصاص داده شده و به این ترتیب مجبورند مدت‌ها برای پرداخت این پول منتظر بمانند. شهروندان آمریکایی میلیونر به دنیا می‌آیند!\n با این حال شاید فکر کنید که این شانس تا کجا فرد را پیش می‌برد. برای پاسخ به این سؤال باید به عنوان کتاب روبین بازگردم: «دنیای نامطمئن». در چنین دنیایی بسیاری از چیزها خارج از کنترل ما بوده، توسط خدا یا شانس رقم زده می‌شود. وقتی نهایت تلاشمان را کردیم و دیگر کاری از دستمان بر نمی‌آمد، نه باید از آنچه به دست می‌آوریم بیش از اندازه هیجان‌زده شویم و نه به خاطر چیزی که به دست نیاورده‌ایم افسرده شویم. باید نتیجه را قبول کنیم و از کنارش بگذریم. شاید این کلید زندگی شاد باشد.\n اینکه درس مهم سیستم آموزشی غرب به یک نفر چنین چیزی باشد عجیب است. در چینِ کمونیست آموخته بودم که برای موفقیت باید سخت کار کرد. در سرزمین رویای آمریکایی دریافتم که موفقیت حاصل شانس خوب، شعارهای درست، و زیر نظر گرفتن احساسات خودت و دیگران است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n \n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را پوژانگ یائو نوشته است و در زمستان ۲۰۱۷ با عنوان «The Western Elite from a Chinese Perspective» در مجلۀ آمریکن افرز منتشر شده است. و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «بچه‌تنبل‌های آسیا چطور در اروپا نابغه می‌شوند؟» و ترجمۀ سیدامیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است. •• پوژانگ یائو (Puzhong Yao) مدیر یک شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی است. او فارغ‌التحصیل ترازاول کالج تریتینی در دانشگاه کمبریج بوده و در مقطع دکتریِ رشتۀ مدیریت بازرگانی از دانشگاه استنفورد فارغ‌التحصیل شده است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833761.json b/train/413833761.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8d02cfa709dc8344c1402222acc74cc9307ef057 --- /dev/null +++ b/train/413833761.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بطالت را دوست دارم ولی انتظارکشیدن را نه", + "subtitle": "انتظارکشیدن ما را فرسوده و مضطرب می‌کند، اما قواعد امروزی دنیای کار طرفدار آن است", + "introduction": "فرض کنید باید در هفته چهل‌ساعت کار کنید. بسته به کارفرما و جایگاه شغلی‌ای که دارید، چند حالت برایتان پیش می‌آید: یا باید همۀ چهل ساعت را با جدیت و دقت کار کنید، که بد به حالتان. یا می‌توانید سی ساعت کار کنید و ده ساعت را به بطالت بگذرانید که در این صورت وضعتان بد نیست، یا آنکه سی ساعت را به بطالت می‌گذرانید و ده ساعت کار می‌کنید که اگر چنین است، احسنت بر شما.", + "content": "ونکاتش راو، ریبن‌فارم — در خیلی از اوقات زندگی‌مان هیچ‌کاری نمی‌کنیم. این عدم مشغولیت را معمولاً اتلاف زمان می‌انگاریم که به دو شیوه انجام می‌شود. هنگامی که وقتتان به دستِ خودتان تلف می‌شود، بطالت محسوب می‌شود؛ و در صورتی که دیگران وقت شما را تلف کنند، معطلی به حساب می‌آید. من از بطالت لذت می‌برم اما معطل‌شدن را دوست ندارم.\n اوقات تلف‌شدهْ زمان‌های خنثایی نیستند. زمان خنثی زمانی است که مراقبه می‌کنیم. به عبارت دیگر، در حالت مراقبه، زمان ذهنی و شخصی فرد ساکن است. در این شرایط خنثی، ظرفیت مولد شما به‌لحاظ نظری محفوظ مانده یا ارتقا یافته است. همچنین وضعیت‌هایی مثل احیا، تمدد اعصاب یا تجدید قوا در ردۀ اتلاف زمان قرار نمی‌گیرند. این امورْ کارکردی دارند، یعنی به‌کارگیری لحظاتی جهت کارآمدتر کردن سایر لحظات.\n وقت تلف‌شده باید با فعالیتی بیهوده و بی‌ثمر پر شود. مثال مناسب زمانی است که وارد بحثی آزاردهنده با انسانی احمق دربارۀ موضوعی بی‌اهمیت می‌شوید، که در نهایتْ ناامیدی شما را در پی دارد. شما ظرفیت مولد زمان را به‌دست خود می‌کُشید. دوست دارم گاهی این کار را انجام دهم.\n حتی فکرِ اتلاف زمان برخی را آشفته و آزرده می‌کند. صحنه‌ای جالب در مجموعه داستان‌های ربیت۱، نوشتۀ جان آپدایک، وجود دارد که نامزد ربیت آرمسترانگ، شخصیت اصلی داستان، او را ملامت می‌کند که «هراسی بنیادی از بطالت» دارد.\n من هم قبلاً مثل ربیت بودم. اما با گذشت زمانْ بطالت و وقت‌گذرانی برایم عادی‌تر شد. ولی هنوز با این مسئله کنار نیامده‌ام که دیگران مرا منتظر بگذارند و معطلم کنند. فکر کنم به اندازۀ کافی برای این مسئله خویشتن‌دار و بزرگ‌منش نباشم.\n فرهنگ کاری ما حول محورِ اتلاف وقت برای دیگران بنا شده است. البته این فقط شامل معطلی در صف یا انتظار کشیدن برای افراد مهمی که بدقولی می‌کنند نمی‌شود. آن معطلی‌ها نوعی انتظارِ مبتنی بر جایگاه است. رابرت لوین در کتاب جغرافیای زمان۲ بحث جالبی دربارۀ رابطۀ جایگاه و انتظارکشیدن در فرهنگ‌های مختلف دارد.\n دغدغۀ من حالت‌های اساسی‌تر اتلاف زمان است.\n بر خلاف کارهایی مثلِ بایگانی‌کردن‌های پرزحمت و یک‌نواخت، مبنای محاسبۀ فیش حقوقی‌ای که به کار اطلاعاتی خلاقانه تعلق می‌گیرد، خرید زمان نیست. این فیش حقوقی نه تعهد کارفرما، که انتخاب او را برای کسب هرچه بیشتر ارزش و فایده از زمان خریداری‌شده نشان می‌دهد.\n چنین نگرشی به‌شدت جریحه‌دار می‌کند اخلاق کاری بسیاری از کسانی را که ترویج روش‌های فعال و سودمند هدر دادن زمان را به روش‌های فرح‌بخش و مشخصاً بی‌هدف ترجیح می‌دهند. آن‌هایی که بر شیوۀ اول اصرار می‌ورزند کار پرمشغله را دوست دارند. آن دسته‌ای که روش دوم را می‌پسندند بخشی از «کارزار بازنشستگی ضمن اشتغال» هستند. استنلی بینگ۳ منادی این جنبش است.\n کارفرمایان این نیاز ریشه‌دار را به‌عنوان نیازی «ثمربخش» معرفی و تبلیغ می‌کنند و فرهنگ کار پرمشغله را بیش از نگرش «بازنشستگی ضمن اشتغال» ترویج می‌دهند. به‌رغم این، کارفرمایانِ آگاه واقفند که در حوزۀ کار اطلاعاتی، انتخاب‌های زمانی کارکنان را می‌خرند و نه اندوختۀ زمانِ آن‌ها را. علاوه‌براین، پیروانِ رویکرد بازنشستگی ضمن اشتغالْ کارایی بیشتری دارند. درهرحال، کارفرمایان دستۀ اول زحمت ترویج ساختارهای مبتنی بر حمایت از کار پرمشغله را متقبل می‌شوند.\n از آنجایی که اساساً کار پرمشغله بهره‌وری ندارد، نمی‌توان شواهد تجربی‌ای یافت که حاکی از ارزش‌افزایی آن باشد. بنابراین مجبورید قرائن اجتماعی برای آن جور کنید. کسانی که کار پرمشغله را اشاعه می‌دهند، با دستاویز قرار دادن ترفندهای اجتماعی، نوعی عقدۀ اضطراب جمعی را ایجاد می‌کنند تا به‌مدد تبادل بازخوردهای مثبت، خروجی کار یکدیگر را ارزشمند جلوه دهند.\n افرادی که در اقتصادهای مبتنی بر کار پرمشغله گیر افتاده‌اند، معمولاً پذیرفته‌اند که به‌راستی در وضعیت انتظار قرار دارند و منتظرند در عملْ اتفاقی در زندگیشان روی دهد. اما اغلب اوقات، آموخته‌اند که حتی این انتظار را هم به فراموشی بسپارند. به همین خاطر است که نسبت به افراد کارآمد یا وقت‌گذران‌ها به فرصت بسیار بیشتری برای احیای خود یا تجدید قوا احتیاج دارند. کار پرمشغله به‌مراتب طاقت‌فرساتر از آن دو حالت دیگر است. انتظار از نظر وجودی هزینه‌بر است. فرد ویلسون زمانی گفت که هدف آی‌پد کاهش هزینه‌های انتظار است و حق با اوست. این ابزار هزینه‌های انتظار مبتنی بر جایگاه که معطل شدن در صف‌ها و اتاق‌های انتظار باشد را کاهش می‌دهد.\n ضمناً، جالب نیست که در عصر صنعت اتاق‌های انتظار در همه‌جا به چشم می‌خورند؟\n متأسفانه برای کاهش هزینه‌های پرمشغلگی، کاری از آی‌پد برنمی‌آید.\n خوشبختانه، بطالت هیچ هزینه‌ای ندارد. نیازی به پایین آوردن هزینه‌های بطالت نیست، زیرا هزینه‌ای وجود ندارد. اگر روزی سازمانی بزرگ را مدیریت کنم، به‌جای قرار دادن اتاق‌های انتظار در مقابل دفتر مدیران مهم، اتاق‌هایی را در مکان‌های تصادفی به بطالت و وقت‌گذرانی اختصاص خواهم داد.\n وضعیت در محیط‌هایی که خبری از فیش حقوقی نیست و افراد در استخدام جایی نیستند، نیز همین‌گونه است، زیرا اضطراب‌های ناشی از قواعد کاری همه‌جا شایع است. ترفند گنگ و مبهم تعیین نرخ‌های مشاوره ساعتی و قیمت‌گذاری طرح پروژه‌ها آنقدر گسترده و متنوع است که می‌توانید همان شیوه‌ای را برگزینید که اضطراب شما برای هدر دادن زمان نیازمند آن است. من مشاورهایی را دیده‌ام که مشتریانشان را با سِیلی از خروجی‌های کار پرمشغله مواجه می‌کنند که میزان آن حتی از مشغلۀ کارمندان مقرراتی و دقیق نیز بیشتر است، همچنین با مشاورهای متفاوتی نیز برخورده‌ام که بیشتر وقتشان را کاری انجام نمی‌دهند، اما درآمدشان به‌اندازه آن‌هایی است که کارشان تکثیر و هدر دادن کاغذ است. در الگوی کاری دوم، نیازی به توسل به ترفندهای غیراخلاقی بازار پیچیده کار جهانی نیست تا هفتۀ کاری چهارساعته خود را تنظیم کنید. اکثر شیوه‌های کار اطلاعاتی خلاقانه این امکان را برای شما فراهم می‌آورند.\n در عالم کار، تمایز آشکار بین کسانی که زمانشان را با انتظار تلف می‌کنند و کسانی که بطالت را انتخاب می‌کنند، بسیار مهم‌تر از اختلاف عدد و رقم‌ها بین دسته حقوق‌بگیران و شاغلان آزاد است.\n در میان صنفی که بطالت را پیشه می‌کنند، بسیاری را دیده‌ام که به ازای سی ساعت کار مفید، ده ساعت را به بطالت می‌گذرانند. این‌ها افرادی پرتکاپو و پرتوان هستند. همچنین با افراد دیگری مواجه شده‌ام که مثل خودم روال ۳۰ ساعت بطالت به ۱۰ ساعت کار مفید را در پیش می‌گیرند. من با دنبال‌کنندگان هر دوی این الگوها موافقم، اگرچه دسته‌ای که ساعات بطالت کمتری دارند، معمولاً پیشی می‌گیرند و مرا پشت سر می‌گذارند.\n این انتظار است که مرا آزار می‌دهد. دیگران معمولاً نمی‌دانند چگونه وقت مرا درست هدر دهند. خودم بهتر از پس این کار برمی‌آیم.\n شیوه‌های ما برای سنجش ارزش زمان بسیار ابتدایی و پیش‌پاافتاده‌اند. با اهمیت یافتن هرچه‌بیشتر خلاقیت و ایده‌پردازی در حوزۀ کار اطلاعاتی، معادلۀ ارزش زمان در برابر پول به شدت درهم‌ریخته است. اما کسانی که بطالت را به انتظار ترجیح می‌دهند، دست بالا را دارند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ونکاتش راو نوشته است و در تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۱۱، با عنوان «Waiting versus Idleness» در وب‌سایت ریبن‌فارم منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «بطالت را دوست دارم ولی انتظارکشیدن را نه» و ترجمۀ سجاد امیری منتشر کرده است. •• وِنکاتش راو (Venkatesh Rao) بنیانگذار و سردبیر وبلاگ ریبن‌فارم است. [۱] Rabbit [۲] The Geography of Time [۳] Stanley Bing: نام مستعارِ طنزنویس حوزۀ بازرگانی و اقتصاد، گیل شوارتز.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833762.json b/train/413833762.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..05645f1037dedd223f3ce8e32a2be3ce015bf184 --- /dev/null +++ b/train/413833762.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تنهایی، مثل اعتیاد، بی‌صدا و نامرئی و مرگ‌بار است", + "subtitle": "تنهایی جذام قرن بیست‌ویکم است که قربانیان خود را ذره‌ذره می‌خورد و از میان می‌برد", + "introduction": "«تنهایی چه حسی دارد؟» مگی فرگوسن با این سؤال هولناک سراغ کسانی رفت که در دوران زندگی خود دوره‌های طاقت‌فرسایی از تنهایی را تجربه کرده بودند، آدم‌هایی که در ظاهر شباهتی با یکدیگر نداشتند: زن، مرد، جوان، سالخورده، ثروتمند یا فقیر، ولی در یک چیز مشترک بودند: سقوط در چاه تاریک تنهایی. اما رنج و اندوه تنها چیزی نیست که در تنهایی پیدا می‌شود؛ این را راهبان بهتر از همه می‌دانند.", + "content": "مگی فرگوسن، اکونومیست ۱۸۴۳ — هیچ‌جای زندگی ربکا، غم‌انگیز به نظر نمی‌آمد. زنی بسیار جذاب که در شغلش هم موفق بود. زمانی که در آپارتمان دوبلکس راحتش در فولهام با او دیدار کردم، تازه سر کار جدیدی رفته بود که یک پله او را در نردبان شغل و درآمد بالاتر می‌برد. چهار سال قبل که ۳۱ ساله بود، رابطۀ طولانی‌مدتش که گمان می‌کرد به ازدواج می‌انجامد ناگهان خاتمه یافت. او هنوز محتاط است، اما در عین حال می‌خواهد سر و سامان بگیرد و پیش از آنکه دیر شود بچه‌دار شود. می‌گوید: «خیلی‌ها نمی‌توانند بفهمند چرا تنهایم. شغل خوبی دارم، خانواده‌ای دوست‌داشتنی، و یک عالم دوستان نزدیک. ولی اکثرشان الآن متأهل‌اند و سرگرم بچه‌هایشان. سعی می‌کنم برایشان خوشحال باشم، ولی اگر روز بدی داشته باشم کسی نیست که به او زنگ بزنم؛ کسی نیست که مهم‌ترین آدم زندگی‌اش باشم. مثلاً وقتی فُرم پُر می‌کنم، شدیداً احساس تنهایی می‌کنم. نزدیک‌ترین خویشاوند من کیست؟ پدرم».\n ربکا به ۷۰ میلیون نفر بریتانیایی دیگری پیوسته است که سعی می‌کنند از طریق اینترنت به عشق برسند. حساب و کتاب که می‌کند، تا الآن سر حداقل ۱۰۰ قرار رفته است. هر بار تلاشش را می‌کند (به تعبیر استرالیایی‌های frock up یعنی به سر و وضع خودش می‌رسد) اما تاکنون سرانجامی نداشته است، و در مسیر برگشت به خانه احساس می‌کند «با این کار تنهاتر شده است». بی‌رغبتی‌اش به کل این قضیه ملموس است. با این حال، چون گزینۀ بهتری نیست، ادامه می‌دهد.\n او صفحه‌اش را در وب‌سایت گاردین‌سولمیتز باز می‌کند (که نشان می‌دهد تا امروز ۱۳۰۵ نفر او را دیده و ۳۵۶ نفر او را پسندیده‌اند). می‌پرسم: «چه حسی دارد؟»\n «حس اینکه کاربردی است، و غم‌انگیز. اعتراف می‌کنم که: تنهایم و می‌خواهم خانواده‌ای داشته باشم. و این اعتراف قدری مایۀ شرمندگی است».\n پروفایل‌های مردانی را نشانم می‌دهد که تازگی به وب‌سایت پیوسته‌اند؛ اکثرشان اسم‌های شوخ و شنگ دارند: کوربی‌چاپ، سروان گِرِی، جف شکمو. نشانم می‌دهد که پروفایل خودش را چطور ساخته است: خودش را یک زن بی‌خیال جا زده است که کتاب زیاد خوانده و سفر زیاد رفته است. «اینکه مجبور باشی خودت را طور خاصی نشان بدهی، بی‌تردید قدری حس تنهایی به همراه می‌آورد. فاصلۀ بین تصویری که از خودم می‌سازم و واقعیت، بیشتر و بیشتر می‌شود. ولی اگر حقیقت را می‌نوشتم، اینکه تنهایم و نگرانم بی‌خانواده بمانم، همه را بی‌میل می‌کرد».\n «پس مردم فکر می‌کنند که تنهایی تقریباً یک بیماری مُسری است؟» «بله. چیزی در همین حدود. اکثر افراد آن را بسیار غیرجذاب می‌دانند». «آیا کسی در وب‌سایت گاردین بوده که در پروفایلش به تنهایی اعتراف کند؟» «هرگز». «مطمئنی؟»\n ربکا واژۀ «تنها» را در نوار جستجویی تایپ می‌کند که با آن می‌توانید دنبال شریکی با ویژگی‌های خاص بگردید، مثلاً هندی حرف بزند یا هوادار تیم فوتبال اولداتونینز باشد.\n وب‌سایت فوراً جواب می‌دهد: «هیچ یاری پیدا نشد».\n بنا به گزارش «دفتر آمار ملی»، بریتانیا «پایتخت تنهایی اروپا» است. به نظر دِبورا موگاک، رمان‌نویس، تنهایی «آخرین تابو» است: «ما دربارۀ هر چیز دیگر، حتی مرگ، حرف می‌زنیم اما هیچ‌کس دوست ندارد اعتراف کند که تنهاست». و تنهایی، گرچه علامت فیزیکی ندارد، اما ابتلائی است که می‌تواند آزارنده‌تر از بی‌خانمانی، گرسنگی یا بیماری باشد». مادر ترزا نوشته است: «بزرگ‌ترین رنجْ تنها بودن است، احساس دوست داشته نشدن، اینکه بی‌کس باشی». تنهایی همان جذام قرن بیست‌ویکم است که قربانیان را ذره‌ذره می‌خورد و هرکه با آن مواجه شود از آن می‌گریزد.\n در بریتانیا ۷.۷ میلیون نفر تنها زندگی می‌کنند. یک مادر مجرد سی‌وچند ساله به من گفت: «شکر خدا قیمت املاک در لندن سر به فلک می‌کشد. برایم نمی‌صرفد جایی را تنهایی بخرم، برای همین مجبورم خانه‌ام را با کسی شریک شوم». آمار نسل انفجار جمعیت (افراد بین ۴۵ تا ۶۴ سال) که تنها زندگی می‌کنند، سال به سال افزایش می‌یابد. هفده میلیون بزرگ‌سال در بریتانیا، پیوند خانوادگی ندارند. بیش از یک میلیون نفر از سالخورده‌ترها، اکثر یا تمام اوقات احساس تنهایی می‌کنند، و اکثرشان حس می‌کنند که نمی‌توانند پیش خانواده و دوستانشان به تنهایی‌شان اعتراف کنند. تنهایی یکی از دلایل اصلی تماس مردم با خیریۀ ساماریتنز است که خدمات مددکاری عاطفی ارائه می‌دهد، اما اعتراف به این مسئله برای اغلب تماس‌گیرندگان دشوار است. نیک، یکی از داوطلبان قدیمی فعال در این خیریه، می‌گوید: «آدم‌هایی که با ما تماس می‌گیرند گاهی احساس می‌کنند تنهایی فی‌نفسه دلیل کافی‌ای برای تماس‌گرفتن نیست. آن‌ها احساس خجالت یا شرمندگی دارند، انگار که احساس تنهایی مسألۀ جدی‌ای نیست». سه‌چهارم پزشکان عمومی می‌گویند که هر روز بین یک تا پنج فرد تنها را می‌بینند؛ فقط هم ۱۳درصد این پزشکان توان کافی برای کمک به آن افراد را دارند، در حالی که اثر مخرّب تنهایی بر سلامت معادل ۱۵ نخ سیگار کشیدن در روز است. فقط ۲۲درصد از ما هرگز احساس تنهایی نکرده‌ایم.\n می‌خواستم دریابم که این جماعت تنهایان چه کسانی‌اند و از شالودۀ رنجشان سر در بیاورم. و می‌خواستم روان‌شناسی تنهایی را بفهمم: چه حسی دارد؟ آیا قابل درمان است؟ آیا نتیجۀ درآمدهای پایین (یا حتی به‌واقع رفاه) است؟\n در کوچه‌ای حوالی خیابان پورتوبلو در لندن، یک در خاکستری رنگ‌ورو رفته به راهرویی باز می‌شود که پُر از مرسوله‌های تبلیغاتی است. سه ردیف پله بالاتر، در یک خانۀ نقلی تلمبار از کتاب، آدام فیلیپسِ روان‌شناس نشسته است که روزگاری به‌خاطر هوش سرشار و کارهای اغلب شهرآشوبش، «مارتین آمیسِ۱ روانکاوی بریتانیا» نامیده می‌شد. او همانجا کتاب‌های پرفروشش را می‌نویسد و بیمارانش را درمان می‌کند. به گفتۀ او، اکثر بیمارانش قدری از تنهایی رنج می‌برند و جستجوی دیوانه‌وار رمانس هم می‌تواند مشکلشان را وخیم‌تر کند. می‌گوید: «در فرهنگی که اکثر افراد احساس تنهایی می‌کنند، لابد تصویری ایده‌آل از رابطه‌ها ساخته می‌شود. لابد انتظاری که افراد از دیگری پیدا می‌کنند، بیش از توان آن‌هاست. ناچار برای جبران آن، رؤیایی از صمیمیت خلسه‌آور و باورناپذیر ساخته می‌شود. و از بسیاری چیزها (مثل سکس) می‌توان برای تسکین این درد استفاده کرد. به‌نظرم در فرهنگ ما، تنهایی تا حد زیادی وجهۀ سکسی پیدا می‌کند. به‌نظرم، هرزه‌نگاری به یک معنا همین است: نومیدی از رابطه، نومیدی از بده‌بستان واقعی. و تنهایی اساساً حول باور فرد به قدرت بده‌بستان می‌چرخد: آیا می‌توانیم چیزی به یکدیگر بدهیم که واقعاً اثری داشته باشد؟ آیا می‌توانیم برای همدیگر کاری کنیم که احساس بهتری پیدا کنیم؟»\n فیلیپس معتقد نیست که آدم‌ها تنها به دنیا می‌آیند یا به‌اصطلاح «ژن» تنهایی وجود دارد، اما تقریباً مطمئن است که تنهایی در اغلب موارد با فرزندپروری نامناسب و روابط ناکارای آغازین ربط دارد. او می‌گوید: «به نظرم بسیار محتمل است افرادی که در بزرگسالی تنهایند، در کودکی هم تنها بوده باشند».\n حرف‌های او وقتی یادم آمد که ساماریتنز مرا به جیمز متصل کرد: یک کارآفرین فناوری اطلاعات و دلال املاک که اکنون در نیمۀ چهل‌سالگی است. جیمز می‌گوید که با نگاهی به گذشته، گویا حوالی شش‌سالگی بود که فاصله گرفتن از والدینش و رابطۀ زناشویی تلخ آن‌ها را آغاز کرد. در نُه‌سالگیِ او که آن دو طلاق گرفتند، او «کاملاً از آن‌ها جدا» شده بود: «در خانه کنار مادر و خواهرم زندگی می‌کردم، اما بعید می‌دانم بیش از ۱۵ دقیقه در روز همدم آن‌ها بوده باشم. معمولاً تنها غذا می‌خوردم، سپس به اتاقم می‌رفتم و آنجا می‌ماندم، در تنهایی». او در مدرسه و دانشگاه منزوی بود؛ اما تا اوایل بیست سالگی و رفتن سر اولین شغلش طول کشید تا بفهمد که چقدر برای سر و کله زدن با دیگر انسان‌ها کم‌بُنیه است: «با دیگران جور نمی‌شدم، و نمی‌فهمیدم علتش چیست. عدم اعتمادبه‌نفس، همراه با عصبانیت و اضطراب، آرام اما سرسختانه سراغم می‌آمد. آن وضعیت، تنهایی به معنای محرومیت واقعی بود، به معنای فقدان کامل تماس با انسان‌ها».\n «و تنهایی چه حسی دارد؟»\n «تنهایی یعنی بی‌ارزشی. احساس می‌کنید با دیگران جور نیستید، آدم‌ها درک‌تان نمی‌کنند. احساس افتضاحی نسبت به خودتان دارید، احساس می‌کنید طرد شده‌اید. همه به میخانه می‌روند اما شما دعوت نمی‌شوید. چرا؟ لابد چون شما مشکل دارید».\n وقتی حس «شدید خودکشی» در جیمز برانگیخته شد، سراغ ساماریتنز رفت و تا هشت بار در روز با آن‌ها تماس می‌گرفت. آن‌ها کمک کردند که او «حس کند انسان است،» و بیش از بیست سال است که کمک کرده‌اند زنده بماند و زندگی کند، از جمله ۱۳ سال پیش که یار او بودند تا از یک «فروپاشی روانی کامل» عبور کند. او با کمک‌های مالی سنگین، از آن‌ها تقدیر می‌کند. چون جیمز، علی‌رغم نپختگی و انزوایش، مالتی‌میلیونر شده است. در کنار پرنسس دایانا، مرلین مونرو و پرزیدنت ترامپ (که زندگی‌نامه‌نویسش تیم اوبراین در وصف او نوشته است: «یکی از تنهاترین آدم‌هایی که می‌شناسم»)، جیمز هم سند آن است که نمی‌توانید با پول از تنهایی درآیید. او می‌گوید: «هرقدر هم پول داشته باشید، فرآیندهای روانی‌تان شما را در قید و بند نگه می‌دارند».\n شاید بتوان گفت که رفاه، اوضاع را بدتر می‌کند. ما برای فضا، حریم و استقلال شخصی ارزش قائلیم، و هرچه ثروتمندتر باشیم خرج مقدار بیشتری از این‌ها را می‌توانیم بدهیم؛ اما همین‌ها یک دلالت جانبی هم دارند: تنها بودن. اگر افراد جابجا شوند تا کار پیدا کنند به سود اقتصادمان است، اما تحرّک آن‌ها پیوندهای خانوادگی و اجتماعی را گاهی تا نقطۀ شکست کامل گسسته می‌کند. فیلیپس به من گفت «سرمایه‌داری و بازار نیروی‌کار متحرّک، پیوندهای میان مردم را پرمخاطره و دشوار می‌کند. از آنجا که مردم احساس می‌کنند چاره‌ای جز ادامۀ این راه ندارند، چنانکه دیده‌ایم، تشویق می‌شوند تا رابطه و صمیمیت را قربانی کنند».\n ولی اگر پولْ سپر دفاع شما در برابر تنهایی نیست، فقر آن را وخیم‌تر هم می‌کند. با اویان در یک غذاخوری خیریه در یک شامگاه سرد پیش از کریسمس آشنا شدم. او قبلاً مدیر یک مغازۀ شرط‌بندی بود، اما پس از یک فروپاشی روانی، سر از خیابان‌ها درآورد. به من گفت: «من تک‌فرزند بودم و به انزوا عادت داشته‌ام. زندگی من چیزی جز تنهایی نیست. احساس می‌کنم سزاوار آن نیستم که با دیگران باشم یا رابطه‌ای داشته باشم».\n «تنهایی چه حسی دارد؟»\n «انگار که یک پرس غذای کامل به شما تعارف کرده‌اند اما نمی‌توانید آن را بخورید».\n کریس ماهونی مدیر ارشد هوم‌استارت است، خیریه‌ای که امداد عملی و عاطفی می‌دهد به خانواده‌های بحران‌زده‌ای که بچه‌های کوچک دارند. او می‌گوید: «بسیاری از مادرانمان به شدت تنهایند، به‌ویژه اگر آواره یا پناهجو باشند. به‌واقع می‌توانم بگویم احتمالاً عمدۀ رنجشان ناشی از تنهایی است».\n در دفتر کریس در ایست‌شین، با آلیس و پسر نوپایش تام آشنا می‌شوم. شوهر آلیس در شیفت‌های دوازده‌ساعته نگهبانِ یک مجتمع آپارتمانی مدرن است ولی درآمد پایینی دارد، و آلیس به‌خاطر مشکلات سلامت روانی نتوانسته است از مقرری مخصوص بیکاران جویای شغل بهره‌مند شود. به همین خاطر، تا چندین ماه پس از تولد تام، آن‌ها در یک آپارتمان تک‌اتاقۀ کوچک بالای یک رستوران گیر کرده بودند که دود مونوکسید کربن هم هوایش را آلوده می‌کرد. آلیس می‌گوید: «نمی‌توانستم کسی را به آنجا دعوت کنم. فکر می‌کردم که اگر کسی بیاید، پیش خودش می‌گوید: ای بابا، چرا می‌گذارید بچه‌تان در این شرایط زندگی کند؟ تام تا وقتی سه‌ماهه شد هیچ بچۀ دیگری را ندیده بود و من هم به طرز اسف‌باری تنها بودم».\n «چه حسی دارد؟»\n «مثل یک ابر تیره است. نمی‌خواهید کسی شما را ببیند و به همین خاطر تنهاتر می‌شوید. یک چرخۀ معیوب».\n شاید فکر کنید که وضع آلیس بدک نیست، چون بالاخره همسر و فرزندی دارد. اما تنهایی در ازدواج می‌تواند تلخ باشد. کرولاین که اکنون ۴۷ سال دارد و نویسندۀ موفقی است، ۱۲ سال همسر مردی بود که گرچه هیچ‌گاه بی‌رحم نبود اما روزبه‌روز جای خالی‌اش بیشتر می‌شد. کرولاین می‌گوید: «او بسیار جمع‌دوست بود، همیشه شمع محفل مهمانی‌ها بود، اما واقعاً تشویش زیادی داشت. وقتی تنها بودیم، توی خودش فرو می‌رفت و غیبش می‌زد. واقعاً چندان حرف نمی‌زد و نمی‌شنید. نمی‌توانستم ریشۀ مشکل را پیدا کنم، اما همین به نوبۀ خودش اصل مسأله بود: هیچ مشکلی دیده نمی‌شد». کرولاین تعریف می‌کند که یک روز تابستانی با همسرش روی چمن‌ها نشسته بودند و بچه‌هایشان همان حوالی بازی می‌کردند. «کمی غمگین بودم و گفتم: امروز دهمین سالگرد فوت پدرم است. لحظه‌ای سکوت بود که فکر کردم از سر همدلی است؛ ولی بعدش گفت که هفتۀ آینده به نیویورک می‌رود و متوجه شدم که طبق معمول گوش نمی‌کرده است».\n همسر کرولاین سراغ مشروبات رفت و اوضاع بدتر شد: «او هرگز واقعاً تمام و کمال با من نبود. آن وقت‌هایی هم که در دفتر کارش نبود، سرش پر از الکل بود. شاید اگر دوستش نداشتم اهمیتی نداشت؛ ولی دوستش داشتم و برای همین این وضعیت بسیار دردناک بود». والدین کرولاین بُردباری و شکیبایی را به او یاد داده بودند، و او می‌خواست زندگی‌اش از هم نپاشد، برای همین هم با کسی حرف نزد. «فکر می‌کردم این تَرَک‌ها هرچه آشکارتر شوند، احتمال فروپاشی کل زندگی بیشتر می‌شود. پس چندین سال به همان وضع ادامه دادیم، عین یک خانوادۀ عالی و بی‌نقص، با بچه‌های دوست‌داشتنی و شغل‌های خوب؛ اما همۀ آن ایام احساس تنهایی می‌کردم». او دوستانش را هم کنار گذاشت چون احساس می‌کرد نمی‌تواند به نزدیک‌ترین کسانش بگوید که چقدر درد می‌کشد. سپس بالاخره ازدواجشان به پایان رسید و او توانست حرف بزند، «و این شکاف هولناک بین من و بقیه‌ای که برایم مهم بودند پُر شد و دیگر تنها نبودم».\n «تنهایی چه حسی دارد؟»\n «انگار در محاصرۀ یک خلأ تیره و تارید که راهی برای عبور از آن ندارید».\n سنمان که بالاتر می‌رود، اثرات فرسایندۀ تنهایی آشکارتر می‌شوند. ادبیات پُر از دختران به‌اصطلاح ترشیدۀ تنهاست. مثلاً شخصیت اصلی رمان اندوه تنهاییِ جودیت هرن۲ نوشتۀ برایان مور که نامش در عنوان کتاب آمده است: او در اتاقک چرکی در بلفاست زندگی می‌کند که نقاشی‌های خالۀ مرحومش و «قلب مقدس» آن را احاطه کرده‌اند. در چهل و چند سالگی، جودیت هرن ساده، گرفته و به طرز اسف‌باری غمگین است؛ چنانکه «هیچ مردی را وسوسه نمی‌کند». او می‌نوشد تا تلخیِ وجودش را فرو ببرد.\n مور به مصاحبه‌گری گفت: «وقتی جودیت هرن را می‌نوشتم، بسیار تنها بودم، در یک کاروان اجاره‌ای می‌نوشتم، تقریباً دوستی نداشتم، از اعتقاداتم دست کشیده بودم، تقریباً هیچ پولی درنمی‌آوردم، و چندان آینده‌ای برای خودم نمی‌دیدم. برای همین می‌توانستم با یک ترشیدۀ الکلی و منزوی همذات‌پنداری کنم». اما این قصه مال سال ۱۹۵۵ بود. مطمئناً اکنون که شصت سال گذشته است، خانم‌های مجرد میان‌سال و تنها را یک کاسه نمی‌کنیم؛ یا می‌کنیم؟\n پاییز پارسال با فیونا، یک روانکاو بسیار تیزهوش، آشنا شدم، و وقتی به او گفتم روی چه چیزی کار می‌کنم فوراً داوطلبانه گفت «به طرز اسف‌باری تنها» بوده و با کمال میل درباره‌اش حرف می‌زند. از او پرسیدم: «چند سالت است؟» جواب داد: «من ۵۷ سال دارم، یا به تعبیر وب‌سایت‌های زوج‌یابی: من ۵۷ سال دارم ولی احساس می‌کنم ۲۷ ساله‌ام». یک بعدازظهر آرام برای ناهار و قدم زدن کنار رودخانۀ تیمز دیدار کردیم. حس می‌کردم آنچه می‌خواهد به من بگوید دردناک است، لذا مدتی دربارۀ همه‌چیز حرف زدیم جز تنهایی. ولی بالاخره وقتی روی نیمکتی نشسته بودیم، ضبط‌صوتم را روشن کردم و قدم در گود گذاشتیم.\n فیونا تصدیق کرد که حرف زدن دربارۀ تنها بودن ساده نیست: «مشکلات مربوط به سلامت روانی و افسردگی این روزها بسیار شیک شده‌اند، اما تنهایی چنین نیست. تنهایی عنصری شرم‌آور دارد که آدم به خودش می‌گوید: تقصیر من است، من مشکلی دارم، من آدم ناگواری‌ام». گفتم که اخیراً سر میز شام در آکسفورد، یک خانم سرزندۀ آمریکایی به من گفت که راه‌حل تنهایی آن است که دوستی‌های درست و درمان داشته باشیم: «آدم‌های تنها باید مشق دوستی کنند». اما فیونا توضیح داد که وقتی تنهایی چنگ می‌اندازد، این کار روزبه روز دشوارتر می‌شود. او گفت: «خیلی طول کشید تا واقعاً خودم را کسی بدانم که تنهاست، و احساس می‌کنم واقعاً همین چهار یا پنج سال گذشته به چنین درکی رسیده‌ام. اگر زندگی اجتماعی خوبی داشته باشید و کسانی در زندگی‌تان باشند که مدت‌هاست می‌شناسید و ساده دوست پیدا کنید (که من این شکلی‌ام)، به سادگی ممکن است احساس کنند تنها نیستید چون سرتان شلوغ است و با مردم قطع ارتباط نکرده‌اید. ولی من فهمیدم که به هر دلیل، دیگر چنان معاشرتی ندارم». یک علتش آن است که دوستانم چنان غرق زندگی‌های خودشان شده‌اند (در آستانۀ بازنشستگی‌اند، از لندن رفته‌اند، پدربزرگ یا مادربزرگ شده‌اند) «که حلقۀ معاشران تنگ‌تر شده است. اکنون مقدار ترسناکی از زمان را با خودم می‌گذرانم». یک علتش هم آن است که او پذیرفته است معاشرت‌های هیجانی، هرگز اشتیاق‌های عمیق او را ارضا نخواهند کرد. او می‌گوید: «آنچه واقعاً نیاز دارید، آدم‌هایی است که شما را خوب بشناسند، به شما اهمیت بدهند و در دسترستان باشند؛ کسانی که هر وقت بتوانید دربارۀ هر چیزی با آن‌ها تماس داشته باشید. و من چنین چیزی ندارم، و این وضعیت خیلی تنهاست. کسی نیست که گوشی را بردارم، زنگ بزنم و بگویم: می‌آیی اینجا؟ برویم سینما؟ آخرهفته چکاره‌ای؟ اکنون چنین چیزی برایم موجود نیست. من متوجه نبودم اما این اتفاق رُخ داده است. برای همین گرفتار یک چرخۀ معیوب شده‌ام. اگر احساس کنید دوست‌داشتنی نیستید، احساس می‌کنید نمی‌توانید دور و بر دیگران باشید، که آن هم احساس انزوا را تقویت می‌کند، و ماجرا همین‌طور عمیق‌تر می‌شود».\n عبور از سن بچه‌داری هم این درد را تسکین نداده است: «نه بخدا، این برایم تسکین نبود که هیچ، یک سوگواری مدام هم شده است. پیش خودم فکر می‌کردم که پس از ورود به چهل‌سالگی حل می‌شود. فکر می‌کردم: وقتی از لحاظ زیست‌شناختی بی‌معنا شود، معنای روان‌شناختی‌اش را هم از دست می‌دهد. اما در واقع، اوضاع وخیم‌تر شد».\n او می‌گوید اکنون فقط یک چیز می‌خواهد: زندگی‌اش را «به شیوه‌های بسیار معمولی» با کسی شریک شود: «به نظرم تمام معنای زندگی همین شریک شدن و رابطه‌داشتن و مصاحبت است. در تنهایی که زندگی بگذرانید انگار واقعاً زندگی نکرده‌اید. اگر کسی نباشد که خودتان را در آینۀ او ببینید یا با شما رابطه بگیرد، انگار وجودتان متوقف شده است».\n از فیونا می‌پرسم: «تنهایی‌ات چه حسی دارد؟»\n «حس داغ‌دیدگی، مثل یک فقدان مهیب. و حس خفگی: همان چیزی که نیست، می‌فشارد و خفه می‌کند و جلوی نفس را می‌گیرد».\n «و وقتی این احساس‌ها طاقتت را طاق می‌کنند چه می‌کنی؟»\n «هیچ. قبلاً عادت داشتم خودم را به دوچرخه‌سواری و اینجور کارها وادار کنم. الآن فقط سعی می‌کنم تحملش کنم. پیش خودم فکر می‌کنم: همین است که هست. تنهایی همین است».\n با نزدیک شدن سالخوردگی، تنهایی تقویت می‌شود. فیونا می‌گوید: «چیز خوبی ندارم که در خاطرم مانده باشد. به این فکر می‌کنم که هیچ کار شگفت‌انگیزی نکرده‌ام و این فکر ناخوشم می‌کند. می‌بینم که جسمم خُرده‌خُرده مشکل پیدا می‌کند و فکر می‌کنم که: هیچ‌کس نیست که مراقبم باشد یا بداند الآن چکار می‌کنم؛ اگر اتفاق بدی برایم بیافتد، چه کسی هست که خبردار شود؟»\n این دلواپسی، بجاست. پاییز پارسال، جسد ماری کانلونِ ۶۸ ساله در آپارتمانش در لارکسپررایز در بلفاست پیدا شد. او تقریباً سه سال قبل جان داده بود. خانواده‌اش در اعلامیه‌ای گفتند که از درگذشت «خواهر عزیزشان شوکه و دلشکسته» شده‌اند. شاید بگویید سنگدلم؛ ولی چقدر «عزیزشان» بوده که از ابتدای سال ۲۰۱۵ نه او را دیده و نه با او حرف زده‌اند؟ سراغ مدیران گورستان محله رفتم تا بپرسم چقدر به جسدهایی برمی‌خورند که در آپارتمان‌هایش تنها مانده‌اند تا اینکه به فساد افتاده‌اند. خانمی که آن روز مسئول دفتر بود دربارۀ این سؤال ملاحظاتی داشت و قول گرفت اسمش را نیاورم. ولی گفت پاسخ مثبت است و این اتفاق مرتب می‌افتد: جسدهایی که کسی سراغشان نمی‌رود و آن‌قدر می‌مانند که همسایه‌ها از بوی بد شاکی می‌شوند.\n شاید این خبر شوکه‌کننده باشد، اما غافلگیرکننده نیست. بیش از نیمی از مردان و زنان بالای ۷۵ سال در بریتانیا تنها زندگی می‌کنند. سه‌چهارم افراد مسن‌تر می‌گویند تنهایند و بیش از یک‌سوم‌شان احساس می‌کنند تنهایی‌شان «خارج از کنترل» است. اکثرشان اعتراف می‌کنند هرگز دربارۀ احساسشان با دوستان یا خانواده حرف نزده‌اند.\n در یک روز لطیف پاییزی، به روتلند می‌روم تا با بَری ۸۵ ساله ملاقات کنم و در مهمانسرای فینچزآرمز در همبلتون با او ناهار بخورم. او عادت داشت اغلب با همسرش کریستین به اینجا بیاید، و گرچه سه سال از فوت او می‌گذرد، بَری همچنان با ضمیرهای جمع به جای مفرد حرف می‌زند. کریستین ۱۵ سال جوان‌تر از بَری بود و لذا این زوج همیشه گمان می‌کردند بَری زودتر از دنیا می‌رود. بعد کریستین دچار تومور مغزی شد. بَری اکنون می‌گوید: «مرگ ناگهانی او چنان شوک جسمی عمیقی به من وارد کرد که در وصف نمی‌آید. آینده‌ام شد یک شوره‌زار پُر از روزهای خالی».\n ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که استقلال را تمجید اما انزوا را تمسخر می‌کند. ولی برای بسیاری از سالخوردگان، این دو همپای هم‌اند. کلیو لویسِ رمان‌نویس در تابستان ۱۹۶۰، پس از درگذشت همسرش جوی، نوشت که این بی‌قید شدن چه رنجی دارد. او برای پیتر براید، کشیشی که خطبۀ عقدشان را خوانده بود، نوشت: «دوست دارم ملاقات کنیم چون من اکنون بسیار آزادم (ای خدا، کاش نبودم). هیچ‌کس اوایل عمرش نمی‌فهمد که آزادی به بهای تنهایی تمام می‌شود. شاد بودن یعنی پیوند داشتن». این دقیقاً تجربۀ بَری بود. برایش روشن نیست که کجا سوگواری تمام و تنهایی آغاز می‌شود، اما تجربه‌اش از این دو در کنار هم چنین بوده است: «یک زخم جان‌سوز که تسکین نمی‌یابد؛ یک مسألۀ روانی که جسمانی می‌شود و تمام انگیزه‌تان را می‌رباید. در آستانۀ آن بودم که اراده به زندگی را از کف بدهم: نومیدی همیشه در خانۀ تنهایان را می‌کوبد».\n سایر سالخوردگانی که طرف صحبتم بوده‌اند نیز تجربۀ مشابهی را به شیوه‌های مختلف وصف کرده‌اند. برای رابیِ ۹۱ ساله که در کنت زندگی می‌کند و همسرش را در ۲۰۱۲ از دست داده است، «تنهایی یعنی اینکه کسی را نداشته باشی که با همدیگر علافی طی کنید». رابی دو سال است که جز برای بیمارستان پا از خانه بیرون نگذاشته است، و تلویزیونش را همیشه روشن می‌گذارد تا همدم او باشد. (چهل‌درصد سالخوردگان بریتانیا می‌گویند تلویزیون همدم اصلی آن‌هاست). «اکثر اوقات واقعاً تلویزیون را تماشا نمی‌کنم. بعد یک چیز جالب شروع می‌شود و می‌گویم: کُر، اینو ببین! و سرم را برمی‌گردانم و هیچ‌کس نیست». ونسا که تقریباً هشتاد سال دارد، قبلاً در صنعت مُد کار می‌کرد. او می‌گوید: «هنوز هم در فروشگاه‌های خیریه دنبال لباس‌ها می‌گردم، اما دنبال دوست نمی‌شود گشت».\n «تنهایی چه حسی دارد؟»\n «شما را زمین‌گیر می‌کند. نمی‌توانید از تختتان بیرون بیایید. بیدار که می‌شوم، پیش خودم فکر می‌کنم: خُب باید چه غلطی بکنم؟ فهرست‌های کوچکی درست می‌کنم، سعی می‌کنم به خودم بگویم که امروزْ روز تازه‌ای است».\n آدام فیلیپس معتقد است که آدم‌های تنها قدری حق انتخاب دارند: «تنهایی هست، ولی استفاده‌هایی هم دارد. تنهایی می‌تواند یک‌جور جان‌پناه باشد، البته جان‌پناهی تیره و تار. می‌تواند به منزلۀ اجتناب از چیزهای بسیاری باشد که گرچه شاید هیجان‌انگیز باشند اما مشکل‌آفرینند. تنهایی می‌تواند امن و امان بیاورد». اما اگر افراد با تنهایی‌شان رودررو شوند، امکان بازیابی وجود دارد: «کسی که احساس تنهایی می‌کند لاجرم تجربۀ احساس تنها نبودن را داشته است. به بیان دیگر، این احساس واکنشی به چیزی دیگر است: فرد احساس تنهایی می‌کند چون می‌داند جای چیزی خالی است که روزی روزگاری تجربه کرده است. می‌داند چیزی خوب در دنیا وجود دارد که شاید تنهایی‌اش را تسکین بدهد. این به‌نظرم فی‌نفسه عنصری امیدبخش است. پس به نظرم وقتی فرد احساس تنهایی می‌کند، به گونه‌ای علامت امید است».\n سارا میتلند، مؤلف اثر پرفروش یک کتاب از سکوت۳ و یک کتاب راهنما با عنوان چگونه تنها باشیم۴، بیست سال است که تنها زندگی می‌کند. خانه‌اش در یک درّۀ دورافتاده در اسکاتلند است که با نزدیک‌ترین مغازه بیست کیلومتر فاصله دارد. پیش از آنکه به آنجا نقل‌مکان کند هرگز تنها زندگی نکرده بود، و «مشتاقانه منتظر بودم که تماماً تیره‌بخت شوم و بتوانم تقصیر یک چیز دیگر را هم گردن همسر سابقم بیاندازم». ولی در عوض دید که مجذوب سکوت می‌شود، مجذوب «آن اتفاقی که برای روح انسان می‌افتد، برای هویت و شخصیت، وقتی که حرف زدن متوقف می‌شود، وقتی دکمۀ خاموش را فشار می‌دهید، وقتی رهسپار یک تهیِ عظیم می‌شوید». یکی از اتفاق‌هایی که برای سارا افتاد آن بود که افسردگی («که در تمام دوران بزرگسالی فکر می‌کردم بخشی از شخصیت‌ام بود») دیگر اذیتش نکرد. اکنون که به زندگی شهری در احاطۀ مردم فکر می‌کند، وحشت می‌کند.\n انزوای سارا (با گوسفندان سیاه همسایگان و بدون خط موبایل) منتهای انزواست. ولی پس از حرف زدن با او، برایم سؤال شد که آیا راه‌هایی نه به این اندازه رادیکال هم وجود دارند تا تنهایان بتوانند با یادگیری آن‌ها، پریشانی خود را به نوعی خلوت غنی تبدیل کنند؟ با لورنس فریمن، راهب بندیکتی و واعظ مشهور بین‌المللیِ مراقبه، در میدانی ساکت در ایسلینگتون ملاقات کردم. چیزی از ملاقاتمان نگذشته بود که درک عمیق او از سرشت بشر و تمایزی که بین خلوت و تنهایی قائل بود، شگفت‌زده‌ام کرد. به نظر او، تنهایی نوعی «خلوت ناموفق» است. بنا به تجربۀ او، تنهایی حاوی یک‌جور «حس بدِ ناکامی است که شرمندگی می‌آورد. افراد تنها احساس می‌کنند که باید با دیگران در پیوند باشند، و اگر احساس کنند جداافتاده و غریبه‌اند لابد خطایی کرده‌اند؛ یا دست سرنوشت یا کاری که کرده‌اند آن‌ها را به اینجا کشانده است. این هم اغلب به ترکیبی از پارانویا و قضاوت‌های تند و تیز دربارۀ دیگران می‌انجامد. بدین‌ترتیب، آن‌ها از دو جهت در دام می‌افتند: احساس می‌کنند دیگران قضاوتشان می‌کنند و خودشان هم دیگران را قضاوت می‌کنند». به اعتقاد او، خلوت یعنی «کشف و پذیرش منحصربه‌فرد بودنتان. این فقط خودشناسی نیست، بلکه تجربۀ حقیقی و عینیِ بودن است، که ما در مراقبه می‌چشیم». این هم لزوماً ریشه در دین ندارد: تکنیک‌های مراقبۀ او در مدارس و زندان‌های سراسر کشور تدریس و تمرین می‌شوند. «بدین معنا، خلوت مبنای رابطه است: ورود به خلوت خود، منحصربه‌فردی خود، شما را برای رابطه‌های عمیق‌تر و اصیل‌تر آماده می‌کند».\n می‌پرسم: «پس آیا می‌شود یاد گرفت که تنها نبود؟»\n می‌گوید: «فکر کنم می‌شود؛ آن‌هم با در آغوش کشیدن خلوت. اما فکر کنم که بیرون آمدن از تنهایی، کار دشواری است».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب در شمارۀ فوریه و مارس ۲۰۱۸ مجلۀ اکونومیست  ۱۸۴۳ با عنوان «In Solitude What Happiness» به چاپ رسیده و سپس در وب‌سایت همین مجله بارگذاری شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «تنهایی مثل اعتیاد، بی‌صدا و نامرئی و مرگ‌بار است» منتشر کرده است. •• مگی فرگوسن (Maggie Fergusson) منشی انجمن سلطنتی ادبیات در انگلستان و دبیر بخش ادبی مجلۀ ۱۸۳۴ است. اولین کتاب او، زندگیِ جورج مکی براون (George Mackay Brown: The Life) برندۀ جوایز متعددی شده است. [۱] رمان‌نویس معاصر بریتانیایی. [۲] The Lonely Passion of Judith Hearne [۳] A Book of Silence [۴] How to Be Alone\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833763.json b/train/413833763.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..57d4b419ca67f99c4db0a767cddaa221d57654d3 --- /dev/null +++ b/train/413833763.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "باید ایتالیایی زندگی کرد یا آلمانی؟", + "subtitle": "زندگی کجاست؟ شاید در یادداشتی قدیمی که فراموشش کرده‌ایم", + "introduction": "وقتی زندگی در روالی یکنواخت و کسالت‌بار می‌افتد و عملاً به مُردگی تبدیل می‌شود، چه باید بکنیم؟ دو پاسخ برای این سؤال وجود دارد: دائماً دنبال چیزهای تازه باش، یا معنای باثبات‌تر و عمیق‌تری برای همین روال پیدا کن. اما هر دو پاسخ به یک اندازه تباه‌اند. شان کِلی در رابطه‌ای که با استادش هیوبرت دریفوس داشته راه‌حل سومی را جست‌وجو می‌کند.", + "content": "شان دورنس کِلی، نیویورک تایمز — چند هفته پیش، سطر جالبی در یادداشت‌های یکی از درس‌هایم پیدا کردم. نمی‌دانم از چه زمانی آنجا بوده یا چطور اصلاً وارد یادداشت‌های من شده است. یادم نمی‌آید که آن را قبلاً نوشته باشم یا حتی دیده باشم. آن سطر این بود: «هدف زندگی، از نظر پاسکال، شادکامی، صلح، یا شکوفایی نیست، بلکه زنده بودن است». به عقیدۀ من این سطر را ممکن است معلم و دوستم، هیوبرت دریفوس، نوشته باشد. هیوبرت در ماه آوریل (۲۰۱۷) در سن ۸۷ سالگی درگذشت.\n دست‌کم در بدو امر تصور اینکه هیوبرت ممکن است از درون گور با من حرف زده باشد عجیب است. ولی شاید عجیب‌تر این باشد که او از آن جایگاه بالاتر و نه چندان ایدئال که اکنون دارد بتواند به من دربارۀ هدف احتمالی زندگی چیزی بگوید. ولی اگر می‌دانستید که طرز کار یادداشت‌های درسی من چطور است، احتمالاً این قدر ماجرا عجیب نبود..\n می‌دانید که من فیلسوف فرانسویِ قرن هفدهم، بلیز پاسکال، را تدریس می‌کنم، و سنت اگزیستانسیالیستی‌ای که او منادی آن بوده است، آن‌هم از هنگامی که هیوبرت تقریباً سی سال پیش من را با آن‌ها آشنا کرد. یادداشت‌های درسی‌ای که من استفاده می‌کنم از دل همان یادداشت‌هایی درآمده که وقتی دانشجو بودم در کلاس هیوبرت برمی‌داشتم. در طول سالیان، این یادداشت‌ها، بیشتر و کامل‌تر شدند، نه فقط بر اثر چیزهایی که از دانشجویانم یاد گرفتم، بلکه همچنین و به‌ویژه بر اثر گفتگوهای مداوم و فراوانی که با هیوبرت داشتم. مسیرهای تأثیرپذیری این یادداشت‌ها آن قدر فراوان و متنوع بوده که مدت‌هاست دیگر قابل تشخیص نیستند. گاهی اوقات حتی خودم هم چیزهایی در آن‌ها پیدا می‌کنم که متعجب می‌شوم.\n این جور تعجب کردن‌ها جالب‌اند، اما گاهی گیج‌کننده هم هستند. بالاخره یعنی چه که هدف زندگی زنده بودن است؟ خیلی حرف مبتذلی است، حتی این‌همان‌گویی است. اما شاید، بعد از کمی تفکر، اهمیتش آشکار شود. به این فکر کنید که چطور ممکن است، در عمل، زندگی به مُردگی تبدیل شود. می‌دانید چطور این اتفاق می‌افتد: بیدار شو، برو سر کار، کار کن، ناهار بخور، اضافه‌کاری کن، سر راه برو کافه، بعد هم باشگاه، آخر سر هم تلویزیون ببین. تا مدتی این روال فوایدی دارد و مایۀ ثبات آدم می‌شود؛ راحت است چون پیش‌بینی‌پذیر است. اما خیلی زود روزها در امتدادی بی‌نهایت در پس و پیش شما کِش می‌آیند. و در نهایت شما در درون آن‌ها پژمرده می‌شوید و فرومی‌میرید. روزها تنها خالی از معنا نیستند بلکه به دلیل اصرارشان بر این بی‌معنایی بی‌رحمانه هم می‌شوند. زندگی‌ای دارید که اعلام می‌کند دیگر زنده نیست.\n دست‌کم دو پاسخ طبیعی، اما به یک اندازه ناقص، به این اعلام وجود دارد: دائماً دنبال چیزهای تازه باش، یا معنای باثبات‌تر و عمیق‌تری برای همین روال پیدا کن. در قرن هجدهم، این پاسخ‌ها به ترتیب در ایتالیا و آلمان داده می‌شدند. بازماندگان آن‌ها هنوز هم هستند.\n انسان ایتالیایی -که الگوی اصلی‌اش جاکومو کازانووا بوده- به این نتیجه می‌رسد که عنصر غایب در زندگی‌اش خودانگیختگی است: او در روال خود مرده است چون این روال همۀ امیال طبیعی را می‌کشد. برای دوباره زنده شدن، خودش را با شور و اشتیاق متعهد می‌کند که از امیالش پیروی کند، تا هر جا که خواستند او را ببرند. معشوقه‌های فراوانی می‌گیرد -عشق‌های مهیج و سوزان!- اما در نهایت هر کدام را به امید بعدی رها می‌کند؛ او در لحظه زندگی می‌کند بدون هر گونه توجهی به تعهداتش در گذشته یا امکان‌هایش در آینده. زندگی او از هیجانی خام به هیجانی دیگر در حرکت است. اما بالاخره منزوی، بی‌ثبات، و لگام‌گسیخته می‌شود. به کسانی که پیرامونش هستند آسیب می‌رساند. با هیچ‌کس نمی‌تواند وارد رابطه‌ای اصیل بشود، و واقعاً نمی‌داند کیست. نومید می‌شود.\n انسان آلمانی رویکرد دیگری اتخاذ می‌کند. می‌خواهید اسمش را بگذاریم کانت؟ او به این نتیجه می‌رسد که مشکل زندگی‌اش نداشتن دلیل برای روال جاری‌اش است. دنبال دلیل می‌گردد. برای خودش داستانی می‌سازد، داستانی که توجیه معناداری برای زندگی روزمره‌اش فراهم بیاورد. و بعد دوباره وارد روال می‌شود، این بار مصمم به زندگی کردن با این دانش که زندگی هر قدر هم که کسالت‌بار و کُشنده باشد، بالاخره موجّه است و بنابراین باید آن را ادامه داد. وظیفه‌اش است که این کار را بکند. اما با اینکه چراییِ کاری که می‌کند را می‌داند، نمی‌تواند از این احساس فرار کند که با انجام دادن این کار به هر حال زندگی نمی‌کند. یکنواختی دوباره خودش را تحمیل می‌کند. او نمی‌تواند از عرض‌اندامِ بی‌رحمانۀ پوچیِ این یکنواختی فرار کند. نومید می‌شود.\n با نگاه به اینکه این پاسخ‌ها چطور در نهایت در رسیدن به مقصود خویش ناکام می‌مانند متوجه می‌شویم که واقعاً در چه جهتی هستند – می‌فهمیم به چه نوع زنده بودنی چشم دارند. زنده بودن یعنی داشتن شور و شوق کازانووا بدون انزوا، بی‌ثباتی و نومیدی‌اش، یا یقین قاطع کانت بدون یکنواختی و پوچی‌اش. در واقع، شاید بهترین چیزی که بتوانیم به آن امید ببندیم این باشد که به زنده بودن در غیابش توجه کنیم: زنده بودن آن چیزی است که وقتی یکنواختی روال جاری خودش را تحمیل می‌کند غایب است. اما آیا می‌توانیم به صورت ایجابی هم حرفی دربارۀ اینکه زنده بودن چیست بزنیم؟\n قطعاً رسیدن به تعریفی کامل از این پدیده برای ما امکان‌پذیر نیست. اما به عقیدۀ من گریزنده بودن آن دو ویژگی ممتاز دارد که می‌توانیم آن‌ها را تشخیص دهیم. اول اینکه همۀ سرچشمه‌های ظاهریِ زنده بودن به محض اینکه در پی آن‌ها برویم ناپدید می‌شوند؛ یعنی سرمنشأهای زنده بودن از دیده شدن طفره می‌رود. یک مثال ساده را در نظر بگیرید: عشقی که هنگام خیره شدن به صورت معشوق خود احساس می‌کنید. وقتی عاشق هستید، شما زنده‌اید؛ کل جهان ضرباهنگی معنادار دارد. طبیعی است که بخواهید آن زنده بودن را نگه دارید، کاری کنید تا همیشه دوام داشته باشد، سرچشمه‌اش را پیدا کنید. و به جز در صورت معشوقِ شما در کجا می‌تواند باشد؟ پس نگاه می‌کنید. اما حواستان باشد! اگر خیلی بادقت نگاه کنید چیزی از دست خواهد رفت.\n چون هر چه عشقی که آن صورت ایجاد می‌کند عمیق‌تر باشد، و تجربۀ شما از آن فرد هر چه متعالی‌تر باشد، این احتمال کمتر خواهد شد که یک صورت، یک صورت جسمانی، بتواند واقعاً سرچشمۀ آن باشد. این پدیده به ژرف‌ترینِ رازها آغشته است، مثل آدمی که خداست یا مغزی که ذهن است. بالاخره چطور ممکن است این شیء مادی و جسمانی، که از پوست و رگ و ماهیچه و چربی ساخته شده، چطور ممکن است این ماده و چیزی که صرفاً فیزیکی است منشأ آن جذبه و منتهای عشق باشد؟ البته که می‌تواند! اما هر چه بیشتر به شکل و شمایل یک صورت انسانی نگاه کنید، کمتر می‌تواند باشد. ابژۀ عشق، از آن جهت که ابژۀ عشق است، وقتی به آن نگاه می‌کنید از میان می‌رود. سرمنشأ زنده بودن از دیده شدن طفره می‌رود.\n ویژگی دوم نیز همین قدر رازآلود است. وقتی واقعاً احساس زنده بودن می‌کنید، به طریقی، گذشته و اکنون و آینده‌تان در کنار هم معنا پیدا می‌کند، همچون یک کل یکپارچه که همیشه وعدۀ آن داده شده است. من گاهی اوقات واقعاً احساس زنده بودن می‌کنم، مثلاً، وقتی که به دانشجوها درس می‌دهم. وقتی خوب پیش می‌رود، وقتی با هم ارتباط برقرار می‌کنیم و درگیر می‌شویم و کلاس پر از سروصدا می‌شود، ماجرا فقط این نیست که در یک لحظۀ خاص با هم شریک می‌شویم. از نظر من، خاص بودن آن لحظه به این دلیل است که وعده‌های نهفته در لحظات مشابهی از کودکی و جوانی خودم را محقق می‌سازد. اعتباری است برای آنچه در گذشته رخ داده و همین طور مهیا شدن برای چیزی است که در آینده خواهد آمد. وقتی به دانشجوهایت نگاه می‌کنی، این حس که آنچه اکنون در حال رخ دادن است با آن‌ها باقی خواهد ماند، همچون خاطره‌ای در آینده زنده خواهد ماند و در لحظاتی دیگر می‌تواند آن‌ها را درگیر خود کند، لحظاتی بسیار دورتر و متفاوت‌تر از این لحظه‌ای که اکنون با هم شریک هستید، آنگاه آن لحظه با چنان نیرویی ضربان پیدا می‌کند که در هیچ صورت دیگری ممکن نیست. از این جهت شکی نیست که هیوبرت آن سطر را دربارۀ زنده بودن در یادداشت‌های درسی من نوشته است، چون او واقعاً ظهور و بروز پدیده‌ای بود که این سطر دربارۀ آن است. از نظر من، کلاس‌های هیوبرت زنده‌ترین مکان روی زمین بود. آن سطر در یادداشت‌های من که حالا سه دهه بعد مورد توجهم قرار گرفته است، در واقع چیزی تک‌افتاده و جدا نبود. بر گذشته دلالت داشت و زمینه را برای خود پدیدۀ زنده بودن مهیا می‌کرد، که کلاس‌های هیوبرت مرا با آن آشنا کرد. این سطر تحقق کل زنده بودنی است که تدریس هیوبرت در خود داشت و به ما وعدۀ آن را می‌داد.\n اما اخیراً به این فکر افتاده‌ام که شاید هیوبرت به معنایی حقیقی‌تر نیز مؤلف آن سطر بوده است؟ اشتباه برداشت نکنید. معتقد نیستم که او دربارۀ زنده بودن اصلاً حرف زده است، و این فکر را به هیچ کس دیگری که می‌دانم آن را در سر داشته نیز ربط نمی‌دهم. حتی به نظر نمی‌رسد که این فکر مربوط به سایر سطور کناری‌اش در یادداشت‌ها باشد. اما باز هم مطمئنم که این سطر به نحوی از هیوبرت سرچشمه گرفته است. چون با اینکه شنیدن این حرف که هدف زندگی زنده بودن است بسیار تعجب‌آور و غیرمنتظره به نظر می‌رسد، ولی حالا می‌توانم متوجه شوم که این همان دیدگاهی است که مقتضی زندگی او بود. و بالاخره مگر نه این است که گاهی اوقات این طوری است؟ چیزهایی هست که می‌دانی باید گفته شوند، که لازم‌اند، حتی با اینکه دلیلش را هم نمی‌دانی. و بعدها در سال‌های بعد است که ضرورت و اهمیت آن حرف معلوم می‌شود. چون به آن می‌رسی، یا آن به تو می‌رسد. یا هر دو.\n و مگر این یک جور دیگر از زنده بودن نیست؟ اینکه در لحظات گفتن و انجام دادن آنچه لازم به نظر می‌رسد، پُر از کلمات و کارها و تصورات می‌شویم، اما در اکثر موارد کاملاً نمی‌فهمیم که چرا لازم‌اند؟ و گاهی اوقات اشتباه می‌کنیم؛ چیزهایی را می‌گوییم یا انجام می‌دهیم که غلط هستند. اما گاهی اوقات حق با ماست، عمیقاً حق با ماست -چیزی را می‌گوییم که واقعاً و عملاً درست است- بدون اینکه بدانیم حق با ماست یا بفهمیم که چرا. و وقتی این اتفاق می‌افتد حرف‌ها و کارهای ما زندگی مستقلی برای خودشان پیدا می‌کنند: از ما می‌آیند اما از ما فراتر می‌روند، حتی به فراتر از خودشان گسترش می‌یابند.\n پس اگر هیوبرت واقعاً مؤلف آن سطر بوده، تنها دلیلش این نیست که او آن را نوشته است. دلیلش این است که او، حتی بدون آگاهی داشتن از آن، به نحوی آن را در دل یادداشت‌های من دفن کرده بوده، سال‌ها پیش، همچون گنجی اسرارآمیز. و ناگهان پدیدار شده و زندگی یافته است. یک هدیه. هدیه‌ای از جانب او.\nو حالا باز شده است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را شان دورنس کِلی نوشته است و در تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۱۷، با عنوان «Waking Up to the Gift of Aliveness» در وب‌سایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «باید ایتالیایی زندگی کرد یا آلمانی؟» و با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است. •• شان دورنس کلی (Sean D. Kelly) استاد فلسفۀ دانشگاه هاروارد است و حوزۀ تخصص او مفهوم «تجربه انسانی» است. همه‌چیز می‌درخشد (All Things Shining) از جمله کتاب‌های اوست.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833764.json b/train/413833764.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..eaa634cea78cb87d1c35f937d11f9d7a25863dc2 --- /dev/null +++ b/train/413833764.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هرگز با موادِ خودت نشئه نکن!", + "subtitle": "چرا اربابان رسانه‌های اجتماعی از رسانه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند؟", + "introduction": "چندماه پس از عرضۀ آیپد به بازار، استیو جابز در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز گفت که بچه‌هایش هنوز به آیپد دست نزده‌اند، چون او و همسرش استفاده از فناوری را برای بچه‌هایشان محدود کرده‌اند. همین ماجرا در زندگی شخصی بسیاری از مدیران شرکت‌های عظیم فناوری صادق است. آن‌ها نه خودشان از محصولات خودشان استفاده می‌کنند و نه اجازه می‌دهند نزدیکانشان چنین کاری کنند. به نظرتان این کار معنای خاصی ندارد؟", + "content": "الکس هرن، گاردین — مارک زاکربرگ از فیس‌بوک مثل شما یا من استفاده نمی‌کند. بنا به گزارش بلومبرگ، این مدیرعامل سی‌وسه‌ساله یک تیم ۱۲ نفرۀ ناظر دارد تا کامنت‌ها و هرزنامه‌ها را از صفحه‌اش پاک کنند. او یک «مُشت» کارمند هم دارد که به او کمک می‌کنند پست‌ها و سخنرانی‌هایش را بنویسد، و تعدادی عکاس حرفه‌ای که وقتی با کهنه‌سربازها در کنتاکی، مالکان کسب‌وکارهای کوچک در میزوری یا فروشندگان چیزاستیک در فیلادلفیا دیدار می‌کند تصویرهای صحنه‌چینی‌شدۀ بی‌نقص از او می‌اندازند.\n به‌خاطر ماهیت بستۀ فیس‌بوک، آدم‌ها نمی‌توانند پست‌های خصوصی تایملاین زاکربرگ را ببینند، اما بعید است او وارد بحث و جدل دربارۀ یک کاریکاتور ضدمهاجرت شود که یکی از آشنایان نژادپرستش منتشر کرده است. این هم مختص زاکربرگ نیست. هیچ‌یک از مدیران کلیدی شرکت، حضوری «نرمال» در فیس‌بوک ندارد. شما نمی‌توانید آن‌ها را به دوستانتان اضافه کنید، آن‌ها به ندرت پست عمومی می‌گذارند، و برخی از اطلاعاتی را خصوصی نگه می‌دارند که پلت‌فُرم پیشنهاد می‌دهد به صورت پیش‌فرض عمومی باشند، اطلاعاتی از قبیل تعداد دوستانی که دارند.\n در توییتر هم ماجرا همین است. از ۹ مدیر ارشد شرکت، فقط چهار نفر به طور متوسط بیش از یک توییت در روز داشته‌اند. نِد سگال، مدیر ارشد مالی شرکت، بیش از شش سال در توییتر بوده و کمتر از دو توییت در ماه فرستاده است. جک دورسی، یکی از بنیان‌گذاران شرکت که توییتری نسبتاً پرکارتری است، از زمان تأسیس سایت حدود ۲۳ هزار توییت فرستاده است، اما این هم بسیار کمتر از آن مقداری است که حتی کاربران نیمه‌درگیر در همین مدت فرستاده‌اند. دورسی به ندرت به غریبه‌ها جواب می‌دهد و از بحث یا جدل در سایت پرهیز می‌کند. او توییت زنده از برنامه‌های تلویزیونی یا ورزشی نمی‌فرستد. در حقیقت، او از توییتر واقعاً «استفاده» نمی‌کند؛ فقط هر از گاهی یک توییت می‌زند.\n چنین الگویی در کل این بخش از اقتصاد صادق است. علی‌رغم آن‌همه شعار «خودت هم از همان چیزی که می‌پزی بخور»۱ در این صنعت، سرسخت‌ترین کاربران رسانه‌های اجتماعی به ندرت آن‌هایی‌اند که بر کرسی‌های قدرت تکیه زده‌اند.\n من یک کاربر وسواسی رسانه‌های اجتماعی‌ام. از آوریل ۲۰۰۷ که به توییتر پیوستم، حدود ۱۴۰ هزار توییت فرستاده‌ام، یعنی شش‌برابر جک دورسی. هر روز از اینستاگرام، اسنپ‌چت و ردیت استفاده می‌کنم. همچنین در اِلو، پیچ و ماستودون هم حساب کاربری دارم. (این‌ها را یادتان می‌آید؟ نه؟ جای نگرانی نیست). سه سال پیش توانستم فیس‌بوک را کنار بگذارم. آن را یک‌باره ترک کردم: یک لحظه که هوشیار شدم تا ببینم مرا به چه احساس‌ها و اعمالی واداشته است، حسابم را حذف کردم و یک‌باره ترکش کردم. هرگز از این کارم تأسف نخورده‌ام، اما نتوانسته‌ام این شیرین‌کاری را یک بار دیگر هم پیاده کنم.\n عادت کرده بودم که رؤسای شبکه‌های اجتماعی را دنبال کنم و از اینکه آن‌ها وب‌سایت‌های خودشان را درک نمی‌کنند می‌رنجیدم. کاربران دائمی با خطاها، سوءاستفاده‌ها یا طراحی‌های نادرستی روبرو می‌شوند که مدیران بدون استفادۀ شخصی از وب‌سایت هرگز نمی‌توانند درک کنند. برایم سؤال بود که اگر آن‌ها مثل مردم عادی از شبکه‌هایشان استفاده نکنند، چگونه می‌توانند بهترین خدمات ممکن را ارائه دهند؟\n اکنون چیز دیگری برایم سؤال شده است: آن‌ها چه چیزهایی می‌دانند که ما نمی‌دانیم؟\n شان پارکر، رییس بنیان‌گذار فیس‌بوک، اکتبر سال گذشته این عهد رازداری را شکست و در همایشی در فیلادلفیا گفت که او «از روی وجدان، تقریباً معترض» رسانه‌های اجتماعی است.\n پارکر گفت: «آن خط فکری که صرف ساختن این برنامه‌ها، و قبل از همه‌شان خود فیس‌بوک، شد … حول این محور بود: چگونه می‌توانیم حداکثر ممکن از زمان و توجه هوشیارانۀ شما را مصرف کنیم؟ این یعنی هرازگاهی باید یک‌جورهایی یک‌کمی نشئگی دوپامین به شما بدهیم، چون مثلاً کسی عکس شما را لایک کرده یا روی یک عکس نظر گذاشته یا چیزهایی از این قبیل. و همین می‌تواند شما را وادار کند که محتوای بیشتری بیافرینید که آن هم برایتان… لایک‌ها و نظرهای بیشتری می‌آورد».\n «این فرایند یک حلقۀ بازخورد تأیید اجتماعی می‌سازد… دقیقاً از جنس همان ایده‌ای که به ذهنِ هکری مثل من می‌رسد، چون با این کار از یک ضعف در روان‌شناسی بشر بهره بُرده‌ایم. مخترعان و سازندگان (من، مارک [زاکربرگ]، کوین سیستروم در اینستاگرام، همۀ این آدم‌ها) آگاهانه از این موضوع خبر داشتند. و بااین‌حال، این کار را کردیم».\n یک ماه بعد، یکی دیگر از معترضان فیس‌بوک هم به پارکر پیوست: چامات پالیهاپیتیا، معاون سابق رشد کاربران. او در همایشی در استنفورد در ایالت کالیفرنیا گفت: «آن حلقه‌های بازخورد کوتاه‌مدت و مبتنی بر دوپامین که ما ساخته‌ایم، دارند سازوکار جامعه را نابود می‌کنند. نه خبری از گفتمان مدنی است و نه از همکاری؛ فقط اطلاع‌رسانی نادرست است و ناحقیقت… مسأله تبلیغاتِ روس‌ها نیست، بلکه مسأله‌ای جهانی است. این مشکل، بنیان‌های محکمِ نحوۀ رفتار مردم با هم و میان همدیگر را می‌فرساید. من می‌توانم تصمیم‌هایم را کنترل کنم، یعنی از آن مزخرف استفاده نمی‌کنم. من می‌توانم تصمیمِ بچه‌هایم را کنترل کنم، یعنی آن‌ها اجازه ندارند از آن مزخرف استفاده کنند».\n گفته‌های پالیهاپیتیا چنان فیس‌بوک را آشفته کرد که با صدور یک پاسخ، به خطاهای گذشته‌اش اعتراف کرد. (این حرکتی نادر بود از جانب کسب‌وکاری که علی‌رغم مأموریت «متصل کردن مردم»، به این بدنامی شُهره است که دربارۀ نقص‌هایش سکوت پیشه می‌کند). خانم سخن‌گوی شرکت گفت: «وقتی چامات در فیس‌بوک بود، ما روی خلق تجربه‌های جدید در رسانۀ اجتماعی و رشد فیس‌بوک در سراسر دنیا تمرکز داشتیم… فیس‌بوک در آن زمان شرکت بسیار متفاوتی بود… به موازات رشدمان، فهمیده‌ایم که مسئولیت‌هایمان نیز رشد کرده‌اند. ما نقش‌مان را بسیار جدی می‌گیریم و سخت می‌کوشیم که بهبود پیدا کنیم».\n چند روز بعد، سایت یک حرکت جالب‌تر زد و نتایج تحقیقی را منتشر کرد که می‌گفت فیس‌بوک کاری می‌کرده است که کاربران احساس بدی پیدا کنند؛ البته کاربرانی که به قدر کافی پست نمی‌گذاشتند. دو محقق فیس‌بوک در مرور ادبیات پژوهشی موجود، گفتند: «به طور کلی، وقتی افراد مدتی طولانی را به مصرف منفعل اطلاعات می‌گذرانند، یعنی می‌خوانند اما با دیگران تعامل نمی‌کنند، پس از آن می‌گویند که احساس بدتری پیدا کرده‌اند». ولی در سوی دیگر، «تعامل فعال با دیگران، به‌ویژه همخوان کردن پیغام‌ها و پست‌ها و نظرها با دوستان و یادآوری تعاملاتِ سابق، با بهبود حال خوب پیوند دارد». چقدر هم سهل و ساده.\n به نظر آدام آلتر، روان‌شناسی که کتاب مقاومت‌ناپذیر۲ را در بررسی اعتیاد به فناوری نوشته است، اینکه آیا رسانه‌های اجتماعی شما را در کوتاه‌مدت شاد یا غمگین می‌کنند، اصل مسأله نیست. مسألۀ عمیق‌تر این است که استفادۀ شما، وسواسی است؛ یا حتی اعتیادی.\n آلتر می‌گوید: «در مقایسه با آنچه شاید فکر می‌کرده‌ایم، مفهوم اعتیاد گسترده‌تر است و دربارۀ رفتارهای بسیار بیشتری صدق می‌کند، و لذا دربارۀ افراد بیشتری از جامعه صادق است. حدوداً نیمی از بزرگ‌سالان، حداقل یک اعتیاد رفتاری دارند. رقم معتادان به مواد میان ما زیاد نیست، اما با سازوکار فعلی دنیا، رفتارهای بسیار زیادی وجود دارند که مقاومت در برابرشان برای ما دشوار است، و کثیری از ما تعلق خاطری نسبت به آن رفتارها پیدا می‌کنیم که تیشه به ریشه‌مان می‌زند و کم از اعتیاد ندارد یا اعتیاد می‌شود».\n آلتر استدلال می‌کند که این اعتیادها تصادفاً رُخ نداده‌اند. بلکه آن‌ها نتیجۀ مستقیم نیت شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک و توییتر برای ساخت محصولاتی «چسبناک» هستند، محصولاتی که ما می‌خواهیم بارها و بارها دوباره سراغشان برویم. «شرکت‌هایی که این محصولات را تولید می‌کنند، به‌ویژه شرکت‌های بسیار بزرگ فناوری، با این نیت آن‌ها را می‌سازند که به قلابشان گیر کنیم. آن‌ها تمام تلاششان را می‌کنند، اما نه برای حفظ بهروزی ما، بلکه برای اینکه هرچه می‌توانیم بیشتر وقت روی محصولات و برنامه‌ها و اپ‌های آن‌ها صرف کنیم. هدف کلیدی‌شان همین است: هدفشان ساختن محصولی نیست که مردم از آن لذت ببرند و در نتیجه سودآور باشد، بلکه ساختن محصولی است که مردم نتوانند از استفاده‌اش دست بکشند و به این دلیل سودآور شود».\n «آنچه پارکر و پالیهاپیتیا می‌گویند این است که این شرکت‌ها، شرکت‌هایی که آن‌ها در بالاترین سطوح و از همان آغاز با کارشان آشنا بوده‌اند، بر مبنای این اصول بنیان‌گذاری شده‌اند: اینکه ما باید هرکاری از دستمان برمی‌آید بکنیم تا روان‌شناسی انسان را هک کنیم، تا بفهمیم چه چیزی انسان‌ها را درگیر نگه می‌دارد، و از آن تکنیک‌ها نه برای حداکثر کردن بهروزی، بلکه برای حداکثر کردن درگیری استفاده کنیم. و این آشکارا همان کاری است که می‌کنند».\n در میان ساکنان سیلیکون‌ولی، فقط پارکر و پالیهاپیتیا نیستند که ناراحتی خود را از ماهیت عادت‌ساز فناوری مدرن علناً ابراز کرده‌اند. بنا به گزارش گاردین در ماه اکتبر، تعداد روزافزونی از برنامه‌نویسان و طراحان هم کار خود را ترک می‌کنند چون از فحوای کارشان سرخورده شده‌اند. از کریس مارسلینو (یکی از مبدعان سیستم نوتیفیکیشن پوش۳ برای اپل که این صنعت را ترک کرد تا درس جراحی اعصاب بخواند) تا لورن بریکتر (که حرکت رفرش با کشیدن۴ را خلق کرد، یعنی همان حرکتی که بسیاری از اپ‌ها را به ماشین‌های ژتون‌گیر تک‌دسته‌ای تبدیل کرده است، و اکنون وقتش را صرف ساختن خانه‌ای در نیوجرسی می‌کند)، بسیاری از کارکنانی که روی طراحی واسطه‌های کاربری کار می‌کرده‌اند اکنون نظر دیگری دارند.\n دیگرانی هم بوده‌اند که به این درک رسیدند اما تصمیم گرفتند با این وضعیت ناخوشایند کنار بیایند؛ از جمله یک شرکت «مشاورۀ نگهداری» به نام دوپامین‌لبز که در لس‌آنجلس مستقر است. این شرکت یک سرویس پلاگین ارائه می‌دهد که در برنامه‌های استفاده‌کننده از آن، «لحظه‌های لذت» را شخصی‌سازی می‌کند. این شرکت به مشتریانش وعده می‌دهد: «کاربرانتان مشتاقش خواهند بود. و مشتاق شما خواهند شد».\n اگر این‌گونه باشد، مدیران رسانه‌های اجتماعی هم صرفاً تابع همان قانونی‌اند که همۀ دست‌فروش‌ها و قاچاقچی‌ها رعایت می‌کنند، یعنی چهارمین مورد از «ده‌فرمان مواد» که رپر آمریکایی نوتوریوس بی.آی.جی خوانده است: «هرگز با مواد خودت نشئه نشو!»\n آلتر می‌گوید: «بسیاری از غول‌های فناوری دربارۀ استفادۀ خصوصی و شخصی‌شان از فناوری، اینکه اجازۀ چه استفاده‌ای را به بچه‌هایشان می‌دهند، و تا چه حد به بچه‌هایشان اجازه می‌دهند به صفحات و اپ‌ها و برنامه‌های مختلف دسترسی داشته باشند، بسیار بسیار محتاط‌اند. آن‌ها، حداقل برخی‌هایشان، روی صحنه می‌آیند و چیزی از این جنس می‌گویند که: این بزرگ‌ترین محصول دوران ماست. اما وقتی کندوکاو کنید می‌بینید که مانع دسترسی بچه‌هایشان به همان محصول می‌شوند».\n هفتۀ گذشته، مدیر عامل اپل، تیم کوک، به گاردین گفت: «من بچه ندارم، اما خواهرزاده‌ای دارم که برایش حد و حدودی گذاشته‌ام. چیزهایی هست که اجازه‌شان را نمی‌دهم. نمی‌خواهم آن‌ها عضو یک شبکۀ اجتماعی باشند».\n او اضافه کرد: «فناوری فی‌نفسه نمی‌خواهد خوب باشد، و نمی‌خواهد هم بد باشد. برای تضمین استفادۀ درست، پای انسان‌ها وسط است. و برای تضمین اینکه خلق آن محصول هم کار خوبی است، باز پای انسان‌ها در فرآیند طراحی و توسعه وسط است».\n آلتر می‌گوید مصداق کلاسیک این رویکرد، رییس ماقبل کوک است، یعنی استیو جابز «که از فضایل آیپد حرف می‌زد اما نمی‌گذاشت بچه‌هایش نزدیک آن شوند». (جابز چند ماه پس از عرضۀ آیپد به بازار، به یک گزارشگر نیویورک‌تایمز گفت: «آن‌ها از آیپد استفاده نکرده‌اند. ما در خانه میزان استفادۀ بچه‌هایمان از فناوری را محدود می‌کنیم»).\n فقط هم بچه‌ها نیستند. آلتر می‌گوید: «می‌توانید این را در رفتار خودشان هم ببینید. جک دورسی، در شیوۀ استفاده‌اش از توییتر، گویا بسیار مراقب است که چقدر وقت صرف می‌کند. مشخص است که سر او خیلی شلوغ است و خیلی پُرکار است، در نتیجه احتمالاً خیلی چیزهای دیگر حواسش را پرت می‌کنند و می‌تواند خودش را از این پلت‌فُرم جدا کند».\n «ولی این دربارۀ همۀ کاربران توییتر صادق نیست. بنا به تعبیر مصطلح، خیلی از آن‌ها می‌گویند که معتادند. خواه این اعتیاد از جنس بالینی باشد یا نه، احساسشان این است که می‌خواهند آن را کم کنند چون تیشه به ریشۀ بهروزی‌شان می‌زند. و من فکر می‌کنم که این قطعاً درست است: برای بسیاری از کاربران توییتر، آنجا یک‌جور سیاه‌چاله است که شما را به درون خودش می‌مکد و قطع استفاده از این برنامه خیلی سخت است».\n بی‌تردید من نسبت به توییتر همین حس را دارم. پس از اینکه متوجه شدم چقدر وقت برای مرور آن فیدی می‌گذارم که پُر از کلمات قصار است، از توییت‌های نسبتاً مفرّح تا آنهایی که تراژدی مبهمی درون خود دارند، سعی کردم مصرفم را کم کنم. من ۱۳۳ هزار توییتم را پاک کردم؛ با این کار سعی داشتم این احساس را کم کنم که توان کنار گذاشتن چیزی را که این‌همه برایش وقت گذاشته‌ام ندارم. برنامه‌اش را از گوشی همراه و رایانه‌ام حذف کردم تا همۀ کارها را از طریق مرورگر وب انجام بدهم. چندین بار هم از آن فاصله گرفته‌ام. ولی هربار دوباره سراغش برمی‌گردم.\n اینکه بچه‌ای با پدر و مادری سخت‌گیر باشی که فناوری را از تو دور نگه می‌دارند، یک بحث است. ولی اینکه خودت مثل یک مدیر فناوری زندگی کنی، و تلاش مشترک هزاران نفر از باهوش‌ترین افراد دنیا برای تزریق اشتیاقِ باز کردن هرروزۀ برنامه را شکست بدهی، یک بحث دیگر است. در این کشمکش، من تنها نیستم.\n کوین هولش، یک طراح آزادکار برنامه‌های کاربردی، از کسانی است که سعی کرده مصرفش را کم کند. او برنامه‌ای به اسم مومنت۵ (لحظه) نوشته است که رصد می‌کند هر روز چقدر از وقتتان صرف نگاه به گوشی می‌شود. برای یک کاربر متوسط، این رقم بیشتر از سه ساعت در روز است. آمارهای هولش کافی بود تا درونش انگیزۀ تغییر ایجاد شود. «وقتی آمارها را دیدم، خود این آمارها به من کمک کردند که کمتر از گوشی‌ام استفاده کنم. از آن زمان چند قدمی در این مسیر برداشته‌ام، اما می‌دانستم که دیدن آن عدد و رقم خودش نصف راه است. دیدن آن رقم واقعاً رویکردم را عوض کرد… من هر روز یک ساعت فقط وقتم را تلف می‌کردم بی‌آنکه هیچ کار مفیدی بکنم».\n هولش در نهایت همۀ شبکه‌های اجتماعی و حساب ایمیل کاری‌اش را از گوشی‌اش حذف کرد. «این همان قدمی است که بیش از همه به من کمک کرد، همین که دسترسی نداشته باشم. در ابتدا مأموریتم این بود: ببینم چقدر وقت گذراندن با گوشی، شما را شاد می‌کند. اما در رویکرد فعلی‌ام یک قدری پیش‌تر رفته‌ام، الآن کمتر نسبت به محتوای خبری یا اینکه عمویم چیزی جنجالی در فیس‌بوک گذاشته است، استرس دارم. متوجه شده‌ام که با روش‌های قدیمی‌تر، بهتر می‌توانم ارتباط برقرار کنم».\n آلتر می‌گوید قدرت اراده می‌تواند تا حدی مفید باشد، ولی کنار گذاشتن این برنامه‌ها برای استفادۀ تفنّنی و تفریحی بیشتر مفید است. ولی در نهایت، سخت می‌شود به تنهایی بر اعتیادها غلبه کرد.\n «ممکن است ۲۰ سال دیگر به نسل فعلی بچه‌ها نگاه کنیم و بگوییم: ’ببینید، این‌ها از لحاظ اجتماعی با همۀ نسل‌های قبلی بشر فرق دارند و لذا این یک مشکل عظیم است و شاید باید این رفتارها را تنظیم و کنترل کنیم.‘ یا شاید هم نگاه کنیم و بگوییم: ’نمی‌دانم این‌همه سروصدا بابت چه چیز بود، چون نمی‌فهمم چرا اینقدر دلواپس بودیم.‘ تا زمانی که شواهد تجربی نداشته باشیم، تا زمانی که چیزی ملموس در دستمان نباشد، به نظرم واداشتن تودۀ مردم به تغییر رفتارشان دشوار است».\n اگر نمی‌توانید خودتان را به کاهش مصرف رسانه‌های اجتماعی متقاعد کنید، می‌توانید از الگوی زاکربرگ پیروی کنید و یک تیم ۱۲ نفره استخدام کنید تا این کار را برایتان بکنند. شاید این کار به ارزانی و سادگی حذف فیس‌بوک نباشد، اما رعایتش ساده‌تر است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب در تاریخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۸، با عنوان «‘Never get high on your own supply’ – why social media bosses don’t use social media» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «هرگز با موادِ خودت نشئه نکن!» منتشر کرده است. •• الکس هرن (Alex Hern) یکی از گزارشگران گاردین در زمینۀ تکنولوژی است که مرتباً دربارۀ تأثیرات اجتماعی فناوری‌ها می‌نویسد. [۱] Eating your own dog food: اصطلاحی است به معنی تحت‌اللفظی «خوت هم از غذای سگت بخور» و در شرایطی به کار می‌رود که یک سازمان از محصولات خودش استفاده کند. این موضوع در واقع نشان‌دهندۀ میزان اعتماد آن شرکت به کالای تولیدی خود است [ویکی‌پدیا]. [۲] Irresistible [۳] Notification push [۴] pull-to-refresh [۵] Moment\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833765.json b/train/413833765.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8e42e0ffb19eaef4234a277b8f049258482d5f95 --- /dev/null +++ b/train/413833765.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "انسان چیست؟ انبوهی از دیوانگی، با اندکی عقل", + "subtitle": "می‌توانیم چیزهایی خارق‌العاده بسازیم، تنها برای آنکه از تخریبشان لذت ببریم", + "introduction": "خیال کنید صبح از خواب بیدار شده‌اید و ناگهان همه‌چیز به بهترین شکلِ ممکن خود تبدیل شده؛ در عصر طلایی به سر می‌برید و حالا دیگر وقت خوشگذرانی است. اما چند روز که می‌گذرد، کسی بی‌مقدمه فریاد می‌کشد: «خب، حالا که چی؟». اینجاست که همه با پیدانکردن یک جواب قانع‌کننده جا می‌خورند، لذت آن چند روزِ شیرین به تلخی بدل می‌شود، و پرسشی کور از درون آدم‌ها سر بر می‌آورد: «چرا نباید این آرمان‌شهرِ دوست‌داشتنی را ویران کنیم؟».", + "content": "کاستیکا براداتان، نیویورک تایمز — راوی ناشناس یادداشت‌های زیرزمینی۱ فئودور داستایفسکی، می‌گوید: «مثلاً در آن روزهای طلایی که شما می‌گویید، اگر جنتلمنی پیدا شد و با وجود آن همه سعادت و زندگی عقلایی همگانی، دست‌ها را به کمر زده قیافۀ مسخره‌ای به خود گرفت و درآمد که ’حاضران محترم، خوب، حالا که چی؟ آیا وقت آن نیست که این عقل و منطق شما را با نوک پا از سر راه کنار بزنیم و همۀ این لگاریتم‌نویسی‌ها و حساب‌های منفور و منحوس را به جهنم بفرستیم و تا بتوانیم مثل سابق از تمایلات دیوانه‌وار خود پیروی کنیم و همان‌طور که زندگی می‌کردیم، زندگی کنیم؟‘ اگر چنین جنتلمنی پیدا شد، من که به‌هیچ‌وجه تعجب نمی‌کنم، زیرا بشر فطرتاً ناسپاس است و قدر دنیای طلایی‌ای را که برای او تهیه دیده‌اید نمی‌داند. تازه، کار این آقای جنتلمن آن‌قدرها هم زشت نیست؛ فقط کمی نیشدار و زننده و ناخوشایند است. زشت‌تر از آن این است که این آقای جنتلمن شاید -نخیر، چه می‌گویم، حتماً و قطعاً- موافقانی پیدا خواهد کرد. خوب، بشر را چنین آفریده‌اند».۲\n مطمئناً ژرف‌اندیشی‌های قهرمان داستایفسکی، در روزگار ما بجا و مناسب به نظر می‌رسد، نه‌تنها به این دلیل که دونالد ترامپ به کاخ سفید راه یافته، بلکه به‌دلیل احساسات و سیاست‌های پوپولیستی درحال‌ظهور در سایر بخش‌های جهان. به‌رغم لحن تمسخرآمیز و سرخوشانۀ مرد زیرزمینی، نکته‌سنجی‌های او معانی جدی‌تر و ژرف‌تری دارند. چون درنهایت آنچه او در اینجا به ما می‌گوید داستان جهالتی تاریخی و مصیبت‌بار است.\n مدت‌هاست که در غرب دربارۀ چیستی معنای انسان، تحت پیش‌فرض‌های فرهنگی خاص، عمل می‌کنیم: اینکه محرک انسان‌ها پی‌جویی عقلانیِ سعادت است و اینکه آنان -باز هم به‌نحو عقلانی- بهترین‌ها و چیزهایی را برمی‌گزینند که در رفاه فردی و جمعی آنان دخیل است. تاحدودی، در نتیجۀ میراث روشنگری، به این فرض رسیده‌ایم که تاریخ به‌سوی فهم و احترام و تساهل و پذیرش متقابل و کامل‌تر در حال پیشرفت است و این‌که تعصب، بیگانه‌هراسی، نابردباری و نژادپرستی به حکم «ضرورتی تاریخی» محکوم به فناست، چون هگل به ما آموخته (و ما به‌ندرت با این آموزگار بر سر چالش بوده‌ایم) که تاریخْ چیزی نیست جز بروز و ظهور تدریجی عقلانیت در جهان. این فرضیات، که به‌نحوی از انحا در جریان اصلی فلسفه منعکس شده، بر آن بوده که سازندۀ سوژۀ انسانی باشد. اساساً آنچه ما را تعریف می‌کند قابلیت ما بر تفکر عقلانی است؛ ما در تصمیم‌گیری‌ها، برای ارتباط با دیگران و جهان پیرامونمان، و در ادارۀ زندگی خود، همواره عقلمان را به کار می‌گیریم. به‌رغم‌این، ما هنوز هم عواطفمان را داریم و به احساسات و شورمندی‌هایی دچار می‌شویم، اما به‌نحوی در پی‌جویی طرح فلسفی‌مان این جنبه‌های ساختار ما در درجۀ دوم اهمیت‌اند. آنچه ما هستیم واقعاً این‌ها نیست؛ ما از بنیاد «عاملانی عقلانی» هستیم. این پیش‌فرض مزایای خاصی دارد، چراکه رفتار اقتصادی و اجتماعی چنین عاملانی را می‌توان پیش‌بینی کرد. درواقع رفتارهای آنان را می‌توان شکل داد، برانگیخت و حتی مهندسی کرد. نه‌تنها این امکان وجود دارد که بفهمیم آن عاملان عقلانی یک محصول خاص را خواهند خرید، بلکه به‌لطف ابزارهای خاص بازاریابی می‌توان آن‌ها را به خرید یک محصول واداشت. اگر بناست سرمایه‌داری مدرنْ موفق از آب درآید، دلیل آن ازاساس شدیداً به درکی کاملاً عقلانی از سوژۀ انسانی متکی است.\n بااین‌حال، اگر همۀ این‌ها نادرست باشد و ما در نقطۀ کوری گرفتار باشیم، چه؟ اگر عقل نیروی محرکۀ تاریخ انسانی نباشد و -چنان‌که تقریباً در غالب موارد مشخص است- ما غیرعقلانی و از سر تنفر، خشم، کینه‌جویی، درماندگی، حسادت، و حتی از سر انگیزۀ خودتخریب‌کننده عمل کنیم، چه؟ اگر چیزی به‌عنوان پی‌جویی بدبختی وجود داشته باشد، چه؟ یا به قول خودِ مرد زیرزمینی «اگر چنین کاشف به عمل آید که، به هنگام لزوم، نفع انسان نه‌تنها شاید، که باید مشتمل باشد بر آرزوی چیزی که برای او ناگوار است، چه؟» اگر ما واقعاً از تخریب لذت ببریم، چه؟ قهرمان داستایفسکی در یکی از لحظات فلسفی‌تر چنین اعلام می‌کند: «مطمئنم که انسان هیچ‌گاه از رنج واقعی یا به بیان دیگر از تخریب و هرج‌ومرج دست نخواهد کشید».\n در واقعیت، پذیرفتن عقلانیت فراگیر مبتنی است بر یک ساده‌سازی افراطی از آنچه واقعاً هستیم. این برداشت بیشتر کاریکاتور است تا یک توصیف واقعی؛ و فلسفه باید بهتر از این عمل کند: از دیوگنس کلبی و آگوستین تا پاسکال، از داستایفسکی، شوپنهاور و لئوپاردی تا نیچه، میشیما و سیوران، سنت دیرپایی از فلسفه‌ورزی دربارۀ مغاک چیستی انسان در کار بوده است. اگر انسان حیوانی ترکیبی باشد، جانوری پیچیده‌تر خواهد بود با لایه‌ها و بخش‌های بسیار که یکی از یکی غیرعقلانی‌ترند.\n انسان درهم‌بافته‌ای است از تناقض‌ها و محرک‌های متعارض: خردمندی و بی‌خردی، تدبیر و بی‌پروایی، بی‌ایمانی و عرفان، منطق و خیال. ما همان‌قدر از علوم دقیق تغذیه می‌شویم که از اسطوره‌ها، قصه‌ها و افسانه‌بافی‌ها. ما می‌توانیم برای دیگران بمیریم یا بگذاریم که دیگران از سرما هلاک شوند؛ می‌توانیم چیزهایی خارق‌العاده بسازیم تنها برای آنکه از تخریبشان لذت ببریم؛ جامعۀ انسانی می‌تواند همزمان هم بهشت باشد و هم جهنم.\n در سدۀ گذشته، فلسفه عمدتاً از تلاش برای توضیح این پیچیدگی دست برداشته؛ و درنتیجه، عصری داده‌محور را از سر می‌گذراند که بر اثر آن به شکوفایی رسیده است. ما در هماهنگی، شواهد تجربی و علم به مهارت رسیده‌ایم. اگر آثار پاسکال، داستایفسکی و دیگر اندیشه‌ورزان آن مغاک را بخوانیم، به شیوه‌ای آن‌ها را خواهیم خواند که گویی به سکه‌های باستانی می‌نگریم: به‌عنوان نسخه‌های خطی عتیقه، و بقایایی جالب از دوران گذشته، و نه همچون چیزی که بتواند تغذیه‌مان کند. وقتی نوبت آن می‌شود که این آثار به ما کمک کنند تا فهم بهتری از خود داشته باشیم، هیچ ارزشی برایمان ندارند. این از آن روست که گویی ما دکارتی‌تر از خود دکارت شده‌ایم. ما هرگونه سروکار داشتن با چیزی که کاملاً واضح و متمایز نباشد را رد می‌کنیم. اگر چیزی از پذیرفتن تبیین‌های معمول سر باز زند و رازآلود جلوه کند، آن‌گاه «رنگ و بوی دینی» به خود می‌گیرد. اگر مسئله‌ای ما را آشفته سازد، اما براساس ضوابط دقیق زبانی، منطقی یا تجربی قابل‌حل نباشد، آن را «مسئله‌ای کاذب» می‌شماریم و از آن می‌گذریم. امروزه سخن‌گفتن از مسائل مربوط به دل انسان -همان‌چیز کوچک درک‌ناپذیری که، بیش از منطق یا استدلال، انسان‌ها را به عمل و زندگی و مرگ وامی‌دارد- غیردقیق و بی‌ثمر تلقی می‌شود. اما دلیل اصلی سرباززدنِ ما از درگیرشدن با آن مغاک ضرورتاً تنبلی ذهنی نیست. بیشتر اوقات دلیل آن صرفاً ترس است، چراکه بنا به گفتۀ نیچه، اگر به‌جد در مغاکی چشم بدوزی، مغاک نیز در تو چشم خواهد گشود. داستایفسکی -همان سوسیالیست، زندانی سیاسی، معتاد قمار، صرعی، اندیشمند واپس‌گرا و هنرمند ژرف‌بین- در آن مغاک بسیار خیره ماند و گواهی او دراین‌باره گیرا و تأثیرگذار است. او در روزنوشت یک نویسنده۳ اعتراف می‌کند که اشاره به این نکته واضح و روشن است که «شر در ژرفای وجود انسان‌ها نهفته است، ژرف‌تر از آن چیزی که درمانگران سوسیالیست ما می‌پندارند. هیچ ساختار اجتماعی‌ای شر را از میان برنمی‌دارد. نفس انسانی همان‌گونه باقی خواهد ماند که همواره بوده است. ناهنجاری و گناه بسیار کم شناخته شده و چنان بر علم پوشیده مانده و چنان نامعین و رازآلود است که دراین‌باره نه هیچ طبیب یا داور نهایی‌ای در کار است و نه می‌تواند در کار باشد».\n وقتی الگوی کاملاً عقلانی ناکام می‌ماند، ناکامی‌اش بسیار دیدنی است. در انتخابات اخیر آمریکا، عقل به ترس، انزجار، نفرت و کینه‌جویی راه داد. در غالب موارد، هیچ «عامل عقلانی»ای نمی‌شد یافت. چیزی که ظاهراً پشتیبانی از ترامپ را به بار نشاند، تیره و تارتر و پیچیده‌تر بود: دل. آنچه به این رویداد معنای خاص می‌بخشد ضرروتاً جنبۀ سیاسی آن نیست (اگرچه همین جنبه نیز اهمیت کمی ندارد)، بلکه این واقعیت است که ما برای درک آن آمادگی چندانی در خود نمی‌یابیم. در نتیجۀ روش ناشیانۀ ما در تصوری که از خود داریم، آمادۀ هضم این رخداد نبودیم. شاید ناکامی ما در تصور یک وضع تابه‌حال تحقیرآمیزتر از این نبوده باشد.\nدست و پنجه نرم کردن با مغاک انسانی قبلاً در قلمرو دین قرار داشت، اما از زمانی که خدا مرد، ما واقعاً نتوانسته‌ایم جایگزینی برای آن بیابیم. اما نادیده‌گرفتن مشکل و چشم‌دوختن به جای دیگر نیز از گزینه‌های ما نیست. انسان‌ها تنها تا آنجا می‌توانند خود را بازسازی کنند که بتوانند ژرفای کامل مغاک انسانی را طرح و ترسیم کنند. اگر ما راهی برای تبیین کل سوژۀ انسانی نیابیم، بی‌آنکه به خودستایی و خودفریبی دچار شویم، به دور گرفتار خواهیم شد و ناتوان خواهیم بود از فائق‌آمدن بر عقلانیتِ غفلت‌زایی که در حال حاضر ما را به بند کشیده.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب در تاریخ ۲۷ مارس ۲۰۱۷ با عنوان «Our Delight in Destruction» در وب‌سایت نیویورک تایمز منتشر شده است. و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «انسان چیست؟ انبوهی از دیوانگی، با اندکی عقل» با ترجمۀ علی کوچکی منتشر کرده است. •• کاستیکا براداتان (Costica Bradatan) استاد علوم انسانی در دانشگاه صنعتی تگزاس و محقق دانشگاه کوئینز استرالیاست. همچنین سردبیری بخش مطالعات تطبیقی و دینی لس‌آنجلس ریویو آو بوکز را بر عهده دارد. او بیش از ده کتاب نوشته یا جمع‌آوری کرده که جان دادن در راه ایده‌ها: حیات پرمخاطرۀ فیلسوفان (Dying for Ideas: The Dangerous Lives of the Philosophers) از جملۀ آن‌هاست.\n[۱] Notes From Underground [۲] این بخش از عبارت‌های مربوط به رمان یادداشت‌های زیرزمینی داستایفسکی برگرفته از ترجمۀ رحمت الهی از این رمان است که انتشارات علمی و فرهنگی آن را منتشر کرده است [مترجم]. [۳] A Writer’s Diary\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833766.json b/train/413833766.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ec606d6102e889d63a78c5ff10ae775ce584e952 --- /dev/null +++ b/train/413833766.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "«علاقه‌ات را پیدا کن» توصیۀ مزخرفی است", + "subtitle": "علاقه پیدا نمی‌شود، بلکه به مرور پرورش می‌یابد", + "introduction": "«علاقه‌ات را پیدا کن؛ اگر آنچه را دوست داری انجام بدهی پیدا کنی، آن وقت دیگر مجبور نیستی حتی یک روز هم در زندگی‌ات کار کنی». حتماً شما هم جملاتی از این دست را شنیده یا خوانده‌اید. جملاتی که نقل محافل و سمینارهای موفقیت است و کتاب‌های روان‌شناسی عامه‌پسند را پر کرده است. مطالعات اخیر برخی روان‌شناسان برجسته نشان می‌دهد که ممکن است زمانش رسیده باشد که شیوۀ تفکرمان را دربارۀ علایقمان تغییر دهیم.", + "content": "اُلگا کازان، آتلانتیک — کارول دِوِک، استاد روان‌شناسی دانشگاه استنفورد، به یاد می‌آورد که اخیراً در سمیناری از دانشجویان مقطع کارشناسی پرسید: «چند نفر از شما منتظرید که علاقه‌تان را پیدا کنید»؟\nدوک به من گفت: «تقریباً همه دستشان را بالا بردند و در چشمانشان نگاه‌های خیال‌انگیز پیدا شد». در اینباره طوری صحبت می‌کردند که انگار «قرار است مثل موجی آن‌ها را درنوردد». شالاپ. هورا! به دامشان انداخت!\n آیا برای علاقه‌شان انگیزه‌ای نامحدود خواهند داشت؟ با جدیت سرشان را به نشانۀ موافقت تکان دادند.\n دوک گفت: «متأسفم که امیدتان را ناامید می‌کنم، اما معمولاً این‌جور نیست». چیزی که دوک از دانشجویانش پرسید در جامعۀ آمریکایی نقل مجالس است. اصطلاح «دنبال علاقه‌ات باش» در کتاب‌های انگلیسی‌زبان از سال ۱۹۹۰ نُه برابر بیشتر شده است. یکی دیگر از توصیه‌های حاضر و آمادۀ مشاورۀ کالج از منشائی ناشناس این است: «اگر آنچه را دوست داری انجام بدهی پیدا کنی، آن وقت دیگر مجبور نیستی یک روز هم در زندگی‌ات کار کنی».\n اما، به عقیدۀ دوک و دیگران، این توصیه افراد را اشتباه راهنمایی می‌کند.\n پل اوکیف، استادیار روان‌شناسی دانشگاه ییل، کالج ان.یو.اس، می‌گوید: «پیامدهای این توصیه چیست»؟ و اضافه می‌کند: «این توصیه به این معنی است که اگر عملی که انجام می‌دهی مثل کار است، یعنی دوستش نداری». اوکیف مثال دانشجویی را بیان کرد که از این آزمایشگاه به آن یکی می‌پرد و سعی می‌کند تا آن آزمایشگاهی را بیابد که موضوع تحقیق آن مورد علاقه‌اش باشد. «تصور این است که اگر وقتی قدم به یک آزمایشگاه می‌گذارم، غرق در هیجان نمی‌شوم، پس موضوع تحقیقش اشتیاق یا علاقه‌ام نیست».\n به این دلیل است که او و دو همکارش – دوِک و گرِگ والتون از دانشگاه استنفورد- اخیراً مطالعه‌ای را انجام دادند که می‌گوید ممکن است زمانش رسیده باشد که شیوۀ تفکرمان را دربارۀ علایقمان تغییر دهیم. آن‌ها استدلال می‌کنند که علاقه «پیدا» نمی‌شود، بلکه ایجاد می‌شود.\n مؤلفان، در مقاله‌ای که در مجلۀ سایکولوجیکال ساینس در دست انتشار است، تفاوت دو ذهنیت را تصویر کرده‌اند. یکی ذهنیت «نظریۀ ثابت»۱ است -این تصور که علاقه‌مندی‌های اصلی از زمان تولد وجود دارند و فقط منتظرند که کشف شوند- و دیگری «نظریۀ رشد»۲، یعنی تصوری که می‌گوید علایق چیزهایی‌اند که هرکس در طول زمان می‌تواند پرورش دهد.\n مؤلفان، برای بررسی اینکه این ذهنیت‌های متفاوت چگونه بر ما تأثیر می‌گذارند تا موضوعات مختلف را دنبال کنیم، مجموعه‌ای از مطالعات را روی دانشجویان کالج انجام دادند، یعنی گروهی که غالباً به آن‌ها توصیه می‌شود اشتیاقشان را به‌شکل رشتۀ تحصیلی یا مسیر شغلی پیدا کنند.\n ابتدا، دانشجویان به پرسش‌نامه‌ای پاسخ دادند که آن‌ها را یا در دستۀ «خوره‌های تکنولوژی»۳ -اصطلاحی برای علاقه‌مندان به ریاضی و علوم- یا «هنری‌ها»۴ -به معنی علاقه‌مند به هنر یا علوم انسانی- طبقه‌بندی می‌کرد. همچنین پرسش‌نامه‌ای را پر کردند که مشخص می‌کرد چقدر با این تصور موافق‌اند که علایق اصلیِ افراد در طول زمان تغییر نمی‌کند. سپس مقاله‌ای را خواندند که با علایقشان سازگار نبود، مطلبی دربارۀ آیندۀ الگوریتم‌ها برای هنری‌ها و مطلبی دربارۀ دریدا برای خوره‌های تکنولوژی. هر قدر شرکت‌کنندگان از نظریۀ ثابت بیشتر حمایت کرده بودند به مقاله‌ای که با هویت مذکورشان، یعنی خورۀ تکنولوژی یا هنری، سازگاری نداشت کمتر علاقه داشتند.\n سپس مؤلفان رویه‌ای مشابه را تکرار کردند، اما ابتدا از دانشجویان خواستند که دربارۀ نظریۀ ثابت یا نظریۀ رشد مطالعه کنند. بار دیگر، کسانی که مطلع شده بودند علایق در طول زندگی افراد ثابتند کمتر مجذوب مقاله‌ای شدند که با علایقشان سازگار نبود. مؤلفان معتقدند این موضوع بدین معناست که دانشجویانی که طرفدار نظریه‌های ثابتند ممکن است از سخنرانی‌های جالب یا فرصت‌ها به این دلیل صرف نظر کنند که با علاقه‌هایی که قبلاً ابراز کرده‌اند همسو نیستند. یا ممکن است مسیرهایی را نادیده بگیرند که در آن‌ها رشته‌های دیگر ممکن است با مسیر انتخابی‌شان تلاقی پیدا کنند.\n والتون به من گفت: «احمقانه است اگر فکر کنید علایق چیزهایی‌اند که کاملاً شکل‌گرفته پیدا می‌شوند و کار شما این است که برای یافتنشان دور دنیا را بگردید» و ادامه داد: «این شیوه‌ای را منعکس نمی‌کند که من یا دانشجویانم دانشکده را تجربه می‌کنیم، این‌طور نیست که به کلاس برویم و کنفرانس یا صحبتی داشته باشیم و فکر کنیم که چه جالب. بلکه از طریق روند سرمایه‌گذاری و پیشرفت است که اشتیاقی همیشگی را در یک عرصه ایجاد می‌کنیم».\n دلیل دیگری برای اینکه نظریۀ ثابت را قبول نکنیم این است که این نظریه ممکن است باعث شود افراد به‌آسانی ناامید شوند. درواقع اگر کاری دشوار شود، آسان خواهد بود که به‌راحتی فرض کنید نباید اشتیاق شما بوده باشد. در بخشی از این مطالعه، احتمال کمتری داشت که دانشجویانی که فکر می‌کردند علایقْ ثابت‌اند فکر کنند به‌دنبال اشتیاق بودن گاهی دشوار است. درعوض، فکر می‌کردند که این کار «انگیزۀ نامحدود» فراهم می‌کند.\n دوک، یکی از مؤلفان مقاله، پیش از این، انواع مختلف ذهنیت را در پیوند با هوش مطالعه کرده است. بر اساس پژوهش او، افرادی که نوعی ذهنیت رشد در مورد هوش خودشان دارند از شکست کمتر می‌ترسند، چرا که آنان معتقدند ذکاوت پروردنی است نه ذاتی. علایق به توانایی‌ها مرتبط‌اند اما از آن‌ها مجزایند؛ مؤلفان مقاله به من گفتند: ممکن است به چیزی علاقه‌مند باشیم اما در انجامش خیلی خوب نباشیم. اوکیف می‌گوید: «۲۵ سال است که گیتار می‌زنم، اما نمی‌توانم بگویم که توانایی‌هایم در ۱۰ سال گذشته خیلی بهتر شده‌اند».\n دوک به من گفت که «علاقه‌ات را پیدا کن» تاریخی ستودنی دارد. «پیش از آن، افراد می‌گفتند: ʼاستعدادت را پیدا کنʻ و این گفته بسیار وحشتناک بود. چون بر این دلالت می‌کرد که فقط کسانی که در انجام کاری واقعاً استاد بودند می‌توانستند موفق شوند». او افزود: «ʼعلاقه‌ات را پیدا کنʻ دموکراتیک‌تر به نظر می‌رسد، همه می‌توانند علاقه‌ای داشته باشند». اما این مطالعه می‌گوید حتی ایدۀ پیداکردن علاقۀ «حقیقی» هم ممکن است افراد را بترساند و مانعشان شود که در زمینه‌ای بیشتر به کندوکاو بپردازند.\n مؤلفان همچنین دانشجویان را از نظریۀ ثابت یا رشد آگاه کردند و بعد دانشجویان را در معرض علاقۀ جدیدی قرار دادند: نجوم. ابتدا ویدئویی به آن‌ها نشان دادند که گاردین، برای مخاطب عام، دربارۀ ایده‌های استیون هاوکینگ ساخته بود، ویدئویی سرگرم‌کننده که فهمش آسان بود. سپس مؤلفان مقالۀ بسیار تخصصی و سختی دربارۀ سیاه‌چاله‌ها به دانشجویان دادند که در مجلۀ ساینس چاپ شده بود. دانشجویانی که با نظریۀ ثابت آشنا شده بودند، برخلاف اینکه چند لحظۀ پیش، بعد از دیدن ویدئو، گفته بودند که شیفتۀ سیاه‌چاله‌هایند، بعد از خواندن مقالۀ دشوار مجلۀ ساینس، گفتند دیگر علاقه‌ای به سیاه‌چاله‌ها ندارند. به بیان دیگر، وقتی به ما می‌گویند که علایقمان به‌گونه‌ای ریشه‌دارند، به‌محض اینکه اوضاع سخت می‌شود علایق جدید را رها می‌کنیم.\n این مطالعه همتاسازیِ۵ ازپیش‌ثبت‌شده‌ای بود، به این معنی که مؤلفان در آغاز گفته بودند که فرضیه و روش‌هایشان چه خواهد بود. این روند قرار است از صیدِ داده۶ جلوگیری کند که رویه‌ای در تحلیل داده‌هاست که بر بسیاری از مطالعات روان‌شناختی در سال‌های اخیر سایه افکنده است.\n کی. آن رنینگر، استاد دانشگاه در کالج سوارتمور که در این مطالعه شرکت نداشت، ایجاد علایق را بررسی کرده است و می‌گوید که «علم اعصاب تأیید کرده است که می‌توان به ایجادِ علایق یاری رساند». به بیان دیگر، با کمک مناسب، اکثر افراد می‌توانند تقریباً به همه چیز علاقه‌مند شوند. رنینگر می‌گوید، پیش از هشت‌سالگی، کودکان همه چیز را امتحان می‌کنند. بین هشت تا دوازده‌سالگی، خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند و وقتی در انجام کاری مثل همسالانشان خوب نباشند مضطرب می‌شوند. این زمانی است که مربیان باید راه‌های تازه‌ای بیابند تا آن‌ها را به برخی موضوعات علاقه‌مند نگه دارند.\n با وجود اینکه مؤلفان بزرگ‌سالان را بررسی نکردند، به من گفتند که یافته‌هایشان می‌تواند شامل افراد بزرگ‌تر هم بشود. مثلاً، علاقۀ افراد به جایگاه پدرومادری وقتی که بچه‌ای واقعی و گریان در خانه دارند به‌سرعت افزایش می‌یابد. اوکیف می‌گوید: «ممکن است در مورد سرطان هیچ چیز ندانید، اما اگر مادرتان سرطان بگیرد، در یک چشم به‌هم‌زدن متخصص خواهید شد».\n مطالعۀ دیگری که در مورد دیدگاه بزرگ‌سالان به علایق انجام شده است نشان می‌دهد افرادی که فکر می‌کنند علایق را باید پیدا کرد تمایل دارند شغل‌هایی انتخاب کنند که از آغاز کاملاً مناسبشان است. آن‌ها رضایت را بیش از درآمدِ خوب در اولویت قرار می‌دهند. درحالی‌که، افرادی که فکر می‌کنند علایق ایجاد می‌شوند اهداف دیگری را، بیش از رضایت بی‌واسطه از کار، در اولویت قرار می‌دهند، و مؤلفان این مطالعه می‌نویسند: «آن‌ها در طول زمان رشد می‌کنند تا حرفه‌شان را بهتر انجام دهند» و این‌طور ادامه می‌دهند: «سرانجام، افرادی که تناسب کاملشان را در یک شغل پیدا نکردند می‌توانند امیدوار باشند؛ بیش از یک راه برای رسیدن به علاقه به کار هست».\n چگونه ذهنیت «رشد» را در سوژه‌های جوانِ آزمایش‌های روان‌شناسی آینده پرورش دهیم؟ اگر پدر یا مادرید، به‌محض اینکه سرگرمی جدیدی دشوار می‌شود کنارش نگذارید. (اوکیف می‌گوید، اگر این کار را بکنید، ممکن است کودکتان متوجهش شود).\n فراتر از این، هیچ راه روشنی برای ایجاد ذهنیت رشد در مورد علایق نیست، به‌جز دانستن این نکته که این شیوۀ معتبری برای تفکر است و اینکه علایقمان ممکن است هنوز همین دوروبرها باشند.\n والتون می‌گوید: «ما در تلاشیم تا پوشش دلالت‌های پنهانِ چیزهایی مثل ʼعلاقه‌ات را پیدا کنʻ را کنار بزنیم». او می‌گوید: «آیا چیزها واقعاً این‌طور کار می‌کنند؟ اندکی دانشْ قدرت است».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\n \nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را اُلگا کازان نوشته است و در تاریخ ۱۲ جولای ۲۰۱۸ با عنوان «Find Your Passion’ Is Awful Advice» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۶ مرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «علاقه‌ات را پیدا کن توصیه مزخرفی است» و با ترجمۀ الهام آقاباباگلی منتشر کرده است. •• اُلگا کازان (Olga Khazan) از نویسندگان آتلانتیک است و دربارۀ سلامت، جنسیت و علم مطلب می‌نویسد. کازان همچنین نوشته‌هایی در واشنگتن پست، لس‌آنجلس تایمز، فوربز و برخی دیگر از نشریات منتشر کرده است.\n[۱] Fixed theory of interest [۲] Growth theory [۳] Techy [۴] Fuzzy [۵] Replication [۶] p-hacking: نوعی سوءاستفاده از تحلیل داده‌هاست که در آن آزمون‌های آماری بسیاری انجام می‌شود و فقط بر آن‌هایی تأکید می‌شود که نتایج قابل توجهی دارند. درحالی‌که، پیش از تحلیل، باید یک فرضیه را در مورد نتیجۀ اصلی بیان کرد، و بعد یک آزمون برای آن انجام داد [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833767.json b/train/413833767.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bb0acc771f9a5092437cf0b0a185500c59fc75bc --- /dev/null +++ b/train/413833767.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مخترع «واقعیت مجازی» می‌گوید همین حالا شبکه‌های اجتماعی‌تان را حذف کنید", + "subtitle": "جارن لانییر، فیلسوف کامپیوتر، از فاجعه‌ای می‌گوید که اینترنت را به جهنم تبدیل کرده است", + "introduction": "وقتی سرچ اینستاگرام را باز می‌کنیم، احتمالاً با انبوهی از پست‌های عجیب‌وغریب مواجه می‌شویم که کلیک بر روی هر کدامشان می‌تواند برایمان جالب و دوست‌داشتنی باشد. اما خیال کنید تاجری فریب‌کار، برای درآمد یا سود بیشتر، پشت دستگاه سرچ اینستاگرام نشسته و دارد پست‌های مشخصی را به‌سمت ما سوق می‌دهد. احتمالاً حس بدی پیدا می‌کنیم. حس فاجعه‌آمیزتر آنجا سراغمان می‌آید که بفهمیم کل زندگیِ اینترنتی‌مان را او هدایت کرده و ما هم ناآگاهانه دستخوش بازی‌های او بوده‌ایم. آیا باز در اینترنت خواهیم ماند؟", + "content": "جارن لانییِر، گاردین — شاید در نگاه اول این‌گونه به نظر نرسد، اما من فردی خوش‌بین هستم. به نظرم مجبور نیستیم کل دنیای دیجیتال را دور بیندازیم. اما یک فناوری پیشرفتۀ خاص وجود دارد که حتی در مقادیر کم هم زهرآگین است.\n مسئله فقط این نیست که کاربران اینترنت سرگرم محیط‌هایی می‌شوند که بدترین ویژگی‌ها را در ما بیدار می‌کند، یا اینکه قدرت زیادی در دست معدود افرادی متمرکز شده که ابررایانه‌های ابری۱ را کنترل می‌کنند. مشکل بزرگ‌تر این است که همۀ ما دستگاه‌هایی با خود حمل می‌کنیم که ابزار مناسبِ اصلاح توده‌ای رفتار۲ هستند. مثلاً در تبلیغات قدیمی، بعد از پخش تبلیغ می‌شد سنجید که آیا محصول موردنظر عملکرد بهتری داشته یا نه. اما حالا شرکت‌ها بررسی می‌کنند که آیا رفتار افراد در هنگام مرور و کاوش تغییر می‌کند یا نه. آنگاه فید هر فرد را دائماً به تناسب تغییر می‌دهند تا نتایج دلخواه‌شان را به‌دست آورند. به‌طور خلاصه، رفتار شما به یک محصول تبدیل شده و مشتریان سازمانی و سیاسی صف کشیده‌اند تا آن را بخرند.\n در پایان، می‌توانیم خطی دور خطر اصلی پیشِ‌رویمان بکشیم و توجهمان را به آن جلب کنیم. اگر می‌توانستیم خود را از شرّ این مدل آسیب‌زای کسب‌وکار رها کنیم، آنگاه فناوری زیربنایی آن چندان هم بد نخواهد بود.\n برخی رسانۀ اجتماعی را با صنعت تنباکو مقایسه کرده‌اند، اما من چنین قصدی ندارم. مقایسۀ بهتر را می‌توان با رنگی ساختمانی انجام داد که حاوی سرب است. وقتی تردیدی باقی نماند که سرب برای سلامتی مضر است، هیچ‌کس نگفت که دیگر نباید خانه‌ها را رنگ‌آمیزی کنیم. بلکه پس از فشار و قانون‌گذاری، رنگ‌های بدون‌سرب به استاندارد جدید تبدیل شد.\n من در مقام یک دانشمند کامپیوتر سخن می‌گویم، نه دانشمند علوم‌اجتماعی یا روان‌شناس. به چشم می‌بینم که زمان در حال تمام‌شدن است و چاره این نیست که هیچ کاری نکنیم. برای درک موقعیتمان، چیزی که بتوان آن را علم موشکافانه نامید چندان در دسترسمان نیست، اما نتایج کافی در دست داریم که مشکل پیشِ‌رویمان را شرح می‌دهند؛ فقط وقت زیادی برای حل آن نداریم.\n حالا فرصت مناسبی است تا یک کلمۀ اختصاری از خود بسازم. نظرتان راجع به «اصلاح رفتار کاربران و تبدیل آن به یک امپراطوریِ اجاره‌ای»۳ چیست؟ اختصاری که به دست می‌آید بامر۴ است.\n بامر یک ماشین است، یک ماشین آماری که در ابرهای کامپیوتری زندگی می‌کند. ازآنجاکه تأثیر این ماشینْ آماری است، تهدید آن تاحدی مانند تغییر اقلیم است. نمی‌توان گفت تغییر اقلیم عامل یک طوفان، سیل یا خشکسالی خاص است، اما می‌توان گفت که احتمال وقوعشان را افزایش می‌دهد. در مدتی طولانی‌تر، فاجعه‌بارترین رویدادها نظیر افزایش سطح دریا و نیاز به جابه‌جایی اکثر مردم و یافتن منابع غذایی جدید را می‌توان به تغییر اقلیم نسبت داد، اما تا آن موقع این استدلال از بین خواهد رفت.\n به همین طریق، نمی‌توانم ثابت کنم که یک فرد خاص را بامر فاسد کرده است. این را هم نمی‌توانم ثابت کنم که بدون بامر رذیلتی خاص در جامعه پیش نمی‌آمد. نمی‌توان با قطعیت دانست که آیا رفتارتان را تغییر داده یا نه، اما اگر از پلتفرم‌های بامر استفاده می‌کنید، احتمالاً -هرچند جزئی- تغییر کرده‌اید.\n هرچند نمی‌توان گفت بدون بامر کدام جزئیات دنیایمان متفاوت خواهد بود، اما این را در مورد تصویر کلی می‌توان فهمید. بامر هم مانند تغییر اقلیم، اگر خود را اصلاح نکنیم، ما را به جهنم خواهد برد.\n\nبامر یک ماشین با شش جزء متحرک است. در اینجا به شش جزء این ماشین اشاره می‌کنم و هر یک را مختصراً توضیح می‌دهم:\n اول: جلب توجه انسان‌ها معمولاً در فضای مجازی عجیب و بدجنس می‌شوند. این پدیدۀ عجیب در نخستین روزهای شبکه همه را متعجب کرده بود و تا کنون هم تأثیری شگرف بر دنیایمان گذاشته است. بدجنسی به چیزی مانند نفت خام برای شرکت‌های رسانۀ اجتماعی و دیگر امپراطوری‌های جهت‌دهندۀ رفتار تبدیل شد، شرکت‌هایی که فوراً افسار اینترنت را به دست گرفتند، چون اینترنت به بازخوردهای رفتاری منفی دامن می‌زد.\n چرا این بدجنسی اتفاق می‌افتد؟ بخواهم به‌طور خلاصه بگویم، در دنیای مجازی، افراد عادی در فضایی دور هم جمع می‌شوند که پاداش اصلی (یا شاید تنها پاداشِ) موجودْ توجه است.\n آن‌ها وقتی دنبال چیزی جز توجه نباشند، به افرادی بی‌شعور۵ تبدیل می‌شوند، چون بی‌شعورترین آدم‌ها بیشترین توجه را به خود جلب می‌کنند. این گرایش ذاتی به بی‌شعوری به تمام بخش‌های دیگر ماشین بامر رنگ و بو می‌دهد.\n دوم: فضولی در زندگی همه همۀ افرادْ تحت نظارتی خاص قرار گرفته‌اند که انگار مستقیماً از یک رمان علمی‌تخیلی و ویران‌شهری بیرون آمده.\n جاسوسی را عمدتاً از طریق دستگاه‌های شخصی متصل -به‌خصوص گوشی‌های هوشمند- انجام می‌دهند، دستگاه‌هایی که مردم عملاً به بخشی از بدنشان تبدیل کرده‌اند. داده‌هایی در مورد ارتباطات، علاقه‌ها، حرکت‌ها، مخاطبان، واکنش‌های احساسی به شرایط، حالت‌های چهره، خریدها، علائم حیاتی و … گردآوری می‌شود: داده‌هایی که حجم و تنوعشان دائماً در حال افزایش است.\n الگوریتم‌ها داده‌های هر فرد و نیز میان افراد را مطابقت می‌دهد. این تطابق‌ها عملاً نظریاتی در مورد سرشت هر فرد هستند، نظریاتی که قدرت پیش‌بینی‌شان دائماً مورد سنجش و نمره‌دهی قرار می‌گیرد. این‌ها مانند تمام نظریات مدیریت‌شدۀ دیگر، دائماً از طریق بازخوردهای سازگارانه پیشرفت کرده و دقیق‌تر می‌شوند.\n سوم: فروکردن محتوا در حلق شما الگوریتم‌ها تعیین می‌کنند هر فرد در دستگاه خود چه چیز تجربه می‌کند. این مؤلفه را می‌توان فید، موتور پیشنهاد یا سفارشی‌سازی نامید، بدین معنا که هر فرد چیزهای متفاوتی می‌بیند. انگیزۀ مستقیم این است که محرک‌هایی را به‌صورت فردی برای اصلاحِ رفتار بفرستند.\n البته تمام سفارشی‌سازی‌ها بخشی از بامر نیستند. مثلاً وقتی نتفلیکس یک فیلم پیشنهاد می‌کند یا ای‌بِی چیزی را برای خرید به شما پیشنهاد می‌دهد، این ربطی به بامر ندارد. این امر فقط در رابطه با مؤلفه‌ها دیگر به بامر تبدیل می‌شود. نه نت‌فلیکس از شخص ثالثی پول می‌گیرد تا، جدای از کار مستقیمی که با سایتشان دارید، تغییری در رفتارتان ایجاد کنند و نه ای‌بِی.\n چهارم: جهت‌دهی رفتار به زیرکانه‌ترین شکل ممکن پیوند مؤلفه‌های بالا یک ماشین سنجش و بازخورد به وجود می‌آورد که عمداً رفتار را اصلاح می‌کند. فرآیند به این صورت است: فیدهای سفارشی بهینه می‌شوند تا هر کاربر را «درگیر» خود کنند. این کار معمولاً با اشاراتِ دارای بار احساسی انجام می‌گیرد که منجر به اعتیاد می‌گردد. مردم متوجه نمی‌شوند که چگونه تحت جهت‌دهی هستند. هدف اولیۀ جهت‌دهیْ وابسته‌کردن بیشتر و بیشتر مردم است، به‌صورتی که زمان بیشتر و بیشتری را در سیستم بگذرانند. اما اهداف دیگری نیز برای جهت‌دهی مورد آزمون قرار می‌گیرد.\n مثلاً اگر در یک دستگاه کتاب می‌خوانید، رفتارهای کتاب‌خوانی شما با رفتارهای کتاب‌خوانی بی‌شمار افراد دیگر مطابقت می‌یابد. اگر کسی که الگوی کتاب‌خوانی‌اش شبیه به شماست، محصولی را پس از نوع خاصی تبلیغ خریداری کند، آنگاه به احتمال زیاد شما هم همان تبلیغ را دریافت خواهید کرد. ممکن است قبل از انتخابات، شما هدف پست‌های عجیبی قرار بگیرید که قبلاً ثابت شده بدبینی افرادی مشابه با شما را برمی‌انگیزند؛ تا شاید احتمال رأی‌دادنتان کاهش یابد.\n پلتفرم‌های بامر با افتخار گزارش می‌دهند آزمایش‌هایی انجام داده‌اند تا افراد را غمگین کنند، میزان مشارکت را در انتخابات تغییر دهند و وفاداری به برندها را تقویت نمایند. این‌ها جزء شناخته‌شده‌ترین نمونه‌پژوهش‌هایی‌اند که در روزهای سرنوشت‌ساز بامر آشکار شد. اصلاح رفتار با رویکرد شبکه‌های دیجیتالْ تمام این نمونه‌ها و تمام این برش‌های مختلف زندگی را به‌صورت یک برش درمی‌آورد. از دیدگاه الگوریتمی، احساسات، شادی و وفاداری به برندها فقط نشانه‌هایی مختلف اما مشابه هستند که باید بهینه گردند.\n پنجم: کسب درآمد از طریق اجازه‌دادن به بدترین افراد برای اذیت‌کردن مخفیانۀ دیگران ماشین اصلاح توده‌ای رفتار برای کسب درآمد اجاره داده می‌شود. جهت‌دهی‌ها بی‌نقص نیستند، اما آن‌قدر قدرت دارند که برندها، سیاست‌مداران و دیگر نهادهای رقابتی، اگر به بنگاه‌های بامر پول ندهند، درواقع خودکشی کرده‌اند. باج‌گیریِ شناختیِ همگانی این‌گونه به‌وجود می‌آید و موجب می‌شود تا هزینه‌هایی که صرف بامر می‌کنند، روز به روز افزایش یابد.\n اگر کسی مستقیماً به یک پلتفرم پول ندهد، باید خود را به سوختِ داده‌ای برای آن پلتفرم تبدیل کند تا در آن غرق نشود. وقتی فیس‌بوک در فید خود بر «اخبار» تأکید می‌کرد، تمام دنیای روزنامه‌نگاری می‌بایست خود را با استانداردهای بامر صورت‌بندی می‌کردند. روزنامه‌نگاران برای اینکه عقب نمانند، مجبور بودند داستان‌هایی ایجاد کنند که حالت تله‌کلیک۶ بود و قابل‌جداسازی از بستر بود. آن‌ها مجبور بودند بامر شوند تا بامر نابودشان نکند.\n ششم: جمعیتی جعلی و جامعه‌ای جعلی‌تر این مؤلفه تقریباً همیشه وجود دارد، هرچند که معمولاً بخشی از طراحی اولیۀ دستگاه بامر نبوده. افراد جعلی با تعدادی نامشخص اما بسیار زیاد حاضر هستند و محیط را شکل می‌دهند. بات‌ها، هوش‌های مصنوعی، مرورنویس‌های جعلی، دوست‌های جعلی، فالوورهای جعلی، پست‌نویسان جعلی، زورگیران اینترنت: باغ‌وحشی از انواع این اشباح وجود دارد.\n خرابکاری اجتماعی و نامرئی این‌گونه به‌وجود می‌آید. فشار اجتماعی، که بر روان و رفتار انسان تأثیر بسیاری دارد، این‌گونه ایجاد می‌شود.\n هرچه تخصصی‌تر به یک مشکل بپردازیم، آن مشکل قابل‌حل‌تر خواهد شد. مشکل ما اینترنت، گوشی‌های هوشمند، بلندگوهای هوشمند، یا هنر الگوریتم‌ها نیست؛ مشکلْ ماشین بامر است. البته هستۀ این ماشین دقیقاً تکنولوژی هم نیست، بلکه سبکی از طرح کسب‌وکار است که محرک‌هایی منحرف بیرون داده و افراد را فاسد می‌کند.\n این طرح کسب‌وکار حتی کاربرد گسترده هم ندارد. خارج از چین، تنها غول‌های تکنولوژی -که کاملاً وابسته به این سیستم‌اند- فیس‌بوک و گوگل‌اند. سه شرکت دیگر از میان پنج شرکت بزرگ تکنولوژی هم گهگاهی سراغ آن می‌روند چون این روزها به هنجار تبدیل شده است، اما به آن وابسته نیستند. چند شرکت بامر کوچک‌تر نظیر توییتر هم تأثیرگذارند، هرچند آن‌ها معمولاً در تقلا برای آن هستند.\n کدام شرکت‌ها بامر هستند؟ روشی مناسب برای یافتن پاسخ این است که شرکت‌های تراز اول بامر آن‌هایی‌اند که تلاش‌ها یا هزینه‌های کنشگرهای ضعیف، نظیر واحدهای نظامیِ اطلاعات دولتیِ روسیه، را جذب می‌کنند. این راه تشخیص نشان می‌دهد که سرویس‌های کاذبی وجود دارد که فقط حاوی زیرمجموعه‌های مؤلفه‌هایند، مثلاً ردیت۷ فورچن۸، اما با این حال نقشی حیاتی در اکوسیستم بامر ایفا می‌کنند.\n اما این استدلال مربوط به شرکت‌ها نیست، مربوط به شماست. چون می‌توانیم دور این دستگاه خط بکشیم، می‌توانیم دور چیزی خط بکشیم که باید از آن اجتناب کنیم.\n مشکل بامر این نیست که شامل هرگونه تکنولوژی خاصی است. مشکل این است که بامر قدرت‌نمایی کسی دیگر است. شاید تصمیم بگیرید یک رفتاردرمانگرِ شناختی شما را معالجه کند و از آن منفعت ببرید. امیدوارم آن درمانگر سوگند یاد کرده باشد که معیارهای حرفه‌ای را رعایت کند و اعتماد شما را جلب کند. اما اگر درمانگرتان وام‌دار یک شرکت دوردست و غول‌آساست و پول می‌گیرد تا تصمیمات خاصی را در شما القا کند که لزوماً به نفع خودتان نیست، آن بامر خواهد بود.\n مشکلْ یک تکنولوژی خاص نیست. بلکه استفاده از تکنولوژی برای جهت‌دهی مردم و تمرکز قدرت به چنان شکل دیوانه‌وار و وحشت‌آوری است که به تهدیدی برای بقای تمدن تبدیل می‌گردد.\n اگر می‌خواهید به سلامت عقلی دنیا کمک کنید، نیازی نیست گوشی‌های هوشمند یا سرویس‌های ابری کامپیوتری‌تان را کنار بگذارید یا از وب‌سایت‌ها دیدن نکنید. بامر چیزی است که باید از آن دوری بجویید. حسابتان را حذف کنید!\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nLanier, Jaron. Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now. Henry Holt and Co, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جارن لانییِر نوشته است و در تاریخ ۲۷ می ۲۰۱۸ با عنوان «Six reasons why social media is a Bummer» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «مخترع ‘واقعیت مجازی’ می‌گوید همین حالا شبکه‌های اجتماعی‌تان را حذف کنید» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• جارن لانییِر (Jaron Lanier) نویسندۀ حوزۀ فلسفۀ کامپیوتر است و از سال ۲۰۰۹ به‌عنوان محقق ارشد شرکت مایکروسافت فعالیت می‌کند. در دنیا، لانییر را با لقب «پدر واقعیت مجازی» می‌شناسند. دو کتاب پرفروش او ده دلیل برای اینکه همین حالا حساب کاربری‌تان را در رسانه‌های اجتماعی حذف کنید (Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now) و آنکه آینده از آن اوست (Who Owns the Future) نام دارند. ••• این مقاله گزیده‌ای ویراسته است از کتاب جارن لانییِر، ده دلیل برای اینکه همین حالا حساب کاربری‌تان را در رسانه‌های اجتماعی حذف کنید (Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now). [۱] Giant cloud computers [۲] Mass behavior modification [۳] Behaviors of Users Modified, and Made into an Empire for Rent [۴] Bummer: معنای اصلی آن ناخوشایند و فاجعه‌آمیز است. اما با توجه به اینکه نویسنده این واژه را در جای‌جای مقاله با حرف بزرگ می‌نویسد و آن را به‌عنوان یک اسم اختصاری مدنظر دارد، لذا در ترجمه هم در سایر موارد از خودِ واژۀ بامر استفاده شده است [مترجم]. [۵] asshole [۶] Clickbait: مطلبی که کنجکاوی را برانگیزد، اما اطلاعات کافی برای ارضای این کنجکاوی نذاشته باشد و بدین‌صورت فرد را به مراجعه به منبعی دیگر سوق دهد [مترجم]. [۷] Reddit [۸] 4chan" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833768.json b/train/413833768.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..32bc33c7128ba5fbba2e9fdef4023c9f204f4766 --- /dev/null +++ b/train/413833768.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رنج تو نامی دارد", + "subtitle": "توصیف درد، به روشن‌ترین شکل، تمایل ما را به استعاره‌سازی از تجربه نشان می‌دهد", + "introduction": "هنر داستان‌گویی و آشنایی با ادبیات به پزشک کمک می‌کند تا برای تبیین بیماری استعاره‌ای را برگزیند که بیشترین کمک را به بیمار می‌کند. پیش از این نیز فروید گفته بود نوع واژگانی که پزشک انتخاب می‌کند بر درک و رویارویی افراد با بیماری تأثیر دارد. با این اوصاف کار یک پزشک واقعاً چیست؟ جز اینکه داستان بیمار را تشخیص دهد و بگوید «رنج تو نامی دارد».", + "content": "گَوین فرنسیس، ایان — حدوداً ماهی یک بار بیماری به نام فریزر را در کلینیک مراقبت‌های اولیه‌ام ویزیت می‌کنم. او سربازی اعزامی به افغانستان بوده که حالا پانزده سال پس از بازگشت به خانه، هنوز هم تصاویر خانه‌های درآتش و شلیک تک‌تیراندازها آزارش می‌دهد. او کار نمی‌کند، به ندرت بیرون می‌رود، خواب درستی ندارد و برای تسکین آلام عاطفی خود گاهی با سلاح‌های گرم خود ور می‌رود. او از زمانی که از ارتش جدا شده، هیچگاه دوست‌دختری هم نداشته. فریزر زمانی اندامی عضلانی داشت، اما اکنون وزنش به شدت کاهش یافته: «غفلت از خود»۱ باعث شده قدرت و اعتمادبه‌نفس او از بین برود. داروهای تجویزی نمی‌توانند وحشتی که ذهنش را می‌لرزاند، آرام کنند. وقتی او را در کلینیک ویزیت می‌کردم، روی لبۀ صندلی‌اش می‌نشست و با تنی لرزان، عرق را از پیشانی و شقیقه‌هایش پاک می‌کرد. به داستان‌هایش گوش می‌کردم، داروهایش را بنا به شرایط تغییر می‌دادم و توصیه‌هایی به او می‌کردم.\n آن روزها که فریزر نزد من آمد، مشغول خواندن کتاب تقسیم مجدد نیروها۲ (۲۰۱۴) اثر فیل کلای بودم که حاوی داستان‌هایی کوتاه در مورد عملیات نظامی آمریکا نه در افغانستان، که در عراق بود. هیچ کتابی نمی‌تواند جای تجربۀ مستقیم را بگیرد، اما با خواندن داستان‌های کلای، توانستم از چیزی حرف بزنم که فریزر تجربه کرده بود؛ وقتی کتاب را به پایان رساندم، آن را به او دادم. آنچه برای من اطلاع‌بخش بود، به او نوعی تسلی‌خاطر داد؛ گفت‌وگوهای ما سمت و سویی جدید گرفت و دربارۀ ابعاد مختلف کتاب بحث کردیم. او راه درازی پیش رو دارد، اما اطمینان دارم آن داستان‌ها نقشی هر چند جزئی در بهبودی او داشته‌اند.\n می‌گویند ادبیات در کاوش راه‌های انسان‌بودن به ما کمک می‌کند، چشمه‌هایی از زندگی‌های ورای زندگی خودمان را به ما می‌نمایاند، در همدلی با دیگران ما را یاری می‌کند، پریشانی‌ها را تسکین می‌دهد و دایرۀ آگاهی‌مان را می‌گستراند. همین را می‌توان در مورد انواع و اقسام طبابت هم گفت: از پرستاری تا جراحی و روان‌درمانی تا فیزیوتراپی. آگاهی از ادبیات می‌تواند به یاری طبابت بیاید و به همین طریق، تجربۀ کلینیکی هم قطعاً در نوشتن کتاب‌هایم به من کمک می‌کند. به این نتیجه رسیده‌ام که مشترکات این دو حوزه بیش از تفاوت‌های آن‌هاست و مایلم استدلال کنم که آن‌ها دارای نوعی هم‌نیروزایی هستند.\n بیماران می‌توانند وقت بیشتری با یک نویسنده بگذرانند تا با پزشکشان و ساعاتی که صرف خواندن و اندیشیدن در کتاب می‌کنند ساعت‌هایی محسوب می‌شوند که به خوبی سپری شده‌اند. کتاب تقسیم مجدد نیروها شاید بخشی از سردرگمی و انزوای فریزر را تسکین داد، اما مرز تجربه را هم شکست و به من کمک کرد تا کمی بیشتر درک کنم او چه‌ها کشیده است. بی‌شمار کتاب‌های دیگری هم وجود دارد که کارکردی مشابه دارند. ظلمت مرئی۳ از ویلیام استایرن با بیانی شیوا نشان می‌دهد رنج بردن از افسردگی شدید چه حسی دارد. دیده‌ام که این کتاب به افراد افسرده این نوید و دلگرمی را می‌دهد که آن‌ها نیز مانند استایرن می‌توانند راهی برای بازگشت به روشنایی بیابند. فهرست کتاب‌هایی که طی سال‌ها دربارۀ آن‌ها با بیماران بحث کرده‌ام به اندازۀ تعداد افرادی است که به کلینیک می‌آیند: الکتریسیته۴ (۲۰۰۶) اثر ری رابینسون وقتی سخن از زندگی با صرع شدید است؛ فراوانی۵ (۲۰۱۶) اثر انی دیلارد در بحث از جایگاه شگفتی در حفظ زندگی؛ دور از درخت۶ (۲۰۱۴) اثر اندرو سالومان در چالش‌های نگهداری از فرزند معلول؛ شعر «برای دوستی انگلیسی در آفریقا»۷ (۱۹۹۲) در بحث از مشقت‌ها و پاداش‌های فعالیت‌های مردم‌نهاد.\n بین تولید و درک هنر و داستان‌های ماندگار و تولید و درک دیدارهای درمانی و شفابخش، شباهت‌هایی وجود دارد. هر دو را می‌توان با اتخاذ نگرش‌هایی نظیر کنجکاوی با فکرِ باز، درگیری خلاقانه، تلاش برای همدردی با گرفتاری دیگران و بهره‌بردن از بستر کلی‌تر زندگی انسان تقویت کرد. دکتر هم مانند نویسنده زمانی بهترین عملکرد را دارد که نسبت به ظرافت تجربۀ فردی سرزنده باشد و در عین حال بتواند آن فرد را در بستر اجتماعی‌اش ببیند.\n اگر واقعاً کتاب‌خوان‌ها پزشکان بهتری می‌شوند و ادبیات به پزشکی کمک می‌کند، این سؤال ارزش پرسیدن دارد که آیا این رابطه دوطرفه است؟ آیا طبابت هم چیزی در اختیار ادبیات قرار می‌دهد؟ قطعاً خاطرات و داستان‌هایی که پزشکان می‌شنوند نبض یک جامعه را می‌نمایانند. پزشکان بالینی همچون کشیشانی هستند که به اعتراف گوش می‌کنند. آن‌ها محرم اسرار جامعه‌اند، درست همانطور که زمانی کشیشان بودند. بیش از ۳۰۰ سال پیش، رابرت برتون در کتاب تشریح مالیخولیا۸ (۱۶۲۱) کشیشان را با پزشکان برابر می‌داند و می‌نویسد «یک روحانی خوب یا یک طبیب خوب است، یا باید باشد». رابله، رمان‌نویس فرانسوی هم طبیب بود و هم کشیش.\n در قرن‌های گذشته، این دو حرفه، به یک شکل، فرد را در معرض اقشار مختلف جامعه قرار می‌دادند، وظیفۀ حرفه‌ای مشابهی در مشاهدۀ بحران‌های زندگی داشتند و نیز به سؤالات مربوط به هدف و بیهودگی می‌پرداختند که اهمیتی حیاتی در ادبیات دارند. جان دان که کشیش و هم‌عصر برتون هم بود، مجموعه‌ای از تأملات شاعرانه را به دنبال رهایی خود از چنگال بیماری‌ای مرگبار نوشت. معروف‌ترین این نوشته‌ها «عباداتی در اوقات اضطرار»۹ (۱۶۲۴) است که تأکید می‌کند نزدیکیِ مرگ می‌تواند حس تعلق به یک جامعۀ انسانی را تقویت نماید:\n مرگ هر انسان چیزی از من می‌کاهد، چون من در بشریت دخیلم؛\n پس هیچوقت نپرس ناقوس برای که به صدا در می‌آید؛ چون نغمۀ ناقوس برای توست.\n فعالیت بالینی اگر قرار است مؤثر واقع شود، نیازمند توجهی بسیار آموخته به سیل اطلاعات کلامی و غیر کلامی است. انواع پزشکان بالینی دائماً جزئیات را از سخن و جسم بیمارانشان الک می‌کنند. ما نیز انتظار داریم پزشکان بالینی چیزی فراتر از روایت‌های جعلی‌ای ببینند که بر اساس آن‌ها زندگی می‌کنیم؛ به‌طوری‌که در نقش مترجم و نقاد ادبی داستان‌هایی ظاهر شوند که بر دنیا فرا می‌فکنیم.\n آرتور کانن دویل در گِردِ چراغ قرمز۱۰ (۱۸۹۴) می‌نویسد: «در پزشکی نیازی به داستان نیست؛ حقایق همیشه بر هر آنچه بتوانید تصور کنید چیره می‌شوند». مسیر زندگی ما می‌تواند به اندازۀ هر داستان یا فیلمی، پرآشوب یا غیرمنتظره باشد، اما در عین حال الگوهای موجود در همان قصه‌های کهنی را دنبال کند که در مهدکودک می‌آموزیم یا در سینما می‌بینیم. مگر کار نویسنده چیست جز اینکه الگوها و کهن‌الگوهای تجربه را نام‌گذاری و سروسامان دهد و آن‌ها را در اختیار خواننده بگذارد تا تشخیص‌شان دهد؟ پس پزشک بالینی چه می‌کند جز اینکه داستان بیمار را تشخیص دهد و بگوید «رنج تو نامی دارد» و سعی کند با نامگذاری آن، رامش کند؟\n بهترین نوشته‌ها با به‌کارگیری استعاره، نوعی افسون در اختیار ما می‌گذارند و از این رهگذر، دیدگاه ما را متحول کرده و به ما کمک می‌نمایند در دنیا معنا بیابیم، از «فجر سرخ‌فام» هومر گرفته تا شب «به سیاهی عهدین»۱۱ دیلن تامس. درگیری عمیق‌تر با ادبیات به پزشکان در استعاره‌های مورد استفاده‌شان کمک می‌کند؛ اگر سرطانی لاعلاج باشد، بیخود است آن را هیولایی بدانیم که باید شکستش داد، بلکه باید آن را یک اکولوژی درونی دانست که باید در حالت تعادل نگه داشته شود. آناتول برویارد، سردبیر سابق نیویورک تایمز بوک ریویو، وقتی سرطان پروستاتش را تشخیص دادند گفت که از پزشکش می‌خواهد استعاره‌هایی بسراید که او را با بیماری‌اش آشتی دهد: برویارد در کتاب از بیماریم سرمست۱۲ (۱۹۹۲) نوشت «دکتر تقریباً می‌توانست از همه چیز استفاده کند؛ هنرْ جسمت را با زیبایی و حقیقت سوزانده، یا تو خود را کامل خرج کرده‌ای، همانطور که یک خیّر کل پولش را خرج خیریه می‌کند». برویارد از زبان انتظار داشت تا از بیماری‌اش نوعی منزلت بیرون بکشد تا به او کمک کند «بر خرابۀ جسمش طوری بنگرد که گردشگران بر خرابه‌های عصر باستان».\n یولا بیس در بررسی شاعرانه و دقیق واکسیناسیون در کتاب در باب ایمنی۱۳ (۲۰۱۴) نشان می‌دهد که چرا دستگاه ایمنی انسان را بهتر است به یک باغ مرتب و نگه‌داری شده تشبیه کنیم تا به یک ارتش. استعاره‌های جنگی در مورد سلامت و بهبودی درست هستند، اما تفکرات مختلفی را به ذهن هر بیمار متبادر می‌کنند. درک داستان‌گویی به پزشک یاری می‌دهد استعاره‌ای برگزیند که بیشترین کمک را به بیمار می‌کند. به بیماران هم کمک می‌کند تجربۀ درونی‌شان را به وضوح برای پزشک تبیین نمایند. توصیف درد، به روشن‌ترین شکل، تمایل ما را به استعاره‌سازی از تجربه نشان می‌دهد؛ دفعۀ بعدی که درد دارید، فکر کنید که این درد «خنجر می‌زند»، یا «پاره می‌کند» یا «ضربه می‌زند» یا «می‌سوزد». عصب‌های گیرندۀ درد هیچ‌یک از این چیزها را پیام‌رسانی نمی‌کنند، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد زبانی که برای تبیین درد به کار می‌گیریم، این توان را دارد که تجربۀ ما را از آن درد متحول کند.\n ویلیام کارلوس ویلیامز، شاعر و پزشک عمومی آمریکایی در خودزندگینامه‌اش تحت عنوان طبابت۱۴ (۱۹۵۱) می‌نویسد که غوغا و تنوع پزشکی، اگر با روحیه‌ای درست سراغ آن برویم، می‌تواند الهام‌بخش و بهبودگر باشد. پزشکی باعث شد تا حس نویسندگی و معنای انسان بودن در کارلوس ویلیامز پرورش یابد، و واژگان مورد استفادۀ او را برای نوشتار در اختیارش گذاشت:\n مگر من به انسان علاقه نداشتم؟ آن چیز درست همانجا روبروی من بود. می‌توانستم لمسش کنم، ببویمش… داشت به من الفاظ می‌داد، الفاظی اساسی که با آن‌ها می‌توانستم ژرف‌ترین چیزهایی را که به ذهن می‌رسید، به روشنی بیان کنم.\n زیگموند فروید متوجه شد که انتخاب واژگان توسط پزشک همیشه بر درک و رویارویی افراد با بیماری تأثیر دارد: «پس تمام پزشکان از جمله خود شما همواره روان‌دروانی می‌کنید، حتی وقتی قصد این کار را ندارید و از آن آگاه نیستید». او می‌پرسد اگر پزشکان بالینی قدرت واژگان را درک کنند و مصمم شوند از این قدرت به درستی بهره گیرند، آیا در کارشان موفق‌تر نخواهند بود؟\n در دل فعالیت پزشک و نویسنده، تمایلی است برای تصور و شناسایی الگوهای زندگی و تسکین ناموزونی‌های آن، اما تفاوتی مهم وجود دارد: نویسندگان و خوانندگان اجازه دارند خود را در دنیای شخصیت‌ها و پی‌رنگ‌ها گم کنند، اما پزشکان بالینی باید ادراک و توجه خود را حفظ کنند و البته مقید به زمان باشند. پزشکانی که خود را کاملاً پذیرا و تسلیم رنج‌های بیمارانشان می‌کنند، با خطر کارزدگی روبرو هستند. این پیمانی فاوست‌وار۱۵ در دل رابطۀ پزشکان و بیمارانشان است، یعنی تجربه‌ای نامحدود از کثرت انسان‌ها در اختیار پزشک قرار می‌گیرد، اما همراه با خطر دلسوزی طاقت‌فرسایی که چندان به سراغ نویسنده نمی‌رود.\n پژوهش‌های علوم اعصاب نشان می‌دهد که هر چه با رنج ذهنی یا جسمی کسی همدردی نزدیک‌تری کنید، مغرتان بیشتر به شکلی رفتار می‌کند که گویی خودتان درد دارید. وقتی نگرش دلسوزانه را در دانشجویان جدید پزشکی، پزشکان تازه‌کار و کارآموزان باتجربه‌تر تا آن‌هایی که در آستانۀ بازنشستگی هستند می‌سنجند، مشخص می‌شود که این‌دست نگرش‌ها با افزایش سن و تجربه به تدریج کاهش می‌یابد، گویی که طبابت باری ذهنی و عاطفی را بر دوش می‌گذارد که برخی پزشکان بالینی طاقت سنگینی آن را ندارند.\n آبراهام ورگیز، رمان‌نویس و پزشک استنفورد معتقد است «آنچه باید در دانشکده‌های پزشکی تعلیم دهیم، نه خود همدردی، که حفظ همدردی است». بار فعالیت بالینی برای برخی تحمل‌ناپذیر است. به همین خاطر است که اکنون پزشکان بیشتری در غرب پاره‌وقت کار می‌کنند و زودتر از زمان‌های گذشته بازنشسته می‌شوند. اما همین گوناگونی این حرفه برای فرد بینش‌ها، الهامات، رضایت و تسلی‌خاطری فراهم می‌آورد که در کمتر شغل دیگری وجود دارد.\n سیلویا پلات، شاعر و نویسندۀ آمریکایی، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی در سال ۱۹۶۲ می‌گوید «کاش پزشک بودم … کسی که مستقیماً با تجربۀ انسان سروکار دارد، می‌تواند درمان کند، ترمیم نماید، یاری دهد». او به روشنی «تسلط پزشکان بالینی بر امور عملی» را در تضاد با زندگی خود به عنوان شاعر قرار می‌دهد، چون گلایه دارد که انگار «کمی روی هوا زندگی می‌کند». پلات در کودکی دکتربازی می‌کرد و در نوجوانی، به‌دنیا آمدن نوزادان و کالبدشکافی انسان‌ها را تماشا می‌کرد. اما از انضباط موجود در آموزش‌های پزشکی روگرداند، چون نگران بود که نتواند بار مسئولیت آن را تحمل کند.\n این بار مسئولیت واقعی است و پزشکان باید راهی برای تحمل آن بیابند. من اکنون ۲۰ سال سابقۀ طبابت دارم و پزشکی و ادبیات گاهی برایم حس پشت و روی یک برگۀ کاغذ و گاهی هم حس گام راست و چپ یک قدم‌زدن استوار را داشته‌اند، اما هیچکدام از این استعاره‌ها حسِ سنگینیِ فعالیت پزشکی را که با عشق ادبیات تسکین می‌یابد، منتقل نمی‌کند. وقتی به ۲۰ سال آیندۀ طبابتم می‌نگرم، می‌دانم که بار داستان‌ها سنگین‌تر و سنگین‌تر خواهد شد، اما ترجیح می‌دهم این وزن را یک وزنۀ تعادل تصور کنم و ماهیت سبک‌بالانه و شاعرانۀ ادبیات را بادی در میان بادبان‌ها. اگر این دو بتوانند با یکدیگر همکاری کنند، اقیانوس لایتناهی بشریت در انتظار کاوش ما خواهد بود.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را گَوین فرانسیس نوشته است و در تاریخ ۶ مارس ۲۰۱۷ با عنوان «The storyhealing» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «رنج تو نامی دارد» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• گَوین فرانسیس (Gavin Francis) پزشک و نویسنده‌ای است که جوایز نویسندگی متعددی را برنده شده. آخرین کتاب او ماجراجویی در بشر (Adventures in Human Being) نام دارد. او در ادینبرو زندگی و طبابت می‌کند. نوشته‌های او را نشریاتی همچون گاردین، نیوریپابلیک، لندن ریویو آو بوکز و نیویورک ریویو منتشر می‌کنند. [۱] self-neglect [۲] Redeployment [۳] Darkness Visible [۴] Electricity [۵] The Abundance [۶] Far from the Tree [۷] To an English Friend in Africa [۸] The Anatomy of Melancholy [۹] Devotions Upon Emergent Occasions [۱۰] Round the Red Lamp [۱۱] bible-black [۱۲] Intoxicated by My Illness [۱۳] On Immunity [۱۴] The Practice [۱۵] فاوست شخصیت مشهور ادبی است که در قبال دانش بی‌انتها، روح خود را به شیطان می‌فروشد و رنج سقوط به دوزخ را به جان می‌خرد [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833769.json b/train/413833769.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..392a46767952da2ca9c6cb318820812e00b35f9c --- /dev/null +++ b/train/413833769.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا این‌قدر راحت خامِ شارلاتان‌ها می‌شویم؟", + "subtitle": "شارلاتان‌ها می‌توانند پرمدعاترین افراد را هم به دام بیندازند", + "introduction": "بعضی شارلاتان‌ها اکسیر جوانی می‌فروشند و بعضی دیگر اندیشه. همۀ ما وقتی می‌شنویم عده‌ای خام حرف‌های دم دستی یک شارلاتان شده‌اند دلمان برای سادگی‌شان می‌سوزد، اما متوجه نیستیم که خود ما نیز ممکن است به‌راحتی در دام یکی از همین شارلاتان‌ها بیفتیم. شاید بهترین راه اجتناب از شارلاتان‌ها دامن نزدن به مزخرفاتشان باشد و البته استفادۀ بیشتر از واژۀ ارزشمند «نمی‌دانم».", + "content": "جان گنز، نیویورک تایمز — هر چند توصیف کردن یک دورۀ تاریخی پیش از به پایان رسیدنش غیر ممکن می‌نماید، اما فکر می‌کنم یکی از عناوین پذیرفتنی برای دوران ما، عصر شارلاتان‌هاست. به نظر می‌رسد هر سو سر بگردانی یاوه‌سرایی ازخودمطمئن را می‌بینی که برای دیگران داد سخن سر داده است. مجریان فاکس نیوز، همچون شون هنیتی، تحمیل اظهارنظرهای نادرست را کنار گذاشته و با تمام قوا به ترویج تئوری‌های توطئه می‌پردازند، انجمن مخ‌زن‌ها۱ «چم‌وخم»های اغوای زنان را به مردان منزوی می‌فروشد، سوفیست‌ها فضل‌فروشی‌های نخ‌نمای دانشگاهی را همچون اندیشه‌هایی تاریک و رادیکال عرضه می‌کنند و از این رهگذر میلیون‌ها جلد کتاب می‌فروشند. به همین ترتیب در سیاست هم، بالاترین سمت سیاسی ما در دستان مردی است که زمانی او را، با ظرافت تمام، «جارچی نمایش»۲ نامیده بودند.\n چه چیزی ما را امروزه این‌قدر در برابر شارلاتان‌ها بی‌دفاع می‌کند؟ بخشی به دلیل پیچیدگی دنیای مدرن و نرخ سریع تغییرات اجتماعی و فناوری است. یاوه‌سرایی همان چیزی را مهیا می‌کند که سال بِلو زمانی «تحلیل‌های دوزاری» نامیده بود، یعنی ساده‌سازیِ کلاف پیچ‌درپیچ عصر ما در حد راه‌حل‌های سهل‌الوصول و بی‌خاصیت. زندگی مدرن آنچنان ما را بمباران می‌کند که خسته و ملول و مضطرب می‌شویم، در نتیجه گاهی تنها به‌دنبال یک سرگرمی خارق‌العاده می‌گردیم.\n بااین‌حال به نظرم فراموش کرده‌ایم که شارلاتان‌ها وجود دارند، یا به بیان بهتر، شارلاتان‌ها تنها برای بقیه نیستند، بلکه برای ما هم وجود دارند. همۀ ما دوست داریم خودمان را زبر و زرنگ بدانیم، مثلاً خنده‌مان می‌گیرد از اینکه درگذشته مردم فریب اکسیرهای من‌درآوردی را می‌خوردند که علاج همه‌چیز بود، اما هیچ‌وقت به فکرمان نمی‌رسد که ممکن است خود ما هم در دام همان حقه‌ها بیفتیم.\n کتابی فراموش‌شده از دورانی ازیادرفته، بینشی دربرابر چشم ما می‌نهد. در سال ۱۹۳۷ روزنامه‌نگاری به نام گرته دِ فرانچسکو، کتابی با عنوان قدرت شارلاتان۳ منتشر کرد. این کتاب تاریخچۀ شارلاتان‌ها و حقه‌بازهایی است که در قرون وسطا و اوایل دوران مدرن در اروپا حضور داشتند. گرچه دِ فرانچسکو اصالتاً اهل اتریش و نویسندۀ روزنامۀ فرانکفورتر زایتون بود، اما در شرایطی که نازی‌ها قدرت را در دست داشتند منطقی به نظر می‌رسد کتاب او در سوییس منتشر شود، کتابی که شرح‌حال عوام‌فریبانی بود که ملت را آلت دست قرار می‌دهند.\n کتاب توجهات زیادی را در محافل دانشگاهی به خود جلب کرد: والتر بنیامین، فیلسوف و منتقد ادبی، نقدی مثبت بر آن نوشت و، هنگامی که در سال ۱۹۳۹ به انگلیسی ترجمه شد، توماس مان چند جمله‌ای برای پشت جلد آن آماده کرد. بااین‌حال این کتاب سال‌هاست که تجدید چاپ نشده است.\n خانم دِ فرانچسکو توضیح می‌دهد که واژۀ شارلاتان برآمده از ریشه ایتالیایی «ciarlatano» است که احتمالاً با فعل «ciarlare» به معنای یاوه‌گفتن یا حرف‌زدنِ یک‌بند و بدون فکر ارتباط دارد. شارلاتان‌های اصیل آن‌قدر یاوه سرایی می‌کردند و می‌کردند تا مخاطبانشان هیپنوتیزم شوند.\n حقه‌بازهای قرون وسطا و رنسانس اغلب نمایش‌هایی پرزرق‌و‌برق، شامل نوازنده‌ها و دلقک‌ها و نمایش حیوانات، به راه می‌انداختند تا مخاطبشان را در میدان شهر به دام بیندازند. خانم د فرانچسکو متوجه شد این آغازگاه ترفندهای ارتباطات جمعی است که بعدها در صنعت تبلیغات و روابط عمومی به تکامل رسید.\n نکته اینجاست که شارلاتان به جماعت سردرگم آرام‌بخش می‌دهد. این دوای همۀ دردها می‌تواند قرصی واقعی باشد یا نظراتی پرت‌وپلا، همان‌طور که خانم د فرانچسکو هم اشاره می‌کند: «یاوه‌گوْ یاوه‌گو است! خواه اکسیر بفروشد یا اندیشه!» البته اغلب هر دو را می‌فروشند. برای نمونه الکس جونز۴ را، که یکی از محبوب‌ترین شارلاتان‌های عصر حاضر است، در نظر بگیرید. او نه‌تنها تئوری‌های توطئۀ عجیب و غریبش را، مانند شایعه‌خواندن تیراندازی در سندی هوک۵، این سو و آن سو می‌پراکند، بلکه در کنار آن‌ها تولیدات روغن مارش را هم تحت عنوان نامتعارف مکمل غذایی به فروش می‌رساند. نمونۀ مشابه دیگر مایک سرنوویچ است که دوره افتاده و طرز فکر گوریلی؛ راهبردهای ازلی برای آزادسازی حیوان درونتان۶ را می‌فروشد، چیزی که به قول معروف یک آدم چهل کیلویی لاغر مردنی را تبدیل به نر غالب۷ کند.\n خانم دِ فرانچسکو به ما می‌گوید شارلاتان‌ها به‌ویژه در «دوره‌های پیشرفت سریع دانش یا توسعه فناوری» قدرت می‌گیرند، یعنی زمانی که «اذهان مردم زیر هجوم اطلاعات آشفته شده است».\n در چنین دوره‌هایی نظریات توطئه و تقلیل‌های ساده‌انگارانۀ مسائل اجتماعی درست با همان منطق «طبِ علاج همۀ دردها» عمل می‌کنند، یعنی به نظر می‌رسد درمانی در آستین دارند، اما ازآنجایی‌که تنها آتشِ ترس‌های پنهان را شعله‌ورتر می‌کنند، بنابراین صرفاً مطالبات خود را پیش می‌برند.\n یک شارلاتان خوب می‌تواند، درست مانند دلقک‌هایی که به میدان شهر می‌آورد، آنچنان تردست باشد که هم‌زمان به موشکافی علمی و ژرف‌بینی عرفانی تظاهر کند. شیادهای حرفه‌ای ملغمه‌ای از علم، کیمیاگری، ستاره‌شناسی، اسطوره و فلسفه را به کار می‌بستند. خانم دِ فرانچسکو در مورد یکی از همین حرفه‌ای‌ها می‌نویسد:\n مردم در خلال سخنرانی‌های سحرانگیز و رازآلودش از جدیتِ خشک دانش اصیل جدا شده، و به قلمرو بدیع شبه‌علم رهنمون می‌شدند… این سخنان مجعول از سویی به‌شکلی تهییج‌کننده رازآلود، و از سوی دیگر به‌تمامی در حد فهم مردمان عادی بودند.\n جملات بالا به‌گونه‌ای است که انگار در توصیف ویدیوهای مردمی جردن پترسون در یوتیوب نوشته شده باشد. کانال یوتیوب او ملغمه‌ای است که در آن همه‌چیز، از روان‌شناسی تکاملی گرفته تا کهن‌الگوهای یونگ و تائوئیسم به هم می‌رسند. کتاب او با عنوان دوازده قانون زندگی: نوشدارویی برای آشوب۸، میلیون‌ها نسخۀ فروش داشته و مخلوطی است از مزخرفات بی‌سروته در مورد خودیاری (مثل اینکه با افرادی دوست شوید که بهترین را برایتان می‌خواهند) با توضیحات کیهان‌شناختیِ برآمده از اساطیر کتاب مقدس یا زیست‌شناسی داروینی.\n همچون براجادینو، کلاهبردار قرن شانزدهم که از تسلطش بر کیمیاگری استفاده کرد تا مدتی جمهوری ونیز را بدوشد، یا همچون کاگلیوستروی معروف، «سلطان یاوه‌سرایان» در قرن هجدهم که یکی از محبوبان ماری آنتوانت بود، آقای پترسون نیز اکنون به دل خیلی‌ها نشسته، حتی به دل نگهبانان آبرومند افکار عمومی، ازجمله روزنامه‌نگاران کارکشته.\n ناراحت‌کننده به نظر می‌رسد، اما اگر خانم دِ فرانچسکو بود می‌گفت شگفت‌انگیز است. او تصریح می‌کند که اوضاع زمانی خطرناک می‌شود که روزنامه‌نگاران جدی تصمیم می‌گیرند روشنفکر بازی درآورند و چیزی «دندان‌گیر» در گفتمان شارلاتان‌ها بیابند؛ درنتیجه کار به جایی می‌رسد که خود تبدیل به تبلیغات‌چیِ آن‌ها می‌شوند. به‌ویژه اگر فردی خود را زیرک بپندارد، پذیرش نادانیِ خویش برایش دشوار خواهد بود.\n «اگر فردی خودرأی در زمرۀ قربانیان احتمالی یاوه‌گو قرار گیرد، تردیدهای خود را به کمک درشت‌نمایی شخص یا موقعیتی که پیرامون آن مردد است والایش می‌کند… او برای آنکه ندای وجدانش را خاموش کند، بر رخ‌نمایی گاه‌وبی‌گاه تردیدش چشم می‌بندد و، برای آنکه خود را آرام سازد، داستان‌هایی می‌سازد که مردم بیشتر و بیشتری را جذب شیاد می‌کند».\n روشن است که خانم د فرانچسکو شباهت‌هایی میان جریان‌های تمامیت‌خواه دورانش با شارلاتان‌های کتابش می‌دید. او اعتقاد داشت هر دوی آن‌ها مردم را به کوچک‌ترین مخرج مشترک تقلیل می‌دهند. «آن‌ها سرجمعِ آدم‌ها را در نظر گرفته، و اشخاص را تنها همچون خریدار می‌دیدند، خواه خریدار دارو یا اندیشه».\n اما چگونه می‌توانیم از دام‌های شارلاتان‌ها اجتناب کنیم؟ خوشبختانه در جامعه‌ای باسواد زندگی می‌کنیم، درنتیجه به انبوه ارزیابی‌ها و تجربیات گذشتگان دسترسی داریم و چیزهای زیادی در این زمینه می‌دانیم.\n خانم د فرانچسکو می‌گوید بعضی‌ها هیچ‌وقت به دام شیادها نمی‌افتند، درحالی‌که بعضی افراد دیگر تقریباً همیشه فریب آن‌ها را می‌خورند. «آن‌ها دوست دارند باور کنند و اگر شما با استدلال‌های کارشناسانه ایمانشان را جریحه‌دار کنید، تنها نفرتشان را به جان خریده‌اید». بنابراین اعتراض‌کردن هم در نهایت ممکن است ارزشش را نداشته باشد. حتی اینکه با نخوت سر بگردانیم هم باعث نمی‌شود کمتر احمق به نظر برسیم، برعکس، این کار می‌تواند ما را بیشتر در معرض فریب‌خوردن قرار دهد، آن‌قدری که بعداً بتوانیم به خودمان بخندیم.\n ویلیام هزلیت۹ دراین‌باره می‌نویسد: «ما به حماقت آن‌هایی که به تأثیر داروهای قلابی اعتقاد دارند می‌خندیم، اما بدمان هم نمی‌آید بدانیم تبلیغاتی که درموردشان می‌کنند درست است یا نه». باوجوداین، شاید یکی از چیزهایی که باعث شود فریب شارلاتان‌ها را نخوریم، این باشد که مانند آن‌ها عمل نکنیم. یعنی اگر آن‌ها همه‌چیزدان‌هایی پُرکبکبه‌ودبدبه هستند، شاید بهتر باشد ما کمی کمتر خودمان را تحویل بگیریم.\n به همین ترتیب، در برابر تظاهر به علامۀدهربودن و نسخه تجویزکردن برای تک‌تک مسائل اجتماعی براساس فرمول‌های سطحی، کمی تواضع می‌تواند اثرگذار باشد. به‌جای آنکه مانند عده‌ای تفسیرهای پیش‌پاافتاده ارائه کنیم، می‌توانیم پاسخِ کمتر رضایت‌بخش اما بسیار درست‌ترِ «نمی‌دانم» را بدهیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جان گنز نوشته است و در تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ با عنوان «Why We are So Vulnerable to Charlatans Like Trump» در وب‌سایت نیویورک تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ مرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «چرا این‌قدر راحت خام شارلاتان‌ها می‌شویم؟» و با ترجمۀ آرش رضاپور منتشر کرده است. •• جان گنز (John Ganz) نویسندۀ اهل بروکلین و یکی از مدیران اجرایی جینیوس است. [۱] Pickup artists: انجمنی آموزشی برای مردان است [مترجم]. [۲] Carnival barker [۳] Die Macht des Charlatans [۴] Alex Jones: مجری رادیویی در ایالات متحده که به‌دلیل بسط نظریۀ توطئه در تحلیل‌هایش و همچنین تجارت مکمل‌های غذایی مشهور است [مترجم]. [۵] مدرسۀ ابتدایی در شهر نیوتاون ایالت کانتیکت، که در دسامبر ۲۰۱۲ نزدیک به ۲۶ نفر از شاگردان و معلمان آن قربانی تیراندازی شدند [مترجم]. [۶] Gorilla Mindset: Timeless Strategies to Unleash the Animal Within You [۷] در دسته‌های گوریل همیشه یک نر، که از بقیه قوی‌تر و قلدرتر است، اختیار تمامی ماده‌ها و بقیه نرها را در دست می‌گیرد. به او نر غالب یا نر آلفا می‌گویند [مترجم]. [۸] 12Rules for Life: An Antidote to Chaos [۹] William Hazlitt: نویسنده، منتقد و نقاش بریتانیایی قرن نوزدهم.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833770.json b/train/413833770.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..84635461e81168b5a0afa2ea48044732fa6fd3ff --- /dev/null +++ b/train/413833770.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سایمون کریچلی: وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم", + "subtitle": "در زمین چمن آرمان همۀ انسان‌ها محقق می‌شود، از سوسیالیست‌ها گرفته تا سرمایه‌دارها", + "introduction": "در تاریخ، رقصیدن و خوش‌گذرانی غالباً مخصوص طبقۀ مرفه جامعه بوده است. اما در عصر ما، که فوتبال محبوب‌ترین خوشگذرانیِ آدم‌ها شده، همه به‌شکلی برابر می‌توانند در زمین چمن به بدن خود کش‌وقوس بدهند، برقصند و توپ را از خط دروازه رد کنند. فوتبال آرمان انسان‌ها را در حد توان خود محقق کرده، آرمانی که می‌خواست همه آزاد باشند و درعین‌حال از قانون پیروی کنند: آرزویی که از برابری انسان‌ها حکایت می‌کرد و هم‌زمان حامی استعدادهای متفاوت و گوناگون انسان‌ها بود.", + "content": "گفت‌وگوی تایلر مالون با سایمون کریچلی، لس‌آنجلس تایمز — طبق کتاب جدید سایمون کریچلی، وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم، فوتبال «رقص بالۀ طبقۀ کارگر» است. به‌همین‌سان، کریچلی را می‌توان «فیلسوف طبقۀ کارگر» نامید، یعنی او فلسفه را نوعی دغدغۀ پرولتاریایی می‌بیند، نه فعالیت نخبگان که باید در برج‌های عاج انجام شود. او به تمام موضوعات، خواه خودکشی باشد خواه فوتبال، با دقت فکری یکسانی می‌نگرد. نوشتار او نه‌تنها ژرف و فلسفی بلکه فهم‌پذیر و محاوره‌ای است.\n فوتبال، زمانی نه‌چندان دور، به‌عنوان موضوعی نگریسته می‌شد که مناسب تحلیل فکری نیست، چیزی مادون شأن کاوش فلسفی و هنوز، آن‌چنان که باید، به «فلسفۀ فوتبال» پرداخته نشده است.\n کریچلی توضیح می‌دهد که «درحقیقت، من در اینجا قصد ندارم که ’فلسفۀ فوتبال‘ بنویسم». درعوض، او دربارۀ چیزی می‌نویسد که من آن را «فوتبالِ فلسفه» توصیف می‌کنم، او در آن کشف می‌کند «که بیشترِ آنچه به باور من از نظر فلسفی درست است، دربارۀ موضوعاتی کلی همچون فضا، زمان، امیال، عقل، زیبایی‌شناسی، اخلاق و سیاست، دقیقاً دربارۀ فوتبال نیز درست است». بنابراین، او می‌خواهد خواننده را قانع کند که فوتبال می‌تواند به ما دربارۀ فلسفه و معنای وجود انسان در جهان بینش بدهد، نه اینکه فلسفه می‌تواند به ما دربارۀ فوتبال بینش بدهد.\n من در مسافرت اخیر کریچلی به لس‌آنجلس با او گفت‌وگو کردم. گفت‌وگوی ما ویرایش شده است.\n تایلر مالون: شما دربارۀ گسترۀ وسیعی از موضوعات قلم‌فرسایی کرده‌اید، دربارۀ دیوید بویی، خودکشی، ایمانوئل لویناس، هملت، والاس استیونز. چه چیزی شما را برانگیخت تا کتابی دربارۀ فوتبال بنویسید؟\n سایمون کریچلی: در طول حدود ده سال گذشته، من آشکارا کوشیده‌ام تا دلبستگی‌های بنیادی خودم را تبیین کنم. شاید فوتبال بنیادی‌ترین دلبستگی من باشد. فوتبال در وجود من از همۀ دلبستگی‌ها دیرینه‌تر و ژرف‌تر است. من به دیوید بویی نیز دلبستگی بنیادی ژرفی دارم، اما فوتبال به‌نوعی ژرف‌تر است، زیرا با مکان گره خورده است، خیال‌بافی‌ها دربارۀ مکان. تنها چیزی که از نظر خانوادۀ من برای آن‌ها مزیت محسوب می‌شد این بود که ما اهل لیورپول بودیم. نشانۀ اصلی وجود مکانی که ما اهل آنجا بودیم تیم ما بود. پدرم هوادار متعصب باشگاه فوتبال لیورپول بود و به‌نوعی در زمینۀ فوتبال صاحب‌نظر بود. فوتبال موضوع اصلی گفت‌وگوی ما بود.\n مالون: شما شیفتۀ هواداران فوتبال هستید. کتاب شما همان‌قدر که کاوش خود فوتبال است، کاوش فرهنگ پیرامون فوتبال نیز هست. آن‌چنان که شما در کتاب اشاره می‌کنید، این فرهنگ چگونه با سوسیالیسم فوتبال ارتباط پیدا می‌کند؟\n کریچلی: در کشوری نظیر بریتانیا، که بی‌تردید در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم کشوری سوسیالیست یا سوسیال دموکرات بود، قبل از آنکه به‌دست مارگارت تاچر و پس از او با شتاب ویران شود، شاید فوتبال آخرین نشان آن آرمان سوسیالیستی باشد. فوتبال به اجتماع ارزش می‌نهد و به اینکه به‌مثابۀ انسان‌های برابر در کنار هم باشیم، جایی که هر کسی حق دارد چیزی بگوید. خود بازی نوعی سوسیالیسم دارد، یعنی تیم فوتبال و فرهنگ پیرامونش از نوعی سوسیالیسم برخوردار است. فوتبال گنجینه‌ای برای نوعی احساس همدلی است، احساس اینکه همگی ما در اینجا با هم هستیم. بازیکنان می‌آیند و می‌روند، اما هواداران برای مدت مدیدی پابرجا هستند. آن‌ها حافظه و خاطرات دارند، آن‌ها آرشیو و کتابخانه‌اند.\n مالون: شما دربارۀ «تاریخچۀ لحظات به‌یادماندنیِ» تیمی می‌نویسید که هواداران در ذهن خود دارند. آیا کسی می‌تواند هواداری واقعی باشد بدون آنکه هوادار تیم خاصی باشد؟\n کریچلی: قطعاً. مردم می‌توانند به هر شیوه که دوست دارند فوتبال تماشا کنند. شما هوادار موقت را می‌بینید که شاید جنبۀ وجدآور جام‌جهانی را دوست دارد که هر چهار سال یک‌ ‌بار برگزار می‌شود، درحالی‌که فرهنگ هواداریِ جدی بیشتر دربارۀ این حس زیستۀ قدرتمندِ همراهی با یک تیم است، با یک مکان، با یک تاریخ. بنا بر ماهیت فوتبال، تمام تیم‌ها نمی‌توانند برنده باشند. بیشتر تیم‌ها بازنده خواهند بود. بنابراین، هوادار یک تیم بودن و متخصص تاریخچۀ آن تیم بودن همچنین به معنای آموزش‌دیدن در مدرسۀ شکست و نومیدی است. نومیدی مؤلفۀ سازندۀ فوتبال است، اما نوعی پدیدۀ امید نیز وجود دارد، امیدی فراسوی عقل، امیدی ضد امید. بنابراین شاید مایۀ تمایز هوادار موقت از هوادار جدیْ واقع‌بینیِ هوادار جدی باشد. آن‌ها می‌دانند که احتمالاً پایان بدی در انتظارشان خواهد بود و هیچ چیز نخواهند بُرد و باشگاه همیشه به‌خوبی مدیریت نمی‌شود، اما آن‌ها با تیمشان همراه می‌مانند زیرا هویتشان همین است. نکتۀ شگفت‌انگیز دربارۀ فرهنگ هواداری شیوۀ انتقال آن به نسل‌های بعد است.\n\nمالون: آیا از دیدگاه شما، در طول چند دهۀ گذشته، یک گفتمان پیرامون فوتبال شکل گرفته است؟\n کریچلی: بله، هنگامی‌که من دانشجو بودم، فوتبال اصلاً موضوع بحث نبود. اکنون فوتبال هویتی بسیار متفاوت دارد. گفتمانی پیرامون آن وجود دارد و مردم در سراسر دنیا آن را تماشا می‌کنند. فوتبال بزرگ‌ترین ورزشِ جهان است و میزان فوق‌العاده‌ای از توجه را به خود جلب می‌کند. اینترنت برای برخی چیزها، مانند زندگی انسان، بد بوده اما برای برخی چیزهای دیگر خوب بوده است، مانند فوتبال. اینترنتْ سطحی جدی از گفتمان دربارۀ ورزش را پدید آورده است. چنین چیزی بسیار متفاوت از وضعیت حاکم در زمان دانشجویی من در دهۀ هشتاد است. من عشق خودم به فوتبال، و به‌ویژه به باشگاه فوتبال لیورپول، را نزد خودم نگه می‌داشتم. تنها نوشتارها دربارۀ فوتبال در آن زمان در صفحات پشتی روزنامه‌های عامه‌پسند در انگلستان بود. از زمان انتشار کتاب اوج هیجان۱، به قلم نیک هورنبی در ۱۹۹۲، قلم‌فرسایی جدی‌ دربارۀ فوتبال رشد کرده است.\n مالون: شاید شگفت‌انگیزترین چیز برای من دربارۀ کتاب آن باشد که شما، در اشاره‌ای کوتاه در پیشگفتار، اذعان می‌کنید که نام ساکر۲ را دوست دارید و شاید آن را ترجیح می‌دهید.\n کریچلی: بله، این نام به یک معنا بیشتر اجتماعی است. ساکر مخفف واژۀ اَسوسییشن۳ است که در کانون این بازی است. از بسیاری جهات، ساکر واژۀ دقیق‌تری است. نه‌تنها بدان‌ جهت که این واژه به همکاری، یعنی سوسیالیسم، اشاره می‌کند که من به آن علاقه دارم، بلکه بدان‌ جهت که فوتبال بازی‌ای است که با تمام بدن بازی می‌شود، نه‌‌فقط با پا.\n مالون: آمریکا چه کاری می‌تواند انجام دهد تا حضور و موفقیت خود در صحنۀ فوتبال بین‌الملل را افزایش دهد؟\n کریچلی: این پرسش چندین پاسخ دارد، اما یکی این است که محبوبیت فوتبال در بین جمعیت لاتین‌تبار باید به جریان اصلی فوتبال کشانده شود. این کاری با تأثیر سیاسی ژرف خواهد بود. هنگامی‌که من دربارۀ تیم محبوبم فکر می‌کنم، می‌دانم که بهترین بازیکن ما برزیلی و بهترین بازیکن بعدی ما مصری است. اگر تیمی که شما دوست دارید و هر هفته بازی آن را تماشا می‌کنید تحت نفوذ خارجی‌ها باشد، نگرشی متفاوت به جهان خواهید داشت. بازیکنان انگلیسی نیز در تیم حضور دارند، اما شما بیشتر احساس جهان‌وطنی می‌کنید.\n مالون: آیا شما می‌گویید که فوتبال به‌نوعی بیگانه‌هراسی را دشوارتر می‌کند؟\n کریچلی: فوتبال اصلاحگر عظیم بیگانه‌هراسی است. خود فوتبال یا دست‌کم ایدۀ بازی‌ای که در آن شما با پا به توپ ضربه می‌زنید به مایاها و چین باستان بازمی‌گردد. بازی‌ای شبیه به فوتبال در ایتالیای قرون وسطا بازی می‌شد. سپس این بازی در اواخر قرن نوزدهم در بریتانیا سازمان‌دهی و قانونمند شد. بنابراین، ما فکر می‌کنیم این بازی از آن ماست، اما ابداً چنین نیست. این بازی‌ای است که تقریباً هر کس دیگری آن را بهتر بازی می‌کرد.\n مالون: آیا این همان چیزی نیست که ماهیت فوتبال را به تکراری بی‌مبدأ تبدیل می‌کند؟\n کریچلی: بله و این نکته‌ای ضد ملی‌گرایی است. اینکه هواداران انگلیسی بگویند که «فوتبال یک بازی انگلیسی است و ما نسبت ‌به آن حق و حقوقی داریم زیرا اینجا آغاز شده است» سخنی بی‌معناست. خاستگاه فوتبال بی‌اهمیت است. تاریخ از پیچیدگی و گوناگونی بسیار بیشتری برخوردار است. تجربه‌کردن فوتبال یعنی تجربه‌کردن تکرار این تشریفات. تمام مسابقات شبیه هم هستند، ۲۲ بازیکن در زمین حضور دارند و مسابقه نود دقیقه طول می‌کشد. ساختاری تکراری وجود دارد، بااین‌حال تکرارِ فوتبال زمینه را برای تازگی، نوآوری و آفرینش فراهم می‌کند. فوتبال تحت حاکمیت قوانین است، تحت هفده قانون بازی فوتبال. در چارچوب این مجموعه قوانین، صور جدیدی از فعالیت، چیزی جدید، می‌تواند ظهور کند. قوانین انعطاف‌پذیرند. امکان تقلب وجود دارد. هنر دور زدنِ قوانین وجود دارد.\n مالون: فلسفه از فوتبال چه می‌تواند بیاموزد؟\n کریچلی: فوتبال عرصۀ بزرگی برای بحث عاقلانه است. از ‌بسیاری ‌جهات، همان چیزی است که فلسفه باید باشد: گفت‌وگوی عاقلانه مبتنی بر احساسات مستحکم، به ‌نحوی ‌که شما بتوانید اذهان افراد را از طریق نیروی استدلال تغییر دهید. متأسفانه، این امر در فلسفه به‌ندرت رخ می‌دهد، اما در گفت‌وگوها دربارۀ فوتبال این امر قطعاً رخ می‌دهد. من نظر خاصی دربارۀ یک بازیکن یا یک مسابقه اظهار می‌کنم و کسی خواهد گفت «نه، شما کاملاً اشتباه می‌کنید، موضوع این است که …». من به سخنان او گوش می‌کنم و شاید چند اشکال به سخنان او وارد کنم، اما اغلب من دیدگاه خود را تغییر می‌دهم. بنابراین، عنصری حقیقتاً فلسفی دربارۀ فوتبال وجود دارد. فوتبال عرصه‌ای است که مردم در آن در رابطه با دیدگاه‌های خود احساس راحتی و آرامش می‌کنند و در گفت‌وگو نیز احساس راحتی و آرامش به آدم دست می‌دهد.\n مالون: باوجوداین، عنصر دیگری که شما شیفته‌اش هستید نفرت موجود در ذات فوتبال است، از طریق سرمایه‌داری، فساد و مانند این‌ها. آیا فوتبال بهتر خواهد شد اگر شما بتوانید از شر این جنبه‌های نفرت‌انگیز خلاص شوید؟ آیا حقیقتاً می‌تواند به آن بازی سوسیالیستیِ همکاری محض تبدیل شود؟ یا نفرت بخشی ضروری از آن چیزی است که فوتبال را می‌سازد؟\n کریچلی: نفرت بخشی از آن چیزی است که فوتبال را می‌سازد. ما همین الان در اینجا، در پشت‌بام هتل، می‌توانیم یک مسابقه ترتیب دهیم. ما می‌توانیم چیزی پیدا کنیم و از آن به‌عنوان توپ استفاده کنیم و چند نفر را جمع کنیم و بازی را شروع کنیم. همگی ما در این تجربه از جایگاهی برابر برخوردار خواهیم بود. هیچ‌ چیز مهمی در میان نخواهد بود و شاید این به‌نوبۀ‌خود لذت‌بخش باشد. اما هنگامی‌که مسابقات در بالاترین سطوح برگزار می‌شوند، ما شاهد حضور تیم‌ها با پیوندهای محلی عمیق هستیم، با روحیات سوسیالیستی، و حضور سرمایه و پول. من در پیشگفتار کتاب درواقع می‌خواهم بگویم که اگر شما خواستار مشاهدۀ تصویری از عصر ما با تمام وحشت‌های درهم‌پیچیدۀ آن هستید، بهترین گزینه آن است که به فوتبال نگاه کنید. تمام وحشت‌ها آنجا هستند: وحشت‌های سرمایه‌داری نئولیبرال، وحشت‌های اقتدارگرایی و استبداد، و مانند این‌ها. موضوع مهم برای من این است که، با وجود آنکه من بسیار فوتبال را دوست دارم و هوادارانی را دوست دارم که فوتبال را دوست دارند، فکر نمی‌کنم شما هرگز بتوانید احساس خوبی دربارۀ فوتبال داشته باشید. فوتبال چیزی است که همیشه در معرض سوءظن است. نکتۀ جالب دربارۀ نگریستن به تیمی همچون بارسلونا این است که چگونه زیبایی و یکپارچگیِ نوعی هویت کاتالونیایی با این واقعیت در‌می‌آمیزد که آن‌ها پول خود را از مؤسسۀ قطر دریافت می‌کنند. این دو رویداد، به‌طور هم‌زمان، در حال وقوع است. من می‌خواهم که مردم، هنگام تماشای یک مسابقه، هر دو موضوع را ببینند: این نمایش زیبا که چگونه افراد حرفه‌ای، که با هم برای هدفی مشترک کار می‌کنند، می‌توانند نتیجه‌ای فوق‌العاده تولید کنند و، درعین‌حال، چگونه کل این ماجرا به‌واسطۀ جابه‌جایی پول و انتقال سرمایه ممکن شده است. این دو موضوع به‌طرزی ژرف با هم پیوند خورده‌اند. فوتبال تصویری از جهان ما، در بهترین و بدترین حالت آن، به‌طور هم‌زمان است.\n • نسخۀ صوتی این گفت‌وگو را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nCritchley, Simon. What We Think About When We Think About Soccer. Penguin, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب گفت‌وگویی است با سایمون کریچلی در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۷ با عنوان «Simon Critchley on football, philosophy and his new book What We Think About When We Think About Soccer» در وب‌سایت لس‌آنجلس تایمز منتشر شده است. برای نخستین‌بار با عنوان «سایمون کریچلی: وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم» و با ترجمۀ علی برزگر در ششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را با همان عنوان در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۹۷ منتشر کرده است. •• سایمون کریچلی (Simon Critchley) فیلسوفی انگلیسی‌تبار و نویسنده‌ای پرکار است که در فلسفۀ قاره‌ای و مشخصاً پدیدارشناسی تخصص دارد و از ایمانوئل لویناس تأثیر بسزایی گرفته است. او موضوعات انضمامی را با خلاقیتی وصف‌ناشدنی به فلسفه ربط می‌دهد. کتاب‌های تئاتر خاطره (Memory Theater) و وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم (What We Think About When We Think About Soccer) از آخرین کتاب‌های اوست. ••• تایلر مالون (Tyler Malone) نویسنده و استاد زبان انگلیسی است. او بنیان‌گذار و سردبیر نشریۀ اسکوفیلد و یکی از سردبیران و مقاله‌نویس‌های وب‌سایت لیترری هاب است. [۱] Fever Pitch [۲] soccer: نام دیگر فوتبال که مخففی از واژۀ association و پسوند er در زبان انگلیسی است [مترجم]. [۳] association: این واژه به‌ معنای همکاری است [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833771.json b/train/413833771.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a65446b451913a8ccfa692ce3d7700189a879493 --- /dev/null +++ b/train/413833771.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دوروها از دروغگوها هم بدترند", + "subtitle": "مشکل اصلی ما با افراد دورو چیست؟", + "introduction": "فرض کنید در این اوضاع بی‌آبی و بی‌برقی یکی از همکارانتان مدام بهتان تذکر دهد که با نور کمتری کار کنید و کمتر آب مصرف کنید. بعد از مدتی از طریقی متوجه می‌شوید که او در خانۀ خودش اصلاً به اتلاف انرژی اهمیت نمی‌دهد. طبیعتاً از رفتار مزوّرانۀ همکارتان آزرده‌خاطر می‌شوید. اما یک لحظه منطقی فکر کنید. توصیۀ این همکارِ دورو برای هدر ندادن انرژی که فی‌نفسه توصیۀ بدی نیست پس چرا تا این حد نفرت شما را بر می‌انگیزد؟", + "content": "جیلیان جوردن، رزانا سامرز و دیوید رند، نیویورک تایمز — مشکل دورویی۱ دقیقاً چیست؟ چرا وقتی می‌فهمیم کسی که رفتار دیگران را محکوم می‌کند خودش همان رفتار را دارد، کارش به نظرمان بسیار زننده می‌آید؟\n پاسخ ممکن است بدیهی به نظر برسد. عالِم بی‌عمل بودن؛ نداشتن قدرت اراده برای زندگی‌کردن طبق ایدئال‌های خودتان؛ رفتارکردن به شیوه‌هایی که مسلماً می‌دانید غلط‌اند. این‌ها ضعف‌های اخلاقی بارزند.\n شاید این‌طور باشد. اما پژوهش جدید ما، که در مجلۀ سایکولوجیکال ساینس (و با مشارکت همکارمان پل بلوم) در دست انتشار است، حاکی از توضیح متفاوتی است. ما معتقدیم افراد به این دلیل از دوروها متنفرند که درس اخلاقیِ صریح آن‌ها، به‌غلط، دال بر فضیلت خودشان است. به بیان دیگر، افراد با دلالت ضمنیِ گمراه‌کننده مخالف‌اند، نه با ناکامی اراده یا ضعف شخصیت.\n تصویر کنید همکاری دارید که می‌توان او را فعال محیط زیست نامید. پاپی افراد می‌شود که وقتی برای ناهار از دفتر کارشان بیرون می‌روند چراغ‌ها را خاموش کنند و اگر مواد قابل بازیافت را قاطیِ زباله‌ها کنند به آن‌ها دائم غر می‌زند. اگر، به‌جای پرینت دورو، پرینت یک‌رو بگیرند اعتراض می‌کند. بااینکه گاهی سلطه‌جوست، اما شما با همۀ چیزهایی که مدافعشان است موافقید.\n حالا تصور کنید که پی می‌برید همین همکارتان، زمانی که در خانه است، این چیزها را رعایت نمی‌کند. او دوروست. بی‌درنگ اعتبار اخلاقی‌ای را که برای عمل‌گرایی‌اش به او داده بودید پس می‌گیرید. درواقع، اکنون دورویی او باعث شده عمل‌گرایی‌اش نه‌فقط غیرمثبت بلکه منفی به نظر برسد: چطور رویش می‌شود این ور و آن ور برود و به بقیه بگوید چراغ‌ها را خاموش کنند درحالی‌که خودش این کار را نمی‌کند!\n این نفرت از دورویی، از نظر احساسی، شهودی است، اما اگر برای فکرکردن در موردش درنگ کنید، معمایی روان‌شناختی می‌شود. اگر معتقدید مهم است که از محیط زیست حفاظت کنید، از اینکه همکارتان از ارزش‌های درست حمایت می‌کند (حتی اگر خودش اسراف‌کار است) نباید خوشحال باشید؟ از نظر منطقی، هیچ چیزِ فریب‌کارانه‌ای در محکوم‌کردن یک کار و هم‌زمان انجام آن نیست. پس چرا انتقاد از چیزی باعث می‌شود انجام‌دادنش بدتر به نظر بیاید؟ \n نظر ما این است که مخالفت شما با همکارتان کاملاً منطقی است، چرا که جرم اصلی فرد دورو این نیست که اصول اخلاقی خودش را زیر پا می‌گذارد، بلکه این است که استفاده‌اش از بیانیه‌های اخلاقی، به‌خطا، دال بر این است که خودش اخلاقی رفتار می‌کند.\n اگر محکومیت اخلاقی را نه در حکمِ وسیله‌ای برای مؤاخذۀ دیگران بلکه در حکم راهی برای تقویت اعتبار خودتان در نظر بگیرید، این ایده معقول است. در مجموعه‌ای از مطالعات، برای این دیدگاه پشتوانه یافتیم: افراد تمایل داشتند اظهارات هنجارگذار شخص -مثل «هدردادن انرژی اخلاقاً غلط است»- را در حکم علامتی بدانند از شیوه‌ای که خودِ گوینده به آن عمل می‌کند. درواقع، یافته‌های ما نشان می‌دهد که اگر شخصی، به‌جای اینکه بگوید «من انرژی را هدر نمی‌دهم»، بگوید «هدردادن انرژی غلط است»، احتمالش بیشتر است که افراد تصور کنند گوینده انرژی را هدر نمی‌دهد. به نظر می‌رسد محکومیت اخلاقیْ نقشِ علامت مهم و ویژۀ رفتار را ایفا می‌کند، حتی مهم‌تر از اظهارات مستقیم دربارۀ رفتار.\n زمانی که انتقاد اخلاقی را به این شیوه درک کردید، می‌توانید بفهمید چرا افراد احساس می‌کنند دوروها فریبشان داده‌اند. در مجموعۀ دیگری از مطالعات، دریافتیم که افرادْ دوروها را فریب‌کار می‌دانند، درواقع، فریب‌کارتر از کسانی که به‌صراحت دروغ می‌گویند. دوروها را نسبت به کسانی که علناً دروغ می‌گویند، یعنی کسانی که انرژی را هدر می‌دهند بعد از اینکه آشکارا گفته‌اند هرگز آن را هدر نمی‌دهند، کمتر قابل اطمینان، کمتر دوست‌داشتنی و از نظر اخلاقی کمتر شرافتمند قلمداد می‌کنند.\n برای اینکه نظریه‌مان را بیشتر آزمایش کنیم، از افراد خواستیم که دوروهای «بی‌علامت» را قضاوت کنند، یعنی کسانی که، با دورویی، رفتارهایی را محکوم می‌کنند که خود به آن‌ها می‌پردازند، اما آشکارا از این اجتناب می‌کنند که تلویحاً چیزی فضیلت‌مندانه دربارۀ رفتار شخصی خودشان بگویند، مثلاً می‌گویند: «فکر می‌کنم هدردادن انرژی اخلاقاً غلط است، اما خودم گاهی به‌نوعی این کار را می‌کنم».\n متوجه شدیم افراد این دوروهای بی‌علامت را بسیار مثبت‌تر از دوروهای سنتی قضاوت می‌کنند. درواقع، این دوروهای بی‌علامت کاملاً قسر در می‌روند و افراد آن‌ها را بدتر از کسانی نمی‌دانند که همان رفتار بد را انجام می‌دهند اما دیگران را برای انجام‌دادنش محکوم نمی‌کنند. این نتیجه که عجیب به نظر می‌رسد -اینکه، وقتی کسی دورو باشد، اقرار به تخلفْ اعتبارش را بهبود می‌بخشد– نظریۀ ما را تأیید می‌کند که دلیل تنفر ما از دورویی این است که متضمن علامتِ اشتباه دادن است.\n مطالعات ما، در کنار هم، روشن می‌کند که چرا دورویی همکارتان، حتی با اینکه او از طریق تشویق افراد به کم‌کردن مصرفشان تأثیر محیط‌زیستی مثبت دارد، آزاردهنده است. این مسئله صرفاً به این خاطر نیست که عالِم بی‌عمل است یا از دیگران به‌دلیل خطاهایی که خودش هم انجام می‌دهد انتقاد می‌کند. دورویی‌اش به این خاطر آزاردهنده است که درس اخلاقی صریحش، به‌غلط، فضیلت خودش را بیان می‌کند، برایش منافع اعتباریِ بیجا به ارمغان می‌آورد، و این کار را به هزینۀ کسانی انجام می‌دهد که علناً شرمسارشان می‌کند. عاقلانه‌تر است، اگر صرفاً اذعان کند گاهی خودش این ایدئال‌ها را برآورده نمی‌کند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جیلیان جوردن، رزانا سامرز و دیوید رند نوشته‌اند و در تاریخ ۱۳ ژانویۀ ۲۰۱۷ با عنوان «The real problem with hypocrisy» در وب‌سایت نیویورک تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱ مرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «دوروها از دروغگوها هم بدترند» و با ترجمۀ الهام آقاباباگلی منتشر کرده است. •• جیلیان جوردن (Jillian Jordan) و رزانا سامرز (Roseanna Sommers) دانشجویان دکتری و دیوید رند (David Rand) دانشیار گروه روان‌شناسی ییل‌اند. [۱] Hypocrisy\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833772.json b/train/413833772.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f2b0b34b4e8ccc885972f02f3dc4e56f7b3e85ae --- /dev/null +++ b/train/413833772.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فیلسوفان همیشه داستان گفته‌اند، اما از نوعی دیگر", + "subtitle": "فلسفه‌ورزی انسان‌ها نه با استدلال عقلانی، بلکه با قطعه‌ای ادبی شروع می‌شود", + "introduction": "در سنت دانشگاهیِ عصر ما، آنچه می‌خواهد فلسفه را از هر دانش دیگری جدا کند استدلال عقلانی است. اما وقتی به آثار بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان سرک می‌کشیم، چیز دیگری فاش می‌شود: فلسفه از اساس به شعر و داستان آمیخته شده، تاحدی که گاه نمی‌توان فرق فیلسوف و شاعر را فهمید: «تمثیل غار» افلاطون قصه‌ای خیالی است، و داستان «ابراهیم نبی» جان کلامِ فلسفۀ کیرکگور محسوب می‌شود. از سوی دیگر، واقعاً چه کسی می‌گوید اشعار شاعرانی همچون دانته و گوته ربطی به فلسفه ندارند؟", + "content": "کاستیکا براداتان، لس‌آنجلس ریویو آو بوکز — وقتی مراد جدید صوفیان از شهر خود در نیشابورِ خراسان به بغداد آمد، آوازه‌اش مدت‌ها پیش از خودِ او به آنجا رسیده بود. داستان می‌گوید که مقام والای معنوی و رویکرد خاص او به احسان و نیز شیوه‌های مبدعانۀ او زبانزد همگان بود. برخی شایعاتی واهی و چیزهایی عجیب دربارۀ او شنیده بودند، اما اگر از جزییاتش سؤال می‌شد، اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند. به‌هرحال، در صبح یکی از روزهای زمستانی، نه‌تنها گروهی کوچک از مریدان مشتاق او -که همه خوش‌پوش و خوش‌رفتار بودند، و سلوکشان به‌شایستگی پرهیزگارانه و شایدم بیش از حد تصنعی بود- بلکه مردم شهر از هر صنفی در کاروان‌سرا گرد آمده بودند تا به او خوشامد بگویند: مغازه‌داران و دست‌فروشان دوره‌گرد، جواهرفروشان و عطرسازان سراسر خیابان، و حتی مدرسان و دانشجویان دانشگاه مجاور. با گذشت زمان، جمعیت بی‌طاقت می‌شد. بی‌تردید، شیخ دیر کرده بود.\n مطابق روال چنین مراسماتی، باید در میان این جمعیت منتظر گداها و ولگردها و دیگر بی‌سروپاها نیز بود. معلوم شد که به‌ویژه یکی از آن‌ها اسباب زحمت است. این ولگرد که لباس‌هایش تماماً مندرس و به‌نحوی توصیف‌ناپذیر ژولیده بود و بدجور بوی شراب می‌داد (برخی زیر لب می‌گفتند: یقیناً او از خوابگاه‌های یهودی یا مسیحی گریخته است)، به مریدان پارساروی و مضطرب‌احوال نزدیک و نزدیک‌تر می‌شد. او مابین سکسکه‌هایش با طمأنینه یک‌به‌یک آن‌ها را به‌عمد می‌آزمود و این امر آن‌ها را نگران‌تر می‌کرد: نمی‌خواستند مراد بزرگشان را در هم‌جواریِ این نامقدس ببینند.\n خوش‌بختانه به نظر می‌رسید که آن ولگرد را به بیرون می‌برند. اما، او در این اثنا با چنان زبان فارسیِ فصیح و فرهیخته‌ای جوانان معذب را خطاب کرد که یک‌دفعه دانه‌های تسبیح در دستشان خشک شد: «گویا برای هیچ آمده‌ام. چه چیز را به شما تعلیم دهم؟ چهرۀ شما نشان می‌دهد که به جایگاهی از پاکی رسیده‌اید که من در برابر آن هیچم. سلوکم آشفته است، تعالیمم موقتی، و نیازهایم -بسیار دور از آنکه منزه باشد- همیشه گرفتار جسمم، گرفتارِ سرشت خاکی‌ام و معاشرت پیچیده‌ام با جهان است. من یک درمانده‌ام، و شما -به خودتان بنگرید!- انگار با فرشتگان هم‌نشینید! حال، مرا معذور دارید…» و با این سخنان از کاروان‌سرا گریخت. داستان می‌گوید: آنجا بود که مردم حاضر در کاروان‌سرا فهمیدند شیخی که منتظرش بودند آن‌ها را ترک گفته بود.\n داستان این مراد صوفی وضعیت بیشتر فلسفه‌های معاصر را نشان می‌دهد. زیرا عملاً در فلسفه یک فرض قوی محض‌گرایانه۱ وجود دارد: این تصور که فلسفه را می‌توان به یک تمرین منطقی صرف تقلیل داد و صرفاً آن را با قواعد برهان عقلی و مباحثه پیش برد: آنچه در قالب برهان ترجمه نشود بی‌وجه۲ است. فیلسوفان به‌نحوی از قوانینی که بر دیگر انسان‌ها حاکم است مستثنا می‌شوند، می‌خواهند در یک سطح والاتر در سطحی منزه عمل کنند، جایی که سرشت خاکی و مادیّتشان هرگز در پی آن‌ها نباشد.\n اما فلسفه هرگز دربارۀ برهان عقلی صرف نبوده که اگر می‌بود، زننده‌ترین چیز بود و این‌همه مدت دوام نمی‌آورد. آنچه فلسفه را چنین پایا می‌سازد، در غرب و در شرق، این است که فلسفه نه‌تنها شناخت ما را، بلکه تخیّل، عواطف، حساسیت هنری و انگیزه‌های دینی ما را –به‌طور خلاصه، موجودیت پیچیده، آشفته و ناخالص ما را- درگیر می‌کند. انسان‌بودن یعنی درگیری همیشگی با گرفتاری‌های وجودی، یعنی درآویختن با پیوندها و آشفتگی‌های گوناگون. ما وحدتِ غریبِ ملک و ملکوت هستیم، وحدت روح و جسم، خرد و بی‌خردی. و فیلسوفان، اگر نمی‌خواهند انسجام خود را از دست دهند، باید توضیحی برای این کلیت بیابند.\n به همین دلیل است که فلسفۀ محض وجود ندارد؛ و منظور از فلسفه نه این نوع دانشگاهیِ بی‌روح، بلکه آن تنوع پایای تغییرپذیری است که در اندیشۀ لائوتسه، فیثاغورث، افلاطون، آگوستین قدیس، مولوی، مایستر اکهارت، اسپینوزا، مارکس، نیچه، گاندی و سیمون‌وی می‌بینیم. فلسفه همیشه با اسطوره، شعر، درام، عرفان، تفکر علمی، ستیزه‌جویی سیاسی یا کنشگری اجتماعی می‌آمیزد. این موضوع پیچیده‌تر که می‌شود متوجه می‌شویم داستان‌نویسان نیز -مثلاً داستایفسکی، هاکسلی یا بورخس- هرکدام برای خود فیلسوفانی صاحب‌بینش‌اند و همچنین فیلم‌سازانی -نظیر برگمان، کوروساوا و تارکوفسکی- که به همان اندازه بینشمندانه بر روی پرده فلسفه‌پردازی می‌کنند. تمام این گرفتاری‌ها و آلایش‌ها عمیقاً بر فلسفه تأثیر می‌گذارند، بلکه آن را چیزی می‌سازند که هست.\n یکی از اشعار عارفانۀ مولانا را بخوانید. وقتی با او همزبان شویم، چگونه می‌توان گفت کجا شعر پایان می‌یابد و فلسفه آغاز می‌گردد، یا چه وقت و چگونه عرفان وارد می‌شود؟ وقتی لائوتسه از آب سخن می‌گوید -«بهترین (انسان) به آب می‌ماند. آب نیک است، به همه‌چیز سود می‌رساند و با آن‌ها سر ستیز ندارد. آب در مکان‌هایی (پست)، که همگی خوار شده‌اند، ساکن می‌گردد. به همین دلیل است که آب بسیار به دائو نزدیک است»- واقعاً برهان می‌آورد؟ چرا باید به این اهمیت بدهیم؟ در اینجا عصارۀ بصیرتی کیهانی را می‌بینیم، حس بودن در جهان و فهمی از وضعیت انسانی که تصورات ناچیز ما دراین‌باره که فلسفه چگونه باید باشد را به چالش می‌کشد. شکافتن چنین اثری صرفاً برای بیرون‌کشیدن «برهانش» از آن -کنارگذاشتن هر چیز دیگری، و نادیده‌گرفتن طرح و بصیرت نویسنده- یعنی کشتن قلب تپندۀ آن اثر، و سرگرم‌شدن با لاشه‌ها. چرا باید چنین کرد؟\n والتر بنیامین در آثار فلسفی خود از داستان‌گویی فراوان استفاده می‌کرد. او داستان‌های کوتاه و بلندی نوشت یا آن‌ها را از دیگران وام گرفت، و این امرْ بوالهوسانه نبود: او واقعاً اعتقاد داشت که فلسفه و ادبیات از اساس با هم گره خورده‌اند: او از «جنبۀ حماسی حقیقت» می‌گوید و آن را به «هنر داستان‌گویی» نسبت می‌دهد. انسان‌ها مخلوقاتی روایت‌گرا۳ هستند که به اندازۀ هر محتوایی برای فرم نیز اهمیت قائل‌اند. مادامی می‌توانیم خود و جهانی که در آن زندگی می‌کنیم را معنادار سازیم که بتوانیم روایت‌هایی دربارۀ خود و جهان بسازیم. سارتر، که چیزکی دربارۀ فلسفه و ادبیات می‌دانست، می‌خواست در آثار خود تلفیقی از اسپینوزا و استاندال باشد.\n اگر هر چیزی را به‌مثابۀ داستانی در حال شکل‌گیری تجربه کنیم، پس حقیقت یک «جنبۀ حماسی» دارد و فلسفه بنابه تعریف ملزم به استفاده از صنعت ادبی است. با هر داستان جدیدی جهان را ازنو می‌سازیم. داستان‌گویی مرزهای انسان‌بودن را وسعت می‌بخشد: خیال و مرورِ اَشکال جدید تجربه، به آنچه پیش از آن نبوده شکل منسجمی می‌بخشد و نیندیشیده‌ها را ناگهان مفهوم می‌سازد. داستان‌گویی و فلسفه همزاد هم‌اند. تأثربرانگیزیِ «تمثیل غار» افلاطون در بیان یک نکتۀ مهم فلسفی، درست، بدین خاطر است که یک داستان خوب است. بااین‌حال، در چنین مواردی چگونه یک داستان‌گو را از فیلسوف تشخیص می‌دهیم؟ شاعر از خود می‌پرسد: «چگونه می‌توان رقاص را از رقص بازشناخت؟». اما چرا باید بین آن‌ها فرق بگذاریم؟\n چون فلسفه و ادبیات چنین تنیدگی نزدیکی باهم دارند، فیلسوفان کیفیت اندوهبار زندگی۴ را صرفاً چاشنی و آرایۀ آثار خود نمی‌کنند، بلکه این اندوهناکی در دل آثارشان جا دارد. فلسفیدن شما هم‌زمان با طرح‌بخشی به اندیشه‌ها، آزمایش‌کردن فرم‌ها، استفاده از مجازهای بلاغی، بازی با عواطف و همدلی آغاز می‌شود، با ایجاد یک قطعۀ ادبی. یک فیلسوف، با وقاری عالمانه، از رسیدن به «سرزمین حقیقت» می‌نویسد که «اقیانوسی وسیع و طوفانی آن را احاطه کرده، در دل دیار وهم، آنجا که دریانورد در سفری دریایی برای کشف کشوری جدید مه‌هایی غلیظ و کوه‌یخ‌هایی بسیار می‌بیند». این سخن از آثار نیچه یا بنیامین یا دیگر «فیلسوفان ادیب» نیست، نقل‌قولی است از کتاب نقد عقل محض کانت. حتی متفکرانی که خشک‌ترین قلم‌ها را دارند نمی‌توانند از به‌کاربردن تشبیهات و استعارات، قصه‌ها، و داستان‌های ادبی اجتناب کنند (ازقضا، صرف «اقامۀ برهان»، که امروزه محض‌گرایان فلسفی بدان سوگند می‌خورند، به معنایی مهم شکلی از داستان‌گویی است، اما از نوعی دیگر).\n اخیراً درباب جریان اصلی فلسفه در غربِ امروز، و نحوۀ تلقی آن از سنت‌های فکری غیرغربی به‌مثابۀ سنت‌هایی که قوام فلسفی لازم را ندارند، یک مباحثۀ جالب صورت گرفته است. این سوگیری‌ها، گرچه جدی هستند، در میان دیگر چیزها، تنها علامتی از سوءبرداشت کوته‌بینانه و محض‌گرایانۀ فلسفه دربارۀ خود است. نه‌تنها دیگر سنت‌های فلسفی به‌سادگی نادیده گرفته می‌شوند، بلکه در درون خودِ سنت غربی نیز بسیاری از ژانرها، متفکران، و مجموعه‌آثارها از سرِ خودپسندی رد می‌شوند.\n این خودپسندی مکافات سخت خود را دارد: دیگر نمی‌توانیم ضروریات را از امور بی‌اهمیت، یک مشکل اصیل را از هوسی گذرا، تشخیص دهیم. دیگر نمی‌توانیم مسائل فلسفی را تشخیص دهیم، مگر اینکه در قالب مجلات تخصصی دانشگاهی به دست ما برسد و یا در یک مجلۀ ممتاز با هیئت ویراستاری عالی (ترجیحاً به زبان انگلیسی) منتشر شود. شگفت نیست که امروزه فلسفه چنین بی‌وجه شده است. چرا باید نیازمند فیلسوفان باشیم وقتی فلسفه این‌قدر شدید خود را محدود می‌کند؟\n آنچه اکنون شدیداً بدان محتاجیم تواضع فراوان است. دست‌کم باید بفهمیم که فلسفه صورت‌ها و نام‌هایی متفاوت دارد. فلسفه هرگز به‌صورت محض نیست، بلکه آشفتگی و آمیختگی را دوست دارد، و با حیات و سرشت خاکی فیلسوفان درگیر می‌شود. چنین تواضعی به‌هیچ‌وجه فلسفه را تضعیف نمی‌کند. برعکس، این تواضعْ فیلسوفان را قدرت می‌بخشد و فلسفه را غنی‌تر، سنجیده‌تر و مرتبط‌تر می‌سازد.\n تنها اگر بتوانیم مرادی پیدا کنیم که کمی ما را فروتن سازد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کاستیکا براداتان نوشته است و در تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۱۷ با عنوان «Philosophy Needs a New Definition» در وب‌سایت لس‌آنجلس ریویو آو بوکز منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «فیلسوفان همیشه داستان گفته‌اند، اما از نوعی دیگر» و ترجمۀ میلاد اعظمی‌مرام منتشر کرده است. •• کاستیکا براداتان (Costica Bradatan) استادیار کالج آنرز در دانشگاه تگزاس تِک و محقق دانشگاه کوئینز استرالیاست. همچنین سردبیری بخش مطالعات تطبیقی و دینی لس‌آنجلس ریویو آو بوکز را بر عهده دارد. او بیش از ده کتاب نوشته یا جمع‌آوری کرده که جان‌دادن در راه ایده‌ها: حیات پرمخاطرۀ فیلسوفان (Dying for Ideas: The Dangerous Lives of the Philosophers) ازجملۀ آن‌هاست. ترجمان پیش از این چند مطلب از براداتان منتشر کرده است. [۱] purist assumption [۲] irrelevant [۳] narrative-driven creatures [۴] pathos\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833773.json b/train/413833773.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f16a233189a071ac2fb040364a9494c3e7ff630c --- /dev/null +++ b/train/413833773.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زشت‌ها نابود می‌شوند", + "subtitle": "سقراط که زشت بود، توانست عقل را چنان زیبا کند که زیبارویان برای جلب توجهش زوزه بکشند", + "introduction": "یونانیان باستان علناً زیبایی را ارزش می‌دانستند؛ به ورزشکاران خوش‌اندام به عنوان نیمه‌خدایان احترام می‌گذاشتند، پسربچه‌های زیبارو را مشهور می‌کردند و حتی گاهی از خون سربازان دشمن، به‌خاطر زیبایی‌شان، می‌گذشتند. فرهنگ خود ما نیز کمتر از فرهنگ یونان زیبایی را پرستش نمی‌کند. در جامعه‌ای که زیبایی موجب برتری و مزیت است طبیعتاً زشتی موجب سرکوب است. اما، چرا اینقدر بی‌رحمانه زیبایی را ترجیح می‌دهیم؟", + "content": "جانی تاکار، ایان — اَشکال و صورت‌های سرکوب، به معنی رفتار با افراد برخلاف آنچه که شایسته آن هستند، فراوان است، اما تقریباً همۀ آن‌ها ناشی از بی‌عدالتی است. البته دشوار می‌توان گفت هر کسی شایستۀ چه رفتاری است، اما ما در جهان مدرن مایلیم چنین بیندیشیم که شایستگی به نحوی با آن چیزی مرتبط است که در کنترل افراد است. برای مثال رنگ پوست در اختیار شما نیست، در نتیجه رفتار ناپسند با شما بر این اساس ظالمانه خواهد بود. […]. جنسینگی و نژاد گسل‌های نسبتاً مشخص‌تری برای سرکوب هستند، تا طبقه یا جنسیت. اما اگر سرکوب به معنای رفتار با افراد برخلاف آنچه شایستهٔ آن هستند باشد، دستهٔ دیگری نیز وجود دارد که شامل این سرکوب می‌شود، و آن سرکوب افراد زشت است.\n ما شکل صورت خودمان را انتخاب نمی‌کنیم، درست همانطور که رنگ پوستمان را انتخاب نمی‌کنیم، با این همه افراد همیشه بر اساس ظاهرشان مورد تبعیض قرار می‌گیرند. همانطور که روانشناس، کامیلا شهانی‌دنینگ، با تلخیص پژوهشی دربارۀ این موضوع در مجله هافسترا هورایزن۱ در سال ۲۰۰۳ می‌گوید: «سوگیری‌های بر اساس جذابیت در حوزه‌های بسیار متفاوتی خود را نشان داده است، مانند قضاوت معلم درباره دانش‌آموزان، ترجیح رای‌دهندگان نسبت به یک نامزد سیاسی و تصمیم‌گیری‌های هیئت منصفه در دادگاه‌های شبیه‌سازی شده … جذابیت بر تصمیم‌گیری مصاحبه‌کنندگان درباره متقاضیان یک شغل نیز تأثیر می‌گذارد». از کودکی که به بزرگسالی خیره می‌شود، تا بزرگسالی که به یک کودک خیره می‌شود، بی‌رحمانه زیبایی را ترجیح می‌دهیم. زشت‌ها نابود می‌شوند.\n یونانیان باستان هیچ مشکلی با این موضوع نداشتند. همانطور که مورخ سوییسی قرن نوزدهمی، یاکوب بورکهارت، می‌گوید: «یونانیان نه تنها به شدت تحت تأثیر زیبایی قرار داشتند، بلکه عموماً و صادقانه عقیدۀ خود نسبت به ارزش آن را ابراز می‌کردند». جایی در کتاب ایلیادِ هومر، یک فرد عامی جنجال‌برانگیز به نام ترسیتس مرجعیت آگاممنون را زیر سؤال می‌برد و بلافاصله توسط اودیسئوس، که نفرتش نسبت به انسان‌های نوکیسه بسیار سرسخت است، با او برخورد می‌شود: «از میان تمامی کسانی که تحت حکومت ایلیون در آمده‌اند، تو بدترین هستی». گفته می‌شود توصیف خود هومر از ترسیتس در واقع «زشت‌ترین» بوده است که با «بدترین» جایگزین شده است:\n او زشت‌ترین مردی بود که تحت حکومت ایلیون در آمد. او پاچنبری بود و یک پایش لنگ می‌زد، با شانه‌هایی خمیده که به سینه‌اش نزدیک می‌کرد و بر فراز آن جمجمه‌اش با اندک مویی روی آن قرار داشت.\n معادل قرار دادن دو واژهٔ «زشت‌ترین» و «بدترین» طرز فکر شخصی هومر نیست. واژۀ یونانی برای «زیبا» کالوس۲ است که به معنای «نجیب» نیز هست، در حالی که معادل یونانی واژۀ «زشت»، ایسکروس۳ است، به معنای «شرم‌آور». دوباره از بورکهارت نقل قول می‌کنیم که در یونان باستان، «ارتباط میان زیبایی و نجابتِ روحی جزو قاطع‌ترین باورها بود».\n یونانی‌ها به صراحت زیبایی را می‌ستودند، به ورزشکاران خوش‌اندام به عنوان نیمه‌خدایان در قالب مجسمه‌ها احترام می‌گذاشتند، پسربچه‌های زیبارو را مشهور می‌کردند، و حتی گاهی از خون سربازان دشمن، بر اساس زیباییشان، می‌گذشتند. اما جامعه‌ای که در آن زیبایی پرستش می‌شود، زشت‌ها نیز سرکوب می‌گردند. بورکهات داستان «کودک اسپارتی» را بازگو می‌کند که در آن همسر دماراتوس هر روز به خاطر زشت بودنش به معبد هلن در تراپن می‌رفت؛ پرستار در آنجا روبروی مجسمۀ زیباترینِ زن‌ها می‌ایستاد و برای از بین بردن زشتی خود عجز و لابه می‌کرد.\n به نظر می‌رسد فرهنگ خود ما کمتر از فرهنگ یونانی از زشتی هراسان نیست، گرچه جراحی زیبایی به جای مداخلۀ الهی باب روز است. همچنان والدین از کودکانشان می‌خواهند تا از زشتی دوری کنند و حتی بسیاری از آن‌ها مایل‌اند در این راه به آن‌ها کمک کنند: هدیۀ رینوپلاستی، ایمپلنت یا لیپوساکشن نادر است، اما سرمایه‌گذاری در نوعی از ابزارهای دندان‌پزشکی، مانند سیم فلزی دندان، معمول است. دندان لق به معنی لبخند زشت است، و لبخند زشت در بسیاری از بازارهای زندگی برای شما هزینه ایجاد خواهد کرد. البته افراد خواهند گفت سیم فلزی دندان برای سلامتی است و نه ظاهر، اما برای کودکی که از فرآیند انجام این عمل درد می‌کشد، دلیل حقیقی کاملاً روشن است – سیم فلزی دندان، روایت فرهنگ ما است.\n یونانی‌ها به خاطر اعتراف به حقیقت سیم فلزی دندان خجل نمی‌شدند. ارسطو بسیار مطمئن می‌گوید نمی‌توانید خوشبخت باشید، مگراینکه کودکانتان خوشحال باشند و هیچ‌کس نمی‌تواند واقعاً خوشحال باشد، مگر اینکه زیبا باشد. منظور او این نبود که زشت‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند احساس خوشحالی کنند؛ او دربارۀ احساسات ذهنی یا درونی (حداقل نه در وهله نخست) صحبت نمی‌کرد، بلکه درباره چیزی عینی سخن می‌گفت. اینگونه به آن نگاه کنید: اولی منجر به دومی می‌شود. همۀ ما خواهان این هستیم که فرزندانمان با خوشحالی بزرگ شوند. با فرض اینکه قادر به انتخاب باشیم، چه شرایط و کیفیاتی برای آن‌ها مناسب‌تر است؟ برای مثال ترجیح می‌دادید زیبا باشند یا زشت؟ البته که ترجیحتان زیبا بود. پس زیبایی یکی از مولفه‌های انتخاب بهترین زندگی است، در حالی که زشتی «مانند لکه‌ای روی خوشبختی است». این منطق امروز نیز وجود دارد، اما اعتراف به آن به نحوی برایمان دشوار است.\n چرا ما اینقدر به «شیوع چاقی» اهمیت می‌دهیم؟ بدیهی است که اضافه وزن برای سلامتی و در نتیجه هزینه‌های عمومی زیان‌آور است، و این دلیلی است که میل به نادیده گرفتن آن وجود دارد. اما اگر بخواهم شخصاً چیزی بگویم –و امیدوارم این موضوع چندان رفتار شنیع خودم را آشکار نکند- دشوار می‌توانم باور کنم جنبش عقده‌گشایی از چاق‌ها نیز ناشی از نفرت نباشد. هنگامی که با فرد چاقی روبرو می‌شوید فکر می‌کنم –یا احساس می‌کنم که چنین فکر می‌کنم- نوعی احساس وحشت و حتی نوعی خشم نسبت به آن‌ها پیدا می‌کنید. اما اینچنین بودن احساسمان اشتباه به نظر می‌رسد. صادق بودن در اینباره دشوار است، چون بسیار غیراخلاقی به نظر می‌رسد، بنابراین اجازه دهید به کتاب غروب بت‌های (۱۸۸۹) فریدریش نیچه بازگردیم که به طرز قابل توجهی رها از چنین گرفتاری‌هایی بود: به لحاظ فیزیولوژیکی هر چیز زشتی انسان را ضعیف کرده و محزون می‌سازد. فساد، خطر و بی‌قدرتی را به خاطرش می‌آورد: در واقع باعث می‌شود قدرتش را از دست بدهد. می‌توانید تأثیر زشتی را به وسیلۀ یک نیروسنج اندازه بگیرید. هرگاه انسان افسرده می‌شود، چیز «زشتی» در نزدیکی خود احساس می‌کند. احساس قدرتش، ارادۀ معطوف به قدرتش، شجاعتش، غرورش، همگی توسط زشتی نابود می‌شود و توسط زیبایی رشد می‌کند … چیزهای زشت به‌مثابۀ نمادها و نشانه‌های انحطاط درک می‌شوند … هر نشانه‌ای از خستگی، سنگینی، … رایحه، رنگ، نحوه انحلال … همه واکنش یکسانی ایجاد می‌کنند، داوری ارزشی «زشتی». و نفرت در اینجا ظاهر می‌شود: چه انسانی در اینجا نفرت پیدا می‌کند؟ شکی نیست: نوع رو به زوال گونه‌اش.\n پس آنچه احتمالاً نیچه درباره دلیل دغدغۀ امروزی ما نسبت به چاقی خواهد گفت این است که ما نمی‌توانیم به انسان‌های چاق نگاه کنیم و دلیل اینکه نمی‌توانیم آن‌ها را تحمل کنیم این است که آن‌ها زشت هستند و به این ترتیب، به عبارت دیگر، بو، رنگ، نحوه انحلال و تجزیۀ زوال گروه خودمان را منتشر می‌کنیم.\n گروه مورد نظر برای نیچه، ملت به عنوان یک گونه نبود. در حالی که افراد زیبا ما را به ستایش نژاد بشر متمایل می‌کنند و به گونۀ ما کمک می‌کنند که در قالب مجسمه‌ها و آثار تاریخی «به خود آری بگوید»، فرد زشت روح و انرژی ما را تخلیه می‌کند و ما را نسبت به آیندۀ نوعمان افسرده می‌سازد. آیا زیاده از حد پیش رفته‌ایم؟ شاید. اما به صحنه‌های ویران‌شهر فیلم وال‌ای (۲۰۰۸) بیاندیشید که در آن انسان‌های آینده به صورت آدم‌های تنبلِ پرنخوتِ خوک‌مانند، نشسته روی صندلی چرخ‌دار و ناتوان از ایستادن بدون کمک مکانیکی تصویر شده‌اند و تقریباً فک ندارند. آیا چنین کابوسی واقعاً در سیاست چاقی نقش بازی نمی‌کند؟\n مطمئناً ترجیحمان این بود که چنین نباشد. از یک نظر مقداری نازیستی به نظر می‌رسد. اما سطحی و بی‌رحمانه نیز هست و ما شرم داریم از اینکه سطحی و بی‌رحم باشیم. اگر بخواهیم بر اساس ظاهر قضاوت کنیم، باید سطحی بودن خود را آشکار کنیم. و برای اینکه سطحی باشیم باید به طریقی درونی زشت باشیم.\n نیچه این تبدیل مفهوم زیبایی از بیرون به درون را به انقلاب نخبگان ریغوی تاریخ، کشیشان و فیلسوفانی که سمبلشان سقراط است، ربط می‌دهد. سقراط این فرض یونانی را رد کرد که زیبایی فیزیکی برای سعادت ضروری است و به جای آن مدعی شد عقل موجب فضیلت می‌شود و فضیلت سعادت را به ارمغان می‌آورد. سقراط، همانطور که معروف است، بسیار زشت بود، اما موفق شد عقل را تا آنجا زیبا کند که جوانان خوش‌چهره ناامیدانه عاشقش شوند و برای زشتی روحشان زاری کرده و برای جلب توجه او التماس کنند، مثلاً مانند سگ زوزه بکشند. نیچه تفسیر بدبینانه‌ای از تمامی این‌ها دارد: «با دیالکتیک غوغا به پا می‌شود». چه راهی برای انتقام از فرهنگی وجود دارد که زیبایی را نمایان‌گر نجابت می‌داند، بهتر از اینکه زیبایی را به عنوان کیفیتی درونی که تنها روشنفکران دارا هستند بازتعریف کنیم؟\n حرکت سقراطی، روشنفکران (یا هنرمندان، یا کشیشان) را در جایگاه ممتازی قرار می‌دهد. به این معنا، هنوز هم برای سلیقۀ معاصر کمی پیش‌داورانه است. ما می‌خواهیم انقلاب را یک قدم به پیش ببریم. ما می‌خواهیم این موضوع را که کسی زشت است انکار کنیم. یا چنین است که همه در درون زیبا هستند -هر یک از ما مانند بلور برف منحصربه‌فرد است- یا چنین است که زیبایی فیزیکی به هرحال اساساً نسبی است، در نتیجه چه کسی می‌تواند قضاوت کند؟ در هر صورت، این موضوع قابل توجه است که چقدر دشوار است همگان را نسبت به زشتی یک نفر معترف سازیم. چهرۀ افراد پس از مدتی انتخاب‌هایشان را منعکس می‌کند –جورج اورول می‌گفت در دهه پنچاه هرکس چهره‌ای را داشت که لایقش بود- و این موضوع انتزاع زیبایی فیزیکی از هرچیز دیگری را دشوار می‌کند. اما به هر حال…\n آیا این بدان معنا است که فرهنگ ما کمتر از فرهنگ یونانی زشت‌ها را سرکوب می‌کند؟ این واقعیت که ما درباره سطحی و بی‌رحم بودنمان نگران هستیم، به این معنا نیست که سطحی و بی‌رحم نیستیم. و برای پوشاندن این موضوع با تظاهر به اینکه زشتی اصلاً وجود ندارد، نظام جدیدی برای سرکوب به وجود می‌آوریم. به یک معنا وضعیت زشت‌ها مانند وضعیت سیاه‌پوستان در یک جامعهٔ «پسا-نژادی» فرضی است: خودِ دسته‌بندی‌ای که به وسیلۀ آن سرکوب ساختار می‌یابد، ناموجود فرض می‌شود.\n با این حال اوضاع برای زشت‌رویان می‌تواند بدتر باشد، به این معنا که زشتی حتی هیچ‌گاه به عنوان یک دسته‌بندی برای اعمال ناعدالتی جدی گرفته نشده است. این درست است که همۀ شرارت‌هایی که به زشت‌ها رسیده به هیچ وجه قابل مقایسه با شرارت‌هایی که از نژادپرستی ناشی شده نیست. اما این موضوع آن‌ها را غیرواقعی نمی‌کند. می‌توانیم آن‌ها را یک فرصت بدانیم؛ شانس‌هایی که کسی دارد تا آرزوی یک نفر در جهان را بفهمد. فرض کنید می‌خواهید یک فضانورد یا بازیگر یا بندباز شوید. این تنها به شما بستگی ندارد: بلکه به همان میزان که به تمایل شما، به استعدادهایتان نیز بستگی دارد.\n شانس یک نفر کمتر می‌شود، اگر استعداد کمتری داشته باشد، و ظاهر زیبا یک استعداد محسوب می‌شود. این موضوع برای آیندۀ شغلی یک نفر -تحقیقات نشان می‌دهد، ابتدا در مدرسه- اهمیت دارد و نیاز به نبوغ چندانی ندارد تا بفهمیم برای آیندۀ رابطۀ یک نفر نیز مهم است. فرد زیبا گزینه‌های بیشتری دارد. البته «بیماری انتخاب»۴ خود نوعی مشکل است و زیبایی می‌تواند از این نظر نفرین به حساب آید. برای مثال افراد زیبا محتمل‌تر است که خیانت کنند، صرفاً به این دلیل که اغلب در معرضش هستند. اما در مجموع برای بسیاری از ما دشوار است که شانس‌های بیشتری در لاتاری‌های مختلف زندگی نخواهیم؛ و زشت‌ها روی هم رفته شانس کمتری دارند.\n با این حال آیا این ظلم است یا صرفاً بدشانسی است؟ بالاخره چنین نیست که گویی مقرراتی وجود دارد که زشت‌ها باید در انتهای اتوبوس بنشینند. ممکن است از این حقیقت متأسف یا حتی آرزده شوید که دوندگانی که سریع‌تر هستند مسابقه دو صد متر را برنده می‌شوند یا بندبازها کسانی هستند که تعادل خوبی دارند، اما این اصلاً ظلم به حساب نمی‌آید؛ در برخی زمینه‌ها برای پاداش دادن به بااستعدادها باید با افراد آنگونه که استحقاقش را دارند برخورد کرد. بدیهی است که استعدادِ زیبایی به عملکرد فرد در شغل‌هایی مانند طراحی وب ربط ندارد، و در مواردی مانند این در نظر داشتن این فاکتور برای استخدام باید غیرقانونی باشد. البته چنین قوانینی به سختی اعمال می‌شوند – و نه صرفاً به این خاطر که تصمیم برای استخدام اغلب پیچیده است. واقعیت این است که شغل‌هایی وجود دارند که در آن‌ها ظاهر به کمک افراد می‌آید. نه تنها شغل‌های واضحی مانند بازیگری، کارِ مانکنی یا مسئول میزهای انتظار بودن، بلکه احتمالاً فروش، مدیریت و حتی تدریس -تا زمانی که مشتری‌ها، کارکنان و دانش‌آموزان به چهره اهمیت می‌دهند، فرد زشت به سختی قادر خواهد بود تقاضای چنین شغل‌هایی کند.\n آنچه این موضوع نشان می‌دهد این است که سرکوب زشت‌ها به طور گسترده‌ای قلمرو قانون و تصمیم‌گیری آگاهانه را نادیده می‌گیرد. در عوض در سطح تعاملات عادی و نه قانون و تصمیم‌های آگاهانه عمل می‌کند. استحقاق افراد زشت این است که به آن‌ها مانند سایر افراد احترام گذاشته شود: به حرف‌هایشان گوش داده شود، به حرکاتشان توجه شود، به چشمانشان نگاه شود. آنچه آن‌ها دریافت می‌کنند، به خاطر چیزی که تقصیر خودشان نیست، خلاف این است.\n پس همانطور که احتمالاً شنیده‌اید زندگی عادلانه نیست. به ندرت کسی عمداً فرد زشتی را سرکوب می‌کند. با این حال داشتن نگرش یونانی، گرچه از نظر اخلاقی مایۀ تأسف است، برای ما کار راحتی است. ما گاهی کشف می‌کنیم که زیبایی بیرونی یک نفر -برای مثال جذابیت لبخند او- نشان از یک فساد یا پوچی درونی دارد. اما احساس اولیه ما این است که او همکار نازنینی به نظر می‌رسد. ما دوست داریم که در شرکت او باشیم، به سخنانش گوش کنیم و کمی بلندقدتر به نظر برسیم. البته برای برخی افراد زیبا، مخصوصاً زن‌ها، این جذابیت می‌تواند به هر دو طریق عمل کند، نوعی توجه ایجاد کرده و توجه دیگری را از بین ببرد. این نیز بدشانسی است.\n مشکل این جا است که ما موجوداتی تکامل‌یافته با تمایلات تکامل‌یافته هستیم. تصور اینکه کاملاً بتوانیم بر این وراثت طبیعی فائق آییم، اینکه فکر کنیم زندگی‌هایمان می‌تواند دقیقاً آنگونه که استحقاقش را داریم باشد، یا حتی برای آنکه بتوانیم آنگونه باشیم که لیاقتش را داریم، خیالی بیش نیست، خیالی که یونانی‌ها با ایدۀ تقدیر خود کاملاً از آن رها بودند. اما پس تخیلاتمان مانند چهره‌هایمان کاملاً به ما وابسته نیست. ما تنها باید حداکثر استفاده را از آن‌ها کنیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جانی تاکار نوشته است و در تاریخ ۱۴ فوریه ۲۰۱۴، با عنوان «The Ugly Truth» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۳ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «زشت‌ها نابود می‌شوند» و با ترجمۀ حمیدرضا محمدی منتشر کرده است. •• جانی تاکار (Jonny Thakkar) استاد فلسفه و علوم انسانی در دانشگاه پرینستون و دستیار آموزشی کن‌هارلوکاتسن در انجمن شورای مدیران دانشکده است. او همچنین یکی از سردبیران مؤسس مجلۀ پوینت است. ••• چند جمله از متن اصلی در ترجمه حذف شده است. [۱] Hofstra Horizons [۲] kalos [۳] aischros [۴] Option sickness\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833774.json b/train/413833774.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..536a40daf4c760e65cad1b7956cd14d03e7eeb78 --- /dev/null +++ b/train/413833774.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "نترس و فرزندت را تحسین کن", + "subtitle": "همه فکر می‌کنند تحسین زیادی بچه را به هیولایی حق‌به‌جانب تبدیل می‌کند، اما ماجرا اصلاً به این سادگی نیست", + "introduction": "اگر فرزندانتان را فقط برای کارهای بزرگ تحسین کنید ممکن است استانداردهای شما را خیلی بالا تصور کنند و مضطرب شوند. اگر مدام برای کارهای خیلی ساده تحسینشان کنید یا فکر می‌کنند شما ساده‌لوح‌اید یا اینکه آن‌ها را احمق فرض کردید. دست آخر هم اگر برای همۀ کارهای کوچک و بزرگ تحسینشان کنید احتمالاً لوس و حق به جانب بار می‌آیند. شما هم با این گزاره‌ها موافقید؟ پس شاید بهتر باشد نگاهی به تجربۀ دست اول و مطالعات کارلین فلورا بیندازید؛ احتمالاً چشم‌اندازتان نسبت به تحسین فرزندانتان دگرگون شود.", + "content": "کارلین فلورا، ایان — شش ماه پیش که پسرم را به کارولینای جنوبی پیش والدینم برده بودم، یک شب پس از اینکه چند ظرف را شستم، پدرم با صدای بلند گفت: «کارت خوب بود!». این یک شوخی طعنه‌آمیز به من بود. قبل از آن، خودم دو بار به پسرم گفته بودم «کارت خوب بود!»: وقتی چند تمشک آبی خورده بود و دوباره همان شب، وقتی به جلو خم شده بود و پس از کمی تلاش، جوراب خودش را بالا کشیده بود. پسرم در آن زمان ۱۸ ماهه بود.\n ماجرا را به خوبی می‌دانستم: والدینِ بچه‌های نسل هزاره آن‌ها را به افرادی خودپسند، تحسین‌طلب و حق‌به‌جانب تبدیل کرده بودند، چون همیشه آن‌ها را پیکاسو و آینشتاین می‌خواندند. خب که چه؟ من هم فرزندم را خیلی تحسین می‌کنم و اصلاً هم از این کار شرمی ندارم. وقتی پسرم بر طبل‌های کوچکش می‌کوبد یا با مدادشمعی‌هایش دیوار را خط‌خطی می‌کند، افتخار می‌کنم بگویم چقدر بااستعداد است. می‌خواهم لذت و محبتم را به فرزندم ابراز کنم که گام‌های کوچکش را رو به جلو برمی‌دارد. نگاه‌های طعنه‌آمیز والدینم هم مرا از این کار وانمی‌دارد.\n ما واقعاً در مورد تحسین چه می‌دانیم؟ برخی یافته‌ها و بی‌شمار توصیه را می‌توان از طریق وبسایتِ انسان‌شناس زیستی، گوئن دوئر۱ به نام پرنتینگ‌ساینس (علم بچه‌داری) به‌دست آورد، وب‌سایتی که برای افرادی نظیر من است: وقتی ما فرزندانمان را به‌خاطر توانایی‌شان تحسین می‌کنیم نه به‌خاطر تلاششان، آن‌ها اینگونه نتیجه‌گیری می‌کنند که استعداد و نبوغ ویژگی‌هایی ذاتی هستند، نه مهارت‌هایی که می‌توان آن‌ها را پرورش داد و آموخت. تحسین غیرصادقانه می‌تواند این پیام را القا کند که والدین فرزندشان را درک نمی‌کنند. درضمن، تحسینی که فقط قضاوت می‌کند («کارت خوب بود!») خیلی تأثیرش کمتر از تحسین‌های دقیقی است که می‌گویند بچه چه کاری را درست انجام داده.\n تحسین بیش از حد فرزندان (تو فوق‌العاده‌ای!) ممکن است این احساس را در آن‌ها به‌وجود آورد که استانداردهای شما خیلی بلندوبالا هستند، به‌طوری که بترسند نتوانند همیشه آن‌ها را برآورده کنند. این را روانشناسان، جنیفر هندرلانگ کرپوس از کالج رید و مارک لپر از استنفورد می‌گویند. تحسینِ آن‌ها برای کارهای آسان هم باعث می‌شود بچه‌ها شک کنند شما ساده‌لوحید (نمی‌دونی این کار چقد ساده‌اس؟) یا اینکه شما فکر می‌کنید آن‌ها ساده‌لوح هستند. یافته‌ای جالب هم نشان می‌دهد که تحسین آن‌ها برای چیزهایی که به‌طور طبیعی از آن لذت می‌برند اگر زیاد از حد انجام شود می‌تواند اثر عکس داشته باشد و به‌جای انگیزه‌بخشی به کودک، او را دلسرد کند.\n با انجام تحسین نادرست، واقعاً لایق این سرزنش جیمز تیلور، روانشناس دانشگاه سان‌فرانسیسکو بودم: «کارت خوب بود؟ چه تحسین تنبلانه‌ای، چه تحسین بی‌ارزشی، چه تحسین آسیب‌زایی… اگر می‌خواهی برای تحسین‌کردن، تنبلی به خرج دهی، لااقل بگو تلاشت خوب بود! چون حداقل با این حرف، تلاشی را که برای انجام کار خوبشان کرده‌اند تحسین می‌کنی… واقعیت این است که بچه‌ها وقتی کاری را خوب انجام می‌دهند، نیازی ندارند کسی به آن‌ها بگوید کارت خوب بود! این یک چیز بدیهی است… به‌خصوص بچه‌های کم‌سن‌وسال را اصلاً نیاز نیست تحسین کنید».\n اما آیا منتقدان تحسین درست می‌گفتند؟ اولین نکته در چنین انتقادات تندی این است که تحسینْ تأثیر متفاوتی بر بچه‌های کوچک و بچه‌های بزرگ‌تر دارد. مثلاً پژوهشی در سال ۲۰۰۷ به سرپرستی پل هِیستینگ (که اینک در دانشگاه کالیفرنیا در دیویس است) نشان داد والدینی که فرزندان پیش‌دبستانیشان را به‌خاطر رفتار و آداب خوبشان تحسین می‌کنند، بچه‌هایی با مهارت‌های اجتماعی بالاتر دارند. این یافته مخالف باور تیلور است که پیش‌دبستانی‌ها به تحسین نیاز ندارند. پژوهشی دیگر در سال ۱۹۹۷ به سرپرستی سو کلی در کالج لایکامینگ در پنسیلوانیا دریافت که دوساله‌هایی که مادرانشان آن‌ها را تشویق می‌کردند تا به تنهایی به کاوش بپردازند، یک سال بعد مستقل‌تر از کودکانی بودند که مادرانشان در پژوهشِ اول تحسینشان نمی‌کردند.\n در رابطه با تحسین بیش‌ازحد هم الن وینر از کالج بوستن و برخی پژوهشگران دیگر دریافته‌اند که بچه‌های کم‌سن‌وسال (کمتر از هفت سال) آنقدر پخته نیستند که به صداقت مادر یا پدر شک کنند، بدین معنا که احتمالاً برخلاف کودکان سن‌بالاتر، به مشکل «استانداردهای بلندوبالا» برنخورند.\n نکتۀ دوم در استدلال ضدتحسین پیچیده‌تر بوده و درک آن دشوارتر است. پژوهشی به سرپرستی ادی برومل‌من، دانشجوی دکتری روانشناسی رشد در دانشگاه اوترخت هلند، که همین امسال منتشر شد نشان می‌دهد که تحسین بیش‌ازحد (تحسینی مانند «فوق‌العاده زیباست!»، نه صرفاً «قشنگه!») می‌تواند برای کودکانِ دارای عزت‌نفس پایین آسیب‌زا باشد، درحالیکه برای کودکان دارای عزت‌نفس بالا مفید است.\n اولاً این پژوهش فرضیۀ محققان را تأیید کرد که والدینْ بیشترْ کودکانِ دارای عزت‌نفس‌پایین را بیش از حد تحسین می‌کنند، تا کودکان دارای عزت‌نفس بالا. سپس کودکانی ۸ تا ۱۲ ساله را که همگی عزت‌نفسشان قبلاً نمره‌دهی شده را به بازدید از یک موزۀ هنر بردند. از بچه‌ها خواستند تا از روی عکس‌ها نقاشی بکشند و سپس یک فردِ فرضاً «نقاش حرفه‌ای» کار آن‌ها را بررسی کرد. در مرحلۀ آخر، از آن‌ها خواستند تا به‌عنوان تمرین دوم نقاشی‌شان، از میان یک کار سخت‌تر و یک کار نسبتاً آسان یکی را انتخاب کنند. تمام بچه‌هایی که با هر میزان از عزت‌نفس، تحسینی اغراقی دریافت کرده بودند آن را صادقانه دانستند. اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد، در میان بچه‌هایی که عزت‌نفس پایینی داشتند، آن‌هایی که تحسین معمولی دریافت کرده‌اند بیشتر از دریافت‌کنندگان تحسین اغراقی سراغ چالش سخت‌تر رفتند. از سویی دیگر، در میان کودکان دارای عزت نفس بالا، قضیه برعکس بود و دریافت‌کنندگان تحسین اغراقی بیشتر از سایر همنوعانشان سراغ کار چالش‌برانگیز رفتند.\n این مشاهده با عقل جور درمی‌آید، چون افراد دارای عزت‌نفس بالا عموماً تمایل به به‌رخ‌کشیدن کارهایشان دارند و به دنبال فرصت‌هایی هستند تا توانایی‌هایشان را نشان دهند. اما افراد دارای عزت‌نفس پایین از شکست می‌ترسند و از موقعیت‌هایی که ممکن است بی‌مصرفی آن‌ها را برملا کنند دوری می‌جویند.\n مؤلفان این پژوهش می‌نویسند: «پس تحسین اغراقی می‌تواند موجب شود تا کودکان دارای عزت‌نفس پایین از تجربیات ضروری یادگیری دوری کنند و این فرایند ممکن است سرانجام یادگیری و عملکرد آن‌ها را مختل نماید». اما روی دیگر سکه پیچیده‌تر است: «تحسین غیراغراقی می‌تواند ترس از شکست را در کودکان دارای عزت‌نفس پایین کاهش دهد و رفتار چالش‌جویانه را در آن‌ها تقویت نماید، اما این نوع تحسین شاید نتواند در بچه‌های دارای عزت‌نفس بالا، انگیزۀ لازم را برای تعقیب چالش‌ها فراهم نماید».\n اما آیا والدین واقعاً می‌دانند فرزندشان عزت نفس بالا دارد یا پایین؟ اگر نمی‌دانند، آیا باید او را بیازمایند و صفات تملق‌آمیز را بر اساس آن اضافه یا کم نمایند؟ من قطعاً نمی‌دانم فرزند دو ساله‌ام چه احساسی نسبت به خود دارد و این امر دارای دلیل موجهی است. مؤلفان می‌نویسند: «با وجود این‌که بچه‌های کم‌سن‌وسال حسی ابتدایی از «خوبی» و «بدی» دارند، اما بچه‌ها فقط از اواخر دوران کودکی می‌توانند عزت نفس را شکل داده و ابراز کنند». اگر پسرم فقط می‌تواند برداشتی از «خوب» یا «بد» برای خود شکل دهد، خوشحالم که او را زیادی تحسین کرده‌ام… شاید من همین الان دارم عزت‌نفسی را در او پرورش می‌دهم که بعدها چنین آزمون‌هایی آن را خواهند سنجید.\n این احتمال را برای برومل‌من توضیح دادم. او گفت که این آزمایش انجام نشده است، اما تا حدی موافق بود و گمان می‌کرد که «تحسین اغراقی در اوایل کودکی شاید آسیب‌زا نباشد و می‌تواند حتی مفید هم باشد، چون کودکان کم‌سن‌وسال معمولاً تصورات مثبت غیرواقع‌بینانه‌ای برای عملکرد آیندۀ خود دارند. وقتی آن‌ها با تحسین اغراقی مواجه شوند، شاید حس کنند می‌توانند استانداردهای بلندوبالای درنظرگرفته‌شده برایشان را برآورده کنند و به همین خاطر به دنبال چالش‌های بیشتر می‌روند».\n پس پسرم احتمالاً تصوراتی مثبت برای عملکرد آینده‌اش دارد… چه خوب! امیدوارم همینطور بماند. من خودم مسیری دیگر را دنبال کردم: زمانی که خانۀ والدینم را ترک کردم و به کالج رفتم، به محض اینکه دستم را بالا می‌گرفتم تا در کلاس صحبت کنم، گونه‌هایم می‌سوخت. به‌همین خاطر دستم را به‌ندرت بالا می‌بردم. در دهۀ ۲۰ سالگی هم زمانی که رئیس‌ها مرا مستقیم خطاب می‌کردند این خجالت ادامه داشت. کاش عزت‌نفس بیشتری داشتم. افرادی را می‌شناسم که اعتمادبه‌نفسشان خیلی بیشتر از دانش یا هوششان است و بعید می‌دانم این قضیه در زندگی ضربه‌ای به آن‌ها زده باشد. پژوهشی در سال گذشته به سرپرستی جسیکا کندی که در آن زمان در دانشکدۀ وارتون در دانشگاه پنسیلوانیا مشغول به کار بود، دریافت که افرادی که حتی در هنگام عملکرد بد در یک وظیفۀ محوله، از خود اعتمادبه‌نفس نشان می‌دهند، در نگاه دیگران افرادی ماهر و دارای جایگاه اجتماعی بالاتر می‌نمایند. برخی گلایه می‌کنند که امروزه بسیاری افراد اعتمادبه‌نفس بیش از حد دارند، اما به‌نظر می‌رسد که این قضیه برایشان جواب می‌دهد.\n این را هم نمی‌توانم قبول کنم که کمبود عزت‌نفسم ربطی به کارهایی داشته که والدینم انجام داده یا نداده‌اند. پس چرا بترسم که مبادا پسرم را تخریب کنم؟ بزرگسالان دیگری هم او را تربیت می‌کنند و نیز کودکان دیگر و هم‌سن‌وسالانش. حتی خودش هم خودش را تربیت می‌کند و تمام این‌ها در دنیایی دائم‌التغیر رخ می‌دهد. و در اینجاست که نکتۀ سوم در استدلال ضدتحسین پدیدار می‌شود: نگرانی در مورد رفتار با فرزند نشان‌دهندۀ درک نادرست از موارد زیادی است که بر رشد کودک تأثیر دارند. بچه‌داری یک سازوکار دوطرفه است که هم محیط و هم ژن‌های والدین و خود فرزند بر آن تأثیر می‌گذارند. حتی فرامطالعه‌ای از اشلی کلار و همکارانش در دانشگاه ایالتی میشیگان که سایکولوژیکال بولتن در سال ۲۰۱۴ آن را منتشر کرد، دریافت که تأثیرات ژنتیکی ۲۳ تا ۴۰ درصد از واریانس میان سه معیار مربوط به رفتار بچه‌داری را تشکیل می‌دهند. این سه معیار صمیمیت، کنترل و انرژی منفی هستند که هریک با آینده‌هایی نظیر رفتار ضداجتماعی، اضطراب و سوءمصرف مواد ارتباط دارند. همانطور که می‌توان انتظار داشت، صمیمیت پیش‌بینی‌گر مهمی از نتایج خوب است (نرخ پایین‌تر مشکلات رفتاری، اضطراب یا افسردگی، و نیز آمادگی و موفقیت آکادمیک بیشتر) و از نمودهای آن می‌توان به ابراز محبت کلامی اشاره نمود. این یکی از قوی‌ترین شواهد موجود مبنی بر این است که ژن‌ها نقشی عمده در رفتار بچه‌داری و فرزند حاصل از آن دارند.\n اما شواهد قابل‌توجه‌تری هم تأیید می‌کند که ویژگی‌های یک کودک چگونه بر سبک والدین تأثیر می‌گذارد. به بیان دیگر، ورای تأثیر ژن‌ها، خود بچه تعیین می‌کند که والدین چگونه رفتار نمایند. این یک حلقۀ بازخورد پیچیده است که در آن، زیست‌شناسی و رفتار درهم‌تنیده‌اند و برای هر والدین و فرزندی تفاوت دارد.\n این استدلالی به نفع رویکرد فردی است. «باید به خصوصیاتتان و آنچه آزارتان می‌دهد فکر کنید؛ سپس سبک و راهبردی از بچه‌داری توسعه دهید که مناسب خودتان و فرزندتان است». این را کلار به من می‌گوید. «اگر سعی کنید کاری انجام دهید که طبق حس بچه‌داری‌تان طبیعی ننماید، انجام آن برایتان سخت خواهد بود و فرایند را برایتان استرس‌زا می‌کند. برخی چیزها را به‌طور قطع می‌دانیم برای بچه خوب هستند و برخی چیزها هم بد هستند، اما فضای زیادی در این وسط برای تفاوت‌های فردی وجود دارد».\n به‌خصوص اگر تحسین را انگیزاننده‌ای برای تغییرات سالم می‌دانید، کلار پیشنهاد می‌کند دقت داشته باشید که با تحسین، چه رفتارهای مثبت از فرزندتان سرمی‌زند و حتی آن‌ها را بنویسید تا تحلیل کنید چه چیز مؤثر است و چه چیز نیست. او می‌گوید «یک نیمچه پژوهش در خانوادۀ خودتان انجام دهید».\n این دقیقاً همان چیزی است که جامعه‌شناس دانشگاه نیویورک، پروفسور دالتون کانلی در کتاب بامزه‌اش تحت عنوان والدین‌شناسی (۲۰۱۴) شرح می‌دهد. کانلی پس از اینکه سال‌ها با پاستیل خرسی، انجام بازی ویدیوئی به مدت طولانی‌تر و با پول نقد به پسر و دخترش رشوه داد تا مسئله‌های ریاضی بیشتری حل کنند، دخترش بیشتر و بیشتر به خواندن کتاب‌های ادبیات عادت کرد و علاقه‌اش به ریاضی کم شد؛ درحالیکه پسرش خواندن رمان را کنار گذاشت و در وقت خودش به تحقیق در مورد برخال‌ها۲ پرداخت. «بدین‌ترتیب یک رشته (ریاضی) را با پاداش‌های بیرونی تبلیغ کردم و رشتۀ دیگر (ادبیات) را از چنین ناخالصی‌ای تهی نگه داشتم، اما در آخر، وجود یا غیاب یک سیستم پاداش تأثیر چندانی بر علاقۀ آن‌ها به رشته‌ها نداشت». به بیان دیگر، تحسینی که به سوی یک بچه سرازیر می‌شود، ممکن است بر دیگری تأثیر متفاوتی داشته باشد و این امر به علایق آن‌ها، شخصیت‌هایشان، علایق والدین، شخصیت والدین و دیگر عوامل بستگی دارد.\n کلار می‌گوید: «ما نمی‌خواهیم بگوییم تحسین بد است. می‌خواهیم والدین فرزندانشان را تحسین کنند. می‌دانیم که این توان‌دهی مثبت – متوجه‌شدن رفتار خوب و تحسین آن – به نتایج دلخواه منجر می‌شود؛ و برعکس، آن نظم خشک و غیرقابل‌پیش‌بینی به افزایش مشکلات رفتاری، اختلافات فرزند با والدین و افسردگی می‌انجامد».\n پس این تفکر که تحسین یا عدم تحسین به‌تنهایی می‌تواند به موفقیت فرزندتان کمک کند غلوآمیز است. اما از سویی، کنت بریش، روانشناس کودک دانشگاه کرنل، اصرار دارد که مشکل اصلیْ سرزنش است. «من خیلی بچه‌های دلسردشده، عصبانی و ناشاد دیده‌ام. بچه‌های روحیه‌باخته‌ای را دیده‌ام که حتی در مواجه با دلسردی خفیف هم نمی‌توانستند تلاششان را حفظ کنند و نیز برخی دیگر که نگرشی حق به جانب پیدا کرده بودند. مقصر این امر نه تحسین، بلکه سرزنش است. بسیاری از این کودکان را بیش از حد مورد سرزنش قرار داده بودند؛ تعداد خیلی کمی از آن‌ها با تحسین زیاد روبرو شده بودند».\n واکنش علیه عزت‌نفسِ غلوآمیز به این دلیل قوت گرفت که به‌نظر می‌رسید تأثیری عکس دارد: کودکان لوس که همیشه مورد تشویق واقع می‌شدند درحالیکه بزرگ می‌شدند که نمی‌دانستند چطور خودشان رفتارشان را اصلاح کنند، نمی‌دانستند چطور با طرد یا شکست مواجه شوند. آن‌ها فاقد عزم بودند و روانشناسان امروزه می‌گویند که عزم کلید اصلی موفقیت است. اما چگونه باید فرزندم را طوری تربیت کنم که احتمال موفقیتش را زیاد کند، درحالیکه نمی‌دانم در این دنیای سریع‌التغییر چه چیز مورد نیاز است؟\n من با نواختن ویولن کلاسیک و مطالعۀ سختکوشانه بزرگ شدم. در دانشگاهی بزرگ قبول شدم و از آن وقتی که به یاد دارم، همیشه نگران آینده بوده‌ام: شوهرم دانشگاه را جدی نمی‌گرفت، موسیقی می‌نواخت و می‌نوشت بدون اینکه اهمیتی بدهد که نت‌خوانی بلد نیست، به جای دانشگاه به مدرسۀ هنر رفت. او مدت‌هاست حسی همیشگی دارد که فردی خوش‌شانس است و آینده‌اش در هر صورت خوب خواهد بود. هر دوی ما شکست‌ها و موفقیت‌هایی داشته‌ایم و تا جایی که بتوانم تمام فاکتورهای موفقیت را در ذهنم یکجا کنم، می‌توانم بگویم که موفقیت‌های دنیوی‌مان تقریباً برابر است. حال کدامیک از ما باید الگوی پسرمان باشد؟ البته این که او یک پسر است شاید بر این قضیه تأثیر بگذارد. با دنبال کردن الگوهای من و شوهرم، مردانْ عموماً توانایی‌هایشان را بیشتر از آنچه زنان در مورد خود تصور می‌کنند، بالا می‌سنجند، حتی در آزمایشاتی که توانایی‌هایشان در اصل برابرند. اما دختران اجتماعی‌ترند و دنیا به آن‌ها کمک می‌کند. پسر من شاید به تحسین اضافی نیاز داشته باشد تا رفتار خوبی کسب کند، اما چه تحسینش کنم و چه نکنم، احتمالاً در آخر نسبت به دختران هم‌سنش اطمینان‌به‌نفس بیشتری خواهد داشت.\n تمام این داده‌ها مسئله را تا حدی روشن می‌کند. از حالا سعی می‌کنم در تحسینم دقیق‌تر باشم و به تلاش پسرم در خراب‌کردن اثاث خانه اشاره کنم، نه استعداد ذاتی او برای انتخاب مدادشمعی‌های جالب برای انجام این کار. اما دیوارها متعلق به او هستند. فعلاً اجازه می‌دهم کارتون تماشا کند، یک شیرینی در دستِ درازشده‌اش می‌گذارم و تبدیل‌شدن آهستۀ لبخندش را به یک کدوی لبخندزن هالووین تماشا می‌کنم، تمرکزش را در حین رنگ‌آمیزی می‌ستایم و وقتی کارش تمام شد، او را تحسین می‌نمایم.\n کلار می‌گوید «از تمام چیزهایی که ممکن است مشکل‌ساز شوند، تحسینِ بیش‌ازحد واقعاً چیزی نیست که والدین نگرانش باشند. واقعیت این است که فقط یک طور ممکن است تحسین کودکِ نوپا نتایج منفی داشته باشد: اینکه وقتی کاری انجام داد که دوست ندارید انجام دهد، به او بگویید کارت خوب بود!»\n آیا اکثر بچه‌ها خوب از آب درنمی‌آیند؟ آیا صرف‌نظر از اینکه من الان چه‌کار می‌کنم و نمی‌کنم، پسرم روزی نمی‌فهمد که نباید دیوارها را رنگ‌رنگی کند؟ بگذارید از قدردانی نسبت به پسرکم لذت ببرم، فرزندی که ممکن بود و هرلحظه ممکن است جان خود را از دست بدهد (بله، آگاهی همیشگی نسبت به این امر عین غریزۀ مادری است). حداقل دوست دارم او را از نظر احساسی کاملاً سیر کنم، قبل از اینکه دنیای ظالم شروع به خوردن و فرسودن او کند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کارلین فلورا نوشته است و در تاریخ ۹ جولای ۲۰۱۴ با عنوان «Praise them» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «نترس و فرزندت را تحسین کن» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• کارلین فلورا (Carlin Flora) ژورنالیست و سردبیر سابق سایکولوژی تودی است. نوشته‌های او را نشریاتی همچون دیسکاور و امریکن مایند منتشر می‌کنند. فلورا همچنین نویسندۀ کتاب تأثیر دوست (Friendfluence) (۲۰۱۳) است.\n [۱] Gwen Dewar [۲] Fractal : ساختاری هندسی که هر بخش از آن با کل‌اش برابر است و از دور و نزدیک یکسان دیده می‌شود [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833775.json b/train/413833775.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0c70b876b1ae053a42b89ae2ded9eea96520bbc5 --- /dev/null +++ b/train/413833775.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دربارۀ رفت‌وآمدهای هرروزه بین خانه و محل کار", + "subtitle": "برای کاهش بار سنگین رفت‌وآمد، باید فراموش کنیم کجاییم و چرا آنجاییم", + "introduction": "رفت‌وآمد هر روزه بین محل زندگی و محل تحصیل یا کار سفری است دایره‌وار، رفتن و آمدن؛ هر لعابی که صبح‌دم به روحیه‌مان بزنیم، لاجرم در ساعت برگشت رنگ می‌بازد. اتوبوس‌ها و قطارهای شبانه پر است از صورت‌های خسته‌ای که غبار غم بر آن‌ها نشسته و نگاهشان پر از ناامیدی است. گویا رهایی از این رفت‌وآمدهای ملال‌آور و زمانی که کِش می‌آید دشوار است.", + "content": "برت سوانسون، لس‌آنجلس ریویو آو بوکز — آگوست پارسال که شغل تازه‌ای در یک دانشگاه کوچک در ویسکانسین گرفتم، سفرهای یک‌ساعتۀ روزانه‌ام آغاز شد. هر روز صبح از حومۀ شرقی مدیسون بیرون می‌زنم، از پیچ‌وخم‌های آزادراه آی۹۰ پایین می‌آیم، و به نیمۀ راه شیکاگو که می‌رسم از آزادراه خارج و وارد شبکه‌ای از جاده‌های حومه‌شهری می‌شوم که از دل مزارع ذرت و چمنزارها می‌گذرند، منظره‌ای که در آن فقط برآمدگی‌های زنگ‌زدۀ سیلوهای غله یا شاه‌تیرهای برق شهر به چشم می‌آیند. اکثر خودروهای دیگر این مسیر، نیمچه‌کامیون‌ها یا ماشین‌های شاسی‌بلندی هستند که قایق‌های ماهی‌گیری با اسم‌هایی از قبیل دریادل و آب‌درمانی را دنبال خود می‌کشند.\nاز یک نظر، رفت‌وآمدی از این جنس یک مسألۀ هستی‌شناختی است. وقتی به خودرو یا صندلی قطار محدود باشید، کار چندانی نمی‌توانید بکنید. در این ناساعت دشوار، قرار نیست به خانواده یا دوستانتان جوابی بدهید و برای همین مسؤولیت‌های خانه یا زحمت بهره‌وری از دوشتان برداشته می‌شود. البته برخی از ما جلوی این اینرسی می‌ایستیم. آن‌قدر به «بیشینه‌سازی وقتمان» عادت کرده‌ایم که اتوبوس یا قطار را یک دفتر موقت می‌بینیم و تماس‌های کاری‌مان را به یک نمایش تک‌نفرۀ عمومی تبدیل می‌کنیم. از زمانی که در شیکاگو به کالج می‌رفتم، سفرهایی را یادم مانده که مدیران شیک‌وپیک به دستگیرۀ واگن قطار می‌چسبیدند و در موبایل‌هایشان چیزهایی از این دست را داد می‌زدند: «یا خدا، مارتی، امروز نه، دوشنبه» یا «جدول‌های لعنتی رو برام بفرست». وقتی که در وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌توان هر روز شاهد اجرای مرگ یک فروشنده۱ بود، عجیب است که کسی بلیط تئاتر بخرد. حتی آنهایی که مشغول رانندگی هستند نیز می‌کوشند به محدودیت‌ها تن ندهند. ما تن‌پوشی از ابزارک‌های الکترونیک مختلف می‌پوشیم به این امید که از زمان و مکان فراتر برویم. با بلوتوث‌ها و ساعت‌های هوشمندمان، جواب تماس‌های تلفنی را می‌دهیم و از بطالت درمی‌آییم، یعنی تلاش می‌کنیم که در مسابقه یک گام جلوتر باشیم. پسرعمویم که مشاور مالی است می‌گوید که در طول این سفرهایش، اغلب از طریق یک دوربین کوچک روی داشبورد ماشین با مشتریانش ویدئوچت می‌کند. آن‌ها هم هرازگاهی دربارۀ نالۀ بوق یک ماشین مجاور یا تصویر مزرعۀ احشامی که در قاب شیشۀ عقب او نشسته است، نظر می‌دهند.\n از این منظر، این رفت‌وآمدها تجسم یکی از پیمان‌های بنیادین آمریکایی‌اند: وعدۀ تحرّک اجتماعی. شهامت و شهودتان کافی است تا آزادانه خودتان را بالا بکشید و در اطراف دنبال سهم خودتان بگردید. تقریباً هر روز صبح این احساس را دارم که پیوستن به این جماعت سرگردان یعنی تقویت آن دسته از آمریکایی‌ها که هنوز به اسطورۀ هوراشیو الجر۲ باور دارند، کسانی که فکر می‌کنند از طریق کوشش و زحمت می‌توانیم بر ناامیدی‌هایمان فائق شویم، کسانی که باور دارند مسیر سرنوشت متناظر است با اراده‌مان برای تداوم تحرّک. در آزادراه که هستم، بسیار پیش می‌آید که دو آهنگ پاپ دهۀ ۱۹۸۰ را در گوشم بشنوم. «کار کردن برای آخرهفته»۳ از لاوربوی و «کار کردن برای یک زندگی»۴ از هیوی لویس و دنیوز. به‌خاطر خوش‌بینی فوران‌کننده‌ای که در این ترانه‌ها نشسته است، به سادگی می‌توانم خودم را در نقش مایکل جی. فاکس در راز موفقیتم۵ تصور کنم، یک پسر طلایی مو بور که با اتکاء به چشمک‌ها و فریبندگی رندانه‌اش می‌تواند از نردبان پیشرفت حرفه‌ای بالا برود.\n در این معنا، رفت‌وآمد فرصتی برای خودفریبی است. در این یک ساعتی که مشغول خودآرایی و انگیزش هستیم، روحیه‌مان را برای فشارهای کاری روز بالا می‌بریم. در اولین دهۀ قرن جاری که بیست و چند ساله بودم، در یک آپارتمان چرک در حومۀ شمالی شیکاگو زندگی می‌کردم و کارآموز یک سناتور فضول بودم که سودای ریاست‌جمهوری در سر داشت. سه روز در هفته، یک‌ساعت را در خط قطار تندروی ای.ال می‌گذراندم که تلق‌تولوق‌کنان به سمت مرکز شهر موسوم به لوپ می‌رفت؛ کت‌وشلوارم به تنم زار می‌زد و ریش پروفسوری گذاشته بودم که به من نمی‌آمد. من در شهرکی از ایالت ویسکانسین بزرگ شده بودم و خودم را یک هاکلبریِ چشم‌درشت می‌دانستم که کارش در بازی‌های سیاسی ملی پیش نمی‌رود. در طول رفت‌وآمدهایم، سعی می‌کردم آن احساس را با تماشای قسمت‌های سریال «بال غربی»۶ اثر آرون سورکین روی لپ‌تاپم جبران کنم: سعی می‌کردم شخصیتم را طبق نقش جاش لیمن بسازم، همان جانشین رییس‌دفتر در سریال که با حرف‌های گاه تند و گاه لطیف راهش را در ساختمان کنگره باز می‌کرد و دست و پای دشمنان سیاسی‌اش را با چرب‌زبانی و چاپلوسی می‌بست. ظرف یک ساعت، بذله‌گویی‌های کنایه‌دار لیمن، الگوی من برای رفتار کاری روزانه‌ام می‌شد گرچه کارم در دفتر سناتور از حد تایپ نامه‌ها یا رسیدگی به شکایات موکلان فراتر نمی‌رفت.\n البته رفت‌وآمد سفری است دایره‌وار، رفتن و آمدن؛ لذا هر لعابی که صبح‌دم به روحیه‌مان بزنیم، لاجرم در ساعت برگشت رنگ می‌بازد. آن زمانی که این امر هویداتر از همیشه می‌شود، در اتوبوس‌ها و قطارهای شبانه است: وقتی که نومیدی مسافران هم‌قطارتان می‌تواند چنان خلق‌تان را تنگ کند که ناگهان متوجه شوید چند ایستگاه زودتر پیاده شده‌اید. ازرا پوند در سال ۱۹۱۳ دربارۀ یک ایستگاه مترو نوشت: «شبح این صورت‌ها در جماعت، مثل گلبرگ‌هایی روی یک شاخۀ خیس سیاه‌رنگ». در شیکاگو، رئیسم یک فصل امید و تغییر را پیش‌بینی می‌کرد، اما در رفت‌وآمدهایم کم پیش نمی‌آمد که علامت‌های آن بی‌هنجاری غالب جامعه را ببینم: عابران پابرهنه‌ای که موعظه می‌کنند هیچ‌کس را، یا نوجوانانی با نیم‌تنه‌های موج‌دار که بی هیچ ترسی از مجازات، ماریجوانا می‌کشند. یادم هست یک‌بار در خط قرمز به سمت ایونستون، یک دسته دانشجوی مست از نورث‌وسترن ترانه‌های دیزنی ایام جوانی‌شان را نعره می‌زدند: «یک دنیای کاملاً جدید»۷ و «صبرم برای پادشاه شدن تمام شده است»۸. این نغمه‌ها آشکارا نامتجانس با اندرونی قطار بودند، انگار متلکی خام و ناشیانه به همسفرهای نه‌چندان خوش‌اقبالمان بودند؛ ولی گویا این نکته هرگز به ذهن آن دانشجویان خطور نکرده بود. برعکس، آن‌ها سفت و سخت به قدرت جادویی رفت‌وآمد چسبیده بودند، انگار که کشتی با قدرت به سوی سرنوشت‌های افسون‌زدۀ آن‌ها پیش می‌رفت.\n این نوع خوش‌بینی گویا میان جوانان بسیار رایج‌تر است. برای مایی که در نقطۀ میان‌سالی قرار گرفته‌ایم، چنین سفری بیش از آنکه یک مسافرت بر مدار پیشرفت باشد، پیاده‌روی حول حسرت‌ها و خواسته‌های معوقمان است. در سن و سال من، امیلی برونته بلندی‌های بادگیر۹ را نوشته بود و بودا از هرچه مایملک زمینی بود تبرّی جسته بود، ولی به اسم من چیزی نیست جز یک مُشت آثار منتشرشده و یک‌سال فاصله تا عضویت هیئت‌علمی در یک دانشگاه کوچک منطقۀ میدوست. رفت‌وآمد، روزگاری یک نمایشگر بود که می‌توانستم مونتاژی از دستاوردهای آتی‌ام (یک رمان که بسیار تقدیر شده باشد، برچسب یک جوان بسیار موفق، خانه‌ای در ییلاقات) را رویش نشان بدهم، اما اکنون یک وقفۀ زمانیِ گل و گشاد است که در آن (اگر مراقب نباشم) گرفتار اندوه و بی‌تفاوتی می‌شوم.\n به گمانم به همین دلیل است که هروقت دربارۀ رفت‌وآمدم غرولند می‌کنم، دوستانم بلافاصله فهرستی از توصیه‌هایی را ردیف می‌کنند که معلوم نیست به دردی بخورند. آن‌ها مصرّانه دانلود کتاب‌های صوتی یا پادکست‌ها را پیشنهاد می‌دهند، یعنی هر چیزی که ذهن را از آرواره‌های انتقاد از خود دور کند. گویا پیشنهادشان آن است که برای کاهش بار سنگین سفر، باید فراموش کنید کجایید و چرا آنجایید. باید راه‌های زائل کردن خود را طی کنید.\n چنین توصیه‌هایی گویا هم‌جنس محبوب‌ترین فرامین زمانه‌مان هستند. مُدام به ما گفته می‌شود که مشغول بمانیم، که زیاد فکر کردن را رها کنیم، مبادا آغوشمان به دوره‌های طولانی افسردگی و ظهور خُلق‌های بد گشوده شود. تحت لِوای مراقبت از خود، تشویق می‌شویم که با تماشای این سریال تلویزیونی خودمان را خفه کنیم، آن کیک شکلاتی را ببلعیم، از مصرف بی‌قید «روز تقلب»۱۰ که بسیار رایج شده است لذت ببریم. در عمق نافکریِ یوگا، بدن‌هایمان را به شکل نوزادان یا اجساد درمی‌آوریم: هدف از این کار، نوعی نابودسازی خویشتن است، که پول حضور غیرمترقبه در جلسات تلفات روانی را می‌دهیم. این به یکی دیگر از تغییرات ریشه‌شناختی واژۀ رفت‌وآمد۱۱ اشاره دارد: قبل از آنکه این واژه بر جابجایی روح‌فلج‌کُن به سوی محل‌کار دلالت پیدا کند، به معنای کاهش شدّت یک مجازات بود مثل زمانی که قاضی یک حکم خفیف‌تر برای گناهکار صادر می‌کرد.\n و با این حال، بخشی از غمی که در رفت‌وآمدهایم حس می‌کنم ناشی از فهم این نکته است که مدت زمان زیادی را از زندگی‌ام غیبت کرده‌ام، که قدر هر لحظه را در زمان وقوعش ندانسته‌ام. در طول دهۀ سوم زندگی‌ام، اعتقاد داشتم که روزگارم تابع منطق یک کمدی موقعیت است: شخصیت‌های جدید در صحنه ول می‌چرخند و با بازیگران اصلی تعامل دارند، اما پی‌رنگ داستانی چندان چفت و بستی ندارد یعنی هرگز به سوی یک روایت کلی نمی‌رود، هرگز زمینه‌ساز یک مضمون نهایی و غایی نیست. در دورۀ تحصیلات تکمیلی، ساعت‌های بی‌حاصلی را به نوشیدن در حیاط‌خلوت اتحادیۀ دانشجویی و سیگار کشیدن با دوستانی می‌گذراندم که نوشتن رساله‌شان به سال هفتم رسیده بود، و هرگز به ذهنم خطور نمی‌کرد که این ورّاجی‌های مستانه ثبت و ضبط می‌شود، که این اوقات برای همیشه از کف من می‌روند.\n ابتلاء به این توهم زمانی برایم روشن‌تر از همیشه شد که نهایتاً به دانشگاه رفتم و مشغول درس دادن شدم. آن دانشجویان تقریباً ۱۵ سال از من جوان‌ترند، با این حال اخیراً با لباس‌های دوران بچگی‌ام به سالن تدریس وارد شدند. به‌ویژه کلاه‌های ماسیمو و سوییشرت‌های کلاه‌دار تامی هیلفیگر که در دهۀ ۱۹۹۰ بسیار محبوب بودند، اکنون می‌توانند اعماق نوستالژی را به سبک پروست درون من بیدار کنند. چه آیینۀ عجیبی است. هفتۀ پیش، در ساعات حضورم در دفتر کار، یک پسر برایم گفت که چقدر مشتاق است داستانش را بگوید، چقدر زیاد می‌خواهد نویسنده باشد؛ گفت که چقدر زیاد این را می‌خواهد و دستانش را بالا بُرد انگار که محدودۀ فشردۀ اتاقم یک‌جور اثر باستانی مقدس، یا موضع تمام خلقت، است. اگر اشتیاقش چنین بازتاب دقیقی از شوق دوران کالج خودم نبود، مسحورش می‌شدم. به همین خاطر هم بود که دیدم سعی می‌کنم جلوی گریه‌ام را بگیرم. پا به سن گذاشتن یعنی مواجهۀ روزمره با رژۀ علی‌الدوام نسخه‌های سابق خویشتن، نسخه‌های تناسخ‌یافتۀ مینیاتوری از توهم‌هایتان، بی‌قیدترین امیدهایتان، خطاهایتان.\n گویا این عادت‌های ذهنی‌ام شبیه لئوپولد بلوم ۱۲ و کلاریسا دالوی۱۳ است، آن دو نوستالژی‌باز عبوس که یک کار روتین (رفتن به گلفروشی، گشت‌وگذار تا ایستگاه پست) برایشان به بُرهۀ تأمل دربارۀ خطاهای حیات خود تبدیل می‌شد: هوس‌بازی‌های بر باد رفته، پسری که به او بی‌توجهی شده، پیامدهای یک اعتیاد خانمان‌سوز. جای تعجب نیست که از ساعات بطالت رفت‌وآمدمان، برمی‌آشوبیم. چون آن هنگام است که می‌بینیم چطور با انتخاب شیکاگو به جای برکلی یک‌عمر از دیدن نور آفتاب محروم شدیم، چطور تحصیلات تکمیلی در داستان‌نویسی موجب شد شغلی در بال غربی را از دست بدهیم، چطور سبک‌زندگی بی‌پولِ ما رمان‌نویس‌های رؤیاپرداز نگذاشت بچه‌دار شویم.\n این روزها، در ساعت رفت‌وآمدم، سعی می‌کنم ساده‌تر با سرخوردگی‌هایم کنار بیایم، تا با علاقۀ بیشتری به یاد بیاورم که کجاها بوده‌ام. چون همین را ممکن است از دست بدهیم، در میانۀ تمام آن شب‌هایی که یک‌به‌یک وقف خویشتن‌داری می‌شوند، در تمام آن ساعت‌هایی که با فک‌های باز صرف برنامه‌های تلویزیونی و پادکست‌ها می‌شوند. ما سعی می‌کنیم از یک حقیقت، از دگرگونی گریزناپذیرمان، فاصله بگیریم: اینکه ما همواره پیرتر می‌شویم، هیچ‌چیز دیگر به منوال روزگار سابق خود نیست. بدین معنا، ما همواره در حال رفت‌وآمدیم، همواره در حال سفری بی‌وقفه میان آن «دو نهایت تاریکی» (به تعبیر ناباکوف) هستیم: نهایتی که به سمتش می‌رویم و نهایتی که از آن آمده‌ایم.\nفیلیپ لارکین، آن سرایندۀ تسلیم، می‌نویسد: «فکر می‌کردم که روزگارم ادامه خواهد داشت. این حس که پس از شهر، همیشه دشت‌ها و مزرعه‌هایی خواهند بود». در بازگشت به خانه، جاده طولانی است و در دل ظلمتی که به تدریج شکل می‌گیرد ردیفی از درختان بی‌برگ‌اند که هراسان در افق ارغوانی‌رنگ قامت راست کرده‌اند. به مدت نیم‌ساعت، از میان نوارهای چمنزارهای موج‌دار می‌گذرم، هیچ‌کس همسفرم نیست، و اغلب بوی تصعیدشدۀ ته‌ماندۀ خاک از پنجره به داخل ماشین می‌آید که ردپای تابستانی است که فراموش شده است. بر فراز یک تپۀ دوردست، دو ماده‌گاو که بی‌حال و بی‌رمق با هم کلنجار می‌روند مشغول چرایند، و حتی در هوای گرگ‌ومیش هم می‌توانم ببینم که دم و بازدم‌شان از بخار است. یک آن حواسم پرت همهمۀ آزادراه‌های فدرال می‌شود، اما از مِه که درمی‌آیم گویا، گرچه محال به نظر می‌آید، به خروجی‌ام نزدیک شده‌ام. همیشه اتفاق سریع‌تر از آن می‌افتد که انتظارش را داریم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را برت سوانسون نوشته است و در تاریخ ۱۶ آوریل ۲۰۱۸، با عنوان «on commuting» در وب‌سایت لس‌آنجلس ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۷ آن را با عنوان «رفت وآمد فرصتی است برای خودفریبی» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• برت سوانسون (Barrett Swanson) در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ با بورسیۀ هالز ایمرجینگ آرتیست در مؤسسۀ نویسندگی خلاق ویسکانسین کار کرده است.\n[۱] Death of a Salesman: شناخته‌ترین نمایش‌نامهٔ آرتور میلر است که در ۱۹۴۹ منتشر شد و جایزۀ پولیتزر را برای او به ارمغان آورد [ویکی‌پدیا]. [۲] Horatio Alger: نویسنده‌ای امریکایی که در قرن نوزدهم میلادی زندگی می‌کرد. شهرت او برای رمان‌هایی است که در آن‌ها یک جوان فقیر با کار و کوشش به رفاه و آسایش دست می‌یابد [ویکی‌پدیا]. [۳] Working for the Weekend [۴] Workin’ for a Livin [۵] The Secret of My Success [۶] The West Wing [۷] A Whole New World [۸] I Just Can’t Wait to Be King [۹] Wuthering Heights [۱۰] در دورۀ رژیم غذایی، به روزی گفته می‌شود که فرد بدون حساب و کتاب، هرچه دلش بخواهد می‌خورد [مترجم]. [۱۱] commute [۱۲] شخصیت رمان اولیس اثر جیمز جویس [مترجم]. [۱۳] شخصیت رمان خانم دالوی اثر ویرجینیا وولف [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833776.json b/train/413833776.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a861c3feb57d1811f8448ea5b3ee91328bc2a143 --- /dev/null +++ b/train/413833776.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چهل‌سالگی آخرین سال زندگی ماست؟", + "subtitle": "در دوران میانسالی کسی به ما نهیب می‌زند: نگاه کن! نیمی از زندگی‌ات سپری شده", + "introduction": "وقتی رفته‌رفته به چهل‌سالگی نزدیک می‌شویم، حسی غریب و گمگشتگی خاصی را تجربه می‌کنیم. دانته این‌طور توصیفش می‌کند: «در میانۀ سفر زندگی، خویش را در جنگلی تاریک می‌یابم». جرقۀ این دوره با درک این موضوع رخ می‌دهد که زندگی‌مان به نیمه رسیده، و مرگ صرفاً چیزی نیست که برای دیگران اتفاق می‌افتد: مرگ آرام‌آرام به استقبال ما هم می‌آید. الیوت ژاک، روان‌شناس کانادایی، این حس قدیمی را یک‌بار دیگر کشف کرد و پرسید: «چرا در میانسالی دچار بحران می‌شویم؟»", + "content": "پاملا دراکرمن، آتلانتیک — بحران میانسالی در سال ۱۹۵۷ در لندن ابداع شد. یعنی هنگامی که کانادایی چهل‌ساله‌ای به‌نام الیوت ژاک در برابر حاضرین در نشست انجمن روانکاوی بریتانیا ایستاده بود و از روی مقاله‌ای که نوشته بود بلندبلند می‌خواند.\n ژاک که برای حدود صد نفر سخنرانی می‌کرد، مدعی ‌شد که آدم‌ها در اواسط دهۀ چهارم زندگی معمولاً دوره‌ای از افسردگی را تجربه می‌کنند که چندین سال طول می‌کشد. ژاک که خودش پزشک و روانکاو است می‌گوید این پدیده را با مطالعۀ زندگی هنرمندان بزرگ کشف کرده است که در آن‌ها به‌‌شکل افراطی بروز می‌کند. علائم این پدیده در افراد عادی می‌تواند به‌شکلِ بیداری احساسات دینی، بی‌بندوباری جنسی، ناتوانی ناگهانی در لذت‌بردن از زندگی، «نگرانی بیمارگونه دربارۀ سلامتی و ظاهر» و «کوشش‌های وسواسی» برای جوان‌ماندن بروز کند.\n جرقۀ این دوره با درک این امر رخ می‌دهد که زندگی آن‌ها به نیمه رسیده است، و اینکه مرگ صرفاً چیزی نیست که برای دیگران اتفاق می‌افتد: مرگ برای آن‌ها نیز اتفاق خواهد افتاد.\n او بیماری سی‌وشش‌ساله و افسرده را توصیف می‌کند که به درمانگرش می‌گوید «تا حالا، زندگی برایم سربالاییِ بی‌پایانی به نظر می‌رسید که تنها چشم‌انداز آن افق دوردست بود. حالا ناگهان به نظر می‌رسد به قلۀ تپه رسیده‌ام، و پیش روی من سراشیبی است، جوری که پایان راه را می‌بینم، بله، پایان به‌اندازۀ کافی دور است، اما مرگ آنجا آشکارا حاضر است».\n ژاک ادعا نمی‌کند نخستین کسی است که این دگرگونی میانسالی را کشف کرده است. می‌گوید در قرن چهاردهم، شخصیت اصلی کمدی الهی دانته آلیگیری که طبق نظر متخصصان سی‌وپنج‌ساله است در آغاز کتاب در بندی معروف اعلام می‌کند «در میانۀ سفر زندگی، خویش را در جنگلی تاریک می‌یابم، چرا که مسیر درست را گم کرده‌ام».\n اما ژاک تبیینی مدرن و بالینی به دست می‌دهد و، به‌طرزی سرنوشت‌ساز، نامی روی این تجربه می‌نهد: «بحران میانسالی».\n ژاک درحالی‌که برای حاضرین در نشست لندن صحبت می‌کرد نگران بود. بسیاری از روانکاوان سرشناس عصر در بین حضار نشسته بودند، از جمله رئیس انجمن، دونالد وینیکات، که به‌خاطر نظریۀ ابژه‌های انتقالی معروف بود، و استاد خودِ ژاک یعنی ملانی کلاین روان‌شناس کودک معروف.\n حضار گروهی تند و گزنده بودند که به دسته‌های رقیب تقسیم می‌شدند. آن‌ها معمولاً در طول زمانِ پرسش و پاسخ سخنرانان را به باد انتقاد می‌گرفتند. و ژاک صرفاً نظریه‌ای انتزاعی ارائه نکرده بود: او بعدها به مصاحبه‌کننده‌ای می‌گوید بیمار سی‌و‌شش‌ساله و افسرده‌ای که در مقاله توصیف کرده بود خودش بود.\n هنگامی که ژاک خواندن مقاله‌اش با عنوان «بحران میانسالی»۱ را تمام می‌کند، جلوی حضار می‌ایستد و منتظر می‌ماند که او را به باد انتقاد بگیرند. او بعدها می‌گوید اما در عوض، پس از بحثی بسیار کوتاه، «سکوت محض حکم‌فرما شد. که بسیار بسیار ناراحت‌کننده بود، هیچ‌کس برای صحبت از جایش بلند نشد. این چیز جدیدی بود، کاملاً چیز نایابی بود». روز بعد، ملانی کلاین سعی می‌کند با گفتن این جمله به او دلگرمی بدهد: «اگر چیزی وجود داشته باشد که انجمن روانکاوی نتواند با آن دست‌وپنجه نرم کند موضوع مرگ است». \n ژاک، که از این ماجرا درس گرفته بود، موضوع «بحران میانسالی» را کنار گذاشت. سپس دربارۀ موضوعاتی نوشت که جنبۀ شخصی بسیار کمتری داشتند، ازجمله نظریه‌ای دربارۀ زمان و کار. می‌گوید: «من بی‌هیچ تردیدی کاملاً متقاعد شده بودم که آن مقاله شکستی کامل بود».\n اما فراموش نمی‌کند که چگونه احساسی به او دست داده بود از اینکه انسانی مضطرب باشد که در قلۀ تپه ایستاده است. ژاک حدود شش سال بعد، مقاله را برای ژورنال بین‌المللی روان‌درمان‌گری۲ می‌فرستد که آن را در شمارۀ اکتبر ۱۹۶۵ تحت عنوان «مرگ و بحران میانسالی»۳ منتشر می‌کنند.\n این‌بار، به‌جای سکوت، اشتیاقی عظیم به نظریۀ ژاک به وجود آمد. حالا دیگر بحران میانسالی با روح زمانه همسو بود.\n اگر شما مردی زادۀ ۱۹۰۰ بودید، فقط حدود پنجاه درصد شانس داشتید که تا شصت‌سالگی زندگی کنید. میانگین امید به زندگی مردان حدود ۵۲ سال بود. منصفانه بود که چهل‌سالگی را آغاز پایان در نظر بگیریم.\n\nاما طول عمر در کشورهای ثروتمند داشت با نرخ حدود ۲.۳ سال در دهه افزایش می‌یافت. متولدین دهۀ ۱۹۳۰ حدوداً ۸۰ درصد شانس داشتند که تا ۶۰ سالگی زندگی کنند. این موضوع به چهل‌سالگی حیاتِ جدیدی بخشید. زندگی در چهل سالگی آغاز می‌شود۴ پرفروش‌ترین کتاب غیرداستانی آمریکا در ۱۹۳۳ بود. والتر پیتکین، روزنامه‌نگار نویسندۀ کتاب، توضیح می‌دهد که «قبل از عصرِ ماشین، آدم‌ها در چهل‌سالگی از پا در می‌آمدند». اما در نتیجۀ صنعتی‌سازی، داروهای جدید، و ماشین‌های ظرف‌شویی، «هم مردان و هم زنان از کار قدیمی امرار معاش به کار جدید و عجیب زندگی‌کردن روی می‌آورند».\n هنگامی که الیوت ژاک «مرگ و بحران میانسالی» را در ۱۹۶۵ منتشر کرد، میانگین امید به زندگی در کشورهای غربی به حدود ۷۰ سال رسیده بود. تغییر زندگی در دهه‌های چهارم یا پنجم آن معقول بود زیرا می‌توانستید توقع داشته باشید که به‌اندازۀ کافی عمر طولانی داشته باشید که از کار جدیدتان یا همسر جدیدتان لذت ببرید.\n و تغییر زندگی داشت راحت‌تر می‌شد. شمار زنان شاغل رکورد می‌زد، و این به آن‌ها استقلال مالی بیشتری می‌داد. شماری بی‌سابقه از متخصصان طبقۀ متوسط داشتند از روان‌درمانی و مشاورۀ زناشویی بهره می‌بردند و می‌کوشیدند خودشان را بشناسند. آدم‌ها کم‌کم داشتند ازدواج را نه صرفاً نهادی رمانتیک، بلکه منبع خودشکوفایی خودشان در نظر می‌گرفتند. قوانین طلاق داشت سست می‌شد، و نرخ طلاق در آستانۀ انفجار بود. و خیزش اجتماعی چشمگیری وجود داشت، از جنبش‌های حقوق مدنی تا قرص ضدبارداری. و فقط اشخاص نبودند که دچار بحران میانسالی بودند. به نظر می‌رسید کل جامعه نیز به چنین بحرانی دچار است.\n این ایده که بحران میانسالی اجتناب‌ناپذیر است به‌زودی از مقالۀ آکادمیک ژاک وارد فرهنگ عامه شد. و طبق فهم متعارف جدید، دهۀ پنجم زندگی اوج زمان وقوع آن بود. باربارا فراید، در کتابش بحران میانسالی۵، در ۱۹۶۷ مدعی ‌شد که این بحران «جنبه‌ای عادی از رشد است، و همان‌قدر برای کسانی که در دهۀ پنجم زندگی هستند طبیعی است که دندان درآوردن برای گروه سنی جوان‌تر».\n بحران میانسالی، که پنج یا شش سال پیش اصلاً وجود نداشت، ناگهان همچون ضرورتی زیست‌شناختی در نظر گرفته می‌شد که می‌تواند وجودتان را تسخیر کند و حتی شما را بکشد. در مقاله‌ای در نیویورک تایمز در ۱۹۷۱ چنین توضیح داده می‌شود: «فردِ رنجور … حتی نمی‌داند که درون بدنش اتفاقی دارد رخ می‌دهد، تغییری جسمانی که دارد روی احساساتش تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، او دچار تردید، بی‌قراری، ملال، نگرشی مبتنی بر ’چه فایده‌ای دارد‘ و احساس درقفس‌بودن است».\n مصداق این بحران به‌زودی از تعریف اولیۀ ژاک فراتر می‌رود و عملاً هرگونه کشمکش درونی را در بر می‌گیرد. شما می‌توانید دچار این بحران شوید زیرا به هر آنچه می‌خواسته‌اید دست یافته‌اید اما اصلاً نمی‌توانید معنای این همه تلاش را بفهمید. یا می‌توانید دچار این بحران شوید زیرا در زندگی دستاوردهای کافی نداشته‌اید.\n نظریه‌پردازان مدیریت از شرکت‌ها می‌خواهند تا به کارگران بحران‌زدۀ خودشان حساس باشند. در ۱۹۷۲، یک کارگروهِ ویژۀ دولت آمریکا هشدار می‌دهد که بحران‌های میانسالی ممکن است باعث افزایش نرخ مرگ مردان ۳۵ تا ۴۰ ساله شود. «به نظر می‌رسد نوعی احساس کلیِ کهنگیْ مدیران ردۀ میانی را هنگامی که به اواخر دهۀ سی‌سالگی می‌رسند فرا می‌گیرد. به نظر می‌رسد زندگی کاری آن‌ها به ثبات رسیده است، و آن‌ها متوجه می‌شوند که زندگی از این پس افولی اجتناب‌ناپذیر و طولانی خواهد بود».\n به‌رغم برخی ادعاهای زیست‌شناختی، بحران میانسالی اساساً به‌عنوان گرفتاریِ طبقاتِ متوسط و مرفه نگریسته می‌شد. مبتلایان کلاسیک این بحران مردان سفیدپوست و متخصص بودند که از اوقات فراغت کافی برای تأمل دربارۀ پیشرفت فردی‌شان و پول کافی برای برآمدن از پس هزینۀ خودروهای اسپرت و معشوقه‌هایشان برخوردار بودند. تصور نمی‌شد که افراد طبقۀ کارگر و سیاه‌پوست به خودشکوفایی دست یابند. تصور می‌شد زنان در چارچوبی جداگانه جای می‌گیرند که با ازدواج، قاعدگی و ترک همیشگی خانه از سوی فرزندانشان تعیین می‌شود.\n اما زنان به‌زودی دریافتند که بحران میانسالی دربرگیرندۀ نوعی داستان رهایی هماهنگ با جنبش زنان نوپا است: اگر از زندگی‌ات متنفر هستی، می‌توانی آن را تغییر دهی. گیل شیهیِ روزنامه‌نگار پیام‌آور کامل این ایده بود. شیهی دختر یک مدیر تبلیغات در وستچستر بود. او فرمان‌بُردارانه اقتصاد خانگی خوانده بود، با یک پزشک ازدواج کرده بود و یک بچه داشت. اما این زندگی مناسب او نبود. در اوایل دهۀ ۱۹۷۰، طلاق گرفت و به روزنامه‌نگاری مشغول شد.\n در ژانویۀ ۱۹۷۲، شیهی در مأموریتی کاری در ایرلند شمالی بود و داشت با معترض کاتولیک جوانی مصاحبه می‌کرد که صورت این معترض هدف گلوله قرار گرفت. شوک این تجربه به‌زودی با شوکِ‌ واردشدن به اواسط دهۀ سی‌سالگی زندگی‌اش ترکیب ‌شد. «مزاحمی روح مرا تکان داد و فریاد زد: نگاه کن! نیمی از زندگی‌ات سپری شده است».\n محققانی که او با آن‌ها صحبت می‌کرد توضیح می‌دادند که احساس هراس در سی‌وپنج‌سالگی عادی است، زیرا بزرگسالان نیز درست همانند کودکان دوره‌های رشد را سپری می‌کنند. شیهی به سراسر آمریکا سفر می‌کرد و با مردان و زنان تحصیل‌کردۀ طبقۀ متوسط در سنین ۱۸ تا ۵۵ سالگی دربارۀ زندگی‌شان مصاحبه می‌کرد. او در تابستان ۱۹۷۶ کتابی تقریباً چهارصد صفحه‌ای با عنوان گذارها: بحران‌های پیش‌بینی‌پذیر زندگی بزرگسالی۶ منتشر کرد. در ماه آگوست، این کتاب در رتبۀ نخست پرفروش‌ترین کتاب غیرداستانی نیویورک‌تایمز قرار گرفت و، حدود یک سال، در میان ده کتاب برتر پرفروش باقی ماند.\n شیهی به جست‌وجوی بحران‌های میانسالی در آمریکا می‌پردازد و آن‌ها را می‌یابد. او در گذارها می‌نویسد: «هنگامی که وارد گذار به میانسالی می‌شویم، حسی از رکود، عدم توازن و افسردگی پیش‌بینی‌پذیر است». آدم‌ها می‌توانند انتظار داشته باشند که «گاهی تغییرات اساسیِ چشم‌انداز را احساس کنند، و اغلب نارضایتی‌هایی مرموز از مسیری را بیابند که تنها چند سال قبل با شور و شوق پیش گرفته‌اند». سنین ۳۷ تا ۴۲ «عملاً سنین اوج اضطراب برای همه است». او می‌گوید که این بحران‌ها برای زنان نیز اتفاق می‌افتد.\n با انتشار کتاب شیهی، ایده‌ای که برای یک دهه در حال نیروگرفتن بود به‌آسانی به یکی از واقعیت‌های زندگی بدل ‌شد. به‌زودی فنجان‌ها و تی‌شرت‌هایی با برچسب بحران میانسالی و بازی‌ای تخته‌ای عرضه می‌شود که بازیکنان را به چالش می‌کشد: آیا می‌توانید بدون فروپاشی عصبی، جدایی یا ورشکستگی از بحران میانسالی‌تان جان سالم به در ببرید؟\n اما آیا بحران‌های میانسالی واقعاً اتفاق می‌افتادند؟ استنلی برندزِ انسان‌شناس دراین‌باره تردید داشت. در دهۀ ۱۹۸۰، هنگامی که خودش داشت به چهل‌سالگی نزدیک می‌شد، متوجه ‌شد که بسیاری از کتاب‌های خودیاری در کتابفروشیِ محلی در برکلی هشدار می‌دهند که او در آستانۀ تجربۀ دگرگونی حیاتی مهمی است.\n برندز دربارۀ اثر کلاسیک مارگارت مید در ۱۹۲۸ با عنوان بلوغ در ساموآ۷ می‌اندیشد که مید در آن استدلال می‌کند که آمریکایی‌ها انتظار دارند دختران نوجوان نوعی بحران بلوغ را تجربه کنند، و بسیاری از دختران چنین چیزی را تجربه می‌کنند. اما ساموآیی‌ها انتظار ندارند که دوران نوجوانی آکنده از طغیان احساسات باشد، و در ساموآ چنین نیست.\n برندز استدلال می‌کند که بحران میانسالی نیز شاید نوعی برساخت فرهنگی باشد. او به این نتیجه می‌رسد که «فرهنگ من دارد مرا به‌نوعی دست می‌اندازد، و من مجبور نیستم مسائل را بدان شیوه احساس کنم»، و نظریه‌اش را در ۱۹۸۵ در کتاب چهل: سن و نماد۸ مطرح می‌کند.\n برندز داده‌های چندانی برای بررسی در دست نداشت، اما به‌زودی پژوهشگران شروع به تحلیل یافته‌های مطالعات کردند، ازجمله تحقیقی گسترده با نام «میانسالی در ایالات متحده» یا «مید.یو.اس»۹ که در ۱۹۹۵ آغاز شد. تمام این تحقیقات چه چیزی دربارۀ بحران میانسالی آشکار می‌سازد؟\n مارجی لاکمن از دانشگاه برندیس و عضو تیم اولیۀ مید.یو.اس می‌گوید: «بیشتر مردم دچار بحران نیستند». لاکمن می‌گوید میانسالان معمولاً تندرست هستند، از زندگی اجتماعی شلوغی برخوردارند، و در اوج درآمد زندگی کاری‌شان به سر می‌برند، بنابراین «مردم نسبتاً خرسند هستند».\n لاکمن می‌گوید برخی از کسانی که می‌گویند دچار بحران میانسالی هستند «مستعد بحران» یا بسیار روان‌نژند هستند. آن‌ها در سراسر زندگی‌شان دچار بحران‌اند نه صرفاً در میانسالی. و حدود نیمی از کسانی که بحران‌های میانسالی دارند می‌گویند این بحران به رویدادی در زندگی‌شان نظیر مشکل سلامتی، از دست‌دادن شغل، یا طلاق مربوط می‌شود نه به سالخوردگی فی‌نفسه.\n طبق تحقیق مید.یو.اس و دیگر مطالعات، فقط ده تا بیست درصد از آمریکایی‌ها تجربه‌ای دارند که می‌توان آن را بحران میانسالی محسوب کرد.\n با ارائۀ این داده‌ها، بیشتر دانشمندان این ایده را کنار گذاشتند که بحران میانسالی ریشۀ زیست‌شناختی دارد. آن‌ها آن را غالباً برساختی فرهنگی در نظر گرفتند. همان رسانه‌های جمعی‌ای که زمانی از بحران میانسالی خبر می‌دادند شروع کردند به تلاش برای بی‌اعتبارکردن، در قالب ده‌ها گزارش خبری با شکل‌های مختلفی از این عنوان: «افسانۀ بحران میانسالی».\n اما این ایده بیش از آن لذت‌بخش بود که بی‌اعتبارش سازند. بحران میان‌سالی به بخشی از روایت طبقۀ متوسط غرب تبدیل شده بود که داستانی نو و خودشکوفاگرانه دراین‌باره ارائه می‌داد که زندگی چگونه قرار است پیش برود.\n لاکمن می‌گوید که دلیل دیگر موفقیت این ایده آن است که مردم دوست دارند روی مراحل زندگی‌شان نام بگذارند، نظیر «دوساله‌های وحشتناک» برای بچه‌های نو پا، درحالی‌که «بیشتر کسانی که من می‌شناسم می‌گویند بچه‌های دوسالۀ آن‌ها مایۀ نشاطشان هستند». بحران میانسالی تا حدودی بدان دلیل زنده مانده است که نام بسیار گیرایی دارد.\n الیوت ژاک با شگفتی به غوغایی می‌نگریست که مقاله‌اش ایجاد کرده است. از سراسر جهان برای چاپ مجدد «مرگ و بحران میانسالی» درخواست فرستاده می‌شد.\n ژاک مدت‌ها بود که به تحقیق دربارۀ دیگر موضوعات اشتغال داشت. او متخصص روابط محیط کار بود، و روشی برای سنجش کارگران طراحی کرده بود بر پایۀ مدت زمانی که به آن‌ها داده می‌شود تا وظایفشان را کامل کنند. او به ارتش آمریکا و کلیسای انگلستان دربارۀ ساختارهای سازمانی آن‌ها مشاوره می‌داد، و بیش از بیست کتاب نوشت. و هرگز دوباره دربارۀ بحران میانسالی چیزی ننوشت.\n ژاک در سال ۲۰۰۳ درگذشت. همسر دومش، کاترین کیسون، که از بنیانگذاران سازمانی با هدف ترویج اندیشه‌های ژاک دربارۀ محیط کار بود، به من گفت که بحران میانسالی «اثری بسیار کوچک در اوایل زندگی کاری او بود» و چیزی که ژاک «نمی‌خواست پس از بیست یا سی سال کسی دربارۀ آن صحبت کند». او از من خواست که آثار متأخر ژاک را بخوانم.\n باید اعتراف کنم که هرگز این کار را نکردم. ژاک اندیشه‌های بزرگِ بسیاری داشت، اما تمام جهان عمدتاً به اندیشۀ کوچک او علاقه‌مند بود. عنوان خبرِ درگذشت او در روزنامۀ نیویورک‌تایمز چنین است: «الیوت ژاک، ۸۶ ساله، دانشمندی که واژۀ ’بحران میانسالی‘ را ابداع کرد».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nDruckerman, Pamela. There are No Grown-ups: A Midlife Coming-of-age Story. Penguin, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را پاملا دراکرمن نوشته است و در تاریخ ۲۹ مۀ ۲۰۱۸ با عنوان «How the Midlife Crisis Came to Be» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ شهریور ۱۳۹۷ با عنوان «چهل‌سالگی آخرین سال زندگی ماست؟» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است. •• پاملا دراکرمن (Pamela Druckerman) نویسنده و روزنامه‌نگار مستقر در پاریس است. او نویسندۀ همکار در اینترنشنال نیویورک‌تایمز است و نویسندۀ پرورش کودک: مادری آمریکایی حکمت فرزندپروری فرانسوی را کشف می‌کند (Bringing Up Bébé: One American Mother Discovers the Wisdom of French Parenting) و هیچ بزرگسالی وجود ندارد: داستان بلوغ در میانسالی (There Are No Grown-ups: A Midlife Coming-of-Age Story). ••• این مطلب برگرفته است از کتاب هیچ بزرگسالی وجود ندارد: داستان بلوغ در میانسالی (There Are No Grown-ups: A Midlife Coming-of-Age Story).\n[۱] The Mid Life Crisis [۲] The International Journal of Psychoanalysis [۳] Death and the Mid-life Crisis [۴] Life Begins at Forty [۵] The Middle-Age Crisis [۶] Passages: Predictable Crises of Adult Life [۷] Coming of Age in Samoa [۸] Forty: The Age and The Symbol [۹] MIDUS" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833777.json b/train/413833777.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..89a2dabf4da5ef42a708a50f2c322892f9f77d1c --- /dev/null +++ b/train/413833777.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: فراسوی گفت‌وگوهای دوستانه", + "subtitle": "گاهی حرف‌زدن زخم‌ها را التیام می‌دهد و گاهی سکوت", + "introduction": "هر آدم سالمی در طول زندگی با دوستان خود به اختلاف می‌خورد و دلگیر می‌شود. اما معمولاً نمی‌دانیم در این مواقع باید چه‌کار کنیم؟ با رفیق صمیمی‌مان حرف بزنیم و توضیح دهیم چرا از او دلخوریم؟ یا شاید بهتر باشد سکوت کنیم و در عمل نشانش دهیم که از او گلایه‌ای داریم؟ حتی ممکن است به این نتیجه برسیم که گذشت زمان زخم‌های رفاقتمان را بهتر درمان می‌کند. دبورا تانن، در کتاب جدیدش، می‌گوید پیچیدن یک نسخۀ واحد برای همه، فقط اوضاع را خراب‌تر می‌کند.", + "content": "دبورا تانن، واشنگتن‌پست — دانش‌آموزی کلاس‌دومی به نام جولیا به دوستش، شَنون، اطمینان داد: «من و تو هیچ‌ وقت دعوا نمی‌کنیم». جولیا ادامه داد که اگر اختلافی پیش بیاید، با هم حرف می‌زنند و حلش می‌کنند: «منظورم این است که اگر من بخواهم با تو حرف بزنم، می‌گویی ’با من حرف بزن‘ و اگر بخواهی با من حرف بزنی، با تو حرف می‌زنم».\n اوایل دهۀ ۱۹۸۰ بود که به این گفت‌وگو برخوردم، یعنی زمانی‌که محققی که آن را ضبط کرده بود، دعوتم کرد تا در مطالعه‌اش دربارۀ صحبت‌کردن کودکان با بهترین دوستانشان شرکت کنم. مبهوت شده بودم از شنیدن اینکه دختربچه‌هایی این‌قدر کم‌سن‌وسال باوری را بیان می‌کردند که مکرراً در میان زنان با آن برخورد می‌کردم. وقتی‌که با بیش از ۸۰ زن و دختر برای کتابی دربارۀ دوستی‌های زنانه مصاحبه می‌کردم، همین عقیده را شنیده بودم: اینکه صحبت‌کردن بهترین راه برای حل‌کردن مشکلات بین دوستان و، به‌طور کلی، حل‌وفصل‌کردنِ دلخوری عاطفی است.\n دوستی، مثل تمام روابط انسانی، ممکن است منشأ آرامشی عظیم باشد، اما گاهی ممکن است منشأ آزار، سرخوردگی و حتی رنج نیز باشد. صحبت‌کردن می‌تواند نقش مهمی در آرامش و رنج، خصوصاً برای زنان، ایفا کند. زنانی که با هم دوست‌اند، در مقایسه با مردان، تمایل دارند بیشتر -در دفعات بیشتر و به مدت طولانی‌تر- و دربارۀ موضوعات شخصی‌تر صحبت کنند. بسیاری از زنانی که با آن‌ها مصاحبه کردم به من گفتند که چگونه صحبت‌کردن می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما بعضی‌هایشان هم از شیوه‌هایی گفتند که ممکن است فرد را آزرده کند.\n نوعی از صحبت که بسیاری از زنان برایش ارزش قائل‌اند صحبت از گرفتاری‌هاست. همان‌طور که زنی گفته است: «دوستْ یعنی کسی که وقتی ناراحتم می‌توانم بهش زنگ بزنم، کسی که می‌تواند کمکم کند چیزی که ذهنم را مشغول کرده است، حل کنم». و یکی از گرفتاری‌هایی که دوستان ممکن است راجع به آن صحبت کنند مشکلاتشان با دوستان دیگر است. چنین مشکلاتی ممکن است نه‌فقط پیامدهای عاطفی بلکه جسمانی هم داشته باشد. محققان دانشگاه کارنگی ملون، رادلسکیا اسنید و شلدون کوئن، دریافتند که مواجهه‌های اجتماعی منفی با دوستان با افزایش خطر فشار خون بالا مرتبط است، البته برای زنان، نه مردان. بنابراین، برطرف‌کردن مشکلات با دوستان برای زنان ضرورت خاصی دارد.\n این باور که بهترین راه برای برطرف‌کردن اختلافات بین دوستان صحبت‌کردن است چیز جدیدی نیست. شاعر قرن نوزدهم، ویلیام بلیک، چنین دیدگاهی را بیان می‌کرد: «از دوستم خشمگین بودم/ غضبم را به زبان آوردم، غضبم فرو نشست./ از دشمنم خشمگین بودم:/ دم نزدم، غضبم فزونی گرفت». اما، طبق نظر زنانی که با آن‌ها صحبت کردم، می‌گویم که، در بعضی موارد، اینکه به دوستتان بگویید از چیزی که گفته یا کاری که کرده خشنود نیستید ممکن است باعث افزایش خشم هم بشود. \n مثلاً زنی دربارۀ دوست جدیدش گفت که متهمش کرده بود که «قالش می‌گذارد». زن به من گفت از دوستش عذرخواهی کرده، اما به خاطر سپرده که در آینده در رابطه‌ با این دوستش محتاط باشد. یکی از نگرانی‌هایش این بود که «آیا این فرد بیش‌ازحد حساس است؟» و دیگری اینکه «نمی‌خواهم با این پرخاشگری‌ها روبه‌رو شوم». ممکن است این نگرانی‌ها در ابتدا تناقض‌آمیز به نظر برسند: آیا حساس‌بودن متضاد پرخاشگربودن نیست؟ لزوماً نه. هرچه نباشد اینکه به کسی بگوییم که احساساتمان را جریحه‌دار کرده اتهامی است که نوعی حمله به حساب می‌آید. به همین علت است که طرح‌کردن شکایت ممکن است خودش به دلیل شکایت تبدیل شود.‌\n این هم مثالی دیگر. زنی به من گفت که صحبت‌کردن «مسئله‌ای» را حل نکرده، بلکه درعوض مسئله‌ای ایجاد کرده است. منشأ ناراحتی چیزی بود که در میان زنانی که با هم دوست‌اند متداول است: اینکه بفهمید کس دیگری، پیش از شما، از چیز مهمی اطلاع پیدا کرده است. آن زن به من گفت که دوستش اعتراض کرده: «چرا، قبل از اینکه به من بگویی، به یک دوست دیگر گفتی که زایمان کردی؟» نومادر دلیل خوبی داشت: وقتی هنگام وضع حملش شد، به آن دوستش زنگ زد که قرار بود موقع رفتن به بیمارستان مراقب کودک بزرگ‌ترش باشد. درنتیجه، شکایتِ آن دوست موجب پشیمانی‌اش نشد. درعوض، باعث شد که از آن شخص فاصله بگیرد، چرا که آنچه مطرح کرده بود به نظرش شکایتی بی‌پایه و اساس بود.\n\nحتی بین دوستان نزدیک، حل‌کردن مشکلات از طریق حرف‌زدن همیشه بهترین راه نیست. از یک طرف، وسوسه‌کننده است که آنچه را گفته‌اید یا انجام داده‌اید با تکرارِ همان نظر یا اتهامی موجه جلوه دهید که باعث ایجاد مشکل در وهلۀ اول شده است. و بعضی افراد تصور حل‌کردن مشکلات از طریق حرف‌زدن را ناخوشایند، یا حتی زننده، می‌یابند. در شکل‌های افراطی، این چیزی است که، به‌ویژه در مقطع راهنمایی و دبیرستان، به آن می‌گویند «از کاه کوه ساختن». از نظر برخی، دوستی، مثل رابطۀ عاشقانه، تا وقتی موفق است که بتوان دربارۀ چیزها صحبت کرد. اما، در نظر عده‌ای دیگر، اگر باید دائماً در رابطه بازنگری کنیم، این رابطه رابطۀ موفقی نیست.\n بیشترِ صحبتی که برای زنان مهم است دربارۀ اختلاف نیست، بلکه دربارۀ دلایل دیگرِ اندوه است. در دوران چالش‌های بزرگ زندگی، ازجمله بیماری، مرگ، جدایی، سقط‌جنین‌ یا ناکامی‌های دیگر، دوستی قابلیت‌های خودش را، که شامل تسکین‌بخشیِ صحبت هم هست، نشان می‌دهد. زنی به من گفت که چقدر برایش ارزش داشت که، وقتی شوهرش مُرد، دوست نزدیکش به مدت یک سال هر روز به او زنگ می‌زد. و وصف دوستان ارزشمندی را شنیدم که زمانی‌که دوست اندوهگینشان بارها و بارها کارهایی را بازگو می‌کرده که آرزو داشته طور دیگری انجامشان بدهد، گوش می‌کردند و صحبتش را با این جملۀ اطمینان‌بخشِ «هر کاری از دستت بر می‌آمد کردی» قطع نمی‌کردند.\n اما اگر برخی افراد صحبت‌کردن دربارۀ رنجشان را تسکین‌دهنده می‌یابند، دیگران، یا همان افراد در زمانی دیگر، حس می‌کنند که صحبت‌کردن در این باره رنج را دوباره زنده می‌کند؛ آنان ترجیح می‌دهند با اجتناب‌کردن از صحبت از این رنج بگریزند. گاهی صِرفِ حضورداشتن تسکین‌دهنده است. در رسم یهودی شیوا۱، دوستان و اقوام گرد هم می‌آیند تا به کسی که عزیزی را از دست داده دلداری بدهند، اما آن‌ها گفت‌وگو را شروع نمی‌کنند. دلداری‌ای که عرضه می‌کنند حضورشان است؛ مهمانان نباید حرف بزنند مگر اینکه فرد عزادار اول با آن‌ها صحبت کند.\n بسیاری از زنانی که با آن‌ها مصاحبه کردم از انواع گفت‌وگوهایی که داشتند در حکمِ محکِ دوستی یاد کردند. اما برخی دیگر دوستی را در چارچوب اَعمال توضیح دادند. مثلاً، زنی در توضیح اینکه چرا یک نفر دوستِ نزدیک محسوب می‌شود گفت: «ما با هم سفر کردیم، با هم به دیدن جاهای مختلف رفتیم، با هم آشپزی کردیم، با هم خرید کردیم». درحالی‌که، بسیاری از افراد دربارۀ دوستان نزدیک گفتند: «ما راجع به همه چیز صحبت می‌کنیم»، برخی گفتند که نیاز به صحبت‌کردن دربارۀ همه چیز ممکن است طاقت‌فرسا باشد.\n چندین زن به من گفتند که دوستی با مردان را دقیقاً به این دلیل ترجیح می‌دهند که، از دید آنان، در کنار مردان لازم نیست همیشه صحبت کنند. زنی به یاد آورد وقتی طلاق عذاب‌آوری را از سر می‌گذرانْد، دوستی‌اش با مردی را گرامی می‌شمرد که در همان زمان تجربۀ مشابهی داشت. دانستن اینکه آن‌ها در این رنج سهیم بودند مایۀ آرامش بود و همچنین اینکه لازم نبود درباره‌اش صحبت کنند. آن‌ها فقط با هم دوچرخه‌سواری می‌کردند تا زمانی که از خستگی از پا بیفتند.\n ممکن است عجیب باشد که تلاش کنیم به چیزی به‌شیوه‌ای واکنش نشان دهیم که قبلاً تصورنکردنی قلمدادش می‌‌کردیم. برای برخی این کار ممکن است به معنای برداشتن این گام ترسناک باشد که به دوستی بگویند کاری که انجام داده آزارشان داده است و به او فرصت بدهند تا علت رفتارش را توضیح دهد، معذرت‌خواهی کند و سعی کند این کار را دوباره انجام ندهد. اما برای برخی دیگر، ممکن است به معنای برداشتن گامی (برای آن‌ها) به همان اندازه ترسناک باشد که درباره‌اش صحبت نکنند. گاهی کلمات می‌توانند زخم‌هایی را التیام دهند که کلمات ایجاد کرده‌اند. و گاهی هم سکوت بهتر است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nTannen, Deborah. You’re the Only One I Can Tell: Inside the Language of Women’s Friendships. Ballantine Books, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب رادبورا تانن نوشته است و در تاریخ ۷ اوت ۲۰۱۷ با عنوان «Women friends like to handle conflicts by talking them out. But does it work» در وب‌سایت واشنگتن‌پست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: ماجرای گفت‌وگوهای دوستانه» و با ترجمۀ الهام آقاباباگلی نتشر کرده است. •• دبورا تانن (Deborah Tannen) استاد زبان‌شناسی در دانشگاه جورج‌تاون است. او پیشتر در مرکز مطالعات پیشرفتۀ دانشگاه پرینستون مشغول به پژوهش بوده و تابه‌حال دوازده کتاب تألیف کرده است، که ازجملۀ آن‌ها می‌توان به این چهار کتاب اشاره کرد: تو همیشه سوگلی مامان بودی: گفت‌وگوی خواهرها در طول زندگی‌شان (You Were Always Mom’s Favorite!: Sisters in Conversation Throughout Their Lives)، تو اصلاً نمی‌فهمی (You Just Don’t Understand)، منظورم این نبود (That’s Not What I Meant)، فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: درون زبانِ دوستی زن‌ها (You’re the Only One I Can Tell: Inside the Language of Women’s Friendships). ••• این مطلب برگرفته‌ای است از کتاب فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: درونِ زبان دوستی زن‌ها، نوشتۀ دبورا تانن.\n[۱] Shiva" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833778.json b/train/413833778.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3a776d00f9e79fe6566d4972d63aa89d78b8a1b9 --- /dev/null +++ b/train/413833778.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چگونه خرید پیراهنی گران‌قیمت می‌تواند سرآغاز دردسرهای پایان‌ناپذیر باشد؟", + "subtitle": "اثر دیدرو به ما توضیح می‌دهد چرا چیزهایی را می‌خریم که به آن‌ها احتیاج نداریم", + "introduction": "اغلبمان آدم‌های معمولی و ساده‌ای هستیم که چندان درگیر زرق و برق لوازم روزمرۀ زندگی نمی‌شویم. همین که کارمان را راه بیندازد پس لابد چیز خوبی است و محصول گران‌قیمت‌تری لازم نیست. اما کافی است پول خوبی دستمان بیاید و وسوسه‌مان کند یک پیراهن دو میلیون تومانی بخریم. جهنم از همینجا شروع می‌شود: پیراهن دومیلیون تومانی به کفش و شلوارِ معمولی نمی‌خورد و، باز اگر تمام لباس‌هایمان هم نو شوند، این ماشین و خانه است که قدیمی‌بودنشان آزارمان می‌دهد.‌", + "content": "اسکاتی هندریکس، بیگ‌تینک — کاترین کبیر ،ملکۀ روسیه، در سال ۱۷۶۵ شنید که دنی دیدرو به‌‌شدت محتاج پول است. او که به‌هواداری هنر، علم، و فلاسفۀ عصر روشنگری شهره بود، کل کتابخانۀ دیدرو را خرید. ملکه به دیدرو دستور داد کتاب‌ها را در خانه‌‌اش نگهداری کند و او را به‌‌عنوان کتابدار خود استخدام کرد و دستمزد ۲۵ سال بعدش را نیز پیشاپیش پرداخت کرد.\n دیدرو، که پیش از این هیچ‌گاه وضع مالی خوبی نداشت، دست‌‌به‌‌کار شد و با بخشی از آن پول ردای سرخ‌‌رنگ فاخری برای خودش خرید.\n مشکلاتش از همین‌‌جا آغاز شد. وقتی به شکوه و زیبایی جامۀ جدیدش دل بست و به آن خو گرفت، به این فکر افتاد که خانه‌‌اش دیگر چندان درخور لباس‌‌های فاخری که بر تن دارد نیست.\n او، برای رفع این کاستی، تصاویر و نقاشی‌‌های قدیمی روی دیوار را عوض کرد. بعد در نظرش آمد که صندلی راحتی‌اش شایستۀ او نیست و آن را با یک مدل چرمی عوض کرد. میز کارش هم ناگهان در نگاهش نامناسب آمد و احساس کرد باید آن را نیز به‌‌روز کند.\n طولی نکشید که تقریباً تمامی وسایل منزل را با مدل‌‌های جدیدتر پرزرق و برق عوض کرد. در نهایت بدهکار شد، اما هنوز عطشش برای داشتن کالاهای مادی بیشتر فروکش نکرده بود.\n او در مقالۀ «در حسرت لباس‌خواب قدیمی»۱ این انحطاط خود در ورطه مادی‌گرایی را توضیح می‌‌دهد. این شکل مصرف افراطی، که نخستین‌بار خود او به تشریح آن پرداخت، امروزه با عنوان اثر دیدرو شناخته می‌‌شود.\n اثر دیدرو چیست؟ اثر دیدرو پدیده‌‌ای دووجهی است، بناشده بر دو فرض در مورد عادات خرید ما. این فرض‌‌ها از این قرارند:\n ۱. کالاهایی که مشتری‌‌ها می‌‌خرند به بخشی از هویتشان بدل می‌‌شوند و معمولاً مکمل یکدیگر هستند. ۲. ورود کالای جدید که انحرافی از آن هویت است ممکن است، برای شکل‌دادنِ یک کل یکپارچۀ جدید، زنجیره‌ای از مصرف را به همراه داشته باشد.\n این دو ایده هر دو در رسالۀ دیدرو به چشم می‌‌خورند. او توضیح می‌‌دهد که ردای قدیمی بخشی از هویت او در مقام یک نویسنده بود: «آن ردای قدیمی، با خطوط مشکی رنگ بلندی که در انتهایش بود، فایدۀ مشهودی برای من داشت. آن خطوط بلند و کشیده ادبیات را به رخ می‌‌کشیدند؛ نویسنده را مردی که کار می‌‌کند نشان می‌دادند. اکنون سیمای ثروتمندی را دارم که به هیچ دردی نمی‌‌خورد. هیچ کس نمی‌‌داند من کیستم».\n او همچنین به این مسئله واقف بود که آن جامۀ قدیمی جزئی از یک کل بود: «ردای قدیمی من با اشیای کهنۀ اطراف آن بخشی از یک مجموعه بودند. صندلی حصیری، میز چوبی، قالیچه‌‌ای برگامویی، پایه‌‌ای چوبی که تعدادی کتاب را روی خود جا داده بود و چند تصویر خاکستری بدون قاب، که در کنار پرده منقوشی آویزان بودند. بین این تصاویر سه یا چهار گچ‌‌کاری معلق قرار داشتند که به‌‌همراه ردای قدیمی‌‌ام، نمایی موزون و یکدست از تنگدستی من را به تصویر می‌‌کشیدند».\n اما هنگامی که ردای نو به این فضا وارد شد، «آن یکپارچگی و یکدستی موزون رخت بربست» و خریدهای پی‌‌درپی و مصرف‌‌گرایانۀ بعدی را به دنبال خود آورد.\n جامعه‌‌شناسان حالا دریافته‌‌اند که پس از آنکه همان تک‌‌خریدِ نخست هماهنگی محیط را برهم زد، او دست‌به‌کار شد و برای سازگارکردن همۀ وسایل با ردای جدید هر چیزی را در اتاقش تعویض کرد.\n این اثر با من چه می‌‌کند؟ این اثر در قضیۀ خود دیدرو چرخۀ معیوب مصرف را در پی داشت که تقریبا موجب ورشکستگی‌اش شد. هر چند ماجرای دیدرو موردی نامتعارف بود که بدون شک دستیابی ناگهانی وی به تمکن مالی پس از یک عمر زندگی با امکانات محدود آن را تشدید می‌‌کرد، اما همۀ ما همچنان باید مواظب پیامدهای یک خرید نابجا باشیم.\n حداقلش این است که اثر دیدرو می‌‌تواند هوس چیزهایی را در ما برانگیزاند که به آن‌ها احتیاج نداریم و تنها هدفش یکدست‌‌سازی اسباب و وسایلمان است. هر کسی که صرفاً پس از خرید یک پیراهن جدید احساس کرده باید کفش و شلوار و کراوات جدیدی بخرد تا به آن پیراهن نو بیاید می‌‌داند که همین یک‌بار دست در جیب‌کردن می‌‌تواند در یک چشم برهم‌زدن از کنترل خارج شود.\n چگونه می‌‌توانم خود را در برابر این معضل مصون کنم؟ همانند هر چرخۀ معیوب دیگری، بهترین کار این است که از ابتدا وارد حلقۀ اول نشویم. تنها دلیلی که دیدرو را گرفتار این مشکل کرد این بود که اولین جامه را خرید. بدون این جامه مشکلات بعدی پیش نمی‌‌آمدند.\n راهکارهای زیادی برای کاهش مصرف و خرید وجود دارد. حتی کاری ساده مثل مقاومت در برابر وسوسۀ خرید، برای متوقف‌کردن اثر دیدرو پیش از نمایان‌شدن آن، کفایت می‌‌کند. هنگامی که چیزی قدیمی را با نمونۀ جدیدتر و پرزرق‌‌و‌‌برق آن جایگزین می‌‌کنید، تغییر نگرشتان نیز می‌‌تواند کمک‌‌کننده باشد. به‌‌جای اینکه خرید جدید را نوعی ارتقا در نظر بگیرید، تنها آن را تعویض یک وسیله با وسیلۀ دیگر در نظر بگیرید.\n ازآنجایی‌که این اثر می‌‌تواند هر کسی را دچار کند، بهتر است مطمئن شوید هدایایی که به دیگران می‌‌دهید موجب وسوسۀ آن‌ها برای تعویض کل وسایل اتاق پذیرایی‌شان نشود.\n تنها دیدرو بود که یک‌بار در مورد این موضوع نظریه‌‌پردازی کرد، هر چند شهرت او بیشتر به‌‌خاطر کارش در گردآوری دایرةالمعارف بود. این مفهوم پس از زمان خود او بر برخی از منتقدان سرمایه‌‌داری تأثیر گذاشت و اخیراً به یکی از مباحث جامعه‌‌شناسی و روان‌شناسی تبدیل شده است.\n این نظریه همچنین می‌‌تواند مهر تأیید بسیار مناسبی باشد بر اینکه چرا دنبال‌کردن میل و هوس لزوماً به خوشبختی منتهی نمی‌‌شود، آموزه‌‌ای که در بودیسم نیز تعلیم داده می‌‌شود. دست‌‌کم در مورد کالاهای مادی، یک خرید، میل به خرید بعدی را برمی‌‌انگیزاند.\n هر چند اکثر ما نیازی نداریم نگران دریافت ثروت کلانی از جانب ملکۀ روسیه باشیم، اما آسیب‌‌های اثر دیدرو می‌‌تواند دامن‌گیر همۀ ما شود . مثل هر موقعیت دیگری، آگاهی و در این مورد خاص آگاهی از این مسئله، که رغبت به یک خرید ممکن است به خریدی دیگر منجر شود، احتمالاً همیشه ما را از مبتلاشدن به آن ایمن نمی‌‌کند، اما می‌‌تواند به ما کمک کند گرفتار شرایطی مشابه وضعیت دیدرو نشویم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را اسکاتی هندریکس نوشته است و در تاریخ ۱۶ جولای ۲۰۱۸ با عنوان «How the Diderot Effect explains why you buy things you don’t need» در وب‌سایت بیگ‌تینک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۱ شهريور ۱۳۹۷ با عنوان «چگونه خرید پیراهنی گران‌قیمت می‌تواند سرآغاز دردسرهای پایان‌ناپذیر باشد؟» و با ترجمۀ سجاد امیری منتشر کرده است. •• اسکاتی هندریکس (Scotty Hendricks) نویسندۀ ساکن شیکاگوست که هر چند روز یک‌بار در وب‌سایت بیگ‌تینک نوشته‌ای را منتشر می‌کند.\n [۱] ”Regrets for my Old Dressing Gown“\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833779.json b/train/413833779.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ea87e67fe22842fe1ce1464e05892e17de8ccf89 --- /dev/null +++ b/train/413833779.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تنهاشدن درد بیشتری دارد یا گلوله‌خوردن؟", + "subtitle": "گاهی اوقات ترجیح می‌دهید از درد به خود بپیچید، ولی از یک رابطه بیرون انداخته نشوید", + "introduction": "گاهی اگر به ما خیانت شود، دشنام بشنویم، تنها بمانیم، یا داغ عزیزانمان را ببینیم، آنچنان فرومی‌ریزیم که دیگر امید بازگشت به زندگی عادی چیزی بیشتر از رؤیا نخواهد بود. البته در این مواقع اطرافیان سعی می‌کنند ما را با حرف‌هایشان تسکین بدهند. آن‌ها فکر می‌کنند این دردها صرفاً یکسری حالات ذهنی‌اند که با تصمیم و اراده می‌شود آن‌ها را دور ریخت. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد این نوع دردهای اجتماعی دست‌کمی از بیماری‌های جسمانی صعب‌العلاج ندارند.", + "content": "ویل استور، نیویورک مگزین — سال‌ها پیش، کیپ ویلیامز، استاد روان‌شناسی، در حالی که بعدازظهر خود را در پیک‌نیک می‌گذراند چیزی به‌یادماندنی را تجربه کرد و این تجربه بعدها منجر به نتایجی شد. او با سگش کنار دریاچه‌ای در آیووا نشسته بود که ناگهان یک فریزبی۱ کنارش افتاد. سرش را بالا گرفت و دید دو مرد منتظرند که او فریزبی را به سمت‌شان پرت کند. ماجرا را برای من این طور تعریف کرد که «من هم بلند شدم و فریزبی را به سمت آن‌ها انداختم. می‌خواستم بنشینم که با کمال تعجب دیدم دوباره آن را به سمت من انداختند. این طور شد که شروع کردیم به انداختن فریزبی برای همدیگر».\n این بازی تا مدتی خیلی خوب ادامه پیدا کرد، اما بعد اتفاقی مبتذل و هراسناک رخ داد. او می‌گوید «از یکجا به بعد آن‌ها دیگر فریزبی را برای من نینداختند. هیچ حرفی هم نزدند. حواسشان به خودشان بود و دیگر به من نگاه نکردند». ویلیامز فقط همان جا سر جایش ایستاده بود، کنار سگش، و احساس هراس می‌کرد. «تعجب کرده بودم که این تجربۀ واقعاً کوچکِ طردشدن چقدر قدرتمند است. با جان و دل آن را احساس می‌کردم. با تمام وجودم آن را حس می‌کردم. من آسیب دیده بودم».\n آنچه آن مردان نمی‌دانستند این بود که ویلیامز متخصص علوم اجتماعی است و دنبال راهی برای مطالعه روی طردشدگی می‌گردد. آن‌ها ایده‌ای درخشان در اختیار او قرار داده بودند. او تصمیم گرفت همین موقعیت را دوباره و این بار در آزمایشگاه ایجاد کند: یک نفر را با دو غریبه مشغول بازی‌ای مانند فریزبی می‌کرد و ناگهان این فرد از بازی طرد می‌شد، و او هر چه اتفاق می‌افتاد را ثبت می‌کرد. او می‌گوید این کار «اثری فوق‌العاده بر افراد داشت. بر اعتمادبه‌نفس آن‌ها، بر احساس کنترلشان بر محیط و بر آنچه بدان ’حضور معنادار‘ می‌گوییم اثر می‌گذاشت، یعنی اینکه آیا فرد احساس می‌کند تأیید شده یا نادیده گرفته شده است. همین‌طور بر احساس خشم و ناراحتی آن‌ها نیز اثر می‌گذاشت». ویلیامز برخی از این آزمایش‌ها را از پشت یک آینۀ یک‌طرفه مشاهده می‌کرد. «آن‌قدر قدرتمند بودند که گاهی تحمل نگاه کردنشان را نداشتم».\n همۀ این‌ها این حقیقت عامیانه را که «حرف مردم باد هواست»۲ زیر سؤال می‌برد. حرف‌ها می‌توانند آسیب برسانند، و واقعاً هم چنین می‌کنند. ویلیامز می‌گفت «مردم می‌گویند درد اجتماعی ’فقط در ذهن شماست‘ غافل از اینکه درد جسمانی نیز در ذهن ثبت می‌شود». (واقع مطلب اینکه برخی از پژوهشگران معتقدند این دردها در عمل از شبکه‌های مغزی یکسانی استفاده می‌کنند اما، در هنگام نوشتن این مقاله، مباحثی آکادمیک دربارۀ میزان همپوشانی این‌ها جاری است). و درد جسمانی دردناک‌تر از درد اجتماعی نیست. دکتر جورجیا سیلانی از مدرسۀ بین‌المللی مطالعات پیشرفته در ایتالیا به من می‌گفت «گاهی اوقات شما ترجیح می‌دهید درد جسمانی داشته باشید ولی از یک رابطه بیرون انداخته نشوید. این درد را در بدن خود احساس می‌کنید. مثل این است که بدن شما مریض شده باشد. انگار که یک ویروسی گرفته باشید». گروه پژوهشی او مجموعه مطالعاتی را از طریق اسکنر مغزی روی افرادی انجام داده‌اند که مانند آزمایش ویلیامز از بازی طرد شده بودند، با این تفاوت که این‌بار به آن‌ها شوک الکتریکی هم داده می‌شد تا مقایسه‌ای بین این دو نوع درد صورت بگیرد. «ما دیدیم که درد اجتماعی هم می‌تواند با همان قدرت درد جسمانی احساس شود».\n\nدرد اجتماعی انواع بسیار متعددی دارد: خجالت‌زده شدن، مورد خیانت واقع شدن، داغ نزدیکان را دیدن، دشنام شنیدن، طردشدن از یک گروه یا یک فرد، تنها ماندن، دل‌شکستگی. وجه مشترک همۀ اینها طردشدن است. طردشدگیْ تهاجمی سنگین به خود است، و گاهی اوقات آن را «مرگ روان‌شناختی» می‌نامند. (بی‌دلیل نیست که قدیس بندیکت مجازات نهایی برای راهبان متمرد را «داغ تکفیر» می‌دانست). تصور می‌شود دلیل اینکه ما طردشدن را با چنین رنج طاقت‌فرسایی تجربه می‌کنیم به زمانی بازمی‌گردد که به‌صورت قبیله‌هایی آسیب‌پذیر در این سیاره زندگی می‌کردیم. سیلانی می‌گفت «قبیله از شما حفاظت می‌کند و آب و غذا برایتان فراهم می‌آورد. برای شکارکردن، احتمالاً به پنج یا شش نفر نیاز دارید. خودتان به‌تنهایی از عهدۀ آن برنمی‌آیید». اگر از گروه طرد می‌شدید، احتمالاً معنایش این بود که محکوم به مرگ هستید.\n احتمالاً دلیل رشدیافتن درد اجتماعی در ما همین است: درد اجتماعی زنگ هشداری بوده که به شما اعلام می‌کرده چیز نادرستی در حیات اجتماعی‌تان وجود دارد و باید بلافاصله برایش کاری بکنید. از این جهت، درد اجتماعی تفاوتی با درد جسمانی ندارد، چون آن هم زنگ هشداری است که برای مثال به شما می‌گوید به زخم باز دست نزن، یا با پای شکسته راه نرو. درد یعنی اطلاعات. ویلیامز می‌گفت «افرادی هستند که توانایی تجربۀ درد جسمانی را ندارند و معمولاً هم در دهۀ سوم زندگی‌شان از دنیا می‌روند». امروزه، برخی از پژوهشگران معتقدند انزوای اجتماعی برای انسان به اندازۀ سیگارکشیدن خطری کشنده محسوب می‌شود.\n اما درد اجتماعی فقط هشداری به خود ما نیست. وقتی می‌بینیم شخص دیگری طرد می‌شود نیز درد اجتماعی را تجربه می‌کنیم. سیلانی روی مجموعه‌ای از مطالعات کار کرده که واکنش افراد به طردشدن دیگران را بررسی می‌کنند. او می‌گوید «آنچه ما دیدیم بازفعال‌شدن ناحیه‌ای از مغز بود که در تجربۀ درد به‌صورت اول‌شخص مشاهده کرده بودیم. از این رو مشاهدۀ تجربۀ طردشدن وقتی برای دیگری رخ می‌دهد می‌تواند همان‌قدر دردناک باشد که خودتان آن را تجربه کنید». درست است، ما به این احساس «همدردی» می‌گوییم. گفته می‌شود ما درد دیگران را به این دلیل احساس می‌کنیم که لازم بوده زندگی قبیله‌ای تداوم پیدا کند، ما مجبور بوده‌ایم که چیزی ما را به مجازات کسانی که با دیگران بد رفتار می‌کردند تحریک کند. او می‌گوید «در یک محیط اجتماعی، اگر شما بی‌عدالتی مشاهده کنید، احتمالاً سعی می‌کنید برای آن رفتار مجازاتی در نظر بگیرید تا دوباره رخ ندهد».\n ولی ما نسبت به هر کسی احساس همدردی نمی‌کنیم. پرفسور جیمز کوان در دانشگاه ویرجینیا توضیح داده است که ما تنها نسبت به کسانی که متعلق به گروه خودی‌ها هستند همدردی را تجربه می‌کنیم. گروه پژوهشی او گزارش کرده که وقتی شرکت‌کنندگان در یک اسکنر اف.ام.آر.آی باور می‌کنند قرار است یکی از دوستانشان شوک الکتریکی بگیرد، نواحی‌ای از مغز آنان که نوعاً در واکنش به تهدید درگیر می‌شود فعالیت بیشتری نشان می‌دهد؛ این همان چیزی است که در آزمون‌های جورجیا سیلانی مشاهده شده بود. اما وقتی آن تهدید روی یک غریبه اِعمال می‌شود، فعالیت بسیار کمی در آن ناحیه مشاهده می‌شود.\n مطالعات دیگر، توسط پژوهشگران دانشگاه شنژن در چین، نشان داده است که ما به سختی ممکن است در قبال کسانی که جایگاه بالاتری نسبت به ما دارند احساس همدردی کنیم. این اثر را می‌توان در این واقعیت دید که اغلب احساس می‌کنیم حق داریم با سیاستمداران، مدیران، و سلبریتی‌ها بسیار سبعانه و ناعادلانه برخورد کنیم، در حالی که آن‌ها هم در نهایت به اندازۀ ما انسان هستند.\n وقتی خشونت اخلاقی آغاز می‌شود، عطش ما برای انتقام هم شعله‌ور می‌گردد. مسلماً ما هنوز هم از سلاح طرد کردن برای حمله استفاده می‌کنیم، چنانکه همیشه می‌کرده‌ایم، و علم درد اجتماعی می‌گوید این کار گاهی همان‌قدر سبعانه است که گونه‌های جسمانی آن سبعانه هستند. کیپ ویلیامز می‌گفت «انسان‌شناس‌ها تصور می‌کنند طردشدگی بنیاد تمدن بوده است، چون ترس از آن شما را شبیه به دیگران می‌کند. اما اگر در آن زیاده‌روی شود، همه شبیه به هم خواهند شد. چون برای تکثر و خلاقیت مجازات تعیین می‌کند. آن‌قدر گرفتار هماهنگ‌بودن با دیگران خواهید شد که جرئت نخواهید کرد هیچ چیز منحصربه‌فردی ارائه کنید». در فرهنگ امروزی، این پدیده را می‌توان اغلب در رسانه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و پردیس‌های دانشگاهی مشاهده کرد. «این را در هر دو جناح می‌بینید، هم در راست‌ها و هم چپ‌ها. فشار سنگینی برای هماهنگ‌شدن تحمیل می‌شود و واکنش مستقیم و فوری این است که پیوندهای افرادِ ناهماهنگ قطع شود یا طرد شوند».\n آنچه در علم درد اجتماعی در حال روشن شدن است خطای پنهانی است که در کانون فردگرایی نهفته است. ما گونه‌ای هستیم که آن‌قدر اجتماعی است که استاد روان‌شناسی، جاناتان هیت، ما را «۱۰ درصد زنبور» دانسته است. ما طوری تکوین پیدا کرده‌ایم که در جامعه رشد کنیم. ما به هم نیاز داریم، و وقتی این نیاز برآورده نمی‌شود آسیب می‌بینیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nStorr, Will. Selfie: how we became so self-obsessed and what it’s doing to us. The Overlook Press, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ویل استور نوشته است و در تاریخ ۲۵ آوریل ۲۰۱۸ با عنوان «How Scientists Invented a Test to Measure Hurt Feelings» در وب‌سایت نیویورک مگزین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۰ شهريور ۱۳۹۷ با عنوان «تنهاشدن درد بیشتری دارد یا گلوله‌خوردن؟» و با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است. •• ویل استور (Will Storr) نویسنده‌ای است برندۀ چند جایزۀ ادبی و علمی. علاوه‌بر کتاب سلفی، کتاب‌های پرآوازۀ دیگری نیز نوشته است: بدعت‌گذاران: ماجراجویی در کنار دشمنان علم (The Heretics: Adventures with the Enemies of Science) و متقاعدنشدنی‌ها (The Unpersuadables). ••• این متن برگرفته‌ای است از کتاب سلفی: چطور این قدر نسبت به خودمان وسواس پیدا کردیم و این چه بلایی سر ما می‌آورد (Selfie: how we became so self-obsessed and what it’s doing to us) نوشتۀ ویل استور.\n[۱] Frisbee: فریزبی نوعی وسیلۀ بازی است که از یک صفحۀ مدوّر لبه‌دار به قطر ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر درست شده است. از این وسیله برای تفریح و ورزش رقابتی استفاده می‌شود. نحوۀ بازی به این صورت است که صفحه را به آسمان پرتاب می‌کنند و آن را می‌گیرند [ویکی‌پدیا]. [۲] بخشی از یک ضرب‌المثل که صورت کامل آن چنین است: «چوب و سنگ استخوانم را می‌شکند، ولی حرف‌ها اثری ندارد». منظور ضرب‌المثل این است که آسیب فیزیکی می‌بینم، ولی توهین یا حرف دیگران برایم آسیبی به بار نمی‌آورد [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833780.json b/train/413833780.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0153a8a22dde4e947f57e433f69115240f1dac44 --- /dev/null +++ b/train/413833780.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "وقتی با فرزندت هستی، آن گوشی لعنتی‌ را بگذار کنار", + "subtitle": "وسایل دیجیتال ما را گرفتار بدترین نوعِ تربیت فرزند کرده‌اند، اما راه نجات چیست؟", + "introduction": "کودکانِ امروزی می‌توانند از چهارماهگی منظماً از وسایل دیجیتال استفاده کنند. پدر و مادرها هم طبیعتاً از این بابت نگران و ناراحت‌اند؛ حق هم دارند، اما تهدید بزرگتر، نه اعتیاد کودکان به گوشی‌های هوشمند، بلکه دلمشغولی پدر و مادرها به این وسایل است. بررسی‌ها نشان می‌دهند هر چه استفادۀ والدین از گوشی‌ها بیشتر می‌شود، به همان میزان، کودکانِ بیشتری راهیِ اورژانس بیمارستان‌ها می‌شوند یا آسیبِ روحی و شناختی می‌بینند.", + "content": "اریکا کریستاکیس، آتلانتیک — امروز دیگر گوشی‌های هوشمند آن‌قدر در وقوع اتفاقات ناخوشایند (از مرگ در اثر تصادفات رانندگی، تا اختلالات خواب، ازدست‌دادن حس همدلی، مشکلات در روابط، ندیدن دلقکِ سوار بر تک‌چرخ) نقش ایفا می‌کنند که تقریباً آسان‌تر است چیزهایی را فهرست کنیم که گوشی‌ها به هم نمی‌ریزند تا کارهایی که به هم می‌ریزند. شاید جامعۀ ما دارد به نقطۀ اوج انتقاد از وسایل دیجیتال می‌رسد.\n باوجوداین، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که مشکلی کلیدی هنوز مغفول باقی مانده است. مسئله‌ای که به رشد کودکان مربوط می‌شود، اما احتمالاً مشکل آن چیزی نیست که فکر می‌کنید. بیشتر از کودکان معتاد به وسایل دیجیتال، باید نگران والدین حواس‌پرت باشیم. \n با‌این‌حال، امروزه والدین تقریباً در مقایسه با هر دورۀ دیگری در تاریخ، وقت بیشتری را در تعامل رودررو با کودکانشان می‌گذرانند. به‌رغم افزایش چشمگیر میزان درصد حضور زنان در نیروی کار، مادران امروزی در مقایسه با مادران دهۀ ۱۹۶۰ به‌طرز شگفت‌آوری وقت بیشتری صرف مراقبت از کودکانشان می‌کنند. اما تعامل بین والدین و کودک به‌طرز فزاینده‌ای کم‌کیفیت و حتی مصنوعی شده است. والدین دائماً در زندگی کودکانشان حضور فیزیکی دارند، اما از نظر عاطفی نزدیکی کمتری به آن‌ها دارند. درواقع، من در رابطه با این معضل با پدر و مادرها احساس همدردی می‌کنم. بچه‌های نوجوان من معمولاً به‌شوخی می‌گویند اگر من بیست‌وپنج سال قبل گوشی همراه داشتم آن‌ها از نوزادی جان سالم به در نمی‌بردند.\n اظهار اینکه استفادۀ والدین از وسایل دیجیتال مشکلی است که مغفول مانده است به‌معنای دست‌کم‌گرفتن خطرات مستقیم وسایل دیجیتال برای کودکان نیست: شواهد مستدل نشان می‌دهد بسیاری از انواع وقت‌گذرانی‌ها با وسایل دیجیتال (به‌ویژه آن‌هایی که شامل تصاویر سریع یا خشن هستند) به مغز کودک آسیب می‌زند. کودکان پیش‌دبستانیِ امروزی بیش از چهار ساعت در روز وقت صرف وسایل دیجیتال می‌کنند. و، از ۱۹۷۰، میانگین سنیِ شروع استفادۀ «منظم» از وسایل دیجیتال از چهار سال به فقط چهار ماه رسیده است.\n شاید برخی از بازی‌های تعاملی جدیدتر که کودکان روی گوشی یا تبلت بازی می‌کنند از تماشای تلویزیون (یا یوتیوب) کم‌خطرتر باشد، زیرا این بازی‌ها رفتارهای بازیِ طبیعی کودکان را بهتر تقلید می‌کند. و البته بسیاری از بزرگسالانِ سالم نیز هستند که از دوران کودکیِ ذهن‌فرسایی جان سالم به در برده‌اند که صرف تماشای آت و آشغال‌های شناختی فراوانی شده است (مادر من، به‌طرزی نامعمول نسبت به آن زمان، تماشای سریال‌های «مسابقۀ سرعت» و «جزیرۀ گیلیگن» را به‌دلیل کسل‌کنندگی آن‌ها قدغن کرده بود. اینکه من چطور موفق شدم هر قسمت این سریال‌ها را چندین‌بار تماشا کنم هرگز توضیح داده نشده است). باوجوداین، کسی واقعاً در این تردیدی ندارد کودکانی که وقتشان را با وسایل دیجیتال می‌گذرانند هزینۀ فرصتِ ازدست‌رفتۀ عظیمی متحمل می‌شوند: وقتی که صرف وسایل دیجیتال می‌شود وقتی است که نه صرف اکتشاف فعالانۀ جهان می‌شود و نه صرف برقراری ارتباط با دیگران.\n بااین‌حال به‌رغم این‌همه گفت‌وگو دربارۀ زمانی که کودکان صرف وسایل دیجیتال می‌کنند، به‌طرزی شگفت‌انگیز توجه اندکی می‌شود به زمانی که خود والدین صرف وسایل دیجیتال می‌کنند، والدینی که اکنون از آن چیزی رنج می‌برند که متخصص فناوری، لیندا استون، بیش از ۲۰ سال قبل «توجه جزئی پیوسته»۱ نامیده است. همان‌طور که استون اظهار کرده است، این معضل فقط به ما آسیب نمی‌زند، به کودکان ما نیز آسیب می‌زند. این سبک جدید تعامل با فرزندان می‌تواند نظام الگوبرداری عاطفی و دیرینه‌ای را مختل کند که مهم‌ترین عنصر آن ارتباط پاسخ‌گویانه است، که مبنای اغلب فرآیندهای یادگیری بشری است. ما در قلمرویی ناشناخته هستیم.\n متخصصان رشد کودک نام‌های مختلفی برای نظام ارتباطیِ والدین و کودک دارند که ساختمان بنیادی مغز را می‌سازد. جک شونکوف، متخصص کودکان و مدیر مرکز رشد کودک دانشگاه هاروارد، این نظام ارتباطی را از نوع ارتباط «بده بستان»۲ می‌نامد؛ کتی هِرْش‌پاسْک و رابرتا میچنیک گولینکوف که روان‌شناس‌اند، نوعی «دونوازیِ محاوره‌ای»۳ را توصیف می‌کنند. الگوهای صوتی مورداستفادۀ والدین در همه‌جا در حین تعامل با نوزادان و بچه‌های نوپا معمولاً از طنینی بالا، دستور زبانی ساده، و شوری عمیق و مبالغه‌آمیز برخوردار است. اگرچه این نوع صحبت برای ناظران بزرگسال مشمئزکننده است، نوزادان هرگز از آن سیر نمی‌شوند. علاوه‌براین، مطالعه‌ای نشان داده است که نوزادان یازده‌ماهه و چهارده‌ماهه‌ای که در معرض این سبکِ صحبتِ تعاملی بوده‌اند که از نظر عاطفی تأثیرگذار است، در مقایسه با نوزادانی که در معرض این سبک صحبت نبوده‌اند، در ۲ سالگی دو برابر واژگان بیشتری می‌دانند.\n رشد کودک امری ارتباطی است. به‌همین دلیل، در یک آزمایش، نوزادان نه‌ماهه‌ای که چند ساعت از زبان یک انسانْ آموزش زبان ماندارین می‌شنوند، می‌توانند عناصر آوایی خاصی را در این زبان تشخیص دهند، درحالی‌که گروه دیگری از نوزادان که دقیقاً همین آموزش را از طریق ویدیو می‌شنوند نمی‌توانند. از دیدگاه هرش‌پاسک، استاد دانشگاه تمپل و پژوهشگر ارشد اندیشکدۀ بروکینگز، مطالعات بیشتر و بیشتری دارد اهمیت گفت‌وگو را نشان می‌دهد. او به من می‌گوید: «زبان بهترین پیش‌بینی‌کنندۀ موفقیت تحصیلی است که هیچ همتایی ندارد، زبان کلید مهارت‌های زبانی قوی در گفت‌وگوهای روان بین کودکان و بزرگسالان است».\n بنابراین مشکل پیش می‌آید هنگامی که نظام الگوبرداریِ از نظر عاطفی پرشورِ بزرگسال و کودک، که در یادگیری در سنین پایین نقش اساسی دارد، برای مثال با خواندنِ یک متن اینترنتی یا چک‌کردن سریع اینستاگرام مختل می‌شود. هر کسی که با کالسکۀ بچۀ والدینی حواس‌پرت و گوشی به‌دست نقش زمین شده است می‌تواند به فراگیری این پدیده گواهی دهد. اقتصاددانی که افزایش آسیب به کودکان را با رواج گوشی‌های هوشمند مرتبط می‌داند یکی از نتایج چنین سناریوهایی را بررسی کرده است (شرکت اِی.تی.اَندتی خدمات گوشی هوشمند را در زمان‌های مختلف در مکان‌های مختلف ارائه می‌کند، و بدین‌وسیله آزمایش طبیعی جذابی خلق می‌کند. ناحیه به ناحیه، با رشد استفاده از گوشی هوشمند، مأموریت‌های اورژانس کودکان نیز افزایش می‌یابد). این یافته‌ها تا حدودی توجه رسانه‌ها را به خطرات فیزیکی ناشی از فرزندپروری با حواس پرت جلب کرد، اما به تأثیر آن بر رشد شناختی کودکان کمتر پرداخته‌ایم. هرش‌پاسک می‌گوید: «بچه‌های نوپا نمی‌توانند یاد بگیرند ما چه زمانی با برداشتن گوشی‌مان یا نگاه‌کردن به متنی که روی صفحۀ گوشی‌مان ظاهر می‌شود جریان گفت‌وگویمان را قطع می‌کنیم».\n در اوایل دهۀ ۲۰۱۰، پژوهشگران در بوستون به‌طور مخفیانه پنجاه‌وپنج مراقب را زیر نظر می‌گیرند که با یک کودک یا بیشتر در یک رستوران فست‌فودی غذا می‌خوردند. چهل تا از بزرگسالان به‌درجات مختلف مشغول گوشی‌شان بودند، برخی تقریباً به‌کل کودکان را نادیده گرفته بودند (پژوهشگران در می‌یابند که تایپ‌کردن و محتواخوانی در این خصوص، از تلفن‌کردن نقش بیشتری ایفا می‌کند). جای تعجب ندارد که خیلی از بچه‌ها از مراقبان می‌خواهند که به آن‌ها توجه کنند، که در اغلب موارد، این درخواست‌ها نادیده گرفته می‌شود. در مطالعه‌ای تکمیلی ۲۲۵ مادر با کودک‌های حدوداً شش‌ماهه‌شان به محیط آزمایشی آشنایی آورده شدند و به هر مادر و کودک غذاهایی برای خوردن داده شد و از تعاملات آن‌ها فیلم‌برداری کردند. در طول مدت آزمایش، یک‌چهارم مادران به‌طور خودانگیخته از گوشی‌هایشان استفاده کردند، و آن‌هایی که این کار را انجام می‌دادند تعاملات زبانی و غیرزبانی بسیار کمتری با کودکشان برقرار می‌کردند.\n هرش‌پاسک، گولینکوف و جسا رید، از دانشگاه تمپل، آزمایش دقیق دیگری را این‌ بار در منطقۀ فیلادلفیا انجام دادند تا تأثیر استفادۀ والدین از گوشی را بر یادگیری زبان کودکان می‌آزماید. سی‌وهشت مادر و نوزادان دوساله‌شان به داخل اتاقی آورده می‌شدند. سپس به مادران گفته می‌شد که باید به کودکشان دو واژۀ جدید یاد دهند (بلیکینگ به‌معنای «جهیدن» و فرپینگ به‌معنای «لرزیدن») و به آن‌ها یک گوشی داده می‌شد تا پژوهشگران بتوانند از اتاق دیگری با آن‌ها تماس برقرار کنند. هنگامی که ارتباط مادر و کودک با تماس تلفنی قطع می‌شد، کودکان واژه را یاد نمی‌گرفتند، اما در غیر این‌صورت یاد می‌گرفتند. در تکملۀ طنزآمیز این مطالعه، پژوهشگران مجبور می‌شوند هفت مادر را از آزمایش حذف کنند، زیرا آن‌ها به تلفن پاسخ نمی‌دادند، یعنی «از قوانین آزمایش پیروی نمی‌کردند». آفرین بر آن‌ها!\n ایجاد توازن بین نیازهای کودکان و بزرگسالان هرگز آسان نبوده است، و انجام این کار دربارۀ آرزوهای آن‌ها بسیار دشوارتر است، و این ساده‌لوحانه است که تصور کنیم کودکان همواره می‌توانند مرکز ثابت توجه والدین باشند. والدین همواره کودکان را در زمان‌هایی به حال خودشان رها کرده‌اند تا به‌اصطلاح به‌یادماندنی کتاب باد در لابلای بیدها۴ «در قایق‌ها وقت‌گذرانی کنند»، یا صرفاً بی‌ آنکه مقصدی داشته باشند، در پارک بچه‌ها پرسه بزنند. از برخی جهات، وقت‌گذرانی کودکان با وسایل دیجیتال در قرن بیست‌ویکم خیلی متفاوت از دستیاران مادری نیست که هر نسلِ از بزرگسالان برای مشغول‌نگه‌داشتن کودکان بر آن‌ها تکیه می‌کنند. هنگامی که والدین از پارک بچه محروم هستند، واقعی یا تمثیلی، بی‌نظمی خیلی هم دور نیست. کارولین فریزر در زندگی‌نامۀ اخیر لورا اینگلز وایلدر نویسندۀ خانۀ کوچک در چمنزار۵ سبک فرزندپروری فوق‌العادۀ بدون برنامه‌ریزیِ والدین در مناطق مهاجرنشین غرب آمریکا در قرن نوزدهم را توصیف می‌کند، که کودکان را روی درهای باز اجاق‌ها می‌گذاشتند تا گرم شوند و به‌گونه‌های دیگر آن‌ها را در معرض «همه نوع پیشامد قرار می‌دادند چرا که مادران مجبور بودند از پس وظایف متعدد برآیند». وایلدر خودش موارد متعددی از حوادث نزدیک به فاجعه را بازگو می‌کند که برای دختر کوچکش رُز پیش آمده است؛ یک‌بار او در حال انجام کارهای روزمره‌اش دید که یک جفت اسب کوتوله از روی سر نوزادش پریدند.\n بی‌توجهیِ گهگاهیِ والدینْ فاجعه‌بار نیست (و حتی می‌تواند انعطاف‌پذیری به بار آورد)، اما بی‌توجهی مزمنْ داستان دیگری است. استفاده از گوشی هوشمند با نشانه‌های آشنای اعتیاد مرتبط دانسته می‌شود: بزرگسالان حواس‌پرت، هنگامی که استفادۀ آن‌ها از گوشی قطع می‌شود، زودرنج می‌شوند؛ آن‌ها نه‌تنها نشانه‌های عاطفی را نمی‌بینند، بلکه در واقع آن‌ها را بد تفسیر می‌کنند. والدین بی‌توجه ممکن است از والدین باتوجه زودتر عصبانی شوند، زیرا تصور می‌کنند کودک سعی دارد مزاحم آن‌ها شود درحالی‌که درواقع کودک فقط توجه می‌خواهد. البته جدایی‌های عمدی و کوتاه‌مدت می‌تواند بی‌زیان و حتی سودمند باشد، هم برای والدین و هم برای کودک (به‌ویژه هنگامی که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند و استقلال بیشتری می‌خواهند). اما این نوع جدایی متفاوت است از آن نوع بی‌توجهی‌ای که هنگامی رخ می‌دهد که والدین با کودک هستند اما از طریق بی‌توجهی‌شان می‌فهمانند که کودک از یک ایمیل کم‌ارزش‌تر است. مادری که به کودکانش می‌گوید بیرون بروند و بازی کنند، پدری که می‌گوید باید به‌مدت نیم ساعت بر روی کاری تمرکز کند، این‌ها واکنش‌هایی کاملاً معقول است به نیازهای ناسازگار زندگی بزرگسالی؛ اما، آنچه امروز در جریان است ظهور مراقبت پیش‌بینی‌ناپذیر تحت حاکمیت هشدارها و وسوسه‌های گوشیِ هوشمند است. به نظر می‌رسد ما در دام بدترین مدلِ ممکن از فرزندپروری افتاده‌ایم، یعنی همیشه از نظر فیزیکی حاضریم و بنابراین از خودمختاری فرزندان جلوگیری می‌کنیم و با این حال فقط گهگاه از نظر عاطفی حضور داریم.\n حل این مشکل آسان نخواهد بود، به‌ویژه با توجه به اینکه تغییرات چشمگیر در نظام آموزش بر پیچیدگی آن می‌افزاید. کودکان بیشتری در مقایسه با هر زمان دیگری در گذشته (حدود دوسوم کودکان چهارساله) تحت نوعی از مراقبت نهادی هستند، و روندهای اخیر در آموزش کودکان منجر شده است که کلاس‌های آن‌ها پر از درس‌های ازپیش‌نوشته‌شده و صحبت یک‌طرفه و کسل‌کنندۀ معلم باشد. در چنین محیط‌هایی، کودکان فرصتِ اندکی برای گفت‌وگوی خودانگیخته دارند.\n یک خبر خوب این است که کودکان به‌طور مادرزادی جوری برنامه‌ریزی شده‌اند که آنچه را می‌خواهند از بزرگسالان می‌گیرند، بیشتر ما نخستین‌بار وقتی این واقعیت را کشف می‌کنیم که نگاهمان که خیره به جای دیگری است، ما با دستانی سرزنش‌آمیز و گوشتالو به عقب کشیده می‌شود. کودکان تلاش زیادی می‌کنند تا توجه بزرگسالی حواس‌پرت را جلب کنند؛ و اگر ما رفتارمان را تغییر ندهیم، آن‌ها خواهند کوشید تا این کار را برای ما انجام دهند؛ با ورود بچه‌های نوپای امروز به سن مدرسه می‌توان انتظار مشاهدۀ کج‌خلقی‌های بسیار بیشتری را داشت. اما سرانجام ممکن است کودکان از این کار دست بکشند. در اینجا مسئله همکاری است، و مطالعات در پرورشگاه‌های رومانی به جهانیان نشان داد که وقتی کودک همکارِ علاقه‌مندی ندارد، آنچه مغزش قادر است انجام دهد محدود است. حقیقت آن است که ما واقعاً نمی‌دانیم هنگامی که به کودکانمان بی‌توجهی می‌کنیم، چقدر رنج می‌کشند.\n البته بزرگسالان نیز دارند از وضعیت کنونی رنج می‌برند. بسیاری از آن‌ها زندگی روزمرۀ خودشان را بر اساس این مقدمۀ رقت‌انگیز سامان داده‌اند که همواره می‌توانند حاضر باشند، همواره کار کنند، همواره فرزندپروری کنند، همواره در خدمت همسر و والدین خودشان باشند و هر کسی که ممکن است به آن‌ها نیاز داشته باشد، درحالی‌که در صدر اخبار نیز باقی بمانند، فکر می‌کنند وقتی دارند می‌روند تا سوار ماشینشان شوند، می‌توانند به یاد داشته باشند که دستمال توالت بیشتری هم از سایت آمازون سفارش دهند. آن‌ها در نسخۀ دیجیتالِ چرخه‌ای بی‌پایان گیر افتاده‌اند.\n تحت این شرایط، آسان‌تر آن است که اضطراب‌های خودمان را بر مدت زمان استفادۀ کودکانمان از وسایل دیجیتال متمرکز کنیم تا اینکه خودمان دست از این وسایل بکشیم. من این گرایش را بسیار خوب درک می‌کنم. من علاوه‌بر وظایفم در مقام مادر، سرپرستِ یک سگِ میانسالِ دارای اضافه ‌وزن نیز هستم. هر چند خودم هم اضافه‌وزن دارم و میانسال هستم، بیشتر دربارۀ میزان کالری دریافتی سگم وسواس به خرج می‌دهم و او را به رژیم غذایی سخت‌گیرانه‌ای شامل مواد فیبری محدود کرده‌ام، به جای اینکه رژیم غذایی خودم را اصلاح کنم و از کلوچۀ دارچینی صبحانه‌ام (خدا نکند) دست بکشم. از دیدگاه روان‌شناختی، این شکلی کلاسیک از فرافکنی است یعنی جابه‌جایی دفاعی شکست‌های خودمان با نسبت‌دادن آن‌ها به دیگرانی که نسبتاً بی‌گناه هستند. هنگامی که مسئلۀ مدت‌زمان استفاده از وسایل دیجیتال مطرح است، خیلی‌هایمان باید بسیار کمتر فرافکنی کنیم.\n اگر بتوانیم، آن‌چنان که برخی روان‌شناسان می‌گویند، بر «دخالت فناوری در زندگی»۶ خودمان غلبه کنیم، احتمالاً درخواهیم یافت که می‌توانیم صرفاً با انجام کارهای کمتر کارهای بسیار بیشتری برای کودکانمان انجام دهیم، صرف‌نظر از کیفیت آموزش آن‌ها در مدرسه و کاملاً مستقل از تعداد ساعاتی که به آن‌ها اختصاص می‌دهیم. والدین باید برای خودشان این حق را قائل باشند که از زیر فشار خفه‌کنندۀ همه‌چیزبودن برای همه‌کس خلاصی یابند. کودکتان را در پارک‌های مخصوص بچه بگذارید، هیچ اشکالی ندارد! اگر دوست ندارید به دیدن مسابقۀ قوتبال نروید. کودکتان ناراحت نخواهد شد. اما وقتی با بچه‌تان هستید، آن گوشی لعنتی‌ را کنار بگذارید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را اریکا کریستاکیس نوشته است و در شمارۀ جولای-اوت ۲۰۱۸ مجلۀ آتلانتیک با عنوان «The Dangers of Distracted Parenting» به چاپ رسیده و سپس با همان عنوان در وب‌سایت این مجله منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ با عنوان «وقتی با فرزندت هستی، گوشی لعنتی‌ات را بگذار کنار» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است. •• اریکا کریستاکیس (Erika Christakis) محقق آمریکایی است که روی بچه‌های پیشادبستانی کار می‌کند. آخرین کتاب او اهمیت کوچک بودن: آنچه کودکان واقعاً از بزرگسالان می‌خواهند (The Importance of Being Little: What Young Children Really Need From Grownups) نام دارد.\n [۱] continuous partial attention [۲] serve and return [۳] conversational duet [۴] The Wind in the Willows [۵] Little House on the Prairie [۶] Technoference: این واژه از ترکیب واژه‌های technology و interference ساخته شده است [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833781.json b/train/413833781.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..78dcdda009177f833096b93325282ac3bb978cea --- /dev/null +++ b/train/413833781.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اگر می‌خواهی نویسندۀ خوبی شوی، بچه‌دار نشو", + "subtitle": "نویسندگان در طول عمرشان باید فقط به نوشتن تعهد داشته باشند، اما بچه‌هایشان چه می‌شوند؟", + "introduction": "اکثر آدم‌هایی که دستشان به نوشتن می‌رود، ایده‌هایی به ذهنشان می‌آید که، اگر کتاب شوند، بازار نشر را می‌لرزانند. اما یک سدّ غول‌آسا پیش پای این افراد است: فرزندانشان. به‌همین‌دلیل، یک نویسندۀ بزرگ به مایکل شیبن گفت «بچه‌دار نشو. هر کدام از فرزندانت، جای یکی از کتاب‌هایی خواهند بود که هرگز چاپ نکرده‌ای». حالا شیبن چهار فرزند دارد و توضیح می دهد که، با نادیده‌گرفتن این نصیحت، چه‌ از دست داده و چه به دست آورده.", + "content": "مایکل شیبن، جی.کیو — تابستانِ قبل از انتشار اولین رمانم، در یک مهمانی ادبی، با نویسنده‌ای که می‌ستودمش در تراس خانۀ میزبانمان، در امتداد رودخانۀ تراکی، تنها شدم. آدم‌های زیادی با جام‌ و بطری‌هایی در دست در رفت‌وآمد بودند، اما احساس کردم که توجه نویسنده، نمی‌دانم به چه علت، به من جلب شده است.\n با صدایی که رگه‌های هشدار در آن نمایان بود به من گفت: «می‌خواهم نصیحتی به تو بکنم».\n پاسخ دادم که باعث خرسندی من است. کنجکاو بودم بفهمم چه می‌خواهد بگوید، نه به این دلیل که خود را محتاج نصیحت می‌دانستم بلکه می‌خواستم سرنخی از راز این مرد بزرگ دستگیرم ‌شود. او خود را در حجابی بی‌منفذ عرضه می‌کرد و خوش‌روییِ حساب‌شدۀ آدمی را داشت که عادت نداشت چیزی از خودش بروز دهد. نصیحت تنها سرنخی بود که می‌توانستم از او به دست بیاورم.\n مرد بزرگ گفت که نصیحتش دردناک خواهد بود -شاید هم در لحنش این را نشان داده بود- اما می‌دانست چه می‌خواهد بگوید و من، اگر می‌خواستم به‌عنوان یک رمان‌نویس به موفقیت دست پیدا کنم، باید با دقت به نصیحتش گوش می‌سپردم. مرد تقریباً دو برابر من سن داشت اما پیر نبود. به اندازۀ کافی جوان بود که کفش آل‌استارز مشکی بپوشد.\n او گفت «بچه‌دار نشو، همین». لبخندش محو شد ولی اثر آن، لحظه‌ای، در چشمان آبی رنگش درنگ کرد. «کل قاعده‌ همین است». \n قرار بود تا کمتر از یک ماه دیگر با همسر سابقم ازدواج کنم؛ کتابم هم بهار سال بعد بیرون می‌آمد. مشخص بود که از دید آن نویسندۀ مشهور، همۀ این اتفاق‌ها دلیلی برای هشداردادن بود. حالا ازدواج اشکالی ندارد، در واقع خود او همه کتاب‌هایش را به همسرش تقدیم کرده بود، اما اگر حواست نباشد، ممکن است تمام حرفه‌ات را به خطر بیندازی. او با شکیبایی توضیح داد که، بعد از این رمان، رمان دومم را خواهم نوشت و رمان‌های دوم به‌مراتب از رمان‌های اول بدقلق‌تر و سخت‌ترند. بعد از مصیبت‌های رمان دوم، اگر به اندازۀ کافی خوش‌شانس و کله‌شق باشم، با رمان‌های تحکم‌آمیز ‌سوم و چهارم گلاویز خواهم شد، سپس رمان غیرقابل پیش‌بینی پنجم، و رمان ششم که مختصر و گیراست، و هفتمی که یک جورهایی عصارۀ رمان‌های قبلی است، و به همین ترتیب تا هر وقت که کله‌شقی و شانسم دوام بیاورد. در غیر این صورت، اشتباه مهلکی را مرتکب شده‌ام که جوان‌های بااستعدادِ بسیاری قبل از من را به دام خود کشیده است.\n مرد بزرگ ادامه داد «یا می‌توانی کتاب‌های عالی بنویسی، یا بچه داشته باشی؛ به خودت بستگی دارد».\n سرم را تکان دادم، از رسالتی که او در قبال من به انجام رسانده بود کمی گیج بودم، پیروزی و حرفه‌ای که باید برایش می‌جنگیدی انبوه کتاب‌هایی بود که مانند برج بابل سر به فلک می‌کشیدند: کتاب روی کتاب.\n اعتراف کردم که «هیچ‌وقت این‌طور بهش فکر نکرده بودم». با همسر آینده‌ام بازیگوشانه فقط دربارۀ اسم بچه حرف زده بودیم و بس. آیا می‌بایست این مکالمه‌های غیرجدی و مکالمه‌های جدی‌تری که ممکن بود بعدتر پیش‌ بیایند را فوراً متوقف می‌کردم؟ نامزدم شاعر بود، با بلندپروازی‌های خاص خودش.\n مرد گفت «پو، اوکانر، وِلتی. هیچ کدامشان بچه نداشتند». ضمناً خود او نیز در این فهرست جای می‌گرفت؛ او که جنوبی بود و همسر محبوبش نیز بدون فرزند بودند، مثل «چخوف، بکت، وولف».\n\nسعی کردم چند مثال نقض بیاورم اما بدبختانه، کسی که بلافاصله به ذهنم رسید، جان چیوِر بود که در آن زمان مثل بُت می‌پرستیدمش. او و همسر آزرده‌خاطرش به همراه سه فرزند در خانه‌ای در شهر اُسینینگ نیویورک زندگی می‌کردند. همان موقع‌ها داشتم خاطرات دخترش سوزان را می‌خواندم. دوران کودکی مصیبت‌باری داشت. وضعیت پدرش آمیزه‌ای از می‌خوارگی، شرمساری و همجنس‌گرایی پنهانی بود. با گذر زمان داستان‌های کوتاهش بی‌قیدوبند شده بودند و رمان‌هایش با وقار ساختگی و گام‌های آهستۀ مستانی که می‌خواهند خود را هوشیار جا بزنند نمایان می‌شدند. در این وضع، بچه‌ها یا مأیوسانه در آرزوی دیده‌شدن بودند یا سعی می‌کردند توی دست و پای بزرگ‌ترها نباشند. به نظرم دست‌کم می‌شد دراین‌باره بحث کرد که این مرد هرگز نباید بچه‌دار می‌شد. با خود فکر کردم سوزان چیور درباره این گزاره چه احساسی خواهد داشت.\n مرد بزرگ ادامه داد «بگذار این‌جور بگویم مایکل»، و سپس منطق بی‌رحمانه‌اش را رو کرد: نوشتن یک‌جور تمرین است، هر چه بیشتر بنویسی، نویسندۀ بهتری می‌شوی و کتاب‌های بیشتری خلق می‌کنی. تعالی و زایندگیْ رمز موفقیت پایدار است، و زمان عامل اصلی این هر دو است. مرد بزرگ گفت فرزندان، سارقان رسوای زمان‌اند. سپس مسئلۀ موضوع، زمینه، و تجربیات پیش می‌آمد. کتاب‌ها گرسنه‌اند، و اگر زیادی یک جا بمانی، هر چیز و هر کس که در اطرافت باشد را مصرف می‌کنند. باید مدام در حرکت باشی، رو به جلو، مثل یک چوپان ادبی، رمۀ گرسنۀ رمان‌هایت را پیش برانی. به این ترتیب، سفر یک ضرورت است. باید این حرفش را می‌پذیرفتم چون دراین‌باره مطالعه‌ای دقیق انجام داده بود: سفر کردن با بچه، مثل خار در چشم و استخوان در گلو است. به هر صورت،‌ نویسندگان آرام و قرار ندارند. آن‌ها می‌بایست بتوانند هر وقت که ‌می‌خواهند جمع کنند و بزنند به‌ چاک و بروند به هر کجا که مناسب حالشان باشد. نویسندگان می‌بایست در قبال هیچ‌چیز مسئولیتی نداشته باشند مگر نوشتن، و به هیچ چیز تعهدی نداشته باشند مگر تعداد واژه‌هایی که روزانه باید بنویسند. درست در تضاد با این‌ها، فرزندان به ثبات، نظم، جریان عادی و ورای همۀ این‌ها به تعهد نیاز دارد. خلاصه می‌خواست بگوید داشتن فرزند بر خلاف نوشتن است.\n همچنان داشتم به مغزم فشار می‌آوردم تا نویسنده‌ای را به خاطر آورم که مرد خانواده نیز بوده، البته نه مثل چیور با آن وضع مصیبت‌بار. توماس مان؟ اشتیاقم به توماس مان مدت‌ها بود از بین رفته بود اما شور و شعف تابستان پنج سال پیش را که با صعود از کوه جادویی۱ او سپری شد، هرگز فراموش نکردم.\n مرد بزرگ گفت «توماس مان؟» و پوزخندی زد. درست به‌سمت دامی حرکت کرده بودم که برایم پهن کرده بود. «توماس مان ساعت‌ها خودش را در اتاقش محبوس می‌کرد، هر روز! بچه‌هایش به هیچ‌وجه اجازه نداشتند مزاحمش بشوند، وگرنه دمار از روزگارشان در می‌آورد، اغراق نمی‌کنم. فرزندانش مزاحمش بودند. وقتی مشغول کار بود مایۀ عذابش بودند. می‌خواهم بگویم مسئلۀ رسیدگی به کارها و انجامشان به کنار، آیا این همان پدری است که می‌خواهی بشوی؟»\n پاسخ این سؤال برایم آسان بود. می‌دانستم می‌خواهم چگونه پدری باشم. نه یکی شبیه پدر خودم، می‌خواستم هر وقت فرزندانم به من احتیاج داشتند در کنارشان باشم، هنگام صبحانه، موقع نوشتن تکالیفشان، وقت شنا، آشپزی یا دوچرخه‌سواری یاد می‌گرفتند؛‌ وقتی سرشان را در بالشت فرو می‌کردند و می‌گریستند. من در زندگی فرزندانم حضور خواهم داشت. خلاصه بگویم، آغوش من همیشه به روی آن‌ها باز خواهد بود. تابه‌حال، هرگز درنیافته بودم که این بلندپروازی من با نوشتن ناسازگار است.\n\nمرد بزرگ که، مثل گاوبازانِ داستان‌های همینگوی، خود را برای کشتن حیوان زخمی آماده می‌کرد گفت «ریچارد ییتس، می‌دانی ریچارد ییتس چه گفته است؟»\n با خود گفتم ای وای، نه. برای ییتس تیزبین و بدگمان، به‌خاطر کتاب‌هایش ازجمله رژۀ عید پاک۲، جادۀ انقلابی۳ و یازده نوع تنهایی۴ احترام زیادی قائل بودم. بی‌تردید چیزی که می‌خواست از او نقل کند چیزی غیر از یک واقعیت تلخ و دلسردکننده نبود. \n مرد بزرگ از ییتس نقل کرد، شاید هم تفسیر خودش را بیان کرد، یا حتی ممکن بود از خودش درآورده باشد که «در ازای هر فرزند، یک کتاب را از دست می‌دهی».\n مرد بزرگ لبخند زد. تأثیری که حرف‌هایش روی من گذاشته بود را می‌توانست ببیند. آنجا ایستاده بودم و سعی می‌کردم حساب کنم که قید چند کتاب را حاضرم یا مجبورم که بزنم. من و همسر آینده‌ام دو اسم انتخاب کرده بودیم، یک اسم دختر و یک اسم پسر. این به این معنا بود که دو کتاب، دو کتاب حذف می‌شد، با حلّال قوی فرزندان محو می‌شد. گمان کردم با این قضیه می‌توانم کنار بیایم. اما اگر بعد از دو تای اولی، برحسب «تصادف»، مثلاً به خاطر حواس‌پرتی یا شکست روش‌های جلوگیری سومی هم اتفاق می‌افتاد، و اگر خدای ناکرده، بارداری سوم دوقلو بود چه؟ ناگهان در خیالاتم خود را دیدم که به پایه‌های بابل نیمه‌ساخته چسبیده‌ام، و تا قوزک پا در موج پرهیاهویی از نوزادان گریان فرو رفته‌ام، نانویسندۀ یک قفسۀ کامل از رمان‌های بی‌نظیر که هرگز نتوانسته‌ام بنویسمشان، رمان‌هایی که هر کدام ممکن بود شاهکاری ادبی باشند.\n مرد بزرگ با لحنی که همچون کره روی بیسکویت داغ بود گفت «بسیار خوب مایکل، بهش فکر کن». کارش را به پایان رسانده بود. دستی به شانه‌ام زد، آخرین جرعۀ بطری آب‌جو را سر کشید و با اطمینان از نجات‌دادن، یا دست‌کم ترساندن من، یکی دیگر از گوسفندان گمراه، به درون خانه بازگشت.\n به خاطر می‌آورم که بعد از مهمانی این مکالمه را برای همسر آینده‌ام تعریف کردم. به آن ماجرا خندیدیم و حرف‌های مرد را پای این گذاشتیم که سعی داشته خودش را توجیه کند یا شاید حتی ترحم‌برانگیزتر، می‌خواسته از جبر تغییرناپذیری که در آن قرار داشته، تصویری ایدئال ارائه دهد. ما ازدواج کردیم، چند بار نقل مکان کردیم و طلاق گرفتیم. توانستم، از آن سیاحت نافرجام، چندتایی داستان کوتاهِ کمی تلخ به غنیمت بیاورم. اما رمان دومی که در طول آن سال‌ها سعی در نوشتنش داشتم، رمانی که قرار بود حماسی باشد، مثل یک کشتی عظیم جنگی، بی امید نجات، در قعر روح من غرق شد. خوشبختانه فرزندی هم نداشتم تا او را مقصر این کشتی‌شکستگی بدانم. چند سال بعد دوباره ازدواج کردم و بعد از گذشت ربع قرن، درحالی‌که چهار فرزند داشتم، توانسته بودم چهارده کتاب چاپ کنم.\n آیا باید تعدادشان هجده تا می‌بود؟\n گاهی، پس از گذراندن شبی جان‌فرسا پشت کیبورد، خیالات غریبی بر من چیره می‌شود: احساس اینکه به‌اشتباه گرفتار کتابی شده‌ام که نباید: نوعی مرثیه برای کتاب‌های دیگری که از دست می‌روند، برای رمان‌هایی که مثل عضوی قطع‌شده، جای خالیشان درد می‌کند. آیا این‌ کتاب‌ها را فرزندانم از من ربوده‌اند؟ اگر کسی نمودار خروجی داستان‌کوتاه‌های من با سیر نزولی، و خروجی فرزندآوری‌ام با سیر صعودی را طی دو دهۀ گذشته رسم می‌کرد، دو خط متقاطعِ Xشکلِ به دست آمده انگار داشت یک صحنۀ جرم را علامت‌گذاری می‌کرد. اما دلیل اینکه من دیگر داستان‌کوتاه نمی‌نویسم این نیست که فرزندانم ربایندگان زمان‌اند. دلیلش این است که هزینۀ فرزندانم زیاد است و داستان کوتاه درآمد چندانی ندارد. بنابراین استطاعت نوشتن داستان کوتاه را ندارم.\n و آن چهار رمان «ازدست‌رفته» که مرد بزرگ سال‌ها پیش آن‌ها را در نظریه‌اش پیشبینی کرده بود چطور؟ اگر به نصیحت مرد بزرگ عمل کرده بودم و هرگز زیر بار نعمت داشتن فرزند نرفته بودم، یا اگر هرگز رمانی ننوشته بودم، در نهایت نتیجه یکی می‌شد، عیناً همان نتیجه‌ای که حالا با توجه به تصمیمی که گرفته‌ام در انتظارم است: در آخر خواهم مرد، و روزگار با همۀ قیل‌وقالش و با خونسردی‌اش در بی‌تفاوتیِ بی‌پایانِ فضا خواهد چرخید، و پس از تنها ۱۰۰ چرخش به دور خورشید، ما شش نفر را که عاشق هم هستیم به خاک تبدیل خواهد کرد، و به‌جز تعداد ناچیزی از هزاران هزار رمان و داستان کوتاه نوشته شده در طول عمر ما، همگی به فراموشی سپرده می‌شوند. اگر هیچ یک از کتاب‌های من به آن تعداد ناچیز نپیوندند به این دلیل که اجازه دادم فرزندانم زمان را از من بدزدند، مرا محدود و آزادی‌ام را مخدوش کنند، من هیچ شکایتی ندارم. کتاب‌هایم، زمانی که نوشته می‌شوند،‌ دیگر هیچ شگفتی‌ای برایم ندارند، هیچ رازی در خود ندارند، بر خلاف فرزندانم. کتاب‌هایم به‌هیچ‌وجه ضعف‌ها، شکست‌ها و نقص‌های شخصیتی مرا جبران نمی‌کنند، بر خلاف فرزندانم. از همۀ این‌ها گذشته، کتاب‌هایم مرا درمقابل دوست نمی‌دارند، برخلاف فرزندانم. به‌هرحال، صد سال پس از این، من هرگز نخواهم فهمید که آیا کتاب‌هایم می‌پوسند و فراموش ‌می‌شوند یا نه. مشکل همین ‌جاست، در آخر، همۀ سرمایه‌های خود را وقف آیندگان می‌کنید و هیچ‌وقت آن‌قدر زنده نمی‌مانید که از آن لذت ببرید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nChabon, Michael. Pops: Fatherhood in Pieces. Harper, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مایکل شیبن نوشته است و در تاریخ ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ با عنوان «Michael Chabon: Are Kids the Enemy of Writing» در وب‌سایت جی.کیو منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۹۷ آن را با عنوان «اگر می‌خواهی نویسندۀ خوبی شوی، بچه‌دار نشو» و با ترجمۀ عرفانه محبی منتشر کرده است. •• مایکل شیبن (Michael Chabon) نویسندۀ مطرح ادبی و نگارندۀ چهارده کتاب داستانی است. رمان ماجراهای شگفت‌انگیز کاوالیر و کلی (The Amazing Adventures of Kavalier & Clay) برندۀ جایزۀ پولیتزر شد و کتاب مجمع پلیس‌های عبری (The Yiddish Policemen’s Union) او برندۀ جایزۀ کتاب علمی‌تخیلیِ هوگو. ••• این مطلب برشی است از کتاب باباها، پاره‌هایی از پدرانگی (Pops: Fatherhood in Pieces).\n[۱] The Magic Mountain [۲] The Easter Parade [۳] Revolutionary Road [۴] Eleven Kinds of Loneliness" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833782.json b/train/413833782.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ea96e9c644573aa5964d63b847448c487bbce0a3 --- /dev/null +++ b/train/413833782.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بچه‌ها چه احساسی به گوشی‌ پدر و مادرهایشان دارند؟", + "subtitle": "کار به اعتیاد دیجیتال که می‌رسد، فقط بچه‌ها نیستند که مشکل دارند، تمام خانواده درگیرند", + "introduction": "پدر و مادرهای زیادی هستند که میزان وقت‌گذرانیِ فرزندانشان با گوشی‌های هوشمند ‌نگرانشان کرده است. آن‌ها می‌خواهند بدانند «اعتیاد» کودکان و نوجوانان به این فناوری‌ها چه تأثیراتی بر زندگی آن‌ها خواهد داشت و طبعاً پژوهش‌های زیادی نیز در این باره انجام شده است. اما چند محقق، این سوال را از سوی دیگر آن پرسیده‌اند: عادتِ پدر و مادرها به استفاده از فناوری‌های همراه، چه تأثیری بر کودکان می‌گذارد؟ داده‌های جدید نتایج تعجب‌برانگیزی به دست می‌دهند.", + "content": "تیم بازاریابی نشریۀ آتلانتیک، آتلانتیک — در تابستان سال ۲۰۱۳، سه زن به کلانشهر بوستون رفتند و به‌مدت دو ماه، در روزهای کاری هفته برای شام‌خوردن به رستوران‌های فست‌فودی می‌رفتند. غذا سفارش ‌می‌دادند و تا جای ‌ممکن بدون جلب توجه روی صندلی‌هایشان ‌می‌نشستند تا هیچ سوءظنی برنینگیزند. بعد شروع می‌کردند به جمع‌آوری مخفیانۀ اطلاعات. آن‌ها دنبال آن دسته از مشتری‌ها بودند که جمعشان شامل یک بزرگسال و دست‌کم یک کودک کوچک‌تر از ۱۰ سال باشد. این سه زن، پژوهشگرانِ دانشگاهی از رشته‌های تخصصی اطفال، رشد کودک و مردم‌شناسی بودند و نیاز داشتند آن‌قدر به سوژه‌های خود نزدیک شوند تا بتوانند تغییر حالات چهره و لحن صدا را متوجه شوند. یادداشت‌های فراوانی برداشتند. مأموریت آن‌ها مشاهدۀ نحوۀ تعامل کودکان و مراقبان آن‌ها با فناوری‌های همراه و نیز بررسی نوع تعامل آن‌ها بین خودشان بود، آنهم با ظریف‌ترین جزئیات. نتیجۀ پژوهشْ پیشگامانه بود؛ اولین پژوهشی بود که چگونگی استفادۀ والدین از فناوری‌های شخصی را در پیرامون کودکان بررسی می‌کرد و کشف اصلی آن نگران‌کننده بود: مراقبان هرچه بیشتر مجذوب گوشی‌های هوشمند خود بودند، رفتارشان با کودکان همراهشان خشن‌تر بود.\n اغراق نیست اگر بگوییم این پژوهش کمک کرد تا شاخۀ تحقیقی جدیدی راه‌اندازی شود، شاخه‌ای که قدمت ریشه‌های آن به دهه‌ها قبل، یعنی میانۀ قرن می‌رسد، وقتی که دغدغه‌ها دربارۀ میخکوب‌شدن کودکان جلوی نور آبی صفحه‌های تلویزیونی بالا گرفته بود. پژوهش‌هایی که دربارۀ تلویزیون و تأثیرات روان‌شناختی آن بر کودکان نوشته شده‌اند می‌توانند کتابخانه‌ای را پر کنند. به‌همین‌نحو، پریشانی‌های اخیر دربارۀ نوجوانانی که به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی‌ «معتاد»اند -و پیش‌ازآن، به بازی‌های ویدئویی- منجر به انبوهی از تحلیل‌ها شده است دربارۀ اینکه این فناوری‌ها چه تأثیراتی بر کودکان دارند. اما پژوهش رستوران‌های بوستون پرسش دیگری را آشکار ساخت، چرخشی در هراس‌هایی در گذشته از رسانه‌های قدیمی داشتیم: کودکان چگونه از عادت‌های والدینشان در استفاده از فناوری‌های شخصی متأثر می‌شوند؟\n دو سال بعد، در همایشی دعوتنامه‌ای، گروهی از پژوهشگران و دانشگاهیان از رشته‌های گوناگون در کالیفرنیای جنوبی گرد هم آمدند تا به پرسش‌های مربوط به فرزندپروری در عصر دیجیتال بپردازند. در میان دعوت‌شدگان دکتر جنی رادِسکی۱ نیز بود، متخصص اطفال و پژوهشگری که هدایت مطالعۀ رستوران‌های زنجیره‌ای را بر عهده داشت. در کنار او روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و محققان مطالعات رسانه نیز حضور داشتند. یکی از اهداف این نشست مرور متون نوشته شده دراین‌باره تاکنون، و صدور فراخوانی عمومی برای پژوهش‌های بیشتر بود. دربارۀ موضوع استفاده از رسانه‌های دیجیتال و فرزندپروری نادانسته‌های بسیار باقی است، اما به‌اندازۀکافی پژوهش انجام گرفته تا اسباب نگرانی‌های جدی باشد.\n چنین نگرانی‌هایی با داده‌های جدیدی آغاز شدند که می‌گویند درواقع نسل‌های قدیمی‌تر درقیاس با همتایان جوان‌ترشان، مصرف‌کنندگان حریص‌تر شبکه‌های اجتماعی‌اند و احتمال اینکه والدین در چنین شبکه‌هایی فعال باشند، بیشتر از غیروالدین است. این چه جای نگرانی دارد؟ مدارکی وجود دارند که نشان می‌دهند این تجربه‌های دیجتال می‌توانند تأثیرات منفی داشته باشند. استفادۀ مداوم از شبکه‌های اجتماعی همچنین یکی از عاملان ریسک -البته در میان بسیاری عوامل دیگر- برای افسردگی است. سارا کوین۲، روان‌شناس دانشگاه بریگهَم یانگ، دریافت که تازه‌مادران اغلب در شبکه‌های اجتماعی خود را با سایر مادران مقایسه می‌کنند، و این رفتار به‌نوبۀخود با «سطوح بالاتر افسردگی مادرانه» مرتبط است. نظرسنجی‌های سالیانۀ مرکز آیندۀ دیجیتال۳ در یو.اس.سی آننبرگ۴ نشان می‌دهند که از سال ۲۰۱۲، آدم‌ها به‌نحو فزاینده‌ای احساس می‌کنند به‌ خاطر گوشی‌های هوشمند، در خانواده‌های خود مورد بی‌توجهی واقع می‌شوند.\n یکی از دعوت‌شدگان به همایش، برندان مک‌دنیل۵، پژوهشگری از ایالت ایلینوی بود که به‌تازگی عبارتی تخصصی برای توصیف حواس‌پرتی‌ها و گسست‌های روزمره در زندگی خانوادگی توسط گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های دیجیتال برساخته است: «مزاحمت فناوری۶». مک‌دنیل و دیگران در تلاش بودند تا نقشۀ تأثیرات «مزاحمت فناوری» بر رابطۀ والد با کودک را ترسیم کنند. حالا به خوبی ثابت شده است که مزاحمت‌های ناشی از فناوری واقعاً مخل‌اند. بسته به اینکه تصمیم بگیرید به کدام پژوهش نگاه بیاندازید، بزرگسالان به‌طور متوسط گوشی‌های هوشمند خود را هر روز بین ۸۰ تا ۲۰۰ بار نگاه می‌کنند. یافته‌های یک تحقیق در سال ۲۰۱۵ از مراقبان و کودکان در زمین‌های بازی می‌گوید کار کودکان برای جلب توجه بزرگسالانی که با گوشی‌های هوشمند خود مشغول بودند سخت‌تر بود تا آن‌هایی که حواسشان به چیزهای دیگری ازقبیل صحبت با سایر بزرگسالان بود. باز هم پژوهش دیگری شواهدی ارائه کرد مبنی ‌بر اینکه والدینِ کودکانِ خردسال زمانی‌که به یک صفحۀ نمایشگر نگاه می‌کنند کمتر با کودکان حرف می‌زنند. و بنابر پژوهشی دیگر از جنی رادسکی، «رسانه‌هایِ همراهِ والدین با تعاملات کمتر مادر با کودک مرتبط‌اند.»\n مطمئناً والد حواس‌پرت پدیدۀ جدیدی نیست. پس چه عدم‌شباهتی وجود دارد بین پدری که در سال ۲۰۱۸ پیام کوتاهی را با فشاردادنِ انگشتانش روی صفحه می‌نویسد، با پدری که در دهۀ ۱۹۵۰، روی صندلی‌اش نشسته و از پشت روزنامه‌ای باز کرده و به فرزندانش بی‌اعتنایی می‌کند؟ برای مثال مک‌دانیل معتقد است که این تفاوت قطعی است. می‌گوید «این وسیله‌ها توجه ما را به‌نحوی کاملاً جدید تسخیر می‌کنند.» درواقع، آزمایش‌های عصب‌شناختی نشان می‌دهند که استفاده از گوشی هوشمند پیام‌رسان‌های عصبی‌ای را در مغز ما فعال می‌کنند که به‌نوبۀخود عادت چک‌کردن گوشی هوشمندمان را تقویت می‌کنند. او می‌گوید «چیزی در نحوۀ طراحی این وسیله‌ها و جنس رابطه‌ای که ما با آن‌ها برقرار کرده‌ایم وجود دارد. بله، والدین همیشه حواس‌پرت بوده‌اند، اما این شکل از حواس‌پرتیِ درگیرکننده که این وسیله‌ها تولید می‌کنند چیزی است که جهان هرگز پیش‌ازاین ندیده است.»\n اما حتی اگر مزاحمت فناوری واقعی است، و حتی اگر مطمئن باشیم که این مزاحمت متفاوت از اشکال قبلی حواس‌پرتیِ ناشی از رسانه است، آیا هیچ تأثیرِ سنجش‌پذیر و قابل‌تشخیصی بر کودکان و رشد آن‌ها دارد؟\n مک‌دنیل و دیگران می‌گویند که پژوهش‌های ابتدایی انجام شده‌اند و تأثیرات سنجش‌پذیرند؛ و دست‌کم به‌نظر می‌رسد که برخی از این تأثیرات مخرب‌اند. وی به‌تازگی با رادسکی برای تحلیل آماری پرسش‌نامه‌هایی که توسط ۱۷۰ پدر و مادر در سراسر کشور به‌صورت آنلاین پر شده‌اند، همکاری کرد. یافته‌های این پژوهش که ماه نوامبر گذشته در ژورنال چایلد دولوپمنت۷ منتشر شده است، حاکی از این است که مادرانی که خبر از تناوب بیشتر گسست‌های فناورانه در حین تعامل با کودکان داده‌اند، به‌همین‌ترتیب احتمال بیشتری داشته که سطوح بالاتری از رفتارهای مسئله‌گون در همان کودکان را گزارش کنند؛ هم شامل رفتارهای بیرونی مثل قهر، و هم رفتارهای درونی‌تر مثلِ گریه‌کردن و کج‌خلقی.\n در پژوهشی تازه‌تر در سال ۲۰۱۷، سارا کوین از دانشگاه بریگهم یانگ از ۱۲۰۰ فرد بالغ و نوجوان از سراسر کشور دربارۀ عادت‌های والدینشان در استفاده از فناوری نظرسنجی کرد. هرچند کوین اخطار می‌کند که این پژوهش هنوز منتشر نشده و کماکان در مرحلۀ داوری دقیق است، می‌گوید که «یافته‌های تازۀ» آن نشان می‌دهند که مزاحمت فناوری رابطه دارد با اینکه کودکان محبت کمتری از سوی والدین را گزارش کنند و اینکه ۱۱ درصد از نوجوانان «برای جلب توجه پدر و مادرشان، زمانی‌که با گوشی یا تبلتش مشغول بوده، تقلای کم یا زیادی کرده‌اند.» بینِ آن گروه ۱۱ درصدی، نوجوانان گرایش بیشتری به قلدری در فضای مجازی، احساس اضطراب و افسردگی داشتند.\n البته والدین از دردسرهای بالقوه‌ای که عادت‌های مرتبط با فناوری‌شان می‌آفریند، کاملاً بی‌خبر نیستند. اگر پرس‌وجو کنید، داستان‌های بسیاری دربارۀ احساس گناهِ والدین خواهید شنید: مادری در وصف اسکرول‌کردن مداومش در فیدهای شبکه‌های اجتماعی می‌گوید «این وقت را می‌توانم صرف برقراری رابطه‌ای معنادار با دخترم کنم. این فرصتی برای ساختن رابطه‌ای با فرزند خودم است که تلف می‌شود».\n کاترین استاینر-ادر۸، روان‌شناس بالینی کودکان در بوستون و نویسندۀ کتاب انفصال بزرگ: محافظت از دوران کودکی و روابط خانوادگی در عصر دیجیتال۹، می‌نویسد «یکی از چیزهایی که در کودکان بسیار نادر است، شنیدن جوابی مشابه از کودکان از همۀ سنین به پرسشی بدون جواب قطعی۱۰ است.» او ازطریق پژوهش‌اش که طی آن با بیش از هزار فرزند، از خردسالان تا دانشجویان مصاحبه کرده، دریافت که «بچه‌های کوچک، چهار یا پنج‌ساله، چیزهایی مثل این می‌گویند که ’بابام از گوشی هوشمند استفاده می‌کنه. گوشی مسخره‌ایه.‘ ’مامانم گوشی هوشمند داره. گوشی مسخره‌ایه، چون گفت که دو دقیقه دیگه می‌آد و برام قصه می‌خونه، یا بازی می‌کنه، اما اصلاً نیومد.‘ این غم‌انگیز است.»\n حواس‌پرتی دیجیتال والدین بیش‌ازهمه زمانی استاینر-ادر را نگران می‌کند که به نوزادان مربوط است. او هشدار می‌دهد که برای مثال، نگاه‌کردن به گوشی‌تان زمانی‌که به نوزاد شیر می‌دهید، نوزاد و مغز درحال‌رشد او را از لحظات حیاتی اتصال و محبت محروم می‌کند. می‌گوید «زمانی‌که دارید برای کسی پیام می‌فرستید نمی‌توانید کودک را در آغوش گرفته و به او شیر بدهید، به چشم‌هایش خیره شوید و به او آن پرورش بینافردی‌ای را بدهیم که لازم دارد.» و فقط مغز کودک نیست که به این لحظات اتصال نیاز دارد. «اگر به آن‌ها اجازه بدهیم، به‌مرور زمان نوزادانمان ما را آرام می‌کنند. یاد می‌گیریم چطور فریاد نزنیم، چگونه صبور باشیم. نوزادان و خردسالان ما را والدین بهتری می‌کنند، اما اگر دائماً حواستان پرت چیزهای دیجیتال باشد، در مقام والد تغییر نخواهید کرد.»\n ممکن است استاینر-ادر در سوی هشیار این طیف قرار گرفته باشد. دیگرانی که استفاده از فناوری و شبکه‌های اجتماعی را مطالعه کرده‌اند، دیدگاه متعادل‌تری دارند. برخی حتی مزایایی در آن می‌بینند. استفانی رایش۱۱ دانشیار دانشگاه کالیفرنیا در آیروین می‌گوید «می‌دانم افرادی هستند که دربارۀ رسانه‌ها و صفحات نمایشگر دیدگاه تیره‌وتاری دارند. من ندارم. فکر می‌کنم مزایای بسیاری هست که می‌توان از آن‌ها گرفت.» برای مثال می‌گوید وسیله‌های شخصی می‌توانند آموزنده باشند یا به کودکان فرصتی برای اتصال به دیگران در فاصله‌های دور بدهند. و اگر زمان‌هایی باشد که والدین احساس می‌کنند مضطرب‌اند، دادن گوشی به بچه برای مدتی آسوده بودن «ضرورتاً چیز بدی نیست.»\n هشدارگرایی۱۲ قدمتی هم‌اندازۀ مطالعات رسانه دارد، و هر محققی که اینجا به او ارجاع داده‌ایم هشدار می‌دهد که دررابطه‌با مطالعۀ حواس‌پرتی دیجیتال در خانواده‌ها، ما در جهانی از روابط متقابل و همبستگی میان عوامل ریسک زندگی می‌کنیم، و آن‌ها علت‌ومعلول، یا به‌قول برخی از متخصصین علوم اجتماعی، «ع»، نیستند. هنوز پژوهشگری مدرکی دال‌براینکه استفادۀ والدین از گوشی‌های هوشمند موجب مشکلات رفتاری یا پرورشی در کودکان می‌شود فراهم نکرده است. کوین می‌گوید «هنوز پژوهش‌ها ما را به آنجا نرسانده‌اند.»\n هرچند تحقیقات مفصل در راه‌اند. برای مثال، رایش روی مطالعات مشاهده‌ای از کودکان، چهارساله و کوچک‌تر در فضاهای عمومی کار می‌کند. او و دانشجویانش «کیفیت تعاملات والد با کودک» را زمانی‌که گوشی هوشمند به معادله افزوده می‌شود، بررسی خواهند کرد. کوین در میانۀ یک مطالعۀ طولی جاه‌طلبانه است که می‌خواهد ۵۰۰ کودک را در شهر دنور از بدو تولد تا پایان دوران کودکی‌شان دنبال کند. درهمین‌حین مک‌دنیل مطالعۀ طولی خود را در دست دارد که از آن هم‌اینک بینش‌هایی دست‌چین کرده است. در پژوهش او، از والدین در مقاطع مختلفی در یک بازۀ شش‌ماهه نظرسنجی شده که طی آن بسیاری از آن‌ها خبر از الگویی نگران‌کننده داده‌اند: حواس‌پرتی خودشان توسط فناوری، و درپی آن مشکلات رفتاری کودکان، و درپی آن میزان استرس بالاتری در فرزندپروری، و درپی آن حواس‌پرتی بیشتر توسط وسیله‌ها (همان‌طور که پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهند، به‌این‌دلیل که افراد اغلب برای کاهش استرس به فناوری پناه می‌برند). مک‌دنیل می‌گوید «چنین چرخه‌هایی وجود دارند که خانواده‌ها در آن گیر می‌کنند. تلاش برای شناسایی دلیل ریشه‌ای ضرورتاً اهمیتی ندارد». درعوض، پیشنهاد می‌کند «اگر بتوان زمانی که مداخله‌کردن آسان‌تر است را پیدا کرد، می‌توان این چرخه متوقف کرد.»\n خب چگونه آن را متوقف می‌کنید؟ ممکن است از آنچه فکر می‌کنید ساده‌تر باشد.\n دست‌کم برای اکنون، توصیه‌های متخصصانْ انقلابی نیست و احتمالاً این نکتۀ مثبتی است. مسئله را ساده می‌کند. نخست، روان‌شناسان توصیه می‌کنند تا رفتار خود را صادقانه بررسی کنید. سپس، مناطق عاری از فناوری بسازید که هم مکان‌ها و هم بازه‌های زمانی را در بر گیرد؛ سر میز هنگام شام از همه شایع‌تر است. مک‌دنیل می‌گوید «حتی چیزی به‌این‌سادگی –برنامه‌ریزی برای زمانی که قرار است صرفاً با هم رابطه برقرار کنیم و کاملاً بر یکدیگر متمرکز باشیم- می‌تواند در بسیاری از خانواده‌ها معجزه کند.» و استاینر-ادر اضافه می‌کند که صرف بیشترین زمان ممکن در بازیِ بدونِ فناوری در جهان واقعی با کودکان، و همچنین دست‌وپنجه نرم‌کردن با «تمام مسائل سختی که با خانواده‌دار بودن همراه است» بدون وسیله‌ها، یک ضرورت است. همان‌طور که او می‌گوید «ما قبلاً در ساحت خانواده این‌گونه به چالش کشیده نشده بودیم. اما حال‌که پژوهش‌های بیشتری منتشر می‌شوند، داریم به آنجا می‌رسیم. اکنون مسئله این است که چگونه اطمینان حاصل کنیم که از اشکال گوناگون تعامل با کودکان محافظت می‌کنیم. چگونه از گوشی هوشمند باهوش‌تریم؟»\n نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را تیم بازاریابی نشریۀ آتلانتیک نوشته‌اند و در تاریخ ۲۰ آوریل ۲۰۱۸ با عنوان «How well do we understand the tech habits of parents» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «بچه‌ها چه احساسی به گوشی‌ پدر و مادرهایشان دارند؟» و ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است.\n[۱] Jenny Radesky [۲] Sarah Coyne [۳] Center for the Digital Future [۴] USC Annenberg [۵] Brandon McDaniel [۶] Technoference ترکیب دو واژۀ تکنولوژی و مداخله یا مزاحمت [مترجم]. [۷] Child Development [۸] Catherine Steiner-Adair [۹] The Big Disconnect: Protecting Childhood and Family Relationships in the Digital Age [۱۰] Open ended question [۱۱] Stephanie Reich [۱۲] Alarmism\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833783.json b/train/413833783.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..276bcb3ba7928a80cc53a2cb0e2aded58a92b561 --- /dev/null +++ b/train/413833783.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا بالاخره روزی همه‌چیز درست می‌شود؟ نه. با این واقعیت کنار بیایید!", + "subtitle": "یک مجری تلویزیون، بعد از گذراندن سالی مصیبت‌بار، سراغ آدم‌هایی رفت که زندگی‌شان را باخته بودند", + "introduction": "سال ۲۰۱۴، برای لی سیلز، مجری معروف شبکۀ ای.بی.سی، بدترین سال زندگی‌اش بود. بیماری خودش، بعد عمل‌های جراحی پسر کوچکش، و نهایتاً از هم پاشیدن زندگی زناشویی بیست‌ساله‌اش. و با این وضعیت، هر شب جلوی دوربین تلویزیون ظاهر می‌شد تا دربارۀ مرگ، گروگان‌گیری و فقر بحث کند. اینجا بود که تصمیم گرفت برود دنبال آدم‌هایی که روزی خبر مشکلاتشان را خوانده بود تا شاید بفهمد که با زندگی چطور باید کنار آمد. حاصل این کار کتابی شد شگفت‌انگیز.", + "content": "بریجید دلینی، گاردین — اوایل سال ۲۰۱۴ بود و لی سیلز۱، خبرنگار شبکهٔ ای.‌بی‌.سی، روی تخت بیمارستان دراز کشیده بود و با فریاد مادرش را صدا می‌کرد.\n به‌تازگی دومین فرزندش را به دنیا آورده بود و دچار پارگی رحم شده بود؛ عارضه‌ای که می‌توانست برای مادر و فرزند مرگبار باشد. سیلز و پسر نوزادش جان سالم به در بردند، اما مشکلات مادر همچنان ادامه داشت. دست‌های دنیل۲، فرزند بزرگ او که آن زمان دو ساله بود، رعشه‌ گرفت که منجر به چند عمل جراحی شد و از سوی دیگر، رابطهٔ بیست ساله لی با همسرش فیل ویلیس به مشکل خورده بود. مدتی بعد هم از یکدیگر جدا شدند. و سیلز، هر شبِ غیرتعطیلِ هفته، گل سرسبد برنامه‌های شبکهٔ ای.‌بی.‌سی، دربارۀ مسائل جاری، یعنی برنامهٔ ساعت هفت‌ونیم را اجرا می‌کرد، آن‌هم در سالی که اوضاع داشت وخیم‌ و وخیم‌تر می‌شد.\n سیلز به گاردین استرالیا می‌گوید: «سال ۲۰۱۴ برایم به‌شدت طاقت‌فرسا بود و چیزهای زیادی داشت از هم می‌پاشید. آن سال با ماجرای فیلیپ هیوز۳ و حادثۀ گروگان‌گیری در کافه لینت به پایان رسید که هر دو بسیار تکان‌دهنده و دردناک بودند. ترکیب آن‌چه که هر روز در برنامۀ خودم می‌دیدم و آن‌چه که سر خودم آمده بود، زیر پایم را خالی کرد و لازم بود تا تلاش کنم و احساس امنیت و آرامش خاطرم را دوباره به دست بیاورم».\n در پایان آن سال بسیار بد، سیلز تصمیم گرفت تا از طریق کاری که بلد است، مهار امور را به دست بگیرد: «ابزاری که من به کار می‌گیرم این است که سوال‌های متعددی می‌پرسم و می‌کوشم بفهمم و راهی به عمق مساله پیدا کنم. زمانی که شروع کردم به نوشتن، نمی‌دانستم قرار است در نهایت به یک کتاب تبدیل شود. صرفاً شروع کردم به حرف‌زدن با آدم‌ها و همه چیز از آن‌جا ادامه یافت».\n سیلز از آدم‌ها دربارهٔ بدترین روز زندگی‌شان پرسید؛ روزی که شاید به شکلی کاملاً عادی آغاز شده بود.\n کتابی که در این مسیر نوشته شد، –هر روز عادی۴– کتابی است دربارۀ تروما، بازگشت به زندگی، ایمان، سوگواری و شیوه‌هایی که آدم‌ها با مرگ‌های غیرمنتظره کنار می‌آیند. این کتاب شرحی است احساس‌ برانگیز و تکان‌دهنده از دگرگونی‌های ژرف و بازگشت‌ناپذیری که در زندگی و احوالات درونی ما در مواجهه با مصیبت‌ها رخ می‌دهد.\n سیلز در کنار مسئولیت‌های مربوط به برنامهٔ ساعت هفت‌ونیم روی این پروژه کار می‌کرد و تا زمانی که پیش‌نویس آن کامل نشد، سراغ هیچ ناشری نرفت. «تقریباً هیچ کس نمی‌دانست که مشغول نوشتن آن هستم. کاری که صرفاً پروژه‌ای شخصی و محرمانه بود. بعد با خودم فکر کردم این کار واقعاً کمکم می‌کند، اگر از دل آن کتابی درآمد که چه بهتر، اگر هم نشد حکم درمان را برایم خواهد داشت».\n سپس نوبت آن رسید که سیلز دربارهٔ آن‌چه که از طرف‌های گفت‌وگویش می‌آموزد، به جمع‌بندی برسد: «به گمانم می‌خواستم اطمینان پیدا کنم که همه چیز درست خواهد شد». سیلز در ۲۵ سالی که مشغول به کار بوده هر روز با خبرهای تازه مواجه بوده است. اما کتاب هر روز عادی از آن جایی آغاز می‌کند که پیگیری‌های خبری به پایان می‌رسد. پس از آن‌که قطار اخبار و رسانه راهش را می‌کشد و می‌رود، چه چیزی در انتظار آدم‌هاست؟ این چیزی است که اغلب از آن بی‌خبر می‌مانیم. زندگی نجات‌یافتگان کافه لینت اکنون چگونه می‌گذرد؟ استوارت دایور که از رانش زمین تِرِدبو نجات یافت چطور؟ یا والتر میکاک که خانواده‌اش را در کشتار پورت آرتور از دست داد؟ یا جیمز اسکات که در هیمالیا گم شد و پس از ۴۳ روز نجات یافت؟\n این آدم‌ها با بدبیاری‌های خود چگونه کنار آمده‌اند؟ آیا چیزی دارند که به ما بیاموزند؟ آیا قابلیت‌ها و خصوصیات ویژه‌ای داشته‌اند که کمک‌شان کرده تا از دل مشکلات بگذرند؟\n سیلز می‌گوید: «هنگام نوشتن این کتاب با خودم فکر کردم که می‌خواهم ترس و بزدلی را کنار بگذارم و به این کار پشت نکنم. فکر کردم می‌خواهم مستقیم در چهره‌اش نگاه کنم و ببینم چه چیزهایی می‌توانم یاد بگیرم. راستش را بخواهید، از انجامش واقعاً می‌ترسیدم».\n\nضعف‌ها و داستان خود سیلز آخرین فصل از کتاب را تشکیل می‌دهد. اما او تأکید می‌کند که این فصل حاصل کار روزنامه‌نگاری است، نه ثبت خاطرات شخصی. «قسمت بزرگی از نوشتن این کتاب به اضطراب‌ها و نگرانی‌های خودم مربوط می‌شد و فکر کردم اگر این کتاب را به شکل یک اثر ژورنالیستیِ سرراست ارائه کنم، صداقت کامل نداشته‌ام. می‌خواستم خواننده درک کند که چرا من چنان پرسش‌هایی را طرح می‌کرده‌ام».\n مصیبت‌هایی که بعضی از طرف‌های مصاحبۀ این کتاب تجربه کرده‌اند مضاعف بوده است و لذا داستان بازگشت دوبارۀ آن‌ها به زندگی تأثیرگذاری ویژه‌ای دارد. استوارت دایور همسرش را در فاجعۀ تردو از دست داد و همسر دومش هم در اثر سرطان درگذشت. جولیت دارلینگ پس از آن‌که شریک زندگی‌اش نیک واترلو به قتل رسید، پسر ۲۶سالۀ خود را هم از دست داد. لوئیزا هوپ، که با بیماری ام.‌اس دست به گریبان بود، در کافه لینت گروگان گرفته شد.\n استوارت دایور، در کتاب، دربارهٔ این موضوع صحبت می‌کند که ما الگویی را برای خودمان درست می‌کنیم، الگو یا طرحی که از مجموعه‌ای از باورها تشکیل شده و ما این باورها را قطعی می‌پنداریم. این مجموعه می‌تواند شامل چنین گزاره‌هایی باشد: «اتفاقات خوب برای آدم‌های خوب پیش می‌آید» یا «بدشانسی‌هایم را پشت سر گذاشته‌ام و حالا نوبت اتفاقات خوب است». وقتی ناگهان مصیبتی از راه می‌رسد، یکی از چیزهایی که فرو می‌پاشد و نابود می‌شود همین الگو است؛ به‌ویژه این‌که دومین مصیبت هم از پی بیاید.\n سیلز متوجه شد در سال بدبیاری‌هایش چنین چیزی را تجربه کرده است. «خیلی وقت‌ها مردم می‌گویند… ’خب دیگر، از این به بعد اوضاع بهتر خواهد شد‘. اما این‌طور نیست. اوضاع می‌تواند بدتر هم بشود و اغلب هم همین اتفاق می‌افتد. همهٔ این خوشبینی‌ها نسبت به زندگی به‌کلی مزخرف است، حرف‌هایی از این قبیل که ’اگر آدم خوبی هستید، اتفاقات خوب در انتظارتان است‘ یا این‌که ’تلاش و کوشش در نهایت منجر به کامیابی خواهد شد‘. واقعیت اصلی زندگی این است که نمی‌دانیم چه پیشامدی، خوب یا بد، در انتظارمان است. چیزی که از نظر من کنار آمدن با آن واقعاً دشوار است. اگر چیز خوبی در انتظارمان باشد عالی است، اما همیشه این ترس وجود دارد که رخداد بدی در انتظارمان باشد. من هر روز سر کارم دائماً با مسائل بد و ناراحت‌کننده مواجه می‌شوم».\n برای بعضی از طرف‌های گفت‌وگوی کتاب دین آرامش‌بخش بوده است. سیلز که خود را لاادری توصیف می‌کند، در آغاز به باورهای آنان تردید داشت. «من دین و مذهب را نوعی پناهگاه می‌دانم. خدایی وجود ندارد و تنها یک بار زندگی می‌کنیم. وقتی این آدم‌ها می‌گفتند که ایمان‌شان چگونه کمک‌شان کرده، به‌نوعی احساس حسادت می‌کردم. دین و ایمان برای آن‌ها به‌وضوح آرامش‌بخش بود و پاسخ بسیاری از مسائل را می‌داد».\n اما سیلز می‌گوید: «از لحاظ رسیدن به آرامش، من به این جمله تکیه دارم: «روال طبیعی امور چنین است». پدر من دو ماه پیش از دنیا رفت و من باور ندارم که دیگر هرگز بتوانم پدرم را ببینم. باور ندارم که او از آن بالا مراقبم است. باور من بر این است که پدرم دیگر وجود ندارد، او رفته است. اما می‌توانم بپذیرم که فقدان پدرم دردناک است و تا مدتی هم همین‌گونه خواهد بود، چون زندگی همین است. پس من این را می‌پذیرم؛ با این موضوع نمی‌جنگم و از آن شکایتی هم ندارم. این باور به من اجازه می‌دهد غمگین باشم و گریه کنم و چند روز بد را پشت سر بگذارم و الآن هم باید همین گونه باشد».\n سیلز از کمک گروه کوچکی از دوستانش هم بهره برده است. یکی از این دوستان او آنابل کرب است که در پادکست «چت ۱۰ لوکس ۳»۵ با سیلز همکاری می‌کند و محل زندگی‌اش هم نزدیک اوست. سیلز دقیقاً از آن جنس افرادی است که به دوستی با آنان علاقه‌مندید؛ شوخ‌طبع و سرگرم‌کننده، باهوش و مهربان، بانشاط و پرانرژی و صاحب رگه‌ای از بازیگوشی که در پادکست به‌خوبی نمایان است.\n اما به گفتۀ سیلز، در عالم دوستی هم حد و مرزهایی وجود دارد. «ما [لی سیلز و دوستانش] به‌سختی تلاش کرده‌ایم تا حسی از یگانگی را ایجاد کنیم، ولی در نهایت، همان‌طور که دربارۀ مرگ پدرم فکر می‌کردم، همهٔ ما تنها می‌میریم. همه تنها به دنیا می‌آییم و تنها می‌میریم و حتی اگر دوستان‌مان فوق‌العاده و اهل کمک کردن باشند، باز هم بسیاری چیزها را در زندگی باید به تنهایی از سر بگذرانیم».\n سیلز به محیط شلوغ کافه اشاره می‌کند.\n «فکر می‌کنم کارهای بسیار زیادی انجام می‌دهیم تا حواس خودمان را از این حقیقت پرت کنیم که در حال مرگیم و روزی می‌رسد که این کافه دیگر وجود نخواهد داشت، من و شما دیگر نخواهیم بود، فرزندان و والدین‌مان دیگر وجود نخواهند داشت و همۀ دوستان‌مان از دنیا خواهند رفت؛ این چیزی است که در یک بازۀ پنجاه الی صد ساله اتفاق خواهد افتاد».\n سیلز فکر می‌کند به رسمیت شناختنِ فانی‌بودنِ ما به آسیب‌پذیری منجر شده است، در حالی که این موضوع باید به سوی همدلی جهت‌دهی شود. سیلز می‌گوید: «همدلی بسیار کلیدی است، چون معنایش این است که می‌شود از بسیاری چیزها چشم‌پوشی کرد. مردم وقت زیادی را صرف فکرکردن به خودشان می‌کنند: «سن‌وسالم بالا رفته، دارم پیر می‌شوم، وزنم زیاد شده، باید تناسب اندامم را حفظ کنم یا به تعطیلات نیاز دارم». صبر کنید! از فکرکردن به خودتان دست بکشید و به آدم‌های دیگر فکر کنید. اگر بیش از حد به خودتان فکر کنید، ناخشنودی گریبانتان را می‌گیرد. از فکرکردن به خودتان دست بکشید و بروید و به دیگران کمک کنید؛ متوجه خواهید شد که این کار خوشحال‌ترتان می‌کند. ناخشنودترین آدم‌هایی که دیده‌ام کسانی‌اند که بیش از همه گرفتار خودشان بوده‌اند».\n نتیجه این‌که سیلز زمان زیادی را صرف مسائل منفی نمی‌کند. منشن‌های او در شبکه‌های اجتماعی ممکن است سیلی از توهین بشود. «حجم اهانت‌هایی که در توییتر به من می‌شود به قدری زیاد است که حتی قادر نیستم آن‌ها را جدی بگیرم؛ بسیاری از این کارها با انگیزه‌های سیاسی انجام می‌شود، اما پوست من دیگر کلفت شده. من مداوماً در حال بلاک‌کردنم و تا کنون هزاران نفر را در شبکه‌های اجتماعی بلاک کرده‌ام. یک نفر می‌آید توییت می‌کند و می‌گوید من یک هرزۀ احمقم؛من هم خیلی ساده بلاکش می‌کنم».\n آیا نوشتن این کتاب و گفت‌وگو با این افراد شگفت‌انگیز (گروهی که هیچ کس دوست ندارد عضو آن شود)، لی سیلز را تغییر داده است؟ می‌گوید: «نوشتن این کتاب کمکم کرد تا در برابر این‌که مهار امور و رویدادها را در اختیار ندارم، آسودگی خاطر بیشتری داشته باشم. این‌که روزی عمرم به پایان خواهد رسید، اکنون دیگر کمتر مایهٔ اضطراب و پریشانی‌ام می‌شود. می‌خواهم در اکنونم اوقات خوشی داشته باشم. دوست دارم قدر همهٔ چیزهای خوب و فوق‌العادهٔ کنونی را بدانم و از آن‌ها مراقبت کنم». سیلز اضافه می‌کند: «هرچند همچنان دلواپس اتفاق بد بعدی هستم که قرار است سرم بیاید».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nSales, Leigh. Any Ordinary Day: Blindsides, Resilience and What Happens After the Worst Day of Your Life. Penguin, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را بریجید دلینی نوشته است و تاریخ در ۱ اکتبر ۲۰۱۸ با عنوان «Leigh Sales on her year of horrors: I want to look this right in the face» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۹۷ آن را با عنوان «آیا بالاخره روزی همه‌چیز درست می‌شود؟ نه. با این واقعیت کنار بیایید!» و ترجمۀ حسین رحمانی منتشر کرده است. •• بریجید دلینی (Brigid Delaney) از نویسندگان ارشد گاردین استرالیا است. او پیش از این با تلگراف، سی.ان.ان و دیگر مطبوعات نیز کار کرده است. این زندگی بی‌قرار (This Restless Life) و چیزهای وحشی (Wild Things) کتاب‌های اوست.\n [۱] Leigh Sales [۲] Daniel [۳] Phillip Hughes [۴] Any Ordinary Day [۵] Chat 10 Looks 3" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833784.json b/train/413833784.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..682cf9fd733b1e1e980efe3dd6c5bffe156007fc --- /dev/null +++ b/train/413833784.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "درمان دردهای زندگی به‌سبک فریدریش نیچه", + "subtitle": "کتاب جدیدِ جان کاگ به‌دنبال گره‌زدن فلسفه به انبوه تجربیات روزمره است", + "introduction": "نیچه در یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایش، ارادۀ قدرت، می‌نویسد: «برای آن دسته از انسان‌ها که برایم مهم‌اند آرزوی درد و رنج، اندوه، بیماری، بدرفتاری و بی‌آبرویی می‌کنم.» این آرزو احتمالاً شامل حال کسانی که نیچه برایشان مهم است نیز می‌شود. جان کاگ، فیلسوف آمریکایی، به دنبال نیچه افتاد تا بفهمد فلسفه برای زندگی چه حرفی دارد. مسیری که از کتابخانۀ دانشگاه بازل شروع شد با کوهنوردی در آلپ ادامه یافت و تا فروپاشی زندگی خانوادگی‌اش پیش رفت.", + "content": "بکا راتفِلد، آتلانتیک — این تصور بحث‌انگیز که فلسفه راهنمایی است به‌سوی زندگی آرام‌تر، تاریخی به‌درازای خود رشتۀ فلسفه دارد. سنت آگوستین در قرن چهارم در رساله‌ای در باب زندگیِ سعادتمندانه فلسفه را «بندرگاهی» برای ارواح آشفته توصیف کرد و در قرن ششم سناتوری رومی به‌نام بوئتیوس، در انتظار اعدام، رساله‌ای نگاشت و نامش را «تسلی‌بخشی فلسفه» گذاشت. در دوران متأخر، لودویگ ویتگنشتاین در کتاب خود به نام پژوهش‌های فلسفی۱ (۱۹۵۳) بیان کرد که هدف فلسفه جست‌وجوی حقیقت نیست، بلکه فراهم‌آوردن آسایش خاطر است: «نشان‌دادن راه خروج از تلۀ شیشه‌ای به مگس». ویتگنشتاین از «یک روش فلسفی واحد» تبعیت نکرد، بلکه به این نتیجه رسیده بود که برای ساکت‌کردن صدای وزوز سرگشتگی‌مان «روش‌ها و درمان‌هایی مختلف وجود دارد».\n برخلاف دیگران، مسکّن‌های موقتی به مزاج نیچه نمی‌ساخت. همان‌گونه که جان کاگ در شرح‌حال جدید و سیر فلسفی‌اش با عنوان گشت‌وگذار با نیچه: در باب «آنچه هستی باش» نشان می‌دهد، این اندیشمند آلمانی بیشتر قصد ترساندن ما را دارد تا تعلیم ما. «آنچه هستی باش»، جمله‌ای که نیچه سرلوحۀ پایان‌نامه‌اش کرد، نقل قولی است از سرود پیروزی پیندار، شاعر یونانی. این جمله خارج از بافت ممکن است به‌اندازۀ متن یک کتاب راهنمای خودآموز بی‌قوام و توخالی به نظر آید. فرد چگونه می‌تواند آنچه هست نباشد؟ آیا دستورالعمل ساده‌تری هست؟ جملۀ کامل پیندار تکلیفی دلهره‌آور نشان می‌دهد: «بیاموز و آنچه هستی باش». نیچه می‌دانست که اگر فلسفه بتواند درمان باشد،‌ این کار از راه واردکردن شوک به روح محقق خواهد شد.\n کاگ، مدیر گروه فلسفۀ دانشگاه ماساچوست در لووِل، در کتابش با عنوان فلسفۀ آمریکایی: داستانی عاشقانه۲ (۲۰۱۶) کاوش موضوعی را شروع کرد که شاید بتوان فلسفۀ اول‌شخص نامید و نه خوراک خشکیده‌ای مختصِ مجلاتِ تخصصی بلکه جستاری قدرتمند دربارۀ چیزی که خودش «فعالیت‌های زندگی روزمره» می‌نامد. کاگ با آمیختن داستان عاشقانه با پژوهشگریْ روایتی بازگو می‌کند از آشناییِ اتفاقی‌اش با کتابخانۀ خصوصی یک فیلسوف برجستۀ قرن بیستمی، سپس از زندگی زناشویی ناموفقش و آشنایی‌اش با کارول هِی، فیلسوف کانت‌پژوه و همسر کنونی‌اش. کاگ و هی هنگامی که برای حفظ موجودی کتابخانه می‌کوشیدند، آرامش نیافتند. بلکه آن‌ها با تعالی‌گرایانی همچون رالف والدو امرسون و پراگماتیست‌هایی مانند ویلیام جیمز دست‌وپنجه نرم می‌کردند. در بحبوحۀ این کارها، آن‌ها عشق را بیشتر نوعی چالش یافتند تا مرهم. کاگ در گشت‌وگذار با نیچه به توصیف ایدئال زناشویی از نگاه نیچه می‌پردازد: وصلتی که تجسم اراده‌ای خاص است، «ارادۀ دو تن برای خلق شخصی واحد و بزرگ‌تر از کسانی که خلقش کرده‌اند»، وحدتی که هرگز به ورطۀ «حماقتی واحد و طولانی» کشیده نمی‌شود.\n جدیدترین اثر کاگ جهدی است دیگر برای بازگرداندن فلسفه به کارکرد پیشینش: تلاش برای گره‌زدن آن به انبوه تجربیات روزمره. کتاب گشت‌وگذار با نیچه به بررسیِ دو قرائت مرتبط اما متمایز از دلفریبی‌های زندگی مدرن می‌پردازد، قرائت کاگ و نیچه. کاگ شیفتۀ ایدۀ انحطاط است، بحثی که نخستین بار نیچه در کتاب زایش تراژدی۳ باز کرد و تا آخر عمر دغدغۀ ذهنی‌اش شد. او می‌پرسد: «آیا ممکن است از وفور و فزونی رنج ببریم؟ آیا ممکن است چیزی همچون روان‌رنجوریِ سلامت وجود داشته باشد؟» کاگ، با درآمیختن زندگی‌نامه و تاریخ روشنفکری و جستار شخصی، سیری سه‌گانه را دنبال می‌کند: سیر تکاملی نیچه از نوجوانی نورسته به هنجارشکنی میانسال، تلاش کاگِ جوان برای رهگیریِ ردپای نیچه درمیان کوه‌های آلپِ سوئیس و کوشش کاگِ بزرگسال در رهگیری ردپای خود، این‌‌بار به‌همراه همسرش هی و دختر سه‌ساله‌شان. نتیجۀ این کار صرفاً معرفی صمیمانۀ اندیشۀ نیچه نیست، بلکه کتاب کاگ علی‌رغم عنوان دل‌زننده‌اش شاهدی است بر این مدعا که رونق فلسفه در گرو آن است که پادزهری باشد بر افسردگی‌های عقلی.\n\nنیچه، زادۀ ۱۸۴۴، زندگی ناسازگاری در پیش گرفته بود که کتاب‌های خودآموز و روش‌های درمانی معاصر برای توانبخشی به چنین زندگی‌هایی طراحی شده‌اند. او جوانی بود تنها و خام که تلاش‌هایش برای شرکت در مجالس عیش و عشرت، که در محل‌‌ تحصیلش دانشگاه بن و دانشگاه لایپزیک بسیار رایج بود، چندان دیرپا و از روی علاقه نبود. کاگ می‌گوید: «او درواقع آبجو دوست نداشت. بلکه به شیرینی و مطالعه علاقه‌مند بود، خیلی زیاد».\n در دوران دانشگاهیِ نیچه چند موفقیت زودهنگام خیره‌کننده به چشم می‌خورَد. او در ۲۴سالگی جوان‌ترین عضو رسمی هیئت علمی در دانشگاه بازل بود. اما در سن ۲۸سالگی به‌لطف انتشار اولین کتابش با عنوان زایش تراژدی از نابغه‌ای جوان به فردی مطرود تنزل مقام یافته بود. به‌این‌ترتیب نخستین اثر نیچه که بیشتر شرحی خلاقانه بود تا تفسیری وفادارانه، با دوری از شیوۀ فلسفی مقبول، خشم هم‌قطارانش را بر‌انگیخت. او در این کتاب بیان کرد که در یونان باستان دو گرایش زیباشناختی با هم در رقابت بودند: گرایش دیونیسوسی۴، تیره‌گونی ازلیِ مرزهای جداکنندۀ خویشتن از جهان، و گرایش آپولونی۵، پارادایمی خردگرا که هنر را جایگزینی نظم‌یافته برای ویرانۀ زندگی می‌داند. گرچه نیچه این دو نیرو را متقابلاً تقویت‌کنندۀ هم می‌داند -و تراژدی را به‌خاطر پیوندزدن آن‌ها می‌ستاید- اما، به‌گواهی زندگی و آثارش، بیعت واقعی او با رویکرد دیونیسوسی است.\n بذر خصومتی که انتشار زایش تراژدی در میان زبان‌شناسان پاشید شکاف نیچه با فرهنگ دانشگاهی را عمیق‌تر کرد. او در ۳۴سالگی مقارن با ۱۸۷۹ به‌خاطر بیماری مجبور به ترک مقامش در دانشگاه بازل شد و در دهۀ بعدی عمرش به سیر در کوه‌های آلپ و مراقبت از سردردهای مزمن خود مشغول شد، که تیره‌روزترین و درعین‌حال پربارترین دهۀ عمرش بود. او فقط نسبت‌به لو سالومه، نویسندۀ روس، تعلق خاطر جدی پیدا کرد که آن هم پس از سه‌بار پیشنهاد ازدواج با جواب رد سالومه به شکست انجامید (سالومه که زمانی نیچه «باهوش‌ترین شخصی که دیده‌ام» توصیفش کرده بود زندگی عاشقانه و ادبیِ رشک‌آوری داشت: او نه‌تنها پیشنهاد نیچه را رد کرد بلکه دست رد به سینۀ پُل ری نویسنده [و فیلسوف آلمانی و دوست نیچه] نیز زد و مدت‌ها با راینر ماریا ریلکۀ شاعر رابطۀ عاشقانه داشت).\n نیچه در سال ۱۸۸۹ دچار فروپاشی روانی سنگینی می‌شود که تا دم مرگ به‌مدت ۱۱سال او را به تحلیل می‌برد: داستان از این قرار است که یک روز نیچه در میدان عمومی شهر تورین مردی را می‌بیند که داشت اسبش را شلاق می‌زد، به‌سمت اسب می‌دود و گردن حیوان را در آغوش می‌گیرد، بغضش می‌ترکد و با چشمانی اشک‌بار نقش بر زمین می‌شود. نیچه پیش‌ از این فروپاشی نیز نشانه‌هایی از این دست رفتارهای ناگهانی بروز داده بود. کاگ می‌گوید نیچه از سال ۱۸۸۸ دیگر «نامه‌هایش را با نام ’دیونیسوس‘ امضا می‌کرد»، تا آخر عمر رابطۀ خوبی با غذاها نداشت و از این رژیم غذایی سخت به آن رژیم می‌پرید. او، درحالی‌که با شبح انحطاط دست‌به‌گریبان بود، زندگی سرگردان و ریاضت‌بارش حکایت از انکار روحیۀ آسان‌گیری داشت که طبقۀ بورژوای پرزرق‌وبرق در اروپای اواخر قرن نوزدهم پیش گرفته بودند.\n کاگ نیز در ۱۹سالگی مثل نیچه از خط‌مشی‌های روزمرۀ «مکتوب» و کامروایی‌های بی‌قید، که موجب راحتی اسف‌بار زندگی مدرن می‌شوند، بیزار بود. او، به‌محض ورود به دانشگاه بازل در سفر پژوهشی‌اش، از دیدن محیط اطراف یکه می‌خورَد: ایستگاه قطار «نمونه‌ای از دقت سوئیسی» بود و خیابان‌ها «بی‌اندازه سرراست، بی‌اندازه آرام و بی‌اندازه ساده» بودند. خیلی زود برنامه‌هایش را برای مطالعۀ نیچه در چهاردیواری کتابخانۀ بازل رها می‌کند و به‌جای آن تصمیم می‌گیرد مسیر طاقت‌فرسای مرادش را در کوه‌های آلپ دنبال کند، مسیر «سپلوژان تا روستای گریندِلوالد در دامنۀ کوه ایگر سپس گذرگاه سان برناردینو تا سیلس‌ماریا و نهایتاً تا شهرهای شمالی ایتالیا». کاگ می‌گوید که می‌خواستم «چیزی حس کنم، از کرختی بیرون بیایم و به خودم ثابت کنم که خواب نبوده‌ام».\n او می‌پرسد: «پرورش جرئت یا طغیان وجودی چگونه نیچه را به سوی کوهستان سوق داد؟»\n شاید نقطۀ شروع این‌گونه شکل گرفت، خیلی ساده با امتناع از عمل‌ بر مبنای منافع بدیهی خویش. در این امتناع، نوعی نشاط حیات‌بخش وجود دارد: وسوسه‌ای آرام و بی‌صدا، که حتی سازگارترین اشخاص نیز گهگاهی تجربه می‌کنند.\n امتناع کاگ با پیشروی در خط سیر نیچه کم‌کم شکل روزه‌داری شدید به خود می‌گیرد، ‌طوری که بارها سرگیجه سراغش می‌آید. او در نهایت تسلیم می‌شود و تلوتلوخوران خود را به هتلی مجلل می‌رساند و چند نوع غذای بیش‌ازحد تجملی سفارش می‌دهد.\n بازگشت کاگ افراطی است و از چند لحاظ کاملاً شبیه نیچه: «افسونی که به‌نیابت از ما می‌جنگد، چشم ونوس که مسحور می‌کند و کور، حتی حریفان ما را، همان جادوی افراط است و اغواگریِ ناشی از هرچیز افراطی و در حدغایی». نیچه این تعبیر را در ارادۀ قدرت۶ به کار می‌برد، کتابی که پس از مرگش منتشر شد و بسیاری آن را مهم‌ترین اثرش می‌شمارند. این نوع تهییج که قلب آموزه‌ها و سبکِ به‌شدت اغراق‌آمیزش را تشکیل می‌دهد به‌نوبۀ خود مسحورکننده و جوان‌گونه است.\n خوشبختانه کاگ ۳۷ساله از طبیعت خام و جوان برخی از افراطی‌ترین اندیشه‌های نیچه آگاه است و اعتراف می‌کند در دورانی که خود شیفتۀ این قهرمان بود «کاملاً تحمل‌ناپذیر» بود. اما او از اغواگری‌های افراط دیونیسوسی کاملاً مصون نیست. وقتی کاگ ۱۸سال پس از نخستین سفرش به سوئیس دوباره به شهر سیلس‌ماریا سفر می‌کند، از بلوغش هم غمگین می‌شود و هم شادمان. با دیدن عکسی خانوادگی خنده بر لب‌هایش می‌نشیند و این نگرانی به ذهنش خطور می‌کند که به «حیوانی اهلی‌ و خندان» بدل شده است، یکی از آن نازپرورده‌ها. چگونه می‌توان درمقابل این اندیشه مقاومت کرد؟ پس از گردشی یک‌روزه و تنها، به‌سوی خانواده‌اش روانه می‌شود و با خود می‌اندیشد: «شاید زائر نه در سختی‌ بلکه در آن لحظۀ ناب فتح و ظفر یاد می‌گیرد پذیرای ملایمت در خانه باشد». این درس شباهتی به آموزه‌های نیچه ندارد و گاهی کلیشه‌های کاگ می‌تواند ما را به این فکر فرو ببرد که نکند کاگ دست‌آخر نگرش فلسفی ویتگنشتاین را با آغوش باز پذیرفته است؟\n اما، به‌استناد کارهای کاگ، او مصمم است رگه‌هایی از افراط و تفریط را به زندگی ظاهراً پایدار خود تزریق کند. می‌بینیم که او هنگام بازگشت به آمریکا برداشت خود را عوض کرده است، برداشت درمورد اینکه دقیقاً چگونه باید خودمان را برای مواجهه با دستورهای منحط دنیایی مصرف‌گرا و طالب همرنگی با جماعت آماده کنیم. نکتۀ مورد غفلت کاگ در جوانی این بود که نیچه سختی را به‌خاطر خود سختی تجویز نمی‌کند. گرچه نیچه در دوران فکری‌اش زبان استعاری متناقضی به کار می‌گیرد، درنهایت مدافع سلامت بود، اما تأکید می‌کند که سلامتی با لذت مترادف نیست. بلکه سلامتی آزمون‌هایی را می‌طلبد که بنیه‌ای قوی پدید می‌آورَد (اینجا نیچه شرکت ورزشی سول‌سایکل را در نظر نمی‌گیرد). او در ارادۀ قدرت می‌نویسد:\n برای آن دسته از انسان‌ها که برایم مهم‌اند آرزوی درد و رنج، اندوه، بیماری، بدرفتاری و بی‌آبرویی می‌کنم؛ آرزو می‌کنم بی‌خبر نمانند از خودکم‌بینیِ عمیق، زجرِ بی‌اعتمادی به خود، بدبختیِ درهم‌شکستگان: دلم به حالشان هیچ نمی‌سوزد، چون بر آن‌ها فقط چیزی را آرزو می‌کنم که امروز می‌تواند ثابت کند ارزشی دارند یا نه.\n کاگ باید دوبار به آلپ سفر می‌کرد تا بفهمد نیچه به ما توصیه می‌کند از درد و رنج خود شادمان باشیم، چون فقط درصورت پرهیز از درگیرشدن با آن می‌توان از آن فرار کرد، یعنی فقط هنگامی که خود را از سختی‌ای جدا کنیم که حتی جزء جدایی‌ناپذیرِ آرام‌ترین وجود انسانی است. کاگ نتیجه می‌گیرد که تجلیل از زندگی ضرورتاً به معنای قربانی‌کردن خویش نیست، اما لزوماً دربرگیرندۀ سختی است. او می‌گوید: «خویشتن ما منفعلانه به انتظار ننشسته تا کشفش کنیم. فردیت در فرایندی فعال و مستمر ساخته می‌شود، به‌زبان آلمانی با فعل werden (شدن)».\n هرچه کاگ پا به سن می‌گذارد، خطر خودخشنودی نمایان‌تر می‌شود: «برنامه‌های درسی با حس وظیفه‌شناسی نگاشته شده‌اند. کنفرانس‌ها با جدوجهد سازمان یافته‌اند. حمام‌ها با دقت تمام تمیز شده‌اند». اما او ایستادگی می‌کند، نه با روزه‌داری یا گشت‌وگذار با پاپوش‌ نامناسب در کوهستان، بلکه با یادآوری هر روز و هرساعت این نکته که «موجودات باید رنج بکشند، از کار بیفتند و بمیرند پیش از آنکه زندگی دوباره بیابند. این به‌معنای فرار یا خلاصی موقت از زندگی نیست، بلکه تحقق آن است». ممکن است کاگ شور جوانی‌اش را پشت سر گذاشته باشد، اما همچنان اجازه می‌دهد فلسفه او را از پا بیندازد. فلسفه یک‌بار او را تا لبۀ پرتگاهی در آلپ برد و نزدیک بود از گرسنگی بمیرد. در ادامه یک زندگی زناشویی را از هم پاشید و الهام‌بخش زندگی دیگری شد. و همچنان به ما التیام می‌بخشد، نه اینکه احساس کنیم حالمان خوب است بلکه حالمان را بهتر می‌کند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nKaag, John. Hiking With Nietzsche: On Becoming Who You Are. Farrar, Straus and Giroux, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را بکا راتفلد نوشته است و با عنوان «How to Live Better, According to Nietzsche» در شمارۀ اکتبر مجلۀ آتلانتیک و سپس در وب‌سایت این نشریه منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ آبان ۱۳۹۷ با عنوان «درمان دردهای زندگی به‌سبک فریدریش نیچه»‌ و ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است. •• بکا راتفلد (Becca Rothfeld) نویسنده و دانشجوی دکترای فلسفه در دانشگاه هاروارد است. جستارها و مرورکتاب‌های او در اغلب نشریات انگلیسی‌زبان همچون تی.ال.اس، نیویورک‌تایمز ریویو و بفلر منتشر شده‌اند.\n[۱] Philosophical Investigations [۲] American Philosophy: A Love Story [۳] The Birth of Tragedy [۴] Dionysian [۵] Apollonian [۶] The Will to Power" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833785.json b/train/413833785.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..1898cafdfa6ff38a3a3f8b0ed020d927916004a5 --- /dev/null +++ b/train/413833785.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هاروکی موراکامی: برای رسیدن به روشنایی، باید از تاریکی گذر کنید", + "subtitle": "نویسندۀ محبوب این روزهای جهان توضیح می‌دهد که چرا کتاب‌هایش در زمانۀ آشوب جذابیت دارند", + "introduction": "هاروکی موراکامی هفتادساله است. هر روز، چهار صبح بیدار می‌شود، پنج‌شش ساعت می‌نویسد و سپس نُه کیلومتر می‌دود. تنها یکی از رمان‌هایش، در اولین سال انتشار، ۳.۵ میلیون نسخه فروش رفته. خودش خبر ندارد چرا این‌همه مردم دوستش دارند، اما می‌داند محبوبیتش بی‌ربط به عجیب‌بودن اتفاقات قصه‌هایش نیست: ماهی‌هایی که از آسمان می‌بارند و گربه‌هایی که در خیابان گم می‌شوند. می‌گوید «در رمان‌نوشتن نباید خیلی چون‌وچرا کرد، من به تاریکیِ ناخودآگاهم می‌روم و با دست پُر از آنجا برمی‌گردم. نتیجه‌اش می‌شود رمان‌هایی که نوشته‌ام».", + "content": "الیور برکمن، گاردین — روز پیش از ملاقاتم با هاروکی موراکامی در منهتن، او مثل هر روزِ دیگری برای دویدن پیش‌ازظهرش به سنترال پارک می‌رود که زنی او را متوقف می‌کند و می‌گوید «عذر می‌خواهم، شما همان نویسندۀ معروف ژاپنی نیستید؟» شیوۀ سؤال‌کردنش کمی عجیب بوده اما موراکامی با خوی آرام همیشگی‌اش پاسخ او را می‌دهد «به او گفتم نه، من فقط یک نویسنده‌ام، با‌این‌حال از دیدن شما خوشوقتم! و بعد با هم دست دادیم. وقتی مردم به این شکل سراغم می‌آیند، احساس عجیبی به من دست می‌دهد، چون من فقط یک آدم معمولی‌ام. واقعاً درک نمی‌کنم، چرا مردم دوست دارند مرا ببینند».\nاشتباه است که این نوع برخورد را ناشی از فروتنی متظاهرانه یا ناراحتی موراکامی از شهرتش تعبیر کنیم: تنها می‌توان گفت که هاروکی موراکامیِ ۶۹ساله از شهرت جهانی‌اش نه سرخوش است و نه بیزار. در واقع نگرش او همچون نگرش تماشاگری است که کنجکاو و تاحدودی متحیر است، هم به‌خاطر داستان‌های سوررئالی که از ناخودآگاهش برمی‌آیند و هم به‌خاطر این واقعیت که میلیون‌ها خواننده کتاب‌هایش را چه به ژاپنی و چه ترجمه‌شده به زبان‌های دیگر مشتاقانه می‌خوانند. مسلماً اتفاقی نیست که شخصیت‌های اصلی داستان‌هایش هم به همین شکل تماشاگرانی بیرونی هستند: مردی آرام، کناره‌گیر از جامعه، و اغلب بدون نام، در میانۀ سی‌سالگی، که یک تماس تلفنی غیرعادی یا جست‌وجو برای یافتن یک گربه او را به جهانی موازی می‌کشاند و او، به‌جای اینکه مضطرب شود، سرِ شوق می‌آید. این جهان موازی پر است از سگ‌هایی که منفجر می‌شوند، مردهایی که لباس گوسفندشکل می‌پوشند، دخترکان رازآلود و آدم‌های بدون چهره.\nموراکامی معتقد است که این قاعدۀ ادبیِ مسحورکننده در زمان‌ آشفتگی‌های سیاسی جذابیتی ویژه‌ دارد. او درحالی‌که در اتاق کنفرانسی در دفتر پیشکار ادبی آمریکایی‌اش نشسته است و آبش را جرعه‌جرعه می‌نوشد توضیح می‌دهد «در دهۀ ۱۹۹۰ در روسیه، زمانی که نظام شوروی در حال تغییر بود، من بسیار محبوب بودم چون سردرگمیْ فراگیر شده بود و افرادِ سردرگم کتاب‌های مرا دوست داشتند». «در آلمان، وقتی دیوار برلین فروریخت، سردرگمی وجود داشت و مردم کتاب‌های مرا دوست داشتند». اگر این نظریه درست باشد، آمریکای دونالد ترامپ و بریتانیای خارج‌شده از اتحادیۀ اروپا بازارهای پرسودی برای چهاردهمین رمان او یعنی کشتن فرمانده 1خواهند بود. این کتاب ۶۷۴ صفحه‌ای، سرشار از معجون عجیب و غریب موراکامی است که فیلیپ گابریل و تد گوسن آن را به انگلیسی ترجمه کرده‌اند و ۹ اکتبر در بریتانیا به چاپ رسیده است.\nتلاش برای ارائۀ خلاصه‌ای از داستان‌های او بی‌فایده است، اما همین‌قدر کافی است که اشاره کنیم راویِ بی‌نام این داستانْ نقاش پریشان‌خاطری است که همسرش به‌تازگی او را ترک کرده. او برای کنارآمدن با این مسئله به کوه‌های شرق ژاپن پناه می‌برد. این سفر به یک ماجراجوییِ پرآب‌وتاب می‌انجامد: مواجهه با مؤسس مرموز یک شرکت فناوری، زنگی که شب‌ها خودبه‌خود به صدا در می‌آید، معبدی زیرزمینی-چاه‌ها و دیگر فضاهای زیرزمینی، و نیز گربه‌های گمشده، از عناصر ثابت آثار موراکامی هستند- و یک سرباز ساموراییِ به‌غایت وراج که از بوم نقاشی‌ای که راوی در اتاقی زیرشیروانی پیدا کرده بیرون می‌جهد. (برای نویسنده، که از نوجوانی طرفدار داستان‌های اسکات فیتزجرالد بوده، این عناصر گرد هم آمده‌اند تا «‌ادای احترامی باشند به گتسبی بزرگ» 2، ادعایی که با جلوتررفتنِ رمان محتمل‌تر هم می‌شود).\n\nاینکه آثار موراکامی در زمان تشویش‌های سیاسی محبوبیت پیدا می‌کنند قابل درک است: کارهای او تأثیری مسحور‌کننده و گاه تسلی‌بخش بر خواننده می‌گذارند، غرابتِ شیوۀ جلورفتنِ داستان‌هایش با یکنواختیِ احساسی‌ای تعدیل می‌شود که همچون پناهگاهی است آرامش‌بخش در گریز از دنیای واقعی و تناقضات آن. موراکامی در یکی از مصاحبه‌هایش می‌گوید که از بازی بیس‌بال خوشش می‌آید «چون کسل‌کننده است»، و در کتاب خاطراتش وقتی از دویدن حرف می‌زنم، از چه حرف می‌زنم3 لذت دویدن -اگر لذت کلمۀ درستی باشد- را می‌ستاید، ازاین‌رو که مانعِ به‌وجودآمدن احساسات شدید می‌شود.\nنباید انتظار داشت که موراکامی دربارۀ تمام مضامین خیالی آثارش توضیح دهد. او با اعتمادی راسخ به ناخودآگاهش شروع به کار می‌کند: اگر تصویری از اعماق آن چاهِ تاریکِ درونی سر برآورد، آن را به‌خودی‌خود معنادار تلقی می‌کند، کار او ثبت چنین چیزهایی است نه تحلیل آن‌ها. (او می‌گوید تحلیلْ کار «آدم‌های باهوش» است و با خنده ادامه می‌دهد «و نویسنده‌ها لازم نیست باهوش باشند»). به‌عنوان نمونه در صحنه‌ای از رمانِ کافکا در کرانه 4 که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، از آسمان مثل تگرگ ماهی می‌بارد. «مردم از من می‌پرسند ’چرا ماهی؟ و چرا از آسمان ماهی می‌بارد؟‘ اما من جوابی برای این سؤال‌ها ندارم. این فکر در سرم بوده که چیزی باید از آسمان ببارد. با خودم فکر کردم: چه چیزی باید از آسمان ببارد؟ و گفتم: ’ماهی! ماهی می‌تونه خوب باشه‘».\nو می‌دانید، اگر این چیزی است که به ذهنم رسیده، پس شاید چیز درستی است، چیزی از اعماق ناخودآگاه که خواننده می‌تواند طنینش را بشنود. پس حالا من و خواننده یک مکان ملاقات در زیرِ زمین داریم. و احتمالاً در آنجا کاملاً طبیعی است که از آسمان ماهی ببارد. این مکان ملاقات است که اهمیت دارد، نه تفسیرهای نمادشناسانه یا امثال آن. این کار را به روشنفکران واگذار می‌کنم». تصور موراکامی از خودش به‌عنوان نوعی واسطه -رابطی بین ناخودآگاه خودش و ناخودآگاه خوانندگانش- به‌قدری برایش مبرهن است که بعد از اینکه خودش را یک «قصه‌گوی بالفطره» خواند، مکثی کرد تا گفته‌اش را اصلاح کند: «نه، من قصه‌گو نیستم، من تماشا‌گر قصه‌ها هستم». رابطۀ او با داستان‌هایش مثل رابطۀ فرد با خواب‌هایش است، این روشن می‌کند که چرا او مدعی است که شب‌ها خواب نمی‌بیند. او می‌گوید «خب، شاید ماهی یک‌بار خواب ببینم، اما معمولاً خواب نمی‌بینم. فکر می‌کنم به این خاطر است که عادت دارم خواب و رؤیاهایم را در بیداری ببینم، پس دیگر نیازی نیست وقتی می‌خوابم، رؤیایی ببینم».\nدر داستان‌های موراکامی، لحظه‌های کلیدیِ ظهور او به‌عنوان نویسنده انگار از جایی ورای کنترل خود‌آگاهش برآمده‌اند. موراکامی در سال ۱۹۴۹ در دورۀ پس از جنگ و اشغال ژاپن به‌دست آمریکا در کیوتو به دنیا آمد. بعد از اینکه کارش را یعنی تأسیس یک باشگاه جاز در توکیو با نام «پیتر کَت»، اسم گربۀ خانگی‌اش، رها کرد پدر و مادرش از او ناامید شدند. چند سال بعد در یک استادیوم بیس‌بال نشسته بود و همان‌طور که توپی را که با ضربۀ چوب بیس‌بال بازیکن آمریکایی دِیو هیلتون به پرواز درآمده بود تماشا می‌کرد، ناگهان به ذهنش خطور کرد که می‌تواند یک رمان بنویسد، شهودی که به رمان به آواز باد گوش بسپار(۱۹۷۹) 5انجامید. کمی بعد از آن، در یک آخر هفته با تماس تلفنی مجله‌ای ادبی و ژاپنی به نام گونزو از خواب پرید که به او اطلاع می‌داد رمانش به فهرست جایزۀ نویسندگان جدیدِ مجله راه یافته است. تلفن را قطع کرد و با همسرش یوکو برای قدم‌زدن بیرون رفتند. یک کبوتر زخمی پیدا کردند و آن را به ایستگاه پلیس بردند. او سال‌ها بعد نوشت «آن یکشنبه هوا روشن و صاف بود و درخت‌ها، ساختمان‌ها، و پنجرۀ مغازه‌ها در آفتاب بهاری به‌زیبایی می‌درخشیدند». «آنجا بود که این فکر ذهنم را تسخیر کرد. من جایزه را می‌برم. و به رمان‌نویسی تقریباً موفق تبدیل می‌شوم. گمانِ جسورانه‌ای بود اما در آن لحظه مطمئن بودم که به‌وقوع می‌پیوندد. کاملاً مطمئن. نه مثل یک فرضیه، بلکه مستقیماً و شهودی».\nتحسین منتقدان در ژاپن به‌کندی آغاز شد. او به خاطر دارد که «در عالم ادبیاتِ ژاپن وصلۀ ناجور بوده»، تاحدودی به این دلیل که در کتاب‌هایش هیچ‌گونه ریشۀ ژاپنی دیده نمی‌شد و ارجاعات زیادی به فرهنگ آمریکایی وجود داشت، بنابراین کارهایش «زیادی آمریکایی» به‌نظر می‌رسیدند. (اما این روزها از او به‌عنوان یکی از نامزدهای اصلی جایزۀ نوبل یاد می‌شود، با‌این‌حال او درخواست کرده است که نامش از لیست نامزدهای «نوبل جایگزین»، که به‌سبب تعویق جایزۀ نوبل امسال ایجاد شده بود، حذف شود و گفته که ترجیح می‌دهد روی نوشتن تمرکز کند). «ما که دقیقاً بعد از جنگ به‌دنیا آمدیم، در فرهنگی آمریکایی بزرگ شدیم: من همیشه به آهنگ‌های جاز و پاپ آمریکایی گوش می‌دادم و سریال‌های تلویزیونی آمریکایی می‌دیدم؛ برایمان دریچه‌ای بود رو به جهانی متفاوت. اما به‌هرحال پس از مدتی سبک خودم را پیدا کردم، که نه ژاپنی بود و نه آمریکایی، سبک خودم بود».\n\nدر هر صورت، منتقدان هرطور هم که فکر کنند، موفقیت تجاری او پیوسته رشد کرد و در سال ۱۹۸۷ با جنگل نروژی 6 به اوج رسید. این رمان، داستان غم‌انگیز خاطرۀ دو عاشق جوان است که ۳.۵ میلیون نسخه از آن طی یک سال پس از انتشارش به فروش رفت. داستانْ واقع‌گرایانه نوشته شده بود، سبکی که موراکامی دیگر هرگز در رمان‌هایش به آن بازنگشت. بااین‌حال او نمی‌پذیرد که ماجرای باریدن ماهی از آسمان یا آبستن‌شدن غیرعادی زنان واقع‌گرایانه نیستند. او می‌گوید «این واقع‌گراییِ من است». «من گابریل گارسیا مارکز را خیلی دوست دارم، اما فکر نمی‌کنم نوشته‌هایش را واقع‌گرایی جادویی می‌دانست. واقع‌گراییِ او این‌گونه بود. سبک من مثل عینکم است: از پس آن لنزهاست که جهان را درک می‌کنم».\nهمچنان که شهرتش بیشتر می‌شد، برنامۀ روزانۀ نوشتنش را بهبود بخشید، برنامه‌ای که حالا به‌خاطرش به‌اندازۀ هر کدام از کتاب‌هایش شهرت دارد: ۴ صبح بیدارشدن و برای ۵ تا ۶ ساعت نوشتن، هر روز نوشتن ۱۰ صفحه قبل از دست‌کم شش مایل دویدن و شاید شناکردن. او می‌گوید «وقتی صاحب باشگاه جاز بودم، زندگی‌ام بی‌نظم و به‌هم‌ریخته بود. سه و چهار صبح به رختخواب می‌رفتم. به‌این‌ترتیب وقتی نویسنده شدم، تصمیم گرفتم خیلی ثابت و حساب‌شده زندگی کنم: صبح زود بیدار شوم، شب زود بخوابم و هر روز ورزش کنم. معتقدم که باید از لحاظ بدنی قوی باشم تا چیزهایی قوی بنویسم»: موراکامی شاید فقط یک رابط [بین خودآگاه و ناخودآگاهش] باشد،‌ اما وظیفه‌اش این است که این رابطه را در بهترین حالت خود نگه دارد. از بیرون که نگاه می‌کنی، به‌نظر همین نظم دارد اوضاع را پیش می‌برد -‌و می‌خورد کمی بیشتر از پنجاه سال داشته باشد- اما ضرب‌آهنگش هم منبع شادمانی عمیقی است، که احتمالاً دلیلی است بر طولانی‌بودن کتاب‌هایش. می‌گوید «آن روزها روزهای لذت‌بخشی‌اند، پس هر چه روزها بیشتر باشد، خوشی هم بیشتر است و درنتیجه تعداد صفحات بیشتری نوشته می‌شوند. من واقعاً نمی‌دانم چرا مردم دوست دارند کتاب‌های طویل مرا بخوانند» -و بدون هیچ نشانی از غرور ادامه می‌دهد- «اما محبوبیت دارم».\nروال فوق‌‌العاده پرحاصل زندگی‌اش توانایی بیشینه‌ای به او داده که آن را در نوشتن داستان‌های کوتاه و مطالب غیرداستانی به کار می‌گیرد (قابل‌توجه‌ترین آن‌ها زیرِ زمین 7 است که بر اساس مصاحبه‌های متعددی است که با بازماندگان حملۀ گاز سارین در مترو توکیو در سال ۱۹۹۵، و با مسئولان این حمله از فرقۀ آئوم شینریکو انجام داده است)، همچنین برای شخصاً پاسخ‌دادن به پرسش‌های خوانندگان، نه‌فقط دربارۀ کتاب‌هایش بلکه در نقشش به‌عنوان سنگ صبور. («چیزی به سی‌سالگی‌ام نمانده، اما حتی یک کار هم نیست که احساس کنم به انجام رسانده‌ام»، این شروع یکی از ۳۷۱۶ پرسشی است که موراکامی پاسخشان را در کتابی الکترونیکی، که در سال ۲۰۱۵ در ژاپن منتشر شد، ارائه کرده است). موراکامی همچنین مترجم برجستۀ داستان‌های آمریکایی به ژاپنی است: فیتزجرالد، ترومن کاپوتی، گریس پالی، جی.دی. سلینجر، و اخیراً هم جان چیوِر.\nاو از خواندن ترجمۀ کتاب‌هایش به انگلیسی لذت می‌برد، چون برایش مثل خواندن یک رمان کاملاً جدید است. می‌گوید «ترجمۀ کتاب‌های بزرگ یک تا دو سال طول می‌کشد، پس هنگام خواندن ترجمه‌ها دیگر چیزی از داستان در خاطرم نیست». ادای مشتاقانه ورق‌زدن کتاب را در می‌آورد: «بعدش چه اتفاقی می‌افتد؟ و وقتی مترجم با من تماس می‌گیرد: ’سلام هاروکی، از ترجمه‌ام خوشت آمد؟‘ جواب می‌دهم: ’داستان فوق‌العاده‌ای بود! خیلی خوشم آمد!‘».\nمکالمۀ ما ‌ناگزیر به‌سمت سیاست‌های آمریکا کشیده شد و تنها در آن زمان بود که او چیزی شبیه تکلیف نویسندگی‌اش را ادا کرد. بعد از اینکه نظر او را دربارۀ بحران در کشوری که مِهرش را در دل دارد جویا شدم، حدوداً یک دقیقه در سکوت به فکر فرو رفت. سپس گفت: «وقتی نوجوان بودم، دهۀ ۱۹۶۰، زمانۀ آرمان‌گرایی بود. ما باور داشتیم که اگر تلاش کنیم جهان جای بهتری خواهد شد. این روزها مردم چنین باوری ندارند، و به نظر من این خیلی ناراحت‌کننده است. مردم می‌گویند کتاب‌های من عجیب و غریب هستند، اما، در ورای غرابت، جهان بهتری باید وجود داشته باشد. مسئله این است که، پیش از رسیدن به جهان بهتر، باید غرابت را تجربه کنیم. این ساختار بنیادی داستان‌های من است: باید از تاریکی، از اعماق زمین، گذر کنید تا به روشنایی برسید».\nکه شبیه نوعی امید است برای این شرایط. شخصیت اصلی داستان‌های موراکامی لزوماً در آخر رمان به درک زیادی نمی‌رسد، و در حالت شادکامی تمام و کمال به سر نمی‌برد، اما معمولاً از دنیای شگفت‌آور و نامتعارف رؤیاهایش به مکانی آرام و متعادل رسیده است. گویا کتاب‌های موراکامی می‌خواهند بگویند که زندگی ممکن است خیلی عجیب باشد، اما کابوس‌ها سرانجام به پایان می‌رسند. شما می‌توانید سرانجام گربۀ گم‌شده‌تان را پیدا کنید.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n • این مطلب گفت‌وگویی است با هاروکی موراکامی و در تاریخ ۱۱ اکتبر ۲۰۱۸ با عنوان «HARUKI MURAKAMI: “YOU HAVE TO GO THROUGH THE DARKNESS BEFORE YOU GET TO THE LIGHT» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۷ آن را با عنوان «هاروکی موراکامی: برای رسیدن به روشنایی، باید از تاریکی گذر کنید» و ترجمۀ عرفانه محبی منتشر کرده است. همچنین این مطلب در دهمین فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است.\n \n \n \n \n •• الیور برکمن (Oliver Burkeman) نویسنده‌ای ساکن نیویورک است که در گاردین می‌نویسد. پادزهر: خوشبختی برای کسانی که تحمل مثبت‌اندیشی را ندارند (The Antidote: Happiness for People Who Can’t Stand Positive Thinking) از آثار اوست.\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Killing Commendatore\n \n \n 2\n The Great Gatsby\n \n \n 3\n What I Talk About When I Talk About Running\n \n \n 4\n Kafka on the Shore\n \n \n 5\n Hear the Wind Sing\n \n \n 6\n Norwegian Wood\n \n \n 7\n Underground\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833786.json b/train/413833786.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d5741b5faa120061c04a49af642c2a34e00f3e0a --- /dev/null +++ b/train/413833786.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رنج روزهای تعطیل برای آدم‌های غمگین", + "subtitle": "فشار اجتماعی برای شادبودن در روزهای تعطیل، آدم‌هایی را که نیاز به تنهایی دارند عذاب می‌دهد", + "introduction": "چرا روزهای تعطیل باید خوش بگذرد؟ چه کسی حکم کرده است که جمعه‌ها باید صرف مهمانی و گشت و گذار و تفریح شود؟ اگر آدم تنهایی باشید، یا به هر دلیلی از نظر ذهنی شرایط مناسبی نداشته باشید، احتمالاً ترجیح می‌دهید که وقتی بقیۀ اعضای خانواده می‌روند مهمانی، زیر پتوی خودتان مچاله شوید و به عالم و آدم بد و بیراه بگویید. آلن دو باتن حق را به شما می‌دهد، اما حرف‌هایی هم برایتان دارد.", + "content": "آلن دوباتن، لس‌آنجلس ریویو آو بوکز — برای آن دسته از ما که به لحاظ ذهنی به پایان شکنندۀ مسائل رسیده‌ایم، یا آشکارا دچار ناخوش‌احوالی ذهنی هستیم، کوچکترین نمودی از تعطیلات می‌تواند چالش‌های بخصوصی ایجاد کند.\n اول از همه، در ایام تعطیل، فشاری بیش‌ازحد معمول برای شادبودن وجود دارد که به‌خودی خود می‌تواند وحشت‌آور باشد و عذاب‌وجدان بیاورد. اگر چنین شود، نه‌تنها باید با غم و پریشانی کشنده و توهم تعقیب‌شدن۱ دست‌وپنجه نرم کنیم، بلکه مرتباً هم به یادمان می‌آید که در این برهه از سال، چقدر با مابقی جامعه متفاوت و مخالف هستیم. حس‌وحالمان کاملاً متضاد روحیه‌ای است که از ما انتظار دارند. دوباره نگران می‌شویم که مبادا دیگران را دلسرد کنیم. دلیل دیگری پیدا می‌کنیم تا از خودمان متنفر شویم (همان حسی که شاید در دل ناخوش‌احوالی ذهنی‌مان نشسته باشد).\n ممکن است تعداد آدم‌های دور و برمان بسیار بیش از حد عادی باشد و فضاها و روند عادی زندگی‌مان مختل شود. درضمن کسانی مثل درمان‌گران، روانکاوان، روانپزشکان و متخصصان سلامت ذهنی هم که مراقب ما هستند، دارند چند روزی استراحت می‌کنند. علی‌الخصوص آخرین جلسۀ قبل از تعطیلات، ممکن است تکانشی و غم‌انگیز باشد. دو هفتۀ باقیمانده تا دیدار بعدی زمان بسیار بلندی به نظر می‌رسد.\n برای مواجهه با این مسائل، در نظر داشتن چند نکته می‌تواند کمک کند:\n باید در گفت‌وگو با خودمان و افراد صمیمی اطرافمان، این را مدنظر داشته باشیم که با چیزی روبرو می‌شویم که ممکن است واقعاً دشوار باشد. نیاز نیست در کنترل اوضاع شجاعت بیهوده به خرج دهیم. آشفتگی قرار است به ما هجوم بیاورد. باید خودمان را آماده کنیم.\n باید تا حد ممکن به عزیزانمان بگوییم که پیشنهادشان برای اینکه شاد و سرخوش باشیم برایمان مشتقت‌بار است، اینکه بهترین گزینه برای سرحال‌بودن این نیست که مجبور باشیم نمایش دربیاوریم، این نیست که مجبور باشیم سرخوش باشیم و تا حد ممکن به حال‌وهوای آن لحظه پایبند بمانیم. بدون این الزام هم ممکن است حس تظاهر به ما دست دهد و نیازی نیست بیش از پیش بر این تنش بیافزاییم. ما بدذات یا انسان‌ستیز نیستیم، فقط کمی ناخوشیم. پس می‌تواند قابل‌قبول باشد که بخشی از تعطیلاتمان را در طبقۀ بالا و زیر پتو و با افکاری بسیار تاریک سپری کنیم. باید مفهومی گسترده‌تر و مهربان‌تر از آنچه عادی است بسازیم.\n باید به یاد داشته باشیم و به دیگران یادآوری کنیم که کاملاً معمول است که ذهن انسان در وضعیتی خاص باشد. ذهن هم با اعضای دیگر تفاوتی ندارد، آسیب می‌بیند و نیازمند مراقبت است. همانطور که به شست پیچ‌خورده یا شانۀ کبود یک انسان توجه می‌کنیم، چرا کمی از این توجه را نثار ذهنی آسیب‌دیده نکنیم؟ ما مجازیم در ذهن خود دچار ناخوشی باشیم.\n ما تنها نیستیم. گاهی به نظر می‌رسد که کل دنیا سر به خوشی نهاده، اما واقعیت انسان‌ها چنین است که تعداد خیلی زیادی از ما لبخند نمی‌زنیم. پریشانی‌های حاد داریم، همواره در معرض حملات شدید خودمقصربینی و تنفرازخود هستیم، فکر خودکشی سراغمان می‌آید، تصور می‌کنیم مرگ موجب رهایی و آرامش خواهد بود. حس بی‌کفایتی می‌کنیم. فکر می‌کنیم چه خوب می‌شد اگر اصلاً به دنیا نیامده بودیم.\n حتی افراد ظاهراً قوی که به‌نظر هیچوقت مشکلی نداشته‌اند نیز وقتی ازشان بپرسید، داستان‌هایی شگفت‌آور و نقاطی دردناک در زندگی‌شان دارند. تقریباً هیچکس نیست که در زندگی‌اش رنج‌های بسیار دشواری ندیده باشد و اگر به این رنج‌ها برسید، می‌توانید با این آدم‌ها ارتباط برقرار کنید و پیوندهای نوی عجیب و غریبی را با آن‌ها به‌وجود آورید. به خود جرأت دهید وقتی آماده هستید کمی از رنج‌های خود را برملا کنید.\n تعطیلات معمولاً یعنی گذران وقت با همان افرادی که روان ما را شکل داده و در بطن برخی از مشکلاتمان هستند. ما باید خطر کنیم و ماهیت گفت‌وگوهایمان را با آن‌ها تغییر دهیم. این آدم‌ها، تا وقتی احساس نکنند آن‌ها را مقصر می‌دانیم، ممکن است مسئولیت خیلی چیزها را به عهده بگیرند. شاید همان‌ها زندگی‌مان را بی‌نهایت بیشتر از حد ضرورت سخت‌ کرده باشند، اما با این حال ممکن است در موقعیتی باشند که گوش فرا دهند.\n باید با خود مهربان و –وقتی حس‌وحال بطلبد– بیش‌ازحد نرم باشیم. باید بپرسیم آیا می‌توانیم دوش‌های طولانی بگیریم، به پیاده‌روی در مزارع برویم و اندکی توی خودمان غرق و ناپدید شویم؟ تا وقتی به‌طور معقولی مهربان باشید، افرادی که دوستتان دارند می‌گذارند تقریباً با هرچیزی نیاز دارید از آن‌ها دور شوید. آدم‌ها از حضور یک بیمار در جمعشان بدشان نمی‌آید، سعی کنید بیمار خوبی باشید، یعنی فقط کافی است توضیح بدهید و کمی هم قدرشناس باشید.\n تعطیلات می‌گذرد، واقعاً چند روز بیشتر نیست و سپس همه‌چیز به حالت عادی برمی‌گردد. گاهی هم چیزهایی پیش می‌آید، ما بهتر از آنچه فکر می‌کردیم با مسائل مواجه می‌شویم، بینش‌های جدیدی پیدا می‌کنیم و برای چند لحظه، به روش خودمان، تقریباً خوشحال می‌شویم، یا حداقل فکر جدیدی در سرمان شکل می‌گیرد که می‌توانیم در حرکت لنگان‌لنگانمان به سمتِ چیزی بهتر از حالِ کنونی از آن استفاده کنم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آلن دوباتن نوشته است و در تاریخ ۱۳ اوت ۲۰۱۸ با عنوان «The Holidays When You’re Feeling Mentally Unwell» در وب‌سایت لس‌آنجلس ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۷ با عنوان «رنج روزهای تعطیل برای آدم‌های غمگین» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• آلن دوباتن (Alain de Botton) متولد زوریخ است و درحال حاضر در لندن زندگی می‌کند. او نویسندۀ کتاب‌ها و رساله‌‌هایی است که آن‌ها را با عنوان «فلسفۀ زندگی روزمره» توصیف کرده‌اند. دوباتن دربارۀ عشق، سفر، معماری و ادبیات نوشته است.\n[۱] Persecutory: نوعی بیماری روانی که در آن فرد احساس می‌کند مداوماً کسانی در حال تعقیب و جاسوسی او هستند [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833787.json b/train/413833787.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..19b6d08310aeb030ce650b07be55f44eefd4d6a4 --- /dev/null +++ b/train/413833787.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "استیو جابز، پدری که زندگی دخترش را جهنم کرد", + "subtitle": "انتشار کتاب خاطرات دختر اول استیو جابز، اسطورۀ مؤسس اپل را با چالشی بزرگ مواجه کرده است", + "introduction": "لیسا بعد از مرگ استیو جابز، بارها با جوانانی روبه‌رو می‌شد که پدرش را مثل یک ابرانسان می‌پرستیدند و او را «پدر» خودشان می‌دانستند. برای او، این‌ حرف‌ها تناقضی غم‌انگیز با تجربۀ خودش داشت. استیو جابز، مادر او را رها کرده بود و تا سه سالگی انکار می‌کرد که پدر اوست. بعدها در همان شهری که استیو با ثروت بی‌کران خود می‌زیست، او و مادرش با فقر و افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند. کتاب خاطرات لیسا چهرۀ دیگری از استیو جابز را برملا کرده است.", + "content": "ملانی ترنستورم، نیویورک‌تایمز — اسطورۀ استیو جابز: نابغۀ هنرمند سنت‌شکن، ابرمرد نیچه‌ای، پیشگام انقلاب دیجیتال که زندگی خانگی ما را به نحوی متحول کرد که خداوندگارانِ انقلاب صنعتیْ شهرها و کارخانه‌ها را متحول ساختند. داستان‌هایی مبهم دربارۀ جابز در بیوگرافی‌ها و فیلم‌ها منتشر شده که صرفاً این افسانه را جلا داده است. درهرحال، این ابرمرد انسانی عادی نیست. اما بچه‌ماهی کوچک، شرح‌حال جذابی که نخستین فرزند او لیسا برنان-جابز نوشته، خواننده را وامی‌دارد تا با این مسأله کلنجار برود که جابز نه صرفاً یک سنگدل۱، بلکه یک‌جور هیولا بوده است. گزاف نیست که بگوییم با خواندن این کتاب دیگر هرگز چنین فکری دربارۀ او نمی‌کنید.\n خود برنان-جابز هرگز به مسئلۀ میراث او نمی‌پردازد؛ کتاب او از منظر کودکی نوشته شده که عاشق پدرش است. لیسا در پالو آلتو با مادر مجرد فقیری، کریسان برنان، دوست دبیرستانی جابز، بزرگ شد و تا هفت سالگی، ۱۳ بار نقل‌مکان کردند، زندگی کولی‌وار آن‌ها چنان بی‌نظم بود که «انجمن دوستداران حیوانات» درخواستشان برای نگهداری یک بچه‌گربه را نپذیرفت. (لیسا مجبور بود به موش‌ها اکتفا کند.) اما در همین حین، در همان حوالی، پدرش با شهرت و ثروتی روزافزون، نمی‌خواست سرپرستی او را برعهده بگیرد.\n در جشن تولد ایو، ناخواهریِ جوان‌تر لیسا، یکی از مهمانان از لیسا پرسید کیست. ایو جواب داد: «او اشتباه پدر بوده.»\n لیسا تلوتلوخوران در گوش ایو می‌گوید: «نباید این حرف رو بزنی». این وحشتناک‌ترین موضوع زندگی او بود. تا سه سال پس از تولدش، جابز نمی‌پذیرفت که پدر اوست (و بعداً، وقتی لیسا بزرگسال بود، دوباره وجود او را نفی کرد و در مجلات و وب‌سایت شرکتش خود را صرفاً پدر سه فرزندی که از همسر دیگرش داشت معرفی کرد). کریسان نیز احساس می‌کرد اشتباه کرده است، مدام می‌گفت برایش بیش از اندازه دشوار است که مادری مجرد باشد. در مهد کودک، لیسا ناخواستگی خود را درونی کرده بود و «احساس می‌کرد چیز زشت و شرم‌آوری در موردم وجود دارد»، گویی «یک‌جور خورۀ درونی داشتم، شبیه این که اگر دزدکی شیرینی مخلوط بردارم، همۀ بیماری‌ها و انگل‌هایی که در تخم‌مرغ‌های نپخته و آرد هست مستقیماً جذب من می‌شوند.»\n برنان-جابز نویسندۀ بسیار بااستعدادی است. پیش از اینکه کتابش را بخوانم، فکر می‌کردم نویسندۀ درسایه دارد، نظیر بسیاری از این دست کتاب‌ها. اما از شروع مجذوب‌کنندۀ آن -لیسا، وقتی که پدر به خاطر سرطان در حال مرگ است، به خانۀ او می‌رود، هیچ‌کس به او اعتنا نمی‌کند و خرده‌چیزهایی را از اتاق‌های مختلف کش می‌رود تا حس طردشدگی خود را تسکین دهد- روشن می‌شود که در اثر نوعی صمیمیت غریب وجود دارد. دیدگاه‌های درونی او با چنان جزئیات ریز استادانه‌ای ترسیم می‌گردد که احساس می‌شود هیچ کس دیگری نمی‌تواند نویسندۀ آن باشد. به‌علاوه، این کتاب مشخصه‌های یک اثر ادبی را دارد: نشانه‌ای از یک قریحۀ منحصربه‌فرد. در دنیای مردۀ خاطراتِ عشق‌و‌عاشقیِ سلبریتی‌ها، این کتاب می‌تواند از زیباترین، ادبی‌ترین و کوبنده‌ترین‌ها باشد.\n لیسا عشق مادرش به خود را حس می‌کرد، گرچه کریسان گاه‌به‌گاه سهل‌انگار و بددهن بود. کریسان دچار افسردگی بود، از خودکشی حرف می‌زد و تمام روز توی اتاقش می‌ماند و -در دوران متوسطۀ لیسا- هر شب با او مشاجره می‌کرد. با فشار مدرسۀ لیسا (که تهدید کرده بودند مددکاران اجتماعی را فرا می‌خوانند، لیسا بعداً می‌فهمد)، استیو می‌پذیرد او را به خانه بیاورد. لیسا بسیار خوشحال می‌شود. به‌عنوان یک کودک، خودش را شاهزاده‌ای مبدل تصور می‌کرد؛ سرانجام، مشروعیت به او عطا می‌شود و در کنار مادرخواندۀ خود لورن و برادر کوچکش رید جایگاهی به دست می‌آورد، در قصۀ پریانشان کلبۀ روستاییِ شبه‌انگلیسیِ مجللی را تصور می‌کند که درخت‌های سیب آن را آراسته‌اند و پیاده‌روی آن پرچین دارد.\n اما، از قضا معلوم می‌شود که لیسا قرار است نقشی شبیه سیندرلا داشته باشد، آنهم برای همسایگانی که برای لیسا مثل پریان مهربانی می‌کردند (این همسایگان وقتی پدرْ لیسا را بیرون کرد، او را به خانه راه دادند، و هزینۀ سال پایانی تحصیلش در هاروارد را که پدرش از پرداخت آن امتناع کرد، پرداختند). استیو وفاداری کامل می‌خواهد: به لیسا فشار می‌آورد تا نام خانوادگی‌اش را به نامِ خانوادگی او تغییر دهد (لیسا آن را با یک خط‌پیوند اضافه می‌کند) و اصرار می‌کند مادرش را برای شش ماه نبیند. لیسا پیش خودش گریه می‌کرد و در اندوه و احساس گناه از ترک کریسان خوابش می‌برد. او مجبور بود هر شب ظرف‌ها را با دست بشوید (استیو از تعمیر ماشین ظرفشویی خراب امتناع می‌کرد)، در اتاقی سرد بخوابد (استیو از تعمیر بخاری برقی امتناع می‌کرد) و پرستاری دم‌دست برای برادرش باشد. وقتی پدر و لورن او را دعوت کردند تا در یک عروسی مجلل در ناپا به آن‌ها بپیوندد، هیجان‌زده شد. لیسا آن را نشان ورودش به جامعه دانست، جایی که «علناً عضوی از خانواده می‌شود! دختر، خواهر». او «در خلسۀ تصمیم‌گیری» فکر می‌کند باید جوراب شلواری بخرد و لباس انتخاب کند. اما وقتی آن‌ها به اتاق هتل می‌رسند و لیسا شروع به عوض‌کردن لباس می‌کند، به او می‌گویند زحمت نکشد: او در مراسم حضور نخواهد داشت. او را برای پرستاری برادرش آورده‌اند.\n پدرش وقتی با لورن است، هر کاری می‌کند تا لیسا احساس طردشدگی بکند. در یکی از عجیب‌ترین صحنه‌های کتاب، وقتی هر سه در باغ نشسته‌اند، پدرش لورن را بغل می‌کند و با هم معاشقه می‌کنند. […] وقتی لیسا بلند می‌شود تا آن‌جا را ترک کند، استیو او را مجبور می‌کند بماند و تماشا کند، و به او می‌گوید: «داریم یه لحظۀ خانوادگی رو می‌گذرونیم» و «باید تلاش کنی که بخشی از این خانواده بشی».\n\nبرای لیسا این صحنه بیشتر «یک نمایش» بود تا نمودی از شهوت افسارگسیخته؛ نمایشی که استیو با دوست‌دختر قبلی‌اش نیز بر او تحمیل کرده بود. استیو شوخی‌های جنسی را هم دوست داشت و مدام لیسا را وارد بحث‌های جنسی می‌کرد. یک روز صبح، سرش را از روی روزنامه برداشت و از لیسا پرسید آیا خودارضایی می‌کند؟ شرح‌حال خود کریسان، گازی به سیب (۲۰۱۳)۲، وحشت او از زمانی را توصیف می‌کند که به خانۀ استیو رسید و دید او دربارۀ معاشقۀ دختر نابالغش با پسرها شوخی می‌کند. کریسان می‌نویسد، صورت لیسا «از درد و تعجب سفید» شده بود.\n خواننده مبهوت می‌ماند که آیا واقعاً لیسا آگاه بود که چقدر این وضعیت‌ها آزاردهنده بوده است؟ او در نمونۀ دیگری که از چشم‌انداز خودش روایت می‌شود، دورانی را تصویر می‌کند که چهارده ساله بود و با نگرانی می‌کوشید تا با نشستن روی پاهای استیو -درحالی‌که از ترس و هیجان و عشق می‌لرزد- به او نزدیک شود، و امیدوار است بتوانند یک ارتباط دختر-پدری طبیعی با او برقرار کند. لیسا بعداً رفتار خود را «نامناسب» می‌خواند، آیا او می‌کوشید این متجاوز را آرام کند، یا متوجه نیست که چه صحنه‌هایی را به ما نشان داده ‌است؟ \n لیسا، ناامید از اینکه نظر مساعد نامادری‌اش را جلب کند، برای او خودشیرینی می‌کند به امید اینکه «خصلت برده‌وار او شفقت، ترحم یا عشقی در او برانگیزد» و او همان «دختری شود که مدت‌ها انتظارش را می‌کشیدند». او به این واقعیت دردناک می‌رسد که لورن –که او را «آخرین پناه» خود می‌دانست- «در نقشی که به او داده‌ام نمی‌نشیند، او اینجا نیست تا رابطۀ پدرم با من را درست کند».\n شرح‌حال لیسا با توصیفات پیشین از استیو و خانوادۀ جابز تقابلی آشکار دارد. لورن، ناخواهری‌ها و نابرادری‌های لیسا و عمۀ رمان‌نویس او مونا سیمپسون در بیانیه‌ای به تایمز می‌گویند این کتاب «با خاطرات ما از آن دوران تفاوت اساسی دارد»، و «تصویر ارائه‌شده از جابز مطابق همسر و پدری که می‌شناختیم، نیست.» خوانندگان باید برای خود تصمیم بگیرند که چگونه دربارۀ این گزارش‌های متعارض قضاوت کنند. تصویر لورن در مقام نامادری بی‌تردید با شهرت عمومی او به‌عنوان انسان‌دوست و مادری فداکار واگرایی دارد. استیو جابز، زندگی‌نامۀ موثق و پرفروشی که والتر آیزاکسون نوشته‌است، جابز را تکریم و لورن و فرزندانش را با تعابیری پرشور ترسیم می‌کند، اما لیسا را در پرتویی عمدتاً ناخوشایند به تصویر می‌کشد. خوانندگان با شناخت چشم‌انداز لیسا برای نخستین بار و مواجهۀ پی در پی با نمونه‌هایی از سادیسم پدر او، ممکن است سردرگم شوند و بیاندیشند: مشکل این مرد چیست؟ \n بااین‌حال، لیسا در مقام نویسنده دربارۀ آسیب‌شناسیِ پدرش گمانه‌زنی نمی‌کند، بلکه بر تجربۀ کودکی‌اش متمرکز می‌شود؛ می‌کوشد بفهمد چرا علائم تربیت، رضایت یا ملایمت ناچار با تعرض، خشونت و تحقیر همراه می‌گردد. او در تفریحگاهی در هاوایی، با ترس نگاه می‌کند که استیو یک طوطی را دست می‌اندازد، خرده‌نانی را جلویش می‌برد صرفاً برای اینکه وقتی طوطی به آن نزدیک شد، آن را بقاپد. طوطی یاد نمی‌گیرد و نمی‌تواند یاد بگیرد: بارها به آن نزدیک می‌شود. \n پدر گاه و بی‌گاه رفتار تحقیرآمیزی با او داشت. او ویژگی مرموزبودن پدر را می‌گیرد، رعشه‌ای که از دیدن عکس او در مجله‌ها حس می‌کرد، تأثیر ذکر نام و ابتکار او این حس را داشت که شناختن او یک امتیاز است، ولو امتیازی خطرناک. لیسا به یاد می‌آورد که استیو با پورش سیاه‌رنگِ روبازش به خانۀ کوچک مادر او می‌آمد و او را، که «توی آسمان‌ها پرواز می‌کرد»، به اسکیت‌بازی در اطراف محله می‌برد. گاهی استیو او را مجبور می‌کرد سوار شانه‌هایش شود؛ لیسا به طرز ترسناکی سکندری می‌خورد و هردو می‌افتادند؛ استعاره‌ای مناسب برای نحوۀ ارتباط‌شان. استیو به کریسان می‌گفت: «می‌دانی که او پارۀ تنم است»، و کریسان به لیسا می‌گفت که پدر دوباره «عاشق او شده است». سپس استیو ناپدید می‌شد. \n بچه‌ها دنیا را لذت‌بخش‌تر از بزرگسالان می‌بینند، اما خاطرۀ شکل، بو و صدای چیزها فراموش می‌شوند، و شرح‌حال دوران کودکی معمولاً فاقد چنین جزییاتی است. جزییات صحنه‌های برنان-جابز به اندازۀ شعری منثور عمیق است و احضار لحظات نادر ارتباط با پدر دورنما را تغییر می‌دهد. در یک صبح آخر هفته که به پیاده‌روی رفته بودند، استیو با طول و تفصیل برایش توضیح می‌دهد که هر دو آن‌ها اهل ساحل غربی هستند. می‌گوید، مردمان ساحل شرقی حقه‌بازند و «به دلیل آن تپه‌های معطری که بوی فلفل و اکالیپتوس می‌دهند و آن پرتوهای کم‌سو، آن حس تسلیم مقدسی که ما داریم را ندارند». لیسا که بین جهان والدینش گیر افتاده بود، «بین اندیشه‌هایی متفاوت دربارۀ خودم می‌چرخیدم»، اما در چنین اوقاتی احساس می‌کرد «محرم اسرار پدر» است، «کسی شبیه او، بسیار شبیه جین، تپه‌های استنفورد و باب دیلن».\n همه می‌خواهند والدین او را در مقامِ انسان‌هایی معمولی ببینند که از نقش خود بیرون آمده‌اند و حقیقتِ گیج‌کنندۀ خودشان را نشان می‌دهند، شبیه زوج وودی آلن در فیلم «آنی هال» که در خیابان می‌ایستند و رابطۀ موفقیت‌آمیزشان را توضیح می‌دهند: «من خیلی سطحی و تهی‌ام»؛ «دقیقاً منم همین‌طورم!» در یکی از صحنه‌های اوج بچه‌ماهی کوچک نیز چنین لحظه‌ای رخ می‌دهد. وقتی لیسا دبیرستانی است، استیو و لورن را متقاعد می‌کند تا او را در جلسۀ روان‌پزشکش همراهی کنند، و در آنجا اعتراف می‌کند: «شدیداً احساس تنهایی می‌کنم.» سپس، به امید اینکه «دلشان را نرم کند»، زیر گریه می‌زند.\n سرانجام لورن سکوت را می‌شکند، و اعلام می‌کند: «ما آدم‌های سردی هستیم، همین». لیسا مبهوت می‌شود. لورن آن را «خیلی خشک و رسمی، شبیه یک توضیح» گفت. لیسا تصور می‌کرد «آن‌ها را به خاطر سردی و بی‌توجهی‌شان شرمسار می‌کند. الان من کسی بودم که به خاطر غفلت از این حقیقت ساده شرمسار بود. چقدر روشن بود، آن‌ها آدم‌های سردی بودند، همین!» \n با این همه، بالاخره لحظۀ مرگ استیو که او تمام عمر انتظارش را می‌کشید، فرامی‌رسد. استیو از او می‌خواهد در آخر هفته‌ای که نامادری و دیگر بچه‌ها نیستند، به دیدارش بیاید و به او می‌گوید از پدری که بوده پشیمان است. او گریه‌کنان به لیسا می‌گوید: «می‌خوام چیزی بگم: تو مقصر نبودی. کاش می‌شد به گذشته برگردیم.» این عذرخواهی شبیه «آبی سرد روی آتش» بود. اما وقتی لورن برمی‌گردد و لیسا می‌کوشد دربارۀ آن گفته با او حرف بزند -چقدر مهم احساس می‌شد- پاسخ لورن کوتاه و گزنده است: «حرف‌های دم مرگ را باور نمی‌کنم». \n همۀ ما اسطورۀ خود را از استیو جابز داریم: سیلی از عشق، قدرشناسی یا احترام نسبت به کسی که به ما ابزارهایی داد که برای بیانمان از آن‌ها استفاده می‌کنیم. در بزرگداشت جابز و سالیان پس از آن، بیگانه‌ها با افسانه‌هایشان از او لیسا را به ستوه آوردند؛ کسانی که لیسا هرگز آن‌ها را ندیده بود، پدرش را تحسین می‌کردند و «مدعی می‌شدند» که استیو برایشان «مثل پدر» بوده. لیسا می‌داند که آن‌ها از او می‌خواهند «تصدیق کند جابز پدر ماست. او بسیار بزرگ است.» لیسا که اسم خانوادگی او را یدک می‌کشد و مجبور بود با واقعیت خردکنندۀ کمبودهای عاطفی خود زندگی کند، به یک معنا به نحوی منحصربه‌فرد از آن اسطوره محروم بود. اما پس از مرگ استیو، کریسان اصرار دارد که روحش را احساس کند، و به لیسا می‌گوید روح او دنبالت می‌آید و بسیار خوشحال است که با توست: «او می‌خواهد با تو باشد، به قدری که پشت سرت راه می‌رود… شبیه کسی که چشم‌ انتظارِ محبوبش است، از دیدنت خوشحال می‌شود». \n لیسا در آخرین سطر کتاب می‌نویسد: «حرفش را باور نداشتم، اما به‌هر‌حال دوست داشتم به آن فکر کنم».\n پرسش نهایی برای همۀ ما این است که چه تصویری از پدرمان را به خاطر می‌سپاریم: پدر ما، چهرۀ درونی‌شده‌ای که برای به‌خاطرسپردن انتخاب می‌کنیم. لیسا که واقعیت پیچیدۀ تجاربش را زیر و رو می‌کند، در نهایت آزاد است که اسطورۀ خودش را بگوید: خیال پدری که آرزویش را داشت، او را قادر ساخت تا پدری که داشت را زنده نگه دارد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nBrennan-Jobs, Lisa. Small Fry. Grove Press, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ملانی ترنستورم نوشته است و در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۱۸ با عنوان «The Father of Personal Computing Who Was Also a Terrible Dad» در وب‌سایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «استیو جابز، پدری که زندگی دخترش را جهنم کرد» و ترجمۀ میلاد اعظمی‌مرام منتشر کرده است. •• ملانی ترنستورم (Melanie Thernstrom)، علاوه بر دیگر کتاب‌ها، نویسندۀ شرح‌حالی است به نام دختر مرده (The Dead Girl)؛ و نیز تواریخ درد: درمان‌ها، اساطیر، اسرار، نیایش‌ها، خاطرات روزانه، اسکن‌های مغزی، شفا یافتن، و علم رنج‌کشیدن (The Pain Chronicles: Cures, Myths, Mysteries, Prayers, Diaries, Brain Scans, Healing, and the Science of Suffering).\n[۱] unmenschlike [۲] The Bite in the Apple" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833788.json b/train/413833788.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..12046f1fdfaf89ee6be8c05d37a005e4d57c3d00 --- /dev/null +++ b/train/413833788.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "من نگهبان یک اتاق خالی هستم: داستان شغل‌های بی‌معنی", + "subtitle": "بعضی شغل‌ها چنان بی‌فایده‌اند که واقعاً معلوم نیست چرا هنوز وجود دارند", + "introduction": "مردی که نمی‌خواست نامش را کسی بداند، برای انسان‌شناسی آمریکایی که داشت دربارۀ شغل‌های بی‌معنی کار می‌کرد، نوشت: «من در سمت نگهبان موزه کار می‌کردم. در موزه‌ای که مشغول بودم، اتاقی بلااستفاده وجود داشت که وظیفۀ من نگهبانی از همان اتاق خالی، و مطمئن شدن از این بود که هیچیک از بازدیدکنندگان به چیزی دست نزنند و آتش‌سوزی راه نیاندازند. برای آنکه حواسم جمع باشد و هوشیار بمانم، از استفاده از کتاب و تلفن و غیره هم منع شده بودم.» نکته اینجاست که آدم‌هایی شبیه او کم نیستند.", + "content": "دیوید گریبر، گاردین — یک روز کتابخانه دیواری دفترم فرو ریخت؛ کتاب‌ها همه‌جا پخش‌وپلا شدند و چارچوب دندانه‌دار فلزی، که زمانی کتابخانه را سرجایش نگاه داشته بود، آویزان شد بالای میزم. من استاد انسان‌شناسی هستم. یک ساعتی گذشت و سر و کلۀ نجاری پیدا شد تا خسارت را برآورد کند، اما چشمش که به تل کتاب‌ها افتاد، خیلی موقرانه گفت مقررات ایمنی حکم می‌کنند او نه به اتاق وارد شود و نه کاری انجام دهد. من باید کتاب‌ها را جمع می‌کردم و به چیز دیگری هم دست نمی‌زدم تا در اولین فرصت برگردد.\nهیچگاه خبری از نجار نشد. هر روز یک نفر از دپارتمان انسان‌شناسی، گاهی چند بار در روز، تماس می‌گرفت تا از سرنوشت او خبردار شود؛ همیشه هم معلوم می‌شد کاری فوری برایش پیش آمده است. بعد از یک هفته کاشف به‌عمل آمد که واحد تعمیر و نگهداری یک نفر را استخدام کرده که تنها وظیفه‌اش این است که بابت نیامدن نجار عذرخواهی کند؛ به نظر مرد خوبی می‌آمد، اما هیچ احساس نمی‌کردی از زندگی شغلی‌اش راضی است.\n همه ما با مشاغلی که وقتی از بیرون نگاه‌شان می‌کنی به نظر می‌رسد کار زیادی انجام نمی‌دهند، آشناییم. مشاوران منابع‌انسانی، هماهنگ‌کننده‌های ارتباطات، پژوهشگران روابط ‌عمومی، استراتژیست‌های مالی، وکلای سازمانی و خلاصه آن دسته افرادی که تمام وقت‌شان را صرف تشکیل کمیته‌هایی می‌کنند که دربارۀ معضل کمیته‌های غیرضروری بحث کنند. اگر این شغل‌ها واقعاً بیهوده باشند و شاغلانشان هم این را بدانند چه؟ یعنی چیزی دلسردکننده‌تر از این هم وجود دارد که آدمی بالغ، پنج روز در هفته صبح زود از خواب بیدار شود تا کاری را انجام دهد که به نظرش نه تنها لزومی به انجام آن نیست، بلکه تنها اتلاف زمان و منابع است و شاید حتی کاری است که باعث می‌شود جهان جای بدتری شود؟ تحقیقاتی فراوان پیرامون رضایت شغلی افراد انجام شده است، اما تابه‌حال کسی به این فکر افتاده که بداند آیا افراد دلیلی منطقی برای وجود شغل‌شان می‌یابند یا نه؟ من تصمیم گرفتم این پدیده را بررسی کنم. برای این کار از ۲۵۰ اظهارنامه از سرتاسر جهان استفاده کردم که به‌دست افرادی نوشته شده بود که یک وقت، یا همین حالا، کاری داشته‌اند که من «شغل مزخرف۱» می‌نامم.\n شغل مزخرف چیست؟ مهمترین ویژگی شغل مزخرف این است: کاری است آن‌قدر بی‌معنی که حتی شاغلان به آن نیز نمی‌توانند برای انجام دادنش دلیل خوبی بیابند. شاید نتوانند چنین چیزی را به همکارانشان بگویند، که البته قابل فهم است، اما در هرحال به این نتیجه رسیده‌اند که کار بی‌معنی است.\n نباید بیهودگی را تنها معیار شغل مزخرف دانست، بلکه می‌باید به همراه آن مقداری تظاهر و حیله‌گری نیز وجود داشته باشد. شاغل باید این احساس را داشته باشد که مجبور است پیش بقیه تظاهر کند کار مهمی انجام می‌دهد؛ حتی اگر چنین ادعایی در خفا برای خودش خنده‌دار باشد. \n آدم‌ها وقتی دربارۀ شغل مزخرف صحبت می‌کنند، عموماً به انجام کار برای دیگران، اغلب به شکل مشاوره، در ازای دریافت پول (خواه حقوق یا مزد) اشاره دارند. بااین‌حال می‌دانیم آدم‌های خود-اشتغالِ فراوانی هستند که با وانمود کردن به اینکه می‌توانند برای بقیه ارزش افزوده یا خدماتی فراهم کنند، از آن‌ها پول در می‌آورند. معمولاً به چنین افرادی شیاد، کلاهبردار، شارلاتان یا حقه‌باز می‌گوییم. به‌همین‌ترتیب افراد خود-اشتغال دیگری نیز وجود دارند که با تهدید‌کردن مردم پول در می‌آوردند؛ این‌ها را هم عموماً با نام‌های زورگیر، دزد، اخاذ، یا سارق می‌شناسیم. البته بهتر است دربارۀ دستۀ اول اصطلاح شغل مزخرف را به کار نبریم و به همان مزخرف تنها اکتفا کنیم؛ چرا که این‌ها به هر تقدیر شغل نیستند؛ فریبکاری درواقع نوعی عمل است، نه حرفه. درست است که مردم گاهی از عنوان شیاد حرفه‌ای استفاده می‌کنند اما، منظورشان صرفاً این است که منبع اصلی درآمد فردِ شیاد، دزدی است.\n با درنظرگرفتن ملاحظات بالا، می‌توانیم تعریفی قاعده‌مند از آنچه شغل مزخرف می‌نامم ارائه کنیم: گونه‌ای اشتغال در برابر دستمزد که آن‌قدر بیهوده، غیرضروری یا زیان‌آور است که حتی خود شاغل نیز نتواند وجود آن را توجیه کند؛ ولو آنکه ماهیت کار به گونه‌ای باشد که شاغل ناچار به تظاهر برخلاف آن گردد.\n پنج نوع شغل مزخرف پیشکارها۲ هرچند آن‌ها، برای خالی نبودن عریضه، کارهایی انجام می‌دهند، اما درواقع این کارها تنها بهانه‌ای است برای توجیه وجود شغل‌شان؛ چراکه تنها دلیل، یا مهمترین دلیل، وجود شغل پیشکاری این است که شخص دیگری احساس کند فرد مهمی است. استیو مثال خوبی از یک پیشکار کلاسیک است. او چنین می‌گفت: «من تازه فارغ‌التحصیل شده‌ام و شغل جدیدم این است که رییس‌ام ایمیل‌هایی را که دریافت کرده به همراه جمله: ’استیو! اقدام شود.‘ برایم ارسال می‌کند. من هم در پاسخش می‌نویسم ایمیلْ نامتناسب یا هرزنامه است».\n\nدربان‌ها نمونه بهتری هستند. درحالی که سیستم‌های الکترونیکی دست‌کم از دهه ۱۹۵۰ به خانه‌های مردم راه یافته است، اما دربان‌ها همچنان در خانه‌های ثروتمندان به چشم می‌خورند. در برخی کشورها، مانند برزیل، بعضی از ساختمان‌ها هنوز مسئول آسانسوری یونیفرم‌پوش دارند که تنها کارش فشاردادن دکمه‌ها برای شماست. مثال دیگرْ کارمندان پذیرش در جاهایی هستند که مشخصاً نیازی به وجود آن‌ها نیست. خاصیت دیگر پیشکارها این است که نشان تشخص هستند. شاغلان تماس سرد۳ را می‌توان در این دسته جای داد، چراکه با این منطق با مشتریان بالقوه تماس می‌گیرند که دلالی که برای او کار می‌کنند خودش آنقدر سرش گرم پول درآوردن است که فرصت تماس با مشتریان را ندارد.\n قالتاق‌ها۴ این‌ها افرادی هستند که از سویی شغل‌شان ماهیتی تهاجمی دارد، و از سوی دیگر تنها دلیل بودن‌شان این است که آدم‌های دیگر هم چنین افرادی را، در همین سمت، استخدام کرده‌اند. روشن‌ترین مثال ارتش‌های ملی هستند. کشورها به این دلیل به ارتش احتیاج دارند که بقیۀ کشورها هم ارتش دارند. اگر هیچ کشوری ارتش نداشته باشد، درنتیجه به ارتش نیازی نخواهد بود. درمورد لابی‌گرها، کارشناسان روابط‌عمومی، بازاریاب‌های تلفنی و وکلای شرکتی نیز دقیقاً به همین ترتیب است.\n قالتاق‌ها به دو دلیل از شغل‌شان ناراضی هستند؛ نخست اینکه کارشان را فاقد ارزشی مثبت می‌دانند، دیگر اینکه ماهیتی تهاجمی دارد و مستلزم بازیچه قراردادن افراد است. بسیاری از کارکنان مرکز تماس اینچنین‌اند؛ یکی از همین افراد در اظهارنامه‌اش نوشته بود: «در این کار شما فعالانه انرژی منفی به آدم‌ها تزریق کرده و روزشان را خراب می‌کنید. خودِ من با مردم تماس می‌گرفتم تا آشغال‌های به دردنخور به آن‌ها بفروشم، به‌ویژه بستۀ بهبود ’اعتبار حساب!‘۵ این چیزی بود که می‌توانستند رایگان از جاهای دیگر تهیه کنند، اما ما تغییراتی بچگانه در آن داده و به قیمت ۶ دلار و نود و نه سنت در ماه می‌فروختیم.»\n ماله‌کش‌ها۶ دلیل پیدایش شغل ماله‌کشی، وجود نوعی نقص یا کژکارکرد در سازمان است. ماله‌کش‌ها به این دلیل در سازمان هستند تا مشکلی را برطرف کنند که نمی‌بایست وجود می‌داشت. آشناترین نمونه این مشاغل، آن‌هایی هستند که وظیفه‌شان رفع‌ و ‌رجوع‌کردنِ خرابکاری مدیران نالایق و دست‌وپا‌چلفتی است.\n بسیاری از شغل‌های ماله‌کشی حاصل نقصی در سیستم هستند که هیچکس زحمت اصلاح‌اش را به خود نداده است. برای نمونه وظایفی که به راحتی قابل خودکار شدن بوده، اما یا کسی به آن‌ها اهمیت نداده، یا مدیر تمایل داشته تعداد بله‌قربان‌گوهایش بیشتر باشند، یا به دلیل سردرگمی‌های ساختاری، هیچ‌گاه حل‌و‌فصل نشده‌اند.\n شغل مجدا۷ ویرایش گزارش‌های تحقیقاتی‌ای بود که ستارۀ تحلیل آماری شرکت‌شان می‌نوشت: «مردک الفبای آمار را هم نمی‌دانست و، جان می‌کند تا یک جملۀ درست بنویسد. اگر یک پاراگراف بی‌عیب پیدا می‌کردم به خودم کیک جایزه می‌دادم، نتیجه این شد که در مدتی که آنجا کار کردم ۵ کیلو وزن از دست دادم. کار من این بود که متقاعدش کنم بخش بزرگ ایرادات را خودش برطرف کند؛ معلوم است که زیر بار نمی‌رفت! بعد می‌باید گزارش را به مدیران شرکت می‌دادم. آن‌ها هم چیزی از تحلیل آماری سرشان نمی‌شد، اما خب مدیران را که می‌شناسید؛ تا می‌توانستند لفت‌اش می‌دادند.»\n کاغذبازها۸ این کارکنان، صرفاً یا در ابتدای امر، به این دلیل وجود دارند که سازمان بتواند ادعای انجام کاری را کند که در واقع انجام نمی‌دهد. مصیبت‌بارترین مسئله دربارۀ کاغذبازی این است که معمولاً خود کارمند می‌داند کاغذبازی نه‌تنها به هدف اعلام شده‌اش نمی‌رسد، بلکه حتی آن را تحلیل هم می‌برد؛ چرا که کاغذبازی زمان و منابع را از اهداف منحرف می‌کند.\n همۀ ما با چگونگی انجام کارهای دولتی آشناییم. اگر یکی از کارکنان دولت حین ارتکاب جرم دستگیر شود، برای مثال موقع رشوه‌گرفتن یا تیراندازی به شهروندان پشت چراغ قرمز، همیشه اولین کاری که می‌کنند این است که کمیتۀ حقیقت‌یاب تشکیل می‌دهند تا اصل ماجرا را بفهمند. دو هدف برای این کار وجود دارد؛ نخست اینکه تأکید کنند به غیر از عده‌ای از خدا بی‌خبر، هیچکس دیگر حتی روحش هم از ماجرا خبردار نبوده (که البته به سختی می‌توان باور کرد)، دوم آنکه بدین‌ترتیب این پیام را منتقل کنند که به محض اینکه حقیقت کشف شد، مطمئناً ماجرا تعیین تکلیف خواهد شد (این را هم سخت می‌توان باور کرد).\n مقامات محلی را با توالی بی‌پایان مناسک بوروکراتیکی می‌شناسیم که حول «اهداف و ارقام» ماهیانه می‌گردند. شرکت‌های خصوصی هم با روش‌ها و دلایل گوناگون افراد را به کار می‌گیرند تا به خودشان بقبولانند دارند کاری را انجام می‌دهند که در واقع انجام نمی‌دهند. برای نمونه بسیاری از شرکت‌های بزرگ، نشریات داخلی و حتی کانال تلویزیونی خود را دارند. ظاهراً هدف به‌روز نگاه‌داشتن کارکنان با ارائۀ اخبار جذاب و پیشرفت‌های جدید است، اما در واقع تنها دلیل وجودی‌شان این است که آن حس دلنشینی را به مدیران دهند که وقتی تجربه‌اش می‌کنیم که می‌بینیم رسانه‌ای دارد داستانی دلپذیر درمورد ما پخش می‌کند.\n آقابالاسرها۹ این‌ها خود به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دستۀ اول آن‌هایی هستند که تنها نقش‌شان واگذارکردن کار به دیگران است. توضیح اینکه اگر آقابالاسر به این نتیجه برسد که نیازی به مداخلۀ او نیست، و اگر او نباشد هم زیردست‌ها از عهدۀ وظایف‌شان بر می‌آیند، می‌توان شغل او را مزخرف دانست.\n درست است که دستۀ اول آقابالاسرها کم‌وبیش بی‌مصرف‌اند، اما دستۀ دوم چیزی کم از سوهان ِروح ندارند. این‌ها آقابالاسرهایی هستند که کار اصلی‌شان تراشیدن کارهای مزخرف برای دیگران، مدیریت‌کردن چیزهای مزخرف یا حتی از خود درآوردن کارهای مزخرف جدید است.\n بیراه نیست اگر بگوییم ۷۵درصدِ زمانِ یک آقابالاسر صرف تعیین وظایف زیردستان و نظارت بر اجرای آن می‌شود. این قماش حتی اگر اطمینان داشته باشند زیردستان‌شان در غیاب آن‌ها هم وظایف‌شان را به‌درستی انجام می دهند، باز همین کار را می‌کنند.\n «بیانۀ ماموریت استراتژیک» (یا حتی بدتر از آن؛ «اسناد چشم‌انداز استراتژیک») وحشتی خاص به جان دانشگاهیان می‌اندازد. این ‌دو مهمترین ابزارهایی هستند که فنون مدیریت شرکتی به یاری آن‌ها در زندگی دانشگاهی رسوخ می‌کنند؛ فنونی مانند طراحی روش‌های سنجش‌پذیر برای ارزیابی عملکرد، یا مجبورکردن معلمان و دانشگاهیان به تخصیص زمان بیشتر به ارزیابی و قضاوت کارهایشان، و در نتیجه کمتر وقت‌گذاشتن برای خودِ کار.\n باید همین‌جا اضافه کنم که تنها یک طبقه وجود دارد که نه‌تنها بیهودگی شغل‌شان را انکار می‌کنند، بلکه ابایی هم از مخالفت با این نظر ندارند که اقتصاد ما سرشار از شغل‌های بیهوده است. چشم بسته هم می‌توان گفت این دسته صاحبان کسب‌وکارها و دیگرانی هستند که کارشان استخدام و اخراج آدم‌هاست. آن‌ها اصرار دارند هیچکس پول شرکت را صرف آدم‌هایی نمی‌کند که نیازی به آن‌ها نیست. تمامی آن‌هایی که فکر می‌کنند شغل‌شان بی‌ارزش است یا فریب‌خورده و خودبزرگ‌بین هستند، و یا کارکرد واقعی شغل‌شان را، آن‌گونه که به چشم بالا دستی‌ها می‌آید، نمی‌فهمند. چنین استدلالی ناخودآگاه آدم را به فکر می‌اندازد که این طبقه همان‌هایی هستند که حقیقتاً نمی‌دانند شغل خودشان مزخرف است. \n آیا شغل شما مزخرف است؟ شاغلان شغل‌های مزخرف به درماندگی‌ای اشاره می‌کنند که درست زمانی دچارش می‌شوند که درمی‌یابند تنها چالش کاری‌شان کنار آمدن با این واقعیت است که کار آن‌ها چالشی ندارد؛ آن وقت است که می‌فهمند تنها استفاده‌ای که می‌توانند از توانمندی‌هایشان بکنند این است که شیوه‌های خلاقانه‌تری را به کار بگیرند برای فرار از این واقعیت که نمی‌توانند توانمندی‌هایشان را به کار گیرند؛ می‌فهمند که کاملاً برخلاف میل و ارادۀ خود، تبدیل به انگلی متقلب شده‌اند. همۀ این افراد تمایل داشتند ناشناس باقی بمانند:\n نگهبانی از اتاقی خالی من با سمت نگهبان موزه برای یک شرکت امنیتی بین‌المللی کار می‌کردم. در موزه‌ای که مشغول بودم، اتاقی بلااستفاده وجود داشت که وظیفۀ من نگهبانی از همان اتاق خالی، و مطمئن شدن از این بود که هیچیک از بازدیدکنندگان به چیزی، بعله!، دست نزنند و کسی آتش‌سوزی به راه نیاندازد. برای آنکه حواسم جمع باشد و هوشیار بمانم، از استفاده از چیزهای حواس‌پرت‌کن مانند کتاب و تلفن و غیره هم منع شده بودم. چون هیچ‌وقت هیچکس آنجا نمی‌آمد، یکجا می‌نشستم، انگشتانم را به هم گره می‌زدم و هفت‌ساعت و نیم شست‌هایم را می‌چرخاندم و گوش به زنگ آژیر آتش می‌ماندم. اگر آژیر به صدا در می‌آمد، تنها باید خونسردی‌ام را حفظ کرده، از جایم بلند می‌شدم و بیرون می‌رفتم. همین!\n کپی‌کردن ایمیل‌ها من تنها یک وظیفه داشتم؛ ایمیلی را که مخصوص دریافت فرم‌های درخواست پشتیبانی فناوری از سوی کارکنان بود بررسی می‌کردم، و اگر فرمی رسیده بود آن را در فرم دیگری کپی می‌کردم. این کار نه‌تنها در دفترچۀ راهنمای شرکت به‌عنوان نمونۀ خوبی از کارهای قابل خودکار شدن آمده بود، بلکه قبلاً هم به شکل خودکار انجام می‌گرفت. ظاهراً عدم توافقی میان مدیران وجود داشت که منجر شده بود استاندارد جدیدی به‌وجود آید و خودکاری لغو گردد.\n مشغول به‌نظررسیدن من به شکل موقت استخدام شدم، اما هیچ کاری به من داده نشد. گفتند مراقب باشم همیشه مشغول به نظر برسم، اما نمی‌باید گیم‌بازی یا وب‌گردی می‌کردم. به نظر می‌رسید مهمترین کارم نشستن پشت میز و رعایت آداب اداری بود. ابتدا فکر می‌کردم ساده است، اما خیلی زود متوجه شدم پرمشغله به نظر رسیدن، وقتی واقعاً کاری برای انجام نداری، یکی از ناخوشایندترین چیزهای ممکن است. برای وب‌گردی نرم افزاری متنی به نام لینکس۱۰ نصب کردم که محیطش شبیه به داس است. هیچ عکسی را نشان نمی‌دهد؛ تنها کلماتی چسبیده به هم در پس‌زمینه‌ای از سیاهی بی‌انتها. حالا وب‌گردی‌های با حواس‌پرتی من به چشم بقیه همچون کارکردن تکنسینی ماهر و فعال می‌رسید که با دقت دستورهای سطح بالای کامپیوتری را تایپ می‌کند. \n نشستن در جای درست من سه سال است تابستان‌ها در خوابگاه دانشگاه کار می‌کنم، اما هنوز که هنوز است نفهمیده‌ام کارم چیست. به ظاهر وظیفه‌ام نشستن پشت میز پذیرش است، اما در عین حال آزاد هستم تا کارهای شخصی‌ام را هم انجام دهم. در کمد چند بسته کش پیدا کردم و شروع کردم به درست‌کردن توپ‌های کشی. وقتی حوصله‌ام از این کار سر برود، شاید ایمیل‌های دفتر را چک کنم ( البته نه آموزشی دیده‌ام و نه اختیاری دارم، بنابراین تنها کاری که می‌کنم این است که ایمیل‌ها را برای رییسم می‌فرستم). کار دیگرم این است که بسته‌های رسیده را از دم در بر می‌دارم، یا به تلفن‌ها جواب می‌دهم (باز تأکید می‌کنم چیز زیادی نمی‌دانم و معمولاً نمی‌توانم جواب درستی به کسی که تماس گرفته بدهم) بعضی وقت‌ها هم کشوها را زیر و رو می‌کنم و بسته‌های سس گوجه فرنگی‌ای پیدا می‌کنم که مال سال ۲۰۰۵ است. برای انجام این کارها ساعتی ۱۴ دلار می‌گیرم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nGraeber, David. Bullshit Jobs: A Theory. Simon and Schuster, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را دیوید گریبر نوشته است و در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۱۸ با عنوان «I had to guard an empty room: the rise of the pointless job» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ با عنوان «من نگهبان یک اتاق خالی هستم: داستان شغل‌های بی‌معنی» و با ترجمۀ آرش رضاپور منتشر کرده است. •• دیوید گریبر (David Graeber) استاد انسان‌شناسی مدرسۀ اقتصادی لندن است. عمدۀ شهرت او به‌خاطر کتاب پرفروشش بدهی: پنج‌هزار سال نخست (Debt: The First 5000 Years) است. آرمان‌شهر قانون‌ها (The Utopia of Rules) دیگر کتاب اوست. ••• این مقاله خلاصۀ ویراسته‌شده‌ای است از کتاب مشاغل مزخرف: یک نظریه‌ (Bullshit Jobs: A Theory) از دیوید گریبر است.\n[۱] bullshit job [۲] Flunkies [۳] Cold-Calling: نوعی بازاریابی تلفنی است که درآن با تعداد زیادی مشتری تماس گرفته می‌شود تا مشتریانی که می‌باید هدفمند روی آن‌ها کار شود مشخص گردند. در ادبیات فروش و بازاریابی در زبان فارسی اصطلاح تماس سرد رایج است. [۴] Goons [۵] credit score: درواقع رتبه اعتبار است که بانک‌ها و شرکت‌های ارائه دهنده کارت اعتباری و مانند آن‌ها از آن برای اعتبارسنجی مشتری استفاده می‌کنند [مترجم]. [۶] Duct-tapers [۷] Magda [۸] Box-tickers [۹] Taskmasters [۱۰] Lynx" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833789.json b/train/413833789.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..808af70d63d15358e49da96b3c8fae0da0357478 --- /dev/null +++ b/train/413833789.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگی که به نیمه می‌رسد، پوچی زنگ خانه را می‌زند", + "subtitle": "جوان‌ها و پیرها اهدافی دارند که به حیاتشان معنا می‌بخشد، اما بحرانْ مخصوص میان‌سال‌هاست", + "introduction": "هرگاه به هدفی می‌رسیم، مثلاً فارغ‌التحصیل می‌شویم یا خانه‌ای که دوست داریم را می‌خریم، آن هدف ناپدید می‌شود. به خودمان می‌گوییم «خب حالا چی؟» و مجبوریم پروژۀ جدیدی را کلید بزنیم تا زندگی‌مان دوباره معنادار شود. در میان‌سالی، این آونگِ رفت‌وآمد میان اهداف پراکنده آنچنان روح و روان ما را فرسوده می‌کند که دچار بحران می‌شویم و حس پوچی یا بیهودگی دست از سرمان برنمی‌دارد. کی‌رن ستیا در کتاب فلسفیِ اخیرش نقشۀ فرار از این بحران را کشیده است.", + "content": "آنیل گومس، تی.ال.اس — سال ۱۷۹۱، یک بانوی نجیب‌زادۀ اتریشی به ایمانوئل کانت نامه‌ای می‌نویسد و از او طلب کمک می‌کند. خانم عاشق مردی بوده که به دیدۀ او همۀ کمالات ممکن را در خود داشته. اما همین خانم به معشوق خود دروغی گفته بود و حالا به‌دنبال راهنمایی می‌گشت.\n من این شخص را آزرده‌خاطر کرده‌ام، به‌سبب دروغی درازمدت، که اینک بر او فاش ساخته‌ام. هرچند در آن هیچ چیز نامناسبی برای شخصیت من نبود؛ کاری در زندگی نکرده‌ام که نیازمند پنهان‌کاری بوده باشد. بااین‌حال همان دروغ کافی بود، و عشق او از میان رفت. به‌سان هر مرد شریفی، او از ادامۀ دوستی امتناع نکرد. اما آن حس درونی که زمانی بی‌اختیار ما را به هم پیوند می‌زد، دیگر در کار نیست. آه… قلبم هزار پاره شده است! اگر آن‌همه کتاب‌های شما را نخوانده بودم، به‌یقین اکنون زندگی خویش را پایان داده بودم.\n داستان پایان خوبی ندارد. پاسخ اولیۀ کانت گرم اما نامناسب بود، از جنس همان چیزهایی که فیلسوفان هنگام مواجهه با واقعیتِ آشفتۀ روابط انسانی می‌نویسند: «خب، ما باید تمایزی بگذاریم بین کسی که مشخصاً دروغ می‌گوید و کسی که صرفاً حقیقت را بیان نمی‌کند…». اما کانت به نامۀ دوم این بانو پاسخ نداد، نامه‌ای که به‌نحوی تأثرآور گویای این بود که تا چه حد زندگی خویش را فاقد معنا می‌یابد، و درعوض آن نامه را برای دوستی فرستاد تا هشداری باشد «نسبت به سرگشتگی‌های تخیل ناب». ماریا فون هربرت در سال ۱۸۰۳ خودکشی کرد.\n الان به‌نظر مسخره است که کسی برای کانت (یا هر فیلسوف دیگری) نامه بنویسد و از او دربارۀ زندگی عشقی‌اش راهنمایی بخواهد. از نظر بسیاری از فیلسوفان، هدف فلسفه چنین چیزی است: فلسفه یعنی فهمیدن یک موضوع مشخص، نه دادن راهنمایی‌های عملی. و نباید از کسی که قلمرو اخلاق را می‌فهمد انتظار داشته باشیم که بتواند ما را در زمینۀ اخلاق راهنمایی عملی کند، همان‌طور که از کسی که آیرودینامیک می‌فهمد انتظار نداریم بتواند هواپیما بسازد. کی‌رن ستیا فکر دیگری دارد. او در مقامِ فیلسوفِ دانشگاهی آموزش دیده و وارد اجتماع شده و کتاب‌های علمی و مهمی دربارۀ عقل، شناخت و عمل نوشته است. اما کتاب جدید او را با طیب خاطر باید در قفسۀ «خودیاری» کتابفروشی‌ها گذاشت. کتاب او اثری فلسفی است. اما این اثر فلسفی بناست شما را در مورد مسئلۀ میانسالی یاری کند.\n من الان ۳۷ سال دارم، یعنی دو سال بزرگ‌تر از ستیا در آن ایامی که اولین نشانه‌های بحران میانسالی خود را احساس کرد. مثل او، من هم دوستان و خانواده‌ای دارم، و شغلی مناسب به‌عنوان استاد فلسفه در یکی از بهترین دانشگاه‌ها، به اضافۀ همۀ برکات و نعماتی که از عضویت ثابت در طبقۀ بورژوا می‌توان کسب کرد. اما برای ستیا همۀ این دستاوردها چیزی پوچ بود. «وقتی درنگ کردم و به زندگی خود اندیشیدم، که بسیار سخت برای ساختنش کار کرده بودم، آمیزه‌ای ناهمساز از نوستالژی، تأسف، تنگناهراسی، تهی‌بودن، و ترس را احساس کردم».\n اینکه یک استاد فلسفه احساس پوچی و تهی‌بودن بکند چیزی نیست که دل آدم را به درد بیاورد و ترحم برانگیزد. اما فقط ستیا نیست که چنین احساسی دارد. در سال ۲۰۰۸، دو اقتصاددان به نام‌های دیوید بلنچ‌فلاور و اندرو اوسوالد مقاله‌ای منتشر کردند با عنوان «آیا بهزیستی در چرخۀ زندگی U‌شکل است؟»۱. این مقاله بیان می‌کرد که بهزیستی افراد -احساس ذهنی‌شان از اینکه چقدر زندگی‌شان خوب است- در طول زمان تغییر می‌کند. در ابتدای بزرگسالی و در سنین پیری بهزیستی بالاست، اما در میانۀ زندگی افول می‌کند، به‌ویژه در دهه‌های چهل و پنجاه‌سالگی. این منحنی U‌شکل شاهدی است تجربی بر وجود بحران میانسالی. (ستیا متذکر می‌شود که در کشورهای درحال‌توسعه این منحنی کمتر مشخص است. درواقع این بحران بیشتر در زمرۀ مشکلات کشورهای جهان اول است). پس با اینکه احساس پوچی و تأسف در ستیا اندکی زودتر از سن رایج ظهور کرده است، اما پدیده‌ای فراگیر را نشان می‌دهد.\n بحران میانسالی چه مشخصاتی دارد؟ ستیا می‌گوید در شکل‌های متفاوتی بروز می‌کند: گاهی فرد احساس می‌کند زندگی‌اش تهی است؛ گاهی فردْ غصه‌دارِ گزینه‌هایی می‌شود که زمانی در برابرش گشوده بودند ولی دیگر از دست رفته‌اند. از نظر خیلی‌ها، بحران میانسالی حاوی اندیشۀ مرگ و فناپذیری است.\n بیایید ازدست‌رفتن گزینه‌ها را در نظر بگیریم. من زمانی در زندگی‌ام می‌توانستم فضانورد بشوم. زمانی در زندگی‌ام می‌توانستم کارمند بشوم. این گزینه‌ها دیگر به‌روی من بسته شده‌اند. فرآیند بزرگ‌شدن یک‌جور غربال‌شدن تدریجی گزینه‌هاست. طوری که وقتی به سن و سال من برسید، تا حد زیادی شکل زندگی‌تان دیگر تعیین شده است، مگر اندک فرصت‌هایی برای ایجاد تغییرات سطحی در اینجا و آنجای زندگی. ازدست‌دادن این گزینه‌ها آدم را آزار می‌دهد، حتی اگر هیچ دلیلی برای پشیمانی و تأسف‌خوردن بر مسیری که در زندگی در پیش گرفته‌اید نداشته باشید.\n\nبرخی از گزینه‌هایی که من برای آن‌ها غصه می‌خورم به قول فیلسوفان «امکان‌های صرفاً معرفتی» هستند. به حساب دانشی که من در پنج‌سالگی‌ام داشتم، می‌توانستم فضانورد بشوم، اما این گزینه عملاً برای من گشوده نبود، یعنی با توجه به وضعیتی که برنامۀ فضایی انگلستان در آن زمان داشت. غصه‌خوردن برای یک امکان معرفتی با غصه‌خوردن برای یک امکان واقعی یکی نیست: شما غصه‌دار لحظه‌ای می‌شوید که در آن لحظه نمی‌دانستید می‌خواهید دست به چه کاری بزنید. اما آیا واقعاً خواستار چنین نادانی‌ای هستیم؟ ستیا می‌گوید، نوستالژی برای وضعیت نامتعین دوران کودکی به‌نوعی آرزوی داشتنِ یادزدودگی پس‌گستر۲ است، که امکان‌های معرفتی بی‌شماری را با خود به همراه می‌آورد، اما به قیمت ازدست‌رفتن تمام چیزهایی که دربارۀ چیستی و کیستی خودمان می‌دانیم.\n امکان‌های متافیزیکی جالب‌تر هستند. من به معنای واقعی کلمه می‌توانستم شغلی در ادارات دولتی پیدا کنم. و کاملاً ممکن است از اینکه این فرصت دیگر برای من گشوده نیست ناراحت باشم، حتی با علم به اینکه اگر به من فرصت دهند که شغلم را تغییر دهم این کار را نخواهم کرد. برای اینکه این بحث راحت‌تر پیش برود لازم است تمایزی بین ارزش‌های قیاس‌پذیر و قیاس‌ناپذیر بگذاریم. ارزش‌های قیاس‌پذیر آن دسته از ارزش‌ها هستند که با معیار واحدی می‌توان آن‌ها را مقایسه کرد. از نظر جرمی بنتام، این معیار عبارت بود از شادکامی، و تمام فعالیت‌های بشری را در خود می‌گنجاند، به‌طوری که می‌شد هر دو گزینه‌ای که پیش روی قرار می‌گرفت را با هم معاوضه کرد، مشروط بر اینکه نرخ مبادله صحیح بوده باشد. وقتی کسی دو گزینۀ قیاس‌پذیر داشته باشد، غصه‌خوردن برای حذف یکی از آن دو گزینه معنایی ندارد، دست‌کم اگر شخص بهترین گزینۀ ممکن را انتخاب کرده باشد. و اگر همۀ انتخاب‌ها حاوی ارزش‌های قیاس‌پذیر باشند، دیگر آن تأسفی که وجه مشخصۀ میانسالی است احساس نخواهد شد و نباید بشود.\n اما با اینکه دیدگاه بنتام در برخی از اجزای حکومت مرکزی غالب شده است، اما این دیدگاه برداشت نادرستی از ارزش‌ها و انتخاب‌های انسانی عرضه می‌کند. اگر مجبور باشم بین دو گزینۀ ادامۀ شغلم و مراقبت از کودکانم دست به انتخاب بزنم، دیگر هیچ خط‌کش واحدی ندارم که این دو گزینۀ بدیل را با هم مقایسه کنم. ارزش‌هایی که من برای ادامۀ شغلم آن‌ها را فدا می‌کنم وزنشان بیشتر از ارزش‌هایی نیست که در شغلم می‌یابم، حتی اگر واقف باشم که با درنظرگرفتن همه‌چیز یکی از گزینه‌ها بهتر است. و بدین طریق تأسف‌خوردن بر بسته‌شدن امکان‌های بدیل دست به دستِ قیاس‌ناپذیریِ ارزش‌ها می‌دهد، از این حیث که اگر من آرزو کنم هیچ گزینۀ بدیلی در مقابلم نباشد، در واقع آرزو کرده‌ام آن چیزی که کل ارزش زندگی انسان به آن است دیگر وجود نداشته باشد. همین حرف را در مورد ترس ما از فناپذیری نیز می‌توان زد: فناناپذیر بودن تقریباً شبیه به ابرانسان بودن است، چیزی که شاید بشود آرزویش را داشت، ولی نه اینکه آدم برای فقدانش تأسف بخورد.\n در این موارد، نقش فلسفه این نیست که نحوۀ زندگی فرد را تغییر دهد، بلکه بناست دیدگاه فرد را عوض کند تا با پدیدۀ مورد بحث به یک نوع صلح و سازش برسد. اگر فلسفه یک‌جور خودیاری باشد، یاری‌رساندنِ نظریه‌پرداز است نه یاری‌رساندن کارورز. در مورد احساس تهی‌بودن ماجرا کمی فرق می‌کند. در اینجا فلسفۀ ستیا معطوف به ارائۀ راهنمایی‌های انضمامی در مورد نحوۀ تغییر زندگی فرد به منظور خلاص‌کردن او از بحران میانسالی است (البته بیشتر از اینکه به‌شکل ۱۰نکته برای خوشحال‌کردن معشوق شما باشد، به‌شکل دو تمایز مفهومی برای تغییر زندگی شما ارائه شده است).\n ماریا فون هربرت در نامه‌ای که به کانت نوشت و او هرگز بدان پاسخ نداد می‌گوید: «احساس می‌کنم یک‌جور تهی‌بودن در سرتاسر وجود من و در پیرامونم گسترده شده است، چنان‌که تقریباً خودم را چیزی زائد و بی‌ضرورت می‌یابم». این تهی‌بودنِ موجود در افسردگی است، اما تهی‌بودنِ موجود در بحران ستیا نیست. ستیا می‌نویسد، «حتی در بدترین حالت‌ها، می‌دانستم که دلیلی برای مراقبت از کسانی که دوستشان دارم وجود دارد، برای اینکه کارم را تا جایی که می‌توانم خوب انجام دهم، کارها را راست و ریس کنم، مسئولیت‌پذیر باشم، کمک کنم و آزار نرسانم. هنوز ارزش‌هایی در جهان وجود دارد».\n مشکل ستیا افسردگی نبود، بیهودگی بود. آنچه ستیا گرفتار آن شده بود -آنچه حتماً به‌شکل‌های مختلف همۀ ما گرفتار آن می‌شویم- به‌اتمام‌رسیدن مداوم پروژه‌های انسانی بود. من نوشتن این مرور کتاب را تمام خواهم کرد. من کتاب دیگری را خواهم خواند. و بعدش چه؟ مجموعه رساله‌های بعدی را علامت می‌گذارم که بخوانم، مقالۀ علمی بعدی‌ام را می‌نویسم. و بعدش چه؟ لازم نیست که حتماً در میانسالی باشید تا فشار این حس بیهودگی را احساس کنید. اما میانسالی -سنی که ما در آن بیشترِ چیزهایی را که فکر می‌کردیم قرار است انجام دهیم انجام داده‌ایم- نقطه‌ای است که این پرسش طبیعتاً به ذهن خطور می‌کند: بعدش چه؟ هر کاری که بکنیم، هر نتیجه‌ای که داشته باشد، نتیجۀ پایانی یک چیز است: کارهای بیشتری انجام شده‌اند.\n خودیاری ستیا متکی بر تمایزی است که ارسطو بدان قائل بوده است. برخی از کارهایی که ما انجام می‌دهیم معطوف به یک هدف غایی هستند: من دارم برای یک مسابقۀ نیمه‌ماراتن تمرین می‌کنم؛ من دارم مقاله‌ای برای یک مجموعه‌مقالات می‌نویسم؛ من دارم دخترم را به مدرسه می‌رسانم. این‌ها فعالیت‌های غایتمند هستند؛ معطوف به یک هدف یا غایت نهایی هستند. اهداف نهایی در زندگی من ارزشمندند. اما، برای تعقیب این اهداف نهایی، ظاهراً فقط دو امکان در برابرم گشوده است. یا نمی‌توانم این فعالیت‌ها را به اتمام برسانم، که در این صورت خواسته‌هایم ناکام می‌مانند یا -و این حالت غریبی است- موفق به اتمام این فعالیت‌ها می‌شوم، که در این صورت از زندگی من خارج می‌شوند و حالا باید اهداف نهایی دیگری پیدا کنم که هدایتگرم باشند. در هر دو حال، انگار من هرگز نمی‌توانم به رضایتمندی دست پیدا کنم. باید دائماً در تقلای اهداف جدید باشم، به‌دنبال پروژه‌های جدید بگردم، هرگز نمی‌توانم به ارزشی که هر یک از آن‌ها بناست فراهم آورد بچسبم.\n آسیب‌شناسی بیهودگی در میانسالی را در اینجا می‌توانیم ببینیم: هر وقت یک پروژه را به اتمام می‌رسانیم، از زندگی ما ناپدید می‌شود، و مجبوریم دنبال پروژه‌ای جدید بگردیم تا به زندگی‌مان معنا بدهد. چطور می‌توانیم از این تردمیل خلاص شویم؟ بصیرتی که ستیا عرضه می‌کند یادآور این نکته است که همۀ فعالیت‌ها غایتمند نیستند. فعالیت‌های ناغایتمند بنا نیست هیچ وضعیتی را به اتمام برسانند. گاهی اوقات من دخترم را پیاده به مدرسه می‌رسانم. اما من و دخترم می‌توانیم برای پیاده‌روی هم بیرون برویم، که هیچ هدف دیگری به‌جز خود پیاده‌روی ندارد. فعالیت‌های ناغایتمند را هرگز نمی‌توان به اتمام رساند: در پیاده‌رویِ صرف، هدف ما رسیدن به جای خاصی نیست؛ قدم‌زدن فقط برای قدم‌زدن انجام می‌شود. فعالیت‌های ناغایتمند نسبت به چرخۀ اتمام‌یافتن و ناپدیدشدن، که وجه مشخصۀ فعالیت‌های غایتمند است، عایق‌بندی شده‌اند.\n پس آن راهنمایی همین است؟ برویم پیاده‌روی؟ مختصر اینکه، بله. هرچند صورت‌بندی کلی‌ترش این است که در اکنون زندگی کن، چیزهای ناغایتمند را تعقیب کن. این پاسخ همان‌قدر بی‌مزه است که فلسفه پیچیده است، اما باز هم قطعاً راهنمایی بسیار خوبی است. و با توجه به اینکه فیلسوفان مکرراً گفته‌اند کاری که ما می‌کنیم بسیار بیشتر از آن چیزی است که بسیاری احساس کرده‌اند قادر به انجام آن هستیم، راهنمایی پیاده‌روی ستیا را باید قدر دانست. کتاب او یادآور این نکته است که فلسفه، در بهترین حالت، هم می‌تواند حکیمانه باشد و هم انسانی.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nSetiya, Kieran. Midlife: A Philosophical Guide. Princeton University Press, 2017\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آنیل گومس نوشته است و در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸ با عنوان «And then what» در وب‌سایت تایمز لیترری ساپلیمنت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۷ با عنوان‌ «زندگی که به نیمه می‌رسد، پوچی زنگ خانه را می‌زند» و ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است. •• آنیل گومس (Anil Gomes) دانشیار گروه فلسفۀ دانشگاه آکسفورد و کالج ترینیتی است و از همین دانشکده نیز فارغ‌التحصیل شده است. او سابقۀ تدریس در دانشگاه برکبک را نیز دارد. حوزۀ تحقیقاتی وی مشخصاً کانت و فلسفۀ ذهن است. گومس به‌همراه اندرو استیونسون در سال ۲۰۱۷ مجموعه‌مقالاتی به نام کانت و فلسفۀ ذهن (Kant and The Philosophy of Mind) منتشر کرده است. کتاب دیگر وی خارجیت‌باوری و ذهن (Externalism and the Mind) نام دارد که به‌زودی منتشر خواهد شد.\n[۱] Blanchflower, David G., and Andrew J. Oswald. \"Is well-being U-shaped over the life cycle?.\" Social science & medicine 66.8 (2008): 1733-1749 [۲] retrograde amnesia: نوعی فراموشی که بر اثر تصادف یا حادثه‌ای رخ می‌دهد و شخص اتفاقاتی را که پیش از آن حادثه رخ داده به یاد نمی‌آورد [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833790.json b/train/413833790.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..fb381c5a1874995ad842241237773d7475517426 --- /dev/null +++ b/train/413833790.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا پیداکردن دوستان صمیمی بعد از ۳۰سالگی دشوار است؟", + "subtitle": "وقتی جوانی می‌گذرد، اغلب افراد در رویکردشان به دوستی تغییراتی درونی را تجربه می‌کنند", + "introduction": "رابطۀ اعضا در خانوادۀ مافیاییِ فیلم «پدرخوانده» چگونه بود؟ تصور اغلبمان از دوستی همان‌طور است: دوست همچون برادر توست و هر چیزی غیر از وفاداری کامل، به هر قیمتی، به‌معنای خارج‌شدن از مرزهای مقدس دوستی است. اما هر چه سنمان بالاتر می‌رود، این تصور غیرواقعی‌تر می‌شود. با گذشت ایام جوانی، عنوان «دوست» را برای اطرافیان آزادانه‌تر استفاده می‌کنیم و دیگر توقعاتِ آنچنانی و سختگیرانه از آن‌ها نخواهیم داشت. شاید بشود گفت دیگر واقعاً نمی‌توانیم با کسی دوست شویم.", + "content": "الکس ویلیامز، نیویورک تایمز — دیدار من و برایان شبیه صحنه‌ای جادویی در یکی از فیلم‌های رومانتیک-کمدی هالیوودی بود، البته منهای بخش رمانتیکش. صحنه‌ای که در آن دو نفر بدون هیچ شناخت قبلی با هم ملاقات می‌کنند. چند سال پیش به‌واسطۀ کار با برایان، که یک نمایش‌نامه‌نویس نیویورکی است، ملاقات کردم و این دیدار به شامی خانوادگی انجامید و فضای دوستانه‌ای شکل گرفت که خیلی ناگهانی و محسوس بود.\n هر دو آهنگ‌های یکسانی را از آلبوم «بلوند آن بلوند»۱ باب دیلن و دیالوگ‌های یکسانی را از فیلم «محلۀ چینی‌ها» دوست داشتیم. تا خوراک میگو و ادویه کاری‌ای که سفارش داده بودیم آماده شود، جملات همدیگر را کامل می‌کردیم. همسرانمان به‌ناچار حرف ما را قطع می‌کردند «آهای، بچه‌ها، نمی‌خواهید نفسی تازه کنید؟»\n کمی بعد، وقتی برایان و همسرش به‌سمت قطار شمارۀ دو در حرکت بودند، به ذهنم رسید که اگر در کالج با برایان آشنا شده بودم، بدون شک برایم تبدیل به کسی می‌شد که در جشن عروسی‌ام او را ساقدوش خودم می‌کردم.\n این ماجرا مربوط به چهار سال پیش است. من و برایان از آن موقع تا حالا فقط چهار مرتبه همدیگر را دیده‌ایم. ما «دوست» هستیم، اما نه خیلی. همچنان در تلاشیم که یکدیگر را ببینیم اما زندگی مدام جلو پایمان سنگ می‌اندازد.\n داستان ما عجیب نیست. در سی و چهل‌سالگی افراد زیادی به‌واسطۀ کار، داشتن کودکانی که هم‌بازی بچه‌های شما هستند، و البته فیس‌بوک وارد زندگی‌تان می‌شوند، اما تعداد دوستانِ نزدیکِ واقعی زیاد نیست، دوستانی که در کالج با آن‌ها آشنا شده‌اید، یا در مواقع بحرانی به سراغشان می‌روید.\n با نزدیک‌شدن به میانسالی، روزهای گشت و گذار جوانی، آن وقت‌ها که زندگی شبیه یک قرار ملاقات بزرگ است، ناپدید می‌شود. برنامه‌ها فشرده می‌شوند، اولویت‌ها تغییر می‌کنند و افراد اغلب در خواسته‌هایی که از دوستی‌ها دارند گزیده‌تر عمل می‌کنند.\n فرقی نمی‌کند چه تعداد رابطۀ دوستی برقرار می‌کنید، ناچارید در برابر تقدیر تسلیم ‌شوید: دورۀ پیداکردن بهترین دوست‌ها به شیوۀ نوجوانی یا اوایل بیست‌سالگی کاملاً به سر رسیده است. اکنون زمان آن است که دوستی‌هایی را بپذیرید که هر یک مختص موقعیت‌های خاصی هستند.\n اما بیشتر اوقات مردم، وقتی یک اتفاق بزرگ در زندگی‌شان می‌افتد مثلاً نقل مکان می‌کنند یا طلاق می‌گیرند، متوجه می‌شوند که چقدر از خیل دوستانشان غفلت کرده‌اند.\n چند ماه پیش وقتی لیزا دگلی‌آنتونی، مدیر جذب سرمایۀ آموزشی در شیکاگو، داشت برای جشن تولد ۳۹سالگی‌اش برنامه‌ریزی می‌کرد این فکر او را درگیر خود کرد. بعد از نقل مکان از نیویورک به اوانستون متوجه شد که در فیس‌بوک ۸۵۷ دوست و در توییتر ۵۰۹ دنبال‌کننده دارد، اما هنوز مطمئن نیست بتواند فهرست دعوتی‌های مهمانی‌اش را کامل پر کند. او می‌گوید «فهرستی که تهیه کرده بودم شامل دوستانی بود از دوران‌هایی در زندگی‌ام که بیشترین دوست‌ها را داشتم، یعنی دوران دبیرستان و شغل اولم».\n رابرت گلووِر روان‌درمان‌گر در بلِویوِ واشنگتن بعد از طلاق در چهل‌سالگی فهمید، در سال‌هایی که سرگرم کار و خانواده بوده، فهرست دوستانش بی‌سروصدا کوچک و کوچک‌تر شده است. دکتر گلوور که حالا ۵۶ساله است می‌گوید «ناگهان با خروج همسرت از کادر، متوجه می‌شوی که چقدر تنهایی. به کلاس‌های رقص سالسا می‌رفتم و به‌جای اینکه تلاش کنم به زن‌ها نزدیک شوم، خودم را به مردها معرفی می‌کردم: هی، نظرت چیست برویم یک نوشیدنی بخوریم».\n لورا کارستنسن، پروفسور روان‌شناسی و مدیر مرکز طول عمر دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا، در مطالعاتی دربارۀ گروه‌های دوستی مشاهده کرد که افراد وقتی به میان‌سالی نزدیک می‌شوند تمایل پیدا می‌کنند که با آدم‌های کمتری تعامل کنند، اما به دوستانی که از قبل داشته‌اند نزدیک‌تر می‌شوند.\n او توضیح می‌دهد که علت این امر این است که افراد یک ساعت هشداردهندۀ درونی دارند که به هنگام رویدادهای بزرگ زندگی مثل سی‌ساله‌شدن زنگ هشدارش به صدا درمی‌آید. این ساعت به آن‌ها یادآوری می‌کند که افق زمان در حال کوتاه‌شدن است، پس وقت آن رسیده که گشت و گذار را رها کنند و بر زمان و مکانی که در آن قرار دارند تمرکز کنند. او می‌گوید «تمایل پیدا می‌کنید روی چیزهایی متمرکز شوید که از لحاظ احساسی برایتان مهم‌ترند، بنابراین به‌جای رفتن به مهمانی ترجیح می‌دهید زمانتان را با فرزندانتان سپری کنید».\n ربکا جی. آدامز، پروفسور جامعه‌شناسی و پیری‌شناسی در دانشگاه نورث کارولینا در گرینزبورو، می‌گوید از سال ۱۹۵۰ جامعه‌شناسان برای یافتن دوستان نزدیک سه شرط در نظر گرفته‌اند: (۱) نزدیک‌بودن، (۲) تعاملات مکرر و برنامه‌ریزی‌نشده، و (۳) زمینه‌ای که افراد در آن ترغیب شوند گارد خود را کنار بگذارند و به هم اعتماد کنند. به گفتۀ او، با تغییر شرایط خارجی، فراهم‌کردن این سه شرط دشوارتر می‌شود، به همین علت است که افراد بسیاری دوستان مادام‌العمرشان را در کالج ملاقات می‌کنند.\n در دنیای حرفه‌ای، «نزدیک‌بودن» به‌سختی حفظ می‌شود، مثل وقتی که همکاریْ جایگاه شغلی‌اش تغییر می‌کند یا حرفۀ جدیدی پیش می‌گیرد. سال گذشته، اریکا ریوینوجا، نویسندۀ سریال تلویزیونی «تمام شب بیدار»۲ شبکۀ ان.بی.سی، با زنی به نام جن آشنا شد که با هم روی یک پروژه کار می‌کردند. تقریباً بلافاصله، از برنامۀ ورزشی و اولویت‌های غذایی یکدیگر باخبر شدند. جن متوجه می‌شد که خانم ریوینوجا کی به کافئین نیاز دارد و پیش از اینکه او درخواست کند، برایش چای سرد آماده می‌کرد.\n خانم ریوینوجا که ۳۵ سال دارد می‌گوید «با تمام‌شدن کار روی پروژه، و پایان تعاملات روزانه، دیگر به‌سختی می‌شد آن میزان از نزدیکی را حفظ کرد». آن‌ها می‌توانستند هر از گاهی زمانی به چنگ بیاورند و برای صرف نوشیدنی با هم بیرون بروند اما «دیگر از آن بعدازظهرهای طولانی که به پرسه‌زدن‌های عصرگاهی در ساحل و در آخر رفتن به یک کافه ختم می‌شد خبری نبود».\n دکتر آدامز می‌گوید در محیط کار حس رقابت وجود دارد، به همین دلیل افراد سعی می‌کنند ضعف‌ها و خصوصیت‌های ویژۀ خود را از همکارانشان پنهان کنند. دوستی‌های کاری غالباً چیزی شبیه معامله هستند؛ سخت می‌توان گفت روابط کاری کجا به پایان می‌رسند و دوستی‌‌های واقعی کجا آغاز می‌شوند.\n تفاوت‌ در جایگاه حرفه‌ای و میزان دستمزد نیز مسائل را پیچیده‌تر می‌کند. آدرین دوک‌ورث، مدیر اجرایی سابق و هنرمند کنونی در همیلتون اونتاریو، می‌گوید «واقعاً غیرطبیعی است وقتی می‌بینید دوستانتان از شما میلیون‌ها بیشتر یا کمتر دستمزد می‌گیرند». او به‌تازگی یک زوج موفق را به دایرۀ دوستانش افزود، اما آن‌ها با وسواسی که نسبت به پول داشتند همه را از خود راندند.\n خانم دوک‌ورث ۳۲ساله می‌گوید «دوستانی که در جشن ازدواجمان کنار این زوج نشسته بودند، بعد از مراسم از ما به‌خاطر این زوج گله کردند. آن‌ها از همه پرسیده بودند که چقدر پول در می‌آورند. کسانی که درآمد کمتری داشتند احساس راحتی نمی‌کردند که دربارۀ آن حرف بزنند، و کسانی که درآمد مشابه یا بیشتری داشتند احساس می‌کردند صحبت‌کردن دربارۀ آن عجیب و غیرطبیعی است».\n کارا باسکین، روزنامه‌نگارِ بوستون، می‌گوید وقتی افراد در رابطۀ عاطفی هستند چالش‌ها بیشتر می‌شود. دوست‌شدن با زوج‌های دیگر مثل یافتن جفت مناسب برای دو نفر در آن واحد است. نه‌تنها نگران این هستید که زن از شما خوشش آمده، نگران این هم هستید که آیا شوهرش از شما خوشش آمده، یا شوهر شما از آن زن یا از شوهرش خوشش آمده باشد یا نه».\n کارا باسکین می‌گوید وقتی در رابطه هستید، موانعی برای یافتن دوستان جدید به وجود می‌آید. مثل پیدا کردن جفت مناسب برای دو نفر در آن واحد می‌ماند.\nکمی پیش‌تر، او دوست محل کار شوهرش را به همراه همسرش برای شام دعوت کرد. اما همسر او به خانۀ نصفه‌ونیمه چیدمان‌شدۀ خانم باسکین (که تازه به آن نقل مکان کرده بودند) علاقه‌ای نشان نداده بود و اسپاگتی شام را با بی‌اشتهایی خورده بود. خانم باسکین ۳۳ساله می‌گوید «کاملاً واضح بود که به‌اجبار به مهمانی آمده بود. طوری در صندلی ایکیای زهوار‌دررفتۀ آشپزخانه نشسته بود که انگار داشت در یک معدن زغال سنگ فرو می‌رفت».\n بعد از خوردن دسر، فوراً خداحافظی کردند. روز بعد سرِ کار، شوهر به‌خاطر اینکه همسرش خسته بوده عذرخواهی کرده بود. خانم باسکین می‌گوید «اما ناگفته مشخص بود که دیگر علاقه‌ای نداشتیم با آن‌ها معاشرت کنیم».\n اضافه‌شدن بچه‌ها به این ترکیب همه‌چیز را از این هم بیشتر به هم می‌ریزد. ناگهان در دایرۀ جدیدی از دوستانی احاطه می‌شوید که همگی پدر و مادر هستید، اما پیوندهای عاطفی بین شما در بهترین حالت سست هستند. همان‌طور ‌که لوئیس سی. کِی. کمدین در یکی از اجراهای استندآپ کمدی‌‌اش به آن شاره می‌کند: «من روزهایم را با آدم‌هایی سپری می‌کنم که اگر دست خودم بود هیچ‌وقت با آن‌ها وقت نمی‌گذراندم. من انتخابشان نکرده‌ام. بچه‌هایمان همدیگر را انتخاب کرده‌اند، براساس هیچ معیار خاصی، مگر هم‌قد و اندازه بودنشان».\n حتی وقتی والدین با هم پیوندی برقرار می‌کنند، دوستیِ حاصل می‌تواند بازیچۀ هوس‌های زودگذر فرزندان شود و به‌سادگی از هم بپاشد.\n کریل لیونز، برگزارکنندۀ همایش در دانویل کالیفرنیا، و شوهرش با والدین دوست فرزندشان رابطه دوستی برقرار کردند. وقتی پسرانشان که دوستان نزدیکی بودند رابطۀ خود را قطع کردند، رابطۀ والدینشان هم با موانعی مواجه شد. خانم لیونز ۴۴ساله می‌گوید که هروقت با خانوادۀ آن‌ها برنامۀ کباب‌خوردن می‌ریختند، پسرش می‌گفته «می‌توانم دوستان دیگرم را هم دعوت کنم؟»\n به گفته مارلا پُل، نویسندۀ کتاب بحران دوستی: یافتن، ایجاد و حفظ دوستی‌ها وقتی دیگر بچه نیستید۳ عوامل بیرونی فقط به‌صورت مانع ظاهر نمی‌شوند. بعد از سی‌سالگی، افراد اغلب در رویکردشان به دوستی تغییراتی درونی را تجربه می‌کنند. خودآزمایی به خودشناسی می‌انجامد، بنابراین نسبت به اینکه چه کسانی دوروبرتان را گرفته‌اند سخت‌گیرتر می‌شوید. او معتقد است «انگار موانع بلندتر از زمانی شده‌اند که جوان‌تر بودیم و بدمان نمی‌آمد تقریباً با هر کسی بنشینیم و مارگاریتا بنوشیم».\n کنترلگرها، خودشیفته‌ها، یا آن‌ها که عادت دارند از کاه کوه بسازند، خیلی‌هایشان دیگر در زندگی شما جایی ندارند.\n تِیِر پرایم، مشاور راهبردی ساکن لندن، برای خودش یک معیار سنجش بازیگوشانه در نظر گرفته که شامل یک مقیاس صدامتیازی است (امتیاز ۱۰۰ مساوی است با «بهترین دوست همیشگی»). همین‌که کاندیداهای دوستی شروع به نشان‌دادن رفتار آزاردهنده یا پیمان‌شکنی می‌کنند، در ذهنِ خود آن‌ها را حذف می‌کند. او می‌گوید از هر ده نفر از دوستان جدیدش، نُه نفر در نهایت بین ۳۰ تا ۶۰ امتیاز کسب می‌کنند، که معادل است با جایگاهی کمی بالاتر از یک آشنا.\n او می‌گوید «با شخصی آشنا می‌شوید که واقعاً آدم خوبی است، اما اگر تلفنش را یک بار جواب ندهد، به جایگاه ۹۰ و اگر دو بار جواب ندهد بلافاصله به جایگاه ۵۰ نزول پیدا می‌کند. اگر در یک ماه اول دوستی، سر قراری تأخیر داشته باشد ۱۰ امتیاز دیگر نیز از دست می‌دهد» (او خاطر نشان می‌کند که افراد می‌توانند با رفتار خوب به مراحل بالاتر صعود کنند).\n افراد بسیاری که تجربیات زندگیْ آن‌ها را سرسخت کرده به روابط دوستی نگاه بدبینانه‌تری دارند.\n دوست فیلم‌نامه‌نویسم برایان کاپلمن، نویسنده و یکی از کارگردانان فیلم «مرد تنها»۴ (فیلمی با بازی مایکل داگلاس دربارۀ مردی میان‌سال که می‌کوشد با دوستان و خانواده‌اش پیوندی مجدد برقرار کند)، می‌گوید «وقتی جوان‌ترید، معنای دوستی برایتان خیلی جدی‌تر است».\n او می‌گوید «تصور من از دوستی با فیلم‌های ’پدرخوانده‘ و ’شام‘۵ شکل گرفت. دوست همچون برادر توست و هر چه غیر از وفاداری کامل، به هر قیمتی، به‌معنای خارج‌شدن از مرزهای مقدس دوستی است. هر چه سنتان بالاتر می‌رود این تصور از دوستی غیرواقعی‌تر می‌شود».\n در این نقطه، روابط خسته‌کننده و ناموفقی را از سر گذرانده‌اید. تلاش کرده‌اید از عهدۀ مسئولیت‌هایی که کار، خانواده و دوستان بر دوش شما گذاشته‌اند برآیید، بنابراین در اینکه خود را از لحاظ عاطفی در دسترس افراد جدید قرار دهید محتاطانه‌تر عمل می‌کنید. آقای کاپلمن ۴۶ساله می‌گوید «با دقت بیشتری از نقاط ضعف خود آگاهید، همچنین از توانایی خود در ناامیدکردن دیگران وقوف بیشتری دارید».\n او این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کند «من درواقع استانداردهای خودم را دربارۀ اینکه دوستی حقیقتاً چیست تغییر نداده‌ام. فقط کلمۀ ’دوست‘ را آزادانه‌تر به‌کار می‌برم. ایجاد دوستی‌های واقعی، از نوع برادرنه‌اش، حالا دیگر خیلی سخت‌تر است».\n بعضی‌ افراد نیز مثل خانم دگلی‌آنتونی، مدیر جذب سرمایۀ آموزشی، به‌سادگی انتظارات خود را پایین می‌آورند. او دربارۀ راهبرد کنونی‌اش این‌چنین توضیح می‌دهد «راهکاری به‌شدت مؤثر پیش گرفته‌ام و به‌دنبال آدم‌های همفکری هستم که هر کدامشان یکی از نیازهای بخصوصم را برآورده کنند. دوستی برای عیش و نوش، دوستی برای کتاب‌خواندن، دوستی که او هم بچه‌دار است، چندین دوست برای بازی بسکتبال، دوستی که در همسایگی‌ام زندگی می‌کند و دوستی برای ورزش‌کردن».\n او در ادامه می‌گوید «پر کردن این جاهای خالی در زندگی‌ام خیلی راحت‌تر از این است که رویکردی جامع برای یافتن یک دوست جدید پیش بگیرم».\n راه دیگر این است که به نقطۀ صفر خود بازگردد و ساعت را به عقب برگرداند و به دهۀ بیستِ زیست اجتماعی خود، آن دهۀ نفس‌گیر، بازگردد.\n دِیو چِروینی، مدیر ایستگاه رادیویی، بعد از نقل مکان به نیویورک در سی‌سالگی، به قدری تنها بود که با گربه‌اش به سنترال پارک می‌رفت به این امید که بتواند با کسی صحبت کند. بعد از اینکه چیزی جز نگاه‌های کنجکاوانه نصیبش نشد تصمیم گرفت شبکۀ اجتماعی نیویورک۶ را راه‌اندازی کند. این شبکه گروهی بود برای فعالیت افرادی که می‌خواستند با تماشای بازی تیم‌ بیس‌بال «نیویورک یانکیز» یا عیش‌ونوش‌ وقت بگذرانند و دوست پیدا کنند. این شرکت اکنون دوهزار عضو دارد که بیشترشان در دهۀ سیِ زندگی‌شان هستند. به گفتۀ او، دویست نفر از آن‌ها دوستان نزدیک‌اند.\n او می‌گوید «برداشتن قدم اول برای شروع دوستی شجاعت می‌خواهد. خودم در این شرایط بوده‌ام و خوشبختانه توانسته‌ام این کار را برای افراد آسان‌تر کنم».\n در این حال و هوا با برایان تماس گرفتم. دربارۀ اینکه نمی‌توانیم زمانی برای وقت‌گذراندن با یکدیگر پیدا کنیم شوخی کردیم و برای اولین وقت آزادی که پیدا کردیم یک قرار شام گذاشتیم.\n از آن زمان تا کنون سه ماه گذشته است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را الکس ویلیامز نوشته است و در ۱۳ جولای ۲۰۱۲ با عنوان «Why Is It Hard to Make Friends Over 30» در وب‌سایت نیویورک‌ تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «چرا پیدا کردن دوستان صمیمی بعد از ۳۰ سالگی دشوار است؟» و ترجمۀ عرفانه محبی منتشر است. •• الکس ویلیامز (Alex Williams) گزارشگر و نویسندۀ نیویورک تایمز است.\n[۱] Blonde on Blonde [۲] Up All Night [۳] The Friendship Crisis: Finding, Making, and Keeping Friends When You’re Not a Kid Anymore [۴] Solitary Man [۵] Diner [۶] New York Social Network\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833791.json b/train/413833791.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bea4e528c9781a5fc7c9e095f449ce550c067c3d --- /dev/null +++ b/train/413833791.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ازدست‌دادن کسی که عاشقش هستید واقعاً می‌تواند کشنده باشد", + "subtitle": "استرس‌های عاطفی سهمگین می‌توانند مثل یک گردباد بدن ما را در هم بکوبند", + "introduction": "زیست‌شناسان به ما نشان داده‌اند که تجربۀ شادی، غم یا عشق، با کم و زیاد شدن هورمون‌های بخصوصی در بدن در ارتباط است. با‌این‌حال، هنوز ابعاد زیادی از واکنش‌های بدنی ما در مواجهه با تجربه‌های عاطفی شدید، مثل از‌دست‌دادن همسر یا عزیزانمان، ناشناخته است. شواهد نشان می‌دهد دلبستگی‌ها عاطفی چنان قدرتمند است که حتی می‌تواند به فرد این توانایی را بدهد که لحظۀ مرگ خود را عقب یا جلو بیندازد.", + "content": "کریستن ویر، نوتیلوس — روث و هارولد ناپکه (معروف به دکی) در مدرسۀ ابتدایی باهم آشنا شدند. در دوران جنگ که دکی در آلمان مستقر بود، برای هم نامه می‌فرستادند. پس از بازگشت هارولد، عشقی پرشور میانشان شعله کشید. باهم ازدواج کردند، شش فرزند بزرگ کردند و ۶۵ بار سالروز ازدواجشان را جشن گرفتند. و در آگوست ۲۰۱۳، در اتاقی در خانۀ سالمندان اهایو که در مشترکاً در آن زندگی می‌کردند، در یک روز، هردو باهم درگذشتند.\n «هیچ رابطه‌ای بی‌نقص نیست، اما رابطۀ آن‌ها یکی از بهترین‌هایی بود که دیده‌ام». این را مارگارت ناپکه، دختر ۶۱ ساله‌شان که درمانگر روان‌تنی است می‌گوید. «آن‌ دو همیشه مثل چسبک به هم چسبیده بودند و تاب جدایی از یکدیگر را نداشتند».\n ناپکه می‌گوید که او و خواهر و برادرانش طی سال‌ها زوال سلامت پدرشان را می‌دیدند. او از مشکلات قلبی طولانی‌مدت رنج می‌برد و اخیراً نشانه‌های زوال عقل را نشان داده بود. علاقه‌اش را به چیزهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌برد از دست داده بود و تقریباً تمام وقت چرت می‌زد. مارگارت می‌گوید: «ما از هم پرسیدیم ’به‌نظرتان چرا پدر هنوز زنده است؟‘ تنها پاسخی که به ذهنمان می‌رسید این بود که به‌خاطر مامان زنده است. او پس از چرت‌های طولانی بیدار می‌شد و می‌پرسید ’مادرتان چطور است؟‘».\n تا اینکه روث به بیماری عفونی نادری مبتلا شد. او که در اتاق مشترکش با دکی در خانۀ سالمندان از هوش رفته بود، مشخص بود نفس‌های آخرش را می‌کشد. فرزندان ناپکه جمع شدند تا به دکی بگویند که مادرشان دیگر هیچ‌گاه بیدار نمی‌شود. مارگارت می‌گوید: «پدر بعد از آن حرف دیگر نخوابید. می‌دیدم که ساعت‌ها درحال پردازش این حرف است». صبح روز بعد دکی از دنیا رفت و روث هم همان‌شب به دنبال او.\n ناپکه مرگ والدینش در یک روز را تصمیمی آگاهانه می‌داند، دو قلب که با یکدیگر از کار می‌ایستند. می‌گوید: «حسم این بود که او به‌خاطر مادرم هنوز در این دنیا پرسه می‌زند». ناپکه معتقد است که پدرش می‌خواسته راه دنیای بعدی را به مادرش نشان دهد. «او می‌دانست که مادرم چیز دیگری از او می‌خواهد، به همین خاطر دنده را خلاص کرد و رفت. حس می‌کنم او تصمیم گرفت اول برود تا بتواند به مادرم کمک کند. قطعاً این کارش از روی عشق بود».\n داستان ناپکه شاید خاص باشد، اما منحصربه‌فرد نیست. هر چندماه روزنامه‌ای در شهری کوچکْ داستانِ انسانیِ مشابهی را منتشر می‌کند. جولای سال گذشته، مجلۀ پیپل۱ داستان دو کالیفرنیایی ۹۴ ساله به نام‌های هلن و لز براون را منتشر کرد که ۷۵ سال باهم زندگی کرده بودند. آن‌ها در یک روز به دنیا آمده و به فاصلۀ یک روز از یکدیگر فوت کرده بودند. در ماه فوریه، عکس دو شهروند نیویورکی، اد هال ۸۳ سال و فلورین، همسر ۸۲ ساله‌اش در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد. در این تصویر، این زوج از لای حفاظ تخت‌های خود در بیمارستان، دست همدیگر را گرفته بودند. آن‌ها فقط با فاصلۀ چند ساعت از هم فوت کردند.\n مرگ بر اثر دل‌شکستگی یکی از مضامین ثابت ادبیات است؛ حتی شکسپیر هم از «غم مرگبار» می‌نویسد. تخریب عاطفی ناشی از ازدست‌دادن یک عزیز قطعاً مثل دردی جسمانی باشد. اما آیا ممکن است دل‌شکستگی واقعاً باعث مرگ شود؟ از قضا بله، مرگ بر اثر «سندروم دل‌شکستگی» یا کاردیومیوپاتیِ ناشی از استرس امکان‌پذیر است. مطالعات داغ‌دیدگی نتیجۀ محکم دیگری هم دربارۀ اثرات استرس بر سلامت به دست آورده‌اند. اما دانشمندان می‌گویند غم مرگبار تنها مربوط به استرس نیست؛ با مطالعۀ این نوع غم می‌توان چیزهای زیادی دربارۀ پیوندهای فیزیولوژیک عشق فهمید، پیوندهایی که موهبت تکامل بوده و وقتی درهم شکسته شود به بهترین شکل می‌شود آن‌ها را درک کرد.\n بررسی‌ها از سرتاسر دنیا تأیید کرده که افراد در هفته‌ها و ماه‌های پس از فوت همسرشان بیشتر در معرض خطر مرگ هستند. در سال ۲۰۱۱، پژوهشگران دانشگاه هاروارد و دانشگاه یاماتاشی توکیو نتایج ۱۵ بررسی مختلف را با داده‌های مربوط به بیش از ۲.۲ میلیون نفر تحلیل کردند. آن‌ها برآورد کردند که خطر مرگ در شش ماه اول پس از فوت همسر ۴۱ درصد افزایش می‌یابد. درضمن این اثر منحصر به افراد مسن نیست. افراد کمتر از ۶۵ سال هم به اندازۀ افراد بالای ۶۵ سال در خطر مرگ در ماه‌های پس از مرگ همسر بودند. میزان «اثر بی‌همسر شدن» در مردان شدیدتر از زنان بود.\n شاید یکی از تبیین‌ها برای این تفاوت جنسیتی مربوط به سازماندهی‌های ساده باشد. به‌خصوص در نسل‌های قبل، زنان فعالیت بیشتری در نگهداری از شوهر، خانه و خانوادۀ خود داشتند. آن‌ها با فرزندان بالغ در ارتباط بودند و مسئولیت زندگی اجتماعی خانواده را به دوش می‌کشیدند. این را تریسی شروپفر می‌گوید. او استاد مددکاری اجتماعی در دانشگاه ویسکانسین است و دربارۀ نیازهای روانی‌اجتماعی افراد مبتلا به بیماری‌های لاعلاج و خانواده‌هایشان پژوهش می‌کند. مردان پس از فوت همسرشان بیشتر در معرض انزوا قرار می‌گیرند. شروپفر می‌گوید: «حس تنهایی واقعاً شدید است و در مردانی که نمی‌توانند خودشان خرید و آشپزی کنند، بر تغذیه و سلامتشان هم تأثیر می‌گذارد».\n البته هرچند زنان در برابر فوت همسرشان انعطاف بیشتری دارند، اما در مقابلِ آثار کشندۀ غم مصون نیستند. بررسی بیش از ۶۹ هزار زن آمریکایی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که خطر فوت یک مادر در مدت دوسالۀ پس از مرگ یکی از فرزندانش ۱۳۳ درصد افزایش می‌یابد.\n روی زیگلشتاین، متخصص قلب و نائب‌ رئیس آموزش در دانشکدۀ پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید به لحاظ شهودی با عقل جور درمی‌آید که غم بتواند خطر فوت را به‌خصوص میان کسانی که با بیماران وقت می‌گذرانند افزایش دهد: «فکر می‌کنم اگر از پزشکان نظرسنجی کنید، اکثراً به شما می‌گویند که این رویداد چندان نادر نیست».\n ایوون ماتینکو، پرستار و مربی سلامت کلی‌نگر، سندرم دل‌شکستگی را به خوبی می‌شناسد. ماتینکو ۵۱ساله بود و بدون هیچ سابقه‌ای از مشکلات قلبی که تماس تلفنی شوکه‌کننده‌ای دریافت کرد. نوۀ نوجوانش که با او زندگی می‌کرد تصادف شدیدی کرده بود. ماتینکو شتابان به سمت صحنۀ تصادف رفت. او می‌گوید: «وقتی آدم‌های آسیب‌دیده و هلیکوپترها و کودکان را در بزرگراه دیدم، قلبم داشت از جا کنده می‌شد».\n ماتینکو همان شب وقتی مطمئن شد که نوه‌اش خوب می‌شود، کمی نوشید و سعی کرد آرام بگیرد. ناگهان دچار سرگیجه شد و از حال رفت. ماتینکو را فوراً به بیمارستان بردند و پزشکان تشخیص دادند که او دچار کاردیومیوپاتی ناشی از استرس شده است.\n برخلاف حملۀ قلبی، سندرم دل‌شکستگی به‌خاطر انسداد سرخرگ‌ها نیست. به نظر می‌رسد این سندرم حاصل ترشح ناگهانی هورمون‌های استرس از جمله اپی‌نفرین (یا به اصطلاح آدرنالین) و نور اپی‌نفرین باشد این هجوم هورمون‌ها پاسخی نرمال و طبیعی به استرس شدید است. این وضعیت به واکنش مشهور «جنگ یا گریز» در بدن دامن می‌زند، واکنشی که شما را آمادۀ مواجهه با تهدیدهای جدی ‌می‌کند. اما در برخی موارد، سیل ناگهانی هورمون‌ها اصولاً قلب را شوکه می‌کند و نمی‌گذارد به پمپاژ معمولی خود ادامه دهد. بطن چپ قلب زیر اشعه X یا فراصوت بزرگ و بدشکل به‌نظر می‌رسد. می‌گویند این شکل نامعمول شبیه به نوعی تلۀ اختاپوس ژاپنی به نام تاکوتسوبو است، به همین خاطر به این سندروم تاکوتسوبو هم می‌گویند. این سندرم آسیبی دائمی به بافت ماهیچه‌های قلب نمی‌زند و بیماران معمولاً به طور کامل بهبود می‌یابند. ماتینکو حالا که یک سال از آن اتفاق گذشته هیچ مشکل مداوم قلبی ندارد. بااین‌حال، اگر قلبِ ازشکل‌افتاده نتواند خون کافی به سایر قسمت‌های بدن پمپاژ کند، آنگاه این وضعیت می‌تواند مرگبار باشد.\n غم می‌‌تواند از راه‌های غیرمستقیم‌تر هم بر قلب تأثیر بگذارد. پژوهشگران بریتانیایی اخیراً داده‌های بیش از ۳۰ هزار فرد همسرباخته را در پایگاه داده‌‌های مراقبت‌های اولیه در بریتانیا تحلیل کردند. طبق این بررسی که در ماه فوریه در جاما اینترنال مدیسن۲ منتشر شد، خطر حملۀ قلبی و سکته در ۳۰ روزِ پس از مرگ همسر دوبرابر است و سپس به سطح نرمال برمی‌گردد.\n زیگلشتاین می‌گوید: «ما می‌دانیم که استرس عاطفی حاد ممکن است موجب انواع مشکلات قلبی شود». قلب مثل وقتی که تحت فشار فیزیکی است، در دوران آشوب احساسی هم به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. منتها وقتی احساسات بالا می‌گیرد، رگ‌های خونی گشاد نمی‌شود. زیگلشتاین می‌گوید که استرس عاطفی حتی ممکن است رگ‌ها را فشرده کند. نتیجه این می‌شود که جریان خون کرونری کاهش می‌یابد. قلبتان اکسیژن بیشتری می‌خواهد، اما اکسیژن کمتری به آن می‌رسد. این مسئله ممکن است موجب ضربان‌ غیرطبیعی و خطرناک قلب و حتی حملۀ قلبی شود، به‌خصوص در افرادی که قبلاً دچار انسداد سرخرگ‌ها بوده‌اند.\n اما قلب تنها اندامی نیست که بر اثر غم آسیب می‌بیند. جیمز کُن، روانشناس بالینی و روان‌عصب‌شناسِ دانشگاه ویرجینیا، توضیح می‌دهد که رویدادهای استرس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زا قادرند بر دستگاه ایمنی هم فشار بیاورند. واکنش پیچیدۀ جنگ یا گریزِ بدنْ بهای کمی ندارد. برای پرتاب آبشاری از مواد شیمیایی که شما را قادر می‌سازد از دست یک خرس یا دزد فرار کنید، جسم باید منابعی را از دیگر دستگاه‌های بدن قرض بگیرد. کُن می‌گوید: «یکی از جاهایی که بدنتان می‌تواند منابع انرژی زیستی زیادی از آن بکشد، دستگاه ایمنی است. وقتی استرس مزمن دارید، دائماً تواناییتان برای بهبود و مبارزه با عفونت تحلیل می‌رود. به‌همین خاطر است که استرس مزمن با آن همه عوارض بد برای سلامتی همراه است».\n عوامل ظریف‌تری هم ممکن است بر این امر تأثیر بگذارند که چگونه و چرا زوج‌ها با فاصلۀ کوتاهی از یکدیگر می‌میرند. شروپفر از دانشگاه ویسکانسین، هم در شغل کنونی خود و هم در کار پیشینش به‌عنوان مددکار اجتماعی هاسپیس، وقت زیادی را با افراد در پایان عمرشان گذرانده است. او می‌گوید افرادی که به مرگ نزدیک می‌شوند ظاهراً می‌توانند تصمیم بگیرند یک روز دیگر زنده بمانند تا عزیزی را راضی کنند. او می‌گوید: «هنگام کار با افراد در حال مرگ، دیده‌ام که آن‌ها چنین تصمیماتی می‌گیرند. فکر می‌کنم چیزهای زیادی درمورد قدرت اراده وجود دارد که ما نمی‌دانیم».\n شروپفر هرگز یکی از بیماران هاسپیس۳ خود را فراموش نمی‌کند که در آستانۀ مرگ سردرگم بود. او بی‌هوش بود و به سختی زنده مانده بود. بچه‌هایش همگی به او گفته بودند که دیگر می‌تواند با آرامش از این دنیا برود. اما شوهر ماتم‌زدۀ آن زن هنوز نتوانسته بود دعای‌خیرش را به همسر خود تقدیم کند. در آخر، او پس از صحبت‌کردن با دخترش آماده شد تا به همسرش اجازۀ ترک آن‌ها را بدهد. شروپفر اینگونه به یاد می‌آورد که «شوهرش کنارش نشست و به او گفت که دوستش دارد و اینکه او می‌تواند ترکشان کند. سپس بلند شد تا روی صندلی‌اش بنشیند و پس از اینکه نشست، همسرش سر خود را بلند کرد و گفت ’دوستت دارم‘ و از دنیا رفت. خوشحالم که دخترشان هم آنجا بود، وگرنه فکر می‌کردم خیالاتی شده‌ام».\n گرچه پژوهش‌های پزشکی شاید نتواند به طور دقیق تبیین کند که این موجِ قدرت اراده از کجا می‌آید، اما شواهدی مبنی بر توانایی شگفت‌انگیز آدم‌ها برای مقاومت و انتخاب اختیاری زمان مرگ وجود دارد. دیوید فیلیپس استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیه‌گو و متخصص تحلیل آماری داده‌های جامعه‌شناختی است. او در پژوهشی رابطۀ میان مرگ‌و‌میر و وقایع معنادار فرهنگی را بررسی کرده است. فیلیپس دریافت که در ایام منتهی به جشن پسح۴، نرخ مرگ‌ومیر یهودیان از سطح معمول بسیار پایین‌تر می‌آید و بعد از آن، بلافاصله دوباره افزایش می‌یابد. غیریهودی‌ها قبل و بعد از این عید هیچ تغییری در مرگ‌ومیر نشان نمی‌دهند. او کاهشی مشابه در تعداد مرگ‌ومیر در چینیان قبل از فستیوال مهم و نمادین ماه برداشت‌محصول۵ و افزایش متناظر آن پس از پایان این رویداد را نیز نشان می‌دهد. اگر افراد می‌توانند اراده کنند بدنشان یک فستیوال ماه برداشت محصول یا یک دورهمی خانوادگی دیگر را دوام بیاورد، پس چرا برای عشق چنین نباشد؟\n کُن دریافته که عشق فقط حس خوبی ندارد، بلکه واقعاً برایمان خوب است، چرا که روابط شاد ما را در برابر اثرات منفی استرس مصون می‌کند. در پژوهش‌هایی با هدف سنجش نحوۀ تأثیر حمایت اجتماعی بر واکنش استرس، کُن داوطلبان را در یک اسکنر ام.آر.آی می‌گذارد و تهدید می‌کند به آن‌ها شوک الکتریکی وارد خواهد کرد. هرازگاهی نمادی جلوی چشم آن‌ها فلش می‌زند که حاکی از این احتمال ۲۰درصدی است که آن‌ها شوک را در چند ثانیۀ آینده دریافت خواهند کرد. او می‌گوید هدف از این کار ایجاد «اضطراب انتظار» است که تقلیدکنندۀ حسی است که از استرس‌زاهای روزمره همچون نزدیک‌شدن یک ضرب‌الاجل کاری به شما دست می‌دهد. اما داوطلبان در اینجا تنها نیستند. برخی از آن‌ها دست فردی مورد اعتماد را می‌گیرند، مثلاً شریک عشقی، مادر، پدر یا یک دوست صمیمی. برخی دیگر دست یک غریبه را می‌گیرند. کُن دریافته که فعالیت مغزی در هیپوتالاموس (قسمتی از مغز که دخالت زیادی در واکنش استرس بدن دارد) بین کسانی که دست یک عزیز را می‌گیرند و آن‌هایی که دست‌ در دست یک غریبه دارند، متفاوت است. گرفتن دست یک عزیز فعالیت مرتبط با خطر را کاهش می‌دهد.\n در پژوهش‌هایی مرتبط، کُن داوطلبان را در اسکنر قرار داد و از آن‌ها خواست تا دست یک شریک عشقی را بگیرند. اما این‌ بار، نماد فلش‌زن هشدار می‌داد که شریکشان قرار است شوک را دریافت کند. کُن دریافت که الگوهای مغزی داوطلبان، چه خطر متوجه آن‌ها و چه شریکشان بود، تفاوتی نداشت. اما هنگام گرفتن دست یک غریبه این تفاوت وجود داشت. او می‌گوید: «تا جایی که به مغزتان مربوط است، شریک عشقی شما نه فقط به‌صورت استعاری، که به واقع بخشی از وجود شماست».\n وقتی شریکی را از دست می‌دهید، واقعاً بخشی از خودتان را از دست داده‌اید. همچنین بخشی از مکانیسم مقابله‌تان را برای رویارویی با دشواری‌های زندگی از دست می‌دهید. کن می‌‌گوید: «باید واکنش استرستان را تطابق دهید. قرار است منابعی را از دستگاه ایمنی‌تان بیرون بکشید و بدنتان قرار است ضربۀ بزرگی بخورد».\n هلن فیشر انسان‌‌‌شناس زیستی در دانشگاه راتگرز و مؤلف چرا عشق می‌ورزیم۶ و کتاب‌های دیگر دربارۀ تکامل و شیمی جاذبۀ رمانتیک است. او توضیح می‌دهد که آسیب‌های فیزیولوژیک غم می‌‌‌‌‌تواند قدرت و اهمیت عشق را برجسته کند. فیشر می‌گوید ما حیواناتی اجتماعی هستیم و به شکلی تکامل یافته‌ایم که عاشق شویم و با دیگر اعضای گونه‌مان پیوند زوجیت برقرار کنیم. «مسیر مغزی اصلی مربوط به عشق رمانتیک در پایین مغز و در کنار کارخانه‌‌های اساسی مربوط به تشنگی و گرسنگی‌ است. عشق نوعی سیستم بقاست».\n فیشر سه ویژگی شاخص این سیستم را شرح می‌دهد: اول احساس دلبستگی، دیگری احساس شدید عشق رمانتیک، و سوم میل جنسی. دلبستگی با محوریت اکسی‌توسین است، هورمونی که نقشی اساسی در پیوند زوجیت ایفا می‌کند. فیشر می‌گوید: «وقتی زندگی زناشویی خوبی دارید، یکدیگر را در آغوش می‌گیرید، می‌بوسید، ماساژ می‌دهید و از صدای یکدیگر لذت می‌برید. تمام این‌ها اکسی‌توسین را افزایش می‌دهد». او می‌افزاید اکسی‌توسین ضمن نقشی که در پیوند اجتماعی دارد، هورمون استرس کورتیزول را هم کاهش می‌دهد.\n عشق رمانتیک سیستم مغزی را برای دوپامین هم تحریک می‌کند. دوپامین پیام‌‌رسانی شیمیایی است که نقشی مهم در مسیرهای مغزی مربوط به لذت و پاداش ایفا می‌کند. فیشر می‌گوید: «وقتی عاشق هستید دوپامین مرتباً فعال می‌شود و به شما انرژی، تمرکز، انگیزه، خوش‌بینی، خلاقیت و انواع چیزهایی می‌‌‌دهد که برای یک زندگی سالم نیاز دارید». سکس هم سیستم دوپامین را فعال‌ می‌کند و ارگاسم سیلی از اکسی‌توسین را وارد جریان خون می‌‌نماید. فیشر می‌گوید سکسِ مرتب سیستم تستسترون را هم در مردان فعال می‌کند که به حس تندرستی کمک زیادی می‌نماید.\n با درنظر گرفتن تمام این‌ها، پس از ازدست‌دادن یک شریک عشقی پتانسیل زیادی برای ویرانی در مغز وجود دارد. فیشر می‌گوید در کسی که همسرش را از دست داده، تمام این سه سیستم مغزی اساساً غیرفعال می‌شود». این آشوب شیمیایی همراه با دیگر تغییراتی که یک مرد یا زنِ همسر ازدست‌داده تجربه می‌کند -تغییر عادات روزمره، ارتباطات اجتماعی و انتظارات مربوط به مابقی زندگی- می‌تواند زمینه را برای پایانی نابهنگام فراهم کند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‎ها: • این مطلب را کریستن ویر نوشته است و در تاریخ ۱۰ جولای ۲۰۱۴ با عنوان «Can You Die From a Broken Heart» در وب‌سایت نوتیلوس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۷ با عنوان «ازدست‌دادن کسی که عاشقش هستید واقعاً می‌تواند کشنده باشد» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• کریستن ویر (Kirsten Weir) نویسندۀ علمی است و جستارهایش در نیوساینتیست، نوتیلوس و برخی دیگر از نشریات به چاپ می‌رسد.\n[۱] People [۲] JAMA Internal Medicine [۳] بی‌قراری دم مرگ [مترجم]. [۴] Passover [۵] Harvest Moon Festival [۶] Why We Love\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833792.json b/train/413833792.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0cb5aa7cbd51991c53ea78d703e06cade95e927e --- /dev/null +++ b/train/413833792.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "از کابل تا سیسیل: روایت خالد حسینی از مهاجران سرگردان", + "subtitle": "داستان‌هایی که مهاجران تعریف می‌کنند مثل خبرهای روزانه سرد نیستند، آن‌ها ما را به دنیای آوارگان می‌برند", + "introduction": "خالد حسینی، رمان‌نویس موفق افغانستانی، یک هفتۀ عجیب و تکان‌دهنده را پای صحبت آوارگان سوری و افغان گذراند. پایان آن چند روز، آرزو می‌کرد ای کاش تمام عالَم جمع شوند و حرف‌هایی را بشنوند که او از زبان مهاجران شنیده. می‌گوید «اعداد بی‌روحی که دائم از اخبارِ کشته‌شدگان به گوشمان می‌خورد، ما را به تکه‌سنگ‌هایی بی‌احساس مسخ کرده‌اند. قصه‌ای که زبان مهاجری درمانده تعریف می‌کند سنگدلیِ این روزهایمان را شفا می‌دهد. عجیب است: انگار، در این قصه‌ها، خودمان و تمام عزیزانمان آواره می‌شویم».", + "content": "خالد حسینی، گاردین — مهم‌ترین دلیلی که برای نشانه‌گذاریِ مزار درگذشتگانمان داریم این است که بار باستانی‌ترین و اصلی‌ترین سردرگمی‌هایمان را به دوش می‌کشیم، یعنی هرچند اشتیاقِ زندگی ازلی داریم، اما روزهایمان را در سایۀ بی‌رحمِ زوال به شب می‌رسانیم. گورستان‌ها تلاشی جمعی هستند برای مقابله با فراموش‌شدن؛ سنگ نوشته‌هایی که بر قبرها حک می‌شوند می‌‌خواهند ناگزیری مرگ را به تعویق بیندازند و، دربرابر یورشِ گسیختگی، در گوش ما زمزمه کنند: در اینجا زندگی‌ای آرمیده است که پیش از این وجود داشته، که پیش از این مهم بوده. ما آن را به یاد داریم و ارج می‌نهیم.\n صبح خنکی از ماه ژوئن است و من، اینجا در کاتانیا در ساحل شرقی سیسیل، به همراه امام‌جماعت مسجدی در همین حوالی، از قبرستانی کوچک بازدید می‌کنیم. کمی آن‌سوتر گورستان دیگری است، اما پاکیزه، محصور، با سنگ‌ قبرهای بلند گرانیت، و جوی‌هایی پرآب که پای بوته‌های مرتب نسترن جاری‌اند. در این سوی حصار، مرده‌هایی بی‌نام خفته‌اند. هیچ جملۀ دلنشینی بر مرمرِ مزار آن‌ها حک نشده است؛ نه گُلی در کار است و نه نگهبانی، تنها قبرهایی بی‌نشان، که با چمن‌های پژمرده، پشته‌های خاک و زباله و خاشاک بادآورده احاطه شده‌اند. از کنار بطری‌های آفتاب سوخته، پاکت‌های مچاله‌شدۀ سیگار و لاشۀ کبوتری که بر سینۀ قبرستان، زیر آفتاب، تجزیه می‌شود عبور می‌کنیم؛ زنبورها دیوانه‌وار در حفرۀ بازِ سینۀ کبوتر در هم می‌لولند.\n در زیر این زمینِ آشفته، بقایای پناهندگان و مهاجرانی دفن شده که جانشان را، در تلاش برای رسیدن به اروپا، در آب‌های مدیترانه از دست داده‌اند. امام‌جماعت می‌گوید بسیاری از اجساد آنچنان متلاشی شده بودند که امکان انگشت‌نگاری وجود نداشت. دریا نام و تاریخچه و نفَس‌ها و رؤیاهایی که زمانی داشتند را یکجا بلعید. در زیر پاهای من پسران، پدران، مادران و نوادگانی آرمیده‌اند که اکنون تنها به یک پلاک، عددی در دفتر شهرداری و حرفی برای مشخص‌کردن جنسیتشان، فروکاسته شده‌اند. ازآنجایی‌که امکان تعیین دین آن‌ها وجود نداشت، فقط دو نفر در مراسم تدفینشان حضور داشتند؛ امام‌جماعت مسجد و کشیشی کاتولیک که هرکدام آیاتی از کتاب مقدس خود را می‌خواندند.\n امام به‌آرامی می‌گوید: «آن‌ها درجست‌وجوی زندگی موقّرانه‌تری به اینجا آمدند، اما ما حتی نتوانستیم تدفینی موقرانه برایشان بگیریم». هنگام ترک گورستان، چیزی روی یکی از قبرها توجه‌ام را جلب می‌کند. خم می‌شوم تا بهتر ببینم. ظرف سرامیکیِ کوچک و غبارآلودی است، تخم‌مرغی‌شکل و به‌اندازۀ یک زیرلیوانی. بر زمینه‌اش پسربچه‌ای لپ‌گلی با موهای روشن و چشم‌های درشت قهوه‌ای لبخند می‌زند. چهرۀ پسرک مظهر بی‌گناهی است. با خود فکر می‌کنم چه کسی این ظرف را اینجا گذاشته؟ آیا واقعاً قطعۀ شمارۀ ۲ قبر ۳۹۰۰ ۰۱ قبر پسربچه است، یا اینکه او در زیر یکی دیگر از این پشته‌های خاک خفته؟ اسمش چه بوده؟ نمی دانم. با این‌حال اسمی که چهره‌اش، و پیرهن قرمز پولوی تن‌اش، به ذهن من متبادر می‌کند همان اسمی است که زمانی احساسات میلیون‌ها نفر را جریحه‌دار کرد: ایلان کُردی. او پسربچۀ سوری سه‌ساله‌ای بود که در سپتامبر ۲۰۱۵ آب جنازه‌اش را به سواحل ترکیه رساند و مرگش تبدیل به نمادی گزنده شد. نمادی که نه‌تنها نشانگر ددمنشی در جنگ سوریه، بلکه همچنین نمایندۀ ناامیدی بیکرانی شد که هنوز هم خانواده‌ها را وامی‌دارد به همان آب‌هایی بزنند که او را بلعید و بعد به بیرون تف کرد.\n من پدر دو فرزند هستم. زمانی که برای نخستین‌بار تصویر بدن بی‌جان ایلان را دیدم، که باصورت بر لبۀ ساحل افتاده‌ بود، هرچه با خودم کلنجار رفتم نتوانستم پی به عمق تشویش پدر او ببرم که در همان روز همسر و پسر دیگرش را هم از دست داده بود. چگونه ممکن است کسی چنین ضایعه‌ای را تاب آورد؟ چگونه می‌تواند صبح روز بعد از خواب بیدار شود و تک‌تک لحظه‌های روزها و روزهای بعد را زندگی کند؟\n داستان‌هایی که از زبان آورگان می‌شنوم کمک‌ می‌کند، از عمق وجودم، پیوندی ناگسستنی با گویندۀ آن برقرار کنم، پیوندی میان دو انسان.\n تعداد افرادی که از راه آب خود را به اروپا می‌رسانند، بعد از مرگ ایلان کردی، کاهشی چشمگیر داشته است. در سال ۲۰۱۶، این تعداد به یک میلیون نفر می‌رسید، اما بنابر گزارش شورای عالی آوارگان سازمان ملل این آمار در سال جاری در حدود ۴۷هزار نفر بوده است. بااین‌حال بحث‌های عمومی در این مورد در اروپا افزایش یافته و به‌شکل قابل تأملی به اختلاف‌نظرها دامن زده است. خاطرۀ پایان غم‌انگیز ایلان در این سروصداها گم می‌شود و آن خشم عمومی‌ای را هم، که پخش گستردۀ تصویر بدن بی‌جان او در جهان برانگیخت، با خود می‌برد. در ۲۹ ژوئن، همان روزی که اتحادیۀ اروپا اخبار معاهدۀ جدید خود را دربارۀ آوارگان و مهاجران اعلام کرد، یک قایق دیگرِ مهاجران غیرقانونی در سواحل لیبی واژگون شد. بیش از صد نفر، که سه تایشان کودکان کم‌سن‌تر از ایلان کردی بودند، غرق شدند. دوباره تصاویر مرگ نابهنگام آن‌ها فضای مجازی را درنوردید؛ یکی از آن‌ها شلواری خال‌خالی به پا داشت، یکی دیگر کتانی پوشیده بود. گارد ساحلی لیبی جنازه‌های وارفتۀ آن‌ها را با احترام بیرون کشید، اما این‌بار واکنش‌های جهانی به آن شدت نبود.\n ممکن است کسی سؤال کند چه بلایی سر غلَیان احساسات ما آمده؟ آیا داریم احساسمان را به زندگی انسان‌ها از دست می‌دهیم؟ شاید هم باید آمار‌ها را مقصر بدانیم. بعید نیست تراژدی‌های منفردْ ما را به جنبش واداشته باشد اما، به‌شکلی متناقض، رنج‌کشیدن انسان‌ها درسطح گسترده‌تر برایمان انتزاعی جلوه کند.\n بااین‌حال، در خلال یک هفتۀ دل‌آزار، و اغلب امیدبخش که ابتدا در لبنان و سپس در سیسیل به صحبت با آوارگان گذراندم، این فکرِ ناخودآگاه از سرم بیرون نمی‌رفت که ای کاش دنیا می‌توانست چیزی را بشنود که من می‌شنوم. قصه‌ها بهترین نوشدارو دربرابر انسانیت‌زادییِ ناشی از آمار هستند، چراکه همدلی را به ما باز می‌گردانند. داستان‌هایی که از زبان آورگان می‌شنوم کمک‌ می‌کنند از عمق وجودم پیوندی ناگسستنی با گویندۀ آن برقرار کنم، پیوندی میان دو انسان. در هر قصه‌ای که می‌شنوم، خودم و تمامی آن‌هایی را که حاضرم زندگی‌ام را برایشان بدهم بازمی‌یابم.\n داستان خدیجه مثال خوبی است. او زن ۳۱سالۀ افغانی است که در شهر کوچکی در سیسیل دیدمش. یک ماهی بود که آنجا، در یک مرکز پذیرش آوارگان، به همراه مادر پیر و دو پسرش، منتظر دریافت پناهندگی بود. زمانی که در کابل بود طالبان به‌دلیل اینکه باشگاهی مختلط را اداره می‌کرد او را آزار و اذیت می‌کرد؛ سرانجام وقتی به خانه‌اش هجوم آوردند و پدرش را زیر مشت و لگد کشتند، مجبور شد به ترکیه فرار کند. پس از دو تلاش ناموفق برای رسیدن به ایتالیا از راه مدیترانه، به امید اینکه به خانواده‌اش در سوییس ملحق شود، درنهایت چهارنفری سوار قایق کوچک و شلوغی شدند که در آن به‌غیر از آن‌ها ۲۳نفر دیگر هم حضور داشتند و آب و غذا بسیار کم بود. این تصمیم را درحالی گرفته بود که می‌دانست می‌باید بیشترِ پس‌انداز‌ش را خرجِ سفر کند و، از آن گذشته، قاچاقچی‌ها به او هشدار داده بودند احتمال زنده‌ماندن‌شان زیاد نیست. وقتی آن هشت روز جهنمی بر دریا را توصیف می‌کند، اشک در چشمانش حلقه می‌زند و صدایش می‌لرزد. او به زبان دری می‌گوید: «دریا! تصور کن چقدر وحشت زده بودم!» من به‌‌خوبی منظورش را می‌فهمم؛ افغانستان کشوری محصور در خشکی است؛ اغلب افغان‌ها، مانند خدیجه و خانواده‌اش، شناکردن نمی‌دانند.\nاو که صحبت می‌کرد، من به ناامیدی‌ای می‌اندیشیدم که، وقتی دچارش باشی، مجبور می‌شوی عزیزانت را با قایقی زهواردررفته به دست دریای بی‌پایان بسپری، وقتی می‌دانی پیش از تو هزاران نفر در همین مسیر از بین رفته‌اند. ظلماتِ شبی بی‌مهتاب را تصور می‌کنم: موج‌هایی به بلندای دیوار دور و برم، دریا بر پوستم تازیانه می‌زند، مادرم دعا می‌خواند، کودکانم غرق در هراس‌اند، زندگی‌شان در دستان قاچاقچی‌هایی است که کسب‌وکار‌شان بر بیچارگی انسان‌ها بنا شده. در پاچینو، شهر خواب‌آلودۀ باغ‌ها و کشتزارها در استان سیراکیوزِ سیسیل، با پسر ۱۸سالۀ کاریزماتیکی، اهل لیبریا، صحبت می‌کنم که پای راستش می‌لنگد. او در اقامتگاهی گروهی زندگی می‌کند که محلی‌ها، سخاوتمندانه، برپاکرده‌اند تا پذیرای کودکانی باشد که به‌تنهایی از راه دریا به سیسیل آمده‌اند. بسیاری از آن‌ها اهل اریتره، گامبیا، ساحل عاج یا سنگال‌اند، و تمامی‌شان جان‌به‌دربُردگان از یک عمر خشونت و تقلا. من و ابراهیم زیر سایه‌بانی می‌نشینیم و، همچنان که او داستان دلخراشش را می‌گوید، کاری نمی‌توان بکنم جز آنکه پسر ۱۷ساله‌ام، هریس، را که کنارم نشسته و گوش می‌کند، در هیئت قهرمان داستان تصور کنم. وقتی ابراهیم تعریف می‌کند چگونه از دست نامادری سوءاستفاده‌گرش فرار کرده و راه خودش را پیش گرفته و اینکه چگونه پای پیاده از سنگال، بورکینافاسو و نیجر گذشته؛ پسر خودم را می‌بینم که، تنها و ترسیده، خسته و گرسنه، آن راه‌های خاکی را درمی‌نوردد و در افق زندگی‌اش چیزی جز غروب نمی‌گنجد. وقتی داستان ابراهیم به آنجا می‌رسد که دوبار به‌دست نظامیانِ اطراف شهر زاویه در لیبی دزدیده شده، می‌بینم پسرم را به درون اتاقک دم‌کرده و مملو از آدمی می‌اندازند که ابراهیم توصیف می‌کند؛ به غل و زنجیر می‌کشندش؛ پسرم ترسیده، گرسنه است، تحقیر شده، کتکش زده‌اند و مجبورش کرده‌اند ادرار خودش را بنوشد، مجبور است جنازه‌های متعفن دور و برش را تحمل کند. آنکه یک شب موقع فرار پای راستش تیر می‌خورد پسر خودم است، و باز هم پسر من است که لرزان کف قایقِ مملو از آدم خوابیده و، درحالی‌که ران‌ پایش خونریزی دارد و با حرکات قایق بالا و پایین می‌رود، از خدا می‌خواهد به جوانی‌اش رحم کند.\n در شمال لبنان، نزدیک تریپولی، در یک مرغداری قدیمی، جایی که با استفاده از تیرک‌های چوبی و پارچه‎های برزنتی اقامتگاهی غیررسمی برپا شده، با نورا صحبت می‌کنم. او زنی سوری است که دو فرزند دارد و همسرش، محمد، دو سال پیش از راه ترکیه به برلین رفته است. از آن زمان به بعد نورا در برزخ زندگی می کند: خانواده‌اش از هم متلاشی شده، روزها‌یش را با رؤیاپردازی دربارۀ دوباره گردهم‌آمدن می‌گذراند، و امیدوار است دولت آلمان با درخواست آن‌ها موافقت کند. برای بسیاری از آوارگان این کورسوی امیدی است، و روشی ایمن برای گذشتن از دریای مرگ‌بار.\n نورا می‌گوید پسر پنج‌ساله‌اش، زیاد، «حاضر نیست تلفنی با پدرش صحبت کند». این در حالی است که آن دو، قبلاً آن‌قدر به هم وصل بودند که نمی‌توانستی از یکدیگر جدایشان کنی. او می‌گوید زیاد عصبانی است، چرا که فکر می‌کند پدر ترکش کرده و به او خیانت شده. او کوچک‌تر از آن است که بفهمد پسِ تصمیم محمد برای ترک سوریه چه درد و رنجی نهفته، و او چگونه همه‌چیز‌ش را به خطر انداخته تا برای زیاد و خواهرش احتمال آینده‌ای بهتر را رقم بزند.\n وقتی خودم را جای پدر زیاد می‌گذارم، می‌بینم من هم ممکن است زندگی‌ام را به خطر بیندازم تا آینده‌ای بهتر برای خانواده‌ام فراهم کنم.\n آغوش باز لبنان برای آوارگان سوری شایستۀ تقدیر است، امروزه جمعیت آوارگان سوری در لبنان به بیش از یک میلیون نفر می‌رسد، اما بیش از ۷۰درصد آواره‌ها در اینجا با روزی کمتر از چهار دلار زندگی می‌کنند، و اجاره‌بهای‌ سنگینی پرداخت می‌کنند تا بتوانند در گاراژهای قدیمی و انبارهای متروک زندگی کنند، حتی در ساختمان‌های نیمه‌کارۀ رهاشدۀ مراکز خرید که بوی فاضلاب می‌دهند. آوارگان اینجا تحرک زیادی ندارند، چراکه اگر مدارکشان کامل نباشد در ایست‌های بازرسی توقیفشان می‌کنند. بسیاری از کودکان، مانند زیاد، به مدرسه یا حتی کلاس‌های غیررسمی که به آن‌ها مدرک بدهد نمی‌روند. کار، حتی به‌شکل موقت، کم است و اغلب به کارهای خدماتی، کشاورزی و ساخت‌وساز محدود می‌شود. وانگهی، کارفرمایان گاهی آوارگان را استثمار می‌کنند. هزینه‌های درمانی، حتی برای بسیاری از لبنانی‌ها، به‌شکل سرسام‌آوری بالاست. برای من غیرقابل‌تصور است، اما یک آوارۀ سوری، که به سرطان مبتلا است، ممکن است تصمیم بگیرد برای شیمی‌درمانی دوباره از مرز رد شود و به سوریه بازگردد، بعد هم امیدوار باشد آن‌قدر توان برایش بماند که راه بازگشت را تاب آورد، البته به شرطی که بازداشت یا کشته نشود.\n آواره‌بودن یعنی زیستنِ یک زندگیِ سخت و مجازاتگر، با کمترین امید و پایین‌ترین جایگاه. وقتی خودم را جای پدر زیاد می‌گذارم، می‌بینم من هم ممکن است به قاچاقچی‌ها پناه ببرم و زندگی‌ام را به خطر بیندازم تا آینده‌ای بهتر برای خانواده‌ام فراهم کنم.\n هیچ کس به‌خوبی ناخدای کشتی لوییجی داتیلو مخاطرات گذشتن از مدیترانه را نمی‌شناسد. این کشتی دومین کشتی بزرگ گارد ساحلی ایتالیاست، و ناخدای آن به قدری کارکشته است که در بیش از ۱۰۰ عملیات جست‌وجو و نجات نقش داشته، که منجر به نجات ۴۰هزار مهاجر و آواره شده است. او ویدیویی از صحنه‌های عملیات‌های نجات گوناگون نشانم می‌دهد که نفس را در سینه حبس می‌کند: قایق‌های توقیف‌شده، جلیقه‌های نجات سرگردان بر آب، دست و پاهایی که روی امواج شناورند، دهان‌های کف‌آورده و چشم‌هایی که از وحشت از حدقه بیرون زده‌اند. چهره‌های مبهوت کودکان را می‌بینم؛ پاهایشان، از تابش خورشید و مخلوطِ سوخت و آب دریا که تا قوزک در کف قایق انباشته، بدجوری سوخته است.\n همان‌طورکه در کشتی می‌گردیم، حرف را به جوِّ متشنجی می‌کشانم که درحال‌حاضر پیرامون موضوع مهاجران و آوارگان اروپا را فراگرفته. او نگاهی معنادار به من می‌افکند؛ نگاهش تأییدی غیرکلامی است بر شکاف موجود بین ادبیات سیاستمداران، درک عمومی، و واقعیتی که او با هر مأموریت در دریا می‌یابد.\n چون چیز دیگری نمی‌توانم بگویم، می‌گویم: «کار سختی دارید».\n لبخند گرمی می‌زند و جواب می‌دهد: «زندگی آدم‌ها ارزشمند است. هر روز صبح که بیدار می‌شوم فکر می‌کنم شاید بتوانم چند نفر را نجات دهم، بنابراین می‌بینی که زیباترین شغل دنیا را دارم».\n در گورستان، درست بالای جاده، بنای یادبودی است که به یاد هفده نفر که در آوریل ۲۰۱۵ در دریا گم شدند بنا شده است. نامش امیدِ کشتی‌شکسته است و از گدازه‌های کوه اتنا ساخته شده، آتشفشانی که شبحش را می‌توانی در سراسر کاتانیا ببینی. دورتادور بنا هفده لوح وجود دارد که روی هر کدام قطعه‌ای از شعر «کوچ» اثر وُل سویینکا، نویسندۀ نیجریه‌ای، نوشته شده است. همچنان که من و هریس لوح‌ها را یکی یکی در سکوت می‌خوانیم، به تمام آن فرزندانی فکر می‌کنم که از دست رفته‌اند، و یاد تمامی آن پدرهایی می‌افتم که در زیر مهتاب بر لب دریا می‌ایستند و به آب‌هایی چشم می‌دوزند که میان آن‌ها و رؤیاهای ساده و معمولی‌شان فاصله انداخته:\n ریگ‌های روان گام‌هایم را دنبال می‌کنند؛ ریگ بیابان و کوه‌ها کفن بزرگی است دریا چراکه عده‌ای پیش از پاسخ به آب، رفته‌اند؛ آنجا آفتاب است، یا می‌بارد؟ ما به خلیج رؤیاها رسیده‌ایم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید. \n\n \nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را خالد حسینی نوشته است و در تاریخ ۱۷ اوت ۲۰۱۸ با عنوان «Khaled Hosseini: Refugees are still dying. How do we get over our news fatigue» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۴ شهريور ۱۳۹۷ با عنوان «از کابل تا سیسیل: روایت خالد حسینی از مهاجران سرگردان» و با ترجمۀ آرش رضاپور  منتشر کرده است.•• خالد حسینی (Khaled Hosseini) پزشک و رمان‌نویس افغان (متولد ۱۹۶۵) است. وقتی که یازده سال داشته، پدرش سفیر فرانسه می‌شود و خانوادگی عازم پاریس می‌شوند. چهارسال بعد، هنگام بازگشت به خانه، به‌خاطر حملات شوروی به افغانستان، مجبور می‌شوند به آمریکا مهاجرت کنند. در آمریکا، در رشتۀ پزشکی، از دانشگاه شهر سن‌دیگو فارغ‌التحصیل می‌شود. ازجمله داستان‌های او می‌توان به این آثار اشاره کرد: بادبادک‌باز (The Kite Runner)، هزار خورشید تابان (A Thousand Splendid Suns)، و کوهستان به طنین آمد (And the Mountains Echoed).\n \n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833793.json b/train/413833793.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8644edf9b43883812d87e8163106325457d661fb --- /dev/null +++ b/train/413833793.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "یوول نوآ هراری از زندگی انسان‌ها در سال ۲۰۵۰ می‌گوید", + "subtitle": "با افزایش تغییرات، شاید اصل معنای انسانیت تغییر کند و ساختارهای جسمانی و شناختی ذوب شوند", + "introduction": "اگر امسال فرزندی به دنیا بیاورید، سال ۲۰۵۰، سی‌وچند ساله خواهد بود. حتماً آرزو دارید که تحصیلاتی خوب، شغلی آبرومند و زندگی‌ای مرفه داشته باشد و طبیعی است که تلاش می‌کنید تا راه زندگی را به او بیاموزید. اما یوول نوآ هراری، مورخ جوان، معتقد است بهترین کمکی که می‌توانید به فرزندتان بکنید، این است که اجازه ندهید به حرف‌هایتان گوش بدهد. زیرا دنیای پیش رو چنان در حال تغییر است که حکمت پیشینیان برای آن سودی نخواهد داشت.", + "content": "یوول نوآ هراری، وایرد — برنامه‌نویسی را فراموش کنید؛ بهترین مهارتی که می‌توانید به فرزندان‌تان آموزش بدهید، بازآفرینی است. مؤلف کتاب انسان خردمند۱ در این گزیدۀ اختصاصی از کتاب جدیدش فاش می‌کند که سال ۲۰۵۰ برای نوع بشر چه در چنته دارد.\n بخش اول: یگانه امر ثابت، تغییر است نوع بشر با انقلاب‌های بی‌سابقه‌ای روبروست، همۀ روایت‌های کهنه‌مان خُرد و خاکشیر می‌شوند و تاکنون هیچ روایت جدیدی پدیدار نشده است که جایشان را بگیرد. چگونه می‌توانیم خودمان و فرزندان‌مان را برای دنیایی آماده کنیم که این‌چنین دستخوش دگرگونی‌های بی‌سابقه و عدم‌قطعیت‌های بنیادین است؟ بچه‌ای که امروز به دنیا می‌آید، سال ۲۰۵۰ سی‌وچندساله خواهد بود. اگر همه‌چیز خوب پیش برود، آن بچه در سال ۲۱۰۰ نیز همچنان در قید حیات است و شاید حتی یک شهروند فعال قرن بیست‌ودوم هم باشد. چه چیزی باید به آن بچه بیاموزیم تا به او کمک کند که در دنیای سال ۲۰۵۰ یا قرن بیست‌ودوم جان به در ببرد و شکوفا شود؟ آن پسرک یا دخترک به چه مهارت‌هایی نیاز دارد تا شغل پیدا کند، بفهمد دور و برش چه رُخ می‌دهد و راه خود را در هزارتوی زندگی بیابد؟\n چون هیچ‌کس نمی‌داند دنیا در سال ۲۰۵۰ چه شکلی است (چه رسد به ۲۱۰۰)، متأسفانه پاسخ این پرسش‌ها را نمی‌دانیم. البته انسان‌ها هرگز نتوانسته‌اند آینده را با دقت پیش‌بینی کنند. اما امروز دشوارتر از گذشته است چون وقتی فناوری به ما امکان مهندسی بدن‌ها، مغزها و ذهن‌ها را بدهد دیگر نمی‌توانیم دربارۀ هیچ چیزی (از جمله چیزهایی که سابقاً ثابت و ابدی به نظر می‌آمدند) مطمئن باشیم.\n هزار سال پیش، در سال ۱۰۱۸، مردم چیز زیادی دربارۀ آینده نمی‌دانستند، ولی به هر روی خود را قانع کرده بودند که قرار نیست مشخصه‌های اصلی جامعۀ انسانی تغییر کنند. اگر در سال ۱۰۱۸ در چین زندگی می‌کردید می‌دانستید کار که به ۱۰۵۰ برسد شاید امپراطوری سانگ سقوط کند، شاید خیتان‌ها از شمال حمله‌ور شوند، و مرض‌های مختلف شاید جان میلیون‌ها نفر را بگیرند. ولی برایتان روشن بود که حتی در سال ۱۰۵۰ اکثر مردم همچنان کشاورز و بافنده خواهند بود، حاکمان برای پُرکردن صفوف لشگریان‌ خود، متکی به آدم‌ها خواهند بود، مردان همچنان بر زنان مسلط خواهند بود، امید به زندگی همچنان حدود ۴۰ سال خواهد بود، و بدن انسان دقیقاً به همین شکل خواهد بود. لذا والدین فقیرِ چینی در سال ۱۰۱۸ برنج‌کاری یا ابریشم‌بافی به فرزندان‌شان یاد می‌دادند، و والدین ثروتمندتر به پسران‌شان یاد می‌دادند چطور متون کلاسیک آیین کنفوسیوس را بخوانند، خطاطی کنند یا سوار بر اسب بجنگند؛ و به دختران‌شان یاد می‌دادند همسرانی باوقار و مطیع باشند. روشن بود که در سال ۱۰۵۰ نیز همچنان به این مهارت‌ها نیاز خواهد بود.\n در مقابل، امروز هیچ تصوری نداریم که چین یا مابقی دنیا در سال ۲۰۵۰ چه شکلی خواهد بود. نمی‌دانیم مردم برای امرار معاش چه خواهند کرد، نمی‌دانیم سازوکار ارتش‌ها یا دیوان‌سالاری‌ها چگونه است، و نمی‌دانیم روابط میان دو جنس چگونه خواهد بود. احتمالاً برخی افراد عمری طولانی‌تر از امروز خواهند داشت، و بدن انسان هم به لطف زیست‌فناوری و واسطه‌های مستقیم میان مغز-رایانه شاید دچار تحولاتِ بی‌سابقه‌ای شود. عمدۀ آنچه بچه‌ها امروز یاد می‌گیرند احتمالاً در سال ۲۰۵۰ به دردی نخواهد خورد.\n هم‌اکنون بسیاری مدارس بر انباشت اطلاعات تمرکز دارند. این کار در گذشته معقول بود چون اطلاعات کمیاب بود و سانسور مکرراً حتی مانع همان جریان قطره‌چکانی اطلاعات موجود می‌شد. اگر در سال ۱۸۰۰ در مثلاً یکی از شهرستان‌های کوچک مکزیک زندگی می‌کردید، سخت می‌شد اطلاعات زیادی دربارۀ مابقی دنیا به دست بیاورید. نه رادیو در کار بود، نه تلویزیون یا روزنامه یا کتابخانۀ عمومی. حتی اگر باسواد بودید و به یک کتابخانۀ خصوصی دسترسی داشتید، به‌جز رمان‌ها و رساله‌های دینی چیز چندانی برای خواندن نبود. امپراطوری اسپانیا سانسور گسترده‌ای روی متون چاپ‌شدۀ محلی داشت و فقط اجازه می‌داد یک خُرده از آثار منتشرۀ گزینش‌شده از خارج وارد شوند. اگر در شهرستانی در روسیه، هند، ترکیه یا چین هم زندگی می‌کردید تقریباً همین‌ها صادق بود. وقتی مدارس مدرن پدیدار شدند که خواندن و نوشتن به کودکان می‌آموختند و واقعیت‌های کلیدی دربارۀ جغرافیا، تاریخ و زیست‌شناسی را به آن‌ها منتقل می‌کردند، نمایندۀ یک پیشرفت شگرف شدند.\n در مقابل، در قرن بیست‌ویکم حجم عظیمی از اطلاعات روی سر ما ریخته است و حتی سانسورچی‌ها هم تلاش نمی‌کنند جلویش را بگیرند. در عوض، مشغول پخش اطلاعات ناصحیح هستیم یا حواس‌مان را با چیزهای بدردنخور پرت می‌کنیم. اگر در شهرستانی در مکزیک زندگی کنید و گوشی هوشمند داشته باشید، خواندن ویکی‌پدیا، تماشای سخنرانی‌های تِد۲ و گذراندن دوره‌های رایگان آنلاین می‌تواند چندین بار عمر شما را پُر کند. تصور پنهان‌سازی همۀ اطلاعات ناخوشایند به مخیلۀ هیچ حکومتی خطور نمی‌کند. ولی در سوی دیگر، اشباع عامۀ مردم با گزارش‌های متعارض و فرستادن‌شان پی نخود سیاه چنان آسان شده که نگران‌کننده است. مردم سراسر دنیا با آخرین اخبار بمباران حلب یا ذوب شدن کوه‌های یخ قطب شمال فقط چند کلیک فاصله دارند، اما روایت‌های متناقض آن‌قدر زیادند که سخت می‌شود فهمید کدام‌شان را می‌شود باور کرد. فارغ از این، بسیاری چیزهای دیگر هم در فاصلۀ چند کلیک موجودند که تمرکز را دشوار می‌کند؛ و وقتی مسائل سیاسی یا علمی بیش از حد پیچیده به نظر بیایند، وسوسه می‌شویم سراغ ویدئوهای بامزه از گربه‌ها، سخن‌چینی دربارۀ سلبریتی‌ها یا هرزه‌نگاری برویم.\n در چنین دنیایی، اطلاعات بیشتر به‌واقع آخرین چیزی است که معلم باید به شاگردانش بدهد. آن‌ها همین الآن هم بیش از اندازه اطلاعات دارند. در عوض، مردم نیازمند توانایی فهم اطلاعات‌اند، توانایی اینکه تفاوت بین بااهمیت و بی‌اهمیت را تشخیص بدهند، و فراتر از همه اینکه خُرده‌اطلاعات را ترکیب کنند تا تصویری کلی از دنیا بسازند.\n\nدر حقیقت، همین کار در قرون متمادی آرمان آموزش لیبرال غربی بوده است، اما بسیاری از مدارس غربی تا همین امروز هم آن را پشت گوش انداخته‌اند. معلمان خودشان را مجاز می‌دانستند که تمرکزشان بر فروکردن داده‌ها در مغز شاگردان باشد و شاگردان را تشویق می‌کردند «مستقل فکر کنند». مدارس لیبرال به‌واسطۀ ترس‌شان از اقتدارگرایی، از کلان‌روایت‌ها هراس داشتند. این مدارس فرض می‌کردند اگر انبوهی از داده با قدری آزادی به دانش‌آموزان بدهیم، دانش‌آموزان تصویر خود را از دنیا خواهند ساخت؛ و حتی اگر این نسل نتواند داده‌ها را در قالب یک روایت منسجم و معنادار بسازد، در آینده وقت برای یک ساخت‌وساز درست، زیاد خواهد بود. اکنون دیگر زمانی برایمان نمانده است. تصمیماتی که طی چند دهۀ آینده می‌گیریم، شکل و شمایل اصل حیات را تعیین خواهد کرد، و باید این تصمیمات را بر اساس جهان‌بینی فعلی‌مان بگیریم. اگر این نسل فاقد دیدگاه جامعی به کیهان باشد، آیندۀ حیات به دست قضا و قدر سپرده می‌شود.\n بخش دوم: وقتش رسیده است فارغ از اطلاعات، کانون فعالیت اکثر مدارس آن است که مجموعه‌ای از مهارت‌های معین را به شاگردان بیاموزند، چیزهایی از قبیل حل معادلات دیفرانسیل، نوشتن برنامه‌های رایانه‌ای به زبان ++C، شناسایی مواد داخل یک لولۀ آزمایش یا صحبت به زبان چینی. ولی چون هیچ تصوری نداریم که دنیا و بازار شغل در سال ۲۰۵۰ چه شکلی خواهد داشت، واقعاً نمی‌دانیم مردم کدام مهارت‌های خاص را لازم خواهند داشت. شاید تلاش زیادی کنیم که بچه‌هایمان یاد بگیرند به ++C بنویسند یا چینی حرف بزنند، اما کار که به ۲۰۵۰ رسید بفهمیم هوش‌مصنوعی می‌تواند به مراتب بهتر از انسان‌ها کدنویسی کند و یک نرم‌افزار جدید ترجمۀ گوگل به شما امکان بدهد تقریباً بی هیچ ایرادی به لهجۀ مندرین، کانتونی یا هاکا حرف بزنید گرچه شاید فقط «نی‌هاو» (سلام) را بلد باشید.\n پس باید چه چیزی آموزش بدهیم؟ بسیاری از کارشناسان آموزش می‌گویند مدارس باید به سمت آموزش به‌اصطلاح «چهار سی»۳ بروند: تفکر انتقادی، ارتباط، همکاری، خلاقیت. در یک بیان کلی‌تر، مدارس باید از مهارت‌های فنی دست بکشند و بر مهارت‌های همه‌منظورۀ زندگی تمرکز کنند. مهم‌ترین مورد، توانایی کنار آمدن با تغییر، یادگیری چیزهای جدید و حفظ توازن روانی در وضعیت‌های ناآشنا است. برای آنکه پابه‌پای دنیای ۲۰۵۰ جلو بروید، آفریدن ایده‌ها و محصولات جدید کفایت نمی‌کند؛ بلکه فراتر از همه، باید خودتان را مکرر بازآفرینی کنید.\n چون با افزایش سرعت تغییرات، نه‌تنها اقتصاد، بلکه اصل معنای «انسان بودن» نیز احتمالاً متحول می‌شود. در سال ۱۸۴۸، مانیفست کمونیست۴ اعلام کرد که «هر چه ثابت و استوار است، دود می‌شود و به هوا می‌رود». ولی آنچه در ذهن مارکس و انگلس بود، اساساً ساختارهای اجتماعی و اقتصادی بودند. تاریخ که به ۲۰۴۸ برسد، ساختارهای جسمانی و شناختی نیز دود می‌شوند و به هوا، یا به ابرهای متشکل از بیت‌های داده‌ها، می‌روند.\n در سال ۱۸۴۸، شغل میلیون‌ها نفر در مزارع روستایی از دست می‌رفت و مردم به شهرهای بزرگ می‌رفتند تا در کارخانه‌ها کار کنند. اما به شهرهای بزرگ که می‌رسیدند، بعید بود جنسیت خود را عوض کنند یا حس ششم به دست بیاورند. و اگر شغلی در یک کارخانۀ نساجی پیدا می‌کردند، می‌توانستند انتظار داشته باشند که مابقی عمر کاری‌شان را در آن حرفه بگذرانند.\n تاریخ که به ۲۰۴۸ برسد، مردم شاید مجبور شوند با مهاجرت به فضای مجازی، با هویت‌های سیال جنسیتی، و با تجربه‌های حسی جدیدِ حاصل از ایمپلنت‌های رایانه‌ای، کنار بیایند. اگر طراحیِ مُدهای دقیقه به دقیقه برای یک بازی واقعیت‌مجازی سه‌بُعدی بتواند شغل و معنایی برایشان دست‌وپا کند، ظرف یک دهه شاید هوش‌مصنوعی جای نه‌تنها این حرفۀ خاص بلکه همۀ شغل‌هایی را بگیرد که مستلزم این سطح از خلاقیت هنری‌اند. لذا در ۲۵ سالگی در یک وب‌سایت زوج‌یابی خودتان را این‌طور معرفی می‌کنید: «یک زن دگرجنس‌گرای بیست‌وپنج‌سالۀ ساکن لندن که در یک مغازۀ مُد کار می‌کند.» ۳۵ سالتان که شد، می‌گویید: «انسانی بدون جنسیت مشخص که در جریان فرآیند تطبیق سن است، و عمدۀ فعالیت حسی-شناختی مغزش در دنیای مجازی NewCosmos می‌گذرد، و مأموریت زندگی‌اش رفتن به جایی است که هیچ طراح مُدی به آن پا نگذاشته باشد.» ۴۵ سالتان که بشود، زوج‌یابی و تعریف خویشتن منسوخ شده‌اند. می‌نشینید تا یک الگوریتم، زوج بی‌نقصی را برایتان بیابد (یا بسازد). عطف به معنایابی از هنر طراحی مُد، الگوریتم‌ها چنان بر شما پیشی گرفته‌اند که نگاه به دستاوردهای عالی‌تان در دهه‌های گذشته بیشتر مایۀ شرمساری‌تان می‌شود تا افتخار. و در ۴۵ سالگی، هنوز چند دهه تغییر رادیکال پیش رویتان است.\n لطفاً گمان نکنید این سناریو لغت به لغت همین‌طور رُخ می‌دهد. به‌واقع هیچ‌کس نمی‌تواند دقیقاً تغییراتی را پیش‌بینی کند که شاهد خواهیم بود. هر سناریوی مشخصی که ارائه شود، محتمل است با حقیقت بسیار فاصله داشته باشد. اگر کسی دنیای نیمۀ قرن بیست‌ویکم را برایتان چنان شرح بدهد که مثل یک داستان علمی‌تخیلی باشد، احتمالاً تصویر نادرستی ترسیم کرده است. ولی اگر کسی دنیای نیمۀ قرن بیست‌ویکم را برایتان چنان شرح بدهد که مثل یک داستان علمی‌تخیلی نباشد، قطعاً تصویر نادرستی ترسیم کرده است. دربارۀ جزئیات خاص آن زمان نمی‌توانیم مطمئن باشیم، اما تغییر یگانه امر قطعی است.\n این تغییر بنیادین لابد ساختار اساسی زندگی را دگرگون می‌کند چنانکه گسستگی، برجسته‌ترین مشخصۀ حیات شود. از ازل، زندگی به دو بخش مکمّل تقسیم می‌شد: یک بازۀ یادگیری و پس از آن یک بازۀ کار. در بخش اول زندگی، شما به انباشت اطلاعات، پرورش مهارت‌ها، ساخت یک جهان‌بینی و خلق یک هویت باثبات می‌پرداختید. حتی اگر در پانزده‌سالگی عمدۀ وقت روزتان را (به‌جای یک مدرسۀ رسمی) به کار در مزرعۀ برنج خانواده می‌گذراندید، مهم‌ترین کارتان یادگیری بود: چگونه برنج بکارید، چگونه با تاجران حریص برنج که از شهرهای بزرگ می‌آیند مذاکره کنید، و چگونه مناقشات با سایر روستاییان بر سر زمین و آب را حل‌وفصل کنید. در نیمۀ دوم زندگی، با اتکا به مهارت‌هایی که انباشته بودید راهتان را در دنیا پیدا می‌کردید، امرار معاش می‌کردید و در جامعه سهیم بودید. البته حتی در پنجاه‌سالگی نیز همچنان چیزهای جدیدی دربارۀ برنج، تاجران و مناقشات می‌آموختید، اما این آموخته‌ها صرفاً ظریف‌کاریِ آن مهارت‌های ساخته و پرداخته‌اند.\n در نیمۀ قرن بیست‌ویکم، تغییر پرشتاب به همراه عمرهای طولانی‌تر این الگوی سنتی را منسوخ خواهند کرد. زندگی در نقاط اتصالش از هم می‌گسلد و پیوستگی میان بازه‌های مختلف زندگی روزبه‌روز کمتر می‌شود. پرسش «من کیستم؟» چنان ضروری و پیچیده خواهد شد که سابقه نداشته است.\n این وضعیت احتمالاً استرس فوق‌العاده‌ای به همراه خواهد داشت: چون تغییر همواره استرس‌زا است، و اکثر افراد پس از سن معینی دیگر تغییر را نمی‌پسندند. پانزده‌ساله که هستید، زندگی‌تان سراسر تغییر است. بدن‌تان بزرگ می‌شود، ذهن‌تان رشد می‌کند، رابطه‌هایتان عمیق‌تر می‌شوند. همه‌چیز در سیلان است، و همه‌چیز جدید است. سرگرمِ آفریدن خودتان هستید. این وضعیت برای اکثر نوجوانان هراسناک، ولی در عین حال هیجان‌انگیز است. چشم‌اندازهای جدیدی پیش چشمان‌تان گشوده می‌شوند، و کل دنیا نشسته است تا فتحش کنید. به پنجاه‌سالگی که برسید، تغییر نمی‌خواهید، و اکثر افراد بی‌خیال فتح دنیا شده‌اند. فلان‌جا بودم، بیسار کار را کردم، پیرهن مربوطه را هم گرفتم. ثبات را بسیار بیشتر ترجیح می‌دهید. چنان روی مهارت‌ها، حرفه، هویت و جهان‌بینی‌تان سرمایه‌گذاری کرده‌اید که نمی‌خواهید دوباره از نو شروع کنید. هرچه برای ساختن چیزی سخت‌تر تلاش کرده باشید، بی‌خیال آن شدن و جا باز کردن برای یک چیز جدید دشوارتر می‌شود. شاید هنوز هم تجربه‌های جدید و تعدیل‌های جزئی را بپسندید، اما اکثر آن‌هایی که از مرز پنجاه‌سالگی گذشته‌اند حاضر نیستند ساختارهای عمیق هویت و شخصیت خود را بکوبند و از نو بسازند.\n این قضیه، دلایل عصب‌شناختی دارد. مغز بزرگسالان منعطف‌تر و تغییرپذیرتر از آنی است که در گذشته گمان می‌شد، اما باز هم چکش‌خواری آن کمتر از مغز نوجوانان است. متصل‌سازی دوبارۀ نورون‌ها و سیم‌پیچی دوبارۀ سیناپس‌ها، بسیار پرزحمت است. اما در قرن بیست‌ویکم، ثابت برایتان به‌صرفه نیست. اگر سعی کنید به یک هویت، شغل یا جهان‌بینی ثابت بچسبید، ممکن است عقب بیفتید چون دنیا سوت‌زنان از شما جلو می‌زند. عطف به اینکه امید به زندگی احتمالاً زیاد می‌شود، شاید مجبور شوید چندین دهه مثل یک فسیل سردرگم به سر ببرید. برای اینکه به دردی بخورید (از جهت اقتصادی و مهم‌تر از آن اجتماعی)، حتی در سنِ کمی مثل پنجاه‌سالگی باید توانایی یادگیری و بازآفرینی مُدام خودتان را داشته باشید.\n از آنجا که غریبگیْ هنجار جدید زندگی می‌شود، تجربه‌های سابق‌تان (و همچنین تجربه‌های سابق کل بشریّت) راهنمای چندان قابل‌اعتمادی نخواهد بود. هم تک‌تک انسان‌ها و هم کل نوع بشر روزبه‌روز باید با چیزهای بیشتری سر و کله بزنند که تاکنون پیش روی هیچ‌کس نبوده‌اند، چیزهایی مانند ماشین‌های فوق‌هوشمند، بدن‌های مهندسی‌شده، الگوریتم‌هایی که می‌توانند با دقت وصف‌نشدنی هیجانات‌تان را دست‌کاری کنند، دگرگونی‌های اقلیمی سریعی که دست‌ساز بشرند، و نیاز به اینکه هر دهه حرفه‌تان را عوض کنید. در مواجهه با یک وضعیت کاملاً بی‌سابقه، کار درست چیست؟ در سیلاب حجم عظیم اطلاعات، وقتی مطلقاً هیچ راهی برای جذب و تحلیل آن‌ها نیست، باید چه کنید؟ در دنیایی که عدم‌قطعیت نه ایراد آن، بلکه مشخصه‌اش است، چگونه باید زیست؟\n برای آنکه در چنین دنیایی جان به در ببرید و شکوفا شوید، به مقدار زیادی انعطاف‌پذیری روانی و ذخیرۀ عظیمی از توازن هیجانی نیاز دارید. مکرر پیش می‌آید که مجبور شوید از آنچه خوب بلدید دست بکشید، و با آنچه برایتان ناآشناست هم‌خانه شوید. متأسفانه آموزشِ پذیرشِ امرِ ناآشنا و حفظ توازن روحی به کودکان بسیار دشوارتر از آموزش یک معادلۀ فیزیکی یا علل جنگ جهانی اول است. با خواندن یک کتاب یا شنیدن یک درس‌گفتار، تحملتان زیاد نمی‌شود. خود معلمان هم معمولاً فاقد آن انعطاف‌پذیری روحیِ لازم برای قرن بیست‌ویکم هستند چون محصول سیستم آموزشی قدیم‌اند.\n انقلاب صنعتی، نظریۀ خط تولید را در عرصۀ آموزش به ما داد. در میانۀ شهر، یک ساختمان بزرگ بتونی است که به چندین اتاق مشابه تقسیم شده است، اتاق‌هایی که هریک مجهز به چند ردیف میز و صندلی‌اند. با صدای زنگ، همراه با ۳۰ بچۀ دیگر که همگی همسال شمایند، به یکی از این اتاق‌ها می‌روید. هر ساعت، یک بزرگ‌سال وارد می‌شود و شروع به حرف زدن می‌کند. همۀ آن‌ها از حکومت پول می‌گیرند تا این کار را بکنند. یکی دربارۀ شکل زمین به شما می‌گوید و دیگری دربارۀ گذشتۀ بشر و سومی دربارۀ تن انسان. می‌بینیم که این مدل چقدر خنده‌دار است، و فارغ از دستاوردهای گذشته‌اش اکنون ورشکسته است. ولی تاکنون یک بدیل بادوام هم نساخته‌ایم. جایگزین‌های پیشنهادی هم بدیل‌های مقیاس‌پذیری نیستند که بتوان به‌جز در حومه‌های ثروتمند کالیفرنیا، در نواحی روستایی مکزیک هم پیاده کرد.\n بخش سوم: هک کردن انسان‌ها پس بهترین نصیحتم برای نوجوان پانزده‌ساله‌ای که در یک مدرسۀ قدیمی در مکزیک، هند یا آلاباما گیر کرده است این است: زیاد به بزرگسالان تکیه نکن. اکثراً نیّت خیر دارند، اما دنیا را نمی‌فهمند. در گذشته، پیروی از بزرگسالان تصمیم درستی بود چون دنیا را بالنسبه خوب می‌شناختند و تغییرات دنیا کُند بود. اما قرن بیست‌ویکم قرار است متفاوت باشد. به‌خاطر سرعت روزافزون تغییرات، هیچ‌وقت نمی‌فهمید که حرف بزرگسالان یک حکمت ازلی و ابدی است یا یک سوگیری منسوخ.\n پس به‌جای آن روی چه می‌توانید تکیه کنید؟ فناوری؟ این قمار حتی از آن قبلی هم خطرناک‌تر است. فناوری می‌تواند کمک زیادی به شما بکند، اما اگر قدرت زیادی روی زندگی‌تان پیدا کند شاید گروگان برنامه‌اش شوید. انسان‌ها هزاران سال پیش کشاورزی را ابداع کردند، اما این فناوری فقط یک قشر کوچک سرآمدان را غنی کرد در حالی که اکثریت انسان‌ها را برده ساخت. اکثر مردم می‌دیدند که از طلوع تا غروب مشغول چیدن محصولات، حمل سطل‌های آب و برداشت ذرت زیر تابش سوزان خورشیدند. این اتفاق می‌تواند برای شما هم بیافتد.\n فناوری بد نیست. اگر بدانید در زندگی دنبال چه هستید، فناوری می‌تواند به شما کمک کند تا به آن برسید. ولی اگر ندانید در زندگی دنبال چه هستید، فناوری به سادگی می‌تواند اهداف‌تان را برایتان شکل دهد و کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرد. به‌ویژه حالا که فناوری در فهم انسان‌ها خُبره‌تر می‌شود، شاید روزبه‌روز شما بیشتر در خدمت آن درآیید به‌جای آنکه فناوری در خدمت شما باشد. آن زامبی‌هایی را دیده‌اید که سرشان در گوشی‌های هوشمندشان است و در خیابان‌ها پرسه می‌زنند؟ به نظرتان آن‌ها فناوری را کنترل می‌کنند یا فناوری آن‌ها را کنترل می‌کند؟\n خُب، آیا باید به خودتان تکیه کنید؟ این توصیه به درد مجموعۀ انیمیشن «خیابان سسمی»۵ یا فیلم‌های قدیمی دیزنی می‌خورد، اما در زندگی واقعی چندان جواب نمی‌دهد. حتی دیزنی هم کم‌کم این را فهمیده است. اکثر مردم، مثل رایلی اندرسن در انیمیشن درون‌بیرون۶، بعید است خودشان را بشناسند؛ و وقتی سعی می‌کنند «به خودشان گوش بدهند» ساده در چنگ فریب‌های بیرونی می‌افتند. صدایی که در سرمان می‌شنویم هرگز قابل‌اعتماد نبوده است چون همیشه بازتاب پروپاگاندای دولت، ذهن‌شویی ایدئولوژیک و تبلیغات تجاری است؛ و حالا پای دستکاری‌های زیست‌شیمیایی هم به مغزهایمان باز شده است.\n هرچه زیست‌فناوری و یادگیری ماشین پیشرفت می‌کند، دستکاری عمیق‌ترین هیجانات و امیال مردم ساده‌تر می‌شود، و دنبالِ دل رفتن خطرناک‌تر می‌شود. وقتی کوکاکولا، آمازون، بایدو یا حکومت می‌داند که چطور ریسمان قلب‌تان را بکشد و دکمه‌های مغزتان را بفشارد، آیا باز هم می‌توانید فرق میان خویشتن‌تان با کارشناسان بازاریابی آن‌ها را تشخیص بدهید؟\n برای موفقیت در چنین کار مهیبی، باید سخت تلاش کنید تا سیستم‌عامل‌تان را بهتر بشناسید. تا بفهمید چه کسی هستید و از زندگی چه می‌خواهید. البته این قدیمی‌ترین نصیحت تاریخ است: خودشناسی. فلاسفه و پیامبران هزاران سال مردم را به خودشناسی ترغیب کرده‌اند. ولی این نصیحت هیچ‌گاه به قدر قرن بیست‌ویکم ضرورت نداشته است، چون برخلاف ایام لائوتسه یا سقراط، اکنون رقیبانی جدی دارید. کوکاکولا، آمازون، بایدو و حکومت همگی دنبال هک‌کردن شمایند. نه گوشی هوشمندتان، نه رایانه‌تان، و نه حساب بانکی‌تان؛ آن‌ها مسابقه گذاشته‌اند تا خود شما، و سیستم‌عامل ارگانیک‌تان را هک کنند. شاید شنیده باشید که در عصر هک کردن رایانه‌هاییم، اما این حرف حتی نصف حقیقت هم نیست. به‌واقع ما در عصر هک کردن انسان‌هاییم.\n الگوریتم‌ها همین الآن هم مراقب شمایند. آنگاه مراقبند که کجا می‌روید، چه می‌خرید، با چه کسی ملاقات می‌کنید. به زودی تک‌تک قدم‌ها، نفس‌ها و ضربان‌های قلب‌تان را هم رصد می‌کنند. آن‌ها با اتکا به کلان‌داده‌ها و یادگیریِ ماشین، شما را روزبه‌روز بهتر می‌شناسند. و آنگاه که این الگوریتم‌ها بهتر از خودتان شما را بشناسند، می‌توانند شما را کنترل و دست‌کاری کنند، و دیگر کار چندانی از دست‌تان برنمی‌آید. آن هنگام شما در ماتریکس، یا در چیزی از جنس «نمایش ترومن»۷، به سر می‌برید. بالاخره این نوعی مسألۀ تجربی است و بس: اگر الگوریتم‌ها بهتر از آنچه خودتان می‌فهمید بفهمند که درون شما چه رُخ می‌دهد، مرجعیت به آن‌ها منتقل می‌شود.\n البته شاید با کمال میل مرجعیت را تسلیم الگوریتم‌ها کنید و به آن‌ها اعتماد کنید تا برای شما و مابقی دنیا تصمیم بگیرند. اگر چنین است، راحت باشید و خوش بگذرانید. لازم نیست کاری بکنید. الگوریتم‌ها ترتیب همه‌چیز را خواهند داد. ولی اگر می‌خواهید قدری کنترل روی وجود شخصی‌تان و آیندۀ زندگی‌تان داشته باشید، باید سریع‌تر از الگوریتم‌ها بدوید، سریع‌تر از آمازون و حکومت، و پیش از آن‌ها به خودشناسی برسید. برای آنکه سریع بدوید، بار و بُنۀ چندانی برندارید. همۀ خیال‌های باطل را رها کنید چون بار گرانی روی دوش‌تان هستند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nHarari, Yuval Noah. 21 Lessons for the 21st Century. Penguin Random House, 2018\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را یووِل نوا هراری نوشته است و در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۱۸ با عنوان «Yuval Noah Harari on what the year 2050 has in store for humankind» در وب‌سایت وایرد منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۳۹۷ با عنوان «یوول نوآ هراری از زندگی انسان‌ها در سال ۲۰۵۰ می‌گوید» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• یووِل نوا هراری (Yuval Noah Harari) مورخ و نویسندۀ انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر (Sapiens: A Brief History of Humankind) و انسان خداگونه: تاریخ مختصر فردا (Homo Deus: A Brief History of Tomorrow) است. ••• این مطلب برگرفته است از کتاب ۲۱ درس برای قرن بیست‌و‌یکم (21Lessons for the 21st Century) نوشتۀ یووِل نوا هراری.\n[۱] Sapiens [۲] TED [۳] Four Cs: critical thinking, communication, collaboration and creativity [۴] Communist Manifesto [۵] Sesame Street [۶] Inside Out [۷] The Truman Show" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/413833794.json b/train/413833794.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e607b2ebff5c551111bd5e06dd12feceaf58009d --- /dev/null +++ b/train/413833794.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "غرق شدن در کتاب‌ها چه بر سر مغزتان می‌آورد؟", + "subtitle": "آناکارنینا خودش را پرتاب می‌کند جلوی قطار، و همراه با او شما هم همین‌کار را می‌کنید", + "introduction": "هرکس می‌خواهد ما را به کتاب‌خواندن ترغیب کند، معمولاً چند حرف کلیشه‌ای برای گفتن دارد: کتاب دیدت را وسیع می‌کند یا تجربۀ دیگران را در اختیارت می‌گذارد. اما واقعیت این است که این حرف‌ها فایده‌ای ندارد، مگر آنکه یک‌بار، هنگام خواندن یک کتاب، آن صاعقه به عمق جانتان بنشیند. صاعقه‌ای که باعث می‌شود با شخصیت کتابی که می‌خوانید، گریه کنید، بخندید یا خشمگین شوید. مطالعات عصب‌شناختی جدید یافته‌های شگفت‌آوری را دربارۀ حالات مغزی ما هنگام خواندنِ عمیقِ یک کتاب کشف کرده‌اند.", + "content": "ماریان ولف، لیترری‌هاب —\nفقط وصل باش.\n– ای. ام. فورستر\nنشستن در چشم دیگران و حس‌کردنِ احساساتشان از عمیق‌ترین موهبت‌های فرایندِ ژرف‌خوانی است که هنوز به اندازۀ کافی از آن خبر نداریم. توصیف پروست دربارۀ «معجزۀ پرثمرِ ارتباط که تأثیرش در انزوا روشن می‌شود» بعدی احساسی و شخصی را در تجربۀ خواندن تصویر می‌کند: ظرفیت برقراری ارتباط و درک احساس دیگری بی‌آنکه ذره‌ای از جهان شخصی خود خارج شویم. ظرفیتی که با خواندن شناخته می‌شود- ترک‌کردن و همزمان باقی‌ماندن در قلمروی خود- همان چیزی که امیلی دیکینسونِ مردم‌گریز «ناو» شخصی خود می‌نامد، ناوی که با آن از لنگرگاه خود در خیابان اصلی شهر امرست در ماساچوست به دیگر زندگی‌ها و سرزمین‌ها سفر می‌کند.\nالهی‌دان روایی 1، جان اس. دان، این فرایندِ مواجهه با و نشستن در چشم دیگری را با تعبیرِ «عبور» توصیف می‌کند، عبوری که طی آن ما با نوع خاصی از همدردی وارد احساسات، تصورات و تفکرات دیگران می‌شویم: «عبور هیچ‌وقت تمام و کمال نیست، بلکه همواره نسبی و ناقص است. و فرایند معادل و مقابل آن، بازگشت به خود است». این تعبیر توصیف زیبا و مناسبی است که نشان می‌دهد ما از دیدگاه‌های ذاتاً محدودکنندۀ خود دربارۀ جهان فاصله می‌گیریم و وارد جهان دیگری می‌شویم و با دیدی وسیع‌تر بازمی‌گردیم. دان در ذهن عشق2، کتاب عظیم خود دربارۀ اندیشه، نظر پروست را بسط داد: «آن معجزۀ پرثمرِ ارتباط که تأثیرش در انزوا روشن می‌شود، شاید خود نوعی عشق‌آموزی باشد». دان تناقضی را که پروست در دلِ خواندن توصیف می‌کرد -اینکه علی‌رغم طبیعت تنهای خواندن، نوعی ارتباط در آن رخ می‌دهد- نوعی آمادگی پیش‌بینی‌نشده می‌دانست، آمادگی برای شناخت دیگر انسان‌ها، درک احساس آن‌ها و تغییرِ آرام آرامِ برداشت خود در این باره که «دیگری» کیست و چیست. از نظر الهی‌دانانی چون جان دان و نویسندگانی چون گیش جن که در آثار خود در سراسر زندگی این اصل را در داستان و غیرداستان شرح می‌دهند، خواندن محلی خاص است که در آن انسان‌ها از خود رها می‌شوند تا عبور کنند و به دیگران برسند و اینگونه می‌آموزند دیگری بودن چگونه است، انسانِ دیگری با انگیزه‌ها، تردیدها و احساس‌هایی که در غیر این صورت هرگز قادر به شناخت او نبودند.\nنمونۀ قوی اثرات تغییردهندۀ «عبور» را یک معلم تئاتر فارغ‌التحصیل برکلی برایم تعریف کرد که با نوجوانانی در دل ایالت‌های غرب میانه کار می‌کرد. دانش‌آموزی به او مراجعه کرده بود، دختری سیزده‌ساله، و خواسته بود که به عضویت گروه تئاتر او دربیاید که مشغول اجرای نمایشنامه‌های شکسپیر بودند. درخواست متعارفی بود اما واقعیت این بود که دختر جوان از فیبروز سیستیکِ3 پیشرفته رنج می‌برد و به او گفته بودند زمان زیادی از زندگی‌اش باقی نمانده است. این معلمِ خارق‌العاده، نقشی را به دختر داد که امید داشت احساسات، شور و عشقی رمانتیک را به او منتقل کند، احساساتی که شاید هیچ وقت فرصت تجربۀ آن‌ها را پیدا نمی‌کرد. او تعریف کرد که دختر یک ژولیت فوق‌العاده شد. همان شب، رومئو و ژولیت را خط به خط از بر کرد، طوری که انگار قبلاً صد بار آن نقش را بازی کرده است.\nاتفاق بعدی همۀ اطرافیان دخترک را حیرت‌زده کرد. او نقش تک تکِ قهرمان‌های زن شکسپیر را بازی کرد، هر نقش با عمق احساسی و قوتی بیشتر از نقش قبل. حالا سال‌ها از زمانی که نقش ژولیت را بازی کرد می‌گذرد. برخلاف تمام انتظارات و پیش‌بینی‌های پزشکی، وارد دانشگاه شد و حالا در دو رشتۀ پزشکی و تئاتر مشغول به تحصیل است و از نقشی به نقش دیگر «عبور» می‌کند.\nنمونۀ استثنایی این زن جوان ربطی به این مسئله ندارد که ذهن و قلب می‌توانند محدودیت‌های جسم را کمرنگ کنند یا نه؛ بلکه به این مسئله باز می‌گردد که ورود به زندگی دیگران چه نقشی در زندگی خود ما دارد. تئاتر کاری را آشکار می‌کند که هر یک از ما هنگامِ عبور از عمیق‌ترین و غرق‌کننده‌ترین اشکال خواندن انجام می‌دهیم. ما از دیگری چون مهمانی در درون خود استقبال می‌کنیم و گاه خود دیگری می‌شویم. در آنی از زمان خود را ترک می‌کنیم و وقتی باز می‌گردیم، از نظر فکری و احساسی متحول و گاهی وسیع‌تر و غنی‌تر شده‌ایم و گاهی، آنگونه که نمونۀ استثنایی این زن جوان نشان می‌دهد، چیزی را تجربه می‌کنیم که زندگی امکانش را به ما نداده است. این هدیه‌ای بی‌حساب است.\nو هدیه‌ای است درون هدیه‌ای دیگر. نشستن در چشم دیگران نه‌تنها حس همدردی ما را با آنچه خوانده‌ایم برقرار می‌کند، بلکه دانش درونی ما را دربارۀ جهان گسترش می‌دهد. اینها ظرفیت‌های شناخته‌شده‌ای هستند که سبب می‌شوند در طول زمان انسان‌تر شویم، چه در مقام کودکی که قورباغه و وزغ4 را می‌خواند و می‌آموزد وقتی قورباغه بیمار است وزغ چه می‌کند و چه در مقام بزرگسالی که دلبند5 تونی موریسون، راه‌آهن زیرزمینی6 کولسون وایتهد یا کاکاسیای تو نیستم[fnI Am Not Your Negro][/fn] جیمز بالدوین را می‌خواند و انزوای طاقت‌فرسای بردگی و ناامیدی کسانی را از سر می‌گذراند که محکوم به بردگی یا میراث آن بوده‌اند.\nبه واسطۀ این بُعدِ تغییردهندۀ خودآگاهی در خواندن می‌آموزیم که ناامیدی و یأس یا هیجان و سرمستی از احساسات بیان‌نشده چگونه است. دیگر به یاد نمی‌آورم که چند بار دربارۀ احساسات هر یک از قهرمان‌های جین آستن خوانده‌ام- اِما، فنی پرایس، الیزابت بنت در غرور و تعصب یا در جدیدترین تجسم خود در شایسته: بازگویی مدرن غرور و تعصب7 اثر کورتیس سیتنفیلد. تنها این را می‌دانم که هرکدام از این شخصیت‌ها با عواطفی درگیر بودند که کمک می‌کرد احساساتی اغلب متناقض را بشناسم؛ این امر سبب می‌شود با ترکیب پیچیده و خاص احساسات خود، در هر شرایطی که زندگی می‌کنیم، راحت‌تر کنار بیاییم و کمتر احساس تنهایی کنیم. همانطور که در نمایشنامۀ سرزمین سایه‌ها8، دربارۀ زندگی سی. اس. لوئیس گفته می‌شود، «ما می‌خوانیم تا بدانیم تنها نیستیم».\n\nدر واقع اگر خیلی خوش‌شانس باشیم، شاید نوع خاصی از مهرورزی به کسانی را تجربه کنیم که در کتاب‌هایمان زندگی می‌کنند و حتی گاه نوعی مهرورزی به نویسندگانی که آن‌ها را می‌نویسند. یکی از ملموس‌ترین بازخوانی‌های این مفهوم اخیر را می‌توان در یکی از شخصیت‌های نادر تاریخی یافت، نیکولو ماکیاوللی. او برای اینکه بهتر وارد خودآگاه نویسندگانی شود که آثارشان را می‌خواند و با آن‌ها «گفتگو» کند، رسماً لباس‌هایی را می‌پوشید که متناسب عصر زندگی این نویسندگان بودند. وی در نامه‌ای به دیپلماتی به نام فرانچسکو وتوری در ۱۵۱۳ نوشت:\nاز اینکه با آنها حرف بزنم و علت کارهایشان را بپرسم خجالت نمی‌کشم؛ آن‌ها هم لطف می‌کنند و پاسخم را می‌دهند؛ شاید چهار ساعت بگذرد ولی حوصله‌ام سر نمی‌رود، همۀ مشکلات را فراموش می‌کنم، از فقر وحشت نمی‌کنم، از مرگ نمی‌ترسم؛ خودم را کاملاً در اختیار آن‌ها می‌گذارم.\nماکیاوللی در این متن نه‌تنها مصداقی از بُعدِ نشستن در چشم دیگری در اثرِ ژرف‌خوانی است، بلکه مصداقی است از ظرفیتِ ما برای آنکه از واقعیت‌های فعلی‌مان به فضایی درونی منتقل شویم که در آنجا می‌توانیم تجربۀ فشارهای ناگزیری را که مشخصۀ غالب وجود انسانی در هر سنی است با دیگران در میان بگذاریم: ترس، اضطراب، تنهایی، بیماری، تردیدهای عشق، دوری و بازگشت و گاه خودِ مرگ. شک ندارم برخی از این‌ احساسات همان‌هایی است که سوزان سانتاگ جوان حس می‌کرد، زمانی که نگاهی به قفسۀ کتاب‌هایش می‌انداخت و فکر می‌کرد: «دارم به پنجاه دوست می‌نگرم. کتاب خواندن مانند این بود که از این سوی آینه به آن سویش گام بگذارم. می‌شد جای دیگری بروم». و بی‌شک در بُعد ارتباطی خواندن، این نویسندگان شاهدی هستند بر اینکه رهاکردن خود برای ورود به آرامش مطلوب جمع دیگران در هر سنی چه معنایی دارد، حالا چه این دیگرانْ شخصیت‌های داستانی باشند، چه شخصیت‌های تاریخی چه خود نویسندگان.\nشاید این غرق‌شدن آزادانه در خواندن در فرهنگ ما در معرض تهدید باشد. این تهدید به‌شکلِ نوعی نگرانی از برخی آمارهای رو به افزایش در جامعۀ ما پدیدار شده است، از جمله نگرانی تیمی از ان‌.پی.‌آر که به خاطر دلمشغولی شخصی‌شان دربارۀ این تهدید، مصاحبۀ مفصلی با من کردند. اگر آرام‌آرام صبر شناختی خود را از دست بدهیم و در دنیایی که کتاب‌ها خلق می‌کنند و زندگی و احساسات «دوستانی» که در آن‌ها زندگی می‌کنند، غرق نشویم چیزهای زیادی را از دست خواهیم داد. اگرچه فیلم‌ها به شکل عجیبی می‌توانند بخشی از این مشکل را جبران کنند، اما در کیفیت غرق‌شدن تفاوتی هست که با ورود به افکار ساختۀ دیگران ممکن می‌شود. چه بر سر جوانانی می‌آید که هرگز افکار و احساسات فردی کاملاً متفاوت را نمی‌بینند و درک نمی‌کنند؟ چه بر سر خوانندگان مسن‌تری می‌آید که آن حس همدردی با افراد خارج از اقوام و آشنایان خود را از دست می‌دهند؟ این جدایی فرمولی برای ایجاد غفلت ناآگاهانه، ترس و سوءبرداشت است که شاید به شکل‌های ستیزه‌جویانۀ بی‌صبری بینجامد. چیزی که بر خلاف اهداف اولیۀ کشوری است که می‌خواهد شهروندانی با فرهنگ‌های متفاوت داشته باشد.\nاین ایده‌ها و امید ملازم با آن‌ها موضوع اغلب آثار رمان‌نویس آمریکایی، مریلین رابینسون است که رئیس جمهور سابق، باراک اوباما، او را «متخصص همدردی» توصیف کرد. اوباما در یکی از نشست‌های معروف خود که در دوران ریاست جمهوری‌اش و به تقاضای خود او برگزار شد، طی سفری به آیووا با رابینسون دیدار کرد. در این گفتگو که موضوعات زیادی را در بر می‌گرفت، رابینسون ابراز تأسف کرد که بسیاری از مردم ایالات متحده گرایشی سیاسی دارند که سبب می‌شود افرادی را که با خودشان تفاوت دارند در مقام «دیگریِ شرور» ببینند. وی این مسئله را «تغییر خطرناکی دانست که شاید سبب شود نتوانیم به‌عنوان یک دموکراسی به حیات خود ادامه دهیم». رابینسون چه هنگامی که دربارۀ افول انسان‌باوری می‌نویسد، چه وقتی که دربارۀ ظرفیت ترس برای کمرنگ‌کردن ارزش‌هایی که طرفدارانش مدعی دفاع از آن‌ها هستند، قدرت کتاب‌ها را برای کمک به ما در درک دیدگاه دیگران، مثلِ پادزهری برای ترس‌ها و تعصب‌هایی تصویر می‌کند که بسیاری از مردم، اغلب ناآگاهانه به آن‌ها چنگ می‌زنند. در چنین جَوّی، اوباما به رابینسون گفت مهم‌ترین چیزهایی را که دربارۀ شهروند بودن می‌داند، از رمان‌ها آموخته است: «این مسئله به همدردی مرتبط است. به این که بپذیریم جهان پیچیده است و پر از خاکستری‌ها اما هنوز هم می‌توان حقیقت را در آن یافت و اینکه انسان باید برای آن زنده بماند و کار کند. و اینکه می‌شود با دیگر انسان‌ها ارتباط برقرار کرد، اگرچه بسیار متفاوت از ما باشند».\nآموزه‌های واقعی و نومیدکننده‌ای که اوباما و رابینسون دربارۀ آن‌ها گفتگو کردند شاید با تجربۀ دیگر زندگی‌ها آغاز شوند اما با کاری عمق می‌یابند که بعد از نشستن در چشم دیگران رخ می‌دهد؛ یعنی لحظه‌ای که چیزی که داریم می‌خوانیم ما را بر آن می‌دارد تا قضاوت‌های پیشین خود و زندگی دیگران را بازنگری کنیم. داستان لوسیا برلین «راهنمای زنان نظافتچی»9 نمونۀ خوبی است. وقتی مشغول خواندنِ این داستان شدم، زن نظافتچی قهرمان داستان را دیدم که گویی از تراژدی‌های هرروزه بی‌خبر بود، تراژدی‌هایی که زیر پوست جاهایی که کار می‌کرد در جریان بودند. تا اینکه جملۀ آخر را خواندم که با گفتۀ زن به پایان می‌رسید «بالاخره گریه می‌کنم». هرچه دربارۀ راوی داستان که زنی نظافتچی بود تصور کرده بودم به یکباره با جملۀ آخر فروریخت. برداشت‌های اشتباه و محدودکنندۀ من از پنجره بیرون ریخته بودند، این پنجره‌ها زمانی باز می‌شوند که می‌توانیم تعصباتی را ببینیم که با خود به خواندنی‌هایمان می‌آوریم. بی‌شک این همان کشف متواضعانه‌ای بود که برلین می‌خواست خوانندگانش دربارۀ خود به آن برسند.\n\nجیمز کرول در کتاب مسیح واقعی: پسر خدا برای عصر سکولار 10 مواجهۀ مشابه‌ای را دربارۀ نشستن در چشم دیگران در قلمروی غیرداستانی توصیف می‌کند. در این کتاب، کرول تجربیات خودش را در مقام پسری جوان و کاتولیکی بسیار مؤمن، هنگامِ خواندن آنه فرانک: خاطرات یک دختر جوان 11 بازگو می‌کند. او شهودی را توصیف می‌کند که زندگی‌اش را تغییر داد، شهودی که با ورود به زندگی آن زن یهودی جوان به آن دست یافت، زنی که علی‌رغم نفرت وحشیانه از یهودیان که موجب نابودی او و خانواده‌اش شده بود، تمام آرزوها و شور زندگی محدودیت‌ناپذیر یک دختر جوان را در خود حفظ کرده بود.\nورود به دیدگاه این دخترِ سراپا خارجی مسیری پیش‌بینی‌نشده را مقابل چشمان جیمز کرول گشود. از توصیف درگیری‌های او با پدرش که یک ژنرال نظامی بود بر سر بحران ویتنام در یک مجلس ترحیم آمریکایی: خدا، پدرم، و جنگی که بین ما درگرفت  12 تا توصیف رابطۀ میان یهود و مسیحیت در شمشیر کنستانتین: تاریخچه کلیسا و یهودیان 13، هر یک از کتاب‌های او حول محور نیاز به درک عمیق دیدگاه دیگری شکل گرفته‌اند، چه در ویتنام و چه در اردوگاه‌های کار اجباری آلمان.\nدر مسیح واقعی، کرول از زندگی و تفکر الاهی‌دانِ اوایل قرن بیستم، دیتریش بنهوفر، بهره گرفت تا بر عواقب مرگ‌بار شکست انسان در درک دیدگاه دیگران تأکید کند. بنهوفر، ابتدا در منبر کلیسا و سپس در زندان، دربارۀ ناتوانی تأسف‌بار بیشتر افراد در درک دیدگاه مسیح تاریخی در مقام یک یهودی و همچنین دیدن قتل‌عام یهودیان در آلمان از دیدگاه خودشان، شجاعانه، سخنرانی می‌کرد و دست به قلم می‌برد. بنهوفر در آخرین اثر خودش پرسید: واقعاً اگر مسیح تاریخی زنده بود، چه واکنشی به آلمان نازی نشان می‌داد؟ او تأکید می‌کرد تنها کسی که از یهودیان حمایت می‌کند حق دارد «نیایش گریگوری 14 را بخواند.» این نتیجه‌گیری سبب شد او بر خلاف عقاید مذهبی خود دربارۀ قتل عمل کند و در دو سوءقصد به جان هیتلر همکاری کند و در نهایت در یکی از اردوگاه‌های کار اجباری با دستور مستقیم نمایندۀ پیشوا به قتل برسد.\nمن این نوشته را در زمانی می‌نویسم که بسیاری از پناهندگان -که اغلب مسلمان هستند- از شرایط وخیم می‌گریزند و می‌کوشند وارد اروپا، ایالات متحده یا هرجایی شوند که بتوانند زندگی قبلی خود را بازیابند. این نوشته را در روزی می‌نویسم که پسر یهودی جوانی از اهالی شهرم، بوستون، که بنا بود سال بعد وارد دانشگاه شود در سرزمین‌های اشغالی کشته شده چون یک پسر جوان فلسطینی او را «دیگریِ دشمن» تشخیص داده است. گسترش عمیق‌ترین انواع خواندن نمی‌تواند مانع چنین تراژدی‌هایی شود، اما درک دیدگاه دیگر انسان‌ها می‌تواند دلایلی تازه و متنوع عرضه کند تا راه‌های جایگزین شفقت‌آمیزی برای مواجهه با دیگران در جهان خود بیابیم، چه کودکان معصوم مسلمان باشند که از آب‌های آزاد خطرناک عبور می‌کنند و چه پسر یهودی بی‌گناهی از مدرسۀ میمونیدز بوستون، که هر دو، کیلومترها دورتر از خانۀ خود کشته می‌شوند.\nالبته واقعیت نگران‌کننده این است که دور از چشم بسیاری از ما، از جمله خودم تا همین اواخر، نوعی افول بی‌سابقۀ همدردی در میان نسل جوان به وجود آمده است. شری ترکل، استاد دانشگاه ام.‌آی.‌تی، مطالعه‌ای را توصیف می‌کند که سارا کانرات و گروه تحقیقاتی‌اش در دانشگاه استنفورد انجام دادند و نشان داد در دو دهۀ اخیر، همدردی در میان نسل جوان ما ۴۰ درصد افت داشته است و پرشیب‌ترین افول در ده سال گذشته مشاهده شده است. ترکل این فقدان همدردی را تا حد زیادی به این مسئله مرتبط می‌داند که این افراد با حضور در دنیای مجازی، ارتباطات واقعی و چهره‌به‌چهرۀ خود را از دست داده‌اند. از نظر وی فناوری ما را در دوردست قرار می‌دهد، پدیده‌ای که نه تنها هویت فردی ما را تغییر می‌دهد بلکه سبب تحول هویت ما در ارتباط با دیگران می‌شود.\nخواندن در سطوح عمیق شاید تا حدی پادزهری در مقابل الگوی ذکرشده در دورشدن از همدردی باشد. اما اشتباه نکنید: همدردی تنها مهربان بودن با دیگران نیست؛ اهمیت آن فراتر از این‌هاست. همدردی به درک عمیق دیگری مرتبط است، مهارتی بنیادی در جهانی که ارتباطات میان فرهنگ‌های متنوع رو به افزایش است. تحقیقات در علوم عصب‌شناختی نشان می‌دهد که آنچه اینجا نشستن در چشم دیگران می‌نامم نشانگر مجموعۀ پیچیده‌ای از روندهای شناختی، اجتماعی و احساسی است که ردهای فراوانی در مدار مغز-خواندن ما بر جای می‌گذارد. تحقیقی دربارۀ تصویرسازی مغز که دانشمند عصب‌شناس آلمانی تانیا سینگر انجام داد، مفهوم‌سازی‌های گذشته دربارۀ همدردی را بسط می‌دهد و ثابت می‌کند همدردی شامل شبکه‌ای کامل از حس و فکر است که بینش، زبان و شناخت را با شبکه‌های گستردۀ زیرقشری مرتبط می‌کند. سینگر تأکید دارد که این شبکۀ بزرگتر در کنار دیگر بخش‌ها است، از جمله شبکه‌های بسیار مرتبط عصبی برای نظریۀ ذهن که اینسولار 15 و قشر سینگولیت را در بر می‌گیرد، بخش‌هایی که پهنه‌های وسیعی از مغز انسان را به هم مرتبط می‌کنند. نظریۀ ذهن که اغلب در بسیاری از افرادِ طیف اوتیسم، پیشرفته نیست و در وضعیت مرضی‌ای که نارسایی هیجانی نام دارد از بین می‌رود، به یک ظرفیت بالقوۀ انسانی بازمی‌گردد که سبب می‌شود در تعاملات اجتماعی خود با دیگران، بتوانیم افکار و احساسات آن‌ها را دریافت، تحلیل و تفسیر کنیم. سینگر و همکارانش توضیح می‌دهند که نورون‌های بسیار بزرگ این مناطق به شکلی یکپارچه برای ارتباط بسیار سریع میان این مناطق و دیگر قسمت‌های قشری و زیرقشری شامل تمام قسمت‌ها، از جمله قشر حرکتی، تناسب یافته‎‌اند تا ارتباط سریعی را ممکن سازند که جهت ایجاد همدردی ضروری است.\nشاید این فکر که وقتی مطالعه می‌کنید قشر حرکتی مغزتان فعال می‌شود، چیزی نمادین به نظر آید، اما به معنای دقیق کلمه، در مغز شما چنین اتفاقی می‌افتد. تصویر آنا کارنینا را بازسازی کنید، زمانی که از روی ریل قطار می‌پرد. شماهایی که آن بخش از رمان تولستوی را خوانده‌اید، خودتان نیز با او می‌پرید. به احتمال زیاد همان نورون‌هایی که در زمان حرکت پاها و بالاتنه‌تان به کار می‌گیرید، در زمانی هم که خواندید آنا جلوی قطار پرید، فعال شدند. بخش‌های زیادی از مغزتان فعال شدند، هم در همدردی با ناامیدی غریزی او و هم در برخی نورون‌های آینه‌ای که این ناامیدی را از نظر حرکتی اعمال می‌کنند. هرچند شاید نورون‌های آینه‌ای بیش از آنکه به خوبی فهمیده شوند، شهرت یافته‌اند، اما به‌هر‌حال، نقش شایان توجهی در خواندن دارند. در یکی از مقالات این تحقیق که عنوان جذابی دارد «مغز شما هنگام دست و پنجه نرم کردن با جین آستن»16، استاد ادبیات قرن هجدهم، ناتالی فیلیپس در همکاری با دانشمندان عصب‌شناسی استنفورد، به مطالعۀ اتفاقاتی پرداخت که در زمان خواندن رمان به شکل‌های مختلف در ما رخ می‌دهند: یعنی خواندن با «دقت بالا» و بدون آن. (بار دیگر به گفتۀ کالینز بیندیشید.) فیلیپس و همکارانش دریافتند که وقتی بخشی از یک داستان را «با دقت» می‌خوانیم، بخشی از مغز را فعال می‌کنیم که با احساس و عمل شخصیت‌های داستان مرتبط است. او و همکارانش شگفت‌زده شدند که تنها با این درخواست از دانشجویان خود که دقیق بخوانند یا برای تفریح، بخش‌های متفاوتی از مغز فعال شدند که شامل قسمت‌های مختلف درگیر با حرکت و لامسه می‎‌شود.\nدر کارهای مشابه، دانشمندان عصب‌شناسی دانشگاه اموری و دانشگاه یورک نشان داده‌اند زمانی که استعاره‌های مربوط به بافت اجسام را می‌خوانیم، شبکه‌هایی در مناطق مسئول لامسه به نام قشر حسی‌-پیکری فعال می‌شوند و همچنین زمانی که دربارۀ حرکت می‌خوانیم، نورون‌های حرکتی فعال می‌شوند. در نتیجه، وقتی دربارۀ دامن ابریشمی اما بوواری می‌خوانیم، مناطق لامسه‌مان فعال می‌شوند و وقتی می‌خوانیم که اِما از درشکه‌اش تلوتلوخوران بیرون آمد و به دنبال لیون، عاشق جوان و دمدمی‌مزاج خود رفت، مناطق مرتبط با حرکت در قشر حرکتی‌مان فعال می‌شوند و به احتمال زیاد، مناطق متأثر دیگر نیز فعال می‌شوند.\nاین مطالعات گام نخست کارهای رو به افزایشی است که دارد روی همدردی و همذات‌پنداری در حوزۀ علوم اعصاب در ادبیات انجام می‌شود. دانشمند شناختی، کیت اوتلی که روی روانشناسیِ داستان مطالعه می‌کند، رابطۀ تنگاتنگی را میان خواندن داستان و درگیری روندهای شناختی معروف نشان داده است، روندهایی که شالودۀ همدردی و نظریۀ ذهن هستند. اوتلی و ریموند مار، همکارش در دانشگاه یورک، نشان می‌دهند که روند ورود به خودآگاهِ دیگری در خواندن داستان و ماهیتِ محتوای داستان نه‌تنها به همدردی ما کمک می‌کنند بلکه نشانگر چیزی هستند که دانشمند علوم اجتماعی، فرانک هیکمولدر «آزمایشگاه اخلاقی» ما می‌نامد. به این معنا، وقتی ما داستان می‌خوانیم، مغز فعالانه وجدان فردی دیگر را مشابه‌سازی می‌کند، از جمله افرادی را که در غیر این صورت حتی نمی‌توانیم تصورشان کنیم. این امر به ما امکان می‌دهد، اگر شده برای چند دقیقه، ببینیم واقعاً دیگری بودن به چه معناست، با تمام احساسات و درگیری‌های مشابه و گاه بسیار متفاوتی که زندگی دیگران را در بر می‌گیرد. مدار خواندن با چنین تشابهاتی بسط داده می‌شود؛ زندگی روزمرۀ ما نیز همینطور است و همچنین زندگی کسانی که دیگران را هدایت می‌کنند.\nجین اسمایلی، رمان‌نویس آمریکایی، نگران این مسئله است که دقیقاً همین بعد داستان بیش از همه در فرهنگ ما در معرض تهدید است: «حدس من این است که فناوری به‌خودیِ خود رمان را از بین نمی‌برد… اما شاید رمان‌ها به حاشیه رانده شوند… وقتی چنین اتفاقی بیفتد، جامعۀ ما به توحش و خشونت کشیده می‌شود… به واسطۀ مردمی که راهی برای درک ما یا یکدیگر ندارند». این یادآوری بهت‌انگیزی است که نشان می‌دهد اگر بخواهیم جامعه‌ای مردم‌سالار را تحقق بخشیم، تداوم حیات خواندن چقدر برای انسان‌ها حائز اهمیت است.\nدر نتیجه، همدردی هم دانش است و هم احساس. همدردی مستلزم کنارگذاشتنِ فرضیات پیشین و تعمیق درک فکری ما از فرد دیگر، دین دیگر، فرهنگ و عصر دیگر است. در این لحظه در تاریخ جمعی ما، شاید ظرفیت شناخت شفقت‌آمیز دیگران بهترین پادزهر در مقابل «فرهنگ بی‌تفاوتی» باشد، فرهنگی که رهبران روحانی‌ای چون دالایی لاما، اسقف اعظم دزموند توتو و پاپ فرانسیس درباره‌اش حرف می‌زنند. همچنین شاید بهترین پل به دیگرانی باشد که نیاز داریم با آن‌ها کار کنیم، تا بتوانیم جهانی امن‌تر برای تمام ساکنان آن بیافرینیم. شاید در فضای شناختی‌ای که هنگام خواندن، به واسطۀ درک شفقت‌آمیز ذهن دیگری، برای ما ایجاد می‌شود غرور و تعصب آرام‌آرام از بین برود.\nتحقیقات جدید دربارۀ همدردی در مغزِ خواننده نشان می‌دهد که از نظر فیزیولوژیک، شناختی، سیاسی و فرهنگی چقدر اهمیت دارد که احساسات و افکارِ فرد هنگام خواندن به هم وصل شوند. کیفیت فکر ما به دانش زمینه‌ای و احساساتی بستگی دارد که هر یک با خود به همراه داریم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب برشی است از کتاب خواننده، به خانه‌ات بیا: مغزِ خواننده در دنیایی دیجیتال (Reader, Come Home: The Reading Brain in a Digital World) نوشتۀ ماریان ولف که در تاریخ ۸ اوت ۲۰۱۸ با عنوان «WHAT DOES IMMERSING YOURSELF IN A BOOK DO TO YOUR BRAIN» در وب‌سایت لیتراری‌هاب منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳ آذر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «غرق‌شدن در کتاب‌ها چه بر سر مغزتان می‌آورد؟» و ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است. همیچنین این مطلب در دهمین فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. \n \n Wolf, Maryanne. Reader Come Home: The Reading Brain in a Digital World. HarperCollins, 2018\n\n  \n \n \n \n ماریان ولف (Maryanne Wolf) استاد رشد کودکان در دانشگاه تافتس است و در همین دانشگاه مدیریت مرکز تحقیقات خواندن و زبان را نیز بر عهده دارد. وی در کمبریج، ماساچوست زندگی می‌کند.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n الهیات روایی، شاخه‌ای از الهیات است که در دهۀ ۱۹۷۰ باب شد و تمرکز ویژۀ آن بر داستان‌ها و روایت‌های دینی است.\n \n\n \n 2\n Love’s Mind\n \n\n \n 3\n فیبروز سیستیک یا «سفتی مخاط» نوعی بیماری خودایمنی ژنتیکی است که باعث غلیظ و چسبنده شدن ترشحات بدن می‌شود و از رایج‌ترین علائم آن مشکلات حاد تنفسی و خس خس سینه است [مترجم].\n \n\n \n 4\n Frog and Toad\n \n\n \n 5\n Beloved با عنوان دلبند توسط شیرین‌دخت دقیقیان به فارسی ترجمه شده است [مترجم].\n \n\n \n 6\n Underground Railroad: با عنوان راه آهن زمینی توسط دو مترجم به فارسی ترجمه شده است [مترجم].\n \n\n \n 7\n Eligible: A Modern Retelling of Pride and Prejudice\n \n\n \n 8\n Shadowlands\n \n\n \n 9\n  A Manual for Cleaning Women\n \n\n \n 10\n Christ Actually: The Son of God for the Secular Age\n \n\n \n 11\n Anne Frank: The Diary of a Young Girl\n \n\n \n 12\n An American Requiem: God, My Father, and the War That Came Between Us\n \n\n \n 13\n Constantine’s Sword: The Church and the Jews: A History\n \n\n \n 14\n یکی از مشهورترین نیایش‌های مسیحیت [مترجم].\n \n\n \n 15\n بخشی از مغز که در ادراک و احساسات بین فردی نقش ایفا می‌کند [مترجم].\n \n\n \n 16\n Your Brain on Jane Austen" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157655.json b/train/528157655.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b7d92cc1933744afae5374f1941e8175cb0f1169 --- /dev/null +++ b/train/528157655.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "استثمار به‌شیوۀ استیو جابز", + "subtitle": "شعارِ «کاری بکن که دوستش داری» با مخفی‌کردن سازوکارهای استثماریِ آن کاری که ترویج می‌دهد، بی‌نقص‌ترین ابزار ایدئولوژیک سرمایه‌داری است", + "introduction": "استیو جابز، مدیر فقید اپل، مهم‌ترین مُبلّغ شعار «کاری بکن که دوستش داری» است. این نصیحت روحیه‌بخش ما را ترغیب می‌کند که علایقمان را به کاری درآمدزا تبدیل کنیم؛ کاری که به نفع خودمان است نه به نفع بازار. اما به عقیدۀ میاتوکومیتسو نویسندۀ کتاب «کاری بکن که دوستش داری: و دروغ‌های دیگر در مورد موفقیت و شادی»، این شعار ضدکارگری‌ترین ایدئولوژی در عصر کنونی است و بیشترین تخریب را در دانشگاه ایجاد کرده است.", + "content": "ژاکوبن — «کاری بکن که دوستش داری. کاری که می‌کنی، دوست بدار.» این فرمان‌ها قاب‌ شده و بر دیوار اتاقی نصب شده است. در توصیف این اتاق فقط می‌توان گفت «به‌خوبی طراحی شده است». تصویر این اتاق اولین بار در یکی از وبلاگ‌های طراحی عامه‌پسند منتشر شد و از آن زمان، هزاران بار پین شده، در تامبلر به اشتراک گذاشته شده و لایک خورده است.\nچیدمان این اتاق با نورپردازی و عکاسی زیبای خود، به‌گونه‌ای است که حس زینزاخت۱ [حس نوستالژیک] را القا کند. این لفظ آلمانی به‌معنای اشتیاقی لذت‌بخش برای مکان یا چیزی آرمانی است. علیرغم اینکه اتاقِ «کاری بکن که دوستش داری» میل به کار را به فضای فراغت وارد می‌کند، دقیقاً همان‌جایی است که پین‌کننده‌ها و لایک‌زننده‌ها آرزو دارند آنجا باشند. این اتاق پر از تزئینات هنری است و کار در آن، عشق است؛ نه زحمت. نحوۀ قرارگرفتنِ دولوحه، نسخه‌ای سکولار از محراب خانه‌ای قرون‌وسطایی را تداعی می‌کند.\nشکی وجود ندارد که «کاری بکن که دوستش داری»، شعار غیررسمی کار در روزگار ما است. مشکل اینجا است که این شعار موجب رستگاری نمی‌شود؛ بلکه باعث می‌شود تا ارزش کار واقعی، ازجمله همان کاری که می‌خواهد آن را تجلیل کند، تنزل یافته و مهم‌تر از آن اینکه انسانیتِ اکثرِ کارگران از آنها سلب می‌شود.\n«کاری بکن که دوستش داری» در ظاهر، نصیحتی روحیه‌بخش است که ما را ترغیب می‌کند تصمیم بگیریم از انجام چه کاری بیشترین لذت را می‌بریم و سپس آن فعالیت را به طرحی درآمدزا تبدیل کنیم. اما چرا باید لذتمان برای سود باشد؟ مخاطب این حکم کیست؟ چه کسی مخاطب آن نیست؟«کاری بکن که دوستش داری» باعث می‌شود تا تمرکز ما بر خودمان و بر شادی فردی‌مان بماند. بدین‌صورت ما را از اوضاع کاریِ دیگران غافل می‌کند، تصمیماتمان را تصدیق کرده و از تعهد در قبال افراد دیگر معافمان می‌کند؛ افرادی که چه دوست داشته باشند و چه نداشته نباشند، کار می‌کنند. این شعار، دست پنهانِ افرادِ برخوردار از امتیاز و نمایندۀ نوعی جهان‌بینی است که نخبه‌سالاری خود را در لفافۀ خودبه‌سازی۲ مخفی می‌کند. بنا بر این طرز تفکر، کار چیزی نیست که به‌خاطر حق‌الزحمه انجام می‌شود؛ بلکه عملی ناشی از خودشیفتگی است. اگر از کار سودی حاصل نشود، به‌خاطر این است که عشق و همتِ کارگر کافی نبوده است. دستاورد واقعی این شعار، این است که به کارگران قبولانده شود که کارشان به نفع خودشان است؛ نه به نفع بازار.\nکلمات قصار خاستگاه‌ها و مصادیق متعددی دارند؛ اما ماهیت کلی و کلیشه‌ایِ «کاری بکن که دوستش داری» باعث می‌شود نتوان چیزی دقیق به آن نسبت داد. مآخذ آکسفورد این عبارت و انواع آن را به مارتینا ناوراتیلووا، فرانسوا رابله و کسانی دیگر نسبت می‌دهد. اینترنت معمولاً آن را سخنی از کنفوسیوس معرفی می‌کند تا آن را در گذشته‌ای غبارآلود در شرق قرار دهد. اپرا وینفری و دیگر حامیان مثبت‌نگری دهه‌ها است که این شعار را در کَرنا کرده‌اند؛ اما مهم‌ترین مُبلّغ اخیرِ عقیدۀ «کاری بکن که دوستش داری» مدیر فقید اپل، استیو جابز است.\nنطق فارغ‌التحصیلی او برای هم‌دوره‌های خودش در سال ۲۰۰۵ در دانشگاه استنفورد، به‌تمام‌معنا نوعی اسطورۀ پیدایش است؛ به‌خصوص اینکه جابز را حتی مدت‌ها قبل از مرگ زودهنگامش، قدیس حامی «کار به‌منزلۀ لذت» می‌دانستند. جابز در این نطق، داستان تأسیس اپل را بازگو کرده و این اندیشه را عرضه می‌کند:باید چیزی را که دوست دارید، پیدا کنید. این مسئله همان‌طور که دربارۀ شریک زندگی‌تان صدق می‌کند، دربارۀ کارتان هم صادق است. کارتان بخش اعظم زندگی‌تان را تشکیل می‌دهد. تنها راه خشنودی واقعی، انجام کاری است که از نظرتان فوق‌العاده است. تنها راه انجام کار فوق‌العاده، این است که کاری را که می‌کنید، دوست داشته باشید.\nدر این چند جمله، ضمایر دوم شخص جمع بیش از هشت بار تکرار شده است. چنین تأکیدی بر فرد از سوی جابز، جای تعجب ندارد. او کسی است که از خودش به‌عنوان یک کارگر تصویری خیلی خاص به وجود آورده است: خلاق، خودمانی، پر از شور و حرارت؛ تمام این حالات با عشق رمانتیک آرمانی همخوانی دارد. جابز، خویشتنِ کارگر خود را با چنان مهارتی با شرکتش ترکیب کرد که لباس یقه‌اسکیِ سیاه و جین آبی‌اش استعاره‌ای شده است از کل شرکت اپل و کاری که آن را حفظ می‌کند.\nاما وقتی جابز، اپل را حاصل عشق فردی خود معرفی می‌کند، زحمات هزاران کارگرِ شرکت‌های اپل را نادیده می‌گیرد. منظور ما شرکت‌هایی است که خیلی راحت در سوی دیگرِ این سیاره از دیدگان پنهان شده‌اند؛ درحالی‌که زحمت آنهاست که موجب تحقق عشق جابز می‌شود.\nباید تعارضی که در این غفلت عمدی وجود دارد، برملا شود. گرچه «کاری بکن که دوستش داری» بی‌ضرر و ارزشمند به نظر می‌رسد؛ نهایتاً خودمحور و مبتنی بر خودشیفتگی است. اعلام «کاری بکن که دوستش داری» از سوی جابز، مخالفتی ناراحت‌کننده با بینش آرمانی هنری دیوید تورو۳ مبنی بر کار برای همه است. تورو در «زندگی بدون اصول» می‌نویسد:وضع اقتصادی یک شهر، زمانی مناسب است که به‌قدری خوب به کارگرانش پول بپردازند که آن‌ها احساس کنند نه برای اهداف کم‌ارزش همچون امرار معاشِ صِرف، بلکه برای اهداف علمی یا حتی اخلاقی کار می‌کنند. کسی را استخدام نکنید که کارتان را برای پول انجام می‌دهد؛ بلکه کسی را استخدام کنید که کار را به‌خاطر عشق به آن انجام می‌دهد.باید پذیرفت که تورو چندان به طبقۀ کارگر توجه نمی‌کند. سخت می‌توان تصور کرد که شستن کهنه‌ها «برای اهداف علمی یا حتی اخلاقی» باشد؛ حال هر قدر هم که دستمزد خوبی داشته باشد. اما به‌هرحال او معتقد است که جامعه وظیفه دارد کار را به‌خوبی پاداش داده و آن را معنادار سازد. اما نگرش جابزی قرن بیست‌ویکم از ما می‌خواهد که به درون بنگریم. این نگرش، ما را از هرگونه تعهد یا حتی پذیرش دنیایی فراتر از خودمان معاف می‌کند و این موضوع، خود گویای خیانت آن به تمام کارگران است؛ خواه آگاهانه آن را بپذیرند یا نه.\nیکی از پیامدهای این انزوا، تفکیکی است که شعار «کاری بکن که دوستش داری»، عمدتاً از نظر طبقاتی میان کارگران به وجود می‌آورد. کار به دو طبقۀ مخالف تقسیم می‌شود: آنچه دوست‌داشتنی است: خلاقانه، فکری و دارای شأن اجتماعی؛ آنچه دوست‌داشتنی نیست: تکراری، غیرفکری و نامتمایز. افرادی که در گروه نخست جای می‌گیرند، دارای موقعیت بسیار بهتری از نظر مزایا، ثروت، موقعیت اجتماعی، تحصیلات، تعصبات قومی جامعه و نفوذ سیاسی هستند و این در حالی است که آنها فقط اقلیتی کوچک از نیروی کار را تشکیل می‌دهند.\nاما کسانی که مجبور به انجام کار غیردوست‌داشتنی می‌شوند، وضعیت متفاوتی دارند. بنا بر عقیدۀ «کاری بکن که دوستش داری»، کاری که با اهداف یا نیازی غیر از عشق انجام شود، یعنی اکثر کارها، نه‌فقط از ارزش می‌افتد، بلکه کلاً حذف می‌شود. همان‌طور که در نطق جابز در استنفورد هم گفته می‌شود، کار غیردوست‌داشتنی هرچند مورد نیاز جامعه باشد، کلاً از گسترۀ توجه بیرون رانده می‌شود.\nبه طیف وسیعی از کارها بیندیشید که جابز را قادر می‌ساخت که حتی یک روز را به‌عنوان مدیر اپل بگذارند: غذای او از مزارع کشت می‌شد، سپس در مسافت‌های طولانی حمل می‌شد. کالاهای شرکت او گردآوری، بسته‌بندی و ارسال می‌شد. تبلیغات اپل نویسنده، بازیگر و فیلم‌بردار داشت. دادخواهی‌ها در دادگاه پیش برده می‌شد. سطل آشغال‌های اداره خالی و کارتریج‌ها پر می‌شد. تولید کار از هر دو سو ادامه دارد. اکثر کارگران کارشان را به‌درستی انجام می‌دهند؛ اما در چشمِ نخبگانی که مشغول کارهای دوست‌داشتنی خود هستند، نامرئی‌اند. پس بااین‌وجود، چه تعجبی دارد که مشکلاتِ پیشِ روی کارگران امروزی، مانند دستمزدهای فاجعه‌بار و هزینه‌های سنگینِ نگه‌داری کودک حتی در میان حزب لیبرال طبقۀ حاکم، به‌ندرت مشکلات سیاسی به‌شمارمی‌آیند؟\nشعارِ «کاری بکن که دوستش داری»، بخش اعظم کار را ازقلم انداخته است و مابقی را عشق به‌شمارمی‌آورد. به همین جهت می‌توان گفت که ضدکارگری‌ترین ایدئولوژی کنونی است. اگر چیزی به نام کار وجود ندارد، چه لزومی دارد که کارگران منافع طبقاتی‌شان را گردآوری و اعلام کنند؟\n«کاری بکن که دوستش داری» این حقیقت را کتمان می‌کند که امکان انتخاب شغل به‌خاطر پاداش درونی، امتیازی مبتنی بر طبقۀ اجتماعی‌اقتصادی است که فرد با زحمت خود، آن را به دست نیاورده است. حتی اگر یک طراح گرافیک خوداشتغال، والدینی داشت که می‌توانستند پول مدرسۀ هنر را بدهند و یک آپارتمان مناسب در بروکلین اجاره کنند، آنگاه او می‌توانست حق‌به‌جانب، توصیۀ «کاری بکن که دوستش داری» را به کسانی بدهد که آرزوی موفقیت او را دارند.\nاگر باور داشته باشیم که برای روراست‌بودن با خودمان و در واقع دوست‌داشتن خودمان، حتماً باید کاری همچون بازاریاب سیلیکون ولی۴ یا مسئول روابط‌عمومی یک موزه یا یک دستیار کارشناس داشته باشیم، پس درمورد زندگی درونی و امید کسانی که اتاق‌های یک هتل را تمیز می‌کنند یا قفسه‌های فروشگاه‌های بزرگ را می‌چینند، چه باوری داریم؟ پاسخ این است: هیچ چیز.\nامریکایی‌ها به‌طور فزاینده‌ای به کار سخت با درآمد کم تن‌می‌دهند و خواهند داد. مطابق با آمار ادارۀ کار امریکا، دو شغل که بیشترین گسترش را تا سال ۲۰۲۰ خواهند داشت، «خدمتکار شخصی» و «خدمتکار خانگی» با معیارهای سال ۲۰۱۰، به‌ترتیب درآمدهایی برابر با ۱۹.۶۴۰ و ۲۰.۵۶۰ دلار در سال خواهند داشت. بزرگ‌داشتن برخی حرفه‌ها و دوست‌داشتنی‌دانستن آنها ضرورتاً موجب بی‌ارزش‌پنداشتن زحمت کسانی می‌شود که کارهای نادلچسبی انجام می‌دهند که چرخ جامعه را می‌چرخاند؛ به‌خصوص کار ضروری پرستاران خانگی.\n«کاری بکن که دوستش داری» هم باعث تحقیر و نادیده‌گرفته‌شدن مشاغل بی‌شماری می‌شود که به ما اجازه می‌دهند تا راحت زندگی کنیم و آنچه دوست داریم، انجام دهیم؛ هم به حرفه‌هایی که قصد تجلیل آنها را دارد، آسیب زیادی زده است؛ به‌خصوص مشاغل موجود در ساختارهای سازمانی. شعار «کاری بکن که دوستش داری» هیچ‌‌جا مانند دانشگاه برای رهروان خود مخرب نبوده است. در اواسط دهۀ 2000، یک دانشجوی معمولی دکتری از پول تقریباً کمِ امور مالی و حقوقی می‌گذشت تا با حقوقی جزئی به‌دنبال اشتیاق خود درمورد اساطیر اسکاندیناوی یا تاریخ موسیقی افریقایی‌کوبایی برود.\nبازار اشتغال دانشگاهی سزایِ پاسخگویی به این رسالتِ بالاتر است. در این بازار حدود 41درصد از استادان امریکایی استادیار هستند؛ مدرسانی قراردادی که معمولا حقوق کمی دریافت می‌کنند و مزایا، سمت، امنیت شغلی و آینده‌ای در دانشگاه محل کارشان ندارند.\nعوامل متعددی وجود دارد که موجب می‌شود دانشجویان دکتری این کار ‌فوق‌تخصصی را با چنین دستمزد کمی انجام دهند. از میان این عوامل می‌توان به وابستگی به مسیر۵ و مخارج گزاف دریافت مدرک دکتری اشاره کرد. اما یکی از مهم‌ترین عوامل این است که دکترین «کاری بکن که دوستش داری»، به‌طورفراگیری در دانشگاه ریشه‌ دوانده است. کمتر شغل دیگری وجود دارد که اینچنین صمیمانه هویت شخصی کارگران خود را با فرآوردۀ کار درهم‌آمیزد. این تشخیصِ ژرف تاحدی توضیح می‌دهد که چرا بسیاری از استادانی که به چپ‌گرابودن خود افتخار می‌کنند، درمورد وضعیت کاری همکاران خود به‌طور عجیبی سکوت اختیار می‌کنند. ازآنجاکه پژوهش دانشگاهی باید به‌دور از عشق ناب انجام شود، شرایط واقعی و پاداش این کار، اگر اصلاً مدنظر قراربگیرند، به مسائلی ثانوی تبدیل می‌شوند.\nسارا بروئیت در مقالۀ «کار دانشگاهی، زیبایی‌شناسیِ مدیریت و نوید کار مستقل»، در مورد استادان دانشگاه‌ می‌نویسد:… باور ما مبنی بر اینکه کارمان پاداشی غیرمادی دارد و نسبت به شغلی «معمولی»، برای هویت‌مان بنیادین‌تر است، باعث می‌شود که ما کارمندانی آرمانی باشیم؛ چون هدف مدیریت این است که بیشترین فایده را با کمترین هزینه از کار ما بیرون بکشد.\nبسیاری از دانشگاهی‌ها مایل‌اند فکر کنند که از یک شغل سازمانی و ارزش‌های همراه آن گریخته‌اند؛ اما مارک بوسکت در مقالۀ «ما کار می‌کنیم» یادآور می‌شود که دانشگاه حتی می‌تواند الگویی برای مدیریت سازمانی باشد:چطور می‌توانیم محیط کار دانشگاه را شبیه‌سازی کنیم و مردم را وادار کنیم تا با نهایتِ قوت فکری و احساسی، هفته‌ای پنجاه یا شصت ساعت را با دستمزد یک قهوه‌چی یا کمتر کار کنند؟ آیا راهی هست تا کارمندانمان را وادار کنیم در پاسخ به کار بیشتر و دستمزد کمتر، روی میز خود از حال بروند و به آهستگی زمزمه کنند «من عاشق کارم هستم»؟ چطور می‌توانیم کاری کنیم تا کارگرانمان مانند اعضای هیئت‌علمی باشند و انکار کنند که اصلاً کار می‌کنند؟ چطور می‌توانیم فرهنگ سازمانی خود را شبیه به فرهنگ محیط دانشگاه سازیم تا نیروی کار ما هم عاشق کار خود شود؟\nکسی انکار نمی‌کند که کارِ لذت‌بخش، کمتر خسته‌کننده است؛ اما کار غیررضایت‌بخش نیز به‌هرحال کار است و پذیرفتن این مسئله به‌هیچ‌وجه باعث کاهش ارزش آن کار نمی‌شود. اما نپذیرفتن این امر، راه را برروی نابکارانه‌ترین استثمار گشوده و به تمام کارگران ضربه می‌زند.\nعجیب‌ آنکه، شعار «کاری بکن که دوستش داری» حتی در حرفه‌های اصطلاحاً دوست‌داشتنی هم استثمار را تقویت می‌کند. حرفه‌هایی که کار خارج‌ از وقت، کم‌درآمد یا بی‌درآمد در آن‌ها هنجار جدید است مثل: گزارشگرانی که از آنها خواسته می‌شود تا کار عکاس اخراج‌شده را انجام دهند، تبلیغات‌چیانی که از آنها انتظار می‌رود تا در تعطیلی‌های آخر هفته هم مطلب پین و توئیت کنند، 46درصد نیروی کاری که از آنها انتظار می‌رود تا ایمیل کاریشان را در روزهای مرخصی استعلاجی هم ببینند. هیچ‌چیز باعث وخیم‌ترشدن استثمار نمی‌شود؛ مگر متقاعدکردن کارگران به اینکه دارند کاری را می‌کنند که دوست دارند.\nروزگار «کاری بکن که دوستش داریِ» ما به‌جای ساختن ملتی از کارگران شاد و خشنود، باعث افزایش شمار استادان کمکی و کارآموزهای بدون‌دستمزد شده است؛ افرادی که متقاعد شده‌اند که با دستمزد کم یا بدون دستمزد یا حتی با ضرر کار کنند. این مسئله به‌خصوص دربارۀ کارآموزانی صدق می‌کند که برای اعتبار دانشکده کار می‌کنند یا کسانی که دوره‌های کارآموزی در خانه‌های دلپذیرِ مد را در مزایده می‌خرند. والنتینو و بالنسیاگا۶ در میان خانه‌های متعددی هستند که دوره‌های کارآموزی یک‌ماهه را به مزایده گذاشتند؛ البته برای اهداف خیریه. این مسئله، حد غایی استثمار است. مطابق با بررسی ادامه‌دار پرو پابلیکا، شمار کارآموزانِ بدون‌دستمزد در نیروی کار امریکا دائماً در حال افزایش است.\nتعجبی ندارد که کارآموزانِ بدون دستمزد در حوزه‌هایی زیادند که مطلوبیت اجتماعی زیادی دارند؛ مثل مد، رسانه و هنر. این صنایع مدت‌هاست که به بی‌شماریِ کارگرانی عادت کرده‌اند که حاضرند برای جایگاه اجتماعی کار کنند؛ نه برای دستمزد واقعی. تمام این کار تحت‌عنوان عشق انجام می‌شود. البته کسانی که از این موقعیت‌ها محروم می‌شوند، قسمت اعظم جمعیت هستند: کسانی که برای دستمزد به کار نیاز دارند. این محرومیت نه‌تنها رکود اقتصادی و شغلی را وخیم‌تر می‌کند؛ بلکه این صنایع را هم از نظرات متنوعی که جامعه می‌تواند عرضه دارد، محروم می‌سازد.\nهمان‌طور که مدلین شوارتس۷ در رأی مخالف می‌نویسد، اتفاقی نیست که صنعت‌هایی مانند مد، رسانه و هنر که تاحدزیادی مبتنی بر کارآموزان هستند، حالتی زنانه دارند. اما یکی دیگر از پیامدهای مخرب «کاری بکن که دوستش داری» این است که درقبال کمترین پاداش یا بدونِ هیچ پرداختی، از زنان به‌طور بی‌رحمانه‌ای کار می‌کشد. زنان بخش اعظمِ نیروی کار بی‌درآمد یا کم‌درآمد را تشکیل می‌دهند: کارگران خدمتکار، اساتید کمکی و کارآموزان بدون‌دستمزد. تعداد این زنان از مردان بیشتر است. چیزی که میان تمام این کارها مشترک است، خواه فردی با مدرک دکتری یا دیپلم آن را انجام دهد، این باور است که دستمزد نباید هدف اصلی انجام کار باشد. زنان بنا بر این فرض کار می‌کنند که ذاتاً مهربان بوده و مشتاق به خشنودی دیگران هستند. آنها از بدو زمان بچه‌داری، نگه‌داری از بزرگ‌سالان و کارهای خانه را انجام داده‌اند؛ بدون اینکه پاداش زحماتشان داده شود. هرچه باشد حرف پول درشأن یک زن نیست.\nرؤیای «کاری بکن که دوستش داری» همچون هر اسطورۀ امریکایی دیگر، در ظاهر دمکراتیک است. دانشجویان دکتری می‌توانند هر کاری دوست دارند، بکنند؛ مثلاً مشاغلی ایجاد کنند که عشقشان را به رمان دورۀ ویکتوریا و نوشتن مقالات تأمل‌برانگیز در نیویورک ریویو آو بوکز برآورده می‌کند. فارغ‌التحصیلان دبیرستان هم می‌توانند این کار را انجام دهند و از دستور ساخت مربای عمه پرل، یک امپراتوری غذای آماده بسازند. در امریکا هر کس این فرصت را دارد که کاری را که دوست دارد، انجام دهد و ثروتمند شود.\nآنچه دوست داری انجام بده و هرگز یک روز هم در عمرت کار نکن. قبل از مسحورشدن با گرمای فریب‌دهندۀ این نوید، باید پرسید: «وقتی موقع کارکردن، حس نکنیم که داریم کار می‌کنیم، دقیقاً چه کسی این میان سود می‌برد؟» «اصلاً چرا کارگران نباید احساس کنند که کار می‌کنند؛ درحالی‌که واقعاً دارند کار می‌کنند؟» ماریو لیورانیِ مورخ به ما یادآور می‌شود که «کارکرد ایدئولوژی این است که استثمار را به‌صورتی دلپذیر به افراد مورد استثمار و به‌صورت امتیاز برای افراد ضعیف نشان دهد».\n«کاری بکن که دوستش داری» با مخفی‌کردن سازوکارهای استثماریِ آن کاری که ترویج می‌دهد، درواقع بی‌نقص‌ترین ابزار ایدئولوژیک کاپیتالیسم است. این شعار، کار دیگران را کنار می‌گذارد و کار ما را برای خودمان مخفی می‌کند. این حقیقت را مخفی می‌کند که اگر تمام کارمان را به‌عنوان کار بپذیریم، حدود متناسبی برای آن درنظر‌خواهیم‌گرفت و تقاضای پاداشی درخور و برنامۀ کاری متناسبی خواهیم داشت که برای خانواده و فراغت هم وقتی باقی می‌گذارد.\nاگر این کار را کنیم، افراد بیشتری از میان ما می‌توانند کاری را که واقعاً دوست دارند، انجام دهند.\n\nپی‌نوشت‌ها:* این مطلب در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۱۴ با عنوان «In the Name of Love» در وب‌سایت ژاکوبن منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «استثمار به‌شیوۀ استیو جابز» ترجمه و منتشر کرده است.** میا توکومیتسو (Miya Tokumitsu) از ویراستاران ژاکوبن و نویسندۀ کاری بکن که دوستش داری: و دروغ‌های دیگر در مورد موفقیت و شادی است.[۱] Sehnsucht[۲] self-betterment[۳] Henry David Thoreau از نویسندگان مشهور رمانتیسم امریکایی که کتاب او تحت عنوان والدن دربارۀ زندگی آرام در طبیعت است.[۴] Silicon Valley[۵] path dependencyعقیده‌ای مبنی بر اینکه تصمیمات کنونی ما تا حد زیادی تحت تأثیر انتخاب‌ها، تصمیمات و مسیر گذشته‌مان است.[۶] Balenciaga[۷] Madeleine Schwartz\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157657.json b/train/528157657.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4232f4be45398b07eaa1219d781c7961aab66b1f --- /dev/null +++ b/train/528157657.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تاریخِ زشتی می‌گوید چیزی به نام زشتی وجود ندارد", + "subtitle": "هنگامی که چیزی را زشت می‌نامیم، داریم چیزی دربارۀ خودمان می‌گوییم", + "introduction": "«زشت‌ترین بخش بدنت، نه بینی یا انگشت پا، بلکه ذهن توست.» این بخشی از یک ترانه‌ است که به ما یادآوری می‌کند، منبعِ همۀ چیزهای زشت، تنها و تنها تلقی‌های ذهنی ماست. تاریخ زیبایی‌شناسی به خوبی به ما نشان‌ می‌دهد که هرچه امروز زشت تلقی می‌شود، ممکن است فردا زیبا به چشم آید. اما داغِ لقبِ زشت، بر بدن‌ها و زندگی‌ها می‌‌خورد. داغی که واقعی است.", + "content": "گرچن ای‌هندرسن، ایان — در سدۀ نوزدهم، زن بومیِ پشمالویی در مکزیک که خولیا پاسترانا نام داشت، در نمایشگاه ادواری عجایب زیست‌شناختی «زشت‌ترین زن جهان» معرفی شد. پس از آنکه او را به اروپا بردند، بر اساس هنجارهای ویکتوریایی، روی صحنه ایفای نقش می‌کرد: آواز می‌خواند و می‌رقصید، به زبان‌های خارجی سخن می‌گفت، تن به آزمایش‌های پزشکی در انظار عموم می‌داد و به دیگر سرگرمی‌های عمومی می‌پرداخت. او هم در طول زندگی‌اش و هم پس از مرگش متصف به صفت «زشت» بود.\n ریشۀ واژۀ زشت (ugly) به زبان اسکاندیناویاییِ سدۀ میانه می‌رسد و معنای آن «ترسیدن یا وحشت‌زده‌شدن» بود. واژۀ «زشت» معانی متعددی تداعی می‌کرد که ازجملۀ آن‌ها به این واژه‌های مشابه می‌توان اشاره کرد: هیولاوار، مضحک، ازریخت‌افتاده، عجیب، منحط و ناقص‌الخلقه. زشتی که تاریخی داستان‌گونه دارد از منابع پرشماری سربرآورده است: از ارسطو که زنان را مردان «ناقص‌شده» می‌دانست بگیر، تا افسانه‌های قرون وسطایی دربارۀ عجوزه‌های که به زنان زیبا تبدیل شده‌اند، کاریکاتورهای سده هجدهم، نمایش‌های «عجایب» سده نوزدهم، هنر و مردمان «منحط» سده بیستم، معماری خام‌گرا۱ و موارد دیگر. زشتی مدت‌هایی مدید چالشی را پیشِ روی زیبایی‌شناسی و ذائقه می‌نهاد. تصور آنچه را که قرار است زیبا و ارزشمند باشد نیز بغرنج می‌ساخت.\n سنت‌های غربی غالباً زشتی را در تضاد با زیبایی قرار می‌دهند؛ اما این مفهوم در بافت‌های فرهنگی گوناگون حامل معانی مثبتی است. مفهوم ژاپنی «وابی-سابی» برای نقص و خلل‌پذیری ارزش قائل می‌شود. این‌ها خصایصی هستند که در فرهنگ‌های دیگر ممکن است «زشت» پنداشته شوند. زشتی و زیبایی می‌توانند مانند ستاره‌های دوتایی عمل کنند که هریک در میدان جاذبۀ دیگری می‌افتد و دایره‌وار به دور هم می‌چرخند؛ درحالی‌که همراه با ستارگان پرشمار دیگر یک منظومه را تشکیل می‌دهند.\n معمولاً صفت «زشت» برای افترازدن به کار می‌رود؛ اما در دهه‌های اخیر، با مقولات زیباشناختی با ظن و تردید بیشتری برخورد کرده‌اند. کتلین ماری هیگینزِ فیلسوف می‌نویسد: «ما نمی‌توانیم زیبایی را معصوم بدانیم» هنگامی که «شکوه خیره‌کنندۀ برآمده از ابر قارچیِ انفجار اتمی توأم با شر اخلاقی است». همچنان که جهان دگرگون می‌شود و معانی «زیبا» و «زشت» با هم اصطکاک می‌یابند، مشاجره بر سر این موضوع دامنۀ بیشتری می‌یابد. در سال ۲۰۰۷ ویدئویی با برچسب «زشت‌ترین زن جهان» پخش شد. این ویدئو به‌جای پاسترانا، لیزی بلاسکِس را نشان می‌داد که در آن زمان هفده‌ساله بود. بلاسکِس که متولد تگزاس بود، از یک چشم نابینا بود و مبتلا به اختلالی بود که مانع از افزایش وزن وی می‌شد. در اظهارنظرهای عامۀ مردم، وی را یک «هیولا» نامیدند و حتی خطاب به وی گفتند: « فوراً خودت را بکش.» این تجربه بلاسکِس را تشویق کرد مستندی علیه ارعاب سایبری۲ بسازد. این مستند در سال ۲۰۱۵ منتشر شد و این پرسش را در انداخت که آیا بهتر نیست عنوان زشت بر اتهام‌زنندگان اطلاق شود؟\n در دو قطب متضاد، «زشتی» نه‌تنها تبدیل به نقطه‌ای برای جدایی از هم‌دیگر نشده، بلکه تبدیل به شعاری برای اتحاد شده است. در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون، هر یک از ما ممکن است زشت تلقی شده باشیم: از موقرمز گرفته تا چشم‌آبی، چپ‌دست تا بینی‌عقابی و گوژپشت تا لاغرمردنی. به‌سادگی می‌توان هرگونه مشخصۀ ظاهری را تبدیل به نشانه‌ای از زشتی کرد۳ یا اینکه داستان زشتی را تبدیل به موضوعی برای مطالعات موردی کرد؛ بی‌آنکه میراث بزرگ‌تر آن را مد نظر قرار داد.\n در زبان یونانی باستان، مترادف‌های زشتی، دال بر شرارت، فضاحت و ضعف بودند. ممکن بود استثنائاتی نیز در این میان وجود داشته باشند؛ مانند «فیلسوف زشت، ولی فرزانه، سقراط» یا «بردۀ قصه‌گوی ازریخت‌افتاده، ازوپ». اما گرایش بر آن بود که خصیصه‌های ظاهری، بازتابی از ارزش درونی یا نوعی شگون مادرزادی تلقی شود. شبه‌علمِ سیماشناسی۴ در دوران باستان بر حسب خصایص زیبا و زشت پی به خیر یا شر اخلاقی می‌برد. افسانه‌های پریان در سده‌های میانه، تصویر زنان زیبا و جانوران درنده‌خو را تغییر داد؛ اما دلالت‌های منفیِ این اصطلاحات همچنان در طول سده‌ها حفظ شد. همچنانکه امپراتوری‌های استعماری گسترش می‌یافتند، هیولاها در حاشیۀ بدفهمی از موضوع سربرآوردند. برای نمونه، کاشفان اروپایی تندیس‌های «زشت» خدایان هندی را به‌مثابۀ علائمی آخرالزمانی تفسیر می‌کردند؛ تفسیری که از طریق خوانش روایت‌های مسیحی صورت می‌گرفت و هیچ ارتباطی با موضوع نداشت.\n در سده‌های هجده و نوزده محک‌زدن مرز متزلزل میان زیبایی و زشتی تداوم یافت. در روزگاری که «زشتی» و «کژریختی» تقریباً به‌جای یکدیگر تعریف می‌شدند، کاریکاتورها دست به اغراق در ویژگی‌های ظاهری زدند. ویلیام هی عضو پارلمان بریتانیا که گوژپشت بود، کوشید بار منفی «کژریختی» را بزداید. او استدلال کرد که این جسم کژریخت نمایانگر یک روح زشت نیست. حتی هنگامی که معانی سنتی این موضوعات به چالش کشیده شدند، نمایشگاه‌هایِ عجایب زشتی‌ها را به اوج‌های جدیدی رساندند و موزه‌های کالبدشکافی و نمایشگاه‌های جهانی نیز گونه‌های انسانی و جلوه‌های قومی را به نمایش گذاشتند.\n جنگ جهانی نخست باعث مبالغه در برداشت‌های موروثی از زشتی شد. همچنان‌که فنون جنگی به مراحل نوتری از مکانیزاسیون رسید، مردان جوانی که زمانی زیبا بودند در اثر آثار مخرب نارنجک‌ها، گاز خردل و تانک‌ها تبدیل به مردانی زشت شدند. برخی از سربازان ازقبیل «صورت‌داغون‌ها۵» به‌سبب «صورت‌های وحشتناکمان» گروه‌هایی تشکیل دادند تا تبدیل به «آموزگاران اخلاق» گردند و «شرافتمان را به ما بازگرداندند». اگرچه بسیاری از این سربازان درگذشتند یا از انظار پنهان شدند، شوک دیداری ناشی از این مسئله به‌موازات تلاش هنرمندان و تبلیغات‌چیان برای سرهم‌بندی مجدد یک نظم نوین جهانی، دوباره وارد شد. در دهۀ ۱۹۳۰، آلمان نازی از نوعی زیبایی‌شناسی ملی‌شده حمایت کرد تا امر زشت را با برچسب چیز «منحط» سانسور کند و آثار هنری و گروه‌های فرهنگی را به‌طور همزمان در معرض آزار و نابودی قرار دهد.\n در طی دوره‌های نزاع، هر نوع تهدید یا هر یک از دشمنان را می‌توان زشت گردانید و بدین‌سان آن را تعمیم داد. یک فرد را می‌توان با ملاک‌های خودسرانه، مانند داشتن یک بازوبند زرد یا شال‌گردن مشکی و باتوجه‌به زاویۀ دید ناظر، وارد گروه «زشت‌ها» کرد. «زشت» را می‌توان به‌طور مجازی بر هر چیزی اطلاق کرد؛ اما داغ میراث نامطمئن این واژه بر بدن‌ها می‌خورد و بیشتر می‌تواند شامل حال بییننده شود تا آن کسی که دیده می‌شود. چنانکه فرانک زاپا در ترانه‌ای خوانده است، «زشت‌ترین بخش بدن تو» نه بینی یا انگشت پا، بلکه «ذهن تو» است.\n در اواخر دهۀ ۱۹۳۰، کنت و مامی کلارک به جنوب امریکا سفر کردند تا تأثیر روان‌شناختی تبعیض و جدایی نژادی را بررسی کنند. آنان از بچه‌ها می‌خواستند تا میان عروسک‌های سفید و سیاه دست به انتخاب زنند. به‌نحو قابل‌توجهی عروسک سفید، عروسک «زیبا» معرفی می‌شد و عروسک سیاه، عروسک «زشت»؛ آن‌هم درحالی‌که این زشتی و زیبایی توأم با صفاتی همچون «خوب» و «بد» و «تمیز» و «کثیف» بود. تونی ماریسن نیز با پیگیری مضمون مشابهی در رمان خودش با عنوان آبی‌ترین چشم (۱۹۷۰) دربارۀ تأثیر نژادپرستی بر خانواده بریدلاو نوشت:\n توگویی اربابی اسرارآمیز و همه‌چیزدان، ردایی از زشتی بر تن هر کس پوشانده است… ارباب گفته بود: «شما مردمانی زشت هستید». آن‌ها خود را ورانداز کرده بودند و هیچ چیزی مغایر با گفتۀ ارباب در آن نیافته بودند. در واقع می‌دیدند که در هر تابلوی تبلیغاتی، هر فیلم و هر نگاهی نوعی تأیید این گفته وجود دارد که گوشه‌چشمی نیز به آن‌ها دارد.\n هنر آینه‌ای را پیشِ روی گرایش‌های دگرگون‌شونده قرار می‌دهد. برچسب‌های اولیۀ «زشت» گاهی اوقات به فراموشی سپرده می‌شدند؛ آن‌هم هنگامی که موضوعاتی که زمانی مسخره می‌شدند، ارزشمند گردیدند. امپرسیونیسم سدۀ نوزدهم که امروزه در نمایشگاه‌های پرسروصدا به نمایش درمی‌آید، در ابتدا با غذاهای آبکی و گوشت گندیده مقایسه می‌شد. هنگامی که آثار هِنری ماتیس در نمایشگاه آرموری در سال ۱۹۱۳ در امریکا به نمایش درآمد، منتقدان، آثار وی را با نیش و کنایه «زشت» نامیدند؛ آن‌هم درحالی‌که دانشجویان هنر در شیکاگو یکی از تمثال‌های «برهنۀ آبی» او را در مقابل مؤسسۀ هنر به آتش کشیدند. یک سده بعد همان مؤسسه بازنگری مهمی دربارۀ این اثر ماتیس انجام داد. زمانی موسیقی راک‌اَندرول، موسیقی زشت قلمداد می‌شد که بیم آن می‌رفت که تمامی نسل‌ها را تباه سازد.\n برخی هنرمندان در مواجهه با تهمت «زشت»بودن به استقبال این واژه شتافتند. پل گوگنِ نقاش، زشتی را «سنگ محک هنر مدرن ما» نامید. ازرا پاوند شاعر و مترجم نوعی «آیین زشتی» را تبلیغ کرد. چارلز اچ‌اچ‌پریِ آهنگساز به ستایش زشتی در موسیقی برخاست؛ چیزی که به باور وی بدون آن «هیچ پیشرفتی نه در امور اجتماعی و نه امور هنری اتفاق نمی‌افتد». کلمنت گرینبرگِ منتقد، امپرسیونیسم انتزاعیِ جکسن پولاک را چونان امری که «از زشت به‌نظرآمدن باکی ندارد» ستود؛ [چراکه] «همۀ آثار ژرف و اصیل هنری در آغاز، زشت به نظر می‌رسند».\n بهره‌گیری از واژۀ «زشت» باعث تقلیل بار منفی آن شد. به نظر می‌رسد که شیاتو، نقاش چینی سدۀ هفدهم، هنگامی که نقاشی خود را «ده‌هزار لکۀ جوهرِ زشت» نامید، پیشگام ضربه‌های قلم‌موی پرحرارت پولاک شد. سنت متقدم‌تری در شعر عربیِ سده‌های میانه تلاش کرد تا موقعیتِ انسان‌ها را در ارتباط با بیماری و ناتوانی به‌گونه‌ای مثبت دوباره چارچوب‌بندی کند؛ آن‌هم از رهگذر «زشت‌کردن زیبایی و زیباکردن زشتی». اصطلاح فرانسوی jolielaide یا «زشتِ زیبا»، دل به نوای سدۀ هجدهم سپرده بود؛ آن هنگام که «باشگاه‌ زشت‌ها» در بریتانیا و امریکا به‌عنوان انجمن‌های اخوت سربرآوردند. اعضای شوخ‌طبع این باشگاه‌ها مجموعۀ رنگارنگ دماغ‌ها، چانه‌ها و لب و لوچه‌هایشان را به نمایش می‌گذاشتند. بسیاری از باشگاه‌ها تحقیر شدند و حیات کوتاهی هم داشتند؛ اما دیگران، همچون باشگاه ایتالیایی «فستا دی بروتی» که هنوز هم وجود دارد یا جشنوارۀ زشت‌ها، به بقای خود ادامه دادند. آن‌ها کوشیدند با تبعیض‌های مبتنی بر ظاهر مقابله کنند.\n حتی هنگامی که سیاست و رسانه‌های اجتماعی منازعه‌های «زشت» به پا می‌دارند، برنامه‌های سرگرمی عامه‌پسند به استقبال زشتی رفته است. نمایش تلویزیونی بتیِ زشت (2006تا2010) پویشی را برای «زشت‌بودن» به راه انداخت و برنامۀ شِرِک موزیکال شعارش این بود که «زشت را برگردانیم». عروسک‌های محبوب کودکان، یعنی عروسک‌های زشت، این شعار را بر خود دارند که: «زشت زیبای جدید است». درحالی‌که برخی برنامه‌های سرگرمی زشتی را بتواره می‌سازند، کتاب‌هایی مانند خاطرات رابرت هوگ با عنوان زشت (۲۰۱۳) و رمان علمی‌تخیلیِ ردۀ سنی جوانان با عنوان زشت‌ها نوشتۀ اسکات وسترفلد (۲۰۰۵) مردم را ترغیب می‌کنند تا فراتر از ظاهر جسمانی افراد را بنگرند. یکی از سازمان‌های ضد ارعاب سایبری کلمۀ UGLY را تبدیل به سرواژه‌ای کرده است که حروف آن دال بر حرف‌های آغازین کلمات «منحصربه‌فرد (Unique)، بااستعداد (Gifted)، دوست‌داشتنی (Loveable)، تو (You)» هستند. «زشت» که زمانی در انزوای اجتماعی به سر می‌برد، به‌گونه‌ای فزاینده علیه خود برخاسته تا معانی موروثی را به چالش کشد و حتی به مقابله با بی‌عدالتی‌ها برخیزد.\n هنگامی که چیزی را زشت می‌نامیم، چیزی دربارۀ خودمان می‌گوییم و نیز چیزی دربارۀ آنچه از آن می‌ترسیم یا وحشت داریم. برپاکنندگان و بینندگان نمایشگاه‌ عجایب در سدۀ نوزدهم که پاسترانا را «زشت» نامیدند، خود را در معرض نمایش دیگری قرار دادند. بقایای جسم پاسترانا در سال ۲۰۱۲ دوباره به مکزیک بازگردانده شد؛ یعنی هنگامی که کمیتۀ ملی نروژ برای پژوهش‌های قومی دربارۀ بقایای انسانی برچسب زشت را به خودِ برپاکنندگان و بینندگان آن نمایشگاه برگرداند و آن‌ها را «مضحک» نامید. این پرسش باقی است که چگونه وضعیت‌های مشابه را در میان خودمان درک می‌کنیم و به آن واکنش نشان می‌دهیم؟ چگونه صحنه را برای آینده آماده می‌کنیم؟ ویکتور هوگو هنگامی که این را نوشت، مروج دیدگاهی شد که به استقبال زشتی می‌رفت: «زیبا صرفاً نوعی شکل» است «که در ساده‌ترین بُعدش ملاحظه می‌شود» درحالی‌که «زشت یکی از جزئیات یک کل بزرگ» است «که از ما دوری می‌کند و در هماهنگی با کل آفرینش است، نه انسان». همچنان‌که ستاره‌های دوتاییِ زشتی و زیبایی در جهانِ روبه‌گسترشِ ما همچنان دایره‌وار به دور هم می‌چرخند، ما می‌توانیم به‌درستی تمامی ستارگان دیگری را که بر گرد آن‌ها می‌چرخند، منظومه‌های بالقوه جدیدی در نظر بگیریم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را گرچن ای‌. هندرسن نوشته است و در تاریخ ۸ مارس ۲۰۱۶ با عنوان «The history of ugliness shows that there is no such thing» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۸ فروردين ۱۳۹۵ آن را با عنوان «تاریخِ زشتی می‌گوید چیزی به نام زشتی وجود ندارد» و با ترجمۀ محمد غفوری منتشر کرده است. •• گرچن ای‌. هندرسن (Gretchen E Henderson) مدرس دانشگاه جرج‌تاون است و درحال‌حاضر عضو هادسون تراست-جِی‌.سی‌.بی در دانشگاه براون است. آخرین کتاب وی تاریخ فرهنگی زشتی (Ugliness: A Cultural History) نام دارد. ••• این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۴۸ مجلۀ همشهری جوان منتشر شده است.‬ [۱] Brutalist [۲] cyberbullying [۳] تبدیل آن به هر چیز دیگری بسیار دشوارتر است. [۴] physiognomy [۵] lesGueulescassées\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157659.json b/train/528157659.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..56119ad1fcfc7febc775a993ba21d24dad8983c9 --- /dev/null +++ b/train/528157659.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا از رنج دیگران لذت می‌بریم؟", + "subtitle": "تماشای تنبیه و تحقیر شرکت‌کنندگان برنامه‌های واقع‌نما، لذت رضایت‌بخش و عمیقی دارد", + "introduction": "دیدن تحقیر دیگران در برنامه‌های تلوزیونی برای خیلی‌ها عادی و شاید جذاب باشد. چه بسا برنامه‌هایی که اصلاً با همین نیّت ساخته می‌شوند. بَتیا آنگرسارگن، نویسندۀ کتاب «لذت‌های اجبارگر»، می‌گوید مسئلۀ اصلی در واقعی یا ساختگی‌بودن چنین موقعیت‌هایی نیست. سؤال اصلی این است که چرا رنج دیگران اینقدر باعث لذت ما می‌شود و همچنان به تماشای این برنامه‌ها ادامه می‌دهیم؟", + "content": "بَتیا آنگرسارگن، ایان — مثل ضرباهنگ تشویق تماشاچیان در آمفی‌تئاتری رومی که در انتظار گلادیاتور محبوبشان باید لحظه‌به‌لحظه بلندتر می‌شد یا مثل سروصدای جایگاه عوام در تماشاخانۀ گلوبِ۱ شکسپیر که باید پیش از به‌صحنه‌آمدنِ بازیگران اوج می‌گرفت یا مثل جماعتی که دور اسکله‌های نیویورک ازدحام می‌کردند و از ملوانان می‌خواستند تا آخرین بخش رمان‌های چارلز دیکنز را لو بدهند، گوشه‌ای از توئیتر هم دوشنبه‌شب‌ها به جوش‌وخروش درمی‌آید. \n هر هفته با نزدیک‌شدن به ساعت هشت شب به وقت شرق امریکا، قریب به ده میلیون زن امریکایی به دوستان و دنبال‌کنندگان توئیتری خود می‌پیوندند تا در آیینی فرهنگی شرکت کنند. این آیین چنان ریشه‌دوانده که سه نسخۀ فرعی، بی‌شمار نسخۀ بین‌المللی و یک نسخۀ طنز فصلی در «برنامۀ زندۀ شنبه‌شب»۲ از آن پخش می‌شود. زنان سراسر ایالات متحده شراب و آیفون۳ به‌دست، روی مُبل‌ها جا خوش می‌کنند، قایم نشسته و نفس در سینه حبس می‌کنند تا بالأخره فاصلۀ یک‌هفته‌ای طی شود و اولین تصاویر روی صفحه بیایند. این، برنامۀ واقع‌نمای۴ شبکۀ ای.بی.سی به نام «مرد مجرّد»۵ است که این زنان تمام هفته را منتظرش بوده‌اند و من نیز هم. \n گویا علاقۀ من به برنامه‌های واقع‌نما تمامی ندارد. علاقه‌ام بهت‌آور و درعین‌حال عمیق است. از مردمان پُشت‌کوهی کاریزماتیک و زرنگ «دودمان اردک‌ها»۶ تا عُلیامخدرات خوش‌لباس، اما کینه‌ایِ «زنان خانه‌دار واقعی بورلی‌هیلز»۷، از ماجراهای لوس، اما خواهرانۀ خانوادۀ کارداشیان۸ تا آشپزهای حرف‌گوش‌کُن «آشپزخانۀ جهنم»۹، از طراحان خلاق و زحمت‌کش «پروژۀ شوی لباس» تا جماعت غمگین «محتکران»۱۰، گویا اشتهای من به دیدن آدم‌هایی که برای ابله جلوه‌کردن به تلویزیون می‌آیند، تمامی ندارد. \n بخشی از علت ماجرا واقع‌نمابودن سیاست‌ورزی در قرن بیست‌ویکم است. با اغوای میلیون‌ها امریکایی توسط دونالد ترامپ، این ستارۀ برنامه‌های واقع‌نما۱۱، در کارزار ریاست‌جمهوری‌اش که یک قصۀ تمام‌عیار و درعین‌حال واقعیتی هولناک است، انگار واقعیت زندگی‌مان به کابوسی واقع‌نما و مملو از تله‌های قلابی و وحشت واقعی تبدیل شده است. ولی علاقه‌ام به این پدیدۀ پست‌مدرن، عمیق‌تر از این حرف‌ها است. \n من همیشه از تعبیر «لذت گناه‌آلود» اجتناب کرده‌ام؛ چون اصل قصه را نمی‌گوید. مسئله در اصل، نه گناه، بلکه شرمندگی است. در مصرف این پی‌رنگ‌های داستانی که شُهره‌های۱۲ بالقوه را به نمایش می‌گذارند، مرتکب خطایی نشده‌ایم؛ مگر نه اینکه خودشان خواسته‌اند برای سرگرمی ما، در این مسخره‌بازیِ تماشایی شرکت کنند؟ درست است که لذت‌بردن از این نسخه‌های برنامه‌سازی، خطای اخلاقی نیست؛ اما آن راز بزرگ‌تر را، آن «لذت» حاصل از این تجربه، لذتی که درعین شادمانی مایۀ سرافکندگی است، چطور باید تبیین کرد؟ بارهاوبارها، به‌سیاق یک استاد بلاغت و زیبانویسی۱۳ قرن هجدهم، از خود پرسیده‌ام که رنج دیگران چطور اینقدر باعث لذت من می‌شود؟ \n این برنامه‌ها به‌واقع رنج و تحقیر به ارمغان می‌آورند. مطمئناً حداقلی از طرح داستان را دارند: دنبال شوهر گشتن، خلق یک جامه، سبک‌زندگی مُسرفانۀ ثروتمندان و افراد مشهور، بقا در جزیره‌ای دورافتاده. بی‌تردید کامیابی و عشقِ شخصیت‌ها نیز برای ما تماشاچیان لذت‌بخش است. درعین‌حال، نگاهی سرسری به هر یک از این نسخه‌ها نیز کافی است که نشان دهد پی‌رنگ‌های ضعیفشان چیزی بیش از یک نخودسیاه نیست. درواقع حقه‌ای است که تنها مقصودش، تسهیل و تسریع [در فرایند] تحقیر شخصیت‌هایش است. \n مثلاً برنامۀ «مرد مجرّد» را در نظر بگیرید. جمعی از زنان هر هفته دو ساعت در وضعیت‌های هرچه تحقیرآمیزتر رقابت می‌کنند تا توجه مردی را که تازه دیده‌اند، به خود جلب کنند. آن‌ها بی‌درنگ باور کرده‌اند آن مرد نیمۀ گمشده‌شان است یا حداقل در این برنامه‌ها که بی‌شک قدری نمایش‌نامه دارند، چنین وانمود می‌شود. در هر قسمت، آن زنان تک‌تک یا دسته‌جمعی سر قرار با این خواستگار می‌روند. علاوه‌بر حقارت‌آمیزبودن ذات این صحنه‌چینی که مردی با ۲۵ زن قرار می‌گذارد، سر قرارها هم هفت‌خوان تحقیر به پا شده‌ است؛ مثلاً بازی نه‌چندان دوستانۀ فوتبال که جایزۀ برندگان آن، موهبتِ گذراندن چند لحظه دور از دیگران با آن مرد مجرّد نام‌دار است. سر برخی قرارها هم فرارکردن از خوک‌ها یا برعکس دنبال خوک‌ها گذاشتن بازی می‌کنند. \n پایان‌بندی هر قسمت، «مراسم رُز» است. مراسم رز آیینی است چنان سادیستی که جایش در [سریال] «بازی تاج و تخت» خالی است: زنان با آن ظاهر پرزرق‌وبرق و رسمی صف می‌کشند. تنشان به‌خاطر پاشنه‌های ده‌سانتی و نوشیدن شبانه می‌لرزد. آنان منتظر مرد مجرّد می‌مانند تا اسامی‌شان را بخواند. او هم یک‌به‌یک، به‌ترتیبِ مطلوبیتی که زن‌ها برایش دارند، نامشان را می‌آورد. اگر زنی آن‌قدر خوش‌شانس باشد که اسمش را بشنود، یک رُز جایزه می‌گیرد و یک هفتۀ دیگر در «عمارت مرد مجرّد» می‌ماند. آنجا جایی است که ترکیب فشار و خستگی، وضعیت ایدئال را برای رفتارهای لاجرم تأسف‌بار خلق می‌کند. آن‌هایی که اسمشان بُرده نشده، به‌سمت لیموزینی که منتظرشان است، هدایت می‌شوند. در میانۀ اشک‌های آغشته به ریمل که روی صورت‌های بی‌نقصشان روان است، با این زنانِ جوانِ ردشده برای آخرین بار در لیموزینی مصاحبه می‌شود که آن‌ها را از مرد مجرّد به‌سمت [دنیای] مات بی‌عشق می‌برد. تحقیر علنی زنانِ زیبا است که چرخ‌های این برنامه را می‌چرخاند. هرچند من از مشاهدۀ تحقیر مردم در زندگی واقعی منزجرم، گویا برنامه‌های واقع‌نما آنقدر واقعی نیستند که شعلۀ آن انزجار را برافروزند. \n راستش مسئله صرفاً منزجرنبودن از تحقیر این ستاره‌ها نیست؛ چون تماشا و لذت‌بردن از برنامه‌های واقع‌نما، «علی‌رغم» این تحقیرها نیست. اینکه هر هفته می‌آییم تا ببینیم این مرد مجرّد کم‌رو که هیچ فرقی با قبلی‌ها ندارد، چه کسی را انتخاب می‌کند، «علی‌رغم» تحقیرهای مکرّر این زنان نیست. نشستنمان به تماشای دوربینی که به خانۀ محتکران حمله‌ور می‌شود تا پُشته‌های غذای فاسد و ۳۷ مخلوط‌کن شکسته را افشا کند، «علی‌رغم» چهرۀ وحشت‌زدۀ آن‌ها نیست. \n این نمایش‌ها به‌واقع با شرمنده‌سازیِ شخصیت‌های خود، لذت زیبایی‌شناختیِ بسیار قدیمی و بسیار عمیقی را به ارمغان می‌آورند. ارسطو نام این لذت را «کاتارسیس»۱۴ (روان‌پالایی) گذاشته بود. \n «فن شعرِ» ارسطو قدیمی‌ترین اثر در نقد ادبی است. آن فیلسوف یونانی که «فیزیک» و «فن خطابه» را نگاشته بود، در این اثر طرح اصولی را می‌ریزد که سازوکار تراژدی عظیم‌اند. نکتۀ حیاتی این است: ساختار پی‌رنگ باید به گونه‌ای باشد که هرکس داستان را می‌شنود، «از آنچه رُخ می‌دهد با دلهره به هیجان آید و با تأثر آب شود». در مواجهۀ مخاطب با درام تراژیک، این عواطف، یعنی تأثر و ترس همچون خمیرمایه‌اند. یعنی با بازشدن گره‌های پی‌رنگ، ترس و تأثر در سینۀ بیننده اوج می‌گیرند و گسترش می‌یابند و نوعی دگرگونی جادویی رُخ می‌دهد. ارسطو آن را «کاتارسیس» می‌نامید که بسته به تفسیرتان می‌تواند پاک‌سازی، تمیزسازی یا شفاف‌سازی معنا دهد. \n منظور ارسطو از کاتارسیس دقیقاً چه بود؟ از زمان رُنسانس بدین‌سو، دانش‌پژوهان سعی کرده‌اند پرده از معنای این متن مستتر بردارند. ارسطو شاید برای آنکه سرنخی به جا گذاشته باشد، اصرار می‌کند که صرفاً نوعِ بسیار خاصی از شخصیت می‌تواند احساسات ترس و تأثر را در ما برانگیزد. ارسطو رندانه می‌گوید مرد بافضیلتی که از وضعیت خوب دچار وضعیت بد می‌شود، از پس این کار برنمی‌آید؛ «چون این نه محرک تأثر است و نه ترس. فقط ما را شوکه می‌کند». همچنین قهرمان تراژدی نمی‌تواند تبهکاری باشد که ستارۀ اقبالش درخشیده است؛ چون نه حس اخلاقی‌مان را ارضا می‌کند و نه تأثر یا ترس را فرامی‌خواند. ارسطو هشدار می‌دهد که «سقوط یک تبهکار مطلق را نیز نباید نمایش داد». پی‌رنگی که در آن تبهکاری تنبیه می‌شود، بی‌تردید حس اخلاقی‌مان را ارضا می‌کند؛ اما الهام‌بخش تأثر یا ترس نمی‌شود، چون سیراب فضیلتیم. \n ترس و تأثر، آن آتش‌زنه و فولادی که در کنار هم جرقۀ لذت تزکیه‌کننده را می‌زنند، به یک شرطِ بسیار ویژه وابسته‌اند؛ یعنی اینکه تراژدی، انسانی «شبیه خودمان» را ترسیم کند: نه در نهایتِ خوبی و نه مملوّ از تباهی، بلکه کسی که بداقبالی‌اش نتیجۀ «خطا یا سستی» باشد. بهترین محمل تزکیه، شخصیتی با همان ضعف‌های خودمان است؛ یعنی کسی که از سایر جهات برازنده است، اما نقصی مرگ‌بار دارد که با آن همذات‌پنداری می‌کنیم. \n درام آنجا خاتمه می‌یابد که آن شخصیت به‌خاطر همان نقص علناً تحقیر می‌شود تا میل شرم‌آورمان و قدرت مخرّبش افشا شود. با دلهره به تماشای تمثالمان روی صحنه می‌نشینیم که شرم‌آورترین امیالمان را محقق می‌کند و سپس به‌خاطر همین امیال به‌طرز دلهره‌آوری تنبیه و شرمنده می‌شود. ترسمان از تحمل سرنوشتی مشابه است که آن میل‌های شرم‌آور را می‌زُداید یا می‌پالاید و ما را با حس لذت‌بخشِ عاری‌شدن از تعارض به حال خود می‌گذارد. با سرکوب آن امیال، می‌توانیم آسوده‌خاطر به دامن فضیلت بازگردیم و مطمئن باشیم که حداقل هیچ‌کس نمی‌داند ما نیز مرتکب همان گناهانی هستیم که آن شخصیت به‌خاطرشان تنبیه شد. خوبیِ انسان بازیابی می‌شود و نظم به جهان برمی‌گردد. به‌تعبیر جاناتان لیر در مقالۀ «کاتارسیس» (۱۹۸۸): «تسلایی در فهم این نکته هست که شخص، بدترین‌ها را تجربه کرده است. دیگر چیزی نمانده که از آن بترسد، و باز هم دنیا جایی معقول و معنادار است که در آن می‌توان با حفظ شأن به کار خود رسید.» \n من این فهم از تزکیه را بیش از همه می‌پسندم. از تراژدی لذت می‌بریم، چون از طریق آن می‌توانیم ناخوشایندترین جنبه‌های خودمان را پاک کنیم. تمثالمان روی صحنه، تجسم همۀ آن فکرها و احساس‌ها، میل‌ها و ترس‌ها، جاه‌طلبی‌ها و توهم‌هایی است که شوربختانه بیش از هر چیز دیگر گرفتارشان هستیم. هنگامی هم که دست سرنوشت یا نمایش‌نامه‌نویس او را به‌خاطرشان تنبیه می‌کند، حداقل در منظر عموم از آن بخش‌های خودمان پاک می‌شویم. ما با تنبیه‌گران یکی می‌شویم و آن شخصیت، مسیح‌گونه، برای گناهانمان رنج می‌کشد تا در محراب خودبیزاری‌مان قربانی شود. پس، از آن رنج و خصوصاً علنی‌بودن آن لذت می‌بریم. شرمندگیِ آن‌ها منجی ما است و تحقیرشان رستگاری‌مان. \n وقتی میلیون‌ها زن، ازجمله من، به تماشای چهرۀ یکی دیگر از آن زنان جوان می‌نشینیم که هرچند باور داشت از همه پیش‌تر است، اما «نیمۀ گمشده‌اش» دست رد به سینۀ او زد، دهانمان از هول و لذت باز می‌ماند. تنها به یک روش می‌توان توصیف کرد که چه لذتی می‌برم از تحقیر این سخت‌کوشان خودپسند، این شُهره‌های اساساً ساختگیِ ازخودراضی، این دُن‌کیشوت‌های مدرن که باور کرده‌اند قهرمان‌اند، درحالی‌که ما باخبر بودیم و می‌دانستیم پشت این آرامش چه طوفانی خوابیده است. تنها یک کلمه ظرفیت گنجایش آن لذت رعشه‌آوری را دارد که وقتی عمیق‌ترین و مطرودترین فانتزی‌هایم ظهور می‌کنند تا بی‌رحمانه سرکوب شوند، در تنم شعله می‌کشد. آن کلمه، «کاتارسیس» است. \n چون ما انسان‌ها یک جماعت تنبیه‌گر و ازخودبیزاریم. \n برنامه‌های واقع‌نما ابداً نوعی تراژدی عظیم یونانی نیستند. ازیک‌جهت داستانی نیستند؛ هرچند بی‌تردید بخش زیادی از آن‌ها در خفا نمایش‌نامه دارند، ولی شخصیت‌ها به‌نام خودشان روی صحنه می‌روند و حداقل قرار است همچون خودشان بازی کنند. اما مایلم مخاطره کنم و بگویم برنامه‌های واقع‌نما مثل مینی‌پیتزاهایی که در محفل رفقایتان در مهمانی هفتگی تماشای «مرد مجرّد» می‌خورید، لقمه‌های کوچکی از تراژدی‌اند. هرچند پای مرگ و زندگی در میان نیست و پی‌رنگ‌ها پیش‌پاافتاده‌اند، تزکیۀ آن به عمق عظیم‌ترین تراژدی‌ها است. \n مثل مینی‌پیتزا، برنامه‌های واقع‌نما نیز تزکیه‌ای به ما می‌دهند که درخور مصرف شخصی است. بنا به تجربۀ من، تنها برخی نمایش‌ها هستند که آن کارکرد تراژیک را دارند. برخی از آن‌ها لذت محض‌اند؛ مثل «دودمان اردک‌ها» که به‌خاطر زمان‌بندی و هوشمندی‌اش می‌تواند طنز هم حساب شود. برخی هم فلاکت محض‌اند؛ مثل گوردن رَمزی۱۵ که در «آشپزخانۀ جهنم» سر آن آشپزهای بیچاره فریاد می‌زند. برنامۀ «بزرگ‌ترین بازنده»۱۶ که در آن مردی لاغر و پول‌دار، از امریکایی‌های چاق طبقۀ کارگر می‌خواهد لاغر شوند تا جایزه‌ای بزرگ ببرند، به‌معنای دقیق کلمه حالم را به هم می‌زند. برخی دیگر مثل «پُخت‌وپز بزرگ بریتانیا»۱۷ که زیاده‌ازحد مُبادی آداب است، کسلم می‌کنند. \n برای آنکه ضربۀ لذت تزکیه‌کننده به ثمر بنشیند، به‌تعبیر ارسطو، شخصیت‌ها باید تجسّم تعارضی باشند که بیننده نیز درگیر آن است. مسابقه‌دهندگان باید تمثال نقص‌های پنهانی خودمان باشند. باید ضعف‌هایی داشته باشند که بینندگان در خفا دارند و همین‌طور جاه‌طلبی‌ها و آرزوها، ترس‌ها و فلاکت‌هایی که آشناتر از آن‌اند که رغبتی به پذیرششان داشته باشیم. در آن شخصیت‌ها شاهد تعلق‌های مخفیانه و شرم‌آور خودمان هستیم که تصویر و تنبیه می‌شوند. با تنبیه آن تمثالمان روی صحنه، ما در مقام جامعه از تعارضی تزکیه می‌شویم که زندگی مدرن بر ما تحمیل کرده است و ما در پنهان داشتنش موفق بوده‌ایم. امیال مخفی‌مان کماکان مخفی می‌مانند و به‌تعبیر جاناتان لیر، دنیا جایی معقول و معنادار می‌ماند که شأنمان در نظر همتایانمان خدشه‌دار نمی‌شود. \n برای هر تعارض مدرن، برنامه‌ای واقع‌نما وجود دارد. آن خُردۀ شرم پنهانی‌تان، آن تعارض درونی‌تان که حتی شاید از وجودش آگاه نباشید، هرچه که باشد، برنامه‌ای واقع‌نما منتظر است تا ارگاسم آسودگیِ حاصل از تزکیه را به شما بچشاند. آیا شخصیت معروفی دارید که گاه از آن لذت می‌برید و گاه از آن بیزارید؟ برنامۀ «ساحل جرزی»۱۸ برکت تزکیه را برایتان می‌آورد. میلیون‌ها امریکایی در بی‌خیال‌شدن و خوردن هرچه دلشان می‌خواهد، موفق‌اند و به‌خاطر آن‌ها، آن «بازندگان» در «بزرگ‌ترین بازنده» باید برای آنچه خودشان فقدان کنترل می‌دانند، تنبیه شوند. بسیاری افراد درگیر دورانداختن چیزهای به‌دردنخور هستند و انبان شرم‌آوری از آت‌وآشغال گوشه‌وکنار خانه‌هایشان ریخته است که نمی‌گذارد همسایگان را به مهمانی دوستانه‌ای دعوت کنند. به‌خاطر این‌ها، شرمساری محتکران باید تزکیه شود. به‌واقع آیا ترس از بازنده‌شدن و میل پنهانی به اینکه بالأخره دستمان به‌عنوان برنده بالا برود، همان خُرده‌لذت برنامۀ «کارآموز» نیست؟ حتی شاید همان لذتی است که امریکایی‌ها می‌برند وقتی ترامپ را می‌بینند که مارکو روبیو۱۹ و تد کروز۲۰ را ابله نشان می‌دهد. \n برای من و به‌گمانم برای میلیون‌ها زنی که به تماشای «مرد مجرّد» می‌نشینند، تعارضی در بطن زن‌بودن در قرن بیست‌ویکم وجود دارد. به‌تعبیر لورا کیپنیس منتقد فرهنگی اهل ایالات متحده، امروزه بسیاری از زنان با دو میل جمع‌ناشدنی دست‌وپنجه نرم می‌کنند: فمینیسم و زنانگی. کیپنیس در امر زنانه؛ لکه، حسادت، سکس و آسیب‌پذیری۲۱ (۲۰۰۶) می‌نویسد که این دو عامل «درگیر نزاع‌اند و بیش از هر جای دیگر در روان هر زن». کیپنیس ادامه می‌دهد که علاوه‌براین، «هواداران زنانگی از حقوق اجتماعی‌شان دست برنمی‌دارند؛ چنانکه حتی سرسخت‌ترین فمینیست‌ها هم هرجا امکانش باشد از مزیت‌های حاصل از به‌کارگیری زنانگی صرف‌نظر نمی‌کنند.» \n علی‌رغم همۀ دستاوردهای جنبش زنان و علی‌رغم هیجانِ آنکه برای شکوفایی‌مان، چه رسد به بقایمان، دیگر لازم نیست مردی ما را انتخاب کند، گوشه‌ای تاریک از قلبِ «مرد مجرّد» خواهمان هست که هنوز می‌خواهیم مردی انتخابمان کند؛ آن‌هم از میان دیگر زنان. علی‌رغم اعتمادبه‌نفس فکری و تبارمان و دستاوردهایی که با قدرت مطلق ذهن‌هایمان در این دنیا کسب کرده‌ایم، ردپایی کهن در بسیاری از ما مانده است که می‌خواهد رقابت با دیگر زنان برای به‌دست‌آوردن یک مرد را به عرصۀ مسابقه یا به‌واقع تنها عرصۀ مسابقه‌ای تبدیل کند که در آن برتر از دیگرانیم. کیپنیس می‌نویسد: «به‌ازای هر جبهۀ عینی که از دست طبیعت یا جامعه یا مردان خارج کرده‌ایم، یک شکل دیگر از تسلیم به‌طرز سحرآمیزی جای آن را می‌گیرد… به‌ازای هر اینچ پیشرفت، یک انقیاد نوپدید. امروزه اکثر آن‌ها را خودمان بر خودمان تحمیل کرده‌ایم!» به‌جای جبر بچه‌داری، «زن‌ها خودشان را به زنجیر سالن بدن‌سازی درآورده‌اند». جای پاپوش‌های تنگ۲۲ را کفش‌های پاشنه‌بلند مانولو بلانیکز۲۳ گرفته‌اند؛ یعنی یک جراحی دلبخواه برای تغییر پاهای ناسازگار به‌شکل مناسب. به‌جای برنامۀ کمتر محبوب «زن مجرّد»۲۴ که بالأخره به ذهن کسی خطور کرد که آن را هم بسازد، عمدتاً و مع‌الأسف «مرد مجرّد» نشسته است. \n «مرد مجرّد» نیز همین را تزکیه می‌کند: جاه‌طلبی زنانۀ امروزی در میانۀ هنجارهای عمیقاً سنتی جنسیتی؛ امیال سترگ یک زن قرن بیست‌ویکمی که به بازار ازدواج، آرایش و پاشنه‌های بلند حواله شده‌ است؛ موفقیتی که نه از آنِ خود، بلکه به‌بهای خسران دیگر زنان به دست می‌آید. با نوسان‌های مکرّر میان مضمون خردسالانۀ «شازده‌خانم» و جکوزی‌های سکسی، با زدودن طبقه و نژاد، و با جا زدن رقابتی که هیچ‌کس واقعاً اجازۀ شرکت در آن را ندارد، به‌جای عشق، برنامۀ «مرد مجرّد» تعارض زنانۀ قرن بیست‌ویکم را به مبارزۀ گلادیاتورها تا سرحد مرگ بر سر یک مرد تبدیل می‌کند. در جهان «مرد مجرّد»، آن مسابقه‌دهندگانی که علنی‌تر از دیگران دست به رقابت می‌زنند، بدتر از همه تحقیر می‌شوند. هر یک از مسابقه‌دهندگانِ این برنامه پیش از تحقیرِ دیگری می‌گوید: «احساس می‌کنم از آن دسته دخترهایی است که به هرچه می‌خواسته، رسیده.» آن‌هایی که می‌خواهند برنده شوند و [برای این کار] تلاش می‌کنند، نه آنکه منفعلانه منتظر عشق بمانند تا در خانه‌شان را بزند، آن‌هایی که میلشان هویداتر است، آن‌هایند که شرورانه هدف پست‌ترین تحقیرهای سایر مسابقه‌دهندگان، تولیدکنندگانِ برنامه و توئیتر قرار می‌گیرند. \n ارسطو پیش‌نیاز دیگری نیز برای تراژدی عظیم در نظر داشت: صحنۀ رنج‌بَری، «یک کنش مخرّب یا دردناک، مثلاً مرگ روی صحنه، جان‌کندن، زخم‌ها و امثال آن». شاید بهترین معادل امروزی آن، مصاحبۀ آخر با شرکت‌کنندۀ اخراج‌شدۀ یک برنامۀ واقع‌نما باشد که سوار بر لیموزین به‌سوی ناکجاآباد زار می‌زند. شاید هم آن، صدای روح من باشد که از سر عمیق‌ترین ارضای خود، ناله‌ای بیرون می‌دهد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را بَتیا آنگرسارگن نوشته است و در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۱۶ با عنوان «The pleasure of their pain» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چرا از رنج دیگران لذت می‌بریم؟» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• بَتیا آنگرسارگن (Batya Ungar Sargon) او دکترای خود را در زمینۀ رمان‌نویسی قرن هجدهم گرفته است. عنوان رسالۀ او، لذت‌های اجبارگر؛ زور و شکل رمان در بازۀ ۱۷۴۰-۱۷۱۹ است. وی ساکن بروکلین (نیویورک) و نویسندۀ آزاد است. [۱] Globe: تماشاخانه‌ای در لندن که شکسپیر و شرکای او در سال ۱۵۹۹ ساختند. [۲] Saturday Night Live [۳] iPhone [۴] Reality Show: یکی از ژانرهای برنامه‌های تلویزیونی که بدون نمایش‌نامه، شرکت‌کنندگان را در موقعیتی ویژه قرار می‌دهد و کنش‌ها و تعاملات آن‌ها را برای تماشاگران پخش می‌کند. در برنامه‌های فارسی، «بفرمایید شام» را می‌توان مشهورترین نمونه از این ژانر دانست. [۵] The Bachelor [۶] Duck Dynasty [۷] The Real Housewives of Beverly Hills [۸] Kardashians [۹] Hell’s Kitchen [۱۰] Hoarders [۱۱] میزبان و مجری برنامۀ واقع‌نِمای The Apprentice (کارآموز) که مهارت‌های تجاری شرکت‌کنندگان را می‌سنجد. [۱۲] Celebrity [۱۳] Belles Lettres: واژه‌ای فرانسوی به‌معنای «نگارش زیبا» که به دسته‌ای از نوشته‌ها اطلاق می‌شود که جنبۀ زیبایی‌شناختی و نوآوری در سبک و لحن دارند. [۱۴] Catharsis [۱۵] Gordon Ramsay [۱۶] The Biggest Loser [۱۷] Great British Bake Off [۱۸] Jersey Shore [۱۹] Marco Rubio: یکی از داوطلبان کسب نمایندگی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ ایالات متحده. [۲۰] Ted Cruz: یکی از داوطلبان کسب نمایندگی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ایالات متحده. [۲۱] The Female Thing: Dirt، Envy، Sex and Vulnerability [۲۲] Foot-binding: کفش‌ها یا پاپوش‌های تنگی که به پای زنان می‌کرده‌اند تا جلوی رشد را بگیرد. این رسم ابتدا در میان رقاصه‌های دربار چین (قرون دهم یا یازدهم میلادی) رایج بود و سپس به‌عنوان نماد ثروت و رتبۀ خانوادگی میان سایر اقشار جامعۀ این کشور نیز گسترش یافت؛ چون فقط زنان خانواده‌های ثروتمند که نیازی به کارکردن نداشتند، می‌توانستند چنین کاری کنند. [۲۳] Manolo Blahniks: یک برند معروف اسپانیایی مُد برای انواع کفش و صندل. [۲۴] The Bachelorette\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157661.json b/train/528157661.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f49966994e2eda0ad15ebdd9e2a5d64f36abe254 --- /dev/null +++ b/train/528157661.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تربیت فرزند به کمک همۀ اهالی روستا نیاز دارد", + "subtitle": "چرا ما از این ایده که خانوادۀ هسته‌ای بهترین راه برای پرورش فرزندان است، دل نمی‌کنیم؟", + "introduction": "شتاب و فشار زندگی مدرن، رابطۀ والدین و کودکان را دچار مشکل و تنش ساخته است. امروزه زن و مرد هر دو کار می‌کنند و با مشکلات زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. این باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها زیر چنین فشاری کمر خم کنند یا اساساً از وظیفۀ تربیت فرزندانشان شانه خالی کنند. اما آیا واقعاً مقصر، زندگی مدرن است یا مشکل از انتظار ماست که می‌خواهیم دو نفر، به‌تنهایی از پس این کار بربیایند؟", + "content": "ایان — شتاب و فشار زندگی مدرن، والدین و کودکان را دچار مشکل و تنش ساخته است. با به‌وجودآمدن خانواده‌هایی که زن و مرد هر دو کار می‌کنند، مادران و به‌طور فزاینده‌ای پدران با مشکلات زندگی و کار دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها زیر چنین فشاری کمر خم کنند یا اساساً از وظیفۀ خود شانه خالی کنند. اما آیا واقعاً مقصر، زندگی مدرن است یا مشکل از انتظار ماست که می‌خواهیم دو نفر، ‌تنها و به‌خوبی از پس این کار بربیایند؟ آیا خانوادۀ هسته‌ای۱ به همان خوبی است که می‌گویند؟ \nبه‌رغم این باور که مادران و فرزندان در روش تک‌همسری و باوجود علقۀ زن و مرد به یکدیگر مورد حمایت قرار می‌گیرند و رشد می‌کنند، سارا بِلَفِر هِردیِ انسان‌شناس و عده‌ای دیگر باور متفاوتی دارند. آنان می‌گویند چیزی که تکامل ما را شکل داده است، درواقع تربیت فرزندان با همکاری جمعی از زنان یا به‌عبارتی تربیت مشارکتیِ فرزندان است؛ یعنی «مشارکت و مراقبتی که برآمده از انرژی‌ای جمعی‌ است و از شبکه‌ای از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، عمه‌ها و خاله‌ها، عموها و دایی‌ها، خواهر و برادرها، بستگان دورتر و حتی ناوابستگان برآمده است». \nتربیت مشارکتیِ فرزند احتمالاً در ژن‌های ما است. این کار جواب می‌دهد. بنابراین چرا ما از این ایده که خانوادۀ هسته‌ای بهترین راه برای پرورش فرزندان است، دل نمی‌کنیم؟ \nخانوادۀ هسته‌ای می‌تواند به‌طرز فوق‌العاده‌ای برای کودکان خطرناک باشد. تعداد کودکانی که زیر فشار برای موفق‌شدن دست به خودکشی می‌زنند، بسیار هشداردهنده است. این کودکان اغلب فرزندان خانواده‌های تحصیل‌کرده و مرفه‌اند. در ایالات متحده کسانی که جدایی پدر و مادر را تجربه کرده‌اند، در فقر طاقت‌فرسایی پرورش پیدا می‌کنند. این مسئله تأثیری همیشگی بر سلامت، ثروت و آموزش آن‌ها دارد. در ایالات متحده درنهایت سالانه حدود پانصد کودک به‌دست والدینشان به قتل می‌رسند، از میلیون‌ها کودک سوءاستفاده می‌شود و این کودکان نادیده گرفته می‌شوند. این در حالی است که نظام‌ها برای کمکِ به‌موقع به آن‌ها ناکارآمدند. \nاما حتی در خانواده‌های به‌اصطلاح «نرمال» هم کودکان نمی‌توانند از برخی سوءعملکردها فرار کنند؛ اعم از اینکه زیر دست پدر یا مادری پرورش پیدا کنند که افسرده است، یا کسی که به همسر خود وفادار نیست، به‌لحاظ احساسی سرد است، به احساسات دیگران توجه نمی‌کند، غایب است، عصبانی است، بی‌تفاوت و پرخاشگر است و خودشیفته یا معتاد است. فیلسوفان اخلاق سامانتا بِرِنِن و بیل کَمِرون معتقدند که ازدواجِ مبتنی بر عشق، به‌همراه «ناپایداری، تنش و حتی خشونتی که اغلب بخشی اساسی از تضاد رمانتیک را تشکیل می‌دهد»، همیشه ثبات و امنیت موردنیاز کودکان را به آنان نمی‌بخشد. \nوالدین نیز با چالش روبه‌رو هستند. تربیت فرزند فعالیتی انفرادی، در انزوا و خسته‌کننده است؛ خصوصاً برای مادران که هنوز هم معمولاً بیشترِ کارهای مراقبت از فرزند بر دوش آن‌ها است. آن‌ها هزینۀ گزافی برای این کار پرداخت می‌کنند. نه‌تنها بسیاری از آنان موقعیت‌های کاری و درآمدی را رها می‌کنند، بلکه در معرض انزوای اجتماعیِ مادرانه هستند. آن‌ها حتی بعد از آن هم برای هر شکست، اغلب شرمگین‌ و مورد سرزنش فرزندانشان هستند. \nبااین‌اوصاف، آیا می‌توانیم فرزندان را بهتر تربیت کنیم؟ بله. به‌جای اینکه پرورش‌دادن کودکان را تنها به یک یا دو نفر بسپاریم، بهتر است به این ضرب‌المثل کهن افریقایی بیشتر عمل کنیم: «تربیت فرزند به همۀ اهالی یک روستا نیاز دارد.» باید تربیت مشترک فرزند را به سطح بالاتری ببریم: مراقبتِ درجۀ یک و مبتنی بر آموزشی که بین افراد مختلف مشترک، پیوسته و از همه مهم‌تر اجباری است. \nاز نظر آنسا گیاسِ فیلسوف، مراقبت مشترک از فرزندان، بسیار معنادار است. در مجموعه‌ای از مقالات، گیاس بر مبنای حقوق و نیازهای احساسیِ کودکان بررسی کرد که مراقبتِ ایدئال از فرزندان چگونه خواهد بود. او می‌پذیرد که لازم است والدین از نوعی قدرت و حق‌ تصمیم‌گیری برخوردار باشند تا زمانی که کودکان بتوانند مراقب خودشان باشند. اما والدین گاه از قدرت خود به‌طور دلبخواهی و در مسیر منافع خود و نه ضرورتاً در مسیر منافع فرزندانشان استفاده می‌کنند. او معتقد است پدر یا مادر بودن به‌خودی‌خود «حق انحصاریِ مراقبت» از یک کودک را نمی‌دهد؛ علی‌الخصوص به این خاطر که هر کسی می‌تواند پدر یا مادر شود حتی بدون آموزش‌دیدن یا گذراندن آزمونی برای تشخیص آمادگی او برای این کار. \nبه همین علت است که گیاس معتقد است باید کسانی غیر از والدین، به‌طور اجباری در مراقبت از کودک سهیم باشند. اگر مراقبت از فرزندان وظیفه‌ای عمومی‌تر شود، همۀ کودکان سود خواهند برد؛ چه آن‌هایی که در معرض وضعیت‌های نامطلوبِ اقتصادی و اجتماعی هستند و چه آن‌ها که فقط والدین بدی دارند. افراد بیشتری به زندگی خود خواهند رسید و کودکان در برابر تنوعی از ایده‌ها و سبک‌های زندگی قرار خواهند گرفت که می‌تواند استقلالِ آنان را تقویت کند. داشتن مراقبت‌کنندگان متنوع، مراقبتِ بد از کودکان را زودتر مشخص خواهد کرد و کمک خواهد کرد تا از آن کاسته شود. زمانی که کودکان بزرگ می‌شوند نیز بیشتر محتمل خواهد بود که این کودکان، دلسوزِ کسانی باشند که باورها و ارزش‌هایشان با باورها و ارزش‌های والدینشان متفاوت است یا حداقل در برابر آن‌ها ذهنِ بازی داشته باشند. \nاما چطور کاری کنیم که این اتفاق بیفتد؟ \nمراقبت مشترک از فرزندان در کیبوتزها2۲ به کار گرفته شده است تا کودکان از مراقبتِ با کیفیت خوب برخوردار شوند و در محیطی حمایتگر پرورش پیدا کنند؛ هرچند این اقدام در سال‌های نخستش به‌سبب تمایل‌داشتن به خوابگاه‌های گروهی مشکلاتی داشت. ممکن است والدین موافق زندگی در وضعیت اشتراکی نباشند؛ اما راه‌های دیگری وجود دارد که برای کودکان، شبکه‌ای از افراد را فراهم می‌کندکه به‌طور ایدئال از بستگان نیستند؛ اما از آن‌ها مراقبت می‌کنند. \nاین ممکن است به‌شکل یک فرزندخواندگیِ رسمی، اما غیرمذهبی باشد که در آن کودکان به مراقبانی داده می‌شوند که در عین جوانی می‌خواهند و می‌توانند در مراقبت از این کودکان برای چند ساعت در هفته مشارکت کنند. این افراد بعداً وقتی پا به سن می‌گذارند، به مَحرم اسرارِ کودکان تبدیل می‌شوند. مردان و زنان بسیاری وجود دارند که یا خود فرزندانی ندارند یا فرزندانشان بزرگ شده‌اند یا حتی از حقِ خود محروم شده‌اند؛ اما هنوز می‌خواهند در زندگیِ یک کودک نقشی داشته باشند. اجازه‌دادن به افراد بیشتری برای شرکت‌داشتن در زندگیِ کودکان، می‌تواند یک سرمایه‌گذاری واقعی و مشترک در آینده باشد. \nنحوۀ سودبردن والدین از این مسئله را می‌توان به‌سادگی مشاهده کرد. داشتن شبکه‌ای مطمئن و علاقه‌مند از مراقبان، به والدین فرصتی بسیار ضروری می‌دهد تا با هم یا تنها وقت بگذرانند. آن‌ها کمتر احساس زیرِ بار بودن می‌کنند؛ علی‌الخصوص اگر کودکانی با مشکلات یادگیری یا ناتوانی‌های جسمی داشته باشند یا برنامۀ کاریشان شلوغ یا آشفته باشد. این مسئله همین‌طور به آنان کمک خواهد کرد که احساسات دو وجهی‌ِ برخاسته از پدر یا مادر بودن را بهتر کنترل کنند. آنطور که گیاس می‌نویسد، پدر یا مادر بودن «بدون شک همراه است با خشم، ناکامی و گاه حتی نفرت». \nبه برخی طرق، همۀ ما اکنون به‌نوعی مراقبت مشارکتی از فرزندان مشغولیم. بسیاری از کودکان با والدین متعدد بزرگ شده‌اند؛ چه به‌خاطر طلاق، چه به‌دلیل فرزندخواندگی، یا فناوری‌های تولید مثل. کارن هنسنِ جامعه‌شناس اشاره می‌کند که والدینی که هر دو کار می‌کنند، متکی بر دوستان، مراقبت‌کنندگان و بستگان هستند. معلمان، مربیان، معلمان خصوصی و مشاوران نیز گاهی این خلاء را پر می‌کنند. \nاما بسیاری می‌آیند و می‌روند و مشکل دقیقاً همین است. کودکان ممکن است از مراقبت‌کنندگانی که دوستشان دارند، جدا شوند. این مسئله اغلب به‌علت نیازها یا هوس‌های والدین است. گاهی آن‌ها دسترسی به بستگان را بعد از طلاق از دست می‌دهند یا همسایگانی دوست‌داشتنی را به‌خاطر جابه‌جایی‌ها یا اختلاف‌نظر بین والدین و آن همسایه‌ها. گاه دایه‌ها یا پرستارانی که طولانی‌مدت با کودکان بوده‌اند، بدون توجه به خواستِ کودک برای ادامۀ رابطه، اخراج می‌شوند. والدین به‌لحاظ اخلاقی حق چنین کاری را ندارند. \nدر کنار کمک به والدین و فرزندان، کسانی که در مراقبت مشارکت می‌کنند نیز سود می‌برند. آن‌ها روابطی غنی‌تر و عمیق‌تر با افراد جوان‌تر دارند. ممکن است این جوانان علاقۀ بیشتری داشته باشند تا از آن افراد در زمان پیری مراقبت کنند. \nگیاس هم می‌پذیرد که این به یک انقلاب در مراقبت از فرزندان نیاز دارد. والدین نیز باید بر احساس حسادتی غلبه کنند که وقتی پیش می‌آید که فرزندانشان کسِ دیگری را دوست دارند. اما وقتی والدین با مشکلات کار و زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند، همین‌طور فاصلۀ بین داشته‌ها و نداشته‌هایشان بیشتر می‌شود، چه کسی بهتر علائق فرزندانشان را در ذهنش نگاه می‌دارد؟ مراقبت اشتراکی از فرزندان بهترین راه هم برای فرزندان و هم برای والدین است تا شکوفا شوند.\n\nپی‌نوشت‌ها:* این مطلب در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۱۶ با عنوان There is a better way to parent than the nuclear family در وبسایت ایان منتشر شده است.* ویکی لارسن (Vicki Larson) برندۀ جایزۀ روزنامه‌نگاری و یکی از نویسندگان کتاب کار جدیدی که می‌کنم: تغییر شکل ازدواج برای شکاکان، واقع‌گرایان و متمردان است.[۱] nuclear family [۲] kibbutzim مکان‌هایی در اسرائیل، معمولاً یک مزرعه، برای زندگی جمعی.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157664.json b/train/528157664.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..267c6ee4cea02bdec7313b78064e083ea34e4e58 --- /dev/null +++ b/train/528157664.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "به بچه‌هایتان استیکر ندهید", + "subtitle": "استیکرها ممکن است تلقی کودکان دربارۀ رفتارهای اجتماعی را کاملاً تغییر دهد", + "introduction": "استکیر ابزار بچه‌داریِ خیلی از پدر و مادرها است: اتاقت را مرتب کن، به جایش استیکر بگیر. تکالیفت را مرتب بنویس، استیکر بگیر. مسواک بزن، استیکر بگیر. اما این ماجرا معمولاً پایان خوشی ندارد. یک اقتصاددان رفتاری معتقد است سیستمِ پاداش مخصوصِ دنیای اقتصاد و تجارت است و واردکردنِ آن به دنیای روابط عاطفیِ خانوادگی، باعث می‌شود کودک فکر کند وجودش در خانواده نوعی «شغل» است.", + "content": "اریکا رِیشر، آتلانتیک — در مقام روان‌شناسِ خانواده، پس از سال‌ها فعالیت و کار با هزاران خانواده دریافته‌ام که یکی از گرفتاری‌های بسیار رایجی‌ که والدین با آن مواجه‌اند، این است که چطور کودکانشان را به کارهایی که از آنها می‌خواهند وادار کنند. یکی از پرسش‌های همیشگیِ والدین این است که برای رسیدن به این هدف، از چه ابزارهایی می‌توانند استفاده کنند و کمک بگیرند؟\n یکی از این ابزارها ورقه‌های استیکر است. استیکرها نوعی سیستم تغییر رفتارند که در آن، کودکان در برابر انجام رفتارهای مطلوب، مثل مسواک‌زدن، مرتب‌کردن اتاق خود یا انجام تکالیف، برچسب‌هایی دریافت می‌کنند. بچه‌ها بعداً می‌توانند برچسب‌هایی را که جمع کرده‌اند، مثلاً برای گرفتن جایزه، رفتن به گردش و تفریح و خوردن خوراکی‌های محبوبشان مصرف کنند.\n گردآوری داده‌ها دربارۀ دو چیز، دشوار است: نخست، گستردگی و فراوانی استفاده از استیکرها و دوم، اینکه از چه زمانی و چرا اینقدر رایج و پرطرف‌دار شده‌اند؟ با‌وجوداین شواهدِ پراکنده می‌گویند که استیکرها در میان والدین امریکایی تقریباً به مقدار زیادی فراگیر و رایج شده‌اند. جست‌وجو در گوگل [به زبان انگلیسی] برای «استیکرهای ورقه‌ای»، «استیکر تکالیف» و «استیکر جایزه» در مجموع بیش از یک‌میلیون نتیجه به شما خواهد داد. آمازون، وبگاه آنلاین فروش کتاب و وسایل، بیش از ۱۳۰۰ محصول ترکیبی برای چنین جست‌وجویی به شما پیشنهاد می‌کند. رِدیت، یک وبگاه بسیار بزرگ برای تبادلات فکری و مراودات اجتماعی است. این وبگاه پر است از اتاق‌های آنلاین گفت‌وگو برای پدران و مادرانی که از یکدیگر دربارۀ مزایای چنین استیکرهایی می‌پرسند و راهبردهای مختلف استفاده از آن را به بحث می‌گذارند.\n به‌راحتی می‌توان مشاهده کرد که تا چه حد والدین به توانایی استیکرهای تشویقی برای به‌دست‌آوردن نتایج سریع جذب می‌شوند و به استفاده از آن‌ها روی می‌آورند. با مشوق‌های صحیح و ساختار مناسب، این سیستم می‌تواند به روشی مؤثر بچه‌ها را به پذیرش عادت‌هایی همانند مسواک‌زدن، یا مرتب‌کردن وسایل پس از بازگشت از مدرسه وادار کند. طرف‌دارانِ استیکرهای تشویقی می‌گویند که چنین مدل‌هایی از پاداش به پرهیز از جنگِ قدرت کمک می‌کند. همچنین سبب می‌شوند والدین کمتر غر بزنند؛ بنابراین روالِ زندگیِ روزانه را در خانواده آسان‌تر می‌کنند. استیکرها به شکل‌های مختلف چنین هدفی را برآورده می‌کنند. ایراد استیکرها و سیستم‌های پاداشِ مشابه، این نیست که کارایی ندارند. ایراد اینجا است که بیش از حد مؤثرند و درعین‌حال هم برای فرزندان و هم خانواده‌هایشان در دراز مدت پیامدهای بسیار منفی و ناخواسته ای به همراه دارند. استیکرها ابزارهای روان‌شناختیِ قدرتمندی هستند و می‌توانند از تأثیر روی انگیزه‌های کودکان فراتر روند و بر قالب فکری آنان اثر بگذارند و حتی روابط آن‌ها با والدینشان را نیز دستخوش تغییر کنند.\n مدافعانِ استیکر اغلب از ذکر مخاطرات بالقوۀ این برچسب‌ها غفلت می‌کنند. وقتی چنین روشی نتیجۀ معکوس می‌دهد، والدین مبهوت و شگفت‌زده می‌مانند. برایم تعجب آور نیست وقتی به‌وفور، گِله و شکایت پدران و مادران را می‌شنوم که می‌گویند استیکرهای تشویقی آنگونه که باید عمل نکرده‌اند. مادری که ابتدائاً از نتایجِ سیستمِ استیکرهای تشویقی خشنود بود، می‌گفت وقتی از پسر هشت‌ساله‌اش خواسته از آنچه می‌کرده دست بردارد و به برادر کوچک‌ترش کمک کند، پسرش پاسخ داده: «درعوضش چی بهم می‌دهی؟»\n زن و شوهر دیگری که در یکی از کلاس‌های من دربارۀ تربیت فرزندان شرکت کرده بودند، زمانی که نظام پاداش دیگر کارایی نداشت، به سختی افتاده بودند: «به دخترمان گفتیم اگر بعد از شام در تمیزکردن آشپزخانه به ما کمک کند، می‌تواند امتیازهای بیشتری برای رسیدن به هدفش، یعنی خریدن تلفنی جدید، به دست آورد؛ اما دخترمان فقط گفت: نه؛ خیلی ممنون. حالا چکار می‌توانستیم بکنیم؟»\n بسیاری از این والدین که استفاده از نظام پاداش را با هدف ارزشمندِ راحت‌کردنِ روال‌های توی خانواده شروع می‌کنند، در ابتدای کار از نتایج به‌دست‌آمده خوشحال می‌شوند و موارد بیشتری را در ورقه‌های استیکرها اضافه می‌کنند. کودکان دوست ندارند در شستن لباس‌ها کمک کنند یا اسباب‌بازی‌هایشان را با بچه‌های دیگر به اشتراک بگذارند؟ اشکالی ندارد. برای انجام این کار به آن‌ها استیکر بدهید.\n مایلم این پدیده را که در آن نظام‌های پاداش کاملاً در حیات خانواده فراگیر می‌شوند، «اقتصاد پاداش» بنامم. در اقتصادهای پاداش، بچه‌ها یاد می‌گیرند که رفتارهای مطلوب را درمقابلِ پاداش دریافتی، معامله کنند. بعضی وقت‌ها این پاداش‌ها به‌طور مستقیم به دست می‌آید؛ مثلاً یک اسباب بازی، بستنی یا کتاب. بعضی وقت‌ها نیز ارزشی که در معامله به دست می‌آید، در قالب برچسب یا اشیای دیگر ذخیره می‌شود؛ مثل ارزش پول که بعداً می‌توان با آنچه مدنظر است، معاوضه کرد. سیستم هر چه که باشد، اقتصادهای پاداش یک الگوی تراکنشی برای رفتار را ترویج می‌دهند: کودکان انتظار دارند که برای رفتارِ خوب پاداش دریافت کنند و مایل نیستند که رفتار مدنظر را «رایگان انجام دهند»؛ همانند پسر هشت‌ساله‌ای که برای کمک به برادر کوچک‌تر از خودش پاداشی طلب کرده بود.\n برخی مخاطراتِ استیکرهای تشویقی که دربارۀ آن‌ها بحث زیادی صورت گرفته، شامل خطر تضعیف انگیزه‌های درونی کودکان است یا به‌عبارت‌دیگر، نیاز به عرضۀ پاداش‌های بیشتر و بهتر. به این علت که پاداش‌های اولیه جذابیت و کشش خود را از دست داده‌اند. اما شاید مطلبِ دردناک‌تر، این باشد که اقتصادهای پاداش بر شیوۀ اندیشیدن بچه‌ها دربارۀ روابط با دیگران نیز اثر می‌گذارند.\n در برخی مواقع کودکان نه‌تنها برای انجام وظایفشان، همانند مسواک‌زدن، پاداش می‌گیرند، بلکه علاوه‌برآن برای آنچه دانشمندان علوم اجتماعی رفتارهای «خودجوش یا داوطلبانه» می‌نامند نیز پاداش می‌گیرند؛ کارهایی شبیه کمک‌کردن به دیگران، همکاری و به‌اشتراک‌گذاریِ داشته‌ها. مطالعات نشان داده‌اند که دادن پاداش‌های ملموس به کودکان در برابر رفتارهای نوع‌دوستانه ممکن است رفتارهای سودمند و خیرخواهانۀ آنان را در آینده کاهش دهد و تمایل کودکان به کمک‌کردن به دیگران را از بین ببرد. \n آموزه‌های برآمده از اقتصادِ رفتاری به ما کمک می‌کنند تا این تأثیر را توضیح دهیم. از منظر اقتصاد رفتاری، رفتارِ پروبلماتیکِ کودکانی که در اقتصاد پاداش –در عوض این کار چی بهم می‌رسد؟- تربیت می‌شوند، عکس‌العملی پیش‌بینی‌پذیر است در مواجهه با تصادمِ دو دسته از هنجارها: هنجارهای اجتماعی، یعنی نیروهای پنهانی که چگونگیِ عملکرد انسان را شکل می‌دهد و هنجارهای بازار، یعنی سیستمی از پرداخت، بدهی، قرارداد و مشتری.\n دن اریلی، اقتصاددان رفتارگرا و استاد دانشگاه دوک، در تحقیقاتی تجربی دربارۀ تأثیرات این دو مجموعه از هنجارها بر یکدیگر دریافته است که وقتی این دو نوع هنجار در یک موقعیت با هم تصادم پیدا می‌کنند، هنجارهای بازار هنجارهای اجتماعی را تحت نفوذ و کنترل خود قرار داده و کانونِ تصمیم را از روابطِ انسانی به تجارت تغییر می‌دهند.\n اریلی با ذکر مثالی از کتاب خود، غیرعقلانیِ پیش‌بینی‌پذیر؛ نیروهای پنهانی که تصمیم‌های ما را شکل می‌دهند۱، عملکرد یک مهدکودک را توصیف می‌کند. این مهدکودک سعی می‌کند تعداد پدران و مادرانی را که با تأخیر به دنبال فرزندان خود می‌آیند، کاهش دهد. این مرکز مراقبت از کودکان تصمیم می‌گیرد که چنین والدینی را جریمه کند. پس از آنکه این طرح جریمه تعیین شد و به همه والدین اعلان گردید، در عمل مشخص شد که در واقع تعداد پدران و مادرانی که با تأخیر به‌دنبال فرزندانِ خود می‌آیند، افزایش یافته است. چرا؟ با معرفی نظامِ جریمه، این سیستم که به هنجارهای بازار متعلق است، ناهشیارانه بر هنجارهای اجتماعی تأثیر می‌گذارد. قبل از این، والدین سعی می‌کردند تا سر موقع و بدون تأخیر به‌دنبال فرزندانشان بروند؛ چراکه دربارۀ دردسری که برای کارمندان مهدکودک به وجود می‌آوردند، احساس بدی داشتند (هنجاری اجتماعی)؛ اما اکنون، تأخیرداشتن در چارچوب هنجارِ بازار قرار می‌گیرد، به این معنا که می‌توانند جریمه‌اش را پرداخت کنند و وجدان خود را راحت کنند. مهدکودک برای تأخیر مبلغی به‌عنوان جریمه در نظر گرفته بود و بسیاری از والدین مایل بودند که آن را پرداخت کنند. \n در موردی مشابه، هنگامی که والدین برای رفتار خوب کودکان به آن‌ها پاداش می‌دهند، هنجارهای بازار را وارد خانواده می‌کنند؛ جایی که همواره محلِ برقراری و حاکمیتِ ارزش‌های اجتماعی بوده است. هنگامی که با اریلی دربارۀ کاربردِ تحقیقش در زمینۀ سیستم‌های پاداش ازجمله استیکرهای تشویقی صحبت کردم، توصیۀ او این بود که والدین پیامدهای دراز مدت آن را در نظر بگیرند: سیستم‌های پاداش راه‌حل‌های رضایت‌بخشِ کوتاه‌مدتی ایجاد می‌کند؛ اما به چه قیمتی؟ اگر بچه‌ها وجودشان در خانواده را یک شغل ببینند، چه خواهد شد؟\n اریلی مثالی شخصی می‌زند دربارۀ اینکه چگونه ذهنیتی تراکنشی می‌تواند نیت خیر را ضعیف کند. او زمانی در دانشگاهی مشغول به کار بود که درآن سیستمی مبتنی بر امتیاز دهی استفاده می‌شد. به‌کارگیری این سیستم به این منظور بود که اطمینان حاصل شود که اعضای کادر آموزشی و هیئت‌های علمی دانشگاه، الزام‌ها و شرایط تدریس را رعایت می‌کنند. اریلی زمانی که متوجه شد طبق چه فرمولی می‌توان امتیاز به دست آورد، فهمید که چطور امتیازها را به حداکثر برساند و درنتیجه تا جایی که می‌توانست تلاش می‌کرد تا با کمترین تلاش، بیشترین امتیازها را به دست آورد. اریلی می‌گوید: «من توانستم ۱۱۲ امتیاز با آموزشِ فقط یک درس در هر سال به دست آورم. من یک کلاس با تعداد زیادی دانشجو و تعداد زیادی دستیار داشتم. بنابراین از فرمول مزبور به شکل بهینه‌ای استفاده کردم.»\n برعکس، در دانشگاهی که اکنون در آن کار می‌کند، به‌شکل ساده‌ای از همه انتظار می‌رود که همیار هم باشند و به یکدیگر کمک کنند. «این بدان معنی است که من در حقیقت بیشتر درس می‌دهم. هر سال داوطلب می‌شوم که کلاسی برای دانشجویان در مقطع کارشناسی داشته باشم؛ بااینکه چنین چیزی بخشی از قراردادِ رسمی من نیست. سیستم امتیازدهی‌ای که در آن دانشگاه برقرار بود، عمدتاً هر گونه حسن نیتی را از بین می‌برد.»\n والدین ممکن است بین برچسب‌دادن به کودکان برای مسواک‌زدن و برچسب‌دادن به آن‌ها برای کمک‌کردن به خواهر یا برادر کوچک‌ترشان تفاوت اندکی ببینند. باوجوداین، باتوجه ‌به تأثیرِ منفیِ پاداش بر رفتارِ خودجوش یا داوطلبانه و اثرِ زیان‌بار هنجارهای بازار بر روابط، سؤالی نگران‌کننده مطرح می‌شود: هنگامی که والدین کارایی کوتاه مدت استفاده از پاداش را در ترویج و تشویق رفتارهای خوب برمی‌گزینند، این امر چه تأثیری بر خانواده می‌گذارد؟ \n اریلی می‌گوید: «اگر رابطه‌ای با فرزندان خود ایجاد کردید که بسیار تراکنشی است، وقتی چندین سال گذشت و سن‌وسال همه بیشتر شد، چه چیزی را انتظار دارید؟ «من نمی‌گویم که برچسب‌دادن به بچه‌ها باعث می‌شود که در آینده والدین خود را به خانۀ سالمندان خواهند فرستاد؛ اما اگر به این ایدۀ پشتِ استیکرها فکر کنید، آن را قدمی در همان مسیر می‌بینید.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها:• این مطلب را اریکا رِیشر نوشته است و در تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۱۶ با عنوان «Against the Sticker Chart» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۷ ارديبهشت ۱۳۹۵ با عنوان «به بچه‌هایتان استیکر ندهید» و ترجمۀ احسان یزدانی منتشر کرده است.•• اریکا رِیشر (Erica Reischer) روان‌شناس بالینی و نویسندۀ کتاب والدین خوب چه می‌کنند؟ (What Great Parents Do) است. [۱] Predictably Irrational: The Hidden Forces That Shape Our Decisions\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157667.json b/train/528157667.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..01c243041b159989ff138c604b50ded4cf14abaa --- /dev/null +++ b/train/528157667.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قلب کافر را بخور؛ داستان تولد بوکوحرام", + "subtitle": "چطور بقایای فرقه‌ای اسلام‌گرا به ارتشی بی‌رحم تبدیل شد که اکنون دولت نیجریه از پس آن برنمی‌آید؟", + "introduction": "در فوریۀ ۲۰۰۹، پلیس نیجریه قوانین سختی برای موتورسیکلت‌ها به ‌اجرا گذاشت. بسیاری از موتورسواران از قانون جدید راضی نبودند. اما در قسمتی از نیجریه، موش‌وگربه‌بازی میان پلیس و موتورسواران تبعات جدی‌تری به‌همراه داشت. اجرای قوانین سخت‌گیرانه درگیری‌های خشونت‌باری میان پلیس و اسلام‌گرایان تندرویی به وجود آورد که تا آن زمان در جهان ناشناخته‌ بودند. اما چطور بقایای فرقه‌ای اسلام‌گرا به ارتشی بی‌رحم تبدیل شد که اکنون دولت نیجریه از پس آن برنمی‌آید؟", + "content": "گاردین — در ماه فوریۀ سال ۲۰۰۹، در پایانۀ مسافربری در شهرک مارابا۱ ایستاده بودم و به موتورسیکلت‌سوارانی نگاه می‌کردم که سرشان را با گیاهان خشک‌شده پوشانده بودند. پلیس نیجریه اخیراً قوانین سختی برای استفاده از کلاه ایمنی توسط رانندگان و سرنشینان موتورسیکلت‌ها به ‌اجرا گذاشته بود. در شمال نیجریه به تاکسی‌های موتوری «آچابا» می‌گویند. اگر کسی از این تاکسی‌ها استفاده کند، رانندۀ موتورسیکلت باید برای مسافر نیز کلاه ایمنی فراهم کند. همهمه‌ای برپا بود. همه می‌دانستند که سفرکردن با آچابا کار خطرناکی است. راننده‌های این موتورسیکلت‌ها به بی‌مسئولیتی و کارهای خطرناک شهره بودند. اما بسیاری از شهروندان نیجریه نیز از قانون جدید راضی نبودند. \n اول از همه، این قانون به پلیس فرصت زورگیری و اخّاذی می‌داد. یکی از رانندگانِ تاکسیِ موتوری به من گفت که خرید دو کلاه ایمنی ده‌هزار نایرا، حدود چهل پوند خرج روی دستش می‌گذارد. ازآنجاکه او روزانه تنها سیصدتاچهارصد نایرا، کمتر از دو پوند، درآمد داشت، پیروی از قانون جدید برای او عملاً غیرممکن بود. همه می‌دانستند چه اتفاقی خواهد افتاد. پلیس گشت‌های سیّارش را در نقاط شلوغ شهر مثل بازار، پایانه‌های مسافربری و معابر شلوغ برپا خواهد کرد و در کمین موتورسواران خواهد نشست. موتورسواران نیز وقتی می‌فهمند که به دام پلیس افتاده‌اند، سعی می‌کنند با سرعت تمام از معرکه دور شوند و پلیس هم با باتوم و چماق به‌ جانشان می‌افتد. \n رانندگان آچابا معمولاً از ضعیف‌ترین طبقات جامعه‌اند. فقط هم مردان به این حرفه مشغول‌اند. آن‌ها افرادی هستند که سواد اندکی دارند و معمولاً فاقد هرگونه مهارت شغلیِ دیگری هستند. بسیاری از آن‌ها خیابان‌خواب‌اند و شب‌ها را زیر پل یا سایبان مغازه‌ها سر می‌کنند. بعضی از آن‌ها نیز برای محافظت از تنها منبع درآمد خود، شب را نیز روی موتورسیکلتشان می‌خوابند. مسافران این وسیلۀ نقلیه نیز عمدتاً افراد فقیرند. تعداد زیاد آچابا در خیابان‌های نیجریه حکایت از مشکلات اقتصادی این کشور دارد. از دید بسیاری، قانون جدیدِ استفاده از کلاه ایمنی نیز صرفاً فشار دیگری بر این قشر آسیب‌پذیر و در معرض خطر است. \n وقتی این قانون به‌اجرا درآمد، اتفاق عجیبی افتاد. ازآنجاکه تقریباً هیچ‌کس کلاه ایمنی نداشت، آن‌ها راه‌های عجیب‌و‌غریبی برای پوشاندن سرشان ابداع کردند. در خبرها عکس کسانی منتشر شد که سطل و قوطی رنگ سرشان کرده بودند. عجیب‌ترین موارد موتورسوارانی بودند که سرشان را با پوست هندوانه یا پوست سوراخ‌سوراخِ کدو پوشانده بودند. پیش از اختراع ظروف پلاستیکی، از اینجور چیزها به‌جای آبکش استفاده می‌کردند. \n این رانندگان آچابا در مقابل زورگیری‌های تقریباً رسمیِ پلیس ایستادند. این مقاومتِ آن‌ها اساساً در مخالفت با این قانون بود. اما بیشترِ شهروندان نیجریه عکس‌العملی نداشتند. صرفاً قانونی دیگر به قوانین مفصل و دشوارکنندۀ زندگی‌شان اضافه شده بود. آن‌ها تنها دعا می‌کردند. امیدوار بودند که پلیس به‌زودی دست از سخت‌گیری بردارد و آن‌ها نیز به زندگی عادی خود باز‌گردند. \n اما در یک قسمت از نیجریه، این موش‌وگربه‌بازی میان پلیس و موتورسواران تبعات بسیار جدی‌تری به‌همراه داشت. در شهر مایدوگوری، مرکز ایالت بورنو در شمال شرقی این کشور، به‌اجراگذاشتنِ قانون استفادۀ اجباری از کلاه ایمنی موجب بروز درگیری‌های خشونت‌باری میان پلیس و گروه اسلام‌گرای تندرویی شد که تا آن زمان در جهان شناخته‌شده نبود. همین مسئله درنهایت نیجریه را وارد جنگی تمام عیار کرد. \n دو سال بعد، من مجدداً آنجا بودم. مرد جوانی را دیدم که به ساختمان «جوخه‌های مسلّح ویژۀ مبارزه با دزدی»۲ در شهر مایدوگوری می‌بردندش. این ساختمان میان افراد محلی به نام «کارکشته» شناخته می‌شود؛ ظاهراً به این علت که جایگاه نیروهای نخبۀ پلیس است. ویژگی دیگر این ساختمان این است که اگر کسی را به این ساختمان ببرند، احتمالاً دیگر بیرون نخواهد آمد. \n این مرد جوان محمد زکریا نام داشت. دو مأمور لباس‌شخصی او را به این مکان بردند. او چند روز پیش از آن، پس از توقف خودرویش در یکی از ایست‌های بازرسی پلیس، بازداشت شده بود. هیکلی نحیف داشت و به‌نظر می‌رسید هنوز بیست سالش هم نشده باشد. پیراهن بلند و گشاد صورتی رنگی که به‌تن داشت، کثیف و مندرس بود و لکه‌های خشک‌شدۀ خون روی آن خودنمایی می‌کرد. \n زکریا به من و دیگر همکار روزنامه‌نگارم، عبداللهی کاورا ابوبکر که برای شبکۀ بی‌بی‌سی کار می‌کرد، گفت: «اسلحه‌ای زیر صندلی پنهان کرده بودیم. آنها کشفش کردند.» زمانی که پلیس به او و همدستش دستور داد برای بازرسی از ماشین پیاده شوند، فردی که همراه زکریا بود تلاش کرد تا با خودرو از معرکه بگریزد. نیروهای سیار پلیس هم خودروی آن‌ها را به رگبار بستند و فرد همراه او کشته شد. خودروی قرمزِ هاچ‌بک آن‌ها، که حالا سوراخ‌سوراخ شده، هنوز در حیاط مرکز فرماندهی پلیس بورنو قرار دارد. \n زکریا می‌گوید در سه عملیات قاچاق اسلحه شرکت داشته است. هر بار، او و همدستانش مسافت ۱۲۰کیلومتری مایدوگوری تا محل تحویل محمولۀ اسلحه را با خودرو طی کرده و سلاح‌ها را از فرد دیگری تحویل می‌گرفتند. آن فرد قاچاقچی نیز خود، سلاح‌ها را از طریق رودخانه و با قایق کوچک پارویی از مناطق کوهستانی هم‌مرز با کامرون به آنجا می‌آورده است. قاچاقچی‌ها هر بار چندین اسلحۀ کلاشنیکف و تعداد زیادی جعبۀ مهمات به آنان تحویل داده‌اند. آن‌ها نیز اسلحه و مهمات را در خودرو جاسازی می‌کرده‌اند. زکریا این سلاح‌ها را از طریق شهر مایدوگوری به خانۀ بزرگی در حومۀ شهر داماتورو، مرکز ایالت یوبه می‌برده است. \n فرد قاچاقچی که با زکریا در ارتباط بود، این کار را در سال ۲۰۱۰ به وی پیشنهاد کرد؛ زمانی که زکریا به فروش کفش و شارژر موبایل اشتغال داشت. او می‌گوید: «آن‌ها علنی دعوت به همکاری می‌کردند و همه می‌دانستند که آن‌ها چه‌کاره‌اند.» \n «آن‌ها» اعضای گروه تندرو و اسلام‌گرایی بودند که بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶ در ساختمانی در منطقۀ راه‌آهن شهر مایدوگوری شکل گرفته بود. این گروه که به نام «بوکوحرام» شناخته ‌می‌شود، آهسته‌آهسته افراد بیشتری را جذب تشکیلات خود کرد. بوکوحرام به‌لحاظ لغوی یعنی «تحصیلات غربی حرام است». \n مردی که ما برای صحبت با او به مایدوگوری آمده بودیم، مدتی عضو این گروه بود. نام مستعار وی در این گروه ابودُجانه بود که از یکی از صحابۀ پیامبر اسلام [ص] به این نام اقتباس شده است. او فضای حاکم بر مرکز فرماندهیِ این گروه در مایدوگوری را با ادبیاتی دینی توصیف می‌کند. شیوۀ زندگی در درون این مجموعه را محمد یوسف، رهبر کاریزماتیک این گروه تعیین می‌کرد. او نیز شیوۀ سخت‌گیرانه‌ای برای اجرای مناسک دینی توسط اعضای گروه داشت. ابودجانه با افتخار می‌گوید: «بله؛ من آنجا زندگی می‌کردم. در تمام کشور یک مسجد مثل آنجا پیدا نمی‌شد؛ جایی که بتوانی بروی و دانش بسیاری کسب کنی.» \n در بیستم فوریۀ سال ۲۰۰۹، تعداد زیادی از اعضای این گروهِ مذهبی برای شرکت در یک مراسم تشییع جنازه راهی سفر بودند. تعداد زیادی از افراد حاضر در این کاروان با موتورسیکلت عازم مقصد بودند. پلیس آن‌ها را متوقف کرد. نیروهای پلیس بخشی از نیروهای مسلح دولتی بودند که در عملیاتی موسوم به «عملیات ضربتی» شرکت داشتند. این گروه نظامیِ دولتی در سال ۲۰۰۵ برای مبارزه با اراذل و اوباشِ سیاسی شکل گرفت که در انتخابات دو سال پیش از آن دست به قتل و غارت زده بودند. دعوا میان اعضای گروه بوکوحرام و نیروهای پلیس بر سر پوشیدن کلاه ایمنی بالا گرفت. طبق برخی گزارش‌ها، پلیس دست به اسلحه شد و به‌سوی آنان شلیک کرد؛ اما عده‌ای نیز می‌گویند یکی از اعضای این گروه یکی از نیروهای پلیس را خلع‌سلاح کرد و تلاش کرد با اسحلۀ وی به دیگر نیروهای پلیس تیراندازی کند. داستان هرچه که بوده، پلیس درنهایت به‌سوی آنان شلیک کرد و تعدادی از اعضای آن گروه را کشت. تعداد دیگری نیز زخمی شدند. \n این نخستین‌باری نبود که عملیات ضربتی به درگیری با نیروهای گروه بوکوحرام می‌انجامید. رهبر این گروهِ تندرو پیش از این واقعه نیز به این نتیجه رسیده بود که هدف از این عملیات نظامیِ مشترک درگیری مستقیم با این گروه است. در خلال چند هفتۀ پس از این واقعه، یوسف تعدادی سخنرانی ایراد کرد. نوارها و سی‌دی‌های این سخنرانی به‌میزان وسیع منتشر شد. فایل‌های آن نیز از طریق بلوتوث دست‌به‌دست می‌گشت. او در این سخنان از مسلمانان می‌خواهد تا «برای جهاد آماده شوند». آنگونه که او در این سخنرانی‌ها می‌گوید، «بخشی از این آمادگی، مهیاشدن مادی است؛ مثل فراگیری مهارت تیراندازی، خرید اسلحه و بمب و نیز آموزش سربازان اسلام برای مبارزه با کفار. شما باید روح خود، خودروی خود و موتورسیکلت خود را برای خدا فدا کنید». \n یوسف زمین کشاورزی بزرگی نیز در ایالت باوچی داشت که پایگاه گروه او بود. پس از انتشار سخنرانی‌های مذکور، دولت نیجریه دستور حملۀ پلیس به زمین کشاورزی وی را صادر کرد. در یورش پلیس به زمین یوسف، صدها عضو شبکۀ بوکوحرام دستگیر شده و چندین نفر از اعضای آن نیز به قتل رسیدند. پس از آن نیز، پلیس مقر فرماندهی این گروه در مسجد ابن‌تیمیّه در شهر مایدوگوری را به محاصرۀ خود درآورد. ابودجانه به من گفت: «آن‌ها به‌جای آنکه با ما تعامل کنند، ما را تحریک می‌کردند و با جیپ‌های نظامی دورتادور پایگاهمان رژه می‌رفتند. ما منتظر فرصت مناسب بودیم و به‌محض فراهم‌شدن فرصت، از آن استفاده کردیم.» \n وقتی نیروهای دولتی عقب‌نشینی کرده و دستور دادند به اعضای بوکوحرام از فاصلۀ دور تیراندازی شود، افرادِ داخل پایگاه نیز خود را مسلح کرده و به بیرون هجوم آوردند. به‌گفتۀ ابودجانه، آن‌ها به چند گروه تقسیم شدند. او خودش رهبری یکی از شاخه‌ها را به ‌عهده داشته که وظیفه‌اش گشت‌زنی در شهر و یافتن نیروهای مسلح پلیس و ارتش و حمله به آن‌ها بوده است. بوکوحرام برای چهار روز متوالی مشغول آشوب و وحشت‌افکنی در خیابان‌های مایدوگوری بود. آن‌ها علاوه‌بر قتل نیروهای پلیس و سربازان ارتش، تعداد زیادی از غیرنظامیانی را که در خیابان‌ها پرسه می‌زدند، مانند حیوانات سربریدند. \n زمانی که مقامات دولتی مجدداً کنترل شهر را به‌دست گرفتند، ارتش، محمد یوسف را بازدشت کرد. او در مقابلِ خبرنگارانی بازجویی‌شد که با گوشی‌های تلفن خود از او فیلم می‌گرفتند. پس از آن، یوسف را به پلیس تحویل دادند. چند دقیقۀ بعد، او مرده بود. پلیس می‌گوید درحالی‌که او قصد فرار داشت، به او شلیک کرده است؛ اما هیچ‌کس این را باور نکرد. سپس پلیس جسد گلوله‌خوردۀ او را برای عکس‌برداری به خبرنگاران نشان داد. \n این واقعه شروع درگیری‌های خشونت‌بار دیگری بود که تاکنون هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده و حداقل یک‌و‌نیم میلیون نفر را آواره کرده است. هفت سال پس از کشته‌شدن یوسف، حالا اوضاع جنگ میان دولت نیجریه و گروه بوکوحرام تغییر کرده است. از اواخر سال ۲۰۱۴ تا اوایل سال ۲۰۱۵، این گروه حدود هفتاددرصد مناطق ایالت بورنو را در کنترل خود داشت و مقامات حکومتی نیز ظاهراً قدرتِ بازپس‌گرفتن این مناطق را نداشتند. \n پس از پیروزی محمدو بوهاری در انتخابات، رئیس‌جمهور جدید این کشور که از اعضای حزب پیشروی کنگره است، تصمیم به بازسازی ساختار مدیریت نظامی این کشور گرفت. او تعدادی از ژنرال‌های والارتبۀ ارتش را تعویض کرد. بوهاری امید داشت تا با این کار بتواند موضع دولت را در برابر بوکوحرام تقویت کند. تا ماه اوت ۲۰۱۵، ارتش این کشور توانست مناطق زیادی را از کنترل این گروه خارج ساخته و آن‌ها را به نقاط دوردست عقب براند؛ اما جنگ به‌هیچ‌وجه تمام نشده است. \n در ماه نوامبر، بوکوحرام توانست با اجرای دو عملیات انتحاری طی ۴۸ ساعت، افراد زیادی را بکشد. این دو عملیات در شهرهای یولا، در شرق این کشور و کانو، در شمال به‌وقوع پیوست. این دو صدها مایل از هم فاصله دارند. چنین حملاتی نشان‌دهندۀ عمق نفوذ این گروه در کشور است؛ حتی بیرون از مناطقی که زمانی تحت کنترل این گروه بودند. پس از آن نیز حملات و درگیری‌هایی ازاین‌دست در مناطق مرزی در شمال شرقی نیجریه به‌وقوع پیوسته؛ اما چندان در خبرها انعکاس نیافته‌اند. همین جمعۀ گذشته در ۲۹ ژانویه، این گروه حمله‌ای را در شهر دالوری ترتیب داد. کشته‌های این حمله تا هشتاد نفر گزارش شده‌اند. شاهدان عینی می‌گویند صدای فریاد کودکان از خانه‌های در حال سوختن به‌گوش می‌رسیده است. این حملات درحالی صورت می‌گیرد که بوهاری در ماه دسامبر اعلام کرد که جنگ علیه این گروه «ازلحاظ فنی تمام شده ست». \n گروه یوسف ناگهان و در خلاء به ‌وجود نیامد؛ حتی پیش از جنگ علنی میان دولت و بوکوحرام، این گروه در حال رشد بود. مردمانی از تمام طبقات جامعه در آن حضور داشتند؛ از کودکان خیابانی گرفته تا تاجران، دانشجویان ناراضی و حتی بازرگانان ثروتمند. \n بسیاری از مردان و زنان جوانِ عضو این گروه از دانشگاه مایدوگوری به بوکوحرام پیوسته بودند. این دانشگاه در دهۀ ۱۹۹۰ مکانی بود که نخبگان کشور فرزندان خود را برای تحصیل به آن می‌فرستادند. دانشجویان این دانشگاه به عیاشی و فخرفروشی شهره بودند و ثروت خود را در مراسم‌های تشریفاتی به‌رخ یکدیگر می‌کشیدند. فرزندان جوان نخبگان کشور برای دستیابی به مقام «پادشاه دانشگاه» با یکدیگر مسابقه می‌گذاشتند. این لقب مختص کسی بود که بیشترین هزینه و ریخت‌وپاش را برای مهمانی‌های شبانه می‌پرداخت. ریختن اسکناس بر سر مهمان‌ها روش رایجی برای جشن و پایکوبی این دانشجویان بود و با عنوان «پاشیدن نایرا» شناخته می‌شد. این روش که در دهۀ ۱۹۷۰ و زمان رشد ناگهانیِ قیمت نفت رواج بیشتری داشت، برای تشویق نوازندگان، رقاصان و دختران زیبا به‌کار می‌رفت؛ به این صورت که یکی از پسران پول‌دار، بارانی از اسکناس بر سر این افراد می‌ریخت، تاآنجاکه آن شخص به‌نشانۀ رضایت خم شده و پول‌ها را از روی زمین بردارد. \n این پول‌پرستی و نمایش ثروت برای برخی نشانۀ بی‌عدالتی و بی‌اخلاقی در قلب کشور بود. دانشجویان ناراضی و کسانی که از ادامۀ تحصیل در این دانشگاه انصراف داده بودند، به شاخه‌ای از یک گروه سلَفی گرویدند و در مسجدی در مایدوگوری برای خود پایگاهی فراهم ساختند. بستگان و فرزندان مقاماتِ حکومتی نیز در میان این جوانانِ ناراضی دیده می‌شدند. برادرزادۀ فرماندار ایالت یوبه، پسر یکی از وزرای ایالت بورنو و پنج پسرِ یکی از بازرگانان سرشناس کشور، کسی که ثروت خود را از طریق قراردادهای دولتی به‌دست آورده بود نیز در میان این گروه بودند. این مردانِ جوان به‌سوی تفکر سلفی کشیده شدند. آنان معتقد بودند همین فسادهای اخلاقی است که سرمنشأ مشکلات موجود در ایالت بورنو است. بسیاری از آن‌ها وقتی به این گروه پیوستند، مدرک تحصیلی خود را سوزاندند. \n یک نفر پیدا شد که نیروی نهفته در این گروه رادیکال را شناسایی کرد؛ گروهی که درعین داشتنِ عقاید تندروانه، از خاستگاهی ویژه و خانواده‌هایی نخبه برآمده بودند. نام او محمد یوسف بود. \n یوسف از اواسط دهۀ ۱۹۹۰ به‌طور مداوم به مناطق شمال شرقی نیجریه سفر می‌کرد و سخنرانی‌های متعددی در آنجا ایراد نمود. از همان زمان، او با اهالی این مناطق در ارتباط بود و بر همین اساس شروع به یارگیری در شهرهای مختلف کرد. یوسف سخنران محبوبی بود و مستمعین زیادی در این مناطق داشت. تفکرات تند او دربارۀ دولت نیجریه که آن را دولت کفر می‌دانست، خریداران زیادی درمیان مردم یافت. او در مساجد مختلف به ایراد نطق‌های آتشین می‌پرداخت و در رادیو و تلوزیون‌های محلی نیز به بحث و مناظره با دیگر اندیشمندن اسلامی می‌نشست. \n به‌گفتۀ حامیانش، یوسف یکی از هزاران نفری بود که با عنوان «فرزندان المَجیری» شناخته می‌شدند. آن‌ها دسته‌ای از طلاب علوم دینی بودند که برای گذران زندگی، در خیابان‌ها گدایی می‌کردند. در سال‌های ۲۰۰۰ و پس از آن، یوسف در مقام رهبر شاخۀ جوانانِ یک گروه سلفی در شهر مایدوگوری جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده بود. او در مسجد الحاجی محمدو ندیمی که یکی از مساجد محبوب شهر بود، پایگاهی برای خود دست‌وپا کرده بود. \n یوسف به هواداران خود می‌گفت مسلمانانی که به هر شکلی در نظام دمکراتیک مشارکت کنند، مرتد به‌حساب خواهند آمد و مؤمنین باید آن‌ها را به قتل برسانند. به‌عقیدۀ او، سرچشمۀ تمام فسادها نظام آموزشی این کشور است که بریتانیای مسیحی آن را در دوران استعمار در نیجریه پایه‌گذاری کرده. او به‌جای آنکه روز جمعه سخنرانی کند، سخنرانی‌های خود را در شهرهای شلوغ و روزهایی ایراد می‌کرد که بازارهای محلی برپا هستند. همین سنت‌شکنیِ او نهادهای اسلامی را به خشم آورد. این راهبرد موجب شد تا او بتواند پیروان زیادی را گرد خود جمع کند. \n سال‌ها پیش از قیام مسلحانه در سال ۲۰۰۹، شاهدان از میزان نفوذ یوسف در میان مردم حیرت‌زده بودند. نفوذ او در سراسر مناطق مرزی این کشور قابل مشاهده بود. گرهارد مولر کوساک، مردم‌شناس آلمانی، سال‌ها به مطالعۀ روستایی در کوهستان ماندارا در نزدیکی مرز نیجریه با کامرون پرداخته است. او می‌گوید این روستا به‌واقع «یک‌شَبه عوض شد». آخرین‌باری که او در سال ۲۰۰۸ به این روستا رفت، آنچه بیش از همه موجب تعجب وی شد، وضعیت زنان روستا بود. او می‌گوید: «گویی ناگهان همه‌چیز عوض شده و زن‌ها با پوشش کامل رفت‌وآمد می‌کردند. این زنان بودند که در خط‌ مقدم تغییرات قرار داشتند.» در خلال سال‌هایی که مولر کوساک و همسرش در این روستا بودند، مدرسه‌ای را نیز برای اهالی روستا بنیان نهادند. او با جمع‌آوری کمک‌های مالی از دوستان و همکارانش توانسته بود مخارج خرید کتاب‌های درسی را فراهم کند. آخرین‌باری که به روستا رفت، مدرسه متروکه شده بود. او می‌گوید: «تمام کتاب‌ها را سوزانده بودند. همان زنان جوان بودند که کتاب‌ها را روی هم انباشته کردند و در مقابل مدرسه همه را سوزاندند.» \n از همان ابتدا، یوسف هواداران خود را برای مبارزه آماده می‌کرد. در میان نسل اولِ هواداران او نظریه‌پردازانی وجود داشتند که به درگیری خشونت‌بار با دولت، شهروندان بی‌گناه، نهادهای اسلامی و هر کس دیگری که به اعتقاد آن‌ها کافر بود، بسیار علاقه‌مند بودند. سال‌ها حکومت سکولار در نیجریه موجب شد تا این افراد گرد هم آیند و گروهی «ضد نخبه» تشکیل دهند. رؤیای آن‌ها سرزمینی آرمانی بر اساس احکام شریعت بود و معتقد بودند رسیدن به چنین آرمانی در نیجریه مستلزم خونریزی‌های بی‌امان و مداوم است. \n سَلفی‌های منسوب به مسجد ندیمی، پیش از شورش سال ۲۰۰۹ نیز یک بار دست به تلاشی فاجعه‌آمیز برای تشکیل حکومتی اسلامی زده بودند. در سال ۲۰۰۳، مردی به نام محمد علی که از روند آهستۀ یوسف برای ساختن جنبشی مردمی به ستوه آمده بود، جمعیتی دویست‌نفره از زن و مرد جوان را با خود همراه ساخت تا به دشت و صحرا بروند و جامعه‌ای جدید را از نو بنا کنند. آن‌ها در نهایت در مناطق مرزی ایالت یوبه، در نزدیکی رودخانه‌ای خشکیده در مرز نیجریه و جمهوری نیجر و در منطقه‌ای به نام کاناما مستقر شدند. آن‌ها مصمم بودند تا از دنیای فاسد دوری گزیده و سرزمینی نو را بر اساس خلوص و طهارت اسلامی بنیان نهند. \n این گروه از شهرنشینانِ پرخاش‌جو و هنجارشکن، خیلی زود با افراد ساکن در آن منطقه درگیر شدند. در واقع، درگیری دقیقاً همان چیزی بود که آن‌ها به‌دنبالش بودند. آنان در بیشه‌زارهای منطقه و در نزدیکی منبع آب خندق کندند. به مراکز پلیس محلی و ساختمان‌های دولتی نیز یورش بردند و اسلحه‌های آنان را ربودند تا از این طریق دولت را برای انجام عکس‌العمل تحریک کنند. دولت نیز به‌سرعت به این حملات واکنش نشان داد. ارتش با یک حملۀ کوتاه توانست آن‌ها را شکست دهد و اردوگاه آنان را نابود کند. بیشتر اعضای گروه در این حادثه جان ‌باختند. تعداد اندکی که زنده مانده بودند، به‌سمت شمال و به‌سوی مرز نیجر گریختند. برخی از آن‌ها تا امروز نیز در همان منطقه به‌سر می‌برند. برخی بازماندگان این حادثه نیز به شهر مایدوگوری بازگشتند. \n این عملیات ارتش توجه جهانی را به‌سوی این گروه جلب کرد؛ چراکه آن‌ها خود را «طالبان نیجریه» لقب داده بودند. اما در آن زمان، سفارت امریکا به این نتیجه رسیده بود که آن‌ها ارتباطی با القاعده ندارند. \n یوسف به قیام کاناما نپیوست؛ اما وقتی این گروه از هم پاشیده شد، او نیز در تبعیدی خودخواسته به عربستان سعودی رفت تا خود را از هرگونه اتهامی مبنی بر دست‌داشتن در این ماجرا تبرئه کند. تصور می‌شود طی زمانی که او در عربستان به‌ سر می‌بُرد، ارتباطاتی نیز با سلفی‌های همفکر خود گرفت و توانست آنان را در حمایت از خود ترغیب کند. او تنها یک سال بعد دوباره به مایدوگوری بازگشت. \n به‌محض بازگشت از عربستان در سال ۲۰۰۵، او شبکۀ خود در نیجریه را بازسازی کرد و مسجد و پایگاه ابن تیمیه را در منطقۀ راه‌آهنِ شهر مایدوگوری بنا نهاد. یوسف زمین این مسجد را با کمک مالی پدرزن خود خریداری کرد. وجود این پایگاه در آن منطقه از قلب شهر مرکزی ایالت بورنو، برای تجدید حیات این گروه ضروری بود. این ‌بار درعوضِ رفتن به بیشه‌زار، این گروه پایگاه خود را در وسط شهر بنا کرد. به همین علت راه‌های ارتباطی زیادی برای یارگیری و تأمین هزینه‌های خود پیش‌رو داشت. جمعیت مایدوگوری طی سال‌های اخیر به‌شدت رشد کرده است. کویری‌شدن مناطق شمالی ایالت بورنو در یک دهۀ گذشته موجب ازبین‌رفتن زمین‌های کشاورزی در این مناطق شده و سیل جمعیت روستایی را به‌سوی شهر روانه کرده است. محمد کبیر عیسی، استاد دانشگاه احمدو بِلو در شهر زاریا، می‌گوید: «وقتی روستاییان به‌دنبال زندگیِ بهتر راهیِ شهر می‌شوند، حباب می‌ترکد و آن‌ها می‌فهمند چیزی که به‌دنبالش بودند در آنجا نیست. آن‌وقت است که آن‌ها شکار آسانی برای سازمان‌های نظامی و شورشی می‌شوند.» \n تا پایان سال ۲۰۰۸، این گروه مانند دولتی درون دولت عمل می‌کرد؛ به‌گونه‌ای که نهادهای مستقل خود را برای ادارۀ این منطقه داشت: شامل مجلس شورا برای تصمیم‌گیری و پلیس مذهبی برای اجرای قوانین شریعت. این گروه حتی شکلی ابتدایی از سیستم رفاه عمومی را نیز فراهم کرده بود و افراد جویای کار را در زمین‌هایی که در ایالت باوچی به‌چنگ آورده بود، به‌کار می‌گرفت. آن‌ها حتی به کسانی که می‌خواستند پروژه‌های خود را به‌اجرا درآورند، وام‌های کوچک می‌دادند. بسیاری از مردم پول این وام را برای خرید موتورسیکلت استفاده کردند و رانندۀ آچابا شدند. این گروه حتی ازدواج میان اعضای خود را تسهیل می‌کرد؛ اتفاقی که برای بسیاری از افراد فقیر این منطقه در زندگی عادی ممکن نبود. یوسف و هوادارانش در چشم مردم انسان‌های عادی بودند؛ نه شورشیانی جنگ‌جو. \n یوسف همچنین بین طبقات مختلف شهر پذیرفته ‌شده بود و به‌راحتی در میان آن‌ها رفت‌وآمد می‌کرد. شهر مایدوگوری از قدیم به‌لحاظ تجاری محل مهمی بود و بازرگانان مختلفی در این شهر رفت‌وآمد داشتند. نزدیکی این شهر به مرز سه کشورِ کامرون، چاد و نیجر آن را به محلی برای دادوستد کالاهای مختلف از جمله کود، نفت سفید، گازوئیل و بنزین تبدیل کرده بود. بازرگانان شهر مایدوگوری پول خوبی از راه تجارت این مواد به‌دست می‌آوردند. برخی کسانی که جذب گروه سلفیِ یوسف شدند، بازرگانانی بودند که تصور می‌کردند باید کفارۀ زندگیِ مرفه خود را بپردازند. \n با توافق یوسف و دولت نیجریه مسجد ابن تیمیه اجازۀ فعالیت داشت. این توافق با میانجیگریِ یکی از شیوخ سلفی در عربستان سعودی، میان جانشین فرماندار ایالت بورنو و یوسف به امضا رسیده بود. یوسف متعهد شده بود که ارتباطی با گروه‌های جدایی‌طلب در کاناما نداشته باشد و دیگر هیچ‌گاه به ترویج جهاد خشونت‌بار نپردازد. اما در سال‌های بعد، او به تعهداتش پشت کرد. مأموران امنیتی چندبار او را بازداشت کردند؛ اما بلافاصله آزاد شد. خبرنگاری که برای اولین‌بار دربارۀ گروه یوسف گزارش تهیه کرده، معتقد است که او حداقل در این مراحل اولیه به‌شدت مورد حمایت علی مودو شریف، فرماندار ایالت بورنو بود. \n احمد سلکیدا، خبرنگارروزنامۀ دیلی تراست، در سال‌های پیش از ۲۰۰۹ گزارش‌های مفصلی دربارۀ این گروه منتشر کرد. او معتقد است که یوسف علی‌رغم اظهار بی‌میلی به سیاست در فضاهای عمومی، به یارگیری سیاسی می‌پرداخت و با شریف، فرماندار بورنو، منافع مشترکی پیدا کرده بود. این دو از همکاری با هم سود می‌بردند. یوسف به‌دنبال اجرای شدیدتر قوانین شریعت بود و شریف نیز به‌دنبال انتخاب‌شدن مجدد در سِمت خویش. بااین‌حال، شریف هرگونه همکاری یا توافق با این گروه را تکذیب کرده است. \n این دو در فضای عمومی روابط خصمانه‌ای با یکدیگر داشتند. یوسف، شریف را «کافر» می‌خواند و به‌دنبال قتل او بود؛ اما شریف می‌دانست که درگیری با یوسف تصمیم عاقلانه‌ای نیست. او درعوض به‌دنبال جلب نظر او بود و برای این کار یکی از جنگ‌جویان مشهور بوکوحرام به نام بوجی فوئی را وزیر امور مذهبی این ایالت کرد. \n سلکیدا به من گفت که تا آخرین روزهای پیش از شورش، یوسف هنوز معتقد بود می‌توان با دولت به توافق رسید و نیز تصور می‌کرد که شریف از مواضع نامنعطف بوکوحرام حمایت خواهد کرد؛ اما آن زمان شریف دیگر قدرتی نداشت و نمی‌توانست از یوسف محافظت کند. یوسف را تحویل پلیس دادند و به‌سرعت اعدام شد. سؤالاتی مثل اینکه چرا او به این سرعت کشته شد و چه‌کسانی از ساکت‌کردن و کشتنِ سریع او سود بردند، همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند. \n پس از مرگ یوسف، هواداران مسلح او مخفی شدند؛ اما همچنان به آرمان‌های او وفادار ماندند. از آن زمان که ابوبکر شکائو، دستیار و قائم‌مقام یوسف، به رهبری گروه بوکوحرام منصوب شد، اولویت این گروه انتقام‌جویی بوده است. اولین هدفِ این گروه، پلیس بود. آن‌ها با حمله به گشت‌های ایست‌ و بازرسی پلیس، آن‌ها را به قتل رساندند و سلاح‌هایشان را به غنیمت گرفتند. افسران عالی‌رتبۀ پلیس، سیاست‌مداران محلی و رهبران سنتی نیز در منازل خود هدف ترور و سوءقصد قرارگرفتند. پس از قیام مسلحانۀ بوکوحرام، مقامات دولتی از رهبران سنتی برای شناسایی اعضای این گروه تقاضای کمک کردند. آنان به‌محض شناسایی اعضای این گروه، آن‌ها را به قتل می‌رساندند و خانۀ آنان را به‌عنوان پاداش، به فردی می‌دادند که این اطلاعات را در اختیار دولت گذاشته بود. اعضای بوکوحرام هم برای تلافی، کسانی را که به آن‌ها خیانت کرده بودند، می‌کشتند و اموالشان را به‌عنوان «غنیمت جنگی» به جنگ‌جویان جهادی می‌دادند. \n در یکی از شب‌های ماه ژوئن سال۲۰۱۱، محمد منگا، رانندۀ ۳۵سالۀ یک خودروی تجاری، از محلی در نزدیکی مایدوگوری به‌سمت پایتخت در حرکت بود. در خودروی او یک وسیلۀ انفجاری نصب شده بود. این وسیله را یا القاعده در «مغرب اسلامی» تهیه کرده بود یا الشباب در سومالی. مقر افراد القاعده در آن زمان در اردوگاه‌هایی در صحرای افریقا بود. او با خودروی خود به مرکز فرماندهی پلیس این کشور رفت، از دژبانی عبور کرد و تا جلوی درب ورودی ساختمان رسید. سپس خودرو را در میان جمعیت منفجر کرد. این حادثه پنج کشته و بیش از صد مجروح به‌جای گذاشت. \n بعدها یکی از سخن‌گویان گروه بوکوحرام گفت محمد منگا میراث گران‌قدری را برای همسر و پنج فرزندش به یادگار گذاشت. عکسی از او به خبرنگاران دادند که او را با یک اسلحۀ کلاشنیکف در حال سوارشدن به خودروی انتحاری نشان می‌داد. منگا لبخندی بر لب داشت و برای دوربین دست تکان می‌داد. سخن‌گوی این گروه به احمد سلکیدا گفت: «او آرام بود و هیچ‌گاه از خود ترس نشان نداد. همه به احوالات او رشک می‌بردند و آرزو می‌کردند که کاش نوبت آن‌ها بود تا به عملیات بروند و روانۀ بهشت شوند.» \n بوکوحرام این عملیات را چند هفتۀ بعد نیز مجدداً تکرار کرد. آن‌ها خودروی بمب‌گذاری‌شدۀ دیگری را در ماه اوت سال ۲۰۱۱ در جلوی ساختمان سازمان ملل در ابیجا منفجر کردند. دست‌کم ۲۱ نفر در این حادثه کشته و بسیاری نیز مجروح شدند. \n این گروه یک سلسله عملیات بمب‌گذاری در شهرهای مایدوگوری، جوس، کادونا و پایتخت به‌راه انداخت و حملات هم‌زمانی نیز در شهر کانو علیه نیروهای امنیتی ترتیب داد. این گروه به کلیساها، دانشگاه‌ها، مدارس، ایستگاه‌های اتوبوس و بازارهای محلی حمله کرد و هزاران نفر را به‌کام مرگ کشاند. تنها ظرف چند سال از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، بوکوحرام از یک گروه مذهبی رادیکال و تندرو به یک گروه تروریستی پرقدرت و خطرناک بدل شد. \n هم‌زمان با افزایش قدرت این گروه و تصرف کامل شهر، تعداد هواداران آن نیز بیشتروبیشتر شد. گروه‌هایی از دزدان مسلح نیز به این گروه ملحق شدند تا از هرج‌ومرجی که به‌وجود آمده بود، برای غارت و دزدی استفاده کنند. گروه‌های دیگری نیز برای حل‌وفصل مناقشات قدیمیِ قومی و مذهبی، عمدتاً بر سرِ زمین، به این گروه‌های مسلح پیوستند. عده‌ای دیگر از شهروندان عادی نیز به‌زور مجبور به خدمت نظامی به این گروه شدند. \n زکریا، زندانیِ جوانی که در سال ۲۰۱۱ به ملاقاتش رفتم، به‌زور به عضویت گروه بوکوحرام درآمده بود. من و همکارم، عبداللهی کاورا، در ساختمان «جوخه‌های مسلّح ویژۀ مبارزه با دزدی» در شهر مایدوگوری نشسته بودیم و به داستان او گوش می‌کردیم. \n زکریا را در کودکی، مادربزرگش تربیت کرده بود. بیشترِ دوران کودکی و نوجوانی او به‌دور از پدر و مادرش سپری شد. پس از آنکه والدینش از هم جدا شدند، مادرش با مردی ازدواج کرد که علاقه‌ای به زکریا نداشت. اما پس از گذشت مدتی، مادرش پیش زکریا برگشت. او می‌گوید وقتی مادرش آمد، با خود کمی پول هم آورد. اما وقتی آن پول تمام شد، آن‌ها پول کافی برای ادامۀ تحصیل زکریا نداشتند. مادرش فرزندان دیگری نیز داشت که از زکریا کوچک‌تر بودند و باید از آن‌ها مراقبت می‌کرد. او بدون هیچ مدرکی ترک تحصیل کرد و به دست‌فروشی روی‌آورد. او با فروش کفش و لوازم جانبی تلفن می‌توانست هر هفته بین دوهزارتاسه‌هزار نایرا، حدود ده پوند، با خود به خانه ببرد. او که حالا ۲۲ سال دارد، می‌گوید دو همسر و دو فرزند داشته است. زکریا برای تأمین معاش اهل‌وعیال خود در مشقت زیادی بود تا وقتی که یکی از اعضای بوکوحرام به او پیشنهاد قاچاق اسلحه داد. \n او می‌گوید: «آن‌ها به من قول دریافت دویست‌هزار نایرا دادند؛ اما در سفر اول، تنها هفتادهزار نایرا به من دادند. این مبلغ در سفر دوم به چهل‌هزار نایرا کاهش یافت. من هرگز به ایدئولوژی بوکوحرام علاقه‌ای نداشتم. آن‌ها مرا را تهدید کردند و گفتند حالا که ما را می‌شناسی و می‌دانی چه‌کار می‌کنیم، یا باید کاری را که از تو می‌خواهیم، بکنی یا تو را به قتل می‌رسانیم. نمی‌شود رازشان را بدانی و بعد بگذارند بروی پی کارت. به‌محض آنکه این چیزها را دانستی، باید عضوی از آن‌ها شوی وگرنه از دستت خلاص می‌شوند. من از جانم می‌ترسیدم.» \n وقتی پلیس او را دستگیر کرد، هرآنچه پلیس می‌خواست، به آن‌ها گفت. او می‌گوید: «حالا هم نیروهای امنیتی مرا گرفته‌اند و از من می‌خواهند به آن‌ها کمک کنم. تا همین‌جایش هم من به دردسر افتاده‌ام. اگر آن‌ها دستشان به من برسد، سرم را خواهند برید». صدای زکریا خیلی لرزان و آرام بود. او خیلی جوان به‌نظر می‌رسید. \n شبکۀ ارتباطات بوکوحرام در ایالت‌های بورنو، آداماوا و یوبه به‌میزان زیادی از چشم ارتش پنهان مانده بود. این گروه در این مناطق قوی‌تر شد تاجایی‌که در دسته‌های بزرگ به شهرهای مختلف حمله می‌کرد و کاروان‌های بزرگی از آن‌ها با خودروهای به‌سرقت‌رفتۀ تویوتا هایلوکس در این مناطق جولان می‌دادند. شگرد آنان این بود که به شهر بروند و در مسجد شهر حضور خود را اعلام کنند. پس از آنکه اعضای گروه، شهر را محاصره می‌کردند و تمام مردم را راهی مسجد می‌کردند، به مردان جوان اختیار می‌دادند که یا به آنان بپیوندند یا کشته شوند. در ماه فوریۀ سال ۲۰۱۴، بوکوحرام به یک مدرسۀ پسرانه حمله کرد و پس از آنکه دانش‌آموزان را در بیرون خوابگاهشان به‌خط کرد، ۵۹ دانش‌آموز را به‌قتل رساند و جسدهایشان را سوزاند. \n در ماه مارس ۲۰۱۴ نیز بوکوحرام به پایگاه نظامی گیوا حمله برد. فیلمی که این گروه از حملۀ خود منتشر کرد، مردانی را نشان می‌دهد که به‌آرامی به‌سوی این پایگاه نظامی در حومۀ شهر مایدوگوری حرکت می‌کنند. این جنگ‌جویان که بیشترشان مردان بسیار جوانی هستند، تلاشی برای مخفی‌کردن این عملیات نمی‌کنند و علناً به‌سوی پایگاه پیش می‌روند. وقتی وارد پایگاه می‌شوند، ابتدا هشتصد نفر از زندانیان آنجا را آزاد می‌کنند. برخی از این زندانی‌ها پیش از دستگیری توسط ارتش، عضو گروه بوکوحرام نبودند؛ اما حالا که این گروه آزادشان کرده بود، نمی‌توانستند در زندان بمانند، چراکه قطعاً کشته می‌شدند. آن‌ها دو راه پیشِ رو داشتند: می‌توانستند از زندان بیرون رفته و خودشان فرار کنند که دراین‌صورت ممکن بود دوباره دستگیر شوند و نیز می‌توانستند به گروهی بپیوندند که آزادشان کرده بود. \n سرنوشت آن‌هایی که به بوکوحرام نپیوستند و خودشان خواستند فرار کنند، بعداً توسط سازمان عفو بین‌الملل معلوم شد: ۶۴۵ نفر از کسانی که از همراهی با این گروه شبه‌نظامی سرباززدند، محاصره شده و به قتل رسیدند. اجساد آن‌ها نیز در یک گور دست‌جمعی روی هم انباشته شد. احتمالاً بسیاری نیز سرنوشتشان را مثل زکریا می‌دیدند. آن‌ها می‌توانستند یا به بوکوحرام بپیوندند یا کشته شوند. \n پس از ملاقاتمان با زکریا، من و همکارم بیرون ساختمان پلیس ایستاده بودیم. هر دو به‌شدت تحت‌تأثیر داستان زکریا قرار گرفته بودیم. من از همکارم پرسیدم: «آن‌ها می‌خواهند این پسر را بکشند؛ این‌طور نیست؟» کاورا تنها سرش را به نشانۀ تأیید تکان داد. \n *‌ این نوشتار برگرفته است از کتاب اندرو واکر، قلب کافر را بخور.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را در اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n* اندرو واکر (Andrew Walker) نویسندۀ کتاب قلب کافر را بخور از سال ۲۰۰۶ دربارۀ نیجریه قلم زده است. او در ابوجا برای روزنامۀ دیلی‌تراست می‌نوشت و از آنجا برای بی‌بی‌سی گزارش تهیه می‌کرد. [۱] Maraba: از شهرک‌های اقماری اطراف ابیجا، پایتخت نیجریه. [۲] Maiduguri» s Special Armed Robbery Squad\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157670.json b/train/528157670.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..fb4cc7ce97d892d1ba712d0a169bcf903aada7e4 --- /dev/null +++ b/train/528157670.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ابتذال خوش‌بینی", + "subtitle": "بخشی از کتاب «امیدواری بدون خوش‌بینی» نوشتهٔ تری ایگلتون", + "introduction": "گاهی خوش‌بینی ایدئولوژی دولت و عینِ وطن‌پرستی می‌شود و نگرش منفی بزهِ فکری تلقی می‌گردد. حتی در دوران‌هایی که کوچکترین امیدی نیست، توهمی جمعی از قدرت در میان ملت وجود دارد که ناخودآگاه ملی را به خود مشغول می‌کند. خوش‌بینی طوری است که به آسانی نمی‌شود آن را از یک بیماری روانی تمیز داد. خوشیِ این‌چنینی، شکلی از یک انکار روان‌شناختی است. تری ایگلتون، در اثر جدیدش خوش‌بینی را مبتذل‌ترین احساس آدمی می‌نامد.", + "content": "بوک فروم — همان‌طور که عقاید سیاسی می‌توانند خوش‌بینانه یا بدبینانه باشند، ملت‌ها نیز همچون این عقاید می‌توانند خوش‌بین یا بدبین باشند. ایالات متحدهٔ آمریکا، البته در کنار کرهٔ شمالی، از معدود کشورهای جهان است که در آن خوش‌بینی تقریباً نوعی ایدئولوژی دولت محسوب می‌شود. اکثریت ملت آمریکا چنین تصور می‌کنند که خوش‌بین بودن به آینده عینِ وطن‌پرستی است، اما نگرش منفی را نوعی بزهِ فکری تلقی می‌کنند. بدبینی تا حدودی یک عمل خرابکارانه و ضد سیستم محسوب می‌شود. حتی در دوران‌هایی که کوچکترین امیدی وجود ندارد، یک توهم جمعی از قدرت و لایتناهی بودن در میان ملت وجود دارد که مدام، ناخودآگاه ملی آن‌ها را به خود مشغول می‌کند. در آمریکا اگر رئیس جمهوری اعلام کند که از بهترین دوران آمریکا گذر کرده‌اند و اکنون در شرایط خوبی به‌سر نمی‌برند، احتمال برنده‌شدنش در انتخابات به اندازهٔ احتمال برنده‌شدن یک شانپانزه است. مورخی آمریکایی اخیراً گفته بود: «روزگار و زمانه، هر طور که باشد، سخنرانی‌های مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری همواره خوش‌بینانه هستند». البته او با این دیدگاه بنای نقادی نداشت. در مورد برخی از جنبه‌های فرهنگ آمریکا نوعی سرخوشیِ۱ ناخواسته و اجباری وجود دارد؛ لفاظی‌هایی نظیر اینکه «هرآنچه بخواهم انجام می‌دهم» که خود این موضوع ترس‌هایی بیمارگونه از شکست را آشکار می‌کند.\n لیونل تریگر۲، محقق آمریکایی، مطالعهٔ به‌شدت بی‌سر و تهی دارد با عنوان زیست‌شناسی امید۳. تریگر در این مطالعه گویی از اینکه ایدئولوژیِ امید کشورش را در یک بستر علمی قرار دهد دل‌نگران و دلواپس است. او در واقع فکر و ذکرش را مشغول مواردی این‌چنینی می‌کند: میمون‌هایی که به آن‌ها مواد مخدر داده‌اند، مواد تغییر خُلق و همچنین تغییرات شیمایی یافت‌شده در مدفوع والدینی که در غم از دست دادن فرزندشان هستند. اگر تنها می‌توانستیم مبنای روان‌شناختی شادی و خوش‌رویی را به‌دقت کندوکاو کنیم، شاید این امکان وجود می‌داشت که نارضایتی سیاسی را برای همیشه ریشه‌کن کنیم و شهروندانی همیشه پرشور داشته باشیم. امید، به‌لحاظ سیاسی، مادهٔ محرکی کارآمد است. دیدگاه تریگر این است که «این احتمال وجود دارد که بالابردن سطح خوش‌بینی یک تعهد مشترک انسانی باشد». به‌نظر می‌رسد استالین و مائو در این مورد، دیدگاه مشترکی را اتخاذ کرده‌اند؛ این وظیفه اخلاقی ما است که تأکید کنیم همه‌چیز گل و بلبل است، حتی زمانی که آشکارا چنین نیست.\n مؤلفانِ اثری با نام امید در عصر بی‌قراری۴، به همان شیوهٔ مضحک، ما را چنین خبردار می‌کنند که «امیدواری بهترین دارو است؛ چرا که حاکی از نوعی حدِ وسط سازش‌بخش است میان واکنش استرسی تشدیدیافته و عقدهٔ حل‌شدهٔ ناامیدی». امید به ما اطمینان می‌دهد که «سطوح مناسبی از انتقال‌دهنده‌های عصبی، هورمون‌ها، لنفوسیت‌ها و مواد دیگری که برای سلامتی بسیار مهم هستند» در بدن وجود دارد. کمبود این چیزها برای سلامتی فردی و سیاسی شما بد است. شاید همین الان دانشمندانی در کالیفورنیا مشغول کار روی ساختن قرص امید هستند. این تصور زیاد از حد شیرینْ ویلیام جیمز، فیلسوف آمریکایی را به‌شدت بی‌قرار کرده بود. او می‌پرسد «آیا شراب شیرین است؟»، «آیا در کائنات فقط «بله بله» وجود دارد؟ آیا حقیقت مفهوم «نه» در خود کانون و هستهٔ زندگی قرار ندارد؟ آیا همین «جدیتی» که ما به زندگی نسبت می‌دهیم به‌معنی «نه‌های» اجتناب‌ناپذیر و «از دست‌دادن» هایی نیست که بخشی از همین زندگی را شکل می‌دهد؟ آیا بدین معنی نیست که جاهایی از زندگی باید واقعاً ازخودگذشتگی کرد؟ و همچنین آیا این «جدیت» به این معنی نیست که همواره در ته فنجان چیزی که همواره تلخ و گیرا است باقی می‌ماند؟»\n سیاست‌های کاخ سفید در زمان ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش، به‌جای آنکه «مبتنی‌بر واقعیت» باشند «مبتنی‌بر باور» بودند. همین سیاست‌ها نگرشِ شناخته‌شدهٔ آمریکایی را تا سر حد حماقت به پیش بُرد. واقعیتْ آن آدم بدبینی است که مردم گوش‌هایشان را بر حرف‌های خائنانهٔ او می‌بندند. از آنجا که حقیقت، در بیشتر مواقع، به اندازهٔ کافی ناخوشایند است، باید با اراده‌ای محکم و آهنین بر آن غلبه کرد. خوش‌بینی طوری است که به آسانی نمی‌شود آن را از یک بیماری روانی تمیز داد. خوشیِ این‌چنینی، شکلی از یک انکار روان‌شناختی است. حالا هر قدرت خارق‌العاده‌ای که می‌خواهد داشته باشد، اما درحقیقت یک بهانه و فرار اخلاقی است. خوش‌بینی دشمن امید است، یعنی همان چیزی که بدان احتیاج داریم، آن هم درست به این دلیل که با امید می‌توانیم اعتراف کنیم که شرایط چقدر وخیم است. برخلاف آن، همان بی‌خیالی‌ای که باعث امیدواریِ آدم خوش‌بین می‌شود، او را به‌سمتی می‌برد که موانعی را که باید با آن‌ها روبه‌رو شود دست‌کم بگیرد و دست آخر، چیزی که برایش می‌ماند نوعی اعتمادبه‌نفس کاملاً بیهوده و کاذب است. خوش‌بینیْ ناامیدی را به اندازهٔ کافی جدی نمی‌گیرد. امپراتور فرانتس یوزف به‌خاطر اشاره به همین نکته برای خودش شهرتی دست‌وپا کرده است: در برلین اوضاع جدی بود و نه ناامیدکننده، در وین اوضاع ناامیدکننده بود نه جدی.\n سرخوشی یکی از مبتذل‌ترینِ احساسات آدمی است. شاید بتوانیم آن را با شلنگ‌تخته‌انداختنِ دلقک‌ها یکی بدانیم، آن هم با یک کت راه راه و دماغ پلاستیکی قرمز. خودِ کلمهٔ خوشحالی۵، برخلاف کلمهٔ خوشحالی۶ در زبان فرانسه یا کلمه خوشحالی۷ در زبان یونان باستان، بسیار زرق‌وبرق‌دار و تصنعی به‌نظر می‌رسد، حال آنکه کلمهٔ «خشنودی»۸ را در مورد گاوها هم می‌توانیم به‌کار ببریم. مؤلف کتاب جامعه۹ می‌گوید: «انسانی که هیچ درکی ندارد، امید او بیهوده و اشتباه است». گابریل مارسل۱۰، فیلسوف فرانسوی شک دارد که چیزی به‌عنوان خوش‌بینی عمیق بتواند وجود داشته باشد. شاید در بهترین حالت بتوان آن را به‌مثابهٔ شکلی منحط از امید در نظر گرفت که به‌طرز اصلاح‌ناپذیری هم ساده‌لوحانه است. درمورد خوش‌بینی چیزی متزلزل وجود دارد که تزلزلش تحمل‌ناپذیر است، همان‌طور که در مورد نوعی از بدبینی هم چیزی وجود دارد که به‌صورت بیمارگونه‌ای لذت‌طلبانه است؛ آن هم آن نوع از بدبینی‌ای که با نقاب نازکی از جنس شعف، اندوه درون خود را می‌پوشاند. همچون بدبینی، خوش‌بینی هم همهٔ جهان را سیاه و سفید می‌بیند و به همین سبب، نسبت به تفاوت‌ها و تمایزاتِ جزیی نابیناست. از آنجا که خوش‌بینی یک ذهنیت کلی است، تمامی اشیاء آرام‌آرام از طریق نوعی ارزش مبادله‌ای روحشان، بایکدیگر قابلیت مبادله و معاوضه پیدا می‌کنند. آدم خوش‌بینی که مُهر آن را بر پیشانی خود دارد، به همه‌چیز با همان شیوهٔ موشکافانه‌ای پاسخ می‌دهد که از قبل برنامه‌ریزی شده است و به همین خاطر، فاکتور بختْ احتمال و امکان را حذف می‌کند. در این جهان جبرگرا، یک پیش‌بینی‌پذیریِ مافوق طبیعی وجود دارد که سرنوشت محتوم اشیاء را تعیین می‌کند تا به کمال عملکرد خود برسند و این مسئله هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای هم ندارد.\n یک حقیقتِ درخور توجه وجود دارد، آن هم اینکه در فاصلهٔ به چاپ رسیدن رمان کلاریسا۱۱ی سموئل ریچاردسون۱۲، در میانهٔ قرن هجدهم تا ادبیات داستانی تامس هاردی، در اواخر دورهٔ ویکتوریایی انگلستان، به‌زحمت می‌توان رمانی تراژیک (به‌معنی رمانی که پایان مصیبت‌بار داشته باشد) یافت. مسلماً معدود رمان‌هایی را می‌توان یافت که به‌طور هیجان‌انگیزی تا مرز تراژیک شدن پیش رفتند اما به آن نرسیدند. بلندی‌های بادگیر۱۳ به آستانهٔ تراژدی بسیار نزدیک می‌شود، حال آنکه رمان ویلت۱۴، اثر شارلوت برونته۱۵ فرجام‌های متفاوتی را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد؛ فرجامی تراژیک و فرجامی کمیک، چنانکه گویی از اینکه پایان رمان کاملاً تراژیک باشد ترس دارد. مگی تالیور، قهرمان رمان آسیاب رودخانهٔ فلاس۱۶ نوشتهٔ جرج الیوت۱۷، در پایان داستان می‌میرد، اما همزمانی مرگ او با مرگ برادر بی‌تربیت و مغرورش، چنان پیوند پرشوری ایجاد می‌کند که نتیجهٔ داستان به‌طرز عجیبی شوق‌انگیز می‌شود.\n اثر دیگر الیوت با عنوان میدل‌مارچ۱۸ اگرچه نامفهوم به پایان می‌رسد، اما این ابهام بر اعتقاد رمان به روحیهٔ اصلاح‌گری مهر تأیید می‌زند، هرچند که این اعتقاد در آخرین برگ رمان به شیوه‌ای اندوهناک توصیف می‌شود. آخرین کلمات دوریت کوچکِ۱۹ دیکنز بسیار ناراحت‌کننده است، اما دیکنز همچون دیگر آثارش، ناامیدی را از طریق یک تراژدی عریان عرضه نمی‌کند. دیکنز پایان رمان آرزوهای بزرگ۲۰ را درست با همین انگیزه تغییر داد تا قهرمان زن و قهرمان مرد رمان را به‌هم برساند. سبک هنرنمایی دیکنز طوری است که حتی زمانی که بی‌رحمانه‌ترین حقایق اجتماعی را به تصویر می‌کشد، حداقل در رمان قبلی‌اش، فاصلهٔ خود را با آن حقایق حفظ می‌کند و آن‌ها را برای مخاطب خوشایند و دلپذیر می‌سازد. شور و اشتیاقی که دیکنز دلخراش‌ترین جنبه‌های انگلستان دورهٔ ویکتوریایی را با آن به تصویر می‌کشد، خود ترفندی است برای پشت‌سرگذاشتن و غلبه بر آن جنبه‌های تلخ.\n چیزی که خوانندگان تامس هاردی۲۱ را تکان می‌دهد، فقط بی‌خدایی او یا دیدگاه‌های روشنفکرانهٔ جنسی او نیست، بلکه خوانندگان بیشتر مبهوتِ رئالیسم تراژیک و قرص و محکم او می‌شوند. هاردی در واقع به روشی ناراحت‌کننده، به مخاطب دوره ویکتوریایی خود که شدیداً محتاج نوعی تسلی و دلداریِ داستانی است، ثابت می‌کند که نمی‌خواهد او را چه از لحاظ داستانی و چه از لحاظ دینی دلداری و تسلی دهد یا به عبارت دیگر، نمی‌خواهد با هر یک از این‌ها مخاطب خود را تخدیر کند. تس دوربی‌فیلد۲۲ و جود فاولی۲۳ نمونهٔ تام و تمامِ قهرمانان تراژیک هستند، اما در دفتر تاریخ ادبیات داستانی انگلیس بسیار گمنام و غریب مانده‌اند. سموئل ریچاردسون به خواستهٔ مردم در قبال داستانش وقعی ننهاد؛ مردم رنج‌دیده‌ای که با بی‌قراری و اضطراب، سرنوشت قهرمان زن رمانش، کلاریسا را دنبال می‌کردند.\n ریچاردسون به‌جای اینکه با لجاجت، وقایع داستان را به مرگ کلاریسا منتهی کند، باید به نجات او برمی‌خاست. افسردگی و ناامیدی، آرامش مردمان دورهٔ ویکتوریایی را برهم زده بود. این پایان ماجرا نبود؛ چرا که مردم احساس می‌کردند این یأس و افسردگی از لحاظ اجتماعی خردکننده و آشوب‌خیز است. در عصر آشوب اجتماعی یکی از اهداف اولیه و مهم هنر، این است که تزکیه کند و اخلاق بیاموزد. فروید، در بحث پیرامون تخیل، به‌طور کلی چنین استدلال می‌کند که مسئلهٔ اصلی ادبیات داستانی اصلاح کردن اشتباهات بزرگی است که حقایق ناخوشایند آن‌ها را رقم زده‌اند. رمان انگلیسی به حمایت از وضع موجود برمی‌خیزد، نه فقط به‌لحاظ توجهی که این رمان به شأن، جایگاه، احترام یا نظام اجتماعی دارد، بلکه بدین خاطر که همواره تأکیدش بر فرجام‌های خوب و خوش است.\n در این روزگار خالی از امید ما، نویسندگانِ خلاصهٔ پشت جلد کتاب هم ‌ اغلب تمام تلاش‌شان را می‌کنند که از دل تاریک‌ترین داستان‌ها، کوچکترین کورسوی امید را ببیند و آن را روی جلد بیاورند. آن‌ها قاعدتاً تصورشان این است که احتمالاً، یأسِ بیش از حد برای خوانندگان، بسیار دلسردکننده و ناامیدکننده است. با این همه ما به اینکه فرجام داستان‌هایمان ملال‌آور و بی‌نتیجه باشد خوگرفته‌ایم؛ یعنی وقتی همین داستان‌ها نمی‌توانند به‌درستی حس اندوه را منتقل کنند؛ در نتیجه می‌توانند به داستان‌هایی گیرا و جذاب تبدیل شوند. رمان کوریِ۲۴ ژوزه ساراماگو۲۵ نمونهٔ صادق این مدعا است. در پایان داستان، گروهی از مردان و زنانی که بی‌دلیل و بی‌جهت بینایی‌شان را از دست داده‌اند، به یک‌باره بینایی خود را به‌دست می‌آورند. شخصیت‌های نابینای داستان، یکی پس از دیگری، از دنیای تیره و تار خود می‌گذرند و به روشنایی می‌رسند. یک اثر داستانیِ امروزی که بخواهد چنین فرجام شاد و تغییرپذیری داشته باشد، همان‌قدر جسورانه است که اگر مثلاً غرور و تعصب۲۶، در آن زمان، با قتل‌عام خواهرانِ بنت۲۷ پایان می‌یافت.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار در اینجا بشنوید. اطلاعات کتاب‌شناختی: ایگلتون، تری، امیدواری بدون خوش‌بینی، انتشارات دانشگاه ویرجینیا، ۲۰۱۵\nEagleton, Terry. Hope without Optimism. University of Virginia Press, 2015\n\nپی‌نوشت‌ها: [۱] cheeriness [۲] Lionel Tiger [۳] The Biology of Hope [۴] Hope in the Age of Anxiety [۵] happiness [۶] Bonheur [۷] eudaemonia [۸] contentment [9] Book of Ecclesiastes: کتاب جامعه بن‌داود (در عبری: מגילת קהלת کوهِلِت) نام یکی از بخش‌های عهد عتیق کتاب مقدس و درباره‌ی سلیمان پسر داوود است. از مضامین اصلی این کتاب این است که زندگی‌ای که در آن خدا مرکز نباشد، بی‌هدف و باطل است و بدون او هیچ چیز باعث خشنودی و رضایت واقعی نمی‌شود. [۱۰] Gabriel Marcel [۱۱] Clarissa [۱۲] Samuel Richardson [۱۳] Wuthering Heights [۱۴] Villette [۱۵] Charlotte Brontë [۱۶] The Mill on the Floss [۱۷] George Eliot [۱۸] Middlemarch [۱۹] Little Dorrit [۲۰] Great Expectations [۲۱] Thomas Hardy [۲۲] Durbeyfield [۲۳] Jude Fawley [۲۴] Blindness [۲۵] Jose Saramago [۲۶] Pride and Prejudice [۲۷] Bennet\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157673.json b/train/528157673.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..858710ce603c88633315b3714b5d8ebd1ccf9441 --- /dev/null +++ b/train/528157673.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا باهوش‌ها احمق‌اند؟", + "subtitle": "خودآگاهی از پیش‌داوری‌ها معمولاً تأثیری در کاهش آن‌ها ندارد", + "introduction": "پیش‌داوری‌ها چیستند، چگونه بر افکار و احساسات ما غالب می‌شوند و چطور می‌شود از دست آن‌ها خلاصی یافت. پاسخ دادن به این سوالات آسان نیست و نادیده‌گرفتنشان نیز فایده‌ای ندارد. پیش‌داوری‌ها موجب می‌شوند تصمیم‌های احمقانه بگیریم و بر خلاف دانسته‌هایمان رفتار کنیم. شکفت‌انگیزتر اینکه آموزش یا هوش تأثیری در این پیش‌داوری‌ها ندارد، در واقع باهوش‌ها بیشتر از بقیه درگیر پیش‌داوری‌اند.", + "content": "جونا لرر، نیویورکر — این مسئلۀ سادۀ ریاضی را در نظر بگیرید: یک راکت و توپْ یک‌دلار و ده‌سنت قیمت دارند. راکت یک دلار گران‌تر از توپ است. قیمت توپ چقدر است؟\n اکثر مردم بلافاصله و با اعتمادبه‌نفسِ هرچه‌تمام جواب می‌دهند: ده سنت. این پاسخ هم بدیهی است و هم غلط. پاسخ درست این است: پنج سنت برای توپ و یک‌دلار و پنج‌سنت برای راکت.\n بیش از پنج دهه است که دنیل کانمن، برندۀ نوبل اقتصاد و استاد روان‌شناسیِ دانشگاه پرینستون، چنین پرسش‌هایی را مطرح کرده و پاسخ‌های ما را تحلیل می‌کند. آزمایش‌های ساده و پیش‌ِپاافتادۀ او عمیقاً نگاه ما به نحوۀ تفکرمان دربارۀ جهان را دگرگون کرده است. فلاسفه، اقتصاددانان و عالمان علوم اجتماعی قرن‌هاست که با این پیش‌فرض طی طریق می‌کنند که انسان‌ها موجوداتی عقلانی هستند و عقلْ همان هدیه‌ای است که پرومتئوس برای ما به غنیمت آورد؛ اما کانمن به‌همراه آموس تورسکی و دیگران، ازجمله شین فردریک طراح پرسش راکت و توپ، در مقابلِ این سنت ستبر نشان داده‌اند که ما به آن اندازه که تصور می‌کنیم، موجوداتی عقلانی نیستیم.\n وقتی مردم در موقعیتی متزلزل قرار می‌گیرند، به‌دقت اطلاعات را نمی‌سنجند یا به داده‌های آماریِ مرتبط توجه نشان نمی‌دهند. برعکس، تصمیم‌های آن‌ها بسته است به فهرستی طویل از میان‌برهای ذهنی؛ یعنی میان‌برهایی که اغلب باعث می‌شود تصمیم‌هایی احمقانه بگیرند. این میان‌برها سریع‌ترین راه برای حل مسائل ریاضی نیستند؛ آن‌ها راهی هستند برای قلم‌گرفتن ریاضی. وقتی‌که ما در برابر پرسش راکت و توپ قرار گرفتیم، تمام دانش ریاضی‌مان را در پرانتز گذاشتیم و به‌دنبال پاسخی رفتیم که نیازمند کم‌ترین کوشش ذهنی بود.\n کانمن را اکنون یکی از تأثیرگذارترین روان‌شناسان قرن بیستم می‌شناسند؛ بااین‌حال، کارهای او تا مدت‌های مدید نظر هیچ‌ کسی را به خود جلب نمی‌کرد. کانمن خود تعریف می‌کند که یک‌ بار نتایج تحقیقاتش را با فیلسوفی امریکایی در میان گذاشته بود و او فوراً جواب داده بود که هیچ علاقه‌ای به روان‌شناسی حماقت ندارد.\n اما گذشت زمان نشان داد که اوضاع دقیقاً بر خلاف چیزی است که آن فیلسوف امریکایی تصور می‌کرد. به‌تازگی در ژورنال شخصیت و روان‌شناسی اجتماعی تحقیقی به‌سرپرستی ریچارد وِست از دانشگاه جیمز مدیسن و کیت استانویچ از دانشگاه تورنت انجام پذیرفته است. نتیجۀ به‌دست‌آمده این است که در بسیاری موارد، افرادِ باهوش در برابر این نحوۀ خطااندیشی آسیب‌پذیرترند. عموماً تصور می‌کنیم افراد باهوش در برابر پیش‌داوری مصون‌اند. دقیقاً به همین دلیل است که افرادی که در آزمون اس.ای.تی نمرۀ بیشتری می‌گیرند، خیال می‌کنند کمتر در معرض این قبیل خطااندیشی‌های جهان‌شمول قرار دارند؛ اما درواقع این انگاره ممکن است خطرات نهفتۀ بسیاری داشته باشد.\n وست و دستیارانش کارشان را با پخش پرسش‌نامه میان چهارصدوهشتادودو دانشجوی کارشناسی آغاز کردند. در این پرسش‌نامه انبوهی از پرسش‌های کلاسیک برای سنجش پیش‌داوری طرح شده بود:\n در درون رودخانه‌ای، دسته‌ای از نیلوفرهای آبی رُسته‌اند. هر روز، اندازۀ این دسته نیلوفرها دو برابر می‌شود. اگر ۴۸ روز طول بکشد که نیلوفرهای آبیْ کل دریاچه را بپوشانند، چقدر طول خواهد کشید که این نیلوفرها نصف دریاچه را بپوشانند؟\n احتمالاً اولین پاسخی که به ذهن شما خطور می‌کند، مبتنی است بر یکی از میان‌برهای ذهنی: تقسیم پاسخ نهایی بر نصف: ۲۴ روز؛ اما این پاسخ غلط است. پاسخ درست ۴۷ روز است.\n کانمن و تورسکی در دهۀ ۱۹۷۰ مفهوم «پیش‌داوری لنگرانداخته»۱ را مطرح کردند. آن‌ها بر اساس این مفهوم پرسش‌هایی مطرح کردند که هدفشان ارائۀ راهی برای سنجش میزان آسیب‌پذیری افراد در برابر خطااندیشی بود. در این پرسش‌ها مثلاً به افراد گفته می‌شد که ارتفاع بلندترین درخت سکویا در جهان بیش از x فوت است و رقمی که به افراد مختلف گفته می‌شد، بین هشتادوپنج فوت تا هزار فوت متغیر بود. آنگاه از افراد خواسته می‌شد که ارتفاع بلندترین درخت سکویا در جهان را حدس بزنند. پرسش‌دهندگانی که «لنگر» کوچک‌تر، مثلاً هشتادوپنج فوت، به آن‌ها ارائه شده بود، به‌طور میانگین حدس می‌زدند که ارتفاع بلندترین درخت سکویای دنیا فقط صدوهجده فوت است. در مقابل، افرادی که «لنگر» بزرگ‌تری، مثلاً هزار فوت به آن‌ها ارائه می‌شد، ارتفاع بلندترین درخت سکویای دنیا را هفت‌برابر بیشتر تخمین می‌زدند.\n مقصود وِست و همکارانش صرفاً این نبوده که وجود چنین پیش‌داوری‌هایی را تصدیق کنند. این پیش‌داوری‌ها پیش از تحقیقات آن‌ها نیز کم‌وبیش شناخته‌شده بودند. هدف آن‌ها این بوده که رابطه و نسبت این پیش‌داوری‌ها را با هوش انسانی بسنجند. درنتیجه، آن‌ها آزمون‌هایشان را در درون آزمون‌های اندازه‌گیری توانایی‌هایی شناختی، مانند اس.ای.تی و «سنجۀ نیاز به شناخت»۲، قرار دادند. هدف این سنجه‌ اندازه‌گیری «گرایش فرد برای تفکر و لذت‌بردن از آن است».\n نتایج تحقیقاتْ تکان‌دهنده بود. فی‌المثل نتایج نشان می‌داد که خودآگاهی از این پیش‌داوری‌ها در عمل تأثیری در کاهش آن‌ها ندارد: «افرادی که از پیش‌داوری‌هایشان مطلع‌اند، در غلبه بر آن‌ها موفقیت خاصی نسبت‌به بقیه نشان نمی‌دهند.» اما نتایج تحقیقات برای کانمن اصلاً غیرمنتظره نبود. او در کتاب فکر کردن؛ کند و سریع۳ اظهار می‌کند که پس از دهه‌ها تحقیق دریافته که آگاهی از این پیش‌داوری‌ها حتی بر عملکرد ذهنی خود او هم تأثیر قابل‌توجهی نگذاشته است. «تفکر شهودی من، علی‌رغم سال‌ها تحقیق دربارۀ موضوع پیش‌داوری‌های ذهنی، همچنان در معرض مسائلی مانند اعتمادبه‌نفس کاذب، پیش‌بینی‌های افراطی و مغالطۀ برنامه‌ریزی»۴ است.\n چه‌بسا خطرناک‌ترین پیش‌داوری ذهنی ما در این گرایش ذاتی‌مان نهفته است که دیگران در معرض خطااندیشی‌اند و نه ما. این گرایش به «نقطۀ کور پیش‌داوری»۵ معروف است. این «فراپیش‌داوری» دو ریشۀ اصلی دارد: نخست، توانایی ما برای تشخیص‌دادن اشتباهات سیستماتیک در تصمیمات دیگران: ما در گوشزدکردن اشتباهات دوستانمان از همه بهتریم؛ دوم، ناتوایی‌مان برای تشخیص‌دادن همان اشتباهات در درون خودمان. گرچه مفهوم نقطۀ کور پیش‌داوری مفهومی تازه نیست، آخرین مقالۀ وست نشان می‌دهد که این مفهوم را می‌توان بر هر پیش‌داوری خاصی اطلاق کرد: از «پیش‌داوری لنگرانداخته» تا به‌اصطلاح «اثر طراحی».۶ در هر کدام از این موارد، ما خس را در چشمان دیگران می‌بینیم و نیزه را در چشمان خودمان نه.\n حال به حیرت‌انگیزترین و البته نگران‌کننده‌ترین بخش این پژوهش می‌رسیم: از قرار معلوم هوشْ اوضاع را بدتر می‌کند. دانشمندان برای سنجش «پیشرفتگی شناختیِ»۷ دانشجویان چهار آزمون طراحی کردند. نتایج هر چهار آزمون نشان‌دهندۀ هم‌بستگی مثبت متغیرها بود: «افرادی که سیستم شناختی پیچیده‌تری دارند، بیشتر دچار معضل نقطۀ کور پیش‌داوری‌اند.» این نتیجه دربارۀ بسیاری از پیش‌داوری‌های خاص نیز بعینه تکرار شد و این یعنی افراد باهوش‌تر، لااقل بر اساس سنجۀ اس.ای.تی و آن‌هایی که بیشتر تأمل و تفکر می‌کنند، بیشتر در معرض این اشتباهات ذهنی‌اند. چنان‌که کانمن و فردریک سال‌ها قبل متذکر شدند، حتی آموزش نیز نمی‌تواند خللی در سد سدید این پیش‌داوری‌ها ایجاد کند. برای مثال، بیش از پنجاه‌درصد از دانشجویان هاروارد، پرینستون و ام.آی.تی به پرسش راکت و توپ پاسخ غلط دادند.\n این نتایج چه چیزی را تبیین می‌کنند؟ یک فرضیۀ جالب توجه این است که نقطۀ کور پیش‌داوری بدین خاطر رخ می‌نماید که ما همان‌گونه که دیگران را به تیغ ارزیابی جرح می‌کنیم، خود را به محک نقد نمی‌سپاریم. برای مثال، وقتی انتخاب‌هایی غیرعقلانی دیگران را مشاهده می‌کنیم، بالاجبار بر داده‌های رفتاری تکیه می‌کنیم. ما پیش‌داوری‌های آن‌ها را از بیرون می‌بینیم و همین امر این مجال را برای ما فراهم می‌آورد تا به چشم‌برهم‌زدنی خطااندیشی‌های سیستماتیک آن‌ها را دریابیم. بااین‌حال، وقتی به ارزیابی انتخاب‌های بد خودمان می‌نشینیم، به جای نگاه بیرونی و تکیه بر داده‌های رفتاری، دل به درون‌نگری می‌سپاریم. ما به‌دقت انگیزه‌هایمان را وامی‌رسیم و به‌دنبال دلیل مقنعی برای انتخاب‌هایمان می‌گردیم. پیشِ درمانگران بر اشتباهاتمان افسوس و حسرت می‌خوریم و نزد خودمان دربارۀ باورهایی که ما را به ترکستان بردند، غور و تأمل می‌کنیم.\n مشکل این رویکرد درون‌نگرانه این است که نیروی پیش‌برنده‌ای که در پشت پیش‌داوری‌ها خفته و ریشۀ انتخاب غیرعقلانی ماست، تا اندازۀ زیادی ناخودآگاه است؛ ناخودآگاهی که تن به افسون خودکاوی نمی‌دهد و راه را بر هوش می‌بندد. درواقع درون‌نگری عملاً می‌تواند این خطاها را افزون کند و چشم ما را بر فراروندهای بنیادینی ببندد که مسئول بسیاری از خطاهای روزمرۀ ما هستند. ما برای خودمان آسمان‌وریسمان می‌بافیم و همیشه نخ تسبیح را این وسط گم می‌کنیم. هرچه بیشتر بکوشیم که خودمان را بشناسیم، در عمل فهم کمتری از خودمان به دست می‌آوریم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار در اینجا بشنوید.\n• یادداشت ویراستار انگلیسی: نخستین بندهای این مقاله در مقالۀ جونا لرر در وال‌استریت ژورنال (اکتبر ۲۰۱۱) نیز آمده است. از بازنشر این بخش پوزش می‌طلبیم.\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جونا لرر نوشته است و در تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۱۲ با عنوان «Why Smart People Are Stupid» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چرا باهوش‌ها احمق‌اند؟» و با ترجمۀ سید علی تقوی‌‌نسب منتشر کرده است. •• جونا لرر (Jonah Lehrer) نویسندۀ سابق نیویورکر و وایرد است. آخرین کتاب او با نام کتابی دربارۀ عشق (A Book About Love) در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسده است. [۱] Anchoring bias: واژۀ anchor لفظاً به‌معنی لنگر کشتی است و مجازاً به‌معنی تثبیت‌شدن و محکم‌شدن به کار می‌رود. در متن هر دو این معانی مدنظر نویسنده است. در علوم شناختی نیز از اثر لنگرانداختن (anchoring effect) سخن می‌رود؛ یعنی گزینه‌هایی که پیشِ روی افراد قرار می‌گیرد، تأثیر زیادی در پاسخ نهایی آن‌ها دارد [مترجم]. [۲] Need for Cognition scale [۳] thinking fast and slow [۴] planning fallacy: گرایش فرد برای کمتر از حد برآوردکردن زمانی که برای انجام یک تکلیف نیاز است. [۵] bias blind spot [۶] framing effect [۷] cognitive sophistication\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157675.json b/train/528157675.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a46acab48d5f95f0f44e1206358805d19c38e503 --- /dev/null +++ b/train/528157675.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رمان‌ عاشقانه راهی مطمئن برای نابودکردن عشق است", + "subtitle": "آنچه نیاز داریم، داستان‌هایی عاشقانه است که در عین‌حال، غیررمانتیک هم باشد", + "introduction": "اگر در زندگی‌تان عاشق شده باشید، بی‌تردید این جملۀ خفت‌بار را بارها از پدر و مادر یا دوستانتان شنیده‌اید که «عشق و عاشقی مال تو کتاب‌ها و فیلم‌هاست». آلن دوباتن، معتقد است این جمله خالی از حقیقت نیست. در واقع، بسیاری از رمان‌ها و فیلم‌هایی که به مسئلۀ روابط عاشقانه پرداخته‌اند، از بسیاری از مهم‌ترین جوانب زندگی غفلت کرده‌اند: از کار، خستگی، بچه‌ها، روزمرگی و...", + "content": "آلن دوباتن، فایننشال تایمز — عاشق شدنْ فرایندی شخصی و خودانگیخته به نظر می‌رسد. عجیب و شاید کمی توهین‌آمیز است که بگوییم ما فقط کاری را کپی می‌کنیم که رمان‌ها و فیلم‌ها به ما یاد می‌دهند. البته تفاوت‌های نحوۀ عشق‌ورزی در طول تاریخ نشان می‌دهد که سبک عشق ورزیدنِ ما را، تا حد زیادی، تلقینات محیط غالب پیرامون تعیین می‌کند. در برخی دوره‌ها، با دیدن قوزک پای معشوق از حال می‌رویم؛ در دوره‌های دیگری، با بی‌اعتنایی، رمانتیسیسم را کنار می‌گذاریم و به دغدغه‌های خانوادگی و عملی روی می‌آوریم. ما عشق ورزیدن را با کپی‌کردنِ طیفی از اشاراتِ کم‌وبیش ظریف یاد می‌گیریم که فرهنگمان آن‌ها را تولید کرده است. یا به تعبیر شیطنت‌بارِ فرانسوا دولا روشفوکو که مشاهده‌گرِ دقیقِ ضعف‌های انسانی است، «آدم‌هایی هستند که اگر به گوششان نمی‌خورد که چیزی به نام عشق وجود دارد، هرگز عاشق نمی‌شدند».\n طی قرن‌ها، مهم‌ترین عاملی که نحوۀ عشق‌ورزی ما را رقم زده، هنر بوده است. از طریق رمان‌ها، شعرها، ترانه‌ها و بعدتر، فیلم‌ها بوده است که یاد گرفته‌ایم برای کدام ابعادِ احساساتمان باید ارزش قائل شویم و تأکید عاطفی‌مان را باید به چه سمت و سویی هدایت کنیم.\n این غم‌انگیز است. مسئله این نیست که هنر بد بوده است. درواقع آثار هنریِ زیادی به بالاترین کمال زیبایی‌شناختی رسیده‌اند. مسئله اینجاست که بازنمودهای عشق در فرهنگ، معمولاً از نظر روان‌شناختی عمیقاً گمراه‌کننده بوده‌اند. آمار قطع رابطه‌ها نشان می‌دهد که ما در عشق‌ورزی واقعاً بد هستیم؛ و این بدبودن در عشق‌ورزی، مشکلی است که حداقل تا حدی می‌توان آن را به فرهنگ نسبت داد. مانع اصلیِ داشتن روابط بهتر شاید همین کیفیت‌های هنریِ ما باشد.\n درخواست هنرِ «بهتر» به معنی هنری نیست که تأثیرگذارتر یا رنگارنگ‌تر یا تهییج‌کننده‌تر باشد. هنری که به عشق می‌پردازد، خودش تمام این‌ها و خیلی چیزهای دیگر را دارد. چیزی که در آن غایب است، عناصر ضروریِ حکمت و رئالیسم و بلوغ است. داستان‌های عشقی ما را تهییج می‌کنند تا از عشقْ چیزهایی را انتظار داشته باشیم که نه خیلی ممکن هستند و نه عملی. هنرهای روایی سنت رمانتیک، از شعرهای جان کیتس گرفته تا فیلم‌هایی نظیر «پیش از طلوع خورشید» محصول ۱۹۹۵ و «گمشده در ترجمه» محصول ۲۰۰۳، ناخواسته قالبی شیطانی از انتظارات ما از چگونگی یک رابطه ساخته‌اند. در سایۀ چنین قالب‌هایی، زندگی‌های عشقی ما معمولاً به‌طور‌غم‌انگیزی ناامیدکننده به‌نظر می‌رسد. ممکن است با شریک زندگی‌مان قطع رابطه کنیم یا احساس کنیم که از لحاظ عشقی، نفرین شده‌ایم؛ و دلیلش هم چیزی نیست جز اینکه به‌گونه‌ای نظام‌مند، در معرض نمونه‌های اشتباهی قرار گرفته‌ایم که از قصه‌های عاشقانه به ما رسیده است.\n در فرهنگ ادبی غرب، کتابی که به شکلی ژرف به بررسی چگونگی تأثیر قصه‌های عاشقانه بر روابط ما می‌پردازد، مادام بواری۱ نوشتۀ گوستاو فلوبر است. در اوایل رمان می‌خوانیم که اِما بواری کودکی‌اش را در صومعه‌ای گذرانده که پر از قصه‌های عاشقانۀ مهیج است. به همین خاطر او انتظار دارد که همسرش موجودی متعالی باشد، کسی که روح او را کاملاً درک می‌کند، یک حضور فکری و جنسیِ همیشه مهیج.\n «روث در حال صحبت با تلفن» (۲۰۰۱ – ۲۰۰۲) عکس از نایجل شفران. این عکس بخشی از یک مجموعۀ ادامه‌دار است که این هنرمند در اوایل دهۀ ۱۹۹۰ آغاز نمود. او در این مجموعه از شریک زندگی خود در موقعیت‌های مختلف خانگی عکس می‌گیرد. آخرین کتاب او اتاق‌های تاریک۲ نام دارد. وقتی او سرانجام با مردی مهربان، اندیشمند، اما نهایتاً یک انسان و درنتیجه، غالباً ملال‌آور به نام چارلز ازدواج می‌کند، مقدمات سقوط او چیده می‌شود. اِما خیلی سریع در مواجهه با روزمرگی‌های زندگی متأهلی دچار ملالت می‌شود. علاقه‌ای به کارهای عادی خانه ندارد، از شام درست کردن، مرتب‌کردن قفسۀ پارچه‌ها و داشتن شب‌هایی آرام با شوهرش متنفر است. نارضایتی او با به دنیا آمدن اولین بچه بدتر هم می‌شود. او به این نتیجه می‌رسد که زندگی‌اش به یک دلیل اصلی شدیداً به مشکل خورده است: این زندگی با چیزی که رمان‌هایش به او آموخته بودند، تفاوت زیادی دارد.\n اِما در جست‌وجو برای هماهنگ‌کردن واقعیت زندگی‌اش با هنر، وارد یک‌سری روابط نادرست با شخصیت‌های بدنام می‌شود، پول زیادی خرج می‌کند، فرزندش را نادیده می‌گیرد و سرانجام، ورشکسته و رسوا، خودکشی می‌کند. فلوبر تقصیر را مستقیماً به گردن ادبیات می‌اندازد: نوع خاصی از رمان عاشقانه عامل مرگ اِما بواری است. فلوبر رمانی را می‌نویسد که بواری برای تحمل واقعیت ازدواج می‌بایست آن را می‌خواند، اما متأسفانه او تنها کسی است که نخواهد توانست از حکمت کنایه‌آمیز و واقع‌گرایانۀ فلوبر بهره ببرد.\n ما هم بعضی مواقع مانند اِما بواری فریب می‌خوریم، چون هنرمان پر از حذفیات است. مثلاً در بسیاری از قصه‌های عاشقانه، مسئلۀ شغل به‌ندرت تأثیری در ماندگاریِ رابطه دارد. درحالی‌که در واقعیت، یکی از چیزهایی که هرگونه رابطه‌ای را توجیه می‌کند این است که دو نفر را قادر سازد تا به‌عنوان یک واحد اقتصادی مشترک و باثبات، برای تربیت نسل بعد عمل نمایند. این به‌هیچ‌وجه مسئلۀ پیش‌پاافتاده‌ای نیست. در اینجا موقعیت‌هایی ناب برای قهرمان‌پروری وجود دارد، به‌خصوص در مورد شستن لباس‌ها. اما در هنر به‌ندرت دربارۀ چنین چیزهایی می‌شنویم.\n یکی از کتاب‌های محوریِ رمانتیسیسم، کتابی است که بیش از هر اثر دیگر به مردم آموخت که چگونه به روشی جدید عشق بورزند؛ این کتاب را گوته، شاعر و فیلسوف آلمانی، بانام رنج‌های ورتر جوان۳ در سال ۱۷۷۴ یعنی بین بیست‌وچهار تا بیست‌وشش سالگی‌اش نوشته است. این رمان فوراً به کتابی پرفروش در آلمان، انگلیس و فرانسه تبدیل شد؛ ناپلئون هفت بار آن را خواند. داستان دربارۀ دانشجویی به نام ورتر و عشق بی‌فرجامش به یک زن جوان به نام شارلوت است که نامزد دارد. لحن نوشتارْ پراشتیاق و سوزان است. اما نکتۀ مهم اینجاست که ورتر هرچه بیشتر عاشق شارلوت می‌شود، هرگز به فکر نمی‌افتد که نیاز دارد شغلی داشته باشد. عشق رمانتیک یک تجربۀ متجملانه است.\n رمانتیسیسم و کاپیتالیسم دو تفکر غالب زمان ما هستند که نحوۀ تفکر و احساس ما را دربارۀ دو چیز که بیشترین اهمیت را در زندگی ما دارند، هدایت می‌کند: رابطه و کار. اما ترکیب رمانتیسیسم و کاپیتالیسم، به‌گونه‌ای که از ما انتظار می‌رود، می‌تواند کاری بی‌نهایت دشوار باشد. این ماجرا تضاد تاریخی ناخوشایندی است. ما تحت دو سیستم خیلی قدرتمند، اما شدیداً ناسازگار زندگی می‌کنیم و هنر هم در این راه کمکی به ما نمی‌کند. فلسفۀ گیرای عشق رمانتیک در هنر که بر صمیمیت و فکرِ آزاد و گذرانِ روزهایی طولانی و بی‌دغدغه همراه با معشوق در طبیعت و غالباً در کنار یک صخره یا آبشار تأکید دارد، اصلاً با الزامات برنامۀ کاری جور درنمی‌آید. کارْ ذهن ما را پر از ضروریات پیچیده می‌کند، معمولاً ما را در مدت‌های طولانی از خانه دور نگه می‌دارد و باعث می‌شود دربارۀ موقعیت‌مان در محیطی شدیداً رقابتی احساس ناامنی کنیم.\n عکس از نایجل شفران از آخرین کتابش اتاق‌های تاریک\n در فیلم فوق‌العاده جذّاب «پیش از طلوع خورشید» به کارگردانی ریچارد لینکلیتر، دو عاشق جوان در قطار همدیگر را می‌بینند، عاشق یکدیگر می‌شوند، شب‌هنگام ساعت‌ها در خیابان‌های وین قدم می‌زنند و در مورد احساساتشان با یکدیگر حرف می‌زنند. این فیلم هم مانند بسیاری از آثار هنری رمانتیک این‌گونه القا می‌کند که عشق مستلزم درمیان‌گذاشتن صمیمانۀ همه‌چیز است. اما چنین کاریْ ذهنِ کاملاً بی‌دغدغه‌ای می‌طلبد که با واقعیت‌های زندگی روزمره کاملاً در تضاد است.\n پس از گذراندنِ یک روز یا یک هفتۀ سخت، ذهن فرد احتمالاً درگیر دغدغه‌ها و وظایف است. ممکن است به‌جز ساکت نشستن، زل‌زدن به وسایل آشپزخانه یا فکر‌کردن به ماجراها و بحران‌های کاری، حس چندانی برای کارهای دیگر نداشته باشیم. دیدن چنین درگیری ذهنی‌ای چندان خوشایند نیست و معمولاً خود را با نشانه‌هایی ناخوشایند نشان می‌دهد: اخم کردن، ساکت ماندن و در فکر فرورفتن و کج‌خلقی. کوچک‌ترین سؤالی دربارۀ اینکه چگونه روزتان را چگونه پشت‌سر گذاشته‌اید‌، می‌تواند موجب اعصاب‌خردی و درصورت تکرار، باعثِ بحث‌و‌جدل و درگیری شود. اگر بخواهیم با قصّه‌های عاشقانه پیش برویم، آمادۀ هیچ‌‌یک از چیزها نخواهیم بود.\n هرگاه نویسندگان رمانتیک در آثارشان به مشکلات مربوط به رابطه‌های انسانی پرداخته‌اند، معمولاً مسائلی مهم، اما خیلی محدود را برجسته کرده‌اند. الکساندر پوشکین، شاعر بزرگ روس در یوگنی آنگین۴، چالش‌های پیشِ روی افراد منطقی و خونسرد را در ابراز امیال واقعی‌شان به تصویر می‌کشد. جین آستین با دقت به این مسئله می‌پردازد که چگونه تفاوت‌ جایگاه‌های اجتماعی می‌تواند به مانعی در راه رسیدن به خشنودی زوج تبدیل شود. پرخواننده‌ترین رمان قرن نوزدهم در ایتالیا، نامزد۵ اثر الساندرو مانزونی، راجع‌ به این بود که چگونه فساد سیاسی می‌تواند بر عشق غلبه کند. تمام این نویسندگان بزرگ به طرق مختلف علاقه‌ای عمیق به مسائلی داشتند که می‌توانند خوب‌پیش‌رفتنِ رابطه را دشوار سازد.\n عکس از نایجل شفران از آخرین کتابش اتاق‌های تاریک\n اما معمولاً چیزی مهم از فهرست دغدغه‌های نویسندگان غایب بوده است. آن‌ها علاقۀ چندانی به هیچ کدام از چالش‌هایی که در حوزۀ «خانگی» جای می‌گیرند، نشان نداده‌اند. لفظ «خانگی» دربرگیرندۀ تمام کارکردهای عملی زندگی مشترک بوده و حتی به مسائلی کوچک اما حیاتی نیز مربوط می‌شود، مسائلی مانند اینکه آخرهفته باید به دیدن چه کسی رفت، در چه ساعتی باید خوابید، یا اینکه آیا حوله‌ها باید در حمام آویزان شوند یا نه.\n از منظرِ رمانتیک، این‌‌جور مسائل نمی‌توانند جدی یا مهم باشند. رابطه با مسائل بزرگ و دراماتیک شکل گرفته و قطع می‌شود: وفاداری و خیانت، شجاعتِ رویاروشدن با جامعه، تراژدی شکست‌خوردن از اپوزیسیون سیاسی. جزئیات روزمرۀ حوزۀ خانگی در مقایسه با چنین مسائلی کاملاً پیش‌پا‌افتاده و غیرمهم به نظر می‌رسد.\n در رمان برجستۀ ۱۹۸۷ هاروکی موراکامی به نام جنگل نروژی۶، خواننده با تمام جزئیاتِ احساسِ عشق یک‌طرفه یا بی‌نتیجه آشنا می‌شود. چیزی که، مثل تمام آثار هنری، در این رمان نادیده گرفته شده، کارهای مربوط به زندگی مشترک با کسی است که ازقضا نه شریک زندگی کسی دیگر است، نه در حال مرگ افتاده است، و نه دور از دسترس است. چیزی که در ذهن ما به‌عنوان «داستان عاشقانه» حک شده است معمولاً فقط حکایتِ موانعی است که در راه شروع یک داستان عاشقانه قرار می‌گیرد. اما وقتی یک رابطه به‌درستی آغاز می‌شود، فیلم یا رمان به پایان می‌رسد.\n به‌همین‌خاطر داستان‌های عاشقانۀ معمولی و خوبی که وجود دارد، بسیار جالب توجه‌ترند. مثلاً فهرست‌برداری کارل اووه کناسگارد از زندگی روزمره‌اش به ذهن می‌آید، یا می‌توان خانم بریج۷ اثر اِوان کانل را به‌عنوان نمونه‌ای از آثار اواسط قرن بیستم برگزید؛ اثری که ناخشنودی‌های روزمرۀ زندگی مشترک را به تصویر می‌کشد. در سینما هم فیلم‌های اینچنینی وجود دارد مثل آثار اریک رومر در فرانسه، جوئنا هاگ در انگلیس و البته فیلم‌های مستقل آمریکایی مانند «پیش از نیمه‌شب» (۲۰۱۳) به کارگردانی ریچارد لینکلیتر که ادامۀ داستان همان جوان‌های دلداده در فیلم «پیش از طلوع خورشید» است که میانسالیِ پر از ملال‌شان را می‌گذرانند؛ این اثر اصلاحیه‌ای زیباست بر رمانتیسیسمِ پیشینِ لینکلیتر. این‌ها تغییر چندانی در نگاه ما نسبت به عشق ایجاد نکرده‌اند، اما نقطۀ مخالف خوشایندی علیه تمایلات خیالی ما ارائه می‌دهند.\n عکس از نایجل شفران از آخرین کتابش اتاق‌های تاریک\n تا وقتی هنرمان به‌طور کامل تغییر نکند، نمی‌توانیم هنگام بررسی یک رابطه، مسائل خانگی را به‌عنوان لحظاتی درنظر بگیریم که می‌توانند بطور بالقوه سرنوشت‌ساز و مهم باشند؛ لحظاتی که باید آن‌ها را بیابیم و تحت‌نظر قرارشان دهیم. بالتبع اعتنایی هم نمی‌کنیم به اینکه توانایی ما چقدر می‌تواند برای حلّ عاقلانۀ مسائلِ روزمره مهم باشد؛ مسائلی مثل نان‌خوردن توی تخت‌خواب یا پاسخ به این معما که آیا برگزاری مهمانی شبانه مد روز است یا کاری متظاهرانه.\n فیلم‌هایی مانند «وقتی هری با سالی آشنا شد» (۱۹۸۹) و «چهار ازدواج و یک تدفین» (۱۹۹۴) نمونۀ بارز آثاری هستند که داستان را کاملاً بر محور مقدماتِ شروع یک رابطه قرار می‌دهند. اما برای اکثر ما، مهم‌ترین مسئلۀ زندگیْ پیدا کردن همسر نیست؛ این فقط یکی از مراحل خیلی مهم و گاه مهیج است. بلکه مسئلۀ اصلیْ این است که فرد بتواند نامزدی را که درنهایت انتخاب‌ کرده، تحمل کند و نامزد هم بتواند او را در طول زمان تحمل کند. هر فرهنگی حکیمانه‌تر از فرهنگ ما این را درک می‌کند که شروع یک رابطه همان نقطۀ اوجی نیست که هنر رمانتیک تصور می‌کند، بلکه فقط قدم اولِ مسیری طولانی‌تر، دوسویه‌تر و البته جسورانه‌تر است که باید در آن هوش و دقت خود را به کار گیریم.\n چیز دیگری نیز هست که در بیشتر آثار هنری دربارۀ عشق وجود ندارد: فرزندان. در فیلم‌هایی نظیر «آملی» (۲۰۰۱)، بچه‌ها نمادهای شیرین و جزئیِ عشق دوطرفه و یا فضول‌هایی دوست‌داشتنی هستند. آن‌ها به‌ندرت گریه می‌کنند، وقت چندانی نمی‌گیرند و معمولاً دانا هستند و فهمی از خود نشان می‌دهند که به‌خاطرش آموزش ندیده‌اند. اما در زندگی واقعی می‌بینیم که معمولاً روابط به‌طور بنیادی به سمت‌وسوی داشتن و تربیت فرزند متمایل‌اند و همچنین اینکه بچه‌ها معمولاً زوجین را تحت فشاری شدید قرار می‌دهند. کودکان ممکن است عشقی که موجب به‌وجودآوردنشان شده را از بین ببرند. عشق از عرش به فرش می‌آید. اتاق نشیمن پر از اسباب‌بازی است، تکه‌های جوجه زیر میز هستند، سال‌ها یاغی‌گری بدون اینکه زمانی برای حرف زدن باشد. همه همیشه خسته‌اند. این هم عشق است، برخلاف آنچه شلی و بودلر به ما می‌گویند.\n عکس از نایجل شفران از آخرین کتابش اتاق‌های تاریک فرهنگ ما مملو از بازنمودهای ماهرانۀ عشق است، اما درعین‌حال اکثر این قصّه‌ها فایده‌ای ندارند. ما یاد می‌گیریم خودمان را با امیدها و انتظاراتی قضاوت کنیم که قالب‌های گمراه‌کنندۀ هنری برایمان ترویج می‌دهد. براساس استانداردهای این نوع هنر، روابط همگیِ ما ناقص و غیررضایت‌بخش هستند. تعجبی ندارد که جدایی یا طلاق معمولاً اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. اما نباید این‌گونه باشد. ما باید داستان‌های دقیق‌تری دربارۀ پیشرفت روابط برای خود بگوییم، داستان‌هایی که مشکلات را عادی کنند و به ما راه‌های هوشمندانه و یاری‌گر برای غلبه بر آن‌ها نشان دهند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را آلن دوباتن نوشته است و در تاریخ ۲۲ آوریل ۲۰۱۶ با عنوان «How fiction ruined love» در وب‌سایت فایننشال‌تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «رمان‌ عاشقانه راهی مطمئن برای نابودکردن عشق است» و با ترجمۀ علیرضا شفعی‌نسب منتشر کرده است. •• آلن دو باتن (Alain de Botton) نویسندۀ رمان عاشقانه غیررمانتیکی به نام جریان عشق (The Course of Love) است که از سوی انتشارات پنگوئن به چاپ رسیده است. [۱] Madame Bovary (1856) [۲] ‘Dark Rooms [۳] The Sorrows of Young Werther [۴] Eugene Onegin [۵] The Betrothed [۶] Norwegian Wood [۷] Mrs Bridge\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157677.json b/train/528157677.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..afe0d373dd259d9db2fefcf6484bc7c6612c320b --- /dev/null +++ b/train/528157677.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بیمار خوب، بیمار مرده است", + "subtitle": "پزشکان به حرف‌های بیماران علاقه‌ای ندارند؛ اما مردم هنوز دربارۀ دردهایشان حرف می‌زنند", + "introduction": "در گذشته پزشکان بیمارانشان را تشویق می‌کردند تا دربارۀ دردهایشان حرف بزنند. اما امروز فایده‌ای در گوش‌دادن به شکایت‌های بی‌پایانِ بیمار نمی‌یابند. پزشکیِ نوین ترجیح می‌دهد معاینه کند تا همدردی. مُسکّن‌ها و داروهای بیهوشی بیمارِ حراف را به تکه‌گوشتی ساکت و رام تبدیل می‌کند که آمادۀ درمان یا جراحی است. اما از قرار معلوم، روایت‌های درد همچون گذشته میان بیماران در جریان است. چه کسی به این روایت‌ها گوش می‌دهد؟", + "content": "جوئنا برک، ایان — در سال ۱۸۱۲ فرانسیس برنی، رمان‌نویس انگلیسی، هنگامی که آمادۀ عمل برداشتن سینه می‌شد، ترس فزایندۀ خودش را از انجام این عمل بدون بیهوشی توصیف کرد. او دو ساعت تا شروع آن عمل مهیب یا به‌قول خودش «آن اعدام» وقت داشت، در اتاقی که قرار بود عمل مزبور در آن صورت گیرد، چرخی زد و «پشتش لرزید». فرانسیس دربارۀ یکی از تلاش‌هایش برای غلبه بر ترس خویش می‌گوید: ‌ «از سویی به سویی قدم می‌زدم، تا اینکه تمام احساساتم را خفه کردم و به‌مرور تبدیل به انسانی شدم تقریباً احمق و کرخت که هیچ حس و شعوری نداشت.» \n هنگامی که هفت مرد، همگی با لباس‌های سیاه‌رنگ، وارد شدند و شروع به پهن‌کردن دو «تشک کهنه» کردند و آن‌ها را با «ملحفه‌ای کهنه» پوشاندند، برنی «دچار لرزش بی‌امانی شد که انزجار و ترس او از عملیات آماده‌سازی حتی بیش از خود درد در آن تأثیر داشت». وقتی که از او خواستند تا روی تخت دراز بکشد، «برای لحظه‌ای بلاتکلیف» ایستاد: «به این فکر می‌کردم که آیا نباید یک‌باره از اینجا فرار کنم؟ به در و به پنجره‌ها نگاه انداختم. احساس ناامیدی کردم.» \n بااین‌حال چاره‌ای جز تسلیم نبود. جراح دستمالی ململی را روی چهره او کشید و چاقو را به دست گرفت. برنی را «ترسی که ورای هرگونه توصیفی است»، تحلیل برده بود. می‌نویسد هنگامی که «آن چاقوی فولادین مهیب در سینه‌ام فرو می‌رفت و رگ‌ها، شریان‌ها، گوشت و اعصاب را از هم می‌درید، لازم نبود کسی به من بگوید که جلوی گریه‌ات را نگیر. فریادی برآوردم که در تمام طول آن عملیات بی‌وقفه ادامه داشت. تقریباً تعجب می‌کنم که آن فریاد هنوز در گوشم زنگ نمی‌زند! چه جانکاه بود آن رنج». \n برنی سه دهه پیش از نخستین استفاده از داروهای بیهوشیِ مدرن، به‌عنوان بخشی از علم پزشکی انسانی، عمل جراحی خود را انجام داد. هنگامی که او به ثبت تجربیات خویش نشست، زبانی غنی دربارۀ رنج وجود داشت که می‌توانست بر آن اتکا کند. عدۀ بسیار زیادی معتقد بودند که این زبان حامل سرنخ‌هایی است برای فهم علل اصلی اندوه و تألمی که در استعاره‌های آن متجسم شده است. کتب درسی پزشکی، اطبا را تشویق می‌کردند تا بیمارانشان را متقاعد کنند که گزارش‌های مستوفایی از درد خویش بیان کنند. برای نمونه در سال ۱۷۳۰ پزشک سرشناس، برنارد مندویل بیماری را به‌خاطر آورد که از پزشک خویش پرسیده بود که آیا از شنیدن «داستان بسیار ملالت‌بارِ» درد خسته نمی‌شود. پزشک وی با متانت و آرامی گفته بود که «داستان شما چنان سرگرم‌کننده است که حظّ بسیاری از آن بردم. شیوۀ بدیع شما در تعریف ماجرا، بیش از آنچه تصور می‌کنید، درک مرا از ناخوشی شما عمیق می‌کند.» \n یک قرن بعد، پزشکان دیدگاه متفاوتی دربارۀ روایتِ درد داشتند. پیتر میر لیتم، ‌ پزشک خاص ملکه‌ویکتوریا گفتۀ مندویل را برعکس کرد و غر زد که «بیماریِ هر کسی برای خودش جالب است. بیمار میل دارد بسیار بیشتر دربارۀ خودِ بیماری و بسیار کمتر دربارۀ درمان آن صحبت کند». لیتم تأسف می‌خورد که «در برابر اعضای طبقات بالاتر ما موظفیم تا به داستان‌های بیماران گوش بسپاریم»، احتمالاً به این خاطر که پایگاه اجتماعی آن‌ها به ایشان اجازه می‌هد تا چنین حقی را برای خود قائل شوند. اما وی اعتراف می‌کرد که «ما معمولاً گزارش‌های آنان از دردهایشان را تا جایی که ممکن است، کوتاه می‌کنیم تا به کار اصلی خود، یعنی معاینه برسیم». \n با اختراع کلروفرم در دهۀ ۱۸۴۰ پزشکان این رویداد را بسیار گرامی داشتند؛ چه اینکه «ناله‌ها و فریادهای آسیب‌دیدگان در زیر چاقوها و ارّه‌های جراحان همگی خاموش می‌شد». این چیزی بود که جراح و دندان‌پزشکی به‌نام والتر بلاندل می‌گفت. به‌گفتۀ بلاندل که در ۱۸۵۴ قلم می‌زد، جراحان اکنون می‌توانستند کارشان را «در سکوت و بدون حرکت» به انجام رسانند. داروهای بیهوشی بیماران را تبدیل به پیکرهایی منفعل و ناهشیار می‌کرد که عاری از حساسیت، عاملیت و علی‌الخصوص توانایی تکلم بودند. \n این تغییرِ جهت، از تشویق انسان دردمند فعّال و حتی حرّاف به تکریم انسان ساکت، حتی در ویرایش‌های مختلف یک کتاب درسی نیز آشکار است. برای مثال در نخستین ویرایش‌های متن کلینیکیِ معروفِ ویلیام کولسن با عنوان «دربارۀ بیماری مثانه و غدۀ پروستات» که نخستین بار در سال ۱۸۳۸ چاپ شد و چند ویرایش دیگر از آن تا سال ۱۸۵۶ انتشار یافت، به مخاطبان گفته می‌شود که انسانِ گرفتارِ سنگ کلیه درد شدیدی را متحمل می‌شود: «تکان‌خوردن‌های دلیجان برای وی غیرقابل‌تحمل است… هرچقدر این مصیبت بیشتر می‌شود، عمل ادرارکردن مکررتر و عذاب‌آورتر می‌شود. دردی که به دنبال این عمل می‌آید بسیار شدید است. بیماران از درد به خود می‌پیچند و دندان‌هایشان را به هم می‌سایند.» \n همین را با بخش مشابه در ویراست سال ۱۸۸۱ کتاب مقایسه کنید: «تکان‌خوردن‌های دلیجان علائم بیماری را افزایش می‌دهد… به‌موازات اینکه سنگ در کلیه بزرگ‌تر می‌شود، عمل ادرار مکررتر و دردآورتر می‌شود و درد یا ناراحتی در انتهای قضیب مداوم‌ و شدید می‌شود.» \n نسخۀ متقدم‌ بر «مصیبت» رنج‌کشیدن تمرکز داشت؛ اما در نسخۀ بعدی، «علائم بیماری» بی‌طرفانه‌تر توصیف می‌شود و «رنج‌کشیدن» به «درد یا ناراحتی» فروکاسته می‌شود. دیگر این‌طور نیست که بیماران «از درد به خود بپیچند و دندان‌هایشان را به هم بسایند»؛ بلکه صرفاً درد بیشتری می‌کشند. \n «کمرنگ‌شدنِ» جنبه‌های عاطفی و زیباشناختیِ زبان کلینیکی از آن زمان ادامه یافته است و تجربۀ ذهنی درد، هرچه‌بیشتر به حواشی گفتمان پزشکی رانده شده است. به‌کارگیری معیار‌های قیاسی‌دیداری۱، یعنی خطی که قطب ابتدایی آن را «بدون درد» و قطب انتهایی آن را «بدترین درد قابل‌تصور» تشکیل می‌دهد، بالکل نافیِ اهمیت روایت‌های جزئی‌نگرانه است. در همین حال، «تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی» یا ‌ام‌آر‌آی کارکردی۲ این وعده را می‌دهد که انسان فاعلِ دردمند را کاملاً از میان بردارد: از فرد نمی‌خواهند صحبت کند و حتی نمی‌خواهند به چیزی اشاره کند. درد چیزی بیش از «یک وضعیتِ تغییرکردۀ مغزی» نیست. روایت‌های پیچیدۀ درد که متعلق به دوره‌های متقدم‌تر بود، قاطعانه به فراموشی سپرده شده‌اند. \n اما آیا واقعاً فراموش شده‌اند؟ شاید «کم‌رنگ‌کردن» روایت‌های درد، یکی از علائم عُجب و تکبر کلینیکی است که شیوۀ عینی ارتباط بیمار با دردش را مغفول می‌گذارد. به‌عبارت‌دیگر، اطبا دیگر به چیزی گوش نمی‌دهند؛ اما مردمِ دردمند هنوز هم صحبت می‌کنند. آنچه در اینجا خاصه برانگیزنده است، آن است که استعاره‌ها و قیاس‌هایی که آن‌ها برای تشریح احساس خود از آن استفاده می‌کنند، در طول زمان دگرگون شده است. \n در تمام ادوار، درد همچون موجودی مستقل وصف شده است. دردْ «میهمانی بدعنق» است، «هیولا» ست، مزاحم است، چاقویی است که می‌برد، سگی است که گاز می‌گیرد و آتشی است که می‌سوزاند. اما زبان مذهبی غنی درد که در سده‌های گذشته رایج بود، اکنون تا حد بسیار زیادی از میان رفته است. برای مسیحیانِ سدۀ نوزدهم و پیش‌ازآن، انجیل روایت‌هایی بی‌حدوحصر از تألم را از ایّوب گرفته تا یونس و از مزامیر داود گرفته تا ارمیا مهیا می‌ساخت. گذشته از همۀ این‌ها، مسیحیان به رنج‌های مسیح اشاره می‌کردند تا دربارۀ درد خویش سخن بگویند. برای آن‌ها تنها کافی بود تا «به تمثال قدسی وی که خون و عرقش باغ جتسیمانی۳ را گلگون کرد، دخیل بندند» و التماس کنند که «مرا ببخشد خدایی که تو را گرفتار درد کرد… بشنو صدای این دعاگوی بلادیده را «ای مصلوب، خواست تو اجابت می‌شود، نه خواست من»». \n امروزه دیگر کسی تصور نمی‌کند که تیرهای درد را خدایی خشمگین پرتاب می‌کند؛ بلکه خیلی قاطعانه باور دارند که دردْ ناشی از ورود میکروب یا ویروس است. هنگامی که قابلیت‌های علم داروسازی برای ریشه‌کن‌کردن درد مزمن محدود بود، تحمل درد می‌توانست همچون نوعی فضیلت تلقی شود؛ اما باوجود مسکن‌های نیرومند، تحمل منفعلانۀ درد تبدیل به نوعی لجبازی می‌شود. از حیث جسمی، درد را دیگر «فرشتۀ نذیر» قلمداد نمی‌کنند؛ ازاین‌رو به‌مثابۀ چیزی دانسته نمی‌شود که باید از آن به‌عنوان سازوکاری برای احیای معنوی بهره گرفت یا با اقتدا به جلجتا۴ آن را از سر تسلیم تحمل کرد. بلکه درعوض، درد نوعی «دشمن» است که باید با آن جنگید و شکستش داد و این وظیفۀ بیمار و طبیب است که با همۀ سلاح‌های نیرومند خود به مصاف آن روند. چیرگی استعاره‌های نظامی در روایت‌های درد و «خاطرات بیماری» در دورۀ معاصر از اینجا نشئت می‌گیرد؛ مانند جنگی شخصی (۱۹۷۹) نوشتۀ کرنلیوس و کاترین مورگان رایان، یا پیروزی در نبرد با شیمی‌درمانی (۱۹۸۸) نوشتۀ جویس اسلیتن میچل. \n نظام‌های اعتقادی سکولار نیز ضربه‌ای مهلک به تصور زندگی پس از مرگ زدند. ازاین‌رو این ایده نیز تضعیف شد: دردی که در زندگی این‌جهانی تحمل می‌شود، می‌تواند ‌نوعی تضمین باشد برای درامان‌ماندن از تحملِ رنج‌ در جهان دیگر. درنتیجه درد تبدیل به واپسین یورش به هویت یک فرد شده است. زیاد می‌شنویم که بیمارانِ گرفتار دردهای مزمنْ درد را این‌گونه توصیف می‌کنند: «دشمن… باورنکردنی… بدون دلیل… چرا باید این اتفاق برای من بیفتد؟» یا چیزی که «باید از انسان به دور باشد… باید بر آن غلبه کرد». ازآنجاکه هیچ «خویشتن»ی۵ وجود ندارد که از مرگِ جسمْ جان به در بَرد، هرگونه ابتلای فرد در اینجا و اکنونِ همین دنیا بسیار تألم‌بار است. \n علی‌رغم این رویکرد سکولار جدید به درد، خودِ بیماران نیز در سخنوری دربارۀ درد خویش چیزی کم نمی‌گذارند. بگذارید مثال‌هایی از ادبیات پزشکی، حقوقی و آکادمیکِ چند دهۀ پیش از عصر حاضر بیاوریم، زمانی که چندان هم دور نیست: بیماری که از دو پا فلج شده بود، توضیح می‌دهد که احساس می‌کرده گویی «دسته‌ای مار» در حال «لولیدن» در سرینش بوده‌اند. بیمار دیگری درد را این‌گونه توصیف می‌کند: «همانند مطالبۀ مالیات از سوی محصل مالیاتی علیاحضرت ملکه». زنی که پس از قطع دستش درد عضو خیالی۶ را تجربه کرده بود، به این نتیجه رسیده بود که حس این درد به «حباب‌ها و کف‌های شامپاین» می‌ماند. مردی که گرفتار درد مزمن کمر بود، می‌گفت: «کمرم چنان درد می‌کرد که احساس می‌کردم گریپ‌فروت بزرگی را روی گودی کمرم گذاشته‌اند.» حتی خلاقانه‌تر از همۀ این‌ها سخنان زنی بود که می‌گفت هنگام سردرد حس می‌کردم «انگار یک کاسه‌ ذرت‌ِ بوداده دارد پشتِ پیشانی‌ام ترق‌ترق می‌ترکد». \n کودکان خردسال نیز زبان نمادین پرمایه‌ای دربارۀ درد دارند. ممکن است آن‌ها دردشان را این‌گونه توصیف کنند: «جنگی توی شکمم»، «یه عالمه ضربۀ محکم»، «بدجنس»، «برفک»، «اوف»، «بامزه است»، «سنج‌زدن»، «مثل خوردنِ زهرِ مار»، و «مثل اینکه پشه‌ها دوروبرم چرخ می‌زنند» یا چنان‌که کودکی شش‌ساله با شیوایی بیان کرده است: «هر وقت که درد گوش‌هام شروع می‌شه، خنده‌ام گُم می‌شه و احساس بدی دارم.» شاهدانِ این داستان‌های درد به‌گونه‌ای فطری معنای آن‌ها را درک می‌کنند. \n تمایز اصلی میان دوران برنی و روزگار ما آن است که استعاره‌های بیماران اغلب کنار گذاشته می‌شوند؛ مگراینکه صنف پزشکان به آن‌ها توجه کنند و به‌این‌ترتیب این استعاره‌ها فعال شوند. این مسئله بیماران را خاموش نکرده است. بیماران عصر ما همانند مردمان دردمند سده‌های پیشین، می‌خواهند بدانند که «چه مشکلی» پیش آمده است و فهمی از انفصال میان «من» و «دردم» به دست آورند و تجارب خود را به دیگران انتقال دهند. \n این سرشتِ ذاتاً اجتماعیِ درد سرنخی را به دست می‌دهد برای فهم اینکه چرا در جوامع انسانی حرف‌زدن دربارۀ درد این اندازه مهم و درواقع ضروری است. به همین دلیل است که برنی از خواهر خود اِستر می‌خواست تا حدیث جراحی سینۀ او را از زبان قلم خودش بشنود، نه از زبان دیگران. وی دریافته بود که «تو از همان لحظۀ نخست‌ که از مصیبتی آگاه می‌گردی که مرا گرفتار خویش ساخته است، تپش‌های قلب مهربانت افزون می‌شود تا دریابی که این درد چقدر است و در چه وضعیتی قرار دارد و چگونه می‌توان آن را از میان برد». از نظر برنی، آگاه‌بودن دیگران از درد شما، سبب می‌شود کسانی که عاشقشان هستید، مانند خواهر خود او، به شما نزدیک‌تر شوند. \n سخن‌گفتن دربارۀ درد راهی است برای تقویت‌کردن پیوندهای میان اشخاص: هنگامی که مردم «همراه» محبوبان خویش «رنج می‌کشند»، به نزدیکی خویش با آن افراد گواهی می‌دهند. شاهدان دردِ دیگران اغلب نوعی عذاب درونی را تجربه می‌کنند. این ممکن است باعث شود با دردمندان صمیمیت بیشتری احساس کنند. این چیزی است که کِلِر تیسدال در خاطراتش که مربوط به جنگ جهانی اول است، به آن اشاره می‌کند. تیسدال که پرستار بود، اذعان می‌کند که «در شهر ایپر، در آتش دردِ ازدست‌دادن برادرِ محبوب و دوست‌داشتنی‌اش می‌سوخته است؛ و به همین دلیل شفقتِ کمی نسبت به آلمانی‌ها داشته است.» \n باوجوداین، یک روز کِلِر مسئول مراقبت از چند زندانیِ آلمانی، در راه رسیدن به بیمارستان می‌شود. «پسری بسیار جوان که رنگ به رخسار نداشت» و یکی از پاهایش مجروح شده بود، به او نگاه می‌کرد و زیر لب می‌گفت: «درد، درد». تیسدال دربارۀ این موقعیت می‌نویسد: «ذره‌ای از یخ سرد نفرت در قلب من… گرم و آب شد، هنگامی که آن پسر آلمانی رنگ‌پریده به من نگریست و تنها کلمۀ انگلیسی را که می‌دانست بر زبان آورد: «درد».» \n بیش از نیم‌قرن پیش‌تر، پزشکی به‌نام ساموئل هنری دیکسن در کتابش با عنوان جستارهایی دربارۀ زندگی، خواب، درد و مسائل دیگر (۱۸۵۲) این موضوع را با قوت بیشتری مطرح کرد: «بدون دردکشیدن هیچ نوع همدردی‌ای در کار نخواهد بود». وی نتیجه می‌گیرد: «نیز تمامی پیوندهای نیکوتر و مقدس‌تر میان آدمیان دیگر وجود نخواهد داشت.» کمترین مزیت درد این است که بیانگر پیوندِ شکنندۀ ما با دیگران است و یادآور نیاز ما به کسانی است که پیرامونمان هستند. \n در اواخر سدۀ بیستم و بیست‌ویکم، اجتماعات همدردان به‌وسیلۀ اینترنت تقویت شده‌ است. مردمان دردمند با احساس اینکه پزشکانشان (که اگر منصف باشیم، برای «رسیدگیِ» «مؤثر» به بیمارانشان با فشاری بی‌حدوحصر مواجه‌اند) آن‌ها را خوار می‌دانند یا مغفول می‌گذارند، رو به رسانه‌های اجتماعی و اجتماعات آنلاین آورده‌اند. این مکان‌ها زبانی را در اختیار بیماران می‌نهد که به‌وسیلۀ آن، درد خویش را بیان کنند. این مکان‌ها بیماران را قادر می‌سازد تا این درد را با دیگران در میان گذارند و اجتماعاتی را برای آن‌ها فراهم می‌کند که در آن احساس می‌کنند به تجارب آن‌ها وقعی نهاده می‌شود. «حضور جسمانی»، اصطلاحی که روان‌درمان‌گر سوئیسی، مدراد بوس در دهۀ ۱۹۷۰ جعل کرد، افراد دردکشیده را قادر می‌سازد تا در فضای سایبری، خودشان را هم از تنگناهای جغرافیا خلاص سازند و هم از رژیم‌های قدرت پزشکی و داغی که جامعه بر پیشانی آن‌ها می‌زند. \n همچنان‌که فرانسیس برنی در اوایل سدۀ نوزدهم دریافت، نوشتن دربارۀ تجربۀ دردش به او این امکان را داد تا به مبارزه با رسمی برخیزد که از بیمارانِ در معرض عمل جراحی می‌خواست تا صبورانه، زجر‌کشیدن را تاب آورند. به‌ویژه از زنان می‌خواست تا دربارۀ سرطان سینۀ خویش سکوت اختیار کنند. وی به این واقعیت مباهات می‌کرد که وقتی جرّاحش پرسید چه کسی این سینه را هنگامِ عملِ جراحی نگه می‌دارد، پاسخ داده: «خودِ من، آقا!». وی با ثبت تجاربش و تشویق خواهر و دوستانش برای انتشار داستان خود، می‌توانست از عاملیت اجتماعی برخوردار شود و نیز خاطرۀ رنج‌کشیدن خویش را بزداید. \n روایت برنی از درد به او این امکان را داد تا اجتماعاتی برای همدلی را در مقابله با آثار منزوی‌کنندۀ رنج ایجاد کند. خوشبختانه این کار همچنان ادامه می‌یابد؛ زیرا امروزه نیز مانند آن دوران، شیوه‌های خلاقانه‌ای که از رهگذر آن، مردمانِ دردمند تجاربشان را بیان می‌کنند، سرنخ‌های مهمی برای کشف معناهای ناگفته‌ای به دست می‌دهد که آن‌ها به رنجِ خویش می‌بخشند. به کسانی که در اطراف آن‌ها هستند نیز رهنمودی جدی برای فهم میزان نیاز آنان به کمکْ عرضه می‌دارد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جوئنا برک نوشته است و در تاریخ ۱۴ می ۲۰۱۴ با عنوان «Our anaesthetic times» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «بیمار خوب، بیمار مرده است» و با ترجمۀ محمد غفوری منتشر کرده است. •• جوئنا برک (Joanna Bourke) استاد تاریخ در کالج برکبک کالج دانشگاه لندن است. وی نُه کتاب منتشر کرده است که آخرین آن‌ها عبارت است از داستان درد: از دعا تا مُسکن‌ها (The Story of Pain: From Prayer to Painkillers) که در ژوئن ۲۰۱۴ منتشر شده است. [۱] Visual Analog Scales [۲] Functional Magnetic Resonance Imaging or fMRI [۳] Gethsemane: باغی در اورشلیم در پایۀ کوه زیتون که به‌باور مسیحیان، عیسی‌مسیح «شام آخر» را شبِ پیش از خیانت یهودا در آن صرف کرد. [۴] جلجتا هم نام تپه‌ای است که حضرت عیسی را روی آن مصلوب کردند و هم به تجسم مصلوب شدن حضرت عیسى جلجتا گویند. [۵] self [۶] phantom limb: این توهم که عضو قطع‌شده از بدن همچنان به بدن متصل است و مانند دیگر اعضا حرکت و احساس دارد.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157678.json b/train/528157678.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..98d2b9cf5f24b88118c5190f29a913204575a72f --- /dev/null +++ b/train/528157678.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "", + "subtitle": "", + "introduction": "", + "content": "چاک کلاسترمن، اسکوئر — در اواخر نوامبر سپری‌شده، برنامۀ ۶۰ دقیقه۱ امکان تجویز دارویی به‌نام پروپرانولول را بررسی کرد؛ لسلی استال این مطلب را گزارش کرد. این نخستین بار بود که در عمرم نام پروپرانولول به گوشم می‌خورد، بعد از آن بعدازظهر هیچ منبع خبری مهمی را ندیدم که به این دارو اشاره کند. به‌نظر من این تعجب‌آور نیست. در واقع می‌توانم حدس بزنم که بسیاری از مردم به‌محض برخورد با واژۀ پروپرانولول از خواندن این ستون دست می‌کشند و تشخیص نمی‌دهند که جریان از چه قرار است. اما پروپرانولول می‌تواند پس از پروزاک آزاردهنده‌ترین دارو از نظر فلسفی باشد: این دارو آشکارا معنای واقعیت را زیر سؤال می‌برد و درعین‌حال شگفت‌انگیز و هولناک است. پروپرانولول همان دارویی است که باعث شده است فیلم مغز آ‌بنبات۲ پیشگویانه به نظر برسد. \n فهم پروپرانولول با فهم آدرنالین، مخصوصاً چگونگی تأثیر آدرنالین بر حافظه آغاز می‌شود. سعی کنید شدیدترین لحظات زندگی‌تان را به یاد آورید، مثلاً تصادف‌های رانندگی، مسابقات مشت‌زنی و…. در اکثر مواقع جزئیات آن رخدادها را بسیار زنده‌تر از وقایع عادی زندگیِ روزمره به یاد خواهید آورد. این دست‌کم تاحدی تأثیر آدرنالین است. بالارفتن ناگهانی میزان آدرنالین در مغز در لحظات بحرانی، آن خاطرات را در مغز شما حک می‌کند. آدرنالین باعث می‌شود چیزها را به یاد آوریم. \n زمانی که نوع بشر جوان بود، این فرایند نشان‌دهندۀ پیشرفتی تکاملی و جامعه‌زیست‌شناسانه۳ بود: اگر انسان اولیه از حملۀ ببری وحشت‌زده می‌شد، این تجربه در ذهن او حک می‌کرد که باید از قلمروی ببرها فاصله بگیرد. اما در زندگی انسان مدرن، ببرها دیگر خطری جدی به شمار نمی‌آیند. امروزه آدرنالین اغلب باعث می‌شود انسان مدرن وقایعی را به یاد بیاورد که بیشتر دوست دارد فراموششان کند. به همین علت است که ما با ناهنجاری‌هایی چون اضطرابِ پس از سانحه مواجه می‌شویم: بسیاری از مردم و به‌ویژه سربازانی که از جنگ بازگشته‌اند، از نظر روانی نمی‌توانند بر خاطرات بدترین لحظات عمر خود فائق شوند. تجربه‌های [دردناک گذشته] همواره در نظرشان زنده‌اند. آدرنالین از خاطراتی محافظت کرده است که آن‌ها نمی‌خواهند به یاد آورند. \n این موضوع ما را به پروپرانولول می‌رساند. \n اگر افزایش میزان آدرنالین در مغز باعث می‌شود اتفاقات را به خاطر آوریم، پس منطقاً کاهش آدرنالین به ما کمک می‌کند فراموش کنیم. این همان کاری است که پروپرانولول انجام می‌دهد. پروپرانولول موجب کاهش ترشح موادی می‌گردد که باعث می‌شوند خاطرات برجسته شوند. پروپرانولول خاطرات را «پاک» نمی‌کند؛ بلکه آن‌ها را انتزاعی‌تر می‌سازد و بدین طریق باعث می‌شود درد و رنج ناشی از خاطراتِ تلخ کمتر شود. در مقام نظر، اگر فوراً پس از تصادف مقداری پروپرانولول به مجروحان داده شود، میزان وضوح تصاویر تجربۀ ترسناک در حافظه، به‌نحو چشمگیری کاهش خواهد یافت. عجیب‌تر آنکه می‌توان از پروپرانولول به‌صورتی استفاده کرد که در گذشته تأثیر بگذارد. این نشان می‌دهد که بیماران ممکن است بتوانند ضایعۀ روحی مربوط به گذشتۀ دورشان را با خوردن دارو از بین ببرند و بدین منظور خاطرات خاصی را هدف بگیرند؛ یعنی به‌طور مداوم پروپرانولول مصرف می‌کنید و روی چیزی تمرکز می‌کنید که بیست سال پیش اتفاق افتاده است. در طول زمان، آن خاطرۀ خاص، مبهم و بهنجار می‌شود. \n دشوار است که تصور کنیم چگونه استفادۀ معقول از پروپرانولول می‌تواند برای جامعه زیان‌بار باشد. این غیرممکن است که بتوانیم توجیه کنیم یک کودک نه‌ساله که صحنۀ به‌قتل‌رسیدن والدینش را به‌چشم دیده‌است، باید دقیقاً آنچه را دیده و حس کرده است، به یاد آورد. اگر با من باشد، به این کودکِ فرضی یک کاسه پروپرانولول خواهم داد. اما مسئله این است که رویکرد جامعۀ ما به‌طور سنتی دربارۀ مصرف معقول دارو وحشتناک است؛ درحالی‌که مصرف پروپرانولول به‌طور مورد‌به‌مورد تقریباً همیشه معقول به نظر می‌رسد. ایدۀ پروپرانولول در نظر آشکارا پیچیده‌تر است. \n زندگی شما چقدر بزرگ است؟ این پرسش نه لفاظانه است و نه غیرممکن. پاسخ ساده است: زندگی شما به‌اندازۀ حافظه‌تان بزرگ است. افعال فراموش‌شده هنوز بر افراد دیگر تأثیر می‌گذارند؛ اما تأثیری بر شما ندارند؛ این کل نکتۀ یادآوری است. واقعیت با آنچه ما می‌دانیم تعریف می‌شود و واضح و مبرهن است که ما نمی‌توانیم چیزی را بدانیم که به یاد نمی‌آوریم. این یعنی پروپرانولول فرصتی برای کوچک‌کردن واقعیت فراهم می‌کند. پروپرانولول باعث نمی‌شود وقایع گذشته کاملاً از ذهن پاک شوند؛ اما معنا و زمینۀ آن‌ها را تغییر می‌دهد. بنابراین اگر شخصیت افراد تنها انباشت واقعیت‌هایشان باشد و اگر واقعیت تنها انباشت خاطرات باشد، می‌توان گفت که پروپرانولول باعث می‌شود مردم به‌طور مصنوعی زندگی کوچک‌تری داشته باشند. این مسئله برخی از مردم، ازجمله اعضای پی‌.سی.اُ.بی۴ را عصبی می‌کند. \n پی‌.سی.اُ.بی در مطالعه‌ای به‌نام فراسوی درمان؛ زیست‌فناوری و جست‌وجوی شادی (۲۰۰۳) اعلام کرد: «جایگاه حافظه در جست‌وجوی شادی، نشان‌دهندۀ چیزی اساسی دربارۀ هویت انسان است. با بازنویسی خاطرات با دارو ممکن است موفق شویم تحمل رنج‌های واقعی را آسان کنیم؛ اما این خطر وجود دارد که ادراکمان از جهان تحریف شود و هویت حقیقی‌مان آسیب ببیند.» \n همان‌طور که نوآوری‌های علمی اغلب به مسائل فرضی علاقه دارند، به‌راحتی می‌توان بدترین حالتِ سناریوهای آنتی‌اتوپیا را که مستلزم پروپرانولول هستند، تصور کرد. اگر دولت با علم به اینکه تأثیر طولانی‌مدتِ خشونت بر سربازان به‌صورت شیمیایی درمان‌شدنی است، از این دارو برای افزایش خشونت در جنگ استفاده کند چه؟ اگر مردم از این دارو تنها به این دلیل استفاده کنند که نمی‌خواهند به معشوقۀ قبلی‌شان یا مسابقات ملی فوتبال سال ۱۹۸۲ فکر کنند، چه می‌شود؟ ممکن است اینطور به نظر برسد که پروپرانولول تقریباً مثل همۀ چیزهای دیگری که انسان اختراع کرده است، تأثیر مثبت کوتاه‌مدت و عوارض طولانی‌مدت دارد. تصویر کوچک، برای قربانیانِ درد حقیقی فوایدی فراهم می‌کند؛ اما تصویر بزرگ جامعۀ سردرگمی را نشان می‌دهد که آگاهانه انتخاب کرده‌اند تا دردهایی را فراموش کنند که لازمۀ انسان‌بودن است. اما شاید تصویر سومی وجود داشته باشد که حتی بزرگ‌تر از قبلی است: آیا مردم این حق را دارند که واقعیتِ خود را خلق کنند؟ چه کسی باید بزرگی زندگی شخص را تعیین کند؟ \n به دلایل متعددی، خوردن قرصی که رابطۀ شما را با یک خاطره تغییر می‌دهد، ترسناک به نظر می‌رسد؛ اما همیشه داریم همین کار را می‌کنیم. فقط ابزارهایی که به کار می‌گیریم، اثربخشی کمتری دارند. مردم الکل مصرف می‌کنند تا وقایع اطرافشان را فراموش کنند. فیلم‌های تخیلی نگاه می‌کنند تا حواس خود را از فشار زندگی واقعی پرت کنند. از همه مهم‌تر، همۀ ما معنای عاطفی رخدادهای گذشته را معمولاً حتی بدون هیچ تلاشی، تحریف می‌کنیم. این همان نوستالژی است. پس بیایید فرض کنیم که از پروپرانولول تا بیشترین حد ممکن سوءاستفاده شده است. بیایید فرض کنیم که مردم برای زدودن هر خاطره‌ای که ذره‌ای ناراحتی برایشان ایجاد می‌کند، به‌سراغ پروپرانولول بروند. به‌لحاظ ایدئولوژیک، به‌احتمال قریب‌به‌یقین چنین چیزی برای سلامت تمامی جهان مضر خواهد بود. اما هنوز فکر نمی‌کنم بتوانیم از نظر اخلاقی مردم را از آن «منع» کنیم. \n فکر می‌کنم خطر اصلی این است که اگر مردمِ معمولی از پشیمانی یا تحقیر ترسی نداشته باشند، طور دیگری رفتار خواهندکرد. آن‌ها ممکن است به‌جای آنکه با خود بیندیشند «فردا صبح از این کارم پشیمان خواهم‌شد» با خود بگویند «بهتر است یادم باشد فردا صبح کاری کنم که این موضوع را فراموش کنم». هیچ چیزی برای جامعه بدتر از تکامل فرهنگی بدون مسئولیت‌پذیریِ شخصی نیست. شک ندارم که جهان جای بهتری خواهد بود اگر افراد بیشتری دربارۀ چیزهای بیشتری احساس گناه کنند. اما این احساس صرفاً واقعیتِ من است و واقعیت خاصی است که من آن را خلق کرده‌ام. پی‌.سی.اُ.بی یقیناً درست می‌گوید: «داروهایی چون پروپرانولول احتمالاً به هویت حقیقی ما خدشه وارد می‌کنند»؛ اما کاملاً مطمئنم که این دقیقاً همان چیزی است که خیلی از مردم می‌خواهند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را چاک کلاسترمن نوشته است و در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۷ با عنوان «Amnesia Is the New Bliss» در وب‌سایت اسکوئر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۵ با عنوان «فراموشی رستگاری جدید است» و ترجمۀ مینا قاجارگر منتشر کرده است. •• چاک کلاسترمن (Chuck Klosterman) نویسنده و ستون‌نویس اسکوئر و مجلۀ نیویورک تایمز است. از جمله تألیفات کلاسترمن می‌توان به کتاب سکس، مواد مخدر و کاکائوی پفی (Sex, Drugs, and Cocoa Puffs) اشاره کرد. [۱] عنوانِ یکی از برنامه های شبکۀ سی‌.بی‌.اس است. [۲] Brain Candy [۳] sociobiological [۴] PCOB: President’s Council on Bioethics" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157682.json b/train/528157682.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..456f72f53f81815cd4a435fd234925f50442870d --- /dev/null +++ b/train/528157682.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "من یک واقع‌گرای ساده‌لوحم و به نظرم خورشید دور زمین می‌چرخد", + "subtitle": "پیش از نیوتن دربارۀ جاذبه اشتباه می‌کردیم، امروز دربارۀ چه چیز اشتباه می‌کنیم؟", + "introduction": "همیشه بر سر موضوعات مختلف بین مردم اختلاف نظر هست. اما در هر دوره، باورهایی چنان محکم وجود دارند که هیچکس به آسانی جرئت نمی‌کند آن‌ها را زیر سؤال ببرد. مثلِ اینکه زمین دور خورشید می‌گردد. حالا خودتان را بگذارید جای کسی که هزار سال پیش زندگی می‌کرد و با همان قاطعیت معتقد بود خورشید دور زمین می‌چرخد. فرق شما با او چیست؟", + "content": "چاک کلاسترمن، لیترری هاب — بیشتر عمرم اشتباه می‌کردم؛ البته نه در همۀ امور، ولی در بیشتر موارد. خُب، گاهی وقت‌ها کارم درست بوده؛ مثلاً همسرم را درست انتخاب کرده‌ام.\n هیچ ‌وقت بیمۀ عمر را سرمایه‌گذاری حساب نکرده‌ام. اولین بار که در برنامۀ «فوتبال دوشنبه‌شب» دیدم تونی رامو، بازیکن آزاد فوتبال امریکایی، شش ‌امتیاز تاچ‌داون۱ از تیم جاینتز گرفت، به هم‌اتاقی‌ام گفتم: «فکر کنم این یارو در فوتبال به جایی می‌رسد.» در مهمانی شب عید سال نوی ۲۰۰۸، پیش‌بینی کردم که مایکل جکسون آن سال ناگهان می‌میرد و در همۀ مهمانی‌های سال نو که تا آخر عمرم بروم، این خاطره را تعریف می‌کنم. ولی این‌ها استثنا هستند. خیلی‌خیلی ساده‌تر می‌توانم مواردی را ردیف کنم که اشتباه کرده‌ام: اصرارم به اینکه هیچ‌وقت موبایل نمی‌خرم. آن دفعه‌ای که صد دلار در برابر یک دلار شرط بستم که باراک اوباما حتی نامزد دمکرات‌ها هم نمی‌شود؛ چه برسد به اینکه رئیس‌جمهور شود. آن سه‌ هفته نگرانیِ وسواسی‌ام برای بحران سال ۲۰۰۰ که یک‌ عالَم پول نقد، بطری آب و کلوچه گوشه‌کنار آپارتمان تک‌خوابه‌ام پنهان کردم. حالا به جایی رسیده‌ام که از اشتبا‌هاتم تعجب نمی‌کنم. حتی انتظار اشتباه‌کردن دارم. هر وقت کسی می‌گوید که دربارۀ چیزی اشتباه می‌کنم، شاید در لفظ قبول نکنم، ولی توی دلم می‌دانم که اتهامش موجه است؛ حتی اگر تقریباً مطمئن باشم که خودش اشتباه کرده است.\n حالا این خطاها که مسئله‌های مهمی نیستند.\n این‌جور تک‌لحظه‌های خطا، اتفاقاتی شخصی‌اند: من تصور کرده‌ام پاسخ چیزی الف است؛ ولی پاسخ واقعی‌اش ب یا جیم یا دال بوده است. دو آدم منطقی دربارۀ یک مجهول اختلاف نظر دارند. گذر زمان آرام‌آرام نشان می‌دهد یک طرف قدری منطقی‌تر از دیگری بوده است. این‌جور جاها پای چیزهای حیاتی در میان نیست. اگر من دربارۀ مسئلۀ خاصی اشتباه کرده باشم، (معمولاً) خطای من است و کس دیگری (معمولاً ولی نه همیشه) درست گفته است.\n ولی ایده‌هایی که چنان پذیرفته و درونی شده‌اند که حتی جرئت نداریم دربارۀ خطاپذیر بودنشان هم سوال کنیم، چطور؟ این ایده‌ها چنان در ضمیر جمعی حک شده‌اند که حتی تصور خطابودنشان هم نشانۀ بی‌ملاحظگی است. گاهی اوقات انگار فقط بچه‌ها چنین ایده‌هایی را زیر سؤال می‌برند؛ چون فشار اِجماع نظرات و فهم عمومی آن‌ها را فلج نکرده است. همین ناهمسانی است که گریزناپذیرترین پارادوکس فکری را ایجاد می‌کند: از افراد باهوش و زیرک بپرسید آیا به‌نظرشان ایده‌های بزرگ و مهمی وجود دارند که عموم مردم پذیرفته باشند، اما نهایتاً غلط از آب دربیایند. پاسخ می‌دهند: «بله، البته. حتماً همین‌طور است. تک‌تک نسل‌های انسانی، از آغاز تاریخ بشریت، این پدیده را تجربه کرده‌اند.» اما بعد فهرستی طولانی از ایده‌های معاصر جلویشان بگذارید که به‌نظر، مصداق این پدیده‌اند تا ببینید که چندان مایل نیستند دست روی هیچ‌کدامش بگذارند.\n بررسی پرسش‌هایی که از طرحشان امتناع می‌کنیم، محال است. این‌ها مسئله‌های مهمی‌اند.\n من هم مثل اکثر افراد، دوست دارم خودم را شکّاک بدانم. ولی اساساً هوادار جاذبه‌ام. جاذبه همان نیرویی است که به‌نظر عموم افراد، محور همۀ چیزهایی است که دربارۀ هر چیزی می‌دانیم. اگر استدلالی دقیق با اصل جاذبه تناقض داشته باشد، آن استدلال را اصلاح می‌کنیم تا تناقض برطرف شود. ازآنجاکه فیزیک‌دان نیستم، با سرسختیِ بیشتری از جاذبه دفاع می‌کنم؛ چون هرچه دربارۀ جاذبه می‌دانم، از دیگران شنیده‌ام. به جاذبه اطمینان مطلق دارم و مطمئنم تا روزی که بمیرم، صحیح خواهد ماند و اگر کسی جسدم را از پنجره به بیرون پرتاب کند، باور دارم که با شتاب ۹.۸ متر بر مجذور ثانیه سقوط خواهد کرد.\n و البته احتمالش وجود دارد که اشتباه کرده باشم.\n شاید کاملاً هم اشتباه نکرده باشم؛ ولی بخشی از باورم اشتباه باشد. شاید امروز معلوم نباشد؛ ولی بالأخره معلوم شود.\n «احتمال زیادی وجود دارد که پانصد سال آینده، فهم ما از جاذبه با امروز متفاوت باشد. به‌واقع گمان می‌کنم این تنها حوزه‌ای است که بیشترِ شواهد امروزی‌مان دربارۀ آن تصادفی هستند. به‌نظرم طرز فکرمان دربارۀ جاذبه بسیار متفاوت خواهد بود.» این‌ها را برایان گرین، فیزیک‌دان نظری در دانشگاه کلمبیا گفته است که کتاب‌هایی با عناوینی مانند ایکاروس بر لبۀ زمان۲ می‌نویسد. او از آن فیزیک‌دان‌های معروفی است که می‌تواند مهمانِ برنامه‌های طنز شبکۀ سی‌.بی.‌اس شود؛ به‌شرط آنکه آن برنامۀ طنز «نظریۀ مه‌بانگ»۳ باشد. «ایزاک نیوتن برای دویست سال استادتمام جاذبه بود. طرز فکر ما تقریباً هیچ تغییری نکرد تا آنکه سال ۱۹۰۷ رسید. در بازۀ ۱۹۰۷ تا ۱۹۱۵، آینشتین فهم ما از جاذبه را اساساً تغییر داد: جاذبه دیگر یک نیرو نبود؛ بلکه خمش مکان و زمان بود. اکنون می‌دانیم مکانیک کوانتوم نیز توصیف ما از جاذبه در فاصله‌های بسیار کوچک را تغییر می‌دهد. به همین خاطر، این‌همه تحقیقات از دهۀ ۱۹۸۰ شروع شد و این‌همه ایده دربارۀ سازوکار جاذبه در مقیاس میکروسکوپی مطرح شد. بعد هم نظریۀ ریسمان به میان آمد که درصدد فهم رفتار جاذبه در مقیاس کوچک است. نظریۀ یادشده معادل نظریۀ کوانتومی از جاذبه است. این نظریه توصیفی به ما داد که نمی‌دانیم درست بود یا اشتباه. در این توصیف، ابعاد فضا باید بیشتر باشند. بنابراین چنین فهمی از جاذبه کمک می‌کند که ما برای فهم خودمان از واقعیت، مفاهیمِ بنیادینی داشته باشیم. اکنون کسانی هم هستند که با الهام از این یافته‌ها، می‌خواهند دربارۀ خودِ جاذبه تجدیدنظر کنند. به‌نظر آن‌ها، جاذبه شاید حتی نیرویی بنیادین هم نباشد؛ بلکه نیرویی برآینده۴ باشد. پس به‌نظرم جاذبه بی‌ثبات‌ترین ایدۀ ما و مستعدترین ایده‌مان برای تغییری اساسی است و فکر کنم بسیاری افراد با من هم‌نظر باشند.»\n اگر گیج شده‌اید، نگران نباشید. وقتی گرین این‌ها را در دفتر کارش، آن‌هم نه یک بار که دو بار برایم توضیح داد، گیج شدم. هرقدر هم بخوانم یا وقت صرف کنم، قادر به درک برخی مؤلفه‌های اساسی فیزیک یا ریاضی نخواهم بود. دنیای پساجاذبه در مخیلۀ من نمی‌گنجد؛ اما مفهوم «دنیای پساجاذبه» کمکم می‌کند که در چیز دیگری تأمل کنم: کمکم می‌کند تا عصر پیشاجاذبه را بهتر بفهمم. منظورم روزهای پیش از انتشار اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی۵ نیوتن در سال ۱۶۸۷ است یا حتی اواخر قرن پانزدهم که می‌گویند گالیله توپ‌هایی را از بالای برج کج پیزا به پایین می‌انداخت و ناخواسته الهام‌بخش قطعۀ «گالیله» از گروه موسیقی فولکلور ایندیگو گرلز شد. در زمان این رخدادها، مفهوم جاذبه وارد حیطۀ علم شده بود. هنوز کسی روی آن دست نگذاشته بود؛ اما تحصیل‌کرده‌های ریاضی می‌دانستند زمین در مداری بیضوی دور خورشید می‌چرخد و «چیزی» عامل این رخداد است. این‌ها چهارصد سال پیش بود. من بیشتر به فکر چهار قرن پیش از آن هستم. در آن زمان، بهترین تبیین از علت عدم حرکت خودبه‌خودیِ اشیا، نسخه‌ای از استدلالی بود که ارسطو یک‌هزار سال پیش از آن آورده بود: او معتقد بود همۀ اشیا مشتاق «مکان طبیعیِ» خود هستند و این مکان یعنی مرکز جغرافیایی جهان. آن مرکز جغرافیایی جهان هم یعنی زمین. به‌بیان‌دیگر، ارسطو معتقد بود تکه‌سنگِ رهاشده، روی زمین می‌افتد؛ چون به زمین متعلق است و می‌خواهد آنجا باشد.\n حالا بیایید ابعاد این تحول را بررسی کنیم: ارسطو که می‌شود گفت تاکنون بزرگ‌ترین فیلسوف بوده است، کتاب طبیعیات۶ را می‌نویسد و استدلالش را می‌گوید. به‌مدت دویست سال هیچ‌کس دیدگاه ارسطو را به چالش نمی‌کشد. نیوتن که مؤثرترین ریاضی‌دان تاریخ، حتی تا به امروز بوده است، نهایتاً سیبی جعلی را می‌بیند که از درختی جعلی می‌افتد و کل فهم بشر از علت سازوکار دنیا را زیرورو می‌کند. اگر توضیح نیوتن را برای آن دسته از آدم‌های قرن سیزدهم که هیچ درکی از علم نداشتند، یعنی تقریباً همۀ آن‌ها، توضیح می‌دادیم، آن را بسیار احمقانه‌تر از باور خود در آن دوران محسوب می‌کردند: نیوتن به‌جای آنکه بگوید وجودِ زمین است که واقعیت را تعریف می‌کند و علت اینکه سنگ‌ها رفتار خاص خود را دارند، چیزی در جوهر و ذات آن‌هاست، هوادار یک میدان نیروی نادیدنی و ناملموس بود که ماه را سر جایش نگه می‌داشت.\n اکنون می‌دانیم، واقعاً «می‌دانیم» مفهومی که نیوتن معرفی کرد، صحیح است. همۀ انسان‌ها به‌مدت بیست قرن عیناً اشتباه می‌کرده‌اند. همین‌جاست که سه پرسشِ نیمه‌مرتبط مطرح می‌شود:\n • اگر بشر دو هزار سال چیز غلطی را عیناً درست می‌دانسته است، چرا ناخودآگاه فرض می‌کنیم درک فعلی‌مان از جاذبه که فقط ۳۵۰ سال سابقه دارد، تا ابد دست‌نخورده می‌ماند؟\n\n• آیا ممکن است که این مسئله یا مسئله‌ای ازاین‌دست، واقعاً حل شده باشد؟ اگر واقعا پاسخ نیوتن کمابیش پاسخ نهایی است و تنها پاسخی است که بدان نیاز داریم، چطور؟ چون اگر پاسخ نیوتن درست باشد به این معناست که ما به پایان راهی رسیده‌ایم که تجربۀ زنده‌بودن را تعریف کرده است. این یعنی دیگر به برخی کاوش‌های فکری خاص نیازی نیست.\n • کدام گزاره منطقی‌تر است: «باور دارم جاذبه وجود دارد» یا «۹۹.۹درصد مطمئنم جاذبه وجود دارد»؟ البته که گزارۀ دوم، گزینۀ محتاطانه‌تری است. اما اگر حتی اندکی احتمال بدهیم که دربارۀ جاذبه اشتباه می‌کنیم، عملاً چیزی باقی نمانده که به درست‌بودنش مطمئن باشیم.\n وب‌سایت معروفی هست که کتاب می‌فروشد (تحقیقاتِ انجام‌شده دربارۀ مصرف‌کنندگان می‌گویند اگر شما فلان کتاب خاص را خریده‌اید، به‌احتمال ۴۱درصد، آن را از این وب‌سایت خاص سفارش داده‌اید.) کتاب‌ها تنها ۷درصد از کل فروش این وب‌سایت را تشکیل می‌دهند؛ اما همه این بنگاه را با این کالای اصلی می‌شناسند. بخشی از موفقیت این وب‌سایت مدیون محتوای تولیدشده توسط کاربران است: مصرف‌کنندگان می‌توانند ارزیابی‌شان از خریدهای مختلف را بنویسند. حتی می‌توانند مشغول نقد کتابی باشند که آن را نخوانده‌اند. نکتۀ شگفت‌انگیز، خصوصاً اگر منفی‌نگر باشید، ارزیابی‌های همراه با امتیاز تک‌ستاره، یعنی پایین‌ترین امتیاز است که کاربران در ارزیابی‌شان به رمان موبی‌دیک از هرمان ملویل داده‌اند.\n یکی از مشتریان ناراضی در سال ۲۰۱۴ نوشته است: «خودنمایانه، تحقیرآمیز، افراط‌کارانه و غیرقابل‌تحمل. این بدترین کتابی است که خوانده‌ام.» دیگری نوشته است: «روایت ضعیف، ساختار بی‌مایه، پی‌رنگ ناقص… سه‌چهارم فصل‌ها نامربوط‌اند و مؤلف اغلب خودش را با شخصیت اصلی اشتباه می‌گیرد. موضوع یک فصلِ کامل این است که نهنگ‌ها دماغ ندارند. یک فصل دیگر دربارۀ رنگ سفید است.» جالب اینجاست که این فرد فقط برای یک خرید دیگر ارزیابی نوشته است: چاپگری که می‌تواند نمابَر هم بفرستد و دو ستاره به آن داده است.\n بی‌میلی این فرد به موبی‌دیک محل بحث من نیست. مطمئنم از خواندن آن رمان بدش آمده است. اما اینکه تصمیم به اعلام علنی نظرش گرفته است، معنادارتر از اصل نظر است؛ آن هم نظری که فاقد بافت انتقادی لازم است، مگر اینکه نظرش دربارۀ آن چاپگر را هم لحاظ کنیم. حملۀ علنی به موبی‌دیک به‌طور خلاصه یعنی آنچه نوعاً دربارۀ هنر باور داریم، اساساً محل سؤال است. البته سلیقه امری ذهنی است؛ اما برخی نظرات ذهنی را جوری راحت بیان می‌کنیم که انگار از اصول ریاضی یا علم، حرف می‌زنیم. در محافل فرهنگی، بر سر ارزش‌های ادبی موبی‌دیک بحث چندانی در جریان نیست. این اثر نه‌تنها رمانی حماسی است، بلکه نوعی نوآوری ادبی انقلابی هم محسوب می‌شود که در شکل‌دهی به دیدگاه جاری دربارۀ رمان‌ها نقش داشته است. هر بحثی دربارۀ مفهوم کلیشه‌ای «رمان بزرگ امریکایی» با این کتاب شروع می‌شود. نه اینکه این اثر مصون از نقد است؛ اما نقدهای تک‌وتوکْ بی‌اثرند. در این زمان، حمله به موبی‌دیک صرفاً نشان می‌دهد که این منتقد می‌خواهد مخالف‌خوان باشد. بدیهی است که موبی‌دیک اثری عالی است. این پیش‌فرض همۀ ماست؛ ازجمله و شاید به‌ویژه پیش‌فرض همان‌هایی که مخالف این گزاره‌اند.\n چه شد که این اثر شاهکار قلمداد شد؟\n ملویل رمان موبی‌دیک را در سال ۱۸۵۱ منتشر کرد. مبنای روایت او در این اثر، ماجرای واقعی شاه‌نهنگی قاتل با لقب موکادیک در سال ۱۸۳۹ است. نسخۀ اصلی بریتانیایی این رمان حدود نهصد صفحه است. ملویل که در زمان انتشار موبی‌دیک نویسنده‌ای تقریباً موفق بود، گمان می‌کرد کتابش را بلافاصله شاهکار قلمداد می‌کنند. او در تمام مدت نگارش کتاب در همین فکر بود. اما ارزیابی‌ها همگی مثبت نبودند؛ حتی برخی از آن‌ها به این رمان تحقیرآمیز نگاه می‌کردند. یکی از ارزیابی‌های اولیه‌ای که در مجلۀ اسپکتیتر۷ در لندن منتشر شد، به‌طور خلاصه می‌گفت: «این اثر خواننده را پس می‌زند.» فروش آن هم چندان خوب نبود. تا زمان فوت ملویل، کل فروش رمان کمتر از پنج‌هزار نسخه بود. این شکستْ زندگی ملویل را نابود کرد: شاعری الکلی شد و درنهایت هم بازرس گمرک. در سال ۱۸۹۱ که در فقر مطلق جان سپرد، لابد دربارۀ موبی‌دیک به خودش می‌گفته است: «خُب، انگار جواب نداد. شاید بهتر بود چند صفحه کمتر توضیح می‌دادم که گره‌های پیچیدۀ طناب‌های کشتی را چطور می‌زنند.» سی سال از فوت ملویل گذشت و استقبال از این اثر همچنان سرد بود. اما پس از جنگ جهانی اول، بنا به دلایلی که توضیح کاملشان میسّر نیست۸، میان مدرنیست‌هایی که در حال و هوای امریکای پس از جنگ بودند، نگاه به ادبیات از دریچه‌ای متفاوت رایج شد. مفهوم «چیستیِ رمان» به نفع ملویل تغییرجهت داد و این جهت جدید نسل‌به‌نسل شدت یافت تا درنهایت برخی افراد، مانند مدیر برنامۀ مطالعات امریکا در دانشگاه کلمبیا در سال ۲۰۰۵ را واداشت موبی‌دیک را «بلندپروازانه‌ترین اثری که نویسنده‌ای امریکایی تاکنون آفریده است» بنامند. کارشناسان همه‌فن‌حریف رسانه‌ها و خودمتفاوت‌پندارها می‌توانند با این گزاره مخالفت کنند؛ اما چه باک! در سال ۲۰۱۰ که بقایای باستانی نهنگ شکارگرِ ناشناخته‌ای کشف شد، اسم آن مخلوق عظیم‌الجثه را «هیولای ملویل»۹ گذاشتند. یک قرن پس از فوت ملویل، اسمش را روی نهنگی غول‌پیکر و منقرض‌شده گذاشتند تا یادبود کتابی باشد که بازارْ خریدار آن نبود. حرفۀ او چه ماجرای بانمکی داشته است.\n البته خطای عینی همگانی، مثلاً فهم نادرست جاذبه به‌مدت بیست قرن، با خطای ذهنی همگانی، مثلاً اهمیت‌ندادن به موبی‌دیک به‌مدت ۷۵سال فرق دارد. پیچ‌وتاب‌های مسیر این دو تحول، کاملاً متفاوت‌اند. ولی هر دو ماجرا از واقعیتی کاربردی و مسئله‌ای مدرن حکایت می‌کنند. واقعیت کاربردی آن است که نسخه‌های امروزی دنیا، بی‌ثبات‌اند. آنچه اکنون درست می‌دانیم، خواه عینی یا ذهنی، عادتاً موقتی است. اما مسئلۀ مدرن این است که تجدیدنظر و ارزیابی دوبارۀ آنچه «درست» قلمداد می‌کنیم، روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. ظاهراً چون‌وچراکردن دربارۀ وضعیت موجود برای همگان ساده‌تر شده است: برای هرکس تریبونی هست تا از موبی‌دیک یا یک چاپگر متوسط‌الحال انتقاد کند. اگر فیزیک‌دان چموشی در شهر وینیپگ کانادا باشد که اعتقادی به جاذبه نداشته باشد، می‌تواند کتابی منتشر کند و استدلالش را طرح کند. او بالقوه بیشتر از کل کسانی که اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی را تا یک قرن پس از انتشارش خوانده بودند، مخاطب جلب خواهد کرد. اما افزایش ظرفیت تجدیدنظر در ایده‌ها حتی به این معنا نیست که می‌گذاریم ایده‌ها در روند طبیعی‌شان دگرگون شوند؛ چه رسد به آنکه واقعاً آن‌ها را تغییر دهیم.\n ما در عصری زندگی می‌کنیم که تقریباً هیچ محتوایی نابود نمی‌شود و تقریباً همۀ محتوای موجود به اشتراک گذاشته می‌شود. حجم گستردۀ اطلاعات دربارۀ تمامی ایده‌های فعلی، مخالفت با این مفاهیم را دشوار می‌کند؛ خصوصاً در فضایی که اِجماع عمومی به داور نهاییِ اعتبار هر ایده‌ای تبدیل شده است. به‌بیان‌دیگر، جوری رفتار می‌کنیم که انگار به خاتمۀ دانش بشری رسیده‌ایم. این تصور نیز باآنکه بی‌تردید غلط است، حسی از یقین را رقم می‌زند که فلج‌کننده است.\n کاترین شولتز چند صفحۀ کلیدی از کتاب بر خطا بودن را به مفهوم «واقع‌گرایی ساده‌لوحانه»۱۰ اختصاص داده است. او می‌گوید گرچه واقع‌گرایی ساده‌لوحانه چند هوادار هوشیار هم دارد، «این بدین معنا نیست که واقع‌گرایان ساده‌لوح نداریم.» من از شولتز هم قدمی جلوتر می‌روم: حدس می‌زنم اکثر کسانی که به‌طور متعارف باهوش حساب می‌شوند، واقع‌گرایان ساده‌لوح هستند. به‌نظرم این نکته را می‌توان مشخصۀ فکری عصر حاضر دانست. تعریف سادۀ «واقع‌گرایی ساده‌لوحانه» چندان هم عجیب‌وغریب نیست. این نظریه می‌گوید دنیا دقیقاً همان است که به نظر می‌آید. مشخص است که چنین دیدگاهی، زمینه‌ساز خطاهای فاحش است؛ مثلاً: «به نظر می‌آید خورشید در آسمان حرکت می‌کند؛ پس لابد خورشید دور زمین می‌چرخد.» اما من «واقع‌گرایی ساده‌لوحانه» را گسترده‌تر و قدری هم رندانه‌تر تعریف می‌کنم. به‌نظرم این پدیده، جلوۀ حاصل از دو باورِ ریشه‌دار است:\n ۱) «هنگام بررسی هر پرسش، باید عقل‌گرا و منطقی باشم تا جایی که اگر داده‌ای قابل اعتبارسنجی نبود، آن را مضحک بدانم»؛\n ۲) «هنگام بررسی هر پرسش، فرض می‌کنم اطلاعاتی که هم‌اکنون داریم، تمام اطلاعاتی است که تا ابد می‌توان داشت.»\n منتهی‌الیه این ماجرا، احتمال زندگی پس از مرگ است. در نگاهِ به‌اصطلاح عقل‌گرایانه، اعتقاد به اینکه پس از مرگ، اتفاقی برای فرد می‌افتد، هیچ توجیهی ندارد و برای پوچی پس از مرگ، هیچ جایگزین معقولی نمی‌توان عرضه کرد. متفکران سکولار بی‌درنگ و شاید با دلایل موجه، حکایت «پرواز به‌سمت نور سفید» یا زندگی قبلی شرلی مک‌لین۱۱ در آتلانتیس، یا جزئیات مطرح‌شده در کتاب بهشت واقعی است۱۲ را رد می‌کنند. ولی این موضع‌گیریِ کاملاً منطقی، چشم بر این احتمال جدی می‌بندد که شاید اکنون همۀ چیزهای مهم دربارۀ تجربۀ زندگی را نمی‌دانیم؛ چه رسد به نقطۀ پایان نهایی این تجربه. دربارۀ انرژی یا شیوۀ انتقال آن، یا اصلاً علت وجود آن و اینکه به وجود نمی‌آید و از بین هم نمی‌رود، چیزهای زیادی نمی‌دانیم. ما واقعاً نمی‌توانیم وضعیت دنیایی چندبُعدی را فهم کنیم؛ هرچند احتمالاً در چنین دنیایی زندگی می‌کنیم. فهم ما از «آگاهی» بسیار محدود است. فهم ما از زمان، از ادراک زمان و از امکان اینکه تمامِ زمان یک مرتبه رُخ می‌دهد، محدود است. لذا بررسی جدی دورنِمای زندگیِ پس از مرگ واقع‌بینانه نیست؛ اما فرض اینکه فهم فعلی‌مان از این پدیده حتی اندکی هم کامل باشد، به همان مقدار ساده‌لوحانه است. ما نمی‌دانیم چه چیزهایی برایمان مجهول‌اند یا عاقبت چه چیزهایی خواهیم آموخت یا چه چیزهایی علی‌رغم ناتوانی ادراکی‌مان در فهم حقیقت ممکن است درست باشند.\n پیش از آنکه فردا برسد، درک دنیای امروز ممکن نیست.\n این حرف قطعاً تازه نیست و بعید است آدم معقولی پیدا کنیم که با آن مخالف باشد. اما جالب است که عادت کرده‌ایم این حقیقت را نادیده بگیریم. ما همواره تظاهر می‌کنیم که ادراکمان از وضع فعلی هرگز مضحک به نظر نخواهد رسید؛ چون به نظر می‌آید که این ادراک تنها گزینۀ موجود است. اما گزینۀ دیگری هم وجود دارد که از این قرار است: باید کارمان را با این اصل شروع کنیم که به‌احتمال زیاد اکنون در اشتباهیم. این «اشتباه» به‌معنای آن نیست که پرسش‌ها را بررسی می‌کنیم، اما به نتیجۀ نادرست می‌رسیم؛ چون اکثر نتیجه‌گیری‌های ما مستدل و منسجم‌ هستند. بلکه مشکل در خود پرسش‌هاست.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nKlosterman, Chuck. But What If We’re Wrong?: Thinking About the Present As If It Were the Past, Penguin, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب نوشتهٔ چاک کلاسترمن است و در تاریخ ۲۹ آوریل ۲۰۱۶ با عنوان «We Were Wrong About Gravity… What Do We Have Wrong Today» در وب‌سایت لیترری هاب منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «من یک واقع‌گرای ساده‌لوحم و به نظرم خورشید دور زمین می‌چرخد» و با ترجمهٔ محمد معماریان منتشر کرده است. •• چاک کلاسترمن (Chuck Klosterman) نویسندۀ نیویورک‌تایمز، گاردین، واشنگتن‌پست و مجلات دیگری است که تاکنون هفت کتاب غیرداستانی از جمله دو رمان نوشته است.••• این نوشتار برشی است از کتاب اما اگر بر خطا باشیم چه؟ نوشتۀ چاک کلاسترمن. [۱] Touchdown [۲] Icarus at the Edge of Time [۳] The Big Bang Theory [۴] این یعنی جاذبه شاید تجلی نیروهای دیگر باشد. به‌عبارت‌دیگر، جاذبه فی‌نفسه یک نیرو نیست؛ بلکه نتیجۀ جنبیِ چیز دیگری است. گرین در مقام تمثیل، ایدۀ «حرارت» را مطرح کرد: پوستِ ما می‌تواند گرمای یک روز داغ را حس کند؛ اما «گرما» چیز مستقلی نیست که فی‌نفسه وجود داشته باشد. گرما صرفاً پیامد حرکت سریع اتم‌هاست که حس حرارت را ایجاد می‌کنند. ما آن را احساس می‌کنیم؛ اما وجود ندارد. پس «برآینده»بودن جاذبه یعنی جاذبهْ نیرویی محوری نیست که چیزها را به‌سمت زمین می‌کشد؛ بلکه پیامدِ همبسته با چیزی است که هنوز قادر به توضیحش نیستیم. آن را احساس می‌کنیم؛ اما وجود ندارد. در این صورت کل ایدۀ «جاذبه» به نوعی «جعل معنا» در زبان‌شناسی تبدیل می‌شود. [۵] PhilosophiæNaturalis Principia Mathematica [۶] Physics [۷] Spectator [۸] می‌توان فهرستی از ویژگی‌هایی ردیف کرد که به این کشفِ دوباره منجر شدند: حس انزوا و برادری میان ملوانان، مشابه تجربۀ مبارزه در جنگ بود و مبارزه با نهنگ شرورِ بی‌چهره را می‌توان استعاره‌ای از مبارزه با آلمان شرور به‌مثابۀ موجودی انتزاعی و بی‌چهره دانست. ولی ردیف‌کردن این ویژگی‌ها باز هم توضیح قانع‌کننده‌ای برای علت انتخاب و ترفیع مرتبۀ آن رمان خاص یعنی موبی‌دیک نیست؛ چون موبی‌دیک تنها کتابی نبود که حائز این ویژگی‌ها باشد و از پس این نقش برآید. [۹] Livyatanmelvillei [۱۰] Naïve Realism [۱۱] Shirley MacLaine: هنرپیشۀ ۸۲سالۀ امریکایی (متولد ۱۹۳۴) که مدعی است در زندگی قبلی خود در آتلانتیس (شهری افسانه‌ای که افلاطون در آثار خود برای تمثیل مطرح کرده است)، برادر یک روح ۳۵هزار ساله به اسم رامتا بوده است [مترجم]. [۱۲] Heaven Is for Real: کتاب پرفروش سال ۲۰۱۰ که تجربۀ نزدیک مرگ پسری سه‌ساله به نام کولتون را روایت کرده است. تا سال ۲۰۱۴ بیش از ده‌میلیون نسخه از این کتاب به فروش رفته است و فیلمی سینمایی به همین نام نیز در سال ۲۰۱۴ساخته شده است [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157684.json b/train/528157684.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e22443e1e1e8066bc6c744ae3351dd22cfcdff98 --- /dev/null +++ b/train/528157684.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ما و زامبی‌ها: چرا دنیای مدرن شبیه به دنیای زامبی‌هاست", + "subtitle": "علاقه به زامبی‌ها در این سال‌ها مداوماً رو به افزایش بوده است. اما چه چیز جذابی در زامبی‌ها وجود دارد؟", + "introduction": "تحلیل‌گران معتقدند هیولاهای محبوب دنیای تخیلی، تجسمِ ترس‌های مردم زمانه‌اند. فرانکشتاین تجسم ترس از علمِ افسارگسیخته بود، گودزیلا حاصلِ ترس از آزمایش‌های هسته‌ای و خون‌آشام‌ها و زامبی‌ها، حاصلِ ترس فراگیر این دوره از بیماری. اما زامبی‌ها، این جنازه‌های متحرک که در مرز دنیای مردگان و زندگان پرسه می‌زنند، استعاره‌ای از زندگی روزمرۀ ما در دنیای مدرن نیز هستند.", + "content": "نیویورک‌تایمز — زامبی‌ها مثلِ سهام ارزشی۱ اند. حرف نمی‌زنند، دائماً در حرکت‌اند و مغزشان مرده است؛ اما بازاری پررونق دارند، بدونِ سقف شیشه‌ای۲. زامبی‌ها هر جا باشند، شکار پررونق است. هرچه بیشتر به آن‌ها شلیک کنید، جذاب‌تر می‌شوند. حدود ۵.۳ میلیون نفر قسمتِ اولِ سریالِ «مردگان متحرک۳» را از شبکۀ اِی. ام. سی دیدند. این رقم به‌طور اعجاب‌آوری ۸۳درصد بیشتر از ۲.۹میلیونی است که قسمت اول از فصل چهارِ «مردان دیوانه۴» را دیدند. این یعنی حدود ۲.۴میلیون امریکاییِ دارای ماهواره ترجیح می‌دهند کریستینا هندریکس را در نقشِ جنازه‌ای متحرک تماشا کنند. \n از لحاظ آماری و زیبایی‌شناختی، این عدم‌تناسبی ناخوشایند به نظر می‌رسد؛ اما شاید چندان هم ناخوشایند نباشد. علاقۀ گسترده به زامبی‌ها در چهل سال اخیر به‌طور پیوسته افزایش یافته است. زامبی‌ها کالایی هستند که به‌کندی و بدون هیچ‌گونه تکاملِ چشمگیری پیشرفت کرده‌اند. خیلی شبیهِ لنگ‌و‌لوک‌هایی که جورج رومرو با فیلم «شب مردگان زنده۵» محصول سال ۱۹۶۸ آن‌ها را محبوب مردم کرد. چیزی که این گسترش آهسته و پیوسته را جالب می‌کند، محدودیت‌هایی است که در خودِ زامبی‌ها وجود دارد: به موجودی که نمی‌تواند حرف بزند یا فکر کند و تنها انگیزه‌اش مصرفِ گوشت است، نمی‌توانید عمقِ زیادی بدهید. زامبی را نمی‌شود شبیه به انسان کرد؛ مگر اینکه از خصیصه‌های زامبی بودگی‌اش کم شود. بعضی زامبی‌ها کُند اند و بعضی سریع. این کل طیفِ تنوع زامبی‌هاست. زامبی‌ها برای سازگاری با اوضاعِ دنیا نمی‌توانند تغییر کنند؛ اما گویا اوضاع دنیا دارد شبیهِ حملۀ زامبی‌ها می‌شود. چیزی در زامبی‌ها وجود دارد که برای ما جذاب است. فکر می‌کنم بدانم آن چیست. \n کشتن زامبی‌ها خیلی آسان است. \n وقتی به‌طور انتقادی دربارۀ هیولاها فکر می‌کنیم، معمولاً آن‌ها را به‌مثابۀ تجسم چیزهایی برمی‌شماریم که از آن‌ها وحشت داریم. هیولای فرانکنشتاین مظهر هراس ما از علم افسارگسیخته بود. گودزیلا نیز درنتیجۀ ترس از عصر اتمی به وجود آمد. گرگ‌نماها هم حاصل ترسی غریزی از درنده‌خویی و جدایی انسان از طبیعت‌اند. خون‌آشام‌ها و زامبی‌ها، تشویش دربارۀ بیماری را به اشتراک می‌گذارند. به‌راحتی می‌توان رابطه‌ای نمادین بین زامبی‌ها و هاری یا زامبی‌ها و خطرات مصرف‌گرایی پیدا کرد. یافتن رابطه‌ای نمادین میان خون‌آشام‌ها و ایدز یا خون‌آشام‌ها و از‌دست‌دادن عصمت نیز آسان است. از دیدگاهی خلاقانه، این برون‌فکنی ترس‌ها عنصرِ ضروری روایت است. اینگونه برون‌فکنی‌ها، موجودات را به ایده تبدیل می‌کنند. و نکته همین‌جاست. \n اما اگر مخاطب استعاره‌ای کاملاً متفاوت را برداشت کند، چه؟ \n چه می‌شود اگر مردمان امروزی علاقۀ چندانی به تجسم ترس‌های ناخودآگاهشان نداشته باشند و بیشتر بخواهند تمثیل‌هایی دربارۀ احساساتِ روزمره‌شان ببینند؟ اگر اینطور باشد، معلوم می‌شود که چرا این‌همه از مردم، قسمت اول «مردگان متحرک» را تماشا کردند: آن‌ها درک می‌کردند که می‌توانند با این سریال ارتباط برقرار کنند. \n بخشی اعظم از زندگی مدرن، دقیقاً عینِ کشتار زامبی‌هاست. \n چیزی که همه‌مان دربارۀ کشتار زامبی‌ها می‌فهمیم، این است که کاری بسیار ساده است: کافی است از فاصلۀ نزدیک، احتمالاً با تفنگی شکاری، به سر یک زامبی شلیک کنید. این گام اول است. گام دوم این است که همین کار را با زامبی بعدی بکنید که جای او سبز می‌شود. گام سوم شبیه به گام دوم است و گام چهارم هم تفاوتی با گام سوم ندارد. این فرایند را تکرار کنید تا اینکه یک: شما بمیرید یا دو: زامبی‌ها تمام شوند. این تنها راهبرد عملی است. \n جنگ با زامبی‌ها جنگی فرساینده و نوعی بازی اعداد است. پیچیده نیست؛ بلکه تکراری است. به‌بیان‌دیگر، کشتن زامبی‌ها از نظر فلسفی شبیه به خواندن و پاک‌کردن چهارصد ایمیل کاری در صبح روز شنبه یا پرکردن فرم‌هایی است که فقط منجر به فرم‌های بیشتر می‌شود یا دنبال‌کردن شایعات توییتر از روی وظیفه یا انجام کارهایی خسته‌کننده که تنها خطر واقعی آن‌ها، محوشدن زیر بهمن است. اصلی‌ترین مشکل حملۀ زامبی‌ها این است که آن‌ها بی‌وقفه می‌آیند. اصلی‌ترین مشکل زندگی این است که هرکاری که می‌کنید، تمامی ندارد. \n اینترنت هر روز این را به یادمان می‌آورد. \n نویسنده‌ای جوان به نام آلیس گرگوری مقاله‌ای دربارۀ رمان دیستوپیاییِ اشتاین‌گارت به نامِ «داستان عشقی واقعی فوق‌العاده غمگین» نوشت که در ژورنال ادبی اِن پلاس وان۶ منتشر شد. او در بخشی از این مقاله می‌نویسد: «هر بار که به اینترنت وصل می‌شوم، به‌آسانی به یاد «رانۀ مرگ۷» می‌افتم. بازکردن مرورگر سافاری، یک تصمیم فعالانه مخرب است؛ چون دارم درخواست می‌کنم که آگاهی از من گرفته شود.» \n ترس خودراندۀ خانم گرگوری از نظر مضمونی شبیه به توصیفی است که مکس بروکس از ذهن زامبی‌ها به دست می‌دهد. مکس بروکس نویسندۀ تاریخ شفاهی خیالی «جنگ جهانی زِد۸» و کتابچۀ راهنمای همراه آن با عنوان راهنمای جان به‌دربردن از دست زامبی‌ها۹ است. او می‌نویسد: «رایانه‌ای را تصور کنید که فقط برای یک عملکرد برنامه‌ریزی شده است. این عملکرد را نه می‌توان متوقف کرد و نه اصلاح و نه حذف. هیچ دادۀ جدیدی نمی‌توان روی آن ذخیره کرد. هیچ فرمانِ جدیدی را نمی‌توان نصب کرد. این رایانه همان عملکرد را بارهاوبارها انجام می‌دهد تا اینکه منبع برقش سرانجام خاموش شود.» \n این برون‌فکنیِ ترسِ جمعی ما است: اینکه روزی مصرف شویم. زامبی‌ها شبیه به اینترنت، رسانه و هر گفت‌وگویی هستند که از آن پرهیز می‌کنیم. تمام این موارد به شکلی بی‌وقفه و پایان‌ناپذیر به سمت ما می‌آیند. اگر هم تسلیم شویم، به ما هجوم می‌برند یا جذبمان می‌کنند. اما این جنگ را می‌توان مدیریت کرد. حتی شاید بشود گفت لزوماً می‌توان در آن پیروز شد. تا وقتی زنده می‌مانیم که چیزی را که مستقیماً جلوی ما است، از میان برداریم. ما زندگی می‌کنیم تا زامبی‌های فردا را از بین ببریم. دراین‌صورت، حداقل فعلاً انسان می‌مانیم. دشمنمان بی‌رحم و بزرگ است؛ اما غیرخلاق و خنگ هم هست. \n نبرد با زامبی‌ها شبیه به نبرد با هر چیز… یا همه ‌چیز است. \n با نظر به سریال «سپیده‌دم۱۰» خیلی راحت می‌توان استدلال کرد که زامبی‌ها دارند جای خون‌آشام‌ها را به‌عنوان هیولاهای مدِ روز می‌گیرند. این جایگزینی، به دلایل استعاری و غیرهیولایی شایانِ توجه است. اما چنین تفکری فریبنده است. افزایش علاقه به خون‌آشام‌ها در پنج سال اخیر به‌دلیل موفقیت چشمگیر سریال «سپیده‌دم» بوده است. در حالی که حتی موضوع اصلی این سریال خون‌آشامی نیست. جذابیت این سریال بیشتر برخاسته از چنین مسائلی است: حس نوستالژی برآمده از معصومیتِ کودکانه؛ جذابیتِ بازیگران؛ اینکه مصرف‌کنندگانِ داستان‌های امروزی، رمان‌های سریالی بلندی را ترجیح می‌دهند که می‌توانند به سرعت آن‌ها را بخوانند. اما این موجب شکل‌گیری اثری دومینویی شده است. فیلم خون‌آشامیِ سوئدی به نام «فرد مناسب را بفرست داخل» محصول سال ۲۰۰۸ فوق‌العاده بود؛ اما شاید اگر سریال «سپیده‌دم» وجود نداشت، این فیلم سوئدی در امریکا بازسازی نمی‌شد. «دروازه‌ها۱۱» تلاشی آشکار از شبکۀ اِی. بی. سی بود تا مخاطبان نوجوان سریال «سپیده‌دم» را به خود جذب کند. «خون واقعی۱۲» از شبکۀ اچ. بی‌. اُ واکنشی جالب بود به شور و شوق شدید که رابرت پاتینسن۱۳ به وجود آورده است. \n البته تفاوت خون‌آشام‌ها با زامبی‌ها این است که می‌شود یک خون‌آشامِ خاص را برای مدتی محدود دوست داشت. چنین چیزی دربارۀ زامبی‌ها امکان‌پذیر نیست. کاراکترهایی همچون ادوارد کالن۱۴ در «سپیده‌دمِ» آقای پاتینسن و لستات دِ لیونکورتساختۀ ان رایس و حتی کنت دراکولای پیر و خسته‌کننده می‌توانند چندوجهی و جذاب باشند؛ می‌توان آموخت آن‌ها چه‌کسی هستند و زمانی چه‌کسی بوده‌اند. عشقِ خون‌آشام فردی است. اما عشقِ زامبی همیشه جمعی است. اگر یک زامبی را دوست بدارید، کل مفهوم زامبی را دوست داشته‌اید. هیچ‌چیز در این‌باره شخصی نیست. شما به چیزی علاقه دارید که زامبی‌ها تجسم آن هستند. نحوۀ حرکت آن‌ها را دوست دارید و می‌فهمید برای توقف آن‌ها به چه چیزی نیاز است. این جذابیتی دلگرم‌کننده است؛ چون این ابعاد واقعاً تغییر چندانی نمی‌کنند. کل این موارد به دانشی مشترک و کهن‌الگویی تبدیل شده است. \n چند روز قبل از هالووین، با سه نفر دیگر در شمال نیویورک بودم. مسیر ما به «خانۀ وحشت» در بیرون از شهری به نام لیک کاترین افتاد. ورود به خانه کمی آزاردهنده بود؛ هرچند نه به‌اندازۀ ورود به خانۀ متروکه واقعی‌ای که ورودی آن بیست دلار نیست و نام «خانۀ وحشت» را یدک نمی‌کشد. به‌هرحال… بهترین قسمت زمانی بود که ما از خانۀ وحشت خارج و سوار بر اتوبوسی شدیم که ما را به یک مزرعۀ ذرت در حدود ۴۰۰ متر آن‌طرف‌تر برد. مزرعه پر از بازیگران غیرحرفه‌ای بود که بعضی از آن‌ها نقش نظامیان و برخی دیگر نقش «افراد آلوده» را بازی می‌کردند. بهمان گفتند اگر می‌خواهیم زنده بمانیم، باید توی مزرعۀ مهتابی بدویم. هنگام دویدنِ ما، سربازان مسلح دستورات متناقضی می‌دادند و زامبی‌هایی هیس‌هیس‌کنان از تاریکی‌های مزرعۀ ذرت ظاهر می‌شدند. این کار برای تفریح بود و واقعاً هم جالب بود. اما قبل از اینکه خودمان را غرق در ذرت‌ها کنیم، یکی از همراهانم به‌طعنه، از حقیقت‌داشتنِ گرفتاری ما انتقاد کرد. \n او می‌گفت: «می‌دانم که این‌چیزها مثلاً باید ترسناک باشد؛ اما من به توانایی خودم در برخورد با هجوم زامبی‌ها کاملاً مطمئنم. به‌طور عجیبی احساس می‌کنم می‌دانم در ‌چنین موقعیتی باید چه کار کنم.» \n نمی‌توانستم با حرفش مخالفت کنم. در چنین وضعیتی، چه کسی نمی‌داند که باید چه کار کند؟ همه می‌دانیم موضوع چیست: اگر از کما به هوش بیایید و بلافاصله یکی از اعضای کادر بیمارستان را کنار خود نبینید، بدانید که در هنگام بی‌هوشی شما، زامبی‌ها حمله کرده‌اند. شب‌ها سفر نکنید و پرده‌هایتان را بسته نگه دارید. نگذارید زامبی‌ها روی شما تف کنند. اگر یک زامبی را زمین زدید، گلوله‌ای دیگر به ساقه مغز او بزنید. اما مهم‌تر از همه، هرگز تصور نکنید نبرد تمام شده؛ چون مطمئناً ادامه دارد. زامبی‌هایی که امروز می‌کُشید، فقط جای خود را به زامبی‌های فردا می‌دهند؛ اما این کاری است که از دستتان برمی‌آید دوستان من. این معما حل گشته و آسان شده؛ انگشتتان را روی ماشه نگه دارید. به کشتن ادامه دهید. هیچ‌گاه باورتان را از دست ندهید. هیچ‌گاه از کشتن دست برندارید. نامه‌های صوتی‌تان را پاسخ دهید و سری به نشانۀ موافقت تکان دهید. این دنیای زامبی‌ها است و ما در آن زندگی می‌کنیم. اما می‌توانیم زندگی بهتری هم داشته باشیم.\n نسخۀ صوتی این نوشتار در اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: * این مطلب ۳ دسامبر ۲۰۱۰ با عنوان My Zombie, Myself: Why Modern Life Feels Rather Undead در وبسایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است. * چاک کلاسترمن (CHUCK KLOSTERMAN) نویسندۀ دایناسورخواری و سکس، مواد مخدر و کاکائوی پفی است. [۱] سهامی که قیمت آن نسبت به جریان‌های نقدی، سود، سود تقسیمی و ارزش دفتری آن‌ها، پایین‌تر از میانگین بازار است. [۲] در اصطلاح مدیریت: به‌معنای موانع پیشرفت در هر حرفه و شغل [۳] Walking Dead [۴] Mad Men [۵] Night of the Living Dead [۶] n+۱ [۷] Death drive: یکی از مفاهیم روان‌شناسی فرویدی و مرتبط با خودتخریبی است. [۸] World War Z [۹] The Zombie Survival Guide [۱۰] Twilight [۱۱] The Gates [۱۲] True Blood [۱۳] کارگردان سریال «سپیده‌دم» [۱۴] Edward Cullen\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157686.json b/train/528157686.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c6e9488519db4292cc3268bd3c4d123861250ce3 --- /dev/null +++ b/train/528157686.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا از این‌همه لذت جان به در خواهم برد؟", + "subtitle": "جستاری از دیوید فاستر والاس دربارۀ اسباب‌بازی جادویی‌اش", + "introduction": "چطور ممکن است بچه‌ای که پدر و مادری خداناباور دارد، احساساتِ عمیق مذهبی پیدا کند؟ دیوید فاستر والاس، جستارنویس بسیار مشهورِ آمریکایی، در نوشتاری برای نیویورکر با روایتی شیرین و موشکافانه تعریف می‌کند که چگونه «دروغی» که پدر و مادرِ او دربارۀ یک ماشینِ اسباب‌بازیِ چوبی به او گفته بودند، باعث شده بود تا افکار و احساساتِ جدیدی در ذهن و دلش به جریان افتد.", + "content": "دیوید فاستر والاس، نیویورکر — یک بار وقتی پسر کوچکی بودم، یک ماشین میکسر اسباب‌بازی به‌عنوان هدیه گرفتم. میکسرِ من چوبی بود، به‌جز محورهایش که تا جایی که یادم می‌آید، میله‌های فلزی نازکی بودند. نوددرصد مطمئنم که آن ماشینِ اسباب‌بازی هدیۀ کریسمس بود. من آن هدیه را خیلی دوست داشتم؛ مثل پسربچه‌های آن سن‌وسال که اسباب‌بازی‌هایی مثل کمپرسی، آمبولانس، ماشین یدک‌کش و مواردی ازاین‌دست را دوست دارند. برخی پسربچه‌ها قطار و برخی ماشین دوست دارند. من از دستۀ دوم بودم. \n اسباب‌بازیِ من، یعنی میکسر بتن، به‌اندازۀ بسیاری از ماشین‌های اسباب‌بازی بزرگ بود؛ تقریباً هم‌اندازۀ جعبۀ نان. وزنش هم سه پوند بود. یک اسباب‌بازی ساده و بدون باتری. طنابی رنگی با دسته‌ای زرد داشت. من از دسته‌اش می‌گرفتم و پشت سرم می‌کشیدم. بیشر شبیه واگن بود؛ هرچند اندازه‌اش خیلی کوچک‌تر از واگن بود. مطمئنم هدیۀ کریسمس بود. آن وقت در سنی بودم که در آن می‌توانید، به‌قول معروف «صداهایی بشنوید»؛ بی‌آنکه نگران شوید که ممکن است مشکلی برایتان پیش آمده باشد. وقتی بچه‌ای خردسال بودم، همیشه «صداهایی می‌شنیدم». به‌نظرم پنج یا شش سالم بود. باید اعتراف کنم که ریاضی‌ام تعریفی ندارد. \n میکسرم را دوست داشتم و به‌اندازۀ دیگر ماشین‌های اسباب‌بازی‌ام یا حتی بیشتر از آن‌ها با آن بازی می‌کردم. بااین‌حال، چند هفته یا چند ماه پس از کریسمس بود که پدر و مادرِ زیستی‌ام کاری کردند باور کنم میکسر من یک اسباب‌بازی جادویی یا بسیار خارق‌العاده است. شاید مادرم این موضوع را از سر ملالت یا به‌شوخی گفت و بعداً پدرم نیز پس از آنکه از سر کار به خانه آمد، حرف مادرم را با همان لحن تأیید کرد. احتمالاً مادرم این جادو را از جایگاه برترش از روی کاناپۀ اتاق نشیمن دید؛ درحالی‌که من طناب میکسر را گرفته بودم و در اتاق می‌چرخاندم. او از من پرسید: «می‌دانستی میکسرت خواص جادویی دارد؟» شک ندارم که مرا دست انداخته بود. بزرگ‌ترها بعضی اوقات که از دست بچه‌ها خسته می‌شوند، از این کارهای بی‌رحمانه می‌کنند. آن‌ها با خنده و مسخره‌بازی حرف‌هایی را در قالب «داستان‌هایی باورنکردنی» یا «اختراعاتی کودکانه» به خورد بچه‌ها می‌دهند؛ بی‌آنکه متوجهِ تأثیر مخرب آن‌ها باشند. به‌هرحال جادو از نظر بچه‌های خردسال، واقعیتی جدی است. نمی‌توانستم بفهمم که اگر پدر و مادرم به واقعی بودنِ جادوی میکسرم باور داشتند، پس چرا هفته‌ها یا ماه‌ها برای گفتن این واقعیت دست‌دست کرده بودند. آن‌ها از نظر من معمایی خوشایند، اما غیرقابلِ‌حل بودند. همان‌طور که مداد نمی‌داند برای چه کاری استفاده می‌شود، من هم نمی‌توانستم ذهن و انگیزه‌های آن‌ها را بخوانم. رشتۀ کلام از دستم در رفت. «جادو» این بود که وقتی با خوش‌حالی میکسر را پشت سرم می‌کشیدم، اسنوانه یا مخزنِ اصلی میکسر۱ به دور محور افقی‌اش می‌چرخید؛ درست مثل استوانۀ میکسرهای واقعی. مادرم می‌گفت این اتفاق فقط وقتی می‌افتد که میکسر را پشت سرت بکشی و تأکید می‌کرد که فقط‌وفقط وقتی که به آن نگاه نمی‌کنی. روی این قسمت زیاد تأکید می‌کرد. بعداً پدرم نیز حرف‌هایش را تأیید کرد. نکتۀ سحرآمیز فقط این نبود که استوانۀ یک شیئ چوبیِ یک‌تکه، بدون باتری می‌چرخید؛ نکته این بود که این اتفاق وقتی رخ می‌داد که به آن نگاه نمی‌کردم. در واقع هر وقت نگاهش می‌کردم، متوقف می‌شد. اگر درحالی‌که طناب اسباب‌بازی را می‌کشیدم، برمی‌گشتم و نگاهش می‌کردم، پدر و مادرم با تأسف می‌گفتند که استوانه از چرخش باز ایستاد. این چه طور ممکن بود؟ هرگز حتی برای یک لحظه هم که شده به حرف پدر و مادرم شک نکردم. به همین دلیل است که می‌گویم بزرگ‌ترها و حتی والدین ممکن است نادانسته و بی‌آنکه خودشان متوجه شوند، بی‌رحم باشند. هرچه باشد آن‌ها تصوری از زندگیِ بدونِ شک ندارند. شاید هم این موضوع را به فراموشی سپرده‌اند. \n مسئله این بود که پس از آن قضیه ماه‌ها وقت صرف کردم تا روش‌هایی برای مشاهدۀ چرخش استوانۀ میکسر ابداع کنم. شواهد و تجربه حرف پدر و مادرم را تأیید می‌کرد: روشن بود که وقتی سرم را به‌طور عادی برمی‌گرداندم، استوانه همیشه از چرخش باز می‌ایستاد. چرخش ناگهانی سر را نیز امتحان کردم. برای امتحان، از شخصی دیگر خواستم تا طناب میکسر را بکشد و من نگاهش کنم. چرخش نمویِ سر را نیز درحالی‌که میکسر را می‌کشیدم، امتحان کردم. «نموی» یعنی اینکه سرم را تقریباً با سرعت عقربۀ دقیقه‌شمارِ ساعت می‌چرخاندم. روش دیگرم این بود که وقتی یکی دیگر میکسر را می‌کشید، یواشکی از سوراخ کلیدِ در آن را نگاه کنم. حتی چرخش سر با سرعت عقربۀ ساعت‌شمار را هم امتحان کردم. در این مدت هرگز تردیدی به خود راه ندادم که نکند این اتفاق برایم نمی‌افتد. نکتۀ جادویی این بود که به نظر می‌رسید میکسر همیشه از کارم خبر دارد. آینه‌ها را هم آزمودم. ابتدا میکسر را مستقیماً به‌سمت آینه کشیدم. سپس در داخل اتاق‌هایی کشیدم که مجهز به آینه‌هایی در اطراف بودند. دست‌آخر هم آینه‌ها را طوری مخفی کردم که میکسر شانسی برای اطلاع از وجود آینه در اتاق نداشته باشد. کم‌کم استراتژی‌هایم پیچیده‌تر شدند. ظاهراً جدیتی که در این راه به خرج می‌دادم، باعث نمی‌شد پدر و مادرم ذره‌ای عذاب وجدان بکشند. پدرم هنوز پست ثابتی نداشت. به‌سختی می‌شد خانوادۀ ما را از طبقۀ متوسط دانست. در خانه‌ای اجاره‌ای با فرش‌هایی کهنه و نازک زندگی می‌کردیم. وقتی میکسر را روی کف خانه می‌کشیدم، سروصدا می‌کرد. یک بار از مادرم خواهش کردم وقتی میکسر را پشت سرم می‌کشم، از آن عکس بگیرد. او هم با نگاهی فریب‌آمیز به آن خیره شده بود. مقداری نوارچسب روی جام چسباندم و اینگونه استدلال کردم که اگر نوارچسب در یک عکس ظاهر شود اما در عکس دیگر ظاهر نشود، آنگاه ثابت خواهد شد که جام می‌چرخد. در آن زمان هنوز دوربین فیلم‌برداری اختراع نشده بود. قبل از خواب برنامه‌ای داشتیم به‌نام «زمان صحبت» که در طول آن، پدرم گاهی ماجراهایی از دوران کودکیِ خودش تعریف می‌کرد. او بر اساس داستان‌هایش، بچه‌ای خوش‌فکر بود که برای شخصیت‌های افسانه‌ای ِبچه‌ها مثل «بابا نوئل» و «پریِ دندان» تله می‌گذاشت. مثلاً از قوطی‌های کنسرو کپه‌ای می‌ساخت و جلوی در و پنجره‌های اتاقش می‌گذاشت. سپس ریسمانی برمی‌داشت و یک سرش را به انگشتش و سر دیگرش را به دندان شیری‌اش می‌بست. آن دندان، تازه افتاده بود و او آن را زیر بالشش مخفی کرده بود تا اگر پری دندان خواست دندانِ افتاده را ببرد، از خواب بیدار شود. «زمان صحبت» یعنی پانزده دقیقه گفت‌وگوی مستقیم (نه داستان یا شعر) با پدر یا مادر درحالی‌که در تخت‌خوابِ گرم‌ونرم دراز کشیده بودم. در طول هفته، چهار شب از برنامۀ «زمان صحبت» با مادرم و سه شب با پدرم برگزار می‌شد. پدر و مادرم در این برنامه بسیار سازمان‌یافته و منظم بودند. در آن سن‌وسال با آیۀ هفتم از باب چهارم انجیل متی۲ آشنا نبودم. پدرم که خداناباوری سرسخت بود، هیچ اشاره‌ای به این آیه نمی‌کرد. او همچنین از ماجرای تله‌های بی‌ثمرِکودکی‌اش به‌عنوان داستان اخلاقی یا نصیحت استفاده نمی‌کرد تا مرا از «امتحان‌کردن» یا «شکست‌دادنِ» جادوی میکسر منصرف کند. وقتی به گذشته نگاه می‌کنم، فکر می‌کنم پدرم شیفتۀ تلاش‌هایم برای «به‌دام‌انداختنِ» استوانۀ چرخانِ میکسر شده بود. از نظر او این تلاش‌هاحاکی از آن بودند که من هم عین خودش دیوانۀ اثبات و تأیید تجربی‌ام؛ اما این حقیقت نداشت. حالا که بزرگ شده‌ام، می‌دانم که علت اینکه آنقدر وقت صرف می‌کردم تا مچ میکسر را هنگام چرخش بگیرم، این بود که می‌خواستم ثابت کنم که نمی‌شود مچش را گرفت. اکنون می‌دانم که اگر جادوی میکسر را با پیشدستی‌کردن شکست می‌دادم، آن‌وقت به هم می‌ریختم. داستان تله‌های پدرم برای به‌دام‌انداختنِ «خرگوشِ عید» یا ریسمان‌هایش برای گرفتنِ «پری دندان» حس بدی به من می‌داد. وقتی که به‌خاطر آن داستان‌هاگریه‌ام می‌گرفت، گاهی پدر و مادرم به‌اشتباه فکر می‌کردند به‌خاطر ناکامی‌ام در مشاهدۀ صحنۀ چرخشِ میکسر گریه می‌کنم. مطمئنم که این نگرانشان می‌کرد. در واقع، تصورش برایم سخت بود که اگر پدرم در دوران کودکی‌اش در به‌دام‌انداختن پری دندان موفق می‌شد، چقدر احساس به‌هم‌ریختگی می‌کرد. همین فکر باعث گریۀ من می‌شد. در آن روزها، متوجه نبودم که علت ناراحتی‌ام از ماجراهای «زمان صحبت» نیز همین بود. چیزی که از آن روزها به یاد دارم، ‌ حس وسوسۀ عجیبی بود که وادارم می‌کرد از پدرم سؤالی بپرسم؛ آن‌هم هنگامی که تله‌هایش را با لذتِ تمام توصیف می‌کند. درعین‌حال حس هراسی قوی ولی مبهم و توصیف‌ناپذیر مرا از این کار باز می‌داشت و نمی‌گذاشت چیزی بپرسم. تعارض بین «وسوسه» و «ناتوانی» ‌ام برای مطرح‌کردن سؤال به‌خاطر ترسم از دیدن رنج و درد بر چهرۀ برانگیخته، بشاش و آرامِ پدرم، مرا به گریه می‌انداخت. اما این ظاهراً باعث نمی‌شد پدر و مادرم که مرا کودکی غیرعادی و حساس می‌شمردند، به‌خاطر جعلِ «بی‌رحمانۀ» داستانِ جادوی میکسر، ذره‌ای احساس گناه کنند. در ماه‌های پس از کریسمس به‌بهانه‌های مختلف، اسباب‌بازی گوناگونی برایم می‌خریدند و به‌خیال خودشان سعی می‌کردند توجهِ وسواس‌گونه و آسیب‌زای مرا از میکسرِ اسباب‌بازی و جادویش دور کنند. \n آن میکسر اسباب‌بازی منشاء احساساتی مذهبی شد که بر بخش اعظم زندگی بزرگ‌سالی‌ام تأثیرگذار بوده است. سؤالی که متأسفانه هرگز نپرسیدم، این بود که اگر پدرم در گرفتنِ پریِ دندان موفق می‌شد، می‌خواست با آن چه کار کند. اما شاید ناراحتی‌ام دلیل دیگری هم داشت: تاحدی می‌دانستم که پدر و مادرم، وقتی تلاشم را برای ابداع طرح‌هایی به‌منظور مشاهدۀ چرخش استوانه می‌دیدند، دربارۀ چیزی که می‌دیدند، کاملاً در اشتباه بودند. دنیایی که آن‌ها می‌دیدند و به‌خاطرش رنج می‌کشیدند، کاملاً متفاوت از دنیای کودکی من بود. من برای آن‌ها خیلی بیشتر از آنی گریه می‌کردم که هرکدام از ما سه نفر فکرش را می‌کردیم. \n البته هرگز نتوانستم چرخش میکسر را ببینم. شاسی و اتاق میکسر مثل وسایل نقلیۀ همگانی به‌رنگ نارنجیِ پررنگ رنگ‌آمیزی شده بود؛ استوانۀ آن به‌صورت راه‌راه با رنگ نارنجی و سبزِ تیره رنگ‌آمیزی شده بود و معمولاً گردش هیپنوتیزمیِ رنگ‌ها را بی‌آنکه بتوانم مشاهد کنم، در ذهنم مجسم می‌کردم. می‌دانم. بهتر بود این واقعیت را پیش‌تر بیان می‌کردم. میکسر را آنقدر پشت سرم کشیدم که مادرم پس از آنکه از پرت‌کردن حواسم با اسباب‌بازی‌های دیگر ناامید شد، مرا با میکسرم به زیرزمین تبعید کرد. می‌خواست چرخ‌های آن دیگر روی فرشِ اتاق نشیمن رد نیندازند. هرگز نتوانستم راهی برای مشاهدۀ چرخشِ آن پیدا کنم. هرگز یک بار هم به فکرم نرسید که ممکن است پدر و مادرم مرا دست انداخته باشند. همچنین هرگز به این فکر نکردم که خودِ استوانۀ راه‌راه با چسب به شاسیِ نارنجی‌رنگِ میکسر چسبیده یا میخ‌کوب شده و با دست هم نمی‌توان آن را چرخاند یا حتی تکان داد. ببین واژۀ «جادو» چه قدرتی دارد! همین قدرت توضیح می‌دهد که چرا «صداهایی» که در کودکی می‌شنیدم، هرگز نگرانم نمی‌کردند یا باعث نمی‌شدند فکر کنم مشکلی برایم پیش آمده است. در واقع جادویی که ذهنم را به خود مشغول کرده بود، چرخش آزاد استوانه‌ای بدون برق و چسبیده به بدنه نبود؛ بلکه می‌خواستم از این جادو سر در بیاورم که استوانه چگونه از حرکت باز می‌ایستد. این توقف درست وقتی اتفاق می‌افتاد که می‌خواستم نگاهش کنم. مسئلۀ سحرآمیز این بود که چرا نمی‌توانم میکسر را به دام بیندازم یا از آن پیشی بگیرم. هرچند که دغدغۀ فکری‌ام با میکسرِ اسباب‌بازی تا کریسمس سال بعد پایان یافته بود، هنوز هم آن را فراموش نکرده‌ام؛ حسی مرکب از نومیدیِ خردکننده و حرمتی لذت‌بخش. در همان سال بود، پنج یا شش‌سالگی که معنی «حرمت۳» را یاد گرفتم. تا جایی که می‌دانم، حرمت به نگرشی طبیعی به پدیده‌های سحرآمیز و تحقیق‌ناپذیر اطلاق می‌شود؛ همان‌گونه که «احترام» و «اطاعت» برای توصیف نگرش فرد به پدیده‌های فیزیکیِ مشاهده‌پذیر مثل گرانش و پول به کار می‌رود. \n مذهب یکی از خصوصیاتی بود که باعث می‌شد پدر و مادرم مرا عجیب و مرموز بدانند؛ چون بدون هیچ راهنمایی یا فهمی، بچه‌ای مذهبی بودم. به مذهب علاقه داشتم و پر از احساسات و دغدغه‌هایی بودم که برای توصیفشان از واژۀ «مذهبی» استفاده می‌کنیم. هیچ‌یک از این‌ها را نمی‌توانم به‌خوبی بیان کنم. من روشن‌فکر نیستم و هرگز نبوده‌ام. من سخنران ماهری هم نیستم. همچنین موضوع‌هایی که سعی می‌کنم توصیفشان کنم و درباره‌شان بحث کنم، فراتر از توانایی‌هایم هستند. بااین‌حال، سعی‌ام را خواهم کرد و پس از اتمام بحث، تا جای ممکن از نو آن را به‌دقت بررسی خواهم کرد. هرجا ببینم بدون جعل چیزی، راهی برای روشن‌تر یا جذاب‌ترشدن بحث هست، تغییرات و اصلاحات لازم را اعمال خواهم کرد. پدر و مادرم دو روشن‌فکر و آتئیست‌ سرسخت بودند؛ ولی روادار و بلندنظر هم بودند. وقتی شروع می‌کردم به پرسیدن سؤال‌های «مذهبی» و اظهار علاقه به این موضوعات، با رضایت به من اجازه می‌دادند تا به‌دنبال افرادی با گرایش مذهبی بگردم؛ افرادی که می‌توانستم با آن‌ها دربارۀموضوع‌های مذهبی بحث و گفت‌وگو کنم. حتی اجازه می‌دادند با همسایه‌ها و هم‌مدرسه‌ای‌های مذهبی در مراسم کلیسا شرکت کنم. طبق فهم من معنای معمول «آتئیسم» چنین است: مذهبی ضدمذهب که به پرستشِ دلیل، شکاکیت، خرد، اثبات تجربی، خودمختاری و استقلالِ انسان می‌پردازد. اگر همین معنا را در نظر بگیریم، آنگاه رواداریِ گشاده‌رویانۀ پدر و مادرم دربارۀ علایق مذهبیِ من و حضور مرتبِم در مراسم مذهبی با همسایه‌مان استثنایی بود. در آن زمان، به پدرم پستی ثابت داده بودند و خانه‌ای برای خودمان در محله‌ای متوسط با مدرسه‌ای ممتاز داشتیم. تا جایی که می‌دانم، خود مذهب هم می‌کوشد تا این نوع نگرشِ احترام‌آمیز و عاری از داوری را در بین پیروانش ترویج کند. ربطِ بین احساساتم دربارۀ میکسرِ «جادویی» و بعدها، حس حرمت و علاقه‌ام به «جادوی» مذهب تا چندین سال بعد برایم روشن نشد؛ یعنی تا سال دوم تحصیلم در مدرسۀ علوم دینی. در طول تحصیل در این مدرسه بود که اولین بحران ایمانی را در بزرگ‌سالی تجربه کردم. این واقعیت که قوی‌ترین و مهم‌ترین پیوندهایی که در زندگی ماست، برایمان نامشهود و نامرئی است، به نظر من دلیلی موجه است برای اینکه معنای زندگی در حرمتِ مذهبی است؛ نه تجربه‌گرایی شکاکانه. ماندن در «مسیرِ» درستِ این بحث به‌روشی منظم و منطقی کاری دشوار است. برخی بزرگ‌ترهایی که پدر و مادرم اجازه می‌دادند پرسش‌ها و مسائل مذهبی‌ام را با آن‌ها مطرح کنم، این‌ افراد بودند: معلم‌ها، یک استاد دینی که پدرم از کمیتۀ بین‌دانشگاهی می‌شناخت و برایش احترام قائل بود و نیز پدر و مادرِ همسایۀ کناری که در کلیسایی در حوالیِ خانۀ ما خادم بودند. والدینم اجازه داده بودند مسائل، پرسش‌ها و موضوع‌هایی را نزدِ این افراد مطرح کنم. از شرح و تفصیل آن‌ها می‌گذرم. مسائلی بودند کاملاً معمولی، پیش‌پاافتاده و همگانی که درنهایت همه در زمان مناسبش به‌نوعی با آن‌ها مواجه می‌شوند. \n علاقۀ مفرط مذهبی‌ام همچنین به میزان تکرار و لحن «صداهایی» مربوط می‌شد که در کودکی مرتباًمی‌شنیدم. در کودکی یعنی تا وقتی که تقریباً سیزده‌ساله بودم. هرگز از آن صداها وحشت نکردم یا به این فکر نکردم که «شنیدن صدا» ممکن است نشانگر اشکالی در سلامت روانی‌ام باشد. علت اصلی این بود که «صداها» ی دوران کودکی‌ام همیشه از چیزهای خوب، شاد و اطمینان‌بخش سخن می‌گفتند. این صداها دو نوع هم بودند؛ هرکدام با پژواک و شخصیت متمایز. فقط اشاره‌ای گذرا به آن‌ها صداها خواهم کرد؛ چون هم اهمیت مستقیمی در موضوع بحث من ندارند و هم توصیف و انتقال آن‌ها به دیگران بسیار سخت است. باید تأکید کنم که هرچند داشتن دوستان خیالی و نامرئی در دوران کودکی امری عادی است، این صداها دستِ‌کم از نظر من پدیده‌هایی کاملاً واقعی و مستقل از ذهنم بودند. این برخلاف صدای بزرگ‌سالانِ «واقعی» با لهجه و شیوه‌های بیان متفاوت بود که در دنیای کودکی‌ام ناآشنا بودند. حالا فهمیدم که دلیل دیگرِ بی‌میلی‌ام به بحث مفصل دربارۀ این «صداهای» کودکانه آن است که می‌خواهم دلایلی مبنی بر «واقعی» ‌بودنِ آن‌ها بیاورم. این در حالی است ‌که واقعاً برایم مهم نیست که آیا این صداها «واقعی» بودند یا نه یا آیا می‌شود شخصی دیگر را متقاعد کرد که آن‌ها «توهم» یا «خیال‌بافی» نبوده‌اند یا نه. در واقع، یکی از موضوعات داغ صداها این بود که به من اطمینان دهند که باورم به «واقعی» ‌بودنشان یا پذیرش آن‌ها به‌عنوان بخشی از خود من، هیچ اهمیتی ندارد. هرچه باشد، همان‌طور که یکی از صداها همیشه تأکید می‌کرد، در کل دنیا هیچ‌ چیز به‌اندازۀ خود من «واقعی» نیست. اعتراف می‌کنم که گاهی این صداها را والدینی دیگر برای خود می‌پنداشتم یا به آن‌ها اتکا می‌کردم؛ یعنی دوستشان داشتم، به آن‌ها اطمینان می‌کردم، احترام می‌گذاشتم و برایشان حرمت قائل می‌شدم. به‌بیان کوتاه، خودم را با آن‌ها هم‌تراز نمی‌دانستم. همچنین آن‌ها را همزاد خود می‌دانستم؛ یعنی تردیدی نداشتم که آن‌ها نیز در همان دنیای من زندگی می‌کنند و مرا طوری «درک» می‌کنند که والدین بیولوژیکی‌ام از درکش عاجزند. شاید یکی از دلایلی که ناخودآگاه خواستم در دفاع از «واقعیتِ» آن صداها استدلال کنم، این است که پدر و مادر «واقعی» ام آن‌ها را ازآن‌دست دوستان نامرئی و تخیلی می‌دانستند که در بالا اشاره کردم؛ هرچند دربارۀ باور من به این صداها رواداریِ کامل از خود نشان می‌دادند. \n تجربۀ شنیدنِ «صدا» در کودکی درست مثل این است که هرجا می‌رَوید، ماساژور خصوصی‌تان با شما باشد و تمام وقتش را صرف مشت‌ومال‌دادن به پشت و شانه‌هایتان ‌کند. مادر زیستی‌ام نیز وقتی که در بستر بیماری بودم، معمولاً این کار را می‌کرد؛ با استفاده از الکل و پودر بچه ماساژم می‌داد و مرتباً روبالشی‌ها را عوض می‌کرد تا تمیز و خنک باشند. تجربۀ شنیدن صدا شبیه حسی بود که برگرداندن بالش به روی خنکش به انسان می‌دهد. گاهی این تجربه آنقدر نشئه‌آور بود که تحملش را نداشتم؛ مثل وقتی که برای اولین بار شیرینی یا سیبی را گاز می‌زنید که آنقدر خوش‌مزه است و چنان آبی در دهانتان جاری می‌کند که برای یک لحظه درد شدیدی در دهان و غدد آن احساس می‌کنید، به‌خصوص در بعدازظهرهای بهاری یا تابستانی، یعنی وقتی که نور خورشید در روزهای آفتابی بر همه‌جا حاکم می‌شد و به رنگ طلایی در می‌آمد و خودش (نور) آنقدر لذیذ می‌شد که نمی‌شد تحملش کرد. آنگاه در اتاق نشیمن روی انبوهی از بالش‌های بزرگ دراز می‌کشیدم و با خوشیِ دردناکی به پشت و رو می‌چرخیدم و به مادرم، که همیشه روی کاناپه کتاب می‌خواند، می‌گفتم که آنقدر حس خوبی دارم و پر از شادی‌ام که تاب تحملش را ندارم. همچنین یادم می‌آید مادرم درحالی‌که لب‌هایش را غنچه می‌کرد تا نخندد، با صدایی بی‌نهایت خشک می‌گفت که به‌سختی می‌تواند با این مشکل احساس همدردی کند. مطمئن بود می‌توانم این وجد و خوشی را به‌سلامت از سر بگذرانم و لازم نیست مرا به اتاق اورژانس ببرند. در چنین لحظاتی عشق و علاقه‌ام به محبت و مزاح خشک مادرم به خوشیِ اولیه‌ام اضافه می‌شد و شعفم را چنان تشدید می‌کرد که مجبور بودم درحالی‌که با سرخوشیِ تمام در میان بالش‌ها و کتاب‌های کف اتاق می‌لولیدم، فریادهای ناشی از لذتم را در خود خفه کنم. واقعاً نمی‌دانستم که مادرم، آن زن استثنائی و حقیقتاً دوست‌داشتنی، از داشتن بچه‌ای که گه‌گاهی دچار حملۀ نشئگی می‌شود، چه عایدش می‌شد. نیز نمی‌دانم که آیا خودش نیز دچار چنین حس‌هایی می‌شد یا نه. بااین‌حال، تجربۀ «صداهای» واقعی، اما نادیدنی و ‌توضیح‌ناپذیر و احساسات نشئه‌آورِ ناشی از آن‌ها بی‌تردید به حس احترامم به جادو کمک می‌کرد. همچنین ایمانم را به این نکته تقویت می‌کرد که نه‌تنها جادو در دنیای عادی، جاری و ساری است، بلکه این جریان کاملاً بی‌خطر و نوع‌دوستانه به پیش می‌رود. من ازآن‌دست بچه‌هایی نبودم که به «هیولای زیر تخت» یا خون‌آشام باور داشتند. همچنین از آن‌ها هم نبودم که باید چراغ‌خواب در اتاقشان روشن می‌بود. برعکس، پدرم که از خصوصیات عجیب و غریبم حظ می‌کرد، یک بار با خنده به مادرم گفت که فکر می‌کند من به‌نوعی روان‌پریشی خوش‌خیم به‌نام «آنتی‌پارانویا» دچار شده‌ام؛ یعنی فکر می‌کنم که هدف توطئه‌ای پیچیده و جهانی قرار گرفته‌ام که می‌خواهد مرا چنان خوشحال کند که تاب تحملش را ندارم. \nلحظۀ خاصی وجود داشت که می‌توان آن را منشاء انگیزش مذهبی‌ام پس از کمرنگ‌شدنِ علاقه‌ام به میکسر اسباب‌بازی دانست. این لحظه به فیلمی جنگی از دهۀ ۱۹۵۰ مربوط می‌شود که در بعدازظهرِ یک روز یکشنبه با پدرم تماشا می‌کردیم. پرده‌ها را کشیده بودیم تا نور خورشید روی صفحۀ تلویزیون سیاه‌وسفیدمان نیفتد. مادرم از تلویزیون بدش می‌آمد؛ اما تماشای تلویزیون به‌اتفاق پدرم یکی از کارهای بسیار شیرین ما بود که به‌طور مرتب انجام می‌دادیم. معمولاً می‌نشستیم روی کاناپه. پدرم در یک طرف می‌نشست و هنگام پخش آگهی‌های بازرگانی کتاب می‌خواند و من سرم را روی بالشی می‌گذاشتم که بر زانوهای پدرم قرار داشت. یکی از خاطرات بسیار قوی‌ِ حسی‌ام از دوران کودکی وقتی است که زانوی پدرم را زیرِ سرم حس می‌کردم و هنگام پخش آگهی روش جالب او را برای تکیه‌دادن کتابش به سرم می‌دیدم. موضوع فیلم مذکور، جنگ جهانی اول بود. نقش اصلی فیلم را بازیگری بازی می‌کرد که به‌خاطر نقش‌هایش در فیلم‌های جنگی تحسین‌ شده بود. در این لحظه خاطرات من راهش را از خاطرت پدرم جدا می‌کند و شاهد آن، گفت‌وگوی پرالتهابی است که در سال دوم تحصیلم در مدرسۀ علوم دینی داشتیم. پدرم ظاهراً این‌طور به یاد دارد که قهرمان فیلم، ستوانی محبوب، خودش را روی نارنجکی می‌اندازد که دشمن به سنگر دسته‌اش پرت کرده و می‌میرد. دسته، واحدی نظامی و متشکل از گروهی پیاده‌نظام است که به‌گفتۀ پدرم، تحت فرماندهیِ یک ستوان قرار دارد. اما من به‌روشنی یادم می‌آید که ایفای نقش قهرمان فیلم را بازیگری به عهده داشت که به نمایش تضاد و آسیب روانی معروف بود. او به‌خاطر مسئلۀ اخلاقیِ کشتن در میدان جنگ و پیچیدگیِ معمای مذهبیِ «جنگ عادلانه» و «قتل موجه» از درون رنج می‌کشید. درنهایت وقتی می‌بیند هم‌سنگرِ خودش موفق می‌شود نارنجکی به داخل سنگر شلوغِ دشمن بیندازد، دچار فروپاشی روانی می‌شود. در این لحظه فریادزنان به داخل سنگرِ دشمن می‌پرد، خود را روی نارنجک می‌اندازد و با مرگ خود جان افراد دشمن را نجات می‌دهد. این اتفاق در اوایل فیلم رخ می‌دهد و در ادامۀ فیلم، هرچند که پی‌درپی با آگهی‌های بازرگانی دچار وقفه می‌شد، تلاش افرادِ قهرمان برای تفسیر اقدام ستوان محبوبشان به تصویر کشیده می‌شود: بسیاری او را خائن می‌دانند و به‌شدت محکوم می‌کنند. بسیاری دیگر هم بر این باورند که خستگیِ رزمی و نامه‌ای آسیب‌زا از امریکا که قبلاً به دستش رسیده است، او را از این «جنون آنی» تبرئه می‌کند. فقط یک تازه‌سرباز کمرو و ایدئال‌گرا معتقد است که این اقدام ستوان برای نجات دشمن عملی قهرمانانه است و شایستگی دارد تا برای آیندگان ثبت و نگهداری شود. بازیگر این نقش، یعنی تازه‌سربازِ ناشناس را هرگز در فیلمی دیگر از آن دوره ندیدم. او راوی فیلم هم هست و صدایش را در ابتدا و پایان فیلم می‌شنویم. هرگز آن فیلم را فراموش نمی‌کنم. هرچند نه من و نه پدرم عنوانش را ندانستیم؛ چون تلویزیون را پس از شروعِ فیلم روشن کردیم و این با «فراموش‌کردن» عنوان فیلم یکی نیست. پدرم به‌شوخی مدعی بود که ما هردو اسم فیلم را فراموش کرده‌ایم. تأثیر عمل ستوان را نیز فراموش نمی‌کنم و من هم مثل راویِ ایدئال‌گرا و کمرو آن عمل را نه‌تنها «قهرمانانه»، بلکه زیبا می‌شمردم؛ آنچنان قهرمانانه و زیبا که تحمل‌کردنی نبود. به‌ویژه برای من که روی زانوهای پدرم دراز کشیده بودم.\n نسخۀ صوتی این نوشتار را در اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را دیوید فاستر والاس نوشته و در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۰۹ با عنوان All That در وبسایت نیویورکر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۳۹۵ با عنوان «آیا از این‌همه لذت جان به در خواهم برد؟» و ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است.•• دیوید فاستر والاس (David Foster Wallace) داستان‌نویس معاصر آمریکایی است که بسیاری او را بزرگترین نویسندۀ نیمۀ دوم قرن در آمریکا می‌دانند. آخرین رمان او شاهِ رنگ‌پریده (The Pale King)، سه سال بعد از مرگ خودخواسته‌اش، نامزد نهایی جایزۀ پولیتزر شد.\n[۱]همان بخش که در میکسرِ واقعی، بتن را مخلوط می‌کند. اسم دقیقش را نمی‌دانم. [۲] اشاره دارد به پاسخ عیسی مسیح به خواستۀ شیطان. شیطان به او گفت: «اگر تو پسر خدا هستی، خود را از اینجا به پایین بینداز؛ زیرا کتاب مقدّس می‌فرماید: او به فرشتگان خود فرمان خواهد داد و آنان تو را با دست‌های خود خواهند گرفت تا مبادا پایت به سنگی بخورد.» انجیل متی ۴:۶ عیسی جواب داد: «کتاب مقدّس همچنین می‌فرماید: خداوند، خدای خود را امتحان نکن.» انجیل متی ۴:۷ [۳] reverencereverence\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157689.json b/train/528157689.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4e1e76f0a3a1530b8df189a0118cfbc6f90286f1 --- /dev/null +++ b/train/528157689.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تنهایی جهنم است، اما …", + "subtitle": "آیا می‌توانیم هم از رنج‌های تنهایی بگریزیم و هم لذت خلوت‌گزینی را بچشیم؟", + "introduction": "برخی افراد از یک شب تنهاماندن هم احساس تنهایی می‌کنند؛ بعضی هم طی ماه‌ها حداقلِ ارتباط را با دیگران دارند و چنین حسی نمی‌کنند. علی‌رغم این تفاوت‌ها، «تنهایی» اولین انتخاب اکثر افراد نیست. تنهایی خودِ جهنم است ولی اگر تنهایی را به جان نخریم چه؟ آیا ممکن است با فرار از آن چیزهای ارزشمندی را از دست بدهیم؟ آیا می‌توانیم هم از رنج‌های تنهایی بگریزیم و هم لذت خلوت‌گزینی را بچشیم؟", + "content": "کدی دلستراتی، ایان — غروبِ روزی شرجی در جولای، زن جوان قرمزپوشی ساحل رودخانۀ سِن را طی کرد، از زیر [پل] پونت نئوف۱ گذشت و همان‌طور که گیسوهای خُرمایی‌اش را پشت گوشش می‌انداخت، کنارم نشست. سگِ تریر موکوتاهش را زیر یک بغل زده بود و کتاب ولی‌نعمت۲ سوزان سانتاگ را زیر بغل دیگرش. خودش را با آن لهجۀ مخلوط انگلیسی معرفی کرد که مخصوص دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی خارجی است. این دانش‌آموزانْ خانه را نه جایی واحد، بلکه چیزی فصلی می‌دانند؛ مثلاً پاییز را در لندن می‌گذرانند و زمستان را در دامنه‌های آلپ اتریش. بعد توله‌اش را معرفی کرد: «اسمش فورچون است» و پنجه‌اش را پیش آورد تا با من دست بدهد.\n من از قدیم خودم را تنها می‌پنداشتم؛ ولی آن تابستانِ آشنایی‌ام با ژوزفین بود که اعماق واقعی تنهایی بشر را درک کردم. ژوزفین سه ماه قبل، از کمبریج که در آنجا اقتصاد می‌خواند، به پاریس آمده بود. من نیز از آکسفورد آمده بودم و در آنجا تاریخ می‌خواندم. مثل هر دو غریبه‌ای در سرزمینی غریب، رابطه‌مان به‌سرعت گرم شد. او گله کرد که تا آن وقت، هر شبش را تنها روی تراس کافه دفلور نشسته، سالاد نیسوئز و پینوگریجیو سفارش داده و به تماشای زوج‌ها و دسته‌های دوستان نشسته که از کنارش گذشته‌اند.\n در هفته‌های پس از آشنایی‌مان، ژوزفین به من زنگ می‌زد تا برای شام با هم باشیم، کتابخانۀ آپارتمانش را ببینم یا سر قرارهایی بروم که قدری محل سؤال بود: رقص نقاب‌دار در آپارتمانش، مسابقۀ قایق‌سواری بیرون پاریس یا شام در ویلایش در باواریا. من نیز که هفته‌ای دوبار دم غروب روی همان نیمکت، ژوزفین را می‌دیدم، حتی یک‌ بار هم او را جای دیگری ندیدم.\n نمی‌دانم چرا دعوت‌هایش را قبول نکردم. به پاریس آمده بودم تا خلوت کنم و می‌ترسیدم کسی را به خلوتم راه بدهم؛ ولی درنهایت هم اهمیتی نداشت. شَکم درست بود: جای دیگری در کار نبود، نه مسابقۀ قایق‌سواری و نه ویلای باواریا. ژوزفین فقط کسی را می‌خواست تا با او حرف بزند. یک روز غروب، اواخر تابستان، اعتراف کرد و دیگر پیدایش نشد. دیگر زنگ هم نزد.\n «تنهایی» مفهومی جدید در ادبیات دانشگاهی است که در نیمۀ دهۀ ۱۹۶۰ رایج شد و پس از انتشار اثر مهم رابرت ویس جایگاه برجسته‌ای یافت: تنهایی؛ تجربۀ انزوای عاطفی و اجتماعی۳ (۱۹۷۳). ولی تا سال ۱۹۷۸ شیوۀ یکنواخت و استواری برای مطالعۀ تنهایی در کار نبود. در این سال بود که مقیاسی بیست‌درجه‌ای برای سنجش احساس ذهنیِ تنهایی و انزوای اجتماعی، موسوم به «مقیاس تنهایی دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس» تدوین شد. این مقیاسْ دقت مطالعه و امکان مقایسه میان پژوهش‌ها را فراهم می‌آورد.\n بااین‌حال، تنهاییْ مفهومی لغزان است. خداوند پس از آنکه آدم را خلق کرد، چنین گفت: «خوب نیست انسان تنها بماند؛ پس یاوری برای او می‌سازم.» شاید نظر به جهان‌شمول‌بودن داستان خلقت بود که بن‌لازار میجوکاوای۴، فیسلوف مؤلف، در فلسفه، روان‌شناسی و ادبیات (۲۰۱۲) نوشت: «انسان همیشه و همه ‌جا از احساس تنهایی حاد رنج برده است.» ولی تنهایی برای افراد مختلف، معنای متفاوتی دارد. برخی افراد از یک شب تنهاماندن هم احساس تنهایی می‌کنند؛ بعضی هم طی ماه‌ها حداقلِ ارتباط را با دیگران دارند و چنین حسی نمی‌کنند. جولی‌ین هلت‌لانستد، سرگروه مؤلفان گزارشی دربارۀ تنهایی در مجلۀ پرسپکتیوز آن سایکالوجیکال ساینس۵ در سال ۲۰۱۵ می‌نویسد: «برخی شاید در اجتماع منزوی باشند؛ اما به حداقلِ تماس اجتماعی راضی بوده یا حتی عملاً تنهاماندن را ترجیح دهند. دیگرانی هم شاید تماس‌های اجتماعی مکرر داشته باشند، ولی احساس تنهایی کنند.»\n علی‌رغم این تفاوت‌ها، تنهایی طولانی‌مدت یا بازه‌های طولانی انزوای ناخواسته، انتخاب اکثر افراد نیست. رمانتیزه‌کردن این وضعیتِ ناخواسته و اینکه آن را «زیبا» بنامند، کنایه‌دار است؛ مثل آن‌هایی که تازه اخراج شده‌اند یا طلاق گرفته‌اند و می‌گویند آن اتفاق «خیر بوده است». تنهایی درازمدت، عواقب جدی متعددی دارد؛ از افسردگی شدید گرفته تا آسیب‌های شناختی جبران‌ناپذیر. هلت‌لانستد در مطالعه‌ای دربارۀ این موضوع، داده‌های مجموعه‌ای از مطالعات مستقل را کنار هم گذاشت که سوژه‌های خود را به‌طور متوسط هفت سال دنبال کرده بودند. او دریافت که در مقایسه با کسانی که «تماس اجتماعی منظم» دارند، آن‌هایی که دچار انزوای اجتماعی‌اند، تنهایند یا تنها زندگی می‌کنند، در طول مدتِ مطالعه تقریباً سی‌درصد بیشتر احتمال فوت دارند.\n جالب اینجاست که ایدئال‌سازیِ تنهایی در هنر و ادبیات، عمدتاً در حد رونِماست. هنری دیوید تورو از تنهایی‌اش حماسه سرود. او در والدن؛ یا زندگی در جنگل۶ (۱۸۵۴) نوشت: «مایۀ شادابی خود می‌دانم که بیشترِ اوقاتم را تنها باشم» یا «چرا باید احساس تنهایی کنم…؟ از آن پسرکی که در مُرداب بلندبلند می‌خندد یا از خودِ آن مُرداب که تنهاتر نیستم». او از خواننده می‌خواهد که بیندیشد: بنگر! تنهابودن چقدر رمانتیک است! درعین‌حال، مُرداب والدن در پارکی بزرگ قرار دارد که افراد برای پیک‌نیک، شنا، اسکیت و ماهی‌گیری در یخ به آن سرازیر می‌شوند. تورو در «انزوای» خود، نامه‌نگاری‌هایی مکرر با رالف والدو امرسن داشت و هفته‌ای یک‌ بار به خانه سر می‌زد تا شامی کنار دوستانش باشد یا کلوچه‌های دست‌پختِ مادرش را بخورد. البته که او تنها نبود. به‌ندرت پیش می‌آمد که واقعاً تنها باشد.\n البته نامردی است که تورو را سرزنش کنیم یا هر کسی مثل او را که تنهایی را به بازی می‌گیرد، اما درگیرش نمی‌شود. تنهایی ممکن است به وضع فلاکت‌باری بینجامد و مردم به همین خاطر تمام تلاششان را می‌کنند که دچارش نشوند. در سه دهۀ گذشته، میزان تنهاییِ امریکاییان به‌گفتۀ خودشان کاهش یافته است. می‌توان فرض کرد که همین امر دربارۀ مابقی کشورهای جهان اول هم صادق است؛ چون موجی از ابداعات و نوآوری‌ها، مستقیم و غیرمستقیم، در تلاش برای جلوگیری از تنهایی‌اند: رسانه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و… . وعدۀ فناوری آن است که فرد می‌تواند همیشه متصل باشد یا به‌تعبیر دقیق‌تر، می‌تواند با واسطه‌گریِ آیفون‌ها، اینترنت یا به‌زودی موجودات مصنوعی، دائماً درگیر صورتی خیالی از همدمی باشد. ولی همان‌طور که اولیویا لَنگ در شهر تنها۷ (۲۰۱۶) نشان داده است، همان فناوری‌هایی که وعدۀ اتصالمان به دیگران را می‌دهند، فرصت اتصال اصیل را از ما می‌گیرند یا حتی قرنطینه‌مان می‌کنند.\n تنهایی ممکن است جهنم باشد. چرا اصلاً حتی ذره‌ای از آن را بخواهیم؟\n ولی در بطن تنهایی، پارادوکسی وجود دارد. هرچند شاید سرانجامِ بسیار ناخوشایندی مثل انزوا، افسردگی یا خودکشی داشته باشد، گاهی کمک می‌کند ناظران بهتری برای دنیای اجتماعی باشیم. بینشمان بهتر می‌شود و زمام واقعیتمان را بیشتر به دست می‌گیریم؛ چون تنهایی است که زندگی را گیراتر می‌کند. مهم‌تر از همه، تنهایی مطمئنمان می‌کند که اختیار زندگی‌مان را داریم. در سنت تاریخی و شاید اسطوره‌ای، تنهاییْ مسیری منحصربه‌فرد بوده است که به فضیلت، اخلاق و درکِ خود منجر می‌شده است.\n در حماسۀ گیلگمش۸ که حدود سال ۲۱۰۰ ق‌م نوشته شده است، فقط پس از قتل انکیدو به‌دست خدایان است که دوست و همسفر او گیلگمش می‌تواند سفرش برای یافتن منبع حیات جاودان را به پایان برساند. مسیح نیز فقط آنگاه که چهل روزوشب را تنها در بیابان گذراند و بدون کمک خدا یا فرشتگان با شیطان مواجه شد، توانست ثابت کند که توان مقاومت در برابر همۀ وسوسه‌ها را دارد. انجیل متی می‌نویسد: «فرشتگان آمدند و سراغش رفتند»؛ ولی این پس‌ازآن بود که مسیح تکلیفش را انجام دهد.\n شمعون۹، آن قدیس قرن پنجم میلادی که از ازدحام جماعت جویای نصیحت و دعا رهایی نداشت، ۳۷ سال در حومۀ تلانیسوس، یعنی منطقۀ امروزی تلعاده در سوریه، بالای ستونی بلند و روی سکویی به‌مساحت یک‌ متر مربع نشست. معاش او بسته به پسرکان جوانی بود که از ستون بالا می‌آمدند تا نان و آب و شیر بُز برایش بیاورند. باورش این بود که اگر از شلوغی دنیای روی زمین گریزی نیست، می‌تواند به آسمان نزدیک‌تر شود تا تنها باشد و به‌واقع زمام دنیای خود و افکارش را به دست بگیرد. او بالأخره آن ستون را به ارتفاع پانزده متر رساند.\n آن‌ها که به قلمروی تنهایی پا می‌گذارند، شاید مسیر بازگشتشان امن‌وامان نباشد؛ ولی آن‌ها که چنین برگردند، یعنی گوشۀ عزلت گزینند و بعد تمام‌وکمال دوباره در جامعه سربرآورند، درکی به‌مراتب بهتر از خود و دیگران دارند. پس باید در تنهایی به توازنی دست یافت؛ چون هم وخیم‌ترین خطر و هم والاترین پاداش را به دنبال دارد.\n البته تجربۀ تنهایی برای همگان منجر نمی‌شود به خلق انسانی بافضیلت و اخلاقی؛ اما مزایای دیگری هم وجود دارد. بنا به مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است، احساس انزوای اجتماعی یا احساسِ قرارگرفتن در حاشیۀ اجتماع، چنان‌که هر هنرمند یا نویسندۀ بیرون‌نشسته از گودِ جامعه شهادت می‌دهد، به افزایش توجه و نظارت بر دنیای اجتماعی و توانایی مشاهدۀ بهتر منجر می‌شود.\n استفانی کاسیوپو، استادیار روان‌پزشکی در دانشگاه شیکاگوست. همسرش جان نیز در همان دانشگاه اشتغال دارد. این دو با استفاده از عصب‌نگاری الکتریکی روی گروهی کوچک از سوژه‌های آزمون، دریافتند‌ کسانی که خود را خیلی تنها می‌دانند، دو برابر سریع‌تر از آن‌هایی که خود را غیرتنها می‌دانند، به محرک‌های خطر واکنش نشان می‌دهند: در تنهایان حدود ۱۱۶ میلی‌ثانیه پس از شروع محرک و در ناتنهایان حدود ۲۵۲ میلی‌ثانیه پس از شروع محرک. جان کاسیوپو در تحلیل مطالعه‌ای مشابه نوشته است که بنا به این یافته‌ها، توجه افرادِ تنها «بیشتر به پریشانی دیگران جلب می‌شود».\n پس واقعیت این است که افرادِ تنها بیشتر به پریشانیِ دیگران توجه دارند و بنا به شواهد به‌دست‌آمده از سرعت وقوع واکنش‌ها، این نکته بیشتر در سطح ناخودآگاه رخ می‌دهد. این نکته دلالت بر آن دارد که ظرفیت همدلی در افرادِ تنها بیشتر است. پس طنز ماجرا اینجاست: شاید در نتیجۀ تنهایی است که فرد بهتر می‌تواند دیگران و دنیای اجتماعی‌شان را درک کند.\n خلاق‌ترین ذهن‌ها و کاریزماتیک‌ترین چهره‌ها نیز معمولاً تقریباً تنهایند. شارون کیم، استادیار دانشگاه جانز هاپکینز در بالتیمور دربارۀ خلاقیت فردی و گروهی تحقیق می‌کند. او اخیراً شواهدی یافته است که نشان می‌دهند افراد به‌هنگام طرد اجتماعی معمولاً خلاق‌تر می‌شوند. نکتۀ جالب‌تر دربارۀ یافته‌های کیم آن است که نیازی به وقوع طرد اجتماعی نیست؛ بلکه کافی است فرد به گونه‌ای احساس طرد کند. کیم مدعی است که خاستگاه خلاقیت، تواناییِ یافتن پیوندهای منحصربه‌فرد و گره‌زدن اطلاعات ناهمخوان است. دراین‌میان، بیشترین موفقیت در این کار عمدتاً به طردشده‌ها و تنهایان تعلق دارد. نانسی اندرسن، عصب‌شناس دانشگاه آیوا در مقاله‌ای در مجلۀ آتلانتیک می‌نویسد: «افراد خلاق در شناسایی رابطه‌ها، یافتن ارتباط‌ها و پیوندها و نگاه بدیع به چیزها، یعنی دیدن چیزهایی که دیگران نمی‌بینند، بهتر عمل می‌کنند.» وی می‌نویسد که در اغلب موارد، بهترین راه برای کسب خلاقیت، کاریزما و شیوه‌های جدید تفکر، تجربه‌کردنِ تنهایی است.\n از منظر تکاملی، تجربۀ تنهایی بخشی از انسان‌بودنِ ماست. تنهابودن، اما نه خیلی تنها، ترکیب مناسبی است که امکان می‌دهد هم خودمان باشیم و هم جزئی کارا از قلمروی گسترده‌تر اجتماعی شویم و این عنصر مهمی از بقاست. این نظر پمیلا کولتر است، محقق روان‌شناسی رشد در دانشگاه سنترال‌ لنکاشر.\n یافته‌های کولتر می‌گوید پس از دوره‌ای تنهایی، «انگیزۀ پیوستگی دوباره» شکل می‌گیرد: آستانۀ تنهایی برای هر کس فرق دارد. وقتی فرد از این آستانۀ مشخص بگذرد، ویژگی‌های زیست‌شناختی‌اش او را به اتصال دوباره با دیگران وامی‌دارد. این اجبارِ زیستی در تمام سنین وجود دارد و معمولاً تنهایی را به تجربه‌ای موقت و گذرا تبدیل می‌کند. اگر این انگیزۀ اتصالِ دوباره در کار نبود، شاید در همان وادی می‌ماندیم: تنها و بدون میل به فرار از تنهایی؛ ولی اگر این حس‌های دردناک، اما ضروریِ تنهایی هم در کار نباشد، هرازگاهی بخش مهمی از انسان‌بودنمان از دست می‌رود.\n جان کاسیوپو در مصاحبۀ تلفنی به من گفت: «فرایند تنهایی در تثبیت کیستی‌مان به‌عنوان انسان، نقش دارد.» بدون تنهایی، فقط به خودمان می‌اندیشیم و میلی به اتصال مشابه با دیگران نداریم. او اضافه کرد: «افرادی که توان تنهابودن ندارند، بیشتر در معرض روان‌رنجوری‌اند.»\n انسان‌ها به‌شیوه‌های مختلف، خواسته یا ناخواسته، حالت تنهایی را برای خود حفظ می‌کنند: بی‌خیال حسِ تعلق به خانه می‌شوند، صرفاً رابطه‌های دوستانۀ موقت برقرار می‌کنند و روابط جنسی بی‌معنا دارند. هرچند چنین کارهایی به‌ظاهر بی‌معنا می‌آیند، تصمیم‌هایی‌اند که ناخودآگاه به حفظ خود مرتبط‌اند. «خود» وقتی رقیق می‌شود و از بین می‌رود که به‌طور رقیق و کم‌عمق منتشر ‌شود؛ یعنی وقتی موظف به سروکله‌زدن با انبوهی از آشنایان و تکالیف باشد و نیز وقتی درگیر مکان‌هایی شود که شاید تنها نباشد، اما هنوز ممکن است آنجا احساس تنهایی ‌کند.\n میجوکاوای می‌نویسد جست‌وجوی انزوا، تلاش برای یافتن آن دردِ وجودیِ تنهایی و «ابزاری دفاعی است برای مقابله با تهدید متلاشی‌شدن خود، تهدید از میان رفتن خود در پیشگاه حضور طاقت‌فرسای دیگران، آنگاه که جامعۀ بی‌روح، دیوان‌سالار، صنعتی و مکانیکی یا روابط میان‌فردیِ خشن و پُرآزار به آن حمله می‌کنند.»\n نکته‌ای هولناک، ولی شایان‌تأمل: شاید بدون تنهایی، همۀ عناصر شخصیت‌ساز ما، یعنی همۀ چیزهایی که دوست داریم، بدمان می‌آید و به آن‌ها میل یا امید داریم، عصارۀ احساسات دیگران شوند. شاید منشور کم‌رمقی برای بازتاب نور کسانی شویم که خطرِ رفتن به عمق وجودشان را پذیرا شده‌اند. اگر خطر تنهایی را به جان نخریم، چه می‌شود؟ در مقایسه با تنهایی، با همۀ خطرها و ایراداتش، ازدست‌دادن هویت، به‌مراتب هولناک‌تر است. چون اگر خودمان نباشیم، از ما چه می‌ماند؟\n اغلب به تنهایی و قابلیت ویرانگرش فکر می‌کنم؛ اما به این هم می‌اندیشم که می‌تواند فضایی برای درون‌نگری باشد که سخت به دست می‌آید: نوعی حکمت، نوعی هیجان و عاطفۀ برتر که به سایر عواطف رنگ‌وبو می‌دهد. مهم‌تر آنکه اکنون می‌دانم اگر میل به مواجهه با تنهایی نداشته باشیم، آزادی‌مان را واگذار می‌کنیم.\n اوقاتی که تنهایی بر من غلبه می‌کند، آخرِ شب در گوشه‌های نه‌چندان مجلل شهر قدم می‌زنم، نزدیک محلۀ بلویل و گورستان پرلاشز در پاریس. تک‌تک تاروپودهای وجودم را متوجه درونم می‌کنم تا بتوانم همه ‌چیز را حس کنم. در همین حوالی، امید تقریباً بی‌کرانم به زندگیِ بیرون از خود را یافته‌ام. هرچه بیشتر در خودم فرو می‌روم، جهانْ بزرگ‌تر می‌شود و گزینه‌هایش فراوان‌تر.\n سای تُمبلیِ نقاش، تابلویی دارد به‌نام «بی‌عنوان» (۱۹۷۰): برای خلق این اثر، روی دوش دستیار و رفیق قدیمی‌اش نیکولا دل‌روسیو می‌نشیند تا با عقب‌وجلورفتن او مقابل بوم نقاشی، چهار ردیف سیال از خطوط ممتد را با مدادشمعی بکشد. تُمبلی یک‌بار به دیوید سیلوستر، منتقد هنری، گفته بود این خطوط، «نوعی احساس‌اند: از چیزی نرم و رؤیاگون تا چیزی سخت و خشک و تنها، چیزی در آستانۀ پایان، چیزی در آستانۀ آغاز. انگار چیز ترسناکی را تجربه می‌کنم، آن را تجربه می‌کنم و ناگزیر از آن هستم؛ چون من نیز همراه آنم. نمی‌دانم چطور از پس آن برآیم».\n این تعبیر را همواره زیرکانه‌ترین توصیف از آن توازن پرمخاطرۀ تنهایی دیده‌ام: گذر از عرصۀ نرم و آسان به قلمروی ترسناک و به‌ظاهر بی‌انتها؛ ولی همین‌که قدمی عقب بگذاریم و نگاهش کنیم، می‌فهمیم که این تابلو بدون همۀ اینها ممکن نبود چنین گیرا شود.\n از پاریس که به نیویورک رفتم، برای شغلی معتبر و به‌تعبیر پدرم، فرصت ورود به «دنیای واقعی» بود؛ ولی می‌خواستم تنهایی‌ام را هم خاتمه بدهم: در یکی از آسمان‌خراش‌ها با همکاران انگلیسی‌زبان بنشینیم و غروب‌ها با دوستان برای صرف نوشیدنی برویم؛ مثل همۀ آدم‌های عادی. تنهایی‌ام خیلی کم شد؛ ولی تُهی‌تر شدم: تُهی از فرصت درون‌نگری، از آن تنهایی‌ای که مُدام ظرفیت عاطفی‌ام را به من یادآور می‌شد، آن ظرفیتی که امیدوار بودم زمینه‌ساز شادی‌ام شود.\n سعی کردم نقاطی برای تنهایی پیدا کنم. بالاوپایین محلۀ منهتن قدم می‌زدم؛ اما حتی وقتی که تنها بودم، در سیلاب آدم‌های پرجوش‌وخروشی که هیچ‌ گوشه‌ای از ذهنشان جا نداشتم، باز هم خبری از آن جنسِ تنهایی‌ام در فرانسه نبود. اطرافم پُر از هم‌صحبت بود: یک‌عالم پیامک، دوستانی قدیمی که به دیدنم می‌آمدند و مهمانی‌هایی که به آن‌ها کشیده می‌شدم. احساس می‌کردم آزادی‌ام رخت می‌بندد. احساس می‌کردم توانایی ذهنم برای پرسه‌زنی، برای یافتن اتصال‌های ناهمخوان، محدود شده است. البته که حس خوبی بود. تنهانبودن، حس خوشایندی است؛ ولی می‌دانستم که درآن‌میانه، چیز مقدسی مرا ترک می‌کرد.\n ژوزفین چند وقتِ پیش، از لندن به من زنگ زد. در دورۀ ارشد کالج سلطنتی هنر ثبت‌نام کرده است. مکالمه‌مان کوتاه بود. گفت در کافه‌ای در عمارت سامرست مشغول کتاب‌خواندن است. گفت بقیۀ آن تابستان در پاریس، فقط با پیش‌خدمت‌ها یا کارمندها یا راننده‌های تاکسی حرف زده است. او دیگر تلاشی برای درددل با دیگران نکرده بود. فورچون، سگش، هنوز همدم اصلی او بود.\n اکنون که به دانشگاه برگشته بود، احساس می‌کرد تنهایی‌اش از بین می‌رود. بااین‌حال، به‌تعبیر خودش «هشیارتر» شده بود: خود و دنیایش را بهتر درک می‌کرد. آن تقلاهای اجتماعی یا ادعاهای مایه‌داری، هیچ‌کدام به پای وقت‌گذرانی با خودش نمی‌رسید؛ حتی اگر این تنهاییْ دردناک از آب درمی‌آمد.\n بعد برایم از سانتاگ نقل‌قول کرد؛ همان نویسنده‌ای که آن روز اول کنار سن از او برایم خوانده بود. ژوزفین گفت: «تنها، تنها. تنهایم. درد می‌کشم… و بااین‌حال، اولین بار است که علی‌رغم همۀ اندوه‌ها و مشکلات واقعیت، اینجایم. احساس می‌کنم آسوده‌ام، کاملم، بالغم.»\n تنهایی جهنم است؛ این را می‌دانم. بااین‌حال، هوس دوباره‌اش به سرم زده است؛ حتی برای یک لحظه.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کدی دلستراتی نوشته است و در تاریخ ۱۳ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «Only the lonely» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۹۵ با عنوان «تنهایی جهنم است، اما…» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• کدی دلستراتی (Cody Delistraty) نویسنده و مورخ است. او دانش‌آموختۀ تاریخ اروپا از دانشگاه آکسفورد است و همکاری گسترده‌ای با چارلی رُز داشته است. دلستراتی بیشتر دربارۀ ادبیات، روان‌شناسی و انسان‌های مشهور می‌نویسد. کارهای او در نیویورک‌ تایمز، پاریس ریویو، نیویورکر و آتلانتیک به انتشار می‌رسد. [۱] Pont Neuf: پونت نئوف، قدیمی‌ترین پل ایستاده در سراسر رودخانه سن در پاریس، فرانسه است [ویکی‌پدیا]. [۲] The Benefacor [۳] Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation [۴] Ben Lazare Mijuskovic [۵] Perspectives on Psychological Science: چشم‌اندازهای علم روان‌شناسی [مترجم]. [۶] Walden: Or, Life in the Woods [۷] The Lonely City [۸] The Epic of Gilgamesh [۹] Saint Simeon Stylites\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157692.json b/train/528157692.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ff3595975f656e9399a10485187fc44c20e7e6d5 --- /dev/null +++ b/train/528157692.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "از پیاده‌روی که حرف می‌زنم، از چه حرف می‌زنم؟", + "subtitle": "پیاده‌روی فقط ورزش نیست، مبارزه است، آزادی است، تفکر است، تنهایی است، و درآمدن از تنهایی", + "introduction": "در اواخر دهۀ ۱۸۷۰، قانونی در آمریکا تصویب شد که می‌گفت «پیاده‌روی‌های شش روزه» ممنوع است. آن سال‌ها پیاده‌روی تا سرحد مرگ، بازیِ گلادیاتوریِ جدیدی بود که توده‌های مردم را از هیجان جان به لب می‌کرد. آن‌ها منتظر می‌نشستند تا ببینند قهرمانانشان بالاخره کی زمین می‌خورند. اما آن‌ها تنها کسانی نبودند که در پیاده‌روی چیزی جادویی و لذت‌بخش یافته بودند. آدام گوپنیک در این یادداشت، از تجربۀ پیچدۀ پیاده‌روی نوشته است.", + "content": "آدام گوپنیک، نیویورکر — اینکه چرا مردم راه می‌روند، سؤالی دشوار است که آسان به نظر می‌رسد. از نظر ما انسان‌ها، راه‌رفتن روی دو پا چنان بدیهی به نظر می‌رسد که به‌ندرت به دشواری‌های این مزیت فکر می‌کنیم. مرد داروینی در نمودار معروفِ داروین، خودش را از حالت چهاردست‌وپایی هراس‌زده به پیمایشگر قوی قرن‌ها تبدیل می‌کند و این پیشرفتی طبیعی به نظر می‌رسد: ابتدا از حالت خم شروع می‌کنید، بند انگشت‌ها روی زمین کشیده می‌شوند و با کم‌رویی برای تکه‌غذایی روی زمین می‌گردند، سپس به آهستگی بلند می‌شوید تا به وضعیت کنونی برسید، به آسمان‌ها خیره می‌شوید و خدایانی را دست‌وپا می‌کنید که بر آن‌ها حکمرانی می‌کنند. اما حساب‌کردنِ مزیت‌های راه‌رفتن واقعاً کاری سخت بوده است. حدس برخی زیست‌شناسانِ تکامل‌باور این است که یکی از مزیت‌های عمده ممکن است این باشد که راه‌رفتن روی دو پا، دست‌هایتان را آزاد می‌کند تا به چیزی که ممکن است غذایتان شود، سنگ پرتاب کنید. شاید هم به دیگر موجودات دوپایی سنگ پرتاب کنید که به شما سنگ پرت می‌کنند تا شما را غذای خودشان کنند. گرچه راه‌رفتن روی دوپا ظاهراً بر پرتاب سنگ تقدم دارد، زیست‌شناسان خاطرنشان می‌کنند که در موارد زیادی راه‌رفتن روی دو پا با پرتاب سنگ همراه نیست؛ چراکه راه‌رفتن روی دوپا بین ما و پرندگان، ازجمله شترمرغ‌ها و پنگوئن‌های بامزه و نیز خرس‌های خشمگین مشترک است. درعین‌حال، کمردردهای اجتناب‌ناپذیرِ انسان، مثلِ دردهای ناگزیر مادر هنگامِ زایمان، شاهدی است بر اینکه ماهیت تکامل، مانندِ مُسکّنی موقت است؛ بهترین راه‌حلی است که فعلاً وجود دارد.\n اما در طول زمان، کارهایی که با هدفی خاص می‌کنیم، هرچقدر هم آغازشان تیره‌وتار باشد، به کارهایی تبدیل می‌شوند که برای لذت می‌کنیم؛ به‌خصوص زمانی که دیگر مجبور به انجام آن کارها نیستیم. وقتی چنین کارهایی را به قصد لذت انجام می‌دهیم، به نوعی فلسفه یا طلبِ سود پیوند می‌خورند. دو شرح جدید از این فرایند اخیراً منتشر شده است. گرچه این آثار گاهی با شما کاری می‌کنند که دوست‌داشته باشید سنگ پرتاب کنید، اما هردویشان نشان می‌دهند که پیاده‌روی در دنیای مدرن به چه معناست.\n کتاب پیاده‌روی؛ زمانی که نگاه کردن به پیاده‌رویِ مردم، ورزش محبوب امریکا بود نوشتۀ متیو آلجیو۱ (انتشارات شیکاگو ریویو) از آن دست کتاب‌هایی است که دنیایی فراموش‌شده را با چنان جزئیاتی آشکار می‌کنند که در ابتدا خواننده برای چند لحظه فکر می‌کند که نویسنده، دستش انداخته است. چگونه شرح چنین اشتیاق پیچیده‌ای، با آن‌همه آگهی‌های دستی، سرتیترهای پرسروصدا، عکس‌های خشک و رسمیِ پرتره و کارتون‌های بانشاط در روزنامه‌ها، تااین‌حد ناشناخته باشد؟ اما تمام این‌ها روزگاری اتفاق افتاده است. تا چندین دهه در اواخر قرن نوزدهم، ورزش محبوبِ تماشاگران در امریکا، مشاهدۀ افرادی بود که درون ساختمان‌های بزرگ، به‌طور دورانی راه می‌رفتند.\n داستانی که آلجیو نقل می‌کند، در سال ۱۸۶۰ در دوران شروع جنگ داخلی آغاز می‌شود. یکی از اهالی نیوانگلند به‌نام ادوارد پیسن وستن شرط‌بندی طنزآمیزی با دوستش می‌کند که اگر لینکلن در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شود، او تمام راهِ ساختمانِ کنگرۀ ایالت ماساچوست در بوستن تا کاخ نیمه‌تمام کنگره در واشنگتن را در ده روز پیاده خواهد رفت. لینکلن پیروز شد و وستن ده روز قبل از روز معارفه، مسیر خود را آغاز کرد. البته او نتوانست به‌موقع به مقصد خود برسد؛ اما آن‌طور که روزنامه‌ها گزارش می‌دهند، راه‌پیمایی او ملتی را به وجد آورد که نیازمند تفریحات کوچک بودند. بدین صورت او به قهرمانی امریکایی تبدیل شد: نسخه‌ای از چارلز لیندبرگ۲، اما با کلی تاول و پینه. وستن که از شهرت جدید و پول حاصل از آن خوشش آمده بود، تصمیم گرفت که این برنامۀ جالب را ادامه دهد. او پس از پایان جنگ، شروع کرد به شرکت در مسابقه‌های ماراتون پیاده‌روی شش‌روزه در شیکاگو، نیویورک و سرانجام لندن: هر روز به‌جز یک‌شنبه‌ها.\n طی دو دهه بعد، زمانی که بیس‌بال به‌سمت‌وسوی آماتوری رفته و بوکس طرف‌دار چندانی نداشت، پیاده‌روی به محبوب‌ترین ورزش برای تماشاگران امریکایی تبدیل شد و وستن هم شخصیت محوری آن بود. او در عملی زیرکانه، ظاهری خاص و ثابت برای خود انتخاب کرد که شامل لباس شکار یک اشراف‌زاده، چکمه و یک چوب سوارکاری بود. پس از مدتی، مهاجر ایرلندی فقیری به‌نام دنیل اولیری در ظاهرِ مخالف او به صحنه وارد و به رقیب بزرگ او تبدیل شد. آن‌ها طی چندین جلسه طولانی در چندین شهر با یکدیگر رقابت کردند: مسابقات پیاده‌روی و رقابت‌های نمادین طبقاتِ مهاجر در مقابل بومی‌ها. اولیری همچون جکی رابینسن۳ به‌عنوان افتخاری برای نژاد خود به شمار می‌آمد که حیثیت ایرلندی‌ها را بازگردانده بود. حیثیت آنان به‌خاطر جریان اخیرِ فردی دیگر به‌نام اولیری وگاوش لکه‌دار شده بود. شوروشوق طبقۀ کارگر برای این رقابت‌ها چنان شدید بود که به‌زودی نیاز به ورزشگاه‌های سالنی ایجاد شد. در نیویورک، میدان اسب‌دوانی رومی بارنم۴ را ابتدا با نوعی چادر و چندی بعد با سقفی واقعی پوشاندند. یکی از اهداف این کار، برگزاری ماراتون‌های پیاده‌روی بود. سرانجام این میدان اسب‌دوانی به باغ میدان مدیسن تبدیل شد که متأسفانه امروزه از دست رفته است. در آنجا شرکت‌کنندگانْ پیاده‌روی می‌کردند و همان‌جا بود که در سال ۱۸۷۹، وستن که تازه از ماجراجویی‌های خود در لندن بازگشته بود، مانند قهرمانی مورد استقبال قرار گرفت.\n این ورزش به‌طور شگفت‌آوری پذیرای افراد بااستعداد بود. برخی شرکت‌کنندگانْ سیاه‌پوست بودند؛ مثل جکی رابینسنِ واقعی در این ورزش، فردی به‌نام فرانک هارت که اولیری از او حمایت می‌کرد و به همین خاطر به او «دن سیاه» می‌گفتند. حتی اسطوره‌های زن هم در این ورزش حاضر بودند؛ نظیر ایدا اندرسن که در ولز آموزش دید و با قایق به امریکا رفت تا با هدف دریافت پول در این مسابقات شرکت کند. این پیاده‌روندگان، اولین ستاره‌های ورزشی فرهنگ توده‌ای بودند: وقتی یکی از شرکت‌های دخانیات، کارت‌های تجاری در پاکت‌های سیگار گذاشت، در این پاکت‌ها تصویر شرکت‌کنندگان مسابقات پیاده‌روی بود. اولیری پس از مسابقه‌ای در لندن به شهر زادگاه خود در ایرلند بازگشت و او هم مانند قهرمانی مورد استقبال قرار گرفت.\n چه چیز می‌توانسته است باعث محبوبیت تماشای پیاده‌روی افراد به‌مدت چندین روز شود؟ آلجیو هنگام بحث دربارۀ لحظۀ بالاگرفتنِ جنونِ این ورزش در شیکاگو می‌گوید که دلیل محبوبیت پیاده‌روی این بود که چندان چیز دیگری وجود نداشت که طبقۀ کارگر آن را تماشا کنند. باوجوداین در ادامه انگلیس را می‌بینیم که در آنجا نیز این ورزش به همان اندازه محبوبیت داشت. گرچه سالن‌های تئاتر یا موسیقی ارزان‌قیمت در شیکاگو برای طبقۀ کارگر وجود نداشت، در لندن مواردی ازاین‌دست بسیار بوده است. واقعیت این است که موج‌های زیادیْ جامعۀ توده‌ای را به حرکت درمی‌آورند و این موج‌ها هم مانند موج‌های اقیانوسی دلیل خاصی ندارند: بادی اتفاقی باعث برانگیختن موجی می‌شود، موج به صخره می‌خورد و سپس می‌شکند. در اواخر دهۀ ۱۸۷۰، افرادی به نفرت و مخالفت از پیاده‌روی و سخنرانی علیه آن برخاستند. این افراد اکثراً واعظان نیویورک‌سیتی بودند که آن را ورزشی «گلادیاتوری» می‌دانستند. چندی بعد قانونی تصویب شد که هنوز هم در اسناد حقوقی موجود است: «ماراتون‌های شش روزۀ پیاده‌روی ممنوع است.»\n آن‌طور که می‌بینیم، چندی بعدْ این رقابت‌ها دیگر واقعاً مسابقه‌های پیاده‌روی نبودند؛ بلکه چیزی بی‌رحمانه‌تر بودند یا شدند. این‌ها رقابت‌های نخوابیدن بود. تواناییِ خوب‌پیاده‌روی‌کردن که پیش‌تر مربوط بود به داشتنِ گام‌های عجیب و بلندِ وستن یا گام‌های سبُک اولیری، جای خود را به توانایی بی‌رحمانۀ بیدارماندن به‌مدت شش روز داده بود. وستن سرانجام اعتراف کرد که هنگام مسابقه، برگ‌های کوکا۵ می‌جویده است؛ البته او هم مانند بری باندز۶، هرگونه تأثیر مثبت این ماده را به‌کل انکار می‌کرد. مردم نمی‌آمدند تا راه‌رفتنِ شرکت‌کنندگان را ببیند؛ مردم می‌خواستند افتادنِ آن‌ها را ببینند.\n مسابقۀ پیاده‌روی در دوران اوج خود، نه یکی از بازی‌های جذاب از عصر معصومیت، بلکه برهه‌ای دیگر از علاقۀ انسان مدرن به نمایش استقامت انسان بود. پیشرفت تکنولوژی، این نمایش را به چیزی نامتعارف تبدیل کرده بود. چیزی هم که به آن دامن می‌زد، همان کنجکاوی‌ای بود که امروزه مسابقات دربی تخریب۷، کتاب‌های زنده‌ماندن در اورست، بدل‌کاری‌های دیوید بلین در یخ و برنامه‌های تلویزیونی نظیر «جان‌به‌دربرده» و «کشتی‌رانی مرگبار» را به وجود می‌آورَد. میل ما به تماشای افرادی که از خستگی می‌افتند، مرتباً از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌کند و شاید دلیلش این باشد که از لذتی که از شکل‌های قبلی برده‌ایم، خجالت می‌کشیم. و شاید به همین علت باشد که وقتی فردی از صحنۀ این نمایش‌ها خارج می‌شود، به‌ندرت اثری از خود باقی می‌گذارد. ما چشم‌هایمان را به افق می‌دوزیم تا مبادا با شرمندگی نگاهی به پشت سرمان بیندازیم.\n فلسفۀ پیاده‌روی کتابی پرفروش بوده است که «جان هو» آن را از فرانسه ترجمه کرده است، فردریک گروس۸ نویسندۀ کتاب در اولین پاراگراف از کتابِ خود که فقط یک جمله است، چنین می‌نویسد: «پیاده‌روی ورزش ‘نیست’.» اما خواننده‌ای که به‌تازگی در جریان قرار گرفته است، دوست دارد فریاد بزند: «پس وستن و اولیری و اندرسن چه؟» اما حرفش را هم نزنید. گروس استاد فلسفه در یکی از دانشگاه‌های فرانسوی است؛ درواقع بهترین دانشگاه فرانسه، یعنی دانشگاه پاریس ۱۲ و همچنین مدرسۀ بزرگ علوم‌سیاسی پاریس. اما اگر حتی این را از قبل هم ندانید، بعد از خواندن کمی از کتاب می‌شود چنین حدسی زد. او از آن دسته افرادی نیست که علاقه داشته باشد قبل از نوشتن، در گوگل دربارۀ «تاریخ ورزش پیاده‌روی» جست‌وجوی کوچکی انجام دهد. او نه استدلال‌هایی تاریخی می‌دهد و نه شواهدی برای تأیید آن‌ها می‌آورد و نه شرح وقایع می‌دهد و نه با تفسیر، ماجرا را روشن می‌کند؛ بلکه اظهاراتی غیب‌گویانه مطرح می‌کند و برای تأیید آن‌ها، اظهارات غیب‌گویانۀ دیگری می‌آورَد. در این بازی، چیزی که اهمیت دارد، میانگین تعداد ضربات موفق است: اگر از هر ده سخن غیب‌گویانه، چهار تای آن‌ها سخنان غیب‌گویانۀ جذاب باشند، شما برده‌اید.\n درواقع بسیاری از اظهارات غیب‌گویانۀ گروس جذاب‌اند؛ این سخنان اگر شما را کاملاً متوقف نکنند، سرعتتان را به‌سوی اطمینان کُند می‌کنند. او به ما می‌گوید که هدف پیاده‌روی، یافتن دوست نیست؛ بلکه به‌اشتراک‌گذاشتن تنهایی است: «چون تنهایی را نیز می‌توان مانند نان و نورِ روز به اشتراک گذاشت»؛ زندگی کانتِ فیلسوف «مانند یک کاغذ دست‌نوشتۀ نت‌های موسیقی دقیق بود»؛ در هنگام پیاده‌روی، بدن «دیگر در یک منظره نیست، بدن به خودِ منظره تبدیل می‌شود» وقس‌علی‌هذا.\n نظریۀ بزرگ گروس دربارۀ پیاده‌روی که از تمام انتزاعات برداشت شده، این است که اصولاً سه نوع پیاده‌روی وجود دارد. نوع اول و اصلیِ پیاده‌رویْ متفکرانه است. این کار را برای درست کارکردن فکرتان می‌کنید. نوع دومْ پیاده‌روی «شکاکانه» است. این نام برگرفته از شکاکان یا کلبیونِ یونان باستان است. آن‌ها افرادی ناهنجار و بی‌خانمان بودند که قراردادهای اجتماعی، سنت‌ها و لباس‌ها را به سخره می‌گرفتند. نوع سوم هم ترکیب متفکرانه و بدبینانه است که همان راه‌رفتن افراد در شهر در دنیای مدرن را رقم می‌زند؛ یعنی چیزی که گاه به آن «پرسه‌زدن»۹ می‌گویند. نظریۀ گروس این است که این سه نوع پیاده‌روی که در طول زمان توسعه یافته‌اند، اکنون در کنار یکدیگر قرار دارند؛ هرچند همان‌طور که انتظار می‌رود، کالایی‌شدن در نظام کاپیتالیسمْ این همزیستی را دشوار می‌کند.\n پیاده‌روی متفکرانه، نوع موردعلاقۀ گروس است: پیاده‌روی زائران در قرون وسطا، پیاده‌روی‌های ژان ژاک روسو، هنری دیوید تورو و زندگی روزمرۀ کانت. این کار معادلِ غربی چیزی است که آسیایی‌ها با نشستن به دست می‌آورند. پیاده‌روی گونه غربی مدیتیشن است: «وقتی پیاده‌روی می‌کنید، هیچ‌کاری نمی‌کنید، به‌جز راه‌رفتن. اما اینکه کاری به‌جز راه‌رفتن نداشته باشیم، باعث می‌شود بتوانیم حس نابِ هستی را بازیابی کنیم و لذت سادۀ وجود را مجدداً تجربه کنیم. سرتاسر دوران کودکی مملو از این لذت است.» گروس خاطرنشان می‌کند که بی‌دلیل نیست که یکی از مکاتب غالب فلسفی در دنیای باستان که در قرون وسطا نیز احیا شد، فلسفۀ «مشاء» نام داشته است. رافائلِ نقاش در نقاشی آبرنگیِ بزرگ خود از جمعِ فیلسوفان باستان که معمولاً آن را «مدرسۀ آتن» می‌نامند، افلاطون و ارسطو را سرپا و در حال حرکت نشان می‌دهد؛ یعنی باوجوداینکه نقاشیْ آن‌ها را در جای خود ثابت نگه می‌دارد، باز هم در حال راه‌رفتن‌اند و به‌سوی فیلسوفان دیگر حرکت می‌کنند، نه اینکه در مقامی بالاتر از آن‌ها قرار داشته باشند. حرکت و ذهن در تفکر غربی پیوند دارند.\n اما برعکس، فیلسوفان کلبی معمولاً فقط دوره‌گردی می‌کردند؛ یعنی فقط در چند محله چرخ می‌زدند تا دیگر افراد را اذیت کنند. گروس می‌نویسد: «تمام سازش‌ها و قراردادهای پیش‌پاافتادهْ مورد تحقیر و تمسخر قرار گرفته و به باد استهزا گرفته می‌شوند. پیوند فلسفۀ کلبیون با وضعیت فرد پیاده‌رو بسیار بیشتر از نوعی حس بی‌ریشگی سطحی است: ابعاد وجودیِ نهفته در این گردش‌های بزرگ وقتی وارد شهرها می‌شود، مثل دینامیت می‌شود.»\n از این دو، یعنی پیاده‌روانِ متفکرِ روستایی و پرسه‌زنانِ ستیزه‌جویِ شهری، تمامِ دیگر انواع پیاده‌روی به وجود می‌آید. پیاده‌روی مدرنی که ما پرسه‌زدن به شمار می‌آوریم، یعنی پیاده‌روی قرن نوزدهمی بودلر و مانه که بنیامین بعدها آن را بسیار تکریم کرد، درواقع ترکیبی است از فرار فرد متفکر از خودآگاهی و هیاهوی درون با تلاش فرد شکاک در جهت فرار از نقش‌های اجتماعی. پرسه‌زدن بازنمودی از شک‌گرایی است؛ اما آراسته و مرتب و فقط گاه‌گاهی متعهدانه.\n افق گروس چند نویسندۀ امریکایی را نیز در بر می‌گیرد که به‌طور عجیبی شامل جک کرواک نیز هست؛ آن رانندۀ اصیل امریکایی. اما اکثر نویسندگانِ مدنظر او پاریسی‌اند. او هیچ اشاره‌ای به قدم‌زنندگانِ بزرگ نیویورکی نمی‌کند: از والت ویتمن گرفته تا آلفرد کازین؛ چه رسد به اینکه قدم‌زنندگان باغ میدان مدیسن را مدنظر قرار دهد. او حتی نقل‌قولی از کتاب‌های بزرگ نیویورکی دربارۀ پیاده‌روی نیز نمی‌آورد. آیا نیویورک چیزی خاص به مفهوم پیاده‌روی می‌افزاید؟ با بازخوانی قدم‌زنندگان نیویورکی، نکته‌ای می‌یابید که متفکرین کلبی‌مسلک پاریسی از قلم می‌اندازند: پیاده‌روی در نیویورک، حتی بدون همراه، هنوز هم می‌تواند نشانه‌ای از همراهی و پیوند وسیع باشد؛ یعنی نوعی به‌آغوش‌کشیدن شادانۀ خویشتنی مدنی و عظیم، نه تقلیل به خویشتنی درونی و متفکر. این یعنی نوعی جهش به‌سوی روح جمعی امریکایی و این کار با کفش‌های کتانی صورت می‌پذیرد.\n همه چیز با والت ویتمن شروع می‌شود. وقتی قدم‌زنندگانِ شاعرِ پاریسیِ هم‌عصر او قدم می‌زدند تا همه چیز را به باد انتقاد بگیرند و صحنه را کالبدشکافی کنند و ­ زیر تابش چراغ‌های خیابان جمجمه‌ای را بیابند؛ ویتمن قدم می‌زد تا همه چیز را در خود جذب کند، بفهمد چه خبر است و زندگی شهری را درست دریابد. ویتمن به ما می‌گوید که پیاده‌روی در نیویورک به او «روحی غنی» می‌دهد و «هزار چهرۀ جاویدان» به او می‌بخشد. ویتمن همیشه از میانِ شهر قدم می‌زند. او از پیاده‌روی‌های خود می‌گوید: «بروکلین با تمام تپه‌هایش از آنِ من است» و «من نیز در خیابان‌های جزیرۀ منهتن راه رفتم و در آب‌های اطرافش آب‌تنی کردم». مصراع آخرْ حاوی نکته‌ای دربارۀ وضعیت آب‌ها در آن زمان است. قدم‌زنی در خیابان‌ها و رسیدن به هادسن: این‌ها تفریح‌های ویتمن است. او به‌دنبال بینشی درونِ ذهنِ خود نیست؛ بلکه در پی اتصال است: «جمعیت منهتن، با همسرایان موسیقی پرسروصدای خود / چهره‌ها و چشمان منهتن که تا ابد برای من‌اند.» این نشان می‌دهد که او به‌جز بلوارها، به اتوبوس و قایق و پل هم علاقه دارد و نیویورک برایش همان‌قدر مانند بروکلین است که منهتن، و نیز قایق اوست که آن‌ها را متصل می‌کند.\n کتاب قدم‌زنی در شهر۱۰ (۱۹۵۱) نوشتۀ آلفرد کازین، به‌شدت متأثر از ویتمن است. این کتاب همچنان بهترین اثری است که دربارۀ پیاده‌روی در نیویورک نوشته شده و سرتاسر آن، دربارۀ رفتن به جایی است. کازینْ پیاده‌روی را به‌عنوان استعاره‌ای از بلندپروازی و فرار به کار می‌گیرد؛ کتاب او، مطالعه‌ای است دربارۀ اینکه چگونه کودکانِ بلندپرواز می‌توانند با پای پیاده ترقی کنند، درحالی‌که سرزمین‌ها درست در آن سوی پل هستند. او همواره در حال پیاده‌روی بود؛ چون داشت از بروکلین خارج می‌شد و پول تاکسی نداشت. می‌توانست سوار مترو شود: این را ماس هارت در «پردۀ اول» دربارۀ استفاده از مترو می‌گوید. اما کازین پیاده‌روی را ترجیح می‌دهد؛ چون مترو یکی از چیزهای اصلی‌ای است که او از آن فراری است. وقتی هارت از بروکلین فرار کرد، تاکسی گرفت. در آن راستا، آثار موفقّ تئاترِ برودوی کمک بیشتری نسبت به مقالات پارتیزان ریویو می‌کردند.\n ویتمن به همه‌جا قدم می‌زد، اما کازین رو به جلو قدم برمی‌داشت. او با هر گام به سمتِ مکانی می‌رود. وقتی به‌سمت بروکلین برمی‌گردد، برای این است که ببیند چقدر راه رفته است. اگر کسی اهل خیال‌پردازی باشد، می‌گوید ارواح قدم‌زنندگان قدیم در باغ میدان مدیسن او را به حرکت درمی‌آوردند. شاید هم به زبانی بی‌پرده‌تر بگوید: همان بلندپروازی و موفقیتی که برای وستن، شرط‌بندی ساده‌ای در کافه را به شغلی برای همۀ عمر تبدیل کرد، به رؤیاهای این نویسندۀ جوان نیز سرایت می‌کند. حتی وقتی راهی که در آن پیاده‌روی می‌کنید، مسیر بیضی‌شکل است که شما را به خانه بازمی‌گرداند، اگر قرار نباشد جلو بزنید، پیاده‌روی موضوعیتی ندارد.\n اما هم در اثر کازین و هم در ویتمن، لحظه‌ای می‌یابیم که آن‌ها از فرصت ناب قدم‌زدن در نیویورک لذت می‌برند؛ کازین این را نوعی پیاده‌روی می‌خوانَد که «حسی شاد، اما غالباً مبهم و هیجانی» فراهم می‌کند. هنگام پیاده‌روی در نیویورک، هرقدر مسیرهای متفاوتی را پیاده طی‌کنیم، باز هم همواره امید داریم زندگی شهری‌مان که به‌طور منظم شبکه‌بندی شده را غیرقابل‌پیش‌بینی سازیم. جایی می‌رویم که پاهایمان ما را می‌کشاند. اتوبوس‌ها مسیرهای خاص دارند و متروها برنامۀ حرکت خاص؛ اما فردِ پیاده هرجا دلش بخواهد می‌رود.\n برای مدتی طولانی در دهۀ ۱۹۸۰، ظاهراً هیچ کاری نمی‌کردم جز اینکه در شهر پیاده‌روی کنم. چندین تکنولوژی جدید در این راه یاور من بود؛ مثلاً اولین دوران بزرگ از کفش‌های کتانی مدرن که حتی افرادِ دارای کفِ پای صاف را نیز قادر ساخت تا روی چیزی نرم و بالش‌مانند قدم بردارند. سپس واکمن‌ها وارد عرصه شدند و هر گام از مسیر را برایتان مانند فیلمی از خودتان کردند. دورۀ اولین پرسه‌زنی‌ها میان ظهور دو چیز رقم خورد: نخست، چراغ‌های گازی در خیابان که گردش بیست‌وچهارساعته را در شهر ممکن ساخت و دوم، اتومبیل‌ها که شهر را مجدداً پرسروصدا کردند. به همین ترتیب پیاده‌روی در دهۀ ۱۹۸۰ نیز بین این دو اختراع قرار گرفت: واکمن که ناگهان سروصدای اتومبیل‌ها را خنثی کرد و تلفن همراه که به‌جای آرامش باجه‌های تلفن، گوش‌به‌زنگیِ همیشگی و دیوانه‌وار ما را جایگزین کرد.\n می‌شد همه‌جا پیاده‌روی کرد. تمام روز شنبه، تمام روز یکشنبه در محله‌های پایین منهتن قدم می‌زدم. تفاوت‌های معماری و اجتماعی میان تریبکا۱۱ و سوهو۱۲ و ایست ویلج۱۳ و بسیاری مناطق مجاور دیگر در آن زمان واضح، روشن و گویا بودند: ساختمان‌های چدنی که سایه‌شان بر کارخانه‌های قدیمی کارتن‌های تخم‌مرغ و کاغذ می‌افتاد و در میان آن‌ها پارک‌های کوچک سه‌بر و دوست‌داشتنی و با رفتن به‌سمت شرق، آپارتمان‌های نگهداری از فقرا که به‌تازگی نقاشان آن‌ها را طلب کرده بودند. یکشنبه صبح به راه می‌افتادم و تمام روز را راه می‌رفتم. همان حس هیجان مبهم کازین به من دست می‌داد: حس نوعی رهاییِ بادآورده، طوری که قبل از آن هیچ‌گاه حس نکرده بودم و بعد از آن نیز هیچ‌گاه حس نکردم. سوهو در دهۀ هشتاد بهترین مکان برای پیاده‌روی بود. این محل نه‌تنها از لحاظ معماری زیبا بود، بلکه اتفاقاً ترکیبی زیبا هم داشت: پیاده‌روها چراغانی بودند؛ گوی‌هایی شیشه‌ای که سنگ‌فرش‌های آهنی را تزیین می‌کردند تا نور را به زیرزمین‌هایی بیاورند که همچنان کار می‌کردند؛ کسب‌وکارهای پیشگام همانقدر شیک و از هم دور بودند که سنگ‌ها در یک باغچۀ ژاپنی. به این‌ها اضافه کنید: رستورانی تک‌اتاقه با منویی که بیرونش نصب شده بود، محله‌ای از کسب‌وکارهای قدیمی، یک مغازۀ ساندویچی، یک اغذیه‌فروشی برای تمام محله. هنگام سپیده‌دم، می‌توان گفت از آتشی به آتشِ دیگر راه می‌رفتید و در میان آتش‌ها تاریکی‌ای جذاب وجود داشت.\n برگردیم به سوهو. خیابان‌ها شلوغ و پیاده‌روهای شیشه‌ای اکثراً آسفالت هستند. فضای کمی برای پیاده‌روی بینِ خریداران وجود دارد. پیاده‌روی برای لذت در شهرها یک دل‌مشغولی برای جوانان است. فقط تعداد بسیار انگشت‌شماری از افراد مسنِ سرزنده در شهرها پیاده‌روی طولانی می‌کنند. چیزی که در طول زمان تغییر می‌کند، فقط شهر نیست؛ فردی بیست‌وچندساله حالا هم در بروکلینِ وسیع و پر از تپه پیاده می‌رود و دربارۀ آن می‌نویسد. چیزی که تغییر می‌کند، ماییم. ما بیرونِ خانه قدم می‌زنیم تا تجربه‌مان از شهر را غیرقابل پیش‌بینی کنیم؛ آنگاه زندگی وارد می‌شود تا ما را غیرقابل پیش‌بینی کند. کودکان عمده‌ترین عوامل غیرقابل پیش‌بینی‌شدن زندگی هستند. آن‌ها نیاز به پیاده‌روی را از بین می‌برند. دور آن‌ها می‌چرخیم تا همان اثر هیجان غیرمنتظره را به دست آوریم. پیاده‌رویِ آن‌ها آغاز می‌شود و پیاده‌رویِ ما پایان می‌یابد.\n مردم برای پیاده‌روی ساخته شده‌اند؛ اما ما زیاد در آن مهارت نداریم. کمرها و قوزهایمان همچون وزیران ستیزه‌جویِ کابینه ابتدا اعتراض می‌کنند و سپس استعفا می‌دهند. شاید به همین دلیل است که تحول پیاده‌روی در یک عمر، همان الگوی بداقبالانۀ ورزش قدیمی و فراموش‌شدۀ امریکایی را طی می‌کند. همچون وستن با پیاده‌روی آغاز می‌کنیم و هرجا دلمان می‌خواهد، می‌رویم. سپس دوره‌گرد می‌شویم. اطراف کودکانمان یا در یکی از پیست‌های سالنی چرخ می‌زنیم. بعدازآن مانند دن اولیری در ایرلند، به زیارت می‌رویم، شکست می‌خوریم و سرانجام بی‌حرکت می‌شویم. با درد پا، یک جا می‌نشینیم و همان‌جا می‌مانیم. آنگاه حتی سلول‌هایمان هم برایمان غیرمنتظره می‌شوند و در تکثیر، شکست‌هایی می‌خورند که اثرش را روی پوستمان نشان می‌دهد. سپس ابتدا با پاهایمان اتاق را ترک می‌کنیم؛ به این امید که سر یا دست کسی دیگر ما را به‌خاطر داشته باشد. اگر درونِ آن عالی‌ترین دفتر ثبتِ انسان که همه‌چیز داخلش تلنبار شده، یعنی مغزمان، اتفاقی نیفتد و اندیشه‌ای جرقه نزند، آنوقت می‌توانیم بگوییم پیاده‌روی منحصراً مخصوص پرنده‌هاست.\n• فایل صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آدام گوپنیک نوشته است و در تاریخ ۱ سپتامبر ۲۰۱۴ با عنوان «Heaven’s Gaits» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. سایت ترجمان در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «از پیاده‌روی که حرف می‌زنم، از چه حرف می‌زنم؟» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• آدام گوپنیک (Adam Gopnik) از سال ۱۹۸۶ نویسندۀ هیئت‌تحریریۀ نیویورکر بوده است. او در دوران کار خود در این مجله، از خارج از کشور، داستان، طنز، بررسی کتاب، نمایه و مقالات گزارشی نوشته است. [۱] Matthew Algeo [۲] هوانورد امریکایی که در مدت حدود ۳۳ ساعت، با هواپیمایی یک‌موتوره، مسیر اقیانوس اطلس را طی کرد و در بورژۀ پاریس فرود آمد. [۳] اولین سیاه‌پوستی که نه در لیگ سیاه‌پوستان، بلکه در مسابقات حرفه‌ای بیس‌بال شرکت کرد. [۴] Barnum’s Roman Hippodrome [۵] گیاهی گرمسیری که در منطقۀ شمال غربی امریکای جنوبی رشد می‌کند و منشأ تهیۀ کوکایین است. [۶] بازیکن سابق بیس‌بال حرفه‌ای [۷] مسابقات دربی تخریب نوعی مسابقات اتومبیل‌رانی بودند که برای اولین بار در امریکا راه افتادند. در این مسابقات رانندگان اتومبیل‌هایشان را به‌عمد به یکدیگر می‌کوبند. آخرین اتومبیلی که همچنان از کار نیافتاده باشد، برندۀ مسابقه خواهد بود. [۸] Frederick Gros [۹] flaneur [۱۰] A Walker in the City [۱۱] Tribeca: محله‌ای مرفه‌نشین در منهتن، شهر نیویورک است. [۱۲] SoHo: سوهو، نام محله‌ای در محلهٔ منهتن، واقع در شهر نیویورک، در ایالات متحده آمریکا است. سوهو در اواسط قرن نوزدهم یک منطقهٔ سرزندهٔ تئاتر و خرید و حتی خانهٔ بسیاری از زنان بدکاره بود. [۱۳] East Village: ایست ویلج محله‌ای است در بخش منهتنِ نیویورک سیتی.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157693.json b/train/528157693.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7fe54aab7d0ce40de068db26ce9ff45049f7d1ea --- /dev/null +++ b/train/528157693.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "همۀ ما نئولیبرال هستیم", + "subtitle": "نئولیبرالیسم چنان فراگیر شده است که حتی به‌ندرت وجه ایدئولوژیک آن را متوجه می‌شویم", + "introduction": "نئولیبرالیسم، آن ایدئولوژی‌ای که نزدیک به نیم‌قرن بر زندگی‌هایمان سلطه داشته، برای اکثر ما هیچ مفهومی ندارد. اگر نام آن را در مکالمه‌ای بیاورید، مخاطبتان شانه‌ای بالا می‌اندازد. حتی اگر افراد این واژه را پیش‌تر شنیده باشند، تعریفش برایشان دشوار است. امروزه نئولیبرالیسم چنان فراگیر شده است که حتی به‌ندرت وجه ایدئولوژیک آن را متوجه می‌شویم. «بازار» انگار نظامی طبیعی است، مانند جاذبه، که تأثیری یکنواخت بر همۀ ما دارد. گویی از رازهای نئولیبرالیسم به‌شدت نگهبانی می‌شود.", + "content": "جورج مونبیو، گاردین — تصور کنید مردم شوروی هرگز نامی از کمونیسم نشنیده بودند. آن ایدئولوژی‌ای که بر زندگی‌هایمان سلطه دارد، نزد اکثر ما هیچ نامی ندارد. اگر نام آن را در مکالمه‌ای بیاورید، مخاطبتان شانه‌ای بالا می‌اندازد. حتی اگر شنوندگانتان این واژه را پیش‌تر شنیده باشند، تعریفش برایشان دشوار است. می‌دانید «نئولیبرالیسم» چیست؟\n ناشناخته‌بودنِ این مفهوم، هم علت و هم معلول قدرتش است. نئولیبرالیسم نقش مهمی در بحران‌های مختلف بازی کرده است: بحران مالی ۲۰۰۷تا۲۰۰۸، خروج ثروت و قدرت از دایرۀ مرزها که «اسناد پاناما»۱ یک گوشۀ آن را به ما نشان می‌دهند، فروپاشی آرام بهداشت و آموزش عمومی، خیز دوبارۀ فقر کودکان، همه‌گیرشدن تنهایی، فروپاشی زیست‌بوم‌ها و ظهور دونالد ترامپ. اما طوری به این بحران‌ها واکنش نشان می‌دهیم که انگار از یکدیگر مجزا هستند؛ انگارنه‌انگار که مبنایی فلسفی و منسجم، تسهیل‌گر یا تشدیدکنندۀ ظهور آن‌ها بوده است: فلسفه‌ای که نامی هم دارد یا داشته است. چه قدرتی بالاتر از گمنام عمل‌کردن می تواند وجود داشته باشد؟\n نئولیبرالیسم چنان فراگیر شده است که حتی به‌ندرت وجه ایدئولوژیک آن را متوجه می‌شویم. گویا این ادعا را پذیرفته‌ایم که این باورِ آرمان‌شهری و هزاره‌گرا در اصل، نیرویی بی‌طرف است؛ مانند قانون زیست‌شناسی، مانند نظریۀ تکامل داروین. اما خاستگاه این فلسفه، تلاش برای تغییرشکل زندگی بشر و جابه‌جایی کانون قدرت بود.\n نئولیبرالیسم، رقابت را مشخصۀ تعریف‌کنندۀ روابط بشری می‌بیند. شهروندان را مصرف‌کنندگانی بازتعریف می‌کنند که بهترین ابزار انتخاب‌گری دمکراتیکشان خریدوفروش است: فرایندی که به شایستگان پاداش می‌دهد و ناکارآمدی را تنبیه می‌کند. این فلسفه می‌گوید «بازار» مزایایی برای ما حاصل می‌کند که از طریق برنامه‌ریزی هرگز به دست نمی‌آیند.\n تلاش برای محدودسازی رقابت، خصومت با آزادی تلقی می‌شود. مالیات و مقررات باید به حداقل برسند و خدمات عمومی باید خصوصی‌سازی شوند. سازمان‌دهی بازار کار و چانه‌زنی دسته‌جمعی از طریق اتحادیه‌های کارگری به‌مثابۀ انحرافی در بازار ترسیم می‌شوند که مسیر ایجاد سلسله‌مراتب طبیعیِ برندگان و بازندگان را سد می‌کند. نابرابری به‌مثابۀ نوعی فضیلت تصویر می‌شود؛ به‌مثابه پاداشی برای سودمندبودن و تولیدکنندۀ ثروتی که آثار مثبت آن به‌تدریج به طبقات پایین‌تر هم نشت می‌کند تا همه ثروتمند شوند. تلاش برای خلق جامعه‌ای برابرتر، نه‌تنها ضدتولید، بلکه نوعی تباهی اخلاقی است. بازار تضمین می‌کند هرکس به آنچه استحقاقش را دارد، برسد.\n ما باورهای این ایدئولوژی را درونی کرده و بازتولید می‌کنیم. ثروتمندان خود را متقاعد می‌کنند که ثروتشان محصول شایستگی است؛ اما بر مزیت‌های خود از قبیل تحصیلات، ارث و طبقه که شاید نقشی در کسب این ثروت بازی کرده‌اند، به‌کلی چشم می‌پوشند. فقرا حتی اگر دستشان برای تغییر وضعیت بسته باشد، خود را مقصر شکست‌هایشان می‌دانند.\n بی‌کاریِ ساختاریافته را بی‌خیال شوید: بی‌کاری‌تان به‌خاطر این است که کارآفرین نبوده‌اید. هزینه‌های سرسام‌آور خانه‌داری را بی‌خیال شوید: اگر اعتبار کارت اعتباری‌تان تمام شده است، لابد ضعیف و بی‌احتیاط بوده‌اید. بی‌خیال اینکه مدرسۀ کودکانتان زمین بازی ندارد: اگر چاق شوند، تقصیر شما است. در دنیایی که رقابت حکم‌رانی می‌کند، آنکه عقب می‌ماند، از دید دیگران و حتی خودش، بازنده حساب می‌شود.\n پُل وِرهاگه در کتاب خود من چطور؟۲ برخی نتایج این ماجرا را برمی‌شمارد: همه‌گیرشدن خودزنی، اختلالات تغذیه، افسردگی، تنهایی، اضطراب عملکرد۳ و هراس اجتماعی. ایدئولوژی نئولیبرالیسم در بریتانیا بیش از هر نقطۀ دیگرِ اروپا پیاده می‌شود؛ پس شاید جای تعجب نباشد که این کشور، «پایتخت تنهایی اروپا» است. امروزه همۀ ما نئولیبرال هستیم.\n واژۀ نئولیبرالیسم در نشستی در سال ۱۹۳۸ در پاریس ابداع شد. در میان حاضرین آن نشست، دو نفر برای تعریف این ایدئولوژی آمده بودند: لودویگ فون‌میزس و فریدریش هایک. در نظر این دو اقتصاددان اتریشیِ دور از وطن، سوسیال‌دمکراسی که «نیو دیل»۴ فرانکلین روزولت و توسعۀ تدریجی دولت رفاه بریتانیا مصادیق آن بودند، نمادی از آن نوع جمع‌گرایی بود که هم‌طیف نازیسم و کمونیسم قرار می‌گرفت.\n هایک در راه بردگی۵ که در سال ۱۹۴۴ منتشر شد، استدلال می‌کرد که برنامه‌ریزی حکومتی با سرکوب فردگرایی، لاجرم به کنترل تمامیّت‌خواهانه منجر می‌شود. راه بردگی مانند دیوان‌سالاری۶ که فون‌میزس نگاشته بود، بسیار خوانده شد. کتاب هایک مورد‌توجه برخی افراد بسیار ثروتمند قرار گرفت که گمان می‌کردند آن فلسفه، فرصتی برای رهایی از قید مالیات و مقررات به آن‌ها می‌دهد. در سال ۱۹۴۷ که هایک اولین سازمان مروج دکترین نئولیبرالیسم یا انجمن مونت‌پلرین را بنیان گذاشت، میلیونرها و بنیادهایشان از آن حمایت مالی کردند.\n با کمک آن‌ها او دست‌به‌کار خلق چیزی شد که دنیل استدمن جونز در اربابان گیتی۷، «نوعی محفل بین‌المللی نئولیبرال» می‌نامد: حلقه‌ای فراملی از دانشگاهیان، بازرگانان، روزنامه‌نگاران و فعالان. حامیان ثروتمند این جریان، سلسله‌ای از اندیشکده‌ها را پایه‌ریزی کردند تا به اصلاح و ترویج آن ایدئولوژی بپردازند. ازجملۀ آن‌ها می‌توان به این‌ها اشاره کرد: مؤسسۀ امریکن انترپرایز، بنیاد هریتج، مؤسسۀ کاتو، مؤسسۀ امور اقتصادی، مرکز مطالعات سیاست و مؤسسۀ آدام اسمیت. همچنین حمایت مالی‌شان نثار کرسی‌ها و دانشکده‌های دانشگاهی، خصوصاً در دانشگاه‌های شیکاگو و ویرجینیا شد.\n هرچه گذشت، صدای نئولیبرالیسم گوش‌خراش‌تر شد. دیدگاه هایک این بود که حاکمیت باید رقابت را به‌گونه‌ای تنظیم کند که از شکل‌گیری انحصار جلوگیری کند؛ اما این دیدگاه، در میان حواریون امریکایی او از قبیل میلتون فریدمن، جای خود را به این باور داد که قدرت انحصار، ثمرۀ کارآمدی است.\n در جریان این گذار، اتفاق دیگری هم افتاد: این جریان، بی‌نام شد. در سال ۱۹۵۱ فریدمن سرخوشانه خود را نئولیبرال توصیف می‌کرد؛ اما اندکی بعد، زوال این نام آغاز شد. عجیب‌تر آنکه هرچه این ایدئولوژی سرزنده‌تر و این جریان منسجم‌تر می‌شد، هیچ جایگزین متداولی به‌جای آن نام نمی‌نشست.\n در ابتدا علی‌رغم حمایت مالی پررنگ، نئولیبرالیسم در حاشیه بود. در دوران پس از جنگ، اجماعی فراگیر برقرار بود: نسخه‌های اقتصادی جان مینارد کینز همه‌ جا اجرا می‌شدند، اشتغال کامل و رفع فقر هدف مشترک ایالات متحده و اکثر کشورهای اروپایی بود، نرخ سنگین مالیات برای ثروتمندان وضع می‌شد و حکومت‌ها بدون رودربایستی به‌دنبال حصول نتایج اجتماعی یعنی توسعۀ خدمات عمومیِ جدید و توسعۀ برنامه‌های ایمنی اجتماعی بودند.\n اما در دهۀ ۱۹۷۰ که فروپاشی سیاست‌های کینزی آغاز شد و بحران اقتصادی گریبان‌گیر هر دو سوی اقیانوس اطلس شد، درهای جریان اصلی به روی ایده‌های نئولیبرال باز شدند. به‌تعبیر فریدمن، «وقتی زمانی رسید که مجبور به تغییر شدیم… جایگزینی حاضر و آماده وجود داشت که انتخاب کنیم.» با کمک روزنامه‌نگاران و مشاوران سیاسی همدل، دولت‌های جیمی کارتر در ایالات متحده و جیم کالاهان در بریتانیا برخی مؤلفه‌های نئولیبرالیسم خصوصاً نسخه‌های آن برای سیاست‌گذاری پولی را به کار بستند.\n پس از آنکه مارگارت تاچر و رونالد ریگان به قدرت رسیدند، مابقی ماجرا نیز پیگیری شد: کاهش گستردۀ مالیات ثروتمندان، سرکوب اتحادیه‌های کارگری، مقررات‌زُدایی، خصوصی‌سازی، بُرون‌سپاری و رقابت در خدمات عمومی. سیاست‌های نئولیبرال از طریق صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، پیمان ماستریخت۸ و سازمان تجارت جهانی، اغلب بدون رضایت دمکراتیک، بر بخش‌های عمده‌ای از دنیا تحمیل می‌شدند. جالب‌ترین بخش ماجرا اقتباس این سیاست‌ها توسط احزابی مانند احزاب کارگر و دمکرات بود که روزی‌روزگاری به چپ‌ها تعلق داشتند. به‌تعبیر استدمن جونز، «نمی‌توان آرمان‌شهر دیگری را تصوّر کرد که چنین تمام‌وکمال محقق شده باشد.»\n شعار «جایگزین دیگری در کار نیست» برای ترویج دکترینی که وعدۀ انتخاب و آزادی می‌دهد، شاید عجیب به نظر بیاید؛ اما به‌تعبیر هایک هنگام دیدار از شیلی۹ در زمان پینوشه، «ترجیح شخصی من، یک دیکتاتوری لیبرال است تا حکومت دمکراتیک عاری از لیبرالیسم». آن آزادی‌ای که نئولیبرالیسم عرضه می‌کند، همان‌که اگر در قالب عبارات کلی بیان شود، اغواگر است، عملاً به‌معنای آزادی گرگ‌ها است و نه برّه‌ها.\n آزادی از قید اتحادیه‌های کارگری و چانه‌زنی دسته‌جمعی یعنی آزادی برای پایین‌کشاندن دستمزدها. آزادی از قید مقررات، یعنی آزادی برای مسموم‌سازی رودخانه‌ها، به‌خطرانداختن کارگران، تحمیل نرخ‌های ناعادلانۀ بهره و عرضۀ بسته‌های مالی عجیب‌وغریب. آزادی از قید مالیات، یعنی رهایی از قید توزیع ثروت که مردم را از فقر بیرون می‌کشد.\n بنا به مستندات نائومی کلاین در دکترین شوک۱۰، نظریه‌پردازان نئولیبرال هوادار آن بودند که با استفاده از حواس‌پرتی مردم در زمان بحران‌ها، سیاست‌های نامحبوب تحمیل شوند؛ مثلاً پس از کودتای پینوشه، جنگ عراق و طوفان کاترینا که فریدمن آن را «فرصتی برای اصلاحات رادیکال درنظام آموزشی» نیواورلئان خوانده بود.\n هرجا تحمیل داخلی سیاست‌های نئولیبرال امکان‌پذیر نباشد، تحمیل بین‌المللی از طریق آن دسته پیمان‌های تجاری انجام می‌شود که بند «حل‌اختلاف دولت سرمایه‌گذار» در آن‌ها درج شده است: محکمه‌های بُرون‌مرزی، جایی است که بنگاه‌ها می‌توانند خواستار فسخ حمایت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی شوند. هرگاه پارلمان‌ها به محدودسازی فروش سیگار، حفاظت از منابع آبی در برابر شرکت‌های معدن‌کار، متوقف‌سازی لایحه‌های انرژی یا جلوگیری از قلع‌وقمع دولت توسط شرکت‌های داروسازی رأی داده‌اند، آن بنگاه‌ها اقدام به پیگیری حقوقی و قضایی کرده‌اند و اغلب موفق بوده‌اند. دمکراسی به یک تئاتر تنزل یافته است.\n پارادوکس دیگر نئولیبرالیسم آن است که رقابت جهان‌گستر بر پایۀ رقم‌ها و مقایسه‌های جهان‌گستر است. نتیجه آنکه کارگران، آن‌ها که در جست‌وجوی شغل‌اند و همۀ انواع خدمات عمومی، درگیر گونه‌ای طاقت‌فرسا و پُرمشاجره از نظام‌های ارزیابی و نظارت می‌شوند که برای شناسایی برندگان و تنبیه بازندگان طراحی شده است. دکترین فون‌میزس که وعدۀ رهایی‌مان از شر آن کابوس دیوان‌سالارانه، یعنی «برنامه‌ریزی متمرکز» را می‌داد، خود درعوض کابوسی دیگر از همان جنس آفریده است.\n نطفۀ نئولیبرالیسم با خودخواهی بسته نشد؛ اما خودخواهی به‌سرعت در تاروپود آن جای گرفت. در دورۀ نئولیبرال، از سال ۱۹۸۰ در بریتانیا و ایالات متحده، رشد اقتصادی کُندتر از دهه‌های پیشین بوده است؛ اما نه برای اَبَرثروتمندان. نابرابری در توزیع درآمد و ثروت، پس از شصت سال کاهش مُدام، در این دوره افزایش یافت که علت آن را باید در سرکوب اتحادیه‌های کارگری، کاهش مالیات‌ها، افزایش اجاره‌بها، خصوصی‌سازی و مقررات‌زدایی جست‌وجو کرد.\n خصوصی‌سازی خدمات عمومی از قبیل انرژی، آب، قطارها، بهداشت و سلامت، آموزش، جاده‌ها و زندان‌ها یا به‌عبارت‌دیگر سپردن آن‌ها به دست بازار، به بنگاه‌ها امکان داده است که باجه‌های دریافت عوارض را راه‌اندازی کنند؛ درقبال سرمایۀ اصلی‌شان و نرخ اجارۀ آن به شهروندان یا دولت. اجاره یعنی درآمد بی‌زحمت، یعنی بهرۀ مالکانه. وقتی رقم متورم یک بلیت قطار را می‌پردازید، تنها بخشی از آن برای جبران بهایی است که متصدیانش بابت سوخت، دستمزدها، واگن‌ها و دیگر هزینه‌ها خرج کرده‌اند. مابقی آن رقم، انعکاس این واقعیت است که شما در چنگ آن‌ها گرفتار شده‌اید.\n آن‌هایی که مالک و مدیر خدمات خصوصی یا نیمه‌خصوصی بریتانیا هستند، با سرمایه‌گذاری اندک و مطالبۀ رقم‌های سنگین، ثروت‌های شگفت‌آوری به هم زده‌اند. در روسیه و هند، دارایی‌های دولت در ارزان‌فروشی‌های بی‌ضابطه به الیگارش‌ها۱۱ رسید. در مکزیک، کنترل تقریباً تمامی خطوط تلفن ثابت و همراه به کارلوس اسلیم داده شد که اندکی بعد ثروتمندترین مرد جهان شد.\n مالی‌سازی، تعبیری که اندرو سایر در کتاب چرا نمی توانیم از پس ثروتمندان بر بیاییم؟۱۲ معرفی کرده است نیز همین اثر را دارد. او استدلال می‌کند که «همانند اجاره‌بها، بهرۀ وام نیز بهرۀ مالکانه است که بی‌هیچ تلاشی حاصل می‌شود.» با فقیرترشدن فقرا و ثروتمندترشدن ثروتمندان، کنترل ثروتمندان بر داراییِ حیاتیِ دیگری نیز افزایش می‌یابد: پول. پرداخت گران‌بار بهرۀ وام‌ها یعنی انتقال پول از فقرا به ثروتمندان. وقتی‌که قیمت‌گذاری اموال و توقف سرمایه‌گزاری دولتی آواری از بدهی را روی سر مردم خالی می‌کند، تبدیل کمک‌هزینۀ دانشجویی به وام دانشجویی را به یاد بیاورید، بانک‌ها و مدیرانشان پول هنگفتی به دست می‌آورند.\n اندرو سایر می‌گوید مشخصۀ چهار دهۀ اخیر نه‌فقط انتقال ثروت از فقرا به ثروتمندان، بلکه انتقال آن بین رده‌های مختلف ثروتمندان بوده است: از آن‌ها که پولشان را با تولید کالاها یا خدمات جدید به دست می‌آورند، به آن‌ها که پولشان را با کنترل دارایی‌های موجود و گرفتن اجاره‌بها، بهرۀ وام یا سود سرمایه به دست می‌آورند. بهرۀ مالکانه جای درآمد زحمت‌کشانه را گرفته است.\n در هر نقطه از دنیا، سیاست‌های نئولیبرال ذیل سایۀ شکست بازار نشسته‌اند. نه‌تنها بانک‌ها، که بنگاه‌های مسؤول خدمات عمومی نیز بزرگ‌تر از آن شده‌اند که بتوان شکستشان را تحمل کرد. به‌تعبیر تونی جات در کتاب شر زمین را درمی‌نوردد۱۳، هایک فراموش کرد که به خدمات ملی حیاتی نمی‌توان اجازۀ فروپاشی داد؛ یعنی رقابت نمی‌تواند و نباید بی‌قید پیش برود؛ در غیر این صورت، کسب‌وکارها سود می‌برند و ریسک‌ها بر گردن دولت است.\n هرچه شکست بزرگ‌تر باشد، ایدئولوژی هم افراطی‌تر می‌شود. بحران‌های نئولیبرال، بهانه و فرصتی به حاکمیت‌ها می‌دهند تا مالیات‌ها را کاهش دهند، خدمات عمومی باقی‌مانده را خصوصی کنند، در شبکه‌های ایمنی اجتماعی خلل وارد کنند و برای بنگاه‌ها مقررات‌زُدایی و برای شهروندان مقررات‌گذاری کنند. امروزه دولت که از خودش نفرت دارد، دندان‌هایش را در تک‌تک اندام‌های بخش عمومی فرو می‌کند.\n شاید خطرناک‌ترین پیامد نئولیبرالیسم، نه بحران اقتصادی که پدید آورده است، بلکه بحران سیاسی باشد. با کاهش قلمرو دولت، توانمان برای تغییر جریان زندگی‌مان از طریق رأی‌دهی نیز محدود می‌شود. نظریۀ نئولیبرال می‌گوید که مردم می‌توانند انتخاب خود را از طریق خرج‌هایشان اِعمال کنند. اما توان خرج برخی بیش از دیگران است: در دمکراسیِ مصرف‌کنندگان یا سهام‌داران، رأی‌ها یک‌نواخت توزیع نشده‌اند. نتیجۀ ماجرا، توان‌زُدایی از فقرا و متوسطین است. با اقتباس سیاست‌های نئولیبرال توسط احزاب راست و چپ سابق، توان‌زُدایی به محرومیت از حقوق شهروندی تبدیل می‌شود. تعداد زیادی از مردم از دنیای سیاست کنار گذاشته شده‌اند.\n کریس هجز می‌گوید: «جنبش‌های فاشیست پایگاه خود را نه از میان فعالان سیاسی، بلکه در میان نافعالان سیاسی می‌سازند. منظور بازنده‌هایی هستند که، اغلب به‌درستی، احساس می‌کنند در تشکیلات سیاسی صدایشان شنیده نمی‌شود یا نقشی ندارند.» هرگاه بحث‌های سیاسی حکایت ما را نگویند، لاجرم به‌سوی شعارها، نمادها و احساس‌ها کشیده می‌شویم. به‌عنوان‌نمونه، گویا واقعیت‌ها و استدلال‌ها برای هواداران ترامپ معنایی ندارند.\n جات توضیح داده است که وقتی شبکۀ انبوه تعاملات میان مردم و دولت به چیزی در حد سلطه و فرمانبرداری کاسته شود، تنها نیروی باقی‌مانده‌ای که ما را پیوند می‌دهد، قدرت دولت است. احتمال بروز آن خودکامگی‌ای که هایک از آن می‌ترسید، زمانی بیشتر است که حکومت‌ها اقتدار اخلاقی ناشی از عرضۀ خدمات عمومی را از دست بدهند و بدین‌ترتیب به مرتبۀ «گول‌زدن، تهدید و نهایتاً اجبار مردم به تبعیت از خود» تنزل یابند.\n نئولیبرالیسم، همانند کمونیسم، خدایی است که شکست خورده است؛ اما جسد بی‌روح آن همچنان در اطراف می‌پلکد. یکی از علل این مسئله بی‌نامی آن است. یا به‌تعبیردقیق‌تر، خوشه‌ای از بی‌نامی‌هایش.\n دکترینِ ناپیدایی که دست ناپیدا[ی بازار] را ترویج می‌کرد، حامیان ناپیدا دارد. به‌کُندی و بسیار کُند، کشف اسامی تعدادی از آن‌ها شروع شده است. ما فهمیده‌ایم مؤسسۀ امور اقتصادی که در رسانه‌ها با قوت علیه وضع مقررات بیشتر برای صنعت دخانیات استدلال می‌کند، از سال ۱۹۶۳ مخفیانه از حمایت مالی شرکت دخانیاتِ بریتانیاامریکا برخوردار بوده است. ما کشف کرده‌ایم که چارلز و دیوید کُخ، دو نفر از مردمان بسیار ثروتمند دنیا، بنیان‌گذار مؤسسه‌ای بوده‌اند که جنبش تی‌پارتی۱۴ را راه انداخت. ما متوجه شده‌ایم که چارلز کُخ هنگام تأسیس یکی از اندیشکده‌هایش گفته است: «برای اجتناب از انتقادهای نامطلوب، نباید حرف چندانی از نحوۀ کنترل و هدایت این سازمان زده شود.»\n کلمات مورداستفادۀ نئولیبرالیسم بیش از آنکه شفاف‌ساز باشند، پنهانگرند. «بازار» انگار نظامی طبیعی است که مانند جاذبه یا فشار جوّ، تأثیری یکنواخت بر همۀ ما دارد. اما بازار عمیقاً درگیر روابط قدرت است. آنچه «بازار می‌خواهد» معمولاً مترادف با خواسته‌های بنگاه‌ها و رؤسایشان است. اندرو سایر می‌گوید «سرمایه‌گذاری» دو معنای کاملاً متفاوت دارد: یکی تأمین مالیِ فعالیت‌های مفید اجتماعی و تولیدی است؛ دیگری، خرید دارایی‌های موجود است برای سوءاستفاده کردن از اجاره‌بها، بهرۀ وام، سود سهام و سود سرمایۀ آنها. استفاده از یک کلمه برای فعالیت‌های مختلف، «منابع ثروت را استتار می‌کند» و بدین‌ترتیب ما را در تشخیص میان استخراج ثروت با خلق ثروت سردرگم می‌کنند.\n یک قرن پیش، آن‌ها که ثروتشان را ارث بُرده بودند، تازه‌به‌دوران‌رسیده‌ها را تمسخر می‌کردند. کارآفرینان خود را اجاره‌بگیر جا می‌زدند تا مقبولیّت اجتماعی کسب کنند. امروز رابطه‌ها برعکس شده‌اند: اجاره‌بگیران و میراث‌بران خود را کارآفرین جا می‌زنند. آن‌ها مدعی‌اند درآمد بی‌زحمت خود را با زحمت‌کشی به دست آورده‌اند.\n این گمنامی‌ها و سردرگمی‌ها با بی‌نامی و بی‌مکانیِ سرمایه‌داری مدرن، پیوند می‌خورند. این یعنی آن الگوی تفویض امتیازها که موجب می‌شود کارگران ندانند برای چه کسی زحمت می‌کشند، یعنی شرکت‌هایی که در شبکه‌ای از نظام‌های محرمانه و پنهان‌کار بُرون‌مرزی ثبت می‌شوند، یعنی نظام‌هایی چنان پیچیده که حتی پلیس هم قادر به کشف مالکان ذی‌نفع آن‌ها نیست، یعنی ترتیبات مالیاتی که سر حکومت‌ها شیره می‌مالند و بالأخره یعنی بسته‌های مالی که هیچ‌کس از آن‌ها سر درنمی‌آورد.\n از بی‌نامی نئولیبرالیسم به‌شدت نگهبانی می‌شود. آن‌ها که متأثر از هایک، فون‌میزس و فریدمن هستند واژۀ «نئولیبرالیسم» را رد می‌کنند و مدعی‌اند که این تعبیر امروزه فقط بار تحقیرآمیز دارد. این ادعا چندان عاری از حقیقت نیست. برخی از آن‌ها خود را لیبرال‌های کلاسیک یا اختیارگرا۱۵ می‌نامند؛ اما هردوی این تعبیرها گمراه‌کننده و ردگم‌کن است، چون چنین القا می‌کند که راه بردگی، دیوان‌سالاری یا اثر کلاسیک فریدمن سرمایه‌داری و آزادی حاوی هیچ نکتۀ بدیعی نیستند.\nعلی‌رغم همۀ این‌ها، نکته‌ای ستودنی در نئولیبرالیسم یا حداقل در مراحل آغازین آن وجود دارد. ننئولیبرالیسم، فلسفه‌ای متمایز و نوآور بود که شبکه‌ای منسجم از اندیشمندان و فعالان با برنامه‌ای عملیاتی و روشن آن را ترویج می‌کردند. صبور و پابرجا بود. آنچه «راه بردگی» بود به مسیر قدرت تبدیل شد.\n همچنین پیروزی نئولیبرالیسم، انعکاسی از شکست چپ است. در سال ۱۹۲۹ که اقتصاد آزاد به فاجعه انجامید، کینز نظریۀ اقتصادی جامعی برای جایگزینیِ آن تدوین کرد. وقتی الگوی کینزی در مدیریت تقاضا از کار افتاد، جایگزین حاضر و آماده‌ای برای آن وجود داشت. اما در سال ۲۰۰۸ که نئولیبرالیسم متلاشی شد، هیچ جایگزینی در کار نبود. به همین خاطر است که جسدهای بی‌روح همچنان می‌پلکند. هشتاد سال است که چپ و مرکز، هیچ چارچوب کلی نوینی از اندیشۀ اقتصادی خلق نکرده‌اند.\n هر بار نام‌آوردن از لُرد کینز، یعنی یک بار اعتراف به شکست. پیشنهاد راه‌حل‌های کینزی برای بحران‌های قرن بیست‌ویکم، یعنی چشم‌بستن بر سه مسألۀ اصلی: یک، بسیج مردم حول ایده‌های قدیمی دشوار است؛ دو، نقص‌هایی که در دهۀ هفتاد روشن شدند، هنوز حل نشده‌اند؛ سه و مهم‌تر از همه آنکه آن راه‌حل‌ها برای وخیم‌ترین مخمصۀ ما، یعنی بحران محیط‌زیست هیچ حرفی برای زدن ندارند. سازوکار الگوی کینزی، تحریک تقاضای مصرف‌کنندگان برای پیش‌بُرد رشد اقتصادی است. تقاضای مصرف‌کنندگان و رشد اقتصادی، محرک‌های اصلی ویرانی محیط زیست هستند.\n از تاریخ الگوی کینزی و نئولیبرالیسم می‌فهمیم که صرفاً مخالفت با یک نظام ورشکسته، کفایت نمی‌کند. باید جایگزین منسجمی عرضه کرد. وظیفۀ اصلی احزاب کارگر، دمکرات و طیف گسترده‌تر چپ‌ها، تدوین یک برنامۀ آپولو۱۶ اما این بار در حوزۀ اقتصاد است: تلاش آگاهانه برای طراحی نظامی جدید که در قوارۀ نیازهای قرن بیست‌ویکم دوخته شده باشد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را جورج مونبیو نوشته است و در تاریخ ۱۵ آوریل ۲۰۱۶ با عنوان «Neoliberalism – the ideology at the root of all our problems» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «همۀ ما نئولیبرال هستیم» و با ترجمۀ‌ محمد معماریان منتشر کرده است.•• جورج مونبیو (George Monbiot) نویسندۀ کتاب‌های پرفروش وحشیانه: تغییر زمین، دریا و زندگی انسانی (Feral: rewilding the land, sea and human life) و عصر توافق: مانیفستی برای یک نظم جدید جهانی (The Age of Consent: A Manifesto for a New World Order) است. آخرین کتاب او چطور در این مخمصه گرفتار شدیم: سیاست، برابری، طبیعت (How Did We Get into This Mess Politics, Equality, Nature) نام دارد. آخرین پروژۀ او یک آلبوم موسیقی به نام شکستن طلسم تنهایی (Breaking the Spell of Loneliness) است که با همکاری اوان مک‌لنانِ موسیقی‌دان نوشته شده است. [۱] Panama Papers: مجموعۀ اسناد درزکرده از شرکتی پانامایی که با تأسیس شرکت‌های صوری، به پول‌شویی بنگاه‌ها و افراد ذی‌نفوذ جهانی کمک می‌کرده است. [۲] ?What About Me [۳] Performance Anxiety: اضطراب عملکرد یا ترس از صحنه (Stage Fright) به اضطرابی اطلاق می‌شود که فرد از دیده شدن حاصل کار خود دارد. [۴] New Deal برنامۀ اقتصادی و اجتماعی فرانکلین روزولت پس از رکود بزرگ ایالات متحده در سال ۱۹۲۹ برای بهبود وضعیت این کشور. [۵] The Road to Serfdom [۶] Bureaucracy [۷] Masters of the Universe [۸] Maastricht Treaty پیمانی که در سال ۱۹۹۲ میان اعضاء جامعۀ اروپا در شهر ماستریخت هلند امضاء شد که مبنای تشکیل اتحادیۀ اروپا بود. [۹] یکی از اولین ملت‌هایی که این برنامه را به‌صورت جامع اجرا کرد [۱۰] The Shock Docrtine [۱۱] Oligarch وابستگان حکومتی که در آن طبقۀ محدودی از نخبگان، حکم‌رانی می‌کنند [۱۲] Why We Can’t Afford the Rich [۱۳] Ill Fares the Land [۱۴] Tea Party یک جریان سیاسی آلترناتیو در ایالات متحده که هوادار رعایت قانون اساسی، کاهش مخارج دولت و مالیات‌ها و کاهش کسری بودجۀ این کشور است. [۱۵] Libertarian [۱۶] Apollo: برنامۀ فضانوردی امریکا که فتح ماه را هدف گرفته بود.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157695.json b/train/528157695.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2d3f1ea0adbd37b52310ea1023d82a9cdaeb4c1b --- /dev/null +++ b/train/528157695.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مقدمۀ مارشال برمن بر مانیفست کمونیست", + "subtitle": "انتشارات پنگوئن نسخۀ جدیدی از «مانیفست کمونیست» را در مجموعۀ آثار کلاسیک خود به چاپ رسانده است", + "introduction": "مارکس فکر می‌کرد که شکسپیر نخستین نویسندۀ تماماً مدرنِ جهان است. اما نویسنده‌ای در حد و اندازۀ شکسپیر نیز اگر نیروهای جدیدِ سرمایه‌‌داری نبود، نمی‌توانست در سراسر جهان نامبردار شود. توجه به نیروهای زاینده و بی‌سابقۀ سرمایه‌داری، نقطۀ تمایز مارکس از دیگر متفکرانِ رادیکالی بود که منتقدِ سرمایه‌داری بودند. بدین سبب است که متنِ مانیفست حزب کمونیست، با ستایشی تمام‌عیار از سرمایه‌‌داری آغاز می‌شود.", + "content": "دیسنت — امروزه و در آستانۀ قرن بیست و یکم مانیفست کمونیست کم‌تر از هر زمان دیگری خوانده می‌شود. مردمانی که در عنفوان جوانی‌شان هستند به‌دشواری روزهایی را به یاد می‌آورند که دولت‌های کمونیستی بر پهنۀ گسترده‌ای از جهان سیطره داشتند، سیطره‌ای که سال‌های مدیدی به درازا انجامید. سیستم آموزشی کمونیستی به طرق متعددی هم موفق بود و هم بسیار کارآمد؛ اما در این سیستم‌ها مارکس و انگلس همچون قدیسانی پرستیده می‌شدند و همین امر ساختار آموزشی این کشورها را معوج و مغشوش ساخته بود. مردمانی که هیچ تصوری از قدیسان حامی ندارند لابد نمی‌توانند چنان سیستمی را در خیالشان مجسم کنند (البته آمریکایی‌ها نباید خام‌دلانه تصور کنند که بی‌بروبرگرد در زمرۀ چنین مردمانی‌اند). برای دهه‌های بی‌شماری هر فردی که در هر جایی از جهان می‌خواست خود را در نهادهای کمونیستی بالا بکشد باید بندها و مضمون‌هایی از نوشته‌های مارکس را، همچون واجبی عینی، به‌جان حفظ می‌کرد و در وقت ضرورت با فصاحت تمام بر زبان می‌راند. البته انتظار این بود که فرد چیزی دربارۀ سایر ایده‌های مارکسی نداند؛ ایده‌هایی دربارۀ کار ازخودبیگانه، سلطۀ دولت و ایدۀ آزادی.\n پس از فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ سیستم سیاسی کمونیسم نیز در چشم‌به‌هم‌زدنی سقوط کرد. در سرتاسر اروپای مرکزی و شرقی مجسمه‌های مارکس و انگلس را پایین کشیده و خرد کردند. تصاویر چنین لحظاتی تا مدتی عکس اول مجله‌ها بود. برخی، شکاکانه، بر آن بودند که خراب‌کردن مجسمه‌ها نیاز به سازمان و سامان‌دهیِ ویژه‌ای دارد و می‌پرسیدند کدام گروه، در پشت صحنه، این اقدامات را رهبری می‌کند. پاسخ هرچه باشد، ناگفتنی است که در پایان قرن بیستم بسیاری از شهروندانی که پیشتر در جوامع کمونیستی می‌زیستند احساس می‌کردند که زندگی بدون مارکس یعنی رهایی.\n طرفه اینکه افرادی که بیش از دیگران عمر خود را در کارِ خواندن مارکس گذرانده بودند نیز در این هیجان و شادی سهیم بودند؛ خواننده‌ای که شیفتۀ نویسنده‌ای است نمی‌خواهد محبوبش بدل به یکی از عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی «ساندی اسکول»۱ها شود که قرار است نماد حکمت خفیه باشند. آنها- و من باید بگویم «ما»ها – فقط زمانی به هیجان درمی‌آییم که ببینیم هالۀ قداست از پیرامون نویسندۀ محبوبمان به کناری رفته است. قدیس‌سازیِ دولت‌های کمونیستی از مارکس پس از ۱۹۱۷ فاجعه‌ای تمام‌عیار بود. هیچ متفکری نمی‌خواهد که بدل به شمایلی برای تیمّن و تبرک دیگران شود.\n روشنفکران در اقصی‌نقاط جهان به این ویرانی آخرزمانی به‌منزلۀ «گناهی مقدس»۲ خوشامد گفتند. یکی از مدیران قدیمی من در سیتی کالج – که در اروپای شرقی و در دوران حکومت‌های کمونیستی زیسته بود – می‌گفت که دیوار برلین فروریخته است و دیگر نباید به من اجازه بدهند تا مارکس درس دهم؛ چون «۱۹۸۹ثابت کرد که دوران تدریس مارکسیسم گذشته است». من به او گفتم با ازمیان‌رفتن دولت‌های پلیسی اتفاقاً امروزه خواندن مارکس بیش از هر زمان دیگری هیجان‌انگیز است، چون مارکسِ قدیس دست و پایش را جمع کرده است. حالا می‌توانیم بی‌واسطه چهره در چهرۀ متفکری بدوزیم که ما را با تناقض‌ها و دینامیک‌های حیات سرمایه‌داری آشنا کرد. او در پاسخ من فقط خندید؛ اما ظاهراً در پایان قرن این شادی فراگیر شده است. جان کسیدی، کارگزار مالی مجلۀ نیویورکر، در ۱۹۹۷ به ما می‌گفت که وال‌استریت مملو از گروه‌های تحقیقاتی‌ای است که آثار مارکس را زیر ذره‌بین گرفته‌اند تا بسیاری از ایده‌های محوری آثار مارکس را فهمیده و صورتبندی کنند: «جهانی‌شدن، نابرابری، فساد سیاسی، مدرنیزاسیون، فقر، پیشرفت‌های تکنولوژیک… ماهیت تخدیریِ هستیِ مدرن». او می‌گفت که مارکس «متفکر آیندۀ وال‌استریت» است.\n خواندن مانیفست می‌تواند بیش از هر کتاب دیگری که تاکنون نوشته شده است به ما دربارۀ این موضوعات و مضامین بیاموزد. عمدۀ جذابیت مانیفست از این ایده ناشی می‌شود که گسترۀ وسیعی از پدیدارهای مدرن با یکدیگر مرتبط‌اند. مارکس گاهی می‌کوشد تا این روابط را تبیین کند و در باقی موارد تبیین این نسبت‌ها را بر عهدۀ ما می‌گذارد.\n پرسش اینجاست که این ربط و نسبتها از چه سنخی‌اند. مارکس در وهلۀ نخست – و برخلاف تصور متعارف – سرمایه‌داری را تا حد اعجاب تحسین می‌کند. مارکس از همان ابتدای کتاب و در «بخش نخست: بورژواها و پرولتارها» فرایندهای برساخت مادی‌ای را توصیف می‌کند که سرمایه‌داری بدان دست یازیده و نیز به تحلیل هیجاناتی می‌نشیند که از دل این فرایند سر برآورده‌اند. وجه منحصربه‌فرد تحلیل مارکس از شیوۀ خاصی نشأت می‌گیرد که او فرایندهای تاریخی را با هیجانات و عواطف مرتبط می‌سازد. به دیدۀ او سرمایه‌داری این احساس را در افراد پدید آورد که گویی آنها در دل امری جادویی و لایُدرَک و لایوصَف قرار گرفته‌اند:\n بورژوازی توانسته نیروهای تولیدیِ‌‌ِ عظیم و غول‌آسایی خلق کند، فراتر است از هر آنچه مجموع نسل‌های پیشین ایجاد کرده‌اند. به‌بند کشیدنِ نیروهای طبیعت برای خدمت به انسان، تولید ماشینی، به کار گرفتن شیمی در صنعت و کشاورزی، کشتی بخار، راه‌آهن‌ها و …، مهیاساختنِ سرتاسرِ قاره‌ها برای کشاورزی، کانال‌کشیِ رودخانه‌ها و پدیدآوردنِ جمعیت‌هایی انبوه در یک چشم‌به‌هم‌زدن؛ مردمان کدام یک از قرون گذشته تصور می‌کردند که چنین نیروهای تولیدی‌ای در بطن کار اجتماعی نهفته باشد؟\n یا در بند قبلی، دربارۀ دینامیسم درونی سرمایه‌داری -که هم مادی است و هم معنوی- چنین می‌نویسد: حیات و ممات بورژوازی تماماً بسته است به انقلاب مداوم در ابزار تولید و از این طریق در روابط تولید و، توأم با آنها، انقلاب در تمامیت روابط جامعه… انقلاب مداوم در تولید، آشفتگی بی‌وقفۀ مناسبات اجتماعی، تردید و اضطراب فراگیر و بی‌پایان از جمله خصایصی هستند که دوران بورژوازی را از تمامی دوران‌های دیگر متمایز می‌سازد. تمامی روابط فسرده و یخ‌زده، هم‌عنان با سلسله‌ای از تعصبات و جزمیات کهن و تقدیس شده، محو می‌شوند و همۀ روابط تازه‌شکل‌گرفته پیش از آنکه قوام بگیرند فرومی‌پاشند. هرآنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود؛ هرآنچه مقدس است عرفی می‌شود و انسان، ناگزیر، خود را چهره در چهرۀ شرایط واقعی زندگی‌اش و روابطش با همنوعش می‌بیند.\n بخش اول مانیفست مملو است از جمله‌هایی با طنینی همچون جملات بالا. معاصران مارکس این جملات را نادیده نگرفتند؛ به دیدۀ برخی رفقای رادیکالِ مارکس، مانند پرودن و باکونین، ستایش او از سرمایه‌داری خیانتی به قربانیانِ این نظام بود. این اتهام هنوز این طرف و آن طرف شنیده می‌شود و باید بدان پاسخی درخور داد. مارکس از سرمایه‌داری متنفر بود، اما منافع عظیم مادی و معنوی‌ای را نیز که محصول سرمایه‌داری بود از نظر دور نمی‌داشت. مارکس می‌خواست تمامی افراد از محصولات این نظام بهره‌مند شوند نه اینکه طبقۀ کوچک حاکم آن‌ها را به انحصار خویش درآورد. این گفتۀ مارکس زمین تا آسمان متفاوت است با جنون توتالیتاریستی‌ای که مشخصۀ افراطیانی بود که می‌خواستند همه چیز را به آتش بکشند. برخی از این منتقدان، مانند پرودن، فی‌الواقع از خود دوران مدرن منزجر بودند و خواب دوران طلایی‌ِ روستاهای دهقانی را می‌دیدند که هر کس در جایگاه خویش قرار داشت و خود را سعادتمند می‌دید. برخی افراطیان دیگر، از نویسندۀ کتاب مکاشفات تا توماس مونتسر تا ورلاکِ جوزف کنراد تا یونابامبر، در واقع خشمشان معطوف به نفس واقعیت و حیات انسانی بود. این خشمِ آخرالزمانی موجدِ هیجاناتی آنی و زودگذر بود. نظرگاه خود مارکس، اما، سنجیده‌تر و پیچیده‌تر بود و به درد ساده‌اندیشانی نمی‌خورد که در پی پاسخی فوری بودند. از سوی دیگر، دیدگاه مارکس مناسب آنانی است که دست از خام‌دلی‌ها شسته‌اند و خود را مواجه با جهانی می‌بینند که به‌مراتب پیچیده‌تر و مبهم‌تر از جهانی است که رفقای مارکس می‌دیدند.\n مارکس نخستین کمونیستی نبود که جهانِ خلاقانۀ سرمایه‌داری را می‌ستود. این رویکرد را می‌توان در آثار برخی از بزرگترین «سوسیالیست‌های اتوپیست» نسلِ پیش از مارکس دید، یعنی افرادی همچون رابرت اوون، سن‌سیمون و پیروان خوش‌فکر آن‌ها؛ اما مطمئناً مارکس نخستین نویسنده‌ای بود که سبکی پدید آورد که این خلاقیت را در پیشگاه قرن بیستم آشکار و آفتابی می‌کرد. برای خوانندگانی که با زبان تی. اس. الیوت و ازرا پاوند و اتباعشان پرورش یافته‌اند بسیار آسان است که ظرایف هنری و شاعرانۀ مانیفست را بعینه ببینند. مارکس در مانیفست پهنۀ گسترده‌ای از ایده‌ها و مسائل را پیش چشم آورده است که تاکنون هیچ کس نتوانسته بود آن‌ها را یکجا کنار هم جای دهد. اگر بتوانید افقی را تصور کنید که مارکس به تصویر کشیده، گامی اساسی به‌سوی فهم جهان مدرن برداشته‌اید.\n من سبک ویژۀ مانیفست را نوعی سبک غنایی اکسپرسیونیستی می‌دانم. پاراگراف‌ها یکی پس از دیگری همچون موج خود را بر صورت ما می‌کوبند و ما را خیس و لرزان بر جای می‌نهند. نثرِ مارکس با شتابی نفس‌گیر پیش می‌تازد و ما را بی‌هیچ راه و راهنمایی جولانگاه تاخت‌وتازش می‌کند؛ مرزها و محدودیت‌ها را یکی پس از دیگری در هم می‌شکند و مدام ما را در دریای ایده‌ها و تجربیات غوطه‌ور می‌سازد. برای مارکس فهرست‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کنند، چنانکه برای هم‌روزگارانش مانند دیکنز و ویتمن. بخشی از افسون این سبک برگرفته از القای این حس است که فهرست‌ها هیچ نهایتی ندارند و به روی حال و آینده گشوده‌اند؛ فهرست ما را فرامی‌خواند تا خودمان تجربه‌ها و ایده‌ها و چیزها را در کنار هم گرد آوریم و حتی خود را نیز از قلم نیندازیم؛ اما به نظر می‌رسد که هر یک از مؤلفه‌های این مجموعه‌ها در آستانۀ تصادم با یکدیگرند و چه‌بسا کل این انبوهه به ضربتی از هم بپاشد. از هر پاراگراف که به پاراگراف بعدی گذر می‌کنیم در این احساس غرقه می‌شویم که در صعب‌العبورترین و خطرخیزترین گردنۀ قرون نوزدهم سوار سریع‌ترین و عظیم‌ترین قطار زمانه شده‌ایم و گرچه چراغ‌ها را روشن کرده‌ایم اما در راهی قدم برمی‌داریم که هیچ راه و رهنمایی دیده نمی‌شود.\n***\nبه نظر مارکس چشم‌گیرترین خصیصۀ دوران مدرنْ افق جهانی و بافت جهان‌وطنانۀ آن است. بسیاری از مردم امروزه چنان دربارۀ اقتصاد جهانی سخن می‌گویند گویی این پدیده به‌تازگی از کتم عدم بیرون آمده است. مارکس به ما کمک می‌کند تا طریقه‌ای را مشاهده کنیم که اقتصاد جهانی از طریق آن در سرتاسر جهان عمل می‌کند:\n نیاز به گسترشِ مداومِ بازارْ بورژوازی را بر آن داشته است تا سرتاسر کرۀ خاکی را درنوردد. بورژوازی باید در هر رخنه‌ای خانه کند؛ در همه‌جا مستقر شود و با همه جا رابطه‌ برقرار کند.\n بورژوازی، با بهره‌کشی از بازار جهانی، به مصرف و تولید در سرتاسر جهان صبغه‌ای جهان‌وطنانه بخشیده است… تمامی صنایع ملی ریشه‌دار و کهن‌آیین یا از بین رفته‌اند یا هم‌اکنون در حال زوال‌اند. صنایع جدید صنایع ملی قدیمی را از بن برانداخته‌اند. فرایند تولیدی این صنایع جدید برای ملل متمدن حکم مرگ و زندگی را دارد، صنایعی که محصولاتش نه‌فقط در خود این کشورها که در اقصی‌نقاط این کرۀ خاکی مصرف می‌شود.\n مارکس بر آن بود که این فرایند گسترش جهانی نمایانگر یکی از خیره‌کننده‌ترین آیرونی‌های تاریخ است. بورژواهای مدرن عموماً در بند آرزوها و خواست‌های حقیرشان گرفتارند؛ بااین‌حال، تقاضای وقفه‌ناپذیر بورژواها برای کسب سود آن‌ها را به دامان همان افق بی‌نهایت و ساختار-رانۀ۳ سیری‌ناپذیری می‌اندازد که یادآور قهرمانان بزرگ رمانتیک است، قهرمانانی همچون دون ژوان، چایلد هارولد یا فاوستِ گوته. شاید تنها فکر و ذکر آن‌ها افزایش سودِ شخصی‌شان باشد، اما همین کوته‌بینیِ آن‌ها فرایند ادغام و یکپارچه‌سازی‌ای را می‌آغازد که چشم بشر تاکنون به خواب هم ندیده است؛ چشم‌اندازِ حقیرانه و سطحی آن‌ها راه را بر ژرف‌ترین دگرگشت‌ها می‌گشاید؛ فعالیتِ اقتصادیِ صلح‌آمیزِ آن‌ها تک‌تک جوامع بشری را، از بدوی‌ترین قبایل تا اتحاد جماهیر شوروی قدرتمند، نیست و نابود می‌کند، چنان‌که گویی بمبی بر سر آن‌ها فرود آمده است. مارکس با تمام وجود متنفر است از بلایی که توسعۀ سرمایه‌دارانه بر سر انسان آورده است، اما بر آن است که افق جهانی‌ای که سرمایه‌داری پیش روی انسان گشوده است یکی از بزرگترین دستاوردهای بشری بوده است و سوسیالیسم و کمونیسم باید بر روی این بنیان‌ بالا روند. فراموش نکنیم که بند انتهایی مانیفست از کارگران «در سرتاسر جهان» می‌خواهد که متحد شوند.\n یکی از رویدادهای سرنوشت‌ساز دوران مدرن این است که برای نخستین بار در تاریخ فرهنگی جهانی بسط و اشاعه پیدا کرد. مارکس در زمانی دست به قلم می‌برد که رسانه‌های جمعی تازه داشتند از آب و گل درمی‌آمدند. تحلیل مارکس در قفای گوته بود، گوته‌ای که در سال پایانی عمرش و در گفت‌وگو با اکرمان از «ادبیات جهانی» دم می‌زد. اکنون از آن زمان بیش از صد و پنجاه سال می‌گذرد و به نظر می‌رسد که می‌توانیم آن رویداد تازه را «فرهنگ جهانی» بنامیم. مارکس نشان می‌دهد که چگونه این فرهنگ به‌نحو خودجوش راهش را از میانۀ بازار جهانی می‌گشاید و به پیش می‌رود:\n به جای خواست‌های کهن -که صرفِ تولیدات داخلی می‌توانست برآورده‌شان سازد- خواست‌های تازه‌ای پا به عرصه می‌نهند که برای برآورده‌ساختن‌شان نیازمند تولیدات دیگر کشورها و اقلیم‌ها هستیم. به جای خودکفایی ملی و محلی، وابستگی متقابل و روابط همه‌جانبۀ ملت‌ها جایگیر می‌شود. این امر به‌یکسان دربارۀ فراورده‌های مادی و فکری صادق است. آفریده‌های فکری تک‌تک ملت‌ها بدل به ملک مُشاع همگان می‌شود… و از خاکستر ادبیات‌های ملی و محلی، ادبیات جهانی سر بر می‌آورد.\n مارکس بر آن بود که شکسپیر، که در طلیعۀ دوران مدرن آثار خود را می‌نوشت، نخستین نویسندۀ تماماً مدرنِ جهان است. مارکس در دوران دانش‌آموزی‌اش بسیاری از نمایشنامه‌های شکسپیر را از سویدای جانش آموخته بود. در دهۀ ۱۸۴۰ هیچ به ذهن مارکس خطور نمی‌کرد که قرار است تا چه اندازه با ادبیات انگلیسی در هم بیامیزد. پس از شکست انقلاب ۱۸۴۸ در آلمان، مارکس تقریباً نیمی از زندگیش را در تبعید در لندن گذراند. او در طی این دوران صدها مقاله نوشت که در ابتدا انگلس ترجمه‌شان می‌کرد. روز به روز به تعداد مقالات مارکس برای نشریات انگلیسی‌زبان افزوده می‌شد و او عمدۀ مقالاتش را در نیویورک دیلی تریبون با عنوان «مخاطب اروپایی ما» می‌نوشت. عمدۀ مشغلۀ مارکس در این سالها تحریر سرمایه بود، کتابی که در هر صفحه‌اش می‌توان پانوشت‌هایی از زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف مشاهده کرد. همسر مارکس، ینی، در لندن بدل به منتقدی معتبر شد که برای نشریات آلمانی‌زبان دربارۀ تئاتر لندن می‌نوشت. دخترش، الینور، نخستین مترجم مادام بواریِ فلوبر و دشمن مردم ایبسن و نیز یکی از بنیانگذاران «کامیونیتی ارگانایزینگ» بود که روزهای یکشنبه در پارک «همستد هیت» نمایشنامه‌های شکسپیر را اجرا می‌کردند. همۀ این امور در حالی جریان داشت که خانوادۀ مارکس در فقر و مصیبت دست و پا می‌زدند و حتی از آپارتمانشان نیز بیرونشان می‌کردند؛ آنها نمی‌توانستند زمستانها بیرون بروند، چون بسیاری از لباس‌هایشان را گرو گذاشته بودند؛ اما هیچ کدام از این‌ها باعث نشد که دست از فعالیت‌هایشان بردارند.\n بینش مارکس دربارۀ فرهنگ جهانی، مجموعاً، ایده‌های پیچیده‌ای را به میان انداخته است. نخست، گسترش نیازهای انسانی: بازار پیچیده و پیوسته در حالِ گسترشِ جهانی، به‌یک‌باره، خواهش‌های انسان‌ها را شکل و گسترش چشم‌گیری داده است. مارکس ما را دعوت می‌کند که این خیال را در ذهنمان بپرورانیم که معنای این بازار جهانی برای نحوۀ غذا خوردن، لباس پوشیدن، دین‌داری، عشق‌ورزی و صمیمانه‌ترین روابطمان و نیز زندگی عمومی‌مان چه خواهد بود. دیگری، ایدۀ فرهنگ‌ها به‌منزلۀ «ملک مُشاع»: هر چیزی که در هر جا و توسط هرکسی ایجاد شده باشد برای همۀ افراد در سرتاسر جهان حصول‌پذیر و در دسترس است. امروزه سرمایه‌گذاران و کارسالاران برای به دست آوردن پول کتاب (یا کتاب الکترونیک) منتشر می‌کنند؛ نمایشنامه می‌سازند و کنسرت برگزار می‌کنند؛ گالری‌های هنرهای تجسمی برگزار می‌کنند و در این قرن پسامارکسی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی برای فیلم‌های سینمایی، رادیو، تلویزیون و رایانه‌ها تولید می‌کنند. با این حال، این بار نیز همچون گذشته تاریخ از میان دستان آنها می‌لغزد و به بیرون می‌پرد؛ مردم می‌توانند در فرهنگ (یک ایده یا تصویری شاعرانه، یک قطعه موسیقی، افلاطون، شکسپیر، موسیقی اسپیریچوال – که کل خانوادۀ مارکس در دهۀ ۱۸۶۰ آن را یاد گرفته بودند) تصرف کنند حتی اگر نتوانند آن را به عقد مالکیتشان درآورند. اگر فرهنگ‌های مدرن را به منزلۀ «ملک مشاع» آدمیان لحاظ کنیم و شیوه‌هایی را در نظر بگیریم که موسیقی پاپ، فیلم‌های سینمایی، آثار ادبی و تلویزیون از رهگذر آن‌ها این احساس را در ما برمی‌انگیزانند که گویی جهان خانۀ ماست، آنگاه بهتر می‌توانیم این تصویر را در مخیله‌مان بگنجانیم که چگونه روزی از روزها مردم در سرتاسر جهان در منابع جهان سهیم و شریک می‌شوند.\n این بینش دربارۀ فرهنگ تاکنون به‌ندرت به بحث و بررسی گذاشته شده است، اما بی‌شک یکی از امیدبخش‌ترین و افق‌گشاترین بینش‌های کل حیات فکری مارکس است. از حدود یک قرن پیش تاکنون، گشایش و بسطی که در صنعت فیلم‌سازی، تلویزیون، رادیو و رایانه رخ داده است زبان بصری جهانشمولی پدید آورده و همین امر است که ایدۀ فرهنگ جهانی را بیش از پیش ملموس و مجسم ساخته است؛ امروزه روز، بسیاری از بهترین کتاب‌هایی که می‌خوانیم و زیباترین موسیقی‌هایی که می‌شنویم ملغمه و تلفیقی هستند از فرهنگ‌های مختلف. این نیمۀ پر لیوان است، اما خبر بد اینجاست که بسیاری از نوشته‌های نویسندگان چپ در این باره سرشار از تلخی و نامیدی است. برخی چنان می‌نویسند گویی فرهنگ صرفاً محمل دیگری برای استثمار و سرکوب است و فی‌نفسه هیچ ارزش و اعتباری ندارد. به دیدۀ برخی دیگر، اذهان مردم چیزی نیست مگر محفظه‌ای پوک که در آن هیچ چیز یافت نمی‌شود مگر آنچه سرمایه در آن منطبع کرده است. برای آزمون این مدعا کافی است برخی از مقالاتی را که دربارۀ «گفتمان‌های هژمونیک و ضدهژمونیک» نوشته شده‌اند بخوانید (یا تلاش کنید بخوانید).\n***\nاما اگر سرمایه‌داری در بسیاری از طرق پیروز بوده است پس مشکلش کجاست؟ چرا ارزش دارد انسان عمر و حیاتش را بر سر مبارزه با آن بگذراند؟ (چنان‌که مارکس گذراند) در قرن بیستم، جنبش‌های مارکسیستی عمدتاً بر این استدلال مأخوذ از سرمایه تأکید می‌ورزیدند که کارگران در جوامع بورژوایی همواره به فقر کشیده می‌شده‌اند. این استدلال روزگاری صادق بود و انکار آن در حکم انکار بدیهیات (مثلاً در دوران رکود بزرگ)؛ اما این گفته دربارۀ آمریکای شمالی و اروپای غربی در روزگار جوانی من صادق نیست. بسیاری از اقتصاددانان مارکسیست، از طریق چرخش‌های دیالکتیکی، به دامان اعداد متشبث می‌شدند تا این دعوی را بر کرسی بنشانند؛ اما مشکل مبنایی این شیوۀ بحث آن است که پرسش از تجربۀ انسانی را به پرسش از اعداد فرومی‌کاهد. همین امر منجر بدان شده که شیوۀ تفکر و استدلال‌ورزی مارکسیسم پهلو به پهلوی سرمایه‌داری بزند.\n در مانیفست گه‌گاه به صورت‌هایی از این ادعا برمی‌خوریم؛ اما من این دعوی را بیشتر نوعی کیفرخواست سفت‌وسخت علیه سرمایه‌داری می‌انگارم، کیفرخواستی که حتی در اوج چرخۀ کسب‌وکار نیز بر صدق دعوی‌اش پا می‌فشارد، آن‌هم در زمانه‌ای که بورژواها و مدافعانشان غرقه در سرمستی‌شان‌اند. این کیفرخواست چیزی نیست مگر همان بینش مارکس در این باره که جامعۀ بورژوایی مردم را مجبور می‌کند تا چگونه باشند: مردم باید تمامی احساستشان برای همدیگر را به یک سو نهند تا بلکه بتوانند جایی در این جهان سرد و بی‌رحم پیدا کنند. جامعۀ بورژوایی «هیچ پیوندی میان انسان‌ها بر جا نمی‌گذارد مگر صرف خودپرستی، مگر حق‌الزحمۀ سنگدلانه». این جامعه «هر نوع ارزش‌ سانتی‌مانتالی را در آب‌های یخ‌زدۀ محاسبۀ خودپرستانه غرق می‌سازد»؛ هر ایده‌ای از آزادی را فرومی‌کاهد به «مفهومی منفرد و غیرمعقول از آزادی؛ تجارت آزاد»؛ «تمامی پرده‌های سانتی‌مانتال خانواده را می‌دَرَد و روابط خانوادگی را به صرف روابط مبتنی بر پول تنزیل می‌دهد»؛ «پزشکان، وکلا، کشیشان، شعرا و دانشمندان را بدل می‌کند به کارگران مزد بگیرش»؛ «به بیان دیگر، به جای استثماری که در نقاب توهمات دینی و سیاسی روی پوشیده، استثماری مستقیم، عریان، وقیحانه و سنگدلانه را جایگزین کرده». جامعۀ بورژوایی مردم را مجبور می‌کند تا به قیمت بقاء به هر خفتی تن در دهند.\n سنت مارکسیستی در قرن بیستم به این سو متمایل است که بورژواها را با قدرت کنترلی مافوق انسانی تصویر کند: هر چه رخ می‌دهد فقط به بورژواها کمک می‌کند تا «سرمایۀ بیشتری انباشت کنند». باید این نکته را به یاد داشت که نظر مارکس دربارۀ بورژواها بسیار متغیر است. مارکس آن‌ها را به «ساحرانی» تشبیه می‌کند که دیگر نمی‌توانند نیروهایی را به بند انقیاد درآورند که از جهان اسفل به مدد اوراد و طلسم‌هایشان بیرون کشیده‌اند. مارکس البته گوشۀ چشمی به فاوست گوته دارد اما در عین حال به سنت بلندبالای کیمیاگرانه‌ای تلمیح می‌زند که هدفش به عرش رساندن فرودستانی بود که در فقر دست و پا می‌زدند. البته افسون آن جادو هیچ گاه اثر نکرد. مارکس می‌گوید در عوض آنچه اتفاق افتاد صرفاً این بود که راه «بر بحران‌های ویرانگرتر و گسترده‌تر گشوده شد و راه‌هایی که می‌شد به وساطت آن‌ها جلوی بحران‌ها را گرفت از میان رفت». نجات‌یافتگان بحران مالی ۲۰۰۸ بعدها طعم این قدرت جادویی را با تمام وجودشان مزمزه کردند، بحرانی که میلیون‌ها نفر را چنان مسحور و مفتون ساخت تا بیش از آنچه ضرورت اقتضا می‌کرد دست از امید بشویند. جالب توجه است که ببینیم آیا مردم چیزی آموخته‌اند از تمام‌کارهای عجیب و غریبی که نام‌هایی چون میداف را بر صدر اخبار نشاند. مارکس هراس داشت که مردم از این وقایع چیزی نیاموزند. در سرمایه‌داری مدرن، حتی ورزیده‌ترین اذهان نیز ممکن است یک‌شبه تا مرحلۀ بدویت افول کنند. مردمانی که این نیرو را دارند تا عالمی از نو بسازند، به نظر، هنوز مشغول فروشکستنِ خودشان‌اند. مارکس سرشار از امید است اما نگرانی‌های جدی‌ای نیز پیوسته ضمیرش را می‌خلد.\n بیش از صد و پنجاه سال است که ما با حجم عظیمی از آثاری مواجهیم که به طبقه‌ای حمله می‌کند که در آن هر کسی که بتواند سنگدلی بیشتری پیشه کند موفق‌تر است؛ اما همین نیروهای اجتماعی نیز بر اعضای گروه گسترده‌ای فشار می‌آورند که مارکس «طبقۀ کارگری مدرن» می‌خواندشان. این طبقه همواره از مسئلۀ هویت جعلی در رنج بوده است. بسیاری از خوانندگان مارکس همیشه بر این تصور بوده‌اند که «طبقۀ کارگر» فقط افرادی را شامل می‌شود چکمه پایشان است و در صنایع و کارخانه‌ها یقۀ آبی دارند و دستهایشان پینه بسته است و رنجور و گرسنه‌اند. این دسته از خوانندگان متوجه تغییر ماهیت نیروی کار در دینای امروز شده‌اند: نیرویی که روزبه‌روز تحصیل‌کرده‌تر می‌شود، یقه‌سفید است و در بخش خدمات کار می‌کند (نه در کارخانه‌ها) و جزوی از طبقۀ متوسط محسوب می‌شود. همین تصویر باعث می‌شود که این خوانندگان تصور کنند ما امروزه به‌نوعی با «مرگ سوژه» مواجهیم و بدین نتیجه می‌رسند که طبقۀ کارگر در حال از بین رفتن است و تمامی امیدها برای این طبقه نقش بر آب شده است. مارکس تصور نمی‌کرد که طبقۀ کارگر در حال آب‌رفتن است: در تمامی جوامع صنعتی، این طبقه یا اکثریت مطلق است یا بدل به اکثریت مطلق خواهد شد. به دیدۀ مارکس، افزایش عددی طبقۀ کارگر قادرش می‌سازد تا «نبرد دموکراسی را ببرد». مبنای محاسبۀ سیاسی مارکس مفهومی است ساده و در عین حال جامع:\n طبقۀ مدرن کارگری بدل به طبقه‌ای از رنجبران خواهد شد که فقط تا آن زمان می‌توانند نفس بکشند که بتوانند کاری پیدا کنند و فقط می‌توانند کاری پیدا کنند که منجر به انباشت سرمایه شود. این کارگران، که ذره‌ذره خودشان را می‌فروشند، مانند هر قطعۀ دیگری در دستگاه سوداگری، در واقع، کالاهایی بیش نیستند و مداوماً در معرض تمامی فرازونشیب‌های مسابقۀ کسب سود و بالا و پایین‌های بازار هستند.\n در تحلیل مارکس نه کار کردن در کارخانه مؤلفۀ نهایی و اثرگذار است، نه کار یدی و نه حتی فقیر بودن. تمامی این‌ها به‌سرعت و با بالا و پایین رفتن عرضه و تقاضا در تکنولوژی و سیاست عوض می‌شود. واقعیت حیاتی و تعیین‌کننده نیاز توست به فروختن کارت برای بقاء، به تکه‌تکه‌کردن شخصیتت برای فروش، به نگاه کردن به آینه و فکر کردن به اینکه «امروز دیگر چه برایم باقی مانده تا بفروشم؟»؛ واقعیتْ هراس و اضطراب پایان‌ناپذیر توست از اینکه حتی اگر امروز هم چرخ بر مرادت بچرخد، فردا شاید روزی دیگر باشد که نتوانی کسی را پیدا کنی که آنچه را داری یا آنچه را هستی بخرد؛ واقعیت این است که بازار ملوَّن چشم در چشم تو می‌دوزد و، به‌مانند بسیاری دیگر، به تو می‌گوید: «تو هیچ ارزشی نداری»؛ واقعیت این است که تو، هم از نظر فیزیکی و هم از نظر متافیزیکی، تبعید شده‌ای تا در سرما بمیری. مرگ یک دستفروشِ۴ «آرتور میلر»، یکی از شاهکارهای مسلم ادبیات آمریکا، روایتی است جاندار از وحشتی که بیشتر اعضای طبقۀ کارگر در جهان مدرن روزانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. نوشته‌های اگزیستانسیالیستی – که من حدود نیم‌قرن پیش با خواندن آنها بزرگ شدم – این روال را با ژرفا و زیبایی بی‌نظیری به تصویر کشیده است؛ با این حال بصیرت‌های این دست‌نوشته‌ها هنوز به‌نحو غریبی ناملموس است. خواندن مانیفست به ما کمک می‌کند تا از نزدیک این بصیرت‌ها و نیز اضطراب‌های عصر مدرن را لمس کنیم.\n مارکس می‌داند که بسیاری از مردمانِ طبقۀ کارگر از جایگاه و موقعیت خویش غافلند. آنها لباس‌های شیک می‌پوشند و در خانه‌های شیک زندگی می‌کنند؛ چون اکنون تقاضای مناسبی برای کارشان وجود دارد و آنها نیز کارشان را به‌خوبی انجام می‌دهند. آن‌ها حتی ممکن است با سرخوشی خود را یکی از صاحبان سرمایه بینگارند، اما هیچ تصوری ندارند که خانه‌ای بر آب بنا کرده‌اند و هر آنچه ساخته و پرداخته‌‌اند می‌تواند به‌چشم‌برهم‌زدنی دود شود و به هوا رود. آنها شاید نتوانند تشخیص دهند که حقیقتاً کیستند و متعلق به کدام طبقه‌؛ اما زمانی از خواب بیدار می‌شوند که از کار بیکار شوند؛ تعلیق شوند؛ کارشان به دیگران سپرده شود؛ تعدیل شوند یا با آمدن تکنولوژی جدیدی مهارتشان بی‌مصرف شود. علاوه‌براین، بسیاری از کارگرانِ ژنده‌پوشی که مهارت کافی ندارند شاید قاصر از دریافت این واقعیت باشند که بسیاری از کارگزاران آنها، علی‌رغم تمامی ادا و اطوارهایشان، حقیقتاً هم‌طبقۀ آنها هستند و زندگیشان به همان تُردی و شکنندگی زندگی خودشان. چگونه می‌توان این حقیقت را با مردمی در میان گذاشت که آن را نمی‌فهمند یا تابِ تحملش را ندارند؟ پیچیدگی این ایده‌ها سبب شده است که در جامعۀ مدرن حرفۀ تازه‌ای ایجاد شود، حرفه‌ای ضروری برای بقای این جامعه: سازمان‌دهنده۵.\n گروهی که هویتش به‌عنوان کارگر برای مارکس حیاتی است و در واقع مارکس نیز خود عضوی از این طبقه بود: روشنفکران.\n بورژوازی هر نوع فعالیتی را که تاکنون محترم شمرده می‌شد و با ستایش و اعجاب از آن سخن می‌رفت از هالۀ قداستش محروم ساخته است و پزشکان، وکلا، کشیشان، شعرا و دانشمندان را به کارگران مزد بگیرش بدل کرده است.\n این گفته بدان معنی نیست که این فعالیت‌ها معنا یا ارزششان را از دست داده‌اند؛ حتی می‌توان گفت که این کنش‌ها معنای ضروری‌تری پیدا کرده‌اند؛ اما مسئله اینجاست که مردم فقط از طریق کار کردن برای سرمایه است که می‌توانند آزاد باشند تا آنچه را می‌خواهند انجام دهند. حتی خود مارکس نیز مجبور بود بر همین سبیل زندگی کند. او در طول مدتی چهل‌ساله، روزنامه‌نگاری بی‌نظیر بود. گاهی برای نوشتن پولی می‌گرفت و اغلب اوقات نه. مارکس به‌خوبی این نکته را دریافته بود که چگونه کارگران می‌توانند خود را سازمان دهند و چگونه توانایی آنها برای سازمان‌دهی می‌تواند زندگی در قرن نوزدهم را بسیار انسانی‌تر از آن چیزی کند که در دهۀ ۱۸۴۰، زمانۀ مکتوب شدن مانیفست و ابتدای حیات فکری خود مارکس، متداول بود؛ اما آن زمان هیچ کس نمی‌دانست که چگونه می‌توان آفرینندگان فرهنگ را سازمان بخشید. در زمانۀ مارکس انبوهی از نویسندگان و هنرمندان علیه سرمایه‌داری موضع می‌گرفتند؛ اما موضع مارکس منحصربه‌فرد و متمایز از دیگران بود.\n در قرن بیستم و بیست و یکم، گسترۀ فرهنگ‌ها بسط فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. روشنفکران مجبورند تا برای کمپانی‌های دارویی، استودیوهای فیلم‌سازی، رسانه‌های توده‌ای، نهادهای آموزشی و بهداشتی، سیاستمداران و امثالهم کار کنند و بدین ترتیب همواره خلاقیتشان را به پای سرمایه‌داران می‌ریزند تا آن‌ها به فرایند تراکم سرمایه‌شان سرعت بخشند. این امر سبب می‌شود که روشنفکران، علاوه بر وحشت و اضطرابی که خود در جایگاه خویش حس می‌کنند، تحت‌الشعاع همان استرس‌هایی قرار گیرند که همۀ کارگران در عصر مدرن از آن رنج می‌برند. هرچه روشنفکران وقت و توان بیشتری مصروف کار خویش می‌کنند تا آن را معنادارتر سازند، تضادشان با کارفرمایان بالادستی‌شان فزونی می‌یابد. در قرن بیستم، این آفرینندگان فرهنگ هستند که آن را راس و ریس کرده و سامان می‌بخشند؛ اما، چنانکه تاریخ سرمایه مکرراً بر این امر شهادت داده، تکنولوژی می‌آموزد تا خود را در مقیاسی بسیار گسترده‌تر سامان بخشد. در قرن بیست و یکم، اینترنت ابعادی یکسره جدید از این تضاد را هویدا ساخته است؛ انتشاراتی‌ها، روزنامه‌ها و مجلات در حال فروپاشی‌اند. امروزه، روشنفکران مجبورند تا نبردی تازه را آغاز کنند، نبردی فرسایشی برای دموکراسی: آنها می‌جنگند تا فرهنگ را زنده نگاه دارند. ما نتیجۀ این نزاع را به‌قطع نمی‌دانیم. کثیری از روشنفکران به فهم این روابط پنهان نائل آمده‌اند و دریافته‌اند که خودشان هم چیزی نیستند مگر کارگرانی در عرض بقیه؛ اما بسیاری هم هنوز از در انکار درمی‌آیند. بسیاری از ما می‌توانیم دربارۀ اموری بیندیشیم که ترجیح می‌دادیم آنها را انجام می‌دادیم. مارکس احتجاج می‌کند که ما باید یاد بگیریم تا خود را سازمان دهیم و سازمان‌ خویش را حفظ کنیم و بیاموزیم که چگونه باید در این نبرد جنگید. اگر در این نبرد ببازیم دروازه‌های بسیاری را بسته‌ایم، نه‌تنها به روی خود بلکه به روی همگان.\n***\nمارکس افقی پهناور پیشاروی خود داشت: او می‌توانست تخیل کند که هزاران مایل دورتر از جایی که زندگی می‌کند زندگی بر کدام روال می‌گردد. مارکس در لندن می‌زیست که در آن زمان پویاترین اقتصاد جهان را داشت؛ اما در عین حال می‌توانست چشمانش را به روی ابهامات و گنگی‌های رشد اقتصادی باز کند. در طول دو دهۀ گذشته، پویاترین اقتصاد جهان از آن چین بوده است. بخش عمدۀ قدرت چین از طبقۀ کارگرش و توان حیرت‌انگیزشان نشأت می‌گیرد؛ اما تا همین اواخر این طبقه کاملاً منفعل بوده است. من در سال ۲۰۰۵ حدود یک ماه در چین به سر بردم و هنوز از آنچه در آنجا دیدم در حیرتم. من در کنفرانسی در دانشگاه چجیانگ در استان هانگژو شرکت کرده بودم. من به شهرهای بسیاری رفتم و با روشفکرانی از سنین مختلف ملاقات کردم. در کنفرانس حدود سی چینی و سه آمریکایی شرکت کرده بودند؛ اما فقط آمریکایی‌ها بودند که انقلاب چین را به خاطر اقداماتی که انجام داده بود و موفقیت‌هایی که به دست آورده بود تحسین می‌کردند؛ اما خود چینی‌ها بر این عقیده راه می‌پیمودند که گویی تاریخ چین بدل به نسخه‌ای رنگ‌ورورفته از آمریکای دهۀ 50 میلادی شده است. به نظر آنها «کمونیستهای چینی» به موجوداتی مریخی می‌ماندند و نه افرادی که از سنخ پدر و مادرشان و حتی خودشان بودند. مدارس و کالج‌ها در چین حق تدریس آثار متفکران غربی را ندارند و این کار به نام مارکس انجام می‌پذیرد. من دربارۀ آثار و زندگی مارکس در نیمۀ دوم قرن نوزدهم در لندن سخن گفتم و چین امروز را انگلستان آن زمان مقایسه کردم. دربارۀ استحالۀ طبقۀ کارگر در بریتانیا نیز حرف زدم و گفتم که در جامعۀ پویای مدرن دیگر جایی برای انفعال طبقاتی وجود ندارد. سخن من در آنجا این بود که بخش‌های هیجان‌انگیز مانیفست دقیقاً حال و اوضاع چین در قرن بیست و یکم را پیش‌بینی می‌کند. بسیاری از افرادی که با آنها سخن می‌گفتم بر این باور بودند که در چین سیستم طبقاتی و قشربندی اجتماعی وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توان مقولات و مفاهیم مارکسی را دربارۀ جامعۀ چین به کار بست. برخی البته بر این باور نبودند اما مردم چین امروزه، مانند گذشته، به‌خوبی می‌دانند که مجبورند چگونه فکر کنند.\n متأسفانه دانش‌آموزان شرکت‌کننده به من می‌گفتند که مقاله‌ام از کنفرانس حذف شد. برخی از آنها می‌گفتند که بسیار دوست داند که اگر فرصتی پیش بیاید آثار مارکس را بخوانند. من به آنها گفتم که مهم‌ترین چیزی که باید در این باره بدانند این است که خود آنها نیز بخشی از طبقۀ کارگرند و طبقۀ کارگر توان آن را دارد تا خود را سازمان دهد. به آنها کتابها و وب‌سایتهایی معرفی کردم و برایشان آرزوی موفقیت کردم. اکنون و در سال ۲۰۱۰، مجموعه‌‌مقالاتی در چین منتشر شده که در آن هم آثاری از من موجود است و البته از همه مهم‌تر آثاری از خود مارکس. من انتشار این مجموعه‌مقالات را طلیعه‌ای می‌بینم بر بیداری طبقۀ کارگر در چین و سازمان‌دهی‌شان در مقیاسی کلان. آیا آن‌ها می‌توانند پیروز شوند؟ کسی نمی‌داند؛ اما می‌توان امیدوار بود که جبهه‌ای دیگر در «نبرد برای دموکراسی» باز شده است.\n***\nبه دیدۀ مارکس طبقۀ کارگر در جهان مدرنْ اجتماعی است جهان‌گستر که در انتظار وقایع آینده‌اند. این امکانات گسترده به تاریخ سازمان‌دهی طبقۀ کارگر جاذبه و شکوه خاصی بخشیده است. فرایند ایجاد و گسترش اتحادیه‌ها صرفاً یکی از سیاست‌های گروه‌های ذی‌نفع نیست، بلکه بخشی اساسی است از آنچه لسینگ «آموزش نسل بشر» می‌نامدش. به نظر مارکس، به‌موازات اینکه طبقۀ کارگر به دانشی روشن دربارۀ کیستی‌اش می‌رسد، به درک این واقعیت نیز می‌رسند که برای اینکه خودشان باشند نیازمند یکدیگرَند. کارگران به‌مرور متوجه این واقعیت می‌شوند؛ زیرا جامعۀ بورژوایی آنها را مجبور می‌سازد تا باهوش‌تر باشند تا در هاویۀ پیوسته‌اش جان بدر برند. اگر یاد بگیریم که تا دست در دست کارگرانی بگذاریم که ممکن است در ظاهر زمین تا آسمان با ما متفاوت باشند اما در حقیقت یکی از ما هستند، بدین معنی است که ما توانسته‌ایم بر وحشت این جهان غلبه کنیم و جایگاه خودمان را در این هاویۀ پرآشوب بیابیم.\n این بخشی ضروری از بصیرت‌ اخلاقی‌ای بود که در مانیفست نهفته است؛ اما مانیفست بعد اخلاقی دیگری نیز دارد که با کلید‌واژه‌های دیگری ابراز شده است، اما از منظر انسانی به همین اندازه ضروری است. بسیاری از حرکت‌های کمونیستی تاریخ که از افلاطون آغاز می‌شوند، نظم اجتماعی‌ای را نشانه رفته‌اند که در آن وجود فردی از طریق نوعی کل اشتراکی خرد می‌‌شود. جهان رادیکال سال‌های ۱۸۴۰ که مارکس در آن پرورش یافت سرشار از مردمی بود که این‌گونه می‌اندیشیدند. نوشته‌های اولیۀ مارکس سرشار از ناسزا نسبت به چیزی هستند که خود مارکس آن را «کمونیسم خشن وبی‌فکر» می‌نامید. او همواره تأکید داشت که کمونیسم یعنی آزادی خود و این بدین معنی بود که انقلاب آینده به طبقات و نزاع‌های طبقاتی پایان خواهد داد و لذت بردن از جهانی را ممکن خواهد کرد که در آن «شکوفاییِ آزاد هر شخص شرط شکوفایی آزادِ همگان است». مارکس در باب کمونیسم به‌مثابه راهی برای خوشبخت‌کردن انسان‌ها نظر می‌کند. نخستین جنبۀ خوش‌بختی برای او «شکوفایی» است، شکوفایی صرفاً به معنای تکرار خویشتن تا بی‌نهایت نیست، بلکه به معنای منازلِ بی‌نهایت ِ تغییر و رشد است. این‌گونۀ خوشبختی به نحو متمایزی مدرن است و با گسترش لاینقطع اقتصاد بورژوازی به آگاهی رسیده است؛ اما جامعۀ بورژوازی مدرن انسان‌ها را وادار می‌کند که در تطابق با نیازهای بازار شکوفا شوند: برخی چیزها را فروش می‌تواند شکوفا کند، برخی را فروش نمی‌تواند سرکوب کند و چیزهای دیگری نیز هستند که اصلاً پدید نمی‌آیند. مارکس بر علیه شکوفایی کج و معوجی که از جانب بازار تحمیل می‌شود و برای «شکوفایی آزاد» می‌جنگد، نحوه‌ای از شکوفایی که «خود» می‌تواند کنترلی بر آن داشته باشد.\n این اصرار بر شکوفایی آزاد در مقابل شکوفایی‌ای که توسط بازار تحمیل شده است، ایده‌ای است که مارکس با هوشمندترین و شریف‌ترین لیبرال‌های قرن نوزدهم همچون جان استوارت میل بر سر آن اشتراک دارد. میل همچون مارکس «شکوفایی آزاد» را ارزش انسانی‌ بنیادین می‌دانست؛ اما هرچه که میل پیرتر شد، متقاعد شد که گونه‌ی کاپیتالیستیِ مدرنیزاسیون سبب رقابت توان‌فرسا، دنباله‌روی اجتماعی و بی‌رحمی نسبت به دیگران می‌شود و بهترین ظرفیت‌های مدرنیزاسیون را مسدود می‌سازد. بزرگترین لیبرالِ جهان در سال‌های پایانی حیاتش خود را سوسیالیست می‌دانست.\n به نحوی آیرونیک لیبرالیسم و سوسیالیسم در زمینی با یکدیگر مشترک‌اند که ممکن است برای هردوی آن‌ها مشکل‌زا باشد. گذشته از هر چیز اگر آقای کورتز زنده باشد چه؟ و اگر «شکوفایی آزادِ» قابل اطمینان، اعماق وحشتناک طبیعت انسان را بیرون بریزد چه؟ داستایوفسکی، نیچه و فروید همگی ما را وادار کردند تا با وحشت‌ها مواجه شویم. مارکس و میل، هردو، ممکن است بگویند تا زمانی که ما بر عرصۀ اجتماعی غلبه نکرده‌ایم، هیچ راهی نیست که بتوانیم بگوییم تباهیِ درونی ما تا چه اعماقی ادامه می‌یابد. فرآیند دست‌یافتن بدان نقطه، جایی که در آن راسکولنیکف در دی‌اونیو۶ نمی‌پوسد و جایی که در آن سویدریگایلف صدها جسم و روح را در تصاحب خود ندارد، آنقدر طولانی هست که به همه‌ی ما کاری تدریجی برای انجام دادن ارزانی کند؛ و حتی اگر بدان نقطه برسیم و بفهمیم که انسان بد درونی ما هرگز ناپدید نخواهد شد، دست‌کم آموخته‌ایم که چطور برای دفاع مشترک‌ از خودمان با همدیگر همکاری کنیم. تروتسکی در سال‌های ۱۹۲۰ به این باور رسیده بود که روان‌کاوی حقی انقلابی برای دفاع از خودمان دربرابر خودمان بوده است.\n***\nمن روایت محبوبم از مانیفست را گذاشته بودم برای آخر کار. این روایت متعلق به هانس مورگنتا است. نظریه‌پرداز بزرگ روابط بین‌الملل که به عنوان پناهنده‌ای فراری از دست نازی‌ها به آمریکا آمد. من این روایت را در دهۀ هفتاد در دانشگاه سیتی‌یونیورسیتی نیویورک از او شنیدم. او داشت از کودکی خودش در باواریای پیش از جنگ جهانی اول برای ما حرف می‌زد، پدر مورگنتا، پزشکی در محله‌ای متعلق به طبقۀ کارگر (بیشتر آن‌ها معدنچی بودند) در شهرِ کوبورگ بود و در آن دوره شروع کرده بود به این‌که پسرش را نیز در ویزیت‌های خانگی با خود همراه کند. بیشتر بیماران او از مرض سل جان می‌سپردند، یک پزشک در آن سال‌ها نمی‌توانست کار خاصی برای نجات بیماران مبتلا به سل کند، اما می‌توانست به بیماران کمک کند که بامتانت جان بسپارند. کوبورگ از آن‌جور جاهایی بود که بسیاری از بیمارانِ در حال مرگ تقاضا می‌کردند که یک انجیل با آن‌ها به خاک سپرده شود؛ اما وقتی پدر مورگنتا از کارگران خود سؤال کرد که آخرین درخواستشان چیست، بسیاری از آن‌ها گفتند آخرین درخواستشان این است که به جای انجیل با یک مانیفست به خاک سپرده شوند. آن‌ها به دکتر التماس می‌کردند اطمینان حاصل کند که نزدیکانشان در دم مرگشان نسخه‌های جدیدی از مانیفست برای آن‌ها می‌خرند و این‌که مراقب باشد کشیش فضولانه داخل نشود و لحظۀ آخر را تغییر ندهد. خود مورگنتا در آن زمان خیلی جوان‌تر از آن بود که بتواند کتاب‌ را برای کارگران بخرد؛ اما این‌که اطمینان حاصل کند که خانواده‌ی کارگران کتاب را خریده‌اند به اولین مسئولیت سیاسی او بدل شد. او می‌خواست اطمینان حاصل کند که ما هم، مثل خانواده‌های آن کارگرها، حتماً یک نسخه از مانیفست برای خودمان تهیه می‌کنیم.\n قرن بیستم با تخریب گستردۀ تمثال مارکس پایان یافت. گفته می‌شود که ما در «عصر پست‌مدرن» هستیم: قرار نیست دیگر نیازی به روایت‌های عظیم یا ایده‌های بزرگ داشته باشیم. بیست سال بعد، خود را در چنگ روایت‌های متفاوتی گرفتار خواهیم دید: روایت‌هایی از جامعۀ پویای جهانی‌ای که با کوچک‌سازی و تقلیل بیش از پیش به چیزی واحد بدل شده است، کارِ واقعی ناپدید می‌شود تا سهام کمپانی‌ها بتواند صعود کند، تا پولدارها بتوانند پولدارتر شوند و بیش از بیش به خاطر آنچه بر سر جهان ما آورده‌اند به خود تبریک بگویند. معدودی از ما امروزه با این احساس مارکس همدلند که آلترناتیوی روشن برای کاپیتالیسم در جهان وجود دارد. اما بسیاری از ما به چشم‌انداز رادیکال مارکس، به خشم او و به عقیدۀ او که مرد و زنِ مدرن توانِ آن را دارند که جهانی بهتر خلق کنند ایمان داریم و یا دست‌کم در خصوص آن خیال‌پردازی می‌کنیم. به نحوی دور از انتظار امر آیکونیک ممکن است متقاعد‌کننده‌تر از امر آیرونیک به نظر برسد: آن شخصیت ریشوی کلاسیک، آن اتئیست که در هئیتِ پیامبری انجیلی درآمده بود، هنوز بسیاری سخن برای گفتن دارد. در آغاز قرن بیستم کارگرانی بودند که آماده بودند با مانیفست کمونیست بمیرند، در آغاز قرن بیست و یکم شاید کارگران بیشتری آماده باشند تا با آن زندگی کنند.\nنسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: [۱] Sunday-school یکی از نهادهای آموزشی مسیحی است که عموماً جلسات تعلیم و تدریس دینی‌شان را یکشنبه‌ها برگزار می‌کردند و همین امر منشأ نامشان است. این مدارس دینی در انگلستان سابقه‌ای ۲۵۰ ساله دارند. [مترجم] [۲] fortunate fall گناه یا خطای مقدس (به لاتین Felix culpa) عبارتی در الهیات مسیحی است که نخستین بار سنت آگوستین در اشاره به گناه اولیه به کار برد. منظور گناهی است که موجبات خیری بزرگتر، مثلاً رستگاری روح، را فراهم می‌کند و در متون عمومی به معنی حادثه یا حوادث بدی است که منجر به نتیجۀ خوبی می‌شود. [مترجم] [۳] drive-structure [۴] Death of a Salesman [۵] the organizer [۶] Avenue D\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157696.json b/train/528157696.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d101d12883624350ddbfd6966d61eda238a8c86e --- /dev/null +++ b/train/528157696.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا میلیون‌ها نفر از مردم عادی آمریکا از ترامپ حمایت می‌کنند؟", + "subtitle": "بزرگ‌ترین رازِ کنونی امریکا انگیزۀ هواداران دونالد ترامپ نامزد جمهوری‌خواهِ ریاست جمهوری امریکا است", + "introduction": "تقریباً هر روز ماجراهایی عجیب از حماقت رأی‌دهندگان به دونالد ترامپ، در رسانه‌ها منتشر می‌شود. از نظر تحلیل‌گران ترامپ فردی نژادپرست است؛ پس قاعدتاً باید محرکِ پایگاه هواداران ترامپ، نژادپرستی باشد. اما کارشناس مسایل سیاسی آمریکا، توماس فرانک، می‌گوید این همۀ ماجرا نیست. او با اشاره به مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که مسئلۀ «مهاجرت» از نظر رأی‌دهندگان به ترامپ در درجۀ سوم اهمیت قرار دارد. پس با این حساب انگیزۀ اصلی هواداران دونالد ترامپ چیست؟", + "content": "توماس فرانک، گاردین — می‌خواهیم بزرگ‌ترین رازِ کنونی امریکا را رمزگشایی کنیم: انگیزۀ هواداران دونالد ترامپ نامزد جمهوری‌خواهِ ریاست جمهوری امریکا چیست؟ \n به این علت آن را «راز» می‌خوانم که طبقۀ کارگر سفیدپوستی که بدنۀ اصلی پایگاه هواداران ترامپ را تشکیل می‌دهند، با تعدادی شگفت‌انگیز در اجتماعات حضور می‌یابند و استادیوم‌ها و آشیانۀ فرودگاه‌ها را پر می‌کنند؛ اما روی‌هم‌رفته، دیدگاه‌های آن‌ها را در روزنامه‌های معتبر نمی‌بینیم. این نشریات در صفحۀ نظرات خود دقت زیادی به خرج می‌دهند تا دیدگاه‌های تقریباً هر نوع گروه جمعیتی را منعکس کنند؛ اما دائماً «کارگران یقه‌آبی» را نادیده می‌گیرند. دیدگاه‌های طبقۀ کارگر برای این دنیا چنان بیگانه است که وقتی نیک کریستوف، مقاله‌نویس روزنامۀ نیویورک‌تایمز، می‌خواست با یکی از هواداران ترامپ مصاحبه کند. شخصی ساختگی درست کرد و از زبان او به پرسش‌های خود پاسخ داد. \n اگر اعضای طبقۀ متخصص بخواهند طبقۀ کارگر را درک کنند، روش سنتی این است که با کارشناسان صاحب‌نظر در موضوع مشاوره کنند. وقتی از این صاحب‌نظران دربارۀ جنبش ترامپ می‌پرسیم، همۀ توجه خود را به یک اتهام عمده معطوف می‌کنند: تعصب. می‌گویند فقط نژادپرستی تواناییِ راه‌اندازیِ چنین جنبشی را دارد. این پدیده همچون توفان تورنادو که انبوه خانه‌های اعیانی را درمی‌نوردد، ساختار موروثیِ حزب جمهوری‌خواه را درمی‌نوردد. \n خودِ ترامپ شاهد و سندی عالی برای این یافته است. او به دلقک بددهنی می‌ماند که به‌نحوی نظام‌مند به‌سراغ فهرست گروه‌های قومی امریکا رفته و تک‌تکِ آن‌ها را آزرده است. او قصد دارد میلیون‌ها مهاجر فاقد مدرک اقامت را اخراج کند. او می‌خواهد سفر مسلمانان به ایالات متحده را ممنوع کند. او رهبران زورگو و دیکتاتورهای زیادی را تحسین می‌کند و حتی نقل‌قولی از موسولینی را نیز در توییتر بازنشر کرده است. این دلقک مو طلایی در میانِ طیف وسیعی از متعصبان توانسته است حمایت پرشورِ عمدۀ نژادپرستان و نیز حمایت آمیزه‌ای متنوع از منزجرین را جلب کند. آنان کسانی‌اند که تک‌تکشان از شوق راهیابیِ متعصبی تمام عیار به کاخ سفید آرام‌وقرار ندارند. \n تحلیلگران، کلیت مبارزۀ انتخاباتی ترامپ را ازاین‌دست مسائل جنون‌آمیز و تکان‌دهنده می‌دانند. ترامپ به‌ظاهر فردی نژادپرست است؛ پس قاعدتاً باید محرکِ پایگاه هواداران ترامپ، نژادپرستی باشد. تیمتی ایگان، مقاله‌نویس روزنامۀ نیویورک‌تایمز، نژادپرستیِ ترامپ را فقط از چشم همین مردم می‌بیند: «هواداران دونالد ترامپ به‌خوبی می‌دانند که او مدافع چیست: مدافع تنفر از مهاجران، برتری نژادی و رعایت‌نکردن نزاکت اولیه که عامل پیوستگی جامعه است.» \n تقریباً هر روز ماجراهایی عجیب از حماقت رأی‌دهندگان به ترامپ در رسانه‌ها منتشر می‌شوند. شمار مقالاتی که طرف‌داران ترامپ را به تعصب متهم می‌کنند، اگر نگوییم چندین‌هزار، به چندصدتا می‌رسد. در جمع نویسندگان، از هر گروهی که باشند، این مقالات وجود دارد؛ از محافظه‌کاران گرفته تا لیبرال‌ها و کارشناسان بی‌طرف. اخیراً تیتر یکی از مقالات هافینگتن‌پست به‌صراحت عنوان کرد: «ترامپ برندۀ «سه‌شنبۀ بزرگ» شد؛ چون امریکا نژادپرست است.» یکی از گزارشگران نیویورک‌تایمز از طریق تطبیق نقشۀ طرف‌داران ترامپ با جست‌وجوهای نژادپرستانه در گوگل نشان داد که هواداران ترامپ چقدر متعصب‌اند. همه می‌دانند که شوروشوق هواداران ترامپ چیزی نیست جز افشای جاهلانۀ ماهیتِ امریکاییان سفیدپوستی که از حضور یک سیاه‌پوست در کاخ سفید به خشم آمده‌اند. جنبش ترامپ پدیده‌ای یکنواخت و موجی گسترده از تنفر نژادی است. طرف‌داران متعصبِ این جنبش نه‌تنها قابل‌درک نیستند، بلکه در واقع ارزش درک ندارند.\n•••\nهفتۀ گذشته [اوایل مارس] تصمیم گرفتم تا چند ساعت از سخنرانی‌های ترامپ را شخصاً تماشا کنم. مردی را دیدم با سخنان طولانی و ملال‌آور، لاف‌زن و تهدیدگر که حتی وقتی معترضانش را از محل سخنرانی او بیرون می‌رانند، نگاهی مغرورانه به خود می‌گیرد. این چیزها باعث انزجارم شدند؛ همان‌طور که ترامپ بیست سال است که مایۀ انزجارم بوده است. اما متوجه چیز جالبی نیز شدم. در سخنرانی‌هایی که دیدم، ترامپ بخش زیادی از وقت خود را صرف صحبت دربارۀ موضوعی کاملاً قانونی می‌کرد. این موضوع را حتی می‌توان مسئله‌ای چپ‌گرا دانست. \n آری؛ دونالد ترامپ دربارۀ تجارت سخنرانی کرد. درواقع اگر بخواهیم بر اساس زمانی که ترامپ صرف صحبت دربارۀ تجارت می‌کند، درباره‌اش قضاوت کنیم، شاید بتوان گفت که بزرگ‌ترین و یگانه دغدغۀ او تجارت است؛ نه برتری سفیدها و نه حتی برنامۀ او برای ساخت دیوار حائل در مرز مکزیک که شهرت سیاسیِ اولیه‌اش را مدیونِ آن است. او در مناظرۀ سوم مارس نیز دوباره از تجارت گفت. وقتی از وی دربارۀ انتقادات میت رامنی سؤال کردند، او بحث را به تجارت کشاند. \n به نظر می‌رسد این مسائل فکرش را مشغول کرده‌اند: معاملات آزادِ ویرانگری که رهبران ما انجام داده‌اند و شرکت‌های بسیاری که تأسیسات تولید خود را به سرزمین‌هایی دیگر منتقل کرده‌اند و تماس‌های تلفنی‌ای که قصد دارد با مدیران ارشد آن شرکت‌ها برقرار کند و به وضع تعرفه‌هایی سنگین تهدیدشان کند، مگر اینکه به ایالات متحده بازگردند. \n ترامپ رؤیای خود را با ایدۀ دیگری که مطلوب چپ‌گراهاست، شاخ و برگ داد؛ اینکه تحت رهبری او، دولت در صنعت دارو قیمت‌گذاریِ رقابتی خواهد کرد. او تعجب می‌کند که در این حوزه «ما به‌صورت رقابتی قیمت‌گذاری نمی‌کنیم!» این واقعیتی دیگر است و البته برنامه‌ای بی‌ارزش و افسانه‌ای که دولت جرج دابلیو. بوش به ارمغان آورده است. ترامپ از تأسیسات صنعتی‌نظامی نیز انتقاد می‌کند و می‌گوید که به‌لطف قدرت لابی‌گران صنعتی، دولت مجبور به خرید هواپیماهای بی‌کیفیت اما گران‌قیمت شده است. \n بنابراین او اینگونه به پیشنهاد عجیب خود برای فروش اشاره می‌کند: ازآنجاکه ترامپ خودش بسیار ثروتمند است۱، تحت نفوذ لابی‌گران تجاری و کمک‌های مالی قرار نمی‌گیرد. همچنین ازآنجاکه این معامله‌گرِ نامدار به قدرتِ فاسدکنندۀ تأمین مالی در مبارزات انتخاباتی وابسته نیست، می‌تواند از طرف ما معامله کند و این خود امری «خوب» است، نه «بد». البته احتمال اینکه او در عمل چنین کند، بسیار اندک است. به نظر می‌رسد او در این مورد و موارد بسیار دیگر فردی ریاکار باشد؛ اما دست‌کم ترامپ از این حرف‌ها می‌زند. \n همۀ این سخنرانی‌ها تعجبم را برانگیختند؛ چون به یاد ندارم که در مقالاتی که در ماه‌های اخیر دربارۀ ترامپ خوانده بودم، از تجارت حرف زیادی به میان آمده باشد. انتظار می‌رود او در دفاع از سفیدپوستان وارد جنگی یک‌جانبه شده باشد. آیا می‌توان گفت که همین مباحثِ تجاری، کلیدی برای درک پدیدۀ ترامپ است؟\n•••\nتجارت مسئله‌ای است که امریکایی‌ها را بر اساس وضعیت اجتماعی‌اقتصادی، چند قطبی می‌کند. از نظر طبقۀ متخصص که شامل اکثر چهره‌های رسانه‌ای، اقتصاددانان، صاحب‌منصبان واشینگتن و متنفذان دموکرات می‌شود، خوبی و شکوهِ آنچه که «تجارت آزاد» می‌نامند، چنان روشن است که نیازمند هیچ‌گونه توضیح و تحقیق یا حتی تفکر نیست. رهبران جمهوری‌خواه و دموکرات در این باره اتفاق‌نظر دارند و هیچ‌چیز نمی‌تواند آن‌ها را از رؤیایی که از درس مبانی اقتصاد در ذهن دارند، منصرف کند. \n از نظر هشتاد یا نوددرصد باقی‌ماندۀ امریکا، تجارت معنایی بسیار متفاوت دارد. این روزها یک فایل ویدیوئی در اینترنت پخش شده که سالنی پر از کارگران شرکت کریر، تولید کنندۀ دستگاه‌های تهویۀ هوا در ایندیانا، را نشان می‌دهد؛ در این فیلم یکی از مدیران بلندپایۀ شرکت می‌گوید که قرار است کارخانه به شهر مونتری در مکزیک منتقل شود. همچنین به آن‌ها می‌گوید که کارشان را از دست خواهند داد. \n وقتی این ویدئو را می‌دیدم، به همۀ استدلال‌هایی می‌اندیشیدم که از اوایل دهۀ ۱۹۹۰ تاکنون در این کشور دربارۀ تجارت داشتیم. به همۀ حرف‌های شیرینی فکر می‌کردم که دربارۀ اثبات علمیِ خوبیِ تجارت آزاد از اقتصاددانان شنیده‌ایم و به شیوه‌هایی که روزنامه‌هایمان برای تمسخر کسانی در پیش گرفته‌اند که می‌گویند پیمان‌نامه‌هایی مثل «قرارداد تجارت آزاد امریکای شمالی»، به‌اختصار «نَفتا»، به شرکت‌ها امکان می‌دهند تا مشاغل را به مکزیک ببرند. \n در این تصاویرِ ویدیوئی شاهد شرکتی هستیم که با اجازۀ قرارداد نفتا مشاغل را به مکزیک منتقل می‌کند. ظاهراً که اینگونه به نظر می‌رسد. مدیر ارشد شرکت کریر به‌زبان آشنا و بسیار تخصصیِ منابع انسانی، از نیاز به «رقابتی ماندن» و «بازارِ شدیداً حساس به قیمت» سخن می‌گوید. یکی از کارگران خطاب به او فریاد می‌زند: «برو به جهنم.» مدیر از حضار خواهش می‌کند ساکت باشند تا بتواند آن‌ها را در اطلاعاتِ خود سهیم کند. منظورش اطلاعاتی در این باره است که همۀ آن‌ها شغل خود را از دست خواهند داد.\n•••\nحالا دلیل خاصی برای تردید در نژادپرست‌بودنِ دونالد ترامپ ندارم. یا او یک نژادپرست است یا به‌گفتۀ جان اُلیور، کمدین انگلیسی، وانمود می‌کند که نژادپرست است. در هر دو حالت نتیجه یکسان خواهد بود. \n اما پدیدۀ ترامپ را می‌توان به روشی دیگر نیز تفسیر کرد. نقشۀ طرفداران ترامپ ممکن است با جست‌وجوهای نژادپرستی در گوگل مطابقت داشته باشد؛ اما با صنعت‌زدایی و نومیدی و نقشۀ فلاکت اقتصادی مطابقت بیشتری دارد. این‌ها را اجماع سی‌سالۀ واشینگتن دربارۀ بازار آزاد، برای بقیۀ امریکا به ارمغان آورده است. \n ترامپ در سخنرانی‌هایش روی موضوع شرکت کَریِر زیاد تأکید می‌کند. این داستانِ او دربارۀ خشم اقتصادی به داستان نژادپرستی‌اش می‌ماند. بی‌تردید بسیاری از هواداران ترامپ متعصب‌اند؛ اما بسیاری دیگر احتمالاً مشتاقانه به آیندۀ او امیدوارند. آنان در انتظار رئیس‌جمهوری هستند که حرف‌هایش ظاهراً جدی است؛ وقتی توافق‌نامه‌های تجاری‌مان را محکوم می‌کند و قول می‌دهد که کار مدیر ارشدی را که کارگران را اخراج کرده و شهر را به نابودی کشانده، تمام خواهد کرد. این یعنی درست برخلاف باراک اوباما و هیلاری کلینتون. \n در اینجا به مهم‌ترین واقعیتی اشاره می‌کنیم که این نکته را تأیید می‌کند: وقتی مردم با هواداران سفیدپوست ترامپ از طبقۀ کارگر صحبت می‌کنند، به‌جای آنکه فقط به چیزی که می‌گویند، فکر کنند، به این نتیجه می‌رسند که دغدغۀ اول این افراد، اقتصاد و جایگاهشان در اقتصاد است. در اینجا به مطالعه‌ای اشاره می‌کنم که اخیراً گروه «امریکای کارگر»، شاخۀ اقدام سیاسیِ فدراسیون کارگران امریکا۲، منتشر کرده است. طی این مطالعه، در ماه دسامبر و ژانویه، از ۱۶۰۰ رأی‌دهنده از طبقۀ کارگر سفیدپوست در حومه‌های کلیولند و پیتسبرگ مصاحبه گرفته شده است. \n بررسی‌ها نشان داد که حمایت از دونالد ترامپ در بین این افراد تقویت شده؛ حتی در بین کسانی که خود را دموکرات می‌دانند. اما دلیل آن‌ها این نیست که دلشان برای دیدن رئیس‌جمهوری نژادپرست در کاخ سفید تنگ شده است. آن‌ها در ترامپ خصوصیتی محبوب یافته‌اند و آن طرز برخورد او و بیان صریح و بی‌پرده‌اش است. دربارۀ مسائل موجود باید گفت که مسئلۀ «مهاجرت» از نظر این رأی‌دهندگان در درجۀ سوم اهمیت قرار دارد و از مسئلۀ شمارۀ یکِ آن‌ها یعنی «اقتصاد و اشتغال» فاصله دارد. \n کارن نوسبام، مدیر اجرایی «امریکای کارگر» در توصیف یافته‌های تحقیق مذکور به من گفت: «مردم خیلی بیشتر از آنکه متعصب باشند، وحشت‌زده‌اند.» این نظرسنجی «چیزی را که همیشه می‌شنیدیم، تأیید می‌کند: مردم دیگر خسته شده‌اند. مردم رنج می‌کشند. مردم خیلی نگران‌اند که بچه‌هایشان آینده‌ای نخواهند داشت و هنوز اوضاعِ رکود کاملا بهبود پیدا نکرده و هنوز هم هر خانواده‌ای به‌نحوی از آثار رکود رنج می‌برد.» \n وقتی نظر تام لواندوفسکی رئیس «شورای مرکزی کارگران شمال شرق ایندیانا» در شهر فورت‌وِین را دربارۀ هواداران طبقۀ کارگری ترامپ پرسیدم، پاسخ صریح‌تری داد. او دربارۀ هوادارانی که می‌شناخت، گفت: «این افراد نژادپرست نیستند؛ حداقل می‌توان گفت نژادپرستیِ این افراد بیشتر از دیگران نیست. وقتی ترامپ دربارۀ تجارت صحبت می‌کند، ما به دولت کلینتون فکر می‌کنیم که در آن ابتدا با قرارداد نفتا و سپس با برقراری «روابط تجاری عادی دائمی»۳ با چین، در اینجا یعنی شمال شرق ایندیانا، مشاغل را از دست دادیم.» \n بهتر است کمی به انحراف موجود فکر کنیم. احزاب چپ‌گرا در سراسر دنیا به‌منظور پیشرفت و بهبود وضعیت کارگران تأسیس شده‌اند؛ اما حزب چپ ما در امریکا، یعنی یکی از دو حزب انحصاری ما، از مدت‌ها پیش تصمیم گرفته که به دغدغه‌های این طبقه پشت کند و خود را به تریبون طبقۀ متخصص روشن‌فکر تبدیل کند؛ یعنی همان «طبقۀ خلاق» که دست به خلق چیزهای مبتکرانه مثل اوراق بهادار مشتقه۴ و برنامه‌های گوشی هوشمند می‌زند. در دورۀ مشهور کلینتون، دموکرات‌ها به این نتیجه رسیدند که قشر کارگری که حزب در گذشته به آن‌ها اهمیت می‌داد، دیگر جایی برای رفتن ندارند. حزب دیگر نیازی به شنیدن حرف‌های آن‌ها نداشت. \n پس حرف لواندوفسکی و نوسبام برای هرکسی که ذره‌ای فراتر از مناطق محصورِ هر دو ساحل قدم گذاشته، باید روشن باشد. انجام معاملات تجاری بدون بررسی مناسب و کمک‌های سخاوتمندانۀ بانکی و سود تضمین‌شده برای شرکت‌های بیمه و جبران‌نشدن خسارت برای مردم عادی: این سیاست‌ها تأثیر بدی از خود به جا می‌گذارند. به‌گفتۀ ترامپ، «ما چین را بازسازی کرده‌ایم؛ اما کشور خودمان در حال متلاشی‌شدن است. زیرساخت‌های ما از هم می‌پاشد… فرودگاه‌های ما شبیه فرودگاه‌های جهان سوم شده است.» \n سخنان ترامپ واکنش شدید عامۀ مردم را علیه لیبرالیسم برمی‌انگیزد که به‌تدریج در طول چندین دهه شکل گرفته و ممکن است حتی کاخ سفید را نیز اشغال کند. در این صورت کل دنیا وظیفه خواهند داشت تا ایده‌های دیوانه‌وار آن را جدی بگیرند. \n هنوز هم نمی‌توانیم خودمان را با این مسئله رودررو کنیم. نمی‌توانیم بپذیریم که ما لیبرال‌ها بخشی از مسئولیتِ ظهور این پدیده را به عهده داریم. مسئولیت ناکامیِ میلیون‌ها نفر از طبقۀ کارگر، مسئولیت محرومیتِ شهرهای آن‌ها و زندگی قهقرایی‌شان. آسان‌تر آن است که آن‌ها را به‌خاطر روحیۀ منحرفِ نژادپرستانه‌شان سرزنش کنیم و چشم خود را بر واقعیت روشنی که «ترامپیسم» جلوه‌ای زشت و ناپخته از آن است، ببندیم: نئولیبرالیسم کاملاً شکست خورده است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را توماس فرانک نوشته است و در تاریخ ۸ مارس ۲۰۱۶ با عنوان «Millions of ordinary Americans support Donald Trump. Here’s why» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۹۵ آن را با عنوان «چرا میلیون‌ها نفر از مردم عادی آمریکا از ترامپ حمایت می‌کنند؟» و ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است. •• توماس فرانک (Thomas Frank) نویسندۀ کتاب گوش کن لیبرال؛ یا چه بر سر حزب مردم آمد (Listen, Liberal: Or, What Ever Happened to the Party of the People) است. این کتاب را انتشارات متروپالیتن بوکز در ۱۵ مارس ۲۰۱۶ منتشر کرده است. [۱] این موضوعی است که دوست دارد درباره‌اش لاف بزند. [۲] به‌اختصار AFL‑CIO [۳] Permanent Normal Trade Relations [۴] ابزار مشتقه به انگلیسی: Derivative Contract در مباحث مالی ابزاری است که ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش دارایی پایه و شاخص‌های مربوطه نشأت می‌گیرد. این ابزار به دارنده آن اختیار یا تعهد خرید و یا فروش یک دارایی معین را می‌دهد و ارزش آن از ارزش دارایی مربوطه مشتق می‌شود.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157699.json b/train/528157699.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b5f65544e0e273e26c3e4cac4809b5e06b54e5a4 --- /dev/null +++ b/train/528157699.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چامسکی: بحران بسیار عمیق‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم", + "subtitle": "سیستم سیاسی درهم‌ریختۀ آمریکا بدل به تهدیدی برای حیات تمام انسان‌ها شده است", + "introduction": "بولتن دانشمندان هسته‌ای، ابتدای هر سال، در گزارشی موسوم به «ساعت آخرالزمان» به شکلی استعاری اعلام می‌کند تا نابودیِ جهان چقدر زمان باقی است. این بولتن، در ژانویۀ ۲۰۱۵ ساعت آخرالزمانِ مشهور خود را به سه دقیقۀ قبل از نیمه‌شب جلو برد؛ این یعنی با بی‌سابقه‌ترین تهدیدِ سی‌سالۀ اخیر مواجهیم. آنان دو تهدیدِ اصلی برای بقای نسل بشر را علت این اقدام خواندند: سلاح‌های هسته‌ای و تغییرات لجام‌گسیختۀ آب‌وهوایی.", + "content": "نوام چامسکی، نیشن — در ژانویۀ ۲۰۱۵، بولتن دانشمندان هسته‌ای۱ ساعت آخرالزمانِ۲ مشهور خود را به سه دقیقۀ قبل از نیمه‌شب جلو برد و این یعنی ما هم‌اکنون با چنان تهدیدی مواجهیم که در سی‌سالۀ اخیر بی‌سابقه است. بولتن برای این کار دو علت اصلی را نام برد که بقای بشر را تهدید می‌کند: سلاح‌های هسته‌ای و «تغییرات لجام‌گسیختۀ آب‌وهوایی». بولتن در بیانیۀ خود رهبران جهان را محکوم کرد که نتوانسته‌اند «به‌سرعت واکنش نشان داده یا دست به اقداماتی بزنند که برای محافظت از شهروندان در برابر فاجعۀ آینده ضروری است… اکنون تک‌تک افراد روی زمین در معرض خطر نابودی‌اند؛ چون رهبران جهان نتوانسته‌اند به مهم‌ترین وظیفه‌شان جامۀ عمل بپوشانند، یعنی تضمین و مراقبت از سلامت و حیات تمدن انسانی».\n از همین رو، دلایل خوبی داریم تا توجهمان را معطوفِ دست‌های آلوده‌ای کنیم که ما را تا آستانۀ آخرالزمان پیش برده است.\n در پایان سال ۲۰۱۵ رهبران جهان در پاریس گرد هم آمدند تا دربارۀ مشکل حاد «تغییرات لجام‌گسختۀ آب‌وهوایی» به بحث بنشینند. هر روز که می‌گذشت، شاهد تازه‌ای دربارۀ شدت این بحران از راه می‌رسید. اگر بخواهم از میان انبوهی از شواهد به یکی اشاره کنم، تحقیق جدید ناسا را انتخاب می‌کنم. درست پیش از نشست پاریس، آزمایشگاه پیش‌رانش جت۳ ناسا نتایج یکی از تحقیقاتش را منتشر کرد. این نتایج برای دانشمندانی که دربارۀ یخ‌های قطبی مطالعه می‌کنند، هم زنگ خطر بود و هم مایۀ شگفتی. بر اساس این تحقیق، «یخچال غول‌پیکر گرینلند موسوم به زکریا ایستروم که تا سال ۲۰۱۲ از منظر یخرفت‌شناسی۴ پایدار بود، اکنون ثبات خویش را از دست داده و وارد مرحلۀ عقب‌نشینی فزاینده شده است» و این یعنی مرحله‌ای غیرمنتظره و سخت شوم. این یخچال «بدان میزان آب دارد که اگر تماماً آب شود، به‌تنهایی می‌تواند سطح آب دریاها را حدود ۱۸ اینچ (۴۶ سانتی‌متر) بالا ببرد. این یخچال اکنون وارد مرحلۀ فروپاشی شده و سالانه حدود پنج‌میلیارد تن از حجمش را از دست می‌دهد. تمامی تکه‌های فروپاشیدۀ این یخچال وارد اقیانوس آتلانتیک شمالی می‌شود».\n بااین‌حال کمتر کسی انتظار داشت که رهبران جهان «به‌سرعت واکنش نشان داده یا دست به اقداماتی بزنند که برای محافظت از شهروندان در برابر فاجعۀ آینده ضروری است». حتی اگر معجزه شود و رهبران جهان چنین کنند، اقداماتشان ارزش چندانی نخواهد داشت؛ زیرا بحران بسیار عمیق‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم.\n وقتی که موافقت‌نامۀ پاریس منعقد شد، لوران فابیوس، وزیر امور خارجۀ فرانسه که میزبان نشست بود، اعلام کرد که این موافقت‌نامه «از نظر قانونی الزام‌آور است». این گفته چه‌بسا امیدوارکننده به نظر برسد؛ اما موانعی نه‌چندان معدود وجود دارد که نیازمند توجه دقیق هستند.\n شاید بتوان ادعا کرد که در میان انبوه خبرهایی که رسانه‌های جمعی دربارۀ نشست پاریس منتشر می‌کردند، چند جملۀ زیر از همه مهم‌تر بودند. این جملات در انتهای تحلیلی در نیویورک‌تایمز از چشم‌ها پنهان ماندند: «به‌طور سنتی، در چنین نشست‌هایی مذاکره‌کنندگان درصدد انعقاد موافقت‌نامه‌ای هستند که از نظر قانونی الزام‌آور باشد و این امر مستلزم آن است که کشورهای شرکت‌کننده در نشستْ موافقت‌نامه را امضا کنند تا توافقْ ضمانت اجرایی پیدا کند؛ اما به‌علت حضور ایالات متحده امکان رسیدن به چنین توافقی در نشست پاریس وجود ندارد؛ چون جمهوری‌خواهان دوسومِ اکثریت سنا را در اختیار دارند و به‌محض رسیدنِ توافق به کپیتال هیل۵ با آن مخالفت می‌کنند. لذا برنامه‌های داوطلبانه جایگزین اهدافِ الزامیِ از بالا به پایین۶ شد.» اقدامات داوطلبانه هیچ معنایی ندارد، مگر شکست موافقت‌نامه.\n شکست، آن هم «به‌خاطر ایالات متحده»، به‌عبارت دقیق‌تر، به‌خاطر جمهوری‌خوا‌هان که اکنون بدل به خطری جدی برای بقای بشریت شده‌‌اند.\n در مقالۀ دیگری از تایمز دربارۀ نشست پاریس، می‌توان نتیجۀ این نشست را دید. نویسندۀ مقاله، پس از به‌به‌ و چه‌چه‌کردنِ بسیار دربارۀ نشست پاریس، می‌نویسد سیستمی که در نشست پاریس بر سر آن توافق رفت، «عمدتاً مبتنی است بر دیدگاه‌های رهبران آیندۀ جهان که قرار است مجری این سیاست‌ها باشند». در ایالات متحده، تمام جمهوری‌خواهانی که برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ نامزد شده‌اند، در علن، یا علم تغییرات آب‌وهوایی را منکر شده‌اند یا آن را زیر سؤال برده‌‌اند و به سیاست‌های اوباما در راستای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی اعتراض کرده‌اند. در سنا، میچ مک‌کانل، رهبر جمهوری‌خواهان، هدایت اعتراضات علیه اوباما در زمینۀ برنامۀ مقابله با تغییرات آب‌وهوایی را به دست دارد. او در این باره می‌گوید: «قبل از اینکه رفقای بین‌المللی‌ اوباما شامپاین‌هایشان را با سروصدا بازکنند، بهتر است بدانند که این توافق غیرعملی است؛ چون مبتنی بر برنامه‌ای دربارۀ انرژی داخلی است که احتمالاً غیرقانونی است و نه‌تنها نیمی از ایالت‌ها خواهان ممنوعیت آن هستند، بلکه کنگره هم قبلاً علیه آن رأی داده است.»\n در دوران نئولیبرالِ نسل گذشته، هر دو حزب به راست متمایل شده‌اند. اکنون می‌توان جریان اصلی حزب دمکرات را «جمهوری‌خواهان میانه‌رو» نامید. حزب جمهوری‌خواه نیز به منتهاالیه این طیف خزیده است و به چیزی بدل شده که محافظه‌کارانِ شناخته‌شده‌ای مانند تامس مان و نورمن اورنستاین آن را «شورش رادیکال»۷ می‌نامند که در فرجام خود چیزی نیست مگر وداع با سیاست‌ورزی پارلمانتاریستی متعارف. با برخاستن جمهوری‌خواهان از دندۀ راست، این حزب چنان خود را وقف زر و تزویر کرده است که سیاست‌های فعلی‌اش نمی‌تواند برای رأی‌دهندگان جذابیتی داشته باشد. برای علاج این مسئله نیز به جست‌وجوی مبنای عوام‌پسندِ جدیدی افتاده است که حول محورهای دیگری شکل گرفته باشد: مسیحیان اوانجلیست که در انتظار رجعت مجدد عیسی هستند؛ بومی‌گروانی که می‌ترسند «آنها» کشورِ ما را از چنگالمان بربایند؛ نژادپرست‌های مرتجع؛ مصیبت‌زدگانی که نمی‌دانند علت واقعی بدبختی‌شان چیست و دیگرانی که در حلقۀ کمند عوام‌فریبان، صید لاغری بیش نیستند و به‌آسانی بدل به شورشیانی رادیکال می‌شوند.\n در چند سال گذشته، هستۀ مرکزی جمهوری‌خواهان تصمیم گرفته‌ بودند که بر سروصداهای اردوگاه خود سرپوش بگذارند؛ اما این دیگر میسور نیست. در پایان سال ۲۰۱۵، هستۀ مرکزی حزب از ناتوانی‌شان در ادارۀ اوضاعْ سخت وحشت‌زده و مستأصل شده بودند؛ حالا دیگر قاعدۀ جمهوری‌خواهانْ در کنترلِ رأس نیست.\n مقامات و رقبایی که برای انتخابات دورۀ بعدی ریاست‌جمهوری از جانب جمهوری‌خواهان برگزیده شده‌اند، آشکارا از نتایجِ به‌دست‌آمده در نشست پاریس تبرّی می‌جویند و حتی حاضر نیستند در مذاکرات مرتبط شرکت کنند. سه نامزد جمهوری‌خواهی که در زمان نشست پاریس پیشتاز بودند، یعنی دونالد ترامپ، تد کروز و بن کارسن، موضعی عمدتاً اوانجلیستی اتخاذ کرده‌اند: به‌فرض که گرمایش جهانی را بپذیریم؛ باز هم انسان هیچ نقشی در آن ندارد.\n باقی نامزدها اعتقاد داشتند که این مسئله هیچ دخلی به دولت ندارد. اوباما در پاریس وعده می‌داد که ایالات متحده در صف مقدم نبرد علیه گرمایش جهانی خواهد بود. بلافاصله پس از این صحبت‌ها کنگره که در اختیار جمهوری‌خواهان است، علیه برنامۀ اخیر او برای «آژانس حفاظت از محیط‌زیست» در راستای کاهش تأثیرات کربن رأی داد. چنان‌که رسانه‌ها گزارش دادند، «این اقدامْ پیامی تحریک‌کننده برای بیش از صد تن از رهبران جهان داشت: دولت امریکا نمی‌تواند از سیاست‌های اوباما دربارۀ تغییرات آب‌و‌هوایی صد‌درصد حمایت کند.» البته این گفته نمی‌تواند تماماً نشانگر ماهیت این اقدام کنگره باشد. در همین حین، لامار اسمیت، رئیسِ جمهوری‌خواه کمیسیون علم، فضا و تکنولوژی، در گیرودار پیکار با آن دسته از دانشمندان دولت بود که به خود جرئت داده بودند واقعیت‌ها را بیان کنند.\n پیام آشکار است: شهروندان امریکایی اکنون در خانه‌شان مسئولیتی سنگین بر دوش دارند.\n بر اساس یکی دیگر از گزارش‌های نیویورک تمایز: «دوسوم از مردم امریکا حامی پیوستن ایالات متحده به معاهدۀ الزام‌آور بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند.» از هر پنج امریکایی سه نفر معتقدند که مسئلۀ تغییرات آب‌وهوایی مهم‌تر از اقتصاد است؛ اما این امر برای سیاست‌مداران اهمیتی ندارد. نظرات عموم مردم همواره نادیده گرفته می‌شود. این واقعیت بار دیگر پیامی قدرتمند به مردم امریکا می‌فرستد. این وظیفۀ آن‌هاست که فکری به حال این سیستم آشفتۀ سیاسی کنند که در آن، رأی و نظر مردم امری فرعی و تجملی محسوب می‌شود. تفاوت میان نظر عموم مردم با سیاست‌های جاری، در این موردِ بخصوص، لوازم و نتایج فوق‌العاده مهمی برای سرنوشت جهان دارد.\n البته نباید هیچ توهمی دربارۀ «عصر طلاییِ» گذشته داشته باشیم. بااین‌حال، تحولاتی که بدان‌ها اشاره کردیم، می‌توانند تغییرات عمده‌ای را موجب شوند. نئولیبرالیسم، در نسل گذشته، با تخریب پایه‌های دمکراسی‌های کارآمد، شورشی تمام‌عیار را علیه عموم مردم در سرتاسر جهان سامان داد. این امر صرفاً در ایالات متحده اتفاق نیفتاده است؛ تأثیر نئولیبرالیسم در اروپا حتی وحشتناک‌تر بوده است.\n قوی سیاهی که هرگز نمی‌توانیم ببینیمش بگذارید برویم به‌سراغ یکی دیگر از دل‌نگرانی‌های قدیمی دانشمندان هسته‌ای که ساعت آخرالزمان را ابداع کردند: سلاح‌های هسته‌ای. تهدید فزایندۀ سلاح‌های هسته‌ای تصمیم این دانشمندان برای جلوبردن دودقیقه‌ایِ ساعت آخرالزمانی در ژانویۀ ۲۰۱۵ را توجیه می‌کند. آنچه از آن زمان رخ داده، آشکار ساخته که این خطرِ فزاینده نزدیک‌تر از چیزی است که تصور می‌کردیم. در نگاه من، این مسئله به‌اندازۀ کافی توجهات را برنینگیخته است.\n آخرین باری که ساعت آخرالزمانی به فاصلۀ سه دقیقه‌ای از نیمه‌شب رسید، سال ۱۹۸۳ و در زمان مانُورِ ایبل آرچر۸ در دوران ریاست‌جمهوری ریگان بود. این تحرکات نظامی علیه اتحاد جماهیر شوروی بدین منظور صورت می‌گرفت که سیستم‌های دفاعیِ آنها را بیازماید. اسنادی که اخیراً از آرشیو روسیه منتشر شده است، نشان می‌دهد که روس‌ها عمیقاً نگران عملیات ناتو بودند و خود را آمادۀ واکنش کرده بودند. این فقط یک معنا داشت: پایان.\n امروزه ما دربارۀ این تحریکات نظامی عجولانه و بی‌فکرانه که جهان را تا لبۀ نابودی پیش برده بود، اطلاعاتِ بیشتری در دست داریم. ملوین گودمن، تحلیلگر نظامی و اطلاعاتی امریکا که در آن زمان رئیس بخش امور شوروی و تحلیلگر ارشد سیا بود، دربارۀ این مانور می‌نویسد: «علاوه‌بر بسیج نیروها در طی مانور ایبل آرچر که زنگ خطر را برای کرملین به صدا درآورده بود، دولت ریگان به مقامات نظامی اجازه داده بود به اقدامات نظامی تعرض‌آمیز و نامتعارفی در امتداد مرزهای شوروی دست بزنند. این اقدامات در برخی موارد به درون مرزهای شوروی نیز کشیده شد.» ازجمله اقدامات خطرناک پنتاگون، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: روانه‌کردن بمب‌افکن‌های استراتژیک به قطب شمال برای آزمودن قدرت رادارهای شوروی، اقدامات نظامی جنگی در مرزهای دریایی شوروی، ورود ناوهای امریکایی به محدوده‌هایی که تا پیش از آن بدان‌ها وارد نشده بودند و نیز عملیات مخفی نظامی برای شبیه‌سازی حملۀ دریایی غافلگیرانه به اهدافی در خاک شوروی.\n می‌دانیم که در آن روزهای هراسناک، جهان از فاجعۀ هسته‌ای نجات پیدا کرد؛ آن‌هم با تصمیم افسر روسی، استانیسلاو پتروف که تصمیم گرفت گزارش سیستم‌های اتوماتیک تشخیص راداری را دربارۀ حملۀ موشکی به خاک شوروی، به مقامات بالاتر منتقل نکند. پتروف با این عمل خویش، در کنار فرماندۀ زیردریایی روسی واسیلی آرخیپوف قرار گرفت که در لحظات خطرزای بحران موشکیِ کوبا در سال ۱۹۶۲، اجازۀ شلیک اژدرهای اتمی روسیه را صادر نکرد؛ آن‌هم در هنگامی که زیردریایی‌اش در معرض حملۀ ناوشکن‌های امریکایی‌ای بود که کوبا را در قرنطینۀ دریایی قرار داده بودند.\n اخیراً نمونۀ دیگری از‌این‌دست موارد فاش شده است که پروندۀ وحشت‌آفرینِ این‌گونه لحظات را قطورتر کرده است. بروس بلر، کارشناس امنیت هسته‌ای می‌نویسد: «در سال ۱۹۷۹ رئیس‌جمهور ایالات متحده در آستانۀ اتخاذ سهل‌انگارانه‌ترین تصمیم ممکن برای پرتاب موشک بود. در این زمان رادارهای واحدِ دفاع هوافضای امریکای شمالی۹، درنتیجۀ اشتباه محاسباتی، هشدار دادند که شوروی حملۀ موشکی همه‌جانبه‌ای به ایالات متحده صورت داده است. همان شب بلافاصله دو بار با زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی، تماس گرفته شد که شوروی به امریکا حمله کرده است. برژینسکی می‌خواست تلفن را بردارد و کارتر را قانع کند که باید بی‌معطلی فرمان حملۀ همه‌جانبه بدهد؛ اما با او تماس گرفتند و گفتند هشدار اشتباه بوده است.»\n این خبرِ تازه‌فاش‌شده یادآور واقعۀ بسیار خطرناکی در سال ۱۹۹۵ است که در جریان آن مسیر یکی از راکت‌های امریکایی‌نروژی که حامل مقدار معتنابهی تجهیزات بود، مشابهت بسیاری با مسیر یک موشک هسته‌ای داشت. این اتفاقْ افسران روسی را بسیار نگران می‌کند و آنها سریعاً با بوریس یلتسین تماس می‌گیرند تا او در این باره تصمیم بگیرد که موشک هسته‌ای شلیک بشود یا نه.\n بلر نیز دربارۀ موارد مشابهی ازاین‌دست سخن گفته است؛ مثلاً در دوران جنگ ۱۹۶۷ در خاورمیانه، به‌اشتباه، «به خدمۀ یکی از هواپیماهای حامل بمب هسته‌ای فرمان حمله داده می‌شود، درحالی‌که این فرمان قرار بوده است آزمایشی/تمرینی باشد». چند سال بعد در اوایل دهۀ هفتاد، واحد هوایی استراتژیک امریکا در اوهاما «فرمان آزمایشیِ حمله را به‌عنوان فرمان حملۀ واقعی به واحدها منتقل کردند». در هر دو مورد، مراکز کنترلِ کدها اشتباه کردند و دخالت انسانی مانع انجام حمله شد. بلر ادامه می‌دهد: «بگذارید راحتتان کنم. گندکاری‌هایی مثل اینها به‌دفعات رخ می‌دهد.»\n بلر این اظهارات را در واکنش به گزارش جان بردن، یکی از افسران نیروی هوایی امریکا بیان کرده است. این گزارش را همین تازگی‌ها نیروی هوایی امریکا عمومی کرده است. بردن در سال ۱۹۶۲ که امریکا درگیر بحران موشکی کوبا بود و تنش‌ها نیز در آسیا بالا گرفته بود، یکی از افسران امریکایی در اوکیناوا بود. روز ۲۸ اکتبر، سیستم هشداردهندۀ هسته‌ای «وضعیت اضطراری دو» را اعلام می‌کند که به‌معنی جواز شلیک موشک‌های هسته‌ای است. در اوج بحران کوبا، خدمۀ بخش موشک‌های هسته‌ای در اوکیناوا، به‌اشتباه، جواز شلیک موشک هسته‌ای را دریافت می‌کنند؛ اما تصمیم می‌گیرند چنین نکنند. بدین‌ترتیب از وقوع جنگی هسته‌ای جلوگیری می‌کنند و در کنار پتروف و آرخیپوف، در گروه مردانی جای می‌گیرند که از پروتکل‌ها نافرمانی کرده و جهان را نجات داده‌‌اند.\n چنان‌که بلر می‌گوید، چنین وقایعی اصلاً نامعمول نیستند. یکی از تحقیقاتی که اخیراً صورت گرفته است، نشان می‌دهد که در بازۀ زمانی بررسی‌شده، فاصلۀ سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۳، چنین اشتباهاتی هر ساله ده‌ها بار صورت گرفته‌‌اند. بر اساس این تحقیق، گسترۀ اشتباهاتِ سالانه از ۴۳ تا ۲۵۵ مورد در نوسان بوده است. ست باوم، پژوهشگر این تحقیق، گزارشش را با کلماتی مناسب خاتمه می‌دهد: «جنگ هسته‌ای قوی سیاهی است که هرگز نمی‌بینیمش؛ مگر در همان لحظۀ گذرایی که ما را می‌کشد. ما ازمیان‌برداشتن خطر را به تأخیر می‌اندازیم و دود این کار نهایتاً به چشمان خودمان خواهد رفت. اکنون زمان آن رسیده است که متوجهِ این خطر شویم؛ چون هنوز زنده‌ایم.»\n مواردی ازاین‌دست، مانند مواردی که در کتاب فرمان و کنترل۱۰ اریک اشلوسر آمده است، عمدتاً در سیستم‌های امریکایی رخ داده است. البته روزگاری روسیه بسی بیشتر از امریکا در معرض چنین اشتباهاتی بوده است. ناگفته پیداست که اشتباهاتی ازاین‌دست در سایر کشورها که بارزترینشان پاکستان است، چه تبعاتی ممکن است داشته باشد.\n جنگ دیگر ناممکن نیست چنان‌که در قضیۀ ایبل آرچر دیدیم، گاهی‌اوقات تهدیدها امری تصادفی و اتفاقی نیستند؛ بلکه به‌خاطر ماجراجویی کشورها پیش می‌آیند. خطرناک‌ترین تهدید هسته‌ای در جریان بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ اتفاق افتاده است؛ یعنی زمانی که فاجعه از بغل گوش بشریت گذشت. نحوۀ مدیریت بحران موشکی کوبا و نیز تفسیری که عموماً از این بحران صورت می‌گیرد، هر دو تکان‌دهنده است.\n حال که به این لحظات رعب‌آور نگاهی انداختیم، بد نیست نگاهی هم بیندازیم به برنامه‌ریزی‌ها و گفت‌وگوهای استراتژیکی که در این باره صورت پذیرفته است. یکی از این برنامه‌ریزی‌های بسیار مخوف را می‌توان در پژوهش فرماندهی استراتژیک ایالات متحده۱۱ مشاهده کرد که ذیل عنوان «ضروریات بازدارندگی در دوران پس از جنگ سرد» در دوران کلینتون صورت گرفته است. این برنامه حق حملۀ پیش‌دستانۀ هسته‌ای را حتی در برابر کشورهای غیرهسته‌ای، برای ایالات متحده محفوظ می‌داند. این برنامه بیان می‌کند که سلاح‌های هسته‌ای پیوسته باید به کار گرفته شوند؛ یعنی باید از آن‌ها به‌عنوان ابزاری استفاده کرد که بر «هر نزاع یا بحرانی سایه می‌افکند». این برنامه خواهان این می‌شود که ایالات متحده نقابی از بی‌خردی و کینه‌توزی بر چهره بزند تا بقیۀ دنیا را بترساند.\n دکترین‌ فعلی امریکا در این زمینه را می‌توان در سرمقالۀ نشریۀ اینترنشنال سکیوریتی۱۲ یافت؛ این سرمقاله یکی از مراجع اصلی در حیطۀ دکترین‌های استراتژیک است. نویسندگانِ این مقاله توضیح می‌دهند که ایالات متحده ملزم به حفظ «تفوق استراتژیک» خود است؛ یعنی ایمن‌سازی خود در برابر حملۀ تلافی‌جویانه. این مطلبْ بیانگر همان منطقی است که در پشت «سه‌گانۀ جدید»۱۳ اوباما نهفته است؛ یعنی تقویت زیردریایی‌ها، پایگاه‌های موشکی زمینی و بمب‌افکن‌ها و نیز تقویت دفاع موشکی برای پاتک‌زدن در مقابل حملات تلافی‌جویانه. نویسندگانِ مقاله از این مسئله اظهار نگرانی می‌کنند که خواست امریکا برای تفوق استراتژیک ممکن است چین را بر آن دارد تا سیاست «عدم‌اقدام اولیه» را کنار بگذارد و برنامۀ بازدارندگی‌ محدودش را توسعه دهد. نویسندگان مقاله تصور می‌کنند که چین دست به چنین اقدامی نخواهد زد؛ اما آینده همچنان در پردۀ ابهام است. واضح است که به‌کارگیری این سیاست‌ها در منطقه‌ای که درگیر نزاع و تنش است، بسیار خطرناک خواهد بود.\n همین مطلب دربارۀ گسترش ناتو به شرق نیز صادق است. در زمان فروپاشی شوروی، سران کشورهای غربی شفاهاً به گورباچف قول دادند که ناتو به شرق کشیده نخواهد شد و او نیز درعوض، اجازۀ اتحاد آلمان و پیوستنش به ناتو را صادر کرد. هنگامی که دربارۀ تاریخ این قرن می‌اندیشیم، درمی‌یابیم که گورباچف امتیاز بسیار بزرگی به غرب داده است. ناتو به‌ناگهان تا آلمان شرقی گسترش یافت. در سال‌های بعدی، ناتو توسعه‌طلبی‌اش در مرزهای روسیه را ادامه داد. اکنون که ناتو می‌خواهد اکراین، قلب ژئواستراتژیک روسیه را به خود ملحق سازد، اوضاع بسیار خطرناک‌تر از قبل شده است. لحظه‌ای تصور کنید که پیمان ورشو همچنان پابرجا می‌بود و بسیاری از کشورهای امریکای لاتین بدان ملحق شده بودند و کانادا و مکزیک نیز در انتظار عضویت در آن بودند. امریکا چگونه به این مسئله واکنش نشان می‌داد؟\n فارغ از این ملاحظات، روسیه و چین و نیز استراتژیست‌های امریکایی به‌خوبی می‌دانند که سیستم دفاع موشکی امریکا در مرزهای روسیه در اصل برای حملۀ پیش‌دستانه طراحی شده و هدفش تثبیت تفوق استراتژیک امریکاست تا از حملۀ تلافی‌جویانه مصون باشد. شاید چنان‌که برخی متخصصین می‌گویند، مأموریت این سیستم‌ها کاملاً غیرممکن باشد؛ اما کشورهایی که هدف این سیستم هستند، هیچ‌گاه نمی‌توانند از این موضوع مطمئن باشند. ناتو واکنش نظامی روسیه را که کاملاً طبیعی است، تهدیدی برای غرب تفسیر می‌کند.\n یکی از پژوهشگران برجستۀ اکراینیِ بریتانیایی‌تبار عبارت «پارادوکس جغرافیایی سرنوشت‌ساز» را در این باره به کار برده است: «ناتو برای ازمیان‌بردنِ خطراتی وجود دارد که خودش به وجود آورده است.»\n این تهدیدها اکنون بسیار واقعی هستند. خوشبختانه سقوط هواپیمای روسی که مشغول مأموریت نظامی در سوریه بود، توسط یکی از اف‌16 های ترکیه در نوامبر ۲۰۱۵ منجر به نزاع بین‌المللی نشد؛ اما با درنظرگرفتن اوضاع فعلی، شاید این مسئله دور از نظر نباشد. هواپیمای روسی فقط ۱۷ ثانیه وارد مرزهای ترکیه شد و سپس در حال برگشتن به درون خاک سوریه بود که سرنگون شد. ساقط‌کردن این هواپیما به‌نظر، عملی غیرضروری، تحریک‌کننده و بی‌خردانه بود که مطمئناً پیامدهای خودش را دارد.\n روسیه در واکنش به این اقدام اعلام کرد که ازاین‌به‌بعد بمب‌افکن‌هایش را با جت‌های جنگنده اسکورت خواهد کرد و سیستم‌‌های پیشرفتۀ ضد موشکی را در سوریه مستقر خواهد کرد. به‌گفتۀ وزیر دفاع روسیه، سرگی شویگو، این کشور رزم‌ناو موشکی‌اش، مسکووا را به‌همراه سیستم دفاع دوربردش به ساحل نزدیک‌تر کرد تا «به‌سرعت هر هدف هوایی‌ای را که تهدیدی بالقوه برای هواپیماهایش محسوب می‌شود، نابود کند». همۀ اینها مقدمات درگیری‌ای است که می‌تواند مرگبار باشد.\n تنش در مرزهای ناتو و روسیه به مسئله‌ای دائمی بدل شده است. این تنش با مانورهایی در هر دو طرفِ مرز همراه بوده است. بلافاصله پس از آنکه ساعت آخرالزمانی به نیمه‌شب نزدیک شد، مطبوعات امریکا گزارش کردند که «ماشین‌های نظامی ارتش امریکا روز چهارشنبه از شهری در استونی به داخل خاک روسیه جولان داده‌اند». حرکتی نمادین که در هنگامۀ بدترین تنش‌ها میان غرب و روسیه از زمان جنگ سرد تاکنون، آتشِ نزاع را باز هم داغ‌تر کرد. کمی قبل از این ماجرا نزدیک بود یکی از هواپیماهای جنگی روسی با یکی از هواپیماهای مسافربری دانمارکی برخورد کند. درحال‌حاضر هر دو طرفْ تجهیز و آرایش نظامی سریع نیروها را در مرزهای ناتو و روسیه تمرین می‌کنند و البته باور دارند که جنگ دیگر «ناممکن» نیست.\n شانس بقا اگر اوضاع این‌گونه باشد، پس هر دو طرف از مرز دیوانگی هم فراتر رفته‌اند؛ چون جنگ می‌تواند همه‌ چیز را نابود کند. در طول دهه‌ها، باور عمومی بر این بود که حملۀ پیش‌دستانه از طرف یکی از قدرت‌های بزرگ، حتی بدون انتقام‌جویی رقیب و تنها به‌علت تأثیرات زمستان هسته‌ای۱۴، می‌تواند سبب نابودی مهاجم شود.\n اما جهانِ امروز در معرض چنین خطری است و نه‌تنها امروز، بلکه هفتاد سال‌ است که ما با این خطر دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. استدلال‌هایی که برای توجیه این وضع مطرح می‌شوند، واقعاً قابل‌توجه‌اند. همان‌طور که دیدیم، امنیتِ مردم غالباً جزو نگرانی‌های اصلی سیاست‌گذاران نیست. این مسئله از نخستین روزهای دوران هسته‌ای صادق بوده است؛ یعنی زمانی که در مراکز تصمیم‌گیری سیاسی‌ هیچ تلاشی و ظاهراً حتی هیچ ایدۀ به‌زبان آمده‌ای برای ازمیان‌برداشتنِ تنها تهدید بالقوۀ جدی علیه ایالات متحدۀ امریکا صورت نمی‌پذیرفته است. به همین دلیل است که این مشکلات به‌نحوی که به‌اختصار بیان شد، تا به امروز ادامه دارند.\n این جهانی است که ما در آن زندگی می‌کنیم، جهانی که «امروز» در آن زندگی می‌کنیم. تسلیحات اتمیْ ما را در معرض خطرِ مستمرِ نابودی لحظه‌ای قرار داده‌اند؛ اما دست‌کم به‌لحاظ نظری می‌دانیم که چطور تهدید را خنثی و حتی نابود کنیم. ضرورتی که قدرت‌های هسته‌ای جهان که پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا کرده‌اند، آن را دست‌کم و شاید نادیده می‌گیرند. خطر گرمایش جهانی خطری آنی نیست؛ بااین‌حال در درازمدت تهدید جدی‌تری است و به‌علاوه خطری است که ممکن است ناگهان شدت پیدا کند. اینکه ما ظرفیت مبارزه با این بحران را داریم یا نه، کاملاً روشن نیست؛ اما شکی نیست که هرچه تأخیر در واکنشْ طولانی‌تر شود، شدت فاجعه بیشتر خواهد شد.\n چشم‌انداز پیشِ رو برای بقای انسان چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد؛ مگر آنکه در مسیر حرکتمان تغییراتی بنیادین ایجاد کنیم. بر دوش ما مسئولیت‌های بزرگی سنگینی می‌کند و پیشارویمان نیز فرصت‌های بی‌نظیری قرار دارد. • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بخوانید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را نوام چامسکی نوشته است و در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «It’s Time to Get Serious About Climate Change. Seriously» در وب‌سایت نیشن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چامسکی: بحران بسیار عمیق‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم» و با ترجمۀ سید علی تقوی‌‌نسب منتشر کرده است. •• نوام چامسکی (Noam Chomsky) فیلسوف، زبان‌شناس، تاریخدان و منتقد سیاسی-اجتماعی ست. چامسکی از چهره‌های برجستۀ فلسفۀ تحلیلی و از پیشگامان مطالعه در زمینۀ علوم‌شناختی به شمار می‌رود. وی استاد دانشگاه ماساچوست است و بیش از ۱۰۰ جلد کتاب در رابطه با موضوعاتی چون زبان‌شناسی، جنگ، سیاست و رسانه‌های جمعی تألیف کرده است. ••• این نوشتار برشی است از کتاب جدید نوام چامسکی چه کسی بر جهان حکومت می‌کند.\n[۱] Bulletin of the Atomic Scientists [۲] Doomsday Clock: ساعت آخرالزمانی یک شبه‌ساعتِ نمادین است که شمارش معکوس آخرین فاجعۀ جهانیِ ممکن را نشان می‌دهد. فجایعی نظیر تغییرات آب‌وهوایی یا جنگ هسته‌ای. این شبه‌ساعت نخستین بار در سال ۱۹۴۷ توسط اعضای بولتن دانشمندان هسته‌ای برپا شد. [۳]  NASA’s Jet Propulsion Lab (JPL) [۴]  Glaciologically: یخرفت‌شناسی یا یخچال‌شناسی: دانش مطالعه یخچال‌های طبیعی در نواحی قطبی و کوهسارها یا به‌صورت کلی‌تر مطالعه همه نمودهای یخ و پدیده‌های حاصل از آن در سطح زمین است و در آن خصوصیات مختلف آب در حالت جامد (برف و یخ) بررسی می‌شود. [۵] Capitol Hill: ساختمان کنگرۀ ایالات‌متحده [مترجم]. [۶] top-down targets [۷] radical insurgency [۸] Able Archer: مانور نظامی ناتو در سال ۱۹۸۳ که حوادث پیرامون آن جهان را تا آستانۀ جنگ هسته‌ای پیش برد [مترجم]. [۹] North American Aerospace Defense Command (NORAD): مرکز دفاع هوافضای امریکای شمالی [مترجم]. [۱۰] Command and Control [۱۱] United States Strategic Command [۱۲] International Security [۱۳] new triad [۱۴] nuclear winter: زمستان هسته ای از عواقب اقلیمی احتمالی یک جنگ هسته‌ای است. هوای بسیار سرد و کاهش نور خورشید – که می‌تواند ماه‌ها و سال‌ها به درازا بکشد – از پیامدهای محتمل و پیش‌بینی‌شدهٔ یک جنگ هسته‌ای هستند." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157700.json b/train/528157700.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..5857159aa26c901a864e8fecae44db66fd0de245 --- /dev/null +++ b/train/528157700.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ارتش مفنگی‌ها", + "subtitle": "تاریخ جنگ‌ نشان می‌دهد مصرف مواد محرک‌ برای اهداف سیاسی و نظامی اتفاق رایجی بوده است", + "introduction": "استفاده از گیاهان دارویی با اتفاقات سیاسی و نظامی در تاریخ گره خورده است؛ حسن صباح با حشیش از سربازانش پذیرایی می‌کرد، وایکینگ‌ها معجونی را سر می‎کشیدند که باعث می‎شد موجوداتی فراانسانی به نظر آیند و هیتلر عادت به مصرف ماده‎ای داشت که شبیه به هروئین بود. با این توصیف انتشار خبر استفادۀ نیروهای داعش از مواد محرک نباید شگفت‌آور باشد.", + "content": "پیتر فرانکوپان، ایان — ژولویس سزار در آغاز کتاب خود، جنگ‌های گالیک۱ نوشت: «تمام سرزمین گال۲ به سه بخش تقسیم می‎شود.» اما اندک‌مدتی بعدازآن، نویسنده‎ای دیگر نوشتۀ سزار را این‌گونه اصلاح کرد: «نه، چهار بخش؛ برای اینکه یکی از روستاهای کوچکِ گال‎های تسلیم‎ناپذیر هنوز در برابر مهاجمان رمی ایستادگی می‎کند.» البته که این منطقه، روستای ناشناختۀ‌ برتانی بود که آستریکس، قهرمان کتاب کمیک فرانسوی، در آن زندگی می‎کرد. راز کامیابی آستریکس و هم‎ولایتی‎هایش در قدرت فراانسانی آن‌ها نهفته بود. آن‌ها هنگامی به این قدرت خارق‎العاده دست یافتند که کاهن روستایشان بر آن شد تا قدری از معجون ِسرّی خود را به خورد آن‌ها دهد. یک جرعه از این معجونْ گال‎های تحت‌فرمان آستریکس را تبدیل به انسان‎هایی شکست‎ناپذیر می‎ساخت؛ چنان‌که هنگام حملۀ آن‌ها نمی‎شد در برابرشان مقاومت کرد و هنگام دفاع نیز بسیار فوق‎العاده عمل می‎کردند. تنها چیزی که این معجون از پس آن برنمی‎آمد، کاکوفونیکس، خنیاگر روستا بود که صدای گوش‎خراشش تنها چیزی بود که در برابر داروی جادویی گتافیکس، کاهن و کیمیاگر روستا، مصونیت داشت.\n من که با خواندن کتاب‎های آستریکس بزرگ شده‎ام، همواره به مکمل‎های خوراکی‎ای فکر می‎کردم که سربازان عادی را تبدیل به قهرمان می‎کرد. تهور، دلاوری و فضیلت همگی از خصایصی بودند که متون باستانی موردعلاقۀ من از آن‌ها تجلیل می‎کردند. درواقع واژۀ یونانی و لاتین برای شجاعت (ἀνδρεία و virtus) از واژۀ مرد (ἀνδρὸς و vir) مشتق می‎شدند. در جهانِ کلاسیک، مردبودن به‌معنای شجاع‎بودن بود. قهرمانانی مانند آژاکس، آگاممنون و ادیسئوس متکی به هوش، نیروی عضلانی و منش خویش بودند. اسکندر کبیر، ژولیوس سزار و آگوستوس نیز تصمیماتی دشوار می‎گرفتند و احترام فرماندهان و پیاده‎نظام خویش را برمی‎انگیختند.\n دورتر از اروپا در شرق، شاهان ایرانی خودشان را همچون فرمانروایانی عادل و شجاع جلوه می‎دادند. در چین، فلسفه مِنگزی یا منسیوس۳ به مردان می‎آموخت که شجاعت فردی را چونان بخشی ذاتی از حیات هدفمند خویش بدانند. نیرومندبودن به‌معنای نظرکردگی از سوی خدایان بود یا حتی به‌معنای برخورداری از حدی از الوهیت. این موضوع دربارۀ هراکلس، پسر زئوس، یا آخیلس پسر تتیسِ ایزددخت صدق می‎کرد. قهرمانان عهد باستان گاهی رو به موادی می‎آوردند تا حالات یا ذهنیت خویش را دگرگون سازند. برای مثال در ادیسه، ادیسئوس و سربازانش خودشان را در سرزمین لوتوفاگ‌ها۴ می‎یابند که ساکنان آن را «مردمانی تشکیل می‎دهند که از گل‎ها تغذیه می‎کنند». لوتوفاگ‌ها در آرامش خارق‎العاده‎ای به سر می‎برند. پیش‎قراولان لشکر ادیسئوس به‌محض اینکه «میوۀ عسلی» گل نیلوفر را می‎چشند، در رخوت فرو می‎روند. این میوه مردان تحت‌امر ادیسئوس را عمیقاً سست و تنبل می‎کند؛ چنان‌که آن‌ها از بازگشتن به اردوگاه خود سر بازمی‎زنند. این سربازان که تصمیم می‎گیرند از جای خود تکان نخورند، تمامی فرمان‎ها را پشت گوش می‎اندازند و فکر بازگشت به خانه را بالکل از سر بیرون می‎کنند.\n چین باستان، جهان عرب‎زبان و اروپا همگی علاقه‎ای ژرف به خواص درمانی و پزشکی گیاهان و دانه‎ها نشان می‎دادند. برای نمونه، در چین، ایران و سرزمین‎های شرق مدیترانه از دارچین برای معالجۀ قلب، شکم و سر استفاده می‎شد. دوهزار سال پیش از آنکه کشف شود که دارچین برای تنظیم چرخه‎های منظم عادت ماهانه زنان مفید است، دیوسکوریدس۵ در شرق مدیترانه این دارو را تجویز کرده بود. در سده‎های میانه نیز کتاب‌های راهنمای پزشکی، دارچین را به‌عنوان دارویی تجویز می‎کردند که برای «کسانی که سرشان سنگین و سرشار از» خلط بلغم باشد، مفید است. کتاب‎های داروشناختی‎ای که بعدها در اسپانیا نگاشته شدند، به‌تفصیل نشان می‎دادند که روغن جوز هندی چقدر برای معالجۀ اسهال‌واستفراغ سودمند است. این آثار همچنین نشان می‎دادند که روغن جوز ضدسرماخوردگی است. نیز اظهار می‎کردند که روغن هل [التهابات] روده را فرومی‎نشاند و به کاهش نفخ یاری می‎رساند.\n فهرست فواید ادویه و گیاهان دارویی فهرستی بلندبالاست. در سدۀ هشتم، شارلمانی پس از آنکه به قدرت تسکین‎دهندۀ گل ختمی یا پنیرک در زخم‎های میدان جنگ پی برد، فرمان داد آن را در مقیاس کلان کِشت کنند. برخی پژوهش‎های پزشکیِ صورت‌گرفته در عهد باستان پا را فراتر از بحث معالجۀ زخم‎ها گذاشتند و به‌دنبال مقاصدی ماجراجویانه‎تر رفتند. […]\n ازجمله متونی که تقریباً هم‎عصر با حماسه‎های هومر هستند، متون سنسکریتی ریگ‎ودا هستند. این آثار که قدمتی بیش از سه‌هزار سال دارند، از حشیش به‌عنوان «منبع شادی» تجلیل می‎کنند و آن را نوعی «رهانندۀ» آدمی از اضطراب و ماده‎ای «لذت‎بخش» می‎دانند؛ چنان‌که به یکی از فرشتگان نگهبان گفته شد که در درون برگ‎های حشیش زندگی کند. متون باستانیِ چینی که از شاهدانه یاد می‎کنند، تا سدۀ نخستِ پیش‌ازمیلاد چیزی دربارۀ تأثیرات حشیش نمی‎گویند؛ اما در این هنگام یکی از این متون، با عنوان پن تیاسائو چینگ، اشاره می‎دارد که «اگر [میوۀ شاهدانه] به‌حد افراط استعمال شود، باعث ایجاد توهم، یعنی «دیدن اهریمنان» می‎شود. اگر آدمی حشیش را در درازمدت استعمال کند، با ارواح ارتباط برقرار می‎کند و وجودش نورانی می‎شود».\n استعمال حشیش به‌مثابۀ ماده‎ای سکرآور از سه‌هزار سال پیش در هند و عراق موضوعی شناخته‌شده بود و چنان در خاورمیانه گسترش یافت که برخی طبیبان دربارۀ اثر بلندمدت و استفادۀ مداوم از آن هشدار دادند. اما کسی گوشش بدهکارِ این حرف‎ها نبود. در اواخر سدۀ یازدهم، مردی جوان در جرگۀ یاران رهبریْ کاریزماتیک به‌نام حسن صباح درآمد. مارکوپولو از حسن صباح با عنوان «پیرمرد کوهستان» یاد می‎کند. بنابرگفتۀ این سیاح ونیزی، امام اسماعیلیان مقادیر معتنابهی از حشیش به پیروان خویش می‎داد. وی همچنین زنانی هوس‎انگیز در اختیار آنان می‎نهاد و آنان نیز درعوض رقبای سیاسی حسن صباح را به قتل می‎رساندند. پیروان وی با نام حشاشین شناخته شدند. این عنوان تبدیل به اسم امروزی و اروپایی آنان، یعنی assassin (آدم‌کش) شده است.\n آنچه اهمیت دارد، این است که حشیش تحریک‎کننده نیست؛ یعنی بسیار غیرمحتمل است که این ماده به‌عنوان عاملی کلیدی در موفقیت حشاشین برای طراحی و اجرای عملیات‎های راهبردیِ برنامه‎ریزی‎شده و متهورانه نقشی داشته باشد. احتمالاً تأثیر حشیش بیشتر تخدیرکننده باشد. به همین دلیل بود که سلطانِ شام در سدۀ چهاردهم دستور داد که تمامی بوته‎های حشیش از ریشه کنده و نابود شوند. همچنین دندان‎های مصرف‌کنندگان حشیش کشیده شود تا هشداری باشد دربارۀ اینکه چگونه اثرات دلنشین حشیش، درنهایت مردان توانمند را تبدیل به انسان‎هایی بی‎مصرف می‎کند.\n خلاصه اینکه استعمال حشیش به‌ندرت می‎توانست عملکرد انسان‎ها را در میدان جنگ بهبود بخشد. نمونۀ تامس باوری، تاجر دریانورد انگلیسی در سدۀ هفدهم را در نظر بگیرید. وی و دوستانش در هند یک پاینت۶ «بنگه» یا بنگ خریداری کردند که دم‎نوشی از حشیش بود. یکی از افراد «خود را پخش زمین کرده بود و تمامی بعدازظهر را زارزار می‎گریست»، دیگری «از ترس قالب تهی کرده بود … سرش را در خمره‌ای بزرگ فرو کرده و برای چهار ساعت یا بیشتر در همان حالت مانده بود»، «چهار یا پنج نفر روی فرش‎ها دراز کشیده بودند و با الفاظی فاخر از یکدیگر تمجید می‎کردند» و این در حالی بود که یکی دیگر «شرارتش گل کرده بود و با یکی از ستون‎های چوبی دالان می‎جنگید تا آنجا که پوست انگشت‎هایش تا حد زیادی ساییده شد».\n این نوع تأثیرات مواد مخدر به‌خوبی شناخته‎شده بود. برخلاف وضعیت استثنایی حاکم بر روستای کوچک یا تخیلیِ آستریکس و کاهن کیمیاگر آن در شمال سرزمین گال، مواد مخدر هرگز در میدان جنگ مورد استفاده قرار نمی‎گرفت.\n نمایی از انیمیشن «آستریکس و عمارت فرمانروایان»\n جهانِ وایکینگ‎ها بزرگ‎تر و خطرناک‎تر بود. گزارش‎های عربی و یونانی سده‎های میانه فعالیت گستردۀ وایکینگ‎ها و درگیری آن‌ها با جوامع اطراف دریای مدیترانه و جهان اسلام را در حد فاصل سال‎های ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ پس‌ازمیلاد تشریح می‎کنند. منش وایکینگی عناصری از تبهکاری خیابانی و کارتل‎های سازمان‎یافتۀ جنایتکار را در هم آمیخته بود.\n نخست اینکه وایکینگ‎ها مهیب به نظر می‎رسیدند. در این باره یکی از مؤلفان عرب در سدۀ دهم می‎نویسد: «هر یک از مردان آن‌ها، از نوک انگشت تا گردن خود را با خال‎کوبی‎هایی با رنگ سبز تیره پوشانده و نقش‎هایی بر آن زده وقس‌علی‎هذا.» همین مؤلف اشاره می‎دارد که اسکاندیناویایی‎ها همیشه «یک تبر، شمشیر و دشنه» با خود همراه داشتند. آنان همچون جنایتکارانی سنگ‎دل رفتار می‎کردند. هرگز به یکدیگر اعتماد نداشتند و در دزدی و قتل، هیچ کس، حتی هم‎دیگر را مراعات نمی‎کردند. یکی دیگر از روایت‎های متون عربی اشاره می‎کند که وایکینگ‎ها «هرگز به‌تنهایی به بستر نمی‎رفتند تا بیاسایند؛ بلکه… سه ملازمِ شمشیربه‌دست برای نگهبانی، آنان را همراهی می‎کردند. این ازآن‌رو بود که اعتماد کمی به یکدیگر داشتند.» اینان مردانی سخت برای روزگارانی سخت بودند.\n وایکینگ‎ها، مانند فاتحانِ کامیاب بعدی، ازجمله مغولان، از هراسی که نامشان در دل مردان می‎انداخت، ابراز مسرت می‎کردند. وایکینگ‎ها همانند مغولان قصد ایجاد رعب داشتند و این ترس مایۀ امتیاز آنان بود. به همین ترتیب ورزشکارانِ دوران مدرن دریافته‎اند که رقیبان دهشت‎زده و عصبی را راحت‎تر از رقبای مطمئن و مصمم می‎توان شکست داد. همچنین وایکینگ‎ها مانند مغولان دوست داشتند تا خود را چون فاتحانی شکست‎ناپذیر جلوه دهند که قطعاً پیروز می‎شوند. این نوع خودنمایی به آن‌ها و مغولان کمک کرد تا امپراتوری‎های بزرگی را بنیان نهند. وایکینگ‎ها نمی‎خواستند تنها دریای شمال، جزایر بریتانیا و پایگاه مرزی کوچک شمال امریکا را در اختیار بگیرند؛ بلکه می‎خواستند سرزمین‎های وسیعی را تا شرق تحت تسلط خویش درآورند. وایکینگ‎های بلندپرواز در جنوب تا شبکۀ رودهای ولگا، دنیپر و دنیستر پیش رفتند. آن‌ها در این مناطق منافع بسیاری را از راه تجارت، اخاذی و قاچاق انسان به دست آوردند. در طی این دوره، آن‌ها شهرهای کیف، نوگاراد و چرنیگف را بنا نهادند. این شهرها سرانجام در هم تنیدند و تبدیل به شاخصه‎های دولت روسیه شدند.\n تیزهوشی، کلاّشی و ترس به وایکینگ‎ها کمک کرد تا مطامع و منافع خود را در شرق محقق کنند؛ اما آن‌ها همچنین به محرک‎هایی اتکا می‎کردند که ایشان را شکست‎ناپذیر جلوه می‎داد و چنین حسی را به آن‌ها القا می‎کرد. جنگجویان اسکاندیناویایی معجونی نیرومند را سر می‎کشیدند که باعث می‎شد موجوداتی فراانسانی به نظر آیند. ادبیات کهن اسکاندیناویایی از مردانی سخن می‎گوید که دچار حالتی از آگاهی دگرگون‎شده می‎شدند که ایشان را وا می‎داشت تا «کفری»۷ شوند. واژۀ کفری کاربرد عام یافته است و هنوز هم برای توصیف افراد یا گروه‎هایی به کار می‎رود که وحشیگری به خرج می‎دهند.\n بااین‌حال، اصطلاح «کفری» (berserk)، صرفاً یکی از اجزای پوشش، یعنی پوست خرس۸ را توصیف می‎کند و نه رفتار یا کنشی خاص را. مردان وایکینگ پوست خرس بر تن می‎کردند تا قابلیت‎های خود در شکار را به نمایش گذارند، قدرت خرس را در خود حلول دهند و حمایت اودین، خدای جنگ در اسکاندیناوی را به دست آورند. باوجوداین، چنان‌که اثری متعلق به قرن نوزدهم با عنوان هارالدویسی۹، به‌معنای اعمال هارالد، روشن می‎سازد، هنگامی که پای جنگ در میان بود، این سلیقۀ وایکینگ‎ها در پوشش نبود که اهمیت داشت. خشن‎ترین و هراس‎آورترین جنگاوران، به‌محض اینکه با دشمن رویارو می‎شدند، «سپرهایی خونین» به دست می‎گرفتند و این در حالی بود که نیزه‎هایشان «با خون، سرخ» می‎شد. آن‌ها گروه‎های بسته‎ای را تشکیل می‎دادند و با چنان سبعیت شدیدی می‎جنگیدند که «شاهزاده بدون هیچ دلیلی به مردانی اعتماد می‎کرد که راهشان را از میان سپرهای دشمنانشان باز می‎کردند». این مردان که مطمئن‌ترین جنگاوران بودند، با نیرویی ظاهراً فراانسانی در میدان نبرد می‎جنگیدند.\n یکی از منابع متعلق به قرن سیزدهم به‌وضوح می‎گوید: «مردان بدون جوشن به پیش می‎رفتند. آنان به دیوانگی سگ‎ها یا گرگ‎ها بودند و همچنان که به پیش می‎رفتند، سپرهای خود را با دندان می‎فشردند. آن‌ها همچون خرس یا گاو نرِ وحشی، نیرومند بودند و مردم را به طرفة‎العینی به قتل می‎رساندند. نه آتش و نه شمشیر هیچ تأثیری بر آنان نداشت. این همان چیزی بود که به آن «برزرکرگنگ»۱۰ می‎گفتند. این بود «کفری‎شدن».\n پژوهشگران عادتاً فکر می‎کردند مقادیر بالایی از الکل به خلق چنین صحنه‎های حیرت‎آوری می‎انجامیده است. شاید محققان تصور می‎کردند که تغییری در روند همیشگی تهییج یا شکلی دیگر از بیش‌برانگیختگی که با اختلال استرس پس از ضایعه۱۱ ارتباط داشت، به وایکینگ‎ها امکان می‎داد تا مرتکب «برزرکرگنگ» شوند. شاهدان عینی ماجرا آشکارا تصور می‎کردند که ماده‎ای این جنگاوران را به وضعیتی خلسه مانند می‎کشاند. احتمالاً حق با آن‌ها بود. به‌طور قریب‌به‌یقین نیرو و تمرکز فراانسانی این افراد نتیجۀ مصرف قارچ‎های توهم‎زا بوده که در روسیه یافت می‎شده است؛ به‌ویژه قارچ آمانیتا موسکاریا که کلاهک قرمزرنگ خاص آن و نقطه‎های سفیدرنگش در فیلم‎های دیزنی نقش عمده‌ای دارد. بااین‌همه، این قارچ‎ها همراه با کوتوله‎های شیطان‎صفتی که بر بالای آن‌ها نشانده می­شود، بیشتر به‌عنوان بخشی از تزئینات باغ‎های اطراف شهرها شناخته می‎شوند.\n این گیاهان قارچ‎مانند سمی هنگامی که نیم‎پز می‎شدند، اثرات روان‌گردان قدرتمندی به جای می‎گذاشتند؛ ازجمله هذیان‎گویی، شادی و توهم. وایکینگ‎ها هنگام سفر در طول رودهای روسیه با قارچ آمانیتا موسکاریا آشنا شدند. جادوگر‎ان محلی مقادیر رقیق‎شده‎ای از این گیاه را در آیین‎های قبیله‎ای مصرف می‎کردند. این موضوع در دوران هرودوت هم شناخته‌شده بود. هرودوت می‎گوید که اهالی ساکن شمال دریای سیاه از طریق نوعی دود که «هیچ حمام بخار یونانی هم به گَرد آن نمی‎رسد» به‌سرعت دچار نوعی سرخوشی می‎شوند و درنتیجه به ساحتی دیگر «منتقل می‎شوند» و این باعث می‎شود به‌طرزی دیوانه‎وار فریاد بزنند. احتمالاً وایکینگ‎ها شاهد این ماجرا بوده‎اند و از آن آموخته‎اند. اینجا دقیقاً چیزی شبیه به همان راز روستای آستریکس در میان بود: ترکیبی از مواد طبیعی که باید با دقت و توسط کسی آماده می‎شد که برخوردار از قدرت‎های کاهنانه و شبه‎‎مذهبی بود. این ماده اگر به‌درستی آماده نمی‎شد، می‎توانست منجر به مرگ شود؛ اما اگر به‌درستی تهیه می‎شد، ممکن بود قدرت‎هایی فوق‎العاده یا احساس برخورداری از چنین قدرت‎هایی را به دست دهد.\n به‌موازات شکوفایی شهرهای کوچک و بزرگ روسی، وایکینگ‎ها با مردمان بومی مناطقی تماس برقرار کردند که اکنون محدود به قلمروی روسیه شده است. حیات شهری جانشین حیات تبهکارانه و مبارزه‎جویانۀ گذشته شد. نخبگان جدیدی سر برآوردند که مشتاق بودند تا از چیزهای زیبا در زندگی بهره ببرند؛ نه اینکه معجون‎هایی را سرکشند که جادوگران محلیِ جهان بَدَوی فراهم می‎آوردند. متمدن‎بودن به‌معنای ترک عادات مردمان بومی و روآوردن به سلایق ظریف‌تر بود؛ یعنی چیزهایی از قبیل مسیحیت، قانون و نظم و شبه‎نظامیانی که نه آشفته و سرخوش، بلکه منظم و سازمان‎دهی‌شده بودند.\n البته تجارت مواد مخدر «روان‌گردان» در حد بسیار زیادی رشد کرد و تبدیل به بخشی از مبادلات جهانی در سدۀ نوزدهم شد؛ خصوصاً هنگامی که بریتانیایی‎ها تریاک را با کشتی به چین حمل می‎کردند تا حاکمان آنجا را دلسرد و نومید کنند. در جنگ جهانی دوم بود که مواد مخدر۱۲ نقشی بزرگ در جنگ ایفا کرد. شرکت‎های دارویی آلمانی گام در راه بررسی تأثیرات مواد ترکیبی و کاربرد تجاری آن‌ها گذاشتند؛ علی‎الخصوص در رابطه با ارتشِ بسیار مجهز هیتلر که «ورماخت» نام داشت.\n آلمانی‎ها به‌خصوص به پرویتین۱۳ علاقه‎مند بودند. این ماده از حیث شیمیایی شبیه به مت‌آمفتامینِ کریستالی۱۴ بود. شرکت دارویی تملر در برلین پرویتین را در مقادیری صنعتی تولید می‎کرد. این یکی از علل دخیل در شهرت و موفقیت مهیب نیروهای نظامی آلمان در آغاز جنگ بود. علی‎الظاهر تأثیرات پرویتین مؤید نظریه‎های یوبرمنش، به‌معنی ابرمرد یا فراانسان بود که نخستین بار نیچه آن را بسط داد. نیچه فیلسوفی بود که رهبران نازی برای حمایت از اندیشۀ خود مبنی بر جلوه‎دادن مردم آلمان یا به‌عبارت‌دیگر، اعضای «آریایی» این سرزمین به‌عنوان نژاد برتر، به استقبال نظریه‎هایش شتافته بودند. پرویتین باعث می‎شد تا سربازان خط مقدم احساس کنند که گویی فراانسان‌اند. نازی‎ها این ماده را که با نام مستعار «پانسر شوکولاده»۱۵، به‌معنای شکلات لشکر زرهی آلمان شناخته می‎شد، در مقادیر بسیار زیادی توزیع کردند. در ظرف سه ماه تنها در سال ۱۹۴۰، آن‌ها حدود ۳۵میلیون قرص پرویتین و ایزوفان، محصولی مشابه پرویتین و تولیدشده به‌دست تولیدکنندگان دیگر را در میان سربازان آلمانی توزیع کردند. به نظر می‎رسید که مادۀ مزبور مخدر شگفت‎انگیزی است که حسی از هشیاری تشدیدشده را ایجاد می‎کند، تمرکز را به‌حداعلا می‎رساند و فرد را تشویق می‎کند تا خود را به خطر اندازد. این ماده که محرکی نیرومند بود، همچنین به سربازان امکان می‎داد تا با اندکی خوابیدن بتوانند به وظایف خود بپردازند.\n پژوهش اخیر نرمان اولر، نویسندۀ آلمانی ، نشان می‎دهد که تأثیرات این ماده ممکن بود شگفت‎انگیز باشد؛ خصوصاً در جبهۀ شرق که سرمای گزندۀ تا سی ‎درجۀ سانتیگراد زیر صفر و روحیۀ ازدست‎رفتۀ نظامیان باعث می‎شد تا برخی از آنان «به‌سادگی بر روی برف بیافتند». وضعیت این افراد هنگامی به‌گونه‎ای ژرف دگرگون می‎شد که مقداری پرویتین به آن‌ها داده می‎شد: روحیۀ آن‌ها بهبود می‎یافت، بر هشیاری‎شان تلنگری وارد می‎شد و اعتمادبه‌نفسشان افزایش می‎یافت. در سال‎های ۱۹۴۴ و ۱۹۴۵ اَشکال جدیدی از این مواد، در حال تولید بود. یکی از آن‌ها ماده‎ای به‌نام D-IX، مخلوطی از کوکائین، مورفین و پرویتین با قدرت بسیار بیشتر بود. این ماده روی زندانیان محصور در اردوگاه زاکسنهاوزن۱۶ آزمایش و در مقادیری بالا دوباره میان سربازان آلمانی توزیع شد.\n کسانی که قوای ذهنی خود را با محرک‎ها تقویت می‎کردند، منحصر به افراد حاضر در جبهۀ نبرد نمی‎شدند. افرادی در برلین نیز به این مواد توسل می‎جستند؛ ازجمله خود هیتلر. رهبر نازی‎ها عادت به مصرف اویکدال۱۷ داشت که ماده‎ای با قرابت بسیار به هروئین بود. هیتلر همچنین مقادیری متامفتامین، تستوسترون و دیگر انواع افیون‎ها را تزریق می‎کرد. ارتشبد اروین رومل به‌کرات پرویتین مصرف می‎کرد؛ چنان‌که آن را «نان روزانۀ» خود می‎نامید. این فقط آلمانی‎ها نبودند که به مواد مخدر روی آوردند تا عملکرد خود را بهبود بخشند؛ بریتانیایی‎ها نیز از این مواد استفاده می‎کردند. ژنرال برنارد مونتگمری که بعدها ارتشبد شد، مصرف بنزدرین۱۸ را برای سربازان خود در شمال افریقا تجویز کرد که در آستانۀ نبرد العلمین قرار داشتند. این‌ها همه بخشی از برنامه‎ای بود که طی آن ۷۲میلیون قرص بنزدرین برای نیروهای بریتانیایی در جنگ جهانی دوم تجویز شد.\n استفاده از مواد مخدر برای بهبود عملکرد نظامیان در دورۀ پس از جنگ جهانی دوم ادامه یافت. اگرچه بخش‎های زیادی از برنامه‎های پیشرفت‎های شیمیایی امریکا و شوروی هنوز هم در دوران پس از جنگ محرمانه باقی مانده‌اند، اما واضح است که آن‌ها توجه بسیار زیادی را مصروف پژوهش دربارۀ «مکمل‎هایی» کرده‎اند که می‎توانند تأثیرات مثبتی بر روی نیروهای نظامی بگذارند. برای مثال، نیروی هوایی امریکا میان آن دسته از خلبانان خود که مأموریت‎های طولانی دارند، دکستروآمفتامین‎۱۹ پخش کرده تا هشیاری آن‌ها را افزایش دهد و از خستگی‎شان بکاهد. از میان خلبانان امریکایی که در عملیات توفان صحرا۲۰ در سال ۱۹۹۱ شرکت داشتند، ۶۵درصدشان از محرک‎ها استفاده کرده‌اند و فقط نیمی از آن‌ها گفتند که این محرک‌ها برای انجام عملیات‎های نظامی مفید یا ضروری بوده‌ است.\n تمام تجارب موجود در این زمینه مثبت از آب درنیامده است. ازجمله عوارض جانبیِ جدی این مواد می‎توان به پریشانی و جنون اشاره کرد. بررسی‎های صورت‌گرفته دربارۀ یکی از عملیات‎های اردوگاه آموزشی ترنک فارمز۲۱ در افغانستان نشان داد که خلبانان اف۱۶های امریکایی مجاز به مصرف دکسدرین۲۲ بوده‎اند. در این عملیات که در آوریل ۲۰۰۲ انجام شد، در اثر شلیک نیروهای خودی ‎ چهار نظامی کانادایی کشته و هشت تن از آن‌ها زخمی شدند. افزایش استفاده از محرک‎های شیمیایی توسط نیروهای زمینی ارتش امریکا نیز عاری از پیامدهای سوء نبوده است: دو تن از سربازان امریکایی پس از آنکه ملزم به مصرف دیمتیلامین۲۳ شدند، درگذشتند. دیمتیلامین نوعی مخدر تقویت‎کنندۀ عملکرد جسمی است که سازمان جهانی ضددوپینگ آن را ممنوع کرده است.\n در طی بیشتر از یک دهه، تحقیق برای نیروهای جنگیِ بهتر و متمرکزتر چنان گسترش یافته که دولت امریکا از برنامه‎ای زیست‎شیمیایی۲۴ حمایت کرده است. ازجمله اهداف این برنامه، دست‎یابی به شیوه‎هایی است که به نیروهای نظامی امکان دهد تا در مناطق متخاصم عملکرد بهتری داشته باشند، انرژی کمتری صرف کنند و نمایششان در میان جنگ را بهبود ببخشند.\n باتوجه‌به مصرف گسترده و کاملاً مستند مواد آرام‎بخش در عملیات‎های جنگی مدرن، پی‎بردن به اینکه نیروهای داعش نیز مواد محرک را در اختیار سربازان خود می‎نهند، نباید مایۀ شگفتی باشد. در پاییز سال ۲۰۱۵، بزرگ‎ترین محمولۀ مواد مخدر در تاریخ بشر در فرودگاه بیروت در لبنان توقیف شد؛ آن‌هم هنگامی که یکی از امیرزاده‌های سعودی کوشید تا سوار جت شخصی خود شود. این جت قرار بود به‌سمت استان حائل در شمال عربستان سعودی پرواز کند. در این بازرسی دو تُن کاپتاگون۲۵ کشف شد. این مادۀ مخدر بر اساس گزارش دفتر مواد مخدر و جرایم سازمان ملل، به‌ندرت در بیرون از خاورمیانه مورد استفاده قرار می‎گیرد.\n کاپتاگون که در اصل در دهۀ ۱۹۶۰ گسترش یافت، برای این ساخته شده بود که اختلال کم‎خوابی و ضعف حواس را درمان کند. این دارو به‌خاطر ماهیت اعتیادآورش در اغلب کشورها ممنوع شد. آن‌گونه که ریچارد راوسن، مدیر مشترک برنامۀ اینتگریتد سابستنس ابیوز۲۶ در دانشگاه کالیفرنیا، لوس انجلس می‎گوید، کاپتاگون باعث ایجاد حس سرخوشی، غلیان انرژی و هشیاری تشدیدشده می‎شود و افزایش بیش‌ازحد سطح پرخاشگری را در پی دارد. یکی از گزارش‎های رویترز در سال ۲۰۱۴ نشان می‎داد که از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، مصرف مواد مخدر تا چه اندازه گسترش یافته و به‌خصوص تولید محرک‎ها برای مصرف شورشیان و نیروهای داعش تا چه اندازه اوج گرفته است. این واقعیت که سطح خشونت افزایش یافته است نیز نمی‎تواند یکسره تصادفی باشد؛ البته منظور فقط ضبط ویدئویی صحنۀ سربریدن افراد نیست، بلکه همچنین اعدام‎های دسته‌جمعی و کشتارهای سراسری نیز مدنظر است.\n به‌طور قطع، تلاش برای تبدیل‎شدن به فراانسان مستلزم بازی با آتش است. شاید بتوان کوشش برای نیرومندترشدن، بهترشدن، متمرکزترشدن و سنگ‎دل‎ترشدن در وضعیت جنگی را درک کرد؛ اما همچنان‌که گتافیکس به روستاییانِ شمال فرانسه سرکوفت می‎زد، از مواد مخدری که عملکرد افراد را تقویت می‎کند، فقط باید در موقعیت‎های خاصی استفاده کرد که تمام تلاش‎های دیگر به شکست انجامیده است. تلاش برای نیل به برتری نظامی، همواره به‌معنای ازدست‌دادنِ توانایی و اراده برای مذاکره، مصالحه یا اتکا بر توانایی‎های ذهنی بومی و توسعۀ آن‌ها بوده است. چنان‌که بادی۲۷ نابغۀ شرور فیلم «شگفت‎انگیزها»۲۸ می‎گوید: «وقتی همه ابرمرد هستند، هیچ‌کس ابرمرد نیست.» شاید اکنون وقتِ آن رسیده است که به معضلی بپردازیم که دشوارتر از معضلِ ساختن ابَرسرباز در این‎جهان باشد: به انسان‎ها صلح را بهتر بیاموزیم.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را پیتر فرانکوپان نوشته است و در تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «War, on drugs» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۹۵با عنوان «ارتش مفنگی‌ها» و ترجمۀ محمد غفوری منتشر کرده است. •• پیتر فرانکوپان (Peter Frankopan) مدیر مرکز مطالعات بیزانس در دانشگاه آکسفورد و محقق ارشد در کالج ورچستر در آکسفورد است. تازه‌ترین کتاب وی جاده‌های ابریشیم؛ تاریخ جدید جهان (The Silk Roads: A New History of the World) است. [۱] Gallic Wars: جنگ‌های گالی یا گلی یا گالیک نام سلسله‌جنگ‌هایی میان رومیان و گل‌ها در میانهٔ سدهٔ یکم پیش از میلاد مسیح است که با جنگ آلزیا در ۵۲ پ‌م به اوج خود رسید. سرانجامِ این جنگ‌ها پیوستن سرزمین گل به خاک امپراتوری روم و گسترش این امپراتوری بود [ویکی پدیا]. [۲] Gaul: گُل یا گال (لاتین: گالیا، یونانی گالانیا) منطقه‌ای در غرب اروپاست که امروزه فرانسه، بلژیک، غرب سوئیس و بخش‌هایی از هلند و آلمان (بخش غربی رود راین) در آن قرار دارند. [ویکی پدیا] [۳] philosophy of Mengzi: مِنسیوس یا مَنسیوس فیلسوف چینی سدهٔ چهارم پیش از ‌میلاد است. او پیرو تسه سه، نوادهٔ کنفوسیوس بود و در راه گسترش و به‌کرسی‌نشاندن اندیشه‌های کنفوسیوس کوشا بود. اندیشه‌های او در شکل‌دادن نوکنفوسیوس‌گرایی اثرگذار بود [ویکی پدیا]. [۴] Lotus Eater: لوتوفاگ‌ها به‌معنی خورندگان نیلوفر آبی. در اسطوره‌های یونان، نام قبیله‌ای است که در ساحل لیبی زندگی می‌کردند. اودوسئوس با همراهانش به جزیرۀ لوتوفاگ‌ها وارد شد. آن‌ها از میوۀ نیلوفر آبی خوردند و حافظۀ خود را از دست دادند [ویکی پدیا]. [۵] Dioscorides: پزشک سرشناس یونانی در سدۀ نخست میلادی و نویسندۀ دایرة‌المعارف مصالح پزشکی بود. وی پزشک ارتش رم نیز بود. [۶] pint: واحد اندازه­گیری مایعات، تقریباً معادل نیم ­لیتر. [۷] berserk [۸] bearskin [۹] Haraldskvæði [۱۰] Berserkergang: برزرکز (Berserker) یا برزرک (berserk) (به معنی خرسینه‌پوش) جنگاوران ژرمنی بودند که از آن‌ها عمدتاً در ادبیات نروژی قدیم یاد شده و به عنوان جنگجویانی لجام‌گسیخته و شوریده‌سر معروف بودند. این لقب ریشه واژه امروزی berserk در انگلیسی است که «دیوانه و شوریده» معنی می‌دهد. بیشتر تاریخ‌نگاران بر این باورند که برزرکرها پیش از نبرد، خود را به حالت خشم و خلسه درمی‌آوردند و برخی نیز معتقدند که آن‌ها احتمالاً از خوردنی‌های مخدر استفاده می‌کرده‌اند. آن‌ها برای ترساندن دیگران همیشه جامه‌ای از پوست خرس بر تن داشتند و نام برزرکر نیز از دو بخش ber (خرس) و serkr (پیراهن) تشکیل شده‌است. بنا بر روایت‌ها بزرزکرها به هنگام نبرد عریان می‌شدند [ویکی پدیا]. [۱۱] post-traumatic stress disorder: اختلال استرسی پس از ضایعۀ روانی یا اختلال تنش‌زای پس از رویداد یا استرس پس از سانحه نشانگان یا سندرمی است که پس از مشاهده، تجربهٔ مستقیم یا شنیدن عاملی شدیداً استرس‌زا و آسیب‌زا روی می‌دهد و می‌تواند به مرگ واقعی یا تهدید به مرگ یا وقوع سانحه‌ای جدی منجر شود [ویکی پدیا]. [۱۲] narcotics [۱۳] pervitin [۱۴] crystal meth: متیل آمفتامین که در بازار سیاه به‌نام «شیشه» معروف است، نام ماده‌ای روان‌گردان است. این ماده از محرک‌های اعصاب به شمار می‌رود [ویکی پدیا]. [۱۵] Panzer chokolade [۱۶] Sachsenhausen [۱۷] Eukodal [۱۸] Benzedrine [۱۹] dextroamphetamine [۲۰] Desert Storm [۲۱] Tarnak Farms [۲۲] Dexedrine [۲۳] Dimethylamine [۲۴] biochemical [۲۵] Captagon [۲۶] Integrated Substance Abuse Programme [۲۷] Buddy [۲۸] Incredibles: انیمیشنی امریکایی به‌کارگردانی براد برد، محصول سال ۲۰۰۴.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157702.json b/train/528157702.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9cd311c6d2070e05c99bdb46e60b74c7a37985e6 --- /dev/null +++ b/train/528157702.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سکوت جهانی است ناشناخته", + "subtitle": "برخلاف باور عامه، آرامش و سکوت، هیاهویی تمام‌عیار در ذهن ایجاد می‌کند", + "introduction": "در دنیای پرهیاهوی ما، سکوت متاعی گران‌قیمت و کمیاب است. دلمان می‌خواهد در دشتی ساکت، آرام بگیریم و به آسمان خیره شویم، بدون آنکه صدایی مهارناپذیر خلوتمان را به هم بزند. اما این حس ظریف و خوشایند، برای چند دانشمندِ عصب‌شناس به پدیده‌ای پیچیده و ناشناخته تبدیل شد: سکوت با ذهن ما چه می‌کند؟ به چه کارمان می‌آید و چگونه باید آن را فهمید؟", + "content": "دن‌یل ای.گروس، نوتیلوس — شبی سرد در ماه مارس ۲۰۱۰، صد نفر کارشناس تبلیغات در رستورانِ سی‌هورث در هلسینکی فنلاند جمع شدند تا این کشور دورافتاده با مساحت متوسط را به مقصدی توریستی و مشهور در جهان تبدیل کنند. مشکل اینجا بود که فنلاند به کشوری بسیار آرام مشهور بود و از سال ۲۰۰۸، هیئت نمایندگان برند ملی۱ به‌دنبال برندی بود که کمی سروصدا کند.\n کارشناسان به‌هنگام گلوتازه‌کردن، توانمندی‌‌های مختلف کشور خود را به بحث گذاشتند. این کشور دارای معلمانی استثنایی، بی‌‌شمار توت و قارچ وحشی و پایتخت فرهنگی سرزنده‌‌ای به‌اندازۀ نشویل، مرکزِ ایالتِ تنسی بود. این‌‌ها برای یک هویت ملیِ درست‌‌و‌‌حسابی کافی نبود. یکی از افراد به‌شوخی پیشنهاد کرد که برهنگی می‌‌تواند مضمونی ملی و نشان‌‌دهندۀ صداقت فنلاندی‌‌ها باشد. فردی دیگر با جدیت بیشتر پیشنهاد کرد که شاید سکوت چیز چندان بدی نباشد. این پیشنهادْ آن‌‌ها را به فکر فرو برد.\n چند ماه بعد، هیئت نمایندگان مجله‌‌ای منتشر نمود به‌نام «گزارش برند ملی»۲. این گزارش به چندین مضمون برجسته ازجمله سیستم آموزشی مشهور فنلاند و مدرسۀ طراحی عملی۳ پرداخت. یکی از مضامین کلیدی، چیزی کاملاً جدید بود: سکوت. در گزارش آمده بود که جامعۀ مدرن معمولاً به‌طور تحمل‌‌ناپذیری پرسروصدا و شلوغ به نظر می‌‌رسد. به‌گفتۀ این گزارش، «سکوت یکی از منابع است» و می‌‌توان آن را مانند آب پاک یا قارچ وحشی تبلیغ کرد. «در آینده، مردم حاضر خواهند بود برای تجربۀ سکوت، پول خرج کنند».\n همین حالا هم مردم این کار را می‌‌کنند. در دنیای پرسروصدا، سکوت مشتری دارد. هدفن‌‌های رفع‌‌کنندۀ سروصدا با قیمت صدها دلار به دست مصرف‌‌کننده می‌‌رسند. هزینۀ کلاس‌‌های مدیتیشن یک‌‌هفته‌‌ایِ سکوت گاهی به هزاران دلار می‌‌رسد. فنلاند به این نتیجه رسید که می‌‌توان عملاً از هیچ، چیزی ساخت.\n در سال ۲۰۱۱، هیئت توریسم فنلاند مجموعه‌تصاویری از افرادِ تنها در جنگل‌‌های بکر را منتشر کرد و زیر آن نوشت: «لطفاً ساکت.» سایمن آنهولت، مشاور بین‌‌المللی «برندسازی ملی» جملۀ تبلیغی شوخ‌‌طبعانه‌‌ای پیشنهاد کرد: «حرف ممنوع، فقط عمل.» یکی از شرکت‌های ساعت‌‌سازی فنلاندی به‌نام رونکو نیز شعار خود را ساخت: «دست‌‌ساز در سکوت فنلاند.»\n اوا کیویرانتا، مدیر رسانۀ اجتماعی وب‌سایت VisitFinland.com می‌‌گوید: «تصمیم گرفتیم به‌جای اینکه بگوییم کشورمان خیلی خالی و ساکت است و اینجا هیچ‌‌کس راجع‌به هیچ‌‌چیز حرف نمی‌‌زند، آن را با آغوش باز بپذیریم و به چیز خوبی تبدیلش کنیم.»\n سکوت، نقطۀ شروع عجیبی برای کمپینی تبلیغی است. هرچه باشد، سکوت را نمی‌‌توان سنجید یا ثبت و صادر کرد. نمی‌‌توان آن را خورد، جمع‌‌کرد یا بیرون ریخت. کمپین فنلاند این سؤال را به وجود می‌‌آورد که سکوت واقعاً چه اثرات ملموسی دارد. علمْ به بررسی این مطلب پرداخته است. در سال‌‌های اخیر، پژوهشگران بر قدرت عجیب سکوت برای آرام‌‌کردن بدن، بلندکردن صدای اندیشه‌‌های درونی و توازن رابطۀ ما با دنیا تأکید کرده‌‌اند. این یافته‌‌ها همان جایی آغاز می‌‌شود که انتظارش را داریم: با سروصدا.\n کلمۀ سروصدا (noise) دارای ریشه‌‌ای لاتین به یکی از دو معنیِ تهوع یا درد است. به‌گفتۀ هیلل شوارتسِ مورخ، حتی افسانه‌‌ای در بین‌‌النهرین وجود دارد که در آن، خدایان از سروصدای انسان‌‌های زمینی چنان به خشم می‌‌آیند که شروع به قتل‌عام انسان‌‌ها می‌‌کنند. (شهرنشینانی که همسایه‌‌های پرسروصدا دارند، حتماً درک می‌‌کنند؛ اما امیدواریم زیادی درک نکنند.)\n شوارتس در کتاب خود تحت عنوان سروصداکردن: از بابل تا انفجار بزرگ و فراتر۴ می‌‌نویسد که نفرت از سروصدا باعث شده تا در طول تاریخ، افرادی به حمایت جانانه از سکوت بپردازند. فلورنس نایتینگیل، پرستار و مصلح اجتماعی انگلیسی، در سال ۱۸۵۹ می‌‌نویسد: «سروصدای غیرضروری، ظالمانه‌‌ترین بی‌‌مهری‌‌ای است که می‌‌توان به مریض و سالم تحمیل کرد.» به‌گفتۀ نایتینگیل، هرگونه سروصدای نامحتاطانه یا هر شوخی پیش‌‌پا افتاده‌‌ای می‌‌تواند عامل اضطراب، پریشانی و بی‌‌خوابی برای بیمارانِ درحال‌‌بهبودی باشد. او حتی به سخنرانی‌ای استناد می‌‌کند که «سروصداهای ناگهانی» را یکی از عوامل مرگ‌ومیر میان کودکان بیمار به حساب می‌‌آورد.\n فروش سکوت: دو صندلی چوبی در ساحل دریاچه‌‌ای در فنلاند، کشوری اسکاندیناویایی که متخصصان تبلیغاتْ آن را با شعار «لطفاً ساکت» برند زده‌‌اند.\n جالب اینجاست که پژوهش‌‌های اخیر، برخی از ادعاهای جانانۀ نایتینگیل را تأیید می‌‌کند. در اواسط قرن بیستم، متخصصان امراض مسری رابطه‌‌ای میان فشار خون بالا و منابع همیشگی سروصدا همچون بزرگ‌راه‌‌ها و فرودگاه‌‌ها یافتند. پژوهش‌‌های بعدی به‌نظر سروصدا را با افزایش بی‌‌خوابی، بیماری قلبی و وزوز گوش مرتبط می‌‌دانند. (این‌دست پژوهش‌‌ها بود که مفهوم دهۀ شصتی «آلودگی صوتی» را به وجود آورد، اصطلاحی که سروصداهای گذرا را به‌نوعی سمی و دارای اثراتِ بلندمدت به شمار می‌‌‌‌‌آورد.)\n مطالعات روان‌‌شناختیِ انسان به تبیین این امر کمک می‌‌کند که چرا پدیده‌ای نامرئی، می‌‌تواند چنین اثر فیزیکی قابل‌‌توجهی داشته باشد. امواج صدا، استخوان‌‌های گوش را به لرزه درمی‌‌آورند و این استخوان‌‌ها، حرکت را به حلزون گوش منتقل می‌‌کنند. حلزون گوش، لرزه‌‌های فیزیکی را به پیام‌‌های الکتریکی تبدیل می‌‌کند و به مغز می‌‌فرستد. بدن حتی هنگام خواب عمیق، فوراً و شدیداً به این پیام‌‌ها واکنش می‌‌دهد. پژوهش‌‌های روان‌‌شناسی عصب‌‌شناختی۵ نشان می‌‌دهد که سروصدا ابتدا آمیگدال‌‌ها را فعال می‌‌کند. آمیگدال‌‌ها خوشه‌‌هایی از نورون‌‌ها هستند که در لوب‌‌ گیجگاهی مغز قرار داشته و مسئول شکل‌‌گیری حافظه و احساس‌‌اند. این فعال‌سازی باعث ترشح فوری هورمون‌‌های استرس همچون کورتیزول می‌‌شود. افرادی که در محیط‌‌های دائماً پرسروصدا زندگی می‌‌کنند، معمولاً دچار افزایش مزمن هورمون‌‌های استرس هستند.\n همان‌طور که صدای صدها ماشینِ تکی، روی هم جمع شده و دیواری آزارنده از سروصدای زمینه را به وجود می‌‌آورند، اثرات فیزیکی سروصدا نیز انباشته می‌‌شوند. در سال ۲۰۱۱، سازمان جهانی سلامت تلاش کرد موانع سلامت را در اروپا به‌صورت کمّی بسنجد. این سازمان به این نتیجه رسید که در سال، ۳۴۰میلیون شهروند اروپای غربی (تقریباً برابر با جمعیت ایالات متحده)، یک‌میلیون سال از عمر سالم خود را به‌خاطر سروصدا از دست می‌‌دهند۶. این سازمان حتی استدلال می‌‌کند که سه‌هزار مورد مرگ به‌دلیل بیماری قلبی، ریشه در سروصدای زیادی دارند.\n پس ما سکوت را به‌خاطر کاری دوست داریم که انجام نمی‌‌دهد: ما را بیدار نمی‌‌کند، آزار نمی‌‌دهد و نمی‌‌کشد؛ اما چه کاری انجام می‌‌دهد؟ وقتی فلورنتین نایتینگیل، سروصدا را «ظالمانه‌‌ترین بی‌‌مهری» خواند، بر نقطۀ مخالف آن نیز تأکید داشت: سکوتْ بخشی از محبت است و برای بیماران، به‌اندازۀ دارو یا بهداشت ضروری است. این باوری عجیب است؛ اما پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که درست است.\n در ابتدا، سکوت به‌عنوان خط شروع یا کنترل در پژوهش‌‌های علمی ظاهر شد تا دانشمندان، اثرات سروصدا یا موسیقی را با آن مقایسه کنند. محققان معمولاً آن را به‌طور اتفاقی بررسی کرده‌‌اند، همان‌‌کاری که لوچانو برناردیِ پزشک در سال ۲۰۰۶ در مطالعه‌‌ای دربارۀ اثرات فیزیولوژیک موسیقی انجام داد. او می‌‌گوید: «ما به اثرات سکوت فکر نمی‌کردیم. قرار نبود این موضوع را به‌طور خاص بررسی کنیم.»\n او با موضوع شگفتی درمورد سکوت روبه‌رو شد. برناردی متریک‌‌های روان‌شناختیِ بیست‌وچهار سوژۀ تست را در حال گوش‌‌دادن به شش قطعۀ موسیقی مشاهده کرد. او دریافت که تأثیرات موسیقی را می‌‌توان مستقیماً در جریان خون مشاهده کرد که این امر از طریق تغییر فشار خون، کربن‌دی‌‌اکسید و گردش خون در مغز صورت می‌‌گیرد. (برناردی و پسرش هردو نوازندۀ آماتور هستند و هدفشان از این کار، کاوش علاقه‌ای مشترک بود.) او توضیح می‌‌دهد: «تقریباً در تمام انواع موسیقی، تغییری روان‌شناختی مشاهده شد که شبیه به وضعیت انگیختگی است.»\n این تأثیر، منطقی به نظر می‌‌رسد؛ چون گوش‌‌دادنِ فعال، نیازمند آگاهی و توجه است. اما جالب‌‌ترین یافته، بین قطعه‌‌های موسیقی پدیدار شد. برناردی و همکارانش دریافتند که برهه‌‌های کوتاه و اتفاقی سکوت بین قطعات موسیقی نیز تأثیری شدید دارند، اما در جهت مخالف. درواقع، وقفه‌‌های دودقیقه‌‌ای سکوت، بسیار آرامش‌‌بخش‌‌تر از موسیقی «آرامش‌بخش» یا سکوت طولانی قبل از شروع آزمایش بود.\n به‌بیان‌دیگر، وقفه‌‌های خالی که برناردی آن‌‌ها را بی‌‌اهمیت می‌‌دانست، به جالب‌‌ترین هدفِ بررسی تبدیل شد. چیزی که اثر سکوت را تقویت می‌‌کرد، مغایرت آن با موسیقی بود. علت این امر شاید این باشد که سکوتْ سوژه‌‌های تست را از توجه آگاهانه آزاد می‌‌کند. برناردی می‌‌گوید: «شاید انگیختگی چیزی باشد که ذهن را در یک سو متمرکز می‌کند، به‌طوری‌که وقتی چیزی وجود نداشته باشد که باعث انگیختگی بیشتر شود، آنگاه آرامشی عمیق‌‌تر خواهید داشت.»\n در سال ۲۰۰۶، مقالۀ برناردی درمورد تأثیرات روان‌شناختیِ سکوت، بیشترین دانلود را در میان پژوهش‌‌های ژونال هارت داشت. یکی از یافته‌‌های کلیدی او، یعنی اینکه «تأثیر سکوت از طریق مغایرت تقویت می‌‌شود»، را پژوهش‌های عصب‌‌شناختی نیز تأیید کرده است. در سال ۲۰۱۰، مایکل ور از دانشگاه اورگن که درمورد پردازش حسی در مغز پژوهش می‌‌کند، مغز موش‌‌ها را در هنگام پخش برهه‌‌های کوتاه صدا مشاهده کرد. شروع یک صدا باعث تحریک و فعال‌شدن شبکه‌‌ای تخصصی از نورون‌‌ها در کورتکس شنوایی اولیه می‌‌گردد؛ اما وقتی صداها به‌طوری نسبتاً یکنواخت ادامه می‌‌یابند، نورون‌‌ها عمدتاً از واکنش بازمی‌‌ایستند. به‌گفتۀ ور «کار نورون‌‌ها درواقع این است که وقتی تغییری به وجود می‌‌آید، پیام بفرستند».\n شروع ناگهانی سکوت نیز یک نوع تغییر است و این امر باعث شگفت‌‌زدگی ور شد. تا قبل از مطالعۀ ۲۰۱۰ او، دانشمندان می‌‌دانستند که مغز به شروع سکوت واکنش می‌‌دهد. (این توانایی به ما کمک می‌‌کند تا به خطرات واکنش دهیم یا مثلاً کلماتِ یک جمله را از یکدیگر تشخیص دهیم.) اما پژوهش ور این یافته‌‌ها را بسط داده و نشان داد که کورتکس شنوایی اولیه، به‌طرز شگفت‌‌آوری دارای شبکه‌‌ای جدا از نورون‌‌هاست که هنگام آغاز سکوت، شلیک می‌‌کند. «وقتی صدایی ناگهان متوقف می‌‌شود، این هم مانند شروع یک صدا، یک اتفاق است.»\n گرچه ما معمولاً سکوت را، نبودِ ورودی می‌‌دانیم، مغزمان طوری سازمان یافته است که وقتی سکوتْ شکافی واضح در صدا باشد، آن را تشخیص می‌‌دهد. حال سؤال اینجاست که بعد از آن لحظه چه می‌‌شود، یعنی وقتی سکوت ادامه می‌‌یابد و کورتکس شنوایی اولیه به وضعیتی از سکون نسبی می‌‌رسد.\n یکی از کسانی که این سؤال را بررسی کرده، زیست‌‌شناسی ترمیمی از دانشگاه دوک، ایمک کِرست است. کرست هم مانند برناردی ابتدا قصد مطالعۀ سکوت را نداشت. او در سال ۲۰۱۳، اثرات صدا را بر مغز موش‌‌های بالغ بررسی می‌کرد. آزمایش او چهار گروه موش را نسبت‌به محرک‌‌های صوتی مختلف سنجید: موسیقی، صدای بچه‌‌موش، نویز سفید۷ و سکوت. او انتظار داشت که صدای بچه‌موش که نوعی ارتباط است، باعث تحریک و تولید سلول‌‌های جدید در مغز شود. او هم مانند برناردی، سکوت را حالت کنترلی در نظر گرفته بود که هیچ تأثیری در بر ندارد.\n اگرچه تمام صداها تأثیرات عصب‌‌شناختی کوتاه‌مدتی داشتند، اثر هیچ‌‌یک بلندمدت نبود. اما کرست به‌طور غیرمنتظره‌‌ای متوجه شد که دو ساعت سکوت در روز، باعث تحریکِ تولید سلول در اسبک مغز می‌‌شود، یعنی ناحیه‌‌ای از مغز که مرتبط با شکل‌‌گیری حافظه با به‌کارگیری حواس است. این یافته شدیداً سردرگم‌‌کننده بود: فقدان هرگونه ورودی تأثیری بیشتر از هرگونه ورودی تست‌شده داشت.\n کرست این‌گونه این نتایج را تفسیر کرد. او می‌‌دانست که «غنی‌‌سازی محیطی»۸ همچون استفاده از اسباب‌‌بازی یا موش‌‌های دیگر، باعث تولید نورون می‌‌شود؛ چون این موارد، مغز موش را به چالش می‌‌کشند. او استدلال کرد که شاید فقدان کاملِ صدا، آ‌ن‌قدر مصنوعی و غیرمعمول (حتی شاید هم هشداردهنده) بوده که باعث حساسیت یا آگاهی بیشتری در موش‌‌ها شده است. نورون‌‌زایی می‌‌تواند واکنشی سازگارانه نسبت‌به سکوت غیرمعمولی باشد.\n رشد سلول‌‌های جدید در مغز همیشه هم برای سلامت مفید نیست. اما به‌گفتۀ کرست، در این مورد، ظاهراً سلول‌‌ها همگی به نورون‌‌های فعال تبدیل شدند. «مشاهده کردیم که سکوت واقعاً کمک می‌‌کند سلول‌‌های تازه‌‌تولید به‌صورت نورون تمایز یابند و در سیستم عصبی جای بگیرند.»\n کرست تأکید دارد که یافته‌‌های او هنوز در مرحلۀ ابتدایی است؛ اما معتقد است که این تأثیر می‌‌تواند کاربردهای غیرمنتظره‌‌ای داشته باشد؛ مثلاً شرایطی مانند زوال عقل یا افسردگی را به کاهش نورون‌‌زایی در اسبک مغز نسبت داده‌‌اند. او معتقد است که اگر ارتباط میان سکوت و نورون‌‌زایی در انسان‌‌ها برقرار گردد، عصب‌‌شناسان شاید بتوانند خاصیتی درمانی برای سکوت پیدا کنند.\n قطعاً سکوت خارجی می‌‌تواند فواید ملموسی داشته باشد؛ اما به‌گفتۀ رابرت زاتور، متخصص عصب‌‌شناسی صدا، محققان در حال کشف این مطلب هستند که در داخل جمجمه «عملاً چیزی به نام سکوت وجود ندارد؛ وقتی صدایی نباشد، مغز معمولاً خودش بازنمودهای درونی از صدا را ایجاد می‌‌کند».\n مثلاً فرض کنید دارید به «صدای سکوت» اثر سایمون و گارفانکل گوش می‌‌دهید که ناگهان رادیو قطع می‌‌شود. عصب‌‌شناسان دریافته‌‌اند که اگر این ترانه را به‌خوبی بلد باشید، کورتکس شنوایی اولیه در مغزتان فعال می‌‌ماند، طوری‌که انگار موسیقی همچنان ادامه یافته است. دیوید کریمر، که ازاین‌دست پژوهش‌‌ها در آزمایشگاه خود در کالج دارت‌‌موت انجام می‌‌دهد، معتقد است: «چیزی را که ‘می‌‌شنوید’، دنیای بیرونی تولید نمی‌‌کند؛ بلکه حافظه‌ای را بازیابی می‌‌کنید.» صداها همیشه عاملِ حواس نیستند. گاهی حواس ذهنی‌‌مان باعث توهم صدا می‌‌شوند.\n این امرْ یادآوری‌‌کنندۀ قدرت خیال مغز است: در لوحِ حساً خالیِ سکوت، ذهن می‌‌تواند سمفونی‌‌های خود را بنوازد. این امر همچنین به ما یادآور می‌‌شود که حتی در نبودِ هرگونه ورودی حسی مانند صدا، مغز باز هم فعال و پویا می‌‌ماند.\n در سال ۱۹۹۷، گروهی از عصب‌‌شناسان در دانشگاه واشینگتن، داده‌‌های اسکن مغز را از سوژه‌‌های تست در هنگام فعالیت‌‌های مختلف ذهنی همچون بازی‌‌های ریاضی یا واژگان جمع‌‌آوری کردند. یکی از دانشمندان به‌نام گوردن شولمن متوجه شد که مطابق انتظار، ادراک شدید باعث افزایش ناگهانی فعالیت در بعضی از بخش‌‌های مغز می‌‌شود؛ اما باعث کاهش فعالیت برخی دیگر از بخش‌‌ها نیز می‌‌گردد. ظاهراً نوعی فعالیت پس‌‌زمینه در مغز وجود دارد که ازقضا زمانی کاملاً مشهود بود که سوژۀ تست در اتاقی ساکت بود و مطلقاً هیچ کاری نمی‌‌کرد.\n رهبر این گروه تحقیقاتی، مارکس ریچل بود. او می‌‌دانست که دلیل کافی وجود دارد که به داده‌‌ها نگاهی دقیق‌تر داشته باشند. طی چندین دهه، دانشمندان می‌‌دانستند که فعالیت «پس‌‌زمینۀ» مغز، بخش عمدۀ انرژی آن را مصرف می‌‌کند. فعالیت‌‌های دشوار، همچون تشخیص الگو یا فعالیت‌‌های ریاضیاتی، درواقع فقط چنددرصد مصرف انرژی در مغز را افزایش دادند. این نشان می‌‌داد که عصب‌‌شناسان اگر توجهی به فعالیت پس‌‌زمینه نکنند، چیزی بسیار مهم را نادیده گرفته‌‌اند. ریچل توضیح می‌‌دهد «اگر این کار را بکنید، اکثر فعالیت‌‌های مغز را از قلم انداخته‌اید».\n در سال ۲۰۰۱، ریچل و همکارانش مقاله‌‌ای شاخص را منتشر کردند که «حالتی پیش‌‌فرض» را برای عملکرد مغز تعریف نمود، حالتی که در قشر پیش‌‌پیشانی قرار گرفته و در کنش‌‌های شناختی فعال است. این حالت پیش‌فرض القا می‌‌کند که ذهن «درحال استراحت» همواره فعال است و داده‌‌ها را جمع‌‌آوری و ارزیابی می‌‌کند. درواقع توجه متمرکز، این فعالیت پویشی را کاهش می‌‌دهد. ریچل و همکارانش استدلال می‌‌کنند که حالت پیش‌فرض، «اهمیت تکاملی نسبتاً بدیهی» دارد؛ مثلاً شناسایی حیوانات درنده باید به‌طور خودکار اتفاق بیفتد و نیازی به قصد و انرژی اضافی نداشته باشد.\n پژوهشی پیگیر نشان داد که حالتِ پیش‌‌فرض در هنگام خوداندیشی نیز به کار گرفته می‌‌شود. در سال ۲۰۱۳، ژوزف موران و همکارانش در مجلۀ مرزهای علم عصب‌‌شناسی انسان۹ نوشتند که شبکۀ حالتِ پیش‌‌فرض مغز «را می‌‌توان هنگام فعالیت روان‌شناختیِ اندیشیدن درمورد شخصیت و خصوصیات خود (خوداندیشی) با بهترین وضوح مشاهده کرد، نه مثلاً هنگام شناخت خود، اندیشیدن به خودانگاره یا عزت نفس». موران و همکارانش می‌‌نویسند که در این هنگام که مغز به‌آرامی استراحت می‌‌کند، اطلاعات بیرونی و درونی را به‌صورت «یک فضای کارِ آگاهانه» در هم‌ ‌می‌‌آمیزد.\n به نظر می‌‌رسد که رهایی از سروصدا و وظایف هدف‌‌محور باعث می‌‌شود آرامش بیرون و درون با یکدیگر ترکیب شوند. سکوت فضای کارِ آگاهانۀ ما را قادر می‌‌سازد تا کار خود را انجام دهد، ما را با دنیا درهم تَنَد و کشف کند که جایگاه ما کجاست. این است قدرت سکوت.\n نورا ویکمن، قوم‌موسیقی‌شناس و مشاور سکوت برای بازاریابان فنلاندی، این قدرت را به‌خوبی می‌‌شناسد. او در بخش شرقی فنلاند زندگی می‌‌کند، منطقه‌‌ای که پر از دریاچه‌‌ها و جنگل‌‌های آرام است. ویکمن می‌‌گوید در جایی دورافتاده و آرام، اندیشه‌‌ها و احساساتی را کشف می‌‌کند که در زندگی روزمره و شلوغ او قابل‌دریافتن نیستند. «اگر می‌‌خواهید خودتان را بشناسید، باید با خودتان باشید و با خودتان بحث کنید. باید بتوانید با خودتان حرف بزنید.»\n «لطفاً ساکت» یکی از محبوب‌‌ترین مضامین در برندسازی فنلاند و یکی از پرطرف‌دارترین صفحات وبسایت VisitFinland.com از آب درآمده است. شاید سکوت به این دلیل مشتری دارد که معمولاً آن را چیزی ملموس به حساب می‌‌آوریم، چیزی که به‌آسانی می‌‌شکند، مثل چینی یا شیشه، چیزی ظریف و ارزشمند. ویکمن زمانی را به یاد می‌‌آورَد که تجربۀ نادر سکوت مطلق را حس می‌‌کرد. او در جنگل‌‌های بکر فنلاند، گوش‌‌هایش را تیز می‌‌کرد تا ضعیف‌ترین صداهای حیوانات یا باد را بشنود. او می‌‌گوید: «عجیب است که چطور تغییر می‌‌کنید. تمام قدرت دست شماست: می‌‌توانید حتی با کوچکترین صدا هم سکوت را بشکنید؛ اما می‌‌بینید که دوست ندارید این کار را کنید. سعی می‌‌‌کنید تا جایی که ممکن است ساکت باشید.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را دن‌یل ای.گروس نوشته است و در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۱۴ با عنوان «This Is Your Brain on Silence» در وب‌سایت نوتیلوس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «سکوت جهانی است ناشناخته» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• دن‌یل ای.گروس (Daniel A. Gross) روزنامه‌‌نگار آزاد و تهیه‌کنندۀ رادیوی عمومی است که در حوزۀ تاریخ و علم می‌‌‌نویسد. [۱] Country Brand Delegation [۲] Country Brand Report [۳] School of Functional Design [۴] Making Noise: From Babel to the Big Bang and Beyond [۵] Neuropsychology [۶] به‌عبارتی هر فرد در سال بیش از یک روز از عمر سالم خود را به‌خاطر سروصدا از دست می­دهد [مترجم]. [۷] صدایی که تمام فرکانس­های دامنۀ شنوایی انسان (معمولاً از بیست هرتز تا بیست کیلوهرتز) را دارا باشد. [۸] Environmental enrichment [۹] Frontiers in Human Neuroscience\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157704.json b/train/528157704.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ca0f5866ea924671be77e50334cdaacc0d310e46 --- /dev/null +++ b/train/528157704.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فقر احمق می‌کند", + "subtitle": "آیا افراد فقیر به این خاطر فقیر هستند که تصمیمات بدی می‌گیرند؟", + "introduction": "طرز فکری قدیمی می‌گوید: افراد فقیر به این خاطر فقیر هستند که تصمیمات بدی می‌گیرند. اما سندهیل مولاینیتن، استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد، و الدار شفیر، استاد روان‌شناسی دانشگاه تاد، کتابی با عنوان «کمیابی» نوشتند که این مسئله را رد می‌کند. از نظر آن‌ها ماجرا کاملاً برعکس است و در واقع افراد به این خاطر تصمیمات بدی می‌گیرند که فقیر هستند. بااین‌حساب، افراد چطور می‌توانند از دام فقر بگریزند؟", + "content": "کارا فاینبرگ، هاروارد مگزین — در اواخر جنگ جهانی دوم، در حالی که هزاران اروپایی از گرسنگی در حال مرگ بودند، ۳۶ نفر در دانشگاه مینیسوتا داوطلب شدند که در مطالعه‌ای شرکت کنند که آن‌ها را در وضعیت سخت گرسنگی‌کشیدن قرار می‌داد. قضیه از این قرار بود که متفقین در حال پیشروی به‌سوی مناطق اشغال‌شده به‌دست آلمان‌ها بودند و با افراد بسیاری روبه‌رو می‌شدند که از شدت گرسنگی‌کشیدن یکپارچه استخوان شده بودند. این نیروها نمی‌دانستند که از چه روشی استفاده کنند تا بتوانند بدون اینکه خطری این افراد را تهدید کند، به آن‌ها غذا برسانند. محققان دانشگاه مینیسوتا به همین منظور مطالعه‌ای ترتیب داده بودند تا با استفاده از آن بتوانند بهترین روش ممکن را برای این کار بیابند؛ اما قبل از هر چیز داوطلبان شرکت‌کننده در این مطالعه قبول می‌کردند که در وضعیت سخت گرسنگی‌کشیدن قرار بگیرند.\nمشکلات فیزیکیِ پیش‌آمده برای این افراد در این روند تاحدی جدی بود؛ اما علاوه بر آثار فیزیکی، محققان با آثاری ذهنی روبه‌رو شدند که انتظارش را نداشتند: علاقه به کتاب‌ها و دستورالعمل‌های آشپزی بیشتر شده بود. کسانی که قبلاً هیچ علاقه‌ای به این موضوعات نداشتند، فکروذکرشان فقط شده بود غذا. آنطور که یکی از شرکت‌کنندگان در این برنامه به یاد می‌آورد، «غذا مرکز همۀ افکار شده و تنها چیزی بود که در زندگی به آن اهمیت می‌دادیم».\nاگرچه این رفتارهای عجیب‌وغریب در مطالعۀ صورت‌گرفته در مینیسوتا فقط در یک پانویس ذکر شد، هفتاد سال بعد از انتشارِ آن، همین «پانویس» برای پروفسور سندهیل مولاینیتن۱ که روی مسائل مرتبط با فقر در دورۀ معاصر کار می‌کرد، جزء یافته‌های بسیار مهم و شایان توجه بود: کمیابی چیزی بیشتر از گوشت و ماهیچه را از انسان ربوده بود. کمیابی ذهن انسان‌ها را در اختیار گرفته بود.\n مولاینیتن روان‌شناس نیست؛ اما همیشه شیفتۀ نحوۀ کارکرد ذهن بوده است. به‌عنوان یک اقتصاددان رفتاری، او همیشه به‌دنبال این بوده است که ببیند وضعیت ذهنی افراد و محیط اجتماعی و فیزیکی آن‌ها چطور کنش‌های اقتصادی‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.\n مولاینیتن در سال ۲۰۰۸ در کنار الدار شفیر۲ استاد روان‌شناسی دانشگاه تاد کتابی نوشتند که به بررسی این مسائل می‌پردازد. کتابی به نام کمیابی۳ که نمایانگر یافته‌هایی از حوزه‌های اقتصاد و روان‌شناسی در طول سال‌های متمادی و همچنین یافته‌های مطالعات تجربی خودِ این دو نفر است. آن‌ها بر اساس تحلیل داده‌هایشان به‌دنبال این بودند که نشان دهند همان‌طور که غذا ذهن داوطلبان گرسنه در مینیسوتا را در کنترل گرفت، کمیابی به هر شکلی و برای هر کس اتفاق بیفتد، ظرفیت ذهنی فرد را می‌رباید. این داستان، همه چیز را شامل می‌شود؛ از گرسنگی‌کشیدن و تنهایی گرفته تا کمبود زمان و فقر.\nروان‌شناسان به‌خوبی این مفهوم را توضیح داده‌اند: اگر ذهن روی یک چیز متمرکز باشد، توانایی‌ها و مهارت‌های دیگر مثل توجه، کنترل فرد روی خودش و برنامه‌ریزی بلندمدت مختل می‌شود. به‌گفتۀ مولاینیتن و شفیر در این وضعیت، پردازشگر ذهن ما مانند پردازشگر رایانه‌ای که در حال اجرای چندین برنامه است، کند می‌شود. در واقع ما ظرفیت‌های ذهنی‌مان را از دست نمی‌دهیم؛ بلکه توانایی دسترسی به تمام داشته‌های معمولمان را نخواهیم داشت.\nاما مهم‌ترین و بحث برانگیزترین بخشِ کار آن‌ها مشخص‌ساختن آثار کمیابی نیست؛ بلکه این ادعا است که کمیابی می‌تواند هر کسی را تحت کنترل خود درآورد. بحث آن‌ها این است: ویژگی‌هایی که بخشی از شخصیت افراد تلقی می‌شوند، مثل رفتارهای فکرنشده، عملکرد نامناسب در مدرسه و تصمیمات نادرست مالی، شاید درحقیقت محصول احساس تأثیرگذار کمیابی باشند و زمانی که این احساس مداوم باشد، ذهن را در اختیار گرفته و این شرایط را به آن می‌قبولاند؛ مثل کسانی که در باتلاق فقر گرفتار شده‌اند.\nفقر ذهن را محدود می‌کند مولاینیتن خودش قبل از دیگران به این کمیابی واقف است؛ به‌خصوص وقتی که بحث زمان در میان باشد. در واقع هیچ‌کس به اندازۀ کافی زمان ندارد. همین قضیه راه بسیار خوبی برای شناخت نحوۀ عملکرد کمیابی است. محدودیتِ زمانی می‌تواند مفید باشد. ضرب‌الاجل‌ها و مهلت زمانی محدود، باعث افزایش انگیزه و تمرکز روی کار می‌شود؛ اما این افزایش تمرکز به بهای خاصی صورت می‌گیرد: هر چیزی خارج از آن کاری که زمان محدودی برای انجامش داریم، یا کمرنگ می‌شود یا نادیده گرفته شده یا به تعویق می‌افتد. البته این نکتۀ جدیدی نیست؛ اما مولاینیتن از موضوعات مربوط به زمان و محدودیت‌های آن برای جاانداختن موضوع استفاده می‌کند.\nاگرچه مولاینیتن بسیاری از زندگی‌اش را در وضعیت مناسب و راحت اقتصادی گذرانده است؛ در دوره‌ای فقر را هم تجربه کرده است. در دهۀ ۱۹۸۰ قوانینی وضع شد که به افراد غیرشهروند امریکا مانند پدرِ هندی مولاینیتن اجازۀ ادامۀ کار را نمی‌داد. او می‌گوید: «به چشم خودم می‌دیدم که والدینم یک‌شبه تغییر کردند». آن‌ها بسیار مضطرب‌تر و تندخوتر شده بودند؛ انگار که بخشی از شخصیتشان به‌کلی تغییر کرده باشد.\nسال‌ها بعد مولاینیتن به‌عنوان یک اقتصاددانِ رفتاری این موضوع را در سرتاسر جهان در میان افراد فقیر مشاهده کرد. به گفتۀ او «به هر طرف که نگاه کنی، شواهد این موضوع وجود دارد. ما فقط باید راه‌های ارائۀ علمیِ این شواهد را بیابیم». البته مطرح‌کردن این موضوع در مجامع علمی هم چندان کارِ ساده‌ای نبوده است. همان‌طور که نویسندگان کتاب در مقدمه آورده‌اند، «زمانی که به یکی از اقتصاددانان همکارمان گفتیم که در حال مطالعۀ کمیابی هستیم، او گفت که قبل از شما هم علم کمیابی وجود داشته است… نامش هم علم اقتصاد است»\n\nالبته این شخص از جهاتی درست می‌گفت. علم اقتصاد در واقع به مطالعۀ چگونگی مدیریت کمیابیِ فیزیکی می‌پردازد. در سال ۲۰۱۰ نویسندگان کتاب به‌همراه تنی چند از همکارانشان، چند آزمایش‌ علمی ترتیب دادند. مکان این آزمایش‌ها جایی بود که مولاینیتن به شوخی آن را «بهترین آزمایشگاه جهان» می‌نامید: مرکز خریدی در نیوجرسی. آن‌ها به‌دنبال این بودند که نشان دهند فقر، نوعی محدودیت در انتقال داده‌ها در ذهن یا به عبارتی «کاهش پهنای‌باند» را به‌دنبال خواهد داشت که توانایی افراد برای تصمیم‌گیری و اقدام را می‌کاهد. او برای تبیین این موضوع چنین می‌گوید: «اگر بخواهیم واضح سخن بگوییم، هر کسی که باشی، فقر می‌تواند تو را احمق‌تر کند».\nآن‌ها برای این آزمایش طبق درآمد اظهارشدۀ شرکت‌کنندگان، دو گروه فقیر و ثروتمند طراحی کردند. در سؤال اول اینطور پرسیدند که فرض کنید ماشینتان دچار خسارتی شده که سیصد دلار خرج دارد. بیمه نیمی از این مقدار را جبران می‌کند. شما باید تصمیم بگیرید که یا ماشین را تعمیر کنید یا به امید آنکه ماشین مدتی دیگر به حرکت خود ادامه دهد، این کار را به تعویق بیندازید. بر چه اساسی این تصمیم را می‌گیرید؟ این موضوع از نظر مالی آسان خواهد بود یا دشوار؟ بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در این وضعیت، تفاوت چندانی میان عملکرد دو گروه از نظر بهرۀ هوشی وجود نداشت.\nاما در شکل دوم این آزمایش، آن‌ها رقم تعمیر را به سه‌هزاردلار تغییر دادند. این بار با اینکه نتیجۀ آزمایش دربارۀ ثروتمندان تفاوتی نکرده بود، نتایج فقیرترها نشانگر کاهش چهارده‌واحدی بهرۀ هوشی در این وضعیت بود. این کاهش حتی از کاهش بهرۀ هوشی افرادی که ۲۴ ساعت بیدار بوده‌اند نیز بیشتر است. مولاینیتن و شفیر توضیح می‌دهند که «افزایش دغدغه‌های مالی برای فقرا، عملکرد ذهنی آن‌ها را حتی بیش از بی‌خوابیِ شدید کاهش می‌دهد». نتیجه واضح است. مولاینیتن توضیح می‌دهد که فقر از ظرفیت ذهن می‌کاهد.\nکمیابیْ کمیابی می‌آورد در طول نیم قرن گذشته، دانشمندان علوم اجتماعی، آثار اضطراب و حواس‌پرتی روی توجه و کنترل را به‌خوبی کاویده‌اند. این مفهوم در سازوکار مغز نیز دیده می‌شود: در زمان اضطراب و کارهایی که نیاز به کنترل فرد روی خودش دارد، سطح گلوکوز در قشر جلویی مغز کاهش می‌یابد. این منطقه به توجه، برنامه‌ریزی و انگیزه مربوط است. قندخونِ کم هم باعث تقلیل ظرفیت‌های فیزیکی می‌شود. اما با وجود پیشرفت‌های حاصل‌شده در روان‌شناسی و علوم اعصاب، این ایده که یافته‌های رفتاری می‌تواند سبب ایجاد بینشی متفاوت به تصمیمات اقتصادی شود، موضوعی جدید است. اقتصاد نوکلاسیک سال‌ها بر این باور بود که افراد، کنشگرانی عقلایی و خودخواه هستند که همواره تصمیمات را طوری می‌گیرند که بهترین وضعیت ممکن برایشان پدید آید. اما در سال ۱۹۷۹، دنیل کانمن۴ از دانشگاه پرینستن و آموس تورسکی۵ از دانشگاه استنفورد، مقاله‌ای پیشگامانه در رابطه با تصمیم‌گیری نوشتند که باعث شد این دیدگاه آرام‌آرام به عقب رانده شود. مطالعۀ آن‌ها مدعی بود که شکل ارائۀ گزینه‌ها به اندازۀ ارزش چیزهای مختلف نزد افراد، در تصمیم‌گیری دخیل است. ۲۳ سال بعد و پس از مرگ تورسکی، کانمن جایزۀ نوبل را به‌خاطر دستاوردهایش در این زمینه برد.\nامروزه اقتصاد رفتاری به شاخه‌ای مهم در اقتصاد تبدیل شده است و کارهایی مانند کار مولاینیتن و شفیر برای کانمن نشانگر قدم‌های منطقی بعدی در این حوزه است. کانمن در مصاحبه‌ای می‌گوید: «واضح است که روان‌شناسی کمیابی وجود دارد و این ایده که کمیابی به‌خودی‌خود تصمیمات خودش را می‌سازد، ایده‌ای جدید و بسیار جالب است». کار مولاینیتن و شفیر این طرز فکر قدیمی را تغییر داده است که افراد فقیر به این خاطر فقیر هستند که تصمیمات بدی می‌گیرند. «در واقع افراد به این خاطر تصمیمات بدی می‌گیرند که فقیر هستند».\nآنطور که مولاینیتن توضیح می‌دهد، اگرچه تمام مشکل افراد فقیر مربوط به کمیابی نیست؛ کمیابی می‌تواند نشانگر نوع ذهنیتی باشد که افراد درگیر با آن از خود نشان می‌دهند. او در این رابطه می‌گوید: «برای مثال در دریافت وام‌های فکرنشده، موضوع، فقط صبر یا ارادۀ کمتر نیست؛ بلکه موضوع راه‌حل‌های مالی است که در کوتاه‌مدت می‌تواند مشکل را حل کند؛ اما در بلندمدت آثار فاجعه‌باری در پی خواهد داشت.\nگرفتن وام‌هایی که به‌محض درخواست، ارائه شده و در سررسیدهای مشخص باید تسویه شوند، نمونه‌ای از این‌ها است. مولاینیتن در این رابطه می‌گوید: «این نوع قرض‌گرفتنِ پرخطر، به نظر مضحک می‌آید. هدف ما این بوده است که ثابت کنیم که طرز تفکری شبیه به این به‌خاطر کمبود فهم مالی یا حماقت حاصل نمی‌شود؛ بلکه از احساس کمیابی ناشی می‌شود».\nنتایج تحقیقی در دانشگاه پرینستن نیز این موضوع را تأیید می‌کرد. در آنجا دانشجویان را به دو گروه فقیر و ثروتمند تقسیم و همین موضوعِ گرفتن وام را روی آن‌ها امتحان کردند. نتایج همانی بود که در دنیای واقع شاهد آن هستیم. مولاینیتن در این باره توضیح می‌دهد که این دانشجویان به‌صورت تصادفی، فقیر یا ثروتمند نام‌گذاری شده بودند و هیچ تفاوت خاصی بین آن‌ها وجود نداشت. مولاینیتن و شفیر در کتاب کمیابیِ خود می‌نویسند: «این مطالعه نشانگر وجود رابطۀ نزدیک بین موفقیت و شکست در وضعیت کمیابی است» و کمیابی بدون توجه به اینکه چه کسی را درگیر خود ساخته است، باعث ایجاد کمیابی بیشتر خواهد شد.\nگریز از دام کمیابی بااین‌حساب، افراد چطور می‌توانند از دام کمیابی بگریزند و چرا چنین پژوهشی اهمیت دارد؟ آنطور که مولاینیتن می‌گوید، پاسخ الزاماً تغییر در سیاست‌ها نیست؛ بلکه در تغییر نگرش سیاست‌گذاران است.\nاو توضیح می‌دهد که زمانی که فقرا در چنگ فقر باقی می‌مانند، سیاست‌گذاران به‌سمت این سؤال می‌روند که مشکل این افراد چیست و به‌این‌ترتیب مسئله را ناشی از کمبود انگیزۀ شخصی یا توانایی آن‌ها می‌دانند؛ اما آیا ما به‌عنوان سیاست‌گذار از خود می‌پرسیم که «وضعیتی که باعث ایجاد این مشکل شده چه بوده است؟»\nمولاینیتن و شفیر این موضوع را با آوردن داستانی از جنگ جهانی دوم به‌خوبی توضیح می‌دهند. در آن زمان ارتش ایالات متحده شاهد چندین مورد سقوط بدون بازشدن چرخ‌ها بود. در این مواقع خلبانان به‌جای بالۀ هواپیما چرخ‌ها را جمع می‌کردند و باعث می‌شدند هواپیما بدون چرخ با باند فرودگاه برخورد کند. ابتدا همه، خلبانان را به‌ بی‌دقتی یا خستگی متهم کرده و آن‌ها را عامل اصلی مشکل دانستند؛ اما زمانی که ارتش نگاه دقیق‌تری به موضوع انداخت، متوجه شد که این حوادث فقط محدود به دو مدل هواپیما است. آن‌ها به‌جای اینکه بخواهند مشکل را جایی در ذهن خلبانان جست‌وجو کنند، به داخل کابین خلبان رفته و آنجا را به‌دقت بررسی کردند. تحقیقاتِ آن‌ها مشخص کرد که دستۀ کنترل بالۀ هواپیما و چرخ‌های آن درست در کنار هم قرار داشته و تقریباً هم‌شکل‌اند. بعد از یافتن این مشکل و تغییر کوچکی در طراحی، گذاشتن یک سَری چرمی روی دستۀ کنترل چرخ‌ها، تعداد فرودهای بدون چرخ به‌شدت کاهش یافت.\nبه‌گفتۀ نویسندگان کتاب، همین داستان دربارۀ مشکلاتی مانند فقر نیز صادق است. کسانی که خود را در چرخۀ کمیابی می‌یابند، ناگزیر عملکردشان دچار نقصان می‌شود، تمرکزشان کاهش می‌یابد و برنامه‌های بلندمدت آنان، جایش را به برنامه‌ای کوتاه‌مدت می‌دهد: خاموش‌کردن آتش مشکلات مالی. این خود مشکلات دیگری به وجود می‌آورد. با این تفاسیر چرا برنامه‌هایی اجتماعی طراحی نکنیم که به این رفتارهای ناشی از کمیابی بپردازد؟ چرا به‌جای «خلبان» نگاهی به داخل «کابین» نیندازیم؟\nنویسندگان کتاب در ادامه توضیح می‌دهند که نکتۀ مهم این است که انتقال تمرکز از «خلبان» به «کابین» نیازمند تغییرات شگرف و پرهزینه نسبت به سیاست‌های فعلی نیست؛ بلکه به نظر آن‌ها همان‌طور که اضافه‌کردن یک سَری چرمی به هواپیماها توانست خطای خلبانان را کاهش دهد، برنامه‌های اجتماعی هم با تغییراتی کوچک در طراحی‌شان می‌توانند به موفقیت‌های بزرگی دست یابند.\n\nطراحی برای کمیابی تغییرات کوچک می‌توانند تأثیرات زیادی داشته باشند. مولاینیتن در این رابطه به رویکردی اشاره می‌کند که در یک دهه گذشته توجه زیادی به خود جلب کرده است. بخشی از این توجه ناشی از کار ریچارد تالر۶ استاد علوم رفتاری دانشگاه شیکاگو و کاس سانشتاین۷ از دانشگاه هاروارد است. کتاب آن‌ها با عنوان سقلمه: بهبود تصمیمات مربوط به بهداشت، ثروت و شادکامی۸ که در سال ۲۰۰۸ به چاپ رسید، نمایانگر سال‌ها تلاش در «معماری انتخاب» است. روشی که بر طبق آن با تغییر گزینه‌های ارائه‌شده سعی می‌شود روی تصمیم‌گیریِ افراد تأثیر گذاشته شود؛ بدون اینکه آزادیِ انتخاب از آن‌ها گرفته شود.\nبه‌گفتۀ نویسندگان کتاب، هدایت افراد به‌سمت انتخاب‌های بهتر گاهی می‌تواند به‌ سادگیِ تغییر جمله‌بندی باشد و گاهی نیز نیازمند روش‌های پیچیده‌تر و مستقیم‌تری است. مولاینیتن و شفیر نمونه‌های متعددی از چگونگی اجرا و موفقیت این روش در زمینه‌های مختلف در کتاب خود آورده‌اند. از آن جمله می‌توان به نمونه‌ای اشاره کرد که به برنامۀ بازنشستگی می‌پردازد. زمانی که کارگر یا کارمندی در ایالات متحده شروع به کار می‌کند، فرمی را پر می‌کند که در آن از او خواسته می‌شود اگر مایل به شرکت در برنامۀ بازنشستگی است، مربع مقابل آن گزینه را پر کند. محققان در این فرم‌ها تغییر کوچکی دادند. این بار به کارمند جدید گفته می‌شد که اگر می‌خواهد در برنامۀ بازنشستگی نباشد، مربع مقابل را پر کند. نتیجۀ این کار بسیار شگفت‌آور بود: در شکل اول که افراد باید دربارۀ ورود به این برنامه تصمیم می‌گرفتند، تنها ۴۵درصد افراد خواستار شرکت در آن شدند؛ اما در شرکت‌هایی که افراد باید برای خروج از این برنامه تصمیم می‌گرفتند، ۸۰درصد افراد، خواستار شرکت در آن شده بودند.\nریچارد تالر بر این باور است که کارهایی مانند کتاب مولاینیتن و شفیر، گام بعدی در تکامل اقتصاد رفتاری است. به‌گفتۀ خود او «آن‌ها از نسلی از اقتصاددانان و دانشمندان علوم اجتماعی هستند که در حال تغییر شیوۀ نگرش ما به اقتصاد توسعه هستند. آن‌ها این ایدۀ مهم را جدی گرفته‌اند که باید کاری را دنبال کنیم که نه‌تنها برای دیگر دانشگاهیان جالب باشد؛ بلکه امکان افزایش مقیاس را نیز داشته باشد».\nافزایش مقیاس علم کمیابی برای سیاست‌گذاران، امکان بالقوه برای تغییرات و تأثیرگذاریِ گسترده اهمیت دارد و شواهد موفقیت علوم رفتاری باعث شده است تا توجه آن‌ها به این سو جلب شود. در سال ۲۰۱۰ دولت بریتانیا گروهی را مأمور گسترش رویکردهای رفتاری و اجرای برنامه‌های آزمایشی در حوزه‌های مختلف سیاست اجتماعی کرد. در سال ۲۰۱۴ کاخ سفید هم گروه علوم اجتماعی و رفتاری خودش را تشکیل داد. دولت‌های دیگر در سرتاسر دنیا نیز برای چنین کاری علاقه نشان داده‌اند.\nشاید با انتشار گزارش توسعۀ جهانی بانک جهانی، بهترین نشانۀ رشد توجه و آگاهی به ارزش این دیدگاه‌های رفتاری مشخص شد. در این گزارش برای اولین بار کل متن به رویکردهای رفتاری مربوط به سیاست‌گذاری‌ها پرداخته است. بر اساس گفتۀ یکی از نویسندگان این گزارش، فصل مربوط به فقر تأثیر زیادی از کار مولاینیتن و شفیر بر روی کمیابی گرفته است.\nبرای مولاینیتن دیدن اینکه تا این حد به کار آن‌ها توجه شده، خوشایند است؛ اما همان‌طور که خودش می‌گوید، توجه و علاقه با استفادۀ کامل از این روش دو چیز کاملاً متفاوت هستند. او موضوع را دربارۀ فقر که یکی از مسائل بسیار مهم‌ِ این حوزه است، اینطور تبیین می‌کند: «راه‌حل‌های ما به‌علت پیچیدگیِ مشکل با کمبودهایی روبه‌رو است». روشی که شاید برای گروهی از افراد مفید واقع شود، ممکن است برای گروهی دیگر به‌کلی شکست بخورد.\nاگرچه دانشمندان علوم اجتماعی از مسائل اقتصادی مرتبط با فقر به‌خوبی مطلع‌اند؛ دربارۀ آثار روانی که در هر گروه از افراد ایجاد می‌کند، اطلاعات چندانی ندارند. آنطور که مولاینیتن می‌گوید، اهمیت این دانش اجتماعی به اندازۀ دانش تکنولوژیکی است که سیاست‌گذاران برای حل مشکلات به آن تکیه می‌کنند. دانشمندان منابع گسترده‌ای را صَرف توسعۀ داروها، فناوری‌های تصفیۀ آب، ابزار مالی و خدمات اجتماعی می‌کنند که برای کمک به افراد نیازمند طراحی شده‌اند؛ اما واداشتن افراد به استفاده از این فناوری‌ها نیازمند فهم ذهن و روان آنهایی است که از این ابزارها استفاده می‌کنند. سیاست‌گذاران باید این نوع پژوهش‌ها را در اولویت قرار دهند.\nبه‌گفتۀ مولاینیتن و شفیر ظرفیت یا به بیانی «پهنای باند، یکی از عوامل اساسی» در روند تصمیم‌گیری افراد است؛ به همان اندازه که میزان پولشان در حساب بانکی در این روند تأثیرگذار است. اگر به پهنای باند و عوامل اثرگذار بر آن بپردازیم، می‌توانیم برنامۀ اجتماعی بهتری طراحی کنیم. چنین برنامه‌ای بر اساس عملکرد واقعی افراد بنا شده است؛ نه با تکیه بر یک سری ارقام و آمار که به ما می‌گویند افراد باید چطور عمل کنند.\nآن‌ها در قسمت نتیجه‌گیری کتابشان می‌نویسند: «اشتباهی که ما در مدیریت کمیابی مرتکب می‌شویم، این است که روی بخش حساب آن متمرکز می‌شویم». هزینۀ تغییر در سیاست‌های موجود را به‌راحتی می‌توان محاسبه کرد؛ اما هزینۀ تغییرندادن آن‌ها به این سادگی‌ها تخمین‌زدنی نخواهد بود. این همان چیزی است که علم کمیابی سعی در اندازه‌گیری آن دارد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nمولاینیتن، سندهیل، و الدار شفیر. فقر احمق می‌کند. ترجمۀ سیدامیرحسین میرابوطالبی، انتشارات ترجمان علوم انسانی، ۱۳۹۸\nMullainathan، Sendhil، and Eldar Shafir. Scarcity: Why having too little means so much. Macmillan، 2013\n \n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را کارا فاینبرگ نوشته است و در بهار ۲۰۱۵ با عنوان «The Science of Scarcity» در وب‌سایت هاروارد مگزین منتشر شده است وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ۳ خرداد ۱۳۹۴ با عنوان «فقر احمق می‌کند» و ترجمۀ سیدامیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است.  •• کارا فاینبرگ (Cara Feinberg) نویسندۀ نشریات بوستون گلوب، هاروارد مگزین و آتلانتیک است و مستندهای دیدنی‌ای در شبکۀ پی.بی.سی و ان.او.وی.ای ساخته است.\n[۱] Sendhil Mullainathan [۲] Eldar Shafir [۳]  Scarcity: Why having too little means so much: این کتاب را انتشارات ترجمان با عنوان فقر احمق می‌کند ترجمه و منتشر کرده است. [۴] Daniel Kahneman [۵] Amos Tversky [۶] Richard Thaler [۷] Cass Sunstein [۸] Thaler، Richard H.، and Cass R. Sunstein. Nudge: improving decisions about health، wealth، and happiness. Yale, 2008" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157706.json b/train/528157706.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2bd2f366f8dec950845426193508e82511cdd2c1 --- /dev/null +++ b/train/528157706.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دنبالِ مُد جدیدی هستم که قدیمی باشد", + "subtitle": "برشی از کتابِ «شاید از این هم خوشتان بیاید» که به رازِ تغییر سلایق ما پرداخته است", + "introduction": "زیمل می‌گوید در مُد چیز عجیبی وجود دارد. چون آدم‌ها با پیروی از مُد می‌خواهند ثابت کنند که با دیگران فرق دارند، اما همزمان می‌خواهند نشان دهند که با دیگران فرقی ندارند. تردیدی نیست که مدها تابعِ جریان‌های ناشناختۀ اجتماعی‌اند، موج‌های گذرایی که معلوم نیست از کجا می‌آیند و به کجا می‌روند. اما هرچه هست، مد نشانه‌ای است از اینکه سلایق ما دائماً در حال تغییرند. اگر چنین است، پس چرا همیشه فکر می‌کنیم سلیقۀ امروزمان تا ابد بهترین خواهد ماند؟", + "content": "تام وندربیلت، گاردین — ده‌ساله که بودم، اگر ازم می‌خواستید دوران بزرگ‌سالی‌ام را پیش‌بینی کنم، لابد چیزی در این حدود می‌گفتم: «ماشینم مدلِ فایربردِ پونتیاک یا شورلتِ کوروت یا یکی از همین ماشین‌های کت‌وکلفت است. در خانه‌ام این‌قدر پین‌بال جمع کرده‌ام که همه حسودی‌شان می‌شود. نوشیدنی‌های خاص می‌خورم؛ مثل نوشیدنیِ خامه‌ای بیلیز. رمان‌های رابرت لادلِم می‌خوانم و با عینک آفتابی روی صندلی راحتی که لم داده‌ام، صدای ون‌هیلن را بلند می‌کنم.» در موقعیت کنونی‌ام می‌توانم تک‌تک این آرزوهایی را که مشتاقانه از خیالم می‌گذشت، محقق کنم؛ ولی هیچ‌کدام برایم جالب نیستند، جز همان بازی پین‌بال برای آن لحظاتی که خُل‌وچل می‌شوم.\nعلاوه‌براینکه در ده‌سالگی نمی‌توانستم پیش‌بینی کنم چه کسی خواهم شد، حتی به مخیله‌ام هم خطور نمی‌کرد که سلیقه‌ام چنین تغییرات چشمگیری بکند. حتی نمی‌دانستم در آینده چه کسی می‌شوم؛ پس چطور می‌شد بدانم که در آینده چه خواهم خواست؟\nیک مسئله این است که نمی‌توانیم اثرات تجربۀ چیزهای مختلف را پیش‌بینی کنیم. شاید بنا به غریزه بدانیم اگر غذای دلخواهمان را زیاد بخوریم، از آن خسته می‌شویم؛ ولی در تصورمان زودتر از واقع از آن غذا خسته می‌شویم. مسئلۀ دیگر «برجستگی» روان‌شناختی است یا چیزهایی که بدان‌ها توجه می‌کنیم. وعده فروشندگانی که به ما می‌گویند بعد از خریدِ دسته‌ای از کالاهای مصرفی، بخشی از پولمان را برمی‌گردانند، توجهمان را جلب می‌کند. شاید حتی به همین خاطر خرید کنیم. ولی به خانه که می‌رسیم، آن «برجستگی» از پیش چشممان می‌رود. شاید حتی تقاضای دریافت آن مشوق را نکنیم. ده‌ساله که بودم، برایم مهم بود که ماشینم «باحال» و تندرو باشد. اصلاً برایم مهم نبود که قسط‌های ماهیانه‌اش چقدر باشد، بدنه‌اش محکم باشد، بشود کالسکۀ کودک را روی صندلی عقبش گذاشت یا اینکه ظاهر ماشینم بحران میان‌سالی‌ام را لو ندهد.\nحتی وقتی با نگاه به گذشته می‌بینیم سلیقه‌مان چقدر عوض شده است، گمان نمی‌کنیم که سلیقه‌مان در آینده هم باز همین‌قدر تغییر می‌کند. همین مسئله، دکّانِ متخصصانِ پاک‌کردن تتو را باز نگه داشته است. تیموتی ویلسنِ روان‌شناس و همکارانش توهم رایجی را میان مردم شناسایی کرده‌اند: آدم‌ها گمان می‌کنند حال حاضر «آن نقطۀ عطفی است که بالأخره خودشان را پیدا کرده‌اند و تا آخر عمر همین‌جور می‌مانند.»\nدر آزمونی آن‌ها دریافتند، پولی که افراد حاضر بودند بدهند تا گروه موسیقی محبوب فعلی‌شان ده سال آینده برایشان برنامه اجرا کند، بیشتر از پولی بود که می‌دادند تا گروه موسیقی محبوب ده‌سال قبلشان الان اجرا کند. این نکته یادآور آن لحظه‌ای است که آلبومی قدیمی را ورق می‌زنید، عکسی از قدیمتان می‌بینید و می‌گویید: «یا خدا! این موها چیه؟» یا «این شلوار مخمل کبریتی کجا بود؟» عکس‌ها به چشممان ناخوشایند می‌آیند؛ چون ما معمولاً خودمان را از نگاه دیگران نمی‌بینیم. به همین قیاس، وقتی از «بیرون» یعنی از منظر آنچه امروز خوشایند است به سلیقه‌های قبلی‌مان نگاه می‌کنیم، شگفت‌زده می‌شویم. احتمالاً موهایتان خوب یا بد نبوده‌اند؛ بلکه سلیقۀ آن وقتتان را نشان می‌داده‌اند. با لحنی تحقیرآمیز می‌گوییم: «باورم نمی‌شه مردم این‌طوری لباس می‌پوشیدن»؛ اما نمی‌فهمیم آنچه اکنون پوشیده‌ایم، در آینده بدسلیقگی حساب می‌شود.\nیکی از دلایلِ اینکه نمی‌توانیم ترجیحاتِ آینده‌مان را پیش‌بینی کنیم، دقیقاً همان چیزی است که موجب تغییر ترجیحاتمان می‌شود: تازگی. در علمِ سلیقه و ترجیحات، فهمِ پدیدۀ «تازگی» چندان ساده نیست. ازیک‌سو، تشنۀ تازگی هستیم که حوزه‌هایی همچون مُد را تعریف می‌کند؛ به‌تعبیر کنایه‌آمیز اسکار وایلد، مُد «چنان زشتیِ غیرقابل‌تحملی دارد که شش‌ماه یک‌بار باید عوض شود». رونالد فراش، رئیس زیرک فروشگاه زنجیره‌ای سَکز فیفث اونیو۱ در طبقۀ محصولات مُد زنان در فروشگاه اصلی‌شان به من می‌گفت: «مشتری تا به فروشگاه می‌آید، اول از همه می‌پرسد: چیز تازه‌ای دارید؟ نمی‌خواهند بدانند چه چیزی اینجا بوده؛ می‌خواهند بدانند چه چیزی هست.» این تکانۀ انگیزشی چقدر قوت دارد؟ او می‌گوید: «۶۰% کل فروشمان از یک محصول در چهار هفتۀ اولی است که آن را آورده‌ایم.»\nولی ازدیگرسو در کنارِ تازگی، آشنایی را هم می‌پسندیم. بسیاری معتقدند چیزی را می‌پسندیم که بدان عادت داریم. اما اگر این گزاره مطلق بود، هیچ‌چیزی هرگز تغییر نمی‌کرد: نه سبک هنری جدیدی مطرح می‌شد، نه ژانر موسیقی تازه‌ای به میان می‌آمد و نه محصول نویی معرفی می‌شد. جوزف شومپترِ اقتصاددان می‌گفت نقش سرمایه‌داری آن است که به مردم بیاموزد چیزهای جدید بخواهند و بخرند. وی نوشته است که تولیدکنندگان سائقۀ تغییر اقتصادی‌اند و مصرف‌کنندگان «یاد می‌گیرند چیزهای جدید بخواهند یا چیزهایی که از جهتی با آنچه به استفاده‌اش عادت دارند، فرق داشته باشد.»\nتعبیر استیو جابز از ماجرا این‌گونه است: «اکثر اوقات مردم نمی‌دانند چه می‌خواهند تا اینکه تو آن را نشانشان بدهی.» حتی آنگاه هم شاید آن را نخواهند. دستگاه بداقبال نیوتن پی.‌دی.‌ای۲ شرکت اپل، هرچند امروز در عصر گوشی‌های هوشمند به‌اندازۀ دست‌وپای مصنوعی یک آدم عجیب به نظر می‌آید، در زمان عرضه‌اش بسیار تازه بود؛ چنان‌که طلایه‌دار نیازها و رفتارهایی بود که هنوز محقق نشده بودند یا به‌تعبیر مجلۀ وایرد: «دستۀ کاملاً جدیدی از ابزارها بر پایۀ معماری سراسر نویی بود که شکل آن نمایندۀ نوعی زبان طراحیِ تماماً تازه و جسورانه بود.»\nپس کدام را می‌خواهیم: تازگی یا آشنایی؟ مثل همیشه، پاسخْ جایی در میانۀ دو سر طیف است؛ یعنی وسط منحنی بهینۀ U شکلی که تازه و آشنا را نشان می‌دهد. ریموند لووی، طراح صنعتی مشهور، این نقطۀ بهینه را چنین تفسیر کرده است: «پیشرفته‌ترین حالت که پذیرفتنی هم باشد.» در چرخۀ طراحی محصول، این همان نقطه‌ای است که «مقاومت در برابر محصول ناآشنا به آستانۀ سقوط می‌رسد و مقاومت در برابر خرید آغاز می‌شود.» ما تازه‌ها را تا جایی دوست داریم که از جهاتی یادآور قدیمی‌ها باشند.\nپیش‌بینی تغییرات آتیِ سلیقه‌مان دشوار است؛ چون نمی‌توانیم مقاومت ذاتی‌مان در برابر چیزهای ناآشنا را کنار بگذاریم. یا نمی‌دانیم لحظۀ تغییر که فرابرسد، چقدر تغییر می‌کنیم یا هر تغییر چطور سلسله‌ای از تغییرهای دیگر را رقم می‌زند. یادمان می‌رود که حتی ناخوشایندترین چیزهای تازه هم چقدر زود خوشایند می‌شوند. آیا اگر تابحال ماءالشعیر نخورده بودید، در تجربۀ اول روی زانویتان می‌زدید و می‌گفتید: «این لامصّب این‌همه سال کجا بود»؟ نه، می‌گفتید: «واقعاً مردم از این خوششان می‌آید؟»\nهرچند برخی افراد از ماءالشعیر خوششان می‌آید؛ ولی نباید آن را به‌تعبیر فیلسوف سرشناس دنیل دنت «سلیقۀ اکتسابی» بنامیم، چون مردم از اولین مزۀ آن خوششان نمی‌آید. دنت می‌نویسد: «اگر ماءالشعیر همیشه همان مزۀ اولش را داشت، هیچ‌وقت نوشیدن را ادامه نمی‌دادم.» علت آن تاحدی این است که این نوشیدنی، سیستم ما را دچار شوک می‌کند: مزه‌اش شبیه چیزهای قبلی نیست یا حداقل خوشایند نیست. موسیقی یا هنر جدید هم ممکن است همین‌طور باشد. در یکی از گزارش‌های مجلۀ نیویورکر، ریک روبینِ موسیقی‌ساز تعریف می‌کند اولین بار که آلبوم محبوب «ماشین خوشگل نفرت» از گروه ناین‌اینچ‌نیلز۳ را شنید، توجهش جلب نشد؛ اما مدتی بعد آن را در فهرست آلبوم‌های محبوب خود گذاشت. روبین می‌گوید: «در مواجهه با چیزهای تازه‌ای که هیچ نسبتی با گذشته ندارند، نقطۀ مرجعی نداریم که آنها را جذب و هضم کنیم. این ماجرا یک‌جورهایی مثل یادگرفتن زبانی جدید است.» مثل ماءالشعیر، آن آلبوم هم «سلیقۀ اکتسابی» نبود؛ چون شباهتی به آلبوم‌های موسیقی‌ای نداشت که قبلاً می‌شنید.\n\nبا نگاه به گذشته، شاید سخت باور کنیم چیزهایی را که اکنون می‌پسندیم، قبلاً دوست نداشته‌ایم. محبوبیت فعلیِ هر چیز، ناخواسته روی گذشته‌اش سایه می‌اندازد: یادمان می‌رود فلان آهنگ معروف امروزی، قبلاً مشهور نبود یا اسم‌‌های عتیقه‌ای مثل ایزابلا یا کلوئه که جدیداً معروف شده‌اند و گویا یادآور دوره‌های پررونق روزگاران قدیم‌اند، هرگز محبوب نبوده‌اند.\nامروز حتی به مخیله‌مان هم خطور نمی‌کند چند دهه قبل، سالن اُپرای سیدنی که امروز این‌قدر عزیز است، چه رسوایی‌ای به پا کرد. یورن اوتزان، معمار دانمارکی، عملاً از استرالیا اخراج شد. در مراسم افتتاحیه هم اسمش را نیاوردند. این هیولای بندری گویا حسّ رسواییِ ملی را رقم زده بود. آن ساختمان نه‌تنها با شکل سنتی سالن اُپرا همخوانی نداشت، بلکه حتی شکل سنتی ساختمان هم نداشت. آنجا همان‌قدر غریبه بود که معمارش.\nحقیقت این است که احتمالاً تکلیف اکثر مردم با آن ساختمان روشن نبود. همچنین در مواجهه با امری نامعلوم و ناآشنا، پیش‌فرض ذهنی‌مان این است که دوستش نداشته باشیم. فرانک گری دربارۀ موزۀ نمونه و محبوب گوگنهایم که در بیلبائو ساخته است، می‌گوید: «چند سال طول کشید تا بالأخره واقعاً دوستش داشته باشم.» مارک ویگلیِ معمار می‌گوید: «شاید فقط وقتی چیزی یاد می‌گیریم که شکلی که به نظرمان غریبه می‌آید، تحریکمان کند و مقاومت کنیم. اما گاهی اوقات، بسیاری اوقات، در کش‌وقوس آن مقاومت، بالأخره همان چیزی که تحریکمان کرده است را دوست می‌داریم.»\nتسلط و کاربلدی هم موجب دوست‌داشتن می‌شود. در آزمایشی به جمعی از معمارها و مردم معمولی، تصاویری از ساختمان‌های مختلف را نشان داده‌اند و معمارها «پیچیدگی کمتری» در آنها دیده‌اند؛ به‌بیان‌دیگر، آنها مسلط‌تر می‌توانستند ساختمان‌ها را «بخوانند»، و ساختمان‌ها برایشان کمتر غریبه بوده‌اند. ویگلی می‌گوید نقش معمار آن نیست که «دقیقاً خواستۀ مشتری را به او بدهد» و به‌بیان‌دیگر، مطابق سلیقۀ فعلی او عمل کند؛ بلکه «ایده را به چیزی تغییر دهد که فرد می‌تواند خواستارش باشد» یعنی سلیقۀ آینده‌ای را تصویر کند که خودِ مشتری از آن خبر ندارد. حتی کسی فکرش را نمی‌کرد که سالن اُپرا ممکن است مانند سالن سیدنی باشد تاآنکه اوتسن با الهام از پرتقال پوست‌کنده گفت: چرا که نه؟ دربارۀ آن ساختمان، در واکنش به آن، دنیا تغییر کرد. این نشان می‌دهد چرا به‌تعبیر یکی از منتقدان معماری، «ساختمان نفس‌گیر اوتسن امروز بهتر از همیشه به نظر می‌آید.»\nچند دهه بعد هم لابد کسی هول‌زده به ساختمان جدیدی نگاه می‌کند و می‌گوید: «آن سالن اُپرای سیدنی را ببین، این ساختمان را هم ببین. چرا دیگر مثل آن سالن نمی‌سازیم؟»\nاین شیوۀ استدلال یا نمونه‌ای دیگر: «چرا موسیقی‌ها مثل قدیم خوب نیستند؟»، انعکاسی از سوگیری تاریخی در گزینش و انتخاب است. این سوگیری را طراحی به نامِ فرانک چیمرو، قشنگ توصیف کرده است: «بگذارید رازی به شما بگویم. تا حرف از چیزی قدیمی می‌شود، تقریباً همیشه می‌گویند خوب بوده است. چرا؟ چون هیچ‌کس دربارۀ مزخرفات قدیمی حرف نمی‌زند؛ اما بسیاری افراد دربارۀ مزخرفات جدید حرف می‌زنند، چون هنوز نتوانسته‌اند بفهمند مزخرفات‌اند یا نه. گذشته بهتر نیست؛ فقط مزخرفاتش یادمان رفته است.»\nدربارۀ سلیقه تنها یک چیز قطعی است: عوض خواهد شد.\n«پورتلندیا» یک برنامۀ طنز آیتمی و گیرا از عادات هیپی‌های شهر آریگن است. در یکی از آیتم‌های این برنامه در سال ۲۰۱۱، شخصیت اسپایک با آن خودنمایی اغراق‌آمیزش و با ریش‌ِ بُزی، گوشواره‌های گرد و دوچرخۀ تک‌دنده، از جلوی مشروب‌فروشی می‌گذرد. او کسانی را با سرووضع باحال از جنس خودش داخل مشروب‌فروشی می‌بیند و سری به علامت تأیید تکان می‌دهد. چند روز بعد، چشمش به مردی ریش‌تراشیده با شلوار خاکی و پیرهن سفید یقه‌بسته در مشروب‌فروشی می‌افتد. جیغ می‌زند: «آدمی مثل این آنجا می‌پلکد؟ این مشروب‌فروشی چقدر عتیقه شده.» تازه از این هم بدتر می‌شود: می‌بیند که آن الهۀ انتقامش دوچرخۀ تک‌دنده دارد، با صدف‌های دریایی کاردستی درست می‌کند و ریش ‌بُزی روی چانه دارد. اسپایک با خشونت همۀ آنها را «عتیقه» می‌نامد. یک‌سال بعد اسپایک را می‌بینیم که ریشش را زده است، لباس معمولی پوشیده و در همان مشروب‌فروشی که قصۀ آیتم شروع شده بود، مشغول گفت‌وگویی روزمره است. و الهۀ انتقامش؟ بیرون می‌پلکد و با لحن تمسخرآمیز می‌گوید آن مشروب‌فروشی «عتیقه» شده است.\nاین آیتم، تصویرسازی قشنگی از این ایده است که سلیقه را نوعی «ماشین حرکت دائمی» می‌داند. نوسان‌هایی مانند تازگی و آشنایی، گرسنگی و سیری، آن حساب‌کتاب عجیب ذهنی که ما را از غذا، موسیقی و حتی رنگ نارنجی دل‌زده می‌کند، همگی تاحدی قوۀ محرکۀ این ماشین‌اند. اما بخشی از قوۀ محرکۀ آن هم تحرکات ظریف مردم است که سعی می‌کنند شکل همدیگر شوند یا سعی می‌کنند با هم فرق داشته باشند. اینجا با نوعی تلاش برای پیش‌بینی مواجهیم. این موضوع از چشم استراتژیست‌های نظریۀ بازی در دوران جنگ سرد هم دور نمانده بود؛ یعنی نظریه‌ای که بازیکنانش به‌ندرت بر اساس «اطلاعات کامل» عمل می‌کنند. […]\nاینکه سلیقه می‌تواند درگیر چرخه‌ای ابدی مانند آن آیتم «پورتلندیا» شود، نامحتمل نیست. ریاضی‌دانی فرانسوی به‌نام جاناتان توبول پدیدۀ «اثر هیپی» را شناسایی کرده است؛ یعنی « به همدیگر شبیه‌شدن، به‌علت تلاش برای متفاوت‌بودن.» در «سیستم‌های مشارکتی» افراد می‌توانند به‌صورت هماهنگ تصمیم‌گیری کنند؛ اما به‌گفتۀ وی اثر هیپی زمانی رُخ می‌دهد که افراد سعی کنند خلاف اکثریت تصمیم بگیرند.\nازسویی هیچ‌کس نمی‌داند اقدام بعدیِ دیگران چیست و ازسوی‌دیگر اطلاعات خطا دارند یا با تأخیر به دستمان می‌رسد. بنابراین بازه‌های کوتاهی از هماهنگی پدیدار می‌شوند که افرادِ «غیر همرنگ جماعت» هم تصادفاً همرنگ اکثریت می‌شوند. به‌واقع اسپایک پیش از آنکه کاردستی‌های صدفی را نکوهش کند، باید منتظر می‌مانْد که ببیند چند نفر مشغول آن کارند. شاید آن یک مورد، تصادفاً در آن فروشگاه قرار گرفته بود. همچنین چون «هیپی»بودن هم درجات مختلفی دارد، ممکن است یک نفر دیرتر از دیگری به موج هیپ بپیوندد، نفر سومی دنبال او بیاید و به همین ترتیب فرایند پیش برود تا مثل فضانوردی که دنبال ستاره‌ای مُرده می‌گردد، همگی بفهمند دنبال نخودسیاه رفته‌اند. پس تلاش برای متمایزبودن هم ممکن است یکنواختی ایجاد کند.\nآن آیتم «پورتلندیا» فقط به سلیقه محدود نمی‌شود؛ بلکه دو شاخۀ محوری، هرچند به‌ظاهر متناقض، از رفتار انسان را نشان می‌دهد. اول آنکه ما می‌خواهیم شبیه دیگران باشیم. گابریل تارد، جامعه‌شناس فرانسوی، سال ۱۸۹۰ در کتاب خود قوانین تقلید نوشت: «موجود اجتماعی، از لحاظ اجتماعی بودنش، بالذات مقلّد است.» تقلید از دیگران یا به‌اصطلاح «یادگیری اجتماعی» نوعی استراتژی برای وفق‌پذیریِ تکاملی است؛ یعنی به بقا و حتی پیشرفت‌تان کمک می‌کند. این رفتار در دیگر گونه‌های جانوری هم دیده شده است؛ اما هیچ‌کدام در یادگیری اجتماعی به پای انسان نمی‌رسند. این یعنی نمونه‌ای مشابه انسان نیست که در نسل‌های متوالی، دانشِ حاصل از تقلید را آموخته و توسعه دهد.\nسرجمع این یادگیری اجتماعی، یعنی «فرهنگ» است که انسان را منحصربه‌فرد می‌کند و موفقیتی منحصربه‌فرد در اختیارش قرار می‌دهد. به‌تعبیر ژوزف هنریشِ انسان‌شناس، انسان‌ها در قطب شمال آذوقه جمع کرده‌اند، در نواحی گرمسیری محصول برداشته‌اند و در صحراها روستا ساخته‌اند. این تقدیرِ ما نبوده است؛ بلکه یاد گرفته‌ایم چنین باشیم.\nدو انسان‌شناس به‌نام‌های رابرت بوید و پیتر ریچرسون در کتابشان نه فقط با ژن‌ها مثال گیاه تلخی را می‌زنند که ارزش دارویی‌اش کشف می‌شود. حواس ما تلخی را به‌معنای ضرر بالقوه تفسیر می‌کند و آن گیاه را خوراکی نمی‌داند. از لحاظ غریزی دلیلی ندارد که بخواهیم آن را بخوریم. اما به‌هرحال یک‌ نفر آن را می‌خورد و نتیجه‌ای سودمند و عجیب در آن می‌بیند. نفر دوم شاهد ماجراست و آن را امتحان می‌کند: «دارویمان را علی‌رغم تلخی‌اش مصرف می‌کنیم. علتش آن نیست که روان‌شناسیِ حواسمان تکامل پیدا کرده و دیگر آن را آن‌قدرها تلخ نمی‌بیند؛ بلکه به این خاطر است که ایدۀ ارزش درمانی داشتنش همه‌جا بین مردم منتشر شده است.»\nیادگیری از دیگران بصرفه‌تر از آن است که همه‌ چیز را خودتان با آزمون‌وخطای پرهزینه و زمان‌بَر امتحان کنید. به همین خاطر است که مردم تقلید می‌کنند و فرهنگْ وفق‌پذیر می‌شود. همان‌طور که آذوقه‌جمع‌کُن‌های بدوی سعی می‌کردند بفهمند کدام غذا مسموم است یا آب کجا پیدا می‌شود، امروزه هم مردم نظرات و ارزیابی‌های دیگران از فیلم‌ها و تورهای مسافرتی را در نت‌فلیکس۴ و تریپ‌ادوایزر۵ می‌خوانند. وقتی گزینه‌ها زیاد یا پاسخ نامشخص باشد، گویا بهتر است که همراه موج شد؛ چون اگر این کار را نکنید، شاید چیز خوبی از چنگتان برود.\nولی اگر یادگیری اجتماعی این‌قدر ساده و کارآمد است، پس اصلاً چرا شاهد رفتار و کارهای متفاوت هستیم؟ یا چرا برخی افراد تسلیم چیزهای تازه می‌شوند؟ همین پرسش دربارۀ تکامل هم مطرح است: چرا این‌قدر گزینه‌های مختلف فراروی انتخاب طبیعی قرار دارد؟ می‌شود گفت آن هنرمند یا نوآوری که در روزگار خودش مورد انتقاد قرار می‌گیرد، شبیه به ژنی نوع‌دوست است که تناسب فعلی خود با محیط را فدا می‌کند تا در آینده ثمره‌ای برای کل گروه حاصل شود.\nبوید و ریچرسون می‌گویند توازنی بهینه میان یادگیری اجتماعی و فردی در گروه وجود دارد. اگر یادگیری اجتماعی خیلی زیاد شود، توانایی نوآوری از بین می‌رود: مردم بلدند فلان نوع ماهی را بگیرند، چون این کار را یاد گرفته‌اند؛ اما اگر آن نوع ماهی منقرض شود، چه کنند؟ اگر هم یادگیری اجتماعی خیلی کم شود، مردم چنان درگیر آزمون‌وخطا و یادگیری شخصی می‌شوند که جامعه از شکوفایی بازمی‌ماند: همه درگیر ارتقای تیروکمانشان می‌شوند؛ اما کسی نمی‌ماند که واقعاً صیدی کند و غذایی بیاورد.\nشاید سودمندیِ این تفکیکِ رفتاری در عمق وجودمان حک شده است و به همین خاطر آدم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: آنهایی که می‌خواهند متعلق به گروهی باشند و دیگرانی که می‌خواهند متمایز باشند. مردم ترجیح می‌دهند سلیقه‌شان منحصربه‌فرد نباشد و با دیگران اشتراکاتی داشته باشند؛ درعین‌حال اگر به آنها بگویید عیناً شبیه کس دیگری هستند، مضطرب می‌شوند، مثل همان ناخرسندی عجیبتان وقتی که همکارتان با لباس کاملاً مشابه شما سر کار می‌آید. ما دنبال حد وسطِ مناسبیم؛ مثل آن خانمی که در فیلم «موزها» اثر وودی آلن در مسابقۀ بانوی شایستۀ امریکا شرکت کرده بود و در پاسخ به سؤال گزارشگر گفت: «باید با تفاوت نظرات کنار آمد؛ اما نه وقتی که خیلی متفاوت‌اند.»\nاگر فقط‌وفقط همرنگ جماعت می‌شدیم، دیگر سلیقه معنایی نداشت. اگر هم هیچ‌کس همرنگ دیگری نشود، باز سلیقه بی‌معنا می‌شود. ما سعی می‌کنیم گروهی با تعداد عضوهای مناسب پیدا کنیم و به آنها بپیوندیم. اگر آن گروه زیاده‌ازحد بزرگ باشد، یک زیرگروه پیدا می‌کنیم. دموکراتِ محض خوب نیست؛ باید دموکرات متمایل به میانه بود. هواداران گروه موسیقی بیتلز خیلی زیادند؛ باید مثلاً هوادار جان لنون بود.\nاگر متمایزسازیِ خود از جریان اصلی طاقت‌فرسا شود، می‌توانید ادای بخشی از جریان اصلی را دربیاورید. همین نکته محور جریانی ضدّمُد و ساده‌پسند بود: کسانی که پیش‌تر با قوتْ مُدهای جدید را دنبال می‌کردند، چنان خسته شدند که کفش‌های کتانی نیوبالانس و شلوارهای کتانی معمولی به تن می‌کردند. جریان عادی‌پسند بیش از آنکه الگویی برای کسب‌وکار باشد، نوعی پروژۀ هنر مفهومی بود. درعین‌حال محور این پروژه به‌تعبیر مانیفستشان این بود که «متفاوت‌ترین کار این است که کلاً تفاوت را کنار بگذاریم» و این محور چنان معقول به نظر می‌آمد که رسانه‌های حریص به نوآوری و تازگی هم شیفته‌اش شدند و با انعکاس اخبار آن، خود به وجودش رسمیت دادند. جریان عادی‌پسندها جدید به نظر می‌آمد؛ اما گئورگ زیمل یک قرن قبل درباره‌اش حرف زده بود: «اگر تبعیت از مُد به‌معنای تقلیدِ یک الگو باشد، چشم‌پوشی آگاهانه از مُد هم نوعی عمل تقلیدیِ مشابه، اما در جهت معکوس است.»\nو برگردیم به ماجرای اسپایک. وقتی احساس کرد کسی خارج از گروه، منش و روش فردگرای او و همتایان مشابهش را تهدید می‌کند، از آن منش و روش دست برداشت. ولی چیزهایی که احساس می‌کرد تهدید شده‌اند و مایل بود کنارشان بگذارد، هیچ‌یک کاربرد روزمره‌ای نداشتند؛ مثلاً ریش‌ بُزی و کاردستی‌های صدفی. ما هویتمان را صرفاً در قلمروهای خاصی ابراز می‌کنیم؛ مثلاً اگر الهۀ انتقامِ او هم از دستمال توالت یا مسواک مشابهی استفاده کند، باز بعید است اسپایک آنها را عوض کند. آن زمانی که همه موسیقی را روی دیسک‌های وینیلی گوش می‌دادند، آن دیسک‌ها متاعی رایج بودند که به همه امکان شنیدن موسیقی می‌دادند. ولی هنگامی که آن فناوری تقریباً رو به انقراض رفت، به راهی برای ابراز هویت تبدیل شد. هنگام نوشتن این یادداشت نیز سروصدای احیای دوبارۀ نوارهای کاست به گوش می‌رسد.\nبرگِر و هیت در دانشگاه استنفورد آزمایشی روشنگر انجام داده‌اند: در دورانی که مُچ‌بندهای بنیاد سرطان لنس آرمسترانگ محبوب شده بودند، این مُچ‌بندها را در یک خوابگاهِ «هدف» فروختند. هفتۀ بعد این مُچ‌بندها را در خوابگاه «خوره‌های کامپیوتر» فروختند. یک هفته پس‌ازآن، فروش مُچ‌بندها در خوابگاه هدف ۳۲% کاهش یافت. نه اینکه ساکنان خوابگاهِ هدف از خوره‌های کامپیوتر خوششان نیاید، البته شاید هم خوششان نمی‌آید، بلکه فکر می‌کردند «شبیه» آنها نیستند. به همین خاطر آن تکه پلاستیک زردرنگی که نماد یک کار خوب بود، به روشی برای ابراز هویت یا سلیقه تبدیل شد. گروه هدف نمی‌خواست پیوند نمادینی با خوره‌ها داشته باشد؛ پس تنها راهش این بود که از این سلیقه دست بردارد و دنبال چیزی دیگر برود. سلیقۀ جدید همان‌قدر که به‌معنای یافتن تازگی است، می‌تواند به‌معنای ردّ آگاهانۀ چیزهای پیشین یا فاصله‌گرفتن از آنهایی هم باشد که این سلیقۀ جدید را دوست دارند. یکی از گله و شکایت‌های مرسوم این است: «قبل از اینکه فلان گروه موسیقی معروف شود، دوستش داشتم.»\nسلیقه‌مان چه چیزی را دربارۀ ما نشان می‌دهد؟ اینکه می‌خواهیم شبیه کسانی باشیم که می‌پسندیمشان و هم‌سلیقۀ ما هستند، البته تا حدی، و ناشبیه به کسانی باشیم که سلیقه‌های دیگری دارند. اینجاست که ایدۀ یادگیری اجتماعیِ کارهای دیگران گره می‌خورد: گاهی اوقات یاد می‌گیریم دیگران چه کار می‌کنند تا آن کار را نکنیم.\nمسئلۀ بعدی این است که آیا آگاهانه رفتار کس دیگری را اقتباس می‌کنیم؟ وقتی الف می‌داند تحت نفوذ ب است و ب هم از این خبر دارد، با «ترغیب» سروکار داریم؛ اما اگر الف نداند که تحت نفوذ ب است و ب هم از نفوذ خودش بی‌خبر باشد، با «سرایت» مواجهیم. رفتار اقتباسی ما در حوزۀ سلیقه، به‌ندرت تصادفی است؛ مثلاً در «میل به اعتبار» رفتارهای کسانی را یاد می‌گیریم که حائز جایگاه اجتماعی مهمی قلمداد می‌شوند. جامعه‌شناسی همواره این پدیده را در قالب «نشت» تبیین می‌کرده است: طبقۀ بالا سلیقه‌ای را اختیار می‌کنند و طبقۀ پایین‌تر دنباله‌روی آنها می‌شوند. سپس طبقۀ بالا آن سلیقه را کنار گذاشته و دنبال نسخۀ جدیدی می‌رود.\nسلیقه ممکن است زمانی تغییر کند که افراد بخواهند متفاوت از دیگران باشند، یا سعی کنند شبیه دیگران بشوند. گروه‌ها سلیقه‌هایشان را به همدیگر منتقل می‌کنند؛ اما سلیقه‌ها نیز می‌توانند عامل گروه‌سازی باشند. تفاوت‌های کوچک و به‌ظاهر سطحی، مثلاً اینکه چه مدل قهوه‌ای می‌نوشید، ممکن است به محل نزاع واقعی فرهنگی تبدیل شوند. به طیف وسیع تمایزات فعلی در چیزهایی که روزی‌روزگاری متاعی یک‌دست و همگن بوده‌اند، توجه کنید؛ مثلاً قهوه یا شلوارهای جین آبی‌رنگ. چند دهه قبل «قهوۀ تک‌خاستگاه»۶ یا «جین گردبافت» به گوش چه کسی خورده بود؟\nاینجا با چرخه‌ای تناقض‌آمیز مواجهیم: یک نفر، مثلاً اسپایک در پورتلند، می‌خواهد متفاوت باشد؛ اما برای ابراز این تفاوت به دنبال کسانی می‌رود که در این زمینه با او مشترک‌اند. او همرنگ آن گروه می‌شود. اما همرنگ‌های آن گروه به‌واسطۀ مشابهتشان حس می‌کنند هرچه‌بیشتر با گروه‌های دیگر فرق دارند؛ چنان‌که ساکنان خوابگاه هدف هم وقتی دیدند خوره‌ها هم‌سلیقه‌شان شده‌اند، مُچ‌بندهای بنیاد آرمسترانگ را درآوردند. پذیرشِ سلیقه‌ها تاحدی به وسیلۀ چنین مانورهای اجتماعی‌ای هدایت می‌شود. ولی این هم تمام قصه نیست.\nدر آزمایشی معروف در سال ۲۰۰۶، به گروهی گفتند که پس از گوش‌دادن و امتیازدهی به مجموعه‌ای از آهنگ‌ها، می‌توانند آنها را به‌رایگان دانلود کنند. شرکت‌کنندگان وقتی می‌توانستند ببینند که نفرات قبلی کدام آهنگ‌ها را دانلود کرده‌اند، احتمال تبعیتشان از رفتار آنها بیشتر بود. لذا آهنگ‌های «محبوب» محبوب‌تر می‌شدند و آهنگ‌های نامحبوب هم نامحبوب‌تر می‌شدند.\nوقتی افراد شخصاً انتخاب می‌کردند، انتخاب‌هایشان بیشتر پیش‌بینی‌پذیر بود: افرادْ بیشترْ آهنگ‌هایی را دانلود می‌کردند که شخصاً امتیاز بیشتری به آنها داده بودند. بااین‌حال، خبرداشتن از دانلودهای دیگران هم کل سلیقۀ موسیقایی افراد را تغییر نمی‌داد. دانکن واتس و همکارش متیو سالگانیک در توصیف نتایج نوشتند: «هیچ‌یک از آهنگ‌های بسیار پرامتیاز، خیلی کم‌دانلود نبوده‌اند. همچنین هیچ‌یک از بسیار کم‌امتیاز‌ها خیلی پردانلود نبوده‌اند.» اما وقتی هرکس می‌توانست انتخاب‌های دیگران را ببیند، احتمال دانلود بیشترِ آهنگ‌های ضعیف‌تر و احتمال دانلود کمترِ آهنگ‌های قوی‌تر، افزایش می‌یافت. مثل سلیقه، نمودار محبوبیت محصولات فرهنگ پاپ هم در خلأ شکل نمی‌گیرد.\nالبته با نگاه نظری می‌توان گفت مسیر رسیدن به قلۀ نمودارها دموکراتیک‌تر، هموارتر و پیش‌بینی‌ناپذیرتر شده است: یک ‌سال پس از انتشار آهنگ هَپی از فارل ویلیامز، ویدئویی از آن به‌صورت ویروسی در فضای وب دست‌به‌دست شد و آن آهنگ را معروف کرد. اما وقتی سلسله‌مراتب نوک قله شکل بگیرد، شیب بسیار تندی خواهد داشت که فاصله میان قله و میانه را بسیار زیاد می‌کند. برآوردها حاکی از آن بود که در سال ۲۰۱۳، ۱% موسیقی‌های برتر دنیا تقریباً ۷۷% از کل درآمد صنعت موسیقی را به خود اختصاص داده‌اند.\nشرکت‌های تولید و پخش موسیقی هنوز هم تلاش می‌کنند محبوبیت را مهندسی کنند. اما به‌اعتقاد کریس مُلانفی، منتقد موسیقی و تحلیلگر دغدغه‌مند نمودارهای فرهنگ پاپ، این محبوبیت ناشی از «عامۀ مردم است که همدیگر را مبتلا می‌کنند. همین‌ها هستند که اکنون تصمیم می‌گیرند چه چیزهایی به قلۀ محبوبیت برسند.» او اشاره می‌کند که قطعۀ محبوب گنگنام استایل عملاً به رادیو تحمیل شد: «محبوبیت آن ساختگی نبود؛ مشخصاً عامۀ مردم بودند که مسحور سبک‌سری بانمک آن ویدئو شدند و به همدیگر گفتند: باید این ویدئو را ببینی!»\nداده‌های روزبه‌روز دقیق‌تر و بلادرنگی که امروزه دربارۀ رفتار واقعی موسیقی‌شنیدنِ مردم داریم، چرخۀ بازخورد را بسیار تقویت می‌کند. مُلانفی می‌گوید: «همیشه می‌دانسته‌ایم که مردم چیزهای آشنا را می‌پسندند؛ ولی الان دقیقاً می‌دانیم چه زمانی موج رادیو را عوض می‌کنند: بله! اگر آهنگ را نشناسند، پیچ رادیو را می‌چرخانند.» این صنعتْ سخت تلاش می‌کند تا چیزهای جدید را هرچه‌سریع‌تر به چیزهای آشنا تبدیل کند.\nزندگی در شهری بزرگ یعنی اقامت در میان توفانی از گزینه‌های مختلف: می‌گویند چیزهایی که می‌توان در نیویورک خرید، چندین‌هزار برابر بیشتر از تمام گونه‌های جانوری روی زمین‌اند. الکساندر بنتلی استاد انسان‌شناسی دانشگاه دورهام در انگلستان است. او برایم این‌طور توضیح داد: «آخرین بار که شمردم، ۳۵۰۰ لپ‌تاپ مختلف در بازار بود. چطور می‌شود میان این‌‌همه لپ‌تاپ، تصمیمی گرفت که به‌اصطلاح سودمندی را حداکثر کند؟» تقبل هزینۀ یادگیریِ اینکه کدام‌یک واقعاً بهتر است، از عهدۀ یک نفر خارج است. به‌واقع شاید تفاوت کیفی چندانی میان آنها نباشد؛ لذا خریدهای موردی شاید صرفاً ناشی از تقلیدی تصادفی باشند.\nبه‌نظر خوزه اُرتگا یی گاست، فیلسوف اسپانیایی و مؤلف رسالۀ شورش توده‌ها در سال ۱۹۳۰، گزارش‌های ژورنالیستیِ سیّاحان و کاشفانْ گویا فرد را به گردابی سرگیجه‌آور و جهانی پرتاب می‌کرد. امروز می‌توان سیل توییت‌هایی را ‌دید که حتی پیش از اعلام خبر فوری جاری می‌شوند و لحظه‌به‌لحظه از ماجرا خبر می‌دهند. فردای آن روز هم گزارش تحلیلی عمیقی از ماجرا در روزنامه‌ها منتشر می‌شود. اگر اُرتگا امروز بود و همۀ این‌ها را می‌دید، چه می‌گفت؟ او باید رسانه‌های اجتماعی را هم به حساب می‌آورد: هر کسی از طریق پلت‌فرم‌های مختلف، اطلاعات جنبی و بلادرنگ از محل، دستاوردها و آخرین گزارش وضعیت و تعداد افراد دارد.\nاُرتگا این پدیده را «افزایش زندگی» نامیده بود. اگر رسانه‌ها، این سخن‌پراکنان بزرگ یعنی رادیو و تلویزیون که مخاطبان را خلق می‌کردند، عصر جامعۀ توده‌ای را رقم زدند، رسانه‌های اجتماعی، مخاطبانی که مخاطبان بیشتر می‌آفرینند، عصر فردگرایی توده‌ای را رقم می‌زنند. اینترنت یعنی یادگیری اجتماعی، به‌شکل تابع نِمایی درآمده است: هر روز به‌طریقه‌های بیشتری می‌توانید بفهمید دیگران چه می‌کنند؛ اما برای تصمیم‌گیری واقعاً باید چندتا از حدوداً سیزده‌هزار نظری را بخوانید که کاربران برای هتل بلاژیوی لاس‌وگاس در وب‌سایت تریپ‌ادوایزر نوشته‌اند؟ هر روز به‌طریقه‌های بیشتری می‌توانید بفهمید فلان کارتان بهینه نیست، فلان کارتان را یک‌ نفر دیگر هم هفتۀ قبل کرده است یا آن چیزی یا کسی که می‌پسندید، محبوب یکی از کاربران تصادفی وب هم هست که هرگز او را ندیده‌اید. این یعنی یادگیری اجتماعیِ نیابتی.\nمردم همیشه دوست داشته‌اند کنار دیگران باشند و از آنها یاد بگیرند. شهرها از دیرباز مولد امکان‌های مختلف اجتماعی، کوره‌های تولید هنر، موسیقی و مُد بوده‌اند. اصطلاحات عامیانه همیشه ابتدا در شهرها پدید آمده‌اند؛ چون محصول تبعی آن‌همه مردمِ متفاوت و متراکم هستند که مدام با یکدیگر روبه‌رو می‌شوند. شهرها سائقۀ تغییرات سلیقه‌اند؛ چون بیشترین امکان مواجهه با مردم را فراهم می‌کنند، آن‌هم مردم خلاقی که گویا شهر، آهن‌ربای جذبشان است.\nبا اینترنت گویا شهری از ذهن‌ها به پا شده است: رسانه‌ای که مردمش نه فقط مصرف‌کننده، بلکه ساکن آن‌اند؛ حتی اگر در اغلبِ موارد، به‌ظاهر رونوشت یا بسط شهرهای موجود باشد. مثلاً نیویورکی‌ها که از لحاظ فیزیکی هم با بسیاری دیگر مواجه می‌شوند، بیش از سایرین از توییتر استفاده می‌کنند. به‌گفتۀ بنتلی، «با آنلاین‌شدن زندگی و کار، تقلید مردم از همدیگر بیشتر (به‌خاطر کم‌هزینگی این تقلید)، دقیق‌تر و تصادفی‌تر از همیشه شده است.»\nولی چگونه می‌فهمیم چه چیزی را از چه کسی تقلید کنیم؟ شیوه‌های قدیمیِ اینکه چه چیزی را بپسندیم، از برنامه‌سازان ایستگاهی رادیویی تا دفترچه‌های راهنمای رستوران‌ها تا منتقدان کتاب و تا خود برندها، با توده‌ای از افراد تکمیل شده است که متصل اما بافاصله، متحد اما متمایزند.\nچه کسی را دنبال کنیم؟ چه چیزی را انتخاب کنیم؟ به چه کسی می‌توانیم اعتماد کنیم؟ در قلمروی گزینه‌های بی‌کران، گویا غالباً به‌سوی مواردی می‌رویم که دیده‌ایم دیگران انتخاب کرده‌اند؛ اما از آنهایی که مطلوب جماعت بسیار زیادی بوده است، دوری می‌کنیم. وقتی نفوذ اجتماعیِ سهمگین در کار باشد، مردم کم‌کم مثل همدیگر فکر می‌کنند: به اطلاعات کمتری توجه می‌کنند، اما مطمئن‌ترند که فکرشان درست است؛ چون تعداد بیشتری از مردم مثل آنها فکر می‌کنند.\nتقلید اجتماعی گویا ساده‌تر، سریع‌تر و پرآشوب‌تر شده است. آن خُرده‌انگیزه‌هایی که مردم را وامی‌دارند تا شبیه دیگران و درعین‌حال متفاوت باشند، می‌توانند همدیگر را تشدید کرده و به نوعی کلان‌رفتار انفجاری تبدیل شوند. موج‌های بزرگْ امروزه بزرگ‌تر شده‌اند و می‌دانیم که لاجرم ظهور می‌کنند؛ اما سخت می‌شود فهمید که در سطح گسترده و بی‌قاعدۀ این اقیانوس، موج‌ها از کجا برمی‌خیزند.\n• نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nVanderbilt, Tom. You May Also Like: Taste in an Age of Endless Choice. Knopf, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را تام وندربیلت نوشته است و در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «The secret of taste: why we like what we like» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «دنبالِ مُد جدیدی هستم که قدیمی باشد» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.\n•• تام وندربیلت (Tom Vanderbilt) روزنامه‌نگار و نویسندۀ امریکایی است. این یادداشت چکیده‌ای از کتاب جدید این نویسنده است با عنوان شاید از این هم خوشتان بیاید (You May Also Like).\n[۱] Saks Fifth Avenue\n[۲] Newton PDA\n[۳] Nine Inch Nails\n[۴] Netflix\n[۵] TripAdvisor\n[۶] Single Origin: قهوۀ متعلق به یک منطقۀ خاص جغرافیایی، از یک کشور تا یک شهر یا حتی یک مزرعۀ خاص.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157707.json b/train/528157707.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6facade13cdcd72a7bdfcc15db1e7a726c4ad04f --- /dev/null +++ b/train/528157707.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا برخی ایده‌ها مثلِ زامبی‌ها هرگز نمی‌میرند؟", + "subtitle": "باور به توطئه‌های بزرگ و ساده‌اندیشانه، آسودگی خیال فراوانی به همراه می‌آورد", + "introduction": "لابد نقشۀ علمی زبان را در متون درسی پزشکی یا در کتاب‌های آشپزی دیده‌اید، که می‌گوید هر بخش از زبان انسان به مزۀ خاصی حساسیت دارد: شیرینی را نوک زبان، شوری و تُرشی را کناره، و تلخی را انتهای زبان حس می‌کند. هیچ‌کس این یافتۀ علمی شگفت‌آور را زیر سؤال نمی‌برد هرچند چرند محض است. در واقع، افسانۀ «نقشۀ زبان» به‌خاطر خطای ترجمه از یک کتاب درسی فیزیولوژی آلمانی در سال ۱۹۰۱ پدید آمد. اما چرا این افسانه بیش از یک قرن دوام آورده است؟", + "content": "استیوِن پول، گاردین — در ژانویۀ ۲۰۰۶، رَپر معروف، بی.‌اُ.بی، از تریبونِ توییتر استفاده کرد تا به هوادارانش بگوید که زمین مسطح است: «تعبیرِ زمینِ مسطح حال خیلی‌ها را می‌گیرد؛ ولی نمی‌شود این‌همه شواهد را دید و نفهمید… پس کِی می‌خواهید بزرگ شوید؟» در ادامۀ ماجرا نیل دگراس تایسون، استاد فیزیک نجومی، به گفت‌وگو پیوست، دوستانه تلاش‌های ابلهانۀ بی‌.اُ.بی برای اثبات کروی‌نبودن زمین را اصلاح کرد و در خاتمه با تشکری کنایه‌دار نوشت: «بااینکه استدلال‌هایت پنج‌ قرن عقب‌مانده‌اند، هنوز همه‌مان می‌توانیم از موسیقی‌ات لذت ببریم.»\n به‌واقع آن حرف بیش از پنج قرن عقب‌مانده است. برخلاف آنچه اغلب می‌شنویم، مردم پیش از سفر دریایی کریستف کلمب به امریکا هم می‌دانستند که زمین مسطح نیست. در یونان باستان، دو فیلسوف مشهور فیثاغورث و پارمنیدس دریافته بودند که زمین کروی‌شکل است. ارسطو اشاره کرده بود که در آسمان مصر و قبرس می‌توانید ستاره‌هایی ببینید که در عرض‌های جغرافیایی بالاتر قابل مشاهده نیستند و زمین هنگام خسوف سایه‌ای منحنی‌شکل روی ماه می‌اندازد. او با این منطقِ درخشان نتیجه گرفته بود که زمین باید مدوّر باشد.\n ماجرای «زمین مسطح» به‌عنوان نگاهی مضحک مختومه شده بود تا همین اواخر که جریان به‌ظاهر جدیِ «مسطح‌پنداران زمین» در اینترنت دوباره سر برآورد. فردی امریکایی به‌نام مارک سارجنت که سابقاً کاربر حرفه‌ای بازی‌های ویدئویی و مشاور نرم‌افزار بوده است، با سلسله‌ویدئوهای «سرنخ‌های مسطح‌بودن زمین» در یوتیوب میلیون‌ها بازدید جلب کرد. وب‌سایت او هشدار می‌داد: «شما در نظامی غول‌پیکر و محصور زندگی می‌کنید.» جامعۀ مسطح‌پنداران زنده و سرپاست و وب‌سایتی پررونق دارد. قصه چیست؟\n برخی ایده‌ها هوشمندانه به‌روز شده‌اند یا برای دوران مدرن تغییر کاربری داده‌اند و احیایشان موجه به نظر می‌آید. در سوی دیگر، برخی ایده‌های متعلق به گذشته از بیخ‌وبُن خطا هستند. این‌ها را باید به حال خودشان رها کرد تا بپوسند. این ایده‌ها اگر دوباره سر برآورند، انگار مُردۀ متحرکی هستند که لنگ‌لنگان راه می‌رود. باید آن‌ها را «زامبی» نامید. شاید تلاش کنید آنها را بکشید؛ ولی نمی‌میرند. وجودشان معمای دشواری است که پیش‌فرض‌های متداولمان دربارۀ سازوکار بازار ایده‌ها را به چالش می‌کشد.\n تعبیر «بازار ایده‌ها» در اصل برای دفاع از آزادی بیان ابداع شد. همان‌طور که فروشندگان و مشتریان می‌توانند اقلام خود را آزادانه در بازار خریدوفروش کنند، آزادی بیان هم ضامن آن است که مردم آزادانه ایده‌هایشان را مبادله کنند، بیازمایند و ببینند کدام ایده بهتر از آب درمی‌آید. همان‌طور که کالاهای مصرفیِ خوب موفق می‌شوند و بدها شکست می‌خورند، در بازار ایده‌ها نیز حقیقت بالأخره پیروز می‌شود و خطا و نادرستی از میان می‌رود.\n این گمان که برای پیشرفت فهممان باید ایده‌ها با هم رقابت کنند، مطمئناً قدری حقیقت دارد. اما باور به اینکه بهترین ایده‌ها همواره موفق می‌شوند، مثل آن است که باور کنیم بازارهای مالیِ غیرقابل کنترل همیشه بهترین ثمرات اقتصادی را به‌دنبال دارند. کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین‌المللی پول، این باور رایج را در اجلاس داووس مختصرومفید بیان کرد: «بازار درنهایت همه چیز را منظم و مرتب می‌کند.» اما تا ما منتظر آن «نهایت» هستیم، شاید چیزهای بسیار بدی رُخ بدهند.\n زامبی‌ها در بازار فیزیکی پدیدار نمی‌شوند؛ مثلاً به دنیای فناوری نگاه کنید: هیچ‌کس دیگر دوربین‌های بتامکس نمی‌خرد، چون آن فناوری منسوخ شده است و شانس بازگشت ندارد. علتِ آنکه برخی فناوری‌های قدیمی مثل ماشین‌تحریر یا پیانوی آکوستیک هنوز کاربرد دارند، آن است که بنا به ترجیحات کاربرانشان، هنوز منسوخ نشده‌اند. پس زامبی‌هایی مثل مسطح‌پنداری زمین نباید در بازار ایده‌ها دیده شوند؛ اما آنها هنوز زنده‌اند. چطور ممکن است؟\n سرنخی از پاسخ را می‌توان در علم اقتصاد یافت. گویا بازار ایده‌های اقتصادی نیز آلوده به زامبی‌هاست. پس از وقوع بحران مالی سال ۲۰۰۸، جان کوئیگین، اقتصاددان استرالیایی، کتابی روشنگر به‌نام اقتصاد زامبی۱ منتشر کرد: توصیفی از آن نظریه‌هایی که هرچند به‌وضوح مُرده‌اند و رخدادهای دنیای واقعی آنها را باطل کرده‌اند، همچنان لنگ‌لنگان تکان می‌خورند. یکی از نمونه‌ها، فرضیۀ بدنام «بازارهای کارا»ست که فربه‌ترین روایت آن می‌گوید: «بازارهای مالی بهترین راهنما برای ارزش‌گذاری دارایی‌های اقتصادی و لذا تصمیم‌گیری دربارۀ سرمایه‌گذاری و تولید هستند.» به‌نظر کوئیگین، این فرض اصلاً ممکن نیست درست باشد. نه‌تنها بحران جهانی سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ فرضیۀ بازارهای کارا را رد کرد، بلکه به‌نظر کوئیگین عملاً همین فرضیه منجر به بروز آن بحران شد: این ایده «توجیهگر و به‌واقع خواستار مقررات‌زُداییِ مالی، یعنی حذف کنترل‌ها از جریان‌های بین‌المللی سرمایه و توسعۀ عظیمِ بخش خدمات مالی بود. این تحولات بودند که درنهایت بحران مالی جهانی را رقم زدند.»\n بااین‌حال، اگر ایدۀ بدی به‌سود برخی گروه‌های متنفذ باشد، این امکان را دارد که مثل زامبی دوروبَرمان بماند. فرضیۀ بازارهای کارا از جهت مالی به‌سود بانک‌دارانی است که می‌خواهند رها از قید مقررات، معامله کنند. همین نکته دربارۀ خصوصی‌سازی صنایع دولتی هم صادق است: این کار به‌ندرت به‌نفع شهروندان تمام می‌شود؛ اما ثروت بادآورده‌ای به جیب دست‌اندرکاران مستقیم این کار می‌ریزد.\n بازار ایده‌ها اغلب اقتدار خود را از تکرار به دست می‌آورد. تکرار نه‌فقط در کارزارهای سیاسی که حتی در علم هم اثرگذار است؛ به‌عنوان نمونه، احتمالاً می‌دانید که هر بخش از زبان انسان به مزۀ خاصی حساسیت دارد: شیرینی را نوک زبان، شوری و تُرشی را کناره، و تلخی را انتهای زبان حس می‌کند. لابد نقشۀ علمی زبان را دیده‌اید که این نکته را نشان می‌دهد. این نقشه هم در کتاب‌های آشپزی و هم در متون درسی پزشکی وجود دارد. این یکی از آن یافته‌های بانمک و کمی شگفت‌آور علم است که هیچ‌کس آن را زیر سؤال نمی‌برد و البته چرند محض است.\n همان‌طور که استوارت فایرشتین، استاد برجستۀ زیست‌شناسی در کتاب خود، جهل چگونه علم را پیش می‌راند۲ (۲۰۱۲) توضیح داده است، افسانۀ «نقشۀ زبان» به‌خاطر خطای ترجمه از یک کتاب درسی فیزیولوژی آلمانی در سال ۱۹۰۱ پدید آمد. بخش‌های مختلف زبان تنها «اندکی» به یکی از چهار مزۀ اصلی حساس‌ترند؛ ولی هر بخش می‌تواند تمام مزه‌ها را حس کند. مترجم آن کتاب، «اغراق قابل‌توجهی» در ادعاهای نویسندۀ اصلی کرد؛ بااین‌حال، افسانۀ «نقشۀ زبان» بیش از یک قرن دوام آورده است.\n باوجوداین، یکی از پارادوکس‌های ایده‌های زامبی آن است که می‌توانند اثرات مثبت اجتماعی داشته باشند. سرکوبْ واکنش مناسبی در برابر این ایده‌ها نیست؛ چون حتی ایده‌های موذیانه و نادرست هم ممکن است به ردیّه‌های روشنگر و پژوهش‌های مولد منجر شوند. کمتر کسی مدعی است که بازار تجاری به محصولات حیله‌گرانه و معیوب نیاز دارد؛ اما در بازار ایده‌ها، زامبی‌ها ممکن است به‌واقع مفید باشند یا اگر مفید هم نباشند، احتمال دارد حس بهتری در ما ایجاد کنند. پارادوکس ماجرا اینجاست که به‌گمانم مسطح‌پنداران هم امروزه همین را عرضه می‌کنند: آسودگی.\n\nفلسفۀ «زمین مسطح» که امروزه دوباره جوانه زده است و رپرها و ویدئوهای یوتیوب مبلغ آن‌اند، صرفاً نسخۀ بازیافتیِ جهالت دوران پیشاعلمی نیست؛ بلکه مادر همۀ نظریه‌های توطئه است. این جریان می‌گوید هر که مدعی است زمین گرد است، می‌خواهد شما را گول بزند و در جهل نگه دارد. از این منظر، این جریانْ نسخه‌ای بسیار مدرن از ایده‌ای بسیار قدیمی است.\n ایدۀ «زمین مسطح»، همانند سایر نظریه‌های توطئه، با یک مُشت مواردِ به‌ظاهر ناهنجار به شما معرفی می‌شود؛ یعنی چیزهایی که گویا با روایت «رسمی» جور درنمی‌آید. مسطح‌پنداران از شما می‌پرسند: تابه‌حال فکر کرده‌اید چرا هواپیماهای تجاری از روی قطب جنوب پرواز نمی‌کنند؟ اگر زمین گرد باشد، قطب جنوب مستقیم‌ترین مسیر از آفریقای جنوبی به نیوزیلند یا از سیدنی به بوئنوس‌آیرس است. پرواز روی آن منطقه بی‌معنی است؛ چون اصلاً «قطب جنوب» وجود ندارد. به‌علاوه پیمان جنوبگان۳ که به امضای قدرتمندترین کشورهای دنیا رسیده است، پرواز روی آن منطقه را ممنوع می‌کند؛ چون اوضاعِ آنجا عجیب‌و‌غریب است. قبولاندن نظریۀ توطئه این‌گونه آغاز می‌شود. خُب، درواقع برخی مسیرهای هوایی تجاری از روی قارۀ جنوبگان می‌گذرند. علتِ اینکه هیچ‌کدام از روی قطب جنوب عبور نمی‌کنند، آن است که بنا به قوانین هوانوردی، هواپیمایی که از آن مسیر می‌گذرد، باید تجهیزات امدادونجات گران‌قیمت برای تمام مسافران خود داشته باشد و این نکته مانع عبور هواپیماهای مسافربری از آن نقطه می‌شود.\n مسطح‌پنداران می‌گویند که باشد، قبول؛ ولی عکس‌هایی که از فراز کوه‌ها یا بالن‌ها گرفته‌اند، هیچ انحنایی در افق نشان نمی‌دهد. افق کاملاً صاف است، پس زمین باید صاف باشد. خُب، آدم معقول جواب می‌دهد که افق مسطح به نظر می‌آید، چون زمین هرچند گرد است، بسیار بسیار بزرگ است. اما عکس‌هایی که از ایستگاه فضایی بین‌المللی گرفته شده‌اند، نشان می‌دهند که زمین با وضوح کامل مدوّر است.\n و اینجاست که نظریۀ توطئه هیجان‌انگیز می‌شود: به‌نظر مسطح‌پنداران، هر عکسی که از ایستگاه فضایی بین‌المللی گرفته شده، جعلی است. عکس‌های مشهور از زمین به‌شکل کاملاً مدوّر و آویزان در فضا که در برنامه‌های فضاپیمایی آپولو گرفته‌اند هم همین‌طور است. البته که فرود روی ماه هم جعلی بود. این نظریۀ توطئهْ مابقیِ نظریه‌های توطئه را یکجا می‌بلعد. بنا به روایت «دنیای محصورِ» مارک سارجنت از نظریۀ زمین مسطح، سفر فضایی قطعاً جعلی بوده است؛ چون گنبدی جامد و نفوذناپذیر وجود دارد که سیارۀ مسطحمان را محصور کرده است. ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در دهۀ ۱۹۵۰ سعی کردند با بمباران اتمیِ این گنبد از سدّ آن بگذرند. ماجرای واقعی آزمایش‌های اتمی هم همین بوده است.\n ابزار فکری این بازی، رد و ابهام‌آفرینی است. نبوغ زیادی خرج تبیین نظریه‌های مدرن «زمین مسطح» شده است تا عناصرش سازگاری درونی داشته باشند. شاید وسوسه شویم که گمان کنیم برخی نویسندگانِ اصلیِ این موضوع یا به‌تعبیر هوادارانشان، «محققین»، با بدبینی مشغول تفریح فکری‌اند؛ ولی تعداد زیادی از معتقدانِ حقیقی هم در انجمن‌های بحث اینترنتی هستند که تصورِ توطئۀ «گردنمایان» را به‌گونه‌ای مایۀ آسودگی‌شان و متناسب با تصورشان از سازوکار دنیا می‌دانند. پس شاید به‌نظرتان پرسش اصلی این باشد: این توطئۀ استادانه و پرهزینه چه هدفی را دنبال می‌کند؟ فایده‌اش چیست؟\n به‌نظرم ریشۀ میل به باورِ چنین چیزهایی یک‌جور خوش‌بینی دیوانه‌وار به قابلیت‌های بشر است. می‌پذیرم که این یعنی نگاهی تیره‌وتار به ماهیت بشر؛ ولی تصور آژانس‌های سرّی با چنان اراده و قدرتی که می‌توانند در چنین موضوع بزرگی کل مردم دنیا را گول بزنند، هیجان‌انگیز است. هواداران جدایی انگلیس از اتحادیۀ اروپا را در نظر بگیرید. آن‌ها در روز همه‌پُرسی به همدیگر هشدار می‌دادند برگۀ رأی را با خودکار پُر کنند تا ام.آی.فایو۴ رأیشان را پاک نکند. حتی آنان نیز، هرچند ناخوشایند، به سلطۀ تشکیلات جاسوس‌بازی بریتانیا افتخار می‌کردند. سارجنت در وب‌سایتش اعتراف می‌کند: «از آن موضوع‌هایی که آدم‌های ساده‌لوح باور می‌کنند، چیزی نمانده بود که درباره‌اش تحقیق کنم؛ ولی باز هم خجالت می‌کشیدم سراغ این‌یکی بروم. اما هر وقت نگاهش می‌کردم، معمای حل‌نشدۀ جدیدی داشت. وقتی دیدم که کل نقشه تقریباً تمام‌وکمال چیده شده است، بندش شدم.» این زیباست. جنون‌آمیز است؛ ولی زیباست. همان‌طور که نمونۀ مهلک‌تر فرقۀ ساینتولوژی هم نشان داده است، پذیرفتن داستان‌های علمی‌تخیلی به‌عنوان حقیقت بسیار وسوسه‌انگیز است؛ چون داستان‌ها همیشه معقول‌تر از واقعیت‌اند.\n می‌دانیم عادت به پرسشگری و چون‌وچراکردن در شنیده‌ها خوب است؛ ولی این شکاکیّتِ سالم و مفید گاهی اوقات به منفی‌نگری بدبینانه‌ای تبدیل می‌شود و توطئه‌های بزرگ عمیقاً تسلابخش به نظر می‌آیند. یکی از علت‌های عمر دراز اسطوره‌ها و افسانه‌های عامیانه آن است که گویا تبیین‌ها و توضیح‌های ساده را می‌پسندیم و مایلیم آنها را باور کنیم؛ مثل اینکه «تقصیر افول خدمات دولتی به گردن مهاجران است». مثال دیگری هم هست: موج ترسناک «واکسن سه‌گانه موجب اوتیسم می‌شود» که اندرو ویک‌فیلد آن را راه انداخت، تقصیر سندرمی بسیار نگران‌کننده اما نه‌چندان آشنا، یعنی اوتیسم را به گردن علتی آشنا، یعنی واکسیناسیون می‌اندازد. سال‌ها پس از آنکه ثابت شد ادعاهای ویک‌فیلد هیچ پایه و اساسی ندارند، هنوز جنبش قوی و روبه‌رشد «ضدواکسن» خصوصاً در ایالات متحده وجود دارد که تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است. گویا مزایای ایمن‌سازی واکسن‌ها فراموش شده‌اند.\n اشتیاقمان به تبیین‌های ساده می‌تواند پدیدۀ دیگری را هم روشن کند: محبوبیت نظریه‌های توطئۀ عجیب که با انتساب تمام شرارت‌های عالم به دسیسه‌های تبهکاران بزرگ، تصویری دلگرم‌کننده خلق می‌کنند. شاید واقعاً انجمنی مخفیْ کارگردان این نمایش باشد. با این نگاه، حداقل می‌توان نوعی انسجام غریب در دنیا دید. حالا می‌شود فهمید چرا بعضی از آن‌هایی که انتظار نداشتند رأی اعتراضی‌شان در همه‌پرسی برکسیت شمرده شود، سرخورده شده و تعجب کرده‌اند.\n و وقتی دنیای ایده‌ها واقعاً مثل بازار عمل کند، چه می‌شود؟ این‌طور می‌شود که بسیاری از شکاکان تغییرات اقلیمی، مخفیانه از شرکت‌های نفتی پول می‌گیرند. این ایده که «محافل علمی دربارۀ نقش پررنگ سوخت‌های فسیلی در گرمایش جهانی چندان هم‌نظر نیستند» به‌معنای دقیق کلمه خریدوفروش شده است و بسیار هم موفق بوده است؛ درحالی‌که واقعیت این است که هم‌نظرند. این مثال، نمونه‌ای چشمگیر از سلطۀ لابی‌های صنعتی و اعانه‌های حزبی بر همۀ دمکراسی‌های غربی است: نظرات مثبتی که سود کسب‌وکارها را افزایش می‌دهند، مثل هر متاع دیگر، مستقیماً خریداری می‌شوند. اگر بازار ایده‌ها آن‌طور که تبلیغ شده بود عمل می‌کرد، نه‌فقط چنین فسادهایی دیده نمی‌شد، بلکه امکان نداشت ایده‌هایی به‌مدت صدها یا هزاران سال به‌طور قاطع رد شوند و بعد دوباره جان بگیرند. ولی این قصه نیز بارهاوبارها رُخ داده است.\n بازگشت نظریۀ «زمین مسطح» هرچند ابلهانه و نگران‌کننده است، از برخی مسائل واقعی و عمیق مربوط به دانش بشری حکایت می‌کند. من و شما بالأخره چطور می‌دانیم که زمین واقعاً مدور است؟ اساس ماجرا بر پایۀ اعتماد است. شاید خودمان برخی نشانه‌هایش را تجربه کرده باشیم؛ اما توضیحات و تبیین‌های دیگران را می‌پذیریم. همۀ کارشناسان می‌گویند که زمین گرد است؛ حرفشان را باور می‌کنیم و پی زندگی‌مان می‌رویم. مایکل گوو با رد اجماع اقتصاددانان مبنی بر بدبودن برکسیت برای انگلستان، گفت عامۀ بریتانیایی‌ها از کارشناسان یا حداقل از کارشناسان کمین‌کرده در سازمان‌ها و مؤسساتی که اسم‌های اختصاری دارند، خسته و سیر شده‌اند؛ گوو همچنین عنوان کرد: اما حقیقت این است که برای بخش عمدۀ آنچه فکر می‌کنیم می‌دانیم، به کارشناسان وابسته‌ایم.\n مسئلۀ دوم این است: واقعاً نمی‌توانیم مطمئن باشیم که آنچه از دنیا به نظرمان می‌آید، به‌واقع محصول توطئه یا فریبی بزرگ نیست. نظریۀ مدرنِ زمین مسطح، شبیه به گونه‌ای همه‌جانبه‌تر از نظریات توطئه است: همان‌طور که برخی فلاسفه گفته‌اند، نمی‌توان منکر این احتمال شد که شاید خدا کل گیتی، ازجمله فسیل‌ها و نیز ما و همۀ خاطرات دروغین ما را تنها پنج دقیقه پیش خلق کرده باشد. شاید هم کل برداشت‌های حسی‌ام که به مغزم تزریق می‌شوند، کار شیطانِ باهوشی باشد که قصد فریبم را دارد: «دکارت». البته شاید هم کار یکی از برنامه‌های واقعیت مجازی است که کنترلش در دست هوش‌های مصنوعی شرور و دارای قدرت حس است: «ماتریکس».\n همچنین با ظهور نظریۀ زمین مسطح، انبوهی از صفحات وب ساخته شد که ریاضیات، علم و تجربه‌های روزمره را به کار می‌گیرند تا توضیح دهند که زمین چرا واقعاً گرد است. این لطفی در حق آموزش عمومی است و نباید تسلیم این وسوسه شویم که باور به توطئه، شاهد بدیهی حماقت است. روشن است که توطئه‌هایی به‌واقع رُخ می‌دهند. اعضای القاعده واقعاً مخفیانه توطئه کردند تا هواپیماها را به مرکز تجارت جهانی بکوبند و بنا به افشاگری‌های ادوارد اسنودن، سرویس‌های اطلاعاتی امریکا و بریتانیا واقعاً مخفیانه توطئه کردند تا ارتباطات الکترونیک میلیون‌ها شهروند عادی را شنود کنند. شاید پُرآب‌وتاب‌ترین توطئۀ رسمی که از آن خبر داریم، در چین رُخ داده باشد: در دهۀ ۱۹۶۰ که فهمیدند دروازۀ باستانی تیان‌آن‌من با قدمت نیم‌ هزاره در حال فروریختن است، مخفیانه نسخۀ دقیقی از آن را جزءبه‌جزء جایگزینش کردند. نزدیک به سه‌هزار نفر درگیر این توطئۀ موفق بودند و سال‌ها آن را مخفی نگه داشتند.\n درواقع می‌توان گفت زیربنای بسیاری از پژوهش‌های اندیشمندانه این است: با احتیاط به پیشواز نظریه‌های توطئه رفتن. به‌تعبیر فرانک ویلچکِ فیزیک‌دان: «دوران کودکی، عاشق این ایده بودم که نیروهای بزرگ و معنای پنهانْ پشتِ ظاهرِ چیزها هستند.» از این منظر، آن ایدۀ شگرف نیوتن که می‌گفت نیرویی نامرئی، یعنی جاذبه، بر کیهان حاکم است، قطعاً یکی از نظریه‌های توطئۀ کیهان‌شناختی بوده است. بله، بسیاری از نظریه‌های توطئه به‌واقع زامبی‌اند؛ ولی این ایده که هرگز توطئه‌ای در کار نیست هم زامبی است.\n شاید گمان کنیم که در بازار ایده‌های علمی، اوضاع بهتر است. در آنجا مجلات معتبر علمیْ معیارهای سخت‌گیرانۀ نگارش دارند؛ لذا جلوی زامبی‌ها و دیگر شکست‌خورده‌های بازار گرفته می‌شود. ولی عجله نکنید. نقشۀ زبان را به خاطر بیاورید. گویا بازار ایده‌های علمی نیز بی‌عیب‌ونقص نیست.\n جامعۀ علمی بر اساس نظام «داوری همتایان» کار می‌کند: مقاله‌ای که تسلیم مجله می‌شود، توسط سردبیر به‌صورت بی‌نام برای چندین داور فرستاده می‌شود که کارشناس آن حوزه‌اند و نظر سنجیدۀ خود را می‌گویند که آیا آن مقاله ارزش انتشار دارد یا به ویرایش و بازبینی می‌ارزد یا خیر. در بریتانیا، «انجمن سلطنتی»۵ از سال ۱۸۳۲ داوری به این شیوه را آغاز کرد. موانع ورود به مجله‌‌های خوبِ علوم طبیعی و انسانی موجب می‌شوند که حداقل از لحاظ نظری، انتشار فرضیه‌های مضحک و فاقد شواهدْ ممکن نباشد.\n ولی غرولندهای روزافزون در خودِ دنیای آکادمیک می‌گویند که نظام داوریِ همتایان از مبنا مشکل‌ دارد. حتی می‌گویند این نظامْ فعالانه ایده‌های جدیدِ خوب را سرکوب می‌کند؛ اما اجازۀ عرض اندام به انبوهی از ایده‌های بد می‌دهد. مجلۀ ساینتیفیک‌امریکن۶ در سال ۲۰۱۱ گزارش داد: «نتایج مثبت دروغین یا اغراق‌شده در مطالعات علمی که از سدّ داوری همتایان گذشته‌اند، در سال‌های اخیر مثل نوعی بیماری همه‌گیر، شایع شده‌اند.» نویسندۀ این مطلب، یکی از استادان پزشکی به‌نام جان یوانیدیس، قبلاً مقالۀ معروفی هم با این عنوان منتشر کرده بود: «چرا اکثر یافته‌های پژوهشیِ منتشرشده غلط‌اند؟» وی اشاره کرده است که این مشکلات در تحقیقات بهداشت و سلامت حادترند؛ چراکه در آنجا تعارض منافع رُخ می‌دهد: شرکت‌های بزرگ داروسازی بودجۀ مطالعات را می‌دهند. باوجوداین در روان‌شناسی هم مشکل بزرگی وجود دارد.\n ایدۀ بسیار محبوب «پیش‌زمینه‌سازی»۷ را در نظر بگیرید. در سال ۱۹۹۶، مقاله‌ای منتشر شد که ادعای عجیبی داشت: با پیش‌زمینه‌سازیِ کلامی در شرکت‌کنندگان آزمایش، آنها را واداشته بودند تا با فکر به کلماتی مانند آفرین، فلوریدا، خاکستری و چروک به یاد ایام قدیم بیفتند. ادعا این بود که این افراد پس از ترک آزمایشگاه آهسته‌تر از کسانی راه می‌رفتند که پیش‌زمینه‌سازی نشده بودند. این ایدۀ خیره‌کننده به سِیلی از یافته‌های دیگر دامن زد که می‌گفتند پیش‌زمینه‌سازی می‌تواند بر عملکرد شما در آزمون‌ها یا میزان ادبتان در برخورد با غریبه‌ها اثر بگذارد. اما در سال‌های اخیر پژوهشگران مشکوک شده‌اند و نتوانسته‌اند یافته‌های مشابه آن مطالعات اولیه را بازتولید کنند. این سندی قطعی بر غلط‌بودن آن یافته‌ها نیست؛ اما نشان می‌دهد که انتشار در مجله‌ای با داوری همتایان هم قابل‌اعتمادبودن یا به‌تعبیر دقیق‌تر، «پایاییِ»۸ یافته‌ها را تضمین نمی‌کند. به‌گفتۀ برخی افراد، روان‌شناسی هم‌اکنون دچار بحران تکرارپذیری یافته‌ها شده است. این بحران به‌تعبیر دنیل کانمن، خبر از وقوع «آشفته‌بازار» برای کل این حوزۀ علمی می‌دهد.\n آیا پیش‌زمینه‌سازی نیز در آینده در زمرۀ ایده‌های زامبی به حساب خواهد آمد؟ خُب، اکثر افراد بر این باورند که بعید است همۀ این اثراتِ پیش‌زمینه‌سازی غلط باشند؛ چون اکنون طیف متنوعی از مطالعات دربارۀ آنها صورت می‌گیرد. مسئلۀ جذاب‌ترْ آن چیزی است که دانشمندان به آن «اعتبار (رواییِ) اکولوژیک»۹ می‌گویند: وقتی از محیط سادۀ مصنوعی آزمایشگاه به وضع درهم‌وبرهم و بی‌نظم زندگی واقعی می‌رویم، آیا باز هم این اثرات دیده می‌شوند؟ این جنجال در حوزۀ روان‌شناسی نشان می‌دهد که شیوۀ درست کار علمی چیست: خودتصحیح‌گری. بااین‌حال، مشکلی مربوط به بازار ایده‌ها در اینجا وجود دارد: مقالاتی که نتایج شگفت‌آور و از لحاظ اجتماعی درگیرکننده داشته باشند، به تمام رسانه‌ها راه می‌یابند و به‌محض انتشار، بسیار پیش از آنکه چون‌وچرای ناخوشایند بر سرشان دربگیرد، به‌عنوان شواهد قاطع علمی در کتاب‌های عامه‌پسند ترویج می‌شوند.\n پس حداقل کاری که می‌توانیم بکنیم، تصحیح لفظ‌هایی است که به کار می‌بریم: به‌جای عبارت محبوب «مطالعات نشان می‌دهند»، بگوییم «مطالعات پیشنهاد می‌دهند» یا «مطالعات اشاره می‌کنند». بالأخره «نشان‌دادن» قویاً به اثبات دلالت می‌کند؛ ولی اثبات در خارج از حوزۀ ریاضیات محض، اتفاق بسیار نادری است. همیشه امکان تجدیدنظر در مطالعات وجود دارد. بخشی از قوت مطالعات به همین خاطر است.\n در مدت تحقیق برای این موضوع، با تقریباً هر پژوهشگر دانشگاهی که صحبت می‌کردم، می‌گفت نظام واسط میان پژوهش و انتشار، خدشه‌ها و ایرادهای جدی دارد. بخشی از آن به‌خاطر فرهنگِ «یا مقاله منتشر کن یا بمیر»۱۰ است که دانشگاهیان را به‌خاطر کمیّت کارشان پاداش می‌دهد و نه کیفیت کارشان. بخشی از آن هم به‌خاطر مسئلۀ «سوگیری انتشار»۱۱ است: مطالعاتی منتشر می‌شوند که به نتایج موردانتظارشان رسیده‌اند. مطالعاتی که در نشان‌دادن آنچه به دنبالش بوده‌اند، ناکام مانده‌اند، در کشوهای میز مؤلف می‌پژمرند.\n بسیاری افراد برای مقابله با سوگیری انتشار، اصلاحی را پیشنهاد داده‌اند: تشویق به انتشارِ بیشترِ «یافته‌های منفی»، یعنی مقاله‌هایی که می‌گویند نتایج آزمونشان از فرضیه حمایت نکرده است. مشکل این است که چنین یافته‌هایی چندان جذاب نیستند. نتایج منفی به تیتر اخبار راه پیدا نمی‌کنند و همین عنوان «یافته‌های منفی» هم آنها را کسالت‌بارتر می‌کند؛ گرچه می‌شد آنها را یک کشف مثبت هم دانست: کشف اینکه فلان ایده به بار نمی‌نشیند.\n مسئلۀ «سوگیری انتشار» در حوزۀ پزشکی از این هم حادتر می‌شود: برآوردها می‌گویند نتایج تقریباً نیمی از آزمایش‌های انجام‌شده در این حوزه هرگز منتشر نمی‌شوند؛ چون منفی‌اند. بِن گُلدِیکر، پژوهشگر حوزۀ پزشکی می‌نویسد: «وقتی نیمی از شواهد منتشر نمی‌شوند، پزشکان و بیماران نمی‌توانند برای انتخاب بهترین روش درمان، تصمیم آگاهانه بگیرند.» به همین دلیل، گلدیکر کارزاری تبلیغاتی راه انداخته است با عنوان آل‌ترایلز۱۲ به‌معنای «همۀ آزمایش‌ها»؛ این کارزار خواهان انتشار تمام نتایج است.\n در سایر حوزه‌های علم، وقتی مستقیماً پای جان انسان‌ها در میان نباشد، انتشار بیشترِ یافته‌های منفی شاید دشوار شود. اکونومیست۱۳ برای حل این مشکل ایده‌ای مطرح کرده است: «مجله‌های علمی باید بخشی از فضای خود را به پژوهش‌های غیرجذاب اختصاص دهند و ارائه‌دهندگان کمک‌هزینه‌های پژوهش نیز باید پولی برای تأمین هزینۀ آن کنار بگذارند.» عالی می‌شود اگر بخشی از مجلات به یافته‌های کسالت‌بار اختصاص یابد یا حتی یک مجلۀ کاملْ مخصوصِ تحقیقات حوصله‌سربَر و کاملاً غیرغافل‌گیرکننده باشد. ولی بعید است کسی را پیدا کنید که بودجه‌اش را بدهد.\n منتهی خبر خوبی هم در این میان هست: برخی از نواقص بازار ایده‌های علمی ممکن است قوّت‌های مخفیِ این بازار هم باشند. برخی فکر می‌کنند نظام داوری همتایان، با سرعت لاک‌پشتی‌اش و با سوگیری‌اش به‌نفع اِجماع موجود در محافل علمی، فعالانه ایده‌های جدید را سرکوب می‌کند و حال‌آنکه این ایده‌ها نظرات رایج را به چالش می‌کشند. یکی از مثال‌های بدنام ماجرا، مقاله‌ای است که برای اولین بار خبر از ابداع گرافین می‌داد: «شیوه‌ای برای سامان‌دهی کربن در ورقه‌ای به ضخامت تنها یک اتم». اما ژورنال معتبر نیچر آن مقاله را رد کرد؛ چون داورانش معتقد بودند که چنین کاری «غیرممکن» است. ولی آن ایده درخشان‌تر از آن بود که سرکوب شود. مؤلفان مقالۀ گرافین، آن را تنها شش ماه بعد در مجلۀ ساینس منتشر کردند. اکثر مردم ایمان دارند نتایجی که پایه و بنیان بسیار محکمی داشته باشند، راه خود را در این نظام باز می‌کنند. ولی این نکته نیز درست است که چنین کاری لابد دشوار خواهد بود. اگر این بازار سیال‌تر و کاراتر بود، بهمنی از مزخرفات مبتنی بر گمانه‌زنی روی سرمان آوار می‌شد. در اقلیم دانش‌پژوهان و اندیشمندان، حتی رفتار بازدارنده یا تهاجمی در ردّ یافته‌های جدید نیز جایگاهی حیاتی دارد. علم اگر مشتاقانه به استقبال هر ایدۀ پُرآب‌ورنگ جدید می‌رفت، نمی‌توانست چنین ابزار استوار و مستحکمی برای پژوهش و کاوش در دنیا شود. علم ناچار است چهره‌ای عبوس به خود بگیرد و بگوید: «من را تحت‌تأثیر قرار بده.» ایده‌های بزرگ شاید با مقاومت فراوان، ولی لازم مواجه شوند و بسیار طول بکشد تا توجه‌ها را جلب کنند. ما هم نمی‌خواهیم اوضاع عوض شود.\n پس عملکرد بازار ایده‌ها، از جهات متعدد، آن‌گونه نیست که تبلیغ می‌کنند: این بازار کارا نیست، سقوط‌ها و ناکامی‌هایش مکرّرند و اغلبْ محصولات خطرناکی بیرون می‌دهد که مایۀ غافل‌گیری و هراس فراگیر می‌شوند. باید در این باورمان تجدیدنظر کنیم که بهترین ایده‌ها لاجرم بالأخره در صدر می‌نشینند: این باور نیز یکی از ایده‌های زامبی است که پایه‌های منافع جدیِ برخی را مستحکم‌تر می‌کند. اما ایده‌های زامبی هم مفیدند؛ اگر انگیزه‌ای برای طرح ردیّه‌هایی جدی و قدرتمندی‌ شوند که پیش‌برندۀ آموزش عمومی است. بله، شاید تأسف بخوریم که مردم سراغ گذشته می‌روند تا نظریه‌ای قدیمی مثل مسطح‌پنداری زمین را زنده کنند که به‌واقع باید مُرده می‌ماند. اما برخی توطئه‌ها واقعیت دارند و علم همواره درگیر پرده‌برداری از آن قدرت‌های پنهانی است که در پس آنچه می‌بینیم، نشسته‌اند. تجدید حیات ایده‌های زامبی و همین‌طور طرد لجوجانۀ ایده‌های نوی نویدبخش، هر دو می‌توانند سازوکارهای مهمی برای پیشبُرد دانش و فهم بشر باشند.\n• فایل صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nPoole, Steven. Rethink: The Surprising History of New Ideas. Scribner, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را استیوِن پول نوشته است و در تاریخ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «Why bad ideas refuse to die» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چرا برخی ایده‌ها مثلِ زامبی‌ها هرگز نمی‌میرند؟» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• استیوِن پول (steven poole) روزنامه‌نگار و نویسندۀ انگلیسی است. بازاندیشی (rethink)، حرف پس گرفتن (Unspeak) و تریگر هپی (Trigger Happy) عناوین برخی از کتاب‌‍‌هایی است که از پول منتشر شده است. ••• این مطلب اقتباسی است از کتاب بازاندیشی: سرگذشت حیرت‌انگیز ایده‌ها (Rethink: The Surprising History of New Ideas) نوشتهٔ استیون پول. •••• این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۶۷ مجلۀ همشهری جوان منتشر شده است.‬ [۱] Zombie Economics [۲] Ignorance: How it Drives Science [۳] Antarctic Treaty [۴] MI5: سرویس امنیت و اطلاعات داخلی انگلستان [۵] Royal Society [۶] Scientific American [۷] Priming [۸] Reliability [۹] Ecological Validity [۱۰] Publish or Perish [۱۱] Publication Bias [۱۲] AllTrials [۱۳] Economist" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157709.json b/train/528157709.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8bdd933de25cab8d3ba90624e0a1354dffc0988a --- /dev/null +++ b/train/528157709.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تاریخِ شفاهی کسانی که بمب اتم را ساختند", + "subtitle": "زندگی‌نامه آنهایی که حتی فقط برای یک روز در ساخت اولین بمب اتم همکاری کردند", + "introduction": "بمب‌های اتمی که ایالات متحده در ۱۹۴۵ دو تا از آن‌ها را بر سر ژاپن ریخت، برای همیشه مسیر تاریخ بشر را تغییر دادند. نه‌تنها به‌خاطر عواقب جنگ جهانی دوم، بلکه ازاین‌رو که تهدید به جنگ اتمی، به سیاست‌ها و فرهنگ جهانی شکل تازه‌ای داد. دور از انتظار نیست که تاریخ‌دانان ساخت بمب اتم را لحظه‌ای حیاتی برای نوع بشر بدانند و حتی از مطالعۀ زندگی و تجربیاتِ افراد شرکت‌کننده در این پروژه نگذرند.", + "content": "آدریئِن لافرانس، آتلانتیک — می‌توانستم تنها دربارۀ لئونا وودز مارشال لیبی۱ برایتان بگویم. \n می‌توانستم بگویم در ۲۳سالگی جوان‌ترین فرد حاضر در پروژۀ منهتن بود و تنها زنی که در هنفورد، اولین رآکتور پلوتونیوم در مقیاس طبیعی در جهان، به‌عنوان فیزیک‌دان کار می‌کرد. این را هم اضافه کنم که در ۱۹۴۳ لباس‌های گشاد می‌پوشید تا بارداری‌اش را از رؤسایش پنهان کند و آن‌ها مانع ادامۀ کارش نشوند. \n می‌توانستم برایتان تعریف کنم که بعد از جنگ لئونا لیبی به‌عنوان متخصص ذرات و دانشمند محیط‌زیست به کار خود ادامه داد و بیش از دویست مقالۀ علمی و چندین کتاب به چاپ رساند و در رشته‌های شیمی، فضانوردی، ژئوفیزیک، مطالعات زیست‌محیطی و البته فیزیک کمک‌های شایانی کرد. \n اما بهتر است خود لیبی از داستانش بگوید. هرچند لیبی در ۱۹۸۶ درگذشت، می‌توان صدایش را شنید که در تاریخی شفاهی در وبگاه بنیاد میراث اتمی۲ دربارۀ شاهکار زندگی‌اش صحبت می‌کند. صفحۀ او یکی از بیش از ده‌هزار زندگی‌نامه و شرح‌حالی است که در پروژه‌ای جدید گردآوری شده‌اند و هدف از آن، فهرست‌کردن نیم‌میلیون فردی است که به‌نحوی به پروژۀ منهتن کمک کردند. \n سینتیا کِلی، رئیس بنیاد بیان داشت: «ششصدهزار نفرند؛ شامل تمام کسانی که حتی فقط برای یک روز قرارداد داشتند، مانند کارگران ساختمانی در هنفورد». تاکنون این پروژه ۳۷۰ تاریخ شفاهی را دربرمی‌گیرد. کلِی آن را «کارکردنِ دلی» می‌نامد. \n ارزش تاریخیِ کار مشخص است. اگرچه افراد زیادی در پروژۀ منهتن نقش داشتند، کار دانشمندان در آن زمان فوق‌سری بود. بمب‌های اتمی تولید‌شده که ایالات متحده در ۱۹۴۵ دو تا از آن‌ها را بر سر ژاپن ریخت، برای همیشه مسیر تاریخ بشر را تغییر دادند. نه‌تنها به‌خاطر عواقب جنگ جهانی دوم، بلکه ازاین‌رو که تهدید به جنگ اتمی، به سیاست‌ها و فرهنگ جهانی شکل تازه‌ای داد. دور از انتظار نیست که تاریخ‌دانان تا صدها یا حتی هزاران سال ساخت بمب اتم را لحظه‌ای حیاتی برای نوع بشر بدانند. \n نویسندۀ معروف استفن ال. سَنگِر، سی سال پیش، با لیبی در دفترش در یو‌. سی. ال. ای مصاحبه کرد. یکی از بگومگوهای شنیدنی در همان ابتدای نوار مصاحبۀ سَنگِر رخ می‌دهد. او آهسته از لیبی می‌پرسد: «شما تنها زنی بودید که در دهۀ ۱۹۴۰ با مردها کار می‌کردید. چه حسی داشت؟» این بخش از گفت‌وگو بدین شرح است: \n سنگر: «کنجکاوم بدونم هیچ استثنائی وجود نداشت؟ یعنی وقتی کسی به این نکته توجه می‌کرد که شما خانم هستین، هیچ نکتۀ بخصوصی دربارۀ شما رعایت نمی‌شد؟» \n [لیبی می‌خندد] لیبی: «منظورتون چیه؟ حرف مسخره‌ایه.» سنگر: «مشکلات… یا… منظورم اینه که رفتارشون با شما متفاوت بود یا نه؟ می‌دونم گفتین که سرویس بهداشتی شما توی هنفورد از بقیه جدا بود.» لیبی: «خُب، این اونقدرها هم بامزه نیست…» سنگر: «فقط کنجکاو بودم بدونم. بیشتر می‌خواستم ببینم که شما واقعاً…» لیبی: «زن بودم یا نه؟» سنگر: «تنها زن حاضر توی هنفورد بودین؟» لیبی: «بله.» سنگر: «البته فکر کنم به‌استثنای…» لیبی: «منشی‌ها.» \n خیلی با سنگر جدی رفتار می‌کرد! چنین دقایقی در این مصاحبه وجود دارند و توصیفاتی در آن‌ها است که بخش‌هایی از شخصیت لیبی را نشان می‌دهند. این نوار ارزشِ پایگاهِ داده‌بنیادِ کارگران پروژۀ منهتن را نشان می‌دهد. بیشترِ مصاحبه به همین شکل ادامه می‌یابد. لیبی سریع می‌خندد؛ اما نمی‌خواهد کاری کند که مصاحبه‌کننده با او راحت باشد. شوخ است و به خودش مطمئن. \n همچنین می‌گوید که با نقش خود در ایجاد مخرب‌ترین سلاح روی کرۀ زمین مشکلی ندارد. در طول جنگ به‌عنوان یک فیزیک‌دان، این «ترس همیشگی» را داشتیم که آلمان‌ها پیش از ما بمب هسته‌ای بسازند. «پس اصلاً پشیمان نیستم. در زمان جنگ، اوضاع بحرانی بود. فکر می‌کنم کار درستی کردیم و نمی‌توانستیم کار دیگری بکنیم… وقتی در جنگ باشید و جانتان در خطر باشد، کنار نمی‌ایستید که فکر کنین که (این کار درسته یا نه؟)» \n البته همه این حس را نداشتند. وقتی لیبی به‌خاطر اکراهِ انریکو فِرمی، فیزیکدان مشاورش، از همراهی در ساخت بمبی هیدروژنی، دیدگاه او را به چالش کشید، انریکو «بیست دقیقۀ تمام سر او داد زد»، این ماجرا در سال ۱۹۸۰ در مقاله‌ای در بولتن آو اتومیک ساینتیستس۳ بیان شد. بولتن نوشت: «او بعدها از تصمیم خود پشیمان شد و در بستر مرگ به لیبی گفت او را هیپنوتیسم کرده بودند و اشتباه کرده است.» \n به‌علاوه، لیبی به سنگر گفت پرس‌وجو دربارۀ چیزی که دیگر اتفاق افتاده چه فایده دارد؟ «نمی‌توانید در مقابلش بایستید. چطور می‌شود چنین کاری کرد؟ اصلاحگرانِ ساده‌لوح و کسانیکه سر روی شانۀ هم اشک می‌ریزند، بچه‌هایی هستند که به نوعی خوش‌بینی ساده‌اندیشانه دچار شده‌اند که به هیچ دردی نمی‌خورد.» \n «من به پایان هیچ چیزی اعتقاد ندارم.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آدریئِن لافرانس نوشته است و در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۱۶ با عنوان «The People Who Built the Atomic Bomb» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۳ ارديبهشت ۱۳۹۵ آن را با عنوان «تاریخِ شفاهی کسانی که بمب اتم را ساختند» و با ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.•• آدریئِن لافرانس (Adrienne Lafrance) عضو تحریریۀ مجلۀ آتلانتیک است و مطالب حوزۀ فناوری را پوشش می‌دهد. وی پیش‌ازاین گزارشگر تحقیقی هونولولو سیویل بیت، نیئمن جورنالیزم لب و دابلیو.بی.ی.آر بوده است. \n[۱] Leona Woods Marshall Libby [۲] Atomic Heritage Foundation [۳] Bulletin of the Atomic Scientists\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157710.json b/train/528157710.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ecb97f7e509e9252354eaec6ddcef4a29186d766 --- /dev/null +++ b/train/528157710.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کدام نظام سیاسیْ «خوش‌بختی» بیشتری ایجاد می‌کند؟", + "subtitle": "دولت رفاه، علی‌رغم اینکه به خوش‌بختیِ انسانیِ بیشتری می‌انجامد، همچنان مورد حمله قرار می‌گیرد", + "introduction": "از نظر بعضی‌ها خوش‌بختی چنان مبهم است که نمی‌توان به‌آسانی آن را با روش‌های علمی سنجید. اما دانشمندانِ علوم‌اجتماعی در حوزۀ‌ درحال‌رشدِ «اقتصاد‌ خوش‌بختی» مدعی‌اند زندگی رضایت‌بخش ریشه در شرایط عینی دارد و گرایش‌‌‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعیِ جوامع می‌تواند خوش‌بختی‌ِ فردی را به‌دقت پیش‌بینی کند. از نظر این محققان پرسش دربارۀ میزان خوش‌بختی نه سؤالی فلسفی و نه موضوعِ سلیقۀ سیاسی است، بلکه سؤالی تجربی است که می‌توان با بررسیِ داده‌ها بدان پاسخ داد.", + "content": "بنجامین رَدکلیف، ایان — اکثر ما همچون رواقیون هستیم؛ تصور می‌کنیم که افراد باید خودشان خوش‌بختی‌شان۱ را بیابند: کلید خوش‌بختی برای زندگی خوب، سخت کارکردن و مقاومت در برابر مشکلات است. ممکن است این «فردیت‌گراییِ سفت‌وسخت» با روحیۀ آمریکایی همخوان باشد، ولی در تضاد با حجم فزاینده‌ای از تحقیقات تجربی قرار دارد که نشان می‌دهد بعضی جوامع، نسبت‌به جوامع دیگر، رضایت بیشتری از زندگی دارند. به‌بیان‌دیگر، خوش‌بختی بیشتر از آنکه روانی باشد امری اجتماعی است.\n اگر این‌گونه باشد پس، همان‌طور که آلبرت آینشتاین می‌گوید، گام بدیهیِ بعد این است که «از خودمان بپرسیم ساختار جامعه و نگرش فرهنگی انسان باید چه تغییری را از سر بگذرانند تا زندگی انسان تا حد ممکن رضایت‌بخش شود». اقتصاددانان، دانشمندان علوم‌سیاسی و دیگر دانشمندانِ علوم‌اجتماعی در حوزه‌های درحال‌رشدِ اقتصاد سیاسیِ بهروزی۲ یا همان «اقتصاد‌ خوش‌بختی»، برای درک بهتر اینکه چه چیزی منجر به زندگی‌های رضایت‌بخش می‌شود، از روش‌های تجربی و نه نظری استفاده می‌کنند. اقتصاد‌ خوش‌بختی را نباید با «روان‌شناسی مثبت‌گرا» اشتباه گرفت. روان‌شناسی مثبت‌گرا خوش‌بختی را مسئلۀ نگرش‌های فردی می‌داند، اما در مقابل، محققانِ «اقتصاد‌ خوش‌بختی» مدعی‌اند زندگی رضایت‌بخش به‌طور کلی ریشه در شرایط عینی دارد، به‌گونه‌ای که گرایش‌‌‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعیِ جوامع می‌توانند خوش‌بختی‌ِ فردی را به‌دقت پیش‌بینی کنند.\n ازقضا، سیاست‌هایی که بیشترین مساعدت را به بهروزیِ انسان می‌رسانند همان‌هایی هستند که آینشتاین خود در ابتدا اشاره کرده بود: سیاست‌های مرتبط با سوسیال‌دموکراسی. آدام اوکولیچ کازارین، دانشمند علوم‌سیاسی در دانشگاه راتگرز واقع در شهر کمدن ایالت نیوجرسی، با مرور تحقیقات در سال ۲۰۱۴، به این نکته پی‌ برد که با کنترل سایر عوامل می‌توان اذعان داشت که «جوامعِ تحت حکومت دولت‌های چپ یا لیبرال (که به‌ دولت‌های رفاه نیز شناخته می‌شوند)»، بالاترین سطح رضایت را دارند. در میان کشورهای مختلف و فارغ از دیگر عوامل مؤثر، هرچه دولت رفاه سخاوتمند‌تر و همه‌گیرتر باشد، سطح شادی انسان نیز بالاتر می‌رود.\n اصطلاح «دولت رفاه» برای بیشتر آمریکاییان تحقیرآمیز است، اما اگر آن‌ها درک بهتری از معنای این اصطلاح برای مابقی دنیا داشتند، کمتر، خصلتی تحقیرآمیز بدان نسبت می‌دادند. به‌طور خلاصه، دولت رفاه به‌معنای جامعه‌ای است که، از رهگذر اجتماعی‌ساختن ریسک و پاداش، نظامی ایجاد کرده که از مردم در برابر ناامنی‌های زندگی روزمره حمایت می‌کند. این ویژگی نه‌تنها درمورد ستون‌های اصلی حمایت اجتماعی صادق است (همچون تضمینِ دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، بیمۀ بیکاری و حقوق بازنشستگی)، بلکه شامل دریافت‌هایی است که در آمریکا ناشناخته است، مثل مرخصی‌های استعلاجی (در آلمان شش هفته با حقوق کامل و تا ۷۸ هفته با ۷۰درصد حقوق) و مرخصی تضمینی برای تعطیلات (در آلمان چهار هفته با حقوق کامل). بخشی که بیشتر شگفت‌آور است «حق عائله‌مندی» یا حقوقی است که به تمام خانواده‌های صاحب کودک، بدون توجه به میزان درآمدشان، داده می‌شود: هر خانوادۀ آلمانی ماهانه ۱۸۴ یورو (یا حدود ۲۰۵ دلار) به‌ازای هر کودک دریافت می‌کند. همچنین در کشورهایی که به سطحِ ایدئال دولت رفاه نزدیک‌ می‌شوند، حداقل دریافتیِ تضمین‌شده خیلی بیشتر است: حداقل دستمزد قابل‌پرداخت در دانمارک حدود ۲۰ دلار در ساعت است. همین مفهوم «ریسک و رونق برای همه»۳ است که اولاف پالمه نخست‌وزیر فقید سوئد را واداشت بگوید: «دولت رفاه با تمام نقایصش، انسانی‌ترین و متمدنانه‌ترین نظامی است که تاکنون ایجاد شده است.»\n سیاست‌های عمومیِ انسانی و متمدنانهْ شرایط را برای لذت‌بردنِ افراد از زنده‌بودن مهیا می‌سازد. این نتیجه‌گیریْ عمیق و برانگیزاننده است و اشاره دارد اگر بهروزیِ انسانْ معیار سنجش مناسبی برای قضاوت باشد پس گزینش سیاست‌‌گذاری‌های عمومیِ چپ‌گرا به‌جای راست‌گرا، در بسترِ «علمی» و عینی، توجیه‌پذیر است. اما این «علمِ خوش‌بختی۴» چیست و چگونه به این نتایجِ دراماتیک رسیده است؟\n ایدۀ علمِ خوش‌بختیْ شکاکیت برانگیز است. بعضی‌ها می‌پندارند خوش‌بختی چنان بی‌ثبات و گریزان است که نمی‌توان به‌آسانی آن را مورد سنجش قرار داد یا با روش‌های علمی مطالعه کرد. بی‌میلی در برخورد با امر بهروزی از رهگذر ابزارهای علمی‌اجتماعی را می‌توان با ترسی فرانکنشتاینی از علم توضیح داد، ترس از اینکه مطالعۀ خوش‌بختی ممکن است اجازۀ اظهارنظر را از افراد غیر کارشناس سلب کند. باید به این ترس احترام گذاشت؛ هیچ‌کس دنیایی را نمی‌خواهد که در آن تنها «کارشناسان» حق داشته‌ باشند درمورد خوش‌بختی صحبت کنند.\n خوش‌بختی حوزه‌ای علمی، همچون شیمی یا هندسۀ جبری، نیست که نظرات غیرکارشناسی تأثیر کمی در آن داشته باشند. درواقع، اساسِ پژوهش علم اجتماعی در رابطه با خوش‌بختی این است که از مردم بپرسیم آیا خوش‌بخت هستند یا خیر. ازاین‌رو، ما علاقه‌ای به تعیین چیستیِ خوش‌بختی نداریم _که بی‌‌تردید مسئله‌ای دشوار است_ بلکه تنها می‌خواهیم بدانیم آیا مردم خود را خوش‌بخت می‌دانند یا خیر. به‌طور خلاصه، تمام آن چیزی که می‌خواهیم بدانیم این است که مردم به چه میزان زندگی‌هایشان را مثبت و ثمربخش یا، به‌گفتۀ آینشتاین، «رضایت‌بخش» می‌دانند.\n مرکز پیمایش جهانی ارزش‌ها۵ داده‌هایی درمورد رضایت از زندگی و دیگر سنجه‌‌های بهروزیِ شخصی را برای جهانِ دموکراسی‌های صنعتی از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۴ فراهم می‌کند که از قابلیت مقایسه با یکدیگر برخوردارند. بخش اعظم پژوهش درمورد اقتصاد خوش‌بختی بر این سؤالِ پیمایشی (با برخی تغییرات جزئی) تکیه دارد: «با درنظرگرفتن همه‌چیز، به‌طور کلی، این روزها چقدر از زندگی خود رضایت دارید؟» از هر پاسخ‌گو خواسته شد تا در مقیاس ۱ (ناراضی) تا ۱۰ (راضی) به سؤال پاسخ دهد. این خودِ افرادند که دربارۀ جنبۀ حیاتی و فردی معنای خوش‌بختی و میزان خوش‌بختی‌شان تصمیم‌ می‌گیرند. دانشمندان علوم‌اجتماعی، با استفاده از پاسخ آن‌ها، می‌توانند خوش‌بختی را درست مثل هر پدیدۀ تجربی دیگر مورد مطالعه قرار دهند.\n استفاده از روش‌های پیمایشی با دام‌ها [و خطاهایی] همراه است، اما این دام‌ها همان دام‌هایی است که دانشمندان علوم‌اجتماعی، در هر پیمایشی، بدان عادت دارند. آیا پرسش‌های ما همان ‌چیزی را می‌سنجند که ما در نظر داریم و آیا این ابزارِ سنجشْ قابل‌اعتماد است، یعنی، در صورت تکرارِ آن در همان لحظه، پاسخ‌های مشابهی دریافت می‌کنیم؟ آیا اصلاً مردم می‌دانند که چقدر خوش‌بخت هستند و اگر می‌دانند آیا عواملی فرهنگی وجود دارد که آن‌ها را از پاسخ‌گوییِ صادقانه باز‌دارد؟ بحث دربارۀ همین پرسش‌ها و موضوعاتِ مشابهْ رشد قابل‌توجهی یافته است، اما کارشاناسان معتقدند که این مسائلْ دشواری‌هایی جدی را پیشِ روی محقق نمی‌گذارند.\n بنابراین، اکنون داده‌هایی مربوط به خوش‌بختی در دست داریم. حال چه نظریه‌هایی برای تحلیل این داده‌ها موجود است؟ روان‌شناسان بر تبیین‌های ژنتیکی و شخصیتی تکیه می‌کنند: خوش‌بختیْ خصلت شخصیتی نسبتاً ثابتی است و هرکسی در این خصلت یک نقطۀ تعادل شخصی دارد که به‌طور طبیعی، پس از انحرافی کوتاه در واکنش به رخدادهای زندگی، به آن بازمی‌گردد. اقتصاددانان تمایل دارند بر اهمیت «مصرف» و درآمد تمرکز کنند و بیشتر بر نسبی‌بودنِ خوش‌بختی تکیه می‌کنند. پارادکس ایسترلین، که از نام اقتصاددانِ آمریکایی ریچارد ایسترلین گرفته شده است، از همین‌جا نشئت می‌گیرد. او این مفهوم را برای اولین بار در سال ۱۹۷۴ توصیف کرد: در هر زمانی، مردمی که بالاترین درآمد را داشته باشند خوش‌بخت‌تر هستند، چراکه، در مقایسه با افرادِ کم‌درآمد، خود را دارای مزیت تلقی می‌کنند. اما در طول زمان، افزایشِ سطوح درآمد ملی باعث افزایش سطحِ متوسط خوش‌بختی نمی‌شود، چون، هم‌زمان، حدِ مطلوبِ مصرف در جامعه که مردمْ خود را با آن قیاس می‌کنند نیز افزایش می‌یابد. این نکته بدان معناست که صرفاً توجهی محدود به میزان خامِ رشد اقتصادیْ اشتباه است، چراکه آنچه مردم بدان نیاز دارند کالاهای اجتماعی است که به‌صورت مطلق و نه نسبی مورد قضاوت قرار می‌گیرند، کالاهایی که نمونه‌های اصلی آنْ امنیت مالی، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و احساس کرامت است.\n همین امرْ ما را به رویکردهایی می‌رساند که بر تأمین چنین نیازهای انسانی‌ای انگشت می‌گذارند. مهم‌ترینِ این رویکردها همانی است که جامعه‌شناسِ هلندی روت وینهون، از دانشگاه اراسموس در روتردام، به آن عنوانِ «نظریۀ قابلیت زندگی»۶ داده است. این نظریه نشان می‌دهد که مردم در جوامعی که بیشترین قابلیت زندگی را داشته باشند خوش‌بخت‌تر هستند، یعنی جوامعی که بالاترین سطح نیازهای انسانی را برای بیشترین تعداد مردم فراهم کنند. در این تفسیر، افرادْ زمانی‌ که، در مقام حیوان‌های انسانی، نیازهایشان بیشتر برآورده شود در عمل نیز خوش‌بخت‌ترند. پژوهش‌های تأثیرگذار روان‌شناس فقید آمریکایی، آبراهام مزلو الگویی را برای درک این نیازها مهیا می‌کند؛ این الگو از سطحِ پایین‌تر و مبنایی‌تری از نیازها آغاز می‌شود که برای کسب نیازهای بالاتر در سلسله‌مراتب لازم هستند. نیازهای فیزیولوژیکی ما یعنی غذا، پوشاک و مسکن در قاعدۀ هرم قرار دارند که به‌دنبال آن‌ها امنیت مالی، اشتغال و رهایی از ترس یا جرم قرار دارد. این‌ها نیازهای ایمنی و امنیت هستند. احساس عزتْ سازندۀ سطحِ بعدی است که شامل دوستی، عشق رمانتیک و غوطه‌وری در شبکه‌های روابط اجتماعی است. داشتن حس ارزشمندی در اجتماعِ خود و میزان اثرگذاری و عاملیت، یعنی توانایی برای تصمیم‌گیری درمورد عواقبِ زندگی شخصی، سطحِ بالاتر هرم یعنی احترام‌به‌خود و خودشکوفایی را شکل می‌دهند.\n این رویکردْ سلسله‌مراتبی از نیازها را آشکار می‌کند. نیازهای فیزیولوژیکی و امنیت (پایین زنجیرۀ بهروزی) حیاتی‌ترین نیازها هستند، چراکه برای دستیابی به اهدافِ دیگر ضروری‌اند. پس، آن عواملِ بیرون از فرد، که محرکِ تأمینِ نیازهای اولیه هستند، بیشترین تأثیر را بر بهروزی خواهند گذاشت. با مشخص کردنِ این نیازهای اولیه، درمی‌یابیم که کدام نهاد در ایجاد و توزیع آن‌ها بیشترین اهمیت را دارد: اقتصاد. پس کلید درکِ خوش‌بختی منوط به فهم چگونگی سازوکار اقتصاد بازار است.\n بازارْ نکات جذاب فراوانی دارد و یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای بشریت است که هم میزان بالایی از آزادی انسانی و هم استاندارد بالاتری از زندگی را برای مردم، بیش از هر شکل دیگری از تولید اقتصادی که درحال‌حاضر قابل‌دستیابی باشد، فراهم می‌کند. بازار به‌عنوان یک نظام، با موفقیت در تأمین نیازهای اولیۀ انسان، با بهره‌گیری از روش‌های حیاتی و منحصربه‌فرد، سهمی در خوش‌بختی انسان دارد. اما منطق درونی سرمایه‌داری حاوی عناصری است که برای خیر همگانی مخرب است. پدیده‌های بیرونی، همچون آلودگی، آشناترین این مشکلات هستند اما ویژگی عمیق‌تر و حتی بنیادی‌تری از سرمایه‌داری وجود دارد که نیازمند توجه ماست.\n کالایی‌سازی و به‌طور خاص کالایی‌سازیِ کار شاید به‌تنهایی مهم‌ترین مفهوم در کلِ منطق سرمایه‌داری باشد. دنیای کالایی‌شدهْ دنیایی است که بقای اقتصادی‌ِ اکثر جمعیت آن وابسته به فروش نیروی کار‌شان به‌عنوان کالاست که شکلِ حقوق یا کارِ مزدی را به خود می‌گیرد. به‌بیان‌دیگر، مردم برای بقا باید توانایی کاری‌شان را مثل هر کالای دیگری در بازار به فروش برسانند. همان‌طور که آدام اسمیت، اقتصادسیاسی‌دان قرن هجدهم، اشاره کرده است، تقاضا برای انسان همانند تقاضا برای هر کالای دیگری است. جنبه‌های مثبت و ستودنیِ اقتصاد بازار، هرچه هم که باشند، تقلیل مردم به کالا دو پیامد منفی دارد.\n اول اینکه، تبدیل‌شدن مردم به کالا یعنی تبدیل‌شدن آن‌ها به اسیرانِ نیروهای بی‌رحمِ بازار که ورای کنترل آن‌هاست. آنها با جهانی مواجه‌اند که خصیصه‌اش ناامنی دائمی است، چون بازاری که نیروی کار آن‌ها در آن به فروش می‌رسد، همانند بازار فروش کالاهای دیگر، دچار نوسان‌های مهارنشدنی است. مردم به نیروهایی وابسته می‌شوند که نسبت به آن‌ها یا هر فرد دیگری بی‌تفاوت هستند. همان‌طور که جامعه‌شناس دانمارکی گوستا اسپپرینگ اندرسن در کتاب سه جهانِ سرمایه‌داری رفاه۷ (۱۹۹۰) می‌گوید، «بازار برای کارگر تبدیل به زندان می‌شود». مردم برای بقا و شکوفایی، ارزش‌ها و هنجارهای زندانِ بازار را اخذ می‌کنند که عبارت‌اند از فرد‌گرایی رقابتی، خودبینی، و تمرکز بر سود مادی کوتاه‌مدت. این ارزش‌ها، در عمل، فرد را از مسیر زندگی‌ای رضایت‌بخش خارج می‌کنند.\n کالایی‌سازیْ جنبة دیگری نیز دارد که به همان‌ میزان مخرب است. وقتی مردم به کالا تقلیل می‌یابند، دیگر نمی‌توانند خواسته‌های اخلاقی از جامعه داشته باشند. ما، همان‌طور که در قبال یک کیسه گندم یا یک کارتن گوشی موبایل هیچ تعهد اخلاقی‌ای نداریم، در قبال کارگران نیز چنین تعهدی نداریم، کارگرانی که نه همچون انسان بلکه به‌دیدۀ کالا و واحد نیروی‌کار نگریسته می‌شوند. کارگر کالایی است که نه حقِ داشتن شغل دارد، نه مطلقاً این حق را دارد که در روزهای بیماری یا زمانِ تعطیلات دستمزد بگیرد، نه باید از حقوق بازنشستگی و بیمۀ درمانی برخوردار باشد و نه در مقابل اخراج‌شدن‌های دلبخواهانه توسط کارفرما مورد حمایت قرار بگیرد؛ مزایای پایان خدمت (سنوات) یا سایر دریافتی‌های مشابه در ارتباط با تعدیل نیرو که دیگر جای خود دارد.\n کارگرانی که کالا تلقی می‌شوند، به‌جای بهره‌مندی از رفتار محترمانه و عزتمندانه (یعنی همچون اعضای ارزشمند جامعه‌ای که کارشان سهمی در خیر عمومی دارد)، صرفاً عامل دیگری در تولیدند و سزاوار همان‌قدر ملاحظه که در برخورد با ماشین‌های زیردست آن‌ها داریم.\n اگر ازطرفی کالایی‌سازی، به‌عنوان‌ بخشی از نظام بازار، چنین به انسان‌ها صدمه می‌زند و ازطرف‌دیگر خودِ نظام بازار مزایای عمده‌ای برای جامعۀ انسانی همراه ‌دارد، پس راه‌حلِ آشکارْ حفظ خصیصه‌های حیاتی بازار و، درعین‌حال، واردکردنِ سیاست‌های دولتی است که در خدمت «کالایی‌زدایی» کارگران و خانواده‌هایشان عمل می‌کنند. به‌بیان ساده، ملاک «کالایی‌زداییِ» جامعه ازاین‌قرار است: وقتی افراد -به‌دلیلِ بیماری، کهولت سن، معلولیت، نیاز به مراقبت از اعضای خانواده، میل به ارتقای جایگاه اجتماعی از طریق تحصیلات یا صرفاً پیدانکردن شغلِ (خوب) در زمان‌های دشوار- نمی‌توانند نیروی کاری خود را به‌عنوان کالا به فروش برسانند، چقدر توان آن را دارند که زندگی در سطحِ طبقۀ متوسط را حفظ کنند؟ هرچقدر میزانِ کالایی‌زدایی بیشتر باشد، مردم ساده‌تر می‌توانند، بدون موفقیت در بازار کار، به بقای خود ادامه دهند.\n خلق یک تور ایمنی اجتماعی (یعنی همان «دولت رفاهِ» بدنام‌شده) برای کالایی‌زدایی از مردم ضروری است. این تور ایمنی ضمانت می‌کند کسانی که نمی‌توانند صاحب شغل شوند حداقلِ درآمد را داشته باشند. همچنین این تور ایمنی، در شکلِ گسترده‌اش، با برنامه‌های دیگری ممزوج می‌شود که منجر به کاهش میزان وابستگی بهروزیِ شخص به درآمد می‌شوند، برنامه‌هایی ازجمله «حق عائله‌مندی» (که عبارت است از پرداخت‌هایی حمایتی برای پرورش کودکان که درآمدهای عمومیْ آن را تأمین می‌کند)، تأمین مخارج مسکن و مهدکودک، و فراهم‌آوردن دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی به‌مثابۀ مصداقی از «حقوق اجتماعی». منظور از حقوق اجتماعی چیزی مثل حراست پلیس است که شخص، نه در ازای پرداخت هزینه، بلکه صرفاً به‌دلیل آنکه شهروند محسوب می‌شود از آن برخوردار است.\n اتحادیه‌های کارگری نیز، با مهیاکردن میزانی از پشتیبانی برای کارگران در مقابله با امیال بوالهوسانۀ کارفرمایان، نقشی حیاتی در کمک به کالایی‌زدایی مردم بازی می‌کنند. دستمزد‌ها و دریافتی‌های کارگرانِ متحد‌شده سبب افزایش سقف دستمزد برای همۀ کارگران می‌شود. درنهایت، مقررات بازار نیروی کار می‌تواند تمام کارمندان را، حتی کسانی که جزو اتحادیه‌های کارگری نیستند، تحت پوشش قرار دهد. این حمایت‌ها در بعضی کشورها تمام کارگران را مورد حمایت قرار می‌دهد و به آنان درمورد مسائلی ازاین‌دست اطمینان خاطر می‌دهد: دستمزد ایام مرخصی‌های تفریحی و استعلاجی، حفظ سطح بالای امنیت فضای کاری و حتی شاید (در قالب طرح‌های همکاری کارگر و کارفرما) حق اظهارنظر دربارۀ نحوۀ مدیریت کسب‌وکار. تمام این‌ها نه‌تنها موجب کاهش ناامنی و شکل‌های دیگر استرس می‌شود، بلکه به‌شکل‌گیری محیطی کمک می‌کند که در آن کارگرانْ برخوردار از احترام و عزتی می‌شوند که سزاوار تمامی انسان‌هاست.\n آیا کالایی‌زدایی به‌راستی این مزیت‌های مثبت را دارد و، اگر آری، آیا این مزیت‌ها درمجموع به هزینه‌های منفیِ ناشی از کاهش کارآمدی بازار می‌چربد؟ این سؤالی تجربی است که دانشمندان علوم‌سیاسی بر آن تمرکز دارند. به‌بیان ساده، آیا به‌راستی برنامه‌های سیاسی جناح چپ به بهترین نحو در خدمتِ جهانی هستند که در آنْ مردم زندگی‌های ثمربخش و مثبتی دارند؟ این نه سؤالی فلسفی یا هنجارین و نه موضوعِ سلیقۀ سیاسی است، بلکه سؤالی نسبتاً تجربی است که می‌توان با بررسیِ داده‌های مربوط به رضایت از زندگی بدان پاسخ داد.\n من در کتاب اقتصاد سیاسیِ خوش‌بختی انسان۸ (۲۰۱۳) این داده‌ها را دقیق‌تر بررسی کرده‌ام، اما طرح‌ اولیۀ پاسخم را، که مشابه نتایج محققان دیگر نیز هست، در ادامه ارائه خواهم کرد. داده‌های اصلی از پیمایش‌های جهانیِ ارزش‌ها گرفته شده است و، درمورد رضایتمندی در آمریکا، داده‌های مشابهی برای مقایسۀ کمکی افزوده شده است.\n من، با استفاده از داده‌‌هایی در سطح فردی و همچنین جمعی، پی ‌بردم در کشورهایی که از سطح بالایی از کالایی‌زدایی بهره‌مندند رضایتمندی از زندگی بیشتر است. رابطۀ مستقیم (مثبت) بین کالایی‌زدایی و بهروزی زمانی به دست می‌آید که از دو شاخص متفاوت استفاده می‌کنیم: اولی مربوط است به سطح کلیِ کالایی‌زدایی (که برنامه‌ها‌ی چندگانه‌ای را درون شاخصی منفرد خلاصه می‌کند) و دومی مربوط است به مقیاس‌های جزئی‌ترِ سیاست‌گذاری‌های خاص، مثل سهم اقتصاد (درصد تولید ناخالص داخلی که به مصارف اجتماعی تخصیص یافته است)، مقیاس دامنه و سخاوتمندیِ حقوق بیکاری (فی‌نفسه، یعنی مجزای از سایر مصارف اجتماعی) و همچنین کل مقدار «مصرف دولت» (به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی) به‌مثابۀ مقیاسی برای فهمیدن کلِ سهم دولت در کنترل اقتصاد. همچنین، رابطه‌ای مثبت بین رضایتمندی و بار مالیاتی وجود دارد، به این معنا که سطح بهروزیْ هم‌راستا با میزان پرداخت مالیاتیِ جامعه افزایش پیدا می‌کند. این پرداختی‌ها به‌واقع ادای احترام ضروری مردم به مخارج بالاتر دولت‌اند. همچنین، اگر شاخص اندازه‌ و دامنۀ عمومی حکومت را در نظر بگیریم، که بنیاد فرامحافظه‌کارِ فریزر در کانادا آن را ایجاد کرده است، متوجه می‌شویم که بهروزیْ اینجا نیز در جهت موردانتظار ما افزایش و کاهش می‌یابد: بنا به گفتۀ این مؤسسه، رضایتمندی از زندگی هنگامی افزایش پیدا می‌کند که «آزادی اقتصادی» وجود داشته باشد.\n با درنظرگرفتن تأثیرات سازمان‌های کارگری و مقررات اقتصادی به نتایج مشابهی می‌رسیم. افرادی که عضو اتحادیه‌های کارگری هستند، در مقایسه با افراد دیگر با شرایط مشابه ولی غیرعضو، رضایت‌ بیشتری از زندگی دارند. از آن مهم‌تر، همۀ افراد از وجود سطوح بالای سازمان‌دهی اتحادیه‌های کارگری، فارغ از اینکه عضو آن باشند یا خیر، سود می‌برند. دلیل اصلی برای این یافتۀ اخیر آن است که وقتی اتحادیه‌ها قوی‌تر می‌شوند، هم به‌دلیل منفعت‌طلبی شخصی و هم به‌دلیل نوع‌دوستی، از سیاست‌گذاری‌های عمومی‌ای حمایت می‌کنند که، همچون تور ایمنی اجتماعی، به‌نفع تمام کارگران تمام می‌شود. همچنین آن‌ها گرایش دارند از آن دسته از مقررات بازارِ نیروی‌ کار حمایت کنند که به‌سود کارگران است و خودْ تأثیری مثبت و قدرتمند در رضایتمندی از زندگی دارد (همان‌طور که این امر، به‌صورتِ آماری و با استفاده از مقیاس‌های متفاوتی از مقررات، که یکی از آن‌ها متعلق به بنیاد ضدمقررات فریزر بود، نشان داده شد).\n نکتۀ حیاتی آن است که تمام این روابطْ بدون توجه به درآمد یا جایگاه اجتماعی اشخاص به دست آمده‌‌اند. هرکسی، با هر درآمدی، از دولت رفاه سخاوتمند‌تر، از قوانین کارِ حامی کارگران و از اتحادیه‌های قدرتمند نفع می‌برد، چراکه این نهادها به ساختنِ جامعه‌ای «قابلِ زندگی‌تر» و پررونق برای همه (و عزت‌نفسِ انسانی برای همه) کمک می‌کنند، جامعه‌ای که همه از آن سود می‌برند.\n الگوی بیناملیتیْ خود را در آمریکا نیز تکرار می‌کند: بسته به اینکه چه داده‌هایی موجود باشند، شاخص‌های دقیق و متفاوتی تعریف می‌شوند. باوجوداین واضح است که رضایت از زندگی در ایالت‌هایی بیشتر است که ازسطح بالای مخارج رفاهی برخوردارند و نیز از اقتصادی دارای مقرراتِ بیشتر سود می‌برند. همچنین، حکومت‌هایی دارند که سابقۀ طولانی‌تری در سیاست‌گذاری لیبرال دارند یا، اگر قرار باشد همین مفهوم را در مقیاس حزبی بیان کنیم، حکومت‌هایی دارند که اخیراً حزب دموکراتیکْ آن‌ها را اداره کرده‌ است. همچنین کیفیت زندگی (برای غنی یا فقیر، مرد یا زن) دارای همان رابطۀ قدرتمند و مستقیم (مثبت) با وسعت جنبش کارگری است: با کنترل عوامل می‌توان اذعان کرد که زندگی در ایالت‌هایی بهتر است که در آن کارگرانِ بیشتری عضو اتحادیه‌ها هستند.\n حقیقت این است که، اگرچه ما با رویکردی تجربی به موضوع می‌پردازیم، خوش‌بختی انسان به‌موازات سطح کالایی‌زدایی افزایش می‌یابد. اگر ما به‌راستی به ساختنِ دنیایی اهمیت می‌دهیم که، در آن، نوع زندگی مردم به‌گونه‌ای است که خودِ آن‌ها آن را ارزشمند و ثمربخش می‌دانند، پس بهتر است به این نکته توجه کنیم: چرا در آمریکا اصطلاحِ «دولت رفاه»، علی‌رغم این واقعیت که از هر دولتِ دیگری خوش‌بختی بیشتری برای مردم به ارمغان آورده است، این چنین بدنام است؟\n اگر پیوند محکمی بین بینش سیاسی سوسیال‌دموکرات و بهروزیِ انسان وجود دارد، چرا به نظر می‌رسد آن بینش در حال پسروی است؟ اگر «دولت بزرگْ» مردم را خوش‌بخت می‌کند، چرا به نظر می‌رسد رأی‌دهندگان بیشتر علاقه‌مندند دولت‌هایی را برگزینند که متعهد به بازار رها از قید، قوانین کارِ «منعطف» و کاهش مدام مخارج اجتماعی هستند؟\n این سؤالی مهم و واقعی است، اما طرح آن نباید معادل پایان دولت رفاه تلقی شود. دولت‌های رفاهِ سخاوتمند در اروپای غربی در دهه‌های اخیر تضعیف شده، اما در همه‌جا مشخصه‌های مبنایی آن برجای مانده است. این ازآن‌روست که وفاقی اجتماعی برای حفظ چارچوب بنیادینِ آن وجود دارد. حتی، همان‌گونه که مفسران محافظه‌کار در عین ابراز تأسفشان گفته‌اند، عناصر مرکزی دولت رفاه، در انگلستان و آمریکا، در برابر تلاش‌های سابق مارگارت تاچر و رونالد ریگان برای منسوخ‌کردنشان مقاومت کرده‌اند.\n دولت رفاه، همان‌گونه که در خدماتِ بهداشتی ملی انگلستان یا مراقبت‌های بهداشتی آمریکا می‌بینیم، تاب‌آوری بالایی از خود نشان داده است که دلیل اصلی آن رابطۀ درونی‌اش با بهروزیِ انسان است. همچنین مثال‌های ابتدای همین مقاله درمورد حمایت اجتماعی در آلمان -که، در مقایسه با کشورهای اسکاندیناوی، دولت رفاهِ متوسطی دارد- نشان می‌دهند که، حتی در این دوران، سوسیال‌دموکراسی در حال شکوفایی است. نشانه‌های دیگرِ گسترش این دستاوردِ مترقی را همه‌جا می‌توان دید، به همین دلیل من تنها به دو نمونه اشاره می‌کنم: اخیراً آمریکا، از طریق قانون اوباماکِر، موفق شد حق اجتماعیِ دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی را گسترش دهد. کتاب توماس پیکتی، سرمایه در قرن بیست‌و‌یکم۹ (۲۰۱۳)، نیز که نقدی چپ‌گرایانه از شکلِ مسلط و معاصر سرمایه‌داری است، به‌حق بنا به گفتۀ روزنامۀ گاردین، تبدیل به «نبض انتشارات»۱۰ شده است. این کتاب را می‌توان با کتاب پنجاه سایۀ خاکستری۱۱ مقایسه کرد. وقتی تحقیق یک اقتصاددان، دربارۀ الگوهای طولانی‌مدتِ نابرابری زیر سایۀ سرمایه‌داری، جذابیتی همسان با یک عملِ‌ جنسی غریب ایجاد می‌کند، پس هنوز خیلی زود است که بگوییم گرایش‌های چپ از معادله حذف شده‌اند.\n این پرسش همچنان پابرجاست که اگر دولت رفاه به خوش‌بختیِ انسانیِ بیشتری می‌انجامد، پس چرا به‌جای گسترش‌یافتن، مورد حمله قرار می‌گیرد؟ آشکارترین پاسخ این است که گاهی مردم نمی‌دانند چه‌ چیزی آن‌ها را خوش‌بخت می‌کند. اکثر آثار روان‌شناسان و نیز اقتصاددانان این نکته را تأیید می‌کند که بیشترِ چیزهایی که ما برایشان تلاش می‌کنیم اصولاً یا به خوش‌بختی‌‌ای منجر می‌شود که، به‌مراتب، کمتر از حد انتظار ماست (ارتقای شغلی، افزایش حقوق) یا حتی از خوش‌بختی و راحتیِ ما می‌کاهند (بچه‌دارشدن). قضاوت درباب اینکه چه چیزی ما را خوش‌بخت‌تر می‌سازد، حتی در زندگی شخصی، به‌اندازۀ کافی دشوار است، چه برسد به دشواری‌های مربوط به استنتاج اثرات برنامه‌های سیاسی بر شادی‌مان، به‌خصوص آن دست از این برنامه‌ها که قضاوت دربارۀ ارتباطشان با زندگی شخصی سخت‌تر است.\n ازاین‌رو، جدی‌ترین حمایت ما از آن دسته برنامه‌های مربوط به «بزرگ‌کردن دولت» است که می‌توان عملکرد آن‌ها را مشاهده کرد: زمانی که شما یا والدینتان، از قِبل برنامه‌های تأمین اجتماعی، عایدی‌ای دریافت می‌کنید از آن برنامه‌ها بیشتر خوشتان می‌آید. اگر شما و مردمی که با آن‌ها در ارتباط هستید به برنامه‌های کمکی تغذیه وابسته نباشید، موافقت با این برنامه‌ها سخت‌تر می‌شود؛ سود ملموسِ این برنامه‌ها غیرمستقیم به شما می‌رسد: به‌شکلِ سرمایۀ اجتماعیِ بیشتر و جرایم خشونت‌آمیزِ کمتر. زمانی که احزابِ سیاسی موفق می‌شوند ارزشمندیِ ساختِ کشوری را نشان دهند که، در آن، کودکانْ گرسنه نمی‌مانند و نفعی بی‌واسطه و خوشایند برای صاحبانِ فرزند مهیا می‌شود (حق عائله‌مندی را در خانواده‌های آلمانی به یاد بیاورید)، در این حالت، طبیعتاً حمایت سیاسی از دولت رفاه بیشتر می‌شود. مردم، همانند زندگی شخصی‌شان، باید این را نیز بیاموزند که کدام نتایج سیاسی به خوش‌بختی آن‌ها می‌انجامد. این کار در بعضی‌ جاها آسان‌تر از جاهای دیگر است.\n متأسفانه این نیز حقیقت دارد که آنچه مردم می‌خواهند، همیشه یا عموماً، در سیاست‌های دولتی بازتاب نمی‌یابد. دانشجویان اقتصاد سیاسی اغلب فکر می‌کنند برون‌دادِ سیاست‌گذاری‌ها، درواقع، نتیجۀ «منابع قدرتی» است که طبقات مختلف در اختیار دارند. اتحادیه‌های کارگری، هم در حوزۀ سیاست‌گذاری و هم در حوزۀ نظرات عمومی، جزوِ مهم‌ترین نمایندگان منافع طبقۀ کارگر و طبقۀ متوسط هستند که، تقریباً در همه‌جا و به‌خصوص در آمریکا، تحتِ فشار بوده‌اند. تصویب اخیر قوانین موسوم به «حق کار» در ایالت‌های ایندیانا، میشیگان و ویسکانسن، که هدف مشخصشان از بین‌بردن امکانِ سازمان‌دهیِ اتحادیه‌ای است، را باید در همین بستر مشاهده کرد: هدف این دست اقداماتْ خاموش‌کردنِ صدای عمدۀ نهادی در طلب سیاست‌گذاری‌های مترقی است که به کارگران سود می‌رساند و، درنتیجه، کاهش مشارکت‌ این گروه در بحث‌های عمومی و سیاست‌گذاری است.\n به‌موازات کاهش سازمان‌دهی نیروی کار و بالتبع فروکش‌کردن صداهای مرتبط با آن در تمام کشورها، سطحِ خوش‌بختی و دولت رفاه نیز نزول می‌کند. پس شاید اخته‌کردن قوی‌ترین گروه‌های ذی‌نفعی که (هریک تاحدودی) حامی این رویکردهای مترقی بوده‌اند، مهم‌تر از پشت‌کردنِ مردم به آن ایدئال‌ها باشد. اگرچه سازمان‌های کارگری، در بیشترِ کشورهای اروپایی، به‌میزانِ قابل‌توجهی مقاومت کرده‌اند، شکست‌های آن‌ها در آمریکا بسیار چشمگیر بوده است. زوال اتحادیه‌ها در حجم زیادی از تحقیقات اخیر، در رابطه با سیاست‌گذاری‌ها در آمریکا، انعکاس یافته است که به‌ظرافت در این تیتر مجلۀ یو.اس نیوز اند ورلد ریپورت۱۲، شمارۀ ماه آوریلِ ۲۰۱۴، خلاصه شده است: «ملتِ الیگارشی- بنا به یافتۀ دانشمندانِ علوم‌سیاسی، اقلیت‌های ثروتمندْ سیاست‌گذاری در آمریکا را کنترل می‌کنند.»\n برای فهمیدن نفوذ زیاده‌ازحد بنگاه‌ها و ثروتمندان بر عرصۀ سیاست‌ورزی، نیازی به آن‌قدر دقت علمی هم نیست: این افراد عموماً در حمایت از دولت رفاه بی‌میل‌اند و همچنین، به‌واسطۀ مالکیت بر رسانه‌ها، قدرت تأثیرگذاریِ عظیمی بر نظر عامه دارند. ولی قدری بصیرت لازم است تا بفهمیم که سرنوشت رویکرد سوسیال‌دموکرات به سیاست، صرف‌نظر از اثراتی که روی بهروزی انسان می‌گذارد، با نبردی دشوار مواجه است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را بنجامین رَدکلیف نوشته است و در تاریخ ۱۷ سپتامیر ۲۰۱۵ با عنوان «A happy state» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «کدام نظام سیاسیْ ‘خوش‌بختی’ بیشتری ایجاد می‌کند؟» و با ترجمۀ علیرضا خزایی منتشر کرده است. •• بنجامین رَدکلیف (Benjamin Radcliff) استاد علوم سیاسی در دانشگاه نوتردام واقع در ایندیانا و نویسندۀ کتاب اقتصاد سیاسی سعادت بشر (The Political Economy of Human Happiness) است. [۱] happiness [۲] political economy of wellbeing [۳] shared prosperity [۴] science of happiness [۵] The World Values Survey [۶] liveability theory [۷] The Three World of Welfare Capitalism [۸] The Political Economy of Human Happiness [۹] Capital in the Twenty-First Century [۱۰] publishing sensation [۱۱] Fifty Shades of Grey: رمان سه‌جلدی اروتیک و پرفروش از ای.ال.جیمز نویسندۀ بریتانیایی که اولین جلد آن در سال ۲۰۱۲ منتشر شده است. [۱۲] US News and World Report\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157711.json b/train/528157711.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..933771b2eaed2eb3b7becf1046364135ac27f989 --- /dev/null +++ b/train/528157711.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "معضلی به نام آزمون جی.آر.ای", + "subtitle": "آزمون جی.آر.ای در لفافه می‌پرسد: آیا متمول، سفیدپوست و مذکر هستید؟", + "introduction": "بعضی‌ها علی‌رغم هوش سرشار در آزمون جی.آر.ای نتایج خوبی کسب نمی‌کنند. اما پذیرش در اکثر برنامه‌های تحصیلات تکمیلی آمریکا بدون داشتن نمرۀ قابل‌قبول در این آزمون ممکن نیست. کارشناسان آموزشی معتقدند این آزمون‌ بر سرِ راه دانش‌آموزانِ باهوش که بسیاری از آن‌ها برآمده از اقلیت‌های محروم جامعه هستند، موانع بسیاری ایجاد می‌کند. بنابراین اگر نمرۀ خوبی به دست نیاوردید، بهتر است که به فکر برنامۀ دیگری برای زندگی‌تان باشید.", + "content": "ویکتوریا کلایتون، آتلانتیک — صبح زودِ یکی از یکشنبه‌های سال گذشته، کریستین وَسکز سوار بر دوچرخه‌اش از هایلند پارک به‌طرف دانشگاه ایالتی کالیفرنیا رکاب می‌زد و در طول مسیر به آزمون جی.آر.ای فکر می‌کرد. در ایالات متحده، دانشجویان برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌ها در بسیاری از برنامه‌های تحصیلات تکمیلی، یعنی دکتری و کارشناسی ارشد، از نجوم گرفته تا ادبیات انگلیسی و خبرنگاری و جانورشناسی، باید در آزمون جی.آر.ای نمرۀ قابل‌قبولی کسب کنند. \n کریستینِ بیست‌وچهارساله، پیش‌ازاین، موفقیت‌های علمی‌ای به دست آورده بود و اکنون داشت برای آزمون جی.آر.ای آماده می‌شد. او در کلاس‌های چهارماهۀ آمادگی برای آزمون جی.آر.ای شرکت کرده بود. این کلاس‌ها به‌رایگان راهنمای مطالعه را در اختیار متقاضیان قرار می‌دادند. کریستین در خانواده‌ای در شرقِ لس‌آنجلس بزرگ شده بود. مادرش کارمند تمام‌وقت بانک و مسئول رسیدگی به وام‌های بانک بود. کریستین اولین نفر در خانواده‌اش بود که به کالج راه یافت. او در طول دوران کارشناسی، چهار روز در هفته از خانه‌شان با دوچرخه یا اتوبوس به دانشگاه ایالتی کالیفرنیا می‌رفت. کریستین در کنار تحصیل، برای اینکه از پسِ مخارج تحصیلش بربیاید، به‌عنوان صندوق‌دار در فروشگاه بزرگ «کول» کار می‌کرد. او در سال ۲۰۱۳ با کارشناسی ادبیات انگلیسی و با نمرات عالی از دانشگاه کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد. وقتی‌که به فکر پیداکردن شغل افتاد، فقط یک چیز در سر داشت: «می‌دانم شغلی را می‌خواهم که بر زندگی دیگر انسان‌ها اثرگذار باشد.» سرانجام، دو کار نیمه‌وقت پیدا کرد: هم دستیار تدریس در یک مدرسۀ ابتدایی شد که کارش عمدتاً کمک به کودکانِ در معرضِ خطری بود که اصالتا اهل امریکای لاتین بودند و هم به‌عنوان معلم خصوصی درکالج پاسادانا شروع به کار کرد. از روی تفنن خودش نیز در کلاس‌های ادبیات و نویسندگیِ این کالج ثبت‌نام کرد. کریستین در آمدوشدهای روزنه‌اش از خانه به کالج و بالعکس سودای آیندۀ درخشان‌تری را در سر می‌پروراند: اینکه روزی پروفسور ادبیات انگلیسی در کالج بشود. \n کلاس‌های آمادگی آزمون جی.آر.ای هزاران دلار هزینه داشت. کریستین از پس مخارج این کلاس‌ها برنمی‌آمد؛ بنابراین، خودش شروع به مطالعه کرد. اما، نتیجۀ آزمون چیزی نبود که انتظارش را داشت: «نتیجۀ آزمونم آنقدر خوب نبود که بتوانم از دانشگاه‌های مدنظرم پذیرش بگیرم.» \n داستانِ کریستین وَسکز و داستان‌هایی شبیه به او محدودیت‌های آزمون‌های استانداردِ اخذ پذیرش ازجمله آزمون جی.آر.ای را، برجسته می‌کند. این محدودیت‌ها در آزمون‌های سات۱ و اَکت۲ نیز وجود دارند که در سطح دبیرستان برگزار می‌شوند. این آزمون‌ها بر سرِ راه دانش‌آموزانِ باهوش که بسیاری از آن‌ها برآمده از اقلیت‌های محروم جامعه هستند، موانع بسیاری ایجاد می‌کنند. پذیرش در اکثر برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بدون داشتن نمرۀ قابل‌قبول در آزمون جی.آر.ای ممکن نیست. نتیجۀ این آزمون به‌همراه مدارک دیگر، یکی از موارد لازم برای اخذ پذیرش است. پذیرش از دانشگاه‌ها برای برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بسیار رقابتی است. پژوهشگران، تحصیل در دانشکدۀ تحصیلات تکمیلی را «فرصتی استثنایی» می‌نامند. در سال ۲۰۱۴ در امریکا دومیلیون‌ و صدوپنجاه‌هزاروپانصد نفر متقاضی اخذ پذیرش در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بودند. هرچند، از این تعداد فقط ۲۲درصد موفق به ورود به دورۀ دکتری شدند و فقط ۴۸درصد در برنامه‌های کارشناسی ارشد پذیرفته شدند. کسب نمرۀ خوب در آزمون جی.آر.ای احتمال دستیابی به فرصت استثناییِ پذیرش در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی را افزایش می‌دهد. اگر نمرۀ خوبی به دست نیاوردی، بهتر است که به فکر برنامۀ دیگری برای زندگی‌ات باشی. منتقدان می‌گویند اتکای بیش‌ازحد به این آزمون‌ها باعث می‌شود افراد لایقی همچون کریستین وَسکز، کسی که پایداری، اشتیاق و تعهد بسیاری در یادگیری و آموزش از خود نشان داده است، بدون علت موجهی از تحصیل محروم شوند. \n رابرت جی. استرنبرگ روان‌شناسِ شناختی می‌گوید: «ما در جامعه‌مان بیش‌ازحد برای انواعِ [مختلف] مسائلِ تحلیلی اعتبار قائلیم. سؤالات جی.آر.ای قدرت تحلیل ما را در این مسائل ارزیابی می‌کنند. بنابراین، اگر متفکری باشید که می‌تواند به‌خوبی معضلات انتزاعی را تحلیل کند، به‌راحتی از پسِ این آزمون‌ها برمی‌آیید». او می‌افزاید: «آزمون جی.آر.ای مثل دادنِ تستِ سرطانی است که در سال‌های دهۀ چهل میلادی اختراع شده است. اکثر ما به نتایجِ تستِ سرطانی که در آن زمان ایجاد شده، اطمینان نمی‌کنیم. ما اکنون دانش بیشتر و درک به‌مراتب بهتری دربارۀ هوش و استعداد داریم.» استرنبرگ، کسی که بیش از سه دهه است روی هوش و رابطۀ آن با اخذ پذیرش از دانشکده‌ها مطالعه می‌کند، چنین می‌گوید: «برخی دانش‌آموزان علی‌رغم برخورداری از استعدادهای استثنایی و هوش سرشار در آزمون جی.آر.ای نتایج درخشانی کسب نمی‌کنند.» \n در سال ۲۰۱۴، دو استاد از دانشگاه‌های وندربیلت و فلوریدای جنوبی در مجلۀ علمی نیچر مطلبی نوشتند که به‌شدت آزمون جی.آر.ای را محکوم می‌کرد. آن‌ها معتقد بودند این آزمون مناسب نیست؛ زیرا پیامد آن کاهش تعداد دانشجویانِ بااستعداد و شایسته است که می‌توانند وارد برنامه‌های تحصیلات تکمیلی شوند. این دانشجویان اکثراً هم برآمده از میان زنان، اقلیت‌ها و افرادِ محروم جامعه از حیث اقتصادی هستند. در ماه دسامبر گذشته، رئیس انجمن اخترشناسی امریکا نامه‌ای سرگشاده منتشر کرد. او در این نامه از مسئولان دپارتمان‌های دانشگاهی که به دانشجویان، مدرک اخترشناسی می‌دهند، خواست دربارۀ استفاده از آزمون جی.آر.ای تجدیدنظر کنند. \n یکی از معضلاتی که منتقدان دربارۀ آزمون جی.آر.ای بیان می‌کنند، این است که جی.آر.ای، به‌عنوان آزمونی پیش‌گویانه، واقعاً افتضاح است؛ چراکه فقط درصدد پیش‌بینی میزان موفقیت دانشجویان در سال اول دانشگاه است. این آزمون دربارۀ پایداری، خلاقیت و خرد لازم برای پایان تحصیلات و همچنین ورود دانشجویان به دنیای حرفه‌ایِ پس از تحصیلات، حرف چندانی ندارد. \n حتی موسسۀ غیرانتفاعی‌ای.تی.اس، پدیدآورنده و متولی برگزاری این آزمون هشدار می‌دهد که ارتباط اندکی بین موفقیت در تحصیلات و نمرۀ آزمون جی.آر.ای وجود دارد. گزارش ای.تی.اس، گزارشی با عنوانِ «به‌منظور توصیف دانشجویان موفقِ تحصیلات تکمیلی» بیان می‌کند که «محدودیت‌های آزمون‌های پذیرش از دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی، علی‌رغمِ پیچیدگی فرایندشان، خیلی وقت است که آشکار شده‌اند». این گزارش بیان می‌کند که مهارت‌های مهمِ مرتبط با عرصۀ پژوهش و همچنین لیاقت و شایستگیِ حرفه‌ای در آزمون جی.آر.ای محلی از اِعراب ندارند. به‌رغم این گزارش، دیوید پِین، قائم‌مقام رئیس مؤسسۀ ای.تی.اس و مسئول اجرایی بخش آموزش جهانی، در ایمیلی به من گفت که عقیده دارد «جی.آر.ای آزمونی است که مهارت‌های لازم برای کسب موفقیت تحصیلی را ارزیابی می‌کند؛ مهارت‌هایی مثل استدلال کمی (ریاضی)، استدلال کلامی (واژگان)، تفکر انتقادی و نگارش تحلیلی». \n نگران‌کننده‌تر این است که کسب نمرات ممتاز در بخش‌های مختلف آزمون جی.آر.ای و همچنین آزمون سات، با وضعیت اقتصادی‌اجتماعی، نژاد و جنسیتِ افراد هم‌بسته است. مطالعات دهه‌های گذشته در دانشگاه‌های فلوریدا، استنفورد، نیویورک، میسوری و همچنین مؤسسۀ ای.تی.اس نشان داده‌اند که آزمون جی.آر.ای میزان موفقیت دانشجویانِ اقلیت را دستِ‌کم می‌گیرد. پژوهش صورت‌گرفته در دانشگاه میسوری متمرکز بوده است بر میانگین نمراتی که دانشجویانِ ۱۶۰ اقلیتِ مختلف در سال اول تحصیل کسب کرده‌اند. این پژوهش، معدل تحصیلیِ سال اولِ دانشجویانی را بررسی کرده است که همگی از دانشگاه‌های معتبر امریکا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری فارغ‌التحصیل شده بودند. میانگین معدل تحصیلی این دانشجویان در سال اول ۳/۵۱ بود و همۀ آن‌ها نیز درنهایت موفق به اخذ مدرک شدند. اما پژوهشگران می‌گویند: «با مشاهدۀ طیفِ نمراتی که دانشجویان تحصیلات تکمیلی در آزمون جی.آر.ای کسب کرده‌اند، این نکته آشکار می‌شود که بنا بر برخی سیاست‌های پذیرش در دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی، اساساً بعضی از دانشجویان نمی‌بایست در این دانشکده‌ها پذیرفته می‌شدند؛ چه رسد به اینکه فارغ‌التحصیل شوند. این نکته علاوه‌بر اینکه ضرورت بازبینی در معیارهای جاری اخذ پذیرش را آشکار می‌سازد، بر تمرکز روی سایر عوامل نیز قویاً تأکید می‌کند. نکتۀ یادشده بیان می‌دارد که سایر داوطلبان نیز که خارج از دایرۀ ۲۰درصدیِ داوطلبانِ بااستعدادند، باید مورد توجه قرار بگیرند». \n مطالعات مؤسسۀ ای.تی.اس با این نکته به پایان می‌رسد که آزمون جی.آر.ای مشخصاً زنان بالای ۲۵ سال را دستِ‌کم می‌گیرد. این در حالی است که آنان بیش از نصف آزمون‌دهندگان هستند. تحقیقاتی که پیشینۀ آن‌ها به سال‌های دهۀ شصت میلادی برمی‌گردد، باعث شد متخصصان به این عقیده روی بیاورند که ناسازگاری‌های موجود در نتایج آزمون جی.آر.ای به مجموعه‌ای از عوامل مختلف برمی‌گردد؛ همچون دسترسی به معلم خصوصی و نابرابری در فرصت‌های تحصیلی. این‌ها منجر به این می‌شود که برخی دانشجویان آمادگی بهتری برای آزمون داشته باشند. حتی نگرانی‌های دانشجویان دربارۀ نژاد و جنسیتشان نیز بر عملکرد آن‌ها در آزمون مؤثر است. استرنبرگ بی‌پرده بیان می‌کند: «آزمون جی.آر.ای آزمونی است که در لفافه می‌پرسد: آیا متمول هستید؟ آیا سفیدپوست هستید؟ آیا مذکر هستید؟» \n پِین استدلال می‌کند که اختلاف سطح نمرات در آزمون جی.آر.ای را می‌توان به عواملی منتسب کرد که خارج از حیطۀ کنترل مؤسسۀ ای.تی.اس هستند. او مخالف این باور است که این آزمون متضمن سوگیری نژادی، جنسیتی، مالی و… است. پین می‌گوید: «عوامل متعددی در اختلاف سطح نمرات دخیل‌اند؛ همچون اختلاف در الگوهای کلاس‌های آمادگی، دانش‌ و مهارت‌های گوناگون متقاضیان، انگیزه‌های متفاوت آن‌ها و همچنین سیستم‌های اقتصادی، آموزشی و اجتماعی که به‌واسطۀ آن‌ها فرصت برابر برای همه ایجاد نمی‌شود.» پِین تأکید می‌کند که «صحت آزمون و بی‌طرفی آن» ازجمله اولویت‌های اصلی مؤسسۀ ای.تی.اس است. او می‌گوید: «تدابیر ایمنیِ متعددی وجود دارد که تحقق این اولویت‌ها را تضمین می‌کند؛ این تدابیر شامل فرایند بازرسی سفت‌وسخت و سیستم نظارت و موازنۀ دقیق می‌باشد.» \n جولی آر. پوسِلت، استادیار تحصیلات تکمیلی در دانشگاه میشیگان و نویسندۀ کتاب پذیرش در تحصیلات تکمیلی: شایستگی، تنوع و مراقبت از دانشکده۳، تفاوت در عملکردهای متقاضیان آزمون جی.آر.ای را یک معضل می‌داند. او می‌گوید: «جی.آر.ای اطلاعاتی به ما می‌دهد؛ اما دربارۀ قابلیت‌های لازم برای موفقیت دانشجویان به‌عنوان یک پژوهشگر، اطلاعات چندانی ارائه نمی‌کند.» بااین‌حال، در بسیاری از برنامه‌های تحصیلات تکمیلی نتیجۀ آزمون جی.آر.ای مدرکی مهم تلقی می‌شود. پوسِلت، کسی که اخیراً فرایند اخذ پذیرش ده دانشگاه معتبر امریکا را در مقطع دکتری بررسی کرده است، چنین می‌گوید: «متأسفانه، بسیاری از دانشگاهای معتبر برای اعطای پذیرش، نمرۀ بسیار بالایی در جی.آر.ای می‌خواهند. این باعث کم‌شدنِ تنوع دانشجویان می‌شود.» \n پوسِلت در پژوهش‌ِ خود به این نتیجه رسیده است که نمرۀ نه‌چندان خوب در آزمون جی.آر.ای، اغلب، یکی از دلایل رد فوریِ درخواست‌ها در فرایند بسیار رقابتیِ پذیرش است. او همچنین دریافته است که بیش از نیمی از اعضای دانشکده که مسئول بررسی وضعیت متقاضیان هستند، نمرۀ آزمون جی.آر.ای را مساوی با استعداد و هوش و فراست ذاتی دانشجویان می‌دانند. بااین‌وجود، با جست‌وجوی عبارتِ «چگونه نمرۀ جی.آر.ای را افزایش دهیم؟» در موتور جست‌جوی گوگل، رایج‌ترین توصیه‌ها، گرفتن معلم خصوصی یا حضور در کلاس‌های گران‌قیمت آمادگی آزمون جی.آر.ای است. این کلاس‌ها را شرکت‌هایی مثل پرینستون ریویو یا کاپلان برگزار می‌کنند. این را همگان تأیید می‌کنند که آزمون‌دهندگان اگر از پسِ هزینه‌های سرسام‌آور کلاس‌های خصوصی بر بیایند و ساعت‌ها وقت خود را صرف آمادگی برای این آزمون کنند، شاید در آزمون موفق شوند. هرچند، برای بسیاری از دانشجویان هزینۀ خود آزمون جی.آر.ای، دویست‌وپنج دلار که تقریباً معادل دستمزد بیست ساعت کاری در کالیفرنیا است، به‌اندازۀ کافی بازدارنده هست. \n اخیراً، برخی برنامه‌های تحصیلات تکمیلی جی.آر.ای را آزمونی «اختیاری» اعلام کرده‌اند؛ یعنی دانشجویان انتخاب می‌کنند که آیا نمرۀ جی.آر.ای را هم اعلام کنند یا خیر. با‌وجوداین، پوسلت هشدار می‌دهد که انتخابی‌کردن این آزمون، راه‌حلی سریع برای افزایش تنوع و تکثر نیست. او می‌گوید: «وقتی کالج‌های آزادِ هنر آزمون سات را اختیاری اعلام می‌کنند، این کار لزوماً باعث افزایش آن تنوعی نمی‌شود که مدنظر شما است. آنچه اتفاق می‌افتد، این است که قدرت انتخاب کالج‌ها بیشتر می‌شود؛ چراکه تعداد متقاضیان بیشتر می‌شود وآنانی که نمره‌هایشان را گزارش می‌کنند، قوی‌تر به نظر می‌رسند.» \n پوسلت می‌گوید کمال ِمطلوب این است که آزمون، بدون هیچ تناقضی نشان دهد افرادی که در آزمون جی.آر.ای نمرات عالی کسب می‌کنند، کاندیداهای موفق‌تری برای تحصیلات تکمیلی هستند. باوجوداین، پوسلت معتقد است درحال‌حاضر بسیار عالی خواهد شد اگر مؤسسۀ ای. تی‌اس اطلاعات بهتری برای مسئولان پذیرش‌ها فراهم کند. گزارش‌های نمرات ای.تی.اس می‌توانند آماری از ملیّت آزمون‌دهندگان، رشته‌های تحصیلی آنان و شاید میزان تحصیلات والدین آن‌ها و نژاد و جنسیتشان را فراهم کند. در این‌صورت، مسئولان پذیرش می‌توانند دانشجویان را با یکدیگر مقایسه کنند. \n پوسلت می‌گوید بسیاری از دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی بیش‌ازحد بر این اصرار دارند که «برندگانِ» بالقوه را جذب کنند. مسئولان دانشکده‌ها به‌غلط، نمرۀ بالای جی.آر.ای را یکی از شواهدی می‌دانند که نشان می‌دهد دانشجویی برنده است. آنان همواره از این خطر اجتناب می‌کنند که دانشجوی ضعیفی را جذب کنند. اما پوسلت هشدار می‌دهد که نباید همچون وسکز صرفاً به‌خاطر پایین‌بودنِ نمرۀ جی.آر.ای از اخذ پذیرش صرفِ‌نظر کرد. \n پوسلت می‌گوید توجه بیش‌ازاندازه به برنامه‌های تحصیلات تکمیلی غیرعادی است. شانس اخذ پذیرش یا رد درخواست پذیرش دانشجویان به متغیرهای گوناگونِ بسیاری بستگی دارد؛ مثل اینکه برای کدام دانشگاه اقدام می‌شود یا اینکه دیگر متقاضیان در آن سالِ تحصیلی چه کسانی هستند یا اینکه کمیتۀ رسیدگی‌کننده به تقاضاها چه کسانی هستند. پوسلت معتقد است دانشجویان نباید فقط یک عامل را تعیین‌کنندۀ رد درخواستشان قلمداد کنند. \n رابرت استرنبرگ دربارۀ هوش، نتیجه می‌گیرد که هوش عملی یکی از شاخص‌های کلیدی هوش کلی بالا است؛ هوش عملی چیزی نیست جز توانایی عبور از موانع و انعطاف‌پذیری در برابر آن‌ها و همچنین توانایی تشخیص چگونگی رسیدن به کامیابی و زندگی‌کردنِ هدفمند، علی‌رغم وجود موانع. وسکز کسی بود که توانست رؤیای خودش، یعنی «فارغ‌التحصیلی با مدرک کارشناسی ارشد و استاد دانشگاه شدن» را با هدف دیگری عوض کند که دربارۀ آن احساس خوبی داشت. او اکنون درصدد این است که در آزمون سی. بی. ای. اس. تی شرکت کند. قبولی در این آزمون برای کسب شغل معلم مدرسۀ دولتی در کالیفرنیا ضروری است. \n وسکزمی‌گوید: «عزمم را جزم کرده‌ام که معلم مدرسۀ ابتدایی شوم و کسی باشم که بچه‌ها را برای پیشرفت و انجام کارهای مهم در این دنیا تشویق می‌کند.» درعین‌حال، وسکز به کودکان اِلسرانو در خواندن و نوشتن کمک می‌کند. «بچه‌هایی که با آن‌ها کارمی‌کنم، به من کمک کردند دیدگاهم را تغییر بدهم. شاید وقتی دیگر دوباره برای آزمون جی.آر.ای اقدام کنم؛ اما الان ارزشش را ندارد.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را ویکتوریا کلایتون نوشته است و در تاریخ ۱ مارس ۲۰۱۶ در وب‌سایت آتلانتیک با عنوان «The Problem With the GRE» منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۵ با عنوان «معضلی به نام آزمون جی.آر.ای» و ترجمۀ‌ مهدی ذوالقدری منتشر کرده است. •• ویکتوریا کلایتون (Victoria Clayton) نویسنده است و نوشته‌هایش در لس‌آنجلس تایمز منتشر می‌شود. [۱] SAT (Standardized tests) [۲] ACT [۳] Inside Graduate Admissions: Merit، Diversity، and Faculty Gatekeeping\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157712.json b/train/528157712.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..406da7b405ed8709956fa20b69f9d6e4cc3c00b2 --- /dev/null +++ b/train/528157712.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قبل از انتشار عکس فرزندتان در فیسبوک، به آینده‌اش فکر کنید", + "subtitle": "انتشار بی‌ملاحظۀ عکس بچه‌ها در فضای مجازی، می‌تواند تبعاتی دردناک برای آن‌ها داشته باشد", + "introduction": "اینترنت پر است از عکس بچه‌ها، در حال غذاخوردن، خندیدن، گریستن، خوابیدن یا حتی بیماری یا دستشویی‌رفتن. پدر و مادرها روزانه عکس بچه‌هایشان را در گروه‌های خانوادگی، شبکه‌های اجتماعی یا وبلاگ‌ها و جاهای دیگر منتشر می‌کنند. آن‌ها پیش از آنکه کودکشان بتواند تصمیمی بگیرد، هویت مجازی او را هرطور که خودشان بخواهند می‌سازند. اما چنین کاری می‌تواند نتایج ناگواری داشته باشد، چه از نظر امنیتی، چه از نظر اخلاقی.", + "content": "آدرین لافرانس، آتلانتیک — بله، تمام آن عکس‌های فیسبوکْ زیبا و جذاب هستند، اما آیا می‌دانید آن‌ها چگونه بر زندگی کودکان تأثیر می‌گذارند؟\n در وب، بچه‌ها، همانند گربه‌ها، همه‌جاهستند.\n اکثر کودکان دوساله در آمریکا -طبق یکی از بررسی‌ها در سال ۲۰۱۰، بیش از نوددرصد آنان- اکنون در فضای مجازی حضور دارند. بیش از هشتاددرصد از کودکان زیر دو سالْ امروز در رسانه‌های اجتماعی نیز حضور دارند.\n بسیاری از کودکانْ نخستین حضور خود در اینترنت را به‌صورت لکه‌های خاکستریِ پراکنده بر روی عکس‌های فراصوت تجربه می‌کنند که حتی پیش از تولد آن‌ها در صفحات فیسبوک قرار داده شده است.\n گاهی اوقات، این کودکان ممکن است پس از پشت‌سرگذاشتن دوران خردسالی دریابند که هویت‌ مجازی آن‌ها، پیشاپیش تا حدود زیادی و به‌طور معمول به‌دست والدین آن‌ها، شکل داده شده است. باتوجه‌به ‌اینکه آنچه در فضای مجازی منتشر می‌شود قابل‌جست‌وجو و قابل‌به‌اشتراک‌گذاری است و ماندگاری بلندمدت دارد، نقش دوگانۀ والد و ناشرْ پرسش‌های بسیاری را دربارۀ حریم خصوصی، رضایت و به‌طور کلی رابطۀ والد با فرزند مطرح می‌سازد.\n درنتیجه، محققان، پزشکان متخصص کودکان و دیگر حامیان حقوق کودک در مراحل آغازین طراحی پویشی در حوزۀ سلامت عمومی هستند تا توجه عموم را به امری جلب کنند که از دیدگاه آنان تعارضی ذاتی بین دو چیز است: «آزادی والدین در انتشار» و «حق کودک برای حفظ حریم خصوصی».\n استیسی اشتاینبرگ، استاد حقوق در لوین کالج دانشگاه فلوریدا و مدیر مرکز کودکان و خانواده در این دانشگاه، معتقد است که «به‌ندرت ممکن است والدین از روی غرض‌ورزی و بدخواهیْ اطلاعات مرتبط با کودکان خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، اما آن‌ها ماندگاری و پیامدهای بالقوۀ این اطلاعات در فضای مجازی را مد نظر قرار نمی‌دهند».\n برای مثال، بزرگ‌سالان، به‌طور معمول، در اعلامیه‌های تولد و دیگر پست‌های خود در سایت‌هایی نظیر فیسبوک و اینستاگرام، نام کودک و تاریخ تولد وی را ذکر می‌کنند. این کارْ کودکان را با خطر دزدی هویت و کودک‌ربایی مجازی روبه‌رو می‌سازد، یعنی ممکن است کسی عکس‌های کودکانِ فردی دیگر را بردارد و آن‌ها را به‌عنوان عکس‌های کودک خود به نمایش بگذارد. برخی والدین اطلاعاتی لحظه‌به‌لحظه۱ دربارۀ مکان کودکان خود منتشر می‌کنند که به‌طور بالقوه ایمنی آن‌ها را به خطر می‌اندازد. بزرگ‌سالانی هم هستند که، با نیت خوب، عکس‌های کودکان خود را در انواع مختلفی از موقعیت‌های صمیمانه به‌سادگی در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند.\n اشتاینبرگ در مقالۀ جدید خود با عنوان «اشتراک‌پروری۲؛ حریم خصوصی کودکان در عصر رسانه‌های اجتماعی»۳ که قرار است در نشریۀ اموری لا ژورنال۴ در بهار ۲۰۱۷ منتشر شود، به ماجرای وبلاگ‌نویسی اشاره می‌کند که عکس‌هایی از بچه‌های دوقلوی خود در حال یادگیری چگونگیِ رفتن به دستشویی منتشر می‌کند. اشتاینبرگ می‌نویسد «این وبلاگ‌نویس بعدتر متوجه می‌شود که افراد ناشناس به عکس‌ها دسترسی پیدا کرده، آن‌ها را دانلود کرده، تغییر داده و در وب‌سایتی به اشتراک گذاشته‌اند که، معمولاً، بچه‌بازها۵ از آن بازدید می‌کنند». «این مادر به دیگر والدین هشدار می‌دهد که عکس‌های کودکان خود را در حالت برهنگی در فضای مجازی منتشر نکنند، از امکانات جست‌وجوگر گوگل برای یافتن عکس‌های به‌اشتراک گذاشته‌شده در فضای مجازی استفاده کنند و علاقۀ خود به وبلاگ‌نویسی مادرانه را مورد بازبینی قرار دهند.»\n این زن در مطلبی دربارۀ این رخداد در سال ۲۰۱۳ در وبلاگ خود چنین می‌نویسد: «من مسئول بروز این رخداد هستم» و بدین شیوه به خوانندگان خود هشدار می‌دهد که دربارۀ آنچه در فضای مجازی منتشر می‌کنند، احتیاط به خرج دهند. «من این عکس را گرفتم و آن را به اشتراک گذاشتم. هیچ‌کس به‌جز من نباید سرزنش شود.»\n اما حتی انتشار عکس‌های کودکان در گروهی خصوصی در فیسبوک یا حسابی حفاظت‌شده در اینستاگرام هم بدون خطر نیست. اشتاینبرگ در این مورد به من چنین می‌گوید: «در ارتباط با گروه‌های خصوصی، این احساسِ نادرست وجود دارد که تمام افرادِ گروهْ یکدیگر را می‌شناسند و منافع یکسانی را مدنظر دارند.»\n والدین و پرستاران باید اطمینان حاصل کنند که عکس‌های کودکان را با افرادی به اشتراک می‌گذارند که نه آن‌ها را دانلود می‌کنند، نه در اختیار دیگران قرار می‌دهند و نه به هر شیوۀ دیگری مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند. آن‌ها همچنین باید اطمینان حاصل کنند که افرادی که می‌توانند به عکس‌های به‌اشتراک‌‌گذاشته‌شده از کودکان دسترسی داشته باشند، دارای چارچوب‌های خصوصی مستحکمی باشند و همچنین افرادی باشند که بر دسترسی دیگر افراد به حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود نظارت می‌کنند و الی آخر. بسیاری از والدین بر این باورند که چارچوب‌های خصوصی را می‌توان به‌عنوان حوزه‌ای ایمن در نظر گرفت و بنابراین به‌گفتۀ اشتاینبرگ، «آن‌ها در به‌اشتراک‌گذاشتن مطالب با مخاطبان موردگزینش خود، احتیاط اندکی به خرج می‌دهند. اما درواقع حتی این مطالب نیز می‌تواند در دسترس مخاطبان بسیاری قرار گیرد».\n پیامدهای این حجم عظیم از به‌اشتراک‌گذاریْ از مسائل امنیتی بسیار فراتر می‌رود و مشخصه‌های پارادایمی جدید در فرزندپروری را تعیین می‌کند. والدین و پرستاران دیگر صرفاً نگهبان و مراقب کودکان نیستند، بلکه همچنین در بسیاری از موارد به‌طور بالقوه پخش‌کنندگان اطلاعات دربارۀ کودکان خود برای مخاطبان جمعی هستند. این حجم عظیم از به‌اشتراک‌گذاری دارای منافع واضحی برای افراد است، مثل خانواده‌ها و دوستانی که از نظر جغرافیایی دور از هم هستند یا والدینی که به‌منظور کسب مشاوره از دوستان معتمد، جزئیاتی از زندگی کودکان خود را به اشتراک می‌گذارند. اما این مدل جدید همچنین می‌تواند احساس حاکمیت کودک بر چگونگی شکل‌گیری هویت خود را در معرض تهدید قرار دهد.\n برای مثال، یک کارت هدیۀ کریسمس را در نظر بگیرید که دست‌به‌دست در فضای مجازی بین کاربران می‌چرخد، پدیده‌ای موسمی که اکنون به امری عادی تبدیل شده است. سال گذشته، عکسی از خانواده‌ای در ایالت لوئیزیانا مناقشه‌برانگیز شد؛ در این عکس، مادر و دو دختر خانواده بر روی دهان خود نوار چسبانده‌اند، پسربچه‌ای انگشت شست خود را رو به‌ بالا گرفته و پدر خانواده تابلویی را در دستان خود نگه داشته که بر روی آن نوشته شده است: «صلح برای زمین.» منتقدین، در واکنش شدید به این عکس، آن را نشانگر تبعیض جنسیتی دانستند و نکوهش کردند. در واکنش به این واکنش، از این منتقدین با نام «آیۀ یأس‌خوان‌ها»۶ یاد شد. در کنار این، طبق استدلال گروه دوم، مردم حق دارند تبریک‌های فصلی را به هر نحوی که دوست دارند، ابراز نمایند.\n قطع نظر از اینکه شما حامی کدام‌یک از طرفین این مناقشه هستید، این رخداد یکی از خطرات اشتراک‌پروری را به ما نشان می‌دهد: سه کودک در این عکس حضور دارند که هیچ‌یک از آن‌ها نمی‌تواند این ردپای دیجیتالی را، که خانوادۀ آن‌ها برای ایشان بر جای نهاده است، پاک کند. آیا اینْ امری منصفانه در حق کودکان است؟\n والدینْ مدام برای کودکان خود انتخاب‌هایی ارزش‌محور می‌کنند. شاید کودک خردسالی بخواهد از پوشیدن هرگونه لباس در زمین بازی خودداری کند، اما باوجوداین، بزرگ‌سالانِ خانهْ کودک را مجبور می‌کنند تا شلوار و پیراهن بپوشد.\n والدین اغلب به کودکان خود می‌گویند که به چه چیزهایی دربارۀ خداوند باور داشته باشند و از کدام تیم فوتبال طرف‌داری کنند. حتی بر تن خردسالان لباس‌هایی می‌پوشانند که نشانگر طرف‌داری دوآتشه از وابستگی‌های سیاسی است. به‌گفتۀ اشتاینبرگ، هیچ «معیار دقیق و روشنی» وجود ندارد که نشان دهد والدین چه وقت و به‌ چه نحوی محق‌اند که عقاید خویش را از طریق کودکانِ خود ابراز نمایند. نبود چنین معیارهایی، تا حدی توضیح می‌دهد که چرا، از نظر فرهنگی، به‌خصوص در ایالات متحده، به والدین حق بسیاری می‌دهند تا آنچه را درست می‌پندارند انجام دهند. باوجوداین، هنگامی که «تصمیمات هویت‌ساز» برای سال‌ها در فضای مجازی باقی می‌ماند، به‌طور بالقوه خودشکوفایی کودک را با مشکل روبه‌رو می‌کند. منظورْ تصمیماتی است که والدینْ آن‌ها را اتخاذ می‌کنند و سپس به‌نحوی در فضای مجازی منتشر می‌شود که دیگر نظارت آنان را ناممکن می‌سازد.\n جفری شولمن، استاد حقوق دانشگاه جورج‌تاون، در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۰ چنین نوشته است: «شاید صرفاً طبیعی باشد که والدین بخواهندکودکْ ارزش‌های آن‌ها را بپذیرد و به اعتقادات آن‌ها باور داشته باشد، اما هنگامی که به کودک برای پذیرش دیگر ارزش‌ها یا باور به دیگر اعتقادات فرصت واقعی داده نمی‌شود، آزادی والدین در ابراز خویشتن به امری مستبدانه بدل می‌شود.»\n اشتاینبرگ نیز در همین راستا چنین می‌نویسد: حامیان حقوق کودکان در حوزه‌های رفتاری و پزشکی اذعان دارند که سعادت کودک به تصورات سنتی از سلامت محدود نمی‌شود. درواقع، کودکانی که با احساس حاکمیت بر حریم خصوصی خود رشد می‌کنند و والدینشان از آن‌ها حمایت کرده و کمتر آنان را کنترل می‌کنند در زندگیْ موفق‌تر هستند. مطالعات نشان می‌دهد که این کودکان، در مقایسه با کودکانی که در دوران کودکی از خودمختاری کمتری برخوردار بوده‌اند، در کل بیشتر احساس سعادت می‌کنند و رضایتمندی بیشتری از زندگی دارند. کودکان، برای آنکه در دوران جوانی و سرانجام بزرگ‌سالی به موفقیت و شکوفایی دست یابند، باید بتوانند هویت خود را شکل دهند و خود به خویشتن فردی و اجتماعی خویش معنا بخشند.\n برخی می‌گویند رسانه‌های اجتماعیْ ما را به جهانی فراسوی حریم خصوصی وارد کرده‌اند که، در آن، تصورات جوانان و انتظارات آنان از حریم خصوصیْ وجود خارجی ندارد. با وجود این ادعا، شواهدی در دست است که نشان می‌دهد نسل دیجیتال هنوز به حریم خصوصی خود در فضای مجازی اهمیت می‌دهد. در یکی از مقالات ارائه‌شده در بیست‌وچهارمین همایش بین‌المللی شبکۀ جهانی اینترنت در سال گذشته، چنین اظهار شده است: «اکنون در فضای مجازی، حتی در بین کودکان، شاهد آن هستیم که رفتار کاربران بیشتر به‌سوی حفظ حریم خصوصی گرایش دارد. اپلیکیشن‌هایی نظیر اسنپ‌چت۷ -که در آن، بر خلاف اغلب ارتباطات دیجیتالی، از ماندگاری اطلاعات جلوگیری می‌شود- در بین نوجوانان و جوانان بسیار پرطرف‌دار هستند، زیرا به کاربران اجازه می‌دهند لحظات صمیمانۀ خود را، به‌دور از اتفاقات ناگوار یا پیامدهای بلندمدت اپلیکیشن‌های متنی ماندگار، به اشتراک بگذارند.»\n حامیان حقوق کودکان بر این باورند که نظارت کودکان بر ردپای دیجیتالیِ خودْ حق اخلاقی و حتی شاید حق قانونی آنان است. اشتاینبرگ اظهار می‌دارد که در آمریکا برای حفظ حقوق اقلیت‌ها می‌توان قوانینی را به تصویب رساند که به قوانین «حق فراموش‌شدن»۸ معروف هستند، نظیر قوانینی که در اتحادیۀ اروپا و آرژانتین به فرد اجازه می‌دهد درخواست کند که اطلاعات شخصی وی از نتایج موتورهای جست‌وجو حذف شود. باوجوداین، حمایت شدید از آزادی مطبوعات در آمریکا تصویب چنین قوانینی را دشوار و درنهایت نامحتمل می‌سازد.\n اشتاینبرگ همچنین از آکادمی پزشکی کودکان آمریکا۹ می‌خواهد بهترین راهکارها را در رابطه با به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در فضای مجازی در اختیار والدین قرار دهد. راهکارهای استاندارد در این زمینه می‌تواند شامل موارد زیر باشد: اعطای «حق وتو»۱۰ به کودکان در رابطه با اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر می‌شود؛ الزام گوگل برای هشدار به کاربر درمورد نام کودکان؛ خواندن، خواندن دقیق و نه صرفاً موافقت با، خط‌مشی حفظ حریم خصوصیِ۱۱ وب‌سایت‌ها قبل از انتشار عکس‌ها در آن‌ها.\n از دیدگاه اشتاینبرگ این امری بسیار مهم است که به کودکان حق داده شود در رابطه با عکس‌ها و نقل‌قول‌ها و همچنین توصیف دستاوردها و چالش‌های خود اظهارنظر نمایند و بگویند: «نه، به‌اشتراک‌گذاشتنِ این مطلب کار درستی نیست.» او می‌نویسد: «کودکان در چهارسالگی، از هویت شخصی خود آگاهی پیدا می‌کنند. آن‌ها در این سن کم، در دوست‌یابی و استدلال و مقایسۀ خود با دیگران توانایی دارند. والدینی که به‌طور مرتب اطلاعات خود را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند می‌توانند با کودکان خود دربارۀ اینترنت صحبت کنند و باید از آن‌ها بپرسند که آیا مایل‌اند دوستان و خویشاوندان از مطلب به‌اشتراک‌گذاشته‌شده اطلاع یابند.»\n از دیدگاه اشتاینبرگ، کودکان از اینکه «شنیده و درک شوند» سود خواهند برد، اما این امر محتمل به نظر می‌رسد که چنین گفت‌وگوهایی همچنین کودکان را تشویق کند که دربارۀ چگونگی تأثیر به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در فضای مجازی بر زندگی خود به‌طور نقادانه بیندیشند. پیش‌گرفتن این شیوه از تفکر از سنین پایین، کودکان را برای مدیریت رفتارهای خود در فضای مجازی در سنین بالاتر آماده می‌سازد. این شیوه از تفکر دربارۀ انتشار مطالب در فضای مجازی بسیار سنجیده‌تر از آن است که به کودکان بگوییم هرگز هیچ مطلبی را در فضای مجازی به اشتراک نگذارند. اشتاینبرگ، در مقالۀ خود و در طول گفت‌وگوی من با او، پیوسته بر این موضوع تأکید دارد که او قصد ندارد والدین را از انتشار عکس‌ها و مطالب دربارۀ کودکان خود در فضای مجازی بازدارد.\n شاید کسی با انتشار مطالب دربارۀ وضعیت پزشکیِ کودکی در یک وبلاگ، در پی ارائه یا جلب حمایت باشد یا در پی جذب کمک مالی برای پرداخت هزینه‌های درمانی کودک باشد. به‌اشتراک‌گذاشتن عکس‌های کودکان در فیسبوک راهی برای نزدیک‌ساختن خانواده‌هایی است که بسیار دور از یکدیگر زندگی می‌کنند. اشتاینبرگ به من چنین می‌گوید: «من به‌شدت حامی حقوق والدین هستم. به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعاتْ منافع بسیاری به همراه دارد… و دلایل بسیار معتبری نیز برای این کار وجود دارد. ازاین‌رو، این موضوعی بسیار پیچیده است.»\n اما، باوجوداین، منافعِ به‌اشتراک‌گذاشتنِ اطلاعاتْ زیان‌های محتمل آن را بی‌اهمیت نمی‌سازد. اشتاینبرگ به من چنین می‌گوید: «واقعیت آن است که الگوریتم‌های جست‌وجوی گوگل می‌تواند داده‌های به‌اشتراک‌گذاشته‌شده از سوی والدین را در سال‌های آینده آشکار نماید. ما نمی‌دانیم که کودکان ما با افزایش سن، چه اهدافی را مدنظر خواهند داشت.»\n او در ادامه چنین می‌افزاید: «نخستین نسل از کودکانی که در عصر رسانه‌های اجتماعی بزرگ شده‌اند اکنون به سن بلوغ رسیده‌اند و تازه در حال ورود به بزرگ‌سالی و بازار کار هستند. مصلحت ما در آن است که در گفت‌وگوهای خویش، برای یافتن بهترین راهکارهای پیش‌ِ رو، آن‌ها را به‌عنوان حامیان حقوق کودکان به میز گفت‌وگو دعوت نماییم.»\n از دیدگاه اشتاینبرگ، جمع‌بندی نهاییِ بحث در این جمله خلاصه می‌شود: «چیزی را که از به‌اشتراک‌گذاشتن آن با عموم خودداری می‌ورزید، در فضای مجازی به اشتراک نگذارید.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آدرین لافرانس نوشته است و در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «’The Perils of ‘Sharenting» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. سایت ترجمان در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «قبل از انتشار عکس فرزندتان در فیسبوک، به آینده‌اش فکر کنید» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• آدرین لافرانس (Adrienne LaFrance) یکی از نویسندگان نشریۀ آتلانتیک است که در حوزۀ تکنولوژی می‌نویسد. او پیش‌ازاین، گزارشگر تحقیقاتی در نشریه‌های هونولولو سیویل بیت، نیمان ژورنالیزم لب و دابلیو.بی‌.یو.آر بوده است. [۱] real-time [۲] این واژه ترجمۀ Sharenting است که از ترکیب دو واژۀ Sharing و Parenting، به‌ترتیب به‌معنای «به اشتراک‌گذاری» و «فرزند‌پروری» ساخته شده است. این واژه به‌معنای به‌اشتراک‌گذاشتن انبوهی از اطلاعات دربارۀ کودکان از سوی والدین در فضای مجازی است [مترجم]. [۳] Sharenting: Children’s Privacy in the Age of Social Media [۴] Emory Law Journal [۵] pedophiles [۶] killjoys [۷] Snapchat [۸] “right to be forgotten” laws [۹] American Academy of Pediatrics [۱۰] veto power [۱۱] privacy policies\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157713.json b/train/528157713.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7409ab71357a25b3a8d506d77a6fc3eecbde09f2 --- /dev/null +++ b/train/528157713.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تنهاترین شهر دنیا کجاست؟", + "subtitle": "بسیاری از اهالی توکیو چنان مشتاق داشتنِ رفیق هستند که آن‌ها را اجاره می‌کنند", + "introduction": "در منچستر تنهایی یکی از مهمترین مسائل سلامت شهری است. بزرگترین مشکلِ ونکُوری‌ها انزواست. در استرالیا، شهرنشینان نسبت به دو دهه پیش دوستان کمتری دارند. ولی شاید هیچ‌کس به‌اندازۀ کارگری مهاجر در شنژنِ چین منزوی نباشد. با این‌حال کمبود رفاقت فقط گریبان‌گیر این تازه‌مهاجران نیست. بسیاری از اهالی توکیو چنان مشتاق داشتنِ رفیق هستند که آن‌ها را اجاره می‌کنند. آیا واقعاً می‌توان فهمید چه چیزی باعث تنهاییِ هر شهر می‌شود؟", + "content": "کریلی مگوئایر گیلیس، گاردین — هنری میلر پس از حدود یک دهه زندگی در پاریس، هنگامی که به نیویورک بازگشت، دربارۀ آن مدت نوشت: «نیویورک سرزندگی زیادی دارد که اگر جلوی خودتان را نگیرید، شما را از بی‌قراری دیوانه می‌کند.» می‌توان انتظار داشت که این رمان‌نویسِ متولد بروکلین از بازگشتش خوش‌حال باشد؛ اما مشکلی وجود داشت.\n «در نیویورک همیشه احساس تنهایی کرده‌ام؛ تنهاییِ حیوانی درون قفس. این باعث پیدایشِ جُرم، سکس، نوشیدنی‌های الکلی و دیوانگی‌های دیگر می‌شود.» مشکل میلر نداشتنِ دوست یا عدم جذابیت نبود؛ او پنج بار ازدواج کرده بود اما خودش را یک بیگانه‌ می‌دید؛ «همیشه و همیشه مردی خنده‌دار و روحی تنها». اینجا شهرِ زادگاهش بود که این تب تنهایی را برایش به ارمغان آورد.\n نیویورک جایی است که بی‌شمار انسان برای جست‌وجوی شهرت، کار، عشق و حتی خودشان به آن می‌روند. آیا می‌توان از سخنان میلر به این نتیجه رسید که این شهر تنهاترین شهر دنیاست یا اینکه ممکن است خودِ این انسان، و نه این مکان، سرچشمۀ نارضایتی میلر باشد؟ اگر اینطور باشد، تنهاترین شهر کجاست؟\n زندگی شهری پرتنش‌تر از زندگی روستایی است؛ اما اینکه تنهاتر است یا نه، موضوع بحث جامعه‌شناسان است. گزارشی از اِیج یو.کی در سال ۲۰۱۶ خاطرنشان کرد که میزان تنهایی در شهرها بیشتر است؛ اما چیزی که این تنهایی را به‌ وجود می‌آورَد، شگفت‌آور است. همان گزارش دریافت که جنسیت و تحصیلات تأثیری در این رابطه ندارند؛ به‌جز کسانی که بالاترین سطح تحصیلات را دارند که معمولاً تنهاترند. درآمد خانواده و نگهداری از حیوانات خانوادگی نیز تأثیر خیلی اندکی دارند.\n انزوا یکی از مشکلات بسیار بزرگ‌ پیشِ روی ساکنان ونکوور است.\n پس چه چیز بر تنهایی تأثیر می‌گذارد و نقش آن در شهر چگونه است؟ اندازۀ خانوار تأثیری معکوس بر احساستان دارد: هرچه خانواده کوچک‌تر باشد، منجر به تنهایی بیشتری می‌شود. همچنین افرادی که صاحب خانه‌ای هستند یا خانه‌ای اجاره می‌کنند، از کسانی که وام مسکن می‌گیرند، تنهاترند. شاید علت این مسئله این باشد که شهرهایی که اجاره‌نشینانِ زیادی دارند، ناپایدارترند و بطور بالقوه تعهد اجتماعی کمتری دارند؛ مانند لندن که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، شصت‌درصد از ساکنان آن اجاره‌نشین باشند. شاخص اجاره‌نشینی در نیویورک، لوس‌ آنجلس و سن فرانسیسکو چیزی حدود ۵۵درصد است. غالبِ ساکنان شهرهای آلمان هم اجاره‌نشین هستند؛ علتِ این رویۀ بلندمدت را اجاره‌های کم و سیاست‌های مربوط به خانه‌سازی دانسته‌اند. چنین روندی می‌تواند بر تعهد اهالی محله‌ها تأثیر بگذارد.\n یک چیز قطعی است: درصد کسانی که تنها زندگی می‌کنند، افزایش چشمگیری داشته است. در امریکا، ۲۷درصد از افراد تنها زندگی می‌کنند؛ درحالی‌که این رقم در سال ۱۹۲۰ فقط ۵درصد بود. در نیویورک‌سیتی حدود یک‌سوم افراد تنها زندگی می‌کنند. مشابه این وضعیت در کانادا و حتی به‌طور شدیدتر در اروپا هم وجود دارد. در استکهلم ۵۸‌درصد از افراد تنها زندگی می‌کنند. این رقم بیشترین میزان در اروپا به‌ شمار می‌آید. در بسیاری از شهرها این اوضاع قرار نیست تغییر کند. ادارۀ آمار استرالیا تخمین زده که تا سال ۲۰۲۵ به تعداد کسانی که تنها زندگی می‌کنند، یک‌میلیون‌وسیصدهزار نفر افزوده خواهد شد. این یعنی افزایشی حدوداً شصت‌درصدی که می‌تواند باعث شلوغی شهرهای بزرگ شود و بر دسترسی به مسکن با قیمت مناسب تأثیر بگذارد.\n اما فرضی که در این ارقام پنهان است، این است که زندگیِ یک‌نفره موجب تنهایی می‌شود. اریک کلیننبرگِ جامعه‌شناس و نویسندۀ کتاب تنهاشدن، معتقد است که این دو پدیده را معمولاً به اشتباه همراه یکدیگر می‌دانند. او در سال ۲۰۱۲ می‌نویسد: «درواقع شواهد چندانی وجود ندارد که نشان دهد افزایش زندگیِ یک‌نفره باعث تنهاشدن ما می‌شود.» «پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمیت تعاملات اجتماعی، بهترین پیش‌بینی‌کنندۀ تنهایی نیست؛ بلکه کیفیت آن‌ها مهم است. مهم نیست که ما تنها زندگی می‌کنیم یا نه؛ بلکه مسئله این است که احساس تنهایی می‌کنیم یا نه.»\n سال‌خوردگان جمعیتی هستند که بیش از همه اظهار تنهایی می‌کنند؛ درحالی‌که معمولاً تنها زندگی نمی‌کنند. در استکهلم، ۳۵درصدِ افراد بالای ۷۵ سال، احساس تنهایی می‌کنند؛ درحالی‌که این رقم در بریستول ۱۰ الی ۱۵درصد است. به‌ همین خاطر است که می‌گویند: «بریستول: جایی فوق‌العاده برای پیر شدن.» افراد مسن در شهرها بیشتر در معرض تنهایی هستند؛ به‌خصوص اگر فقیر باشند، مشکلات جسمی و ذهنی داشته باشند یا در مناطق محروم زندگی کنند.\n مطابق با کمپین پایان‌دادن به تنهایی، ۷درصد از افراد مسن در انگلیس تنها هستند؛ درحالی‌که تامس شارف، پژوهشگرِ موضوعِ پیری، دریافت که ۱۶درصد از افراد مسن در مناطق محروم شهرهای انگلیس، «به‌شدت تنها» هستند. منچستر از این لحاظ وضعیتی بدتر از لیورپول و لندن دارد و شاید به همین خاطر باشد که تنهایی در این شهر یکی از مسائل سلامت شهری به حساب می‌آید. در سال ۲۰۰۳، منچستر طرح «تکریم سال‌خوردگان» را ایجاد کرد تا به تنهایی، انزوا و مسائل دیگر بپردازد. به‌یکباره در سایر شهرها طرح‌های مشابهی پیدا شدند که تصدیق می‌کردند، مسئلۀ تنهایی مداماً با مسائل دیگری همراه است؛ همچون تبعیض، مسکن، خدمات درمانی و انزوا میان سالمندان و دیگر شهروندان آسیب‌پذیر.\n شبکه‌های ارتباطیِ کارگران مهاجر در چین می‌تواند انزوا را کاهش دهد؛ اما وضعیت زندگی و کار می‌تواند دشوار باشد.\n اما فقط مسن‌ترها نیستند که از انزوا رنج می‌برند. در استرالیا، شهرنشینان نسبت به دو دهه پیش دوستان کمتری دارند. در امریکا به‌طور نگران‌کننده‌ای از میان هر پنج‌نفر، یک نفر از آن‌ها گفتند که فقط یک دوست صمیمی دارند. یا ونکوورِ ظاهراً ساده و باصفا را در سواحل اقیانوس آرام درنظر بگیرید: جایی که نه‌تنها با قدرت خرید، بلکه با دوستی هم در چالش است؛ ونکوور اخیراً مقامِ گران‌ترین شهر امریکالی شمال را به خودش اختصاص داد.\n اتاق فکر بنیاد ونکوور از رهبران اجتماعات و بنیادهای خیریه خواست بزرگ‌ترین مشکلِ پیشِ روی ونکووری‌ها را شناسایی کنند. پاسخی که آن‌ها دریافت کردند، این بود که این مشکل، بی‌خانمانی یا فقر نیست؛ بلکه انزواست. از میان چهارهزار نفری که از میان بیش از هشتاد نژاد مختلف در این نظر سنجی شرکت کردند، یک‌سوم‌شان گفتند که یافتن دوست برایشان مشکل است. این موضوع را خودم شخصاً هنگامی کشف کردم که زمستانی بارانی و خاکستری را برای کار در ونکوور گذراندم. در آن زمان، آخر هفته‌ها با سگم در استنلی پارک تنها قدم می‌زدم یا به‌تنهایی در کافه‌های شلوغ می‌نشستم. در این شهرِ جوان و متنوع، افراد تازه‌وارد بیشترین مشکل را دارند: از میان کسانی که پنج سال یا کمتر در کانادا بودند، تقریباً نیمی از آن‌ها، یعنی ۴۲درصد، فقط دو دوست صمیمی داشتند.\n اما کمبود رفاقت فقط گریبان‌گیر تازه‌مهاجران نیست. بسیاری از اهالی توکیو چنان مشتاق داشتنِ رفیق هستند که آن‌ها را اجاره می‌کنند. کریس کالین، نویسندۀ امریکایی که مجذوبِ علاقۀ ژاپنی‌ها به درخدمت گرفتنِ صنایعی مانند «کافه‌های آغوش» و «گربۀ اجاره‌ای» شده بود، مدتی را با مرکزی خدماتی‌ گذراند که دوستانِ موقت اجاره می‌دهد. او می‌نویسد: مشتریان متفاوت‌اند؛ بیوه‌ها، افراد تنها و خجالتی و بالأخره «آن نوع افرادی که فقط دوستی می‌خواهند تا زحمت بکشد هفت ساعت بیرون فروشگاه نایک منتظر بماند تا وقتی کفش‌های جدید برای فروش قرار گرفتند، یک جفت برایشان بخرد». بزرگ‌ترین آژانس اجارۀ دوست به نام کلاینت پارتنرز فقط در توکیو هشت شعبه دارد.\n کافه‌های گربه نزد شهرنشینان بسیار محبوب شده‌اند و ایدۀ «عشق به اجاره‌کردن» نیز همین‌طور.\n آنسوی دریای ژاپن۱، مشکل متفاوتی وجود دارد: مهاجرت در ابعاد بزرگ. چینیانِ روستایی وقتی به شهرهای بزرگی مانند شانگهای و پکن می‌روند، به‌طرز شدیدی دچار انزوا می‌شوند. تا سال ۲۰۱۲، ۲۳۰میلیون نفر از روستائیان به شهرها مهاجرت کردند. اکنون بیش از نیمی از جمعیت این کشور در شهرها زندگی می‌کنند؛ درحالی‌که این رقم در سال ۱۹۹۰ یک‌سوم بود. این افراد که «جمعیت شناور» نامیده می‌شوند، ممکن است خودشان را در خانه‌های بی‌کیفیت و شلوغ، تحت‌تبعیض و در خطر مشارکت اجتماعیِ کم بیابند؛ به‌خصوص اگر به‌کرّات نقل مکان کنند.\n پژوهشگران، گزارش‌های چینی‌ها دربارۀ شبکه‌های اجتماعی، پیوندهای محله‌ای و به‌حاشیه‌رانده‌شدگی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که مهاجران، ارتباطات اجتماعیِ بیشتری دارند. این شاید به آن‌ها کمک کند با انزوا مقابله کنند؛ اما آن‌ها با تبعیض و در برخی موارد، اوضاع اسف‌بار زندگی روبه‌رو هستند: یکی از شرکت‌های شهرک صنعتی شنژن بیش از دویست‌هزار نفر را در یک خوابگاه اسکان می‌دهد. آنجا جایی است که خودکشی به‌صورت گسترده در حال افزایش است. این گزارش خاطرنشان می‌کند که «محلۀ آن‌ها احتمالاً همان کارخانه باشد». اما مهاجران پکن با هم نزدیکی بیشتری داشتند. به‌بیان‌دیگر آن‌ها بهتر می‌توانند با اجتماعشان ارتباط برقرار کنند. این امر نشان می‌دهد که مهاجران شاید بتوانند ارزش‌های روستایی ضروری را با خود به جنگل تنهای شهر بیاورند.\n اگر زندگی در ابرشهرهای چین گویای یک مسئله باشد، آن مسئله این است که تنهایی معمولاً به‌علت وضعیت زندگی است. این موضوع برای الیویا لینگ تعجبی ندارد. کتاب جدید او با عنوان شهر تنها شرح وقایع و محدودیت‌های پس از جدایی در نیویورک است. لینگ چندی پیش در گفت‌وگو با گلوب اند میل گفت: «مشکل ما با شهرها این است که دورتادورمان مردم‌اند. در شهرها می‌توانیم افرادِ ثروتمندتر و زندگی‌های پرجمعیت‌تر از زندگی خودمان را ببینیم. هم‌زمان، ممکن است احساس کنیم خیلی در معرض دید هستیم چون در شهر چشم‌های زیادی به هر فرد دوخته شده است. به همین خاطر است که تنهاییِ هر شهر، حسی متمایز و مختص به آن شهر دارد.» اما درعین‌حال تنهایی معمولاً مانند هوای بد است و «از زندگی ما می‌گذرد».\n پس آیا مردم در شانگهای یا برلین، تنهاتر از مردم استکهلم یا ونکوور هستند؟ این پرسش را به یکی از پژوهشگران بسیار برجستۀ این حوزه واگذار می‌کنم: جان کاسیوپو از دانشگاه شیکاگو که نویسندۀ کتاب انزوا در همین موضوع است. پژوهش او این ایده را به چالش می‌کشد که زندگی شهری ذاتاً تنهاتر از زندگی روستایی است. او همچنین به گزینش یک شهر موردعلاقه تن نمی‌دهد. کاسیوپو می‌گوید: «سؤال جالبی را مطرح کردید. متأسفانه هیچ داده‌ای نداریم که با استفاده از آن، به این سؤال بپردازیم.» شاید حق با لینگ باشد که تنهاییِ شهری زودگذر است یا شاید هم ما بتوانیم از تلاش هِنری میلر در نیویورک چیزی بیاموزیم. او در سال ۱۹۴۴ وسایل خود را جمع کرد و به منطقۀ آفتابی بیگ‌سور در کالیفرنیا رفت.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌: • این مطلب را کریلی مگوئایر گیلیس نوشته است و در تاریخ ۷ آپریل ۲۰۱۶ با عنوان «What’s the world’s loneliest city» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ خرداد ۱۳۹۵ آن را با عنوان «تنهاترین شهر دنیا کجاست؟» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• کریلی مگوئایر گیلیس (Craille Maguire Gillies) نویسندۀ فرهنگی گاردین است. ••• این مقاله در ۷ آوریل ۲۰۱۶ به‌علت اصلاح نام خانوادگی شارف و برخی جزئیات پژوهش او و «طرح تکریم سال‌خوردگان» اصلاح شد. •••• این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۵۵ مجلۀ همشهری جوان منتشر شده است.‬ [۱] دریای ژاپن درواقع دریایی حاشیه‌ای است میانِ مجمع‌الجزایر ژاپن، ساخالین و خشکیِ قارۀ آسیا.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157723.json b/train/528157723.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8d4a2eeed833e82ad836eb727f1321ed5a4b3095 --- /dev/null +++ b/train/528157723.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تاریخچۀ کاغذدیواری؛ دروغ‌گوی بی‌پروا", + "subtitle": "قرن‌ها است که پوشش دیوار به انسان‌ها کمک کرده تا در داخل خانه‌هایشان واقعیت‌هایی جدید خلق کنند", + "introduction": "تاریخچۀ کاغذدیواری حکایت دروغ‌گوییِ بیمارگون است. داستان اشکال مختلفی است که دروغ می‌تواند به خود بگیرد. کاغذدیواری به دروغ‌های مصلحتیِ جزئی محکوم شده است؛ دروغ‌هایی مثل تغییر بصریِ تناسب‌های اتاق یا نمایش تخیلات ما روی چهاردیواری خانه. همچنین به فریب آشکار، تظاهر اجتماعی و حتی پاک‌سازی تاریخ متهم شده است. حتی می‌توان گفت کاغذدیواری شیئِ مدرن تمام‌عیاری است: متظاهری بی‌پرده که نشان می‌دهد واقعیت درواقع چقدر ساختگی است.", + "content": "جود استوارت، آتلانتیک — تاریخچۀ کاغذدیواری حکایت دروغ‌گوییِ بیمارگون است. داستان اشکال مختلفی است که دروغ می‌تواند به خود بگیرد. کاغذدیواری به دروغ‌های مصلحتیِ جزئی محکوم شده است؛ دروغ‌هایی مثل تغییر بصریِ تناسب‌های اتاق یا نمایش تخیلات ما روی چهاردیواری خانه. همچنین به فریب آشکار، تظاهر اجتماعی و حتی پاک‌سازی تاریخ متهم شده است. \n بر اساس کتاب ژنویِو برونه با عنوان کتابچۀ کاغذدیواری، خودِ کاغذ را یکی از درباریان چین به‌نام تسای لون در سال ۱۰۵ ق‌م با ترکیبی از پوست درخت توت، الیاف گیاهی، کتان و کنف اختراع کرد. تقریباً بلافاصله پس از اختراع این مادۀ جدید، مردم شروع کردند به نقاشی‌کردن روی آن به‌منظور نمایش روی دیوارها. برخی از اولین نمونه‌های کاغذدیواری صحنه‌هایی از شجره‌نامه‌ها یا خدایان را به تصویر می‌کشیدند یا بهشت طبیعی کاذبی به فضای داخلیِ ساختمان می‌آوردند. \n در قرن پانزدهم کاغذدیواری راهش را با چاپ «دومینو» به اروپا باز کرد. دومینو نام طرح‌هایی بود که با قطعات چوبی ساخته و با دست رنگ‌آمیزی می‌شدند. کتاب تاریخچۀ کاغذدیواری توضیح می‌دهد که نام دومینو احتمالاً ترکیبی بوده از دو واژۀ لاتین: دومینوس که در زبان لاتینِ کلاسیک به‌معنی «خدای پدر» بود و مامینو که در زبان لاتین محاوره‌ای به «مریم باکره» یا به‌طورکلی به مادران اطلاق می‌شد. کاغددیواری‌های دومینو در ابتدا عکس‌های سیاسی یا مذهبی در خود داشتند؛ اما بعدها طرح‌هایی از اشکال هندسی را نیز به نمایش گذاشتند. بخشی از جذابیت طرح‌های هندسی از این واقعیت ناشی می‌شد که گزینه‌ای ارزان‌تر برای تولید پرده‌های منقش به شمار می‌رفت: در ازای پول کمتر، شکاف‌ها را بهتر از پوشش‌های بافتنی پنهان می‌کرد و عایق‌بندی را بهبود می‌بخشید. آن‌ها اغلب، شبیه مواد گران‌ترِ دیگری بودند؛ مانند چرم، پارچۀ زربافت و چوب. کاغذدیواری پارچه‌نما نوعی کاغذدیواری بود که شبیه مخمل ساخته می‌شد. این نوع از کاغذدیواری در اوایل دهۀ ۱۶۰۰ به شهرت و محبوبیتی گسترده رسید. \n جذابیتِ ارزان بودن کاغذدیواری روی دیگری نیز داشت و آن لکۀ ننگی بود که تاکنون از آن رهایی کامل نیافته است. گیل سندرز در کتاب تاریخ مختصر کاغذدیواری می‌نویسد کاغذدیواری «هرگز نتوانسته این لکه را که تقلیدی کم‌ارزش است، کاملاً از خود دور کند.» \n حتی کاربرد کاغذدیواری در این دوره نیز همراه با دروغ و ناراستی بود. در آن دوره کاغذها را به دیوار نمی‌چسباندند؛ بلکه به‌صورت ورقه‌ورقه با پونزهای مسی از دیوار آویزان می‌کردند. این روش تا پاسی از قرن هجدهم دوام داشت. در این حالت، دیوارهای پشت کاغذ، هرچند از دید پنهان می‌شدند، به‌نحوی وسوسه‌انگیز دسترس‌پذیر بودند. \n حاشیه‌های کاغذدیواری باعث افزایش فریب بصری می‌شد. حاشیه‌ها که در ابتدا به‌منظور استتار پونزهای بدمنظر به کار می‌رفتند، در اواخر دهۀ ۱۷۰۰ به‌عنوان روشی برای تغییر تناسب‌های بصری اتاق‌ها اهمیت زیادی پیدا کردند. در اواخر قرن نوزدهم، معمولاً دیوارها را به سه بخش تقسیم می‌کردند: اِزاره۱، حاشیۀ کتیبه۲ و فضای بین این دو بخش. کاغذدیواری در سه قسمت طراحی و چاپ می‌شد تا به دیوارهای ساده، نمای یک معماری واقعی بدهد. الگوهای «ازاره، میانه و کتیبه» معمولاً طرح خود را از کشورهای اسلامی و آسیای شرقی وام می‌گرفتند و به دیوارها حال‌وهوای دنیاییِ کاذب می‌دادند. تا اوایل قرن نوزدهم، کاغذدیواری را پنجره‌ای رو به دنیا می‌دانستند و این تلقی روزبه‌روز فراگیر‌تر می‌شد. با عرضۀ کاغذدیواری درزدار به‌صورت توپ‌های دوازده‌یاردی، تولیدکنندگان توانستند با بهره‌گیری از تکنیک «ترومپ لوی» [فریب بصری] از نقش‌های تکراری و ساده به خلق مناظرِ تمام‌نما روی آورند. غالباً این مناظر تمام‌نما یکی از این سه را تصویر می‌کشیدند: رویدادهای اسطوره‌ای و تاریخی، مثل ویرانی شهر باستانی پُمپئی۳؛ مناظری از سرزمین‌های دوردست، مثل نقش‌ونگارهایی که تصویری تخیلی و فانتزی از چین به نمایش می‌گذاشتند؛ مناظری از مستعمرات فرانسه، مانند سنگال یا کامبوج. کاغذدیواری‌های تمام‌نما با جزئیات خیره‌کننده‌شان ابزار آموزشی جالبی بودند برای توده‌های بی‌سوادی که این کاغذهای گران‌بها را در میخانه‌ها و ساختمان‌های دولتی می‌دیدند. در خانه‌های مجلل، کاغذدیواری‌های تمام‌نما در تصور عمومی، سطح فرهنگ و تحصیلات صاحبان خانه را نشان می‌داد. \n با انقلاب صنعتی موجی از اختراعات و نوآوری‌های گوناگون به راه افتاد. ژان زوبر، تاجر بزرگ فرانسوی، نوآوری‌های بی‌شمارِ جالبی پدید آورد؛ ازجمله: کاغذهای رنگین‌تاب، دستگاه‌های برجسته‌کاری برای تولید کاغذهایی با ظاهر چرمی، دستگاه‌های چاپ خطوط یک‌دست، «آشپزخانۀ رنگِ» سرّی که دستورالعمل‌هایی برای تهیۀ رنگ‌های مصنوعی مثل سبز شواینفورتی۴ و آبی لاجوردی تولید می‌کرد. کاغذهای یک‌دست و بدون درز تقریباً در دهۀ ۱۸۲۰ به میدان آمدند. چاپ با نیروی بخار نیز در دهۀ ۱۸۳۰ پدید آمد. درنهایت رنگ‌های مصنوعی در دهۀ ۱۸۵۰ رایج شدند. همۀ این تحولات بر قابلیت‌های کاغذدیواری برای فریب بصری افزودند. دستگاه‌های جدید آسان‌تر و دقیق‌تر از پیش و با قیمت‌هایی نزولی، صحنه‌هایی با جزئیات دقیق چاپ کردند. \n تا سال ۱۸۵۱، برخی طراحان و منتقدان بر این باور بودند که طراحی کاغذدیواری رو به زوال گذاشته است و به‌عنوان شاهدی برای این وضعیتِ روبه‌افول به کاغذهای زننده‌ای اشاره می‌کردند که در «نمایشگاه بزرگ لندن» عرضه شده بود. بسیاری نیز از گرایش به سمت طرح‌های واقع‌گرایانه‌تر با ظاهری فریبنده، انتقاد می‌کردند. رابرت اِدیس از منتقدانِ این حوزه دربارۀ کاغذدیواری‌های «بی‌صداقت» چنین می‌نویسد: اگر به آموزش دروغ در متعلقاتتان راضی باشید، شاید به‌ندرت از فریب‌های جزئی در مواردی دیگر شگفت‌زده شوید… واردشدن سایۀ بی‌صداقتی به زندگیِ روزمره تأثیری زیان‌بار روی اعضای کوچک‌ترِ خانه می‌گذارد. این افراد طوری پرورش یافته‌اند که در تظاهر و فریب‌هایی که دائماً جلوی چشمشان است، هیچ اشکالی نمی‌بینند. \n در ادبیات قرن نوزدهم، کاغذدیواری همیشه به‌عنوان نماد فریب وارد صحنه شده است. با نگاه به بسیاری از آثار مکتوبِ این دوره، روشن می‌شود که توصیف طرح یک کاغذدیواری صنعت ادبی فوق‌العاده کارآمدی است. می‌توان با آن مناسب یا نامناسب‌بودن یک شخصیت برای اتاقی خاص یا آگاهی شخصیتِ داستان از طبقۀ اجتماعی را نشان داد. هرگونه نقص در کاغذ می‌تواند اشاره‌ای باشد به شکاف‌های موجود در معنای استعاری. خیره‌شدن به کاغذدیواری از جنب‌وجوش داستان می‌کاهد و درعین‌حال ذهن شخصیت را از محتوا تهی می‌کند؛ درست مثل برخی شخصیت‌های فیلم که نگاهشان به آینه دوخته می‌شود. \n ای. اِی. انتویسل در کتاب تاریخچۀ ادبی کاغذدیواری۵ اشارات مربوط به کاغذدیواری در آثار مکتوب انگلیسی را جمع‌آوری کرده است. این اشارات از سال ۱۵۰۹تا۱۹۶۰، یعنی سال انتشارِ کتاب، منتشر شده‌اند. این کتاب پر است از نمونه‌هایی که نشان می‌دهند ادبیات قرن نوزدهم چگونه از ارزش نمادین کاغذدیواری بهره‌برداری کرده است. برای مثال، به این توصیف برگرفته از رمان بل آمی اثر گی دوموپاسان در سال ۱۸۸۱توجه کنید: «کاغذدیواری خاکستری با دسته‌گل‌های آبی به‌اندازۀ گل‌ها لکه داشت؛ لکه‌هایی دیرینه و مبهم که واکاوی‌شان دشوار بود: بقایای له‌شدۀ حشرات، قطرات روغن، آثار انگشتان چرب‌وچیلی، لکه‌های کف صابونِ به‌جامانده از کاسۀ دستشویی.» \n داستان کوتاه «کاغذدیواری زرد» اثر شارلوت پرکینز گیلمن که در سال ۱۹۸۲ منتشر شد، نمونه‌ای دیگر از داستان‌های نمادین دربارۀ کاغذدیواری است. زنی شوهردار که گفته می‌شود به نوعی بیماری عصبی مبتلا است، برای استراحتِ درمانی به عمارتی در خارج از شهر می‌رود. او در آنجا همیشه به کاغذدیواری اتاق‌خوابش زل می‌زند؛ به «چشمان پوچ و خیرۀ» آن، به «سبک رومیِ تنزل‌یافته» اش، به «امواج بزرگ و پرشیبِ وحشتناک» ش. زن در پایان داستان دیوانه می‌شود و کاغذدیواری را از روی دیوار می‌کند. \n با آغاز قرن بیستم و ظهور کاغذدیواری‌های «بهداشتی»، فایده‌گرایی از زیبایی‌گرایی پیشی گرفت. این نوع کاغذدیواری‌ها دارای سطوح قابل شست‌وشو، پشت چسب‌دار و قالب‌های برجستۀ محکمی بودند. اِی. اس. جی. باتلر در کتاب خود با عنوان ثبت خرابه‌ها۶ (۱۹۴۳) که گزارشی است از خسارات جنگ جهانی دوم، تعریف و تمجید کنایه‌آمیزی از کاغذ «لینکراستا» می‌کند. این کاغذدیواریِ برجسته هنوز هم تولید می‌شود: یک چیز در کشاکش جزئیات بد و تزیین بی‌کیفیت توجه مرا به خود جلب می‌کند و آن پیروزی لینکراستا است. منظورم پیروزی زیباشناختی نیست؛ بلکه برعکس، پیروزی در معنای نظامی است. فکر نمی‌کنم هیچ ماده‌ای توانسته باشد چنین تاب و تحملی در مقابل انفجار داشته باشد. این پوستۀ ناهموار و چسبنده روی دیوارها و سقف‌ها، به‌تقلید از گچ‌کاری‌های فاخر، بسیاری از ضربات بمب‌ها را خنثی کرده‌اند… این فکر مرا آزار می‌دهد که چیزی که سال‌ها به تمسخر گرفته بودیم، در جنگ هم‌پیمانی ارزشمند بوده است. افسوس که چندان جذاب نیست؛ به‌ویژه وقتی که به‌رنگ شکلاتی رنگ شده باشد. \n در اوایل قرن بیستم، کاغذدیواری علیه سلیقۀ مدرنیستی به دیوارهای ساده و بی‌روح به نزاع برخاست. لوکوربوزیه، ‌ معمار سرشناس سوئیسی‌فرانسوی، از کاغذدیواری بیزار بود. مشهور است که می‌گفت: «لازم است همۀ شهروندان، کاغذدیواریِ خود را با لایۀ ساده‌ای از گچ سفیدکاری جایگزین کند.» البته این نگرش، او را از همکاری در دو مجموعۀ کاغذدیواری در سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۹۵۹ باز نداشت. \n بااین‌حال، کاغذدیواری دوام آورد. کاغذهای برجسته دیوارهای ناصاف را هموار کردند. درعین‌حال طرح‌های ساده‌تر به اتاق‌های نشیمنِ محقر کمک می‌کردند تا از لحاظ بصری گسترش پیدا کنند. در دورۀ پس از جنگ، تعویض کاغذدیواریِ خانه مثل مراسم اسباب‌کشی به خانۀ جدید بود. در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ چرخِ طراحی دوباره به‌سمت بیشینه‌گرایی چرخید. دوباره پس از رونقی کوتاه، محبوبیت کاغذدیواری در دهۀ ۱۹۸۰ رو به افول نهاد و پس از آن هرگز نتوانست خود را کاملاً بازیابد. \n اما کاغذدیواری هنوز کاملاً از بین نرفته است. در عصر ما که دوران «حقیقت‌نمایی» و برنامه‌های تلویزیونیِ واقعی۷ است، مرز بین چیزهای واقعی و مصنوعی مبهم و نامشخص است. نوآوری‌های کاغذدیواری نیز با جرئت و جسارت ادامه دارد. مثلاً کاغذدیواری‌های ال. ‌ای‌. دیِ اینگو مورر از یک الگوی مداریِ زشت بهره می‌گیرند که در چراغ‌هایی قابل‌کنترل به‌شکل نقطه‌نقطه و چندوجهی تعبیه می‌شود. کاغذدیواری‌های تابان تولید شرکت فیلیپس ویث کوادرات سافت سلز، صفحاتی آکوستیک برای صداگیری و چراغ‌های تنظیم‌پذیر ال. ‌ای. ‌دی دارند. مثل بسیاری از درغ‌گویان گستاخ، کاغذدیواری‌های ال. ‌ای‌. دی نیز به‌خاطر ماهیتشان متأسف نیستند؛ یعنی ظاهرِ بی‌نهایت ناپایدارشان که واقعیتی ثابت ندارد. \n برخی دیگر از کاغذدیواری‌های امروزی سطوحی لمسی دارند و تعاملی‌اند. تصاویر دیواری قابل جابه‌جاییِ بلیک به مشتریان امکان می‌دهد تا هر وقت که دلشان خواست، طرح کاغذدیواری را بازچینی کنند. شرکت آلمانی آرکیتکتس پیپر می‌تواند دیوارهای شما را با لایه‌هایی بسیار نازک از بتن، مرمر یا سنگ لوح روی کاغذ بپوشاند. ممکن است روزی کاغذدیواری‌های حساس به گرما بتوانند مثلاً پس از روشن‌کردن رادیاتور، به شکوفه بنشینند و روی دیوار گل‌های خزنده برویانند. حتی می‌توان گفت که کاغذدیواری شیئِ مدرن تمام‌عیاری است: متظاهری بی‌پرده که نشان می‌دهد واقعیت در واقع چقدر ساختگی است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را جود استوارت نوشته است و در تاریخ ۱ آپریل ۲۰۱۶ با عنوان «A History of Wallpaper’s Deception» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «تاریخچۀ کاغذدیواری؛ دروغ‌گوی بی‌پروا» و ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است.•• جود استوارت (Jude Stewart) طراح و نویسنده و ساکن شیکاگو است. کتاب الگوها؛ تاریخچۀ نامتعارف نقطه‌های پولکا، طرح‌های راه‌راه، شطرنجی، استتار و الگوهای گرافیکی دیگر (Patternalia: An Unconventional History of Polka Dots, Stripes, Plaid, Camouflage, & Other Graphic Patterns) نوشتۀ او است.••• این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۵۱ مجلۀ همشهری جوان، منتشر شده است.‬\n[۱] از کف اتاق تا ارتفاع تقریبی صندلی. [۲] نواری افقی در سقف. [۳] در نزدیکی ناپُل امروزی در ایتالیا. [۴] شواینفورت نام یکی از شهرهای آلمان است. [۵] A Literary History of Wallpaper [۶] Recording Ruin [۷] reality TV\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157726.json b/train/528157726.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e6e84df50d8dff5f5264d5fd9289532684837a05 --- /dev/null +++ b/train/528157726.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بگذار غرق شوند", + "subtitle": "سخنرانی نائومی کلاین در همایش ادوارد سعید در لندن، دربارۀ بحران زیست‌محیطی و جنگ بر سر نفت، آب و خاک", + "introduction": "توجه به تغییرات آب‌و‌هوایی، دیگر به هیچ‌روی مسئله‌ای برای عاشقان گل و گیاه نیست، بلکه امری است کاملاً ژئوپلیتیک. جنگ‌های اخیر خاورمیانه، بحران آوارگان و خیزشِ امواج نفرت‌انگیز تروریسم، در سراسر جهان، رویِ دیگر سکۀ خشک‌سالی‌ها، جداسازی‌های اقلیمی و دخالت‌های زیست‌محیطی است. اما نکته این است که بدونِ درکی از فرایندِ امپریالیسم و استعمار نمی‌توان جهانِ امروز را فهمید. شاید وقتی داریم غرق می‌شویم، ادوارد سعید دست ما را بگیرد.", + "content": "نائومی کلاین، لندن ریویو آو بوکز — ادوارد سعید از آن آدم‌های ‌عشقِ طبیعت نبود. از نسل تاجران، صنعت‌گران و متخصصان بود و یک ‌بار خودش را «نمونه‌ی افراطیِ یک فلسطینیِ شهرنشین» خوانده بود «که رابطه‌اش با زمین اساساً استعاری است». سعید در کتابش، فراتر از واپسین آسمان۱ که تأملاتی است بر عکس‌های ژان مور، درونی‌ترین و خصوصی‌ترین ابعاد حیات فلسطینی‌ را می‌کاود؛ از مهمان‌نوازی تا ورزش‌ و دکوراسیونِ خانه‌ها. خُردترینِ جزئیات، از جای قاب عکس‌ها گرفته تا ژست اعتراض‌آمیز کودکان، سیلابی از بینش‌ها در سعید برمی‌انگیزاند. بااین‌همه وقتی سعید با عکسی از کشاورزان فلسطینی مواجه می‌شود، آن‌همه دقت و ریزبینی ناگهان دود می‌شود و به هوا می‌رود: کشاورزان داشتند گله‌شان را به چرا می‌بردند و روی زمین‌هایشان کار می‌کردند. چه محصولی کشت می‌کردند؟ خاک در چه وضعی بود؟ دسترسی به آب چطور بود؟ هیچ پاسخی به ذهنش نمی‌رسید. سعید اعتراف می‌کند که «من باز هم جماعتی از فقرا را می‌دیدم که رنج می‌کشیدند، دهقانانی که تصادفاً شاد بودند، تصویری لایتغیر و جمعی». سعید اذعان می‌کند که این قبیل مسائل برای او همواره «موهوم و خیالی» بوده‌اند و تا آخر موهوم و خیالی باقی ماندند.\nاگر کشاورزی برای سعید همچون جهانی دیگر بود، پس کسانی که زندگی‌ خود را وقف موضوعاتی مثل آلودگی آب‌وهوا کرده‌اند، برایش همچون ساکنان سیاره‌ای دیگر به نظر می‌رسیده‌اند. سعید یک بار در گفت‌وگو با یکی از همکارانش، راب نیکسن، حمایت از محیط‌زیست را این‌طور توصیف کرده بود: «دل‌خوشی آدم‌های لوسِ عشقِ طبیعت که هدف شایسته‌ای در زندگی‌شان ندارند.»\n اما نادیده‌گرفتن تغییرات زیست‌محیطیِ خاورمیانه برای سعید و اقرانش که غرق در مسئلۀ ژئوپولتیک خاورمیانه‌اند، باید ناممکن باشد. خاورمیانه منطقه‌ای است که به‌شدت در برابر تنش‌های مربوط به آب و گرما، افزایش سطح دریا و بیابان‌زایی آسیب‌پذیر است. مقاله‌ای اخیراً در نیچر کلایمت چنج۲ پیش‌بینی کرده است که احتمالاً بخش‌های عظیمی از خاورمیانه تا پایان قرن حاضر «به سطحی از دما خواهند رسید که برای انسان‌ها تحمل‌ناپذیر است»؛ مگر آنکه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌شدت و با سرعت کاهش دهیم. این پیش‌بینی به همان بی‌پردگی و عریانی‌ای است که آب‌وهواشناسان مدعی آن‌اند. بااین‌حال در خاورمیانه هنوز هم معضلات زیست‌محیطی را مسائلی ثانوی یا اهدافی تفننی تلقی می‌کنند. دلیل این مسئله ناآگاهی یا بی‌تفاوتی نیست؛ مسئله فقط داشتنِتأخیر در دریافت اطلاعات است. تغییرات آب‌وهوایی تهدیدهایی جدی‌اند؛ اما دهشتناک‌ترین تأثیراتشان را در میان‌مدت بروز می‌دهند و همیشه در کوتاه‌مدت تهدیدهایِ بسیار فوری‌تری وجود دارد که باید با آن‌ها دست‌‌وپنجه نرم کرد: اشغال نظامی، حملۀ هوایی، تبعیضِ نظام‌مند، تحریم اقتصادی. هیچ چیز نمی‌تواند با این قبیل تهدیدهای فوری‌فوتی رقابت کند؛ و حتی نباید برای تلاش برای رقابت با آن‌ها اقدامی صورت دهیم.\n این که سعید به محیط‌زیست‌گرایی همچون محوطۀ بازیِ بورژواها نظر می‌کرد، دلایل دیگری نیاز داشت. دولت اسرائیل مدت‌ها پروژۀ ملت‌سازی خود را در زیر رنگ و لعابِ محیط‌زیست‌گرایی پنهان کرده بود. «بازگشت به زمین» یکی از عناصر کلیدی تفکر پیشگامان صیهونیست بود. در چنین اوضاع و احوالی درخت‌ها یکی از سلاح‌های بسیار قویِ ممکن برای اشغال و تصاحب اراضی بودند. بی‌شمار درخت پسته و زیتون از ریشه کنده شدند تا اسکان اسرائیلی‌ها در خانه‌های جدید و ساخت جاده‌های منحصراً اسرائیلی امکان‌پذیر شود. بااین‌حال قضیه به اینجا ختم نمی‌شود. روی این باغ‌های میوه و روستاهای فلسطینی، جنگل‌های کاج و اکالیپتوس کاشتند. شهرت صندوق ملی یهودیان در این دست اقدامات از همه بیشتر بود. صندوق ملی یهودیان که شعارش «سبزکردن بیابان» بود، ادعا می‌کرد از سال 1901 دویست‌وپنجاه‌میلیون درخت در اسرائیل کاشته است؛ آن‌هم درختانی که بسیاری‌شان بومی منطقه نبودند. وقتی که پای تبلیغات در میان بود، صندوق ملی یهودیان خودش را «ان.جی.او»یی زیست‌محیطی مثل بقیۀ «ان.جی.او»‌های زیست‌محیطی جا می‌زد که با جنگل‌ها و مدیریت منابع آبی، پارک‌ها و احیای فضای سبز سروکار دارد؛ اما این «ان.جی.او» از قضا بزرگ‌ترین مالک خصوصی اراضی در دولت اسرائیل نیز هست و اگر بخواهیم از ایرادهای حقوقی مفصل بگذریم، نمی‌توانیم فراموش کنیم که این نهاد هنوز هم که هنوز است، از اجاره‌دادن و فروش زمین به غیریهودیان خودداری می‌کند.\n من در جامعه‌ای یهودی بزرگ شدم که در تمام مناسبت‌های آن، از تولد و عزا گرفته تا روز مادر و برمیتسوا۳، با دبدبه و کبکبه به‌افتخار شخص، از صندوق ملی یهودیان درختی می‌خریدند. تا وقتی به بزرگ‌سالی نرسیدم، نمی‌دانستم که این کاج‌های قدیمی با آن حس خوبشان بی‌آزار نبودند؛ آن‌ها کاغذدیواری‌های‌ِ لازم برای پوشاندن دیوارهای مدرسۀ ابتدایی من در مونترال را فراهم می‌کردند، پس یک مشت درخت نبودند که می‌کاری و بعداً می‌توانی بغلشان کنی. درحقیقت این درخت‌ها یکی از نمادهای بسیار زننده از نظامِ تبعیض دولتیِ اسرائیل‌اند؛ یعنی نظامی که برای تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز باید برچیده شود.\n صندوق ملی یهودیان مصداقی‌ است معاصر و افراطی از آنچه «استعمارگری زیست‌محیطی» خوانده می‌شود. این پدیده نه جدید است و نه منحصر به اسرائیل. امریکای شمالی و جنوبی تاریخچه‌ای طولانی و دردناک از تبدیل سرزمین‌های زیبای وحشی به پارک‌های حفاظت‌شده دارند. با نام‌گذاری مناطقْ تحت عنوان پارک‌های حفاظت‌شده، مردم بومی از دسترسی به قلمروهای اجدادی‌شان برای شکار و ماهی‌گیری یا حتی زندگی محروم می‌شدند. این ماجرایی مکرر است.. مصداق معاصر این پدیدهْ آفست کربن۴ است. مردم بومی از برزیل تا اوگاندا دریافته‌اند که تجاوزکارانه‌ترین دست‌اندازی‌ها بر اراضی را سازمان‌های حفاظت از محیط‌زیست صورت می‌دهند. بدون مقدمه‌چینی جنگل‌ها را به آفست کربن تغییر کاربری می‌دهند و بدین طریق جنگل از دسترس ساکنان سنتی‌اش خارج می‌شود. درنتیجه می‌توان گفت که بازارِ آفست کربن به‌تنهایی سطح جدیدی در«تعدی به حقوق زیست‌محیطی بشر» ایجاد کرده است؛ محیط‌بانان و مأموران امنیتی پارک‌های حفاظت‌شده، کشاورزان و بومیانی را که تلاش می‌کنند به زمین‌هایشان دسترسی داشته باشند، مورد حملات فیزیکی قرار می‌دهند. اظهارنظر سعید دربارۀ عشقِ طبیعت‌ها را باید در این زمینه تفسیر کرد.\n مسئله به اینجا ختم نمی‌شود. در آخرین سال حیات سعید پروژۀ کذایی «دیوار حائلِ» اسرائیل در دست اجرا بود: تصرف اراضی کرانۀ باختری، اخراج کارگران فلسطینی از سرِ کارشان، کشاورزان از زمین‌هایشان، بیماران از بیمارستان‌ها و جداسازی بی‌رحمانۀ خانواده‌ها از یکدیگر. آدم برای مخالفت با ساخت دیواری که برای بالارفتنش حقوق انسان‌ها فدا می‌شود، دلیل کم نمی‌آورد. بااین‌حال در آن‌زمان معترضان یهودی‌اسرائیلی‌ای که رساترین فریاد‌های اعتراض را داشتند نیز به هیچ‌یک از این دلایل توجهی نکردند. یهودیت ناعوت، وزیر محیط‌زیست اسرائیل در آن ‌زمان، بیشتر نگران گزارشی بود که می‌گفت «حصار حائل برای گیاهان، جانوران، چشم‌انداز منطقه، کریدورهای اکولوژیک۵ و زه‌کشی نهرابه‌ها مضر است». ناعوت در این باره گفت: «من اصلاًوابداً نمی‌خواهم ساخت حصار را متوقف کنم یا به تأخیر بیندازم؛ اما نگران آسیب‌های زیست‌محیطی‌ای هستم که ساخت این حصار ایجاد می‌کند.» عمر برغوثی، فعال فلسطینی، بعدها گفت «وزارتخانۀ ناعوت و مقامات حفاظت از پارک‌های ملی با تلاش‌های پیگیرانۀ بی‌دریغشان، محوطه‌‌ای پر از گل‌های زنبق را با انتقال‌ به مکانی دیگر نجات دادند. اقدام دیگرشان هم این بود که سوراخ‌های بسیار کوچکی برای عبور حیوانات از میان دیوار ایجاد کردند».\n شاید این موضوع بتواند دلیل بدبینی‌های موجود دربارۀ جنبش زیست‌محیطی را نشان‌دهد. مردم موقعی بدبین می‌شوند که می‌بینند با زندگی‌هایشان جوری برخورد می‌کنند که انگار از زندگی گل‌ها و خزندگان بی‌اهمیت‌تر است. میراث فکری گستردۀ سعید علل پنهانی بحران اکولوژیستی جهانی را روشن می‌کند. این میراث چنان عظیم است که به راه‌حل‌هایی اشاره می‌کند که باید اذعان کنیم بسیار فراگیرتر از الگو‌های فعلی مبارزه‌اند: راه‌حل‌هایی که از مردمِ درحال‌رنج توقع ندارند که نگرانی‌هایشان درخصوص جنگ، فقر و نژادپرستیِ نظام‌مند را درز بگیرند و اول از همه «کرۀ زمین را نجات دهند»؛ راه‌حل‌هایی که نشان می‌دهند این بحران‌ها چطور همگی به هم مربوط‌اند و چطور راه‌حل‌هایشان نیز در پیوند با یکدیگرند. خلاصه آنکه شاید سعید وقتی برای عشقِ طبیعت‌ها نداشت؛ اما عشق طبیعت‌ها باید فوراً برای پرداختن به سعید وقتی دست‌وپا کنند؛ نه‌تنها برای سعید، بلکه برای بسیاری از متفکران پسااستعماری و ضدامپریالیسم دیگر. زیرا بدون دانش ضدامپریالیستی و پسااستعماری راهی نداریم که بفهمیم چگونه به این مرحلۀ خطرناک رسیده‌ایم یا راهی برای دستیابی به دگرگونی‌های لازم برای نجات پیدا نخواهیم کرد. آنچه در پی می‌آید، افکاری است نه‌چندان کامل درخصوص آنچه می‌توانیم از خوانش سعید در جهانی روبه‌‌گرمایش بیاموزیم.\n•••\nسعید یکی از نظریه‌پردازان بسیار سخنور و دردمندِ تبعید و غربت‌زدگی بود؛ اما غربت‌زدگی سعید، چنان‌که او همواره بر آن تأکید داشت، برای وطنی بود که آن‌قدر تغییراتِ عمیقی کرده بود که انگار دیگر در واقعیت وجود نداشت. موقعیت او پیچیده بود: با سرسختی از حقِ بازگشت به وطن دفاع می‌کرد؛ اما هرگز ادعا نکرد که وطن سامان گرفته است. آنچه بیش از همه برای او اهمیت داشت، اصل احترام به حقوقِ تمام انسان‌ها به‌نحو برابر و نیاز به عدالتی حیات‌بخش برای آگاهانه‌کردن اقدامات و سیاست‌هایمان بود. چنین نگاهی به جهان عمیقاً به زمانۀ ما مربوط است: زمانۀ فرسایش خطوط ساحلی و ازمیان‌رفتن کشورها بر اثر افزایش سطح آب دریا؛ زمانه‌ای که در آن صخره‌های مرجانیِ رنگارنگی که زینت همۀ فرهنگ‌ها بودند، سفید و بی‌رنگ می‌شوند؛ زمانۀ اقیانوس منجمد شمالی‌ای که آب‌و هوایش ملایم شده. وضعیتِ آرزومندی برای وطنی عمیقاً زیروزبرشده، وطنی که شاید حتی دیگر وجود ندارد، وضعیتی است که دارد به‌سرعت و به‌نحوی تراژیک جهانی می‌شود. در ماه مارس دو مطالعۀ گسترده و بازبینی‌شده هشدار دادند که افزایش سطح آب دریا می‌تواند به‌نحو چشمگیری‌ سریع‌تر از چیزی رخ دهد که پیش‌از‌این تصور می‌شد. یکی از نویسندگان این مطالعات جیمز هنسن بود که شاید مورد‌احترام‌ترین دانشمند آب‌وهواشناس در سرتاسر جهان باشد. هنسن هشدار داد که اگر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای طبق روند فعلی پیش برود، با پدیدۀ «ازدست‌رفتن تمام شهرهای ساحلی، بیشترِ شهرهای بزرگ جهان و تمام تاریخچه‌شان» مواجه خواهیم شد و این نه پس از هزاران سال، بلکه فقط در عرض یک قرن رخ خواهد داد. اگر درپی تغییرات رادیکال نباشیم، به‌سوی جهانی پیش خواهیم رفت که در آن تمامی مردم جهان در جست‌وجوی وطنی هستند که دیگر وجود ندارد.\n سعید به ما کمک می‌کند چنین وضعی را تخیل کنیم. سعید باعثِ متدوال‌شدنِ لغتِ عربیِ صُمود شد (مقاومت، پایداری). این لغت به‌معنی خودداری ثابت‌قدمانۀ فرد از ترک سرزمینش است؛ آن‌هم صرف‌نظر از تلاش‌های مذبوحانۀ دشمن برای اخراج فرد از سرزمین و حتی وقتی که فرد در محاصرۀ خطراتی پی‌درپی است. صُمود لغتی است که بیش از همه با مکان‌هایی نظیر غزه و الخلیل پیوند دارد؛ اما امروزه می‌توان آن را بر ساکنان سواحل لوئیزیانا نیز اطلاق کرد که خانه‌هایشان را روی پایه‌های چوبی ساخته‌اند تا مجبور نشوند به‌خاطر بالاآمدن سطح آب دریا تخلیه‌شان کنند. همچنین می‌توان صُمود را بر ساکنان جزایر اقیانوس آرام در کشورهایی مثل جزایر مارشال یا فیجی یا تووالو اطلاق کرد که شعارشان این است: «ما غرق نمی‌شویم؛ می‌جنگیم». آن‌ها می‌دانند که افزایش سطح دریا آن‌قدر اجتناب‌ناپذیر است که کشورهایشان احتمالاً هیچ آینده‌ای ندارند. باوجوداین خودشان را مشغول سامان‌دهیِ نقل مکان نکرده‌اند و حتی اگر می‌خواستند چنین کنند و اگر کشورهای امن‌تری هم بودند که تمایل داشتند مرزهایشان را به روی آن‌ها باز کنند، چقدر اگر (!)، نمی‌توانستند چنین کنند؛ چون پناهندگان آب‌وهوایی هنوز در قوانین بین‌المللی به رسمیت شناخته نمی‌شوند. ساکنان این جزایر به‌جای نقل مکان ‌کردن، فعالانه مقاومت می‌کنند: با قایق‌های سنتی مسیر عبور کشتی‌های زغال‌سنگ استرالیایی را سد می‌کنند، با حضور دردسرسازشان مذاکرات جویِ بین‌المللی را برهم‌می‌زنند و خواستار اقدامات اقلیمی بسیار جسورانه‌تری می‌شوند. اگر در توافق پاریس که در ماه آوریل امضا شد، چیزی باشد که ارزش جشن‌گرفتن داشته باشد، البته متأسفانه چیزهای زیادی وجود ندارد، آن چیز این است که توافق پاریس به‌خاطر چنین اقدام اخلاقی‌ای ممکن شد: صُمود اقلیمی.\n این تنها شمّه‌ای از آن‌ چیزی بود که در جهانی روبه‌گرمایش می‌توانیم از سعید بیاموزیم. سعید بی‌شک در مطالعۀ «دیگری‌سازی۶» چهره‌ای بزرگ بود. این موضوع در شرق‌شناسی با این عبارت توصیف شده است: «نادیده‌گرفتن، فروکاستن و محروم‌کردن انسان‌هایی که به فرهنگ، ملت یا منطقۀ جغرافیاییِ‌ دیگری متعلق هستند». وقتی که فرایند دیگری‌سازی با قوتِ تمام به انجام رسید، زمینه برای هر نوع تجاوزی مهیا می‌شود: اخراج خشونت‌آمیز، دزدیِ سرزمین، اشغال، تجاوز و… . تمام نکتۀ دیگرسازی در این است که حقوق و انسانیتِ دیگری نباید با کسانی که وجوه امتیاز و برتری را تعیین می‌کنند، یکسان و برابر باشد؛ اما این‌همه چه ربطی به تغییرات آب‌وهوایی دارد؟ شاید هر نوع ربطی.\n ما تا همین حالا هم جهانمان را به‌طرز فجیعی گرم‌ کرده‌ایم و دولت‌هایمان هنوز از دست‌زدن به اقدامات ضروری برای ایجادِ وقفه در این جریان امتناع می‌کنند. شاید زمانی بود که افراد می‌توانستند ادعای ناآگاهی کنند؛ اما در عرض سه دهۀ گذشته، از زمانی که مجمع بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی ایجاد شده است و مذاکرات آب‌وهوایی شروع‌ شده‌اند، امتناع از کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای با آگاهی کامل از خطرات آن همراه بوده است. بی‌ملاحظگی‌هایی نظیر انتشار گازهای گلخانه‌ای، عملاً بدون وجود نژادپرستیِ سازمان‌یافته، حتی اگر پنهانی باشد، ممکن نیستند. این بی‌ملاحظگی‌ها بدون شرق‌شناسی و بدون تمام لوازم قدرتمند دیگر ممکن نیستند. این لوازم قدرتمند به قدرتمندان مجال می‌دهند زندگی ضعفا را نادیده بگیرند. این لوازم، لوازم رتبه‌بندی ارزش نسبی انسان‌ها، همان لوازمی هستند که تاریخ‌زدایی از ملت‌ها و فرهنگ‌های کهن را ممکن می‌کنند و همان لوازمی هستند که استخراج تمام منابع کربن جهان را مجاز اعلام می‌کنند.\n•••\nسوخت‌های فسیلی یگانه محرک تغییرات آب‌و‌هوایی نیستند. کشاورزیِ صنعتی و جنگل‌زدایی هم در این فرایند دخیل‌اند؛ اما سوخت‌های فسیلی از بقیۀ عوامل مهم‌ترند. مشکل سوخت‌های فسیلی این است که ذاتاً چنان آلوده و سمی‌اند که مردم و زمین را به پای خویش قربانی می‌کنند؛ مردمانی که ریه‌ها و بدن‌هایشان قربانی کار در معادن زغال‌سنگ می‌شود؛ مردمانی که زمین‌های کشاورزی و آب نوشیدنی‌شان قربانی معادن روباز و آلودگی نفتی می‌شود. تازه در دهۀ هفتاد میلادی بود که دانشمندانی که با دولت امریکا همکاری می‌کردند، صراحتاً برخی مناطق خاصِ کشور را «مناطق قربانی‌شدۀ ملی» نامیدند. کمی به جنگل‌های آپالیچیا فکر کنید. این منطقه را برای کشف معادن زغال‌سنگ نابود کردند؛ چون استخراج زغال‌سنگ از طریق به‌اصطلاح «ازمیان‌برداشتن قلۀ کوه‌ها»۷ بسیار ارزان‌تر از حفاری زمین است. برای اینکه قربانی‌کردن کل یک محدودۀ جغرافیایی را توجیه‌کنیم، باید نظریه‌هایی مبتنی بر «دیگری‌سازی» را به کار بگیریم. این نظریه‌ها دربارۀ این است که مردمی که در آن منطقۀ جغرافیایی زندگی می‌کنند، آن‌قدر فقیر و عقب‌مانده‌اند که زندگی و فرهنگشان ارزش محافظت و مراقبت ندارد. خب، اگر شما یک «پشت‌کوهی» هستید، کوه‌‌هایتان چه اهمیتی برای بقیه دارند؟۸ مبدل‌ساختن تمام آن زغال‌سنگ‌ها به الکتریسیته نیازمند سطحی دیگر از دیگری‌سازی است؛ این بار در حق شهرنشین‌هایی که در همسایگی نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها زندگی می‌کنند. در امریکای شمالی، گروه‌های کثیری از رنگین‌پوستان، سیاه‌پوستان و لاتین‌تبارها به کار گرفته می‌شوند تا بار سمّی ناشی از اعتیاد ما به سوخت‌های فسیلی را بر دوش بکشند و همین سبب شده است که نرخ سرطان‌ها و بیماری‌های مختلف در میان این اقشار به‌نحو چشمگیری افزایش یابد. در واقع، جنبش عدالت آب‌و‌هوایی در مصاف با همین نوع نژادپرستیِ «زیست‌محیطی» متولد شده است.\n مناطقی که قربانیِ سوخت‌های فسیلی شده‌اند، سراسر کرۀ زمین را پوشانده‌اند. دلتای نیجر را در نظر بگیرید که هر سال تانکرِ نفتیِ موسوم به اکسان ‌والدِز با سرریزکردن نفت آن را می‌آلاید، فرایندی که کن سارو ویوا، پیش از آنکه به‌دست دولت نیجریه به قتل برسد، «نسل‌کشی بوم‌شناختی»۹ نامیده بودش. او می‌گفت اعدام رهبران انجمن‌ها «به‌خاطر شرکت نفت و گازِ شِل است». در کانادا، کشور من، تصمیم‌گیری درخصوص حفاریِ ماسه‌های نفتی آلبرتا که منبع سرشار نفت خام است، مستلزم پاره‌کردن موافقت‌نامۀ انگلستان با قبایل اولیۀ ساکن آن منطقه است. بر اساس این موافقت‌نامه، سلطنت انگلستان حق بومیان این سرزمین را برای شکار، ماهیگیری و زندگی بر اساس رسوم قبیلگی‌ در سرزمین آباواجدادی‌شان به رسمیت می‌شناخت. هنگامی که حرمت این منطقه هتک می‌شود، رودخانه‌هایش آلوده می‌شوند، ماهی‌ها و الک‌ها ‌هایش به تومور مبتلا می‌شوند، دیگر چگونه می‌توان از احترام به موافقت‌نامه و حقوق بومیان سخن گفت؟ البته اوضاع از این هم بدتر شده است. فورت‌مک‌موری، شهری در میانۀ این ماسه‌های نفتی که بسیاری از کارگران در آن زندگی کرده و عمدۀ پولشان را در آنجا خرج می‌کنند، بدل به جهنمی سوزان شده است. این منطقه هم بسیار گرم است و هم بسیار خشک و این وضع آب‌وهوایی در ارتباطی مستقیم با حفاری‌های آن منطقه است.\n حتی با چشم‌پوشیدن از چنین رخدادهای دراماتیکی، باز هم آشکار است که استخراجِ منابعْ گونه‌ای خشونت است؛ زیرا این فرایند چنان لطمه‌ای به زمین و آب می‌زند که سبب پایان‌یافتن شیوه‌ای از زندگی و نیز موجب مرگ فرهنگ‌هایی می‌شود که در دل آن زمین‌ها بالیده است. سیاست رسمی دولت کانادا در طول سال‌ها این بوده که ریشه‌های پیوند بومیان با فرهنگشان را پاره کند. دولتْ کودکانِ بومیان را به‌زور از خانواده‌هایشان جدا می‌کند و به مدارس شبانه‌روزی می‌برد. در آنجا سخن‌گفتن به زبان بومی و انجام آیین‌های فرهنگی ممنوع است و البته سوءاستفادۀ فیزیکی و جنسی فراگیر. اخیراً یکی از گزارش‌های حقیقت‌یاب این کار را «نسل‌کشی فرهنگی»۱۰ نامیده است. آسیب‌های روحی ناشی از این جداسازی‌های اجباری از سرزمین، فرهنگ و خانواده، مستقیماً، با ناامیدیِ فراگیری مرتبط است که امروزه‌روز همچون خوره به جان بسیاری از قبایل اولیه افتاده است. فقط در یک مورد، در ماه آوریل، یازده نفر از اعضای قبیلۀ اتاواپیسکت که حدود دوهزار نفر جمعیت دارد، دست به خودکشی زدند. در این میان، شرکت دِبیرز طرح احداث معدن الماسی در قلمروی سنتی بومیان کانادا را کلنگ زده است. این طرح نیز مانند تمام طرح‌های استخراجی، به بومیان امید و فرصت‌های تازه را وعده داد. سیاست‌مداران و کارشناسان می‌پرسند: «چرا مردم اینجا را ول نمی‌کنند؟» اما درواقع بسیاری آنجا را ترک کرده‌اند. این آوارگی تا اندازه‌ای بر سرنوشت هزاران زن بومی در کانادا اثرگذاشته است؛ آن‌ها اغلب در شهرهای بزرگ، یا کشته شده یا گم شده‌اند. «خشونت علیه زمین» پدیده‌ای است که عمدتاً به‌منظور استخراج سوخت‌های فسیلی صورت می‌گیرد. رسانه‌ها به‌ندرت از ارتباط مستقیم خشونت علیه زنان با خشونت علیه زمین سخن می‌گویند؛ اما رابطۀ مستقیمی میان این دو مسئله وجود دارد. هر دولت جدیدی که بر سر کار می‌آید، وعده می‌دهد که دوره‌ای تازه برای احترام به حقوق بومیان آغاز شده است؛ اما چنین وعده‌ای هیچ‌گاه رنگ تحقق به خود نمی‌گیرد. این از آن روست که حقوق بومیان، چنان‌که در اعلامیۀ حقوق بومیان سازمان ملل از آن سخن رفته است، حق امتناع از طرح‌های استخراجی را نیز شامل می‌شود؛ حتی وقتی که این طرح‌ها منجر به رشد اقتصاد ملی می‌شود. اما مشکل همین جاست؛ چون رشد اقتصادیْ دین و آیین ماست. حتی نخست‌وزیر اتو کشیده و مکش مرگ مای جدید کانادا هم متعهد و مصمم است که خطوط نفتی تازه‌ای در این مناطق احداث کند. این در حالی است که انجمن‌های بومیان که نمی‌خواهند سلامت آبشان را به خطر بیندازند یا نقشی در تشدید نوسانات آب‌وهوایی داشته باشند، صراحتاً مخالفت خود را با این تصمیم اعلام کرده‌اند.\n سوخت‌های فسیلی مناطق زیستی را در پای خویش قربانی می‌کنند و همیشۀ خدا کارشان همین بوده است. نمی‌توان سیستمی بر پایۀ قربانی‌کردن مردم و محیط‌زیست بنا کرد؛ مگر اینکه پای روشن‌فکرانی نیز در میان باشد که این فرایند را توجیه کنند و بر استمرار آن پای بفشارند؛ از مانیفست سرنوشت۱۱ تا ترا نولیوس۱۲ و شرق‌شناسی؛ از دهاتی‌های عقب‌مانده تا سرخ‌پوست‌های عقب‌مانده. اغلب می‌شنویم که مقصر اصلیِ تغییرات آب‌وهوایی را «طبیعت انسانی»، حرص و آز ذاتی و کوته‌بینی نوع بشر می‌دانند. گاهی هم به ما می‌گویند که انسان‌ها زمین را در ابعاد جهانی چنان دگرگون کرده‌اند که الان دیگر در عصر آنتروپوسین۱۳ زندگی می‌کنیم؛ عصر انسان‌ها. این شیوه‌های تبیینِ وضعیت فعلی ما معنایی کاملاً مشخص و البته ناگفته دارد: انسان‌ها گونه‌ای واحدند و طبیعت انسانی را می‌توان به خصیصه‌هایی فروکاست که موجد این بحران بوده است. بدین‌ترتیب، نظام‌هایی که برخی انسان‌ها ایجاد کرده‌اند و برخی دیگر سرسختانه در برابرشان مقاومت کرده‌اند، کاملاً رفع اتهام خواهند شد؛ نظام‌هایی همچون سرمایه‌داری، استعمار و مردسالاری. اِسناد این بحران به طبیعت انسانیْ نقش نظام‌های انسانی‌ دیگری را نیز که زندگی ما را به‌شیوه‌ای متفاوت سروسامان می‌دهند، کاملاً از نگاه دور می‌دارد. این نظام‌ها بر این نکته پای می‌فشارند که انسان‌ها باید به فکر هفت نسل پس از خود در آینده باشند؛ انسان‌ها نه‌تنها باید شهروندان خوبی باشند، بلکه باید اسلاف خوبی نیز باشند؛ آنان نباید بیش از آنچه نیاز دارند، مصرف کنند و باید باقی را به زمین بازگردانند تا از چرخۀ تجدید حیات محافظت کنند و به آن جان ببخشند. چنین نظام‌هایی پیش‌ازاین وجود داشته‌اند و هنوز هم وجود دارند؛ اما هر بار که می‌گوییم بحران آب‌وهوا بحرانی است مربوط به «طبیعت انسان» و ما در «عصر انسان» زندگی می‌کنیم، درواقع چنین نظام‌هایی را نیز از یاد می‌بریم. وقتی اَبَرپروژه‌هایی مانند سدهای برق‌آبی روی رودخانۀ گلاکارک در هندوراس ساخته می‌شوند، باور ما به چنین نظام‌هایی به‌شدت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. از میان مشکلاتی که پروژۀ اخیر ایجاد کرده است، فقط به یکی اشاره می‌کنم: ترور برتا کاسرس، فردی که مخالف سفت‌وسخت نابودکردن زمین‌ها در این طرح سدسازی بود.\n•••\nبرخی به‌اصرار می‌گویند که اوضاع به این بدی هم نیست که من تصویر می‌کنم. ما می‌توانیم اثراتِ سوءِ فرایند استخراج را از میان ببریم و مجبور نیستیم منابع را به همان شیوۀ متعارَف در دلتای نیجر یا آلبرتا استخراج کنیم؛ مگر اینکه راه‌های ارزان و آسانی برای رسیدن به منابع فسیلی نداشته باشیم. به همین علت است که ما، در وهلۀ اول، شاهد افزایش مداوم استفاده از تکنیک شکست۱۴ و استخراج سوخت از ماسه‌های نفتی هستیم. این سخن نقطۀ شروع دومینویی است برای به‌چالش‌کشیدن پیمان فاوستی آغازگر عصر صنعتی: سخت‌ترین خطرات به دوش دیگران، یعنی حاشیه‌نشین‌هایی از میان هم‌وطن‌های خودمان گذاشته می‌شود. این افراد خواستار چیزی‌اند که روز‌به‌روز امکانش کمتر می‌شود. تکنیک شکست، به‌موازات گسترش فرایند قربانی‌کردن محیط‌زیست، برخی از بخش‌های بسیار تماشایی‌ بریتانیا را تهدید می‌کند و مکان‌هایی را در خود می‌بلعد که روزگاری تصور می‌شد در امن‌وامان است. مسئله فقط این نیست که منظرۀ تپه‌های استخراج نفت زشت است؛ مسئلۀ پیشاروی ما اعتراف به این مطلب است که هیچ راه پاکیزه، غیرسمّی و امنی برای اداره‌کردن اقتصاد نیروگرفته از سوخت‌های فسیلی وجود ندارد. درواقع هیچ‌گاه چنین راهی نبوده است.\n انبوهی از دلایل وجود دارد که نشان می‌دهد هیچ راه صلح‌آمیزی برای چنین مقصودی وجود ندارد. در اینجا با مشکلی ساختاری مواجهیم. سوخت‌های فسیلی، برخلاف صورت‌های تجدیدپذیر انرژی مثل انرژی خورشیدی و بادی، در هر ‌جایی پراکنده نیستند؛ بلکه متمرکز در نقطه‌ای خاص هستند و این مکان‌ها ازقضا این عادت بد را دارند که در کشورهایی باشند غیر از کشورهای ما. این امر مخصوصاً دربارۀ ارزشمندترین و مؤثرترین سوخت‌های فسیلی، یعنی نفت صدق می‌کند. به همین دلیل است که پروژۀ شرق‌شناسی یا همان پروژۀ دیگری‌سازی از مردم عرب و مسلمان، از همان آغاز، شریکِ جرمِ پنهانِ وابستگی ما به نفت بوده است و از همین روی است که از بحرانی که گرفتار آنیم، یعنی بحران آب‌وهوا جدایی‌ناپذیر است. وقتی که به مردمان و ملت‌ها به‌مثابۀ دیگری نگاه می‌کنیم یا چنان‌که سعید در ۱۹۷۰ می‌گوید، به‌عنوان «اجنبی، بدوی و خون‌آشام»، وقتی این ایدۀ احمقانه به ذهنشان می‌رسد که باید در راستای منافعشان کنترل نفتشان را خود به دست بگیرند، برپاکردن جنگ‌ و راه‌انداختن کودتا برای ما خیلی ساده‌تر می‌شود. در سال ۱۹۵۳ بریتانیا با همکاری امریکا دولت منتخب محمد مصدق را سرنگون کرد؛ آن‌هم بعد از آنکه او شرکت نفت ایران‌انگلستان، شرکت بریتیش‌پترولیومِ فعلی، را ملی کرد. در سال ۲۰۰۳، دقیقاً پنجاه سال بعد، بار دیگر امریکا و انگلستان در مسئلۀ حمله و اشغال غیرقانونی عراق، دست به دستِ هم دادند. بازتاب‌های هر کدام از این دخالت‌ها هنوز دنیای ما را به لرزه درمی‌آورند؛ همان‌طور که بازتابِ سوزاندن موفقیت‌آمیز تمام آن نفت‌ها. خاورمیانه اکنون در چنگال خشونتی له شده است که ازیک‌سو درنتیجۀ سوخت‌های فسیلی پدید آمده‌ است و ازسوی‌دیگر محصول تأثیراتی است که سوزاندن آن سوخت‌ها بر جای گذاشته است.\n ایال وایزمن، معمار اسرائیلی، در آخرین کتابش، نزاع خطوط ساحلی۱۵، ایده‌ای خلاقانه در این باره طرح می‌کند که چگونه این نیروها با هم پیوند و اشتراک دارند. او می‌گوید شیوۀ اصلی برای تشخیص مرزهای بیابان‌ در خاورمیانه و شمال افریقا به‌اصطلاح «خط خشکی» است: مناطقی که میانگین باران سالانه در آن‌ها دویست میلی‌متر است؛ یعنی مقداری که درواقع حداقلْ بارشِ لازم برای رشد انبوه دانه‌های غلات است بدون اینکه به آبیاری نیاز داشته باشند. این محدوده‌های هواشناختی ثابت نیستند و به‌دلایل مختلف نوسان پیدا می‌کنند؛ چه تلاش اسرائیلی‌ها برای «سبزکردن بیابان» آن‌ها را در جهتی بالا ببرد و چه خشک‌سالی‌های دوره‌ای که سبب بیابان‌زایی می‌شود، در جهت دیگر پایینشان بیاورد. اکنون و با تغییرات آب‌و‌هوایی، خشک‌سالی‌های شدید می‌توانند، به موازات این نوسانات، تأثیرات گسترده‌ای بر محیط بگذارند. وایتسمان به این نکته اشاره می‌کند که شهر مرزی درعا در سوریه کاملاً به دامن خط خشکی فروافتاده است. بیشترین میزان خشک‌سالی در سوریه در درعا ثبت شده است. این خشک‌سالی‌ در سال‌های منتهی به شروع جنگ داخلی در سوریه، بسیاری از کشاورزان را آواره کرد و خیزش مردم سوریه در سال ۲۰۱۱از شهر درعا آغاز شد. خشک‌سالی یگانه عاملی نبود که آتش جنگ را شعله‌ورتر کرد؛ اما این واقعیت که 1.5میلیون نفر از مردم سوریه در داخل کشور خود به‌خاطر خشک‌سالی آواره شدند، به‌وضوح، نقشی بسیار مهم در این میان داشت. رابطۀ میان آب با بالاگرفتن فشارها و نزاع‌ها الگویی تکرار‌شونده و تقویت‌شده است که در سرتاسر خط خشکی امتداد می‌یابد. شما می‌توانید در سرتاسر این خط مکان‌هایی را ببینید که گرفتار خشک‌سالی، کمبود آب، گرمای سوزان و درگیری‌های نظامی شده‌اند؛ از لیبی و فلسطین تا برخی میدان‌های بسیار خونین جنگ در افغانستان و پاکستان.\n وایتسمان کشف دیگری هم دارد که خودش آن را «تقارن شگفت‌انگیز»۱۶ می‌خواند: وقتی نقشۀ اهداف پهپادهای غربی در منطقه را می‌بینید، متوجه می‌شوید که «بسیاری از مناطق موردحمله، از وزیرستان جنوبی تا شمال یمن، سومالی، مالی، عراق، غزه و لیبی، مستقیماً روی خط خشکی بارش دویست‌میلی‌متری قرار گرفته‌اند یا در حول‌وحوش آن هستند». نقاط قرمزرنگ در نقشۀ زیر برخی مناطق را نشان می‌دهد که مورد حملات متعدد قرار گرفته‌‌اند. به نظر من، این نقشه چشمگیرترین تلاشی است که تاکنون برای به‌تصویرکشیدن منظرۀ وحشیانۀ بحران آب‌وهوا صورت گرفته است. حدود یک دهه قبل در گزارش ارتش امریکا به همۀ این نکات اشاره شده است. بر اساس این گزارش، «خاورمیانه همواره با دو منبع طبیعی پیوند خورده است: نفت، به‌خاطر فزونی آن؛ آب، به‌خاطر کاستی آن». این مطلب کاملاً درست است. اکنون الگوهای کاملاً مشخصی در مقابل چشمان ما پدیدار شده‌اند. ابتدا جت‌های جنگندۀ غربی در پی مناطق فزونی نفت بودند و اکنون پهپادهای غربی، به‌موازات تأثیر فزایندۀ خشک‌سالی بر نزاع‌ها، در حول‌وحوش مناطقی پرواز می‌کنند که با معضل کاستی آب روبه‌رو هستند.\n \n•••\nهمان‌گونه که بمب‌ها در پی نفت هستند، پهپادها نیز در جست‌وجوی خشک‌سالی‌اند و این‌گونه است که داستان قایق‌ها شروع می‌شود. این قایق‌ها پر است از آوارگانی که از خانه‌هایشان می‌گریزند. خانه‌های آنان روی خط خشکی قرار گرفته‌اند و خشک‌سالی و جنگ چیزی از آن باقی نگذاشته است. بدین‌گونه بار دیگر منطق انسانیت‌زدایی۱۷ از «دیگری» به کار می‌افتد تا فروریختن بمب‌ها و حملات پهپادهایی را توجیه کند که اینک مهاجران را هدف رفته‌اند. همچنین نیاز آنان به امنیت را تهدیدی برای ما به شمار می‌آورند و مهاجرت مستأصلانه‌شان را گونه‌ای اشغال نظامی تلقی می‌کنند. تاکتیک‌های به کار گرفته شده در کرانۀ باختری و دیگر مناطق اشغالی حالا راهشان را به شمال امریکا و اروپا باز کرده‌‌اند. دونالد ترامپ علاقه‌مند است برای بنا‌کردن دیوارش در مرز مکزیک به مردم امریکا بگوید: «از اسرائیل بپرسید؛ ساختن دیوار جواب می‌دهد». در شهر کاله در فرانسه کمپ‌هایی ساخته می‌شود، هزاران نفر در مدیترانه غرق می‌شوند و دولت استرالیا هزاران نجات‌یافته از جنگ و حکومت‌های استبدادی را در کمپ‌هایی بازداشت می‌کند که در جزیره‌های دورافتاده‌ای مانند نائورو و مَنس قرار دارند. شرایط در نائورو به‌قدری اسف‌بار است که ماه گذشته یکی از مهاجران ایرانی برای جلب توجه جهانیان به این مسئله خودسوزی کرد. چند روز بعد نیز مهاجر دیگری، زنی 21ساله از سومالی، خودسوزی کرد. مالکوم ترنبول، نخست‌وزیر استرالیا، هشدار داد که استرالیایی‌ها «اشکی ندارند که برای این ماجرا بریزند و مجبورند در راهِ رسیدن به هدف ملی‌شان مصمم و قاطع باشند». دفعۀ بعد که داشتید یکی از مقالات روزنامه‌های مرداک را می‌خواندید، آن وقت نائورو را به خاطر بیاورید؛ مانند مقالۀ پارسال کیت هاپکینز که می‌گوید حالا وقت آن رسیده که «بریتانیا به راه استرالیایی‌ها برود: جنگنده‌ها را تجهیز کند و مهاجران را مجبور کند که به سرزمین‌های خود برگردند و قایق‌ها را بسوزاند». نائورو یکی از جزایر اقیانوس آرام است که در برابر افزایش سطح آب دریاها آسیب‌پذیر است و و این مسئله وجه نمادینی در خود دارد. احتمالاً ساکنان نائورو که حالا شاهد آن‌اند که خانه‌هایشان بدل به زندانی برای دیگران شده است، روزی خود نیز مجبور به مهاجرت خواهند شد. افرادی که قرار است فردا در نتیجۀ تغییرات آب‌وهوایی آواره ‌شوند، امروز نگهبان آوارگان کنونی‌اند.\n باید بفهمیم که آنچه امروز در نائورو روی می‌دهد و آنچه قرار است بر سر نائورو برود، هر دو، بیانگر منطق واحدی هستند. فرهنگی که جان سیاهان و رنگین‌پوستان را به چیزی نمی‌گیرد و مجاز می‌دارد که انسان‌ها در زیر امواج مدفون شوند یا در کمپ‌های آوارگان خودسوزی کنند، مشتاقانه اجازه می‌دهد که کشورهایی که این انسان‌ها در آن‌ها زندگی می‌کنند هم در زیر امواج مدفون شوند یا در گرمای بی‌آبی خشک و لم‌یزرع شوند. وقتی که این اتفاق‌ها رخ می‌دهند، نظریه‌های ناظر به رتبه‌بندی انسان‌ها، یعنی اینکه ما باید در وهلۀ اول مراقب خودمان باشیم، به‌صف می‌شوند تا برای چنین تصمیم‌های سهمگینی دلیل بتراشند. البته ما هم درحال حاضر مشغول این‌قبیل توجیه‌سازی‌ها هستیم، هرچند به‌طور ضمنی. تغییرات آب‌وهوایی درنهایت تهدیدی برای تمام انسان‌ها محسوب می‌شود. بااین‌حال می‌دانیم که در کوتاه‌مدت این تغییرات در درجۀ نخست افراد فقیر را در دامنۀ تغییرات خود می‌گیرند و پیش از همه وضع آن‌ها را وخیم می‌کنند؛ چه این افراد همان‌هایی باشند که در جریان توفان کاترینا در نئواورلئان بر سقف خانه‌هایشان رها شدند و چه یکی از 36میلیون نفری باشند که بر اساس آمار سازمان ملل، در جنوب و شرق افریقا در معرض گرسنگی ناشی از خشک‌سالی هستند.\n•••\nما در وضعیتی اضطراری هستیم، آن‌هم اضطراری مربوط به زمان حال و نه آینده؛ اما متناسب با این اضطرار عمل نمی‌کنیم. توافق پاریس متعهد شد که میزان گرمایش را زیر دو درجۀ سانتی‌گراد نگاه دارد. توافق بر چنین هدفی ورای بی‌ملاحظگی است. وقتی که نتیجۀ توافق پاریس در سال ۲۰۰۹ در کپنهاگ اعلام شد، نمایندگان افریقا آن را «حکم مرگ» خواندند. شعار برخی ملت‌های ساکن جزایر کم‌ارتفاع «۱.۵ درجه برای زنده‌ماندن» بود. در پی فشار ساکنان جزایر اقیانوس آرام در دقایق آخر جمله‌ای به توافق پاریس اضافه شد که می‌گفت کشورها باید در پی «اقداماتی برای محدودکردن افزایش دما تا ۱.۵ درجۀ سانتی‌گراد باشند». این جمله نه‌تنها الزام‌آور نیست، بلکه دروغ است: ما هیچ اقدامی در این راستا نمی‌کنیم. دولت‌هایی که چنین تعهداتی را بر عهده گرفته‌اند، حالا در تقلا هستند برای استفادۀ بیشتر از تکنیک شکست و افزایش بهره‌برداری از ماسه‌های نفتی‌. این اقدامات با هدفِ جلوگیری از افزایش دما تا دودرجه هم ناسازگارند چه رسد به 1.5درجه. تمام این مسائل رخ می‌دهند؛ چون ثروتمند‌ترین افراد در ثروتمندترین کشورهای جهان فکر می‌کنند قرار است تا ابد در امن‌وامان بمانند. این از آن روست که آنان فکر می‌کنند همیشه دیگران‌اند که قرار است در معرض بزرگ‌ترین خطرها قرار بگیرند. فکر می‌کنند تغییرات آب‌وهوایی دمِ در آن‌ها منتظر می‌مانند و کسی قرار است مراقب آن‌ها باشد که طوری‌‌شان نشود.\n گاهی وقت‌ها رفتارهای نادرستْ هر روز زننده‌تر می‌شوند. ما تصورات خوش‌بینانه‌ای درخصوص آینده داشتیم و بعد ناگاه در دسامبر و ژانویۀ گذشته میزان‌ ‌آب‌های جاری‌ در انگلستان افزایش یافت و شانزده‌هزار خانه غرق شدند. دسامبر گذشته بارانی‌ترین دسامبر ثبت‌شده در رکوردها بود؛ ولی شهرهایی که قربانی سیلاب شدند، فقط با باران دست‌وپنجه نرم نمی‌کردند؛ بلکه مجبور بودند با این واقعیت نیز کنار بیایند که دولتشان‌ علیه مؤسسات عمومی و شوراهای محلی‌ای اعلان جنگ کرده است که در خط مقدم مبارزه علیه سیل بودند. همان‌طور که انتظار می‌رفت، بسیاری از نشریاتِ انگلستان در پی آن بودند که موضوع شکست دولت در مبارزه با سیل را به حاشیه بکشانند. آن‌ها می‌پرسیدند چرا بریتانیا باید این‌همه پول صرف کمک به پناهندگان خارجی کند؛ آن‌هم وقتی که باید از سیل‌زدگان خودش مراقبت کند؟ در دیلی میل خواندیم: «کمک‌های خارجی را ول کنید، پس کمک‌های ملی چه؟» در مقاله‌ای در تلگراف نوشته شد: «چرا مالیات‌دهندگانِ بریتانیایی‌ باید به قربانیان سیل در خارج از کشور پول بدهند، وقتی که این پول همین‌ جا مورد نیاز است؟» من جواب این سؤال را نمی‌دانم؛ اما شاید جوابش این باشد: به این خاطر که بریتانیا مبدع موتور ِبخارِ زغالی است و سابقه‌اش در سوزاندن سوخت‌های فسیلی از هر کشور دیگری روی زمین بیشتر است. از موضوع خارج نشوم. نکته اینجاست که وقوع سیل در انگلستان می‌توانست همان لحظۀ ِموعود برای درک پیوستگی و همسبتگی تمام انسان‌ها با یکدیگر باشد؛ اما چنین نشد. علت این بود که تغییرات آب‌وهوایی فقط به این معنا نیست که جهان گرم‌تر و مرطوب‌تر می‌شود؛ در مدل اقتصادی و سیاسی فعلیِ ما تغییرات آب‌وهوایی به این معنی ا‌‌ست که جهان زننده‌تر و فرومایه‌‌تر می‌شود.\n مهم‌ترین درسی که می‌توان از تمام این حرف‌ها گرفت، این است که راهی برای مواجهه با بحران آب‌وهوایی به‌مثابۀ معضلی صرفاً تکنوکراتیک وجود ندارد. به تغییرات آب‌وهوایی باید در زمینۀ ریاضت اقتصادی و خصوصی‌سازی، استعمارگری و نظامی‌گری و بسیاری از نظام‌های دیگری‌سازی نظر کرد که برای استمرار و بقا محتاج یکدیگرند. نقطۀ پیوند و فصل مشترک میان تمام این نظام‌ها زنندگی و خشونتشان است. باوجوداین هنوز هم مقاومت علیه این نظام‌ها در اغلب موارد تکه‌پاره و ازهم‌گسیخته است. مخالفانِ ریاضت اقتصادی به‌ندرت درخصوص تغییرات آب‌وهوایی حرف می‌زنند. مخالفانِ تغییرات آب وهوایی نیز به‌ندرت درخصوص جنگ یا اشغال حرف می‌زنند. ما، همۀ ما، به‌ندرت ربط و نسبت این دو اسلحه را می‌فهمیم: اسلحه‌ای که در خیابان‌های شهرهای امریکا جان سیاه‌پوستان را می‌گیرد و اسلحه‌ای که در اختیار پلیس است. همچنین نمی‌فهمیم که دو مورد نخست چه ربط و نسبتی دارند با قدرت‌های عظیم‌تری که جان بسیاری از سیاه‌پوستان را در زمین‌های لم‌یزرع و در قایق‌های خطرناک و نامطمئن در گوشه و کنار دنیا می‌گیرند.\n من بر این باورم که غلبه بر این چندپارگی و ازهم‌گسستگی از طریق قدرت‌‌بخشیدن به جریاناتی ممکن است که تلاش می‌کنند معضلات و جنبش‌های پراکندۀ ما را یک جا جمع کنند. تلاش در جهت این یکپارچگی اضطراری‌ترین مسئولیت هر فردی‌ است که دل‌مشغول مسئلۀ عدالت اجتماعی و اقتصادی است. تلاش در جهت یکپارچگیْ یگانه راه موجود برای شکل‌بخشیدن به قدرتی بدیل است. این قدرت باید آنچنان زورمند باشد که بتواند در نبرد علیه قدرت‌هایی پیروز شود که از وضع شدیداً سودآور، ولی عمیقاً غیرقابل دفاعِ موجود حمایت می‌کنند. تغییرات‌ آب‌وهوایی برای بسیاری از بیماری‌های اجتماعی ما، همچون نابرابری، جنگ و نژادپرستی، نقش کاتالیزور را ایفا می‌کنند. اما این تغییرات می‌توانند برای نقیض این بیماری‌ها نیز کاتالیزور باشند؛ یعنی برای نیروهایی که در جهت عدالت اجتماعی و اقتصادی و برضدّ نظامی‌گری عمل می‌کنند. درحقیقت بحرانِ آب‌و هواییْ گونۀ ما را با خطری وجودی مواجه می‌کند. همچنین ضرب‌الاجلِ علم‌بنیادِ انعطاف‌ناپذیر و سختی برای حیات به ما می‌دهد. این بحران ممکن است همان کاتالیزوری باشد که برای یکپارچه‌کردنِ جنبش‌های متعدد و قدرتمند به آن نیاز داریم؛ یعنی جنبش‌هایی که بر مبنای اعتقاد به قدروقیمت ذاتی تمامی انسان‌ها به یکدیگر نزدیک می‌شوند و بر مبنای انکار رویۀ قربانی‌کردن محیط‌زیست، صرف‌نظر از مکان و افرادی که قرار است قربانی شوند، با یکدیگر متحد می‌شوند. ما با بحران‌هایی مواجهیم که با یکدیگر هم‌پوشانی و تداخل دارند و نمی‌توانیم تمام آن‌ها را در آنِ واحد حل کنیم. به همین علت محتاج راه‌حل یکپارچه‌ای هستیم که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌طور اساسی کاهش دهد. این راه‌حل باید در حین عملی‌کردن این هدف، مشاغل را تحت کنترل اتحادیه‌ها درآورَد و حجم انبوهی از کالا تولید کند. همچنین عدالت هدفمند را در حق کسانی اجرا کند که بیش از همه مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند و در زیر یوغ اقتصادی که شیرۀ جان انسان‌ها را می‌مکد، له شده‌اند.\n سعید در سال حملۀ امریکا به عراق جان سپرد. آن‌قدر زنده ماند که ببیند کتا‌بخانه‌ها و موزه‌های عراق را غارت کردند ولی از وزارت‌ نفت این کشور با دل و جان حفاظت کردند. در بحبوبۀ تجاوز و تعدی، ادوارد سعید امید خویش را در جنبش جهانی ضدجنگ و در اَشکال جدید ارتباطات توده‌ها با یکدیگر بازمی‌یافت؛ یعنی ارتباطاتی که از طریق فناوری ممکن شده است. او متوجه «وجود جوامعی آلترناتیو در سرتاسر جهان شده بود؛ جوامعی که از طریق منابع خبریِ آلترناتیو از وقایع باخبر می‌شوند و با هوشیاری از تمام تکانه زیست‌محیطی، حقوق بشری و آزادی‌خواهانه‌ای که ما را در این سیارۀ کوچک به هم‌ مربوط می‌کند، مطلع‌اند». در بینش ادوارد سعید حتی برای عشقِ طبیعت‌ها هم جایی هست. وقتی که تازگی‌ها داشتم درخصوص سیل انگلستان تحقیق می‌کردم، کسی این جملات سعید را به یادم آورد. در میان انبوهۀ بلاگرادنی ها و اتهام زنی ها در نوشته‌های مربوط به سیل انگلستان، به پُستی از مردی به‌نام لیام کاکس برخوردم. لیام کاکس از این که رسانه‌ها از فاجعه بهره می‌بردند تا احساسات ضدخارجی را تحریک کنند، دلخور بود و این‌طور نوشته بود:\n «من در هبدنبریج ِیورکشایر زندگی می‌کنم؛ یکی از جاهایی که سیل حسابی ویرانش کرده. اوضاعِ اینجا خرابه. همه چیز رسماً خیس شده. بااین‌حال….. من زنده‌ام. سالمم. خانواده‌ام سالمن. ما با ترس و وحشت زندگی نمی‌کنیم. گلوله‌ای از بالای سر ما رد نمی‌شه. بمبی رو سرمون نمی‌ریزن. من ناچار نیستم خونه‌مو ول کنم و ثروتمند‌ترین کشورهای جهان منو از حقوق اجتماعیم محروم نکردن و شهروندای این کشورها هم آوارِ انتقاد رو روی سر من خراب نکردن.\n تمام ناله و شکایت‌های شما فقط استفراغ بیگانه‌ستیزی‌ خودتونه… تمام ناله‌هاتون دربارۀ اینکه پولِ ما‌ فقط باید صرف نیاز «خودِ ما» بشه تا بتونیم وقت بیشتری رو جلوی آینه تلف کنیم، استفراغ بیگانه‌ستیزیه. از شما درخواست می‌کنم این سؤال خیلی مهم رو از خودتون بپرسید… آیا منْ انسانِ شریف و شایستۀ احترامی هستم؟ تنها انگلستان نیست که خانۀ انسان‌هاست؛ سرتاسر این سیاره خانه است.»\n فکر می‌کنم این حسن ختام بسیار خوبی باشد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا شنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را نائومی کلاین نوشته است و در ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «Let Them Drown» در نشریۀ لندن ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۹ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «بگذار غرق شوند» و با ترجمۀ مژگان جعفری منتشر کرده است. •• نائومی کلاین (Naomi Klein) نویسنده، فعال اجتماعی و مستندساز آمریکایی است که بیش از هرچیز برای نقدهایش دربارۀ جهانی‌شدن شرکتی، بحران زیست‌محیطی و نئولیبرالیسم شناخته می‌شود. کتاب دکترین شوکِ (The Shock Doctrine) او جنجالی عظیم در رسانه‌ها به پا کرد و تحسین فراوان منتقدان را در پی داشت. [۱] After the Last Sky [۲] Nature Climate Change [۳] bar mitzvahs: جشن تکلیف دختران و پسران یهودی را بر میتسوا و یا بت میتسوا می‌نامند. [۴] carbon offset: آفست کربن یا تعدیل کربن به کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن یا دیگر گازهای گلخانه‌ایِ ایجادشده گفته می‌شود [۵] منظور از «کریدور اکولوژیک» بخشی از زیست‌بوم است که دو منطقۀ طبیعی که توسط سازه‌های بشری از هم جدا شده‌اند را به هم متصل می‌کند. [۶] othering [۷] mountain top removal MTR: یکی از روش‌های استخراج معدن روباز است [مترجم]. [۸] نویسنده با شباهت میان دو واژۀ hillbilly (دهاتی) و hill (تپه) بازی کرده است. شاید در فارسی واژۀ «از پشت کوه آمده» یا «پشت‌کوهی» موهم این معنا باشد [مترجم]. [۹] ecological genocide [۱۰] cultural genocide [۱۱] Manifest Destiny: اشاره به باوری رایج در سدۀ نوزدهم در امریکا مبنی بر اینکه سرنوشت تازه‌مهاجران این سرزمین این بوده است که در سرتاسر امریکای شمالی پراکنده شوند [مترجم]. [۱۲] Terra Nullius: زمین بی‌صاحب؛ اصطلاحی در حقوق بین‌الملل برای ارجاع به سرزمین‌هایی که هنوز تحت حاکمیت کشوری درنیامده‌اند [مترجم]. [۱۳] Anthropocene: آنتروپوسین عنوانِ پیشنهادی برای عصرِ جدیدی است که آغاز آن از زمانی است که فعالیت‌های بشری اثرگذاری جهانیِ بر اکوسیستم‌ها و ساختار زمین‌شناسیِ را آغاز کردند. [۱۴] Fracking: شکست هیدرولیکی یا فرکینگ یک تکنیک تحریک چاه است که در آن سخره به وسیلهٔ مایع فشرده شده شکسته می‌شود تا گاز طبیعی، نفت خام، و آب‌نمک آزادانه تر جریان یابند. [۱۵] The Conflict Shoreline [۱۶] astounding coincidence [۱۷] dehumanising\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157727.json b/train/528157727.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9efc13db68d75bd29250484e3754a8f05556d711 --- /dev/null +++ b/train/528157727.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ابلهان کتاب‌باز", + "subtitle": "کتاب همیشه نشانۀ فرهیختگی بوده است، حتی برای کسانی که از کتاب‌خواندن متنفرند", + "introduction": "بعضی‌ها از کتاب‌ها نه برای مطالعه بلکه جهت تزئین اتاق ناهارخوری استفاده می‌کنند. برخی دیگر فقط تلاش می‌کنند تمایزشان با خوانندگان سطح پایین را حفظ کنند. کتاب همیشه نشانۀ فرهیختگی بوده است، حتی برای کسانی که از کتاب‌خواندن متنفرند. به همین خاطر است که مردم، در طول تاریخ، سعی کرده‌اند هویتی کتاب‌دوست برای خود کسب نمایند. امروزه با ظهور تکنولوژی دیجیتال، نمایشِ خواندن عوض شده است، اما ابلهان کتاب‌باز هنوز هم در میان ما هستند.", + "content": "فرانک فوردی، ایان — شنبه ۱ نوامبر ۲۰۱۴ است. مشغول جست‌وجوی کتاب در کتاب‌فروشی بارنز اند نوبل در خیابان پنجم نیویورک‌سیتی هستم که مجموعه‌ای از کتاب‌ها با ظاهری زیبا نظرم را جلب می‌کند. نزدیک‌تر می‌روم و متوجه می‌شوم که این کتاب‌ها بخشی از چیزی هستند که «مجموعۀ کلاسیک جلدچرمی» نام دارد. یکی از فروشندگان به من اطلاع می‌دهد که این کتاب‌های زیبا در کنار دیگر کتاب‌هایتان باعث می‌شود کتابخانه‌تان زیباتر به‌نظر برسد. پس از این گفت‌وگو، همیشه و همیشه به یاد می‌آورم که کتاب‌ها اهمیت زیادی به‌عنوان نماد فرهیختگی دارند. ما مثلاً در عصری دیجیتالی زندگی می‌کنیم، اما اهمیت نمادین کتاب همچنان دارای ارزش فرهنگیِ خود است. به همین خاطر است که وقتی مصاحبه‌ای تلویزیونی در خانه یا دفترم در دانشگاه انجام می‌دهم، از من می‌خواهند تا جلوی قفسۀ کتابم بایستم و تظاهر کنم که دارم یکی از این کتب را می‌خوانم.\nاز زمان اختراع خط میخی در بین‌النهرین در حدود سال ۳۵۰۰ ق.م و خط هیروگلیف در مصر در حدود ۳۱۵۰ ق.م، خوانندگان جدیِ نوشته‌ها از تحسینی فرهنگی بهره‌مند بوده‌اند. لوح‌های گلی که علامت‌ها و نشانه‌ها بر آن‌ها حک می‌شد، اشیایی ارزشمند یا بعضاً مقدس محسوب می‌شدند. توانایی رمزگشایی و تفسیر این نمادها و نشانه‌ها را دستاوردی فوق‌العاده به حساب می‌آوردند. این‌گونه می‌پنداشتند که هیروگلیفِ مصری دارای قدرت‌های جادوئی است و تا به امروز همچنان بسیاری از خوانندگانْ کتاب را رسانه‌ای برای کسب تجربۀ معنوی به شمار می‌آورند. باتوجه‌به اینکه نوشته دارای چنین اهمیت نمادینی است، نحوۀ خواندن و مطلبی که افراد می‌خوانند عموماً از ویژگی‌های مهم هویتشان محسوب می‌شود. خواندن همیشه شاخصی برای شخصیت بوده است. به همین خاطر است که مردم، در طول تاریخ، منابع فرهنگی و عاطفی زیادی را به کار گرفته‌اند تا هویتی کتاب‌دوست برای خود کسب نمایند.\nدر بین‌النهرینِ باستان، که فقط گروهی انگشت‌شمار از کاتبان می‌توانستند لوح‌های خط میخی را رمزگشایی کنند، مفسرانِ این نشانه‌ها دارای شأن بسیار زیادی بودند. در این نقطه از تاریخ است که یکی از اولین نشانه‌های قدرتِ نمادین و امتیازی را می‌بینیم که خوانندگان از آن بهره می‌برند. کاتبان جاه‌طلب، با محدودکردن دسترسی به دانش جادوییِ خود، جانانه از اقتدار فرهنگی خود به‌عنوان خواننده دفاع می‌کردند.\nدر قرن هفتم ق.م، زمانی که سفر تثنیه از عهد عتیق تحت حمایت شاه‌یوشیا در اورشلیم نوشته شد، جایگاه والایی برای این کتاب تعیین گشت. یوشیا از تومارهایی که «تثنیه‌نویسانِ» او نوشته بودند برای تقویت عهد میان بنی‌اسرائیل و خدا استفاده می‌کرد و، در نوعی راهبرد سیاسی هوشمندانه، میراث و ادعای خود را برای حکومت سرزمین از این راه مشروعیت می‌بخشید.\n\n\n\nدر روزگار روم باستان، که از قرن دوم ق.م آغاز می‌شود، کتاب‌ها از آسمان به زمین نازل می‌شدند و در آنجا به‌عنوان کالاهایی تجملاتی عمل می‌کردند که شأنی فرهنگی به مالکان ثروتمند خود می‌بخشند. سنکا، فیلسوف رومی که در قرن اول می‌زیست، عشق بت‌وار به نمایش آنچنانیِ نوشته‌ها را مورد طعنه قرار می‌دهد و گلایه می‌کند که «بسیاری افراد، بدون داشتن هیچ‌گونه تحصیلاتی، از کتاب‌ها نه برای مطالعه بلکه جهت تزئین اتاق ناهارخوری استفاده می‌کنند». او درمورد تومارجمع‌کن‌های خودنما می‌نویسد: «می‌توانید آثار کامل سخنوران و مورخان را در قفسه‌ها ببینید که تا سقف بالا رفته‌اند، چراکه کتابخانه، همچون حمام، به یکی از تزئینات ضروری در منزل‌های اعیانی تبدیل شده است.»\nدشمنی سنکا با کتاب‌جمع‌کن‌های خودنما احتمالاً متأثر از بیزاری او از «جنونِ» کتاب‌خوانی‌های عمومی بود که ظاهراً امپراتوری اولیۀ روم گرفتار آن بود. این دوره شاهد ظهور رسیتاسیو 1 یعنی کتاب‌خوانی‌هایی ادبی و عمومی بود که نویسندگان و شاعران آن را اجرا کرده و بسیاری از شهروندان ثروتمند آن را فرصتی برای تبلیغ خود به حساب می‌آوردند. سنکا به دیدۀ تحقیر به این اجراهای مبتذلِ غرور ادبی می‌نگریست و در داشتن چنین دیدگاهی تنها نبود. کتاب‌خوانی‌های افراد خودستا و خودبین در رم و دیگر بخش‌های امپراتوری به سوژۀ طنزهای طعنه‌آمیز تبدیل شد. بسیاری از نویسندگان و طنزنویسان برجستۀ رومی، از هوراس (۶۵تا ۸ق.م) و پترونیوس (۲۷تا ۶۶م) گرفته تا پرسیوس (۳۴ تا ۶۲م) و جوونال (۵۵ یا ۶۰ تا ۱۲۷م) این نمایش‌های خودنمایانه از کتاب‌خوانی‌های عمومی را سوژۀ طنز خود قرار دادند.\nبه‌گفتۀ مارکوس والریوس مارشال2، طنز نویس رومی، حتی دست‌شویی‌های عمومی هم از شر کتاب‌خوان‌های عمومی در امان نبود. او در یکی از قطعه‌های طعنه‌آمیز خود می‌نویسد:\nوقتی می‌ایستم برایم می‌خوانی، وقتی می‌نشینم برایم می‌خوانی،\nوقتی می‌دوم برایم می‌خوانی، وقتی به دست‌شویی می‌روم برایم می‌خوانی.\nبه حمام می‌گریزم، در گوشم زمزمه می‌کنی.\nبه استخر می‌روم، نمی‌گذاری شنا کنم.\nشتابان به سراغ شام می‌روم، در مسیر مرا متوقف می‌کنی.\nسر میز غذا می‌رسم، واژگانت حال مرا به هم می‌زند.\nطنزنویسانی که رسیتاسیو را به تمسخر می‌گرفتند درک می‌کردند که شهرت به‌خاطر کتاب‌خوانی فاخرانهْ منبعی مهم از سرمایۀ فرهنگی است. طنز تندی را که آن‌ها برای سوژه‌های خود به کار می‌گرفتند می‌توان نوعی «نظارت ادبی» دانست. وقتی پترونیوس در ساتیریکونِ خودْ ائومولپوس، «خسته‌کننده‌ترین عاشقِ شعرخوانی»، را به تمسخر می‌گیرد، این را نیز می‌توان نوعی نظارت بر ذائقه دانست. بی‌دلیل نیست که هم‌دوره‌های پترونیوس، او را آربیتر الگانسیاروم یعنی قاضی فرهیختگی در دربار نرون، امپراتور روم می‌دانستند.\nپس از سقوط امپراتوری روم در قرن پنجم، اروپایی‌هایی که دارای ثروت مادی بودند اما بهره‌ای از فرهیختگیِ بالادستان اجتماعی و نجیب‌زادۀ خود نداشتند کتابخانه‌های شخصی ایجاد کردند تا شهرتی در فرهیختگی برای خود دست‌وپا کنند. حتی به‌زعم خیلی‌ها، داشتن کتابخانۀ خوب، خودش هدف بود. حدود هزار سال بعد، با آغاز رنسانس و رشد تجارت، مالکیتِ کتابْ گسترش یافت و تمایز فرهنگی‌ای که از راه کتاب‌خوانی به دست می‌آمد، در دسترس افراد بیشتری قرار گرفت. جفری چاسر در شعر «افسانۀ زنان نیکو»3 اثر سال ۱۳۸۰م، با اعلام اینکه کتاب‌ها را «مورد احترام» قرار می‌دهد، نمونه‌ای از این طرز تفکر بود.\nدر قرن چهاردهم و پانزدهم، کتاب‌خوانانِ خودنما و مغرور با اوج قدرت ظهور کردند. مقالۀ فیلوبیبلون 4 (عشق کتاب) اثر ریچارد دو بری را «اولین رسالۀ انگلیسی درمورد لذت ادبیات» می‌دانند. این مقاله در سال ۱۳۴۵ نوشته شد، اما تا ۱۴۷۳ منتشر نشد. اما فیلوبیبلون چیز چندانی از تجربۀ واقعیِ کتاب‌خوانیِ بری نشان نمی‌دهد. او جمع‌کنندۀ سرسخت کتاب‌های کلاسیک بود که علاقه‌اش بیشتر به جمع‌آوری کتاب بود، نه خواندن آن.\nزندگی‌نامه‌نویس او یعنی ویلیام دو چیمبر ادعا کرد که دو بری در تمام اقامتگاه‌های خود در احاطۀ کتاب‌ها بود و «کتاب‌های خیلی زیادی در اتاق خوابش بود، به‌طوری‌که به‌سختی می‌شد ایستاد یا حرکت کرد، بدون اینکه روی آن‌ها پا گذاشت». دو بری احتمالاً پیش‌بینی می‌کرده است که میل حریصانه‌اش به جمع‌آوری کتاب می‌تواند سوژۀ انتقاد و طعنه قرار گیرد، به همین خاطر در پیشگفتار فیلوبیبلون آشکارا از خودش در برابر تهمت افراط دفاع می‌کند و اعلام می‌دارد که «عشق جذبه‌ای» او به کتاب‌ها باعث شد تا او «تمام افکار دیگر چیزهای دنیوی» را کنار بگذارد. هدفِ نوشتنِ فیلوبیبلون این بود که نیتش را به آیندگان بفهماند و «برای همیشه جلوی زبان یاوه‌گوی شایعه‌پردازان را بگیرد». او امید داشت که شرح اشتیاقش «عشقی را که برای کتاب‌ها داشته است، از اتهام افراط مبرا کند».\nاما سباستین برانت، کلام‌شناس اومانیست آلمانی، هرگز پیام دو بری را نگرفت. او در اثر کشتی ابلهان5، ۱۱۲ نوع مختلف ابله را نشان می‌دهد. اولین کسی که سوار بر کشتی می‌شود «ابله کتاب‌باز» 6 است که کتاب‌ها را برای خودنمایی، جمع می‌کند و می‌خواند. برانت از زبان این نوع ابله می‌گوید:\nدر این کشتی من شمارۀ یکم\nبه‌دلایلی که از قبل مشخص است.\nبله، می‌بینید که من اولین نفرم،\nچون کتابخانه‌ام را دوست دارم.\nکتاب‌های باشکوهی که دارم تمامی ندارند،\nاما کمتر کتابی از آن‌ها را می‌توانم بفهمم.\nمن کتاب‌های تمام اعصار را گرامی می‌دارم\nو مگس‌ها را از صفحاتشان دور می‌کنم.\nوقتی سخن از هنر و علم شود،\nمن می‌گویم که در خانه شادتر از هرجا هستم.\nمن هیچ‌گاه شادتر از زمانی نیستم\nکه کتاب‌هایم در کنارم هستند.\nطنز برانت فروش زیادی داشت و فوراً از آلمانی به لاتین، فرانسه و انگلیسی ترجمه شد. اما نمی‌شد جلوی کتاب‌بازها، چه ابله و چه غیرابله، را گرفت. در قرن شانزدهم، آرمانی‌سازی سکولارِ «عشق کتاب‌خوانی» کاملاً نهادینه شده بود. کتاب‌خوانی را رسانه‌ای برای خودیابی و کسب بینش معنوی درمورد راه‌ورسم دنیا به حساب می‌آوردند.\nبار نمادینِ کتاب‌خوانی شاید بزرگ‌تر از خودِ عمل کتاب‌خوانی بود. افراد در پی این بودند که تعهد خود را به کتاب‌ها از طریق پرتره‌های نقاشی‌شده‌شان ثبت نمایند: درحالی‌که غرق در کتاب‌خوانی هستند. نقاشی‌های افرادی که کتاب می‌خوانند و پرترۀ افرادی که کتابی را به آغوش گرفته‌اند در هنر دورۀ رنسانس بسیار مرسوم شد. لورا امتاور در درگیری با واژگان؛ فرهنگ کتاب‌خوانی در قرون وسطی 7 می‌نویسد که دست‌نوشته‌های این دوره «لبریز از تصاویر کتاب‌ها و البته همچنین افرادی که کتاب می‌خوانند» هستند.\nدر طی قرن‌های بعد، هنرمندان پرتره، که مسحور ویژگی‌های معنوی و فکری کتاب بودند، همچنان آن را به‌عنوان صنعتی هنری به کار گرفتند. نقاشی‌های شاعر اومانیست، دانته، بلااستثنا او را در حال کتاب‌خواندن نشان می‌دهند. نقاشی قرن شانزدهمی آنیولو برونزینو، به‌نام «پرترۀ تمثیلی دانته»، این شاعر را نشان می‌دهد که نسخه‌ای بسیار بزرگ از کتاب «بهشت» از کمدی الهی را در دست دارد. این پرتره، همان‌قدر که به دانته مربوط است، درمورد کتاب نیز هست. مشاهدۀ کتاب‌خوانی دانتهْ جایگاه والای معنوی و فرهنگی این مرد را به بیننده یادآوری می‌کند.\n\n\n\nبا گسترش سوادِ خواندن در میان عوام در قرن هجدهم، روشن‌فکران تمام تلاش خود را کردند که، با تأکید بر تمایز میان خود و خوانندگان سطح پایین، جایگاه برتر خود را حفظ نمایند. در آن زمان، منتقدان ادبی جای طنزنویسان رومی را گرفته بودند و خوانندگان فرهیخته را «ادیب» و رقیبان اخلاقی‌شان را «نافرهیخته» می‌خواندند.\nادیت وارتونِ رمان‌نویس در مقالۀ «عیب کتاب‌خوانی» 8  (۱۹۰۳) اصرار دارد که «خواندنْ فی‌نفسه فضیلت نیست، بلکه خوب و درست خواندنْ هنر است، هنری که فقط خواننده‌ای مادرزادی می‌تواند به آن دست یابد». وارتون می‌نویسد که «خوانندۀ مکانیکی» فاقد «استعداد ذاتی» و «موهبت کتاب‌خوانی» است و هرگز نمی‌تواند به این هنر دست یابد.\nدر قرن بیستم، کتاب‌خوانی تا جایگاه نوعی هنر ترفیع یافته بود، به‌طوری‌که روشن‌فکرانْ حدومرز خود را با عوام مشخص می‌کردند. در یک سوی مرز، خوانندۀ اصطلاحاً متظاهر بود و در سوی دیگر، نخبگان. حتی ویرجینیا وولفِ رمان‌نویس هم وارد عرصه شد. او در مقالۀ «خوانندۀ عام» 9، خوانندۀ معمولی را کسی تعریف می‌کند که دارای «تحصیلات پایین‌تری» از منتقدان است، فردی که «طبیعت به او موهبتی» چنان «دست‌ودل‌بازانه» مانند همتایان فرهیخته‌اش نداده است. به‌گفتۀ وولف، خوانندۀ عام «عجول، غیردقیق و سطحی» است و البته «نقص‌های او به‌عنوان منتقد چنان بدیهی هستند که نیازی به ذکر ندارد». این نظر نهادینه شد: خوانندگان تا به امروز هم طبقه‌بندی شده و مورد قضاوت قرار می‌گیرند. آلن جاکوبز، منتقد ادبی، در کتاب لذت‌های کتاب‌خوانی (۲۰۱۱) تمایزی جسورانه قائل می‌شود میان خوانندگانی که لاف خواندن می‌زنند و «افراد فروتنی که می‌خوانند».\nدرواقع این عمل چنان ارجی یافته است که کتاب‌خواندن برای کودکانْ حداقل نشانۀ صلاحیت پدر و مادری و در بهترین حالتْ نشانۀ برتریِ اخلاقی و فرهنگی است. مادر یا پدری که در فضایی عمومی برای بچه کتاب می‌خواند چیزی را به دنیا اعلام می‌کند. این فعالیت چنان والامقامانه است که مادران و پدرانْ وقت و منابع قابل‌توجهی را صرف این می‌کنند که کودکان را ترغیب کنند که کتاب‌ها را در آغوش بگیرند. چیز غیرمرسومی نیست که کودکی را ببینیم که کمربندبسته روی صندلی کودکان در ماشین نشسته و به کتابی کوچک نگاه می‌کند.\nپس از مدتی نه‌چندان طولانی، همین کودکانِ قرن بیست‌ویکمی ممکن است عادت خودنمایانۀ کتاب‌خواندن نمایشی در جمع را کنار گذاشته و، به‌جای آن، مرتباً به گوشی هوشمندِ خود خیره شوند. اگر سنکا یا مارشال امروز زنده بودند، احتمالاً قطعه‌های طعنه‌آمیزی درمورد خواندن پیام‌های متنی یا پیام‌نویسی در ملاءعام می‌نوشتند. خواندنِ دیجیتال، همچون خواندن طومارهای باستانی، بیانیه‌ای مهم درمورد کیستی ماست. همچون خوانندگان همگانی روم در دوران مارشال، خوانندگانِ مشتاقِ پیام‌های متنی و دیگر انواع رسانه‌های اجتماعی ظاهراً همه‌جا هستند. در هر دو مورد، اجراکنندگانِ عملِ خواندنْ بی‌وقفه به‌دنبال ساختن خودانگاره‌شان هستند، اما هویتی که می‌خواهند برقرار کنند بسیار متفاوت است. جوانانی که در کافه‌ای می‌نشینند و گوشی‌شان را برای پیام‌های متنی نگاه می‌کنند، نمی‌خواهند چیزی درمورد فرهیختگی ادبی‌شان بگویند، بلکه می‌خواهند بگویند که در ارتباط هستند و، مهم‌تر از آن، توجهشان دائماً موردنیاز است.\nبا ظهور تکنولوژی دیجیتال، نمایشِ خواندن عوض شده است. مغایرت میانِ زنی که در پرتره‌ای قرن هجدهمی غرق کتاب‌خواندن است با نوجوانی که خودآگاهانه به گوشی هوشمند خود خیره شده نشان می‌دهد که افراد چگونه، به‌روش‌های مختلف، هویت خود را از طریق عمل خواندن بنا می‌کنند. امروزه مصرف‌کنندۀ آن‌چنانیِ متون دیجیتالْ برای تأیید فرهنگی با خوانندۀ کتاب‌های کاغذی رقابت می‌کند، اما کدام نمایشِ خواندن را باید بیشتر ارج نهاد؟\nاز نظر کسانی که می‌خواهند خِرد خود را به جهان اعلام کنند پاسخ آشکار است: متون دیجیتال شاخص تمایز فرهنگی نیستند. شاید به همین علت است که، باوجود استفاده گسترده از تبلت، فروشِ کتاب‌های کاغذی اخیراً افزایش یافته است. تبلت‌ها، برخلاف کتاب، رسانه‌ای برای نمایش ذائقه و فرهیختگی فراهم نمی‌کنند. به همین خاطر است که طراحان دکورِ داخلی برای ایجاد حس وقار و فرهیختگی در اتاق از قفسه‌های کتاب استفاده می‌کنند. کسب‌وکارهایی هستند که، با عرضۀ کتابخانه‌های آماده به مشتریانی که علاقه به داشتنِ ظاهری خوش‌ذائقه دارند، فعالعانه ظاهر فرهیخته‌مآبانه را ترویج می‌دهند. شرکتی آنلاین به‌نام «بوکز بای دِ فیت» 10اینگونه تبلیغ می‌کند: «کتابخانه‌ای را ترتیب می‌دهیم که متناسب با شخصیت و فضایتان باشد» و نوید می‌دهد که کتاب‌هایی «براساس رنگ، جلدبندی، موضوع، اندازه، بلندی و موارد دیگر عرضه می‌کنیم که مجموعه‌ای با ظاهری فوق‌العاده به وجود می‌آورد». کسب‌وکار آنلاینی که با فروش کتابخانه‌های درخواستی شکوفا می‌شود نشانۀ این است که حتی در عصر دیجیتال هم قفسۀ کتاب نماد فرهنگ والاست.\nابلهان کتاب‌باز هنوز هم در میان ما هستند، اما خوشبختانه بسیاری از خوانندگان صرفاً علاقه‌ای به خودنمایی ندارند. آن‌ها هنوز هم غرق در نوشته شده و واقعاً عاشق داستان‌هایی می‌شوند که می‌خوانند. صرف‌نظر از رسانه، چیزی که اهمیت دارد همین اشتیاق انسان برای عزیمت در این سفر است. نه نمایش و نه دیدگان‌اند که اهمیت دارند؛ چیزی که مهم است، تجربۀ سفر به ناشناخته‌هاست.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را فرانک فوردی نوشته است و در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «Bookish fools» در وب‌‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «ابلهان کتاب‌باز» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. همچنین این مطلب در دومین فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است.\n \n \n \n \n فرانک فورِدی(Frank Furedi)، جامعه‌شناس و مفسر اجتماعی است. او استاد بازنشسته جامعه‌شناسی در دانشگاه کنت در کانتربری و نویسندۀ هفده کتاب است؛ آخرین کتاب او  قدرت کتاب‌خوانی: از سقراط تا توییتر (۲۰۱۵) است که انتشارات ترجمان علوم انسانی آن را ترجمه و منتشر کرده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n recitatio\n \n \n 2\n Marcus Valerius Martial\n \n \n 3\n The Legend of Good Women\n \n \n 4\n Philobiblon\n \n \n 5\n Ship of Fools\n \n \n 6\n Bookish Fool\n \n \n 7\n Engaging Words: The Culture of Reading in the Middle Ages\n \n \n 8\n The Vice of Reading\n \n \n 9\n The Common Reader\n \n \n 10\n  Books by the Foot\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157730.json b/train/528157730.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7d788b62dcc7c462cc5d9f0dd875620befc53442 --- /dev/null +++ b/train/528157730.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "از کجا بدانیم آدم نفهمی هستیم یا نه؟", + "subtitle": "اگر فکر می‌کنید تمام اطرافیانتان تحمل‌ناپذیرند، احتمالاً مشکل از خودتان است", + "introduction": "آیا دور و برتان پر است از آدم‌های احمق و بی‌هویت؟ آدم‌های بدسلیقه‌ای که امیال احمقانه دارند؟ آدم‌های حوصله‌سربری که لیاقت توجه شما را ندارند؟ آدم‌هایی که می‌توان به‌راحتی آن‌ها را شناخت؟ آدم‌های چاپلوس، متکبر، گنده‌دماغ، وحشی، کله‌پوک و بیشعورهای ازخودراضی و، از همه مهم‌تر، آدم‌های نفهم؟ اگر بیشتر مواقع جهان را این شکلی می‌بینید، خبرهای بدی برایتان دارم. شما احتمالاً نفهم هستید. جهان در نظر بیشتر مردم این شکلی نیست، و جهان واقعاً هم این‌طور نیست.", + "content": "اریک شویتسگِبِل، نوتیلوس — می‌خواهم در مورد کاری با شما صحبت کنم که احتمالاً امروز صبح انجام نداده‌اید: در آینه نگاه کنید و از خود بپرسید من آدم نفهمی۱ هستم؟\n این سؤال به نظر معقول و موجه است. احتمالاً نفهم‌های اصیل و نابی در جهان وجود دارند و احتمالاً بسیاری از آن‌ها خود را از لحاظ اخلاقی بسیار بالا یا حداقل متوسط می‌دانند. آن‌ها از نظر خودشان نفهم نیستند، زیرا خودشناسیِ نفهم‌ها امری دشوار و سخت‌یاب است.\n سمین وزیر روان‌شناسِ پردیس دیویس در دانشگاه کالیفرنیاست. او معتقد است ما تمایل داریم شناختی خوب از خصلت‌های شخصیتی خود داشته باشیم، حال‌آنکه آن خصلت‌ها هم از لحاظ ارزشی خنثی هستند (خنثی به این معنی که داشتن آن‌ها نه خوب است و نه بد) و هم به شکل صریحی قابل مشاهده‌اند.\n مثلاً مردم دوست دارند بدانند پرحرف هستند یا کم‌حرف. پرحرف بودن یا ساکت بودن هر دو کم‌وبیش خوب هستند، و به‌هرحال درجهٔ پرحرفی شما برای دیگران کاملاً ملموس است. در مورد پرحرفی، خودسنجی۲ تقریباً با هم‌سنجی۳ و ارزیابی‌های عینی متناظر است. در سوی دیگر، خلاقیت خصلتی است که بار ارزشی بسیار بیشتری دارد و ارزیابی آن نیز به‌مراتب دشوارتر است؛ همه دوست دارند خود را خلّاق و مبتکر بدانند. طبق مدل وزیر، همخوانیِ بسیار ضعیفی بین خودسنجی، هم‌سنجی و کوشش روان‌شناسان در ارزیابی عینی خلاقیت وجود دارد. این پرسش که «آیا من واقعاً یک نفهم متکبر هستم؟» بار ارزشی بسیار بالایی دارد، بنابراین شما به‌شدت مایل خواهید بود که پاسخی مطلوب برای آن بیابید: «نه، البته که نیستم!» نفهم بودن نیز صراحتاً آشکار و ملموس نیست، بنابراین شما مجال این را خواهید داشت که شواهد را به نفع خود بازتفسیر کنید: «خب آره، شاید با اون صندوقدار بد رفتار کردم، اما حقش بود، چون یادش رفت نوشیدنی من رو تو لیوان مخصوصش بریزه.»\n نخبگان دانشگاهی نیز در برابر این‌گونه استدلال‌های احساسی مصون نیستند. برعکس، دن ام. کاهان از دانشگاه ییل به‌تازگی پژوهشی انجام داده است که نشان می‌دهد افراد متفکر و تحصیلکرده می‌توانند به‌طور خاصی در توجیه‌کردن باورهای ازپیش‌موجودِ خود مهارت داشته باشند؛ برای مثال، شواهد پیچیده دربارۀ منع حمل سلاح را به شکلی تفسیر می‌کنند که با سلایق سیاسی‌شان منطبق باشد.\n در رابطه با نفهمی تصور می‌کنم هیچ‌گونه ارتباطی بین نظر شخصی افراد و درجۀ واقعی آن وجود ندارد. ممکن است بعضی از نفهم‌های سرکش به نفهم بودن خود واقف باشند، اما بعضی دیگر ممکن است خود را کاملاً محشر و معرکه بدانند. ممکن است بعضی از انسان‌های فهیم کاملاً بر فهیم بودن خود واقف باشند، درحالی‌که ممکن است بعضی دیگر از آن‌ها خود را از لحاظ اخلاقی به‌شدت دست‌کم بگیرند.\n یک مانع دیگر نیز بر سر راه خودشناسی نفهم‌ها وجود دارد و آن اینکه حداقل هنوز درک خوبی از ذات نفهمی نداریم. نامی علمی و رسمی وجود ندارد که با کاربری وسیع و عمومی این واژه در مورد نفهمی‌های مختلف مطابقت داشته باشد؛ شخصی که در صف بدون نوبت جلوی شما می‌ایستد، معلمی که با بی‌اعتنایی دانش‌آموزان را تحقیر می‌کند، و همکاری که هر برخورد جزئی را به یک صحنۀ نبرد بدل می‌سازد.\n از دسته‌بندی‌های معتبر و علمی شخصیت که بیشترین نزدیکی را به «نفهم» داشته باشند، سه‌گانۀ تاریکِ نارسیسیسم، ماکیاوللیسم و شخصیت روان‌رنجور۴ هستند. نارسیسیست‌ها خود را مهم‌تر از اطرافیانشان می‌انگارند و نفهم‌ها هم تلویحاً یا آشکارا چنین هستند. باوجوداین، نارسیسیسم کاملاً با نفهم بودن برابر نیست، زیرا نارسیسیسم متضمن میلی به در مرکز توجه بودن نیز می‌باشد، میلی که نفهم‌ها همواره بدان متمایل نیستند. شخصیت‌های ماکیاوللیایی تمایل دارند با افراد همچون ابزارهایی برای رسیدن به غایات خود رفتار کنند، که نفهم‌ها هم همین کار را می‌کنند. اما بااین‌وجود ماکیاوللیسم نیز کاملاً با نفهم بودن همپوشانی ندارد، زیرا ماکیاوللیسم متضمن بدبینی خودآگاهانه۵ است، درحالی‌که نفهم‌ها اغلب می‌توانند از تمایلات خودخواهانۀ خود غافل باشند. افرادی که شخصیت روان‌رنجور دارند خودخواه و سنگ‌دل هستند، نفهم‌ها هم همین‌طورند، اما روان‌رنجورها استعداد ریسک‌پذیریِ بی‌اختیار هم دارند، درحالی‌که نفهم‌ها می‌توانند محاسبه‌گر و ریسک‌گریز باشند.\n مفهوم مرتبط دیگرْ مفهوم بیشعور۶ است، مفهومی که اخیراً آرن جیمزِ فیلسوف از دانشگاه آروین کالیفرنیا آن را بررسی کرده است. براساس نظریهٔ جیمز، بیشعورها افرادی هستند که به خود اجازه می‌دهند براساس یک استحقاق تثبیت‌شده از مزایای خاصی نسبت به دیگران لذت ببرند. اگرچه این حالات رابطهٔ نزدیکی با نفهمی دارد، اما بازهم کاملاً یکی نیستند. یک فرد می‌تواند به‌خاطر رفتار گستاخانه و توهین‌آمیزش نفهم باشد حتی اگر سودی از این رفتار عایدش نشود.\n با این همه موانعی که بر سر راه قرار دارد، نفهمی که می‌خواهد متحول شود چه کاری باید انجام دهد؟\n اولین گام برای رسیدن به جواب این است که تعریفی دقیق از معنای نفهم بودن ارائه دهیم. پیشنهاد من این است که نفهم بودن باید به‌عنوان مقوله‌ای پذیرفته شود که به‌طور خاص ارزش مطالعات علمی را دارد. واژهٔ نفهم مناسب و سودمند است. این واژه پدیده‌ای بسیار واقعی را در خود جای داده است که هیچ مفهوم دیگری در روان‌شناسی کاملاً آن را در بر نمی‌گیرد. نفهم‌ها افرادی هستند که به‌طرز ملامت‌انگیزی برای دیدگاه اطرافیان خود ارزش قائل نمی‌شوند. به‌جای اینکه دیگران را هم‌ردیفان اخلاقی و شناختی بدانند، با آن‌ها همچون ابزارهایی رفتار می‌کنند که باید به‌درستی از آن‌ها استفاده شود یا آن‌ها را احمق‌هایی می‌انگارند که باید با آن‌ها سروکله زد. نفهم بودن یعنی نادان بودن به روشی خاص، یعنی غافل بودن از ارزش دیگران، غافل بودن از شایستگی ایده‌ها و برنامه‌های آن‌ها، بی‌اعتنا بودن به امیال و باورهای آن‌ها و چشم‌پوشی نکردن از تقصیراتشان. اقدام ارزشمند حکمت عامیانه در نفهم‌خطاب‌کردن عده‌ای خاصْ تأکید بر وجود این گونه‌های ناقص است.\n نفهم‌ها جهان را از پشت عینکی می‌بینند که انسانیت دیگران را تار نشان می‌دهد. پیشخدمت رستوران نمی‌تواند انسانی جذاب باشد، انسانی که شخصیت، سرگذشت و مجموعه‌ای از اهداف منحصربه‌فرد دارد و احتمالاً در بعضی موارد با هم مشترک هستید. در عوض او صرفاً ابزاری است که یک وعدۀ غذایی را برای شما فراهم می‌کند و یا احمقی است که می‌توانید خشم خود را بر سر او خالی کنید. مردمی که در صف استارباکس جلوتر از شما ایستاده‌اند شخصیت ندارند و به حساب نمی‌آیند. کسانی که در سلسله‌مراتب اجتماعی مادون شما هستند فاقد استعدادهای شما بوده و لیاقتشان همان نوکری و کارهای پست است. برای اینکه درک خود از نفهم بودن را بالا ببریم، می‌توانیم از متضاد واژهٔ نفهم یعنی فهیم۷ نیز استفاده کنیم. شاید یکی دو نفر از این افراد را بشناسید: کسانی که از روی عادت گوش‌به‌زنگ نیازها و علایق دیگران هستند، به افکار و علایق دیگران اهمیت می‌دهند، در موارد دشواری که گمان می‌کنند قصور ممکن است از آن‌ها باشد نه طرف مقابل، مسئول و متعهدند. تصور کنید عینک نفهمی خود را پشت و رو کرده و آن را به عینک فهیم بودن تبدیل کنیم، عینکی که ارزش، گیرایی، اهمیت و خاص بودن اطرافیانتان را واضح نشان می‌دهد.\nاحتمالاً هیچ‌کس نفهم یا فهیم مطلق نیست. چندین دهه مطالعات روان‌شناختی ثابت می‌کند وقتی پای خصلت‌های شخصیتی بزرگ و کلی در میان باشد، اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم شخصیت‌هایی ترکیبی و پیچیده داشته و در معرض تأثیرات پیش‌بینی‌ناپذیر قرار دارند. اما شما به‌طور مشخص در گسترهٔ بین نفهمی تا فهیم بودن در کجا ایستاده‌اید؟ و فکر می‌کنید از چه جنبه‌ای، در چه موقعیت‌هایی و نسبت به چه افرادی این حالات را دارا هستید؟ شاید در شخصیت اخلاقی شما هیچ چیز به اندازهٔ درجهٔ نفهمی‌تان محوریت نداشته باشد. این سلوک اخلاقی شما نسبت به افراد اطرافتان است.\n این تعریف می‌تواند به ما کمک کند تا دو مانع در راه خودشناسی نفهم‌ها را شناسایی کنیم. یکی از موانع این است: بسته به میزانی که شخص واقعاً دلواپس نفهم بودن خود است، نفهمی‌اش برای مدتی ناپدید می‌شود. اگر از رفتار احتمالاً بی‌شرمانهٔ خود با شخصی احساسی بد همراه با ترس و خجالت دارید، در آن لحظه، به برکت فضیلت این درد، در حال صحه‌گذاشتن بر حقانیت علایق و ارزش‌های آن شخص هستید و او را به عنوان فردی می‌شناسید که مطالباتی اخلاقی بر گردن شما دارد و یک ابزار یا احمق نیست. شما حداقل برای یک لحظه هم که شده عینک نفهمی را از چشمتان برداشته‌اید.\n بنابراین، از قضای روزگار، اغلبِ افراد فهیم بیش از همه دلواپس این هستند که مانند نفهم‌ها رفتار کرده باشند، کسانی که بعداً نزد شما می‌آیند و به‌خاطر رفتار نه‌چندان بدی که داشته‌اند با چهره‌ای سرخ از شما عذرخواهی می‌کنند. در مقابل، برای نفهم‌های تمام‌عیار هیچ چیز به اندازهٔ این‌گونه عذرخواهی‌ها بیگانه نیست.\n البته اگر از این ایده احساس راحتی کرده و با خود فکر کنید «ببین، چون من نگران نفهم بودن خودمم، و الانم نشستم و دارم یه مقاله دربارهٔ همین موضوع می‌خونم، پس قاعدتاً نباید نفهم باشم!« و دست از نگران بودن بردارید، در همان لحظه نفهمی شما آشکار می‌شود.\n مانع مشخص دیگری که در راه خودشناسی نفهم‌ها وجود دارد عدم توانایی آن‌ها در گوش دادن است. یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به خودشناسی اخلاقی این است که با آغوشی باز به انتقادات اخلاقی دیگران از خودتان گوش فرا دهید. این کار برای افراد نفهم آسان نیست. چون نفهم‌ها دوست ندارند دیگران را همچون همسان‌هایی ببینند که ارزش احترام اخلاقی و عقلانی را دارا هستند، آدم نفهم به‌ندرت انتقاد را به شکل سازنده می‌پذیرد. چرا حرف یک احمق یا یک ابزار را جدی بگیرم؟ چرا تلاش کنم به دیدگاه‌های انتقادی آن‌ها دربارهٔ خودم توجه کنم؟ به احتمال زیاد نفهم یا انتقاد را رد می‌کند، مقابله‌به‌مثل می‌کند، بلف می‌زند و با داد و هوار بیرون می‌رود؛ یا لبخند زده و چاقو را عمیق‌تر فرو می‌کند.\n دیگر رذایل اخلاقی تا این حد در برابر خودشناسی نافرمان نیستند. به‌عنوان مثال ریاکاری گوش‌های شخص را به روی اتهامات ریاکاری نمی‌بندد. حرص و طمع باعث نمی‌شوند به‌طور مشخص نتوانیم به طمع‌کاربودن خود فکر کنیم. اما طبیعت نفهم گوش نکردن است.\n اگر ذات نفهم بودن ارزش‌قائل‌نشدن برای نظرات اطرافیانمان باشد، احتمالاً راه مخفی به‌سمت خودشناسی را پیدا کرده‌ایم: به خودتان نگاه نکنید، به دیگران نگاه کنید. به‌جای زل زدن به آینه، روی خود را برگردانید و به رنگ‌هایی که جهان را رنگ‌آمیزی کرده‌اند توجه کنید. آیا دور و برتان پر است از آدم‌های احمق و بی‌هویت؟ آدم‌های بدسلیقه‌ای که امیال احمقانه دارند؟ آدم‌های حوصله‌سربری که لیاقت توجه شما را ندارند؟ آدم‌هایی که می‌توان به‌راحتی آن‌ها را شناخت؟ آدم‌های چاپلوس، متکبر، گنده‌دماغ، وحشی، کله‌پوک و بیشعورهای از خود راضی و، از همه مهم‌تر، آدم‌های نفهم؟\n اگر بیشتر مواقع جهان را این شکلی می‌بینید، خبرهای بدی برایتان دارم. شما احتمالاً نفهم هستید. جهان در نظر بیشتر مردم این شکلی نیست، و جهان واقعاً این‌طور نیست. شما نگاه درستی به جهان ندارید. شما فردیت و قابلیت‌های اطرافیانتان را نمی‌بینید.\n من تصویری که از پشت عینک نفهمی می‌بینیم با بیشترین جزئیات تصویر کردم، اما فکر می‌کنم جنبه‌هایی از آن برای تمام ما، به‌جز فهیم‌های تمام‌عیار، آشنا هستند (که آن‌ها هم عملاً مشکلات خاص خودشان را دارند، زیرا به‌راحتی درگیر امیال و عقاید دیگران می‌شوند). همۀ ما لحظه‌های نفهمی خودمان را داریم.\n اما هر چند وقت یک بار غرق در نفهمی می‌شوید؟ اگر همۀ ما تا حدودی نفهم و تا حدودی فهیم باشیم، شما در کجای این گستره ایستاده‌اید؟ برای بازاندیشی، سعی کنید از خودتان بپرسید هر چند وقت یک بار احساس می‌کنم در حال نگاه کردن به جهان از پشت عینک نفهمی هستم؟ اما متأسفانه مردم در این قسم داوری‌ها خیلی خوب عمل نمی‌کنند. حافظه انتخاب‌کننده است. ما تمایل داریم تعداد کمی از موارد بسیار مهم را به یاد آوریم، یا مواردی که عقاید پیشین ما را تأیید می‌کنند و یا مواردی که ما را در بهترین حالتمان نشان می‌دهند (یا در مورد انسان‌های خودمنتقد، در بدترین حالت). اگر واقعاً می‌خواهید به درکی دقیق از نفهمی خود برسید، من دو رویکرد علمی دیگر نیز سراغ دارم.\nیکی از این رویکردها اتخاذ متدهای نمونه‌برداری تجربی۸ است که دو روان‌شناس به نام‌های راسل تی. هرلبورت از دانشگاه نوادا و میهالی سیزنت‌میهالی از دانشگاه کلارمونت ابداعش کرده‌اند. هشدار گوشی موبایل یا هر وسیلهٔ دیگری که در دسترستان است به شکلی دِیمی فعال کنید. وقتی هشدار به صدا در آمد، ببینید در آن زمان در حال فکر کردن به چه چیزی هستید. ممکن است در خودسنجی خیلی خوب عمل نکنید و شاید در آن لحظه بخواهید چاپلوسی از خودتان را توجیه کنید، اما حداقل بعد از مدتی یک نمونهٔ گویا به دست خواهید آورد.\n دومین رویکرد امتحان کردن چیزی شبیه به ذهن‌آگاهی۹ است، مفهومی که از سنت‌های تفکر آسیایی گرفته شده است. اخیراً اریکا اِن. کارلسون، روان‌شناس در دانشگاه تورنتو، تمرین‌های ذهن‌آگاهی را به‌عنوان راهی پیشنهاد داده است که به‌واسطهٔ آن خودشناسیِ بیشترِ خصلت‌های شخصیتیِ دشوارفهم ممکن می‌شود، خصلت‌هایی همچون نفهمی که به‌لحاظ ارزش‌گذاری درجۀ بالایی دارند اما مشاهده‌پذیری آن‌ها پایین است. ذات ذهن‌آگاهی این است که تا حد ممکن بدون قضاوت کردن به تجربیات خود توجه کنیم. کارلسون معتقد است اگر طبق عادت تجربیات خودمان را همان‌طور که می‌گذرند مورد بررسی قرار دهیم، می‌توانیم به شواهد بیشتر و گویاتری برسیم و با استفاده از آن‌ها شخصیت خود را ارزیابی کنیم.\n اگرچه تحقیق دربارهٔ ذهن‌آگاهی تجربی در ابتدای مسیر خود قرار دارد، شواهدی مبنی بر نوعی ارتباط بین ذهن‌آگاهی و خودشناسی وجود دارد. برای مثال، آمبر اس. امانوئل و همکارانش در دانشگاه کنت استیت دریافتند شرکت‌کنندگانی که به‌دقت مراقب حالات روانی خود بودند به‌طور دقیق‌تری واکنش‌های احساسی خود به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را پیش‌بینی کردند. کریستینا آل.ام.هیل و جان ای. آپدگراف، که آن‌ها نیز هردو از پژوهشگران کنت استیت هستند، متوجه شدند ذهن‌آگاهی خودسنجش‌گرانه۱۰ ارتباطی نزدیک با گرایش به تمایز قائل شدن بین احساسات مثبت و منفی در حین نمونه‌برداری تجربی دارد.\n نمی‌دانم این انتظار که تعداد زیادی از مردم این دو روش را به‌منظور ارتقای شناخت خود از شخصیت اخلاقی‌شان، و نه برای سنجش میزان موفقیتشان، به شکلی جدی به کار بندند تا چه حد واقع‌بینانه است. پس اجازه دهید این نوشته را با پیشنهادی معتدل‌تر به پایان برسانم: چند ساعت بعد وقتی بین دیگران هستید دربارهٔ این مطلب فکر کنید، مثلاً وقتی در صف نهار ایستاده‌اید، یا در جلسه هستید و یا وقتی در یک مهمانی یا در بازاری شلوغ حضور دارید. به مردم دور و برتان توجه کنید. آیا آن‌ها احمق و ابزار هستند؟ یا با فردیتی جذاب می‌درخشند؟ به عبارت دیگر، دقت کنید که عینک نفهمی را به چشم دارید یا خیر؟\n همهٔ ما گاهی از پشت عینک نفهمی به جهان نگاه می‌کنیم. اما اسیر این بینش نیستیم. فکر می‌کنم بیشتر ما تنها با فکر کردن به آن می‌توانیم آنچه در این دیدگاه معیوب است مشاهده کنیم.\n و راه برداشتن عینک نفهمی از چشم همین است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را اریک شویتسگِبِل نوشته است و در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «How to Tell If You’re a Jerk» در وب‌سایت نوتیلوس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «از کجا بدانیم آدم نفهمی هستیم یا نه؟» و با ترجمۀ امیر قاجارگر منتشر کرده است. •• اریک شویتسگِبِل (Eric Schwitzgebel) استاد فلسفهٔ دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید است. کتاب‌های دشواری‌های آگاهی (Perplexities of Consciousness)، توصیف تجربۀ درونی؟ (Describing Inner Experience)، که به همراه آر.تی.هرلبرت (R. T. Hurlburt) نگاشته است، آثار منتشرشدهٔ او هستند. او در وبلاگش با عنوان The Splintered Mind وبلاگ‌نویسی می‌کند.\n [۱]Jerk [۲] Self-rating [۳] Peer-rating [۴] psychopathic personality [۵] self-conscious cynicism [۶] Asshole [۷] sweetheart [۸] Experience-sampling methods [۹] Mindfulness [۱۰] Self-reported mindfulness\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157732.json b/train/528157732.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..86baceeb76f15a1b96e89c5512718496cfc2db89 --- /dev/null +++ b/train/528157732.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "خیلی هم مثبت فکر نکنید", + "subtitle": "فانتزی‌ساختن دربارۀ آینده می‌تواند تأثیر مهلکی در رسیدن به هدف‌های واقعی داشته باشد", + "introduction": "اگر دوستِ صمیمی‌تان یا یکی از اعضای خانواده‌تان گرفتار افسردگی و ناامیدی شده باشد، چه ‌کار می‌توانید بکنید؟ احتمالاً همان دم شروع می‌کنیم به دل‌داری‌دادن که «غصه نخور» و «همه‌چیز درست خواهد شد» و «نیمۀ پر لیوان را ببین». این حرف‌ها در کوتاه‌مدت بد نیستند. اما تحقیقاتِ مفصل گروهی از روان‌شناسان دانشگاه نیویورک نشان می‌دهد که «مثبت‌اندیشی» در طولانی‌مدت، معمولاً تأثیرات وخیمی بر عملکرد انسان‌ها می‌گذارد.", + "content": "گابریله اوتینگن، ایان — آیا معتقدید مثبت فکرکردن به شما کمک می‌کند که به اهدافتان برسید؟ امروزه بسیاری از مردم بر این باورند. روان‌شناسیِ عامه‌پسند و صنعتِ دوازده‌میلیارددلاریِ خودیاریْ از این باورِ رایج پشتیبانی می‌کنند که «تفکر مثبت می‌تواند روحیۀ ما را بهبود ببخشد و منجر به تغییرات اساسی در زندگی‌مان شود». راندا برن، نویسنده‌ای که در زمینۀ خودیاری قلم می‌زند، در کتاب خود، تعلیمات سرّی روزانه (۲۰۰۸) می‌نویسد: «هرچیز بزرگی که می‌خواهید، هم‌اکنون برایش شادمانی کنید، مثل اینکه به آن دست یافته‌اید.»\nاما تحقیقات در روان‌شناسیْ تصویر پیچیده‌تری را نشان می‌دهند. افراط در پروازهای مثبت و غیرمستقیمِ خیال همیشه به‌نفع ما نیست. ممکن است تفکر مثبت در کوتاه‌مدت باعت شود احساس بهتری داشته باشیم؛ اما، در درازمدت، ریشۀ انگیزۀ ما را می‌خشکاند، ما را از رسیدن به اهداف و آرزوهایمان بازمی‌دارد و با احساس نامیدی و شکست و جاماندگی رهایمان می‌کند. اگر واقعاً می‌خواهیم در زندگی‌مان روبه‌جلو حرکت کنیم، با جهان در آمیزیم و احساس باانرژی‌بودن بکنیم، لازم است از تفکر مثبت فراتر برویم، همان‌طور که از موانعی که بر سر راهمان هستند عبور می‌کنیم. با مرتبط‌کردن رؤیاهایمان به واقعیت می‌توانیم عظیم‌ترین انرژی‌هایمان را آزاد کنیم و در زندگی‌مان به‌طور قابل‌توجهی پیشرفت کنیم.\nممکن است تعجب کنید از اینکه بفهمید تفکر مثبت واقعاً در حدی که می‌گویم مضر است. درحقیقت بله، در همین حد مضر است. طی دو دهه، من و همکاران دانشگاهی‌ام در خلال چندین پژوهش به ارتباطی قوی بین تفکر مثبت و عملکرد ضعیف پی برده‌ایم. در یکی از این مطالعه‌ها، از دانشجویانی که به کسی احساسی پیدا کرده بودند درخواست کردیم به ما بگویند احتمالش چه قدر است که با آن شخص رابطه‌ای را شروع کنند. بعد، از آن‌ها خواستیم تعدادی سناریوی باز درمورد قرارگذاشتن را کامل کنند: «شما در مهمانی هستید. همان‌طور که در حال حرف‌زدن با شخص موردنظرتان هستید، می‌بینید دختر یا پسری که فکر می‌کنید شخص موردنظرتان ممکن است از او خوشش بیاید وارد اتاق می‌شود. همان‌طور که او به شما دو نفر نزدیک می‌شود شما فکر می‌کنید که…».\nتعدادی از دانشجویان سناریوها را با خلق داستانی موفقیت‌آمیز‌ کامل کردند: «همه، مخصوصاً آن دختره، به ما دو تا نگاه می‌کنند که از مهمانی می‌رویم.» بقیهْ فانتزی‌های منفی دربارۀ عشقی بی‌نتیجه را پیشنهاد دادند: «شخص موردنظرِ من و آن دختر شروع به صحبت‌کردن درمورد چیزهایی می‌کنند که من هیچ‌چیزی از آن‌ نمی‌دانم. ظاهراً آن دو نسبت‌به ما خیلی با هم راحت‌ترند.»\nما وضعیت دانشجویان را بعد از پنج ماه بررسی کردیم تا ببینیم آیا آن‌ها با شخص مورنظرشان رابطه‌ای را شروع کرده‌اند یا نه. هرچقدر دانشجویانْ درگیر فانتزی‌های مثبتِ بیشتری دربارۀ آینده بودند، احتمال کمتری وجود داشت که رابطۀ عاشقانه‌ای را شروع کرده باشند.\nما این بررسی‌ها را با شرکت‌کنندگانی در تعداد زیادی از گروه‌های آماریِ مختلف در کشورهای گوناگون و با گستره‌ای از آرزوهای شخصی شامل اهداف سلامتی، حرفه‌ای و دانشگاهی، و رابطه‌ای انجام دادیم. در تمام موارد، شاهد هم‌بستگی بین فانتزی‌های مثبت و عملکرد ضعیف بودیم. هرچقدر افراد مثبت‌تر فکر می‌کنند و خودشان را در حال دستیابی به اهدافشان تصور می‌کنند، در واقعیت کمتر به آن اهداف دست پیدا می‌کنند.\nتفکر مثبت مانع عملکرد مناسب می‌شود، به این علت که ما را آرام می‌کند و انرژی لازم برای انجام کارها را کاهش می‌دهد. در تحقیقی که در آنْ افراد به‌مدت چند دقیقه دربارۀ آیندهْ فانتزی‌های مثبت می‌ساختند، شاهد کاهش فشار خون بودیم که معیاری استاندارد برای تعیین سطح انرژی است. این کاهشْ قابل‌توجه بود: درحالی‌که کشیدن یک نخ سیگار به‌طور معمول فشار خون فرد را به میزان پنج تا ده واحد افزایش می‌دهد، درگیربودن با فانتزی‌های مثبت، تقریباً به‌اندازۀ نصف این مقدار، فشار خون را کاهش می‌دهد.\nاین آرامش به این علت به وجود می‌آید که فانتزی‌های مثبتْ ذهن ما را فریب می‌دهد، بدین‌صورت که فکر می‌کنیم به هدف‌هایمان رسیده‌ایم، اتفاقی که روان‌شناسان آن را «دستیابی ذهنی» می‌نامند. ما به‌طور مجازی به اهدافمان می‌رسیم و درنتیجه کمتر احساس نیاز می‌کنیم که در زندگیِ واقعی کاری انجام دهیم. بنابراین کار[های] لازم برای موفقیتِ واقعی و رسیدن به اهدافمان را انجام نمی‌دهیم.\nما در آزمایش‌های متعددی دریافتیم کسانی که دربارۀ آینده فانتزی‌های مثبت می‌سازند درواقع دیگر به‌اندازۀ افرادی با تفکرات منفی، واقعی و تردیدآمیز به‌سختی کار نمی‌کنند و این باعث می‌شود با عملکرد ضعیف‌تری با مشکلات مبارزه کنند.\nبا درنظرگرفتن ارتباط بین تفکر مثبت و کاهش عملکرد، آیا تفکر مثبتْ احتمال افسردگیِ فرد را افزایش می‌دهد؟ محققان نشان داده‌اند که عملکرد ضعیف می‌تواند باعث افزایش نشانه‌های افسردگی شود. به‌‌علاوه روان‌شناسانْ این نظریه را طرح کرده‌اند که کسانی که افسرده می‌شوند شروع می‌کنند به دیدن چیزها به‌شکلی تحریف‌شده: تمرکز بر محرک‌های منفی و همین‌طور درک چیزهای خنثی به‌صورت منفی. استرس می‌تواند این جهت‌گیری‌های شناختی را از بین ببرد. در غیر این صورت به‌صورت دائمی در ذهن ما باقی می‌مانند. کشف اینکه شما در رسیدن به هدفتان موفق نشده‌اید می‌تواند تمام استرسی باشد که نیاز دارید تا جهان را به‌صورت منفی‌تر ببینید.\n\nبرای بررسی ارتباط بین تفکر مثبت و افسردگی، تعدادی مطالعه بر روی کودکان و بزرگ‌سالان انجام دادیم. در یکی از بررسی‌ها، از ۸۸ دانشجوی آمریکایی درخواست کردیم، با درنظرگرفتن خود به‌عنوان رهبر گروه، تعدادی سناریوی باز را تکمیل کنند: «شما بر روی پروژه‌ای مهم کار می‌کنید. می‌دانید که در بازۀ زمانی مشخص‌شده قادر به انجام آن نیستید و از کارفرما تمدید زمان پروژه را درخواست کرده‌اید. می‌دانید که محتمل است با درخواست شما موافقت کند. امروز کارفرمای شما تصمیم خود را به شما خواهد گفت.» از آن‌ها خواسته شد خود را در دفتر کارشان و در حالی تصور کنند که منتظر تماس کارفرما هستند. سپس تفکراتشان را بنویسند و به آن‌ها، براساس مثبت یا منفی‌بودن، نمره بدهند. به‌علاوه، سطحِ افسردگیِ فعلی دانشجویان را، با استفاده از پرسش‌نامه‌، ارزیابی کردیم.\nنهایتاً در پایان از دانشجویان خواستیم تا یک ماه بعد سناریوهای بیشتری را تکمیل کنند و تحت ارزیابی دوم برای افسردگی قرار بگیرند. مشاهده کردیم هرچقدر دانشجویان به‌طور مثبت‌تری فانتزی ساخته بودند در ارزیابیِ اول کمتر و در بررسی دوم بیشتر افسرده بودند.\nحدس ما آن بود که تفکرِ مثبتْ احتمال افسردگی را در لحظه کاهش می‌دهد، اما احتمال وقوع آن در مدت‌زمان طولانی‌تر را افزایش می‌دهد. برای آزمایش‌کردن این موضوع مطالعۀ مشابهی را بین کودکان دبستانی انجام دادیم، با این تفاوت که این دفعه بررسی مجدد را پس از هفت ماه انجام دادیم. باز هم، بینِ فانتزی‌های مثبت و سطوح افسردگیِ بیشتر در بلندمدت، هم‌بستگی پیدا کردیم.\nبرایمان جای سؤال بود که درحقیقت آیا عملکرد ضعیفْ موجب این سطوح افسردگیِ بلندمدت و بیشتر شده بود یا نه. برای فهم این موضوع بررسی دیگری انجام دادیم. در شروعِ یکی از ترم‌های دانشگاهی، سناریوهای کاملاً مشابه ۱۴۸ دانشجو را در اختیار داشتیم و آن‌ها را برای درک میزان افسردگی مورد بررسی قرار دادیم. دو ماه بعد، نزدیک پایان ترم، دانشجویان به سؤال‌هایی درمورد فعالیت‌های درسی‌شان پاسخ دادند و برای بار دوم پرسش‌نامۀ افسردگی را تکمیل کردند. علاوه‌براین، دانشجویان به ما گفتند که از زمان آخرین امتحانشان چند ساعت در هفته برای آماده‌شدن برای کلاس وقت گذاشته‌اند، به‌نظرشان میزان تلاششان برای مطالعه چه قدر بوده است و آیا کار فوق‌برنامه‌ای برای کلاس‌هایشان انجام داده‌اند یا نه. همچنین نمره‌های واحدهای درسی‌شان را در امتحانات میان‌ترم و پایان‌ترم ثبت کردیم.\nهمان‌طور که انتظار داشتیم، هرچقدر دانشجویانْ فانتزی‌های مثبت‌تری درمورد آینده ساخته بودند، در دانشگاه عملکرد ضعیف‌تری داشتند. همچنین، بین عملکرد دانشگاهیِ ضعیف، تلاش کمتر و سطوح بالاتر افسردگی، ارتباط‌های آماری به دست آوردیم. هرچقدر دانشجویانْ بدتر عمل کرده بودند، بیشتر افسرده بودند، به این علت که به‌اندازۀ کافی تلاش نکرده بودند.\nبررسی‌های دیگر نشان داده‌اند، در میان بیمارانی که دست به خودکشی می‌زنند، آن‌هایی که بعد از خودکشی خود را در فانتزی‌های مثبت دربارۀ خودشان غرق می‌کنند کمتر به خودکشی فکر می‌کنند، اما در طول زمان احتمال بیشتری وجود دارد که این تجربه را تکرار کنند. سالمندانی هم که آیندۀ شادتری را برای خودشان تصور می‌کنند، در عمل، پایان غم‌انگیزتری را تجربه می‌کنند. این شرکت‌کنندگان، با تجسم آینده‌ای ایدئال، احتمالاً خودشان را برای سختی‌های بالقوۀ سالمندشدن آماده نکرده‌اند.\nبه‌عبارت‌دیگر، تحقیق ما این موضوع را نشان نمی‌دهد که فانتزی‌های مثبت باعث افسردگیِ بلندمدت می‌شود، بلکه نشان می‌دهد نوعی ارتباط یا هم‌بستگی بین رؤیاپردازی دربارۀ آینده و روحیۀ افسرده‌تر وجود دارد. همچنین ممکن است سؤال کنید که چرا شرکت‌کنندگان در این تحقیقات در ابتدا سطوح بالاتر افسردگی را تجربه نمی‌کردند، اما در طول زمان افسرده‌تر بودند. اگر تفکر مثبت و افسردگی با هم در ارتباط هستند، پس چرا این ارتباط در همان زمانی ظاهر نمی‌شود که فرد درمورد رسیدن به هدفی در آینده رؤیاپردازی می‌کند؟ پاسخ ممکن است این باشد که ما، در ابتدا، فانتزی‌های مثبت را به‌صورت کاملاً لذت‌بخش تجربه می‌کنیم. ما در ذهنمان به هدف‌هایمان دست پیدا می‌کنیم و به همین دلیل، در لحظه، احساس خوبی داریم و شادتر و خوش‌بین‌تر هستیم. در مقابل، در طول زمان کمتر تلاش می‌کنیم و خروجی‌های ناامید‌کننده می‌بینیم. درنتیجه نوع نگاهمان تغییر می‌کند و افسرده‌تر می‌شویم. واقعیتْ راهِ دست‌یافتن به ما را پیدا می‌کند.\nممکن است بپرسید اگر دوستتان در افسردگی گرفتار شده است یا شما احساس غمگینی و افسردگی می‌کنید چه چیزی باید بگویید و چه کاری باید بکنید. اگر شما در فکرِ گفتن «خوش‌حال باش»، «نیمۀ پر لیوان را ببین» یا «مثبت فکر کن» هستید، همان‌طوری که خیلی از آموزگارانِ خودشکوفایی پیشنهاد می‌کنند، ممکن است در لحظه به آن‌ها کمک کنید، درحالی‌که در بلندمدت به آن‌ها زیان می‌رسانید.\nخب اگر تفکر مثبت بهترین راه‌حل نیست، پس چاره چیست؟ پاسخی که من به دست آورده‌ام تلفیق رؤیاها و واقعیت است: قراردادن تفکر مثبت در کنار تجسم چالش‌هایی که در مسیر ما قرار می‌گیرد.\nدر سال‌های ابتدایی دهۀ نود، وقتی مطالعات اولیۀ من نشان می‌داد که تفکر مثبت درحقیقت مانع می‌شود که افراد به آرزوهایشان دست یابند، احساس ناامیدی کردم. من به‌سمتِ این شاخه از تحقیقات رفتم به این دلیل که می‌خواستم به آدم‌ها کمک کنم و در زندگی آن‌ها تغییر مثبتی ایجاد کنم. پس شروع کردم به یافتن پاسخ این سؤال که در واقعیت چه تفکری ممکن است باعث شود افراد پر از انرژی، مشتاق و درحال‌حرکت روبه‌جلو در زندگی‌شان باقی بمانند. با درک این موضوع که تفکر مثبت باعث آرام‌شدن افراد می‌شود، برایم جای سؤال بود که آیا راهی وجود دارد که بتوانیم این رؤیاهای آینده را برای انجام کار دیگری، مثلِ انرژی‌دادن به افراد، بسیج کنیم. حدس زدم که ترکیب فانتزی‌های مثبت با تفکراتی دربارۀ واقعیت‌های موجود در مسیر احتمالاً می‌تواند این کار را انجام دهد. اگر بتوانیم فانتزی‌های مثبت را با واقعیت ادغام کنیم، شاید بتوانیم کیفیت آرامش‌بخش و تسکین‌دهندۀ این رؤیاها را خنثی کنیم و افراد را به حرکت واداریم تا دست به کاری بزنند.\nما در تعدادی از مطالعات دریافتیم که چنین «تضاد ذهنی»ای، همان‌طور که گفتیم، به ایجاد انگیزه در افراد و افزایش کارایی آن‌ها کمک می‌کند. در پژوهشی، از ۱۶۸ دانشجوی دختر در آلمان درخواست کردیم مهم‌ترین آرزویشان دربارۀ رابطه را بگویند و همچنین مشخص کنند که چه میزان احتمال می‌دهند به این آرزو دست پیدا کنند. بعدازآن، هرکدام از دانشجویان می‌بایست نتایجِ مثبتِ برآورده‌شدنِ آن آرزو (به‌عنوان نمونه، داشتن وقت بیشتر برای یکدیگر یا دوست‌داشته‌شدن) و همچنین چهار مانع در راه تحقق آن آرزو (مثل خیلی خجالتی‌بودن یا گرفتاریِ خیلی زیاد) را هم می‌نوشت.\nدانشجویان را به چهار گروه تقسیم کردیم و فقط از یکی از آن گروه‌ها خواستیم که به‌شیوۀ تضاد ذهنی عمل کنند. آن دانشجویان ابتدا درمورد مثبت‌ترین نتایجِ حاصل از تحقق آرزویشان فانتزی ساختند. سپس درمورد موانع سختِ موجود در برابر تحقق آرزویشان هم همین کار را کردند. آن‌ها، برای هر نتیجۀ مثبت و هر مانع، تفکراتشان را نوشتند.\nدانشجویانِ گروه دوم فقط دربارۀ نتایج مثبت و دانشجویان گروه سوم فقط درمورد موانعِ سخت فانتزی ساختند. اعضای گروه چهارم به‌اسم «تضادِ وارونه» تمرینی انجام دادند که از لحاظ محتوا مشابه تضاد ذهنی بود، با این تفاوت که ابتدا با یک مانع شروع کردند و، بعدازآن، نتیجۀ مثبت را تصور کردند.\nدو هفته بعد از آزمایش ها، از دانشجویان پرسیدیم برای تحقق‌بخشیدن به آرزویشان چه کارهایی کرده‌اند. نتایجْ خیلی جذاب بود؛ انتظار داشتم دانشجویانی که تضاد ذهنی را انجام داده‌اند پیشرفت کنند و اقدامات بیشتری انجام دهند. برای آن‌هایی که آرزوها یا اهدافشان واقعی و قابل‌دستیابی بود، همین اتفاق افتاد. اما کسانی که در گروه تضاد ذهنی بودند و آرزوهایشان برمبنای واقعیت یا قابل‌دستیابی نبود نیروی مصرفیِ خود را به‌طور چشمگیری کاهش دادند. به‌طور خلاصه، تضاد ذهنی به افراد اجازه داد برای رسیدن به اهدافی که احتمال دستیابی به آن‌ها وجود داشت، انرژی بیشتری صرف کنند و از هدف‌های واهی و خیالی دست بردارند. به‌طور کلی، نتیجۀ آنْ استفادۀ هوشمندانه‌تر از انرژی بود. دانشجویانی که اهداف غیرواقعی داشتند توانستند انرژی‌شان را به‌سمت هدف‌های منطقیِ دیگر هدایت کنند. تضاد ذهنی باعث شد تعداد بیشتری از افراد هدف‌های امیدوارکننده را با اشتیاق بیشتری پیگیری کنند.\nما آزمایش‌های بسیاری برای پی‌بردن به ارتباط بین تضاد ذهنی و موفقیت انجام دادیم. تعداد زیادی از اهداف تمرین‌کردن را در نظر گرفتیم، مثل یادگیری یک زبان خارجی، کسب مهارت در ریاضیات، موفقیت در مذاکرات کاری، قدرت تصمیم‌گیری بهتر، ترک اعتیاد به سیگار و… . در تمام این موارد، الگوی مشابهی را مشاهده کردیم: موانع باعث می‌شود افرادی که اهدافِ واقع‌بینانه دارند بیشتر تلاش کنند و عملکرد بهتری داشته باشند و افرادی که اهداف غیرواقع‌بینانه دارند عقب بنشینند. به نظر می‌رسد تضاد ذهنیْ روشی مفید برای تنظیم نیرویی است که به کار می‌بریم تا موفق شویم.\nچرا تضاد ذهنی در این حد راهگشاست؟ این روش به‌صورت ناخوداگاه در ذهنمان کار می‌کند تا ما را به‌سمت اهداف امکان‌پذیر سوق دهد و از آرزوهای ناممکن دور نگه دارد. تضاد ذهنیْ آگاهی ما به موانعِ راهمان را افزایش می‌دهد. به‌علاوه، این روشْ ارتباطِ شناختی بین آینده و موانع و همچنین بین موانع و کارهای لازم برای غلبه بر آن‌ها را تقویت می‌کند. همۀ این‌ها ما را وامی‌دارد که با موانعی که به نظر می‌رسد امکان غلبه بر آن‌ها وجود دارد دست‌وپنجه نرم کنیم و از موانعِ عبورناپذیر دوری کنیم.\nهمچنین تضاد ذهنی به ما نیرو می‌دهد که بتوانیم در مسیرمان بر موانع غلبه کنیم. باتوجه‌به افزایش فشار خون و همچنین گزارش شرکت‌کنندگان مبنی بر احساس انرژیِ بیشتر، به این افزایشِ انرژی پی بردیم. نهایتاً، روش تضاد ذهنی به ما کمک می‌کند تا، زمانی که هدف‌های ما واقع‌بینانه هستند، بازخوردهای منفی را تحلیل کنیم و برنامه‌های سازنده تدارک ببینیم. این روش همچنین، در مواجهه با ‌بازخوردهای منفی، از این احساس که «افراد شایسته‌ای هستیم» محافظت می‌کند. ما مقتدرانه به‌سوی اهدافمان حرکت می‌کنیم. اگر اهداف ما واقع‌بینانه نباشند، این روش کمک می‌کند از آن‌ها دست بکشیم و انرژی‌مان را به‌سمت اهداف واقع‌بینانه‌تر هدایت کنیم.\nسایر استراتژی‌های شناختیْ تأثیر تضاد ذهنی را افزایش می‌دهد. پیتر ام.گولویتسرِ روان‌شناس و همکارانش در دانشگاه نیویورک از نوعی استراتژی به‌نام «اجرای اهداف»۱ استفاده کرده‌اند که در آنْ افراد به برنامه‌های آینده‌شان به‌صورت عبارات «اگر… آنگاه من… » فرم می‌دهند: «اگر با وضعیت الف مواجه شدم، آنگاه پاسخِ ب را برای رسیدن به هدف پیش می‌گیرم.» یا کسی که در حال کاهش وزن است ممکن است بگوید: «اگر در نیمه‌شب هوس شکلات کردم، آنگاه به‌جای آن یک سیب یا پرتقال می‌خورم.»\nتحقیقات بسیاری نشان داده است که افرادی که برنامه‌ریزی‌هایی مشابه انجام می‌دهند عملکرد بهتری دارند. در تحقیقی مشاهده کردیم خانم‌هایی که می‌خواستند بیشتر ورزش کنند زمان بیشتری پیاده‌روی کردند یا، در تحقیقی دیگر، افرادی که خجالت می‌کشیدند به روان‌درمانی بروند با احتمال بیشتری در جلسۀ اولِ روان‌درمانی شرکت کردند.\nتیم تحقیقاتی ما این استراتژی را با تضاد ذهنی برای ساختن نوعی تمرین ذهنیِ چهارمرحله‌ای ترکیب کرد که افراد می‌توانند در زندگی روزانه‌شان از آن استفاده کنند. ما این روش را WOOP نامیدیم: هدف (wish)، نتیجه (Outcome)، مانع (Obstacle)، برنامه‌ریزی (Plan). مشخص‌کردنِ هدف و تعیین و تجسمِ نتایج مطلوب و موانعْ بخش مربوط به تضاد ذهنی است. مشخص‌کردن روشِ رسیدن به اهدافْ گام نهایی را روشن می‌کند: برنامه‌ریزی. این تمرین ساده و کوتاه است و کمتر از پنج تا ده دقیقه زمان می‌بَرد. می‌توان آن را به‌صورت انفرادی در خانه، مترو یا هرجای دیگری انجام داد.\nفرض کنیم در حال آماده‌شدن برای مصاحبۀ شغلِ موردعلاقه‌تان هستید. شما در مصاحبه‌ها احساس راحتی نمی‌کنید. با تمام وجود می‌خواهید مصاحبه‌کننده را تحت تأثیر قرار دهید و برای آن شغل انتخاب شوید. ابتدا هدفتان را مشخص می‌کنید: «من می‌خواهم مصاحبه‌کننده با سوابق، کاریزما، دانش و شوق من برای کار تحت تأثیر قرار بگیرد». بعد، درحالی‌که اجازه می‌دهید تصاویرِ موفقیت در ذهنتان شکل بگیرد، نتایج مثبت را تجسم می‌کنید: به خودتان فکر می‌کنید که در حال صحبت با مصاحبه‌کننده هستید و با آرامش و اندکی شوخ‌طبعیْ خودتان را معرفی می‌کنید و می‌گویید چرا به این شغل علاقه دارید. به مصاحبه‌گر فکر می‌کنید که به حرف‌هایتان گوش می‌کند و لبخند می‌زند. نهایتاً هم به این فکر می‌کنید که می‌گوید چقدر از دیدنتان خوش‌حال شده است و تا چه حد شما را برای این شغل و سازمان مناسب می‌بیند.\nسپس موانعِ موجود بر سر راهتان را در نظر می‌گیرید: اضطرابتان در مصاحبه‌ها، مشکلی که احساس می‌کنید در معرفی خودتان به‌شیوۀ مناسب دارید. به ذهنتان اجازه می‌دهید این مشکل را تصور کند: به مواقعی فکر می‌کنید که قبل از مصاحبه خیلی مضطرب و عصبی بوده‌اید و گاهی آن‌طور که بایدوشاید خوب ظاهر نشده‌اید. از خودتان می‌پرسید چه چیزی باعث به‌وجود‌آمدنِ اضطراب شد. گاهی هم ممکن است به یاد زمان‌هایی بیفتید که به‌اندازۀ کافی احساس باهوش‌بودن نکرده‌اید و دیگران شما را تحت الشعاع خودشان قرار داده‌اند. ممکن است به نمره‌های بدی که در امتحانات گرفته‌اید، مصاحبه‌کنندۀ قبلی که دربارۀ توانایی شما مطمئن نبود و… فکر کنید. متوجه می‌شوید که مانع اصلیْ کمبود اعتمادبه‌نفس در ایده‌هایتان است و به‌صورت واضح و شفاف کمبود اعتمادبه‌نفس را تصور می‌کنید.\nحالا برنامه‌تان را مشخص کنید. باتوجه‌به دیدی که به مانعتان پیدا کرده‌اید، ممکن است چیزی شبیه این بگویید: «اگر در طول مصاحبه کمبود اعتمادبه‌نفس داشتم، آنگاه به خودم یادآوری می‌کنم که به‌اندازۀ کافی باهوش هستم و بیشتر از هرکسی در این زمینه اطلاعات دارم.»\nمسلماً لازم نیست روشWOOP را به هدف‌های اصلی‌تان محدود کنید. در طول دهۀ گذشته ما این روش را بر روی افرادی با هدف‌های مختلف آزمایش کرده‌ایم و دریافته‌ایم که این روش، بیشتر از هریک از روش‌های تضاد ذهنی و اجرای اهداف، به‌تنهایی به موفقیت آن‌ها کمک می‌کند. در یکی از بررسی‌ها، به این نتیجه رسیدیم که این روش به مادرهای کم‌درآمدی که در یک دور‌ۀ فنی‌حرفه‌ای شرکت می‌کردند کمک کرد زمانشان را بهتر مدیریت کنند. در بررسی‌های دیگر، کودکان در مدرسه عملکرد بهتری داشتند، زنان میان‌سال تغذیۀ بهتری داشتند و بیشتر ورزش کردند، زوج‌ها درخصوص مشکلاتشان بهتر گفت‌وگو کردند و از اشتباهات یکدیگر راحت‌تر گذشتند. همۀ این‌ها به‌دلیل استفاده از روش WOOP اتفاق افتاد.\nپیشرفت‌هایی که اتفاق افتاد واقعاً قابل‌توجه بود. در بررسی‌مان دربارۀ زنانی که می‌خواستند تغذیۀ بهتری داشته باشند و بیشتر ورزش کنند، به این نتیجه رسیدیم که آن‌هایی که از روش WOOP استفاده می‌کنند دو برابر بیشتر ورزش می‌کنند. همچنین بعد از دو سال، آن‌ها در یک وعدۀ غذایی بیشتر میوه و سبزیجات می‌خوردند. این تفاوت قابل‌توجهی است که نیازی به هزینه‌های زیاد درمان، آموزش یا دارو ندارد.\nباتوجه‌به موفقیت روش WOOP این سؤال برایمان پیش آمد که آیا این روش می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند یا نه. افراد افسرده معمولاً از نوعی کمبود انگیزه و انرژی رنج می‌برند. آن‌ها به کارهای روزانه بی‌علاقه می‌شوند. همچنین کسل و غمگین می‌شوند و نمی‌توانند از زندگی لذت ببرند. اما انگیزه و انرژیْ چیزهای ارزشمندی هستند که روش WOOP، در هدف‌های منطقی، آن‌ها را افزایش می‌دهد.\nما، در صفحۀ نیازمندی‌های روزنامه، به‌دنبال افرادی گشتیم که از افسردگی رنج می‌بردند و می‌خواستند روش جدید و مفیدی را امتحان کنند. درنهایت ۴۷ نفر افسرده را به دو گروه تقسیم کردیم. هر نفر یک هدف مهم و قابل‌دستیابی انتخاب کرد، به‌عنوان نمونه: «من می‌خواهم با شرکت در یکی از فعالیت‌های موردعلاقه‌ام از نظر فیزیکی بیشتر فعال شوم» یا «به‌جای افکار منفی و نشخوار ذهنی می‌خواهم تفکرات مثبتی درمورد خودم، جهان و آینده داشته باشم.»\nدر گروه اول، شرکت‌کنندگانْ تمرین WOOP را انجام دادند. بعد از سه هفته، از آن‌ها پرسیدیم که به هدفشان رسیده اند یا نه. ما دوباره میزان افسردگی‌شان را مشخص کردیم.\nحدود هشتاددرصد شرکت‌کنندگان که از روش WOOP استفاده کردند و حدود سی‌درصد در گروه دیگر به اهدافشان دست یافتند. این تفاوت بسیار زیاد است. درحقیقت روش WOOP کمک کرد که کمبود انگیزه، به‌عنوان یکی از نشانه‌های کلیدی افسردگی، کاهش یابد. تفاوت زیادی بین سطح افسردگیِ دو گروه مشاهده نکردیم، اما خب احتمالاً این طبیعی است؛ چراکه مطالعۀ سه‌هفته‌ای به‌انداۀ کافی طولانی نیست که کاهش افسردگی در آن اتفاق بیفتد.روش WOOP نه درمانی خارق‌العاده برای افسردگی است و نه جایگزینی برای تفکر مثبت. لازم است باتوجه‌به وضعیت و نیازهایتان از هر دو روش استفاده کنید. اگر در وضعیتی بحرانی هستید و به بهبود آنی نیاز دارید، دربارۀ آینده‌ای جذاب و رضایت‌بخش فانتزی بسازید. اما خود را فقط به این کار محدود نکنید؛ برای پیشرفتِ بلندمدت حتماً آرزوهایتان را در کنار واقعیت قرار دهید. قبل از اينكه حتي فكرش را بکنید، دوباره زندگی به شما احساس خوبی خواهد داد: از كار روزانه يا زماني كه با دوستانتان مي‌گذرانید تا شكوفه‌هاي درختان در بهار، همه به شما احساس خوبي خواهند داد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را گابریله اوتینگن نوشته است و در تاریخ ۲۵ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «Don’t think too positive» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «خیلی هم مثبت فکر نکنید» و با ترجمۀ افشین پهلوان منتشر کرده است. •• گابریله اوتینگن (Gabriele Oettingen) استاد روان‌شناسی در دانشگاه نیویورک و دانشگاه هامبورگ است. پژوهش اصلی او دربارۀ شیوه‌های مختلف تفکر افراد دربارۀ آینده است و نظریه‌ای دربارۀ روش تحقق‌بخشیدن به آرزوها صورت‌بندی کرده است. آخرین کتاب او بازاندیشی در تفکر مثبت: علم جدید انگیزه (Rethinking Positive Thinking: Inside the New Science of Motivation) نام دارد که انتشارات ترجمان علوم انسانی آن را ترجمه و منتشر کرده است.\n[۱] implementation intentions\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157733.json b/train/528157733.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2c3a4bdd593d525a647c9da3886327f631f00049 --- /dev/null +++ b/train/528157733.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "احمق باش تا کامروا شوی", + "subtitle": "چگونه سازمان‌ها حماقت جمعی را پاس می‌دارند و کارکنان با تعطیل کردنِ مغزشان تشویق می‌شوند", + "introduction": "اکثر نظریه‌های مدیریتی میزانِ دانشِ انباشته را مهم‌ترین داراییِ شرکت‌ها می‌دانند. اما یافته‌های پژوهشی جدید نشان می‌دهد که مهم‌ترین عاملِ پیش‌بُردِ کارها در بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان چیز دیگری است: حماقتِ جمعی. در این روند افرادِ باهوش به سرعت در می‌یابند که هوشمندانه‌ترین کارْ احمق بودن است. آنهایی هم که مدام با پیشنهادهای نوآورانه به استفاده از هوششان اصرار بورزند کنار گذاشته می‌شوند. خساراتِ چنین سیستمی چه خواهد بود؟", + "content": "آندره اسپایسر، ایان — هر تابستان هزاران نفر، از بهترین و بااستعدادترین دانش‌آموختگان، به نیروی کار اضافه می‌شوند. هوش خام و بالاتر از میانگین آن‌ها، قبل از ورود به بازار کار، سال‌ها در بهترین دانشگاه‌های جهان پرداخت شده و شکل می‌گیرد. پس از پشت‌سرگذاشتن تحصیلاتِ گزینشیِ مقدماتی و فارغ‌شدن از تحصیلات تکمیلیِ رقابتی، این نیروهای تازه‌کار امیدوارند که شغل آینده‌ فرصت کافی را برای به‌کارگیری استعداد ذهنی‌شان در اختیار آن‌ها قرار دهد، اما واقعیت پیشِ رویشانْ غافل‌گیری ناخوشایندی است.\nچیزی نمی‌گذرد که جوان‌های باهوشِ اضافه‌شده به نیروی کار درمی‌یابند اگرچه هوش بالا دلیل انتخابشان بوده، قرار نیست از آن استفاده کنند. کارهای روزمره‌ای که به آن‌ها سپرده می‌شود به‌نظرشان احمقانه می‌آید. در این شرایط، اگر هم ناخواسته اشتباه کرده و از هوششان استفاده کنند، با غرولندهای همکاران و هشدار نرم رؤسایشان روبه‌رو خواهند شد. چند سال تجربه به آن‌ها خواهد آموخت که، هرکس بیشتر به این بی‌فکریِ گروهی تن دهد، بیشتر پیشرفت می‌کند.\n یکی از شرکت‌های مشهوری که من و مَتس اَلوسون در کتاب پارادوکس حماقت۱ (۲۰۱۶) بررسی کردیم فقط‌وفقط بهترین و بااستعدادترین افراد را استخدام می‌کند. زمانی که این نیروهای تازه‌وارد باهوش به محیط کار وارد می‌شدند، منتظر چالش‌های ذهنی عظیمی بودند. باوجوداین چیزی نمی‌گذشت که خود را مشغول ساعت‌ها کار روزمرۀ «ملال‌آور» و «بیهوده» می‌دیدند. پس از چند سال انجام کارهای خسته‌کننده، امیدوار بودند که پیشرفت کنند و به کارهای جالب‌تری برسند، اما این اتفاق هم نمی‌افتاد. همین‌طور که ردۀ این مشاوران بلندپرواز و جوان بالاتر می‌رفت، بیشتر درمی‌یافتند که رسیدن به راه‌حل‌های همه‌جانبه و دقیق اهمیتی ندارد؛ آنچه مهم است راضی نگه‌داشتن مراجعان با استفاده از نمایش‌های چشمگیر پاورپوینت است. آن‌هایی که سعی می‌کردند نگاهی همه‌جانبه به مشکلات مُراجعان داشته باشند با استقبال چندانی روبه‌رو نمی‌شدند و اگر باز هم به استفاده از مغزشان اصرار می‌ورزیدند خیلی مؤدبانه به آن‌ها گفته می‌شد که باید دنبال کار دیگری بگردند.\n یکی از نیروهای تازه‌واردی که با این مشکل روبه‌رو شده بود جک نام داشت. او، پس از سال‌ها گذراندن تحصیلات تکمیلی، در زمینۀ حاکمیت شرکتی۲ تخصص داشت. جک به یکی از شرکت‌های بزرگِ مشاوره پیوست، به این امید که بتواند با تخصصش بهبودی در امور ایجاد کند. باوجوداین به‌سرعت خود را مشغول برنامه‌هایی یافت که هیچ ارتباطی به تخصصش نداشت. او به‌عنوان کارشناس جهانی با مشتریان روبه‌رو می‌شد، اما تمام دانسته‌هایش به یافته‌های چند دقیقه جست‌وجو در اینترانت شرکت محدود می‌شد. جَک فهمیده بود که کار اصلی‌اش نه حل مشکلات مشتریان که جلب نظر آن‌هاست. او می‌دانست که تلاش برای استفادۀ اثربخش از تخصصش باعث نارضایتی مدیران مافوقش خواهد شد.\n ما بیش از یک دهه به مطالعۀ شرکت‌هایی مانند این شرکت مشاورۀ مدیریتی مشغول بودیم، شرکت‌هایی که افرادی با آی‌.کیو بالا و تحصیلاتی چشمگیر استخدام می‌کردند. در این سال‌ها با صدها نفر از افرادی صحبت کردیم که در حوزه‌های مختلف مشغول بودند: ازشرکت‌های مهندسی گرفته تا بخش‌های دولتی، دانشگاه‌ها، بانک‌ها، رسانه‌ها و شرکت‌های داروسازی. پیش‌فرض ما این بود که احتمالاً بیشترین پیشرفت متعلق به باهوش‌ترین افراد است، اما یافته‌هایمان چیز دیگری می‌گفت. سازمان‌ها افراد باهوش را جذب و سپس آن‌ها را به استفاده‌نکردن از هوششان تشویق می‌کنند. در این سازمان‌ها پرسیدن سؤالات سخت یا تفکر عمیقْ هدررفتی خطرناک شمرده می‌شود. کارمندانِ بااستعداد به‌سرعت می‌آموزند که باید به محدودترین و نزدیک‌بینانه‌ترین شکل ممکن از استعدادهای ذهنی‌شان استفاده کنند.\n آن‌هایی که یاد می‌گیرند مغزشان را خاموش کنند پاداشش را خواهند گرفت. این افراد، با دوری از تفکرِ زیاد، قادر خواهند بود تنها روی تمام‌کردن کارها متمرکز شوند. علاوه‌براین، دوری از این سؤالاتِ دشوارِ ناشی از تفکر موجب می‌شود مشاجرۀ کارمندان با یکدیگر به حداقل برسد. کارمندانی که بی‌توجه به مسائل دیگر از خطوط ترسیم‌شدۀ شرکت پیروی می‌کنند، «آدم رهبری»۳ پنداشته شده و ارتقا می‌یابند. افراد باهوش به‌سرعت درمی‌یابند که تنها در یک صورت می‌توان پیشرفت کرد: «پایت را که گذاشتی در محیط کار، درِ مغز را تخته کن.»\n در طول مطالعاتمان روش‌های مختلفی را یافتیم که انواع و اقسام شرکت‌ها با استفاده از آن‌ها افراد باهوش را به عدم استفادۀ کامل از هوششان تشویق می‌کنند. قوانین و روندهای روزمرۀ متعددی در این شرکت‌ها وجود داشت که باعث می‌شد افراد، به‌جای صرف انرژی روی کارهای اصلی‌شان، آن را صرف تبعیت از بوروکراسی کنند. پزشکانی بودند که به‌جای رسیدگی به مریض فقط سعی می‌کردند وظیفه‌های مشخص‌شده‌شان را انجام دهند؛ معلم‌هایی که بیش از اینکه وقتشان را با تدریس به دانش‌آموزانشان بگذرانند به‌دنبال پیگیری رویه‌های بوروکراتیک بودند. یکی از این نمونه‌ها هانس، مدیر یک نهاد محلی دولتی، بود: بعد از بازدیدِ ناظری از مرکز، فهرستی ۲۵موردی از آنچه نیازمند رسیدگی بود برای او ارسال شد. به‌این‌ترتیب نهاد تحت مدیریت هانس ۲۵ سیاست و رویۀ جدید مشخص کرد. نتیجه: ناظر راضی شد، اما آنچه در حقیقت انجام می‌شد تغییری نکرد. حکایت‌هایی ازاین‌دست به ما نشان داد که تبعیت کورکورانه از قواعد و قوانین تا چه حد می‌تواند افراد را از انجام کارهای اصلی‌شان منحرف کند. دکترها، معلم‌ها و کارمندان دولتی همگی می‌دانستند که قوانین و قواعدی که هر روز از آن‌ها پیروی می‌کنند اموری بیهوده و انحرافی هستند. بااین‌حال ترجیح‌ می‌دادند خیلی به این مسئله فکر نکرده و فقط به وظایف مشخص‌شدۀ خود عمل کنند.\n طبق یافته‌های ما، یکی دیگر از سرچشمه‌های حماقت در شرکت‌ها اعتقاد عمیق به رهبری است. در بسیاری از سازمان‌های امروزی، مدیربودنِ صرفْ مقامات اجراییِ بالادست را راضی نمی‌کند. آن‌ها می‌خواهند رهبر باشند. این مدیرانْ نقش خود را فراتر از پیش‌بردن کسب‌وکارهایشان می‌دانند و می‌خواهند پیروانشان را هم دگرگون کنند. آن‌ها با حرارتی وصف‌ناشدنی از «بصیرت»۴، «باور»۵ و «اصالت»۶ سخن می‌گویند. با شنیدن این حرف‌ها انسان انتظار دارد که محیط‌های کاری پر از رهبرانی مانند نلسون ماندلا باشد. بااین‌حال، وقتی با دقت بیشتری به یک روزِ کاریِ این رهبران خودخوانده می‌نگری، متوجه می‌شوی که داستان چیز دیگری است.\n هرقدر هم در فعالیت‌های روزانۀ آن‌ها بگردی، کمتر اثری از رهبری می‌بینی. اکثرِ مدیران اجرایی روزهایشان را با نشستن در جلسات، پر‌کردن فُرم و ابلاغ دستورات می‌گذرانند. به‌عبارت‌دیگر آن‌ها بوروکرات هستند. اما بوروکرات‌بودنِ صرف جذابیت خاصی ندارد و عنوان مناسبی هم برای کارت ویزیت آن‌ها نیست. این مدیرانِ اجرایی، برای آنکه نقششان مهم‌تر و جذاب‌تر از آنچه هست به نظر برسد، به معتادان رهبری تبدیل می‌شوند. آن‌ها کتاب‌های رهبری می‌خوانند. برای زیردست‌های خسته و کسلشان دربارۀ رهبری سخنرانی‌های مطول می‌کنند و مهم‌تر از همه در کلاس‌ها، سمینارها و جلساتی شرکت می‌کنند که در عنوانشان از واژۀ «رهبری» استفاده شده باشد. محتوای بسیاری از این کلاس‌های تحول رهبری را می‌توان بدون اینکه مشکلی پیش بیاید در مهدکودک‌ها یا محفل‌های نیو ایج۷ هم به کار گرفت. در برخی کلاس‌های تحول رهبری از حاضرین خواسته می‌شود که اسبی را دور حیاط هدایت کنند، از کتاب‌های رنگ‌آمیزی استفاده کنند، یا لگو بسازند. همۀ این‌ کارها هم به‌عنوان بهبود آن‌ها برای رهبری انجام می‌گیرد.\n براساس یافته‌های پژوهشگرانی مانند جفری ففر از استنفورد، تنها در آمریکا هر ساله حداقل چهارده‌میلیارد دلار صرف بهبود رهبری می‌شود، بدون اینکه در عملْ تأثیری روی بهبود کیفیت رهبران داشته باشد. یافته‌های پژوهش خودمان نیز نشان می‌دهد که اکثر کارمندان در شرکت‌های دانش‌بنیان نیاز چندانی به رهبری ندارند. آن‌هایی که کارها را انجام می‌دادند افرادی خودانگیخته بودند که معمولاً بیش از رؤسایشان با زیروبم شغلشان آشنا بودند. به‌نظر آن‌ها کارهای عجیب‌وغریبی که مقامات مافوقشان به‌نام رهبری انجام می‌دادند صرفاً مزاحمتی بیهوده برای کارهای اصلی بود. جرج، که مدیر یکی از شرکت‌های مهندسی فناوری پیشرفته بود، خودش را برای ما فردی « با ذهن باز»۸ توصیف کرد. وقتی از زیردستانش درمورد کارِ او پرسیدیم، گفتند صبح‌ها صبحانه را فراهم می‌کند و سالی یک‌ بار هم مراسم ‌شراب‌چشان راه می‌اندازد.\n یکی دیگر از سرمنشأهای حماقت در سازمان‌ها اعتقاد عمیق به قدرت برندهاست. به نظر می‌رسد بسیاری از سازمان‌ها فرض می‌کنند که فقط با تغییر نشانگان می‌توانند کُل شرکت را دگرگون کنند. با کمال تأسف این خیال خام معمولاً در مدیران اجرایی رده‌بالا مرسوم است. ما بارها شاهد فعالیت‌های پرهزینۀ تغییر برَند بودیم که درنهایت چیزی بیش از تغییر لوگوی شرکت نبوده است. یونیورسیتی آو وسترن سیدنی میلیون‌ها دلار خرج کرد تا به وسترن سیدنی یونیورسیتی تبدیل شود. همین‌طور آسترلیَن اُپرا فرایندی پرهزینه را طی کرد تا به اُپرا آسترلیا تبدیل شود. نشنال بَنک آو آسترلیا هم امیدوار بود با تبدیل به نشنال آسترلیا بَنک ازاین‌رو‌ به‌آن‌رو شود.\n معمولاً این دل‌بستگی به برندسازی چیزی بیش از مشغولیتی کوچک و بی‌نتیجه نیست. در یکی از شرکت‌های موردمطالعه به گروهی از مدیران بازاریابی برخوردیم که کارشان فروش طیفی از کالاها ازجمله خمیردندان بود. آن‌ها هم به‌طور طبیعی شیفتۀ قدرت جادویی برندسازی بودند. یکی از این مدیران به ما گفت با برندتان است که «زنده می‌مانید یا می‌میرید». اما زمانی که از آن‌ها پرسیدیم چه چیز در فروش خمیردندان‌ها تأثیرگذار است، گفتند که مصرف کنندگان «فقط چیزی را برمی‌دارند که در قفسۀ کالاهای تخفیف‌خورده قرار داشته باشد» و اینکه «افراد علاقۀ خاصی به خمیردندان ندارند». درحقیقت آن‌ها اذعان داشتند که تنها قیمتْ تعیین‌کننده است.\n دل‌بستگی به برندسازی در بسیاری از شرکت‌ها حتی می‌تواند به عامل حواس‌پرتی خطرناکی تبدیل شود. چند سال پیش، مقاماتِ لشگری در سوئد تصمیم گرفتند، در اقدامی عظیم، برند خود را تغییر دهند. متأسفانه، این کار مستلزم لغو بعضی تمرین‌های نظامی بود. یکی از فرماندهان در زمان معرفی طرح تغییر برند گفت: «اگر اُملت می‌خواهی بالاخره باید تخم‌مرغ را بشکنی. درست است که بعضی تصور می‌کنند این مسیرْ پرهزینه‌ است، اما درنهایت یک اُملت درست‌وحسابی خواهیم داشت.» بعد از اینکه میلیون‌ها خرج شد تا همه‌چیز از تابلو گرفته تا رومیزی عوض شود، این فرمانده ارشد نظامی اذعان کرد که اقدامات انجام‌شده برای تغییر برند اشتباه بوده است. حداقلش این بود که این روند بدون سروصدا متوقف شد و خشم عمومی را برنینگیخت.\n اما همیشه هم اوضاع به این خوبی پیش نمی‌رود. در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ یکی دیگر از نمونه‌های فاجعه‌بارِ تغییر برند در شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز رخ داد. مدیران‌ ارشد اجرایی سعی کردند، با تغییراتی راهبردی، این شرکت را در سراسر جهان مطرح کنند. برای این منظور، آن‌ها بریتیش ایرویز را به‌عنوان «ایرلاین محبوب جهان» تغییر برند دادند و روی دُم هواپیماها نیز به‌جای پرچم انگلستان، طرح‌هایی از «هنر جهانی»۹ استفاده کردند. این تغییرات باعث اعتراضاتی گسترده در سطح عمومی شد: حتی نخست‌وزیر آن زمان، مارگارت تاچر، هم وارد ماجرا شد و در مراسمی با دستمالش طرح جدید روی ماکتِ هواپیما را پوشاند. تنها چند هفته طول کشید تا ایرلاین به همان شکل و شمایل قبلی‌اش بازگردد. درنهایت این روند، باوجود تغییراتی ناچیز، میلیون‌ها دلار هزینه به بار آورد. یکی دیگر از عوامل مهم حماقت در بسیاری شرکت‌ها تمایل به تقلید از سازمان‌های دیگر است. همان‌طور که یک بار یان والَندر رئیس قبلی هندلزبانکن سوئد گفت: «رهبرانِ کسب‌وکارها، به‌اندازۀ دختران نوجوانی که لباس جین ‌می‌خرند، به مُد روز حساس‌اند.» بسیاری از شرکت‌ها آخرین گرایش‌های روز مدیریتی را، بدون توجه به اینکه چقدر مناسب کارشان است، به کار می‌بندند. همین که گوگل کاری بکند کافی است که آن را مناسب بدانیم، حال چه این کار ذهن‌آگاهی۱۰ باشد چه تحلیل کلانْداده‌.\n بااین‌حال اغلبِ دلایلی که برای پیروی از «بهترین روش صنعت»۱۱ (یا به‌تعبیر مرسوم آن، «به‌گزینی») ارائه می‌شود دلایل قانع کننده‌ای نیست. برای مثال، زمانی که نیروهای مسلح سوئد تصمیم گرفتند از «مدیریت کیفیت جامع» استفاده کنند، بعضی افسران نظامی پرسیدند: «چرا» و پاسخ شنیدند: «ازقرارمعلوم این کارْ به سودِ ما خواهد بود، چون همان کاری است که در بخش خصوصی انجام می‌شود.» به‌عبارت‌دیگر، باید این کار را انجام دهیم، چون دیگران هم آن را انجام می‌دهند.\n اما به‌گزینی معمولاً یا اثر اندکی دارد یا به‌کلی بی‌اثر است. مطالعه‌ای که دربارۀ شرکت‌های نفتی و گازی صورت گرفته نشان می‌دهد که آن‌ها از برنامه‌های موسوم به «آموزش تنوع» استفاده می‌کنند تا به نیروهای خود برخورد مناسب با دیگران را بیاموزند. اما این آموزش‌ها، در عمل، اثر چندانی روی مدارای کارکنان با هم نداشته است. یکی از کارکنانْ این برنامه‌ها را چنین توصیف می‌کند: «این تمرین احساس بسیار خوبی به انسان می‌دهد. همۀ ما می‌توانیم از اینکه در کنار هم در چنین خانوادۀ متنوع قومیتی و شادی حضور داریم خشنود باشیم، خانواده‌ای که سخت کار می‌کند تا شرکتْ این‌همه پول‌ به دست بیاورد. بله حقیقت ماجرا چیز دیگری است.»\n گاهی دنبال‌کردنِ بهترین روش صنعت پیامدهایی بدتر از این به‌همراه دارد. برای نمونه می‌توان به پرداخت بالاترین حقوق‌ها به مقامات اجرایی عالی‌رتبه در برخی شرکت‌ها اشاره کرد. پژوهشی در این زمینه نشان داده است که شرکت‌های ایالات متحده، به‌امید جذب داوطلب‌های باکیفیت‌تر برای پُست‌های تازۀ رده‌بالا، حقوقی بالاتر از میانگین به آن‌ها پرداخت می‌کنند. اما دست آخر، این پرداختی‌‌های بالا تأثیری در عملکرد شرکت نداشته است. تنها نتیجه‌ای که این‌گونه اقدامات دربرداشته بالاتربردن فتیلۀ پرداختیِ شرکت‌ها به مقامات اجرایی در کلِ اقتصاد بوده است.\n آخرین منشأ حماقت شرکتی در مطالعات ما فرهنگ شرکت بود. این فرهنگ‌ها اغلب باعث می‌شوند کارکنان در تلۀ دیدگا‌ه‌های کوته‌بینانه از جهان گیر بیفتند، دیدگاه‌هایی مانند دل‌بستگی به تغییرات پیوسته. یکی از شرکت‌های فناوری پیشرفتۀ موردمطالعه، نسبت‌به تغییر، بسیار خوش‌بین بود و هر چند سال یک بار ابتکاری نو برای تغییر به کار می‌بست که نتیجه‌اش معمولاً یا هیچ بود یا بسیار ناچیز. این برنامه‌ها با کلی سروصدا شروع می‌شد، اما بعدازآن دیگر اتفاق خاصی نمی‌افتاد. به نظر می‌رسید هرکسْ دیگری را مسئولِ ایجاد تغییر می‌داند. هروقت هم معلوم می‌شد چیز قابل‌توجهی تغییر نکرده، مدیران رده‌بالا، بدون درس‌گرفتن از گذشته، به‌دنبال اجرای مجموعه‌تغییراتی دیگر می‌رفتند که درآن زمان مرسوم شده بود.\n بسیاری از شرکت‌ها تمام تمرکز خود را روی زمان حال می‌گذارند. رابرت جَکال، در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۹ در کتاب مارپیچ‌های اخلاقی۱۲ منتشر کرد، با پژوهش دربارۀ فرهنگ یکی از شرکت‌های بزرگ آمریکا نشان داد که مدیران معمولاً از چنین جمله‌هایی استفاده می‌کنند: «افق ما نهار امروز است» یا «می‌دانم دیروز برایم چه کردی، ولی بگو به‌تازگی چه کرده‌ای؟» این افق زمانیِ بسیار کوتاه دال بر این است که مدیران هر روزشان را به پذیرفتن مسئولیت برنامه‌های موفق و شانه خالی‌کردن از مسئولیت برنامه‌های ناموفق می‌گذرانند.\n فرهنگ مثبت‌اندیشیِ دائمی نیز در بسیاری شرکت‌ها محبوب است. در یکی از شرکت‌های‌ مشاورۀ فناوری اطلاعات این جمله دائماً به کارکنان گفته می‌شد: «مشکل نه، برای ما فقط راه‌حل بیاورید.» این پیامِ خوش‌بینانه با هدف ایجاد یک محیط کاری شاد انتخاب شده بود، بااین‌حال مشاوری که این شرکت را به‌خوبی می‌شناخت چیز دیگری می‌گفت. وقتی از او خواستیم که این شرکت را برایمان توصیف کند، چنین گفت: «شرکت نیست، دین است.» اعتقاد خالصانۀ کارمندان به همیشه مثبت‌بودن به این معنی بود که، وقتی مشکلی واقعی و بدون راه‌حلِ مشخص پیش می‌آمد، فقط از کنارش می‌گذشتند. همین تلقی خوش‌بیانه درنهایت باعث شد وقتی شرکت درگیر رکودی بزرگ شد، قبل از اینکه کارمندان برای تغییرات لازم به خودشان بیایند، کار از کار بگذرد.\n از آغازِ پژوهش‌هایمان گمان می‌کردیم که زندگیِ سازمانی پر از حماقت است. اما به‌واقع از میزان همراهی افرادِ باهوش با حماقت جمعی و پاداش‌گرفتن آن‌ها برای این همراهی شگفت‌زده شدیم. تبعیت کورکورانه از قواعد و قوانین غیرمولد باعث می‌شد افرادِ متخصص از قافله عقب بمانند. سخنان توخالی دربارۀ رهبری به افراد جاه‌طلب کمک می‌کرد که به مسئولیت‌های بالاتر برسند. تقلید از دیگر سازمان‌های شناخته‌شده می‌توانست باعث شود که شرکت در «کلاس جهانی» شمرده شود. اقدامات برندسازی باعث می‌شد که مدیران اجرایی، به‌جای پرداختن به واقعیت‌های دشوار و درهم‌ریختۀ حیات سازمانی، خود را سرگرم تغییر تصویر ظاهری شرکت کنند. پیروی از فرهنگ‌های شرکتیِ ریشه‌دار معمولاً باعث می‌شد کارکنان همچون شهروندان متعهد سازمانی به چشم بیایند، درحالی‌که به‌راحتی از کنار مشکلات بحرانی می‌گذشتند.\n بااینکه این بی‌فکریِ شرکتی ثمرات زیادی برای اجراکنندگانش در پی داشته، اما دیده‌ایم که می‌تواند بسیار پرهزینه از آب درآید. وقتی افراد باهوشْ استفادۀ کامل از هوششان را متوقف کنند به‌سادگی از کنار اشتباهات عبور خواهند کرد. این موضوع معمولاً چندان اهمیتی ندارد: شرکت‌ها می‌توانند سازمان‌های بزرگی باشند که جاهای زیادی برای پنهان‌کردن اشتباهات دارند. نکتۀ مهم‌تر این است که در شرکت‌ها، بازۀ توجهِ افرادْ کوتاه است. به‌احتمال زیاد افراد خاطی قبل از اینکه اشتباهاتشان رو شود، سراغ کار دیگری می‌روند یا، محتمل‌تر از آن، ارتقا می‌یابند. توصیۀ کلیدیِ یکی از مدیران میانی برای پیشرفت شغلی این بود: «همیشه سعی کن سریع‌تر از اشتباهاتت بدوی.»\n باوجوداین گاهی پیش می‌آید که دیگر نمی‌توان میوۀ گندیدۀ این حماقت جمعی را پنهان کرد. این همان اتفاقی است که در نوکیا افتاد. مدیران این شرکت مخابراتی بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ بی‌وقفه به مثبت‌اندیشی تشویق می‌شدند. یکی از مدیران میانی دربارۀ آن دوران می‌گفت: «اگر کسی خیلی منفی‌بافی می‌کرد، ممکن بود سرش را به باد دهد.» در این شرایط کارکنان به‌دنبال این بودند که به مدیران بالادستشان تنها «خبرهای خوب» بدهند و از گزارش «نتایج واقعی بررسی‌ها» پرهیز می‌کردند. مدیران منفی‌بافْ منابع کافی دریافت نمی‌کردند و در مقابل بله‌قربان‌گوهای مثبت‌اندیش ارتقا یافته و مسئولیت‌های بیشتری می‌گرفتند. وقتی گوشی‌های هوشمند نوکیا، که برای رقابت با آیفون طراحی شده بود، به مشکلی برمی‌خورْد کمتر کسی جرئتِ مطرح‌کردنش را داشت. در این شرایط بیش از یک سال طول کشید تا مدیران رده‌بالا متوجه شوند که در مسیر شکست قرار دارند. در این مدت، اَپل و سامسونگ بخش زیادی از مسیر تسلط بر بازار گوشی‌های هوشمند را پیموده بودند.\n این حکایت پندآموز به ما یادآوری می‌کند که حماقت، گرچه می‌تواند نتایج کوتاه‌مدت قابل‌توجهی مانند محبوبیت و ارتقا داشته باشد، خطرات بلندمدتی نیز به‌همراه خواهد داشت. می‌توان گفت که حماقت در محیط کار نیز از این قانون کلی پیروی می‌کند: میانه‌روی بهترین کار است.\n احمقانه رفتار‌کردن در محیط کار ساده نیست و ظرافت‌های زیادی دارد. اگر کم بگذارید، دیگران شک می‌کنند که نقش بازی می‌کنید. اگر هم تند بروید دیگران شما را به‌چشم فردی دست‌وپاچلفتی می‌بینند. افرادِ باتجربه، در به‌کارگیری حماقتِ شرکتی برای رسیدن به اهدافشان، از شیوه‌های خاصی استفاده می‌کنند.\n یکی از معمول‌ترین شیوه‌ها انجام کاری است که همه انجام می‌دهند، حتی اگر آن کار اشتباه باشد. اگر رقیبتان راهبردی جدید ارائه کرده، هرقدر هم نامعقول باشد، همان کار را انجام دهید. اگر رقیبی دیگر شروع به استفاده از طرح مدیریت کیفیت جامع کرده شما نیز همان خال را بازی کنید. حتی اگر در صنایعی کاملاً متفاوت از شرکت‌های بزرگی مثل گوگل فعالیت می‌کنید، یکی از بهترین توصیه‌ها کُپی‌کردن اقدامات این شرکت‌هاست. اگر این طرح‌ها را «بهترین روش» هم بنامید که دیگر همه شما را نابغه می‌شناسند. اگر هم مشکلی پیش آمد، خیلی راحت می‌گویید: «همه اشتباه کردند.»\n در جهانی که حماقت بر آن حاکم است، خوب به‌نظررسیدن از برحق‌بودن مهم‌تر است. استادانِ به‌کارگیری حماقتِ شرکتی زمان کمتری روی محتوای کارشان می‌گذارند و بیشترِ وقتشان را صرف ارائه‌ می‌کنند. آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که تصمیم‌گیرندگان تنها نمایش پاورپوینت را می‌بینند و اگر خیلی کار کنند ممکن است چکیدۀ مدیریتی را هم مطالعه می‌کنند. آن‌ها همچنین دریافته‌اند که احمقانه‌ترین ایده‌ها، اگر به‌خوبی ارائه شوند، اغلب با استقبال مواجه می‌شوند. تصمیم‌گیرندگان، پایشان را که از درِ جلسه بیرون بگذارند، بیشترِ محتوای جلسه را از یاد خواهند برد. اگر هم مشکلی پیش بیاید، این حرفه‌ای‌های به‌کارگیریِ حماقت خواهند گفت: «تصمیم‌گیرندگان به جزئیاتِ طرح دقت نکردند.»\n «رئیس بیش از همه می‌داند»: این فرض دیگری است که باید در به‌کارگیری حماقت شرکتی در نظر داشت. پس هر کاری که رئیس از شما خواست، هرقدر احمقانه، انجام دهید. از این ‌هم مهم‌تر، انجام کاری است که رئیسِ رئیستان می‌خواهد. در این شرایط، وفادار به نظر خواهید رسید و جایگاهتان نیز در امان خواهد بود. اگر هم مشکلی پیش آمد، می‌توانید آن را گردن رئیستان بیندازید.\n کار‌کردن در شرکتی تحمیق‌شده۱۳ معمولاً مستلزمِ آن است که دیگران را به مزخرفات مشغول کنید. یکی از مؤثرترین راه‌ها برای انجام‌ندادن کارهای واقعی توجه به تب‌وتاب موجود در ادبیات مدیریت است. راهبردهای جدید ارائه دهید، مدل‌های کسب‌وکار فراهم کنید و خود را درگیر رهبری افکار کنید. این کارها باعث می‌شود از بند انجام کارهای حقیقی رها شوید و به دیگران نیز چنین القا می‌کند که شما در مرزهای دانشِ مدیریت قرار دارید. اگر هم مشکلی پیش آمد، به‌راحتی می‌توانید همه‌چیز را گردن ایده‌های رایج مدیریتی بیندازید.\n صفت دیگری که خیلی به کار می‌آید فرصت‌طلب‌بودن است. بیشتر افراد اگر چیزی به‌نفعشان باشد به‌راحتی می‌توانند خود را به باور آن وادار کنند. اگر پول کافی به افراد داده شود، به هرچیز که لازم باشد باور پیدا می‌کنند. در این شرایط، اگر به روالی احمقانه تن دادید، مطمئن شوید همه می‌دانند که این کار را برای پول می‌کنید. به‌این‌ترتیب، اگر هم مشکلی پیش بیاید، می‌توانید ساختار انگیزشی شرکت را مقصر بدانید.\n حرکت مداومْ آخرین توصیه برای افرادی است که حماقت شرکتی را به کار می‌گیرند. نکتۀ حیاتی این است که پیش از اصابت نتیجۀ اشتباهاتتان جاخالی بدهید. افتخار موفقیت‌های کوتاه‌مدت را مال خود کنید و، قبل از اینکه هزینه‌های بلندمدت‌تر روی شانۀ شما بیفتد، به جایگاه دیگری ارتقا یابید. به‌این‌ترتیب، اگر مشکلی هم پیش بیاید، نفر بعدی باید آن را حل کند.\n در دو دهۀ گذشته نظریه‌پردازان مدیریت بر این باور بوده‌اند که میزان دانش تخصصیِ سازمان است که باعث موفقیت یا شکست می‌شود. این در حالی است که نگاه دقیق ما به دنیای شرکتیْ تصویر متفاوتی ترسیم می‌کند: حماقت از درودیوار بسیاری از شرکت‌های بزرگ بالا می‌رود. مهم‌تر اینکه این حماقتْ نتیجۀ اتفاقیِ کارهای معدودی افرادِ سر‌به‌هوا نیست، بلکه معمولاً دانسته ایجاد می‌شود. این موضوع بسیار فراتر از سودبردن از برخی گرایش‌های درونیِ شناختی است که اقتصاددانانِ رفتاری به آن علاقه‌مندند. در این روند، سازمان‌ها با هدفی مشخص به‌دنبال ایجاد بی‌فکری جمعی می‌روند.\n شرکت‌هایی را مشاهده کردیم که هر کاری می‌کنند تا اجازه ندهند کارکنانشان درمورد فرضیاتِ ازپیش تعیین‌شده نظر بدهند. آن‌ها می‌خواهند کارکنان را از فکر‌کردن درمورد هدف‌های اساسی بازدارند و نمی‌گذارند هیچ‌کس دنبال توجیهاتِ تصمیمات و اقدامات باشد. این کار نتایج مساعدی، هم برای افراد (مثل پیشرفت کاری) و هم برای کل سازمان، در پی دارد، مانند دوری از مشاجره‌ها و تمرکز روی هدفی مشترک. باوجود این نتایج مساعد کوتاه‌مدت، حماقت جمعی در بلندمدت می‌تواند موجب بروز کارکردهای نامناسبی شود، مانند فقدان یادگیری و بی‌اعتنایی نسبت به اشتباهات. شاید بهتر باشد که اندیشمندانِ مدیریتْ اتکا به نظریه‌های سازمانیِ دانش‌محور را متوقف کنند و نظریه‌ای حماقت‌محور را دربارۀ نحوۀ عملکرد سازمان‌ها ارائه دهند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آندره اسپایسر نوشته است و در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Stupefied» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۵ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «احمق باش تا کامروا شوی» و با ترجمۀ امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است. •• آندره اسپایسر (André Spicer) استاد رفتار سازمانی در دانشگاه لندن است. اسپایسر کتاب جست‌وجوی ناامیدانۀ خویشتن‌سازی: یک سال در جنبش بهینه‌سازی (Desperately Seeking Self-Improvement: A Year Inside the Optimisation Movement) (۲۰۱۷) را با همکاری کارل سدرستروم نوشته است. چرندیات کسب‌وکار (Business Bullshit) (۲۰۱۸) تازه‌ترین کتاب اوست.\n [۱] Stupidity Psradox [۲] Corporate Governance [۳] Leadership Material [۴] Vision [۵] Belief [۶] Authenticity [۷] New Age: به مجموعه‌ای از اعتقادات معنوی گفته می‌شود که در دهۀ ۱۹۷۰ در کشورهای غربی گسترش یافت. افرادی که به این مسلک اعتقاد دارند سبک زندگی خاصی دارند و، برای به‌دست‌آوردن آرامش، فعالیت‌های متفاوتی انجام می‌دهند. [۸] کلمۀ استفاده‌شده در متن Open است، به‌معنی فردی که نظرات مختلف و مخالف را با سعۀ صدر می‌شنود و می‌پذیرد. دیکر معنیِ ذکرشده برای این کلمه «صادق» است که به نظر می‌رسد معنی اول بیشتر با متن هم‌خوانی دارد. [۹] بریتیش اِیروِیز در سال ۱۹۹۷ تصویر دُم هواپیماهای خود را تغییر داد و از طرح‌های هنرمندانِ مشهورِ کشورهایی استفاده کرد که عضو شبکۀ پروازیِ این هواپیمایی بودند. [۱۰] Mindfulness [۱۱] Industry Best Practice: روشی است که تجربهْ کارایی‌اش را ثابت کرده و به‌عنوان بهترین روش و شاخص استفاده می‌شود. [۱۲] Moral Mazes [۱۳] Stupefied\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157734.json b/train/528157734.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..1dc2a4ca07f08d90ac98d7d0d47e47f334caa5f4 --- /dev/null +++ b/train/528157734.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگیِ آزمون‌زده", + "subtitle": "مدرسۀ ایدئال جایی است که در آن اجباری به شنیدن جوابی ناخواسته به سؤالی نپرسیده نباشد", + "introduction": "از کلاس‌های مدرسه کدام یک در خاطرتان باقی مانده است؟ آن‌هایی که شما را به تفکر و تبادلِ نظر فرا می‌خوانْد یا آن‌هایی که مطالبِ موردنیاز برای آزمون را به خوردتان می‌داد؟ نظامِ آموزشی در سرتاسر جهان هر روز بیشتر از اندیشیدن فاصله گرفته و به‌سوی آزمون‌محوری حرکت می‌کند. این در حالی است که، در تفکر سقراطی، آموزش با طرح سؤال آغاز می‌شود، با پرسشگری ادامه می‌یابد و به‌سوی فهمی عمیق‌تر حرکت می‌کند.", + "content": "جان تیلر، ایان — بیایید با هم کلاس درس ایدئالِ من را تصور کنیم. وارد که می‌شوید، اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند چیدمان کلاس است. خبری از ردیف میز و نیمکت‌ها در مقابل یک تخته‌سیاه نیست و، به‌جای آن، صندلی‌هایی راحت به‌شکل دایره‌ای بزرگ چیده شده‌اند. این چیدمان پیامی در خود دارد: اینجا فضایی برای بحث و تبادل آزادِ آراست. روی دیوار پوستری از برتراند راسل و این نقل‌قول از او وجود دارد: «اکثر مردم ترجیح می‌دهند بمیرند تا اینکه بیندیشند و اکثرشان هم می‌میرند و نمی‌اندیشند.»۱ قفسه‌ای شیشه‌ای وجود دارد که مقالات دانش‌آموزان، ردیف روی ردیف، در آن چیده شده است، مقالاتی دربارۀ موضوعات متنوعی چون اخلاقیات تجارت، مهندسی، معماری، تاریخ سیاسی، زبان‌شناسی و فلسفۀ علم.\n دانش‌آموزان وارد می‌شوند، سر جای خود در آن دایره می‌نشینند و منتظر آغاز سمینار می‌شوند. معلم در کنارِ آن‌ها درون دایره می‌نشیند و یک‌راست سراغ اصل مطلب می‌رود. می‌پرسد: «آیا من امروز همان آدمی هستم که دیروز بودم؟» مناظره بلافاصله در می‌گیرد. معلم کم حرف می‌زند. تنها گاهی، برای درخواستِ توضیح بیشترِ یک نکته یا جلب توجه کلاس به استدلال یکی از دانش‌آموزان، مداخله می‌کند.\n پس از تبادل پرهیجان و اولیۀ آرا، همه‌چیز اندکی آرام‌تر می‌شود و معلم دربارۀ تمایز میان خاصیت‌های ماهوی و غیرماهوی۲ نکاتی ذکر می‌کند. سپس پیشنهاد می‌کند که شاگردان قسمتی از نوشته‌های جان لاکِ فیلسوف را بخوانند. این امر به بحث و مناظرۀ بیشتر دامن می‌زند.\n دانش‌آموزان در مشارکت خود از ایده‌هایی بهره می‌گیرند که در موضوعات گوناگون با آن‌ها برخورد کرده‌اند. یکی می‌گوید به‌خاطر دی.ان.ای‌اش همانی هست که هست. معلم دربارۀ زیست‌شناسی [موجود در] پشت این ایده توضیح می‌خواهد. یکی می‌پرسد این نظریه چگونه دربارۀ دوقلوهای همسان کاربرد دارد. دانش‌آموزی دیگر می‌گوید همۀ ما در زندگی نقش‌هایی بازی می‌کنیم و همین نقش‌ها هستند که هویت ما را تعریف می‌کنند.\n جوّ کلاس آرام، مشارکتی و پرسش‌گرانه است؛ موتور محرکۀ یادگیریْ کنجکاوی و علاقۀ شخصی است. معلم هیچ جوابی برای پرسش‌ها ارائه نمی‌دهد و به‌جای آن در هنگام بحث‌های کلاس، نظراتی را بر روی فلیپ‌چارت۳ یادداشت می‌کند. جلسۀ درس نیز با هیچ جوابی به پایان نمی‌رسد. درواقع حتی با به‌صدادرآمدن زنگ نیز به پایان نمی‌رسد؛ دانش‌آموزان در حال خروج از کلاس کماکان در حال بحث‌اند.\n این کلاسِ درسِ ایدئال من است. درواقع، این چیزی بیش از یک رؤیاست. کلاس واقعی من نیز، دست‌کم هرازگاهی، شبیه به همین است. زمانی که آغاز به تدریس کردم، آموختم که جلسات درسی که در آن شاگردان در بحث و مناظره و پرسشگریْ مشارکت فعال دارند، هم برای خودشان و هم برای معلم لذت‌بخش‌تر و به‌یادماندنی‌تر هستند. بنابراین هرگاه که ممکن باشد امور را این‌گونه سامان می‌دهم.\n اما حقیقت تلخ این است که اکثریت بزرگی از جلسات درس با هدف دیگری تشکیل می‌شوند. ریزترین جزئیاتِ کلاس درس برای اغلب معلمان و شاگردان را ملزومات آمادگی برای امتحانات شکل می‌دهد. هنگامی که دانش‌آموزان وارد چنین کلاس‌هایی می‌شوند، تمرکز بر بحث و پرسشگریِ نامحدود نیست، بلکه بر آموختن هر‌چیزی است که برای موفقیت در امتحان بعدی «باید دانست». به‌احتمال زیاد، جلسۀ درس دارای «نتیجه‌ای آموزشی» خواهد بود که مستقیماً از برنامۀ امتحان اخذ شده است. کتاب‌های درسی با نظرات مُمتحنین، بانک‌های سؤال محتمل امتحانی و مجموعۀ خلاصه‌هایی حاوی «جواب‌های الگو» در دسترس است. کلاس‌های درس امروزی، بسیار به‌دور از محیط‌هایی برای پرسشگری آزاد، شبیه به پادگان‌های تمرین نظامی هستند که در آن‌ها شاگردان به دنبالِ فراهم کردنِ جواب‌های بی‌نقص به پرسش‌های بالقوۀ امتحانی هستند.\n اگر معلم نیستید و اخیراً نیز با بچه‌ها دربارۀ تجربه‌شان از مدرسه صحبت نکرده‌اید، از میزان آلودگی آموزش با فرهنگ «تدریس برای امتحان»، شگفت‌زده خواهید شد. در یک نظرسنجی دربارۀ نگرش کارکنان دانشگاه، عبارات سرزنش‌آمیزی در مخالفت با این ذهنیت استفاده شد. در این نظرسنجی فقدان کنجکاوی و «علاقۀ محض به تحقیق» ذکر شده و ریشۀ آن تا نگرش‌های زیرینیِ نظام مدرسه و فروکاستن یادگیری به آمادگی برای امتحان دنبال شده است. این نگرش را «حساب‌گریِ کوچک ناشاد۴» نامیده‌اند که، طبق آن، دانش‌آموزان فکر می‌کنند یادگیری «یعنی دانستن جواب صحیح». همچنین اشاره شده بود که این فقط مختص به مجموعه‌ای از امتحانات نیست بلکه در «سراسر نظام آموزشی ریشه دوانده» است. مارتا نوسبام در کتاب نه برای سود۵ (۲۰۱۰)، موضوع را این‌طور تشریح می‌کند: «تدریس برای امتحان»، که غلبه‌ای روزافزون بر کلاس‌های درس مدارس عمومی دارد، انفعال دانش‌آموز و روزمرگی معلم را در پی دارد. خلاقیت و فردیت، که معرف بهترین خصایص تعلیم و تربیت انسان‌گرایانه هستند، به‌سختی مجالی برای رشد می‌یابند. در یک نظرسنجی از دانشگاهیان، ۸۷درصد استادها گفتند که به‌نظرشان تمرکز بیش از اندازه بر «تدریس برای امتحان»، عمده‌ترین دلیل ناآمادگی دانش‌آموزان مدارس برای تحصیلات دانشگاهی است. دانش‌آموزان نیز در مواجهه با این پرسش همین نظر را تأیید می‌کنند. دانش‌آموزی هنگ‌کنگی در مصاحبه‌ای برای مناظرات داوس ۲۰۱۶ دربارۀ آیندۀ آموزش، معتقد بود رویکرد فعلی در مدارس «به تولیدِ انبوهِ نوابغِ امتحانی منجر شده که در امتحانات سربلند بوده» اما «در رویارویی با چالش‌ها به‌آسانی در هم می‌شکنند».\n کارل پوپرِ فیلسوف به‌هنگام نوشتن جست‌وجوی ناتمام۶ (۱۹۷۴) دربارۀ رؤیای خود از مدرسۀ ایدئال دقیقاً عکس این را مجسم کرد: مکانی که در آن آموزش، به‌جای اینکه صرفاً آمادگی برای امتحانات باشد، شکل نوعی پرسشگری آزاد و به‌خودی‌خود جذاب را دارد: اگر به آینده‌ای می‌اندیشیدم، رؤیای روزی را در سر می‌پروراندم که مدرسه‌ای بنا کنم تا در آن جوانان بتوانند بدون ملال به آموختن بپردازند و تشویق شوند تا مسایلی را پیش کشیده و دربارۀ آن‌ها بحث کنند، مدرسه‌ای که در آن اجباری به شنیدن جوابی ناخواسته به سؤالی نپرسیدهْ نخواهد بود؛ در آن هیچ‌کس محض قبولی در امتحانات درس نخواهد خواند.\n من نیز در رؤیای پوپر شریکم. فکر می‌کنم مدرسه زمانی‌که، به‌جای آموزش شاگردان برای قبولی در امتحانات، به آنان چگونه اندیشیدن توسط خودشان را بیاموزد، لذت‌بخش‌تر و مؤثرتر خواهد بود.\n برای فهمیدن راه تحقق این مسئله، باید چیزی را به یاد بیاوریم که، به‌دلیل اشتیاقمان برای تبدیل مدارس به ماشین‌های کاراییِ اقتصادی، از یاد برده‌ایم. آنچه سقراط مدت‌ها پیش توجه ما را به آن جلب کرد، اینکه آموزشْ فرایندی فلسفی است. این آموزش با طرح سؤال آغاز می‌شود، با پرسشگری ادامه می‌یابد و به‌سوی فهمی عمیق‌تر حرکت می‌کند. نیروی مورد نیاز برای سفرِ پرسشگری را تأمل نقادانه، بحث و مناظره تأمین می‌کند. مقصد این سفر نَه پاسخ‌های نهایی بلکه درک بیشترِ محدودیت‌هایی است که دانش ما هم دربارۀ جهان پیرامون و هم دربارۀ خویشتن مرموزمان از آن رنج می‌برد.\n همین ادراک است که سقراط نام «خرد» بر آن نهاد. او کوشید تا همشهریان آتنیِ خود را با طرح سؤال و آشکارکردن فهم محدودشان از ایده‌هایی پراهمیت در زندگی، مانند عدالت یا شجاعت، به اندیشیدن وادار کند. پذیرش پرسش‌گریِ سقراطی با روحیه‌ای سازنده، نقطۀ آغازین فرایند جست‌وجوی ما برای گسترش فهممان خواهد بود و همچنین می‌تواند باعث ایجادِ فروتنی و سعۀ صدر برای پذیرش ایده‌های دیگران شود.\n مدارس اگر بخواهند اهدافشان را محقق سازند، نمی‌توانند این بُعد فلسفیِ آموزش را نادیده بگیرند. مدارس نباید خود را تنها توزیع‌کنندۀ دانش لازم برای موفقیت در جهانِ کار ببینند، آن‌ها باید خود را اجتماعی برای تأمل فیلسوفانه نیز تصور کنند، فضایی که در آن دانش‌آموزان می‌توانند آموخته‌هایشان را به‌دقت وارسی کرده و، دربارۀ معنای خوب‌زیستن، خودشان بیندیشند. چنانچه آموزش فلسفی با این تعاریف فهمیده شود، دیگر تنها موضوعی منفصل از موضوعاتِ دیگر نیست، بلکه رویکردی به یادگیری است که می‌توان کاربردی برای آن در تمام جوانب برنامۀ تحصیلی یافت.\n آموزش فلسفی زمانی آغاز می‌شود که معلمْ نقش «مربی سقراطی» را برعهده بگیرد. در کلاس درس سنتی، معلم به‌چشم گردآورندۀ اطلاعات دیده می‌شود، اطلاعاتی که دانش‌آموزان «نیاز به دانستن» آن‌ها دارند. این نیاز را ملزومات هر آزمونی معین می‌کند که در پیش باشد. آموزش فلسفی شکل نوعی پرسشگری مشترک را به خود می‌گیرد، فرایندی که در آن معلمْ کلاس را به‌سمت فهم از طریق گفت‌وگو، نه تک‌گویی، هدایت می‌کند.\n قالب چنین پرسشگری‌ای را سقراط با کاری که کرد فراهم کرده است. او نشان داد که می‌تواند، از راه طرح پرسش، به پسربچۀ بَرده‌ای، که پیش‌ازآن هیچ آموزشی در ریاضی ندیده بود، هندسه بیاموزد. هنگامی که معلمان به ایفای نقش مربیان سقراطی بپردازند، پرسش‌های آنان باعث می‌شود شاگردان، به‌جای جذب منفعلانۀ اطلاعات، برانگیخته شوند تا دربارۀ مسئلۀ حاضر خودشان بیندیشند.\n نتایج تدریس به این شیوه می‌تواند چشمگیر و شگفت‌انگیز باشد. من یک بار یک سال را صرف تدریس در کلاس اختیاری فلسفه برای هفده‌ساله‌ها کردم. هیچ درس‌نامۀ رسمی و امتحانی درکار نبود. تنها دربارۀ چند سؤال جذاب فلسفی حرف زدیم، مثل این سؤال که زبان معنای خود را از کجا می‌گیرد و آیا ما اصلاً چیزی می‌دانیم یا خیر. روش ادرۀ آن کلاس سقراطی بود. ما دربارۀ هر سؤال بدون رسیدن به نتایجی مشخص بحث کردیم. مباحثاتْ آرام، شاد و غیررسمی بودند، آن‌قدر که باعث شد بعدها از خود بپرسم که چقدر یادگیریِ واقعی صورت پذیرفته است.\n اما چند سال بعد، یکی از دانش‌آموزان به‌نام اَلَستر پروین، که در آن زمان مشغول پیمودن مسیر موفقیت در جهان معماری بود، اظهار کرد که چقدر آن مباحثات سقراطی برایش به‌یادماندنی بوده است: «چقدر تناقض‌آمیز است که ما برای امتحان‌دادن کار نمی‌کردیم و، بااین‌حال، من از آن جلسات چیزهای بسیار بیشتری به یاد دارم تا هر درس دیگری که در آن زمان مطالعه می‌کردم!» برای پروین فرصتِ اندیشیدن «خارج از چارچوب»، از لحاظ آموزشی، قدرتمند و رهایی‌بخش بود. او در مسیر شغلی‌اش به این کار ادامه داده و نتایج چشمگیری به دست آورده است. سخنرانی تد او دربارۀ معماری دموکراتیک نیز این را نشان می‌دهد.\n البته هرقدر هم که گفت‌وگوهای سر کلاس درس جذاب و برانگیزنده باشند، یادگیریْ چیزی بیش از این گفت‌وگوهاست. تفکرِ مطلوب باید آگاهانه باشد. اگر مدل یادگیریِ ما مشارکت در گفت‌وگویی دربارۀ ایده‌هاست، این گفت‌وگو غنی‌تر و ژرف‌تر خواهد بود اگر ذهن شاگردان با «بهترین چیزی که اندیشیده و بیان شده» (به‌نقل از متیو آرنولد در کتاب فرهنگ و آنارشی۷ (۱۸۶۹)) مشغول شود. این بینش در ایدۀ سنتیِ «پیش‌مطالعه» مندرج است: مطالعۀ مقدماتی قبل از کلاس. در سال‌های اخیر این سنت از راه ترویج کلاس‌های مشهور به «کلاس‌های برعکس» احیا شده است، کلاس‌هایی که در آن‌ها مرحلۀ کسب اطلاعات پیش از جلسه توسط خود شاگرد انجام می‌گیرد. این امر باعث می‌شود، در جلسه، زمان کافی برای فعالیت‌های فکری چالش‌برانگیزتر، مانند تحلیل استدلالی و پرسشگری برهانی، باقی بماند.\n هستند کسانی که امکان «آموزشِ اندیشیدن به دیگری» را زیر سؤال می‌برند. بااین‌حال در شرایط مناسب این اتفاق به‌صورت طبیعی می‌افتد. مگر هرچیز دیگری را چگونه می‌آموزیم؟ ارسطو می‌گفت ما با انجام‌دادن می‌آموزیم. آموختن فقط جذب منفعلانۀ اطلاعات نیست؛ یادگیری زمانی رخ می‌دهد که بکوشیم کاری را انجام دهیم. آنچه ارسطو به آن اشاره نکرده نیاز به نظارت است. ما به کسی نیاز داریم که خطاها را گوشزد کند و به ما بگوید چگونه پیشرفت کنیم. یادگیریْ کوششِ تحت نظارت است.\n برای پاسخ به پرسش بعدی می‌توانیم این نکته را به کار ببریم. چگونه می‌توان اندیشیدن را به کسی آموخت؟ دانش‌آموزان، با اندیشیدن، اندیشیدن را می‌آموزند، آن هم زیر نگاه تیزبینِ مربی سقراطی که آن‌ها را به سوی بهبود روندِ تفکرشان راهنمایی می‌کند.\n بنابراین از طریق مربیگریِ سقراطی در اجتماعی پرسشگر است که فرایند شکل‌گیری اندیشمندانی مستقل آغاز می‌شود. اما رشد و تکامل زمان‌بر بوده و، اگر تمام آنچه در کلاس درس اتفاق می‌افتد توالی سریع واحدهای درسی باشد، زمان برای اندیشه‌های ژرف‌تر، به متاعی کمیاب بدل می‌شود. کارِ پروژه‌ای زمینه‌ای بهتر برای تغذیۀ اذهان جوان فراهم می‌کند.\n به‌سرانجام‌رساندن پروژه نوعی فرایند است، نه فعالیتی منفرد. این کار به هفته‌ها و حتی ماه‌ها وقت نیاز دارد. بنابراین، ظرفیت‌های ارزشمندی می‌توانند رشد کنند، که از آن جمله می‌توان ظرفیتِ برنامه‌ریزی، استمرار، انعطاف‌پذیری، آموختن از اشتباه، بداهه‌گوییِ خلاقانه و تأمل نقادانۀ مداوم را نام برد. این نشان‌دهندۀ ارزش کارِ پروژه‌ای در مدلی آموزشی است که هدف از آن رشدِ ظرفیتِ تفکرِ مستقل است.\n آموختن «خودْاندیشیدن» به شاگردانْ هدفی ستودنی است، اما منتقدانِ این ایده می‌گویند، چنانچه دانش‌آموزان به خود واگذار شوند، اکثریتشان برای یافتن راهی برای پیش‌رفتن دچار مشکل می‌شوند. بنا به این استدلال، پیش از آنکه دانش‌آموزان بتوانند مستقلاً بیندیشند، به میزان زیادی دانش پیش‌زمینه نیاز دارند.\n این استدلال به خوبی بیان شده، اما حقیقت این است که چنین نقدی تنها به برداشتی ساده‌لوحانه از یادگیریِ مستقل وارد است. مبلغان [این برداشت ساده‌لوحانه] می‌گویند «کشف آزادانه»، که در آن به دانش‌آموزان اختیار کامل داده می‌شود تا تعیین کنند چه چیزی را چگونه بیاموزند، بهترین شیوه است. اما مبلغانِ «آموزش به‌مثابۀ فرایند تجهیز جوانان به توانایی اندیشیدن به وسیلۀ خود» تصدیق می‌کنند که فراهم‌کردنِ مهارت‌ها و اطلاعات لازم، پیش از آغاز پرسشگری معنادار، اهمیت دارد.\n آیا حاضرید «آموزشگاه تعلیم مستقل رانندگی» را به دختر یا پسرِ یکی از دوستان توصیه کنید؟ هم بله و هم نه. اگر آن‌ها برای جلسۀ اول آموزشِ رانندگی‌شان سر برسند و به آن‌ها کلیدی داده و گفته شود که بروند دوری بزنند و از اشتباهاتشان درس بگیرند، برایشان خوشایند نخواهد بود. ازطرف‌دیگر، قطعاً می‌خواهیم مردم بتوانند مستقل رانندگی کنند؛ تعلیم‌دهندگان باید کارشان را به‌نحوی انجام دهند که فرد خودش بتواند رانندگی کند. پس مطلوب‌بودنِ «یادگیری مستقل» بسته به این است که چه درکی از رابطۀ آن با تعلیم سنتی داشته باشیم.\n در مدلی معقول از یادگیری مستقل، این‌طور فرض نمی‌شود که دانش‌آموزان، بی هیچ‌واسطه‌ای، خودشان ذاتاً قادر به اندیشیدن هستند. درعوض، این ظرفیت مشخصاً، از راه تدریس، گسترش داده می‌شود. این اندیشه اندکی تناقض‌آمیز و درعین‌حال صحیح است: دانش‌آموزان نیاز دارند استقلال را بیاموزند. در مثالی که با آن شروع کردیم معلم، با معرفی استدلال‌های اصلی در مقاطع کلیدی، برجسته‌کردن استفاده از منطق، خلاصه و نقدکردن استدلال‌ها، معرفی اصطلاحات و تشریح مفاهیم مهم، در حال هدایت بحث بود. در این مثال راهنمایی بسیار زیادی فراهم شده است، اما نه توسط معلمی که جلوی کلاس ایستاده و برای دانش‌آموزان دربارۀ چگونه‌اندیشیدنْ سخنرانی می‌کند.\n برای پرورش ظرفیتِ خودْاندیشی در دانش‌آموزان، همکاری معلم و شاگردان در مدیریت انتقال تدریجیِ مسئولیتِ یادگیریْ حیاتی است. در آغاز و حتی تا میانه‌های راه این فرایند، ممکن است مقدار زیادی تعلیم مستقیم در جریان باشد، اما مشخص است که این روند هدفِ غایی نیست، در حقیقت این روشْ وسیله‌ای برای رشد ظرفیتِ دانش‌آموزان برای اندیشه و کارِ مستقل است. آن‌ها در حال آموختن خودْاندیشی هستند. با پیش‌رفتنِ این فرایند، استقلال افزایش می‌یابد.\n ممکن است معلمان در این مرحله دربارۀ امتحانات سرنوشت‌ساز بپرسند. آیا در صورت جایگزینی «تدریس برای آزمون» با «تدریس برای اندیشیدن» نمرات دانش‌آموزان کم نمی‌شود؟ خیر، زیرا زمانی که صَرفِ آموزشِ اندیشیدن به دانش‌آموزان می‌شود هدر نرفته و فواید آن در سراسر حوزۀ آموزش محسوس خواهد بود. دانش‌آموزانی که اندیشیدن، تحلیل‌کردن و تأمل نقادانه را فراگرفته‌اند برای رویارویی با چالش‌های امتحانات مجهزترند. آن‌ها در تفسیر پرسش‌ها و گذار مهم از پاسخ‌های توصیفی به پاسخ‌های ارزیابانه و استدلالی مهارت بیشتری خواهند داشت. به‌طور خلاصه، اگر دانش‌آموزان بهتر اندیشیدن را فرا گرفته باشند، زمانِ فرارسیدن امتحانات، برای رویارویی با آن‌ها، بهتر خواهند اندیشید.\n علی‌رغم فواید آشکار تعلیم اندیشۀ فلسفی به دانش‌آموزان، شیوۀ غالب آموزشی همچنان به‌صورتی خلل‌ناپذیرْ سنتی و با همان ماهیتِ خرفت‌کننده باقی مانده است. در سراسر جهان، لذت یادگیری از آموزش بیرون کشیده شده و به فرایندِ خشک و بی‌روح «تحویل» مواد درسیِ تجویزشده تقلیل یافته است. این مواد درسی را الزامات آزمون‌های استاندارد دیکته می‌کنند و هدف از آن‌ها، راضی‌کردن معیارهای بازدهیِ تعیین‌شده از بیرون است.\n این رویکردِ خشک و ارزیابی‌محور، جدای از آسیب‌رساندن به رشد فکری دانش‌آموزان، از لحاظ اجتماعی و سیاسی نیز نامطلوب است. نتیجۀ تعلیم -اگر قلمرویی برای چالش، مخالفت و کاوش آزادانۀ پاسخ‌های جایگزین به پرسش‌های ژرفِ زندگی نباشد- اذهانِ بسته است: متفکرانی بی‌حال و فاقد ظرفیتِ به‌پرسش‌کشیدنِ چیزهایی که به آن‎ها گفته می‌شود. در تجهیز جوانان به ظرفیت‌های دفاعی تأمل نقادانه در جریان مداوم اطلاعات و اطلاعات غلط الکترونیکی، که همۀ ما را احاطه کرده، شکست در کمین مدارسی است که به این شیوه عمل می‌کنند. آن‌ها خطر پروراندن نسلی را متحمل می‌شوند که برای مقاومت در برابر جذابیت لفاظی‌های ساده‌انگارانه، پوپولیستی و عوام‌فریبانه مجهز نیستند.\n در مقایسه، دانش‌آموزانی که اندیشیدن به وسیلۀ خود را فرا گرفته‌اند برای زندگی آماده‌ترند. آن‌ها برای رویارویی با عدم‌قطعیتِ آینده، خلاقانه و مستقل‌اندیشیدن، و ایفای نقش شهروند فعال و متفکر در روندهای دموکراتیک تصمیم‌گیری، برای همۀ این‌ها مجهزترند. هرچند تمرکز آموزش فلسفی ورای کاریابی است، بااین‌حال در این عرصه نیز مزایایی دارد زیرا، در جهانی با سرعت تغییر زیاد و پیش‌بینی‌ناپذیر، بازار کار آینده نه به گوسفندانِ کارآموخته بلکه به متفکرانی خلاق و مستقل نیاز دارد، افرادی با اعتمادبه‌نفس که انتظار ندارند دیگری جواب درست به آن‌ها بدهد، بلکه می‌دانند خودشان چگونه بیندیشند و راهی به جلو بیابند.\n به گفتۀ سقراط زندگیِ ناآزموده ارزشِ زیستن ندارد. لیکن برای دانش‌آموزان امروز، آموزش یعنی زندگیِ مالامال از آزمون. بهترین اتفاق برای مدارسْ اصلاحات بیشتر در ساختارها، روندها، برنامه‌های درسی یا ارزیابی نیست، بلکه کشف مجدد غایت سقراطیِ آموزش است، همان بینشی که او را برانگیخت تا با برده، شاعر و سیاست‌مدار به‌یک شیوه برخورد کند و الهام‌بخش آن‌ها باشد تا خودشان اندیشیدن را آغاز کنند.\n یکی از ویژگی‌های چشمگیر گفت‌وگوهای سقراطی این است که پسربچۀ برده، سربلندتر از رهبران آتنیِ ظاهراً داناتر، [از این گفت‌وگوها] بیرون می‌آید. چنین می‌نماید که او از برخورد با سقراط اندکی ریاضی آموخته است، حال‌آنکه آن‌هایی که قرار بوده آنچه می‌گویند را بدانند درمانده شدند، آن هم به دلیلِ ناتوانیشان در بازگو کردن آنچه فکر می‌کردند می‌دانند.\n این موضوع حاویِ نکتۀ مهمی دربارۀ دامنه و قدرت گفت‌وگوی سقراطی در آموزش است. ممکن است تصور کرده باشید که کارایی این روش‌ها تنها متعلق به آن دستۀ توانا و ممتاز در نظام آموزشی است که به خوبی می‌توانند ایده‌هایشان را تبیین کنند. اما این اشتباه است. یافته‌های پژوهش‌های اخیر، در زمینۀ تاثیر گفت‌وگوی فلسفیِ سقراط‌وارْ با کودکان مدارس ابتدایی، نشان داده که تواناییِ آن‌ها را، هم در خواندن و هم در ریاضیات، وسعت بخشیده است. علاوه‌برآن، بیشترین تأثیرِ مثبت را بر دانش‌آموزانِ محروم گذاشته است. پژوهش‌ها یکی پس از دیگری نشان داده‌اند که گفت‌وگوی سقراطی، علاوه‌بر مزایای شناختی، اعتماد به‌نفس و فصاحت دانش‌آموز را نیز افزایش می‌دهد.\n برای پرکردن شکاف موفقیت در مدارسمان، بیایید به جایی بازگردیم که آموزش در آن آغاز شده و همان کاری را بکنیم که سقراط کرد: نشستن در کنار شاگردان، پرسش‌کردن و، از خلال گفت‌وگو، آموختن مهم‌ترین چیز به آن‌ها: اینکه چگونه خودشان بیندیشند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را جان تیلر نوشته است و در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «The examined life» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «زندگیِ آزمون‌زده» و با ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است. •• جان تیلر (John Taylor) مدیر یادگیری، تدریس و نوآوری در مدرسۀ شبانه‌روزی کرَنلی در شهر ساریِ انگلستان است، جایی‌که هدایت پروژۀ فلسفه در آموزش را نیز بر عهده دارد. [۱] Most people would sooner die than think, and most of them do [۲] essential and non-essential properties [۳] flip-chart؛ دسته‌های بزرگ کاغذ که روی پایه‌ای قرار گرفته و از بالا ورق می‌خورند. [۴] joyless little bean-counter [۵] Not for Profit [۶] Unended Quest [۷] Culture and Anarchy\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157736.json b/train/528157736.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6207dafca6f1d5fa163f79b3215a2e8e03fa67b8 --- /dev/null +++ b/train/528157736.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا فقرا فقیر باقی می‌مانند؟", + "subtitle": "برای پس‌اندازکردنِ پول باید پول خرج کرد", + "introduction": "مردم فقیرها رو آدم‌هایی فرض می‌کنن که اساساً نمی‌تونن زندگی‌هاشون رو اداره کنن. دلیل این طرز فکر اینه که زندگی‌های ما خیلی بی‌ثبات به نظر می‌رسه. قضیه همینه: همه فکر می‌کنن ما فقیریم چون بی‌ثباتیم نه که بی‌ثباتیم چون فقیریم. خب حالا بذارید یک بار هم راجع‌به این حرف بزنیم که توصیه‌های مالی فقط به درد آدمایی می‌خوره که در عمل از قبل پول‌ دارن. نه کسی که آه در بساط نداره.", + "content": "لیندا تیرادو، اسلیت — یه بار یه ماشینِ سالم رو به‌خاطر چندصد دلار از دست دادم. ماشین رو بکسل کرده بودن و وقتی به شرکت زنگ زدم، گفتن باید بابت اجرت بکسل‌کردنش چندصد دلاری بدم. من همچین پولی نداشتم و به‌خاطر همین بهشون گفتم وقتی که حقوق بعدیم رو بدن، دوباره بهشون زنگ می‌زنم.\n اون وقتا این ماجرا برام یه بدبیاری اساسی بود. فصل بارندگی بود و مجبور می‌شدم تا سر کارم پیاده برم. روزی شش مایل به قدم‌شمار خیالیم اضافه شده بود. اینکه ماشینم بکسل شد واقعاً گردنِ خودم بود و به‌خاطر همین، هر روز بیشتر از یه ربع به خودم لعنت می‌فرستادم. آخرش تونستم تا روز پرداخت حقوق دووم بیارم. وقتی رفتم ماشین رو پس بگیرم، بهم گفتن این‌ دفعه بیشتر از چندهزار دلار بدهکارم، چیزی نزدیک به سه برابر حقوقم؛ کرایۀ پارکینگ روزی چندصد دلار بود. بهشون توضیح دادم که نه همچین پولی دارم و نه می‌تونم جورش کنم. بهم گفتن چند ماه فرصت دارم تا پول رو جور کنم و این شامل کرایۀ پارکینگ تا موعدی که پول رو جور کنم هم می‌شه و اگه نتونم پول رو جور کنم ماشین رو بی‌دردسر می‌فروشن. البته اگه می‌تونستن پول رو زنده کنن، مابه‌التفاوت کرایۀ پارکینگ و پول ماشین رو بهم می‌دادن.\n من اون وقت‌ها دو تا شغل داشتم. هر دو تا شغلم پاره‌وقت بودن. هیچ‌کدوم روزی چندصد دلار حقوق نمی‌دادن؛ راستش خیلی کمتر از این‌ها می‌دادن.\n آخر، کار به جایی رسید که هر دو شغلم رو از دست دادم. شوهرم هم شغلش رو از دست داد. نمی‌تونستیم با سرعت مناسب از نقطۀ الف به ب برسیم و بارها دیر رسیدیم سرکار، اون هم درحالی‌که یا مثل موشِ آب‌کشیده خیس بودیم یا مثل سگْ عرق می‌ریختیم. عاقبتِ اینکه شغل‌هامون رو از دست‌دادیم این شد که آپارتمانی که اجاره کرده بودیم هم از دست رفت.\n شگفت‌انگیزه که چیزهایی که برای من بحران‌های مسلمی‌ محسوب می‌شن برای آدم‌های پول‌دار فقط مزاحمت‌های ساده‌‌ای‌ به حساب می‌آن. هر چیزی می‌تونه باعث بشه آپارتمانت رو از دست بدی؛ چون هر بار که سروکلۀ یه مشکل غیرمنتظره‌ پیدا می‌شه، که همیشه پیدا می‌شه، ماشینِ روب گلدبرگ۱ از کار می‌افته.\n یه بار من یه آپارتمانو به این خاطر از دست دادم که همخونه‌م سرمای وحشتناکی خورده بود و ما شک داشتیم که نکنه چیز بدتری باشه، چون انگار سرماخوردگیش تا ابد ادامه داشت. همخونه‌م نتونست بره سرکار و من نتونستم اجارۀ اون رو هم بدم. یه بار دیگه به این خاطر بود که ماشینم خراب شد و نتونستم برم سرکار. یه بار به‌خاطر این بود که یه هفته مرخصی بدون حقوق گرفتم چون می‌خواستن حقوق‌ها را برای باقی ماه کم کنن. یه بار یخچالم خراب شد و چون نتونستم صاحب‌خونه رو متقاعد کنم که تعمیرش کنه، مجبور شدم آپارتمان رو ول کنم. بعضی وقت‌ها می‌شد که توی آپارتمان‌هایی که قرار بود پول آب و برق و گاز رو صاحب‌خونه بده، پول گاز یه هفته پرداخت نمی‌شد. نتیجهْ دوش‌گرفتن با آبِ یخ و کارنکردنِ اجاق‌گاز بود. به‌خاطر همین چیزاست که ما این‌قدر جابه‌جا می‌شیم، مسائلی مثل اینا اتفاق می‌افتن.\n\nمردم فقیرها رو آدم‌هایی فرض می‌کنن که اساساً نمی‌تونن زندگی‌هاشون رو اداره کنن. دلیل این طرز فکر اینه که زندگی‌های ما خیلی بی‌ثبات به نظر می‌رسه. قضیه همینه: همه فکر می‌کنن ما فقیریم چون بی‌ثباتیم نه که بی‌ثباتیم چون فقیریم. خب بیاید فقط راجع‌به این حرف بزنیم که چقدر سخته که نخواید بذارید زندگی‌تون از مهار خارج بشه، او‌ن‌هم وقتی که هیچ‌رقمه یه بالش پر از پول ندارید. بذارید راجع‌به اینم حرف بزنیم که توصیه‌های مالی فقط به درد آدمایی می‌خورن که در عمل از قبل پول‌ دارن.\n یه بار من کتابی خوندم که برای آدم‌های فقیر نوشته شده بود، نویسنده آدمی از طبقۀ متوسط بود و کتاب یه سری توصیه‌های روزمره بود راجع‌به پس‌انداز هر پنی و چیزایی مثل اون. این توصیه‌ها همه خیالی‌ان: عمده خرید کن، وقتی حراج هست زیاد بخر، تمام چیزایی رو که می‌تونی با دست بشور، مطمئن شو که حواست به رسیدگی به فیلتر ماشین و فیلتر تهویۀ هوای خونه هست.\nالبته تعداد خیلی کمی از این توصیه‌ها رو در واقعیت هم می‌شه عملی کرد. خرید عمده به‌طورکلی ارزون‌تره؛ اما شما باید پول هنگفتی داشته باشید تا بتونید اون رو صرف چیزهایی کنید که فعلاً واقعاً نیازی بهشون ندارید. شست‌وشو با دست پول آب و برق رو کم می‌کنه؛ اما هیچ‌کس واقعاً وقت نداره که چیزی رو با دست بشوره. اگه من پول این رو داشتم که وسایل رو قبل از اینکه خراب بشن عوض کنم، مخارج رسیدگی به ماشین واقعاً برام مسئلۀ مهمی نبود. واقعاً نمی‌شه فیلترهای ارزون‌قیمت رو تمیز کرد و باز هم همون قضیه مطرح می‌شه که هر چقدر پول بدی آش می‌خوری. خریدن یه تستر خوب در درازمدت خیلی عاقلانه‌تره؛ اما اگه یه تستر عالی الان سی دلار باشه و آشغال‌ترین تستر ده دلار، دیگه برای من مهم نیست که چند بار باید عوضش کنم. ده دلاری رو انتخاب می‌کنم؛ چون بیست دلار اضافی رو ندارم.\n واقعیت اینه که پس‌اندازکردنِ پول خودش پول می‌خواد.\n وقتی که هیچ پولی در بساط نداری، غیرممکنه بتونی با پول خوب تا کنی. همین و بس. اگه من پنج دلاری رو که هر هفته اضافی میاد پس‌انداز کنم، در بهترین سناریوی ممکن می‌تونم سالی ۲۶۰ دلار پس‌انداز کنم. برای اون دسته از شما که به ماجرا فصلی نگاه می‌کنید: فصلی ۶۵ دلار میشه پس‌انداز کرد. اگه خودتون رو از ساده‌ترین تفریحات هم محروم کنید شانس این رو دارید که پولی جمع کنید؛ اما شک نکنید که نمی‌تونید این پول رو واقعاً پس‌انداز کنید. آخرش لااقل یه روز مریض می‌شید و نمی‌تونید سرکار برید و مجبور می‌شید به‌خاطر اجاره به پس‌اندازتون ناخونک بزنید یا اجاق‌گاز خراب می‌شه و باید بدید تعمیرش کنن یا شلوار کارِتون جوری سوراخ می‌شه که دیگه نمی‌شه وصله‌اش کرد. بلخره یه چیزی در طول سه ماه رخ می‌ده، بهتون قول می‌دم.\n هر وقت که چند دلار اضافی واسه خرج‌کردن دارم نمی‌تونم حتی به ماه آینده فکر هم کنم. اوضاعِ روز‌به‌روزم همیشه اون‌قدر بی‌ریخته که بهم اجازۀ همچین افکار لوکسی رو نمی‌ده. من بچه‌هایی دارم که کیفیت زندگی‌ توی همین زمانِ حال براشون مهمه نه ده سال دیگه.\n واقعیت اینه که ما ارزش پول رو می‌دونیم. ساعت‌ها کار می‌کنیم. اگه ساعتی ده‌ دلار گیرمون بیاد، بدون کسر مالیات، هر پنج دقیقه ۸۳ سنت کار می‌کنیم. ما دقیقاً می‌دونیم که هر دلار چه ارزشی داره: هر دلار یعنی تعداد دفعاتی که باید یه‌‌وری از پنجرۀ باجۀ فروش رو به بیرون خم بشی و دوباره برگردی تو، هر یه دلار یعنی تعداد پله‌هایی که می‌تونی جارو بکشی، هر یه دلار یعنی تعداد جعبه‌هایی که می‌تونی پر کنی.\n برنده‌شدن غیرممکنه مگه اینکه خیلی خوش‌شانس باشی. برای اینکه بتونی اوضاع زندگیت رو ردیف کنی باید یه موقعیت خوب برات جور بشه و باید بتونی واسه یه مدت طولانی توی اون موقعیت بمونی تا بتونی روی پای خودت وایستی. خود من وقتایی که شغل خوبی داشتم، خب، وضعم خوب بوده و دیگه سختی‌ها عین خیالم نبودن و اون‌قدر خوب بهم حقوق می‌دادن که بتونم آپارتمانی اجاره کنم که استانداردهای ابتدایی رو داشته باشه. سال‌هایی که شغل ثابت نداشتم هم وضعم بد بوده. معضل اینه که شانسِ من خیلی دووم نمی‌آره. انگار تا شانس بهم رو می‌کنه یه چیزی اتفاق می‌افته که منو عقب نگه‌داره. بازم من به‌قدر کافی خوش‌شانس بودم و همچین چیزی به‌ندرت پیش میاد. دوره‌های کوتاهی بودن که آه در بساط نداشتم، ولی دوره‌های درازمدتی هم بودن که تونستم گلیمم رو از آب بیرون بکشم؛ اما حالا یه دورۀ درازمدت رو شروع کردم که اون‌قدر طولانی شده که کم‌کم دارم باور می‌کنم که یه امکانِ واقعیه؛ اما واقعیت اینه که ‌همه‌ چیز به یه اتفاق و یه دوره بی‌کارنبودن بسته است.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nTirado, Linda. Hand to mouth: Living in bootstrap America. Penguin, 2015\n\nپی‌نوشت‌ها‌: • این مطلب را لیندا تیرادو نوشته است و در تاریخ ۵ دسامبر ۲۰۱۴ با عنوان «Why Poor People Stay Poor» در وب‌سایت اسلیت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان این مطلب را در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۵ عنوان «چرا فقرا فقیر باقی می‌مانند؟» و با ترجمۀ مژگان جعفری منتشر کرده است. •• لیندا تیرادو (Linda Tirado) نویسنده و فعال سیاسی است. نوشته‌های او در نشریاتی چون گاردین و دیلی بیست منتشر شده است. ••• این مطلب گزیده‌ای از کتاب بخور و نمیر؛ زندگی در امریکای ایستاده روی پای خود (Hand to Mouth: Living in Bootstrap America) اثر لیندا تیرادو است. [۱] Rube Goldberg device: در فرهنگ امریکایی روب گلدبرگ به‌معنای طرح یا وسیله‌ای فوق‌العاده پیچیده، ولی ناکارآمد است. این واژه بعد از انیمیشن‌های کارتونیست امریکایی «روب گلدبرگ» با موضوع «اختراعات مسخرۀ یک دانشمند» رواج یافت [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157737.json b/train/528157737.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c849793d6cd8f1d236b9fcb52392adda5388f1d9 --- /dev/null +++ b/train/528157737.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رژیم‌های رمانتیک", + "subtitle": "عشق در غرب مصرف‌گرایانه است: شریکی انتخاب می‌کنیم تا نیازمان را برطرف کند. اما روس‌ها کار را طور دیگری پیش می‌برند", + "introduction": "روشنگری فرد را در مرکز توجه قرار داد. این‌گونه بود که در اقتصاد، مصرف‌کننده مهار تولیدکننده را در دست گرفت؛ در مذهب، مؤمنِ مسیحی برتر از کلیسا نشست و در عشق، معشوق به‌تدریج کم‌اهمیت‌تر از عاشق شد. امروزه عشق در غرب نوعی محاسبۀ روان‌شناختی است. کنارهم‌چیدنِ گزینه‌ها، نگاه به جدولِ سود و زیان‌ها و انتخاب یکی از میان هزاران. اما برخی هنوز عشق را آتش می‌دانند و طوفان و صاعقه و بهمن.", + "content": "پولینا آرونسون، ایان — در سال ۱۹۹۶، برای اولین بار از روسیه خارج شدم تا یک سالِ تحصیلی را در ایالات متحده بگذرانم. این تحصیلات بسیار باپرستیژ بود؛ شانزده سالم بود و والدینم، از احتمال اینکه بعد از مدرسه راهیِ دانشگاه ییل یا هاروارد شوم، بسیار ذوق‌زده بودند. اما من فقط به یک چیز فکر می‌کردم: اینکه دوست‌پسر آمریکایی داشته باشم.\n در روسیه، روی میزم سندی ارزشمند از زندگی در آمریکا داشتم. یکی از دوستان، که سال قبل به نیویورک نقل‌مکان کرده بود، آن را برایم فرستاده بود: مقاله‌ای دربارۀ قرص‌های ضدبارداری که از مجلۀ دخترانۀ آمریکایی به‌نام سِوِن‌تین جدا شده بود. در تختخواب آن را می‌خواندم و احساس می‌کردم که گلویم خشک می‌شود. به صفحات درخشندۀ آن زل می‌زدم، رؤیاپردازی می‌کردم که روزی در آنجا، در کشوری دیگر، به دختری زیبا تبدیل می‌شوم، دختری که توجهِ تمام پسران را جلب می‌کند. رؤیاپردازی می‌کردم که من هم روزی به این نوع قرص نیاز خواهم داشت.\nدو ماه بعد، در اولین روز حضورم در دبیرستان والنات هیلز در سینسیناتیِ اوهایو، به کتابخانه رفتم و کپه‌ای از شماره‌های مختلف مجلۀ سِوِن‌تین را، که از قد خودم هم بلندتر بود، به امانت گرفتم. مصمم بودم بفهمم که، وقتی پسران و دختران آمریکایی به هم علاقه‌مند می‌شوند، دقیقاً چه اتفاقی میانشان رخ می‌دهد و اینکه چه چیزی باید بگویم و چه کار باید بکنم. ماژیک و خودکار در دست، به‌دنبال کلمات و عباراتی می‌گشتم که مربوط به رفتار عاشقانۀ آمریکایی‌ها بود و آن‌ها را در کارت‌های جداگانه‌ای می‌نوشتم، کاری که معلم انگلیسی‌ام در سنت‌پترزبرگ به من آموخته بود.\n خیلی زود فهمیدم رابطه‌ای که موردتأیید سِوِن‌تین باشد از چندین مرحلۀ روشن عبور می‌کند. اول اینکه از کسی «خوشتان می‌آید» که معمولاً پسری یک یا دو سال بزرگ‌تر از خودتان است. سپس پرس‌وجو می‌کنید که او فردی «دوست‌داشتنی» است یا یک «آشغال». اگر مورد اول باشد، سِوِن‌تین به شما اجازه می‌دهد پس از «دعوت او به قرار»، یک یا دو بار با او «رابطه برقرار کنید». در این فرایند، چندین گزینه باید تیک زده شوند: آیا حس می‌کردید که مرد جوان «به نیازهایتان احترام می‌گذارد»؟ آیا به‌راحتی «حقوقتان را ابراز کردید»، به‌خصوص درمورد رد یا شروع «تماس بدنی»؟ «ارتباط» چگونه بود؟ اگر هریک از این گزینه‌ها تیک نخورْد، باید با او «کات» کنید و دنبال فرد دیگری باشید تا اینکه یک «گزینۀ خوبِ دوست‌پسر» پیدا شود، و ماجرا ادامه دارد تا سرانجام به یک مصرف‌کننده قرص ضدبارداری تبدیل می‌شوید.\n وقتی در کتابخانۀ این مدرسه آمریکایی نشسته بودم، به آن‌همه یادداشتم خیره شدم و متوجهِ وجود شکافی شدم: شکافی میان آرمان‌های عشق، که با آن‌ها بزرگ شده بودم، و مطالب عجیبی که حالا در اینجا می‌دیدم. در کشور من، پسران و دختران «عاشق یکدیگر می‌شوند» و «همدیگر را می‌بینند»؛ بقیه‌اش رمزوراز است. در فیلمی درام برای نوجوانان، که هم‌نسلان من با آن بزرگ شدند -نسخه‌ای سوسیالیستی از رومئو و ژولیت که در محله‌ای مهاجرنشین در مسکو اتفاق می‌افتد- ابراز عشق به‌طرز دلپذیری، کلی و بی‌جزئیات بود. نقش اول داستان، برای ابراز احساساتش به دختر موردنظر، جدول‌ضرب را می‌خواند: «دو دو تا، چهار تا: این به‌اندازۀ عشق من حتمی است؛ سه سه تا، نُه تا: این یعنی تو مال منی؛ و دو نُه تا هجده تا: این عددِ محبوب من است، چون در هجده‌سالگی ازدواج می‌کنیم.» دیگر چه حرفی برای گفتن می‌ماند؟ حتی رمان‌های هزارصفحه‌ایِ روسی هم یارای مقابله با سیستم رمانتیک و پیچیدۀ سِوِن‌تین را نداشتند. کنتس‌ها و افسران، هنگام درگیری در امور عاشقانه، چندان بلاغت‌کلام نداشتند؛ آن‌ها قبل از حرفْ عمل می‌کردند و سپس، اگر در نتیجۀ کار عجولانه‌شان کشته نمی‌شدند، بهت‌زده به اطراف زل می‌زدند و سرشان را در جست‌وجوی توضیح می‌خاراندند.\n در آن زمان هنوز دکتریِ جامعه‌شناسی نداشتم، اما ازقضا کاری که داشتم با مجلات سِوِن‌تین می‌کردم دقیقاً همان کاری بود که جامعه‌شناسانِ احساس انجام می‌دهند تا بفهمند که ما چه برداشتی از عشق داریم. پژوهشگرانی نظیر ایوا ایلوز، لورا کیپنیس و فرانک فوردی با تحلیل زبان مجلات عامه‌پسند، برنامه‌های تلویزیونی و کتاب‌های خودیاری به‌روشنی نشان داده‌اند که تفکرات ما درمورد عشقْ تحت سیطرۀ نیروهای قدرتمند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هستند. این نیروها با یکدیگر چیزی را بنا می‌کنند که می‌توانیم آن را «رژیم‌های رمانتیک» بنامیم، یعنی سیستم‌های رفتار عاطفی که بر نحوۀ سخن‌گفتن درمورد احساسمان تأثیر می‌گذارند، رفتارهای «عادی» را تعریف می‌کنند و حکم می‌کنند که چه کسی شایستۀ عشق هست و چه کسی نیست.\n تناقض رژیم‌های رمانتیک دقیقاً چیزی بود که آن روز در کتابخانۀ مدرسه با آن مواجه شدم. دختر سِوِن‌تین یاد می‌گرفت، درمورد اینکه با چه کسی وارد رابطۀ صمیمی شود، تصمیم‌گیری کند. او احساساتش را از لحاظ «نیاز» و «حقوق» توجیه می‌کرد و تعهداتی را، که ظاهراً با آن‌ها همخوانی نداشت، رد می‌کرد. او در رژیم انتخاب رشد می‌کرد. بالعکس، ادبیات کلاسیک روسیه، که در زمان رشدِ من منبع اصلی هنجارهای عشقی در کشورم بود، تسلیم‌شدن به عشق را طوری توصیف می‌کرد که گویی نیرویی فراطبیعی است، حتی وقتی که برای رفاه، عقل یا خودِ زندگی مضر باشد. به‌بیان‌دیگر، من در رژیم سرنوشت بزرگ شدم.\n این دو رژیم بر مبنای دو اصلِ متضاد هستند. هر دوی آن‌ها به‌روش خود، عشق را تبدیل به نوعی امتحان می‌کنند، بااین‌حال در اکثر فرهنگ‌های طبقۀ متوسط و غرب‌زده، ازجمله روسیۀ معاصر، رژیم انتخاب در حال غلبه بر انواع دیگرِ عشق است. دلیل این امر ظاهراً در اصول اخلاقی جوامع نئولیبرال دموکراتیک نهفته است که آزادی را اوج نیکی می‌دانند. منتها شواهدی قوی وجود دارد که باید درمورد عقایدمان تجدیدنظر کنیم تا متوجه شویم که این عقاید درواقع ممکن است به‌طرزی نامحسوس به ما صدمه بزنند.\n برای درک پیروزی رژیم انتخاب در قلمروِ عشق‌ورزی، باید آن را در بستر توجه گسترده‌ترِ تفکر روشنگری به فرد در نظر بگیریم. در اقتصاد، مصرف‌کنندهْ کنترل تولیدکننده را به دست گرفته است؛ در مذهب، مؤمنْ کنترل کلیسا را به دست گرفته است و، در عشق، معشوق به‌تدریج کم‌اهمیت‌تر از عاشق شده است. در قرن چهاردهم، پترارک خیره به گیسوان طلایی لورا، طرفِ مقابلِ احساساتش را «الهی» خوانده و معتقد بود که او باشکوه‌ترین اثبات وجود خداست. حدود شش‌صد سال بعد، مردی دیگر که مسحور گیسوان زرینی دیگر شده است (گوستاو فون آشنباخ، شخصیتی از توماس مان) نتیجه گرفت که خودِ او معیار عشق است و نه تادزیوی زیبا:\n عاشق نسبت‌به معشوق به خدا نزدیک‌تر بود، چراکه خدا در یکی بود و در دیگری نبود. این شاید لطیف‌ترین و ریشخندآمیزترین اندیشه‌ای است که تا به حال وجود داشته و منبع تمام فریب‌ها و خوشی‌های مخفیِ عاشق است.\n این سخن از رمان مرگ در ونیز۱ (۱۹۱۲)، اثر توماس مان، تجسم جهش فرهنگی بزرگی است که حدوداً اوایل قرن بیستم رخ داد. طی اتفاقاتی، عاشق جایگزین معشوق به‌عنوان مرکز توجه شد. دیگریِ الهی، ناشناس و دست‌نیافتنیْ دیگر موضوع قصه‌های عاشقانه‌مان نبود. درعوض حالا خویشتنْ موردتوجه‌مان است، همراه با تمام روان‌زخم‌های کودکی، رؤیاهای شهوانی و غرابت‌هایش. هدف اصلی رژیم انتخاب این است که به این خویشتن شکننده بیاموزد که احساسات را درست انتخاب کند و، از این راه، این خویشتن را واکاوی کرده و نجات دهد. رژیم انتخاب با نسخه‌ای عامه‌پسند از دانش روان‌درمانی به ثمربخشی می‌رسد.\n مهم‌ترین لازمۀ انتخابْ دردسترس‌بودن گزینه‌های متعدد نیست، بلکه وجود انتخاب‌کننده‌ای دانا و توانمند است که به‌خوبی از نیازهایش آگاه است و بر مبنای منفعت شخصی اقدام می‌کند. برخلاف تمام عُشاق پیشین، که دیوانه‌وار و مانند کودکانِ گمشده رفتار می‌کردند، قهرمان رمانتیک جدید برخوردی روشمند و منطقی با احساساتش دارد. او نزدِ روان‌درمانگر می‌رود، ادبیات خودیاری می‌خواند و در مشاوره‌های زوجین شرکت می‌کند. او همچنین ممکن است «زبان‌های عشق» را بیاموزد، برنامه‌ریزی عصبی‌کلامی مطالعه کند یا احساساتش را با دادن نمره‌ای ازصفر تا ده به‌صورت کمّی درآورد. فیلیپ ریف، فیلسوف آمریکایی، این تیپ را «مرد روان‌شناختی» می‌نامد. ریف در کتاب فروید؛ ذهن یک اخلاق‌گرا۲ (۱۹۵۹) این تیپ انسان را این‌گونه توصیف می‌کند: «فردی ضدقهرمان و زیرک که رضایت‌ها و نارضایتی‌های خود را با دقت می‌شمرد و تعهدهای غیرسودآور را گناهانی می‌داند که باید به‌شدت از آن‌ها دوری کرد.» مرد روان‌شناختیْ تکنوکراتی رمانتیک است که معتقد است به‌کارگیریِ ابزار درست در زمان مناسبْ ماهیت گرفتارِ عواطفمان را رهایی می‌بخشد.\n البته که این امر دربارۀ هر دو جنسیت صدق می‌کند: زن روان‌شناختی نیز از قواعد یا در اصل قواعد؛ رازهای امتحان‌پس‌داده برای تسخیر قلب آقای مناسب۳ (۱۹۹۵) پیروی می‌کند. در اینجا چند مورد از رازهای امتحان‌پس‌داده‌ای ذکر می‌شود که نویسندگانِ این کتاب، یعنی آلن فاین و شری اشنایدر جمع‌آوری کرده‌اند:\n قاعدۀ ۲: صحبت با یک مرد را شما آغاز نکنید (و از او نخواهید با شما برقصد) قاعدۀ ۳: به مردان زل نزنید و زیاد صحبت نکنید قاعدۀ ۴: سر قرار با او دنگی حساب نکنید قاعدۀ ۵: به او زنگ نزنید و، اگر از او تماس ازدست‌رفته داشتید، با او تماس نگیرید قاعدۀ ۶: همیشه اول شما گوشی را قطع کنید\n فرض قبلی کتاب قواعد خیلی ساده است: ازآنجاکه ژنتیکِ مردان طوری تنظیم شده که به‌دنبال زنان باشند، اگر زنان حتی کوچک‌ترین همدلی یا علاقه‌ای به آن‌ها نشان دهند، تعادل زیستی به هم می‌خورد، مرد «مردانگی خود را از دست می‌دهد» و زن تا حد حیوانی رهاشده و تیره‌روز تنزل می‌یابد.\n کتاب قواعد را به‌خاطر زیاده‌رویِ تقریباً ابلهانه در جبرگرایی زیست‌شناختی مورد انتقاد قرار داده‌اند. بااین‌حال ویراست‌های جدید آن همچنان منتشر می‌شود و زنانگیِ «صعب‌الحصولی» که این کتاب تبلیغ می‌کند به پای ثابت توصیه‌های امروزی دربارۀ قرارگذاشتن تبدیل شده است. چرا این کتاب تا این حد محبوب مانده است؟ دلیل این امر قطعاً در پیام بنیادی آن نهفته است: یکی از بزرگ‌ترین مزایای پیروی از این «قواعد» این است که فقط عاشق کسانی می‌شوید که عاشق شما هستند. اگر توصیه‌های این کتاب را دنبال کرده‌اید، آموخته‌اید که از پس خودتان بربیایید […] غرق علاقه‌ها و سرگرمی‌ها و قرارگذاشتن هستید و با مردان تماس نمی‌گیرید یا آن‌ها را دنبال نمی‌کنید. […] با عقلتان عشق می‌ورزید، نه فقط با دلتان.\n در رژیم انتخاب، درۀ مردگانِ عشق باید به حداقلِ ممکن برسد، یعنی همان میدان مینِ تماس‌های بی‌پاسخ، ایمیل‌های مبهم، پروفایل‌های حذف‌شده و سکوت‌های خجالتی. دیگر خبری از اشک نیست. خبری از کف‌های به عَرَق‌نشستۀ دست نیست. خبری از خودکشی نیست. خبری از شعر و رمان و سونات و سمفونی و نقاشی و نامه و اسطوره و مجسمه نیست. مرد یا زنِ روان‌شناختی فقط به یک چیز نیاز دارد: پیش‌رَوی پیوسته به‌سوی رابطه‌ای سالم میان دو فردِ مستقل که نیازهای عاطفی یکدیگر را ارضا می‌کنند… تا اینکه گزینه‌ای دیگر آن‌ها را از هم جدا کند.\n استدلال‌های اجتماعی‌زیست‌شناختی نیز باعث می‌شوند پیروزی رژیم انتخابْ بیشتر تثبیت گردد. به ما می‌گویند که یک عمر اسارت در رابطه‌ای بد برای نئاندرتال‌هاست. هلن فیشر، استاد انسان‌شناسی در دانشگاه راتگرز و مشهورترین محقق عشق در دنیا، می‌گوید ما از میراث کشاورزی‌مان، که هزاره‌ای به طول انجامیده، فراتر رفته‌ایم و دیگر نیازی به روابط تک‌همسری نداریم. فرگشت، حالا ما را وادار می‌کند که برای نیازهای مختلفمان سراغ شریک‌های مختلفی برویم، حال یا به‌طور هم‌زمان یا در مراحل مختلف زندگی. فیشر ابراز شادمانی می‌کند که، در دوران مدرن، فشاری برای تعهد وجود ندارد: همۀ ما در حالت ایدئال باید حداقل هجده ماه را با کسی وقت صرف کنیم تا بفهمیم او برای ما خوب است و اینکه زوج خوبی می‌شویم یا خیر. بیماری‌ها و بارداری‌های ناخواسته را می‌توان با دسترسی گسترده به وسایل ضدبارداری به‌طور کامل حذف کرد؛ پرورش فرزند به‌طور کامل از عشق‌بازی مجزاست و به همین خاطر می‌توانیم، سر حوصله، برای شریک بالقوه‌مان دوره‌ای آزمایشی بگذاریم، بدون اینکه نگران پیامدهایش باشیم. رژیم انتخاب در مقایسه با دیگر آداب عشق‌ورزی در تاریخ، شاید مانند گرمکن‌های ورزشی در مقابل لباس‌های پشمی باشد. بزرگ‌ترین نوید این رژیم این است که عشق نباید موجب درد شود. بنا به جدل‌نامه‌های کیپنیس در کتاب علیه عشق۴ (۲۰۰۳)، تنها رنجی که رژیم انتخاب می‌شناسد فشار فرضاً ثمربخشِ «کارکردن روی یک رابطه» است: اشک‌های ریخته‌شده در اتاق مشاور زوجین، تلاش‌های تأسف‌بار برای رابطۀ زناشویی، واکاوی روزانۀ نیازهای دوطرفه، دل‌سردیِ قطع رابطه با کسی که «برایتان خوب نیست». به‌عبارتی، درد عضلات مجاز است، اما تصادف نه. توصیه‌های مرسومْ عاشقان دل‌شکسته را به سازندگان مشکلات خودشان تبدیل می‌کند و، از این راه، نوعی جدید از سلسله‌مراتب اجتماعی را رقم می‌زند: لایه‌بندی عاطفی برمبنای اشتباه‌گرفتن بلوغ با خودکفایی.\n ایلوز استدلال می‌کند که دقیقاً به‌خاطر همین امر است که عشق در قرن بیست‌ویکم همچنان دردآور است. اول اینکه ما مشروعیتِ دوئل‌کننده‌ها و از جان‌گذشته‌های عشقیِ قرن‌های قبل را نداریم. آن‌ها حداقل از توجه اجتماعی بهره‌مند بودند، چراکه مردم عشق را عموماً به‌صورت نیرویی دیوانه‌وار و غیرقابل‌تشریح درک می‌کردند که حتی قوی‌ترین مردان هم تاب مقاومت در برابر آن را ندارند. امروزه آرزوی داشتن چشمان (یا احتمالاً پاهای) خاص، دیگر دغدغه‌ای قابل‌قبول نیست و به همین خاطر تیغِ عشقِ فرد، با آگاهی او از بی‌کفایتی اجتماعی و روان‌شناختی‌اش، کُند می‌شود. از نظر رژیم انتخاب، دل‌شکستگان قرن نوزدهمی مثل اما، ورتر و آنا فقط دل‌دادگانی بی‌کفایت نیستند، بلکه همچنین از نظر روان‌شناختیْ بی‌سواد و شاید از نظر فرگشتیْ دوره‌شان گذشته است. مارک منسون، مربی رابطه با بیش از دو میلیون خوانندۀ آنلاین می‌نویسد: فداکاری رمانتیک را در فرهنگ ما آرمانی‌سازی می‌کنند. هر فیلم رمانتیکی را که در نظر بگیرید شخصیت بیچاره و محتاجی در آن وجود دارد که، به‌خاطر عشقِ دیگری، با خود رفتاری مثلِ گهِ سگ دارد.\n در رژیم انتخاب، تعهدِ قوی و زودهنگام و مشتاقانهْ نشانۀ ذهنی کودکانه است. این‌گونه تعهد، نشان‌دهندۀ تمایلی نگران‌کننده به ترک منفعت شخصی است که چنین جایگاه محوری‌ای در فرهنگمان دارد.\n مشکل دوم و مهم‌تر اینکه رژیمِ انتخابْ محدودیت‌های ساختاری را، که باعث می‌شود برخی افراد کمتر از دیگران مشتاق (یا توانا) به انتخاب باشند، مدنظر قرار نمی‌دهد. یکی از دلایل این امر این است که ما به مقدار برابر از آنچه کاترین حکیم، جامعه‌شناس بریتانیایی، «سرمایۀ جاذبۀ جنسی» می‌نامد برخوردار نیستیم (یعنی اینکه بعضی از ما از بقیه زیباترند). درواقع بزرگ‌ترین مشکلِ انتخاب این است که می‌تواند گروه‌های زیادی از افراد را در موقعیت ضعف قرار دهد.\n ایلوز، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه عبری اورشلیم، استدلالی قانع‌کننده مطرح می‌کند: جذابیت فردگرایانۀ رژیم انتخابْ میل به تعهد را «دوست‌داشتنِ بیش‌ازحد» توصیف می‌کند، یعنی دوست‌داشتن کسی برخلاف منفعت شخصی خود. گرچه مردانِ دل‌شکستۀ زیادی به‌خاطر «محتاجی» و «ناتوانی در رهاکردن» مشکل‌دار به حساب آورده می‌شوند، اما عمدتاً زنان هستند که در دستۀ «هم‌وابسته» یا «نابالغ» قرار می‌گیرند. آن‌ها در طبقات و نژادهای مختلف یاد می‌گیرند خودشان را خودکفا کنند، یعنی «بیش‌ازحد دوست نداشته باشند» و «فقط خودشان را گرامی دارند» (براساس قواعد بالا).\n مشکل اینجاست که یک حمام آب گرمِ نمی‌تواند جایگزین نگاهی عاشقانه یا تماسی شود که مدت‌ها انتظار آن را کشیده‌اید، چه رسد به اینکه نیاز به مصرف قرص ایجاد شود، حال مجلۀ کوزمو هرچه می‌خواهد بگوید. البته بی‌شک می‌توانید لقاح مصنوعی داشته باشید و به فردی بالغ و الهام‌بخش تبدیل شوید، مادری مجرد و فوق‌العاده مستقل با فرزندان سه‌قلوی موفق. اما بزرگ‌ترین موهبت عشق، یعنی «شناسایی ارزش خود به‌عنوان یک فرد» مسئله‌ای اصولاً اجتماعی است. ازاین‌جهت به یک «مخاطبِ خاص» نیاز دارید. باید به کلی مست باشید تا این حقیقت ساده را نادیده بگیرید.\n اما شاید مهم‌ترین مشکل رژیم انتخاب، از این امر نشئت می‌گیرد که درکی نادرست از بلوغ به‌عنوان خودکفایی کامل دارد. دل‌بستگی چیز کودکانه‌ای محسوب می‌شود. میل به توجهْ «محتاج بودن» به شمار می‌آید. صمیمیت هیچ‌گاه نباید «مرزهای شخصی» را به چالش بکشد. گرچه به‌طور پیوسته به ما سرکوفت می‌زنند تا از پس خودمان بربیاییم، شدیداً از اینکه کسی را عزیزمان محسوب کنیم، برحذرمان می‌دارند: هرچه باشد دخالت ما در زندگی‌شان، به‌صورت نصیحت یا توصیۀ ناخواسته برای تغییر، ممکن است جلوی رشد و خودشکوفایی‌شان را بگیرد. ما هم، گرفتار در میان آن‌همه سناریوهای بهینه‌سازی و گزینه‌های شکست، دچار بدترین مصیبت رژیم انتخاب می‌شویم: علاقه به جذب‌شدنِ دیگران به خودمان، بدونِ هیچ فداکاری شخصی.\n اما، در وطنِ من، مشکلِ برعکسی وجود دارد: فداکاری معمولاً وقتی محقق می‌شود که اصلاً هیچ نوع خوسنجی در میان نباشد. جولیا لرنر، جامعه‌شناس عواطف در دانشگاه بن گوریون در نگب، اخیراً مطالعه‌ای درباب آداب سخن‌گفتنِ روسی‌ها درمورد عشق انجام داد. هدف پژوهش او این بود که دریابد آیا، درنتیجۀ تغییر نئولیبرالِ پساکمونیستی، شکاف میان مجلۀ سِوِن‌تین و رمان‌های تولستوی کمتر شده است. پاسخ این است: راستش نه.\n او پس از تحلیل گفت‌وگوهای مختلف تلویزیونی، انجام مصاحبه‌ها و تحلیل محتوای خبرگزاری‌های روسی این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کند که برای روس‌ها عشق همچنان «نوعی سرنوشت، نوعی عمل اخلاقی و نوعی ارزش است؛ مقاومت‌ناپذیر است؛ نیازمند فداکاری و ملازم درد و رنج است». درواقع باوجوداینکه مفهوم بلوغ، که محور رژیم انتخاب است، دردِ عاشق را نوعی انحراف و نشان تصمیم‌گیری نادرست می‌داند روس‌ها بلوغ را توانایی تحمل همین درد می‌دانند که گاهی تاحدی غیرمعقول زیاد می‌شود.\n به یک آمریکایی طبقۀ متوسط، که عاشق زنی متأهل می‌شود، این‌گونه توصیه می‌شود که رابطه‌اش را با آن خانم قطع کند و برای پنجاه ساعت مشاوره برنامه‌ریزی کند. اما مرد روس، در موقعیتی مشابه، مانند توفان وارد خانۀ آن زن می‌شود، دست او را می‌گیرد، از کنار اجاق و آبگوشت بیرونش می‌کشد و سپس از کنار کودکان گریان و شوهری که گیم‌پد در دست در حال یخ‌زدن است عبور می‌کند و او را از خانه بیرون می‌کشد. گاهی اوضاع خوب پیش می‌رود: زوجی را می‌شناسم که، پانزده سال پس از اینکه مردْ زن را در جشن سال نو از کنار شوهرش دزدید، شادمانه با هم زندگی می‌کنند. اما در اکثر موارد رژیم سرنوشتْ گند می‌زند.\n روس‌ها، از لحاظ آماری نسبت‌به هر کشور توسعه‌یافتۀ دیگر، بیشترین شمار ازدواج، طلاق و سقط جنین را به‌نسبت جمعیت دارند. این آمار سندی است بر اینکه روس‌ها تمایل دارند هرکاری لازم است انجام دهند تا بر پایۀ عواطف عمل کرده باشند و این امر معمولاً به‌قیمت خوشیِ خودشان تمام می‌شود. عشق روسی ارتباطی تنگاتنگ با سوءمصرف مواد، خشونت خانگی و رهایی کودکان دارد: این‌ها محصولات جانبی زندگی‌هایی هستند که چندان درمورد آن‌ها فکر نشده است. اگر هربار که عاشق می‌شوید، با ایمان به سرنوشت جلو بروید، ظاهراً جایگزین چندان مناسبی برای انتخاب‌گری افراطی پیدا نکرده‌اید.\n اما برای درمان بلایای فرهنگمان نباید اصل انتخاب را به‌طور کامل کنار بگذاریم، بلکه باید جسارت کنیم و ناشناخته‌ها را انتخاب کنیم، با خطراتی حساب‌نشده مواجه شویم و آسیب‌پذیر باشیم. منظورم از «آسیب‌پذیری»، نمایش عشوه‌گرانۀ ضعف‌ها به‌منظور آزمودن همخوانی شما و طرف قرارتان نیست. منظورم آسیب‌پذیریِ وجودی است، یعنی مرموزسازیِ مجدد عشق و تبدیل آن به آنچه واقعاً هست: نیرویی غیرقابل پیش‌بینی که معمولاً شما را در لحظۀ غفلت می‌گیرد.\n اگر تلقی از بلوغ، به‌عنوان خودکفایی در رژیم انتخاب، این‌چنین برای نحوۀ عشق‌ورزی ما خطرناک است، پس دقیقاً همین تلقی است که باید در آن تجدیدنظر کرد. برای بالغ‌شدنِ واقعی، باید با آغوش باز بپذیریم که عشق‌ورزی به فردی غیر از خودمان می‌تواند چیزهای بسیار پیش‌بینی‌ناپذیری به وجود بیاورد. باید با جسارت از آن مرزهای شخصی عبور کنیم و یک گام از خودمان فراتر برویم. شاید با سرعت روسی‌ها مناسب نباشد، اما کمی سریع‌تر از آن چیزی است که به آن عادت داریم.\n پس بلند خواستگاری کنید. قبل از اینکه کاملاً آماده باشید، با فردی خانه و زندگی تشکیل دهید. بی‌دلیل به شریکتان غرغر کنید و بگذارید او هم غرغر کند، به همین سادگی، چون ما انسان هستیم. وقتی زمانْ مناسب به نظر نمی‌رسد، بچه‌دار شوید و، در آخر، باید حقمان را برای درد پس بگیریم. باید جسارت به خرج دهیم و به‌خاطر عشق سختی بکشیم. برنه براون، جامعه‌شناسِ محققِ آسیب‌پذیری و شرم در دانشگاه هیوستون، بیان می‌کند که شاید «توانایی ما برای تعهد صادقانه هیچ‌گاه نمی‌تواند بیشتر از تمایلمان برای دل‌شکستگی باشد». به‌جای اینکه درمورد بی‌نقصیِ خودمان وسواس به خرج دهیم، باید یاد بگیریم بخش‌هایی از این خود را به دیگران ببخشیم و در آخر قبول کنیم که ما به یکدیگر وابسته‌ایم، حتی اگر ستون‌نویس سِوِن‌تین آن را هم‌وابستگی بخواند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را پولینا آرونسون نوشته است و در تاریخ ۲۲ اکتبر ۲۰۱۵ با عنوان «Romantic regimes» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۶ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «رژیم‌های رمانتیک» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• پولینا آرونسون ( Polina Aronson)، نویسندۀ روس و مدرس جامعه‌شناسی در دانشگاه علوم کاربردی آلیس سالومون در برلین است.\n [۱] Death in Venice [۲] Freud: The Mind of a Moralist [۳] The Rules: Time-Tested Secrets for Capturing the Heart of Mr Right [۴] Against Love\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157739.json b/train/528157739.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b44228434f1934cd8331f8089eb3e7f92bc6c55a --- /dev/null +++ b/train/528157739.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تو می‌تونی عزیزم", + "subtitle": "فرهنگ ما پر است از کلیشه­‌های افزایش عزت نفس برای رؤیاپردازان جوان، اما این دل‌گرمی­‌ها غیرصادقانه و خطرناک‌‌اند", + "introduction": "اگر از بچه‌ها بپرسید: «وقتی بزرگ شدی می‌خواهی چه‌کاره شوی؟» معمولاً جواب آماده‌ای در آستین دارند: دکتر، معلم، پلیس و... پدر و مادرها معمولاً بچه‌هایشان را تشویق می‌کنند که حتماً همان کاری که دلت می‌خواهد را به دست می‌آوری. اما این حرف آنقدرها هم واقعیت ندارد. شاید بگویید که برای روحیه‌دادن به بچه‌ها لازم است، اما احتمالاً این فایده را هم ندارد، بلکه برعکس باعث می‌شود بچه‌ها در برابر بی‌رحمی‌های دنیای کار آسیب‌پذیرتر شوند.", + "content": "لسلی گرت، ایان — گوئنیت دوازده‌ساله، چشمانِ قهوه‌ایِ تیره دارد و شدیداً دوست دارد تصور منفی مردم از کوسه‌ها را تغییر دهد. او به مدرسۀ آموزش فرانسوی وست اوکس در اونتاریوی کانادا می‌رود. گوئنیت و حدود دوازده بچۀ دیگر، که طبق آزمایشاتْ بااستعداد محسوب می‌شوند، در ماه سه روز را در آنجا گذرانده و به بحث درمورد موضوعات خارج از برنامۀ عادی درسی‌شان می‌پردازند. آن‌ها اخیراً دربارۀ علمِ پزشکی قانونی مطالعه کردند؛ یعنی جست‌وجو برای سرنخ، اجتناب از موارد ردگم‌کنی و یادگیریِ اینکه دانشمندان چگونه شواهد دی.ان.ای را آزمایش می‌کنند.\n اما او عاشق کوسه‌هاست. عزمش را جزم کرده که روزی زیست‌شناسِ دریایی شود و به‌خوبی به این اندیشیده که برای رسیدن به این هدف به چه چیزی نیاز خواهد داشت. معلمش خانم انسینگ به آیندۀ گوئنیت خوش‌بین است و همواره به گروه نخبۀ خود می‌گوید که می‌توانند همان چیزی بشوند که می‌خواهند.\n گوئنیت معلمش را دوست دارد، اما از این حرف او خوشش نمی‌آید که می‌گوید: «اگر نمرات خوب نگیرید یا اگر تصوری نادرست داشته باشید، نمی‌توانید هرچه می‌خواهید بشوید. مردی در یوتیوب بود که می‌خواست دام‌پزشک شود. کلیپی مربوط به حادثۀ رخ‌داده برای حیوانی را به او نشان دادند و از حال رفت. به همین خاطر به این شغل نرسید.»\n شکاکی او دلیلی مناسب دارد. تحقیقی در لینکدین در سال ۲۰۱۲ نشان داد که حدود یک‌سوم افراد بالغ «شغل رؤیایی» خود را دارند و این یعنی دوسوم دیگر این‌گونه نیستند. جدیدترین نظرسنجی مؤسسۀ گالوپ درمورد وضعیت محل کار در آمریکا نیز نتایجی مشابه را نشان داد، یعنی حدود ۳۰درصد از افراد شاغل، «با جان و دل مشغول کارشان هستند»، درحالی‌که ۵۲درصد «با جان و دل کار نمی‌کنند» و ۱۸درصد «هیچ اشتیاقی برای کارشان ندارند».\n به‌گفتۀ ژان توانژ، استاد روان‌شناسی در دانشگاه ایالت سن دیگو و نویسندۀ کتاب نسل من (۲۰۱۴)، «وقتی به کسی می‌گویید که ‘می‌توانی هرچیزی بشوی’، به‌ندرت پیش می‌آید که آن ‘هرچیزیِ’ مدنظر، لوله‌کشی یا حسابداری باشد».\n درواقع در سال ۲۰۱۱، مطالعه‌ای بر روی بیش از پنج‌هزار کودک در سرتاسر دنیا نشان داد که حدود نیمی از کودکان در کشورهای توسعه‌یافته آرزوی دکتر یا معلم‌شدن را دارند؛ بیش از یک‌چهارم کودکان آمریکاییْ رؤیای کارهایی مانند ورزش حرفه‌ای، خوانندگی و بازیگری را دارند. وقتی بزرگ‌ترها این سؤال را می‌پرسند که «وقتی بزرگ شوی دوست داری چه‌کاره شوی؟» اکثر بچه‌ها جوابشان آماده است: سازندۀ بازی‌های کامپیوتری، فضانورد، خواننده‌ای جانشین ریحانا. آنگاه اکثر بزرگ‌ترها به آن‌ها به‌خاطر چنین رؤیای بزرگی تبریک گفته و دلگرمی‌شان می‌دهند که با تلاش سخت و نگرش «من می‌توانم»، می‌توانند هرچیز می‌خواهند باشند.\n وقتی کودکتان چهار یا پنج‌ساله است، به‌استثنای معلولیت‌های ذهنی یا مشکلات شدید رفتاری، همه چیز واقعاً ممکن به نظر می‌رسد. کودکی به هنر علاقه نشان می‌دهد و ما آثار او را تصور می‌کنیم که بالاخره در گالری‌ها نمایش داده می‌شوند. فکر می‌کنیم که هر دوندۀ با استعداد می‌تواند به المپیک برود. به بچه‌هایی که علوم را دوست دارند، میکروسکوپ می‌دهیم و به این فکر می‌افتیم که برای شهریه‌های مؤسسۀ تکنولوژی ماساچوست، پول پس‌انداز کنیم. پشت ما و کودکان به مشوقان فرهنگی‌ای گرم است که به‌پشتوانۀ سخنرانی‌های موجود در اینترنت و جریان موفقیت‌های «یک‌شبه»، که در برنامه‌های تلویزیونی و یوتیوب نشان داده می‌شوند، همگیِ ما را تشویق می‌کنند که رؤیاهای بزرگ داشته باشیم و هرگز تسلیم نشویم.\n نطق آغازین استیو جابز برای فارغ‌التحصیلان استنفورد در سال ۲۰۰۵ را در نظر بگیرید. البته که او با افراد موفقی سخن می‌گفت که از دانشگاهی معتبر مدرک گرفته‌اند، اما توصیۀ او مبنی بر اینکه «عشق خود را بیابید… یک جا ننشینید» با بیش از ۲۲میلیون نمایش بر روی یوتیوب در گوش توده‌ها طنین‌انداز شده است. اپرا وینفری، که داستان فرش تا عرشِ خودش به او صلاحیت اخلاقی داده است، همواره می‌گوید اگر به‌دنبال علاقه‌مان برویم موفقیتْ حتمی خواهد بود. حتی دکتر سوس هم کتاب آه، جاهایی که می‌روی! (۱۹۹۰) را از خود به‌جا گذاشته که هدیۀ فارغ‌التحصیلی میلیون‌ها نفر شده است. او به کودکانْ این دلگرمی را می‌دهد که موفقیت قریب‌الوقوعشان «۹۸.۷۵ درصد تضمین شده است».\n در دوران باستان، در قرن چهارم قبل از میلاد، ارسطو، فیلسوف یونانی، با ابداع واژۀ یودایمونیا۱ (شکوفایی انسان) ارزش اهداف معنادار را ارج نهاد. این باور در مفهوم پروتستانی و قرن شانزدهمیِ «تکلیف»۲ مجدداً پدیدار شد. اخیراً در دهۀ ۱۹۶۰ نسلی از جوانان که در اوج جهشی اقتصادی بزرگ شده بودند، به این فکر افتادند که آیا کارْ چیزی بیش از فیش حقوقی نیست؟ آیا هیچ ارتباطی با مفهوم و زندگی، استعداد و علاقه ندارد؟\n ریچارد بولز، کشیش کلیسای اسقفی در کالیفرنیا متوجه شد که مردم با نحوۀ انتخاب آن شغلی که خاص و معنادار است دست‌وپنجه نرم می‌کنند. او به همین خاطر کتاب چتر نجات شما چه رنگی است؟(۱۹۷۰) را منتشر کرد. این کتاب بیش از ۱۰میلیون نسخه فروخت و افراد جویای شغل یا درصدد تغییر کار را ترغیب کرد که مهارت‌ها و استعدادهایشان را به‌صورت فهرست درآورند. بعضی می‌گویند که بولز به مردم می‌گوید که هرچیزی باشند که می‌خواهند باشند، اما بولز اصلاً این برداشت را قبول ندارد. او می‌گوید: «از این عبارت متنفرم؛ باید به مردم بگوییم به‌دنبال رؤیایتان بروید؛ بفهمید چه کاری را بیشتر از همه دوست دارید. بعد باید حرف بزنیم که چقدر واقع‌گرایانه می‌توانید به بخشی از آن، یا اکثرِ آن برسید، اما شاید به تمام آن نرسید.»\n اما در این فرهنگِ حق‌مداری، کامرواسازی و والدین‌مآبی شدید، هشدار بولز تأثیری ندارد. جان رینولدز، جامعه‌شناس دانشگاه ایالت فلوریدا، گزارش می‌دهد که شکاف بین اهداف و دستاوردهای واقعی در دورۀ بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۰ به‌طرز چشمگیری افزایش یافت. بررسی او، که در سال ۲۰۰۶ در ژورنال سوشال پرابلمز منتشر شد، نشان داد که در سال ۱۹۷۶، فقط ۲۶درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی در پی مدارک عالی بودند و ۴۱درصد قصد داشتند به‌منزلۀ یک متخصص وارد بازار کار شوند، اما این آمار در سال ۲۰۰۰ به‌ترتیب به ۵۰درصد و ۶۳درصد افزایش یافت. باوجود این تغییر افزایشی در بلندپروازی، تغییری در مدارک عالی ایجاد نشد. چیزی که افزایش یافت ناامیدی بود؛ شکاف بین آرزوی گرفتن مدرک عالی و گرفتنِ آن در واقعیت، از ۲۲درصدِ سال ۱۹۷۶ به ۴۱درصد در سال ۲۰۰۰ افزایش یافت.\n داشتن رؤیاهای بزرگ می‌تواند فوق‌العاده باشد. به‌گفتۀ لورا برک، استاد بازنشستۀ اقتصاد در دانشگاه ایالت ایلینوی و یکی از متخصصان بین‌المللی حوزۀ بازی، بخشی طبیعی از کودکی این است که چیزهایی بزرگ را برای خودمان تصور کنیم. وقتی کودکان بزرگ می‌شوند، تلاش می‌کنند و به موفقیت یا شکست می‌رسند؛ دنیا این رؤیاها را شکل می‌دهد.\n مشکل زمانی به وجود می‌آید که با پاسخ دنیا به سخنان کلیشه‌ای نظیر «می‌توانی هرچیزی که می‌خواهی باشی» یا «هیچ‌وقت تسلیم نشو» روبه‌رو می‌شویم. به‌گفتۀ تریسی کلینتیس، روان‌درمانگر ساکن کالیفرنیا و نویسندۀ شاد بعدی (۲۰۱۵)، در پشت این‌گونه سخنان کلیشه‌ای، «این آرزوی والدین یا خودمان نهفته است که کاش محدود به استعداد، ژنتیک، خلق‌وخو و شخصیت نباشیم. به‌نظر من این امر واقعاً باعث ایجاد سرخوردگی، حس گناه و شکست می‌شود».\n پنه‌لوپه ترانک نویسندۀ جاه‌طلبِ جسور؛ قواعد جدید موفقیت۳ (۲۰۰۷) نیز اضافه می‌کند: «اصولاً چیزی که این سخنان به کودکان ما می‌گوید این است که اگر به رؤیاهایشان نرسند، هیچ‌کس جز خودشان مقصر نیست.» گذر به دوران بلوغ، خود به‌اندازۀ کافی پیچیده است، اما قضیه دشوارتر هم می‌شود اگر فکر کنید می‌توانید هرکاری انجام دهید و سپس وقتی نتوانستید، احساس بی‌کفایتی کامل کنید.\n خطرات این نوع تفکر فراوان‌اند. نقشه‌های غیرواقع‌گرایانه موجب هدررفتن وقت و پول می‌شوند. وقتی یک دانش‌آموز با سطح نمرۀ C ، بیهوده برای رشتۀ پزشکی نقشه می‌کشد، شغل‌های پرمنفعت و واقع‌گرایانه‌تری مثل کسب‌وکار یا تدریس از صحنه خارج می‌شوند. همین شکاف بلندپروازی موجب افزایش نارضایتی شغلی می‌شود. شاخصِ تغییرِ ۲۰۱۰ ۴ دیلویت۵ نشان داد که ۸۰درصد از کارگران از شغل خود ناراضی هستند. این رقم در سال ۲۰۱۳ به ۸۹درصد رسید.\n این موقعیت حتی سلامتی را هم به خطر می‌اندازد. در سال ۲۰۰۷، روان‌شناسان آمریکا و کانادا ۸۱ دانشجوی لیسانس را به‌مدت یک ترم تحت نظر گرفته و دریافتند که کسانی که بر اهدافِ دست‌نیافتنی پافشاری می‌کنند غلظت کورتیزول بیشتری دارند. کورتیزول هورمونی التهابی است که اثرات مضری بر بدن دارد. این افراد همچنین بیشتر سرما می‌خورند.\n از نظر شغلی، می‌توان گفت در عصری طلایی زندگی می‌کنیم. کافی است از فردی هشتادساله بپرسید که آیا فکرش را می‌کرد بتواند کاری را انجام دهد که دلش می‌خواهد؟ آن‌ها ابراز شک می‌کنند: جنگ‌ها، رکود بزرگ، دردسترس‌نبودنِ تحصیلات و نیز تبعیضات گسترده باعث می‌شد مفهوم شغل رؤیایی برای اکثر افراد مضحک باشد. طی چندین نسل، کار ابزاری برای رسیدن به یک هدف بود و آن هدفْ آوردن نان به سفره و همچنین داشتن سقفی بالای سر و لباسی بر تن بود.\n رومن کرژناریچ، یکی از بنیان‌گذاران و عضو هیئت علمی «مکتب زندگی»۶ در لندن می‌گوید که زمانی که پدرش، جهت پناهندگی، لهستان را به‌مقصد استرالیا ترک کرد، نوازنده و زبان‌شناس مستعدی بود، اما حتی فکرش را هم نمی‌کرد که این‌ها بخشی از زندگی کاری‌اش باشند. کرژناریچ می‌گوید: «شاهد افزایش توقعات همه برای مشاغلی هستیم که چیزی بیشتر از حقوق مناسب باشند. این را می‌توان هم میان افراد تحصیل‌کرده مشاهده کرد و هم میان کسانی که مهارت‌های چندانی ندارند. همین امر نشان می‌دهد که چرا نارضایتی شغلی در دو دهۀ گذشته افزایش یافته، چون مردم می‌خواهند… از استعدادها و علاقه‌هایشان در کارشان استفاده کنند.»\n تغییر در توقعاتْ موجب اضطرابی شدید جهت نیل به این اهداف و ازقضا پندار خام شده است. کافی است به والدین یا نوجوانان توضیح دهید که چقدر رسیدن به چنین مشاغل سطح بالایی می‌تواند دشوار باشد؛ آنگاه برای شما فهرستی از تمام افرادی می‌آورند که با وجود شرایط سخت به موفقیت رسیدند، نه‌فقط اپرا وینفری‌ها و استیو جابزهایی که به جایگاه‌های بسیار بزرگ رسیدند، بلکه همچنین دوستِ یکی از دوستان که به‌تازگی، با پاداش امضای قرارداد استخدام خود، خانه‌ای مدرن و تمام‌شیشه‌ای بر فراز خلیج نیویورک خرید یا دخترِ یکی از همکاران که برای برنامۀ تلویزیونی جدیدی انتخاب شد یا پسر یکی از همسایگان که بورس تحصیلی دانشگاه هاروارد را گرفت.\n مشکل همین جاست: دوست داریم باور کنیم که اگر برای آن‌ها ممکن است، برای فرزندان ما هم امکان‌پذیر است. به‌علاوه، چه کسی می‌خواهد خرمگس معرکه باشد و به دانش‌آموزی که در حال کلنجاررفتن با ریاضیات است یادآوری کند که پزشکی احتمالاً گزینۀ مناسبی نیست. همانطوری که کسی نمی‌خواهد به یک رقاص هشدار دهد که حتی اگر در این حوزه کار پیدا کند، احتمالاً باید به‌خاطر کمبود درآمد، شغل دومی مانند خدمتکاری یا خرده‌فروشی هم داشته باشد. درضمن، از نظر فنی، این امر واقعاً ممکن است. کجاست که باید تصمیم بگیریم به جای امر ممکن، امر محتمل را انتخاب کنیم و فرزندانمان را نیز به چنین انتخابی ترغیب کنیم؟\n به‌گفتۀ کرژناریچ «این امر به فرقۀ مثبت‌اندیشی مربوط است، جایی که می‌خواهیم همیشه احساس خوبی داشته باشیم و پیام‌های مثبت ارسال کنیم… به همین خاطر حس می‌کنیم که باید فقط پیام‌های خوب و مثبت به فرزندانمان و جوانان بدهیم، طوری‌که گویی غلط، بد یا ناشایست است که به آن‌ها بگوییم: ‘راستش این ممکن نیست’».\n شعاری مشهور از ویل اسمیتِ بازیگر باب شده که می‌گوید: «واقع‌بین بودن، پرترددترین راه به‌سوی بی‌خاصیتی است.»\n اما «بی‌خاصیتی» واژه‌ای سنگین است. چه کسی می‌خواهد «بی‌خاصیت» یا معمولی باشد؟ درعین‌حال، به‌جز معدود افرادی، آیا بقیۀ ما همه معمولی نیستیم؟ اگر القا کنیم که سوپراستاربودن و بی‌خاصیت‌بودن تنها گزینه‌های ممکن هستند، مقصد اکثریت افراد را نادیده می‌گیریم، آن منطقۀ میانی عظیم بین هرچیز و هیچ‌چیز.\n به‌گفتۀ توانژ «مردم فکر می‌کنند تشویق بچه‌ها یعنی اینکه به آن‌ها بگویند می‌توانند هرچیز که بخواهند می‌توانند بشوند. مردم فکر می‌کنند که این دو یک چیز هستند، اما درواقع این‌گونه نیست».\n توانژ می‌گوید به‌جای اینکه به بچه‌ها القا کنید که تو خاص هستی، تو فوق‌العاده‌ای، «خودکنترلی و تلاش را به آن‌ها بیاموزید. این دو چیز درواقع با موفقیت ارتباط دارند. بچۀ نه‌سالۀ او اخیراً گفته که می‌خواهد دام‌پزشک شود (شغلی که حدود ۱۰درصد از کودکان آمریکایی در سنین ۱۰ تا ۱۲ آن را انتخاب می‌کنند). توانژ با عمل به شعارهای خود گفت: «دام‌پزشکی شغلی عالی است… اما خودت که می‌دانی، باید در ریاضیات و علوم سخت تلاش کنی و عملکرد خیلی خوبی داشته باشی، چون پذیرفته‌شدن در رشتۀ دام‌پزشکی واقعاً دشوار است.» او معتقد است که شاید خوشایندتر باشد که به بچه‌ها بگوییم هرچیز بخواهند می‌توانند باشند، اما این حرفِ او خیلی بیشتر به آن‌ها کمک می‌کند.\n گوئنیت حال شروع به تحقیق کرده که برای تحقق رؤیای زیست‌شناسیِ دریایی، به چه چیزهایی نیاز دارد: درس‌های مورد نیاز (ریاضیات و علوم)، شغل‌هایی که باید در راه رسیدن به هدف انتخاب کند (رانندۀ تاکسی)، مهارت‌هایی که نیاز دارد (نحوۀ راندن کشتی).\n بولز می‌گوید که وقتی کودکان اهداف شغلی‌شان را با ما درمیان می‌گذارند، کنجکاو می‌شویم. وقتی از آن‌ها می‌پرسیم که دقیقاً چه چیزِ شغلی خاص برایشان جذابیت دارد، ما (و خودشان) چیزهایی دربارۀ ارزش‌ها و استعدادهای مشخصشان درمی‌یابیم.\n این خوداندیشی اساس مدل چترنجاتِ بولز برای کارجویان و علاقه‌مندان به تغییر شغل است و کرژناریچ نیز آن را ضروری می‌داند. «جوانان پانزده و شانزده‌ساله همه جور حرف‌های جالب راجع به کیستی خودشان و علاقه‌مندی‌هایشان دارند.» او معتقد است که حرف بچه‌ها نباید زیاد راجع به این باشد که می‌خواهند چه چیزی شوند، بلکه باید دربارۀ این باشد که می‌خواهند چه کسی شوند.\n جواب‌ها شاید تعجب‌آور باشد، اما کرژناریچ، که خودش در سرتاسر دنیا مربی دورۀ شغل‌یابی بوده و پدر دوقلوهای شش‌ساله است، از دیدن چیز دیگری متعجب می‌شود. کسانی که در کلاس‌های او حاضر می‌شوند، بعضاً دارای شغل‌های به‌اصطلاح «رؤیایی»اند که برخی دیگر از حاضران دنبالشان هستند. «وقتی این کلاس‌ها را برگزار می‌کنم، برایم عجیب است که بعضی‌ها که مثلاً رانندۀ تاکسی یا پرستار هستند، باورشان نمی‌شود که در همان کلاسْ تولیدکنندۀ تلویزیونی‌ای نیز حضور دارد که در شغل خود از آن‌ها بیچاره‌تر است.»\n جولی لیسکات هیمز، نویسندۀ کتاب چگونه فردی بالغ تربیت کنیم۷ (۲۰۱۵) و مسئول سابق سال‌اولی‌های دانشگاه استنفورد، همواره به دانشجویانی مشاوره می‌داد که رؤیاهایشان به‌اندازۀ انتظارات والدینشان بالا نبود، دانشجویانی که می‌خواستند پرستار شوند، نه پزشک یا اینکه می‌خواستند معلم دبیرستان شوند، نه استاد دانشگاه. «با این دانشجویان می‌نشستم و به حرفشان گوش می‌دادم که چگونه از جزئیات حوزه‌هایی سخن می‌گفتند که از نظرشان قانونی، موردانتظار یا موردنیاز بود. برایم جالب بود که فردی که روبه‌رویم نشسته است، واقعاً می‌خواهد با زندگی خود چه کند. چطور می‌توانستم آن‌ها را حمایت کنم تا به ندای درون خود گوش کنند؟»\n به‌عقیدۀ او، مشکل این نیست که به بچه‌ها بگوییم می‌توانند هرچیز که می‌خواهند باشند. مشکل تصور کوته‌فکرانۀ ما از «هرچیز» است. «ما آن را با پرستیژ، نفوذ، سِمت، پول و بعضی مشاغلِ بخصوص برابر می‌دانیم. اگر طی دهۀ آینده یاد بگیریم که «دستاورد» را به‌معنای شناخت مهارت‌ها، ارزش‌ها و علاقه و سپس زندگی بر اساس آن بفهمیم، تصور کنید که در چه دنیای متفاوتی زندگی خواهیم کرد.»\n کلینتیس معتقد است که مسئله باید به‌گونه‌ای دیگر طرح شود: رؤیاهای ما بستگی به این دارند که دوست داریم چه احساسی داشته باشیم، نه اینکه می‌خواهیم چه کار کنیم. به‌گفتۀ او «روایتی ناگفته وجود دارد: اگر فلان شوم، اگر فلان کار را انجام دهم، اگر به فلان‌چیز برسم، آنگاه مرا دوست خواهند داشت و من خودمقبولی خواهم یافت». با واسازی آنچه که از نظر احساسی دوست داریم به آن برسیم، «می‌توان راه‌های دیگری نیز برای رسیدن به آن یافت».\n کال نیوپورت، نویسندۀ آنقدر خوب که نتوانند تو را نادیده بگیرند۸ (۲۰۱۲) و پژوهشگر علوم کامپیوتری در دانشگاه جورج‌تاون در واشنگتن دی.سی اضافه می‌کند که ما رابطۀ علاقه/هدف را برعکس کرده‌ایم. به‌گفتۀ او «این تصورْ برداشتی نادرست عرضه می‌کند از اینکه مردم چگونه به کارشان علاقه پیدا می‌کنند. بنا به این طرز فکر، مردم علاقه‌ای ازپیش‌موجود دارند و تنها چالشْ شناسایی آن و شجاعت به‌خرج‌دادن و به‌دنبال آن رفتن است. اما این مهمل است». علاقه موجب هدف نمی‌شود، بلکه برعکس است. افرادی که در چیزی مفید و ارزشمند مهارت می‌یابند به کار خود علاقه‌مند می‌شوند. یافتن شغلی خوب یعنی انتخاب چیزی که باعث احساس سودمندی و جذابیت می‌شود. نه‌تنها معنایی عظیم در پیشرفت کاری خواهید یافت، بلکه داشتن مهارتی که با زحمت به‌دست آمده، شما را در موقعیتی قرار می‌دهد که زندگیِ حرفه‌ای‌تان را خودتان شکل دهید.\n توصیۀ نیوپورتْ بررسی جنبه‌ای دیگر از چارچوب «می‌توانی هرچیزی بشوی» را نیز می‌طلبد: آیا باید علاقه‌مان را درون شغلمان جست‌وجو کنیم یا بهتر است خارج از شغل به‌دنبال ارضای آن باشیم؟ شکی نیست که راحت (و خوب!) است که به‌خاطر انجام کاری که عاشق انجام آن هستیم، پول هم بگیریم، اما آیا این واقع‌بینانه است؟\n مارتی نمکو، مشاور شغلی در منطقۀ خلیج سن فرانسیسکو و مجری برنامۀ رادیویی «کار با مارتی نمکو» ما را به «نَه»ای قاطعانه دعوت می‌کند. او کاملاً حامی افرادی است که رؤیاهایشان را به‌عنوان سرگرمی دنبال می‌کنند. به‌قول او «کاری را انجام دهید که دوست دارید، اما انتظار نداشته باشید به‌خاطر آن پول بگیرید». البته او قبول دارد که افرادی هستند که می‌توانند در حوزه‌های شدیداً رقابتی موفق شوند (و می‌شوند). شاید علاقه‌تان به برنامه‌نویسی کامپیوتر یا شکافتن اتم، مانع از ورودتان به حوزه‌های کاری‌ای شود که موقعیت‌های زیادی در اختیارتان می‌گذارند. اما اگر شما هم مثل بعضی‌ها بعید است بتوانید علاقه‌تان را به شغل تبدیل کنید، به‌جای آنکه بی‌خیال آن شوید، آن را در وقت آزاد خود بگنجانید.\n لیسکات هیمز شاگردانش را ترغیب می‌کند که سه چیز را مدنظر داشته باشند: در چه چیز مهارت دارم؟ به چه چیزی علاقه دارم؟ ارزش‌هایم کدام‌اند؟ سپس باید از خود بپرسند: «چطور می‌توانم بخشی قابل‌توجه از هفته‌ام را (چه به‌عنوان شغل و چه سرگرمی) در نقطه‌ای مشترک از این سه چیز زندگی کنم؟»\n شاید والدین و اجدادمان کار درستی می‌کردند که علاقه‌ها و سرگرمی‌هایشان را (که به آن‌ها معنا و مهارت می‌داد) در وقت آزادشان انجام می‌دادند. مثل پدر کرزناریچ که موسیقی را بیرون از حوزۀ شغلی‌اش نگه داشت یا مثل خود نمکو که نوازندگی حرفه‌ای پیانو را از سر بیرون کرد تا روان‌شناس شود.\n الگوی پیشنهادی کرژناریچ کمی متفاوت است: الگوی «برندۀ گسترده»۹، یعنی کسی که چندین شغل را به‌طور هم‌زمان انجام می‌دهد، مثلاً سه روز از هفته حسابدار است و دو روز دیگر عکاسی می‌کند. به‌گفتۀ او، این رویکردی هوشمندانه برای اقتصادی بی‌ثبات است که «شغلی معمولی حدود چهار سال ادامه پیدا می‌کند». این امر همچنین با این حقیقت همخوانی دارد که «کیستی ما در طول زندگی‌مان تغییر می‌کند. ما اصلاً قاضیان خوبی درمورد آیندۀ خود نیستیم».\n «می‌توانی هرچیز که می‌خواهی باشی» توصیه‌ای مختصر است که به کمتر فرد جوانی کمک می‌کند که شغلی مناسب یافته و از زندگی خود راضی باشد. اگر واقعاً کمی به آن فکر کنیم، می‌بینیم کمتر کسی از ما آن را عمیقاً باور دارد. توانژ به دخترش گفته بود: «وقتی مردم می‌گویند می‌توانی هرچیزی بشوی، این درست نیست. مثلاً نمی‌توانی دایناسور شوی.» شاید چیزی که واقعاً می‌خواهیم به فرزندانمان بگوییم این است که ما به توانایی‌شان برای ساختن زندگی‌ای معنادار اطمینان داریم.\n به‌گفتۀ گوئنیت « بزرگ‌ترها باید بگویند: چیزی باش که توانایی‌اش را داری، نه اینکه می‌توانی هرچیزی باشی. من مهارت چندانی در رقص ندارم. طبق این گفته می‌توانم رقاصی حرفه‌ای شوم؟ نه، نه، به‌هیچ‌وجه نمی‌توانم».\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را در اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را لسلی گرت نوشته است و در تاریخ ۱۷جولای ۲۰۱۶ با عنوان «You can do it, baby» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. سایت ترجمان در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «تو می‌تونی عزیزم» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• لسلی گرت (Leslie Garrett) نویسنده و روزنامه‌نگاری است که نوشته‌هایش در تورنتو استار، گلوب اند میل و برخی مطبوعات دیگر منتشر می‌شود. آخرین کتاب او برای کودکان زندگی‌نامۀ هلن کلر است. [۱] eudaimonia [۲] calling [۳] Brazen Careerist: The New Rules for Success [۴] 2010 Shift Index: شاخص تغییر ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که به‌منظور دستیابی به رشد سودآور و بهبود اقتصادی بلندمدت، شرکت‌ها نباید از اهمیت پرورش نیروی کار پرشورتر غفلت کنند. [۵] Deloitte: دیلویت، بزرگ‌ترین شرکت خدمات حرفه‌ای در جهان است که در کنار شرکت‌های پرایس واتر هاوس کوپرز، ارنست اند یانگ وکی.پی.ام.‌جی به‌عنوان یکی از چهار مؤسسۀ بزرگ حسابرسی جهان شناخته می‌شود. امروزه شرکت دیلویت خدماتی همچون حسابرسی، مشاوره، مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری، مشاور مدیریت و مشاورۀ مالی را در بیش از ۱۵۰ کشور ارائه می‌کند. [۶] The School of Life: مؤسسه‌ای آموزشی که تمرکز خود را بر چگونگی ادارۀ یک زندگی خوب و عاقلانه قرار داده است. این مؤسسه برنامه‌ها و خدمات گوناگونی در زمینۀ یافتن شغل موردرضایت، تسلط بر روابط، به‌دست‌آوردن آرامش و درک و تغییر جهان ارائه می‌دهد. [۷] How to Raise an Adult [۸] So Good They Can’t Ignore You [۹] Wide achiever\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157740.json b/train/528157740.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..046c436dfc4a5c1b55f9b1eca539806704218a98 --- /dev/null +++ b/train/528157740.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بالاخره روزی دماغ طبیعی هم «زیبا» خواهد شد", + "subtitle": "فراگیری جراحیِ بینی، علاوه‌بر زیبایی، کارکرد پیچیدۀ دیگری هم دارد: حذف تاریخ نژادی و قومی‌مان", + "introduction": "«از شر دماغی که بهت داده بود راحت شدی.» این کامنت را یکی از میلیون‌ها دنبال‌کنندۀ کیم‌ کارداشیان در اینستاگرام برای او نوشته بود، زیر عکسی که کیمِ نوجوان را در کنار پدر نشان می‌داد. بااینکه هنوز معلوم نیست بالاخره کارداشیان دماغش را عمل کرده است یا نه، چهرۀ او دیگر نشانی از هیچ قومیتی ندارد. چهرۀ او چون لوحی است که استعمار و سیاست‌های تبعیض نژادیْ نشان خود را با موفقیت روی آن داغ زده‌اند.", + "content": "اسکاچی کول، بازفید — چند هفته پیش، به‌مناسبت روز پدر، کیم کارداشیان عکسی از پدر مرحومش رابرت گذاشت: عکسی پُردانه و سیاه‌‌وسفید از دوران نوجوانی‌اش که بالتبع گونه‌های تپل‌تر و ابروهای نازک‌تری داشت و گویا چندان هم آرایش نکرده بود. دنبال زیرنویس عکس، «تو بهترین پدر دنیا بودی!»، هزاران نظر ارسال شده بود: تقاضای لایک‌کردن عکس‌هایشان، وعظ و نصیحت‌های ترول‌ها یا اظهار تعجب از شباهت پدر و دختر. گاه‌وبیگاه، چند نفری هم به‌طور خاص دربارۀ بینی کیم نظر داده بودند. یکی نوشته است: «قبل از عمل بینی چقدر قیافه‌اش ارمنی بوده.» دیگری نوشته است: «خدا رو شکر که عوض می‌شه. هار هار هار.» بعدی: «وای، چقدر قبل بوتاکس، عمل، لیپوساکشن، گنده‌کردن پشت و جراحی بینی + یه عالم چیزهای دیگه، ناز بوده» و دنبالش شکلک گریه از خندۀ زیاد گذاشته است. کاربر دیگری گزیده‌گوست: «از شر دماغی که بهت داده بود راحت شدی.»\n در سال‌های اخیر، ظاهر کیم دیگر چندان خبری از قومیتش نمی‌دهد: لب‌های قلوه‌ای‌تر، خط موی لیزری و پوستی طلایی‌رنگ به‌جای زیتونی. البته کانتورینگ۱ هم مؤثر بوده است، یعنی پودرزدن دور بینی‌اش تا استخوانی‌تر و سربالاتر به نظر بیاید.\n کیم هرگز شایعات مربوط به جراحی بینی‌اش را تأیید نکرده است، ولی گمانه‌زنی‌های ملت ادامه دارد. یکی از سایت‌های سخن‌چین می‌گوید او جراحی نکرده، ولی شاید «عمل دماغ بدون جراحی» کرده باشد که یک‌جورهایی «بهتر» محسوب می‌شود. در این عمل‌ها از مواد تزریقیِ پُرکننده برای صاف و یک‌نواخت‌کردن یا بالاآوردن بینی استفاده می‌کنند. این موادْ بینیِ بزرگ را کوچک نمی‌کنند، اما به‌سرعت نقص‌های ریز را اصلاح کرده یا تقارن بهتری ایجاد می‌کنند. اما کیم تنها زن مشهوری نیست که به تغییردادن بینی‌اش متهم شده است. بنا به شایعات، بیانسه و ریحانا دماغشان را عمل کرده‌اند، نیکی میناژ هم همین‌طور. جولی چن (مجری برنامۀ «دِ تاک») تأیید کرده که چشم‌هایش را جراحی کرده است تا «کمتر آسیایی» به نظر بیایند، ولی جراحی بینی را انکار کرده است. مجلۀ اینترنتی گاوکر نوشت که، وقتی جولی این را در برنامه‌اش گفت، تماشاچیان او را تشویق کردند، چون «یک جراحی زیباییِ مقبول داریم، و یک جراحی زیبایی نامقبول». ولی کسی دست از سر جنت جکسون برنداشته است. او در شانزده‌سالگی بینی‌اش را جراحی کرد. در محافل مختلف، همه‌جور بحثی دربارۀ دماغش شده است: از تمسخر وضعیت فعلی تا تشبیه دماغ طبیعی‌اش به «پیازچه».\n زنان سفیدپوست هم به جراحی بینی متهم می‌شوند، ولی زنان غیرسفیدپوست در این بازی همیشه بازنده‌اند. دماغتان که خیلی بزرگ باشد، سیل انتقادها به‌سوی شما سرازیر می‌شود و اگر ترمیمش کنید سیل پچ‌پچ‌ها شروع می‌شود که لابد ضعیف‌تر از آن بوده‌اید که با چهرۀ طبیعی‌تان کنار بیایید. عطف‌به زنان رنگین‌پوست، در آنچه «زیبا» نامیده می‌شود و «آنکه» شایستۀ لقب «زیبا»ست می‌توان نفوذ میراث استعمار را دید. زنان غیرسفیدپوست عموماً می‌شنوند: هرکه به سفیدها نزدیک‌تر، زیباتر. تصویر زنان تیره‌پوست مثل گابوری سیدیب فوتوشاپ می‌شود تا پوستشان روشن‌تر و درخشان‌تر به نظر بیاید. محصولات سفیدکننده نیز وعدۀ پوستی براق و بی‌رنگ را می‌دهند؛ باقی‌ماندنِ جای آن‌ها روی پوست و ناراحتی کلیه هم لابد به جهنم. شرکت‌هایی مثل داو حتی اسپری‌های ضدلکی را تبلیغ می‌کنند که «لکه‌های تیرۀ زیر بغل را کاهش می‌دهند».\n ناگفته نماند که تصوراتِ مربوط به بسیاری از خصیصه‌های تن زن در آستانۀ تحول است، چون تلاش‌های بسیاری شده تا امری مثبت به‌جای تصویرسازی منفی و بیزاری از آن‌ها بنشیند. تقریباً همۀ نشانه‌های زیبایی، که قدری ریشۀ قومیتی و نژادی دارند، در فضای آنلاین فرصتی برای جلوه و ستایش یافته‌اند: زنان سیاه‌پوست در اینستاگرام از پوست رنگین خود تمجید می‌کنند و زنان هندی‌تبار، مثل من، موی زیر بغل و نرمۀ موهای زیر گوش و روی شکمشان را کوتاه نمی‌کنند. این زنان، برخلاف آنچه به بسیاری از ما زنان گفته‌اند، این نشانۀ سرکشی را پنهان نمی‌کنند و حتی از آن عکس هم می‌گیرند. جنبش مثبت‌دیدنِ بدن شاید دلگرم‌کننده‌ترین شکل پذیرش خود باشد: جایی که زنان چاق (یا روشن‌تر بگوییم، هر زنی با هر شکل و شمایلی که از شنیدن انتقادها خسته شده) از بدن‌هایشان تجلیل می‌کنند. اما بینی یا حداقل دماغ‌های بزرگ، پهن و کجِ امثال ما، که هیچ‌جا بهره‌ای از تحسین و فتیش و رمانس نبرده‌اند، هنوز منتظر آن لحظۀ بیداری است. هنوز در بسیاری از اجتماع‌ها بینی را نقص حساب می‌کنند، نقص یا مشکلی که باید آن را شکست و دوباره شکل داد. هرجای دنیا که باشید، بینی باید قلمی و ظریف و کوچک باشد. در سال ۲۰۱۵، جراحی بینی سومین جراحی زیبایی محبوب در ایالات متحده، پس از بزرگ‌کردن سینه و لیپوساکشن، بود. آن سال بیش از دویست‌هزار «تغییرشکل بینی» انجام شد که ۷۶درصدِ آن جراحی‌ها روی زنان بود.\n پس بینی هنوز منتظر یک تحول است، منتظر زمانی که شکلش را دوست بداریم و تلاش نکنیم آن را تبدیل به چیزی کنیم که می‌دانیم مقبول است. هرجا و هرکه باشید، هنوز هم معیارهای تنگ‌نظرانه‌ای برای زیبایی بینی تعریف شده‌اند. اگر سفیدکردن پوست و صاف‌کردن موی زنان غیرسفیدپوست را از قدیم‌الایام نشانۀ پاک‌سازی میراث قومیتی‌شان می‌دانسته‌ایم، آیا اصلاح بینی را هم می‌توان تلاشی برای پوشاندن ریشه‌های نژادی‌مان دانست؟ زیبایی در بسیاری اوقات به‌معنای حذف تاریخ و قومیت است، پس جای تعجب نیست که هنوز تلاش می‌کنیم بینی‌هایمان را پنهان کنیم. فراگیری جراحیِ بینی نشانۀ معیارهای تنگ‌نظرانۀ ما برای زیبایی است، اما کارکرد پیچیدۀ دیگری هم دارد: حذف تاریخ نژادی و قومی‌مان.\n اخیراً لیل کیم چند سلفی با موی بلوند، بینی کوچک‌تر و پوست روشن‌تر در اینستاگرام گذاشت. این‌ها آخرین شواهد فرایند دگرگونیِ او در چند سال اخیر بود، فرایندی که او را هرچه‌بیشتر به ظاهر سنتی «سفیدپوست» نزدیک می‌کند. بینی او هم چند تغییر کرده و اکنون ریزتر، باریک‌تر و قلمی‌تر به نظر می‌آید. او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۰ با نیوزویک گفته بود که از لحاظ ظاهرش، مشکل اعتمادبه‌نفس دارد: «مردهای زندگی‌ام همیشه به من خیانت می‌کنند و سراغ زنانی با ظاهر اروپایی می‌روند، از آن مدل زن‌های موبلند. زنانِ واقعاً زیبایی که من را به این فکر انداخته‌اند: چطور می‌توانم با آن‌ها رقابت کنم؟ انگار یک دختر سیاه‌پوستِ معمولی بودن کافی نیست.»\n حتی چهره‌های همۀ مدل‌های اینستاگرامی، ازجمله زنانی که در جریان اصلی صنعت زیبایی نادیده گرفته می‌شوند (چاق، غیرسفیدپوست، خارج از دوگانه‌های جنسی و جنسیتی، غیرهم‌رنگ با جماعت) نیز تابع چند مشخصه‌اند: لب‌های توپُر، پیشانی کشیده و بینی نمکین. مدل‌های سیاه‌پوست هم اغلب بینی‌های سربالاتر و باریک‌تری دارند و با رواج کانتورینگْ همه‌چیز شفاف‌تر و نوک‌تیزتر و کمتر نرم یا گرد به چشم می‌آید. بینی بازیگران هندی هم شیب ملایمی دارد و هیچ‌جای آن، از دَم پیشانی تا نوک بینی، برآمدگی یا تورفتگی ندارد، مثلاً آیشواریا رای، یکی از مشهورترین زنان بازیگر هندی، ظاهری به‌مراتب فرنگی‌تر از زنان هندی دارد: از چشمان سبزآبی تا پوست بور کرمی و بینی قلمی بدون برآمدگی یا سوراخ‌های گشاده. حتی آن زنان یهودی‌تبار که به‌نظر جامعه «زیبا» می‌آیند، به‌ندرت بینی بزرگی دارند. (می‌دانستید اسکارلت جوهانسون یهودی است؟ همین!) کمتر فرهنگی است که بینی بزرگ را بپسندد یا قبول کند. هیچ‌کس بینی کج نمی‌خواهد. هر دماغی که زیاد پهن یا سوراخ‌هایش گشاد باشد، اگر برچسب تندتری نخورد، قطعاً غیرجذاب به حساب می‌آید. این تقریباً دربارۀ همه صادق است و دربارۀ زنان بیشتر، چون، مثل همۀ چیزهای دیگر، هرچیزِ درشت یا نامعمولِ زنانه مایۀ طعنه و انتقاد می‌شود. به‌واقع، بهترین بینی برای زنان بینی‌ای است که اصلاً جلبِ توجه نکند. میان آن‌هایی که می‌خواهند بینی‌شان را به‌شکل اشخاص مشهور درآورند، بینی‌های جسیکا بیل، کیت میدلتون و آنجلینا جولی بیش از همه طالب دارند، یعنی بینی‌هایی که تقریباً به چشم نمی‌آیند.\n آنچه عموماً «زیبا» تلقی می‌کنیم تبیینی علمی دارد. در سال ۲۰۱۱، محققان دانشگاه‌های تورنتو و سن‌دیه‌گو کالیفرنیا پیرامون ادراک زیبایی در چهرۀ انسان تحقیق کردند. آن‌ها با استفاده از اندازه‌هایی که از «نسبت طلایی» استخراج کردند، میان اجزایی از چهره که عموماً زیبا محسوب می‌شوند، نسبت‌هایی را مشخص کردند. این اندازه‌ها عبارت‌اند از: فاصلۀ ابرو تا محل رویش موی سر، فاصلۀ گودی بالای لب تا نوک دهان و، در آخر، پهنای بینی در مقایسه با پهنای هر طرف صورت.\n پم پالت یکی از مؤلفانِ این مطالعه می‌گوید: «هدف این مطالعه این نیست که بفهمیم چه چیزی شما را زیبا می‌کند، بلکه دنبال علت آن هستیم.» نسبت طلایی لزوماً نمی‌گوید چه چیزی جذاب‌تر است، بلکه می‌گوید ما عموماً چه چیزی را زیبا قلمداد می‌کنیم. این نسبت‌ها، سرجمع متوسطِ تمام چهره‌هایی‌اند که در طول زندگی‌مان می‌بینیم و به‌نظرمان جذاب‌اند. پالت می‌گوید: «می‌دانیم چهره‌هایی که فاصلۀ بسیار زیاد یا بسیار کم و نامعمول بین چشم‌ها و دهان دارند جذاب به نظر نمی‌آیند.»\n اگر مدت زیادی را کنار سفیدپوستان بگذرانید، جذاب‌ترین چهره برایتان احتمالاً «متوسطِ» سفیدپوست‌هاست. پالت می‌گوید: «اگر کنار چهره‌های چینی بزرگ شوید، شاید متوسط نسبت طول و پهنای چهرۀ چینی‌ها را به سفیدپوست‌ها ترجیح بدهید.»\n منتهی این نکته فقط تبیین علمیِ آن چیزی است که به‌نظرمان خوش‌ظاهر می‌آید و نمی‌تواند سوگیری‌های ذهنی‌مان را تبیین کند، سوگیری‌هایی که در طول زمان شکل گرفته‌اند.\n سارا لیپتون، مؤلف آینۀ سیاه۲ و استاد دانشکدۀ تاریخ دانشگاه استونی ‌بروک می‌گوید: «بسیاری از ایده‌های یهودستیزانه، که گمان می‌کنیم ازلی و قدیمی‌اند، درواقع نتیجۀ آثار هنری بوده‌اند.» لیپتون، که خانمی یهودی است، هویت و تجربۀ دینی را مطالعه می‌کند.\n لیپتون می‌گوید در قرن سیزدهم میلادی بود که، در اروپای مسیحی، توجه به بدنِ مادی و معنای آن آغاز شد. پیش‌ازآن، چندان توجهی به مشخصه‌های جسمانی یا رنگ پوست نمی‌شد. او می‌گوید: «هنرمندان ترسیم واقع‌بینانه‌ترِ بدن را آغاز کردند و توجه دانشمندان هم به بدن جلب شد. روند ماجرا روشن است: با نگاه به بدن‌های مردم می‌توانید قدری اطلاعات مفید کسب کنید.»\n لیپتون می‌گوید: «اولین تصاویری که یهودیان را با دماغ‌های بزرگ نشان می‌داد اثری از عشق یا غم‌خواری نداشت، بلکه نفرت یا خشمِ آن‌ها از مسیح را نمایش می‌داد. این‌ها نه نشانۀ قومیتی دماغِ یهودیان بلکه نشانۀ بی‌رحمی یهودیان درقبال مسیح بودند.» لذا «دماغ بزرگ» کمتر نماد شکل واقعیِ بینیِ یهودیان و بیشتر به‌معنای وصلت یک گروه قومیتی با امری مادون‌بشری بود. لیپتون می‌گوید: «حیوان‌خو: دماغ بزرگ بر همین دلالت داشت. حیوان یعنی چیزی که مهارشدنی نیست، انسان نیست، بد است. برای همین است که شیطان شاخ دارد، دُم دارد و دماغ بزرگ دارد.»\n مضمون «یهودیِ دماغ‌گنده» به‌ویژه در پروپاگاندای نازی‌ها ادامه پیدا کرد: در آنجا یهودیان را با دماغ‌های بزرگ عقابی (و لب‌های پُف‌کرده و چهرۀ «فریب‌کار»، بدون معنای مشخص) نشان می‌دادند. لیپتون می‌گوید: «مردم هنوز همان پیش‌فرض‌ها را می‌بینند، چون هنر (و گاهی اوقات دست‌آموز هنرهای سخیف مثل کاریکاتورهای چهرۀ افراد یا کاریکاتورهای روزنامه‌ها) این پیش‌فرض‌ها را به آن‌ها آموخته است. هنر است که مرز دنیای پیشِ چشمتان را ترسیم می‌کند.»\n الیزابت هیکن مؤلف حسادت ونوس؛ روایتی تاریخی از جراحی زیبایی۳ در سال ۲۰۱۲ در مصاحبه‌ای با مجلۀ تبلت گفت که در دهۀ ۱۹۲۰ یهودی‌ها، ایتالیایی‌ها و یونانی‌ها همگی دنبال تغییر شکل دماغ‌هایشان بودند: «احساسات ضدمهاجران فراگیر بود و پس از تغییر قوانینِ مهاجرت نیز احساسات ضدیهودی فراگیر بود.» اکنون نیز فارغ از نژاد یا قومیت، ممکن است همین نکته صادق باشد: اگر می‌خواهید رد چندانی از خاستگاه خودتان، والدینتان و کیستی‌تان نماند، می‌توانید با عمل بینی شروع کنید. اصلاح لب‌ها، ابروها، رنگ چشم و بافت مو ساده و ارزان است، ولی بینی با این کارهای ساده تکان نمی‌خورد. اما کانتورینگ (فرایند برجسته‌کردن ساختار مطلوب صورت از قبیل استخوان‌های گونه و گودی بالای لب، و کم‌نِماکردن مابقی، مثل آرواره و بینی) بازی را عوض کرده است.\n کیم کارداشیان، این الگوی زیبایی بشری، ملکۀ «کانتورینگ» است: او پیشتازِ این کار نبوده، اما جدی‌ترین مروج آن است که همۀ شاخصه‌های صورتش را حذف می‌کند. انگار می‌تواند هرکسی و اهل هرجایی باشد: موهایش را آفریقایی بافته، اما بینی‌اش شیب کمی دارد و لاغر است؛ پوستش برنزه است، اما موهایش پرپشت و سیاه‌اند. در عکسی که لیل کیم از خودش و کیم کارداشیان در اینستاگرام گذاشت، این دو زن پوست‌های درخشان، بینی‌های لاغر و مژه‌های فرخورده دارند. لیل کیم، با پوست روشن‌تر و دماغ باریک‌ترش، انگار در حال تبدیل به یک سفیدپوست است. در آن سو، کارداشیان با کلاه‌گیس بلوند یخی‌اش زیباست، اما گویا از عالمی دیگر است: یادمان می‌رود او روزی‌روزگاری شبیه پدر آمریکایی‌اش بوده است.\n کیم اخیراً گفته که برنامۀ آرایش مینیمالیستی‌تری را دنبال می‌کند و بی‌خیالِ کانتورینگِ شاخص خود می‌شود. او گفته است: «فکر نکنم از کانتورینگِ بینی‌ام دست بردارم. می‌دانم مردم فکر می‌کنند بینی‌ام را عمل کرده‌ام، ولی تغییری که می‌بینید فقط آرایش است.» یک دهه است که شایعۀ عمل بینی دست از سر کیم برنمی‌دارد: نوک باریکِ بینیِ فعلی‌اش را با آن ظاهر ارمنی‌ترش در ۲۰۰۶ مقایسه می‌کنند که تازه داشت مشهور می‌شد. تقریباً همۀ اعضای غیرسفیدپوست خاندانِ کارداشیان به جراحی بینی متهم شده‌اند، به‌ویژه کلوئی، که به‌ادعای سایت‌های سخن‌چین، بینی‌اش را عمل کرد تا هرگونه شباهت با او.جی سیمپسون را از بین ببرد؛ برخی ادعا می‌کنند او پدر واقعی‌ کلوئی است.\n کیم از سمت مادرش، خواهری سفیدپوست به‌اسم کایلی دارد که در پی آن است که، با پوست بُرنزه و لب‌های قلوه‌ای و پیشانی پهن، شاخصه‌های «قومیتی» را هرچه بیشتر و طبیعی‌تر داشته باشد. حتی می‌توانید زیر بعضی از کلاه‌گیس‌های او رد موهای نرم و ظریفش را ببینید، هرچند که اغلبْ کلاه‌گیسِ بافت آفریقایی می‌پوشد. استخوان گونه‌اش مثل خانوادۀ هندی‌تبارِ من برآمده هستند، اما بینی‌اش، حتی پیش از آنکه مستقل از خواهران جنجالی‌اش به شهرت برسد، کوچک و باریک بوده است. این همان بینیِ دختران سفیدپوست است.\n علاقه به تغییرشکل سریع و بصرفۀ بینی، محصولاتی همچون نُز سیکرت را هم روانۀ بازار کرده است: محصولی ۳۵دلاری که داخل بینی می‌کنید تا شکل باریک‌تر و نوک باریک‌تری پیدا کند. این جسمِ پلاستیکی سیاه‌رنگ و cشکل در سه سایز عرضه شده که داخل سوراخ‌های بینی می‌رود تا آن را نوک‌تیز کند یا اگر سوراخ‌های آن بزرگ هستند کوچک شوند. (طراح این محصول، فابیولا دیاموند، بارها به من گفته که این محصولاتْ بینی را «اصلاح» می‌کنند و می‌توان هرروز از آن‌ها استفاده کرد، اما در اصل برای مواقع خاص طراحی شده‌اند. او «عکس‌برداری رسمی» را نمونه‌ای از این مواقع خاص می‌داند.)\n در یوتیوب، چندین و چند ویدئو از رضایتِ کاربران این محصول پیدا می‌کنید، به‌ویژه زنان و خصوصاً زنان غیرسفیدپوست که آن را امتحان کرده‌اند. کاربری سیاه‌پوست به‌اسم MissUniversal۱۰۰۰ بینی‌اش قبل از واردکردن این محصول را نشان می‌دهد. سپس در پس‌زمینۀ تصویر می‌گوید: «اکنون نشانتان می‌دهم که سوراخ‌های بینی‌ام چقدر گشاد هستند.» و با لحن ناراحت می‌گوید: «بزرگ. بله، خیلی بزرگ.»\n وقتی یک جفت از این محصول را وارد بینی‌اش می‌کند، بلافاصله نتیجه را می‌بیند. می‌گوید: «به نوک بینی‌ام که نگاه کنید، می‌بینید کشیده‌تر شده است. مشخص‌تر است.» همۀ سایزهای محصول از XS تا XL را امتحان می‌کند، و دردش دائم بیشتر و بینی‌اش دائم قلمی‌تر و سربالاتر می‌شود. سایزهای بزرگ‌ترْ لب‌هایش را هم بالاتر می‌کشند. می‌گوید این کار درد دارد.\n و واقعاً هم درد دارد. بینی برای این خلق نشده که چیزی داخل آن فرو کنید. این لولۀ پلاستیکی دردناکی که پشت نوک بینی‌تان فشار می‌آورد هم از این قاعده مستثنا نیست. این محصول را روی خودم امتحان کردم: سایز کوچک آن از بینی‌ام بیرون می‌افتاد، ولی سایز متوسطش آن‌قدر درد داشت که چشم‌هایم چشمۀ اشک شد. حتی تغییری هم به چشمم نیامد: بینی‌ام هنوز همان اندازه بود. البته که همان اندازه بود. این شیء که غضروف بینی را از بین نمی‌برد.\n ولی یکی از همکارانم فوراً متوجه تفاوت شد. گفت: «دماغت چقدر کوچک‌تر شده» و سرش را کج کرد تا از همۀ زاویه‌ها به من نگاه کند. «چقدر محشره! خیلی کوچک‌تر شده.»\n در سال ۲۰۱۰، محققان کشف کردند که شاید بینی برجستۀ ملکه نفرتیتی۴، در آن مجسمۀ مشهور ۳۳۰۰ساله از صورتش، به‌مرور زمان ترمیم شده و استخوان‌های برآمدۀ گونه و پیشانی کشیده هم اضافه شده تا همه‌چیزش جور دربیاید. «زنِ زیبا آمده است» معنای اسم او بوده است، اما نقص‌های موجود در صورتش را اصلاح کرده‌اند: بینی کج، چروک‌های دور چشم، استخوان‌های گونۀ نه‌چندان برجسته و… . در گذر ایام، آن اسوۀ زیبایی را دست‌کاری کرده‌اند تا جذابیت فیزیکی‌اش بیشتر شود.\n در کشورهایی مثل ایران جراحی بینی چنان مرسوم است که عنوان «پایتخت عمل بینی دنیا» را روی تهران گذاشته‌اند. تعداد جراحی‌ها در این شهر هفت برابر ایالات متحده است. سانی شکرایی، عکاس اهل نیویورک، در پنج‌سالگی از ایران به ایالات متحده آمد. او می‌گوید: «عادت داشتم نوک دماغم را با انگشت اشاره بالا بیاورم، به‌امید آنکه سربالا بماند. تا بیست‌وچندسالگی هم ذهنم را مشغول می‌کرد.» برای دخترانی مثل او، عمل بینی کاملاً مقبول بود و حتی تبلیغ می‌شد. او می‌گوید: «عمل جراحی نه‌فقط نشانۀ زیبایی که نشانۀ ثروت و برتری اجتماعی است. این دختران می‌خواهند مشخصه‌های صورتشان ظریف، متقارن و اروپایی باشد.»\n پوست قهوه‌ای و بینی، پیوندی ناگسستنی دارند که، برای مردان و زنان، نشانۀ هویت و تعلق‌اند. روپی کائر، شاعر اهل تورنتو و نویسندۀ شیر و عسل۵، در محلۀ قهوه‌ای‌پوست‌ها بزرگ شده، اما از بینی پنجابی‌اش بیزار است. او می‌گوید: «فکر کنم علتش آن است که بیگانه به نظر می‌آییم، یعنی در صورتی زیبا به حساب می‌آییم که شبیه معیارهای زیبایی اروپایی باشیم. دبیرستان که بودم، برای عمل بینی پس‌انداز می‌کردم که خُب مسخره است. در یکی از شعبه‌های فست‌فود تیم‌هورتونز کار می‌کردم و می‌خواستم ده‌هزار دلار برای عمل بینی پس‌انداز کنم.» کائر در دورۀ دانشگاه با بینی‌اش کنار آمد، اما در اوایل بیست‌سالگی چیزی را کشف کرد که تیشه به ریشۀ عزت‌نفس نورستۀ هر زن جوانی می‌زند: اینترنت. او می‌گوید: «آتش ماجرا این اواخر ناگاه از زیر خاکستر شعله‌ور شده، به‌خاطر اینستاگرام. همه یا افراد هم‌سنتان، این‌قدر خوشگل و بی‌نقص‌اند… پیش خودتان می‌گویید گند بزنند که یک‌پارچه بی‌‌ریختم.» و بعد: «این قضیهْ من، که زن هستم، را به یاد پانزده‌سالگی‌ام می‌اندازد. کدام خری دوست دارد دوباره آن احساس‌ها را تجربه کند؟»\n کائر می‌گوید جراح پلاستیک خانوادۀ کارداشیان، دکتر سیمون اورین، را در اینستاگرام پیدا کرده است که ترمیم جدیدی روی بینی او انجام می‌دهد. می‌گوید: «عجب، آدمی مثل من که از دوست‌داشتنِ خودش حرف می‌زند، ناگهان بیست دقیقه به حساب این آقا در اینستاگرام زُل زده، انگار می‌خواهد صورتش را پیش او ببرد و بگوید: درستم کن!» او می‌گوید تنظیمات حسابش در اینستاگرام را تغییر داده که «الان فقط بیانسه را می‌بینم که مشکل خاصی ندارد.»\n ولی در اجتماع قهوه‌ای‌پوست‌ها صدای جماعتِ منتقدِ بینی بلند است. کائر می‌پرسد: «چرا برخی زنان قهوه‌ای‌پوست، در برابر بقیۀ زنان قهوه‌ای‌پوست، به‌خاطر موی بدنشان قلدربازی درمی‌آورند؟ چرا برخی زنان قهوه‌ای‌پوست، به‌خاطر ویژگی‌های مشترک همگیِ ما، در برابر بقیۀ زنان قهوه‌ای‌پوست قلدربازی درمی‌آورند؟» و می‌گوید: «آن‌ها هم سعی دارند در غرب زندگی کنند، جایی که [بدنشان] ایدئال قلمداد نمی‌شود.» ولی ایدئال‌های غربی کماکان دغدغۀ اصلیِ بسیاری از زنان قهوه‌ای‌پوست هستند، حتی اگر آن زنان جزو این اجتماع‌های مردمان غریب در غرب هم نباشند. امروزه بسیاری از ویژگی‌های ما زیبا قلمداد می‌شوند: چشمان بزرگ، پیشانی‌های کشیده، موهای بلند، استخوان‌های گونه و… . ولی همچنان بزرگ‌ترین «نقص» به‌معنای دقیق کلمه در مرکز ماجراست.\n وقتی ما زنانِ غیرسفیدپوست درگیر هنجارهای زیبایی می‌شویم، باید با سؤال ناخوشایندی هم دست‌وپنجه نرم کنیم: آیا این کار را از سر خواستۀ قلبی خودمان می‌کنیم یا تصور می‌کنیم با این کار به «سفیدپوستی» نزدیک‌تر می‌شویم؟ وقتی برندهای محصولات زیبایی «کرم‌های رنگ پوست» به ما می‌فروشند تا «لکه‌های تیره» را پاک کنیم، آیا به‌واقع مشتریِ محصولات سفیدکنندۀ پوست شده‌ایم؟ وقتی موهایمان را صاف می‌کنیم، می‌خواهیم ریشه‌های قومیتی‌مان را پنهان کنیم؟ برای زنان قهوه‌ای‌پوست، بینیِ کوچک‌تر فقط به‌معنای زیباترشدن نیست، بلکه بدین معناست که خانواده‌تان توان کوچک‌کردن آن را داشته‌اند، یعنی پول‌دار هستید، یعنی بیشتر به درد ازدواج می‌خورید. زنان قهوه‌ای‌پوست مجبورند بینی‌های قلمی‌تر و پوست روشن‌تر داشته باشند و کمتر کسی از ماست که این ویژگی‌ها را مادرزادی داشته باشد. شکرایی می‌گوید: «مسئله چندان هم خودبینی نیست، بلکه میل به پیوستن به طبقه‌ای از ایرانی‌هاست که ظاهر اروپایی دارند، کتاب‌های آمریکایی می‌خوانند، سفر می‌روند و غربی زندگی می‌کنند.»\n به‌تعبیر پالت، گاهی اوقات از سرِ «تجربه‌ای آگاهانه» نیست که برخی ویژگی‌های مردمان و نژادهای دیگر را جذاب حساب می‌کنیم. او می‌گوید این جذابیت را «نباید پای خوب و بدبودن گذاشت. این جذابیت، صرفاً برداشتی تلویحی است: وقتی فرد تصور می‌کند که نژادی وضع بهتری دارد، میل به شبیه‌ترشدن به آن نژاد در او ایجاد می‌شود.» پس در ذهن کسی که لاجرم به طبقه، نژاد، جنسیت یا امر جنسی توجه دارد، زیبایی نیز ناخودآگاه به آن‌هایی پیوند می‌خورد که گویا وضع بهتری دارند: در مقام مقایسه، وضع زنان سفیدپوست عالی است.\n فرداد فروزان‌پور، جراح پلاستیک اهل بورلی‌ هیلز، می‌گوید: «مسئله فقط فارس‌ها نیستند. بسیاری از گروه‌های ارمنی و بسیاری از خاورمیانه‌ای‌ها هم همین‌طورند. از لحاظ ژنتیک، خدا پوست تیره‌تری به ما داد و گفت: یک دماغ بزرگ‌تر هم روی این، خدمت شما.» فروزان‌پور می‌گوید بسیاری از مشتریان «قومیتی»، به‌ویژه زنان، برای جراحی بینی سراغ او می‌آیند. ولی باز نمی‌توان فهمید چرا دماغ بزرگ‌تر یا، عطف به این بحث، پوست تیره‌تر خصوصاً برای زنان این‌قدر بد است. دماغ گنده‌ای که وسط صورت نشسته می‌تواند حواس دیگران را پرت کند، قبول. ولی بینی از کِی، علاوه‌بر نشانۀ زیبایی جسم، نشانۀ جایگاه اقتصادی و اجتماعی آدم‌ها شد؟\n جراحی بینی نزد زنان سیاه‌پوست این‌قدر مرسوم نیست، ولی آن‌ها هم وزن «بینی» را حس می‌کنند. ایجیوما اولو، مؤلف کتاب دردست‌انتشارِ پس می‌خواهید دربارۀ نژاد حرف بزنید۶، می‌گوید: «سوراخ‌های گشاد بینی به‌نظر مردم نشانۀ خشم و پرخاش است. انگار صاحب چنین دماغی، رفتاری حیوانی‌تر دارد و لذا این دماغ، به‌سادگی، ابزار کلیشه‌سازی دربارۀ سیاهان می‌شود.» به‌گفتۀ او، «اینکه ساختار کلی صورتِ اکثرِ مردمتان به پرخاش حیوانی پیوند بخورد فشار زیادی، به‌ویژه بر زنان، وارد می‌کند، آن هم در جایی که جذابیتتان، برای اکثریت جامعه، معیار ارزشمندیِ شخص شماست. بسته به این مشخصات جسمی است که خوش‌اقبال یا بداقبال می‌شوید.»\n ولی هنوز هم جراحیْ مفرّ مقبولی نیست، به‌ویژه برای زنان غیرسفیدپوست که نحوۀ نظارت و پاسبانی بر چهره‌هایشان متفاوت از همتایان سفیدپوست یا مذکرشان است. اولو می‌گوید: «نگاه سرزنش‌باری حوالۀ زنان سیاه‌پوستی می‌کنیم که این کار را کرده‌اند، ولی منکر امتیاز آن زنان سیاه‌پوستی نمی‌شویم که می‌گوییم زیبایند. نمی‌شود دائم به عکس زنان سیاه‌پوست با بینی‌های کوچک‌تر نگاه کنیم و بگوییم: ‘وای، زنان سیاه‌پوست چقدر خوشگل‌اند!’ و فقط به او اشاره کنیم و درعین‌حال نگاه سرزنش‌بارمان را حوالۀ آن زنان سیاه‌پوستی کنیم که می‌خواهند صورتشان را تغییر دهند.» اگر معیارهای زیبایی نزد زنان سیاه‌پوست این‌قدر سفت‌وسخت هستند، پس امثال لیل کیم هم گناهی ندارند که می‌خواهند مابقی آدم‌ها آن‌ها را «زیبا» حساب کنند.\n بینی سیاه‌پوستان (یا هر نوع بینی بزرگ) هرگز سوژۀ فتیش غیرسیاهان نبوده است. به‌نظر اولو، بخشی از علت ماجرا آن است که نمی‌شود بینی بزرگ را، مانند مثلاً بافت آفریقایی مو، امتحان کرد. او می‌گوید: «با نگاه به تصور کلیشه‌ای مردم از دماغ سیاهان و یهودیان، می‌بینیم که این چیزها اغلب به دیگران منتقل نمی‌شوند. بعید است سفیدپوستی را ببینید که دماغی شبیه سیاهان داشته باشد. یعنی این از آن چیزهایی نیست که سفیدها بتوانند امتحان کنند.»\n ناتالی بولاک براون فیلم‌ساز است و اکنون روی مستندی با عنوان «بارتمن، بیانسه و من»۷ پیرامون تأثیر ایدئال‌های غربیِ زیبایی بر زنان سیاه‌پوست کار می‌کند. او می‌گوید: «هرقدر مشخصه‌های یک زن سیاه‌پوست به‌اصطلاح آفریقایی‌تر باشند، احتمال اینکه زیبا یا جذاب قلمداد شود کاهش می‌یابد. بینی کوچک، مثل اندام کوچک و لب‌های قلوه‌ای (ولی توپُر،) خوش‌ریخت حساب می‌شود و دقیقاً در راستای آن تصور مخدوش از زنانگی است.» دلالت‌های جسم زن سیاه، در دوران برده‌داری ریشه دارد: «بینی پهن و لب‌های توپُر: به‌خاطر آن تلقی‌ای که از زنان سیاه‌پوستِ برده وجود داشت، روایت‌ها هم به شکلی درآمدند که توجیه‌کنندۀ خشونت جنسی علیه این زنان باشند… همۀ این اندام‌های توپرْ خوراک آن انحراف جنسی را فراهم می‌کردند. ما اغواگر بودیم و برده‌دارانِ سفیدپوست تاب مقاومت جلوی میل جنسی شدیدمان را نداشتند.»\n هرچند معیارهای زیبایی رو به ‌گسترش‌اند، اما فقط در چارچوب نژادها و قومیت‌های خاص گسترش می‌یابند، مثلاً زنان قهوه‌ای‌پوست فقط زمانی زیبا تلقی می‌شوند که پوست نسبتاً روشن و اندام‌های باریک و چشم‌های بزرگ و کمر لاغر داشته باشند. کسی پوست تیره، بینی پهن و موی مجعد را زیبا حساب نمی‌کند، ولی حلقه‌ای که به بینی می‌اندازید یا ته‌مایۀ زردرنگِ پوستتان نماد آن است که هم زیبایید و هم متعلق به یک قوم خاص. زنان سیاه‌پوست هم معیارهای مشابهی دارند: مثل این کلیشه که زنان شرق آفریقا، به‌خاطر پوست روشن‌تر و فِرهای درشت‌ترِ مو و مشخصه‌های فرنگی‌ترشان، زیباترند. به‌نظر بولاک، به‌جز ویدئوکلیپ فُرمِیشن از بیانسه وقتی دربارۀ دماغ کاکاسیاه‌ها می‌خواند و دیگری، سوراخ‌های بینی مایکل جکسون، هیچ نمونۀ دیگری نیست که علناً از دماغ بزرگ‌ترِ سیاهان تقدیر کرده باشد. از زمان راه‌اندازی فهرست «زیباترین‌ها»ی مجلۀ پیپل در سال ۱۹۹۰، فقط سه زن رنگین‌پوست در این فهرست آمده‌اند: هلی بری، بیانسه و لوپیتا نیونگو. بولاک می‌گوید: «ما هرگز مُد نمی‌شویم. ما هرگز مرسوم نمی‌شویم.»\n ولی هیچ‌یک از این مشخصه‌های جسمیْ «برتری» عینی ندارند، مگر اینکه شخصاً این حرف را بپذیرید. اولو می‌گوید: «الان چنین سلسله‌مراتبی داریم: هرقدر به سفیدیْ نزدیک‌تر باشید، ارزش شما بیشتر است، به‌ویژه اگر زن باشید. حقیقت این است که، در مقیاس نژادیِ مطلوبیت، بسیار به‌سمت غربی‌ها چرخیده‌ایم. بیشترِ افرادِ جامعهْ بسیاری از چیزهای ما را جذاب نمی‌دانند و عمل بینی هم ثمرۀ چندانی ندارد.»\n زیبایی مقوله‌ای ذهنی است: ما از این قضیه خوب باخبریم، چون چیزهایی که به‌نظر سایر اجتماع‌ها و فرهنگ‌ها زیبا بوده‌اند (موی تیره‌تر، پوست تیره‌تر، لب‌های بزرگ‌تر، باسن‌های بزرگ‌تر) آرام‌آرام در اینجا، در قلمرو سلطۀ سفیدپوستان، محبوب شده‌اند. نکتۀ جالبِ چهره‌تان این است که وقتی به‌قدر کافی به آن خیره شوید، به آن عادت می‌کنید. بینی‌تان، شاید بیشتر از هر مشخصۀ دیگری از صورت، شفاف‌ترین روایت از تاریخچۀ زندگی‌تان، خاستگاهتان و خاستگاه والدین و اجدادتان را تعریف می‌کند. شیب غضروف دماغ، نوک‌دار یا مدوّربودن سر بینی و مقدار گشادگی سوراخ‌های آن، همگی حکایتگر ماجرایی ورای صورت شمایند.\n این برای برخی مایۀ افتخار است و برخی دیگر هم دنبال پوشاندنش هستند. با محصولات اصلاح رنگ و بافت مو، با کرم‌های سفیدکنندۀ پوست که عنوان «لوسیون شفاف‌کننده» را یدک می‌کشند، با پودرهای کانتورینگ که ترکیب استخوانی دلخواه را به صورت می‌دهند، با این‌ها می‌توان مابقی نشانه‌های قومیتی را پنهان کرد. ولی بینی سر جای خود ایستاده و پنهان‌کردنش تقریباً غیرممکن است. بدون یک جراحی بزرگ نمی‌توان آن را چندان عوض کرد. بالاخره جایی در دنیا پیدا می‌شود که مابقی مشخصه‌های نژادی‌مان را زیبا ببینند، ولی بحث بینی فرق دارد. تا ابد، بینی است که می‌گوید به کجا تعلق ندارید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را اسکاچی کول نوشته است و در تاریخ ۱۱ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «When Will The Nose Have Its Beauty Moment» در وب‌سایت بازفید منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۸ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «بالاخره روزی دماغ طبیعی هم ‘زیبا’ خواهد شد» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• اسکاچی کول (Scaachi Koul) نویسندۀ بخش فرهنگی بازفید است. [۱] Contouring: برجسته‌سازی از طریق آرایش. [۲] Dark Mirror [۳] Venus Envy: A History of Cosmetic Surgery [۴] همسر فرعون مصر آخناتون (آمنهوتپ چهارم) [۵] Milk and Honey [۶] So You Want to Talk About Race [۷] Baartman, Beyonce, & Me\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157742.json b/train/528157742.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ee1e6e50f1b39c97d5cd1ec992f263a0d0dff4e3 --- /dev/null +++ b/train/528157742.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا بدخُلقی و منفی‌نگری می‌تواند مفید باشد؟", + "subtitle": "بدخلقی می‌تواند برای تمامی مهارت‌های اجتماعی مانند زبان، حافظه و قدرت اقناع مفید باشد", + "introduction": "این روزها همه از پیامدهای معجزه‌آسای مثبت‌اندیشی و شادی حرف می‌زنند. بسیاری از برنامه‌های روان‌شناسیِ رادیو و تلویزیون از نتایج اسف‌بار منفی‌نگری می‌گویند و خیلی‌‌ها شادی را شاخصی هم‌تراز با «تولید ناخالص داخلی» در تعیین سلامت ملی می‌دانند. اما پژوهشی جدید نشان می‌دهد که منفی‌نگری و خشم و بدخلقیْ محاسن زیادی دارند و اجتناب از آن‌ها عواقبی جدی در زندگی فردی و اجتماعی ما‌ به‌ دنبال خواهد داشت.", + "content": "زاریا گوروِت، بی.بی.سی — روی صحنه، شاهزاده‌ای جذاب و دوست‌داشتنی است با موهایی لخت. اما پشت دوربین، [اگر نگوییم خجالتی است] چندان تمایلی به بیرون‌آمدن از محیط شخصی خود ندارد. او از شهرت متنفر است. از بازیگری بیزار است. دوستان معشوقۀ سابقش، الیزابت هرلی، به او «آقای همیشه بداخلاق»۱ می‌گفتند. هیو گرانت احتمالاً به دمدمی‌مزاج‌بودن و همکاری‌های چالش‌برانگیزش مشهور است. اما آیا بدخلقیِ او می‌تواند عامل موفقیتش باشد؟\n مثبت‌اندیشی این روزها به مد بی‌سابقه‌ای تبدیل شده‌ است. قوای فرهنگی جامعه، جست‌وجویی دیوانه‌وار برای شادی را کلید زده‌اند که چندین و چند جلوۀ مختلف دارد: زمینه‌سازی برای فروش میلیاردی کتاب‌های مرتبط، راه‌افتادن صنعت خانگیِ خودیاری و سرهم‌بندی نقل‌قول‌های الهام‌بخشی که در سایت‌های اینترنتی فراوان‌اند.\n حالا شما می‌توانید کارشناس خوش‌حالی استخدام کنید، درمورد ذهن‌آگاهی۲ آموزش ببینید یا در جست‌وجوی رضایت درونی باشید؛ همه این‌ها به‌وسیلۀ برنامه‌ای کاربردی [در موبایل یا کامپیوتر].\n ارتش ایالات متحده به‌تازگی سربازان خود را، که بیش از میلیون‌ها نفر هستند، با روان‌شناسی مثبت‌اندیشی‌ آموزش می‌دهد و در مدارس انگستان خوش‌بینی تعلیم داده می‌شود. در همین راستا، برای تعیین سلامت ملی، شادی به شاخصی هم‌سنگ «تولید ناخالص داخلی» بدل شده است.\n حقیقتْ این است که منفی‌نگریْ مزایای روشنی دارد. منفی‌نگر‌ها احتمالاً مذاکره‌کنندگان بهتری هستند، عاقلانه‌تر تصمیم می‌گیرند و خطر حملۀ قلبی را از خود دور می‌کنند.\n بدبین‌ها می‌توانند زندگی‌مشترک باثبات‌تر، درآمد بیشتر و عمر طولانی‌تری را تجربه کنند، درحالی‌که پیش‌بینی آن‌ها همیشه برعکس است.\n\nبل، خوش‌خلق‌ها با خطرات قابل‌توجهی روبه‌رو هستند، چیزهایی مانند ضعف رانندگی، کم‌توجهی به جزئیات و، هم‌زمان، ساده‌لوح و خودخواه‌بودن. مثبت‌اندیشی همچنین به‌عنوان مشوق می‌خوارگی، پرخوری و روابط جنسیِ پرخطر شناخته می‌شود.\n در کانون همۀ این‌ها، مفهوم انطباق‌پذیری احساساتْ قابل‌توجه است: خشم، اندوه و بدبینیْ ظلمی آسمانی یا بدشانسی محض نیستند، بلکه احساساتی تکامل‌یافته‌اند که کارکردهای مفیدی دارند و به رشد ما کمک می‌کنند.\n خشم را در نظر بگیرید: از لجاجت وسواس‌آمیز نیوتن تا اوقات‌تلخی‌های بتهوون که گاهی در ضربات ساز خود را نشان داد؛ به نظر می‌رسد نوابغِ رؤیایی معمولا به‌کلی زودجوش هستند. مثال‌های زیادی را در این خصوص می‌توان در سیلیکون ولی۳ یافت. بنیان‌گذار [شرکت] آمازون، جف بزوس، به‌خاطر فوران خشم و ناسزاهایش مشهور است (مثل وقت‌هایی که می‌گوید: «امروز قرص‌های احمقم را خورده‌ام؟!») بااین‌حال این‌ها هیچ‌یک مانع ساختن شرکتی سیصدمیلیارددلاری نشده‌اند.\n برای سال‌ها، این ارتباطْ یک راز باقی ماند. اما در سال ۲۰۰۹ متیجس باس، در دانشگاهی در آمستردام، تصمیم گرفت در این باره تحقیق کند. او تیمی از دانشجویان علاقه‌مند تشکیل داد و به‌نام آزمایش علمی، به خشمگین‌ساختن آن‌ها پرداخت. از نیمی از دانشجویان خواسته شد چیزی را که برانگیخته و عصبانی‌شان کرده به یاد بیاورند و درمورد آن یادداشتی بنویسند. باس می‌گوید: «این موضوع آن‌ها را کمی خشمگین‌تر کرد، بااین‌حال خشم را به حداکثر نرساند.» نیم دیگر گروه در معرض احساس غم و اندوه قرار گرفتند.\n بعدازاین، دو گروه در خلال یک آزمون خلاقیت در مقابل هم قرار گرفتند. آن‌ها شانزده دقیقه وقت داشتند تا به تمام روش‌های محتمل برای پیشرفت تحصیلی در دانشکدۀ روان‌شناسی فکر کنند. همان‌طور که باس انتظار داشت، گروه عصبانی ایده‌های اولیۀ بیشتری تولید کرد. همکاری و مشارکت آن‌ها نیز مبتکرانه بود، یعنی ایده‌های خلاقانه‌شان را کمتر از یک‌درصدِ سایر شرکت‌کنندگان تکرار کرده بودند.\n مهم‌تر اینکه، داوطلبان عصبانی در لحظات نوآوری‌های اتفاقی یا به‌اصطلاح «تفکر بدون ساختار» بهتر عمل کردند. فرض کنیم شما درمورد فکر‌کردن دربارۀ استفاده‌های احتمالیِ آجر به چالش کشیده شده‌اید. کسی که نظام‌مند فکر می‌کند احتمالاً ده نوعِ مختلفِ ساختمان را پیشنهاد می‌دهد، اما رویکردی که کمتر ساختارمند است کاربردی کاملاً جدید می‌سازد، مانند تبدیل آن به یک سلاح.\n در اصل، خلاقیت در گروِ این است که ذهن شما چقدر ساده از مسیری فکری به مسیری دیگر هدایت می‌شود. در موقعیتی که ناچارید از بین درگیری و فرار، یک گزینه را انتخاب کنید، به‌سادگی می‌توان دید که چطور تبدیل‌شدن به نابغه‌ای عصبانی می‌تواند جان آدمی را نجات دهد.\n باس می‌گوید: «خشم حقیقتاً جسم را برای بسیج منابع مهیا می‌سازد. خشم به شما می‌گوید موقعیتی که در آن هستید بد است و به شما انگیزشی نیرومند می‌دهد تا از آن موقعیت بیرون بیایید.»\n برای فهمیدن این فرایند، ابتدا باید چیزی را، که در مغز روی می‌دهد، درک کنیم. مانند بسیاری از هیجانات، خشم در آمیگدال۴ آغاز می‌شود، ساختار بادام‌شکلی که عهده‌دار تشخیص تهدیداتِ مربوط به سلامتِ ماست. این بخشِ کارآمد، بسیار پیش‌تر از اینکه [احساس] خطر وارد خودآگاه شود، نسبت‌به آن هشدار می‌دهد.\n بعد‌ازآن، سیگنال‌های شیمیاییْ شما را عصبانی یا هیجان‌زده خواهند کرد. وقتی که مغز را سیل آدرنالین برداشته است، توفانی از خشمی نیرومند و مهیج ایجاد می‌شود که چند دقیقه طول خواهد کشید. تنفس و تپش قلب تند می‌شود و فشار خون به‌سرعت زیاد می‌گردد. فشار خون که به حداکثر می‌رسد موجب می‌شود چهرۀ سرخ و رگ‌های برجستۀ پیشانی افراد در هنگام آزردگی نمایان شود.\n این واکنش، که تصور می‌شود ابتدائاً برای مهیا‌ساختن جسم برای پرخاش فیزیکی شکل می‌گیرد، فواید دیگری دارد مانند افزایش انگیزه و جرئت‌دادن به افراد برای خطرپذیری ذهنی.\n تا زمانی که شما این امکان را داشته باشید که خشم خود را به‌وسیلۀ کشتی‌گرفتن با یک شیر یا دادزدن بر سر یک همکار تخلیه کنید، همۀ این تغییرات فیزیولوژیکی کاملاً کمک‌کننده هستند. البته ممکن است شما افرادی را از خود برانید، بااین‌حال کمی بعد، فشار خونتان به حالت طبیعی باز می‌گردد. اجتناب از بدخلقی عواقب جدی‌تری به‌دنبال دارد.\n این تصور که احساساتِ سرکوب‌شده ممکن است برای سلامتی مضر باشند قدمت بسیاری دارد. فیلسوف یونانی، ارسطو، به کاتارسیس۵ (معنای مدرن این واژه برساختۀ اوست) اعتقاد راسخ داشت. او حدس می‌زد تماشای نمایش‌نامه‌های تراژدی به مخاطبان این امکان را می‌دهد که خشم، غم و گناه را در محیطی کنترل‌شده تجربه کنند. ابراز برونی هیجانات باعث می‌شد آن‌ها از همۀ این احساسات به‌یکباره خالی شوند.\n فلسفۀ او را بعدتر زیگموند فروید در دفاع از مزایای تطهیرگرانۀ (کاتارتیک) کاناپۀ روان‌کاوی اقتباس کرد.\n در سال ۲۰۱۰ گروهی از دانشمندان تصمیم گرفتند این موضوع را بررسی کنند. آن‌ها گروهی ۶۴۴نفره از بیماران عروق کرونر را انتخاب کردند تا سطوح خشم، خشم سرکوب‌شده و استعداد و زمینۀ آن‌ها برای تجربۀ «استرس مخرب»۶ را تعیین کنند. آن‌ها این بیماران را برای مدتی بین پنج تا ده سال زیر نظر داشتند.\n در طول مدت مطالعه و پژوهش، بیست‌درصد از بیماران مشکلات قلبی جدی را تجربه کردند و نُه‌درصد نیز از دنیا رفتند. ابتدا به نظر می‌رسید هم خشم و هم خشمِ سرکوب‌شده احتمال حملۀ قلبی را افزایش می‌دهد، بااین‌حال، بعد از بازبینی فاکتورهای دیگر، پژوهشگران دریافتند که خشم هیچ تأثیری ندارد اما سرکوبِ آن احتمال حملۀ قلبی را سه برابر افزایش می‌دهد.\n علت این اتفاق همچنان مجهول است، اما تحقیقاتِ دیگر نشان داده‌اند سرکوب خشم می‌تواند به بیماری فشار خونِ مزمن بینجامد.\n البته که مزایای ابراز خشم صرفاً به جسم ختم نمی‌شود: خشم می‌تواند به قدرت مذاکره کمک کند. پرخاش از آنجایی جرقه می‌خورد که می‌فهمید دیگری به‌اندازۀ کافی برای منافع شما ارزش قائل نیست. اینجاست که با تحمیل هزینه (تهدید به خشونت فیزیکی) یا دریغ‌کردن مزایا (مزایایی ازقبیل وفاداری، دوستی یا پول) تلاش می‌کنید اشتباهش را به او بفهمانید.\n شاهد این نظریه قیافه‌هایی است که هنگام خشم به خود می‌گیریم. پژوهش مذکور بر آن است که این قیافه‌ها به‌هیچ‌وجه حرکاتی تصادفی نیستند، بلکه به‌طور خاص با هدف افزایش توان جسمیِ ما در چشم طرف مقابل شکل می‌گیرند. با داشتن قیافه‌ای مناسبِ موقعیت، خشم می‌تواند به پیشبرد منافع و بهبود وضعیت شما کمک کند. این یکی از روش‌های باستانی چانه‌زنی است.\n درواقع دانشمندان بیشتروبیشتر بر این موضوع صحه می‌گذارند که بدخلقی می‌تواند برای تمامی مهارت‌های اجتماعی مفید باشد، مهارت‌هایی نظیر زبان، حافظه و قدرت اقناع.\n «حالت‌های منفی نشانگر این هستند که ما در موقعیتی جدید و چالش‌برانگیز هستیم که شیوۀ تفکری به‌مراتب دقیق‌تر، جزئی‌نگرتر و هوشیارانه‌تر می‌طلبد.» این گفتۀ جوزف فورگاس است. او نزدیک به چهار دهه بر روی این موضوع مطالعه کرده است که چگونه احساسات بر روی رفتار ما تأثیر می‌گذارند. در همین راستا، پژوهش نشان داده است کمی احساس افسردگی و بدخلقی، آگاهی ما به نشانه‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد. به‌طرز جالبی همچنین افراد را به رفتار‌های منصفانه‌تر در برابر دیگران تشویق می‌کند.\n خشن اما منصف تصور عمومی بر این است که خوش‌حالی ذاتاً فضیلت است، بااین‌حال هیجاناتْ چنین مزایایی در خود ندارند. در مطالعه‌ای، گروهی از داوطلبان وادار به احساس انزجار، ناراحتی، خشم، ترس، خوش‌حالی، غافل‌گیری یا حس خنثی شدند و به «بازی اولتیماتوم» دعوت شدند.\n در این بازی به بازیکنِ اول مقداری پول داده می‌شود و از او می‌پرسند چطور می‌خواهد آن را بین خودش و طرف مقابل تقسیم کند. سپس بازیکن دوم تصمیم می‌گیرد که این تقسیم را بپذیرد یا خیر. اگر بپذیرد پول براساس پیشنهاد بازیکن اول تقسیم می‌شود. در غیر این صورت هیچ پولی به بازیکنان تعلق نمی‌گیرد.\n بازی اولتیماتوم غالباً به‌عنوان آزمایشی برای درک شما از انصاف است، به این وسیله که نشان می‌دهد شما انتظار سهمی نصف‌نصف دارید یا ترجیح می‌دهید هرکس سهم خودش را داشته باشد. جالب آن است که، هرچه احساساتِ منفی بیشتر شود، طرف دوم بازی کمتر به پذیرش تقسیم بازیکن اول تن می‌دهد. این مسئله ممکن است دال بر این باشد که این احساساتْ درک ما از انصاف و ضرورت رفتارِ برابر با همگان را افزایش می‌دهند.\n اما معکوس‌کردن این بازی نشان می‌دهد که نمی‌توان این بازی را موقعیت دستِ کوتاه از خرمای بر نخیل هم تصور کرد. بازی دیکتاتور قواعد دقیقاً یکسانی دارد، جز اینکه در آن بازیکن دوم جای مخالفت ندارد و باید هرچیزی را، که بازیکن اول نمی‌خواهد نگه دارد، قبول کند. این موقعیت نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگانی که خوش‌حال‌تر هستند جایزۀ بیشتری را برای خود نگه می‌دارند و بازیکنان غمگین کمتر خودخواه هستند.\n فورگاس می‌گوید: «کسانی که قدری افسرده و بدخلق هستند به هنجارها و توقعات برونیِ اجتماعی توجه بیشتری نشان می‌دهند و بنابراین عادلانه‌تر و منصفانه‌تر با دیگران رفتار می‌کنند.»\n در برخی وضعیت‌ها، خوش‌حالیْ خطر‌های به‌مراتب بیشتری به‌دنبال دارد. خوش‌حالی با هورمون عشق یا اُکسیتوسین همراه است که تعداد انگشت‌شماری از مطالعات نشان‌ داده‌اند توانایی ما برای شناسایی تهدیدها را کاهش می‌دهد. در دوره‌های ماقبل‌تاریخ، خوش‌حالیْ اجداد ما را در برابر موجودات شکارچی آسیب‌پذیر می‌ساخت. در زندگی مدرن، این احساسْ ما را از بذل کافی توجه به خطراتی مثل می‌خوارگی، پرخوری و روابط جنسیِ پرخطر باز می‌دارد.\n فورگاس همچنین می‌گوید: «خوش‌حالی مانند سیگنال میان‌بُر عمل می‌کند که پیام آن درامان‌بودنِ ماست و اینکه نیازی نیست بیش‌ازحد به محیطِ اطرافمان توجه کنیم.» کسانی که در مه ممتد خوش‌حالی به سر می‌برند ممکن است نشانه‌های مهمی از چشمشان پنهان بماند. برعکس، آن‌ها بیش‌ازاندازه بر دانش موجود متکی هستند که آن‌ها را در معرض اشتباهات جدیِ قضاوت قرار می‌دهد.\n در مطالعه‌ای، فورگاس و همکارانش از دانشگاه نیو ساوت ولزِ استرالیا، با پخش فیلم در محیط آزمایشگاه، داوطلبان را در موقعیت‌های غمگین و خوش‌حال قرار دادند. سپس از آن‌ها خواستند درمورد حقیقت باورهای عامیانه قضاوت کنند، مانند اینکه سیم‌های برق باعث سرطان خون می‌شود یا اینکه سازمان سیا کندی را به قتل رسانده است. کسانی که خوش‌حال بودند کمتر توانایی تفکر دیرباورانه و شکاکانه را داشتند و مشخصاً بیشتر تحت‌تأثیر قرار گرفته بودند.\n در گام بعدی فورگاس از بازی اف.پی.اس۷ برای آزمودن این موضوع استفاده نمود که آیا حال خوب می‌تواند افراد را به‌سوی رفتارهای کلیشه‌ای سوق بدهد همان‌طور که پیش‌بینی می‌کرد، افرادِ خوش‌حالْ بیشتر تمایل داشتند به‌سمت هدف‌هایی تیراندازی کنند که دستار به سر داشتند.\n در بین تمامی احساسات مثبت، اثر خوش‌بینی به آینده طنزآمیزتر از همه است. مانند خوش‌حالی، فانتزی‌های مثبت درمورد آینده نیز می‌تواند عمیقاً ضدانگیزه باشد. گابریل اوتینگن۸ از دانشگاه نیویورک معتقد است «افراد احساس می‌کنند به سرانجام رسیده‌اند، بنابراین استراحت می‌کنند و تلاش لازم برای تحقق‌بخشیدن به این فانتزی‌ها و رؤیاها را به خرج نمی‌دهند».\n برای مثال، فارغ‌التحصیلانی که فانتزی موفقیت شغلی دارند درنهایت درآمد کمتری دارند. بیمارانی که درمورد سلامتی رؤیاپردازی می‌کنند روند بهبودی کندتری را تجربه می‌کنند. در مطالعات متعددی، اوتینگن نشان داده است که هرچه فرد خوش‌خیالانه‌تر بیندیشد، اندیشه‌هایش کمتر به واقعیت تبدیل می‌شوند. او می‌گوید: «افراد می‌گویند بهش فکر کن تا بهش برسی، اما این روش مسئله‌ساز است.» فکرهای خوش‌بینانه همچنین ممکن است فردِ چاق را از کاهش وزن باز بدارد یا سیگاری‌ها را وادار کند که چندان به ترک سیگار نیندیشند.\n بدبینی تدافعی شاید در سطحی نگران‌کننده‌تر، اوتینگن معتقد است خطرات در سطح اجتماعی نیز بروز می‌یابند. وقتی که او مقالاتی را در روزنامۀ یو.اس.ای تودی با عملکرد اقتصادی آن روزنامه در طول یک هفته یا یک ماه مقایسه نمود، دریافت که هرچه محتوا خوش‌بینانه‌تر بوده است، درآمدزاییِ روزنامه کمتر شده است. سپس او نحوۀ خطاب سخنرانی‌های پس از تحلیف رؤسای جمهور را بررسی کرد و دریافت که هرچه سخنرانی‌ها مثبت‌تر بوده‌اند در طول ریاست‌جمهوری نرخ اشتغال و تولید ناخالص داخلی کمتر بوده است.\n اگر این یافته‌های دلسردکننده با یک‌سونگری خوش‌بینانه (یعنی باورداشتنِ این موضوع که شما خوش‌اقبال‌تر از دیگران هستید) همراه شوند، به دردسر می‌افتید. درعوض ممکن است بخواهید عینک ضخیم خوش‌بینی‌تان را کنار بگذارید و نیمۀ خالی لیوان را ببینید. «بدبینی تدافعی» مستلزم به‌کارگیری قانون مورفی است: این طلسم دنیا که هرچه ممکن است خراب از آب دربیاید لاجرم خراب از آب درمی‌آید. با پیش‌بینی بدترین حالت ممکن، شما برای رویارویی با آن در هنگام وقوع آماده خواهید بود.\n قضیه از این قرار است: فرض کنیم در حال صحبت در محل کار خود هستید. تنها کاری که باید بکنید این است که به بدترین پیشامدهای ممکن فکر کنید، مثل اینکه: در مسیرِ رفتن بر روی صحنه سر بخورید یا فلشی را، که اسلایدهای خود را بر روی آن ذخیره کرده‌اید، گم کنید یا مشکلات کامپیوتر شخصی‌تان یا سؤالات عجیب و غیرمنتظره (بدبین‌های واقعی می‌توانند به موارد خیلی بیشتری فکر کنند). همۀ این‌ها را در ذهن نگاه دارید. بعد به راه‌حل‌های آن‌ها بیندیشید.\n جولی نورِم، روان‌شناس از دانشگاه ولزلی ماساچوست، متخصص بدبینی است. او می‌گوید: «هنگام اضطراب، کمی دست‌وپایم را گم می‌کنم، برای همین کفش تخت می‌پوشم. زودتر از موعد می‌روم تا محل سخنرانی را بررسی کنم و مطمئن شوم طناب یا چیزی که باعث لغریدن شود آنجا نیست. معمولاً از اسلایدهایم چند نسخۀ پشتیبان دارم، حتی اگر لازم باشد بدون آن‌ها هم می‌توانم مطالب را ارائه دهم. یک نسخه را برای برگزارکنندگان ایمیل می‌کنم، یک نسخه را روی فلش به‌همراه دارم و لپ‌تاپ شخصی‌ام را برای استفاده همراه می‌برم.» به‌قول معروف، فقط کسانی که توهم توطئه دارند دوام می‌آورند.\n بنابراین دفعۀ بعد که کسی به شما گفت «شاد باش»، در جواب به او بگویید با همین بدبینی است که فرد منصف‌تری هستید، نرخ بیکاری را کاهش می‌دهید و اقتصاد جهان را نجات می‌دهید. شما پیروزِ میدانید، حتی اگر خندۀ پیروزی‌تان «پوزخندی بدبینانه و خسته از حال دنیا» به نظر برسد.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را زاریا گوروِت نوشته است و در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «why it pays to be grumpy and bad-tempered» در وب‌سایت بی.بی.سی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چرا بدخُلقی و منفی‌نگری می‌تواند مفید باشد؟» و با ترجمۀ نرگس نخجوانی منتشر کرده است. •• زاریا گوروِت (Zaria Gorvett) فارغ‌التحصیل مدرسۀ پزشکی لندن و ویراستار مجلۀ علمی دانشگاه کمبریج است. [۱] Grumpelstiltskin: نام شخصیتی داستانی است که اصطلاحاً خطاب به افرادی به کار می‌رود که مدام و بی‌دلیل عصبانی هستند. [۲] Mindfulness: اصطلاحی در روان‌شناسی و علوم مشابه است، به‌معنی توجه‌کردنِ عمدی و تمرکزی پذیرا و بدون قضاوت، به‌رخ‌دادن افکار، هیجانات و محسوسات در زمان حال. [۳] Silicon Valley: نامی مستعار برای بخش جنوبی قسمت ساحلی سانفرانسیسکوست که در شمال ایالت کالیفرنیا قرار دارد. این بخشْ منطقه‌ای با توسعۀ علمی و فناورانۀ قابل‌توجهی است که بزرگ‌ترین شرکت‌های های‌تک و استارت‌آپ‌ها در آن واقع‌اند. [۴] آمیگدال یا هستۀ آمیگدال (nucleus amygdalæ) یا، در فارسی «بادامه»، قسمتی از دستگاه کناره‌ای (سیستم لیمبیک) در مغز است. هستۀ قاعده‌ای‌جانبیِ بادامه (آمیگدال) نقش مهمی در یادگیری و حافظه ایفا می‌کند. بادامه علاوه‌بر نقش اصلی در درک احساسات و ایجاد پاسخ به آن‌ها، در تعدیل درد نیز دخالت دارد. هستۀ مرکزی بادامه «بادامۀ کنترل درد» معرفی شده است. آمیگدال همچنین مسئول تظاهرات هیجانی چهره مانند خوش‌حالی و ترس است و نقش مهمی در یادگیری‌های هیجانی دارد. این‌همه توضیح برای یک مطلب فرعی نیاز نیست. [۵] کاتارسیس واژه‌ای یونانی به‌معنای تطهیر، تزکیه و تخلیص است که بعدها به واژه‌ای علمی برای محققان تبدیل شده است. این واژه از کلمۀ یونانی «کاتارین» به‌معنی «پاک‌کردن» گرفته شده و در ادامۀ تطورش از حوزۀ مذهب، پزشکی و دیگر سنت‌های عالمانۀ یونانی به مباحث معاصر راه یافته است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی «روان‌پالایی» را به‌ازای آن تصویب کرده ‌است. [۶] Distress [۷] First person shooter: سبکی در بازی‌های رایانه‌ای است و به‌صورتی طراحی شده که بازی‌کننده فقط دست‌ها و اسلحۀ شخصیت بازی و محیط بازی را می‌تواند مشاهده کند و پیشرفت او در بازی در گروِ ازپاانداختن اهداف روبه‌رو با سلاح است. [۸] Gabriele Oettingen: استاد روان‌شناسی دانشگاه نیویورک و هامبورگ که مطالعات و پژوهش‌های او بر این موضوع تمرکز دارد که افراد چگونه درمورد آینده می‌اندیشند و این دوراندیشی چه تأثیری بر هیجانات، رفتار و ادراک آنان دارد.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157743.json b/train/528157743.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2900f5cd0873232f05c0d7ec0818a54ddb3696db --- /dev/null +++ b/train/528157743.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بیانیه‌ای علیه «تربیت فرزند»", + "subtitle": "تربیت نباید مثلِ نجاری باشد، طوری‌که محصول نهایی از پیش در ذهن باشد", + "introduction": "امروزه برای اکثر پدر و مادرهای طبقۀ متوسط، تربیت فرزند، مثل یک پروژۀ کلان و طولانی‌مدت است. باید با محاسبات دقیق، برایش برنامه‌ریزی کرد، مراحل مختلفش را کنترل کرد و نهایتاً به محصولِ از پیش معلوم آن دست یافت. اما تاریخ تربیت نشان می‌دهد هیچگاه فرزندان همان چیزی نمی‌شوند که مدنظر والدین‌شان بوده‌اند و چه بهتر که نمی‌شوند. زیرا عمدۀ پیشرفت‌های انسانی حاصل ابداعات و تغییر رویه‌های پیش‌بینی‌نشده بوده است.", + "content": "آلیسن گوپنیک، وال استریت ژورنال — در پایان قرن بیستم، اتفاق عجیبی برای مادران، پدران و فرزندان افتاد. این اتفاق «تربیت فرزند» نام داشت. از زمانی که انسان‌‌ها وجود داشته‌‌اند، مادران و پدران و بسیاری دیگر به‌طور ویژه از فرزندان مراقبت کرده‌‌اند. اما بر اساس لغت‌نامه مریام وبستر، واژۀ «تربیت فرزند» (parenting) تا سال ۱۹۵۸ در امریکا کلاً وجود نداشته و در دهۀ ۱۹۷۰ باب شده است.\n گاهی منظور افراد از اصطلاح «تربیت فرزند» کاری است که والدین انجام می‌‌دهند؛ اما اکثر اوقات، به‌خصوص امروزه، «تربیت فرزند» معنای کاری را یافته است که والدین باید انجام دهند. «تربیت فرزند» فعلی هدف‌‌محور است؛ عملی را توصیف می‌‌کند، نوعی کار. هدف این است که کودکتان را به بزرگ‌سالِ بهتر یا شادتر یا موفق‌‌تری تبدیل کنید، بهتر از چیزی که ممکن بود در حالت‌‌های دیگر بشود یا (این را به‌زمزمه بخوانید) بهتر از بچۀ همسایه. «تربیت» درست باعث خلق بچۀ درست می‌‌شود که او هم به بزرگ‌سالی درست تبدیل می‌‌شود.\n این تفکر که والدین می‌‌توانند تکنیک‌‌های خاصی را یاد بگیرند که بچه‌‌هایشان را بهتر بار می‌آورد، بسیار در میان طبقۀ متوسط امریکا شایع است، چنان شایع که شاید بدیهی به‌‌نظر برسد. اما این تصویر توصیفی است به‌طور بنیادی نادرست. برای فهمیدن اینکه والدین و کودکان چطور فکر و عمل می‌‌کنند، این راه درستی نیست. برای فهمیدن اینکه چطور باید فکر و عمل کنند هم راهی نادرست است.\n مراقبت از کودکان همیشه وظیفۀ انسانیِ محوری و دشواری بوده است. بچۀ انسان‌ها خیلی طولانی‌‌تر از بچه‌‌های هر حیوان دیگر به ما والدینشان وابسته‌‌اند؛ مثلاً شامپانزه‌‌های جوان در هفت سالگی می‌‌توانند به همان اندازه که غذا می‌‌خورند، جمع‌‌آوری هم بکنند. بچه‌‌های انسان حتی در گروه‌‌های شکارچی‌گردآورنده هم نمی‌‌توانند حداقل تا پانزده‌سالگی چنین کاری کنند.\n پس برای مراقبت از فرزند انسان، افراد زیادی موردنیاز است، نه‌فقط مادر، بلکه پدر، مادربزرگ، پدربزرگ، عموها و دایی‌‌ها، عمه‌‌ها و خاله‌‌ها و بچه‌‌هایشان، برادران و خواهران و حتی دوستان. زیست‌‌شناسان دریافته‌‌اند که انسان‌‌ها در فرایند تکامل، شبکه‌‌ای منحصربه‌فرد از مراقبت را شکل داده‌‌اند. برخلاف نزدیک‌‌ترین خویشان نخستی‌‌سانمان، خانوادۀ گسترده و «شبه‌‌والدین»۱ (افراد کمک‌‌کننده‌‌ای که خویشاوند نیستند) همه با هم از بچه‌‌های نیازمند مراقبت می‌کنند.\n ما در بخش اعظم تاریخ انسان، در چنین گروه‌‌های خانوادگی گسترده‌‌ای زندگی می‌‌کردیم. این یعنی با خواهر کوچک یا نوزادان عمو و خاله تمرین می‌‌کردیم و نگاه می‌‌کردیم که چگونه بسیاری افراد دیگر از بچه‌‌ها مراقبت می‌کنند تا اینکه ما نیز این کار را یاد بگیریم.\n اما در اواخر قرن بیستم، خانواده‌‌ها کوچک‌تر و پراکنده‌‌تر شد، افراد دیرتر بچه‌‌دار می‌‌شدند و والدین طبقۀ متوسط، وقت بیشتری را صرف کار و دانشگاه می‌‌کردند. منابع قدیمی حکمت و مهارت دیگر در دسترس نبود.\n امروزه اکثر والدینِ طبقۀ متوسط سال‌‌ها کلاس می‌‌روند و به کارهایی اشتغال می‌‌یابند، سپس بچه‌‌دار می‌‌شوند. پس تعجبی ندارد که والدین مدرن، مراقبت از بچه‌‌ها را هم مانند دانشگاه‌‌رفتن و کارکردن می‌‌پندارند: شما با درنظرداشتن هدفی خاص به دانشگاه و سر کار می‌‌روید و می‌‌توان به شما آموخت که چگونه در دانشگاه و کار پیشرفت کنید.\n کارکردن برای به‌‌دست‌‌آوردن نتیجه‌‌ای خاص، الگویی خوب برای بسیاری از تعهدات اساسی انسان است؛ مثلاً الگویی خوب برای نجاران یا نویسندگان یا مدیران است. اینکه نجار یا نویسنده یا مدیرعامل خوبی باشید، از روی کیفیت صندلی‌‌ها، کتاب‌‌ها یا محصولات نهایی‌تان مشخص می‌‌شود. درمورد «تربیت فرزند»، والدین مثل نجار هستند؛ اما هدفْ ساختن نوعی خاص از محصول، مثلاً صندلی نیست؛ بلکه نوع خاصی از فرد است.\n در کار، تخصص موجب موفقیت می‌‌شود. نوید «تربیت فرزند» این است که مجموعه‌ای از تکنیک‌‌های مشخص، یعنی نوعی تخصص وجود دارد که والدین می‌‌توانند یاد بگیرند و به‌کمک آن‌‌ها، به هدفشان، یعنی شکل‌‌دهی زندگی فرزندانِ خود، برسند. به همین صورت، صنعتی عظیم به‌ ‌وجود آمده است که نوید آموزش دقیق آن تخصص را می‌‌دهد. حدود شصت‌هزار کتاب در بخش تربیت فرزند در سایت آمازون وجود دارد که اکثر آن‌‌ها واژۀ «چگونه» را در عنوان خود دارند.\n بررسی علمی رشد، چندان مؤید چنین تصویری نیست. درست است که تجربیات کودکی بر زندگی بزرگ‌سالی تأثیر می‌‌گذارند (بچه‌‌هایی که فقیرند یا به آن‌‌ها کم‌‌توجهی می‌‌شود احتمال بیشتری دارد که در بزرگ‌سالی دچار مشکل شوند. ثبت‌‌نام این کودکان در پیش‌‌دبستانی باعث می‌‌شود زندگی آن‌‌ها بعدها بهتر شود)؛ اما والدینِ طبقۀ متوسط، وسواس زیادی به تغییرات کوچک در تکنیک‌‌های تربیت فرزند دارند. باید با نوزادتان بخوابید یا بگذارید فریاد بزند؟ بچه را که در کالسکه می‌گذارید، صورتش باید رو به جلو باشد یا عقب؟ بچه‌‌ها باید چقدر مشق داشته باشند؟ چقدر زمان را باید پشت کامپیوتر صرف کنند؟ تقریباً هیچ شواهدی وجود ندارد که هریک از این‌‌ها تأثیر‌‌ی قابل‌‌پیش‌‌بینی در چگونگیِ شکل‌‌گیری شخصیت کودک هنگام بزرگ‌سالی داشته باشند.\n آیا این یعنی والدین هیچ تأثیر‌‌ی ندارند؟ دقیقاً برعکس: از نقطه‌نظر علمی پدر/مادربودن، برخلاف «تربیت فرزند» اهمیتی حیاتی دارد، اما به‌طرزی کاملاً متفاوت.\n چرا دوران نابالغی و کودکی‌‌مان، باوجود هزینه‌‌هایی که برایمان دربردارد، این‌قدر طولانی است؟ دوران طولانیِ کودکیِ انسان (و زحمت زیاد مراقبت از کودکان که ملازم آن است) یکی از عوامل کلیدی موفقیت تکاملی انسان است.\n ما انسان‌‌ها بیشتر از هر حیوان دیگر به توانایی یادگیری‌مان وابسته‌‌ایم. باور کنونی این است که مغز بزرگ و توانایی بالای یادگیری‌مان در وهلۀ اول برای رویارویی با تغییر، تکامل یافته‌‌اند.\n عامل محرکِ تکامل فوری انسان ظاهراً تغییرات جوی در دورۀ پلیستوسن۲ بوده است. مسئله این نبود که هوا فقط گرم‌‌تر یا سردتر می‌‌شد، بلکه به‌طوری غیرقابل‌‌پیش‌‌بینی از گرمایی شدید به سرمای شدید و بالعکس تغییر می‌‌کرد. امروزه انسان‌‌ها باعث تغییرات جوی می‌‌شوند؛ اما در گذشتۀ تکاملی، تغییرات جوی باعث انسان‌‌ها شد.\n مهم‌‌تر از همه، انسان‌‌ها کوچ‌‌نشین بودند و از محیطی به محیطی دیگر کوچ می‌‌کردند. به‌لطف فرهنگ بود که هر نسل جدیدی توانست محیط خود را بسازد و اصلاح کند. این یعنی انسان‌‌ها ناچار شدند تا با انواع خیلی زیادی از محیط‌‌های متنوع سازگار شوند.\n تصویرسازی: اولاف هاجک\n یکی از راه‌‌های سازگاری انسان با این تغییرات، پرورش تعداد زیادی بچه با خلق‌‌وخوها و توانایی‌‌های کاملاً متفاوت بود. این امر ضامن این بود که بالاخره یکی در نسل جدید، مهارت لازم جهت رویارویی با محیط‌های غیرقابل‌پیش‌بینیِ پیشِ‌رو را داشته باشد.\n یادگیری انسان نیز باعث گوناگونی بیشتر فرزندانمان می‌‌شود. زحمات و تعهد ما در مقام والدین، به هر نسل این فرصت را می‌‌دهد که دربارۀ نحوۀ عملکرد دنیا و چگونگی بهبودبخشیدن به آن، فکرهای جدیدی بکند. کودکی دوره‌‌ای است با فرصت‌‌های تغییرپذیری و احتمالات، کاوش و نوآوری، و یادگیری و خیال.\n بسیاری از حیوانات ذهن‌‌هایی دارند که به دقت با محیطی خاص سازگار می‌‌شود. ذهن ما می‌‌تواند تغییراتی غیر‌‌قابل‌‌پیش‌‌بینی‌‌ داشته باشد تا با محیط‌‌های غیرقابل‌‌پیش‌‌بینی سازگار شود؛ اما این راهبردْ ایرادی هم دارد: نمی‌‌توان به‌طور هم‌زمان هم دربارۀ محیطی جدید آموخت و هم این آموخته‌‌ها را عملی ساخت. قطعاً دوست ندارید هنگامی که ماموتی دارد به شما حمله می‌‌کند، به این فکر فرو روید که با آن چه‌کار کنید.\n راه‌‌حلی تکاملی برای این نقطه‌‌ضعف، درنظرگرفتن محافظانی برای انسان است، افرادی که تضمین می‌‌کنند انسان‌‌ها قبل از اینکه واقعاً مجبور به دفاع از خودشان شوند، فرصت شکوفایی، یادگیری و خیال را داشته باشند. این محافظان همچنین دانشی را که نسل‌‌های قبل اندوخته‌‌اند، به نسل بعد منتقل می‌کنند.\n اگر «تربیت بچه» الگوی نادرست است، پس الگوی درست چیست؟ خوب است به یاد آوریم که «تربیت» درواقع نه فعل است و نه نوعی کار. چیزی که باید از آن حرف بزنیم «پدر/مادربودن» است، یعنی مراقبت از فرزند. پدر/مادربودن بخشی از رابطه‌ای عمیق و منحصراً انسانی است، یعنی داشتن نوعی خاص از عشق، نه انجام کاری خاص.\n مثلاً همسربودن به‌معنای انجام «همسرداری» نیست، دوست‌بودن به‌معنای انجام «دوستی» نیست، حتی در فیسبوک، یا مثلاً ما برای مادر و پدرمان «بچگی» نمی‌‌کنیم. اما این روابط نقشی محوری در کیستی ما دارند. هر انسانی که زندگی شادی دارد، غرق در این روابط اجتماعی است.\n صحبت از عشق به‌خصوص عشق والدین به فرزندانشان شاید فوق‌‌احساسی و ساده و بدیهی به نظر برسد؛ اما عشق ما به فرزندان نیز، مانند تمام روابط انسانی، بخشی از تاروپود زندگی روزمره‌‌مان است و کاملاً پیچیده، متنوع و حتی متناقض است.\n می‌‌توانیم تلاش کنیم بهتر دوست داشته‌‌باشیم، بدون اینکه عشق را «کار» در نظر بگیریم. می‌‌توانیم بگوییم که سخت تلاش می‌‌کنیم همسر یا شوهر خوبی باشیم یا اینکه برایمان مهم است که دوستی خوب یا فرزندی بهتر باشیم.\n عشق هدف، واحد سنجش یا طرح اولیه ندارد؛ اما مقصود دارد. منبع: آی‌‌استاک\n اما ملاک من برای ارزیابی موفقیت ازدواجم این نیست که آیا شخصیت شوهرم از زمان ازدواجمان تغییر کرده یا نه. کیفیت رفاقتی قدیمی را هم نمی‌‌توان با این سنجید که آیا دوستم از زمان اولین دیدارمان، شادتر یا موفق‌‌تر است یا نه. اما معیار نانوشتۀ «تربیت فرزند» چنین چیزی است: اینکه صلاحیت شما در مقام والدین می‌‌تواند با بچه‌‌ای که خلق می‌‌کنید سنجیده شود و می‌‌‌شود.\n مهم‌‌ترین پاداش‌‌های پدر/مادربودن، نمرات و جوایز فرزندان یا فارغ‌‌التحصیلی و ازدواج آن‌‌ها نیست. این پاداش همان لذت جسمانی و روان‌‌شناختی لحظه‌‌به‌‌لحظۀ حضور در کنار این فرزند و لذت لحظه‌‌به‌‌لحظۀ فرزند از بودنِ با شماست.\n به‌جای ارزش‌‌نهادن بر «تربیت فرزند»، باید «پدر/مادربودن» را ارج نهیم. به‌جای اینکه مراقبت از فرزندان را نوعی کار بدانیم که هدف آن تولید بزرگ‌سالانی باهوش یا شاد یا موفق است، باید آن را نوعی عشق به شمار آوریم. عشقْ هدف، واحد سنجش یا طرح اولیه ندارد؛ اما مقصود دارد. مقصود عشق، شکل‌‌دهیِ سرنوشت فرزند عزیزمان نیست؛ بلکه کمک به اوست تا خودش این سرنوشت را شکل دهد.\n والدین باید چه‌‌کار کنند؟ یافته‌‌های علمی با آنچه از پیش می‌‌دانیم همخوانی دارد؛ هرچند که دانستن، آن را آسان‌‌تر نمی‌‌کند: ما بی‌‌دریغ خود را وقف عشق و مراقبت از فرزند می‌‌کنیم. ما درحالی چنین می‌‌کنیم که تمام بچه‌‌ها متفاوت‌اند، تمام والدین متفاوت‌اند و به‌هیچ‌وجه نمی‌‌دانیم که فرزندمان در آینده چطور فردی خواهد شد. سعی می‌کنیم به فرزندانمان حس ایمنی و ثبات کاملی دهیم. ما درحالی چنین می‌‌کنیم که هدف کلیِ آن پایگاه امن این است که فرزندان را به خطرکردن و ماجراجویی ترغیب کند. سعی می‌‌کنیم دانش، حکمت و ارزش‌‌هایمان را به فرزندانمان انتقال دهیم؛ درحالی‌که می‌‌دانیم آن‌‌ها دانشمان را اصلاح می‌‌کنند، حکمتمان را به چالش می‌‌‌کشند و ارزش‌‌هایمان را از نو شکل می‌دهند.\n\nدرواقع، هدف اصلیِ تعهد، تربیت و فرهنگ این است: ممکن‌‌ساختنِ تغییر، خطر و نوآوری. حتی اگر می‌‌توانستیم بچه‌هایمان را دقیقاً به فرد مدنظرمان در بزرگ‌سالی تبدیل کنیم، این کار هدف تکاملیِ دوران کودکی را از بین می‌برد.\n ما به‌دنبال شهودمان می‌‌رویم، تقلا می‌‌کنیم و امیدِ بهترین‌‌ها را داریم.\n شاید بهترین استعاره برای درک رابطۀ خاص ما با فرزندان، استعاره‌‌ای قدیمی باشد. مراقبت از فرزندان مثل مراقبت از باغ است و پدر/مادربودن مانند باغبانی است. وقتی باغبانی می‌‌کنیم، درواقع کار می‌‌کنیم، عرق می‌‌ریزیم و معمولاً ناخوشایندی‌‌های زیادی را تحمل می‌‌کنیم. این کار را می‌‌کنیم تا فضایی حفاظت‌‌شده و پرورنده برای شکوفایی گیاهان خلق نماییم.\n باغبانان همه می‌‌دانند که هیچ‌‌چیز، آن‌طور که نقشه کشیده بودیم، از آب درنمی‌‌آید. بزرگ‌ترین لذت‌‌ها و پیروزی‌‌ها و البته مصیبت‌‌ها غیرمنتظره‌‌اند. دلیلی عمیق‌‌تر در پشت این امر نهفته است.\n باغ‌های خوب مانند هر اکوسیستم خوبی، پویا، متغیر و منعطف‌اند. شکوه مرغزارها به درهم‌‌برهم‌بودن آن‌هاست: علف‌‌ها و گل‌‌های مختلف ممکن است با تغییر شرایط رشد کنند یا از بین بروند و هیچ تضمینی وجود ندارد که گیاهی خاص، بلندترین یا زیباترین یا پرگل‌‌ترین گیاه شود. باغبان خوب سعی می‌‌کند خاکی حاصلخیز فراهم کند که بتواند اکوسیستم کاملی از گیاهان مختلف را با قوت‌‌ها و زیبایی‌‌های خاص و با ضعف‌‌ها و دشواری‌‌های خاص حفظ کند.\n یک باغ خوب، برخلاف یک صندلی خوب، همواره در حال تغییر است؛ چون با تغییرات شرایط جوی و فصل‌‌ها سازگار می‌‌شود. در بلندمدت، این نوع سیستمِ متنوع، منعطف، پیچیده و پویا، قوی‌‌تر خواهد بود و نسبت‌به مراقبت‌‌شده‌‌ترین شکوفۀ گلخانه‌‌ای، سازگاری‌‌پذیری بیشتری خواهد داشت.\n وظیفۀ ما به‌عنوان والدین و به‌عنوان جامعه این نیست که ذهنِ فرزندانمان را شکل دهیم؛ بلکه وظیفه‌‌مان این است که به این ذهن‌‌ها اجازه دهیم تا تمام احتمالات موجود در دنیا را کاوش کنند. کار ما تولید نوعی خاص از کودک نیست؛ بلکه فراهم‌‌کردن محیطی حفاظت‌‌شده و پر از عشق، امنیت و ثبات است که در آن بچه‌‌های مختلف و غیرقابل‌پیش‌‌بینی شکوفا شوند.\n امروزه، به‌خصوص در امریکا پدر/مادربودن آسان نیست و نیازمند زمان، انرژی و پولی است که حمایت و تربیت موردنیاز کودکان را فراهم می‌‌کند. ما در جوامع کوچک تکامل یافتیم، جایی که گروهی گسترده از سرپرستان می‌توانستند به‌طور هم‌زمان برای بچه‌‌هایی که دوست داشتند، منابع فراهم کنند. در دنیای بزرگ و پساصنعتیِ امروز، اکثر فعالیت‌‌های انسان را طوری در نظر می‌‌گیریم که گویی نوعی تولید یا نوعی مصرف هستند، به‌طوری‌که پرورش فرزند را نوعی کار کم‌‌‌درآمد یا نوعی تجملات بسیار پرهزینه می‌‌دانیم.\n اما صنعت «تربیت فرزند» راه چاره نیست؛ بلکه باید راهی بیابیم تا به والدین کمک کنیم که پدر/مادر باشند و عشق و مراقبتی را که کودکان مستحق آن‌اند، برایشان فراهم نمایند.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nGopnik, Alison. The gardener and the carpenter: What the new science of child development tells us about the relationship between parents and children. Macmillan, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آلیسن گوپنیک نوشته است و در تاریخ ۸ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «A Manifesto Against Parenting» در وب‌سایت وال استریت ژورنال منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۵ آن را با عنوان «بیانیه‌ای علیه ‘تربیت فرزند’» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• آلیسن گوپنیک (Alison Gopnik) استاد روان‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا و برکلی و نویسندۀ ستون «ذهن و ماده» در وال‌استریت ژورنال است. ••• این نوشتار برگرفته است از کتاب باغبان و نجار؛ علم نوین رشد کودک، چه چیز درمورد رابطۀ بین والدین و کودکان به ما می‌‌گوید (The gardener and the carpenter: What the new science of child development tells us about the relationship between parents and children)، نوشتۀ دکتر گوپنیک. این کتاب را انتشارات اف.‌‌اس.‌‌جی در آگوست ۲۰۱۶ منتشر کرد. انتشارات ترجمان این کتاب را در دست ترجمه دارد.\n[۱] alloparents [۲] Pleistocene: دورۀ زمین‌‌شناختی‌ای که از حدود دومیلیون سال پیش تا ده‌هزار سال پیش را در بر می‌‌گیرد.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157745.json b/train/528157745.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9550b514d42a5d649e5968800a7fc422b2f4412c --- /dev/null +++ b/train/528157745.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "علیهِ خیریه", + "subtitle": "بیش از آنکه فرهنگِ فردی‌شدۀ بخشیدن را بسازیم، باید ستاندنِ نهادینه‌شدۀ سرمایه‌داری را به چالش بکشیم", + "introduction": "در چند سال گذشته، خیریه‌ها رشد گسترده‌ای در سراسر جهان کرده‌اند. شعار همۀ آن‌ها چنین است: کمی از پولی که نیاز ندارید، به فقرا بدهید و زندگی آن‌ها را نجات دهید. به نظر می‌رسد هیچ جایی برای مخالفت با چنین نیکوکاری‌هایی وجود ندارد. اما ماجرا به این سادگی نیست. خیریه خوب است، اما مشکل اصلی در نظام اقتصادیِ بی‌رحمی نهفته است که انبوهی از مردم را همیشه در فقر مرگ‌بار نگه می‌دارد.", + "content": "متیو اسنو، ژاکوبن — تصور کنید به کودکی برخورده‌اید که در حال غرق‌شدن در مردابی کوچک است و شما تنها کسی هستید که برای کمک‌کردن، آن دور و بر وجود دارد. به‌راحتی می‌توانید به مرداب بزنید و او را نجات دهید، اگرچه این‌کار لباس‌ها و کفش‌های شما را از بین‌ می‌برد. اما اگر هم چنین نکنید، کودک جان خود را از دست خواهد داد.\nنیاز چندانی به فکر ندارد: باید کودک را نجات دهید. اگر برای کمک‌کردن، افراد دیگری هم در آن اطراف حضور داشتند، پاسخ شما تغییری می‌کرد؟ خیر. تفاوتی می‌کرد اگر کودک بیچاره مستقیماً بر سر راه شما نبود؟ خیر.\nحال سؤال این است: اگر کودکْ در حال غرق‌شدن نباشد اما به‌علت نبود غذا یا آب یا مراقبت‌های پزشکی در معرض خطر مرگ باشد و تنها کاری که شما برای کمک به او باید انجام دهید، اهدای مبلغی پول به خیریه باشد، آیا در این صورت شما تعهد کمتری به مداخله دارید؟ پیتر سینگر این‌طور فکر نمی‌کند.\nاین فیلسوف در مقالۀ «قحطی، وفور و اخلاق»۱ و همچنین در کتاب چاپ‌شده‌اش در سال ۲۰۰۹ با عنوان زندگی‌ای که می‌توانید نجات دهید۲، استدلال می‌کند که الزام شما برای کمک‌کردن به کودکِ درحال غرق‌شدن و کمک بشر‌دوستانه به افرادی که در فقر شدید زندگی می‌کنند، به یک اندازه است.\nاصل اخلاقی در هر دو مورد یکسان است: مادامی که کمک‌کردن به دیگران منجر به «فداکردن چیزی، کم‌وبیش به همان اهمیت، نمی‌شود»، باید از رنج دیگران بکاهیم. درمورد کودکِ درحال غرق‌شدن، لباس‌ و کفش‌های شما به‌اندازۀ زندگی یک کودک اهمیت ندارد. درمورد کمک بشر‌دوستانه نیز اگر توان مالی داشته باشید، معادل پولیِ آن لباس و کفش‌ها هرگز به‌اهمیت نجات جان یک کودک نیست.\nهمین استدلالِ سادهْ الهام‌بخش جنبشی اجتماعی و درحال‌رشد بوده است که خود را با عنوان «نوع‌دوستی ثمربخش»۳ معرفی می‌کند. این نوع‌دوستان ثمربخش محاسبه می‌کنند که بهترین محلِ صرف درآمد مازاد کجاست و ثروتمندان را تشویق می‌کنند که سرمایۀ خود را بدانجا هدایت کنند. از میان پرطرف‌دارترین اهداف آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: بنیاد مقابله با مالاریا (که پشه‌بند‌های آغشته به حشره‌کش را توزیع می‌کند) اقدامات کنترلی علیه تب حلزون (که برای بنانهادن برنامه‌های آموزشی انگل‌زدایی تلاش می‌کنند) و پرداخت مستقیم پول (که مبالغ بلاعوض نقدی را به افرادِ درگیر فقر شدید اهدا می‌کنند).\nبیش از هفده‌هزار نفر قول اهدای سالانۀ یک‌درصد و بیش از هزار نفر قول اهدای سالانۀ ده‌درصد از درآمد خود را برای مصرف در راه چنین اهداف پسندیده‌ای داده‌اند. این جنبش، به‌خصوص در میان نسل جدید، آن‌قدر پرطرف‌دار است که برخی از آنان را وا داشته است به ستایش آن تحت عنوان «جنبش اجتماعی جدیدِ نسل ما» بپردازند.\nاگرچه عمر این استدلال به بیش از چهل سال می‌رسد، رشد اکثر این جنبش‌ها به نیم ‌دهۀ اخیر مربوط می‌شود. در سال جاری نیز شاهد انتشار کتاب‌های متعددی دربارۀ این موضوع بوده‌ایم که پوشش خبری مثبت وگسترده‌ای نیز در رسانه‌های محبوب پیدا کرده است: چگونه در انجام کار خیر عالی باشیم۴، انجام بهترِ کار خیر۵، غریبه‌های درحال غرق‌شدن۶ و همچنین آخرین کتاب سینگر با عنوان بیشترین کار خیری که می‌توانید انجام دهید۷.\nاما در این باب همه متقاعد نشده‌اند. منتقدانِ این جنبش عموماً چنین مسائلی را نشانه می‌گیرند: ذاتِ غیردموکراتیک کمک‌های بشر‌دوستانه، خطر تحلیل‌رفتنِ بخش‌های ضروری خدمات عمومی و نیاز ِبلند‌مدت به توسعۀ اقتصادی پس از دستیابی به نتایجِ در دسترس [مداخلات وکمک‌های] بشردوستانه.\nمنتقدان چپ‌گرا از این نیز فراتر می‌روند. برای مثال پل گومبرگ چارچوب تحلیلیِ برآمده از استدلال سینگر را متهم می‌کند به این که «تمرکز ما را از مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به‌سمت استدلال‌های انتزاعی فلسفی سوق می‌دهد و ازاین‌رو درویش‌مسلکی سیاسی۸ را رواج می‌دهد.»\nعلاوه‌براین، گومبرگ استدلال می‌کند که منابع موردنیاز برای رهایی از فقر یا دستیابی به تغییراتِ ریشه‌ای نظام‌مند، از رهگذر کمک‌های بشردوستانه، به‌قدری عظیم است که «با پرداختن به یکی، از دیگری باز می‌مانیم». بنابراین چنین اعمالی را باید همچون «راه‌های مختلف صرف زمان، انرژی و سایر منابع» تعبیر کنیم که «در تزاحم با یکدیگر قرار دارند».\nپیتر سینگر و «نوع‌دوستان ثمربخش» با اشاره به حمایتشان از تحقیق و پشتیبانی از اصلاح (اعتدالیِ) خط‌مشی‌ها‌ در راستای مسائلی همچون عدالت کیفری، مهاجرت و تجارت جهانی، ادعا می‌کنند که «عاشق تغییرات نظام‌مند» هستند. البته که در اینجا انتقادهای جامع‌تر از سرمایه‌داری، ازآن‌دست انتقاداتی که مورد نظر گامبرگ است، آشکارا غایب است.\nآیا می‌توان نقل‌قولی را که در ادامه می‌آید، جوابیۀ سینگر تلقی کرد؟ «اگر برای تحقق انقلابی که در پِی آن هستید اندک شانسی وجود داشته باشد، بنابراین باید به‌دنبال استراتژی‌ای با چشم‌اندازهای بهتر در راستای کمک واقعی به تعداد بیشتری از مردم فقیر باشید.»\nاما هم‌زمان با گمانه‌زنی‌های ما دربارۀ چشم‌اندازهای انقلابی سوسیالیستی، مشکلِ نوع‌دوستی ثمربخش، از صِرفِ عدم‌توافق بر سر بهترین راه ارتقای زندگی فقرای جهان، فراتر می‌رود.\nمشکل مرکزی این جنبش، اتکای آن بر فلسفۀ اخلاقی بورژوا‌منشانه‌ است. نوع‌دوستی ثمربخش از پویه‌های اجتماعی سازندۀ سرمایه‌داری منتزع می‌شود و از این رهگذر آن‌ها را تبرئه می‌کند. نتیجۀ آن رسیدن به تحلیلی است که درعین رنج‌بردن از خلل‌های اخلاقی و ساختاری، همچنان برمبنای اصول سرمایه‌داریْ در پیِ ترمیم اضطراری‌ترین مشکلات جهان است.\nنوع‌دوستی ثمربخش خیریه را جعبۀ جادویی می‌بیند که ازطرفی در آن پول وارد می‌کنید و ازطرف‌دیگر نتایج مثبت می‌گیرید. میل دستیابی به نتایج تحسین‌برانگیز، افراد را مجبور می‌کند به خیریه‌ها پول بدهند.\nدر این شرایط، تنها جنبه‌ای از خیریه که ارزش بررسی دارد، این است که اهداکنندگان تا کجا می‌توانند انتظار داشته باشند که پول‌هایشان سود و فایدۀ بیشتری برسانند؟ مثلاً چند زندگی را می‌تواند نجات دهد؟ چند سال زندگی با کیفیت استاندارد را تأمین می‌کند؟ در فرایند این تحلیل است که نوع‌دوستان ثمربخش، از مسائلی همچون مناسبات مهم اجتماعی سرسری عبور می‌کنند، و بر اخلاقیات (و کارآمدیِ) بخشش به خیریه‌ها یا امرکردنِ دیگران برای چنین کاری، سرپوش می‌گذارند.\nبازنمایی خیریه به‌مثابۀ یک‌جور جعبۀ سیاه، صرفاً رابطه‌ای را به‌نمایش می‌گذارد مابینِ افراد بالقوه بشر‌دوست و قربانیانِ بالقوۀ شری اجتناب‌پذیر.‌ درواقع حتی تصویری از مبادله، که در این تمثیل ارائه می‌شود، فریب‌دهنده است، یعنی مبادله‌ای مابین فردی که توان پس‌انداز دارد و فردی که محتاجِ آن پس‌انداز است.\nدر واقعیت، فرد بالقوه بشر‌دوستْ تنها قادر است به دیگران ببخشد تا قربانیانِ بالقوه را نجات دهد. اهدای پول به ابزاری مهم بدل می‌گردد که از رهگذر آن، فرد بشردوست می‌تواند فردی محتاج را نجات دهد. بدون نقل‌وانتقالات وابسته به پول، هیچ‌کس نجات داده‌ نمی‌شود.\nمضحکۀ نوع‌دوستی ثمربخش آن است که از افراد می‌خواهد پولشان را درجهت کسب مایحتاج افرادی به‌شدت نیازمند استفاده کنند، اما دربارۀ نظامی که از ابتدا تعیین‌کنندۀ چگونگیِ تولید و توزیع این مایحتاج است، سخنی به میان نمی‌آورد.\nاگر نگاهی بیندازیم به نهادهای سازنده و توزیع‌کنندۀ منابعی که دیگران به‌شدت بدان‌ها محتاج‌اند، آنگاه باید بپرسیم که آیا دریغ‌داشتن آن منابع از دیگران، در راستای پرداخت و کسب سود اشتباه نیست؟ چنین عملی نه‌تنها از منظر اخلاقی، بلکه دقیقاً به همان دلیلی سزاوار سرزنش است که نوع‌دوستان ثمربخش بر آن اساس چنین استدلال می‌کنند: اهدانکردن پول به مؤسسات خیریه عملی خطاست؛ عملی غیراخلاقی است که برای میزانی پول (یا معادل قدرت خرید آن) بیش از جان انسان یا حداقل‌های متعارف زندگی ارزش قائل شویم.\nازاین‌رو، استدلالِ نوع‌دوستی ثمربخشْ حقیقتِ اخلاقی‌ مسلمی را بدون اشاره به تنش مستقیمِ آن با انباشت سرمایه، وا می‌گذارد: ما در جایگاه مردان و زنانِ دارندۀ پول و وجدان، نمی‌توانیم قیمتی بر جان انسان بگذاریم، اما در جایگاه مردان و زنانی که در نظامی منطبق با منطق سرمایه سهیم هستند، باید به چنین کاری دست بزنیم.\n\nنتیجۀ پوچ و مضحکْ آن است که نوع‌دوستی ثمربخش از افراد می‌خواهد که هر قیمتی را که بازار درقبال مایحتاج ابتدایی طلب می‌کند، بپردازند، آن‌هم بر اساس مبانی‌ اخلاقی‌ای که به‌هیچ‌وجه نمی‌پذیرد آن مایحتاجْ تحت کنترلِ منطق بازار سرمایه‌داری قرار گیرد.\nعدم‌تشابه اساسی مابین نجات‌دادن غریبۀ فرضی و درحال غرق‌شدنِ سینگر و کمک‌کردن به خیریه، همین مسئله است. در داستان نجات‌دادن کودک، هزینۀ این عمل برای ما صرفاً هزینۀ فرصتِ شخصی یا همان کثیف‌کردن لباس‌ها و کفش‌هایمان در اثر پریدن در آب است. درمورد کمک به خیریه، هزینه همان چیزی است که نهادهای سرمایه‌داری درعوضِ ارائۀ آنچه برای نجات فرد لازم است، از ما طلب می‌کنند.\nنقصانِ چارچوب تحلیلی‌ای که موجب این سهل‌انگاری شده است از مفهوم خیریه به‌منزلۀ جعبۀ سیاه فراتر می‌رود و بر فلسفۀ اخلاق بورژوایی‌ای را که محرک نوع‌دوستی ثمربخش است، خط بطلان می‌کشد. این چارچوبِ تحلیلی نه‌تنها از سرمایه منتزع می‌شود، بلکه بلکه استلزاماتِ خود برای کسب و کار را در لباسِ محدودیت‌های طبیعت جا می‌زند.\nبنابراین، تمثیل غریبۀ درحال غرق‌شدن پیکرۀ متفاوتی به خود می‌گیرد: کودک بیچاره نیازمند مایحتاجی اولیه (غذا، آب تمیز، مراقبت پزشکی و…) می‌باشد که خودِ سرمایه آن‌ها را به‌شکلی غیردموکراتیک تولید می‌کند، به مالکیت خود در می‌آورد و قواعد توزیعشان را دیکته می‌کند. سرمایه، در قالب افرادِ تجسم‌بخش به آن، دست‌کم در سه جهت مختلف، موفق به نجات هیچ غریبۀ درحال غرق‌شدنی نمی‌شود.\nاول، سرمایه در عمل چیزی را که آن غریبۀ در‌مخاطره نیازمندِ آن است، در اختیار خود دارد. درحالی‌که عموماً اکثر افرادْ تنها مایحتاج اولیۀ خود و خانواده‌شان را در اختیار دارند، نهادها در پیوند با منطق انباشت سرمایه، به‌صورت جمعی، عملاً تمامی مایحتاجی را که افراد در راستای بقا ملزم به تهیۀ آن‌ هستند، در مالکیت خود دارند.\nچندان عجیب نیست ‌که چنین تمهیداتی به پیامدهای اعتراض‌برانگیزی منجر شود. در اینجا تنها به یکی از آن‌ها می‌پردازیم: سرمایه مادامی که مبلغ مناسبی را دریافت نکند، غریبۀ درحال غرق‌شدن را در چنگال مرگ رها می‌کند. رویکرد سرمایه، فارغ از اعمال ما، ثابت باقی می‌ماند: زندگی غریبۀ درحال غرق‌شدن به‌قیمت مایحتاج لازمِ‌ِ او برای بقا، نمی‌ارزد. علاوه‌براین، مشارکت سرمایه در نجات این فردْ بسته به امکانِ سود‌بردن از آن است.\nبرای سرمایه این مسئله صرفاً معامله‌ای است همچون دیگر معاملات و البته چرا این‌گونه نباشد؟ این اصول به‌شکلی ضمنی در تمامی مبادلاتِ مربوط به مایحتاج روزمره وجود دارد، اگرچه وجود آن تنها هنگامی آشکار می‌شود که فردی نتواند از پسِ پرداخت آن برآید.\nدوم، این خودِ سرمایه است که «غریبه‌های درحال غرق‌شدن» را خلق می‌کند. ناتوانی کمپانی‌ها برای سود‌بردن از کسانی که فاقد قدرت خرید یا دارای قدرت خرید اندکی هستند، دلیلی است بر اینکه چرا از اساس، بسیاری از مردمِ فقیر نیازمند آن‌اند که بشردوستان برای آن‌ها پس‌اندازی بیندوزند.\nبااین‌همه، همین قدرت‌خرید آنان هم تا اندازۀ زیادی از رهگذر نیازِ سرمایه به نیروی کارِ آنان تعیین می‌شود. علی‌رغم این واقعیت که افراد فقیر از راه‌های مختلفی تواناییِ مشارکت در جامعه را دارند، اغلب، پرداخت مزد به‌آن‌ها در ازای انجام چنین کارهایی برای کسب‌وکارها و دولت‌های نولیبرال سودآور نیست.\nبه‌علاوه، کالایی‌سازی مایحتاج افراد از سوی سرمایه، مستقیماً، خودکفایی کل جمعیت را از رهگذر تعیین چگونگی تخصیص منابع، تحلیل می‌برد.\nهم‌زمان با تبلیغات خیریه‌ها و نوع‌دوستان ثمربخش درباب شدت و حدّتِ نیاز فقرای جهان به غذاست که سرمایهْ اموری چون مالکیت و کنترل زمین‌های حاصلخیزِ آنان را به چنگ می‌آورد و از آن برای کشت محصولاتی استفاده می‌کند که می‌توان آن‌ها را با بازده بیشتری به جمعیت‌های فقیرتر فروخت. آن شیوه‌های کشت محصول که سرمایه با خود به ‌همراه می‌آورد، برای مصرفِ‌ بیش‌ازحد از منابع آبی‌ای طراحی شده‌اند که در این مناطق، حتی پیش از ورود این شیوه‌ها نیز کمیاب‌اند، فارغ از اینکه بخواهیم از ویرانی‌های اکولوژیک، همچون انقراض‌های گسترده و تغییرات جهانی دما، سخن بگوییم.\nهم‌زمان با این قضیه، سرمایهْ سالانه حدود دوتریلیون دلار از «کشورهای درحال‌توسعه» استخراج می‌کند، آن‌هم از طریق مواردی همچون گردش‌های مالی غیرقانونی، انحراف‌های مالیاتی، پرداخت وام‌ها و سیاست‌های تجاری‌ای که به‌سمت طبقۀ جهانی سرمایه‌دار سوگیری مثبت دارد.\nسود سرمایه برابر است با ازدست‌دادن این عایدی‌ها و منابع برای کشورهای درحال‌توسعه و مردم آن‌ها. [به‌این‌ترتیب] توانایی افراد برای انجام اعمالی ابتدایی، مثل تغذیه، مشروط می‌شود به توانایی آن‌ها در پیروزی بر دیگران در بازاری جهانی، بازاری که در آن، برندهْ تعیین می‌کند منابع آن افراد چگونه باید مصرف شوند.\nبنابراین، عایدی‌های ازدست‌رفتۀ دولت‌ها و برنامه‌های تعدیل ساختاری که این شرایط آن‌ها را تسریع می‌کند برای توجیه حذف خدماتی ضروری، همچون برنامه‌های ریشه‌کنی مالاریا -یکی از اهداف بشر‌دوستانه و موردعلاقۀ نوع‌دوستان ثمربخش- استفاده می‌شوند که پیش‌بینی‌ می‌شود به مرگ ده‌هاهزار نفر منجر گردد.\nاین پویه‌ها که از اصرارِ سرمایه بر کالایی‌سازی مایحتاج اولیه ریشه می‌گیرد، علتی است که پیش از هر علت دیگر، میلیاردها نفر را به غریبه‌های درحال غرق‌شدن بدل می‌سازد و نیاز به سازمان‌های دائماً درحال‌رشدِ خیریه‌ِ را به وجود می‌آورد.\nدرنهایت، تمامی مواردی که در بالا ذکر شدند توانایی مداخلۀ دلواپسانه و غیرسرمایه‌دارانه را محدود می‌سازند. فارغ از مسئلۀ به‌چال‌ کشیدن نقش سرمایه، تنها انتخاب‌های ممکنِ غیرسرمایه‌دارانه عبارت‌اند از: اهدای پول به خیریه‌ها و درنتیجه کمک‌کردن به سودبری سرمایه از محلِ مایحتاج اولیه، یا نادیده‌گرفتن نیازمندان.\nاین کمک‌کردن به انباشت سرمایه، که برای اکثر افراد به تنها راه ممکن و در دسترس برای عمل مشفقانه بدل گشته‌ است، برای دیگران نامعقول و نادرست است. حتی اگر خیریه به‌شدت اثربخش بود، که نیست، انتخاب مابین میزان نسبتاً کمی پول نقد و زندگی انسانی دیگر، از اساس، انتخاب نیست، اما تنها انتخابی است که ما با آن مواجهیم، چراکه سرمایه‌داران پیش‌ازاین انتخاب‌های خود را کرده‌اند و جهان را به‌گونه‌ای متناسب با آن انتخاب‌ها شکل‌ داده‌اند.\nنوع‌دوستان ثمربخشی همچون سینگر، تحلیل خود را پیرامون مواجهه با دوراهی‌های اخلاقی، هم‌راستا با چنین پویه‌هایی آغاز می‌کنند و به نتیجه می‌رسانند. این همان نکته‌ای است که مشخصاً نوع‌دوستی ثمربخش را مضر می‌سازد.\nنوع‌دوستی ثمربخشْ از رهگذر واژگان اجتماعی معیوب و نیز تمرکز تنگ‌نظرانۀ خود بر دوراهی‌های اخلاقی، پس از وقوع آن‌ها، مبرم‌ترین مشکلات ما را به‌طرز شدیداً معیوبی مفهوم‌پردازی می‌کند. این مفهوم‌پردازی [در‌نهایت] چیزی را که باید سندِ محکومیت سرمایه دانست، به وظیفۀ هرفرد با حداقلی از درآمدِ مصرفی بدل می‌کند.\nاز قرار معلوم، مشکلْ نهادینه‌سازی اصول غیراخلاقیِ سرمایه‌داری نیست که میلیاردها نفر را در فقر به‌ حال خود رها می‌کند و صدهامیلیون نفر را نیازمند به غذا، آب، سرپناه و مراقبت‌های ابتدایی پزشکی می‌سازد.\nدرعوض، افراد نسبتاً توانگری مشکل‌ساز می‌شوند که مایحتاج موردنیاز صدهامیلیون نفر را از طبقۀ سرمایه‌دار خریداری نکرده‌اند، یعنی آن افراد نسبتاً ثروتمندی که «عالی زندگی می‌کنند و دیگران را در کام مرگ رها می‌کنند»۹، حال یا به‌دلیل ناآگاهی از آنچه پول‌های آن‌ها توانایی خریدنشان را دارد، یا به‌دلیل «ضعف اراده» در مواجهه با جامعه‌ای مصرف‌گرا.\nبنابراین، راه‌حل در چارچوب این نگاه، پدیدآوردن «فرهنگ بخشش» و آگاه‌کردن دیگران از آن ‌چیزهایی است که می‌توان با پول خرید. اما این رویکردْ انگیزۀ رسیدگی به این مسائل را در مسیری می‌اندازد که به چیزی بیش‌ از، نقدی بر عادت‌های فردی پول خرج‌کردن، منجر نمی‌شود.\nاینکه نقدِ خرید‌ مصرف‌گرایانه از نظر تئوریک با نقدی فرعی از سرمایه همخوانی دارند، در عمل تفاوتی ایجاد نمی‌کند. بازار هدفِ نوع‌دوستی ثمربخش، یعنی افراد نسبتاً ثروتمند، عموماً بدون بحث و جدل، از آن نقد اول به دومی گذر نمی‌کنند. گذار از نقد اول به نقد دوم باید با تجویزهایی که صادر می‌کنیم و نحوۀ صدور آن‌ها عجین باشد.\nمجوز عبور آزاد به کسب‌وکارْ حاصلی جز نتایج پوچ و تأسف‌آور ندارد. برای مثال، آخرین کتاب سینگرْ جوانان زرنگ و خوش‌طینت را تشویق می‌کند که برای انتخاب آیندۀ شغلی‌شان، بر مبنای آنچه می‌توانند از رهگذر [فعالیت‌های] بشردوستانه و لابی‌کردن محقق سازند، دست به عمل بزنند.\nانتخاب‌های این افراد، در عمل، محدود به یکی از این موارد است: (الف) «پیوستن به وال‌استریت برای نجات جهان» یا دنبال‌کردن حرفه‌ای سودآور به‌قصد «کسب درآمد برای بخشش به دیگران»؛ (ب) راه‌اندازی سازمان‌های تأثیرگذارِ بشر‌دوستانه یا کار‌کردن برای آن‌ها، ازجمله گروه‌های نوع‌دوستان ثمربخش؛ (ج) کارکردن در دایرۀ محدود تحقیق، سیاست‌گذاری یا حمایت از مشاغل هم‌مشرب با سرمایه‌.\nهم‌زمان، طبقۀ سرمایه‌دار به «قدرتمند‌ترین ناجیان» ما بدل گشته‌اند و فیلسوفان اخلاق در پشت این ماجرا به حساب‌داران و بازاریابانی برای خیریه‌ها تبدیل شده‌اند که با ژست‌هایی همچون «برای پایان‌دادن به فقر جهانی، همین حالا عمل کنید»۱۰\" و «بیشترین کار خیری که می‌توانید انجام دهید» رخ‌نمایی می‌کنند.\nمی‌توان از چنین وضعیت مکارانه‌ای که امور به خود گرفته‌اند اجتناب کرد، تنها اگر اصول اخلاقی و اساسیِ نوع‌دوستی ثمربخش را ،که مناقشه‌ای هم بر سر پذیرش آن‌ها وجود ندارد، همواره به‌کار ببندیم: ما باید در صورت امکان به دیگران یاری رسانیم، بدون اینکه چیزی به همان اندازه مهم را فدا کنیم.\nنوع‌دوستان ثمربخش برای استدلال در جهت تجویزهای اخلاقی‌شان و برای شرح و تفصیل این اصول اخلاقی معمولاً از فیلسوفان تأثیرگذار و چهره‌های مذهبی نقل‌قول می‌کنند. یکی از این افرادْ منسیوس، بهترین شارحِ سنت کنفوسیوسی، است که گفته می‌شود در مواجهه با هویی، پادشاه لیانگ، به او گفته‌ است: «مردمان در جاده‌ها از قحطی در حال مرگ‌اند، ولی تو ذخایر انبارهای غله‌ات را بین آنان توزیع نمی‌کنی و آن‌هنگام که می‌میرند، می‌گویی: ‘این نه به رفتار من، که به رفتار طبیعت در این سال مربوط است.’ چه تفاوتی است میان آنچه تو می‌کنی با آنچه قاتلی می‌کند، هنگامی که دیگری را دشنه می‌زند و می‌گوید: ‘این نه به رفتار من، که به رفتار دشنه مربوط است’.»\nاصول ضمنی موجود در این متن، اگر نگوییم از اساس ربطی به افرادی با اندک درآمد مازاد ندارد، حداقل تنها به آن‌ها مربوط نمی‌شود. این اصول به‌شکلی بی‌واسطه‌تر، به اعضای طبقۀ سرمایه‌دار مرتبط می‌شود که، همچون آن پادشاه، مایحتاج ابتدایی دیگران و حداقل‌های متعارف زندگی را تحت کنترل خود می‌گیرند. هرگاه افرادی به‌دلیل فقدان غذا، آب سالم و مراقبت‌های پزشکی جان خود را از دست می‌دهند، اعضای طبقۀ سرمایه‌دار می‌گویند: «این به ما مربوط نیست، بلکه به بازار مربوط است.»\n‌به‌جای پرسیدن این سؤال که چگونه مصرف‌کنندگانِ منفرد می‌توانند نیازهای اولیۀ میلیون‌ها نفر را تضمین کنند، باید نظام اقتصادی‌ای را به پرسش بکشیم که در صورت سودآوربودنِ بدبختی و گرسنگی، صرفاً شدت آن را مقداری کم می‌کند. بیش از آنکه فرهنگِ فردی‌شدۀ بخشیدن را بسازیم، باید ستاندنِ نهادینه‌شدۀ سرمایه‌داری را به چالش بکشیم.\nما نباید چارچوب و اصول سرمایه را برای رسیدگی و بررسی مشکلات خودِ آن بپذیریم یا ضرورت‌های اخلاقی‌ای را قبول کنیم که مدعی آن‌هاست و آن‌ها را پیش‌فرض می‌گیرد. ما می‌توانیم تمامی این چارچوب و اصول را به‌کلی براندازیم و دگرگون سازیم.\n\nپی‌نوشت‌ها‌:• این مطلب را متیو اسنو نوشته است و ۲۵ آگوست ۲۰۱۵ با عنوان «Against Charity» در وب‌سایت ژاکوبن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان این مطلب را در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۹۵ با آن عنوان «علیهِ خیریه» و با ترجمۀ علیرضا خزایی منتشر کرده است.•• متیو اسنو (Mathew Snow) دانشجوی دکتری فلسفه در دانشگاه پیتسبورگ است.[‍۱] Famine, Affluence, and Morality[۲] The Life You Can Save[۳] Effective Altruism[۴] How to Be Great at Doing Good[۵] Doing Good Better[۶] Strangers Drowning[۷] The Most Good You Can Do[۸] political quietism[۹] عنوان کتابی از پیتر آنگر: Living high and Letting die[۱۰] عنوان فرعی کتابی از پیتر سینگر: The Life You Can save: acting now to end the world poverty\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157747.json b/train/528157747.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8e3cca931228f1a38bdd87e5b56bb32c308e478c --- /dev/null +++ b/train/528157747.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هفت فیلسوف از فیلم‌های محبوبشان می‌نویسند", + "subtitle": "فیلسوفان معتقدند فیلم‌ها می‌توانند راهی برای بیان مسائل فلسفی باشند", + "introduction": "این روزها آمدنِ نام فیلم‌ها در کتاب‌های فلسفی نامعمول نیست. سینما به مادۀ خام پرقدرتی برای طرح بسیاری از مسائل فلسفی تبدیل شده است. البته در این زمینه فیلسوفان جنجالی‌ای مثل اسلاوی ژیژک شناخته‌شده‌تر از بقیه‌اند. در این گزارش، ژیژک و شش فیلسوف دیگر، در یادداشت‌هایی کوتاه فیلم‌هایی را معرفی کرده‌اند که از نظر آن‌ها راهی برای اندیشیدن برای مسائل فلسفی‌اند.", + "content": "مجموعه نویسندگان، گاردین —\n• چگونه می‌توان کار درست را انجام داد؟ بررسی فیلم «غیرمترقبه» نوشتۀ جولی‌ین باگینی۱ اگر در سال ۱۹۳۹ در آلمان زندگی می‌کردید، به یهودیان کمک می‌کردید یا با نابودی سیستماتیک آن‌ها همراه می‌شدید؟ اگر ده سال پیش نمایندۀ پارلمان بریتانیا بودید، آیا هزینه‌های خود را بر دوش مردم می‌گذاشتید؟ اگر شما و خانواده‌تان با تهدیدی مواجه شوید، آیا از خانواده حفاظت می‌کنید یا خود را نجات می‌دهید؟\n اغلبِ ما تمایل داریم تصور کنیم که در چنین موقعیت‌هایی شایستگی درونی‌مان شروع به درخشیدن خواهد کرد و ما را به اقدام درست سوق خواهد داد؛ اما به‌راستی نمی‌توانیم این مسئله را به‌یقین بدانیم. این پرسشْ ایدۀ محوری فیلم « غیرمترقبه» است که در آن، ریزش ناگهانی بهمن خانواده‌ای را که در ایوان پیست اسکی در حال ناهارخوردن‌اند، زیر برف مدفون می‌کند. اما شوهر و پدر خانواده، توماس، در این آزمون شکست می‌خورد و به‌جای کمک به همسر و فرزندان فرار می‌کند؛ درحالی‌که گوشی هوشمند گران‌قیمت خود را از یاد نبرده است.\n در ادامۀ فیلم، برخی شخصیت‌ها تلاش می‌کنند برای این اقدامِ او توجیهی بیاورند؛ به‌طورمثال می‌گویند: «در چنین موقعیت‌هایی همیشه از آنچه می‌کنی، آگاه نیستی» یا «صرفاً تلاش می‌کنی زنده بمانی». اگر ارسطو این توجیهات را شنیده بود، هیچ‌یک را قانع‌کننده نمی‌یافت و اصرار می‌کرد که توماس در همان دقایق اندک، شخصیت اصلی خود را آشکار کرده است.\n نظرگاه ارسطویی آن است که ما به‌ندرت فرصت یا زمان کافی برای نشستن و فکرکردن به بهترین کارها را خواهیم داشت. درواقع انسانِ نیک نیازی به چنین کاری ندارد. برای نیک‌بودن باید آن را با پروش عادات نیک در خود تمرین کنید. تنها در چنین موقعیتی است که خود را به‌صورت خودکار درحال عمل‌کردن به اقدام درست خواهید یافت. اگر به چیزی بیندیشید که می‌خواهید باشید و گام‌های ضروری برای نیک‌بودن رابردارید، در زمان آزمون‌های سخت قادر خواهید بود بدون تفکر، کار درست را بکنید.\n می‌توان وانمود کرد که توماس تنها لحظه‌ای از جنون را تجربه کرده که در آن غریزۀ ابتدایی بقا اولویت یافته است؛ اما همسر او، اِبا نیز به‌مانند ما علت را به‌خوبی می‌داند. توماس چنین رفتار کرد؛ زیرا خود و گوشی هوشمندش را بیشتر از اعضای خانواده دوست داشت. در طول فیلم، می‌توانیم این مسئله را در جزئیات زندگی روزانۀ آن‌ها نیز مشاهده کنیم. برای مثال، پیش از این واقعه اِبا از همسرش می‌پرسد که آیا مشغول گوشی موبایل است و او به دروغ پاسخ می‌دهد: «نه!» این پاسخ به‌خودی‌خود جنایت نیست؛ اما ارسطو به ما می‌گوید که این دروغْ بخش دیگری از الگوی رفتاری توماس است که او را به فردی خودشیفته و ضعیف‌النفس بدل کرده است. در واقع هر بار که او انتخاب می‌کند در پاسخ به خود و دیگران دروغ بگوید و علاقۀ وسواس‌گونه به گوشی‌اش را انکار کند، گامی دیگر به خودمحوری نزدیک‌تر شده است.\n «غیرمترقبه» دانسته‌های ارسطو را به‌خوبی بیان می‌کند: «وقایعْ پیش‌بینی‌نشده و تصادفی روی می‌دهند. این وقایع اَعمال خداوند هستند و هیچ‌کس مسئول رخ‌دادن آن‌ها نیست؛ اما نحوۀ مواجهۀ ما با آن‌ها تصادفی نیست و مسئولیت این واکنش‌ها به‌صورت مستقیم بر دوش ماست.»\n \n • چه چیزی به زندگی ارزشِ زیستن می‌دهد؟ بررسی فیلم «زندگیِ شگفت‌انگیزی است» نوشتۀ کریستین کُرسگارد۲ بسیاری از آثار سینماییْ این پرسش را پیشِ روی خود قرار می‌دهند که «چه چیزی زندگی انسانی را نیک می‌کند؟» «زندگی شگفت‌انگیزی است» اثر فرانک کاپرا به‌صورت مستقیم به این پرسش می‌پردازد و نتایج پیش‌بینی‌پذیر و ناخواستۀ آن را بررسی می‌کند. فیلم با موضوعی پیش‌بینی‌پذیر آغاز می‌شود: این پرسش دیرین که آیا زندگیِ اخلاقاً نیک، از لحاظ سعادت و خوش‌حالی نیز خوب محسوب می‌شود؟ پاسخ فیلم به این پرسش مثبت است. شخصیت جرج بِیلی که جیمز استوارت آن را بازی می‌کند، با قربانی‌کردن برنامه‌ها و جاه‌طلبی‌های شخصی‌اش در راه خانواده و اعضای فقیر جامعه، لقب «زندگی شگفت‌انگیز» را به دست می‌آورد. مطابق روایت فیلم، آنچه دربارۀ زندگی اخلاقاً نیکْ نیکوست، نحوۀ ارتباط با دیگر افراد است.\n اما در سطحی نسبتاً عمیق‌تر، فیلم این پرسش را پیش می‌کشد که آیا مدعای معروف سقراط که «زندگی ناآزموده ارزش زیستن ندارد» می‌تواند درست باشد یا خیر. این ازآن‌روست که آنچه بیلی را از خودکشی باز می‌دارد، فرصتِ آزمودن زندگی از طریق ابزار فلسفیِ تجربۀ ذهنی است: «جرج، هدیۀ بزرگی به تو داده شده است: این فرصت که ببینی جهان بدون تو چگونه خواهد بود.» بر اساس داوری فیلم اگر این فرصت به او داده نشده بود، احتمالاً در کشتن خود موفق می‌شد. اما اگر خودش را می‌کشت، با این باور که خیلی بهتر بود که هرگز به دنیا نیامده بود، آیا ما در جایگاه مخاطب همچنان زندگی او را شگفت‌انگیز می‌دانستیم؟ و اگر زندگی‌اش را شگفت‌انگیز نمی‌دانستیم، آنگاه آیا فیلم به ما نشان می‌داد که زندگی بشری جز در یک‌صورت نمی‌تواند نیک باشد: آنکه فردْ خودش دربارۀ زندگی‌اش بیندیشد و آن را نیک بداند؟\n \n • آیا چیزی را می‌توان توجیه کرد؟ بررسی فیلم «آیدا» نوشتۀ اورسلا کوپر۳ آیدا پرسید: «و بعد؟» معشوقش از او خواسته است تا همراهش فرار کند. «سپس» می‌گوید: «سگی می‌خریم، ازدواج می‌کنیم، بچه‌دار می‌شویم و خانه‌دار می‌شویم»؛ اما پرسش آیدا همچنان باقی است: «و بعد؟» تنها پاسخی که معشوق آیدا می‌تواند به این پرسش بدهد، این است که «یک زندگی معمولی».\n آیدا راهبه‌ای تازه‌کار است. پیش از سوگند رهبانیت، او را می‌فرستند برای دیدن خاله‌اش که تنها بازماندۀ خانواده است. در طول فیلم، او درمی‌یابد که یهودی است و می‌فهمد که پدر و مادرش چگونه در جنگ کشته شده‌اند. خالۀ آیدا هوادار زندگی دنیوی است و از او می‌خواهد که صومعه را ترک گفته و زندگی را به‌طور کامل تجربه کند؛ اما همین خاله نیز بارِ گذشته‌اش را بر دوش دارد. آیدا زمانی که خاله‌اش دست به خودکشی می‌زند، سراغ سیگار، ودکا، کفش‌های پاشنه بلند و موسیقی جاز می‌رود و درنهایت رابطۀ جنسی با یکی از نوازندگان جوان ساکسیفون‌ را تجربه می‌کند. اما در پایان فیلم، بازگشت او به صومعه و ازسرگرفتن عادات رهبانی را می‌بینیم.\n نوازندۀ ساکسیفون عشق، خانه‌داری و قناعت را به آیدا پیشنهاد می‌کند. اما پرسش «و بعد؟» همچنان پابرجاست و آیدا محدودیت‌ها را با این پرسش مطرح می‌کند که «چه چیزی زندگی را برای زیستن ارزشمند می‌سازد؟»\n عاشق ساکسیفون‌نواز با مانعی جدی روبه‌روست. و به‌راستی هم آشکار نیست که وقتی تقاضا برای ارائۀ دلیل تا اینجا پیش می‌رود، چه پاسخی می‌توان مطرح کرد. می‌بینیم که آیدا زندگی درگیر با تعهدات دنیوی را طرد می‌کند و به‌جای آن گونۀ دیگری از تعهدات را می‌پذیرد. او انتخابش را توضیح نمی‌دهد. پاسخ عاشق او یعنی «زندگی» آخرین جملۀ فیلم است که با موسیقی باخ همراه می‌شود؛ درحالی‌که آیدا با خستگی از میان ترافیک در حال بازگشت به صومعه است. اما در پایان فیلم همچنان با این پرسش رویاروییم که آیا انتخاب این گونه از زندگی به‌طور کامل قابل‌تبیین و توجیه‌پذیر است. آیا پاسخی نهایی برای پرسش «و بعد؟» وجود دارد؟ و اگر آری، این پاسخ چه می‌تواند باشد؟\n \n • آیا چیزی بیش از زیست‌شناسی در کار است؟ بررسی فیلم «گاتاکا» نوشتۀ پیتر سینگر۴ زمانی که «گاتاکا» در سال ۱۹۹۷ روی پرده آمد، دالی، مشهورترین گوسفند تاریخ و نخستین پستاندار شبیه‌سازی‌شده از سلولی بالغ، تنها یک سال داشت. پروژۀ ژنوم انسانی که همچون معادلی زیست‌شناسانه برای فرود فضانوردان بر ماه ستایش می‌شد، با سرعتی فزاینده به‌سوی هدف خود، یعنی تهیۀ نقشۀ جامع ژنتیکیِ انسان در حرکت بود. البته به‌موازات این پیشرفت‌ها مباحث گسترده‌ای دربارۀ وجوه اخلاقی جبرگرایی ژنتیکی نیز درگرفت.\n آیا نمونۀ شبیه‌سازی‌شدۀ دانشمندی مشهور یا ورزشکاری موفق قادر است انتظارات مرتبط با نمونۀ اصلی را برآورده سازد. آیا این انتظارات نوعی بار روانی سنگین بر دوش این نمونه‌ها نیست؟ آیا کشف ژنوم انسانیْ ما را قادر می‌سازد که ژن‌های مرتبط با هوش بالا و دیگر صفات مطلوب را شناسایی کنیم و این کشف، نوعی تبعیض علیه کسانی نخواهد بود که از چنین ژن‌هایی برخوردار نیستند؟\n فیلم بحثی را دربارۀ این منازعه معاصر مطرح می‌کند و حتی نام خود را نیز از چهار حرف ابتدایی اجزای سازندۀ دی‌.ان.‌ای می‌گیرد. گاتاکا آینده‌ای را تصویر می‌کند که در آن، والدین می‌توانند از ژن‌های خود برای ساختن فرزندی استفاده کنند که بهترین ترکیب ژنتیکی ممکن را داشته باشد. این فرزندان که با نام «معتبرها» شناخته می‌شوند، بهترین موقعیت‌های اجتماعی را از آن خود می‌کنند. طرح داستانی فیلم تلاش فردی «نامعتبر» به‌نام وینسنت را روایت می‌کند که در تلاش است بر تقدیر ژنتیکی خود غلبه کرده و به‌جای نظافتچی، فضانورد شود.\n وینسنت از طریق قدرت اراده پیروز می‌شود. در یکی از صحنه‌ها، او برادرش آنتون را که به‌لحاظ ژنتیکی نیرومندتر است، به چالش می‌کشد تا نشان دهد چه کسی می‌تواند مسافت بیشتری در اقیانوس شنا کند. وینست مسابقه را می‌برد؛ زیرا تمام ذخیره‌ای که برای شناکردنِ مسیر بازگشت نیاز دارد را هم مصرف می‌کند. در پایان، اغلب مخاطبان احتمالاً در همراهی با شعار اصلی فیلم یعنی «روح بشری هیچ ژنی ندارد» تردید نخواهند کرد.\n بااین‌حال، این شعار نیاز به بررسی نقادانه دارد. اگر «روح انسانی» به شجاعت و عزم قهرمانان اشاره دارد، آنگاه احتمالاً ژن‌هایی برای این ویژگی‌ها در کار خواهد بود و اگر به‌قدر کافی دربارۀ ژن‌هایمان بدانیم، این خصوصیات نیز بخشی از مشخصات ژنتیکی خواهند بود. اما اگر معنای «روح بشری» با چنین تعریفی مطابق نیست، آنگاه باید پرسید که این روح چیست و چگونه می‌توان ویژگی‌هایی را بدون بنیاد ژنتیکی به افرادْ منتسب ساخت؟\n \n • آیا آنچه تخیل می‌کنیم، واقعی است؟ بررسی فیلم «ماجراجویی کهکشانی» نوشتۀ سوزان هاک۵ پس از کلاسی دربارۀ فلسفه و ادبیات که در آن به رمان دوستان خیالی نوشتۀ الیسن لوری نگاهی انداختیم، کتابی که میان امر واقعی و خیالی نوعی رابطۀ متقابل برقرار کرده است، یکی از دانشجویان نسخه‌ای از فیلم «ماجراجویی کهکشانی» را به من داد. این فیلمْ کمدیِ تاحدودی سبک و کم‌مایه‌ای است؛ اما به‌مانند کتاب لوری، پر است از پیچ‌وتاب‌های هستی‌شناسانه و البته جذابیت‌های کمیک.\n در نخستین دقایق فیلم، بخش ضعیفی از یک نمایشِ تلویزیونی در ژانر فضانوردی را مشاهده می‌کنیم: سفینۀ فضایی صفیرکشان گرداگرد کهکشانی می‌چرخد. فضای داخلی سفینه گویی با تخته و فویل آلومینیومی ساخته شده است. بازی‌ها وحشتناک است و دیالوگ‌ها افتضاح؛ اما در ادامه متوجه می‌شویم که این فیلم بخشی از سریالی است که نمایش آن به‌مدت طولانی لغو شده و حال در همایشی برای دوست‌داران فیلم‌های علمی‌تخیلی نمایش داده می‌شود. گروهی از آن بینندگان و دوست‌داران فیلم‌های تخیلی به‌مانند بیگانگانِ فضایی لباس پوشیده‌اند؛ اما در میان آن‌ها تعدادی بیگانۀ واقعی نیز حضور دارند که لباس انسانی پوشیده و خود را شبیه مسافران فضایی کرده‌اند. این بیگانگانِ «واقعیْ» این سریال تلویزیونی را به‌اشتباه نوعی «مستند تاریخی» تلقی کرده‌اند و به همین دلیل به زمین آمده‌اند تا تعدادی از افراد شجاع را به سفینۀ خود برده و در نبرد با ساریس شرور از آن‌ها یاری بگیرند.\n به‌این‌ترتیب گروهی از بازیگران که دوره‌شان به‌سر آمده بود، به‌ناگاه خود را در فضا می‌یابند درحالی‌که مشغول نبردی واقعی با بیگانگان هستند؛ درست همانطور که روی جلد این ویدئو گفته شده: «بدون فیلم‌نامه، بدون کارگردان و بدون هیچ راهنمایی». در لحظه‌ای شگفت‌آور و افلاطونی، کاپیتان تاگارت سعی می‌کند به فرمانده ترمیان‌ها [بیگانگان] توضیح دهد که آن مجموعۀ تلویزیونی نه مستندی تاریخی، بلکه فیلمی داستانی بوده است. اعضای فیلم نیز نه فضانوردان، بلکه بازیگر بوده‌اند که تظاهر می‌کرده‌اند مسافر فضایی‌اند. ترمیان‌ها شگفت‌زده شدند: آن‌ها فریب خورده بودند؛ آیا کاپیتان می‌گوید، سریال دروغین بوده است؟ اما قهرمانان فیلمِ خیالی اینک در کنار دوستان خود ایستاده و از آن‌ها در برابر فاجعه دفاع کرده‌اند. آن‌ها به قهرمانان واقعی تبدیل شده‌اند.\n حال می‌توان پرسید که تفاوت میان واقعی و خیالی در چیست؟ آیا می‌توان گفت آن سفینۀ تلویزیونی درنهایت واقعی پنداشته شد، ولواینکه واقعیت نداشت؟ آیا داستان کاملاً دروغین است یا علی‌رغم فریب ظاهری، چیزی واقعی در آن وجود دارد؟ از زمان دیدن این فیلم، گاهی اوقات از آن به‌عنوان ابزاری برای برانگیختن دانشجویان برای تأمل دربارۀ چنین پرسش‌های فلسفی‌ای استفاده کرده‌ام.\n \n • خویشتنِ پایدار چیست؟ بررسی فیلم «خاطره» نوشتۀ کِنِت تیلور۶ «خاطره» پژوهشی فلسفی در ماهیت نفس و نقشی است که حافظه در ساخت و نابودی هویت فردی دارد. شخصیت اصلی فیلم، لنی شلبی، لحظه لحظۀ بیداری خود را صرف جست‌وجویی وسواس‌گونه برای پیداکردن و کشتنِ مردی می‌کند که همسر لنی را به قتل رسانده است. شلبی در ناحیۀ سر دچار جراحت شدیدی شده و به همین علت قادر نیست جریان تجارب کوتاه‌مدت خود را به حافظۀ بلندمدت انتقال دهد. او نمی‌تواند وقایعِ پس از زمان قتل همسرش را به یاد آورد و در هر لحظه، با پرسش‌های تازه مواجه می‌شود: چگونه به اینجا آمدم؟ اینجا چه می‌کنم؟ به‌دنبال چه هستم؟\n درخشان‌بودن این فیلم به‌خاطر پرسیدن از اموری چون حافظه یا «خود» نیست، بلکه به فراخواندن بیننده به هم‌ذات‌پنداری با لنی و درک تجربۀ او در طول مدت فیلم مرتبط است. فیلم دو داستانِ به‌ظاهر جداگانه اما درنهایت پیوسته را توأمان روایت می‌کند. یکی از این دو داستان در زمان به پیش می‌رود و دیگری به‌سوی گذشته حرکت می‌کند. به همین دلیل است که ما نیز همچون شخصیت اول فیلم نمی‌توانیم بدون یاری از حافظه به‌درستی دریابیم که معمای فیلم چگونه به اینجا رسید، اینجا چه می‌کنیم و چرا مسئله تا به این حد اهمیت دارد.\n تنها زمانی که هر دو روایت درنهایت با هم ادغام می‌شوند، حقیقت دربارۀ لنی به طور کامل هویدا می‌گردد. بیننده در پایان در می‌یابد که لنی درواقع زمانی پیش‌تر قاتل همسرش را یافته و انتقام خود را از او گرفته است؛ هرچند آن را بلافاصله فراموش کرده است. فیلم نشان می‌دهد که درواقع این لنی است که به خودش کمک می‌کند که بدون آگاهی کامل مرد دیگری را به دام اندازد و بُکشد. خودکنترلیِ لنی نمایشگر درجه‌ای از استقلال است که بر شکنندگی او خط بطلان می‌کشد. او به‌صورتی آشکار آن موجود یکپارچه، مختار و خودآگاهی نیست که به‌سادگی «خود» می‌نامیم؛ بااین‌حال فراتر از مخلوقی ویران‌شده می‌نماید. اجزای شکستۀ هویت او پیوسته در جست‌وجوی مرمّت خویش‌اند. شاید باید بگوییم که خودِ پایدار درنهایت چیز ثابت و معینی نیست که یک بار برای همیشه به دست می‌آید. شاید «خود» همواره در فرایند ساخته‌شدن، نابودی و بازسازی باشد. بدین قرار، شاید تفاوت لنی در فیلم «خاطره» با هر یک از ما نه تمایزی ماهوی، بلکه تنها در شدت و ضعف باشد.\n \n • آیا جست‌وجوی نیکی راهی است به‌سوی شر؟ بررسی فیلم «بهار، تابستان، پاییز، زمستان … و بهار» نوشتۀ اسلاوی ژیژک۷ «بهار، تابستان، پاییز، زمستان … و بهار» اثر کیم کی دوک با حضور راهبی خردمند و شاگرد او که پسر بچه‌ای است معصوم، آغاز می‌شود. پس از چند سال، زن جوانی برای شفا به معبد می‌آید و با ورود او هرج‌ومرج آغاز می‌شود. زن و پسر که اینک نوجوان شده است، با هم رابطۀ جنسی برقرار می‌کنند. پسر نوجوان فیلم به‌دنبال زن به شهر می‌رود و راهب را در معبد شناور بر آب در دریاچه‌ای کوهستانی تنها می‌گذارد. چند سال بعدتر، پسر که مردی سی ساله است به معبد بازمی‌گردد؛ درحالی‌که دو کارآگاه او را به‌خاطر جرمی که مرتکب شده، تعقیب می‌کنند. ظاهراً او زن را از روی حسادت به قتل رسانده و پیشگویی راهب را محقق ساخته است که پیش‌تر به او هشدار داده بود: عشق به یک زن موجب دل‌بستگی خواهد شد و درنهایت به قتل عاملِ دل‌بستگی خواهد انجامید. نخستین گام برای فهم این اثر آن است که چرخۀ رویدادهای آن را بیش از آنچه در فیلم، مدنظر است، جدی بگیریم. چرا مرد جوان معشوقش را که به‌خاطر مردی دیگر او را ترک کرده بود، به قتل رساند؟ چرا عشق پسر تااین‌اندازه مالکانه است؟ این در حالی است که مردی عادی در زندگی سکولار، این مسئله را به‌سادگی می‌پذیرد؛ هرچند برایش دردناک بوده باشد.\n پس چه می‌شود اگر [دریابیم] که همین تربیت بوداییِ راهب است که او را به چنین جنایتی واداشته است؟ چه می‌شود اگر [دریابیم] که ظهور زن به‌عنوان ابژۀ شهوت و مالکیت است که درنهایت مرد را به کشتن او وامی‌دارد؛ حال‌آنکه همین رویکرد در دیدگاه بودایی است که کناره‌گیری از زنان را توصیه می‌کند؟ پس آیا می‌توان گفت که همین چرخۀ طبیعی که در فیلم به کار گرفته شده و قتل را نیز شامل می‌شود، امری است متعلق به جهان بودایی؟\n هگل در «پدیدارشناسی روح» نوشته است که: شر در نگاهِ ثابتی خانه دارد که شرارت را در تمام دور و اطراف خودش می‌بیند. آیا فیلم کیم کی دوک نمونه‌ای کامل از این بینش هگلی نیست؟ شر در اینجا تنها عشق شهوانی و مالکانۀ مرد جوان نیست؛ بلکه شر نگاه ثابت و کاملاً بی‌طرفانۀ این راهب است، نگاهی که عشقِ شهوانی و مالکانه را شر می‌شناسد. این همان است که در فلسفه «بازتابندگی۸» می‌نامیم؛ مطابق این نظرگاه، محکوم‌کردنِ وضعیتی خاص می‌تواند خود بخشی از همان وضعیت باشد.\n \n • فایل صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جولی‌ین باگینی، کریستین کُرسگارد، اورسلا کوپر، پیتر سینگر، سوزان هاک، کنث تیلور و  اسلاوی ژیژک نوشته‌اند و در تاریخ ۱۴ آوریل ۲۰۱۵ با عنوان «I watch therefore I am: seven movies that teach us key philosophy lessons» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «هفت فیلسوف از فیلم‌های محبوبشان می‌نویسند» و با ترجمۀ علی حاتمیان منتشر کرده است.. [۱] آزادی ِبازیافته، نوشتۀ جولی‌ین باگینی را انتشارات گرانتا منتشر کرده است. [۲] کریستین کُرسگارد استاد پروژۀ «آرتور کینگزلی پورتر» در دانشگاه هاروارد است. [۳] اورسلا کوپر استاد فلسفۀ دوران باستان در دانشگاه آکسفورد است. [۴] پیتر سینگر استاد اخلاق زیستی در دانشگاه پرینستون و استاد بازنشسته در دانشگاه ملبورن است. کتاب اخیر او بهترین کاری که می‌توانید بکنید را انتشارات دانشگاه ییل منتشر کرده است. [۵] سوزان هاک استاد فلسفه و حقوق در دانشگاه میامی است. [۶] کنث تیلور استاد کرسی «هنری والگریو استوارت» در دانشگاه استنفورد است. [۷] اسلاوی ژیژک مدیر بین‌المللی مؤسسۀ تحقیقات علوم‌انسانی بِربک است. [۸] reflexiveness\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157748.json b/train/528157748.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0d5260a2388e8ee34fb3b256efea2dbe30881242 --- /dev/null +++ b/train/528157748.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دنیای دیوانۀ صنعتِ آب‌", + "subtitle": "چگونه مایعی که از هوا می‌بارد، از زمین می‌جوشد و از شیر بیرون می‌ریزد به صنعتی چند میلیارد دلاری تبدیل شد؟", + "introduction": "تا چند سال پیش، کسی راضی نمی‌شد که آب بخرد. در واقع خریدنِ آبْ منحصر می‌شد به مواقعی که از تشنگی جان‌به‌لب شده باشیم و هیچ شیر آبی هم پیدا نشود. اما امروزه آب معدنی دارد به یکی از خریدهای معمول تبدیل می‌شود. البته این ماجرا در جهان به مرزهای جنون‌باری رسیده است: منوی آب در رستوران‌ها، آب‌های باستانی، آب سیاه، آب مخصوص کودکان و البته آب‌هایی که هنوز اختراع نشده است.", + "content": "سوفی الم‌هرست، گاردین — مشتریانِ همیشگیِ سوپرمارکت «سیارۀ اُرگانیک» در خیابان ناتینگ‌هیل، معمولاً لباس‌های ورزشی به تن دارند. در روزی گرم در اواسط ماه آگوست، مردان شلوارک و زیرپوش‌های چسبان و کفش‌های نئونِ نایک پوشیده بودند، زنان هم ساپورت‌های سیاه و انواع مختلفی از تاپ‌های ورزشی به تن داشتند. همه‌شان یا تازه ورزش کرده‌بودند یا می‌خواستند ورزش کنند یا دوست داشتند ظاهرشان طوری القا کند که همواره احتمال ورزش‌کردن وجود دارد.\n آن‌ها قفسه‌ها را واکاوی می‌کردند. علاوه‌بر بیسکویت‌های کلم و پروتئین بوسترهای تخم‌مرغِ مدل‌قدیمی، نوید جادوگری نیز وجود داشت، مثلاً پاکت «اکسیر انرژی‌بخش سوپرترکیبیِ ارگانیکِ کیمیایی» (هر سیصد گرم، ۴۰ پوند). اما غذا مهم نیست. زندگی در سال ۲۰۱۶ مایع است. روبه‌روی قفسه‌ای از کیک‌های دست‌نخورده و انواع طبقه‌بندی‌شدۀ محصولات نان (چه کسی در سیارۀ ارگانیکِ خیابانِ ناتینگ‌هیل هنوز نان می‌خورد؟)، آب‌ها چیده شده بودند.\n آب‌های مختلفی مانند لایف، وُلویک، آگلی، سیبری (از درخت غوشه یا افرا)، پلنیش، آب هندوانۀ «واتِ ملون»، ویتا کوکو، کوکو پرو، کوکو زومی، آب‌نارگیل صددرصد خالصِ چی، آب نارگیل ربل کیچن و آب‌نارگیلی که مستقیم از داخل میوه می‌آید (یکی از متصدیان فروش به من گفت: «خودت باید سوراخش کنی»). همچنین، آب غنی از الکترولیت که وعده می‌دهد، با چهل‌درصد حجم آبِ کمتر نسبت‌به آب عادی، شما را سیراب کند (برند «اُورلی فیتنس»)؛ آب غوشه که نوید «منبع طبیعی منگنز آنتی‌اکسیدانی» می‌دهد (برند «تپد») و نوعی دیگر از آب غوشه که نوید «دفع چربی» را می‌دهد (برند «بودا»). یک «آبِ لوله» هم بود، یعنی شیرِ آبی در گوشۀ فروشگاه که مطابق با تابلوی آویزان از سقف، «تمیزترین آب شرب این سیاره» را به‌طور رایگان در اختیار قرار می‌دهد. این تمیزی نتیجۀ فرایندی چهارمرحله‌ای است که با «اسمز معکوس و فیلتر یون‌زدای آب» صورت می‌گیرد.\n نمایش سیارۀ ارگانیک بسیار جذاب بود، اما فقط اشاره به طیف کامل آب‌هایی داشت که در دسترس مصرف‌کنندۀ «آب‌آگاه» است. درحال‌حاضر، صنعت جهانی آب‌معدنیْ در یکی از آن مراحل انفجاریِ عجیب و مهیب است، صنعتی که ظاهراً هر هفته محصولی جدید به قفسه‌های آن راه می‌یابد: نه‌فقط نوعی آب گازدار یا بدون‌گازِ جدید، بلکه تعریفی کاملاً جدید از این ماده. این فعال‌ترین، جسورانه‌ترین و خلاقانه‌ترینِ وضعیت کاپیتالیسم است: ماده‌ای وسیعاً دسترسی‌پذیر را می‌گیرند، بی‌شمار رنگِ مختلف بر آن می‌زنند و سپس آن را به‌عنوان چیزی جدید می‌فروشند که می‌تواند جسم، ذهن و روح را متحول کند. آبْ دیگر فقط آب نیست: یک لوح سفیدِ تجاری است، واژه‌ای که می‌توان هر ترکیبِ ممکن یا فوق‌العاده را به آن چسباند و هر نوع وعدۀ متحول‌کنندۀ زندگی را به آن نسبت داد.\n و البته این روش جواب می‌دهد. در دو دهۀ گذشته، آب‌معدنی پررشدترین بازار نوشیدنی در دنیا بوده است. بازار جهانیِ آن در سال ۲۰۱۳ ارزشی برابر با ۱۵۷میلیارد دلار داشت و انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۰ به ۲۸۰میلیارد دلار برسد. سال گذشته، فقط در بریتانیا مصرف «نوشیدنی‌های آبی» ۸.۲درصد افزایش یافت که ارزش خرده‌فروشی آن بیش از ۲.۵میلیارد پوند بود. فروش آب بیش از صد برابر بیشتر از سال ۱۹۸۰ است، آن هم آب: ماده‌ای که در کشورهای توسعه‌یافته می‌توان به‌رایگان از شیر آب نوشید، بدون اینکه ترسی از بیماری وبا وجود داشته باشد. دنیا دارد کجا می‌رود؟\n شایعاتی وجود داشت که مدونا با آب‌معدنی استحمام می‌کند و جک نیکلسون در عکسی در مراسم اسکار، یک بطری آب اویان را چنان تکان می‌دهد که گویی که شامپاین کریستال است. عکس: لری واشبرن / گتی ایمیجز / اف استاپ\n به‌عنوان ماده‌ای که خودش از آسمان می‌بارد و از زمین می‌جوشد، آب همیشه جذابیت تجاری فوق‌العاده‌ای داشته است. به‌گفتۀ جیمز سالزمن، نویسندۀ کتاب تاریخ آب شرب، راهبان در چاه‌های مقدسْ مَشک‌های آب خاصی برای زائران درست می‌کردند تا به‌عنوان سند زیارتشان با خود ببرند؛ این امر نمونه‌ای قرون‌وسطایی از قدرت برندسازی است. طی قرن‌ها، اروپایی‌های ثروتمند به شهرهای دارای چشمه‌های معدنی سفر کرده‌اند تا، به‌امید درمان بیماری‌های خاص، آن آب‌ها را امتحان کنند. دیدار از این چشمه‌ها، نشانۀ سلامت و البته جایگاه اجتماعی بود: جایی برای دیده‌شدن بود، پیوند مایع و فرد که نشان‌دهندۀ شأن اجتماعی بود. می‌توان به‌نوعی گفت که این امرْ پیش‌درآمدِ بسیار قدیمیِ کیم‌کارداشیان است که بطری آب‌معدنی فیجی را توی دستش می‌گیرد. در سال ۱۷۴۰، اولین آب‌معدنی تجاریِ بریتانیا در هاروگیت شروع به کار کرد. تا سال ۱۹۱۴، چشمۀ هاروگیت به‌گفتۀ وب‌سایتش، بزرگ‌ترین صادرکنندۀ آب‌معدنی در کشور بود که «با افتخار، تمام نیروها را، از انگلیس گرفته تا بمبئی، سیراب نگه می‌دارد».\n منتها، در اوایل قرن بیستم، انقلابِ آبْ این کسب‌وکار نوپا را تا ورطۀ نابودی کشاند. پس از تلاش‌های اولیه در آلمان و بلژیک برای کلرزدن به آب شرب شهری، شیوع حصبه در لینکلن در سال ۱۹۰۵ باعث شد تا الکساندر کرویکشانک هیوستن، فعالِ سلامت همگانی به صرافت بیفتد که برای اولین بار یکی از منابع آب همگانی را به‌طور گسترده کلر بزند. آزمایش او جواب داد و، خیلی زود، کلرزدن به آب شهری به سرتاسر جهان گسترش یافت. در سال ۱۹۰۸ جرسی ‌سیتی به اولین شهر آمریکایی تبدیل شد که، به‌طور کامل، آب شهری را کلر زد و این عمل فوراً در سرتاسر این کشور رواج یافت.\n درنتیجۀ این کار، صنعت آب‌معدنی تقریباً نابود شد. در گذشته، خرید آب پاک برای ثروتمندان ضرورت بود (فقرا در طول قرن‌ها، مجبور به تحمل آب شرب کثیف بودند و خیلی‌ها هم درنتیجۀ این کار مرده بودند). اما آب پاک حالا در دسترس همه بود. چه لزومی داشت کسی پول خرج چیزی کند که حالا به‌طرز معجزه‌آسایی از شیر آشپزخانه بیرون می‌آمد؟\n پاسخ این سؤال در سال ۱۹۷۷ در آگهی تلویزیونی‌ای داده شد که شاید یکی از عالی‌ترین روایات تبلیغ تلویزیونی در تاریخ باشد. راوی، اورسون ولز، با صدایی که گویی از ته غاری دست‌نیافتنی در زیرِ زمین بالا می‌آید می‌گفت: «در عمق دشت‌های جنوب فرانسه، در فرایندی مرموز که میلیون‌ها سال پیش آغاز شد، خودِ طبیعت به آب‌های یخ‌بستۀ یک و فقط یک چشمه، حیات بخشید: چشمۀ پریر». بینندگان می‌دیدند که آب به‌درون شیشه‌ای ریخته می‌شود و این بطریِ سبز و درخشان را تحسین می‌کردند. این‌گونه بود که فصلی از تاریخِ بازاریابی رقم زده شد. این تبلیغ بخشی از کمپینی پنج‌میلیون‌دلاری در سرتاسر آمریکا بود، بزرگ‌ترین کمپینی که تاکنون برای آب‌معدنی صورت گرفته است، و توانست به موفقیتی عظیم دست یابد. از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۸، فروش پریر در آمریکا از ۲.۵میلیون به ۷۵میلیون بطری رسید.\n به‌گفتۀ سالزمن، پیروزی پریر بخشی از نوعی «تلاقی بی‌نقص» بود: جنون ناگهانی برای ایروبیک در آمریکا که عامل آن، تاحدی، انتشار اولین ویدئوی ورزش جین فوندا به‌نام «تمرین جین فوندا» بود که در سال ۱۹۸۲ پرفروش‌ترین ویدئوی تاریخ شد. تمایلی جدید وجود داشت، نه‌فقط برای سالم‌بودن بلکه همچنین برای سالم دیده‌شدن. در سال ۱۹۸۵، مجلۀ تایم نوشت: «افاده‌فروشیِ آب جایگزین افاده‌فروشی شراب به‌عنوان تفریح عصرگاهی شده است. مردم آب خود را با برند سفارش می‌دهند، همان‌طوری‌که زمانی ویسکی اسکاچ را این‌گونه سفارش می‌دادند.»\n خیلی زود شایعاتی پخش شد که مدونا با آب‌معدنی استحمام می‌کند و جک نیکلسون در عکسی در مراسم اسکار، یک بطری آب اویان را چنان تکان می‌دهد که گویی شامپاین کریستال است. نوآوری عملیِ مهمی نیز به وجود آمد: در سال ۱۹۷۷، بطری‌های پلاستیکی یا پت (پلی‌اتیلن ترف‌تالات) وارد بازار نوشیدنی‌های غیرالکلی شدند. به سال ۱۹۹۰ که رسید، آن‌ها را برای آب‌معدنی نیز مورد استفاده قرار می‌دادند تا آب‌معدنی نیز مانند نوشابه راحت و قابل‌حمل باشد. برندهای بزرگ نوشابه با شناسایی این فرصت تجاری آشکار، شروع به تولید آب‌های خود کردند: آکوافینای شرکت پپسی در سال ۱۹۹۴، داسانیِ شرکت کوکاکولا در ۱۹۹۹ و پیور لایفِ شرکت نستله در ۲۰۰۲. آب دوباره وارد صحنه شده بود.\n نوزاییِ باشکوهِ آب فقط به‌خاطر مد یا راحتی نبود. آب‌معدنی بیش از هر مادۀ دیگری سودآور است. یک پوند پولی که معمولاً بابت یک بطری آب‌معدنی می‌دهید، می‌تواند پول هزار گالن آب شیر باشد. برخی آب‌ها، مثل اویان، پریر، هایلند اسپرینگ و هاروگیت اسپرینگ، از منابع طبیعی به دست می‌آیند، پس حداقل احساس می‌کنید که دارید پول منطقۀ جغرافیایی را می‌دهید تا با خیالِ چوپانی که روی تخته‌سنگی نشسته و آبِ شدیداً سرد چشمه را در ظرفی شیشه‌ای می‌ریزد، برای خودتان لذت ببرید. اما اکثر آب‌های معدنی صرفاً آب شیر هستند، در ظاهری متفاوت.\n در ماه فوریۀ سال ۲۰۰۴، کوکاکولا سعی کرد تا داسانی را در بریتانیا راه‌اندازی کند (درضمن، لغت «داسانی» هیچ معنایی ندارد). پنج هفته بعد، این شرکت مجبور شد به دنبالِ تیترهایی نظیر «فکر می‌کنند ما خریم؟» در روزنامۀ دیلی استار، تمام پانصدهزار بطری را از قفسه‌ها جمع‌آوری کند. کوکاکولا آنجا هم راهبرد موفق خود در آمریکا را دنبال کرده بود: آب شیر را تصفیه کرد، املاح معدنی به آن افزود و آن را به‌قیمت هر بطری ۹۵ پنی فروخت. البته این شرکت، حساب حافظۀ بلندمدت بریتانیایی‌ها برای داستان‌های سریال‌های کمدی را نکرده بود: قسمتی از «فقط ابلهان و اسب‌ها» که، در آن، دل بوی و رادنیْ آب شیر را در بطری می‌کنند و به‌عنوان پکهام اسپرینگ می‌فروشند. همچنین، مسئلهْ تعدادی مواد معدنی بود که داسانی به آن‌ها آلوده بود که در این میان می‌توان به اسید برومیکِ احتمالاً سرطان‌زا اشاره نمود. ظرف یک ماه، طومار داسانی پیچیده شد.\n ده‌سال بعد، کوکاکولا آب‌معدنی جدیدی را در بریتانیا راه‌اندازی کرد. در این دهۀ میانی، این صنعت، پس از افتی کوتاه در پی بحران اقتصادی ۲۰۰۸، مجدداً وارد مرحلۀ جدید و فعالی شد. ویتا کوکو، یکی از اولین آب‌های «جدید»، در سال ۲۰۰۹ در بریتانیا عرضه شد و پس‌ازآن نیز بسیاری انواع دیگر از آب‌های نارگیل پدیدار شد (بازار آب‌نارگیل امروزه در بریتانیا ارزشی برابر با صدمیلیون پوند دارد).\n جرج آزبرن، رئیس سابق خزانه‌داری نیز امسال کمکی دیگر به این صنعت نمود و در بودجۀ آخر خود، برای نوشابه‌ها، مالیات قند اعلام کرد. با ادامۀ گسترش بازار آب‌معدنیِ «ساده»، اختراعات جدیدی نیز پدیدار شد. «رشد قوی و اصولیْ موجب به‌وجودآمدن شاخه‌های فرعی می‌شود.» این را ریچارد هال، رئیس شرکت زنیت اینترنشنال می‌گوید. زنیت اینترنشنال یک شرکت بازارپژوهی است که هر ساله همایشی با نام جالب «کنگرۀ جهانی آب‌معدنی» برگزار می‌کند. آبْ اختراع مجددش را آغاز کرده بود: افرا، غوشه، انرژی و حتی اقیانوس دوباره وارد صحنه می‌شوند.\n آب جدید کوکاکولا، «آب هوشمند گلاسئو» نام دارد. این آب، که از چشمۀ مورپِث در نورث‌آمبرلند به دست می‌آید، دچار «تقطیر بخاری» شده، سپس الکترولیت‌ها به درون آن تزریق می‌شوند. به‌بیان‌دیگر، آب تبخیر می‌شود و سپس دوباره میعان صورت می‌گیرد. کوکاکولا توضیح می‌دهد که این فرایند «با الهام از ابرها» انجام می‌شود.\n بی‌شک ده سال پیش رسانه‌ها با چنین چیزی نیز برخوردی مانند پکهام اسپرینگ می‌کردند، اما حالا در روزگار جدیدی زندگی می‌کنیم. آب هوشمند گلاسئو حالا ارزشی برابر با ۲۱.۹میلیون پوند دارد و، همین چند ماه پیش، کوکاکولا اعلام کرد که می‌خواهد با سرمایه‌گذاری‌ای برابر با ۱۵ میلیون پوند، کارخانۀ تولیدی آن را گسترش دهد. درحال‌حاضر، این نوع آب‌معدنی در هر ساعت ۵۶هزار بطری تولید دارد.\n «دیگر کافی نیست آب فقط آب باشد؛ باید قدرت‌های خاص داشته باشد» تصویر: لری واشبرن / گتی ایمیجز / اف‌استاپ\n در دهۀ گذشته، شاهد رشد عظیم تجاری آب بوده‌ایم، اما شاید بتوان گفت که ۲۰۱۶ سالی بود که عقل از سر این بازار پرید. حالا دیگر در چیستی آب و آنچه مصرف‌کنندگان حاضرند بخرند، ظاهراً هیچ محدودیتی وجود ندارد. دیگر کافی نیست که آب فقط آب باشد؛ آب باید قدرت‌های خاص داشته باشد.\n فقط در همین تابستان شاهد راه‌اندازی آب فلو اسانس، آب سالم تقویت‌شده با امگا، آب بای‌پرو پروتئین و آب یخ‌های قطبی سوالبارد بودیم. دیگر مواردِ اخیراً اضافه‌شده عبارت‌اند از آب‌سیاه، آب چرب (آب دارای «چربی‌های باکیفیت») و آب عمق اقیانوس که از سواحل هاوایی برداشت شده (و ادعا می‌شود شما را دو برابر سریع‌تر از آب «عادی» سیراب می‌کند). در ماه جولای، ایونینگ استاندارد مقاله‌ای منتشر کرد که به‌طور نیمه‌طعنه‌آمیز، آب را نوعی «سوپر نوشیدنی» معرفی می‌کند.\n عامل تقویت این ازدیاد برندها، گونه‌ای جدید از برگزارکنندگانِ استارت‌آپ‌ها هستند: کارآفرینان آب. در همان روز داغ ماه آگوست در سیارۀ ارگانیک با چنین فردی ملاقات کردم: مردی ۲۷ساله به‌نام رهی دانشمند که نمونه‌هایی از محصول جدیدش را به‌نام «آب انرژی‌زای ویرچو» تبلیغ می‌کرد. ویرچو در قوطی ۲۵۰میلی‌لیتری خود (با قیمت ۱.۳۵ پوند)، آب گازدار و بدون‌قندی دارد که حاوی «ماته»، جینسینگ، اسید سیتریک، گوارنا و اسانس‌های طبیعی میوه است. همچنین مقدار کافئین «طبیعی» موجود در آن، برابر با یک لیوان قهوه است. این آب در دو طعم عرضه می‌شود: تمشک و لیموشیرین و ترش. مشتریان واکنش‌های مختلفی داشتند: زنی که یک جرعه نوشید گفت: «جالب‌تر از آب طبیعیه»؛ دیگری گفت: «چندان شیرین نیست»؛ «من شیرینی نمی‌خورم». برخی هم کمی گیج شده بودند. مشتری جوانی پرسید «کافئین طبیعی؟ این دیگه چیه؟»؛ «واسه چُرت ساعت سۀ بعدازظهره؟ یا واسه شب‌گردی تو کافه؟ واسه چیه؟»\n ویرچو ایدۀ بزرگ دانشمند است. درواقع این دومین ایدۀ بزرگ اوست (او قبلاً هم چای سرد ویرچو را داشت که موفقیت خوبی هم به دست آورد. این محصول در اکادو استور به فروش می‌رسد). در ذهن او، چای سرد حالا میدان را به‌ محصول جدیدش داده است که امید فراوانی به آن بسته است و ادعا می‌کند اولین آب انرژی‌زای طبیعی و بدون‌قند در بریتانیاست. دانشمندْ بازاریابی متعهد و خوش‌مشرب است. او پس از گذران چند سال از کودکی‌اش در ایران، به‌همراه خانواده به انگلیس آمد، به دانشگاه نیوکاسل رفت و، دراین‌میان، ظاهر و لهجۀ راگبی‌بازی بسیار شادمان را به خود گرفت. او تی‌شرت یقه‌دار می‌پوشد، بر اساس تعدادی شعار زندگی می‌کند (مثل «هیچ‌چیز در زندگی ارزش استرس را ندارد») و فردی بسیار پرانگیزه است که آخرِ هر هفته دو کتاب درمورد کسب‌وکار می‌خواند. (کتاب‌هایی که در نیمۀ آگوست خوانده بود: رهبری قبیله‌ای؛ بهره‌گیری از گروه‌های طبیعی جهت ساخت سازمانی موفق و اِگو دشمن است).\n دانشمند می‌گوید که به این دلیل وارد عرصۀ آب شد که می‌خواست چیزی پاک بسازد. او می‌گوید: «آب چیزی است که همه نیاز دارند و همه می‌نوشند. لفظ آب را به این دلیل به کار می‌بریم که اصلاً قند ندارد.»\n این امر به‌گفتۀ او همیشه صدق نمی‌کند. بسیاری از مواد موسوم به «آب»، که در بازار فراوان‌اند، پر از قند هستند. آب ویتامینۀ گلاسئوی کوکاکولا («ویتامین. الکترولیت. توقف‌ناپذیری») حاوی ۲۳ گرم قند بود تا اینکه اعتراضات عمومی شرکت را مجبور کرد تا به‌جای قند از شکربرگ شیرین‌کننده استفاده کند. (بعد دوباره به‌خاطر مزۀ جدید اعتراض کردند و همه‌چیز به وضعیت سابقش بازگشت.)\n «مردم به هر چیزی گیرشان بیاید می‌گویند آب.» این را دانشمند در حالی می‌گوید که سرش را با تأسف تکان می‌دهد. آبی که او تولید می‌کند از منبع شهری می‌آید، در معرض «اولترافیلتراسیون و اسمز معکوس» قرار می‌گیرد تا مواد معدنیِ آن زدوده و «تمیز» گردد. مواد افزودنی آن کاملاً طبیعی هستند. در این مورد، دانشمند لحنی روحانی می‌گیرد: «آب همین است و باید همیشه همین باشد.»\n همین تابستان، یک روز بعدازظهر دانشمند را دیدم که آب ابداعیِ خودش را به راحیل وورا، مدیرعامل زنجیرۀ غذایی سالم ر‌ویتال تعارف کرد. همه‌‌چیز ظاهراً داشت خوب پیش می‌رفت. روزی شدیداً گرم بود و همین باعث می‌شد تا هر نوشیدنی خنکی جذاب به نظر برسد. این هم‌زمانیِ خوشایند هم به وجود آمده بود که هم ویرچو و هم ر‌ویتال در لوگوی خود یک برگ داشتند. به‌علاوه، وورا مشتری این مفهوم شده بود. او می‌گفت: «این را دوست دارم که ‘آبِ’ انرژی‌زاست، نه ‘نوشیدنیِ’ انرژی‌زا». او قوطی آن، که بیشتر از بطری‌های پلاستیکی با محیط‌زیست سازگار بود، و محتویات طبیعی آن به‌خصوص ماته را نیز دوست داشت.\n دانشمند با حالتی تقریباً دل‌سرد گفت: «چیزی راجع به آن می‌دانی؟ در آمریکای جنوبی آن را مناسک‌وار می‌نوشند؛ برایشان حکم چای را دارد.»\n اما وورا باتجربه‌تر از این حرف‌ها بود. او گفت: «به‌زودی مد می‌شود. یک سال که بگذرد، مثل خودِ چای سبز جا نمی‌افتد، اما… از آن ماده‌های آینده‌دار است.»\n دانشمند گفت: «بله، ما به این دلیل ماته را بصورت maté نوشتیم چون فکر می‌کنم مردم آن را mate (مِیت: رفیق) می‌خواندند.»\n نمونه‌های جدید آب هر هفته روی میز وورا عرضه می‌شد. او می‌گفت: «این هم چیزی است که مد شده است. آب در داخل قوطی مسخره‌ترین چیزی است که تا حالا دیده‌ام.» آب داخل قوطی؟ «به‌معنای دقیق کلمه: جعبه‌ای نمونه برایم فرستادند که فقط آب بود، داخل قوطی.»\n وورا سرش را به‌نشانۀ ناباوری تکان داد. نه ماته، نه آلوئه‌ورا، هیچ‌چیز. ۳۳۰ میلی‌لیتر با قیمت ۹۹ پنی. وورا مکثی کرد و گفت: «البته برای آب!»\n بعد معلوم شد که آبِ در قوطیْ همان آب کن‌او۱ست که سه کارآفرین جوان انگلیسی، ژانویۀ امسال آن را راه‌اندازی کردند. برای دیدن آن‌ها به دفترشان در استنمور در شمال لندن رفتم؛ یک اتاق، چند لپ‌تاپ و یک حلقۀ کوچک بسکتبال روی دیوار. آریل بوکر ۲۴ساله و پری فیلدینگ ۲۹ساله روبه‌روی یکدیگر نشسته بودند (سومین مبتکر، جاش وایت، در آن لحظه حاضر نبود). کسب‌وکارشان خوب پیش می‌رفت.\n قبل از اینکه آن‌ها رسماً کن‌او را راه‌اندازی کنند، این برند حق تأمین آّب برای «هفتۀ مد لندن» و سفارش خریدی از سلفریجز۲ (که به‌عنوان بخشی از برنامۀ زیست‌محیطی خود، تحت عنوان «پروژۀ اقیانوس»، تمام بطری‌های پلاستیکی را در فروشگاه‌هایش ممنوع کرده بود) به دست آورده بود. (کن‌او همچنین توانست تأییدۀ یکی از سلبریتی‌ها، دیوید گندیِ مدل، را در اینستاگرام بگیرد: «هیچ بهانه‌ای نیست که این تابستان سیراب نباشید»). در ماه مارس، کن‌او در فروشگاه‌های هول فودز عرضه شد.\n به تحیرِ وورا از این محصول اشاره کردم. بوکر، عضو زبان‌باز تیم، پیراهنی تک‌رنگ و دست‌بندی نقره‌ای داشت. او گفت: «این مشکل تلفنی پیش می‌آید. این محصول، اگر آن را نبینی، شاید حیرت‌آور باشد! چرا؟ چی؟ چطور؟ کِی؟»\n فیلدینگ، عضو خلاق تیم، که یک تتوی خورشید روی بازو و زنجیر نقره‌ای دور گردنش داشت، گفت: «مردم فکر می‌کنند که قوطیِ نوشابه‌ای است که آن را پر از آب کرده‌ایم. وقتی این‌طور به قضیه فکر کنید، بسیار ناجالب خواهد بود.»\n اما آن‌ها معتقدند که وقتی کن‌او را ببینید همه‌چیز تغییر می‌کند. این آب، که از دامنه کوه‌های آلپ در اتریش به دست می‌آید، در قوطی‌های سادۀ سیاه (گازدار) و سفید (بدون‌گاز) بسته‌بندی شده است. فیلدینگ می‌گفت: «وجه بصریْ گویای تمامِ چیزی است که انجام می‌دهیم. پس این فقط یک محصول، شرکت یا نوشیدنی نیست، بلکه درواقع برندی انگیزشی است که دوست دارید خریدار آن شوید.» در صفحۀ اینستاگرام این برند، قوطی‌ها در کنار مک‌بوک ایر، دوربین‌های قدیمی، استخرها و کیف‌دستی‌های وای.‌اس.ال، ژست‌های خوشگلی می‌گیرند و، ازقضا، داخل این قوطی‌ها آب است.\n فیلدینگ لحظۀ «یافتم! یافتم!» را پارسال زمانی تجربه کرده بود که مشغولِ نوشیدن نوشابۀ قوطی بود. «همان لحظه فکری به سرم زد: ‘عالی نمی‌شود اگر بتوان آب را از داخل یک قوطی نوشید؟’» قوطی آلومینیومی به‌راحتی قابل‌بازیافت است و روکشی دارد که مجدداً می‌شود آن را بست: نوعی طراحیِ آلمانی‌ که باعث می‌شود بتوانید قوطی را مجدداً درون کیفتان بگذارید، بدون اینکه نگران نشت آب از آن باشید.\n فیلدینگ می‌گفت: «به‌نظرم بعضی مردم که به این نگاه می‌کنند، فکر می‌کنند حقه است. اینکه آن را در بسته‌بندی قشنگی جای داده‌ایم به‌معنای این نیست که حقه است.»\n درعین‌حال، نام برند نیز انتخاب دوم آن‌ها بود. فیلدینگ ابتدا می‌خواست نام تجاری «آب» را ثبت کند، اما وکلا به او اطلاع دادند که نمی‌توان واژه‌ای را نام تجاری کرد که صرفاً محتوای قوطی را توصیف می‌کند.\n «حتی برای کسانی که در صنعت آب‌معدنی‌ مشغول‌اند، بعضی از موارد جدید بهت‌آور است». عکس: لری واشبرن/گتی ایمیجز/اف‌استاپ\n ظهور آب ساده در یک قوطی زیبا، که محصول مهندسی آلمانی است، همچون نوعی نقطۀ اوج است، چراکه تقاضای بی‌امان بازار برای نوآوریْ ماده‌ای اولیه را تا فراتر از حدود خود به پیش رانده است. ما قطعاً فقط یک گام کوچک از خرید بی‌چون‌وچرای احساس یا هوا فاصله داریم. (این اتفاق به‌طور اجتناب‌ناپذیر در حال رخ‌دادن است: همان‌طور که آندرئا لیدسوم در سخنرانی اخیرش در کنفرانس حزب توری با شوروشوق اشاره کرد، لئو دو واتس، کارآفرین جوان بریتانیایی، شیشه‌های هوای دورسِت، ویلتشایر، سامرست، ولش یا یورک‌شایر را هر یک با قیمت هشتاد پوند و معمولاً به چینی‌ها می‌فروشد.)\n حتی، برای کسانی که در صنعت آب‌معدنی‌ مشغول‌اند، بعضی از مواردِ جدیدْ بهت‌آور است. هرکس بالاخره چیزی را لودگی می‌داند. برای آریل بوکر از کن‌او، این موردْ آب سیاه بود. او می‌گفت: «چه نیازی هست آبی داشته باشیم که سیاه باشد؟ هیچ نیازی نیست.» برای دانشمند، این مورد راک‌استار یعنی یک برند «آب انرژی‌زای» آمریکایی بود که حجم قندش برابر با رد بول (۹ گرم در هر ۱۰۰ میلی‌لیتر) بود. «این‌یکی مطلقاً دیوانه‌وار بود.»\n مارتین ریسه، که وب‌سایتش او را «برجسته‌ترین کارشناس آب» معرفی می‌کند، آب ‌هوشمند گلاسئو را تحقیر و تمسخر می‌کند. او با لهجۀ غلیظ آلمانیِ خود به من گفت: «متأسفم آب‌ هوشمند، اما تو محصول برتری نیستی. تو محصولی کاملاً فراوری‌شده‌ای و جایت سطل آشغال است، نه جای دیگر!» از نظر ریسه، که یک اصالت‌باور است، «آب‌معدنی باید از طبیعت به دست آید». او معتقد است که هر نوع فراوری‌ای «بزرگ‌ترین فریب در کرۀ زمین است!»\n ریسه واقعاً عاشق آب است. به من می‌گفت: «از کودکی واقعاً محو آن بودم. چهار سالم بود که در حال مسافرت با والدینم فهمیدم آب شیرِ شهریْ مزۀ دیگری می‌دهد. این موضوع مرا حیرت‌زده کرد.» او پس از به‌پایان‌رساندن مدرسه شروع کرد به کارکردن در رستوران‌های آلمان و چیزی را، که شاید اولین منوی آب در دنیا باشد، در سال ۲۰۰۶ برای یک اغذیه‌فروشی در برلین جمع‌آوری کرد. او کتابی هم نوشت به‌نام دنیای آب‌ها. «این کتاب به‌زبان آلمانی است. پس برای خواندن آن باید آلمانی بیاموزید.»\n در طی سال‌ها، ریسه به بخشی از تاریخ آب تبدیل شده است. او پس از دریافت مدرکش از اتحادیۀ تجاری آب‌معدنی آلمان به‌عنوان آب‌شناس، در سال ۲۰۱۰ به آمریکا رفت و به اولین آب‌شناس در این کشور تبدیل شد. او در سال ۲۰۱۳ بلندترین منوی آب را در بار «ری و استارک» در لوس‌ انجلس راه‌اندازی کرد و به یکی از بنیان‌گذاران برند آب‌معدنی «بورلی هیلز ۹۰H۲۰» تبدیل شد.\n این آب، که به‌قول خودشان «شامپاینِ آب‌ها»ست، خیلی سریع جایزۀ نوآوری نوشیدنی را از رسانۀ فود بِو برای «بهترین آب گازدار یا بی‌گاز دنیا» دریافت کرد. یک جعبۀ ۲۴تایی از بطری‌های پانصدمیلی‌لیتری ۷۲ دلار قیمت دارد، درحالی‌که یک بطری از «کلکسیون لوکس، نسخۀ الماس‌نشان» صدهزار دلار است. این نوع بطریْ لبه‌ای از طلای سفید دارد که بیش از ۸۵۰ الماس سیاه و سفید روی آن کار شده است. افتخار این بطری آن است که گران‌ترین بطری آب دنیاست، البته اگر اساساً بشود اسمش را افتخار گذاشت. اگر آن را بخرید، ریسه خودش شخصا آن را در هرجای دنیا در یک مراسم آب‌آشامیِ شخصی به شما تقدیم می‌کند.\n درحال‌حاضر، ریسه در پاتینا، به‌عنوان آب‌شناسِ رستورانی در سالن کنسرت والت‌دیزنی در لوس‌ انجلس فعالیت می‌کند. او در آنجا مشتریان را درمورد منوی آبش راهنمایی کرده و به آن‌ها کمک می‌کند تا آب ایدئال را در کنار وعدۀ غذایی‌شان انتخاب کنند.\n ریسه تکنیکش را قدم به‌قدم برایم شرح داد.\n اول: «آب گازدار دوست دارید یا بدون‌گاز؟»\n بعد: «دوست دارید حباب‌هایتان کمی بزرگ‌تر، یعنی خیلی شدید، باشد یا می‌خواهید کوچک باشند، مثل حباب‌های شامپاین، خیلی ریز؟»\n و در آخر: «دوست دارید آب موردنظرتان مواد معدنی و املاح بیشتری داشته باشد، یعنی از دستۀ نمکین‌ها و تندها باشد، یا ترجیح می‌دهید ترکیب معدنی کمتری داشته باشد، یعنی مثلاً از آن دسته که کمی طعم میوه‌ای داشته باشد؟»\n ریسه می‌گفت: «این‌طوری، مردم فوراً به تو می‌گویند که چه چیز می‌خواهند.» شاید مشتریانِ رستوران پاتینا، نسبت‌به بقیۀ ما، اطلاعات بیشتری درمورد ساختار معدنی یا ابعاد میوه‌ای یا املاح آب دارند. در سطح اولیهْ مزۀ آب، براساس مجموع جامدات حل‌شدۀ (تی.دی.اس) درون آن، متفاوت است. این جامدات می‌توانند هر ماده‌ای باشند، اما عناصر اصلیِ آن سدیم، منیزیم و کلسیم هستند. هرگونه آب شیرِ فیلترشده یا تغییر شیمیایی پیدا کرده، معمولاً، حاوی جامدات کمتری نسبت‌به آب‌معدنی است. آب معدنی درهرحال، حاوی مواد معدنیِ منبع آبْ است، چه یخچالی، چه شیره افرا و چه چشمه.\n مثلاً آب فیجی حاوی ۲۱۰ میلی‌گرم بر لیتر تی‌.دی.اس است، ازجمله هجده میلی‌گرم در لیتر سدیم، سیزده میلی‌گرم بر لیتر منیزیم و هجده میلی‌گرم بر لیتر کلسیم. (ظاهراً فیجی توانسته کار دشواری را در ثبت نام تجاری انجام دهد و عناوینی نظیر «دست‌نخورده» و «بهترین آب زمین» را برای خود ثبت کرده است.) این مقادیر را با سن پِیِگرینو مقایسه کنید که تی.دی.اس آن چهار برابر یعنی ۹۲۵ میلی‌گرم بر لیتر است که شامل ۳۳.۶ میلی‌گرم بر لیتر سدیم، ۵۳.۸ میلی‌گرم بر لیتر منیزیم و ۱۷۸ میلی‌گرم بر لیتر کلسیم می‌باشد. فیجی با جامدات بسیار کمتر، مزه‌ای سبک‌تر دارد، اما سن پیگرینو دارای مزه‌ای سنگین‌تر، شورتر و طبیعتاً گازدار است.\n اما هیچ‌یک با آبِ محبوبِ ریسه، یعنی آب چشمۀ «روی» در اسلوونی قابل‌مقایسه نیست. ریسه می‌گفت: «همیشه آن را پسر بزرگ صدا می‌کنم». تی.دی.اسی که روی دارد برابر با ۷هزارو۴۰۰ میلی‌گرم بر لیتر شامل بیش از هزار میلی‌گرم بر لیتر منیزیم است. از نظر ریسه، تجربۀ نوشیدن این آبْ فوق‌العاده و احساس‌برانگیز است. او تنها با یک لیوان می‌نشیند: نه مزه‌ای برای کنار آن، نه غذایی، نه دغدغه‌ای؛ گویی که نوعی کنیاکِ کمیاب را می‌نوشد. «این چیزی بسیار، بسیار خاص است.»\n ریسه می‌داند که از علاقۀ شدید او، ممکن است چه برداشت‌هایی شود. او به من می‌گوید: «برخی افراد فکر می‌کنند که من بزرگ‌ترین فریب‌کار هستم.» او معتقد است که فقط دارد قاعدۀ شراب را روی آب اعمال می‌کند، قاعدۀ زمین. مزۀ آبِ طبیعی، همچون شراب، تحت‌تأثیر جغرافیا، زمین و صخره‌هایی است که از آن می‌گذرد و روی نیز نمونۀ بارز آن است. «این آبْ الکترولیتِ بیشتری نسبت‌به نوشیدنی گیتورید دارد.» ریسه به وجد می‌آید و صدایش بلندتر می‌شود: «فکرش را بکن! الکترولیت‌هایی خیلی بیشتر از گیتورید! اما این از مادر طبیعت به دست می‌آید!»\n در پلۀ آخرِ صنعت آب‌معدنی، کوه یخِ ذوب‌شده تعارفتان می‌کنند. سال گذشته، هتل مرچنت (به‌معنای «تاجران») در بلفاست، منوی آب خود را راه‌اندازی کرد که با تمسخر نشریات سراسر دنیا روبه‌رو شد. مثلاً عنوانی در دیلی‌میل به این صورت بود: «آیا حاضرید ۲۶ پوند برای یک بطری آب بپردازید (حتی اگر واقعاً از یخچالی طبیعی در کانادا آمده باشد)؟» گوین کارول، مدیرعامل این هتل تنها نام برازنده برای تمام این ماجرا را برگزید: واترگِیت. وقتی تابستان گذشته به آنجا رفتم تا منویش را امتحان کنم، او هنوز هم از واکنش‌ها کمی متعجب بود. «به ما می‌گویند: ‘واقعاً؟ این که فقط آب است.’» ۲۶ پوند؟ «ما هتلی پنج‌ستاره هستیم. باید برای مشتریانمان حق انتخاب قائل شویم.»\n پاتریک لئونارد، مدیر آشپزی هتل مرچنت و طراح اصلی منوی آب (این مرد چنان اشتیاقی به آب داشت که، با هر جرعۀ آب که می‌نوشیدم، به‌حالت انتظار به لبۀ صندلی‌اش می‌آمد) بطری مشهورِ ۲۶پوندی به‌نام آیس‌برگ را آورد. این آب از کوه یخ قطبی کانادا در نیوفاندلند به دست می‌آید که حدود ده‌هزار سال پیش منجمد شده است. لئونارد می‌گوید: «اجازه ندارند بخش‌هایی از کوه یخ را جدا کنند، به همین خاطر باید صبر کنند تا اینکه خودشان جدا شوند. این تکه‌ها به‌طور طبیعی جدا می‌شوند، سپس آن‌ها را با تور می‌گیرند، با کشتی به خشکی می‌آورند و می‌گذارند آب شوند.»\n این بطری واقعاً چیز زیبایی است؛ بیشتر شبیه به یک بطری ودکای اعلاست: از شیشۀ ضخیم ساخته شده و با دانه‌های سفید برف تزئین شده است. لئونارد کمی از این کوه‌یخ باستانی را درون لیوان ریخت. فشار بالا گرفت؛ کاملاً آگاه بودم که لیوان آب جلوی من ده‌ پوند قیمت دارد، ولی باز هم بطری خودم را، که برند بوت داشت و از فرودگاه خریده بودم، روی میز داشتم. جرعه‌ای نوشیدم و آن را فرو بردم؛ عبور مایع را از درون مری خود احساس کردم، ولی هیچ مزه‌ای حس نکردم. این از ضعف کامل ذائقۀ آموزش‌ندیدۀ من نبود. کوه‌یخِ آب‌شده اصولاً مزه‌ای ندارد، چراکه پایین‌ترین تی.‌دی.اس (نُه میلی‌گرم در لیتر) را در میان آب‌های زمین دارد: چیزی مانند آب اولیه، آبی که بر تمام آب‌های دیگر تقدم دارد. لئونارد با جدیت می‌گوید: «این نقطۀ شروع شماست: خط اولیه.»\n سپس رفتیم به‌سراغ چشمه‌های وایت‌هول (آب بدون‌گازی از منبع سامرست که غنی از کلسیم بوده و از صخره‌های توفا عبور می‌کند)، ویشی کاتالان (نوعی آب گازدار و پُراملاح اسپانیایی) و در آخر، آب شیرۀ چوب برکه (از کانادا که محصول جانبی فرایند تولید شربت افراست). لئونارد در راهْ ریشۀ علاقه‌اش را به آب توضیح داد: مصاحبه‌ای رادیویی از (طبیعتاً) مارتین ریسه: «اصلاً مرا جذب کرد؛ همین کافی بود.» برای سرآشپزی که خودش شیفتۀ مزه‌هاست، آب افزونه‌ای طبیعی است. «این‌همه به غذا و نوشیدنی توجه می‌کنیم، اما آب را از یاد می‌بریم.» آب موردعلاقۀ خودش ویچی کاتالان بود. «چند نفر از دوستان را برای شام دعوت کرده بودم و به‌جای نوشیدنی، سه بطری از این آب را بیرون آوردم.» او شدیداً هیجان‌زده شده بود: «واقعاً عالی و بامزه بود!»\n در مواجهه با فردی واقعاً مشتاق، سخت می‌توان بدبین ماند. لئونارد آنچنان عاشق آب است که مهمانیِ آب برگزار می‌کند. این را نباید به تمسخر گرفت. اعتراف می‌کنم که چشیدن این دست آب‌ها، چیزهایی به من آموخت. درمورد آب هم مانند هر چیز دیگر، بیشتر که دقت کنید، چیزهای بیشتری را متوجه می‌شوید و درک می‌کنید. این آب‌ها مزۀ کاملاً متفاوتی از یکدیگر داشتند و دارای ویژگی‌ها و مختصات خاص خود بودند. آب شیرۀ افرا شیرین و خاکی بود؛ چشمه‌های وایت‌هول سنگین‌تر و گچی بود؛ و، پس از خلوص سادۀ کوه‌یخ آب‌شده، ویچی کاتالان مانند استنشاق دانه‌های فلفل بود.\n البته ایدۀ به‌تورانداختن یک کوه یخ و منتظرماندن برای ذوب آن کمی غیرمنطقی به نظر می‌رسد؛ ظاهراً اِعمال گرما طعم آن را خراب می‌کند. پرداخت حدود سی پوند برای تجربۀ نوشیدن محصول نهایی نیز کمی آزارنده است. اما برای اهل فنْ تمام این‌ها همان‌قدر معنادار است که خریدِ کباب آهو، به جای کبابی که با گوشت گاو طبخ شده. اشتیاق حدومرز نمی‌شناسد.\n « ایدۀ به‌تورانداختن یک کوه یخ و منتظرماندن برای ذوب آن کمی غیرمنطقی به نظر می‌رسد.» عکس: لری واشبرن / گتی ایمیجز / اف‌استاپ قطعاً روزی به «قلۀ» آب می‌رسیم. شاید در آن لحظه، مصرف‌کنندگان ایمانشان را به نیروهای چربی‌سوزی آب بودا از دست داده و از خود این سؤال را بپرسند که آیا واقعاً ارزش دارد این‌همه پول بابت شیرۀ غوشه بدهند. می‌توان امیدوار بود که کمی منطق وارد کار شود، نوعی بیداری جمعی در برابر این آزمایش دیوانه‌وار کاپیتالیستی. در تمام این آب‌ها به‌دنبال چه هستیم؟ شاید همان چیزی که هنگام خرید چیپس‌های کینوآ یا شکلات‌های بذر بدون گلوتن به‌دنبال آن هستیم: سلامتی کامل، وجدان راحت، حس پاکی درونی که به‌نوعی تمام ناپاکی‌هایی را که شب قبل خورده‌ایم پاک می‌کند. ما می‌خواهیم انسان‌های بهتری باشیم.\n اما هنوز نمی‌توان این قله را دید: درحال‌حاضر، کارشناسان فقط می‌توانند شاهد رشد تدریجی بازار آب‌معدنی باشند که، به‌گفتۀ ریچارد هال از زنیت، طی پنج سال آینده، پنج تا شش‌درصد خواهد بود. کارآفرینانِ آب هنوز ایده‌های زیادی دارند. هنوز آب‌هایی وجود دارد که به فکر کسی نرسیده است، بازارهای خاص و باریکی که هنوز به‌طور کامل کاوش نشده‌اند. جیمز سالزمن، مورخ آب معتقد است که برندهای کوچک‌تر (بی‌شمار آب‌های نارگیل) به‌مرور زمان از صحنه محو می‌شوند و «فقط شما می‌مانید و آب‌هایی که توانسته‌اند جان به در ببرند، آن‌هایی که بازیگران بزرگ بازار آن‌ها را خواهند خرید.»\n برای کارآفرینان تازه‌واردی همچون کن‌او و ویرچو، آینده یعنی ماندن در صحنۀ بازی، یعنی تولید محصولی که مصرف‌کنندهْ شش ماه پیش حتی نمی‌دانست که به آن نیاز دارد، اما حالا مانند کچاپ‌های همیشگی، داخل یخچال اوست. در اوایل پاییز همه‌چیز داشت خوب پیش می‌رفت: هم رویتال و هم هلند اند برت، ویرچو را برای فروشگاه‌هایشان سفارش داده بودند و دانشمند با دوتا از چهار سوپرمارکت زنجیره‌ای بزرگ، دیدارهایی را ترتیب داده بود (او آن‌قدر خجالتی بود که نام آن‌ها را نگفت). درعین‌حال، کن‌او نیز اولین سفارش‌های خود را به چین، آلمان و تایلند فرستاده بود.\n اگر جبهۀ نهایی‌ای برای آب وجود داشته باشد، شاید آبی باشد که اکنون برای کودکان اختراع می‌شود. زنیت پیش‌بینی کرده است که دستۀ آب کودکان قرار است حتی بیشتر از آب «بزرگ‌سالان» رشد کند. در ماه آگوست، کپری‌سان (که مالک آن کوکاکولاست) طیفی از آب‌های دارای اسانس میوه را راه‌اندازی کرد؛ نوامبر سال گذشته، وُلویک از مجموعۀ جنگ ستارگان خود، با بطری‌هایی که با تصاویر شخصیت‌های چوباکا و دارت ویدر تزئین شده بود، رونمایی کرد. در ماه مه امسال نیز اولین آب گازدار کودکان به‌نام آب تیکل در آمریکا راه‌اندازی شد.\n به‌گفتۀ هیتر مک‌داول، مدیرعامل این شرکت، آب تیکل ایدۀ پسرش بود. وقتی او دوساله بود، از مادرش خواست جرعه‌ای از آب گازدارش به او بدهد و فوراً عاشق آن شد. «روز بعد از راه رسید و گفت: ‘مامان، من آب قلقلی (تیکل) می‌خوام!’» این را مک‌داول با شوروشوق تعریف می‌کرد. آب تیکل در قوطی‌های پلاستیکی شفاف با در آلومینیومی عرضه می‌شود «تا کودکان حس کنند که دارند نوشیدنی گازدار می‌خورند، چون شبیه قوطی نوشیدنی‌های گازدار است، اما والدین حس خوبی دارند، چون می‌بینند که آبْ صاف، ساده و شفاف است».\n از نظر مک‌داول، اگر شبیه‌ساختن آب به نوشابه باعث شود کودکان آبِ بیشتر و نوشابۀ کمتری بنوشند، این حتماً چیز خوبی است. بی‌شک این درست است، اما به‌نظر می‌رسد که این چرخشی نهایی در برندسازی مجدد و پیچیدۀ آب است، آخرین ایستگاه در سفری است که، ابتدای آن، بازکردن شیر بود و شگفت‌زدگی از مایعی تمیز، سالم و قابل‌شرب که از آن بیرون می‌آید. سپس، بعد از سال‌ها، به انتظار برای ذوب‌شدن بسیار آهستۀ یک کوه یخ می‌رسد و، در پایان، شاهد کودکی است که آب «کولا» (یکی از اسانس‌های طبیعی آب تیکل) می‌نوشد، چون شکل قوطی را دوست دارد.\n از عنصر به کالا، بالاخره به مقصد رسیده‌ایم: به عصر آبTM خوش آمدید.\n • فایل صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را سوفی الم‌هرست نوشته است و در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «Liquid assets: how the business of bottled water went mad» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۰ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «دنیای دیوانۀ صنعتِ آب‌» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• سوفی الم‌هرست (Sophie Elmhirst) به‌طور پیوسته در فایننشال‌تایمز درمورد کتاب‌ها می‌نویسد. [۱] CanO [۲] Selfridges: فروشگاه‌هایی زنجیره ای در بریتانیا که دومین مجموعه بزرگ از فروشگاه‌ها را در این کشور داراست [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157750.json b/train/528157750.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..661b53d505be4aaf81f02919863bcf705f32a9c8 --- /dev/null +++ b/train/528157750.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "نسل چیپس و روغن نباتی", + "subtitle": "نسلی که بر خلاف پدرانش، نه توان آن خوش‌بینی جسورانه را دارد و نه تاب آن لذت‌پرستی را", + "introduction": "در گوشه‌کنار دنیا، اسامی مختلفی برای متولدین ۱۹۸۰ تا نیمۀ ۱۹۹۰ به کار می‌رود. در ایران این گروه با متولدین دهۀ شصت و اوایل دهۀ هفتاد مطابقت دارد و ما هم به‌شیوۀ خودمان آنها را نامگذاری می‌کنیم؛ بچه‌های جنگ، دهه هفتادی‌ها، نسل چیپس و پفک نمکی، نسل روغن نباتی. اگرچه برخی از القابی که نثار این نسل می‌شود، خوشایند نیست اما برخی از این نام‌ها گویای مسائل خاصی هستند که در سرتاسر جهان گریبان این نسل را گرفته‌اند.", + "content": "کیت لاینز، گاردین — «نسل کِرلینگ»۱ اسمی است که سوئدی‌ها برایشان گذاشته‌اند؛ نروژی‌ها «نسل جدی»۲ و لهستانی‌ها نسل «ژان پُل دوم»۳ می‌گویند. چینی‌ها «کِن‌لائوژو»۴ می‌گویند؛ یعنی «نسل قدیمی‌خوار.» در ژاپن این نسل به‌خاطر آنکه به هیچ چیز توجه کامل نمی‌کند، سرکوفت می‌خورد: «ناگارازوکو»۵ یعنی کسانی که هر لحظه مشغول دو کارند. \n بی‌لُطف‌ترین نام را امریکایی‌ها انتخاب کرده‌اند: «نسل هزاره»۶ و نیز بریتانیایی‌ها و استرالیایی‌ها: نسل ایگرگ۷. در گوشه‌کنار دنیا، انواع و اقسام صفت‌ها برای متولدین مابین ۱۹۸۰ تا نیمۀ دهۀ ۱۹۹۰ به کار می‌رود. \n برخی از این نام‌ها گویای مسائل خاصی هستند که گریبان این نسل را گرفته‌اند؛ خواه بدهکاری و خواه کمبود مسکن، بیکاری یا چیزهای ناملموس‌تری مانند ناتوانی در تصمیم‌گیری. \n از نظر برخی همۀ این‌ها صدق می‌کند. در اسپانیا، جوانان را «نسل نه‌نه»۸ می‌نامند. ویرانۀ اقتصاد ملی، این جماعت را به برزخی کشاند که نه شغلی دارند و نه تحصیلاتی. در کشوری که جوانانش بیشترین رنج را از بحران مالی اخیر کشیده‌اند، همین تعبیر، الهام‌بخشِ نمایشی تلویزیونی به همین اسم شد. \n میزان بیکاری جوانان اسپانیایی در سال ۲۰۱۳ با تقریباً ۵۶% به اوج خود رسید. پس از آن هم فقط کمی بهبود یافته است. تعداد اسپانیایی‌های بین ۱۸تا۲۹ سال که محرومیّت جدی۹ را تجربه کرده‌اند، با رشد بیست‌درصدی از ۸% در سال ۲۰۰۷ به ۲۸% در سال ۲۰۱۱ رسید. این، بیشترین میزان افزایش در اتحادیۀ اروپا بود. \n در اسپانیا به آن‌ها «هزارتایی‌ها»۱۰ هم می‌گویند؛ چون متوسط درآمد ماهانۀ جوانان این کشور به یک‌هزار یورو رسیده است؛ اما دیوید گونزالوو، یکی از جوانان همین نسل، این تصور را خوش‌بینانه می‌داند: «پیش از بحران مالی ۲۰۰۸، این رقم دستمزد کمی محسوب می‌شد؛ اما الان که دستمزدهای ماهانۀ ششصد و هفتصدیورویی در کارند، مع‌الأسف این دستمزد و اینکه کسی شغل تمام‌وقت داشته باشد، یک موهبت حساب می‌شود.» \n البته می‌شد بدتر از این هم باشد. یونان که بدتر است. آنجا نسل پانصدتایی‌ها هستند. این اسم بنا به طرح دولت برای استخدام فارغ‌التحصیلان جوان با دستمزد ماهیانه پانصد یورو انتخاب شد. \n در آلمان به آن‌ها «نسل شاید»۱۱ می‌گویند: نسلی تحصیل‌کرده، با ارتباطات وسیع، چندزبانه، دارای ذهنیت جهانی و با بی‌شمار فرصت؛ اما چنان سردرگم میان امکان‌های فراروی خود که دل به هیچ کدام نمی‌دهند. \n سارا ماندرِ سی‌ساله تجسم تمام‌عیار نسلی است که دائم نگران ازدست‌دادن فرصت‌ها است. او شغل ثابتی در یک مؤسسۀ مالی در فرانکفورت داشت؛ اما احساس می‌کرد کاملا به دامِ سبک‌زندگی اداری۱۲ افتاده پس از کار کنار کشید تا به امریکای لاتین برود. پس از گذراندن تعطیلات و کار داوطلبانه در برزیل و اکوادور، دلتنگ ثبات و دستمزدهای بالاتر آلمان شد و به خانه برگشت. تا پا به شغل سابق گذاشت، دوباره مشتاق سبک‌زندگیِ بی‌خیال امریکای جنوبی شد و آن مسائل کاری که پیش‌تر آزارش می‌دادند، دوباره به‌سراغش آمدند. او دوباره به فکر افتاده که این کار را رها کند تا مدیر یک مهمان‌پذیر ساحلی شود. \n الیور یگش، روزنامه‌نگاری است که واژۀ «نسل شاید» را ابداع کرده است. او می‌گوید: «ما در میانۀ دنیای شبکه‌ایِ فرصت‌ها خواب‌گردی می‌کنیم و در مواجهه با انبوه گزینه‌ها احساس ناامنی داریم… دیگر نمی‌دانیم چه باید کرد… می‌خواهیم آماده باشیم و هیچ چیزی را هیچ جا از دست ندهیم.» \n شاید این مشکل‌ها و نگرانی‌شان دربارۀ آینده است که نسل هزاره را روی‌هم‌رفته یک نسل جدی کرده است؛ نسلی که بر خلاف پیشینیان خود، نه توان آن خوش‌بینی جسورانه را دارد و نه تاب آن لذت‌پرستی را. همین‌ها است که در سال ۲۰۱۱، تعبیر «نسل جدی» را برای این نسل نروژی‌ها به ارمغان آورد. \n به‌هرروی، این‌ها جماعتی‌اند که دوران‌سازترین واقعۀ ژئوپلتیک زمانشان، یازدهم سپتامبر و سپس «جنگ علیه ترور» بود. تروریسم برای آن‌ها همان نقشی را دارد که تهدید جنگ هسته‌ای برای نسل انفجار جمعیت۱۳ و مُسن‌ترهای نسل ایکس۱۴ داشت. به‌جای آژیرها و جزوه‌هایی که خبر از آخرالزمان می‌دادند، این نسل با کنترل‌های امنیتی فرودگاه، بسته‌شدن مترو و هشدارهای مُداوم مقامات برای گزارش‌دادن رفتارهای مشکوک مواجه‌اند. آن‌ها با تصاویر قتل‌عام در دانشگاه‌ها، باشگاه‌ها، سربازخانه‌ها، قطارها، اتوبوس‌ها، موزه‌ها، کافه‌ها، ساحل‌ها و خیابان‌های شهر بزرگ شده‌اند. لذا ترس همه جا در دلشان است. پس از جهاتی می‌توان آن‌ها را «نسل ترور» نامید. \n جک هوسابو، بازیگر و نویسندۀ سی‌سالۀ لندن‌نشین، دربارۀ روزی که برج‌های دوقلو فروریختند، چنین می‌گوید: «برای نسل ما مثل قتل جان اف. کندی بود… دقیقاً یادم مانده کجا بودم. البته که یادم مانده. از مدرسه به خانه آمدم و فریادهای مادرم را شنیدم. هول کردم؛ چون فکر کردم به دردسر افتاده‌ام. شوکه شده بودم.» \n چندی بعد، تروریسم به جزء روزمرۀ زندگی تبدیل شد. در زمان بمب‌گذاری‌های لندن، هفتم ژوئن ۲۰۰۵، هوسابو ۲۱ساله بود. «در یک پیتزافروشی در بوداپست بودم که پیش‌خدمت برگشت و گفت: به لندن حمله شده است و ما جا نخوردیم. ایستگاه بعدی تروریست‌ها، لندن شده بود.» \n هوسابو دربارۀ نسل خود می‌گوید که بیم از تروریسم به افزایش نژادپرستی و ترس منجر شده است: «سوار مترو که هستید، ناگهان می‌بینید که در بحر این کس و آن کس رفته‌اید.» باوجوداین او می‌پذیرد که چنین ترسی منحصر به نسل او نیست: «اکنون نوبت اسلام‌گرایان است. قبل از آن شوروی‌ها بودند. فکر نکنم بشود نسلی را پیدا کرد که زیر سایۀ تهدید یا ترس زندگی نکرده باشد.» \n از میان همۀ القابی که نثار این نسل می‌شود، معدودی از آن‌ها خوشایند است. اسمی که در سوئد برایشان انتخاب کرده‌اند، کرلینگ، نام ورزشی است که اعضاء تیم بی‌تابانه یخِ جلوی سنگشان را جارو می‌کنند تا مسیر سنگ صاف و بی‌مانع باشد. به‌ادعای منتقدان، والدینِ این نسل هر مانعی را از پیشِ روی فرزندانشان برداشته‌اند، مرزی برایشان معین نکرده‌اند، در برابر معلمی که می‌خواهد به آن‌ها انضباط یاد بدهد، از کودکانشان دفاع می‌کنند و حتی همراه آن‌ها به مصاحبۀ استخدامی می‌روند. \n دکتر دیوید ایبرهارد، روان‌پزشک سوئدی، مدعی است: «ما دنیای آن‌ها را همه‌جوره امن کردیم. از همان ابتدا نازپرورده بارشان آوردیم.» او می‌گوید این رُفت‌وروبِ مسیر رشد توسط والدین، نسلی از نابالغ‌های نازپرورده پدید آورده است که ضربه‌های تقریباً کوچک، مثل مُردن یک سگ یا توبیخ رئیس، روح و روانشان را از پا در می‌آورد. \n یوسوکی نیشیمورا، پسر ۲۷سالۀ دانشگاه‌رفته، نمونۀ بارزی از نسل یوتوری‌سدای یا همان نسل بیخیال در ژاپن است. او از زمان خاتمۀ تحصیلش در چند شرکت کار کرده است؛ ولی می‌گوید تردید دارد که همچنان به آیندۀ کاری منعطف و قابل‌پیش‌بینی‌اش و به زندگی در کنار والدینش ادامه دهد. \n او نامزد ندارد و هرگز به این فکر نیفتاده که زندگی‌اش را سروسامان دهد. نسل ژاپنی‌های پس از جنگ تاحدامکان پس‌انداز می‌کردند؛ اما نیشیمورا می‌گوید هر ماه که مبلغ اندکی را به والدینش می‌دهد و مابقی را صرف شب‌گذرانی با دوستان یا موج‌سواری و ماهی‌گیری می‌کند، باقی‌ماندۀ حسابش نزدیک به صفر می‌شود. \n او می‌گوید: «مسئله، خودخواهی نیست؛ من متعلق به نسلی هستم که چیزها را متفاوت می‌بیند… برای نسل انفجار جمعیت، نقشۀ همه چیز از پیش آماده بود. اما ما، خوب یا بد، بیشتر علاقه داریم که از این لحظۀ آزادی‌مان لذت ببریم.» ولی آزادی هم حدی دارد. نیشیمورا اسم مستعار است. او نمی‌خواهد شناخته شود. \n در چین، سیاست این کشور است که اساساً این نسل را شکل داده است. سیاست تک‌فرزندی که در سال ۱۹۷۹ یعنی یک‌سال پیش از تولد اولین فرزندان این نسل پیاده شد، نسلی نامتوازن و عمدتاً تنها به بار آورد: تعداد پسرها ۳۳میلیون نفر بیشتر از دخترها است. فارغ از نسبت بالای مردان، این نسل چینی‌های بی‌خواهر و برادر را «امپراتورهای کوچک» می‌نامند یا به تعبیر خودشان «کِن‌لائوژو». آن‌ها نسلی هستند که قدیمی‌ها را می‌خورند؛ چون به زندگی انگل‌وار کنار والدینی راضی‌اند که فرزندانشان را عاشقانه می‌پرستند. بنا به یافته‌های یک پیمایش، ۷۰% جوان‌های چینی ایرادی نمی‌بینند که از والدینشان بخواهند برایشان خانه بخرند. \n به نظر پاول اشپیواکِ جامعه‌شناس مرگ ژان پُل دوم در سال ۲۰۰۵، پاپ لهستانی‌الاصل و تنها پاپی که لهستانی‌ها می‌شناختند، چنان شوکی بود که این نسل را متحد و تعریف کرد و نام «نسل ژان پُل دوم» را به ایشان داد. \n اینکه «نسل ژان پُل دوم» یک پدیدۀ واقعی است یا ابداع رسانه‌ها است، محل بحث است. حکایت جوان‌هایی نقل می‌شود که در مراسم‌های یادبود او، تی‌شرت‌هایی به تن داشتند که با افتخار می‌گفت از «نسل ژان پُل دوم» هستند. دیگرانی هم هستند که در برابر این برچسب مخالفت می‌کنند. یکی از خوانندگان لهستانی گاردین گفته است: «من چنین حسی نداشتم. شاید بشود گفت لهستان یک کشور عمدتاً کاتولیک است و واکنش‌ها به مرگ پاپ وسیع بود؛ اما واقعاً ماجرای دوران‌سازی نبود. مهم بود؛ اما دوران‌ساز نه.» \n در جوامع انگلیسی‌زبان، خلاقیت کمتری برای نام‌گذاری جوانان خرج می‌شود. به آن‌ها نسل «هزاره» می‌گویند؛ چون در خاتمۀ یک هزارۀ میلادی و شروع هزارۀ بعدی به دنیا آمدند؛ یا نسل ایگرگ می‌گویند چون پس از نسل ایکس آمدند. اگر به سبک یونانی، یعنی بر اساس مسائل اصلی‌شان، نام‌گذاری می‌شدند، باید در بریتانیا و استرالیا «نسل اجاره» و در ایالات متحده «نسل بدهی» نام می‌گرفتند. \n جوانان بریتانیا از دو جبهه ضربه خورده‌اند: قیمت‌های سرسام‌آور خانه ازیک‌سو و دشواری‌های اشتغال ازسوی‌دیگر. در سال ۱۹۹۱، ۶۷% از افراد ۲۵تا۳۴ ساله در انگلستان صاحب‌خانه بودند. این رقم در بازۀ ۲۰۱۱تا۲۰۱۲ به ۴۳% کاهش یافته است. آن‌هایی که توان خرید خانه ندارند، باید اجاره کنند. منظرۀ غم‌انگیزی پیش چشم آن‌هایی است که اجاره می‌کنند: اجاره‌نشین‌ها به‌طور متوسط ۴۷% درآمد خالصشان را برای اجاره می‌دهند و این رقم در شهر لندن به ۷۲% می‌رسد. \n وخیم‌تر آنکه احتمال بی‌کاری جوانان بریتانیا سه‌برابر سایر گروه‌های سنی است. این نابرابری در اکثر کشورهای دیگر نیز دیده می‌شود. در کل، ۱۴.۴% از جوانان ۱۶تا۲۴ ساله مشغول تحصیل یا کار تمام‌وقت نیستند که این رقم برای کل نیروی کار این کشور ۵.۷% است. چنین شکافی در ۲۰ سال گذشته سابقه نداشته است. \n در استرالیا از قدیم‌الایام خانه‌ای ساده در میان یک زمین هزارمتری را «رؤیای بزرگ استرالیایی» می‌دانسته‌اند. اما هم‌اکنون جوانان راهی به بازار مسکن یا آن اسطورۀ ملی نمی‌یابند. \n در سال ۱۹۷۵، چهار برابر متوسط درآمد سالانۀ خانوار برای خرید یک خانه در سیدنی کفایت می‌کرد. این ضریب اکنون به ۱۲ رسیده است. الکساندر آلن، جوان ۲۵ساله، فقط با قرض ۴۰هزار دلار از والدینش توانست ملکی بخرد. او مجبور بود در سه شغل کار کند تا قرضش را پس بدهد. می‌گوید: «اساساً آدم فقیری بودم.» \n در ایالات متحده، این نسل با بدهی تعریف می‌شود. بیش از ۴۰میلیون نفر وام دانشجویی دارند: هریک به‌طور متوسط ۲۹هزار دلار و مجموعاً بیش از یک‌تریلیون دلار بدهکارند. از زمان نسل قبل تا کنون، هزینۀ تحصیلات دانشگاهی در امریکا سر به فلک کشیده است: میزان آن از ۱۹۷۸تا۲۰۱۰، نزدیک به ۱۱۲۰درصد رشد کرده است. در این بازار پرمخاطرۀ اشتغال، بازپرداخت این بدهی‌ها برای آن‌ها دشوار است. \n لوسیا دان، استاد اقتصاد در دانشگاه ایالتی اوهایو می‌گوید: «این نسل نه‌تنها وامی با بهرۀ بیشتر می‌گیرند، بلکه بازپرداخت این وام‌ها نیز برایشان بیشتر طول می‌کشد. این بچه‌های بیچاره وقتی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، اندازۀ وام یک خانه بدهکارند.» \n شاید یکی از نام‌های بسیار متناسب برای این نسل، «پژواک نسل انفجار جمعیت»۱۵ باشد: ازیک‌سو به‌واسطۀ افزایش نرخ زادولد در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، نسل ایگرگ هم‌اندازۀ نسل انفجار جمعیت (متولدین ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴) است و ازسوی‌دیگر، بسیاری از ارزش‌های این دو نسل مشابه‌اند. هرچند نسل هزاره نمی‌خواهد ناکامی‌های نسل انفجار جمعیت را تکرار کند و آن نسل را به‌خاطر انباشت ثروت و تخریب محیط‌زیست نکوهش می‌کند، عملاً بسیاری از خواسته‌های همان نسل را دارد: در بریتانیا و استرالیا دنبال خانه‌دارشدن است، در ایالات متحده می‌خواهد از قید وام‌هایش رها شود، در اسپانیا و یونان می‌خواهد شغل و آینده‌ای داشته باشد. \n گویا علاوه‌بر انعطاف‌پذیری، انصاف و مدارا، یعنی صفاتی که به‌عنوان نقطۀ قوت این جوان‌ها جار زده می‌شوند، نسل هزاره از سرمایه‌داری می‌خواهد همان‌طور که برای نسل‌های پیشین خوش‌یُمن بود، به وعده‌اش به ایشان هم وفا کند. \n آنتونیو آلامینوس، استاد دانشگاه اسپانیایی می‌نویسد: «مشکلی که جوانان اسپانیایی و بسیاری جوانان اروپایی در آماده‌سازی خود با آن مواجه‌اند، آن است که در دنیای سرمایه‌داری مصرف‌گرا، می‌خواهند مانند والدینشان زندگی کنند.» او می‌نویسد: «سرمایه‌داری از آن‌ها دل کنده است؛ ولی آن‌ها نمی‌خواهند رابطه‌شان تمام شود.»\n • فایل صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را کیت لاینز نوشته است و  در تاریخ ۸ مارس ۲۰۱۶ با عنوان «Generation Y, Curling or Maybe: what the world calls millennials» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵۶ این مطلب را با عنوان «نسل چیپس و روغن نباتی» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• کیت لاینز (Kate Lyons) خبرنگار بخش بین‌الملل گاردین در سیدنی است.••• این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۵۲ مجلۀ همشهری جوان منتشر شده است.‬ [۱] Curling Generation: به نسلی گفته می‌شود که به‌خاطر حمایت‌های والدین، هیچ‌گاه با مشکل جدی مواجه نشده‌اند. این نام برگرفته از بازی کرلینگ است که در آن، یک تکه‌سنگ روی یخ به سمت هدف هُل داده می‌شود و بازیکنان برای هدایت سنگ، مسیر پیش روی آن را جارو می‌زنند. این نسل چون کنارآمدن با ساده‌ترین مشکلات را هم یاد نگرفته‌اند، در مسیر زندگی با مشکلات جدی مواجه می‌شوند. [۲] Generation Serious [۳] John Paul II [۴] Ken Lao Zu [۵] Nagara-Zoku [۶] Millennials [۷] Generation Y [۸] Generación Ni-Ni [۹] یعنی نمی‌توانند خانه‌شان را گرم کنند و حداقل یک‌روز درمیان گوشت یا ماهی بخرند. [۱۰] Mileuristas [۱۱] Generation Maybe [۱۲] Nine-to-Five Lifestyle: شغلی که زمان کار آن از ۹ صبح تا ۵ عصر است. [۱۳] Boomers: نسلی از جوامع غربی که در سال‌های پس از جنگ سرد به دنیا آمدند. در آن زمان، جمعیت این کشورها عموماً شاهد رشد چشم‌گیری بود. [۱۴] Generation X: نسل پس از انفجار جمعیت. [۱۵] Echo Boomers\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157752.json b/train/528157752.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b891525d9c3555e4139177468d643350b4a2613e --- /dev/null +++ b/train/528157752.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پاورپوینت ما را به موجوداتی کودن بدل می‌کند", + "subtitle": "آیا پاورپوینت هنر سخنوری را از بین برده است؟", + "introduction": "«اگر مطلب را آماده نکرده‌ای مهم نیست، ولی حتماً پاورپوینت درست کن»؛ این توصیه‌ای است که معمولاً برای ارائۀ سخنرانی به دیگران می‌کنیم. در سه دهۀ اخیر، فن خطابه تقریباً از بین رفته است. در این شرایط ارائۀ پاورپوینت به‌نظر منطقی‌ترین راه برای سرپوش گذاشتن بر کم‌سوادی و تنبلی است. در شیوۀ سنتی سخنرانی، تسلسل منطقی پایه و اساس گفتار بود اما امروز به لطف پاورپوینت دیگر نیازی به استدلال نیست. فقط کافی است مشتی اسلاید را کنار هم قرار دهید.", + "content": "مایکل لیند، اسمارت ست — سلام بر همگی. امروز می‌خواهم از آسیب‌هایی صحبت کنم که سخنرانی‌های پاورپوینتی به نحوۀ تفکر و حرف‌زدن ما وارد می‌کنند. برای به‌تصویرکشیدن این آسیب‌ها، این نوشته را در قالب سخنرانی‌ای پاورپوینتی سامان داده‌ام.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n برای نزدیک به دوهزار سال، از ایسوکراتس و سیسرون تا قرن نوزدهم، هنر سخنوری در کانون سنت غربیِ تعلیم و تربیت لیبرال بوده است. شهروندی که به‌طور لیبرال آموزش دیده بود، یاد می‌گرفت که به‌طور منطقی استدلال بیاورد و افکارش را برای آگاه‌سازی دیگران یا درصورت لزوم، برای برانگیختن مخاطب به‌شیوه‌ای سنجیده ابراز کند.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n رابرت گَسکینز و دِنیس آستین زمانی که روی برنامه‌ای به‌نام پِرِزنتر برای شرکت نرم‌افزار فورتات کار می‌کردند، شاید تصور نمی‌کردند زمانی که مایکروسافت امتیاز پاورپوینت را در سال ۱۹۸۷ خریداری کند، آن‌ها به طور ناخواسته سقوط تمدن غرب را رقم زده‌اند.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n در سه دهۀ اخیر، فن خطابه تقریباً از بین رفته است. سخنرانی‌های سنتی، به‌جز سخنرانی‌هایی تشریفاتی‌، مانند سخنرانی در جشنِ فراغت از تحصیل یا سخنرانی رئیس‌جمهور دربارۀ وضعیت کشور، منقرض شده‌ است. احتمالاً در آینده زمانی خواهد رسید که این دو سخنرانی هم پاورپوینتی خواهد شد.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n گفته شده است که «خدا انسان را خلق کرد و ساموئل کُلت۱ آن‌ها را برابر کرد». سخنرانی پاورپوینتی هم مثل رولورِ ساموئل کلت، تکنولوژی‌ای دمکراتیک و همسان‌کننده دارد؛ چراکه امتیازاتی را که در گذشته بسیار مهم بوده‌اند، ازبین برده است، مانند خوب‌سامان‌دادن به مطالب در سخنرانی یا به‌دست‌آوردن و نگه‌داشتن توجه مخاطب به‌شکلی استادانه. امروزه شما می‌‌‌‌توانید به‌صرفِ داشتنِ توانایی برای سرهم‌کردن نمایشی اسلایدی، حتی اگر غیرمنطقی و نامفهوم هم حرف بزنید، در شرکت‌‌، دانشگاه، دولت و سازمان‌های غیرانتفاعی ترقی کنید.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n این اسلاید حاوی تصویری از گربه‌ای ملوس است که اگر نمی‌بود، ارائه و سخنرانی جذاب از آب درنمی‌آمد.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n اولین قربانیِ سخنرانیِ پاورپوینتی، اولین ممیزۀ خطابۀ سنتی، یعنی سازمان‌دهی گفتار بوده است. در سخنوری سنتی، ممکن بود گفتار بر پایۀ تسلسل منطقی سامان یابد. همچنین می‌توانستیم از صورِ خیال یا مشهورات برای جلب‌توجه مخاطبان در ابتدای سخنرانی استفاده کنیم و به‌جای بحثی منطقی و تاریخی، بر اساس اقتضای موضوع، سخن برانیم. اما برای سازمان‌دهی نمایش اسلایدی و پاورپوینتی، استدلالی نیاز نیست. فقط کافی است مشتی اسلاید را کنار هم قرار دهید.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n سخنرانی پاورپوینتی از طریق گفتاری مشخص برای مخاطبانی مشخص، سخن‌پردازی را از وجود سخنور، رهایی بخشیده است. همین که مجموعۀ اسلایدهای شخصی‌تان را گردآوری کردید، می‌توانید برای سخنرانی دربارۀ هر موضوعی با ترکیب مجدد و دلبخواه، اسلایدها را کنار هم قرار دهید. کسی شما را برای نمایش اسلایدهای معیارتان ملامت نمی‌کند؛ چراکه سخنرانان دیگر نیز همین کار را می‌کنند. بالأخره هرچه باشد، در میان کودن‌ها هم چیزهایی برای تفاخر وجود دارد.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n این اسلاید حاویِ آن دسته کارتون‌هایی است که برای جذابیت اسلایدهای پاورپوینتی به کار می‌رود.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n یکی دیگر از تأثیرات مهلک پاورپوینت تقویت این فرضیه است که گوش‌دادن به دیگران در قیاس با دیدن چیزها، هرچیزی، روی صفحۀ نمایش، کسالت‌بار است. اگر به موزه‌های هنر رفته باشید که صفحۀ نمایش تلویزیونی دارند، متوجه خواهید شد که بسیاری از بازدیدکنندگان، اگر نه تمام آن‌ها، دور تلویزیون جمع شده‌اند و از آثار هنری اصلی‌ای که روی دیوار نصب شده‌اند، غافل‌اند. حال چندین نسل بشر از نورگرایی۲ رنج خواهند برد. از نورگرایی با عبارت «اعتیاد به ویدئو»۳ هم یاد می‌شود: فشار و وسواس غیرقابل‌اجتناب برای توجه به صفحه‌های روشن. تکنولوژی درواقع در حال تبدیل‌کردن ما به نوعی بید یا سوسک است.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n از دیگر آثار سوءِ پاورپوینت، تشویق ناخواسته به چندکارگی۴ است که همان مفهوم مدرن‌شدۀ «بی‌توجهی‌کردن» است. علت این موضوع از ضعف خودِ پاورپوینت نشئت می‌گیرد. تقریباً تمام ارائه‌دهندگان، سخنرانی خود را در اسلایدهای پاورپوینت می‌نویسند. این ضعف مربوط به اختلافی زمانی است که بین مخاطب و سخنران برای خواندن کلمات روی پرده وجود دارد. همچنین ازآنجاکه ارائۀ آهسته‌وپیوسته، بخشی از فرهنگ پاورپوینت است، در اغلب موارد افراد می‌توانند همۀ مطالب اسلاید را بخوانند و دوباره به آیفون یا کامپیوترشان برای وارسیِ ایمیل‌ یا آب‌وهوا یا بازار سهام مشغول شوند؛ پیش‌ازاینکه سخنران بالأخره درنهایت بگوید:\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n مسئلۀ زمان در سخنرانی پاورپوینتی از مصائب دیگر است. تجربۀ نگارنده این است که در سخنرانیِ معمولیِ آکادمیک، مقامات دولتی یا فعالان اجتماعی که پنج دقیقه زمان دارند، حداقل پنجاه اسلاید پاورپوینت از پیش حاضر می‌کنند. این به آن معنی است که به‌طور متوسط ده اسلاید در دقیقه یا ‌یک اسلاید در هر شش ثانیه به نمایش درمی‌آید. اگر اسلاید صرفاً حاویِ همان مطالب سخنران باشدکه اکثراً همین‌طور است و نیز سخنران به رسم آهستگی‌و‌پیوستگیِ پاورپوینت پایبند باشد، دبیر پَنِل به سخنران اشاره خواهد که پنج دقیقۀ شما تمام شده است و در این زمان سخنران ناله خواهد زد: «اما بسیاری از اسلایدهای من باقی مانده است!»\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n این اسلایدْ گراف نوسانات قیمت گاز طبیعی است که ضمناً هیچ ارتباطی به سخنرانی من ندارد؛ امّا احساس کردم بدون گراف سخنرانی‌ام چیزی کم خواهد داشت.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n ۱) برخی اوقات مطالب اسلایدهای پاورپوینت شماره‌گذاری شده‌اند. ۲) مثل همین که ملاحظه می‌فرمایید. ۳) شماره‌ها ابداً معنایی ندارد. ۴) امّا آکادمیک و مهم به نظر می‌رسند. ۵) به این معنی که نشان‌دهندۀ نکات عدیده‌ای هستند.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n باز هم یک گراف بی ارتباط دیگر. این یکی را که دربارۀ میزان برقراری تماس تلفنی از راه دور ‌در زمان تعطیلات است، باید به هر زوروضربی شده، نمایش می‌دادم. من خیلی نگرانِ این شده بودم که از جذابیت‌های بصری استفاده نکرده باشم.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n داشت یادم می‌رفت دربارۀ لیزر مخصوصِ اشاره به مطالب صحبت کنم. افراد می‌توانند زمانی که از روی اسلایدهای پاورپوینت می‌خوانند، با لیزر به آن اشاره کنند. با این فن شما می‌توانید همراه با مخاطبتان متن را بخوانید؛ هرچند امکان دارد شما آن‌قدر آهسته بخوانید که مخاطب پیش از شما کل متن را اسکن کرده و مشغول بررسی ایمیل‌هایش شده باشد.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n این عکسی از معلم کلاس دومم در دهۀ ۱۹۶۰ است. او ریاضیات پایه را با استفاده از ویدئوپروژکتور به ما یاد می‌داد؛ اگرچه تصور می‌کنم که اگر او از گچ و تخته‌سیاه هم استفاده می‌کرد، به همین میزان تأثیرگذار می‌بود. اما گچ‌ و تخته‌سیاه دیگر تکنولوژیِ پیشرفته‌ای در زمانۀ سفر به ماه و مدل موهای کلاه‌کاسکتی۵ محسوب نمی‌شد.\n اسلاید بعدی، لطفاً.\n این دیاگرامی از یک بالاتاب۶ است که همان کارایی پاورپوینت را در دهۀ ۱۹۵۰ داشته است.\n چی؟ زمانم تمام شده؟ اما من سی اسلاید دیگر برای نمایش داشتم!\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مایکل لیند نوشته است و در تاریخ ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «PowerPoint Makes Us Stupid» در وب‌سایت اسمارت ست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «پاورپوینت ما را به موجوداتی کودن بدل می‌کند» و با ترجمۀ مهدی منتظری منتشر کرده است. •• مایکل لیند (Michael Lind) نویسندۀ سایت اسمارت سِت و همکار نیو امِریکا در واشینگتن‌.دی.‌سی است. او همچنین مؤلف کتاب ارض موعود؛ تاریخ اقتصادیِ ایالات متحدۀ امریکا(Land of Promise: An Economic History of the United States) ست. [۱] samuel colt: ساموئل کلت مخترع امریکایی هفت‌تیر است. [۲] Phototropism: در زیست‌شناسی حرکت یا رشد یک ارگانیسم در واکنش به نور را نورگرایی یا فوتوتراپیسم می‌گویند [ویکی پدیا]. [۳] vidiocy [۴] multitasking [۵] helmet hair [۶] Overhead projector: پروژکتور آموزشی یا بالاتاب (برابر فرهنگستان زبان) دستگاهی است که تصاویر و نوشته‌هایی را که روی صفحه‌ای از طلق شفاف چاپ شده است، بر پرده‌ای عمودی به نمایش درمی‌آورد. آموزگار یا ارائه‌دهندۀ گزارش می‌تواند حین نمایشِ این صفحات روی پرده، با ماژیکی مخصوص توضیحات اضافی دیگری را نیز روی صفحات طلقی بنویسد تا حاضران آن‌ها را روی پرده ببینند [ویکی پدیا].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157754.json b/train/528157754.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ed5dfcef6d7d9cf85b5dbd11b600017a19598fe7 --- /dev/null +++ b/train/528157754.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا شکر پرطرف‌دارترین مادۀ مخدر دنیاست؟", + "subtitle": "درد را تسکین می‌دهد، اعتیادآور است و در درازمدت موجب مشکلات سلامتی می‌شود. پس چه فرقی با دیگر مخدرها دارد؟", + "introduction": "یک بستنیِ عروسکی می‌تواند مثلِ معجزه‌ای آسمانی بچه‌ای گریان و نالان را آرام کند. یک استکان چای‌نباتِ دلچسب ساعاتِ پایانیِ کاری خسته‌کننده را تحمل‌پذیر می‌کند٬ و یک جعبه شیرینیِ خوش‌آب‌و‌رنگ ممکن است قهری طولانی را به آشتی تبدیل کند. امروزه شیرینیجات یکی از معدود لذاتِ معصومانۀ زندگی میلیون‌ها آدم است. برای شروع بهتر است به این سؤال فکر کنیم: فرق شکر و هروئین در چیست؟ چرا فکر می‌کنیم شکر شیرینیِ زندگی است و هروئین خانمان‌سوز؟", + "content": "گری تاوبز، گاردین — مادۀ مخدری را تصور کنید که بتواند ما را سرخوش و مملو از انرژی کند و خوردنی هم باشد. نیازی نباشد آن را به‌صورت تزریقی، دخانی یا استنشاقی مصرف کنید تا اثرات باشکوه و آرام‌بخشش را حس کنید. تصور کنید که این ماده عملاً با انواع غذا و به‌خصوص مایعات به‌خوبی ترکیب شود و وقتی آن را به کودکان می‌دهید چنان لذت عمیق و شدیدی را در آن‌ها بر‌انگیزد که تلاش برای به‌دست‌آوردن آن ماده به نیرویی محرک در تمام دوران زندگی‌شان تبدیل شود.\nآیا چشیدن مزۀ شکر روی زبان می‌تواند یک‌جور سرخوشی ایجاد کند؟ آیا امکان دارد خود شکر نوعی مادۀ سرخوشی‌آور، یا مخدر باشد؟ مصرف بیش‌ازاندازۀ شکر می‌تواند اثرات جانبی بلندمدتی داشته باشد. اما در کوتاه‌مدت چنین اثرات منفی‌ای وجود ندارد: هیچ خبری از تلوتلوخوردن، سرگیجه، مشکل در رسایی سخن، ازحال‌رفتن، «پرت»بودن، تپش قلب و ناراحتی تنفسی نیست. وقتی این ماده را به کودکان می‌دهند، اثر آن ممکن است صرفاً حالتی شدیدتر از همان رفتارهای دمدمی، احساسی و ظاهراً طبیعیِ دوران کودکی باشد: از سرخوشی اولیه تا کج‌خلقی، و چند ساعت بعد هم نالیدن که علتش می‌تواند نرسیدن به آن مادۀ مخدر باشد یا نباشد. اما، بیش از هر چیز، این ماده کودکان را شاد می‌کند، حداقل در مدتی که مشغول خوردنش هستند. پریشانی‌شان را آرام می‌کند، دردشان را تسکین می‌دهد، حواسشان را جمع می‌کند و تا قبل از اینکه اثرش از بین برود آن‌ها را هیجان‌زده و سرشار از لذت نگه می‌دارد. تنها نکتۀ منفی این است که کودکان مرتباً انتظار (و شاید هم درخواست) مقداری دیگر را خواهند داشت.\n مدت زیادی طول نمی‌کشد که والدین عادت می‌کنند این مادۀ مخدرِ خیالی را هروقت لازم باشد به بچه‌هایشان بدهند تا آرامشان کنند، ناراحتی‌شان را تسکین دهند، از ناخشنودی ناگهانی‌شان جلوگیری کنند یا حواسشان را پرت کنند. وقتی این مادۀ مخدر را معادل لذت بدانند، طولی نمی‌کشد که در جشن تولد، بازی فوتبال یا به‌مناسبت نمرات خوب مدرسه از آن استفاده می‌کنند. طولی نمی‌کشد که هیچ دورهمی خانوادگی‌ای بدون آن کامل نیست و همچنین، در جشن‌ها و تعطیلات اصلی، استفاده از این مادۀ مخدر برای تضمین لذت جزء واجبات می‌شود. طولی نمی‌کشد که نیازمندان دنیا همان پول اندکی را که دارند، به‌جای اینکه خرج غذاهای مقوی برای خانواده‌هایشان کنند، با رضایت صرف این مادۀ مخدر می‌نمایند.\n تجربۀ مصرف شکر و شیرینی، به‌خصوص در دوران کودکی، ویژگی خاصی دارد که می‌توان به‌راحتی آن را با یکی از مواد مخدر مقایسه نمود. من فرزندانی نسبتاً کم‌سن‌و‌سال دارم و معتقدم که اگر شکر و شیرینی در کار نبود و اگر مدیریت مصرف شکرِ بچه‌ها، دغدغه‌ای همیشگی در وظایف پدر و مادری ما نبود، تربیت فرزندانم بسیار آسان‌تر می‌شد. حتی کسانی که جانانه از جایگاه شکر و شیرینی در رژیم‌های مدرن دفاع می‌کنند (به‌قول تام ریچاردسونِ روزنامه‌نگار، «لحظه‌ای لذتِ معصومانه و مرهمی میان استرس‌های زندگی») قبول دارند که دفاعشان بدین معنا نیست که به بچه‌ها اجازه دهیم «هروقت هرچقدر شیرینی می‌خواهند بخورند». آن‌ها هم معتقدند «اکثر والدین باید شیرینی را برای بچه‌هایشان جیره‌بندی کنند».\n اما چرا این جیره‌بندی ضروری است؟ کودکان بهانه‌های زیادی می‌گیرند (کارت‌های پوکمون، اسباب و لوازم جنگ ستارگان، کوله‌پشتی‌های دورای ماجراجو) و خوراکی‌های زیادی هم دوست دارند. اما شیرینی‌ها چه ویژگی‌ای دارند که این‌طور باعث نیاز به جیره‌بندیِ آن‌ها می‌شود؟ این مسئله چیزی فراتر از بحثی آکادمیک است، چون واکنش تمام مردم به شکر مشابه واکنش کودکان است: وقتی به مصرف آن عادت کنند، هرچقدر از آن را که بتوانند به‌آسانی به دست آورند، مصرف می‌کنند. مانع اصلی مصرفِ بیشتر، البته تا قبل از آنکه مردم چاق و مبتلا به دیابت شوند، معمولاً دسترسی و قیمت است. ازآنجاکه قیمت شکر با گذشت قرن‌ها کاهش یافته است، میزان شکر مصرفی به‌طور یکنواخت و ثابت افزایش پیدا کرده است.\n در سال ۱۹۳۴، که فروش شیرینی‌جات در دوران رکود بزرگ اقتصادی همچنان در حال افزایش بود، نیویورک تایمز نوشت: «رکود اقتصادی ثابت کرده که مردم شیرینی می‌خواهند و، وقتی کمترین پولی به چنگ بیاورند، شیرینی می‌خرند.» در برهه‌های کوتاهی که تولید شکر از توانایی مصرف ما پیشی گرفته، صنعت شکر و تأمین‌کنندگان محصولاتِ غنی‌ازشکر مجدانه تلاش کرده‌اند تا تقاضا را افزایش دهند و، حداقل تا همین چندی پیش، موفق هم بوده‌اند.\n سؤال اساسی به‌بیان زیبای چارلز سی. مان، روزنامه‌نگار و مورخ، این است که «آیا شکر واقعاً ماده‌ای اعتیادآور است یا فقط مردم با رفتارشان این‌گونه جلوه می‌دهند؟» پاسخ به این پرسش آسان نیست. بی‌شک مردم طوری جلوه داده‌اند که شکر اعتیادآور است، اما علم شواهد محکمی دال بر اعتیادآور‌بودن شکر نشان نمی‌دهد. تا چندی پیش متخصصان تغذیه‌ای که دربارۀ شکر تحقیق می‌کردند، آن را از این منظرِ طبیعی بررسی می‌کردند که ماده‌ای مغذی (نوعی کربوهیدرات) است و نه چیز دیگر. آن‌ها گاهی درمورد نقش احتمالی آن در دیابت و بیماری قلبی با هم مباحثه می‌کردند، اما هیچ‌گاه بحثی در این مورد نبود که آیا واکنشی در مغز برمی‌انگیزد که باعث مصرف افراطی این ماده شود یا خیر؟ این موضوع در حیطۀ کاری‌شان نبود.\n تاکنون عصب‌شناسان و روان‌شناسان معدودی به پدیدۀ شیرینی‌دوستی۱ علاقه نشان داده‌اند و همین‌طور به این موضوع که چرا باید شکر را جیره‌بندی کنیم تا مصرفمان بیش‌ازحد نشود. اما پژوهشِ آن‌ها عمدتاً از این منظر بوده است که این شکرها -در مقایسه با آن دسته موادی که سوء مصرف می‌شوند و مکانیسم اعتیادشان به‌میزان نسبتاً خوبی شناخته شده است- چگونه موادی هستند. اخیراً این مقایسه توجه بیشتری را به خود جلب کرده، چراکه مسئولان و متخصصان سلامت عمومی به‌دنبال جیره‌بندی شکرِ همۀ افراد جامعه رفته‌اند و این امکان را نیز مدنظر قرار داده‌ا‌ند که: یکی از راه‌های تنظیم مصرف شکرها جا‌انداختن این مطلب است که آن‌ها واقعاً اعتیادآور هستند، مانند سیگار. این شکرها به‌احتمال زیاد از این جهت خاص هستند که هم ماده‌ای مغذی‌اند و هم ماده‌ای روان‌گردان با برخی ویژگی‌های اعتیادآور.\n مورخان اغلب استعارۀ «شکر به‌عنوان مادۀ مخدر» را موجه دانسته‌اند. سیدنی مینتز، نویسندۀ کتاب شیرینی و قدرت۲، که یکی از دو کتابِ اصلی دربارۀ تاریخچۀ شکر به‌زبان انگلیسی است، در این باره می‌نویسد: «اینکه شکرها، به‌خصوص ساکارزِ بسیار پرورده، تأثیرات روان‌شناختی خاص و عجیبی ایجاد می‌کنند به‌خوبی شناخته‌شده است.» اما این اثرات، مانند اثرات الکل یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار، آشکار یا بادوام نیست که «استفاده‌اش برای اولین بار بتواند موجب تغییراتی سریع در تنفس، ضربان قلب، رنگ پوست و غیره شود».\n مینتز معتقد است که شکر عمدتاً به این دلیل از تقبیح اجتماعی گریخته است که، باوجود تغییرات رفتاریِ آشکارِ کودکان هنگام مصرف شکر، این ماده موجب نمی‌شود آن نوع «سرخ‌شدن، تلوتلوخوردن، سرگیجه، شنگولی، تغییر در تُن صدا، نارسایی کلام، تشدید آشکار فعالیت جسمانی یا هر یک از نشانه‌های دیگرِ مرتبط با مصرفِ» سایر مواد مخدر در بدن ایجاد شود. شکر ظاهراً لذت را به‌قیمتی به وجود می‌آورد که بلافاصله قابل‌تشخیص نیست و، سال‌ها و دهه‌ها بعد، این بها به‌طور سنگینی پرداخت می‌شود. وقتی به‌قول مینتز پیامدهای آشکار و مستقیماً قابل‌تشخیصی وجود نداشت، سؤالاتِ مربوط به «پیامدهای بلندمدتِ تغذیه‌ای یا پزشکیِ آن ناپرسیده یا بی‌جواب ماند». امروزه اکثر ما شاید هیچ‌وقت نفهمیم که آیا از علائم محرومیت از آن (حتی علائم برجسته‌اش) رنج می‌بریم یا خیر، چراکه هیچ‌گاه آن‌قدر از آن دور نمی‌مانیم که به پاسخ این پرسش برسیم.\n مورخانِ شکرْ مقایسه با مواد مخدر را تاحدی به این دلیل مناسب می‌دانند که شکر یکی از چندین «خوراک مخدر»۳ (اصطلاح مینتز) است که از مناطق گرمسیری به دست آمده و امپراتوری‌های اروپا از قرن شانزدهم به‌بعد بر پایۀ آن بنا گشتند (مواد دیگر چای، قهوه، رام و تنباکو بودند).\n تاریخ شکر ارتباط تنگاتنگی با تاریخ این مواد دارد. رام طبعاً عرق نیشکر است. در قرن هفدهم، وقتی شکر برای شیرین‌کردن چای، قهوه و شکلات مورد استفاده قرار می‌گرفت و قیمت آن هم مناسب بود، مصرف این مواد در اروپا شدیداً زیاد شد. از همان قرن چهاردهم، نوشیدنی‌های تقطیری و شراب را با شکر شیرین می‌کردند. حتی مواد حاصل از شاه‌دانه (حشیش) در هند و شربت‌ها و شراب‌های تریاکی نیز حاوی شکر بودند. درمورد تنباکو هم، شکر جزئی مهم از سیگار مخلوط توتون‌تنباکوی آمریکایی (که اولین برند آن «کمل» بود) بوده و هنوز هم هست. بنا به گزارشی از صنعت شکر در سال ۱۹۵۰، همین «پیوند تنباکو و شکر» است که موجب تجربۀ «ملایم» سیگار‌کشیدن در مقایسه با سیگار برگ می‌شود و مهم‌تر اینکه باعث می‌شود بتوانیم دود سیگار را به درون ریه‌هایمان بفرستیم.\n شکر، نیکوتین و کافئین -برخلاف الکل که، تا قبل از آمدن این مواد، تنها مادۀ روان‌گردان قابل‌دسترسی در دنیای قدیم بود- حداقل مجموعه‌ای از ویژگی‌های تحریک‌کننده داشتند و تجربه‌ای بسیار متفاوت فراهم می‌کردند، تجربه‌ای که کمک بیشتری به کارهای زندگی روزمره می‌کرد. نایل فرگوسن، مورخ اسکاتلندی، می‌نویسد این مواد «در قرن هجدهم حکم انگیزنده‌ها را داشتند. می‌توان گفت که امپراتوری بر پایۀ نشئه‌ای بزرگ از شکر، کافئین و نیکوتین بنا شد، نشئه‌ای که تقریباً همه می‌توانستند آن را تجربه کنند».\n ظاهراً برای بسیاری افراد شکر، بیش از هرچیزِ دیگر، زندگی را شیرین می‌کرده (همان‌طور که هنوز هم همین‌طور است)، به‌خصوص برای افرادی که از لذت‌های ثروت نسبی و ساعات فراغت روز محروم بودند. مینتز می‌گوید که شکر «ماده‌ای ایدئال بود که باعث می‌شد زندگی‌های پرمشغله کمی آرام‌تر به نظر برسند. همچنین تغییرات میان کار و استراحت را، شاید در ظاهر، آسان می‌کرد و، نسبت‌به کربوهیدرات‌های پیچیده، حس سیری و رضایت سریع‌تری فراهم می‌کرد. این ماده با بسیاری خوراکی‌های دیگر نیز ترکیب می‌شد… . تعجبی ندارد که ثروتمندان و قدرتمندان تا این حد آن را دوست داشته باشند و تعجبی هم ندارد که فقرا یاد گرفتند آن را دوست داشته باشند».\n آنچه اسکار وایلد در سال ۱۸۹۱ درمورد سیگار گفت درمورد شکر هم صدق می‌کند: «لذتی کامل است. دلپذیر است و ارضایتان هم نمی‌کند. چه چیزی بهتر از این؟»\n کودکان قطعاً به‌صورت لحظه‌ای به شکر واکنش نشان می‌دهند. فردریک اسلر، پزشک بریتانیایی، سیصد سال پیش می‌گوید به نوزادان اجازه دهید میان آب‌شکر و آب خالی یکی را انتخاب کنند: «یکی را با ولع خواهند مکید و دیگری را با اخم نگاه می‌کنند: با شیر گاو هم راضی نمی‌شوند، مگر اینکه کمی شکر داشته باشد و به شیرینیِ شیر مادر شود.»\n سؤالی مطرح است که چرا انگلیسی‌ها بزرگ‌ترین مصرف‌کنندۀ شکر شده و تا اوایل قرن بیستم هم همین‌طور می‌مانند. علاوه‌براینکه انگلیسی‌ها دارای مستعمراتی بودند که بیشترین شکر را در دنیا تولید می‌کردند، پاسخ رایج دیگری هم هست: آن‌ها میوۀ آبدار بومی نداشتند و به همین خاطر، برخلاف مردمان مدیترانه‌ای، قبل‌ازآن خود را به چیزهای شیرین عادت نداده بودند. مزۀ شیرین برای انگلیسی‌ها چیزی بسیار جدید بود و اولین مواجهۀ آن‌ها با شکر باعث شگفتی همگانی‌شان شد.\n البته این گمانه‌زنی است، درست مانند همان باور که مزۀ شکر اضطراب را آرام کرده و گریۀ کودکان را قطع می‌کند یا اینکه مصرفِ شکرْ بزرگ‌سالان را قادر می‌سازد که، باوجود درد و خستگی، به کار ادامه دهند، یا اینکه درد گرسنگی را کم می‌کند. اما اگر شکر فقط موجب انحراف ذهن کودک شده و واقعاً مسکن یا روان‌گردانِ محرکِ لذتی نباشد که بر برخی دردها غلبه می‌کند، پس باید تبیین کنیم که چرا در آزمایش‌های کلینیکی نسبت‌به سینۀ مادر یا خودِ شیر مادر تأثیر بیشتری در تسکین پریشانیِ نوزادان دارد.\n ادبیات پژوهشی درمورد اینکه آیا شکر اعتیادآور و درواقع گونه‌ای خوراکی از مواد مورد سوءمصرف است یا خیر، به‌طرز شگفت‌آوری اندک است. تا دهۀ ۱۹۷۰ و تا حد زیادی هم حتی بعداز‌آن، مسئولان ذیربط این سؤال را چندان مرتبط با سلامت انسان نمی‌دانستند. همان پژوهش‌های محدودْ ما را قادر به توضیح این امر می‌کند که چرا موش‌ها و میمون‌ها شکر مصرف می‌کنند. اما ما موش و میمون نیستیم و آن‌ها هم انسان نیستند. به‌دلایل اخلاقیِ کاملاً آشکار، تحقیقات حیاتی به‌ندرت بر روی انسان‌ها انجام می‌شود؛ کودکان که دیگر جای خود دارند. مثلاً نمی‌توانیم پاسخ آن‌ها را به شکر، کوکائین و هروئین مقایسه کنیم تا مشخص شود کدام‌یک بیشتر اعتیادزاست.\n شکر واقعاً موجب تحریک واکنش‌هایی مشابه با نیکوتین، کوکائین و الکل در قسمتی از مغز می‌شود که «مرکز پاداش»۴ نام دارد. پژوهشگرانِ اعتیاد به این باور رسیده‌اند که رفتارهای موردنیاز برای بقای یک گونه (به‌خصوص غذاخوردن و آمیزش) در این بخش از مغز در طبقۀ «لذت‌بخش» جای می‌گیرند. به همین خاطر است که آن‌ها را بارهاوبارها انجام می‌دهیم. شکر موجب ترشح همان انتقال‌دهنده‌های عصبی‌ای (به‌خصوص دوپامین) می‌شود که اثرات قدرتمند این مواد را انتقال می‌دهند. ازآنجاکه عملکرد مواد به این صورت است، انسان‌ها یاد گرفته‌اند عصارۀ آن‌ها را به‌صورت تغلیظ‌شده درآورند تا موجب نشئگی بیشتر شود. مثلاً برگ‌های کوکائین، با جویدن، خیلی کم تحریک‌کننده هستند، اما وقتی آن‌ها را به‌صورت کوکائین می‌پرورانند به‌شدت اعتیادزا می‌شوند، و اگر کسی آن‌ها را به‌صورت کوکائین کراک به داخل ریه‌ها بفرستد، اعتیاد باز هم شدیدتر است. شکر هم از شکل اولیه‌اش پرورده شده تا نشئۀ حاصل از آن تقویت شود و اثراتش عمیق‌تر گردد.\n هرچه بیشتر از این مواد استفاده کنیم، دوپامین کمتری به‌طور طبیعی در مغز تولید می‌شود. نتیجه این است که به مقدار بیشتری از ماده نیاز داریم تا همان واکنش لذت‌بخش صورت گیرد؛ درعین حال، لذت‌های طبیعی همچون آمیزش و غذاخوردن هم کمتروکمتر برایمان لذت‌بخش خواهد بود.\n جیمز لئونارد کورنینگ، عصب‌شناس، بیش از یک قرن پیش گفت: «کمتر شکی وجود دارد که شکر می‌تواند میلِ فیزیکی به الکل را کاهش دهد.» فرایند دوازده‌مرحله‌ایِ سازمان «الکلی‌های گمنام»۵ به اعضای خود پیشنهاد می‌کند که، وقتی میل به نوشیدنی الکلی بالا گرفت، به‌جای الکل از شیرینی و شکلات استفاده کنند. درواقع سرانۀ مصرف شیرینی در آمریکا با آغاز ممنوعیت مشروبات در سال ۱۹۱۹ دوبرابر شد، چراکه ظاهراً آمریکایی‌ها همگی از الکل به شیرینی‌جات روی آوردند.\n با افزایش نِمایی تولید سالانۀ شکر در دنیا، شکر و شیرینیْ رژیم غذایی ما را بی‌بروبرگشت پر کردند. در اوایل قرن بیستم، شکر خود را در تمام ابعاد تجربۀ خوراکی ما جا داد. مردم آن را با صبحانه، ناهار، شام و میان‌وعده‌ها مصرف می‌کردند. مسئولان غذایی هم چیزی ظاهراً بدیهی در این باره می‌گفتند: این افزایش مصرفْ دست‌کم نتیجۀ نوعی اعتیاد است و «افزایش اشتها برای شکر مانند هر اشتهای دیگر، مثلاً اشتها برای نوشیدنی‌های الکی، با ارضای اشتها بیشتر می‌شود».\n با گذشت یک قرن، شکر چنان در انواع و اقسام خوراکی‌های آماده و بسته‌بندی نفوذ کرده که فقط با تلاشی برنامه‌ریزی‌شده و مصمم می‌توان از آن اجتناب نمود. شکر نه‌فقط در خوراکی‌های آشکارا شیرین (کلوچه‌ها، بستنی‌ها، شکلات‌ها، نوشیدنی‌های گازدار، سودا، نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی‌زا، چای سرد شیرین‌شده، مربا، ژله و غلات صبحانه)، بلکه همچنین در کرۀ بادام‌زمینی، سس سالاد، سس قرمز، سس کباب، کنسروهای سوپ، گوشت‌های فراوری‌شده، بیکن، سوسیس، چیپس، سیب‌زمینی برشته، سس پاستا، رب‌ گوجه و نان نیز وجود دارد.\n از دهۀ ۱۹۸۰ به‌بعد، تولیدکنندگان محصولاتی که، به‌خاطر چربی و به‌خصوص چربی اشباع‌شدۀ کم، در تبلیغاتشان کاملاً سالم معرفی می‌شدند شکر را جایگزین این کالری‌های چربی کردند تا این خوراکی‌ها را به همان اندازه یا حتی بیشتر لذیذ کنند. آن‌ها معمولاً شکر را، در لفافۀ یک یا چند نام، از بیش از پنجاه اسم مختلفی مخفی می‌کنند که به ترکیب شکر و شربت ذرت غنی‌از فروکتوز اطلاق می‌شود. چربی از انواع شیرینی‌جات حذف شد و این شیرینی‌جات، باوجود شکر اضافه، «شیرینی سالم» خوانده شدند. چربی از ماست‌ها برداشته شد و شکر اضافه شد و این‌ها «میان‌وعدۀ سالم برای قلب» شناخته شدند. گویی تمام صنعت خوراکی ناگهان به این نتیجه رسیده بود که اگر محصولی کمی شیرین نشود، ذائقۀ مدرن ما آن را رد می‌کند و ما محصول رقیبی را می‌خریم که شیرین است.\n آن‌هایی که اهل نوشیدنی‌های الکلی نیستند (و بسیاری از آن‌ها که هستند) خوشی خود را از شکلات، دسر، بستنی قیفی یا کوکاکولا یا پپسی می‌گیرند. برای ما بچه‌داران، شکر و شیرینی‌جات به ابزاری تبدیل شده‌اند که با آن به دستاوردهای فرزندانمان پاداش می‌دهیم، عشق و افتخارمان را به آن‌ها نشان می‌دهیم، به آن‌ها انگیزه می‌دهیم و به کاری ترغیبشان می‌کنیم.\n باز هم نگرش عام این است که این دگرگونی صرفاً نتیجۀ این است که شکر و شیرینی‌جات خوشمزه هستند. تفکری دیگر این است که دلیل نفوذ شکر در سرتاسر رژیم غذایی‌مان این است که اولین مزه (شیرینی)، چه برای نوزادی امروزی و چه بزرگ‌سالی در قرن‌ها پیش، گونه‌ای سرخوشی است که نوعی مِیل را تا آخر عمر برافروخته می‌کند و گرچه برابر با اثرات مواد اعتیادزا نیست، با آن‌ها ‌مقایسه‌پذیر است.\n ازآنجاکه شکرْ نوعی مادۀ غذایی است و مضرات آشکار آن در مقایسه با مضرات نیکوتین، کافئین و الکل (حداقل به‌صورت کوتاه‌مدت و با مصرف کم) بسیار ملایم‌تر است، این ماده توانسته در برابر حملات از منظر مبانی نظری و کاربردیِ اخلاق و از منظر دینی تقریباً مصون بماند. این ماده در برابر حملات برمبنای آسیب آن به سلامتی بدن نیز مصون مانده است.\n متخصصان تغذیه، برای بیماری‌های مزمن، هر مؤلفه‌ای از رژیم یا محیط را در نظر می‌گیرند (چربی و کلسترول، پروتئین و گوشت، گلوتن و گلیکوپروتئین، هورمون‌های رشد و استروژن و آنتی‌بیوتیک‌ها، فقدان فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی و البته حضور نمک، کلیۀ غذاهای فراوری‌شده، خوراک بیش‌ازحد و کمبود فعالیت جسمانی) و بعدازآن شاید این احتمال را بپذیرند که شکر، جز اینکه ما را وادار به لنباندن زیاد می‌کند، نقش خاص دیگری هم داشته است. این‌طور بود که وقتی تعداد اندکی از مسئولانِ آگاه، در طی سال‌ها، اعتبار خود را به خطر انداختند و گفتند که شکر عامل ضرر است سخنشان تأثیر چندانی بر باور همکارانشان یا عادات خوراکی مردمی نداشت که عادت کرده بودند، برای پاداشِ سختی‌های زندگیِ روزمره، به شکر و شیرینی‌جات تکیه کنند.\n چطور می‌توان حد بی‌خطری از مصرف شکر را تعیین کرد؟ در سال ۱۹۸۶، اداره‌کل غذا و داروی آمریکا (اف.دی.اِی) بحث را این‌طور به پایان رساند که اکثر کارشناسانْ شکر را بی‌خطر می‌دانند. همچنین وقتی کمیته‌های پژوهشیِ مرتبطْ عدم‌تعادل کالری را عامل چاقی معرفی کردند و چربی اشباع‌شده را علت رژیمیِ بیماری قلبی دانستند آزمایش‌های کلینیکیِ لازم برای شروع پاسخ‌دهی به این پرسش هرگز پیگیری نشد.\n پاسخ سنتی به سؤال «چه مقدار زیاد است؟» این است که باید شکر را به‌اعتدال بخوریم و در مصرف آن زیاده‌روی نکنیم. اما فقط زمانی می‌فهمیم زیاد خورده‌ایم که چاق شویم یا دیگر نشانه‌های سندرم متابولیک و مقاومت انسولین را بروز دهیم.\n مقاومت انسولین نقص بنیادی موجود در دیابتِ نوع دوم و شاید هم چاقی است. کسانی که هم چاق و هم دیابتی هستند معمولاً فشار خون بالا نیز دارند. آن‌ها بیشتر از سایرین در معرض بیماری قلبی، سرطان و سکته و شاید هم زوال عقل و حتی آلزایمر هستند. اگر شکر و شربت ذرتِ غنی از فروکتوزْ عامل چاقی، دیابت و مقاومت انسولین هستند پس، به‌احتمال زیاد، محرکِ رژیمیِ دیگر بیماری‌های اشاره‌شده نیز هستند. به‌بیان ساده: بدون وجود شکر در رژیم‌های غذایی، این خوشۀ بیماری‌های مرتبطْ شیوع خیلی کمتری نسبت‌به آن چیزی می‌یافت که امروزه هست.\n سندرم متابولیک انواعی از اختلالات را به‌همراه دارد که، بنا به ‌نظر قدیم جامعۀ پزشکی، ارتباطی با هم نداشتند یا حداقل، به‌عنوان نتایجِ مقاومت انسولین و سطح بالای انسولین گردشی، دلایلی جدا و مختلف داشتند، ازجمله چاقی، فشار خون بالا، قند خون بالا و التهاب. سیستم‌های تنظیمیِ سرتاسر بدن شروع به عملکرد نادرست می‌کنند که پیامدهای کند، مزمن و آسیب‌شناختی آن در همه‌جای بدن مشاهده می‌شود.\n پس از مشاهدۀ نشانه‌های مصرف بیش‌ازحد شکر، این‌گونه تصور می‌کنیم که می‌توانیم مصرف آن را کاهش دهیم و دوباره به حالت عادی بازگردیم و مثلاً، به‌جای سه نوشیدنی پرشکر در روز، یک یا دو تا بنوشیم، یا اگر بچه‌داریم، فقط آخر هفته‌ها به بچه‌هایمان اجازۀ بستنی‌خوردن بدهیم، نه هر روز. اما اگر سال‌ها یا دهه‌ها یا حتی نسل‌ها طول کشیده تا به نقطه‌ای برسیم که نشانه‌های سندرم متابولیک در ما ظاهر شود، این احتمالِ قوی هم وجود دارد که حتی این مقادیرِ ظاهراً متوسطِ مصرف شکر هم آن‌قدر کم نباشد که موقعیت را معکوس کنند و ما را به سلامتی بازگردانند. اگر هم اولین نشانه‌ای که پدیدار می‌شود چیزی غیر از چاقی باشد (مثلاً سرطان) آنگاه واقعاً بدشانس هستیم.\n مسئولانی که به‌نفع میانه‌روی در عادت‌های خوراکی استدلال می‌کنند معمولاً افرادی هستند که اندامی نسبتاً متناسب و سالم دارند. آن‌ها میانه‌روی را آن چیزی می‌دانند که برای آن‌ها مؤثر واقع می‌شود. این‌گونه تصور می‌شود که همان رویکرد و مقدار برای همۀ ما همان فواید را خواهد داشت. البته اگر مؤثر واقع نشود و اگر خودمان یا فرزندانمان نتوانیم متناسب و سالم بمانیم، فرضِ ثابت این‌ است که کارمان را درست انجام نداده‌ایم و خودمان یا کودکانمان شکر زیادی مصرف کرده‌ایم.\n وقتی بیست سال طول می‌کشد تا مصرف شکر پیامدهای خود را نشان دهد چطور می‌توانیم، قبل از اینکه دیر شود، بفهمیم که داریم بیش‌ازحد مصرف می‌کنیم؟ آیا منطقی‌تر نیست در اوایل زندگی (یا اوایل بچه‌داری) تصمیم بگیریم که عدم زیاده‌روی یعنی حداقلِ مصرف ممکن؟\n هر بحثی درمورد اینکه مقدار مجاز شکر چقدر است باید باتوجه‌به این احتمال باشد که شکر نوعی مادۀ مخدر و احتمالاً اعتیادزاست. در دنیایی که مصرف زیاد شکر عادی و عملاً اجتناب‌ناپذیر است، تلاش برای میانه‌روی در مصرف شکر، با هر تعریفی که از میانه‌روی داشته باشیم، احتمالاً برای بعضی از ما به همان اندازه موفقیت‌آمیز باشد که تلاش برای میانه‌روی در سیگار‌کشیدن (فقط چند نخ در روز، نه یک پاکت کامل). حتی اگر با کاهش مصرف بتوانیم هرگونه اثر مزمنی را از خود دور کنیم، شاید نتوانیم عاداتمان را مدیریت کنیم یا شاید هم مدیریت عادات به دغدغۀ اصلی در زندگی‌مان تبدیل شود. برای برخی از ما، قطعاً نخوردن شکر آسان‌تر از کم‌خوردن آن است، یعنی اصلاً دسر نخوریم، نه اینکه یک یا دو قاشق بخوریم و بعد بشقاب را کنار بگذاریم.\n اگر مصرف شکر سراشیبیِ لغزنده‌ای است، پس شعار میانه‌روی مفهوم معناداری نیست.\n در ذهنم، همیشه به چند سخن رجوع می‌کنم که، هرچند هم غیرعلمی باشند، برای من، اعتبار هرگونه تعریفی از میانه‌روی را در مصرف شکر زیر سؤال می‌برند.\n ریشۀ بحث‌های امروزی درمورد شکر و بیماری را می‌توان در اوایل دهۀ ۱۶۷۰ ردیابی کرد. توماس ویلیس، مشاور پزشکی دوکِ یورک و شاه چارلز دوم، متوجه افزایش شیوع دیابت در بیماران ثروتمند خود شد. او آن را «جرثومۀ ادراری»۶ نامید و به اولین پزشک اروپایی تبدیل شد که مزۀ شیرین ادرار دیابتی‌ها را تشخیص داد: «فوق‌العاده شیرین، مثل شکر یا عسل.» شناسایی دیابت و شیرینی ادرار به‌دست ویلیس ازقضا مصادف است با اولین موج واردات شکر به انگلستان از مستعمراتش در کارائیب و نیز اولین استفاده از شکر برای شیرین‌کردن چای.\n سخن دیگری که هنگام دست‌وپنجه‌نرم‌کردن با مفهوم میانه‌روی در ذهنم طنین‌انداز می‌شود یکی از نظرات فردریک اسلر در سال ۱۷۱۵ در مقاله‌ای به‌نام «دفاع از شکر در برابر اتهامات دکتر ویلیس»۷ است. در زمانی که انگلیسی‌ها تازه داشتند شکر را به‌طور گسترده مصرف می‌کردند، اسلر می‌گوید زنانی که نگران ظاهرشان هستند اما «استعداد چاقی دارند» بهتر است از مصرف شکر خودداری کنند، چون «آن‌ها را مستعد می‌کند که چاق‌تر از چیزی شوند که می‌خواهند باشند». زمانی که اسلر این سخن را گفت، انگلیسی‌ها به‌طور متوسط پنج پوند شکر در سال مصرف می‌کردند. به‌گفتۀ اداره‌کل غذا و داروی آمریکا، ما امروزه ۴۲ پوند در سال مصرف می‌کنیم.\n باید بپذیریم که شواهد علیه شکر، هرچند به‌نظر من قانع‌کننده است، قاطعانه نیست. فرض کنیم افرادی را به‌طور تصادفی از جمعیتمان انتخاب کرده‌ایم تا رژیمی مدرن با شکر یا بدون شکر داشته باشند. ازآنجاکه عملاً تمام غذاهای فراوری‌شده دارای شکرِ افزوده هستند یا همچون اکثر نان‌ها با شکر درست می‌شوند، جمعیتی که قرار است از شکر پرهیز کند به‌طور هم‌زمان از تقریباً تمام غذاهای فراوری‌شده هم پرهیز خواهد کرد. آن‌ها مصرف چیزی را به‌شکل چشمگیر کاهش می‌دهند که مایکل پولان، روزنامه‌نگار و نویسندۀ کتاب‌هایی با موضوع غذا و کشاورزی و مواد مخدر، آن ‌را با لفظی به‌یاد ماندنی «مواد شبه‌خوراکی»۸ نامید. امروز دلایل احتمالیِ زیادی برای سالم‌تر بودنِ این افراد می‌توان برشمرد: شاید حبوبات کمتر پرورده شده خورده‌اند، یا گلوتن کمتر، چربی‌های اشباع‌نشدۀ کمتر، مواد نگه‌دارنده و شاید هم طعم‌دهنده‌های مصنوعیِ کمتر مصرف کرده‌اند! عملاً راهی برای اطمینان در این باره وجود ندارد.\n می‌توانیم تمام این خوراکی را به‌شکلی تغییر دهیم که بدون شکر درست شوند، اما دیگر به این خوشمزگی نخواهند بود، مگر اینکه شیرین‌کننده‌های مصنوعی را جایگزین شکر کنیم. جمعیت تصادفی ما، که می‌خواهد تا حد ممکن کم شکر بخورد، احتمالاً وزن خود را کم خواهد کرد. اما نمی‌توانیم مطمئن شویم که این کاهش وزن به‌خاطر مصرف کمتر شکر است یا کلاً به‌خاطر دریافت کالری کمتر. درواقع هرنوع توصیۀ رژیمی به همین مسئله دچار است: چه بخواهید از گلوتن، چربی‌های اشباع‌نشده، چربی‌های اشباع‌شده یا انواع کربوهیدرات‌های پرورده پرهیز کنید و چه فقط بخواهید کالری دریافتی را کم کنید (کمتر و سالم‌تر بخورید)، محصول نهاییِ این توصیه این است که معمولاً از خوردن غذاهای فراوری‌شدۀ حاوی شکر و انواعی از مواد دیگر خودداری خواهید کرد.\n جایگزینی شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌جای شکرْ اوضاع را پیچیده‌تر هم می‌کند. بیشترِ نگرانی درمورد استفاده از این شیرین‌کننده‌ها در دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به‌خاطر پژوهش‌هایی به وجود آمد که بخشی از بودجه‌شان را صنعت شکر تأمین کرده بود. این پژوهش‌ها منجر به ممنوعیت شیرین‌کنندۀ مصنوعی سیکلامات به‌عنوان ماده‌ای احتمالاً سرطان‌زا و نیز ترویج این باور شد که ساخارین می‌تواند موجب سرطان شود، حداقل در موش‌ها و با مقادیر شدیداً بالا. گرچه این نگرانی به‌مرور زمان کم‌رنگ شده است، اما این باور جای آن را گرفته که این شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است منجر به سندرم متابولیک و درنتیجه چاقی و دیابت شوند.\n این باور عمدتاً از مطالعات اپیدمیولوژیکی به دست می‌آید که رابطه‌ای را میان استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی و چاقی و دیابت نشان می‌دهند. اما احتمالاً کسانی که مستعد افزایش وزن و دیابت هستند همان افرادی‌اند که از شیرین‌کننده‌های مصنوعی به جای شکر استفاده می‌کنند.\n فیلیپ هندلر، رئیس وقت آکادمی‌های ملی علوم آمریکا در سال ۱۹۷۵ می‌گوید چیزی که ما می‌خواهیم بدانیم این است که آیا استفادۀ مادام‌العمر یا حتی چندساله یا چند دهه‌ای از شیرین‌کننده‌های مصنوعی بهتر از مصرف میزان جایگزین شکر است یا بدتر از آن؟ برای من سخت است تصور کنم که شکر انتخاب سالم‌تری باشد. اگر هدف حذف شکر است، جایگزینی شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌جای آن یکی از راه‌های این کار است.\n جامعۀ پژوهشی قطعاً می‌تواند، نسبت‌به گذشته، کار بهتری در ارزیابی این سؤالات انجام دهد. اما احتمالاً باید مدت زیادی صبر کنیم تا مسئولان سلامت همگانی به چنین مطالعاتی بودجه اختصاص دهند و پاسخ‌های قطعی را، که در پی آن‌ها هستیم، در اختیارمان بگذارند. پس تا آن موقع چه کنیم؟\n مسئلۀ مقدار مجاز شکر نهایتاً تصمیمی شخصی است، درست همان‌طور که ما بزرگ‌سالان درمورد میزان مصرف الکل، کافئین یا سیگار تصمیم‌گیری می‌کنیم. شواهد کافی وجود دارد که بگوییم احتمال سمی‌بودنِ شکر زیاد است و، درمورد نحوۀ برقراری تعادل میان خطرات احتمالی و فواید آن، تصمیمی آگاهانه بگیریم. البته، برای اینکه بدانیم این فواید کدام‌اند، خوب است ببینیم زندگی بدون شکر چگونه خواهد بود. سیگاری‌های ترک‌کرده (ازجمله خودم) به شما خواهند گفت که برایشان غیرممکن بوده از نظر عقلی و احساسی بفهمند که زندگی بدون سیگار چگونه خواهد بود… تا اینکه آن را ترک کردند. هفته‌ها و ماه‌ها و شاید هم سال‌ها، ماجرا برایشان کلنجاری دائمی بود تا اینکه روزی به جایی رسیدند که نمی‌توانستند کشیدن حتی یک نخ سیگار را تصور کنند و به ذهنشان نمی‌رسید که چرا زمانی سیگار کشیده‌اند، چه رسد به اینکه از آن لذت هم برده باشند.\n شاید تجربه‌ای مشابه درمورد شکر هم صدق کند. اما، تا وقتی که سعی کنیم بدون آن زندگی کنیم و تا وقتی که این تلاش را بیشتر از فقط چند روز یا چند هفته ادامه دهیم، هرگز نخواهیم فهمید.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها:• این مطلب را گری تاوبز نوشته است و در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «Is sugar the world’s most popular drug» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «آیا شکر پرطرف‌دارترین مادۀ مخدر دنیاست؟» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• گری تاوبز (Gary Taubes) نویسندۀ اهل آمریکاست که در زمینۀ علم می‌نویسد و تاکنون جوایز متعددی ازجمله سه بار جایزۀ «علم در جامعه» از سوی اتحادیۀ ملی نویسندگان علمی را برده است. از کتاب‌های او می‌توان به علم بد؛ زندگی کوتاه و روزگار عجیب گداخت سرد (Bad Science: The Short Life and Weird Times of Cold Fusion) و کالری‌های خوب؛ کالری‌های بد (Good Calories, Bad Calories) اشاره نمود. [۱] Sweet-tooth phenomenon [۲] Sweetness and Power [۳] Drug foods [۴] Reward center [۵] Alcoholics Anonymous: سازمانی بین‌المللی جهت کمک به معتادان نوشیدنی‌های الکلی [۶] The pissing evil [۷] “Vindication of Sugars Against the Charges of Dr Willis” [۸] Food-like substances\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157755.json b/train/528157755.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..27274ea7a8e7ddd22134fba7ea3fce288d709b8b --- /dev/null +++ b/train/528157755.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "به‌لحاظ اُنتولوژیک، تو هم نمی‌دانی اپیستمولوژیک یعنی چه", + "subtitle": "چرا اینقدر تلاش می‌کنیم از کلمات قلمبه‌سلمبه‌ای استفاده کنیم که معنایشان را نمی‌دانیم؟", + "introduction": "صاحب دو جایزۀ پولیتزر و هجونویس واشنگتن‌پست، جین واینگارتن می‌گوید: «در بیست‌وپنج سال گذشته، صفات معرفت‌شناختی و وجودشناختی را در نوشته‌های خود به یک معنی و به‌جای هم استفاده کرده‌ام و جالب اینجاست که معنی هیچ‌کدام از آن‌ها را هم به‌درستی نمی‌دانم. اما نکتۀ جالب اینکه در این مدت حتی یک نفر هم در این‌ باره به من اعتراض نکرده است. بنابراین تنها یک نتیجه می‌توان گرفت و آن اینکه: هیچ‌کس دیگری نیز معنی این کلمات را نمی‌داند.»", + "content": "جین واینگارتن، واشنگتن‌پست — می‌خواهم اعتراف کنم؛ آن‌هم اعترافی که اگر باعث اخراج‌شدنم از کار شود، حق است. \n در بیست‌وپنج سال گذشته، صفات معرفت‌شناختی۱ و وجودشناختی۲ را در نوشته‌های خود به یک معنی و به‌جای هم استفاده کرده‌ام و جالب اینجاست که معنی هیچ‌کدام از آن‌ها را هم به‌درستی نمی‌دانم. البته در فرهنگ‌های مختلف جست‌وجو کرده‌ام، اما تعاریف آن‌ها به‌قدری مبهم و آکادمیک است که به‌نظرم بی‌معنی و البتّه فرّارند. بنابراین معنی آن‌ها را فراموش می‌کنم و حتی برای بررسی دوباره نیز ‌سراغشان نمی‌روم. \n اما نکتۀ جالب اینکه در این بیست‌وپنج سال حتّی یک نفر هم در این باره به من اعتراض نکرده است. در این مورد حتّی یک تلفن هم به ما نشده است و در صفحات اینترنتی خود یک کامنت یا نامه هم دریافت نکرده‌ایم. کسی در این مدت نگفت که این نویسنده، از لحاظ فلسفی، گیج و غافل است و معنی کلمه‌های مورداستفاده‌اش را نمی‌داند. بنابراین تنها یک نتیجه می‌توان گرفت و آن اینکه: هیچ‌کس دیگری نیز معنی این کلمات را نمی‌داند. \n پس اگر بخواهیم از لحاظ وجودی صحبت کنیم، آیا این لغات از چشم‌اندازی معرفت‌شناختی واقعاً کلمه‌اند؟ \n هرگاه موضوع شامل ایده‌ای انتزاعی باشد و بخواهم وانمود کنم که عمیق‌تر از حد واقع دربارۀ آن اندیشیده‌ام، از معرفت‌شناسی، وجود شناسی و فرم‌های اشتقاقی آن‌ها استفاده می‌کنم. من این لغات را به مالکیت خود درآورده‌ام. پروفایل توییترم من را معرفت‌شناس معرفی می‌کند. \n یک بار این سؤال را در یکی از مطالبم نوشتم: اگر یکی از موسیقی‌دانان بزرگ نوایی زیبا بسازد، امّا کسی آن را نشنود… آیا واقعاً می‌توان او را موسیقی‌دان بزرگی دانست؟ این بحث معرفت‌شناختی کهنی است که درواقع از معمای درخت و جنگل۳ نیز قدیمی‌تر است. آن داستان برندۀ جایزۀ پولیتزر شد. \n آیا در این متن واژۀ معرفت‌شناختی را به‌درستی استفاده کردم؟ شاید بله و شاید هم نه. تکرار می‌کنم، واقعاً معنای این واژه را نمی‌دانم. \n تا امروز این موضوع را همچون رازی شرم‌آور نزد خود نگاه داشته‌ام و آن را شکلی از تخلّف روزنامه‌نگارانه می‌دانم. مثل این است که یک جراحْ قلبِ غاز را به انسان پیوند بزند؛ آن‌هم فقط به این خاطر که قلب غاز را جایی کنار گذاشته بوده و این کار به نظرش جالب می‌آمده است. قلب را پیوند زده و منتظر می‌ماند تا ببیند کسی متوجّه می‌شود یا نه. \n با نوشتن این ستون خودم را سبک می‌کنم و این موضوع را با شما در میان می‌گذارم. امّا هرچه‌بیشتر به این موضوع فکر کردم و هرچه‌بیشتر کتاب‌ها را زیرورو کردم، اطمینانم از اینکه گناهم چندان هم سنگین نیست، بیشتر شد. \n یکی از فرهنگ‌ها معرفت‌شناسی را این‌طور تعریف می‌کند: «نظریۀ شناخت، خصوصاً روش‌ها، اعتبار و محدودۀ آن.» حال خود این تعریف چه معنایی می‌دهد؟ از این مهم‌تر، چه معنایی نمی‌دهد؟ آیا دماسنجیِ مقعدی می‌تواند ابزار معرفت‌شناختی قلمداد شود؟ با این تلاش مذبوحانه‌ای که من اینجا برای فهمیدن می‌کنم، آیا این ستون احمقانه واقعاً معرفت‌شناسی محسوب نمی‌شود؟ \n تعریف وجودشناسی حتّی مبهم‌تر از این است: «مطالعۀ فلسفی طبیعت وجود، شدن، اگزیستانس یا واقعیت، همچنین مقولات بنیادین وجود و ارتباطشان با یکدیگر» یا به‌عبارت‌دیگر ترّهات. \n سوءِ ظنّی که هر روز در من تقویت می‌شود، این است که فیلسوفان این واژه‌ها را دقیقاً به همان علّتی ابداع کرده باشند که من از آن‌ها استفاده می‌کنم: این واژه‌ها آن‌ها را باهوش‌تر از آنچه هستند، نشان می‌دهد و همچنین باعث می‌شود خواننده نیز گمان کند از آنچه هست، باهوش‌تر است. آیا ممکن است ارزش این لغات نه در معنایشان، بلکه در احساساتی که منتقل می‌کنند نهفته باشد؟ این را برای این می‌گویم که آن‌ها معنایی ندارند. شاید آن‌ها معادل ادبی مونوسدیم گلوتامات۴ باشند. این ترکیب به‌تنهایی هیچ خاصیتی ندارد؛ اما باعث بهبود طعم مواد دیگر می‌شود. این مقایسۀ جالبی است: در میان متخصصان و خبرگان امر، استفاده از این مواد خطاست و گناه محسوب می‌شود. همچنین ممکن است باعث سردرد شود. \n من مدعی‌ام که نمی‌توانید انسانی را برای تلاش در راه خوشمزه‌ترکردن چیزها مسخره کنید. \n از این مهم‌تر من بلامنازع باقی می‌مانم. \n دیروز با دوستم دیوید سایمن، سازندۀ زبردست سریال «وایر» و برندۀ بورسیۀ نوابغ مک‌آرتر، در توییتر بحث می‌کردیم. او انسان بسیار باهوشی است. دیوید در حساب کاربری خود در توییتر، من را به این خاطر که «دکتر استرنج‌لاو» را تنها فیلم کمدی کامل معرّفی کرده بودم، سرزنش کرده بود. او گفت کمدی‌دانستن این فیلم اشتباه است؛ زیرا سبْک آن پیچیده‌تر از کمدی است. من در جواب نوشتم: ردکردن اینکه استرنج‌لاو فیلمی کمدی است، درواقع ردّ «وجودشناسی» است. \n دیوید سایمن یکی از انسان‌های بسیار جذابِ اهل بحثی است که تا امروز دیده‌ام. او در مواجهه با موضوعات مختلف هیجان‌زده می‌شود و تا آنجا که می‌تواند، موضوع را پیگیری می‌کند. امّا در این مورد، مثل خیلی از افراد دیگر، به‌آرامی خود را کنار کشید.\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جین واینگارتن نوشته‌ است و در تاریخ ۱۲ می ۲۰۱۶ با عنوان «Gene Weingarten: Admit it. You don’t know what ‘epistemological’ means either» در وب‌‌سایت واشنگتن‌پست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «به‌لحاظ اُنتولوژیک، تو هم نمی‌دانی اپیستمولوژیک یعنی چه» و با ترجمۀ امیر قاجارگر منتشر کرده است. •• جین واینگارتن (Gene Weingarten) روزنامه‌نگار برندۀ جایزۀ پولیتزر و نویسندۀ ستون طنز هفتگی در واشنگتن‌پست است. [۱] Epistemological [۲] Ontological [۳] این معمای معروف فلسفی می‌گوید اگر درختی در جنگل بر زمین بیفتد و کسی نباشد که صدای افتادن آن را بشنود، آیا اصلاً صدایی در کار بوده است؟ به‌عبارت‌دیگر آیا اگر انسانی نباشد که این‌گونه کیفیات را درک کند، اصلاً این کیفیات وجود خواهند داشت؟ [۴] Monosodium glutamate\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157757.json b/train/528157757.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..38c5962a3d50e231dbede7ae1f00c7894e3f5c22 --- /dev/null +++ b/train/528157757.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "", + "subtitle": "", + "introduction": "", + "content": "ایان — آلبرت آینشتاین قبل از مرگش وصیت کرد تمام بدنش را به‌محض مردنش بسوزانند و خاکسترهایش را در جایی نامعلوم پخش کنند. او نمی‌خواست بقایای جسمش به زیارتگاه تبدیل شود. اما وصیت او به‌طور کامل اجرا نشد. صمیمی‌ترین دوست آینشتاین، اوتو ناتانِ اقتصاددان، همان‌طور که آینشتاین خواسته بود، خاکسترهایش را دور ریخت اما، قبل از این کار، تامس هارویِ پاتولوژیست او را کالبدشکافی کرد و مغزش را برداشت. خانواده و دوستان آینشتاین از این کار جاخورده بودند، اما هاروی، بعد از این کار، هانس آلبرت پسر آینشتاین را متقاعد کرد تا با اکراه رضایت دهد. این پزشک عجیب‌وغریبْ مغز را تا سال ۱۹۹۸ درون ظرف شیشه‌ایِ پر از فرمالین در داخل یک جعبه زیر یک دستگاه خنک‌کننده نگه داشت. او هرازچندگاهی تکه‌های کوچکی از آن را برای دانشمندان علاقه‌مند می‌فرستاد.\n اکثر ما هیچ‌گاه قربانی سرقت مغز نخواهیم شد ولی موقعیت آینشتاین، که نمادی از نابغه‌های دوران مدرن بود، چنین سرنوشت خاصی را برای او رقم زد. یک فرد عادی می‌تواند برای خودش زندگی کند و بمیرد؛ اما یک نابغه و سلول‌های خاکستری‌اش متعلق به دنیاست. دوران زندگی آینشتاین با اولین شکوفایی رسانه‌های جمعی مصادف بود. او حتی در طول حیات خود هم فردی مشهور بود، هم به‌خاطر علمش و هم به‌خاطر حاضرجوابی و خرمن موهای سفیدش. ظاهراً دوران زندگی او به گونه‌ای زمان‌بندی شده بود که از گسترش روزنامه‌ها و برنامه‌های رادیویی نهایت بهره را بگیرد. این رسانه‌ها نظریات آینشتاین را به‌گونه‌ای گزارش می‌دادند که گویی فقط خودِ نابغه‌اش می‌تواند آن‌ها را درک کند.\n شکی نیست که آینشتاین تحولات عظیمی در علم ایجاد کرد. تا قبل از او، کیهان‌شناسی بخشی از فلسفه بود، اما، به‌لطف او، اینک شاخه‌ای از علم است که باری به سنگینی تاریخ ریاضیات و تحول عالم به دوش می‌کشد. پژوهش‌های آینشتاین همچنین منجر به کشف پدیده‌های غریبی همچون سیاه‌چاله‌ها، موج‌های گرانشی، گرفتاری کوانتومی، انفجار بزرگ و بوزون هیگز شد. اما باوجود این میراث عظیم علمی، شهرت آینشتاین بیشتر به‌علت علاقۀ فرهنگ ما به ستارگان و مشاهیر است. آینشتاین از چندین لحاظ برای ستاره‌بودن مناسب است. علاوه‌بر موهای خاص، او در به‌کاربردن کلمات هم مهارت خاصی داشت. به همین خاطر معمولاً کلمات قصاری از او نقل می‌شود که او هیچ‌گاه نگفته بود. مهم‌تر از آن اینکه آینشتاین از رازگو‌نگی خاصی برخوردار بود، یعنی حس اینکه او بزرگ‌تر از این حیات دنیوی است و به‌طور بنیادی با بقیۀ ما فرق دارد. به همین خاطر است که این همه افراد چنان مصرانه به دنبال مغز او بودند.\n برای بسیاری از افراد سؤال بوده است که آیا نبوغْ ویژگی فیزیکیِ خاصی است که می‌توان آن را جداگانه در مغز ریشه‌یابی کرد. مادۀ خاکستری آینشتاین زمینی بارور برای آزمودن این ادعا بود. اما متأسفانه، همان‌طور که ترنس هاینزِ روان‌شناس استدلال می‌کند، تحقیقات منتشرشده‌ای که روی مغز آینشتاین انجام شده بود دارای ایراداتی جدی است. در هر یک از این پژوهش‌ها، محققان بخش‌هایی از مغز آینشتاین را با افرادی که «عادی» می‌دانستند مقایسه کرده بودند اما، در اکثر این پژوهش‌ها، دانشمندان می‌دانستند کدام نمونۀ مغز متعلق به آینشتاین است. آن‌ها سپس به‌دنبال تفاوت، هرگونه تفاوتی، میان مغز آینشتاین و مغزهای تحت‌ آزمایش می‌گشتند. وقتی چنین رویکردی به علم داشته باشید، پیداکردن تفاوت‌ها کاری بسیار ساده است.\n هرچه باشد، فقط یک آینشتاین وجود داشته است؛ همان‌طور که یک «تو» و یک «من» وجود دارد. تنها راه اطمینان از اینکه نبوغ آینشتاین به‌خاطر آناتومی او بوده این است: مغز او باید در کنار مغز «بسیاری» افراد دیگر، که همچون او بوده‌اند، با مغز افرادی مقایسه گردد که شبیه او نبوده‌اند. همچنین نمی‌توان تفاوت میان ویژگی‌های زیست‌شناختی خاص مربوط به نبوغ او و گوناگونی‌های تصادفی میان افراد را تشخیص داد. اما این بدین معنا نیست که نمی‌توانیم نبوغ او را بررسی کنیم. گرچه نمی‌توانیم تحقیقی مناسب دربارۀ مغز او داشته باشیم، داستان زندگی و محتوای ذهنش را بر اساس پژوهش‌هایش می‌دانیم.\n آینشتاین را معمولاً به‌صورت فردی بی‌آزار و تارک دنیا به یاد می‌آورند که به مسائل دنیوی هیچ دلبستگی نداشت. بی‌شک او ویژگی‌های عجیب خود را داشت: گرم‌کن‌هایی می‌پوشید که طی سال‌ها ژنده می‌شد، چون گرم‌کن‌های پشمی باعث خارش بدنش می‌شد. علاقه‌ای به جوراب نداشت و گاهی، در تعطیلات، کفش زنانه می‌پوشید. اما روایت‌های مرسوم از آینشتاین به‌عنوان یک فرد عجیب و خاص باعث چشم‌پوشی از علایق سیاسی رادیکال و مشکلات فراوان زندگی شخصی او می‌شود. آینشتاینْ سوسیالیستی حامی دولت جهانی بود. او، تا قبل از به‌قدرت‌رسیدن هیتلر، مدافع خلع ‌سلاح و صلح‌جویی بود. آینشتاین همچنین شدیداً مخالف نژادپرستی بود و ماریان اندرسن، زن خوانندۀ سیاه‌پوست، را در خانه‌اش میزبانی می‌کرد؛ این در حالی بود که، در سال ۱۹۳۷ و بعد از آن، هتل‌ها از پذیرفتن اندرسن امتناع می‌کردند.\n اما آینشتاین قدیس نبود. او به همسر اولش، میلوا ماریچ، خیانت کرد و سراغ دخترعمویش الزا آینشتاین رفت. آینشتاین بعدها با الزا ازدواج کرد. بعد از مدتی به او هم خیانت کرد. مشهور است که او در نامه به دوستانش شعرهای ضعیفی با مضامین جنسی می‌نوشته است. او در رابطه با بچه‌هایش هم مشکل داشت و این در حالی بود که با بچه‌های دیگر افراد شدیداً مهربان بود. حتی به کودکان همسایه کمک می‌کرد مشق‌هایشان را بنویسند.\n به‌عبارت‌دیگر، آینشتاین هم مانند همۀ ما مجموعه‌ای از تناقضات بود. فردی بود که گاهی خوب رفتار می‌کرد و گاهی بد. البته وقایع زندگیِ این دانشمند مشهور به‌خاطر موقعیتش بیشتر سروصدا می‌کرد. اما اگر انتظار داشته باشیم که این نابغه به‌طور بنیادین با بقیۀ انسان‌ها تفاوت داشته باشد، مطالعۀ زندگی و عقاید آینشتاین ما را ناامید خواهد کرد.\n حال چیزی که می‌ماند همان است که شهرت آینشتاین را رقم زد: علم او. آینشتاین هم مانند نیوتن گاهی معنای نظریات خود را دقیق نمی‌فهمید. شاید اگر امروز زنده بود، نمی‌توانست به‌خوبی روش پژوهش و تدریسِ نسبیت عام را تشخیص دهد. او در سال ۱۹۳۹ مقاله‌ای منتشر کرد تا نشان دهد که سیاه‌چاله‌ها وجود ندارند و نمی‌توانند وجود داشته باشند. در آن زمان، واژۀ «سیاه‌چاله» وجود نداشت؛ اما چندین فیزیک‌دان اشاره کرده بودند که گرانش می‌تواند موجب شود تا اشیا روی خودشان فرو ریزند. شهودِ فوق‌العادۀ آینشتاین در این مورد او را یاری نکرد. محاسبات او از لحاظ فنی درست بود، اما چنان از مفهوم سیاه‌چاله متنفر بود که نمی‌توانست ببیند که اگر چگالی کافی باشد، گرانش بر تمام نیروهای دیگر غلبه کرده و فرو ریزش را اجتناب‌ناپذیر می‌کند.\n اگر بخواهیم دربارۀ آینشتاین منصف باشیم، نسبیت عام در سال ۱۹۳۹ هنوز نظریه‌ای نامتعارف بود. پژوهشگرانِ بسیار معدودی از آن استفاده می‌کردند و روش‌های مشاهده‌ایِ مورد نیاز برای اثبات وجود سیاه‌چاله‌ها در مراحل اولیۀ خود بودند، یعنی ستاره‌شناسی رادیویی و امواج ایکس. اما آینشتاین، به‌عنوان دانشمند، ضعف‌های دیگری غیر از سیاه‌چاله‌ها هم داشت. او در مهارت‌های ریاضی چندان وارد نبود و برای حل مسائل دشوار از دیگران، ازجمله همسر اولش، میلوا و دوست خوبش، میشل بسوی فیزیک‌دان، کمک می‌گرفت. امروزه نام چنین افرادی به‌عنوان نویسندۀ مشترک مقالات درج می‌شود، اما در آن زمان چنین چیزی باب نبود.\n همچون هر نابغۀ علمی دیگر، آینشتاین هم اگر وجود نداشت، نظریاتش به وجود می‌آمد. نسبیت خاص، نسبیت عام و مدل فوتونی از نور را شاید کسی کشف نمی‌کرد، اما بالاخره کسی آن‌ها را بررسی می‌کرد. آنری پوئانکاره، هندریک لورنتس و افرادی دیگر تا قبل از ۱۹۰۵ تا حد زیادی به نسبیت رسیده بودند همان‌طور که گوتفرید لایب‌نیتس به‌طور مستقل هم‌زمان با نیوتن به حساب دیفرانسیل رسیده بود و آلفرد راسل هم انتخاب طبیعی را مستقل از چارلز داروین کشف کرده بود. تاریخ‌نگارانِ علم روزگاری به نظریۀ «مرد بزرگ» معتقد بودند؛ اما امروزه می‌دانیم که ایده‌های تحول‌ساز در نتیجۀ پژوهشِ چندین فردِ بااستعداد پدیدار می‌شوند، نه اینکه یک ذهن نابغه آن‌ها را از هیچ به وجود آورَد.\n در اوایل قرن بیستم، فیزیک‌دانان دیگری هم بودند که اکتشافات بزرگی کردند. ماری کوری، نیلس بور، اروین شرودینگر و ورنر هایزنبرک همگی به چیزهای بزرگی رسیدند، بسیاری افراد دیگر هم همین‌طور. اما آیا آن‌ها نبوغی کمتر از آینشتاین داشتند؟ کوری دو جایزۀ نوبل برد و مستقیماً در پژوهش‌هایی دست داشت که منجر به بسیاری پژوهش‌های دیگر شد؛ اما او را، باوجود موهای دیوانه‌واری که با موهای آینشتاین رقابت دارد، نماد نبوغ نمی‌دانند. دو تعصب بداقبالانه علیه کوری وجود دارد: جنسیت او و اینکه او پژوهشگر بود، نه نظریه‌پرداز.\n این تفاوت آموزنده است. به‌علت تنوع تجربه و استعداد بشر، می‌دانیم که نبوغْ ویژگی یکدستی نیست که در همۀ افراد به‌صورت یکسان پدیدار شود. نبوغ آینشتاین با نبوغ کوری تفاوت داشت. نبوغ علمی هم با نبوغ موسیقایی تفاوت دارد. اما شهرت معمولاً الگوی پیش‌بینی‌‌پذیرتری دارد. وقتی کسی مشهور می‌شود، معمولاً همان‌طور می‌ماند. اگر آینشتاین در عصری دیگر زندگی می‌کرد، شاید یک فیزیک‌دان بزرگ می‌شد اما به آینشتاینی که ما می‌شناسیم تبدیل نمی‌شد. اما او در دورانی خاص از زمان می‌زیست، دورانی که چراغ شهرت تازه شروع به درخشش کرده بود و علم هنوز مثل یک ورزش گروهی نشده بود، به همین علت نابغۀ عصر ما شد.\n‫این مطلب با همکاری ترجمان در صفحۀ «اندیشه» شمارۀ ۵۴۹ مجلۀ همشهری جوان، منتشر شده است.‬\n* نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌‌ها: * این مطلب نوشتۀ متیو فرانسیس است و در تاریخ ۲۲ جولای ۲۰۱۴ با عنوان «Cognitive celebrity» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «آینشتاین چطور سلبریتی شد؟» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. * متیو فرانسیس (Matthew Francis) یک نویسندۀ علمی و سخنران متخصص در حوزه‌های فیزیک، نجوم و فرهنگِ علم است. نوشته‌های او را انواع گوناگونی از نشریات چاپ کرده‌اند. او اکنون در کلیولند ایالت اوهایو زندگی می‌کند." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157758.json b/train/528157758.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f1d19fd2991a75d0eb678f4eb65e75573b86b24b --- /dev/null +++ b/train/528157758.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تبهکاران فوتبال", + "subtitle": "تمارض چگونه گناه کبیرۀ فوتبال و نشانۀ عصیانگری اخلاقی شد؟", + "introduction": "از دهۀ نود فوتبال خیلی تغییر کرده است. انگار بنگاهی خصوصی این ورزش را خریده و رنگ کرده تا برای خریدار بعدی جذاب باشد. بازی‌ها سریع، تاکتیکی و صد البته «جوانمردانه» شده‌اند. در این نظم نوین، دیگر تمارض جایی ندارد. چنین ظاهرسازی‌هایی با این نسخۀ به‌روز و تمیز از ورزش فوتبال تعارض دارد. منتقد برزیلی، الخاندرو چاکوف، مجازات تمارض را به دادگاهی نمایشی تشبیه می‌کند که در آن تخم‌مرغ دزد را به‌جای شتر دزد محاکمه می‌کنند.", + "content": "الخاندرو چاکوف، گاردین — لابد این را همان اولِ کار یاد گرفته‌اید: اگر کسی آستینتان را کشید، پشت شما را لمس کرد یا نوک پایش به ساق پایتان رسید، فوراً سرعتتان را کم می‌کنید و خودتان را زمین می‌زنید. بعد به داور نگاهی می‌اندازید و می‌گویید: «!Porra، falta، caralho» که تقریباً یعنی «آخ، خطا، لعنتی.» \n می‌توانید این را زیر لب بگویید، دوروبَر را نگاه کنید و مشت در هوا بکوبید. بعد هم با چهرۀ معصومانه روی زمین بیفتید، مچ پایتان را بگیرید و از درد آن صدمۀ نامعلوم، به خودتان بپیچید. همچنین می‌توانید فریادی بزنید که کل زمین بشنوند و با نالۀ دردآلود بگویید: «آخ، خطا، لعنتی.» \n البته بستگی دارد کدام مدل بازیگری را دوست داشته باشید. من مدل زیرپوستی را می‌پسندم. در آن مسابقه‌های بی‌برنامۀ مدرسه یا روی آسفالت داغ کنار خانۀ پدربزرگم، اگر کسی پشتم را لمس می‌کرد یا نرم به ساق پایم می‌زد، خودم را روی زمین می‌انداختم. بعد آرام بلند می‌شدم، توپ را برمی‌داشتم و با پوزخند زیر بغل می‌زدم. یادم نمی‌آید این سبک را کجا یاد گرفتم. شاید می‌خواستم ادای بازیکن‌های میانی باکلاس‌تر درجام‌ جهانی ۱۹۹۴ را دربیاورم: هریستو استویچکفِ بلغار یا بازیکن همه‌کارۀ رومانی گئورگی هاجی. بلد نبودم شوت بزنم، پاس بدهم یا دریبل کنم. حتی نمی‌توانستم بدوم. بازیکن بیخودی بودم. ولی زیاد تمارض می‌کردم. \n برعکس من، پسرعمویم که چند سال بزرگ‌تر از من بود، مهارت‌های فوق‌العاده‌ای داشت: گاهی اوقات می‌گفت او را به ریودژانیرو یا سائوپائولو بفرستند تا برای تیم‌های فوتبال بزرگ لیگ ملی برزیل امتحان بدهد. عمویم از او هم ماهرتر بود. در میان‌سالی با آنکه چاق شده بود، سرعت خوبی در زمین داشت. آن‌ها هم تمارض می‌کردند. \n پدربزرگم آن‌قدرها بازی نمی‌کرد؛ ولی بیش از همۀ ما به این بازی علاقه‌مند بود. در اواخر دهۀ ۱۹۷۰ رئیسِ دام‌بوسکو شد. دام‌بوسکو تیم کوچک شهرمان در ایالت ماتوگروسو بود. اغلب برای من خاطرۀ آن سالی را می‌گفت که در جام قهرمانی برزیل، تیمِ کورنتیانس را در خانۀ آن‌ها شکست داده بودند. این ماجرا را هواداران کورنتیانس لابد فراموش کرده‌اند؛ اما پدربزرگم تا دم مرگ تعریف می‌کرد. سال ۱۹۸۳ که من به دنیا آمدم، پدربزرگم دیگر رئیس دام‌بوسکو نبود؛ ولی آن‌قدر یادگاری، بُریده‌جراید، جام و پرچم‌های آن دوران و پیراهن‌های سفید و آبی کم‌رنگ توی خانه‌اش چپانده بود که همیشه فکر می‌کردم هنوز آنجا مشغول کار است. \n در آن خانهْ مجسمۀ کوچک و طلایی‌رنگِ یک شیر را بیشتر از همه دوست داشتم. سینۀ کوچکش را ستبر کرده و به افق خیره شده بود. این جام، نشانۀ لقب تیم دام‌بوسکو بود: «شیر روی تپه». حس‌وحال طبیعت را داشت و رنگ‌ورورفته بود. از فلزی طلاکاری شده و بی‌قیمت ساخته شده بود. این‌ها را دوست داشتم. ولی الان می‌فهمم کُپی‌برداری ابلهانه‌اش بود که بیشتر از همه دوست داشتم و نداشتم: آن شیر تجسم این گرایش مردمان امریکای لاتین بود که اشتیاق‌هایشان را جای دیگری می‌جویند. آن‌ها سوژه‌ای خارجی را به‌عنوان نماد واقعیت و روحیات محلی‌شان انتخاب می‌کنند. در باتلاق‌های ماتوگروسو انواع و اقسام حیوان‌ها پیدا می‌شود: تمساح، پلنگ، تویویو (پرنده‌ای باوقار، با نوکی ظریف و بلند) و سمور محلی (نوعی از سمورهای گنده و شرور که دسته‌جمعی شنا می‌کنند و اگر عصبانی‌شان کنید می‌توانند شما را لِه کنند). بااین‌حال در آن منطقه خبری از شیر نیست و تقریباً تپه‌ای هم در کار نیست. \n همه می‌گویند لیونل مسی صادق است. حتی وقتی مدافع حریف پیراهنش را پاره کند یا داخل محوطۀ جریمه به او پشت‌پا بزند، اگر اندک شانسی برای گل‌زدن داشته باشد یا حتی شریف‌تر از آن، اگر بتواند به هم‌تیمی‌اش کمک کند، بلند می‌شود و بازی را ادامه می‌دهد. همین رفتارها، هالۀ اسطوره‌ای مسی را باورپذیر می‌کند: مسی، این ورزش‌کار بزرگ، این اسوۀ خوبی، پسرک نحیفی که در دوران نوجوانی‌اش مشکل داشت ودرست رشد نمی‌کرد و مجبور بود هورمون مصرف کند، تلاش کرد چست‌وچابک شود؛ مردی که با دلبرک دبیرستانی‌اش، دختری از استانی دورافتاده در آرژانتین مثل خودش، ازدواج کرد؛ مردی که پس از زدن سه گل عالی و لایی‌زدن به بازیکن‌های حریف، زیرلبی از دفاع‌های بی‌کار تیمش که آن عقب ول‌معطل بوده‌اند، تعریف می‌کند. مهم‌تر از همه اینکه مسی و تمارض؟ عمراً. در خزانۀ مهارت‌های او این یکی را نمی‌شود پیدا کرد. تمارض‌کردن مسی مثل این است که هنری جیمز، نویسندۀ بزرگ سبک رئالیسم ادبی قرن نوزدهم، بخواهد مثل هنری میلر، نویسندۀ درجه‌دوی ساختارشکن قرن بیستم بنویسد. \n اکثر رفقای امریکایی‌ام درک نمی‌کنند که چرا بازیکن‌ها با کوچک‌ترین ضربه به زمین می‌افتند. آن‌ها تمارض را نمی‌فهمند. تمارض دو تا از مهم‌ترین خطاهای اخلاقِ ورزشیِ امریکایی‌ها را شامل می‌شود: نخست، میل به تقلب؛ دوم، نمایش یا حتی تجلیل از ضعف فیزیکی و برانگیختن ترحم. فلاپ، معادلی برای تمارض در بسکتبال که به‌محض ضربه‌خوردنْ توپ را می‌اندازند، آن‌قدرها دراماتیک نیست و بیشترِ بازیکن‌های خارجکی انجام می‌دهند. \n هم قوی و ورزش‌کار باشید و هم کاملاً ماهر؛ آن وقت تا به محوطۀ جریمه رسیدید، زمین بخورید. این‌ها پوچ و بی‌معنی است. از جهات مختلف هم پوچ است. ولی این‌جور پوچی‌ها در هر ورزشی هست. تعریف دقیق خطا هم قدری ابهام دارد. در تنیس، خطای پا داریم؛ یعنی عبور ساده و روشن پا از خط. در فوتبالِ امریکایی، مانع‌شدن از پاس هست؛ یعنی مدافع سعی می‌کند دریافت‌کنندۀ توپ را بگیرد یا هُل بدهد یا بدون آنکه دنبال توپ باشد، مانع دید او بشود. مانع‌شدن از پاس خیلی مبهم است و به تفسیر داور بستگی دارد. حتی آن دریافت‌کننده‌های پت‌وپهن و قدرتمند امریکایی هم در افتادنشان اغراق می‌کنند تا لطف داور شامل حالشان شود. \n در فوتبال، ابهام‌ها بی‌نهایت‌اند. زمین بازی بزرگ است و تنها چند داور دارد. با آن غوغای مداوم ضربه‌ها و هُل‌ها و لیزخوردن‌ها، تقریباً برای هیچ حرکتی نمی‌شود حکم قاطع داد. گویا ابهام، شاکلۀ این ورزش است. نونو راموس، تصویرگر و نویسندۀ برزیلی، اغلب به تفاوت میان نتیجۀ نهایی یک مسابقۀ فوتبال و سناریوهای ممکنِ آن مسابقه اشاره می‌کند. همین است که هم‌زمان پتانسیل تراژدی و کمدی را به این بازی می‌دهد. \n رفتارهای بالقوه فریبندۀ زیادی در فوتبال هست: مدافعی که معصومانه دستانش را بالا می‌آورد، اما عامدانه به ساق پای مهاجم حریف می‌کوبد؛ مربی‌ای که بازیکنانش را در انتهای مسابقه تعویض می‌کند تا وقت تلف کند؛ بازیکن میانی‌ای که توپ را چند متر دورتر از محل خطا می‌اندازد؛ دروازه‌بانی که یک قدم کوچک جلو می‌آید تا شانسش برای مهار ضربۀ پنالتی بیشتر شود و…. ولی تمارض از همه بیشتر به چشم می‌آید. به تمارض با عصبانیت پاسخ می‌دهند؛ ولی برای مابقی تقلب‌ها فقط شانه‌ای بالا می‌اندازند. \n یادم نیست نکوهش تمارض از کِی آغاز شد. سال ۱۹۹۴ در ذهنم مانده است؛ شاید چون زمانی است که خاطرات کودکی‌ام با این بازی گره خورد. آن زمان ۲۴ سال از آخرین قهرمانی برزیل در جام‌جهانی گذشته بود. وقتی روبرتو باجو، بازیکن میانی خُل‌مزاج ایتالیا پنالتی سرنوشت‌ساز بازی فینال را خراب کرد و خیلی باوقار توپ را با فاصلۀ زیاد از بالای دروازه بیرون زد، مادرم شانه‌هایم را گرفت، محکم تکان داد و گفت: «الان شاهد یک لحظۀ تاریخی هستی! الان شاهد یک لحظۀ تاریخی هستی!» حس او صادقانه بود؛ اما شیوۀ نشان‌دادنش نمایشی بود؛ مادرم از آن‌هایی نبود که این‌جور حرف‌های قلمبۀ بی‌روح بزند. یک‌جای کار می‌لنگید. لحنش هیجان نداشت. \n آن جام در کل غریب بود. کارلوس آلبرتو پریرا، با آن ظاهر عجیبش، از آنچه بود، غریب‌تر به‌ نظر می‌رسید: گونه‌های برآمده و دماغ عقابی که او را مثل آدم‌های تصورشده در نقاشی‌های فلمیش۱ کرده بود. در نهایتِ کار که برزیل قهرمان شد، جای چندان مخالفتی با آن جملۀ معروف پریرا نماند که در مراحل کسب سهمیۀ جام او را هدف نقدهای تندوتیز کرده بود: «بهترین حمله، دفاع خوب است.» ولی آن قهرمانی چندان خالص نبود. اکنون اکثر ما قبول داریم که سبک بازی برزیل در آن جام‌ جهانی، زشت و ناپخته بود. در اکثر مسابقه‌ها با تک‌گل برنده شد، دفاع تودرتو داشت و بازیکنان میانی‌اش بی‌ذوق و تنبل بودند. اما فارغ از استعداد ذاتی و حرکات خزندۀ روماریو چیز چندانی برای خاطره‌بازی نمانده است. او هشتاد دقیقه دور زمین ول می‌گشت تا اینکه یک لحظه تصمیم می‌گرفت توپ را بردارد و یک‌ضرب پابه‌توپ به سمت دروازۀ حریف بدود. \n اندکی بعد، پوشیدن کت‌وشلوارهای شق‌ورق و کفش‌های ظریف میان برخی مربیان مُد شد. پریرا با آن رویکرد روشمندش به بازی و آن عرق‌گیر سادۀ ورزشی‌اش، دیگر کم‌مایه یا حتی خوار به نظر می‌آمد. ولی پرسشِ به‌جامانده از آن جام، اینکه باید زیبا بازی کرد یا بُرد، دو دهه است که بر فوتبال برزیل سایه انداخته است. پیش‌ازآن، این پرسش هرگز مطرح نشده بود. بستگان مسن‌ترمان می‌گفتند ارزش تیم‌های سابق دقیقاً در این بود که با بازی‌ای زیبا می‌بُردند. اما ۱۹۹۴ فرق داشت و می‌شد حدس زد که تغییرات بزرگ‌تری در راه است. \n بازیکن‌ها قوی‌تر و فیزیکی‌تر می‌شدند. حتی کُندترین بازیکن‌ها هم آن‌قدر سریع بودند که فضا را ببندند. دروازه‌بان‌های کوتاه‌قد و پُراَدا مثل خورخه کامپوسِ مکزیکی و رنه هیگوئیتایِ کلمبیایی از صحنۀ بازی حذف شدند. مشتاقانِ این پُست اکنون به‌گونه‌ای تربیت می‌شدند که کل طول و عرض دروازه‌شان را پوشش دهند. مهاجمان چنان شوت می‌زنند و با قدرت با جمجمه‌شان به توپ می‌کوبند که نگران آسیب به سر بازیکن‌ها می‌شویم. دفاع‌های ماهر یاد گرفته‌اند که پاس‌های بلند بدهند. پدربزرگم بیش از همه از دفاع‌هایی بدش می‌آمد که استعدادی غیر از دفاع را نمایش می‌دادند. حتی دریبل، آن مهارتی که شاید بهترین جلوه از ماهیت هنرمندانه و اغلب ناکام فوتبال است، اکنون بیش از مهارت آکروباتیک، به قدرت بدنی بستگی دارد: کریستیانو رونالدو با تکیه بر سرعتش دریبل می‌زند. مسی هم با آن گام‌های کوتاه، اما بی‌وقفه و تندش، طوری است که انگار توپ به پای چپش چسبیده است. دنیس برکمپ، ستارۀ هلند در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸، یکی از اولین نمونه‌های این نوع نبوغ قدرتمند و کارا بود. نمایش‌های او، هرقدر هم خلاقانه، باز دقت و سادگی ریاضی‌وار داشتند. این شایعه که مسی به نوع خفیفی از سندرم آسپرگر۲ مبتلاست، بیش از آنکه بیانگر وضعیت مسی باشد، حکایت انتظاری است که مردم از نخبگان فوتبال امروزی دارند. \n نمی‌شود گفت پریرا که سخنرانی‌های انگیزشی، تکنیک‌های مدیریت، تکرار حرکت‌های حساب‌شده و حرفه‌ای‌گری را ترجیح می‌داد، عامل این تغییرات بود یا صرفاً با موج همراه شد. بازی فوتبال در همۀ قاره‌ها سرراست‌تر شد. بازی‌های طولانی و حوصله‌سربَر دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ با آن‌همه خمیازه و چُرت تماشاچیان جای خود را به بازی‌های سرعتی‌تر دادند. آن وقت‌ها مدافع توپ را به دروازه‌بان پاس می‌داد و پس می‌گرفت و مهاجم نیز نزدیک دروازۀ حریف ول می‌گشت و هرچند دقیقه یک‌بار هم به آفساید می‌رفت. اما پس‌ازآن انگار یک بنگاه سرمایه‌گذاری خصوصی این ورزش را خریده و رنگ کرده بود تا برای خریدار بعدی جذاب باشد. خارج از میدان بازی و خصوصاً در لیگ‌های اروپایی، این تعبیر چندان هم استعاری نبود. \n زبان کارشناسان همه‌فن‌حریف رسانه‌ها هم دچار تغییر شد. «تکامل تاکتیکی»، «مدرن‌سازی تاکتیکی»، «ظرفیت تمام‌کنندگی»: در مخیله‌ام هم نمی‌گنجد که پدربزرگم و دوستانش با این تعبیرها حرف بزنند. دیگر دریبل فقط «زیبا» نبود، بلکه «دقیق» بود. دیگر یک پاس فقط عالی نبود؛ بلکه «ظریف» و «حساب‌شده» بود. بازیکن میانی فقط زیرک نبود؛ بلکه «هوش سرشار» و «توان حرکات شمرده» داشت. \n در این نظم نوین، تمارض جایی نداشت. آن نمایش بی‌جا، پرآب‌وتاب و آماتوری با این نسخۀ به‌روز و تمیز از ورزش فوتبال تعارض داشت. تمارض زشت بود. یادمان می‌آورْد بازیکن‌ها می‌توانند چقدر مشکوک باشند، مسابقه ممکن است چقدر غیرمنصفانه باشد و بالأخره چقدر از بازیْ تحت کنترل افراد نیست. گزارشگران فوتبال وقتی می‌دیدند بازیکنی حوالی محوطۀ جریمه تظاهر می‌کند که زمین خورده است، همه یک‌صدا می‌گفتند که باید کارت بگیرد. گالواون بوئنو، معروف‌ترین، احساسی‌ترین و متعصب‌ترین گزارش‌گر برزیل، وقتی می‌دید بازیکن بی‌دلیل به زمین می‌افتد می‌گفت: «همین نگرش است که باید در فوتبال برزیل عوض شود.» \n در جام‌ جهانی سال ۱۹۹۴، نام یک آرژانتینی تیتر اخبار شده بودکه با مسی بسیار متفاوت بود: دیه‌گو آرماندو مارادونا که میان بهترین فوتبالیست‌های تاریخ، بسته به اینکه برزیلی باشید یا آرژانتینی، در ردۀ اول یا دوم قرار دارد. پس از آنکه آزمایش دوپینگْ پنج نمونه افدرین در ادرار او نشان داد، از رقابت‌ها اخراج شد. هم قیافۀ خسته و بی‌روحش در کنفرانس‌های مطبوعاتیِ بعد از آن ماجرا یادم مانده و هم آن لذت مبهمی که منِ بچه‌سال از سقوط ستارۀ رقیب می‌بردم. چند سال پیش‌ازآن، مارادونا کشورش را تا دومین و آخرین قهرمانی جام‌ جهانی در سال ۱۹۸۶ پیش بُرده بود. سال ۱۹۹۰ هم آرژانتین را به فینال مقابل آلمان غربی رساند. \n مارادونای معتاد به کوکائین، آن طنّاز ورّاج و بددهن، همان پسربچۀ رؤیایی پرونیست‌ها۳ بود که از زاغه‌های بوئنوس‌آیرس سربر می‌آورد. او یکی از آن مهاجرهای عاشق کاسترو بود؛ مارادونای حقه‌باز. در بازی یک‌چهارم نهایی جام‌ جهانی ۱۹۸۶ مقابل انگلستان، در میانۀ زمین توپ را می‌گیرد، پابه‌توپ می‌دود، چهار مدافع را پشت سر می‌گذارد، دروازه‌بان را دور می‌زند و توپ را به تور دروازه می‌دوزد. گزارشگر آرژانتینی با صدای پرهیجان گفت: «گریه‌ام گرفته… خدای من، تو اهل کدام سیاره‌ای؟» \n ولی این گل دوم بود. گل اولی که آن روز زد، فرق داشت. آن گل هم در تاریخ ماندگار شد؛ ولی به دلیل دیگری: مارادونا پرید و با دستش ضربه‌ای نرم و تند به توپ زد؛ اما فریب‌کارانه سرش را به‌سمت توپ کج کرد و همین‌که توپ به تور چسبید، شادی گل را شروع کرد. \n دوربین‌ها آن ضربۀ خطا را ضبط کردند؛ اما داور میدان ندید و گل حساب شد. بعد که مطبوعات دربارۀ این حرکت سؤال کردند، گفت آن گل «کمی با سر مارادونا و کمی با دست خدا» به ثمر رسید. البته مارادونا همیشه قشنگ تمارض می‌کرد. \n مارتین امیس سال ۱۹۸۱ در مجلۀ لاندن ریویو آو بوکز نوشت: «فوتبال‌دوست‌های روشن‌فکرْ چوب دو سر طلایند: هم روشن‌فکرها از آن‌ها بدشان می‌آید و هم فوتبال‌دوست‌ها.» از آن زمان تاکنون قضیه عوض نشده است. در برزیل، روشن‌فکرها دربارۀ فوتبال همان‌طور حرف می‌زنند که مردم ناآشنا با شعر دربارۀ شاعری: با احترام فوق‌العاده، اما بی‌آنکه حوصله‌اش را داشته باشند. اما اکثر فوتبال‌دوست‌ها روشن‌فکرها را نادیده می‌گیرند. از چند استثنای نادر بگذریم: تحلیل‌های نونو راموس؛ یادداشت‌های ژورنالیستی فشردۀ توستائو، پزشک، و مهاجم کناری سابق در تیم رؤیایی برزیل در سال ۱۹۷۰؛ و نوشته‌های پائولو وینیشس کوئلیو۴ که با سبک تجربی‌اش در روزنامه‌نگاری ورزشی مشهور است. مابقی روزنامه‌های برزیلی پُر از ستون‌ها و واقعه‌نگاری‌هایی هستند که از شعارهای فوتبالی قلمبه‌سلمبه و غیرخلاقانه استفاده می‌کنند: بازی همچون استعاره‌ای برای پیش‌بینی‌ناپذیربودن زندگی است، برای شانس و تصادف که سرنوشت نهایی را می‌سازند، ایده‌هایی چنان مبهم و بی‌انتها که می‌توانند برای هر چیزی استفاده شوند. \n با یک نگاه می‌شود فهمید این ورزش ملی پرده‌ای شده است که جامعه روی آن خودبینی و نفرتش را بیفکند. من در نسلِ به‌اصطلاح پیروز فوتبال بزرگ شده‌ام. برزیل در سال ۱۹۹۴ قهرمان جام‌ جهانی شد، در ۱۹۹۸ به فینال رسید و در ۲۰۰۲ دوباره قهرمان شد. تا نیمه‌نهایی ۲۰۱۴ در شهر بلوهوریزنته، که آلمان ۷ بر۱ برزیل را نیست‌و‌نابود کرد، اکثر برزیلی‌ها گویا در این توهم بودند که هیچ‌کس هیچ‌جا توان رقابت با قدرت برزیل را ندارد. این پرسش که «آیا قشنگ بازی می‌کنیم یا می‌بریم؟» فقط در خلوت خودمان به میان می‌آمد. پنج سال در لندن زندگی کردم تا فهمیدم مردم چه اعتقاد بی‌جایی دربارۀ تیم برزیل دارند. \n اما باخت مقابل آلمان بی‌تردید حال‌وهوا را عوض کرد. بنا به سیلاب ستون‌هایی که پس از آن بازی روزنامه‌ها را پُر کرد، برزیل ناگهان از تیم محبوبی که شایستۀ قهرمانی بود، به منحط‌ترین تیم تاریخ تبدیل شد: شبحی بی‌رمق و سرگردان که اَبَرمردهای اروپایی سردرگمش کرده بودند. اشاره به نفرت از خود که در دوران پسااستعماری مرسوم است، ناگزیر دیده می‌شد. باخت مقابل آلمان‌ها چنان خلأیی ساخت که هر تحلیل ساده‌انگارانه‌ای در آن جا می‌گرفت. آن ماجرا انعکاس جامعه‌ای بود که از قدیم مستعد رفتارهای فی‌البداهه است. درواقع سند بی‌میلی ما به بازآفرینی یک سبک و وفق یافتن با تغییرات جهانی بود. برانگیختگیِ ملی‌گرایانه با آن قطرات اشک که هنگام نواختن سرود ملی سرازیر می‌شد، یعنی رفتار اغلب بازیکن‌ها پیش از هر مسابقه، نشانۀ سیطرۀ هیجان‌زدگی اشک‌آلود بر تاکتیک‌ها و تفکرات عقلایی بود. یکی از منتقدان خوش‌فکر موسیقی، ناخواسته پا به این قلمرو نامیمون و پراضطراب گذاشت: «لازم بود این شکست را آلمان‌هایی به ما تحمیل کنند که دور از ما هستند؛ یعنی کشوری که شاید بهتر از هر کشور دیگر، اهمیت طراحی پروژه‌های دسته‌جمعی و بررسی جدی آن‌ها را نشان می‌دهد.» \n در آغازِ آن رقابت‌ها، مهاجم تیم‌مان، فِرِد، خودش را در محوطۀ جریمه با اداواطوار روی زمین انداخت و یک پنالتی مقابل کرواسی گرفت که البته گل هم شد. اگر برزیل قهرمان شده بود، این اتفاق لابد اختلالی کوچک در مسیر قهرمانی حساب می‌شد. اما در آن فضای فراگیرِ نکوهش خود، آن حرکتْ نماد ضعف مرگ‌بار کشور شد؛ چیزی که باید از خاطرۀ ملی حذف و برایش مجازات تعیین می‌شد. \n در بازی فوتبال که از هر حرکتی می‌توان تفسیرهای مختلف داشت، باید پرسید چرا تمارض، یعنی یکی از چندین‌وچند خطای این بازی، این‌قدر کانون خشم و نفرت قرار گرفته است؟ اینکه حرکتی را خطا بدانیم یا ندانیم، یک بحث است؛ اینکه قیافۀ حق‌به‌جانب بگیریم و به بازیکنی کارت بدهیم، انگار که داوریم و فکر می‌کنیم آن بازیکن کار کثیفی کرده است، بحث دیگری است. عصبانیت از تمارض، با لذات اخلاقی همراه است. اگر سر مابقیِ حرکت‌های فریب‌کارانه هم این‌قدر پلیس‌بازی درمی‌آوردیم، فوتبالی نمی‌ماند که بخواهیم حرفش را بزنیم. راموس در مصاحبه‌ای تلویزیونی در سال ۲۰۱۲ گفت: «کل این بازی بر پایۀ اِعمال نفوذ و فساد است. حتی کسی از بیرون نمی‌تواند قضاوت‌هایش را به چالش بکشد. فوتبال نه علم است؛ نه جایی برای اخلاقیات.» \n لقب عامیانۀ داوران در برزیل، «مرد سیاه‌پوش» است. این لقب بیش از آنکه یادآور قاضی‌های سیاه‌پوش باشد، به جلادهای قرون‌وسطا اشاره می‌کند. به‌هرروی، داور در صدور رأی خود مختار نیست. تصور کنید در آن دایرۀ بی‌اهمیت وسط میدان، همان‌جا که کبوترها جمع می‌شوند و فضله می‌ریزند، می‌خواهید خطا بگیرید؛ ناگهان جماعت اوباش با پنجه‌های فشرده سراغتان می‌آیند، به شما دست می‌زنند، هُلتان می‌دهند، فحش می‌دهند و در گوشتان تهدید می‌کنند. فکر کنم جالب‌ترین فحش‌هایی که شنیده‌ام، یا کنار زمین بوده یا در استادیوم یا آخر هفته‌ها که بازی والدینمان را تماشا می‌کردیم. این فحش‌ها را بازیکن‌ها به همدیگر نمی‌دادند؛ بلکه بازیکن‌ها به داور می‌دادند. وقتی تلویزیونْ مسابقه‌ای نشان می‌داد و نام خانوادگی داور روی صفحه می‌آمد، پدربزرگم به طرف من می‌چرخید و آرام از من یا بلکه خودش می‌پرسید: «این داور با ماست یا علیه ما؟» \n از این دست حرف‌ها باز هم داشت. مثلاً: «بهتر است بازی را دقیقۀ آخر با یک گل آفساید ببریم تا اینکه شش‌هیچ از تیم مقابل سر باشیم.» او در گفتن این‌جور حرف‌های موذیانه استاد بود. این‌یکی را آن‌قدر عادی می‌گفت که انگار حرف پیش‌پاافتاده‌ای است. این موضوع آن اوایل من را بُهت‌زده می‌کرد؛ ولی قدری بعد حکمتش را فهمیدم. ادارۀ تیمی کوچک داخل برزیل، روان‌پریشی عمیقی در او ایجاد کرده بود: بارهاوبارها یک تصمیم داور، بُرد یا مساوی را از چنگ دام‌بوسکو درآورده بود. از آن دفعاتی که لطف داور نصیبش شده بود، با افتخار و لذت یاد می‌کرد. داور نیز متغیری دیگر در آن میدان پرآشوبِ روایت‌ها بود. شاید این نگرش را نشانۀ ذهن توطئه‌پندار بدانید؛ ولی بی‌اعتمادی به مقامات را نمی‌شود عیب حساب کرد. اکنون که دو دهه از آن دوران گذشته است، او را کمی بهتر درک می‌کنم. بُردن مسابقه با یک گل آفساید یا پنالتی ناحق یا وقتی ببینید مهاجمتان دستش را مخفیانه به هوا می‌برد و توپ را لمس می‌کند تا به طرف تور بفرستد، واقعاً نشاط‌آور است. \n مارادونا موذیانه از دست خدا می‌گفت. اکنون مسی را دوست داریم؛ چون پسر خوبی است. این تفاوت از گذر دو دهه میان این دو نابغه حکایت می‌کند. نونو راموس، با مطالعۀ تیم ملی برزیل، می‌گوید علاقۀ عامّه به خلوص و پاکی با نوعی رنجش طبقاتی مرتبط است. سرک‌کشیدن به اینکه بازیکنان جوان پارتی می‌گیرند، مشروب می‌نوشند یا همخوابه دارند، نمایندۀ پرخاش پنهانیِ طبقات بالا و متوسط است: این تحرک اجتماعی مؤثر، در کشوری که در طول چندین نسل، درگیر نابرابری پایدار و عمیق بوده است، تهدیدی برای آن طبقه‌هاست. \n البته از کسی هم پنهان نیست که این تمایل به پاک‌دستی در میانۀ میدان که در چند دهۀ اخیر شاهدش بوده‌ایم، سرپوشی بر فسادهای خارج از زمین بازی است. آن اِعمال نفوذی که راموس می‌گوید، با معامله‌های پشت‌پرده در فیفا فرق دارد: نسبت اولی به دومی، مثل آفتابه‌دزدی در بازاری خیابانی و پرآشوب در مقایسه با اختلاس بانکی است. اخلاق‌گرایی فقط نوعی پدیدۀ ناخودآگاه، مثلاً جلوه‌ای از اضطراب ملی نیست؛ بلکه می‌تواند هدایت‌شده و تحمیلی باشد. فیفا اخلاق‌گرایی در زمین بازی را تحمیل کرده است. در میان تصاویر جام‌ جهانی ۲۰۱۴، بیشترین نظرات کاربران برای کدام تصویر فرستاده شد؟ ضربۀ سر ظریف رابین فن‌پرسی، شوت سرضرب و روی هوای گُتسه در فینال که گل پیروزی آلمان مقابل آرژانتین را زد، یا حتی آن پسرک برزیلی رنگ‌پریدۀ عینکی که وقتی آلمانی‌ها تیم میزبان را با خاک یکی کردند، لیوان کاغذی‌اش را دم صورتش گرفته بود و اشک می‌ریخت (همان نمونۀ ترگل‌ورگلِ جماعتی که در آن سن‌وسال می‌توانستند بلیت بخرند)؟ خیر. پربحث‌ترین عکس متعلق به مهاجم اروگوئه لوئیز سوآرز بود که جورجیو کیه‌لینی مدافع ایتالیا را گاز گرفت. همه‌ جا دربارۀ این خطای سوآرز بحث می‌شد. با قدم‌زدن در خیابان‌های اطراف اسکلۀ ریودژانیرو، اغلب روی نمایشگرهایی بزرگ، تکرار علی‌الدوام صحنه‌ای را می‌دیدید که سوآرز دندان‌هایش را در استخوان ترقوۀ مدافع ایتالیایی فرو می‌کرد. همه و همه، از صاحبان میکده‌ها تا بچه‌پول‌دارهای عیّاش تا گداهایی که چند متر آن طرف‌تر روی جدول ایستاده بودند، در این باره نظر می‌دادند. یکی می‌گفت: «باید برای ده مسابقه محروم شود.» دیگری جواب می‌داد: «چرا گازگرفتن بدتر از لگدزدن به ساق پای حریف است؟» اما مسئلۀ اصلیْ تنبیه نبود. همین‌که گاز سوآرزْ نوعی رسوایی تمام‌عیار حساب می‌شد، نشانۀ پیروزی فیفا بود. \n به همین ترتیب، مجازات تمارض هم مثل دادگاهی نمایشی شده است. تمارض و پیامد آن از رخداد سرسری با اندکی نمایشگری، تبدیل شده است به ماجرایی تماشایی و پرآب‌وتاب. تمارض هم‌اکنون واجد همان مبالغه‌ای است که رولان بارت به کُشتی نسبت می‌داد. در این صحنه شاهد دنباله‌ای از نمایش‌های سبک کمپ۵ هستیم: چهرۀ پریشان بازیکن هنگام زمین‌خوردن، گام‌های آرام و سنگین داور به‌سمت بازیکن، توی جیب دنبال کارت گشتن: قرمز؟ زرد؟ چقدر هم گزینه هست. شاید بهسازی و تجمل‌گرایی شهری۶ بهترین قیاس از این ماجرا باشد: پاک‌سازی محله از جرائم کوچک و خیابان‌های کثیف تا جا برای تعامل‌ها و رفتارهای فرهنگی‌تر باز شود. البته ردگم‌کُن هم هست: نهادی سیاست پنجره‌های شکسته۷ را اتخاذ کرده که خود ورشکسته است. حتی واکنش‌های دفاعی آن‌هایی که هوادار بهسازی و تجمل‌گرایی شهری‌اند و مثلاً اینکه می‌پرسند: «می‌خواهید نرخ جرم و جنایت بالا باشد؟ ترجیح می‌دهید همه‌چیز کثیف باشد و توجهی نشود؟» مشابه واکنش‌های دفاعی آن‌هایی است که از تنبیه تمارض لذت می‌برند. ولی اینکه در یک فرهنگ، گناه صغیرۀ سابق با چه سرعتی به گناه کبیره تبدیل شود، فرایند پیچیده‌ای است. شاید یکی از عوامل مؤثر بر این فرایند، تمایل اهالی آن فرهنگ به واردکردن ارزش‌های بیگانه باشد؛ یعنی در منطقه‌ای که شیر و تپه‌ای ندارد، شیری را روی تپه تصور کنند. \n تحمیل اخلاق‌گرایی توسط فیفا را می‌توان تا اواخر دهۀ ۱۹۸۰ ردگیری کرد؛ یعنی اندکی پس از ماجرای «دست خدای» مارادونا که کارزار «بازی جوانمردانه» آغاز شد. اولین جایزۀ «بازی جوانمردانۀ فیفا»، که جایزه‌ای نمادین برای به‌اصطلاح تشویق روحیۀ ورزش‌کاری بود، به هواداران اسکاتلندی داندی‌یونایتد داده شد که با رقبای سوئدی خود، یعنی تیم آی‌. اف‌. کی گتبرگ، برندۀ آن سال جام یوفا خوش‌رفتار بودند. همراه با اسکاتلندی‌ها، فرانک اردنویتزِ آلمانی هم برندۀ آن جایزه شد چون در یک مسابقۀ بوندس‌لیگا بین اف‌. سی. ‌کُلن و وردربرمن پذیرفته بود که خطای هند کرده است. این جایزه هیچ‌گاه پا نگرفت و عموم افراد اصلاً خبر ندارند چنین جایزه‌ای هست. معیارهای کسب این جایزه هم سال‌به‌سال مبهم‌تر شده‌اند. در سال ۱۹۹۰ این جایزه به گری لینکر تعلق گرفت؛ چون در دوران فوتبال حرفه‌ای‌اش هرگز کارت زرد یا قرمز نگرفته بود. جورجینهو، مدافع چپ برزیلی، به‌خاطر رفتار نمونه‌اش داخل و خارج میدان در سال ۱۹۹۱ برندۀ این جایزه شد. این جایزه در سال ۱۹۹۸ سیاسی شد: فدراسیون‌های فوتبال امریکا و ایران به‌خاطر بازی بی‌حادثه‌شان در جام‌ جهانی آن سال برندۀ این جایزه شدند و آن را با فدراسیون فوتبال ایرلند شمالی تقسیم کردند که در بلفاست مسابقه‌ای میان کلیفتونویل، پایگاه اصلی کاتولیک‌ها و لینفیلد، پایگاه اصلی پروتستان‌ها، برگزار کرده بود. \n تعبیر «بازی جوانمردانه» اکنون کلمۀ مرکبی است که محبوب دل تشکیلات فوتبال شده است؛ تابدانجاکه در مراسم افتتاحیۀ جام کنفدراسیون‌ها در ریودژانیرو در سال ۲۰۱۳، حضار با هوکردن به استقبال سپ بلاتر، رئیس سابق و فاسد فیفا و دیلما روسف رئیس‌جمهور برزیل رفتند. بلاتر گفت: «دوستان فوتبال برزیل، احترام چه شد؟ بازی جوانمردانه کجاست؟» \n نظر به آنچه گذشت، گویا دو گل مارادونا در یک‌چهارم نهایی جام‌ جهانی ۱۹۸۶ مقابل انگلستان، دو میراث متمایز، اما ماندگار به جا گذاشته است. گل دوم، با آن ترکیب دقیق و ظریف حرکات، یک ایدئال ارسطویی است که هر مهاجمی خود را با آن می‌سنجد. اما «دست خدا»، جرقۀ جنبش «بازی جوانمردانۀ فیفا» را زد و در پسِ‌ ضربه‌ای اخلاقی در عرصۀ فوتبال نقش داشت که تا به امروز ادامه دارد. \n در سال ۱۹۹۰ آرژانتین به فینال جام‌ جهانی مقابل آلمان رسید. هفت‌ساله بودم؛ اما یادم هست که بزرگ‌ترها روز مسابقۀ فینال درگیر بحثی داغ شدند. این بحث تا شب طول کشید و بچه‌ها هم با اینکه چیز زیادی از تاکتیک فوتبال نمی‌فهمیدند، به آن پیوستند. بحث سر این بود که آیا واقعاً روی مهاجم آلمان خطا شده بود یا گرفتن آن پنالتی که نتیجۀ بازی و نتیجۀ جام‌ جهانی را به نفع آلمان رقم زد، با تمارض بود. \n از آن زمان تاکنون بارها ویدئوی آن بازی را دیده‌ام. آن اتفاق در دقیقۀ هشتادوپنجم بازی رُخ داد: نزدیک به انتهای بازی‌ای که بدترین فینال جام جهانی در بدترین جام‌ جهانی تاکنون بوده است: خشن، حوصله‌سربَر و بی‌هیجان. استفان رویتر، بازیکن میانی آلمانی، توپ را می‌گیرد، پابه‌توپ می‌دود و کمی آن را نگه می‌دارد تا جا برای بازی پیدا کند. مثل دستۀ غازها که جا عوض می‌کنند، سه مهاجم از هم جدا می‌شوند. پاس رویتر آن‌قدر دقیق است که فقط در پاس‌های نه‌چندان بلند می‌توان انتظارش را داشت: زمان‌بندی آن پاس با حرکت رودی فولر هماهنگ است که یک قدم جلوتر از مدافع آرژانتینی یعنی سنسینی، به‌سمت محوطۀ جریمه می‌دود. وقتی فولر توپ را می‌گیرد، سنسینی پشت سر اوست. همین‌که توپ به فولر می‌رسد، نقش زمین می‌شود. سپس تئاتر همیشگی به پا می‌شود. سنسینی بلند می‌شود و با آن دلهرۀ معصومانه‌ای که به دل آدم چنگ می‌زند، رو به داور می‌کند. هم‌تیمی‌هایش دور داور جمع می‌شوند؛ اما داور آن‌ها را هُل می‌دهد و راهش را باز می‌کند. به‌سمت محوطۀ جریمه می‌رود و با آن ژست قاطع به نقطۀ پنالتی اشاره می‌کند. آندریاس برمه ضربه را می‌زند و توپ در گوشۀ راست دروازۀ گوی‌کوچه‌آ می‌خوابد. آلمان پیروز می‌شود. \n در همان مسابقه، کلینزمن هم قبل از فولر تمارض کرده بود که به‌خاطرها مانده است: روی مدافع آرژانتین پدرو مانزون پرید، سپس با همان شیوۀ تئاتری روی زمین غلتید که درنتیجه مانزون اخراج شد. اما حرکت فولر ظریف‌تر بود. اگر از آن بازی‌های مدرسه‌ای بود، قدری از تمارضش دلخور می‌شدیم؛ ولی شاید قدری هم سر حال می‌آمدیم. اگر بخواهیم تمارضی بی‌عیب‌ونقص را مثال بزنیم، دقیقاً همان حرکت فولر است. سرعت افتادنش دقیقاً حساب‌شده بود، تشخیص خطا پنجاه‌پنجاه بود و وقتی افتاد، چندان اداواطوار درنیاورد. چنان بی‌عیب‌ونقص زمین خورد که من، هنگام نوشتن این یادداشت بعد از رُبع قرن که می‌توانم آن صحنه را بارهاوبارها روی نمایشگر رایانه‌ام نگاه کنم، باز هم مردّدم که واقعاً آنجا چه شد. \n پدربزرگم سر فوتبال پول زیادی از دست داد. با غرور، حتی با قدری شادی، این را می‌گفت. پس از بازنشستگی، هرازگاهی دربارۀ احیای تیم دام‌بوسکو حرف می‌زد که در دهۀ ۱۹۸۰ و تا آخر دهۀ ۱۹۹۰ افت سریع و غمناکی داشت. چنان مصمّم و مؤمنانه از احیای تیم حرف می‌زد که ناخواسته می‌فهمیدیم به حرفش باور ندارد. \n در دورۀ ریاست پدربزرگم در دام‌بوسکو آقایی در هیئت‌مدیره بود که پس از بازنشستگیِ پدربزرگم هم آنجا ماند. شما بگویید آقای آلبرتو یا هر اسمی که دلتان می‌خواهد. اغلب به دیدن پدربزرگ می‌آمد و چند ساعت کنار هم می‌نشستند و قهوه یا شربت عصارۀ برگ‌های گوارانا می‌نوشیدند. اول آلبرتو از برنامه‌های احیای باشگاه حرف می‌زد و بعد تقاضای پول می‌کرد. پرحرف بود و دربارۀ مسابقه‌های اخیر، استعدادهای اصلی تیم و اینکه چه کسی باید از تیم اصلی اخراج یا کنار گذاشته شود، نظر می‌داد. مهم نبود گفت‌وگویشان چطور شروع شود. پایان آن همیشه یک‌جور بود: پدربزرگم به او پول می‌داد. ماجرا چند سالی ادامه داشت و جلوۀ کریهی پیدا کرده بود: یک نفر از شوروشوق دیگری سوءاستفاده می‌کرد. سال‌ها بعد که علاقه‌ام به فوتبال کم‌رنگ شد، دیگر نمی‌توانستم دروغ بگویم و بیش از حدِ واقع تظاهر به علاقه کنم؛ هرچند این کار پدربزرگم را خوش‌حال می‌کرد. \n ولی گاهی اوقاتْ کنارِ هم فوتبال می‌دیدیم. دائم از بچه‌هایش می‌خواست تلویزیون‌های بزرگ‌تر و مدرن‌تر بخرند تا فوتبال ببیند. در آن اتاقِ پُر از تصاویر مقدس کاتولیک‌ها، عمدتاً از سنت‌فرانسیس و سنت‌بندیکت، تلویزیون هرچه بزرگ‌تر، بی‌قواره‌تر می‌نمود. در گوشۀ اتاق، دکور چوب‌کاری‌شده با درهای شیشه‌ای کوچکی بود که تصویری از منظره‌ای روستایی داخل آن گذاشته بودند. چوپان‌ها و مریم مقدس در آن تصویر ترسیم شده بودند. آن منظره هنگام تماشای بازی دائم گوشۀ چشمتان می‌نشست؛ آن‌قدر که آزارنده می‌شد. تهویۀ مطبوع، هوایی خنک همراه با حس دلپذیر انزوا رقم می‌زد. بیرون خانه گرمایی طاقت‌فرسا بود که به‌نظرم نتیجۀ رفت‌وآمد ماشین‌ها و مردم بود و داخلْ خُنکایی آرام که مطلوب من بود. به‌گمانم مطلوب پدربزرگم هم بود. اگر مهاجمی اطراف محوطۀ جریمه وقت تلف می‌کرد، بی‌هدف دریبل می‌زد و نمی‌دانست شوت کند یا پاس بدهد، پدربزرگم از روی تختخوابی که دراز کشیده بود، بلند می‌شد، گلویش را صاف می‌کرد و با غرولند می‌گفت: «بیفت زمین دیگه لامصب. بیفت زمین.»\n • نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را الخاندرو چاکوف نوشته است و در تاریخ ۶ آوریل ۲۰۱۶ با عنوان «The fall: how diving became football’s worst crime» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ تیر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «تبهکاران فوتبال» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• الخاندرو چاکوف (Alejandro Chacoff) به عنوان مقاله‌نویس و منتقد برای پیاو مگزین می‌نویسد. [۱] Flemish: سبک نقاشان فلندرز، ساکنان هلندی‌تبار ِ بلژیک امروزی که در بازۀ قرن‌های ۱۵ تا ۱۷ در شمال اروپا مشهور بود. [۲] Asperger’s Syndrome: نوعی اختلال عصبی که در طیف اوتیسم یا درخودماندگی طبقه‌بندی می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال، رفتارها و علایق کلیشه‌ای دارند، تنها به یک موضوع توجه نشان می‌دهند و همه‌ چیز را از زاویۀ آن موضوع می‌بینند. [۳] Peronist: هواداران پرونیسم، جنبشی سیاسی در آرژانتین که بر پایۀ اندیشه‌های رئیس‌جمهور اسبق این کشور ژوان دومینگو پرون بنیان‌گذاری شد. سه ستون اصلی این اندیشه را عدالت اجتماعی، استقلال اقتصادی و خودمختاری سیاسی آرژانتین تشکیل می‌دهند. [۴] Paulo Vinícius Coelho: با پائولو کوئلیوی نویسنده فرق دارد. [۵] Camp: این سبک بر پایۀ تقلید عامدانه و معمولاً سبک‌سرانه و گاه تا حد افراط از حرکت‌های تئاتری است. در مقایسه با هنر متعالی که زیبایی و ارزش هنری دارد، سبک کمپ فقط به سرزندگی، جسارت و پویایی اهمیت می‌دهد. [۶] Gentrification: با بهسازی یک منطقۀ شهری، به‌تدریج اقشار ثروتمندتر به آن جلب می‌شوند؛ گاه تاآنجاکه فقرا به‌علت آنکه از پس هزینه‌های جدید محل برنمی‌آیند، آنجا را ترک می‌کنند. [۷] Broken Windows Policy: نظریۀ جرم‌شناسی «پنجره‌های شکسته» می‌گوید بی‌نظمی و اختلال‌های کوچک، مثلاً پنجره‌های شکسته‌ای که تعمیر نشده باشند، در یک مکان می‌توانند نشانۀ آن باشند که نظمی بر آنجا حاکم نیست و بدین‌ترتیب مشوق جرائم بیشتر و رفتارهای ضداجتماعی شوند.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157760.json b/train/528157760.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e7dba0c9ef4a5897842f07d4dbb7d3694a205b97 --- /dev/null +++ b/train/528157760.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "گوشی هوشمند کالای معرّف عصر ما است", + "subtitle": "همان‌طور که خودرو کالای معرّف قرن بیستم بود، گوشی هوشمند نیز کالای معرّف عصر ما است.", + "introduction": "چهل سال پیش در چنین روزهایی استیو جابز و استیو وزنیاک شرکت اَپل را تاسیس کردند. احتمالا آن روز آنها تصورش را هم نمی‌کردند که گوشی‌ هوشمند روزی کالای معرّف عصر ما خواهد شد. اینکه مردم در تمام روز و همه‌جا گوشی در دست دارند، چه معنا و مفهومی دارد؟ اینکه گوشی‌های هوشمند، محل کار را ازلحاظ فضا و زمان گسترده‌تر کرده‌اند چه دلالت‌هایی از منظر اقتصادسیاسی دارد؟ و نهایتاً در این ماجرا ما جزو کدام دسته هستیم؛ استعمارکنندگان یا استثمارشدگان؟", + "content": "ژاکوبن — خودرو از بسیاری جهات کالای معرّف قرن بیستم بود. اهمیت خودرو نه از برتری فناورانه یا پیچیدگی خط تولید، بلکه از قابلیتش در بازنمایی و شکل‌دهی جامعه ناشی می‌شد. روش‌هایی که از طریق آنها به تولید، مصرف، استفاده و کنترل خودرو‌ها می‌پرداختیم پنجره‌ای بودند به سوی خود کاپیتالیسم قرن بیستمی و نگاهی گذرا به چگونگی برخوردها و مناسبت‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی.\nاکنون که در دوران مالی‌شدن۱ و جهانی‌شدن به سر می‌بریم و «اطلاعات» در این دوران پادشاهی می‌کند، ایدۀ طرح کالایی که معرّف عصری تاریخی باشد، جالب می‌نماید. امروزه کالاها اهمیت زیادی دارند و رابطۀ مردم با آنها نقشی مهم در درک جامعه بازی می‌کند. همان‌طور که خودرو اهمیتی اساسی در درک قرن گذشته دارد، گوشی هوشمند نیز کالای معرّف عصر ما است.\nامروزه مردم خیلی از وقت خود را با گوشی‌شان سپری می‌کنند. آنها در طول روز دائماً به گوشی خود سر می‌زنند و آن را نزدیک به خود نگه می‌دارند. این روزها مردم در کنار گوشی می‌خوابند، آن را به حمام و دستشویی می‌برند و هنگام راه‌رفتن، غذاخوردن، مطالعه‌کردن، کارکردن، انتظارکشیدن و رانندگی‌کردن چشمان خود را به صفحۀ آن می‌دوزند. حتی طی تحقیقی، بیست‌درصد جوانان اقرار کردند که در حین رابطۀ جنسی هم به‌سراغ گوشی‌شان می‌روند.\nاینکه مردم در تمام روز، هر جا که می‌روند در دست یا در جیب خود گوشی دارند، چه معنا و مفهومی دارد؟ برای درک معنای اعتیاد جمعی به گوشی باید به‌تبعیت از توصیۀ هری برِیوِرمن «ازیک‌طرف، ماشین‌ها و از طرف دیگر، روابط اجتماعی و نیز چگونگی تعامل این دو در جامعه» را بررسی کنیم.\nماشین‌های دستی کارمندان اَپل، شهرک فاکس‌کان۲ واقع در حومۀ شهر شنژنِ چین را «موردور» می‌نامند: سرزمینی نکبت‌بار در رشته ‌افسانه‌های جی.آر.آر تالکین [نویسندۀ کتاب هابیت و ارباب حلقه‌ها]. همان‌طور که موج بی‌سابقۀ خودکشی‌ها در سال ۲۰۱۰ نشان داد، این عنوان تعبیری نه‌چندان اغراق‌آمیز دربارۀ کارخانه‌هایی است که کارگران جوان چینی در آنها گوشی آیفون مونتاژ می‌کنند. زنجیرۀ تأمین اپل، گروه‌های مختلفِ مهندسان نرم‌افزار را به صدها تامین‌کنندۀ قطعات در امریکای جنوبی، اروپا و آسیای شرقی وصل می‌کند. صفحه‌های گوریلا گلس۳ از کنتاکی امریکا، پردازنده‌های حرکتی از هلند، تراشه‌های دوربین از تایوان و ماژول‌های فرستنده و گیرنده از کاستاریکا به سمت ده‌ها کارخانۀ مونتاژ در چین سرازیر می‌شوند.\nگرایشات هم‌زمان‌ خلاقانه و مخربِ کاپیتالیسم، تغییراتی دائمی در شبکه‌های تولید جهانی و در داخل این شبکه‌ها پدید می‌آورد و پیکربندی‌هایی جدید برای روابط قدرتِ شرکتی و دولتی ایجاد می‌کند. در روزگاران قدیم، زنجیره‌های تأمین با محوریت تولیدکننده، غالب بودند و حرف اول را می‌زدند. برای نمونه می‌توان به صنایعی مثل خودروسازی و صنعت فولاد اشاره کرد. افرادی مثل «لی ایاکوکا» و اسطورۀ بوئینگ «بیل الن» تصمیم می‌گرفتند چه چیزی بسازند، کجا بسازند و به چه قیمتی بفروشند.\nاما با بالاگرفتن تناقضات اقتصادی و سیاسی مربوط به رونق پس از جنگ در دهه‌های شصت و هفتاد، کشورهای بیشتروبیشتری در نیم‌کرۀ جنوبی برای دستیابی به اهداف توسعه‌ایِ خود، راهبرد‌هایی صادرات‌گرا اتخاذ کردند. به‌ویژه در صنایع سبک مانند صنعت پوشاک، اسباب‌بازی و الکترونیک، نوع جدیدی از زنجیرۀ تأمین پدید آمد که در آن، حاکمیت با خرده‌فروشان است؛ نه تولیدکنندگان. در این مدل‌های خریدارمحور، شرکت‌هایی مثل نایکی، لیز کلِیبرن و وال‌مارت، قیمت خود را به تولیدکنندگان اعلام می‌کنند.\nقدرت و حاکمیت در نقاط مختلفی از زنجیرۀ گوشی‌های هوشمند قرار دارند و تولید و طراحی در مقیاسی جهانی یکپارچه شده‌اند. اما پیکربندی‌های جدیدِ روابط قدرت سلسله‌مراتب‌های موجود ثروت را تقویت می‌کنند: کشورهای فقیر و با درآمد متوسط دست و پا می‌زنند تا از طریق توسعۀ زیرساخت‌های خود و معاملات تجاری به‌سمت گره‌های پرمنفعت‌تر حرکت کنند؛ اما فرصت‌های ارتقا بسیار نادرند و ماهیت جهانی تولید، تلاش‌های کارگران برای بهبود شرایط و دستمزدها را بسیار سخت می‌کند.\nکارگران کنگویی که در معدن کلتان مشغول کارند، بیش از یک اقیانوس با مدیران اجرایی نوکیا فاصله دارند. تاریخ، سیاست، روابط کشورشان در تأمین مالی و چندین دهه توسعه، بین آنها جدایی انداخته است. بسیاری از اینها ریشه در استعمارگری دارند.\nزنجیرۀ ارزش گوشی‌های هوشمند نقشۀ خوبی است برای استثمار جهانی، سیاست تجاری، توسعۀ نامتوازن و توانایی لجستیک؛ اما اهمیت اساسی‌تر این ابزار را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد. برای کشف دگرگونی‌های ظریف‌تر در انباشت و تمرکزی که به‌وسیلۀ گوشی هوشمند تسهیل یافته و نمود پیدا کرده است، باید توجه خود را از فرایندی که مردم به‌وسیلۀ آن از ماشین‌ها برای ساخت گوشی‌های همراه استفاده می‌کنند برداریم و به فرایندی معطوف کنیم که از طریق آن از خودِ گوشی به‌عنوان ماشین استفاده می‌کنیم.\nاز برخی جهات، ماشین‌دانستنِ گوشی، بدیهی به‌نظر می‌رسد. در واقع، چینی‌ها به گوشی موبایل «شوجی» می‌گویند که به‌معنی «ماشین دستی» است. مردم اغلب از ماشین‌های دستی خود مانند سایر ابزارها استفاده می‌کنند؛ به‌ویژه در محل کار. افزایش تقاضا در جوامع نولیبرال برای کارکنانی انعطاف‌پذیر و سیار جایگاه ویژه‌ای به این ابزار می‌بخشد.\nگوشی‌های هوشمند، محل کار را ازلحاظ فضا و زمان گسترده‌تر می‌کنند. می‌توان پیام‌های ایمیل را هنگام صرف صبحانه پاسخ داد، برخی کارها را هنگام برگشت به خانه در مترو بررسی کرد و جلسه‌های روز بعد را شب، قبل از خواب مشخص کرد. اینترنت به محل کار تبدیل می‌شود و دفتر کار فقط نقطه‌ای کوچک روی نقشه‌ای پهناور از فضاهای کاری ممکن خواهد بود.\nطولانی‌شدن روزهای کاری به‌واسطۀ گوشی‌های هوشمند چنان همه‌گیر و زیان‌بار شده است که گروه‌های کارگری به مبارزه برخاسته‌اند. در فرانسه، اتحادیه‌های صنفی و شرکت‌های فناوری در آوریل ۲۰۱۴ قراردادی امضا کرده‌اند که «حق قطع اتصال از شبکه» پس از ساعات کاری را برای ۲۵۰هزار کارگر فناوری به‌ رسمیت می‌شناسد. آلمان نیز در نظر دارد قانونی وضع کند که به‌موجب آن تبادل ایمیل و تماس‌های تلفنی پس از وقت کار ممنوع خواهد شد. وزیر کار آلمان، آندرئه نالس، طی مصاحبه‌ای با روزنامه‌ای آلمانی گفت: «مسلماً بین دسترس‌پذیریِ دائمی و بیماری‌های روان‌شناختی رابطه‌ای وجود دارد.»\nگوشی‌های هوشمند خلق انواع جدید کار و روش‌هایی جدید برای دسترسی به بازار کار را نیز آسان کرده‌اند. در «بازار خرده‌کاری۴» شرک‌هایی مثل تسک‌رَبیت و پُست‌مِیتس با ایجاد ارتباطی قوی با «نیروی کار توزیع‌شده» از طریق گوشی‌های هوشمند مدل‌های کسب‌وکار جدیدی ساخته‌اند.\nتسک‌ربیت کسانی را که از انجام کارهای طاقت‌فرسای خود پرهیز می‌کنند، به اشخاصی متصل می‌کند که تمایل دارند در ازای دستمزد، خرده‌کاری کنند. کسانی که می‌خواهند کارهای روزمره‌شان انجام شود، کارهایی مثل لباس‌شویی یا تمیزکردن خانه بعد از جشن تولد فرزندشان، با استفاده از نرم‌افزار موبایلی تسک‌ربیت با «تسکرها» [کارگران] ارتباط برقرار می‌کنند.\nتسکرها باید همواره گوش‌به‌زنگِ گوشی‌های خود باشند تا هنگام مطرح‌شدن درخواست کار بلافاصله پاسخ دهند. زمان پاسخ‌دهی تعیین می‌کند که کار به چه کسی می‌رسد. مصرف‌کنندگان می‌توانند تسکر دلخواه خود را سفارش دهند یا حذف کنند. به‌محض اینکه کار با موفقیت انجام شد، طرف قرارداد می‌تواند دستمزدش را مستقیماً از طریق گوشی دریافت کند.\nآیندۀ موفقیت‌آمیزی در دنیای کسب‌وکار برای پست‌میتس پیش‌بینی می‌شود؛ به‌ویژه پس از آنکه در سال گذشته شرکت سرمایه‌گذاری اسپارک کپیتال مبلغ شانزده‌میلیون دلار به این شرکت تزریق کرد. پست‌میتس «پیک‌های» خود را در شهرهایی مثل بوستون، سن‌ فرانسیسکو و نیویورک با استفاده از برنامه‌ای که روی گوشی آیفون آنها نصب شده است، ردگیری می‌کند تا سفارش‌های ساندویچ مکزیکی و قهوۀ وانیلیِ بدون قند را به خانه‌ها و دفاتر کاری تحویل دهند. وقتی سفارش کاری جدید مطرح می‌شود، برنامۀ گوشی، مسیر نزدیک‌ترین پیک را شناسایی می‌کند. این پیک برای دریافت دستمزد، باید بلافاصله به این سفارش پاسخ دهد و کار را در عرض یک ساعت به انجام برساند.\nپیک‌هایی که به‌عنوان کارکنان پست‌میتس شناخته نمی‌شوند، کمتر از شرکت اسپارک اشتیاق نشان می‌دهند. دریافتی آنها به‌ازای هر تحویل علاوه بر انعام، سه دلار و هفتادپنج سنت است و چون در دستۀ پیمانکاران مستقل قرار می‌گیرند، مشمول حمایت قوانین حداقل دستمزد نمی‌شوند.\nبه‌این‌ترتیب، ماشین‌های دستیِ ما با دنیای مدرنِ کار کاملاً سازگار می‌شوند. گوشی هوشمندِ کار، مدل‌های مشروط استخدام و خوداستثماری را با وصل‌کردن کارگران به سرمایه‌داران آسان می‌کند؛ بدون نیاز به صَرف هزینه‌های ثابت و سرمایه‌گذاری عاطفی که در روابط سنتیِ استخدام دیده می‌شود.\nاما گوشی‌های هوشمند فقط نوعی فناوری برای کارهای مزدی نیستند؛ بلکه به بخشی از هویت ما تبدیل شده‌اند. وقتی از گوشی برای ارسال پیامک به دوستان و دوستداران خود استفاده می‌کنیم، در فیسبوک نظر می‌گذاریم یا فیدهایمان را در توییتر نگاه می‌کنیم، مشغول کار نیستیم؛ بلکه در حال استراحت و تفریح و خلاقیت هستیم. اما درمجموع از راه همین کنش‌های جزئی است که درنهایت چیزی منحصربه‌فرد و ارزشمند تولید می‌کنیم: خودهایمان.\nخودهایی برای فروش اِروینگ گافمن، جامعه‌شناس برجستۀ امریکایی، به موضوع «خود» علاقه‌مند بود و همین‌طور به اینکه افراد چگونه از طریق تعامل اجتماعی «خود»شان را تولید می‌کنند و نمایش می‌دهند. طبق اذعان گافمن، وی نگرشی شکسپیری داشت. از نظر او «دنیا صحنۀ نمایش است». به‌گفتۀ او تعاملات اجتماعی را می‌توان نوعی اجرای نمایش دانست و اجرای افراد بسته به تماشاگرشان متفاوت خواهد بود.\nما این نقش‌های «جلوی صحنه» را برای کسانی اجرا می‌کنیم که می‌خواهیم تحت تأثیرشان قرار دهیم؛ مثل آشنایان، همکاران و خویشاوندان انتقادگر. اجراهای جلوی صحنه اینطور نشان می‌دهند که اعمال ما «معیارهای خاصی را صورت‌بندی می‌کنند و تداوم می‌بخشند.» این اعمال تماشاگر را متقاعد می‌کنند که ما در حقیقت همانی هستیم که وانمود می‌کنیم: انسانی مسئولیت‌پذیر، هوشمند و اخلاق‌مدار.\nاما نمایش‌های جلوی صحنه ممکن است سست و بی‌ثبات باشند. آنان اغلب تحت تأثیر اشتباه و خطا تضعیف می‌شوند. مردم دچار اشتباهاتی شرم‌آور می‌شوند، در درک اشارات اجتماعی دچار سوءتعبیر می‌شوند یا دستشان رو و دروغشان برملا می‌شود. گافمن به‌شدت علاقه‌مند بود که بفهمد ما در تکمیل و حفظ نمایش‌هایمان در جلوی صحنه چقدر زحمت می‌کشیم و چقدر در این کار شکست می‌خوریم.\nگوشی‌های هوشمند نعمتی خدادادی برای جنبه‌های دراماتیک زندگی هستند. آنها ما را قادر می‌سازند تا اثرگذاری خود روی دیگران را با دقتی وسواس‌گونه مدیریت کنیم. می‌توانیم به‌جای صحبت کردن با دیگران، به آنها پیام بفرستیم و پیشاپیش برای بذله‌گویی‌ها و استراتژی‌های اجتناب و طفره‌روی‌مان برنامه‌ریزی کنیم. می‌توانیم سلیقۀ بی‌عیب‌ونقص عکاسی خود را در وب‌سایت پین‌ترِست، مهارت‌های برترِ فرزندپروری خود را در سایت کافه‌مام و شکوفاییِ استعدادهای هنری خود را در اینستاگرام به‌صورت زنده و بلادرنگ به‌نمایش بگذاریم.\nاخیراً مجلۀ نیویورک براساس سایت دوست‌یابی «اوکی‌کیوپید۵» مطلبی دربارۀ چهار فرد جذاب و خواستنی اول در شهر نیویورک منتشر کرده است. این افراد چنان پروفایل ماهرانه و جذابی برای خود ایجاد کرده‌اند که با سیل فزایندۀ درخواست‌ها مواجه شده‌اند. از گوشی آنها دم‌به‌دم صدای زنگ دریافت پیام‌هایی از دوستان بالقوه شنیده می‌شود. تام، یکی از این چهار فرد برگزیده، به‌طور مرتب پروفایلش را اصلاح می‌کند، عکس‌های جدید به آن اضافه می‌کند و خود را با کلماتی دیگر توصیف می‌کند. او حتی از سرویس بهینه‌ساز پروفایل این سایت با نام «مای‌بِست‌فِیس» استفاده کرده است.\nبه‌گفتۀ تام، همۀ این تلاش‌ها امروزه در «فرهنگ لایکِ» ما لازم است. تام پروفایل اوکی‌کیوپیدش را «ادامۀ خودش» می‌داند: «دوست دارم پروفایلم هم خوب و تمیز به نظر بیاید؛ بنابراین آن را وادار به ورزش و دفع زوائد می‌کنم.»\nگسترش باورنکردنیِ رسانه‌های اجتماعی و استفادۀ فزایندۀ مردم از آنها برای تولید و نمایش «خود»شان ظهور آداب و رسومی مبتنی بر رسانه‌های جدید تکنولوژیک را رقم می‌زند. اکنون گوشی‌های هوشمند در رویکردهای ما در «تولید، حفظ، ترمیم و نوسازی روابط و نیز مخالفت یا مقاومت در برابر آن» نقشی محوری بازی می‌کنند.\nمثلاً آداب تبادل پیامک را در نظر بگیرید که با همۀ قواعد پیچیده و نانوشته‌اش، اکنون نقشی حاکم در پویایی روابط اکثر جوانان بازی می‌کند. برای اینکه بپذیریم آداب جدیدِ مبتنی بر رسانه‌های تکنولوژیک سنت‌ها و رسوم قدیمی‌تر را از بین می‌برند یا آنها را دچار تغییری بنیادین می‌کنند، لازم نیست در نوستالژی تلخ غرق شویم.\nتولید و حفظ روابط به‌صورت دیجیتال از طریق گوشی‌های هوشمند تفاوت‌هایی با استفاده از گوشی برای انجام وظایف مرتبط با کارهای مزدی دارد. افراد بابت پروفایلشان در سایت «تیندر» یا به‌خاطر آپلودکردن عکس‌های آخر هفته‌شان در «اِسنَپ‌چت» مزدی دریافت نمی‌کنند؛ بلکه «خود»شان و آدابی که تولید می‌کنند، در معرض فروش قرار می‌گیرند. صرف‌نظر از قصد و نیت، وقتی که شخصی از گوشی هوشمندش برای اتصال به دیگران و جامعۀ دیجیتالِ فرضی استفاده می‌کند، خروجیِ کاری که بی‌مزد و منت و به‌خاطر دل خود انجام می‌دهد، به‌احتمالِ زیاد به‌عنوان کالا به فروش خواهد رفت.\nشرکت‌هایی مثل فیسبوک در محصورسازی و فروش خودهای دیجیتال پیشگام‌اند. در سال ۲۰۱۳، تعداد کاربران فیسبوک که از طریق گوشی‌های هوشمندشان به این سایت دسترسی داشتند، به ۹۴۵میلیون نفر رسید. در آن سال، فیسبوک ۸۹درصد از درآمدش را از راه تبلیغات کسب کرد که نصف آن به تبلیغات موبایلی مربوط می‌شد. تمام معماری فیسبوک با این هدف طراحی شده که تولیدِ خودهای کاربران را ازطریق بستری هدایت کند که آنها را قابل فروش می‌کند.\nفیسبوک به‌خاطر همین هدف بود که سیاست «نام واقعی» را در پیش گرفت: «وانمودکردنِ خود به‌عنوان چیزی دیگر یا کسی دیگر ممنوع است.» فیسبوک کاربران را ملزم به استفاده از نام قانونی می‌کند تا بتوان خودهای جسمانی آنها را با خودهای دیجیتالشان تطبیق داد؛ چون داده‌هایی که یک انسان واقعی تولید و دریافت می‌کند، سودآورتر از انسان دیجیتال است.\nکاربران سایت دوست‌یابی اوکی‌کیوپید با تبادل مشابهی موافقت می‌کنند: «داده در عوض قرار دوستی.» شرکت‌های ثالث پشت پرده نشسته‌اند و مشغول‌اند به جمع‌آوری عکس‌های کاربران، دیدگاه‌های سیاسی و مذهبی آنها و حتی اظهار علاقه‌شان به رمان‌های دیوید فاستر والاس. سپس داده‌های جمع‌آوری‌شده به تبلیغات‌چی‌ها فروخته می‌شود؛ همان‌هایی که آگهی‌هایی هدفمند و شخصی‌شده تولید می‌کنند.\nمجموعۀ کسانی که به داده‌های اوکی‌کیوپید دسترسی دارند، بسیار بزرگ است. اوکی‌کیوپید در کنار شرکت‌های دیگری مثل «مَچ» و «تیندر» تحت مالکیت شرکت «اینتراکتیوکورپوریشین» (به‌اختصار آی‌اِی‌سی۶) قرار دارد که ششمین شبکۀ اینترنتی بزرگ در دنیا است. اینکه حاصل ساخت و عرضۀ «خود» در سایت اوکی‌کیوپید، عشق باشد یا نه، قطعی نیست؛ اما سود شرکتیِ حاصل از آن قطعی است.\nروزبه‌روز آگاهی به این نکته بیشتر می‌شود که خودهای دیجیتالِ ما امروزه تبدیل به کالا شده‌اند. استاد دانشگاه نیواسکول، لورل پِتاک اخیراً بیانیه‌ای منتشر کرده است به‌نام «مزد برای فیسبوک» و در ماه مارس ۲۰۱۴ پل بادنیتز و تاد برگر سایت «اِلو» را خلق کردند که به‌سرعت جانشین محبوبی برای فیسبوک می‌شود.\nسایت الو اعلام می‌کند که: «ما معتقدیم شبکۀ اجتماعی می‌تواند ابزاری برای توانمندسازی باشد. شبکۀ اجتماعی وسیله‌ای برای فریب، اجبار و دست‌کاری نیست؛ بلکه فضایی برای ارتباط، خلاقیت و لذت‌بردن از زندگی است. شما کالا نیستید.» اِلو قول می‌دهد داده‌های شما را به تبلیغ‌گران ثالث نفروشد؛ دست‌کم فعلاً نمی‌فروشد. اما حق خود را برای انجام چنین کاری در آینده محفوظ می‌داند.\nبااین‌حال، مباحث مربوط به فروش خودهای دیجیتال توسط شرکت‌های فروش داده و غول‌های «سیلیکون ولی» معمولاً از مباحث مربوط به اوضاع کاری بهره‌کشانه یا رشد فزایندۀ بازار کارهای محقر و بی‌ثبات جدا است. اما اینها پدیده‌های مجزایی نیستند؛ بلکه ارتباط پیچیده و ظریفی با هم دارند و همگی تکه‌هایی از پازلِ سرمایه‌داری مدرن هستند.\nکالاسازی سرمایه باید با تکثیر خود، در طول زمان و مکان، منابع جدیدی برای سودآوری تولید کند. همچنین باید پیوسته بین کارگرانِ مزدی و صاحبان سرمایه جدایی ایجاد و این جدایی را تقویت کند، ارزشی را که از کارگران استخراج می‌کند، افزایش دهد و قلمروهای جدیدی از حیات اجتماعی را برای خلق کالاهایی جدید به استعمار خود درآورد. این سیستم و روابطی که آن را می‌سازند، دائماً در حال حرکت‌اند.\nتوسعه و تکثیر سرمایه در زندگی روزمره و مستعمره‌شدن قلمروهای جدیدِ حیات اجتماعی ازطریق سرمایه همیشه مشهود نیست. فکرکردن به گوشی هوشمند می‌تواند به ما در حل معما کمک کند؛ چون خود این ابزار، مدل‌های جدید انباشت سرمایه را تسهیل و تقویت می‌کند.\nسیر تحولِ کار در طول سه دهۀ گذشته چند روند مشخص دارد: طولانی‌شدن روزِ کاری و هفتۀ کاری، کاهش دستمزدهای واقعی، کاهش حمایت‌های غیرمزدی از بازار یا حذف آنها در مواردی مثل مستمری ثابت یا مقررات سلامت و ایمنی، گسترش کارهای پاره‌وقت و تضعیف اتحادیه‌های کارگری.\nدرعین‌حال، هنجارهای مربوط به سازماندهی کار نیز دگرگون شده است. مدل‌های استخدام موقت و پروژه‌محور در حال ازدیاد است. دیگر تأمین امنیت شغلی یا ساعات منظم کاری از کارفرمایان انتظار نمی‌رود و از آن طرف نیز کارکنان چنین انتظاراتی ندارند.\nاما تضعیف و انحطاط کار، امری مسلم نیست. روند فزایندۀ استثمار و فقر نوعی گرایش است؛ نه نتیجۀ ثابتی که قواعد کاپیتالیسم حکم می‌کند. اینها نتیجۀ نبردهایی است که در آنها بازندۀ میدان کارگران و برنده‌اش کاپیتالیست‌ها بوده‌اند.\nاستفادۀ فراگیر از گوشی‌های هوشمند برای طولانی‌کردن روزهای کاری و توسعه‌دادن بازار برای مشاغل بی‌ارزش، هم نتیجۀ ضعف کارگران بوده است و هم ضعف جنبش‌های طبقۀ کارگر. اکراه و رضایتِ شمارِ فزاینده‌ای از کارگران برای کارکردن با کارفرما از طریق گوشی‌شان باعث می‌شود استفاده از گوشی هوشمند به‌عنوان ابزاری برای استثمار، عادی و موجه جلوه کند و دسترس‌پذیری دایمی به‌عنوان ضرورتی برای کسب دستمزد، کاملاً جا بیفتد.\nصرف‌نظر از رکود بزرگ اخیر، نرخ سود شرکت‌ها از اواخر دهۀ هشتاد به‌طور پیوسته افزایش یافته است. همچنین دسترسی به بازارهای جهانی، گسترده‌تر و عمیق‌تر شده و رشد کالاهای جدید شتاب بیشتری گرفته است. توسعه و تکثیر سرمایه به رشد و توسعۀ همین کالاهای جدید وابسته است. بسیاری از این کالاها از انگیزۀ دایمی سرمایه برای فتح قلمروهای جدید زندگیِ اجتماعی به‌منظور کسب سودِ بیشتر پدید می‌آیند یا به‌گفتۀ ماسیمو دی انجلیس، اقتصاددان سیاسی، به‌منظور به‌کارگیری این قلمروها در خدمت انگیزه‌ها و اولویت‌های سرمایه.\nگوشی هوشمند نقشی محوری در این فرایند دارد؛ چون سازوکاری فیزیکی فراهم می‌کند که دسترسی دایمی به خودهای دیجیتالمان را ممکن می‌سازد و مرزهای ناپیموده‌ای از قلمروی کالاسازی را می‌گشاید.\nافراد به‌خاطر خَلق و حفظ خودِ دیجیتال، مزدی دریافت نمی‌کنند. مزدی که می‌گیرند عبارت است از رضایت خاطرشان از مشارکت در این مراسم و قدرت کنترل آنها بر تعاملات اجتماعی. مزدی که می‌گیرند، احساس شناوری در دریای وسیع ارتباطات مجازی است؛ هرچند ماشین‌های دستی‌شان میانجیِ پیوندهای اجتماعی است و درعین‌حال که افراد را به‌عنوان هویت‌های مولد، مجزا از هم نگه می‌دارد، به آنها کمک می‌کند تا احساس باهم‌بودن کنند. ماهیت داوطلبانه‌بودنِ این آداب و مراسمِ جدید از اهمیت و سودآوری آنها برای سرمایه نمی‌کاهد.\nبرِیورمن می‌گوید: «سرمایه‌داران منبع اساسی توسعۀ سرمایۀ خود را در انعطاف‌پذیری نامحدودِ کار انسانی می‌یابند.» نوآوری‌های سی سال اخیر درستی این جمله را ثابت می‌کند و گوشی‌های همراه به‌عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلیِ فعال‌سازی، دسترسی و بهره‌برداری از انعطاف‌پذیری نیروی کار انسانی پدید آمده‌اند.\nگوشی‌های هوشمند تضمین می‌کنند که ما خیلی بیشتر از ساعاتِ بیداری‌مان تولید می‌کنیم. آنها مرز بین کار و اوقات فراغت را پاک کرده‌اند. امروزه دسترسی کارفرمایان به کارکنانشان تقریباً نامحدود شده است و روزبه‌روز حفظ شغلی بی‌ثبات و با دستمزد کم، بیشتروبیشتر به دسترس‌پذیری و آمادگیِ دایمی برای کارکردن بستگی پیدا می‌کند. درعین‌حال، گوشی‌های هوشمند برای مردم دسترسی پیوسته‌ای به مشترکات دیجیتال و آداب و رسوم ارتباط‌پذیری فراهم می‌آورند؛ اما فقط در ازای خودهای دیجیتالشان.\nگوشی‌های هوشمند با مبهم و تیره‌کردن مرز بین تولید و مصرف، بین حوزۀ اجتماعی و حوزۀ اقتصادی، بین دورۀ پیش از کاپیتالیسم و کاپیتالیسم اطمینان می‌دهند که خواه فرد از گوشی خود برای کار استفاده می‌کند یا برای سرگرمی، نتیجه در هر دو حالت یکسان خواهد بود: سودآوری برای سرمایه‌داران.\nآیا ظهور گوشی هوشمند نشانه‌ای است بر لحظۀ «دبوردی۷» که در آن کالا «استعمار حیات اجتماعی» را تکمیل کرده است؟ آیا این حقیقت دارد که نه‌تنها مشاهدۀ رابطۀ ما با کالاها ساده شده است؛ بلکه «اکنون تنها چیزی که می‌شود دید، کالاها هستند؟»\nدسترسی به شبکه‌های اجتماعی و ارتباطاتِ دیجیتال از طریق گوشی‌های همراه بی‌شک آزادی‌های مختص خود را دارد. گوشی‌های هوشمند می‌توانند به مبارزه با بی‌هنجاری و ارتقای آگاهی نسبت به محیط اطراف کمک کنند و درعین‌حال ایجاد و حفظ رابطه‌های واقعی را برای مردم آسان‌تر کنند.\nارتباط اشتراکی از طریق خودهای دیجیتال می‌تواند مقاومت درمقابل سلسله‌مراتب موجود قدرت را تقویت کند. مکانیزم‌های داخلی‌ِ این سلسله‌مراتب باعث جدایی و ساکت‌شدن افراد می‌شود. نمی‌توان اعتراضات پس از حادثۀ فرگوسن و خشونت پلیس را بدون گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی تصور کرد. حرف آخر اینکه اکثر مردم هنوز مجبور نشده‌اند برای کار از گوشی هوشمند استفاده کنند و مطمئناً ملزم به نمایش خودهایشان از طریق فناوری نیستند. اکثر مردم اگر بخواهند می‌توانند همین فردا گوشی خود را به دریا بیندازند.\nاما این کار را نخواهند کرد. آنها ماشین‌های دستی خود را دوست دارند. برقراری ارتباط از طریق گوشی‌های هوشمند به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به هنجاری پذیرفته‌شده است و روزبه‌روز آداب و مراسم بیشتری به‌واسطۀ فناوری برگزار می‌شود. اتصال دائم به شبکه‌ها و اطلاعاتی که فضای سایبری می‌نامیم، رفته‌رفته نقشی محوری در تعیین هویت پیدا می‌کند. اینکه چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد، موضوعی بغرنج است.\nهمان‌طور که کِن هیلیس، کارشناس رسانه و فناوری اظهار می‌کند، آیا این پدیده راهی دیگر است برای «حل پوچی و بی‌معنایی وجود» یا همان‌گونه که روکسان گی، استاد و رمان‌نویس امریکایی اشاره می‌کند، آیا توانایی ما در ساخت ماهرانۀ آواتارهای دیجیتالمان، مرهمی خواهد بود بر حس عمیق ناتوانی‌مان در مواجهه با بی‌عدالتی و نفرت؟\nیا آیا همان‌طور که اَمبر کیس معتقد است، همۀ ما در حال تبدیل‌شدن به ارگانیسم‌های سایبری، به‌اختصار سایبورگ، هستیم؟ شاید نه؛ اما این موضوع به تعریف ما از ارگانیسم سایبری بستگی دارد. اگر منظور ما از سایبورگ انسانی باشد که از نوعی فناوری یا ماشین برای بازیابی کارکردهای ازدست‌رفته‌اش یا ارتقای ظرفیت‌ها و دانش خود بهره می‌بَرد، آنگاه انسان‌ها مدت‌های مدیدی است که ارگانیسم سایبری شده‌اند و استفاده از گوشی هوشمند فرق چندانی با استفاده از دست مصنوعی، خودرو یا کار در خط تولید ندارد.\nاگر جامعۀ سایبورگ را جامعه‌ای بدانیم که در آن روابط انسانی به‌واسطۀ فناوری شکل می‌گیرد، آنگاه جامعۀ ما با این معیار مطابقت خواهد داشت و گوشی‌های ما نقشی برجسته ایفا خواهد کرد. اما مدت‌ها است که فناوری وارد روابط و عادات و رسوم ما شده است. بدون راه‌آهن و خودرو، رشد سریع مراکز شهری کلان، به‌عنوان قطب‌های ارتباطات و نوآوری، ناممکن بود.\nنیروی محرک جامعه ماشین‌ها،‌ فناوری، شبکه‌ها و اطلاعات نیستند؛ بلکه مردم‌اند. ما وسایل و ابزارها را براساس شبکۀ موجود روابط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و توازن قدرت می‌سازیم و به کار می‌گیریم.\nگوشی هوشمند و نحوۀ شکل‌دهی و بازتاب روابط اجتماعی موجود توسط آن، به‌هیچ‌وجه متافیزیکی‌تر از خودرو‌های مدل «فورد رنجر» نیست که زمانی از خط تولید شرکت فورد در شهر ادیسون در ایالت نیوجرسی بیرون می‌آمدند. گوشی هوشمند نیز، هم نوعی ماشین است و هم کالا. تولید آن نشانگر نقشه‌ای است مرکب از قدرت در مقیاس جهانی، سازماندهی و استثمار.\nدرحال‌حاضر، نیاز کاپیتالیست‌ها به بهره‌کشی و کالاسازی، به‌خاطر روش‌های تولید و مصرف گوشی‌های هوشمند فزونی یافته است؛ اما سودهای سرمایه هرگز تضمینی و خدشه‌ناپذیر نیستند. در هر مرحله باید آنها را بازسازی و از آنها دفاع کرد. ما قدرت اعتراض به سودهای سرمایه‌ای و رد آنها را داریم و باید هم داشته باشیم. شاید گوشی‌های ما در این راه مفید و کارساز باشند.\n* نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: * نیکول ام.اَشاف (Nicole M. Aschoff) از سردبیران مجلۀ جاکوبین و نویسندۀ کتاب پیامبران جدید سرمایه است. [۱] financialization [۲] فاکس‌کان (Foxconn) که نام تجاری شرکت «هون‌های پریسیژن اینداستری» و در واقع شرکت تابعۀ آن است، شرکتی است تایوانی و بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ قطعات رایانه‌ای و الکترونیکی در جهان که شعبۀ بزرگی در کشور چین دارد. همچنین بزرگ‌ترین صادر کنندۀ این کشور محسوب می‌شود.[ویکیپیدیا] [۳] Gorilla Glass شرکت تولیدکنندهٔ صفحات لمسی: [۴] odd jobs [۵] OKCupid [۶] IAC/InterActiveCorp [۷] Debordian\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157762.json b/train/528157762.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a6c76ca236e75640e8350446944ea84b11115c7b --- /dev/null +++ b/train/528157762.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رفتاری که از فحش‌دادن هم آزاردهنده‌تر است", + "subtitle": "بیان احساسات منفیِ شدیدْ اغلب زمانی مؤثرتر است که خیلی واضح توصیف نشوند", + "introduction": "درحالی‌که بدوبیراه‌گفتن به مردم جای تردیدی برای آن‌ها باقی نمی‌گذارد که مورد توهین قرار گرفته‌اند، نوع دیگری از پرخاشگری وجود دارد که آن‌ها را به تردید می‌اندازد. این نوع رفتار اسم دارد: «پرخاشگری منفعلانه». رفتارهایی که غیرمستقیم‌اند و، دست‌کم در ظاهر امر، بی‌ادبانه شمرده نمی‌شوند. پرخاشگری منفعلانه دو پهلوست، برخلاف رفتار مستقیماً آزاردهنده‌ای مانند فحش‌دادن. ولی مگر تمام نکتۀ چنین رفتاری پرهیز از آزاردهندگی نیست؟", + "content": "ربکا راش، ایان — این موقعیت را در نظر بگیرید: برای جشن تولدم برنامه‌ریزی و همه را دعوت می‌کنم. دربارۀ تدارکات مهمانی مباحثه‌ای گروهی در فیس‌بوک به راه می‌اندازم. درحالی‌که همه‌چیز طبق روال پیش می‌رود، خواهرم فلور کاری می‌کند که ناراحت می‌شوم. او بعداً عمیقاً پشیمان می‌شود و از من عذرخواهی می‌کند و من هم، شاید کمی سرد، به او می‌گویم که مشکلی نیست. بعد او می‌فهمد که از مباحثۀ فیس‌بوکی حذف شده است و مهمانی بدون او پیش می‌رود. وقتی این مسئله را به من یادآوری می‌کند و می‌پرسد که آیا چون هنوز از دستش ناراحتم او را حذف کرده‌ام، در جوابش می‌گویم: «مگر دیوانه‌ای؟ من تو را حذف نکرده‌ام. حتما یک مشکل فنی در فیس‌بوک است.» خواهرم سردرگم است: ازیک‌طرف مطمئن است که عمداً او را از مباحثۀ فیس‌بوکی کنار گذاشته‌ام و ازطرف‌دیگر مردد است که شاید زیادی حساس و زودرنج شده است.\n فرض کنیم فلور زیادی حساس نیست و من عمداً او را از مباحثۀ فیس‌بوک حذف کرده‌ام. این کار را کردم چون، باوجود عذرخواهی‌اش، بابت رفتارش عصبانی بودم. درواقع، آن‌قدر ناراحت بودم که بیشتر دوست داشتم با عصبانیت به او بدوبیراه بگویم. اگر چنین کاری می‌کردم، او می‌رنجید و احتمالاً با هم مشاجره می‌کردیم. پس‌ازآن بیشتر مایل بودم عذرخواهی‌اش را بپذیرم و احتمالاً من هم یک عذرخواهی به او بدهکار می‌بودم. اما ازآنجاکه من زیادی بریتانیایی هستم نمی‌توانم احساسات منفی‌ام را این‌قدر مستقیم بروز دهم. ما بریتانیایی‌ها مواجهۀ مستقیم را دوست نداریم. ترجیح می‌دهیم خشممان را نگه داریم تا وقتی که مجبور شویم آن را هرجور هست ابراز کنیم و آنگاه خیلی آرام کاری را انجام می‌دهیم در مایه‌های اینکه مردم را از فهرست مهمانان جشن تولدمان حذف کنیم و به خروج کشورمان از سازمان‌های سیاسی سودمند رأی دهیم.\n این نوع رفتار اسم دارد: «پرخاشگری منفعلانه.»۱ فقط بریتانیایی‌ها پرخاشگر منفعل نیستند؛ هر فردی گاهی کمابیش این‌گونه است. اسکات وتزلر۲، روان‌پزشکی نیویورکی که تحقیقاتش بر پرخاشگری منفعلانه متمرکز است، به آن می‌گوید: «خصومت پنهان.»۳ ریشۀ این اصطلاح به روان‌شناسی و روان‌پزشکی برمی‌گردد، اما وارد دایرۀ لغات عمومی شده است، جایی که به‌نشانۀ مخالفت و برای توصیف حالات خصومت، خشم، اهانت و امثال آن استفاده می‌شود: رفتارهایی که غیرمستقیم‌اند و، دست‌کم در ظاهر امر، بی‌ادبانه شمرده نمی‌شوند.\n ما دوست نداریم در معرض پرخاشگری منفعلانه قرار بگیریم. اما مگر این رفتار مشکلی دارد؟ آیا این رفتار بهتر از این نیست که خیلی رک و بی‌پرده حرف آزاردهنده‌ای بزنیم، مثلاً بگوییم «گورت را گم کن»؟\n اجازه دهید با این عقیده شروع کنیم: در یک معنا آنچه من هنگام واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانه انجام می‌دهم همانی است که وقتی با دادوهوار حرف آزاردهنده‌ای می‌زنم. در هر دو مورد، من خشم و اهانت و خصومت را به فلور منتقل می‌کنم. در اصطلاح زبان‌شناسان و فیلسوفان زبان، هر دو واکنش شیوه‌هایی هستند از «کنش گفتاری»۴.\n اصطلاح کنش‌های گفتاری بیانگر این اندیشه است که، وقتی ما با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنیم، زبان را تنها برای انتقال اطلاعات به کار نمی‌بریم؛ ما از زبان برای انجام‌دادن افعال نیز استفاده می‌کنیم. گفتن «متأسفم» نحوه‌ای عذرخواهی است، گفتن «مراقب باش» نحوه‌ای است از اعلام خطر، و گفتن اینکه «قول می‌دهم که غروب به گربه‌مان غذا بدهم» نحوه‌ای است از قول‌دادن، و مانند این‌ها. بیشتر مواقع، می‌توانیم کنش‌های گفتاری را به‌نحوه‌های مختلفی انجام دهیم، ازجمله با حرف‌نزدن. برای مثال، وقتی می‌خواهم با گفتن «مراقب باش» خطری را هشدار دهم، می‌توانم این کار را با گفتن «خطر» یا حتی تنها با بلند‌کردن دستم انجام دهم.\n پس عمل منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من نسبت‌به خواهرم و بدوبیراه و ناسزاهایی که نثارش می‌کنم دو وسیله برای یک هدف مشابه‌اند. هر دوِ این واکنش‌ها این پیام را به فلور منتقل می‌کنند که من عذرخواهی‌اش را نپذیرفته‌ام و احساساتی به‌شدت منفی نسبت‌به او دارم. هر دوِ آن‌ها می‌توانند، جدای از آنکه چگونه آن‌ها را به فلور منتقل می‌کنم، بالقوه آزاردهنده باشند. نقطۀ مشترک در همۀ پرخاشگری‌های منفعلانه این است که فرد تلاش می‌کند چیزی را منتقل کند که بالقوه آزاردهنده است یا به‌اعتقاد او بالقوه آزاردهنده است . درواقع، تمایل ما برای انتقال چیزی که بالقوه آزاردهنده است و نیز ترس ما از تجربۀ امری ناراحت‌کننده و خطر مواجهه با انجام آنْ دلایلی هستند که موجب می‌شوند ما عقاید و احساسات منفی‌مان را، در ابتدا، به‌صورت «خصومت پنهان» ابراز کنیم.\n اگر واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من و بدوبیراه‌گفتنم صرفاً شیوه‌های مختلف انجام یک کنش گفتاری (بالقوه آزاردهنده) باشند، پس یعنی هیچ‌کدام از این دو شیوۀ رفتار از دیگری کمتر یا بیشتر آزاردهنده نیست؟ خب، نه. نحوۀ انجام کنش‌های گفتاری هم می‌تواند همان‌قدر در آزارندگی‌شان مؤثر باشد که محتوای‌ گفتارمان. فرض کنید که جلوی راه من ایستاده‌اید و می‌خواهم کنار بروید تا بتوانم رد شوم. اینکه بگویم «ببخشید، اجازه بدهید رد شوم» همان‌قدر تأثیرگذار است که بگویم «هی گامبو، بکش کنار»، اما فقط یکی از این دو گزینه آزاردهنده است.\n در نگاه نخست، ظاهراً واضح است که بدوبیراه‌گفتن به فلور آزاردهنده‌تر از واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من خواهد بود. معلوم است که بدوبیراه‌گفتن به مردم یکی از راحت‌ترین و سریع‌ترین راه‌های رنجاندن آن‌هاست. برعکس آن، واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من [فقط] تاحدی مؤدبانه‌تر به نظر می‌رسد. اینکه بی‌سروصدا کسی را از مباحثۀ گروهی درمورد جشن تولدم حذف کنم، به‌خودی خود، قابل‌اعتراض نیست و حتی، در برخی موارد، مدبرانه و سنجیده پنداشته می‌شود. انکار نظرات منفیِ من نسبت‌به یک نفر نیز لزوماً قابل‌اعتراض نیست. درواقع، خیلی وقت‌ها فکر می‌کنیم که این نوع برخوردْ روش خوبی است برای پنهان نگه‌داشتن نظرات منفی واقعی‌مان دربارۀ مردم، درست مثل وقتی که کسی از ما می‌پرسد: «آیا من زشتم/ حوصله‌سر برم/ احمقم/ خیلی پیرم/ بدلباسم؟» و ما به‌دروغ جواب می‌دهیم: «معلوم است که نه!» از انتخاب‌های رفتاری ما معلوم است که فکر می‌کنیم پرخاشگری منفعلانه نسبت‌به فریادزدنِ چیزی مثل «امیدوارم دونالد ترامپ زندگی‌ات را به گند بکشد» کمتر آزاردهنده است. خیلی وقت‌ها، در موقعیت‌هایی که نمی‌خواهیم بدوبیراه بگوییم، منفعلانه پرخاش می‌کنیم.\n البته واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من به عذرخواهی فلور، به دو دلیل مهم، آن‌قدری که در نگاه اول به نظر می‌رسد، ملایم نیست. اول اینکه هدف [این واکنش هم] رنجاندن و ناراحت‌کردن فلور است، درست مثل واکنش آزاردهنده. ولی یک تفاوت دارد: درحالی‌که بدوبیراه‌گفتن به مردم جای تردیدی برای آن‌ها باقی نمی‌گذارد که مورد توهین قرار گرفته‌اند، پرخاشگری منفعلانه آن‌ها را به تردید می‌اندازد. ابهامْ جنبۀ کلیدی پرخاشگری منفعلانه است. درحالی‌که رفتار منفعلانه‌پرخاشگرانه، طبق یک برداشت، نسبتاً مؤدبانه محسوب می‌شود، همواره برداشت دیگری وجود دارد که این رفتار را آزاردهنده، ناراحت‌کننده یا دست‌کم قابل‌اعتراض می‌داند. پرخاشگرِ منفعل می‌خواهد مخاطبش برداشت دوم را داشته باشد، اما ابهام موجود در رفتارش به او اجازه می‌دهد که، اگر اعتراضی شد، اصرار کند که برداشت غیراهانت‌آمیز درست است. درنتیجه، پرخاشگری منفعلانه دو پهلوست، برخلاف رفتار مستقیماً آزاردهنده‌ای مانند فحش‌دادن.\n دوم اینکه، ابهام موجود در واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانۀ من نسبت‌به فلور موجب ناخوشایندی‌ای می‌شود که در واکنشِ مستقیماً آزاردهنده وجود ندارد. چنین واکنشی فلور را از این امکان محروم می‌کند که بتواند، به‌نحوی مؤثر، به رفتاری که با او داشته‌ام اعتراض کند و من را قادر می‌سازد که از زیر بار مسئولیتِ منظوری که داشته‌ام شانه خالی کنم. پرخاشگری منفعلانه چیزی را هدف گرفته که استنلی بالدوین، نخست‌وزیر اسبق بریتانیا، در تعبیر رشک‌برانگیز خود، آن را چنین لقب داده بود: «امتیاز روسپیان»، قدرت بدون مسئولیت۵. اگر واکنش من به عذرخواهی فلور این می‌بود که «هی عوضی، غلط زیادی نکن»، او هم می‌توانست پاسخ دهد که «هی، من که ازت عذرخواهی کردم. انگار حالت خوب نیست» یا «خب، اگر عذرخواهی من رو نمی‌پذیری، پس بیا درموردش صحبت کنیم و اوضاع رو روبه‌راه کنیم». برعکس، واکنش منفعلانه‌پرخاشگرانه به من امکان می‌دهد، وقتی اعتراضی شد، انکار کنم که رفتار ناخوشایندی داشته‌ام. وقتی کسی با ما پرخاشگری منفعلانه می‌کند، اغلب احتمال می‌دهیم که نمی‌شود به شخصی که چنین رفتاری داشته اعتراض کرد و از‌این‌رو، بدون هیچ توجهی، از کنار این مسئله که می‌تواند اوقاتمان را تلخ کند می‌گذریم. پرخاشگری منفعلانه، به یک معنای مهم، تلاشی است برای ساکت‌کردن دیگران.\n اما آیا پرخاشگری منفعلانه واقعاً آزاردهنده است؟ آیا تمام نکتۀ چنین رفتاری پرهیز از آزاردهندگی نیست؟ این حرف وسوسه‌برانگیز است، اما معقول نیست. وقتی منفعلانه‌‌پرخاشگرانه برخورد می‌کنیم، می‌خواهیم چیزی را منتقل کنیم که آزاردهنده می‌دانیم. بنابراین، پرخاشگرِ منفعل می‌خواهد دیگری را آزار دهد. دو دلیل باعث می‌شود که ما گهگاه تمایل داشته باشیم، به‌جای اینکه به کسی بدوبیراه بگوییم، منفعلانه‌پرخاشگرانه برخورد کنیم: نخست، می‌دانیم که با پرخاشگریِ منفعلانه احتمال بیشتری وجود دارد که بتوانیم [از اتهام انجام رفتار آزاردهنده] فرار کنیم؛ دوم، براساس یک برداشت، پرخاشگری منفعلانهْ غیرآزاردهنده و قابل‌توجیه به نظر می‌آید و این برداشتْ ما را قادر می‌سازد که با اطمینانی خودفریبانه به خودمان تسلی دهیم که هیچ کار قابل‌اعتراضی انجام نداده‌ایم. این اطمینانْ خودفریبانه است، زیرا می‌خواهیم مخاطبمان رفتارمان را آزاردهنده برداشت کند.\n برخلاف خیالمان، پرخاشگریِ منفعلانه آزاردهنده است. آنچه موجب آزاردهندگی می‌شود مسئلۀ پیچیده‌ای است که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست، پس اجازه بدهید به‌جایش دیدگاهی را بررسی کنیم که جوئل فاینبرگِ۶ فیلسوف، در جلد دوم تحقیق گران‌سنگش دربارۀ حدود اخلاقیِ قانون جزایی، با نام آزار رساندن به دیگران(۱۹۸۵)۷، مطرح کرده است. فاینبرگ معتقد بود آزارْ زمانی به وجود می‌آید که فردی وضعیت ذهنی ناخوشایندی مثل نفرت، شرمندگی، اضطراب و مانند آن‌ها را تجربه کند و این وضعیت ذهنی را به خطاکاری شخص دیگری نسبت دهد و فرد به‌علت آن وضعیت ناخوشایند از آن شخص دیگر برنجد. این تعریفْ پرخاشگری منفعلانه را، دست‌کم وقتی مخاطبْ آن را پرخاشگری منفعلانه تشخیص می‌دهد، آزاردهنده می‌کند. در داستان جشن تولد، فلور احساس ناخوشایند تحقیرشدن دارد و این مسئله را به رفتار خطای من نسبت می‌دهد، خصوصاً این رفتارم که وانمود کردم او را بخشیده‌ام ولی واقعاً او را نبخشیده‌ بودم، رفتاری که او آن را ناعادلانه می‌داند: او بدین خاطر از من رنجیده است و به همین دلیل به من معترض است و وقتی اعتراضش حاصلی ندارد حتی بیش‌ازپیش از من می‌رنجد.\n پس، واکنش منفعلانه و پرخاشگرانۀ من، درست مانند بدوبیراه‌گفتنم، آزاردهنده است. آیا هیچ راه غیرآزاردهنده‌ای وجود ندارد که من احساس منفی (بالقوه آزاردهنده‌)ام را به فلور منتقل کنم؟ من که فکر نمی‌کنم؛ اگر هم راهی وجود داشته باشد، لااقل پتانسیل تخلیۀ روانیِ این انتقال احساس را تقلیل می‌دهد. شاید غیرآزاردهنده‌ترین راهی که می‌توانم سرزنش، خشم و خصومتم را بروز دهم عبارت است از شرح مؤدبانه و واضحِ اینکه چه حسی دارم. می‌توانم با ملایمت به فلور بگویم: «رفتاری که با من کردی باعث شده نسبت‌به تو احساس سرزنش، خشم و خصومت داشته باشم.» اما اگر احساساتم شدید است، این روش در بیان آن‌ها چندان کارا نیست. بیان احساسات منفیِ شدیدْ اغلب زمانی مؤثرتر است که خیلی واضح توصیف نشوند. ما شخصی را که تلفن جدید گران‌قیمتش را تصادفاً می‌شکند و کلماتی رکیک را فریاد می‌زند عصبانی‌تر از کسی می‌دانیم که با ملایمت می‌گوید: «خیلی از این اتفاق عصبانی‌ام.» اگر من باید سرزنش، عصبانیت و خصومتم را به فلور ابراز کنم و اگر می‌خواهم این امر ارضاکننده هم باشد، پس بدوبیراه‌گفتن به او چندان فرقی با بقیۀ راه‌ها ندارد. گاهی باید انتخاب کنیم که می‌خواهیم به‌نحو مؤثری خودمان را ابراز کنیم یا می‌خواهیم غیرآزاردهنده باشیم. نمی‌شود همیشه هر دو را انجام داد.\n با‌توجه‌به این مسئله، اجازه بدهید که با این نتیجه مطلب را پایان دهیم که، برخلاف آنچه اغلب دوست داریم بپنداریم، اگر نه در نظر، دست‌کم عملاً پرخاشگریِ منفعلانه بدترین شیوۀ انتقال احساسات منفی ماست. اگر عصبانی شده باشم، ناسزا‌گفتن و فحش‌دادن شیوۀ مؤثری است برای ابراز احساساتم، گرچه به این قیمت تمام ‌شود که آزاردهنده محسوبم کنند. درضمن، گفتن «من واقعاً از دستت عصبانی‌ام» باعث می‌شود آزاردهنده نباشم، اما به این قیمت تمام می‌شود که نتوانم احساساتم را به‌نحو مؤثری بیان کنم.\n درست برعکس، پرخاشگری منفعلانه علاوه‌براینکه آزاردهنده است روشی است ناکارامد برای بیان احساسات. این امر می تواند خطرناک باشد: طبق گفتۀ روان‌شناسان، وقتی احساسات منفی‌مان را غیرمستقیم ابراز می‌کنیم و وقتی که، در نتیجۀ اعتراض به آن، آن‌ها را انکار می‌کنیم، فرصت تأیید‌شدن احساساتمان و گفت‌وگویی هم‌دلانه را از دست می‌دهیم. اگر باید چیزی بگوییم که بالقوه آزاردهنده است، بهتر است به خودمان فرصت انتخاب از میان یکی از این دو را بدهیم: بیان صریح و آزاردهندگی. شاید گاهی هر دو را انتخاب کنیم، اما بعید است مجبور به انتخاب گزینۀ «هیچ‌کدام» شویم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌‌ها: • این مطلب را ربکا راش نوشته است و در تاریخ ۱ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Honestly, it’s fine» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «رفتاری که از فحش‌دادن هم آزاردهنده‌تر است» و با ترجمۀ احمد خداداد حسینی منتشر کرده است. •• ربکا راش (Rebecca Roache) مدرس فلسفه در دانشگاه لندن است. او مشغول نگارش کتابی دربارهٔ فحش دادن است. [۱] passive aggression [۲] Scott Wetzler [۳] sugar-coated hostility [۴] speech act [۵] البته این تعبیر، که در سخنرانی ۱۷ مارس ۱۹۳۱ او بیان شده است، در اصل متعلق به استنلی بالدوین نیست، بلکه آن را از خویشاوند خود رودیارد کیپلینگ (نویسندۀ بزرگ بریتانیایی) وام گرفته است. رودیارد سال‌ها قبل در دیدار با یک روزنامه‌دار ماجراجوی انگلیسی پرسیده بود که او دنبال چیست. او گفته بود: «آنچه می‌خواهم قدرت است: اینکه یک روز ببوسمشان و روز بعد بیرونشان کنم و این‌جور چیزها». کیپلینگ جواب داده بود: «متوجه شدم: قدرت بدون مسؤولیت، همان امتیاز روسپیان در طول اعصار». [ویراستار متن اصلی]. [۶] Joel Feinberg [۷] Offense to Others\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157763.json b/train/528157763.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0a6220a6a0a38d5aaea6f047889a45be1407a268 --- /dev/null +++ b/train/528157763.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فرهنگ دیگر فرقی با سرگرمی ندارد", + "subtitle": "در جهان امروز، فرهنگ یعنی سرگرمی و آنچه سرگرم‌کننده نباشد فرهنگ نیست", + "introduction": "ماریو بارگاس یوسا نیاز به معرفی ندارد. رمان‌نویس بی‌بدیلی که در سال ۲۰۱۰ نوبل ادبی را از آن خود کرد و رمان‌هایش در کشور ما نیز خوانندگان بسیار دارد. اما یوسا در کنار داستان‌نویسی منتقدی موشکاف نیز هست. آخرین کتاب او «یادداشت‌هایی دربارۀ مرگ فرهنگ» تحلیلی پروپیمان از وضعیت امروز فرهنگ در جهان است. متن پیش رو که بریده‌ای از این کتاب است، چرخش‌های بنیانی این مفهوم در قرن بیستم را بررسی کرده است.", + "content": "ماریو وارگاس یوسا، لیترری هاب — این‌همه رساله، مقاله، نظریه و تحلیل که امروز دربارۀ فرهنگ داریم احتمالاً در تاریخ بشر بی‌سابقه است. شگفت‌آورتر اینکه فرهنگ، به‌معنای سنتی این واژه، اکنون بر لبۀ زوال قرار گرفته است. شاید همین الآن هم زوال یافته، بی‌صدا از محتوا تُهی شده و محتوای دیگری جایش را گرفته است که معنای پیشین آن را تحریف می‌کند.\n این مقالۀ کوتاه نمی‌خواهد انبان تفسیرهای موجود از فرهنگ معاصر را سنگین‌تر کند، بلکه در پی کاوش در دگردیسی آن چیزی است که وقتی نسل من به مدرسه یا دانشگاه می‌رفتند، هنوز «فرهنگ» قلمداد می‌شد: لحاف چهل‌تکۀ تعریف‌هایی که جای آن را گرفته‌اند، استحاله‌ای که گویا راحت و بدون چندان مقاومتی رُخ داده است.\n پیش از طرح و بسط استدلالم می‌خواهم، البته به‌اختصار، به برخی از مقاله‌هایی بپردازم که در دهه‌های اخیر از زاویه‌های مختلف به این موضوع پرداخته‌اند و هرازگاهی به بحث‌های فکری و سیاسی مهمی دامن زده‌اند. هرچند این مقاله‌ها بسیار متفاوت از همدیگرند و نمونه‌ای بسیار کوچک از ایده‌ها و نظریه‌های الهام‌گرفته از این موضوع‌اند، اما فصل مشترکی دارند: همگی قبول دارند که فرهنگْ درگیر بحرانی عمیق و روبه‌افول است. در مقابل، تحلیل انتهای مقاله از فرهنگ جدیدی حرف می‌زند که بر ویرانه‌های سلف خود بنا شده است.\n در آغاز مروری دارم بر اعلامیۀ مشهور و جنجالی تی.اس.الیوت. هرچند فقط ۶۷ سال از انتشار آن در سال ۱۹۴۸ می‌گذرد، امروز که مقالۀ «یادداشت‌هایی در تعریف فرهنگ» را بازخوانی می‌کنیم، می‌بینیم انگار به دوره‌ای بسیار دور اشاره می‌کند که هیچ ربطی به اکنون ندارد.\n تی.اس.الیوت به ما قول می‌دهد که هدفش صرفاً تعریف مفهوم فرهنگ است، اما به‌واقع سودای بسیار بزرگ‌تری در سر دارد، چون علاوه‌بر تعیین معنای این واژه، نقد نافذی از نظام فرهنگی دوران خود می‌دهد که به‌نظرش روزبه‌روز از الگوی ایدئال گذشته بیشتر فاصله می‌گیرد. او چنین می‌گوید: «دلیلی نمی‌بینم که اضمحلال فرهنگ از این هم جلوتر نرود یا حتی دوره‌ای پیش نیاید که برای مدتی بتوان گفت فرهنگ وجود ندارد.» (به‌عنوان پیش‌درآمد استدلالم در کتاب یادداشت‌هایی دربارۀ مرگ فرهنگ۱ خواهم گفت آن دوره‌ای که الیوت می‌گوید همانی است که اکنون در آن به سر می‌بریم.)\n مدلِ ایدئال قدیمی‌تر در نگاه الیوت، فرهنگی است متشکل از سه «معنا» از این واژه: فردی، گروهی یا طبقاتی، و کل جامعه. هرچند این سه حوزه با همدیگر قدری تعامل دارند، هریک تا حد مشخصی خودمختارند و در تنش با حوزه‌های دیگر است که پرورش می‌یابند و این همه، در چارچوب نظمی است که امکان شکوفایی و حفظ انسجام را به کل جامعه می‌دهد.\n تی.اس.الیوت می‌گوید آنچه «فرهنگ والاتر»۲ نام‌گذاری کرده است، قلمروِ طیفی از نخبگان است و در توجیه آن می‌گوید: «برای حفظ کیفیت فرهنگ اقلیت‌ها، شرط ضروری آن است که فرهنگِ یادشده همچنان فرهنگ اقلیت بماند.» مثل نخبگان، طبقۀ اجتماعی نیز واقعیتی است که باید حفظ شود، چون کاست یا گروهی که تضمین‌کنندۀ فرهنگ والاتر است در این طبقه ریشه دارد: طبقۀ نخبه‌ای که نباید کاملاً برابر با گروه ممتاز یا آریستوکرات‌ها تلقی شود، هرچند که اکثر اعضایش از همین جماعت‌اند. هر طبقهْ فرهنگی دارد که خودْ تولید کرده و برایش مناسب است. هرچند این فرهنگ‌ها همزیستی دارند، تفاوت‌های مشهودی نیز میان آن‌ها وجود دارد که لابد به شرایط اقتصادی هریک برمی‌گردد. مثلاً نمی‌توان تصور کرد که فرهنگ آریستوکرات و روستایی مشابه باشند، با اینکه هر دو طبقه در برخی چیزها ازجمله مذهب و زبان مشترک‌اند.\n ایده‌ای که الیوت از طبقه در ذهن دارد، صُلب و نفوذناپذیر نیست، بلکه باز است. هر فرد می‌تواند از طبقه‌ای عازم طبقه‌ای بالاتر یا پایین‌تر شود و چه خوب که این امکان وجود دارد، هرچند که بیشتر استثناست تا قاعدۀ جامعه. این نظام افزون‌براینکه تضمین‌کنندۀ نظمی اجتماعی است، تجلی آن نیز هست، اما امروز این نظمْ شکاف برداشته است و این مسئلهْ آینده‌ای نامطمئن رقم می‌زند. این ایدۀ ساده‌لوحانه که از طریق آموزش می‌توان فرهنگ را به تمام جامعه منتقل کرد در حال ویران‌کردن «فرهنگ والاتر» است، چون یگانه راه دموکراتیزه‌کردن فراگیر فرهنگ بدین طریق، آن است که فرهنگ روزبه‌روز بی‌رمق و سطحی‌تر شود. همان‌طور که نخبگان جزء لاینفک فهم الیوت از «فرهنگ والاتر» هستند، این نیز ضروری است که جامعه حاوی فرهنگ‌های منطقه‌ای باشد که هم فرهنگ ملی را تغذیه کنند و هم وجودی از آنِ خود با قدر معینی از استقلال داشته باشند: «مهم است که فرد احساس کند نه‌فقط شهروند ملتی خاص، بلکه شهروند بخشی خاص از کشورش با برخی وفاداری‌های خاص به آن محل است. این‌ها، مثل وفاداری به طبقه، برخاسته از وفاداری به خانواده‌اند.»\n فرهنگ از طریق خانواده منتقل می‌شود و وقتی این نهاد از عملکرد مقتضی ناتوان باشد، لاجرم «باید انتظار انحطاط فرهنگمان را داشته باشیم.» خارج از خانواده، شیوۀ اصلی انتقال فرهنگ در طی نسل‌های متوالی نه از طریق مدرسه، که از مسیر کلیسا بوده است. نباید فرهنگ را با دانش اشتباه بگیریم. «فرهنگ صرفاً مجموعه‌ای از فعالیت‌های مختلف نیست، بلکه نوعی شیوۀ زندگی است»، شیوه‌ای از زندگی که در آن‌ها فُرم به‌اندازۀ محتوا اهمیت دارد. مسئلۀ دانش درواقع تکامل فناوری و علم است و فرهنگ چیزی مقدم بر دانش است: صفتی برای روح، نوعی ادراک و پرورش فُرم که به حوزه‌های مختلفِ دانش، معنا و جهت می‌دهد.\n فرهنگ و مذهبْ یکی نیستند، اما تفکیک‌ناپذیرند، چون فرهنگ در دل مذهب زاده شده است و هرچند به‌موازات تکامل تاریخی بشری تاحدی از مذهب جدا افتاده است، همواره پیوندی جنینی با منبع تغذیه‌اش دارد. مذهب «تا زمانی که دوام داشته باشد، در حد خود، معنایی مشهود به زندگی می‌دهد، چارچوبی برای فرهنگ فراهم می‌کند و تودۀ بشر را از کسالت و یأس مصون می‌دارد».\n تی.اس.الیوت آنجا که از مذهب حرف می‌زند، اساساً به مسیحیت اشاره دارد که به‌گفتۀ او چیستیِ امروز اروپا را رقم زده است:\n در مسیحیت است که هنرهایمان توسعه یافته‌اند و در مسیحیت است که قوانین اروپا (تا این اواخر) ریشه دوانده‌اند. با پس‌زمینۀ مسیحیت است که همۀ اندیشه‌هایمان معنا دارند. ممکن است برخی اروپاییان به حقانیت ایمان مسیحی باور نداشته باشند، ولی درعین‌حال آنچه می‌گویند و می‌سازند و می‌کنند همگی از میراث فرهنگ مسیحی‌اش سرچشمه گرفته است و معنایش وابسته به آن فرهنگ است. فقط فرهنگی مسیحی می‌توانست ولتر یا نیچه را به بار آورد. به‌باور من، فرهنگ اروپا دیگر نمی‌تواند از زوال کامل ایمان مسیحی جان سالم به در ببرد.\n ایده‌ای که الیوت از جامعه و فرهنگ در ذهن دارد، ساختار بهشت، برزخ و جهنم در کمدی الهی دانته را به خاطر می‌آورد: آن حلقه‌های روی‌هم‌افتاده و تقارن‌ها و سلسله‌مراتب صُلب که در آن خدا بر اساس نظمی ناملموس، بدی‌ها را تنبیه می‌کند و نیکی‌ها را پاداش می‌دهد.\n حدود بیست سال پس از انتشار کتاب الیوت، جورج استاینر در سال ۱۹۷۱ در قلعۀ مرد ریش‌آبی؛ یادداشت‌هایی در بازتعریف فرهنگ۳ به آن پاسخ داد. در این مقالۀ مختصر و قوی، استاینر ناراحت است که شاعر بزرگ سرایندۀ «سرزمین لم‌یزرع»۴ فقط سه سال پس از خاتمۀ جنگ جهانی دوم رساله‌ای دربارۀ فرهنگ نوشته است، بی‌آنکه بحثش هیچ پیوندی با قتل‌عام حیرت‌آور دو جنگ جهانی داشته باشد. مهم‌تر از همه آن است که به هولوکاست، نابودی شش‌میلیون یهودی و اوج سنت دیرینۀ یهودستیزی در فرهنگ غرب نیز هیچ اشاره‌ای نکرده است. استاینر در رفع این نقیصه، پیشنهاد تحلیلی از فرهنگ را می‌دهد که به ارتباط فرهنگ با خشونت سیاسی و اجتماعی اولویت بدهد.\n\nدر روایت استاینر، پس از انقلاب فرانسه، ناپلئون، جنگ‌های ناپلئون، بازگشت خاندان بوربون و پیروزی بورژوازی در اروپا، قارۀ کُهن طعمۀ «ملالت بزرگ» شد: حس سرخوردگی، یکنواختی و مالیخولیا، همراه با میل پنهان به خشونتی انفجاری و عظیم که می‌توان در بهترین نمونه‌های ادبیات اروپا و آثاری همچون تمدن و ملالت‌های آن از فروید دید. دادا و جریان سورئالیستْ پیشتاز این پدیده و شکل‌های حاد آن بودند. به‌نظر استاینر، فرهنگ اروپایی نه‌فقط طلایه‌دار، بلکه مشتاق دورنِمای انفجاری خون‌بار و تطهیرگر بود که به قالب انقلاب‌ها و دو جنگ جهانی درآمد. فرهنگ به‌جای متوقف‌کردن این حمام‌های خون، تحریک و تشویقشان می‌کند.\n استاینر به‌تلویح می‌گوید شاید دلیل نپرداختن الیوت به «پدیدارشناسی قتل‌عام به آن شکل در اروپا، از جنوب اروپا تا سرحدات روسیۀ آسیایی مابین ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۵» یهودستیزی او بوده است که در ابتدا پنهان و خصوصی بوده، اما با انتشار برخی از مکاتباتش پس از مرگِ او به اطلاع عموم رسیده است. او موردی استثنایی نیست، چون «تلاش‌ها برای مرتبط کردنِ پدیدۀ غالب وحشیگری در قرن بیستم با نظریه‌ای عام‌تر از فرهنگْ معدود بوده‌اند». استاینر می‌افزاید: هر نظریه‌ای از فرهنگ و هر تحلیلی از وضعیت فعلی‌مان که به برخی امور مهم بی‌توجه باشد، غیرمسئولانه به نظر می‌آید، یعنی به آن گونه‌های وحشت‌آفرینی که مرگ، جنگ تمام‌عیار، گرسنگی و کشتار عمدی را از آغاز جنگ جهانی اول تا خاتمۀ جهانی دوم برای نزدیک به هفتادمیلیون انسان در اروپا و روسیه رقم زدند.\n تبیین استاینر نیز ارتباط تنگاتنگی با مذهب دارد که به‌نظر او هستۀ فرهنگ است، چنان‌که الیوت هم می‌گفت، اما بدون آن دفاع تنگ‌نظرانۀ الیوت از «انضباط مسیحی» که «اکنون [می‌بینیم] ضعیف‌ترین بخش استدلال اوست». در استدلال استاینر، خاستگاه آن «ارادۀ پیش‌برنده» که هنر و اندیشۀ بی‌غرض را رقم زد، «قمار روی استعلا» (یعنی فرارفتن از سطح خرد محض) است. این همان جنبۀ مذهبی هر فرهنگی است. فرهنگ غربی از دوران بسیار قدیم گرفتار یهودستیزی بوده است و دلیل آن نیز مذهبی است. یهودستیزیْ واکنش انتقام‌جویانۀ دنیای غیریهودی به مردمی است که یکتاپرستی را ابداع کردند، یعنی مفهوم خدایی یکتا، نادیدنی، ماوراء فهم و قادر مطلق که ورای درک و خیال انسان است. خدای موسایی جانشینِ شرکِ آن همه اله و الهه‌ای شد که به‌شکل‌های مختلف در دسترس بشر بودند و مردان و زنان مختلف با آن‌ها احساس راحتی می‌کردند و کنار می‌آمدند. از نظر استاینر، مسیحیت با قدیسانش، راز تثلیث و کیش مریم باکره، همواره «مخلوطی از ایدئال‌های یکتاپرستی و رویه‌های شرک‌آلود» بوده که بدین‌ترتیب توانسته است به بخشی از انبوه خدایانی که یکتاپرستی موسی نابودشان کرده بود، جان دوباره ببخشد. خدای یکتا و ماوراء فهم یهود خارج از دایرۀ عقل بشر بود (فقط با ایمان می‌شد به آن دست یافت) و قربانی فیلسوفان عصر روشنگری شد که باور داشتند یک فرهنگ عامی و سکولار می‌تواند بر خشونت و کشتارهای ناشی از تعصب مذهبی، تفتیش عقاید و جنگ‌های مذهبی، مُهر ختام بزند. اما مرگ خدا هم طلیعۀ ظهور بهشت روی زمین نشد، بلکه جهنمی پدید آورد که پیش‌تر در کابوس کمدی الهی به‌قلم دانته یا قصرهای عشرت و اتاقک‌های شکنجۀ مارکی دوساد ترسیم شده بود. دنیای رهاشده از قید خدا به‌تدریج تحت سلطۀ شیطان قرار گرفت: روح شر، خشونت و ویرانگری که در جنگ‌های جهانی، کوره‌های آدم‌سوزی نازی‌ها و گولاگ‌های روس‌ها به اوج خود رسید. با این اتفاقات مُدهش بود که فرهنگ به پایان رسید و دورۀ پسافرهنگ آغاز شد.\n استاینر تأکید می‌کند که احساس «خودمجرم‌پنداری»۵ یا ندامت در بطن سنت غربی است: «کدام نژاد دیگر با پشیمانی سراغ کسانی رفته است که روزی به بردگی‌شان کشیده بود؟ کدام تمدنِ دیگرْ شکوه گذشته‌اش را به خطای اخلاقی متهم کرده است؟ این خودآزمایی با پرچم اصول مطلق اخلاقی نیز اقدامی مشخصاً غربی و متعلق به دورۀ پس از وُلتر است.»\n یکی از شاخصه‌های پسافرهنگ، عدم‌اعتقاد به پیشرفت (درواقع اینکه تاریخ را نوعی منحنی صعودی بدانیم) است. به‌جای آن، نوعی «بدبینی فرهنگی»۶ یا واقع‌نگری رواقیِ نو می‌یابیم. عجیب آنکه این نگرش همپای شواهدی است که نشان می‌دهند دوران ما در حوزه‌های فناوری و درک علمی هر روز معجزه می‌آفریند. اما اکنون می‌دانیم که پیشرفت مدرن، به‌قیمت ویرانی حاصل می‌شود، مثلاً خسارت جبران‌ناپذیری که به طبیعت و سیستم‌های اقلیمی وارد می‌گردد. همچنین این پیشرفت همواره در جهت کاهش فقر نیست، بلکه شکاف نابرابری میان کشورها، طبقه‌ها و مردمان را گسترش می‌دهد.\n پسافرهنگ تیشه به بُت این اسطوره زده است که معارف انسانیْ انسان‌سازند. باورِ آن‌همه آموزش‌گرایان و فیلسوفان خوش‌بین به اینکه آموزش‌های لیبرال برای همگان می‌تواند ضامن آینده‌ای مملو از پیشرفت، صلح، آزادی و برابری فرصت‌ها در دموکراسی‌های مدرن باشد، درست از آب درنیامد: «…کتابخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، که انتقال علوم انسانی و طبیعی در آن‌ها و از طریق آن‌ها رُخ می‌دهد، می‌توانند پابه‌پای اردوگاه‌های زندانیان توسعه یابند.» فرهنگ والا، فهم و هوش در فرد، همانند جامعه، می‌تواند گاهی اوقات هم‌زیست تعصباتی باشد که فردی شکنجه‌گر یا قاتل دارد. هایدگر نازی بود، اما اثر سترگش دربارۀ فلسفۀ زبان را در نزدیکی یکی از اردوگاه‌های مرگ نوشت: «قلم هایدگر متوقف نشد، ذهنش هم ساکت نشد.»\n در بدبینی رواقی دوران پسافرهنگ، خبری از آن امنیتی نیست که برخی تفاوت‌ها و ساختارهای ارزشی سلسله‌مراتبی فراهم می‌کردند: «آن مرزْ برتر را از پست‌تر، بزرگ‌تر را از کوچک‌تر، تمدن را از بدویت عقب‌مانده، یادگیری را از جهل، ممتازین اجتماعی را از مادون‌ها، بزرگی را از نابالغی و بالاخره مردان را از زنان جدا می‌کرد. در همۀ این‌ها نیز ‘از’ به‌معنای ‘مافوق’ است.» فروپاشی این تمایزات، اکنون برجسته‌ترین مشخصۀ فرهنگ معاصر است.\n پسافرهنگ یا همان که در تعبیر معنادار دیگرش «ضدفرهنگ»۷ نامیده می‌شود، می‌تواند فرهنگ را به‌خاطر نخبه‌گرایی‌اش و به‌خاطر پیوندهای سنتیِ هنر، ادبیات و علم با استبداد، نصیحت کند: «آن اومانیسم والا چه لطفی در حق تودۀ سرکوب‌شدۀ جامعه کرد؟ وحشیگری که ظهور کرد، به چه دردی خورد؟»\n استاینر در فصل‌های آخر تصویری نسبتاً غم‌انگیز از آیندۀ تکامل فرهنگ رسم می‌کند که در آن سنت، بی هیچ اعتباری، به دانشگاه محدود می‌شود: «هم‌اکنون بخش غالب اشعار، اندیشۀ مذهبی و هنر، از دسترس آدم‌ها دور شده و به موقوفۀ متخصصان تبدیل شده است.» آنچه پیش‌تر جریان فعال زندگی بود، جریان مصنوعی زندگیِ بایگانی‌ها خواهد شد. بدتر اینکه، فرهنگْ قربانی آن چیزی خواهد شد (یا شده است) که استاینر «دوری‌گزینی از دنیا» می‌نامد. به طور سنتی «گفتمانِ شفاهیات و خاطرات و مکتوبات، ستون فقرات آگاهی بود.» اکنون، کلمهْ روزبه‌روز بیشتر تسلیم تصویر می‌شود و همین‌طور تسلیم موسیقی، این «لهجۀ فراگیرِ» نسل‌های جدید، جایی که موسیقی راک و پاپ و فولکلورْ فضایی مُحاط می‌سازند، دنیایی که در آن نوشتن، مطالعه و ارتباط خصوصی «در میدانی مملو از ضرباهنگ‌های گوش‌خراش رُخ می‌دهد». این «موسیقایی‌کردنِ» فرهنگمان چه اثری بر ذهن و قوای ذهنی‌مان، خواهد داشت؟\n در کنار تأکید بر زوال تدریجی کلمه، استاینر چیز دیگری را هم مشخصۀ نمایان عصر ما می‌داند: اشتیاقمان به طبیعت و اقلیم‌شناسی و توسعۀ حیرت‌انگیز علوم (عمدتاً ریاضی و علوم طبیعی) که جنبه‌های غیرمترقبه‌ای از زندگی بشر، دنیای طبیعی و فضای اتمی و میان‌کهکشانی را آشکار کرده‌اند. همچنین تکنیک‌هایی آفریده‌اند که قادر به تغییر و دست‌کاری ذهن‌ها و رفتار ابنای بشرند. آن فرهنگِ «کتابی» که الیوت در اثرش منحصراً بدان اشاره می‌کند، به‌تدریج سرزندگی‌اش را از دست می‌دهد و فقط در حاشیۀ فرهنگ معاصری جای می‌گیرد که پیوندش را با معارف انسانی کلاسیک (عبری، یونانی و لاتین) تقریباً به‌طور کامل قطع کرده است. معارف انسانی نیز جزیرۀ امن متخصصانی شده‌اند که به‌خاطر سبک نامأنوس گفتار، فضل‌فروشی و نظریه‌های اغلب هذیان‌آلودشان برای عموم مردم فهم‌پذیر نیستند.\n جنجالی‌ترین بخش مقالۀ استاینر آنجاست که می‌گوید در جامعۀ پست‌مدرن، همۀ مردان و زنان فرهیخته باید یکی از دانش‌های پایه را، از ریاضی و علوم طبیعی، داشته باشند تا بتوانند ترقیات جالبی را درک کنند که دنیای علمی در تمامی حوزه‌های شیمی، فیزیک و ستاره‌شناسی رقم زده و می‌زند، ترقیاتی که اغلب به‌اندازۀ متهورانه‌ترین ابداعات در ادبیاتِ تخیلی، شگفت‌آورند. این گزاره به‌قدر همان گزاره‌هایی که استاینر در مقاله‌اش تقبیح می‌کند، آرمان‌شهری است: چون اگر تا همین اواخر حتی به مخیلۀ کسی خطور نمی‌کرد که نسخه‌ای معاصر از میراندولا۸ بتواند بر همۀ دانش دورانش احاطه داشته باشد، در عصر ما حتی آن رایانه‌هایی که ظرفیت نامتناهی برای ضبط داده‌ها دارند و استاینر بسیار تحسینشان می‌کند نیز از پسِ چنین کاری برنمی‌آیند. شاید در عصر ما دیگر «فرهنگ» ممکن نباشد، اما دلیلش آن چیزی نیست که استاینر می‌گوید، چون اصل ایدۀ فرهنگ هرگز دلالتی بر مقدار مشخصی از دانش نداشته است، بلکه به‌قدر معینی از کیفیت و ادراک اشاره می‌کرده است. این مقاله، همچون سایر مقالات استاینر، در آغاز بر واقعیت‌ها استوار است، اما با آتش‌فشانی از گمانه‌زنی‌های فکری بی‌مهابا خاتمه می‌یابد.\n چند سال پیش از مقالۀ استاینر، گی دوبور در نوامبر ۱۹۶۷ جامعۀ نمایش را در پاریس منتشر کرد که عنوانش مشابه زیرعنوان مجموعه مقالات من است، اما به‌شیوه‌ای متفاوت به مضمون فرهنگ می‌پردازد. این شخصیت خودآموخته، اندیشمند رادیکال آوانگارد، ستیزه‌جو و مروج رویدادهای ضدفرهنگ دهۀ ۱۹۶۰، آنچه را که مارکس در دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی ۱۸۴۴ با عنوان «بیگانگی» تعریف کرده بود، به‌عنوان «نمایش» تعریف می‌کند: وضعیتی ناشی از بُت‌وارگی کالا که در جوامع سرمایه‌داری توسعه‌یافته چنان نقش محوری‌ای در زندگی مصرف‌کنندگان یافته است که جای هر واقعیت فرهنگی، فکری یا سیاسی دیگر را گرفته است. تملک وسواسی مصنوعات، که افزایش فعالانۀ تولید کالا را تضمین می‌کند، «شیءانگاری» افراد را رقم می‌زند؛ یعنی آن‌ها را به شیء تبدیل می‌کند. مردان و زنان به مصرف‌کنندگان فعال اشیا (اشیائی اغلب بلااستفاده یا غیرضروری) تبدیل می‌شوند. این‌ها را مُد و تبلیغات بر آن‌ها تحمیل کرده‌اند: این فرایندْ آن‌ها را از دغدغه‌های اجتماعی و معنوی و حتی انسانی تُهی می‌سازد، منزوی‌شان می‌کند و آگاهی‌شان از دیگران، طبقه‌شان و خودشان را چنان ویران می‌کند که مثلاً پرولتاریا (که به‌واسطۀ بیگانگی «پرولتاریازُدایی» شده) دیگر خطر یا حتی شکلی از مقاومت در برابر طبقۀ مسلط نیست.\n این ایده‌های مارکسِ جوان که هرگز فرصت بسطشان در نوشتارهای پخته‌اش را نیافت، مبنای نظریۀ دوبور از دوران ماست. نظریۀ محوری او این است که در جامعۀ صنعتی مدرن، آنجا که سرمایه‌داری فاتح شده و طبقۀ کارگر (حداقل موقتاً) شکست خورده است، بیگانگی (فریب دروغی که به حقیقت تبدیل شده است) بر وجود اجتماعی غلبه کرده و آن را به نوعی بازنمایی بدل کرده است که در آن همۀ چیزهای فی‌البداهه، موثق و اصیل (حقیقت بشریت) جای خود را به امور جعلی و دروغین داده است. در این دنیا، چیزها (کالاها) کنترل‌کنندگان واقعی زندگی شده‌اند، اربابانی که مرد و زن به ایشان خدمت می‌کنند تا ضامن تولیدی باشند که مالکان ماشین‌ها و صنایع سازندۀ آن کالاها را غنی‌تر می‌کند. دوبور می‌گوید: «نمایشْ دیکتاتوری مؤثر فریب در جامعۀ مدرن است.»\n هرچند دوبور در سایر حوزه‌ها با نظریات مارکسیستی فاصله می‌گیرد، نظریۀ تاریخ به‌مثابۀ نزاع طبقاتی و «شیءانگاری» مردان و زنان در نتیجۀ سرمایه‌داری را به‌عنوان حقیقت معیار می‌پذیرد: سرمایه‌داری دست به خلق نیازهای مصنوعی، مُدها و امیال می‌زند تا بازاری دائماً روبه‌رشد برای اقلام ساخته‌شده ایجاد کند. کتاب او، با سبک انتزاعی و بی‌روح، نُه فصل و ۲۲۱ گزاره دارد که برخی در حد جملات قصار کوتاه‌اند و تقریباً همگی فاقد مثال‌هایی از زندگی روزمره‌اند. نظر به طبع غامض نوشتار او، گاهی اوقات فهم دنبالۀ استدلال‌هایش دشوار است. عناوین خاص فرهنگی که به هنر و ادبیات مربوط‌اند، در حاشیه قرار دارند. نظریۀ او اقتصادی، فلسفی و تاریخی است، نه فرهنگی، چون با وفاداری به مارکسیسم کلاسیک، این جنبه از حیات را به روبنا تقلیل می‌دهد که بر پایۀ روابط تولید، که بنیان وجود اجتماعی‌اند، ساخته شده است.\n ولی این مقالهْ محکم در قلمروِ فرهنگ ایستاده است: با فهمی از فرهنگ که آن را نه یکی از پدیده‌های ثانویۀ حیات اجتماعی و اقتصادی، بلکه واقعیتی خودمختار می‌داند که از ایده‌ها، ارزش‌های زیبایی‌شناختی و اخلاقی و نیز آثار هنری و ادبی شکل گرفته است که با مابقی وجود اجتماعی تعامل دارند و اغلبْ تأملات محض نیستند، بلکه سرچشمۀ پدیده‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی مذهبی‌اند.\n برخی از بصیرت‌ها و شهودهای کتاب دوبور مصادف با بعضی از عناوینی‌اند که در این مقاله کاویده‌ام، مثلاً این ایده که جانشینیِ بازنمایی به‌جای زندگی (تبدیل زندگی به نمایشی از خودش) به بی‌رمق‌شدن وجود بشری می‌انجامد (گزارۀ ۳۰ کتاب دوبور). همچنین او می‌گوید در محیطی که زندگیْ دیگر زیسته نمی‌شود بلکه بازنمایی می‌شود، فردْ حیاتی نیابتی دارد، مثل بازیگرانی که زندگی‌های دروغینشان را روی صحنه یا پرده می‌آورند: «مصرف‌کنندۀ واقعی به مصرف‌کنندۀ فریب تبدیل می‌شود.» (گزارۀ ۴۷) در سال‌های پس از انتشار کتاب دوبور، این مشاهدۀ درخشان او به‌کَرات تأیید شده است.\n به‌گفتۀ دوبور، این فرایند به حس بیهودگی‌ای منجر می‌شود «که بر جامعۀ مدرن غلبه کرده است»: حس بیهودگیِ ناشی از تکثر کالاهایی که مصرف‌کننده می‌تواند انتخاب کند و همچنین زوال آزادی، چون هر تغییر اجتماعی یا سیاسی‌ای که رُخ بدهد نه به‌خاطر انتخاب آزادانۀ افراد، بلکه به‌واسطۀ «نظام اقتصادی یعنی پویایی سرمایه‌داری» است.\n دوبور، با فاصلۀ بسیار از ساختارگرایی که به‌تعبیر او «رؤیایی بی‌جان» است، می‌افزاید که هرگونه نقد جامعۀ نمایش باید جزئی از نقد «کاربردیِ» شرایطی باشد که امکان وجود آن را فراهم کرده‌اند: کاربردی به‌معنای برانگیختن اقدام انقلابی که به این جامعه خاتمه دهد. (گزارۀ ۲۰۳) از این لحاظ، استدلال‌های او اساساً در قطب مخالف استدلال‌های من‌اند.\n بسیاری از مطالعات سال‌های اخیر سعی کرده‌اند شاخصه‌های فرهنگ معاصر را در بستر جهانی‌سازی سرمایه‌داری و بازارها و انقلاب شگفت‌آور در عرصۀ فناوری تعریف کنند. یکی از نافذترین مطالعات ازاین‌دست، جهان‌فرهنگ؛ پاسخ به جامعه‌ای سردرگم۹ از ژیل لیپوتسکی۱۰ و جین سروی۱۱ است. آن‌ها این ایده را مطرح می‌کنند که اکنون فرهنگی جهانی و تثبیت‌شده (جهان‌فرهنگ) وجود دارد که درنتیجۀ فرسایش تدریجی مرزها (به‌خاطر نیروهای بازار) و انقلاب‌های فنی (به‌ویژه در حوزۀ ارتباطات) برای اولین بار در تاریخ بشر در حال خلق ارزش‌های فرهنگی خاصی است که در میان همۀ جوامع و افراد پنج قارۀ زمین مشترک‌اند: ارزش‌هایی که فارغ از تفاوت سنت‌ها، باورها و زبان‌ها، می‌توانند یکسان میان همه مشترک باشند. این فرهنگ، بر خلاف آنچه پیش‌تر فرهنگ نامیده می‌شد، دیگر نخبه‌گرا، فرهیخته و انحصارطلب نیست، بلکه نوعی «فرهنگ تودۀ» اصیل است: در نقطۀ مقابلِ جریان‌های پیشتاز نامأنوس و نخبه‌گرا، فرهنگِ توده به‌دنبال عرضۀ نوآوری‌هایی است که برای گسترده‌ترین طیف ممکن از مخاطبان، قابل‌فهم باشند و بیشترین تعداد مصرف‌کنندگان را سرگرم کنند. هدفش سرگرم‌سازی و عرضۀ لذت است، ارائۀ مفری ساده و فهم‌پذیر برای هرکس، بدون نیاز به پیشینۀ آموزشی خاص یا ارجاعات متقن و فرهیخته. آنچه صنایع فرهنگ می‌آفرینند فرهنگی است که به اقلام قابل‌مصرف و انبوه تبدیل شده است.\n به‌گفتۀ مؤلفان، این فرهنگ توده بر مبنای برتری تصویر و صوت بر کلمه است. صنعت فیلم‌سازی، به‌ویژه هالیوود، فیلم‌های سینمایی را «جهانی می‌کند»: آن‌ها را به هر کشور فرستاده و در هر کشور به هر گروه اجتماعی دسترسی پیدا می‌کند، چون مثل موسیقی و تلویزیون تجاری موجود، فیلم‌ها برای همه فهم‌پذیرند و برای لذت بردن از آن‌ها به هیچ پیشینۀ تخصصی‌ای نیاز نیست. انقلاب سایبرنتیک، خلق شبکه‌های اجتماعی و دسترسی جهانی اینترنت نیز به این فرایند شتاب بخشیده‌اند. نه‌تنها اطلاعاتْ همۀ موانع را درنوردیده و در دسترس همگان قرار گرفته است، بلکه تمامی جنبه‌های ارتباط، هنر، سیاست‌ورزی، ورزش، مذهب و… از اثرات اصلاحگر نمایشگرهای کوچک متأثر شده‌اند: «دنیای نمایشگرْ مکان‌زمان فرهنگ را جابه‌جا، ناهماهنگ و بی‌قاعده کرده است.»\n البته همۀ این‌ها درست است، منتهی روشن نیست آنچه لیپوتسکی و سیروی «جهان‌فرهنگ» یا فرهنگ توده می‌نامند (که مثلاً «فرهنگ برندها» و متعلق به اشیای لوکس را هم در آن می‌گنجانند) به‌معنای دقیق کلمه «فرهنگ» است، یا منظورمان از اُپرای واگنر یا فلسفۀ نیچه دریک سو، و فیلم‌های آلفرد هیچکاک و جان فورد (دو تن از کارگردانان محبوبم) و تبلیغی برای کوکاکولا در سوی دیگر، چیزهای اساساً متفاوتی است. پاسخ آن‌ها لابد مثبت است، یعنی هر دو مقولۀ فرهنگ‌اند، اما به‌نظرم نوعی تغییر، نوعی جهش کیفی هگلی، رُخ داده است که مقولۀ دوم را به چیزی متفاوت از اوّلی تبدیل کرده است.\n به‌علاوه، برخی اظهارات جهان‌فرهنگ محل سؤال‌اند، مثلاً این گزاره که این فرهنگ جدید سیاره‌ای، فردگرایی افراطی را در کل دنیا بسط داده است، کاملاً برعکس: شیوه‌های شکل‌دهی و ترویج محصولات فرهنگی توسط تبلیغات و مُد امروزه یکی از موانع اصلی در برابر شکل‌گیری افراد مستقل است، افرادی که شخصاً قادر به قضاوت باشند که کدام چیزها را می‌پسندند یا چه چیزی از این محصولات را نامقبول، فریب‌کارانه یا دلهره‌آور می‌بینند. جهان‌فرهنگ، به‌جای بسط افراد، آن‌ها را خفه می‌کند، از روشن‌بینی و اراده محروم می‌نماید و وادارشان می‌کند که با ذهنیتی شرطی‌شده و گله‌وار به «فرهنگ» غالب واکنش نشان دهند، مثل سگ‌های پاولوف که به صدای زنگ غذا واکنش نشان می‌دادند.\n یکی دیگر از ایده‌های پرسش‌برانگیز لیپوتسکی و سیروی آن است که چون میلیون‌ها جهان‌گرد از لوور، آکروپولیس و آمفی‌تئاترهای یونانی سیسیل بازدید می‌کنند، پس از ارزش فرهنگ کم نشده و هنوز هم «مشروعیت زیادی» دارد. مؤلفان گویا توجه ندارند که این بازدیدهای توده‌ای از موزه‌های بزرگ و بناهای تاریخی کلاسیک نمایندۀ توجه اصیل به «فرهنگ والا» (تعبیر مورداستفادۀ آن‌ها) نیست، بلکه افاده‌فروشی محض است، چون نفس حضور در این مکان‌ها بخشی از وظایف یک جهان‌گرد پست‌مدرن کامل و تمام‌عیار محسوب می‌شود. این بازدیدها، به‌جای آنکه محرک علاقه به گذشتۀ کلاسیک و هنرهایش باشند، جانشین هرگونه مطالعه و تحقیق جدی می‌شوند. نگاهی سریع کافی است تا وجدان فرهنگی ایشان راضی شود. این بازدیدهای جهان‌گردانه «به‌دنبال سرگرمی» تیشه به ریشۀ معنای واقعی این موزه‌ها و بناها می‌زند، چنان‌که آن‌ها را هم‌سطح دیگر وظایف یک جهان‌گرد تمام‌عیار می‌کند: تجربۀ خوردن پاستا و رقص دونفرۀ تارانتلا در ایتالیا، تشویق رقص فلامنکوی کولی‌ها و موسیقی کانته‌خوندو در اندلس، و مزه‌کردن خوراک حلزون‌های اسکارگو و دیدن لوور و فولی‌برجخ۱۲ در پاریس است.\n در سال ۲۰۱۰، نشر فلاماریون در فرانسه کتاب جریان اصلی۱۳ از فردریک مارتلِ جامعه‌شناس را منتشر کرد. این کتاب نشان می‌دهد که «فرهنگ نو» یا آن «جهان‌فرهنگ» که لیپوتسکی و سیروی می‌گویند تاحدی به تاریخْ پیوسته و دیگر متناظر با طوفان بی‌مهار دوران ما نیست. شرح و توصیف کتاب مارتل از جانشینی «فرهنگ سرگرمی» به‌جای آن چیزی که تا همین نیم قرن قبل همه جا «فرهنگ» تلقی می‌شد، جذاب و دلهره‌آور است. کتاب جریان اصلی عملاً پروژه‌ای بلندپروازانه است که بر پایۀ صدها مصاحبه با افرادی از نقاط مختلف دنیا، آن چیزی را مطالعه می‌کند که به‌لطف جهانی‌سازی و انقلاب سمعی‌بصری، هم‌اکنون در میان مردمان پنج‌قاره، علی‌رغم تفاوت‌های زبانی و مذهبی و عُرفی، مشترک است.\n مطالعۀ مارتل نه از کتاب‌ها می‌گوید (تنها کتابی که در این چند صفحه نام بُرده راز داوینچی از دَن براون است و تنها زن نویسنده‌ای که نام بُرده پُلین کایل، منتقد فیلم است)، نه از نقاشی و مجسمه‌سازی، نه از موسیقی کلاسیک و رقص و نه از فلسفه یا علوم‌انسانی به‌طور کلی. درعوض، منحصراً دربارۀ فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، بازی‌های ویدئویی، داستان‌های مصور، کنسرت‌های راک و پاپ و رَپ، ویدئوها و تبلت‌ها، و «صنایع خلاقۀ» مولد و مروج آن‌ها حرف می‌زند، یعنی آن سرگرمی مورد علاقۀ عموم مردم که در حال جانشینی فرهنگ گذشته بوده است (و کار آن فرهنگ را بالاخره تمام می‌کند).\n مؤلفْ این تغییر را تأیید می‌کند، چون درنتیجۀ آن، جریان اصلی فرهنگ توانسته است بساط حیات فرهنگی آن اقلیت کوچکی را جمع کند که پیش‌تر انحصار فرهنگ را در اختیار خود داشت. این ازآن‌روست که فرهنگ را دموکراتیزه کرده و در دسترس همگان قرار داده است و نیز محتوای این فرهنگ جدید به‌نظر او کاملاً هم‌خوان با مدرنیته و با ابداعات بزرگ علمی و فناورانۀ دوران ماست.\n روایت‌ها و مصاحبه‌هایی که مارتل جمع‌آوری کرده است، در کنار تحلیل خود او، آموزنده و کاملاً نمایندۀ واقعیتی است که تاکنون مطالعات جامعه‌شناختی و فلسفی جرئت پرداختن به آن را نداشته‌اند. آن فُرم‌هایی از فرهنگ که عموم انسان‌ها درگیر، مولد و قدردانشان هستند، از دید تحقیرآمیز مردمان فرهیخته صرفاً وقت‌گذرانی‌های عامه‌پسندند: بی هیچ پیوندی با فعالیت‌های فکری، هنری و ادبی که روزگاری بطن فرهنگ قلمداد می‌شدند. آن فرهنگِ سابق اکنون مُرده است، هرچند که در محفل‌های اجتماعی کوچک دوام دارد، بی‌آنکه اثری بر جریان اصلی داشته باشد.\n میانِ فرهنگ گذشته و سرگرمیِ امروز، تفاوتی وجود دارد: محصولات اوّلی می‌خواستند از زمان حال فراتر روند، دوام بیاورند، برای نسل‌های آتی زنده بمانند؛ اما محصولات دومی تولید می‌شوند تا در لحظه مصرف شده و از میان بروند، مثل کیک و ذرت بوداده. کتاب‌های نویسندگانی مثل تولستوی، توماس مان، و بیش از آن‌ها جویس و فاکنر، دنبال آن بودند که مرگ را شکست دهند، عمری درازتر از مؤلفانشان داشته باشند و همچنان خوانندگان آینده را جذب و شیفتۀ خود کنند. سریال‌های ملودرام برزیلی، فیلم‌های سینمایی بالیوود و کنسرت‌های شکیرا دنبال آن نیستند که بیش از مدتِ پخششان وجود داشته باشند. آن‌ها از میان می‌روند و میدان را برای محصولاتی به همان اندازه موفق و زودگذر خالی می‌کنند. فرهنگ یعنی سرگرمی و آنچه سرگرم‌کننده نباشد فرهنگ نیست.\n پژوهش مارتل نشان می‌دهد که این امرْ امروزه پدیده‌ای جهانی شده است، چیزی که برای اولین بار در تاریخ رُخ می‌دهد و همۀ کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه، فارغ از تفاوت سنت‌ها و باورها و نظام‌های حکومتی‌شان، در آن مشارکت دارند، هرچند هر کشور و جامعه تفاوت‌های خاصی از لحاظ جزئیات و ظرایف فیلم‌های سینمایی، سریال‌های ملودرام، ترانه‌ها، داستان‌های مصور، پویانمایی‌ها و… به نمایش می‌گذارد.\n آنچه این فرهنگ نو نیاز دارد تولید انبوه صنعتی و موفقیت تجاری است. تفاوت میان قیمت و ارزشْ از بین رفته است: این دو اکنون یک چیزند، چون قیمت توانسته است ارزش را در خود جذب و حل کند. هرچه موفق باشد و بفروشد خوب است و هرچه ناکام باشد یا به عموم نرسد بد است. یگانه ارزشْ ارزش تجاری است. زوال فرهنگ قدیم بر زوال مفهوم قدیمیِ ارزش دلالت دارد. اکنون یگانه ارزش موجودْ آن است که بازار دیکته می‌کند.\n از تی.اس.الیوت تا فردریک مارتل، ایدۀ فرهنگ شاهد چیزی فراتر از تکاملی تدریجی بوده است: تغییری تروماتیک که طی آن، واقعیتی جدید ظاهر شده است که فقط ردپاهای معدودی از سلفش را می‌توان در آن دید.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nLlosa, Mario Vargas. Notes on the death of culture: Essays on spectacle and society. Macmillan, 2015\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را ماریو وارگاس یوسا نوشته است و در تاریخ ۶ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Mario Vargas Llosa: How Global Entertainment Killed Culture» در وب‌سایت لیترری هاب منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «فرهنگ دیگر فرقی با سرگرمی ندارد» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• ماریو وارگاس یوسا (Mario Vargas Llosa) نویسنده، روزنامه‌نگار، استاد دانشگاه و سیاست‌مدار پرویی است. وی برای «ارائۀ طرح‌ جامع از ساختارهای قدرت و تصویر روشن از مقاومت، طغیان و غلبۀ فردی» در سال ۲۰۱۰ نوبل ادبیات را دریافت کرد. از یوسا تألیفات متعددی به چاپ رسیده است که از این میان می‌توان به عصر قهرمان (The Time of the Hero) و دختر بد (The Bad Girl) اشاره کرد. [۱] Notes on the Death of Culture [۲] Higher Culture [۳] Bluebeard’s Castle: Some Notes Towards the Re-definition of Culture Bluebeard: یکی از افسانه‌های فولکلور فرانسوی دربارۀ مردی ثروتمند و ریش‌آبی که همسران خود را به‌طرز خشونت‌آمیزی به قتل می‌رسانده است. آخرین بار که دختری را به عقد خود درمی‌آورد، کلید اتاق‌های قلعه را به او می‌دهد، اما می‌گوید به یکی از اتاق‌ها سر نزند. دختر وسوسه می‌شود، در اتاق را باز می‌کند و اجساد خون‌آلود زنان قبلی مرد ریش‌آبی را می‌بیند. دختر قصد فرار می‌کند که ریش‌آبی سر می‌رسد و تصمیم می‌گیرد او را به قتل برساند که در این میانه، برادران و خواهرش سر می‌رسند و ریش‌آبی را از پا درمی‌آورند. دخترْ ثروت او را به ارث می‌برد و با آن زندگی جدیدی آغاز می‌کند. [۴] The Waste Land: شعری طولانی با ۴۳۴ بند از تی.اس.الیوت که در سال ۱۹۲۲ منتشر شده و یکی از مهم‌ترین اشعار قرن بیستم به حساب می‌آید. [۵] Self-Indictment [۶] Kulturpessimismus [۷] Counter-culture [۸] Pico della Mirandola: از اشراف و فلاسفۀ ایتالیایی دورۀ رنسانس. شهرت او به‌واسطۀ آن است که در سال ۱۴۸۶ در ۲۳سالگی مدعی شد می‌تواند از نه‌صد نظریه دربارۀ مذهب، فلسفه، فلسفۀ طبیعی و جادو، علیه هرکسی که پا پیش بگذارد، دفاع کند. او برای این کار «خطابه‌ای دربارۀ شأن انسان» را نوشت که «مانیفست رنسانس» نامیده می‌شود و یکی از متون کلیدی اومانیسم رنسانس است. [۹] La cultura-mundo: Respuesta a una sociedad desorientada (Culture-World: Response to a Disoriented Society) [۱۰] Gilles Lipovetsky [۱۱] Jean Serroy [۱۲] Folies-Bergère: یکی از تالارهای موسیقی و رقص مشهور پاریس که در سال ۱۸۶۹ تأسیس شده است. [۱۳] Mainstream" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157765.json b/train/528157765.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bd8609816171d18cd58e1a0df81bf12ae3d66b4b --- /dev/null +++ b/train/528157765.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "از تاریخ چه آموخته‎ایم؟ احتمالاً هیچ", + "subtitle": "از قرن بیستم هر چه را فراموش کنیم، جنگ‌ها را نباید از یاد ببریم", + "introduction": "بله، تردیدی نیست که سرعت تغییرات جهانی آن‌چنان هولناک شده است که انگار دیگر از گذشته چیز چندانی نمی‌توان آموخت. گذشته همچون رؤیایی دور یا کابوسی تلخ جلوه می‌کند که رفته و اثری از آن به‌جای نمانده است. اما واقعیت این نیست. تونی جات به ما نهیب می‌زند که اعتقادِ افراطی به تازگی این دورانْ خطرناک است، زیرا هنوز در بر همان پاشنه می‌چرخد و جنگ از آنچه فکر می‌کنیم به ما نزدیک‌تر است.", + "content": "تونی جات، نیویورک ریویو آو بوکز — سدۀ بیستم هنوز فاصلۀ چندانی از ما نگرفته است، اما اکنون کشمکش‎ها، دستاوردها، آرمان‎ها و هراس‎های آن در حال فرورفتن در ظلمت کژحافظه۱ هستند. ما در غرب باشتاب کوشیده‎ایم، تا آنجا که می‎توانیم، از زادوتوشۀ اقتصادی، فکری و نهادی سدۀ بیستم چشم بپوشیم و دیگران را نیز تشویق کرده‎ایم چنین کنند. پس از سال ۱۹۸۹، با اعتمادبه‌نفسی بی‌حدوحصر و بدون تأمل کافی، سدۀ بیستم را پشت سرگذاشتیم و جسورانه با گام‎هایی بلند به سدۀ پس‌ازآن درآمدیم، با پیله‎ای از حقایق خودخواسته و نصفه‌ونیمه که بر گرد خویش تنیده بودیم: پیروزمندی غرب، پایان تاریخ، لحظۀ تک‎قطبی آمریکا، پیشروی ناگزیر جهانی‎سازی و بازار آزاد.\n این باور که گذشته‌ها گذشته و دوران جدید سر رسیده است، تنها شامل حال جزمیات و نهادهای منسوخ کمونیسم در روزگار جنگ سرد نمی‎گردد. طی دهۀ نود و دوباره پس از واقعۀ یازدهم سپتامبر، چندین بار شگفت‎زده شدم، چون مردمانِ این عصر برای نفهمیدن بستر تنگناهای عصر حاضر، هم داخل و هم خارج؛ برای گوش‎نکردن با گوش جان به رهبران خردمندترِ دهه‎های متقدم‎تر؛ برای تلاش فعالانه در جهت فراموش‌کردن و نه به‌یادآوردن؛ و برای انکار تداوم و ادعای نوبودگی، هرجا که از دستشان برآید، پافشاری‌های مفرط به خرج می‎دهند. ما با لجاجت هرچه‌بیشتر بر این اعتقاد پای فشرده‎ایم که گذشته برای آموختن به ما چیز جالب چندانی در چنته ندارد. ادعا می‎کنیم که جهانِ ما جهانی جدید است و تهدیدها و فرصت‎های آن بی‎سابقه هستند.\n این شاید مایۀ شگفتی نباشد. شناخت و فهم گذشتۀ متأخر از تمامی ادوارِ دیگر دشوارتر است. افزون‌براین، از سال ۱۹۸۹ جهانْ دگرگونی‌های قابل‌ملاحظه‎ای را از سر گذرانده است. چنان دگرگونی‎هایی همواره، برای کسانی که به یاد دارند اوضاعْ پیش‌تر چگونه بود، آشفته‎کننده‎اند. در دهه‎های متعاقب انقلاب فرانسه، بسیاری از مفسران کهن‎سال‎تر بر حلاوت زندگی۲ در رژیم معدوم پیشین حسرت می‎خوردند. یک قرن بعد، یادمان‎ها و خاطرات عصر پیش از جنگِ نخست جهانی در اروپا عموماً تمدنی ازدست‌رفته را به تصویر می‎کشیدند (و هنوز هم به تصویر می‎کشند)، تصویر جهانی که پندارهای آن، تقریباً به‌معنای واقعی، پاره‌پاره شده بود: «دیگر چنان معصومیتی نخواهد بود.»۳\n اما تفاوتی وجود دارد. معاصران انقلاب فرانسه شاید بر دنیای پیش از انقلاب حسرت خورده باشند، اما آن را به فراموشی نسپردند. آنان در طول بیشترِ سدۀ نوزدهم همچنان دل‎مشغول آرمان‎ها و معنای تحولاتی بودند که در سال ۱۷۸۹ آغاز شده بود. مباحثات سیاسی و فلسفی روشنگری هنوز در شعله‎های آتش انقلاب خاکستر نشده بود. برعکس، انقلاب و پیامدهای آن به‌گونه‎ای وسیع به همان روشنگری‎ای منتسب می‎شد که اکنون، هم در نظر دوست و هم در نظر دشمن، همچون منبع مورداجماع آموزه‎های سیاسی و برنامه‎های اجتماعیِ پی‎گرفته‌شده در سدۀ بعدی ظهور کرده است.\n بر همین منوال، شکل خاصی که جهان پس از جنگ باید به خود می‎گرفت در همه جا در زیر سایۀ سنگین تجربه و اندیشۀ سدۀ نوزدهم فهمیده و به چالش کشیده می‎شد؛ این در حالی ‌بود که همگان پس از سال ۱۹۱۸ متفق‎القول بودند که دیگر اوضاع به‌شکل سابق نخواهد بود. سنگ بناهای جهان سیاسی در سدۀ بیستم همگی مخلوقات سدۀ نوزدهم بودند: اقتصاد نئوکلاسیک، لیبرالیسم، مارکسیسم (و فرزندخواندۀ کمونیستش)، «انقلاب»، بورژوازی و پرولتاریا، امپریالیسم و «صنعتی‎گرایی». بااین‌حال، حتی آنانی که هم‎نوا با ویرجینیا وولف معتقد بودند که «در دسامبر ۱۹۱۰ یا حدود آن، سرشت انسان دگرگون شد» -و بر آن بودند که تحول فرهنگی پایان قرن در اروپا شرایط دادوستد فکری را مطلقاً تغییر داده است- بخش معتنابهی از توان خویش را مصروف نبردی فرضی با اسلاف خویش نمودند.۴ سایۀ گذشته بر سر امروز به‌شدت سنگینی می‎کرد.\n برخلاف گذشتگان، ما امروز با سدۀ پیش به‌گونه‎ای سرسری برخورد می‎کنیم. مسلماً یادبود این سده را در همه جا پاس می‎داریم: معابد، کتیبه‎ها، «یادمان‌های تاریخی» و حتی پارک‎هایی با اهدافِ تاریخی، همگی یادآور «همان گذشته» هستند. اما آن سدۀ بیستمی که عزم خود را جزم کرده‎ایم تا یاد آن را گرامی داریم، به‌گونه‎ای شگفت، تصویری تار و مبهم دارد. بخش چشمگیری از یادمان‌های رسمی خاطرات سدۀ بیستم، آشکارا، هم نوستالژیک هستند و هم ظفرنمون -یعنی به تجلیل مردان شهیر و پیروزی‎های پرآوازه می‎پردازند- اما، از حیثی دیگر و به‌گونه‎ای فزاینده، فرصت‎هایی برای یادآوری گزینشی برخی مصائب هستند.\n ازاین‌قرار، سدۀ بیستم در راه تبدیل‎شدن به «تالاری از خاطرات اخلاقی» است: مجمعی از هراس‎های تاریخی که از حیث آموزشی سودمندند و ایستگاه‎های بین راهیِ آن عناوینی چون «مونیخ» یا «پرل هاربر»، «آشویتس» یا «گولاگ»، «ارمنستان» یا «بوسنی» یا «رواندا» را بر خود دارند. دراین‌میان برای کسانی که درس‎های این سده را به فراموشی سپرده‎اند یا آن‌هایی که نتوانستند از آن درس گیرند، یازدهم سپتامبر چونان نغمه‌ای پایان‎بخش یا ضمیمه‌ای خون‌بار است که پس از این سده نواخته شد. مشکلِ این بازنمایی ظریف از سدۀ پیش، به‌مثابۀ دوران وحشت‎زای منحصربه‌فردی که ما اکنون خوشبختانه از آن بیرون جسته‎ایم، توصیفی که از قرن بیستم می‌کند نیست؛ از جهات مختلف، این دوران عصری به‌واقع هولناک بود، عصر خشونت و رنجِ همگانی که شاید در تاریخ بشر نظیر نداشته باشد. مشکلْ پیامِ آن است، یعنی این پیام که «ما همۀ این‌ها را اکنون پشت سر گذاشته‎ایم» و معنای آن صریح است: ما، که از خطاهای گذشته خلاصی یافته‎ایم، می‌توانیم به عصری متفاوت و بهتر گام بگذاریم.\n اما این نوع یادمان رسمیْ فهم و آگاهی ما از گذشته را ارتقا نمی‎بخشد، بلکه به‌مثابۀ جایگزین و بدیل آن ایفای نقش می‎کند. ما، به‌جای آموزش تاریخ به کودکان، آن‌ها را به دیدن موزه‎ها و یادبودهای تاریخی می‎بریم. بدتر آنکه، آن‌ها را تشویق می‎کنیم گذشته و درس‎های آن را بر روی بردار مصائب نیاکانشان درک کنند. ازاین‌قرار، امروزه، تفسیر «معمول» از گذشتۀ متأخرْ متشکل از پاره‎های چندگانۀ گذشته‎های مجزاست، که هرکدام از آن‌ها (گذشته‎های یهودی، لهستانی، صرب، ارمنی، آلمانی، آسیایی‌آمریکایی، ایرلندی، اقلیت‌های جنسی و…) هرکدام نشان «قربانی‎بودگی» را به‌شیوه‎ای خاص و مصرانه بر پیکر خویش دارند.\n موزاییکِ حاصل از این امر ما را به گذشته‎ای مشترک پیوند نمی‎دهد، بلکه ما را از گذشتۀ مشترکمان جدا می‎سازد. روایت‎های ملی‎ای که زمانی در مدرسه تدریس می‎شد، هرچقدر هم دارای نقص بودند، هرچقدر هم نقطۀ تمرکز آن‌ها گزینشی و پیامشان ابزاری بود، دستِ‎کم این امتیاز را داشتند که ارجاع‎هایی به گذشته را برای تجربۀ امروزینِ ملت فراهم می‎آوردند. تاریخ سنتی، آن‌گونه که به چندین‌وچند نسل از بچه‌مدرسه‎ای‎ها و دانشجویان تدریس می‎شد، از طریق ارجاع به گذشته، معنایی به اکنون می‎بخشیدند: نام‎ها، مکان‎ها، کتیبه‎ها، ایده‎ها و اشارات امروز را می‎توان در درون روایتی به‌یادسپرده‌شده از دیروز جای داد. بااین‌حال، در روزگار ما، این روند معکوس شده است. اکنون گذشته معنای خود را تنها از طریق ارجاع به دغدغه‎های کنونی پرشمار و اغلب متضادِ ما به دست می‎آورد.\n بدون تردید این سرشت گذشته، که به‎گونه‎ای آزاردهنده بیگانه است، تا اندازه‎ای پیامد شیبِ تند تغییرات در دورۀ معاصر است. «جهانی‎سازی»، به‌معنای واقعی، زندگی انسان‎ها را به‌شیوه‎هایی تحت تأثیر قرار می‎دهد که به‌سختی در مخیلۀ پدران و مادران یا پدربزرگان و مادربزرگان ما می‎گنجید. بخش عظیمی از آنچه در طول دهه‎ها، و حتی سده‎ها، آشنا و دیرپا به نظر می‎رسید اکنون به‌گونه‎ای شتابان به ورطۀ فراموشی درمی‎افتد. تو گویی که گذشته، به‌واقع، کشوری دیگر است: مردمان در این کشور کارها را به‌گونه‎ای دیگر انجام می‎داده‌اند.\n گسترش ارتباطات نمونه‎ای تمام‎عیار را پیش چشم می‎نهد. تا واپسین دهه‎های سدۀ بیستم، اغلبِ مردمان جهان دسترسی محدودی به اطلاعات داشتند، اما به‌یمن آموزش در سطح ملی، رادیو و تلویزیونِ تحت نظارت دولت و فرهنگ چاپی مشترک، مردمان در درون یک دولت، ملت یا اجتماع همگی این امکان را پیدا کردند که از امور یکسان زیادی مطلع گردند. امروز این ماجرا برعکس شده است. بیشترِ مردمانِ جهان، بیرون از منطقۀ جنوب صحرای آفریقا، به مقادیر بی‎کرانی از داده‎ها دسترسی دارند. لیکن در غیاب هرگونه فرهنگ مشترکی که فراتر از گروهی کوچک از نخبگان وجود داشته باشد، و حتی در میان آن‌ها هم همیشه وجود ندارد، اطلاعات و ایده‎های پاره‎پاره‎ای که مردم برمی‎گزینند یا با آن مواجه می‎گردند تحت سیطرۀ مجموعۀ متنوعی از سلایق، امیال و منافع قرار دارد. در گذر سالیان، هریک از ما مشترکات کمتری با جهان‎های به‌سرعت روبه‌تکثیرِ معاصران خویش داریم؛ جهان پیشینیانمان که جای خود دارد.\n همۀ این‌ها قطعاً حقیقت دارد و حاوی دلالت‎های آزاردهنده‎ای برای حکمرانی دموکراتیک در آینده است. بااین‌حال، تغییراتِ برآشوبنده، حتی دگرگونی‌های جهانی، به‌خودیِ‌خود بی‎سابقه نیست. «جهانی‎سازیِ» اقتصادی در اواخر سدۀ نوزدهم کمتر از این آشوبناک نبود، جز اینکه تعدادی بسیار اندک‎تری از مردمان پیامدهای آن را در همان ابتدا احساس و درک می‎کردند. آنچه دربارۀ عصر کنونی دگرگونی‎ها اهمیت دارد این است که چقدر سهل‌انگارانه، نه‌فقط کردوکارهای گذشته را، بلکه نفْس خاطرۀ آن را هم فروگذاشته‎ایم. جهانی که به تازگی پشت سر گذاشته‌ایم، هم‌اکنون نصفه و نیمه به خاطرمان مانده است.\n پس چیست آن چیزی که ما در شتاب خویش برای پشت‌سرگذاشتن سدۀ بیستم گم کرده‎ایم؟ دستِ‌کم در آمریکا معنای جنگ را فراموش کرده‎ایم؛ این دلیلی دارد. در بیشتر اروپای قاره‎ای، آسیا و آفریقا سدۀ بیستم به‌مثابۀ چرخه‎ای از جنگ‎ها تجربه شد. در سدۀ پیش، جنگْ حاکی از تهاجم، اشغال، آوارگی، محرومیت، نابودی و کشتار جمعی بود. کشورهایی که در جنگ می‎باختند اغلبْ جمعیت، قلمرو، منابع، امنیت و استقلال خویش را هم می‎باختند. لیکن حتی آن کشورهایی که علی‎الظاهر پیروز از کار درمی‎آمدند تجربیاتی مشابه داشتند و معمولاً جنگ را همان‌گونه به خاطر می‎آوردند که بازندگان آن. ایتالیای پس از جنگ جهانی اول، چینِ پس از جنگ جهانی دوم و فرانسۀ پس از هر دو جنگ نمونه‎هایی گویا هستند: همۀ این کشورها «برنده» بودند و همۀ آن‌ها از پای درآمدند. بنابراین هستند کشورهایی که جنگ را بردند، اما «صلح را باختند» و فرصت‎های ناشی از پیروزی‎هایشان را بر باد دادند. متفقینِ غربی در ورسای و اسرائیل در دهه‎های متعاقبِ پیروز‎ی‎اش در ۱۹۶۷، هنوز هم، گویاترین نمونه‎های این امر هستند.\n افزون‌براین، جنگ در سدۀ بیستم کراراً به‌معنای جنگ داخلی بود: جنگی که اغلب تحت لوای اشغال یا «آزادسازی» صورت می‎گرفت. جنگ داخلی نقشی چشمگیر در «پاک‌سازی قومیِ» گسترده ایفا می‎کرد و موجب جابه‌جایی‎های جمعیت در سدۀ بیستم، از هندوستان و ترکیه تا اسپانیا و یوگوسلاوی می‎شد. جنگ داخلی همانند اشغال خارجی یکی از خاطره‎های «مشترک» هولناک در صد سال گذشته است. در بسیاری از کشورها «پشت‌سرگذاشتن گذشته»، یعنی توافق بر سر به‌محاق‎بردن یا فراموشی (یا انکار) خاطرۀ متأخر ستیز خانمان‎سوز و خشونت بین‌گروهی، یکی از اهداف عمدۀ دولت‎های پس از جنگ بوده است، امری که گاهی محقق می‎شد و گاهی بیش‌ازحد حاصل می‎گشت.\n فاجعۀ جنگ تنها در درون چارچوبِ خودِ آن نمی‎گنجید؛ جنگ پدیده‎های وحشتناکی را به‌دنبال خویش آورد. جنگ جهانی نخست منتهی شد به نظامی‎سازی بی‎سابقۀ جامعه، پرستش خشونت و نوعی آیین تقدیس مُردگان که بسیار بیشتر از خود جنگ دوام آورد و مسیر را برای فاجعه‎های سیاسی پس از خویش هموار نمود. دولت‎ها و جوامعی که در طی جنگ جهانی دوم یا پس‌ازآن به‌دست هیتلر یا استالین (یا متوالیاً توسط هر دوی آن‌ها) تسخیر شدند نه‌تنها اشغال و استثمار را تجربه کردند بلکه شاهد تباهی و فساد قوانین و هنجارهای جامعۀ مدنی نیز بودند. ساختارهای اصلی حیات متمدنانه از میان رفتند یا عظمتی شیطانی یافتند: ترتیبات، قوانین، آموزگاران، پلیس‎ها و قضات. خودِ دولت نه‌تنها به حفظ امنیت نمی‎پرداخت بلکه تبدیل به منبع اصلی ناامنی شد. رابطه و اعتماد متقابل چه در میان همسایگان و چه همکاران، جامعه یا رهبران از هم فروپاشید. رفتاری که در شرایط متعارف نابهنجار محسوب می‎شد نه‌تنها تبدیل به رفتارهایی بهنجار شدند بلکه گاهی تنها راه برای نجات خانواده و خود بودند، رفتارهایی همچون دزدی، عدم‌صداقت، ریاکاری، بی‎تفاوتی در برابر بدبختی دیگران و بهره‎‎جوییِ فرصت‎طلبانه از مصائب آنان. ترسی همه‎گیرْ نارضایتی یا مخالفت را در نطفه خفه می‎کرد.\n در یک کلام، جنگ رفتاری را ترویج کرد که در دوران صلحْ غیرقابل‌تصور و معیوب به شمار می‎آمد. این جنگ است، نه نژادپرستی یا ستیز قومی یا غیرت مذهبی که به قساوت منتهی می‎شود. جنگ، جنگ تمام‌عیار، پیش‌شرط اصلی تبهکاری جمعی در عصر مدرن بوده است. نخستین اَشکال اولیۀ اردوگاه‎های زندانیان را بریتانیایی‎ها در دوران جنگ بوئر در سال‎های ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲ برپا کردند. بدون جنگ جهانی اول هیچ‌گاه نسل‎کشی ارامنه رخ نمی‎داد و بسیار نامحتمل بود که کمونیسم یا فاشیسم بتوانند اختیار دولت‎هایی مدرن را در دست بگیرند. بدون جنگ جهانی دوم هیچ هولوکاستی در کار نمی‎بود. اگر کامبوج به‌جد در جنگ ویتنام درگیر نمی‎شد هرگز نامی از پل پوت نمی‎شنیدیم. البته درباره تأثیرات خردکنندۀ جنگ بر روی خودِ سربازان معمولی نیز مستندات بسیاری موجود است.۵\n ایالات متحده تقریباً از همۀ این مسائل به دور ماند. آمریکایی‎ها سدۀ بیستم را در فضایی بسیار مثبت‎تر پشت سر گذاشتند و شاید تنها کسانی در جهان بودند که چنین تجربه‎ای داشتند. آمریکا در معرض هیچ تهاجمی قرار نگرفت. شمار بسیار زیادی از شهروندانش یا بخش وسیعی از قلمروش را در نتیجۀ اشغال یا تجزیه از دست نداد. اگرچه آمریکا در جنگ‎های نواستعمارگرانه در سرزمین‎های دوردست (در ویتنام و اکنون عراق) خوار و خفیف شده، هرگز از تمامی تبعات یک شکست نظامی آسیب ندیده است.۶ مردم آمریکا علی‎رغم تذبذبشان در قبال اقدامات اخیر دولتشان هنوز هم اغلب احساس می‎کنند که جنگ‎هایی که کشورشان به راه انداخته است عمدتاً «جنگ‎هایی خوب» بوده است. آمریکا، از رهگذر نقش خویش در دو جنگ جهانی و دستاوردهای حاصل از آن‌ها، بهرۀ بسیاری برد و از این حیث هیچ وجه مشترکی با بریتانیا ندارد، بریتانیایی که تنها کشور بزرگ دیگری است که آشکارا از دل آن نبردها پیروزمند بیرون آمد، لیکن به‌بهای ورشکستگی تقریبی و ازدست‌دادن امپراتوری خویش. همچنین آمریکا در مقایسه با دیگر جنگ‌سالاران بزرگ سدۀ بیستم به‌نسبت سربازان کمتری را در میدان نبرد از دست داد و به‌ندرت شاهد تلفات غیرنظامیان بود.\n شایسته است این تضاد را از نظر آماری بررسی کنیم. در جنگ جهانی اول تعداد کشتگان جنگی‎ای که آمریکا به خود دید اندکی کمتر از ۱۲۰هزار نفر بود. این ارقام در انگلستان، فرانسه و آلمان به‌ترتیب ۸۸۵هزار، ۱.۴میلیون و بیش از ۲میلیون نفر بود. در جنگ جهانی دوم، درحالی‌که آمریکا حدود ۴۲۰هزار نفر از نیروهای نظامی خود را در جنگ از دست داد، ژاپن ۲.۱میلیون نفر، چین ۳.۸میلیون نفر، آلمان ۵.۵میلیون نفر و اتحاد جماهیر شوروی تخمیناً ۱۰.۷میلیون نفر از نیروهای خویش را از دست دادند. یادنامۀ کهنه‎سربازان جنگ ویتنام در واشنگتن دی.سی حاکی ازمرگ ۵۸هزارو۱۹۵ آمریکایی در طی جنگی است که پانزده سال به طول کشید: اما ارتش فرانسه دو برابر این تعداد را در نبردی شش‌هفته‎ای طی ماه‎های می و ژوئن ۱۹۴۰ از دست داد. در پرتلفات‎ترین عملیات ارتش آمریکا در سدۀ بیستم، یعنی حمله به آردن از دسامبر ۱۹۴۴ تا ژانویۀ ۱۹۴۵( موسوم به «نبرد بالج»)، ۱۹هزارو۳۰۰ سرباز آمریکایی کشته شدند. در ۲۴ ساعت نخست جنگ سُم (یکم جولای ۱۹۱۶)، ارتش بریتانیا بیش از ۲۰هزار کشته برجای گذاشت. در نبرد استالینگراد ارتش سرخ ۷۵۰هزار تن از سربازان خود را از دست داد و ورماخت (قوای متحد آلمان نازی) نیز همین تعداد کشته داد.\n بدین‌سان، به‌استثنای نسلی از مردانی که در جنگ جهانی دوم به میدان جنگ رفتند، ایالات متحدۀ آمریکا از نبرد یا ازدست‌دادن نیروهایش، به‌گونه‎ای که ابداً قابل‌قیاس با تلفات نیروهای نظامی دیگر کشورها باشد، هیچ خاطره‎ای ندارد. اما اینْ تلفاتِ نیروهای غیرنظامی است که دیرپاترین داغ خود را بر حافظۀ ملی می‎گذارد. درواقع همین جاست که آن تضادْ خلجان ذهنیِ بیشتری به‌دنبال می‎آورد. تنها در جنگ جهانی دوم بریتانیایی‎ها ۶۷هزار کشتۀ غیرنظامی داشتند. در اروپای قاره‎ای، فرانسه شاهد کشته‎شدن ۲۷۰هزار نفر از غیرنظامیان خود بود. یوگوسلاوی شاهد مرگ بیش از نیم‌میلیون غیرنظامی بود. همچنین آلمان ۱.۸میلیون، لهستان ۵.۵میلیون و شوروی بنا بر تخمین ۱۱.۴میلیون نفر تلفات غیرنظامی داشتند. حدود ۵میلیون‌و۸۰۰هزار نفر از این ارقام نجومی به کشته‎گان یهودی اختصاص دارد. دورتر، در چین، آمار کشتگان از ۱۶میلیون نفر می‎گذرد. تلفات غیرنظامی آمریکا (به‌جز ناوگان تجاری) در هر دو جنگ جهانی به کمتر از ۲هزار نفر می‎رسید.\n درنتیجه، امروزه ایالات متحده تنها دموکراسی پیشرفته در جهان است که، در آن، چهره‎های عمومی از نیروهای نظامی تمجید و تجلیل می‎کنند، احساسی که در اروپای پیش از ۱۹۴۵ نیز آشنا بود، اما اکنون تقریباً ناشناخته است. در آمریکا سیاست‌مدارانْ خود را در میان نمادها و سازوبرگ‎های دال بر کفایت نظامی محصور می‎کنند، حتی در سال ۲۰۰۸ سخن‎گویان آمریکا هریک از متحدان این کشور را، که برای ورود به درگیری نظامی درنگ می‎کردند، به صلابه می‎کشیدند. به‌اعتقاد من اینْ یادآوری تضادآمیزِ جنگ و تبعات آن، و نه هرگونه تفاوت ساختاری میان آمریکا و دیگر کشورهایی که از جهات دیگر با آن مشابه هستند، است که روشن‎کنندۀ علت واکنش‎های متفاوت آنان به چالش‎های کنونی در سطح بین‎المللی است. درواقع این ادعای خودبینانۀ نومحافظه‎کارانه که «جنگ و نزاع اموری هستند که آمریکایی‎ها، برخلاف اروپاییان ساده‎لوح با آن رؤیاهای صلح‎طلبانه‎شان، آن را درک می‎کنند» به‌نظر من کاملاً غلط است: این اروپاییان (در کنار آسیایی‎ها و آفریقایی‎ها) هستند که جنگ را به‌نحو احسن درک می‎کنند. بیشتر آمریکاییان به‌اندازۀ کافی بخت‌یار بوده‎اند که در جهلی سرخوشانه دربارۀ ‌معنای حقیقی جنگ زندگی کنند.\n همین تضاد مشترک می‎تواند تبیینگرِ ویژگی متمایز موجود در بیشتر نوشته‎های آمریکاییان دربارۀ جنگ سرد و پیامدهای آن باشد. احساس غالب در روایات اروپاییان از خزان کمونیسم، از هر دو طرف پردۀ آهنین سابق، احساس آسودگی حاصل از خاتمۀ فصلی طولانی و ناخوشایند است. اما اینجا در آمریکا داستان یادشده با مضمونی ظفرنمون به ثبت رسیده است.۷ و چرا که نه؟ برای بسیاری از سخن‎گویان و سیاست‎گذاران آمریکا، پیغام سدۀ بیستم این است که جنگْ راه‌حل مسائل است. اشتیاق گستردۀ ما برای جنگ در عراق در سال ۲۰۰۳ (علی‎رغم مخالفت نیرومند با آن در اغلب کشورهای دیگر) در همین جا نهفته است. از نظر واشنگتن جنگ به‌عنوان یکی از گزینه‌ها باقی می‎ماند و، در آن موقعیت، نخستین گزینه بود. برای بقیۀ جهانِ توسعه‎یافته، جنگ تبدیل به آخرین راه‌حل شده است.۸\n غفلت از تاریخ سدۀ بیستم صرفاً به بروز اشتیاقی ندامت‎بار برای جنگ مسلحانه نمی‌انجامد؛ این غفلت به ‌اشتباه در تشخیص دشمن نیز منتهی می‎شود. ما دلیل خوبی داریم برای اینکه همین اکنون تمامی فکروذکرمان را مشغول تروریسم و چالش آن کنیم. لیکن، پیش از عزم بر به‌ راه‎انداختن جنگی صدساله برای پاک‎کردن چهرۀ زمین از لوث وجود تروریست‎ها، بگذارید نکته‌ای را در نظر آوریم: تروریست‎ها پدیده‎های جدیدی نیستند. حتی اگر ترورها یا تلاش‎های صورت‎گرفته برای سوءقصد به جان رؤسای جمهور و پادشاهان را از قلم بیندازیم و خود را محدود به مردان و زنانی کنیم که، به‌دنبال اهداف سیاسی خویش، غیرنظامیانِ بی‌خبر از همه ‌جا را به قتل رسانده‎اند، [آنگاه می‎توانیم بگوییم که] تروریست‎ها برای یک قرنِ تمام در کنار ما بوده‎اند.\n تروریست‎های آنارشیست، تروریست‎های روس، تروریست‎های هندی، تروریست‎های عرب، تروریست‎های باسک، تروریست‎های مالایی، تروریست‎های تامیل و چندین و چند گروه تروریست دیگر وجود داشته‎اند. تروریست‎های مسیحی، تروریست‎های یهودی و تروریست‎های مسلمان وجود داشته و هنوز هم وجود دارند. بودند تروریست‎های («پارتیزان») یوگوسلاو که در جنگ جهانی دوم از مخالفانشان انتقام می‎گرفتند، بودند تروریست‎های صهیونیست که بازارهای اعراب در فلسطین را پیش از سال ۱۹۴۸ منفجر می‎کردند، و بودند تروریست‎های ایرلندی مزدور آمریکا در لندن عهد مارگارت تاچر و مجاهدین مسلح‎شده از سوی آمریکا در دهۀ ۱۹۸۰ در افغانستان، وقس‌علی‌هذا.\n هرکس در اسپانیا، ایتالیا، آلمان، ترکیه، ژاپن، بریتانیا یا فرانسه زیسته باشد، بگذریم از سرزمین‎هایی که عادتاً بیشتر در معرض خشونت بوده‎اند، نمی‎تواند از حضور فراگیر تروریست‎ها در طول سدۀ بیستم و پس‌ازآن غفلت کند، تروریست‎هایی که به تفنگ، بمب، سلاح‎های شیمیایی، ماشین‎ها، قطارها، هواپیماها و بسیاری چیزهای دیگر توسل می‎جویند. تنها چیزی که در سال‎های اخیر دگرگون شده رونمایی از تروریسم آدم‌کُش در یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ داخل قلمروِ ایالات متحده است. حتی این رخداد هم کاملاً بی‎سابقه نبود: ابزارها کاملاً جدید و سطح کشتار بی‎مانند بود، اما تروریسم در خاک آمریکا در طول سدۀ بیستم به‌هیچ‌روی ناشناخته نبود.\n اما تکلیف این ادعا چه می‎شود که امروزه تروریسم متفاوت است و عبارت است از «برخورد فرهنگ‎ها» که آتش آن را غلیان مهلک مذهب و سیاست‎های اقتدارگرایانه تیزتر می‎کند: «فاشیسم اسلامی»؟ این نیز تفسیری است که به‌مقدار معتنابهی مبتنی بر خوانش نادرست تاریخ سدۀ بیستم است. در اینجا پای نوعی خلط سه‎گانه در میان است. نخستین خلط مبحثْ حاصل یک‌کاسه‌کردن «فاشیسم‎های ملیِ فوق‎العاده متنوع در اروپای میان دو جنگ» با «آزردگی‎ها، مطالبات و راهبردهای بسیار متفاوت جنبش‎ها و قیام‎های (به همان اندازه نامتجانسِ) مسلمانان در عصر خود ما» است و نیز حاصل حمل اعتبار اخلاقی پیکارهای ضدفاشیستیِ گذشته بر ماجراجویی‎های نظامیِ خود ما که با انگیزه‎هایی مشکوک‎تر صورت می‎گیرند.\n خلطِ دوم در این زمینه ناشی از یکی‎کردن مجموعه‎ای از تروریست‌های برخاسته از خاستگاه‌های مذهبی و نیز بدون وابستگی دولتی، با تهدیدی است که در سدۀ بیستم دولت‌های ثروتمند و مدرنِ تحت اختیارِ احزاب سیاسی تمامیت‎خواه ایجاد می‎کردند، دولت‎هایی که متعهد به هجوم خارجی و نابودی جمعی مردم بودند. نازیسم تهدیدی برای کلیت هستی ما بود و اتحاد شوروی نیمی از اروپا را به اشغال درآورد. اما القاعده چطور؟ مقایسۀ این‌ها با هم مایۀ وهن شعور آدمی است، چه برسد به خاطرۀ کسانی که با دیکتاتورها مبارزه کرده‎اند. حتی آنان که مدعی وجود چنین شباهت‎هایی هستند به نظر نمی‎رسد که به این ادعای خود باور داشته باشند. گذشته از همۀ این‌ها، اگر اسامه بن‌لادن واقعاً با هیتلر یا استالین قابل مقایسه بود، آیا ما واقعاً پاسخ یازدهم سپتامبر را با حمله به… بغداد می‎دادیم؟\n اما سخت‎ترین اشتباه آنجاست که شکل را جای محتوا بگیریم، یعنی آنکه تمامی تروریست‎ها و تروریسم‎های گوناگون عصرمان، همراه با اهداف متضاد و گاه متعارضشان را صرفاً با کنش‌هایشان تعریف کنیم. این تقریباً بدان می‎ماند که کسی بریگادهای سرخ ایتالیایی، دارودستۀ بادر ماینهوف در آلمان، ارتش جمهوری‎خواه ایرلند، سازمان اتا در باسک، جدایی طلبان یورا در سوئیس و جبهۀ ملی آزادی‎بخش کرس را با هم یک‌کاسه کند، تفاوت‎هایشان را به‌بهانۀ بی‎اهمیت‌بودن نادیده گیرد و این ملغمۀ حاصل از درهم‎آمیزی مثله‎سازان ایدئولوژیک، بمب‎اندازان و جنایتکاران سیاسی را «افراط‌گرایی اروپایی» (یا شاید هم «فاشیسم مسیحی»؟) بنامد… و آنگاه جنگی بی‎امان، مسلحانه و بی‌سرانجام را علیه آن به راه اندازد.\n این انتزاع دشمنان و تهدیدها از بافت خودشان، -این ساده‌انگاری که ما در گوش خودمان خوانده‌ایم تا باور کنیم که درگیر جنگی هستیم با «فاشیست‎های مسلمان» و «افراط‎‎‎‎گرایانی» از فرهنگی بیگانه که در «اسلامستان»ی دور از ما ساکن‌اند و از ما به‌خاطر آنچه که هستیم نفرت دارند و به‌دنبال نابودی «شیوۀ زندگی ما» هستند- نشانه مطمئنی است دال بر اینکه ما درس اصلی سدۀ بیستم را به فراموشی سپرده‌ایم: اینکه جنگ و وحشت و جزمیت چه ساده می‎توانند ما را وادارند که دست به دیوسازی از دیگران بزنیم، منکر اشتراک آن‌ها با ما در انسانیت یا برخورداری‌شان از حمایت قانونی شویم و اعمالی زننده در حق آن‌ها مرتکب شویم.\n در غیر این صورت چگونه می‎توانیم تسامح کنونی‎مان در برابر اِعمال شکنجه را توضیح دهیم؟ چون مطمئناً از آن لذت می‌بریم. سدۀ بیستم با کنوانسیون‌های لاهه۹ دربارۀ قوانین جنگ آغاز شد. اکنون در سال ۲۰۰۸، قرن بیست‌ویکم بازداشتگاه گوانتانامو را در کارنامۀ خود دارد. اینجا و در دیگر زندان‎ها(ی سری) ایالات متحده روزانه دست به شکنجۀ تروریست‎ها یا مظنونین به اَعمال تروریستی می‎زند. البته برای این امر نیز پیش‎نمونه‎ای قرن بیستمی وجود دارد و فقط به دیکتاتورها منحصر نمی‎شود. بریتانیایی‎ها تروریست‎ها را در مستعمره‎های شرق آفریقا تا دهۀ ۱۹۵۰ شکنجه می‎کردند. فرانسوی‎ها تروریست‎های الجزایری را در «جنگ کثیف» برای فرانسوی نگه‎داشتن الجزایر شکنجه می‎کردند.۱۰\n در اوج جنگ الجزایر رمون آرونْ دو جستار تأثیرگذار را به نگارش درآورد و فرانسه را به خروج از الجزایر و گردن‎نهادن به استقلال آن ترغیب نمود؛ وی تأکید می‎کرد که این جنگی است بیهوده که فرانسه نمی‎تواند در آن پیروز شود. چند سال بعد، از آرون پرسیدند که چرا، هنگام مخالفت با سلطۀ فرانسه بر الجزایر، وی صدای خویش را برای هم‎نوایی با مخالفان توسل به شکنجه در الجزایر بلند نکرد. آرون پاسخ داد: «آخر اگر مخالفت خود را با شکنجه اعلام می‎کردم چه حاصلی‎ داشت؟ من هرگز کسی را ندیده‎ام که طرف‌دار شکنجه ‌کردن باشد.»۱۱\n اما زمانه عوض شده است. امروزه در آمریکا بسیاری از مردمِ محترم و اندیشمند هستند که طرف‌دار شکنجه‌اند، البته شکنجه‌ای که در شرایط مقتضی و در حق کسانی صورت گیرد که سزاوار آن هستند. پرفسور آلن درشوویتز از دانشکدۀ حقوق هاروارد می‎نویسد: «تحلیل سادۀ هزینه‌فایده دربارۀ بهره‎گیری از این نوع شکنجۀ غیرکشنده [برای دستیابی به اطلاعاتِ حساس از زندانیان] آن را اجتناب‎ناپذیر می‎نمایاند.» پرفسور جین بتک الشتاین از دانشکدۀ علوم دینی دانشگاه شیکاگو اذعان می‎‎کند که شکنجه همچنان چیزی وحشتناک باقی می‎ماند و «به‌طور کلی … ممنوع» است. لیکن هنگام استنطاق «زندانیان در شرایطی که درگیر جنگی مرگبار و پرمخاطره با دشمنانی هستیم که هیچ حدومرزی نمی‌شناسند، لحظاتی وجود دارد که این قانون را می‎توان زیر پا گذاشت».۱۲\n این اظهارنظرهای موحش را سناتور نیویورک چارلز شومر (که دموکرات است) تکرار می‎کند، کسی که در یکی از جلسات استماع سنا که در سال ۲۰۰۴ برگزار شد ادعا نمود که «احتمالاً افراد کمی در این اتاق یا در آمریکا هستند که خواهند گفت هرگز نباید به شکنجه متوسل شد». قطعاً آنتونین اسکالیا، یکی از قضات دیوان عالی، ازاین‌دست افراد نیست، کسی که در فوریۀ ۲۰۰۸ در شبکۀ چهار رادیو بی.بی.سی اظهار داشت که چرند است اگر بگوییم که شما نمی‎توانید شکنجه کنید. به‌تعبیر اسکالیا: همین‌که این را بپذیرید، بازی عوض می‌شود. تهدید چقدر باید به ما نزدیک باشد؟ شدت‌وحدّت درد چقدر می‎تواند باشد؟ من فکر نمی‎کنم که این‌ها اصلاً پرسش‎های ساده‎ای باشند… اما مطمئناً می‎دانم که نمی‎توانید بیایید و با اعتمادبه‌نفس و رضایت خاطری در حد اعلا بگویید: «اوه، این شکنجه است و بنابراین چیز خوبی نیست.»۱۳\n اما دقیقاً همین ادعا که «این شکنجه است و بنابراین چیز خوبی نیست» است که تا همین اواخر وجه ممیز دموکراسی‎ها از دیکتاتوری‌ها بود. ما به‌خاطر شکست‌دادن «امپراتوریِ شرور» شوروی به خود مباهات می‎کنیم و به‌واقع چنین است. اما شاید باید بار دیگر خاطرات آن کسانی را بخوانیم که به‌دست همان امپراتوری خسران دیدند -خاطرات اوجن لوبل، آرتور لاندن، جو لنگر، لنا کنستانته و بی‌شمار کسان دیگر- و آنگاه بدرفتاری‎های موهنی را که در حق آن‌ها روا داشته شده بود با رفتارهایی که جرج بوش و کنگرۀ آمریکا مجاز دانسته و مهر تأیید بر آن‌ها زده بودند مقایسه کنیم. آیا چندان تفاوتی دارند؟۱۴\n شکنجه قطعاً «اثر می‎کند». چنان‌که تاریخ دولت‎های پلیسی در سدۀ بیستم نشان می‎دهد، تحت شکنجۀ بسیار شدید اغلب افراد هر چیزی می‎گویند (ازجمله گاهی حقیقت را). اما درنهایت حاصل آن چیست؟ به‌لطف اطلاعات استخراج شده از تروریست‎های تحت شکنجه، ارتش فرانسه در سال ۱۹۵۷ در نبرد الجزایر پیروز شد. تنها کمی بیش از چهار سال بعد، جنگ به پایان رسید، الجزایر استقلال یافت و «تروریست‎ها» برنده شدند. اما فرانسه هنوز هم داغ و خاطرۀ جنایاتی را که به‌نام این کشور انجام گرفت با خود دارد. شکنجه واقعاً خوب نیست، به‌ویژه برای حکومت‎های جمهوری. چنان‌که آرون چندین دهه پیش اشاره کرد، «شکنجه و دروغْ ملازم جنگ‌اند… آنچه باید انجام می‎دادیم خاتمه‌بخشیدن به جنگ بود».۱۵\n ما در حال رفتن به قهقرا هستیم. تمایزات سفسطه‎بازانه‎ای که امروزه، در جنگ، خودِ ما بر ضد ترور برقرار می‌کنیم تمایزات جدیدی نیستند: تمایز میان حکومت قانون و شرایط «استثنایی»، میان شهروندان (که برخودار از حقوق و حمایت قانونی هستند) و ناشهروندانی که هر کاری می‎توان در حقشان کرد، میان افراد عادی و «تروریست‎ها»، و میان «ما» و «آن‌ها». سدۀ بیستم شاهد احضار همۀ آن‌ها بود. این‌ها عیناً همان تمایزاتی هستند که مجوز بدترین اعمال خوفناک گذشتۀ متأخر را صادر کردند: اردوگاه‎های زندانیان، نفی بلد، شکنجه و قتل؛ جنایت‎هایی که ما را وامی‎دارند تا با خود نجوا کنیم که «دوباره هرگز». بنابراین چیزی که فکر می‎کنیم از گذشته آموخته‎ایم دقیقاً چیست؟ آیین خودمحق‌بینِ خاطره و یادبودهای ما چه فایده‎ای می‎تواند داشته باشد اگر ایالات متحده بتواند اردوگاه خاص خویش را بسازد و مردم را در آنجا شکنجه کند؟\n به‌نظر من، به‌جای گریز از خاطره سدۀ بیستم، باید به عقب برگردیم و دقیق‎تر بدان بنگریم. ما باید دوباره یا شاید برای نخستین بار بیاموزیم که چگونه جنگْ هم برندگان و هم بازندگان را به مرتبۀ توحش و پستی درمی‎افکند و چه بر سرمان می‎آید آنگاه که، پس از به‌راه‌انداختن لاقیدانه و ناموجه جنگ، ترغیب می‎شویم تا دشمنمان را در معرض بزرگ‎نمایی یا دیوسازی قرار دهیم تا استمرار پایان‎ناپذیرِ همان جنگ را موجه سازیم. شاید اکنون بتوانیم این پرسش را پیشِ روی رهبران بلندپروازمان بگذاریم: پدر (یا شاید هم مادر)، برای جلوگیری از جنگ چه می‎کنی؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را تونی جات نوشته است و در تاریخ ۱ می ۲۰۰۸ با عنوان «What Have We Learned, If Anything» در وب‌سایت نیویورک ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۷ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «از تاریخ چه آموخته‎ایم؟ احتمالاً هیچ»  و با ترجمۀ محمد غفوری منتشر کرده است.•• تونی جات (Tony Judt) تاریخ‌دان انگلیسی-آمریکایی است که در دانشگاه نیویورک مشخصاً تاریخ اروپا تدریس می‌کند و ازجمله کتاب‌هایش می‌توان به تفکر در قرن بیستم (Thinking the Twentieth Century) اشاره کرد. [۱] mis-memory [۲] douceur de vivre [۳] دیگر معصومیتی نخواهد بود نه پیش و نه پس‌ازآن چنان‌که خویش را به گذشته مبدل نمود بی یک کلام، مردانْ باغچه­‌ها را آراسته رها می­‌کنند هزاران زناشویی تنها لمحه‌­ای بیشتر می‌­پایند هرگز، دیگر بار، چنان معصومیتی نخواهد بود. فیلیپ لارکین [۴] برای مثال ر.ک به: Lytton Strachey, Eminent Victorians, first published in 1918 [۵] ر.ک:Vernichtungskrieg: Verbrechen der Wehrmacht 1941–1944, edited by Hannes Heer and Klaus Naumann (Hamburg: Hamburger Edition, 1995) بسیاری از سربازهای آلمانی در جبهۀ شرقی و در یوگوسلاوی بدترین جنایت­‌های خود را برای سرگرمی اعضای خانواده و دوستانشان ثبت نمودند. زندان­بان­‌های آمریکایی در ابوغریب نوادگان مستقیم آن‌ها هستند. [۶] بااین‌حال، جنوبِ مغلوب، درواقع، تبعات مشابهی را پس از جنگ داخلی از سرگذراند. تحقیر، انزجار و ارتجاعِ متعاقب آن، استثنایی آمریکایی است که قاعده را به تصویر می­‌کشند. [۷] ر.ک به بحث من در: The Cold War: A New History (Penguin, 2005) by John Lewis Gaddis, in The New York Review, March 23, 2006 [۸] بااین‌همه باید اشاره کرد که نسل جوان‌­تری از سیاست‌مداران در انگلستان، که با تونی بلر آغاز می‌­شوند، نشان داده‌­اند که همانند معاصران آمریکایی­شان به درس­‌های سدۀ بیستم بی‌اعتنا هستند. [۹] Hague Conventions [۱۰] ر.ک: Caroline Elkins, Imperial Reckoning: The Untold Story of Britain’s Gulag in Kenya (Henry Holt, 2005); Marnia Lazreg, Torture and the Twilight of Empire: From Algiers to Baghdad (Princeton University Press, 2008); and Darius Rejali, Torture and Democracy (Princeton University Press, 2007) [۱۱] Raymond Aron, La Tragédie Algérienne (Paris: Plon, 1957), L’Algérie et la République (Paris: Plon, 1958), and Le Spectateur engagé (Paris: Julliard, 1981), p. 210 برای گزارشی دست‌اول از شکنجه، ر.ک: Henri Alleg, The Question (Bison, 2006; originally published in 1958 as La Question) کتاب La Torture dans la République، نوشتۀ پیر ویدال ناکتِ فقید، گزارشی است تیزبینانه از اینکه چگونه شکنجه باعث تباهی نظام سیاسی­‌ای می­‌شود که آن را تجویز می­‌کند. این کتاب که برای نخستین بار در سال ۱۹۶۳ به انگلیسی منتشر شد مدت­‌ها چاپ نشده است. باید آن را دوباره ترجمه کرد و از هریک از اعضای کنگره و نامزدهای ریاست‌جمهوری در آمریکا خواست تا آن را بخوانند. [۱۲] Alan M. Dershowitz, Why Terrorism Works: Understanding the Threat, Responding to the Challenge (Yale University Press, 2002), p. 144; Jean Bethke Elshtain, “Reflections on the Problem of ‘Dirty Hands,’” in Torture: A Collection, edited by Sanford Levinson (Oxford University Press, 2004), pp. 80–83 [۱۳] گفتۀ سناتور شومر در اینجا نقل شده است: The Wall Street Journal, November 2, 2007. برای اظهارات قاضی اسکالیا ر.ک: usatoday.com/news/washington/2008-02-13-scalia_N.htm. [۱۴] Lena Constante, The Silent Escape: Three Thousand Days in Romanian Prisons (University of California Press, 1995); Jo Langer, Une Saison à Bratislava (Paris: Seuil, 1981); Eugen Loebl, My Mind on Trial (Harcourt Brace Jovanovich, 1976); Artur Gerard London, L’Aveu, dans l’engrenage du Procès de Prague (Paris: Gallimard, 1971). [۱۵] Le Spectateur engagé, pp. 210–211.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157766.json b/train/528157766.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..740f3da2f87f8f5a4cafc17e4aab585f007dbdaf --- /dev/null +++ b/train/528157766.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هیچ احساسی به‌اندازۀ خشم نیازمند بازاندیشی نیست", + "subtitle": "تنبیه به‌عنوان کیفری بازدارنده به کار می‌رود و نه به‌عنوان عملی انتقام‌جویانه و از روی خشم", + "introduction": "مارتا نوسبام، استاد حقوق و اخلاق دانشگاه شیکاگو، معتقد است، در میان تمام احساساتمان، هیچ احساسی به‌اندازۀ خشم نیازمند بازاندیشیِ جدی و روشن نیست. از نظر او، خشم هر روز اکثر ما را در چنگالش اسیر می‌کند: در روابط شخصی‌مان، در محل کار، و البته در زندگی سیاسی‌مان. نوسبام در کتاب جدیدش، «خشم و بخشش؛ کینه، بلندنظری، عدالت»، به بررسی خشم در زندگی روزمره و سیاست می‌پردازد. او به‌دنبال راه‌حلی است که در تصمیم‌گیری‌های دشوار اخلاقی ما را از گرداب خشم نجات دهد.", + "content": "مارتا نوسبام، ایان — در میان تمامی احساساتمان، هیچ احساسی به‌اندازۀ خشم نیازمند بازاندیشیِ جدی و روشن ما نیست. خشم هر روز اکثر ما را در چنگالش اسیر می‌کند: در روابط شخصی‌مان، در محل کار، در بزرگراه، در سفرهای هوایی و اغلب نیز در زندگی سیاسی‌مان. خشم هم فراگیر است و هم زهرآگین. حتی وقتی سویۀ ویرانگرش را تصدیق می‌کنیم، باز هم اسیر افسونش می‌شویم. مردم خشم را احساس قدرتمندی می‌دانند که با عزت‌نفس و مردانگی یا درمورد زنان، به‌رخ‌کشیدن برابری‌شان با مردان، در پیوند است. اگر در برابر توهین‌ها و خطاهای دیگران با خشم واکنش نشان ندهید، دیگران تصور می‌کنند بزدل و ستم‌پذیرید. بنا به حکمت عامه، وقتی مردم درباره‌تان بی‌انصافی می‌کنند، مجازید خشمگین شوید تا آن‌ها را سر جایشان بنشانید. درواقع خشمِ شما کیفر۱ رفتار ظالمانۀ آن‌هاست. می‌توان این نحوۀ رفتار را «سیاست فوتبالی» نامید؛ اما باید بی‌بروبرگرد اذعان کنیم که ورزشکاران، فارغ از لفاظی‌هایشان، باید بر رفتارشان کنترل داشته باشند تا بتوانند از خشم برای پیشبرد اهداف تیمشان بهره ببرند.\n اگر دقیق‌تر دربارۀ خشم بیندیشیم، درمی‌یابیم تا چه پایه احمقانه است که اجازه دهیم خشمْ محور زندگی‌مان باشد. یکی از بهترین نقطه‌های شروعِ تأمل دربارۀ خشم تعریف ارسطوست. این تعریف نه‌چندان کامل اما مفید، سرآغازی است بر سنت درازدامنۀ تفکر غربی دربارۀ خشم. ارسطو می‌گوید خشم واکنشی است در مقابل صدمه‌ای قابل‌توجه به چیزی یا کسی که انسانِ خشمگین برایش اهمیت و ارزش قائل است و البته تصور می‌کند که این صدمه به‌خطا وارد شده است. ارسطو می‌افزاید گرچه خشم تأثرآور است، می‌توانیم در آن رگه‌ای از امید به تقاص۲ نیز ببینیم؛ بنابراین، در اینجا با سه مؤلفه مواجهیم: صدمۀ قابل‌توجه، تلازم با ارزش‌ها یا مجموعۀ امور بااهمیت برای فرد و نهایتاً اشتباه. همۀ این مؤلفه‌ها درست و مناقشه‌ناپذیر به نظر می‌رسند. شاید ایدۀ مناقشه‌برانگیزترِ ارسطو، که به هر تقدیر در آثار همۀ فلاسفۀ غربی دربارۀ خشم، می‌توان رد پای آن را دید، این باشد که فرد خشمگین به‌دنبال نوعی تقاص است. تقاص نیز جزو مقومات معناییِ خشم است. به‌بیان‌دیگر، اگر به‌دنبال نوعی تقاص‌گرفتن نباشید، احساس شما حقیقتاً چیزی دیگری است (مثلاً اندوه) و نمی‌توان آن را خشم نامید.\n آیا این گفته واقعاً درست است؟ من این‌طور فکر می‌کنم. باید توجه کنیم که آرزوی فرد برای تقاص‌گرفتن می‌تواند بسیار نامحسوس و پنهان باشد. لزومی ندارد که فرد خشمگین بخواهد خودش شخصاً انتقام بگیرد. شاید بخواهد قانون یا حتی نوعی عدالت الهی به‌جایش انتقام بگیرد یا شاید در سویدای جانش این آرزو مضمر باشد که زندگیِ فردی که به او جفا کرده است، در آینده نابود شود؛ مثلاً ازدواج دومِ همسرش که به او خیانت کرده است، از هم بپاشد. به‌نظر من، اگر خشم را در چنین معنای موسَعی بفهمیم، می‌توانیم حق را به ارسطو بدهیم: خشم مشتمل بر گونه‌ای گرایش به مقابله‌به‌مثل است. روان‌شناسان معاصر که خشم را به‌شیوه‌ای تجربی مطالعه می‌کنند، با ارسطو موافق‌اند و بر این حرکت رفت‌وبرگشتی در خشم، مهر تأیید می‌زنند: از درد تا امید.\n گره اصلی این است: ایدۀ تقاص‌گرفتن بی‌معنی است. عمل غلط هرچه باشد، چه قتل، چه تجاوز و چه خیانت، تحمیل درد به فرد خطاکار باعث نمی‌شود چیزی که از دست رفته است، بازگردد. ما همیشه دربارۀ تقاص فکر می‌کنیم و این یکی از گرایش‌های عمیق انسانی است که تصور می‌کند تناسب میان جنایت و مکافات به‌طریقی جنایت را جبران می‌کند؛ اما چنین هدیتی در کف مکافات نیست. فرض کنید به دوست من تجاوز شده است. من بی‌درنگ می‌خواهم متجاوز دستگیر، محکوم و مجازات شود. بیایید از خودمان بپرسیم: واقعاً مجازات او به کدام خیر منجر می‌شود؟ ممکن است من بخواهم چیزهای زیادی در آینده اتفاق بیفتد: برگشتن زندگی دوستم به روال سابق و جلوگیری از تجاوزها در آینده؛ اما مجازات سفت‌وسختِ این خطاکارِ خاص ممکن است به تحقق این هدف کمک کند و ممکن است هم نکند. تحقق این هدف امری تجربی است؛ اما مردم عموماً آن را هدفی تجربی نمی‌انگارند. آن‌ها دودستی به ایدۀ تناسب کیهانی۳ چسبیده‌اند. این ایده‌ْ آنان را بر آن می‌دارد که تصور کنند خون در مقابل خون و درد در مقابل درد همان مسیر درستی است که باید در آن گام برداریم. ایدۀ تقاص‌گرفتنْ عمیقاً انسانی است؛ اما به‌طرز خطرناکی ما را در فهم جهانمان گمراه می‌کند.\n به‌نظر من فقط‌وفقط یک موقعیت وجود دارد که در آن ایدۀ تقاص معنادار است و آن هم زمانی است که کار خطا را تماماً از جنس همان چیزی بدانم که ارسطو «خوارداشت»۴ می‌نامیدش، یعنی تحقیر شخصی. این مسئله فقط دربارۀ جایگاه نِسبی من در اجتماع مصداق پیدا می‌کند. اگر مشکل نه نفس بی‌عدالتی، بلکه شیوه‌ای باشد که بی‌عدالتی به آن وسیله، جایگاه من را در سلسه‌مراتب اجتماعی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ در این صورت من با تحقیرِ خطاکاران حقیقتاً به چیزی رسیده‌ام: با فروکشیدن دیگری، خودم را فراکشیده‌ام. اگر مرتبۀ اجتماعیْ یگانه دغدغۀ من است، دیگر نیازی نیست به خودم زحمت دهم تا دربارۀ مسائلی مانند این فکر کنم که آیا می‌توان با تنبیه خطاکار حقیقتاً به سعادت واقعی دست یافت یا نه.\n فرد آسیب‌دیده، که واقعاً خشمگین است، در جست‌و‌جوی تلافی‌کردن است و به‌نظر من دیر یا زود به یک سه‌راهی می‌رسد: مسیر اول: مسیر جایگاه اجتماعی است که در آن فرد تصور می‌کند همه ‌چیز دربارۀ خودش و مرتبۀ اجتماعی‌اش است. در این مورد، پروژۀ تقاص‌گرفتن معنادار است، اما حیطۀ هنجاریِ عمل فرد، خودمحورانه و به‌طرز بسیار زننده‌ای تنگ‌نظرانه است؛ مسیر دوم: فرد توجهش را معطوف به خطای اولیه، یعنی تجاوز، جنایت و… می‌کند و با این تصور که زجردادنِ خطاکار واقعاً اوضاع را بهتر می‌کند، به‌دنبال تقاص‌گرفتن می‌رود. در اینجا حیطۀ هنجاریِ عمل فرد در مسیر درستی قرار دارد، اما منطق تفکرش بی‌معناست؛ مسیر سوم: اگر فرد عقلانیت به خرج دهد، پس از بررسی و کنارگذاشتن دو مسیر قبلی، درمی‌یابد که مسیر سومی نیز به رویش گشوده است که پیمودنش به سود همه است. او می‌تواند توجهش را معطوف به آینده سازد و کاری کند که از منظر امور در آینده، هم معنادار است و هم مفید. این مسیر شاید به تنبیه خطاکار برسد، اما مسئله اینجاست که در اینجا تنبیه به‌عنوان کیفری بازدارنده به کار می‌رود و نه به‌عنوان عملی انتقام‌جویانه.\n پس دعوی رادیکال من، به‌اختصار، این است: زمانی که خشم معنادار است، یعنی مسئلۀ جایگاه اجتماعی، گرایش تلافی‌جویانۀ آن از منظر هنجاری مسئله‌آفرین است؛ زیرا معطوف‌کردن تمام فکروذکرمان به جایگاه اجتماعیْ مانعی است بر سر راهِ طلب خیرهای ذاتی. همچنین زمانی که خشم از منظر هنجاری موجه است (چون تمرکزش معطوف به خیرهای انسانیِ مهمی است که آسیب دیده است)، گرایش تلافی‌جویانه‌اش بی‌معنی است و به همین دلیل مسئله‌آفرین است. بگذارید این تغییر جهت تمرکز را «گذار»۵ بنامیم. ما در زندگی‌های شخصی و سیاسی‌مان شدیداً نیازمند «گذار» هستیم؛ چون ایده‌های جایگاه اجتماعی و تقاص‌گرفتن، این حیطه‌ها را به سیطرۀ خویش درآورده‌اند.\n گاهی اوقات ممکن است فردی احساسی داشته باشد که خود مشتمل بر ایدۀ «گذار» باشد. محتوای تام این احساس از این قرار است: «چه نفرت‌انگیز! نباید این اتفاق دوباره بیفتد.» این احساس را گذارـ خشم۶ می‌نامیم که معضلات مربوط به خشم متعارف را ندارد؛ اما بسیاری از مردم دست‌به‌گریبان همان خشم متعارف‌اند و خواستۀ حقیقی‌شان زجرکشیدن خطاکار است. بنابراین، «گذار» نیازمند تلاش اخلاقی و بیشترْ سیاسی است. «گذار» مستلزم عقلانیت روبه‌آینده و روحیۀ بخشش و همکاری است.\n نبرد علیه خشم اغلب نیازمند خودنگری در انزواست. چه خشم محل بحث شخصی باشد یا کاری یا سیاسی، غلبه بر عادت‌های فردی و نیروهای فرهنگیِ مسلط نیازمند تلاشی سرسختانه است. بسیاری از رهبران بزرگ ضرورت این نبرد را دریافته‌اند؛ اما در این زمینه هیچ‌کدام به پای نلسون ماندلا نمی‌رسند. ماندلا همیشه می‌گفت که خشم را به‌خوبی می‌شناسد و در درون خویش نبرد سفت‌وسختی برای مقابله با تمنای تقاص‌گرفتن را آزموده است. او می‌گوید که در دوران ۲۷سالۀ زندانش، مجبور بود گونۀ خاصی از مدیتیشن را تمرین کند تا بتواند شخصیتش را ارتقا داده و شعله‌های خشمی را که در درونش شعله می‌کشید، خاموش سازد. اکنون می‌دانیم که زندانی‌های جزیرۀ روبن نسخه‌ای از کتاب تأملات۷ فیلسوف رواقی مارکوس اورلیوس۸ را قاچاقی به زندان آورده بودند تا به آن‌ها الگویی بدهد از تلاشی صبورانه در مقابل نیروهای تباه‌کنندۀ خشم.\n ماندلا یقین داشت که در این نبرد پیروز می‌شود. ماندلا حتی در آن شرایط به فکر موفقیت ملتش بود و خوب می‌دانست که زمانی که دو گروه از مردم به‌خاطر سوءظن، کینه و خواست مقابله‌به‌مثل از هم جدا افتاده‌اند، نمی‌توان به پیروزی ملت امیدی بست. همکاری و مشارکتْ شرط ضروریِ تبدیل‌شدن به یک ملت واحد است؛ ولو خاطیان مرتکب اشتباهات وحشتناکی شده باشند. پس او در زندان تنگ‌وتاریکش دست به کارهایی زد که رفقای هم‌بندش آن‌ها را نامعقول می‌دانستند. او زبان افریکانس را یاد گرفت، شروع به مطالعۀ فرهنگ و نحوۀ تفکر بیدادگرانی کرد که به زندانش انداخته بودند و با زندانبان‌هایش دوست شد تا در عمل، مشارکت و همکاری را بیازماید. بخشش و دوستی با اَعمال گذشته توجیه نمی‌شوند؛ آن‌ها برای پیشرفت آینده ضروری‌اند.\n ماندلا همیشه قصه‌ای را تعریف می‌کرد: خورشید و باد با هم مسابقه گذاشتند که چه کسی می‌تواند کاری کند تا شولای کولی خانه‌به‌دوش را به دست آورد. باد با تمام توانش شروع به وزیدن می‌کرد؛ اما کولی فقط شولایش را محکم‌تر به دور خود می‌پیچید. بعد خورشید شروع به تابیدن می‌کرد: ابتدا ملایم و کم‌کم شدید. مسافر کم‌کم شولایش را از دور خود باز می‌کرد و در آخر آن را به کناری می‌نهاد. ماندلا می‌گفت رهبران هم باید همین گونه عمل کنند. آنان باید تفکر ناظر به تلافی را فراموش کنند و بنای آینده‌ای را شکل دهند که بر بنیاد صمیمیت و مشارکت بالا رفته باشد.\n ماندلا واقع‌بین بود. او مانند گاندی تصور نمی‌کرد که می‌توان با خنده هیتلر را به آدم دیگری بدل کرد و می‌دانست که در شرایط استراتژیک اگر سیاست عدم‌خشونت شکست بخورد، می‌توان از خشونت استفاده کرد. «نه» به خشم لزوماً به‌معنیِ «نه» به خشونت نیست؛ گرچه گاندی تصور می‌کرد این دو به یک معنایند. البته گاندی می‌دانست معنای ملت واحد چیست و باید چه روحی را در کالبد یک ملت نوخاسته دمید. بااین‌حال، در پشت توسل استراتژیک به خشونت، همواره منظرۀ مردمی در حال «گذار» وجود دارد که چشم از تقاص برگرفته‌اند و به آیندۀ مشترکی دوخته‌اند که با در نقاب کشیده‌شدن کارهای ظالمانه و نفرت‌انگیز رخ می‌نماید.\n هنگامی که کنگرۀ ملی افریقا۹ در آستانۀ پیروزی بود، اعضایش بارها به فکر تلافی افتادند. خواسته‌شان طبیعی بود؛ آن‌ها سال‌ها تحت شدیدترین ستم‌ها قرار داشتند. باوجوداین ماندلا خواستۀ آن‌ها را نپذیرفت. اعضای کنگرۀ ملی می‌خواستند سرود ملی افریکانس‌ها را با سرود جنبش آزادی جایگزین کنند؛ اما ماندلا آن‌ها را قانع کرد که به‌جای این کار سرودی را برگزینند که شامل سرود آزادی، به سه زبان افریقایی، قطعه‌ای از سرود افریکانس‌ها و قسمتی به زبان انگلیسی باشد. این سرود هم‌اکنون سرود ملی افریقای جنوبی است. اعضای کنگرۀ ملی افریقا می‌خواستند جواز تیم ملی راگبی را لغو کنند، چون این ورزش رابطه‌ای مستحکم و درازمدت با سیستم نژادپرستانۀ حاکم داشت؛ اما ماندلا به جبهۀ روبه‌رو پیوست و از تیم ملی راگبی برای پیروزی در جام جهانی حمایت کرد و از راه دوستی، اعضای سفیدپوست تیم را بر آن داشت تا این بازی را به بچه‌های سیاه‌پوست یاد بدهند. او را متهم می‌کردند که فقط می‌خواهد رویۀ خوب آدم‌ها را ببیند و او پاسخ می‌داد: «وظیفۀ شما این است که رفتارتان با انسان‌ها را بر این مبنا تنظیم کنید که آن‌ها انسان‌اند و نه فرشته.»\n ماندلا را نه جذبۀ تقاص فریفت و نه وسوسۀ رتبۀ اجتماعی. او هیچ‌گاه خود را بالاتر از این نمی‌دید که دست به کارهای بی‌اهمیت بزند. همچنین هیچ‌گاه از جایگاهش برای تحقیر دیگران استفاده نمی‌کرد. پیش از آزادی، ماندلا را به خانه‌ای نیمه‌کاره منتقل کردند تا باقی زندانش را در آنجا بگذراند. او در آنجا مدام با زندانبانی که آشپز شخصی‌اش بود، دربارۀ موضوعاتی پیش‌پاافتاده حرف می‌زد؛ مانند اینکه چگونه می‌شود ظرف‌ها را تمیزتر شست: «وظیفۀ خودم می‌دیدم که تنش میان خودم و او را کاهش دهم و کاری کنم که او به‌هیچ‌عنوان از اینکه شغلش این است که باید برای یک زندانی غذا بپزد و سپس ظرف‌هایش را بشوید، کینه‌ای از من به دل نگیرد. پیشنهاد کردم که ظرف‌ها را بشویم؛ اما قبول نکرد. گفت شستن ظرف‌ها وظیفۀ اوست. گفتم: «نه، باید این وظیفه را تقسیم کنیم.» بارها اصرار کردم و او بارها صادقانه گفت که خودش این کار را می‌کند. دست آخر مجبورش کردم، به‌معنی دقیق کلمه «مجبورش کردم» به من اجازه دهد که ظرف‌ها را بشویم. ما رابطۀ بسیار خوبی داشتیم. واقعاً رفقای بی‌نظیری بودیم. زندانبان سوارت یکی از بهترین دوستان من است.»\n موقعیت توصیفی ماندلا یکی از موقعیت‌های بسیار خوبی است که می‌توانیم در آن، وارونه‌شدن اوضاع را بعینه ببینیم: یکی از افریکانس‌هایی که روزگاری حاکم کشور بودند، حال ظرف‌های یکی از رهبران کنگرۀ ملی را می‌شوید که روزگاری همه تحقیرشان می‌کردند. این موقعیتْ حرف‌های زیادی نیز دربارۀ ایدۀ تقاص دارد: زندانبان تحقیر می‌شود و حقش هم است، چون دستی در سرکوب مردم داشته است؛ اما ماندلا، حتی لحظه‌ای، هیچ یک از این دو مسیرِ منتهی به نابودی را برنمی‌گزیند. تنها دغدغۀ ذهنی او این است: چگونه می‌توانم سهمی در ایجاد مشارکت و دوستی داشته باشم.\n پروژۀ ماندلا سیاسی بود؛ اما دلالت‌های فراوانی برای بسیاری از جنبه‌های زندگی ما دارد: دوستی، ازدواج، تربیت کودک، رانندگی و رفتار خوب در اداره. همچنین، پروژۀ ماندلا دلالت‌های فراوانی برای نحوۀ تفکر ما دربارۀ موفقیت سیاسی و موفقیت ملی دارد. هرگاه با تصمیم‌گیری‌های دشوار اخلاقی یا سیاسی مواجهیم، اندکی به خود استراحت دهیم و با دقت دربارۀ چیزی بیندیشیم که ماندلا به‌نقل از مارکوس اورلیوس، «گفت‌وگو با خود» می‌نامیدش. به‌نظرم اگر چنین کنیم، درمی‌یابیم که استدلال‌هایی که خشمْ پیش روی ما قرار می‌دهد، تا چه پایه رقت‌انگیز و بی‌مایه‌اند و در مقابل، صدای بخشش و عقلانیتِ معطوف به آینده به همان اندازه که قدرتمند است، زیباست.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مارتا نوسبام نوشته است و در تاریخ ۲۶ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «Beyond anger» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ شهريور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «هیچ احساسی به‌اندازۀ خشم نیازمند بازاندیشی نیست» و با ترجمۀ سید علی تقوی‌‌نسب منتشر کرده است. •• مارتا نوسبام (Martha C Nussbaum) فیلسوف و استاد حقوق و اخلاق در دانشگاه شیکاگو است. جنسیت و عدالت اجتماعی (Sex and Social Justice) و خشم و بخشش (Anger and Forgiveness) عنوان دو کتاب از تألیفات متعدد نوسبام است. [۱] Penalty: نوسبام در اینجا و سطور بعدی با معنی دوگانۀ penalty در انگلیسی بازی کرده است [مترجم]. [۲] payback [۳] cosmic fitness [۴] Ranking down [۵] Transition [۶] Transition-Anger [۷] Meditations [۸] Marcus Aurelius [۹] ANC\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157769.json b/train/528157769.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3e012c93b80a9b6c03e0a4745442272a8c38fcee --- /dev/null +++ b/train/528157769.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "وقتی فیلسوف‌ها هوس رمان‌نویسی می‌کنند", + "subtitle": "بعضی از متفکران، برای بیان اندیشه‌های خود، از تکنیک‌های تخیل و خلاقیت در رمان و داستان بهره گرفته‌اند", + "introduction": "بعضی‌ها می‌گویند خواندن کتاب‌ِ فلسفیْ کار هرکسی نیست. بسیاری از این کتاب‌ها برای خوانندۀ معمولی متن‌هایی است با مضامین انتزاعی و واژه‌های پرطمقراق، حال‌آنکه خیلی از متفکران، از مارکس گرفته تا آدورنو، برای بیان و شرح ایده‌های فلسفی خود، از تکنیک‌های تخیل و خلاقیت در رمان و داستان بهره گرفته‌اند و آثار درخشانی خلق کرده‌اند. بسیاری از کتاب‌ها، مثل «پدیدارشناسی روح» هگل و «چنین گفت زرتشت» نیچه، که شنیدن نام آن‌ها هم ترسناک است، در واقع رمان‌هایی فلسفی هستند.", + "content": "استر لسلی، گاردین — فلسفه معمولاً خشک و بی‌روح است و بیش از آنکه با هنر سروکار داشته باشد با ریاضیات و دادگاه دمخور است، اما برخی از فلسفه‌ها، در رابطه با زبان یا صور روایی، شیطنت یا حساسیت شاعرانه نشان می‌دهند و حتی برخی، به‌معنای ادبی یا خیالیِ کلمه، نظرورزی می‌کنند. برای نمونه، ژان بودریار اصطلاح «داستان نظریه‌ای»۱ را وضع کرد و درباب سناریوهایی برای جهان‌های واقعی در آینده به تأمل پرداخت که از داستان‌های علمی‌تخیلی نیز عجیب‌تر و هیجان‌انگیزتر بودند. درمورد او، این بخشی از خواست طغیان علیه بی‌معنایی نشانه‌ها و معانی بود.\n اما شکاکیتِ پست‌مدرن تنها راهی نیست که فیلسوفان در آن برای پیش‌بردن طرح‌هایشان از استراتژی‌های داستان استفاده کرده‌اند. اثر بزرگ هگل، پدیدارشناسی روح، را می‌توان به‌عنوان رمانی عظیم مطالعه کرد که در آن شخصیت‌ها، یعنی ارواح تجسد یافته، در جهان و تاریخ گام‌به‌گام به پیش می‌روند. مترجم فرانسویِ این کتاب، ژان هیپولیت، آن را «رمانی فلسفی» نامیده است: در یک بخش، شخصیت‌های خدایگان و بنده به‌نحوی شگفت‌انگیز بر سر مسئلهٔ «به‌رسمیت شناخته‌شدن» جدال می‌کنند. نیچه نویسنده‌ای صاحب‌سبک بود و چنین گفت زرتشت او اغلب در فهرست برترین رمان‌های فیلسوفان قرار می‌گیرد. این رمان یک قهرمان و یک پی‌رنگ دارد و چیزی شبیه به رمان‌های تربیتی است که در آن معلم، قهرمان تراژدی، از طریق شکست‌هایش در زندگی درس‌هایی می‌آموزد.\n هنگامی که کاپیتالیسم صنعتی، با جنگ‌ها و کارخانه‌هایش، اروپا را به لرزه انداخت، فرم ادبی به موضوعی حیاتی برای فیلسوفان ناخرسند تبدیل شد، به‌ویژه آن فیلسوفانی که در آلمانِ شکست‌خورده و در مکتب هگلی، با معنای خاصش از تاریخ جهان و روش دیالکتیکی، آموزش دیده بودند. برخی شعر حماسی جهانِ به‌ظاهر هماهنگ و نظام‌یافتهٔ باستان را در دورهٔ مدرن دسترسی‌ناپذیر می‌دیدند. دوران مدرن رمان را به دنیا عرضه کرده بود: فرمی ادبی که به‌صورت فردی نوشته و خوانده می‌شد. نظریۀ رمانِ جرج لوکاچ، که در زمان جنگ جهانی اول نوشته شد، پرسوناژهای سقوط‌کردهٔ زندگی مدرن را به‌مثابۀ افراد بی‌خانه (به‌معنای غیرمادی کلمه) و تهی از معانیِ برتر توصیف می‌کند.\n صور رمان در جهانی شکل گرفت که در آنْ زندگیِ درونیِ افراد، انقلاب و سرخوردگیْ همراه شدند و با هم درآمیختند. در اوایل قرن بیستم، رمانْ فرسوده شده بود و آشفتگی، قیل‌وقال و جاروجنجالِ زندگی مدرن را به خود گرفته بود. لوکاچ، به‌عنوان یک کمونیست، به این پیشنهاد روی آورد که رمان‌نویسانْ جهان‌های عقلانی و عملی ابداع کنند، شبیه به آنچه قبلاً در آثار والتر اسکات یا بالزاک تجسم یافته بود. کوتاه آنکه انتخاب لوکاچْ توماس مان بود، نه فرانتس کافکا. دیگران -یعنی آن فیلسوف‌شاعرانی که هگل، مارکس و نیچه را به هم آمیخته و نظریهٔ انتقادی را ابداع کرده بودند- فرم ادبی، سیاست و فلسفه را به‌نحو متفاوتی با یکدیگر ترکیب کردند. آن‌ها برداشتی اغراق‌آمیز و عاطفی از اکپرسیونیسم داشتند: سرخوشی و شیطنت دادا یا قصهٔ پریان، معماهای قصۀ رمزی و بارقه‌های هوشمندی در جنبش ابژکتیویتهٔ جدید. یکی از آن‌ها والتر بنیامین بود که این فهرست ده نمونهٔ برتر با او آغاز می‌شود.\n ۱) قصه‌گو۲، اثر والتر بنیامین بنیامین به‌خاطر فلسفهٔ مارکسیستی و منجی‌گرایانه و پیچیده‌اش شناخته‌شده است که گاهی اوقات، برای مثال در کتاب درباب مفهوم تاریخ خود، از تمثیل، استعاره و توصیف شاعرانه استفاده می‌کند. آنچه کمتر دربارهٔ بنیامین شناخته شده، این واقعیت است که به‌طور تفننی به ادبیات می‌پرداخت: تعداد زیادی نمایشنامهٔ رادیویی، شعر، طرح‌نامهٔ فیلم، داستان، رمان کوتاه و مجموعه‌ای از فرم‌های ادبی دیگر که معمولاً فرم‌های کوتاه بودند، یعنی حکایت‌های تمثیلی کافکایی، قطعات طنزی راجع به شرایط زندگیِ خود او، داستان‌های سوررئال و خیالی، اسطوره‌های اولیه برای کودکان و داستان‌هایی که از نظر روان‌شناختی واقع‌گرایانه بودند. این نوشته‌های ادبی درست همانند نوشته‌های فلسفی او، راجع به سفر، بازی، قمار، عشق، سرنوشت، سنت ادبی، روابط میان نسل‌ها و کنش و واکنش‌ها هستند. نام یکی از نخستین داستان‌های او شیلر و گوته؛ بصیرت یک مرد عامی است. این داستان، توهمی شگفت‌انگیز راجع به تاریخ ادبیات آلمان است که حول یک هرم شکل می‌گیرد و تا مرز تباهی و سقوط به‌دست شیطان پیش می‌رود.\n ۲) هم‌خونی داوطلبانه۳، اثر یوهان ولفگانگ فون گوته گوته مرد بسیار بزرگی است: شاعر، مدیر، سیاست‌مدار، نمایشنامه‌نویس، نویسندهٔ داستان‌های کوتاه و رمان‌نویس. او به‌سوی دیدگاهی فلسفی کشیده شد که نوشته‌های ادبی او را -به‌اندازهٔ آزمایش‌های طبیعی‌فلسفی او درباب نظریهٔ رنگ‌ها و نورشناسی، گیاه‌شناسی و تکامل- تحت‌تأثیر قرار می‌داد. این رمانْ علائق مختلف او را در تحقیقات شیمی انسانی، جاذبه‌ها و دافعه‌ها، خویشاوندی و واکنش‌هایش در خود جمع کرده است.\n ۳) عقرب و فلیکس۴؛ یک رمان طنز، اثر کارل مارکس مارکس، در سال ۱۸۳۷در نوزده‌سالگی، این متن را به‌مثابۀ بخشی از یک رمان نوشت. این رمانْ ابزورد، شیطنت‌آمیز و پر از بازی با کلمات و عناصر سبک تریسترام شندی۵ بود. همچنین این رمان بخشی از بحثی درحال‌شکل‌گیری با فلسفهٔ ایدئالیستی آلمان است و فهم خوبی درخصوص نیازهای مادی خود و تقسیم جامعه به طبقات به دست می‌دهد: «انسان معمولی، کسی که به‌هیچ‌وجه حق برتری و ارشدبودن و اشراف‌زادگی ندارد، با طوفان‌های زندگی می‌جنگد، خود را در دریای متلاطم می‌افکند و مرواریدهای حقوق پرومته‌ای را از اعماق آن صید می‌کند. سپس صورت درونی ایدهْ در برابر چشمانش در شکوه و عظمت پدیدار می‌شوند و او با شجاعت بیشتری برمی‌خیزد. اما کسی که القاب نیاکان اشراف‌زادهٔ خود را به دوش می‌کشد فقط قطرات باران را تاب می‌آورد و از کوشیدن و آسیب‌دیدن می‌هراسد و در دست‌شویی پنهان می‌شود.»\n ۴) نشانه‌ها۶، اثر ارنست بلوخ بلوخ داستان نمی‌نوشت، اما برخی از نخستین نوشته‌های فلسفی او، مانند این مجموعه، با استفاده از مقالات، داستان‌ها، قصه‌های پریان و حکایات خنده‌دار شروع می‌شوند که شیوهٔ مناسبی برای پرتوافکندن بر ابهام لحظات زیسته و پرداختن به موضوعاتی است که هنوز نتیجهٔ قطعی ندارند. این یعنی فلسفه به‌مثابۀ شعر.\n ۵) گینستر۷، اثر زیگفرید کراکائر گینستر رمانی اتوبیوگرافیک است با قطعات فیلم‌های کمدی چاپلین و نگاهی مملو از طنز تلخ به جهان، که راوی آن بیگانه‌ای از نسلی مرده است. این رمان با طنزی ناامیدانه و تلخ به توصیف تجزیهٔ انسان در عصر معاصر و ازبین‌رفتن فردیت در جامعهٔ توده‌وار می‌پردازد. این رمان به‌زبان آلمانی نوشته شده و هنوز به هیچ زبان دیگری ترجمه نشده است.\n ۶) دکتر فاوستوس۸، اثر توماس مان مان و تئودور آدورنو، درحالی‌که زیر آفتاب سوزان «کالیفرنیای آلمانی» رمق خود را از دست می‌دادند، با یکدیگر روی این رمان عظیم کار می‌کردند. این داستان، که دربارهٔ بربریت و عقلانیت است، آهنگ‌سازی را به تصویر می‌کشد که چیزی شبیه به آرنولد شوئنبرگ است. کارِ آدرین لورکوهن -این آهنگ‌ساز خیالی، اهریمنی و سفلیسی- در خطوطی از فلسفهٔ موسیقی جدید آدورنو توصیف شده است. خود آدورنو به‌عنوان شیطان، در هیئت یک «نظریه‌پرداز و منتقد، که خودش هم تا جایی که فکرکردن به او اجازه دهد، آهنگ می‌سازد» در این رمان حضور دارد.\n ۷) گنجِ ایندین جو۹، اثر تئودور آدورنو آدورنو این لیبرتو (متن یک اپرا) را در اوایل دههٔ ۱۹۳۰ تحت‌تأثیر تندباد در جامائیکا اثر ریچارد هیوز نوشت. این داستان راجع به دوستیِ دو پسر در یکی از روستاهای آمریکا در قرن نوزدهم است، اما موضوع اصلی آن ترس و گناه است. در این داستانْ قتل، خانهٔ ارواح و اعدام وجود دارد و از داستان هاکلبری فین و تام سایر برای جست‌وجوی امکانات اسطوره‌زدایی استفاده شده است. این اثر فقط به آلمانی موجود است.\n ۸) طرحی برای یک رمان دربارهٔ نویل چمبرلین۱۰، اثر ماکس هورکهایمر هورکهایمر، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز مکتب فرانکفورت، کتابی به‌نام سپیده دم و غروب نیز نوشت که مطالعه‌ای شاعرانه درباب جامعهٔ آلمان و نهادهای ضدانقلابیِ آن در قالب کلمات قصار و مقالات کوتاه است، اگرچه این نوشتهٔ بسیار غیرعادیْ شگفت‌انگیزتر است. این نوشته اثری طنزآمیز است که ورود چمبرلین به جهان پس از مرگ و ملاقاتش با قادر مطلق را توصیف می‌کند. بر خلاف انتظار او خداوند زن است، اما موافق با شک و تردیدهای او همدلی‌های سوسیالیستی و دموکراتیک دارد.\n ۹) همهٔ اسب‌های پادشاه۱۱، اثر میشل برنشتاین برنشتاینْ موقعیت‌گرا و بنابراین غرق در فلسفۀ هگل و مارکس بود. این رمان علی‌الظاهر به‌منظور پول‌درآوردن نوشته شده بود و فرم‌های ادبی مهمل و مزخرف عامه‌پسندی را به کار برده بود که مربوط به رمان‌های عاشقانۀ نوجوانان در دورۀ پس از جنگ بود: «ما همه شخصیت‌های یک رمان هستیم، توجه نکرده‌اید؟ شما و من با جملات کوتاه و خشک با یکدیگر صحبت می‌کنیم. حتی چیزی ناتمام دربارهٔ ما وجود دارد. رمان‌ها این‌طورند. آن‌ها همه چیز را به شما نمی‌دهند. این قاعدهٔ بازی است. زندگی ما نیز به اندازهٔ یک رمان قابل‌پیش‌بینی است.»\n ۱۰) باغ وحش دادلی؛ داستان یک فیل۱۲، اثر آلفرد سان‌رتل سان‌رتل بیشتر به‌خاطر معرفت‌شناسی انتزاع واقعی معروف است تا مجموعه‌کتاب کوچکی که در میدلندز غربی برای کودکان نوشته است. این کتابْ داستان کوتاهی است دربارهٔ فیلی فراری که مینی‌ماینر قرمز روشنی را له می‌کند. این داستانْ تخیلی، رسانه‌پسند، بامزه و طنزآمیز است. باغ وحش دادلی در سال ۱۹۸۷ ر آلمان منتشر شد، زمانی که سان‌رتل ۸۸ساله بود. همراه کتابْ عکس جالبی از سان‌رتل در حال خواندن روزنامهٔ ساندی تایمز و همچنین طرح‌های مختلفی از له‌شدن مینی‌ماینر زیر پاهای فیل وجود داشت.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را استر لسلی نوشته است و در تاریخ ۳ آگوست ۲۰۱۶ با عنوان «Top 10 philosophers’ fictions» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «وقتی فیلسوف‌ها هوس رمان‌نویسی می‌کنند» و با ترجمۀ مینا قاجارگر منتشر کرده است. •• استر لسلی (Esther Leslie) در دانشکدۀ ادبیات انگلیسی و علوم انسانی کالج بِرکبِک لندن تدریس می‌کند. آخرین کتاب او کریستال‌های مایع (Liquid Crystals) در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است. [۱] theory fiction [۲] The Storyteller [۳] Elective Affinities [۴] Scorpion and Félix [۵] Tristram Shandy: زندگی و عقاید آقای تریسترام شندی (The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman) که به‌اختصار تریسترام شندی نیز خوانده می‌شود، رمانی است نوشتۀ لارنس استرن که در نُه جلد منتشر شده است. دو جلد اول رمان در سال ۱۷۵۹ منتشر شد و جلدهای بعدی طی هفت سال پس‌ازآن به چاپ رسیدند. این کتاب داستان زندگی و عقاید نجیب‌زاده‌ای به‌نام تریسترام شندی است. نویسنده در این رمان شیوه‌ای را به کار می‌گیرد که ادامۀ سنت فرانسوا رابله در داستان‌گویی است. داستان تریسترام شندی پر است از اظهارنظرها و عقاید راوی که به‌شکلی نامنظم و پراکنده به خواننده ارائه می‌شوند و نویسنده با کلک‌بازی‌های فراوان اصل داستان را مرتب به تأخیر می‌اندازد. این شیوه در آثار جویس، بی.اس.جانسون و دیوید فاستر والاس نیز ادامه می‌یابد. زندگی و عقاید آقای تریسترام شندی را ابراهیم یونسی به فارسی ترجمه کرده و انتشارت نسل قلم در سال ۱۳۷۸ آن را در دو جلد منتشر کرده است. [۶] Traces [۷] Ginster [۸] Doctor Faustus [۹] The Treasure of Indian Joe [۱۰] Sketch for a Novel on Neville Chamberlain [۱۱] All the King’s Horses [۱۲] Dudley Zoo: An Elephant Story\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157771.json b/train/528157771.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4e90dfa584b33b2e42758ea758bed75cb1a4031c --- /dev/null +++ b/train/528157771.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگی فراموش‌‌‌‌شدۀ همسر اول آینشتاین", + "subtitle": "میلوا ماریچ فیزیک‌‌‌دان بود و احتمالاً بدون وجود او نظریۀ نسبیت هم وجود نمی‌داشت", + "introduction": "پس از مرگ آینشتاین، وکلای او از انتشار متن نامه‌های او به پسرانش جلوگیری کردند تا «اسطورۀ آینشتاین» باقی بماند. آن نامه‌ها را پدر برای فرزندانی نوشته بود که حاصل رابطۀ او با زنی شگفت‌انگیز بود: میلوا ماریچ، هم‌کلاسی، همکار، معشوقه و همسر اول آینشتاین. کسی که آلبرت نظریۀ نسبیت را همراه با او صورت‌بندی کرد، اما پس از شهرت رهایش کرد و گفت: «وقتی میلوا دیگر زنده نباشد، می‌‌‌توانم در آرامش بمیرم.»", + "content": "پولین گنیو، ساینتیفیک امریکن — ۱۹ دسامبر، صدوچهل‌ویکمین سالروز تولد میلوا ماریچ آینشتاین۱ است. اما چه کسی این دانشمند برجسته را به یاد می‌‌‌آورَد؟ همسر او، آلبرت آینشتاین، را شاید به‌عنوان بزرگ‌‌‌ترین فیزیک‌‌‌دان قرن بیستم بشناسند. بااین‌حال پرسشی دربارۀ زندگی کاری آینشتاین باقی می‌‌‌ماند: همسر اول او تا چه اندازه در نوآوری‌‌‌های علمی او نقش داشته است؟ هیچ‌کس نتوانسته است هیچ بخش خاصی از کار علمی آینشتاین را به همسرش نسبت دهد، اما نامه‌‌‌های آن‌ها و گواهی‌‌‌های متعددِ موجود در کتاب‌‌‌های نوشته‌‌‌شده دربارۀ همسر آینشتاین (منابع ۱تا۵) شواهد چشمگیری از چگونگی همکاری آن‌ها‌ به دست می‌‌‌دهد: از زمان ملاقات همدیگر در سال ۱۸۹۶ تا جدایی‌شان در سال ۱۹۱۴. این شواهدْ زوجی را به تصویر می‌‌‌کشد که اشتیاق مشترک به فیزیک و موسیقی و به همدیگرْ آن‌ها را به هم پیوند داده است. داستان زندگی آن‌ها را در ادامه بخوانید.\n میلوا ماریچ به سال ۱۸۷۵ در شهر تیتل در کشور صربستان زاده شد. مادر او ماریا روزیچ و پدرش میلوش ماریچ مردی ثروتمند و محترم در بین مردم بود. آن‌ها دو فرزند دیگر به‌نام‌‌‌های زورکا و میلوشِ پسر داشتند. میلوا، در آخرین سالی که دختران در صربستان اجازۀ حضور در دبیرستان داشتند، وارد دبیرستان شد. در سال ۱۸۹۲، پدرش از وزیر آموزش‌وپرورش مجوز گرفت تا او بتواند در کلاس‌‌‌های فیزیک شرکت کند که مخصوص پسران بود. او تحصیلات دبیرستان را در زوریخ در سال ۱۸۹۴ به پایان برد و سپس خانواده‌‌‌اش به شهر نووی ساد نقل‌مکان کردند. هم‌کلاسی‌‌‌های میلوا او را فردی باهوش اما کم‌‌‌حرف توصیف می‌‌‌کنند. او دوست داشت به عمق موضوعات پی ببرد، باپشتکار بود و در راستای رسیدن به اهدافش می‌‌‌کوشید.\n آلبرت آینشتاین به سال ۱۸۷۹ در شهر اولم در آلمان زاده شد و خواهری به‌نام مایا داشت. پدرش هرمان در صنعت کار می‌‌‌کرد. مادرش پائولین کُخ خانواده‌‌‌ای ثروتمند داشت. آلبرت فردی کنجکاو، کولی‌‌‌صفت۲ و شورشگر بود. ازآنجاکه آینشتاین آدمی بی‌‌‌نظم بود، از سخت‌‌‌گیری و مقررات شدیدِ مدارس آلمان نفرت داشت. بدین‌ترتیب او نیز دبیرستان را در سوئیس به پایان برد و خانواده‌‌‌اش به میلان نقل‌مکان کردند.\n آلبرت و میلوا همراه با سه دانشجوی دیگر در سال ۱۸۹۶ در بخش ریاضیات و فیزیک انستیتو پلی‌‌‌تکنیک زوریخ (اکنون، ای.‌‌‌تی.‌‌‌اچ) پذیرفته شدند. سه دانشجوی دیگر نیز عبارت بودند از: مارسل گروسمان، لوئیس کولروس و یاکوب ایرات. آلبرت و میلوا به دوستانی جدایی‌‌‌ناپذیر تبدیل شدند که ساعت‌‌‌های متمادی با یکدیگر به مطالعه می‌‌‌پرداختند. آینشتاین تنها چند جلسه در کلاس‌‌‌های درس حاضر شد، زیرا ترجیح می‌‌‌داد در خانه مطالعه نماید. میلوا بابرنامه و منظم بود. او به آینشتاین کمک کرد تا انرژی خود را در مسیر خاصی به کار گیرد و مطالعاتِ او را هدایت ‌‌‌کرد. این حقایق از نامه‌‌‌های آن‌ها به یکدیگر در طول تعطیلات دانشگاهی در فاصلۀ سال‌‌‌های ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۳ آشکار است: ۴۳ نامه از آلبرت به میلوا در دست است، اما تنها ۱۰ نامه از میلوا باقی مانده است (منبع ۵). این نامه‌‌‌ها گزارشی دست‌اول از چگونگی تعامل آن‌ها در آن زمان به دست می‌‌‌دهد.\n در آگوست ۱۸۹۹، آلبرت به میلوا چنین می‌‌‌نویسد: «هنگامی که برای نخستین بار آثار ’هلم‌هولتز‘۳ را می‌‌‌خواندم، مطالبْ خیلی عجیب به نظر می‌‌‌رسید، زیرا تو در کنارم نبودی و امروز این وضعیت بهتر نشده است. از دید من، کاری که ما با هم انجام می‌‌‌دهیم خیلی خوب، روحیه‌بخش و همچنین آسان‌‌‌تر است.» سپس آینشتاین در دوم اکتبر ۱۸۹۹ از میلان چنین می‌‌‌نویسد: «…آب‌‌‌وهوای اینجا اصلاً با روحیۀ من سازگار نیست و، درحالی‌که دلم برای کار تنگ شده است، ذهنم پر از افکار تاریک است. به‌دیگرسخن، دلم می‌‌‌خواهد تو در کنارم باشی و مهربانانه بر من نظارت کنی و مرا از این شاخه به آن شاخه پریدن باز داری.»\n میلوا در پانسیونی زنانه سکونت داشت و در آنجا با دوستان مادام‌‌‌العمر خود یعنی هلن کُیفلر ساویچ و میلانا بوتا آشنا شد. هر دوِ آن‌ها از حضور دائم آلبرت در محل سکونت میلوا سخن می‌‌‌گویند که آزادانه در نبود میلوا برای قرض‌‌‌گرفتن کتاب به آنجا می‌‌‌آمده است. میلان پوپوویتز، نوۀ هلن، نامه‌‌‌های بین میلوا و او در طول زندگی‌‌‌اش را منتشر کرده است. (منبع ۴)\n در پایان تحصیلات آن‌ها در ۱۹۰۰، میلوا و آلبرت نمراتی مشابه گرفته بودند (به‌‌‌ترتیب، ۴.۷ و ۴.۶) به‌‌‌جز در درس فیزیک کاربردی که میلوا بالاترین نمره یعنی ۵ و آینشتاین فقط ۱ گرفت. میلوا در کارهای آزمایشگاهی ممتاز بود، اما آینشتاین چنین نبود. بااین‌حال، در آزمون شفاهی، پروفسور مینکوفسکی به چهار دانشجوی مرد، از ۱۲، نمرۀ ۱۱ داد اما به میلوا ۵ داد. فقط آلبرت موفق به دریافت مدرک شد.\n در این میان، خانوادۀ آلبرت به‌‌‌شدت با رابطۀ او با میلوا مخالف بودند. مادرش سرسختانه مخالفت می‌‌‌کرد. آلبرت در نامه‌ای به میلوا در تاریخ ۲۷ جولای ۱۹۰۰ از مخالفت مادرش چنین گزارش می‌‌‌دهد: «هنگامی که تو به سی‌‌سالگی برسی، او دیگر عجوزه‌ای فرتوت خواهد بود.» بنابراین نخواهد توانست «در کار خانواده‌ای محترم دخالت کند.» میلوا نه یهودی بود و نه آلمانی. ضمن اینکه پایش لنگ می‌‌‌زد. مادر آلبرت، گذشته از تعصباتی که دربارۀ افراد خارجی داشت، میلوا را بیش‌ازحد اهل فکر و مطالعه می‌دانست. به‌علاوه، پدر آلبرت اصرار داشت که پسرش پیش از ازدواج باید کار داشته باشد.\n آلبرت در سپتامبر ۱۹۰۰ به میلوا چنین می‌‌‌نویسد: «من مشتاقانه منتظرم تا کار مشترک و جدیدمان را از سر بگیریم. تو اکنون باید به پژوهش خود ادامه دهی. چقدر احساس غرور خواهم کرد که همسرم یک دکتر باشد، درحالی‌که من تنها یک آدم معمولی باشم.» آن‌ها هر دو در اکتبر ۱۹۰۰ به زوریخ برگشتند تا کار بر روی پایان‌‌‌نامۀ خود را آغاز کنند. هر سه دانشجوی دیگر همگی به‌‌‌عنوان استادیار در انستیتو پلی‌‌‌تکنیک زوریخ پذیرفته شدند، اما آینشتاین پذیرفته نشد. او گمان داشت که پروفسور وِبِر از پذیرش او جلوگیری می‌‌‌کند. بدون شغل، آینشتاین از ازدواج با میلوا خودداری کرد. آن‌ها مخارج خود را از راه تدریس خصوصی تأمین می‌‌‌کردند و، آن‌چنان‌که میلوا به دوستش هلن ساویچ می‌‌‌نویسد، «همچنان مثل گذشته به زندگی و کار ادامه می‌‌‌دادند».\n در ۱۳ دسامبر ۱۹۰۰، آن‌ها مقاله‌ای دربارۀ خاصیت مویینگی منتشر کردند که تنها با نام آلبرت امضا شده بود. باوجوداین، هر دو در نامه‌‌‌های خود به این مقاله به‌‌‌عنوان مقاله‌ای مشترک ارجاع می‌‌‌دهند. میلوا در ۲۰ دسامبر ۱۹۰۰ به هلن ساویچ چنین می‌‌‌نویسد: «ما رونوشتی خصوصی برای بولتزمان۴ می‌‌‌فرستیم تا ببینیم نظر او چیست و من امیدوارم که او به ما پاسخ دهد.» به‌‌‌طور مشابه، آلبرت در ۴ آوریل ۱۹۰۱ به میلوا نامه می‌‌‌نویسد و می‌‌‌گوید که دوستش میشل بسو «به‌نمایندگی از من با عمویش پروفسور یونگ دیدار کرده است که یکی از سرشناس‌‌‌ترین فیزیک‌‌‌دان‌‌‌های ایتالیاست و رونوشتی از مقالۀ ما را به او داده است».\n به نظر می‌‌‌رسد که آن‌ها به‌‌‌طور مشترک تصمیم گرفته بودند مقالات خود را تنها با امضای آینشتاین منتشر کنند. چرا؟ رادمیلا میلنتیویچ، استاد کرسی تاریخ در دانشگاه سیتی‌کالج در نیویورک، در سال ۲۰۱۵ جامع‌‌‌ترین زندگی‌‌‌نامۀ میلوا را منتشر کرد (منبع ۱). به‌گمان او، میلوا احتمالاً می‌‌‌خواسته است به آینشتاین کمک کند تا نامی برای خود دست‌‌‌وپا کند، به‌‌‌نحوی‌که بتواند شغلی پیدا کند و با میلوا ازدواج نماید. دُرد کرستیچ، استاد سابق فیزیک در «دانشگاه لیوبلیانا»، پنجاه سال از عمر خود را صرف تحقیق دربارۀ زندگی میلوا کرد. او در کتاب مستند و موثق خود (منبع ۲) می‌گوید، باتوجه‌به ‌تعصب رایج علیه زنان در آن زمان، مقاله‌‌‌ای که امضای یک زن نیز پای آن بوده باشد شاید از اعتبار کمتری برخوردار بوده است.\n ما هرگز از درستیِ این حدس و گمان‌‌‌ها آگاه نخواهیم شد. اما هیچ‌کس روشن‌‌‌تر از خود آلبرت آینشتاین اشاره نکرده است که آن‌ها در رابطه با نظریۀ نسبیت با یکدیگر همکاری کرده‌‌‌اند. او در ۲۷ مارس ۱۹۰۱ به میلوا چنین می‌‌‌نویسد: «من چقدر احساس غرور و شادمانی خواهم کرد هنگامی که هر دوی ما با هم پژوهشمان در زمینۀ حرکت نسبی را به نتیجه‌‌‌ای پیروزمندانه برسانیم.»\n سپس سرنوشت میلوا به‌‌‌ناگهان دگرگون شد. او در پی سفر عاشقانه‌‌‌شان به دریاچۀ کومو۵ باردار شد. بدون شغل، آلبرت هنوز با او ازدواج نمی‌‌‌کرد. میلوا، در رویارویی با این آیندۀ نامعلوم، برای دومین و آخرین بار در جولای ۱۹۰۱ تصمیم گرفت در آزمون شفاهی شرکت کند. این بار پروفسور وبر، که آلبرت گمان داشت از پذیرش او در انستیتو جلوگیری کرده است، میلوا را مردود کرد. میلوا که به‌‌‌ناچار باید از ادامۀ تحصیل دست می‌‌‌کشید به صربستان بازگشت، اما بعدازآن برای مدت کوتاهی دوباره به زوریخ آمد تا آلبرت را متقاعد کند با او ازدواج نماید. او در ژانویۀ ۱۹۰۲ دختری به‌نام لیسرل به دنیا آورد. هیچ‌کس از سرنوشت این دختر آگاه نیست. احتمالاً او را به فرزندخواندگی داده باشند. هرگز هیچ گواهیِ تولد یا وفاتی دربارۀ او پیدا نشد.\n پیش‌‌‌ازآن، در دسامبر ۱۹۰۱، آلبرت توانسته بود با توصیۀ پدر مارسل گراسمان، همکلاسی آن‌ها، در دفتر ثبت اختراعات در شهر برن صاحب شغل شود. او کار خود را در ژوئن ۱۹۰۲ آغاز کرد. در ماه اکتبر، پدر او پیش از مرگش به او اجازه داد ازدواج کند. آلبرت و میلوا در ۶ ژوئن ۱۹۰۳ ازدواج کردند. آلبرت شش روز در هفته و روزانه به‌‌‌مدت هشت ساعت در دفتر ثبت اختراعات کار می‌‌‌کرد، درحالی‌که میلوا مسئول کارهای خانه بود. در شامگاه، آن‌ها با هم تحقیق می‌‌‌کردند و گاهی کارشان تا پاسی از شب ادامه می‌‌‌یافت. هر دو این قضیه را برای دوستان خود ذکر می‌‌‌کنند: آلبرت به هانس هولوند می‌‌‌گوید و میلوا در ۲۰ مارس ۱۹۰۳ به هلن ساویچ می‌‌‌گوید و، درعین‌حال، از اینکه آلبرت ساعات طولانی در دفتر ثبت اختراعات کار می‌‌‌کند اظهار ناراحتی می‌‌‌نماید. در ۱۴ می ۱۹۰۴، پسر آن‌ها هانس‌آلبرت زاده می‌‌‌شود.\n باوجوداین، سال ۱۹۰۵ «سال معجزه‌‌‌آسای» آلبرت شناخته می‌‌‌شود. در آن سال او پنج مقاله منتشر کرد: یک مقاله دربارۀ اثر فوتوالکتریک (که در سال ۱۹۲۱ جایزۀ نوبل را برای وی به ارمغان آورد)، دو مقاله دربارۀ حرکت براونی و بالاخره یک مقاله دربارۀ نسبیت خاص و فرمول معروف . او همچنین، در ‌‌‌ازای دریافت دستمزد، دربارۀ ۲۱ مقالۀ علمی اظهارنظر کرد و پایان‌‌‌نامۀ خود در زمینۀ ابعاد مولکول‌‌‌ها را به دانشگاه تقدیم کرد. بعدها آلبرت به آر. اس. شانکلند می‌‌‌گوید (منبع ۶) که هفت سال از زندگی خود را صرف نظریۀ نسبیت و پنج سال را صرف اثر فوتوالکتریک کرده است. پیتر میشل‌‌‌مور یکی از زندگی‌‌‌نامه‌‌‌نویسان آینشتاین است (منبع ۷)، می‌‌‌نویسد که آلبرت، پس از صرف پنج هفته برای تکمیل مقاله‌‌‌ای دربرگیرندۀ شالودۀ نسبیت خاص، «به‌‌‌مدت دو هفته در رختخواب استراحت می‌‌‌کند. میلوا مقاله را بارهاوبارها بررسی می‌‌‌کند و سپس آن را برای انتشار می‌‌‌فرستد». آن‌ها، برای رفع خستگیِ ناشی از کار زیاد، نخستین سفر از سه مسافرت خود به صربستان را انجام می‌‌‌دهند و با بسیاری از دوستان و آشنایان دیدار می‌‌‌کنند. گواهی‌‌‌های این افراد اطلاعات بسیاری دربارۀ نحوۀ همکاری آلبرت و میلوا به دست می‌‌‌دهد.\n میلوش، برادر میلوا، فردی که به‌‌‌خاطر صداقتش معروف است، در زمانی که در پاریس پزشکی می‌‌‌خواند، چندین مرتبه در خانۀ خانوادۀ آینشتاین اقامت می‌‌‌کند. کرستیچ (منبع ۲) ‌‌‌می‌نویسد: «[میلوش] توصیف می‌‌‌کند که چگونه در طول شامگاه و شب، هنگامی که سکوتْ سراسر شهر را فرا می‌‌‌گرفت، زوج جوان کنار یکدیگر گرد میز می‌‌‌نشستند و زیر نور یک چراغ نفتی، با هم، بر روی مسائل فیزیک کار می‌‌‌کردند. میلوش وصف می‌‌‌کند که آن‌ها چگونه محاسبه می‌‌‌کردند، می‌‌‌نوشتند، می‌‌‌خواندند و بحث می‌‌‌کردند.» کرستیچ خودش این موضوع را مستقیماً از خویشاوندان میلوا یعنی سیدونیا گایین و سوفیا گالیچ گولوبوویچ شنیده است.\n ژارکو ماریچ، پسرعموی پدر میلوا، در همان خانۀ ییلاقی زندگی می‌‌‌کرد که آینشتاین و میلوا در طول سفرشان به صربستان در آنجا اقامت داشتند. او برای کرستیچ توضیح می‌‌‌دهد که چگونه میلوا با آلبرت محاسبه می‌‌‌کرد، می‌‌‌نوشت و همکاری داشت. این زوج اغلب در فضای سبز می‌‌‌نشستند و دربارۀ مسائل فیزیک بحث می‌‌‌کردند. هماهنگی و احترام متقابل بر رابطۀ آن‌ها حکم‌فرما بود.\n گایین و ژارکو همچنین می‌‌‌گویند که از پدر میلوا شنیده‌‌‌اند که، در طول مسافرت آینشتاین و میلوا به نووی ساد در ۱۹۰۵، میلوا رازی را به او گفته است: «پیش از آمدن به اینجا، ما پژوهش علمی مهمی را به پایان رساندیم که موجب شهرت شوهر من در سراسر جهان خواهد شد.» کرستیچ همین موضوع را در سال ۱۹۶۱ از سوفیا گالیچ گولوبوویچ، دخترعموی میلوا، شنیده است. هنگامی که میلوا این موضوع را به پدرش می‌‌‌گفته است، او در آنجا حاضر بوده است.\n دسانکا تربوویچ گیوریچ نخستین زندگی‌‌‌نامۀ میلوا را به‌‌‌‌زبان صربستانی در سال ۱۹۶۹ منتشر کرد. (منبع ۳) این کتاب سپس به‌زبان آلمانی و فرانسوی منتشر شد. او توصیف می‌‌‌کند که چگونه برادر میلوا اغلب میزبان گردهمایی اندیشمندان جوان در محل اقامت خود بود. در طول یکی از این گردهمایی‌‌‌های شامگاهی، آلبرت اعلام می‌‌‌کند: «من به همسرم نیاز دارم. او تمام مسائل ریاضی مرا حل می‌‌‌کند»، موضوعی که گفته می‌‌‌شود میلوا آن را تأیید کرده است.\n در ۱۹۰۸ این زوج، با همکاری کنراد هابیشت، نوعی ولت‌‌‌سنج فوق‌‌‌حساس ساختند. تربوویچ گیوریچ این کارِ آزمایشگاهی را به میلوا و کنراد نسبت می‌‌‌دهد و می‌‌‌نویسد: «هنگامی که هر دوی آن‌ها از پایان کار راضی شدند، وظیفۀ توصیف دستگاه را به آلبرت سپردند، زیرا او متخصص ثبت اختراع بود.» این دستگاه تحت عنوان «اختراع آینشتاین-‌هابیشت» ثبت شد. هنگامی که هابیشت تصمیم میلوا برای نگنجاندن نام او را زیر سؤال می‌‌‌برد، میلوا به‌آلمانی و با بازی با کلمات چنین پاسخ می‌‌‌دهد: «چرا؟ ما هر دو یک قطعه‌سنگ هستیم»۶، یعنی ما یک روحیم در دو بدن.\n نخستین نشانه‌‌‌های به‌‌‌رسمیت‌شناخته‌شدن کارهای آینشتاین در سال ۱۹۰۸ آشکار شد. آلبرت در شهر برن، بدون دریافت حقوق، تدریس می‌‌‌کرد تا اینکه، در سال ۱۹۰۹ و در زوریخ، نخستین شغل دانشگاهی به او پیشنهاد شد. میلوا هنوز به او کمک می‌‌‌کرد. هشت صفحه از نخستین یادداشت‌‌‌های آلبرت برای تدریس به‌دست‌‌‌خط میلوا هستند. همچنین یکی از نامه‌های نگاشته‌‌‌شده در سال ۱۹۱۰، در پاسخ به ماکس پلانک که نظر آلبرت را جویا شده بود، به‌دست‌‌‌خط میلواست. هر دو سند در مرکز اسناد آلبرت آینشتاین (اِی.ای.اِی)۷ در اورشلیم نگهداری می‌‌‌شود. در ۳ سپتامبر ۱۹۰۹، میلوا به‌‌‌طور محرمانه به هلن ساویچ چنین می‌‌‌گوید: «او اکنون به‌‌‌عنوان بهترین فیزیک‌‌‌دان آلمانی‌‌‌زبان شناخته می‌‌‌شود. آن‌ها بسیار به او احترام می‌‌‌گذارند و امتیاز می‌‌‌دهند. من از موفقیت او بسیار شادمانم، زیرا او کاملاً سزاوار آن است. فقط امیدوار و آرزومندم که شهرتْ اثری زیان‌بار بر انسانیت او نداشته باشد.» در ادامه اضافه می‌کند: «با این همه شهرت، او دیگر وقت اندکی برای همسر خود دارد. […] چه می‌‌‌توان گفت؟ بر اثر انگشت‌‌‌نماشدن، یکی مروارید را صاحب می‌‌‌شود و دیگری صدف را.»\n پسر دوم آن‌ها ادوارد در ۲۸ جولای ۱۹۱۰ به دنیا آمد. تا سال ۱۹۱۱، آلبرت هنوز برای میلوا کارت‌‌‌پستال‌‌‌های محبت‌‌‌آمیز می‌‌‌فرستاد. اما در سال ۱۹۱۲ آینشتاین در حین دیدار خانواده‌‌‌اش، که به برلین نقل‌مکان کرده بودند، رابطه‌‌‌ای را با دخترخاله‌‌‌اش السا لوونتال آغاز کرد. آن‌ها به‌‌‌مدت دو سال به‌‌‌طور مخفیانه با یکدیگر نامه‌‌‌نگاری داشتند. السا ۲۱ نامۀ او را پیش خود نگهداری کرد که اکنون در مجموعه‌نامه‌‌‌های آلبرت آینشتاین موجود است. در این مدت، آلبرت در جاهای مختلفی کرسی استادی داشت: نخست در پراگ، سپس در زوریخ و سرانجام در سال ۱۹۱۴ در برلین، برای آنکه به السا نزدیک‌‌‌تر باشد.\n این امر موجب فروپاشی ازدواج آن‌ها شد. میلوا با دو پسرش در ۲۹ جولای ۱۹۱۴ به زوریخ بازگشت. در سال ۱۹۱۹، او به طلاق رضایت داد، اما با این شرط که اگر آلبرت برندۀ جایزۀ نوبل شود، پول جایزه به او تعلق بگیرد. هنگامی که او این پول را دریافت کرد، دو مجتمع آپارتمانی کوچک خرید و از درآمد آن‌ها فقیرانه زندگی کرد. پسرش ادوارد، به‌‌‌طور مکرر در یک آسایشگاه به سر می‌‌‌برد. ادوارد بعدها به اسکیزوفرنی مبتلا شد و سرانجام در آسایشگاه بستری شد. به‌‌‌دلیل این مخارج پزشکی، میلوا در سراسر زندگی خود از نظر مالی با مشکل رو به‌رو بود و سرانجام هر دو مجتمع را از دست داد. او زندگی خود را با تدریس خصوصی و نفقه‌‌‌ای می‌‌‌گذراند که آلبرت، گرچه به‌‌‌طور نامنظم، می‌‌‌فرستاد.\n در سال ۱۹۲۵، آلبرت در وصیت‌‌‌نامۀ خود نوشت که پول جایزۀ نوبل ارثیۀ پسران وی است. میلوا به‌‌‌شدت اعتراض کرد و اظهار داشت که این پول متعلق به وی است و به این فکر افتاد که کمک‌‌‌های خود به تحقیقات آینشتاین را افشا کند. رادمیلا میلنتیویچ از نامۀ آلبرت به میلوا در ۲۴ اکتبر ۱۹۲۵ (شمارۀ ۳۶۴-۷۵ در آرشیو اِی.ای.اِی) چنین نقل‌‌‌قول می‌‌‌کند: «هنگامی که با خاطرات خودت شروع به تهدید من کردی، خنده‌ام گرفت. آیا هیچوقت برای یک لحظه با خودت اندیشیده‌‌‌ای که اگر مردی که تو درباره‌‌‌اش صحبت می‌‌‌کنی کار مهمی انجام نداده بود، هیچ‌کس هرگز به گفته‌‌‌های تو اهمیتی نمی‌داد؟ هنگامی که یک آدم ناچیز و حقیر است، هیچ حرفی برای گفتن باقی نمی‌ماند، مگر اینکه فروتنی و سکوت پیش بگیر. این همان کاری است که من به تو توصیه می‌‌‌کنم.»\n میلوا سکوت پیش گرفت، اما دوستش میلانا بوتا در سال ۱۹۲۹ به یکی از روزنامه‌های صربستانی گفت که آن‌ها باید با میلوا صحبت کنند تا حقیقت موضوع را دربارۀ نحوۀ شکل‌‌‌گیری نظریۀ نسبیت خاص دریابند، زیرا میلوا به‌‌‌طور مستقیم در شکل‌‌‌گیری این نظریه دخیل بوده است. در ۱۳ ژوئن ۱۹۲۹، میلوا به هلن ساویچ چنین می‌‌‌نویسد: «این سخنانی که در روزنامه‌‌‌ها منتشر می‌‌‌شود، اصلاً با شخصیت من سازگار نیست، اما فکر می‌‌‌کنم که کل این موضوع موجب شادی میلانا شده باشد. احتمالاً او فکر کرده است که این موضوع موجب شادی من هم خواهد بود، زیرا فقط می‌‌‌توانم تصور کنم که او قصد داشته به من کمک کند تا در برابر آینشتاین به برخی حقوق اولیه‌ام دست پیدا کنم. او قصد خود را این‌طور به من اطلاع داده است. من نیز اجازه می‌‌‌دهم این موضوع چنین پذیرفته شود، زیرا در غیر این‌‌‌صورت کل موضوع چرند و بی‌‌‌معنا خواهد بود.»\n طبق نوشتۀ کرستیچ (منبع ۲) میلوا با مادر و خواهرش دربارۀ نقش خود در تحقیق‌‌‌های آینشتاین صحبت کرده است. او همچنین در نامه‌‌‌اش به والدین تعمیدیِ خود توضیح می‌‌‌دهد که چگونه همیشه با آلبرت در تحقیقاتش همکاری داشته و چگونه او زندگی‌‌‌اش را نابود کرده است، اما از آن‌ها می‌‌‌خواهد که نامه را از بین ببرند. پسرش هانس‌آلبرت به کرستیچ توضیح می‌‌‌دهد (منبع ۲) که چگونه «همکاری علمی والدینش پس از ازدواج نیز ادامه یافته است و او به یاد دارد که [آن‌ها] را می‌‌‌دیده است که در شامگاه گرد یک میز با هم تحقیق می‌‌‌کرده‌‌‌اند». همسر اول هانس‌آلبرت، فریدا، تلاش کرد نامه‌‌‌های میلوا و آلبرت به پسرانشان را منتشر کند، اما هلن دوکاس و اُتو ناتان، مجریان وصیت‌‌‌نامه و دارایی آینشتاین، در دادگاه از این کار جلوگیری کردند تا «اسطورۀ آینشتاین» باقی بماند. آن‌ها از انتشار مطالب دیگری نیز جلوگیری کرده بودند، ازجمله مقاله‌ای متعلق به کرستیچ دربارۀ یافته‌‌‌های اولیۀ خود در سال ۱۹۷۴. کرستیچ ذکر می‌‌‌کند که ناتان حتی از آپارتمان میلوا پس از مرگ او در سال ۱۹۴۸ «بازدید کرده است». در جولای ۱۹۴۷، آلبرت به دکتر کارل زُرشر، وکیل طلاق خود، چنین می‌‌‌نویسد: «هنگامی که میلوا دیگر زنده نباشد، می‌‌‌توانم در آرامش بمیرم.»\n نامه‌‌‌های میلوا ماریچ و آلبرت آینشتاین و گواهی‌‌‌های متعدد نشان می‌‌‌دهد که آن‌ها از دوران دانشگاه تا سال ۱۹۱۴ با یکدیگر همکاری تنگاتنگ داشته‌‌‌اند. آلبرت به‌‌‌طور مکرر در نامه‌‌‌های خود به این موضوع اشاره می‌‌‌کند، برای مثال آنجا که می‌‌‌نویسد: «پژوهشمان در زمینۀ حرکت نسبی.» پیوند آن‌ها بر عشق و احترام متقابل استوار بود و همین به آن‌ها فرصت داد با هم چنین کار غیرعادی‌‌‌ای را به انجام برسانند. میلوا نخستین کسی بود که به استعداد آینشتاین پی برد. بدون او، آینشتاین هرگز موفق نمی‌‌‌شد. میلوا از آرزوهای خود دست کشید و از این شادمان بود که با آینشتاین کار کند و به موفقیت او کمک نماید، زیرا احساس می‌‌‌کرد آن‌ها یک روح واحد هستند. فرایند امضای آثار با نام آینشتاین و بدون ذکر نام میلوا، پس از آغاز، دیگر بازگشت‌‌‌ناپذیر بود. میلوا احتمالاً بدان دلیل به این امر رضایت داد که خوش‌بختی خودش به موفقیت آینشتاین بستگی داشت. چرا میلوا سکوت پیش گرفت؟ ازآنجاکه او فردی تودار و بیزار از خودنمایی بود، در پی افتخارات یا توجه عمومی برنیامد. همیشه، در هرگونه همکاری تنگاتنگی، تفکیک میزان مشارکت افرادِ دخیل تقریباً ناممکن است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nمراجع:\n(۱) Radmila Milentijević: Mileva Marić Einstein: Life with Albert Einstein, United World Press, 2015 (۲) Dord Krstić: Mileva & Albert Einstein: Their Love and Scientific Collaboration, Didakta, 2004 (۳) Desanka Trbuhović-Gjurić Mileva Marić Einstein: In Albert Einstein’s shadow: in Serbian, 1969, German, 1982, and French, 1991 (۴) Milan Popović: In Albert’s Shadow, the Life and Letters of Mileva Marić, Einstein’s First Wife, The John Hopkins University Press, 2003 (۵) Renn and Schulmann, Albert Einstein / Mileva Marić, The Love Letters, Princeton University Press, 1992 (۶) Peter Michelmore, Einstein, Profile of the Man, Dodd, Mead & Company, 1962 (۷) R.S. Shankland, Conversation with Albert Einstein, Am. J. of Physics, 1962\n\nپی‌نوشت‌‌‌ها: • این مطلب‌ را پائولین گانیون نوشته است و در تاریخ ۱۹ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «The Forgotten Life of Einstein’s First Wife» در وب‌سایت ساینتیفیک امریکن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «زندگی فراموش‌‌‌‌شدۀ همسر اول آینشتاین» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است. •• پائولین گانیونْ (Pauline Gagnon) فیزیک‌‌‌دان و نویسندۀ کتابی است با عنوان چه کسی به فیزیک ذرات بنیادی اهمیت می‌‌‌دهد؛ فهم اسرار هیگز بوزون، برخورددهندۀ بزرگ هادرون و سرن (Who Cares about Particle Physics Making? Sense of the Higgs Boson, the Large Hadron Collider, and CERN) که انتشارات دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۱۶ آن را منتشر کرده است. [۱] Mileva Marić Einstein [۲] bohemian: فردی که به آداب‌ورسوم اجتماعی بی‌توجه است و به‌دلخواهِ خود زندگی می‌کند. بوهمین لغتی معمول در فرانسه برای توصیف کولی‌ها بود که به‌اشتباه فکر می‌کردند از ناحیۀ بوهم آمده‌اند [مترجم]. [۳] Hermann von Helmholtz: فیزیک‌دان معروف آلمانی (۱۸۲۱ تا ۱۸۹۴) [مترجم]. [۴] Ludwig Boltzmann: فیزیک‌دان و فیلسوف اتریشی (۱۸۴۴ تا ۱۹۰۶) [مترجم]. [۵] Lake Como: دریاچه‌ای در شمال ایتالیا و در ۲۵کیلومتری میلان [مترجم]. [۶] “Warum? Wir beide sind nur ein Stein”: در زبان آلمانی واژۀ «یک قطعه‌سنگ» (ein Stein) با واژۀ «آینشتاین» (Einstein) همانند هم نوشته می‌شود [مترجم]. [۷] Albert Einstein Archives (AEA)\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157772.json b/train/528157772.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c63b4a03df7a58147f5a1ec0f38cdb3bf6dbfb50 --- /dev/null +++ b/train/528157772.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "شاید سلبریتی‌ها زندگی‌تان را پر کرده باشند، ولی دوستتان نیستند", + "subtitle": "ناتوانی ما در فهم رابطۀ میان شهرت و شرکت‌های عظیمْ ظهور ترامپ را ناگزیر کرد", + "introduction": "اگر دنبال فرصتی می‌گردید که از سلبریتی‌ها متنفر شوید، همین الان بهترین وقت است. یعنی روزهایی که تازه داریم مزۀ نشستنِ یک سلبریتی پشت میز رئیس‌جمهور آمریکا را می‌چشیم. سلبریتی‌های مهربان و زیبا، با لبخندهای بی‌نقصشان، دارند دنیا را از دستِ ما درمی‌آورند. آن‌ها چهرۀ خشنِ سرمایه‌داری شرکتی را ملایم می‌کنند و از همه بدتر، کنشگریِ فعال ما در جامعه را خاموش می‌کنند. این‌ها نتیجۀ چند تحقیق جدید دربارۀ تأثیر سلبریتی‌ها بر زندگی ماست.", + "content": "جورج مونبیو، گاردین — این روزها یکی از ستاره‌های برنامه‌های تلویزیونیِ واقع‌نما، سکان ریاست‌جمهوری ایالات متحده را در دست گرفته است. بااین‌حساب آیا دیگر اجازه داریم بگوییم که فرهنگ سلبریتی چیزی است بیش از نوعی سرگرمی بی‌ضرر و ساده؟ آیا می‌توان گفت این فرهنگ درحقیقت جزئی اساسی از سیستم‌هایی است که بر زندگی ما حکم می‌رانند؟\n پیدایش فرهنگ سلبریتی خودبنیاد نبوده است. نهال این فرهنگ را تبلیغاتچی‌ها، بازاریاب‌ها و رسانه‌ها مدت‌ها پرورش دادند و البته این زحمت بی‌دلیل هم نبوده، زیرا این فرهنگ برای آن‌ها کارایی‌هایی هم دارد. هرچه شرکت‌ها بی‌روح‌تر‌ و منفک‌تر از مردم باشند، استفاده‌شان از چهرۀ افرادِ دیگر برای اتصال به مشتریانشان بیشتر می‌شود.\n شرکت‌ها حکم بدن را دارند و سرمایه حکم سپر را. اما سرمایۀ شرکتی نه سر دارد و نه بدن. افراد نمی‌توانند خود را دل‌بسته به نمایندگیِ فروشی حس کنند که متعلق به یکی از صندوق‌های پوشش ریسک است، مجموعه‌ای که بخشی از هویت شرکتی‌اش در میان پرونده‌هایی پنهان است که در شهر پاناما نگهداری می‌شود. چهرۀ خشن چنین ماشینی برای جذاب‌شدن نیازمند نقاب است. چنین شرکت‌هایی باید چهره‌ای آشنا برای ما داشته باشند، آشنا به‌اندازۀ همسایۀ روبه‌رو. ناگفته پیداست که کیم کارداشیان چطور پول درمی‌آورَد: کار او این است که در ذهن ما جای بگیرد. او با ایفای نقش همسایۀ مجازی، بسته به اینکه این هفته تبلیغ کدام شرکت بی‌روح را می‌کند، جرقۀ آشنایی با آن شرکت را در ذهن ما می‌زند.\n این‌طور نیست که دل‌دادگی به سلبریتی‌ها خیلی ساده در کنار دیگر چیزهای باارزشمان قرار بگیرد؛ این دل‌دادگی جای آن چیزها را خواهد گرفت. مطالعۀ منتشرشده در مجلۀ سایبر سایکالوجی نشان می‌دهد که بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۷ تغییری اساسی در ایالات متحده رخ داده است. در سال ۱۹۹۷ (براساس نظر مخاطبان بزرگ‌سال) ارزش‌های غالب در برنامه‌های تلویزیونیِ محبوب برای نُه تا یازده‌ساله‌ها عبارت بودند از احساس مسئولیت‌های اجتماعی و نیکوکاری. در این سال، در بین شانزده ارزشِ بررسی‌شده، شهرت در جای پانزدهم بود. اما شهرت در سال ۲۰۰۷ و بعد از رایج‌شدن برنامه‌هایی مانند «هانا مونتانا» به جایگاه اول رسید و، پس از آن دستاورد، این عناوین قرار گرفتند: وجهۀ عمومی، محبوبیت و موفقیت مالی. احساس مسئولیت‌های اجتماعی در این سال به جایگاه یازدهم سقوط کرد و نیکوکاری پس‌ازآن به جایگاه دوازدهم رسید.\n مقاله‌ای در ژورنال بین‌المللی مطالعات فرهنگی با نظرسنجی از انگلستانی‌ها نشان داده که آن‌هایی که جدی‌تر شایعات سلبریتی‌ها را دنبال می‌کنند یک‌سومِ کسانی که دیگر اَشکال اخبار را دنبال می‌کنند در سازمان‌های محلی مشارکت دارند. این مقدار دربارۀ فعالیت‌های داوطلبانه یک‌دوم است. باید گفت که همسایه‌های مجازی جای واقعی‌ها را گرفته‌اند.\n هرچه محصولاتْ بی‌روح‌تر و یکنواخت‌تر باشند، به نقابی متمایزتر نیاز دارند. به همین خاطر است که از چهره‌هایی مثل ایگی پاپ برای تبلیغ بیمۀ خودرو و از بنیسیو دل تورو برای تبلیغ نوشیدنی‌های هاینیکن استفاده می‌کنند. نقش این‌جور افراد آن است که نشان دهند پشت لوگوی این شرکت‌ها چیزی هیجان‌انگیزتر از ساختمان‌های اداری و جدول‌های مالی است. آن‌ها جذابیت و مدسازیِ خود را به شرکتی انتقال می‌دهند که برایش تبلیغ می‌کنند. به‌محض‌اینکه چکی را دریافت‌ می‌کنند که هویتشان را می‌خرد، به موجوداتی فرآوری‌شده و بی‌اعتبار تبدیل می‌شوند، مانند چیزی که تبلیغش را می‌کنند.\n سلبریتی‌هایی که بیش از همه می‌بینید سودآورترین محصولات هستند. صنعت بازاریابی، از طریق رسانه‌های متمایل به این کار، آن‌ها را قالب‌ریزی کرده است، درحالی‌که کسی هم نیازی به کنترل قدرتشان نمی‌بیند. به همین دلیل است که امروزه بازیگران و مدل‌ها با چنین توجهِ بیش‌ازحدی روبه‌رو هستند و جای کسانی را گرفته‌اند که روزی نظرات مستقل خودشان را داشتند: درواقع تخصص آن‌ها هدایت‌کردن دیدگاه‌های افراد است.\n گرَنت مکرکنِ انسان‌شناس با بررسی در پایگاه‌داده‌ها مشخص کرده که، در ایالات متحده و بین سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۰، بازیگرانْ ۱۷درصد از توجه به افراد مشهور را به خود اختصاص داده‌ بودند: این مقدارْ کمی‌ کمتر از مجموعِ توجه به فیزیک‌دان‌ها، شیمی‌دان‌ها و زیست‌شناسان بود. در این شرایط کارگردانان ۶درصد و نویسندگان ۱۱درصدِ توجهات را به خود جلب کرده بودند. بین سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۰، بازیگرانْ ۲۴درصدِ توجه را به خود اختصاص داده بودند و نویسندگان نیز ۹درصد. این آمار در سال ۲۰۱۰ به این صورت درآمده است: بازیگران ۳۷درصد از توجه (بیش از چهار برابرِ توجهی که به دانشمندان علوم طبیعی شده) را به خود اختصاص داده‌اند، درحالی‌که میزان توجه به کارگردانان و نویسندگان به ۳درصد کاهش یافته است.\n با مشاهده و مطالعۀ فقط چند مصاحبه به‌راحتی می‌توان دریافت که چه ویژگی‌هایی از سلبریتی‌ها انتظار می‌رود: یاوه‌گویی، حماقت و البته زیبایی ظاهری. آن‌ها درحقیقت حکم لوح‌های سفیدی را دارند که می‌توان چیزهای لازم را رویشان تصویر کرد. به‌جز مواردی استثنایی، آن‌هایی که هیچ حرفی برای گفتن ندارند بهترین تریبون‌ها را برای گفتن حرف‌هایشان در اختیار دارند.\n همین موضوع می‌تواند دلیلی باشد برای خیال باطل بسیاری از کم‌سن‌وسالانی که فکر می‌کنند به‌راحتی می‌توانند مشهور شوند. یک نظرسنجی از نوجوانان شانزده‌ساله در انگلستان نشان می‌دهد که ۵۴درصد از آن‌ها ‌می‌خواهند سلبریتی شوند.\n اما اگر این سلبریتی‌ها نقش‌های سپرده‌شده را فراموش کنند، درهای جهنم به‌رویشان گشوده خواهد شد. لی‌لی آلن، زمانی که فروشگاه‌های جان لوئیس را تبلیغ می‌کرد، عزیز دل رسانه‌ها بود. گَری لینکر، تا وقتی فروش فست‌فودهای مزخرف را برای بچه‌ها تبلیغ می‌کرد، مشکلی نداشت. اما، به‌محض اینکه آن‌ها با پناه‌جویان ابراز همدردی کردند، همین رسانه‌ها آن‌ها را خرد کردند. وقتی جیبت را با اسکناس‌های شرکت‌ها پر می‌کنی، باید تفکرات خودت را دور بریزی.\n سلبریتی‌ نقش مهم دومی هم دارد: نوعی سلاحِ حواس‌پرتیِ جمعی۱. مطالعۀ منتشرشده در ژورنال بین‌المللی مطالعات فرهنگی هم، که پیش‌تر گفته شد، نشان می‌دهد افرادی که بیشترین توجه را به سلبریتی‌ها دارند کمترین درگیری با سیاست، کمترین احتمال اعتراض و کمترین احتمال رأی‌دادن را دارند. همین می‌تواند خط بطلانی باشد بر ادعاهای گاه‌وبی‌گاه و خودگفتۀ رسانه‌ها مبنی بر اینکه سلبریتی‌ها ما را به زندگی اجتماعی پیوند می‌دهند.\n این پیمایش نشان می‌دهد افرادی که به سلبریتی‌ها دل بسته‌اند به‌طور متوسط به‌اندازۀ دیگران اخبار می‌بینند، اما به‌نظر در بی‌توجهی دائمی به سر می‌برند. اگر می‌خواهی افراد را بی‌سروصدا و بی‌تفاوت نگه ‌داری، کافی است روزی چند بار چهرۀ تیلور سوییفت، شایا لابوف و کارا دلوین را نشانشان بدهی.\n این دو کاراییِ عمدۀ فرهنگِ سلبریتی را می‌توان به‌شکلی بی‌نقص در ترامپ دید: شخصیت‌بخشی به شرکت‌ها و حواس‌پرتیِ جمعی. سلبریتی‌بودنش به‌مثابۀ نقابی عمل کرد تا امپراتوریِ کاریِ آشفته، وابسته و غیراخلاقی‌اش را بپوشاند. تصویر عموم از او دقیقاً نقطۀ مقابل هر آن چیزی بود که او و شرکتش انجام می‌دهند. این وارث لوس و بی‌مسئولیت ثروتی عظیم، به‌عنوان مجری نسخۀ آمریکایی برنامۀ تلویزیونی «اَپرنتیس» (کارآموز)، به نماد تحرک اجتماعی و کاری تبدیل شد. در طول انتخاباتِ ریاست‌جمهوری، شخصیت پرهیاهوی او حواس مردم را از خلأ فکریِ پشت این نقاب پرت کرد، خلائی که امروز پرکردنش بر عهدۀ نمایندگان هشیارترِ سرمایۀ جهانی گذاشته شده است.\n شاید سلبریتی‌ها زندگی شما را پر کرده باشند، ولی دوستتان نیستند. فرقی نمی‌کند که پدیدآورندگان این فرهنگ چه نیتی داشته‌اند؛ باید گفت که این فرهنگْ دستیار بهره‌کشی است. بیایید همسایه‌هایمان را به‌ جای واقعی‌شان برگردانیم و از این‌هایی که نقش همسایه‌هایمان را بازی می‌کنند روی برگردانیم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را جورج مونبیو نوشته است و در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Celebrity isn’t just harmless fun – it’s the smiling face of the corporate machine» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۹ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «شاید سلبریتی‌ها زندگی‌تان را پر کرده باشند، ولی دوستتان نیستند» و با ترجمۀ‌ سید امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است.•• جورج مونبیو (George Monbiot) نویسندۀ کتاب‌های پرفروش وحشیانه: تغییر زمین، دریا و زندگی انسانی (Feral: rewilding the land, sea and human life) و عصر توافق: مانیفستی برای یک نظم جدید جهانی (The Age of Consent: A Manifesto for a New World Order) است. آخرین کتاب او چطور در این مخمصه گرفتار شدیم: سیاست، برابری، طبیعت (How Did We Get into This Mess? Politics, Equality, Nature) نام دارد. آخرین پروژۀ او یک آلبوم موسیقی به نام شکستن طلسم تنهایی (Breaking the Spell of Loneliness) است که با همکاری اوان مک‌لنان که یک موسیقی‌دان است، نوشته شده است. [۱] weapon of mass distraction\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157774.json b/train/528157774.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c97e893801db0371891d98a98725762efd8494f2 --- /dev/null +++ b/train/528157774.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برداشت‌های رمانتیک از عشق ازدواج را نابود می‌کند", + "subtitle": "بررسی کتاب «جریان عشق» نوشتۀ آلن دوباتن", + "introduction": "سال ۱۹۹۳ آلن دوباتنِ ۲۳ساله با انتشار اولین رمانش به نام «درباب عشق»، ولوله‌ای در دنیای ادبیات به پا کرد. پس از موفقیتِ «درباب عشق» هر سال طرف‌داران او با تمام وجود منتظر رمان دومش بوده‌اند. این انتظار دو دهه ادامه پیدا کرد و بالاخره امسال «جریان عشق» منتشر شد. دوباتن در این رمان از عشق و رابطۀ بلندمدت سخن می‌گوید. در نگاه او، عشق نوعی ماراتن است، نه دوی سرعت و برداشت‌های رمانتیک از عشق، باعث نابودی حتمی ازدواج می‌شوند.", + "content": "یونا لی، لس‌آنجلس ریویو آو بوکز — در سال ۱۹۹۳، جوانی بیست‌وسه‌ساله و اعجوبه‌ای با استعداد به‌نام آلن دوباتن با انتشار اولین رمان خود به نام درباب عشق۱ (یا جستارهایی درباب عشق) دنیای ادب را به لرزه درآورد. او ازآن‌پس، به پدیدۀ فرهنگی کوچکی تبدیل شده است و این تاحدی مرهون درک فوق‌العادۀ او از وضعیت بشر، نوشتار روان و بی‌ایراد و به‌کارگیری طیفی بسیار وسیع از موضوعات است: از کارخانجات کلوچۀ تجاری گرفته تا معماری رومی. دوباتن فرهیخته‌ای همه‌فن‌حریف است. وی روزنامه‌نگار، رمان‌نویس و فیلسوفی است که حتی طرحی جهانی و چندکاناله به‌نام «مکتب زندگی»۲ تأسیس کرده است. بیش از دو دهه است که طرف‌داران او با تمام وجود منتظر رمان دوم او بوده‌اند.\n جریان عشق۳ به سبک مخصوص دوباتن نوشته شده است که قابل‌فهم و بعضاً دارای خلوت‌گویه‌های دوستانۀ درون پرانتز است. این اثر دنبالۀ درباب عشق است. شخصیت اصلی این رمان فردی لبنانی‌آلمانی به‌نام ربیع‌خان با ۳۱ سال سن است. او معمار است و در ادینبرو زندگی می‌کند. ربیع هنوز هم از محکم‌بستنِ در هنگام بحث و اخم‌های گاه‌وبیگاه لذت می‌برد و علاقۀ شدیدی به زنان عمل‌گرا و مستقل با موهای قرمز و دندان‌های نامرتب و ملیح دارد. او به‌طرزی بی‌شرمانه و درمان‌ناپذیر، رمانتیک است.\n صاحب‌کار ربیع، زن اسکاتلندی آرامی است به‌نام کرستن مک‌للند. وقتی ربیع با این زن آشنا می‌شود، شدیداً عاشق او می‌شود. خیلی زود شروع به قرارگذاشتن می‌کنند و در پایان فصل دوم، دوباتن خلاصۀ رابطه‌شان را بی‌پرده بازگو می‌کند. این دو ازدواج می‌کنند و با چالش‌های متعدد و روزمرگی‌های زندگی روبه‌رو می‌شوند. در طی سیزده سال، صاحب یک دختر و سپس یک پسر می‌شوند و یکی از آن‌ها رابطه‌ای نامشروع را آغاز می‌کند. نویسنده این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کند که «این است داستان عاشقانۀ واقعی». گفتن خلاصۀ داستان در اوایل کتاب، حرکتی خطرناک است؛ چون امکان غافلگیری را از خواننده می‌گیرد و داستان را عاری از هرگونه کشش و تعلیق می‌کند. ازسوی‌دیگر، نگاهی کلی به فهرست مطالب، لیستی روشن از تمام اتفاقات برجسته در رابطۀ این زوج را نشان می‌دهد. این عنوان‌ها حاوی مواردی از «شیفتگی» تا «امیال ناسازگار» هستند.\n از نظر دوباتن، برداشت‌های رمانتیک از عشق، باعث نابودی حتمی ازدواج می‌شوند. او در طول رمان، افسانۀ «و سپس خوشبخت با یکدیگر زندگی کردند» را به سخره می‌گیرد و به‌جای آن، عشق را توافقی میان دو طرفِ اصولاً متفاوت تعریف می‌کند که فقط بعضی‌وقت‌ها به سازگاری ختم می‌شود. او همچنین اذعان می‌کند که عشق، نوعی مهارت است که می‌توان آن را آموخت و همواره بهبود بخشید. از نظر او، رابطۀ بلندمدت، نوعی ماراتن است، نه دوی سرعت؛ تلاشی طولانی و خسته‌کننده که درد و زحمت به همراه دارد، اما در پایان دستاوردی بزرگ است.\n دیگر برداشت نادرست رمانتیک و «مزیت عجیب و بیمارگونۀ عشق» این تفکر است که شریک زندگی ما مسئول تمام چیزهایی است که برای ما اتفاق می‌افتد. ربیع و کرستن در طول رابطه‌شان، یکدیگر را به‌خاطر مشکلاتی که خودشان به وجود آورده‌اند، مقصر می‌دانند؛ مانند گم‌شدن کلیدها، پاره‌شدن جوراب‌ها، مسائل مادری۴ و بسیاری موارد دیگر. فصلی که این بحث را پیش می‌کشد، دارای عنوان مناسب «مقصر کلی» است.\n کارهای ربیع و کرستن، کارهای یک زوج معمولی است: علاوه‌بر بحث‌های روزمره و جرقه‌هایی از عشق، روان‌زخم‌های۵ گذشته به‌طرزی غیرمنتظره بازپدیدار می‌شوند. دوباتن این فرایند را «انتقال»۶ می‌نامد. هر دوی آن‌ها در کودکی‌شان متحمل مصیبت‌های تقریباً مشابهی شده‌اند: ربیع در دوازده‌سالگی مادرش را به‌علت سرطان از دست داده و پدر کرستن نیز او را در کودکی ترک کرده است. به همین خاطر، ممکن است سفر کاری و شبانۀ ربیع باعث ناراحتی شدید کرستن شود یا مثلاً دیدن چند لباس کثیف، خاطره‌های تکان‌دهندۀ ربیع از بیروتِ جنگ‌زده را زنده کند.\n هر رابطه‌ای همواره با خطراتی در ربط با قداست خود همراه است. این خطرها برای ربیع، زنان «جذاب و بی‌فایده»ای هستند که با آن‌ها برخورد می‌کند. دوباتن فوراً به قبیح‌دانستن زنا از دید رمانتیک اشاره می‌کند و اینکه به همین خاطر، میل‌جنسی۷ و عشق معمولاً در تضاد با یکدیگرند. او همچنین توضیح می‌دهد که چه چیز باعث می‌شود امیال خارج از زناشویی این‌قدر غیرقابل‌مقاومت باشند و راه‌حلی نیز ارائه می‌دهد: «تنها کسانی که می‌توانند به‌نظرمان عادی و درنتیجه جذاب بیایند، کسانی هستند که آن‌ها را خیلی خوب نمی‌شناسیم. بهترین درمان عشق این است که آن‌ها را بهتر بشناسیم.»\n\nپس از چهار سال از شروع رابطه، ربیع و کرستن صاحب یک دختر می‌شوند که «به‌طور عجیبی، هم ملال‌آورترین فردی است که می‌شناسند و هم بیشترین علاقه را به او دارند». بعد از او نیز صاحب یک پسر می‌شوند. این زوج همچون بسیاری از زن‌وشوهرهای بچه‌دار، هنگام خوابیدن روی تخت‌خوابشان «همانقدر کشش جنسی میانشان هست که بین یک زوج پیر و پلاسیده که در یکی از سواحل برهنۀ بالتیک، حمام آفتاب می‌گیرند».\n درباب عشق پیشینۀ نژادی دو شخصیت اصلی‌اش را مشخص نمی‌کند؛ اما در جریان عشق نژاد و دگربودگی وارد صحنه می‌شوند. کرستن نوعی رفتار محبت‌آمیز از نوع مستشرقانه به ربیع دارد. به او لقب سفوف، نوعی کیک بادامی لبنانی داده و او را «سلطان خان» صدا می‌کند. در تختخواب از او می‌خواهد که چنان به او چیره شود که شبیه سلیمان محتشم۸ باشد، نوعی اگزوتیسیسم۹ نژادی که مو بر تن ادوارد سعید سیخ خواهد کرد. اما در کل، نژادْ عنصری بی‌ضرر به شمار می‌آید، نه چیزی که بتواند رابطه را تعریف کند یا حتی بر آن سایه افکند.\n به‌مدت بیش از یک دهه، ربیع و کرستن خیال‌پردازی‌های رابطه‌ای دگرجنسی، تک‌همسرانه و کلاً زندگی مدرن را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و حتی به درمانگر هم مراجعه می‌کنند. در جایی از رمان، وقتی این زوج برای اولین بار طی سال‌ها خود را در رستورانی رسمی تنها می‌یابند، دچار حس گیج‌کنندۀ آشنایی‌زدایی۱۰ می‌شوند. ربیع درمی‌یابد که هنوز هم قلمروی نامکشوف زیادی بینشان هست و ناگهان متوجه زیبایی همسرش می‌شود. کرستن هم حس علاقه‌ای را تجربه می‌کند که «او را شجاع می‌کند، آنقدر شجاع که ضعیف باشد». در این ناهار آشتی‌کنان، ربیع و کرستن متوجه «دستاورد عجیب‌وغریب» سال‌ها پایبندماندن به یکدیگر می‌شوند و «به عشق آب‌دیده و زخم‌خورده‌شان احساس وفاداری می‌کنند». از آنجاست که عشق، سیر پیش‌بینی‌ناپذیر خود را با تمام شهودها و عقب‌نشینی‌ها ادامه می‌دهد.\n دوباتن نویسنده‌ای است که «بر سر دوراهی قرار دارد» و دغدغه‌های سطح بالای اهالی دانشگاه را با رویکردی کاملاً عامه‌پسند تعادل می‌بخشد. او اعتراف می‌کند که حس ناخوشایندی دربارۀ شکل سنتی رمان دارد. ترجیح می‌دهد به‌صورتی ترکیبی و مقاله‌وار مانند مونتنی و استاندال بنویسد. این نوشتارْ داستان و غیرداستان را در هم می‌آمیزد. دوباتن با استفاده از همان شیوۀ درباب عشق، داستان این زوج را از طریق مجموعه‌ای از تصاویر بازگو می‌کند که در میان آن‌ها یادداشت‌هایی دربارۀ ماهیت عشق به‌صورت ایتالیک وجود دارد. برای خوانندگانی که رمان‌های معمولی می‌خواهند، روایت منقطع جریان عشق مانند «کلیپی» است: شخصیت مزاحم، اما خوش‌نیت گیرۀ کاغذ که در اولین نسخه‌های مایکروسافت ورد به شما پیشنهاد کمک می‌کرد. «ظاهراً می‌خواهید آخرین دیدار ربیع و کرستن را تفسیر کنید. می‌توانم تحلیلی متافیزیکی بیاورم؟»\n راوی با این شکل خودآگاه و صدای همیشگی‌اش، به‌عنوان موجودیتی پیچیده و گاه مزاحم ظاهر می‌شود. این راوی که فرضاً دوباتن است که حرف می‌زند، تمایل به کلمات قصار دارد؛ همچون «ازدواج: چیزی عمیقاً عجیب و نهایتاً نامهربان که بر کسی که ادعا می‌کنید دوستش دارید، تحمیل می‌کنید.» گاهی مشاهدات دوباتن به چیزهای بدیهی و پیش‌پاافتاده‌ای تبدیل می‌شوند؛ به‌خصوص در بخش‌هایی که دربارۀ رابطۀ جنسی است. مثلاً او ادعا می‌کند که هنوز هم در اعمال تابو همچون بستن دست‌وپا یا چیرگی هنگام رابطه جنسی، پنهان‌کاری و کم‌رویی وجود دارد. به همین خاطر این کارها حس آزادی را فراهم آورده و برای مردم هیجان‌آورند. این سخنان سرزده به‌سبک ریچارد اتن‌برا، قسمت‌های مهیج‌تر کتاب را به‌روشی غیرجذاب قطع می‌کنند.\n سبکِ پر از یادداشتِ این رمان از برخی جهات نیز مشکل‌ساز است. دیگر خبری از گرمی و صمیمیت شخصیت‌های درباب عشق نیست که از روایت اول شخص بهره می‌بردند. ربیع و کرستن به‌طرز عجیبی شخصیت‌هایی ایستا هستند، گویی تصاویری در دایوراما۱۱ هستند؛ هرچند داستانِ پیشینه‌هایشان، جزئیات زیادی اضافه کرده است. مجموعه‌ای از متن‌های تحلیلی به هر قسمت از رابطه‌شان پایان می‌دهد و دو شخصیت اصلیْ بیشترْ نقش مثال‌های نوعی مطالعۀ موردی و گسترده را ایفا می‌کنند. برعکس، وقتی داستان این زوج استثنائاً هفت صفحه بدون نظر پیش می‌رود، کیفیت خام یک ویدئوی ضبط‌شده با دوربین دستی در آن مشاهده می‌شود و چیزی نزدیک‌تر به حقیقت پدیدار می‌شود. بدین‌طریق، فرم نیمه‌رمان/نیمه‌بررسی فلسفی، همان دوراهی قدیمی چیزهای التقاطی را نشان می‌دهد: دو نیمه ضد یکدیگر کار می‌کنند، نه همراه یکدیگر. به همین خاطر، کلْ کمتر از جمع اجزاست.\n در پایان، این رمان را می‌توان به‌عنوان دوره‌ای فشرده دربارۀ عشق و به‌طور دقیق‌تر، دربارۀ سختی‌های رابطۀ بلندمدت خواند. این کتاب با لحن تعلیمی‌اش هم‌راستا با «مکتب زندگی» است: مؤسسه‌ای که دوباتن یکی از مؤسسان آن بود. هدف این مؤسسه «نوعی خودیاری هوشمندانه» در مسائل روزمره همچون مشاغل، خانواده و موضوعاتی دیگر است که معمولاً در آموزش‌های رسمی تعلیم داده نمی‌شوند. دوباتن به‌عنوان «سفیر» این پروژه، کتابش را در مکتب زندگی معرفی خواهد کرد. همان‌طور که انتظار می‌رود، تمام بلیت‌های این رویداد فروخته شده است.\n جریان عشق باوجود تحلیل‌های خشکِ خود از فعالیت‌های مربوط به رابطه، دارای برخی ویژگی‌های بسیار دلنشین و شاخص سبک دوباتن هم هست. این اثر لحنی همدلانه، شوخ‌طبعی‌ای باطراوت و نثری پخته دارد. برای کسانی که روابط بلندمدت داشته‌اند، شاید این کتاب غافلگیری‌های زیادی نداشته باشد؛ اما بینش‌ها، صمیمیت‌هایی راستین و گاه شوخ‌طبعانه و افکار الهام‌بخش وگاه‌وبیگاهی ارائه می‌کند که از این لحاظ بی‌شباهت به خودِ رابطۀ بلندمدت نیست.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nde Botton, Alain. The Course of Love: A Novel. Simon & Schuster, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را یونا لی نوشته است و در تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «The Course of Love: A Crash Course in the Long-Term Relationship» در وب‌سایت لس‌آنجلس ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۷ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «برداشت‌های رمانتیک از عشق ازدواج را نابود می‌کند» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• یونا لی (Yoona Lee) نویسنده و هنرمند بصری ساکن سیاتل است. یونا نوشته‌ها و نقاشی‌هایش را در بلاگش منتشر می‌کند. [۱] On Love [۲] School of Life [۳] The Course of Love [۴] mother issue [۵] traumas [۶] انتقال (transference) در روان‌شناسی به فرایندی گفته می‌شود که فرد طی آن، احساسات خود به کسی را به‌طور ناخودآگاه به‌سمت دیگری هدایت می‌کند. [۷] libido [۸] Suleiman the Magnificent [۹] اگزوتیسیسم (exoticism) در هنر و ادبیات یعنی بازنمایی تفاوت یا دگربودگی و نسبت‌دادن این ویژگی‌های غالباً مرموز، ناشناخته و جذاب به سرزمین‌های دور، به‌خصوص سرزمین‌های خاور. از نمونه‌های اگزوتیسیسم می‌توان به «زنان اگزوتیک»، «رقص‌های اگزوتیک» و … اشاره کرد. [۱۰] defamiliarization [۱۱] Diorama: دایوراما ماکت‌هایی سه‌بعدی که در اندازه‌های واقعی یا به‌صورت نمونه‌های مینیاتوری ساخته می‌شوند و گاه در محفظه‌های شیشه‌ای در موزه‌ها به نمایش درمی‌آیند. در مفهوم امروزی، دایوراما با هدف آموزش و تفریح، چشم‌اندازهایی از رویدادهای تاریخی، منظره‌های طبیعی و نماهای شهری به نمایش می‌گذارد [ویکی‌پدیا]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157775.json b/train/528157775.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4663f2068cb713afba8729438d5daca53da40a67 --- /dev/null +++ b/train/528157775.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "شرلی جکسون؛ عشق و مرگ", + "subtitle": "زندگی و کارنامۀ نویسنده‌ای که داستان ترسناکش بعد از هفتاد سال هنوز بی‌رقیب محسوب می‌شود", + "introduction": "معروف است که شرلی جکسون، داستان «لاتاری» را خیلی سریع در مارس ۱۹۴۸ نوشت. او در آن زمان ۳۲ساله بود. داستان در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۸ در مجلۀ نیویورکر منتشر شد و بلافاصله سیلی از توجهات و اعتراض‌ها را به‌دنبال داشت. در آن زمان، نیویورکر تمایلی به تفکیک آثار داستانی و غیرداستانی نداشت، بنابراین تعدادی از خوانندگانْ داستان را واقعی تصور کردند. تعدادی هم با عصبانیت اشتراک خود را لغو کردند. اما این داستان در چه پس‌زمینه‌ای خلق شد؟", + "content": "جویس کارول اوتس، نیویورک ریویو آو‌‌ بوکز  — آثار داستانیِ شرلی جکسون، با وهم‌آلودگی و تقدیرگرایی۱ که در قصه‌های پریان مشاهده می‌شود، طلسمی قوی و هیپنوتیزم‌کننده از خود به‌جا می‌گذارند. هرچندبار که لاتاری۲ برگزیده‌ترین داستان جکسون و یکی از آثار کلاسیک ادبیات گوتیک آمریکایی را خوانده باشید، هیچ‌گاه به‌طور کامل آمادۀ تکانه‌اش که به‌کندی به‌وجود می‌آید نخواهید بود؛ آنچه که ابتدا کاملاً اتفاقی و عادی به نظر می‌رسد معلوم می‌شود که مانند گذر آب از آبگذر اجتناب‌ناپذیر است. همان‌طور که از عنوان زمخت «لاتاری» پدیده‌ای غیرشخصی برمی‌آید، زاویۀ دید داستان هم بی‌طرف و گزارش‌وار است، نوعی آگاهی جمعی از ساکنان یک شهر کوچک و بی‌نام شبیه به نیوانگلند برمی‌خیزد و در یادداشت‌هایی نمود می‌یابد که لحنی خنثی داشته و یادآور در مستعمرۀ مجازات۳ اثر فرانس کافکاست: لوازم اصلی برگزاری لاتاری خیلی وقت پیش از میان رفته بود، اما صندوق سیاهی که حالا روی چارپایه بود، حتی از قبل از تولد وارنرِ پیر، مسن‌ترین مرد دهکده، به کار می‌رفت … از آنجا که بیشتر قسمت‌های مراسم فراموش یا منسوخ شده بود، لذا آقای سامرز («مأمور» لاتاری) موفق شده بود تا به‌جای خرده‌های چوب که طی نسل‌ها به کار رفته بود، تکه‌کاغذهایی را جایگزین کند … بعضی‌ها یادشان می‌آمد که زمانی مُجریِ لاتاری نوعی شعرخوانی اجرا می‌کرد، سرودی سرسری و ناموزون هر سال سر موقع خوانده می‌شد…\n این آگاهی، از نظر بصری، به اندازۀ چشم دوربین سینما گزینشی است و از همان پاراگراف دوم، جزئیات شوم را در میان آن‌همه چیزهای عادی و حتی پیش‌پاافتاده مشخص می‌کند: «بابی مارتین جیب‌هایش را پر از سنگ کرده بود و پسران دیگر هم خیلی زود به تقلید از او پرداختند…»\n گرچه بخشی قابل‌توجه از داستان را از منظر خانم هاچینسنِ نسبتاً بی‌نام تجربه می‌کنیم، اما هرگز با کدبانو و مادری که قرار است در اواخر ژوئن در «روز تابستان کامل» قربانی شود آشنا نمی‌شویم. شخصیت اصلی جکسون، که فرضاً از ساکنان قدیمی روستاست، دقیق می‌داند که چه اتفاقی نزدیک است، حال یا برای خودش یا برای یک همسایه یا خویشاوند، اما او و دیگر روستاییان دچار نوعی ضعف حافظۀ عجیب هستند. مراسم سالانۀ قربانی باید باعث روان‌زخمی بازماندگان شود، اما خانواده‌های روستای جکسون ظاهراً به‌طور عجیبی بیخیال هستند و نوعی پریشانیِ مبهمْ تنها چیزی است که از این روان‌زخمی نشان داده می‌شود. بچه‌ها با شادی سنگ جمع می‌کنند تا شاید بتوانند مادر خود را سنگسار کنند، گویی که غیاب ناگهانی فردی از خانواده هیچ پیامد واقعی‌ای ندارد. برخلاف داستان‌های روان‌شناختی پیچیده‌تر و ظریف‌تر (عاشق شیطانی۴، دندان۵، خانۀ دوست‌داشتنی۶، ارواح در خانه‌ای روی تپه۷، همیشه در قصر زیسته‌ایم۸)، داستان «لاتاری» پیرو سنت اُ. هنری، به‌سرعت به‌سوی نقطه اوجی تکان‌دهنده به پیش می‌رود و پس از آن هم نتیجه‌گیریِ نظم‌دهنده‌ای وجود ندارد: تسی هاچینسن حالا در مرکز یک فضای خالی بود و ناامیدانه دستانش را به‌سوی روستاییانی دراز کرد که بر او خشم گرفته بودند. می‌گفت «این منصفانه نیست». سنگی به پهلوی سرش برخورد کرد. وارنر پیر می‌گفت «زود باشید، همگی زود باشید». استیو آدامز جلوی جمعیت روستاییان بود و خانم گریوز هم کنارش. «این منصفانه نیست، درست نیست» خانم هاچینسن جیغ می‌زد اما همگی به‌سوی او سنگ می‌زدند.\n ما هم ظاهراً ناخواسته در آخرین دقایق زندگیِ یک زن دخیل می‌شویم، درحالی‌که ما هم مانند او از آنچه قرار بود اتفاق بیفتد خبر نداشتیم. هیچ اشاره‌ای هم نمی‌شود که کسی دلش برای قربانی تنگ شود حتی خانواده خودش، چه رسد به اینکه برایش عزاداری کنند.\n در این روستا، که جمعیتش فقط حدود سیصد نفر بود، کل لاتاری کمتر از دو ساعت طول کشید، یعنی می‌توانست در ساعت ده صبح آغاز شود و طوری پایان یابد که روستاییان بتوانند برای ناهار به خانه بروند.\n هیچ‌کس به معنای لاتاری نمی‌اندیشد و ظاهراً هیچ‌کس هم علاقه‌ای به ریشۀ آن ندارد. آیا داستان جکسون طنزی اجتماعی است یا تمثیلی دینی یا بازآفرینیِ افسون‌زدوده‌ای از یک آیین باستانی باروری؟ هیچ تبیینی برای آنچه اتفاق می‌افتد وجود ندارد جز اینکه قبلاً اتفاق افتاده و دوباره نیز باید اتفاق بیفتد.\n گفته می‌شود شرلی جکسون لاتاری را خیلی سریع در مارس ۱۹۴۸ در سی و دو سالگی نوشت و فقط اصلاحاتی جزئی در آن انجام داد. این داستان در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۸ در مجلۀ نیویورکر منتشر شد و «سیلی از نامه‌ها» و توجهات را به‌دنبال داشت که اکثرشان از موضع رسوایی و مخالفت بود. نویسندۀ حیرت‌زده آلبومی بزرگ آماده کرد که حاوی حدود ۱۵۰ نامه فقط از تابستان ۱۹۴۸ بود (این آلبوم امروزه در آرشیو او در کتابخانۀ کنگره نگه‌داری می‌شود). علت اینکه بسیاری از خوانندگان اولیۀ لاتاری آن را اثری غیرداستانی محسوب می‌کردند این بود که در آن زمان، مجلۀ نیویورکر برخلاف امروز تمایلی به تفکیک آثار داستانی و غیرداستانی نداشت؛ تعدادی از خوانندگان صراحتاً حیران شدند و تعدادی هم با عصبانیت اشتراک خود را لغو کردند.\n روث فرانکلین در زندگی‌نامۀ خوش‌عنوانِ شرلی جکسون: یک زندگی نسبتاً خالی از سکنه۹ خاطرنشان می‌کند که هرچند قربانی لاتاری «اتفاقی انتخاب می‌شود»، اما این چندان اتفاقی به نظر نمی‌رسد که خانم هاچینسن کدبانو و مادر است و آن‌قدر مشغول کارهای خانگی‌اش است که نزدیک است لاتاری را از دست بدهد: «جو، تو که نمی‌خوای ظرفا رو اینجا توی سینک ول کنم، میخوای؟» جکسون این داستان را زمانی نوشت که بچۀ سومش در راه بود و در عین حال مشغول مراقبت از کودکان خردسال و شوهر پرتوقعش بود. لاتاری، که بیش از یک دهه قبل از رمز و راز زنانه۱۰ (۱۹۶۳) اثر بتی فریدان منتشر شد، دنیایی را نشان می‌دهد که در آن زنان با «لباس‌های رنگ‌رفتۀ خانگی» منحصراً به‌واسطۀ خانواده‌هایشان تعریف می‌شوند. فرانکلین می‌نویسد: گرچه لاتاری خصوصیتی نابهنگام داشته و در عین حال هم فرازمان و هم باستانی است، اما در واقع دنیایی را توصیف می‌کند که جکسون در آن می‌زیست، دنیای زنان آمریکایی در اواخر دهۀ ۱۹۴۰ که مردان آن را به طرق بزرگ و کوچک کنترل می‌کردند: مالی، حرفه‌ای، جنسی.\n به گفتۀ فرانکلین، جکسون به یکی از دوستانش گفته بود که این داستان به «یهودستیزی» مربوط است؛ مضمون این داستان «به‌طور قابل توجهی هم‌راستا» با کتاب دنیای اردوگاه کار اجباری۱۱ (۱۹۴۶) اثر داوید روسه، جان‌به‌دربردۀ هولوکاست در فرانسه است. این کتاب «استدلال می‌کند که اردوگاه‌های کار اجباری بر اساس سیستمی دقیقاً طراحی‌شده سازمان یافته بودند که مبتنی بر میل اسیران به آسیب‌رساندن به یکدیگر بود». لاتاری به‌طور آشکارتری مبتنی بر ناراحتی جکسون از زندگی میان همسایگانش در نرث‌بنینگتن در ایالت ورمونت و در نقش همسر یک اندیشمند یهودی و برجستۀ نیویورکی است که خودش عجیب‌ترین رفتار را داشت.\n اما سال‌ها بعد پس از مشاجره‌ای بسیار شایع با معلم کلاس سوم دخترش بود که جکسون و خانواده‌اش در بنینگتن مورد آزارهای کلامی و خرابکاری فیزیکی قرار گرفتند، «حتی صلیب‌های شکسته‌ای نیز بر روی پنجره‌ها می‌کشیدند»؛ این‌ها تجربیاتی دردناک بود که جکسون آن‌ها را در خاک غنی رمان همیشه در قصر زیسته‌ایم کشت کرد. شوهرش استنلی ادگار هایمن در مقدمۀ کتاب جادوی شرلی جکسون۱۲ (۱۹۶۶) خاطرنشان می‌کند که جکسون «همیشه به این افتخار می‌کرد که اتحادیۀ آفریقای جنوبی «لاتاری» را ممنوع کرده است؛ او معتقد بود که حداقل آن‌ها این داستان را درک کرده‌اند».\n حدود هفتاد سال پس از اولین انتشار لاتاری، مایلز هایمن، نوۀ جکسون، «اقتباسی تصویری» از آن را در حالت حرکت آهستۀ رؤیاگونه‌ای خلق کرده است که یازده صفحۀ فشردۀ داستان را به ۱۶۰ صفحه بسط می‌دهد. رنگ‌های هایمن ضعیف، کم‌رنگ و دگرجهانی هستند، گویی که به گذشته خیره شده‌ایم؛ با شدت گرفتن کنش، تمام رنگ‌ها به قرمزقهوه‌ای تغییر می‌یابد، اما قرمزقهوه‌ایِ زمخت و ساده مانند یک داستان مصور غمبار از عصری دیگر. آرزومندانه‌ترین یا شاید هم جسورانه‌ترین ایدۀ هایمن این است که پیشینۀ کنش ۲۷ ژوئن را در پیش‌درآمدی فراهم آورد که غروب ۲۶ ژوئن را به تصویر می‌کشد، یعنی زمانی که ریش‌سفیدان عبوس روستا که مسئول لاتاری هستند، جمع می‌شوند تا قرعه‌ها را آمادۀ بیرون‌کشیدن کنند؛ و مورد دیگر، تصویری ظریف و اروتیک از تسی هاچینسن در صبح روز مرگش که لباس‌هایش را درمی‌آورد، به آینه خیره می‌شود و برای آخرین بار استحمام می‌کند (بنگرید به تصویر صفحۀ ۴۷). هایمن، در عملی خیره‌کننده و مملو از همدلی، تسی هاچینسن را شدیداً زن‌صفت نشان می‌دهد؛ شاید قربانی فقط هنگام برهنگی و تنهاییْ هویتی یکتا به دست می‌آورد، گرچه آن را هم خیلی زود از دست می‌دهد. تصویر آخرْ روستا را بدون هیچ مردمی نشان می‌دهد. این صحنه در داستان جکسون نیست، اما در اینجا شدیداً تأثیرگذار و مناسب است.\n شرلی جکسون همراه با فرزندانش، نرث‌بنینگتن، ورمونت، ۱۹۵۶\n شرلی جکسون در ۱۴ دسامبر ۱۹۱۶ در فرانسیسکو در خانواده‌ای مرفه و بلندپرواز بدنیا آمد. او در ۸ آگوست ۱۹۶۵، به دلیل «حملۀ قلبی» در خواب در سن ۴۸ سالگی درگذشت. شوهرش (که در سال ۱۹۴۰ با او ازدواج کرده بود و پنج سال بعد از او زنده ماند) و چهار فرزندش (لارنس، جون، سارا، بری) از این خانواده به‌جا ماندند.\n جکسون در دوران بزرگسالی‌اش، با وجود حفظ محیط خانوادگیِ جمعی و متفکرانه، موفق شد آثار متعددی منتشر کند، ازجمله شش رمان که دوتای آن‌ها (ارواح در خانه‌ روی تپه و ما همیشه در قصر زندگی کرده‌ایم) جزء آثار کلاسیک ادبیات گوتیک آمریکا به شمار می‌آیند: مجموعه‌داستانیِ ترسناک و اصیلِ لاتاری: ماجراهای جیمز هریس که داستان‌هایش از لحاظ محتوایی پیوند دارند؛ و خاطرات گرم و شوخ‌طبعانه و پرفروش او از زندگی خانوادگی با عنوان‌های زندگی میان وحشی‌ها۱۳ و ظهور شیاطین۱۴ که در بسیاری از محافل به‌خاطر آن‌ها شهرت داشت.\n طبیعتاً چیزهای زیادی در مورد این دوگانگی ظاهری در آثار جکسون گفته شده است؛ سوگنامه‌ها ابراز شگفت‌زدگی کردند که زن «مادرمسلکِ» خاطرات خانوادگی بتواند داستان کوتاه «ترسناک و تکان‌دهنده» بنویسد. هایمن به‌طعنه می‌نویسد: «به نظر من، این ابتدایی‌ترین سوءفهم از چیستی یک نویسنده و نحوۀ کار اوست. مثل این است که انتظار داشته باشیم هرمان ملویل یک نهنگ سفید و بزرگ باشد.»\n جکسون داستان‌کوتاه‌نویسی با استعداد ذاتی بود که برایش فرمْ یک چالش و لذت پیوسته به شمار می‌آمد. اولین داستانش به نام «جانیس»۱۵ در سال ۱۹۳۸، زمانی که دانشجوی سال اول بود، در یک مجلۀ ادبی در دانشگاه سیراکیوز منتشر شد. این داستان، با وجود کوتاهی، به اندازۀ کارهای پخته‌تر جکسون قوی است. وقتی شوهر آینده‌اش، که او هم در سیراکیوز دانشجوی لیسانس بود، «جانیس» را خواند، می‌خواست ببیند که نویسنده‌اش کیست و عهد بست که با او ازدواج کند، که البته دو سال بعد همین کار را هم کرد. داستان‌های جکسون در طی دوران فعالیتش در مجلات مختلفی منتشر شد (نیویورکر، لیدیز هوم ژورنال، ووگ، گوود هوس‌کیپینگ، مادموازل، مگزین آو فنتسی اند ساینس فیکشن) و به‌کرات در بهترین داستان‌کوتاه‌های آمریکایی و داستان‌های جایزۀ اُ. هِنری، که در آن زمان پرخواننده بودند و مقالات زیادی درباۀ آن‌ها نوشته می‌شد، برگزیده و منتشر می‌گشت. گرچه هایمن گلایه کرده که جکسون «پاداش، جایزه، امتیاز یا کمک‌هزینه‌ای برای تحصیل دریافت نکرد» و غالباً نامش در لیست نویسندگان برجسته درج نمی‌شد، اما درواقع انتشار آثار او در این انتشارات افتخار ادبی مهمی بود. همچنین ارواح در خانه‌ای روی تپه در سال ۱۹۶۰ نامزد جایزۀ ملی کتاب شد.\n پس از مرگ زودهنگام جکسون، آثار منتشرشده و منتشرنشدۀ او در مجموعه‌ای از کتاب‌ها چاپ شده است، که از آن‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد همچون جادوی شرلی جکسون (آشیانۀ پرنده۱۶، زندگی میان وحشی‌ها، ظهور شیاطین، ۱۱ داستان کوتاه) با انتخابِ استنلی ادگار هایمن؛ و کتابِ منتشرشده در کتابخانۀ آمریکا به نام شرلی جکسون: رمان‌ها و داستان‌ها که ویرایش آن به‌عهدۀ من بود. علاوه‌بر چندین بررسی انتقادی از آثار جکسون، دو زندگی‌نامۀ بسیار خوب هم نوشته شده است: شیاطین شخصی: زندگی شرلی جکسون۱۷ اثر جودی اپنهایمر؛ و اینک شرلی جکسون: زندگی‌ای نسبتاً روح‌زده اثر روث فرانکلین که از کتاب پیش‌گامانۀ اپنهایمر بهره گرفته و مطالب جدیدی را که لرنس هایمن فراهم آورده به کتاب می‌افزاید. این مطالب شامل شصت صفحۀ اخیراً یافت‌شده از مکاتبات میان جکسون و یک خوانندۀ زن و همچنین چندین مصاحبۀ طولانی است.\n همان‌طور که عناوین فرعی زندگی‌نامه‌های جکسون شبیه به یکدیگر هستند -شیاطین، روح‌زده- هردوِ آن‌ها همچنین تصویری نسبتاً مشابه از او در مقام یک دختر، همسر، مادر و نویسنده ارائه می‌دهند: این نقش‌ها در زندگی بزرگسالی جکسون کاملاً در هم تنیده بود به‌طوری‌که گاهی اوقات موجب فشار و استرس تقریباً غیرقابل‌تحمل می‌شد. جرالدین باگبی، مادر جکسون، زنی اشرافی، اجتماعاً آگاه و شدیداً خرده‌گیر بود. او از نسل یک معمار ثروتمند اهل سان‌فرانسیسکو بود. جرالدین قطعاً الگوی شخصیت‌های مادری کابوس‌وار در داستان‌های جکسون و به‌خصوص مادر علیل و بدخلق در خانه‌ای روی تپه بود. او همواره جکسون را تحقیر و انتقاد می‌کرد و این اتفاق تا مدت‌ها پس از شهرت جهانی جکسون در مقام یک نویسنده ادامه داشت. به گفتۀ فرانکلین، مادر جکسون «هیچ‌گاه عشقی بی‌منت به او نداشت، اگر اصلاً عشقی به او داشته»؛ زندگی‌نامۀ اپنهایمر نیز با سخنی به همین صورت بی‌پرده آغاز می‌شود: «او دختری نبود که مادرش می‌خواست.» وقتی همیشه در قصر زیسته‌ایم با موفقیت روبه‌رو شد، جرالدین حتی به دخترش تبریک هم نگفت، بلکه فقط نسبت به تصویر جکسون در مجلۀ تایم گله کرد: چرا می‌گذاری مجله‌ها چنین تصویر افتضاحی از تو چاپ کنند… به‌خاطر بچه‌ها و همسرت… تمام صبح را ناراحت بودم که چرا به خودت اجازه داده‌ای چنین ظاهری داشته باشی… تو بچه‌ای بسیار کله‌شق بودی و فکر می‌کنم که هنوز هم هستی…\n جکسون در آن زمان ۴۶ سال داشت.\n با وجودی‌که جکسون همچنان به دنبال تأیید والدینش بود، اما بسیاری از رفتارهای او به‌نظر واکنشی گردن‌کشانه نسبت به آن‌ها بود، چیزی که به‌زعم او روشی بیحس‌کننده برای انطباق با زندگی آنها بود بود. رمان‌های اولیۀ او –جاده‌ای از میان دیوار۱۸، اعدام یک مرد۱۹ و ساعت آفتابی۲۰– بزرگسالانی سطحی‌نگر و دورو را به صورتی طنز به تصویر می‌کشند؛ آشیانۀ پرنده (۱۹۵۴)، قبل از فیلم محبوب «سه چهرۀ حوا»۲۱ (۱۹۵۷)، شکافتن روان زن جوان و حساسی را به چندین شخصیت نشان می‌دهد. شخصیت‌هایی که در واقع واکنش به نقش دیوانه‌کننده‌ای است که از او انتظار پذیرشش را دارند.\n جکسون، در زمان نوشتن این رمان، در یادداشتی به خودش می‌نویسد: «دارم [در آشیانۀ پرنده] با چیزهایی درگیر می‌شوم که به‌طور بالقوه قابل‌ انفجار هستند (و بدین‌سان، با چیزهایی که در خودم به‌طور بالقوه قابل‌انفجار هستند).» فرانکلین اذعان می‌کند: بسیاری از کتاب‌ها [ی جکسون] دارای اعمال مادرکشی هستند، خواه غیرعمدی خواه خودخواسته… کشتن همتایان جرالدین در داستان‌ها تنها راهی بود که [جکسون] می‌توانست این صدای مخالفانه را خاموش کند.\n زوج هایمن هردو کتاب‌جمع‌کن‌هایی سرسخت بودند که سرانجام کتاب‌هایشان به شمار حدود صدهزار رسید. آن‌ها در کتابخانۀ گسترده و گلچین‌شده‌شان صدها کتاب در مورد جادوگری، علوم غریبه و معنویت‌گرایی داشتند. این‌ها همه علایق خاص جکسون بود که شاید به‌صورت کنجکاوی فکری به‌وجود آمد، اما بعدها به شیفتگی غالب او و روشی دیگر برای به‌چالش‌کشیدن سربه‌زیری زنانه‌ای تبدیل شد که مادرش نمودِ آن بود. گرچه جکسون ادعا می‌کرد که از هم‌راستا خوانده‌شدن با جادوگری احساس شرمندگی می‌کند، اما او ظاهراً در آن معنا می‌یافته است؛ با ضعف سلامت روانیِ او، دلبستگی واقعی‌ به «فال‌ها و نشانه‌ها» پیدا کرد. فرانکلین می‌نویسد: شرح‌وقایع‌های جادوگری‌ای که جکسون با جان و دل آن‌ها را دوست داشت -به قلم مورخان مرد که اکثراً اهالی کلیسا بودند و می‌خواستند ساحران را خطری جدی نسبت به اخلاقیات مسیحی نشان دهند- داستان زنانی قدرتمند هستند: زنانی که هنجارهای اجتماعی را زیر پا می‌گذارند، زنانی که آنچه را می‌خواهند، به دست می‌آورند، زنانی که می‌توانند قدرت خودِ شیطان را در خود هدایت کنند.\n آخرین رمان کامل جکسون به نام همیشه در قصر زیسته‌ایم روایت اول‌شخصی است که ساحرگی دوران نوجوانی را تجلیل می‌کند؛ مریکت قاتلی توبه‌نکرده است که زیرکی زیادی برای زنده‌ماندن در میان دشمنانی دارد که نمودِ دشمنان خودِ جکسون هستند.\n جکسون در گفت‌وگویی غیررسمی در مورد نوشتار (تحت عنوان «تجربه و داستان» در مجموعۀ همپای من بیا۲۲ که بعد از مرگ او جمع‌آوری شد) با حرارت خاطرنشان می‌کند: من داستان‌نویسی را بیش از هرچیز دیگر دوست دارم، چون خودِ نویسندگی داستان، به‌طور کاملاً ایمن، از شما در برابر واقعیت حفاظت می‌کند؛ هیچ‌چیز به‌روشنی یا بی‌پرده دیده نمی‌شود، بلکه همواره از میان حجابی نازک از واژگان.\n در میان ازدواج‌های ادبی، موارد ناخوشایند کم نیستند. اما ازدواج شرلی جکسون با استنلی ادگار هایمن هم مانند ازدواج جین استافورد با رابرت لاول، یا سیلویا پلات با تد هیوز، هم ثمربخش و هم (برای زن) مخرب بود. این زندگی زناشوییِ پرکشمکش و پرهیایو ظاهراً محرکی برای هر دو طرف بوده است، هم الهام‌بخش و هم عاملی برای خشم و فرسودگی. زندگی خانگی -لذت‌ها، دشواری‌ها و ملالت‌های آن- بسیاری از تصویرسازی‌های موجود در داستان‌های جکسون را به وجود آورد، هم تصاویر دردناک و هم شاد. تقریباً تمام قصه‌های ناخوشایند او عمداً در خانه -به‌عنوان مکانی برای محدودیت و اسارت- اتفاق می‌افتند. در برش ذیل از مقالۀ جکسون تحت عنوان «حافظه و پندار» -که در گزیدۀ اخیر یعنی بگذار به تو بگویم با ویراستاری دو فرزندش، لرنس جکسون هایمن و سارا هایمن دِ ویت، آمده است- اسیری را می‌بینیم که شادانه به غریبه‌ها اطمینان می‌دهد که همه‌چیز خوب است: نویسنده‌ای هستم که، به‌خاطر یک‌سری سوءتصمیم‌های معصومانه و جاهلانه، خود را در خانواده‌ای با چهار فرزند و یک شوهر می‌یابد، در خانه‌ای هجده اتاقه و بدون هیچ کمکی، با دو سگ دانمارکی بزرگ و چهار گربه … همان چهار ساعتی هم که در شبانه‌روز می‌خوابم جای تعجب دارد، واقعاً جای تعجب دارد.\n و برای اینکه مبادا کسی فکر کند که این کدبانو-مادر درحال گلایه کردن است، او خواننده را خاطرجمع می‌کند که: در تمام زمانی که تختخواب‌ها را مرتب می‌کنم، ظرف‌ها را می‌شویم و برای خرید کفش‌های رقص به شهر می‌روم، برای خودم داستان می‌گویم، داستان‌هایی در مورد همه‌چیز، هرچیز که به فکرتان برسد. فقط داستان.\n بیان این اعتراضات با زبانی طنز و غیرسوزان نباید ما را از سوز دل نویسنده گمراه کند.\n تعجبی ندارد که (به قول فرانکلین) «نقاب کدبانویی» جکسون بخش زیادی از انرژی ذهنی‌اش را مصرف می‌کرد، چرا که فکر خانه -اینکه چه چیز برای مرتب کردن و نگه‌داری یک خانه موردنیاز است و اینکه ویرانی خانه به چه معناست- تقریباً در تمام رمان‌های جکسون نقشی مهم دارد.\n اجبار نوشتن در مورد خانه‌داری به‌خصوص دلزدگی‌ها و شکست‌هایش با این آرزوی نویسنده پیوند دارد که «این چیزها -پریشانی‌ها، ترس‌ها، تمام شلوغ‌کاری‌های زندگی- و ناتوانی‌اش در انجام آن‌ها را کنار بگذارد».\n در داستان «من اینجایم و بازهم ظرف می‌شویم»، یک خاطرۀ به‌ظاهر شاد به‌تدریج حالتی سوررئال از خطر و ناراحتی می‌یابد و ابزار و وسایل آشپزخانه دارای «شخصیت» می‌شوند؛ صدای کمیک جکسون همواره جو را کنترل می‌کند تا مبادا خواننده جا خورده و نویسنده را به‌جای یک فمینیست اشتباه بگیرد که از سرنوشت خود به‌عنوان کدبانویی اسیر در آشپزخانه می‌نالد. (جکسون هم مانند دیگر نویسندگان زن با استعداد زمان خود همچون جین استافورد و فلانری اوکانر علاقۀ چندانی به فمینیسم نداشت، چرا که فمینیسم هم از نظر او گونه‌ای تحقیرکننده از فرمانبرداری بود. او خود را بی‌نظیر می‌دانست.)\n داستانِ عملاً ناشناختۀ «زورآزمایی» با ساختار استادانه‌اش -که در بگذار به تو بگویم هم گنجانده شده- نقش اول بداقبال خود را در مکانی «روح‌زده» فرو می‌فرستد. او در آنجا محکوم است تا یک اتفاق خشن را بارها و بارها مجدداً تجربه کند، که ظاهراً تا ابد ادامه دارد: در اینجا، تکرار به‌عنوان جنون و اسارت نشان داده می‌شود. فرانکلین می‌نویسد که ارواح در خانه‌ای روی تپه تمام توان نویسنده را در فراخوانی خانه‌ای جمع می‌کند که حاوی کابوس‌هاست و آن‌ها را آشکار می‌سازد، خانه‌ای که در آن خیال‌های بازگشت به خانه، به‌تنهاییِ ابدی ختم می‌شود … این تنهایی اوج استعارۀ ازدواج همزیگرانه، پرشکنجه ولی بسیار متعهدانه است.\n گرچه استنلی ادگار هایمن اولین خوانندۀ دقیق و پراشتیاق‌ترین حامی جکسون بود، اما جکسون با این حال تمام کارهای خانه و مراقبت از کودکان را، همان‌طور که شادانه به ما می‌گوید، انجام می‌داد؛ تا مدتی زن و شوهر حتی با یک ماشین‌تحریر کار می‌کردند که هایمن مالک آن بود. پسرشان لری در کودکی «بابا» را به‌صورت «مردی که روی صندلی می‌نشیند و کتاب می‌خواند» تعریف می‌کرد. اما وقتی بابا خانه و مشغول خواندن، تایپ کردن یا میزبانی از مهمانان پرسروصدا نبود، استادی بسیار محبوب در کالج بنینگتن بود که همیشه دختران زیادی به دنبال او و مشغول تحسین او بودند. این امر هم خودش عاملی برای اذیت، خشم و افسردگی همیشگیِ همسر/نویسنده‌ای بود که فقط می‌توانست برای گرفتن نوعی انتقام ضعیف، داستان‌هایی همچون «زندگی آرام با قوری چای و دانشجویان» نوشته و در آثار شوخ‌طبعانه‌اش، چهرۀ بابا را به‌صورت شخصیتی دست‌وپاچلفتی، بداقبال، ابله و اخته‌شده خلق کند. اتفاقی که باعث بدترشدن رابطۀ تیره‌وتار خانواده هایمن شد این بود که آقای هایمن پس از سیزده‌سال زحمت‌کشیدن برای کتاب دومش به نام کپۀ پر از گیاه: داروین، مارکس، فریزیر و فروید به‌عنوان نویسندگانی ادبی (۱۹۶۲) با یادداشت‌های ناامیدکننده و فروش نه‌چندان‌جالب روبه‌رو شد، درحالی‌که آثار جکسون همچنان رو به پیشرفت بود.\n با این حال به نظر می‌رسد که جکسون شدیداً عاشق هایمن بوده، هرچند ظاهراً در عین حال از او نفرت هم داشته است. خیال‌پردازی‌های آخرین سال‌های پرعذاب زندگی‌اش همه مربوط به فرار و شروع زندگی‌ای جدید بود، حتی درحالی‌که همچنان گرفتار مسئولیت‌های خانواده و تحقیرهای حاصل از ازدواجش بود. در نامه‌ای اتهامی به هایمن (که به گفتۀ فرانکلین احتمالاً جکسون آن را در سال ۱۹۵۸ در اوج نوشتارِ خانه‌ای روی تپه نوشته است)، جکسون از تنهایی‌اش می‌نویسد: تنهایی در مواجهه با بی‌تفاوتی شوهر نسبت به او و فرزندان، علاقۀ ریشه‌ای او به زنان دیگر، تحقیر او، تعهد وسواسانۀ او نسبت به تدریس و شاگردان تماماً بانو «که هیچ جایی برای ارتباط عاطفی دیگر نمی‌گذارد، حتی ارتباطی مشروع در خانه».\n این نامه با لحنی سوزناک به پایان می‌رسد: زمانی تو به من یک نامه نوشتی (می‌دانم که از اینکه این چیزها را به یاد دارم، متنفری) و گفتی که دیگر هیچ‌گاه تنها نخواهم بود. فکر می‌کنم این اولین و وحشتناک‌ترین دروغی بود که به من گفته‌ای.\n رفتار هایمن با جکسون او را فرسود و به‌سمت افسردگی و فروپاشی روانی و اعتیاد پاتولوژیک به مواد مخدر و الکل و غذا کشاند که این امر قطعاً باعث کوتاه‌شدن عمر او شد. دوستان این زوج ابراز شگفتی می‌کردند که هایمن هیچ ارتباطی بین رفتار بی‌بندوبار خود و سلامت روانی جکسون قائل نمی‌شود. برای مشاهده‌کنندگان روشن نبود که آیا هایمن نمی‌توانست بفهمد کارهایش چقدر به جکسون آسیب می‌رساند یا اینکه اصلاً اهمیت نمی‌داد. چیزی که روشن است این است که پیشرفت تدریس او ]و روابط رمانتیکش با شاگردانش در بنینگتن[ موجب وخامت سریع تعادل روانی ]جکسون[ شد.\n هایمن از این امر احساس حسادت می‌کرد که جکسون بیشتر از او درآمد دارد و این درحالی بود که حتی او را وادار به نوشتن برای پول می‌کرد و وقتی نمی‌توانست بنویسد، او را «تنبل» می‌خواند. جکسون به یکی از دوستانش گلایه می‌کرد که هایمن به او گفته «پاشو گمشو برو پیش اون ماشین تحریر و چیزی بنویس وگرنه انگشتات قطع می‌شه». شاید آزار جسمانی در کار نبوده، اما آزار کلامی ظاهراً باعث شده بود تا جکسون، با وجود تمام هوش و شوخ‌طبعی‌اش، درخواست‌های شوهرش را در خود نهادینه سازد: «حس می‌کنم که به استنلی خیانت می‌کنم، چون باید برای پول داستان بنویسم». مایۀ تسلی او خاطره‌نویسی بود که از همسر بدرفتارش مخفی می‌ماند، شوهری که این کار را یک اتلاف «مجرمانۀ» وقت می‌خواند.\n جکسون در خاطراتش چیزهایی را می‌نویسد که نمی‌توانست با هیچ‌کس دیگر در میان بگذارد؛ او باید هرطور که شده کنترل زندگی‌اش را از شوهرش پس بگیرد: «ناامن و کنترل‌نشده، از روان‌رنجوری و ترس نوشتم و فکر می‌کنم که تمام کتاب‌هایم روی هم یک سند بلند از پریشانی خواهند بود». رمان آخر و تکمیل‌نشدۀ جکسون، یعنی همپای من بیا، به سبک رمان‌های معتدل اَن تایلر نوشته شد. فقط در تکانش این رمان است که میل به فرار بدون هیچ پیامد کابوس‌واری برای زنی با قدرت‌های ساحره‌وار محقق می‌گردد؛ قابل توجه است که رمان با این جمله آغاز می‌شود: «من همیشه به این باور دارم که هروقت بتوانم، می‌خورم.»\n جکسون نمی‌توانست شوهر خود را ترک کند، همان‌طور که نمی‌توانست روابطش را با مادرش قطع کند؛ به‌همین‌خاطر، با «غیرزنانه»کردن خود تا حدممکن، از هردوِ آن‌ها انتقام می‌گرفت. تصویر اپنهایمر از جکسون در خاطرات فرزندانش، لرنس و سالی، روشن و به‌یادماندنی است: [جکسون] در اتاقی پر از همسران خوش‌اندام، مرتب و آراستۀ دیگر اساتید، گویی به‌طور کلی، گونۀ دیگری بود. او چاق بود، آرایش نمی‌کرد و موهایش را، که حالا قهوه‌ای روشن و بی‌رنگ شده بود، همیشه با یک کش عقب می‌بست. صورتش، با فک مربعی و گونه‌های سنگین، زمخت بود و با آن خط‌هایش تقریباً مردانه می‌نمود… چهره‌اش جذاب بود… اما خوشگل نبود و قطعاً شباهتی به چهرۀ یک مادر معمولی نداشت.\n هر دو زندگی‌نامه‌نویس به اعتیاد جکسون به داروهای روان‌گردان قوی و کشنده اشاره می‌کنند. این داروها را پزشکانی برایش تجویز می‌کردند که گویی خطر آن‌ها را فراموش کرده بودند، به‌خصوص با توجه به اینکه جکسون مشروبات الکلی هم زیاد می‌نوشید. فرانکلین می‌نویسد: دگزامیل، میلتاون، والیوم، سکونال و «سرانجام تورازینِ روان‌گردان که شاید پریشانی شرلی را به‌جای اینکه آرام کنند بدتر می‌کردند». جای تعجب ندارد که جکسون در دهۀ چهل زندگی‌اش دچار فروپاشی روانی شد؛ او دچار چندین بیماری ازجمله حملۀ هراس و آگورافوبیا -یعنی ترس از بیرون رفتن از خانه- شد که شجاعانه با تمام آن‌ها رویارو گشت، آن‌هم ظاهراً بدون اینکه مصرف داروها، الکل و غذا را کاهش دهد. ظاهراً هایمن هم که خودش فردی شدیداً مشروب‌خوار و «فربه» بود اهمیتی به سلامت جکسون نمی‌داد.\n در ۸ آگوست ۱۹۶۵، جکسون برای یک «چرت معمولی» بعد از ناهار دراز کشید و خانواده‌اش دیگر نتوانستند او را بیدار کنند. در روایت اپنهایمر، سالی اولین کسی است که مادرش را در تخت طبقۀ بالا پیدا می‌کند؛ او استنلی را صدا می‌زند و استنلی فوراً به طبقۀ بالا می‌شتابد. جالب اینجاست که اشاره می‌شود که دو هفته قبل از این اتفاق، سالی «دست به خودکشی زده و تمام آرام‌بخش‌هایی را که در خانه پیدا کرده بود مصرف نموده بود؛ سپس، با باز کردن کتاب خانه‌ای روی تپه در جلوی خود، دراز کشیده بود». والدینش فوراً او را به بیمارستان رساندند و معده‌اش را شست‌و‌شو دادند، اما این اتفاق ظاهراً مسئلۀ جدی‌ای برای خانواده نبوده است؛ جکسون در نامه‌ای به جوآن، خواهر بزرگ‌تر سالی، خیلی راحت در مورد این اتفاق می‌نویسد و می‌گوید که او «زیاد آن را جدی نگرفته بود؛ این فقط یکی دیگر از فیلم‌درآوردن‌های سالی بود». با توجه به این «اقدام به خودکشی»، وضعیت جکسون در ابتدا چندان خطرناک به نظر نمی‌رسیده است.\n وقتی سالی و استنلیْ شرلی را دیده‌اند که بی‌حرکت و بی‌واکنش روی تخت افتاده است، اولین فکری که به سرشان رسید این بود که شاید او دارد نوعی بازی عجیب‌وغریب انتقام بازی می‌کند. سالی می‌گوید: «فکر می‌کردیم که او یک مشت قرص خورده که با من بی‌حساب شود. ما از این کارهای مادر و دختری درمی‌آوردیم.»\n اما قلب جکسون از تپش باز ایستاده بود؛ علت مرگ را به «بیماری قلبی تصلب شرایین» نسبت دادند. درواقع در آن زمان کالبدشکافی وجود نداشت و پزشک محلی نرث‌بنینگتن قبول کرد که، به‌جز «اطمینان اخلاقی» خودش، هیچ دلیل دیگری برای این تشخیص ندارد. «این دلیلی رایج برای مرگ‌های ناگهانی است. فکر نمی‌کنم دلیل خاصی وجود داشته است؛ او به تختخواب رفت و خوابید و این اتفاق افتاد. من دیگر آن پرونده‌ها را ندارم».\n روایت فرانکلین از ماجرا کوتاه‌تر است و فاقد روایت فوق‌العاده اپنهایمر است که در آن پدر و دختر ابتدا فکر می‌کنند جکسون عمداً در مصرف دارو زیاده‌روی کرده است. در نسخۀ فرانکلین، هایمن است که نمی‌تواند جکسون را بیدار کند و سارا (سالی) را برای کمک فرا می‌خواند. ظاهراً هیچ‌کس در خانوادۀ هایمن یا جایی دیگر اهمیت چندانی در مورد علت دقیق مرگ جکسون نداده است؛ زندگی‌نامه‌نویس هم این احتمال را مطرح نمی‌کند که ممکن است به‌خاطر مصرف بیش از حد دارو درگذشته باشد، حال چه عمدی و چه اتفاقی!\n در مراکز پزشکی دورافتاده بنینگتن، به دور از یک بیمارستان تحقیقاتی یا مرکز پزشکی معتبر، حتی برای چنین مرگ ناگهانی و غیرمنتظره‌ای هم کالبدشکافی صورت نمی‌گرفت؛ «علت رسمی مرگ، انسداد سرخرگ‌های قلب به‌علت تصلب شرایین است که یک عامل عمدۀ آنْ بیماری قلبی‌عروقی فشار خون است». اما این تشخیص «رسمی» گمانه‌زنی محض بود، شاید هم یک مصلحت‌اندیشی بی‌شرمانۀ پزشکی.\n جکسون در آخرین خاطره‌اش که در دوران روان‌پریشانی نوشته بود، یعنی زمانی که نمی‌توانست داستان بنویسد، از عذاب وجدانش به‌خاطر پنهان‌بودن این نوشته‌ها سخن می‌گوید. اما خاطره‌نویسی ظاهراً برای او خاصیتی روان‌پاک‌سازانه داشته یا حداقل دلگرمی او بوده است، چرا که جکسون به امکان شتافتن به‌سوی آزادی و تسلی بزرگ در خودِ امرِ نوشتن می‌اندیشد: به دنیای باشکوه آینده می‌اندیشم. به من بیندیشید، به من بیندیشید، به من بیندیشید، نه برای اینکه افسارگسیخته باشم و نه برای اینکه کنترل کنم. تنها، امن … جدایی، تنهایی، تنها ایستادن و راه رفتن … نه اینکه متفاوت، ضعیف، بیچاره و خار باشم … و چشمانم را ببندم. چشمانم را نمی‌بندم، آه از بستن چشم‌ها … در سوی دیگر، کشوری است، شاید کشور باشکوه خوشی باشد، شاید کشورِ یک داستان، شاید هم هردو، برای یک کتاب شاد… خنده ممکن است، خنده ممکن است، خنده ممکن است، خنده ممکن است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جویس کارول اوتس نوشته است و در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «Shirley Jackson in Love & Death» در وب‌سایت نیویورک ریویو آو‌‌ بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «شرلی جکسون؛ عشق و مرگ» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• جویس کارول اوتس (Joyce Carol Oates) نویسنده و استاد نویسندگی خلاقانه در دانشگاه برکلی است. روزهای زیبا (Beautiful Days) آخرین کتابی است که از اوتس در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است. [۱] fatalism [۲] The Lottery [۳] In the Penal Colony [۴] The Daemon Lover [۵] The Tooth [۶] The Lovely House [۷] The Haunting of Hill House [۸] We Have Always Lived in the Castle [۹] Shirley Jackson: A Rather Haunted Life [۱۰] The Feminine Mystique [۱۱] L’Univers concentrationnaire [۱۲] The Magic of Shirley Jackson [۱۳] Life Among the Savages [۱۴] Raising Demons [۱۵] Janice [۱۶] The Bird’s Nest [۱۷] Private Demons: The Life of Shirley Jackson [۱۸] The Road Through the Wall [۱۹] Hangsaman [۲۰] The Sundial [۲۱] Three Faces of Eve [۲۲] Come Along with Me\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157776.json b/train/528157776.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d70bd1f1da70d99688f0e36bd2d78d32a145551e --- /dev/null +++ b/train/528157776.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هفت سال با روحِ یک دوست", + "subtitle": "راوی رمان «تسلیم» دانشجویی است که با موضوع پایان‌نامه‌اش رفاقتی به هم زده است", + "introduction": "«تسلیم»، آخرین رمان میشل ولبک، همچون دیگر رمان‌هایش جار و جنجال فراوانی به دنبال داشت. تسلیم، روایتِ به قدرت‌رسیدن حزبی اسلام‌گرا در فرانسۀ سال ۲۰۲۲ است که در عینِ آنکه باعث می‌شود وضعیت اقتصاد بهبود یابد و بیکاری کاهش پیدا کند، کار زنان را ممنوع می‌کند و استادان دانشگاه را مجبور می‌کند یا مسلمان شوند، یا بازنشسته. رمان از زبان یک دانشجوی ادبیات، راویِ زوال فرانسه است. برشی از این رمان را می‌خوانید.", + "content": "میشل ولبک، پنگوئن — در همۀ آن سال‌های غمبارِ جوانی، اوئیسمانس برایم شریکِ غم و شادی‌ بود، رفیقی باوفا؛ هرگز سرسوزنی به او شک نکردم، هرگز وسوسه نشدم کنارش بگذارم و سراغ موضوع دیگری بروم؛ سرانجام بعدازظهرِ یکی از روزهای ژوئن ۲۰۰۷، جلوی هیئتِ داورانِ دانشگاه پاریس چهار-سوربن، پایان‌نامه‌ام را دفاع کردم: «یوریس کارل اوئیسمانس، رهایی از دهلیز»؛ آن‌‌هم با دلِ صبر و بعد از کش‌دادنِ ماجرا تا جایی که راه داشت، حتی بیشتر از مهلتِ مجاز دفاع. صبحِ روز بعد (شاید هم همان روز عصر، درست خاطرم نیست؛ شبِ دفاع را تنها بودم و تا خرخره نوشیدم) فهمیدم تکه‌ای از زندگی‌ام، احتمالاً بهترین تکه‌اش را پشتِ سر گذاشته‌ام.\n در آن دسته از دموکراسی‌های اجتماعی که هنوز در غرب پابرجا مانده‌اند، وقتی دوران تحصیلت تمام می‌شود، همین آش است و همین کاسه. ولی بیشتر دانشجوها آن اوایل متوجه این قضیه نمی‌شوند، چون با حرصِ پول، یا اگر ساده‌تر باشند با ولعِ کالاهای مصرفی هیپنوتیزم شده‌اند (اگرچه چنین نمونه‌هایی از اعتیادِ آدم‌های باهوش به کالا نامعمول است: اکثرِ آدم‌های بالغ و باشعور زلفشان را با همان ’پرومتۀ خستگی‌ناپذیر‘ گره می‌زنند، یعنی خودِ پول). بالاتر از همه، دانشجوها می‌خواهند کاری کنند کارستان، می‌خواهند جایگاهِ اجتماعی حسرت‌برانگیزی برای خود در جهان دست‌و‌پا کنند، آن‌هم در جهانی که به خیالشان رقابتی است، یا حداقل آرزویشان این است که رقابتی باشد، جهانی که فقط ستایشگرِ شمایل‌های زودگذر است: ورزشکاران، طراحانِ مد و وب، ستاره‌های سینما و مدل‌ها.\n به دلایلِ روان‌شناختیِ گوناگون که نه بلدم و نه علاقه‌ای دارم که تحلیلشان کنم، من اصلاً و ابداً چنین آدمی نبودم. در اول آوریل ۱۸۶۶، یوریس کارل اوئیسمانس، کارش را به‌عنوانِ کارمندِ دون‌پایۀ خدمات اجتماعی در «وزارت امورِ داخله و مذهب» فرانسه آغاز کرد. در ۱۸۷۴، با هزینۀ شخصی، اولین مجموعۀ شعرهای منثورش را منتشر کرد: طعمِ حلقۀ جواهر. این کتاب توجهِ بسیاراندکی را به خود جلب کرد، به‌جز مرورِ بسیار پرشور و حرارتی که تئودور دوبانویل بر آن نوشت. دورانِ کاری‌ اوئیسمانس این‌طوری شروع شد، بی‌سروصدا و آرام.\n کارش را در مقام یک بوروکرات ادامه داد، تا آخر عمرش هم چنین کرد. در سوم سپتامبر ۱۸۹۳، نشانِ لوژیون دونور را برای خدمات اجتماعی دریافت کرد. در ۱۸۹۸ بازنشسته شد، در حالی که دورۀ الزامیِ سی سالۀ خدمتش را –به دلیل مسائلی که پیش آمده بود، فقط در یک بازه غیبت داشت- کامل کرده بود. بعد از آن تصمیم گرفت کتاب‌هایی بنویسد که مرا واداشت صد سال بعد، او را دوستِ خودم بدانم. خیلی، شاید بیش از حد، دربارۀ ادبیات نوشته‌اند. (من این را بهتر از هر کسی می‌دانم، تخصصم در همین زمینه است.) اما هنوز چیزی که مشخصۀ ادبیات، یعنی هنرِ اصلیِ تمدن غرب، تمدنی که جلوی چشمانمان در حالِ نابودی است، است را می‌توان به آسانی تعریف کرد. موسیقی نیز مانند ادبیات می‌تواند شما را غرقِ در احساساتِ ناگهانی کند، می‌تواند شما را به نهایتِ اندوه یا شعف برساند؛ نقاشی هم مثلِ ادبیات قدرتِ خیره‌کردن دارد و می‌تواند شما را برانگیزد تا دنیا را با چشمِ تازه‌ای ببینید. اما فقط ادبیات است که می‌تواند شما را به روحِ انسانی دیگر، به‌مثابۀ یک کل، وصل کند؛ با همۀ نقاط ضعف و قوتش، همۀ قیدوبندها، تنگ‌نظری‌ها، وسواس‌ها و افکار و عقایدش؛ با همۀ چیزهایی که برایش جذاب می‌شود، به آن‌ها علاقه پیدا می‌کند، از آن‌ها هیجان‌زده می‌شود یا به آن‌ها نفرت می‌ورزد.\n تنها ادبیات است که از پشتِ خروارها خاکِ گور، شما را به روح یک انسان وصل می‌کند؛ اتصالی بی‌واسطه‌تر، کامل‌تر و عمیق‌تر از وقتی که با دوستتان رودررو حرف می‌زنید. حتی در عمیق‌ترین و دیرپاترین دوستی‌هایمان، هرگز در حرف‌زدن به اندازۀ وقتی که صفحه‌ای سفید و خوانندگانی ناشناس جلوی رویمان است، آزاد نیستیم. زیباییِ سبکِ یک نویسنده و موسیقیِ جملات البته اهمیتِ خودشان را در ادبیات دارند؛ از عمقِ تأملاتِ نویسنده و اصالتِ افکارش نیز نمی‌توان صرف نظر کرد؛ اما گذشته از همۀ این‌ها، نویسنده یک انسان است، انسانی حاضر در کتاب‌هایش. اینکه نویسنده‌ای بسیار خوب بنویسد یا بد، چندان اهمیتی ندارد، تا وقتی که دارد می‌نویسد و در واقع در کتاب‌هایش حاضر می‌شود. (عجیب است که چیزی تااین‌حد ساده که اینقدر عمومی به نظر می‌رسد، در واقع نادر است و این نادربودن، اینقدر آسان به چشم می‌آید، و بین فیلسوفانِ همۀ شاخه‌ها کمترین توجهی به این مسئله شده است: زیرا در اصل، انسان دارای وجود است، و انسان‌ها اگر کمیتاً در این اصل برابر نباشند، کیفیتاً برابرند؛ در اصل، آن‌ها به‌صورتِ کم‌و‌بیش برابری حضور دارند، البته این جدای از تأثیری است که در طول قرن‌ها می‌پذیرند، به همین خاطر است که اغلبِ اوقات، وقتی صفحاتِ کتابی را می‌خوانیم، به نظرمان می‌رسد که بیشتر روحِ زمانه تقریرش کرده است، نه ارادۀ یک فرد، ما شاهدِ این تردیدهاییم، شبح‌وار، موجوداتی ناشناخته جلویِ چشم‌هایمان رژه می‌روند.) به طریقِ مشابه، عاشقِ یک کتاب بودن، گذشته از همه‌چیز، به معنیِ آن است که عاشقِ نویسنده‌اش هستیم: دلمان می‌خواهد یک‌بار دیگر ببینیمش، می‌خواهیم روزهایمان را در کنارش سپری کنیم. طیِ این هفت‌سالی که طول کشید تا رساله‌ام را بنویسم، با اوئیسمانس زندگی کردم، در حضورِ کمابیش همیشگیِ او. اوئیسمانس در خیابان سوگر به‌دنیا آمد، در خیابان دوسور و خیابان موسیو زندگی کرد، در خیابانِ سنت پلاسید از دنیا رفت و در گورستانِ مون‌پارناس به خاک سپرده شد. تقریباً تمام زندگی‌اش را داخلِ منطقۀ شش پاریس سر کرد، درست همان‌طور که تمامِ زندگیِ کاریِ سی‌ساله‌اش و کمی بیش از آن را در وزارتِ امور داخله و مذهبی گذراند. من هم در منطقۀ شش زندگی می‌کردم، در اتاقی خفه، سرد و مطلقاً بدونِ مبلمان که پنجره‌های آن به حیاط خلوتی باریک دید داشت، حیاط خلوتی که عملاً مثلِ چاه بود. صبح که از خواب بیدار می‌شدم، ناچار بودم چراغ‌ها را روشن کنم. فقیر بودم و اگر یکی از آن برگه‌هایی که همیشه تلاش می‌کنند تا «فشارهای زیر بیست‌و‌پنج سالگی» را کم کنند، به دستم می‌رسید، قطعاً گزینۀ «قاچاقچی‌گری» را روی آن علامت می‌زدم. باوجوداین‌ها، صبحِ روزِ بعد از دفاع رساله‌ام (یا شاید هم همان شب) اولین واکنشم چنان بود که گویی چیزی قیمتی را گم کرده‌ام، چیزی که دیگر نمی‌توانستم پیدایش کنم: آزادی‌ام را. برای سال‌های متمادی، آخرین نشانه‌های رو به موتِ دولت رفاه (کمک‌هزینه‌های تحصیلی، تخفیف‌های دانشجویی، مراقبت‌های پزشکی، وعده‌های غذایی متوسط اما ارزان‌قیمتِ رستوران‌های دانشجویی) به من اجازه داده بود تا ساعت‌های بیداری‌ام را همان‌جوری که دلم می‌خواست سپری کنم: در معیتِ فکری با یک دوست. همانطور که آندره برتون اشاره کرده است، سفرۀ خوش‌مشربیِ اوئیمسانس برای همه پهن است. او اجازه می‌دهد خواننده یک قدم عقب‌تر از او بایستد. ما را دعوت می‌کند تا به او بخندیم، یا به توصیفاتِ شدیداً حزن‌انگیز، مهیب یا مضحکش بخندیم، حتی قبل از اینکه خودش به خودش بخندد. هیچکس به اندازۀ من قدردانِ این خوش‌مشربی نبوده است، درست همان‌وقتی که جیرۀ کرفس و ماهی دودی‌ام را در سینی‌هایِ بیمارستانیِ فلزی و کوچک، از رستورانِ دانشجوییِ بولی می‌گرفتم (مشتری‌های بدبختِ این رستوران هیچ‌جای دیگری نداشتند که بروند، یعنی رسماً از همۀ رستوران‌های دانشجوییِ دیگر با لگد بیرونشان انداخته بودند، ولی کارتِ دانشجوییِ بچه‌ها را نگه داشته بودند، و کسی نمی‌توانست کارت دانشجویی‌اش را بیرون بیاورد) داشتم به تعبیرهایی فکر می‌کردم که اوئیسمانس ساخته بود: پنیرِ افسرده، تنهای غمناک، و تصور می‌کردم که او این سینی‌های فلزی را چطور توصیف می‌کرد، سینی‌هایی که هرگز چشمش به آن‌ها نیفتاد. اینطوری ناراحتی‌ام کمی کمتر می‌شد، و توی رستورانِ بولی، کمی کمتر احساس تنهایی می‌کردم.\n اما حالا همۀ این‌ها تمام شده بود. کلِ دوران جوانی‌ام به پایان رسیده بود. زود (خیلی زود) باید وارد نیروی کار می‌شدم؛ و از چشم‌اندازِ جلوی رویم یخ می‌زدم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت: • این مطلب را میشل ولبک نوشته است و با عنوان  «Submission by Michel Houellebecq» در وب‌‌سایت پنگوئن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «هفت سال با روحِ یک دوست» ترجمه و منتشر کرده است.•• میشل ولبک (Michel Houellebecq) شاعر، رمان‌نویس و فیلم‌ساز فرانسوی است. نقشه و قلمرو (The Map and the Territory) عنوان مشهورترین کتابی ست که از وی به چاپ رسیده است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157778.json b/train/528157778.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c6fcd851f8d98b5046f7bc030ff36c8dfbb40c87 --- /dev/null +++ b/train/528157778.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فناوری چگونه دست‌های ما را تغییر می‌دهد؟", + "subtitle": "استفادۀ روزافزون ما از گوشی‌های هوشمند، دست‌هایمان را برای همیشه تغییر خواهد داد", + "introduction": "فالگیرها می‌گویند با نگاه‌کردن به دستِ آدم‌ها می‌شود سرنوشتِ آن‌ها را خواند. گویی تمام گذشته و آیندۀ فرد در دستش هویدا می‌شود. اما هماهنگیِ فرد و دستانش ممکن است از میان برود. در این‌طور مواقع فرد احساس می‌کند دستش دیگر از او اطاعت نمی‌کند و حیاتِ مستقلی را پیش گرفته است. روان‌پزشکان نام این احساس را سندروم «دست بیگانه» گذاشته‌اند. آیا دست‌های ما هم که هر روز عطشِ وحشیانه‌تری به اسکرول پیدا می‌کنند دارند از ما بیگانه می‌شوند؟", + "content": "داریان لیدر، گاردین — عصر جدیدِ اینترنت، گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی تأثیراتی بنیادین بر هویت ما و چگونگی ارتباط ما با یکدیگر داشته است. به نظر می‌رسد در سایۀ فناوری دیجیتال که تاروپود زندگی روزمره را شکل می‌دهد، مرزهای قدیمیِ زمان و مکان از بین رفته است. می‌توانیم بی‌درنگ با فواصل خیلی دور و خیلی نزدیک ارتباط برقرار کنیم؛ مثلاً با خویشاوندان خود در قاره‌ای دیگر تماس اسکایپی داشته باشیم یا به همکلاسی خود در نیمکت کناری پیامک بفرستیم. ویدئوها و عکس‌ها به‌محض لمس‌کردنِ صفحه‌نمایش، روانۀ دنیای وب می‌شوند و رسانه‌های اجتماعی جزئیات ریزِ زندگی عمومی و خصوصی افراد را منتشر می‌کنند. در قطار، اتوبوس، رستوران و خودرو، کار مردم همین شده است: انگشت‌زدن به گوشی، صحبت‌کردن با گوشی، وب‌گردی، کلیک‌کردن و انگشت‌کشیدن روی صفحه‌نمایش. \n فیلسوفان، نظریه‌پردازان اجتماعی، روان‌شناسان و انسان‌شناسان همگی از واقعیتی جدید می‌گویند که در نتیجۀ این تغییرات با آن مواجهیم. می‌توان ادعا کرد که رابطه‌ها سطحی‌تر یا عمیق‌تر، پایدارتر یا زودگذرتر، شکننده‌تر یا مستحکم‌تر شده‌اند. \n اما شاید بتوانیم این فصل از تاریخ انسان را از دریچه‌ای متفاوت‌تر ببینیم. چه می‌شود اگر به‌جای تمرکز روی امیدها و ناخشنودی‌های جدیدِ تمدن معاصر، مهم‌ترین تغییرات امروزی را در تغییراتی ببینیم که انسان‌ها با دستان خود رقم می‌زنند؟ ‌ عصر دیجیتال ممکن است بسیاری از جنبه‌های تجربۀ ما را دگرگون کرده باشد؛ اما بدیهی‌ترین و درعین‌حال مغفول‌ترین جنبهْ آن است که این عصر به مردم امکان می‌دهد دستان خود را به‌طور بی‌سابقه‌ای مشغول کنند. \n مالک کتاب‌فروشی «شکسپیر و شرکا» می‌گوید این روزها جوانان کتاب‌ها را با اسکرول‌کردن ورق می‌زنند. حتی شرکت اپل برای ثبتِ حقّ اختراع اشارات خاص دست درخواست داد. درخواست ثبت اختراع شمارۀ ۷۸۴۴۹۱۵ [ادارۀ ثبت اختراع امریکا] که در سال ۲۰۰۷ مطرح شد، شامل اسکرول‌کردنِ اسناد و زوم‌کردن با اشارۀ دست می‌شد و درخواست شمارۀ ۷۴۷۹۹۴۹ دامنه‌ای از اشارات چندلمسی را در برمی‌گرفت. ادارۀ ثبت اختراع هر دو درخواست را رد کرد؛ نه به‌ این ‌دلیل که نمی‌توان ایما و اشاره‌ها را به‌عنوان اختراع ثبت کرد، بلکه به‌این‌دلیل که امتیازنامه‌های پیشینْ اشاره‌های مذکور را در خود داشتند. \n امروزه پزشکان شاهد افزایش انبوه مشکلات دستیِ مرتبط با رایانه و گوشی‌های همراه‌اند؛ چون انگشتان و مچ خود را برای حرکات جدیدی به کار می‌گیریم که به‌هیچ‌وجه برای چنین حرکاتی آماده نشده‌اند. پیش‌بینی می‌شود در نتیجۀ این رژیمِ جدید، شاهد تغییراتی در بافت‌های سخت و نرمِ دست باشیم. ما درنهایت صاحب دست‌های متفاوتی خواهیم شد؛ همان‌گونه که استدلال می‌شود ساختار دهان در نتیجۀ عرضه‌شدن کارد و چنگال در بازار و نیز تغییرِ شکل قرارگیری دندان‌ها روی هم، تغییر کرد. تا حدود ۲۵۰ سال پیش معمولاً دندان‌ها روی هم جفت می‌شدند؛ اما امروزه در سایۀ روش‌های جدیدِ برش غذا با کارد غذاخوری، پیش‌آمدگی دندان‌های بالایی نسبت‌به دندان‌های پایینی افزایش یافته است. اینکه خودِ شخص در مقایسه با فناوری در درجۀ دوم اهمیت قرار می‌گیرد، در نام‌گذاری تجاری محصولات امروزی نمود پیدا کرده است: واژه‌های «pad» و «phone» در برندهای تجاری «iPad» و «iPhone» با حرف بزرگ شروع می‌شوند؛ اما حرف «I» که نمایانگر «منِ» کاربر است با حرف کوچک نوشته می‌شود. \n گرچه نحوۀ به‌کارگیری دست‌ها در حال تغییر است، این واقعیت که ما همیشه دست‌هایمان را مشغول نگه داشته‌ایم، چیز جدیدی نیست. از دوران بافندگی گرفته تا ریسندگی و تبادل پیامک، دست‌های انسان همیشه مشغول بوده است. اگر والدین زمانی در تفریحگاه‌های کودکان مشغول بافندگی و ورق‌زدنِ روزنامه بوده‌اند، اکنون مشغولِ انگشت‌زدن به صفحه‌نمایش گوشی‌ها و وب‌گردی هستند. در خانه، بازی‌های رایانه‌ای دست‌ها و انگشتان را مشغول می‌کنند: بازی «ماینکرَفت» موفق‌ترین بازی دنیا، دستی کنجکاو بر روی صفحه نمایش دارد که همه‌جا بازیکن را همراهی می‌کند. همچنین محبوبیت شگفت‌انگیز بازی جورچینِ لِگو صرفاً به‌خاطر بازاریابی هوشمندانه نیست؛ بلکه مدیونِ عملکردش در به‌کارگیریِ دست‌هاست. \n وقتی به اهمیت مشغول‌نگه‌داشتنِ دست‌ها پی بردیم، می‌توانیم به علت‌های این ضرورت عجیب نیز بیندیشیم. دست‌های بیکار چه خطری دارد؟ فعالیت بی‌وقفۀ دست‌ها واقعاً چه کارکردی دارد؟ چه اتفاقی می‌افتد اگر از به‌کارگیریِ دست‌هایمان جلوگیری شود؟ حالت‌های اضطراب، تندمزاجی و حتی درماندگی‌ای که تجربه می‌کنیم، نشان می‌دهد که مشغول‌نگه‌داشتن دست‌ها از سر هوس و تن‌آسایی نیست؛ بلکه حکایت از چیزی در دلِ زندگیِ جسمانی ما دارد. \n حال به تناقضی آشکار می‌رسیم. بدیهی‌ترین پاسخ به پرسش‌های بالا این است که ما برای انجام کارها به دست‌هایمان نیازمندیم. دست‌های ما در خدمت‌ ما هستند. آن‌ها ابزارِ کنش‌های اجرایی‌مان هستند. دست‌ها به ما امکان می‌دهند تا جهان را به‌گونه‌ای دست‌کاری کنیم که آرزوهایمان بتواند در آن برآورده شود. ازآنجاکه دست معمولاً نمایندۀ انسانِ کنشگرِ صاحبِ آن است، پس می‌توانیم با نشان‌دادنِ دست رأی‌ دهیم یا توافق و اتحادی را تأیید کنیم. در فیلم‌های «فرانکنشتاین» و «زامبی»، موجودات دست‌هایشان را جلوی خود می‌گیرند؛ نه برای اینکه مشکلی در بینایی دارند، بلکه برعکس، این کار کاملاً هدفمند است. \n اما درعین‌حال دست‌هایمان از ما اطاعت نمی‌کنند. هستند داستان‌ها و فیلم‌هایی که در آن‌ها عضوی از بدن مانند چشم، پا یا حتی گوشْ جانی مستقل می‌گیرد یا به تسخیر دیگران درمی‌آید؛ اما همۀ آن‌ها چیزی نیست درمقایسه با موارد بی‌شماری که در آن‌ها «دست»، چه به‌صورت متصل به بدن و چه جداشده، مستقل عمل می‌کند و تقریباً همیشه همراه با خشونت و کشتار بوده است. در فیلم‌های ترسناکی که اعضای بدن تسخیر می‌شوند، ‌ از فیلم «دست‌های اورلاک» گرفته تا «مردۀ شرور» تقریباً همیشه دست‌ها هستند که تحت کنترل نیرویی شیطانی درمی‌آیند؛ نه پاها و چشم‌ها یا دهان. \n در بیشتر این داستان‌ها، دست‌ها خلاف ارادۀ آگاهانۀ شخص عمل می‌کنند. آن‌ها ممکن است مرتکب قتل یا انتقامی شوند که شخص کمابیش به آن میل دارد؛ اما جامعه و تصویرِ شخص از خود، او را از این کار منع می‌کنند. در فیلم «دست»، مایکل کِین در نقش نویسندۀ داستان‌های مصور درمی‌یابد که کشتار کسانی که در حقش ظلم کرده‌اند، درواقع کارِ دست جداشدۀ خودش بوده است. در سناریوهایی دیگر، دست‌ها ممکن است تجسم ارادۀ شخصی دیگر باشد؛ مثلاً ارادۀ یک روح یا اعطاکنندۀ عضوِ پیوندی. درهرحال، این داستان‌ها جدایی یا گسستگی را نشان می‌دهند و قهرمانان نگون‌بختِ آن‌ها مجبورند با بدن خود به مبارزه برخیزند. \n اِلسا در انیمیشن «یخ‌زده» به هرچه دست می‌زند، تبدیل به یخ می‌شود. \n آیا این گسست‌ها در زندگی روزمره تداوم ندارد؟ ممکن است درحالی‌که سعی داریم حواسمان را به حرف‌های همسر یا دوست خود معطوف کنیم، دستانمان مشتاق فرستادن پیامک، چک‌کردنِ ایمیل یا به‌روزرسانی صفحۀ فیسبوکمان باشد. مردم از وابستگی بیش‌ازحد به گوشی یا تبلتِ خود می‌نالند، گویی دست‌هایشان نمی‌تواند از لمس آن‌ها بازایستد. «دست» درعین‌حال که نماد مالکیت و عاملیت انسان است، عضوی است گریزان از ما. در انیمیشنِ «یخ‌زده» که یکی از محصولات بسیار موفق‌ دیزنی است، شاهد وضعیت دشوار دختری هستیم که دست‌هایش برخلاف خواسته‌اش کارهایی انجام می‌دهند. دست‌های اِلسا به هرچیزی بخورند، به یخ تبدیلش می‌کنند و داستان فیلم مربوط می‌شود به تلاش‌های او برای پنهان‌کاری، کنترل و شاید پذیرش این عضو از خودش که به‌تعبیر سنت آگوستین «در او بیش از خودش» است. \n وقتی رئیس‌جمهور اسبق امریکا جیمی کارتر در سال ۲۰۱۵ به دنیا اعلام کرد که دچار سرطان شده است، گفت که اکنون همه‌چیز «در دست خدا» ست. برای مشخص‌کردنِ محل کنشگری و اراده، به‌جای ذهن یا مغز، دست را انتخاب می‌کنند؛ گویی دستْ نمایندۀ انگیزه است. در صحنۀ پایانیِ فیلم «نابودگر» می‌بینیم که انسانِ ماشینی که یگانه هدفش نابودکردنِ سارا کانر است، حتی پس از آنکه بدنش تخریب شد، با دست خردشده هم چند اینچ به پیش می‌رود. درواقع، در قسمت‌های بعدی این سری، همین تک دستِ باقی‌مانده است که فناوری‌های جدید و مرگبارِ آینده را تولید می‌کند. \n این ارتباط دست با کنشگری و قدرت تاریخچۀ درازی دارد؛ از کتب مقدس گرفته تا آثار جالینوس، از «الهیات دستیِ» کالوَن گرفته تا دست نامرئیِ آدام اسمیت. در کتاب مقدس بیش از هرعضوِ دیگرِ بدن به دست اشاره شده است و این عضو در عهد عتیق بیش از دوهزار بار تکرار شده است. در مسیحیت اولیه، ‌ خدا اغلب به‌صورت دستی بزرگ به تصویر کشیده شده که از میان ابرها پدیدار می‌شود و احتمالاً لوح‌های ده‌فرمان در ابتدا به‌شکل دو دست بوده‌اند که روی هریک پنج ‌فرمان حک شده بود. برای این تصویر از دست الهی که همه ‌جا دیده می‌شود، گاهی تفسیری سنت‌شکنانه می‌آورند: چون نشان‌دادن چهرۀ خدا ممنوع بود، به‌جای آن از عضوی جسمانی استفاده می‌شد. دست فقط به‌این‌دلیل ظاهر می‌شود که مجاز نیستیم بقیۀ بدن را ببینیم. \n ایدۀ دست به‌مثابۀ ابزاری در خدمت گسترشِ کنشگریِ ما، در دوران کلاسیک نیز رایج بوده است. آناکساگوراس گفته بود که انسان‌ها هوشمندند، چون دست دارند. اما ارسطو و بسیاری از فلاسفۀ بعد از او در مخالفت با این ایده گفتند که انسان‌ها دست دارند، چون هوشمندند؛ چراکه دست‌ها اسباب جاودانه‌سازی ارادۀ ما را فراهم می‌کنند. در کتاب‌های علم بلاغت که سخنرانان رومی گردآوری کرده‌اند، برای دست، آداب پیچیده‌ای به‌منظور نشان‌دادن، نشانه‌گذاری و تأکید در سخنرانی آمده است. کوئینتیلیان، فیلسوف و ادیب رومی، روش‌های استفاده از دست‌ها را برای «درخواست، وعده‌دادن، فراخواندن، مرخص‌کردن، تهدید، التماس، بیان بیزاری یا ترس، پرسش یا انکار» توصیف کرده است. او مدعی بود می‌تواند فقط با خواندن خطابه‌های سیسِرو بگوید که در چه لحظاتی از سخنرانی‌اش از ایماواشاره استفاده می‌کرده است. \n آماده‌شدن برای سخنرانیِ عمومی نیازمند تمرین زاویۀ دقیق انگشتان و زاویۀ دست و نحوۀ قرارگیری آن نسبت‌به بدن بود. حرکات دست بخش جدایی‌ناپذیری از سخنرانی بود و سیسرو این حرکات را «سِرمو کورپوریس» یعنی «زبان بدن» می‌نامید. حتی گاهی اشارات و حرکات دست را مهم‌تر از محتوا یا ترکیب سخنرانی می‌دانستند. طبق مشاهدات گرگوری آلدریت، مورخِ اشارات کلاسیک، احتمالاً تصادفی نبوده که پس از قتل سیسرو، سر و دست‌های جداشده‌اش را به نمایش عمومی گذاشتند. \n امروزه نیز برای دست، ارزش ویژه‌ای قائل می‌شوند. به‌نظر می‌رسد تقریباً همۀ فیلم‌های علمی‌تخیلی، جاسوسی و ماجراجویی صحنه‌ای دارند که در آن قهرمان فیلم مجبور می‌شود رایانه‌ای را به‌صورت دستی مغلوب کند. این را می‌توان به ناراحتی انسان از قدرت‌گرفتن ماشین‌ها بر خود تعبیر کرد؛ اما آیا می‌توان گفت این کار ازطرف دیگر تلاشی است برای زنده نگهداشتنِ باوری که می‌گوید نقطۀ نهاییِ کنترل، کنشگری دست است؟ \n تأکید بر «دست» به‌عنوان تجسم کنشگری، آن‌قدر قوی است که حضور دست می‌تواند کنشِ بدون کنشگر را توضیح دهد. در علم عصب‌شناسی سندرم «دست بیگانه» را داریم که در آن یکی از دو دست ممکن است برخلاف دست دیگر عمل کند و از دستورهای آگاهانۀ بیمار اطاعت نکند. در مقاله‌ای پژوهشی که پیش‌تر منتشر شده بود، برای این اختلال اصطلاح «سندرم دکتر استرنجلاو» پیشنهاد شده بود؛ اما کارشناسانِ بررسی‌کنندۀ مقاله این عنوان را نپسندیدند. این نام از فیلم «دکتر استرنجلاو» گرفته شده است که در آن پیتر سِلِرز مجبور است پیوسته از دست چپ خود برای بازداشتن دست راستش از ادای احترام نازی استفاده کند. «دست بیگانه» را اغلب متمایز از «دست نابهنجار» می‌دانند؛ چون در دومی، دست نافرمانی می‌کند، اما بیمارْ آن را به‌صورت عضوی متعلق به بدن احساس می‌کند. \n گزارش‌های عصب‌شناسی پر است از نمونه‌هایی که در آن‌ها دست‌ها ظاهراً با یکدیگر سر جنگ دارند: یکی از دو دست کتاب را می‌بندد و دست دیگر سعی دارد آن را باز کند؛ یکی سیگار روشن می‌کند، اما دیگری سعی می‌کند آن را خاموش کند؛ یکی برنامۀ تلویزیونی خاصی را روشن می‌کند، درحالی‌که دیگر سعی می‌کند کانال را عوض کند. در موارد شرورانه‌تر، یکی از دست‌ها سعی می‌کند شخص را خفه کند؛ درحالی‌که دست دیگر می‌کوشد از این کار جلوگیری کند؛ یک دست غذا را به‌زور وارد دهان می‌کند، اما دست دیگر مانع این کار می‌شود یا یکی از دست‌ها سعی می‌کند بیمارِ شناگر را غرق کند، درحالی‌که دیگری جلوی این کار را می‌گیرد. \n کورت گلدشتاین عصب‌شناس و روان‌پزشک آلمانی در مقاله‌ای که در سال ۱۹۰۸ منتشر شد، از بیماری حرف می‌زند که با دست چپش گلوی خود را می‌گرفت و می‌فشرد و می‌گفت: «من این کار را نمی‌کنم، دستم می‌کند.» برای خلاص‌کردنِ گلوی بیمار از دستش نیروی زیادی لازم بود. بیمار سعی می‌کرد این نافرمانیِ آسیب‌زا را به وجود «روح شرور در دست» نسبت دهد. او به گلدشتاین می‌گفت: «دستش عادی نیست؛ هرکاری که دلش می‌خواهد می‌کند.» او حضور دو نفر را احساس می‌کرد: دست و خودش. \n افراد مبتلا به سندرم دست بیگانه شگردهای زیادی برای آرام‌کردنِ دستِ سرکش مطرح کرده‌اند. برخی از آن‌ها از محدودیت‌های فیزیکی مانند بند استفاده کرده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد حرف‌زدن با دست به‌امید آنکه دست از نافرمانی بردارد، روش متداول‌تری است. بیمار گلدشتاین به دستش سیلی می‌زد یا به او التماس می‌کرد که آرام بگیرد؛ گویی داشت با بچه حرف می‌زد. می‌گفت: «دست کوچولوی من، آرام باش.» \n برخی پژوهشگران سعی می‌کنند بین این دو مورد تمایز قائل شوند: مواردی که در آن‌ها مالکیت دست انکار می‌شود و مواردی که در آن‌ها مالکیت دست برخلاف خودمختاریِ آشکارش به رسمیت شناخته می‌شود. بااین‌حال تمایزات و تلاش‌های بعدی برای مرتبط‌دانستنِ این موارد با مواضع آسیب مغزی همیشه متقاعدکننده نبوده‌اند. قدر مسلم آن است که بیماران فکر می‌کنند دستْ کاری هدفمند انجام می‌دهد؛ اما ممکن است مثل بیمار گلدشتاین بگویند: «دستم این کار را می‌کند؛ من نمی‌کنم.» \n \n نکتۀ بسیار جالب آن است که در برخی موارد، شخصی که سعی دارد رفتار عجیب دست بیگانه را توجیه کند، دست سومی را برای کنترل دستِ سرکش احضار می‌کند. این «دست شرور» در یک مورد باعث می‌شد دست چپ بیمار برخلاف دست راستش عمل کند و حرکاتش را از بالا هدایت می‌کرد. \n این نشان می‌دهد که نمی‌توان دست را به‌آسانی از ایده‌های مالکیت و خودمختاری جدا کرد. اگر قصد داریم کاری بکنیم، ‌ لازم است دستی کارگر داشته باشیم، حتی اگر دست واقعی و تجربی ما نافرمانی کند. این تناقضِ کنشگریِ دستی در تغییرات عجیب و غریبِ ایدۀ مدرنِ آزادی نیز منعکس می‌شود. وظیفۀ آزادبودن و انتخاب شخصی داشتن درچارچوب شبکه‌ای از دستورها شکل می‌گیرد که از بیرون صادر می‌شوند و ما را امر به آزادبودن می‌کنند. نتیجه کاملاً روشن است: هرچه برای خودمختاری و استقلال ارزش بیشتری قائل شویم، فعالیت‌های اساسی انسان که تحت کنترلِ آگاهانه درنمی‌آیند، آسیب‌زاتر خواهند بود. \n این می‌تواند توضیح دهد که چرا حوزۀ «اعتیادها» به‌سرعت در حال گسترش است. اعتیاد به خرید، اعتیادهای جنسی، اعتیادهای اینترنتی و اعتیادهای تلفنی را به‌ این‌ دلیل اعتیاد می‌دانند که ظاهراً تحت کنترلِ آگاهانه نیستند. اما اعتیاد واقعی در پسِ همۀ این‌ها اعتیاد به خودمختاری است؛ یعنی این توهم که ما می‌توانیم ارباب تام‌الاختیار خود باشیم. هرچه بیشتر تسلیم این ایده شویم، دچار اختلال‌های بیشتری خواهیم شد. \n این نیروها آ‌ن‌قدر قوی شده‌اند که امروزه حتی زنده‌ماندن نیز انتخاب تلقی می‌شود؛ یعنی چیزی که قدرت کنترلش را داریم. با وقف خودمان در راه یک سبک زندگی سالم، ‌ تغذیۀ خوب و ورزش، طول عمرمان را افزایش خواهیم داد. آن‌هایی که استطاعتش را دارند، می‌توانند زغال‌اخته، کلم بروکلی و انواع غلّات مرغوب بخورند و بخش زیادی از وقت خود را صرف آمادگی جسمانی کنند. وقتی از آن‌ها می‌پرسند چرا این کارها را می‌کنید، پاسخ روشن است: برای سالم ماندن، حتی اگر این بدان معنی باشد که فرد از بخش بیشتری از عمر واقعیِ خود صرف‌نظر کرده تا عمر طولانی‌تری داشته باشد. ممکن است فرد درست‌خوردن و ورزش‌کردن را صرفاً وظیفه بداند، نه تجربه‌ای لذت‌بخش؛ به‌طوری که یک زندگی قربانیِ ایده‌ای کاملاً انتزاعی از زندگی دیگر می‌شود: زندگیِ عاطفی، قربانیِ زندگیِ زیستی. همان‌طور که ایملاک در رمان فلسفیِ ساموئل جانسن به راسِلاس می‌گوید: «به‌نظر من درحالی‌که زندگی را انتخاب می‌کنی، از زندگی‌کردن غافل می‌شوی.» \n تب معاصر برای صنایع دستی نیز بسیاری از همین تناقضات را دارد. ما را ترغیب می‌کنند تا برای مقابله با ازخودبیگانگیِ آشکارمان در این دنیای مجازی به فعالیت‌های سنتی بازگردیم؛ مثل بافندگی، ماکت‌سازی، باغبانی، مجسمه‌سازی و تعمیرکاری. استفاده از دست‌ها برای ساخت اشیا ظاهراً درتضاد با دنیای ماده‌زدایی‌شده‌ای است که در آن مسکن گزیده‌ایم. \n دونالد سادرلند در نقش رئیس‌جمهور اسنو در حال هرس گل‌های رز در فیلم «عطش مبارزه»\n این کارها هرقدر هم ستودنی و لذت‌بخش باشند، کاملاً منطبق با این ایدئولوژی‌اند که هدفْ طفره‌رفتن است. برندهای جهانی‌شده دقیقاً بر استراتژی‌های بازاریابی و ارتقای مشابهی متکی‌اند: تأکید بر منحصربه‌فردبودنِ هرشخص، توانایی فرد برای خلاقیت، اهمیت زمان برای خود شخص و استمرار سنت‌های خانوادگی و مردمی. فردی که در خانه با زحمت و علاقه نوشیدنی دم می‌کند، روزبه‌روز مجموعه ارزش‌های مشترکی با شرکت بزرگی مثل استارباکس پیدا می‌کند؛ هرچند ممکن است قهوۀ متفاوتی داشته باشد. \n وقتی مردم از علت روی‌آوردن به صنایع دستی می‌گویند، معمولاً بن‌مایه‌های اصلی در صحبت آن‌ها همانی است که در بازار مدرن می‌بینیم: اهمیت انتخاب شخصی، حس خودمختاری، جست‌وجوی لذت و خودسازی. بحث این نیست که این فعالیت‌ها ذاتاً خوب‌اند یا بد؛ بلکه تصورِ وجودِ نوعی آنتی‌تز در درون فرد، استفادۀ متمرکز از دست‌ها که امروزه آموزگارانِ سبک زندگی ترویجش می‌کنند و دنیای تولید انبوهِ کالاها و خدماتْ توهمی بیش نیست. \n البته نمایش ویترینیِ این ارزش‌ها در دنیای کسب‌وکار، خشونت زیرین آن‌ها را پنهان می‌کند و اینجاست که دشوار می‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که برخی فعالیت‌های دستیِ دقیق و ظریف با بی‌رحم‌ترینِ دیکتاتورها مرتبط بوده‌اند. می‌توان اشاره کرد به نقاشی آبرنگِ هیتلر، خوش‌نویسی ظریفِ مائو یا هَرس‌کردن لطیفِ گل‌های رز به‌دست پرزیدنت اسنو در فیلم «عطش مبارزه». به نظر می‌رسد صنایع دستیِ فردی‌شده با تخریبِ خودکار، اتحاد عجیبی دارد. آیا همین منطق را در پروفایل مدیران ارشد اجراییِ بزرگ‌ترین شرکت‌های چندملیتی نمی‌بینیم که درعین نابودسازیِ فرهنگ‌هایی بزرگ، از ماکت‌سازی و سفالگری لذت می‌برند؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌: • این مطلب را داریان لیدر نوشته است و در تاریخ ۲۱ می ۲۰۱۶ با عنوان «Darian Leader: how technology is changing our hands» در وب‌‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «فناوری چگونه دست‌های ما را تغییر می‌دهد؟» و با ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است.•• داریان لیدر (Darian Leader) نویسنده، روانکاو، استاد مهمان دانشگاه روهمپتون واقع در لندن و عضو مؤسس «مرکز پژوهش و تحلیل فرویدی» است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157779.json b/train/528157779.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..48e05f80b727a20fca8cf03b785b6ae5a9fa95d2 --- /dev/null +++ b/train/528157779.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هشدار: من از واژۀ «چاق» استفاده می‌کنم", + "subtitle": "آدم‌های زشت و چاق، در بدن‌هایی به دنیا آمده‌اند که از همان روز تولد، حکم محکومیت آن‌ها را صادر کرده است", + "introduction": "تحقیقات نشان می‌دهد نیمی از دخترانِ سه تا شش‌ساله، نگران چاق‌شدن‌اند. مدیریت و کنترلِ بدن امروزه به یکی از دغدغه‌های همه‌گیر ما تبدیل شده است؛ زیرا کمال بدنْ کمال روح هم تلقی می‌شود و برعکس، شکم‌های برآمده، نمادِ روحِ وارفته و ضعیفِ آدم‌های چاق است. لایونل شریور، رمان‌نویسِ امریکایی می‌گوید این رابطه چنان بدیهی شده است که حتی در رمان‌ها معمولاً چاق‌ها شخصیت‌های دلچسبی نیستند. آیا می‌شود کاری به‌نفع چاق‌ها کرد؟", + "content": "لاینل شرایور، نیویورک مگزین — «هیچ‌وقت خوش‌قیافه‌تر از وضع الانت نمی‌شی.»\nتقاطع برادوی و صدوششم غربی در منهتن، تابستان ۱۹۷۸، درست بعد از فارغ‌التحصیلی‌ام از کالج بود. دقیق یادم مانده است که چه پوشیده بودم؛ انگار آن مرد محترمِ میان‌سال که آن نظر را داد، عکسی فوری هم از من گرفته باشد: دامن دراپۀ سبزآبی و زیرش مایوی بادی کشباف پوست‌تخم‌مرغی با صندل‌های پاشنه‌بلند کرِم. او با آن حرف حکم اعدامم را صادر کرد؛ چون از آن لحظه به بعد در سراشیبی افتادم. ولی حداقل آن لحظه احساس کردم که زیبایم.\nقیافه‌ام هرطور هم که بود، حس زیبایی، نوعی احساس ذهنی است که جرّوبحث برنمی‌دارد. ولی مخاطبان‌اند که این هیجان گذرا را رقم می‌زنند. قبول دارم نسخۀ خانگی صامتِ این حس هم وجود دارد؛ ولی احساس زیبایی در اصل تجربه‌ای اجتماعی است: سکان کوچکی از قدرت را به‌دست‌گرفتن، داشتن چیزی که مایۀ حسادت دیگران است، اما اگر بخواهید هم نمی‌توانید به آن‌ها ببخشید. نشئگی مختصر و زودگذری است که به‌نظرم دربارۀ آن اغراق شده است.\nهرقدر هم علیه آن جاروجنجال کنید، مفهوم زیبایی فیزیکی و مع‌الأسف مفهوم بی‌ریختی، همان اوان کودکی در ما کاشته می‌شود و هر روز تقویت می‌گردد. تابلوهای تبلیغاتی، فیلم‌ها، تلویزیون و اینترنت ما را با تصاویری بمباران می‌کنند که استعاره از دیو و دلبرند. حتی دوران بچگی هم حرف‌های این‌وآن دربارۀ اندازۀ ران‌ها را می‌فهمیدیم. می‌فهمیدیم بچه‌های خوش‌تراشِ بانمک مورد توجه‌اند؛ ولی کسی به چاقالوها محل نمی‌گذارد.\nمطالعات متعدد نشان داده‌اند که حتی از سه‌سالگی هم در ذهن کودکان، از آیووا تا ایتالیا، بیزاری جدی از چاقی و کودکان چاق نشسته است. عکس‌های همسالانی با بدن بدریخت، دچار نقص عضو، دست‌به‌عصا، روی ویلچر یا فربه را نشان این کودکان داده‌اند؛ ولی آن‌ها بچه‌های «چاق» را کمتر از بقیه پسندیده‌اند. هشدار: من از واژۀ «چاق» استفاده می‌کنم. این واژه از لحاظ فیزیولوژیک و هندسی دقت دارد و صفت خوب و کوتاهی است. علی‌القاعده فکر نمی‌کنم حسن‌تعبیر بتواند درمان تعصب ابلهانه باشد؛ یعنی این کار فایده‌ای ندارد.\nکودکان که به سن دانشگاه می‌رسند، این پیش‌داوری در ذهنشان تثبیت شده است. جالب اینجاست که دانشجویان مذکر بیشتر از دانشجویان مؤنث مستعد بدگویی از چاقی‌اند. فرضیۀ محققان آن است که شاید چون زنان بیشتر قربانی این نابُردباری هستند، لابد همدلی بیشتری هم نشان می‌دهند. یا برعکس، زنان در بیان احساس خود «سوگیری علنی» دارند؛ چون بهتر می‌دانند که اگر ابراز کنند که افراد چاق را نمی‌پسندند، با اخم‌وتخم مواجه می‌شوند. به‌بیان ساده: دروغ می‌گویند.\nاز نظر تاریخی، هیکل ستودنی مردان را همواره با شانه‌های پهن، شکم تخت و عضله‌های خوش‌فُرم تصویر کرده‌اند؛ مثلاً مجسمۀ داوود اثر میکل‌آنژ. اما ایدئال زنانه قدری بیشتر تابع مُد بوده است. روبنس۱ حوری‌ها را با اندامی نرم و قلمبه‌ای کشیده بود که امروزه گوشتالو حساب می‌شوند. در دهۀ ۱۹۲۰ ظاهر پسرانه برای دخترها باب شده بود. پرهیبِ ساعت‌شنی‌شکلِ جین راسل۲ در دورۀ جنگ سلطنت می‌کرد. اندام ساعت‌شنی‌شکل نیز تا نیمۀ دهۀ ۱۹۶۰ مُد بود. پس از ظهور توئیگی۳ بود که مُدل‌های شبه‌بی‌اشتها یا واقعاً بی‌اشتها بر عکاسیِ مُد سلطه یافتند. دختران همکلاسی من در دبستان عضله‌داشتن را بد و غیرزنانه حساب می‌کردند؛ ولی من نه، چون می‌خواستم مُچ برادرهایم را بخوابانم. حداقل این نسل، زنانی را می‌پسندد که اندام متناسب و برازنده داشته باشند. بااین‌حال، ایدئال زنانه چندان هم عوض نشده است. حتی بانوان تن‌آسای روبنس هم فربه نیستند.\n\nدر ادبیات، چاق همواره شخصیت را ناپسند نشان می‌داده است. شخصیت گوشتالوی جان رید در رمان جین ایر، اثر شارلوت برونته و خانم ون‌هاپر در رمان ربکا اثر دفنی دیو موریه هر دو گردن‌کلفت‌اند. آقای بامبلِ تُپُلو در الیور توئیست، اثر چارلز دیکنز شخصیتی موذی است. در ارباب مگس‌ها۴ اثر ویلیام گلدینگ، با شخصیت گوشتالو و مظلوم پیگی می‌شود همدلی کرد؛ اما او ضعیف و ترحم‌برانگیز است. پس این قصه سر دراز داشته و دارد: در هری پاتر اثر جی.کی.رولینگ، دادلی دارسلی و عمه مارجری منفورند و شکم‌های برآمده‌شان، نشانۀ آشکار نقص‌های درونشان است. در موجی از رمان‌های معاصر که چاقی درون‌مایۀ اصلی‌شان است، فربگی نه بی‌طرفانه مانند انتخاب یک سبک‌زندگی مقبول، بلکه مشکلی ترسیم شده است که باید حل شود یا نمی‌شود؛ مانند ری بزرگ۵، خانوادۀ میدلشتین۶، وزن۷ و برادر بزرگ۸ که خودم نوشته‌ام.\nدر برنامه‌هایی که برای رمانم، برادر بزرگ، برگزار شد، خوانندگان اعتراض می‌کردند که اکثر مؤلفان شخصیت‌های چاق را از اثرشان به‌کل کنار می‌گذارند و حتی وقتی رمان‌نویس چنین شخصیتی هم می‌آفریند، وزن زیادْ مشخصه‌ای عادی مثل موی تیره‌رنگ نیست. حکم گناهکاریِ متهم صادر شده است. چاق‌بودن، مثل حس زیبایی، تجربه‌ای اجتماعی است و تأثیر شدیدی بر احساس شخصیت به خودش و برخورد دیگران با او می‌گذارد. ادگار کلاگ، شخصیت اصلی رمانم، جمهوری نو۹، هرچند اکنون لاغر است، در کودکی چاق بوده است. خواننده می‌فهمد که کلاگ به‌خاطر تحمل تمسخرهای دوران کودکی، در بزرگ‌سالی چنین رفتار محتاطانه، دفاعی و خصمانه‌ای دارد: او از همکارانش بیزار می‌شود پیش از آنکه آن‌ها از او بیزار شوند. از منظر روان‌شناختی، به‌خاطر سابقۀ زندگی‌اش می‌توان این ویژگی‌های زننده را درک کرد و تاحدی با آن‌ها همدلی کرد.\nدر برادر بزرگ، ادیسن، برادر راوی، رازآلود ظاهر می‌شود. او که از خوش‌تیپ‌های روزگار بوده است، در فرودگاه به استقبال خواهرش می‌آید؛ اما خواهرش او را نمی‌شناسد. در چهار سالی که از آخرین دیدارشان می‌گذرد، او خدا کیلو وزن اضافه کرده است. ماجرا چه بوده است؟ گویا وزن اضافه‌کردنِ او، یک جور خودتخریبگری بوده است. سرخورده از ناکامی شغلی‌اش در نیویورک به‌عنوان یکی از پیانیست‌های موسیقی جاز و عصبانی از اینکه خواهر بی‌بُته‌اش ناگهان در کل کشور مشهور شده است، ادیسن دست‌به‌دامان پُرخوری شده است تا خود را ویران کند. این پُرخوری برای او نوعی اعتراض است؛ مثل خودسوزی تبتی‌ها: «خودکشی با کلوچه‌خوری.» خواهرش می‌فهمد «او به همان سبکی که نقشۀ پیروزی ریخته بود، زمین می‌خورد: تماشایی و بزرگ».\nبرای ادگار، چاقی توضیح‌دهندۀ شخصیت است؛ اما برای ادیسن، چاقی نمایش‌دهندۀ شخصیت است. چون خودم بدنما بوده‌ام، بعید است شخصیتی را به‌تصادف و بی‌هدف چاق ترسیم کنم. شاید هیچ‌وقت چندان گُنده نبوده‌ام؛ ولی در بچگی دندان‌خرگوشی بودم. برای همین است که شهادت می‌دهم که بازار مسخره‌شدن در انحصار چاق‌ها نیست. همین ظاهر سابق را برای ایرینا، شخصیت اصلی رمان دنیای پس از روز تولد۱۰ نیز ترسیم کردم. او مثل خودم بالأخره ارتودونسی کرد و پس از ترمیم دندان‌ها ناگهان دید همه با او «مثل آدمی کاملاً متفاوت» برخورد می‌کنند. او نومیدانه می‌گوید: «یک جورهایی وحشتناک بودم.»\nاو می‌گوید کسانی که همیشه خوش‌قیافه بوده‌اند، «اصلاً متوجه برخورد دیگران با خودشان نیستند و اینکه این برخورد چقدر به ظاهر ربط دارد. حتی شرط می‌بندم که آدم‌های جذابْ نظر بهتری نسبت‌به بشریت دارند: چون همه همیشه با آن‌ها مهربان‌اند، فکر می‌کنند همه مهربان‌اند. ولی همه که مهربان نیستند. همه حتی بیش از آنکه باورمان شود، در قیدوبند ظاهرند… آدم‌های زشت، آدم‌های چاق، حتی آن‌هایی که فقط معمولی‌اند: این‌ها باید خیلی تلاش کنند تا بقیه راضی شوند. باید برای اثبات خودشان کاری بکنند. ولی وقتی ظاهر قشنگی داشته باشید، لازم نیست کاری بکنید. کافی است گوشه‌ای بنشینید تا همه از بودنتان مشعوف شوند.»\nبنابراین از منظر اجتماعی، اینکه شخصیت‌ها به‌تصادف چاق باشند، ابلهانه است. درحقیقت بزرگ‌ترین خطای نویسندگان آن است که چندین و چند شخصیت خلق کنند که بی‌هدف زیبا باشند. اگر دچار تردید شده‌اید، گیرایی فیزیکی را به شخصیت‌های اصلی، خصوصاً زنان بدهید؛ چون به‌قول ایرینا، چشم‌نوازبودنْ آن‌ها را پسندیدنی می‌کند. همچنین وقتی زیبا باشند، می‌توانید راحت با آن‌ها کار کنید. این در تبیین انگیزه‌های رُخدادهای داستان یا پیشبُرد پی‌رنگ آن خیلی به درد می‌خورد؛ مثلاً چرا فلان شخصیت، به این غریبه تعارف کرد که او را به خانه برساند. در فیلم «شاهین مالت»۱۱، اگر دوشیزه واندرلیِ جذاب مثلاً صدوسی‌چهل کیلو وزن داشت، سَم اسپید، کارآگاه قصه با نقش‌آفرینی هامفری بوگارت، پروندۀ او را قبول می‌کرد؟\nفعالان چاق که می‌خواهند استبداد لاغرها را براندازند، نکات درستی مطرح می‌کنند. دست‌انداختن گُنده‌ها مثل هر بی‌رحمیِ دیگری، نامقبول است. می‌توان بدنی بزرگ‌تر داشت که بی‌عیب و سالم باشد. فرافکنیِ نقص‌های درونی‌مان روی آدم‌های سنگین‌وزن جوانمردانه نیست؛ مثلاً اینکه بگوییم تنبل یا افراط‌کارند. قبلاً هم نوشته‌ام: این وسواسی که دربارۀ وزن و کلاً ظاهر داریم، مصداق «تحجّر فرگشتی» است.\nاما «بزرگ، زیباست» شعار تبلیغاتی چندان جالبی نیست. اینکه باید در دُرشت‌اندامی جلال و جمال ببینیم، به‌معنای آن نیست که از پسِ این کار برمی‌آییم یا چنین می‌کنیم. ظهور بِت دیتو۱۲ روی صحنۀ خوانندگی گویا پیروزی همۀ آدم‌های بیضی‌شکل است؛ ولی بعید است الهام‌بخش دختران خردسال شود تا بخواهند وقتی بزرگ شدند، مثل او شوند. برعکس، تقریباً نیمی از دختران سه تا شش‌ساله نگران چاق‌بودن‌اند.\nامروزه که متوسط وزن جامعه روزبه‌روز بیشتر می‌شود، شکاف پُرنشدنی میان واقعیت و ایدئال، خاستگاه نارضایتی است. ولی دست‌کاری مصنوعیِ معیارهای زیبایی نمی‌تواند راه‌حل باشد؛ چون این کار با تنظیم حاشیۀ سفید صفحۀ تایپ روی نمایشگر رایانه فرق دارد. راه‌حل آن است که به خودمان بیاییم و نگاه درست‌تری به زیبایی انسان داشته باشیم.\nدر عصر لیپوساکشن و شیوع جراحی‌های زیبایی، جبر زیست‌شناسی دیگر حاکم بر سرنوشتمان نیست. ما بدن را مستعد تغییرهای بی‌کران، اثری هنری و درحال‌خلق، معبد و مجسمه می‌بینیم. ماه جولای، فرانک برونی در نیویورک‌تایمز نوشت که نه روان‌درمانگر، بلکه مربی ورزشیِ افراد در این دوران جای «کشیش امروزی» نشسته است. شعار معروف قرن بیستم که می‌گفت «هر چیز که می‌خوری، همانی»، در قرن بیست‌ویکم تلویحاً جای خود را به شعار دیگری داده است: «هر وزن که داری، همانی.»\nولی هواداران متعصب تناسب اندام، پیروان مکتب رژیم غذایی و معتادانِ جراحی‌های گزینشی گمان می‌کنند کمال بدن یعنی کمال خود. من در مقام رمان‌نویس، می‌پذیرم که بدن می‌تواند بر شخصیت اثر بگذارد و تاحدی انعکاس شخصیت باشد؛ ولی به‌عنوان یک آدم، از منظر فلسفی، رابطۀ خطی میان این جسم پیچ‌درپیچِ فناپذیر و روح مقیم در آن را رد می‌کنم.\nبرای من، ترمیم دندان‌هایم در پانزده‌سالگی آموزنده بود: من همان آدم بودم، ولی هم‌کلاسی‌هایم ناگهان مهربان‌تر شدند. اینکه دیگر از دندان‌های نیشم خجالت نمی‌کشیدم، مطمئناً اعتمادبه‌نفسم را بیشتر کرده بود؛ ولی آن عمل ترمیمی فقط یک معنا داشت: من که از تمسخر دندان‌خرگوشی‌هایم مُعاف شده بودم، بهتر می‌توانستم خودم باشم. به همین قیاس، در یکی از برنامه‌های رمان برادر بزرگ، خانمی جوان و دوست‌داشتنی برایم درددل کرد که با جراحی چاقی، نود کیلو وزن کم کرده است. او گفت که کاهش وزن، شخصیتش را در شرکت عوض کرده است. دیگر آن آدم بشّاش و شوخ‌طبع نیست؛ چون قبلاً که چاق بود، همیشه سعی می‌کرد دیگران رُخصت شوخی با وزنش را داشته باشند. او جدی‌تر و ساکت‌تر شده است. حالا که لازم نیست با ناخرسندی دیگران از اندازه‌اش دست‌وپنجه نرم کند، حالا که نباید انتظار دیگران از خپله‌های بذله‌گو را برآورده کند، بهتر می‌تواند ساکنِ خود واقعی‌اش شود.\nتغییر شکل حاصل از جراحی زیبایی، از لحاظ اجتماعی، تأثیر زیادی دارد که هولناک است. شاید انضباط حاکم بر ورزشِ مرتب و منظم، عضله‌های ذهنی را برای پیگیری اهدافِ مهم‌تر ورزیده کنند؛ ولی فارغ از این نکته، امروز که خود را با آن پوستۀ فسادپذیر و مستعد بیماری برابر می‌دانیم، اساساً معنای بشربودن را تقلیل داده‌ایم. تابه‌حال شنیده‌اید کسی به دوستش بگوید: «مطمئنم از نانسی خوشت می‌آید، او خیلی لاغر است!»\nآن‌هایی که گمان می‌کنند از زیبایی محروم‌اند، بسیار مستعد آن‌اند که زیبایی را غایتِ همه چیز بدانند. ولی درحقیقت، «احساس زیبا بودن» بسیار فرّار است: به‌طرز خطرناکی وابسته به دیگران است، گاه بسیار مبهم و حتی سرگیجه‌آور است و همواره با این حس ناامنی مواجه است که مبادا یک کاسۀ مهلک بستنی یا فراموش‌کردن یک دور درازنشست آن را به باد دهد. چون بسیاری از آن‌هایی که به‌نظر دیگران اندام فریبنده‌ای دارند، جذابیتشان را تلف می‌کنند: خود را وارسی می‌کنند تا نقصی بیابند؛ چراکه می‌ترسند ظاهرشان روبه‌افول باشد. و در این دوران؟ احساس چاقی همان نقص است.\nرابطۀ پیچیده و متعارض با بدن مخصوص به آن‌هایی نیست که اضافه‌وزن دارند. تاحدی می‌توانیم قوارۀ بدن را کنترل کنیم و کارکرد اندام‌ها را بهبود دهیم، ولی در بازی زندگی، بدن ورقی است که ناخواسته به دستمان افتاده است. به آینه که نگاه می‌کنیم، خودمان را هم می‌شناسیم و هم نمی‌شناسیم. آیا همانیم که می‌بینیم؟ بیماری، سال‌خوردگی یا حادثه که تاب‌وتوان بدن را بگیرد، چه نکتۀ ناخوشایند غافلگیرانه‌ای دربارۀ ماهیت واقعی‌مان رُخ‌نمایی می‌کند؟ اندازه‌مان هرقدر هم که باشد، روز خیانت بدن به ما بالأخره فرامی‌رسد. پس به‌تعبیر راوی‌ام در رمان برادر بزرگ، به‌نفع همه‌مان است که تمایز سفت‌وسختی میان «کیستی» و «چیستی» قائل شویم.\nفارغ از این‌ها، هرچه سن‌وسالم بالاتر می‌رود، بیشتر دنبال یافتن زیبایی‌ام تا احساس زیبابودن. راضی‌ام که چشمی باشم که دیگران را زیبا می‌بیند. وقتی در خیابان برادوی زن جوانی را در حال قدم‌زنی می‌بینم، با بدنی صاف و لاغر و بُرنزه از خورشید تابستان، با دامنی که به تنش خوش نشسته است، می‌خواهم سراغش بروم و بگویم: «هیچ‌وقت خوش‌قیافه‌تر از وضع الانت نمی‌شی.»\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را لاینل شرایور نوشته است و در تاریخ ۱۱ آگوست ۲۰۱۳ با عنوان «’Warning: I Will Employ the Word ‘Fat» در وب‌سایت نیویورک مگزین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «هشدار: من از واژۀ ‘چاق’ استفاده می‌کنم» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• لاینل شرایور (Lionel Shriver) روزنامه‌نگار و نویسندۀ آمریکایی است. باید دربارۀ کوین صحبت کنیم (We Need to Talk About Kevin) عنوان مشهورترین کتابی است که از شرایور منتشر شده است. [۱] Rubens: نقاش آلمانی که در نیمۀ دوم قرن شانزدهم و نیمۀ اول قرن هفدهم می‌زیست و در سبک باروک نقاشی می‌کرد. Jane Russell [۲]: بازیگر جنجالی هالیوود در آن سال‌ها، نماد زیبایی و جاذبۀ جنسی به شمار می‌رفت.[۳] Twiggy: لزلی لاسون، مُدل و هنرپیشۀ انگلیسی، که با نام هنری توئیگی مشهور بوده است.[۴] Lord of the Flies[۵] Big Ray[۶] The Middlesteins[۷] Heft[۸] Big Brother[۹] The New Republic[۱۰] The Post-Birthday World[۱۱] The Maltese Falcon[۱۲] Beth Ditto: خوانندۀ آمریکایی که به‌شدت فربه است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157781.json b/train/528157781.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9b3fdaf170507e4c4693c28e4167e87d21a09d83 --- /dev/null +++ b/train/528157781.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "من از امروز صبح، هیپی شده‌ام", + "subtitle": "اگر باورهای اخلاقی مردم برایتان حکم سرگرمی داشته باشد، آیا می‌شود گفت آدم بدی هستید؟", + "introduction": "«یه روز از خواب پا می‌شی، می‌بینی» دلت می‌خواهد مارکسیست باشی. سبیل می‌گذاری و اورکت سبز آمریکایی تنت می‌کنی. فرداروزی می‌بینی درویش‌مسلکی هم خوب است، اتفاقاً سبیل مناسب را هم داری. پیراهن گشاد بی‌یقه می‌پوشی و عود دستت می‌گیری. بعدش نوبت به هیپی‌بودن و پست‌مدرن‌بودن هم می‌رسد. آیا ما با نوعِ جدیدی از «خودنمایی» مواجهیم؟ با مگامال‌هایی اخلاقی که نظامِ اعتقادی دلبخواهمان را از آنجا می‌خریم؟", + "content": "چاک کلاسترمن، اسکوئر —\nبخش اول چندین ماه قبل، به اکران عمومی مستند رالف نیدر به‌نام «مردی غیرمنطقی»۱ رفته بودم. این مستندْ تصویری متعادل از شهروندی بسیار محترم است. تنها مشکل این بود که مجبور شدم مستند را در منهتن تماشا کنم.۲ اما ماجرای عجیبی در اواخر فیلم اتفاق افتاد: سه ردیف پشت سر من، پیرمرد ریشویی که روی صندلی چرخ‌دارش نشسته بود، شروع کرد به استفراغ کردن. این حالت ظاهراً ناشی از نوعی تشنج بود. یک ثانیه ترس برم داشت که پیرمرد دارد می‌میرد، اما یک ثانیه شد دو ثانیه و بعدش سه ثانیه و رسید به دو دقیقه. هیچ‌کس، ازجمله خودم، هیچ کاری نکرد. حداقل صد نفر در سالن حضور داشتند که همگی مشغول تماشای فیلمی غیرداستانی دربارۀ فردی آرمان‌گرا و نوع‌دوست بودند؛ همه به‌مدت دو دقیقه به صدای پیرمردی غریبه گوش سپرده بودند که دچار تشنج شده بود و استفراغ می‌کرد. سرانجام کودکی آسیایی از صف‌های عقب سالن به‌سمت پیرمرد دوید، حالش پرسید و او را با صندلی چرخ‌دارش به لابی برد. این کار باعث شد همه احساس بهتری داشته باشیم و بتوانیم به یادگیری دربارۀ اهمیت کنش‌گریِ اجتماعی۳ ادامه دهیم. دربارۀ این اتفاق خیلی فکر می‌کنم؛ تا حدی به‌خاطر اینکه عذاب وجدان دارم، اما دلیل اصلی این است که آن ماجرا بسیار متناقض و درعین‌حال پیش‌بینی‌پذیر به نظر می‌رسید. ما همه فعالانه در حال تماشای فیلمی دربارۀ اخلاقیات بودیم، اما خودآگاهانه هرگونه انگیزش اخلاقی را که هر فرد عادی باید رعایت کند، نادیده گرفتیم. چرا سالنی پر از افراد همفکرِ (یا حداقل علاقه‌مند به) رالف نیدر، به غریبه‌ای که آشکارا به کمک نیاز داشت، هیچ اعتنایی نکرد؟ دو توضیح احتمالی برای این اتفاق وجود دارد: اول اینکه آمریکایی‌های مدرنْ آدم‌هایی هستند مثلِ ربات و ذاتاً تنبل و آشکارا ریاکارند (البته قبول دارم که این نظریۀ جدیدی نیست)؛ اما احتمال دومی هم وجود دارد که چندان بدیهی نیست: شاید هیچ‌یک از حضار، ازجمله خودم، هیچ رابطۀ معناداری میان تجربۀ تماشای «مردی غیرمنطقی» و تجربۀ زندگی‌کردن حس نمی‌کرد. به نظر می‌رسد که این دو چیز باید با هم مرتبط باشند و مطمئن هستم که کارگردانان فیلم هم از بینندگانِ آن انتظار داشتند تا رابطه‌ای میان اخلاق‌مداریِ نیدر و پای‌بندی به ارزش‌ها در زندگی روزمره برقرار کنند. اما شاید این انتظارْ غیرواقع‌بینانه است. شاید برقراری چنین ارتباطی به‌ندرت اتفاق بیفتد. درواقع شاید هرگز اتفاق نیفتد. این امرْ سؤالی بزرگ‌تر و انتزاعی‌تر را مطرح می‌کند: آیا سرگرم‌شدن با صداقت اخلاقی فردی دیگر، بی‌اخلاقی است؟\n بخش دوم تابستان گذشته، بعدازظهر یک روز چهارشنبه، نامزدم زودتر از همیشه به خانه برگشت. روی مبل نشسته بودم، بدون‌پیراهن و ریش‌نتراشیده، «امریکن بیوتی»۴ گروه گریتفول دِد۵ را گوش می‌کردم و یک‌جور هله‌هولۀ دم‌دستی هم می‌خوردم و کتابی دربارۀ سازمان سیا هم دستم بود. همان‌طور که انتظارش را داشتم، نامزدم پرسید: این چه سر و وضعیه؟\n پاسخ دادم: «من از الان دیگه هیپی شده‌ام. کار جدیدم اینه: از حالا به‌بعد، من هیپی‌ام. و هر کاری می‌کنم مثل هیپی‌هاست.»\n نیت من (واقعاً) همین بود. دوازده ماه پیش، از خواب بیدار شدم و بی هیچ دلیلی تصمیم گرفتم هیپی شوم. راستش را بخواهید، این تغییری چندان اساسی هم نبود. اما نامزد من اهل شمال غربی اقیانوس آرام است. در آنجا، هیپی‌بودن هنوز هم کاری مشروع به شمار می‌رود.\n گفت: «نمی‌تونی این‌جوری کنی. نمی‌شه همین‌طور بیدارشی و بگی من هیپی‌ام.»\n پاسخ دادم: «بی‌خودی برایم شاخ‌وشونه نکش. تو نمی‌خواهی آزادیِ یواشکیِ مرا قبول کنی. چرا نمی‌روی برایم شمارۀ جدید مجلۀ رلیکس۶ را بخری؟»۷\n او ادامه داد: «این مشکل همیشگیِ تو هست. مدام از این‌جور کارها می‌کنی. خیلی توهین‌آمیز است که آرمان‌گراییِ واقعی آدم‌ها را ورداری و کلیشه‌ای‌ترین خصوصیاتش را تقلید کنی، فقط به‌خاطر اینکه بهانۀ خوبی برای تنبلی‌ات دست‌وپا کنی که حتی موهایت را هم مثل آدم کوتاه نمی‌کنی.»۸\n گفتم: «قبول ندارم. مگه چه عیبی داره که فقط برای سرگرمی، خودم را هیپی جا بزنم؟ اصلاً نمی‌فهمم چرا باید همۀ اعتقاداتِ خاص هیپی‌ها را هم قبول کنم. به نظر من در این برهه از تاریخ، سطح سومِ وانمودِ۹ هیپی‌بودن باید کاملاً پذیرفتنی و شاید حتی بهتر باشد. من این حق را برای خودم قائلم که اشتیاقم را برای در پیش‌گرفتنِ یک‌جور هیپیگریِ پست‌مدرن اعلام کنم. بعد هم، من از این بحث‌ها خسته شده‌ام. چطوره یک سواری مفتی گیر بیاریم و سری به پناهگاه حیوانات بزنیم و به همۀ گربه‌ها ال.اس.دی بدیم؟»نامزدم با حالت انزجار گفت: «تو مایۀ شرم تمام هیپی‌ها هستی.» هر طور حساب کنیم، این حکمی سنگین بود. مثل این است که به کسی بگویی که مایۀ شرم تمام دفاع‌عقب‌های تیم بوفالو بیلز است.\n بخش سوم آیا افراد عادی هنوز هم به موسیقی ترنت رزنر۱۰ علاقه دارند؟ نمی‌شود گفت. آخرین آلبوم گروه ناین اینچ نیلز۱۱ به‌نام «سال صفر»۱۲، در اولین هفتۀ اکران خود ۱۸۷هزار نسخه فروخت، اما رکورد فروشْ امروزه دیگر گویای هیچ‌چیز نیست. البته کاملاً اطلاع دارم که رزنر همواره می‌تواند منتقدانِ موسیقی راک و ویراستارِ مجلات را جذب کند، کسانی که همگیْ او را یا نابغه می‌دانند یا یک گوت۱۳ نمایش‌پیشه و نامتعارف. سخت می‌توان فهمید که چه احساسی باید درمورد این مرد داشت. دو دستاورد بزرگ زندگی او عبارت‌اند از: ۱) مجموعه‌ای از گوش‌اندازهای۱۴ فوق‌العاده و جذاب که صدا (و احساسی) به دست می‌دهند که از منطق فاصلۀ بسیار دارد؛ ۲) چندی از مضحک‌ترین قطعه‌های غنایی‌ای که تاکنون به‌دست آدم‌های بالغ نوشته شده‌اند، چه رسد به آن‌هایی که در جمع به آواز درمی‌آیند. بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵، پیگیر رزنر نشدم، چون آثارش شبیه به آدمی اسکیزوفرنیایی شده بود که سعی می‌کرد توی یکی از کنسرت‌های پینک‌فلوید، با جیغ‌های بنفش، مخِ یک کنسولِ اینتلی‌ویژن۱۵ را بزند. وقتی ایده‌های رزنر تمام می‌شود، بر سر خدا فریاد می‌کشد، انگار یکی از بازیگران «شش فوت زیر زمین»۱۶ است. اما چیزی در این اثر جدیدِ ناین اینچ نیلز توجهم را جلب کرد. برای همین من و ۱۸۶هزارو۹۹۹ نفر دیگر رفتیم و ۱۷.۹۹ دلار بابت خرید «سال صفر» پرداخت کردیم.\n اثر بسیار خوبی است. بهترین قسمت‌های آن، شبیه به پایان «به ماشین خوش آمدی»۱۷ هستند.\n البته چیزی که به‌طور خاص توجهم را جلب کرد این بود که سال صفر را عموماً آلبومی «سیاسی» از ناین اینچ نیلز توصیف می‌کردند، هرچند خودم هم نمی‌دانم که چرا بینش‌های سیاسی رزنر باید برایم جذابیت داشته باشد. باورهای او همیشه سرراست بوده است؛ باورهای او هم مانند دیگر مفاهیم غنایی‌اش، سطحی و جلف و درعین‌حال ژرف هستند. (او ظاهراً جورج بوش را نسخه‌ای اورولی از شخصیت جک نیکلسون در فیلم «چند مرد خوب»۱۸ می‌داند.) یادداشت‌های (عموماً مثبتِ) بسیاری دربارۀ این آلبوم خوانده‌ام که همگیِ آن‌ها به برداشت‌های ایدئولوژیکِ نهفته در پسِ این اثر اشاره می‌کنند و سپس جزئیات آن را تقریباً به‌طور کامل از قلم می‌اندازند. به‌بیان‌دیگر، ظاهراً کنجکاوی شدیدی وجود دارد دربارۀ اینکه شاید ترنت رزنر هم درمورد دنیا فکر و خیال‌هایی داشته باشد، هرچند هیچ‌کس اهمیتی نمی‌دهد که این افکار چیست‌اند. محتوای اصولِ او کاملاً نامربوط است؛ چیزی که اهمیت دارد این است که او کلاً اصولی داشته باشد.\n به‌نظر من این است که خطرناک است.\n خطرناک است، چون تبدیل‌کردنِ اخلاقیات دیگران به لذت و تفریح (صرف‌نظر از چیستیِ این اخلاقیات)، پتانسیلِ آن را به وجود می‌آورد که اخلاقیات به کالا تبدیل شوند. البته این ناراحتم نمی‌کند. تنها مشکل این است که «کالاها» با «تجربۀ زندگی‌کردن»، که پیش‌تر به آن اشاره کردم، هیچ ارتباطی ندارند. این تغییری است که هرگونه اندیشه، باور و کنش را به نوعی سرگرمیِ بی‌حس‌کننده تبدیل می‌کند. به همین خاطر است که شادترین افرادِ دنیا کسانی هستند که نمی‌توانند بفهمند چرا هیچ‌چیز برایشان هیچ اهمیتی ندارد.\n همچنین این ماجرا تبیین می‌کند که چرا آن دسته از افرادی که مستندهایی دربارۀ رالف نیدر تماشا می‌کنند، ممکن است همان افرادی باشند که به پیرمردهای ویلچرنشینی که استفراغ می‌کنند، بی‌اعتنایند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را چاک کلاسترمن نوشته است و در تاریخ ۳ آگوست ۲۰۰۷ با عنوان «The Ethics Paradox» در وب‌سایت اسکوئر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «من از امروز صبح، هیپی شده‌ام» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• چاک کلاسترمن (Chuck Klosterman) نویسنده و ستون‌نویس اسکوئر و مجلۀ نیویورک تایمز است. از جمله تألیفات کلاسترمن می‌توان به کتاب سکس، مواد مخدر و کاکائوی پفی (Sex, Drugs, and Cocoa Puffs) اشاره کرد. [۱] An Unreasonable Man [۲] برای کسانی که بیرون از نیویورک زندگی می‌کنند: اگر قصد سفر به اینجا را دارید، بگذارید نکته‌ای کلیدی به شما بگویم: به تماشای فیلم‌هایی که ذره‌ای پیام سیاسی دارند، نروید. تماشاچیان هربار تجربۀ فیلم‌دیدنتان را نابود می‌کنند. وقتی مردم در نیویورک فیلمی درمورد سیاست می‌بینند، به‌طور کودکانه و مضحکی، وظیفۀ خود می‌دانند که، هرگاه فیلم اشاره‌ای گذرا به جورج بوش می‌کند، هو یا ناله کنند. هروقت هم روایت فیلم با دیدگاه‌های سیاسی مرتجع و غیراصیلشان همخوانی نداشته باشد، حتماً می‌خندند (یا بدتر، آهی دراماتیک می‌کشند). علت این است که سینماروهای نیویورکی معمولاً فکر می‌کنند که عقاید شخصی‌شان جالب‌تر از هر فیلمی است که تاکنون ساخته شده است. [۳] Activism [۴] American Beauty [۵] The Grateful Dead [۶] Relix: نام یکی از مجلات موسیقی [مترجم]. [۷] یکی از چیزهایی که مرا به سبک زندگی هیپی کشاند همین بود: راحت می‌توان در بحث‌ها پیروز شد. [۸] یا واژگانی دیگر با همین‌گونه حالت کلی. در آن زمان، حواسم پرت آهنگ «تراکین» (Truckin) بود. [۹] Third-order simulacrum: تعبیری از ژان بودریار، فیلسوف پست‌مدرن فرانسوی. [۱۰] Trent Reznor [۱۱] Nine Inch Nails [۱۲] Year Zero [۱۳] خرده‌فرهنگ گوت، نام خرده‌فرهنگی در اروپاست که ارتباط تنگاتنگی با موسیقی (به‌خصوص راک)، زیبایی‌شناسی و مد دارد [مترجم]. [۱۴] Soundscape که معادل‌های دیگری نظیر «چشم‌انداز صوتی» هم برای آن انتخاب شده است، به قطعات صوتی (بعضاً موسیقی) می‌گویند که تداعی‌کنندۀ نوعی محیط خاص (مثلاً محیط شهری) باشد [مترجم] [۱۵] Intellivision: نام نوعی کنسول بازیِ محبوب. [۱۶] نام مجموعه‌ای تلوزیونی که داستان محوری آن حول خانواده‌ای است که شغل آن‌ها مدیریت کفن و دفن است [مترجم]. [۱۷] ترانه‌ای از آلبوم «کاش اینجا بودی» اثر گروه پینک فلوید [مترجم]. [۱۸] A Few Good Men\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157784.json b/train/528157784.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f0f2d60dbed4d699db6365efcc8296520290635e --- /dev/null +++ b/train/528157784.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا بیماری می‌تواند مثبت و سازنده باشد؟", + "subtitle": "بیماری می‌تواند خویشتن‌ساز باشد، اما همچنین می‌تواند روح ما را جریحه‌دار کند", + "introduction": "هنگامی که تندرست هستیم، بدنِ ما دستوراتمان را به‌آسانی اجرا می‌کند، اما در هنگام بیماریْ بدن در برابر خواسته‌های ما مقاومت می‌کند. سوزان سانتاگ می‌گوید هرکس که زاده می‌شود شهروندی است دوتابعیتی در دو مملکت تندرستی و بیماری و هریک از ما دیر یا زود مجبوریم خود را به‌عنوان شهروندان آن سرزمینِ دیگر معرفی کنیم. باوجوداین‌ آیا می‌توانیم، ضمن پذیرش قدرت ویرانگر بیماری، از این ایده دفاع کنیم که بیماری می‌تواند امری مثبت باشد؟", + "content": "ایان جیمز. کید، ایان — هاوی کارل، استاد فلسفه در دانشگاه بریستول، شامگاهی در راه بازگشت به خانه از همایشی خسته‌کننده، با رانندۀ تاکسی‌اش شروع به گفت‌وگو می‌کند. راننده با کنجکاوی دربارۀ سیلندر اکسیژنی می‌پرسد که خانم کارل به همراه دارد. درحالی‌که لوله‌های سیلندر اکسیژن در سکون هوای شبانه فیس‌فیس می‌کنند، کارل توضیح می‌دهد که از بیماری مزمن ریه رنج می‌برد. هنگامی که به جلوی خانۀ او می‌رسند راننده، مسلمانی باایمان، قول می‌دهد که برای او دعا کند. راننده با مهربانی می‌گوید: «دلم برای شما می‌سوزد.»\n از دلسوزی شدید تا هراس آشکار و بی‌تفاوتی محض، چنین احساساتی، که افراد سالم با مشاهدۀ یک بیماری ابراز می‌کنند، شاید همچون واکنش‌هایی طبیعی در برابر وحشتناکیِ آن به نظر برسد. افراد معمولاً ناخوشی را تجربه‌ای مطلقاً منفی در نظر می‌گیرند. تندرستی به ایده‌های عاملیّت، توانایی، آزادی و امکان پیوند داده می‌شود، یعنی موارد متداول در فهرست لوازم شکوفایی انسان. بیماری، در سوی مقابل، با ناچاری، آسیب‌پذیری، فقدان و محدودیت همراه است، یعنی ابعاد تاریک‌تری از آنچه سوزان سانتاگ «طرفِ شبِ زندگی» نامیده است.\n اما آیا بیماری با چیزی ارزشمند همراه است؟ کارل در کتاب بیماری؛ فریاد تن۱ (۲۰۰۸) می‌نویسد که بیماری ریویِ وی با «بسیاری آثار بد، اما همچنین، به‌طرزی شگفت‌آور، با برخی آثار خوب» همراه بوده است. فلاسفه تمایل دارند درک آدمی از حقیقت، خوبی و زیبایی را به‌عنوان تعیین‌کننده‌ترین و والاترین ویژگی‌های ما ستایش کنند. اما شاید درست‌تر آن باشد که بگوییم ویژگی وجود ما وابستگی و رنج است. شکی نیست که ما می‌اندیشیم، سخن می‌گوییم، می‌آفرینیم و دوست می‌داریم، اما ما همچنین پیر می‌شویم، بیمار می‌شویم و سرانجام می‌میریم. به‌همان اندازه که طول عمر آدمیان بیشتر می‌شود، چشمداشتِ سالیان درازی از ناتوانی نیز بیشتر می‌شود.\n سانتاگ در بیماری به‌مثابۀ استعاره۲ (۱۹۷۸) می‌نویسد: «هرکس که زاده می‌شود شهروندی دوتابعیتی در دو مملکت تندرستی و بیماری است. اگرچه همگی ترجیح می‌دهیم تنها از گذرنامۀ سلامتی استفاده کنیم، هریک از ما دیر یا زود مجبوریم، حداقل برای مدتی، خود را به‌عنوان شهروندان آن سرزمینِ دیگر معرفی کنیم.» اگر فلسفه دربارۀ جست‌وجوی خیر و خوبی در جریان زندگی یک انسان است، بی‌تردید وظیفه دارد که بررسی کند چه چیز ارزشمندی در مواجهۀ تقریباً جها‌ن‌شمول با بیماری وجود دارد.\n کتاب‌فروشی‌ها هم، اکنون پر از خاطره‌نامه‌ها، روزنوشت‌ها، روایت‌ها و نامه‌هایی است که برای بیماران، دربارۀ بیماران یا به‌قلمِ خود آن‌ها نوشته شده است. همان‌طور که تامس لاکرِ مورخ اخیراً اظهار داشته است، به نظر می‌رسد ما به‌راستی در «عصر طلایی بیماری‌نگاری» زندگی می‌کنیم. اشتیاق به فراگیری درسِ زندگی از نویسندگانِ در حال احتضار، بی‌تردید یکی از علل جذابیت این آثار است. اما لاکر یادآور می‌شود که طرح پرسش‌های ژرف بدان معنا نیست که تواناییِ پاسخ به آن‌ها را داریم یا حتی به آن معنا نیست که می‌توانیم خوب بنویسیم. این امر دربارۀ اندیشیدن نیز صدق می‌کند. بنابراین، شوق ما نباید برای بیماری‌نگاری یا حتی خود بیماری باشد، بلکه باید برای آن جنبه‌هایی از این تجربه باشد که می‌توانند به رشد اخلاقی ما کمک کنند.\n آیا من به چیزی، که ذاتاً ناخوشایند است، با خوش‌بینی و خیال‌پردازی نگاه نمی‌کنم؟ شاید بگویید بی‌تردید این سخنانِ خوش‌بینانه می‌تواند بیماران و مراقبان آن‌ها را دلداری دهد اما، درنهایت، بیماریْ چیزی را که برای زندگیِ خوب نیاز داریم از ما می‌گیرد. اپیکور اندرز می‌داد که مؤلفه‌های اصلی در زندگی شادکامانه عبارت‌اند از دوستی، آزادی و خیالِ آسوده، اما این‌ها، اغلب، نخستین چیزهایی هستند که در طول بیماری مزمن از دست می‌روند. دوستان قدیمیْ دیگر به ما زنگ نمی‌زنند، آزادی تن و روان از بین می‌رود و رنج و یأسْ آرامش را برای همیشه از ما دور می‌کنند. باربارا اِهرنرایش در کتاب خود بخند یا بمیر۳ (۲۰۰۹) تلقین فرهنگیِ تفکر مثبت را به باد انتقاد می‌گیرد. او در این کتاب، «خوش‌بینی تقریباً جهان‌شمول» نسبت به سرطان سینه در کشورهای توسعه‌یافته را به‌شدت محکوم می‌کند. او می‌گوید همه‌جا با سخن‌سرایی پیروزمندانه دربارۀ بیماری روبه‌رو هستیم که سفری توصیف می‌شود که پایان آن چیزی جز نوسازیِ زندگی، شغل، روابط و شخصیت فرد نیست. برای افرادی که شاهد رشد فردیِ چندانی نیستند یا بهبود نمی‌یابند، جایی در این روایت وجود ندارد.\n باوجوداین، آیا می‌توان ضمن پذیرش قدرت ویرانگر بیماری از این ایده دفاع کرد که بیماری می‌تواند امری مثبت باشد؟ آری، فکر می‌کنم ما می‌توانیم بین خوش‌بینی و نومیدی تعادل برقرار کنیم. من می‌خواهم نشان دهم که بیماری می‌تواند برای برخی افراد عامل خویشتن‌سازی باشد، یعنی عاملی برای پرورش و به‌کارگیریِ فضایل گوناگون. اگر چنین باشد، بیماری درواقع فرایندی است که زندگی را دگرگون می‌سازد و به‌راستی با قدری خیر و خوبی همراه است.\n بیماری از تاریخ فلسفه غایب نیست. بودا پس از رویارویی با سه مرد، یکی بیمار، یکی سال‌خورده و دیگری جان‌سپرده، به این حقیقت والا دست یافت که «وجود رنج است». دوره‌های طولانیِ سلامتی شکننده، می‌تواند ما را از چیزی رهایی بخشد که سن آگوستین «سستی تن» می‌نامد، ضعفی همراه با شهوات و آرزوها. یا، آن‌چنان‌که فریدریش نیچه ادعا می‌کند، دوره‌های طولانیِ سلامت شکننده می‌تواند ما را به پذیرش حقایقِ خشنِ جهان وادار نماید و «به زایشِ اندیشه‌های ما از دلِ رنج منجر شود». اما مشکلِ این دیدگاه‌ها آن است که بر تصورات خاصی از ماهیت آدمی استوار هستند، برای مثال، به‌عنوان موجوداتی «مقید» در جهانی از ناپایداری یا به‌عنوان مخلوقاتی «هبوط‌کرده» که در آرزوی وحدت با خدا هستند. شاید برخی از بیماران این تصورات را بپذیرند، اما همگی آن‌ها این کار را نمی‌کنند؛ همگی نمی‌توانند یا اجباری نیست که چنین کنند.\n حتی در غیابِ نظام‌های الهیاتی یا فلسفی پیچیده، گواهی‌های شخصی دربارۀ بیماری، اغلب، آن را امری با آثار اخلاقی مثبت و سازنده توصیف می‌کنند. در این اظهارات، از آموختنِ درس‌هایی مهم دربارۀ زندگی صحبت می‌شود، «حقایقی ژرف» و ضروری برای زندگیِ خوب که صرفاً رویارویی‌های پرتنش با میراییِ مشهود خویشتن می‌تواند آشکار سازد. بسیاری از بیماران می‌گویند که بامحبت‌تر، مهربان‌تر و قدرشناس‌تر شده‌اند و خودخواهی آن‌ها کمتر شده است. چنین تصور می‌شود که ناخوشی به‌نوعی فرد را قادر ساخته است تا این ویژگی‌ها را به دست آورَد یا شکوفا سازد.\n بدن در کانون این ارتباطِ بین بیماری و فضیلت جای دارد. کارلْ بین دو مفهوم تمایز قائل می‌شود: «بدنِ زیستی»۴ (موجود زنده آن‌چنان‌که در علوم زیست‌پزشکی توصیف و با آن برخورد می‌شود) و «بدن زیسته»۵ (هستومندی که ما به‌عنوان خویشتن تجربه می‌کنیم و با آن رابطه‌ای ناپایدار و بغرنج داریم). حتی اگر علم پزشکی به مادۀ بدن بنگرد، هیچ‌کس بدن خود را به‌مثابۀ توده‌ای از گوشت، استخوان‌ها و مایعات درک نمی‌کند. درعوض، بدنِ هرکسی زیسته می‌شود. بدن مؤلفه‌ای فرعی از هویت شخصی ما نیست، بلکه کانون عاملیت، کنشگری و دغدغه‌های ماست.\n هنگامی که تندرست هستید، بدنِ زیستیْ دستورات شما را به‌آسانی اجرا می‌کند و در برابر اراده و خواست شما چندان مانعی نمی‌گذارد. اما، در هنگام بیماری، بدن به خود فشار می‌آورد و مقاومت می‌کند. آرزوها نمی‌توانند جامۀ عمل بپوشند و گویی جهانْ پژمرده‌، وهم‌آلود و سرکوبگر می‌شود. هنگامی که ناخوش هستید، به‌نحوی بنیادی درمی‌یابید که چگونه تجربۀ شما به خویشتنِ تن‌یافتۀ شما وابسته است. به‌گفتۀ کارل، توصیفی پزشکی از نقایصِ عملکردِ بدن زیستیْ توصیفِ کاملی از معنا و مفهوم بیماری نیست. هیچ‌کس تنها واقعیت فیزیکیِ کاهش ظرفیتِ را تجربه نمی‌کند. آن‌ها احساس درماندگی می‌کنند، چراکه نمی‌توانند به‌سرعت از پله‌ها بالا بروند، یا احساس اضطراب می‌کنند، چراکه گویی همه‌چیزْ خود را پس می‌کشد و در خود فرومی‌ریزد. وقتی ناتوانیِ ریه‌های دردناک فرد رخ نشان می‌دهد، رؤیاها و بلندپروازی‌ها ناپدید می‌شوند. بیماری صرفاً تجربۀ درد و ناراحتی نیست، بلکه همچنین تجربۀ آسیب‌پذیری شدید در جهانی خصمانه است که از وفق‌دادنِ خود با کوشش‌های شما سر بازمی‌زند.\n بنابراین، بیماریْ شکافی است که بین بدن زیستی و بدن زیستهْ کشیده شده‌ است. امراضْ نقص‌های عملکرد در بدن زیستی‌اند، درحالی‌که بیماریْ تجربۀ درونیِ آن نقایصِ عملکرد است، یعنی آگاهی دلسردکننده از میرایی و آسیب‌پذیری خویشتن. اما به‌باور کارل پذیرش این پیوند می‌تواند فرصتی برای رشد اخلاقی باشد. هنگامی که امراض «انطباق بی‌نقص» دو بدن را بر هم می‌زنند، فرد به مجموعه‌ای از حقایق دربارۀ «بودن در جهان» پی می‌برد. این فهم مستلزم مجموعه‌ای از احساسات و واکنش‌های متفاوت است، حتی اگر درمان پزشکی با موفقیت همراه باشد. شیمی‌درمانی شاید بتواند غده‌های بیماران سرطانی را از بین ببرد، اما نمی‌تواند احساس بیگانگیِ آن‌ها از بدنی را از بین ببرد که اکنون احساس می‌کنند به آن‌ها «خیانت کرده‌ است». جراحی می‌تواند اندامی را [به وضعیت پیشین خود] بازگرداند، اما فقدان آن احساسی را جبران نمی‌کند که جهان را عرصۀ امکان‌ها می‌دید. در اینجاست که تجربۀ بیماری می‌تواند، به‌روشنی، خیرهایی اخلاقی به دست دهد.\n سازگاری و خلاقیت دو خصلتی هستند که بیماریِ خودِ کارل به ارمغان آورده است. او از شیب‌های تند پرهیز می‌کند و از پله‌ها زیاد بالا و پایین نمی‌رود. او برای گرداندن سگ خود مسیرهای جدیدی پیدا می‌کند و تمام ملاقات‌های هفته را در یک روز و در یک طرف پردیس دانشگاه برنامه‌ریزی می‌کند. به‌گفتۀ کارل، این کارها بخشی جدایی‌ناپذیر و درونی از تجربۀ وی از وضعیت خود است. سازگاریْ واکنشی مستقیم به تغییرات در توانایی‌های بدنی وی است، درحالی‌که خلاقیت در چارچوب جهان اجتماعی و عملیِ وی رخ می‌دهد، جهانی که با بیماری ریویِ او محدود شده است. شاید این ضرب‌آهنگِ روزانهْ فاقد برخی از جذابیت‌های متافیزیکی‌ای باشد که بودا، آگوستین و نیچه توصیف کرده‌اند. اما زندگی هرکسی دربرگیرندۀ هزاران رویداد کوچک است و هریک از این کارهای کوچک، خودش فرصتی کوچک برای به‌کاربستن فضیلت است.\n دو گروهْ منتقد این ادعا هستند که بیماری می‌تواند عامل خویشتن‌سازی باشد. جینا ام.شاو، نویسنده‌ای که از سرطان سینه بهبودی یافته، معتقد است که صحبت از قدرت رستگاری‌بخشِ بیماری، انگیزه‌هایی خطا پدید می‌آورد تا بیماری را ایجاد، تشدید یا طولانی کنیم. شاو صحبت از سرطان به‌مثابۀ «موهبت» را به ریشخند می‌گیرد، زیرا [معتقد است] این شیوۀ سخنْ واقعیت‌های هولناکِ جسمی و عاطفیِ زندگی با سرطان را پنهان می‌سازد. موهبت چیزی به شما می‌بخشد، درحالی‌که سرطان، از دیدگاه او، «دزدی است که همواره از شما می‌رباید». ازآنجاکه هرچه فرد بیشتر و بدتر با بیماری درگیر باشد، بیماری بیشتروبیشتر از وی می‌ستاند، هرچیزی که جلوه‌ای مثبت (از فضایل، حقایق یا هرچیز دیگر) به این تجربه می‌بخشد باید طرد شود.\n البته، این درست است که برخی افراد فعالانه در پی جست‌وجوی بیماری هستند. بنا بر گفته‌ها، دیوجانس، یکی از فیلسوفان کلبی‌مذهب در یونان باستان، در تابستان در میان شن‌های داغ غلت می‌خورد و در زمستان پابرهنه در میان برف راه می‌رفت، چراکه اصرار داشت فضایلی نظیر خودبسندگی و انضباط تنها با تحمل سختی‌ها به دست می‌آید. (بنا بر گفته‌ها، خوردن اختاپوس خام، عفونت مرگ‌بار با گاز سگ یا نگه‌داشتن اختیاریِ نفَس علت مرگ او بوده است). به‌گفتۀ نیچه، که کلبی‌مذهبان را می‌ستود، شاید رنج شدید نتواند ما را انسان‌های بهتری کند، اما بی‌تردید ژرفای وجودی ما را بیشتر می‌کند و رهایی‌بخشِ نهاییِ روح است، زیرا انرژی‌های حقیقی ما را آشکار می‌کند، انرژی‌هایی که راحتیِ بهروزیْ راه ظهور آن‌ها را بسته است.\n اما فیلسوفان اندکی به چنین تصورات ریاضت‌کِشانه‌ای از ماهیت شکوفایی اخلاقیْ پایبندی جدی دارند. نیچه و کلبی‌مذهبان فضایلی را می‌ستودند که مردانه و نظامی بودند، همانند شجاعت و خویشتن‌داری، درحالی‌که امروز بیماران به ‌همان اندازه از آموختن شکیبایی و همدلی سخن می‌گویند. به‌طورِ کلی، این واقعیت که بیماری می‌تواند عامل خویشتن‌سازی باشد به‌خودی‌خود بدان معنا نیست که فرد باید در پی بیماری باشد یا آن را تشدید کند. اگرچه فضیلتْ اهمیت دارد، تندرستی نیز مهم است و فرد خردمند حتماً نباید اوّلی را به‌قیمت ازدست‌دادن دومی به دست آورد.\n گروه دیگری از منتقدین اظهار می‌کنند که بیماریْ همه را از نظر اخلاقی بهبود نمی‌بخشد. بیماری می‌تواند خویشتن‌ساز باشد، اما همچنین می‌تواند روح ما را جریحه‌دار کند. بیماری می‌تواند از مهربانی و شکیبایی افراد بکاهد و آن‌ها را خودخواه‌تر کند. بیماری می‌تواند، به‌جای فضایل، بدی‌ها را پدید آورد و تمام فضایل پیشین ما را از بین ببرد. کاتلین کانوی، روان‌درمانگر، در کتاب خاطرات خود زندگی معمولی۶ (۱۹۹۷) شرح می‌دهد که چگونه، با پیشرفت علامت‌های سرطان سینه‌اش، نگرانی و دلسوزی او برای دیگران کاهش می‌یافت، به‌خصوص بدان دلیل که مبارزه با بیماریْ انرژی زیادی از فرد می‌گیرد. در این شرایط حتی شاید برخی بدی‌ها ضروری باشند. کارل درمی‌یابد که آموختنِ گستاخ‌بودن، راهبردی بنیادی برای بی‌اعتنایی به نگاه‌های خیرۀ بی‌ملاحظه و پرسش‌های ناخواندۀ غریبه‌هاست. اگر چنین باشد، شاید سخن از آثار کرامت‌بخشِ بیماری صرفاً کل این تجربه را [برای بیمار] دشوارتر سازد.\n بنابراین، آیا من با صحبت دربارۀ قدرت بیماری در دگرگون‌سازیِ اخلاقی صرفاً باری تازه بر دوش بیماران می‌گذارم؟ چنین پروژه‌هایی در بهترین دوران زندگی به‌اندازۀ کافی دشوارند، چه برسد به زمانی که، طبق توصیف درخشانِ سیمون ویل از رنج و بیماری، فرد همانند «کرمی نیمه‌له‌شده» در حال دست‌و‌پازدن است. کریستینا میدل‌بروک در کتاب دیدن خرچنگ۷ (۱۹۹۶) می‌نویسد که چشمداشتِ خوش‌بینی از او، وی را خشمگین و چهره‌اش را «به‌زشتیِ چهرۀ مدوسا۸» دگرگون کرده است. این کتابْ خاطرات وی از مردن بر اثر سرطان سینۀ پیشرفته است که پیش از مرگ او در سال ۲۰۰۹ منتشر شد.\n البته، این درست است که ایدئولوژیِ «مثبت‌اندیشی»، که اِهرنرایش و دیگران آن را محکوم می‌کنند، پیچیدگی و گونا‌گونیِ وضع بیماری را نادیده می‌گیرد. گاهی، پایان بیماریْ بازگشت سلامتی است، اما گاهی مرگی دردناک [در پیش است]. گاهی فردْ خود را با شجاعت با بیماری سازگار می‌سازد، اما گاهی تزلزل نشان می‌دهد و تمام امید خویش را وا می‌نهد. به نظر می‌رسد رهیافت من چنین القا می‌کند که آن‌هایی که بیماری‌شان به رشد شخصیت آن‌ها کمک نکرده است به‌نوعی شکست خورده‌اند. شاید آن‌ها سلامتی خود را از نو به دست آورند اما مجموعه‌ای از فضایل تسلی‌بخش را از دست داده‌اند.\n بااین‌همه، به‌باور من می‌توانیم به دو شرط به قدرت بیماری در اعتلای فضیلت پایبند باشیم. شرط نخستْ آن است که دریابیم همیشه خویشتن‌سازی ممکن نیست. به‌روشنی، آشکارساختن فضیلت در سختی‌های زندگیْ فرایندی پیچیده است و به عوامل بسیاری بستگی دارد: ماهیت بیماری، خلق‌وخوی فرد و انواع پشتیبانی اجتماعی و عملیِ در دسترس. عامل آخر از اهمیتی ویژه برخوردار است. همان‌طور که قدما می‌دانستند، پرورش فضیلتِ فردی فعالیتی جمعی است، زیرا ما از طریق برخورد با دیگران دربارۀ شخصیت خود می‌آموزیم و آن را بهبود می‌بخشیم. (فضایل موردنظر کارل، یعنی سازگاری و خلاقیت، را در نظر بگیرید: شکوفاییِ هر دو از طریق همکاریْ آسان‌تر است).\n بنابراین، اینکه بیماری تا چه میزان می‌تواند فضایی برای رشد شخصی فراهم کند و تا چه میزان می‌تواند ویرانگر و بیگانه‌ساز باشد، تاحدی به زمینۀ گسترده‌ترِ سیاسی و اجتماعی بستگی دارد. شاید گواهی‌های بسیاری از بیماران، اغلب سوزناک، اغلب خشمناک، نشان می‌دهد که فرهنگ اجتماعی و اخلاقیِ جوامع غربی چندان برای خودسازی مناسب نیست. اقدامات اخیر در انگلستان به‌طور محتمل به بیماران در یافتن معنا در تجربۀ خود کمکی نخواهد کرد، برای مثال، کاهش کمک مالی به گروه‌های پشتیبان سلامت روان، خبیث جلوه‌دادنِ «متوسلین به گواهی پزشکی»۹ و «طُفیلی‌های مقرری‌بگیر»۱۰، و سخت‌گیری شدید در اعطای مستمریِ ازکارافتادگی.\n راه انسانیِ دیگر برای حفظ ارزش بیماری آن است که اصرار نورزیم که بیمار در پی خویشتن‌سازی باشد. شاید برخی در واکنش به بیماری‌های سخت ترجیح می‌دهند آن را نوعی چالش ببینند، مبارزه‌ای برای پیروزی و فرصتی برای رشد. اما برخی دیگر، از چنین نگرشی نفرت دارند. آن‌ها بیماری را امری می‌بینند که باید با آن دست‌وپنجه نرم کرد یا آن را به دوش کشید، سفری ناخواسته که باید به پایان رساند، نه مسابقه‌ای برای پیروزی. اینکه بخواهیم تمام بیماران در پی یافتن امکان‌های نهفته در بیماری برای خودسازی باشند شکست وحشتناک در همدلی با آنان است.\n درواقع، از دیدگاه کارل، همدلیْ فضیلتی است که بیشترِ افراد از آن بی‌بهره‌اند، به‌خصوص افرادی که از تندرستیِ خود غافل‌اند و موهبت همکاریِ بدنِ خود را قدر نمی‌دانند. پرورش همدلی با تجربۀ بیماری به معنای آن است که بیاموزیم «از درون» دربارۀ آن بیندیشیم، از درون بدن زیستۀ کسی که ناخوش است، نه اینکه با بیماری صرفاً به‌عنوان مسئله‌ای پزشکی یا زیست‌شناختی برخورد کنیم. این یعنی بکوشیم تا چشم‌انداز فردی را ببینیم که نه‌تنها با بیماری بلکه با عدم‌فهم دیگران از مطالبات بی‌امانِ آن نیز مبارزه می‌کند، مطالبات بدنی، روانی، عاطفی و اجتماعی.\n در بیشتر مباحثات دربارۀ فلسفۀ زندگی خوب، تندرستی را پیش‌شرط می‌انگارند. اما، اگر بیماری یکی از اجزای سازندۀ وضعیت انسان است، باید با نگاهی بازتر به این مسئله بنگریم که چگونه افرادِ وابسته، بیمار و آسیب‌پذیر می‌توانند در میان مصیبت و گرفتاری به شکوفایی دست یابند. جدی‌انگاشتنِ ظرفیت بیماری برای خویشتن‌سازی گامی در جهت درست است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را ایان جیمز. کید نوشته است و در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Being ill, living well» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «آیا بیماری می‌تواند مثبت و سازنده باشد؟» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است. •• ایان جیمز. کید (Ian J. Kidd) استادیار فلسفه در دانشگاه ناتینگهام است. حوزه‌های علاقه‌مندی او معرفت‌شناسی فضیلت، معرفت‌شناسی اجتماعی، فلسفۀ علم، و تجربۀ بیماری و ارزش آن است. [۱] Illness: The Cry of the Flesh [۲] Illness as Metaphor [۳] Smile or Die [۴] biological body [۵] lived body [۶] Ordinary Life [۷] Seeing the Crab [۸] مدوسا زنی هیولایی در اساطیر یونان باستان با چهره‌ای بسیار زشت بوده که اگر به کسی خیره می‌شد، آن کس جان می‌سپرد [مترجم]. [۹] sick-noters: کارمندانی که برای غیبت از کار به گواهی پزشکی متوسل می‌شوند [مترجم]. [۱۰] benefit scroungers: کسانی که به‌دلایل خاصِ پزشکی و غیره کار نمی‌کنند و مقرری می‌گیرند [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157786.json b/train/528157786.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..23d75c3cbd56098e6da073bc0b4c0703d5581c4d --- /dev/null +++ b/train/528157786.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فقط نیمی از دوستی‌های جهان «متقابل» است", + "subtitle": "حتی بهترین دوستان هم ممکن است روزی دشمن شوند، چرا دوستی این‌قدر آسان زهرآگین می‌شود؟", + "introduction": "لغت‌نامه‌ها می‌گویند مفهومِ متضاد دوستی، دشمنی است. اما حکمت عامیانه ما را از وجودِ «دوستان بدتر از دشمن» باخبر می‌کند که می‌توانند چنان رنج‌ها و آسیب‌هایی به ما برسانند که هیچ‌ غریبه‌ای از دستش برنمی‌آید. در واقع، دوست‌دشمن‌ها بخشِ جدایی‌ناپذیر روابط اجتماعیِ ما هستند. دوستانی که از جهاتی واقعاً به آن‌ها دلبسته‌ایم، و از جهاتی نیز حقیقتاً آزارمان می‌دهند. همین چیزهاست که دوستی را به مفهومی پیچیده، اسرارآمیز و مبهم تبدیل می‌کند.", + "content": "کارلین فلورا، ایان — حتماً برایتان پیش آمده که روبه‌روی دوستتان نشسته و احساس کرده‌اید که حقیقتاً درکتان می‌کند و عمیقاً شما را می‌شناسد. شاید احساس کرده‌اید که چگونه در برخورد با او «بهترین نمونۀ خودتان» را بروز داده و هوشمندانه‌ترین نظرات و بامزه‌ترین شوخی‌هایتان را به زبان آورده‌اید. او شما را تشویق کرده، به یکی از طرح‌هایتان به دقت گوش داده، آن را بسط داده و به‌نرمی پیشنهادهایی برای بهترکردنش ارائه داده است. نشسته‌اید و پشت سر دوستان مشترکتان حرف زده‌اید، خاطره‌هایتان را با هم مرور کرده‌اید و موضوعات موردعلاقه‌تان را، با زبان و اصطلاحاتی که فقط مخصوص خودتان است، زیرورو کرده‌اید. شاید او را ستایش کرده‌ و به‌خاطر شباهتتان به او به خود بالیده‌اید. زمانی که فردی، با چنین جایگاهی نزد شما، برایتان ارزش قائل می‌شود، عمیقاً احساس رضایت می‌کنید: حسابی شاد، سرحال و سرخوش می‌شوید.\nاین‌ها دوستی‌هایی هستند که روح ما را سرشار می‌کنند، هویتمان را می‌پرورانند و مسیر زندگی‌مان را شکل می‌دهند. بررسی این موضوع در آزمایشگاه‌های علوم اجتماعی به‌خوبی به ما نشان داده که این روابطْ ما را، از نظر ذهنی و جسمی، سالم و شاداب نگه می‌دارد: دوستانِ خوب ایمنی را افزایش می‌دهند، خلاقیت را شکوفا می‌کنند، فشار خونمان را پایین می‌آورند، سالمندان را از زوال عقل حفظ می‌کنند و حتی احتمال مرگمان را نیز کاهش می‌دهند. اگر حس می‌کنید زندگی بدون دوستانتان ممکن نیست، احساسی‌بازی درنیاورده‌اید و کاملاً حق دارید.\n اما حتی آرام‌ترین و گرم‌ترین دوستی‌ها نیز، مانند اغلب روابط انسانی، ممکن است دچار تنش و نزاع شوند. ممکن است این روابط بخشی از جادوی خوشایندشان را از دست بدهند و دیگر نتوانند آن را بازیابند. حتی ممکن است، به‌دلایلی تراژیک یا اصلاً بدون هیچ دلیلی، به‌کلی از بین بروند. اینجاست که پای دوستی‌های نه‌چندان‌آرام، دوستی‌های بیش‌ازپیش دشوار و دوستی‌های بد، عذاب‌آور و سمی به میان می‌آید. لذت‌ها و منافع دوستان خوب بسیار است، اما این نکات مثبتْ هزینه [هم] دارند. اگر از دریچه‌ای وسیع و واقع‌بینانه‌تر بنگریم، دوستیْ بسیار آشفته‌تر و نامتوازن‌تر از آن چیزی است که تا به امروز ترسیم شده است.\n شواهدی هست که نشان می‌دهد تنها نیمی از دوستی‌ها متقابل است. این اولین نکته‌ای است که، همانند آبی سرد، روی تصور آرمانی از دوستی می‌ریزد. این موضوع برای افراد بسیار هولناک است چراکه، براساس پژوهش‌ها، تصور ما بر این است که تقریباً تمام دوستی‌هایمان متقابل است. می‌توانید تصور کنید کدام‌یک از افرادِ فهرستِ دوستانتان شما را در فهرست دوستانِ خود جای نداده ‌است؟ یک توضیح برای این بی‌تعادلی این است که بسیاری از دوستی‌ها آرمان‌گرایانه است: مطالعۀ انجام‌شده بر روی نوجوانان نشان می‌دهد که همه دوست دارند با افراد محبوب دوست شوند، اما این‌‌ افراد محبوب، که از درجۀ اجتماعی بالاتری برخوردار شده‌اند و توجه بیشتری به‌ آن‌ها می‌شود، انتخاب‌های خودشان را دارند (و میانگین را منحرف می‌کنند). استیون استروگاتز در سال ۲۰۱۲ در نیویورک تایمز در مقاله‌ای که این ادعا را تأیید می‌کرد، اشاره کرد که، بنا به یافته‌هایش، «دوستانِ» شما در فیس‌بوک همیشه، به‌طور متوسط، «دوستان» بیشتری نسبت‌به شما دارند. چنین برمی‌آید که در این دنیا، که ذهن‌ها همه مشغول جایگاه است، نمی‌توان دوستی را واحه‌ای میان بیابان بی‌آب‌وعلف دانست.\n روابط «دووجهی»، در اصطلاح علوم‌اجتماعی، با وابستگی متقابل و کش‌مکش مشخص می‌شود. انسانْ احساسات مثبت و منفیِ بسیاری نسبت‌به افراد موجود در چارچوب این روابط دارد. ممکن است زمانی که آن‌ها زنگ می‌زنند مطمئن نباشید که گوشی را بردارید یا نه. این نوع روابط نیز متداول هستند. نزدیک به نیمی از اعضای مهم شبکۀ اجتماعیِ یک نفر را می‌توان در این دستۀ دووجهی قرار داد. درست است که بیشترِ این مقدار اعضای خانواده هستند (که خواهی‌نخواهی گرفتارشان هستیم) تا دوستان؛ باوجوداین، این هم نشانۀ دیگری است که نشان می‌دهد جایگاهِ دوستی آن‌قدرها هم رفیع نیست.\n دوستانی که وفادار، قابل‌اعتماد و خوش‌مشرب هستند، یعنی دوستان خوب، اگر بعضی صفات ناخوشایند را هم داشته باشند، می‌توانند برایتان بد باشند. پژوهش‌های انجام‌شده روی شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که دوستانِ افسرده احتمال افسرده‌شدن شما را افزایش می‌دهند، دوستان چاق امکان چاقی شما را بالا می‌برند و بالاخره دوستانی که اهل مشروب و سیگار هستند باعث می‌شوند بیشتر سیگار و مشروب مصرف کنید.\n بعضی دیگر از دوستانِ خوبْ دارندۀ (یا در حال کسبِ) ارزش‌ها و عاداتی هستند که با عادات و ارزش‌های فعلی یا درحال‌ظهور شما هم‌جهت نیست. مشخص است که آن‌ها «ضرری» به شما نرسانده‌اند، اما کسانی هم نیستند که کیستیِ شما را تصدیق کنند یا در طول زمان به‌راحتی شما را به‌سوی اهدافتان هدایت کنند. ماندن با آن‌ها یعنی شناکردن خلاف جهت جریان آب.\n این ملغمۀ دوستی‌ها، علاوه‌بر مکدرکردن ما، به سلامتمان هم آسیب می‌زند. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳، جولین هولت لونستد از دانشگاه بریگم یانگ، و بِرت یوچینو از دانشگاه یوتا از افراد خواستند، زمانی که دربارۀ تعاملاتشان با آدم‌های مختلف می‌نویسند، دستگاه کنترل فشار خون به دست کنند. فشار خون در هنگام نوشتن دربارۀ رابطه‌های دووجهی بیش از زمانِ نوشتن دربارۀ دوستان یا دشمنان مسلّم بود. شاید پیش‌بینی‌ناپذیر‌بودن این روابط است که باعث می‌شود حساس‌تر شویم: آیا جین کریسمس را خراب خواهد کرد؟ رابطه‌های دووجهی باعث افزایش واکنش‌پذیری قلبی‌عروقی، پیری سلولی بیشتر، مقاومت کمتر در مقابل استرس و کاهش احساس سلامت می‌شود.\n بااین‌حال، یافته‌های یکی از گروه‌های پژوهشی حاکی از آن است که دوستی‌های دووجهی می‌تواند حاوی منافعی در محیط کار باشد. یافته‌های این گروه نشان داده که این‌گونه روابط باعث می‌شود افرادْ بیشتر بتوانند خود را جای دیگری بگذارند. دلیل این مسئله تاحدی این است که افراد می‌خواهند از معنا و ماهیت رابطه‌شان سر درآورند. علاوه‌براین، ازآنجاکه روابط دووجهی باعث می‌شود افراد از شرایط فعلیِ خود مطمئن نباشند، آن‌ها را وادار می‌کند برای تثبیت جایگاه خود بیشتر تلاش کنند.\n «دوسمَنان۱» یا دوست‌دشمن‌ها، از این جهت که به‌شکل مشخصی چندلایه هستند (محبت در لایۀ بالایی و رقابت یا بی‌میلی در پایین آن)، در گروهی مجزا قرار می‌گیرند. این شرایط برای روابط دووجهی صادق نیست، روابطی که مخلوطی هستند از عشق، نفرت، دل‌خوری، دل‌سوزی، فداکاری و عطوفت. بسیاری از افرادْ وجود نیروی برانگیزاننده و مثبت دوست‌دشمنی را در محیط کار، فضای رُمانتیک و تربیت فرزند مفید می‌دانند.\n همانند خانواده‌های ناراضی، دوستان هم می‌توانند به‌اَشکال مختلف بی‌نهایت «بد» باشند که، در این شرایط، هیچ وجهِ دومی هم وجود نخواهد داشت. سوزان هیتلر، روان‌شناس بالینی از دِنوِر، و شارون لیوینگستون، روان‌شناس و مشاور بازاریابی از نیویورک، به این مسئله پرداخته و چند خصلت بارز را در این چارچوب مشخص کرده‌اند: دوست بد باعث می‌شود شما با دوستان دیگرش احساس رقابت پیدا کنید. او بسیار بیشتر دربارۀ خودش صحبت می‌کند تا شما دربارۀ خودتان. همچنین به‌شکلی حق‌به‌جانب از شما انتقاد می‌کند، اما وقتی از او انتقاد کنید موضع دفاعی می‌گیرد. کاری می‌کند احساس کنید روی لبۀ تیغ راه می‌روید و هر لحظه ممکن است خشم یا نارضایتی او را برانگیزید. انگار که شما را سوار ترن هواییِ احساسی کرده باشد، یک روز خوش‌رو است و تحسینتان می‌کند و روز بعد بی‌اعتناست و به‌سردی با شما رفتار می‌کند.\n در سال ۲۰۱۴، گروهی از دانشگاه کارنگی ملون در پیتسبورگ دریافتند که، هرچه میزانِ منفی‌نگری در روابط بانوانِ سالمِ بالای پنجاه سال افزایش یابد، به همان نسبت، فشار خون نیز افزایش می‌یابد. تعاملات منفی اجتماعی (برخوردهایی مانند انتظار بیش‌ازحد، عیب‌جویی، دل‌سردی و مشاجره‌های ناخوشایند) باعث افزایش ۳۸درصدیِ این خطر شده است. در مردها رابطه‌ای میان روابط بد و فشار خون بالا مشاهده نشد. این موضوع احتمالاً به این دلیل است که بانوان اهمیت بیشتری برای روابط قائل هستند و عادت کرده‌اند که توجه بیشتری به این مسائل داشته باشند.\n تعاملات ناخوشایند نیز هم در مردان و هم در بانوان می‌تواند به تندخویی منجر شود. جسیکا چیانگ، پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا، لوس‌ آنجلس، که مطالعه‌اش این مطلب را تأیید می‌کند، می‌گوید انباشت عوامل استرس‌زا همانند زهری واقعی می‌تواند باعث آسیب جسمی‌شود. برخی دوستی‌های آزاردهندۀ ما در ابتدا خوب بوده و بعد از مدتی بد می‌شوند. برای مثال نرخ پرخاشگری سایبری میان دوستان ۴.۳ برابر این نرخ در میان دوستانِ دوستان است یا، آن‌طور که دایان دوپواتیه معشوقۀ شاه‌هِنری دومِ فرانسه در قرن شانزدهم گفته، «برای داشتن دشمنی خوب، یک دوست انتخاب کنید: او خوب می‌داند کجا را هدف قرار دهد».\n رابرت گرین در کتاب خود به‌نام ۴۸ قانون قدرت (۱۹۹۸) به این شیب لغزان اشاره کرده‌ است. او هشدار می‌دهد که واردکردن دوستان به تلاش‌های شغلی‌تان ممکن است تغییر دوستان «خوب» به «بد» را سرعت ببخشد. این موضوع تاحدی به واکنش افراد به لطف‌های بزرگ مربوط است: عجیب است، اما دقیقاً مهربانی شماست که تعادل همه‌چیز را به هم می‌ریزد. افراد دوست دارند احساس کنند سزاوار خوش‌بختی بوده‌اند. مورد لطف واقع‌شدن گاهی اوقات برای افراد سنگین است: این یعنی انتخاب فرد به‌خاطر این بوده که در دایرۀ دوستان قرار داشته، نه اینکه الزاماً سزاوار انتخاب‌شدن بوده است. در استخدام دوستان حتی می‌توان ردپایی از منت‌گذاری را هم دید که باعث می‌شود آن‌ها در خلوتِ خود آزرده شوند. آسیبِ برآمده از این موضوع کم‌کم خودنمایی خواهد کرد: کمی رُک‌گوییِ بیشتر، نشانه‌هایی از حسادت و دل‌خوری و، قبل از اینکه به خودتان بیایید، دوستی‌تان رنگ خواهد باخت.\n یعنی واقعاً بخشیدنِ امکانات و «کمی رُک‌گوییِ بیشتر» برهم‌زنندۀ رفاقت است؟ این نتیجه‌گیری، که خلاف آرمان‌های صداقتِ کامل و دست‌ودل‌بازیِ نامحدود میان دوستان است، سرنخی به دست می‌دهد تا بفهمیم چرا این‌قدر دوستان «بد»، «خوب و بد» و «خوب و بعداً بد» داریم. رابرت ترایوِرز، زیست‌شناس تکاملی، در مقاله‌اش به‌نام «تکامل بشردوستی متقابل» (۱۹۷۱) چنین نتیجه می‌گیرد: «هر انسانی هم‌زمان به فداکاری و خیانت کشش دارد» که، در آن، خیانت یعنی حداقل کمی‌کمتر از آنچه دوستان به تو اعطا می‌کنند (یا بیشتر از آنچه از تو می‌گیرند) به آن‌ها اعطا کنی یا از آن‌ها بگیری.\n ترایوِرز در ادامۀ توضیحاتش می‌گوید ما چنان تکامل یافته‌ایم که بتوانیم خیانت‌کارانی پنهان‌کار باشیم، آن هم با سازوکارهای پیچیده برای کنترل خیانت‌کاران بزرگ‌تر و همچنین فداکاری «بیش‌ازحد». او چنین می‌نویسد: در خیانت فاحش، فرد خیانت‌کار هیچ پاسخ متقابلی نمی‌دهد، و فرد فداکار بدون هیچ جبرانی متحمل همۀ هزینه‌های فداکاری‌ می‌شود… واضح است که قانون انتخاب طبیعیْ واکنش فوری علیه خیانت‌کار فاحش را ترجیح می‌دهد. اما برعکس در خیانت پنهانی کارهای متقابل وجود دارد اما فرد خیانت‌کار همیشه سعی می‌کند کمتر از آنچه گرفته اعطا کند یا، به‌بیان دقیق‌تر، کمتر از مقداری که دوستش در آن شرایط به او اختصاص می‌داد به دوستش اختصاص دهد.\n احساس دل‌انگیز «علاقه» به یک نفر نیز بخشی از این سیستم تنظیم روحی و روانی است و انتخاب طبیعی نیز این علاقه را به‌سمت افراد نوع‌دوست سوق می‌دهد: انسان‌های خوبْ دوستان بیشتری جذب می‌کنند. همچنین، اگر علاوه‌بر خوب‌بودن از جایگاه بالایی هم برخوردار باشی که دیگر نور علی نور است. اما مسئله این نیست که ما خیانت‌کاریم یا فداکار، خوبیم یا بد، بلکه موضوع این است که در روابط و شرایط متفاوت تا چه حد فداکاریم و تا چه حد خیانت‌کار، تا کجا خوبیم و از کجا بد.\n شاید این الاکلنگ میان فداکاری و خیانت، که در نقطۀ پنجاه‌پنجاه ثابت می‌ایستد، بتواند دلیل ظاهر‌شدن رقم پنجاه‌درصد را در پژوهش‌های مرتبط با دوستی و رابطه توضیح دهد. اگر خاطرتان باشد نیمی از دوستی‌هایمان متقابل نیست، نیمی از شبکۀ اجتماعی ما از روابط دووجهی تشکیل شده، و اگر به حوزۀ مجاور یعنی کشفِ دروغ هم سر بزنیم افراد عادی، در پنجاه‌درصدِ اوقات، دروغ را کشف می‌کنند. ما طوری تکامل یافته‌ایم که تاحدی دروغ‌ها را کشف کنیم که سرمان کاملاً کلاه نرود و درعین‌حال قدرتِ کشفمان آن‌قدر هم نباشد که، زیر بار حقیقت‌های ناگوار و خالی از دروغ‌های مصلحتیِ تعاملات اجتماعی، خرد شویم. به همین منوال به‌گونه‌ای تکامل یافته‌ایم که بعضی رفتارهای خیانت‌آمیزِ دوستانمان را کشف کنیم، اما این توانایی آن قدر نیست که باعث شود از خیر همۀ دوستی‌ها بگذریم. دوستی‌های ما، همانند الاکلنگ، بالا و پایین می‌رود.\n احتمالاً این روند به‌نظرتان پیچیده می‌آید. ترایوِرس هم این پیچیدگی را قبول دارد و حتی گمان می‌کند که گسترش همین سیستم برای تنظیم فداکاری و نوع‌دوستی میان افرادِ غیرخویشاوند بوده است که باعث شده، در دورۀ پلیستوسن، مغز ما رشد زیادی داشته باشد. بسیاری از عصب‌پژوهانْ نتیجه‌گیری او را تأیید می‌کنند: انسان‌ها باهوش هستند تا بتوانند دوستی‌هایشان را هدایت کنند.\n یافته‌های جان یاگرِ روان‌شناس، نویسندۀ کتاب وقتی دوستی آسیب می‌زند (۲۰۰۲)، نشان می‌دهد که ۶۸درصد شرکت‌کنندگانِ نظرسنجیْ مورد خیانت دوستشان قرار گرفته‌‌اند. اما این خیانت‌کاران چه کسانی هستند؟ باوجود چنین اعداد و ارقام بالایی، آیا ممکن است این «آن‌ها» خود ما باشیم؟\n این اندیشۀ هولناک باعث شد بپرسم: آیا ما واقعاً تلاش می‌کنیم گناهان کوچک را ببخشیم؟ واقعاً گلایه‌هایمان را ابراز می‌کنیم تا انباشته نشود و دوستی‌مان را به باد ندهد؟ برای دور هم جمع‌شدن کاری می‌کنیم؟ سعی می‌کنیم به دیگران حسن‌ظن داشته باشیم؟ آیا چیزی را که در توانمان هست در اختیار دوستانمان می‌گذاریم یا حسابِ‌ چیزهای داده و گرفتۀ خود و طرف مقابل را داریم؟ آیا به‌شکلی غیرمنصفانه از دوستانمان انتظار داریم که اعتقادات و تفکراتشان را با ما منطبق کنند؟ آیا واقعاً هر کاری از دستمان برمی‌آید انجام می‌دهیم؟ خب، شاید خیلی از دوستان ما هم گمان کنند این کارها را می‌کنند. اگر آن‌ها دوستان خوبی نبوده‌اند یا از ما فاصله گرفته‌اند یا ما از آن‌ها فاصله گرفته‌ایم، شاید بتوانیم این جدایی‌های متداول را بپذیریم، آن هم بدون آنکه ما را تا آنجا درگیر حس خطاکاری کنند که برچسب «سمی» به آن‌ها بزنیم.\n اینکه دوستی رابطه‌اش را با ما قطع کند یا بدون هیچ توضیحی ناگهان ناپدید شود، می‌تواند بسیار ویرانگر باشد. به‌هم‌زدن‌ها و قطع‌ روابط در شبکه‌های اجتماعی به امری رایج بدل شده است، اما به هر صورت انتظار داریم که دوستی‌هایمان تا ابد ادامه داشته باشد. این قطع دوستی‌ها تصور ما از کیستی‌مان را به چالش می‌کشد، به‌خصوص اگر سال‌ها باشد که با آن دوست رفیق گرمابه و گلستان باشیم. در پی این قطع رابطه، درحالی‌که وجودمان لبریز از آسیب آن است، آن دوست را به سبد «دوستان بد» می‌اندازیم.\n اما گاهی باید دوستی را رها کنیم تا بتوانیم خود واقعی‌مان باشیم. جامعه‌شناسی به‌نام جنیس مکیب، در کتاب ارتباط در دانشگاه (۲۰۱۶)، بیان می‌کند که پایان‌دادن به دوستی‌ها در ابتدای دوران جوانی راهی است برای پیشبرد هویتمان. ما خصوصیات و تصورمان از خود را در مقایسه با دوستانمان می‌سازیم، هم به‌شکل مثبت و هم منفی.\n باوجوداینکه باید مسئولیتمان برای دوستانِ بهتری بودن و همچنین سهممان در برخوردها و برهم‌خوردن رابطه‌ها را بپذیریم، باید بدانیم که بعضی عوامل در دوستی‌ها هستند که از کنترل ما خارج‌اند، مثلاً در‌هم‌بافتگی شبکه‌های اجتماعی، که در آن شما و دیگریْ دوستان مشترک بسیاری دارید، یکی از چالش‌های بزرگ است. فرض کنیم کسی پایش را از گلیمش درازتر کند اما، چون نمی‌خواهید گروه به آشوب کشیده شود، نمی‌گویید که دیگر او را دوست خودتان نمی‌دانید. شاید از او کناره بگیرید، اما تاحدی این کار را می‌کنید که تقابل مستقیم به نظر نیاید و، به‌خاطر آن، افراد مجبور نشوند در مهمانی‌ها یا مراسم‌های مختلف فقط یکی از شما را دعوت کنند. گاهی اوقات این‌طور به نظر می‌رسد که به دوستانِ بد پیوند خورده‌ایم.\n نیروهایی که به ما دیکته می‌کنند با که بمانیم و از که دل بکنیم می‌تواند حتی برای خودمان هم اسرارآمیز باشد. آیا دوروبرتان کسانی نیستند که خیلی دوستشان دارید ولی خیلی وقت است رابطه‌ای با آن‌ها نداشته‌اید؟ یا کسانی که خیلی با هم جور نیستید ولی آن‌ها را بیشتر می‌بینید؟ گروه اول ممکن است همین الان در حال نوشتن نام شما در ستون «دوستان بد» باشند.\n سروکله‌زدن با دوستان بد، رها‌شدن از سوی آن‌ها و ناامیدی از آن‌ها بخش‌هایی پراسترس از زندگی است که می‌تواند به بدن و ذهن انسان آسیب بزند. البته که نداشتن دوست سرنوشتی به‌مراتب ناگوارتر است. درماندگی کودکان برای داشتن هم‌بازی را تصور کنید، حسرت عمیق نوجوانان برای داشتن کسی که «درکشان کند» یا احساس بزرگ‌سالانی که کسی را ندارند که شکست یا حتی موفقیتشان را با او تقسیم کنند. تنهایی به‌اندازۀ گرسنگی و تشنگیِ شدید عذاب‌آور است. جان کچوپو، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیکاگو، بین تنهایی و افسردگی، چاقی، اعتیاد به الکل، مشکلات قلبی‌عروقی، اختلال خواب، فشار خون بالا، پیش‌روی بیماری آلزایمر، جهان‌بینی‌های خودبینانه و فکرکردن به خودکشی، پیوندهایی یافته است. با همۀ این‌ها، اگر با دوستانتان مشکل دارید، پس هنوز دوستانی برایتان باقی مانده و این یعنی انسان خوش‌اقبالی هستید.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را کارلین فلورا نوشته است و در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Bad friends» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «فقط نیمی از دوستی‌های جهان «متقابل» است» و با ترجمۀ امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است. •• کارلین فلورا (Carlin Flora) روزنامه‌‌نگار و ویراستار سابق سایکولوژی تودی است. فلورا برای دیسکاور و امریکن ساینتیفیک مایند می‌نویسد. همچنین از او کتابی با نام تأثیر دوستی (Friendfluence) به چاپ رسیده است. [۱] Frenemies\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157788.json b/train/528157788.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bdff28343fa5408985158b399368fa43564f5b58 --- /dev/null +++ b/train/528157788.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "قتل اسامه بن‌لادن", + "subtitle": "روایتِ کاخ سفید از عملیات کشتن بن‌لادن ملغمه‌ای از افسانه و دروغ‌ بوده است", + "introduction": "دوم ماهِ مه سال ۲۰۱۱، باراک اوباما رئیس‌جمهور ایالات متحده امریکا، ناگهان روی پردۀ تلویزیون حاضر شد و گفت امریکا طی عملیاتی شبانه، موفق به کشتن اسامه بن‌لادن در پاکستان شده است. این شوک خبری در تمام جهان طنین‌انداز شد. اما داخل کاخ سفید خیلی‌ها از این سخنرانی ناخشنود بودند؛ زیرا طبقِ اولین توافق‌ها قرار بود داستان به‌گونۀ دیگری به گوش مردم جهان برسد و حالا اوضاع بدجوری به هم ریخته بود.", + "content": "درآمد نام سیمور هرش، روزنامه‌نگار پرسابقۀ آمریکایی، با رسوایی‌های سیاسی و نظامی عجین شده است. او که متولد ۱۹۳۷ در آمریکاست، پس از فارغ‌التحصیلی در رشتۀ تاریخ، مدتی دنبال کار دوید، و سپس اندک اندک به روزنامه‌نگاری روی آورد. در سال‌های دهۀ شصت، سبکِ مخصوص خودش در مطبوعات را که «روزنامه‌‌نگاری تحقیقی» نامیده بود آغاز کرد. او دربارۀ موضوعی خاص مداوماً با افسران و مسئولان بلندپایه مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای خصوصی ترتیب می‌داد و در نهایت، گزارش خود از ماجرا را ارائه می‌کرد. در سال ۱۹۷۰، برای افشاگری دربارۀ جنایت‌های ارتش آمریکا در ویتنام، جایزۀ پولیتزر را از آن خود کرد و آوازه‌ای جهانی به دست آورد. بعدها دربارۀ رسوایی واترگیت، فعالیت‌های پنهان هنری کسینجر و دیگر اتفاقاتی که در دنیای سیاست‌های خارجی آمریکا رخ می‌داد، قلم زد.\n در دوران ریاست جمهوری جورج بوش و بالارفتن احتمال حملۀ نظامی آمریکا به ایران، هرش افشا کرد که دفتر دیک چینی، معاون وقت رئیس‌جمهور، به دنبال ابداع طرح‌هایی برای شروع حمله به ایران بوده است. او گفت یکی از این طرح‌ها «پرچم کاذب» نام گرفته بود و طی آن عده‌ای از نیروهای دریایی آمریکایی در لباس گارد ساحلی ایران، به روی کشتی‌های آمریکایی آتش می‌گشودند و به‌این ترتیب، بهانه‌ای برای آغاز جنگ به دست می‌آمد.\n آخرین کتاب هرش، قتل اسامه بن لادن، نیز که در پایانِ دورۀ دوم ریاست جمهوری باراک اوباما منتشر شده است، بحث و جدل‌های بی‌پایانی را به همراه آورده است. مقالات این کتاب که روایت کاخ سفید از کشتن بن‌لادن را عمیقاً زیر سوال می‌برد، اولین بار در لندن ریویو آو بوکز منتشر شدند و جدیداً همراه با مقالات تازه‌ای دربارۀ جنگ سوریه و نقش عربستان در تحولات جدید خاورمیانه به چاپ رسیده‌اند.\n آنچه می‌خوانید ترجمۀ کامل مقالۀ اصلی او دربارۀ قتل اسامه بن‌لادن است. مقاله‌ای که پس از انتشار در اینترنت، بیش از دومیلیون بار بازدید شد.\n•••\nسیمور هرش، لندن ریویو آو بوکز — چهار سال پیش در عملیاتی شبانه، دسته‌ای از یگان ویژۀ نیروی دریایی ایالات متحده، اسامه بن‌لادن را در عمارتی با دیوارهای بلند در ایبت‌آبادِ پاکستان کشتند. قتل بن‌لادن مهم‌ترین دستاورد اولین دورۀ ریاست‌جمهوری اوباما و عاملی مهم در انتخاب دوبارۀ او بود. کاخ‌ سفید هنوز مدعی است که صفرتاصد این عملیات به‌دست امریکایی‌ها صورت پذیرفته و ژنرال‌های ارشد ارتش پاکستان و سرویس اطلاعاتی این کشور در جریان عملیات نبوده‌اند. این حرف هم مانند بسیاری از دیگر عناصر روایتی که دولت اوباما می‌گوید، غلط است. شاید روایت کاخ ‌سفید را لوئیس کرول، خالق آلیس در سرزمین عجایب، نوشته باشد: آیا بن‌لادن که تحت‌تعقیب بین‌المللی بود، واقعاً به این نتیجه می‌رسد که شهری تفریحی در شصت‌کیلومتری اسلام‌آباد، امن‌ترین مکان برای زندگی و هدایت عملیات‌های القاعده است؟ معنی‌اش این است که او در ملأعام پنهان شده بود یا حداقل امریکا چنین ادعایی دارد.\n واضح‌ترین دروغْ آن است که عملیات ایالات متحده ابداً به اطلاع رهبران نظامی ارشد پاکستان نرسیده بود؛ یعنی افرادی چون ژنرال اشفق پرویزکیانی فرماندۀ کل ارتش و ژنرال احمد شجاع‌پاشا مدیرکل سرویس اطلاعاتی پاکستان. علی‌رغم سلسله‌گزارش‌هایی که این ادعا را مشکوک دانسته‌اند، ازجمله یادداشت کارلوتّا گال در مجلۀ نیویورک‌تایمز در ۱۹ مارس ۲۰۱۴، کاخ ‌سفید همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند. گال که دوازده سال خبرنگار تایمز در افغانستان بود، به‌نقل از یکی از «مقامات پاکستانی» نوشته است که پاشا پیش از حمله می‌دانسته است بن‌لادن در ایبت‌آباد است. مقامات امریکایی و پاکستانی این ادعا را رد می‌کنند؛ اما توضیح بیشتری نمی‌دهند. ایمتیاز گُل، مدیر مرکز پژوهش و مطالعات امنیت، در کتاب خود پاکستان؛ پیش و پس از اسامه (۲۰۱۲) نوشت چهار افسر اطلاعاتی مخفی مدعی بودند ارتش پاکستان حتماً از این عملیات خبر داشته است باور عمومی مردم آن دیار نیز همین است. همین مسئله دوباره در ماه فوریه مطرح شد: اسد دورانی، ژنرال بازنشسته و رئیس سرویس اطلاعاتی پاکستان در اوایل دهۀ ۱۹۹۰، به مصاحبه‌گر الجزیره گفت «کاملاً ممکن» است افسران ارشد سرویس اطلاعاتی از محل اختفای بن‌لادن بی‌خبر بوده باشند، «اما احتمال اینکه آن‌ها باخبر بوده‌اند، بیشتر است. ایده‌شان این بوده که محل او در زمان مناسب افشا شود. زمان مناسب یعنی وقتی که بتوانید چیزی عوض آن بگیرید. اگر کسی مثل اسامه بن‌لادن در چنگتان باشد، او را به‌سادگی تسلیم ایالات متحده نمی‌کنید».\n بهار امسال با دورانی تماس گرفتم و چیزهایی را که از منابع امریکایی دربارۀ حمله به اقامتگاه بن‌لادن شنیده بودم با او در میان گذاشتم: اینکه بن‌لادن از سال ۲۰۰۶ زندانی سرویس اطلاعاتی پاکستان در ایبت‌آباد بوده است؛ اینکه کیانی و پاشا از قبل ماجرای حمله را می‌دانستند و ترتیبی دادند که بالگردهای حامل نیروهای یگان ویژۀ دریایی امریکا بدون هیچ مداخله‌ای از آسمان پاکستان استفاده کنند؛ اینکه برخلاف ادعای کاخ ‌سفید از ماه می ۲۰۱۱ تاکنون، سیا نه با دنبال‌کردن قاصدهای بن‌لادن، بلکه از طریق یکی از افسران اطلاعاتی ارشد سابق پاکستان از محل او باخبر شد و او به‌ازای بخش عمده‌ای از ۲۵میلیون دلار جایزۀ امریکا برای یافتن بن‌لادن، این راز را آشکار کرد؛ و بالأخره اینکه بسیاری از بخش‌های روایت دولت امریکا از ماجرای عملیات، به‌جز آنکه اوباما دستور حمله را داد و یگان ویژۀ نیروی دریایی مجری آن بود، نادرست‌ است.\n دورانی به من گفت: «وقتی روایت خودت را مطرح بکنی، البته اگر این کار را بکنی، مردم پاکستان بسیار سپاسگزار خواهند بود. مدت‌هاست که مردم اعتمادی به گفته‌های مقامات دربارۀ بن‌لادن ندارند. شاید قدری نظرات سیاسی منفی و مقداری خشم ابراز شود؛ اما مردم دوست دارند حقیقت را بشنوند و چیزهایی که تو به من گفته‌ای، اساساً همان چیزی است که از زمان این ماجرا تاکنون، از همکاران سابقم در کمیتۀ حقیقت‌یاب شنیده‌ام.» او گفت که به‌عنوان یکی از افسران اطلاعاتی سابق، اندکی پس از حمله از «افراد مطلع در تشکیلات استراتژیک» شنیده است که یکی از خبرچین‌ها حضور بن‌لادن در ایبت‌آباد را به اطلاع امریکا رسانده است و پس از قتل بن‌لادن، وعده‌های بی‌سرانجام ایالات متحده موجب شد کیانی و پاشا به دردسر بیفتند.\n منبع اصلی روایتی که در ادامه می‌آید، یکی از مقامات اطلاعاتی ارشد و بازنشستۀ امریکایی است که اطلاعات اولیه دربارۀ حضور بن‌لادن در ایبت‌آباد به دست او هم رسیده بود. همچنین او از برخی بخش‌های تمرین‌های یگان ویژه برای حمله و گزارش‌های مختلفِ پس از حمله خبر داشت. دو منبع امریکایی دیگر که به اطلاعاتی در تصدیق گفته‌های آن منبع اول دسترسی داشتند، مشاوران قدیمی فرماندهی عملیات‌های ویژه بوده‌اند. همچنین از داخل پاکستان نیز اطلاعاتی گرفته‌ام که می‌گفت تصمیم اوباما برای اعلام فوری خبر مرگ بن‌لادن، به ناخرسندی گستردۀ رهبران ارشد سرویس اطلاعاتی و ارتش پاکستان دامن زده است. دورانی هم این نکته را تکرار کرد. از کاخ ‌سفید خواستم دربارۀ این یادداشت نظر بدهد؛ اما پاسخی دریافت نشد.\n•••\nماجرا با تماس سرزدۀ یکی از خبرچین‌ها شروع شد. در آگوست ۲۰۱۰، یکی از افسران اطلاعاتی ارشد سابق پاکستان سراغ جاناتان بنک رفت. بنک مسئول مقرّ سیا در سفارت ایالات متحده در اسلام‌آباد بود. آن افسر گفت که در ازای جایزه‌ای که واشنگتن در سال ۲۰۰۱ اعلام کرده بود، حاضر است محل یافتن بن‌لادن را به سیا بگوید. سیا این تماس‌های سرزده را غیرقابل‌اعتماد دانست. دفتر مرکزی سیا یک تیم دروغ‌سنج را به محل فرستاد. او در این آزمون موفق بود. مقام اطلاعاتی ارشد و بازنشستۀ امریکایی به من گفت: «خُب، ما سرنخی پیدا کرده‌ بودیم که بن‌لادن در عمارتی در ایبت‌آباد زندگی می‌کند؛ ولی چطور می‌شد بفهمیم آن خبرچین واقعاً کیست؟»\n ایالات متحده در ابتدا قضیه را از پاکستانی‌ها مخفی نگه داشت. آن مقام بازنشسته می‌گفت: «می‌ترسیدیم اگر وجود این منبع لو برود، پاکستانی‌ها بن‌لادن را به جای دیگری منتقل کنند. لذا فقط اندکی از افراد از این منبع و ماجرایش خبردار شدند.» به‌گفتۀ وی، «هدف اول سیا، بررسی کیفیت اطلاعات این خبرچین بود.» آن عمارت تحت نظارت ماهواره‌ای قرار گرفت. سیا خانه‌ای در ایبت‌آباد اجاره کرد تا پایگاه دیدبانی باشد و کارمندانی از ملیت پاکستانی و دیگر ملیت‌های خارجی در آن گماشت. این پایگاه بعداً نقطۀ تماس سیا با سرویس اطلاعات پاکستان شد. ازآنجاکه ایبت‌آبادْ تفریح‌گاهی است که خانه‌هایش را در تعطیلات برای کوتاه‌مدت اجاره می‌دهند، توجه چندانی به این خانه جلب نشد. نیم‌رُخ روان‌شناختی خبرچین آماده شد. خبرچین و خانواده‌اش را از پاکستان به واشنگتن منتقل کردند. او هم‌اکنون مشاور سیا است.\n آن مقام بازنشسته گفت: «به ماه اکتبر که رسیدیم، تشکیلات نظامی و اطلاعاتی دربارۀ گزینه‌های نظامیِ ممکن بحث می‌کردند. آیا باید روی عمارتْ بمب سنگرشکن بیندازیم یا او را با حمله‌ای پهپادی از پا دربیاوریم؟ شاید هم به‌سبک آدم‌کُش‌های تک‌نفره، کسی را بفرستیم که دخل او را بیاورد؟ ولی اگر این کار را می‌کردیم، سندی برای اثبات هویتش نداشتیم… می‌دیدیم شب‌ها کسی داخل عمارت قدم می‌زند، اما امکان ردگیری نداشتیم؛ چون از داخل عمارت اطلاعاتی به ما نمی‌رسید.»\n در ماه اکتبر جلسه‌ای توجیهی برای اوباما برگزار شد. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، واکنش اوباما محتاطانه بود: «اینکه بن‌لادن در ایبت‌آباد زندگی کند، معقول به نظر نمی‌آمد. احمقانه بود. رئیس‌جمهور هم بر موضعش اصرار داشت: تا وقتی سندی ندارید که او واقعاً بن‌لادن است، دیگر در این باره با من حرف نزنید.» هدف اولِ رهبران سیا و فرماندهی مشترک عملیات‌های ویژه آن بود که حمایت اوباما را جلب کنند. معتقد بودند که اگر بتوانند نمونۀ دی‌.ان‌.ای به دست بیاورند و او را مطمئن کنند که یک حملۀ شبانه به آن عمارت خطری به‌دنبال ندارد، او هم متقاعد می‌شود. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، تنها راه دستیابی به این منظور «مطلع‌کردن پاکستانی‌ها بود.»\n در اواخر پاییز سال ۲۰۱۰، ایالات متحده همچنان ماجرای خبرچین را مسکوت گذاشته بود. کیانی و پاشا نیز مصرّانه به همتایان امریکایی خود می‌گفتند که از محل بن‌لادن خبری ندارند. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «قدم بعدی آن بود که ماجرا نرم‌نرم برای کیانی و پاشا مطرح شود. قرار شد به آن‌ها بگوییم اطلاعاتمان نشان می‌دهند که هدف باارزشی در آن عمارت است و بپرسیم چیزی دربارۀ آن می‌دانند یا نه… در محدودۀ عمارت خبری از تسلیحات، مثلاً تیربار و مسلسل نبود؛ چون آنجا تحت کنترل سرویس اطلاعات قرار داشت.» خبرچین به ایالات متحده گفته بود که بن‌لادن از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ پنهانی با تعدادی از همسران و فرزندان خود در کوهستان هندوکش زندگی می‌کرد و «سرویس اطلاعاتی پاکستان با رشوه‌دادن به تعدادی از افراد قبایل محلی برای خیانت به بن‌لادن، او را به چنگ آورد.» گزارش‌های منتشرشده پس از حمله می‌گفتند که او در این بازه در جای دیگری از پاکستان اقامت داشته است. همچنین خبرچین به بنک گفت که بن‌لادن بسیار مریض بود و همان اوایل حصرش در ایبت‌آباد، سرویس اطلاعاتی پاکستان به امیر عزیز، پزشک و سرگرد ارتش پاکستان، دستور داد برای معالجۀ او به خانه‌ای در نزدیکی عمارت نقل‌مکان کند. به‌گفتۀ مقام بازنشسته، «درحقیقت بن‌لادن علیل بود؛ ولی نمی‌شد این را بگوییم وگرنه می‌گفتند: یک آدم زمین‌گیر را زدید؟ کسی هم بود که کلاشینکف بن‌لادن را دست بگیرد؟»\n آن افسر گفت: «اندکی بعد همکاری موردنیاز رُخ داد؛ چون پاکستانی‌ها خواستار تداوم کمک‌های نظامی امریکا بودند که بخش عمده‌ای از آن، منابع ضدتروریستی برای تأمین امنیت شخصیت‌ها بود: لیموزین‌های ضدگلوله و محافظان امنیتی و خانه‌های مجهز برای سران سرویس اطلاعاتی پاکستان.» به‌گفتۀ وی، از حساب غیررسمی مخارج اضطراری پنتاگون، برخی افراد «مشوق‌های» زیرمیزی هم گرفتند. تشکیلات اطلاعاتی امریکا می‌دانست که پاکستانی‌ها برای پذیرش همکاری چه می‌خواستند؛ یعنی هویج قصه معلوم بود. پاکستانی‌ها هم هویج را انتخاب کردند. این بازیْ بُردبُرد بود. البته قدری هم تهدید کردیم: گفتیم می‌توانیم لو بدهیم بن‌لادن را در حیاط خلوتتان نگه داشته‌اید. می‌دانستیم دوستان و دشمنانشان (طالبان و گروه‌های جهادی در پاکستان و افغانستان) «از این کارشان خرسند نخواهند شد.»\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، یکی از عوامل نگران‌کننده در این میان، عربستان سعودی بود که از زمان دستگیری بن‌لادن توسط پاکستانی‌ها، هزینه‌های مراقبت او را می‌داد: «سعودی‌ها نمی‌خواستند از حضور بن‌لادن باخبر شویم؛ چون او سعودی بود. برای همین به پاکستانی‌ها گفته بودند که او را مخفی نگه دارند. سعودی‌ها می‌ترسیدند اگر خبردار شویم، به پاکستانی‌ها فشار بیاوریم تا دربارۀ ارتباط سعودی‌ها و القاعده، بن‌لادن را به حرف بیاورند. سعودی‌ها، پاکستانی‌ها را پول‌باران کرده بودند. در مقابل، پاکستانی‌ها هم نگران بودند که شاید سعودی‌ها ماجرا را لو بدهند. می‌ترسیدند که اگر خبر ماجرا از طریق ریاض به ایالات متحده برسد، جهنم به‌پا شود. یعنی در مقام مقایسه، حتی مطلع‌شدن امریکایی‌ها از طریق یک خبرچین هم آنقدرها ترسناک نبود.»\n علی‌رغم خصومت علنی مُداوم میان سرویس‌های نظامی و اطلاعاتی امریکا و پاکستان، چندین دهه است که آن‌ها در زمینۀ اقدامات ضدتروریستی همکاری تنگاتنگی در جنوب آسیا داشته‌اند. هر دو به‌مصلحت می‌دانند که نقابی از خصومت علنی داشته باشند تا به‌تعبیر آن مقام بازنشسته «به فکر آینده‌شان باشند»؛ ولی همواره اطلاعات موردنیاز برای حملات پهپادی را با هم به اشتراک می‌گذارند و در عملیات‌های مخفی همکاری می‌کنند. درعین‌حال واشنگتن می‌دانست که به‌اعتقاد برخی عناصر سرویس اطلاعاتی پاکستان، حفظ رابطه با رهبری طالبان در افغانستان برای امنیت ملی پاکستانی‌ها ضرورت داشت. هدف استراتژیک سرویس اطلاعاتی پاکستان، مقابله با نفوذ هند در کابل بود. همچنین از نگاه پاکستان، طالبان بخشی از قوای اضطراری بود که در صورت نیاز به مقابله با هند در مسئلۀ کشمیر، می‌شد روی آن‌ها حساب کرد.\n آنچه بر این تنش می‌افزود، زرادخانۀ هسته‌ای پاکستان بود که از نگاه غربی‌ها، «بمب اسلامی» حساب می‌شد. ممکن بود این بمب در صورت درگیری یکی از ملت‌های خاورمیانه با اسرائیل، به آن کشور منتقل شود. در دهۀ ۱۹۷۰ که پاکستان برنامۀ هسته‌ای نظامی‌اش را آغاز کرد، ایالات متحده واکنشی نشان نداد و به‌اعتقاد عموم ناظرانْ این کشور اکنون بیش از یک‌صد کلاهک هسته‌ای دارد. واشنگتن بر این باور است که امنیت ایالات متحده به حفظ پیوندهای نظامی و اطلاعاتی قوی با پاکستان وابسته است. پاکستان نیز بر همین باور است.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «ارتش پاکستان خود را یک خانواده می‌داند. افسران، سربازان را ’پسرم‘ صدا می‌زنند و همۀ افسران ’برادر‘ هستند. این قصه در ارتش امریکا رایج نیست. افسران ارشد پاکستان خود را نخبگانی می‌دانند که به‌عنوان عَلَم‌داران مملکت در مقابل بنیادگرایی اسلامی، باید مراقب همۀ مردم باشند. همچنین پاکستانی‌ها می‌دانند که رابطۀ قوی با ایالات متحده، برگ برنده‌شان در مقابله با هجمۀ احتمالی هند است. آن‌ها هرگز پیوندهای شخصی‌شان را با ما قطع نمی‌کنند.»\n بنک مثل دیگر همتایانش در مقرهای سیا، با پوشش دیگری کار می‌کرد؛ اما در اوایل دسامبر ۲۰۱۰ لو رفت. در آن هنگام کریم‌خان، روزنامه‌نگار پاکستانی که بنا به گزارش‌های خبری محلی پسر و برادرش در حملات پهپادی ایالات متحده کشته شده بودند، با تسلیم دادخواستی کیفری علیه بنک در اسلام‌آباد، او را به قتل متهم کرد. مقامات پاکستانی که اجازۀ افشای نام بنک را دادند، از پروتکل دیپلماتیک تخلف کرده بودند. این رخداد موجی از جنجال ناخواسته به‌پا کرد. سیا به بنک دستور داد از پاکستان خارج شود. پس‌ازآن مقامات سیا به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتند که وی به‌خاطر نگرانی‌های امنیتی منتقل شده است. نیویورک‌تایمز گزارش داد «ظنّ جدی» وجود دارد که سرویس اطلاعاتی پاکستان در لودادن نام بنک برای کریم‌خان نقش داشته باشد. گمانه‌زنی می‌شد که افشای نام بنک به تلافی ماجرای یک ماه قبل از آن بود که نام مقامات سرویس اطلاعاتی پاکستان در دادخواستی قضایی در نیویورک در ارتباط با حملات تروریستی سال ۲۰۰۸ بمبئی مطرح شده بود؛ اما به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، سیا هم دلایلی برای برگرداندن بنک به امریکا داشت. در صورتی که ماجرای همکاری پاکستانی‌ها با امریکایی‌ها در خلاص‌شدن از شرّ بن‌لادن لو می‌رفت، طرف پاکستانی باید عذر و بهانه‌ای می‌داشت: «ما را می‌گویید؟ ما که مسئول مقرّ شما را اخراج کرده‌ایم!»\n•••\nعمارت بن‌لادن سه‌چهار کیلومتر با آکادمی ارتش پاکستان فاصله داشت. یکی‌دو کیلومتر آن‌طرف‌تر هم مقرّ فرماندهی یکی از گردان‌های ارتش پاکستان بود. با بالگرد پانزده دقیقه طول می‌کشد تا از ایبت‌آباد به تاربلا قاضی برسید. آنجا یکی از پایگاه‌های مهم عملیات‌های پنهانی سرویس اطلاعاتی پاکستان و جایی است که نگهبانان زرادخانۀ هسته‌ای این کشور در آن آموزش می‌بینند. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «علت اصلی استقرار بن‌لادن در ایبت‌آباد توسط سرویس اطلاعاتی پاکستان، پایگاه قاضی بود… تا نظارت دائمی بر او داشته باشند.»\n در این مرحلۀ آغازین، اوباما با ریسک سنگینی مواجه بود؛ خصوصاً که نمونۀ قدیمی پردردسری از ماجرا وجود داشت: تلاش نافرجام سال ۱۹۸۰ برای رهایی گروگان‌های امریکایی در تهران. شکست آن عملیاتْ یکی از عوامل باخت جیمی کارتر در برابر رونالد ریگان بود. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، نگرانی‌های اوباما واقع‌بینانه بودند: «اصلاً بن‌لادن آنجا بوده است؟ نکند کل ماجرا فریبی باشد که پاکستانی‌ها سرهم کرده‌اند؟ اگر عملیات شکست بخورد، پس‌لرزه‌های سیاسی‌اش چیست؟» درنهایت به‌تعبیر آن مقام بازنشسته، «اگر عملیات شکست بخورد، اوباما نسخۀ سیاه‌پوست جیمی کارتر می‌شود و طومار انتخاب دوباره‌اش را می‌پیچند.»\n دغدغۀ اوباما تضمین آن بود که هدف اصلی در آن عمارت است. سندی که اوباما لازم داشت، دی‌.ان‌.ای بن‌لادن بود. برنامه‌ریزان عملیات دست کمک به‌سوی کیانی و پاشا دراز کردند. آن‌ها هم از عزیز خواستند نمونۀ دی‌.ان‌.ای را بیاورد. اندکی پس از حمله، مطبوعات فهمیدند که عزیز در خانه‌ای نزدیکی عمارت بن‌لادن زندگی می‌کرده است. گزارشگران محلی اسم او را به زبان اردو روی یکی از پلاک‌های درِ آن خانه پیدا کردند. مسئولان پاکستانی هرگونه ارتباط میان عزیز و بن‌لادن را تکذیب کردند؛ اما آن مقام بازنشسته به من گفت بخشی از جایزۀ 25میلیون‌دلاریِ ایالات متحده نصیب عزیز شد؛ چون نمونۀ دی‌.ان‌.ای به‌یقین نشان داد بن‌لادن در عمارت ایبت‌آباد است. عزیز بعدها و در شهادت نزد کمیتۀ پاکستانی حقیقت‌یاب آن عملیات، گفت شاهد حمله در ایبت‌آباد بوده است؛ اما نمی‌دانسته چه کسی در آن عمارت بوده و یکی از افسران ارشد به او دستور داده بود که از صحنه دور بماند.\n چانه‌زنی بر سر نحوۀ اجرای عملیات ادامه داشت. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «کیانی نهایتاً پاسخ مثبت داد؛ اما گفت که نمی‌توانید نیروی زیادی ببرید. باید چست و چابک بیایید. ضمناً باید او را بکشید وگرنه معامله‌ای در کار نیست.» توافق در پایان ماه ژانویۀ ۲۰۱۱ حاصل شد و فرماندهی مشترک عملیات‌های ویژه، فهرستی از سؤالات تهیه کرد تا پاکستانی‌ها جواب بدهند: «چطور مطمئن شویم که مداخله‌ای از بیرون رُخ نمی‌دهد؟ استحکامات دفاعی داخل عمارت و ابعاد آن چیست؟ اتاق‌های بن‌لادن کجاست و اندازه‌شان چقدر است؟ پلکان چند پله دارد؟ درهای اتاق‌هایش کجا هستند و آیا با فولاد تقویت شده‌اند؟ ضخامتشان چقدر است؟» پاکستانی‌ها قبول کردند که یک تیم چهارنفرۀ امریکایی، متشکل از یک عضو یگان ویژه، یک افسر پرونده از سیا و دو متخصص ارتباطات، دفتر هماهنگی عملیات آتی را در تاربلا قاضی راه بیندازند. ارتش تا این مرحله، نمونه‌ای از عمارت ایبت‌آباد را در یکی از محل‌های سابق آزمایش هسته‌ای در نِوادا ساخته بود. تیمی برگزیده از یگان ویژه نیز مشغول تمرین برای حمله بودند.\n ایالات متحده کاهش کمک به پاکستان را آغاز کرده بود تا به‌تعبیر آن مقام بازنشسته، «شیر را ببندد.» تحویل هجده جنگندۀ جدید اف16 به تأخیر افتاد و پرداختی‌های نقدیِ زیرمیزی به رهبران ارشد نیز معلق شد. در آوریل ۲۰۱۱، پاشا در دفتر مرکزی سیا با لیون پَنِتا مدیر وقت این آژانس دیدار کرد. به‌گفتۀ مقام بازنشسته، «پاشا قول گرفت که ایالات متحده کمک‌هایش را از سر بگیرد. ما نیز تضمین گرفتیم که پاکستانی‌ها مقاومتی در جریان عملیات نداشته باشند… همچنین پاشا اصرار داشت که واشنگتن از گِله و شکایت دربارۀ همکاری‌نکردن پاکستان با جنگ امریکا علیه تروریسم دست بردارد.» در بهار آن سال، پاشا به‌صراحت توضیح داد که چرا پاکستان دستگیری بن‌لادن را مخفی نگه داشته بود و چرا سرویس اطلاعاتی کشور باید آن را پنهان نگاه می‌داشت. آن مقام بازنشسته از قول پاشا گفت: «ما به گروگانی نیاز داشتیم تا بتوانیم القاعده و طالبان را کنترل کنیم.» مقام بازنشسته توضیح داد که «سرویس اطلاعات پاکستان از بن‌لادن به‌عنوان اهرمی در برابر فعالیت‌های طالبان و القاعده در افغانستان و پاکستان استفاده می‌کرد. آن‌ها به طالبان و القاعده فهمانده بودند که اگر عملیاتی مغایر با منافع سرویس اطلاعاتی پاکستان انجام دهند، بن‌لادن را تسلیم ما می‌کنند. پس اگر معلوم می‌شد که پاکستانی‌ها به ما کمک کرده‌اند تا بن‌لادن را در ایبت‌آباد گیر بیندازیم، مصیبت به‌پا می‌شد.»\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته و یک منبع دیگر در سیا، در یکی از جلسات پاشا با پنتا، یکی از مسئولان ارشد سیا از او پرسید که آیا خودش را عامل القاعده و طالبان می‌داند؟ پاسخ او منفی بود؛ اما گفت که سرویس اطلاعاتی پاکستان باید قدری کنترل روی اوضاع می‌داشت. به‌نظر آن مقام بازنشسته، این پیام از نگاه سیا یعنی کیانی و پاشا، بن‌لادن را «نوعی اندوخته‌ می‌دانستند و به بقای خودشان بیش از ایالات متحده اهمیت می‌دادند».\n یکی از پاکستانی‌ها که رابطۀ نزدیکی با رهبران ارشد سرویس اطلاعاتی این کشور داشت، به من گفت: «معامله‌ای با آدم‌های اصلی‌تان انجام شد. ما بسیار اکراه داشتیم، ولی کاری بود که باید می‌شد؛ نه برای اینکه جیب‌های خودمان را پُر کنیم، بلکه چون همۀ کمک‌های امریکا قطع می‌شد. آدم‌هایتان گفتند اگر این کار را نکنیم، آنقدر ما را گرسنگی می‌دهند که تلف شویم. همان وقت که پاشا در واشنگتن بود، جواب مثبت نهایی را داد. با این معامله نه‌فقط جریان کمک‌ها ادامه پیدا می‌کرد، بلکه به پاشا گفتند که چیزکی هم نصیب خودمان می‌شود.» به‌گفتۀ این منبع پاکستانی، در دیدار پاشا از واشنگتن، امریکا قول داد که در جریان عقب‌نشینی نظامی‌اش از افغانستان، دست پاکستان را بازتر بگذارد: «و بدین‌ترتیب این عوضی‌ها گفتند که این کار را برای خاطر کشور می‌کنند و اینطور توجیهش کردند.»\n•••\nمسئولیتِ اینکه فرماندهی ارتش و نیروی هوایی پاکستان بالگردهای امریکایی را در این حمله تعقیب نکنند و به آن‌ها یورش نبرند، بر عهدۀ پاشا و کیانی بود. تیم امریکایی مستقر در تاربلا قاضی مسئول هماهنگی ارتباطات میان سرویس اطلاعاتی پاکستان، افسران ارشد امریکایی در مقرّ فرماندهی‌شان در افغانستان و دو بالگرد بلک‌هاوک بود. هدفْ آن بود که مبادا یکی از جنگنده‌های سرگردان پاکستانی حین گشت‌زنی مرزی، متوجه این نفوذی‌ها شده و برای متوقف‌کردنشان اقدام کند. طرح اولیه این بود که خبر حمله فوراً اعلام نشود. همۀ واحدهای «فرماندهی مشترک عملیات‌های ویژه» در کمال محرمانگی کار می‌کنند و اعتقاد رهبران این مرکز و همچنین کیانی و پاشا، آن بود که قتل بن‌لادن باید حداقل هفت روز یا شاید بیشتر به اطلاع عموم نرسد. سپس یک داستان پوششیِ دقیق برای ماجرا اعلام می‌شد: اوباما اعلام می‌کرد که آزمایش دی‌.ان‌.ای نشان داده است بن‌لادن در حملۀ پهپادها به هندوکش در داخل مرز افغانستان کشته شده است. امریکایی‌هایی که برنامۀ عملیات را ریختند، به کیانی و پاشا تضمین دادند که همکاری‌شان هرگز افشا نخواهد شد. همه قبول داشتند که اگر نقش پاکستانی‌ها لو برود، اعتراض‌های خشم‌آلود شکل می‌گیرد؛ چراکه بسیاری از پاکستانی‌ها، بن‌لادن را قهرمان حساب می‌کردند. در این صورت پاشا و کیانی و خانواده‌هایشان در معرض خطر خواهند بود، و مایۀ بی‌آبروییِ ارتش پاکستان می‌شود.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، در این مرحله برای همه روشن بود که قرار نیست بن‌لادن زنده بماند: «پاشا در جلسه‌ای در ماه آوریل گفت اکنون که ما هم از محل بن‌لادن خبردار شده‌ایم، ریسک باقی‌ماندن بن‌لادن در آن عمارت را قبول نمی‌کند. در سلسلۀ فرماندهی ارتش پاکستان، بسیاری افراد از این عملیات باخبر شده‌اند. او و کیانی باید کل ماجرا را برای مدیران فرماندهی دفاع هوایی و تعدادی از فرماندهان محلی می‌گفتند.»\n آن مقام بازنشسته گفت: «البته بچه‌ها می‌دانستند که هدفْ بن‌لادن است و آنجا تحت‌کنترل پاکستانی‌هاست وگرنه عملیات را بدون پشتیبانی هوایی اجرا نمی‌کردند. این کار مشخصاً و قطعاً قتل عمد بود.» یک فرماندۀ سابق یگان ویژه که در طول دهۀ گذشته فرمانده و همراه ده‌ها عملیات مشابه بوده است، با تأکید به من گفت: «قرار نبود بن‌لادن را زنده بگذاریم. قرار نبود اجازه دهیم این تروریست زنده بماند. می‌دانیم کاری که در پاکستان کردیم، بنا به قانون، آدم‌کُشی بوده است. با این قضیه کنار آمده‌ایم. هنگام چنین عملیات‌هایی، به خودمان می‌گوییم: قبول کن؛ قرار است مرتکب قتل شویم.» در روایت اولیۀ کاخ ‌سفید ادعا شده بود بن‌لادن اسلحه در دست داشته است. هدف این گزارش، گرفتنِ بهانه از کسانی بود که در قانونی‌بودن برنامه‌های ترور هدفمند کاخ ‌سفید تشکیک می‌کردند. علی‌رغم نظرات افراد درگیر در عملیات که به‌صورت گسترده منتشر شده است، کاخ ‌سفید همواره می‌گوید اگر بن‌لادن فوراً تسلیم شده بود، او را زنده نگه می‌داشتند.\n•••\nدر عمارت ایبت‌آباد، نگهبانان سرویس اطلاعاتی پاکستان پیوسته پاسبانی می‌کردند تا مراقب بن‌لادن و همسران و فرزندانش باشند. آن‌ها دستور داشتند به‌محض شنیدن صدای بالگردهای امریکایی، محل را ترک کنند. شهر تاریک بود: چند ساعت پیش از آغاز حمله، برق شهر به‌دستور سرویس اطلاعاتی قطع شده بود. یکی از بالگردهای بلک‌هاوک درون محدودۀ عمارت سقوط کرد که چندین نفر از تیم هوابرد مصدوم شدند. به‌گفتۀ مقام بازنشسته، «بچه‌ها می‌دانستند مهلتِ رسیدن به هدف، لاجرم دقیق و فشرده است؛ چون با ورودشان به محل، همۀ شهر بیدار می‌شد.» اتاقک خلبان بلک‌هاوکی که سقوط کرده بود و ابزارهای ارتباطی و ناوبری آن، باید با نارنجک دستی منهدم می‌شد. این واقعه باید انفجارهای متوالی و آتشی به‌پا می‌کرد که از چندین کیلومتر دورتر دیده می‌شد. دو بالگرد شینوک برای پشتیبانی تدارکاتی از افغانستان به یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی پاکستانی در نزدیکی منطقه آمده بودند و یکی از آن‌ها فوراً به ایبت‌آباد اعزام شد. اما چون سوخت اضافه برای دو بلک‌هاوک در آن بار شده بود، ابتدا باید برای حمل نفر آماده می‌شد. مشکل سقوط بلک‌هاوک و نیاز به اعزام جایگزین، اعصاب‌خردکُن و زمان‌بَر بود؛ اما یگان ویژه به عملیاتشان ادامه دادند. هنگام ورود آن‌ها به عمارت، تبادل آتش رُخ نداد؛ چون نگهبانان سرویس اطلاعاتی پاکستان رفته بودند. مقام بازنشسته اشاره می‌کند: «هر کسی در پاکستان یک تفنگ دارد. آدم‌های برجسته و ثروتمند مانند ساکنان ایبت‌آباد نیز محافظان مسلح دارند؛ اما در آن عمارت خبری از سلاح نبود.» اگر مقاومتی می‌شد، این تیم به‌شدت آسیب‌پذیر بود. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، نه‌تنها مقاومتی در کار نبود، بلکه یکی از افسران هماهنگی سرویس اطلاعاتی پاکستان که همراه یگان ویژه بود، آن‌ها را به داخل خانۀ تاریک و بالای پلکان به‌سمت محل بن‌لادن هدایت کرد. پاکستانی‌ها به نیروهای یگان ویژه هشدار داده بودند که در طبقات اول و دوم، درهای فولادی سنگین‌وزن مسیر پلکان را سد می‌کنند. اتاق‌های بن‌لادن در طبقۀ سوم بود. جوخۀ یگان ویژه این درها را با مواد منفجره باز کرد؛ بدون آنکه کسی آسیب ببیند. یکی از همسران بن‌لادن فریادهای عصبی می‌کشید. یک گلولۀ لابُد سرگردان به زانوی او خورد. به‌جز گلوله‌هایی که به بن‌لادن خورد، گلولۀ دیگری شلیک نشد. البته روایت دولت اوباما خلاف این را می‌گوید.\n آن مقام بازنشسته گفت: «آن‌ها می‌دانستند هدف کجاست: طبقۀ سوم، دومین درِ سمت راست… مستقیم بروید آنجا. اسامه دولا شده بود و به اتاق‌خواب پناه برده بود. دو تیرانداز او را تعقیب کردند و به او رسیدند. خیلی ساده، خیلی سرراست، خیلی حرفه‌ای او را زدند.» به‌گفتۀ این مقام بازنشسته، اصرار اولیۀ کاخ ‌سفید بر اینکه تیراندازی به بن‌لادن برای دفاع از خود بوده است، برخی نفرات یگان ویژه را آزرده کرد: «شش تن از نفرات بسیار زبده و باتجربۀ یگان ویژه، در مقابل پیرمردی غیرمسلح، مجبور بودند او را برای دفاع از خود بکشند؟ در آن خانۀ قدیمی، بن‌لادن در سلولی زندگی می‌کرد که پنجره‌هایش میله و سقفش سیم‌خاردار داشت. قاعدۀ درگیری این بود که اگر بن‌لادن هرگونه مقاومتی می‌کرد، آن‌ها مُجاز به اقدام کُشنده بودند. ولی اگر هم شک داشتند که او آلات مقابله، مثل جلیقۀ انفجاری زیر لباسش دارد می‌توانستند او را بکشند. این مرد با آن لباس مرموز آنجا بود و آن‌ها او را زدند. علت این نبود که او دنبال سلاحش می‌گشت. قواعد درگیری به آن‌ها اختیار تام برای کشتن او داده بود.» به‌گفتۀ این مقام بازنشسته، ادعای بعدی کاخ ‌سفید که تنها یک یا دو گلوله به سر او شلیک شده است، «چرند محض» بود: «جوخه از در وارد شد و نابودش کرد. یا به‌تعبیر مرسوم بین یگان ویژه: دمارش را درآوردیم و نفسش را گرفتیم.»\n مقام بازنشسته گفت که پس از کشتن بن‌لادن، «نفرات یگان ویژه آنجا ماندند. برخی از آن‌ها به خاطر سقوط بالگرد آسیب دیده بودند و منتظر بالگرد نجات بودند: بیست دقیقۀ نفس‌گیر. بلک‌هاوک هنوز در آتش می‌سوخت. چراغ‌های شهر خاموش بود. نه برق بود، نه پلیس و نه ماشین آتش‌نشانی. اسیر هم نگرفته بودند.» همسران و فرزندان بن‌لادن همان‌جا ماندند تا سرویس اطلاعاتی پاکستان ترتیب بازجویی و انتقالشان را بدهد. به‌گفتۀ این مقام، «علی‌رغم همۀ حرف‌وحدیث‌ها، خبری از کیسه‌های پُر از رایانه و حافظه‌های رایانه‌ای نبود. بچه‌ها فقط تعدادی از کتاب‌ها و اوراقی را که در اتاق او پیدا کردند، در کوله‌پشتی‌هایشان جا دادند. برخلاف آنچه کاخ ‌سفید بعداً به رسانه‌ها گفت، علت اعزام یگان ویژه آن نبود که بن‌لادن در آنجا مرکز فرماندهی القاعده را هدایت می‌کرد. همچنین آن‌ها متخصصان اطلاعات هم نبودند که محتوای درون خانه را جمع‌آوری کنند.»\n این مقام بازنشسته می‌گوید که در یک عملیات ضربت متداول، اگر یک بالگرد سقوط کند، کسی منتظر نمی‌ماند: «نیروها عملیات را تمام می‌کنند، تفنگ‌ها و تجهیزاتشان را زمین می‌اندازند، خود را توی بلک‌هاوک باقی‌مانده جا می‌دهند و بزن بریم.» از تعبیر مرسوم ویتنامی‌ها برای ترک باعجلۀ یک مکان استفاده می‌کند: «از آنجا بیرون می‌زنند، و نفرات آویزان بالگرد می‌شوند. اگر از امنیت خود مطمئن نباشند، بالگرد را منفجر نمی‌کنند؛ چون تجهیزات هیچ کماندویی به‌اندازۀ جان یک‌دو جین نیرو نمی‌ارزد. ولی این جوخه بیرون عمارت منتظر ماند تا اتوبوس دنبالشان بیاید.» پاشا و کیانی به همۀ وعده‌هایشان عمل کرده بودند.\n•••\nبه‌محض اعلام موفقیت عملیات، مجادله‌های داخل کاخ ‌سفید شروع شد. جسد بن‌لادن در راه افغانستان بود. آیا اوباما باید به توافقش با کیانی و پاشا وفادار می‌ماند و یک هفته یا همین حدود بعد وانمود می‌کرد که بن‌لادن در یک حملۀ پهپادی به کوهستان کشته شده است یا فوراً خبر را اعلام می‌کرد؟ بالگرد سرنگون‌شده کار مشاوران سیاسی اوباما را برای ترغیب او به حالت دوم ساده کرده بود. پنهان‌کردن انفجار و آتش‌سوزی غیرممکن بود و خبر ماجرا لاجرم درز می‌کرد. باید قبل از آنکه کسی از مقامات پنتاگون خبر را درز بدهد، اوباما پیش‌دستی می‌کرد: انتظار، اثر مطلوب سیاسی این اتفاق را از بین می‌بُرد.\n ولی همه موافق نبودند. رابرت گیتز، وزیر دفاع، صریح‌ترین فرد در میان کسانی بود که اصرار داشتند توافق با پاکستانی‌ها رعایت شود. او در کتاب خاطراتش با عنوان وظیفه روی خشمش سرپوش نمی‌گذارد:\n پیش از آنکه جدا شویم و رئیس‌جمهور به طبقۀ بالا برود تا ماجرا را به امریکایی‌ها بگوید، به همۀ حاضرین یادآوری کردم که تکنیک‌ها، تاکتیک‌ها و روش‌های یگان ویژه در عملیات بن‌لادن هر شب در افغانستان استفاده می‌شوند… پس ضروری بود که هیچ‌یک از جزئیات عملیاتی حمله را افشا نکنیم. گفتم فقط باید بگوییم که او را کشته‌ایم. همۀ حاضرین پذیرفتند که دربارۀ جزئیات سکوت کنند. آن قول فقط پنج ساعت دوام آورد. اولین جزئیات از کاخ ‌سفید و سیا درز کرد. برای لاف‌زنی و زدن ماجرا به نام خود، طاقت انتظار نداشتند. آنچه به‌اسم واقعیت می‌گفتند، اغلب غلط بود… بااین‌حال اطلاعات همچنان درز می‌کرد. من عصبانی بودم و یک‌ جا به [مشاور امنیت ملی، تام] دانیلون گفتم: «چرا دهن خود را نمی‌بندند؟» که فایده‌ای نداشت.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، سخنرانی اوباما با عجله سرهم‌بندی شد. مشاوران رئیس‌جمهور، آن سخنرانی را سندی سیاسی می‌دیدند؛ نه پیامی که باید مسیر اداری امنیت ملی را بگذراند تا اجازۀ پخش بگیرد. این سلسله گفته‌های خودخواهانه و نادقیق، در هفته‌های پس از ماجرا آشوب به‌پا کرد. اوباما گفت که دولت او در آگوست گذشته از طریق یک «سرنخ احتمالی» کشف کرده بود بن‌لادن در پاکستان است. به‌نظر بسیاری از دست‌اندرکاران سیا، این گفته به‌معنای واقعه‌ای خاص، مثلاً یک خبرچین بود. همین حرف به خَلق داستان پوششی جدیدی منجر شد که ادعا می‌کرد تحلیلگرانِ باهوش سیا پرده از شبکه‌ای از قاصدان برداشته‌اند که جریان مُدام دستورات عملیاتی بن‌لادن به القاعده را مدیریت می‌کرده است. همچنین اوباما به‌خاطر اجتناب از تلفات غیرنظامیان، از «تیم کوچکی از امریکایی‌ها» تشکر کرد و گفت: «پس از تبادل آتش، آن‌ها اسامه بن‌لادن را کشتند و جسدش را در اختیار گرفتند.» اکنون باید دو مورد جزئیات اضافی به داستان پوششی افزوده می‌شد: توصیف تبادل آتشی که هرگز رخ نداده بود و داستانِ اینکه جسد چه شد. اوباما در ادامه از پاکستانی‌ها قدردانی کرد: «باید خاطرنشان کرد که همکاری‌های ضدتروریستی ما با پاکستان، در هدایت ما به‌سمت بن‌لادن و عمارت مخفی‌گاه او نقش داشت.» با این گفته، خطر لورفتن کیانی و پاشا پیش می‌آمد. راه‌حل کاخ ‌سفید آن بود که با نادیده‌گرفتن حرف‌های اوباما، به همۀ کسانی که با مطبوعات صحبت می‌کردند، دستور بدهد بگویند پاکستانی‌ها هیچ نقشی در کشتن بن‌لادن نداشته‌اند. برداشت روشن از حرف‌های اوباما آن بود که او و مشاورانش به‌قطع نمی‌دانسته‌اند بن‌لادن در ایبت‌آباد است؛ بلکه فقط اطلاعاتی «مبنی بر احتمالِ» این امر داشته‌اند. همین نکته ابتدا این داستان را سر زبان‌ها انداخت که یگان ویژه یکی از نفرات ۱.۹۳متری خود را برای مقایسه کنار جسد خواباندند تا بفهمند دقیق به هدف زده‌اند. معروف بود که قد بن‌لادن ۱.۹۳متر است. سپس ادعا شد آزمایش دی‌.ان‌.ای روی جسد انجام شده است تا بی‌تردید مطمئن شوند که بن‌لادن را کشته‌اند. ولی به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، بنا به گزارش‌های اولیۀ یگان ویژه اصلاً معلوم نبود آیا تمام جسد بن‌لادن یا حتی بخشی از آن، به افغانستان بازگردانده شده است یا نه.\n بنا به روایت آن مقام بازنشسته، تصمیم اوباما برای اعلام ماجرا بدون بررسی جزئیاتِ گفته‌ها، کسان دیگری را هم نگران کرده بود؛ «اما فقط گیتز مخالفتش را اعلام کرد. اوباما فقط گیتز را دور نزد؛ همه را دور زد. اینجا ماجرای غبار جنگی، یعنی ابهام حین عملیات نبود. واقعیت این بود که با پاکستانی‌ها توافقی شده بود، و تحلیل احتیاطی برای اینکه در صورت وقوع مشکل چه چیزهایی افشا بشود یا نشود، صورت نگرفته بود؛ یعنی اصلاً در این باره بحثی نشده بود. وقتی مشکل رُخ داد، آن‌ها مجبور بودند بی‌درنگ داستانی پوششی دست‌وپا کنند.» البته دلیل موجهی برای قدری از فریب‌کاری وجود داشت: نقش خبرچین پاکستانی باید پنهان می‌ماند.\n اندکی پس از اعلام خبر توسط اوباما، به پرسنل مطبوعاتی کاخ ‌سفید گفته شد که مرگ بن‌لادن «حاصل سال‌ها کار اطلاعاتی دقیق و بسیار پیشرفته» بود که بر ردگیری گروهی از قاصدها ازجمله یکی از افراد نزدیک به بن‌لادن تمرکز داشت. به گزارشگران گفته شد که تیم ویژه‌ای متشکل از تحلیلگران سیا و آژانس امنیت ملی، این قاصد را تا یک عمارت چندمیلیون‌دلاریِ بسیار امن در ایبت‌آباد دنبال کرده بودند. پس از ماه‌ها نظارت، تشکیلات اطلاعاتی امریکا «اطمینان قوی» داشت که یک هدف باارزش در آن عمارت زندگی می‌کند و «ارزیابی‌ها نشان داد که احتمال زیادی دارد آن هدف، اسامه بن‌لادن باشد». تیم ضربت ایالات متحده هنگام ورود به عمارت درگیر تبادل آتش شد و سه مرد بزرگ‌سال که گمان می‌رود دو نفر از آن‌ها قاصد بودند، همراه با بن‌لادن کشته شدند. در پاسخ به این پرسش که آیا بن‌لادن از خود دفاع کرده بود، یکی از مسئولین توجیه اهالی مطبوعات گفت: «او قطعاً در برابر نیروهای ضربت مقاومت کرد و در تبادل آتش کشته شد.»\n فردای آن روز وظیفۀ تمجید از رشادت اوباما و درعین‌حال ماله‌کشی روی نکات نادرست گفته‌های او بر دوش جان برنان قرار گرفت. او در آن هنگام مشاور ارشد اوباما در مسائل ضدتروریستی بود. برنان نیز داستانی به همین تفصیل و همین‌قدر گمراه‌کننده از حمله و برنامه‌ریزی آن تعریف کرد. او که برخلاف رویۀ معمولِ خود علنی حرف می‌زد، به مخاطبان خود گفت این عملیات را گروهی از یگان ویژۀ نیروی دریایی اجرا کردند که دستور داشتند در صورت امکان بن‌لادن را زنده بگیرند. او گفت بنا به اطلاعاتی که ایالات متحده داشت، کسی از حکومت یا ارتش پاکستان از محل بن‌لادن باخبر نبود: «ما زمانی با پاکستانی‌ها تماس گرفتیم که تمامی افرادمان، تمام نیروی هوابُردمان، از فضای هوایی پاکستان خارج شده بودند.» او بر شجاعت اوباما در ابلاغ فرمان حمله تأکید کرد و گفت کاخ ‌سفید پیش از آغاز حمله هیچ اطلاعاتی «دربارۀ تأیید حضور بن‌لادن در عمارت» نداشت. او گفت اوباما «به‌اعتقاد من، یکی از تصمیم‌های بسیار جسورانۀ رؤسای جمهور در سال‌های اخیر را گرفت». برنان نیز تعداد کشته‌شدگان داخل عمارت را به پنج نفر رساند: بن‌لادن؛ یک قاصد؛ برادر او؛ یک پسر بن‌لادن؛ یک زن که گفته می‌شد سپر بن‌لادن شده بود.\n گزارشگران که شنیده بودند بن‌لادن روی یگان ویژه آتش گشوده است، همین سؤال را مطرح کردند و برنان حرفی زد که شعار دائمی کاخ ‌سفید شد: «او با افرادی که وارد خانۀ محل اقامتش شدند، درگیر تبادل آتش شد. اینکه تیری شلیک کرده است یا نه را نمی‌دانم… بن‌لادن بود دیگر؛ کسی که همواره خواستار این حملات می‌شد… جایی بسیار دور از جبهه زندگی می‌کرد و پشت سر زنانی قایم شده بود که سپر او شده بودند… به‌گمانم این‌ها حکایت از ماهیتِ فردی او دارند.»\n برنان و لیون پنتا ایدۀ دیگری را هم القا کردند که گیتز با آن مخالفت کرد: اینکه دستگاه اطلاعاتی ایالات متحده محل بن‌لادن را از اطلاعاتی یافت که با غرق مصنوعی و دیگر روش‌های شکنجه به دست آمده بود. آن مقام بازنشسته گفت: «همۀ این‌ها در حالی بود که یگان ویژه پس از عملیاتْ عازم کشورمان بود. اطلاعاتی‌ها کل قصه را می‌دانستند. یک مُشت مواجب‌بگیرِ سیا این کار را کردند.» «مواجب‌بگیر» به افسران بازنشستۀ سیا گفته می‌شود که پیمانی مشغول کارند. «برخی برنامه‌ریزان عملیات از آن‌ها خواستند که به جعل داستانِ پوششی کمک کنند. خُب، چند تا از قدیمی‌ها می‌آیند و می‌گویند چرا قبول نکنیم که بخشی از اطلاعات مربوط به بن‌لادن را از طریق بازجویی پیشرفته به دست آورده‌ایم؟» جالب اینکه در آن زمان، هنوز در واشنگتن صحبت از پیگرد قضایی احتمالیِ آن دسته از مأموران سیا بود که مرتکب شکنجه شده بودند.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «گیتز به آن‌ها گفت این روش جواب نمی‌دهد. او هرگز همراه این جریان نبود. در آن واپسین روزهای مسئولیتش می‌دانست که نباید با این مزخرفات هم‌داستان شود. اما وزارت خارجه، سیا و پنتاگون آن داستان پوششی را پسندیده بودند. هیچ‌یک از نفرات یگان ویژه فکر نمی‌کرد اوباما جلوی دوربین تلویزیون بایستد و حمله را علنی کند. فرماندهان نیروهای ویژه خشمگین بودند. افتخار آن‌ها، رعایت امنیت عملیاتی بود.» به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، مرکز عملیات‌های ویژه می‌ترسید که «اگر ماجرای واقعی عملیات‌ها درز کند، سیستم کاخ ‌سفید گناه آن را به گردن یگان ویژه بیندازد.»\n راه‌حل کاخ ‌سفید، ساکت‌کردن یگان ویژه بود. دفتر حقوقی کاخ ‌سفید در پنجم ماه می فُرمی را که برای رازداری تهیه کرده بود، به همۀ افراد تیم ضربت یگان ویژه که به پایگاه خود در جنوب ویرجینیا برگشته بودند و تعدادی از کادر فرماندهی مشترک عملیات‌های ویژه داد. این فُرم می‌گفت هرکسی به‌صورت عمومی یا خصوصی دربارۀ عملیات بحث کند، با جریمه‌های مدنی و پیگرد قضایی مواجه می‌شود. مقام بازنشسته می‌گوید: «یگان ویژه خوشحال نبود»؛ ولی اکثر آن‌ها ساکت ماندند، ازجمله ناخدا ویلیام مک‌ریون که آن زمان فرماندهی مشترک عملیات‌های ویژه را بر عهده داشت: «مک‌ریون خشمگین بود. می‌دانست کاخ ‌سفید به او خیانت کرده است؛ ولی یکی از نیروهای متعصب یگان ویژه بود که آن هنگام مسئولیت سیاسی نداشت و می‌دانست لودادن رئیس‌جمهور مایۀ افتخار نیست. وقتی اوباما خبر مرگ بن‌لادن را اعلام کرد، همه باید برای پشتیبانی از داستانی معقول صف می‌کشیدند. تقصیر گردن برنامه‌ریزها بود.»\n ظرف چند روز، برخی اغراق‌ها و تحریف‌های قصه روشن شده بود. بنابراین پنتاگون برای شفاف‌سازی، سلسله بیانیه‌هایی صادر کرد. نه، بن‌لادن زمانی که گلوله خورد و کشته شد، مسلح نبود و نه، بن‌لادن یکی از همسرانش را سپر خود نگرفته بود. مطبوعات عمدتاً پذیرفتند که به‌واسطۀ میل کاخ ‌سفید برای پاسخ‌گویی به گزارشگران مشتاقِ جزئیات عملیات، چنین خطاهایی ناگزیر بوده‌ است.\n یکی از دروغ‌های به‌جامانده از آن قصه این است که یگان ویژه برای رسیدن به هدف مجبور به درگیری بودند. تنها دو نفر از آن‌ها تاکنون علنی اظهارنظر کرده‌اند: روز ناملایم؛ روایت دست‌اول حمله از مت بیسونت، در سپتامبر ۲۰۱۲ منتشر شد. دو سال بعد نیز فاکس‌نیوز با راب اونیل مصاحبه کرد. هر دو نفر از نیروی دریایی استعفا داده بودند. هر دو نیز به بن‌لادن شلیک کرده بودند. روایت‌هایشان در بسیاری جزئیات با همدیگر تناقض داشت؛ اما در کل با نسخۀ کاخ ‌سفید همخوانی داشت؛ خصوصاً در این نکته که یگان ویژه در مسیر دستیابی به بن‌لادن، سرِ دوراهی مرگ و زندگی بودند. حتی اونیل به فاکس‌نیوز گفت که او و هم‌قطارانش فکر می‌کردند «قرار است بمیریم»: «هرچه تمرین‌ها ادامه می‌یافت، بیشتر می‌فهمیدیم… که این عملیات، بی‌بازگشت است.»\n اما آن مقام بازنشسته به من گفت که نیروهای یگان ویژه در گزارش‌های اولیۀ خود هیچ اشاره‌ای به تبادل آتش یا اصلاً مقاومت ساکنان عمارت نکردند. به‌گفتۀ وی، تصویر دراماتیک و پرخطری که بیسونت و اونیل تصویر کرده‌اند، در واکنش به یک نیاز ریشه‌دار در روان آن‌هاست: «یگان ویژه نمی‌تواند با این واقعیت کنار بیاید که بن‌لادن را بدون هیچ مقاومتی کشته‌اند؛ پس باید روایتی از شهامت آن‌ها در مقابله با خطر مطرح شود. بچه‌ها در مشروب‌فروشی دور هم بنشینند و بگویند روز ملایمی بود؟ ابداً چنین اتفاقی نمی‌افتد.»\n به‌قول آن مقام بازنشسته، ادعای تبادل آتش داخل عمارتْ دلیل دیگری هم داشت. درواقع حمله به هدفی بی‌مقاومت، پرسشی ناگزیر را رقم می‌زد: پس نگهبان‌های بن‌لادن کجا بودند؟ تحت‌تعقیب‌ترین تروریست دنیا حتماً حفاظت بی‌وقفه دارد. «یکی از آن‌هایی که کشته شد هم قاصد بود؛ چون وجود خارجی نداشت و نمی‌شد کسی را به‌جای او جا زد. پاکستانی‌ها هم چاره‌ای نداشتند، جز اینکه با همین قصه همراه شوند.» دو روز پس از حمله، رویترز تصاویر سه مرد جان‌باخته‌ را منتشر کرد که مدعی بود از یکی از مقامات سرویس اطلاعاتی پاکستان خریده است. آن سخنگوی سرویس اطلاعاتی پاکستان گفته بود دو نفر از آن‌ها، همان قاصد مدعایی و برادرش هستند.\n•••\nپنج روز پس از حمله، تعدادی نوار ویدئویی در اختیار پرسنل مطبوعاتی پنتاگون قرار گرفت که به‌گفتۀ مقامات امریکایی، متعلق به مجموعۀ بزرگی بود که یگان ویژه همراه با حدود پانزده رایانه از آن عمارت برداشته بود. بُریده‌هایی از یکی از نوارها، بن‌لادنِ تنها و رنگ‌پریده را نشان می‌داد که پتویی دور خود پیچیده بود و گویا فیلم خودش را در تلویزیون نگاه می‌کرد. یک مسئول بی‌نام به گزارشگران گفت که غنیمتی‌های این حمله «گنجینه‌ای گران‌بهاست؛ بزرگ‌ترین مجموعه از محتوای متعلق به تروریست بزرگ تاکنون» که نکاتی حیاتی دربارۀ برنامه‌های القاعده به دست می‌دهد. به‌گفتۀ وی، این محتوا نشان می‌داد بن‌لادن «همچنان رهبر فعال القاعده بود که دستورات استراتژیک، عملیاتی و تاکتیکی به این گروه می‌داد… او صرفاً اسم رئیس را یدک نمی‌کشید؛ بلکه به ادارۀ همه‌ چیز، حتی جزئیات تاکتیکی مدیریت گروه و تشویق به نقشه‌ریزی» ادامه می‌داد. همۀ این کارها نیز از آن مقرّی بود که با عنوان «مرکز فرماندهی و کنترل در ایبت‌آباد» توصیف می‌شد. این مقام گفت: «او بازیگری فعال بود که همین نکته، اجرای این عملیات برای حفظ امنیت ملتمان را ضروری‌تر می‌کرد.» وی در ادامه گفت اطلاعات کسب‌شده چنان حیاتی بودند که دولت اوباما یک کارگروه بین‌سازمانی تشکیل داد تا آن‌ها را پردازش کنند: «او صرفاً تدوین‌کنندۀ استراتژی القاعده نبود؛ بلکه ایده‌های عملیاتی به آن‌ها می‌داد و به‌ویژه سایر اعضای القاعده را هدایت می‌کرد.»\n این ادعاها تماماً جعلیات بودند: بن‌لادن فعالیت چندانی نداشت که فرماندهی و کنترل بکند. به‌گفتۀ آن مقام بازنشستۀ اطلاعاتی، گزارش‌های داخلی سیا نشان می‌داد که از زمان انتقال بن‌لادن به ایبت‌آباد در سال ۲۰۰۶، تنها چند حملۀ تروریستی را می‌توان با افراد باقی‌مانده از القاعدۀ بن‌لادن مرتبط دانست. او گفت: «ابتدا به ما گفتند یگان ویژه چندین کیسه محتوا آورده است و تشکیلات هر روز از دل آن‌ها گزارش‌های اطلاعاتی درمی‌آورَد. بعد گفتند تشکیلات همه ‌چیز را جمع‌وجور کرده و باید آن‌ها را ترجمه کند؛ ولی چیزی به دست کسی نرسید. تک‌تکِ چیزهایی که ساخته‌اند، نادرست بوده است. کل ماجرا فریبی بزرگ بود؛ مثل قصۀ مرد پیلت‌داون.۱» به‌گفتۀ وی، عمدۀ محتوای به‌دست‌آمده از عمارت ایبت‌آباد را پاکستانی‌ها در اختیار امریکایی‌ها گذاشتند و سپس آن ساختمان را با خاک یکسان کردند. سرویس اطلاعاتی پاکستان مسئولیت همسران و فرزندان بن‌لادن را به عهده گرفت. هیچ‌یک از آن‌ها برای بازپرسی در اختیار ایالات متحده قرار نگرفتند.\n مقام بازنشسته گفت: «چرا قصۀ این گنجینۀ گران‌بها ساخته شد؟ کاخ ‌سفید می‌خواست مخاطبان تصور کنند که بن‌لادن هنوز اهمیت عملیاتی داشته است. در غیر این صورت، چرا باید کشته می‌شد؟ یک داستان پوششی خلق شد: شبکه از قاصدهای حامل کارت‌های حافظه و دستورات، مشغول رفت‌وآمد به عمارت بوده‌اند. همۀ این‌ها برای این بود که بگویند بن‌لادن همچنان مهم بوده است.»\n در جولای ۲۰۱۱، واشنگتن‌پست مطلبی منتشر کرد که قرار بود جمع‌بندی بخشی از محتوای آن گنجینه باشد. تناقض‌های آن مطلب چشم‌گیر بودند. در این مطلب ادعا شده بود که ظرف شش هفته بیش از چهارصد گزارش اطلاعاتی از آن اسناد استخراج شده است. مطلبِ یادشده همچنین دربارۀ نقشه‌های نامشخص القاعده هشدار می‌داد و از دستگیری افراد مشکوکی خبر می‌داد که «نام یا توصیفشان در ایمیل‌های دریافتی بن‌لادن بوده است». واشنگتن‌پست این افرادِ مشکوک را معرفی نکرد و روایتش با جزئیات ادعاهای پیشین کاخ ‌سفید تناقض داشت که می‌گفت عمارت ایبت‌آباد به اینترنت وصل نبوده است. علی‌رغم ادعای استخراج صدها گزارش از این اسناد، واشنگتن‌پست به‌نقل از مقامات گفت که ارزش اصلی این گنجینه به اطلاعات به‌دردبخورش نیست؛ بلکه از این لحاظ ارزشمند است که «تحلیلگران می‌توانند تصویر جامع‌تری از القاعده ترسیم کنند».\n در ماه می ۲۰۱۲، مرکز مقابله با تروریسم در وست‌پوینت که گروهی تحقیقاتی و خصوصی است، ۱۷۵صفحه از اسناد بن‌لادن را منتشر کرد. این مرکز طی قراردادی با دولت فدرال این اسناد را ترجمه کرده بود. گزارشگران هیچ ردی از آن ماجرای دراماتیکی پیدا نکردند که در روزهای پس از حمله جار زده می‌شد. پاتریک کوبرن دربارۀ تفاوت میان محتوای واقعی ترجمه‌ها با ادعاهای اولیۀ دولت که بن‌لادن را «عنکبوتی در مرکز تار توطئه‌ها» می‌نامید، چنین نوشت: بن‌لادن «متوهم» بود و «تماسش با دنیای بیرون از آن عمارت محدود بود».\n آن مقام بازنشسته، اصالت محتوای عرضه‌شده توسط وست‌پوینت را مشکوک می‌دانست: «هیچ رابطه‌ای میان این اسناد و مرکز ضدتروریستی سیا وجود ندارد. هیچ تحلیلی از سوی تشکیلات اطلاعاتی در کار نیست. اصلاً سیا چه وقت چنین کرده است: ۱) اعلام کند یافتۀ اطلاعاتی مهمی دارد؛ ۲) منبع را افشا کند؛ ۳) روش پردازش اطلاعات را توضیح بدهد؛ ۴) زمان‌بندی استخراج گزارش‌ها را افشا کند؛ ۵) بگوید این تحلیل‌ها را چه کسی و کجا انجام می‌دهد؛ ۶) پیش از اقدامِ عملیاتی بر اساس آن اطلاعات، نتایج مهم را منتشر کند؟ هیچ‌یک از حرفه‌ای‌های آژانس، چنین افسانه‌ای را باور نمی‌کنند.»\n•••\nدر ژوئن ۲۰۱۱، نیویورک‌تایمز، واشنگتن‌پست و همۀ مطبوعات پاکستان گزارش دادند که امیر عزیز در پاکستان برای بازجویی دستگیر شده است. گفته می‌شد او خبرچین سیا بوده است که از رفت‌وآمدها به عمارت بن‌لادن جاسوسی می‌کرده است. عزیز آزاد شد؛ اما به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، تشکیلات اطلاعاتی امریکا نفهمید چه کسی اطلاعات بسیار محرمانۀ مربوط به نقش وی در عملیات را لو داده است. مقامات واشنگتن «نمی‌توانستند ریسک کنند که نقش عزیز در به‌دست‌آوردن نمونۀ دی‌.ان‌.ای بن‌لادن افشا شود.» پس به یک قربانی لازم بود. شاکل افریدی برای این منظور انتخاب شد: پزشک ۴۸سالۀ پاکستانی که زمانی با سیا ارتباط داشت و در اواخر ماه می توسط پاکستانی‌ها دستگیر و به همکاری با سیا متهم شد. به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «ما سراغ پاکستانی‌ها رفتیم و گفتیم دنبال افریدی بروند. نباید نحوۀ دستیابی‌مان به دی‌.ان‌.ای لو می‌رفت.» کمی بعد گزارش شد که سیا در تلاشی نافرجام برای یافتن دی‌.ان‌.ای بن‌لادن، با کمک افریدی برنامه‌ای ساختگی برای واکسیناسیون در ایبت‌آباد را سازمان‌دهی کرده بود. اقدامات پزشکی افریدی مشکلی نداشتند، مستقل از مسئولان محلی امور بهداشت و سلامت بودند، پشتوانۀ مالی خوبی داشتند و مردم را به‌رایگان در مقابل بیماری هپاتیتِ بی واکسینه می‌کردند. پوسترهای تبلیغ این برنامه در کل آن منطقه پخش شده بود. بعداً افریدی به‌خاطر وابستگی به افراطی‌ها، به خیانت متهم و به ۳۳ سال زندان محکوم شد. خبر این برنامۀ واکسیناسیون با حمایت سیا موج گسترده‌ای از خشم در پاکستان ایجاد کرد و لغو تمامی برنامه‌های بین‌المللی واکسیناسیون را در پی داشت. این برنامه‌ها از نگاه مردم، پوششی برای جاسوسی امریکایی‌ها بود.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، افریدی مدت‌ها پیش از عملیات بن‌لادن استخدام شده بود تا در یک عملیات اطلاعاتی مجزا، سرنخ‌هایی دربارۀ تروریست‌های مشکوک در ایبت‌آباد و مناطق مجاور آن به دست آورد: «برنامه آن بود که از طریق واکسیناسیون، نمونۀ خون افراد مشکوک به تروریسم در روستاها جمع شود.» افریدی برای جمع‌آوری نمونۀ دی‌.ان‌.ای ساکنان عمارت بن‌لادن تلاشی نکرده بود. گزارش این ماجرا، یکی از آن سرهم‌بندی‌های عجله‌ایِ سیا «در تولید داستانی پوششی برای جعل واقعیات بود؛ یعنی تلاشی خام برای حفاظت از عزیز و مأموریت اصلی‌اش.» به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، «اکنون با پیامدهایش مواجه شده‌ایم. پروژۀ بزرگ و بشردوستانه‌ای را که نتایج معناداری برای روستاییان داشت، فریب مشکوک جا زدند و زیرآبش خورد.» بعداً محکومیت افریدی لغو شد؛ اما هنوز هم به‌اتهام قتل در زندان است.\n•••\nاوباما در سخنرانی اعلام حمله گفت که یگان ویژه پس از کشتن بن‌لادن «جسدش را در اختیار گرفتند». این گفته دردسرساز شد. نقشۀ اولیه آن بود که حدود یک هفته پس از ماجرا اعلام کنند بن‌لادن در حملۀ پهپادی به کوهستان‌های مرز پاکستان-افغانستان کشته شده است و بقایای جسد او با آزمایش دی‌.ان‌.ای شناسایی شده است. ولی پس از اعلام کشته‌شدن او توسط یگان ویژه، همه انتظار رؤیت جسد را داشتند؛ اما به گزارشگران گفته شد که یگان ویژه جسد بن‌لادن را به پایگاه هوایی امریکا در جلال‌آبادِ افغانستان بُرد که از آنجا مستقیماً به ناو کارل‌وینسن منتقل شد. این ناوِ غول‌پیکر مأمور به گشت‌زنی در شمال دریای عرب است. بن‌لادن تنها چند ساعت پس از مرگ، در دریا دفن شد. تنها تردید مطبوعات در گزارش توجیهی جان برنان در دوم ماه می، مسئلۀ تدفین بود. پرسش‌ها کوتاه و دقیق بودند؛ اما جواب چندانی نگرفتند: «چه زمانی تصمیم گرفته شد که اگر بن‌لادن کشته شد، در دریا دفن شود؟» «آیا برنامه از اول همین بود؟» «می‌توانید توضیح بدهید چرا این کارْ خوب بود؟» «آیا در این باره با یک کارشناس مسلمان مشورت کردید؟» «آیا این تدفین ضبط شده است؟» پس از طرح این پرسش اخیر، جی کارنی، معاون مطبوعاتی اوباما، به کمک برنان آمد: «باید به بقیۀ حاضرین هم فرصت حرف‌زدن بدهیم.»\n برنان گفت: «به‌نظرمان بهترین راهی که می‌شد تدفین اسلامی مناسبی برای او گرفت، این بود که کاری کنیم او در دریا دفن شود.» او گفت که با «متخصصان و کارشناسان مرتبط» مشورت شده است و ارتش ایالات متحده کاملاً توانایی مراسم تدفین «سازگار با قوانین اسلامی» را داشت. برنان اشاره نکرد که بنا به قوانین اسلامی، مراسم تدفین باید در حضور یک امام جماعت باشد و از حرف‌هایش برداشت نمی‌شد که یک امام در ناو کارل‌وینسن بوده باشد.\n مارک باودن که با تعدادی از مسئولان ارشد دولت صحبت کرده بود، در یادداشتی برای ونیتی‌فر ماجرای عملیات بن‌لادن را بازسازی کرد و نوشت جسد او در جلال‌آباد شسته و عکس‌برداری شد. او نوشت که بقیۀ کارهای لازم برای تدفین اسلامی، روی ناو انجام شد: «جسد بن‌لادن دوباره شسته شد و در کفن سفید قرار گرفت. صبح روز دوم ماه می، زیر نور خورشید، یک عکاس نیروی دریایی مراسم تدفین را ضبط کرد.» باودن عکس‌ها را چنین توصیف می‌کند:\n در یکی از عکس‌ها جسد را می‌بینیم که کفن سفید بر آن پوشانده‌اند. در عکس بعدی، جسد روی سطحی شیب‌دار به ارتفاع سی‌سانتی‌متری بالای عرشه است. در تصویر بعد، جسد به دریا می‌افتد و در بعدی، جسدِ کفن‌پوش را زیر سطح آب می‌بینیم که به سطح دریا موج انداخته است. در آخرین تصویر نیز فقط موج‌های دایره‌وار روی آب دیده می‌شوند. دیگر از جسم بن‌لادن چیزی نمانده است.\n باودن مراقب بود مدعی دیدن عکس‌ها نشود. اخیراً به من گفت آن‌ها را ندیده است: «وقتی نمی‌توانم چیزی را خودم ببینم، متأسف می‌شوم؛ اما با یکی از افراد مورداعتمادم حرف زدم که گفت خودش آن‌ها را دیده است و با جزئیات برایم تعریف کرد.» گفته‌های باودن پرسش‌های مربوط به ادعای تدفین در دریا را بیشتر می‌کنند. این ماجرا به سیل تقاضاهای دریافت اطلاعات بر اساس «قانون آزادی اطلاع‌رسانی» دامن زد؛ اما ثمری نداشت. یکی از این تقاضاها به‌دنبال دیدن عکس‌ها بود. پنتاگون پاسخ داد که پس از جست‌وجوی تمامی بایگانی‌ها، هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر عکاسی از تدفین پیدا نشده است. تقاضاهای مربوط به سایر حواشی حمله نیز همین‌قدر بی‌ثمر بودند. مدتی بعد ادعا شد که با اجازۀ دولت اوباما، تهیه‌کنندگان فیلم «سی‌دقیقۀ بامداد» به محتوای طبقه‌بندی‌شده دسترسی داشته‌اند. تفحص پنتاگون دربارۀ این ادعا، از علت بی‌پاسخ ماندن آن پرسش‌ها پرده برداشت. بنا به گزارش پنتاگون که در ژوئن ۲۰۱۳ روی اینترنت قرار گرفت، ناخدا مک‌ریون دستور داده بود تمامی فایل‌های مربوط به عملیات از همۀ رایانه‌های ارتش حذف شده و به سیا منتقل شوند. سیا هم که به‌خاطر «معافیت عملیاتی» خود، از پاسخ‌گویی به تقاضاهای مبتنی بر «قانون آزادی اطلاع‌رسانی» معاف شده است.\n با این اقدام مک‌ریون، افراد غیرارتشی امکان دسترسی به سوابق غیرمحرمانۀ کارل‌وینسن را ندارند. در نیروی دریایی، سوابق را مقدس می‌شمارند و برای عملیات هوایی، عرشه، ادارۀ مهندسی، ادارۀ پزشکی و اطلاعات و کنترل فرماندهی، نسخه‌های مجزا نگه‌ می‌دارند. این سوابق، دنبالۀ رویدادهای ناو را روزبه‌روز نشان می‌دهند. اگر مراسم تدفین در دریا روی کارل‌وینسن انجام شده باشد، لاجرم سوابق آن ضبط شده است.\n میان ملوان‌های کارل‌وینسن خبری از پچ‌پچ‌های مرتبط با تدفین دریایی نبود. مأموریت شش‌ماهۀ این ناو در ژوئن ۲۰۱۱ خاتمه یافت. وقتی کشتی در پایگاه خود در کورونادو در ایالت کالیفرنیا پهلو گرفت، ناخداسوم ساموئل پرز، فرمانده تیم ضربت ناو کارل‌وینسن به گزارشگران گفت که خدمۀ کشتی دستور دارند دربارۀ تدفین حرف نزنند. ناخدا بروس لیندزی، فرمانده ناو کارل‌وینسن، به گزارشگران گفت که نمی‌تواند دربارۀ این قضیه صحبت کند. کَمرون شورت، یکی از خدمۀ ناو، به روزنامۀ کامرشال‌نیوز، مستقر در دَنویل، ایالت ایلینوی گفت حرفی از تدفین به خدمه زده نشده است. به گزارش این روزنامه، «هرچه او می‌داند، همان است که در اخبار دیده است».\n پنتاگون مجموعه‌ای از ایمیل‌های خود به آسوشیتدپرس را منتشر کرد. در یکی از آن‌ها، ناخداسوم چارلز گائت گزارش داد که مراسم طبق «رویه‌های سنتی تدفین اسلامی» انجام شد و هیچ‌یک از ملوانان ناو اجازۀ مشاهدۀ آن را نداشتند. ولی اشاره نشده بود که چه کسی جسد را شست و کفن کرد و کدام عرب‌زبان مراسم را انجام داد.\n ظرف چند هفته پس از حمله، دو نفر از مشاوران قدیمی فرماندهی عملیات‌های ویژه که به اطلاعات جاری دسترسی داشتند، به من گفتند تدفینی روی ناو کارل‌وینسن انجام نشده است. یکی از آن‌ها به من گفت که بقایای بن‌لادن پس از انتقال به افغانستان، عکس‌برداری و تعیین هویت شد. او افزود: «در آن هنگام، جسد در اختیار سیا قرار گرفت. داستان پوششی این بود که جسد را به کارل‌وینسن فرستاده‌اند.» مشاور دوم هم قبول داشت که «تدفین در دریا» رُخ نداده است. وی افزود: «کشتن بن‌لادن نمایشی سیاسی بود تا اعتبار نظامی اوباما را پررنگ کند… یگان ویژه حتماً پیش‌بینی این فخرفروشی سیاسی را می‌کرد. سیاست‌مدارها تاب مقاومت در برابر این وسوسه را ندارند. در این ماجرا، بن‌لادن به یک دردی می‌خورْد.» اوایل امسال در صحبت دوباره با مشاور دوم، باز هم ماجرای تدفین در دریا را مطرح کردم. خندید و گفت: «منظورت این است که پایش به آب نرسید؟»\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، مشکل دیگری هم وجود داشت: برخی از افراد یگان ویژه پیشِ همکاران خود و دیگران لاف زده بودند که با رگبار مسلسل‌هایشان، جسد بن‌لادن را تکه‌پاره کرده‌اند. بقایای جسد، ازجمله سر او که تنها چند جای گلوله داشت، داخل کیسه انداخته شد و در پرواز بازگشت به جلال‌آباد، تکه‌هایی از بدنش را روی کوه‌های هندوکش پرتاب کردند. حداقل ادعای نفرات یگان ویژه این بود. به‌گفتۀ آن مقام، یگان ویژه آن‌هنگام نمی‌دانست که اوباما ظرف چند ساعت خبر عملیاتشان را اعلام می‌کند: «اگر رئیس‌جمهور طبق داستان پوششی اول پیش رفته بود، نیازی نبود ظرف چند ساعت مراسم تدفین انجام شود. پس از خراب‌شدن داستان اول و اعلام عمومی مرگ بن‌لادن، کاخ ‌سفید با مسئله‌ای جدی مواجه شد: جسد کجاست؟ دنیا می‌دانست که نیروهای امریکایی، بن‌لادن را در ایبت‌آباد کشته‌اند. آشوب به‌پا شد. چه باید کرد؟ باید یک جسد به‌دردبخور می‌داشتیم تا بگوییم هویت بن‌لادن را با آزمایش دی‌.ان‌.ای تأیید کرده‌ایم. ایدۀ تدفین در دریا را افسران نیروی دریایی مطرح کردند. عالی بود. دیگر نیازی به جسد نیست؛ تدفینی محترمانه طبق قوانین شریعت. تدفین با جزئیات آن اعلام می‌شود؛ اما با توسل به امنیت ملی جلوی افشای اسناد آن طبق قانون آزادی اطلاع‌رسانی گرفته می‌شود. نمونه‌ای کلاسیک از یک داستان پوششیِ ضعیف، مشکل فعلی را حل می‌کند؛ اما اندکی بررسی کافی است تا روشن شود که هیچ شواهدی برای حمایت از آن وجود ندارد. در ابتدا هیچ برنامه‌ای نبود که جسد را به دریا بفرستند و تدفین بن‌لادن در دریا اصلاً رُخ نداد.» به‌گفتۀ این مقام بازنشسته، اگر روایت‌های اولیۀ نفرات یگان ویژه را باور کنیم، اساساً چیز چندانی از بن‌لادن باقی نمانده بود که بخواهند به دریا بیندازند.\n•••\nدروغ‌ها، غلط‌گویی‌ها و خیانت‌های دولت اوباما لاجرم گریبان این دولت را می‌گرفت. آن مقام بازنشسته گفت: «در زمینۀ همکاری، چهار سال عقب افتادیم. چهار سال طول کشید تا پاکستانی‌ها برای تعامل ضدتروریستی میان دو ارتش، دوباره به ما اعتماد کنند. این در حالی بود که تروریسم در دنیا اوج می‌گرفت… آن‌ها احساس می‌کردند اوباما آن‌ها را به چاه انداخت. اکنون سراغمان آمده‌اند؛ چون تهدید داعش که آنجا هم پدیدار شده است، بسیار جدی‌تر است. از ماجرای بن‌لادن هم آنقدر گذشته است که کسانی مثل ژنرال دورانی بیایند و درباره‌اش حرف بزنند.» ژنرال پاشا و ژنرال کیانی هردو بازنشسته شده‌اند و بنا به گزارش‌ها، تحقیق و تفحص دربارۀ فسادشان در مدت تصدی مناصب نظامی در جریان است.\n گزارش کمیتۀ اطلاعاتی سنا دربارۀ شکنجه‌های سیا که با مدت‌ها تأخیر در ماه دسامبر منتشر شد، موارد مکرری از دروغ‌گویی‌های رسمی را مستند کرده است و چنین القا می‌کند که سیا در بهترین حالت اطلاعاتی سردستی و کلی از قاصد بن‌لادن داشت که همان‌ها نیز پیش از استفادۀ این آژانس از غرق مصنوعی و دیگر شیوه‌های شکنجه به دست آمده بودند. این گزارش در سراسر جهان تیتر اخبار شد: بی‌رحمی و غرق مصنوعی و جزئیاتی نفرت‌انگیز از تغذیۀ مقعدی، حمام یخ، و تهدید به تجاوز یا قتل اعضای خانوادۀ بازداشت‌شدگانی که گمان می‌رفت اطلاعاتی دارند و لو نمی‌دهند. این گزارش علی‌رغم بدنامی‌ای که رقم زد، برای سیا پیروزی بود. یافتۀ اصلی گزارش، یعنی اینکه شکنجه به کشف حقیقت منجر نشده بود، بیش از یک دهه موضوع بحث‌های عمومی بود. نظر به دامنۀ گزارش‌های علنی و افشاگری‌های منتشرشده توسط بازجویان سابق و افسران بازنشستۀ سیا، یک یافتۀ کلیدی دیگر مضحک بود؛ اینکه شکنجه‌ها بی‌رحمانه‌تر از آن بود که به کنگره گفته‌اند. در این گزارش، شکنجه‌هایی که صراحتاً مغایر قوانین بین‌المللی بودند، به‌عنوان تخلف از قانون یا «اقدامات نابجا» یا بعضاً «سوءمدیریت» تصویر شدند. دربارۀ اینکه آیا این شکنجه‌ها جنایت جنگی‌اند یا نه، بحث نشده بود و به لزوم پیگرد قضایی بازجویان سیا یا مسئولان مافوقشان به‌خاطر اقدامات مجرمانه اشاره‌ای نشده بود. این گزارش هیچ‌گونه عواقب معناداری برای آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده نداشت.\n به‌گفتۀ آن مقام بازنشسته، رهبران سیا در رفع سایۀ تهدید کنگره از سر خود، خُبره شده‌اند: «چیزی را عَلم می‌کنند که ناگوار است، ولی آنقدرها هم بد نیست. چیزی دستشان بدهید که وحشتناک باشد: وای خدا، غذا به مقعد زندانی فرو می‌کرده‌اند! در همین حال، از قتل‌ها، سایر جنایات جنگی، زندان‌های مخفی مثل آن که در دی‌یگو گارسیا داریم، چیزی نمی‌گویند. همچنین دنبال آن بودند که حتی‌الامکان جلوی اقدام کنگره را بگیرند که موفق هم شدند.»\n مضمون اصلی جمع‌بندی گزارش ۴۴۹صفحه‌ای کمیته این بود: سیا دربارۀ کارآیی برنامۀ شکنجۀ خود در کسب اطلاعاتی که جلوی حملات تروریستی آتی به امریکا را بگیرند، به‌صورت نظام‌مند دروغ می‌گفته است. یکی از این دروغ‌ها جزئیات حیاتی دربارۀ کشف یکی از عوامل القاعده به‌نام ابواحمد الکویتی است که گفته می‌شد قاصد کلیدی القاعده بوده است. ادامۀ دروغ هم مربوط بود به ردگیری او تا رسیدن به ایبت‌آباد در اوایل سال ۲۰۱۱. پس از تصویرسازی دراماتیک ماجرا در فیلم «سی‌دقیقۀ بامداد» اطلاعات، صبوری و مهارت سیا در یافتن الکویتی به اسطوره تبدیل شد.\n گزارش سنا مکرراً کیفیت و قابل‌اعتمادبودن اطلاعات سیا دربارۀ الکویتی را زیر سؤال می‌بُرد. در سال ۲۰۰۵ یکی از گزارش‌های داخلی سیا دربارۀ شکار بن‌لادن می‌گفت: «بازداشت‌شدگان سرنخ‌های به‌دردبخور چندانی نمی‌دهند و باید به این احتمال فکر کنیم که آن‌ها برای منحرف‌کردن ما یا تبرئه‌کردن خود از اتهامِ داشتن اطلاعات مستقیم دربارۀ بن‌لادن، شخصیت‌های جعلی خلق می‌کنند.» یک ‌سال بعد، یکی از گزارش‌های سیا می‌گفت: «در استخراج اطلاعات به‌دردبخور از بازداشت‌شدگان دربارۀ محل بن‌لادن، هیچ توفیقی نداشته‌ایم.» همچنین در این گزارش به چند مورد از افسران سیا، ازجمله پَنتا، اشاره شده بود که دربارۀ ارزشمندی «تکنیک‌های پیشرفتۀ بازجویی» برای یافتن قاصدهای بن‌لادن، به کنگره و افکار عمومی اطلاعات غلط داده‌اند.\n برخلاف سال ۲۰۱۱، اوباما امروز در سودای انتخاب دوباره نیست. موضع اصولی او در دفاع از توافق هسته‌ای با ایران، همچنین تصمیم او برای عملکرد مستقل از جمهوری‌خواهانِ محافظه‌کار در کنگره، حکایت از همین دارد. اما دروغ‌گویی در بالاترین سطوح، همراه با زندان‌های مخفی، حملات پهپادی، عملیات‌های شبانۀ نیروهای ویژه، دورزدن سلسله‌مراتب نظامی و کنارگذاشتن مخالفان احتمالی، همچنان شیوۀ متعارف کار در سیاست خارجی ایالات متحده است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را سیمور هرش نوشته است و در شمارهٔ دهم (۲۱ می ۲۰۱۵) نشریهٔ لندن ریویو آو بوکز با عنوان «The Killing of Osama bin Laden» منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «قتل اسامه بن‌لادن» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• سیمور مایرون هرش (Seymour Myron Hersh) نویسنده آمریکایی و برندهٔ جایزه ادبی پولیتزر است. هرش ساکن واشنگتن دی.سی است و مقالاتش معمولاً در نشریهٔ نیویورکر منتشر می‌شود. [۱] Piltdown Man: در سال ۱۹۰۸ خُرده‌فسیل‌هایی که ادعا می‌شد از یک معدن ماسه در منطقۀ پیلت‌داون انگلستان استخراج شده‌اند، به‌عنوان بقایای فسیل یکی از اجداد انسان‌های امروزی معرفی شد. نزدیک به ۴۵سال طول کشید تا در سال ۱۹۵۳ اثبات شد این ادعا جعلی است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157789.json b/train/528157789.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b1c8c3a6a33137319be73b7860e43f4246f12e5d --- /dev/null +++ b/train/528157789.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در دفاع از تظاهر", + "subtitle": "رفتارهای ضدفرهیخته همان‌قدر پُر از افاده است که رفتارهای ضدتظاهر", + "introduction": "تظاهر همیشه در دوردست رُخ می‌دهد و همیشه گناه دیگران است. ما که خوبیم و هیچ‌گاه مرتکب تظاهر نمی‌شویم. هرازگاهی شاید به ایرادهای نامرسوم شخصیتی‌تان اعتراف کنید، ولی تظاهر؟ هرگز. این یکی مال لیگ برتر بدخُلقی‌هاست، هم‌تیمی تکبر، تحقیر، مقام‌پرستی و خودمهم‌پنداری. بدیهی است که تظاهر جلوۀ خوبی ندارد. ولی مترهای اندازه‌گیری تظاهرْ پُر از تعصب‌اند. تظاهر معمولاً به کسی آسیب نمی‌زند؛ اما متهم‌کردن دیگران به تظاهر چرا.", + "content": "دَن فاکس، گاردین — تظاهر همیشه گناه دیگران است. ما که خوبیم و هیچ‌گاه مرتکب تظاهر نمی‌شویم. هرازگاهی شاید به ایرادهای نامرسوم شخصیتی‌تان اعتراف کنید، که خودزنی هم به جای خود دلپذیر است. لابد از آن دسته نقص‌هایی است که کسی از داشتنش دلخور نمی‌شود، چیزی که به جای خودش حتی دلرباست. ولی تظاهر؟ هرگز. این یکی مال لیگ برتر بدخُلقی‌هاست، هم‌تیمی تکبر، تحقیر، مقام‌پرستی و خودمهم‌پنداری.\n بی‌شک از آن آدم‌هایی هستید که به دنیای پیرامونتان علاقه دارید. دقت کنید کدام کارها آخر هفته شما را از خانه بیرون می‌کشند، مثلاً موتورسواری در جاده‌های خاکی؟ شاید هم تماشای پرندگان با دوربین، کیک‌بوکسینگ یا بازدید از کلیساهای قرون‌وسطایی. شاید نقد هنری، نان‌پزی، فوتبال سالنی، ستاره‌شناسی، گردآوری تمبر، تفریح با فلزیاب، نقش‌بازی‌کردن، دویدن، دارت‌بازی، نگه‌داشتن ماهی قرمز، خواندن اخبار سیاسی خاورمیانه، کابینت‌سازی، تعمیر ضبط‌صوت‌های قدیمی، تمرین زبان روسی، ترشی‌انداختن سبزیجات، پرورش کاکتوس، قلاب‌بافی، صخره‌نوردی بدون تجهیزات، اجرای طنز برای دیگران، کلاس‌های شبانۀ فلسفه، یوگا، نواختن موسیقی به سبک دی‌جی‌ها، ساختن جام‌های سفالی، طراحی لباس‌هایتان، دنبال کردن اخبار ورزشی، گُل‌کاری، جمع کردن کتاب‌های روایت جرم و جنایت، مسابقه با ماشین‌های قدرتمند اسپورت دهۀ ۱۹۷۰، یا تماشای فیلم‌های صامت قدیمی. سرگرمی‌تان هرکدام از این‌ها هم باشد، شرط می‌بندم اسمش را تظاهر نمی‌گذارید. چون این‌ها سرگرمی شماست، و هیچ‌کس هم خودش را متظاهر نمی‌داند.\n تظاهر همیشه در دوردست رُخ می‌دهد: در شیوۀ نگارش او، در سلیقۀ موسیقایی او، در سبک لباس پوشیدن آن‌ها. و هرکس لابد در طول عمرش کسی، جایی یا چیزی را متهم به تظاهر کرده است. آدم‌های درست‌اندیش اگر به تظاهر متهم شوند، جابه‌جا جان می‌دهند. واژۀ تظاهر، با آن گوشه و کنایۀ همیشگی‌اش، ساده‌ترین راه برای مُهر رد زدن روی رمان‌ها، نمایش‌ها و فیلم‌هاست. این تعبیر برای طعنه زدن به یک ترانه، دست انداختن لباس یک نفر، یا تمسخر دکور یک هتل، پرکاربرد است. به صفحۀ فرهنگ یکی از روزنامه‌های سراسری نگاهی بیندازید تا ببینید که این کلمه در نقد یک فیلم یا مقالۀ یک نفر در دفاع از کاهش بودجۀ هنر آمده است. هروقت کسی گلایه کند که فلان‌چیز بیش از حد «هنری» است، بوی این کلمه در هوا می‌پیچد، و می‌بینید که ناگزیر بر سر واژۀ «نخبگانی» هوار می‌شود.\n نقص‌های دیگرانی که تظاهر می‌کنند سند خُبرگی شما در عرصه‌های تفکر و زیبایی است. و، در همین حال، ساختگی بودن آن‌هاست که شخصیت متواضع و معمولی بودنِ پرفضیلت شما را خوب نشان می‌دهد. مردم به‌خاطر حرف‌های ساده‌تان به شما اعتماد می‌کنند. آن کسی که حرف حسابی برای زدن ندارد، با تظاهر دست به دامن کلمات قلمبه‌سلمبه می‌شود تا دیگران متوجه بی‌مایگی‌اش نشوند.\n بدیهی است که تظاهر جلوۀ خوبی ندارد. ولی مترهای اندازه‌گیری تظاهرْ پُر از تعصب‌اند. معیارهای سنجش تظاهر و اصالت بسیار متغیرند. منتقدان ضدتظاهر لغاتی مانند «منطق»، «عقل» و «واقعیت‌ها» را به کار می‌گیرند تا داوری‌شان عینی به نظر برسد. آن که کیفرخواست تظاهر را صادر می‌کند طبیعتاً فکر می‌کند خودش اصل جنس است و ذهنی فرهیخته و فهمیده دارد. او معتقد است در گوشه‌ای از دنیا یک قلم جنس اصیل وجود دارد که آن شیء یا فرد متظاهر آرزو دارد مثل آن شود، اما به گرد پایش هم نرسیده یا نسخه‌ای مبالغه‌آمیز از آن شده است.\n ولی مدعی بعید است روشن کند که آن جنس بدل دقیقاً آرزوی تبدیل به چه چیزی را دارد، و چرا به آن رتبه نرسیده است. وقتی کسی می‌گوید که فلان رستوران متظاهر است، بعید است بگوید آن رستوران «معتبر» که مرجع مقایسه شده کدام است و «رستوران واقعی» چه ارزش‌هایی دارد. همگان مایل‌اند تظاهر را از اقوام ظاهرسازی بدانند که یکی از هنرهای کثیف شارلاتان‌بازی است. تظاهر یعنی فریب‌کاری و قابل اعتماد نبودن. اگر به کتابی دربارۀ تظاهر هم اتهام تظاهر بزنند، دیگر هیچ حرف شفاف و صادقانه‌ای دربارۀ این موضوع زده نخواهد شد. چون لابد نیازی نیست. تظاهر همین است که هست، بی‌نیاز از تعریف و توصیف.\n تظاهر میدان رقابت آماتورها و حرفه‌ای‌هاست، اما نه یک رقابت برابر، چون سنت‌ها، صلاحیت‌ها و تأییدهای نهادیْ بی‌طرف نیستند. کافی است واژۀ «تظاهر» را بشکافید تا رساله‌ای در باب اضطراب‌های طبقاتی از آن درآید: ترسِ پا از گلیم خود درازتر کردن، کنترل افراد مظنون به تلاش برای هجرت از جایگاه اجتماعی‌شان. این واژه مناسب نگرش‌های عاطفی به نابرابری اقتصادی و اجتماعی تراش خورده است، و خلاصۀ کلام در بحث پیرامون اصالت، نخبه‌پرستی و عوام‌گرایی است. در عرصۀ هنر، تظاهر همان چوب جادوگری است که بزرگان فریب‌کار عرصۀ فرهنگ۱ برای کنترل مردم معمولی به کار می‌گیرند. همین نگرش می‌گوید که هنر معاصر یک «حقه» است و فیلم‌های زیرنویس‌دار «دشوار» هستند یعنی برای عموم جذاب نیستند و لذا باید آدم‌های پُرافاده را هدف بگیرند.\n بحث از قانون و مقررات و شیوه‌های درست و خطای کارها نیز یک شکل دیگر از همان بحث آماتورها و حرفه‌ای‌هاست. این دسته‌بندی‌های اجتماعی، تظاهر را از آنچه هست غامض‌تر می‌کنند. فرد حرفه‌ای، بنا به آموزش و عنوان و پول و زمانی که صرف کرده است، مجوز کار در یک حوزۀ خاص را دارد. او به تظاهر متهم نمی‌شود چون برای کارش اختیار رسمی دارد. اما فرد آماتور فقط می‌تواند کارهای معینی را آخر هفته یا شب‌ها، آن‌هم رایگان و از سر علاقه، انجام دهد. آماتور گواهی و تأیید لازم را ندارد، پس اگر قصد کند پا جای پای حرفه‌ای‌ها بگذارد، با سیل اتهامات تظاهر و پا از گلیم خود درازتر کردن مواجه می‌شود. و بحث تظاهر بحث نوع نگاه هم هست: بدبین آن را ریاکاری می‌داند؛ و خوش‌بین آن را معصومانه، ترکیبی از تراژدی و کُمدی، و تلاش بیجا می‌بیند.\n برچسب تظاهر زدن به یک نفرْ راهی است برای آشکار کردن زواید و بیهودگی‌های قدرت. راهی است برای تیشه زدن به ریشۀ اقتدار و مرجعیتی که او برای خود قائل است. همچنین هشداری است به او که پا از گلیمش درازتر نکند. در مقام توهین، ابزاری است غیررسمی برای نظارت طبقاتی، چماقی برای زدن کسی است که خودش را مهم جلوه می‌دهد. تفاوت «تظاهر» با «وانمود» در آن است که لکۀ ننگ خیانت به «طبقه» بر اولی نشسته است، به‌ویژه در انگلستان که «طبقه» هم نماد یک اضطراب۲ فراگیر است و هم اشاره به مجموعه‌ای از شرایط اجتماعی. اگر اصیل‌بودن را فضیلت تلقی کنیم (یعنی چیزی که باید در جامعه به دنبالش باشیم)، تظاهر معنای لاپوشانی، معنای شرم و خشم از پیشینه‌تان را دارد.\n هجرت از طبقه، وحشتی قبیله‌ای به دل افراد می‌اندازد انگار که پُشت کردن به خانواده و دوستان است. اینکه بگوییم فلان کس متظاهر است یعنی به‌گونه‌ای رفتار می‌کند که بنا به جایگاه تخصصی یا اقتصادی‌اش شایستگی آن را ندارد. تظاهر با طبقه گره خورده است، یعنی فقط پای پول و نحوۀ خرج آن وسط نیست. مسئلۀ طبقه یعنی اینکه هویتتان در رابطه با دنیای پیرامونتان چگونه شکل می‌گیرد و چه منابعی صرف این کار می‌شود.\n با متهم کردن دیگران به تظاهر و تلاش برای تمایز، مُهر تأییدی بر این واقعیت می‌زنید که شما هم‌رنگ و سازگار با دیگرانید. مدعی همواره تظاهر را با متر مغایرت با «هنجار» معیار خودش می‌سنجد، پس پیش‌فرض این اتهام آن است که متهم از نردبان طبقاتی بالا رفته است. تظاهر مترادف افاده دانسته می‌شود.\n ولی ادعای فضیلتِ معمولی و عادی بودن هم فی‌نفسه یک‌جور تظاهر است. رفتارهای ضدفرهیخته همان‌قدر پُر از افاده است که رفتارهای ضدتظاهر: ضدفرهیخته دلواپس است مبادا جزو نخبگان تحصیلکرده به شمار بیاید، کسانی که به ظن او از ایده‌ها و زبانشان برای حفظ جایگاه قدرت استفاده می‌کنند.\n از در و دیوار شهرهای بزرگ کشورهای غربیْ ادعای اصالت می‌بارد. ما تشویق می‌شویم دنبال اصل جنس بگردیم و فریب زرق و برق تقلبی تظاهر را نخوریم. اصالتْ شکلی از اقتدار است: مشروعیت سخن، لباس، عمل؛ بلیت دست‌یابی به حقیقت را وعده می‌دهد. مغازه‌ها، رستوران‌ها، املاک و گستره‌ای از فعالیت‌های تفریحی همگی وعدۀ وثاقت، اصالت و درستی را می‌دهند. اصیل‌بودن فضیلت است و پذیرش آن نشانۀ زیرکی مالی و اقتصادی.\n ساختمان‌ها از معماری دوران‌های گذشته یا دیگر نقاط دنیا تقلید می‌کنند. مغازه‌ها و رستوران‌ها می‌خواهند فضایی عاطفی بر مبنای بازه‌های تاریخی خاص (آن دوره‌هایی که زندگی صادقانه و حقیقی بود) بیافرینند تا، علاوه‌بر کالایی که عرضه کرده‌اند، وعدۀ یک تجربۀ مضاعف را به مشتری بدهند.\n\nبازاریابی از طریق بازی‌های مبتنی بر تظاهر زبانیْ مصرف‌کنندگان (به‌ویژه مشتریان طبقۀ متوسط شهرنشین) را اغوا می‌کند. فانتزیِ مسئولیت‌پذیریِ زیست‌محیطی در قبال غذایی را داریم که می‌خریم، نوستالژی غذایی را داریم که مادرمان شاید هرگز نپخته باشد؛ و برچسب‌های «خانگی»، «طبیعی»، «ارگانیک» و «محصول مزرعه» با همین فانتزی و نوستالژی بازی می‌کنند. «طبیعی و ارگانیک» حائز نوعی اصالت زمینی‌اند یا جانشین سایر فرهنگ‌هایند.\n تظاهر یعنی بازی اسم‌گذاری. مثل آن اسم‌های پرمدعای قهوه‌های استارباکس که می‌خواهند به‌جای فلان ترمینالِ غم‌انگیز فرودگاهی در شمال آمریکا، به قهوه‌خانه‌های میلان فکر کنید. یا تداعی‌های غریب و رمانتیک اسامی عطرها و افترشیوها، یا عبارات شبه‌لاتین که بنگاه‌ها و مؤسسات بهداشت و سلامت برای جاذبۀ قلابی روی خود می‌گذارند. اسم‌هایی می‌گذارند تا این شرکت‌ها را مؤسساتی محترم تصور کنید که دفترشان نِمای دورۀ نئوکلاسیک دارد و اتاق‌هایی با پنل‌های چوبی پُر از دانش‌نامه‌های جلدچرمی، نه یک ساختمان عریان از جنس شیشه و فولاد در یک مرکز تجاری خارج از شهر.\n اسامی ماشین‌ها از آن مثال‌های پوچ بانمک است: اِلِمنت (هوندا)، های‌لندر (تویوتا)، کایین (پورشه)، پیکانتو (کیا)، شوگان (میتسوبیشی) و … این نام‌ها، با معانی‌شان آشکارا مضحک‌اند. وقتی پشت فرمان شوگان۳ از مدرسه برمی‌گردید، یک ژنرال متعلق به ژاپن فئودال شده‌اید؟ البته قضاوت با شما و فهمتان از واقعیت؛ اما این تظاهرها حکایت از جذبۀ قدرتمند سبک ‌زندگی دارند: از تلاش برای قُرب به شادی یا پرستیژ (هرچند این نکته دربارۀ ماشین سادۀ شوگان صدق نمی‌کند).\n معنای اصلی واژۀ «پرستیژ» از ریشۀ لاتین praestigium (توهم)، وهم یا فریب سحرآمیز بوده است. وعدۀ بهبود حال شخص از طریق تملّک، که وفای به آن دائم به تعویق می‌افتد، همین توهم است. آن را می‌توان در کارزارهای تبلیغاتی یافت که از رادیکالیسم دوره‌های پیشین برای بازاریابی محصولات امروزی استفاده می‌کنند: اینجاست که عصیان و مخالفتْ دستۀ جدیدی از ارزش‌های مصرف‌کنندگان را می‌سازند. «چون شما خاص هستید.» «چون شما لیاقتش را دارید.» اشتیاق یعنی حس فاصله میان وضع فعلی‌مان با آنچه امید داریم زندگی را راحت‌تر و تحمل‌پذیرتر کند. برای پُرکردن این شکاف، بازی‌کردن برخی نقش‌ها را می‌پذیریم تا شاید احساس کنیم زندگی ایدئال‌تری داریم. می‌توانیم با یک سرگرمی، با نحوۀ ارائۀ خودمان در رسانه‌های اجتماعی، با یک سبک پوشش، یا با غذایی که می‌خوریم این شکاف را پر کنیم. تظاهرْ شاخص قدری فاصله میان شرایط فعلی‌مان است با آن تصویری که سعی می‌کنیم از خود نشان دهیم.\n روزی روزگاری، خالکوبی و تی‌شرت‌های منقش به تصویر گروه کراس۴ نشانۀ تمایز فرد و تعهدش به اصول یک سبک ‌زندگی رادیکال بودند: سکونت در اماکن متروکه، گیاه‌خواری، و کنارگذاشتن آسودگی‌های متعارف به‌منظور پیگیری رؤیایی دیگر از جامعۀ مطلوب. اما دیگر چنین نیست. آن غرب‌نشینی که تفاوت میان سوبا و رامن۵ را می‌داند لزوماً یک جهان‌گرد ماجراجو نیست که از دستورپخت غذاهای شرق آسیا سر در می‌آورد. اطلاع از این تفاوت می‌تواند نشانۀ پرافادۀ مدارای فرد با تفاوت‌های فرهنگی باشد. بی‌بیم‌باپ۶ کره‌ای یا فیش‌اندچیپس «مناسب» بریتانیایی (ترجیحاً با لهجۀ قلابی لندنی سفارش داده شود!) شاید خوش‌طعم باشد اما از شما انسان بهتری نمی‌سازد.\n «سبک زندگی» همواره لازمۀ بقا در شهرها بوده است: روشی برای پیدا کردن راه از میان دیگران و تراشیدن یک گوشه برای خود؛ چیزی که بازی با آن لذت‌بخش است. اما تلاشمان برای کنترل وجهه‌مان در یک‌سو، و در عین حال ادعای تبعیت از شفافیت و اصالت در سوی دیگر، نوعی ناهمسانی شناختی۷ پدید می‌آورد.\n لقب «همه‌چیزخوار فرهنگی»۸ را جامعه‌شناسان به آن افرادی از طبقۀ متوسط داده‌اند که امکان دسترسی، مشارکت، فهم و اعتمادبه‌نفس کافی در استفاده از طیف گسترده‌ای از مرجع‌های فرهنگی را دارند: از اقلام عامه‌پسند تا اختصاصی، از موارد محلی تا بین‌المللی. با تی‌شرت یک گروه هیپ‌هاپ آمریکایی از خانه بیرون بیایید، در یک رستوران اتیوپیایی ناهار بخورید، به نمایشگاه هنر مدرن برزیلی سر بزنید، و روزتان را در میکده‌ای به سبک میخانه‌های زیرزمینی دهۀ ۱۹۲۰ خاتمه دهید. چنین علاقه‌هایی می‌توانند برآمده از یک نگاهِ واقعاً تکثرگرا به زندگی باشند. ولی در عین حال از امتیازاتی حکایت می‌کنند: امتیاز تحصیلات، سفر و اوقات فراغتی که به‌واسطۀ پول میسر می‌شود.\n در سال ۲۰۱۴، تعاونی کی-هول۹ مستقر در نیویورک (جمعی از هنرمندان که در قالب مؤسسۀ آینده‌پژوهیِ روندهای فرهنگی فعالیت می‌کنند) «طریق جوانان: گزارشی پیرامون آزادی»۱۰ را منتشر کرد. «طریق جوانان» می‌گفت در دورۀ «تولید انبوه اقلام مستقل» به سر می‌بریم یعنی آن فُرم‌های فرهنگ جوانان که روزگاری آلترناتیو و مستقل محسوب می‌شدند اکنون در جریان اصلی جذب شده‌اند و ابرازگری شخصی از طریق مُد یا سلیقۀ موسیقایی، دیگر، آن وزن خُرده‌فرهنگیِ سابق را ندارد. گروه کی-هول روی یک راه‌حل پیشنهادی خودْ نام «نورمکور»۱۱ گذاشته بود: استراتژی ادغام در اجتماع‌های متفاوت به‌جای خودابرازگری فردی. این‌بار سازگاری با یک اجتماعْ نشانۀ تمایز بود. گاهی به‌غلط تصور می‌شد نورمکور یعنی پوشیدن لباس‌های یکنواخت و کسل‌کننده، مثلاً شلوارک‌های جیب‌دار (کارگو) برند گپ یا لباس‌های اسپورت معمولی؛ ولی کی-هول مروج ایدۀ دیگری بود: وفق‌پذیری، پوشش سازگار با زمینه.\n طبقه، سبک زندگی و صدور حکم تظاهر مشخصاً با مسئلۀ سلیقه گره خورده‌اند. گاهی آنچه برای یکی به معنای تظاهر است برای دیگری نوآور و اغواگر است. پس آیا می‌توان گفت بحث تظاهر همان ماجرای سلیقه است؟ بله، ولی فقط تا حدی. جایی که واژۀ «تظاهر» شاخص آن باشد که کسی یا چیزی خارج از دایرۀ مشروع طبقه یا صلاحیتش عمل کرده است، با شرطی‌سازی اجتماعیِ سلیقه سروکار داریم. وقتی می‌گوییم فلان لباس یا بهمان فیلم «بدسلیقه» است یعنی آیین‌نامۀ طبقاتی را رعایت نکرده است. مفاهیمی که از سلیقه ارائه شده‌اند گسترده‌تر از آن‌اند که تبیین کنند چرا تظاهرْ به چنین آلرژی‌های فرهنگی شدیدی دامن می‌زند. شاید پاسخ دقیق‌تر را بتوان در صفت «خبره»۱۲ یافت که اغلب، برای توصیف ادراک ظرایف یا پسندیدن پیچیدگی، کنار «سلیقه» می‌نشیند.\n سال ۱۹۹۷، ژوزف لیتواک در کتاب ذائقه‌شناس‌های عجیب۱۳ نوشت: «در بحث خبرگی، نزاع قدرت طبقاتی با نزاع قدرت جنسی در هم آمیخته است.» او اشاره می‌کند یک نظر به لغت‌نامه کافی است تا یادمان بیاید که «خبرگی» در واقع به معنای «انحراف» است: با اینکه امروزه خبرگی را بی‌درنگ مترادف «دنیادیدگی» و متضاد «ساده‌لوحی» تعریف می‌کنند، معنای قدیمی‌تر و هنجاری آن (از ریشۀ لغوی برهان‌تراشی موسوم به «سفسطه»)، به معنای «فساد» یا «تزویر» بوده است.\n در زبان لاتین قرون وسطا، فعل sophisticare به معنای دست‌کاری متقلبانۀ کالاها به‌ویژه غذا بود. در آغاز قرن هجدهم، «خبره» معنای دیگری پیدا کرد: چیزی که فاقد وضعیت اصلی یا طبیعی است. و «ناخبره» به معنای اصیل بود، اما آن هم معنای دیگری یافت: کسی که صاف و ساده یا بی‌تجربه است. همچنین، در قرن نوزدهم، دست‌کاری چیزها بر حکمت یا پالایششان تداعی می‌کرد.\n یک معنای پایدار میان تظاهر و خبرگی مشترک است: «غیرطبیعی‌بودن» یعنی چیزی که تقلبی است وانمود می‌کند دست‌کاری شده است. لیتواک مدافع این نظر است که خبرگی با انحراف جنسی نیز پیوند دارد و لذا بار پنهان همجنس‌گراهراسی دارد. آن پیوند تداعیگر میان خبرگی با گونه‌ای از رفتار شیک و آگاهانه نیز مرتب تقویت و تحکیم می‌شود: یعنی «هر دفعه که دست‌اندرکاران تبلیغات و روزنامه‌نگاری، با همۀ انزجارشان از تظاهر و مُد روز بودن، با تمسخر، تصویر همیشه نامحبوبِ یک مرد فروشندۀ اطواری (سرخوش و مردپسند) در یک بوتیک مجلل را پیش چشم مخاطبشان می‌گذارند». تظاهر بر ظاهرسازی دلالت دارد: کسانی که مثل خودشان رفتار نمی‌کنند، بلکه حقیقت‌گویی صاف و سادۀ شما زیر آوار شیکی‌شان دفن می‌شود.\n تظاهر معمولاً به کسی آسیب نمی‌زند؛ اما متهم کردن دیگران به تظاهر چرا. می‌توانید واژۀ «تظاهر» را چماقی کنید و بر سر تلاش‌های خلاقانۀ دیگران بکوبید. ولی، در سرکوفت‌زدن به آن‌ها، چماق این اتهام در دستتان خُرد می‌شود و خونابۀ اضطراب‌ها، تعصب‌ها و پیش‌داوری‌هایتان را جاری می‌کند. و به همین دلیل است که مسئلۀ تظاهر اهمیت دارد. در سیطرۀ قضاوت‌های عینی، تظاهر حکم ساز ناکوکی را دارد که چون به صدا درآید، می‌شنویم که جامعه برای کدام عناصر از فرهنگ ارزش قائل است و می‌بینیم که چه ادراکی از خودمان داریم.\n برایمان دشوار است که بپذیریم، بدون تظاهر، فرهنگ هم رنگ‌وبویی ندارد. از فرهنگ چیزی نمی‌ماند جز سایۀ بی‌روحی از رنگ بژ فروشگاه‌های گپ. درهای تخیل محکم بسته می‌شوند، از ترس آنکه مبادا پشتشان چیزی خلاف اِجماع عمومی نشسته باشد: همان اِجماعی که می‌گوید کدام عمل خلاقانه و کدام جفت کفش برای پوشیدن سر کار مقبول است.\n تظاهر را می‌توان در همۀ شیوه‌های زندگی یافت، و مسئله فقط جنگ ارزش‌ها و سلایقی نیست که تظاهر به راه می‌اندازد. بی‌تردید عرصۀ هنر را شرطی می‌کند، ولی سیاست، دین و ورزش را نیز به‌همچنین. (آن‌ها که از گزارش‌های فوتبال ری هادسون، این گزارشگر کهنه‌کار فوتبال، لذت برده‌اند لابد شهادت می‌دهند که تظاهر در گزارشگریِ ورزشی چقدر قابلیت تخیل دارد. هادسون یک ‌بار در توصیف گلی که رونالدینیو برای بارسلونا زد چنین گفت: «انگار مجسمۀ گُلی است اثر برنینی۱۴، هماورد خلسۀ ترزای قدیسه۱۵، ضربۀ استادانۀ یک هنرمند!») آشفته‌بازاری از خصیصه‌های ناخوشایندِ دیگرْ تظاهر را ماندگارتر می‌کنند: خودشیفتگی، دروغ‌گویی، فخرفروشی، پیش‌داوری، افاده‌فروشی، فردگرایی خودخواهانه. این‌ها مترادف یکدیگر نیستند. همچنین آنکه تظاهر می‌کند همانی است که جسارت متفاوت‌بودن را دارد: خواه مقابله با اِجماع دیگران بر سر خلاقیت باشد، یا آنکه شب آخر هفته با پوششی متفاوت از دیگران سوار آخرین اتوبوس شود تا هدف سیلاب انتقادها قرار گیرد.\n اهمیت تظاهر در آن است که قدری از ارتباط میان هویت شما با هویت‌های دیگران پرده برمی‌دارد. و خواه قبولش سخت باشد خواه آسان، تظاهر بخشی از کردار روزمرۀ ماست. تظاهر زندگی را جذاب نگه می‌دارد. تظاهر چندین و چند اجازه صادر می‌کند: مجوز امتحان‌کردن تجربه‌های جدید، آزمودن ایده‌های مختلف، امتحان اینکه آیا سبک دیگری برای زندگی‌تان می‌پسندید یا خیر. اگر این مجوزها نبود مردم، با پیشینه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی، نمی‌توانستند با تفاوت‌ها، ایده‌های جدید یا تاریخ قلمرو برگزیده‌شان مواجه شوند. یک فرهنگ غنی، فرهنگی که تداومش وابسته به مردمی است که زندگی‌شان را وقف آن کرده‌اند و اغلب از ایشان تقدیر و تشکر چندانی نمی‌شود، یک فرهنگ متظاهر است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nFox, Dan. Pretentiousness: Why It Matters. Coffee House Press, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را دَن فاکس نوشته است و در تاریخ ۹ فوریه ۲۰۱۶ با عنوان «In defence of pretentiousness» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «در دفاع از تظاهر» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• دَن فاکس (Dan Fox) نویسنده و ویراستار مجلۀ فرایز است.••• این مطلب تلخیص شده است. [۱] Cultural Mandarins: «بزرگان فرهنگ» تعبیری است که بیشتر در ایالات متحده استفاده می‌شود، به معنای صاحب‌منصبان و اختیارداران جریان اصلی فرهنگ. [۲] neurosis [۳] Shogun: منصب فرماندهی کل در دورۀ فئودالی ژاپن که به صورت موروثی به افراد می‌رسید. [۴] Crass: یک گروه پانک‌راک انگلیسی که در سال ۱۹۷۷ تشکیل شد و آنارشیسم را به‌عنوان ایدئولوژی سیاسی، سبک زندگی و جنبش مقاومت ترویج می‌کرد. [۵] Soba and Ramen: دو نوع رشته‌فرنگی مرسوم در شرق آسیا. سوبا از آرد گندم‌سیاه تهیه می‌شود، ولی رشته‌های رامن با گندم درست شده و نازک‌تر و درازترند. [۶] Bibimbap: این غذا معمولاً در کاسه‌ای گود سرو می‌شود که زیر آن برنج و روی آن سبزیجات معطر، سس فلفل، گوشت و گاهی اوقات تخم‌مرغ خام یا پخته می‌ریزند. [۷] Cognitive Dissonance [۸] Cultural Omnivores [۹] K-Hole [۱۰] Youth Mode: A Report on Freedom [۱۱] Normcore: یک جریان مُد لباس که گروه K-Hole مروج اصلی آن بود. لباس‌های ساده، بی‌افاده، معمولی و فاقد نشانه‌های جنسیتی، شاخصه‌های این مُد بودند. [۱۲] Sophisticated [۱۳] Strange Gourmets [۱۴] Bernini: جیان لورنزو برنینی، مجسمه‌تراش و معمار ایتالیایی مشهور قرن هفدهم میلادی که مبدع و اوج سبک باروک در مجسمه‌سازی محسوب می‌شود. [۱۵] Ecstasy of Saint Teresa: پیکرۀ میانی در مجموعه مجسمه‌های مرمرین کلیسای کُرنارو در رُم، اثر برنینی، که در زمرۀ برترین آثار سبک باروخ دوران طلایی روم به حساب می‌آید و قدیسۀ قرن شانزدهم ترزا آویلایی (Teresa of Ávila) را تصویر می‌کند." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157791.json b/train/528157791.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3ce2a7c382a991d6721e9fe0b4a126ecc75fe2e4 --- /dev/null +++ b/train/528157791.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "عشق لنین به ادبیاتْ انقلاب روسیه را شکل داد", + "subtitle": "لنین از دانشش دربارۀ آثار کلاسیک برای انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ استفادۀ زیادی کرد", + "introduction": "ادبیات در فرهنگِ سیاسی‌ای که ولادیمیر لنین در آن بزرگ شد، نقش بسزایی داشت. در رژیم تزاری، انتشار متونِ سیاسی دشوار بود ولی با شعر و رمان سهل‌گیرانه‌تر برخورد می‌شد. سیاست، از همین طریق به ادبیات روسیه نفوذ کرده بود، تاجایی‌که پدر اتحاد جماهیر شوروی، دوست داشت دشمنانش را با شخصیت‌های رمان‌ها مقایسه کند. طارق علی، از شخصیت‌های پیشرویِ چپ، از عشق لنین به ادبیات روسی و نقش آن در انقلاب اکتبر می‌گوید.", + "content": "طارق علی، گاردین — ادبیات به فرهنگِ سیاسیِ روسیه‌ای شکل داد که ولادیمیر ایلیچ لنین در آن بزرگ شد. در رژیم تزاری، انتشار متونِ آشکارا سیاسی دشوار بود. جستارنویسانِ بی‌پرواتر را به دیوانه‌خانه‌ها می‌انداختند تا «بهبود یابند»: به‌عبارت‌دیگر، تا زمانی که علناً از عقایدشان دست بکشند. درهمین‌حال، با شعر و رمان سهل‌گیرانه‌تر برخورد می‌شد، هرچند نه دربارۀ همۀ آن‌ها.\n سانسورچی اصلی، البته، شخص تزار بود. در مورد پوشکین، نیکلای یکم ملقب به «پدر مردم»، اصرار به خواندن بسیاری از اشعار او پیش از رفتن به چاپخانه داشت. درنتیجه، برخی از اشعار پوشکین ممنوع می‌شدند و انتشار برخی به تأخیر می‌افتاد؛ براندازانه‌ترینِ آن‌ها هم توسط خود شاعرِ هراسان، از ترس یورش به خانه‌اش، نابود می‌شدند. ما هرگز نخواهیم دانست که در قطعات سوزانده‌شدۀ یوگنی آنِگین چه آمده بوده است.\n بااین‌همه، سیاست از راه‌های دیگر و به بیان‌های گوناگون، به ادبیات داستانی روسیه نفوذ کرده بود، به‌نحوی که در هیچ کشور اروپایی دیگری مشابه آن را نمی‌شد یافت. تاجایی‌که به ادبیات و نقد ادبیِ سیاست‌زده مربوط می‌شد، روشن‌فکران روسی آن‌قدر حق انتخاب داشتند که نمی‌دانستند سراغ کدام بروند. آن‌ها کشمکش تندوتیز میان ویساریون بِلینسکی، منتقد قدرتمند و نیکلای گوگول، نویسندۀ نمایشنامه و رمان، که هجو بُرندۀ او در سال ۱۸۴۲، یعنی نفوس مرده۱، کشور را سر ذوق آورده بود و با صدای بلند برای بی‌سوادها خوانده می‌شد، می‌بلعیدند.\n هرچند نتیجه روسیاهی گوگول بود. در یکی از آثار بعدی‌اش، توبه کرد و از رعایای بوگندو نوشت و از بی‌سوادی دفاع کرد. در مقدمۀ ویرایش دوم نفوس مرده نوشت: «چیزهای زیادی در این کتاب به اشتباه و نه آن‌گونه که امور واقعاً در سرزمین روسیه پیش می‌روند، نوشته شده است. خوانندۀ گرامی، از شما می‌خواهم که مرا اصلاح کنید. به این مسئله بی‌توجهی نکنید. از شما می‌خواهم که چنین کنید.»\n بلینسکی، خشمگین از این مسئله در سال ۱۸۴۷ به‌طور علنی رابطه‌اش را با او قطع کرد. «نامه به گوگول» بلینسکی، که همه‌جا دست‌به‌دست می‌شد، باعث شد گیرنده‌اش شبی دراز و بی‌خواب از سر بگذراند: من اندک شناختی از عامۀ روس‌ها دارم. کتاب شما از جهت گذاشتن تأثیری منفی بر دولت و دستگاه سانسور مرا دلواپس کرد، نه بر مردم. زمانی‌که در سن پترزبورگ شایعه شد که دولت قصد کرده تا کتاب شما را [قطعات گزیده از نامه‌نگاری به دوستان] در هزاران نسخه چاپ کرده و با قیمتی بسیار پایین بفروشد، دوستانم مأیوس شدند؛ اما همان‌وقت و همان‌جا به آن‌ها گفتم علی‌رغم همه‌چیز، این کتاب موفقیتی نخواهد داشت و زود فراموش خواهد شد. درواقع اکنون بیشتر به‌خاطر مقالاتی که درباره‌اش نوشته شده به یاد آورده می‌شود، نه خود کتاب. بله، روس‌ها شامه‌ای عمیق، هرچند هنوز ناپخته، برای حقیقت دارند.\n سانسورشده توسط تزارها… نقاشی‌ای از آلکساندر پوشکین در سال ۱۸۲۷. عکس: آلامی\nدر سال‌های بعد، منتقدان بسیار بی‌رحم‌تر شده، بر نویسندگان رمان و نمایشنامه‌ای که آثارشان به نظر آن‌ها به‌اندازۀکافی توانمندساز نبود، سخت می‌تاختند.\n پس چنین بود جو روشن‌فکری‌ای که لنین در آن بالغ شد. پدرش محافظه‌کاری بسیار بافرهنگ، سربازرس مدارسِ منطقۀ خود، و به‌عنوان یک متخصص آموزش، بسیار مورد احترام بود. بعدازظهرهای یکشنبه در خانه، آثار شکسپیر، گوته و پوشکین در کنار دیگر نویسندگان با صدای بلند خوانده می‌شد. برای خانوادۀ اولیانوف -«لنین» نام مستعاری بود که برای فریب دادن پلیس مخفی تزاری انتخاب شده بود- فرار از فرهنگ متعالی محال بود.\n لنین در دبیرستان عاشق لاتین شد. مدیرش امید فراوان داشت که او لغت‌شناس و محقق لاتین شود. ارادۀ تاریخ چیز دیگری بود. اما شوق لنین برای لاتین، و ذائقه‌اش برای آثار کلاسیک هرگز از بین نرفت. او متون اصلی ویرژیل، آوید، هوراس و جووِنال، و نیز نطق‌های سناتوریِ رومی را خواند. طی دو دهه‌ای که در تبعید گذراند، گوته را بلعید و بارها فاوست را خواند و بازخوانی کرد.\n لنین از دانشش دربارۀ آثار کلاسیک طی مدت‌زمان پیش از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ استفادۀ زیادی کرد. در آوریل آن سال، او از ارتودوکس‌های سوسیال-دموکرات روسی گسست و در مجموعه‌ای از تزهای رادیکال، خواستار انقلابی سوسیالیستی در روسیه شد. شماری از رفقای نزدیکش او را نکوهیدند. در پاسخی نیش‌دار، لنین جملۀ مفیستوفلس را از شاهکار گوته، نقل‌قول کرد: «دوست من، تئوری خاکستری رنگ است، لیکن سبز، درخت جاودانۀ زندگی است.»\n لنین بهتر از اکثر افراد می‌دانست که ادبیات روس همیشه به سیاست آغشته بوده است. حتی «غیرسیاسی»ترین نویسندگان نیز برای پنهان داشتن تحقیری که نثار اوضاع کشور می‌کردند، کار دشواری داشتند. مصداق بارز آن رمان اُبلوموف۲ نوشتۀ ایوان گنچاروف بود. لنین عاشق این کتاب بود. این رمانْ سکون، تن آسایی و پوچیِ اشراف زمین‌دار را به تصویر می‌کشید. موفقیت این کتاب با ورود مدخلی تازه به دایرۀ واژگان زبان روسی گرامی داشته شد: اُبلوموفیسم، که تبدیل به دشنامی برای طبقه‌ای شد که به حکومت مطلقه یاری می‌رساند تا برای زمانی چنین دراز دوام آورد. لنین بعدها استدلال کرد که این مرض تنها محدود به طبقات بالاتر نبود و قسمت‌های بزرگی از بوروکراسی تزاری را آلوده و به پایین نشت کرده بود. حتی نیروهای کادر بلشویک هم مصون نبودند. این موردی بود که در آن، آینه‌ای که توسط گنچاروف بالا گرفته شده بود واقعاً کلیت جامعه را بازتاب می‌داد. لنین در جدل‌هایش، اغلب با تشبیه رقبایش، تقریباً همیشه به شخصیت‌های ناخوشایند و گاه فرعیِ برگرفته شده از ادبیات داستانی روسیه، به آن‌ها حمله می‌کرد.\n ایوان گنچاروف، نویسندۀ ابلوموف که سکون، تن‌آسایی و پوچی اشراف زمین‌دار را به تصویر کشید. عکس: کالچر کلاب\nآنچه نویسندگان کشور درباره‌اش اختلاف نظر داشتند (و البته که در این امر تنها نبودند)، ابزار ضروری برای سرنگونی رژیم بود. پوشکین حامی قیام دسامبریست‌ها در سال ۱۸۲۵ بود که با روی کار آمدن نیکلای یکم مخالف بودند. گوگول پیش از عقب‌نشینی سریعش، به هجو ستم‌های رفته بر رعایا پرداخت. تورگنیف منتقد تزاریسم بود اما به‌شدت از نیهیلیست‌هایی که موعظه‌گر ترور بودند، بیزار بود. دورۀ کوتاه جذابیتِ تروریسمِ آنارشیستی برای داستایوسکی، پس از قتلی موحش در سن پترزبورگ بدل به متضاد رشد نایافتۀ آن شد. حملۀ تولستوی به مطلق‌گرایی روسی، لنین را خشنود ساخت، اما مسیحیتِ عرفانی و آرامش‌طلبی جناب کُنت نظرش را جلب نکرد. لنین پرسید چگونه است که نویسنده‌ای چنین بااستعداد می‌تواند هم‌زمان انقلابی و مرتجع باشد؟ لنین در نیم دوجین مقاله، تحلیلی نقادانه از تناقض‌های عمیق موجود در آثار تولستوی ارائه کرد. تولستویِ لنین می‌توانست تشخیص روشنی داشته باشد -رمان‌های او استثمار اقتصادی و خشم جمعی رعایا را تشخیص داده و بیان می‌کردند- اما از صورت‌بندی به‌منظور درمان عاجز بود. تولستوی به‌جای تخیلِ آینده‌ای به‌اندازه انقلابی، در جست‌وجوی تسلّا سراغ تصویری آرمان‌شهری از گذشتۀ ساده‌تر و مسیحی رفت. لنین در «لئو تولستوی به‌مثابۀ آینۀ انقلاب روسیه» نوشت «تناقضات در عقاید و دکترین تولستوی تصادفی نیستند؛ آن‌ها بیانگر شرایط متناقض زندگیِ روسی در یک سوم پایانی قرن نوزدهم بودند.» بنابراین تناقضاتِ تولستوی همچون راهنمایی سودمند برای تحلیل سیاسی لنین عمل کرد.\n درهمین‌حال لنین از «کیش رنجِ» داستایوسکی مشمئز بود، هرچند قدرت قلم او کتمان‌ناپذیر بود. بهرحال دیدگاه‌های لنین دربارۀ ادبیات تبدیل به سیاستِ دولت نشدند. تنها کمتر از یک سال پس از انقلاب، در روز دوم آگوست ۱۹۱۸، روزنامۀ ایزوِستیا لیستی از افرادی را منتشر کرد که خوانندگان پیشنهاد کرده بودند باید مجسمه‌های یادگاری از آن‌ها ساخته شود. داستایوسکی پس از تولستوی دوم بود. از مجسمۀ او در نوامبر همان سال توسط نمایندۀ جمهوری مسکو همراه با ادای احترامی توسط شاعر نمادگرا ویاچسلاو ایوانف پرده‌برداری شد.\n نویسنده‌ای که شاید قوی‌ترین تأثیر را بر لنین -درواقع بر یک نسل کامل از نیروهای رادیکال و انقلابی- داشت، نیکلای چرنیشفسکی بود. چرنیشفسکی پسر یک کشیش، و نیز فیلسوفی ماتریالیست و سوسیالیست بود. رمان آرمان‌شهری او چه باید کرد؟۳ در قلعۀ پیتر و پاول در سن پترزبورگ نوشته شده بود، جایی‌که به‌خاطر عقاید سیاسی‌اش در آن زندانی بود. چه باید کرد؟ تبدیل به کتاب مقدس نسل جدید شد. این واقعیت که کتاب از درون زندان به بیرون قاچاق شده بود، به آن تقدسی ویژه بخشید. این کتابی بود که لنین را مدت‌ها پیش از کشف مارکس (که چرنیشفسکی با او نامه‌نگاری داشته) رادیکال کرد. لنین به‌عنوان ادای دینی به این پوپولیستِ رادیکال، اولین اثر مهم سیاسی‌اش را که در سال ۱۹۰۲ نوشته و منتشر شد، چه باید کرد؟ نام نهاد.\n موفقیت عظیم رمان چرنیشفسکی رمان‌نویسان جاافتاده را آزرد، به‌خصوص تورگنیف که وحشیانه به آن حمله کرد. این زهر ریختن، با تازیانه‌های سوزانِ منتقدینِ رادیکال، دُبرولیوبوف (که دانشجویان به او لقب «دیدروی ما» داده بودند) و پیسارِف مقابله شد. به تورگنیف کارد می‌زدی خونش درنمی‌آمد. هنگامی‌که در رویدادی عمومی با چرنیشفسکی برخورد کرد، فریاد زد: «تو یک ماری و آن دُبرولیوبوف یک مارِ زنگی است.»\n تناقضات عمیق… لئو تولستوی با دخترش ماشا، حدود ۱۹۰۵. عکس: هولتن گتی\nپرمانی که این همه جنجال بر سرش هست، چه دارد؟ طی پنجاه سال گذشته سه بار تلاش کردم تا آن را صفحه‌به‌صفحه بخوانم و هر سه نیز تلاش‌هایی ناموفق بودند. این یک اثر کلاسیک ادبیات روس نیست. کتابی برای زمانۀ خودش بود و نقشی حیاتی در مرحلۀ پساتروریستیِ روشن‌فکری روسیه ایفا کرد. بدون شک در تمام جبهه‌ها، به‌خصوص برابری جنسیتی و روابط میان زنان و مردان، همچنین دربارۀ چگونگی مبارزه، چگونگی شناخت دشمن و زیستن براساس قوانینی مشخص، اثری رادیکال است.\n ولادیمیر ناباکوف از چرنیشفسکی متنفر بود اما نادیده انگاشتنش را ناممکن یافت. در آخرین رمان روسی‌اش، هدیه۴، ۵۰ صفحه را وقفِ کوچک شمردن و مسخره کردن نویسنده و اطرافیانش کرده، اما اذعان می‌کند که «به‌طورِقطع مقداری نخوت طبقاتی در نگرش نویسندگان نجیب‌زادۀ هم‌عصر نسبت به چرنیشفسکی عامی وجود داشت» و، در محافل خصوصی، «تولستوی و تورگنیف او را «جنتلمنی که بوی ساس می‌دهد» می‌نامیدند… و همه‌جوره مسخره‌اش می‌کردند.»\n تمسخر آن‌ها تا حدی زادۀ حسادت بود، ازآن‌روی که افاده‌فروشی آن‌ها در میان جوان‌ها به‌شدت محبوب بود؛ همچنین در مورد تورگنیف، زادۀ خصومت سیاسی عمیق و سخت با نویسنده‌ای بود که خواستار انقلاب بود و می‌خواست مالکیت زمین‌دارانه را برانداخته و زمین را بین رعایا تقسیم کند.\n لنین از دست بلشویک‌های جوانی که با او در تبعید، طی سالیان میان انقلاب از ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۷، ملاقات می‌کردند، عصبانی می‌شد؛ وقتی دربارۀ کتاب چرنیشفسکی سربه‌سرش می‌گذاشتند و به او می‌گفتند که قابل خواندن نیست، به آن‌ها تشر می‌زد که جوان‌تر از آنند که عمق و بینش آن را قدر بدانند. باید صبر کنند تا ۴۰ سالشان شود. آنگاه خواهند فهمید که فلسفۀ چرنیشفسکی بر واقعیت‌هایی ساده استوار است: ما از تبار میمون‌ها هستیم نه آدم و حوا؛ زندگی یک فرایند زیستیِ کوتاه‌مدت است بنابراین لازم است تا برای تمام افراد امکان شادمانی وجود داشته باشد. این امر در جهانی تحت سیطرۀ حرص، نفرت، جنگ، خودپسندی و طبقه ممکن نیست. به‌همین‌دلیل انقلابی اجتماعی ضرورت داشت. هرچند، زمانی‌که بلشویک‌های جوانی که با لنین از کوه‌های سوییس بالا می‌رفتند، در حال رسیدن به ۴۰ سالگی بودند، انقلاب قبلاً رخ داده بود. حال چرنیشفسکی عمدتاً توسط مورخانی خوانده می‌شد که تکامل اندیشۀ لنین را مطالعه می‌کردند. ترقی‌خواهانِ عالِمِ حزبْ شادمانه رو به مایاکوفسکی آورند، نه لنین.\n کریستوفر پِروْز در نقش مفیستوفلس و پیتر هور در نقش فاوست در دوزخی شدن فاوست، اثرتری گیلیام برای اپرای ملی انگلستان. عکس: ترسترام کنتن برای گاردین\nکلاسیک‌گرایی‌ای که چنان عمیق در لنین ریشه کرده بود، همچون بارویی برای دور نگه داشتنش از پیشرفت‌های جدیدِ هیجان‌انگیز در هنر و ادبیاتِ مقدم بر انقلاب و ملازم آن، عمل کرد. برای لنین سازگاری با مدرنیسم در روسیه یا هرجای دیگری سخت بود. آثار آوانگاردهای هنری – مایاکوفسکی و ساخت‌گرایان – مطابق سلیقه‌اش نبودند.\n شعرا و هنرمندان بیهوده به او می‌گفتند که آن‌ها نیز عاشق پوشکین و لرمانتوف، اما انقلابی نیز هستند و فرم‌های هنری قدیمی را به چالش می‌کشند و چیزی بس متفاوت و نو تولید می‌کنند که با بلشویسم و عصر انقلاب هم‌خوان‌تر است. این حرف‌ها به کت لنین نمی‌رفت. آن‌ها می‌توانند هرچه دلشان خواست بنویسند یا نقش بزنند، اما او چرا باید مجبور شود تا از آن‌ها لذت ببرد؟ بسیاری از همکاران لنین با جنبش‌های جدید همدلی بیشتری داشتند. بوخارین، لوناچارسکی، کروپسکایا، کلونتای و تا اندازه‌ای هم تروتسکی، این را فهمیدند که چگونه جرقه‌های انقلابیْ چشم‌اندازهایی جدید گشوده‌اند. بین آوانگاردها نیز تنش، تردید و تناقض وجود داشت و حامی آن‌ها در دولت، آناتولی لوناچارسکی عضو کمیتۀ مردمی آموزش بود، جایی که همسر لنین، نادیا کروپسکایا نیز در آن کار می‌کرد. کمبود کاغذ طی جنگ داخلی منجر به مشاجراتی سهمگین شد. آیا باید دفترچه‌های پروپاگاندا را چاپ می‌کردند یا شعر جدید مایاکوفسکی را؟ لنین روی گزینۀ اول اصرار داشت. لوناچارسکی باور داشت که شعر مایاکوفسکی بسیار تأثیرگذارتر خواهد بود و در این مورد، برنده شد.\n لنین همچنین مخالف هر ایده‌ای دربارۀ «ادبیات و هنر پرولتاریایی» بود و اصرار داشت که نمی‌توان با فرمول‌های مکانیکی و مرده، آن‌هم ارائه شده در کشوری که سطح فرهنگش، در وسیع‌ترین معنای کلمه، بیش‌ازاندازه پایین است، از قله‌های فرهنگ بورژوایی (و اسلاف کهن‌تر آن) فراتر رفت. میان‌برها در این زمینه هرگز جواب نخواهند داد، نکته‌ای که «رئالیسم سوسیالیستیِ» مزخرفی که در سال‌های بدِ متعاقب مرگ لنین معرفی شد، آن را به‌گونه‌ای قاطعانه اثبات کرد. خلاقیت کرخت شده بود. جهش از ملکوت ضرورت به ملکوت آزادی، جایی‌که زندگی همگان به‌وسیلۀ عقل شکل خواهد گرفت، هرگز در شوروی، یا جای دیگر، رخ نداد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۱۷ با عنوان «How Lenin’s love of literature shaped the Russian Revolution» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «عشق لنین به ادبیاتْ انقلاب روسیه را شکل داد» ترجمه و منتشر کرده است. •• طارق علی (Tariq Ali) متولد سال ۱۹۴۳ در لاهور پاکستان، رمان‌نویس، تاریخ‌دان، روزنامه‌نگار، فیلم‌ساز و فعال سیاسیِ پاکستانی-بریتانیایی است. طارق علی از اعضای شورای سردبیری نشریۀ نیو لفت ریویو و از نویسندگان مارکسیست تأثیرگذار و مشهور حال حاضر است.••• کتاب طارق علی با عنوان دوراهی‌های لنین: تروریسم، جنگ، امپراتوری، عشق، شورش (The Dilemmas of Lenin: Terrorism, War, Empire, Love, Revolution) ماه آینده توسط انتشارات ورسو منتشر می‌شود. [۱] Dead Souls [۲] Oblomov [۳] ?What Is to Be Done [۴] The Gift\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157792.json b/train/528157792.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ae30b9135cc0d3332d4b2726ed52c6de10138eb4 --- /dev/null +++ b/train/528157792.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تمایل ما به سرزنش قربانیان از کجا برمی‌خیزد؟", + "subtitle": "سرزنش قربانیان راهی است برای اجتناب از پذیرش اینکه بعضی امورِ غیرقابل‌تصور می‌تواند برای خودِ شما اتفاق بیفتد", + "introduction": "اگر کیف یا گوشیِ همراهمان را در خیابان سرقت کنند، با خودمان می‌گوییم که من سزاوار همچین اتفاقی نبودم. اما اگر همین ماجرا برای دوستان یا اعضای خانواده‌مان پیش بیاید، آن‌ها را ملامت می‌کنیم که چرا اجازه داده‌اند چنین اتفاقی بیفتد؟ ما میل داریم باور کنیم جهان برای «دیگران» عادلانه است. یعنی معتقدیم هر اتفاقی که می‌افتد، حتماً دلیلی داشته است و می‌شد از آن پیشگیری کرد. علاقۀ ما به سرزنش قربانیان از کجا سرچشمه می‌گیرد؟", + "content": "کِیلی رابرتز، آتلانتیک — در ماه اگوست، کرت متسگر، کمدین و نویسندۀ پیشین مجموعۀ تلویزیونیِ طنز «اینساید امی شومر»، آتش بحثی سراسری دربارۀ سرزنشِ قربانی را دوباره شعله‌ور کرد: او یک سری مطالبِ پرآب‌وتاب در رسانه‌‌های اجتماعی نوشت، در نقد شیوه‌هایی که زنان برای گزارش قربانی‌شدنِ خود در جنایت‌ها به کار می‌گیرند و تأثیراتی که این گزارش‌ها بر متهمین می‌گذارد. وقتی تماشاخانۀ آپرایت سیتیزن بریگد، در شهر نیویورک، هنرپیشه‌ای‌‌ را از کار منع نمود، به این دلیل که زنان بسیاری او را به آزار و تجاوز جنسی متهم کرده بودند، متسگر بحث را به فیس‌بوک کشاند.\n متسگر در پستی فیس‌بوکی، که اکنون حذف شده است، نوشت: «می‌دانم که قضیه چیست، چون زنان گفته‌اند و همین بس است. اهمیتی ندارد که آن‌ها چه کسانی هستند. همگی زن هستند! تمام زنان به‌اندازۀ این کتاب مقدس قابل‌اعتمادند! کتابی که، مثل زنان، نمی‌تواند دروغ بگوید.» او در ادامه ظاهراً از زنان به این دلیل انتقاد می‌کند که پس از وقوع جرم به پلیس مراجعه نمی‌کنند و اضافه می‌کند: «اگر حتی از آنان بخواهیم -پیش از آنکه از ما بخواهند حرفشان را باور کنیم- روایتی هرچند مبهم از واقعه بدهند، انگار تجاوز روی تجاوز کرده‌ایم.»\n امی شومر، رئیس سابق متسگر و فمنیستی که رک و صریح سخن می‌گوید، به‌ناچار پایش به طوفان نقد و نظرهای مربوط به این موضوع کشیده شد. شومر علناً نظرات متسگر را نکوهش کرد و مردود دانست و در توییتر خود نوشت: «از حرف‌های کرت متسگر بسیار ناراحت و ناامید شدم. بااینکه او دوست من و نویسندۀ بزرگی است، به‌شدت با کارهای اخیرش مخالفم.»\n سرزنش قربانی به‌اشکال مختلفی بروز می‌کند و اغلب ظریف‌تر و ناخودآگاه‌تر از انتقادهای متسگر است. این رفتار ممکن است دربارۀ تجاوز و آزار جنسی به کار رود یا همچنین ممکن است در ارتباط با جرم‌های معمولی‌تر رخ دهد، مثل موقعیتی که در آن، کسی را سرزنش می‌کنیم که جیب‌برْ کیف پولش را دزدیده، دلیل‌مان هم آن است که کیف پولش را در جیب پشتی شلوارش گذاشته بوده است. هر زمان که شخصی به‌طور پیش‌فرض از قربانی می‌پرسد که برای جلوگیری از وقوع جرم چه کاری را می‌توانسته به‌نحو متفاوتی انجام دهد، تاحدی در فرهنگ سرزنشِ قربانی مشارکت می‌کند.\n درحالی‌که سرزنشِ قربانیْ فراگیر نیست (تجارب، پیشینه و فرهنگ برخی افراد سبب می‌شود احتمال آنکه قربانی را مقصر بدانند بسیار پایین بیاید) اما، به‌نوعی، واکنشی روان‌شناختی و طبیعی در برابر جرم است. تمامی افرادی که قربانی را مقصر می‌دانند، لزوماً به طور مشخص، همان فرد را که برای پرهیز از وقوع جرم کوتاهی کرده، ملامت نمی‌کنند. درواقع، در اَشکال ساده‌تری از سرزنشِ قربانی، گاهی ممکن است مردم تشخیص ندهند که در حال چنین کاری هستند. برخی چیزهای سادهْ شکلی خفیف از سرزنش قربانی است، مثلاً اینکه وقتی از وقوع جرمی باخبر می‌شوید فکر کنید که اگر جای قربانی بودید با دقت بیشتری رفتار می‌کردید. \n شری همبی، استاد روان‌شناسی دانشگاه سات و ویراستار و بنیان‌گذار ژورنال سایکولوژی آو ویلنس۱، که از نشریاتِ انجمن روان‌شناسی آمریکاست، می‌گوید: «من فکر می‌کنم بزرگ‌ترین عاملی که مروج فرهنگ سرزنش قربانی است چیزی است که «فرضیۀ جهان عادلانه» نامیده می‌شود. این ایده عبارت از این است که مردمْ سزاوار آن چیزی هستند که برایشان اتفاق می‌افتد. نیازِ واقعاً شدیدی به قبول این باور وجود دارد که ما سزاوار عواقب و پیامدهایی هستیم که برایمان رخ می‌دهد.»\n همبی توضیح می‌دهد که میل به عادلانه و منصفانه‌دیدنِ جهان شاید در میان آمریکایی‌ها حتی قوی‌تر نیز باشد، یعنی در میان کسانی که در فرهنگی رشد یافته‌اند که مروج رؤیای آمریکایی و این ایده است که ما تماماً کنترل سرنوشت خود را در دست داریم.\n او می‌گوید: «در فرهنگ‌های دیگر، برخی اوقات به‌دلیل جنگ یا فقر یا حتی گاهی وجود رگه‌ای از تقدیرگرایی در فرهنگ، این مطلب به‌مراتب بهتر فهمیده می‌شود که برخی اوقات حوادثِ بد برای افراد خوب اتفاق می‌افتد. اما به‌عنوان قانونی کلی، برای آمریکایی‌ها پذیرش این ایده دشوار است که اتفاقات بد برای مردم خوب هم رخ می‌دهد.»\n سرزنش قربانیان به‌خاطر نگون‌بختی‌شان، تاحدی، راهی است برای اجتناب از پذیرش اینکه بعضی امورِ غیرقابل‌تصور می‌تواند برای شما اتفاق بیفتد، حتی اگر همه‌چیز و همه‌ کار را «به‌خوبی و به‌درستی» انجام دهید.\n بارابارا گیلین استاد مددکاری اجتماعی در دانشگاه وایدنر می‌گوید سرزنش قربانی، اغلب، جرم‌هایی همانند خشونت خانگی و تجاوز جنسی را به ذهن می‌آورد، اما در ارتباط با تمام جرایم رخ می‌دهد. قتل عمد، سرقت، آدم ربایی یا هر جرمی که تصور کنید؛ بسیاری از مردم به‌عنوان مکانیسمی دفاعی در مواجهه با اخبار بد، به‌طور خودکار، متمایل به سرزنش قربانی در سطح فکر و رفتارند. گیلین بیان می‌کند که مردم مایل‌اند بپذیرند که فجایع طبیعی اجتناب‌ناپذیرند، اما بسیاری احساس می‌کنند تواناییِ بیشتری دارند که قربانی جرایم نشوند. آن‌ها حس می‌کنند می‌توانند محتاط باشند و از خود محافظت کنند. بنابراین، برای برخی افراد، پذیرش این مطلب دشوارتر است که قربانیانِ این جرایم سهمی (و حدی از مسئولیت) در قربانی‌شدنشان نداشته‌اند. \n گیلین توضیح می‌دهد: «من با بسیاری از قربانیان و اطرافیان آن‌ها کار کرده‌ام، براساس تجربه‌ام می توانم بگویم که مردمْ قربانی را مقصر می‌دانند تا بتوانند احساس امنیتِ خود را تداوم بدهند. فکر می‌کنم این کار به آن‌ها کمک می‌کند که احساس کنند حوادث بد هرگز برای آنان اتفاق نمی‌افتد. می‌توانند کماکان احساس امنیت کنند. مطمئناً دلایلی وجود داشته که بچۀ همسایه مورد تعرض قرار گرفته و هرگز برای بچۀ آن‌ها چنین اتفاقی نخواهد افتاد، چون آن والدین لابد کار نادرستی انجام داده‌اند که این‌طور شده است.»\n همبی اضافه می‌کند که حتی خوش‌نیت‌ترین افراد هم برخی اوقات به سرزنشِ قربانی کمک می‌کنند، مثل درمانگر‌های فعال در برنامه‌های پیشگیری؛ در آنجا به زنان توصیه‌هایی ارائه می‌شود که چگونه مراقب باشند و چطور دوری کنند از اینکه قربانی جرمی شوند.\n او می‌گوید: «امن‌ترین و مطمئن‌ترین کاری که می‌توان انجام داد این است که هرگز از خانۀ خود خارج نشوید، چراکه به‌این‌ترتیب احتمال اینکه قربانی شوید بسیار کم خواهد شد. فکر نمی‌کنم مردم، برای فهم کامل این مسئله و بیان حدومرز مسئولیت فرد در اجتناب از جرم، به‌قدر کافی تلاش کرده باشند.»\n لورا نیمی، محقق فوق‌دکتریِ روان‌شناسی در دانشگاه هاروارد، و لیان یانگ، استاد روان‌شناسی کالج بوستون، تحقیقی را به انجام رسانده‌اند به این امید که به پدیدۀ سرزنشِ قربانی به‌شکلی مستقیم بپردازند. این دو پژوهشگر تابستان امسال (۲۰۱۶) یافته‌های خود را در پژوهش‌نامۀ پرسونالیتی اند سوشال سایکولوژی۲ منتشر کردند.\n تحقیق آنان، که ۹۹۴ شرکت‌کننده و چهار مطالعۀ مستقل را در برگرفته است، به یافته‌های مهمی منتهی شده است. اول اینکه آنان دریافته‌اند ارزش‌های اخلاقی نقشی مهم در تعیین این موضوع دارند که چقدر احتمال دارد فردی دست به رفتارهایی بزند که قربانی را مقصر می‌دانند، مثل اینکه قربانی را فردی «مسئله‌دار» بداند، به‌جای اینکه او را «آسیب‌دیده» ببیند، و بنابراین قربانی‌شدن در جرم را انگ مضاعفی برای او بداند. نیمی و یونگ دو مجموعۀ اولیه از ارزش‌های اخلاقی را مشخص کرده‌اند: ارزش‌های پیوندی۳ و ارزش‌های فردگرا۴. گرچه تک‌تک افرادْ ترکیبی از عناصر این دو مجموعه را دارند، افرادی که ارزش‌های پیوندی قوی‌تری از خود نشان می‌دهند بیشتر متمایل‌اند که از گروه یا منافع گروهی، به‌عنوان کلیتی یکپارچه، محافظت کنند. این در حالی است ‌که افرادی که ارزش‌های فردگرایانۀ قوی‌تری از خود نشان می‌دهند بیشتر بر انصاف و پرهیز از صدمه‌زدن به دیگری متمرکز هستند.\n نیمی توضیح می‌دهد که پشتیبانیِ هرچه‌بیشتر از ارزش‌های پیوندی، در هر دو زمینۀ جرایم جنسی و غیرجنسی، به‌شکل کاملاً قابل‌اطمینانی پیش‌بینی‌کنندۀ نگرش‌های انگ‌زننده به قربانیان بوده است. افرادی که طرف‌دار ارزش‌های پیوندی هستند بیشتر احتمال دارد که قربانی را مستحق سرزنش بدانند، درحالی‌که افرادی که طرف‌دار ارزش‌های فردگرا هستند احتمالاً بیشتر با قربانیان همدردی می‌کنند.\n نیمی و یونگ در مطالعۀ دیگری، به شرکت‌کنندگان در تحقیق، توصیف کوتاهی از جرایم فرضی داده‌اند، مثلاً این: «لیزا در مجلسی چشم دَن را گرفت. دن به لیزا لیوانی نوشیدنی داد که در آن مادۀ خواب‌آور ریخته شده بود. بعداً در طول شب دن به لیزا تعرض کرد.» آن‌ها سپس از شرکت‌کنندگان ‌پرسیده‌اند که چه تغییری در این رویدادها می‌توانست نتیجۀ متفاوتی رقم بزند.\n جای شگفتی نیست که شرکت‌کنندگانی که ارزش‌های پیوندی قوی‌تری نشان داده بودند، به‌احتمال بیشتر، مسئولیت جرم را متوجه قربانی می‌دانستند. آن‌ها اقداماتی را بیان می‌کردند که قربانی می‌توانست انجام دهد تا نتیجهْ چیز دیگری شود. آنانی که ارزش‌های فردگرایانۀ قوی‌تری نشان داده بودند متمایل به عکس آن بودند. اما زمانی که محققینْ زبان توصیفِ واقعۀ فرضی را تغییر دادند چیز جالبی دریافتند.\n نیمی و یونگ ساختار جملات را در توصیفی از واقعۀ مزبور تغییر دادند. تغییر به این صورت بود که چه کسی نهاد اکثر جملات باشد: قربانی یا مجرم. به گروه‌هایی از شرکت‌کنندگان توصیفاتی داده می‌شد که قربانی در مقام نهاد جمله قرار داشت (مثلاً «لیزا توجه دن را به خود جلب کرد») و به گروه‌های دیگر توصیفاتی که مجرم در مقام نهاد جمله قرار داشت (مثلاً «دن به لیزا توجه کرد»).\n نیمی می‌گوید هنگامی که مجرم نهاد جمله است «شرکت‌کنندگانِ بسیار کمتری قربانی را مقصر و مسئول واقعه می‌دانستند. زمانی که صراحتاً از آنان می‌پرسیدیم چگونه این پیامد می‌توانست به‌شکل دیگری باشد و به آنان صفحه‌ای خالی می‌دادیم تا هرچه می‌خواهند بنویسند، ارجاعاتشان به اعمال قربانی (چیزهایی شبیه اینکه ‘خُب اون خانم می‌تونست تاکسی بگیره’) کاهش می‌یافت. بنابراین به‌سختی چیزهایی پیدا می‌کردند که قربانیان می‌توانستند انجام دهند و به‌طور کلی کمتر بر رفتار قربانی تمرکز می‌کردند. این یافته بیان می‌کند که چگونگی طرح مواردِ اتفاق افتاده در متن گزارش می‌تواند شیوۀ تفکر افراد دربارۀ قربانی را تغییر دهد.»\n گیلین اشاره می‌کند که افرادْ بیشتر تمایل دارند با قربانیانی که می‌شناسند همدردی کنند، خواندن گزارش‌هایی در رسانه‌ها دربارۀ جرائم رخ‌داده می‌تواند گاه تمایل به سرزنش قربانی را بیشتر کند. قربانیانی که مردم دربارۀ آن‌ها در رسانه‌ها می‌خوانند اغلب برای خواننده غریبه هستند و بنابراین شرح واقعه می‌تواند سبب ایجاد ناهماهنگیِ شناختی۵ شود: ناهماهنگی میان باوری که در ذهن ریشه دوانده مبنی بر اینکه جهانْ جهانی عادلانه‌ است، و این شواهد واضح که زندگی همواره منصفانه نیست. به‌علاوه، پژوهش نیمی و یونگ نشان می‌دهد که اگر آنچه در رسانه‌ها منتشر می‌شود، بیشتر بر تجربه و روایت قربانی متمرکز باشد (حتی اگر همراه با همدردی باشد)، ممکن است احتمال سرزنش قربانی را افزایش دهد. اما گزارش‌هایی که بر مجرم تمرکز می‌کنند کمتر احتمال دارد که چنین واکنشی را برانگیزند.\n نیمی می‌گوید: «یافتۀ این تحقیق ازاین‌رو جالب است که می‌گوید می‌خواهیم رفتاری همراه با همدردی داشته باشیم و توجه خود را به قربانی معطوف کنیم و دلسوزی خود را ابراز کنیم. اما شاید این امر ما را به جایی برساند که، بر قربانی و آنچه می‌توانست انجام دهد، بیش‌ازحد تمرکز کنیم و از عاملیت مجرمان و اینکه آن‌ها بالقوه می‌توانستند جور دیگری باشند غفلت بورزیم.»\n سرزنش قربانی در بطن خود می‌تواند ناشی از ترکیبی از «قصور در همدلی با قربانی» و «واکنش ترس ناشی از سائقۀ محافظت از خویشتن» در انسان باشد. این واکنشِ ترس به‌طور خاص می‌تواند برای برخی از مردم به‌سختی قابل‌کنترل باشد. خویشتن‌داری برابر این غریزه امکان‌پذیر است، اما کار آسانی نیست. همبی و گیلین هر دو بر اهمیت آموزش همدردی و بر اینکه با چشمان باز جهان را از منظر دیگران ببینیم (یا حداقل برای این کار تلاش کنیم) تأکید می‌کنند. این کار به افراد کمک می‌کند که، از افتادن در دام گمانه‌زنی دربارۀ اینکه قربانی برای اجتناب از واقعه چه می‌توانست بکند، بپرهیزند.\n همبی می‌گوید: «با نگاه به گذشته و بازنگری حادثه می‌توانید بگویید «خب، می‌دانی، آن شخص دقیقاً همان شخصی بود که باید از او دوری می‌کردی.» ولی این دلیل نمی‌شود که بتوانید بگویید هرکسی قدرت پیش‌بینیِ این ماجرا را در آن زمان داشته است.»\n نیمی اظهار می‌کند که رسیدن به ریشۀ این مشکل ممکن است نیازمند بازسازی شیوۀ تفکری باشد که از طریق آن دربارۀ قربانی و مجرم، مخصوصاً در ارتباط با تجاوز جنسی، فکر می‌کنیم.\n او می‌گوید: «چیزی که می‌تواند دردسرساز باشد اسطوره‌سازی دربارۀ تجاوز جنسی است، به این معنی که هیچ شخص عادی‌ای قابل‌تصور نباشد که چنین عملی را مرتکب شود. وقتی این‌گونه باشد بسیار ترسناک خواهد بود، چراکه مردم نمی‌توانند تصور کنند که برادر یا فردی که می‌شناسند ممکن است مرتکب چنین عملی شود.»\n نیمی توضیح می‌دهد که، مخصوصاً برای نزدیکان و عزیزان مجرمین، ممکن است قبول این حقیقت سخت باشد که فردی که به‌قدر کافی می‌شناسند و او را شخصی بسیار خوب می‌دانند مرتکب جرمی شود که به‌نظرشان آن‌قدر هولناک است. در برخی موارد این امر ممکن است به همدلی بیش‌ازحد با مجرم و تمرکز بر سایر خصایص و دستاوردهایش بینجامد، همانند آنچه دربارۀ پوشش خبری تجاوز جنسی استنفورد اتفاق افتاد: بروک ترنر به‌جای آنکه «متهم به تجاوز جنسی» توصیف شود، ستاره‌ای درخشان در ورزش شنا معرفی شد. اینْ نوعِ دیگری از مکانسیم دفاعی است که نزدیکانِ مجرم را به انکار یا کاهش جرمِ او سوق می‌دهد، به این منظور که از این فرایند شناختیِ دشوار، یعنی پذیرش اینکه مجرم چنین کاری را انجام داده، اجتناب کنند.\n فارغ از اینکه می‌خواهیم چه چیزی را باور کنیم، جهان جای عادلانه‌ای نیست و پذیرش اینکه برخی اوقات اتفاقات بد برای افراد خوب رخ می‌دهد و همین طور اینکه افرادِ به‌ظاهر معمولی گاهی مرتکب کارهای بدی می‌شوند مستلزم تلاش ذهنی و شناختی دشواری است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کِیلی رابرتز نوشته است و در تاریخ ۵ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «The Psychology of Victim-Blaming» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «تمایل ما به سرزنش قربانیان از کجا برمی‌خیزد؟» و با ترجمۀ احسان یزدانی منتشر کرده است.•• کِیلی رابرتز (Kayleigh Roberts) نویسنده و ویراستار مجلۀ ای.ال.ال.ای است. [۱] Psychology of violence Journal [۲] Personality and Social Psychology Bulletin [۳] binding values [۴] individualizing values [۵] Cognitive Dissonance\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157794.json b/train/528157794.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6e4dbcd11f159d7a054ed978e502f04504624e04 --- /dev/null +++ b/train/528157794.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برای خواندن این متن بنشینید", + "subtitle": "مروری بر کتاب «اکنون من خودم را می‌نشانم» نوشتۀ ویتُلد ریبچنسکی", + "introduction": "دنیا میان دو دسته از آدم‌ها تقسیم شده است: آن‌هایی که روی زمین می‌نشینند و آن‌هایی که روی صندلی می‌نشینند. واقعیت این است که ما در راه رفتن و دویدن ماهریم و از دراز کشیدن هنگام خواب هم خرسندیم. اما برزخِ میان این دو، یعنی نشستن است که گاهی مشکل‌آفرین می‌شود. انواع و اقسام تشک و متکا که فرهنگ‌های کف‌نشین استفاده می‌کنند شاهدی بر وجود این مشکل است. تازه وقتی روی صندلی بنشینیم، مشکل جدی‌تر هم می‌شود.", + "content": "ویتُلد ریبچنسکی، پاریس ریویو — اوایل فیلم «لارنس عربستان» صحنه‌ای کلیدی دارد: لارنس و مقام مافوقش کلنل برایتون به دیدن خیمۀ صحرایی پرنس فیصل، رهبر شورشیان عرب، می‌روند. خیمۀ سلطنتیْ ابتدایی ولی بسیار تجملاتی است: پارچه‌های دست‌باف نقش‌دار از سقف خیمه آویزان‌اند. سماور بزرگ برنجی در پرتو نور شمع‌ها می‌درخشد. قالی گران‌قیمتی روی زمین پهن است. مبلمانی در کار نیست و این مردان روی قالی می‌نشینند. برایتون با آن یونیفورم دست‌دوز، کمربند جلادادۀ سم‌براون و چکمه‌های سوارکاری‌اش راحت نیست که پاهایش را جلویش دراز کند. لارنس، ستوانی با لباس نه‌چندان رسمی، قدری راحت‌تر است و پاهایش را یک‌طرفش جمع کرده است. پرنس، با ردای مشکی و چفیۀ سفید، روی چند پوستین گوسفند لم داده و همکارش شریف‌علی آرام به یکی از ستون‌های خیمه تکیه زده است. در این تصویرسازی سینمایی، وضعیت‌های مختلف اندام این افرادْ یک نکتۀ محوری را برجسته می‌کند: صحرانشین‌های آرمیده در خیمهْ اینجا (صحرا) را خانۀ خود می‌دانند، ولی کلنل شق و رقِ انگلیسی انگار فضول محله است. لارنس هم جایی میان این دو دارد.\n دنیا میان دو دسته آدم‌ها تقسیم شده است: آن‌هایی که روی زمین می‌نشینند و آن‌هایی که روی صندلی می‌نشینند. گوردن هیوز، در مطالعه‌ای کلاسیک پیرامون وضعیت اندام انسان‌های سراسر دنیا، به حداقل یکصد وضع نشستن رسید. او گفت: «حداقل یک‌چهارم نوع بشر عادت دارد که یا در حال استراحت یا کار چمباتمه بزند تا بار را از روی پاهایش بردارد.» چمباتمه‌زدن محبوب مردمان جنوب‌ شرقی آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین است، اما چهارزانو نشستن روی زمین نیز همین‌قدر مرسوم است. بسیاری از اهالی جنوب آسیا در همین حالت غذا می‌پزند، شام می‌خورند، کار می‌کنند و استراحت می‌کنند. میان برخی قبایل بومی آمریکا در جنوب‌ غربی این قاره و همین‌طور در ملانزی متعارف است که روی زمین بنشینند، پاها را دراز کنند و قوزک دو پا را روی هم بیندازند. هیوز می‌گوید نشستن به گونه ای که زانوها یک طرف جمع شود، به سبک لارنسْ در بسیاری از جوامع قبیله‌ای وضعیتی زنانه است.\n تفاوت اقلیم، پوشش یا سبک‌زندگی می‌تواند علت تفاوت وضعیت‌های اندامی مردم در گوشه و کنار دنیا باشد. کف زمین که سرد یا مرطوب باشد زانو و چمباتمه‌زدن راحت نیست و افراد شاید دنبال جایگزین‌های مرتفع‌تر بروند؛ لباس‌های تنگ مانع چمباتمه‌زدن و چهارزانو نشستن می‌شود؛ مردم کوچ‌نشین کمتر از جوامع شهری از مبلمان استفاده می‌کنند؛ و مواردی از این قبیل. ولی این روابط علّی توضیح نمی‌دهند که چرا مصر باستان، با آن اقلیم گرم و خشک، خاستگاه عسلی‌های تاشو بود. یا چرا ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها، که زمستان‌های سردی دارند، به‌طور سنتی روی تشک‌های پهن‌شده روی زمین می‌نشینند. یا چرا مغول‌های کوچ‌نشین مبلمان‌های جمع‌شو داشتند اما عرب‌های صحرانشین که آن‌ها هم کوچ‌نشین بودند نه.\n هیوز می‌گوید که در پژوهش خود به وضعیت‌های تکیه زدن و لمیدن نپرداخته است چون شواهد تصویری کافی نیافته است. چه بد چون لمیدن همیشه یک وضعیت خوشایند برای حالت استراحت بوده است. مصریان باستان از تخت استفاده می‌کردند و شاید روی نیمکت هم تکیه می‌زده‌اند ولی این‌ها را در نقاشی‌های دیواری نمی‌بینیم؛ در صحنه‌های ضیافت، افراد روی صندلی یا زمین نشسته‌اند. اولین شواهد تصویری شام در حالت تکیه‌زده را در سنگ‌نگاره‌ای از قرن هفتم پیش از میلاد در موزۀ بریتانیا می‌بینیم. در این حکاکی مرمرین موسوم به «مهمانی باغ»۱، در محیط باز، برای یک پادشاه آشوری و همسرش غذا و نوشیدنی می‌آورند که پیروزی در یک نبرد را جشن گرفته‌اند. پادشاه بر نیمکتی مشابهِ کاناپه‌های درازِ امروزی تکیه زده است، ملکه نزدیک او روی یک صندلی دسته‌دار نشسته است، و یک میز پر از غذا روبه‌روی آن‌هاست. نکتۀ نامعمول این مبلمانْ بلندی آن است: نیمکت حدود یک‌ونیم متر ارتفاع دارد و نشیمنگاهِ صندلی ملکه، که برای من یادآور صندلی نگهبان‌هاست، تا کمر اوست جوری که به چهارپایه نیاز دارد. علت این ارتفاع آن است که آن‌ها، هنگام جلوس، بالاتر از خدمتکارانی قرار بگیرند که با بادبزن‌هایی با دسته‌هایی به بلندی دسته‌جارو زوج سلطنتی را باد می‌زنند. و یکی از جزئیات مخوف صحنه: سر دشمن شکست‌خوردۀ پادشاه از یکی از درختان مجاور آویزان است.\n معمار اتریشی، برنارد رودوفسکی، را با مجموعه‌کتاب‌های جنجال‌برانگیزش ازجمله معماری بدون معماران۲ می‌شناسند، کتاب‌های تألیف‌شده براساس یک نمایشگاه در سال ۱۹۶۴ در موزۀ هنر مدرن که او طراحش بود. این طراح خُرده‌گیر، عُرف نشسته‌شام‌خوردن را می‌پسندید. او می‌گفت در مراسمات شام رومیان که فقط یک دست هر کس آزاد بود، کارد و چنگال کاربردی نداشت، لذا آن‌ها این به تعبیر او «اضافات» شام را کنار می‌گذاشتند. رودوفسکی، این بت‌شکن شنگول، مثلاً از حمام‌های کاربردی مدرن هم متنفر بود و از عمدۀ لوازم خانگی زحمت‌کم‌کن بدش می‌آمد. او به‌ویژه صندلی را مسخره می‌کرد: «آدم‌های نکته‌سنج می‌فهمند نشستن روی صندلی چقدر مضحک است: چیزی که روی چهار خلال دندان سوار شده، یا روکش شُل و وِلی مثل حلزون دارد که روی یک نیم‌صدف گنده کشیده‌اند.» توصیفات ناخوشایند رودوفسکیْ چالش حساب‌شده‌ای مقابل آن‌هایی بود که صندلی‌نشینی را از لحاظ فرهنگی بهتر از کف‌نشینی می‌دانستند. ژاپنی‌ها و کره‌ای‌های پیراسته از قدیم با مبلمانِ نشیمن آشنا بوده‌اند، اما نشستن روی تشک‌های کف‌پوش را انتخاب کرده‌اند. در هند، بریتانیایی‌ها بیش از دو قرن پیش مردم را با شق و رق نشستن آشنا کردند، ولی هندی‌ها هنوز هم برای کارهای مختلف (پخت‌وپز، خوردن، کار) چهارزانو روی زمین می‌نشینند.\n انتخاب هر وضعیت برای نشستن می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد. اگر روی تشک‌های کف‌پوش بنشینید، احتمالاً آداب و رسومتان اقتضا می‌کند که پاپوش را پیش از ورود به خانه درآورید. همچنین به احتمال زیاد صندل یا دمپایی به‌جای کفش‌های بندی می‌پوشید، و لباس‌های شُل که امکان چمباتمه یا چهارزانو نشستن داشته باشند. کمدهای لباس کف‌نشین‌ها معمولاً بلند نیست؛ چون برایشان راحت‌تر است که چیزهایشان را در صندوقچه‌ها یا کشوهای نزدیک‌تر به زمین بگذارند. کف‌نشین‌ها به احتمال زیاد روی تشک‌های کف‌پوش هم می‌خوابند، چنان‌که صندلی‌نشین‌ها به احتمال زیاد روی تخت‌خواب می‌خوابند. (هند یک استثناست که بسیاری مردم کف‌نشین‌اند اما در تخت می‌خوابند.) جامعه‌های صندلی‌نشین انواع و اقسام مبلمان ازجمله میز غذاخوری، میز آرایش، میز قهوه‌خوری، میز تحریر و میز پادیواری طراحی می‌کنند. نشستن روی زمین بر معماری هم اثر می‌گذارد: برای راه رفتن با پای برهنه یا جوراب در خانه، کف خانه باید صاف (بدون تراش‌خوردگی)، و ترجیحاً به‌جای سنگ از جنس چوب و گرم باشد. محل‌های نشستن را با تشک‌های نرم یا فرش‌های بافتنی می‌پوشانند. طاقچه‌های بلند و سقف‌های بسیار بلند هم چندان جذابیتی ندارند.\n هر فرهنگی که تصمیم به صندلی‌نشینی بگیرد باید با یک واقعیت چالش‌برانگیز کنار بیاید: وضعیت طبیعی اندام. اولین کسی که ارتباط میان نشستن و وضعیت طبیعی بدن را کشف کرد پزشک فرانسوی نیکولا اندری دی‌بُسریگو بود. اندری طلایه‌دار حوزۀ ارتوپدی بود (ابداع این واژه کار اوست) و در رسالۀ سال ۱۷۴۱ خود ارتباط میان وضعیت سالم نشستن با صندلی‌ها را توضیح داد. او نوشت: «وقتی پشت را به عقب خم کنید و بنشینید، گُرده باید به سمت داخل بدن خمیده شود؛ و وقتی روی یک نشیمنگاه گودافتاده بنشینید، تلاش طبیعی که به صورت خودکار برای متعادل کردن بدن رُخ می‌دهد، بالضروره گُرده را بیشتر خمیده می‌کند.» تعبیر «نشیمنگاه گودافتاده» به آن نشیمنگاه‌های پارچه‌ای مقعّر روی صندلی‌های معمولی گفته می‌شود که به‌مرور زمان گود می‌افتند. اندری برای بهبود وضعیت طبیعی اندام پیشنهاد داد یک پیچ قابل ‌تنظیم اضافه شود که از پایین نشیمنگاه را بالا آورده و صاف نگه دارد.\n دویست سال پس از اندری، اِلن دیویس کِلی (استاد تربیت‌بدنی دانشگاه اوکلاهما) چالش فیزیولوژیک وضعیت اندام انسان را در یک دفترچۀ آموزشی به‌خوبی توضیح داد: وضعیت طبیعی اندام یک مشکل خاص انسان‌هاست چون، در وضعیت عمودی، ستون‌فقرات اساساً بی‌ثبات است. یک صندلی یا عسلی چهارپایه یا حتی سه‌پایه ثبات کافی دارد. اما مبلمان دوپایه به گوش کسی خورده است؟ بدن انسانِ دوپا برای حفظ تعادل با مشکل دائمی روبه‌روست و به‌واسطۀ کوتاه بودن پاها برای پشتیبانی از این اَبَرساختارِ بناشده رویشان این مشکل تشدید می‌شود. و این هم ختم قصه نیست. از کفل به بالا، ستون‌فقراتِ تک‌پایه پشتیبان تنه و دست و بازوهاست.\n\nمقصود صندلی آن است که فرجه‌ای از این عمل مخاطره‌آمیز تعادل فراهم کند. اما آن بی‌ثباتی‌ای که کِلی می‌گوید هنگام نشستن اگر بدتر نشود بهتر نمی‌شود. وزن بدن روی «برجستگی ایسکیال»۳ یا استخوان‌های نشیمن در کف لگن متمرکز می‌شود. این استخوان‌ها، که شبیه غلتانک‌های صندلی راحتی هستند، فقط پشتیبانی عرضی برای بدن فراهم می‌کنند و اجازه می‌دهند بدن به جلو و عقب برود. پشتی صندلی با پشتیبانی خود اجازۀ استراحت به عضله‌ها می‌دهد، اما اگر بیش از حد عمودی باشد فرد لاجرم خمیده می‌شود، و اگر فقط با زاویه‌ای رو به عقب رفته باشد وضعیت تکیۀ غیرطبیعی پدید می‌آورد. اگر نشیمنگاه بیش از حد محکم باشد استخوان‌های نشیمن را آزرده می‌کند، و اگر بیش از حد نرم باشد عضله‌های باسن را از حالت طبیعی خارج کرده و به ایسکیا (انتهای استخوان باسن) فشار می‌آورد که دوباره موجب آزردگی می‌شود. اگر صندلی بسیار کم‌ارتفاع باشد، وزن بدن به‌جای ران روی استخوان‌های نشیمن می‌افتد؛ و اگر بیش از حد بلند باشد، فرد رو به جلو خم می‌شود تا پاها را در حالت باثبات‌تری روی زمین بگذارد اما این کار موجب تنگی نفس و تنش عضلات گردن می‌شود.\n در سال ۱۸۸۴، یک جراح ارتوپد آلمانی به نام فرانز استفل، که معتقد بود اکثر صندلی‌ها «نه برای گُرده که برای چشم‌نوازی ساخته می‌شوند»، پیشنهاد داد پُشتی صندلی کم‌ارتفاع باشد تا از کمر محافظت کند. استافل که «پدر صندلی‌های مدرن مدرسه» نامیده می‌شود توصیه می‌کرد که هنگام نشستن، گُرده باید حتی‌الامکان مشابه منحنی S دوگانه‌ای باشد که ستون فقرات هنگام ایستادن دارد. در قرن نوزدهم که آموزش ابتدایی اجباری شد و کودکان روزبه‌روز مدت بیشتری را در کلاس‌های درس می‌نشستند، محققان انواع مختلفی از ترکیب‌های صندلی-میز را برای بهبود وضعیت طبیعی اندام پیشنهاد دادند. در برخی طراحی‌ها از کمربند صندلی، نگه‌دارندۀ پیشانی و بالشتک صورت استفاده می‌شد، هرچند بعید است چنین ابزارهای سفت و سختی به‌واقع استفاده شده باشند.\n در سال ۱۹۱۳، یک آناتومی‌شناسِ سوییسی به نام هانس اشتراسر طرح یک صندلی را منتشر کرد که قسمت بالایی پشتی آن قدری زاویه‌دار بود و نشیمنگاهش شیب داشت تا بهتر از بخش درونی ران‌ها پشتیبانی کند. ۳۵ سال بعد، یافته‌های یک محقق سوییسی به نام بنت اکربلوم نشان داد که طراحی اشتراسر درست بوده است. اکربلوم از عکس‌برداری اشعۀ ایکس و الکترومیوگرافی برای مطالعۀ سازوکار مکانیکی نشستن استفاده کرده بود. او چندین صندلی طراحی کرد که پُشتی خمیده‌شان به نام «منحنی اکربلوم» مشهور شدند.\n حرکت بلند شدن و نشستن هم یک چالش دیگر است. همه‌مان تجربه کرده‌ایم که اگر برآورد درستی از ارتفاع صندلی نداشته باشیم چه ضربۀ بدی به ما وارد می‌شود، چون افتادن روی صندلی ناگهان فشاری معادل دوبرابر وزنمان را به ستون فقرات وارد می‌کند. راه‌حل این مسئله استفاده از دستۀ صندلی است: هنگام پایین آوردن بدنمان می‌توانیم آن را بگیریم، و هنگام بالا کشیدن بدن در زمان بلند شدن هم دستگیرۀ خوبی است. این قطعه به‌ویژه برای صندلی‌های کم‌ارتفاع، مثل صندلی راحتی، اهمیت دارد. بلند شدن از روی صندلی‌های کم‌ارتفاع به‌ویژه برای سالخوردگان دشوار است. دستۀ صندلی یک کاربرد دیگر هم دارد: در مدت نشستن می‌توانیم بازوها را به آن تکیه بدهیم و، بدین‌ترتیب، دستۀ صندلی قدری از فشار واردشده روی شانه‌ها را کاهش می‌دهد.\n پُل برانتن، روان‌شناس بریتانیایی، بدنِ نشسته را چنین توصیف می‌کند: «یک کیسۀ استخوان بی‌حرکت نیست که برای مدتی روی صندلی رها کرده باشیم، بلکه یک ارگانیسم زنده در وضعیت پویای فعالیت مداوم است.» ما بی‌حرکت نمی‌نشینیم: لول می‌خوریم، وزنمان را جابه‌جا می‌کنیم، حتی پاها و بازوهایمان را روی هم می‌اندازیم و عضلات گرفته‌مان را تکان می‌دهیم حتی اگر این کار خیلی آرام انجام شود. ما با صندلی‌هایمان تعامل داریم: روی آن‌ها می‌نشینیم، به عقب و جلو خم می‌شویم، و اغلب در لبۀ نشیمنگاه قرار می‌گیریم. پاهایمان را دور پایه‌های صندلی‌مان، یک دستمان را پشت صندلی، یا حتی پایمان را روی دستۀ صندلی می‌اندازیم.\n در راه رفتن و دویدن ماهریم و از دراز کشیدن هنگام خواب هم خرسندیم. آن برزخِ میان این دوست که مشکل‌آفرین است. حتی اگر روی زمین هم بنشینیم این مشکل وجود دارد: انواع و اقسام تشک، متکا، دسته و کوسنی که فرهنگ‌های کف‌نشین استفاده می‌کنند شاهدی بر وجود این مشکل است. و وقتی روی صندلی بنشینیم، مشکل جدی‌تر می‌شود. هر صندلی نمایندۀ تلاشی برای حل تعارض میان جاذبه و آناتومی انسان است. راست‌نشستن همیشه یک چالش است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nRybczynski, Witold. Now I Sit Me Down: From Klismos to Plastic Chair, A Natural History. Farrar, Straus and Giroux, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را ویتُلد ریبچنسکی نوشته است و در تاریخ ۲۳ آگوست ۲۰۱۶ با عنوان «Sitting Up» در وب‌سایت پاریس ریویو منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ مهر ۱۳۹۵ آن را با عنوان «برای خواندن این متن بنشینید» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است. •• ویتُلد ریبچنسکی (Witold Rybczynski) استاد بازنشستۀ معماری دانشگاه پنسیلوانیا است.••• این متن گزیده‌ای است از کتاب اکنون من خودم را می‌نشانم: از کلیسموس تا صندلی پلاستیکی: تاریخی طبیعی (Now I Sit Me Down: From Klismos to Plastic Chair, A Natural History). [۱] The Garden Party [۲] Architecture without Architects [۳] Ischial tuberosities" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157795.json b/train/528157795.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e94845abef211e71c5359dd1bc9c9d961f68f57f --- /dev/null +++ b/train/528157795.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "جادۀ ابریشم بار دیگر مرکز جهان شده است", + "subtitle": "بهترین راه برای درک جهانِ امروز نگاه مجدد به نقطۀ تلاقیِ شرق و غرب یعنی «جادۀ ابریشم» است", + "introduction": "تصادفی نیست که بزرگ‌ترین مشکلات و فرصت‌های جهانِ امروز بیشتر در همان منطقۀ قدیمیِ جادۀ ابریشم متمرکز است. وقتی با نگاه به مرکزیت جادۀ ابریشم به دنیا بنگریم، روایت آشنا از تاریخ دچار تزلزل می‌شود. نیازی نیست برای درک جهان به دنیای غرب و شرق خیره شویم؛ بلکه بهترین راه برای درک جهانِ امروز نگاه مجدد به همان جادۀ ابریشم قدیم است. یک استاد دانشگاه آکسفورد با کتاب شاهکارش بار دیگر جادۀ ابریشم را به مرکز جهان تبدیل کرده است.", + "content": "پیتر فرانکوپان، ایان — امپراتوری‌ها و سلطنت‌های موفق درطول تاریخ همواره در بنانهادن زیرساخت‌ها و عملی‌کردن ایده‌های ناب کامیاب بوده‌اند. بر سردرِ ساختمان موسوم به جیمز فارلی در مرکز منهتن، که بزرگ‌ترین ساختمان ادارۀ پست در ایالات متحده نیز هست، سنگ‌نبشته‌ای با این عبارت وجود دارد: «نه برف، نه باران، نه گرما و نه ظلمت شب نمی‌تواند این پیک‌ها را از انجام تندوتیز وظایفشان بازدارد.» این عبارات را ۲۵۰۰ سال پیش، هرودوت یونانی در وصف ایرانیان باستان بیان کرده بود؛ چراکه امپراتوری فارس همواره به‌دنبال استفاده از فناوری و ایده‌های نو برای بهبود ادارۀ سرزمین پهناوری بود که تحت کنترل داشت. اهمیت پیام‌رسانیِ سریع و مطمئن در دنیای باستان نیز کمتر از امروز نبوده است. \n امکان برقراری ارتباطاتِ آنی که امروزه به مددِ فناوری‌های نوین میسر گشته، نباید موجب شود تصور رایج از جهانی‌شدن به‌عنوان پدیده‌ای نو را بپذیریم. بیش از دوهزار سال است که اخبار و اطلاعات، کالاها و محصولات متنوع و ایده‌ها و اعتقادات گوناگون در شبکه‌های ارتباطی در جریان بوده و از کرانه‌های اقیانوس آرام در چین تا سواحل اقیانوس اطلس در شمال افریقا و اروپا، اقیانوس هند، خلیج فارس، دریای مدیترانه و اسکاندیناوی گسترده بوده است. از اواخر قرن نوزدهم این شبکه‌های ارتباطی با عنوان «جادۀ ابریشم» شناخته می‌شدند. \n این نام برای بیشتر افراد یادآور افسانه‌های باستان است؛ نه پدیده‌ای تاریخی. تاریخِ اندیشه آنگونه که باید به اهمیت جادۀ ابریشم در تطور نظام فکری به‌عنوان پیوندی میان گذشته و امروز نپرداخته است؛ حال‌آنکه می‌توان نقش آن را در زنجیره‌ای از حوادث، از گذار از نظام چندخدایی و دمکراسی در یونان قدیم تا ظهور مسیحیت در اروپا مشاهده کرد. ظهور مسیحیت به رنسانس منتهی شد و راه را برای عصر روشنگری هموار کرد. پدیدۀ روشنگری نیز موجب ظهور نظام دمکراسیِ سیاسی و انقلاب صنعتی شد که اوج آن را می‌توان در ظهور ایالات متحده و شیوۀ نگرش این نظام به زندگی، آزادی و مقولۀ شادی مشاهد کرد. ممکن است تاریخ‌دان‌ها به این موضوعات با دیدۀ تردید بنگرند و این تفسیر تاریخی را به چالش بکشند؛ اما مفاد اصلیِ آن و سیر کلیِ داستان مورداتفاق است. \n مشهور است که تاریخ توسط فاتحان نگاشته می‌شود. اگر واقعاً چنین باشد، این عامل می‌تواند نشان دهد که چرا فهم جهان، به‌خصوص جهانی که از سواحل شرقی مدیترانه تا سواحل اقیانوس آرام امتداد دارد، تا این حد مشکل است. \n اینکه بزرگ‌ترین مشکلات و فرصت‌های جهان امروزِ ما بیشتر در همان منطقۀ قدیمیِ جادۀ ابریشم متمرکز است، امری تصادفی نیست. ما شاهد بازگشت مرکزیت جاذبۀ جهان به محور اصلیِ آن هستیم؛ درحالی‌که این مرکزیت، هزاران سال از این محور دور شده بود. وقتی با نگاه به مرکزیت جادۀ ابریشم به دنیا بنگریم، روایت آشنا از تاریخ دچار تزلزل شده و روند تاریخ تغییر خواهد کرد. در حقیقت، نیازی نیست برای درک جهان به دنیای غرب و شرق خیره شویم؛ بلکه بهترین راه برای درک جهانِ امروز نگاه مجدد به همان جادۀ ابریشم قدیم است. آنجا نقطۀ تلاقیِ شرق و غرب بوده است. \n کشورهای ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان، و نیز ایران و عراق و مناطق جنوبی روسیه و منطقۀ شام و قفقاز همگی در این منطقه واقع‌اند. مذاهب بزرگ دنیا نیز در این منطقه متولد شده‌اند: در این منطقه بوده که یهودیت، مسیحیت، اسلام، و آیین‌های بودا و هندو با یکدیگر درگیر بوده، از یکدیگر آموخته و با هم در رقابت بوده‌اند. گروه‌های مختلف زبانی در همین منطقه با یکدیگر تلاقی داشته‌اند و گویشوران زبان‌های هندواروپایی، سامی و چینی‌تبتی در این مناطق حضور داشته‌اند. همچنین زبان‌های آلتایی، ترکی و قفقازی نیز در همین منطقه رشد کرده‌اند. امپراتوری‌های بزرگ جهان نیز از این مناطق سربرآورده و سپس سقوط کرده‌اند؛ درحالی‌که تأثیرشان هزاران مایل دورتر از این مناطق نیز محسوس بوده است. \n کشورهای منطقۀ جادۀ ابریشم را گاه با عنوان «کشورهای درحال‌توسعه» می‌شناسند؛ اما در واقع آن‌ها در زمرۀ کشورهای بسیار توسعه‌یافتۀ جهان محسوب می‌شوند، چراکه درست در وسط چهارراه تمدن قرار داشته و از ویرانی و خرابی به‌دور بوده‌اند. این کشورها در مرکز اتفاقات جهان قرار دارند. در واقع از ابتدای تاریخ همواره در چنین وضعیتی قرار داشته‌اند. این مسیر که مانند شاه‌راهی از دل آسیا می‌گذرد، در واقع شبکه‌ای از راه‌ها را تشکیل می‌دهد که در جهات گوناگون گسترده شده‌اند. زائران و مسافران مذهبی، جنگجویان، قبایل کوچ‌نشین و تاجران با استفاده از همین مسیرها در جای‌جای این مناطق رفت‌وآمد می‌کردند. کالاها و محصولات متنوع نیز با استفاده از همین راه‌ها به مناطق گوناگون فرستاده می‌شد و تفکرات متنوع نیز به‌دنبال این محصولات از منطقه‌ای به منطقۀ دیگر می‌رفت و در میان مردمان جدید رواج می‌یافت یا تغییر می‌کرد. بااین‌حال، این راه‌ها تنها وسیلۀ توزیع ثروت و موفقیت نبودند؛ بلکه مرگ، خشونت، بیماری و فجایعِ دیگر نیز از همین راه‌ها به مناطق دیگر شیوع می‌یافت. \n جادۀ ابریشم در واقع حکم سیستم عصبیِ مرکزیِ جهان را دارد و افراد و مکان‌های بسیار دوردست را به ‌هم متصل می‌کند. این شبکه‌ها را نمی‌توان با چشمان غیرمسلح دید؛ درست مانند شبکۀ عصبی و شریانات خونی بدن که زیر پوست انسان مخفی شده‌اند. درک درست از راه ابریشم و شبکه‌های متصل به آن می‌تواند در تصحیح دریافت ما از وقایع تاریخی و بسیاری موضوعات دیگر مؤثر باشد. دریافتنِ نقش منطقۀ آسیای مرکزی به بهبود برنامه‌های توسعه، نه‌تنها در آسیا، بلکه در اروپا، امریکا و افریقا نیز کمک خواهد کرد. این نوع نگاه می‌تواند به ما کمک کند تا الگوها و روابطی را بفهمیم که درک آن‌ها تنها با نگاه به اروپا و امریکای شمالی هرگز میسر نخواهد شد. \n علت اینکه بیشتر صاحب‌نظران به این شبکۀ ارتباطی توجه کافی نداشته‌اند در سه چیز خلاصه می‌شود. علت اول آن است که این نوع نگاه به جادۀ ابریشم، دیدگاه رایج دربارۀ پدیدارشدن و اوج‌گرفتن جهان غرب را به چالش می‌کشد. علت دوم این است که امروزه، متخصصان رشتۀ تاریخ در فضایی شلوغ و رقابتی کار می‌کنند و لازمۀ کار در چنین فضایی تمرکز روی موضوعات ریز و خاص در حوزۀ تاریخ است. مطرح‌کردنِ ادعایی کلان و جدید، مستلزم گشودن باب جدیدی برای تحقیق و بررسی است. این به‌معنای برگرداندن و وارسیِ شیء کوچکی است که تا دیروز تصور می‌شد بی‌اهمیت است. ایجاد انقلابی کلان در حوزۀ علم تاریخ نیازمند رویکردی شجاعانه و بلندپروازانه است. \n علت آخر نیز این است که اغلبِ صاحب‌نظرانِ غربی مهارت لازم برای بررسی‌های تاریخی در حوزۀ آسیای مرکزی را ندارند؛ تنها به این علت ساده که با زبان‌های رایج در این نقطه از جهان آشنایی کافی ندارند. تعداد کمی از دانشجویان و اساتید علم تاریخ توانایی خواندن زبان‌های شرقی را دارند، به‌گونه‌ای که آن‌ها را قادر سازد تا متون مهم را به زبان‌های اصلی مطالعه کنند. آن دسته از صاحب‌نظرانی هم که در حوزۀ زبان‌های کلاسیک مطالعه می‌کنند، عمدتاً به زبان لاتین تسلط دارند. زبان یونانی نیز موردتوجه عدۀ قلیلی از دانشجویان قرار می‌گیرد. این امر به‌معنای آن است که جواهر ارزشمندی که می‌تواند به آن‌ها در فهم تاریخ کمک کند، همچنان دست‌نخورده باقی خواهد ماند. عدۀ قلیلی از دانشمندان معاصر غربی با ادبیات یونانیِ قرون وسطا آشنایی دارند؛ مثل متونی تاریخی‌ که پروکوپیوس، آنّا کومنِنا یا جورج آکروپولیتز نوشته‌اند. این در حالی است که این متون منابع بسیار ارزشمندی دربارۀ امپراتوری روم شرقی را به‌دست ما می‌دهند. این امپراتوری، سلطنتی با هزاران سال سابقه بود و امروز به فراموشی سپرده شده است. \n دانش آکادمیک غربی دربارۀ کشورهای اسلاوی‌زبان به‌مراتب بدتر است. آثار درخشانی همچون تاریخچۀ مقدماتی روس۱ (۸۵۰تا۱۱۱۰م) و تاریخچۀ ناوگراد۲ (۱۰۱۶تا۱۴۷۱م) همچنان ناشناخته‌اند. این مسئله دربارۀ تاریخ عرب نیز صادق است. اشعار و کتب فلسفی، همچون آثار مقدّسی، ابن‌فضلان و مسعودی تقریباً به‌طور کامل نادیده انگاشته شده‌اند. آثار درخشان نظم و نثر فارسی، مثل شاهنامه، اثر حماسیِ فردوسی، یا تاریخ جهان‌گشای جوینی که درباب تاریخ مغولان نوشته‌شده نیز همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند. آثار و نگاشته‌های تاریخی به زبان‌های تامیل، هندی و چینی نیز وضع بهتری ندارند؛ آثاری همچون شی‌جی۳ که بیش از دوهزار سال پیش سیما چیان۴   آن را نوشته است. این درحالی است که این اثر، همان‌گونه که وولینگ، پادشاه ایالت ژائو در شمال چین، بیش از دوهزار سال پیش گفته است، برای فهم زمان، بسیار حیاتی است. او در سال ۳۰۷ پیش از میلاد می‌نویسد: «هوشمندی در دنباله‌روی از روش‌های دیروز، برای بهبود اوضاع امروز جهان کافی نیست.» تبلیغات و گزارش‌هایی که این روزها در تلویزیون مشاهد می‌کنیم، مدام خبر از دنیایی جهانی‌شده می‌دهند. به مخاطب اینگونه القا می‌شود که زمانِ بازاندیشی دربارۀ گذشته، دیگر به‌سر آمده است. \n تا پیش از حدود سال ۱۵۰۰میلادی، اروپا تقریباً نقشی در تاریخ جهان نداشت. تمام مدارکی که به بررسی دمکراسی در آتن و هنر و معماری یونانی می‌پردازند نیز تصدیق می‌کنند که خود یونانی‌ها نگاهشان به شرق بوده است. یونانی‌های باستان تنها یک دشمن داشتند و آن هم ایران باستان بود. زمانی که اسکندر کبیر دست به جهان‌گشایی زد، هیچ تردیدی وجود نداشت که به‌سمت شرق لشکرکشی خواهد کرد. او به منطقۀ مدیترانه و کشورهایی که امروزه با نام‌های ایتالیا و فرانسه و آلمان و بریتانیا شناخته می‌شوند، هیچ علاقه‌ای نداشت. وضعیت اقلیمی‌ این کشورها موجب عقب‌ماندگی آن‌ها شده بود. آنچه در آن زمان اهمیت داشت، کنترل بر شبکۀ ارتباطی بود که در سرتاسر آسیا پراکنده بود: جادۀ ابریشم. \n همین موضوع دربارۀ روم نیز صادق بود. تأکید بر حملات چندبارۀ ژولیوس سزار به بریتانیا و اشغال این منطقه توسط او و نیز محصولاتی مانند کتاب کمیک ماجراهای آستریکس۵ و فیلم گلادیاتور (۲۰۰۰) موجب شده تا این تصور غلط به‌وجود آید که مرکز ثقل امپراتوری روم در اروپا بوده است. این درحالی است که تمرکز اصلی روم بر مناطقی از افریقا و آسیا بوده است. به‌طور خاص، کشور مصر، موردتوجه رومی‌ها بود؛ چراکه مناطق حاصل‌خیز در کرانه‌های رود نیل می‌توانست غلات ضروری برای تغذیۀ مردمِ تحت سلطۀ این امپراتوری را فراهم سازد. به‌علاوه، این منطقه در مسیر تجارت به‌سوی خلیج فارس و اقیانوس هند بود و نیز نقطۀ عطفی برای دسترسی به مناطق مختلف در آسیا به شمار می‌رفت. روابط میان رومی‌ها و شرق به‌حدی بود که سکه‌هایی که حاکمان محلی در مناطق شرقی همچون درۀ سِند ضرب می‌کردند، به‌سرعت تغییر شکل داده و با همان نام و شکلی ضرب شدند که در خود روم رایج بود. \n صلح و رفاهی که این امپراتوی برای عده‌ای فراهم آورد، موجب شد طبقه‌ای از نخبگان جدید به ارضای علاقۀ خود به کالاهای ظریف و باکیفیت روی بیاورند. هیچ‌کدام از آن کالاها از اروپا نمی‌آمد. این کالاهای اشرافی همگی از شرق می‌آمدند. جنس این پدیده‌های تجملاتی نیز متنوع بود و از ادویه و ابریشم تا تجربه‌های هیجان‌انگیز جنسی را در بر می‌گرفت. اما همه با استفاده از این محصولات جدید موافق نبودند. به‌عنوان مثال، سِنِکا، نویسندۀ محافظه‌کارِ رومی، معتقد بود پوشیدن لباس‌های حریر که تمام برجستگی‌های بدن زنان را نمایان می‌کند، شرم‌آور است. پلینوس، فیلسوف رومی نیز از هدررفتن پول‌های هنگفتی که صرف خرید این کالاها می‌شود و از اقتصاد روم خارج می‌شود، ابراز ناراحتی می‌کرد. او می‌گفت: «صدها میلیون سِستری۶ از روم خارج می‌شود و جملگی به‌سمت شرق می‌روند.» یافته‌های جدید باستان‌شناسی و سکه‌هایی که جدیداً کشف شده‌اند نیز نشان می‌دهند او چندان هم بی‌راه نمی‌گفته است. \n در کنار کالاها و محصولات متنوع، ایده‌ها و تفکرات گوناگون نیز از این طریق جابه‌جا می‌شدند. اروپایی‌ها تصور می‌کنند مسیحیت متعلق به آن‌ها است؛ اما حقیقت این است که این مذهب پس از عیسی و توسط مبلغان و میسیونرهای مذهبی از فلسطین به اقصی‌نقاط دنیا راه پیدا کرد. در حقیقت، مسیحیت در آسیا با سرعت بیشتر و به‌صورت پایدارتری گسترش یافت تا در سواحل مدیترانه و اروپا. البته باتوجه‌به اینکه هستۀ این دین در شهر اورشلیم و سرزمین مقدس بود و زمینۀ رشد آن نیز در منطقۀ خاورمیانه مهیا بود، این امر نباید چندان عجیب به ‌نظر بیاید. با تلاش مبلغانِ مذهبی، کشیش‌ها و نیز تجار مسیحی که با استفاده از مسیر تجاریِ موجود به تبلیغ دین جدید می‌پرداختند، تعلیمات عیسی با سرعت زیادی سرتاسر آسیا را درنوردید و پیروان فراوانی را به خود جذب کرد. پس از آن بود که جمعیت زیادی از اسقف‌های مسیحی در جای‌جای مناطقی که امروزه کشورهای ایران، ترکمنستان، ازبکستان و حتی چین را تشکیل می‌دهند، پراکنده شدند. چین نخستین اسقف خود را پیش از بریتانیا منصوب کرد. حداقل تا سال ۱۳۰۰م، جمعیت مسیحیان آسیا بیش از اروپا بود. در آن زمان، مسیحیت دینی آسیایی به‌شمار می‌رفت و حال نیز مجدداً چنین شده است. \n پدیدارشدن اسلام در قرن هفتم موجب بروز تغییراتی شد. پیروان محمد [ص] به‌سرعت دریافتند که بهترین راه برای فتح سرزمین‌ها، کنترل شبکۀ اصلی ارتباطی است که نقاط مختلف آسیا را به هم متصل می‌کند. ارتش عرب‌ها در به‌دست‌گرفتن کنترل این شبکۀ ارتباطی بسیار موفق بود. اولین هدف آن‌ها از این کار حفظ دستاوردهایی بود که در نبردها کسب کرده بودند؛ اما هدف دیگرشان استفاده از این شبکه برای گسترش حوزۀ اقتدارشان به نقاط دیگر بود. مسلمانان صدر اسلام نسبت به ادیان دیگر، به‌خصوص مسیحیت و یهودیت، مدارای زیادی به‌خرج می‌دادند تا آنجا که نخستین جانشینان محمد [ص]، نه‌تنها بی هیچ مشکلی به زیارت کلیسای مقبرۀ مقدس می‌رفتند تا محل دفن و عروج عیسی مسیح را زیارت کنند، بلکه ممکن بود با شنیدن خبر مسلمان‌شدن یک مسیحی یا یهودی به گریه بیفتند. نخستین مسلمانان سرشان به کار خودشان گرم بود و امنیت سایرین را نیز با عقد قرارداد با «اهل کتاب» تضمین می‌کردند. \n رویکرد نرم‌خویانۀ مسلمانان در اوایل شکل‌گیری این دین نشان می‌دهد که آن‌ها چگونه توانستند تنها در نیم‌قرن امپراتوری عظیمی را بنا نهند که کرانه‌های آن از اسپانیا تا هیمالیا گسترده بود. جهان جدیدی که درحال پدیدارشدن بود، مستقل، مداراجو و بی‌نهایت ثروتمند بود. صلح و آرامش با خود رشد اقتصادی آورد و دارایی‌های مختلف از سراسر دنیا به قلب جهان سرازیر شد. بازرگانی رونق فراوانی یافت. دمشق، در جایی که امروز به نام سوریه شناخته می‌شود، موصل و سامرا در عراق امروزی، مرو در ترکمنستان امروزی و نیز سایر شهرها به‌سرعت رشد کردند. در مرکز این شبکه نیز پایتخت جدیدی با عنوان نمادین «شهر صلح» ساخته شد. این شهر امروز با نام بغداد شاخته می‌شود. \n ثروت‌های افسانه‌ای به‌سوی این شهرها سرازیر شد. درحالی‌که نیازی به صرف مخارج اضافی برای تجهیز ارتش نبود، بیشترِ این مخارج صرف خرید کالاهای لوکس و تجملاتی می‌شد. آسیای مرکزی، چین و هند کالاهایی مانند ابریشم، سرامیک، ادویه و منسوجات را با حجم وسیع به این منطقه صادر می‌کردند تا تقاضای قشر مرفه جدید را برآورده سازند. تقاضای زیاد برای خرید محصولات لوکس موجب شد روش‌های جدید در تولید چینی و سرامیک به‌کار گرفته شوند تا مقدار تولید افزایش یابد. در قرون هشتم و نهم کوره‌هایی در چین درست شد که می‌توانست پانزده‌هزار قطعه سرامیک را یک‌جا بپزد. تمام محصولات این کوره‌ها نیز برای صادرات به منطقۀ خلیج فارس و شهرهای واقع در مسیر جادۀ ابریشم بود. \n بااین‌همه، سود حاصل از تجارت در جادۀ ابریشم همیشه با مصرف کالاهای تجملی و زودگذر هدر نمی‌رفت. بخشی از سرمایه‌ها به‌سوی هنر روانه شد. ساختمان‌های مجللی در این دوران بنا شد؛ از مساجد و مدارس گرفته تا کتابخانه‌ها و حمام‌های عمومی. محققان نیز با پشتیبانی‌های مالی توانستند در حوزه‌های مختلف علوم پیشروی‌های چشمگیری کنند. ابن‌سینا، بیرونی، خوارزمی و سایر دانشمندان شهرت فراوانی در دنیای علم کسب کردند. هزار سال پیش، آکسفوردها و کمبریج‌ها، هارواردها و یِیل‌ها در بلخ بودند و بخارا یا در هرات و سمرقند؛ مکان‌هایی که امروزه عمدتاً به فراموشی سپرده شده و در اوضاع نابسامانی گرفتار شده‌اند. \n برای مدت مدیدی، بیشتر قسمت‌های اروپا در دورانی به ‌سر می‌برد که از فرط بی‌حاصلی به «عصر تاریکی» شهرت یافته است. اسناد مکتوب بسیار کمی در این دورۀ چندصدساله نوشته شد. ازلحاظ فرهنگی و فکری، اروپا شبیه به مردابی بود که در وضعیت رخوت و رکود به‌سر می‌برد و مقهور متون عربی بود. اما چرا یونانی‌ها که پیشتر سرآمدِ علومی مانند ریاضی و نجوم بوده‌اند، بالندگیِ علمی و فکری‌شان فرونشست؟ برخی معتقدند علت، بسیار روشن است. به‌عنوان‌مثال، یک نویسندۀ عرب معتقد است مشکل اصلی مذهب بوده است. به‌محض آنکه یونانی‌ها و رومی‌ها مسیحیت را پذیرفتند، عطششان به کسب علم خاموش شد. او معتقد است ایمانِ کورکورانه «نشانه‌های یادگیری را تحت تأثیر قرار داد، روند تعلیم و تعلّم را حذف کرد و مسیر شکوفایی‌اش را تخریب کرد». این‌ بنیادگرایان؛ مسلمان نبودند؛ بلکه مسیحی بودند. جامعۀ باز، کاوشگر و بخشنده در شرق بود؛ نه در اروپا. همان‌طور که نویسندۀ دیگری در این‌باره می‌گوید، «در کتاب‌های تاریخیِ خود دربارۀ سرزمین‌های غیراسلامی چیزی نمی‌نوشتیم؛ زیرا توصیف این ممالک هیچ سودی عاید خواننده نمی‌کرد.» \n این وضع تا قرن نهم [میلادی] ادامه داشت و پس از آن اروپا کم‌کم از سایه بیرون آمد. عامل این تحرک هم جادۀ ابریشم بود. سرریزشدن نقره از مشرق‌زمین به اروپا موجب شد اقتصاد اروپا رونق بگیرد. همچنین به شکل‌گیریِ ساختارِ خاص و منحصربه‌فرد نخبگان در این منطقه کمک کرد. شکل‌گیریِ نظام فئودالی تا حدود زیادی زاییدۀ شیوۀ مدیریت دارایی توسط جوامع اروپایی و توانایی طبقۀ اشراف در کنترل رعیت بود. منشأ به‌کارگیریِ این شیوه‌ها افزایش مراودات با جهان عرب و ثروت مشرق‌زمین بوده است. اروپایی‌ها که چیز زیادی برای عرضه در تجارت نداشتند، به عرضۀ کالایی روی‌آوردند که فراوان بود و می‌توانست موجی از نقره را از مشرق‌زمین به اروپا سرازیر سازد: بَرده. این برده‌ها از افریقا نمی‌آمدند؛ تجارت برده از افریقا پس از سفر اکتشافی کریستف کلمب به آن‌سوی اقیانوس اطلس رواج یافت. در آن زمان، برده‌ها عمدتاً از ایرلند و بریتانیا و بیش از همه، از جمعیت اِسلاو بودند که در اروپای شرقی و مرکزی سکونت داشتند. تجارت انسان در اوایل قرون وسطا یکی از عوامل بنیادین ظهور غرب بود. \n یکی دیگر از عوامل مؤثر در ظهور غرب، رشد خشونت مذهبی به‌عنوان اهرمی سیاسی بود. همان‌طور که امروزه نیز روشن است، کسانی که به نام خدا عملیات تروریستی انجام می‌دهند، مخاطبان خود را خواهند یافت. آن مخاطبان هم از آنان بیمناک‌اند و هم عملشان را تأیید می‌کنند. بهترین تجسم این وضعیت در جنگ‌های صلیبی بود. در این نبرد‌ها جنگ‌آوران زیادی در پی انجام وظیفۀ مسیحیِ خود بودند و هم‌زمان نیز مستعمره‌ای برای دفاع از سرزمین مقدس می‌ساختند. همۀ کسانی که در این جنگ‌ها شرکت می‌کردند، از روی احساسات یا برای انجام وظیفۀ دینی نمی‌جنگیدند. دولت‌شهرهایی مانند پیزا، جنووا و ونیز به نبرد در جبهۀ جنوبی علاقه‌مند بودند؛ چراکه می‌دانستند تصرف دروازه‌های شام می‌تواند عواید زیادی برایشان به‌همراه داشته باشد و دسترسی آن‌ها را به کالاهایی که همه در اروپا خواهانشان بودند، آسان‌تر کند. بااین‌حال، باوجوداینکه مسیحیان اروپا توانستند اورشلیم را برای سال‌های زیادی در تصرف خود بگیرند، دست‌آخر از کنترل آن عاجز شدند و تمایل و توانایی حفظ سرزمین مقدس را از دست داده و به‌کلی از این منطقه عقب‌نشینی کردند. راه‌هایی بهتر و آسان‌تر از جنگیدن به‌قصد سود برای کنترل جادۀ ابریشم وجود داشت. مارکوپولو نیز این نکته را به‌خوبی دریافته بود. \n تمایل شدید اروپایی‌ها برای نزدیک‌ترشدن به ثروت‌های افسانه‌ایِ هند و چین موجب شکل‌گیریِ «عصر کاوشگری» در اروپا شد. هدف کریستف کلمب از سفر دریایی پرماجرایی که در پیش گرفت، بررسیِ نظریۀ مسطح‌بودنِ زمین یا کشف سرزمین‌های جدید در فراسوی اقیانوس بی‌کران نبود. سفر او با هدفِ یافتن مسیری جدید به‌سوی آسیا و دستیابی به شبکۀ تجارت این منطقه آغاز شد تا بلکه ثروت افسانه‌ایِ این خطّه از جهان تحت تسلط پادشاهان سرزمین‌های کاستیل۷ و آراگون۸ و اسپانیا درآید. پس از آنکه واسکو دو گاما، دیگر دریانورد اروپایی نیز تنها پنج سال پس از کریستف کلمب با همین قصد عازم سفر شد، شکل جهان به‌کلی تغییر کرد. تا قبل از دهۀ ۱۴۹۰، کشورهایی مانند اسپانیا، پرتغال، هلند و بریتانا، خود را در گوشه‌ای پرت و دورافتاده از دنیا تصور می‌کردند؛ اما پس از آن به‌تدریج خود را در مرکز دنیا یافتند. \n در ظهور اروپای غربی به‌عنوان مجموعه‌ای از امپراتوری‌های قدرتمند که بر سرتاسر جهان حکم‌رانی می‌کردند، عوامل متعددی در کار بوده است. به‌عنوان‌نمونه، می‌توان از عواملی همچون افزایش مصرف کالری در نقاط مختلف این قاره، افزایش نرخ باروری، تغییرات محیطی و اقلیمی، پیچیده‌شدنِ سازمان‌های مالی و بهره‌برداری از اتفاقات محلی نام برد. بااین‌همه، میل به خشونت همچنان یکی از عناصر تأثیرگذار در موفقیت کشورهایی همچون اسپانیا، پرتغال، جمهوری هلند، فرانسه و بریتانیا در حکم‌رانی بر سرزمین‌ها و دریاها بود. درگیری‌هایی که این کشورها با یکدیگر در داخل خاک اروپا داشتند، موجب شد تا ابزارهای به‌کارگیری خشونت توسط این دولت‌ها پیشرفته‌تر و کارآمدتر شوند. آهنگ جنگاوری میان کشورهای اروپایی وحشتناک بود و موجب شد تا امکانات آنان در تولید سلاح‌های دوربرد، سلاح‌های گرم و سایر ابزارهای جنگی به‌سرعت پیشرفت کند. با‌وجوداین، تمام کشورگشایی‌های غرب از طریق استفادۀ مستقیم از زور نبود. در برخی مواقع، مثل تصرف منطقۀ بنگال در دهۀ ۱۷۵۰، حاکمان محلی، غربی‌ها را به‌عنوان مزدور به استخدام خود درآوردند. اما نتایج بلندمدتِ اینگونه درگیری‌ها فاجعه‌بار بود؛ زیرا نیروهایی که زمانی برای کمک به‌کار گرفته شده بودند، نمی‌توانستند خود را چیزی به‌جز ارباب تصور کنند و درنهایت میل به تفوّق بر آنان چیره می‌شد. \n این اتفاقات تعادل جادۀ ابریشم را بر هم زد؛ زیرا مستعمرات کشورهای اروپایی به مراکزی برای انتقال آسان ثروت به اروپا تبدیل شدند. برخی کشورها مقاومت خونینی در برابر استعمار کردند. یکی از نمونه‌های بسیار بارز در این زمینه، امریکای شمالی است. انگیزۀ استقلال در این منطقه با مشاهدۀ اوضاع سایر مستعمرات در اقصی‌نقاطِ جهان روزبه‌روز بیشتر می‌شد. استدلال پدران بنیان‌گذار ایالات متحده این بود که اگر استعمارگران به‌خود اجازه می‌دهند مردم بنگال را با قحطی و گرسنگی بکشند، چرا باید فکر کنیم این کار را با سایر مستعمرات خود نخواهند کرد؟ وقتی ما هیچ نماینده‌ای در دولت-کشور استعمارگر خود در لندن نداریم، مزیت مستعمره‌بودن برای ما چیست؟ این تصادفی نیست که دورریختن محمولۀ بار چای هندی در بندر بوستن به نمادی برای آغاز جنگ استقلال در امریکا تبدیل شد. اهمیت جادۀ ابریشم در سایر قاره‌ها و در سرتاسر جهان نیز آشکار می‌شود. \n در قرن نوزدهم، وقتی رقابت میان کشورهای اروپایی به اوجِ خود رسیده بود، فکر حکم‌رانی بر قلب آسیا ذهن همه را تسخیر کرده بود. بریتانیا نگران پیشروی روس‌ها به‌سمت هند بود و ازآنجایی‌که هند در حکم نگینی بر تاج مستعمرات بریتانیا بود، این امر برای آن‌ها بسیار ترسناک بود. آن‌ها همچنین نگران امنیت خلیج فارس بودند؛ چراکه حجم تجارت و بازرگانی‌ای که از طریق این آب‌راه به لندن در جریان بود، برای بریتانیا حیاتی بود. نگرانی بریتانیا از این بود که درحال ازدست‌دادنِ موقعیت ویژۀ خود در مشرق‌زمین بود؛ درحالی‌که مهرۀ دیگری نیز برای بازی در زمین سیاست نداشت. افزایش فشارها بر بریتانیا و محدودیت گزینه‌ها برای سیاست‌مداران در لندن موجب شد تا این کشور در سال ۱۹۱۴ وارد جنگ شود. ترور فرانتز فردینند در سارایوو جرقۀ جنگ را زد؛ اما آتش اصلی در آسیا شعله‌ور شده بود. دیپلمات‌های برجستۀ بریتانیایی درست چند هفته پیش از آغاز جنگ جهانی اول اعلام کرده بودند که اگر این کشور نتواند ارتش خود را سروسامان دهد، امپراتوری بریتانیا در خطر سقوط قرار خواهد گرفت. \n قتل‌عام‌های این جنگِ عظیم مستقیماً عاملی برای بروز جنگ بعدی شد. کمبود مواد غذایی در آلمان، هم در خلال جنگ و هم پس از آن بیداد می‌کرد. این موضوع بر سرباز جوانی به نام آدولف هیتلر تأثیر عمیقی گذاشت. دو دهه بعد، وقتی اروپا ناگهان در آستانۀ جنگ بزرگ دیگری قرار داشت، هیتلر از وضعیت کمبود مواد غذایی به ستوه آمده بود. او به مقامات مسئول جامعۀ ملل در منطقۀ دانتسیک گفت که کشور آلمان باید دسترسی به مواد غذایی کافی داشته باشد. او می‌گفت این امر برای آلمان حیاتی است؛ «زیرا در جنگ قبلی ملت ما را گرسنه نگه داشتند. هیچ‌کس نباید بتواند مجدداً این کار را بکند.» \n راه‌حل در مشرق‌زمین بود: در زمین‌های استپی اوکراین و جنوب روسیه. آنجا مزارع گندمی بود که قرار بود برای قرن‌های آتی سبد غذای رژیم رایش سوم یا حکومت نازی‌های آلمان باشد. علت اصلیِ اشغال اتحادیۀ شوروی در تابستان سال ۱۹۴۱ دستیابی به همین هدف بود. نقشۀ این عملیات را کارشناسان کشاورزی آلمان تدوین کرده بودند. در این نقشه، مناطق مختلف اتحادیۀ جماهیر شوروی به «مناطق پربازده» و «مناطق کمبود» تقسیم شده بودند و قرار بر این بود که از مناطق دستۀ اول بهره‌برداری شود و مناطق دستۀ دوم نیز در گرسنگی رها شوند. زمان زیادی نگذشت که مشخص شود عملیات طبق نقشۀ ازقبل‌تعیین‌شده پیش نمی‌رود و اوضاع، بحرانی است. پس از آنکه این منطقه با کمبود جدی مواد غذایی روبه‌رو شد، اشغالگران تصمیم گرفتند تا میزان کالری مصرفی مردم را به‌اندازۀ جیرۀ زندانیان جنگی کاهش دهند. این جیرۀ غذایی پیش‌ازاین برای ساکنان اردوگاه‌های اسرا در لهستان و مناطق دیگر تعیین شده بود و به اجرا درمی‌آمد. پس از چند هفته نیز تصمیم گرفته شد تا عرضۀ مواد غذایی به حداقل برسد. دستور دادند کسانی را که به‌قدری ضعیف شده بودند که توانایی کارکردن نداشتند، به قتل برسانند. این مقدمه‌ای شد برای شکل‌گیریِ «راه‌حل نهایی». \n حکایت نیمۀ دوم قرن بیستم و نیز پانزده سال اول قرن بیست‌ویکم، حکایت مرکزیت‌یافتنِ دوبارۀ جادۀ ابریشم است. یکی از علل اهمیت مجدد جادۀ ابریشم کشف نفت است؛ ماده‌ای که به‌قول دیپلماتی امریکایی در دهۀ ۱۹۴۰ «بزرگ‌ترین موهبت در طول تاریخ» بوده است. علت دیگر این اهمیت، مسئلۀ «جنگ سرد» است. این مسئله موجب شد ایالات متحده و اتحادیۀ جماهیر شوروی مکرراً در کشورهای منطقۀ راه ابریشم با یکدیگر درگیر شوند. رقابت آن‌ها در این منطقه در کشورهای ایران، عراق و افغانستان شدید بود. این دو ابرقدرت همواره تلاش می‌کردند روابط خود را با چین، هند، پاکستان و ترکیه مستحکم‌تر کنند. \n حالا نیز می‌توان نتایج فاجعه‌بارِ دخالت‌ها در این منطقه را از زمان حملات یازدهم سپتامبر به این سو مشاهده کرد. پیامدهای مصیبت‌آمیز این دخالت‌ها در عراق و افغانستان بیش از هر مکان دیگری مشهود است. بررسی این فجایع به‌مدد تسریع روند انتشار اسناد طبقه‌بندی‌شده از سوی دولت امریکا و نیز افشای وسیع اسناد سرّی از سوی ویکی‌لیکس و ادوارد اسنودن میسر شده است. تصویری که این اسناد به دست ما می‌دهند، تصویر وضعیتی خسارت‌بار است که نشان می‌دهد چگونه تصمیمات غلط که عمدتاً تحت فشار شدید گرفته‌شده‌اند، منجر به شکل‌گیری رویکردی گسیخته، نامنسجم و اغلب جاهلانه به منطقۀ آسیای مرکزی شده است؛ جایی که قلب جهان است. \n باتوجه به بی‌ثباتی‌هایی که جهان این روزها شاهدش است و نیز با درنظرگرفتن نیاز جهان به واردات کلان، بهتر است مرکزیت توجه جهان نیز به محوری بازگردد که سالیان دراز نقطۀ ثقل جهان بود: راه ابریشم. برای درک تبعات و هزینه‌های نادیده‌انگاشتنِ کشورهایی که حلقۀ اتصال شرق و غرب‌اند، فقط کافی است به اهمیت سیاست خارجی کشوری مثل چین نگاه کنیم؛ مثلاً تأثیر سیاست ابداعی چین، موسوم به «یک کمربند، یک جاده». کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان، ایران، روسیه، هند، پاکستان و عراق، سرشار از ذخایری طبیعی همچون سوخت‌های فسیلی و معادن مختلف می‌باشند و چین نیز در تولید عناصر کمیاب صنعتی رتبۀ اول دنیا را دارد؛ عناصری همچون فلز بریلیوم و دیسپروزیوم که در ساخت همه‌چیز، از لپ‌تاپ و گوشی‌های هوشمند گرفته تا باتری‌های خورشیدی برای خودروهای دوگانه‌سوز یا هیبریدی کاربرد دارند. کشورهایی که بخشی از سیاست «یک جاده، یک کمربند» هستند، دوسومِ جمعیت دنیا را در خود جای می‌دهند. \n این کشورها امروزه بیشترین پیوند را با یکدیگر دارند و در طرح‌های گوناگونِ زیرساختی همکاری می‌کنند؛ پروژه‌های کلانی مانند ساخت بنادر در اعماق آب، شبکه‌های ارتباط ریلی سریع‌السیر، شبکه‌های ارتباط مخابراتی پرسرعت و نیز خط‌ لوله‌های نفتی و گازی. اما همکاری این کشورها فراتر از این پروژه‌های اقتصادی است و شامل برنامه‌های آموزشی و دانشگاهی مشترک و نیز ابتکارات فرهنگی برای ارج‌نهادن به مشترکات تاریخی و روابط گذشته میان این ملت‌ها نیز می‌شود. روشن است که بسیاری از این اشتراکات فرهنگی ارتباطی به اروپا و غرب ندارند و آن دسته از مسائل تاریخی و فرهنگی‌ای که به غرب مرتبط می‌شوند نیز اغلب، تأثیرات کاملاً مثبتی نداشته‌اند. بنابراین، دریافتنِ تاریخ جادۀ ابریشم و نیز درک چگونگیِ نگاه ساکنان آن به گذشتۀ ما، امروز از هر زمان دیگری واجب‌تر است. نتایج چنین رویکردی اغلب، هم روشنگرانه و هم غافلگیرکننده است. \n با ظهور مجدد جادۀ ابریشم، زمان آن فرارسیده که بار دیگر به تاریخ بنگریم و حکایت جدیدی از تاریخ جهان را بنا کنیم. هرودوت هم اگر می‌بود، این رویکرد نو را تأیید می‌کرد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\n پی‌نوشت‌ها:• این مطلب را پیتر فرانکوپان نوشته است و در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۱۷ با عنوان «The heart of the world» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۵ آن را با عنوان «جادۀ ابریشم بار دیگر مرکز جهان شده است» و با ترجمۀ محمدحسین کازرون منتشر کرده است. •• پیتر فرانکوپان (Peter Frankopan) مدیر مرکز تحقیقات بیزانس دانشگاه آکسفورد و عضو پژوهشی وُستر کالجِ دانشگاه آکسفورد است. جاده ابریشم: تاریخ جدیدی از جهان (The Silk Roads: A New History of the World)، نام کتاب جدید او است. [۱] The Russian Primary Chronicle [۲] The Chronicle of Novgorod [۳] Shi Ji [۴] Sima Qian [۵] Asterix comic books [۶] Sesterii سکه‌ای که در روم باستان رایج بود [۷] Castille منطقه‌ای باستانی در اسپانیای امروزی [۸] Aragon منطقه‌ای در اسپانیای امروزی\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157796.json b/train/528157796.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b945af82aceaf6871bd54ab37dbf2039124087d3 --- /dev/null +++ b/train/528157796.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا فیزیک می‌تواند رفتار اجتماعی را توضیح بدهد؟", + "subtitle": "نه‌تنها زبان فیزیک وارد تفکر ما شده، بلکه بسیاری از مدل‌های رفتار اجتماعی نیز بر استعاره‌های فیزیکی بنا شده‌اند.", + "introduction": "چنین جملاتی را زیاد می‌شنویم: به‌طرز «مقاومت‌ناپذیری» به او علاقه‌مندم، ما «قدرت» افکار عمومی را می‌دانیم یا من از این سیاست‌ «گریزانم». امروزه نه‌تنها زبان فیزیک وارد تفکر ما شده، بلکه بسیاری از مدل‌های مهم رفتار اجتماعی ما نیز بر این استعاره‌ها بنا شده‌اند؛ از مدل‌های اقتصادی گرفته تا مدل‌های روان‌شناسی. آیا تشبیه مردم به براده‌های آهن یا ذره‌هایی که نیروهای نامرئی، آن‌ها را این‌طرف و آن‌طرف می‌برند، کمی عجیب و حتی توهین‌آمیز نیست؟", + "content": "نوتیلوس — باربارا دی انجلیس، روان‌شناس و چهرۀ مشهور رسانه‌ای، می‌گوید: «عشق نیرویی قوی‌تر از سایر نیروها است». صرف‌نظر از اینکه با او موافق باشید یا نه، این تعبیر دی انجلیس در واقع کاری است که ما همیشه انجام می‌دهیم: استفاده از زبان فیزیک برای تبیین پدیده‌های اجتماعی.\n «من به‌طرز مقاومت‌ناپذیری به او علاقه‌مند شده بودم»؛ «تو نمی‌توانی مرا مجبور کنی»؛ «ما قدرت افکار عمومی را درک کرده‌ایم»؛ «من از این سیاست‌ها گریزانم». ما نمی‌توانیم برای اندازه‌گیری هرکدام از این «نیروهای اجتماعی» از روش‌های اندزه‌گیریِ جاذبه یا نیروی ربایش مغناطیسی استفاده کنیم. اما نه‌تنها زبان فیزیک وارد تفکر ما شده، بلکه بسیاری از مدل‌های مهم رفتار اجتماعی ما نیز بر این استعاره‌ها بنا شده‌اند؛ از مدل‌های رفتار اقتصادی گرفته تا مدل‌های روان‌شناسی. حال، سؤال این است که آیا ما واقعاً می‌خوهیم از این زبان استفاه کنیم؟\n تشبیه مردم به براده‌های آهن یا ذره‌هایی که نیروهای نامرئی، آن‌ها را این‌طرف و آن‌طرف می‌برند، کمی غریب و حتی توهین‌آمیز به‌نظر می‌آید. اما خطر اینگونه تعابیر و استفاده از «فیزیک اجتماعی» چندان به‌دلیل سلب جنبۀ انسانی از افراد جامعه نیست؛ بلکه خطر، زمانی پیش می‌آید که ما از فیزیک «مناسب» برای توصیف جامعه استفاده نکنیم.\n فیزیک‌دانان دریافته‌اند که نظام‌های طبیعی را نمی‌توان همواره با استفاده از الگوها و معادلات سنتی‌ای تبیین کرد که در آن همه چیز به‌سوی وضعیت ثبات و آرامش سوق دارند. مدل‌سازان اجتماعی نیز باید مراقب باشند تا مبادا با به‌کارگیریِ دیدگاه نامناسب و فیزیک‌محور خود به جهان اجتماعی، آن را به یک ماشین خشک نیوتنی تبدیل کنند؛ به‌گونه‌ای که گویی جامعه تنها یک مسیر برای کارکرد مناسب پیش رو دارد. باید توجه داشت که جامعه به‌ندرت به حالت ثبات و تعادل می‌رسد. فیزیک اجتماعی باید همواره یک خاصیت ویژۀ انسانی را درنظر داشته باشد: قابلیت غافلگیرکردن.\n حوزۀ اقتصاد حوزه‌ای است که می‌توان در آن هر دو جنبۀ جذابیت‌ها و نیز مشکلات فیزیک اجتماعی را دید. واقعیت این است که آدام اسمیت هیچ‌گاه اصطلاح «نیروی بازار» را به‌کار نبرد؛ اما روشن است که این نگاه استعاری را در پس ذهن خود داشته است. او برای تبیین چگونگیِ تغییر قیمت‌ها و میلشان برای رسیدن به نرخ «طبیعی»، از نظریۀ جاذبۀ نیوتن و نیروی نامرئیِ جاذبه استفاده کرد. این نظریه یک قرن پیش از او در فیزیک مطرح شده بود. آدام اسمیت در کتاب مشهورش با عنوان ثروت ملل۱ نیز «دست نامرئی» را نیرویی معرفی می‌کند که تعادل را در اقتصاد حفظ می‌کند.\n استفاده از ادبیات نیوتنی منحصر در آدام اسمیت نبود. در آن زمان، مکانیک ماشینیِ نیوتن، مدلی بود که برای تبیین تمام پدیده‌های طبیعی به‌کار می‌رفت. این مدل حتی برای تبیین سازوکار بدن انسان و جامعه نیز استفاده می‌شد. ژان تئوفیل دزاگولیه، فیلسوف طبیعیِ فرانسوی، در شعری که در سال ۱۷۲۸ در ستایش قدرت جهانیِ نظریۀ نیوتن سرود، اهمیت این نوع نگاه به دنیا و استفاده از استعارۀ جاذبه را اینگونه توصیف کرد: «دیدگاهی جهانی در دنیای سیاست و فلسفه.»\n تا قرن نوزدهم، این باور به‌صورت فراگیر در بین اندیشمندان وجود داشت که قوانین حاکم بر اقتصاد همچون قوانین نجوم است و هر گونه مداخله در کارکرد این قوانین، مثلاً تلاش برای تنظیم بازارها، نه‌تنها عملی غیرمعقول است، بلکه برخلاف طبیعت است و کاری غیراخلاقی به‌حساب می‌آید. آنگونه که رالف والدو اِمرسن، نویسندۀ امریکایی می‌گوید: «قوانین طبیعت در تجارت نیز جاری است؛ همان‌گونه که باتریِ اسباب‌بازی اثر نیروی الکتریسیته را نمایان می‌کند. تغییرات سطح دریا تابع همان قوانینی است که قیمت‌ها را در جامعه باتوجه‌به عرضه و تقاضا تعیین می‌کنند. هر گونه دست‌کاری یا تلاش برای قانون‌مندکردن این روند موجب خسارت خواهد شد و به افزایش بی‌رویۀ عرضه یا ورشکستگیِ مردم منجر می‌شود. قوانین نهفته در عمق این جهان، در دنیای اتم‌ها و کهکشان‌ها یکسان عمل می‌کنند.»\n یکی از ایرادهای مهمی که به این نوع «فیزیک‌انگاریِ» اقتصاد وارد است، این است که اگرچه حرکت سیارات مطابق با محور ثابت چرخشی آن‌ها در فضا است، تغییرات در اقتصاد تابع میل مردم یا به‌قول جان مینارد کینز، «روح حیوانی» جامعه است. اما این امیال را نمی‌توان با همان قوانین ریاضی‌ای تبیین کرد که بر فیزیک سیارات حاکم است و از این طریق دست به پیش‌بینی‌های مکانیکیِ دقیق زد.\n دانشمندان قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم تصور می‌کردند که توانسته‌اند این طبیعتِ متغیر انسانی را که تابع میل و هوس انسان‌ها است، با توسل به علم آمار رام کنند. اینکه بسیاری از اعمال ارادیِ انسان‌ها کاملا تابع قوانینِ قابل‌اتکای آماری است، بسیاری از افراد را شوکه کرد؛ مثل ارتکاب جرم یا خودکشی یا حتی اتفاقاتی که کاملاً تصادفی و غیرارادی به‌ نظر می‌رسند. نه‌تنها نرخ میانگین همواره کمابیش ثابت می‌ماند، بلکه میزان انحراف از سطح میانگین نیز تابع منحنی مکانیکی و پیش‌بینی‌پذیری است که با عنوان «منحنی زنگوله‌شکل» یا منحنی گاوسی شناخته می‌شود؛ نامی که بر اساس اسم کارل گاوس، ریاضی‌دان مشهور آلمانی برای آن انتخاب شده است. براین‌اساس، جای تعجب ندارد که برخی متفکران علوم اجتماعی که با توسل به آمار درصدد فهم جامعه بودند، در رشته‌های علوم فیزیک تحصیل کرده‌اند؛ کسانی مانند پی‌یر سیمون لاپلاسِ فرانسوی و آدولف کِتِلۀ بلژیکی.\n امروزه دریافتن این حقیقت که بسیاری از پدیده‌های اجتماعی با منحنی گاوسی همخوانی دارند، چیز عجیبی نیست؛ چراکه می‌دانیم که برآمد کمّیِ اتفاقاتی که مستقل از هم رخ می‌دهند، تابع منحنی توزیع نرمال است. این درواقع انعکاس این واقعیت است که حوادثِ تصادفی عموماً تابع قانون احتمالات هستند. اما دانشمندان قرن نوزدهم با کشف این حقیقت تصور می‌کردند قوانین اجتماعی نیز مانند قوانین مکانیکیِ نیوتن ثابت و لایتغیر می‌باشند. این باور، دیدگاه آگوست کنت، فیلسوف فرانسوی، مبنی بر طبقاتی‌بودن علوم را تقویت می‌کرد. او معتقد بود تمام علوم تابع قوانین ثابتی هستند که به ما در پیش‌بینی حوادث کمک می‌کنند؛ البته پس از آنکه این قوانین را به‌خوبی دریافتیم. همچنین تمام این طبقات علوم نیز تابع الگوی فیزیک نیوتنی هستند. فیزیک نیوتنی نیز در نگاه کنت حکم شالودۀ تمام علوم را داشت. کنت معتقد بود برای تکمیل پروژه‌ای که نیوتن آغاز کرده، باید علمی به‌ نام «فیزیک اجتماعی» تأسیس شود.\n اگر واقعاً اینگونه است، منشأ قوانین اقتصاد کجاست؟ شواهد نشان می‌دهد که این قوانین در عملکرد تک‌تکِ تاجران، واسطه‌گران، و سرمایه‌گذاران در بازار ریشه دارند. اما چگونه می‌توان عامل تصمیم و میل انسانی را که پیش از این از آن سخن رفت، در این معادله گنجاند؟ یک‌بار دیگر، به‌نظر می‌رسد پاسخ را باید در علم فیزیک جست. در میانۀ قرن نوزدهم، استدلالِ آماری فراگیر بود. برهمین‌مبنا، جیمز کلرک مکسوِل و لودیش بولتسمان، دو دانشمند قرن نوزدهم، این الگو را برای تبیین رفتار ماده به‌کار گرفتند. تلاش آن‌ها برای تبیین چگونگیِ افزایش خواص جسمیِ گازها مثل فشار، دما و حجم و نیز جنبش مولکول‌های بی‌شمارشان در صورت ایجاد شوک حرارتی، موجبِ به‌وجودآمدن حوزۀ جدیدی با عنوان «مکانیک آماری» شد. از آن زمان تا ‌امروز، این حوزه به شکل‌گیریِ نظریۀ ذرّه‌ایِ ماده انجامیده است. نکته‌ای که در کار آن‌ها اهمیت داشت، این بود که دیگر نیازی به فهم عملکرد تمام مولکول‌ها نبود. با این روش، پژوهشگران می‌توانستند با نادیده‌گرفتنِ ویژگی‌های اختصاصیِ هر مولکول، میانگین عملکرد ملکول‌ها را لحاظ کنند. به‌این‌ترتیب، آشفتگیِ دنیای ذره‌ها به نظم ذره‌ها تغییر یافت و دانشمندان را قادر به پیش‌بینی عملکرد آن‌ها کرد.\n این رویکردها به‌سرعت راه خود را به حوزۀ اقتصاد باز کردند. در سال ۱۹۰۰، فیزیک‌دان فرانسوی به‌نام لویی باشلیه به‌نتایجی دست یافت که منجر به شکل‌گیری نظریۀ گام تصادفی شد. باوجوداین پنج سال گذشت تا آلبرت انیشتن از این نظریه برای تبیین پدیدۀ موسوم به حرکت براونی تفسیر دقیقی عرضه کند؛ پدیده‌ای که به جنب‌وجوشِ رقص‌مانندِ ذرات معلق در آب اشاره دارد. اما باشلیه از این نظریه برای تبیین عملکرد ذرّات ماده استفاده نکرد؛ بلکه این الگو را برای نشان‌دادن نظم نوسانات بازارهای سهام به‌کار برد.\n از این مهم‌تر، نظریات دانشمند امریکایی، جوسایا ویلیام گیبز بود که در اوایل دهۀ ۱۹۰۰ توانست چهارچوب مکانیک آماری را مطابق با کارکرد امروزیِ آن شکل دهد. شاگرد گیبز، ادوین بیدوِل ویلسون، درنهایت استاد راهنمای اقتصاددان مشهور، پل ساموئلسون شد. او کسی بود که تز دکترایش بن‌مایۀ کتاب مشهوری شد که در سال ۱۹۴۷ با عنوان بنیان‌های تحلیل اقتصادی۲ منتشر شد. ساموئلسون در این کتاب با اتکا به استدلال‌های آماری همچون استدلال‌های گیبز، زیربنای حوزه‌ای به‌نام «اقتصاد خُرد» را بنیان نهاد. این حوزه‌ به تبیین چگونگیِ تأثیر عملکرد کنشگران خُرد در تغییرات اقتصادی می‌پردازد.\n نتیجۀ این امر ظاهراً بسیار جذاب است: نظریه‌های فیزیک در علوم دیگر نیز کاربرد دارند. اما مشکل این است که فیزیکی که برای توصیف نظامی مانند اقتصاد به‌کار برده می‌شد، فیزیک اشتباهی بود. مکانیک آماری که گیبز و دیگر اندیشمندان آن را بنا نهاده و توسعه دادند، نظریۀ سیستم‌هایی بود که از ذرات فراوانی تشکیل شده‌اند و به مطالعۀ این نظام‌ها در وضعیت تعادل می‌پرداخت. وضعیت تعادل یعنی وضعیتی که ذرات این نظام‌ها (مثلاً مولکول‌های آب در یک لیوان) در حالت ثبات و آرامش و با حرارتی یکسان قرار دارند. پارادایم نیوتنی و نیز ایدۀ دست نامرئی آدام اسمیت این متفکران را به این تصور انداخت که بازارها نیز میل به تعادل دارند و به‌سوی وضعیتی باثبات پیش می‌روند. در این بازارها قیمت‌ها ارزش واقعی خود را پیدا خواهند کرد و عرضه و تقاضا متعادل خواهند شد. بنابراین، بازارها علی‌القاعده باید باثبات باشند.\n اما همه می‌دانیم که بازارها اینگونه نیستند. البته که اقتصاددانان نیز این نکته را می‌دانند؛ اما تصور سنّتی این است که نوسان قیمت‌ها غالباً مربوط به پدیدۀ «نویز سفید۳» است و پدیده‌ای تصادفی است؛ مثل تفاوت اندک حرارت در نقاط مختلف یک لیوان آب یا نویز الکتریکی در یک مدار. زمانی که این ثبات از میان برود، تقریباً مثل این می‌ماند که دماسنجی درون یک جامِ آب، افزایش سریع دما به‌سوی نقطۀ جوش یا افت شدید آن به‌سمت دمای انجماد را به ما نشان دهد. اما چطور ممکن است چنین اتفاقی به‌صورت ناگهانی رخ دهد؟ تبیین مرسوم در نظریۀ اقتصادی این است که در چنین وضعیتی، بازارها درواقع تحت تأثیر شدید یک عامل بیرونی قرار دارند. خواه یک تصمیم اقتصادی باشد یا تغییرات فناوری، حادثه‌ای طبیعی یا هر چیز دیگر. این عامل بیرونی موجب خواهد شد تا تمایل بازار به ثبات و سکون دست‌خوش تغییر شود.\n اما توزیع آماریِ نوسانات در اقتصاد در دنیای واقعی هیچ‌گاه به‌شکل نویز سفید تصادفی در یک وضعیت تعادلی نیست. شکل این نوسانات بسیار تندوتیزتر است یا آنگونه که اقتصاددانان می‌گویند، به‌شکل توزیع «دُم کلفت۴» است. این واقعیتی است که از قدیم برای اقتصاددانان روشن بوده؛ اما تبیین شفافی برای آن وجود نداشته است. بااین‌همه، برخی نظریه‌های مهم اقتصادی۵، الگوی دم کلفت را نادیده می‌انگارند. فرض این نظریه‌ها بر این است که نوسانات، همواره تابع الگوی روشنی مثل نویز سفید گاوسی هستند. خطاهای ناشی از این نادیده‌انگاری و اساساً نفی این نکته که بازار می‌تواند به‌طور مستمر و ناگهانی شاهد نوسانات بزرگ باشد، بخشی از عوامل مؤثر در سقوط بازارها در سال ۲۰۰۸ شناخته می‌شوند.\n برایان آرتور، اقتصاددان مؤسسۀ سانتافه در ایالت نیومکزیکو، معتقد است: «این میان‌بُرِ تعادلی راه طبیعی برای تبیین الگوها در اقتصاد بود. همچنین راهی بود که بتوان آن‌ها را تحلیل ریاضی کرد. این راهی ‌فهمیدنی، و حتی مناسب برای پیشبرد علم اقتصاد بود. شالودۀ اصلی آن، یعنی نظریۀ تعادل عمومی، نه‌تنها به‌لحاظ ریاضی قابل تحسین است، بلکه در الگوسازی اقتصاد نیز به ما کمک می‌کند تا اقتصاد را به‌صورت کلی و جامع ترسیم کنیم.» اما به‌عقیدۀ آرتور، هزینه‌ای که برای این کار می‌پردازیم نیز بالا است؛ چراکه این نوع نگاه، مدلی از اقتصاد را ترسیم می‌کند که «در دنیای منظم افلاطونی و در وضعیت ثبات و کمال است و همه‌چیز پیش‌بینی‌پذیر است. اما جای ابهام، آشفتگی و واقعیت در این دیدگاه خالی است.»\n امروزه روشن است که بازارهای اقتصادی پر از نشانه‌هایی هستند که فیزیک‌دانان با نگاه به آن‌ها می‌توانند دریابند که این نظام در تعادل قرار ندارد. این بدان معناست که فیزیک آماریِ گیبز مدل مناسبی برای تحلیل بازار نیست. به‌علاوه، بهترین تبیین برای نوسانات قیمت، تلقی آن به‌عنوان پدیده‌ای است که عمدتاً محصول پویایی داخلیِ خود بازار است؛ نه به‌عنوان تجمیع تصمیمات تصادفیِ مستقل از هم که تحت تأثیر نیروهای بیرونی قرار دارد؛ یعنی همان مدل مرسوم. در این نظام هر تصمیمی بر تصمیمات دیگر نیز اثر می‌گذارد. به‌نظر می‌رسد نوسانات بزرگ مانند افزایش بی‌رویۀ قیمت‌ها یا سقوط بازار، محصول رفتار گلّه‌ای است: هرکس همان کاری را می‌کند که دیگران می‌کنند. این پدیده در دنیای واقعی به‌راحتی تشخیص‌پذیر است و اقتصاددانان نیز با آن آشنا هستند. وقتی کِینز از «روح حیوانی» سخن می‌گوید، تاحدودی به همین نکته اشاره دارد. الگوهای اقتصادیِ مبتنی بر عدم‌تعادل که بتوانند جایی هم برای تأثیر بازخورد و نتایج تصمیمات کنشگران درنظر بگیرند، خواهند توانست اینگونه پدیده‌ها را نیز توضیح دهند.\n بااین‌وجود، بسیاری از اقتصاددانان در برابر استفاده از ابزارهای امروزیِ فیزیک آماری مقاومت کرده‌اند. این ابزارها امروزه به‌راحتی می‌توانند نظام‌های مبتنی بر عدم تعادل را نیز تحلیل کنند. چرا اقصاددانان از این ابزارها استفاده نمی‌کنند؟ پاسخ به این سؤال کمی پیچیده است. برای ساموئلسون، وضعیت غیرتعادلی به‌معنای درافتادن با درکِ مستقیم است. او در سال ۱۹۴۷ اینگونه نظر خود را تشریح می‌کند: «موقعیت‌های بی‌ثبات و غیرتعادلی، حتی اگر واقعاً هم وجود داشته باشند، وضعیت‌هایی گذرا و ناپایدارند. …خوانندگان این سطور تابه‌حال چند بار تخم‌مرغی را در حالت ایستاده دیده‌اند؟» بااین‌همه، ما حالا می‌دانیم که چنین وضعیتی بسیار فراگیرتر از آن است که او تصور می‌کرد. این وضعیت در اکوسیستم، در آب‌وهوا و در اجتماع دیده می‌شود.\n اینرسی و تمایل به سکون در میان دانشگاهیان نیز می‌تواند دلیلی بر این مسئله باشد. باتوجه‌به زحماتی که ساموئلسون و دیگران برای ترسیم الگوهای منظم، حل‌شدنی و متعادل از نظام اقتصادی کشیده‌اند، می‌توان درک کرد که تغییر نگاه آنان مستلزم ازدست‌رفتن زحمات زیادی است. حتی برخی به من گفته‌اند مجلاتی علمی وجود دارند یا حداقل در یک دهۀ گذشته بوده‌اند که هر مقاله‌ای را که نگاهش به اقتصاد مبتنی بر الگوی تعادل نباشد، بدون بررسی بیشتر رد می‌کنند. این قطعاً «دانشی ملال‌‌انگیز» است.\n ممکن است دلایل ایدئولوژیک نیز در این امر دخیل باشند. اقتصاددانانِ دانشگاهی نسبت به اتهام دخیل‌بودن ایدئولوژی در الگوهای ریاضی‌شان حساس‌اند و چنین اتهامی را عموماً با عصبانیت پاسخ می‌دهند. اما بگذارید اینگونه بگویم: اگر یکی از صاحب‌نظران حوزۀ اقتصاد یا یک سیاست‌مدار یا بانک‌دار باشید و نیز در معرض پذیرش این باور قرار بگیرید که «بازار همه‌ چیز را می‌داند» و قانون‌گذاشتن برای بازار از اساس غلط است، آن وقت ممکن است به‌راحتی دریابید که نظریه‌های اقتصادیِ مبتنی بر تعادل، دیدگاه‌های شما را تأیید می‌کنند. آنگونه که آرتور می‌گوید، «اگر ما وضعیت تعادلی را پیش‌فرض درنظر بگیریم، درواقع جلوی چشمان خود فیلتری نهاده‌ایم و بسیاری از چیزها را در اقتصاد نمی‌توانیم ببینیم. اصولاً تعریف وضعیت تعادل مستلزم آن است که زمینه‌ای برای بهبود موقعیت و تغییر اوضاع متصور نشود و هیچ چشم‌اندازی برای پویایی، خلق، یا درنظرگرفتن پدیده‌های گذرا و ناپایا وجود نداشته باشد. بنابراین، هر چیزی در اقتصاد که مستلزم تغییر و بهبود ساختار است، باید کنار گذاشته شود و از نظریه حذف گردد؛ مثل انطباق و سازگاری، نوآوری، تغییرات ساختاری و حتی خود تاریخ.»\n علت این ماجرا هرچه که باشد، نتایج آن وخیم و ترسناک است. افسانۀ تعادل در بازار، برخی رهبران سیاسی را بر آن داشت تا ادعا کنند که دوران چرخۀ رشد بی‌رویه و ترکیدن حباب در اقتصاد دیگر به‌سر آمده و این مسائل مربوط به گذشته‌اند؛ آن‌هم درست چند ماه قبل از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ که اقتصاد جهانی را تا آستانۀ ورشکستگی کشاند. اگرچه امروز دیگر بعید است کسی چنین ادعایی کند، به‌نظر نمی‌رسد نارساییِ آشکار در الگوهای اقتصادیِ موجود منجر به تجدیدنظر در مسائل بنیادین علم اقتصاد شده باشد. بنابراین، دلیلی ندارد که امیدوار باشیم این رشته در آینده بتواند راهنمای مطمئن‌تری برای ما باشد.\n فیزیک‌دانان حدود یک قرن سرگرم یافتن بدیلی برای الگوهای تعادلی بوده‌اند. همین الگوهای تعادلی بودند که در به‌وجودآمدن بحران سال ۲۰۰۸ نقش داشتند. لارز آنساگر، دانشمند نروژی و قطعاً یکی از نوابغ بسیار ناشناختۀ قرن بیستم است. او را احتمالاً می‌توان اولین کسی دانست که تلاش برای یافتن الگوهای بدیل را در دهۀ ۱۹۳۰ آغاز کرد. او نشان داد که چگونه می‌توان روابط میان نیروهایی را که موجب خروج سیستم از حالت تعادل می‌شوند، مثل تغییر در دما، با توسل به قواعد ریاضی اندازه‌گیری کرد. بر اساس روش او سرعت فرایندهایی را که نتیجۀ این نیروها هستند نیز می‌توان اندازه‌گیری کرد. آنساگر برای این کارش توانست در سال ۱۹۶۸ جایزۀ نوبل شیمی را از آنِ خود کند.\n نوبل شیمی دیگری نیز در سال ۱۹۷۷ برای تفصیل نظریۀ ترمودینامیکِ غیرتعادلی، به دانشمند روس تبار، ایلیا پریگوژین اهدا شد. ادعای پریگوژین نیز این بود که اگر از وضعیت تعادل حقیقی چندان دور نباشید، سیستم وضعیت خود را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کند که آنتروپی یا به زبان ساده، بی‌نظمی، با ناچیزترین نرخ گسترش می‌یابد. او همچنین نشان‌ داد که هر چه قدرت نیروهای دورکنندۀ سیستم از وضعیت تعادلی بیشتر باشد، احتمال تغییرات ناگهانی در وضعیت کلی سیستم نیز بیشتر خواهد شد؛ چیزی شبیه به تغییر ساختار بین مایع و جامد. به‌علاوه، این وضعیت‌های غیرتعادلی الزاماً بی‌نظم و به‌صورت هرج‌ومرجی نیستند؛ اما ممکن است ساختارهای غافلگیرکننده‌ای از دل آن‌ها سربرآورند.\n تجربه نیز تمام این‌ها را تأیید می‌کرد. از قرن نوزدهم این نکته معلوم شده بود که اگر ظرفی حاوی ماده‌ای مایع را از زیر گرم کنید، تراکمِ مایعِ گرم‌شده کمتر می‌شود. سپس به‌علت انتقال حرارت میان مولکول‌ها، آن‌ها به‌سمت بالا حرکت می‌کنند. وقتی مایع به سطحی از حرارت رسید، جریان انتقال گرما به‌شکل اجزای منظم درمی‌آید و مایع را به‌صورت چرخشی از پایین به بالا و بالعکس حرکت خواهد داد. الگوی این جریان‌های چرخشی نیز تصادفی نیست. در وضعیت مناسب، آن‌ها می‌توانند تابع الگویی بسیار منظم باشند؛ مثلاً به‌شکل دسته‌ای از نوارهای راه‌راه یا شبکه‌ای از الگوهای شش‌ضلعی. این اتفاقات در وضعیت تعادلی رخ نمی‌دهند. اگر وضعیت تعادلی بود، از ابتدا انتقال حرارتی وجود نمی‌داشت. بااین‌وجود آن‌ها بسیار منظم‌اند. آن‌ها نمونه‌ای از پدیده‌ای هستند که پریگوژین آن را «ساختار برگشت‌ناپذیر» می‌نامید: وضعیتی غیرتعادلی که انرژی را از هم می‌پراکند و سیستم را به‌سوی عدم تعادل سوق می‌دهد. نمونه‌هایی از این ساختارهای منظم و پایا را می‌توان در مدارهای انتقال حرارت در اقیانوس‌ها یا جو زمین نیز مشاهده کرد.\n هنوز تا فهم کامل فیزیک غیرتعادلی فاصلۀ زیادی داریم. یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز در این حوزه که از سال‌های دهۀ ۱۹۹۰ به این سو مطرح بوده، تبیین «وضعیت‌های بحرانی» خارج از حالت تعادلی است؛ وضعیت‌هایی که مدام با نوسانات شدید همراه‌اند. این نوسانات به‌گونه‌ای هستند که اجزای سیستم را به‌شکل تپه‌ای از دانه‌های گندم درمی‌آورند. این اجزا مدام درحال فروریختن‌های ناگهانی مثل بهمن هستند. به‌نظر می‌رسد چنین حالتی در بسیاری از پدیده‌های طبیعی دیده می‌شود. برای مثال می‌توان به حرکت ازدحامیِ حشره‌ها و الگوهای فعالیت مغز اشاره کرد. برخی نیز ادعا کرده‌اند که نظام اقتصادی نیز احتمالاً به‌طور دائمی در وضعیت بحرانی قرار دارد. البته بحرانی به این معنای فنی که در اینجا اشاره شد؛ اگرچه در اوضاع فعلی استفاده از این اصطلاح در معنای عامیانۀ آن نیز چندان دور از واقعیت نیست. محققانی مثل کریستوفر جارزینسکی از دانشگاه مریلند و گوین کروکس از لابراتوار ملّی لارنس برکلی در کالیفرنیا در تلاش‌اند تا ترمودینامیک غیرتعادلی را در همان وضعیت محکم ذره‌بینی قرار دهند که ماکسوِل و گیبز برای ترمودینامیک تعادلی بنا نهادند؛ یعنی تبیین چگونگیِ تأثیر تعاملات و الگوهای حرکتیِ اجزاء بر رفتارهای کلان یک سیستم.\n اشتیاق به ساختن مدل‌های «از پایین به بالا» برای تبیین تأثیر ذره‌ها بر سیستم در حوزه‌های اجتماعی همیشه وجود داشته است. این ایده که تعاملات اجتماعی نیز تابع قوانین فیزیکِ خود هستند، در دهۀ ۱۹۵۰ مطرح شد. در آن زمان، کورت لوین، روان‌شناس اجتماعی، ادعا کرد که مردم به‌لحاظ روان‌شناسانه، شبیه به ذرات بارداری هستند که تحت تأثیر «میدان‌های نیرو» قرار دارند؛ میدان‌های نیرویی مانند باورها، عادت‌ها و رسوم و سنت‌ها. در سال ۱۹۷۱ نیز دانشمندی استرالیایی به‌نام آل.اف. هندرسن اعلام کرد که مدل‌های گازهای میکروسکوپی که ماکسوِل و بولتزمن مطرح کرده‌اند، زیربنای مناسبی برای فهم رفتارهای جمعی انسان‌ها به‌دست می‌دهند. او نشان داد که چگونه می‌توان سرعت حرکت مردم در پیاده‌رو را با استفاده از الگوی توزیع آماری، شبیه به منحنیِ زنگوله‌شکلی تبیین کرد که ماکسول برای توضیح حرکت ذرات در نظریۀ گازهای خود از آن استفاده می‌کرد. همچنین این ایده را مطرح کرد که درصورتی که «جمعیت ذرات پراکنده» با مانعی مثل باریکۀ دهانۀ بطری یا باجۀ بلیت‌فروشی روبه‌رو شوند، ممکن است متراکم شده و درست مثل بخار آب که به مایع تبدیل می‌شود، به حالتی متراکم‌تر تغییر شکل دهند.\n اما نظریۀ گازهای ماکسول و بالتسمن، ایده‌ای مبتنی بر ترمودینامیک تعادلی است. امروزه این روشن است که بسیاری از پدیده‌های اجتماعی، اگر نگوییم همۀ آن‌ها، در حالتی غیرتعادلی اتفاق می‌افتند؛ به‌این معنا که اوضاع هرگز در وضعیت ثبات و تابع الگوهای تغییرناپذیر قرار نمی‌گیرد. ازدحام جمعیت، گاه متحرک است و گاه فرومی‌نشیند. یک ‌آن شلوغ و درهم است و زمان دیگر در حرکتی منظم پیش می‌رود. امروزه، فیزیک‌دانان با توسل به الگوهای نظری حرکت‌های ازدحامی را در وضعیت‌های گوناگون تبیین می‌کنند. الگوهای یادشده، جمعیت انسانی را ذراتی در تعامل با هم و در حرکت به‌سوی وضعیت غیرتعادلی تلقی می‌کنند. عامل محرک این حرکت توده‌ها عمدتاً انگیزه‌های درونی افراد برای رسیدن به هدفشان است. این نوع نگاه برای تبیین تحرکات گوناگون جمعیتی به‌کار می‌رود؛ از «جریان» منظم حرکت در راهروهای شلوغ گرفته تا عکس‌العمل‌های ناگهانی جمعیت‌های متراکم در موقعیت‌های «وحشت و اضطراب».\n این مدل‌ها، به‌طور خاص، برای تبیین وضعیت ترافیکی از ارزش بالایی برخوردارند. مقایسۀ میان وضعیت‌های مختلف ترافیکی از ترافیک روان گرفته تا تراکم و قفل‌شدن حرکت اتوموبیل‌ها ازیک‌سو و گذار از حالت‌های فیزیکی مثل یخ‌زدگی، آب‌شدن، تغلیظ و تبخیر که گاز و مایع و جامد را به هم متصل می‌سازد از سوی دیگر، قیاسی واقعی به‌نظر می‌رسد. تنها تفاوت آن است که در ترافیک، وضعیت معمولاً غیرتعادلی است و میل به پراکندگی و برگشت‌ناپذیری دارد. مدل‌های ترافیکیِ مبتنی بر علم فیزیک می‌توانند بسیاری از رفتارهای پیچیده در ترافیک واقعی مانند موج‌های «توقف و حرکت» در تراکم وسایل نقلیه را نشان دهند. در این مدل‌ها تصور بر آن است که وسایل نقلیه میل به تصادم‌نکردن با یکدیگر دارند؛ گویی نیرویی در آن میان وجود دارد که آن‌ها را از یکدیگر دفع می‌کند.\n حوزۀ دیگری که این نوع فیزیک اجتماعی در آن به‌خوبی رشد کرده و پذیرفته شده است، تحلیل رأی‌دادن و شکل‌گیریِ افکار عمومی است. این امر یادآورِ نظریۀ «نیروهای اجتماعی» لوین است، با این تفاوت که سؤال در اینجا عموماً این است که چگونه انتخاب‌های افراد بر انتخاب سایرین تأثیر می‌گذارد. ما تحت تأثیر عملکرد دوستان و اطرافیانمان هستیم و این برای یک فیزیک‌دان تاحدودی یادآور کششِ اتم‌های مغناطیسی به‌سوی قطب‌های همراستا با اتم‌های نزدیک به هم است. این مدلِ مبتنی بر الگوی مغناطیسی در مطالعات اجتماعی مختلف اِعمال شده است. به‌عنوان‌مثال، این مدل در مطالعاتی کاربرد داشته است که به تبیین نحوۀ شکل‌گیری اجماع در افکار عمومی، گسترش شایعه یا شکل‌گیری و گسترش افکار بنیادگرایانه در جامعه می‌پردازند. افکار عمومی را که در «محیط‌های جانب‌دارانه»، مثلاً تحت تأثیر القای رسانه‌ها یا تبلیغات شکل می‌گیرد را نیز می‌توان با کمک همین الگوها مطالعه کرد.\n گاهی اوقات این مدل‌های مبتنی بر گرایش‌های مغناطیسی، الگوهایی تعادلی هستند. این یعنی آنچه به‌دنبالش هستیم، وضعیتی پایدار برای سکون سیستم است؛ مثل زمانی که میدان مغناطیسی به وضعیت جهانی یکسان رسیده و آرام‌گرفته است. به‌عبارت‌دیگر، سؤال این است که وضعیت نهاییِ اجماع عمومی چیست؛ اما رسیدن به اجماع یا به‌عبارتی، تعادل، همواره ممکن نیست. درعوض، ممکن است شاهد جابه‌جاشدن دائمیِ مرزها میان عرصه‌های مختلف و دیدگاه‌های متنوع باشیم. این جابه‌جایی ممکن است تاحدودی تصادفی بوده و بستگی به تمایل افراد داشته باشد.\n این الگوهای غیرتعادلی به ما نشان می‌دهند که تصادفی‌بودن الزاماً به‌معنای بی‌قانونیِ محض نیست. به‌‌علت تعاملات میان عوامل مؤثر در شکل‌گیری افکار عمومی، اجماع و توافق عمومی می‌تواند در برخی مقاطع به‌طور موقت به‌دست آید؛ اما شکل و میزان این توافق همواره متغیر است. در برخی موقعیت‌ها، این رفتار جمعی منجر به شکل‌گیری همان رفتار گله‌ای و مبتنی بر پیرویِ بدون تفکر از دیگران می‌شود. این رفتار می‌تواند نوسانات بزرگی را در بازار به‌ وجود آورد. وقوع چنین نتایجی بدین معنا است که تأثیرات کوچک می‌تواند نتایج بزرگی به‌همراه داشته باشد؛ درست شبیه به بهمنی عظیم که ممکن است با غلتیدن چند سنگ کوچک آغاز شود. این مثالی مشهور در فیزیک غیرتعادلی است. ممکن است نتوان این تشنّج‌ها را به‌طور موردی پیش‌بینی کرد؛ اما حداقل می‌توان احتمال وقوع آن‌ها را سنجید و دست به پیش‌بینی کلی زد. براین‌اساس، می‌توانیم ساختارها و سازمان‌های اجتماعی خود را با لحاظ کردن این خطرات بنا کنیم. این کار بیشتر شبیه به پیش‌بینی سیل است. باید بدانیم که آیا این حوادث نادر، اما مهیب هر ده‌ سال یکبار رخ‌می‌دهند یا هر هزارسال یک‌بار.\n در نمونه‌های راه‌رفتن، رانندگی‌کردن و رأی‌دادن، دامنۀ اقدامات جایگزین کوچک است و به‌همین علت، ساختن الگوها ومدل‌های مبتنی بر فیزیک در این نمونه‌ها تمام قابلیت‌های این مدل‌سازی را به فعلیت نمی‌رساند. اما بعضی دانشمندان در تلاش‌اند تا این مدل‌ها را در موارد پیچیده‌تری به‌کار ببرند؛ مواردی مانند جنگ و مبارزه با تروریسم، تکامل و رشد تاریخی شهرها و کشورها و عادت‌های مردم در ارتباط با تغییرات اقلیمی. این تلاش‌ها امروزه با کمک دانشمندان علوم اجتماعی، دانشمندان علوم رایانه، نظریه‌پردازان بازی، و فیزیک‌دانان صورت می‌پذیرند. انجام این پروژه‌های بلندپروازانه نیازمند همکاری میان دانشمندان رشته‌های مختلف است و با گوشه‌نشینی کاری پیش نخواهد رفت. با افزایش توان ما برای ساختن مدل‌های پیچیده، امیدمان برای رسیدن به مدلی واقعی نیز بیشتر می‌شود. همین حالا هم بعضی دانشمندان از مدل‌هایی سخن می‌رانند که در آن‌ها عوامل مؤثر در سیستم، شکلی ابتدایی و شبیه‌سازی‌شده از سخت‌افزارهای عصبیِ تصمیم‌گیرنده‌اند؛ به‌گونه‌ای که در برابر «نیروهای اجتماعی» منفعلِ محض نیستند و چیزی فراتر از عکس‌العمل براده‌های آهن در برابر آهن‌ربا را به‌نمایش می‌گذارند.\n فیزیکِ جامعه باید قابلیت پیش‌بینی به ما بدهد؛ نه آنکه هنجاری و دستوری باشد. این علم نمی‌تواند به ما بگوید که کدام عمل و ساختار عادلانه یا به‌هنجار است. اگر این علم در ارتباط با جهان‌بینی خاصی کوچک‌ترین جانب‌داری‌ای داشته باشد، ولو غیرعامدانه، آن‌وقت بیم آن می‌رود که صرفا به یک «نظریۀ دیگر» برای حفظ و حراست از یک وضع سیاسیِ خاص، تقلیل یابد. اما اگر فیزیک اجتماعی را به‌درستی به‌کار ببریم، می‌توانیم از مزایای آن مانند پیش‌بینی احتمال نتایج یک انتخاب مشخص و کمک برای بهبود ساختارها و سازمان‌های اجتماعی، قوانین و شهرها سود ببریم. از این طریق خواهیم توانست به‌جای آنکه تلاش کنیم طبیعت انسانی را با این پدیده‌های اجتماعی سازگار کنیم، آن‌ها را به‌تناسب با طبیعت انسانی تغییر دهیم. این کار شباهتی به پیشگویی فالگیران ندارد، بلکه بیشتر شبیه به پیش‌بینی وضع هوا خواهد بود: تبیین توصیفی و احتمالی از تغییرات پیشِ رو. به‌هرحال، احتمالاً دانستن اینکه چه‌چیزی ممکن است در آینده رخ دهد، امروز بیش از هر زمان دیگری مفید خواهد بود.\n* نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: فیلیپ بال (Philip Ball) نویسندۀ کتاب نامرئی: جذبۀ خطرناک عالمِ غیب است. او آثار بسیار دیگری در زمینه‌های علم و هنر نگاشته است. [۱] Wealth of Nations [۲] Foundations of Economic Analysis [۳] White noise [۴] Heavy-tailed [۵] مثل فرمول بلک شولز که برای محاسبۀ قیمتِ «مناسب» در بازارهای مشتقات در وضعیت‌های پرخطر استفاده می‌شود.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157797.json b/train/528157797.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bdf78b793cc1aec8ee9498c5ac46cfab07598966 --- /dev/null +++ b/train/528157797.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگی در میان پارتیشن‌ها", + "subtitle": "معماران می‌گفتند باید محیط کار را طوری طراحی کرد که خلاقیت و کارایی کارمندان را به اوج برساند", + "introduction": "اتاق‌هایی که دانشمندان یا نویسندگان بزرگ در آن کار می‌کرده‌اند، همیشه جذابیت فراوانی داشته است. کتابخانه‌های مجلل، عکس‌هایی که دیوار را پوشانده‌اند و میز و صندلی‌های منبت‌کاری‌شده، فضایی مرموز به این اتاق‌ها می‌بخشند. اما امروزه، معمولاً محل‌های کاری عاری از هر تزئینی است. به جایش، پارتیشن‌ها همه‌جا را به اتاق‌های کوچک تبدیل کرده‌اند و مجالی برای سلیقۀ شخصی کارمندان باقی نگذاشته‌اند. این محیط کاری جدید، چطور ایجاد شد و عمومیت پیدا کرد؟", + "content": "میا توکومیتسو و جوری مول، نیوریپابلیک — بیدار می‌شوید و سردرگمید: ساعت چند است؟ صفحۀ لمسی کوچک موبایلتان می‌گوید: ۲:۵۴ بامداد یا ۷:۲۱ بامداد یا هر زمان. «هر زمان» وقتِ سرزدن به پیام‌هاست. همین‌طور که یک طرف صورتتان روی بالشت مانده است، چک می‌کنید برای آخرین پست فیسبوک چند لایک دشت کرده‌اید، آخرین نغمه‌تان چندبار ری‌توییت شده و بعد، نوبت صندوق ایمیل‌هاست. نگاه می‌اندازید که امروز چه چیزهایی در انتظارتان است، بعد پیغام‌ها را بنا به اهمیت غربال می‌کنید تا پس از دوش صبحگاهی، که کامل بیدار شده‌اید، سراغشان بیایید.\n هرجا که باشید، به فوری‌ترین تقاضاها پاسخ می‌دهید و امضای sent from my iPhone را حذف می‌کنید تا بلامکان شوید. خب الآن می‌شد پشت میز کارتان نشسته باشید، مگر نه؟ لازم نیست کسی بداند دو خیابان با دفترتان فاصله دارید. نمی‌خواهید بفهمند عجله دارید و تمام حواستان به آن‌ها نیست. پس با قدری استتارِ دیجیتال می‌گویید: «در موقعیتی هستم که می‌توانم توجه کافی به شما بکنم.» هیچ‌گاه سوار مترو، در کافه، توی رختخواب یا در دستشویی نیستیم. هرچند صدالبته همین‌جاهاییم.\n این رویۀ صبحگاهی برای بسیاری از ما آشناست. شاید معمولی به نظر بیاید، ولی این هم، مثل هر نظام دیگری، زیبایی‌شناسی خاص خود را دارد. به‌واقع این صحنۀ برش‌خورده از زندگی، انعکاسی از ایدئال‌های هِت نیووِ وِرکِن۱ است: تعبیری در زبان هلندی به‌معنای «شیوۀ جدید کار»، یعنی سامان‌دهی دوبارۀ دفتر تا در راستای انعطاف‌پذیری و طراحی «کارا» باشد، شیوه‌ای که ثمرۀ دنیای درهم‌تنیدۀ دیجیتالی را با ساختارهای اجتماعی ارگانیک ترکیب می‌کند. این «انقلاب بی‌صدا» به‌دنبال رهاکردن پتانسیل‌های بِکر خلاقیت و کارآفرینی است. یکی از زیرساخت‌های ضروری در این سامان‌دهی نوینِ کارْ محل کارِ مدرن و «الهام‌بخش» است. این محل کار نه‌تنها هم‌ساز این آهنگ‌هاست، که شکلی زیبا به آن‌ها می‌دهد.\n فضاها و ابزارهایی که ما را قادر می‌سازند بدین شیوۀ سیار و متفرق کار کنیم، انعکاسی از آن ارزش‌های درهم‌تنیده‌ای‌اند که کار حرفه‌ای معاصر را تعریف می‌کنند: پویایی «بی‌اصطکاک»، کوتاه‌شدن هرم مدیریت در سطح ملی و قابلیت معاشرت. نگاهی سرسری به وبلاگ‌های طراحی یا کتاب‌های پرتصویر مثل محل کار خلاق۲ کافی است تا برخی از عرف‌های رایج در محل‌های کار الهام‌بخش در قرن بیست‌ویکم را ببینیم: پلان‌های باز، دیوارهای شیشه‌ای، میزهای گروهی و سقف‌های بلند. به همین ترتیب، به‌لطف شرکت اپل، موبایل‌هایمان را هم درخشان و تک‌رنگ می‌پسندیم. ردپاهای صنعتی مثل چوب‌کاری‌های پرداخت‌نشده، کاشی با چینش آجری، آجرهای سادۀ به‌اصطلاح خشکه‌چینی و لامپ‌های ادیسون۳ گوشه‌کنار این فضاها را پُر کرده‌اند تا هاله‌ای از شمایل هنری بر آن‌ها بکشند، بلکه به فرایندی از تولید، که بعید است در جایی غیر از نمایشگرهای رایانه‌ای پدیدار شوند، فُرم مادی بدهند.\n در سراسر این فضاهای متنوع، دو اصلِ طراحی را بیش از همه می‌توان دید: بازبودن و عدم‌ازدحام شخصی. طراحی داخلی دفتر جدید انگار استعاره‌ای از «دوست همگان» است: راحت و همیشه در دسترس، سکویی موقت که کارمندان برای جلسه و قدری کار پشت میز، بر آن فرود بیایند و بعد به جلسه‌ای دیگر، دفتر خانگی یا شغل دیگر پر بکشند. ولی مهم این است که هیچ ردپایی نگذارید. یادتان باشد: شما هرگز به آنجا قدم نگذاشته‌اید.\n این مینیمالیسم لوکسی که شاخصۀ محل کار الهام‌بخش امروزی است، شاخه‌ای از جنبش زیبایی‌شناختی گسترده‌تری است که کایل چایکا «هوافضا»۴ می‌نامد. هوافضا یک جور «سبک بین‌المللی»۵ جدید است: مجموعه‌ای از عُرف‌های طراحی که به‌یُمن همگن‌شدن سلیقه‌ها با میانجیگری رسانه‌های اجتماعی، در سراسر کرۀ خاکی گسترش یافته است. چایکا می‌نویسد: «اینجا قلمروِ کافه‌ها، دفاتر شرکت‌های نوپا و فضاهای مشترک زندگی/کار است که هرجا بروید مشخصه‌های یکسانی دارد: مبلمان مینیمالیستی، آبجوی دست‌ساز، خوراک تُست آووکادو، چوب بازیافتی و نورپردازی صنعتی.» به‌واقع همۀ فضاهایی که او فهرست می‌کند، صراحتاً یا تلویحاً، محل کار دانش‌ورزانی‌اند که دائم جابه‌جا می‌شوند و مُدام با یکدیگر همکاری دارند. هوافضا اساساً نوعی محل کار پراکنده است، چون دفتر کار به خانه‌ای سیار تبدیل شده است: هرجا که می‌رویم، آن را همراهمان می‌بریم.\n افزایش این تحرک‌پذیری چقدر رهایی‌بخش است؟ این سؤال کماکان محل بحث است. در فرهنگ کار معاصر، انعطاف‌پذیریْ شمشیری دولبه است: ازیک‌سو، کارمندان ترجیح می‌دهند امکان ورود و خروج از محوطۀ فیزیکی دفتر را داشته باشند. (یادتان می‌آید وقتی ماریسا میر، مدیرعامل یاهو، امکانات مخابراتی داخل شرکت را محدود کرد، چه جنجالی به‌پا شد؟) ازسوی‌دیگر، همان‌طور که نیکیل ساوال و دیگران اشاره کرده‌اند، هم‌زمانی ظهور این محل‌های کار «پویا» با عدم‌امنیت شغل‌های حرفه‌ایْ تصادفی نیست. پویایی و تحرک‌پذیری قرار است رهایی‌بخش باشند، اما این میزهای خالی و حضورهای زودگذر، دلالت‌هایی تاریک‌تر هم دارند که در سایۀ دستگاه‌های قهوه‌ساز و صندلی‌های چرخ‌دار این دفاتر خلاق پرسه می‌زنند.\n دغدغۀ محیط «مناسب» برای کار فکری به‌اندازۀ خودِ کار فکری قدمت دارد. از ارسطو و قدم‌زنی‌هایش در باغ تا میزکارهای غیراختصاصی، افراد همیشه به‌دنبال خلق فضاهای خوشایندی بوده‌اند که در عین الهام‌بخشی، «زایا» باشند.\n در اروپای دورۀ رنسانس، اتاق‌های مطالعۀ خصوصی (استودیو۶) افزون‌براینکه به کار نمایش می‌آمدند، محدوده‌ای برای کار فکری نیز بودند. در سیاهۀ موجودی‌ها و دیگر متون تاریخی می‌توان فهرستی از اقلام گوناگون موجود در این اتاق‌ها را دید: صدالبته کتاب‌ها، اما به‌همراه جواهرات، صفحۀ شطرنج، آلات موسیقی، مجسمه‌های کوچک و سکه‌های باستانی. برای نخبگان اجتماعی قرون پانزدهم یا شانزدهم، چنین مجموعه‌ایْ محیطی مناسب برای آن زحمت و کار مملو از خوداندیشی یعنی تأمل، مطالعه و نوشتن فراهم می‌کرد. خلق محیط کار ایدئال چنان اهمیت داشت که مالکان این استودیوها مبالغ هنگفتی را صرف ساخت و تزیینشان می‌کردند و گاه حتی مشاورانی استخدام می‌کردند تا به تجهیز مناسب این فضا کمک کنند. خیال‌پردازی دربارۀ محیط کارِ ایدئالْ بسیار محبوب بود و استعارۀ بصری رایجی شد. از آن زمان به بعد، همواره دربارۀ محیط کار ایدئال مشورت گرفته‌ایم و حرف زده‌ایم.\n امروزه کارِ به‌اصطلاح «دانش‌ورزی»۷ در حصار قفسه‌های پُر از جواهرات و مجسمه‌های برنزی انجام نمی‌شود. به‌واقع آن استودیوها با آش شله‌قلمکار اقلامشان و تمرکزی که بر تفکر فردی داشتند، گویا نقیض محل کار مُدرن و الهام‌بخشی‌اند که بر قابلیت جانشینی کارکنان و همکاری پرنشاط و تقریباً آشوب‌زده‌شان تأکید دارد.\n در دفاتر سنتیِ دربسته، دو اصل قدرت فردی و سکوت نسبیِ استودیو ادامه یافتند. مثل استودیو، دفترهای شخصی درون ساختمان‌های دفتری هم امکان فردی‌سازی و صمیمیت فردی را فراهم می‌کردند. مثل استودیو، دفتر خصوصی می‌توانست فضایی اجتماعی برای همکاری باشد، اما نوعاً فقط افرادِ هم‌رتبه اجازۀ ورود به آن را داشتند. البته تفاوت‌های مهمی، به‌ویژه از جهت منطق نهادیِ پشت این فضاها، وجود داشت. استودیو مثل بارگاهی مینیاتوری بود که مالکش می‌توانست خُرده‌جهان دلخواهش را سفارش دهد و بدین‌ترتیب شخصیتی متمایز برای خود بسازد، ولی دفتر سنتی تجسم شغل ثابت بود و مشروعیت خود را به‌ظاهر از بوروکراسی شایسته‌سالار می‌گرفت.\n بیشترین نقش در براندازی موانع فیزیکی این اتاق‌ها را شاید رابرت پروپست داشته است: علامۀ پرشور امریکایی که در دهۀ ۱۹۶۰ هواداری از نوعی سامان‌دهی مکانی محل کار را آغاز کرد که امروز با قالب دفاتر پلان باز می‌شناسیم. او از آنچه «دفتر اجرایی» می‌نامید، نمونه‌هایی تهیه کرد. نیکیل ساوال در پارتیشن‌بندی؛ تاریخچۀ مخفی دفتر۸ می‌نویسد: «پروپست یکی از اولین طراحانی بود که استدلال می‌کرد کار دفتری از جنس کار ذهنی است و تلاش ذهنی وابسته به آن است که محیط بتواند قابلیت‌های فیزیکی فرد را تقویت کند.» او اساساً طلایه‌دار اصل ایدۀ محل کار خلاق مدرن بود.\n برای این محل کار جدید، باز و پویا، پروپست «دانش‌ورز» را در نظر داشت: شخصیتی اجتماعی که نظریه‌پرداز مدیریت، پیتر دراکر، شرح و بسط داده بود. به‌روایت ساوال، نه فقط عناوین شغلی یقه‌سفید، بلکه باور جدی به تحرک‌پذیری است که دانش‌ورزان را تعریف می‌کند. البته برخلاف امروز، در آن زمان «تحرک‌پذیری» تداعیگر وضعیت متزلزل و بی‌ثبات شغلی نبود، بلکه ایده‌ای هیجان‌انگیز به شمار می‌آمد: هر کارمندی مالک مجموعه‌ای از مهارت‌های فکری منحصربه‌فرد خود بود، بی وابستگی به نهادهای خاص تا آزادانه پیگیر هر فرصتی شود که پیش می‌آید.\n این حس تحرک‌پذیری نیز بخشی از جریانی بود که تیشه به ریشۀ سلسله‌مراتب‌های بوروکراتیک سنتی زد و خوب با آن اصولِ طراحی پروپست چفت شد که می‌خواست با کاهش موانع و خلق فضاهای دورهمی غیرسلسله‌مراتبی (مثل میزهای همگانی به‌جای میزکار فردی)، برخوردهای دموکراتیک و بی‌برنامه را تسهیل کند. اندکی بعد، صنعت مبلمان مشغول شد به مصادره و معقول‌سازی آن فلسفۀ طراحی آرمان‌شهری پروپست که گنج بادآوردۀ کارفرمای او هرمان میلر شد. پس لابد جای تعجب نیست که «دفاتر اجرایی» بالاخره به ریخت آن پارتیشن‌های غم‌انگیز درآمدند. و با ظهور هِت نیووِ وِرکِن و زیبایی‌شناسی هوافضای همراه آن، قرن بیست‌ویکم توانست رؤیای او از محل کار باز، الهام‌بخش و اجتماعی را از نو راه بیندازد. پروپست نسخۀ ۲.۰.\n تجربۀ ما در نوشتن این مقاله هم نمونه‌ای از همین ماجراست. در تبعیت از زیبایی‌شناسی و عُرف‌های کاری دورانمان، بدنۀ مقاله را کنار هم، پشت میزهای غیراختصاصی درون اتاق‌همایشی با دیوارهای شیشه‌ای نوشتیم که به صندلی‌های ارگونومیک و وایت‌بوردی «هوشمند» مجهز بود. فارغ از قیدوبند روزهای کاری (یا چون تمام روزهایمان کاری بود)، به یک روز تعطیل شنبه رسیدیم، در فضایی که طراحی شده بود که الهام‌بخش ایده‌سازی فی‌البداهه و بازخوردگیری فوری از همکار باشد. آن «فضا» تضمین می‌کرد که فرایندمان پویا (اتاقی غیراختصاصی که هرکس می‌توانست استفاده کند)، باز (پنجره‌های شیشه‌ای از کف تا سقف رو به دنیای بیرون و راهروها)، اجتماعی و غیرسلسله‌مراتبی (به‌لطف میز کار مشترک) باشد.\n آیا این فضای همکاری به وعده‌اش وفا کرد؟ بله و نه. جایی سهل و مجهز برای کار فراهم کرد. ولی این پویایی، سکسکه هم داشت. آن دیوارهای شیشه‌ای و مرمرین، تقریباً بلافاصله، از حس بیچارگی لبریز شد. لپ‌تاپ چهارسالۀ میا به روترِ وایرلسِ ساختمان متصل نمی‌شد و این تهدیدی برای برنامۀ درخشانمان بود که می‌خواستیم مقاله را مشارکتی از طریق گوگل داک بنویسیم. بالاخره راه‌حلی پیدا شد: آیفونی را به هات‌اسپات تبدیل کردیم. با این کار، روز کاری‌مان از مخمصه رها شد، اما ماهیت نازک و متزلزل عملیات‌های بالفرض بی‌اصطکاکِ هِت نیووِ وِرکِن را بی‌واسطه دیدیم. یک لپ‌تاپ کج‌خُلق، باتری خالی یا کابل اشتباه کافی است تا همه ‌چیز از هم بپاشد. آنگاه حقیقتاً تنها می‌شوید، انگار که از کندوی پرهمهمه و شبکه‌ایِ تولید جدا افتاده‌اید، حتی وقتی که جسمتان همراه با همکارتان در یک اتاق باشد.\n این ازکارافتادگی‌ها هم فی‌نفسه جنبه‌ای زیبایی‌شناختی داشتند. حقیقت این است که کار، حتی کار فکری، نوعاً آشفته‌بازار است. ازدحامْ در ذات این فرایند است. آن اتاقِ همایشِ سفید پرنور ما، تجسم مینیمالیسم لوکس مادی و مطلوب آن نهادهایی بود که می‌خواهند ثروت، حرفه‌ای‌گری و جدی‌بودن خود را به رُخ بکشند، ولی تولید واقعی، به مجموعۀ درهمی از تجهیزات نازیبا نیاز دارد که وقتی به آنجا رسیدیم بخشی از آن‌ها در کار نبود: ماژیکِ وایت‌بورد، کابل و برچسب.\n به همین ترتیب، در مقاله‌ای در بلومبرگ پیرامون اِدج۹ (ساختمانی پُر از میزهای کار غیراختصاصی که از نظر شرکت دلوئیت، سنگر هِت نیووِ وِرکِن در آمستردام است)، در میانۀ تصویری که خطوط روشن و اتاق‌های پرنور ساختمان را نشان می‌دهد، شاهد کوله‌پُشتی‌های چرخ‌دار کارکنان هستیم، چون هرکس باید ازدحام کارش را خود به دوش بکشد. هم‌راستا با مینیمالیسم فناورانه، مینیمالیسم دفتر کار مدرن هم می‌خواهد جلوی همه‌ چیز را بگیرد، اما این چیزها بالاخره راهی برای نفوذ می‌یابند.\n این مینیمالیسم مبتنی بر فناوری، تجسم «سیستم‌های عامل» همتابه‌همتا۱۰ و ساختارهای سازمانی سیالِ هِت نیووِ وِرکِن است. ساختارهای سازمانی جدید از قبیل هولاکراسی۱۱، با نیت براندازی تمرکز و سلسله‌مراتب‌های کهنۀ همبسته با بوروکراسی، خواهان تعیین وظایف خویش‌_تعریفی هستند که فردِ عهده‌دارِ هر یک از آن‌ها مسئول اداره‌شان است. با تعیین صورت وظایف مشخص هر شخص، می‌توانیم وظیفه‌گرا باشیم و درعین‌حال سازمان را، هر روز از نو و به‌صورت ارگانیک، دوباره بسازیم. سازمان به نوعی اسباب‌بازی نقاشی۱۲ تبدیل می‌شود: خط بکش، پاک کن و دوباره شروع کن. برای این کار، چه جایی بهتر از بوم تمیز هوافضا؟ به‌جای آنکه مجبور باشیم با ازدحام و وزن دیروز سروکله بزنیم، امروز، بومی سفید داریم.\n به‌کمک یکی از نرم‌افزارهای خاص تلفن‌های هوشمند، کارکنان اِدج روز و شب در مدار رصد دلوئیت هستند. این نرم‌افزار با روان‌سازی تک‌تک لحظات بیداری‌تان در روزهای کاری، همۀ حرکاتتان را دنبال می‌کند: خواه در ماشین به‌سمت دفتر باشید، برای قهوه به آشپزخانه سر بزنید یا حتی دستشویی بروید. نکتۀ شگفت‌آور این است که فناوری‌های مداخله‌گری ازاین‌دست، اغلب گویا بی‌چون‌وچرا پذیرفته می‌شوند. اما شاید افراد بر این باورند که بهای ضروری مشارکت در این اقتصاد مدرن، تسلیم‌شدن در برابر این قوۀ ویرانگر نظارت و رصد است یا شاید برون‌سپاری کار حافظه‌تان به نرم‌افزاری مثل ۱۳iCal چنان سهولتی ایجاد می‌کند که می‌ارزد اپل به اطلاعات تماستان دسترسی داشته باشد.\n فارغ از احساسمان دربارۀ این مسئله، این نکته را عموم افراد پذیرفته‌اند که برای بُروز خود در این دنیا، که بیش‌ازحد بر خودمدیریتی تأکید می‌کند، باید به سیستم‌های ابری (ایمیل، فیس‌بوک یا دیگر رسانه‌های اجتماعی) متصل باشیم. این باور، تجلی جبر فناورانه‌ای است که هایدگر می‌گفت. وقتی رمزهای عبورمان کار نمی‌کنند و راهی به درون سیستم پیدا نمی‌کنیم، چقدر احساس بیچارگی می‌کنیم. برای انجام هر کاری، مجبوریم با شرایطی که فناوری پیش رویمان می‌گذارد کنار بیاییم، ازجمله اینکه محل‌های کارمان روزبه‌روز متفرق‌تر شوند.\n ژیل دلوز گذار از جامعه‌های انضباطی بستۀ میشل فوکو به‌سمت «جامعه‌های کنترلی» را تجسم می‌کرد که به‌ظاهر بازترند و تابع حرکت آزادند. قدرت دیگر از طریق ساختارهای عمودیِ قدرت اِعمال نمی‌شود، بلکه در ظرفیت «ابر» برای شمول و طرد متجلی می‌شود. جاناتان کرری در تحلیل عالی‌اش از سرمایه‌داری شبانه‌روزی می‌گوید به‌واقع اکنون که ماشین‌ها زندگی‌هایمان را سامان می‌دهند، طوفانی در شُرف وقوع است: در جامعۀ کنترلی دلوز، شرّی (جبر فناورانه) جانشین شر دیگر (رییس) نمی‌شود، بلکه جامعۀ انضباطی فوکو قدمی به جلو گذاشته و ما را شتابان به دنیایی بیش‌ازحد نظارت‌شده می‌فرستد، جایی که داشبورد مدیر۱۴ (آن بینای به همه چیز و آگاه از همه چیز) با بهره‌گیری از سراسربین‌های رایانه‌ای، ما را کنترل می‌کند.\n جِن پَن زیرکانه اشاره می‌کند که محیط کاری مسطح یا بی‌رییس، هزینه‌ای دارد: کار مدیریت (و نظارت و مواظبت) در کل نیروی کار پخش می‌شود، یعنی وقتی که هیچ‌کس رییس نباشد، همه رییس‌اند. دفتر به نسخه‌ای سایبری از هتل کالیفرنیا۱۵ تبدیل می‌شود: می‌توانید هروقت دلتان خواست کارت ورودتان را بزنید، ولی نمی‌توانید کارت خروج بزنید.\n و نتیجۀ ماجرا؟ دفتر شما مثل گازی که از قوانین آنتروپی تبعیت می‌کند، پراکنده می‌شود. بیرون از دفتر کار هم به پیام‌ها پاسخ می‌دهیم تا رد پایمان ناپدید شود، اما این «هرمکانی»‌شدنِ دفترْ تلاشمان را بیهود و بی‌ثمر می‌کند. کار بالاخره فضای موجود برای خود را پُر می‌کند. اگر هیچ فضایی از تیررس آن دور نباشد، شما را هرجا باشید پیدا می‌کند: نه‌فقط در دفتر کار، بلکه در خانه، محل تمرین یوگا و مهدکودک فرزندان. به‌علاوه، در کنار خودِ جسمانی‌مان، باید آواتار حرفه‌ای‌مان را هم مدیریت کنیم.\n همچنین به‌واسطۀ آنکه «کارْ» همواره بیشتر متر می‌شود و ارزش مالی‌اش سنجیده می‌شود، روزبه‌روز از آن ازدحامی که کیستی‌مان را می‌ساخت محروم‌تر می‌شویم. آن همه مزاج‌ها و خُلق‌های خاصمان دیگر کاربردی ندارند، چون یا به قالب عدد و رقم درنمی‌آیند یا ما را درهم‌وبرهم و بالتبع غیرمولد جلوه می‌دهند.\n اینجاست که بیش از هر جای دیگر، ماهیت کنترلگر این زیبایی‌شناسی جدید، مشهود و ملموس می‌شود: تمیزکاری دائمیِ خودهای دیجیتالی‌مانْ انعکاسی از مینیمالیسم همگن‌شدۀ هوافضاست. این خودکنترلیِ تمام‌عیار است که مشارکتِ ظاهراً خودخواستۀ ما را در آنچه لوییس کُسر «سازمان‌های طمّاع» می‌نامد، ممکن می‌کند: سازمان‌هایی که پیوندهای اجتماعی افراد را منقطع می‌کنند «و شکوفایی‌شان مشروط به آن است که بتوانند اعضایشان را تمام‌وکمال در حصار خود جذب کنند.» تصادفی نیست که طلبِ شفافیت در تکنیک‌های مدیریتی معاصر مثل «ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه» در زیبایی‌شناسی جدیدِ دفتر هم منعکس می‌شود. به‌تعبیر مشهور مری داگلاس (انسان‌شناس)، هیچ‌جایی برای «چرکی» یا «به‌هم‌ریختگی» باقی نمی‌ماند. روی داشبورد دیجیتال مدیرعامل، کمابیش عددی تروتمیز هستیم (و می‌خواهیم چنین باشد): اعدادی که روی صفحات گستردۀ صاف به‌دقت مرتب شده‌اند و نشان می‌دهند چقدر کارا، ارزشمند و مولدیم و چگونه می‌توانیم به‌عنوان منبعی برای پروژۀ جدیدمان استفاده شویم.\n ولی همین که سطح این مینیمالیسم جدید را خراش بدهیم، به تل‌انباری از خُرده‌ریزها می‌رسیم که البته پنهان و غایب از نظرند: مثلاً آن هزارتوی فایل‌ها و فولدرها، که سرزمین دیجیتالی لم‌یزرع و مهیبی ساخته‌اند تا بات‌ها را با ارسال دستور جست‌وجوی کلمات، عازمشان کنیم تا چیزی برایمان بیاورند. بگذریم از مزرعۀ عظیم سِروِرهایی که برای حفظ این مینیمالیسم ظاهری لازم‌اند، اما کاملاً در پس‌زمینۀ فرایند قرار گرفته‌اند. این‌ها نشانه‌های دفاتر و فناوری‌های مینیمال، اما به‌واقع ماکسیمال، با نقابی فریبنده است. اولی وابسته به آن است که ما مصرف‌کنندۀ سیری‌ناپذیر ابزارهای گران‌قیمت (و به‌روزرسانی‌های بی‌وقفه‌شان همراه با لوازم جانبی مثل جلد، آداپتور، هدفون و حافظه‌های اکسترنال) و قهوه‌های لابد گران‌بها (پای ثابت جلسات کاری) باشیم. با دومی هیچ جنس بنجلی را دور نمی‌ریزیم: لازم نیست چیزی را حذف یا حتی سامان‌دهی کنیم؛ آشفته‌بازارمان ناپیدا می‌ماند و مدیریتش برون‌سپاری می‌شود. اکثر کارها لاجرم چرک‌اند و وقتی تلاش می‌کنیم ظاهرِ تروتمیزی داشته باشند، اغلب چرک‌تر می‌شوند.\n شاید راهی برای بُرون‌رفت از این چرخه باشد. بله، فضای این محل‌های کار الهام‌بخش با چینش دقیقشان، بسط آن فناوری شبکه‌سازی‌اند که ما را تحت نظارت قرار داده و ساعات کار روزانه‌مان را هرچه‌بیشتر کرده است. اینکه به مذاقمان خوش می‌آیند، شاهدی بر آن است که این فناوری چقدر در عبور از ایدئولوژی و تعریف گزینه‌ها توانمند است: سرمایه‌دارانِ پرشور و مارکسیست‌های رادیکالْ کارشان را با ابزارهای مشابه (شاید حتی حین نوشیدن آبجوی دست‌ساز مشابه) سامان می‌دهند. اما مگر مکان‌های تمیز، جز عرصۀ بالقوۀ آشفته‌بازارها، چیز دیگری هستند؟\n «محل کار الهام‌بخش» به ماورای ساختمان فیزیکیِ دفتر کار تا میان عموم مردم بسط یافته و بدین‌ترتیب امکان برخوردهای اتفاقی، همان رؤیای پروپست، را گسترش داده است. اشاعۀ فضاها و شبکه‌های این نظام‌های مُدرن کار، تسهیلگر آن زیست سیاسی است که کارکرد روان تجارت و نظم اجتماعی تقریباً آرام را تثبیت می‌کند. به‌عنوان‌مثال، فعالان سیاسی از پردیس‌های دانشگاهی، خانه‌ها و خیابان‌ها همگی از طریق سرویس‌های ابری گوگل و توییتر، خلاصۀ وقایع را با جمع‌سپاری۱۶ به شما ارائه می‌کنند: از تاکتیک‌های پرهیز از مواجهه با پلیس که از آن متنفرند، تا ارائۀ اطلاعات بیشتر برای فهم ماجرای ناآرامی‌های فرگوسن.\n به‌واقع، همان‌طور که سارا جیف در کتاب جدیدش دربارۀ جنبش‌های اجتماعی آمریکا خاطرنشان کرده است، مردم به‌تدریج آشفته‌بازارهای جدید و جذابی رقم زده‌اند. نکته‌ای که بیش از همه برای او جذاب است آن است که در مقایسه با جنبش‌های مجزا و منفک نسل‌های پیشین، جنبش‌های مختلف امروزی مبنای مشترک می‌یابند: مثلاً «زندگی سیاهان اهمیت دارد»۱۷ با طرح‌های ضد مدارس نمونه‌دولتی و اعتراض به خصوصی‌سازی منابع طبیعی پیوند برقرار کرده‌اند.\n بااین‌حال، علی‌رغم پیش‌درآمد «باز» و «شفاف»بودن، رویۀ طرد است که محیط خوشایند هوافضا را رقم می‌زند: تحرک‌پذیریِ خودفرمان۱۸، تجهیزاتِ فناورانه و سوپ‌های تجملاتی پانزده‌دلاری، بلیت گران‌قیمت ورود به این فضاهایند. ولی اگر این «بازبودن» تا نهایتش رُخ بدهد، چه خواهد شد؟ فضاهای کاریِ پیشینْ ما را از هم جدا نگه می‌داشتند. اکنون، در این فضای کار جدید، فراگیر و همواره باز، روزبه‌روز همگراتر می‌شویم. انتخاب اینکه چه کسی به محفل ما بپیوندد و با این نزدیکی و مجاورت چه کنیم، بر عهدۀ خودمان است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را میا توکومیتسو و جوری مول نوشته‌اند و در تاریخ ۶ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Life at the Nowhere Office» در وب‌سایت نیوریپابلیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ مهر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «زندگی در میان پارتیشن‌ها» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• میا توکومیتسو (Miya Tokumitsu) ویراستار ژاکوبین ، مدرس تاریخ هنر در دانشگاه ملبورن و نویسندۀ کتاب کاری که دوست داری را انجام بده: و دروغ‌های دیگر دربارۀ موفقیت و خوشبختی (Do What You Love: And Other Lies About Success & Happiness) است. ••• جوری مول (Joeri Mol) مدرس مطالعات سازمانی در دانشگاه ملبورن است. [۱] het nieuwe werken [۲] The Creative Workplace [۳] Edison bulbs: لامپ‌هایی با افروزه‌ها یا رشته‌‌هایی از جنس کربن یا تنگستن. [۴] Airspace [۵] International Style: سبْکی در معماری مدرن که در دهه‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ در اروپا و آمریکا بنیان‌گذاری شده و بر پایۀ سبک‌شناسی هنر مدرن بود. این سبک در هنر مدرن، سه اصل را برای معماری در نظر داشت: تجلی حجم به‌جای جرم، تأکید بر تعادل به‌جای تقارن و استفاده‌نکردن از تزیینات. [۶] Studiolo (Plural: Studioli) [۷] Knowledge Work [۸] Cubed: A Secret History of the Office [۹] The Edge [۱۰] Peer to Peer: همکاربه‌همکار یا همتابه‌همتا نام گونه‌ای از معماری شبکه‌های رایانه‌ای است. در این نوع شبکه، رایانه‌های کارده و کار خواه هر دو در یک سطح کار می‌کنند، به این مفهوم که هر رایانه می‌تواند از اطلاعات رایانهٔ دیگر استفاده کرده یا به رایان/ دیگر اطلاعات بفرستد. این نوع شبکه ساده‌ترین و سریع‌ترین روش شبکه‌سازی است. [۱۱] Holacracy: نوعی فناوری اجتماعی یا نظام حکم‌رانی سازمانی خاص که در آن‌ها اقتدار و تصمیم‌گیری به‌جای آنکه بر عهدۀ سلسله‌مراتب مدیریتی قرار گیرد، به منظومه‌ای از تیم‌هایی واگذار می‌شود که هریک سامان‌دهی خود را بر عهده دارد. [۱۲] Etch-a-Sketch [۱۳] یک تقویم شخصی هوشمند که نرم افزار آن را شرکت اپل طراحی کرده و روی گوشی و لب تاپ قابل نصب است. [۱۴] managerial dashboard: داشبورد مدیریتی سیستم های نرم‌افزاری نوینی هستند که به سازمان ها در جهت غنی‌سازی اهداف با استفاده از اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها کمک می‌کند. داشبورد به مدیران این امکان را می دهد که با تعریف، نظارت و تحلیل شاخص های کلیدی عملکرد (KPI: Key Performance Indicator) بین اهداف و فعالیت‌ها تراز ایجاد کنند، کلیۀ فعالیت‌های سازمان را نمایان سازند و نوعی محیط نمایش مشترک بین اهداف و فعالیت ها برای تصمیم‌گیری درست و کارامد ایجاد کنند. [۱۵] Hotel California: اشاره به بخشی از ترانۀ معروف گروه موسیقی Eagles که می‌گوید: «می‌توانید هروقت دلتان خواست تسویه‌حساب کنید، ولی نمی‌توانید اینجا را ترک کنید.» [۱۶] Crowdsourcing [۱۷] Black Lives Matter: جنبشی در مقابله با خشونت و نژادپرستی نظام‌مند علیه سیاهان که در ۱۳ جولای ۲۰۱۳ به‌دنبال تبرئۀ مردی سفیدپوست از شلیک مرگ‌بارش به نوجوانی سیاه‌پوست، با هشتگ #BlackLivesMatter در رسانه‌های اجتماعی راه‌اندازی شد. [۱۸] Self-Directed\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157799.json b/train/528157799.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7aca58fe8ca7150b2eb5d84d42cacc0f2d974f36 --- /dev/null +++ b/train/528157799.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دانشمندی که نمی‌خواهد زمین به دوزخ تبدیل شود", + "subtitle": "دربارۀ جیمز هنسن، پدرِ علم تغییرات آب‌وهوایی و کسی که ما را از فاجعۀ پیش رویمان مطلع کرد", + "introduction": "در فیلم‌های علمی-تخیلی همیشه وقتی جهان با فاجعه‌ای مرگبار مواجه می‌شود، دانشمندانی ازجان‌گذشته و همه‌چیزتمام از راه می‌رسند و جهان را از نابودی نجات می‌دهند. اما آیا در دنیای واقعی هم چنین دانشمندانی پیدا می‌شوند؟ احتمالاً جیمز هنسن، «پدرِ علمِ تغییراتِ آب‌و‌هوایی» یکی از آن‌هاست. دانشمند پرآوازه‌ای که همه‌چیز خود را در راه نجات زمین در مقابله با بحران جهانی محیط زیست گذاشته است.", + "content": "الیزابت کولبرت، نیویورکر — چند ماه پیش، جیمز هَنسن، مدیر مؤسسۀ تحقیقاتِ فضایی گودارد در ناسا، یک روز از محلِ کارش در نیویورک مرخصی گرفت تا به تظاهراتی اعتراضی در واشنگتن بپیوندد. موضوعِ اولیۀ اعتراض، تأسیساتِ نیروگاهی پارلمان بود که آبِ سرد و گرمِ دفاترِ پارلمانی را تأمین می‌کند. اما در نگاهِ وسیع‌تر، زغال‌سنگ آماجِ اصلی این اعتراضات بود؛ ماده‌ای معدنی که بزرگ‌ترین منبعِ انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است. ازقضا در روزِ اعتراض برف می‌بارید. هَنسن بارانیِ بلندی پوشیده بود و کلاهی کتانی با لبه‌های پهن به سر داشت؛ ولی دستکش‌هایش را فراموش کرده بود. خواهرش که در واشنگتن زندگی می‌کرد و آمده بود تا مراقبش باشد، به او گفت عینِ ایندیانا جونز شده است.\nراهپیماییِ اعتراضی از جنبِ عمارتِ کنگره در پارکِ اسپریت آو جاستیس شروع شد. وقتی هَنسن رسید، هزاران نفر از معترضان پیش از او در آن حوالی جمع شده بودند و کلاه‌های سبزرنگ سرشان بود و پلاکاردهایی حمل می‌کردند که روی آن‌ها چیزهایی نوشته بودند؛ مثلِ «اجتماع علیهِ صادرات زغال‌سنگ۱» یا «زغال‌سنگِ پاک مثلِ آبِ خشک است». دوربین‌های تلویزیونی بلافاصله دورِ هَنسن جمع شدند.\nیکی از گزارشگرانِ تلویزیون گفت: «شما یکی از اقلیم‌شناسانِ بسیار برجستۀ جهان هستید» و پرسید: «آیا علمِ شما با این اعتراضات جور در می‌آید؟»\nهَنسن جواب داد: «من دارم سعی می‌کنم پیوند بینِ علم و سیاست را روشن کنم. بالأخره یکی باید این کار را بکند.»\nگزارشگر راضی نشد و با لحنی تمسخربار و شکاک پرسید: «با نافرمانیِ مدنی؟» هنسن گفت که وقتی می‌بیند جوان‌ها خودشان را در خطر انداخته‌اند، «کسی مثلِ من نمی‌تواند عقب بکشد و پشتِ سر آن‌ها بایستد.\nگزارشگر هنوز چیزی را که می‌خواست، نشنیده بود: «شنیدیم که همۀ شماها برنامه‌ریزی کرده‌اید و اصلاً دلتان می‌خواهد که امروز دستگیر شوید. این حرف درست است؟»\nهَنسن گفت: «من دلم نمی‌خواهد» و ادامه داد: «ولی می‌خواهم توجه مردم به این موضوع جلب شود و هرکاری که لازم باشد، می‌کنم.»\nهنسن مردی است شصت‌وهشت‌ساله۲ با چشم‌هایی سبزرنگ و موهای تُنُک قهوه‌ای و سرووضعی پریشان. گویی همین الان کیفِ پولش را گم کرده است. به‌واقع نیز هنسن مردی است که به‌کرات وسایلش را گم می‌کند و گاه‌گداری حتی اتومبیلش را. او سی سال پیش یکی از مدل‌های اولیۀ آب‌وهواییِ جهان را صورت‌بندی کرد که «مدلِ صفر۳» لقب‌گرفته است. بر اساسِ همین مدل قریب‌به‌اتفاقِ رخدادهای آب‌وهواییِ این مدت را پیش‌بینی کرده بود. گاهی وقت‌ها او را «پدرِ گرمایشِ جهانی» خطاب می‌کنند و گاهی پدربزرگ آن.\nهنسن، تا حدودی بر اساسِ آخرین تلاش‌هایی که در راستای مدل‌سازی کرده و تا حدودی بر پایۀ دیگر مشاهداتِ بقیۀ دانشمندان، امروزه به این نتیجه رسیده است که پیامدهای گرمایشِ جهانی از آنچه او گمان می‌کرده، بسیار وخیم‌تر است. اینطور نیست که دی‌اکسیدکربن «در حال رسیدن» به سطحی خطرناک باشد؛ بلکه خیلی وقت است به این سطح رسیده است. اگر اقدامی عاجل صورت نگیرد، ازجمله تمام نیروگاه‌های زغال‌سنگی در جهان ظرفِ بیست سالِ آینده تعطیل نشود، زمین با چنان تغییراتی در آب‌وهوا مواجه خواهد شد که جوامعِ بشری تابِ تحمل آن را نخواهند داشت. هنسن می‌گوید: «این معضل امروز وضعی کاملاً اضطراری دارد.»\nتجدیدنظرِ هنسن در نتیجه‌گیری‌هایش باعث شد تا در فعالیت‌هایی اعتراضی‌، مانند راهپیمایی در واشنگتن شرکت کند؛ کاری که دانشمندانِ جاافتادۀ دولتی کمتر به آن رغبت نشان می‌دهند. سپتامبر گذشته هنسن اعلام کرد کمپانی‌های سوختِ فسیلی دارند عمداً دربارۀ گرمایش جهانی اطلاعات غلط منتشر می‌کنند. او گفت قطارهای باربری‌ حامل زغال‌سنگ، «قطارهای مرگ» هستند. هنسن نامۀ اعتراضیِ خود به رئیسِ انجمنِ ملی معدن در ایالات متحده را با این جمله آغاز کرد: «باعث ناراحتی‌تان خواهد شد؛ خب، باید هم ناراحتتان کند.»\nهنسن اصرار می‌کند که نمی‌خواهد دست به کارهای تحریک‌آمیز بزند؛ بلکه برعکس، می‌خواهد محافظه‌کار باشد. تنها هدفِ او این است که از جهانی محافظت کند که برای ما آشنا است. او می‌گوید: «یافته‌های علم روشن است.» وقتی می‌خواهد به معترضانی اشاره کند که دروازۀ ورودیِ نیروگاهِ پارلمان را سد کرده‌اند، می‌گوید: «این تنها شانس ما است.»\nهنسن در شهرِ کوچکِ دنیسن، نزدیک به مرزِ غربی ایالتِ آیووا بزرگ شده است. او فرزندِ پنجم از هفت فرزندِ پدری است که روی زمین‌های اجاره‌ای کشاورزی می‌کرد. پدرش بعد از جنگِ جهانی دوم تصمیم گرفت کارگرِ یک کافه شود. همۀ بچه‌ها در دو اتاق می‌خوابیدند. هَنسن همین که به سنی رسید که بتواند کار کند، مشغولِ کار شد. شغلش تحویلِ روزنامه‌های ورلد هرالد در اُومها بود. وقتی هجده‌ساله شد، بورسی تحصیلی در دانشگاهِ آیووا به دست آورد. بورسِ تحصیلی‌اش هزینۀ سکونتِ او را پرداخت نمی‌کرد. برای همین مجبور شد اتاقی را به بهای ۲۵ دلار در ماه اجاره کند. برای خوراک، پولش فقط به حبوبات می‌رسید. تا اخذِ درجۀ دکتری در فیزیک، در دانشگاهِ آیووا ماند. رسالۀ دکتری‌اش را دربارۀ اتمسفرِ زهره نوشت. از همان‌جا مستقیم به مؤسسۀ مطالعاتِ فضایی گودارد (GISS) رفت و در آنجا به مطالعۀ ابرهای سیارۀ زهره مشغول شد.\nهر طور حساب کنیم، حتی طبقِ حساب‌وکتابِ خود هنسن، او خودش را وقفِ تحقیقاتش کرده بود و به هیچ چیزِ دیگری علاقه نشان نمی‌داد. دفاترِ کار گودارد، چند بلوک در جنوبِ دانشگاهِ کلمبیا بود. وقتی در سال ۱۹۶۸ دانشجویانِ شورشی، پردیسِ دانشگاه را تعطیل کردند، هنسن مطلقاً توجهی نکرد. در آن دوره، کامپیوترِ مؤسسۀ گودارد، سریع‌ترین کامپیوترِ جهان بود؛ اما هنوز باید با کارت‌های پانج داده‌های ورودی را به خوردِ آن می‌دادند. او به یاد می‌آورد که «هرشب تا دیروقت اینجا می‌ماندم و پشتِ میزهایم که کوهی از کارت‌های پانج روی آن‌ها تلمبار بود، کار می‌کردم». در ۱۹۶۹ برای شش ماه گودارد را رها کرد و برای تحصیل به هلند رفت. آنجا با همسرِ هلندی خود، آنیک، آشنا شد. زوجِ جوان ماه‌عسلشان را در فلوریدا، در نزدیکیِ دماغۀ کانَورال سپری کردند. از آنجا احتمالاً می‌توانستند پرتابِ سفینۀ آپولو را ببیند.\nدر سال ۱۹۷۳، اولین مأموریتِ کاوش در زهره آغاز شد و هنسن شروع به طراحی دستگاهی کرد که‌ نوعی قطب‌سنجِ نوری بود. قرار بود این دستگاه روی ماهواره نصب شود؛ اما کمی بعد، علایقِ تحقیقاتیِ او به خودِ سیارۀ زمین معطوف شد. سه شیمی‌دان که قرار بود بعداً برندۀ جایزۀ نوبل شوند، کشف کرده بودند که کلروفلوروکربن و دیگر ماده‌های شیمیاییِ ساختۀ دستِ بشر، می‌توانند لایۀ اُزُن را تخریب کنند. البته معلوم بود که گازهای گلخانه‌ای دارند با سرعتِ هرچه تمام‌تر در اتمسفر منتشر می‌شوند.\nهنسن به من گفت: «ما فهمیدیم که با سیاره‌ای مواجهیم که جلوی روی خودمان دارد تغییر می‌کند و این خیلی جالبِ‌توجه بود.» درست به همان دلیلی که ابرهای زهره برای هنسن جذاب بود، این واقعه نیز شدیداً علاقۀ او را به خود جلب کرد: سؤالاتِ جدیدی مطرح است که باید جوابی برایشان پیدا کرد. او کوشید تا برنامه‌ای کامپیوتری طراحی کند که قادر باشد وضعیتِ آب‌وهوا را پیش‌بینی کند. هدفش این بود که ببیند آیا می‌شود از چنین برنامه‌ای برای نگاهی طولانی‌مدت‌تر به آینده استفاده کرد یا نه. بر فرض مثال، اگر گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر دو برابر شوند، چه بلایی سر زمین می‌آید؟\nهمسرش به من گفت: «او هیچ‌وقت روی موضوعی به این دلیل کار نمی‌کند که ممکن است فایده‌ای برای مردم داشته باشد، او فقط می‌خواهد معنای علمیِ رویدادها را درک کند.»\nوقتی هنسن کار روی مدلِ خودش را آغاز کرد، دلایلِ نظریِ کافی وجود داشت که افزایشِ سطحِ دی‌اکسیدکربن در جو، باعثِ گرم‌ترشدن جهان می‌شود؛ اما شواهدِ تجربی اندکی برای این نظریه در دسترس بود. میانگینِ دمای جهان در دهه‌های سی و چهلِ قرنِ نوزدهم افزایش یافته و سپس به عللی در دهه‌های پنجاه و شصتِ همین قرن کاهش یافته بود. بعد از چند سال کارکردن روی این پروژه، هَنسن فهمید که الگوی جدیدی در حال ظاهرشدن است. در سال ۱۹۸۱، او مدیرِ مؤسسۀ گودارد شد. در مقاله‌ای که همان سال در مجلۀ ساینس به چاپ رساند، پیش‌بینی کرد که در دهۀ پیشِ‌رو جهان به شکلی غیرعادی گرم خواهد بود. همین اتفاق هم افتاد. در همان مقاله، پیش‌بینی کرد که دهۀ ۱۹۹۰ از این هم گرم‌تر خواهد بود. این پیش‌بینی هم درست از آب درآمد. نهایتاً پیش‌بینی کرد که در پایانِ قرنِ بیستم، تأثیراتِ گرمایشِ جهانی خودش را در تغییر آب‌وهوایِ طبیعیِ جهان نشان خواهد داد. این پیش‌بینی نیز محقق شد.\n\nدر سال‌های بعدی هنسن در کارِ خودش متمرکزتر شد. در سال ۱۹۹۰، جلوی ده‌ها دانشمند شرط بست که آن سال یا سالِ بعدش گرم‌ترین سالِ ثبت‌شده خواهد بود. هنوز بیشتر از نُه ماه نگذشته بود که شرط را برد. در سال ۱۹۹۱، به‌علت فورانِ آتشفشانِ پیناتوبو در فیلیپین، پیش‌بینی کرد که از میانگینِ دمای هوا کمی کاسته خواهد شد و دوسه سال بعد، دوباره سیرِ صعودیِ خودش را پیش خواهد گرفت. دقیقاً همین اتفاق افتاد.\nسال‌ها است که جوامع علمی برجستگیِ دیدگاه‌های علمیِ هنسن را به رسمیت شناخته‌اند. اسپنسر ویرت۴، فیزیک‌دانی است که بعداً مورخ شد. موضوعِ مطالعۀ او تلاش‌هایی است که درجهتِ فهمِ گرمایش جهان شده است. به من گفت: «کاری که هنسن در دهه‌های هفتاد و هشتاد و نود کرد، بی‌تردید خارق‌العاده و تکان‌دهنده بوده است» و اضافه کرد: «همین باعث می‌شود برحق باشد.»\nمایکل اوپنهایمر، دانشمندِ اقلیم‌شناسِ دانشگاه پرینستن می‌گوید: «من پوشۀ بزرگی در کمدم دارم که روی آن برچسب «مقاله‌های اصلی» را چسبانده‌ام. تقریباً نصفِ آن مقاله‌ها را جیمز نوشته است.»\nبه‌دلیلِ آنکه کارِ هنسن برای کلِ انسان‌ها موضوعیت داشت، توجهِ خیلی‌ها را در سراسر جهان به خود جلب کرد. مقالۀ او در ۱۹۸۱ اولین مقالۀ آب‌وهوایی بود که صفحۀ اولِ مجلۀ تایمز را به خود اختصاص داد. تایمز تیتر زده بود: «نتایجِ یک تحقیق روندِ افزایشِ سطح دریاها را نشان می‌دهد». چند سالی نگذشت که کنگره به‌صورتِ منظم از او دعوت کرد تا نتایجِ تحقیقاتش را در پارلمان گزارش دهد. باوجودِاین، هَنسن هنوز فکر می‌کند جز تحقیقاتِ علمی دست به هیچ اقدامی نزده است. دربارۀ خودش نوشته است: «من یک پیام‌رسان ناچیزم»؛ اما «مبادیِ آداب نیستم».\nرالف سیسرون، رئیس آکادمی ملی علوم ایالات متحده که چهل سال است هَنسن را می‌شناسد به من گفت: «او خیلی خجالتی است» و اضافه کرد: «تا آنجایی که می‌توانم بگویم، جای تردید نیست که از کارهای عمومی لذت نمی‌برد.»\nآنیک هَنسن به من گفت: «جیم به صورتِ هیچ‌کس نگاه نمی‌کند. به او می‌گویم به صورتِ آدم‌ها نگاه کن.»\nطی دهه‌های هشتاد و نود قرنِ بیستم، شواهدِ تغییراتِ آب‌وهوایی رفته‌رفته گسترش می‌یافت و خطراتِ بالقوۀ آن نیز بیشتر می‌شد. هَنسن مداوماً از سیستمِ سیاسی انتظار داشت که واکنشی نشان دهد. درنهایت، این تلاش‌ها منجر به اقداماتی شد که در قبال لایۀ اُزُن صورت گرفت. در سالِ ۱۹۸۵ دانشمندانِ بریتانیایی «سوراخی» در لایۀ اُزُن کشف کردند که بر فرازِ قطبِ جنوب تشکیل شده بود. به‌این‌ترتیب، شواهدی که نشان می‌داد کلروفلوروکربن‌ها لایۀ اُزُن را تخریب می‌کنند، تأیید شد. با تصویبِ معاهده‌ای بین‌المللی برای ممنوعیتِ استفاده از کلروفلوروکربن‌ها در ۱۹۸۷، این بحران حل‌وفصل شد تا حداقل از گسترشِ بیشترِ آن جلوگیری شود.\nبیل مک‌کیبن، نویسنده‌ای است که بیش از بیست‌ سال است کارهای هَنسن را دنبال می‌کند. خودِ او بود که تلاش کرد تظاهراتِ ضدِ زغال‌سنگ در واشنگتن برگزار شود. او به من گفت: «آن اوایل، جیمز اصلاًوابداً مایل نبود که فعال اجتماعی شناخته شود.» بیل می‌گفت: «تصور می‌کنم جیمز فکر می‌کرد مجموعۀ شواهدی را که به دست آورده، جلوی هرکسی بگذارد، منظورم جلوی آن آدم‌های قدرقدرت است، آن‌ها به‌خودیِ‌خود هرکاری که لازم باشد، خواهند کرد. من هم همین فکر را می‌کردم. خب، هر دوی ما خیلی ساده‌لوح بودیم، هر کداممان یک‌ جور.»\nتا دورانِ ریاست‌جمهوریِ جرج دبلیو بوش، هَنسن همچنان بر این عقیده بود که اگر اطلاعات لازم و کافی را در اختیارِ مسئولانِ مربوط قرار دهد، این کار کافی خواهد بود. سال ۲۰۰۱ از او دعوت کردند که برای دیک چِینی، معاون‌اولِ رئیس‌جمهور و دیگر مقامات بلندمرتبۀ دولتی سخنرانی کند. برای شرکت در جلسه، مجموعۀ دقیقی از اطلاعات را برای ارائه فراهم کرد. اسمِ آن را گذاشته بود: «الزاماتِ مربوط به تغییراتِ آب‌وهوایی». سال ۲۰۰۳، یک‌ بار دیگر به واشنگتن دعوت شد تا با رئیسِ شورای کیفیتِ محیط زیست در کاخِ سفید ملاقات کند. این‌ بار اطلاعاتی را که از هسته‌های یخی دربارۀ شدتِ اثرپذیریِ اوضاع آب‌وهوایی از میزانِ گازهای گلخانه‌ای به دست آمده بود، به مسئولان ارائه کرد. اما از سال ۲۰۰۴ به بعد، هیئت حاکمه دیگر هیچ علاقه‌ای به دانستنِ واقعیت‌های مربوط به تغییراتِ آب‌وهوایی از خود نشان نداد.\nهمان سال ناسا به کاخ سفید تعهد داد که تمامِ مراوداتِ دانشمندانِ مؤسسۀ گودارد با جهانِ خارج با موافقتِ قبلی مسئولِ سیاسیِ ناسا باشد. همچنین داده‌های مربوط به دما به‌صورتِ ماهانه روی وب‌سایتِ مؤسسه ثبت می‌شد؛ اما سالِ بعد، هیئت حاکمه از انتشارِ این داده‌ها جلوگیری کرد. ظاهراً بهانۀ آن‌ها این بود که به‌درستی از پروتکل‌های لازم پیروی نشده‌ است. آن داده‌ها نشان می‌داد سال ۲۰۰۵ گرم‌ترین سالِ ثبت‌شده در تاریخ بوده است. علاوه‌براین، به هَنسن اعلام کردند که حق ندارد مثلِ گذشته، به‌صورتِ دوره‌ای با رادیوی همگانیِ ملی مصاحبه کند. وقتی او دربارۀ محدودیت‌هایش حرف زد، دانشمندانی که در دیگر مؤسساتِ فدرال کار می‌کردند نیز از محدویت‌های مشابهی شکایت کردند که بر آنان اعمال شده بود. رفته‌رفته واژۀ جدیدی ابداع شد که دربارۀ دانشمندانی که در استخدامِ حکومت بودند به کار می‌رفت: «هَنسن‌زدگی!»\nهمسرش، آنیک هَنسن به من گفت: «جیمز همۀ این سال‌ها را صبر کرد تا موضوعِ گرمایشِ زمین هم به چیزی مثلِ بحران لایۀ اُزُن منتهی شود. او خیلی صبور است. فقط‌وفقط کار می‌کرد و مقاله می‌نوشت. فکر می‌کرد بالأخره کسی پیدا می‌شود که دست‌به‌کار شود.» آنیک ادامه داد: «بعد از این بود که شروع کرد به حرف‌زدن، نه به‌دلیلِ اینکه فکر می‌کرد سخنرانِ خوبی است و نه به‌دلیلِ اینکه از این‌کار لذت می‌برد؛ فقط به‌خاطر اینکه ضروری بود حرف بزند.»\nمایکل اوپنهایمر گفت: «جیمز وقتی فکرهایش را می‌کند و تصمیمی می‌گیرد، تا آخر پایِ حرفش می‌ایستد. این‌بار به این نتیجه رسید که باید هرکاری لازم است، بکند. فکر می‌کرد اگر خودش را درگیرِ اقداماتِ سیاسی نکند، کلِ دستاوردهای علمی‌اش پشیزی نمی‌ارزد.» ماجرا از سال ۲۰۰۷ شروع شد. هَنسن واردِ نامه‌نگاری با رهبرانِ جهان شد؛ ازجمله گوردون براون، نخست‌وزیر سابقِ بریتانیا و یاسوئو فوکودا، نخست‌وزیرِ ژاپن. سپس در دسامبرِ ۲۰۰۸، دیداری خصوصی با باراک و میشل اوباما ترتیب داد.\nهَنسن نوشت: «نتایجِ علمی صراحتاً به ما می‌گویند که باید سطحِ گازهای گلخانه‌ای را به پایین‌تر از حدِ امروزِ آن‌ها برسانیم تا بتوانیم طبیعت و بشر را حفظ کنیم. این مثلِ روز روشن است.» او یادآوری می‌کرد: «برگرداندنِ فجایعِ آب‌وهوایی به وضعِ ماقبل هنوز ممکن و عملی است؛ اما فقط در صورتِ اینکه سیاست‌گذاری‌ها به چیزی گوش بسپارند که علم می‌گوید.» هَنسن نامۀ خود را به جان هولدرن، مشاورِ ارشد اوباما در زمینه‌های علمی تحویل داد. هولدرن با هنسن دوست بود و قول داد که نامه را به رئیس‌جمهور خواهد رساند؛ اما هیچ‌گاه پاسخی به نامۀ او ندادند. با رسیدنِ بهار، هنسن اعتمادش را به دولتِ جدید از دست داد. هولدرن در ایمیلی گفت نمی‌تواند حرف‌هایی که به رئیس‌جمهور زده یا چیزهایی را که از او شنیده است، بازگو کند.\nهنسن به من گفت: «امیدوار بودم که اوباما واقعی‌بودنِ مسئله را درک خواهد کرد و فرصتِ پرداختن به موضوعاتِ انرژی و آب‌وهوا و امنیتِ ملی را دودستی خواهد قاپید و برنامه‌ای قوی عرضه خواهد کرد.» کمی بعد گفت: «شاید هنوز هم چنین کاری بکند؛ ولی من احساس خوبی دربارۀ ماجرا ندارم.»\nدلایلِ فراوانی وجود دارد برای اینکه مخاطبان به بحث‌های مربوط به گرمایش جهانی توجهی نشان ندهند و گویا هر روز دلایلِ تازه‌ای هم کشف می‌شود. هنسن هم مثلِ هرکسِ دیگری از این بهانه‌ها خبر دارد. باوجودِ‌این، هنوز تلاش می‌کند توجه مخاطبان را جلب کند. او سخنرانی‌های عمومیِ فراوانی ایراد می‌کند. در همین ماه‌های گذشته برای این گروه‌ها سخنرانی کرده است: انجمنِ امریکاییانِ بومی در واشنگتن، دانشجویانِ دانشگاهِ دارتمت، دانش‌آموزانِ دبیرستانی در کپنهاگ، شاه‌هرالد و شهروندانِ علاقه‌مندِ اُسلو، فعالانِ انرژی‌های تجدیدپذیر در میلووکی، طرف‌دارانِ موسیقی فولک در نیویورک و استادانِ سلامتِ عمومی در منهتن.\nدر ماه آوریل وقتی فعالانِ ضدِ زغال‌سنگ، هَنسن را برای سخنرانی به پارلمانِ ایالتِ نیوهمپشر دعوت کرده بودند، با او همراه شدم. فقط دوسه روز بود که خبرِ برگزاری برنامه اعلام شده بود؛ بااین‌حال، حدودِ ۲۵۰ نفر در محل حاضر شده بودند. از زنی که از روستاهای آسیپی آمده بود، پرسیدم چرا آمده است. گفت «در طولِ عمر آدم، فقط یک‌بار فرصت دست می‌دهد که خبرهای بد را مستقیماً از دهنِ غیب‌گو بشنود.» هَنسن برای آن برنامه هم طبقِ معمول پاورپوینت آماده کرده بود. مطالبِ او روی اسلایدهایی نوشته شده بود که تصویرِ محوی از جورج واشنگتن در پس‌زمینۀ آن‌ها به چشم می‌خورد. اولین اسلاید، تیتری بود که برای ارائه‌اش انتخاب کرده بود: «خطراتِ آب‌وهوایی‌ای که سیارۀ ما را تهدید می‌کند.» پایین‌تر این عبارت را نوشته بود: «همۀ اظهارنظرهای سیاسی، دیدگاه‌های شخصی است.»\nهنسن دوست دارد سخنرانی‌هایش را با بحثی دربارۀ تاریخ آب‌وهوا از حدود پنجاه‌میلیون سالِ پیش آغاز کند. این بحث اگرچه بسیار فشرده است، هنوز به شکلِ خطرناکی طولانی به نظر می‌آید. هنسن می‌گوید پنجاه‌میلیون سال پیش، سطحِ دی‌اکسیدکربن بالا بود و جهان بسیار گرم. در کلِ سیاره اصلاً یخ وجود نداشت و در قطبِ جنوب نخلِ خرما می‌رویید. سپس سطحِ دی‌اکسیدکربن رو به کاهش گذاشت. هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چرا؛ اما یکی از عللش می‌تواند این باشد که در فرایندهای آب‌وهوایی، در طولِ میلیون‌ها سال، دی‌اکسیدکربنِ معلق در هوا، در سنگ‌های آهک جذب و دفن شد. به‌موازاتِ کاهشِ سطح دی‌اکسیدکربن، زمین اندک‌اندک سرد شد. چند اسلاید این فرایند را بینِ پنجاه‌میلیون تا سی‌وپنج‌میلیون سالِ گذشته نشان می‌داد. هنسن به‌سرعت آن‌ها را رد کرد. در نتیجۀ این فرایند، دمای آب در عمقِ اقیانوس‌ها به حدود ده درجه کاهش یافت. نهایتاً حدودِ سی‌وچهارمیلیون سال پیش، دما آنقدر پایین آمده بود که آرام‌آرام در قطبِ جنوب، توده‌های یخی شکل گرفت. حدود سه‌میلیون سال پیش، شاید هم کمی زودتر، صفحه‌های دائمیِ یخ در قطبِ شمال نیز پدیدار گردید. سپس، حدود دومیلیون سال پیش، مکرراً دوره‌های یخ‌بندان رخ داد. در دوره‌های یخ‌بندان که آخرینِ آن‌ها دوازده‌هزار سال پیش به انتها رسید، سطحِ دی‌اکسیدکربن بسیار اندک می‌شد.\nاما حالا دارد چه اتفاقی می‌افتد؟ هنسن برای مخاطبان خود در نیوهمپشر توضیح داد که اکنون روندِ سرمایشِ جو برعکس شده، آن‌هم با سرعتی بسیار زیاد؛ مثلِ اینکه نوار کاستی را روی دورِ تند به عقب برگردانید. حجمِ دی‌اکسیدِکربنی که در هوا پمپاژ می‌شود، ده‌هزار برابرِ مقداری است که سیستمِ طبیعیِ آب‌وهوا قادر به مهار آن است.\nاو اضافه کرد: «بنابراین انسان‌ها مسئولِ تغییرِ ترکیبِ آب‌وهوایی زمین هستند، بلافاصله حرفش را تصحیح کرد «خب، این تصمیمی است که ما گرفته‌ایم، حالا چه این اتهام را بپذیریم چه نه.»\n\nیکی از خطرات فراوانی که بازگشتِ اوضاع آب‌وهوایی به عقب برای ما دارد، ذوب‌شدنِ صفحه‌های یخی‌ای است که در طولِ زمان شکل گرفته‌اند. وقتی این فرایند شروع شود، خودبه‌خود تشدید خواهد شد. «اگر ما همۀ سوخت‌های فسیلی‌مان را بسوزانیم و دی‌اکسیدِکربنش را در اتمسفر رها کنیم، زمین را به دوره‌ای برمی‌گردانیم که هیچ یخی روی آن نبوده است.» هَنسن بعد از این جمله اضافه کرد: «البته مدتی طول می‌کشد تا کار به آنجا بکشد، چون صفحه‌های یخی آناً ذوب نمی‌شوند؛ ولی این کاری است که ما داریم می‌کنیم. وقتی همۀ یخ‌های روی زمین آب شوند، سطحِ دریاها هشتاد متر بالا خواهد آمد. آن وقت زمین به سیاره‌ای کاملاً متفاوت تبدیل خواهد شد.»\nهیچ واژۀ دقیقی وجود ندارد که بتواند وضعیتِ آب‌وهوا را بعد از ورود این حد از دی‌اکسیدکربن به اتمسفر توصیف کند. بهترین چیزی که دانشمندان و سیاست‌گذاران روی آن توافق کرده‌اند، این است: «تداخل اتمسفریِ خطرناک» یا «تاخ». بیشترِ بحث‌های رسمی اطمینان داده‌اند که تاخ فرا نخواهد رسید تا وقتی که سطحِ دی‌اکسیدکربن در هوا، به بیش از ۴۵۰ پی‌پی‌ام برسد. بااین‌حال، هنسن به این نتیجه رسیده است که آستانۀ ورود به تاخ بسیار پایین‌تر است. او به مخاطبانش گفت: «خبرِ بد این است که آن سطح از دی‌اکسیدِکربن که برای ما خطرساز خواهد بود، بیشتر از ۳۵۰ پی‌پی‌ام نیست. اما خبر حقیقتاً بد این است که سطحِ دی‌اکسیدکربن در هوا، همین الان، به ۳۸۵ پی‌پی‌ام رسیده است.» (از حدودِ ده‌هزار سال پیش تا دورانِ انقلاب صنعتی، سطحِ دی‌اکسیدکربن هوا، حدود ۲۸۰ پی‌پی‌ام بوده است و اگر همین فرایندِ صعودی ادامه یابد، سطحِ دی‌اکسیدکربن، حول و حوشِ سال ۲۰۳۵ به ۴۵۰ پی‌پی‌ام خواهد رسید.)\nهر وقت پذیرفتید که همین الان هم سطحِ دی‌اکسیدکربن بسیار بالا است، آن‌وقت هنسن به شما خواهد گفت که باید چه کار کنید.\nهنسن چارتی را نشان داد که میزانِ کربنِ سوخت‌های فسیلیِ مرسوم را نشان می‌داد. بالای نفت، ستونِ کوتاهی کشیده شده بود، بالای گاز طبیعی، ستونی کوتاه‌تر از نفت و بالای زغال‌سنگ، ستونی بلند. او گفت: «امروز ما حدودِ نیمی از ذخایر نفت را سوزانده‌ایم و تمامِ نفت و گازِ طبیعیِ در دسترس را خواهیم سوزاند.» این ذخایر در اختیار عربستان سعودی و روسیه است و ما نمی‌توانیم به آن‌ها بگوییم آن را نفروشید. بنابراین، وقتی به میزان ذخیرۀ سوخت‌های فسیلی می‌نگریم، خیلی روشن است که تنها راهی که پیشِ روی ما قرار دارد که بتوانیم میزانِ دی‌اکسیدکربن را در اتمسفر کاهش دهیم، استفاده‌نکردن از زغال‌سنگ است. حالا چه این مسئله به‌معنیِ استخراج‌نکردنِ زغال‌سنگ از معادن باشد، چه به‌معنیِ سوزاندنِ آن در نیروگاه‌هایی که می‌توانند مانعِ انتشار دی‌اکسیدکربن شوند. معمولاً به چنین نیروگاه‌هایی «نیروگاهِ زغال‌سنگیِ پاک» می‌گویند. اگرچه اخیراً دربارۀ این نیروگاه‌ها خیلی حرف می‌زنند، درحالِ‌حاضر هیچ نیروگاهِ پاکی در بخشِ تجاری وجود ندارد و به عللِ تکنولوژیک و اقتصادی، معلوم نیست که هیچ‌وقت چنین نیروگاه‌هایی ساخته شوند یا نه.\nهنسن ادامه داد: «اگر ما امروز ساختِ نیروگاه‌های زغال‌سنگیِ جدید را متوقف کنیم و نیروگاه‌های زغال‌سنگیِ موجود را نیز طیِ بیست سال آینده از رده خارج سازیم، می‌توانیم ظرفِ چندده سال، میزانِ دی‌اکسیدکربن را به ۳۵۰ پی‌پی‌ام برگردانیم.» برای نمونه، احیای جنگل‌ها نیز اگر در سطحِ وسیع صورت گیرد، می‌تواند موجبِ کاهش میزان جهانی دی‌اکسیدکربن شود. هنسن تأکید می‌کند: «پس از نظرِ تکنیکی این کار عملی است؛» اما «مستلزمِ این است که اقداماتِ مناسب را انجام دهیم.»\nبرحسبِ تصادف، قرار بود همان روز بعدازظهر، مجلسِ نیوهمپشر طرحی را به رأی بگذارد که مربوط به بزرگ‌ترین نیروگاهِ زغال‌سنگیِ ایالت می‌شد. مالکِ این نیروگاه برنامه‌ریزی کرده بود که چندصد میلیون دلار هزینه کند تا میزانِ انتشار جیوه از نیروگاه را کاهش دهد. طرحِ مجلس برای آن بود که این هزینه با مالیات به مالک برگردد. هنسن که فکر می‌کرد باید درِ چنین نیروگاه‌هایی را تخته کرد، گفت این برنامه «دورریختنِ فاجعه‌بارِ پول» است. یکی از نمایندگان که با دیدگاه هنسن همدلی داشت، لایحه‌ای آماده کرد که بر مبنای آن، باید روی این پروژه تحقیقاتِ بیشتری می‌شد. بعد از سخنرانی، چندین نفر آمده بودند تا با هنسن حرف بزنند. طبقِ توضیحاتِ آن‌ها، شرکت‌های ساخت‌وسازِ ایالت با لایحۀ آن نماینده، مخالف بودند و به نظر می‌رسید که طرح پذیرفته خواهد شد؛ اما کمتر از یک ساعت بعد، لایحه با اتفاقِ آرا در کمیتۀ مربوط رد شد.\nمردی به هنسن گفت: «فکر می‌کنم شما عادت کرده‌اید به اینکه حقیقت را به سیاست‌مداران بگویید و با بی‌اعتنایی آن‌ها مواجه شوید.»\nهنسن لبخندی اندوهناک به لب آورد: «حق با شما است.»\nدر حلقه‌های علمی، نگرانی‌ها دربارۀ تاخ بسیار شایع است. طیِ چند سال گذشته، محققان در سراسر جهان روندهایی بسیار مخرب را تشخیص داده‌اند: زمین با سرعتی بیش از آنچه بیش‌بینی می‌شد، در حالِ تغییر است. برای مثال، کسی انتظار نداشت که پیش از صد سال آینده، قطبِ جنوب بخشِ اصلیِ یخ‌های خود را از دست بدهد؛ اما مطالعاتِ اخیر نشان می‌دهد صفحه‌های عظیمِ یخیِ این قاره همین الان در حال کوچک‌شدن است. در منتهی‌الیهِ دیگر سیاره، یخ‌های قطبِ شمال با سرعتی تکان‌دهنده در حال ذوب‌شدن‌اند. ضخامتِ یخ‌های آن منطقه در تابستان، حدود نصفِ ضخامتِ یخ‌ها در همین چهل سال گذشته است. درعین‌حال، مناطقِ خشک‌سالی که در نواحیِ گرمسیریِ شمال و جنوبِ استوا در نوسان‌اند، نسبت به پیش‌بینیِ مدل‌های کامپیوتری، گسترده‌تر شده‌اند. سرعتِ وقوع آن‌ها نیز بیشتر شده است. این گسترش به‌معنای آن است که مناطقِ پرجمعیتِ اطرافِ استوا، مانندِ جنوبِ غربی امریکا و مناطقِ اطرافِ مدیترانه، بیشتروبیشتر از خشک‌سالی‌های متوالی آسیب خواهند دید.\nاسپنسر ویرتِ فیزیک‌دان به من گفت: «فکر می‌کنم به‌طور مشخص، انقباضِ کلاهکِ یخی قطبِ جنوب تأثیر خیلی زیادی روی اکثرِ دانشمندان گذاشت.» سپس گفت: «و اینجور خبرها همین‌طور ادامه دارد. با خودتان فکر می‌کنید بعدی چیست؟ بعدی؟ انگار همه ‌چیز دارد به مسیرِ نادرستی می‌رود که تغییرات را وخیم‌تر و سریع‌تر می‌کند.»\nهانس یوئاخیم شِلِنهوبر، رئیسِ مؤسسۀ تحقیق در آثارِ آب‌وهوایی در پوتسدامِ آلمان اخیراً گفته است: «تقریباً در تمام حوزه‌ها، سرعتِ تغییرات بیش از آن‌ چیزی است که ما پیش‌بینی کرده بودیم. ما داریم به سمتِ بی‌ثبات‌کردنِ آب‌وهوای دنیا می‌رویم و این بی‌ثباتی خیلی پیشرفته‌تر از آن است که اکثرِ مردم یا حکومت‌ها درک می‌کنند.»\nمشاورِ علمیِ اوباما، جان هولدرن، فیزیک‌دانی است که دانشگاه هاروارد را ترک کرده است. او گفته که معتقد است: «هر نگاه منطقی، فراگیر و روزآمد به شواهد، آشکارا نشان می‌دهد که تمدن خیلی وقت است موجبِ تداخلِ اتمسفریِ خطرناک در سیستمِ آب‌وهوایی شده است.»\nبه‌علاوه توافقی سراسری بین دانشمندان وجود دارد که زغال‌سنگ جدی‌ترین تهدید برای آب‌وهوا است. پنجاه‌درصد از نیروی برق در ایالات متحده با زغال‌سنگ تولید می‌شود. در چین، این درصد حدود هشتاد است و هر یکی‌دو هفته، نیروگاهِ زغال‌سنگیِ جدیدی افتتاح می‌شود. ذخایرِ نفت رو به کاهش است؛ اما زغال‌سنگ هنوز بسیار فراوان است و می‌تواند به سوختِ مایعِ بسیار آلوده‌کننده‌ای تبدیل شود. در بعضی جاها این اتفاق افتاده است. استیون چو، فیزیک‌دانِ برندۀ جایزۀ نوبل، پیش از آنکه وزیرِ انرژی ایالات متحده شود، در یکی از سخنرانی‌هایش گفته بود: «زیرِ زمین آنقدر کربن وجود دارد که برای پختنِ همۀ ما بس است. زغال‌سنگ بدترین کابوسِ من است.» هنسن علاقه‌مند است این علایق را تشدید کند. چند ماه پیش، هفت دانشمندِ برجستۀ اقلیم‌شناس در استرالیا نامه‌ای سرگشاده به سرانِ بزرگ‌ترین شرکت‌های مادر در این کشور نوشتند و گفتند: «نباید هیچ نیروگاهِ زغال‌سنگی جدیدی تأسیس شود؛ جز نیروگاه‌هایی که نشتِ دی‌اکسیدکربن از آن‌ها صفر است.» به‌علاوه توصیه کردند: «همۀ نیروگاه‌های قدیمی باید طیِ برنامه‌ای فوری از رده خارج شوند.» این گروه در نامه‌شان نوشتند: «متأسفانه واقعیتِ تلخ ماجرا این است که هر اقدامِ مؤثری برای جلوگیری از تغییرات آب‌وهوایی، مستلزمِ توقفِ کارِ نیروگاه‌های زغال‌سنگیِ فعلی در آیندۀ نزدیک است.»\n\nنگرانی‌های هنسن دربارۀ تاخ دغدغۀ خیلی از دانشمندان است؛ باوجودِاین، هنسن همچنان تافته‌ای جدابافته است. نیومی اورِسکِس، مورخ علم و از اعضای هیئت مدیرۀ دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو، به من گفت: «تقریباً همۀ اعضای جامعۀ علمی آماده‌اند بگویند که ما اگر این روند را ادامه دهیم و برای بازگرداندنِ اوضاع به وضعِ عادی دست به کاری نزنیم، خیلی‌خیلی زود وضعِ خطرناکی پیدا خواهیم کرد یا همین الان هم در معرضِ خطر هستیم. اما هنسن عباراتِ شدیدالحن‌تری به کار می‌برد. او از واژه‌ها و صفت‌های اخلاقی استفاده می‌کند و این چیزی است که دانشمندان با آن راحت کنار نمی‌آیند.»\nدرعینِ‌حال هنسن بینِ فعالانِ محیط‌زیستی نیز رفته‌رفته جای خود را از دست داده است. آیلین کلاوسن، رئیسِ مرکزِ جهانیِ تغییراتِ آب‌وهواییِ پیو، گفت: «من تصور می‌کنم جیم هنسن به همان اندازه که دانشمند است، یک قهرمان هم هست. او از همان اول در این ماجرا حاضر بوده است، همه‌جور فشارِ سیاسی را تحمل کرده است و کارهای عجیب‌وغریبی کرده است تا این موضوع در مرکزِ توجهات باقی بماند. بااین‌حال ای‌کاش روی همان چیزی که واقعاً می‌داند متمرکز می‌مانْد. چون من تصور می‌کنم هنسن نگاه واقع‌گرایانه‌ای ندارد که تشخیص دهد چه چیزهایی از نظرِ سیاسی ممکن است یا بهترین سیاست‌گذاری‌ها باید شامل چه چیزهایی شود تا این موضوع را مدنظر قرار داده باشد.»\nدر میان راه‌حل‌های موجود برای کاهش سطحِ انتشار دی‌اکسیدکربن، یگانه راهی که به نظر می‌رسد شانسِ تصویبِ قانونی داشته باشد، چیزی است که به آن می‌گویند سیستمِ «محدودیت و تجارت۵» طبقِ این سیستم، دولت محدودیت مشخصی برای کلِ دی‌اکسیدکربنِ انتشاریافته قائل می‌شود. سپس به انتشاردهندگانِ بزرگی مانند نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها اجازه می‌دهد تا در بازارِ کربن، خریدوفروش کنند. روی کاغذ، حداقلش این است که چنین سیستمی مصرف‌کنندگانِ سوخت‌های فسیلی را ناامید می‌کند؛ چون مجبورند برای دی‌اکسیدکربنی که انتشار می‌دهند، پول پرداخت کنند. اما تجربۀ استفاده از این سیستم بینِ اعضای اتحادیۀ اروپا نشان داده است که نتیجۀ کار بسیار غیرقاطع است و هنسن می‌گوید این کار در اساس یک‌ جور تظاهرکردن است. او اخیراً برای اشاره به این سیستم گفته بود: «معبدِ نابودی.» هنسن اصرار دارد که آنچه لازم است، وضعِ مالیاتِ مستقیم روی انتشار دی‌اکسیدکربن است. این مالیات باید از ابتدا چشم‌گیر باشد۶ و در طول زمان نیز با شیبی تند افزایش یابد. عواید این مالیات به‌زعمِ هنسن باید در درآمد سرانۀ امریکایی‌ها توزیع شود. بدین‌ترتیب، آن‌هایی که انرژیِ کمتری مصرف کنند، می‌توانند پولِ بیشتری دربیاورند و از طرفِ دیگر کسانی که بیشتر مصرف می‌کنند، خواهند فهمید که این کار برایشان گران تمام می‌شود. چند هفته پیش هنسن با اشاره به سیستمِ «محدویت و تجارت» نوشت: «تنها دفاعی که می‌شود از این دروغِ شاخ‌دار کرد، این است که خب، درست است. جای خوشحالی ندارد؛ ولی این قطار از ایستگاه به راه افتاده است و بهتر است هرچه‌زودتر از ریل خارج شود وگرنه طولی نخواهد کشید که زمین و کلِ ما را با خود به قعرِ دره خواهد برد.»\nاز حدود سی سال پیش که هنسن مدیرِ مؤسسۀ گودارد شده است، دفتر او در طبقۀ هفتمِ ساختمانِ مؤسسه قرار دارد. ماه گذشته، یک روز به آنجا رفتم تا با او ملاقات کنم. هنسن به من گفت که دارد تلاش می‌کند بایگانی‌های قدیمی‌اش را کامپیوتری کند. سه میزِ کار چوبی دفتر وسیعِ او را اشغال کرده‌اند، باوجودِاین، همچنان خیره‌کننده‌ترین چیزی که به چشم می‌آید، انبوهِ کاغذهایی است که همه ‌جا روی هم تلبار شده‌اند.\nهنسن در طول هفته، در آپارتمانی زندگی می‌کند که فقط دوسه بلوک از محلِ کار او فاصله دارد. اما اغلب آخر هفته‌ها با همسرش به خانۀ قرنِ هجدهمی‌ای می‌رود که در پنسیلوانیا خریده است و پسر و دخترش که هر دو خودشان نیز بچه‌دارند، آنجا به آن‌ها سر می‌زنند. هنسن عاشقِ نوه‌هایش است. در طولِ ساعاتِ متمادی‌ای که با هم حرف می‌زدیم، تنها چیزی که با علاقۀ محض تعریف می‌کرد، شرحِ درخت‌کاری‌هایش با آن‌ها در بهار بود. او می‌گوید آن‌ها اصلی‌ترین دلیلِ فعالیت‌هایش هستند. هنسن برایم توضیح داد: «دلم نمی‌خواهد نوه‌هایم بگویند بابابزرگ فهمید دارد چه اتفاقی می‌افتد، ولی مسئله را روشن نکرد.»\nروزی که با هنسن در دفترِ کارش ملاقات کردم، کمیتۀ انرژی و تجارت در کنگره، لایحۀ محدودیت و تجارتی را آماده کرده بود که هنری واکسمن، نمایندۀ کالیفرنیا بانی آن بود. این لایحه که «معاهدۀ امریکاییِ انرژیِ پاک و امنیت» نام گرفته، هدفِ اصلی خود را کاهشِ هفده‌درصدیِ انتشار کربن در امریکا تا سالِ ۲۰۲۰ قرار داده است. این مهم‌ترین قانون‌گذاریِ کنگره دربارۀ آب‌وهوا تا گذشته‌های دور است. هنسن معتقد است این لایحه مشخصاً اجازۀ ساختنِ نیروگاه‌های زغال‌سنگیِ جدید را می‌دهد و فکر می‌کند اگر تصویب شود، چنین ساخت‌وسازهایی اتفاق خواهد افتاد. او گفت احتمالاً بهترین اتفاق ممکن این است که این لایحه تصویب نشود، چون در این صورت محتمل است که «کنگره تجدیدنظر کند و این بار لایحه را با حساسیت بیشتری بنویسد».\nمن گفتم اگر لایحه تصویب نشود، احتمالِ بیشتر این است که کنگره این موضوع را به حالِ خود رها کند، و به همین علت است که اکثرِ گروه‌های زیست‌محیطی در کشور مدافعِ لایحه‌اند.\nهنسن گفت: «این صرفاً به‌علت ساده‌لوحیِ سازمان‌های زیست‌محیطی در واشنگتن است. جای تأسف دارد که برخی از این سازمان‌ها خودشان بخشی از سازوکار «همرنگِ جماعت شوی» واشنگتن شده‌اند.\nهنسن مدعی است که سیاست‌مداران به شکلی خودخواسته، دچارِ سوءفهم از علمِ اقلیم‌شناسی هستند؛ البته می‌شود این‌طور هم گفت که هنسن دچارِ سوءفهم از سیاست است. اگر بخواهیم سطحِ دی‌اکسیدکربن معلق در اتمسفر ثابت شود، حدودِ سه‌چهارمِ از کلِ حجمِ انتشارِ جهانی این گاز باید متوقف شود. برای چنین کاری، مسائل مربوط به کشاورزی و جنگل‌داری نیز به شکلی بنیادی باید تغییر کند. تا چشم‌اندازی دوردست به نظر نمی‌رسد که هیچ ملتی برای برداشتنِ گام‌های لازم داوطلب باشد. از سوی دیگر، تقریباً تمام روندها نیز در جهتِ مخالف درحال حرکت‌اند. اینکه دنیا عمیقاً نیازمندِ راه‌حلی است که هم علم و هم سیاست را راضی کند، به معنیِ این نیست که چنین راه‌حلی در دسترس نیز هست.\nهنسن به سهمِ خود می‌گوید که وقتی قوانین ژئوفیزیک هم تغییرپذیرند، تغییرِ قوانین جامعه به‌طریقِ‌اولی ممکن است. به او یادآوری کردم که نباید از ایالات متحده انتظار داشت که نیروگاه‌های زغال‌سنگیِ خود را تعطیل کند. در پاسخ گفت: «همین الان می‌توان کشورهایی را نشان داد که تشکیلاتِ انرژیِ آن‌ها پنجاه‌درصد کارامدتر از تشکیلاتِ امریکا است. ما نصفِ برقِ خود را از زغال‌سنگ می‌گیریم. همین یک مسئله خودش به اندازۀ کافی جای بحث دارد.»\nپس هند و چین چه می‌شوند؟\nهر دوی این کشورها در خطرِ تهدیدهای مکررِ تغییراتِ آب‌وهوایی هستند. مادامی که سیاست‌مداران و مردمِ حامی آن‌ها را به حال خود بگذاریم که چنین قوانینی را پیش ببرند، «بازارِ کسب‌وکار» به‌شکلِ متعارفِ خود پیش خواهد رفت و کوچک‌ترین اعتراضی به این روندِ متعارف غیرواقع‌گرایانه جلوه خواهد کرد. بنابراین باید قوانین را عوض کنیم.\nاو گفت در فکرِ شرکت در تضاهراتِ اعتراضی دیگری علیهِ زغال‌سنگ در ویرجینیای غربی است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را الیزابت کولبرت نوشته است و در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «The Catastrophist» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «دانشمندی که نمی‌خواهد زمین به دوزخ تبدیل شود» و با ترجمهٔ محمد ملاعباسی منتشر کرده است.\n•• الیرابت کولبرت (Elizabeth Kolbert) روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی است که تا به امروز دوبار جایزۀ ملی مگزین (۲۰۰۶ و ۲۰۱۰) و یک بار جایزۀ پولیتزر را در بخش کتاب غیرداستانی (۲۰۱۵) دریافت کرده است. کولبرت تحصیلات خود را در دانشگاه ییل به پایان رسانده است و مقالات فراوانی از او در نیویورک تایمز و نیویورکر به چاپ رسیده است. آخرین کتاب او انقراض ششم، تاریخی غیرطبیعی یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های سال ۲۰۱۵ در آمریکا بود. مسائل محیط زیستی و تغییرات آب‌و‌هوایی در رأس علایق پژوهشی اوست.\n[۱] Power Past Coal: نام جنبشی اعتراضی است که بر استخراج معادن زغال‌سنگ، حمل‌و‌نقل و صادرات و واردات این سوخت فسیلی متمرکز شده است و برای جایگزینی این سوخت آلوده با انرژی‌های پاک‌تر می‌کوشد. نامِ دیگر این جنبش «communities against coal export» است که در ترجمه این نام را جایگزین کرده‌ام.\n[۲] الان، ۷۵ ساله. این مقاله در سال ۲۰۰۹ منتشر شده است.\n[۳] Model Zero\n[۴] Spencer Weart\n[۵] cap and trade: راهکاری است برای مقابله با افزایش آلودگی هوا. طبقِ این سیستم، مقدار دی‌اکسیدکربنِ مجاز برای انتشار معین می‌شود. ازاین‌به‌بعد، صنایعی که مجبورند دی‌اکسیدِکربن بیشتری مصرف کنند، باید این دی‌اکسید کربن را از صنایعِ پاک‌تر یا کارخانه‌های کم‌آلاینده بخرند.\n[۶] چیزی معادل با مالیاتِ یک‌دلاری‌ای که روی هر گالن گازوئیل بسته می‌شود.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157800.json b/train/528157800.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8c6a84ae7798958c479f0f50e3dfb090f4a052e6 --- /dev/null +++ b/train/528157800.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کتانی‌‌‌ها همیشه کفش‌‌‌هایی سیاسی بوده‌‌‌اند", + "subtitle": "کتانی با انتقال نشانه‌هایی دربارۀ هویت ملی، طبقه و نژاد بیانگر چیزی بیش از ورزش‌دوستی بوده است", + "introduction": "کتانی برای بیشتر ما نماد جوانی و ماجراجویی و درعین‌حال پاکی و معصومیت است، چیزی که در فیلم‌هایی مثل «دختری با کفش‌های کتانی» به نمایش درمی‌آید. اما تاریخی که پشت سر این کفش‌هاست بسیار پیچیده‌تر است. در ابتدا کتانی‌ها، به‌دلیل انعطاف‌پذیری و قابلیتِ بی‌صدا قدم‌برداشتن، محبوبِ دزدها و دیگر مجرمان بودند. به همین دلیل کتانی‌پوشیدن در دوره‌هایی نشانه‌ای از تمایل به بزه و خراب‌کاری قلمداد می‌شد، البته بعدها پای سیاست و نژاد و طبقه نیز به میان آمد.", + "content": "کیمبرلی کریسمن کمبل، آتلانتیک — بااینکه نمایشگاهِ «بیرون از جعبه؛ ظهور فرهنگِ کتانی»۱، از زمان گشایش آن در سال ۲۰۱۳ در تورنتو، در حال گشتن دورِ آمریکاست اما، هفتۀ پیش در آستانۀ افتتاح آن در موزۀ اُکلندِ کالیفرنیا، بحث‌های تندوتیزی دربارۀ مسایل مرتبط با نمایشگاه‌‌‌گردانی برانگیخته است. در این نمایشگاه دو جفت از کتانی‌‌‌های نیو بَلِنس موجود است. این برند به‌تازگی، در ماه نوامبر، پس از حمایتِ آشکارش از سیاست‌‌‌های تجاریِ حمایت‌‌‌گرایانۀ دونالد ترامپ، سیاسی شده است. این حمایت باعث شد که یکی از وبلاگ‌های نئونازیْ نیو بَلِنس را «کفش رسمی سفیدپوستان» معرفی کند. واکنش مشتریان خشمگینْ هجوم به رسانه‌‌‌های اجتماعی بود: به‌اشتراک‌گذاشتن تصاویر و ویدئوهایی از کتانی‌‌‌های نیو بَلِنس که به آتش کشیده شده یا سر از سطل‌‌‌های آشغال و توالت‌‌‌ها درآورده بودند. این شرکت به‌سرعت بیانیه‌‌‌ای صادر کرد و اظهار داشت که «هیچ‌‌‌گونه تعصب و نفرتی را نمی‌پذیرد»، درحالی‌که توأمان سعی داشت مُدعایِ آمریکایی‌بودن محصولاتش را به مردم بقبولاند.\n حدود یک ماه بعد، نایکی تبلیغ توییتری جدیدی منتشر کرد که، به‌نظر، بیانگر این نکته می‌‌‌رسید که به‌اشتراک‌گذاشتن «نظرات سیاسی» منحرف کردن اذهان از دویدن است، و کفش‌‌‌های نایکی مشخصاً برای دویدن است که طراحی شده‌‌‌اند. مهم نیست که این تبلیغْ درخواستی از مردمِ خسته از انتخاباتِ طرف‌دار هر دو حزب باشد یا تلاشی برای پیشگیری از رسوایی‌هایی همانند نیو بَلِنس؛ موضع غیرسیاسی نایکی، با درنظر‌گرفتن تاریخِ پای‌‌‌پوشی که می‌‌‌فروشد، باورپذیر نیست: کتانی‌‌‌ها همواره بوم‌‌‌هایی برای نقش و نمایش سیاسی بوده‌‌‌اند، چه برندها این را بخواهند و چه نه.\n الیزابت سِمِلهَک، گردانندۀ نمایشگاه «بیرون از جعبه» به من گفت چیزی که نایکی و نیو بَلِنس قادر به فهم آن نیستند این است که «معنای فرهنگیِ در پس کتانی‌‌‌ها تبادل‌نظری است مداوماً در حال تحول، میان کسانی که آن‌‌‌ها را تولید می‌‌‌کنند و کسانی که آن‌‌‌ها را می‌‌‌پوشند.» او متناسب با موقعیت گفت که هرچند درحال‌حاضر کفش‌‌‌های نیو بَلِنس نمایش داده می‌‌‌شوند، تغییر آن نیز، بسته‌به واکنش بینندگان، ممکن است. سملهک افزود: «من می‌توانم آن مالکیتی را که برندها می‌‌‌خواهند بر پیامشان داشته باشند درک کنم، اما ماهیتِ گفتمانیِ برندسازیْ آشکارا دست‌‌‌کاری در آن را ممکن می‌‌‌کند.» همان‌‌‌گونه که این نمایشگاه نشان می‌‌‌دهد، در طول دویست سال گذشته، کتانی‌‌‌ها بر همه‌‌‌چیز، از هویت ملی، نژاد و طبقه، تا مردانگی و مجرمیت، دلالت داشته‌‌‌اند؛ به‌بیان ساده، آن‌‌‌ها، با نیت یا بدون آن، آهن‌رباهایی برای معانی سیاسی و اجتماعی‌‌‌اند، به‌گونه‌‌‌ای‌که آن‌‌‌ها را از دیگر انواع پای‌‌‌پوش جدا می‌‌‌کند.\n قدمت کفش‌‌‌های ورزشی‌ای که توان حرکتی را افزایش می‌‌‌دهند و تخت‌‌‌های لاستیکی دارند به قرن نوزدهم بازمی‌‌‌گردد، زمانی که در اصل برای بازی تنیس پوشیده می‌‌‌شدند. البته از همان آغاز، این به‌اصطلاح «کتانی‌‌‌ها» – دلیل نام‌گذاری آن‌‌‌ها گام‌‌‌های بی‌‌‌صداست۲– با دلالت‌‌‌های ضمنیِ بزهکاری آلوده شده بودند، زیرا انتخاب شناخته‌‌‌شدۀ مردم‌‌‌آزارها، زورگیرها و سارقان بود. معلوم شد که رهایی از این بدنامی بسیار مشکل است؛ عنوان مقاله‌‌‌ای جنجالی در نیویورک تایمز در سال ۱۹۷۹ این بود: «کتانیِ مُدِ روز، برای دوندگان و زورگیرها.»\n روکفشی لاستیکی پیش‌‌‌ولکانش / سازنده: ناشناس / رون وود / فدراسیون هنر آمریکا / موزۀ کفش باتا\n تا دهۀ ۱۹۲۰ طول کشید تا صنعتی‌‌‌سازی بتواند کفش‌‌‌های کتانی را، در مقیاسی وسیع، قابل‌حصول و خریدن کند. این کفشِ ساق‌‌‌بلندِ نخی و لاستیکی، که زمانی نماد اوقات فراغتِ طبقۀ ممتاز در زمین تنیس بود، خود را با ورزش تیمی جدید و تساوی‌‌‌گرای بسکتبال وفق داد. شرکت کفش لاستیکیِ کانوِرس -که در سال ۱۹۰۸ برای تولید گالش تأسیس شده بود- در سال ۱۹۱۷ از اولین کفش بسکتبال خود، آل استار، رونمایی کرد. در حرکتی نبوغ‌‌‌آمیز در بازاریابی، کانوِرس از مربیان و بازیکنان بسکتبال به‌عنوان سفیرانِ برندِ خود دعوت کرد. یکی از آن‌‌‌ها چاک تیلور بود، اولین ورزش‌کاری که نام یک کتانی از او گرفته شده است.\n اما سیاست نیز به‌اندازۀ ورزش به ظهور کتانی‌‌‌ها یاری رساند. همانطور که سملهک توضیح می‌‌‌دهد «صلح شکنندۀ پس از جنگ جهانی اول باعث افزایش علاقه به فرهنگ جسمانی و پیوند آن با ملی‌‌‌گرایی و علم اصلاح نژادِ در حال ظهور شد. کشورها شهروندان را به ورزش ترغیب می‌‌‌کردند، نه صرفاً به‌خاطر سلامت جسمی بلکه همچنین به‌منظور آمادگی برای جنگ بعدی. در این نکته که، در اوج فاشیسم، کتانی تبدیل به یکی از مردمی‌‌‌ترین اشکال پای‌‌‌پوش شده بود طعنه‌‌‌ای هم هست.» گردهمایی‌‌‌های ورزشیِ توده‌‌‌ای یکی از ویژگی‌‌‌های زندگیِ فاشیستی در آلمان، ژاپن و ایتالیا بود. اما کتانی‌‌‌ها می‌‌‌توانستند نمایانگر مقاومت نیز باشند. برتری جسی اوئِنز در رقابت‌‌‌های المپیک برلین در سال ۱۹۳۶ میزبانانِ نازیِ این رقابت‌‌‌ها را بیشتر از این جهت آزرد که او با کفش‌‌‌های مخصوص دویدن داسْلِر تمرین کرده بود که ساخت آلمان بود. این شرکت بعدها میان دو برادرِ داسْلِر تقسیم شد که یکی سهم خود را پوما و دیگری آدیداس نامید.\n در طول جنگ جهانی دوم، زمانی که دولت ایالت متحده لاستیک را جیره‌‌‌بندی کرد، پس از اعتراضات گسترده، کتانی‌‌‌ها را از این جیره‌‌‌بندی معاف کرد. این کفشِ خودمانی، کاربردی و ارزان‌‌‌قیمت، هم در زمین بازی و هم بیرون از آن، بدل به یکی از اصلی‌‌‌ترین اجزای هویت آمریکایی شده بود. تأثیر روبه‌رشدِ تلویزیون در دهۀ ۱۹۵۰ دو سرمشقِ فرهنگی جدید آفرید: ورزش‌کارِ شهیر، و نوجوان. جیمز دین، به‌طوری مؤثر، کفش‌‌‌های چاک تیلور را، به‌عنوان پای‌‌‌پوشِ برگزیدۀ «شورشیان بی‌‌‌دلیلِ»۳ جوان، ازنو برندسازی کرد.\n کفش ورزشی آل استار ضدلغزندگی ساخت شرکت کفش لاستیکی کانوِرس، از سال ۱۹۲۳. فدراسیون هنر آمریکا\n کفش‌‌‌های کتانی در تاریخِ جنبشِ حقوق مدنی بدل به پاورقی شدند. در سال ۱۹۶۵، «من جاسوسی می‌‌‌کنم»۴ اولین درام تلویزیونی هفتگی بود که هنرپیشه‌‌‌ای سیاه‌‌‌پوست به‌نام بیل کازبی یکی از نقش‌‌‌های اصلی آن را ایفا می‌‌‌کرد. شخصیت او یک مأمور سی‌‌.‌آی‌.‌‌اِی خوش‌‌‌‌و‌خرم بود که، زیر نقش مربی تنیس پنهان شده بود و از روی عادت، کتانی‌‌‌های آدیداس سفیدی می‌‌‌پوشید که به‌سادگی با نوارهای سه‌‌‌گانۀ چشمگیرش قابل‌شناسایی بود. این کارآگاهِ مُدِ روز، به خاستگاهِ «آب‌‌‌زیرکاه» کتانی‌‌‌ها اشاره می‌کرد و درعین‌حال، خلاصه‌ای از اوضاع و احوال آن روز بود. کفش‌‌‌های کتانی در رقابت‌‌‌های المپیک مکزیکوسیتی در سال ۱۹۶۸ نقش بارزتری داشتند. در این رقابت‌‌‌ها، دوندۀ سرعتِ آمریکایی و برندۀ مدال طلا، تامی اسمیت، و هم‌‌‌تیمی‌‌‌اش جان کارلوس، برندۀ مدال برنز، هنگام بالارفتن از سکوی اهدای مدال، کفش‌‌‌های پوما سوِیدشان را درآوردند و با پاهای پوشیده در جوراب، با سرهای پایین انداخته و مشت‌‌‌های افراشتۀ پوشیده در دستکش سیاه، به‌حالت سلامِ مخصوص جنبش قدرت سیاه۵، قدم بر سکو گذاشتند تا نمادِ فقر آمریکاییانِ آفریقایی‌‌‌تبار باشند. البته جنجالِ پیروِ آن آسیبی به موفقیتِ سوِید نرساند و این کفش‌‌‌ها هنوز هم تولید می‌‌‌شوند.\n حوالی همان زمان، شورِ دویدنْ پای‌‌‌پوش‌‌‌های ساق‌‌‌کوتاهِ پیشرفته‌‌‌ای را ضرورت بخشید که شباهت کمی به ساق‌‌‌بلندهای بسکتبالِ نخی و لاستیکیِ آشنا داشتند. اما این کفش‌‌‌های آخرین مدلْ تنها برای دویدن نبودند:آن‌‌‌ها بیانیه‌‌‌های رنگی و حسرت‌‌‌آورِ صنعت مُد بودند. در سال ۱۹۷۷ مجلۀ وُگ اعلام کرد «کتانی‌‌‌های دوندگان واقعی» بدل به نمادهای ثروت و موقعیت شده‌‌‌اند و غیرورزش‌کاران مشهوری چون فارا فاسِت و میک جَگِر آن‌‌‌ها را به پا می‌‌‌کنند. به‌دلیل ساخت‌‌‌های سفارشی برای فعالیت‌‌‌ها و همچنین جنسیت‌‌‌های مختلف، مردم به‌جای یک جفت کتانی به یک جاکفشیِ پر از آن‌‌‌ها نیاز پیدا کردند. شرکت‌‌‌های سازندۀ کتانیْ جنبش آزادی زنان را همچون حربه‌‌‌ای تبلیغاتی در آغوش کشیده و کفش‌‌‌هایی را تبلیغ کردند که مخصوص بدن و سبک‌زندگیِ زنانه طراحی شده بودند.\n کفش‌‌‌های بدون بند وَنس تخته‌‌‌شطرنجی از سال ۲۰۱۴ با طرح رِتروی سال ۱۹۸۰. رون وود / فدراسیون هنر آمریکا / موزۀ کفش باتا\n درحالی‌‌‌که حومه‌‌‌ها از دونده پر می‌‌‌شدند، شهرهای آمریکا شاهد افزایشی در تعداد بازیکنان بسکتبال بودند، به‌خصوص شهر نیویورک که، در آن، سبک جدید و شجاعانه‌‌‌ای این بازی را تبدیل به نمایشی برای خودنمایی مردانه کرد. درست مثل رقص برِیْک، بسکتبالِ حیاط‌‌‌مدرسه‌‌‌ نیز موفق به آیینی‌کردن رقابتی جسمانی شد که با جریان اصلی فرهنگ (سفیدپوستان) عجین گشت. در دفترچۀ راهنمای «بیرون از جعبه»، بابیتو گارسیا مورخِ کفش‌‌‌های کتانی توضیح می‌‌‌دهد که «در دهۀ ۱۹۷۰ بسکتبالیست‌‌‌های نیویورکی و جماعت هیپ‌هاپْ درک موجود از کتانی‌‌‌ها را به‌نحوی تغییر دادند که دیگر نه امکانات ورزشی بلکه ابزارهایی برای بیان اجتماعی بودند. پیشروان فرهنگ کتانی عمدتاً… کودکان رنگین‌‌‌پوستی بودند که در دوره‌ای از رکود اقتصادیْ بزرگ شده بودند.» فیلم مستند «پوشیدن لباس نو»۶ در سال ۲۰۱۵ نقش پررنگ کفش‌‌‌های کتانی را در تاریخ فرهنگی سیاه‌‌‌پوستانِ شهری برجسته و اخذِ آن توسط سفیدپوستان را نشان می‌‌‌دهد.\n کتانیِ پارچه‌‌‌ایِ بی‌‌‌آلایش، که از دهۀ ۱۹۶۰ جای خود را در جهان ورزش به طراحی‌‌‌های ارگونومیک و مواد آینده‌‌‌نگرانه داده بود، به‌عنوان کفشِ روزمره، زندگی جدیدی یافت. طی چند دهۀ پس‌ازآن، کتانی‌‌‌های پارچه‌‌‌ای همان‌قدر معرف ورزش‌کاران بودند که معرف طغیان جوانی. جوانان نسل بیت، نوازندگان موسیقی راک و اسکیت‌‌‌بوردبازها آن‌‌‌ها را برگزیدند، نه ضرورتاً به این دلیل که راحت و باحال بودند، بلکه چون ارزان، معمولی و اصیل بوند. کانوِرس، کِدز و وَنسْ اعتبار خیابانی۷ خود را نه از ستاره‌‌‌های ورزشی بلکه از رامونز، سید ویشس و کرت کوبین گرفتند. در سال ۲۰۰۸ کانوِرس خشم طرف‌داران نیروانا را برانگیخت، آن‌هم با عرضۀ نسخۀ مخصوصِ ساق‌‌‌بلندی که، با بی‌‌‌سلیقگی، از خاطراتِ خوانندۀ فقید پوشیده شده بود. آل استار، که سابقاً تنها در رنگ‌‌‌های سیاه و سفید موجود بود، ناگهان در رنگین‌‌‌کمانی از رنگ‌‌‌های مدِ روز ظاهر شد.\n در اوایل دهۀ هشتاد، خیزشِ ایروبیکْ شرکت نایکی را، که شهرتش را مدیونِ کفش‌‌‌های دو بود، برای تطبیق به دردسر انداخت. در ماهِ فوریۀ ۱۹۸۴ این شرکت اولین ضرر فصلی‌‌‌اش را گزارش کرد، اما در همان سال نیز قراردادی حمایتی با بسکتبالیستِ تازه‌‌‌کار، مایکل جردن، به امضا رساند. می‌‌‌توان گفت که امضای این قرارداد لحظۀ تولد فرهنگ مدرن کتانی است. مایکل جردن در بازی‌‌‌های ان‌.‌‌بی.‌‌‌اِی، در تناقض با قوانین لیگ، کتانی مخصوصش ایر جوردنز را می‌‌‌پوشید. نایکی با کمال میل جریمۀ پنج‌هزاردلاری به‌ازای هر بازی را می‌‌‌پرداخت و هم‌زمان تبلیغاتی پخش می‌‌‌کرد با این ادعا که «ان.‌‌‌بی.‌‌‌اِی نمی‌‌‌تواند مانع شما برای پوشیدن این‌‌‌ها شود.» این‌چنین بود که، وقتی اولین ایر جوردنزها در سال ۱۹۸۵ به فروشگاه‌‌‌ها رسیدند، علی‌‌‌رغم برچسب قیمت ۶۵دلاری، حال‌وهوای متمایزِ اعتراض علیه سیستم را با خود داشتند. اما همه هم نمی‌‌‌خواستند مثل مایکل باشند. درحالی‌‌‌که جردن از قِبَل شراکتش با نایکی ثروتمند شده بود، به سکوت در برابر مسائل سیاسیِ مرتبط با جمعیت آمریکاییان آفریقایی‌‌‌تبار متهم شد. گویا در پاسخ گفته بود: «جمهوری‌‌‌خواه‌‌‌ها هم کتانی می‌‌‌پوشند.»\n اولین کفش نایکی ایر جوردن متعلق به ۱۹۸۵. فدراسیون هنر آمریکا\n محبوبیت روزافزونِ کتانی در هر دو سوی مرزِ سیاسیْ زمینه را برای جنگی فرهنگی و تمام‌‌‌عیار بر سر ارتباط این کفش‌‌‌ها با مجرمیت یا عدم آن مهیا کرد. گروه ران دی.‌‌‌ام.‌‌‌سی، یکی از انبوهِ مدافعانِ هیپ‌هاپِ کفش‌‌‌های کتانی، در آهنگ «آدیداس من» (۱۹۸۶) و در برابر تصویر تبهکارانۀ کتانی به‌عنوان «کفش‌‌‌های مُجرم» از آدیداسْ سوپراستارزِ بدون بندش دفاع کرد. آن‌‌‌ها در این آهنگِ رَپ چنین می‌‌‌خوانند: «کتونی‌‌‌هام رو پوشیدم، اما شَر نیستم.» (جایزۀ گروه، قراردادی حمایتی با آدیداس بود که برای اولین بار با یکی از گروه‌های موسیقی منعقد می‌‌‌شد.\n اما کتانی ایر فورس وانِ تمام‌سفیدِ نایکی، که در همان سالِ عرضۀ «آدیداس من» روانۀ بازار شد، می‌‌‌توانست لایق نام «کفش‌‌‌های مُجرم» باشد. داشتن مقدار کافیِ پول برای بیرون‌رفتن با ایر فورس وان‌‌‌های «تازه» یعنی نو و ساییده‌نشده، در میان موادفروشان خیابانی، به نشان غرور بدل شد. سملهک در دفترچۀ راهنمای نمایشگاه می‌‌‌نویسد: «همانند شمایل چندوجهیِ گاوچران، مواد فروش نیز نماد فردگرایی خشنی بود که مُد آن ابرمردانه و به‌سادگی قابل‌بازاریابی بود… به‌نحوی‌که می‌‌‌شد هم از آمریکایی‌بودن و هم از غرابتِ آن منفعت برد.» ای‌‌.‌اف.‌‌‌وان نه‌تنها بحرانی برای روابط‌عمومی نشد، بلکه بلافاصله بدل به آیتمی کلاسیک شد. افزایش قیمت کتانی‌‌‌ها و پرستیژِ اجتماعی منجر به شکل‌گیری موجی از کتانی‌دزدی شد. رسانه‌‌‌های معترض، در سال ۱۹۹۰ ویدئوهای تبلیغاتی نایکی، به‌کارگردانیِ اسپایک لی را به‌خاطر چندین «قتل به‌خاطر کتانی» مقصر دانستند. بیل کازبی در سال ۲۰۰۴، زمانی که یک پدروارۀ تلویزیونیِ۸ سابقِ محبوب و محترم بود، در سخنرانیِ «پوند کیک»۹ برای انجمن ملی پیشرفت رنگین‌‌‌پوستان۱۰ به سرزنش کتانی‌‌‌های گران‌قیمت پرداخت و والدین آمریکایی آفریقایی‌‌‌تبار را برای دور‌ریختن پول با چنین خریدهای بی‌‌‌ارزشی ملامت کرد.\n اما رشدِ سفارشی‌‌‌سازی و قابلیت‌‌‌های کلکسیونی، که موتور محرک آن سایت eBay است، تنها باعث بیشترشدن هزینۀ کتانی‌‌‌ها شد. هنرمندان و طراحان ممتاز مُد، همچون پرادا و گوچی، شروع به عرضۀ طرح‌‌‌های خود یا همکاری با برندهای ورزشی در تیراژ محدود کردند. در این بازارِ مختصِ خواص، کتانی‌‌‌ها از ابژه‌‌‌های مصرفی نمادین تبدیل شدند به وسایلی اختصاصی و حامل تفاسیر تک‌‌‌منظورۀ اجتماعی. در یک موردِ مشهور در سال ۲۰۰۵، هنرمندی به‌نام جودی ورتِین کفش‌‌‌های ورزشیِ برینکو را برای کمک به عبورِ غیرقانونی از مرز مکزیک و آمریکا طراحی کرد. او این برینکوها را مجانی بین مهاجران توزیع می‌‌‌کرد و هم‌‌‌زمان، در بوتیکی در سن دیگو، هر جفت آن را به‌قیمت ۲۱۵ دلار به کتانی‌‌‌بازها می‌‌‌فروخت. چند سال بعد، «اوباما فورس وان»، با طراحیِ هنرمندی به‌نام جیم لَسِر، ساختی سفارشی از ای‌‌‌.اف‌‌.‌وان بود که تصویر نیم‌‌‌رخ اوباما را حک شده بر تختِ هر لنگۀ خود داشت. همچنین، مدت‌‌‌ها پیش از ماجرای کالین کاپرنیک، ستارۀ ان.‌‌‌بی.‌‌‌ای دواین وِیْد یک جفت کتانی با شعارِ «جان سیاهان اهمیت دارد»۱۱ عرضه کرده بود.\n نسخۀ «جان سیاهان اهمیت دارد» متعلق به دواین وِیْد تولید شرکت لی‌نینگز\n -جوزف گودمن؛ ۲۲ فوریۀ ۲۰۱۵\n همان‌‌‌طور که می‌‌‌شد انتظار داشت، برخی از این کتانی‌‌‌هایِ بیانیه‌‌‌ای به تُندروی متهم شدند و برخی نیز به کُندروی. سِریِ کتانی‌‌‌هایی که معمار برزیلی، اسکار نیمایر، در سال ۲۰۱۳ برای کانوِرس طراحی کرد حاوی شعارها و نمادهای پنهان حقوق بشری بود. وبلاگ معماری و طراحی گاردین [در این باره] نوشت: «باید به استقبال این قضیه رفت که نیمایر از این فرصت برای بالابردن آگاهی سیاسی استفاده می‌‌‌کند. اما چند دوجین از کارگرهای کارخانه‌‌‌ای در اندونزی، که کتانی‌‌‌های کانوِرس را تولید می‌‌‌کنند، به‌صورت روزمره در جریان این شغل مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌‌‌اند؛ می‌‌‌خواهم بدانم او در این باره چه می‌‌‌گوید؟»\n یکی از مشکلاتی که ممکن است برای کتانی‌‌‌هایی با بارِ اجتماعی به وجود بیاید، این است که نیت، پیام و واقعیت‌‌‌های تولید همیشه به‌راحتیْ هم‌‌‌راستا نمی‌‌‌شوند. تعداد کفش‌‌‌های ورزشیِ سیاسی‌‌‌شده‌‌‌ای را در نظر بگیرید که برای اغلب مردم بسیار گران‌‌‌تر از آن است که بخرند و حتی، برای آن‌‌‌هایی که توانایی خرید آن را دارند، انگیزۀ کمی وجود دارد که آن‌‌‌ها را از جعبه‌‌‌ها بیرون کشیده و ریسکِ ساییده‌شدنشان در خیابان را تقبل کنند. درحالی‌که طراحان این کفش‌‌‌ها آن‌‌‌ها را همچون آثاری کنش‌‌‌گرا می‌‌‌بینند، این کتانی‌‌‌هایِ قیمتی‌‌‌ترْ برای صاحبانشان به‌احتمال زیاد کالاهایی به‌منظورِ سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌اند: میوه‌‌‌های به‌سختی به‌دست‌آمدۀ لیست‌‌‌های انتظار، قرعه‌‌‌کشی‌‌‌ها و صفوف شبانۀ بیرونِ فروشگاه‌‌‌های تخصصی. دفترچۀ راهنمای نمایشگاه «بیرون از جعبه» مقاله‌‌‌ای نیز دربارۀ چگونگی مراقبت از «موزۀ کتانی شخصی» دارد که این سؤال را پیش می‌‌‌کشد: اگر یک جفت کتانیْ درون جعبه پیامی دارد، آیا کسی آن را می‌‌‌شنود؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌‌ها: • این مطلب را کیمبرلی کریسمن کمپل نوشته است و  در تاریخ ۲۸ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «Sneakers Have Always Been Political Shoes» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «کتانی‌‌‌ها همیشه کفش‌‌‌هایی سیاسی بوده‌‌‌اند» و با ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است. •• کیمبرلی کریسمن کمپل (Kimberly Chrisman-Campbell)، مورخ مُد و ساکن لس‌آنجلس است. وی نویسندۀ قربانیان مُد؛ لباس در دربار لویی شانزدهم و ماری آنتوانت (Fashion Victims: Dress at the Court of Louis XVI and Marie-Antoinette) است. [۱] Out of the Box: The Rise of Sneaker Culture [۲] در زبان انگلیسی به کفش کتانی sneaker گفته می‌شود که در لغت به‌معنای راه‌رفتنِ آهسته و دزدکی است. [۳] Rebel without a Cause: نام فیلمی است با درخشش جیمز دین که جایگاهی اسطوره‌ای یافته بود. [۴] I Spy [۵] Black Power [۶] Fresh Dressed [۷] street credibility: پذیرفته‌شدن در میان جوانانِ شهریِ مد روز است. [۸] TV dad [۹] Pound Cake speech [۱۰] NAACP [۱۱] Black Lives Matter\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157801.json b/train/528157801.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6ff40d6b6a3ea1be46057213fc48c410231e1185 --- /dev/null +++ b/train/528157801.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ایر فورس وان؛ سفر در اوج قدرت", + "subtitle": "هواپیمای رئیس‌جمهور آمریکا، یکی از بازرترین نمادهای قدرت این کشور است", + "introduction": "هواپیمای رئیس‌جمهور ایالات متحده «ایر فورس وان» را غالباً نمادی از ایالات متحده به شمار می‌آورند. این هواپیما در فیلم‌های هالیوودی و نمایش‌های قدرتِ رئیس‌جمهورهای آمریکا جایگاه ویژه‌ای دارد. هواپیمایی با قابلیت حمل جنگ‌افزار، محافظت امنیتی منحصربه‌فرد و توان مقاومت در برابر انفجار هسته‌ای. پیتر کنراد، در کتاب جدید خود، مته به خشخاشِ این اسطوره گذاشته است.", + "content": "پیتر کنراد، گاردین — اسطوره‌ها، در آغاز خود، دربارۀ وقایع و تجاربی داستان می‌گفتند که، در غیر آن صورت، برای ما مرموز باقی می‌ماند: دنیا چگونه به‌وجود آمد، بعد از مرگ ما چه اتفاقی می‌افتد. اولین اسطوره‌ها غالباً داستان‌هایی خوش‌بینانه بودند، اما اجداد ما آرزو داشتند که آن‌ها را باور کنند. بعدها، ادیان استقرار یافتند.\n اسطوره‌پردازانِ اولیه از ما انتظار داشتند تا داستان‌سرایی‌های خدایان دربارۀ بهشت و جهنم را عیناً باور کرده و از فرامین زورگویانۀ آن‌ها اطاعت نماییم. امروزه، مردم بی‌اعتقاد، خودِ دین را هم نوعی اسطوره می‌پندارند، یعنی دروغی تسلی‌بخش. در کاربرد عام، اسطوره بهترین واژه‌ای است که به باورهای غلط مرسوم، بامزه و خنده‌دار ارجاع دارد، مواردی نظیر تمساح‌های آلبینو در فاضلاب‌های منهتن یا مخفی‌شدن جام مقدس در زیر فروشگاهی در پاریس.\n در جامعۀ ما، اسطوره‌ها را روزنامه‌نگاران، متخصصانِ توجیه‌گری و تبلیغات‌چیان می‌سازند. گاهی هدف از این کارْ تجلیل انسانی ناکامل است: سلبریتی‌ها و حتی سیاست‌مداران باید «کاریزما» داشته باشند. این واژه در ابتدا به ارتباط مستقیم فرد مؤمن با منبع الهی ارجاع داشت. اسطوره هم به اشیای مصنوعْ جلال و شکوه فراطبیعی‌ای می‌بخشد. در دهۀ ۱۹۵۰، خودروِ سیتروئن دی‌اس را Déesse به معنای ایزدبانو می‌نامیدند: ایزدبانویی از جنس فلز براق و چرم دباغی‌شده که چنان ایرودینامیک پرانحنایی داشت که به قول رولان بارت در اسطوره‌ها۱ گویی «از آسمان نازل شده است»، نه اینکه در بزرگراه آن را برانند. کنایهْ دفاع ما در برابر این شعارهای تبلیغاتی است: اسطوره‌ها را باید واکاوی کرد تا نقشه‌های آب‌زیرکاهانه‌ای که برای ما دارند برملا شود.\n ایر فورس وان، هواپیمای ریاست‌جمهوری آمریکا، را در نظر بگیرید. البته این را نباید با ایر فورس۱ اشتباه گرفت. ایر فورس۱ نوعی کفشِ ورزشیِ نایک است که به‌شوخی این‌گونه نامگذاری شده تا به جهش عمودی یک جت در هنگام تیک‌آف تشبیه گردد. شاید هم این هواپیما جذابیتِ ورزشی این کفش را تقلید می‌کند؟ روی بدنۀ سفید و درخشان این هواپیما، شعار مغرورانۀ «ایالات متحده آمریکا» درج شده و خطی آبی زیر آن کشیده شده که همتای آرم نایک بوده و ادای احترامی به ایزدبانوی پیروزی۲ در یونان باستان است. ایر فورس وان، بیش از اینکه یک وسیلۀ حمل‌ونقل باشد، ابزاری برای پروپاگانداست و تأثیرگذاری آن بستگی به القای حضور یک خدایگان دارد.\n تا وقتی ایدۀ انزوای آمریکا غالب بود، ریاست‌جمهوری یک شغل دفتری محدود به واشنگتن.دی‌.سی بود. اما وقتی ایالات متحده پس از سال ۱۹۴۵ به قدرتی جهانی رسید، رئیس‌جمهور پا به هوا گذاشت و شروع به سفر با هواپیمایی کرد که به نمادِ قدرت همه‌جاحاضر و مهیب این امپراتوری بزرگ تبدیل گشت. ایر فورس وان مجهز به سیستم‌های مراقبتی‌ای است که دنیای پایین را، که بر فراز آن پرواز می‌کند، مورد شنود قرار می‌دهد؛ ظاهراً می‌تواند موشک شلیک کند و در برابر یک انفجار اتمی دوام بیاورد. این هواپیما سندی بر سلطه‌گری است. حتی اگر برتری آمریکا را قبول نکنیم، عظمت آمریکا باعث می‌شود تا سر تحسین فرود بیاوریم: هواپیمای ۷۴۷ اختصاصی فعلی به بلندای یک ساختمان شش‌طبقه و به طول یک زمین راگبی است.\n رئیس‌جمهور روی زمین با کادیلاک سیاهی به نام «هیولا»۳ سفر می‌کند که آمادۀ دفع هرگونه مهاجمی با نارنجک‌های موشکی، شات‌گان‌های دست‌کش و توپ‌های گاز آشک‌آور است. اما او، در آسمان، هیولایش را با یک پرنده عوض می‌کند: ایر فورس وان، آمریکاست با بال‌هایش، نسخه‌ای مکانیزه از عقابی که نماد ایالات متحده است: پرنده‌ای شکاری که در چنگال راست خود شاخه‌ای از زیتون صلح و در دیگر چنگال، تیرهای نوک‌تیز و جنگی دارد. این عقاب بر نشان بزرگ کشور مشاهده می‌گردد.\n باراک اوباما در حال سخنرانی پس از فرود در تل‌آویو، اولین دیدار او از تل‌آویو، ۲۰ مارس ۲۰۱۳؛ عکس از: الیور وایکن، EPA رئیس‌جمهور بوش پدر، ایر فورس وان دوطبقۀ کنونی را تحویل گرفت و آن را جایگزین هواپیمای ۷۰۷ کوچک‌تری کرد که از رونالد ریگان به ارث برده بود. او خاطرنشان کرد که این هواپیما نماد «سلطنت» آمریکاست. قطعاً یک لغزش زبانیِ فرویدی -جمهوری‌‌ها نباید «سلطنتی» باشند، و ایالات متحده قرار بود بهشتِ مردمان عادی باشد- اما این لغزی نادرست نیست. ایر فورس وان یک ارابۀ فاتحان است، نسخه‌ای تقویت‌شده و غول‌پیکر از کالسکه‌های طلایی یا بنتلی‌های خزنده‌ای که «ملکه» با متانت در آن‌ها گشت می‌زند. لیندن جانسن، برای تأثیرگذاری بیشتر، یک «صندلی پادشاهی» هیدرولیک در ایر فورس وان خود نصب کرد که او را قادر می‌ساخت تا هنگام سخنرانی برای اعضای کنگره، که به کابینش دعوت شده بودند، روی هوا معلق بماند.\n ایر فورس وان، همچون کشوری که رئیس‌جمهورِ آن را حمل می‌کند، استثنایی است و همواره کنترل‌کنندگانِ ترافیک هوایی هستند که استثنائات را برایش تمهید می‌کنند. آن‌ها کارهای دیگر را معلق می‌کنند تا ایر فورس وان بتواند به‌طور آنی مسیر حرکت خود را به دست آورد. اعداد موجود در کد ارتباط مخابراتی این هواپیما نیز خاص و انحصاری هستند، نه چینش مجموعه‌ای از اعداد؛ ادعا می‌شود که این شماره استثنایی است، نه اینکه در میان جمعی از مواردِ برابرْ اول باشد. اما درواقع این عدد صحیحِ تکیْ گمراه‌کننده است: در اینجا اولین مورد از دروغ‌های کوچک این اسطوره را می‌بینیم. ایر فورس وان بدلی دارد که، همچون معاون رئیس‌جمهور، محافظی سودمند در برابر اتفاقات بد است. اما، در راستای حفظ اسطورۀ برتریِ آمریکا، هواپیمای دوم هرگز ایر فورس تو۴ خوانده نمی‌شود و هر یک از آن‌ها که رئیس‌جمهور را حمل کند در آن مدت ایر فورس وان نام می‌گیرد.\n شاید جورج دبلیو بوش تنها رئیس‌جمهوری باشد که از هر دو هواپیما در یک سفر استفاده کرده است. در جشن شکرگزاری سال ۲۰۰۳، او به بغداد پرواز کرد و دو ساعت برای دوربین‌ها فیگور گرفت درحالی‌که ظرف‌های گوشت بوقلمون را به نیروهایی که برای او می‌جنگیدند می‌داد. او، برای اینکه سفرش فاش نشود، ابتدا برای تعطیلات به مزرعه خود در تگزاس رفت، سپس با ایر فورس وان اول به واشنگتن بازگشت، هرچند نمی‌توان رسماً آن را ایر فورس وان نامید، چون او تظاهر می‌کرد که درون هواپیما نیست: دلیل این سفر هم یک‌سری تعمیرات عادی عنوان شد. هواپیمای دوم، با سوخت و آذوقه کامل، در یک آشیانه منتظر و آماده پرواز به‌سوی عراق بود. بوش با استفاده از یک کلاه بیس‌بال، به‌عنوان استتار، از پله‌های عقب که هیچ رئیس‌جمهوری از آن‌ها استفاده نمی‌کند وارد هواپیما شد. این حرکت مخفیانه میان هواپیماها مانوری عجیب بود و هیچ شباهتی با خرامیدن مغرورانه و همیشگی او نداشت. بوش با ایر فورس وان‌های دوقلویش قایم‌موشک‌بازی می‌کرد. این دو نسخگی نشانۀ دورویی و تحصیلِ معناهای دوگانه‌ای است که همانند تمام اسطوره‌ها بین حقیقت و دروغ در نوسان است.\n این هواپیما ویژگی‌های آمریکا را به امانت می‌گیرد -اندازه، قدرت، برتری تکنولوژیک- اما آیا هیچ رئیس‌جمهوری جرئت می‌کند این ویژگی‌ها را از هواپیما به امانت بگیرد؟ گرچه آمریکایی‌ها عادت دارند رئیس‌جمهورشان را «قدرتمندترین مرد در دنیا» توصیف کنند، اما این ادعایی توخالی است، چون تنها راه مشهودکردن این قدرتْ بازکردن چمدان کدهای هسته‌ای است که با زنجیر به دست دستیاری نظامی بسته شده که همیشه رئیس‌جمهور را همراهی می‌کند. قدرت تا وقتی نشان داده نشود و اعمال نگردد بی‌معناست: قدرت‌نمایی بدن‌نمایانۀ ولادیمیر پوتین و تمرینات سرسختانۀ جودوی او هم به همین صورت‌اند. رؤسای جمهور آمریکا معمولاً می‌دوند تا آمادگی جسمانی‌شان را نشان دهند، هرچند جیمی کارتر یک بار که به دویدن رفته بود به‌طور شرم‌آوری زمین خورد. بهترین فرصت یک رئیس‌جمهور برای متجسم‌کردن آمریکای مطمئن و پرانرژی هنگام پایین‌آمدن از پله‌های ایر فورس وان با حالتی پرانرژی است. اما ارتفاع این پله‌ها و شیب زیادشان یادآور این است که ریاست جمهوری، سِمَتی سرمست‌کننده و غرورآور است که یک زمین‌خوردنِ ساده آن را تخریب می‌کند. در سال ۱۹۷۵، در شهر بارانی سالزبورگ، جرالد فورد که به دست‌وپاچلفتی‌بودن مشهور بود هنگام خروج از هواپیما بر روی پلۀ خیس لیز خورد و افتاد روی زمینِ آسفالت. این اتفاق موجب شد تا همسرِ رئیس‌جمهور چترش را جلوی او بگیرد تا یکی از مأموران او را به‌زحمت سرپا کند.\n رئیس‌جمهور فورد هنگام خروج از ایر فورس وان به زمین می‌خورد، سال ۱۹۷۵. عکس: والی مک‌نامی / کوربیس از گتی ایمیجز\n دونالد ترامپ وقتی سال گذشته کاندیداتوری خود را برای نامزدی حزب جمهوری‌خواه اعلام کرد، به‌منظور جلوگیری از خطر، از پله ‌برقیِ طلاپوشی‌شده در مقر خود در نیویورک استفاده کرد تا به سمت لابی‌ای برود که عکاسان در آنجا جمع شده بودند. راه‌پله‌ها زحمت زیادی می‌خواستند، که این کار بیهوده است و شاید برای او افت داشته باشد؛ اما ترامپ امیدوار بود که پله برقی او را همچون فرشتۀ نجات‌بخشی با یال طلایی با متانت از آن بالاها به پایین بیاورد.\n از یک جهت، اسطورۀ هوایی آمریکا با تناقضی فاحش روبه‌روست: ایر فورس وان فرماندۀ کل را حمل می‌کند، اما خود هواپیما تحت فرمان او نیست. وقتی باراک اوباما برای اولین‌بار سوار هواپیما شد، با خلبان دست داد و او را تحسین کرد که این کار را «مانند سام شپارد در فیلم ’مردان واقعی‘» انجام می‌دهد. در این اقتباس سینمایی از کتاب تام وولف در مورد فضانورد ناسا، شپارد در نقش چاک ییگر دیوار صوتی را می‌شکند ولی درعین‌حال کم‌حرف، بی‌غرور و به شکلی استعاری، متواضع می‌ماند. در واقع خلبانی که ایر فورس وان را هدایت می‌کند در دورۀ فعالیتش لقب «تاپ گان» می‌گیرد. خوشبختانه اوباما با فردی متواضع و مانند شپارد روبه‌رو شد، نه فردی شبیه تام کروز که نقش خلبان پرشروشور و مغرور نیروی دریایی به نام ماوریک را در فیلم «تاپ گان» به کارگردانی تونی اسکات بازی می‌کند.\n اوباما با شوخی محترمانه و جالبی در مورد عدم آمادگی خود -حداقل از نظر جسمانی- برای این سمت سخن گفت. آمریکایی‌ها می‌خواهند که رئیس‌جمهورشان هم یک جنگ‌سالار و هم یک منجی باشد و این انتظاراتِ غیرممکنْ ریاست جمهوری را به یک اسطوره تبدیل کرده است، بیشتر شبیهِ ایفای نقشِ قهرمان در فیلم‌های اکشن، نه شغلی سخت و پیچیده برای کارگزاری که در هنر سازش تعلیم دیده است.\n دسامبر سال گذشته، وقتی از ترامپ پرسیدند که کدام رئیس‌جمهور را بیش از همه تحسین می‌کند، او احترام چرب و نرم مرسوم را به لینکلن، کندی یا ریگان ادا نکرد و گفت که الگوی او جیمز مارشال است. او توضیح داد که منظورش شخصیت «هریسون فورد در هواپیما»ست: فورد در فیلم ۱۹۹۷ ولفگانگ پیترسن به نام «ایر فورس وان» نقش رئیس‌جمهوری را بازی می‌کند که نامش تداعی‌گر قدرت نظامی و پیش‌درآمدی بر مارشال‌های هوایی‌ای است که پس از اتفاقات ۱۱ سپتامبر، با سلاح‌های آماده، شروع به پرواز با هواپیماهای غیرنظامی کردند. داستان پیشینۀ شخصیت مارشال نشان از این دارد که زمانی خلبان هلیکوپترهای جنگی در ویتنام بوده و از یکی از پیشینیانش مدال افتخاری را به‌خاطر شجاعتش در جنگ دریافت کرده است. به همین خاطر او آماده است تا با مبارزۀ دست‌خالی، یا نبرد با تفنگ، تروریست‌های قزاقستانی را که پس از دیداری در مسکو هواپیما را تسخیر می‌کنند از پا درآورد؛ او حتی، در یکی از موقعیت‌های اضطراری، خودش هواپیما را هدایت می‌کند.\n واکنش هریسون فورد به تحسین ترامپ تمسخرآمیز، ناراحت‌کننده و کمی مضطرابه بود. او گفت: «دونالد! اون یه فیلم بود! توی دنیای واقعی این‌طور نیست. اما خب تو از کجا خبر داری؟» ترامپ، که اهمیتی به اعتراضات ناشی از زیرپاگذاشتن حق کپی‌رایت نمی‌دهد، از موسیقی حماسی جری گلداسمیت در این فیلم برای جو دادن به حضور خود در کمپین‌ها استفاده می‌کند. وقتی او در ماه ژوئیه برای کنوانسیون جمهوری‌خواهان به کلیولند وارد شد، با شیپورهایی از او استقبال کردند که یادآور موسیقی پخش‌شده همراه با صحنه‌های مبارزۀ فورد با هواپیماربایان بود. تنها کاری که او کرد این بود که از هلیکوپتری که نامش بر روی آن درج گشته پیاده شد، اما موسیقی گلداسمیت به این کارِ ساده شکوهی بخشید که هرگز سزاوار آن نبود.\n به‌راحتی می‌توان فهمید چرا ترامپ چنین اشتیاقی دارد: در ابتدای فیلمِ «ایر فورس وان»، مارشال نقش رئیس‌جمهوری را بازی می‌کند که همۀ ما دوست داریم مثل او باشیم، مردی که قوۀ مجریه و تشکیلات آن مجوزی برای خیال‌پردازی‌هایش است. او هنگام بازگشت به فرودگاه در مسکوی یخ‌بسته، در راه خانه، هوس سفری انحرافی به سرش می‌زند: «بیایید به باربادوس برویم». به‌لحاظ نظری، قدرت واقعی این است، مسئولیت نباید هیچ محدودیتی برای او ایجاد کند؛ هواپیما ‌مانند قالی سحرآمیز است. اما وقتی مارشال کنترلِ ایر فورس وان را از دست می‌دهد، قدرتش را نیز همراه آن از دست می‌دهد. او از دست تروریست‌ها در کابین وسایل قایم می‌شود و گوشی تلفن همراهی پیدا می‌کند که از طریق آن سعی می‌کند کابینۀ خود را در جریان مشکلِ پیش‌آمده بگذارد. او مجبور است مرکز تلفن کاخ سفید را بگیرد و وقتی خودش را به زن تلفنچی معرفی می‌کند، آن زن حاضر نمی‌شود تلفن او را وصل کند، چرا که آقای رئیس‌جمهور، از پشت گوشی، بیشتر شبیه خیال‌پردازی دیوانه‌وضع به نظر می‌رسد. تا سال قبل، همگی چنین دیدگاهی به ترامپ داشتند؛ امروز می‌دانیم که دنیای واقعی تا این حد منطقی نیست، یا در برابر توهماتی که فورد امید داشت، مصونیت ندارد.\n هرگونه جنون یا حماقتی که عامل کارهای ترامپ باشد، بعید است میل به دنیاگردی از داخل ایر فورس وان جزء انگیزه‌هایش باشد. او همین حالا صاحب یک هواپیماست، یک ۷۵۷ کارکرده که روی بدنۀ آن، نام خانوادگی او درج شده است. سفرهای درون‌کشوری ترامپ در این هواپیما باعث شده تا او، قبل از موعد، شبیه به رئیس‌جمهورها شود. اما کلینتون کمپین خود را در آوریل ۲۰۱۵ با یک سفر جاده‌ای آغاز کرد. این کار تکرار سفرهای اسطوره‌ای و جسورانۀ پیش‌گامان در واگن‌های بسته به اسبشان است: او از نیویورک به آیووا را با کمپر شورولت باشکوه، راننده‌دار و زره‌پوش پیمود و در فست‌فودهای بین‌راهی ظاهر شد تا از او عکس بگیرند.\n بیل و هیلاری کلینتون در سال ۱۹۹۶ در حال گوش دادن به گزارش هوایی. عکس: رابرت مک‌نیلی / AP\n اوباما چند روز پس از شروع سفر هیلاری کلینتون، در مراسم شامی برای خبرنگاران کاخ سفید، تواضع ریاکارانۀ او را به سخره گرفت. او در بحث از فراز و نشیب‌های اقتصاد گفت: «دوستی دارم که سالانه چندین میلیون دلار درآمد داشت. حالا او در یک ون در آیووا زندگی می‌کند.» اما اوباما ماه ژوئیۀ گذشته هیلاری را به ایر فورس وان دعوت کرد تا با او به تجمعی انتخاباتی در کارولینای شمالی پرواز کند. ترامپ، در یک پست توئیتر، این استفادۀ سوگیرانه از هواپیما را مورد انتقاد قرار داد و ادعا کرد که سفر رایگان هیلاری نیم‌میلیون دلار برای پردازندگان مالیات هزینه در بر دارد. این حرکت اوباما حقیقتاً معنای قانونی سنگینی داشت. تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری به یک کاندیدای جانشین، که همان‌وقت معاون رئیس‌جمهور نبوده، پیشنهاد سوارشدن به هواپیما را نداده بود. به قول یکی از تحلیلگران، این کار یعنی اوباما «آماده است تا کلیدهای ایر فورس وان را تحویل دهد». شاید این انتقال باید بخشی از مراسم معارفه در ژانویۀ سال آینده می‌بود.\n ایر فورس وان در آشیانه‌ای ملقب به «بارگاه»۵، در حفاظتِ تک‌تیراندازها و سگ‌های شناسایی و دور از دسترس هرکس که واکاوی امنیتی نشده، نشانۀ انحصاریِ ممتازی است که ترامپِ پوپولیست تظاهر می‌کند از آن متنفر است. ترامپ با زیرکی همیشگی خود، درهای جت خود را به صورتِ نمادین، به روی همگان گشود و به لطف یک گردش ویدئویی پست‌شده روی یوتیوب، نوعی برتری به دست آورد.\n او آماندا میلر را به‌عنوان میزبان (به یاد زمانی که مهمانداران هواپیما به این نام خوانده می‌شدند) منصوب کرده است. میلر در برنامۀ تلویزیونی «کارآموز» دستیار ترامپ بود. (او اولین‌بار نظر ترامپ را به‌عنوان خدمتکاری ۱۵ ساله در یکی از باشگاه‌های گلفش جلب کرده بود و پس از فارغ‌التحصیلی در رشتۀ تجارت مد، ترامپ او را به‌عنوان بازاریاب شرکت استخدام کرد). میلر با یک دست بر روی کمر مثل بازیگری جوان در مراسم فرش قرمز، با رضایت کامل، تجملات هواپیما را می‌ستاید: صندلی‌های دارای روکش طلای ۲۴ عیار، زیرسری‌هایی که بر آن‌ها نشان ساختگی خانوادۀ ترامپ گلدوزی شده، دیوارهای ابریشمی برای اتاق‌خواب رئیس، پنل‌های سقف اولتراسوئد، کابین‌های چوبی قهوه‌ای رنگ، و اتاقک دوش. حال از ما هم انتظار می‌رود این خودنمایی را تحسین کنیم؛ در غیر این صورت، خودمان را به‌عنوان بازنده محکوم کرده‌ایم.\n هواپیمای ترامپْ فاقد تأسیسات پزشکی اورژانسی‌ای است که در ایر فورس وان تعبیه شده‌اند. ایر فورس وان تخت جراحی‌ای دارد که به‌طور ماهرانه‌ای در دیواری مانند یک تخت تاشو نصب شده است. اما میلر، به‌جای آن، پیشنهاد یک دست مبل فنری موهن در اتاق خواب مهمانان را می‌دهد. او در پایان سفر، روی یک مبل دراز کشیده، خودش را با ذرت مکزیکی مشغول می‌کند و با خیال راحت به تماشای یک فیلم از میان آرشیو چندین‌هزارتایی فیلم‌های ترامپ می‌پردازد. ما فقط یک سری سروصدا می‌شنویم، صدای تفنگ و شکستن شیشه: شاید دارد هریسون فورد را نگاه می‌کند که در فیلم «ایر فورس وان»، به کارگردانی پیترسن، در حال مبارزه با هواپیماربایان است.\n من بشخصه برای سرگرمی در داخل هواپیما هرگز چنین فیلمی را انتخاب نمی‌کنم، چون صحنۀ اوج این فیلمْ سقوط هواپیماست. ایر فورس وان، با مشکل موتور، انفجار منبع سوخت و آسیب به بالۀ عقب، سرانجام به درون دریای خزر سقوط کرده و تکه‌تکه می‌شود. فورد به‌موقع با ورود به یک توربوپراپ هرکول معلق در هوا نجات می‌یابد. در آن لحظه، خلبان توربوپراپ با شادمانی اعلام می‌کند که این هواپیما اینک ایر فورس وان است و در عین حال، موسیقی منتخب ترامپ برای آخرین‌بار در طول فیلم پخش می‌شود. جانشینی در آمریکای فرضاً غیرسلطنتی این‌گونه عمل می‌کند: هواپیمایی نابود شد، زنده باد هواپیمای بعدی.\n در سال ۲۰۱۲ از اوباما پرسیدند اگر مجدداً به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب نشود، دلش برای چه چیز تنگ می‌شود. او پاسخ داد «هواپیما واقعاً خوبه، جداً خوبه. هواپیمای فوق‌العاده‌ایه». حال که به‌زودی حق استفاده از این هواپیما را از دست خواهد داد، حتماً از استفادۀ مجدد از پروازهای تجاری وحشت دارد. این مانند فرودی اضطراری برای غرور رئیس‌جمهوری‌اش است. البته جوایزی جهت دلداری وجود دارد. وقتی بیل کلینتون کاخ سفید را ترک کرد، به‌جای ایر فورس وان، یک کاخ هوایی مجلل به دست آورد، یک بوئینگ ۷۵۷ که صاحبش دوست میلیاردر و اهل‌حالش یعنی ران برکل بود. برکل سرمایه‌گذاری خطرپذیر بود که به گفتۀ مقاله‌ای جدید در مجلۀ جی‌کیو، به‌خاطر کمک دوستانۀ کلینتون در جذب مشتریان بین‌المللی، ۱۵ میلیون دلار به او داده بود؛ خدمات ‌پرواز موجود در جتِ برکل باعث شده بود تا کارمندان این سرمایه‌دار آن را «ایر فاک وان»۶ بنامند. همان‌طور که ترامپ هم درک می‌کند، قدرت مطلق می‌تواند به معنای افراط و ولخرجی نامحدود باشد.\n با توجه به اینکه آمریکایی‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری جدیدی آماده می‌شوند، هواپیمای ریاست جمهوری جدیدی هم سفارش داده شده است. سال گذشته، دبورا لی جیمز، منشی نیروی هوایی، اعلام کرد که بوئینگ VC25-A فعلی جای خود را به یک بوئینگ ۷۴۷-۸ مسافربری خواهد داد که «وقتی کاملاً آمادۀ مأموریت شود … قابلیت‌های لازم جهت اجرای مأموریت پشتیبانی ریاست جمهوری را خواهد داشت و هم‌راستا با منافع عمومی ملی، بازتاب‌دهندۀ مقام ریاست جمهوری ایالات متحدۀ آمریکا خواهد بود».\n این جمله، با قرار دادن واژۀ اجرا۷ میان دو کلمۀ مأموریت، ترکیبی از پرخاشگری و تبلیغات مذهبی۸ است و خلاصه تمام تناقضات موجود در اسطوره‌ای را نشان می‌دهد که کشور را حفظ کرده و حس هدفمندی مسیحایی آن را تأمین می‌نماید. اما آیا تقویت تکنولوژی این هواپیما مشکلات ریاست جمهوری را حل خواهد کرد؟ منصب ریاست جمهوری‌ ایالات متحده به لطف ستون‌هایی نظیر ایر فورس وان، در ظاهر، قدرتی مغلوب‌نشدنی دارد، اما در عمل، درگیری‌های متعصبانه و افسون‌زدایی سریع رأی‌دهندگانی که می‌خواهند خواسته‌هایشان سریعاً برآورده شود باعث محدودیت و حتی تضعیف این منصب می‌شود.\n جورج دبلیو بوش، در سال ۲۰۰۵ بر فراز شهر نیو اورلئان در ایالت لوئیزیانا، از پنجرۀ ایر فورس وان به بیرون می‌نگرد و آسیب به‌وجودآمده توسط طوفان کاترینا را ارزیابی می‌کند. عکس: جیم واتسن / AFP / گتی ایمیجز\n جیمز نوید داده که ایر فورس وان جدید به‌گونه‌ای طراحی شود که مانند یک «جایگزین هوایی کاخ سفید» عمل کند. این یک پیش‌دستی نظامی و واکنشی به دورنمای جنگ هسته‌ای یا هرنوع فاجعۀ ویرانگر دیگر بر روی زمین است. در فیلم «روز استقلال»، یک اشعۀ مرگبار فرازمینیْ کاخ سفید را به خاکستر تبدیل می‌کند. بیل پولمن در نقش رئیس‌جمهور ویتمور با ایر فورس وان فرار می‌کند و در پایگاهی در نوادا لباس خلبان جنگی به تن کرده و حمله‌ای را برای نابودی فضایی‌ها رهبری می‌کند. واقعیتْ کوبنده و لغزان است و نمی‌تواند با اسطوره برابری کند. پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، رئیس‌جمهور بوش کل روز را بین فلوریدا و نبراسکا در آسمانی در پرواز بود که از هرگونه رفت‌وآمد دیگری تخلیه شده بود. او، که در «مرکز فرمان سیار» ایر فورس وان جایش امن بود، هیچ دستور منسجمی نداد و بعدها زیرکانه توضیح داد که دلیل او برای ماندن در هواپیما این بوده که نمی‌خواسته به «آدم‌بدها» لذت کشتنش را ببخشد. ایر فورس وان رئیس جمهور را از آسیب به‌دور نگه می‌دارد، اما کاری می‌کند که او از دسترس هم خارج بماند. دریاهای درخشان و کوه‌های صورتی، که در سرود میهن‌پرستانۀ معروف از آن‌ها تجلیل می‌شود، بسیار پایین‌تر از او هستند و خود آمریکایی‌ها هم بالکل نامرئی می‌مانند.\n جیمز اذعان می‌کند که «هواپیمای ریاست جمهوری یکی از بارزترین نمادهای ایالات متحده در داخل و خارج از وطن است». این درست، اما هواپیما نمادی عجیب یا بدیُمن برای یک کشور است، چرا که یک کشور قطعاً از زمین تشکیل شده، نه فضای آسمان. ایر فورس وانْ رعدآسا، پیش‌تاز، مهیب و مملو از جنگ‌افزار است و تراوشاتی نادرست دربارۀ عظمت آمریکا القا می‌کند. بدتر اینکه فیلم پیترسن میدان اعمال دیوانه‌وار و جسورانه یک ابرقهرمان یا، اگر شانس یار باشد، یک شیرزن با یک دست لباس مرتب و تر و تمیز است. بی‌منطقیِ اسطوره باعث می‌شود تا در زمانی پر از رنج و آسیب روحی مانند امروز، جذابیتی غیرقابل مقاومت داشته باشد: همۀ ما در معرض این خطر هستیم که دودِ سفیدِ نمادینی که ایر فورس وان پشت‌سر خود به‌جای می‌گذارد ما را مسحور خود کند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را پیتر کنراد نوشته است و در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۱۵ با عنوان «Air Force One: the ultimate power trip» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۴ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «ایر فورس وان؛ سفر در اوج قدرت» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• پیتر کنراد (Peter Conrad) متولد استرالیا است و از سال ۱۹۷۳ در دانشکدۀ کلیسای مسیح در آکسفورد ادبیاتِ انگلیسی تدریس می‌کند. او ۱۹ کتاب دربارۀ طیفی از موضوعات منتشر کرده است. از میان مشهورترین آن‌ها می‌توان به دوران مدرن، اماکن مدرن (Modern times, modern places) و نغمۀ عشق و مرگ (A song of love and death) اشاره کرد. آخرین کتاب او خلقت: هنرمندان، خدایان و خاستگاه‌ها (Creation: Artists, Gods and Origins) نام دارد. کتاب جدید پیتر کنراد به نام جنون اسطوره: قصه‌های زمان ما از اپل تا داعش (Mythomania: Tales of Our Times, from Apple to Isis) ماه بعد توسط انتشارات تیمز و هادسن منتشر می‌شود. [۱] Mythologies [۲] ایزدبانوی پیروزی در نزد یونانیان باستان، Nike نام داشته است [مترجم]. [۳] The Beast [۴] Air Force Two [۵] sanctuary [۶] Air Fuck One [۷] واژه execute به‌جز اجرا، به معنای اعدام نیز هست [مترجم]. [۸] منظور استفاده از واژۀ mission است که به‌جز مأموریت، معنای تبلیغات دینی نیز دارد [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157802.json b/train/528157802.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a2204015bcdf8f665545223174d5a249ec0bbe6b --- /dev/null +++ b/train/528157802.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیندۀ تلویزیون", + "subtitle": "دغدغه‌های امروز کارگردانان تلویزیونی برای «واقعی‌ بودن» ساخته‌هایشان، برای آیندگان مضحک به نظر می‌رسد", + "introduction": "اول آذرماه را روز جهانی تلویزیون نام‌گذاری کرده‌اند. همین نام‌گذاری نشانه‌ای است از اهمیتِ شگفت‌انگیزی که این رسانه بر جهان انسان‌ها گذاشته است. هنوز که هنوز است صدها میلیون انسان، روزانه چندین ساعت تلویزیون می‌بینند. اما آیا این محبوبیت و استیلا همیشگی خواهد بود؟ به نظر می‌رسد که نه. تلویزیون همین الان هم رقبای بسیار قدرتمندی دارد. اما اگر روزگاری تلویزیون منسوخ شود، آن‌وقت چگونه برنامه‌هایی نظر نسل‌های آینده را جلب خواهد کرد؟", + "content": "چاک کلاسترمن، رینگر — اول تلویزیون فُرمی هنریِ است که در آن رابطه با فناوریْ جای هر چیز دیگر را می‌گیرد. تلویزیون قلمرویی از رسانه است که در آن، رسانه بی‌برو‌برگرد همان پیام است. تلویزیون مثل دیگر فُرم‌های سرگرمیِ مصرفی نیست: شیبش تندتر و تجربه‌اش پویاتر است، حتی وقتی که بی‌صداست. می‌دانیم پدیدۀ کتاب‌خوانی از میان نمی‌رود، لذا می‌توانیم با نگاه به تکامل کتاب‌ها تاریخ آیندۀ مطالعه را پیش‌بینی کنیم. (مطالعهْ تجربه‌ای ایستاست.) می‌دانیم پدیدۀ موسیقی از میان نمی‌رود، پس اگر جای راک اند رول را کنار سایر ژانرهای موسیقی بیابیم، می‌توانیم روایتی از تاریخِ آینده‌اش را پیش‌بینی کنیم. احساس درونی و روان‌شناختی امروزی‌مان از شنیدن یک نغمه چندان تفاوتی با ۱۹۰۱ ندارد. (هضم موسیقیْ تجربه‌ای ایستاست.) ابزارهای سینما دائم پیشرفت می‌کنند، اما عجیب است که نحوۀ فیلم دیدنمان در محافل عمومی (و نقش همگانی‌اش به‌ویژه در معاشرت صمیمانه) از دهۀ ۱۹۵۰ بدین‌سو تغییر نکرده است. (نشستن در سالنی تاریک کنار غریبه‌ها، تجربه‌ای ایستاست.) ولی تلویزیون این‌طور نیست.\n تجربۀ تماشای تلویزیون در سال ۲۰۱۶، خواه فردی یا دسته‌جمعی، انگار هیچ ربطی به تماشای تلویزیون در ۱۹۹۶ ندارد. بعید می‌دانم ساختار فعلی تلویزیون تا ۲۵۰ سال دیگر، یا حتی ۲۵ سال آینده، دوام داشته باشد. مردم همچنان به تفریحی ارزان‌قیمت برای فرار از واقعیت نیاز خواهند داشت و بی‌تردید چیزی این میل را ارضا خواهد کرد، چنان‌که امروزه تلویزیون می‌کند. ولی آن چیز، هرچه باشد، شباهتی به تلویزیون امروزی نخواهد داشت. شاید از جنس همه‌جانبه و مجازی (مثل هولودک۱ در «استارترک») یا متحرک و منبع‌باز (مثل یک یوتیوب جهانی که در شبکیۀ چشممان نصب شده) باشد. ولی قطعاً چنین نخواهد بود که دستۀ کوچکی از آدم‌ها کنار هم در اتاق نشیمن به‌مدت سی دقیقۀ متوالی به مستطیلی دوبُعدی و ۳۱اینچی خیره شوند تا محتوای خطیِ تدارک‌دیده‌شده در شرکت تلویزیون کابلی را مصرف کنند.\n چیزی جایگزین تلویزیون خواهد شد، چنان‌که تلویزیونْ جایگزین رادیو شد: از طریق فرایندی به‌اسم «افزودن». تلویزیون صوت را از رادیو گرفت و تصاویر بصری را به آن افزود. دستۀ بعدیِ نوآوری هم مؤلفۀ سومی را می‌افزاید که نسخۀ قدیمی را منسوخ می‌کند. تصوری ندارم که این مؤلفۀ سوم چه خواهد بود، ولی هرچه باشد فرهنگِ تلویزیون را در نقطه‌ای «منجمد» می‌کند تا دیگر تکامل نیابد. از تلویزیون، چنین تصویری در ذهن آیندگان نقش می‌بندد: دستگاه رسانه‌ایِ مستقل و منفردی که در سلسلۀ بزرگ‌تر رسانه‌ای جایی ندارد۲، چیره‌ترین نیروی اواخر قرن بیستم، اما نیرویی گره‌خورده به دوران تفوق‌اش. همین نکتهْ تفسیر ارزش هنری تلویزیون توسط آیندگان را دشوار خواهد کرد.\n منظورم این است که وقتی چیزی در سلسله‌ای روشن و منطقی جای دارد، از دو لحاظ در خاطرها می‌ماند: نخست، بازتفسیرکردن حلقۀ قبلیِ مؤثر بر آفرینشش؛ دوم، اثرگذاری بر حلقۀ بعدی زنجیر. مثلاً موسیقی اسکیفل را در نظر بگیرید که با دو چیز تعریف می‌شود: چیزی که به موسیقی جاز اوایل قرن بیستم افزود (ریتم‌های بدوی) و افرادی که بعداً از آن الهام گرفتند (هنرمندان راک دورۀ موسوم به «تهاجم بریتانیا»۳ به‌ویژه بیتلز). اسکیفل را، ورای خودش، بخشی می‌بینیم از پازلی چندبُعدی. ولی این دربارۀ تلویزیون صادق نیست. محتمل‌تر آن است که خاطرۀ به‌جامانده از تلویزیون، چیزی شبیه آن مجسمه‌های عظیم سنگی در جزیرۀ ایستر۴ باشد: پیکره‌هایی یکپارچه‌ که در انفصالشان شاهد اوج خلاقیتیم. ردّ و نشان فرهنگی‌اش شاید شبیه برنامۀ فضانوردی آپولو باشد: آن اَبَرسازۀ روایتگرِ روحِ دوران که (ناگهان) بیش از همۀ چیزهای پیرامونش اهمیت یافت، تا زمانی که (باز هم ناگهان) دیگر بی‌اهمیت شد. در «اهمیت» تلویزیون تردیدی نیست، که از اهمیتش مطمئنیم (و تاریخ‌نگاران لابد درباره‌اش اغراق هم خواهند کرد). ابهامْ بیشتر معطوف به جزئیات است. چند قرن پس از آنکه رسانه‌های جدید جای تلویزیون را گرفتند، کدام برنامه‌های خاص تلویزیونی هنوز اهمیت خواهند داشت؟ کدام محتوای تلویزیونی، حتی پس از منسوخ‌شدنِ خاستگاه فناورانۀ آن محتوا، باز هم در زندگی نسل‌های بعدی طنین خواهد انداخت؟\n این پرسش‌ها نیازمند آزمایشی ذهنی‌اند.\n دوم تصور کنید باستان‌شناسانْ به کشفی تخیلی برسند: مصری‌های باستان تلویزیون داشته‌اند. بی‌خیالِ اینکه چطور کار می‌کرده است.۵ تصور کنید بالاخره این اتفاق به‌نحوی افتاده و رابطۀ مصری‌ها با تلویزیون بسیار مشابه ما بوده است. به‌علاوه، این کشف جنون‌آمیز باستان‌شناسانْ تمام‌وکمال است: ناگهان دسترسی پیدا کرده‌ایم به همۀ برنامه‌های تلویزیونی‌ای که مصری‌ها در بازۀ ۳۵۰۰ تا ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد می‌دیده‌اند. تک‌تک فریم‌های این بایگانی (تاحدی) جذاب‌اند. ولی برخی فریم‌ها بسیار جذاب‌تر از بقیه‌اند. از منظر باستان‌شناسی، جالب‌ترین قطعه‌ها اخبار ملی‌اند، سپس با فاصله‌ای اندک اخبار محلی و پس‌ازآن هم با فاصله‌ای اندک آگهی‌های بازرگانی. ولی آنچه مصری‌ها برنامه‌های «آبرومند» حساب می‌کرده‌اند کمترین جذابیت را دارد.\n مثلاً «بریکینگ‌بدِ» مصری‌های باستان، «خانۀ پوشالی» آن‌ها، «آمریکنز» آن‌ها (که لابد اسمش را «مصری‌ها» می‌گذاشتند و جاسوس‌های بی‌بندوبار اهل قطنا۶ در ماجراهایش نقش داشتند)؛ این‌ها چندان اهمیتی نمی‌داشت. چرا؟ چون نقاط قوت زیبایی‌شناختی، که مایۀ برتری برنامه‌های استادانۀ تلویزیون بر دیگر برنامه‌هاست، در گذر زمان دوام نمی‌آوَرَد. در نگاهی به گذشته، مهم نیست که بازی‌ها چقدر خوب بوده و پی‌رنگ‌های داستانی چقدر ظریف بوده‌اند. موسیقی یا نورپردازی یا حال‌وهوای عاطفی برنامه‌ها هم واقعاً برای کسی مهم نیست. این‌ها ویژگی‌هایی هنری و ذهنی‌اند که در زمان حال اهمیت دارند. انتظارمان از برنامه‌های تلویزیونیِ مصری‌های باستان آن است که دریچه‌ای روبه‌گذشته باشد، همان‌طور که در بررسی خط هیروگلیف آن‌ها نیز چندان توجهی به رنگ‌آمیزی یا دقت مقیاس‌ها نداریم. می‌خواهیم بدانیم که دنیایشان چه شکلی داشته و زندگی مردم چگونه بوده است. مایلیم تجربۀ زندگی در مکانی مشخص و زمانی معین را از منبعی بفهمیم که آگاهانه سعی در ترسیم آن خصیصه‌ها نداشته است (چون تلاش‌های آگاهانه برای ترسیم رفتارِ عادی ناگزیر دچار سوگیری می‌شود). نهایتاً، آنچه می‌خواهیم «درست‌نماییِ جنبی»۷ است. برنامه‌ای تلویزیونی می‌خواهیم که تصویری واقع‌بینانه از جامعۀ خالقِ خود ارائه دهد، بدون زوائد خودآگاهانۀ رایج در برنامه‌هایی که آشکارا بدین منظور تهیه می‌شوند. در این سناریوی تخیلی، دقیق‌ترین تصویر از مصر باستان را آن محصول تخیلی‌ای عرضه می‌کند که به‌تصادف، حتی بدون تلاش در این راستا، به چنین هدفی نائل شده باشد. چون همیشه، در همۀ امور، چنین است. ناتورالیسمِ حقیقی فقط و فقط محصول تلاش ناخودآگاه است.\n حالا این فلسفه را بر خودمان و فرهنگ تلویزیونی‌مان تطبیق دهیم: نظر به همۀ معیارها، کدام برنامۀ تلویزیونی است که، تصادفاً، به غایتِ رئالیسم رسیده است؟ اگر فرد کنجکاوی در آینده‌های دور به تماشا بنشیند، جامعۀ روزمرۀ آمریکا را واقعاً زیر پوست کدام برنامۀ تلویزیونی آمریکایی می‌تواند ببیند؟\n\nحتی آن‌هایی که به فکر کار در تلویزیون‌اند، چندان به این‌جور پرسش‌ها فکر نمی‌کنند. این سؤال را از آلن سپینوال مؤلف انقلاب تلویزیونی۸ پرسیدم و او به مدل رئالیسمِ «ظرف‌شویی آشپزخانه»۹ در کُمدی‌های موقعیتِ۱۰ دهۀ هفتاد اشاره کرد: زیبایی‌شناسی چرک‌آلود سریال «تاکسی» یا فضای سریال راکد «بارنی میلر» دربارۀ پلیس‌هایی که هرگز از دفترشان بیرون نمی‌آمدند. امیلی نوسبام (منتقد تلویزیون در مجلۀ نیویورکر) از چند برنامه اسم آورده است که دیالوگ‌هایشان بدون آنکه دست‌به‌دامن کلیشه شود، ناتوانی در بیان احساسات را نشان می‌دهند (برجسته‌ترین آن‌ها، درام نوجوان‌پسند نیمۀ دهۀ ۱۹۹۰ «به‌اصطلاح زندگی‌ام»۱۱ بود). ولی باز هم برنامه‌های مد نظر این دو نفر را نمی‌توان محملی برای درک واقعیت دانست. هرچند تقصیر آن‌ها هم نیست: انگار اصلاً قرار نیست دربارۀ تلویزیون این‌طوری فکر کنیم. گویا آن منتقد تلویزیونی که دغدغه‌اش درست‌بودن ریزه‌کاری‌های روایت است، به آن استاد شعری می‌ماند که درگیر خوش‌خط‌بودن شاعر شود. انتقاد از واقع‌بینانه‌نبودن سریال «کارآگاه حقیقی»۱۲ یا «لاست» یا «توئین‌پیکس»۱۳، تفسیری غلط اما عامدانه از نیّت این برنامه‌هاست. لازم نیست تلویزیونْ زندگی واقعی را دقیق تصویر کند، چون کافی است قدم از خانه بیرون بگذاریم تا زندگی واقعی را ببینیم. تنها مسئولیتِ بلادرنگِ تلویزیونْ سرگرم‌کردن است. اما با گذر ایام، این نکته تغییر می‌کند. وقتی دوباره سراغ محصولات فرهنگی عامه‌پسند می‌رویم، انتظار نداریم حتی لحظه‌ای سرگرممان کنند، بلکه امید داریم آموزنده و الهام‌بخش باشند که البته گاهی اوقات خلاف نیّت خالقشان است. مثلاً سریال «مَد مِن»۱۴: برنامه‌ای دربارۀ قلمروِ تبلیغات در نیویورک در دهۀ ۱۹۶۰، با پافشاری بر ارجاعات فرهنگی دقیق و جزئیات خاص آن دوران. هدف ناگفتۀ سریالْ ترسیم نحوۀ زندگی «واقعی» در دهۀ شصت بود. بینندۀ امروزی سریال هم دقیقاً چنین برداشتی دارد. هدف محقق شده است. ولی سریال «مَد مِن» تفاوت میان «درست‌نمایی کمکی» با «بازآفرینی عامدانه» را نشان می‌دهد: این سریال نمی‌تواند به ما نشان دهد که زندگی در دهۀ شصت چطور بود، بلکه فقط می‌تواند تفسیر زندگی دهۀ شصت در قرن بیست‌ویکم را نشان دهد. از منظر جامعه‌شناختیْ سریال «مَد مِن»، بیشتر، از ذهنیتِ متعلق به ۲۰۰۷ حرف می‌زند تا ذهنیت ۱۹۶۷، همان‌طور که «دود اسلحه»۱۵، بیشتر، از دنیای سال ۱۹۷۰ می‌گوید تا دنیای ۱۸۷۰. در مقایسه با سریال‌های «اندی گریفیت شو»۱۶ یا «جزیرۀ گیلیگان»۱۷، بازسازی عامدانۀ آن دوران در «مَد مِن» به‌مراتب معتبر‌تر به نظر می‌آید؛ اما نه اعتبارِ فلسفی، که هرقدر هم تلاش کند از آن عاجز است. تصویر سنجیدۀ آن از دهۀ شصت نمی‌تواند واقعی‌تر از آن دهۀ شصتی باشد که به‌تصادف در سریال «سه پسرم»۱۸ در سال ۱۹۶۴ ترسیم شده است. چون آن تصادف‌های ۱۹۶۴، واقعیت ۱۹۶۴ بودند.\n سوم حرفم این نیست که همه در گمراهی دسته‌جمعی دربارۀ سریال‌های خوب و بد تلویزیون به سر می‌بریم یا باید بی‌خیال برنامه‌سازی آبرومند شد چون سازندگانش به آنچه انجام می‌دهند واقف‌اند. در مقام مصرف‌کننده، دقیقاً از نقطۀ مقابلِ این حرف دفاع می‌کنم. اما اکنون و اینجا، درک و برداشت دیگری مدنظرم است. به وقتی فکر می‌کنم که تلویزیونْ «هنر مُرده»ای باشد: نه هنری زنده، بلکه تاریخ هنر. (و این تلقی غیرارادی که اصلاً تلویزیون را «هنر» نمی‌داند، درحالی‌که به‌وضوح هنر است، کارم را سخت‌تر می‌کند.) این نوع تحلیل، چون مفهوم سلیقه را نادیده می‌گیرد، برخی افراد را عصبی می‌کند. در این بحث، کیفیت برنامه اهمیتی ندارد: پیش‌فرض بحث آن است که ارزشِ سرگرم‌کنندگی این مصنوعات هنری، هیچ جاذبه‌ای برای مردمان آینده نخواهد داشت. من به سودمندی و فایدۀ این آثار توجه دارم و این نوعی ارزیابی فُرمالیستی است، یعنی به چیزهایی توجه دارد که هنگام تماشای برنامه‌های تلویزیون، (معمولاً) مدنظر افراد (معمولی) نیست، به‌ویژه: ۱) نحوۀ صحبت شخصیت‌ها؛ ۲) صحنه‌سازی دنیایی که شخصیت‌ها ساکن آن‌اند؛ ۳) شیوۀ فیلم‌برداری و ارائۀ برنامه؛ ۴) میزان محوریّت «واقعی‌بودن» در روح برنامه.\n ویژگی اول ملموس‌تر از همه است، اما به‌سختی قابل سنجش و اندازه‌گیری است. اگر همۀ شخصیت‌های برنامهْ لهجۀ موقر و شیکِ بازیگران تئاتر را داشته باشند، نتیجۀ کارشان بی‌درنگ مضحک می‌شود؛ به‌جز چند استثنای خاص، هدفِ دیالوگ‌های تلویزیون صرفاً ناتورالیسم کوچه‌خیابانی است. ولی کیفیتِ لحن فقط بخشی از این مسئله است؛ مسئلۀ انتخاب کلمات هم در کار است: چند دهه طول کشید تا نمایشنامه‌نویس‌ها بفهمند هیچ آدم عاقل و بالغی به‌محض ورود به میخانه نمی‌گوید «یه آبجو» بدون آنکه مارک آبجوی دلخواهش را مشخص کند۱۹ (اولین جایی که دیدم به این نکته توجه کرده‌اند، دیالوگی بین کایل مک‌لاکلن و لورا دِرن در فیلم سینمایی «مخمل آبی» محصول ۱۹۸۶ بود). از این هم سخت‌تر، تشخیص آن است که مکالمات ترسیم‌شده از دورانی خاص در چنین آثاری چه نسبتی با شیوۀ صحبت مردم آن دوران در زندگی واقعی‌شان دارد. آیا پدران آمریکایی در سال ۱۹۵۷ به‌طور معمول با فرزندانشان همان‌طور حرف می‌زدند که وارْد کلیور۲۰ با والی و بیور حرف می‌زد؟ بعید است. ولی به‌هرحال، پدران خانوارهای ساکن حومۀ شهرها در سال ۱۹۵۷ خیال می‌کردند آن‌طور با فرزندانشان حرف می‌زنند.\n نحوۀ صحبت شخصیت‌ها پیوند ظریفی با ویژگی دوم دارد. تعریف من از «صحنه‌سازی دنیای شخصیت‌ها» از این قرار است: قواعد ناگفته و درونیِ حاکم‌ بر شخصیت‌ها. وقتی این قواعدْ غیرمنطقی باشند، آن دنیای ساختگی هم نادرست به نظر می‌آید و وقتی این قواعد منطقی باشند، حتی فیلم‌های علمی‌تخیلی هم معقول به نظر می‌رسند. در دهۀ ۱۹۷۰، رایج‌ترین استعارۀ روایی در کُمدی‌های موقعیت مثل «زندگی سه‌نفره»۲۱ یا «لاورن و شرلی»۲۲، «سوءتفاهم» بود: یعنی وقتی شخصیتی اطلاعات نادرستی را دربارۀ شخصیت دیگر برداشت می‌کند و همین سردرگمیْ داستان را پیش می‌برد. وجه غیرواقعی این سناریوها آن بود که هیچ‌کس این سوءتفاهم را به زبان نمی‌آورد، درحالی‌که این کار راه‌حلِ بدیهیِ مشکل بود. در صحنه‌سازی‌های مخدوش دنیای کُمدی‌های موقعیت در دهۀ هفتاد، همۀ سوءتفاهم‌ها باید دقیقاً ۲۲ دقیقه۲۳ ادامه پیدا می‌کردند. ولی وقتی قواعد درونی برنامه درست باشند، بیننده متقاعد می‌شود که چیزی نزدیک به زندگی واقعی را می‌بیند. وقتی سریال کمدی و رمانتیک «فاجعه»۲۴ در وب‌سایت آمازون عرضه شد، یکی از دوستان نزدیکم آن را دید. او می‌خواست بگوید چرا این سریال به‌طرز عجیبی واقعی به نظرش می‌رسد: «تا جایی که یادم می‌آید، این اولین سریالی است که وقتی شخصیت‌ها به جوک‌های همدیگر می‌خندند، خنده‌هایشان تصنعی و ناخوشایند نیست.» این ایدۀ به‌ظاهر ساده، کاملاً نو و جدید بود: پیش از «فاجعه»، بازیگران کُمدی‌های موقعیتْ حرف‌های طنزآمیزی می‌زدند که انگار هیچ‌یک از سایر بازیگران متوجه طنزش نمی‌شد. در چندین دهه، این قاعدۀ نانوشته و درونی حاکم بود: هیچ‌کس به هیچ‌چیز نخندد. پس تماشای خندۀ طبیعی بازیگران از چیزهای واقعاً خنده‌دار، سطح جدیدی از واقعی‌‌بودن را به برنامه افزوده بود.\n در یکی از برنامه‌های تلویزیونی، شیوۀ تصویربرداری و صحنه‌سازی (نکتۀ سوم) را باید «ویژگی‌های صنعتی» دانست که به آشنایی پیشین بیننده با این رسانه تکیه می‌کنند: وقتی درامی داستانی مثل مستند خبری فیلم‌برداری می‌شود، مخاطبان ناخودآگاه اعتبارِ مضاعفی برای آن قائل می‌شوند. (در مقایسه با صحنه‌های ضبط‌شده با سه دوربین ثابت، مثل عمدۀ لحظات «آشنایی با مادر»۲۵، مواردی مثل اکثر صحنه‌های «نورهای جمعه‌شب»۲۶ که با تک‌دوربین متحرک فیلم‌برداری می‌شود بسیار نزدیک‌تر به واقعیت به نظر می‌آیند.) اینْ انتخابی فنی و همسو با ویژگی چهارم است: یعنی اینکه تقدیر عمومی از اعتبارِ اثر چقدر بر موفقیت آن مؤثر است. (پیش از دهۀ ۱۹۸۰ و سریال‌هایی مثل مجموعۀ پلیسی «آبی‌پوشان هیل‌استریت»۲۷، این اتفاق نیفتاده بود.) خُب، شاید دویست‌وپنجاه سال دیگر، برای کسی که این مصنوعات را می‌کاود، دو نکتۀ اخیر چندان مهم نباشند. زاویۀ دید دوربین نمی‌تواند بینندگانی را گول بزند که رابطه‌ای با تلویزیون ندارند. همچنین مردمان دورانی خاص دیگر نمی‌توانند رابطۀ میان دنیای ترسیم‌شده در این آثار با واقعیت دنیا را به‌صورت مستقیم و شهودی درک کنند. ولی این نکات همچنان اهمیت خواهند داشت، چون این چهار ویژگیْ درهم‌تنیده هستند و همدیگر را تقویت می‌کنند. هر برنامۀ تلویزیونی‌ای که بهتر مصداق این چهار ویژگی باشد، درنهایت بیشتر به درد مردمانی می‌خورَد که در آینده به تماشایش بنشینند. برای این تاریخ‌نگارانِ فرهنگی، که هنوز به دنیا نیامده‌اند، تلویزیون دریچه‌ای به‌سوی گذشته است. تلویزیون راهی برای تماس فیزیکی با دورۀ اواخر قرن بیستم است و چنان نزدیکی و عمقی دارد که فقط از عهدۀ داستان‌های تصویری برمی‌آید، بدون آنکه نیازی به تخیل و گمانه‌زنی داشته باشد. تماشای این آثارْ تجربه‌ای شخصی و تفسیری مثل مطالعۀ کتاب است: تلویزیون به‌مثابۀ کتابی زنده. نیازی هم به تخیلات ذهنی نیست. دنیای شبه‌باستانیْ «آنجا» نشسته است، جلوی چشمان آن‌ها حرکت می‌کند و حرف می‌زند. غبار گذر ایام روی آن ننشسته است.\n و همۀ این‌ها به یک پرسش محوری منجر می‌شود: آن‌ها کدام برنامه‌های تلویزیونی را می‌بینند؟\n یا فارغ از زمینۀ بحث، می‌توان چنین پرسید: واقعی‌ترین چیز تقلبی که عامدانه ساخته‌ایم، کدام است؟\n با قدری شرمندگی (ولی نه چندان شرمنده) اعتراف می‌کنم تمام عمرم به این سؤال فکر کرده‌ام، حتی سال‌ها پیش از اینکه انگیزۀ مالی برای تأمل درباره‌اش داشته باشم. این سؤال به‌طرز عجیبی در تاروپود ذهنم ریشه دوانده است. تا جایی که در خاطرم هست، هر بار برنامۀ تلویزیونی نمایشنامه‌داری را دیده‌ام، بخشی از ضمیر خودآگاهم در نسبت آن برنامه با واقعیت کندوکاو می‌کرده است: «این اتفاق می‌تواند رُخ بدهد؟ در واقعیت هم به همین شکل است؟ در واقعیت هم به همین طریق پیش می‌آید؟» حتی برایم مهم نیست که جزئیات ماجرا عقلاً ممکن است رُخ بدهند یا نه، یعنی وقتی «بازی تاج‌وتخت» را می‌بینم، می‌پذیرم که اژدها وجود دارد. درعین‌حال، درگیر این سؤال می‌شوم که آیا رفتار این اژدهای تلویزیونی مطابق انتظارم از «اژدهای واقعی» است؟ همچنان درستی جزئیات اژدها برایم سؤال است و بنا به غریزه‌ام درگیر معقول‌بودن یا نبودن سناریویی می‌شوم که مشخصاً ناممکن است. من چنین آدمی‌ام و نیازی هم نبوده شخصیتم را عوض کنم.\n پس آمادۀ این سؤال هستم.\n (و چه بهتر که آماده‌ام، چون گویا این سؤال فقط برای من مطرح است.)\n اولین نامزد (که ساده هم می‌توان ردش کرد) برنامه‌های تلویزیونی واقع‌نما۲۸ است. اهمیت اجتماعی و نسلیِ برنامه‌های این ژانر را بسیار دست‌کم گرفته‌ایم. این‌ها پنجره‌های تصویری پست‌مدرن‌اند. ولی مطلقاً به آن دردی نمی‌خورند که ادعایش را دارند. حتی اگر ادعای صوری مجموعه‌هایی مثل «تپه‌ها»۲۹ و «جنگ انباری‌ها»۳۰ و «همراه با کارداشیان‌ها»۳۱ را هم بپذیریم، یعنی بپذیریم (یا تظاهر کنیم) این‌ها آدم‌های معمولی‌اند که در شرایط غیرطبیعی رفتاری معمولی دارند، باز هم نحوۀ ارائۀ بصری این محتوا چندان تلاش نکرده‌است تا صحنه‌سازی یا ابتذال تصنّعی منازعه‌ها را پنهان کند. در قاب تلویزیون، هیچ‌چیز جعلی‌تر از این تلاش‌های ناکام برای رئالیسم نیست. تقریباً همۀ مردم، ازجمله مخاطبان هدف برنامه‌ای مثل «مرد مجرّد»۳۲، فوراً چنین برداشتی دارند: نسخه‌ای پیش‌ساخته از اتفاقاتی که شاید به‌ندرت در واقعیت هم رُخ بدهند. عنوان هیچ برنامۀ تلویزیونی‌ای تاکنون به‌قدر «دنیای واقعی»۳۳ پارادکس نداشته است. ازقضا همین پارادکس بنیان موفقیت آن هم شد.\n ژانر «داستان واقعی با اسامی ساختگی» قدری به هدف نزدیک‌تر می‌شود. اوایل قرن بیست‌و‌یکم مملو از این سریال‌ها بود. «امپراتوری»۳۴ (روایت داستانیِ صنعت موسیقی «شهری») و «همراهان»۳۵ (روایت داستانی صنعت سلبریتی) موفق‌ترین تلاش‌ها بودند، و مثال‌های دیگری هم هست: «نَشویل»۳۶ (دربارۀ عرصۀ موسیقی کانتری)، «فوتبالیست‌ها»۳۷ (فعالیت اقتصادی بازیکنان مستعد لیگ ملی فوتبال آمریکایی پس از طی دوران بازی حرفه‌ای)، «ناواقعی»۳۸ (واقعیت برنامه‌های تلویزیونی واقع‌نما) و «درۀ سیلیکون»۳۹ (هجویه‌ای بر شرکت‌های فناوری‌بنیان این منطقه). هیچ‌یک از این برنامه‌ها مدعی ترسیم رویدادهای واقعی نیستند، ولی همگی بینندگان را وامی‌دارند که میان شخصیت‌های برنامه با افراد واقعیِ الهام‌بخششان ارتباط قائل شوند. ستارۀ «امپراتوری» ترکیبی نادقیق از جی.‌زی، شوگ‌نایت و بِری گوردی است. قهرمان سریال «همراهان» گویا می‌خواست نسخه‌ای از مارک والبرگ تهیه‌کنندۀ همین سریال باشد، البته به‌فرض اینکه والبرگ سابقۀ بازیگری لئوناردو دی‌کاپریو را می‌داشت. در «درۀ سیلیکون» سرمایه‌دار سودجویی را می‌بینیم که (حداقل تاحدی) بر مبنای ترکیب میلیاردر مشهور، مارک کیوبن، با کارآفرین آنلاین، شان پارکر، است. بخشی از لذت این برنامه‌ها در همین تداعی‌های زیراکسی است. پس از تثبیت این پیوندها در ذهن بینندگان، بی هیچ زحمتی می‌توان چهره‌های عمومی زنده را هم به این پی‌رنگ‌های داستانیِ ساختگی وارد کرد.۴۰ با چنین نقل و انتقال فکری‌ای در قالب تداعی‌ها، برنامۀ تلویزیونی به‌مراتب تماشایی‌تر از نوشتار می‌شود. ولی طنز ماجرا آنجاست که این فرایندِ ذاتیِ این برنامه‌ها، سطح رئالیسم اثر را کاهش می‌دهد. اینجاست که در جزئیات اغراق می‌شود و شخصیت‌های سریال وادار می‌شوند خرواری از شرح و توضیح‌های خام را روی سر مخاطب بریزند، چون بینندگان عادی بدون این اشاره‌های زُمخت نمی‌توانند پیوندهای فرامتنیِ اثر را درک کنند. به‌جز چند استثنای معدود، این نمایش‌های شبیه‌سازی‌شده درحقیقت سریال‌هایی آبکی با روکش فانتزی‌اند و مخاطبانی را هدف می‌گیرند که چندان علاقه ندارند دربارۀ آنچه می‌بینند تفکر و تأمل جدی داشته باشند. شخصیت‌ها باید راهی بیابند که بگویند «من فلانی‌ام»، بی‌آنکه این را مستقیم بگویند. هیچ‌چیز در این برنامه‌های شبیه‌سازی‌شده تصادفی نیست، لذا حاصل کار دقیقاً قطب مخالف ناتورالیسم است: نسخه‌ای تقلبی از حرف‌های قلمبه‌سلمبۀ اهل فن، آن‌هم برای مخاطبان بیرون از این وادی که بای بسم‌اللهِ این بحث‌ها را نمی‌دانند. با تلاش برای واقعی‌بودن که واقعی نمی‌شوید!\n شاید با خواندن جملۀ قبلی پیش خودتان بگویید: «آهان. اگر تلاش برای واقعی‌بودنْ بی‌ثمر است، لابد نقیضش درست است. یعنی آن برنامۀ تلویزیونی‌ای واقعی از آب درمی‌آید که عمداً تلاش کند تقلبی باشد.» خُب، نه دقیقاً، هرچند این هم قدمی به هدف نزدیک‌تر می‌شود. آن برنامه‌های تلویزیونی‌ای که برای واقعی‌بودنْ تلاش نمی‌کنند، در گذر ایام بهتر از آب درمی‌آیند: بهترین اپیزودهای «منطقۀ نیمه‌روشن»۴۱، اولین تجربه‌های شبکۀ فاکس مثل «سَر هرمان»۴۲ و «برو پی زندگی‌ات»۴۳، و «این شوی گری شندلینگ است»۴۴ که خودارجاعی‌هایش توی چشم می‌زد۴۵، و تقریباً همۀ برنامه‌هایی که ماپت۴۶ دارند. اگر اثری هنری علناً بگوید که نوددرصد محتوایش جعلی است، باقی‌ماندۀ آن موجه و مشروع می‌شود (و همین ده‌درصدِ باقی‌مانده است که بیش از همه اهمیت دارد). ولی خودآگاهی از «عدم‌واقعیت»، که در محتوای مجموعه‌هایی مثل «اجتماع»۴۷ و «آقای شو»۴۸ بروز دارد، یک روی سکه است. روی دیگرِ سکه هم خاصیت واقعیت‌کُش برنامه‌های جدی از قبیل «هوم‌لند» و «سَنت‌السور»۴۹ است که در آن‌ها آگاهی از «عدم‌واقعیت» به متن راه پیدا نمی‌کند. اطلاع مردم از واقعی‌نبودن تلویزیونْ مبنای کارِ دستۀ اول است. دستۀ دوم هم تمام تلاشش را می‌کند تا مردمْ تشخیصِ خود را فراموش کنند. در هر دو حالت نیز همین تلاش‌ها دست برنامه را رو می‌کند، چون برای ثمردهیِ کار، خالقان برنامه نباید دغدغۀ واقعی/ناواقعی به‌نظرآمدن محصول را داشته باشند. آن‌ها باید دلواپس مسائل دیگر باشند و لذا واقعی‌بودن به حاشیه می‌رود. همین حاشیۀ ناخواسته به‌تدریج انباشته شد تا اینکه بالاخره تلویزیون تصمیم گرفت سر عقل بیاید.\n اصل حرف من، آن بازۀ ۳۵ساله‌ای است که احترامی برایش قائل نیستیم. اولین دورۀ طلایی تلویزیون اواخر دهۀ ۱۹۴۰ آغاز شد و با پایان سریال «تئاتر ۹۰»۵۰ در سال ۱۹۶۰ خاتمه یافت: در این بازه، تازگیِ تلویزیون بود که فرصت نوآوری‌های بی‌سابقه در سرگرمی عامه‌پسند را فراهم می‌کرد. دومین دورۀ طلایی تلویزیون در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ (با «خانوادۀ سوپرانو»۵۱ و «فریک‌ها و گیک‌ها»۵۲ و جذب و هضم گستردۀ «ساینفلد»۵۳) آغاز شد و اکنون رو به زوال گذاشته است: در این بازه بود که تلویزیون به‌اندازۀ سینما و ادبیات جدی گرفته می‌شد. ولی منی که مشتاق و تشنۀ واقعیتم، ذهنم درگیر سال‌های تاریک مابین این دو بازه می‌شود. در دهه‌های هفتاد و هشتاد، مردم اگر کار دیگری نداشتند به تماشای تلویزیون می‌نشستند. «وقت مشخص تلویزیون‌دیدن» چرند بود، چون اگر برنامه‌ای را هم نمی‌دیدید چیزی از دستتان نمی‌رفت. جای نگرانی نبود. تلویزیون هم مثل دیگر لوازم خانه بود: یک جعبۀ لامپ کاتدی با قابلیتی مثل غده‌های بدن پستانداران که از کاناپه‌نشین‌ها، سیب‌زمینی۵۴ می‌ساخت. دل دادن به تلویزیون نشانۀ کودنی بود، حتی از نگاه کودن‌های گروه بلک‌فلگ۵۵. چنین تصوری تلویزیون را به یک کالای محض تبدیل کرد. نویسندگان و تهیه‌کنندگان برنامه‌ها باهوش و خلاق بودند، اما چندان دغدغۀ زیبایی‌شناسی و صحنه‌آرایی نداشتند. هیچ‌کس انتظار نداشت مخاطبانْ چیزی را که می‌بینند باور کنند، لذا تلاش‌ها در جهت سرگرم‌کردن افراد (و گاهی اوقات «مواجه‌کردن آن‌ها» با مسائل اجتماعی) بود. بااین‌وضعیت، امکان جهشی بزرگ در رئالیسمِ زبان‌شناختیِ برنامه‌ها وجود داشت. به‌ویژه با آثار نورمن لیر (خالق برنامه‌های طولانی‌مدتی مانند «همۀ اهل خانواده»۵۶، «خانوادۀ جفرسون»۵۷، «ایام خوش»۵۸ و «روزبه‌روز»۵۹ که از چندین شبکه پخش می‌شدند)، شخصیت‌های برنامه‌های تلویزیونی بالاخره سراغ زبانی رفتند که قدری به زبان انسان دوپا شبیه بود. مشکلْ اینجا بود که چنین محصولاتی هنوز هم آن نادرستیِ بصریِ نمایش‌های تئاتری را داشتند. صحنه‌چینی‌ها هر لحظه به مخاطب یادآوری می‌کرد که این نمایشْ زندگی نیست. مبلمان اتاق نشیمن آرکی و ادیت بانکر۶۰ از ابتدا شبیه موزه بود، و بالاخره هم به موزه تبدیل شد. جورج جفرسون و اَن رومانو۶۱ بیشتر همچون نماد به نظر می‌آمدند تا شهروند.۶۲ ولی تا دهۀ ۱۹۸۰ طول کشید تا این حاشیه مهم شود، و عمدۀ اهمیتش هم به یک سریال اختصاص داشت: «رُزان»۶۳. این برنامه بی‌عیب نبود، معقول نبود و (گاهی اوقات) زیرکانه هم نبود. ولی رُزان، از سر تصادف، واقعی‌ترین برنامۀ تلویزیونی بوده است.\n بُن‌مایۀ «رُزان» پیچیدگی خاصی نداشت. این برنامه به‌مرور زمان موضع سرسختانه‌ای دربارۀ جنسیت و سرکوب اتخاذ کرد، ولی شروعش این‌گونه نبود. از جهات متعدد، «رُزان» قطب مقابل «کازبی ‌شو»۶۴ بود: اگر کازبی ‌شو می‌خواست نشان دهد خانواده‌های سیاه‌پوست لزوماً فقیر و محروم نیستند، رُزان می‌خواست نشان دهد خانواده‌های سفیدپوست لزوماً ثروتمند و بی‌مشکل نیستند. این برنامه حول شخصیت (و به‌نام) رُزان بار۶۵ بود: کمدین قلدر اهل کلرادو که دیدگاه‌های دیگران برایش هیچ اهمیتی نداشت. جان گودمن نقش شوهر او را بازی می‌کرد. بنا به استانداردهای تلویزیون، هر دوی آن‌ها چاق بودند. ولی وجه تمایز «رُزان» آن بود که به‌ندرت دربارۀ وزن بحث می‌شد. این اولین برنامۀ تلویزیونی آمریکایی بود که با این واقعیتِ آماری، یعنی چاقی آمریکاییان، مشکل نداشت. این شخصیت‌های چاقْ ساکن خانه‌ای آشفته بودند که اکثر گفت‌وگوها در آشپزخانه، گاراژ یا اتاق لباس‌شوییِ آن رُخ می‌داد. این زوج چاق سه بچۀ بی‌ریخت داشتند که دائم نق می‌زدند، دوتای ‌آن‌ها مرموز بودند و یکی‌شان اصلاً نمی‌خندید. همۀ جزئیات برنامه درست به نظر می‌آمد. خانه‌شان آشفته و ناتمام بود، انگار کسی دکوراسیونش را چیده که می‌خواسته باور کند خانه‌اش مزخرف نیست.\n رُزان نُه فصل ادامه داشت و دیالوگ‌هایش در گذر زمان تغییرات چشمگیری کرد. در سال‌های آغازین (و دوران محبوبیت)، رُزان ساختاری مشابه با سایر کمدی‌های موقعیت داشت؛ فصل آخر (و نامحبوب) آن مثل رؤیایی ۲۴ قسمتی بود که مهر «باطل شد» بر همۀ چیزهای پیشین می‌زند. ولی آن حاشیۀ «واقعی‌بودن» از ابتدا تا انتها دوام داشت. رُزان بار هنرپیشۀ آموزش‌نادیده‌ای بود که با بازیگران کهنه‌کار کار می‌کرد، لذا به نظر می‌رسید برخی صحنه‌ها کامل تمرین نشده بودند (نه اینکه فی‌البداهه باشند، ولی تابع قواعد معمول تلویزیون هم نبودند). گویا هیچ شاخصی هم برای مکالمۀ معمولی و عادی وجود نداشت: در قسمتی از فصل هشتم، رُزان بار در صندلی عقب خودرویی می‌نشیند و ترانه‌ای از گروه بیکینی‌کیل را با صدای بلند می‌خواند. می‌فهمم که شاید این جزئیات به‌نظرتان بی‌اهمیت بیاید. مثال‌های «درست‌نماییِ جنبی» معمولاً شبیه خطاهای کوچک یا انتخاب‌های نادرست هستند. گاهی اوقات واقعاً چنین است: خدشه‌هایی ضروری که واقعیت جعلی را به نسخۀ واقعی‌اش پیوند می‌زنند.\n منظورم چیست؟ آیا می‌گویم نسل‌های آینده به تماشای رُزان می‌نشینند و متوجه نبوغش می‌شوند؟ آیا می‌گویم به‌دلایلی، که نسل فعلی‌مان هنوز درست درک نمی‌کند، آن‌ها باید رُزان را تماشا کنند؟ آیا می‌گویم نسل‌های آینده شاید آن را ببینند و حتی اگر واقعیت امروزی را تمام‌وکمال درک نکنند، (تقریباً به‌تصادف) درک بهتری از واقعیت معاصر ما پیدا می‌کنند؟\n نمی‌دانم.\n واقعاً نمی‌دانم. شاید حتی جای این بحث اینجا نباشد، یا بهتر باشد کتابی به آن اختصاص یابد. این پدیده هیچ نیّت عامدانه یا نتیجۀ مشهودی ندارد. از محتوای نتیجه‌گیری‌ام دربارۀ ماهیت رئالیسم راضی نیستم. ولی می‌دانم که مهم است. می‌دانم چیزی حیاتی در این میانه است که ما دست‌کم می‌گیریم، چیزی مرتبط با آن توانایی تلویزیون که حالِ حاضر را ابدی می‌کند، آن هم به‌گونه‌ای‌که از دست هیچ رسانۀ دیگری برنمی‌آید. حتی اگر هم بخواهیم، نمی‌توانیم بی‌خیال آن شویم. بالاخره روزی می‌رسد که سیب‌زمینی‌های آینده این را ثابت خواهند کرد.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nKlosterman, Chuck. But What If We’re Wrong?: Thinking About the Present As If It Were the Past. Penguin, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را چاک کلاسترمن نوشته است و در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «Don’t Tell Me What Happens. I’m Recording It» در وب‌سایت رینگر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «آیندۀ تلویزیون» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• چاک کلاسترمن (Chuck Klosterman) نویسنده و ستون‌نویس اسکوئر و مجلۀ نیویورک تایمز است. از جمله تألیفات کلاسترمن می‌توان به کتاب سکس، مواد مخدر و کاکائوی پفی (Sex, Drugs, and Cocoa Puffs) اشاره کرد.••• این نوشتار برشی است از کتاب اما اگر بر خطا باشیم چه؟ (But What If We’re Wrong) نوشتۀ چاک کلاسترمن. [۱] Holodeck: در دنیای فانتزیِ مجموعۀ تلویزیونی و سینمایی استارترک، نسخه‌ای تخیلی از واقعیت مجازی با عنوان هولودک وجود داشت که برای تفریح استفاده می‌شد: بازآفرینی فضاهای آشنا، مشارکت در ماجراهای تعاملی و تمرین انواع ورزش‌ها و مهارت‌ها [مترجم]. [۲] وسوسۀ این استدلال هم وجود دارد که تلویزیون را بخشی از یک سلسله بدانیم، یعنی نمایندۀ پلۀ دوم در نردبانی فناورانه که با رادیو آغاز شده و به آن گونه‌ای می‌رسد که بالاخره جای شبکه‌های تلویزیونی را می‌گیرد. البته مطمئناً تبار مکانیکی را می‌توان دید: مرکز رسانه‌ای Paley در ابتدا موزۀ تلویزیون و رادیو بود. ولی حرف‌وحدیث‌ها حاکی از این است که چنین چیزی رخ نخواهد داد. ما محتوای تلویزیون را با محتوای آنچه جانشینش می‌شود، متصل نخواهیم کرد. این دو تجربه از لحاظ زیبایی‌شناختی قابل‌مقایسه نخواهند بود، چنان‌که تلویزیون و رادیو نیستند. به‌مرور زمان، جامعه دیگر میان محتوای دورۀ رادیو با محتوای دورۀ تلویزیون ارتباط قائل نشد، هرچند بسیاری از هنرورزان در هر دو پلت‌فرم کار می‌کردند و سه شبکه در آغاز راهِ خودْ رادیو بودند. یعنی هرچند محیط مشابهی را رقم می‌زدند، مصرف‌کننده احساس متفاوتی به آن‌ها داشت. مثلاً کُمدی‌های موقعیت در اصل برای رادیو ابداع شدند. بسیار پیش از آنکه حتی ثروتمندترین آمریکایی‌ها نیز تلویزیون را به خانه ببرند، کُمدی‌های موقعیت در رادیو پخش می‌شدند، ازجمله تعدادی که نطفه‌شان در رادیو بسته شد و بعد به تلویزیون منتقل شدند. اما تجربۀ تماشای کُمدی موقعیت به‌کلی متفاوت از تجربۀ شنیدن آن بود. تلویزیون چنان این پدیده را تغییر داد که نسخۀ تلویزیونی به تعریف استاندارد «کُمدی موقعیت» تبدیل شد. به سال ۱۹۸۰ که رسید، اگر کسی از واژۀ «کُمدی موقعیت» برای برنامه‌های غیرتلویزیونی استفاده می‌کرد باید منظورش را توضیح می‌داد. دیگر اهمیتی ندارد که خاستگاه این ژانر در رادیو بوده است و ما هرگز برنامه‌های تلویزیونی مثل Cheers یا M*A*S*H را با چیزی ازقبیل کُمدی رادیویی Fibber McGee and Molly مقایسه نمی‌کنیم. رابطه‌ای مکانیکی میان آن‌ها وجود دارد، اما رابطۀ کارکردی و کاربردی نه. این دو جنس تنها به‌نظر کسانی درهم‌تنیده‌اند که، از شانسشان، در دوران گذار زندگی کرده‌اند. [۳] British Invasion: پدیده‌ای متعلق به نیمۀ دهۀ ۱۹۶۰ که طی آن موسیقی راک و پاپ بریتانیا و دیگر جنبه‌های فرهنگی این کشور در ایالات متحده محبوب شدند و در جریان «ضدفرهنگ» در دو سوی اقیانوس اطلس اهمیت یافتند [مترجم]. [۴] Easter Island: قسمتی از خاکِ شیلی که جزیره‌ای آتشفشانی و دورافتاده است با مساحت تقریبی ۱۶۳ کیلومترمربع در مجمع‌الجزایر پلی‌نزی [مترجم]. [۵] طبعاً برای این کار باید قدری بی‌خیال جزئیات انتقادی ماجرا بشویم: مصری‌های باستان برق نداشتند، دوربین را اختراع نکرده بودند و آفریننده‌ای به‌قوّت شاندا رایمز (Shonda Rhimes، خالق سریال Grey’s Anatomy) هم ۵۲۰۰ سال پس از دوران آن‌ها به دنیا آمده است. ولی نگران مسائل فنی نباشید. فرض کنید تلویزیون با برق خورشیدی و چگالش آب رودخانه کار می‌کرد و «رع» (Ra، خدای خورشید در مصر باستان) آن را تأیید کرده بود. [۶] Qatna: منطقه‌ای باستانی در سوریه [مترجم]. [۷] Ancillary Verisimilitude: این تعبیر را کلاسترمن ابداع کرده است [مترجم]. [۸] The Revolution Was Televised [۹] Kitchen-Sink Realism: این تعبیر در توصیف یکی از جریان‌های فرهنگی بریتانیایی است که اواخر دهۀ ۱۹۵۰ و اوایل دهۀ ۱۹۶۰ در سینما، هنر، رمان‌نویسی و تلویزیون شکل گرفت. شخصیت‌های اصلی این جریان معمولاً نویسندگان طبقۀ متوسط و کارگری بودند که از جامعۀ مدرن سرخورده شده بودند. این جریان از نوعی سبک رئالیسم اجتماعی استفاده می‌کرد که بریتانیایی‌های طبقۀ کارگر را به نمایش می‌گذاشت: ساکنان آپارتمان‌های اجاره‌ای کوچک که ساعات فراغت از کار خود را در میخانه‌های غیرمجلل می‌گذراندند [مترجم]. [۱۰] Sitcom (Situation Comedy) [۱۱] My So-Called Life [۱۹۹۴-۱۹۹۵] [۱۲] True Detective [۲۰۱۴-] [۱۳] Twin Peaks [۱۹۹۰-۱۹۹۱] [۱۴] Mad Men: قسمت اول این سریال می‌گوید که تعبیر عامیانۀ Mad Men به فعالان Madison Avenue اشاره می‌کند، یعنی کسانی که دست‌اندرکار صنعت تبلیغات‌اند [مترجم]. [۱۵] Gunsmoke [۱۶] The Andy Griffith Show [۱۹۶۰-۱۹۶۸] [۱۷] Gilligan’s Island [۱۹۶۴-۱۹۶۷] [۱۸] My Three Sons [۱۹۶۰-۱۹۷۲] [۱۹] دوباره باید خاطرنشان کنم که طرزفکری رایج، علیه این نوع رئالیسم استدلال می‌کند. برخی نمایشنامه‌نویسان احساس می‌کنند که استفادۀ مستقیم از نمونه‌ای واضح از چیزی غیرضروری، مهر تاریخ خاصی را بر محتوا زده و بر اهمیت چیزی صحه می‌گذارد که واقعاً در داستان اهمیت ندارد. به‌بیان‌دیگر، اینکه شخصیتی به‌جای واژۀ عام «آبجو» تقاضای برند خاصی مثل هینیکن (Heineken) را بکند، مخاطب را به توجه بیش‌ازاندازه به آن نوشیدنی وامی‌دارد و شاید برداشتی از آن حرف بکنند که حواسشان را از اصل داستان پرت کند. چنین کاری، معنایی بر برند هاینکن تحمیل می‌کند. ولی به خاطر داشته باشید: اگر از آیندۀ دور به این محتوا بنگریم، کلاً اهمیتی به داستان نمی‌دهیم، بلکه «می‌خواهیم» که مُهر تاریخ خاصی بر این صحنه خورده باشد. [۲۰] Ward Cleaver: اشاره به سریال کمدی موقعیت Leave It to Beaver (۱۹۶۳-۱۹۵۷) [مترجم]. [۲۱] Three’s Company [۱۹۷۷-۱۹۸۴] [۲۲] Laverne & Shirley [۱۹۷۶-۱۹۸۳] [۲۳] مدت استاندارد هر قسمت از سریال‌های کُمدی [مترجم]. [۲۴] Catastrophe [۲۰۱۵-] [۲۵] How I Met Your Mother [۲۰۰۵-۲۰۱۴] [۲۶] Friday Night Lights [۲۰۰۶-۲۰۱۱] [۲۷] Hill Street Blues [۱۹۸۱-۱۹۸۷] [۲۸] Reality Television [۲۹] The Hills [۲۰۰۶-۲۰۱۰] [۳۰] Storage Wars [۲۰۱۰-] [۳۱] Keeping Up with Kardashians [۲۰۰۷-] [۳۲] The Bachelor [۲۰۰۲-] [۳۳] The Real World [۱۹۹۲-] [۳۴] Empire [۲۰۱۵-] [۳۵] Entourage [۲۰۰۴-۲۰۱۱] [۳۶] Nashville [۲۰۱۲-۲۰۱۷] [۳۷] Ballers [۲۰۱۵-] [۳۸] UnREAL [۲۰۱۵-] [۳۹] Silicon Valley [۲۰۱۴-] [۴۰] زمانی که یک تهیه‌کنندۀ موسیقی به نام لیام مک‌گینیس وارد داستان سریال نشویل (Nashville) شد، گویا شخصیت او را به وضوح از جک وایت (Jack White، موسیقی‌دان و ساکن فعلی نشویل) الگو گرفته بودند. اکنون در هر صحنه‌ای که شخصیت لیام حضور داشته باشد جک وایت را می‌بینم، که ناخواسته خنده‌دار می‌شود، چون او دائماً کارهایی می‌کند که جک وایت اهل‌شان نیست، مثلاً با کانی بریتون رابطه دارد (بازیگر نقش «رینا جیمز»، که ۶۰% از ربا مک‌انتایر، ۲۵% از سارا ایونس و ۱۵% از فیث هیل اقتباس شده است). [۴۱] The Twilight Zone [۱۹۵۹-۱۹۶۴] [۴۲] Herman’s Head [۱۹۹۱-۱۹۹۴] [۴۳] Get a Life [۱۹۹۰-۱۹۹۲] [۴۴] It’s Garry Shandling’s Show [۱۹۸۶-۱۹۹۰] [۴۵] در اپیزودهای سی‌دقیقه‌ایِ این سری، گری شندلینگ کمابیش خودش بود: کمدینی عصبی و خودشیفته که می‌دانست بازیگر این کُمدی است. او همان‌قدر با سایر بازیگران تعامل داشت که با مخاطبان حاضر در استودیو. بسیاری از اپیزودها با مونولوگ‌های او شروع و با جمع‌بندی‌هایش تمام می‌شد. او بسیاری اوقات مستقیم با دوربین حرف می‌زد. علاوه‌بر او، سایر شخصیت‌های مجموعه هم نشان می‌دادند که می‌دانند بازیگر یک کُمدی هستند. خانۀ شندلینگ در این سریال مشابه خانۀ واقعی او (حتی تا چیدمان اتاق و مبل‌ها) طراحی شده بود. هم‌زمان با انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۹۸۸، شندلینگ اپیزودی را زنده با حضور یکی از مجریان سرشناس اجرا کرد و در آن اعلام نمود جورج بوش شکست خورده است. عنوان آهنگ تیتراژ این برنامه چنین بود: «این مضمون شوی گری است.» محتوای این آهنگ هم دربارۀ نحوۀ تولید آن است («گری به من زنگ زد و پرسید ترانه‌اش را می‌نویسم یا نه») [مترجم]. [۴۶] Muppet: شخصیت‌های عروسکی برنامه‌های مختلف تلویزیونی که از عروسک‌بودن خود باخبرند، طنازند و خودارجاعی در گفت‌وگوهایشان رایج است [مترجم]. [۴۷] Community [۲۰۰۹-۲۰۱۵] [۴۸] Mr. Show [۱۹۹۵-۱۹۹۸] [۴۹] St. Elsewhere [۱۹۸۲-۱۹۸۸] [۵۰] Playhouse ۹۰: این سریال (۱۹۵۶ تا ۱۹۶۱) در ۱۳۳ اپیزود توسط شبکۀ سی.‌بی.‌اس روی آنتن رفت. شوهای تلویزیونی زنده در نیمۀ دهۀ پنجاه معمولاً یک‌ساعته بودند و این برنامه نود دقیقه طول می‌کشید که همین نکته در عنوان آن منعکس شده بود. این برنامه از سال ۱۹۵۷ به‌صورت ضبط‌شده پخش می‌شد [مترجم]. [۵۱] The Sopranos [۱۹۹۹-۲۰۰۷] [۵۲] Freaks and Geeks [۱۹۹۹-۲۰۰۰] [۵۳] Seinfeld [۱۹۸۹-۱۹۹۸] [۵۴] «سیب زمینی» یکی از تمثیل‌های رایج برای اشاره به آدم‌های تنبلی بود که کاری جز نشستن روی کاناپه و تماشای تلویزیون ندارند [مترجم]. [۵۵] Black Flag: یک گروه موسیقی پانک‌راک آمریکایی که در سال ۱۹۷۶ شکل گرفت. یکی از ترانه‌های این گروه با عنوان TV Party (محصول ۱۹۸۲) انتقاد تندوتیزی از دورهمی‌ها و مهمانی‌ها برای تماشای تلویزیون بود: «کار بهتری که نداریم بکنیم، پس تلویزیون تماشا می‌کنیم… نمی‌خواهم یک روز یا حتی یک دقیقه بدون تلویزیون باشم، حتی دنبال این هم نیستم که از مغزم استفاده کنم، چیزی در آن نمانده.» [مترجم]. [۵۶] All in the family [۱۹۷۱-۱۹۷۹] [۵۷] The Jeffersons [۱۹۷۵-۱۹۸۵] [۵۸] Good Times [۱۹۷۴-۱۹۷۹] [۵۹] One Day at a Time [۱۹۷۵-۱۹۸۴] [۶۰] Archie and Edith Bunker: دو تن از شخصیت‌های سریال «همۀ اهل خانواده» (All in the Family) [مترجم]. [۶۱] George Jefferson and Ann Romano: دو تن از شخصیت‌های سریال «روزبه‌روز» (One Day at a Time) [مترجم]. [۶۲] اسم این شخصیت‌ها را که می‌نوشتم، در این فکر بودم که خوانندگان جوان‌تر مثلاً متولد ۱۹۹۵ به‌بعد، در فهم بافت معناییِ این شخصیت‌های تلویزیونی در برنامه‌هایی که هرگز اسمش را هم نشنیده‌اند، چقدر سردرگم خواهند شد. ولی بنا به تجربۀ تدریس در کالج‌ها دریافته‌ام که جوانان، کتاب‌های غیرداستانی را متفاوت از سبک و سیاق ما می‌خوانند: آن‌ها هریک از ارجاع‌های فرهنگی ناآشنا را فوراً در گوگل جست‌وجو می‌کنند. پس آشنایی با زندگی اَن رومانو چندان متفاوت از آشنایی با زندگی آبراهام لینکلن نیست. به‌لطف ویکی‌پدیا، هر دوی آن‌ها چهرۀ تاریخی محسوب می‌شوند. [۶۳] Roseanne [۱۹۸۸-۱۹۹۷] [۶۴] The Cosby Show [۱۹۸۴-۱۹۹۲] [۶۵] Roseanne Barr" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157803.json b/train/528157803.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..db85a470d385f12c37682f9d619e490d88f5c3b9 --- /dev/null +++ b/train/528157803.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آن‌ها همین حالا نسخه‌ای دیگر از شما را ساخته‌اند", + "subtitle": "آیا در جهانِ بانک‌های داده، هنوز حریم خصوصی یا زندگیِ آزادانه معنایی دارد؟", + "introduction": "فرض کنید در اینترنت به صفحه‌ای برمی‌خورید که می‌گوید با تحلیلِ امضایتان رازهایی دربارۀ شخصیتتان می‌گوید. موضوع برایتان جالب می‌شود و نمونه‌ای از امضایتان را می‌فرستید. سایت از روی آن امضا، در کمتر از یک ساعت، به نام واقعی، محل سکونت، میزان تحصیلات، درآمد، سابقۀ بیماری‌ها، نتایج آزمایش خون، ترکیب دی.‌ان.ای، تخلفات رانندگی، شرح مسافرت‌ها و هر کار دیگری که در زندگی کرده‌اید دست می‌یابد. خب، حالا چه رازهایی را می‌خواهید بشنوید؟", + "content": "سو هالپرن، نیویورک ریویو آو بوکز — چند ماه پیش، واشنگتن پست گزارش داد که فیس‌بوک ۹۸ نکتۀ اطلاعاتی را از هریک از حدوداً دومیلیارد کاربرش جمع‌آوری می‌کند. از این ۹۸ مورد می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد: قومیت، درآمد، ثروت خالص، قیمت خانه، مادربودن یا نبودن، به‌اصطلاح «مامان‌فوتبالی۱» بودن یا نبودن، وضعیت تأهل، تعداد خطوط اعتباری، علاقه‌مندی به رمضان، تاریخ خرید ماشین و… .\n فیس‌بوک این تکه‌های زندگی شخصی و هویت فرد را چگونه و از کجا به دست می‌آورد؟ اولاً از اطلاعاتی که کاربران به‌میل خودشان وارد می‌کنند، نظیر وضعیت رابطه، سن و وابستگی دانشگاهی؛ ثانیاً از پست‌های فیس‌بوکیِ مربوط به عکس‌های تعطیلات، عکس‌های بچه‌ها و عکس‌های فارغ‌التحصیلی. البته لزومی ندارد که حتماً عکس‌هایی باشد که خودتان پست می‌کنید: نرم‌افزارِ تشخیصِ چهرۀ فیس‌بوکْ شما را از میان جمعیت تشخیص می‌دهد. فیس‌بوک همچنین کاربران را در سرتاسر اینترنت دنبال کرده و، با این تعقیب، گزینۀ «عدم‌ردیابیِ» آن‌ها را نادیده می‌گیرد. مثلاً هربار که کاربری از یک وب‌سایتِ دارای دکمۀ «لایک» فیس‌بوک بازدید می‌کند (چیزی که اکثر وب‌سایت‌ها دارند)، فیس‌بوک از این قضیه خبردار می‌شود.\n این شرکت همچنین اطلاعات شخصی را از پنج‌هزار دلالِ اطلاعات در سرتاسر دنیا می‌خرد، کسانی که اطلاعات را از کارت‌های وفاداری فروشگاه‌ها، ضمانت‌نامه‌ها، لیست فروش داروخانه‌ها، رسیدها و حدود ده‌میلیون مجموعه‌دادۀ عمومی و آمادۀ استخراج به دست می‌آورند. شهرداری‌ها نیز اطلاعات می‌فروشند، مثلاً ثبت‌نام رأی‌دهندگان، اطلاعات وسائل نقلیۀ موتوری، اعلامیه‌های فوت، اجرائیه‌های سند رهنی، ثبت بنگاه‌ها و بسیاری موارد دیگر. از لحاظ نظری، تمام این نقاطِ اطلاعاتی را فیس‌بوک به این دلیل جمع‌آوری می‌کند که، با تبلیغاتی تنظیم‌شده، مایحتاجِ ما را به ما بفروشد. اما درواقع فیس‌بوکْ این اطلاعات را به تبلیغ‌کنندگان می‌فروشد، صرفاً به همین دلیل که می‌تواند پول زیادی از این راه به دست بیاورد.\n مدتی قبل، توجه عمیقی به سازوکارهای فیس‌بوک کردم تا ببینم با استفاده از کدام اطلاعات می‌خواهد تبلیغات را متناسب با من تخصصی کند. این مجموعۀ اولویت‌ها و این الگوریتم، یعنی مجموعه‌دستوراتی جهت اجرای یک عملیات، متفاوت با آنی است که فیس‌بوک برای تعیین و انتخاب مطالب جهت نمایش روی خبرنامۀ من استفاده می‌کند. خبرنامه همان مجموعۀ همواره‌ متغیر از عکس‌ها و پست‌های دوستان فیس‌بوکی و وب‌سایت‌های «لایک‌شده» است. این اولویت‌های تبلیغیْ برگ برندۀ قلمرو فیس‌بوک هستند؛ این شرکت فقط در سه‌ ماهۀ سوم سال ۲۰۱۶ برابر با ۲.۳میلیارد دلار درآمد داشت، رقمی که سال گذشته و در همان سه ماه نهصدمیلیون دلار بود.\n این هم برخی چیزهایی که، مطابق با فیس‌بوک، درمورد خودم کشف کردم:\n براساس آنچه، به‌گفتۀ فیس‌بوک، در این وب‌سایت انجام می‌دهم، به موضوعات «مزرعه، پول، حزب جمهوری‌خواه، خوش‌بختی، شیرینیِ آدامسی و خدمۀ پرواز» علاقه دارم. براساس تبلیغاتی که، به‌اعتقاد فیس‌بوک، در طول اینترنت‌گردی‌هایم بالاخره یک‌جا به آن‌ها نگاه کرده‌ام، من به ام.‌آر.آی، مستند «غار رؤیاهای فراموش‌شده» و فیلم‌های هیجانی علاقه دارم. فیس‌بوک همچنین معتقد است که من صفحات مخصوص تیرانوسوروس، پافی امی‌یومی، خمیر کلوچه و کشتی‌گیری به‌نام «اج» را لایک کرده‌ام.\n اما من هیچ‌یک از این صفحات را لایک نکرده بودم و نگاهی گذرا به صفحۀ «لایک‌شده»هایم نیز گویای همین است. تا زمان انجام این تحقیق، حتی اسم اج یا گروه دونفرۀ ژاپنیِ پافی امی‌یومی را نشنیده بودم و، باوجود بیماری گوارشیِ سلیاک، اصلاً نمی‌توانم خمیر کلوچه را دوست داشته باشم. صفحه‌ای که لایک کرده بودم صفحۀ اعجوبۀ مشت‌زنی بانوان، کلارسا شیلدز، اهل فلینت میشیگان بود که لقبش «تی رکس» است. فیس‌بوک تا همین حد توانست علاقه‌مندی‌های واقعی‌ام را با موضوعاتی تطبیق دهد که به تبلیغ‌کنندگان می‌گوید که من به آن‌ها علاقه دارم.\n عجیب است؛ چون اگر فقط یک چیز باشد که فیس‌بوک مسلماً درمورد من می‌داند، صفحات فیس‌بوکی است که واقعاً لایک کرده‌ام. اما شاید اگر مرا کسی معرفی کنند که به پافی امی‌یومی با ده‌هزار هوادار علاقه دارم و نه هوادار گروه محلی داگ‌وی با کمتر از هزار هوادار، این‌طور بیشتر برای فیس‌بوک ارزشمند باشم. اما خب هرگز نمی‌شود فهمید، چون ساختار الگوریتم‌های فیس‌بوک نیز، مانند الگوریتم‌های گوگل و دیگر شرکت‌های فناوری، رازی شدیداً حفاظت‌شده است.\n فیس‌بوک ظاهراً دارد دربارۀ من مرتکب اشتباهی جدی می‌شود و فرض‌های نادرستی مطرح می‌کند و البته با همین اشتباهات پول درمی‌آورد؛ اما فقط فیس‌بوک نیست که با اطلاعات خامِ خود به فرض‌هایی عجیب و شدیداً غلط می‌رسد. محققان مرکز روان‌سنجی دانشگاه کمبریج در انگلستان چیزی ساخته‌اند که به آن «موتور پیش‌بینی‌کننده» می‌گویند. این موتور مجهز به الگوریتم‌هایی است که از زیرمجموعۀ «لایک‌های» فیس‌بوکِ فرد استفاده می‌کند و «می‌توانند طیفی از متغیرها ازجمله شادی، هوش، نگرش سیاسی و… را پیش‌بینی نماید و نیز نمایه‌ای شخصیتی از پنج فاکتور اصلی ایجاد کند». این پنج فاکتور عبارت‌اند از: برون‌گرایی، خوش‌مشربی، صداقت، وجدان و روان‌رنجوری. این موارد را مثلاً استخدام‌کنندگان، برای ارزیابیِ درخواست‌دهندگان شغل، مورد استفاده قرار می‌دهند. این فاکتورها به‌اختصار اُ.سی.ای.اِی.ان نامیده می‌شوند. به‌گفتۀ محققان کمبریج، «ما همیشه به چیزهایی ورای صرفاً کلیک‌ها و لایک‌های افراد فکر می‌کنیم تا ویژگی‌های ظریفی را دریابیم که واقعاً محرک رفتارشان است». این محققان خدماتشان را با چنین وعده‌ای به شرکت‌ها می‌فروشند که امکان «ارزیابی روان‌شناختیِ لحظه‌ایِ کاربرانتان را برمبنای رفتارشان در فضای مجازی فراهم می‌کنیم، به‌طوری‌که بتوانید بازخورد لحظه‌ای و پیشنهادهایی عرضه کنید که برند شما را متمایز می‌سازد».\n\nباوجوداین، موتور پیش‌بینی‌کننده‌شان این چیزها را درمورد من یافت: احتمالاً مرد هستم، هرچند «لایک‌کردن» صفحۀ نیویورک تایمز ریویو آو بوکز برای من امتیازی «زنانه» محسوب می‌شود؛ بیشتر محافظه‌کار هستم تا لیبرال، هرچند آشکارا در فیس‌بوک علاقه‌ام را به برنی سندرز اعلام کرده‌ام؛ بیشتر فردی متفکر هستم تا کَسی که درگیر دنیای بیرونی است، درحالی‌که صفحۀ تعدادی از گروه‌های سیاسی و فعال را «لایک» کرده‌ام؛ ظاهراً نسبت‌به ۶۲درصد از جمعیت، خون‌سردتر و آرام‌تر هستم (که قابل تردید است).\n این چیزها را هم درمورد خودم پیدا کردم: نه‌فقط مرد هستم، بلکه «شش نفر از هر ده نفر با لایک‌های مشابه من هم‌جنس‌گرا هستند» که «احتمال حدوداً متوسط» به وجود می‌آورد که من نه فقط مرد بلکه مردی هم‌جنس‌گرا باشم. لایک‌هایی که مرا «کمتر هم‌جنس‌گرا» نشان می‌دهند مجلۀ تست محصول کانسیومر ریپورت۲، وبلاگ تکنولوژی گیزمودو و وب‌سایت دیگری به‌نام لایف‌هکر هستند. آن‌هایی هم که مرا «بیشتر هم‌جنس‌گرا» نشان می‌دهند نیویورک تایمز و گروه زیست‌محیطی ۳۵۰.org بودند. همچنین لایک‌هایی که باعث می‌شوند من ظاهراً «علاقۀ چندانی به سیاست» نداشته باشم نیویورک تایمز و ۳۵۰.org هستند.\n چیزهای دیگری هم هست. به‌گفتۀ الگوریتم مرکز روان‌سنجی، «لایک‌های شما نشان می‌دهد که مجرد هستید و هیچ رابطه‌ای ندارید». چرا؟ چون صفحۀ ۳۵۰.org را لایک کرده‌ام، مؤسسه‌ای که سی سال است با مؤسس آن رابطه دارم!\n این سرگرم‌کننده است، اما درسی عملی از این نیز هست که چقدر راحت می‌توان داده‌ها را به‌غلط تفسیر نمود. ما در عصری زندگی می‌کنیم که کامپیوترهای بسیار قدرتمند می‌توانند مجموعه‌داده‌های بسیار عظیم و پراکنده را تجزیه و مرتب نمایند. این باعث می‌شود الگوها را در جاهایی ببینیم که پیش‌تر نمی‌توانستیم. این امر مثلاً برای کشف مواد مخدر مفید بوده است یا ظاهراً برای اینکه بفهمیم در افغانستان بمب‌های کنار جاده‌ای احتمالاً کجا کاشته شده‌اند. اما این موضوع همچنین ما را به این باور می‌رسانَد که تحلیل داده‌ها حقیقتی را به ما عرضه می‌کند، حقیقتی که خالی از بی‌نظمی، سوگیریِ فردی یا تحریف است.\n درواقع «داده‌ای‌سازیِ۳ همه‌چیز» تقلیل‌گرایانه است. اول اینکه هرچیزی را که نمی‌تواند به‌صورت کمّی درآید از قلم می‌اندازد و، همان‌طور که کتی اونیل در کتاب پرمغز و دلهره‌آورش به‌نام سلاح‌های کشتار ریاضیاتی؛ چگونه داده‌های بزرگ نابرابری را زیاد کرده و دموکراسی را تهدید می‌کنند۴ خاطرنشان می‌کند، داده‌ای‌سازی معمولاً مبتنی بر متغیرهای نیابتی‌ای (جایگزین‌های قابل‌شمارشی) است که ارتباط چندانی با چیزهایی ندارند که قرار است بازنمایی کنند؛ به‌عنوان‌مثال اعتبار مالی در نقش متغیری نیابتی برای این احتمال عمل می‌کند که کارمند خوبی هستید، یا مثلاً آزمون‌های شخصیت «پنج فاکتور اصلی»: همچون آزمونی که مرکز روان‌سنجی کمبریج مورد استفاده قرار می‌دهد؛ هرچند بنا به گزارش اونیل «تحقیقات حاکی از آن است که آزمون‌های شخصیتْ پیش‌بینی‌کنندۀ خوبی برای عملکرد شغلی نیستند».\n پیتر تیل، اولین سرمایه‌گذار بیرونی فیس‌بوک، یکی از بنیان‌گذاران پی‌پال و نیز یکی از بنیان‌گذاران پالانتیر است، شرکتی در سیلیکون‌ولی که بودجۀ آن را سی.‌آی.‌ای تأمین می‌کند. الگوریتم‌های این شرکت امکان تحلیل سریع داده‌های حجیم را فراهم می‌کند. این نتایج سپس در اختیار آژانس‌های اطلاعاتی و نیروهای مختلفِ پلیس و نیز شرکت‌ها و مؤسسات مالی قرار می‌گیرد.\n تمایلی برای لحاظ‌کردن‌ این فرض وجود دارد که داده‌ها خنثی هستند و هیچ سوگیری ذاتی‌ای در آن‌ها نیست؛ مثلاً اکثر افراد معتقدند که فیس‌بوک هیچ دخالتی در محتوای «خبرنامۀ» افراد ندارد، درحالی‌که الگوریتم انحصاری فیس‌بوک دقیقاً کارش همین است. کسی (یک فرد یا گروهی از افراد) تصمیم می‌گیرد که چه اطلاعاتی باید در یک الگوریتم گنجانده شود و این اطلاعات چگونه باید سنجیده شود، درست همان‌طور که یک فرد یا گروهی از افراد تصمیم می‌گیرند چه چیزی باید در مجموعه‌داده‌ای گنجانده شود یا چه مجموعه‌داده‌هایی باید در تحلیل گنجانده شوند. آن فرد یا افراد، با تمام سوگیری‌ها و بارهای فرهنگی‌ای که کیستی ما را رقم می‌زند، به‌سراغ کار خود می‌روند. در مرکز روان‌سنجی کمبریج کسی هست که تعیین کرده افرادی که نیویورک‌ ریویو آو بوکز را می‌خوانند زنانه و کسانی که وبلاگ‌های تکنولوژی را می‌خوانند مردانه هستند. این علم نیست، بلکه گمان است و همین‌طور هم وارد الگوریتم می‌شود.\n باید بفهمیم که خطاپذیریِ انسان‌ها در الگوریتم‌هایی بازتاب می‌یابد که انسان‌ها می‌نویسند. ممکن است با نگاه به چیزی مانند تحلیل روان‌سنجی کمبریج این امر بدیهی به نظر برسد، اما در برخی موارد چندان هم بدیهی به نظر نمی‌رسد، مثل الگوریتم‌هایی که مثلاً «پیش‌بینی» می‌کنند چه کسی در آینده جرمی را مرتکب می‌شود (که امروزه در بعضی حوزه‌های قضایی در تصمیمات مربوط به محاکمه و عفو مشروط گنجانده شده است) یا الگوریتم‌هایی که پیش‌بینی می‌کنند کارمندی در آینده بیش‌ازحد فضول خواهد بود و احتمالاً وفادار نمی‌مانَد یا الگوریتم‌هایی که رتبه‌های اعتباری را تعیین می‌کنند که البته، همان‌طور که پیش‌تر دیدیم، برای موارد بسیاری به‌جز رتبۀ اعتباری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. فیس‌بوک در حال ایجاد الگوریتم رتبه‌سنجیِ اعتبارِ شخصی برمبنای این است که افراد در فیس‌بوک با چه کسانی ارتباط برقرار می‌کنند. این امر شاید به فقرایی کمک کند که دوستانشان در حوزۀ مالی کار می‌کنند؛ اما، برای کسانی که دوستانشان هنرمندانی فقیر هستند یا کلاً فقیر هستند، خبر خوبی نیست.\n اخیراً تعدادی برنامه‌نویس تصمیم گرفتند که مسابقه‌ای آنلاین و جهانی برای انتخاب ملکۀ زیبایی برگزار کنند، مسابقه‌ای با داوری کامپیوترهای مجهز به هوش مصنوعی. تفکر زیربنایی این بود که کامپیوتر می‌تواند به عکس‌هایی نگاه کند که هزاران نفر در سرتاسر دنیا آپلود می‌کنند و، بدون هیچ سوگیری‌ای، زنانی را بیابد که تجسم زیباییِ ایدئال هستند. آیا باید تعجب کنیم که زنانی که به‌عنوان زیباترین‌ها انتخاب شدند همگی بلااستثنا سفیدپوست بودند؟ الگوریتم مورداستفادۀ کامپیوتر را برنامه‌نویسانی ساخته بودند که، با استفاده از مجموعه‌داده‌های عکس‌های زنان عمدتاً سفیدپوست، کامپیوتر را «آموزش داده بودند». در انتخاب این عکس‌ها، برنامه‌نویسانْ معیاری برای زیبایی تعیین کرده بودند که کامپیوتر براساس آن عمل می‌کرد. سام لِوین در گاردین می‌نویسد: «این گروه الگوریتم را طوری نساختند که پوست روشن را نشانۀ زیبایی بداند، اما داده‌های ورودی به‌راحتی ربات‌های داور را به این نتیجه رساند.»\n لاتانیا سوئینی، استاد دانشگاه هاروارد، ۱۲۰هزار گوگل اَدوُرد (تبلیغ‌واژه‌های گوگل) را بررسی کرد که شرکت‌های ارائه‌دهندۀ گواهی عدم‌سوءپیشینه آن‌ها را خریداری می‌کنند. او دریافت که، وقتی کسی در گوگل درمورد افرادی جست‌وجو می‌کند که نام آن‌ها معمولاً سیاه به شمار می‌آید، این جست‌وجو تبلیغی را نشان می‌داد که القا می‌کرد آن فرد دارای سوءپیشینه است. مطلب دیگر درمورد انجمن اخوت «امگا سای فی»۵ بود که، در طول تاریخ، انجمنی سیاه محسوب می‌شد و وب‌سایتی تأسیس کرده بود تا صدمین سال تأسیسش را جشن بگیرد. به‌قول آریل ازراچی و موریس استراک در کتاب رقابت مجازی؛ نوید و خطرات اقتصاد الگوریتم‌محور۶، «ازجمله تبلیغاتی که این الگوریتم روی وب‌سایت ایجاد می‌کرد، تبلیغ کارت‌های اعتباری بی‌کیفیت و شدیداً موردانتقاد و نیز تبلیغاتی بود که القا می‌کرد مخاطبِ عضو دارای سابقۀ دستگیری است».\n\nتبلیغات در مرورگر اینترنتمان یا صفحۀ فیس‌بوک یا جیمیلمان ظاهر می‌شوند و معمولاً فکر می‌کنیم دلیل وجود آن‌ها این است که شرکتی می‌خواهد چیزی به ما بفروشد که، براساس سوابقِ وب‌گردی یا محتوای ایمیل‌ها و جست‌وجوهای گوگل، فکر می‌کند ما خریدارش باشیم. شاید فکرِ این را نکنیم که دلیل وجود این تبلیغات این است که ما در محلۀ خاصی زندگی می‌کنیم یا با افراد خاصی وقت می‌گذرانیم یا اینکه، با تفسیری نقطه به ‌نقطه‌۷ از زندگی‌مان، امتیازی خاص و عجیب به ما داده‌اند. بعیدتر از همه این است که تصور کنیم دلیل دیدن این تبلیغات این است که الگوریتمی تشخیص داده که ما فردی شکست‌خورده یا هدفی آسان یا عضو نژاد یا قومیتی خاص هستیم.\n همان‌طور که اونیل هم خاطرنشان می‌کند، اولویت‌ها و عادت‌ها و زیپ‌کدها و به‌روزکردن استاتوس نیز برای ایجاد تبلیغاتِ استثمارگر، مورد استفاده قرار می‌گیرند: «تبلیغاتی که مردمِ نیازمند را شناسایی می‌کنند و وعده‌های قلابی و گران‌قیمت به آن‌ها می‌فروشند.» شاید به مردمِ دارای اعتبارِ کم وام ریزپرداخت پیشنهاد شود. افرادی که شغل‌های بدون فرصت پیشرفت دارند، معمولاً با تبلیغ دوره‌های گران‌قیمت در کالج‌های انتفاعی روبه‌رو می‌شوند. به‌گفتۀ اونیل، ایدۀ زیربنایی این است که «آسیب‌پذیرترین افراد را شناسایی نموده و سپس از اطلاعات شخصی‌شان علیه خودشان استفاده کنند. این امر مستلزم این است که بفهمند کجا بیشتر از همه آسیب‌پذیرند، یعنی چیزی که ’نقطۀ درد‘ نامیده می‌شود».\n سال‌هاست که می‌دانیم سایت‌های تجارتِ اینترنتی همچون آمازون، و شرکت‌های مسافرتی نظیر اُربیتز و اکسپدیا کالاهایشان را بر این اساس تعیین می‌کنند که در نظرشان که هستیم، کجا زندگی می‌کنیم، درآمدمان چقدر است و پیش‌ازاین چه خریدهایی کرده‌ایم. ازقضا معمولاً ثروتمندان پول کمتری پرداخت می‌کنند، در مقابلِ دانش‌آموزان دبیرستانی آسیایی که برای کلاس‌های تست‌زنیِ کالج پرینستون ریویو ثبت‌نام می‌کنند یا حامیان اربیتز که وارد کامپیوترهای مک می‌شوند: آن‌ها پول بیشتری پرداخت می‌کنند. این قیمت‌گذاریِ پویا درحال پیچیده‌ترشدن و حتی مبهم‌ترشدن است؛ مثلاً یکی از خرده‌فروشان بریتانیایی هم‌اکنون برچسب‌های الکترونیکی قیمت را تست می‌کند که قیمت یک کالا را بر این اساس نشان می‌دهد که چه کسی به آن نگاه می‌کند: او اطلاعات آن فرد را از روی شمارۀ تلفنش به دست می‌آورد، همان‌طور که عادت‌های پرداختیِ قبلیِ آن مشتری را نیز از روی همان شماره شناسایی می‌کند. فیس‌بوک شاید ۹۸ نقطه اطلاعات درمورد هر کاربر داشته باشد؛ اما «اکسیوم»، شرکت دلالی اطلاعات، ۱۵۰۰ مورد دارد و همۀ آن‌ها برای فروش قرار گرفته‌اند تا جمع‌آوری و تجزیه شوند و در فرمول‌هایی ورای دسترس ما قرار گیرند.\n ما اطلاعاتمان را لو می‌دهیم؛ قطره‌قطره هم لو می‌دهیم و فکرش را نمی‌کنیم که دلالانِ اطلاعات آن را جمع‌آوری کرده و بفروشند، چه رسد به اینکه فکر کنیم آن را علیه خودمان مورد استفاده قرار دهند. امروزه پایگاه‌های دادۀ دی‌.ان‌.ایِ بی‌نظارتی وجود دارد که از نمونه‌های دی.‌ان.‌ای به دست می‌آیند. این اطلاعات را مردم به وب‌سایت‌های تبارشناسی تحویل می‌دهند تا اجدادشان را بیابند. این نمونه‌ها بدون مجوز یا حکم دادگاه به‌صورت آنلاین در دسترس است تا با دی.‌ان.‌ایِ یافت‌شده در صحنۀ جرم مقایسه شود. (پلیس هم در حال تکمیل پایگاه دادۀ خود از طریق نمونه‌گیری از داخل دهان در ایست‌بازرسی‌های معمولی است.) براساس برآورد بنیاد جبهۀ الکترونیک، این امر باعث می‌شود تا افراد به جرم‌هایی متهم شوند که مرتکب نشده‌اند.\n یا مثلاً داده‌های ردیابان آمادگی جسمانی همچون فیت‌بیت را در نظر بگیرید. همان‌طور که در اینترسپت گزارش شده است:\n در پنل کارشناسی «پیوند سلامت و آمادگی جسمانی» وابسته به اف.تی.سی، در سال ۲۰۱۳، اسکات پپت استاد حقوق دانشگاه کلورادو گفت: «براساس داده‌هایتان در فیت‌بیت، می‌توانم نقاشی دقیق و پرجزئیاتی از شما بکشم.» سپس اضافه کرد: «این داده‌ها چنان باکیفیت‌اند که با آن‌ها می‌توانم کارهایی نظیر قیمت‌گذاریِ بیمه یا ارزیابی دقیق امتیاز اعتباری‌تان را انجام دهم.»\n این را نیز در نظر بگیرید که اگر یکی از تست‌های تصادفی شخصیت‌شناسی را انجام دهید که دائماً در فیس‌بوک ظاهر می‌شوند، مثل «دست‌خطتان چه چیزی درمورد شما می‌گوید؟»، به‌احتمال زیاد، شرکتی به‌نام کمبریج آنالیتیکا با استفاده از این اطلاعات هم به نمرۀ OCEAN شما و هم به نمایۀ فیس‌بوک شما ازجمله اسمتان دسترسی پیدا می‌کند. (به‌گفتۀ نیویورک تایمز، کمبریج آنالیتیکا راهنمای کمپین ترامپ بود.)\n همچنین هربار که، با استفاده از سرویس اوبر، ماشینی می‌گیرید یا از نقشۀ گوگل استفاده می‌کنید (دو نمونه از برنامه‌های کاربردی تلفن همراه)، موقعیتتان را افشا می‌کنید و ردی برای دیگران (پلیس، بدون شک؛ هکرها و دیگر مجرمان، شاید؛ منافع تجاری نیز مطمئناً) باقی می‌گذارید تا شما را دنبال و از شما سوءاستفاده کنند. مدتی قبل در رستورانی در نیویورک بودم که پیامی به دستم رسید. این پیام به من به‌خاطر انتخاب این غذاخوری تبریک گفت و مرا از غذاهای مخصوص آن روز مطلع ساخت. گرچه بدون استفاده از نقشۀ گوگل به آنجا رفته بودم، همین‌که سرویس مکان‌یاب گوشی‌ام فعال بود مرا به طعمۀ شکار تبدیل کرده بود: اردکی نشسته.\n جدای از ترسناک‌بودن این قضیه، آیا اهمیتی هم دارد؟ این سؤالی است که باید از خود و یکدیگر بپرسیم.\n اگر از کسانی که از محصولات گوگل یا فیس‌بوک استفاده می‌کنند یا سوار ماشین‌های اوبر می‌شوند یا سلفی‌های خود را در توییتر پست می‌کنند بپرسید که آیا برایشان مهم است که اطلاعات شخصی‌شان را مانند کالایی (که کالا هم هست) می‌فروشند، احتمالاً به شما خواهند گفت که این بهایی کوچک و بی‌اهمیت است که باید برای خدمات رایگانِ جهت‌دهیِ پیچ‌به‌پیچ یا ایمیل یا ارتباط‌داشتن با دوستان قدیمی پرداخت. احتمالاً به شما خواهند گفت که تحویل تکه‌خرده‌های اطلاعات شخصی هزینۀ این معامله است، حال‌آنکه معاملۀ واقعیْ آن چیزی نیست که می‌گیرند، بلکه آن چیزی است که تحویل می‌دهند.\n اگر واقعاً، آن‌طور که مارک زاکربرگ گفته است، حریم شخصیْ دیگر هنجاری اجتماعی نیست، از کجا به‌بعد دیگر هنجار سیاسی هم محسوب نمی‌شود؟ از کجا به‌بعد اولویت فرد بر حکومت، یا آزادی‌های مدنی یا دولتِ محدود نیز از صحنه خارج می‌شود؟ چون این ساده‌لوحانه است که فکر کنیم برای دولت اهمیتی ندارد که عادات خرید ما چه هستند یا دیروز ساعت چهار عصر کجا بوده‌ایم یا دوستانمان که هستند. آژانس‌های اطلاعاتی و پلیس هم داده‌ها را از دلالان می‌خرند. هدف آن‌ها از این کار دورزدن قوانینی است که توانایی آن‌ها را در جمع‌آوری اطلاعات شخصی محدود می‌کند؛ آن‌ها این کار را می‌کنند چون ارزان است، چون پایگاه‌های دادۀ تجاریْ چندلایه، قدرتمند و استوار هستند.\n به‌علاوه، ردپای عظیم اطلاعاتی که با استفاده از جیمیل، ارسال عکس به اینترنت، ذخیرۀ کارمان بر گوگل درایو یا استفاده از اوبر به جا می‌گذاریم در دسترس نیروهای اعمال قانون است تا دستور تسلیم این اطلاعات را بدهند. اما گاهی هم شرکت‌های فناوریْ اطلاعات شخصی را بدون هیچ تقاضایی از جانب دولت تحویل می‌دهند، همان‌طور که مدتی پیش فهمیدیم که شرکت یاهو از طرف دولت ایالات متحده بر تمام ایمیل‌های ورودی نظارت دارد. همچنین اپلیکیشنی به‌نام جئوفیدیا وجود دارد که پلیس (و برخی دیگر) را قادر ساخته تا اطلاعات شخصی‌ای را که به‌طور عمومی به اشتراک گذاشته می‌شود از چندین سایت رسانۀ اجتماعیْ برهم بیفزاید تا فعالان را زیر نظر داشته و اعتراضات را در لحظه خاموش کند.\n در ضمن پالانتیر، شرکت مرموز تحلیل داده‌های سیلیکون‌ولی، را هم نباید از قلم انداخت که بودجۀ آن را سی.‌آی.‌ای تأمین می‌کند و آژانس امنیت ملی، سی‌.آی.‌ای، اف‌.بی.‌آی، چندین نیروی پلیس، امریکن اکسپرس و صدها شرکت، آژانس اطلاعاتی و موسسۀ مالیِ دیگر از آن استفاده می‌کنند. الگوریتم‌های آنْ تحلیل سریع حجم عظیمی از داده‌ها را با استفاده از طیفی گسترده از منابع، همچون دوربین‌های ترافیکی، خریدهای آنلاین، پست‌های شبکه‌های اجتماعی، دوستی‌ها، تبادلات ایمیل و کلاً فعالیت‌های روزمرۀ انسان‌‌های بی‌گناه، میسر می‌کند. این کار مثلاً پلیس را قادر می‌سازد ارزیابی کند که آیا فردی که به‌خاطر شکسته‌بودن چراغ جلوی ماشینش متوقف شده ممکن است مجرم باشد یا روزی مجرم شود؟\n ساده‌لوحانه است که فکر کنیم میان پایش تجاری و پایش دولتیْ دیواری آتشین و مانع هست. چنین چیزی وجود ندارد.\n بسیاری از ما، به‌خصوص بعد از افشاگری‌های اسنودن، نگران دسترسی بیش‌ازحدِ دولت‌هایمان به منابع دیجیتال بوده‌ایم. اما میل مصرف‌گرایانه‌ای که افشای دیوانه‌وار اطلاعات شخصی را تقویت می‌کند نیز به همان اندازه برای حق فردی و رفاه جمعی ما خطرناک است. حتی شاید خطرناک‌تر باشد، چرا که ما، بدون‌ملاحظه، همۀ ۹۸ درجۀ آزادی را با مشتی از چیزهایی عوض می‌کنیم که، آن‌چنان‌که در ذهنمان فرو کرده‌اند، هزینه‌ای برایمان ندارند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nO’Neil, Cathy. Weapons of math destruction: How big data increases inequality and threatens democracy. Crown Publishing Group (NY), 2016\nEzrachi, Ariel. and Maurice E. Stucke. Virtual Competition: The Promise and Perils of the Algorithm-Driven Economy. Harvard University Press, 2016\n\n \nپی‌نوشت‌‌‌ها: • این مطلب را سو هالپرن نوشته است و در تاریخ ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ با عنوان «They Have, Right Now, Another You» در وب‌سایت نیویورک ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «آن‌ها همین حالا نسخه‌ای دیگر از شما را ساخته‌اند» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• سو هالپرن (Sue Halpern) نویسندۀ دائمی نیویورک ریویو و پژوهشگر ساکن میدلبری است. آخرین کتاب او سگی به آسایشگاه می‌رود (A Dog Walks Into a Nursing Home) نام دارد. [۱] Soccer mom: اصطلاحی برای اشاره به زنان سفیدپوست طبقه متوسط رو به بالا که وقت زیادی دارند که صرف ورزش و برنامه‌های جنبی بچه‌هایشان کنند. [۲] Palantir [۳] Consumer Reports [۴] Datafication: تبدیل به داده [۵] Weapons of Math Destruction: How Big Data Increases Inequality and Threatens Democracy [۶] Omega Psi Phi [۷] Virtual Competition: The Promise and Perils of the Algorithim-Driven Economy [۸] pointillist" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157804.json b/train/528157804.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ae35a6fe0a110fc832fecb13910289c0e20e721d --- /dev/null +++ b/train/528157804.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پوپولیسم از کدام «مردم» سخن می‌گوید؟", + "subtitle": "پوپولیسمْ منطقی سیاسی است که محور آن جداییِ عمیق مردم از طبقات حاکم است", + "introduction": "پوپولیسم ربطی به چپ و راست ندارد، زیرا هم ترامپ را پوپولیست می‌دانند و هم سندرز را. پوپولیسم سبکی از سیاست است که «مردم» را به جانِ «هیئت حاکمه» و سردمداران می‌اندازد و ظهور آن هشداری است دربارۀ اینکه سیاست‌های رایج به بن‌بست رسیده است و مشکلات دارد از کنترل خارج می‌شود. پوپولیسمْ منطقی سیاسی است که محور آن جداییِ عمیق مردم از طبقات حاکم است. این مرورِ تاریخیْ پیچیدگیِ مطالبات این سیاست‌ها را بهتر نشان می‌دهد.", + "content": "جان بی. جودیس، گاردین — وقتی دانشمندان علوم سیاسی از پوپولیسم می‌نویسند، غالباً می‌کوشند تا در ابتدا تعریفی از آن ارائه دهند، چنان‌که گویی پوپولیسم مانند آنتروپی یا فوتوسنتر واژه‌ای علمی است. اما این کار اشتباه است. هیچ مجموعه‌ویژگیِ‌ خاصی وجود ندارد که تعریف‌کنندۀ جنبش‌ها، احزاب و مردمی باشد که «پوپولیست» نامیده می‌شوند؛ افراد و احزاب مختلفی که در این دسته قرار می‌گیرند با یکدیگر شباهت‌های خانوادگی دارند، اما هیچ مجموعه‌ویژگیِ کلی و فراگیری وجود ندارد که در همۀ آن‌ها مشترک باشد.\n بااین‌همه، نوع خاصی از سیاستِ پوپولیستی وجود دارد که در قرن نوزدهم از ایالات متحده سرچشمه گرفت، در قرن بیستم و بیست‌ویکم در آنجا دوباره ظاهر شد و در دهۀ هفتاد نیز در اروپای غربی پدیدار گشت. در چند دهۀ گذشته، دغدغه‌های این احزاب و کمپین‌ها هم‌گرا شده‌اند و به‌دنبال رکود بزرگ [سال ۲۰۰۸] به اوج رسیدند.\n نمی‌توان نوع پوپولیسمی را که در سرتاسر تاریخ امریکا جریان داشت و به اروپا نیز منتقل شد، صرفاً از منظر راست، چپ یا میانه تعریف کرد: این پوپولیسم هم شامل دونالد ترامپ می‌شود و هم برنی سندرز، هم جبهۀ ملی در فرانسه و هم پودموس در اسپانیا. احزاب پوپولیست هم جناح راستی‌اند، هم چپی و هم میانه‌رو. پوپولیسم ایدئولوژی نیست، بلکه منطق سیاسی است، یعنی طرز تفکری دربارۀ سیاست است. مایکل کازینِ تاریخ‌دان در کتاب خود دربارۀ پوپولیسم امریکایی به‌نام مرام پوپولیستی۱، آن را نوعی زبان توصیف می‌کند، «زبانی که سخنورانِ آنْ مردم عادی را جمع شریف و برتری می‌دانند که تنها به طبقه محدود نمی‌شوند. آن‌ها مخالفانِ نخبه‌شان را خودخواه و غیردموکراتیک می‌دانند و می‌کوشند مردم عادی را علیه نخبگان بسیج کنند».\n این تعریف شروع خوبی است. به‌دنبال وصف افرادی چون رونالد ریگان یا ولادیمیر پوتین نیست که گاهی هر دو «پوپولیست» خطاب شده‌اند، اما منطقِ احزاب، جنبش‌ها و نامزدها را توضیح می‌دهد: از «حزب مردم» ایالات متحده در سال ۱۸۹۲ گرفته تا «جبهۀ ملی» مارین لوپن در ۲۰۱۶. بااین‌همه، توصیفات کازین را گامی پیش‌تر می‌برم و میان پوپولیست‌های جناح چپ، مانند برنی سندرز و پابلو ایگلسیاس در پودموس، و پوپولیست‌های جناح راست، مانند ترامپ و لوپن، تمایز می‌گذارم.\n پوپولیست‌های جناح چپ از مردم در برابر نخبگان یا هیئت حاکمه دفاع می‌کنند. سیاست آن‌ها سیاست عمودیِ بخش‌های پایین و میانۀ جامعه است که علیه بخش‌های بالای جامعه صف‌آرایی می‌کند. پوپولیست‌های جناح راست از مردم در برابر نخبگانی دفاع می‌کنند که به‌خاطر جانب‌داری از گروه سومی در جامعه ملامت می‌شوند، گروهی که فی‌المثل مهاجران، اسلام‌گرایان، یا مبارزان افریقایی امریکایی را دربرمی‌گیرد. پوپولیسم جناح راست آهنگی با سه نوا می‌نوزاند: به طبقات بالا نظر می‌کند، اما نگاهی بالا به پایین به گروه‌های غیرخودی دارد.\n پوپولیسمِ جناح چپ از منظر تاریخی به جنبش‌های سوسیالیست یا سوسیال‌دموکرات شباهت دارد. این نوع پوپولیسمْ سیاستی از جنس مبارزۀ طبقاتی نیست و لزوماً نمی‌خواهد سرمایه‌داری را منسوخ کند. همچنین، به سیاست مترقیانه یا لیبرال که می‌کوشد علائق طبقات و گروه‌های مقابل را با هم آشتی دهد هم شبیه است. این نوع پوپولیسم در محور سیاستِ خودْ خصومتی بنیادی را میان مردم و نخبگان فرض می‌گیرد.\n دراین‌میان، پوپولیسمِ جناح راست با محافظه‌کاری‌ای شباهت دارد که عمدتاً با مقابلۀ طبقات مرفه علیه منتقدان و مخالفان فرودستشان شناخته می‌شود. همچنین، نسخه‌های امریکایی و اروپای غربیِ پوپولیسم چیزی مشابه با محافظه‌کاریِ اقتدارگرایانه است که هدفش ازبین‌بردن دموکراسی است. این پوپولیسم در بافتی دموکراتیک عمل می‌کند.\n درست همان‌طور که ایدئولوژی مشترکی وجود ندارد که پوپولیسم را تعریف کند، هیچ سازۀ واحدی نیز وجود ندارد که «مردم» را پوشش دهد. «مردم» ممکن است کارگران یقه‌آبی باشند یا مغازه‌داران یا دانشجویانی که زیر فشار بدهی و قرض رفته‌اند؛ ممکن است فقیر یا از طبقۀ متوسط باشند. همین‌طور، «هیئت حاکمه» نیز هویت واحدی ندارد. این مصادیق دقیقِ «مردم» و «نخبگان» نیست که پوپولیسم را تعریف می‌کند، بلکه آنچه پوپولیسم را تعریف می‌کند جدال و کشاکش میان این دو (یا درمورد پوپولیسم جناح راست، کشمکش میان سه گروه) است.\n خود این کشمکش موجب می‌شود که پوپولیست‌ها از نخبگان، مجموعه مطالباتی داشته باشند، مطالباتی که پوپولیست‌ها یقین دارند هیئت حاکمه به برآورده‌کردن آن‌ها علاقه‌ای ندارد. سندرز خواستار «بیمۀ درمانی برای همه» و حداقل دستمزد پانزده دلار در ساعت بود. اگر او خواهان این بود که «لایحۀ مراقبت مقرون‌به‌صرفه»۲ هزینه‌های مربوط به سمعک را پوشش دهد یا حداقلِ دستمزد از ۷ دلار و ۲۵ سنت به ۷ دلار و ۷۵ سنت افزایش یابد، این خواستۀ او به‌معنای ناسازگاری و برخورد میان مردم و هیئت حاکمه نبود. اگر ترامپ خواستار افزایش نگهبانان در مرز مکزیک بود یا اگر حزب راست‌گرای مردم در دانمارک صرفاً به‌دنبال کاهش میزان پناهندگی بود، این خواسته‌ها میان مردم و نخبگان شکافی ایجاد نمی‌کرد. اما وعدۀ ساخت دیواری که دولت مکزیک باید هزینه‌اش را بپردازد یا متوقف‌ساختن کلیِ مهاجرت، این‌ها هستند که مرز را می‌سازند.\n چنین مطالباتی است که ناسازگاری و برخورد میان مردم و هیئت حاکمه را تعریف می‌کند. اگر همه یا حتی بخشی از این مطالبات برآورده شود یا اگر پوپولیست‌ها آن‌ها را به‌مثابۀ نوعی بلندپروازی رها کنند، مانند سیریزا که با خواسته‌های خود برای مذاکرۀ دوباره بر سر بدهی‌های یونان چنین کرد، در آن صورت جنبش پوپولیستی احتمالاً از بین می‌رود یا به حزبی سیاسی یا نامزدی عادی تغییر شکل می‌دهد. در این معنا، جنبش‌های پوپولیستیِ امریکایی و اروپای غربی زمانی شکوفا می‌شوند که در جناح مخالف باشند و وقتی وارد سیستم حکومت شوند دچار بحران هویت می‌شوند.\n کمپین‌ها و احزاب پوپولیستی اغلب مانند علامت هشدارِ بحران سیاسی عمل می‌کنند. در اروپا و ایالات متحده جنبش‌های پوپولیستی در آن زمان‌هایی بسیار موفق بوده‌اند که مردمْ هنجارهای سیاسیِ رایج را، که هیئت حاکمه و سران سیاسیِ وقت از آن‌ها دفاع و حمایت می‌کنند، مغایر با امیدها، هراس‌ها و دغدغه‌هایشان می‌دانستند. پوپولیست‌ها این دغدغه‌های مغفول را به زبان می‌آورند و آن‌ها را در قالب سیاستی مطرح می‌کنند که مردم را علیه نخبگانِ انعطاف‌ناپذیر می‌شوراند. بدین‌طریق، پوپولیست‌‌ها به کاتالیزورهایی برای تغییر سیاسی بدل می‌شوند.\n کمپین‌ها و احزاب پوپولیست بالطبع از طریق برخی مطالبات خود به مشکلات اشاره می‌کنند، مطالباتی که احتمالاً در شرایط سیاسی وقت تحقق نمی‌یابند. درمورد برخی پوپولیست‌های جناح راست، این مطالبات با تعصب همراه است یا هنجارهای دموکراتیک را به چالش می‌کشد. در موارد دیگر، توده‌ای از اطلاعات غلط بر آن‌ها سایه افکنده است. اما همچنان به پارگی‌هایی در تاروپود خِرَد سیاسیِ پذیرفته‌شده اشاره دارند.\n در چند دهۀ اخیر، که جهش عظیم پس از جنگ پایان یافته است، احزاب اصلی در هر دو سوی اقیانوس اطلس با آغوش باز برنامۀ نئولیبرالِ تحرک آزاد سرمایه و کار را برای رسیدن به شکوفایی و آبادانی پذیرفتند. رهبران سیاسی نیز از افزایش مهاجرت استقبال کردند… تا وقتی که متوجه شدند رأی‌دهندگان امریکایی از مهاجرت غیرقانونی آشفته ‌شده‌اند و رأی‌دهندگان اروپایی هم از جوامع مهاجری که آن‌ها را زمینۀ جرم و بعدها تروریسم می‌پنداشتند برآشفته‌اند. در اروپای قاره‌ای، احزاب اصلیْ ایدۀ پول واحد را پذیرفتند تا زمانی که فهمیدند طی رکود بزرگ ۲۰۰۸، این موضوع وضعیتی نامطلوبی پیدا کرده است. در ایالات متحده هر دو حزبْ توافقات «تجارت آزاد» را پذیرفتند تا وقتی که دریافتند بسیاری از عموم مردم از این توافقات حمایت نمی‌کنند.\n مارین لوپن، رهبر جبهه ملی فرانسه \n در چند دهۀ آخرِ قرن نوزدهم، زمانی که حزب مردم در صحنۀ سیاست امریکا ظهور کرد، اروپا شاهد ظهور احزاب سوسیال دموکرات بود که از نظریۀ سوسیالیسم کارل مارکس الهام گرفته بودند. طی هفتاد سال بعد، اروپا به خانه‌ای برای صف‌آرایی احزاب چپ، میانه و راست بدل شد، اما چیزی نظیر پوپولیسم آمریکایی تا دهۀ ۱۹۷۰ در آنجا دیده نمی‌شد.\n مانند حزب مردمِ اصلی در ایالات متحده، احزاب اروپایی در عرصه‌های انتخاباتی عمل می‌کنند و از «مردم» در برابر «هیئت حاکمه» یا «نخبگان» دفاع می‌کردند. جبهۀ ملی فرانسه می‌گوید نمایندۀ «مردم فرودست» و «اعضای فراموش‌شده» دربرابر «کاست»۳ است. در فنلاند، حزب فنلاندی‌ها می‌گوید خواستار «دموکراسی‌ای است که بر رضایت مردم بنا شده باشد و از نخبگان یا بوروکرات‌ها منبعث نشود». در اسپانیا، پودموس دربرابر «کاست» از «مردم» دفاع می‌کند. در ایتالیا بپّه گریلّو در جنبش پنج‌ستاره از آنچه «سه ویرانگر» می‌نامد شدیداً انتقاد می‌کند: ژورنالیست‌ها، مدیران صنعتی و سیاست‌مداران. در هلند حزب آزادی‌خواهِ خیرت ویلدرس۴ خود را نمایندۀ هنک و اینگرید۵ در مقابل «نخبگان سیاسی» معرفی می‌کند.\n اولین احزاب پوپولیست اروپایی جناح راستی‌ها بودند. آن‌ها نخبگان را متهم می‌کردند که با کمونیست‌ها، اعانه‌بگیران یا مهاجران با ملاطفت برخورد می‌کنند. درنتیجه، در اروپا دانشگاهیان و سیاست‌مدارانِ چپ و میانه‌رو اصطلاح «پوپولیست» را به‌معنایی منفی به کار می‌گرفتند. اما در دهۀ اخیر در اسپانیا و یونان چند حزب سیاسی پوپولیست ظهور کردند که خشم خود را به‌سمت هیئت حاکمۀ کشورشان یا رؤسای اتحادیۀ اروپا در بروکسل نشانه گرفتند.\n تفاوت عمدۀ میان پوپولیست‌های ایالات متحده و اروپا این است که، درحالی‌که احزاب و کمپین‌های امریکایی به‌سرعت می‌آیند و می‌روند، برخی احزاب پوپولیست اروپایی چندین دهه در قدرت حضور داشتند. اصلی‌ترین دلیل آن این است که بسیاری از ملت‌های اروپایی نظام‌های چند حزبی دارند و بسیاری از کشورها واجد سیستم نمایندگی تناسبی‌اند. این موضوع اجازه می‌دهد احزابِ کوچک‌تر، حتی وقتی سهمشان از آرا به ده‌درصد نمی‌رسد، باز هم جای پایی در قدرت به دست بیاورند.\n جنبش‌های پوپولیستی اغلب خودشان به اهداف و مقاصد خود دست نمی‌یابند. احزاب اصلی ممکن است خواسته‌های آن‌ها را بپذیرند یا به‌کل رد کنند. اما آن‌ها آب را گل‌آلود می‌کنند: نشان می‌دهند که ایدئولوژی سیاسی حاکم به‌خوبی عمل نمی‌کند و جهان‌بینی معیار از کار افتاده است.\n احدالناسی انتظار نداشت که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ نامزدیِ جمهوری‌خواهان برای ریاست‌جمهوری را به دست آورد و حتی خودش هم انتظار چنین اتفاقی را نداشت. به همین ترتیب هیچ‌کس، حتی برنی سندرز، هم انتظار نداشت که در انتخابات درون‌حزبی دموکرات‌ها این سناتورِ ایالت ورمانت تا ماه ژوئن و انتخابات ایالت کالیفرنیا همچنان در گردونۀ رقابت با هیلاری کلینتون بماند.\n موفقیت ترامپ را نخست به معرکه‌گیر‌بودن و شهرتش نسبت دادند، اما وقتی که یکی پس از دیگری در رأی‌گیری‌های درون‌حزبی ایالت‌ها پیروز شد اهالی سیاست دریافتند که او از مخالفت نژادپرستانه با ریاست‌جمهوری باراک اوباما سود می‌برد یا از همدلی پنهان با فاشیسم در میان امریکایی‌های سفیدپوستِ طبقۀ کارگر بهره می‌گیرد. موفقیت سندرز حدس و گمان کمتری برانگیخت، اما مفسران عموماً او را به‌عنوان شخصی آرمان‌گرا نادیده می‌گرفتند و به ایدئالیسم خیالیِ رأی‌دهندگانی اشاره می‌کردند که اکنون در حوالی سی‌سالگی‌اند. اگر هم این توضیح برای موفقیت او کافی نبود، بر ضعف هیلاری کلینتون تأکید می‌کردند که در جایگاه پیشتاز قرار داشت.\n اما منطقی‌تر است که موفقیت ترامپ و سندرز را جدیدترین فصل از تاریخ پوپولیسم امریکایی بدانیم. درحالی‌که ریشه‌های پوپولیسم به انقلاب امریکا برمی‌گردد، این جریان درواقع با حزب مردم در دهۀ ۱۸۹۰ آغاز شد که مقدمۀ جنبش‌هایی شد که از آن زمان تاکنون گهگاه خودی نشان داده‌اند. برعکسِ اروپا، در ایالات متحده این کمپین‌ها به‌شکلی ناگهانی و غیرمنتظره فوران می‌کردند. به‌رغم اینکه معمولاً این کمپین‌ها عمر کوتاهی داشتند، تأثیر بسیاری بر جای می‌گذاشتند و، گرچه شاید در زمان خود نامتعارف به نظر می‌رسیدند، در تاروپود سیاسی ملت جای می‌گرفتند.\n درحالی‌که تاریخ سیاست امریکایی به‌واسطۀ کشمکش‌های مختلف (بر سر برده‌داری، ممنوعیت مشروبات الکلی، سقط جنین، مداخلات بین‌المللی و…) شکاف خورده است اما، در بازه‌های طولانی، تحت سیطرۀ اتفاق‌نظری پنهان دربارۀ نقش دولت در اقتصاد و مسائل بین‌المللی بوده است.\n سیاست امریکایی به‌گونه‌ای ساخته شده است که این جهان‌بینی‌های حاکم و متداول را حفظ می‌کند. ویژگی‌های سرشت‌نمای آن، ازجمله روش‌های انتخاباتیِ ریختن همۀ امتیازها به سبد برنده و پیروزی تنها یک‌نفر و نیز حوزه‌های انتخاباتی تک‌نماینده، همگی باعث ترویج سیستم دو حزبی شده‌اند. نامزدهای احزاب ثالث اغلب به این دلیل که «حزب سوم شانس پیروزی ندارد، اما با ورودش شانس دیگران را پایین می‌آورد» چندان موردتوجه نیستند. به‌علاوه، رأی‌دهندگان و رؤسای حزب، طی تصمیم در این باره که چه کسی در انتخابات مقدماتی حزب کاندید شود، معمولاً قابلیت شخص برای انتخاب‌شدن را مد نظر قرار می‌دهند و، در انتخابات مرحلۀ نهایی، نامزدها عموماً سعی می‌کنند حد وسط را نگه دارند و از اینکه برچسب «افراطی» بخورند اجتناب می‌کنند. درنتیجۀ این گرایش دو حزبیِ متمایل به مرکز، اختلافات سیاسیِ شدید بر سر مسائل اجتماعی و ‌اقتصادی اساسی، به‌ویژه در انتخابات ریاست‌‌جمهوری، از تب‌وتاب می‌افتد و حتی نادیده گرفته می‌شود.\n اما گاهی، در مواجهه با تغییرات دراماتیک جامعه و اقتصاد یا تغییر در جایگاه امریکا در جهان، رأی‌دهندگان ناگهان به برخی سیاست‌مداران یا جنبش‌ها توجه نشان می‌دهند، به کسانی که موضوعاتی را مطرح می‌کنند که احزاب اصلیْ کم‌اهمیت جلوه می‌دهند یا به‌کل نادیده می‌گیرند.\n ظهور حزب مردم اولین بمباران اصلی علیه جهان‌بینی کاپیتالیستیِ اقتصاد آزاد بود؛ جنبشِ «ثروتمان را به اشتراک بگذاریم» -که فرماندار لوئیزیانا، هوی لانگ، به‌دنبال انتخاب فرانکلین روزولت در سال ۱۹۳۲ آن را پدید آورد- روزولت را وادار کرد به بی‌عدالتی اقتصادی بپردازد. این جنبش‌ها در کنار هم چارچوبی ایجاد کردند که برنی سندرز، که خود را «سوسیال‌دموکرات و پیشرو» نامیده بود، طی کمپین خود در سال ۲۰۱۶ همان چارچوب را اتخاذ کرد. به همین ترتیب، کمپین‌های پوپولیستی جورج والاس در دهۀ شصت و پت بوچانان در دهۀ نود پیش نشانه‌ای بودند بر نامزدی دونالد ترامپ.\n پوپولیست‌های حزب مردم، در طول دوران شکوفایی خود در اواخر قرن نوزدهم، تأثیر ژرفی بر عرصۀ سیاست‌های امریکایی و، چنان‌که روشن شد، بر سیاست‌های امریکای لاتین و اروپا داشتند. این امر منطق پوپولیسم را گسترش داد: «مردمی» که علیه نخبگانی صف‌آرایی می‌کردند که به اصلاحات ضروری توجه نداشتند. در سیاست امریکایی، این صف‌آرایی اولین نشانۀ بی‌کفایتی و نابسندگیِ دیدگاه‌های دو حزب اصلی درخصوص دولت و اقتصاد بود.\n پوپولیست‌ها اولین گروهی بودند که از دولت خواستند صنایع کلیدیِ اقتصاد، مانند راه‌آهن، را تحت نظارت خود درآورد و حتی ملی‌ و دولتی کند. آن‌ها می‌خواستند دولتْ نابرابری اقتصادی را کاهش دهد، وضعیتی که کاپیتالیسم وقتی به حال خود رها شده بود ایجادش کرده بود. همچنین می‌خواستند از قدرتِ تجارت به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در نتایج انتخابات بکاهند. پوپولیسم تأثیر بی‌واسطه‌ای بر سیاست‌های برخی از دموکرات‌های پیشرو و مترقی داشت و حتی بر جمهوری‌خواهانی مانند تئودور روزولت نیز تأثیر گذاشت. عاقبت، بسیاری از برنامه‌های پوپولیستی در «نیو دیل» فرانکلین دلانو روزولت ادغام شد و در چشم‌انداز لیبرالیسمِ آن جای گرفت.\n به‌روایت مشهور، در ماه مه سال ۱۸۹۱ ماجرا به همین ترتیب ادامه یافت و برخی از اعضای ائتلافِ کشاورزانِ کانزاس، که از اجلاس ملی در سینسیناتی راهی خانه شده بودند، پیشنهاد کردند که از اصطلاح «پوپولیست» برای توصیف دیدگاه‌های سیاسی خودشان و دیگر گروه‌های ائتلافی در غرب و جنوب استفاده کنند. سال بعد، گروه‌های ائتلافی با سازمان «شوالیه‌های کارگران»، که در آن زمان اصلی‌ترین سازمان کارگری در ایالات متحده بود، دست به دست هم دادند تا حزب مردم را شکل دهند، حزبی که طی حدوداً دو سالِ بعد توانست اساسی‌ترین فرضیاتی را که راهبر جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در واشنگتن بود به چالش بکشد. این حزب عمر کوتاهی داشت، اما الگوی آن مبنایی را برای پوپولیسم در ایالات متحده و اروپا ایجاد کرد.\n \n در آن زمان، جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های پیشگام در ایالات متحده به‌دلیل پیشرفت‌هایی در صنایع و امور مالی شادمان بودند. آن‌ها به بازار خودگردان به‌عنوان ابزار رونق و فرصت‌های فردی باور داشتند و گمان می‌کردند دولت باید نقشی حداقلی داشته باشد. گروور کلیولند، که از ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۸ و سپس از ۱۸۹۲ تا ۱۸۹۶ رئیس‌جمهور بود، «نظام آقا بالاسری» و پدرسالاریِ دولت را به نقد کشید. او در نطق تحلیف دورۀ دوم خود اعلام کرد که مداخله در بخش دولتی «روح امریکاباوریِ اصیل را خاموش می‌کند»؛ او اظهار کرد که «حمایت از مردم در دستورالعمل آن‌ها نمی‌گنجد». نقش اصلی دولت حفظ «واحد پولی مطلوب و ثابت» از طریق حفظ ارزش پایۀ طلا بود.\n اما در طول این سال‌ها، کشاورزان جنوب و مناطق دشت بزرگ از افت شدید قیمت‌‌ محصولات کشاورزی رنج می‌بردند. از سال ۱۸۷۰ تا ۱۸۹۰ قیمت محصولات کشاورزی تا دوسوم در مناطق غرب میانه و جنوب کاهش یافت. مناطق دشت بزرگ، که در اوایل دهۀ هشتاد پررونق بودند، به‌خاطر خشک‌سالی شدید در اواخر دهۀ هشتاد آسیب دیدند. اما راه‌آهن‌ها، که از وضعیت انحصاری بهره می‌بردند، با بی‌رحمی، قیمت حمل‌ونقلِ محصولات کشاورزی را افزایش دادند. دخل‌وخرج بسیاری از کشاورزان جنوب و ایالت‌های دشت بزرگ۶ جور درنمی‌آمد. مزارع کوچک خانوادگی جای خود را به مزارع «پررونق» داد که اغلب تحت تملک شرکت‌های پایه در شرق قرار داشتند. دستمزدها با ورود مهاجران از چین، ژاپن، پرتغال و ایتالیا که دستمزد پایینی می‌گرفتند تهدید می‌شد. کشاورزانی که زمین‌های خود را نگه داشته بودند زیر بار قرض رفته بودند. در کانزاس ۴۵درصد از زمین را بانک‌ها صاحب می‌شدند.\n اولین پوپولیست‌ها خود را نمایندۀ «مردم» و از آن جمله کشاورزان و کارگران یقه آبی و مخالف با «قدرت پول» یا «حکومت اغنیا» می‌دانستند. این موضوع در برنامه‌های اولیۀ آنان منعکس شده بود که عبارت بود از: تأسیس و به‌رسمیت‌شناختن اتحادیه‌های کارگری درکنار درخواست کنترل و نظارت بر راه‌آهن و نیز پایان‌دادن به معاملات سودجویانۀ زمین و شیوه‌های آسان پول‌دارشدن (از طریق تغییر یا وضع مکملی برای پایۀ طلا) به‌قصد برداشتن بار بدهی و قرضی که کشاورزان از آن رنج می‌بردند. به‌جز چند رهبر از احزاب مختلف، پوپولیست‌ها سوسیالیست نبودند. آن‌ها بیشتر به‌دنبال اصلاح کاپیتالیسم بودند تا الغای آن و نمایندۀ آن‌ها در این اصلاحاتْ طبقۀ کارگر سوسیالیست نبود، بلکه مفهومِ نه‌چندان دقیقِ «مردم» بود.\n وقتی احزاب اصلی مطالبات آنان را، که همچنین شامل مالیات بر درآمد تصاعدی و اصلاحات سیاسی برای ایجاد رأی‌گیری مخفی و انتخابات مستقیم سناتورها بود، رادیکال و دور از دسترس تلقی کردند، حزب مردم در سال ۱۸۹۲ تأسیس شد و برای ریاست‌جمهوری نامزدی را برگزید. در سخنرانی اولِ حزب اعلام شد: «ما می‌کوشیم حکومت جمهوری را به‌ ‘مردم دشت’ برگردانیم که طبقۀ ایشان خاستگاه آن حکومت بوده است… ما باور داریم که قدرت‌ حکومت، یا به‌بیان‌دیگر قدرت‌ مردم، باید گسترش پیدا کند… به‌سرعتِ تمام و تا آنجا که قضاوت مردمِ خردمند و آموخته‌های تجربه اجازه می‌دهد، تا جایی که ظلم، بی‌عدالتی و فقرْ عاقبت در این سرزمین محو شود.»\n در جنبش پوپولیستی همواره شاخۀ‌ محافظه‌کار‌تری نیز وجود دارد. در جنوب، برخی گروه‌ها با ائتلاف ملیِ مشابهی، که متعلق بود به کشاورزان سیاه‌پوست، همکاری کردند، اما دیگران چنین نکردند. پوپولیست‌ها خواستار خروج مهاجران چینی بودند. این مهاجران را تجارت‌های مختلف به منطقه وارد کرده بود تا در مزارع غربی و راه‌آهن‌ها کار ارزان ایجاد شود. حمایت پوپولیست‌ها از این خط‌مشی اغلب لحنی نژادپرستانه داشت. اما در دهۀ ۱۸۸۰ و اوایل دهۀ ۱۸۹۰، سیاست پوپولیستی ابتدائاً سطوح بالا و متمولان را نشانه گرفته بود.\n در انتخابات سال ۱۸۹۲ حزب مردم به‌شکلی چشمگیر خوب عمل کرد. نامزد ریاست‌جمهوریِ آنان، که به‌طرز تأسف‌باری فاقد نقدینگی و سرمایه بود، هشت‌درصد از آرا را به دست آورد و در پنج ایالت پیروز شد. در انتخابات سال ۱۸۹۴ نامزدهای حزب مردم در مجلس نمایندگان ده‌درصد از آرا را از آنِ خود کردند. حزبْ چهار نمایندۀ کنگره، چهار سناتور، ۲۱ مدیر ایالتی و ۴۶۵ نمایندۀ مجلس ایالتی انتخاب کرد. حزبِ مردم، که اعضای آن از مناطق جنوبی و غربی بودند، همراه با گروور کلیولند، که بسیار نامحبوب بود، گویا در مسیر خود قرار گرفته بود تا در مقام حزب دوم اصلیْ دموکرات‌ها را به چالش بکشد. بااین‌همه، انتخابات سال ۱۸۹۴ آخرین حرکت حزب از آب درآمد.\n در پایان، پوپولیست‌ها به‌واسطۀ پویایی نظام دوحزبی به پایان راه خود رسیدند. در ایالت‌های مناطق دشت بزرگ، خشم مردم علیه کلیولند باعث شد رأی‌دهندگان به‌سمت جمهوری‌خواهانی روی بیاورند که قابلیت انتخاب بیشتری داشتند. در جنوب، دموکرات‌ها با ترکیب اعضای جدید و در واکنش به خواست برخی پوپولیست‌ها برای به‌دست‌آوردن رأی سیاه‌پوستان، با اتهام خبیثانۀ نژادپرستی، حزب مردم را مغلوب کردند.\n همان‌طور که منتقدان لیبرال بعدها اشاره کردند، در حزب مردم رگه‌هایی از یهودستیزی، نژادپرستی و بومی‌گرایی به‌ویژه نسبت‌به چینی‌ها وجود داشت، اما این‌ها در بهترین حالت عوامل ثانوی و فرعی بودند. تا پیش از فروپاشی جنبش، حزب مردمِ اصلی در ابتدا جنبشی با گرایش چپ بود. اولین نمونه‌های اصلی پوپولیسم جناح راست در دهۀ ۱۹۳۰ با کشیش کاتولیک و مجری برنامۀ رادیویی، پدر چارلز کاگلین، ظهور کرد و سپس در دهۀ ۱۹۶۰ با کمپین‌های ریاست‌جمهوریِ جورج والاس.\n والاس، فرماندار دموکرات آلاباما، به فروپاشی ائتلاف «نیو دیل» فرانکلین روزولت و ایجاد مبنایی برای صف آرایی دوباره با ریگان در ۱۹۸۰ یاری رساند. او نوعی پوپولیسم راست جدید را ایجاد کرد که دونالد وارنِ جامعه‌شناس آن را «رادیکالیسم امریکایی متوسط» نامید. این پوپولیسم به حزب جمهوری‌خواه پیوست و به مبنای چالش دونالد ترامپ با راست‌کیشیِ جمهوری‌خواهانه در سال ۲۰۱۶ بدل شد.\n \n «نیو دیل» فرانکلین روزولت بر ائتلافی ضمنی میان لیبرال‌ها و دموکرات‌های محافظه‌کار جنوب مبتنی بود که این دومی با هرگونه قانونی که بتواند برتری سفیدپوستان را به چالش بکشد مخالف بود. جمهوری‌خواهان در قالب حزب آبراهام لینکلن، به‌نحو سنتی پذیرای حقوق شهروندی سیاه‌پوستان بودند و رهبران جمهوری‌خواه در کنگره از لایحۀ رئیس‌جمهور دموکرات، لیندون جانسون، در سال ۱۹۶۴ و ۱۹۶۵ مبنی‌ بر حقوق شهروندی و حق رأی حمایت کردند. سناتور جمهوری‌خواه آریزونا، بری گلدواتر در ابتدا مخالف بود، اما در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۹۶۴ جانسون به‌سادگی او را مغلوب کرد. اما پیروزی جانسون نشانۀ حمایت گسترده از لوایح حقوق شهروندیِ وی نبود. بعد از اینکه او لایحۀ حق رأی را از تصویب گذراند و قانونی معروف به «جنگ با فقر» را ارائه کرد، واکنش عمومیِ شدیدی ایجاد شد. والاس این واکنش را به کارزاری پوپولیستی بدل کرد.\n والاس نهایتاً نام خود را به‌عنوان هوادار بزرگ جداسازی نژادی ثبت کرد، اما در ابتدا دموکراتی پوپولیست بود که نژاد برایش اهمیتی فرعی و ثانوی داشت. او در آغاز در ۱۹۵۸، در مقام دموکرات معتقد به «نیو دیل» روزولت، برای فرمانداری خیز برداشت و در برابر نامزدِ تحت حمایت کوکلاکس کلان شکست خورد. پس‌ازآن، عهد کرد که: «دیگر هرگز به خاطرِ کاکاسیاه‌ها نخواهم باخت.»\n در سال ۱۹۶۲، والاس بار دیگر وارد عرصه شد و این بار در مقام حامی شعار «جداسازی اکنون، جداسازی فردا، جداسازی همیشه» پیروز شد. در، ۱۹۶۳ وقتی تلاش کرد مانع از ثبت‌نام دو دانشجوی سیاه‌پوست در دانشگاه آلاباما شود، رسوا و بدنام شد. در ۱۹۶۴ در انتخابات درون‌حزبی دموکرات‌ها در ویسکانسین، ایندیانا و مریلند شرکت کرد و حدود یک‌سوم آرا را برد: تا حد ۴۳درصد در مریلند که رأی ۱۵ تا ۲۳ بخش را در اختیار داشت. در سال ۱۹۶۸ به‌عنوان نامزد مستقل دربرابر ریچارد نیکسونِ جمهوری‌خواه و هیوبرت هامفری دموکرات در انتخابات شرکت کرد. در اوایل اکتبر، والاس در رأی‌گیری از هامفری پیش بود. در پایان کار، او ۱۳.۵درصد آرا را به دست آورد و توانست رأی پنج ایالت را در جنوب کسب کند. در ۱۹۷۲ به‌عنوان یک دموکرات در انتخابات شرکت کرد و شانس کسب نامزدی را به دست آورد، اما در ماه می، وقتی در حال راه‌اندازی کمپین برای انتخابات مقدماتی مریلند بود، به جانش سوءقصد کردند و دچار معلولیت شد.\n والاس بر مخالفت خود با تلفیق نژادی تأکید کرد، اما این مخالفت را در چارچوب دفاع از مردم عادی آمریکا (یعنی سفیدپوستان) در برابر استبداد بوروکرات‌های واشنگتن مطرح کرد. دولت حداکثری خواستِ خود را بر افراد عادی تحمیل می‌کرد. والاس در برنامۀ تلویزیونی «میت د پرس»۷ در ۱۹۶۷ نامزدی خود را چنین خلاصه کرد: در این کشور در برابر دولت حداکثری موضع‌گیری می‌کنند. این جنبشِ مردم است… و فکر می‌کنم اگر سیاست‌مداران مانع آن شوند احتمالاً همین انسان‌های کوچه و خیابان بسیاری از آن‌ها را در خیابان زیر می‌گیرد: همین فرد شاغل در کارخانۀ نساجی، در کارخانۀ فولادسازی، آرایشگر، همین پلیسی که مشغول انجام وظیفه است… همین خرده کاسب‌ها.\n والاس مخالف انتقال دانش‌آموزان از محلات مختلف بود، یعنی عمل انتقال دانش‌آموزان به مدارس ایالتیِ خاص به‌منظور جبران جداسازی نژادی، زیرا این کار نظم محلات طبقۀ کارگر را بر هم می‌زد. همین‌طور به لیبرال‌های سفیدپوست مروج آن برنامه حمله می‌کرد. او آن‌ها را آدم‌های دورویی می‌دانست که نمی‌گذاشتند کودکان خودشان درگیر شرایطی شوند که، به‌گفتۀ آن‌ها، کودکان خانواده‌های محروم‌تر باید تحمل کنند. او می‌گفت: «آن‌ها بر روی رودخانۀ پوتوماک پلی ساختند برای همۀ لیبرال‌های سفیدپوستی که به ویرجینیا می‌گریزند.»\n بااین‌همه، والاس یک محافظه‌کار سیاسی نبود. او در مسائل خانگی، که مستقیماً به نژاد ارتباط نداشت، مانند یک دموکرات معتقد به «نیو دیل» روزولت عمل می‌کرد. او در بروشور کمپین خود در ۱۹۶۸ به این افتخار می‌کرد که در آلاباما میزان بودجۀ آموزش‌وپرورش، کمک‌های رفاهی، جاده‌ها و کشاورزی را افزایش داده است.\n در سال ۱۹۷۶، دونالد وارن پژوهشی را درباب «رادیکال‌های امریکایی متوسط»۸ به انتشار رساند. وارن براساس مطالعات وسیعِ صورت‌گرفته میان سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ و در سال ۱۹۷۵، گروه سیاسی متمایزی را تعریف کرد که نه چپ بود و نه راست، و نه لیبرال بود و نه محافظه‌کار. وارن می‌نویسد رادیکال‌های امریکایی متوسط «حس می‌کردند طبقۀ متوسط به‌طور جدی نادیده گرفته شده است». آن‌ها «دولت را نهادی می‌دانستند که هم‌زمان اغنیا و فقرا را دربرمی‌گیرد».\n رادیکال‌های وارن درمورد فقر و مسائل نژادی موضعی محافظه‌کار داشتند. آن‌ها انتقال دانش‌آموزان و سازمان‌های رفاه را تحت عنوان نمونه‌هایی از این وضعیت که «ثروتمندان به مطالبات فقرا توجه می‌کنند، اما مردمِ با درآمد متوسط باید صورت‌حساب‌ها را بپردازند» رد می‌کردند. آن‌ها مخالف دولت ملی‌ بودند، اما گمان می‌کردند بنگاه‌های تجاری نیز «قدرت بسیار زیادی دارند» و «بسیار بزرگ» بوده‌اند. آن‌ها با بسیاری از برنامه‌های لیبرال موافق بودند و می‌خواستند دولت اشتغال را برای همه تضمین کند. آن‌ها از کنترل قیمت‌ها (اما نه دستمزدها) و بیمۀ درمانی، برخی از انواع بیمۀ سلامت ملی، کمک دولت فدرال برای تحصیل و امنیت اجتماعی حمایت می‌کردند.\n وارن دریافت که رادیکال‌ها نمایندۀ حدود یک‌چهارم از رأی‌دهندگان بودند. آن‌ها به‌طور میانگین بیشتر شامل مردان بودند تا زنان؛ تحصیلات دبیرستان داشتند، اما فاقد تحصیلات کالج بودند؛ درآمد آن‌ها در حد متوسط یا کمی کمتر از آن بود؛ شغل‌های مهارتی یا نیمه‌مهارتیِ یدی (یقه‌آبی) داشتند یا شغلِ منشی‌گری یا فروشندگی؛ و گروهی بودند که بالاترین احتمال را داشت که به جورج والاس رأی بدهند.\n به‌بیان‌دیگر، پایگاه والاس در بین رأی‌دهندگانی بود که خود را طبقۀ متوسط می‌دانستند، یعنی معادل امریکاییِ «مردم». آن‌ها اعتقاد داشتند که در جدال با پایینی‌ها و بالایی‌ها گرفتار شده‌اند.\n چهل سال بعد، ترامپ خود را دشمن معاملات تجاری آزاد، فروشگاه‌های خارج از کنترل و مهاجرت‌های غیرقانونی معرفی کرد و همین‌طور کارزار خود را کمپین «اکثریت خاموش» (اصطلاحی برگرفته از نیکسون علیه «علایق خاص» و «هیئت حاکمۀ» هر دو حزب) نامید. ترامپ سال گذشته اعلام کرد که «اکثریت خاموش بازگشته است و این‌بار خاموش نیست، بلکه بی‌باک و ستیزه‌جوست». در تجمعات، کمپین او پلاکاردهایی داشت که رویشان نوشته بود: «اکثریت خاموش با ترامپ همراه است.»\n در ژانویه، درست قبل از اینکه ایالت آیوا گردهمایی انتخاباتی تشکیل دهد، کمپین ترامپْ تبلیغی تلویزیونی به‌نام «هیئت حاکمه» به راه انداخت. ترامپ، که پشت میز نشسته بود، به دوربین نگاه کرد و گفت: «هیئت حاکمه، رسانه‌ها، صاحبان منافع ویژه، دلالان سیاسی، پول‌دهندگان به کمپین‌ها، همگی علیه من هستند. من کمپین را با هزینۀ خودم به راه انداختم. هیچ‌چیزی به کسی بدهکار نیستم. تنها به مردم امریکا بدهکارم که کاری بزرگ را به انجام برسانم. آن‌ها واقعاً تلاش می‌کنند من را متوقف کنند.»\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جان بی جودیس نوشته است و در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «Us v Them: the birth of populism» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۴ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «پوپولیسم از کدام «مردم» سخن می‌گوید؟» و با ترجمۀ مهرداد پارسا منتشر کرده است.•• جان بی. جودیس (John B. Judis) روزنامه‌نگار و ویراستار تاکینگ پوینتس ممو است. وی پیش‌تر نویسندۀ نشنال ژورنال و ویراستار نیو ریپابلیک بوده است. [۱] Populist Persuasion [۲] Affordable Care Act [۳] منظور طبقه مرفه مسلط بر جامعه است که راه ورود دیگران به این طبقه را می‌بندد [مترجم]. [۴] Geert Wilders [۵] Henk and Ingrid: دو اسم رایج در این کشور. در فرهنگ ما می‌توان دارا و سارا را مثال زد [مترجم]. [۶] ازجمله کانزاس، تگزاس، نبراسکا، داکوتای شمالی و… [مترجم]. [۷] Meet the Press [۸] MARs\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157805.json b/train/528157805.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8ebb8346bd86cc706c8e5d42d77251b3a464a8fe --- /dev/null +++ b/train/528157805.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مراکز خرید: پدیده‌ای با خاستگاه سوسیالیستی", + "subtitle": "خلق فضاهایی برای مصرف لزوماً در جهت پیش‌بُرد نیروهای بازار آزاد نیست", + "introduction": "مراکز خرید بزرگ در آمریکا و چین دسته‌دسته تعطیل می‌شوند، در هند ابزار توسعه‌اند، در برزیل محل اجتماعات اعتراضی و در نایروبی هدف عملیات‌های تروریستی. این محل‌ها از نظر جغرافی‌دانان و تاریخ‌نگاران، هوشمندانه‌ترین فُرم معماری نئولیبرالیسم، ابزارهای محصورکردن و تفکیک قلمروِ عمومی، ترکیب فراغت و مصرف، و نابودسازی خرده‌فروشان مستقل‌اند. ولی همیشه که این‌طور نبوده است. مراکز خریدْ نوعی ماقبل‌تاریخ از جنس سوسیالیستی هم دارند که کمتر از آن می‌دانیم، بازه‌ای که عمدتاً به دست فراموشی سپرده‌ایم.", + "content": "سم ودرل، ژاکوبن — صدها مرکز خرید بی‌روح، گوشه و کنار شهرهای آمریکا ریخته‌اند. مثلاً در بازار بزرگ رولینگ‌ایکرز در شهر آکرون ایالت اوهایو، که از ۲۰۰۸ به بعد خالی مانده است، فواره‌های خشک داخل فروشگاه کنار آن درخت‌های مصنوعی سبزرنگ منظره‌ای دلهره‌آور ساخته‌اند. بسیاری از مراکز خریدِ دیگر هم به این قافله می‌پیوندند: پیش‌بینی می‌شود که ظرف ده سال آینده، ۱۵درصد از مراکز خرید آمریکا تعطیل شوند.\n بزرگ‌ترین مرکز خرید دنیا، نیوساوث‌‌چاینامال۱، در شهر دُن‌گوآن۲ چین نیز یک مرکز خرید مُرده است. این مرکز، که در سال ۲۰۰۵ افتتاح شد، هفت ناحیه‌اش را به رُخ تماشاگران می‌کشید که هرکدام پی‌رنگی از یک شهر مهم جهان داشت و نسخه‌ای از طاق نصرت پاریس و یک آبراه ونیزی با چند قایق گاندولا روی آن به نمایش گذاشته شده بود. اما ۹۹درصدِ این بازار از زمان افتتاحش تاکنون خالی مانده است. فارغ از یک مجموعه فروشگاه فست‌فود کنار ورودی، این مرکز بیشتر به مجموعه‌ای از دالان‌ها، سینماها و چرخ‌وفلک‌های بیکار می‌ماند.\n مراکز خرید -که در رقابت با خرید آنلاین، کاهش توان مشتریان، افزایش قیمت نفت، و بازار متزلزلِ املاک کم آورده‌اند- دسته‌دسته جان می‌دهند. مدیرعامل یکی از شرکت‌های بزرگ سازندۀ مراکز خرید اخیراً هشدار داد که «ظرف ده تا پانزده سال»، مرکز خرید «به یک جنس ناجور تاریخی تبدیل می‌شود: یک پدیدۀ ناهمخوان و با عمر شصت‌ساله که دیگر پاسخ‌گوی نیازهای عامّۀ مردم نیست.»\n باستان‌شناسان، در آینده‌های دور، وقتی ویرانه‌های این بناهای عجیب و غریب را بکاوند، سخت به تکاپو می‌افتند تا جلوه‌های متناسب‌تر با وضعیت ما در اواخر قرن بیستم را بیابند. ظهور جهانی مراکز خرید، در این بازۀ شصت‌ساله، چنان فرآیندی از استانداردسازیِ فضا را رقم زده است که در تاریخ بشر سابقه نداشته است.\n در عصر مراکز خرید، ۲۲.۲ درجۀ سانتی‌گراد دما و ۳۵۰ لوکسِ۳ روشناییْ استاندارد این قطعه‌های زمین در گوشه و کنار دنیاست. مراکز خرید در هند ابزار توسعه‌اند، در برزیل محل اجتماعات اعتراضی، و در نایروبی هدف عملیات‌های تروریستی. این محل‌ها، از نظر جغرافی‌دانان و تاریخ‌نگاران، هوشمندانه‌ترین فُرم معماری نئولیبرالیسم، ابزارهای محصورکردن و تفکیک قلمرو عمومی، ترکیب فراغت و مصرف، و نابودسازی خرده‌فروشان مستقل‌اند.\n ولی همیشه که این‌طور نبوده است. مراکز خرید یک ماقبل تاریخ از جنس سوسیالیستی هم دارند که کمتر از آن می‌دانیم، بازه‌ای که عمدتاً به دست فراموشی سپرده‌ایم.\n•••\nویکتور گروئن، مبتکر مراکز خرید حومه‌شهری در آمریکا، معمار و سوسیالیست ونیزی بود که پس از اشغال اتریش در ۱۹۳۸ مجبور شد به آمریکا بگریزد. به نظر گروئن، مرکز خرید پتانسیل آن را داشت که پراکندگی جماعات حومۀ شهر را دوباره متمرکز کند. برنامۀ او راه‌اندازی بازارهای داخلیِ بزرگی بود که متعلق به دولت بودند و می‌توانستند به معنای دقیق کلمه آن نیروهای بازار را، که بیرون دیوارها پراکنده شده بودند، مهار کنند. او رؤیایی مُدرنیستی از پایه‌ریزیِ دوبارۀ حیات عمومیِ آمریکایی داشت. در بسیاری از مراکزی که گروئن و شرکتش در دهۀ ۱۹۵۰ ساختند، می‌شد مؤلفه‌هایی از این وعده را دید: او مرکز خرید ساوث‌دیل۴ (شهر ادینا، ایالت مینه‌سوتا) را حول یکی از میعادگاه‌های بزرگ شهر، با الگوگرفتن از پیاتسا۵ (میدان‌هایی به سبک ایتالیایی)، ساخت.\n در دهۀ ۱۹۶۰، مخلوقات گروئن مایۀ وحشتش می‌شدند. مراکز خرید، همراه با بزرگراه‌ها و رهن‌های ارزان‌قیمت، با حمایت دولت فدرال، جزئی از آن معماری شده بودند که برتری سفیدپوستان ساکن حومۀ شهر را نشان می‌داد. گروئن در سال ۱۹۶۸ به اتریش برگشت و با خشم مشغول پروژه‌ای شد که می‌خواست عرصۀ وین را به عابران پیاده برگرداند.\n او دو سال قبل از فوتش در سال ۱۹۸۰ گفت: «من را اغلب پدر مراکز خرید می‌نامند. می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و یک‌بار برای همیشه منکر این پدری شوم. من به این طفل‌های حرام‌زاده پول نمی‌دهم. آن‌ها شهرهایمان را ویران کردند.»\n در بریتانیا، آن دوران مترقیِ ماقبل تاریخِ مراکز خریدْ سابقه‌ای حتی طولانی‌تر و عجیب‌تر دارد. ابنیزر هاوارد، آن برنامه‌ریز آنارشیست که در ۱۸۹۸ رؤیای آرمان‌شهری خود از «باغ‌شهرهای» بریتانیایی را مطرح کرد، به دنبال آن بود که در هر زیستگاه یک «قصر شیشه‌ای» بسازد تا کارکردهای بازارهای طاق‌دار لندن و لذت‌های تفرجگاه‌های زمستانی را زیر یک سقف جمع کند. تأمین بودجه و ساخت چنین بنایی بر عهدۀ شهرداری بود، اما کاسب‌پیشگان هم می‌توانستند آزادانه امثال آن را بسازند، هرچند تعدادشان باید «محدود به اصل افکار عمومی» می‌بود.\n مداخلۀ لوفت‌وافه (نیروی هوایی آلمان) بود که زمینه‌ساز تحقق چنین رؤیایی در بریتانیا شد. برای آنچه می‌توان گفت اولین بنای شبیه به مراکز خرید در دنیاست، کاونتری (شهری در میانۀ انگلستان) گزینۀ محتملی نبود. تخریب کامل این شهر، در طول جنگ، تمامی خیابان‌های پُرفروشگاه قرون‌وسطایی را، که مشخصۀ دوران پیشاجنگ کاونتری بود، از بین بُرد. با کمک حکومت بریتانیا، دانلد گیبسون (معمار ارشد شهر) از قانون اضطراری جدید استفاده کرد تا مرکز شهر کاونتری را ملی کند و نزدیک به ۵۰۰ هکتار از زمین‌هایش را تحت اختیار کامل مقامات محلی درآورد.\n او، با نقشه‌ای جامع‌نگر، یک مرکز خرید چندطبقه ساخت که بخشی از آن محصور بود؛ و می‌شود گفت اولین بنا از این نوع در دنیا بود. شهرداری مالک زمین بود و چهارچوب بنا، پلکان بتونی، پل‌ها، پارکینگ‌ها و فضای سبز محل را تأمین کرد؛ و کنترل دما، موسیقی و نورپردازی بر عهدۀ ساکنان بود. درهای این بازار هیچ‌گاه قفل نمی‌شد.\n ماهیت سوسیالیستی‌ای که در ماقبل تاریخ مراکز خرید می‌بینیم متعلق به یک «آنِ» سیاسی است که دورانش گذشته است. ولی خلق فضاهای مجزا و نظم‌یافته برای مصرف لزوماً در جهت پیش‌بُرد نیروهای بازار آزاد نیستند، بلکه می‌توانند مانع آن هم باشند. تبدیل مرکز خرید به یکی از مشهودترین جلوه‌های شهرِ خصوصی‌گرای قرن بیستم، در دهۀ ۱۹۴۰ و اوایل دهۀ ۱۹۵۰، پیش‌بینی نمی‌شد. این تاریخ‌ِ آلترناتیوِ مصرف تحتِ حمایت دولت، و نیز تاریخِ انبوه‌سازی بدون خصوصی‌سازی، پایه‌های یکی از اساسی‌ترین دوگانه‌های سیاسی امروزی‌مان را می‌لرزاند. امروزه میان اغذیه‌فروشی‌های محصولات ارگانیک و مجموعۀ سوپرمارکت‌های حومۀ شهرْ یک مرز سیاسی قائلیم؛ اما آن مراکز خرید اولیۀ دانلد گیبسون و ویکتور گروئنْ هیچ‌کدامِ این‌ها نبودند و در عین حال هر دوِشان بودند.\n مراکز خرید امروزی، فی‌نفسه، دنیایی از آن خود هستند: زمان و مکانِ این دنیا گویا منفصل است از آن بازی شانس و ازدحام پرآشوب رایج در مرکز شهر. در این کارناوال‌های سرتاپا مصنوعی، زمان و مکان زیر نور لامپ‌های فلورسنت رنگ می‌بازند. در مرکز خرید وست‌ادمونتون در آلبرتای کانادا، یک محلۀ چینی‌ها، یک نمونه از خیابان بربن به سبک محلۀ فرانسوی‌نشین نیواورلئانز، و یک کُپی برابر اصل از کشتی سانتاماریا (بزرگ‌ترین کشتی در ناوگان کریستوف کلمب) ساخته‌اند.\n در اوایل قرن بیستم، گروه‌های موسیقی زنده در فروشگاه‌های بزرگ با مشتریان هم‌قدم می‌شدند؛ اما مراکز خریدْ استانداردسازی موسیقی پس‌زمینه را هم به اوج خود رساندند. در سابقۀ این مراکز، بخش عمدۀ «موسیقا»۶ها همان آهنگ‌های مشهور اما با تنظیم ارکستری‌اند (مثلاً ارکستر ملی اسلوونی که آهنگ «رضایت» از گروه رولینگ‌استونز را می‌نوازد) که ملودی کم‌صدایشان در این فضا به‌زحمت شنیده می‌شود. این موسیقی‌ها نوعاً با سازهای زهی که بانگ یا کوبۀ کمی دارند نواخته می‌شوند؛ که روان‌شناسان بازاریابی تضمین کرده‌اند این معجونْ کرختیِ محرّک مصرف‌ را در مشتریان پدید می‌آورد. این موسیقی را معمولاً «مدیر تأسیسات» پخش می‌کند: همان که مسئول گرمایش، نورپردازی و برق مجموعه است و خود نیز تقریباً جزئی از معماری ساختمان محسوب می‌شود.\n فرآیند تهاجمی و انتقادناپذیر خصوصی‌سازیِ این فضاها منجر به اخراج بی‌خانمان‌ها و ممنوعیت تظاهرات عمومی در مراکز خرید شده است. با صدور یک سلسله از آرای دیوان عالی در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی در پی تظاهرات‌های سیاسی در مراکز خرید، دیگر، حقوق آزادی بیان مربوط به «متمم اول قانون اساسی ایالات متحده» شامل مراکز خرید نمی‌شوند.\n دفترچه‌ای که در دهۀ ۱۹۷۰ برای طراحان مراکز خرید تدوین شد دریچه‌ای جذاب به روی آن خشونت اجبارگری می‌گشاید که زیر آن زمزمۀ خوش‌آهنگ دستگاه‌های تهویه جریان دارد؛ این جزوه یادمان می‌آورد که توسعۀ مراکز خرید هم‌پای گسترش شورش‌های شهری و خشونت سیاسی در بطن شهرهایی بود که برخی محله‌هایش روزبه‌روز بیشتر شبیه زاغه می‌شدند. این دفترچه می‌گوید که اگر «به نظر آمد گروهی از افراد شاید دست به کارهای خشونت‌بار بزنند، مرکز باید فوراً اقداماتی جهت محافظت از نواحی کلیدی‌اش انجام دهد» و «در این دهه، که بمب‌های آتش‌زا رایج شده‌اند، تجهیزات آتش‌نشانی اهمیت ویژه‌ای دارند.»\n استانداردسازی و خصوصی‌سازیِ سلطه‌جویانۀ مراکز خرید در سطح جهان، لابد، پیش‌گامان سوسیالیستِ ساخت این‌گونه مراکز را پریشان‌خاطر کرده است. مرکز خرید بزرگ و کمابیش امپراتوری‌مانندِ «مال آو امریکا»۷ در مینه‌سوتا، که روزگاری بزرگ‌ترین مرکز خرید دنیا بود، با ماشین فقط ده دقیقه از اولین مخلوق ویکتور گروئن در ادینا فاصله دارد؛ اما شکاف تاریخی میان این دو بسیار مهیب است.\n برای من، که کودکی‌ام را در مناطق حومه‌شهریِ بریتانیا گذرانده‌ام، مرکز خرید به یک جزء محوری از زندگی‌ام تبدیل شده است. بسیاری از کودکان اولین‌بار بابانوئل را روبه‌روی سوپرمارکتی واقع در «میدان» بسیار بزرگ داخلِ شهر دیده‌اند؛ یا اولین شغلی که به‌دست آورده‌اند در یکی از فروشگاه‌های این میادین بوده است. من اولین بوسه‌ام را کنار «درخت» گرفتم: درخت بلوط بزرگی که از نورگیر مدوّر روی سقف یکی از آن مراکز خرید بیرون زده بود. به‌واقع، بخشی از اولین تجربه‌های اعتراض سیاسی‌ام را همراه ائتلاف ضدجنگ عراق بودم که چون حق ورود به مرکز خرید را نداشتند، بیرون ایستگاه متروکۀ قطار تظاهرات می‌کردند.\n در طلیعۀ خرید آنلاین، افول مراکز خرید به موج گله و شکوۀ تحلیلگران از فقدان این دنیای اجتماعی دامن زده است. در دهۀ ۱۹۶۰ میلادی، همین جنس شکوه و نوستالژی را می‌شد در واکنش‌های مردم دید، واکنش‌هایشان به تخریب مرکز شهرهای بریتانیا و آمریکا به‌دست مراکز خرید. اما چه کسی می‌دانست که یک فُرم دیگر از خصوصی‌سازی، فُرمی که انزوا را بیش از پیش تحمیل می‌کند، همین مراکز خرید را قربانی خود خواهد کرد؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را سم ودرل نوشته است و در تاریخ ۸ آوریل ۲۰۱۴ با عنوان «The Shopping Mall’s Socialist Pre-History» در وب‌سایت ژاکوبن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳ مهر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «مراکز خرید: پدیده‌ای با خاستگاه سوسیالیستی» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• سم ودرل (Sam Wetherell) مدرس دانشکدۀ تاریخ دانشگاه نیویورک است. [۱] New South China Mall [۲] Dongguan [۳] lux: لوکس (lx) یکای شدت روشنایی در واحد SI است که به صورت شارنوری بر واحد سطح تعریف می‌شود. هر لوکس معادل یک لومن بر متر مربع است [ویکی پدیا]. [۴] Southdale Mall [۵] Piazza [۶] Muzak: موسیقی‌ای که با صدای ملایم در فروشگاه‌ها و مراکز دیگر پخش می‌شود. [۷] Mall of America\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157806.json b/train/528157806.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c84a5b837e014072c9d5f9316c34ea78be9c64d1 --- /dev/null +++ b/train/528157806.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کودک‌سرباز؛ قربانی یا سلحشور", + "subtitle": "اسطوره‌های ما سرشار از قهرمانان نوجوان است، اما رسانه‌ها آنان را قربانیان جنگ می‌‌خوانند", + "introduction": "اغلب ما٬ وقتی به کودکان سرباز فکر می‌کنیم، تصویر کودکی سیاه‌پوست به ذهنمان خطور می‌کند که او را ربوده‌اند، مغزش را شست‌وشو داده‌ند، معتادش کرده‌اند و کاری کرده‌اند که وادار به ارتکاب جنایت‌ شود. این دقیقاً همان تصویری است که سازمان‌‌های بشردوست بین‌المللی و سازمان ملل از این کودکان ارائه می‌کند٬ تصویری تک‌ساحتی از کودکانی فاقد اراده‌ که قربانی شرایط محیطشان شده‌اند. اما آیا اینْ همۀ حقیقت دربارۀ سربازکودکان است؟", + "content": "مالکولم هریس، ایان — ایدۀ کودکانِ سرباز ایده‌ای نوپاست. سازمان‌های حقوقیِ بین‌المللی تا حدود پایان سدۀ بیستم به این مقوله توجهی نکردند و حتی آن هنگام نیز به‌گونه‌ای محتاطانه و کج‌دارومریز با آن برخورد کردند. کنوانسیون سازمان ملل دربارۀ حقوق کودکان، که در سال ۱۹۸۹ صادر شد، از دولت‌ها می‌‌خواهد که «تمامی تمهیدات ممکن» را اتخاذ نمایند تا کودکان زیر پانزده سال را از حضور مستقیم در جنگ دور نگه دارند. در سال ۲۰۰۰، مجمع عمومی سازمان ملل متعهد شد تا این سن را به هجده سال افزایش دهد و در سال ۲۰۰۲ پروتکل اختیاری دربارۀ درگیری کودکان در نبرد مسلحانه تا اندازه‌‌ای موفق‌آمیز بود. گروه‌های چریکیِ غیردولتی از سربازگیری از میان افراد زیر هجده سال منع شده‌اند، حال‌آنکه دولت‌ها مختارند داوطلبان بالای پانزده سال را نیز به خدمت بگیرند. سربازکودک، به‌عنوان نوعی نابهنجاریِ تبهکارانه و نوعی تخطی از قوانین جنگ، کم‌وبیش ایده‌ای قرن بیست‌ویکمی است.\n آنچه در تاریخ مغفول است، همدردی و ترحم نسبت به سربازکودک است. نه سازمانی امدادی که در جهت گردآوری پول می‌کوشد و نه گویندۀ خبری که چنگ در تارهای قلب شنوندگان می‌زند، هیچ‌کدام، به‌خوبیِ تصویر کودک نه‌‌ساله‌‌ای که سیگاری بر لب و کلاشینکفی بر دوش دارد، تباهی حاصل از جنگ در دوردست را به نمایش نمی‌گذارند. کتاب خاطرات با عنوان راهی طولانی که رفتم۱، نوشتۀ سربازکودکِ پیشین، اسماعیل به‌آ، داستان سربازگیری اجباری در دوازده‌سالگی، مواد مخدر، اجبار و چهار سال خشونت را پیش از رهایی‌اش به‌دست یونیسف باز می‌‌گوید، داستانی که اکنون برای ما آشناست. بااینکه اکنون بر سر بسیاری از واقعیت‌های کتاب مناقشه است، داستان‌های به‌آ دربارۀ سیرالئون کمک کرد که سربازکودک به‌عنوان کهن‌الگوی بدبختی تثبیت شود.\n در طی بیست سال گذشته، سازمان‌های غیردولتی در اندازه‌های مختلف تشکیل شده‌اند تا سربازانِ دارای صغر سنی را از میادین جنگ در سراسر جهان خارج کنند. در سال ۱۹۹۸ هشت گروه بزرگ حقوق بشری، ازجمله عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق‌بشر، دست به ‌دست هم دادند تا ائتلافِ «توقفِ استفاده از سربازکودک‌ها» را شکل دهند؛ چهار سال بعد، آن‌ها روز دوازدهم فوریه را «روز دست‌‌قرمز» نامیدند تا آگاهی دربارۀ سربازکودکان را افزایش دهند و بهره‌گیری از آن‌ها را متوقف سازند. کنشگری دربارۀ سربازکودک با ویدئوی «کانی ۲۰۱۲»۲ به اوج محبوبیت خود رسید. این ویدئو را گروه میسیونری «کودکان نامرئی» تولید کرد تا پویش خود برای دستگیری جوزف کانی، سردستۀ شورشیان اوگاندایی با عنوان «لشکر مقاومت خداوند» را تقویت نماید.\n سربازکودکی که تخیل غربیان را به تسخیر درآورده کودکی است که او را می‌ربایند، مغزش را شست‌وشو می‌دهند، معتادش می‌کنند و کاری می‌کنند که وادار به ارتکاب جنایت‌ شود… تا اینکه شما، خیّر غربی، دست‌‌به‌کار می‌شوید و به این تراژدی پایان می‌دهید.\n به‌قول‌معروف، جنگ جهنم است و هیچ جنگی تاکنون کودکان را، چه به‌عنوان قربانی و چه به‌عنوان رزمنده، معاف نکرده است. توجه اخیرِ ما به عمل سربازسازیِ کودکانْ کمتر مربوط به ماهیت جنگ در دورۀ مدرن و بیشتر مربوط به جهانی‌‌سازیِ آرمان کودکی به‌عنوان دورۀ امن و بی‌دغدغۀ رشد است. هلن بروکلهرست، استاد روابط بین‌‌الملل دانشگاه سوانزی در ولز، در جستار خود با عنوان «کودکی در نبرد؛ سربازکودک واقعی لطفاً بلند شود» (۲۰۰۹)، می‌‌گوید ظهورِ عبارت «سربازکودک» «نشانگر نقطه‌ای است که، در آن، برداشت جامعه‌ای از کودکی هیچ تناظری با فهم آن جامعه از جنگ نداشته باشد.» وقتی چنین اتفاقی افتاد که ما درست به نقطۀ خاصی رسیده بودیم، نقطه‌ای واقع در دوره‌ای که، در آن، سرمایه‌داریْ کمونیسم را شکست داد و نظریه‌پردازانِ پایان تاریخ شادمانه اعلام داشتند که دیگر جنگی برای به‌راه‌انداختن باقی نمانده است. آنچه می‌ماند آرام‌سازیِ جهان برای ازمیان‌برداشتن گروه‌های دیوانه یا شروری است که از همراهی با این برنامه سر بازمی‌زنند.\n بدین شیوه، سربازکودک تبدیل می‌شود به نماد تمامی گروه‌های مسلح نامشروع، گروه‌هایی که انگیزه‌هایشان همواره غیرعقلانی‌اند، درست همانند انگیزه‌های سربازکودک‌ها. حضور آن‌ها در جنگ واکنشی نادرست به تروماهایی است که از سر گذرانده‌اند یا نتیجۀ برنامه‌ریزیِ کیش‌مانند ذهنشان یا اینکه بالاجبار و درنتیجۀ تهدید به خشونت از سوی دیکتاتوری سودایی است. سربازکودکان هم مجرم جنگی و هم قربانی آن هستند، درست همان‌طور که تمامی پیکارجویان غیردولتی قربانی یک‌دندگیِ ابلهانۀ خویش هستند. در عصر لیبرال‌دموکراسی و مقاومت بدون خشونت، هر نوع شورشی همان‌قدر غیرطبیعی به نظر می‌آید که نوجوانی با درجۀ ستوانی. ضمن اینکه، ازآنجاکه نمی‌توانم هیچ سند تاریخی‌ای دربارۀ قیام‌های مردمی بیابم که در آن اثبات شده باشد نوجوانان در این قیام‌ها حضور نداشته‌اند (ازجمله قیام‌های صورت‌گرفته در خود آمریکا)، هر انقلابی در میان هر مردمی، به‌صورت بالفعل، نوعی تخطی از قانون بین‌المللی است. در هر جایی از جهان، هنگامی که گروهی شبه‌نظامی متهم به بهره‌‌گیری از سربازکودک‌ها می‌گردد، غرب خود را محق به مداخله و بازگرداندن نظم می‌داند. کانی ۲۰۱۲ لطیفۀ اینترنتی خوبی بود، اما همچنین مستقیماً به اعضای کنگره در هر دو مجلس نمایندگان و سنا و هر دو حزب اشاره داشت که خواهان حضور بیشترِ آمریکا در آفریقای مرکزی بودند.\n استفاده از کودکان در نبرد ممکن است در تاریخ چندان رایج نبوده باشد، اما رفتن نوجوانان به جنگ امری غیرقانونی یا شگفت‌انگیز نبوده است. یکی از علل اطلاعمان از این امر آن است که «سربازکودکانِ» گذشتۀ خویش را در تاریخ و افسانه زنده نگه داشته‌ایم. مارک ای درامبل در کتاب خویش با عنوان بازنمایی سربازکودکان در قانون و سیاست بین‌الملل۳ (۲۰۱۲) چند نمونه را نقل می‌کند: کارل فون کلاوزویتس، ژنرالِ پروسی و نویسندۀ کتاب در باب جنگ۴ (۱۸۳۲)، در دوازده‌سالگی به ارتش پروس پیوست؛ اسکندر کبیر در شانزده‌سالگی نایب‌السلطنه شد و شورش تراکی‌ها را سرکوب کرد؛ ژاندارک نیز در سنین نوجوانی بود که از شاه درخواست کرد تا به او اجازه دهد که در سال ۱۴۲۹ همراه ارتش به اورلئان سفر کند. داود هنگامی که جالوت را کشت و بر تخت نشست حتی از این هم جوان‌تر بود. همچنین نوجوانانی در تی پارتیِ بوستون در ۱۷۷۳ حضور داشتند، ساموئل ماوریکِ هفده‌ساله یکی از پنج مستعمره‌نشینی بود که در کشتار بوستون در ۱۷۷۰ به قتل رسید. درامبل همچنین کنشگر حقوق بشر، کلودت کالوین را که، در پانزده‌‌سالگی و نه ماه پیش از رزا پارکز، از واگذاری صندلی‌‌اش در اتوبوس به یک سفیدپوست خودداری کرده بود، از این زمره می‌‌داند. این فهرست ادامه می‌‌یابد و در ازای نام‌‌هایی که ما می‌‌شناسیم، بسیار کسان دیگری هستند که در زمان گم شده‌‌اند.\n در این داستان‌‌ها دوران جوانیِ این کودکان حکایت از این نداشت که آرمان آن‌ها فاسد یا منحرف شده است. برعکس، کودکانْ مشتاق نشانه‌‌ای بودند از لطف خداوند یا تاریخ. امروزه حضور سربازکودک‌‌ها بلافاصله به سیاست‌‌زدایی از نزاع منتهی می‌‌شود و آن را تبدیل به مسئله‌‌ای جنایی می‌‌کند، اما حضور سربازکودک‌‌ها در داستان‌‌های جنگیِ کهن مسئلۀ آینده را طرح می‌‌کند، یعنی اکنون. برندگان تاریخ می‌‌توانند حظ وافری از نبردهای گذشته ببرند، آنان می‌‌توانند خود را به‌جای سربازکودکان تازه‌بالغ بگذارند، زیرا می‌‌دانند داستان به چه چیزی ختم می‌‌شود: به دموکراسیِ لیبرالِ سرمایه‌‌دارانه، نظام دولت‌ملت و سازمان ملل. اکنون که ما سربازکودکی را پشت سر گذاشته‌‌ایم، می‌‌توانیم خوش‌‌باورانه بدان به‌مثابۀ بصیرت و شجاعت نیاکانمان بنگریم. به‌هرروی هر کاری که آنان انجام دادند باعث شده است ما به اینجا رسیم.\n تا زمانی که سربازکودکان از ژئوپولیتیک عصر حاضر تفکیک شوند، روایت‌‌های آن‌ها برای کودکانِ آمریکایی کاملاً مناسب به نظر می‌‌آیند. آن پسرک جادوگر، هری پاتر، را تصور کنید: هری، کودکی که در جنگ یتیم شده و در ده‌سالگی از خویشاوندانِ زنده‌‌ماندۀ خویش گرفته شده، به مدرسه‌ای دورافتاده برده می‌‌شود که تحت مدیریت جنگ‌جویان سابق است. به وی می‌‌گویند که سرنوشت شکوهمندی در پیش دارد و جنگیدن را به او می‌‌آموزند. جنگاوری که پدرومادر او را کشته است بازمی‌‌گردد تا نبرد قدرت را به راه اندازد. در همین هنگام هریِ نوجوان قیام می‌‌کند و واحدی مسلح از هم‌‌مدرسه‌‌ای‌های خویش به راه می‌‌اندازد تا با دشمنان داخلی و خارجی نبرد کند. یکی از سربازکودکان در یکی از نبردهای بعدی کشته می‌‌شود. پس از جنگ، هری و بهترین دوستش ران، که هر دو هنوز نوجوان هستند، به واحد پلیس حکومت جدید می‌‌پیوندند. جی.کی رولینگ، نویسندۀ رمان در سال ۲۰۰۷، هنگامی که پس‌‌گفتارِ آخرین کتاب خویش در این مجموعه‌رمان را برای خبرنگاران به‌تفصیل بازگو می‌‌کرد، گفت: «آن‌ها اکنون متخصص هستند. مهم نیست که چند سال دارند یا دیگر چه کرده‌‌اند.» دادگاه جنایی بین‌‌المللی ممکن است از این ماجرا اعلام برائت کند، اما اعضای این دادگاه عادت ندارند که برندگان را تحت پیگرد قرار دهند.\n در سناریوهای تخیلیِ «جنگ مشروع»، مانند شورش لرد ولدمورت۵ یا حملۀ کمونیست‌‌ها، آمریکایی‌‌ها کمتر در این باره دچار تعارض ذهنی می‌‌شوند که آیا کودکان می‌‌توانند به انتخاب خود تبدیل به چریک شوند یا نه. اگرچه سرزمین آمریکا از جنگ ۱۸۱۲ به‌بعد به اشغال نیروی بیگانه درنیامده است، این امر مانع از آن نمی‌‌‌شود که تصور کنیم اگر آن‌طور می‌‌شد چه اتفاقی می‌‌افتاد. در فیلم «طلوع سرخ» (۱۹۸۴)، اتحاد جماهیر شوروی و متحدان کوبایی‌‌اش به آمریکا یورش می‌‌برند و آن را به‌سرعت تسخیر می‌‌کنند. (در نسخۀ بازسازی‌‌شدۀ آن در سال ۲۰۱۲ کرۀ شمالی به آمریکا حمله می‌‌کند.) شخصیت‌‌های اصلی این فیلم گروهی پراکنده از دانش‌‌آموزان دبیرستانیِ اهل کلورادو هستند که به تپه‌‌ها پناه می‌‌برند و حمله‌‌ای را علیه نیروهای روسی به راه می‌‌اندازند. گرگینه‌ها۶ (که نامشان را براساس نماد خوش‌یمنی مدرسه‌شان انتخاب کرده‌اند) آموزش می‌‌بییند، می‌‌جنگند و می‌‌میرند، اما به‌واقع کسی این پرسش را مطرح نمی‌کند که آیا آن‌ها باید تسلیم شوند یا اینکه برای بردوش‌گرفتن چنین مسؤولیت‌‌هایی بیش‌ازحد جوان نیستند؟ در پایان فیلم اصلی، یادمانی جنگی به‌یاد گرگینه‌ها برپا می‌‌شود: «در نخستین روزهای جنگ جهانی سوم، چریک‌‌ها، که بیشترشان بچه‌‌ها بودند، اسامی یارانِ از‌دست‌‌رفته‌شان را بر این سنگ حک می‌کردند. آن‌ها اینجا به‌تنهایی جنگیدند و جان خود را فدا کردند تا این کشور از روی زمین محو نشود.»\n هنگامی که پای میهن در میان است، هیچ نهاد بین‌‌المللی‌‌ای نمی‌‌تواند به نوجوانان ما بگوید که سر جای خود بنشینند.\n نژاد ازجمله دلایلی است که موجب می‌شود مصرف‌کنندگانِ رسانه‌های غربی بتوانند نوجوانان در کلرادو یا اسکاتلندِ جادویی را راحت‌تر از نوجوانان در سریلانکا یا کلمبیا به‌عنوان قهرمان بپذیرند. اگر ما تنها با تصاویر ساکن این کودکان به‌مثابه سوژۀ همدلی (با نگاه‌‌های معصوم، ساکت و غمگین) رودررو شویم، برایمان دشوارتر است که خود را در وضعیت آنان قرار دهیم و تصور کنیم که انگیزه‌‌های تک‌‌تک آن‌ها چه می‌‌تواند باشد.\n مجموعۀ هری پاتر آسیب روانی و مادام‌‌العمرِ این کودکان را دست‌ِکم می‌‌گیرد، چه برسد به اینکه آیا این کودکان باید بلافاصله به‌عنوان کارگزاران غیرنظامی ایفای نقش کنند یا نه. معیارهای بین‌‌المللیْ فراخوانی برای بسیج‌‌زدایی۷ از این کودکان و بازادغام آن‌ها در جمعیت غیرنظامی خواهد داد. اما دست‌ِکم در هری پاتر یا، همانند آن، مجموعه‌رمان عطش مبارزه۸، نوشتۀ سوزان کالینز، کودکان در معرض تجربۀ مجموعه‌‌ای از عواطف قرار می‌‌گیرند و وادار می‌‌شوند تا دست به انتخاب بزنند و اهدافی برای خود داشته باشند. در همین حال، تصویری که سازمان‌‌های امدادیِ جهانی از سربازکودکان پیش از بسیج‌‌زدایی می‌‌سازند آن‌ها را به‌مثابۀ افرادی تک‌ساحتی بازنمایی می‌‌کند که به‌سبب اعمالشان درخور سرزنش نیستند، چون تحت اجبار یا شست‌وشوی مغزی بوده‌‌اند. این تصویرِ ساده در خدمت علایق سازمان‌‌های امدادی و مجمع عمومی سازمان ملل است، اما از ما می‌‌خواهد صدای خودِ سربازکودکان را ناشنیده بگذاریم.\n برای مثال در سال ۲۰۰۹، یونیسف و سریلانکا دست به ‌دست هم دادند تا پویشی رسانه‌‌ای به‌نام «کودک را بازپس دهید» به راه اندازند. هدف از این پویشْ ممانعت از جذب سربازانِ زیر سن قانونی بود، به‌ویژه از سوی گروه شورشی «ببرهای آزادی‌‌خواه تامیل». در پوسترها، عکس‌‌هایی سیاه‌وسفید از چهره‌‌های عبوس سربازکودکان بر روی عکس‌‌های تمام‌رنگیِ پیکرهایشان افکنده می‌‌شود که مشغول وقت‌گذرانی‌های مناسب سنشان هستند. در کنار عکس دختری این نوشته آمده است: «او می‌‌خواهد رقاص باشد، نه سربازکودک.» پسری می‌‌خواهد که کریکت بازی کند. سبک بلاغیِ این نوشتهْ این را پیش‌فرض می‌‌گیرد که سربازکودک‌‌ها ربوده یا مجبور [به شرکت در نبرد] شده‌‌اند. اما، دربارۀ نوجوانانی که به خدمت ببرهای تامیل درآمده‌‌اند، بررسی‌‌هایی صورت‌‌ گرفته که نشان می‌‌دهد چنین امری نسبتاً نادر است. در یکی از این بررسی‌‌ها هجده نفر از نوزده پسر نوجوانِ حاضر در میان این گروه اظهار داشتند که داوطلبانه به آن پیوسته‌‌اند.\n اما آیا یک کودک می‌‌تواند حقیقتاً برای پیوستن به یک ارتش داوطلب شود؟ حتی هنگامی که سربازکودک‌‌ها با ارادۀ خودشان وارد این جریان می‌‌شوند، تحت مجموعه‌‌ای از شرایط اجباری تن به چنین کاری می‌‌دهند. یونیسف کاری می‌‌کند تا انتخاب‌‌ها ساده به نظر آیند: جنگ یا رقص، جنگ یا بازی، جنگ یا پزشک‌‌شدن. هیچ کودک عاقلی برای خود گزینۀ اول را انتخاب نمی‌‌کند و این نکته همچون شاهدی بر این ادعا آورده می‌شود که آزادیِ آنان در این مورد از آن‌ها گرفته شده است. اما هنگامی که گزینۀ پیشِ روی آنان «سرباز یا قربانی» است، داوطلب‌‌بودن معنایی متفاوت می‌‌گیرد. در شمال شرقی نیجریه، «کارگروه مدنی مشترک»۹ هزاران نوجوان را به خدمت گروه‌‌های خودپدافندی درآورده است که سازمان‌‌دهی شده‌‌اند تا از روستاها دربرابر پیکارجویان بوکوحرام محافظت نمایند. برای این کودکان هیچ راه دیگری وجود ندارد که از این منازعه به دور بمانند. ماه مارس امسال، در مجلۀ دیلی‌بیست، روزنامه‌‌نگار نیجریه‌‌ای، فیلیپ اوباجی جونیور، گزینۀ پیشِ روی این کودکان را با عباراتی خشک و خشن بیان می‌‌کند: «یا با بوکوحرام بجنگ یا به‌دست آن‌ها کشته شو.» قابل درک است که برخی از نوجوانان گزینۀ نخست را برمی‌‌گزینند.\n اگر پسرک‌‌های سرباز همچون کسانی تصویر می‌‌شوند که ذاتاً آسیب‌‌پذیرند، آنگاه دخترک‌‌های سرباز به‌گونه‌‌ای مضاعف در معرض این آسیب‌‌پذیریِ ذاتی قرار دارند. مصرف‌‌کنندگان رسانه‌‌های غربی آموخته‌‌اند که با شنیدن «زن جوان در معرض خطر» به یاد چه بیفتند: تجاوز جنسی. هنگامی که حامیان حقوق زنان می‌‌گویند چهل‌درصد سربازکودک‌‌ها دختر هستند، بدترین ترس‌‌های مخاطبانِ خویش دربارۀ نقش زنان در جنوب جهان را برمی‌انگیزند. در تلاشی که برای ثبت روایت‌های خودِ دختران صورت گرفته، در سال ۲۰۰۲، گروهی از پژوهشگرانِ محلی تحت سرپرستی ایونه ای. کئیرنس، از اعضای دفتر کواکر در سازمان ملل۱۰، (نمایندۀ جنبش مسیحی کواکر یا «انجمن دوستان» در سازمان ملل) با ۲۴ زن جوانِ درگیر در چهار قلمروِ منازعه مصاحبه‌‌هایی انجام دادند: آنگولا، کلمبیا، فیلیپین و سریلانکا. بدترین ترس‌‌های کئیرنس در آنگولا تصدیق شدند، جایی که در آن دختران بالاجبار به خدمت گرفته می‌‌شدند و از آنان سوءاستفادۀ جنسی می‌‌شد. اما از هجده دخترِ دیگر، هفده تای آن‌ها داوطلبانه به گروه‌‌های چریکی پیوسته بودند و گواهی آن‌ها دربارۀ تصمیم‌‌هایشان در این مورد، روشن می‌کند جای توجه به چه پیچیدگی‌هایی در تصویرسازی ما از سربازکودک‌ها خالی است.\n برخلاف انتظارات کئیرنس، این مصاحبه‌‌ها نشان دادند که سه مورد از چهار گروه چریکیْ قوانین سفت‌وسختی دربارۀ روابط جنسی میان سربازان وضع کرده بودند، ازجمله رویه‌‌های مشخصی برای جلب و تأیید رضایت زنان. بسیاری از زنانِ جوانی که با آن‌ها مصاحبه شده است فعالیت خود به‌عنوان سرباز را به‌‌مثابۀ فرار از خشونت جنسی و دیگر اشکال استثمار در خانه به‌سوی محیطی نظامی و ساختارمند وصف کرده بودند. این گروه‌‌ها اعمال نظارت بر فعالیت جنسی را معمولاً در قالب جلوگیری اجباری از بارداری یا سقط جنینِ اجباری انجام می‌‌دادند تا آمادگی نیروهای مبارزِ خویش را حفظ کنند. یکی از پیکارجویانِ زنِ سریلانکایی فرار خود از خانه را در آستانۀ تن‌دادن به یک ازدواج اجباری توصیف کرده بود. اظهارات مبارزان فیلیپینی واقعاً تکان‌‌دهنده‌‌اند: دختران از مشارکت در فرهنگی مبتنی بر نقد دوطرفه حکایت می‌کنند، آن‌ها در گروه چریکی خویش وقت فراوانی برای مطالعه دارند و اعضای گروهْ صدای آن‌ها را می‌شنوند. آموزش آن‌ها شامل سخنرانی‌‌ای دربارۀ سیاست‌‌های سخت‌‌گیرانه علیه آزار جنسی می‌‌شد. یکی از مصاحبه‌‌شوندگان می‌‌گفت: «در این سمینار، روشن می‌‌شد که استثمار زنان مطلقاً ممنوع است. من خیلی احساس امنیت کردم؛ هیچ ترسی نداشتم.»\n برخلاف تصورات غربیان دربارۀ عاملیت سربازکودک‌‌های مؤنث، اکثر کسانی که با آن‌ها مصاحبه شده، برای تبدیل شدن به پیکارجو، انتخاب سنجیده‌ای داشته‌اند. این زنان جوان طیف وسیعی از امنیت و آسیب را تجربه کرده بودند، اما «اجتماع بین‌‌المللی» آن‌ها را به‌زور در درون یک کهن‌‌الگوی قربانی قرار می‌‌دهد که شکل و شمایل یکسانی را بر همه تحمیل می‌‌کند. این فرض که همۀ دخترانِ سرباز همان خشونتی را متحمل می‌‌شوند که جنگ‌جویان آنگولایی در معرض آن قرار دارند سه‌چهارمِ حکایت‌‌های این دختران را از قلم می‌‌اندازد. کئیرنس دربارۀ فیلیپین و کلمبیا می‌‌نویسد: «اگر پای مبارزه هم در میان نبود، دختران زندگی در میان گروه‌‌های نظامی را بر زندگیِ غیرنظامی خویش ترجیح می‌‌دادند.» سازمان‌‌های امدادیْ سیاستِ «جلوگیری، بسیج‌‌زدایی و بازادغام» را پی می‌‌گیرند که به‌هیچ‌وجه دلایل و انگیزه‌های متنوع کودکان برای پیوستن به جنبش‌‌های چریکی را در نظر نمی‌گیرد؛ این سازمان‌ها توجه ندارند که شاید اساساً این دختران تمایلی به بازادغام در جامعۀ غیرنظامی نداشته باشند.\n سربازکودک ایده‌‌ای متأخر است و ما به‌تازگی شروع به فهم و درک تضادهای آن کرده‌‌ایم. در تخیل غربیان معاصر، شما می‌‌توانید مبارزی شجاع در راه آزادی یا سربازکودکی استثمارشده باشید، اما نمی‌‌توانید هر دوی آن‌ها باشید. تنش میان این دو تصور در شمارۀ سپتامبر گذشتۀ مجلۀ ماری کلر آشکار شد، آنجا که الیزابت گریفین، روزنامه‌‌نگار آمریکایی، دربارۀ زنان وای.پی.جی۱۱ یا واحد حمایت از زنان (نیرویی خودپدافند و متشکل از کردهای سوریِ مارکسیست‌فمینیست که در حال مبارزه با داعش هستند) دست‌به‌قلم شد. بسیاری از زنان جوان کرد ترجیح می‌‌دهند که به‌جای آواره شدن به وای.پی.جی بپیوندند تا با داعش مبارزه کنند، هرچند این گروه رسماً تابع «پروتکل اختیاری» است.\n نسخۀ اصلی مقالۀ مزبور شامل اسامی برخی از کارآموزان و رزمندگان نوجوان بود که به‌مثابۀ قهرمان از آنان تجلیل می‌‌کرد و ویراستارانِ مجله چنان مجذوب این داستان شده بودند که فراموش کرده بودند در حال تأیید جنایتی جنگی هستند. اکنون یادداشتی نچسب از ویراستاران مجله بر بالای متنِ آنلاین این مقاله درج شده است: «تلاش‌‌های وای.پی.جی قابل‌توجه هستند، لیکن مجلۀ ماری کلر بهره‌‌گیری از سربازکودک‌‌ها را در هیچ شرایطی تأیید نمی‌‌کند. این مقاله برای بازتاب چنین مسئله‌‌ای ویرایش شده است.» شیوه‌ای که برای ویرایش این مقاله به‌منظور بازتاب محکومیت جهانیِ سربازگیری از میان کودکان به کار گرفته شد آن بود که تمامی اشارات به افراد زیر هجده سال در این متن حذف شدند.\n تصویر صاف و ساده‌‌ای از سربازکودک‌‌ها، که حاصل وضعیت قوانین بین‌‌المللی است، حاکی از آن است که این کودکان یا می‌‌توانند قربانیان آسیب‌‌دیده باشند یا اینکه اصلاً دیده نشوند. هنگامی که رزمندگان واقعی با دستورکار شعاریِ دولت‌ملت‌‌های موجود و سازمان‌‌های فراملی انطباق ندارند، این رزمندگان از صحنۀ داستان محو می‌‌شوند یا داستانشان به‌شیوه‌‌ای مقبول‌‌‌تر نگاشته می‌‌شود. به‌عنوان «سربازکودک»، عاملیت و ارادۀ آن‌ها موضوعیت ندارد، پس چه بهتر که به خدمت گرفته شوند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را مالکولم هریس نوشته است و در تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان «When a child goes to war» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «کودک‌سرباز؛ قربانی یا سلحشور» و با ترجمۀ محمد عفوری منتشر کرده است. •• مالکولم هریس (Malcolm Harris) از نویسندگان و ویراستاران نیو اینکوآیری است. [۱] A Long Way Gone [۲] کانی ۲۰۱۲ ( Kony ۲۰۱۲) یا جلوی جوزف کانی را بگیرید یک فیلم کوتاه مستند است که در ۵ مارس ۲۰۱۲ منتشر شد.جیسون راسل فیلمساز آمریکایی هدف از تهیه‌ی این فیلم را متوقف کردن جنایات ارتش مقاومت خدا در اوگاندا و بازداشت رهبر آن، جوزف کانی، و محاکمه او در دیوان بین‌المللی کیفری اعلام کرده است [مترجم]. [۳] Reimagining Child Soldiers in International Law and Policy [۴] On War [۵] یکی از شخصیت­های اصلی منفی در رمان هری پاتر. [۶] The Wolverines [۷] demobilisation [۸] The Hunger Games [۹]CJTF: Civilian Joint Task Force [۱۰] Quaker [۱۱] YPJ\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157807.json b/train/528157807.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6b7f323b9bc582082f56ffe27f6b65a31c7da555 --- /dev/null +++ b/train/528157807.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پرنفوذترین فیلسوف چینی که احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیده‌اید", + "subtitle": "منگ‌زی، در مقام فیلسوفی کنفوسیوسی، جایگزینی جذاب برای تلقیِ ارسطویی از فضیلت انسانی پیش نهاده است", + "introduction": "آیا می‌توانیم با تک‌تک انسان‌ها دقیقاً همان‌طوری رفتار کنیم که با فرزند یا مادرمان رفتار می‌کنیم؟ کسانی که در فلسفۀ اخلاق معتقدند انسان باید همگان را به یک چشم بنگرد، گویا چنین انتظاری از ما دارند. اما منگ‌زی، حکیم باستانی چین، که از پیروان کنفوسیوس بود، معتقد بود مردم نمی‌توانند چنین قانون‌های دشواری را رعایت کنند، چرا که اساساً جوانه‌های رفتار اخلاقی در دلِ محبت به اعضای خانواده و خویشاوندان می‌روید.", + "content": "برایان فان‌نوردن، ایان — فرض کنید مردی حین پیاده‌روی در حومۀ شهر به‌ناگاه کودکی را می‌بیند درحال‌سقوط درون چاهی متروک. او چه خواهد کرد؟ بسیاری افراد، از روی غریزه، به‌سوی کودک می‌دوند تا او را نجات دهند. باوجوداین برخی نیز در این موقعیت وحشت وجودشان را فرامی‌گیرد و در لحظۀ بحرانی در جای خود میخکوب می‌شوند. شماری دیگر هم احتمالاً به‌سوی کودک می‌دوند، اما در میانۀ راه می‌ایستند، چراکه متوجه می‌شوند چاهِ متروک و سست ممکن است در اثر وزنشان فروریزد. درنتیجه تکانۀ اولیۀ آن‌ها برای نجات کودک در برابر میل به حفاظت از خود قرار می‌گیرد.\n واقعیت آن است که می‌توانیم نه از آنچه فردی در چنین موقعیتی «انجام می‌دهد» بلکه از آنچه «احساس می‌کند» مطمئن باشیم: هشدارِ [درونی] دربارۀ خطری که کودک را تهدید می‌کند و نیز شفقت دربارۀ رنج احتمالی [ناشی از سقوط او در چاه]. اما اگر کسی چنین احساساتی نداشت چطور؟ چه می‌توان گفت دربارۀ فردی که کودکِ درحال‌سقوط در چاهْ حسی در او برنمی‌انگیزد، جز بی‌تفاوتی و حتی شاید سرگرمی؟ ما دربارۀ چنین افرادِ بی‌احساسی می‌گوییم «آدم نیستند»، انگار بیشتر دیو هستند تا انسان.\n این آزمایش فکری را فیلسوف کنفوسیوسی و باستانی چین، مِنگ‌زی، صورت‌بندی کرده است، فردی که پرنفوذترین فیلسوف در تاریخ جهان است اما شما احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیده‌اید. منگ‌زی این مثال را در تقابل با خودمداران و آن‌هایی به کار می‌گیرد که باور دارند روان بشر نوعی لوح سپید۱ است. او معتقد است در ذات بشر گرایشی بنیادین برای شفقت در برابر رنج دیگران نهاده شده است.\n گرچه منگ‌زی سال‌ها پس از مرگ کنفوسیوس به دنیا آمد، از او به‌عنوان «حکیم دوم» یاد می‌شود، زیرا تفکر کنفوسیوسی را، در طول دو هزارۀ بعدی، نه‌تنها در چین بلکه در کره و ژاپن و ویتنام، شکل داده است. او، که منسیوس۲ نیز نامیده می‌شود (تعبیر لاتینی از نامش که میسیونرهای یسوعیْ آن را به کار می‌گرفتند)، به‌تازگی توجه دوبارۀ فیلسوفان غربی را برانگیخته است. منگ‌زی نه‌تنها جایگزین جالب‌توجهی برای تلقی ارسطویی از فضایل بشری و رشد آن‌ها ارائه می‌‌کند، بلکه پژوهش‌های تجربیِ اخیر نیز پشتیبان مدعای او دربارۀ ماهیت بشر هستند. تفکر منگ‌زی، در کنار جذابیت ذاتی فلسفی، ما را به آموختن نکات بیشتری دربارۀ خود دعوت می‌کند، زیرا فرهنگ چینی، به‌نحو فزاینده، مارکسیسم رادیکالِ مائو را ترک می‌گوید و به تکریم دوبارۀ نظام‌های سنتیِ تفکر همچون کنفوسیوس باز می‌گردد.\n کنفوسیوس (۵۵۱ تا ۴۷۹ پ.م) خود را بنیان‌گذار مکتبی فکری نمی‌دانست. او در گلچین آثارش (مجموعه‌ای از گفته‌های کنفوسیوس و شاگردان بلافصل او) می‌گوید: «من حکمت را منتقل می‌سازم، آن را ابداع نمی‌کنم. من به حکمت باستان ایمان دارم و به آن عشق می‌ورزم.» البته هیچ فردی، با ذهنی درخشان همچون کنفسیوس، به تکرار صِرف گذشته نمی‌پردازد. همۀ تبیین‌ها تفسیر دوباره [گذشته] هستند. اما کنفسیوس و پیروان بعدی‌اش او را رسانندۀ «راه» می‌شناختند، راه درست زندگی و سازماندهی اجتماعی که حکمای باستانی‌تر از کنفوسیوسْ آن را کشف کرده‌اند. این «راه» بر آن چیزی استوار است که فیلسوفان معاصری چون توماس نیگل تحت عنوان «تعهدات متنسب به عامل»۳ از آن یاد می‌کنند: تواضعی که «من» در برابر پدرومادرم دارم، درست بدان دلیل که والدین «من» هستند، احترام به آن‌ها که بزرگ‌تر از «من» هستند، وفایی که به دوستانـ«م» و همسر«م» دارم و بالاخره مهربانی خاصی که به فرزندانـ«م» دارم. [به اهمیتِ انتساب تمام این عواطف و تعهدات با «من» دقت کنید.]\n البته این به‌معنای بی‌تفاوتی نسبت‌به دیگران و غریبه‌ها نیست. کلیت نکتۀ موردنظر در داستان کودکِ مقابل چاه متروک این است که شفقت ما تمام ابنای بشر را دربرمی‌گیرد. بااین‌حال، چنان‌که یکی از شاگردان کنفسیوس اشاره کرده است، «آیا فروتنیِ فرزند و احترام به بزرگ‌ترها ریشۀ اصلی این نیک‌خواهی نیست؟» به‌بیان‌دیگر، ابتدا در خانواده است که استعدادهای ما برای عشق‌ورزیدن و احترام به دیگران ظهور می‌‌یابند.\n نزد کنفوسیوس، رشد فضیلت ارتباطی مستقیم با مسئلۀ دولت نیک دارد. او در زمانه‌ای می‌زیست که چین به دولت‌های مجزا تقسیم شده بود و این دولت‌ها به‌صورت دائم برای غلبه بر دیگری در جنگ بودند. یکی از واکنش‌ها به این وضعیت هنر جنگ نوشتۀ سون تسی است؛ دستورالعملی متعلق به قرن چهارمِ پ.م برای غلبه‌یافتنِ حاکمان از طریق تکامل استراتژی جنگی. باوجوداین کنفوسیوس بر این باور بود که «راه» دستیابی به امنیت و صلحْ قرار‌گرفتن مردان فضیلتمند در جایگاه‌های دولتی است. این مردان در جهت منافع عمومی عمل می‌کنند و، به‌جای قدرتِ خشونت‌آمیز، دولت را با انگیزه‌های اخلاقی هدایت می‌کنند.\n منگ‌زی در ۳۷۲ پ.م به دنیا آمد و هرگز کنفوسیوس را ملاقات نکرد. بااین‌حال، او چنان تحت‌تأثیر «راه» کنفوسیوسی قرار داشت که وظیفۀ تببین و دفاع از آموزه‌های کنفوسیوس را برای نسل خود بر عهده گرفت. منگ‌زی در مجموعه‌آثارش که به‌نام خودِ اوست (مجموعه‌ای از گفت‌وگوها، مباحثات و گفته‌ها) از این مسئله شکایت می‌کند که «کلمات یانگ‌ژو۴ و مُزی۵ جهان را فراگرفته است!» مُزی به‌عنوان نخستین منتقد نظام‌مند کنفوسیوس‌گرایی بیشتر به‌سبب دفاع از «محفاظت بی‌طرفانه» مشهور است: دیدگاهی که در آن ما باید از همگان به‌یکسان محافظت کنیم، صرف‌نظر از اینکه عضو خانواده هستند یا بیگانه. موهیسم۶، همان مکتب فکری‌ای که موزی الهام‌بخش آن است، از جهت توجه به «بی‌طرفی عامل اخلاقی» به‌جای «انتساب به عامل»، با فایده‌گراییِ غربی شباهت دارد.\n منگ‌زی باور داشت که، باتوجه‌به محدودیت‌های ماهوی انسان، محافظت بی‌طرفانۀ مُزی وظیفه‌ای روی دوش انسان‌ها می‌گذارد که عمل به آن شدنی نیست. او در مباحثه با یکی از پیروان مُزی از او می‌پرسد که آیا «به‌راستی باور دارد فردی فرزند همسایه‌اش را به‌اندازۀ برادرزاده‌اش دوست می‌دارد». او همچنین استدلال می‌کرد که نگاه موهیستی، درنهایت، ناسازگاری درونی دارد. کنفوسیوس و مُزی هر دو می‌پذیرفتند که «راه» از سوی آسمان امر شده است و آسمانْ قدرت برتری است کمابیش انسان‌وار. ماهیت انسانی را آسمان در انسان‌ها نهاده است و، از همین رو، هیچ توجیهی برای اخلاق در کار نیست جز آنچه در ذات آسمان‌نهادۀ ما نهفته است. به‌طور خلاصه، تنها یک مبنا برای «راه» وجود دارد (استعدادهای ذاتی ما که به نیکی به دوستان و بستگانمان روی دارد)، اما کنش موهیستی چنان است که گویی مبنای دومی نیز دراین‌میان در کار است (دکترین محافظت بی‌طرفانه که انحرافی از ماهیت ما محسوب می‌شود).\n یانگ‌ژو، دیگر منتقد مشهور کنفوسیوس‌گرایی در دوران منگ‌زی، فردی خودمدار است. از دید او ما، از روی طبع، موجوداتی خویش‌کام هستیم و کنفوسیوس‌گرایی و موهسیم، هر دو، ماهیت ما را با مطالبۀ ایثار برای دیگران منحرف می‌سازند. منگ‌زی با یانگ‌زو در این نکته همراه است: فلسفۀ مُزی محدودیت‌هایی را، که ذات بشر بر اخلاق می‌نهد، نادیده گرفته است. اما از دیدِ او یانگ‌ژو آنجایی به خطا می‌رود که به‌نادرستی باور دارد هیچ میلی در ذات بشر جز خودمداری وجود ندارد. چنان‌که آزمایش فکریِ «کودک در مقابل چاه» نشان داد، شفقت به دیگران بخشی از ماهیت انسانی ماست. منگ‌زی همچنین استدلال می‌کند که انسان‌ها نوعی حس شرم دارند که دست‌ِکم با انگیزه‌های خودمدارانۀ آن‌ها رقابت می‌کند. او به‌عنوان شاهدِ این مسئله به موضوعی اشاره می‌کند: حتی گدایانی که با صدقات مردم زندگی روزانه را می‌گذرانند، از پذیرفتن هدایایی که به‌صورت تحقیرآمیز داده شوند، شرمگین می‌شوند. به‌طور خلاصه، «محافظت بی‌طرفانۀ» مُزی و خودمداری یانگ‌ژو هر دو غیرقابل‌دفاع هستند، زیرا هر دو بر مفهومی بی‌بُنیه از ماهیت بشری استوارند. مُزی جانب‌داریِ بنیادیِ ما از خانواده و دوستانمان را نادیده می‌گیرد، درحالی‌که یانگ‌ژو از عواطف اخلاقی انسان غافل است که آشکارا بخشی از ذات ما را تشکیل می‌دهند.\n منگ‌زی خام‌دستانه فرض نمی‌کند که انسان‌ها به‌تمامی فضیلتمند هستند. او از این نکته آگاه است که شفقت ذاتی و احساس شرم صرفاً حالتی اولیه است و ما اغلب، در شفقت‌ورزی ‌به کسانی که باید، یا شرمساری از امورِ حقیقتاً تحقیرآمیز ناکام می‌مانیم. او، با استفاده از استعاره‌ای کشاورزی، استعدادهای طبیعیِ انسان به‌سوی فضایل را «جوانه‌ها» می‌نامد. این استعاره با دقتِ بسیار انتخاب شده است. جوانه یا شاخۀ جوانِ هلو قادر به میوه‌آوری نیست، اما گرایشی فعالانه به بلوغ و بدل‌شدن به درختی ثمرآور دارد، البته اگر خاکِ خوب و مقدار کافی نور خورشید و باران برایش فراهم باشد و باغبانی مهربان از آن مراقبت نماید. به‌صورت مشابه، «جوانۀ نیک‌خواهی» نیز به‌نحو خودجوش در هشدار [درونی] و حس شفقت ‌به کودکِ درحال‌سقوط در چاه ظاهر می‌شود، چنان‌که «جوانۀ عدالت» نیز در احساس اهانتِ گدا در برابر هدیۀ تحقیرآمیز ظهور می‌یابد. این جوانه‌ها کاملاً شکل نگرفته‌اند [و قادر به بارآوری نیستند] اما در محیط خوب و با تربیت ِدرست می‌توانند به‌صورت فضایلی کامل و اصیل درآیند.\n اما چگونه می‌توانیم مطمن شویم که جوانه‌های اخلاقی‌مان به‌صورت فضایلی واقعی شکوفه می‌دهند؟ تربیت اخلاقی موضوعی است که، در سدۀ گذشته، اغلبِ فیلسوفان آنگلوآمریکایی از آن غفلت کرده‌اند. این فیلسوفان بیشتر بر مسائل انتزاعی و «کمتر آشفتۀ» مفهومی تمرکز کرده‌اند. البته فیلسوفان کلاسیک غربی، ازجمله افلاطون و ارسطو، از تربیت اخلاقی سخن گفته‌اند، اما نگاه منگ‌زی به این مسئله از زوایای مختلف موجه‌تر به نظر می‌رسد. ارسطو می‌گوید ماهیت انسان به‌خودیِ‌خود نه نیک است نه بد و، درعین‌حال، به ما اجازه می‌دهد با فضیلت انس پیدا کنیم. ارسطو بااین‌حال تأکید می‌کند که فضیلت نیازمند آن است که کارِ درست از طریق انگیزه و نیتِ درست صورت پذیرد. اگر ما ذاتاً نیک نباشیم، انس‌گرفتن (یعنی عادت‌کردن به انجام کار درست)، چگونه می‌تواند نیتِ خیر و درست در ما بپرورد؟ به نظر می‌رسد که انس‌گرفتن حداکثر قادر است سازگاریِ رفتاری با فضیلت را به ما ارائه کند، نه خود آن را.\n در تقابل با این نگاه، افلاطون باور داشت که نفس ما، از روی طبع، دوست‌دار عشق و نیکی است و دانشی مبهم از حقایق متعالی در اختیار دارد که پیش از جسم‌یافتن بر او آشکار بوده‌اند. راه تزکیۀ نفس و بازیابیِ دانشِ این حقایق، از دید افلاطون، مطالعۀ ریاضیاتِ محض و فلسفه است. نظریۀ «تربیت به‌مثابۀ یادآوری» این مسئله را تببین می‌کند که ما چگونه می‌توانیم از همان ابتدای تربیت اخلاقی با انگیزۀ درست عمل کنیم. اما تربیت اخلاقیِ افلاطونی با کنارگذاردن پیوندهای روزمرۀ ما با خانواده و نوعی بی‌تفاوتیِ زاهدانه نسبت‌به اجسام مادی‌مان همراه است. افلاطون نتایج این دیدگاهش را با تأکید بر این نکته خلاصه می‌کند که «هدف کسانی که فلسفه را به‌شیوۀ درست تمرین می‌کنند مشقِ مردن و مرگ است»، زیرا چنین کسی می‌کوشد از امیال نفسانی و پیوندهایش با بدن مادی فراتر رود. در برابر دیدگاه افلاطونی، منگ‌زی پیشنهاد می‌کند که راه تربیت اخلاقی از میان تعهدی تمام‌عیار به خانواده، دوستان و دیگر افرادِ اجتماع گذر می‌کند و این روشْ نظرگاهی جذاب‌تر ‌به هدف حیات بشری است.\n منگ‌زی قدری از مسئولیت فردی انسان‌ها را برای پیشرفت اخلاقی به رسمیت می‌شناخت، اما به‌مانند افلاطون و ارسطو باور داشت که جامعه نیز باید محیط مناسب برای [رشد] فضایل را فراهم سازد. او به حکمرانان توصیه می‌کرد که وظیفۀ اصلیِ آن‌ها اطمینان از این مسئله است که نیازهای مادیِ افرادِ عادی تأمین شود. از دید منگ‌زی، تنبیهِ کسی برای دزدی، آن هم برای برطرف‌کردن گرسنگی، هیچ تفاوتی با دام‌گذاشتن برای شکار او ندارد. او به‌تفصیل توصیه‌های عملی را برای تمام وجوه سیاست‌گذاری، از نرخ مالیات گرفته تا مدیریت مزارع، به دولت پیشنهاد کرد. منگ‌زی همچنین آشکارا معتقد است اقتدار حکمرانی، که قادر به برآوردن نیازهای افراد عادی نباشد، نامشروع است. مثلاً یک بار از حکمرانی ‌پرسید که، اگر یکی از زیردستانش وظایف خود را به‌درستی انجام ندهد، چه خواهد کرد. حکمران پاسخ داد: «او را عزل خواهم کرد.» سپس منگ‌زی از او پرسید: «حال چه باید کرد با پادشاهی که وظایف خود را به‌درستی انجام ندهد؟» در این لحظه حکمران به‌وضوح نکتۀ موردنظر دربارۀ مشروعیت را دریافت و موضوع بحث را عوض کرد.\n منگ‌زی در ادامه پیشنهاد می‌کند که، پس از برآوردن نیازهای ابتدایی افراد، باید آموزش اخلاقیِ آن‌ها در دستور کار قرار گیرد. کنفوسیوسی‌های متأخر دو سطح از آموزش اخلاقی را پیش‌بینی کرده بودند: «تعلیم ابتدایی» و «تعلیم عالی». تمام کودکان باید در تعالیم ابتدایی و سطح پایینِ آموزش مشارکت کنند که به آن‌ها مبانی اخلاق و آداب اجتماعی را در کنار خواندن، نوشتن، ریاضیات و برخی مهارت‌های عملی می‌آموزد. دانش‌آموزان مستعد و خوش‌آتیه، صرف‌نظر از پس‌زمینۀ طبقاتی‌شان، پس از این سطح مقدماتی، به آموختن تعالیم عالی خواهند پرداخت که «چراییِ» نهان در پس «چیستیِ» اخلاقیات را می‌آموزند.\n دیدگاه منگ‌زی دربارۀ تعلیم عالی در گفت‌وگوی مشهور او با «شاه کوآن» در ایالت کی مطرح شده است. رعایای این پادشاه در رنج بودند و سبب این رنجْ مالیات سنگینِ دریافتی برای زندگی مجلل شاهانه و تأمین هزینه‌های جنگ‌های تجاوزکارانه با دیگر ایالت‌ها بود. بااین‌حال، منگ‌زی با پادشاه از ظرفیت فردی‌اش برای تبدیل‌شدن به حکمرانی بزرگ سخن گفت و از رویدادی خاص برای توجیه سخنش بهره گرفت. [برای منگ‌زی نقل کرده بودند که] روزی پادشاه در تالار سلطنتی ایستاده بود و در همین حال مشاهده کرد که فردی، در محوطۀ کناری، گاو نری را به جلو می‌راند. او پرسید که این گاو را به کجا می‌بری؟ مرد پاسخ داد که این گاو برای آیین قربانی انتخاب شده است. پادشاه از او خواست تا از کشتن گاو صرف‌نظر کند: «نمی‌توانم حالت چهره‌اش را تحمل کنم. به فرد بیگناهی می‌ماند که به محل اعدامِ خود می‌رود.»\n [منگ‌زی از درستیِ این داستان پرسید.] پادشاه تأیید کرد که این داستان حقیقت دارد و از منگ‌زی پرسید که این قضیه چه ارتباطی با حکمرانی نیک دارد. منگ‌زی پاسخ داد: در این مورد، مهربانیِ شما برای دربر‌گرفتن حیوانات کافی است، اما مزایای این مهربانی شامل حال روستاییان نمی‌شود. اما چرا این مورد مهم است؟ …زیرا نامطلوب‌بودنِ حکمرانی عالی‌جناب به‌دلیل ناتوانی ایشان نیست، بلکه به‌علت عمل‌نکردن است… اگر او مهربانیِ خود را گسترش دهد، برای حفاظت از تمام ساکنان چهار دریا۷ کافی است. اما اگر مهربانی خود را گسترش ندهد، حتی برای نگهداری از همسر و فرزندانش نیز کافی نخواهد بود. همین نکته علت برتری پیشینیان ما بر دیگران بوده است: آن‌ها در گسترش آنچه انجام می‌دادند، موفق‌تر بودند.\n آشکار است که منگ‌زی پیشنهاد می‌کند پادشاه باید شفقت خود را از مهربانی نسبت‌به گاوی در آستانۀ ذبح به رعایایش گسترش دهد. اما معنای این «گسترش‌دادن» به‌راستی چیست؟\n در اینجا سه تفسیر اصلی پیشِ روی ما قرار می‌گیرد. در یکی از آن‌ها معنای «گسترشْ» ناظر است به‌ نوعی استنتاج منطقی. به این معنا که اگر نخست، پادشاه نسبت‌به رنج گاو نر دچار شفقت می‌شود و دوم، رعایای او نیز در رنج هستند، آنگاه براساس ضرورت منطقی باید از رنج رعایای خود نیز پیشگیری کند، چنان‌که از رنج گاو نر پیشگیری کرد.\n تفسیر دیگر آن است که منگ‌زی صرفاً درصدد بود به پادشاه نشان دهد که قادر است نسبت‌به رعایای خود نیز شفقت داشته باشد، زیرا از توانایی شفقت‌ورزی به گاو نر (موجودی که حتی در مرتبۀ انسانی هم قرار ندارد) برخوردار بود. شاید منگ‌زی می‌اندیشید پادشاه ازجملۀ کسانی است که آموزه‌های یانگ‌ژو آن‌ها را فریفته و باور دارند که تنها عنصر طبیعی در نهاد بشر خودمداری اوست. ازاین‌رو پادشاه به یادآوری «جوانۀ نیک‌خواهی» در وجود خویش نیازمند بود.\n در سومین تفسیر -که فیلسوف اخلاق، دیوید وانگ، در دانشگاه دوک در کارولینای شمالی از آن دفاع می‌کند- کوشش منگ‌زی در جهت صورت‌بندیِ رنج رعایای پادشاه ارزیابی می‌شود، به‌نحوی که پادشاه را قادر سازد تا از لحاظ روانی شفقت نسبت‌به گاو نر را به مردمش گسترش دهد. منگ‌زی می‌خواست پادشاه را آن‌گونه هدایت کند که نه‌تنها گاو بلکه رعایای خود را هم چنین ببیند: «همچون فردی بی‌گناه به محل اعدام خود می‌روند.» اگر این تفسیر درست باشد، آنگاه آموزش اخلاقی وظیفه‌ای اساساً ظریف و وابسته به زمینۀ ماجراست: وظیفه‌ای که بیشتر به آموختن شیوۀ فهم ادبیات می‌ماند تا آموزش فرد برای عملْ مطابق مجموعه‌ای از قواعد. لابد [بدین‌گونه است که] کنفوسیوس و منگ‌زی اهمیت مطالعۀ شعر و تاریخ در آموزش اخلاقی را مورد تأکید قرار داده‌اند.\n برخی از جنبه‌های تفکر منگ‌زی امروزه برای ما چندان قابل‌توجیه نیست. برای مثال، او باور داشت که جزئیات دقیق آداب و آیین‌ها در آن فرهنگ خاص چینی به‌نحو بنیادین در ماهیت بشر تنیده است. بااین‌حال، دامنۀ مباحثات چینی‌های باستان دربارۀ ماهیت بشری به‌نحو حیرت‌آوری با نظریات روان‌شناختی قرن بیستم هم‌نواست. رفتارگراییِ اسکینر مشابه با این نظرگاه مُزی است که انگیزه‌های بشری به‌نحو بی‌پایانی ‌انعطاف‌پذیر هستند و لذا می‌توان به‌نحوی آن‌ها را تنظیم کرد که سودمندیِ اجتماعی داشته باشند. موضع یانگ‌ژو نیز نمونۀ مشابه خود را در این ایده می‌یابد که نظریۀ تکامل، چارچوبی خودمدارانه را به ماهیت انسان تحمیل می‌کند.\n اما چنان‌که روان‌شناسی به‌نام مارتین ال. هافمن در دانشگاه نیویورک در کتابش تحت عنوان هم‌دلی و رشد اخلاقی۸ توصیف کرده است، روان‌شناسی رشد از این مدعا پشتیبانی می‌کند که انسان‌ها گرایشی ذاتی به شفقت دارند. به‌علاوه، این گرایش بنیادین (با استفاده از اصلاحات منگ‌زی) مشابه با «جوانه» است و برای تبدیل‌شدن به نهالی تناور به اجتماعی‌کردن و تربیت در جهت رشد فضایل اصیل نیازمند است. اُوِن فلاناگان از دانشگاه دوک در کتابی تحت عنوان جغرافیای اخلاق۹ اشاره کرده که منگ‌زی نیز در این نظرگاه مشارکت دارد که انسان‌ها در قالب «پودمان‌های اخلاقی» می‌اندیشند. نظریۀ «اخلاق پودمانی»۱۰، که جاناتان هیدت در دانشگاه نیویورک آن را پرورده است، می‌گوید انسان‌ها به‌نحو درونی برای کاربرد امور اخلاقی چون مراقبت از دیگران، وفاداری، انصاف، احترام به قدرت و پرهیزکاری آمادگی دارند. این تحلیل را می‌توان با دیدگاه منگ‌زی مقایسه کرد که در آن به انسان «چهار قلب» عطا شده است: «نیک‌خواهی»، که در شفقت نسبت‌به دیگران ظهور می‌یابد؛ عدالت، که در احساس اهانت از انجام اعمال شرم‌آور ظهور می‌یابد؛ آداب آیینی، که منگ‌زی آن را مرتبط با تمکین و احترام می‌بیند؛ و حکمت. حکمتْ تنها «قلبی» است که «پودمان» ندارد، ولی منگ‌زی بر حکمت تأکید می‌کند، چون برای هر فرد فضیلتمند ضروری است که قادر باشد بهترین ابزارهای دستیابی به اهدافِ برآمده از «قلب‌های» دیگر را مورد سنجش قرار دهد.\n اما سنجشگریِ اخلاقی چیست؟ دو پارادایمِ اصلیْ تلقی غربی از استدلال اخلاقی را تحت سلطۀ خود دارند: کاربرد قواعد و اندازه‌گیری نتایج. هر دو پارادایم مورداشاره، یکی از جهت قاعده‌مندی و دیگری از جهت کمّی‌بودن، تفکر اخلاقی را در تناظر و تشابه با استدلال علمی می‌نگرند. کاربرد قواعد بیشتر با اخلاق کانتی مرتبط است و اندازه‌گیریِ نتایج با فایده‌گرایی پیوند دارد. بااین‌حال، نظرگاه منگ‌زی درخصوص استدلال اخلاقی بیشتر با ارسطو مشابه است، کسی که هشدار می‌دهد جست‌وجوی سطح دقتی نظیر آنچه از علوم انتظار می‌رود در قلمروِ اخلاقی کاملاً خطاست.\n به‌طور مثال، یکی از مخالفان منگ‌زی از او در این باره می‌پرسد که آیا، براساس «نزاکت» و «آداب»، مردان و زنانِ مجرد نباید دست یکدیگر را لمس کنند؟ زمانی که منگ‌زی این کار را غیرمجاز می‌شمرد، هم‌صحبت او پیروزمندانه می‌پرسد: «اگر خواهرزنت در حال غرق‌شدن باشد، با دستانت او را نجات نمی‌دهی؟!» هم‌صحبت منگ‌زی آشکارا تصور می‌کند که او را به دام انداخته است، اما منگ‌زی پاسخ می‌دهد: «تنها یک دیو از دستانش برای بیرون‌آوردن خواهرزنش استفاده نمی‌کند. درست است که آداب و سننْ عدم‌تماس دستان مرد و زن را توصیه کرده است، اما بیرون‌آوردن زنِ درحال‌غرق در اینجا نشانۀ بصیرت است.» این مثال نمودی کامل از رویکرد منگ‌زی به اخلاق است. او تأکید می‌کند که پرورش و تربیتِ فضایل است که به فرد اجازه می‌دهد، با انعطاف‌پذیری و به‌نحو متناسب، به موقعیت‌های لغزنده و پیچیده پاسخ دهد.\n در طول قرن سیزدهم، مجموعه‌آثار منگ‌زی به یکی از چهار کتاب اصلی دانش‌آموزان تبدیل شد و آموختن آن برای آزمون خدمات دولتی ضروری بود. حضور در مناصب دولتی مسیر اصلی دستیابی به ثروت، اعتبار و قدرت در امپراتوری چین به شمار می‌رفت. درنتیجه نسل‌های پیاپیِ دانش‌آموزان، تا پایان دوران امپراتوریِ چین در ۱۹۱۱، متون او را به خاطر سپردند. در این دوران، آثار منگ‌زی و دیگر «کتاب‌های چهارگانه»، برای فرهنگ چینی، نقشی مشابه با کتاب مقدس در غرب را ایفا می‌کردند و بر تمام جنبه‌های حیات فکری و معنوی چینی‌ها سیطره داشتند. محافظه‌کاران برای پشتیبانی از وضع موجود به منگ‌زی استناد می‌کردند، اصلاح‌طلبانِ سیاسی استدلال می‌کردند که جامعه معنای درست آثار او را فراموش کرده است و مردمان عادیِ بسیاری نیز تغییر زندگی فردیِ خود را در پرتو آموزه‌های او جست‌وجو می‌کردند.\n تا به امروز نیز بسیاری از گفته‌های منگ‌زی به‌صورت اصطلاح و ضرب‌المثل در چین به کار می‌رود، مثلاً چینی‌ها برای کاربرد روش نادرست از «بالارفتن از درخت برای ماهیگیری» استفاده می‌کنند یا برای اشاره به انتقاد منافقانه می‌گویند: «آن‌ها که تنها پنجاه متر دویده‌اند، به آن‌ها که صد متر دویده‌اند، می‌خندند.» بااین‌حال، زمانی که چین در قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم تحت فشار امپریالیستی ژاپن و غرب قرار داشت، آن‌ها که درصدد مدرن‌سازی کشور بودند کنفوسیوس‌گرایی را مقصر ضعف کشور می‌دانستند. این تلاش برای بدنام‌کردن کنفوسیوس‌گرایی پس از پیروزی کمونیست‌ها به‌رهبری مائو در جنگ داخلی چین تشدید شد و آیین قدیمی به‌عنوان بخشی از گذشتۀ منحط «فئودالیِ» چین به‌تمامی نفی گردید.\n اما از زمان مرگ مائو در ۱۹۷۶، دولت چین دیدگاه معتدل‌تری نسبت‌به این مسئله اتخاذ کرده است. چین امروز نام «کمونیستی» را یدک می‌کشد، اما گردشگرانی که به این کشور می‌روند فروشگاه‌های مجلل و پر از محصولات مصرفی گران‌قیمت را مشاهده می‌کنند. درواقع، ازآنجاکه شمار زیادی از مردم به آرمان‌های قدیمی مائو باور ندارند، نوعی احساس نیاز به ارزش‌های مشترکِ جدید ظاهر شده است. از همین روست که نگرش‌هایی بر آثار کنفوسیوس۱۱ اثر یو دان، استاد رسانه در دانشگاه پکن، به کتابی پرفروش تبدیل می‌شود و عطش مردم چین برای مشاهدۀ تصویری مثبت از سنت‌های باستانی خود را نشان می‌دهد. دولت چین همچنین نشانه‌هایی از درک این بصیرت منگ‌زی را نشان داده است که اگر مردم «سیر از غذا باشند، لباس گرم بر تن داشته باشند و زندگی را به راحتی سپری کنند، اما به‌خوبی تحت تعلیم قرار نگیرند تفاوتی با حیوان ندارند». درنتیجه رئیس‌جمهورْ شی ‌جین ‌پینگ به‌نحو فزاینده به ارزش‌های کنفوسیوس‌گرایی اشاره می‌کند و به‌طور معمول در سخنرانی‌های خود عباراتی از کنفوسیوس و منگ‌زی را به کار می‌گیرد. (ارجاعات او به متون کنفوسیوسی را در این منبع بنگرید.۱۲)\n البته استفادۀ رئیس‌جمهورِ چین از متون کنفوسیوسی، به‌مانند استفادۀ سیاست‌مداران غربی از کتاب مقدس، تا حدود زیادی فرصت‌طلبانه است. محتوای واقعی این آثار اهمیتی به‌مراتب کمتر از نقشی دارد که این مکتب به‌عنوان نماد هویت «ما» ایفا می‌کند (که تمام چینی‌ها باید به آن وفادار باشند). لذا در دعوت مردم به محترم‌دانستنِ کنفوسیوس و منگ‌زی خطری وجود دارد: اینکه کسانی که درصدد حفظ وضع موجودند کنفوسیوس‌گرایی را، به‌مانند هر جهان‌بینی معنوی دیگری، مصادره ‌کنند. این در حالی است که کنفوسیوس و منگ‌زی هر دو منتقد حکومت‌هایی بودند که صرفاً در خدمت حاکمان هستند. همچنین حامی حکمرانی از طریق اقناع بودند و نه اجبار. پس، اگر دانشجویان مطالعۀ جدی آثار این دو را آغاز کنند، چه کسی می‌داند که چه نیروهای اصلاح‌طلبانه‌ای از دل این متون آزاد خواهد شد؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را برایان دابلیو. فان نوردِن نوشته است و در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «The second sage» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «پرنفوذترین فیلسوف چینی که احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیده‌اید» و با ترجمۀ علی حاتمیان منتشر کرده است. •• برایان دابلیو. فان نوردِن (Bryan W Van Norden) استاد فلسفه در کالج واسر در نیویورک و استاد مدعو در دانشگاه ووهان چین. آخرین کتاب او مطالعاتی دربارۀ فلسفۀ متأخر چینی (Readings in Later Chinese Philosophy) است که با مشارکت جاستین تیوالد نوشته شده است. [۱] tabula rasa [۲] Mencius [۳] agent-relative obligations [۴] Yang Zhu [۵] Mozi [۶] Mohism [۷] چهار دریایی که در چین باستان به‌نحو استعاری حدود کشور چین را مشخص می‌ساختند و هریک به یکی از جهات منتسب بودند: کینگای در غرب، دریای شرقی چین، دریاچۀ بایکال در شمال و دریای جنوب چین. [۸] Empathy and Moral Development [۹] The Geography of Morals [۱۰] Moral Modularity: فلاناگان در کتاب انواع شخصیت‌های اخلاقی؛ اخلاقیات و واقع‌گراییِ روان‌شناختی، مفهوم «پودمان‌های اخلاقی» را بر مبنای بسط نظریه‌ای دیگر مطرح می‌کند: اینکه انسان «قوای پودمانی» دارد. «قوای پودمانیِ» انسان یعنی هریک از قوای انسان (بینایی، شنوایی و…) یک پودمان (module) و حائز دو شرط هستند: نخست، از لحاظ کارکری خودمختارند، یعنی به انواع خاصی از محرک‌ها پاسخ می‌دهند؛ دوم، از لحاظ اطلاعاتی/شناختی از اثرات دیگر قوا مصون هستند. (ص۲۶۹ کتاب). بر این اساس، اخلاق نیز نه توده‌ای منسجم از فضایل بلکه ترکیبی از پودمان‌های مختلف است. [۱۱] Insights into the Analects [۱۲] Xi Jinping: How to Read Confucius and Other Chinese Classical Thinkers\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157808.json b/train/528157808.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..42c5090ad445f6e1ed0ff037d721c4c408c1d84c --- /dev/null +++ b/train/528157808.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "خستگی محصول دوران مدرن نیست", + "subtitle": "در تاریخ، بسیاری از دوره‌ها «فرساینده‌ترین عصر» معرفی شده‌اند", + "introduction": "بسیاری از جامعه‌شناسان و روان‌شناسان معتقدند که گسترش خستگی از عواقبِ مدرنیته‌ و چالش‌های آن است. بسیاری از مردم هم بر این باورند که زندگی در گذشته ساده‌تر، آهسته‌تر و بهتر بوده است. آنا کاترینا شافنر در کتاب «تاریخچۀ خستگی» می‌گوید نه‌تنها سندروم‌های خستگی مختص عصر حاضر نیست، بلکه بالعکس: خستگی و تأثیراتش از دوران باستان جزء دغدغه‌های متفکران بوده است. در تاریخ، بسیاری از دوره‌ها «فرساینده‌ترین عصر» معرفی شده‌اند.", + "content": "آنا کاتارینا شافنر، ایان — آیا عصر حاضر فرساینده‌ترین عصر همیشۀ تاریخ است؟ بسیاری از جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و منتقدان فرهنگی معتقدند که گسترش سندروم‌های خستگی نظیرِ افسردگی، استرس و فرسودگی از عواقبِ مدرنیته‌ و چالش‌های آن هستند. آن‌ها بر این باورند که سطوح انرژیِ انسان در طول تاریخ ثابت بوده است؛ درحالی‌که نیازهای شناختی، عاطفی و جسمانیِ تحت‌سلطۀ مدرنیته چنان افزایش یافته‌اند که کاهش شدید منابع [انرژیِ] درونی را موجب گردیده‌اند. اغلب «مولدهای خستگیِ» عنوان‌شده ماحصل تغییرات اجتماعی‌اند که از شتاب، فناوری‌های نوین و تغییر تولید به خدمات و اقتصادهای مالی ناشی می‌شوند. برای مثال، ایمیل و گوشی‌های همراه، با ازبین‌بردن مرز کار و فراغت کارگران را همیشه دسترس‌پذیر کرده است. به همین دلیل دست‌کشیدن از کار برای کارکنان به معضلی بدل شده است. همچنین اگر بر این موضوع، رقابت شدیدِ منبعث از سرمایه‌داری جهانی را اضافه کنید، آنگاه نتیجۀ آن این است: امروزه کارگر به‌ندرت شغل خود را ترک می‌کند. در این شرایط تعجبی نخواهد داشت که همه خسته باشند.\n هرچند آنچه اغلب مغفول واقع می‌گردد، آن است که اضطرابِ همراه خستگی مختص عصر حاضر نیست. آن‌هایی که تصور می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند زندگی در گذشته ساده‌تر، آهسته‌تر و بهتر بوده است، تماماً اشتباه می‌کنند. تجربۀ خستگی و اضطراب همراه با آن گویای این مطلب است که این مسائل به‌طور اپیدمیک در جمعیت‌های گسترده وجود داشته است و مختص زمان و مکان خاصی نیستند؛ بلکه بالعکس: خستگی و تأثیراتش از دوران باستان جزء دغدغه‌های متفکران بوده است.\n همان‌گونه که در کتاب تاریخچۀ خستگی نشان داده‌ام، خستگیْ تجربه‌ای لا‌مکان و لا‌زمان است. در تاریخ، بسیاری از دوره‌ها «فرساینده‌ترین عصر» معرفی شده‌اند. در طول قرن‌ها، منابع پزشکی، فرهنگی، ادبی و زندگی‌نامه‌ها خستگی را عدم‌تعادلی بیوشیمیایی، عارضه‌ای جسمانی، بیماری ویروسی یا فروپاشیِ معنوی معرفی کرده‌اند. همچنین این موضوع را به برهم‌خوردن نظم سیارات، تمایل افراطی به مرگ، از‌دست‌دادن چیزی و اختلالات اجتماعی و اقتصادی مرتبط دانسته‌اند. ازآنجاکه خستگی به‌طور هم‌زمان، هم تجربه‌ای جسمانی، هم ذهنی و هم فرهنگی است، نظریات این حوزه می‌تواند دربارۀ اینکه مردم در گذشته چگونه در مورد ذهن، بدن و جامعه می‌اندیشیدند، بینشی را فراهم آورد.\n نظریات خستگی عموماً به سؤالاتی در خصوص مسئولیت، عاملیت و نیرویِ اراده اشاره می‌کنند. در برخی از تعاریف، خستگیْ شکلی از ضعف و فقدان نیرویِ اراده یا حتی نوعی فروپاشی معنوی فاجعه‌بار در قالب نوعی نگرش ذهنی نامناسب در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، نظریات قرون وسطایی [در مورد خستگی] حول‌ محور گناه و رخوت شکل گرفتند؛ درحالی‌که نظریات نئولیبرالْ افراد را برای مدیریت نادرست سلامت جسمی و ذهنیِ‌شان مقصر قلمداد می‌کنند.\n رخوت در لغت به‌معنی «حالتی از بی‌تفاوتی» است که برخی این مفهوم را همچنین «ملال قلبی» توصیف کرده‌اند. در اواخر دوران باستان و اوایل قرون وسطا، این موضوع راهبان را بسیار متأثر می‌کرد. آن‌ها باور داشتند که این حالت نتیجۀ ضعف معنوی و گوش‌فرادادن به وسوسه‌‌‌های شیطانی است. جان کاسین (۳۶۰ تا ۴۵۰م) که یکی از پدران صحرا بود، می‌نویسد: رخوتْ راهب را «در تمام کارها کند و تنبل» می‌کند. راهب متأثر از «خستگی جسمی و اشتیاقِ به غذا در نظر خویشتن فرسوده و خسته می‌آید؛ به‌طوری که انگار سفری طولانی را پشت‌سر گذاشته است، کار طاقت‌فرسایی را به پایان برده است یا حتی انگار دو یا سه روز بدون غذا روزه گرفته است». او همچنین دربارۀ این موضوع می‌افزاید: «مضطربانه این‌سووآن‌سو می‌رود و آه که هیچ‌یک از هم‌قطارانش به دیدنش نمی‌آیند و اغلب از حجره‌اش بیرون می‌آید و برمی‌گردد و بیشتر اوقات به‌گونه‌ای به خورشید خیره می‌شود که انگار حرکتش کند شده است و بنابراین نوعی سردرگمیِ بی‌دلیل ذهن او را مانند نوعی تاریکی‌ پلید تصرف می‌کند که او را برای انجام هر امر معنوی‌ای سست و ناکارآمد می‌کند، به‌طوری که تصور می‌کند برای این هجوم وحشتناک هیچ درمانی را نمی‌تواند بیابد. به‌جز دیدن برخی از هم‌قطارانش یا خوابیدن در آرامش.»\n کاسین علائم فیزیکی‌ رخوت را توصیف می‌کند که امروزه تحت عنوان خستگیِ پس از فعالیت طبقه‌بندی می‌شود. این علائم عبارت است از ضعفی بدنی که بعد از تجربۀ گرسنگیِ طولانی‌مدتِ ناشی از روزه‌گرفتن، کار سخت و پیاده‌روی زیاد به وجود می‌آید. او همچنین این حالت را همراه با بی‌قراری، بی‌حالی، تحریک‌پذیری، خواب‌آلودگی و فعالیت‌های جایگزین غیرمولد توصیف می‌کند؛ رفتارهایی که بسیاری از نظریه‌پردازانِ خستگی در طول تاریخ به آن اشاره کرده‌اند.\n برخی دیگر باور دارند که علت خستگی امری جسمانی است. در دوران یونان باستان، فزونی صفرای سیاه و سرچشمه‌های هومورال بدن مقصر شناخته می‌شدند. در قرن نوزدهم، علت را فقدان توان عصبی می‌دانستند. در قرون بیستم و بیست‌ویکم نیز دلیل وجود خستگی را در سیستم شناختی جست‌وجو می‌کردند و معتقد بودند به‌طور مزمن و به‌وسیلۀ محرک‌های خارجی و عوامل استرس‌زا بیش‌ازحد از این سیستم کار کشیده می‌شود. همچنین محققان مرکز سندروم خستگیِ مزمن، ضعف سیستم ایمنی با عفونت‌های ویروسی را منشأ خستگی تشخیص می‌دادند. برخی دیگر برهم‌خوردن تعادل اَشکال مختلف بیوشیمیایی را مقصر می‌دانستند.\n در قرن نوزدهم پزشک امریکایی، جورج ام.بیرد، روشی برای تشخیص ضعف اعصاب اختراع کرد. آن زمان تعریفِ مبهمی برای ضعف اعصاب وجود داشت به‌نام خستگیِ عصبی. او اعلام کرد این بیماری ناشی از تمدن است و مؤلفه‌های دنیای مدرن موجبات آن را فراهم می‌کند که از آن جمله می‌توان به «نیروی بخار، فشارهای دوره‌ای، تلگراف، علم و فعالیت‌های ذهنیِ زنان» اشاره کرد. در این تحلیل علل ضعف اعصاب قویاً به جهان خارج نسبت داده شده بود؛ به تکنولوژی و تغییرات اجتماعی که ذخایر انرژی محدود مردان و زنان دوران مدرن را تحلیل می‌برد. چنین تصور می‌شد که محیط مدرن، به‌ویژه محیط‌زیست شهری محرک‌های بسیاری را تولید می‌کند که حواس را مداوماً توسط سروصدا، چشم‌اندازها، سرعت و اطلاعات مورد هجمه قرار می‌دهد. بیرد می‌ترسید که سیستم‌های حساس عصبیِ سوژه‌های مدرن نتواند این اضافه‌بار حسی را تحمل کند.\n این نظریه چیزِ جدیدی را بیان نمی‌کرد. یک قرن پیش از بیرد، پزشک اسکاتلندی، جورج چِینی (۱۶۷۱ تا ۱۷۴۳) «بیماریِ انگلیسی» را مفهوم‌پردازی کرده بود. او تظاهرات آن را «پستیِ روح، کندی توأم با خستگی، مالیخولیا و افسردگی» می‌دانست. او علت این موضوع را رشد سریع رفاهِ ناشی از دریانوردی ملت انگلیس می‌دانست که عواقب نامطلوب آن عبارت بودند از: زیاده‌روی، تنبلی و سبک‌زندگیِ تجملی. نظریات فرسودگی قرن بیست‌ویکم هنوز مباحث مشابهی را درمورد تأثیرات مخرب تکنولوژی‌های ارتباطیِ جدید و محیط‌های کاری نئولیبرال طرح می‌کنند. \n وقتی که خستگی را امری جسمانی در نظر بگیریم، آنگاه فردِ خسته احتمالاً قربانی‌ بی‌گناهی درنظر گرفته می‌شود که از عوامل خارجیِ انگلی متأثر است یا نهایتاً او را کسی می‌دانند که ژن‌‌های بدی را به ارث برده است. امّا در مقابل، می‌توان افراد را بعضاً برای خستگی‌ای که متحمل می‌شوند ،مقصر دانست؛ چراکه به رفتارهای کاهندۀ انرژی اشتغال می‌یابند، مانند کار بیش‌ازاندازه، خوردن غذاهای نامناسب، نگرانی بی‌حدوحساب، استراحت و خواب ناکافی یا زیاده‌روی در فعالیت‌های جنسی.\n برخلاف افسردگی، فرسودگی به‌علت مؤلفه‌های خارجی، به‌خصوص عوامل مرتبط با کار، روی می‌دهد. آن‌هایی که دچار فرسودگی‌اند، صرفاً به این علت پیوسته در ناراحتی‌اند که بیش از اندازه ظرفیتشان کار می‌کنند. خستگی ناشی از فرسودگی همچنین می‌تواند سنخی از افسردگی اجتماعی باشد؛ کژکارکردی سیستمیک که به‌طور مستقیم به محیط کار و جایگاه فرد در آن مربوط است. اگرچه شاید بتوانیم بپذیریم که فرد را نمی‌توان مسئولِ افتادن در چنین دامی دانست، حداقل می‌توان او را قربانی‌ِ شرایط دشوار کاری قلمداد کرد.\n برای تحلیل تاریخی خستگی می‌توان به‌لحاظ تاریخی نظریات مشخصی را پیدا کرد که علت خستگی را بیان می‌کنند. همچنین می‌توان تمایلاتِ نوستالژیکی را مشاهده کرد که به‌دنبال اعصاری در گذشته می‌گردند که توأم با آسودگی بیشتری بوده است؛ هرچند، تداوم نظریه‌پردازی دربارۀ ازدست‌رفتن انرژی بشر، خود گواهی بر اضطراب‌های بی‌انتهای [بشر] درمورد مرگ، سال‌خوردگی و ترس از پایان جهان است. نظریه‌پردازی درمورد خستگی و ارائۀ علاج و درمان برای تأثیرات آن یک تاکتیک برای مقابله با آگاهی‌مان از ناتوانی در مواجهه با مرگ است. به‌عبارت‌دیگر، [نظریه‌پردازی درمورد خستگی] استراتژی‌ای برای مدیریت وحشت است تا ترس‌های وجودی‌مان را تحت کنترل نگه‌داریم؛ ترس‌هایی که به‌هیچ‌وجه مختص عصر حاضر نیستند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب آنا کاترینا شافنر نوشته است و در تاریخ ۶ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «Why exhaustion is not unique to our overstimulated age» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۳۹۵ آن را با عنوان «خستگی محصول دوران مدرن نیست» و با ترجمۀ مهدی منتظری‌مقدم منتشر کرده است. •• آنا کاتارینا شافنر (Anna Katharina Schaffner) در رشتۀ ادبیات تطبیقی در دانشگاه کنت درس خوانده است. آخرین اثر او تاریخچۀ خستگی (Exhaustion: A History) در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157809.json b/train/528157809.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..cb9de6e6da528458b00bad0021d3cbeddabb132b --- /dev/null +++ b/train/528157809.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "روان‌شناسان به قدرت می‌رسند", + "subtitle": "بعد از ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱، انجمن روان‌شناسی امریکا به‌اسم مبارزه با تروریسم به ارتش نزدیک شد", + "introduction": "در سال‌های اخیر روان‌شناسان دارند جایگاه معلمان اخلاق را اشغال می‌کنند. آن‌ها با تکنیک‌های رفتاری عجیب‌وغریبشان تعیین می‌کنند چه کارهایی خوب است و چه کارهایی ناپسند. اما روان‌شناسان شایستگی این جایگاه را ندارند و بهترین دلیل آن، کارنامۀ سیاه آنان در اختراع و آموزش روش‌های مختلف شکنجه به ارتش امریکا بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد این همکاری میلیون‌ها دلار سود برای این روان‌شناسان به ارمغان آورده است.", + "content": "تمسین شاو، نیویورک ریویو آو بوکز — دسامبر ۲۰۱۴، نیویورک‌تایمز، دربارۀ دو روان‌شناس نوشته بود: «سازمان سیا با بروس یسن (تصویر چپ) و جیمز میچل قرارداد بست تا بازپرسی خشونت‌بار یکی ازاعضای القاعده را طراحی، رهبری و هدایت کنند. این افراد در تصاویر ای‌بی‌سی نیوز نشان داده شده‌اند.»\n در سال ۱۹۷۱، بروس فردریک اسکینر روان‌شناس ابراز امیدواری کرد که مشکلات گسترده‌ای که محصول کارهای بشر است و دارد سیارۀ زیبایمان را نابود می‌کند، یعنی قحطی، جنگ و خطر هولوکاست هسته‌ای، را می‌توان به‌طور کامل با «فناوری رفتار» حل کرد. مکتب روان‌شناختی رفتارگرایی بنا داشت تا به‌جای مفهوم انسان در مقام کنشگر خودمختار، دیدگاهی «علمی» را جایگزین آن سازد. بر اساس این دیدگاه، انسان‌ها ارگانیسم‌هایی زیست‌شناختی‌اند که به محرک‌های خارجی واکنش می‌دهند و رفتارشان را می‌توان با تغییر محیطشان اصلاح کرد. تعجب چندانی ندارد که در سال ۱۹۶۴ ادعاهای اسکینر دربارۀ اصلاح بالقوۀ رفتار، به میانجی‌گری یک نهاد خیریۀ بزرگ به‌نام «انجمن بوم‌شناسی انسان»، مورد حمایت مالی سازمان سیا قرار گرفت.\n اسکینر شدیداً ناراحت بود که نوید او برای استفاده از علم به‌منظور «به‌حداکثررساندن دستاوردهایی که ارگانیسم انسانی ظرفیت آن را دارد»، مورد استهزای حامیان آرمان کاملاً غیرعلمی آزادی قرار می‌گرفت. مثلاً وقتی پیتر گی از «خام‌دستی ذاتی، ورشکستگی فکری و ظلم نیمه‌عمدی رفتارشناسی» سخن گفت، اسکینر که قطعاً از این سخن ناراحت بود، پاسخ داد «ادبیات آزادی» موجب شده تا در گی «چنان مخالفت افراطی‌ای در برابر شیوه‌های کنترل شکل گیرد که چنین واکنش روان‌رنجورانه یا شاید روان‌پریشانه‌ای نشان دهد». اسکینر نمی‌توانست دفاع اخلاقی قوی‌تری از طرح مهندسی اجتماعی خود مطرح کند.\n اسکینر با وجود دیدگاه پرتب‌وتابی که دربارۀ انسان داشت، نمی‌توانست ادعا کند که کارشناس اخلاق هم هست. چندی بیش نیست که ادعای روان‌شناسان دربارۀ تخصص در اخلاق جدی گرفته می‌شود. چیزی که اخیراً چنین هالۀ مرجعیتی به روان‌شناسان بخشیده است، ارتباطشان با علم عصب‌شناسی است. عصب‌شناسی مدعی است که مسیرهای عصبی خاصی را روشن می‌کند که اندیشه‌ها و قضاوت‌های ما می‌پیمایند.\n ادعا می‌کنند علم عصب‌شناسی آشکار کرده است که مغز ما با سیستمی دوگانه برای تصمیم‌گیری اخلاقی عمل می‌کند. در سال ۲۰۰۱ جاشوا گرین، دانشجوی کارشناسی فلسفه با جاناتان کوهن، دانشمند عصب‌شناس هم‌گروه شد تا اف.‌ام.‌آر.آی‌ها۱ [یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی] مغز افراد را هنگام واکنش به دوراهی‌های اخلاقیِ فرضی تحلیل کند. آن‌ها از مشاهدۀ فعالیت‌های عصبی در قسمت‌های مختلف، نتیجه گرفتند که قضاوت اخلاقی شامل دو فرایند مجزای روان‌شناختی است. یکی از این فرایندها که سریع و شهودی است، بیشتر در قسمت‌هایی از مغز اتفاق می‌افتد که مربوط به پردازش احساسی است؛ یعنی قسمت‌هایی همچون کورتکس پیشانی میانی و بادامه یا آمیگدال. فرایند دیگر که کندتر و منطقی است، بیشتر در قسمت‌های مرتبط با پردازش شناختی اتفاق می‌افتد؛ یعنی قسمت‌هایی چون کورتکس پیشانی پشتی‌جانبی و لوب آهیانه‌ای.\n گرین این نتایج را بر پایۀ داستانی اثبات‌ناپذیر و انکارناشدنی درروان‌شناسی تکاملی تفسیر کرد. بنا به گفتۀ گرین، انسان‌های اولیه با خطرهای نزدیک یا خطر خشونت فردی مواجه بوده‌اند. به همین علت مغزشان سریع تکامل یافته و بر واکنش به چنین خطراتی متمرکز شده است. خشونت غیرشخصی که انسان‌ها را در جوامع پیچیده‌تر تهدید می‌کند، باعث تحریک آن نوع واکنش احساسی نمی‌شود و نیازمند فرایندهای شناختی‌تر و کندتری در رابطه با ملاحظات اخلاقی است که بتواند پیامدهای هر عمل را بسنجد. گرین از این مسئله نتیجه گرفت که فرایندهای کندتری که در مغز مشاهده می‌کنیم، تکاملی جدیدتر و ارزشمند هستند؛ چون اخلاق، دغدغۀ ارزش‌های غیرشخصی‌ای مانند عدالت را دارد که در مقایسه با آن‌ها،آسیب‌ها و اهداف شخصی‌ای مثل وفاداری خانوادگی بی‌ربط به نظر می‌آیند. گرین این مسئله را توجیهی بر نظریه‌ای فلسفی، خاص و پیامدگرا در فلسفۀ اخلاق دانست: فایده‌گرایی.\n اما همان‌طور که سلیم برکر در مقالۀ برجسته‌اش به‌نام «بی‌معنی‌بودن هنجاری علم عصب‌شناسی» خاطرنشان می‌کند، در عصب‌شناسی ادعا می‌شود که مؤلفه‌های شخصی از نظر اخلاقی بی‌معنی هستند؛ پس برای تأیید قضایا یا گرفتن تصمیمات اخلاقی، نمی‌توان بر فرایندهای عصبی و روان‌شناختی‌ای تکیه کرد که چنین عواملی را در هر فرد بررسی می‌کنند. ادعای فلسفی بحث‌برانگیز گرین صرفاً فرضیه است و هرگز برآمده از یافته‌های علمی نیست. درک فرایندهای عصبی‌ای که در پس عمل استدلال وجود دارد، نمی‌تواند به ما نشان دهد که نتیجۀ این استدلال موجه است یا خیر. قضاوت‌های اخلاقیِ مدنظر ما و نه دانشمند عصب‌شناس است که ارزیابی را انجام می‌دهد و به ما می‌گوید که به کدام فرایندهای ذهنی باید اعتماد کرد و به کدام‌یک نباید.\n بسیاری از روان‌شناسانی که مدل فرایند دوگانه را پذیرفته‌اند، ادعا می‌کنند که به‌طور کلی نظریه‌های فلسفی اعتباری ندارد. آن‌ها نتیجه‌گیری‌های گرین را در فایده‌گرایی رد کرده و می‌گویند که خودشان را به چیزهایی محدود می‌کنند که علم بتواند آن‌ها را ثابت کند. اما درواقع همۀ کسانی که اینجا موردبحث من بوده‌اند، ادعاهایی مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه کدام قضاوت‌های اخلاقی خوب و کدام‌ها بد هستند. آن‌ها این کار را از طریق ارزیابی سازگاری یا ناسازگاری قضاوت‌ها با هنجار «همکاری اجتماعی» صورت می‌دهند. پس آن‌ها هم به یک نظریۀ فلسفی ضمنی دربارۀ فلسفۀ اخلاق توسل می‌جویند؛ هرچند فلسفه‌شان در مقایسه با فایده‌گرایی، سخت‌گیری خیلی کمتری دارد. آن‌ها به‌جای پیروی از نگرشی اخلاقی که می‌گوید باید «سودمندی» یا برآوردن نیازها را به حداکثر رساند، نگرشی حداقلی اتخاذ می‌کنند که به نگرش هابز شبیه است. بر پایۀ این نگرش، اولویت اوّلمان باید اجتناب از نزاع باشد. اما حتی این جهان‌بینی اخلاقیِ حداقلی هم نوعی پیش‌فرض است. نه می‌توان با بحث از آن دفاع کرد و نه می‌توان با توسل به حقایق علمی، آن را اثبات کرد. البته دلالت‌های تلویحی آن نیز چندان خوشایند نیست.\n مسیر مستقلی که روان‌شناسان پیشرو در پیش گرفته‌اند، تا حد زیادی تحت‌تأثیر جنبش روان‌شناسی مثبت‌گرا بوده است. این جنبش را مارتین سلیگمن در سال ۱۹۹۸ بنیان نهاد. او در آن زمان رئیس ای‌.پی‌.ای، انجمن روان‌شناسی امریکا بود. سلیگمن می‌خواست مطالعۀ توانمندی‌ها و فضیلت‌ها را ترویج دهد تا به‌قول خودش، تمرکز افراطی روان‌شناسی حرفه‌ای بر آسیب‌شناسی را اصلاح کند.\n در دهۀ ۱۹۶۰ سلیگمن نظریۀ «درماندگی آموخته‌شده»۲ را ابداع کرد. او دریافت که اگر به سگ‌ها شوک‌های مداوم و ناگزیر وارد شود، می‌توان وضعیت انفعال را در آن‌ها تحریک کرد. این اساس نظریه‌ای شد که طبق آن، انسان‌ها در مواجهه با وقایع کنترل‌ناپذیر، دچار اختلال در انگیزه، احساس و یادگیری می‌شوند. این حالت شبیه به نوعی وضعیت درماندگی است. سلیگمن و دیگر پژوهشگران، این نظریه را دربارۀ افسردگی و البته مشکلاتی اجتماعی‌ نظیر «زنان مرفه بی‌اعتنا به اخلاقیات» و «موقعیت‌های شناختی درماندگی» در امریکایی‌آسیایی‌ها و نیز «ناامیدی» میان امریکایی‌های سیاه‌پوست به‌کار گرفتند.\n یکی از اهداف اصلی سلیگمن در راه‌اندازی روان‌شناسی مثبت‌گرا «پایان‌دادن به قربانی‌شناسی» است که به‌عقیدۀ او در علوم اجتماعی شایع بوده و از ما می‌خواهد تا «مردم را به‌منزلۀ قربانیان محیط» ببینیم. پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱، به این نتیجه رسید که پرورش توانمندی‌ها و فضیلت‌های مثبت، وظیفه‌ای فوری برای امریکاست؛ چون با افزایش انعطاف مردم و نهادهای این کشور باعث تقویت آن‌ها خواهد شد.\n جاناتان‌هایت، روان‌شناس اجتماعی برجسته که از بدو جنبش روان‌شناسی مثبت‌گرا با آن همراه بوده است، اخیراً با استفاده از مدل فرایند دوگانۀ اخلاقیات، روش‌هایی پیشنهاد کرده که با آن‌ها می‌توانیم زندگی اخلاقی خود را متحول کنیم. هایت نقش منطق در تحریک قضاوت‌های اخلاقی را رد می‌کند و منطق را وسیله‌ای می‌داند که بعد از عمل، شهود سریع و بلادرنگ ما را توجیه می‌کند. مغز افراد طوری «سیم‌کشی» شده است که با شهودهای گوناگونی عمل می‌کند و به‌ همین دلیل، با ایدئولوژی‌های مختلفی سازگار می‌شود. بنابراین همکاری با مشکل مواجه می‌شود. از نظر او این مشکل را می‌توان در دوقطبی نهادینه‌شده در سیاست امریکا مشاهده کرد.\n هایت در کتاب ۲۰۱۲ خود به نام ذهن پارسا؛ چرا سیاست و دین، مردم خوب را از یکدیگر جدا می‌کند؟ شش جفت شهود اخلاقی اصلی را شناسایی می‌کند که اساس نظام‌های اخلاقی دنیا را تشکیل می‌دهند. این شهودهای دوگانه چنین‌اند: مراقبت و آسیب؛ انصاف و تقلب؛ وفاداری و خیانت؛ مرجعیت و مخالفت؛ قداست و تنزل؛ آزادی و ستم. او مدعی است که محافظه‌کاران امریکایی، تک‌تک این اساس‌های اخلاقی مختلف را به‌کار می‌گیرند؛ اما لیبرال‌ها به‌طور نامتناسبی فقط تحت‌تأثیر «مراقبت» هستند. هایت به ما می‌گوید که «در مقیاس‌ها، پیمایش‌ها و مجادله‌های سیاسی، مشخص می‌شود که لیبرال‌ها بیشتر از محافظه‌کاران و به‌خصوص آزادی‌خواهان، از نشانه‌های خشونت و رنج آشفته می‌شوند. هرگاه دغدغه‌های آزادی و ستم آن‌ها را تحریک می‌کند، این امر همیشه از طرف «توسری‌خورها، قربانیان و گروه‌های ناتوان است». این دغدغۀ تک‌بعدی باعث می‌شود لیبرال‌ها نتوانند دغدغه‌های اخلاقی پیچیده‌ترِ محافظه‌کاران را درک کنند. بدین‌سان هایت پیشنهاد می‌دهد که لیبرال‌ها سعی کنند منابع اخلاقی متنوع‌تری را درک کنند که محافظه‌کاران لحاظ می‌کنند. بدین‌ترتیب همکاری در این شکاف ایدئولوژیک، میسر می‌شود. او با ارائۀ این توصیۀ اخلاقی، پیش‌فرض می‌گیرد که هنجار همکاری باید بر ارزش‌هایی که ما را از یکدیگر جدا می‌کند، ارجحیت داشته باشد.\n رئیس هیئت‌مدیرۀ ارتش، ژنرال جرج دبلیو کیسی با مارتین سلیگمن، بنیان‌گذار جنبش روان‌شناسی مثبت‌گرا و ابداع‌کنندۀ نظریۀ «درماندگی آموخته‌شده» در طرح «آمادگی جامع سربازان» در دانشگاه پنسیلوانیا، فیلادلفیا، مه ۲۰۰۹.\nبه‌هرحال، برخی روان‌شناسانِ دیگر معتقدند که تحلیل‌ هایت از انگیزه‌های اخلاقی، دیدی بسیار شکاکانه به نقش منطق دارد. یکی از پروژه‌های اولیه و اصلی‌ای که مارتین سلیگمن در روان‌شناسی مثبت‌گرا سازماندهی کرد، طرحی دربارۀ «رهبری مشفقانه» در سال ۲۰۰۰ بود. هدف این پروژه، مطالعۀ شخصیت صلح‌جو و همچنین جنگ‌طلب انسان‌ها و بررسی تأثیر رهبری در تحقق یکی از این دو گرایش متضاد بود. استیون پینکر، روان‌شناس هاروارد که عضو ارشد هیئت مشورتی مستقل این پروژه بود، بر نقش منطق به شکل «بازی‌های مجموع ناصفر»۳، یعنی نوعی همکاری که در آن هر دو طرف سود می‌کنند، در رشد انگیزه‌های همکاری تأکید کرد. این تأکید نقشی بسیار مهم در کتاب ۲۰۱۱ او ایفا کرد: فرشتگان نیکو در سرشت ما؛ چرا خشونت زوال یافته است؟\n پینکر در کتاب بسیار تاثیرگذار خود استدلال می‌کند که ارزیابی‌های منطقی و حساب‌شدۀ ما باید بر شهودهای قدرتمند و احساسی ارجحیت داشته باشد. اما منظور او از «منطق»، به‌طور خاص «تبادل‌پذیری دیدگاه‌ها و موقعیتی است که دنیا برای بازی‌های مجموع مثبت فراهم می‌کند»؛ نه نوعی نظریۀ فلسفی پرطمطراق. پینکر قبول دارد که همدلی در ترویج نوع‌دوستی نقش داشته است و «اصلاحات انسان‌دوستانه تا حدی تحت‌تأثیر حساسیت بیشتر به تجربۀ موجودات زنده و میل حقیقی به رهاندن آن‌ها از رنج بوده است»؛ اما باوجوداین «هدف نهایی ما باید سیاست‌ها و هنجارهایی باشند که به طبیعت ثانوی تبدیل شود و همدلی را بی‌موردکند».\n دیدگاهی مشابه دربارۀ نقش ضروری و مهم منطق را در کتابی جدید تحت عنوان نوزادان بی‌طرف: سرچشمه نیک و شر نوشته پل بلوم، استاد روان‌شناسی و علم شناخت در دانشگاه ییل می‌یابیم. بلوم در کنار هایت، مدرس دورۀ لیسانس سلیگمن در روان‌شناسی مثبت‌گرای کاربردی در دانشگاه پنسیلوانیا است. بلوم دربارۀ رشد کودکان مطالعه می‌کند و از طریق گزارش آزمایش‌های مختلف خود روی نوزادان به ما می‌گوید زیست‌شناسی ما را به برخی توانایی‌های ابتدایی مجهز کرده است که برای توسعۀ اخلاقیات، مثلاً همدلی و انصاف، ضروری است. اما تأکید می‌کند که وراثت زیست‌شناختی و ماقبل‌اجتماعیِ ما محدود بوده و فقط خصیصه‌هایی برای سازگارشدن را دربرمی‌گیرد. این خصیصه‌ها ما را تحریک می‌کنند تا از خویشاوندان خود مراقبت کنیم. واکنش‌های اخلاقیِ احساسی ما گرچه نقشی در زندگی اخلاقی ما دارند، اصولاً نابالغ‌اند. منطق ما را قادر می‌کند تا از آن‌ها فراتر رویم.\n چنین ایده‌ای در ابتدا مجاب‌کننده به‌نظر می‌رسد. تأمل اخلاقی منطقی غالباً بهتر از واکنش‌های فوری و احساسی است و باید هم اینگونه باشد. اما دیدگاه بلوم دربارۀ منطق، مثل دیدگاه ‌هایت و پینکر به‌طور عجیبی محدود است: از نظر او منطق همان بی‌طرفی است؛ به‌معنای توسعۀ «سیستم‌های پاداش و تنبیهی که به‌طور بی‌طرفانه‌ای در جامعه اعمال می‌شود». اینجا هم هنجار همکاری به‌عنوان اصلی بنیادین پیش‌فرض گرفته شده است که به‌وسیلۀ آن می‌توانیم تصمیم بگیریم که به کدام شهودهای اخلاقی خود توجه کنیم.\n اگر بحث دربارۀ اصول اخلاقی سفت‌وسختی باشد که منطقاً باید به آن‌ها ملزم باشیم، مثلاً اصول اخلاقی مدنظر پیتر سینگر در رابطه با وظیفۀ ما در برابر غریبه‌ها، بلوم چنین اصولی را غیرواقع‌گرایانه خواهد دانست؛ چراکه هیچ نظریۀ تکاملی قابل‌قبولی نمی‌تواند چنین الزاماتی را برای انسان تعیین کند. اما همچون ادعاهای جاشوا گرین، اینجا هم فکت‌هایی دربارۀ ماهیت زیست‌شناختی ما که در روان‌شناسی تکاملی توضیح داده می‌شود، نمی‌تواند به‌تنهایی اساس هنجارهای اخلاقی را بسازد. بلوم در مقایسه با هایت، در حوزۀ اخلاق، متفکری ریزبین‌تر است و تجویزات او کمتر جنبۀ تعلیمی دارد؛ اما او هم مانند هایت ظاهراً فرض می‌گیرد که حوزۀ روان‌شناسی مرجعیت خاصی دارد تا ما را راهنمایی اخلاقی کند و به‌سوی همکاری اجتماعی براند و اینکه این راهنمایی، مافوق تأملات منطقی و اخلاقی معمول است.\n هدف سلیگمن برای تولید اجتماعی قوی‌تر و بافضیلت‌تر، ظاهراً نیازمند چیزی بیشتر از رساله‌های مکتوب دربارۀ اخلاقیات است. او و همکارانش نیز رهبری اخلاقی را ضروری می‌دانند. این همان وجه تخصص اخلاق است که ویلیام دیمن، استاد تعلیم و تربیت در دانشگاه استنفورد و ان کولبی، استاد مشاوره در دانشگاه استنفورد، در کتاب قدرت آرمان‌ها؛ داستان واقعی انتخاب اخلاقی به بررسی آن می‌پردازند.\n دیمن و کولبی برای استدلال‌های خود، از داستان‌های رهبرانی اخلاقی‌ مانند النور روزولت و نلسون ماندلا استفاده می‌کنند. آن‌ها به تحلیل ویژگی‌های روان‌شناختی‌ای می‌نشینند که این آدم‌ها را قادر ساخت تا هم از ساختار زیست‌شناختی و هم از زمینۀ اخلاقی خود فراتر روند. گرچه دیمن و کولبی نقشی برای علم عصب‌شناسی نیز در روان‌شناسی اخلاق قائل می‌شوند، ادعا می‌کنند که بخش اعظمی از پژوهش‌های کنونی ناقص است؛ چون «الگوهای فکری متخصصان سطح بالا یا نابغه‌های خلاق ممکن است ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشد» و هنوز ویژگی‌ها بررسی نشده‌اند. آن‌ها از اعتقاد سلیگمن دربارۀ فضائل و مفهوم زندگی معنادار و نه فقط شاد استفاده می‌کنند و آن را به زیربنایی برای انعطاف‌پذیری در مواجهه با چالش‌های اخلاقی تبدیل می‌کنند. هدفشان از این کار آن است که به ما نشان دهند چگونه با به‌کارگیری تخصص و رهبری اخلاقی می‌شود به کشمکش‌های اخلاقی طولانی پایان داد.\n پشت جلد این کتاب، نقل‌قولی از سلیگمن هست که می‌گوید: روان‌شناسی درحال‌حاضر اخلاقیات سطحی و اخلاقیات عمیق را از هم سوا می‌کند.‌ اخلاقیات سطحی را می‌توان در شهودهای اخلاقی سریع و بدون‌تفکری یافت که داریم. اما اخلاقیات عمیق، تصمیمات فکرشده‌ای هستند که می‌گیریم. این تصمیمات با صداقت، ایمان، فروتنی و آرمان همراه‌اند. کتاب قدرت آرمان‌ها نوشتۀ دیمن و کولبی کتابی است که برای اخلاقیات عمیق باید به سراغ آن رفت.\n بنا به این دیدگاه، روان‌شناسان می‌توانند با استفاده از تخصص خود، میان غریزه‌های احساسی ما در مسائل اخلاقی و بینش‌های اخلاقی والاتر ما تمایز قائل شوند. اما همان‌طور که دیدیم، اشتباه است که بگوییم تخصص در روان‌شناسی که علمی طبیعی‌توصیفی است، می‌تواند به کسی این صلاحیت را بدهد تا تعیین کند چه چیزی از نظر اخلاقی درست یا غلط است. همواره این فرض در میان است که اصول مبنایی و تجویزی اخلاق، مقدم بر هر پژوهش روان‌شناختی‌ای هستند.\n علی‌رغم رتوریکی که دیمن و کولبی در رابطه با جست‌وجو برای حقایق اخلاقی والاتر به کار بسته‌اند، اصل اخلاقی اولیه‌ای که همواره در این‌نوع ادبیات روان‌شناسانه استفاده می‌شود، اصلی هابزی است که بر حل اختلافات یا ترویج همکاری مبتنی است. جاشوا گرین در کتاب خود به‌نام قبایل اخلاقی هشدار می‌دهد که حتی کسانی که به‌دنبال توافق عملی هستند، نیازمند«فلسفۀ اخلاقی روشن و منسجم‌اند؛ یعنی نوعی قطب‌نمای اخلاقی ثانوی که وقتی نمی‌شود به احساسات درونی اعتماد کرد، ما را راهنمایی کند». پس علاوه‌بر مطرح‌کردن این سؤال که آیا پژوهش روان‌شناختی می‌تواند هنجارهای اخلاقی را توجیه کند یا خیر، باید این را نیز بپرسیم که آیا هنجار حداقلی همکاری که روان‌شناسان از آن استفاده می‌کنند، می‌تواند به‌تنهایی قطب‌نمای اخلاقی مطمئنی در اختیارشان بگذارد؟\n تحولات اخیر در حرفۀروان‌شناسی، در این زمینه مأیوس‌کننده است. در جولای ۲۰۱۵ گروهی از پژوهشگران به رهبری دیوید هافمن، از وکلای شرکت حقوقی سیدلی آستین، گزارشی دربارۀ تبانی مسئولان انجمن روان‌شناسی امریکا با وزارت دفاع و سازمان سیا در حمایت از شکنجه منتشر کرد. این گزارش که دستور آن را انجمن روان‌شناسی امریکا در نوامبر ۲۰۱۴ داده بود، شواهدی گسترده را دربارۀ این تبانی با جزئیات مطرح می‌کند. انجمن روان‌شناسی امریکا منشور اخلاقی خود را اصلاح کرد تا راه تبانی در شکنجه و مشارکت در آن را سخت‌تر کند. مسئولان انجمن روان‌شناسی برای این کار مجموعه‌ای از محدودیت‌های اخلاقی خیلی کُلی را برای شرکت روان‌شناسان در بازپرسی مقرر کردند. انگیزۀ رهبران انجمن روان‌شناسی از این کار، ظاهراً سودهای کلان مالی بوده که کمک‌هزینه‌های وزارت دفاع فراهم می‌کرده است. این واقعه، شکنندگی اخلاقیات را به‌خوبی نشان می‌دهد.\n نویسندگان گزارش در نتیجه‌گیری خود می‌نویسند: از روان‌شناسانی که برای امرار معاش، بیماران را درمان می‌کنند، شنیده‌ایم که وقتی دربارۀ دخالت روان‌شناسانی می‌اندیشند که عمداً از تکنیک‌های خشونت‌بار بازپرسی استفاده می‌کنند، واقعاً از نظر جسمانی احساس ضعف می‌کنند. این دیدگاه روان‌شناسانی است که از آموزش و مهارت خود برای معاینۀ روان آسیب‌دیده و شکنندۀ بیمارانشان و برای درک و همدلی با شدت درد روانی آن‌ها استفاده می‌کنند تا شاید بتوانند آن‌ها را درمان کنند. تفکر دربارۀ عضوی از حرفه‌شان که از همان آموزش و مهارت برای اعمال آسیب روانی یا جسمی عمدی به فردی بازداشت‌شده استفاده می‌کند، حال آن‌ها را به هم می‌زند. می‌شود احساسشان را درک کرد.\n به‌سادگی می‌توان روان‌شناسانی را تصور کرد که ادعا می‌کنند متخصص اخلاق‌اند و چنین واکنشی را نوعی «عکس‌العمل شهودی» اعتمادناپذیر می‌دانند؛ واکنشی که باید با استدلال‌های پیچیده‌تر بر آن غلبه کرد. اما بی‌اعتمادی به واکنش‌های فوری و احساسی ممکن است باعث شود انسان‌ها دیگر قطب‌نمایی عملی نداشته باشند تا در دوران بحران، یعنی زمانی که قضاوت‌های ما شدیداً به چالش کشیده شده‌اند، آن‌ها را راهنمایی کند یا با انگیزه‌های نیرومند غیراخلاقی مقابله کند.\n از گزارش هافمن و اسناد پشتیبان آن می‌فهمیم که پس از حملات ۱۱ سپتامبر، انجمن روان‌شناسی امریکا در دسامبر ۲۰۰۱ «قطعنامه علیه تروریسم» را صادر کرد تا همکاری‌هایی را جلب کند که در آن‌ها روان‌شناسان به مبارزه با تروریسم کمک می‌کنند. کاملاً درک‌شدنی است که بسیاری از دانشگاهی‌ها، آن موقع می‌خواستند کمک کنند تا چنین توحش مخربی دیگر هرگز تکرار نشود. قطعنامۀ انجمن روان‌شناسی امریکا در دسامبر ۲۰۰۱ منجر به تشکیل جلسه‌ای در خانۀ مارتین سلیگمن شد. این نشست که «گروهی متشکل از شانزده کارمند اطلاعات و استاد برجسته از کشورهای مختلف» در آن حضور داشتند، برای این برگزار شد که دربارۀ واکنش‌ها به افراط‌گرایی اسلامی بحث کند. استیفن بند، رئیس واحد علم رفتاری در اف‌.بی.‌آی بعدها گزارش داد که «مجمع سلیگمن منجر به تولید سندی فوق‌العاده شد که می‌توان زیاد دربارۀ آن مانور داد؛ خیلی زیاد».\n ازجمله افراد حاضر در جلسۀ اول کرک هابرد، رئیس تحقیقات بخش ارزیابی عملیات در سازمان سیا و جیمز میچل بودند. میچل یکی از دو روان‌شناسی است که با بروس یسن معماران اصلی طرح شکنجۀ سازمان سیا شدند و به اجرای آن کمک کردند. طرح شکنجۀ سازمان سیا اصولاً مبتنی بر نظریۀ «درماندگی آموخته‌شدۀ» سلیگمن بود. این نظریه نقش مهمی در شکل‌گیری فکری میچل داشت؛ مثلاً میچل در مقاله‌ای به سال ۱۹۸۴ مبتنی بر تحقیق پایان‌نامۀ کارشناسی‌اش، دربارۀ ناتوانی شناختی‌ای که از حالت افسردگی به‌وجود می‌آید، به این نظریه استناد می‌کند. میچل با کمک سلیگمن، کارمندان ارتش امریکا را با این نظریه آشنا کرد. این گروهِ ارتشی، دربارۀ روش‌های خشونت‌بار بازپرسی مشغول مطالعه بودند.\n در سال ۲۰۰۲ از سلیگمن در سن‌دیگو دعوت کردند تا در کنفرانسی با پشتیبانی مالیِ طرح «زنده‌ماندن، گزیر، مقاومت و فرار» (زگموف) دربارۀ درماندگی آموخته‌شده سخنرانی کند. مجری این طرح، آژانسی نظامی به‌نام «آژانس بازتوانی پرسنل مشترک» بود که خود تحت‌الحمایۀ «اتحادیۀ رهبران نظامی ایالات متحده» محسوب می‌شد. وقتی وزارت دفاع و سیا برنامۀ بازداشت‌های خود را آغاز کردند، زگموف به آن‌ها پیشنهاد داده بود تا نیروهایشان را آموزش دهد. هدف اولیۀ تأسیس زگموف، آموزش خلبان‌ها بود تا در صورت اسیرشدن، چگونه زنده بمانند یاچگونه در برابر شکنجه مقاومت کنند. به‌همین خاطر مربیان این طرح نیازمند تخصص در نحوۀ مقاومت در برابر شکنجه بودند و این مستلزم آن بود که نحوۀشکنجه‌کردن را نیز بلد باشند. میچل و یسن، روان‌شناسان آموزشگاه‌های زگموف بودند. آموزش نظریۀ درماندگی آموخته‌شده به بخشی اجباری از این آموزش‌ها تبدیل شده بود.\n سلیگمن معتقد است که دلیل علاقۀ میچل و یسن به وضعیت درماندگی آموخته‌شده فقط این بود که مقاومت در برابر شکنجه را آسان کنند. نویسندگان گزارش هافمن این را باورپذیر نمی‌دانند. آن‌هامی‌نویسند: به‌نظر ما دشوار می‌توان مشکوک نشد که یکی از دلایل علاقۀسازمان سیا به یادگیری درماندگی آموخته‌شده این بوده است که ببینند چطور می‌توان از آن در بازپرسی دیگران استفاده کرد.\n خیلی زود مشخص شد که درماندگی آموخته‌شده برای به‌دست‌آوردن اطلاعات انسانی فایده‌ای ندارد. علی سوفان، بازپرس اف.‌بی.‌آی، به‌وضوح این شکست را در کتاب خود به‌نام پرچم‌های سیاه؛ داستان محرمانۀ ۱۱ سپتامبر و جنگ علیه القاعده توصیف کند. این کتاب شرح شکنجۀ وحشیانۀ یکی از زندانیان است که قبلاً همکاری می‌کرده است. او به‌طور نادرست شناسایی شده بود و بعد از شروع شکنجه‌ها هیچ اطلاعات مفیدی نداد.\n در گزارش کمیتۀ منتخب اطلاعات سنا دربارۀ طرح بازپرسی و بازداشت آژانس مرکزی اطلاعات آمده است که تکنیک‌های زیادی ازجمله محرومیت از خواب، نگهداری در اطاق منجمد و ۸۳ بار غرق مصنوعی روی این زندانی با نام ابوزبیده امتحان شد تا جایی که به هیستری و استفراغ مبتلا شد و در آخر «کاملاً بی‌واکنش شد؛ طوری که حباب‌هایی از دهان بازش بیرون می‌آمد». گزارش کمیتۀ سنا به‌روشنی توضیح می‌دهد که این «تکنیک‌های پیشرفتۀ بازپرسی» هیچ اطلاعاتی را که نمی‌شد از راه‌های دیگر به‌دست آورد، فراهم نکرده و حتی در بسیاری از موارد، اطلاعات غلطی دربارۀ مسائل امنیتی خیلی مهم ایجاد کرده است.\n گزارش سنا همچنین به اطلاع ما می‌رساند که سازمان سیا بازنمایی نادرستی از این طرح را به قانون‌گذاران و وزارت دادگستری ارائه داد مبنی بر اینکه این طرح «حجم عظیمی از اطلاعات حیاتی» به‌دست می‌دهد. سیا گفت دو زندانی‌ای که میچل آن‌ها را شکنجه کرد، یعنی ابوزبیده و خالد شیخ‌محمد، به زبان آورده‌اند که «اکثرِ مردم امریکا ضعیف‌اند، انعطاف ندارند و نمی‌توانند از دستیابی تروریست‌ها به اهدافشان جلوگیری کنند». اما گزارش سنا به ما می‌گوید «هیچ سند عملیاتی و بازپرسی از طرف سیا وجود ندارد که نشان دهد خالد شیخ‌محمد یا ابوزبیده این حرف‌ها را زده‌اند».\n یسن و میچل باوجود ناتوانی آشکار «تکنیک‌های پیشرفتۀ بازپرسی» به اِعمال آن‌ها ادامه دادند و سرانجام ۸۱ میلیون دلار برای این‌کار پول گرفتند. وقتی که در اواخر ۲۰۰۴ دخالت روان‌شناسان در بازپرسی‌های گوانتانامو و عراق در مقاله‌ای از نیویورک‌ تایمز برملا شد، انجمن روان‌شناسی امریکا کارگروهی را مسئول کرد تا قضیه را بررسی کنند و منشوری اخلاقی منتشر کنند. یکی از اعضای هیئت به نام دایان هالپرن هنگام بحث دربارۀ این گزارش، اصرار داشت تأکید کند که شکنجه مؤثر نبوده است. اما کارگروه اصلاً مسئلۀ موثربودن را مطرح نکرد و هیچ حرفی در این رابطه به میان نیاورد.\n وقتی کمیتۀ منتخب اطلاعات سنا، گزارش مفصل خود را دربارۀ شکنجۀ رسمی در دسامبر ۲۰۱۴ منتشر کرد، جاناتان ‌هایت در توئیتر خود لینک مقاله‌ای از مت موتیل، دانشجوی دکتریِ سابقش را به اشتراک گذاشت که ادعا می‌کرد این گزارش نظر هیچ‌کس را در رابطه با اخلاقی‌بودن یا تأثیر شکنجه تغییر نمی‌دهد و علت آن هم تعصبی شناختی‌ است که ارزیابی مردم را از شواهد منحرف می‌کند. موتیل هشدار می‌دهد که هیچ‌یک از ما نباید فرض بگیریم که عقایدمان دربارۀ شکنجه مبتنی بر حقایق است؛ اما باوجوداین، حقایقی قطعی‌ وجود دارد. یکی از آن‌ها این است که روان‌شناسان سودهای مالی زیادی از طریق همکاری در شکنجۀ رسمی به دست آوردند و این در حالی بود که شواهد به‌روشنی نشان می‌داد این روش‌ها غیرمؤثر است.\n این درسی مهم دربارۀ شکنندگی اخلاقی ماست. این درس باید ما را از خطرات سپردن مرجعیت اخلاقی به دست منابعی که هیچ صلاحیتی برای این مرجعیت ندارند، مانند دانشمندان علم رفتار انسان آگاه کند. روان‌شناسیْ ابزاری است که می‌تواند برای اهداف خوب یا بد به کار گرفته شود. این، هم در روان‌شناسی اخلاق صادق است و هم تمام حوزه‌های دیگر پژوهش روان‌شناختی. تخصص در آموزش افراد برای غلبه بر شهودهای اخلاقی، فقط در صورتی از نظر اخلاقی خوب است که در خدمت اهدافی خوب باشد. این اهداف را باید با ملاحظات دقیق اخلاقی تعیین کرد.\n روان‌شناسان مدت‌هاست نقشی حیاتی در ارتش داشته‌اند و کارهایی باارزش و انسانی‌ کرده‌اند، کهنه‌سربازانی بازگشته از جنگ را درمان کرده‌اند، دستورالعمل‌های گزینش طراحی کرده‌اند و پدیده‌هایی همچون اختلال استرسی پس از ضایعۀ روانی۴ را مطالعه کرده‌اند. اما وقتی صنعت دفاع در سال، صدها میلیون دلار برای حمایت از پژوهش‌های چه بنیادی و چه کاربردیِ مربوط به روان‌شناسی ارتش هزینه می‌کند، همیشه تضادی بالقوه میان ارائۀ نتایج دلخواه ارتش و تولید علم عینی وجود خواهد داشت.\n در آگوست ۲۰۱۵ برایان نوسک روان‌شناس و ۲۶۹ همکار دیگر او گزارشی به‌نام «برآورد تکرارپذیری در علوم روان‌شناختی» منتشر کردند. موضوع این گزارش تلاش آن‌ها جهت تکرارکردن نتایج یکصد بررسی منتشرشده در مقالات در سه ژورنال روان‌شناسی بود. فقط ۳۹ درصد از تلاش‌ها در تکرار به نتایج مشابه رسید. بعدازآن، بحث‌های گسترده‌ای دربارۀ روش‌های نادرست یا فریبکارانۀ مورداستفادۀ روان‌شناسان بالا گرفت. اینجور یافته‌ها قطعاً برای وزارت دفاع خوشایند نبوده است؛ چون شاید امنیت ملی ما را به این شاخۀ علم واگذار کرده باشد و تا حدی هم واگذار کرده است.\n مایکل متیوز، استاد روان‌شناسی مهندسی در آکادمی ارتش ایالات متحده و رئیس سابق بخش نوزده انجمن روان‌شناسی امریکا که به روان‌شناسی نظامی اختصاص دارد، در کتاب ۲۰۰۴ خود با عنوان سرسخت؛ چگونه روان‌شناسی، جنگ را متحول می‌کند؟ توضیح می‌دهد چگونه روان‌شناسی به ابزاری ضروری برای نبرد جهانی علیه تروریسم تبدیل شد. استفاده از روان‌شناسی اجتماعی و روان‌شناسی مثبت به‌طور ویژه به اولویت‌هایی برای ارتش تبدیل شده‌اند.\n بنا به گفتۀ متیوز، بخشی از ماجرا به‌دلیل «به‌دست‌آوردن دلِ» افراد، هم در داخل کشور و هم در میدان‌های عملیات است. او همچنین یکی از اهداف بسیار مهم رفتاریِ ارتش را ایجاد روحیۀ «قتل انتخابی»۵ می‌داند. او می‌گوید:\n دسته‌ای از تکنیک‌های درمانی شناخت‌محور بر حذف اندیشه‌ها و باورهای غیرمنطقی تمرکز دارند. می‌توان از این تکنیک‌ها برای تغییر ساختار عقاید سربازان در رابطه با کشتار استفاده کرد. این مداخله‌ها را می‌توان در شبیه‌سازی‌های همه‌جانبه‌ای گنجاند که هدفشان ترویج باوری است که بر مبنای آن قتل اختیاری عیبی ندارد.\n طرح جدیدی به‌نام طرح «جامع آمادگی سربازان» در سال ۲۰۰۹ برپا شد تا راه‌های ساختن سربازانی سازگارتر را بررسی کند. این کار از طریق کمک به سربازان برای سازگاری‌های روان‌شناختی موردنیاز صورت می‌گرفت. سلیگمن معیاری برای ارتش طراحی کرد تا با آن، «انعطاف» سربازان سنجیده شود. این معیار «ابزار جهانی ارزیابی» نام داشت. بدین سان روان‌شناسی مثبت، خود را در محور طرح‌های روان‌شناختی ارتش قرار داد. در سال ۲۰۱۰ وزارت دفاع قراردادی سی‌میلیون‌دلاری به مرکز روان‌شناسی مثبت دانشگاه پنسیلوانیا پیشنهاد کرد. این مرکز را سلیگمن تأسیس کرده بود. طبق گزارش هافمن منتقدان معتقدند که این قرارداد پاداشی برای تلاش‌های سلیگمن علیه تروریسم بود. او خودش ماجرا را انکار می‌کند. به‌گفتۀ کتاب متیوز، مسئولان رده‌بالا ارتش معتقدند که مهارت‌های روان‌شناسان مثبت‌گرا برای رشد انعطاف سربازان و ابداع انواع جدیدی از جنگ، بی‌نهایت باارزش است.\n البته متیوز آشکار می‌کند که ارتش نگران نگرشی «کاملاً لیبرال یا شاید به‌شدت چپ‌گرا» در میان روان‌شناسان دانشگاهی است. متیوز مقیاس ارزشی مرتبط را به‌صورتی کاملاً دومقوله‌ای ارائه می‌کند: دانشگاهی‌ها یا موافق ارتش هستند یا مخالف آن. این مقیاس ادعا می‌کند که برخی «ممکن است کمک به ارتش را برابر با همکاری در آدم‌کشی بدانند». متیوز به ما می‌گوید که وقتی در کنوانسیون انجمن روان‌شناسی امریکا در سال ۲۰۰۷ شرکت کرد، فهمید «هر روان‌شناسی که به‌منزلۀ ضدارتش شناخته می‌شد»، مورد خشم قرار نمی‌گرفت. سپس مثال سلیگمن را می‌زند که متهم به «کمک به ارتش در ابداع تکنیک‌های شکنجه از طریق مهندسی معکوس مفهوم درماندگی آموخته‌شده» بود. این کتاب قبل از انتشار عمومیِ گزارش سلیگمن نوشته شده بود. متیوز این اتهامات را «حملات شخصی» می‌داند که ریشه در «احساسات ضدارتشی» دارد.\n البته متیوز امیدوار است که ابزارهای روان‌شناسی مثبت‌گرا همچون رفتاردرمانیِ شناختی و آموزش انعطاف را بتوان به کار گرفت تا فرهنگ عمومی، ازجمله فرهنگ دانشگاهی به‌طور کلی‌تر تغییر کند. جاناتان ‌هایت به‌کرات غیاب محافظه‌کاران را در حرفۀروان‌شناسی اجتماعی نقد کرده است. او اخیراً در مقاله‌ای در مجله آتلانتیک به‌نام «نوازش ذهن امریکایی» که به‌طور مشترک با گرگ لوکیانوف نوشته شده است، پیشنهاد می‌کند که دانشجویان از درمان‌های برگرفته از رفتاردرمانی شناختی استفاده کنند تا انعطاف شخصی خود را افزایش دهند. آن‌ها معتقدند که چنین انعطافی برای مبارزه با فرهنگ قربانی‌شدگی ضروری است. از نظر آن‌ها این فرهنگ، اساس تظاهرات دانشگاهی علیه نژادپرستی و تبعیض جنسیتی است. هایت در مصاحبه‌ای موضوع را تشریح می‌کند:\n به‌نظر من هر چه جلوتر می‌رویم، تنوع نژادی و جنسیتی با وجود اهمیتی که دارند، باید به اولویت‌های پایین‌تری تبدیل شوند. با گذشت هر سال، تنوع سیاسی مهم‌تر و مهم‌ترمی‌شود.\n اولویت‌های او ظاهراً انطباقی فراوان با اولویت‌های وزارت دفاع دارد و نظر او دربارۀ روان‌شناسی اخلاق نیز از آن‌ها حمایت می‌کند. اما باید از خطرات پذیرش توصیه‌های او به‌عنوان یک متخصص مستقل اخلاق برحذر باشیم. نباید فکر کنیم او صلاحیت راهنمایی اخلاقی مناسب را دارد. رشتۀ روان‌شناسی نمی‌تواند روان‌شناسان را برای چنین کاری مجهز کند.\n پل بلوم در مقالۀ خود در مجلۀ آتلانتیک به‌نام «جنبۀ تاریک همدلی» به ما هشدار می‌دهد که همدلی با افرادی که قربانی به شمار می‌آیند، ممکن است با گرایش‌های خشن و تنبیهی در قبال مسئولان مرتبط باشد. در مقابل، ما باید دقت کنیم که مبادا از ادعاهای روان‌شناختی او نسخه‌ای صادر کنیم که چه چیزهایی ارزشمند است و چه چیزهایی بی‌ارزش. همچنین نباید نتیجه بگیریم که به ناظم اخلاقی برای فرهنگی نیاز داریم که از زیادی احساسات همدلانه، آسیب دیده است.\n هیچ روان‌شناسی تاکنون روشی ابداع نکرده است که بتواند جایگزینی باشد برای تفکر اخلاقی و متأملانه، استفاده از اصول و شهود خودمان، سنجیدن آن‌ها در مقابل یکدیگر و انجام بهترین قضاوت ممکن. این زحمتی است که لازم است همه‌مان تقبل کنیم. نمی‌توانیم آن را به مرجعی بالاتر بسپاریم یا کتاب‌های راهنما را جایگزینش کنیم. رنجی که بشر به وجود آورده است، نه‌فقط «تکنیک‌های رفتاری» جدید، بلکه درک اخلاقی ناب‌تری می‌طلبد. ما قطعاً نمی‌توانیم این درک را در کتب جدیدی که ادعا می‌کنند روان‌شناسی، «عقلی برتر» است، به دست آوریم.\n • نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nHaidt, Jonathan. The righteous mind: Why good people are divided by politics and religion. Vintage, 2012\nPinker, Steven. The better angels of our nature: Why violence has declined. Penguin, 2011\nBloom, Paul. Just babies: The origins of good and evil. Crown, 2013\nDamon, William, and Anne Colby. The power of ideals: The real story of moral choice. Oxford University Press, USA, 2015\nGreene, Joshua. Moral tribes: emotion, reason and the gap between us and them. Atlantic Books Ltd, 2014\nHoffman, David H. Report to the Special Committee of the Board of Directors of the American Psychological Association: Independent Review Relating to APA Ethics Guidelines, National Security Interrogations, and Torture. 2015\nthe Senate Select Committee on Intelligence. The Senate Intelligence Committee Report on Torture: Committee Study of the Central Intelligence Agency’s Detention and Interrogation Program. Melville House\nBrian Nosek and others. Estimating the Reproducibility of Psychological Science. science. 2015\nMatthews, Michael D. Head strong: how psychology is revolutionizing war. Oxford University Press, 2013\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را تسمین شاو نوشته است و در تاریخ ۲۵ فوریه ۲۰۱۶ با عنوان «The Psychologists Take Power» در وبسایت نیویورک ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «روان‌شناسان به قدرت می‌رسند»  و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• تمسین شاو (Tamsin Shaw) دانشیار مطالعات اروپا و مدیترانه و فلسفه در دانشگاه نیویورک و همچنین نویسندۀ کتاب شک‌گرایی سیاسی نیچه (Nietzsche’s Political Skepticism) است. [۱] دراین روش تصاویری متناوب از مغز درحال فعالیت و سپس در حال استراحت گرفته می‌شود و از یکدیگر بطور دیجیتالی تفریق می‌گردند، که حاصل این پردازش عملکرد مغزی در اثر تغییرات جریان خونی در مغز را از لحاظ فیزیولوژیکی نشان می‌دهد [ویکی‌پدیا]. [۲] Learned helplessness [۳] Nonzero-sum games [۴] PTSD [۵] Adaptive killing\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157810.json b/train/528157810.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..007ca367e831a60cb0f8250e80b1be014be803d2 --- /dev/null +++ b/train/528157810.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت", + "subtitle": "وقتی دانشمندان از صنعت پول بگیرند، نه از دولت، امکان دست‌کاری در تحقیقات بالا می‌رود", + "introduction": "یک دانشجوی پست‌دکتری در دانشگاه هاروارد، با بررسی انبوهی از اسناد مربوط به تحقیقات پزشکی در سال‌های دهۀ ۷۰، فهمید تبانیِ بزرگی میان مدیران صنعت قند و دانشمندانِ این دانشگاه در جریان بوده است. در واقع، صنعت قند به این پژوهشگران پول می‌داد تا اثبات کنند دلیلِ اصلی بیماری‌های قلبی چربی است و قند نقشی در این میان ندارد. برای ده‌ها سال، این تحقیقاتِ دست‌کاری‌شده مبنای برنامه‌های تعذیه‌ای بوده است.", + "content": "آناهاد اوکانر، نیویورک‌ تایمز — اسنادی که به‌تازگی افشا شده‌ است نشان می‌دهد صنعت قند در دهۀ شصت میلادی به دانشمندان پول می‌داد تا ارتباط میان مصرف قند و بیماری‌های قلبی را کم‌اهمیت جلوه دهند و درعوض بر چربی‌های اشباع‌شده به‌عنوان عامل اصلی این بیماری‌ها تأکید کنند.\n یکی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سن‌فرانسیسکو به‌تازگی موفق به کشف اسناد داخلی صنعت قند شده است و آن‌ها را در نشریۀ طب داخلی به‌نام ژورنال انجمن پزشکی آمریکا۱ به چاپ رسانده است. این اسناد اشاره دارند که پنج دهه پژوهش درمورد تغذیه و بیماری‌های قلبی که شامل توصیه‌های رژیمی امروز هم می‌شود‌، احتمالاً به‌صورتی گسترده تحت‌تأثیر صنعت قند شکل گرفته‌اند.\n استنتون گلانتز، استاد پزشکی دانشگاه کالیفرنیا و یکی از نویسندگان ژورنال، گفته است که «آن‌ها می‌توانستند مباحث مربوط به قند را تا دهه‌ها منحرف کنند».\n اسناد مذکور نشان می‌دهند گروهی تجاری موسوم به «بنیاد پژوهش قند»، که امروزه به‌عنوان «انجمن قند» شناخته می‌شود، به سه دانشمند هاروارد مبلغی در حدود پنجاه‌هزار دلار (به‌ارزش امروز) پرداخته است تا مروری را بر تحقیقاتِ مربوط به قند، چربی و بیماری قلبی در سال ۱۹۶۷ منتشر نمایند. پژوهش‌های مورداستفاده در این «مرور تحقیقات» را گروه قند دست‌چین کرده بودند. مقاله‌ای که در مجلۀ معتبر پزشکی نیوانگلند منتشر شده بود ارتباط میان قند و سلامتی قلبی را کوچک شمرد و چربی اشباع‌شده را عاملِ اساسی در این زمینه معرفی کرد.\n با اینکه اسنادی که در آنها از این اعمال نفوذ پرده برداشته شده، مربوط به پنجاه سال پیش است، گزارش‌های جدیدتر نشان می‌دهند که صنایع غذایی به تأثیرگذاری بر علم تغذیه ادامه داده‌اند.\n در سال گذشته، مقاله‌ای در روزنامۀ نیویورک تایمز برملا کرد که کوکاکولا، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ نوشابه‌های قندی، میلیون‌ها دلار برای تأمین مالی پژوهشگران مقرر کرده است، پژوهشگرانی که به‌دنبال کم‌اهمیت جلوه‌دادن ارتباط میان نوشیدنی‌های قندی و چاقی هستند. در ماه ژوئن، خبرگزاری آسوشیتد‌پرس گزارش کرد که تولیدکنندگان آب‌نبات از مطالعاتی حمایت مالی نموده‌اند که مدعی هستند کودکانی که آب‌نبات مصرف می‌کنند کم‌وزن‌تر از کودکان دیگر هستند.\n دانشمندان هاروارد و مدیران صنعت قند که با آن‌ها هم‌دست بودند دیگر زنده نیستند. یکی از دانشمندانی که مبلغی از سوی صنعت قند دریافت کرده بود، مارک هگزتد بود. وی تا جایی به کار خود ادامه داد که سرپرست تغذیۀ دپارتمان کشاورزی ایالات متحده شد. در این مقام وی به تنظیم پیش‌نویس سندی کمک کرد که نسخۀ اولیۀ دستورالعمل غذایی دولت فدرال بود. دانشمند دیگر دکتر فردریک جی.استر رئیس دپارتمان تغذیۀ هاروارد بود.\n انجمن قند، در بیانیه‌ای در پاسخ به گزارش ژورنال، گفته است که مرورِ سال ۱۹۶۷ زمانی منتشر شد که نشریاتِ پزشکی نوعاً از پژوهشگران نمی‌خواستند که نام حامیان مالی‌شان را آشکار کنند. مجلۀ پزشکی نیوانگلند تا سال ۱۹۸۴ نیز چنین درخواستی ننمود.\n این بیانیه همچنین اعلام می‌کند که «صنعت قند می‌بایست شفافیت بیشتری در فعالیت‌های پژوهشی خود به کار می‌برد». بااین‌حال این بیانیه همچنان، از پژوهش‌های انجام گرفته با حمایت مالی صنعت مذکور، حمایت می‌کند، چراکه این دست پژوهش‌ها را دارای نقشی مهم و دانش‌افزا در مباحث علمی می‌داند. این بیانیه می‌گوید دهه‌های متمادی پژوهش به این نتیجه رسیده است که «قند نقش بارزی درمورد بیماری قلبی ندارد».\n دکتر گلانتز معتقد است این افشاگری‌ها ازآن‌رو اهمیت دارند که بحث‌های مربوط به مضرات نسبی قند و چربی اشباع‌شدهْ امروزه نیز ادامه دارد. برای دهه‌های متمادی، مقامات رسمیْ شهروندان امریکایی را به کاهش مصرف چربی تشویق می‌کرده‌اند. این روند بسیاری از مردم را به تهیۀ غذاهای کم‌چربی و پرقند سوق داده است. این همان مسئله‌ای است که امروزه کارشناسان آن را به‌دلیل تشدید بحران چاقی سرزنش می‌کنند.\n دکتر گلانتز همچنین گفته است: «حرکت صنعت قند بسیار هوشمندانه بود، چراکه مقالات منتشرشده در قالب مروری بر تحقیقات، به‌خصوص اگر در مجلات برجسته به چاپ برسند، می‌توانند بر شکل‌گیری کلیت مباحث علمی مؤثر باشند.»\n دکتر هگزتد از پژوهش خود برای تأثیرگذاری بر توصیه‌های غذایی دولت استفاده کرده است. این توصیه‌ها بر چربی اشباع‌شده به‌عنوان عاملی برای بیماری قلبی تأکید می‌کند، درحالی‌که، به‌طور گسترده، قند را کالری خالی۲ و درعوض مرتبط با پوسیدگی دندان توصیف می‌کند. امروزه هشدارهای مربوط به چربی اشباع‌شده به‌عنوان اساس راهبردهای غذایی دولت باقی است، بااین‌حال در سال‌های اخیر انجمن قلب امریکا، سازمان جهانی سلامت (بهداشت) و باقی سازمان‌های سلامت شروع به هشدار در این خصوص نموده‌اند که مقادیر زیاد قندِ افزوده می‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی گردد.\n ماریون نستله -استاد تغذیه، مطالعات غذایی و سلامت عمومی در دانشگاه نیویورک- در سرمقالۀ شمارۀ جدید ژورنال نوشته است که اسناد مذکورْ شواهد قانع‌کننده‌ای در این باره به دست می‌دهد که: صنعت قند پژوهشی را برساخته است تا صریحاً قند را از این اتهام مبرا کند که عاملی مخاطره‌آمیز برای بیماری‌های قلبی‌عروقی محسوب می‌شود.\n او می‌گوید: «فکر می‌کنم این مسئله ترسناک است. شما هیچ‌گاه نمونه‌هایی چنین فاش و آشکار [از انحراف واقعیات علمی] نمی‌یابید.»\n دکتر والتر ویلت رئیس دپارتمان تغذیه در دانشکدۀ سلامت عمومی هاروارد گفته است که قواعد آکادمیک دربارۀ «تعارض منافع» به‌صورت بارزی از دهۀ شصت تغییر کرده‌اند، بااین‌حال مقالات صنعتِ قند به‌عنوان یادآور این موضوع باقی مانده‌اند که چرا پژوهش باید به‌جای حمایت مالیِ صنعت از حمایت مالی دولت برخوردار باشد.\n دکتر ویلت گفت پژوهشگرانْ داده‌های محدودی برای ارزیابی خطرِ نسبیِ قند و چربی داشتند. او افزود: «با درنظرگرفتن داده‌هایی که امروز در دست داریم، نشان داده‌ایم که کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، به‌ویژه نوشابه‌هایی که با قند شیرین شده‌اند، عواملی مخاطره‌ساز برای بیماری‌های عروقی محسوب می‌شوند، بااین‌حال نوع رژیم چربی نیز اهمیت بسزایی دارد.»\n مقالۀ منتشرشده در ژورنالْ بر هزاران صفحه مکاتبات و اسناد دیگری تکیه دارد که کریستین کرنز، دانشجوی پست‌دکتریِ دانشگاه کالیفرنیا در سن فرانسیسکو، از آرشیو دانشگاه هاروارد، دانشگاه ایلینوی و دیگر کتابخانه‌ها به دست آورده است.\n این اسناد نشان می‌دهند که در سال ۱۹۶۴ جان هیکسون به‌عنوان یکی از مدیران رده‌بالای صنعت قند و شکر، درمورد نقشه‌ای با سایرین به بحث پرداخته است. طبق این نقشه، قرار بوده است تصور عمومی «به‌وسیلۀ پژوهش، اطلاعات و برنامه‌های قانونیِ» آن‌ها عوض شود.\n در آن زمان مطالعاتی برای نشان‌دادن رابطۀ میان رژیم‌های حاوی قند زیاد و آمار بالای بیماری قلبی در کشور انجام شد. در همان زمان دانشمندانی دیگر، ازجمله فیزیولوژیست برجستۀ مینه سوتا به‌نام انسل کِیز در حال تحقیق بر روی نظریه‌ای رقیب بودند که، طبق آن، چربی اشباع‌شده و کلسترولِ غذاییْ بیشترین خطر را برای بیماری قلبی دارند.\n آقای هیکسون پیشنهاد کرده بود که با یافته‌های هشداردهنده‌ درخصوص قند به‌وسیلۀ پژوهش‌های مورد حمایت صنعت قند مقابله شود. او نوشت: «در این صورت می‌توانیم داده‌ها را منتشر نماییم و اشتباه مخالفان خود را نشان دهیم.»\n در سال ۱۹۹۵ آقای هیکسون از پژوهشگران هاروارد برای نوشتن یک «مرور تحقیقات» کمک خواست تا مطالعات ضد قند را کم‌ارزش کند. او به آن‌ها ۶۵۰۰ دلار پرداخت که معادل کنونی آن ۴۹هزار دلار است. آقای هیکسون مقالاتی را جهت بازبینی برای آن‌ها انتخاب کرد و تصریح کرد نتایجی مقصود او است که در حمایت از قند باشند.\n دکتر هگزتد از دانشگاه هارواد، دوباره به مدیران قند اطمینان داد: «ما به‌خوبی از منافع ویژۀ شما آگاه هستیم و تا جایی که بتوانیم درصدد تأمین آن‌ها برمی‌آییم.»\n در طول کار، پژوهشگران هاروارد پیش‌نویس‌های ابتدایی را به نظر آقای هیکسون می‌رساندند و در این خصوص با وی مشاوره می‌کردند و، در مقابل، رضایت او از نتایج حاصل‌شده را به‌عنوان پاسخ دریافت می‌کردند. دانشمندان هاروارد داده‌های مربوط به قند را به بهانۀ ضعف رد کردند و به داده‌هایی تکیه کردند که بر چربی اشباع‌شده تکیه می‌کرد. آقای هیکسون گفته بود : «بگذارید به شما اطمینان دهم که این کاملاً همان چیزی است که ما در ذهن داشتیم و منتظر شمایل مکتوب آن بودیم.»\n به‌گفتۀ دکتر گلانتز بعد از انتشار آن «مرورِ تحقیقات»، بحث درمورد قند و بیماری قلبی از رونق افتاد، درحالی‌که بسیاری از سازمان‌های سلامتْ رژیم‌های کم‌چربی را موردتأیید قرار دادند. او گفت: «بر اساس استانداردهای امروز، روش آن‌ها از اخلاق دور بوده است.»\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را آناهاد اوکانر نوشته است و در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «How the Sugar Industry Shifted Blame to Fat» در وب‌سایت نیویورک‌ تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت» و با ترجمۀ نرگس نخجوانی منتشر کرده است.•• آناهاد اوکانر (Anahad O’Connor) روزنامه‌نگار و خبرنگار نیویورک تایمز است و دربارۀ موضوعات مربوط به سلامت و علم می‌نویسد. کتاب ده چیزی که لازم است بخورید (The 10 Things You Need to Eat)، نوشتۀ اوکانر، در سال ۲۰۱۰ در فهرست پرفروش‌های نیویورک تایمز قرار گرفت. [۱] JAMA [۲] کالری خالی به مواد غذایی‌ای اطلاق می‌شود که انرژی‌زا هستند، اما حاوی هیچ مادۀ غذایی‌ای نیستند.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157811.json b/train/528157811.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b171b0a46788f4d052caf3bb70397d346997df28 --- /dev/null +++ b/train/528157811.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا نگهداری از حیواناتِ خانگی اساساً غیراخلاقی است؟", + "subtitle": "در جهانی اخلاقی نه حیوان خانگی وجود دارد، نه آکواریوم و نه باغ‌وحش", + "introduction": "استاد حقوق دانشگاه راتگرز، گری فرانسیون، نظرات رادیکالی دربارۀ حقوق حیوانات دارد. او می‌گوید حقوق حیوانات تا حد زیادی بی‌معنی شده است و این وضعیت ناشی از نظرات پیتر سینگر است که عموماً او را پدر جنبش حقوق حیوانات می‌نامند. سینگر استفاده از حیوان را فی‌نفسه رد نمی‌کند؛ او تنها به رنج‌کشیدن حیوان توجه می‌کند. اما به‌عقیدۀ فرانسیون، وقتی دربارۀ حقوق حیوانات صحبت می‌کنیم، در درجۀ اول دربارۀ یک «حق» صحبت می‌کنیم: حقِ دارایی کسی نبودن.", + "content": "گری فرانسیون و آنا چارلتون، ایان — ما با شش سگِ نجات‌یافته زندگی می‌کنیم. به‌استثنای یکی از آن‌ها، که در عملیات نجات سگ‌های حامله به ‌دنیا آمد، همۀ آن‌ها از موقعیت‌های بسیار غمناکی به اینجا آمدند، از شرایطی که در آن به‌شدت مورد آزار قرار می‌گرفتند. این سگ‌ها درواقع حیوانات پناه‌جویی هستند که ما خانۀ خود را با آن‌ها قسمت می‌کنیم. ما بسیار دوستشان داریم، اما قویاً معتقدیم که آن‌ها نباید از همان اول وجود می‌داشتند.\n ما مخالف اهلی‌کردن و مالکیت حیوانات خانگی هستیم، چراکه این‌ها نقض حقوق اساسی حیوانات است.\n اصطلاح «حقوق حیوانات» تا حد زیادی بی‌معنی و پوچ شده است. هر‌کس معتقد باشد قفس‌های مرغ‌ها در مرغداری باید کمی بزرگ‌تر باشد یا بگوید گوساله‌ها قبل از اینکه به‌زور سلاخی شوند باید، به‌جای انزوا، در واحدهای اجتماعی زندگی کنند از موضع معروف به «حقوق حیوانات» دفاع کرده است. این وضعیت تا حد زیادی ناشی از نظرات پیتر سینگر است، نویسندۀ کتاب آزادی حیوانات۱ که به‌طور گسترده به‌عنوان پدر جنبش حقوق حیوانات شناخته می‌شود.\n مشکل اتصاف پیتر سینگر به صفت پدری این است که او سودگرایی است که حقوق اخلاقی را یکسره رد کرده و از اقداماتی حمایت می‌کند که از نظر او رنج را کاهش می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر، پدر جنبش حقوق حیواناتْ حقوق حیوانات را کاملاً رد می‌کند و دعای خیرِ خود را نثار مرغداری‌های بدون قفس، مزارع خوک عاری از سلول‌های انفرادی و تقریباً تمام بهره‌کشی‌های خوب‌وخوشی می‌کند که تقریباً تمام خیریه‌های بزرگِ «رفاه حیواناتْ» آن را ترویج کرده‌اند. سینگر مروج حقوق حیوانات نیست؛ او مروج رفاه حیوانات است. او استفادۀ انسان از حیوان را فی‌نفسه رد نمی‌کند؛ او تنها به رنج‌کشیدن آن‌ها توجه می‌کند. سینگر در سال ۲۰۰۶ در مصاحبه‌ای با مجلۀ وگان گفت می‌تواند «جهانی را تصور کند که انسان‌ها در آن، در اکثر مواقع، غذای گیاهی می‌خورند، اما گاهی نیز خودشان را به وعده‌ای اشرافی دعوت می‌کنند که از تخم‌مرغ محلی۲ یا شاید گوشت حیواناتی تشکیل شده باشد که، در شرایط طبیعی، زندگی خوبی برحسب گونه‌شان دارند و پس از مدتی بدون درد در مزرعه کشته می‌شوند.»\n ما اصطلاح حقوق حیوانات را در شیوه‌ای متفاوت به کار می‌بریم، شبیه به‌شیوه‌ای که اصطلاح حقوق بشر را در رابطه با حقوق بنیادینِ نوع بشر به کار می‌بریم، به‌عنوان‌مثال اگر بگوییم انسان حق زندگی دارد، منظورمان این است که علاقۀ بنیادین او به ادامۀ زندگی باید مورد حمایت قرار گیرد، حتی اگر استفاده از اعضای بدنِ او بدون رضایتش باعث نجات جان ده انسان دیگر شود. حقْ راهی برای دفاع‌کردن از علایق و منافع است. حق، صرف‌نظر از عواقب، از منافع و علایق دفاع می‌کند. این محافظتْ مطلق نیست و ممکن است تحت شرایط خاصی از بین برود، اما نمی‌تواند صرفاً به‌خاطر تبعاتش ملغی شود. «حیواناتِ غیرانسان» این حقِ اخلاقی را دارند که منحصراً به‌عنوان منابع انسان‌ها مورد استفاده قرار نگیرند، صرف‌نظر از اینکه رفتار با آن‌ها انسانی باشد یا نباشد، حتی اگر استفاده از حیوانات به‌عنوان منابع قابل‌جایگزین باعث شود انسان‌ها از نتایج مطلوبی بهره‌مند شوند.\n وقتی دربارۀ حقوق حیوانات صحبت می‌کنیم، در درجۀ اول دربارۀ یک حق صحبت می‌کنیم: حقِ دارایی کسی نبودن۳. دلیلش هم این است که اگر حیوانات ازلحاظ اخلاقی دارای اهمیت هستند و اگر حیوانات صرفاً شیء نیستند، نمی‌توانند متعلق به کسی باشند یا تصرف شوند. اگر آن‌ها دارایی باشند، لاجرم شیء هستند و لاغیر. به این موضوع در سیاقی انسانی بیندیشید. همۀ ما به‌طور کلی توافق داریم که تمام انسان‌ها، صرف‌نظر از ویژگی‌های خاص خود، این حق بنیادین و پیش‌قانونی را دارند که با آن‌ها همچون دارایی شخصی رفتار نشود. هیچ‌کدام از ما به‌بردگی‌گرفتن انسان‌ها را نمی‌پذیریم. این بدین معنی نیست که چنین چیزی دیگر وجود ندارد؛ وجود دارد، اما کسی از آن دفاع نمی‌کند.\n با انسانِ برده دیگر مانند یک شخص رفتار نمی‌شود و این یعنی بردهْ دیگر موجودی نیست که ازلحاظ اخلاقی اهمیت داشته باشد. به همین خاطر است که برده‌داری را نمی‌پذیریم. انسانِ برده چیزی است که به‌طور کامل خارج از جامعۀ اخلاقی قرار دارد. تمام علایق و منافع یک برده را ممکن است شخصی دیگر، یعنی مالک او، ارزش‌گذاری کند. مالک ممکن است تصمیم بگیرد برده را همچون عضوی از خانواده گرامی بدارد یا کمترین روزی و امکانات را در اختیار او بگذارد و به‌شکلی وحشتناک با او رفتار کند. ممکن است منافع و علایقِ بنیادین برده بی‌ارزش تلقی شوند.\n در انگلستان و ایالات متحده قوانین بسیاری وجود داشت که ادعا می‌شد برای نظارت بر برده‌داریِ نژادمحور وضع شده است. این قوانین فایده‌ای نداشت، زیرا قوانین نظارتی تنها در مواقعی موضوعیت دارند که اختلافی بین برده و مالکِ او وجود داشته باشد. پیروزیِ مالک برده در تمام این اختلاف‌هاست که نهاد برده‌داری را شکل داده است. اینجاست که هیچ چالش جدی‌ای حقوق مالکیت مالک را تهدید نمی‌کند.\n همین مشکل درمورد موجودات غیرانسانی نیز وجود دارد. اگر حیوانات دارایی هستند، نمی‌توانند هیچ ارزش ذاتی یا درونی‌ای داشته باشند. آن‌ها تنها دارای ارزش عارضی یا خارجی هستند. آن‌ها اشیایی هستند که ما ارزششان را تعیین می‌کنیم. آن‌ها حقوقی ندارند. ما حق داریم، به‌عنوان مالکِ دارایی، آن‌ها را ارزش‌گذاری کنیم. حتی می‌توانیم انتخاب کنیم که هیچ ارزشی برای آن‌ها قائل نباشیم.\n قوانین زیادی وجود دارند که ظاهراً استفادۀ ما از حیواناتت را کنترل می‌کنند. درواقع تعداد این قوانین بسیار بیشتر از قوانینی است که برای کنترل برده‌داری وضع شده بود. این‌ها نیز، مانند قوانینی که برده‌داری را کنترل می‌کردند، بی‌فایده هستند. این قوانین تنها زمانی محلی از اعراب دارند که منافع و علایق انسان و حیوان با هم در تضاد باشند. اما انسان‌ها حقوقی دارند، ازجمله حق مالکیت و استفاده از دارایی‌شان. حیواناتْ دارایی هستند. وقتی قانون تلاش می‌کند منافع انسان و غیرانسان را به حالت تعادل درآورد، نتیجه از پیش مشخص است.\n علاوه‌براین، ازآنجاکه حیوانات دارایی شخصی هستند، معیار رفاه آن‌ها همواره بسیار پایین خواهد بود. دفاع از منافع حیوانات مستلزم هزینه است و این بدین معنی است که از این منافع، در اغلب مواقع، تنها در موقعیت‌هایی دفاع خواهد شد که سود اقتصادی به‌همراه داشته باشد. یافتن معیار رفاهی که بهره‌کشی از حیوانات را سودمندتر نکند کار دشواری است، مثلاً قوانینی که طبق آن‌ها حیوانات بزرگ قبل از ذبح باید بیهوش شوند خسارت به لاشۀ حیوان و جراحات کارگری را کاهش می‌دهد. نگهداری از گوساله‌ها در واحدهای اجتماعیِ کوچک‌تر به‌جای سلول‌های انفرادی، استرس و بیماری‌های ناشی از آن را کاهش داده و درنتیجه هزینه‌های دام‌پزشکی را نیز پایین می‌آورد.\n اقدامات در جهت رفاه حیواناتْ هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد، اما این افرایشِ هزینه اغلب بسیار ناچیز است، (مثل جایگزینی قفس‌های رایج با «قفس‌های اصلاح‌شده» در اتحادیۀ اروپا) و با درنظرگرفتن کشش تقاضا به‌ندرت بر روی تقاضای کلی تأثیر می‌گذارد. به‌هرحال، رفتار ما با حیواناتی که برای تأمین غذا از آن‌ها استفاده می‌کنیم، هرقدر هم «انسانی» باشد، باز همچنان در معرض شباهت به رفتاری است که اگر با یک انسان انجام می‌شد شکنجه به حساب می‌آمد. چیزی به‌نام استثمارِ خوب و بجا و «شاد» وجود ندارد.\n اگرچه حقِ «دارایی کسی نبودن» نوعی حق منفی است و ارتباطی با هیچ‌کدام از حقوق مثبتی ندارد که موجودات غیرانسانی می‌توانند داشته باشند، اما به‌رسمیت‌شناختن همین یک حقِ منفی نیز می‌تواند به‌عنوان تعهدی اخلاقی ما را به ملغی‌کردن بهره‌کشی‌ِ نهادینه ملزم کند. این بهره‌کشی ضرورتاً فرض می‌کند حیوانات اشیایی هستند که می‌توانیم آن‌ها را برای اهداف خود استفاده کرده یا بکشیم.\n اینجا می‌خواهیم اندکی از بحث منحرف شده و بگوییم، هرچند آن چیزی که از آن صحبت می‌کنیم ممکن است افراطی به نظر برسد، درواقع این‌طور نیست. درواقع باورهای متداولِ ما دربارۀ حیوانات چنین است که بدون درنظرگرفتن حقوق نیز به نتیجۀ تقریباً یکسانی خواهیم رسید.\n باور متداول دربارۀ حیوانات این است که استفاده از آن‌ها و کشتنشان توسط انسان ازلحاظ اخلاقی جایز است، اما نباید رنج و مرگ غیرضروری را به آن‌ها تحمیل کنیم. هر برداشتی هم که از مفهوم ضرورت در این زمینه داشته باشیم رواداشتن رنج و مرگ غیرضروری بر حیوانات به‌خاطر اهداف بیهوده قابل‌درک نیست. ما این موضوع را در زمینه‌های مشخصی به‌طور واضح تشخیص می‌دهیم، مثلاً بسیاری از مردم هنوز هم واکنشی به‌شدت منفی به مایکل ویک دارند، بازیکن آمریکایی فوتبال آمریکایی که مشخص شد در سال ۲۰۰۷ در مبارزات سگ‌ها نقش داشته است. چرا بعد از گذشت تقریباً یک دهه همچنان از ویک عصبانی هستیم؟ جواب ساده است: ما کار ویک را اشتباه می‌دانیم، زیرا تنها توجیه او این بود که از آسیب‌رساندن به آن سگ‌ها لذت برده و سرگرم شده است؛ لذت و تفریح نمی‌تواند توجیهی کافی باشد.\n بسیاری از مردم، شاید بیشتر آن‌ها، مخالف گاوبازی هستند و حتی بیشترِ محافظه‌کاران در بریتانیا مخالف شکار روباه هستند. چرا؟ زیرا این ورزش‌های خونین، بنا به تعریف خود، متضمن هیچ ضرورتی نیستند که تحمیل رنج و مرگ بر حیواناتِ غیرانسان را توجیه کند. هیچ‌کس نگفت اگر ویک در جنگ‌انداختن میان سگ‌ها مهربان‌تر بود سزاوار سرزنش کمتری بود. هیچ‌کدام از مخالفان ورزش‌های خونین نمی‌گویند این ورزش‌ها باید مهربانانه‌تر باشند، زیرا متضمن رنجی غیرضروری هستند. آن‌ها یکسره مخالف چنین فعالیت‌هایی هستند و از براندازی آن‌ها دفاع می‌کنند، زیرا این فعالیت‌ها به هر‌شکلی برگزار شوند ضداخلاقی هستند.\n مشکل اینجاست که ۹۹.۹۹۹ درصد استفاده‌های ما از حیوانات، به‌لحاظ اخلاقی، از فعالیت‌هایی که اکثرِ ما به آن‌ها اعتراض می‌کنیم، قابل تمییز نیستند.\n بیشترین استفادۀ ما از حیوانات برای تأمین غذاست. ما سالانه بیش ازشصت‌میلیارد حیوان را برای مصارف غذایی می‌کشیم و این بدون احتساب تقریباً یک‌تریلیون حیوان دریایی‌ای است که انسان‌ها سالیانه می‌‌کشند. ما برای سالم‌بودن احتیاجی به خوردن حیوانات نداریم. درواقع تعداد فزاینده‌ای از مراجع اصلی بهداشت و درمان، ازجمله مؤسسۀ ملی بهداشت در آمریکا، انجمن قلب آمریکا، خدمات بهداشت ملی بریتانیا و انجمن رژیم غذایی بریتانیا اعلام کرده‌اند رژیم گیاه‌خواری معقول می‌تواند درست به‌اندازۀ رژیم حاوی غذاهای حیوانی مغذی باشد. بعضی مراجع از این هم فراتر رفته و می‌گویند رژیم گیاه‌خواری می‌تواند از رژیم همه‌چیزخواری سالم‌تر باشد. به‌هرحال نمی‌توان به‌شکلی موثق ادعا کرد که برای سلامتی به محصولات حیوانی نیاز داریم. و اینکه پرورش حیوانات فاجعه‌ای زیست‌محیطی است.\n ما از محصولات حیوانی استفاده می‌کنیم، زیرا از طعم آن‌ها لذت می‌بریم. به‌عبارت‌دیگر، ما هم تفاوتی با ویک نداریم، جز اینکه به‌جای اینکه خودمان به حیوانات صدمه بزنیم به دیگران پول می‌دهیم که این کار را برایمان انجام دهند. استفادۀ ما از حیوانات برای تفریح یا ورزش نیز غیرضروری است. تنها استفادۀ ما از حیوانات که به‌شکلی آشکار بیهوده نیست استفاده از آن‌ها در تحقیقات برای یافتن درمان بیماری‌های خطرناک است. ما کالبدشکافی موجود زنده را به‌عنوان امری غیرقابل‌توجیه ازلحاظ اخلاقی رد می‌کنیم، حتی اگر ضرورت داشته باشد: ادعایی که وقتی پای پژوهش تجربی در میان باشد، به‌اعتقاد ما مشکل‌آفرین می‌شود. اما اخلاقی‌بودنِ تشریح موجود زنده در مقایسه با اخلاقی‌بودن استفاده از حیوانات برای تأمین غذا، پوشاک، سرگرمی و دیگر اهدافْ مستلزم تحلیل دقیق‌تری است. براساس باورهای متداول‌ِ ما، تقریباً تمام استفاده‌های دیگر ما از حیوانات می‌توانند به‌راحتی اموری ضداخلاقی تلقی شوند.\n خلاصۀ کلام: چه طرف‌دار حقوق حیوانات باشید و تصدیق کنید که آن‌ها باید حقی بنیادین و پیشاقانونی مبنی بر «داراییِ کسی نبودن» داشته باشند و چه به باورهای متداول وسنتی پایبند بمانید، نتیجه یکسان است: اساساً تمام استفاده‌های ما از حیوانات باید پایان یابد.\n گفتن اینکه حیوانات حق دارند دارایی کسی نباشند به این معنی است که ما از لحاظ اخلاقی ملزم هستیم که از آن‌ها همچون اشیا استفاده نکنیم، حتی اگر این استفاده برای ما سودی داشته باشد. در بحث حیوانات اهلی، این بدین معنی است که ما به‌کلی جلوی به‌وجودآمدن آن‌ها را بگیریم. ما از لحاظ اخلاقی موظفیم مراقب موجودات محقی باشیم که در کنارمان هستند، اما ازطرف‌دیگر ملزم هستیم که اجازه ندهیم تعداد بیشتری از آن‌ها پا به عرصۀ وجود بگذارند.\n این شامل سگ‌ها، گربه‌ها و دیگر حیواناتی است که به‌عنوان یار و همراه در خدمت ما هستند.\n ما با شش سگی که در خانه داریم همچون اعضای محترم خانواده رفتار می‌کنیم. قانون از این تصمیم حمایت می‌کند، زیرا ما می‌توانیم هرطور که می‌خواهیم دارایی خود را ارزش‌گذاری کنیم. این در حالی است که ما می‌توانستیم از آن‌ها به‌عنوان سگ‌های نگهبان استفاده کنیم و عملاً بدون هیچ رابطۀ عاطفی‌ای در بیرون از خانه نگاهشان داریم. می‌توانیم همین الان آن‌ها را در اتومبیل گذاشته و به یک پناهگاه منتقل کنیم، جایی که اگر کسی آن‌ها را به سرپرستی قبول نکند کشته خواهند شد، یا می‌توانیم از دام‌پزشک بخواهیم آن‌ها را بکشد. قانون از این تصمیم‌ها نیز حمایت خواهد کرد. ما مالکان دارایی هستیم. آن‌ها دارایی هستند. ما صاحب آن‌ها هستیم.\n واقعیت این است که در ایالات متحده بیشتر ِسگ‌ها و گربه‌ها، در اثر پیری یا در خانه‌هایی که به آن‌ها عشق بورزند، نمی‌میرند. آن‌ها برای مدتی نسبتاً کوتاه خانه‌ای برای زندگی دارند و بعدازآن یا به مالک دیگری سپرده می‌شوند یا به پناهگاه برده می‌شوند یا رها یا کشته می‌شوند.\n اهمیتی ندارد که مالک یک حیوان را، آن‌طور که بعضی از حامیان حیوانات اصرار دارند، «قیم» یا «حامی» توصیف کنیم. چنین توصیفی بی‌معنی است. اگر شما این حق قانونی را دارید که سگِ خود را برای کشتن به پناهگاه ببرید یا خودتان به‌شکلی بدون درد او را بکشید، دیگر اهمیتی ندارد خودتان یا سگتان را چه می‌نامید. سگ شما دارایی شماست. تا جایی که به قانون مربوط می‌شود، آن عده از ما، که با حیوان‌های همدم خود زندگی می‌کنیم، مالکان آن‌ها بوده و تا زمانی که حداقل میزان غذا، آب و سرپناه را برایشان تأمین می‌کنیم این حق قانونی را داریم که آن‌طور که شایسته می‌دانیم با آن‌ها رفتار کنیم. بله، محدودیت‌هایی در اِعمال حقوق مالکیت ما وجود دارد، اما این محدودیت‌ها سازگار با ارزش بسیار کمی است که برای منافع حیوان‌های همدم خود قائل هستیم.\n اما همین‌طور که از فکر وحشتناک زندگی بدون سگ، گربه یا حیوان خانگیِ محبوبتان منقلب می‌شوید، حیوانی که به‌عنوان یکی از اعضای خانواده خود گرامی‌اش می‌دارید، احتمالاً فکر می‌کنید: «اما صبر کن، اگر همه را مجبور کنیم که با حیوانات خود آن‌طور رفتار کنند که من با حیوانم رفتار می‌کنم چطور؟»\n مشکل این پاسخ این است که، حتی اگر بتوانیم طرحی عملی و اجرایی ارائه دهیم که مالکان حیوانات را ملزم به فراهم‌آوردن سطح بالاتری از رفاه برای آنان کند، آن حیوانات باز هم دارایی خواهند بود. ما همچنان قادر خواهیم بود هیچ ارزشی برای زندگی آن‌ها قائل نباشیم و آن‌ها را بکشیم یا به پناهگاه‌هایی ببریم که، اگر کسی سرپرستی‌شان را بر عهده نگیرد، در آنجا کشته خواهند شد.\n ممکن است پاسخ دهید که با چنین چیزی نیز یکسره مخالف هستید و اینکه باید مردم را از کشتن حیوانات منع کنیم، مگر در شرایطی که در آن وسوسه می‌شویم با مرگ آسان موافقت کنیم، مثل بیماری‌های لاعلاج و درد بسیار شدید و… و اینکه باید پناهگاه‌ها را از کشتن حیوانات منع کنیم، مگر اینکه کشتن حیوان به‌نفع خود او باشد.\n پیشنهاد شما تقریباً این است که دارایی‌بودن حیوانات را ملغی کنیم. چنین امری مستلزم این است که با آن‌ها طوری رفتار کنیم که شبیه به رفتار ما با کودکان انسان باشد. در این صورت آیا پرورش حیوانات، برای اینکه یار و همدم ما باشند، قابل‌قبول است؟\n جواب ما همچنان یک «نۀ» قاطع است.\n توسعۀ استانداردهای عمومی دربارۀ چگونگی رفتار با حیوانات به‌عنوان «اعضای خانواده» و گره‌گشایی از همۀ مسائل مربوط، به‌عنوان مسئله‌ای عملی تقریباً غیرممکن است. صرف‌نظر از این موضوع، چنین موضعی نمی‌پذیرد که اهلی‌کردن حیوانات، با چشم‌پوشی از اینکه چطور با حیوانات برخورد می‌شود، خودْ مشکلات اخلاقی بزرگی را به وجود می‌آورد.\n حیوانات اهلی کاملاً وابسته به انسان‌ها هستند، انسان‌هایی که تمام وجوه زندگیِ آن‌ها را کنترل می‌کنند. برخلاف کودکان، که به‌هرحال روزی مستقل خواهند شد، حیوانات هرگز مستقل نخواهند شد. دلیل اهلی‌سازی حیوانات دقیقاً همین است، می‌خواهیم حیواناتِ اهلی به ما وابسته باشند. آن‌ها برای همیشه در جهنمِ آسیب‌پذیری و ضعف باقی خواهند ماند و برای همۀ امورشان به ما متکی خواهند بود. ما آن‌ها را پرورش دادیم تا سازگار و نوکرصفت باشند و ویژگی‌هایی داشته باشند که خوشایند ماست، هرچند بسیاری از این ویژگی‌ها برای حیوانات زیان‌آور است. ممکن است آن‌ها را به یک معنی خوش‌حال کنیم، اما این رابطه هرگز نمی‌تواند طبیعی یا عادی باشد. هرچقدر هم که با آن‌ها خوب رفتار کنیم، به جهان ما تعلق ندارند. این موضوعْ کم‌وبیش درمورد تمام حیوانات اهلی صادق است. آن‌ها همیشه به ما وابسته هستند. ما برای همیشه زندگی آن‌ها را کنترل می‌کنیم. آن‌ها حقیقتاً «حیوانات برده» هستند. ممکن است برخی از ما اربابان خیرخواهی باشیم، اما واقعاً نمی‌توانیم چیزی فراتر از آن باشیم.\n کسانی هم هستند مثل سو دونالدسون و ویل کیملیکا که در کتاب خود زوپلیس۴ (۲۰۱۱) می‌گویند انسان‌ها به هم وابسته هستند و می‌پرسند چه اشکالی دارد اگر حیوانات به ما وابسته باشند؟ روابط انسانی ممکن است متضمن وابستگی به یکدیگر باشد، اما این وابستگی یا برمبنای انتخاب است یا نشان‌دهندۀ تصمیمات اجتماعی برای مراقبت از اعضای آسیب‌پذیرترِ جامعه‌ای است که به هم پیوند خورده و جنبه‌های پیچیدۀ یک قرارداد اجتماعی از آن‌ها محافظت می‌کند. به‌علاوه، ذات وابستگیِ انسانیْ فرد وابسته را از حقوق اصلی محروم نمی‌کند، حقوقی که، در صورت زیان‌آور‌بودن وابستگی، قابل‌دفاع هستند.\n بعضی از افراد در پاسخ به موضع ما می‌گویند سگ‌ها، گربه‌ها و دیگر حیوانات خانگی حق تولیدمثل دارند. چنین موضعی می‌تواند ما را ملزم به تکثیر به‌شکلی نامحدود کند، چراکه نمی‌توانیم هیچ محدودیتی برای حق تولیدمثل حیوانات خانگی تعیین کنیم. اما، دربارۀ موضع کسانی که نگران‌اند پایان اهلی‌سازی به‌معنای ازدست‌رفتن تنوع گونه‌ای باشد، باید گفت حیوانات اهلی موجوداتی هستند که ما، به‌وسیلۀ پرورش انتخابی و حبس، خلقشان کرده‌ایم.\n بعضی از منتقدین ادعا کرده‌اند که موضع ما تنها به حق منفیِ «دارایی کسی نبودن» مربوط می‌شود و به حقوق مثبتی نمی‌پردازد که حیوانات می‌توانند داشته باشند. این اظهارنظر درست است، اما اگر این حق، یعنی حق دارایی کسی نبودن، را به رسمیت بشناسیم اهلی‌کردن به‌کلی پایان می‌یابد. ما ملزم به حمایت از حیوانات اهلی‌ای خواهیم بود که درحال‌حاضر وجود دارند، اما تعداد بیشتری از آن‌ها را به وجود نمی‌آوریم.\n اگر همۀ ما شخص‌بودن حیوانات را بپذیریم، همچنان باید دربارۀ حقوق حیوانات غیراهلی‌ای بیندیشیم که در میان ما و در مناطق بایر زندگی می‌کنند. اما اگر به‌اندازۀ کافی به استفاده‌نکردن از حیوانات اهلی برای غذا، پوشاک و مصارف دیگر اهمیت می‌دادیم، بدون شک، می‌توانستیم بگوییم آن حقوق مثبت چه باید باشند. مهم‌ترین چیز این است که حق منفی دارایی کسی نبودن را برای حیوانات به رسمیت بشناسیم. این عملْ ما را متعهد به براندازی هرگونه بهره‌کشیِ نهادینه می‌کند که منجر به کالاشدگی و کنترل آن‌ها توسط انسان‌ها می‌شود.\n ما سگ‌هایمان را دوست داریم، اما قبول کنید: اگر جهانْ جهانی عادلانه‌تر و منصفانه‌‌تر بود، هیچ حیوان‌ خانگی‌ای‌ وجود نداشت و هیچ چراگاهی پر از گوسفند و هیچ طویله‌ای پر از گاو و خوک و هیچ مزرعه‌ای پر از مرغ‌های تخم‌گذار نمی‌شد. هیچ آکواریوم یا باغ‌وحشی هم در کار نبود.\n اگر حیوانات از لحاظ اخلاقی مهم هستند، باید در تمام جنبه‌های رابطۀ خود با آن‌ها بازنگری کنیم. موضوعی که باید با آن مواجه شویم این نیست که، با همۀ اصلاحات سطحی‌ای که در شیوه‌های صنایعِ استفاده از حیوانات اعمال می‌شود، آیا بهره‌کشیِ ما از آن‌ها انسانی است یا خیر، بلکه باید ببینیم اصلاً می‌توانیم استفاده از آن‌ها را توجیه کنیم یا خیر.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را گری فرانسیون و آنا چارلتون نوشته‌اند و در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان «The case against pets» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «چرا نگهداری از حیواناتِ خانگی اساساً غیراخلاقی است؟» و با ترجمۀ امیر قاجارگر منتشر کرده است. •• گری فرانسیون (Gary L. Francione) استاد حقوق در دانشگاه راتگرز است و در آنجا نظریة حقوق حیوانات و حقوق درس می‌دهد. کتاب آخر او، که با همکاری آنا چارلتون نوشته است، با عنوان حقوق حیوانات؛ رویکرد الغای برده‌داری (Animal Rights: The Abolitionist Approach) در سال ۲۰۱۵ چاپ شده است. ••• آنا چارلتون (Anna E. Charlton) استاد راهنمای دانشگاه راتگرز و یکی از بنیانگذاران کلینیک حقوق حیواناتِ راتگرز است. [۱] Animal liberation [۲] Free-Range Eggs: در تعریف وزارت کشاورزی ایالات متحده، تولیدکنندگان به‌شرطی حق استفاده از این برچسب روی تخم‌مرغ‌های خود را دارند که حیواناتِ آن‌ها فقط در سالن‌های دربسته نگهداری نشوند و به محیط آزاد هم دسترسی داشته باشند. [۳] The right not to be property [۴] Zooplis\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157812.json b/train/528157812.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b200571f72e066bea374ed170e74a650d0ca6a7c --- /dev/null +++ b/train/528157812.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سلیقه در عصر گزینه‌های بی‌پایان", + "subtitle": "چگونه می‌توانیم بین گزینه‌های مختلف انتخابی خردمندانه داشته باشیم؟", + "introduction": "تابه‌حال پیش آمده برای خریدِ کالایی به سایتی مراجعه کنید و بعد از خواندن نظرات سردرگم‌تر شوید؟ آیا شده در رستوران ندانید از میانِ آن‌همه غذا کدام‌یک را انتخاب کنید؟ یا تابه‌حال شده چیزی را بخرید و بعد از مدتی با خود بگویید آن موقع چه فکری کردم که این را خریدم؟ این نوشتار، بر پایۀ مطالعات روان‌شناسی و علومِ‌ اعصاب، راه‌حل‌هایی برای این‌گونه موقعیت‌ها ارائه می‌دهد.", + "content": "تام وندربیلت، نوتیلوس — آب‌معدنی گازدار یا آب معمولی؟ گلابی ارگانیک یا معمولی؟ هتل چهارستاره یا سه‌ستاره؟ ما در جهان مدرن با سِیلی از گزینه‌های مختلف در بازار مصرف روبه‌رو هستیم و، درعین‌حال، اینترنت نه‌تنها فرصت‌های مصرفِ پیشِ ‌روی ما را گسترش می‌دهد (برای نمونه، بیشترِ موسیقی جهان از طریق اینترنت بر روی گوشی هوشمند در دسترس ماست)، بلکه فرصت‌های نو و گوناگونی پیشِ‌ روی ما می‌نهد تا دریابیم دیگران چه چیزهایی را می‌پسندند و چه چیزهایی را نمی‌پسندند.\nمن چندین سال، تا زمان انتشار کتابم با عنوان شاید از این هم خوشتان بیاید: سلیقه در عصر انتخاب بی‌پایان۱ در سال ۲۰۱۶، جدیدترین تحقیقات در زمینۀ رفتار مصرف‌کننده را از طریق علوم‌اجتماعی، روان‌شناسی و عصب‌پژوهی مورد کاوش قرار دادم. اکنون، برای آنکه به شما کمک کنم تا راه خود را از میان مسیر پرپیچ‌وخم گزینه‌های بی‌پایان پیدا کنید، تا خردمندانه و کارآمدتر و با خودآگاهیِ بیشتر انتخاب کنید، بخشی از آن تحقیقات را به‌صورت فهرستی از توصیه‌ها خلاصه کرده‌ام، اگرچه در این مورد پرسش‌ها را نیز ذکر کرده‌ام. این پرسش‌ها بر پرسش‌هایی واقعی مبتنی هستند که در جریان تحقیقاتم با آن‌ها روبه‌رو شده‌ام و بعدتر از زبان دوستان و خوانندگان نیز آن‌ها را شنیده‌ام.\nشب پیش در سایت تریپ‌اَدوایزر در حال جست‌وجو برای یافتن هتلی در شهر فلورانس بودم. چندین ساعت، نظرات کاربران را خواندم؛ پس‌ازآن، نسبت به زمانی که فرایند گزینش را آغاز کرده بودم، به انتخاب خودم کمتر اطمینان داشتم. آیا من در سایت‌هایی نظیر تریپ‌اَدوایزر و یلپ، می‌توانم به «خرد جمعی»۲ اعتماد کنم؟\nنخست، بیایید عبارت «خرد جمعی» را موشکافی کنیم. جیمز سورُویکی در کتاب معروف خود با عنوان خرد جمعی که در سال ۲۰۰۴ منتشر شده است، حقیقتی را مطرح می‌کند که اغلب نادیده انگاشته می‌شود؛ این حقیقت عبارت از آن است که «در صورتی که اعضای گروهی از یکدیگر مستقل باشند، با احتمالِ بسیار بیشتری به تصمیم مناسب دست خواهند یافت». به‌دیگرسخن، جمع در صورتی از بخت بهتری برای تصمیم‌گیری خردمندانه برخوردار خواهد بود که فقط به «همان داده‌های قدیمی دسترسی نداشته باشد که همه از پیش با آن آشنا هستند». در سایت‌هایی نظیر یلپ، تریپ‌اَدوایزر، آمازون و دیگر سایت‌های پرطرف‌دارِ ارائه‌دهندۀ نظرات و رتبه‌بندی‌های کاربران، مردم در انزوا عمل نمی‌کنند. افراد بسیاری دیدگاه آن‌ها را می‌خوانند. همچنین، پیش از اینکه دیدگاه خود را بنویسند، به‌طور محتمل نظرات افراد بسیاری را خوانده‌اند.\nخواندن دربارۀ تجارب غریبه‌ها لزوماً روش بدی برای پیش‌بینی تجربۀ خودمان نخواهد بود. همان‌طور که تحقیقات تیموتی دی.ویلسون، روان‌شناس دانشگاه ویرجینیا، و همکاران وِی نشان می‌دهد، فرایند «جایگزینی» (یادگیری غیرمستقیم از طریق دیگران)، «در مقایسه با شنیدن توصیف یک تجربه، می‌تواند به پیش‌بینی دقیق‌تری از میزان لذت ما از آن تجربه» منجر شود. این امر تاحدودی به این دلیل است که شاید، هنگام سنجش میزان لذت خود از چیزی مثل یک هتل، پیش‌داوری‌های خود را دست‌ِکم می‌گیریم. تاحدودی نیز به آن دلیل است که شاید تمایل داریم دیدگاه خود را به‌نحوی غیرواقعی منحصربه‌فرد در نظر بگیریم.\nاما نظرات دیگران نیز می‌تواند پیش‌داوری‌های خاص خود را به وجود آورد. سینان آرال، استاد مدیریت در انستیتو تکنولوژی ماساچوست، و همکاران وی در آزمایش‌های خود از طریق مکانیسم «پیش‌داوری تأثیر اجتماعی» دریافته‌اند که، برای مثال، وجود یک نظر مثبت می‌تواند تعداد نظرات مثبت بعدی را افزایش دهد. در مقابل، بررسی نظرات کاربران در سایت آمازون نشان داد که نظرات انتهایی دربارۀ یک کتاب با نظرات آغازین دربارۀ آن متفاوت است؛ مشکل آنجاست که انتظاراتِ خوانندگان تحت تأثیر نظرات قبلی قرار می‌گیرد و افراد شروع به نظردادن دربارۀ نظرات دیگران می‌کنند. البته، نظردهندگان معمولاً آن‌هایی هستند که بیشترین انگیزه را برای اظهارنظر دارند، یعنی آن‌هایی که بهترین و بدترین تجارب را داشته‌اند. این امر در توضیح این واقعیت به ما کمک می‌کند که چرا نظرات اینترنتی به‌طور غالب «توزیعی شبیه حرف جِی انگلیسی» دارند: این نظرات اغلب مثبت هستند، دنبالۀ منفی تندی دارند و در وسط دارای فرورفتگی هستند. البته، پیش‌داوریِ انتخاب پیش از اظهارنظر آغاز می‌شود؛ «پیش‌داوری خرید» به آن معناست که افرادی که در نظرات از کالایی تعریف کرده‌اند، ممولاً کسانی هستند که قبلاً آن کالا را خریده اند.\nبه نکات دیگری نیز باید توجه داشت. شاید مکانی اقامتی به آن دلیل در سایت تریپ‌اَدوایزر از معروفیت برخوردار است که ارزان‌قیمت است یا کاربران بسیاری دربارۀ آن نظر داده‌اند، نه لزوماً به آن دلیل که «بهترین» جای اقامت است. طبق مطالعه‌ای در نشریۀ د جرنال آو کنسیومر ریسرچ۳، مقایسۀ نظرات کاربران دربارۀ انواع محصولاتِ موجود در سایت آمازون نشان می‌دهد کالاهایی که بهترین نظرات دربارۀ آن‌ها اظهار شده است، به‌ندرت با کالاهایی همخوانی دارد که در آزمون «گزارش‌های مصرف‌کنندگانْ» بهترین کالا در نظر گرفته شده‌اند.\nسرانجام، به‌دلیل اثر ترتیب‌بندی۴، شاید هرگز چیزهایی را پیدا نکنیم که برایمان محبوب باشند. اخیراً به شهری ساحلی در مکزیک سفر کردم. در ساحل، فردی رستورانی ساده، کوچک و مخصوص غذاهای دریایی را به من نشان داد. خوشمزه‌ترین غذایی که در طول این سفر خوردم در همان رستوران بود. اما هنگامی که در سایت‌های نظردهی آن را جست‌وجو کردم، تنها در پایین فهرست رستوران‌های «معروف» از آن نام برده شده بود.\nپس چه باید کرد؟ از سایت تریپ‌اَدوایزر و نظایر آن با احتیاط استفاده کنید. به رتبه‌بندی کلی و تعدادی از نظرات کاربران نگاهی بیندازید، اما سعی نکنید تمام نظرات را از اول تا آخر بخوانید وگرنه به‌راحتی، از مشاهدۀ ناهمخوانی بین تجارب و انتظارات افراد مختلف، سردرگم خواهید شد. نظراتِ دارای یک یا پنج ستاره را نادیده بگیرید و بر روی نظرات میانی تمرکز کنید، یعنی جایی که افراد با صداقت بیشتری در حال سنجش و بیان احساسات خود هستند. بیشتر به عکس‌هایی نگاه کنید که کاربران گذاشته‌اند نه به نظرات آن‌ها، به‌نحوی‌که خودتان بتوانید نتیجه‌گیری کنید. در پایان، به منابع دیگر هم نگاه کنید. خرد جمعی در یافتن مکان‌های دنج همیشه موفق نیست.\nمن در رستوران، وقت زیادی صرف تصمیم‌گیری برای سفارش غذا می‌کنم، به‌نحوی‌که دوستانم کلافه می‌شوند. چگونه می‌توانم به‌نحوی انتخاب کنم که از آن رضایت ‌خاطر داشته باشم و، به‌طور کلی، چگونه می‌توانم از تجربۀ یک وعدۀ غذایی بیشترین لذت را ببرم؟\nشاید چند رهنمود کلی بتواند به شما کمک کند. تایلر کوونِ اقتصاددان پیشنهاد می‌کند، حداقل در رستوران‌های معروف، غذایی را سفارش دهید که کمتر از همه اشتهاانگیز به نظر می‌رسد، اگر آن‌قدر بد به نظر می‌رسد، حتماً دلیل خوبی وجود داشته که آن را در فهرست غذا جای داده‌اند. پل رُزین روان‌شناس، این راهکار را پیشنهاد می‌کند: اگر می‌خواهید پیش از غذا لذت بیشتری ببرید، غذایی سفارش دهید که قبلاً خورده‌اید؛ به‌این‌ترتیب می‌توانید به خاطرۀ خود از لذت آن غذا دسترسی پیدا کنید. اما اگر می‌خواهید خاطرات جدید ایجاد کنید، یعنی لذت بیشتر در آینده، غذایی جدید سفارش دهید و قبل از اینکه غذا را سر میز بیاورند خیلی دربارۀ آن فکر نکنید. تحقیقات نشان داده است که صرفاً فکر‌کردن دربارۀ غذایی خاص می‌تواند باعث بروز پدیدۀ «سیری حسی»۵ شود، به‌طوری‌که علاقۀ ما به آن غذا، لحظه‌ای که آن را در دهان خود می‌گذاریم (و ظاهراً قبل‌ازآن)، شروع به کاهش می‌کند.\nگوته چنین توصیه‌ای می‌کند: «خوب انتخاب کنید. انتخاب شما کوتاه‌مدت و درعین‌حال بی‌پایان است.» هنگامی که تنها غذا می‌خوریم، عمل به این پیشنهادْ ساده‌تر است. طبق یافته‌های دو روان‌شناس به‌نام‌های دن آریلی و جاناتان لواو، انتخاب غذا در یک گروه می‌تواند به رضایت کمتری منجر شود، زیرا ما اغلب چیزی غیر از غذای مطلوب خود را سفارش می‌دهیم. علت این است که فرد دیگری در میان گروه، غذای مطلوب ما را سفارش داده است. تحقیقات در رستورانی در فرانسه به نوعی راهکار برای این مشکل دست یافته است: هنگامی که تقریباً ۸۵درصد از افرادِ حاضر در گروهی شروع به انتخاب گزینه‌ای می‌کنند، افرادِ دیگر به دنبال تنوع غذایی در انتخاب‌های خود می‌گردند.\nاما شما نباید بر سر یکی از گزینه‌ها خیلی وسواس نشان دهید. این فقط تصمیمی برای انتخاب غذاست و، از دیدگاه یکی از محققان تغذیه به‌نام برایان وانسینک، ما هر روز دویست تا از این انتخاب‌ها انجام می‌دهیم. پشیمانی شما از یک انتخاب غذایی، به‌طور محتمل، تنها تا زمانی طول می‌کشد که شروع به فکر‌کردن دربارۀ وعدۀ غذایی بعدی می‌کنید. بنابراین، چیزی را که دوستتان سفارش داده است، چیزی را که پیشخدمت به‌عنوان «غذای خوب» در آن روز پیشنهاد می‌کند، خاطرۀ غذایی را که دفعۀ پیش خورده‌اید، تمام این‌ها را نادیده بگیرید و فقط غذایی را انتخاب کنید که دلتان می‌خواهد.\nگاهی اوقات چیزی را می‌بینم که قبلاً خریده‌ام و به خودم می‌گویم: «به چه دلیلی این را خریده‌ام؟» واقعاً چقدر می‌توانم یقین داشته باشم که انتخاب‌هایم مرا خوش‌حال خواهد کرد؟\nتصور کنید در لباس‌فروشی هستید و قصد دارید پولیور بخرید. بر روی میزی در جلوی شما، پولیورهایی با رنگ‌های مختلف چیده شده است. رنگ خاصی چشم شما را می‌گیرد، اما نه رنگی که شما به‌طور معمول انتخاب می‌کنید. باوجوداین، تصمیم می‌گیرید آن را امتحان کنید. پیش از آنکه حتی بخواهیم این نکته را بررسی کنیم که شما به چه دلیلی این رنگ را بر رنگ‌های دیگر ترجیح داده‌اید، باید بررسی کنیم که چه عاملی نظر شما را به آن پولیور خاص جلب کرده است. آن‌چنان‌که راجر کارپنتر، استاد روان‌شناسی و عصب‌پژوهی در دانشگاه کمبریج، مطرح می‌کند، این تصمیم ساده که در لحظۀ بعدی به کجا نگاه کنیم انتخابی است که ما اغلب در طول روز انجام می‌دهیم.\nاما این حرکات چشم یا پرش‌های غیرارادی چشم اغلب، آن‌چنان‌که ما تصور می‌کنیم، سریع یا پیش‌بینی‌پذیر رخ نمی‌دهد. آن‌طورکه کارپنتر می‌گوید، «مدت‌زمان زیادی طول می‌کشد تا ما به محرک‌های حسی پاسخ دهیم. این مدت‌زمان، با تکیه بر مبانی فیزیولوژیک صرف، اصلاً معقول به نظر نمی‌رسد». به‌دیگرسخن، چیزی فراتر از واکنش بازتابیِ صِرف در حال وقوع است، به‌نحوی‌که گویی مغز در حال اندیشیدن دربارۀ چگونگی انجام این کنش غیرارادی است. این تنها یکی از عناصر زیربنای نظریۀ کارپنتر مبنی بر وجود «مکانیسمی عصبی» در درون مغز است که به ایجاد رفتار تصادفی کمک می‌کند. از دیدگاه او، «سلول‌های عصبی در درون مغزْ احتمالات را رمزگذاری و با یکدیگر برای تصمیم‌گیری رقابت می‌کنند». بنابراین، در مورد پولیورها باید گفت آن پولیوری که نخست دیده‌اید، حتی اگر آن پولیوری نباشد که از نظر شما جذاب‌تر از بقیه است، شاید صرفاً گزینۀ برندۀ رقابت عصبی در درون مغز شما باشد.\nحال اینکه چیزی قبل از چیزهای دیگر چشم شما را بگیرد، به این معنی نیست که آن را خواهید خرید. اما این مسئلهْ پرسشی را پیش می‌کشد: اگر ما حتی نمی‌توانیم به‌طور کامل دریابیم که چشم ما در لحظۀ بعدی به کجا و به چه چیزی و به چه دلیلی نگاه می‌کند، چقدر می‌توان به عوامل پشت‌پرده و مؤثر در انتخاب رنگِ نهایی اعتماد داشت؟ از دیدگاه کارپنتر، این فرایندی تصادفی است، به‌نحوی‌که از انتخاب گزینه‌های یکسان و تکراری جلوگیری می‌کند. این ماهیت تصادفی درواقع مکانیسمی تکاملی برای بقا بر طبق سازگاری است؛ او می‌گوید، برای مثال، تولیدمثل جنسی را در نظر بگیرید: «نه‌تنها انتخاب زوج آشکارا فرایندی تصادفی است، بلکه تقسیم سلولی و رقابت اسپرم‌ها برای رسیدن به تخمک نیز امری تصادفی است.» این «تصادفی‌بودن خودبه‌خودی» همچنین گویی مکانیسمی ماهرانه برای زیستن در جهانی با گزینه‌های روزافزون در اختیار ما می‌نهد. فقط اجازه بدهید سلول‌های عصبی شما برایتان تصمیم بگیرند.\nبنابراین شما آن چیزی را انتخاب می‌کنید که مطلوب شماست یا اینکه صرفاً انتخاب شماست که ترجیح گزینه‌ای بر دیگری را موجب می‌شود؟ این نظریه تاریخچه‌ای طولانی در روان‌شناسی دارد و تحقیقی تازه از سوی تالی شاروت و همکاران وی نشان می‌دهد که انتخاب شما چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد. در این تحقیق، به آزمایش‌شوندگان گفته می‌شود که قرار است «تصمیم‌گیری زیرآستانه‌ایِ»۶ آنان آزموده شود و چیزی که به آن‌ها نشان داده می‌شود دو مقصد گردشگری است. این نمایش در مدت بسیار کوتاه دو هزارم ثانیه و زیر سطح هشیاری رخ می‌دهد. در واقعیت، آن‌ها تنها رشته‌هایی بی‌معنی از حروف را «می‌بینند». از آن‌ها خواسته می‌شود مقصد مطلوبِ خود را انتخاب کنند و سپس به آن مقصد امتیاز دهند. آن‌ها چیزی را که «انتخاب کرده بودند»، بیش از چیزی که انتخاب نکرده بودند، دوست داشتند، هرچند آن انتخاب را کورکورانه انجام داده بودند.\nبنابراین، همان‌قدر که می‌خواهیم بدانیم چه چیزی را دوست داریم، مایلیم فکر کنیم که می‌دانیم چه چیزی را دوست داریم. انتخاب پولیورِ «مناسب» غالباً عملی انجام‌شده است؛ انتخاب شما، آن را مناسب جلوه می‌دهد. اگر آن انتخاب، در پایان، شما را خوش‌حال نمی‌کند، می‌توانید آن را به عنوان نمونه‌ای از عدم موفقیتِ انتخابِ تصادفیِ بیولوژیک سرزنش کنید.\nفردی که در محل کار در کنار من در اتاقکی می‌نشیند عادت عجیبی دارد؛ او به‌دقت کارهای مختلفِ مرا تقلید می‌کند: تاحدودی شبیه من لباس می‌پوشد (همان پیراهن مرا می‌پوشد)، همیشه فیلم‌هایی را در سینما می‌بیند که من دیده‌ام یا با دیگر همکاران دربارۀ کافۀ جدیدی صحبت می‌کند که «او» دوست دارد، درحالی‌که درواقع من دربارۀ آن کافه به او توضیح داده بودم. چرا این مسئله این‌قدر ناراحت‌کننده است و من برای رفع آن چه کاری می‌توانم انجام دهم؟\nچنین به نظر می‌رسد که شما گیر منحنی «تمایز مطلوب»۷ افتاده‌اید. طبق این نظریه، که نخستین بار ماریلین بروئرِ روان‌شناس آن را مطرح کرده است، وجود آدمی صحنۀ کشمکش دو انگیزۀ ناسازگار است: نیاز به وابستگی و نیاز به تمایز.\nدر این مورد، شما از پیش به گروهی اجتماعی وابسته هستید، یعنی شرکتی که برای آن کار می‌کنید. بنابراین، به‌طور ویژه خواستار هیچ‌گونه وابستگی بیشتر نیستید. شما اکنون نیازمند روش‌هایی برای اظهار شخصیت خود در درون آن گروه هستید (با انتخاب‌های خود از میان مُدهای رایج، سلیقۀ خاص خود در انتخاب قهوه یا دیگر اَشکال سرمایۀ فرهنگی). همکار شما، با تقلید از رفتارتان، حس شما از متمایز‌بودن خودتان را کاهش داده است. البته، مطلوب بودن می‌تواند افت‌وخیز داشته باشد: اگر به‌تازگی به این شرکت آمده بودید، شاید در پی آن بودید که خود را با بقیه سازگار کنید، اما اگر شرکت به‌صورت یکجا در حال اخراج کارمندان بود، شاید در پی راه‌هایی بودید که خود را متمایز جلوه دهید.\nتحقیقات روان‌شناس اجتماعی، هازل رُز مارکوس، و همکاران وی در دانشگاه استنفورد نشان می‌دهد که گرایش به استفاده از انتخاب به‌عنوان ابزاری برای انتقال تمایز اجتماعی در میان طبقات متوسط (که فکر کنم شما هم جزء آن‌ها هستید) بسیار شایع‌تر است. در مطالعه‌ای که در نشریۀ د جرنال آو پرسنلیتی اَند سوشال سایکالجی۸ منتشر شده است، محققانْ دو گروه را انتخاب کردند: آتش‌نشانان و دانشجویان مدیریت. سپس از هریک از آن‌ها خواستند تصور کنند که دوستشان درست همان خودروِ آن‌ها را خریده است. گام بعدی این بود که احساسات خود را دربارۀ آگاهی از این موضوع توصیف کنند. واکنش‌های مثبت («چه خوب، باشگاه خودروسواری درست می‌کنیم!») را بیشتر آتش‌نشانان مطرح ‌می‌کردند، درحالی‌که واکنش‌های منفی («احساس می‌کنم به من خیانت شده است») را اغلبْ دانشجویان مدیریت ابراز می‌کردند.\nمحققان بر این باورند که طبقات کارگرْ انتخاب را فرصتی برای اظهار وابستگی می‌بینند، درحالی‌که اعضای طبقات متوسطْ همان انتخاب را «تهدیدی برای بی‌همتاییِ خود» در نظر می‌گیرند. باوجوداین، باز هم جای امیدواری هست: همیشه راهکاری برای حفظ غرور ما وجود دارد. اما در‌مورد آن همکار اعصاب‌خردکن چه باید کرد؟ به‌جای آنکه احساس کنید تهدید می‌شوید، می‌توانید تقلید او را صرفاً نشانۀ مهم‌ بودن خود به شمار آورید یا می‌توانید کمی بیشتر ماکیاولی‌وار رفتار کنید و او را با پیشنهادهای نادرست سرگرم کنید، رستوران‌هایی پیشنهاد کنید که ارزش رفتن ندارند، فیلم‌هایی را توصیه کنید که ارزش دیدن ندارند، و با خرسندی شرورانه تماشا کنید که او چگونه تلاش می‌کند از سرمایۀ فرهنگی مسموم شما بهره‌برداری کند.\nبه تازگی با مردی آشنا شده‌ام که، برخلاف من، به هنر معاصر علاقه‌ای ندارد. او با خوش‌حالی یک ساعت تمام صرف تماشای آثار استادان قدیم نقاشی می‌کند، اما علاقه‌ای به دیدن آثاری ندارد که پس از اوایل قرن بیستم نقاشی شده است. چگونه می‌توانم کاری کنم که او بر بیزاری خود از هنر معاصر غلبه کند؟\nدر نخستین گام، او را به موزۀ هنرهای زیبا در شهر بوستون ببرید. پس از تماشای برخی از آثار استادان قدیم نقاشی، او را به طبقۀ دوم به دیدن مجسمۀ نئونِ ساخته‌شده توسط ماوریتسیو نانوچی ببرید که به‌سادگی چنین می‌گوید: «تمام آثار هنری، زمانی آثار معاصر بوده‌اند.» این به ما گوشزد می‌کند که هرچقدر دربارۀ هنر معاصر احساس بدبینی داشته باشیم، اضطراب دربارۀ فهم‌ناپذیری آن، تردید دربارۀ کیفیت آن، زیر سؤال بردن صور و رویّه‌های آن، به‌طور محتمل همین احساسات با بسیاری از آثار «کلاسیک» و محبوب نیز همراه بوده است (و، با گذشت زمان، برطرف یا فراموش شده‌اند)، همان آثاری که، در اتاق‌های دیگر، آن‌چنان الهام‌بخش به نظر می‌رسند.\nحتی می‌توان گفت آثاری که در روزگار خود بیش از دیگران پیچیده و فهم‌ناپذیر بوده‌اند امروز از بخت بهتری برای دیده‌شدن برخوردارند. چرا؟ طبق نظریۀ «آسانی پردازش»۹، محرک‌هایی که پردازش آن‌ها برای ما آسان‌تر است، با احتمال بیشتری، علاقۀ ما را برمی‌انگیزند. ازآنجاکه آن حسِ آسانیْ احساس خوبی به ما می‌بخشد، ما این احساس را به خودِ آن چیز منتقل می‌کنیم (چیزهای آسان، آشناتر نیز به نظر می‌رسند و ما چیزی را که می‌شناسیم دوست داریم). اما این امر جنبه‌ای منفی نیز دارد؛ این جنبۀ منفی را مطالعاتی آشکار می‌کند که حافظۀ افراد را در ارتباط با اطلاعات ارائه‌شده در قالب حروفِ کمتر خوانا می‌سنجد: آنچه آسان‌تر درک می‌شود آسان‌تر نیز فراموش می‌شود. تعداد فراوانی از آثار هنری زیبا و دل‌فریب وجود دارد که تماشای آن‌ها خوشایند است و به‌ندرت به یاد می‌مانند ( اما آثار لوسین فروید به‌راحتی فراموش نمی‌شود).\nباوجوداین، شما می‌توانید با چند راهکار مفید به مرد موردعلاقۀ خود کمک کنید. شاید چند ترفند از روان‌شناسی تجربی به حل مشکل شما کمک کند. یکی از ترفندها آن است که، قبل از رفتن به نمایشگاه هنر معاصر، از او بپرسید که یک سال بعدْ وضعیت زندگی خود را چگونه تصور می‌کند. طبق تحقیقات منتشرشده در نشریۀ سایکالجی آو اَستتیکس، کرییتیویتی، اَند د آرتز۱۰، این راه‌حل مبتنی بر این ایده است که اندیشیدن دربارۀ آینده، افراد را تشویق می‌کند تا انتزاعی‌تر فکر کنند و، به‌طور محتمل، بیشتر پذیرای هنر انتزاعی باشند.\nاما از او نخواهید که دربارۀ آیندۀ خیلی دور فکر کند. گروهی از روانشناسان دریافته‌اند که «آگاهی از فناپذیری»۱۱، یا اندیشیدن دربارۀ مرگ، باعث می‌شود که افراد نسبت به آثارِ هنریِ غیر شفاف احساسِ بدی پیدا کنند. از دیدگاه آنان، دلیل این امر این است که «داشتن درکی بنیادی از جهانْ بخشی حیاتی از فرایندی است که افراد، طی آن، زندگی را با مفهوم و معنایی فراتر از مرگْ آکنده می‌سازند».\nبازدید از نمایشگاهی معمولی و عامه‌پسند نیز می‌تواند به بهبود اوضاع کمک کند، نه صرفاً به‌دلیل آنکه سرزندگی و جنب‌وجوشِ نمایشگاه می‌تواند فکر مرگ را دور نگه دارد. بنا بر سازوکاری با نام «اشتیاق به تقلید»۱۲، آزمایش‌شوندگان در تحقیقی نقاشی‌هایی را ترجیح می‌دادند که فردی دیگر نیز به آن‌ها خیره است، درحالی‌که نقاشی‌هایی که مردم از آن‌ها رو برمی‌گرداندند نگاه‌های کمتری را جلب می‌کردند (هرچند تعداد اندکی از شرکت‌کنندگانْ این موضوع را دلیل تمایلشان به یک نقاشی می‌دانستند). ظاهراً هرچه افراد بیشتری در حال نگاه‌کردن باشند احتمال علاقه به آن اثر بیشتر است.\nهمچنین، همان‌طور که تصویربرداری از مغز به ‌روش اف‌.ام.‌آر.آی نشان می‌دهد، فراموش نکنید که علاقه و نفرت می‌توانند در ناحیه‌های مشابهی از فعال‌سازی عصبی جای گیرند. گاهی اوقات، نفرت بدیهی ما صرفاً واکنشی شدید است که به‌طور نادرست تفسیر شده است (حداقل در فیلم‌های نوجوان‌پسندِ دهۀ ۱۹۸۰ فراوان اتفاق می‌افتاد که دختری به شدت از پسری متنفر بود، اما واقعیت این بود که نمی‌توانست به آن پسر فکر نکند؛ تا پایانِ فیلم هم آن دو عاشق یکدیگر می‌شدند.)\nاما خیلی هم به مرد موردعلاقۀ خود سخت نگیرید؛ به دیدن نمایشی بروید که همه دربارۀ آن صحبت می‌کنند یا به دیدن آثاری بروید که زندگی شما را دگرگون کرده‌اند. شاید این کارْ زندگیِ او را دگرگون نکند، اما شاید شیوۀ نگرش او به امور را دگرگون کند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را تام وندربیلت نوشته است و در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «How to Choose Wisely» در وب‌سایت نوتیلوس منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «سلیقه در عصر گزینه‌های بی‌پایان» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است.\n•• تام واندربیلت (Tom Vanderbilt) به‌طور مرتب برای سایت نوتیلوس مطلب می‌نویسد و کتاب شاید از این هم خوشتان بیاید: سلیقه در عصر انتخاب بی‌پایان (You May Also Like: Taste in an Age of Endless Choice) تازه‌ترین اثر او است.\n[۱] You May Also Like: Taste in An Age of Endless Choice\n[۲] wisdom of crowds\n[۳] The Journal of Consumer Research\n[۴] Ordering Effect\n[۵] sensory-specific satiety\n[۶] subliminal decision making\n[۷] optimal distinctiveness\n[۸] The Journal of Personality and Social Psychology\n[۹] processing fluency\n[۱۰] Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts\n[۱۱] Mortality Salience\n[۱۲] mimetic desire\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157813.json b/train/528157813.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..fe22a2a54324b75c214a6e4346dd47bdac852187 --- /dev/null +++ b/train/528157813.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "علیه ماه‌عسل", + "subtitle": "ماه‌عسل در گذشته فرصتی بود برای ایجاد صمیمیت میان عروس و داماد، اما امروز شاید ایده‌ای احمقانه باشد", + "introduction": "سفری رؤیایی. سفری که قرار است به‌یادماندنی‌ترین و خوش‌ترین سفر عمرتان باشد. اما اگر به اندازۀ کافی خوش نگذرد چه؟ اگر هیچ حس خوشایندی وجودتان را لبریز نکند؟ یا اصلاً اگر کل روزهای سفرتان باران ببارد و دریا طوفانی باشد؟ وقتی در سفر مدام با خودمان فکر می‌کنیم آیا «دارد خوش می‌گذرد؟» یا نه، دیگر حسِ طبیعیِ فراغت از زندگیِ معمول را از دست می‌دهیم و مشکلِ ماه‌عسل دقیقاً همین است.", + "content": "چارلز کامی، پوینت — همسرم روی صندلیِ تاشوِ ساحلی نشسته است. از روی کتابش خیره می‌شود و مرا می‌بیند که به تعدادی فُک نزدیک می‌شوم که روی شن‌ها آرمیده‌اند. تنها اندکی بیش از هزار عدد از این فک‌های راهب هاوایی۱ در جهان وجود دارد. هنگامی که این فک‌ها در سواحل مشاهده می‌شوند، داوطلبان با طناب گرداگرد آن‌ها ناحیه‌ای را مشخص می‌کنند که بتوانند در آن بدون مزاحمت استراحت کنند.\n بدین‌ترتیب، عبور من از یکی از این طناب‌های مرزی، که تا زانو ارتفاع دارد، توجه تمام افرادی را جلب می‌کند که لبۀ طناب ایستاده‌اند و فک‌ها را تماشا می‌کنند. این فک‌های درحال‌استراحت همچون تخته‌سنگ‌های صاف قهوه‌ای به نظر می‌رسند که روی شن‌ها آرمیده‌اند. آن‌ها حرکت نمی‌کنند. همان‌طور که به فک‌ها نزدیک‌ می‌شوم، تمام تماشاگران، ازجمله همسرم، نفسشان بند می‌آید. هنگامی که خیلی نزدیک می‌شوم، تنها به‌فاصلۀ چند قدمی، نزدیک‌ترین فک سر خود را از زمین بلند می‌کند و به‌سوی من برمی‌گرداند. بینی‌اش ناگهان مستقیم به‌سمت بالا کشیده می‌شود. دو بار صدای «هائول… هائول» از آن خارج می‌شود که شبیه به صدای جابا۲ است: عوعوی خِس‌خِسی که به‌نحوی در هوا مرتعش می‌شود که حاکی از تجاوز به حریم اوست.\n از نگاه همسرم، جذاب‌ترین بخش ماه‌عسلِ ما این لحظه است: حالت بدن من که، بر اثر ترس مرگ‌بار، شانه‌های خود را بالا انداخته‌ام و پای شوکه‌شده‌ام داخل صندل که، یک لحظه در میانۀ گام‌برداشتن، در وسط هوا معلق است؛ سپس تغییر جهت با چرخشی آکروباتیک به‌نحوی‌که گویی با برخورد به چیزی فنری به عقب برگشته‌ام. تماشاگران، که تا آن لحظه از لبۀ طناب با ناباوری به من می‌نگرند، مرا می‌بخشند. دست‌آخر، مرا یک کله‌خر ناقض قانون محسوب نمی‌کنند. من فقط آدم بی‌توجهی هستم یا، به‌طور دقیق‌تر، درواقع به آن اندازه بی‌توجه هستم. فک، همان‌طور که سر خود را دوباره روی زمین می‌گذارد، صدایی از خود درمی‌آورد که شبیه به صدای آخرین لحظاتِ پایین‌رفتن آب از کف‌شوی با قلپ‌قلپ است. سپس به‌شدت فین می‌کند به‌نحوی‌که شن‌ها را در هوا پراکنده می‌کند. من با گام‌های آهسته به عقب بر می‌گردم تا فک فکر نکند شکاری در حال فرار هستم. همان‌طور که از روی طناب نارنجی بسیار روشن به عقب برمی‌گردم، زنی بلندقد با موهای کوتاهِ بلوند برای دل‌داری به من لبخند می‌زند. شاید این رخداد، به‌عنوان تصویری از حریم‌شکنی‌ها و دخالت‌های ما در این جزیره، به‌طور ناخودآگاه برخی تماشاگران را تحت‌تأثیر قرار داده است.\n احتمالاً حواس‌پرتی یا بی‌توجهی می‌تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد. شاید حواس‌پرتیِ شما بدان دلیل باشد که فکرتان جای دیگری است، مثل اینکه گویی من در ساحل قدم می‌زنم اما درواقع، در ذهن خود، در حال گفت‌وگو با خواهرم یا مشغول فکر دیگری هستم. بعد، به شیوه‌های مختلفی هم می‌توان دچار «حالت حواس‌پرتی» شد، یعنی حالتی که ذهن نمی‌تواند به چیزی چنگ بزند، همانند کودکانِ دارای اختلال کم‌توجهی‌بیش‌فعالی۳. مسئلۀ بعدیْ جنس حواس‌پرتی من در ساحل است. حواس‌پرتی من از نوع متفاوتی بود. من به هیچ‌چیز دیگری فکر نمی‌کردم. در بهشت بودم، بدون هیچ‌گونه مسئولیتی، اما ذهنم همانند ذهن کسی بود که دچار هراس از صحنه۴ است: توجه بر روی خودش بازتاب شده و تمرکز روی او فشرده‌ شده است و اوج می‌گیرد، همانند موج‌شکنی در برابر امواج بزرگ هاوایی. به‌نوعی فکر می‌کنم جای همان فُک‌ها بودم.\n من در ماه‌عسل به سر می‌بردم. حقیقت عجیب و پیچیده دربارۀ ماه‌عسل آن است که، حتی هنگام وقوع آن، از پیش همانند یک داستان زیسته می‌شود. ما درون آن به سر می‌بریم و می‌گوییم: «ما اینجا خواهیم بود.»\n ماه‌عسل آن‌چنان‌که می‌شناسیم، یعنی سفر دونفره پس از مراسم عروسی، از سابقۀ خیلی طولانی‌ای برخوردار نیست. در قرن نوزدهم چیزی به‌نام «مسافرت عروسی» وجود داشت، یعنی عروس و داماد، گاهی به‌همراهِ دوستان و خانواده، به مسافرت می‌رفتند تا خویشاوندانی را دیدار کنند که نتوانسته‌اند در مراسم عروسی حضور یابند. مسافرت عروسی در آن موقع معقول و بامعنا بود، زیرا برخلاف امروز، ازدواجْ بیشتر با پیوندهای اجتماعی و اتحاد دو خانواده مرتبط بود: مسافرتِ زوج جدید نه برای گردشگری بلکه برای دیدوبازدید بود. با آغاز قرن بیستم، زوجین دست‌به‌کارِ تغییردادن مسافرت عروسی شدند تا آن را به مسافرتی تفریحی و خصوصی بدل کنند. استفانی کونتز در کتابِ تاریخچۀ ازدواج۵ می‌گوید تغییرِ مسافرت عروسی به ماه‌عسل، بخشی از انقلابی بزرگ‌تر در شکل زندگی خانوادگی به‌طور کلی است: خصوصی‌شدن و درون‌گراییِ روزافزونِ واحد خانواده و همچنین تبدیل‌ وسواس‌گونۀ ازدواج به موضوعی مختص دو فرد و پیوند آن‌ها.\n فهم این نکته آسان است که چرا، در طول نیمۀ نخست قرن بیستم، ماه‌عسل این‌قدر جذابیت داشته است. تا همین اواخر، ازدواج پس از دوران خواستگاری‌های عاشقانه صورت می‌گرفت، یعنی پس از ملاقات‌های نیمه‌عمومی با دختری شایسته، معمولاً در اتاق نشیمن او. ماه‌عسل فرصت کمیاب خلوت تک‌به‌تک را فراهم می‌آورد. به‌طور طبیعی، در خلوت ماه‌عسل، همچنین زمان آن بود که فرد سرانجام با همسر جدید خود ارتباط جسمی برقرار نماید. درواقع، در آغاز، ماه‌عسل بدین دلیل تاحدودی شرم‌آور بود، زیرا توجهات را به حجلۀ عروسی معطوف می‌کرد. اما، با تعدیل نگرش نسبت‌به روابط جنسی در قرن بیستم، آن موضوع دگرگون شد. برای نسلِ پدربزرگ‌ و مادربزرگ من، غرش آبشارهای نیاگارا۶ نمادی برای ارتباط جنسیِ زوج جدید بود و ‌رفتن به نیاگارا به‌معنای تن‌دادن به نیروی مقاومت‌ناپذیر طبیعت بود. (به‌ همین دلیل ویاگرا با نیاگارا هم‌‌قافیه است، زیرا قرار است به‌نوعی غرش و نیروی نیاگارا را تداعی کند.)\n به‌دیگرسخن، در فهم متداول، معنای ماه‌عسل کاملاً مشخص بود: فرصتی بود تا زوجین روابط نزدیک جدیدی آغاز کنند. این تصور رایجی است که هنوز از ماه‌عسل در ذهن تداعی می‌شود و هنوز هم این مسافرت طبق این تصور تبلیغ می‌شود. در تبلیغات، زوجین روی بالکن رو‌ به ساحل به تصویر کشیده می‌شوند. یک گیلاس در میان انگشتان زن است و چشمان او گویی چنین می‌گوید: «سرانجام.» مشکل اینجاست که در زمان ما ماه‌عسل واقعی دیگر ارتباط چندانی با آن «سرانجام» ندارد. تقریباً برای همگی ما ‌رفتن به ماه‌عسل، برای دستیابی به خلوت، احمقانه است. زوجین مسافرت خود به جزیره‌ای دورافتاده را برنامه‌ریزی می‌کنند تا در آنجا بتوانند سرانجام بدون مزاحمت به چشمان یکدیگر خیره شوند، اما آن‌ها این برنامه‌ریزی را در خلوت و دور میز آشپزخانۀ خود انجام می‌دهند.\n بر روی جلد کتاب راهنما، عکسی از جزیرۀ کائوآئی۷ قرار دارد که از بالا گرفته شده است. دلیلی هم نمی‌بینم که جلد یک کتاب راهنمای کائوآئی حاوی چیز دیگری باشد. از نظر من، کائوآئی از آن زاویه به‌طرز وسوسه‌انگیزی جذاب است. کائوآئی، از بالا، شبیه صدفی خوراکی و چاق به نظر می‌رسد که نوعی صدف کشتی‌چسب۸ در وسط آن قرار دارد. این کشتی‌چسب یک آتش‌فشان است. جاذبه‌های طبیعیِ جزیره به‌طور یکنواخت در کناره‌های ساحل قرار دارد: ژرف‌دره‌های عظیم در غرب؛ ساحل طولانی و آفتابی در جنوب (جایی که ما قرار بود اقامت کنیم)؛ ساحل نارگیل در شرق، با رودخانه‌ها و آبشارهای آن، که جای شلوغ‌تری است؛ رشته‌کوه‌های دندانه‌دندانه و نوک‌تیز گرداگرد شهر هانالی در شمال، با دشت‌هایی کاملاً هموار در پای آن‌ها که تا سواحلِ عمیق ادامه دارند.\n هنگامی که کتاب راهنما را باز می‌کنید و به نقشۀ راه‌ها در طرف داخلی جلد کتاب نگاه می‌کنید، شکل مدور کامل کائوآئی را به‌روشنی می‌بینید. یک جادۀ کمربندی وجود دارد، اما ممکن نیست این جاده از میان خط ساحلیِ ناهموارِ ناپالی در شمال‌غرب عبور کند. بنابراین، جزیرهْ شکلی دایره‌ای دارد، اما نمی‌توان گرداگرد آن را پیمود و اگر با قایق به اکتشاف آن نپردازید، راه می‌تواند طولانی و ناهموار نیز باشد.\n ساعت یک صبح به هتل رسیدیم. لابی بخشی از راهرویی بزرگ با یک میان‌تالارِ غیرسرپوشیده در وسط آن بود و جنگلی کوچک در آن جا گرفته بود. در حین ثبت اطلاعات ورود، می‌توانستیم طوطی‌ها را ببینیم که خواب‌آلوده بر روی شاخه‌های درختان نشسته‌اند و از میان درختان به بیرون و خیزش امواج نگاه می‌کنند که صدای آن به گوش می‌رسید. آن‌طور‌که به یاد دارم، روز بعد حوالی ظهر از خواب بلند شدیم. به‌دلیل پرواززدگی۹ و همچنین به‌دلیل تاریکیِ بسیار زیادِ بیرون، دیر از خواب بلند شدیم. جایی که من زندگی می‌کنم، باران نم‌نم می‌بارد و زمین را خیس می‌کند. اینجا، همین که پایم را از در بیرون گذاشتم، نخستین قطرۀ باران از آسمان پایین افتاد و نقطه‌ای خیس بر روی پیراهنم به‌اندازۀ انگشت شستم ایجاد کرد. نیم‌ ساعت بعد، ما در حال قدم‌زدن در کنار تالار ورودی بودیم و باران حاره‌ای آن‌چنان سیل‌آسا به‌داخلِ میان‌تالار می‌بارید که هرگز تا آن موقع ندیده بودم. بهت‌آور بود، اما این بهت همانند احساسی بود که از تماشای ورود اقیانوس به‌ داخل خانه به آدمی دست می‌دهد. درواقع نوعی اضطراب ذاتی نسبت‌به وقوع سیلاب را برمی‌انگیخت.\n شنا زیر باران در میان پیچ‌وخم‌های محصور در «تالاب‌های» پر از سرخس تفریحگاه؛ آبشاری مصنوعی که بالای سرتان می‌غرد و شما را در لایه‌ای از آب غرق می‌کند؛ نشستن در داخل وان با دمایی بیش از ۳۷ درجه، در‌حالی‌که بارانِ سرد تاج‌هایی رنگین‌کمانی بر روی آب ایجاد می‌کند، به‌نحوی‌که گویی سطح آب در حال جوشیدن و بخارشدن است؛ این‌ها همه واقعاً معرکه است. اما هرکس تا حد و اندازه‌ای می‌تواند از این‌ها بهره ببرد. درواقع، فکر می‌کنم توانایی بدنِ فرد محدود است. ما به مکانی رفتیم که در تفریحگاه به آن کتابخانه می‌گفتند. درواقع میکده‌ای بود که در آنجا با انگشتانی چروک‌افتاده «چکرز» بازی کردیم.\n روز بعد، به‌دلیل فروکش‌نکردن باران، تمام برنامه‌های خاص گردش در بهشت کاملاً به هم خورد. با خودم فکر کردم شاید بتوانیم از باغ‌های گیاه‌شناسیِ مجاور بازدید کنیم، چون این کار با باران سازگار به نظر می‌رسید، اما باغبان از پشت تلفن به من اطلاع داد که سیلاب لحظاتی پیش راه ورودی را شسته و از بین برده است. سپس همین مرد، بدون اینکه چیزی از او بپرسم، به من گفت که اگر قصد غواصی با لولۀ تنفسی داریم این نوع بارانِ شدید موجب می‌شود آب‌های کم‌عمقِ قابل‌غواصی با لولۀ تنفسی گل‌آلود شوند (این‌ها مکان‌هایی بودند که مواد شسته‌شده از جاده به آنجا برده می‌شود) و کوسه‌ها در چنین شرایطی اشتباهی انسان‌ها را گاز می‌گیرند. سپس، گویی برای دل‌داری، چنین اضافه کرد: «خبر خوش آن است که هرگز با چنین شدتی باران نمی‌آید.» باران، آن روز بعدازظهر، برای یک ساعت فروکش کرد. ما در ساحل شیپ‌رِک بیرون از هتلمان، شکاف شنی کوچکی بین سنگ‌های آتش‌فشانیِ ناهموار پیدا کردیم و با احتیاط بین آن‌ها با تختۀ شنا موج‌سواری کردیم، یعنی تا زمانی که سروکلۀ خانواده‌ای اهل هاوایی با تخته‌‌های شنایشان پیدا شد و رئیس خانواده، یعنی مادر، تقریباً از روی من رد شد، آن هم با چهره‌ای خشن که می‌گفت: «من تو را نمی‌بینم.»\n وانمود نمی‌کنم که یکی از آدم‌هایی هستم که عاشق باران‌اند، حداقل نه بارانی که هر روز پشت سر هم ببارد. به آن کتاب راهنمای به‌دردنخوری نگاه می‌کنم که روی میز کنار رختخواب است. تکه‌های کاغذی که از لابه‌لای کتاب بیرون زده است، کارهایی را مشخص می‌کند که قرار بود انجام دهیم. تاحدودی احساس می‌کنم همانند طرح یکی از فیلم‌های «نشنال لمپون»۱۰ واقعاً غم‌انگیز است که تنها یک مایۀ خنده در آن هست. اما هدف من در اینجا شکایت از باران نیست. درواقع، انگیزۀ من برای نوشتن این مطلب آن است که، وقتی با خود می‌اندیشم، می‌بینم آن روزها بهترین روزهای زندگی ما بود. چیزی بسیار بسیار گران‌بها، که با کمک کیفِ پولمان و طبیعت ممکن شده بود و ما را به اینجا کشاند بود، تنها برای اینکه باران بر ما ببارد. اما حالا می‌فهمم که باران، تا زمانی که ادامه داشت، از ما محافظت کرده بود. من آزرده و ناراحت بودم اما، کم‌وبیش از نظر ذهنی، صحیح و سالم بودم.\n در روز سوم، من و همسرم به‌نوعی تصمیم گرفتیم طوری عمل کنیم که گویی باران نمی‌آید. ما از هتل قدم‌زنان به روی صخره‌ای رفتیم. از آنجا می‌توانستیم یک فک راهبِ تنها را ببینیم که در داخل آبگیری در حال پشتک‌زدن بود. آبگیر در میان سنگ‌های پایین‌دست قرار داشت که صدای برخورد امواج با آن‌ها شنیده می‌شد. می‌خواستیم برگردیم (داشتیم خیس می‌شدیم) که متوجۀ مسیری شدیم، یا بیشتر شبیه شبکه‌ای تارمانند از مسیرها، در میان بیشه‌زاری از درختان کاج ماسه‌ای که در طول صخرۀ سنگی رشد کرده بودند. در میان این مسیرها پرسه زدیم تا سرانجام به راه باریکی منتهی شدند که ما را به گورستانِ قدیمیِ پادشاهان جزیره رساند. ما خوش‌شانس بودیم: باران به نرمه‌باران فروکش کرد. ابرها، همچون صفحه‌ای کم‌ارتفاع و قلنبه اما بی‌روزن و پیوسته، سطح اقیانوس را قبضه کرده بودند و، پایین این صفحه، ابرهای پایین‌تر و نزدیک‌تر به سطح آب در حال گشت‌زنی بودند. سپس، صفحه عقب کشیده شد و خورشید درخشید. در آن لحظه، که واقعاً آن را به یاد دارم، چیزی بر من تسلط یافت: اضطراب به‌ظاهر توضیح‌ناپذیر دربارۀ سفرم. به یاد دارم که، در آن بالا و با چشم‌انداز یک پادشاه از اقیانوس خاکستری آرام، چیزی در من در مسیر اشتباه افتاده بود. می‌دانستم که در حال مشاهدۀ زیبایی‌ام، اما این زیبایی فقط کاری می‌کرد که من ابرهای پرتلاطم را مشاهده کنم و دربارۀ ازدست‌دادن تودۀ هوای خوب نگران باشم. این آغاز بی‌سروصدایِ ناراحتی واقعی من در رابطه با «تجارب» بود. ما در طول صخره قدم زدیم تا اینکه به ساحلی دورافتاده منتهی شد. مه پدیدار شد و چشم‌انداز ما را ناپدید کرد.\n احساس می‌کنم که افراد زیادی، در هنگام مسافرت برای تفریح و فراغت، عملاً اوقات سختی را می‌گذرانند. البته، برخی افراد نمی‌توانند «بگریزند»، زیرا چیزی هست که نمی‌توانند آن را پشت سر خود جا بگذارند. نمونۀ متداولِ آن عروس‌خانمی است که در حین ماه‌عسل از شما عذرخواهی می‌کند و سریع به داخل اتاقی می‌رود تا به تلفن دیگری از محل کارش پاسخ دهد. هنگامی هم که با تلفن صحبت نمی‌کند، می‌توانید او را در حالی بیابید که به نقطه‌ای زل زده است.\n به‌نظر من، راه‌حل‌های مقابله با حواس‌پرتی، در بیشتر موارد، نسبتاً ساده است. تلفن را خاموش کنید. در این صورت، زمان به‌نفع شما خواهد بود. در سوی مقابل، حواس‌پرتی من تا اندازه‌ای موذیانه‌تر بود. گویی از خودِ تجاربِ خوب و واقعیِ سفر تغذیه می‌کرد. این‌چنین نبود که، به‌دلیل حواس‌پرتی، نتوانم خوراک عالیِ «دلفین‌ماهی با لایه‌ای از ماکادمیا» را ببینم؛ راستش را بخواهید، من می‌توانستم خوراک دلفین‌ماهیِ خودم را به‌روشنی ببینم. اما گویی چنگالم را برای برداشتن ماهی پایین می‌آوردم ولی به‌طور تصادفی به چیز دیگری چنگال می‌زدم: به خاطرۀ آینده‌ام از آن. من دچار حواس‌پرتی نبودم، اما گویی در زمانی غیر از اکنون می‌زیستم. به‌قول معروف، می‌خواستم «در اکنون زندگی کنم». اما گویی مشکل من با اکنون، از آگاهی‌ام نسبت به آن نشئت می‌گرفت. به خودم می‌گفتم: «آرام باش.» با خودم (به‌طرزی دقیق) می‌اندیشیدم: «اما من نمی‌توانم آرام باشم هنگامی که از آرام‌بودنْ اضطراب دارم.» همین‌طور این افکار به ذهنم خطور می‌کرد، زیرا پیوسته صور جدید و به‌ظاهر ظریف‌تری از خوداصلاحیْ خودشان را به‌طرز وسوسه‌انگیزی به‌عنوان راه‌حلِ مشکلی پیشنهاد می‌کردند که خود به وجود می‌آوردند.\n بخش پایانی سفر ما با قدری هوای بی‌باران همراه بود. در نخستین روز بی‌باران، روز آفتابی، ما به ساحل رفتیم و، همان‌طور که گفتم، نزدیک بود بالۀ یک فکِ در خطر انقراض را زیر پا بگذارم. در روز دوم، به پیاده‌روی در کوهستان رفتیم. نام کوه، «هیولای خفته»، خوش‌شگون به نظر می‌رسید. فکر می‌کردم پیاده‌روی به‌قدر کافی خسته‌کننده باشد که از رسیدن اکسیژن به خویشتن دومِ جدیدم جلوگیری کند. ثورو۱۱ جایی می‌گوید که پیاده‌رویْ حواس ما را به سر جای خود باز می‌گرداند.\n مسیر صعود به هیولای خفته بر اثر باران به گل سیاه آتش‌فشانی تبدیل شده بود: خیس و نرم و چسبنده همانند خمیر سفالگری. پای خود را که از روی زمین بلند می‌کردیم، ته کفش‌هایمان گل‌ولای را به خود می‌کشید و صدای فیس ایجاد می‌کرد و پایمان را که به زمین می‌گذاشتیم، گل‌ولای از زیر پاهایمان بیرون می‌زد و اطراف کفش‌هایمان جمع می‌شد و صداهای خفیف پیف‌پاف تولید می‌کرد. هنگامی که به نزدیک نوک کوه رسیدیم، زوج دیگری از مسیر پایین می‌آمدند. من از انتخاب کلیشه‌ای چنین محل ملاقاتی، شکایت نمی‌کنم. اما احساس عجیبی به آدمی دست می‌دهد، هنگامی که در یک گوشه و در یک قدمیِ خود روبه‌روی کسانی می‌ایستد که آشکارا زوج دیگری در حال گذراندن ماه‌عسل هستند. موارد اندکی در زندگی‌ام پیش آمده است که ایدۀ «خویشتن‌های بدیل» را این چنین قدرتمند احساس نمایم. زن موهای صافِ بلوند داشت. مرد شلوار جین پوشیده بود و صندل به پا داشت، با یک کوله‌پشتی کوچک و بطری آب در دست. در این موقع، ما می‌توانستیم اظهار تعجب خود را از گل‌ولای باورنکردنی با یکدیگر ردوبدل کنیم. اما آن‌ها در سکوت از کنار ما گذشتند و به‌سوی پایین دره ادامۀ مسیر دادند.\n چه کسی می‌داند داستان آن‌ها چه بود. فکر می‌کنم در وجود آن‌ها همان نوع حواس‌پرتی درونی‌ای را دیدم که در وجود خودم بود. البته این یک حدس بود. اما درواقع در ماه‌عسلمان، هنگامی که باران ایستاد، هرکسی را می‌دیدیم سکوتی خیره‌کننده بر لب داشت. هنگامی که باران می‌آمد، ما دربارۀ آب‌وهوا صحبت می‌کردیم. (من هرگز نفهمیده‌ام که چرا مردم صحبت دربارۀ آب‌وهوا را به تمسخر می‌گیرند. این موضوع از اهمیتی همیشگی برخوردار است و بنابراین هرگز جذابیت خود را از دست نخواهد داد.) اما هنگامی که هوا صاف شد، هیچ‌کس نمی‌خواست با دیگری هیچ سخنی بگوید.\n همان‌طور که گفتم، ماه‌عسل آن‌چنان‌که ما می‌شناسیم، یعنی سفری تفریحی، سابقه‌ای چندان طولانی ندارد. تقریباً کل ماه‌عسلْ پدیده‌ای قرن بیستمی است. باوجوداین، اصطلاح «ماه‌عسل» خیلی قدیمی‌تر است. این اصطلاح در گذشته به‌طور کلی به شیرینیِ روزهای آغازین ازدواج اشاره داشت. برخی عقیده دارند که این واژه برگرفته از یکی از سنت‌های موجود در برخی فرهنگ‌های اروپایی است که، طبق آن، زوج جدید در ماه نخستِ ازدواجْ شهدآب (عسل تخمیرشده) می‌نوشیدند. در آن زمان تصور می‌شد که شهدآبْ محرک جنسی است. این ریشه‌شناسی از آن واژهْ جذاب است، اما احتملاً دقیق نیست.\n در واژه‌نامۀ انگلیسی آکسفورد، نامی از شهدآب برده نشده است. درعوض، در آنجا ذکر می‌شود که، در نخستین کاربردهای ثبت‌شده از این اصطلاح، «ماه» در ماه‌عسل به این واقعیت اشاره دارد که هلال ماه به‌محض اینکه کامل می‌شود، شروع به نقصان می‌کند. ریچارد هولتِ لغت‌نامه‌نویس در سال ۱۵۵۲ می‌نویسد: «ماه‌عسل، اصطلاحی که در کاربرد رایج دربارۀ زوج‌های جدید استفاده می‌شود که در آغاز با یکدیگر مشاجره نمی‌کنند، بلکه در آغاز به یکدیگر بسیار عشق می‌ورزند، سپس احتمالاً عشق فزایندۀ آن‌ها رو به افول می‌نهد. مردم عادی به این زمان ماه‌عسل می‌گویند.» توماس بلانت در سال ۱۶۵۶ با وضوح بیشتری دربارۀ این استعارۀ ماه صحبت می‌کند: «ماه‌عسل دربارۀ زوج‌هایی به کار می‌رود که در ابتدا یکدیگر را بسیار دوست دارند و سپس عشق آن‌ها رو به افول می‌نهد؛ رابطۀ آن‌ها اکنون همچون عسل است، اما همانند ماه تغییر خواهد کرد.» بنابراین، در گذشته، هنگامی که دربارۀ یک زوج می‌گفتند که آن‌ها در ماه‌عسلِ خود هستند، این ابراز احساسات نبود، بلکه نوعی عیب‌یابی بود، مثل اینکه بگوییم کسی در سرمستی خرید به سر می‌برد۱۲. شاید اصطلاح ماه‌عسل کمی آرزومندانه‌تر و حسرت‌بارتر بود، اما منظور از آنْ سرزنشِ شوخ‌طبعانۀ زن و شوهر (و نوع بشر) بود.\n آدمی وسوسه می‌شود که نوع کاربرد واژۀ ماه‌عسل در قرن شانزدهم و هفدهم را بدبینانه بنامد، اما اگر کمی به موضوع بیندیشید خواهید دید که استفاده از برچسب «بدبینانه» با واقعیت تاریخی آن دوران جور درنمی‌آید. جلب‌توجه به این واقعیت که در یک ازدواجِ تازه «عشق فزاینده» در آینده رو به افول خواهد نهاد بدبینی به شمار نمی‌رفت، زیرا در آن زمان، عشقْ ایدئال زندگی مشترک محسوب نمی‌شد. نهاد ازدواج دارای اولویت‌های دیگری بود که بوالهوسی‌های عشق می‌توانست برای آن مشکل‌زا باشد. برای طبقات حاکم و ثروتمند، ازدواج عبارت بود از برقراری پیوند و حفظ میراث. ازدواج برای طبقات پایین‌تر نیز مربوط به همین موضوعات بود، به‌علاوۀ مشارکت برای کار و زحمت روزانه. این وصلتی بود که خداوند نیز از آن خشنود بود. تنها با آغاز دورۀ روشنگری بود که مردم به این باور رسیدند که عشقِ فردی و ازدواج به‌نوعی به‌طور ذاتی به یکدیگر گره خورده‌اند، یعنی اینکه فرد، در زندگی ایدئال، «برای عشق ازدواج می‌کند». مدت بسیار مدیدی پس از این دوره بود که به جایی رسیدیم که اکنون هستیم، یعنی به قطب مخالف، که در آن، ازدواج بی‌عشق شنیع و غیرعادی است.\n برخی بر این باورند که در صورتی که عشق به‌طور کامل در این نهاد نفوذ کند، این به‌معنای فروپاشیِ خود ازدواج خواهد بود که (روزی به این نکته پی خواهیم برد) منطق و هدف خود را فرو نهاده است. شاید. اما ایدۀ کلیِ پایبندی به همنشینی و همدمیِ مادام‌العمر با فردی دیگر، از آنچه محافظه‌کاران هر ساله اعلام می‌کنند، استحکام بیشتری از خود نشان داده است. در غرب، برخی اجزای به‌ظاهر حیاتیِ نظمی که ازدواج بر پا داشته بود از میان رفته‌اند (مثل ازبین‌رفتن قوانین و هنجارهای اخلاقی مرتبط با کودکان «نامشروع»)، اما ازدواج کماکان پابرجاست. ازدواج، باوجود اینکه زنان بیرون از منزل کار می‌کنند، باز هم دوام یافته است. آن‌چنان‌که از ظواهر برمی‌آید، باوجود ازدواجِ هم‌جنس‌گرایان نیز دوام خواهد یافت. به‌طور حتم، جنبش ازدواج هم‌جنس‌گرایان تأکیدی بر تداوم قدرت نهاد ازدواج است، زیرا این جنبش ناشی از خواستۀ گروهی طرد‌شده برای پیوستن به این نهاد است. باوجوداین، روشن است که ازدواج چیزی نیست که در گذشته بود؛ تغییری بنیادی در آن رخ داده است. ازآنجاکه به‌طور روزافزون عشق را کانون و شرط ازدواج در نظر می‌گیرند، مراسم، کارکردها و قوانین ازدواج نیز در حال دگرگونی هستند.\n عروسیْ نمونه‌ای آموزنده در این زمینه است. در بسیاری از عروسی‌ها، پیمان‌هایی بر زبان رانده می‌شوند که به قرن یازدهم بازمی‌گردند. باوجوداین، پس از انقلاب عشقی، کارکرد این واژگان همانند گذشته نیست. در گذشته، دو نفر در یک روز وارد کلیسا می‌شدند و با رابطه‌ای جدید، مسئولیت‌هایی جدید و قوانینی جدید از آنجا خارج می‌شدند که در آن پیمانِ عمومی تجلی یافته بود. عروسی، صرف‌نظر از دیگر ابعاد اخلاقی آن، بر الگوی یک قرارداد مبتنی بود و، همانند قراردادها، قابل پیگرد قانونی بود.\n اما، هنگامی که عشق مبنای ازدواج می‌شود، پیمان‌ها معنای دیگری می‌یابند. آن‌ها بازنمود زنده و اعلامِ دل‌باختگی دو نفر ‌به یکدیگر هستند. این دگرگونی در پنجاه سالِ گذشته شتاب گرفته است، زیرا بسیاری از زوج‌ها پیش از ازدواج زندگی مشترک را آغاز می‌کنند و درحقیقت دست به ازدواج‌های خُرد می‌زنند. واژگان «عهد» و «پیمان» پیوند را گرامی می‌سازند و آن را اعتلا می‌بخشند، اما دو نفر را پیوند نمی‌دهند. این گرامی‌داشتنْ پوچ و توخالی نیست. گفتنِ اینکه «می‌پذیرم»۱۳، دل‌بستگی متقابل را مشخص و ماندگار می‌کند که از پیش وجودی مستقل یافته است. اما، ازدیگرسو، اگر این پیمان نبود، به‌شیوه‌ای آشفته و اغلب ناگفته، در طول یک عمر هم‌نشینیِ عاشقانه رسوخ می‌کرد. اما اینکه مراسم عروسی صرفاً یک بازنمود باشد چیزی جدید و تجربه‌ای بسیار متفاوت است.\n به‌باور من، تاریخچۀ اخیرِ ماه‌عسل نیز چنین بوده است. در قرن بیستم، ماه‌عسل برای برقراری روابط صمیمانه و ورود به زندگی زناشویی بود. در دو نسل گذشته، ماه‌عسل این کارکردِ صریح خود را از دست داده است. اکنون، روابط صمیمانه و ورود به زندگی زناشویی در نخستین ماه‌های «بودن با» کسی رخ می‌دهد: تعبیری که ماجرا را ناچیز جلوه می‌دهد، اما سادگیِ شیرین و مطبوعی دارد.\n هنگامی که ماه‌عسل کارکرد خود را از دست می‌دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا فقط به سفری تفریحی با نامی خاص تبدیل می‌شود؟ من اساساً با همین دیدگاه به ماه‌عسل رفتم (واقعاً ذهنم درگیر معنایابی برای آن نبود). با خودم فکر کردم که این بهانۀ خوبی برای‌رفتن به مکانی گرمسیر در ماه سرد دسامبر است. ما، همانند هر کس دیگری که می‌شناسیم، خسته و درمانده بودیم. من به‌طرز مبهمی تصور می‌کردم که اگر در قرن جدید زوجین در ماه‌عسلشان دیگر یکدیگر را در آغوش نکشند، در این صورت، حداقل بر روی تختخواب، کنار یکدیگر ولو خواهند شد. این تصورْ خوشایند به نظر می‌رسید. اما تجربۀ من آن بود که حال‌وهوای ماه‌عسل این هم نیست. درعوض، ماه‌عسل نیز به همان راهی رفته که عروسی‌ها و بسیاری از دیگر چیزهای سنتی رفته‌اند: آنچه زمانی مصداقِ عمل بود به یادبودِ عمل بدل می‌شود.\n این خاطره‌سازی، اینکه قرار است اوقاتی خوب و به‌یادماندنی در پیش باشد، اینکه گویی دوربین‌ها در حال ثبت لحظات هستند (که چنین هم هست)، می‌تواند موجب شود که شما انواع کارهای احمقانه را در ماه‌عسل خود انجام دهید. من خیلی جدی داشتم به این فکر می‌کردم که به‌نوعی در برابر تمامی اعضای آن خانوادۀ اهل هاوایی بایستم، یک در برابر شش (که نمی‌دانم اگر می‌کردم چه می‌شد)، زیرا آن‌ها محلِ موج‌سواری مرا از من گرفته بودند. من در آب‌های کم‌عمق ایستاده بودم و، درحالی‌که موجی کف‌آلود ساق پاهایم را می‌پوشاند، برای گذراندن روز برنامه می‌ریختم.\n اما بدترین بخش ماجرا آسیب‌شناسی ناخوشایندِ بودن در اکنون است. فرد در طول ماه‌عسل، مهم‌تر از هر چیز دیگری، می‌خواهد در اکنون باشد. اما او می‌خواهد چنان باشد تا احساس کند که در ماه‌عسلِ خود توانسته چنان بوده باشد. به‌هرحال، در تجربۀ من، نتیجهْ مخالف چیزی است که مدنظر است: هر لحظه از چنگ او می‌گریزد؛ هر چیز، تا بدان توجه می‌کند، از کف او رفته است.\n عروسی نیز، به‌شیوۀ خاص خود، برای آن زیسته می‌شود که در آینده به آن نگاه شود. اما، درمورد عروسی، این امر دارای شرافتی ذاتی است. عروسی تجربه‌ای است که باید در طول زمان محقق شود. اساساً، در عروسی، خودآگاهی‌ای که به جشن هویت می‌بخشد، عصبی‌شدن، اضطراب، مدعوین و به‌طور کلی سرتاسر مراسم با تصمیم آگاهانه برای ازدواج هم‌خوانی دارد، این یعنی همان کار و اراده‌ای که برای آن صرف می‌شود و به آن حیات درونی می‌بخشد، شاید چیزی که در قرن بیست‌ویکم بیش از هر زمان دیگری عینیت دارد. در تقابل با این موضوع، در «ماه‌عسلِ» معاصر هیچ جایی برای خودآگاهی وجود ندارد. ماه‌عسلْ شکوفه‌های بسیاری در خود دارد، اما هیچ مسیری برای رشد این شکوفه‌ها در زندگی فرد وجود ندارد. ماه‌عسل اشتباهاً می‌کوشد تا چیزی شهوانی و خودانگیخته را ماندگار سازد، یعنی دوران آغازین و عسلیِ ازدواج. هدف، به‌طرزی مبهم، نه تحققِ خاطرات ماه‌عسل بلکه تنها دوباره‌زیستنِ آن‌ها و یادآوری است. نتیجهْ قدری شرمساری ذهن است.\n همان‌طور که از کوه هیولای خفته پایین می‌آییم، می‌توانیم قوقولی قوقوی خروس‌های وحشی کائوآئی را بشنویم. کائوآئی پر از مرغ‌هایی وحشی است. که در میان جنگل زندگی می‌کنند. آن‌ها به همه رنگی هستند: خاکستری، خال‌خالیِ سیاه‌وسفید، سبز، نارنجی با سر و گردن قهوه‌ایِ مایل‌به‌قرمز؛ دیگری مرغی لاغر و به‌رنگ قهوه‌ای کم‌رنگ است که همچون مادری به نظر می‌رسد که هیچ وقتی برای رسیدگی به خودش ندارد: با ده جوجه که، منقار رو به زمین، دانه بر می‌چینند، جیک‌جیک می‌کنند و پیاده‌رو را اشغال می‌کنند. آن‌ها بر روی تیرک‌های حصارهای توری می‌ایستند. نور یک مهتابیِ مربع‌شکل در زیر سایه‌بانی بر زمین افتاده است و جوجه‌ها به داخل و خارج از این نور مربع‌شکل می‌پرند. این چیزها در کتاب راهنما ذکر شده بود. این مرغ‌ها را نخستین اهالی هاوایی با خود به اینجا آوردند. آن‌ها با قایق‌های بادبانیِ دوقلو، در سفر استعماری خود در قرن چهارم، از جنوب اقیانوس آرام ۲۵۰۰ مایل تا هاوایی پیمودند و این جزایر را مسکن خود ساختند. (راز بزرگ درمورد آن استعمارگران این است که نمی‌دانیم آن‌ها، به‌تصور خود، عازم چه مقصدی بودند.) در نبود شکارچیان، جمعیت مرغ‌ها افزایش می‌یابد؛ مثلاً، هیچ ماری در این جزایر نیست.\n هنگامی که در پایان کوهنوردی به‌سمت خودروِ خود برمی‌گردیم، خروسی با بدنی به‌رنگ سبز و آبیِ درخشان و دمی خاکستری در انحنای شاخۀ قلاب‌مانند درختی ایستاده است. قوقولی قوقو می‌کند و سپس پایین می‌پرد و به‌داخل گیاهان پرپشتِ زیر درخت می‌خرامد. کسی که به ماه‌عسل رفته است نمی‌تواند صدای آن را بشنود. مرحلۀ پایانی مرضِ ماه‌عسل هنگامی است که تمام چهرۀ شما دهان می‌شود و ابراز می‌کند: شگفت‌انگیز، واژه‌ای که خودش بی‌حس‌ترین ابرازتعجب است.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌‌ها: • این مطلب را چارلز کامی نوشته است و با عنوان «Against Honeymoons» در وب‌سایت پوینت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۴ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «علیه ماه‌عسل» و با ترجمۀ علی برزگر منتشر کرده است. [۱] Hawaiian monk seals [۲] Jabba: شخصیتی تخیلی در فیلم «جنگ ستارگان» که ظاهری شبیه به فک دارد [مترجم]. [۳] ADHD (Attention-deficit hyperactivity disorder) [۴] ترس و اضطراب از حضور در برابر جمع [مترجم]. [۵] Marriage, a History [۶] Niagara Falls: مجموعۀ سه آبشار در مرز آمریکا و کانادا [مترجم]. [۷] Kauai: یکی از جزایر هشت‌گانه ایالت هاوایی آمریکا در اقیانوس آرام است. [۸] barnacle: نوعی جانور نرم‌تنِ کوچک که به تخته‌سنگ‌ها و زیر کشتی می‌چسبد [مترجم]. [۹] jet lag: حالتی است که در آن تنظیم خواب فرد، پس از پروازی طولانی و به‌علت اختلاف ساعت مبدأ با مقصد پرواز، به هم می‌ریزد [مترجم]. [۱۰] National Lampoon: مجموعۀ هفت فیلم که داستان ناکامی خانواده‌ای را در لذت‌بردن از تعطیلات به تصویر می‌کشد [مترجم]. [۱۱] Thoreau: هنری دیوید ثورو (۱۸۶۲-۱۸۱۷) نویسنده و متفکر آمریکایی است [مترجم]. [۱۲] shopper’s high: تب خرید و لذت از خرید، به‌نحوی‌که این کار به‌حد افراط و وسواس پیش می‌رود [مترجم]. [۱۳] I do: معادل «بله» در مراسم عروسی ایرانی [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157814.json b/train/528157814.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..954ba0e39e4fd54b378a8c604448f4afee32e19d --- /dev/null +++ b/train/528157814.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟", + "subtitle": "ممنوعیت زمانی، ورزش و حمایت در کاهش چشم‌گیر مصرف مواد در این کشور سهم داشته‌اند", + "introduction": "۲۵سال پیش، جوانان ایسلندی از نظر سوءمصرف مواد مخدر، الکل و استعمال دخانیات ناسالم‌ترین جوانان اروپا بودند. اما این کشور توانسته است طی برنامه‌ای طولانی‌مدت به شکلی اعجاب‌آور مصرف الکل و مواد را میان جوانان کاهش دهد و استعمال دخانیات را به کمترین حد میان کشورهای اروپایی برساند. کلید این موفقیت تغییر دسته‌ای از نگرش‌ها و مواجهۀ رو در رو با مسئله بوده است: اگر جوانان به هروئین معتاد می‌شوند، چرا به ورزش و هنر نشوند؟", + "content": "اما یانگ، آتلانتیک — اندکی به ساعت سه بعدازظهر یک جمعۀ آفتابی مانده و پارک لاگردالر در نزدیکی مرکز ریکیاویک پایتخت ایسلند عملاً متروکه به‌نظر می‌رسد. هرازگاه آدم بزرگ‌سالی با کالسکۀ کودکی به چشم می‌خورد اما دورتادورِ پارک را مجتمع‌های مسکونی و خانه‌ها پر کرده‌اند و مدرسه هم که تعطیل است؛ پس بچه‌ها کجایند؟\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-38.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nگودبرگ یانسون، روان‌شناس ایسلندی، و هاروی میلکمن، استاد آمریکایی روان‌شناسی که قدری از سال را در دانشگاه ریکیاویک تدریس می‌کند، همراه من هستند. گودبرگ می‌گوید که بیست سال پیش، نوجوان‌های ایسلندی در صدر فهرست مشروب‌خواران جوان اروپا بودند. میلکمن اضافه می‌کند: «شب جمعه نمی‌توانستید در خیابان‌های مرکز ریکیاویک قدم بزنید چون امن به نظر نمی‌آمد. نوجوانانِ مست، دسته به دسته، با شما دست به یقه می‌شدند.»\nبه ساختمان بزرگی نزدیک می‌شویم. گودبرگ می‌گوید: «اینجا سالن اسکیت سرپوشیده داریم.» چند دقیقه پیش از جلوی دو ساختمان گذشتیم که مختصّ بدمینتون و پینگ‌پنگ بودند. اینجا در پارک هم یک میدان ورزش، یک استخر سرپوشیدۀ زمین‌گرمایی و (بالاخره) چند بچه دیدیم که روی چمن مصنوعی با هیجان مشغول فوتبال بودند.\nگودبرگ توضیح می‌دهد این روزها جوانان در پارک دور هم جمع نمی‌شوند چون در کلاس‌های بعد از مدرسه در این مکان‌هایند، یا در باشگاه‌ها برای موسیقی و رقص و هنر. یا شاید با والدین‌شان بیرون رفته باشند.امروزه از جهت زندگی پاک نوجوانان، ایسلند در صدر کشورهای اروپایی است. درصد نوجوانان ۱۵ و ۱۶ ساله‌ای که در یک ماه گذشته مست کرده‌اند از ۴۲% در سال ۱۹۹۸ به ۵% در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است. درصد کسانی که حداقل یک‌بار حشیش مصرف کرده‌اند از ۱۷% به ۷% رسیده است. آن‌هایی که هر روز سیگار می‌کشند از ۲۳% به فقط ۳% رسیده است.\nراهکار ایسلند در این چرخش موفق، هم رادیکال و هم تجربه‌محور بوده اما عمدتاً تکیه بر رویکردی داشته است که می‌توان آن را عقل سلیم تقویت‌شده 1 نامید. میلکمن می‌گوید: «این جدی‌ترین و عمیق‌ترین مطالعۀ استرس در زندگی نوجوانان است که تا کنون دیده‌ام. از اینکه این‌قدر خوب جواب داده واقعاً شگفت‌زده‌ام.»\n\n\nمیلکمن معتقد است اگر الگوی ایسلندی در کشورهای دیگر اقتباس شود، می‌تواند از نظر روان‌شناختی و جسمی مفید حالِ میلیون‌ها کودک باشد؛ سود آن برای صندوق آژانس‌های بهداشتی و کل جامعه که به کنار. ولی آن «اگر» را نباید ساده گرفت.\nمیلکمن هنگام صرف چای در آپارتمانش در ریکیاویک می‌گوید: «من در اوج طوفان انقلاب مواد مخدر بودم.» در اوایل دهۀ ۱۹۷۰ که مشغول کارآموزی در بیمارستان روان‌پزشکی بلویو در نیویورک‌سیتی بود، «ال‌اس‌دی به بازار آمده بود و خیلی‌ها هم ماریجوانا می‌کشیدند. و مسئلۀ مورد توجه این بود که چرا مردم مواد خاصی را مصرف می‌کنند.»\nمیلکمن در رسالۀ دکترایش نتیجه گرفته بود که افراد بسته به شیوه‌ای که برای کنار آمدن با استرس می‌پسندند، هروئین یا آمفتامین را انتخاب می‌کنند. مصرف‌کنندگان هروئین می‌خواهند خود را کرخت کنند؛ مصرف‌کنندگان آمفتامین می‌خواهند فعالانه با استرس‌شان مقابله کنند. پس از انتشار این اثر، او در زمرۀ گروهی از پژوهشگران بود که «مؤسسۀ ملی مصرف مواد مخدر آمریکا» استخدامشان کرد تا به پرسش‌هایی از این دست پاسخ بدهند: چرا افراد مصرف مواد را شروع می‌کنند؟ چرا ادامه می‌دهند؟ چرا به آستانۀ سوءمصرف می‌رسند؟ چه وقت از مصرف دست می‌کشند؟ و چه وقت دوباره سروقت مواد می‌روند؟\n\nاو می‌گوید: «هر دانشجویی می‌تواند بگوید چرا شروع می‌کند. خُب، مواد در دسترس است، دانشجوها ریسک‌پذیرند، بیگانگی، شاید هم قدری افسردگی. ولی چرا ادامه می‌دهند؟ پس سراغ سؤال آستانۀ سوءمصرف رفتم که ناگهان امر بر من روشن شد؛ آن جا بود که تجربه‌ای از لحظۀ «یافتم» داشتم: شاید آن‌ها حتی پیش از مصرف مواد هم از آستانۀ سوءمصرف گذشته باشند چون آنچه عادت به سوءمصرفش دارند، سبک مقابله‌شان با دشواری‌هاست.»\nدر کالج ایالتی شهر دنور، میلکمن نقشی اساسی در پرورش این فکر داشت که افراد به تغییرات در شیمی مغزشان معتاد می‌شوند. کودکانی که «مقابله‌گر فعال» باشند به دنبال یک لحظه اوج هیجان‌اند که با دزدیدن قالپاق و ضبط و بعداً خود ماشین‌ها، یا با داروهای محرّک به آن می‌رسند. البته الکل هم شیمی مغز را تغییر می‌دهد. الکل آرام‌بخش است اما ابتدا کنترل‌های مغز را آرام می‌کند که شاید بازدارندگی‌ها را از میان بردارد و در مقادیر کم به کاهش اضطراب کمک می‌کند.\nمیلکمن می‌گوید: «مردم می‌توانند به نوشیدنی، ماشین، پول، سکس، کالری، کوکائین یا هر چیزی معتاد شوند. ایدۀ اعتیاد رفتاری، شاخص کار ما شد.»\nاین ایده، بذر ایده‌ای دیگر را کاشت: «چرا یک جنبش اجتماعی حول نشئه‌کننده‌های طبیعی راه نیاندازیم: مردم بدون اثرات مخرّب مواد، بر اساس شیمی مغزشان نشئه شوند چون برایم روشن است که مردم می‌خواهند آگاهی‌شان را دستکاری کنند.»\nبه ۱۹۹۲ که رسید، تیم او در دنور برندۀ یک کمک‌هزینۀ دولتی ۱.۲ میلیون دلاری شد تا «پروژۀ خودیابی» را تشکیل دهد: این پروژه نشئه‌کننده‌های طبیعی را به جای مواد و جرم به نوجوانان پیشنهاد می‌داد. معلمان، پرستاران و مشاوران مدارس کودکانی ۱۴ ساله را به آن‌ها ارجاع دادند که به نظر خودشان نیاز به درمان نداشتند اما با مسألۀ مواد یا جُرم‌های کوچک دست‌به‌گریبان بودند.\n«ما به آن‌ها نمی‌گفتیم برای درمان آمده‌اند. می‌گفتیم هرچه بخواهید یاد بگیرید به شما یاد می‌دهیم: موسیقی، رقص، هیپ‌هاپ، هنر، هنرهای رزمی.» ایده این بود که این کلاس‌های متفاوت، طیفی از تغییرات در شیمی مغز کودکان رقم می‌زند و آنچه برای بهتر کنار آمدن با زندگی نیاز دارند را به آن‌ها می‌دهد: برخی شاید مشتاق تجربه‌ای باشند که اضطراب را کاهش دهد، دیگران شاید دنبال یک لحظه هیجان باشند.\nدر همین حال، تمرین مهارت‌های زندگی به این بچه‌ها داده می‌شد که بر ارتقای تفکراتشان دربارۀ خود و زندگی، و شیوۀ تعاملشان با دیگران تمرکز داشت. میلکمن می‌گوید: «اصل مهم این بود که آموزش در زمینۀ مواد جواب نمی‌دهد چون کسی به آن توجه نمی‌کند. بلکه نیاز به مهارت‌های زندگی است تا بر اساس آن اطلاعات عمل کنند.» به بچه‌ها گفته شد این برنامه سه‌ماهه است. برخی از آن‌ها تا پنج سال در پروژه ماندند.\n\nدر ۱۹۹۱، میلکمن به ایسلند دعوت شد تا دربارۀ کارش، یافته‌هایش و ایده‌هایش حرف بزند. او مشاور اولین مرکز اقامتی درمان مواد برای نوجوانان در ایلسند، در شهری به نام تیندر، شد. او توضیح می‌دهد: «ایدۀ محوری آنجا این بود که کارهای بهتری در اختیار بچه‌ها بگذاریم که بکنند.» در آنجا با گودبرگ آشنا شد که دانشجوی کارشناسی روان‌شناسی و مددکار داوطلب در تیندر بود. از آن زمان به بعد، آن‌ها دوستان نزدیک همدیگر بوده‌اند.\nسفرهای مرتب میلکمن به ایسلند و صحبت‌هایش در آنجا آغاز شد. این صحبت‌ها، و تیندر، توجه پژوهشگری جوان در دانشگاه ایسلند به نام دورا زیگفودوتی را جلب کرد. سؤالی برای او مطرح بود: شاید بتوانیم جایگزین‌های مواد و الکل را در برنامه‌ای بگنجانیم که هدفش نه درمان کودکان مسأله‌دار، بلکه جلوگیری از مصرف الکل یا مواد توسط آن‌هاست.\nآیا تاکنون الکل را امتحان کرده‌اید؟ اگر بله، آخرین بار چه زمانی نوشیده‌اید؟ تاکنون مست کرده‌اید؟ سیگار کشیده‌اید؟ اگر بله، چند وقت یک‌بار سیگار می‌کشید؟ چقدر وقت با والدین‌تان می‌گذرانید؟ آیا رابطه‌ای نزدیک با والدین‌تان دارید؟ در چه نوع فعالیت‌هایی شرکت می‌کنید؟\nدر سال ۱۹۹۲، کودکان ۱۴ تا ۱۶ ساله در تمام مدارس ایسلند پرسشنامه‌ای با سؤالاتی از این دست را پُر کردند. این فرایند در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۷ هم تکرار شد.\nنتایج این پیمایش‌ها، نگران‌کننده بود. در کل کشور، حدود ۲۵% بچه‌ها هر روز سیگار می‌کشیدند، بیش از ۴۰% هم در طول یک ماهِ منتهی به پیمایش مست کرده بودند. ولی وقتی که تیم در دل داده‌ها کاوش کرد، توانست دقیقاً تشخیص دهد که کدام مدارس با وخیم‌ترین مشکلات و کدام‌یک با سهل‌ترین مسائل دست به گریبان بودند. تحلیل آن‌ها نشان می‌داد زندگی کودکانی که سراغ نوشیدن و سیگار و مواد می‌روند تفاوت‌های مشهودی دارد با آن‌هایی که سراغ این چیزها نمی‌روند. مشخص شد که چند عامل در حفاظت از کودکان بسیار قوی عمل می‌کنند: سه یا چهار بار شرکت در برنامه‌های دست‌جمعی (به‌ویژه ورزش) در هفته، کل مدتی که در هفته با والدین می‌گذرانند، احساس مراقبت و توجه در مدرسه، و بیرون نرفتن از خانه در اواخر شب.\nاینگا دورا که دستیار پژوهش این پیمایش‌ها بود می‌گوید: «در آن زمان، انواع و اقسام برنامه‌های جلوگیری از مصرف مواد در جریان بود. عمدۀ آن‌ها بر پایۀ آموزش بودند.» دربارۀ خطرات نوشیدن و مواد به کودکان هشدار می‌دادیم، اما همان‌طور که میلکمن در ایالات متحده دیده بود، این برنامه‌ها جواب نمی‌داد. «ما می‌خواستیم رویکرد متفاوتی پیش بگیریم.»\nیان زیگفوزن، همکار و برادرِ اینگا دورا، می‌گوید شهردار ریکیاویک هم علاقه داشت روشی جدید را امتحان کند، و والدین هم احساس مشابهی داشتند. یان در آن زمان دختران جوانی داشت و در سال ۱۹۹۹ که «مرکز تحقیق و تحلیل اجتماعی ایسلند» تأسیس شد به آن پیوست. او می‌گوید: «وضعیت بد بود. روشن بود که باید کاری کرد.»\nبا استفاده از داده‌های پیمایش و برداشت‌های حاصل از تحقیقاتِ افرادِ مختلفی از جمله میلکمن، به تدریج یک طرح ملی جدید ارائه شد. این طرح «جوانان در ایسلند» نام داشت.\nقوانین تغییر کردند. خرید دخانیات برای زیر ۱۸ سال و خرید الکل برای زیر ۲۰ سال غیرقانونی شد، و تبلیغ دخانیات و الکل هم ممنوع شد. از طریق انجمن‌های والدین که بنا به قانون باید در تمام مدارس تشکیل می‌شدند، و شوراهای مدارس که نمایندگان والدین در آن‌ها حضور داشتند، پیوند میان والدین و مدارس تقویت شد. والدین تشویق به حضور در جلساتی می‌شدند که یادآوری می‌کرد به‌جای «هرازگاهی دورهمیِ باکیفیت»، کمیّتِ وقتی که با کودکان می‌گذرانند نیز اهمیت دارد، و باید کودکان را شب‌ها در خانه نگه دارند.\nهمچنین قانونی تصویب شد که بیرون ماندن کودکان ۱۳ تا ۱۶ ساله پس از ساعت ۱۰ شب در زمستان و پس از نیمه‌شب در تابستان را ممنوع می‌کرد. این قانون هنوز هم جاری است.\nنهاد ملی انجمن‌های والدین با نام «خانه و مدرسه» توافق‌نامه‌هایی را برای امضا به والدین عرضه کرد. محتوای این توافق‌نامه‌ها بسته به گروه سنی فرق داشت، و هر سازمان می‌توانست تصمیم بگیرد که چه چیزهایی در آن بگنجاند. برای کودکان ۱۳ سال به بالا، والدین می‌توانستند به رعایت همۀ توصیه‌ها متعهد شوند و همچنین مثلاً اجازه ندهند بچه‌هایشان در مهمانی‌های نظارت‌نشده شرکت کنند، برای کم‌سالان الکل نخرند، و به سلامت بقیۀ کودکان هم توجه کنند.\nهرفنا سیگیارجنسدوتیا، مدیر «خانه و مدرسه»، می‌گوید این توافق‌ها علاوه بر آموزش والدین، اقتدارشان در خانه را هم تقویت می‌کرد. «اینجاست که قدیمی‌ترین بهانه از بین می‌رود: همه همین کار را می‌کنند!»\nمنابع دولتی برای برنامه‌های دست‌جمعی و سازمان‌یافتۀ ورزش، موسیقی، هنر، رقص و باشگاه‌های مشابه افزایش یافت تا کودکان برای تعلق گروهی و احساس خوب، راهی جز استفادۀ الکل و مواد هم داشته باشند؛ و بچه‌های خانواده‌های کم‌درآمد نیز برای شرکت در این برنامه‌ها اعانه می‌گرفتند. مثلاً در ریکیاویک که محل سکونت بیش از یک‌سوم جمعیت کشور است، «کارت تفریح» برای هر کودک در سال مبلغ ۳۵ هزار کرون (۲۵۰ دلار) به خانواده می‌دهد تا هزینۀ فعالیت‌های تفریحی کنند.\nمهم آنکه پیمایش‌ها ادامه یافتند. هرسال تقریباً همۀ بچه‌های ایسلند یک پرسش‌نامه پُر می‌کنند. این یعنی داده‌های به‌روز و معتبر همواره در دسترس‌اند.\nدر بازۀ ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲، درصد کودکان ۱۵ و ۱۶ ساله‌ای که می‌گفتند اغلب یا تقریباً همۀ آخرهفته‌ها را با والدین‌شان می‌گذرانند دو برابر شد (از ۲۳ به ۴۶ درصد رسید) و درصد کودکانی که حداقل چهار بار در هفته در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته شرکت می‌کردند از ۲۴ به ۴۲ درصد رسید. در همین حال، میزان مصرف سیگار و الکل و حشیش در این ردۀ سنی سقوط کرد.\nالفجِیر کریستیانسون که روی این داده‌ها کار می‌کرد و اکنون در دانشکدۀ سلامت عمومی در دانشگاه ویرجینیای غربی ایالات متحده است، خاطرنشان می‌کند: «هرچند نمی‌توان مدعی رابطه‌ای علّی شد، که همین نمونه خوب نشان می‌دهد چرا دانشمندان به سختی روش‌های پیشگیری اولیه را می‌پذیرند، ولی روند بسیار روشن است. عامل‌های حفاظتی افزایش یافته‌اند، عامل‌های خطر کاهش یافته‌اند، و مصرف مواد کم شده است؛ و این روند در ایسلند یکنواخت‌تر از هر کشور اروپایی دیگر بوده است.»\nیان زیگفوزن عذرخواهی می‌کند که چند دقیقه دیر رسیده است. «یک تماس اضطراری داشتم!» ترجیح می‌دهد که نگوید دقیقاً از کجا، اما یکی از شهرهای دیگر دنیا بوده که اکنون بخشی از ایده‌های «جوانان در ایسلند» را اقتباس کرده است.\nپس از آنکه داده‌های شگفت‌انگیز ایسلند در جلسۀ «شهرهای اروپا علیه مواد» ارائه شد، برنامۀ «جوانان در اروپا» در سال ۲۰۰۶ آغاز شد که هدایتش بر عهدۀ یان است. او تعریف می‌کند: «همه می‌پرسیدند: شما دارید چکار می‌کنید؟»\nشهرداری‌ها به جای دولت‌ها عهده‌دار مشارکت در برنامۀ «جوانان در اروپا» هستند. در سال اول، هشت شهرداری به این برنامه پیوستند. تا امروز ۳۵ شهرداری در ۱۷ کشور به آن پیوسته‌اند: از مناطقی که فقط چند مدرسه در آن شرکت دارند، تا تاراگونا در اسپانیا که ۴۲۰۰ کودک ۱۵ ساله را در این برنامه دارد. روش همه‌جا یکسان است: یان و تیمش با مسئولان محلی صحبت می‌کنند و پرسش‌نامه‌ای تدوین می‌کنند که پرسش‌های کلیدی‌اش ترکیبی از پرسش‌های استفاده‌شده در ایسلند به‌علاوۀ چند موردی است که بر اساس اقتضائات محلی تهیه می‌شوند. به‌عنوان مثال، اخیراً مشخص شده است که قمار آنلاین در برخی نواحی یکی از مسائل بزرگ است و مسئولان محلی مایلند بدانند که آیا این نیز به سایر رفتارهای پرخطر مربوط است یا خیر.\nدو ماه پس از آنکه پرسش‌نامه‌ها به ایسلند می‌رسند، تیم یک گزارش اولیه همراه با نتایج به‌علاوۀ اطلاعات مقایسه‌ای و تطبیقی با سایر مناطق شرکت‌کننده را پس می‌فرستد. یان می‌گوید: «ما همیشه می‌گوییم که اطلاعات مثل سبزیجات باید تازه باشد. اگر این یافته‌ها را یک سال بعد بفرستید، افراد می‌گویند: خُب این‌ها مال مدت‌ها پیش است و شاید اوضاع عوض شده باشد…» علاوه بر تازگی، اطلاعات باید محلی هم باشند تا مدارس، والدین و مسئولان دقیقاً ببینند که چه مشکلات و مسائلی در نواحی‌شان وجود دارد.\nاین تیم ۹۹ هزار پرسش‌نامه از نقاطی دور همچون جزایر فارو، مالت و رومانی (و همچنین کرۀ جنوبی و اخیراً نایروبی و گینۀ بیسائو) را تحلیل کرده است. نتایج در کل نشان می‌دهند که در زمینۀ مصرف مواد نوجوانان، همان عوامل حمایتی و خطرآفرین که در ایسلند شناسایی شده‌اند همه‌جا صادق‌اند. تفاوت‌هایی هم وجود دارد: در یک نقطه (در کشوری «اطراف دریای بالتیک») شرکت در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته، عامل خطرآفرین بود. تحقیقات بیشتر علت را نشان داد: سربازان سابق که به داروهای عضله‌ساز، الکل و دخانیات علاقه دارند مسئول ادارۀ باشگاه‌هایند. پس اینجا یک مسئلۀ محلی روشن و فوری وجود داشت که می‌شد حل‌وفصلش کرد.\nیان و تیمش توصیه‌ها و اطلاعاتی دربارۀ اقدامات اثربخش در ایسلند ارائه می‌دهند، اما هر اجتماع رأساً تصمیم می‌گیرد که بنا به نتایجش چه اقدامی انجام دهد. گاهی اوقات آن‌ها هیچ کاری نمی‌کنند. یک کشور عمدتاً مسلمان که او ترجیح داد اسمش را نیاورد، داده‌ها را رد کرد چون حاکی از میزان ناخوشایندی از مصرف الکل بود. در سایر شهرها (مثلاً همان‌جایی که «تماس اضطراری» با یان گرفته بود) از داده‌ها استقبال می‌کنند و پول هم دارند، اما او مشاهده کرده است که تأمین و حفظ منابع مالی برای استراتژی‌های پیشگیری سخت‌تر از درمان است.\nهیچ کشور دیگری تغییراتی در ابعاد ایسلند نداشته است. وقتی از او می‌پرسم آیا کشور دیگری هم از قانون خانه ماندن کودکان در شب الگو گرفته است یا خیر، یان لبخند می‌زند. «حتی سوئدی‌ها خندیدند و گفتند این یعنی حکومت‌نظامی علیه کودکان.»\nدر کل اروپا، نرخ مصرف الکل و مواد نوجوانان در ۲۰ سال گذشته عموماً بهبود یافته است، ولی کاهش در هیچ‌جا به قدر ایسلند چشم‌گیر نبوده است، و بهبودها نیز لزوماً ناشی از استراتژی‌هایی نیستند که برای ارتقاء سلامت نوجوانان پی گرفته شده‌اند. مثلاً در انگلستان این واقعیت که اکنون نوجوانان به جای ارتباطات رودررو زمان بیشتری را در خانه برای تعامل آنلاین می‌گذرانند، می‌تواند یکی از دلایل کاهش مصرف الکل باشد.\nاما شهر کاناس در لیتوانی مصداق ثمراتی است که می‌تواند با مداخلۀ فعال رخ دهد. این شهر از سال ۲۰۰۶ پنج بار پیمایش را انجام داده است، و مدارس، والدین، سازمان‌های بهداشت و سلامت، کلیساها، ادارات پلیس و خدمات اجتماعی کنار هم جمع شده‌اند تا سعی کنند سلامت کودکان را بهبود داده و مصرف مواد را مهار کنند. مثلاً والدین سالانه در ۸ یا ۹ جلسۀ رایگان بچه‌داری شرکت می‌کنند، و یک طرح جدید هم منابع اضافه برای مؤسسات دولتی و سازمان‌های مردم‌نهادی فراهم کرده است که در کار بهبود سلامت روانی و مدیریت استرس‌اند. این شهر در سال ۲۰۱۵ ارائۀ برنامه‌های ورزشی رایگان در روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه را آغاز کرد، و برنامه‌هایی برای راه‌اندازی ایاب و ذهاب رایگان برای خانواده‌های کم‌درآمد نیز در جریان است تا کودکانی که نزدیک این مراکز زندگی نمی‌کنند بتوانند در این برنامه‌ها شرکت کنند.\nدر بازۀ ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴، تعداد نوجوانان ۱۵ و ۱۶ سالۀ اهل کاناس که گفتند ظرف سی روز گذشته مست کرده‌اند ۲۵% کاهش یافت و استعمال هرروزۀ دخانیات بیش از ۳۰% کمتر شد.\nدر حال حاضر، میزان مشارکت شهرها در برنامۀ «جوانان در اروپا» قاعدۀ مشخصی ندارد و تیم ایسلندی هم کوچک است. یان مایل است یک نهاد متمرکز با بودجۀ اختصاصی برای تمرکز بر گسترش «جوانان در اروپا» شکل بگیرد. او می‌گوید: «هرچند ده سال است مشغول این کاریم، شغل اصلی و تمام‌وقت ما نیست. مایلیم کسی از این کار الگو بگیرد و در تمام اروپا اجرا کند. و چرا فقط اروپا؟»\nپس از پیاده‌روی‌مان در پارک لاگردالر، گودبرگ یانسون ما را به خانه‌اش دعوت می‌کند. در باغچۀ خانه، دو پسرش بزرگ‌ترش یان کنراد (۲۱ ساله) و برگر ایزار (۱۵ ساله) دربارۀ مصرف الکل و دخانیات با من حرف می‌زنند. یان الکل می‌نوشد اما برگر می‌گوید هیچ‌کسی را در مدرسه‌اش نمی‌شناسد که دخانیات یا الکل مصرف کند. دربارۀ تمرین فوتبال هم حرف می‌زنیم: برگر پنج یا شش بار در هفته تمرین می‌کند؛ یان که دانشجوی سال اول رشتۀ کسب‌وکار در دانشگاه ایسلند است، پنج بار در هفته تمرین می‌کند. هر دو تمرین‌های منظم بعد از مدرسه را در شش‌سالگی آغاز کردند.\nپدرشان قبل از آن به من گفته بود: «ابزار و آلات مختلفی در خانه داریم. سعی کردیم آن‌ها را به موسیقی علاقمند کنیم. قبلاً یک اسب داشتیم. همسرم واقعاً به اسب‌سواری علاقه دارد. ولی این‌ها جواب نداد. در نهایت، انتخاب‌شان فوتبال بود.»\nآیا شده که بچه‌ها احساس فشار کنند؟ آیا شده که وقتی بچه‌ها ترجیح می‌دادند کار دیگری بکنند، وادار به تمرین بشوند؟ برگر می‌گوید: «نه، ما از بازی فوتبال لذت می‌بردیم.» یان اضافه می‌کند: «امتحانش کردیم و به آن عادت کردیم، و برای همین ادامه دادیم.»\nاین همۀ کارشان نیست. گودبرگ و همسرش ترون برای گذراندن ساعات مشخصی در هفته با سه پسرشان برنامه‌ریزی نمی‌کنند، اما سعی می‌کنند آن‌ها را مرتب به سینما، تئاتر، رستوران، کوهنوردی و ماهی‌گیری ببرند، و بالاخره در ماه سپتامبر که گوسفندهای ایسلند از ارتفاعات پایین می‌آیند، قرار خانوادگی چوپانی می‌گذارند.\nشاید یان و برگر بیش از حد معمول به فوتبال علاقه و در آن استعداد داشته باشند (دانشگاه ایالتی شهر دنور بورسیۀ فوتبال به یان پیشنهاد داده و چند هفته پس از ملاقات‌مان، برگر برای بازی در تیم ملی زیر ۱۷ سال انتخاب شد). ولی آیا افزایش معنادار درصد کودکانی که چهار بار یا بیشتر در هفته در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته شرکت می‌کنند، می‌تواند مزایایی علاوه بر پرورش کودکان سالم‌تر داشته باشد؟\nمثلاً آیا می‌تواند به پیروزی قاطع ایسلند بر انگلستان در رقابت‌های قهرمانی فوتبال یورو ۲۰۱۶ مربوط باشد؟ در پاسخ به این سؤال، اینگا دورا که با رأی مردم «زن سال ایسلند» در ۲۰۱۶ انتخاب شد لبخند می‌زند: «در موسیقی هم موفقیت داشته‌ایم، مثل گروه آو مانسترز اند من 2 [یک گروه فولک‌پاپ مستقل در ریکیاویک]. اینها جوان‌هایی‌اند که به کارهای سازمان‌یافته هُل داده شدند.» و با چشمکی می‌گوید: «برخی از من تشکر کرده‌اند.»\nشهرهای دیگری هم که به برنامۀ «جوانان در اروپا» پیوسته‌اند مزایای گوناگونی را گزارش می‌دهند. مثلاً در بخارست، نرخ خودکشی جوانان هم پابه‌پای کاهش مصرف الکل و مواد، کمتر شده است. در کاناس، تعداد کودکانی که دست به خودکشی زده‌اند در بازۀ ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ یک‌سوم کمتر شده است.\nبه گفتۀ اینگا دورا، «از طریق مطالعات یاد گرفتیم که باید شرایطی بسازیم که بچه‌ها بتوانند زندگی سالمی داشته باشند، و نیازی به مصرف مواد نداشته باشند، چون زندگی مفرّح است و آن‌ها می‌توانند کارهای زیادی بکنند. و والدینی حامی‌شان هستند که با آن‌ها وقت می‌گذرانند.»\nدر این مسأله، حتی اگر روش‌ها روشن نباشند، پیام‌ها صریح‌اند. و وقتی هاروی میلکمن به این نتایج می‌نگرد، به فکر کشور خودش ایالات متحده می‌افتد. آیا «جوانان در ایسلند» می‌تواند آنجا هم جواب بدهد؟\n۳۲۵ میلیون نفر در مقابل ۳۳۰ هزار نفر. ۳۳ هزار دستۀ اوباش در مقابل هیچ. حدود ۱.۳ میلیون جوان بی‌خانمان در مقابل چند تا.\nآمریکا مشخصاً با چالش‌هایی روبروست که ایسلند گرفتارشان نیست. اما میلکمن می‌گوید داده‌های سایر نقاط اروپا، از جمله شهرهایی مانند بخارست که درگیر مسائل اجتماعی مهم و فقر نسبی‌اند، نشان می‌دهند که الگوی ایسلندی می‌تواند در فرهنگ‌های بسیار متفاوت هم مؤثر باشد. و نیاز به چنین کاری در ایالات متحده بسیار زیاد است: کم‌سالان تقریباً ۱۱ درصد از مصرف الکل کشور را به خود اختصاص می‌دهند، و افراط در نوشیدن هر سال بیش از ۴۳۰۰ واقعۀ مرگ در افراد زیر ۲۱ سال رقم می‌زند.\nولی بعید است برنامه‌ای هم‌تراز با «جوانان در ایسلند» در ایالات متحده مطرح شود. یک مانع مهم آن است که ایسلندی‌ها تعهد درازمدت به پروژه‌های ملی دارند، ولی منابع برنامه‌های سلامت اجتماعی در ایالات متحده معمولاً با بودجه‌های کوتاه‌مدت تأمین می‌شود.\nمیلکمن در تجربه‌ای دشوار دریافته است که حتی آن برنامه‌های جوانان که مورد تقدیر همگان هستند و بهترین سرمشق‌های امروزی تلقی می‌شوند نیز همیشه بسط نمی‌یابند یا حتی حفظ نمی‌شوند. او می‌گوید: «در پروژۀ خودیابی به نظر می‌رسید بهترین برنامۀ دنیا را داریم. دو بار به کاخ سفید دعوت شدم تا حرف بزنم. این برنامه جایزه‌های ملی بُرد. فکر می‌کردم: این برنامه در هر شهر و روستایی تکرار خواهد شد. ولی نشد.»\nعلت ماجرا به نظرش این بود که نمی‌توانید یک الگوی عام را برای همۀ اجتماع‌ها تجویز کنید چون همگی منابع یکسان ندارند. هر اقدامی برای آنکه کودکان ایالات متحده فرصت شرکت در همان نوع فعالیت‌هایی را بیابند که اکنون در ایسلند مرسوم است و لذا به آن‌ها کمک شود تا از الکل و سایر مواد دور بمانند، باید از منابعی بهره بگیرد که هم‌اکنون در آن اجتماع وجود دارد. او می‌گوید: «باید بر منابع اجتماع هدف تکیه کنید.»\nهمکارش الفجیر کریستیانسون در حال طرح ایده‌های ایسلندی در ایالت ویرجینیای غربی است. در چندین مدرسۀ راهنمایی و دبیرستان ایالت، پرسش‌نامه‌ها را به بچه‌ها داده‌اند، و یک مسئولِ هماهنگیِ محلی هم کمک می‌کند نتایج به دست والدین و هرکسی برسد که می‌تواند از آن‌ها برای کمک به کودکان آنجا استفاده کند. ولی او تصدیق می‌کند شاید رسیدن به نتایجی که در ایسلند دیده‌ایم، دشوار باشد.\nمایکل اوتول، مدیرعامل خیریۀ منتور در انگلستان که برای کاهش سوءمصرف الکل و مواد در کودکان و جوانان فعالیت می‌کند، می‌گوید کوتاه‌مدت‌نگری نیز می‌تواند مانعی در برابر استراتژی‌های پیشگیری مؤثر باشد. در این کشور نیز یک برنامۀ هماهنگ ملی برای جلوگیری از مصرف الکل و مواد وجود ندارد. این کار عموماً به مقامات محلی یا مدارس محول شده است که در عمل اغلب فقط اطلاعاتی دربارۀ خطرات مواد و الکل به دانش‌آموزان داده می‌شود؛ استراتژی‌ای که او قبول دارد بنا به شواهد، جواب نمی‌دهد.\nتمرکز ایسلند بر همکاری والدین، مدرسه و اجتماع جهت کمک به کودکان، و تأکید بر ورود والدین یا مراقبان در زندگی جوانان‌شان، کاملاً مورد تأیید اوتول است. او تصریح می‌کند که بهبود حمایت از کودکان می‌تواند به چندین طریق مفید واقع شود. حتی وقتی بحث فقط ناظر به الکل و دخانیات باشد، داده‌های فراوانی در دست است که نشان می‌دهد هرچه سن کودک در اولین باری که دخانیات یا الکل مصرف می‌کند بیشتر باشد، در طول عمرش زندگی سالم‌تری خواهد داشت.\nولی همۀ استراتژی‌ها در انگلستان پذیرفته نمی‌شوند: ممنوعیت خروج کودک از خانه در آخر شب‌ها یکی از آن‌هاست، شاید دیگری هم قدم‌زدن والدین در محله برای شناسایی کودکانی باشد که قانون‌شکنی می‌کنند. و در یک آزمون، خیریۀ منتور در شهر برایتون والدین را به مدارس دعوت کرد تا در کارگاه‌ها شرکت کنند اما دریافت که واداشتن آن‌ها به تعامل و ورود به ماجرا دشوار است.\nبه نظر میلکمن، هرجا که روش‌های ایسلندی پیشنهاد می‌شوند، دو چالش احتیاط‌کاری عمومی و بی‌میلی به درگیر شدن در کار پیش می‌آید که به بطن مسئلۀ توازن مسئولیت‌ها میان دولت و شهروندان برمی‌گردد: «می‌خواهید حکومت چه مقدار کنترل روی وقایع زندگی کودک‌تان داشته باشد؟ آیا این اقدامات به منزلۀ دخالت بیجای حکومت در زندگی مردم است؟»\nدر ایسلند، رابطۀ بین مردم و دولت همواره زمینه‌ساز برنامه‌های ملی مؤثر بوده است تا میزان زیاده‌روی کودکان در مصرف دخانیات و الکل را کاهش دهد؛ و طی این فرآیند، خانواده‌ها را به هم نزدیک‌تر و کمک کرده است تا کودکان از جهات مختلف سالم‌تر شوند. آیا کشور دیگری هم هست که نتیجه بگیرد مزایای این کار به هزینه‌هایش می‌ارزند؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را اما یانگ نوشته است و در تاریخ ۱۹ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «HOW ICELAND GOT TEENS TO SAY NO TO DRUGS» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ آن را با عنوان «ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟» و با ترجمه محمد معماریان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n اما یانگ (Emma Young)، فارغ‌التحصیل روان‌شناسی از دانشگاه دورهام و ساکن سیدنی است. یانگ بیست‌سال است که به روزنامه‌نگاری حوزۀ علم و سلامت مشغول است. نوشته‌های او در گاردین، نیوساینتیست و دیگر مطبوعات به چاپ رسیده‌اند.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n enforced common sense\n \n \n 2\n Of Monsters and Men\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157815.json b/train/528157815.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..7d32c4658f14ec8b48bfb5cbc49adfcd54ed6db8 --- /dev/null +++ b/train/528157815.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا باید نگران دوستان خیالی کودکان باشیم؟", + "subtitle": "مارجری تیلور، روان‌شناسِ رشد، درکِ ما را از همراهان خیالی زیرورو می‌کند", + "introduction": "همراه خیالیْ دوستی است که کودکْ او را خلق می‌کند، مرتب دربارۀ آن حرف می‌زند و با او تعامل دارد. تحقیقات نشان می‌دهد دوسوم کودکان با همراهان خیالی رابطه دارند. حتی برخی از کودکان دنیایی دارند که دولت، شبکۀ حمل‌ونقل و تعطیلات خاص خود را دارد. مارجری تیلور، روان‌شناس رشد، در طی حدود سی سال پژوهش‌های مفصلی انجام داده است که درکِ ما از همراهان خیالی را تغییر می‌دهد.", + "content": "لرن جی.یانگ، ساینس فرایْدِی — مارجری تیلور، روان‌شناس رشد به یاد ما می‌آورَد که در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ با زنی دام‌پزشک به‌نام الفی ولفی آشنا شده بود. همسر الفی، سمی نام داشت. آن‌ها چند سگ و گربه داشتند. همه چیز در دنیای الفی تماماً رنگارنگ۱ بود: موها، پوست، وسایل خانه، روتختی‌ها، همه‌چیز. قد بسیار کوتاهی هم داشت.\n الفی ولفی، حاصلِ خیال دختری چهارساله بود.\n این بچه را برای ملاقات تیلور در آزمایشگاه خیال در دانشگاه اورگن آوردند. در آنجا تیلور رابطۀ میان همراهان خیالی و رشد اجتماعی و شناختی کودک به‌سمت بلوغ را بررسی می‌کند. پژوهش‌های او دیدگاه‌های منفی موجود دربارۀ دوستان خیالی را تغییر داده و رویکرد محققان به مطالعۀ خیال را متحول کرده است.\n الفی ولفی یکی از دوستانی خیالیِ بسیار به‌یادماندنی در پژوهش‌های تیلور است. او به یاد می‌آورد که «خیلی با جزئیات و سازمان‌یافته بود. همراهان خیالی و دنیاهایی که در آن زندگی می‌کنند، گاه خیلی با جزئیات می‌شوند».\n به‌گفتۀ تیلور و همراهانش در حوزۀ پژوهش خیال، همراه خیالیْ دوستی است که کودکْ او را خلق می‌کند، مرتب دربارۀ آن حرف می‌زند و با او تعامل دارد. در طی حدود سی سال تیلور دربارۀ دوستانی خیالی شنیده است که می‌توانند پرواز کنند، در ماه زندگی کنند، نامرئی شوند، آتش پرت کنند یا به‌شکل فضایی‌ها، خزندگان یا حتی اشیای واقعی، مثل حیوانات عروسکی درآیند.\n تیلور می‌گوید: «هرگاه از بچه‌ای می‌پرسید که آیا دوست خیالی دارد و پاسخ مثبت می‌دهد، باید خودتان را آماده کنید که نخندید یا آن‌ها را سؤال‌پیچ نکنید؛ چون نمی‌دانید بعدش چیست. همیشه چیزهایی که بچه‌ها برایم تعریف می‌کنند، مرا سرگرم می‌کند.»\n امبر، دخترِ تیلور برای اولین بار کنجکاویِ او را دربارۀ مفهوم همراهان خیالی برانگیخت. وقتی امبر سه سال داشت، شروع کرد به حرف‌زدن دربارۀ پسری به‌نام مایکل رُز. تیلور فکر می‌کرد که او یکی از بچه‌های مهدکودک امبر است؛ اما هیچ‌کدام از معلمانِ امبر نام مایکل رز را نشنیده بودند. وقتی دخترش بعداً گفت که انباری پر از زرافه دارد، تیلور قطعات این پازل را کنار یکدیگر چید: مایکل رز حاصل خیال امبر بود.\n تیلور در اواخر دهۀ ۱۹۸۰، پس از حضور در یکی از سخنرانی‌های پل هریس، روان‌شناس دانشگاه هاروارد، مطالعۀ حرفه‌ای همراهان خیالی را آغاز کرد. هریس پژوهشی را توضیح داد که در آن، جعبه‌ای خالی به بچه‌ها داده و از آن‌ها خواسته بود خیال کنند که هیولایی داخل آن است. بعضی بچه‌ها بااینکه دیده بودند جعبه خالی است، باز هم می‌ترسیدند به آن نزدیک شوند. پژوهش هریس این سؤال را برای تیلور به وجود آورده بود که آیا بچه‌هایی که دوستان خیالی دارند، فکر می‌کنند رفیقان نامرئی‌شان واقعی‌اند؟\n در سال ۱۹۹۹، تیلور کتابی مهم منتشر کرد به‌نام همراهان خیالی و کودکانی که آن‌ها را خلق می‌کنند۲. این اثر حاوی تمام چیزهایی بود که تا آن زمان دانشمندان دربارۀ تخیل کودکان دریافته بودند. داستان امبر و مایکل رز نیز در آن بود. روش تیلور در ارزیابی خیال و مصاحبه‌های ریزبینانه‌اش با کودکان و والدینشان نیز با جزئیات در این کتاب تشریح شده است. کودکان ممکن است همان لحظه دوستی خیالی دست‌وپا کنند. چنین چیزی همراهِ خیالی واقعی به شمار نمی‌آید. یا اینکه ممکن است ساعت‌ها با جزئیات دربارۀ دوستان خیالی‌شان صحبت کنند. به همین خاطر تیلور داستان‌های آن‌ها را از طریق والدینشان تأیید می‌کند.\n تریسی گلیسن از کالج ولزلی ماساچوست که نقش دوستان خیالی در رشد روان‌شناختی و اجتماعی را بررسی می‌کند، زمانی با تیلور دیدار کرد که او در حال پایان‌دادن به کتاب خود بود. گلیسن دربارۀ این کتاب می‌گوید: «به‌نظر من [این کتاب] به‌منزلۀ کتاب مقدسِ همراهان خیالی است.» گلیسن معتقد است که تیلور نقشی عمده در مقابله با تصاویر کلیشه‌ای ایفا کرده است که معمولاً به بچه‌هایی با دوستان خیالی نسبت می‌دهیم.\n همراهان خیالی بسیار شایع‌تر از آن‌اند که مردم فکر می‌کنند. حدود دوسوم کودکان چنین همراهانی دارند و چنین پدیده‌ای معمولاً بین سه‌سالگی تا هشت‌سالگی اتفاق می‌افتد؛ البته نوجوانانی هم هستند که آن‌ها را از زمان کودکی حفظ می‌کنند یا در دوران نوجوانی خَلقشان می‌کنند.\n به‌لحاظ تاریخی، بسیاری از پژوهشگران و والدین معتقد بوده‌اند که همراهان خیالی مضر یا بدند و نشانۀ کمبود اجتماعی، تسخیرشدن توسط شیاطین یا بیماری ذهنی محسوب می‌شوند؛ مثلاً اَنزْلی گیلپین، برجسته‌ترین روان‌شناس آزمایشگاه دانش‌درحال‌توسعه۳ در دانشگاه آلاباما، اخیراً شنیده بود که مادری فکر می‌کند ممکن است دخترش اسکیزوفرنی داشته باشد، اما معلوم شد که بچه فقط دوستی خیالی دارد.\n گیلپین می‌گوید: «قطعاً امروزه بسیاری از والدین وقتی می‌بینند بچه‌هایشان با کسی حرف می‌زنند که وجود ندارد، دچار واهمه می‌شوند.» او معتقد است کودکانی که متوجه این نگرانی می‌شوند، ممکن است از ترس، قبول نکنند که دوستی خیالی دارند.\n اما مخفی‌کردن بعضی دوستان خیالی از والدین سخت است؛ چون به‌صورت بدذات، پرخاشگر یا سلطه‌جو پدیدار می‌شوند. کودکان گاهی تحت‌سلطۀ مخلوقِ خود درمی‌آیند. دوستان خیالیِ آن‌ها می‌توانند باعث شوند که کودکان چیزهایی بگویند و کارهایی بکنند که برایشان دردسر به وجود می‌آورد؛ مثلاً آن‌طور که تیلور به یاد می‌آورد، دختری که الفی ولفی را خلق کرده بود، او را «یه جورایی مثل تروریستا» توصیف می‌کرد.\n گیلپین توضیح می‌دهد: «واقعاً به نظر می‌رسد این‌گونه روابط با دوستان خیالی از لحاظ احساسی‌بودن و استقلال، روابط با دیگر کودکان را تقلید می‌کنند.» او می‌گوید ویژگی دوستی‌های خیالی، ملغمه‌ای از احساسات مثبت و منفی است؛ همچون روابط سالم با هم‌سن‌وسالان در دنیای واقعی.\n چیزی که شاید خلاف انتظار باشد، این است که پژوهش‌های تیلور و دیگران نشان داده است که باوجود پیچیدگی دوستی‌های خیالی و شباهتشان به روابط دنیای واقعی، کودکان متوجه می‌شوند که دوستان خیالی‌شان تلقین‌اند. به‌گفتۀ تیلور «بسیاری از کودکان در مرحله‌ای از مصاحبه‌های پژوهشی می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که شما گیج نشده‌اید. آن‌ها می‌گویند: ‘می‌دونی؟ اون فقط یه دختر کوچولوی خیالیه.’»\n تیلور در کتاب خود یادآور می‌شود که بنا به تصور عام، همراهان خیالی نشانۀ هوش برترند؛ اما شواهد برای وجود چنین رابطه‌ای قانع‌کننده نیست: «درست نیست که همه بچه‌های باهوش همراهان خیالی خلق می‌کنند و البته فقط بچه‌های باهوش هم نیستند که آن‌ها را خلق می‌کنند.» او می‌افزاید: «نداشتن دوست خیالی هیچ ربطی به توانایی فکری کودک ندارد.»\n البته به‌گفتۀ تیلور، میان کودکان دارای همراهان خیالی و کودکان بدون آن‌ها، تفاوت‌های کوچک و معنادار آماری وجود دارد و این تفاوت‌ها معمولاً مثبت‌اند؛ مثلاً کودکانی که رفیقان خیالی دارند، معمولاً دایرۀ واژگانشان کمی گسترده‌تر است، کمتر خجالتی‌اند و خوب می‌توانند نظرات دیگران را درک کنند.\n تیلور در طول تحقیقاتش متوجه شده است که کودکانی که قبل از دوران مدرسه، دوستان خیالی دارند، معمولاً تا جایی پیش می‌روند که نوعی دنیای خیالی کامل یا به‌عبارتی پاراکوسم۴ خلق می‌کنند. این دنیاها معمولاً دارای جزئیات بوده و جغرافی، سیستم‌های حمل‌ونقل، دولت‌ها و تعطیلات خود را دارند. تیلور در پژوهشی که ماه ژوئن سال قبل در ژورنال پژوهش‌های خلاقیت۵ منتشر شد، با چهار کودک دربارۀ پاراکوسم‌هایشان مصاحبه کرد و دریافت که این دنیاها، مکانی برای ابراز خلاقیت و همچنین سکویی برای بازی با دوستان و کاوش دنیای واقعی با آن‌هاست.\n اخیراً تیمِ تیلور تحلیلی را به پایان برده‌اند که البته هنوز منتشر نشده است. این تحلیل نشان می‌دهد که هفده‌درصد از میان حدود دویست نفری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، پاراکوسم خلق کرده‌اند. هنوز مشخص نیست چه کسری از کودکانی که همراهان خیالی دارند، به‌سوی این دنیاهای پیچیده پیش می‌روند یا این دو چه ارتباط روان‌شناختی‌ای دارند؛ اما تیلور ابراز امید می‌کند که بررسی‌های آینده، اطلاعات بیشتری در این باره فراهم کند.\n تیلور و یکی از دانشجویان فارغ‌التحصیلش به‌نام نیومی اگیار اخیراً بررسی کرده‌اند که آیا شخصیت‌های مجازی هم می‌توانند همان نوع همراهیِ شبیه به دوستانِ خیالی را فراهم کنند؟ به‌گفتۀ تیلور «درک این مسئله مهم است؛ چون کودکان بیش‌ازپیش مشغول شخصیت‌های روی پرده و واقعیت مجازی‌اند».\n در شمارۀ آوریل ۲۰۱۵ نشریۀ کاگنِتیو دِوِلوپمنت۶، این دو محقق حاصل بررسی‌های خود را منتشر کردند. آنان در این پژوهش، تعامل اجتماعی کودکان با یک سگ مجازی و یک سگ عروسکی را مقایسه کردند. آن‌ها دریافتند که کودکان، سگ مجازی را جالب و سرگرم‌کننده به شمار می‌آورند؛ اما دربارۀ سگ مخملی احساس مراقبت و دوستی می‌کنند. کودکان گاهی، اشیای غیرزنده را دوستان خیالی به شمار می‌آورند؛ اما به‌گفتۀ تیلور، بعضی محققان معتقدند که این اشیا، همراهان خیالیِ واقعی نیستند. نتایجْ این‌گونه القا می‌کند که کودکان در مقایسه با تکنولوژی، رابطه‌ای عمیق‌تر با اشیای ملموس برقرار می‌کنند؛ اما برای نتیجه‌گیری قاطع‌تر، پژوهش‌های بیشتری لازم است.\n بسیاری از کودکان هر قدر هم که متمرکز بر دوستان خیالی‌شان باشند، با افزایش سن حتی فراموش می‌کنند که چنین دوستی داشته‌اند. این مسئله ممکن است طی دو سال از قطع رابطه با همراه خیالی اتفاق بیفتد. به‌گفتۀ تیلور «این دوستان در دوران خود بسیار خاص و عزیز به نظر می‌رسند؛ اما وقتی بعدها با کودکی مصاحبه می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم آن را پشت سر گذاشته‌اند. معمولاً والدین‌اند که خاطرۀ این دوستان را حفظ می‌کنند؛ مثلاً من خودم مایکل رز را به یاد دارم، اما دخترم، امبر یادش نیست».\n اما باوجوداینکه افرادْ دوستان خیالی‌شان را فراموش می‌کنند، فرایند خلق آن‌ها و نحوۀ تعامل با آن‌ها ممکن است تأثیری طولانی‌مدت داشته باشد. به‌گفتۀ گلیسن «خیال فقط چیزی سبک‌سرانه نیست که با بزرگ‌شدن، آن را کنار بگذارید». او معتقد است که توانایی کناره‌گرفتن از واقعیت و مشاهدۀ زمان‌ها و مکان‌هایی دیگر در ذهن، مهارتی است که حتی بزرگ‌سالان نیز به آن وابسته‌اند.\n کودکان به‌خوبی، قدرت بی‌انتهای ذهن برای خیال‌پردازی را یادآور می‌شوند. تیلور می‌گوید: «وقتی دربارۀ خیال کودکان پژوهش می‌کنید، برای خیالشان و چیزی که می‌توانند خلق کنند، احترامی بسیار عمیق قائل می‌شوید.»\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را لرن جی. یانگ نوشته است و در تاریخ ۲۵ می ۲۰۱۶ با عنوان «The Truth About Imaginary Friends» در وبسایت ساینس فرایْدِی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۹۵ آن را با عنوان «آیا باید نگران دوستان خیالی کودکان باشیم؟» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. •• لرن جی.یانگ (Lauren J. Young) ژورنالیست علم و تکنولوژی در نیویورک است. او کارآموز سابق وب در ساینس فرایدی بوده است. [۱] tie-dye: رنگرزی گرهی شیوه‌ای مخصوص در رنگرزی است که نتیجه آن ایجاد نقش و نگارهای متنوع و رنگارنگ بر روی پارچه می‌باشد. در این سبک رنگرزی در برخی از قسمت‌های پارچه موانعی ایجاد می‌شود و بدین گونه رنگ به آن قسمت‌ها نرسیده و در نتیجه اشکال متنوع و خاصی بر روی پارچه ایجاد می‌شود [ویکی‌پدیا]. [۲] Imaginary Companions and the Children Who Create Them [۳] KID: Knowledge in Development [۴] Paracosm: پاراکوسم دنیایی خیالی است که درون ذهن برخی انسان‌ها با جزئیاتِ کامل خلق می‌شود. این دنیای فانتزی ممکن است شامل انسان‌ها و حیوانات و تمام چیزهایی باشد که در دنیای واقعی وجود دارد. همچنین ممکن است مخلوقاتی کاملاً خیالی را شامل شود؛ نظیر بیگانگان [ویکی‌پدیا]. [۵] Creativity Research Journal [۶] Cognitive Development\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157856.json b/train/528157856.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..10f8a4c2d0f554415be11ffa5592570bcbc6fcdf --- /dev/null +++ b/train/528157856.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تاجرانِ توجه هر جا باشی پیدایت می‌کنند", + "subtitle": "مروری بر دو کتاب «تاجران توجه؛ تلاشی حماسی برای ورود به مغزها» و «میمون‌های آشوب؛ ثروت کثیف و شکست تصادفی در سیلیکون‌ولی»", + "introduction": "مؤسسان موتور جست‌وجوی گوگل، در ابتدای کارشان، شدیداً با هر نوع تبلیغات در کارشان مخالف بودند. مؤسس فیس‌بوک هم از منتقدان جدی تبلیغات در سایت خود بود. آن‌ها برای سال‌ها همۀ تلاششان را برای جذب و وابستگیِ بیشتر کاربرانشان خرج کرده بودند. آنچه برایشان مهم بود توجه مخاطب بود نه پولِ حاصل از تبلیغات. اما امروزه گوگل و فیس‌بوک پادشاهِ قلمرو تبلیغات در جهان‌اند. چطور چنین اتفاقی افتاد؟", + "content": "جیکوب وایزبرگ، نیویورک ریویو آو بوکز — \nاول فیس‌‌بوک امسال از طرحی جدید به‌نام فیس‌‌بوک لایو رونمایی کرد. هدف از این طرحْ تشویق به استفاده از ویدئوهای لحظه‌ای و کوتاه در این سایت است. این ویدئوها توسط سازمان‌های خبری مانند نیویورک‌ تایمز، افراد مشهور و کاربران فیس‌‌بوک ساخته می‌شود. برخی معتقدند لایو تلاشی است برای به‌چالش‌کشیدن اسنپ چت، برنامۀ محبوب نوجوانان که محتوایش به‌سرعت محو می‌شود. علاوه‌براین می‌توان لایو را بازتابی از روندی دانست که در حال تبدیل ویدئو به عمده‌ترین فعالیت مصرفی و تجاری در فضای وب است. یکی از مدیران اجرایی این شرکت پس از رونمایی از این سرویسِ جدید پیش‌بینی کرد که در پنج سال آینده خوراک خبری یا نیوزفیدِ فیس‌بوک از هرگونه نوشته خالی شود. استدلال او این است که ویدئو «کمک می‌کند اطلاعات بیشتری دریافت کنیم» و «بهترین راه برای تعریف‌کردن موضوعات مختلف است».\n خوراک خبری فیس‌بوک بزرگ‌ترین منبع ورود به سایت‌های رسانه‌ای و خبری است و طبق آمارِ شرکتِ تحلیلِ وبِ پارز ال‌.وای ۴۳درصد از کل ارجاعات به این سایت‌ها از طریق فیس‌‌بوک صورت می‌گیرد. به‌این‌ترتیب، زمانی که فیس‌‌بوک نسبت‌به ‌شکل خاصی از محتوا علاقه نشان می‌دهد، ناشران شروع به تولید مقدار زیادی از آن نوع محتوا می‌کنند. در این مورد خاص نیز سازمان‌های خبری ازجمله تایمز، بازفید، ان‌.پی‌.آر و الجزیره شروع به پخش ویدئوهای زنده کرده‌اند که بخشی از سرمایه‌گذاری آن توسط خود فیس‌‌بوک و به‌مبلغ پنجاه‌میلیون دلار انجام شده است. این کمک‌های مالی به این دلیل ضروری است که ویدئوهای زنده هیچ تبلیغی همراه ندارند و بنابراین درآمدی هم برای فیس‌‌بوک یا شرکایش در پی نخواهند داشت.\n پس چرا فیس‌‌بوک بدون وجود هیچ درآمدی چنین مشتاقانه به‌دنبال پخش ویدئو است؟ به همان دلیلی که هر کار دیگری را انجام می‌دهد: به‌امید جلب توجه تعداد بیشتری از کاربران. براساس پژوهش‌های فیس‌‌بوک ویدئوهای زندهْ طبیعی‌تر و قابل‌اعتماد‌تر به نظر می‌آیند و سه برابر بیشتر از ویدئوهای ازپیش‌ ضبط‌شده دیده می‌شوند.\n فیس‌بوک درحال‌حاضر چهارمین شرکت باارزش آمریکایی است. قیمت سهام این شرکتْ کمتر با درآمد فعلی‌اش مرتبط است؛ شرکت‌هایی با ارزش مشابه درآمدی به‌مراتب بالاتر دارند. این ارزش‌گذاری بیشتر به پیش‌بینی درآمدهایی مربوط است که این شرکت روزی به آن خواهد رسید. آن درآمد آینده به فروش توجهِ ۱.۷میلیارد کاربر به تبلیغ‌کننده‌ها بستگی دارد، کاربرانی که درحال‌حاضر، به‌طور متوسط، روزانه پنجاه دقیقه را در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های فیس‌‌بوک می‌گذرانند.\n فیس‌‌بوک ویدئوها را ترویج می‌کند، محتوای ناشران را نسبت‌به محتوای تولیدیِ کاربران بالا یا پایین می‌برد و به‌طور مداوم الگوریتمی را دست‌کاری می‌کند که مشخص می‌کند چه چیز در خوراک خبری قرار گیرد. فیس‌‌بوک این کار را از روی بلندنظری یا کوته‌نظری انجام نمی‌دهد، بلکه سعی دارد، هرچه‌بیشتر، زمانِ ما را از آنِ خود کند. ممکن است روزی برسد که نوشتارْ دیگر خریداری نداشته باشد یا ژورنالیسمْ دیگر از نظر اقتصادی ممکن نباشد، اما تا آنجا که به فیس‌بوک مربوط است این اتفاقاتْ ناگزیر است. همۀ این‌ها صرفاً آسیب‌های جانبیِ گسترش بی‌امان قدرتمندترین ماشینِ جلب توجهی است که تا به امروز ساخته شده است.\n اولین بار هربرت.ای سیمون در مقاله‌ای در سال ۱۹۷۱ به مفهوم اقتصادِ توجه پرداخت.۱ سیمون باتوجه‌به ‌پدیدۀ جدیدِ «گران‌باری اطلاعات»۲ به نکته‌ای اشاره کرد که امروز بدیهی به نظر می‌رسد: «کثرت دادهْ فقر توجه را به دنبال دارد.» در سال‌های اخیر، اینکه توجه را منبعی کمیاب بپندارند به روشی رایج تبدیل شده است. این روش برای ارزیابی تأثیر انسانی و روانیِ رسانه‌های دیجیتال و اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.۳\n نظرگاهِ جذابِ کتاب تازه و روشنگر تیم وو، تاجران توجه، آن است که این مفهوم را، هم از دریچۀ گذشته و هم دریچۀ امروز، مشاهده و تفسیر می‌کند. به‌اعتقاد او رسانه‌های مدرن همیشه به فروش توجهِ انسان به تبلیغ‌کنندگان وابسته بوده‌اند. وو، استاد دانشکدۀ حقوق دانشگاه کلمبیا، اندیشمندی است که به حقوق، فناوری و رسانه می‌پردازد و در شغل‌های گوناگونی در فضای دانشگاهی و ژورنالیسم فعالیت کرده و حتی در سال ۲۰۱۴ برای منصب معاون فرماندار نیویورک نامزد شده بود. او بیش از هر چیز برای ارائۀ اصل «بی‌طرفیِ نت»۴ شناخته شده است، اصلی که، براساسِ آن، شرکت‌های تأمین‌کنندۀ دسترسی، مانند کامکَست و تایم وارنر، باید با همۀ ترافیکِ اینترنت یکسان برخورد کنند. این اصل، برای قانون‌گذاری فدرال، که سال پیش به اجرا درآمد، مبنایی را فراهم کرد.\n کتاب قبلی وو، کلید اصلی۵ (۲۰۱۰)، به شرح تاریخ ارتباطات جمعی به‌عنوان فعالیتی در جهت انحصار رسانه‌ای پرداخته بود. او در کتاب تاجران توجه تاریخ رسانه‌هایی را روایت می‌کند که حول مدل «چیزهای رایگان» در ازای جذب تبلیغات شکل گرفته‌اند، رسانه‌هایی مانند رادیو و تلویزیون. او فتح و اشغال پیاپیِ حوزه‌های مختلف توسط بازاریابی را به‌شکلی زنجیروار توصیف می‌کند: فضاهای عمومی به‌وسیلۀ پوسترها و بیلبوردها، خانه‌ها توسط رادیو و تلویزیون، ارتباط‌های فردبه‌فرد به‌وسیلۀ پورتال‌های آنلاین و رسانه‌های اجتماعی، و حرکات فیزیکی به‌واسطۀ تلفن‌های هوشمند.\n داستان او با جنگ‌های روزنامه‌ایِ نیویورک در عصر جکسونیَن۶ آغاز می‌شود. وو از بنجامین.دی به‌عنوان «اولین تاجر توجه» نام می‌برد که در سال ۱۸۳۳ بازار آرام روزنامه‌هایی را که معمولاً شش سنت قیمت داشتند به هم ریخت. روزنامۀ دی، نیویورک سان، با تیراژ بیشتر، به‌لطف درآمدهای حاصل از تبلیغ، تنها یک پنی قیمت داشت. نبرد میان سان و رقبا چیزی را بنا نهاد که وو آن را چارچوب اصلیِ پویاییِ چنین صنایعی می‌نامد: رقابتی روبه‌پایین، زیرا «توجه تقریباً همواره به انتخاب‌های پرزرق‌وبرق، تکان‌دهنده و غیرمتعارف جلب می‌شود». درمورد نیویورک سان این قضیه با پوشش چندین داستان ساختگیِ هرز صورت گرفت. اما از همه مهم‌تر مجموعه‌ای پنج قسمتی بود دربارۀ کشفی نجومی که می‌گفت ماه پوشیده از درخت است و اسب‌های تک‌شاخ و انسان‌خفاش‌های بال‌دارِ چهارفوتی در آن زندگی می‌کنند. سان دو سال پس از ایجادش به پرمخاطب‌ترین روزنامۀ جهان تبدیل شد.\n تبلیغات در ابتدای قرن بیستم، تا حد زیادی، به‌عنوان وسیله‌ای برای فروش کالاهایی مانند «پُماد روغن مار کلارک استنلی» و «اکسیر حیات» مطرح بود که سازنده‌اش ادعا می‌کرد درمانی است برای «تمام بیماری‌هایی که در بدن انسان شناخته شده است». این ادعاها و کالاهای گهگاه سمیِ برآمده از این ادعاها هدف محبوبِ ژورنالیست‌های عصر ترقی‌خواهی۷ بود. وو، برای اینکه مبادا فکر کنیم که این حقه‌بازی‌ها را به‌سلامت پشت سر گذاشته‌ایم، یادآوری می‌کند که بازارگرمی «ترکیبات سرّی» که برای فروشِ داروهای تجاری به کار می‌رفت همچنان در عصرِ به‌ظاهر کم‌حقه‌ترِ ما وجود دارد و به‌صورت روزمره تکرار می‌شود. او می‌نویسد:\n «ازقضا ما، به‌عنوان سرسپردگان فناوری، نسبت‌به ادعای تأثیر برخی نوآوری‌های مبتکرانۀ شرکت‌ها بسیار آسیب‌پذیر هستیم، مثل واژۀ ’ایر‘ در کفش‌های ورزشی نایکی، اُسمزِ معکوسِ سه‌مرحله‌ای در بعضی برندهای آب، یا روکش طلای سیم‌های قطعات صوتی.»\n\nدر طول دهۀ ۱۹۲۰ مخارج تبلیغاتی در ایالات متحده و اروپا ده ‌برابر شد. گسترش ارتباطات جمعی باعث ایجاد صنعتی به‌نام تبلیغات با پوششی «علمی» شد. سه شیوه‌ای که آن زمان برای مجله‌ها و رادیو ابداع شد همچنان کاربرد دارند: ۱. «مهندسی تقاضا» که عبارتی فانتزی است به‌معنی ایجاد تمایل به کالاهایی جدید، مانند آب‌پرتقال و دهان‌شویه؛ ۲. «برندسازی» که یعنی وفادارسازیِ افراد به‌نام‌هایی مانند بیوک و کوکاکولا؛ ۳. «تبلیغات هدفمند» که در اصل در آن زمان به‌معنای تمرکز بر زنان مصرف‌کننده بود که بیشترین خریدهای خانوار را انجام می‌دادند.\n در عصر رادیو، برنامۀ کمدی مینسترلِ۸ «آموس و اَندی»، که اولین بار در سال ۱۹۲۸ از ایستگاه رادیویی شیکاگو پخش شد، پیشرفت عظیمی را رقم زد. این برنامه، در اوج، چهل تا پنجاه‌میلیون شنونده از جمعیت ۱۲۲میلیونیِ کشور را پای رادیو می‌نشاند. این برای دیوید سارنوف، مدیر شرکت پخش ملی (ان.بی.سی)، به این معنی بود «که هر روز بعدازظهر به‌اندازۀ مخاطبانِ امروزِ فینالِ لیگ فوتبال آمریکا مخاطب داشت، آن هم با تنها یک تبلیغ‌کننده»، یعنی خمیردندان پپسودنت. (نسخۀ تلویزیونی این برنامه با اعتراض «انجمن ملی پیشرفت رنگین‌پوستان»۹ در سال ۱۹۵۳ لغو شد.) بعد از جنگ جهانی دوم نیز ان.‌‌بی.سی با برنامه‌هایی مثل «تئاتر تگزاکو استار»۱۰ و برنامۀ «یور شو آو شوز»۱۱ به‌دنبال تثبیت تسلطش بر «ساعات پربینندۀ» تلویزیون رفت. تیم وو دورۀ بین دهۀ ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ را این طور توصیف می‌کند: «’توجه در اوج‘… زمانی که، بیش از هر زمان در دوره‌های قبل و بعد از آن، توجه عموم در آنِ واحد به مجموعه‌ای مشابه از پیام‌ها جلب بود.»\n از نظر اقتصادی چه اتفاقی در حال وقوع بود؟ در تحلیل متعارف، تبلیغاتْ بخشی از روند «کشف» است که در آن مصرف‌کنندگان متوجه می‌شوند چه کالاهایی در بازار موجود است. حال این کالا می‌تواند نان تُست باشد یا نامزدهای انتخاباتی. بااین‌حال، از نظر منتقدان، بازاریابان بزرگ اطلاعات مفیدی را برای مصرف‌کنندگان فراهم نمی‌کردند، بلکه با منحرف‌کردن جامعه و بهره‌برداری از احساساتشان سعی در بناکردن انحصارهای خود داشتند. ادعاهای دروغین، مانند ادعای شرکت لاکی‌ استرایک مبنی بر اینکه سیگارهایش «گلو را آرام می‌کند»، باعث شد تلاش‌هایی در جهت ممنوعیت تبلیغ‌های گمراه‌کننده انجام گیرد. اما دیوان عالی در سال ۱۹۳۱ حکم داد که کمیسیون تجارت فدرال اختیار لازم برای ممنوع‌کردن یا تغییر تبلیغات را ندارد. این تصمیم باعث شد رکسفورد تاگول، اقتصاددان وزارت کشاورزی و از هواداران نیودیل (برنامۀ اقتصادی و اجتماعی فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور وقت آمریکا)، قانونی سفت‌وسخت‌تر را پیشنهاد دهد. صنعت تبلیغات و متحدانش در رسانه‌ها، تا جایی که توانستند، لایحۀ تاگول را تخریب کردند. در سال ۱۹۳۸ قانونی به‌مراتب ضعیف‌تر تصویب شد که به کمیسیون تجارت امکان می‌داد تا فقط اظهاراتی را ممنوع کند که نادرستی‌اش واضح است، نه بیشتر.\n در دهۀ ۱۹۵۰ اعتراضی دیگر شکل گرفت. این اعتراض به‌دلیل دست‌کاری‌های انجام شده در نتایج برنامه‌های مسابقه‌ای تلویزیون و همین‌طور انتشار کتاب پرفروش متقاعدکنندگان پنهانی۱۲ اثر ونس پاکارد بود که به دست‌کار‌ی‌های روان‌شناختی از سوی صنعت تبلیغات می‌پرداخت. با نقد جامعۀ مصرفی از سوی مفسرانی مثلِ تیموتی لری و مارشال مک‌لوهان موج اعتراضیِ عظیم‌تری به وجود آمد. اما تبلیغاتْ توانایی شگرفی در جذب مخالفت‌ و وفق‌دادن پیام‌هایش با آن دارد. مضمون آخرین فصل‌های سریال «مَد مِن»۱۳ هم همین است که در آن دان دریپرِ دل‌شکسته از استعدادش برای ایجاد وحدت از میان مخالفت‌ها استفاده می‌کند. جان هَم در نقش دان دریپر، قسمت نهایی مد من، ۲۰۱۵\n دوم دانشمندان پژوهشگری که جهان وب را ساختند بنا داشتند که این فضا از سوءاستفادۀ تجاری خالی باشد. امریکن آنلاین (ای.اُ.ال) شرکتی بود که به‌شکل جدی مدل تبلیغاتی را در فضای وب جا داد. این شرکت چنان قدرتمندانه پیش رفت که در اواسط دهۀ ۱۹۹۰ به نظر می‌رسید بر همۀ رقبایش پیروز شده است. موفقیت این شرکت بیشتر مرهون استفاده از چَت‌روم‌ها بود وگرنه فضای خانواده‌محوری درست نکرده بود که بخواهد به‌خاطر آن موفق شود. افراد در آن چَت روم‌ها قادر بودند توصیفات صحنه‌داری از سکس داشته باشند، یعنی «سایبر سکس». ای.اُ.ال در ابتدا خالی از تبلیغ بود و درآمدش از هزینۀ دسترسی ساعتی تامین می‌شد، اما مدیر زیرک این شرکت، باب پیتمَن، یکی از مؤسسان ام.تی.وی، ظرفیت بزرگ‌تری در کاهش هزینه‌های دسترسی می‌دید: کاهش‌ِهزینه‌ای که با فروش تبلیغ تأمین می‌شد. شرکت ای.اُ.ال این کار را به‌روشی شدیداً غیراخلاقی انجام داد: ثبت درآمد غیرواقعی، سوءاستفاده از کاربران و کارهای غیرشرافتمندانۀ دیگری که درنهایت، بعد از بلعیدن تایم وارنر در ژانویۀ ۲۰۰۱ در ادغامی ۱۶۴میلیارددلاری، باعث متلاشی‌شدن این شرکت شد.\n گوگل هم که در ابتدا مدل توجه را رد ‌می‌کرد، موقعش که رسید، تسلیم این مدل شد. وو می‌نویسد که لَری پیج و سرگئی برین، مؤسسان این شرکت، دربارۀ قدرت فاسدکنندۀ تبلیغات نگران بودند و باور داشتند که تبلیغات موتور جست‌وجوی آن‌ها را به‌نفع خریداران و به‌ضرر مصرف‌کنندگان منحرف می‌کند. اما ازآنجاکه جست‌وجو با مصرف همبسته است آن‌ها نتوانستند در مقابل وسوسۀ فروش تبلیغاتِ پولی مقاومت کنند. گوگل با ارائۀ سرویس «اَد وُردز»۱۴ (تبلیغات متنی که بالا یا کنار نتایج جست‌وجو ظاهر می‌شود) به «پرسودترین تاجر توجه در تاریخ جهان تبدیل شد». گوگل، در ارائۀ تبلیغات همراه با نتایج جست‌وجوی کاربران، از حراج لحظه‌ای۱۵ استفاده می‌کند. این شیوۀ حراج الکترونیکی نقش گاو شیرده اصلی شرکت را بازی کرده و اکثر درآمد سالیانۀ ۷۵میلیادری این شرکت از این محل تأمین می‌شود.\n مارک زاکربرگ هم در ابتدا به همین اندازه با تبلیغات مخالف بود و، آن‌طور که همه می‌دانند، در سال ۲۰۰۶ پیشنهاد یک‌میلیون‌دلاری اسپرایت برای یک روز سبزرنگ‌کردن فیس‌‌بوک را رد کرد. او اعتقاد داشت که تبلیغاتِ مزاحم باعث برهم‌خوردن تجربۀ خوشایندی می‌شد که او برای کنارزدن رقیبش یعنی مای اسپیس به آن نیاز داشت، رقیبی که در آن زمان پر شده بود از کاربران قلابی که برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کردند. زاکربرگ با الزام افراد به استفاده از اسامی واقعی‌شان باعث شد کاربران قلابی مجال چندانی برای فعالیت پیدا نکنند. اما درنهایت او نیز مانند پیشینیانش نتوانست در برابر وسوسۀ فروش تبلیغ مقاومت کند. گنجینه‌ای که فیس‌‌بوک از اطلاعات شخصیِ به‌اشتراک گذاشته‌شده به‌خواستِ خودِ افراد در اختیار دارد، سبب شده بتواند توجه را به‌صورت بخش‌بندی‌شده و با دقتی بی‌همتا بفروشد. این ویژگی باعث می‌شود فروشندگان بتوانند نه‌‌تنها مکان و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی را هدف قرار دهند، بلکه هر نوع میل، علاقه و ذائقۀ موردنظرشان را نیز هدف بگیرند. درنهایت فیس‌‌بوک، با محصولات تبلیغی روی گوشی‌های هوشمند، اطمینان حاصل کرده که کاربران هرجا بروند تبلیغات هدفمند، سایه‌به‌سایه، همراه‌شان است.\n همان‌طور که وو می‌گوید، امروزه گوگل و فیس‌‌بوک «در عمل دو پادشاهِ تاجران توجه آنلاین هستند». به‌تأخیرانداختن استفاده از تبلیغ، که روش این دو شرکت بود، امروز به معیار عمل شرکت‌های فناوری تبدیل شده، شرکت‌هایی که آرزوهای بزرگی در سر دارند. در این مدل، شرکت بعد از اینکه مدتی مشخص را بدون تبلیغ گذراند تازه شروع می‌کند به فروش مخاطبان جمع‌آوری‌شده به تبلیغ‌کنندگان. ابتدا با غروری ایدئال‌گرایانه و رؤیای مهندسیِ صرف شروع می‌کنید، به رشدی تصاعدی می‌رسید و مدتی که گذشت شیر تبلیغات را باز می‌کنید تا حساب‌های شرکت را پر کند. این زنجیرهْ رشد شرکت‌های رسانه‌فناوری را توضیح می‌دهد، شرکت‌هایی مانند یوتیوب، توییتر، پینترست، اینستاگرام و اسنپ‌چت که موفقیتشان مرهون نوعی از داده‌های کاربران است که تلویزیون و رادیو هیچ‌گاه به خود ندیده‌اند. بسیاری از استارتاپ‌های تازه‌کارتر، که به‌دنبال طی‌کردن این مسیر هستند، روی مرز بعدیِ «توجه‌کاوی» تمرکز کرده‌اند: فناوری‌‌های پوشیدنی، مانند هدست‌های واقعیت مجازی که پیام‌های تبلیغاتی را حتی مستقیم‌تر از قبل به بدن انسان می‌رساند.\n البته این یگانه مدل کسب‌وکار برای تأمین خدمات و محتوا نیست. اچ‌.بی.‌اُ در دهۀ ،۱۹۹۰ با استفاده از شرکت‌های تأمین‌کننده‌ای مثل تایم وارنر، برنامه‌سازیِ پولی را گسترش داد. نت‌فلیکس از مدل عضویت خالی از تبلیغ استفاده می‌کند که به‌گفتۀ بنیان‌گذارش رید هستینگز «تبلیغات را در حلق افراد فرو نمی‌کند». اَپل نیز، با مدیریت تیم‌ کوک، استفاده از مدل رایج جمع‌آوری اطلاعات شخصی و فروش آن به تبلیغ‌کنندگان برای تأمین خدمات رایگان را رد کرده است. به‌نظر تیم کوک، مضرات تبلیغات به آسیب‌رسانی به حریم شخصی ختم نمی‌شود. تبلیغاتْ باتری را خالی می‌کند، طرح‌های اینترنت همراه را می‌بلعد و از لذت استفاده از دستگاه‌های زیبای اَپل می‌کاهد. این شرکت، برخلاف خواستِ تبلیغ‌کنندگان، برنامه‌های حذف تبلیغ روی آیفون قرار داده که به کاربر این امکان را می‌دهد که بدون هیچ تبلیغی به اینترنت دسترسی داشته باشد.\n سوم آنتونیو گارسیا مارتینز، نویسندۀ زندگی نامۀ خودنوشت میمون‌های آشوب عضوی از طبقه‌ای جدید از تاجران توجه است که بازاری برای تبلیغات «برنامه‌نویسی‌شده»۱۶ می‌سازند. این نوع تبلیغات از طریق تراکنش‌های الکترونیک، بدون جاروجنجال‌های سنتی میان خریدار و فروشنده، معامله می‌شود. او به‌گفتۀ خودش آدم عیاشی است: دوست‌پسری بد، پدری همیشه غایب و معمولاً مَست. این مردِ فناوری‌دان به‌همراه دو دوست دیگرش یک شرکت فناوری تبلیغات را رها کردند تا شرکت خودشان را تأسیس کنند. بااین‌حال، مارتینز آن دو دوست را در میانۀ راه قال گذاشت. بااین‌همه به انتهای سرگذشتش که می‌رسیم او را ضدقهرمانی جذاب ‌می‌یابیم که در مقابل فرهنگ ناهنجار متعارف در سیلیکون وَلی شورش می‌کند.\n\nبخشی از شورش او به امتناعش از قبول این ایده برمی‌گردد که آنچه او انجام می‌دهد برآورده‌کنندۀ هدف اجتماعی متعالی‌تری است. او می‌نویسد:\n «هربار که به فیس‌‌بوک، ای.‌اس.‌پی.‌ان یا سایت‌های مشابه می‌روید، درحقیقت جریان پرشتابی از پول، داده و پیکسل را به راه انداخته‌اید که پای خیلی‌ها را وسط می‌کشد: کابل‌های فیبر نوری زیر دریا، بهترین فناوری‌های پایگاه دادۀ جهان و دانسته‌های غریبه‌های حریص از شما.»\n منصفانه باید گفت که هیچ دلیلی ندارد که افراد حاضر در فناوریِ تبلیغات را حریص‌تر از دیگران بدانیم. کار آن‌ها صرفاً مبهم‌تر است. تقریباً ۲۵۰۰ شرکت در زنجیرۀ عرضۀ فنیِ تبلیغات دیجیتال مشارکت دارند. بسیاری از اقدامات آن‌ها برای ایجاد و انتقال تبلیغات برای دیگران نامفهوم و غیرجذاب است. ساده‌ترین توضیح این است که آن‌ها میان خریداران و فروشندگانْ واسطه می‌شوند تا بخشی از درآمد را نصیب خود کنند.\n مارتینز، به‌عنوان دانشجوی سابق دکتریِ فیزیک در برکلی و تحلیلگر کمّی در بخش اعتبار شرکتیِ گُلدمن ساچس، کاملاً مناسب انجام این واسطه‌گری بود. فناوری تبلیغاتی‌ای که او مشغولش است به‌نوعی یادآور دنیای مرموز تجارت مالی بسامدْ بالا۱۷ است که مایکل لوئیس در کتاب فلش بویز۱۸ (۲۰۱۴) آن را به تصویر کشید. می‌توان از میلیون‌ها معاملۀ کوچک روزانه، که با جلب‌توجه انجام می‌شود، پول زیادی درآورد. اولین شرکتی که مارتینز در آن کار کرد، اَدکمی بود که، میان کاربران موتور جست‌وجوی گوگل و شرکت‌هایی که به‌دنبال دسترسی به این کاربران بودند، نقش واسطه را بازی می‌کرد. این موضوع باعث پیدایش نوعی «آربیتراژ اطلاعات‌محور»۱۹ شد که، در آن، مشتریان بالقوۀ علاقه‌مند به وام و مدارک تحصیلیِ آنلاین یافت می‌شدند و به خریدارانی مانند کوییکن لونز و دانشگاه فینکس فروخته می‌شدند. او می‌نویسد: «بردن نام آن‌ها هم باعث می‌شود بخواهم دوش بگیرم.» مارتینز بر روی ایجاد موتور جست‌وجوی حراج لحظه‌ای کار می‌کرد. این موتور این اجازه را به خریداران می‌داد که با نرم‌افزار تبادل تبلیغ گوگل ارتباط برقرار کنند، نرم‌افزاری جدید که از کُدهای گوگل به‌شکلی کاراتر استفاده می‌کند.\n هدف از تأسیس شرکت اَدگراک، بعد از ترک اَدکمی، به‌همراه دو نفر از همکارانش این بود که به‌شیوه‌ای متفاوت وارد بازار تبلیغاتِ موجود در کنار جست‌وجوهای گوگل شوند: یعنی به صاحبان فروشگاه‌ها این اجازه را بدهند که، با استفاده از اسکن بارکد، تبلیغات مکان‌محور بخرند. البته این ایده به‌گفتۀ خودش ناپخته بود. مارتینز می‌نویسد برای موفقیت یک طرح استارتاپِ خوب اصولاً یک معجزه کافی است، اما اَدگراک حداقل پنج‌ تا معجزه لازم داشت تا شاید موفق شود. شانس او آنجا گرفت که طرحش مورد قبول «وای کامبینیتور» قرار گرفت. این شرکت شتاب‌دهندۀ فناوری، به‌ازای دراختیارگرفتن سهمی از استارتاپ‌ها، به رشد آن‌ها کمک می‌کرد. او بعد از نُه ماهی که کار کرده بود به‌پشتوانۀ وای کامبینیتور و ارتباطاتی که داشت می‌توانست اَدگراک را به توییتر بفروشد. نام این معامله «خرید-استخدام»۲۰ است. توییتر با این قرارداد به‌دنبال مهندسان شرکت بود، نه نرم‌افزار آن. فیس‌‌بوک هم برای قرارداد با مارتینز علاقه نشان داده بود، ولی نه دو مهندس دیگر را می‌خواست و نه نرم‌افزار را. مارتینز با ترفندهایی خودش را از این معامله جدا کرد و با فیس‌‌بوک که شرکت خوش‌آتیه‌تری بود قرارداد بست. او با این کار همه را، از توییتر گرفته تا دو همکار و سرمایه‌گذاران را، تا حد مرگ عصبانی کرد.\n مارتینز در سال ۲۰۱۱ وارد فیس‌‌بوک شد و به‌سرعت دریافت که نمی‌تواند با این جماعتِ سویشرت‌پوش اُخت شود. او از زیر بُته سبز شده و کلاً بدبین بود: فیس‌‌بوک شرکتی است بی‌پرده پر از جماعت ممتاز و مؤمن که بی‌دریغ گوش‌به‌فرمان رهبر جوانشان هستند. برای او خیلی عجیب بود که شرکت به‌اندازۀ لازم به اقدامات تبلیغاتی توجه نداشت. تبلیغاتِ سایت آن قدر کوچک بود که به‌سختی دیده می‌شد، ابزارش برای استفادۀ خریداران تبلیغات محدود بود و به‌طور کلی نوعی بیزاریِ تکبرآمیز نسبت‌به تبلیغات در آنجا وجود داشت. تبلیغات فیس‌‌بوک، باوجود کثرت داده‌های کاربرانش، کارایی به‌شدت کمتری نسبت‌به تبلیغات گوگل داشت (و همچنان هم دارد).\n مارتینز متوجه شد که مدیران تبلیغات در فیس‌‌بوک نه منابع چندانی دریافت می‌کنند و نه جایگاه مهمی در شرکت دارند. پروژۀ ایجاد برنامۀ حراج لحظه‌ایِ مارتینز، که «فیس‌‌بوک اکسچنج» نام داشت و براساس اَد وُردزِ گوگل طراحی شده بود، کمترین حمایت‌ها را از سوی شرکت دریافت کرد. طرح او به طرح دیگری از شرکت باخت. دلیل این باخت تاحدی عدم‌تحمل او نسبت‌به کسانی بود که حرفش را نمی‌فهمیدند. این باخت باعث شد که او دیگر کارایی چندانی برای شرکت نداشته باشد. به انتهای کتاب که می‌رسیم خواه‌ناخواه با او همدلی می‌کنیم که قسمت اعظمِ هفتادهزار سهمش از سهامِ شرکت (پیش از تبدیل به سهامی عام) را قبل از اخراج در سال ۲۰۱۴ دریافت کرد؛ هرچند حقش بود از شرکت اخراج شود.\n گذشتن فیس‌‌بوک از درآمد سالانه نیم‌میلیارددلاریِ فیس‌‌بوک اکسچنج کاری نامعقول به نظر می‌آمد و برای همین به مارتینز برخورد. آنچه او درک نکرده این است که رفتار بی‌توجه ‌به تبلیغات بخشی از راهبرد کسب‌وکار فیس‌‌بوک است، نه اشکال آن. دلیل موفقیت فیس‌‌بوک تمرکز شدیدش بر افزایش پایگاه کاربران و اعتیادآوریِ هرچه‌بیشترِ محصولاتش است، محصولاتی که دائماً وعدۀ روابطی بهتر و بیشتر با افراد دیگر را می‌دهد. شرکت برای وارد‌کردن تبلیغات به خوراک خبری‌اش تا سال ۲۰۱۲ صبر کرد، سالی که تعداد کاربران به یک‌میلیارد نفر رسید و شرکت برای تبدیل به شرکت سهامی عام آماده می‌شد. زاکربرگ دهۀ اول را فقط به دروکردن توجه اختصاص داد و برای استفاده از آن عجله نکرد. اگر مارتینز پنج سال بعد به فیس‌‌بوک می‌رفت با شرکتی مواجه می‌شد که بسیار بیشتر شبیه گوگل در سال ۲۰۱۱ بود: همچنان متمرکز بر رشد، اما به‌دنبال بهبود محصولات تبلیغی برای کسب درآمد بیشتر.\n فیس‌‌بوک نیز مانند گوگل، در مسیر رسیدن به بلوغ، باید از دیدگاه‌های اولیۀ مؤسسان و خالی‌بودن محصولاتش از عواملِ مزاحم کوتاه می‌آمد. آن‌طورکه وو بیان می‌کند، این نوع تغییر و تحولات تقریباً ناگزیر است. این تاجرانِ توجه، هرقدر هم که حرف‌های بلندنظرانه بزنند و از مأموریتشان برای متصل‌کردن کل جهان یا فراهم‌کردن اطلاعات برای همۀ جهانیان بگویند، باز هم در همان شاخه‌ای فعالیت می‌کنند که بنجامین دی، دیوید سارنوف و باب پیتمَن فعالیت کرده‌اند. این شاخه همان تبلیغات است.\n در تبادلات تبلیغی، با استفاده از نرم‌افزاری که جامعه‌ای مشخص را هدف قرار می‌دهد، واحدهای تبلیغاتی به‌صورت خودکار خریدوفروش می‌شوند. این روشْ تبلیغات دیجیتال را کاراتر کرده، اما لزوماً در افزایش فروش مؤثر نبوده است. فیس‌‌بوک امکان شخصی‌سازی را در سطح وسیعی فراهم کرده است: تبلیغ‌کنندگان می‌توانند با دقتی اعجاب‌انگیز کاربران موردنظرشان را انتخاب کنند. بااین‌حال نمی‌توان ادعا کرد که تبلیغات در فیس‌‌بوک اثر مشخصی دارد. برخلاف گوگل که افراد برای جست‌وجوی کالا و خدمات واردش می‌شوند، تبلیغات فیس‌‌بوک هنوز، به‌زبان صنعتِ تبلیغات، متمرکز بر «بالای قیف»۲۱ است، یعنی بیشتر برای شناساندن کالا به کاربران مناسب است تا فروش آن. همین باعث شده که فیس‌‌بوک به‌دنبال مشخص‌کردن «انتساب‌ها» باشد تا به‌نوعی نقش مهم خود را در خریدهای انجام شده در جای دیگر مشخص کند، خریدهایی که مثلاً از طریق موتورهای جست‌وجو یا وبسایت‌های دیگر انجام می‌گیرد.\n اَدتک هم نقش زیادی در بی‌نظم و زننده‌‌کردن فضای وب داشته است. در سایت‌های خبری که هستیم، ویدئوها بدون اجازه و گاهی با کلی سروصدا پخش می‌شوند. پنجره‌های بالاپَر۲۲ از شما می‌خواهند که قبل از ادامۀ کار در نظرسنجیِ کوتاهی شرکت کنید. شیوۀ تبلیغی «هدف‌گیری مجدد» برای کالایی که آخرین بار به‌دنبالش بودی مثل کَنه هر جا می‌روی دنبالت می‌آید. صفحه‌ها سخت بالا می‌آیند، زیرا پر شده‌اند از لینک‌های پول‌ساز کلیک‌دزد، حراج لحظه‌ای برای واحدهای تبلیغاتی موجود و کوکی‌های جمع‌آوری اطلاعات و دیگر فناوری‌های ردیابی. این را بگذارید کنار آزار ترول‌ها در رسانه‌های اجتماعی و سایت‌هایی که نمی‌توانند نظارت مناسبی روی نظرات کاربران داشته باشند.۲۳ این شده سرنوشت تبادل ارزش حول محتوای رایگان.\n قدیم‌تر دربارۀ تبلیغات می‌گفتند: «نیمی از پولی که روی تبلیغات خرج می‌کنم تلف می‌شود؛ مشکل این است که نمی‌دانم کدام نیم.» اما امروزه باید گفت: «اگر پولش را نمی‌دهی، خودت محصول هستی.» شما در اقتصادِ توجه با زمانتان هزینۀ محتوا و خدمات رایگان را پرداخت می‌کنید، اما آنچه در مقابل این زمان پرداخت می‌شود بسیار اندک است. ویدئو هر روز در فضای وب فراگیرتر می‌شود. حال، تبلیغاتی را در نظر بگیرید که باید قبل از دیدن این ویدئوها تماشا کنید. با قیمت کمی بیشتر از متوسط، هزینۀ هزاربار تماشاشدن این ویدئوها برای تبلیغ‌کننده ده دلار است. این یعنی تبلیغ‌کنندگان به‌ازای هر سی ثانیه مزاحمت برای ما یک سنت پرداخت می‌کنند. به‌عبارت دیگر اگر بخواهیم به کاربران پول بدهیم، به‌ازای هر یک ساعت تبلیغی که تماشا می‌کنند، باید شصت سنت دریافت کنند. مشکل فقط تبدیل توجه به کالا نیست، بلکه ارزش‌گذاری ناچیز برای آن است. تبلیغ‌کنندگانْ زمانِ ما را خیلی ارزان‌تر از ارزش واقعی‌اش می‌خرند.\n به‌نظر وو شاید ما در بدو شورش دوره‌ای دیگر علیه تبلیغات باشیم، چراکه «هر روز تعداد بیشتری به این نتیجه می‌رسند که رسانه‌ها بیش‌ازاندازه در حال سوءاستفاده از توجهِ ما هستند به‌طوری‌که وضع را بحرانی کرده‌اند.» اگرچه او از روندهایی مانند حذف تبلیغ و برنامه‌های تلویزیونیِ پولی و باکیفیت مانند نت‌فلیکس و اچ‌.بی.اُ سخن می‌گوید، اما نسخۀ جامع‌تری برای این مشکل ارائه نمی‌دهد. کتاب او بیشتر به این می‌پردازد که چه شد به اینجا رسیدیم و خیلی دربارۀ اینکه چه باید کرد صحبتی نمی‌کند. برداشت وو از تاریخِ رسانه او را به این نتیجه می‌رسانَد که بعید است شاهد تغییری اساسی در مدل پایه‌ایِ دریافتِ «چیزهای به‌ظاهر رایگان» در مقابل مشاهدۀ پیام‌های تبلیغاتی باشیم. او در مقابل پیشنهاد می‌دهد که از فضای ذهنی‌مان محافظت کنیم و زمان‌ها و مکان‌هایی را مشخص کنیم که پیام‌های تبلیغاتی در آن راه نداشته باشند. این را می‌توان به آخر هفته‌ای خالی از تکنولوژي یا مانع‌شدن از ورود فناوری به کلاس‌ها تعبیر کرد. به‌گفتۀ وو باید متوجه باشیم که توجهْ ارزشمند است «و این‌طور نسنجیده و کم‌ارزش با آن برخورد نکنیم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید. \n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nWu, Tim. The Attention Merchants: The Epic Scramble to Get Inside Our Heads. Knopf, 2016\nMartinez, Antonio Garcia. Chaos Monkeys: Obscene Fortune and Random Failure in Silicon Valley. Harper, 2016\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جیکوب وایزبرگ نوشته است و در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «They’ve Got You, Wherever You Are» در وب‌سایت نیویورک ریویو آو بوکز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۵ بهمن ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «تاجران توجه هر جا باشی پیدایت می‌کنند» و با ترجمۀ امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است.•• جیکوب وایزبرگ (Jacob Weisberg) روزنامه‌نگار سیاسی، نویسنده و ویراستار نیوزویک و اسلیت و مجری پادکست ترامپ‌کست است. آخرین کتاب او رونالد ریگان (Ronald Reagan) نام دارد. [۱] “Designing Organizations for an Information-Rich World,” in Computers, Communications and the Public Interest, edited by Martin Greenberger (Johns Hopkins University Press, 1971) [۲] Information Overload [۳] رجوع کنید به “We Are Hopelessly Hooked,” The New York Review, February 25, 2016 [۴] Net Neutrality [۵] The Master Switch [۶] Jacksonian Era: جنبشی سیاسی (۱۸۲۸ تا ۱۸۵۴) که افزایش دموکراسی به‌نفع مردم را هدف گرفته بود و سیاست‌مدار آمریکایی اندرو جکسون نماد آن بود. این جنبش از زمان انتخاب جکسون به ریاست‌جمهوری تا برجسته‌شدن مسئلۀ برده‌داری ادامه یافت. [۷] Progressive Era [۸] Minstrel: یکی از قالب‌های برنامه‌های سرگرمی در آمریکا که در قرن نوزدهم ابداع شد و شامل انواع قطعه‌های سرگرمیِ نمایشی بود. [۹] NAACP [۱۰] Texaco Star Theater [۱۱] Your Show of Shows [۱۲] The Hidden Persuaders [۱۳] Mad Men [۱۴] Ad Words [۱۵] Real-time Bidding [۱۶] Programmatic Advertising: در این نوع از تبلیغات، خریدوفروش فضایِ تبلیغاتی از طریق الگوریتم‌های برنامه‌نویسی‌شده و بدون دخالت مستقیم و انفرادی خریدار و فروشنده انجام می‌شود. [۱۷] High Frequency [۱۸] Flash Boys [۱۹] Arbitrage: در اقتصاد، وقتی کالایی مشابه در دو بازارِ مختلف قیمت متفاوتی داشته باشند، با خرید از یک بازار و فروش آن در بازارِ دیگر می‌توان سود به دست آورد که به این کار آربیتراژ می‌گویند. [۲۰] Acqui-hire [۲۱] اشاره به قیفِ خرید است که مسیرِ مشتری برای خریدِ یک کالا را مشخص می‌کند. در این قیف فرد، از بالا به پایین، ابتدا آگاه شده، سپس تمایل پیدا می‌کند، بعد علاقه‌مند شده و درنهایت کالا را می‌خرد [مترجم]. [۲۲] Pop-up Windows [۲۳] رجوع کنید به Joel Stein, “How Trolls Are Ruining the Internet,” Time, August 29, 2016." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157863.json b/train/528157863.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d7588ff421a8d0ad1ba8ef8e6953248338361a18 --- /dev/null +++ b/train/528157863.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پول در ازای کلمه؛ تاریخچۀ مختصرِ نوشتن برای پول", + "subtitle": "اگر پول همه‌چیز را می‌آلاید، چرا نتواند نوشتن را نیز بیالاید؟", + "introduction": "بارها به ما گفته‌اند که نویسندگیِ خوب زادۀ عشق است نه آز. اما این تصویرِ رمانتیک از نویسنده‌ای که، بی‌چشم‌داشت به پول، سخت کار می‌کند داستانی بیش نیست، داستانی که ریشه‌های آن به چند هزاره قبل‌تر بازمی‌گردد و امروز نیز با اثرات آن درگیریم. اگر پولْ همه‌چیز را می‌آلاید، چرا نتواند نوشتن را نیز بیالاید؟ داستان شاعر یونانی، سیمونیدس، نخستین نویسنده‌ای که برای هر کلمه پول طلبید، نشان می‌دهد که چگونه کلمه و پول از آنچه به نظر می‌رسد نزدیک‌ترند.", + "content": "کولین دیکی، نیوریپابلیک — «چارلز دیکنز در ازای هر کلمه پول می‌گرفت.» این مربوط به دورۀ راهنمایی است و ما داشتیم داستان دو شهر۱ را می‌خواندیم. زمانی که این واقعیت برای اولین بار گفته شد، همچون شایعه‌ای در کلاس تاخت و از همه‌چیز سبقت گرفت. ناگهان در رمان دیکنز انگار کلمات یک‌درمیان لفاظیِ نالازم بودند و هر جمله بیش‌ازاندازه پر، بی‌فایده و مملو از جزئیاتِ اضافه به نظر می‌رسید. مهم نبود که داستان دو شهر یکی از رمان‌های کوتاه‌تر دیکنز است؛ همین که با اقتصادِ نوشتن آشنا شده بودیم، همه‌چیز آلوده شده بود.\n از آن به‌بعد چگونه می‌شد به هر کلمه اعتماد کرد؟ «بهترین زمانه بود، بدترین زمانه بود، قرن خرد بود، قرن بی‌خردی بود، عصر ایمان بود، عصر ناباوری بود، فصل نور بود، فصل ظلمت بود…» چگونه می‌توان گفت چه مقدار از این‌ها لازم و چه مقدارش اضافه است؟ درست همان زمانی که ما دانش‌آموزانِ جوانْ حذف حشو و زوائد را از نوشته‌های خود می‌آموختیم، مجبور شده بودیم اثر کسی را بخوانیم که برای زیاده گویی پاداش گرفته بود. همین که چنین تصویری از دیکنز در ذهن ساختم، خوارشمردن رمان‌های او، به‌عنوان آثاری زائد، دیگر برایم ساده بود. درحقیقت دیکنز دراِزایِ هر قسمت پول می‌گرفت نه هر کلمه. انتشار آثارش به‌صورت پاورقی در نشریات به او اجازه می‌داد درآمدی مداوم‌تر و پایدارتر از نشستن به انتظار حق‌التألیف کتاب‌ها داشته باشد.\n پولْ رابطۀ شخص با کار را مبهم می‌سازد و بین ما و خویشتنمان و آنچه می‌سازیم فاصله می‌اندازد. کارل مارکس، با استفاده از مثالی، برخی معاملات را در رابطه‌ با ازخودبیگانگی شرح می‌دهد. مثالْ مربوط به پارچه‌فروشی است که یک توپ پارچه را به‌قیمت دو پوند می‌فروشد و با آن دو پوند یک جلد کتاب مقدس برای خانواده می‌خرد: «پارچه را که در چشمِ او صرفاً کالاست، یعنی مخزن ارزش، در مقابل طلا، که شکل ارزشیِ پارچه است، انتقال می‌دهد. سپس از این شکل نیز مجدداً چشم می‌پوشد برای کالایی دیگر، یعنی کتاب مقدس، که مقدر است به‌عنوان کالایی کاربردی و تذهیبی برای ساکنین به خانه‌اش وارد شود.» ازآنجاکه ارزش کالا تحتِ سلطۀ بازار است، کارِ آدمی تابعی از ارزشِ منسوبِ بازار می‌شود و، به‌محض اینکه این ارزش را با ارزش واقعی اشتباه بگیریم، هرگونه ارتباط اصیلی را که ممکن بود با کار داشته باشیم از دست می‌دهیم.\n اگر پولْ همه‌چیز را می‌آلاید، چرا نتواند نوشتن را نیز بیالاید؟ به‌محض اینکه بازارْ ارزش ادبیات را به‌جای نویسنده یا خواننده معین کرد، رابطۀ ما با آن بیگانه‌وار می‌شود. از پیش‌پرداخت‌های متورم به نویسندگان شهیر گرفته تا شاهکارهای پذیرفته‌نشده، بازارْ چیزی بیش از داوری ضعیف برای کیفیتِ ماندگار است: بازار میل دارد آن کیفیت را، در پس انگیزه‌های صرفاً اقتصادی، از دید پنهان دارد. بارها به ما گفته شده که نویسندگیِ خوب زادۀ عشق است نه آز. اما این تصویرِ رمانتیک از نویسنده‌ای که، بی‌چشم‌داشت به پول، سخت کار می‌کند داستانی بیش نیست، داستانی که ریشه‌های آن به چند هزاره قبل‌تر بازمی‌گردد و امروز نیز با اثرات آن درگیریم.\n گمان می‌رود نخستین نویسنده‌ای که برای هر کلمه پول طلبید شاعر یونانی، سیمونیدس، باشد که در خساست شهرۀ آفاق شد. پیش از سیمونیدس، اتکای شاعران بر نظامِ حمایتگری۲ بود. آن‌ها، در برابر غذا، سکونت و منزلت، متونی در ستایش فضایل ولی‌نعمت‌های ثروتمندشان می‌نوشتند. همچنین به‌عنوان مصاحب و مربی نویسندگیِ خلاق برای آثار سَرورشان عمل می‌کردند. این نظامِ بی‌شکل، که کشف چندوچون آن دشوار است، دستِ‌کم به بعضی از شاعران اجازۀ امرار معاش را می‌داد، بدون اینکه هنرشان را بیش‌ازحد به کمّیت گره بزنند.\n سیمونیدس این روال را تغییر داد. او برای پول نوشت و حساب‌وکتابش را دقیق نگاه داشت. علی‌رغم تبحر ادبیِ بی‌چون‌وچرایش، همین کیفیت بود که بیش‌ازهمه معرف او شد: سیمونیدس را صرفه‌جو و خسیس می‌شناختند، کسی که پول را بالاتر از همه‌چیز قرار می‌دهد. آیلیان، زندگی‌نامه‌نویسِ او، به‌سادگی نظر داد که «هیچ‌کس منکر این نبود که سیمونیدس عاشق پول است». در نمایشنامۀ صلح، اثرِ آریستوفان، سیمونیدس همچون آدمی توصیف شده که «به‌خاطر پول، سوار بر آبکش به دریا می‌زند.» اکثر مفسران کلاسیک هم‌عقیده‌اند که بیگانگیِ کنونی ما از کلماتمان زیر سر سیمونیدس است. اَن کارسون۳، نویسندۀ کتاب اقتصاد گم‌نشدگان۴، که پژوهشی است دربارۀ سیمونیدس و پل سِلان، در این باره گفته است: «میل دارم چنین بیندیشم که سیمونیدس شکلی بدوی و شدید از اقتصاد بیگانگی و ’دوگانگیِ‘ همراه با آن را نمایندگی می‌کند.»\n\nهمان‌طور که کارسون، خود، متذکر می‌شود، کشمکش میان اقتصادِ حمایتگری و اقتصادِ پولی در حال اوج‌گرفتن بوده و، در طول حیاتِ سیمونیدس، این دو نظام، علی‌رغم اینکه قطب‌هایی متضاد تعریف می‌شدند، هم‌پوشانی داشتند. بخشی از بی‌اعتمادی و بی‌میلی‌ای که نثار سیمونیدس شد، می‌تواند به‌دلیل سرباززدن از زندگی در وضعیتی مبهم و پرهیز از تن‌دادن به بازی‌ای باشد که این دو ساختارِ متضادْ مسبب آن بودند. در مقایسه با نویسندگان و هنرمندان پیشین، که از میانِ تناقضات این نظام -تناقضاتی که عمداً مسکوت گذاشته شده بودند- به‌سختی راهی جُستند، سیمونیدس گره کور این سردرگمی را گشود و خواستار معادله‌ای سرراست برای کلمات و پول شد. درنتیجه به‌نظر همه آزمند آمد، گویی عشق او به پول مهم‌تر از عشقش به شعر است.\n نظامی که سیمونیدس به آن پشت‌پا زد نظامی براساس حمایتگری و هدیه بود. در این نظام، کالا و خدمات، نه براساس ارزششان بلکه براساس ارزش رابطۀ میان دهنده و گیرنده، مبادله می‌شدند. برای کارسون، ماهیتِ طمعی که در سیمونیدس دیده می‌شد «کالایی‌کردن فعالیتی بود که سابق‌براین آیینی و متقابل بود، یعنی تبادل هدایا میان دوستان.» در چنین اقتصادی، تعهد آدمی به اجتماع و کلماتی که می‌نویسد بر هر تعهدی به پول نقد می‌چربد.\n دانسته‌ها دربارۀ سیمونیدسِ حقیقی ناچیز است. شرح‌حال‌های معاصر با زندگی او معدودند. او به‌سرعت تبدیل به شخصیتِ کلیشه‌ای برای طمع شد. همان‌طور که نورمن آستین، پژوهشگر عصر کلاسیک، اشاره می‌کند هیچ نویسندۀ دیگری چنین بی‌شک‌و‌شبهه تداعیگر آز نبود، باوجوداینکه دیگرانی هم هستند که با همان صداقت دربارۀ پول نوشته‌اند، ازجمله پیندارْ شاعر هم‌عصر سیمونیدس. کارسون معتقد است که تمام این‌ها می‌تواند گواه این باشد که وقتی به سیمونیدس می‌رسیم بیشتر دربارۀ یک ایده حرف می‌زنیم تا یک شاعر. او می‌نویسد: «اگر طمعِ او را به‌مثابۀ استعاره‌ای زندگی‌نامه‌ای برای کل اقتصادِ پولِ روبه‌رشد در قرن پنجم [ق.م] درک کنیم، همه‌چیز جذاب‌تر می‌شود.»\n آیا سیمونیدس خودْ بانیِ این تغییر بود یا اینکه فقط ایفاگر نقش پهلوان‌پنبه۵ برای گرایشی عمده‌تر بود که جهانِ کلاسیک را درمی‌نوردید؟ فارغ از این‌ها، این جابه‌جایی به‌سوی پولی‌کردن شعرْ تأثیراتی درازمدت داشته است. درکوتاه‌مدت، پول به‌صورتی گسترده حاوی تأثیری مخرب تشخیص داده شد؛ پیندار در «چکامۀ دوم ایستمیان»، از سر دل‌تنگی، دریغاگویِ گذشته‌ای می‌شود که «بدان روزگاران، الهه‌های شعر و موسیقی مزدور نبودند، به استخدام درنمی‌آمدند و ترانه‌های ترپسیکور نیز فروشی نبود».۶ هوراس نیز در بحثش دربارۀ کوئریلوسِ شاعر می‌گوید اسکندر کبیر جیب‌های او را «با پول نقد سلطنتیِ بسیار به ‌پاس اشعار بدسراییدۀ حقیرش» پر کرد، و می‌افزاید نویسندگانی که با چنین انگیزه‌های اقتصادی‌ای کار می‌کنند، علاوه‌بر موضوعِ نوشتار، نوشتۀ خود را هم ضایع می‌گردانند. پندی اخلاقی در حکایتِ شاعرانِ «پول در ازای سرودی»۷ چون کوئریلوس وجود دارد؛ او برای هر شعرِ خوبی که می‌سرود یک سکۀ طلا می‌گرفت و برای هر شعر بد کتک مفصلی نوش جان می‌کرد: عاقبت به‌خاطر نوشته‌های خود آن‌قدر شلاق خورد تا مرد.\n مهم نیست. ما از همان زمان به‌بعد کمابیش همواره به لکه‌دار و چرکین‌کردن اعمال و نوشته‌های خوب با پول ادامه داده‌ایم. نالۀ پیندار از دست سیمونیدس‌های جهان، تا روزگار حاضر، با همان شدت ادامه یافته است. سمیر رحیم در یادداشتی که در سال ۲۰۱۴ برای تلگراف نوشت لب به شکایت گشود: «بدون رفتنِ بحث به‌سمت اینکه ناشران برای افزایش فروش آثار آن‌ها چه‌ها می‌کنند یا نمی‌کنند یا اینکه ظالم‌ترین کارگزاران چه کسانی هستند یا کجا می‌شود جلسات تدریس نویسندگی خلاق با بیشترین پرداخت را یافت، نمی‌شود به صفحۀ فیس‌بوک نویسنده‌ای سر زد یا با او قراری برای نوشیدن گذاشت.» به‌نظر رحیم، گناه کبیرۀ سیمونیدس حتی تا همین امروز نیز آلودن کار نویسندگی است. رحیمِ دل‌زده از این‌همه آزْ کنجکاو است بداند «از کِی همه‌چیز شد پول؟ البته می‌دانم که آن‌ها هم باید شکم خود را سیر کنند… به من بگویید رمانتیک، اما اگر نویسنده‌ای به کتاب به‌عنوان منبع اصلی درآمد متکی نباشد این واقعاً می‌تواند به‌نفع او باشد.»\n شاید این عصرِ حرصِ سرمایه‌دارانه رو به ‌پایان باشد؛ با ظهور انتشارات آنلاین، مخارج مادیِ انتشارات تقریباً محو شده و راه برای جهانی باز می‌شود که به‌واسطۀ تجارت محدود نشده است. رحیم می‌نویسد: «خوش‌بختانه آزادی‌ای که اینترنت ارائه می‌کند مجالی به‌ دست می‌دهد برای رستاخیزِ ایدۀ نوشتن برای عشق و نه پول. تا اینجا خودانتشاریِ آنلاینْ عرصۀ داستان‌های هواداران۸ و آثار اروتیک بوده است، اما دیری نخواهد گذشت که داستان‌های باکیفیت نیز پدیدار شوند.» دوهزار سال گذشته است و ما از شکایت دورودرازِ پیندار فاصلۀ زیادی نگرفته‌ایم: «پیش‌از‌این، مردانْ تنها برای عشق می‌نوشتند؛ حال برای پول می‌نویسند.»\n شاید بازگشت به گذشته و جدا‌کردن نویسندگی از تجارت به‌اندازۀ‌کافی آسان به نظر می‌رسد. تصور رحیم از نویسندگانی که مشاغل دیگری دارند و در اوقات فراغتشان می‌نویسند، وقتی کلماتْ دیگر راهی برای سیر‌کردن شکمشان نیست، راه‌حلی به‌اندازۀ‌کافی آسان است. اما داستان سیمونیدس همچنین نشان می‌دهد که چگونه این دو چیز، یعنی کلمه و پول، از لحاظ ارزش، از آنچه به نظر می‌رسد نزدیک‌ترند. یکی از مفسرانِ میراث سیمونیدس می‌نویسد: «چنین می‌نماید که سیمونیدس نخستین کسی بود که محاسباتِ دقیق را وارد ترانه‌سرایی کرد و در ازای دستمزد ترانه سرود.» کارسون اشاره می‌کند که در زبان یونانی اسمیکرولوژیا۹، یعنی «محاسبۀ دقیق»، نه‌تنها می‌تواند به‌معنای «اهمیت‌دادنِ زیاد به جزئیات در مسائل مالی یا همان خساست» باشد، بلکه به‌معنای «اهمیت‌دادن به جزئیات زبان یا بیان دقیق» نیز می‌تواند باشد. دیونوسیوسِ هالیکارناسی، در نوشته‌اش دربارۀ سیمونیدس، یادآوری می‌کند که باید «با دقتِ بسیار به انتخاب کلمات سیمونیدس و به ظرافتی که، با آن، چیزها را کنار هم می‌گذارد توجه کرد.» واژۀ ظرافت در اینجا آکریبِئیا۱۰ ست که این نیز معنایی دوگانه دارد: هم می‌تواند به‌معنای «صحت، دقت و درستیِ زبان» باشد و هم «صرفه‌جویی، کم‌خرجی و خساست در پول». پس آنچه این منابع می‌گویند این است که سیمونیدس نه‌تنها نخستین کسی بود که برای کلماتش تقاضای پول کرد، بلکه فرهنگ یونان را از این واقعیت آگاه ساخت که پول و کلمات رابطه‌ای متناظر با یکدیگر دارند.\n کارسون نتیجه می‌گیرد که «پولْ اثری رادیکال بر فرهنگ باستان داشت. سیمونیدس، با ابداع نوعی اقتصاد رادیکال برای شعر، به آن واکنش نشان داد». به‌جای ‌اینکه به‌سادگی اظهار کنیم که سیمونیدسْ اقتصادی ادبی شامل هدیه و حمایتگر و نیز خیریه و عمل متقابل را متوقف کرد، شاید بتوان چنین گفت که او رابطۀ همیشگی و پنهان میان زبان و وجه رایج را آشکار یا دست‌کم تقویت کرد.\n کُپه‌ای کوچک از هدایایی دارم که از ناشرانی گرفته‌ام که برایشان نوشته‌ام: چند لیوان دسته‌دار، یک کیف خرید دسته‌دار، یک تی‌شرت، تعدادی استیکر و حتی چند صفحۀ هفت‌اینچیِ گرامافون. این‌ها عمدتاً از طرف نشریات کوچک است، جاهایی که حتی به دبیران نیز پولی نمی‌دادند چه برسد به نویسنده‌ها. من حاضرم برای کمک به خیزبرداشتن نشریه‌ای که تحسینش می‌کنم یا مأموریتش را می‌ستایم یا به‌ این ‌دلیل که رفاقتی با دبیرش دارم مجانی بنویسم. در چند موردِ معدود، پول ناچیزی به من پیشنهاد شده که به‌زحمت بیش ‌از پاداش افتخاری۱۱ بوده است. آن‌ها را هم برای کمک به دخل‌وخرج ناشر رد کرده‌ام.\n این بخشی از اقتصادِ هدیه‌ایِ نویسندگی است: گاه‌به‌گاه از من خواسته می‌شود تا مطلبی را بدون حق‌الزحمه بنویسم و این کار را، کمابیش به‌عنوان هدیه، انجام دهم. این‌جور مواقع، دلالت این کار همیشه این است که آدمی چنین کارهایی را از روی عشق انجام می‌دهد: عشق به نشریات جدید، عشق به صداهای جدید و عشقی به دیدنِ کلمات چاپ‌شدۀ خودش. در چنین مواردی درخواست پول، یا رد‌کردن پیشنهادی به‌دلیل فقدان آن، همیشه ناشیانه است.\n اگر از نویسنده خواسته شود که از سر عشق بنویسد و نه برای پول، از او خواسته شده که از اقتصاد پول خارج شود و به اقتصاد هدیه‌ای بازگردد. شاعری به‌نام رابرت هاس در سال ۲۰۰۷ پیشنهاد کرد که این خط سیرِ بوم‌رنگیْ۱۲ مسیر طبیعی هنر است. درحالی‌که نهادهایی همچون کپی‌رایت وجود دارند «تا آثار هنری را برای مدت زمانی در بازار قرار دهند»، هاس این وضعیت را موقتی می‌داند: «بعدازآن این آثار از بازار خارج شده و به‌میان مُشاعات عوام باز می‌گردند، چون این همان جایی است که به آن تعلق دارند و راهی که با آن به این تعلق رسیده‌اند همان راهی است که هرکس دیگری نیز که دست به قلم برده خواسته است بنویسد، چون استعداد۱۳ آن را داشته است.»\n در اینجا چیزی زیبا و آرمان‌شهری وجود دارد، اما شایسته است بدانیم که این یک اقتصاد هدیه‌ای واقعی -به آن معنا که اولین بار مارسل موس و دیگر انسان‌شناسان تعریف کردند- نیست. اقتصادهای هدیه‌ای بیش ‌از همه ابزاری برای نگه‌داشتن کالا در گردش و نیز تقویتِ پیوندهاست. دریافت یک هدیه، خواه میهمانیِ مفصلی باشد یا یک شعر، تنها یک طرف معادله است. پس‌ازآن از گیرنده انتظار می‌رود -حتی، ورای انتظار، او موظف است- آن لطف را جبران کند و نه‌تنها آن را جبران کند، بلکه حتی پا را از آن فراتر بگذارد: هدیه‌ای که در مقابل اهدا می‌شود باید باارزش‌تر از هدیۀ اصلی باشد.\n در جامعۀ مفروض، این تعهدْ ابزاری برای تضمینِ درگردش‌ماندن کالا و خدمات و نیز وسیله‌ای برای تعیین جایگاه اجتماعی است. هدف از پاتْلَچ۱۴ -جشنی برای بخشندگیِ بسیار مفصلی که درون فرهنگ‌های گوناگونی در شمالِ غربی اقیانوس آرام مرسوم است- این است که چنان زیاد و دست‌ودل‌بازانه بدهی که ولی‌نعمت‌های خود را تا ابد مدیون سازی. همان‌طور که موس می‌نویسد، اقتصاد هدیه‌ای ممکن است «به‌ظاهر، آزاد و عاری از نفع شخصی باشد، بااین‌حال اجباری و ضامن نفع شخصی است.» موس می‌نویسد هدیه ظاهراً از سر سخاوت اهدا شده است، اما در بهترین حالت این «داستانی مؤدبانه، فرمالیته و فریبی اجتماعی» است که در پس‌ آن «تعهد و نفع شخصیِ اقتصادی» نفهته است. او می‌نویسد در اقتصادهای هدیه‌ای تعهد «به تلافیِ شایسته یک ضرورت است. اگر کسی تلافی نکند آبروی خود را از دست می‌دهد. فردِ ناتوان از بازپرداخت وام یا تلافیِ پاتلچْ ردۀ خود و حتی جایگاهش به‌عنوان یک انسان آزاد را از دست می‌دهد.»\n عبارت «اقتصاد هدیه‌ای» ممکن است عنوانی گول‌زننده باشد؛ این یک اقتصادِ چرخشی است و اگر تنها شاملِ هدایایی باشد که یک‌سویه بخشیده می‌شوند، کارایی نخواهد داشت. ژرژ باتایْ پاتلچ را چنین توصیف می‌کند: «بخشش باشکوهِ ثروتی قابل‌ملاحظه، و پیشکش رئیس [قبیله‌ای] به رقیبش به‌منظور تحقیرکردن، به‌چالش‌کشیدن و متعهد‌کردن او. دریافت‌کننده باید این تحقیر را زدوده و چالش را بپذیرد. او باید تعهدی را برآورد که پیمان آن با پذیرش بسته شده است. او تنها می‌تواند، مدتی کوتاه پس‌ازآن و به‌وسیلۀ پاتلچ جدید، بسیار سخاوتمندانه‌تر از اولی پاسخ دهد: او باید بهرۀ آن را نیز بپردازد.»\n پاتلچ، همچون هر اقتصاد هدیه‌ایِ دیگری، هرگز نمی‌تواند فرایندی یک‌طرفه باشد؛ دریافت‌کنندگان هدایا مدیون شده و موظف‌اند برای حفظ آبرو این لطف را جبران کنند. اگر دبیران و ناشران، که به عشق متوسل می‌شوند و نه پول، درخواست هدیۀ کلماتِ مجانی را دارند پس، با همان منطقِ هدیه، آن نویسندگان نیز می‌توانند انتظار جبران داشته باشند، آن هم با بهره.\n بذل و بخشش فقط وقتی معقول است که دائماً تلافی شود، زمانی که بخشی از چرخِ بزرگی در حرکت است. اتهام خساستِ یک نویسنده تنها زمانی معتبر است که مختل‌کنندۀ مجموعۀ ازپیش‌متحرکِ هدایا و تلافی‌ها باشد. در هنگامۀ فقدانِ این تلافی، تحقیر به‌تمامی نثار آن‌هایی است که کلماتِ نویسندگان را مجانی می‌خواهند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nMartin, Manjula. Scratch: Writers, Money, and the Art of Making a Living. Simon and Schuster, 2017\n\nپی‌نوشت‌‌‌ها: • این مطلب را کولین دیکی نوشته است و در تاریخ ۱۱ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «Cash for Words: A Brief History of Writing for Money» در وب‌سایت نیوریپابلیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «پول در ازای کلمه؛ تاریخچۀ مختصرِ نوشتن برای پول» و با ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است. •• کالین دیکی (Colin Dickey) دانش‌آموختۀ دکتری ادبیات تطبیقی در دانشگاه ساوثِرْن کالیفرنیا و دانشیار نویسندگی خلاقانه در دانشگاه نشنال است. وی به طور ثابت با لس‌آنجلس ریویو آو بوکز همکاری دارد. سرزمینِ ارواح؛ تاریخی آمریکایی در مکان‌های تسخیرشده (Ghostland: An American History in Haunted Places) نام آخرین کتابی است که از دیکی منتشر شده است.••• این مطلب برشی است از کتاب تُندنویسی؛ نویسندگان، پول و هنر امرار معاش (Scratch: Writers, Money, and the Art of Making a Living)، ویراستۀ مانیولا مارتین. [۱] Tale of Two Cities Patronage system [۲] Anne Carson [۳] Economy of the Unlost [۴] Straw man [۵] [۶] میوزها الهه‌های هنر و دانش در اسطوره‌شناسی یونان هستند. ترپسیکور یکی از میوزها و الهۀ موسیقی و رقص است. Pay-for-play [۷]: در اصل برای اشاره به بازی‌هایی استفاده می‌شود که برای شرکت در آن‌ها باید پول داد. در اینجا باتوجه‌به بافت متن چنین ترجمه شده است. Fan fiction [۸] : داستانی که هوادار یک کتاب، فیلم یا سریال تلویزیونی با حضور شخصیت‌های همان اثر می‌نویسد. [۹] smikrologia [۱۰] akribeia Honorarium [۱۱] Boomerang trajectory [۱۲] Gifted [۱۳]: استعداد نوشتن هدیه‌ای است که نویسنده باید آن را تلافی کند. Potlach [۱۴]" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157866.json b/train/528157866.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4b980b954dd6171781bc4242ae6d6709792c3105 --- /dev/null +++ b/train/528157866.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مولتی‌میلیاردرهایی که هیچ ردی به‌ جا نمی‌گذارند", + "subtitle": "ابرثروتمندان امروزی چگونه زندگی می‌کنند؟", + "introduction": "همه این روزها تحت‌تأثیر سبک زندگیِ ثروتمندان و افراد مشهورند؛ اما کسی به افراد ابرثروتمندی توجه ندارد که هیچ ردپایی در جهان دیجیتال باقی نمی‌گذارند. سبک زندگی، شیوۀ سرمایه‌گذاری و عادت‌های مصرفی این گروه در ده سال گذشته نسبت به ثروتمندان سنتی تغییرات چشمگیری داشته است. امروزه ابر‌ثروتمندان نه‌تنها مایل‌اند فعالیت‌های آنلاینشان را مخفی کنند، که در پشت بسیاری از اقدامات دیگر آن‌ها نیز تمایل به کنترل محیط زندگی‌شان نهفته است.", + "content": "مارگارت آبرامز، آبزرور — جهانیان این روزها به‌شدت تحت‌تأثیر سبک زندگی ثروتمندان و افراد مشهورند؛ اما کسی به افراد ابر ثروتمندی توجه ندارد که هیچ ردپایی در جهان دیجیتال باقی نمی‌گذارند. ابرثروتمندان یک‌هزارمِ‌درصد از آن یک‌درصد انسان ثروتمند را تشکیل می‌دهند؛ این افراد فعالیت‌های آنلاینشان را مخفی می‌کنند، در جزیره‌های خصوصی‌شان می‌مانند و عمارت‌های خارج از شبکۀ۱ خود را می‌سازند. عادات مصرفی این گروه در ده سال گذشته به‌شکل چشمگیری تغییر یافته است. امروزه دیگر برپاکردن مراکز غیرانتفاعی کافی نیست. امروز در کنارِ مالکیتِ حداقل یک بنیاد غیرانتفاعی، داشتن مزرعه‌ای پایدار۲، مدرسه‌ای خصوصی برای کودکان و یک پروژۀ کشاورزی یا صنعتی کوچک در کشورهای درحال‌توسعه از الزامات زندگی مولتی‌میلیاردرهای مدرن است.\n شرکت ولث‌ایکس شرکتی مشاوره‌ای در زمینۀ «اطلاعات ثروت» است که استراتژی‌های بازاریابی را برای مشتری‌های لوکس فراهم می‌کند. این مشتری‌های لوکسْ خود خریدارانی دارند که آن‌ها را «ابرثروتمند» می‌نامیم. دیوید فریدمن مدیر شرکت ولث‌ایکس معتقد است که گذراندن یک عمر زندگی به‌منظور زیرنظر گرفتنِ بازارهای مالی و فرازوفرودهای آن، باعث شده ابر‌ثروتمندان بیش از هر زمان دیگری به‌دنبال مفهوم کنترل باشند.\n او می‌گوید: «در پشت بسیاری از اقدامات امروزیِ ابرثروتمندها تمایل به کنترل محیط زندگی‌شان نهفته است. این تمایل به کنترل، شامل سرمایه‌گذاری‌ها، فعالیت‌های بشردوستانه، خانواده و دیگر موضوعات مرتبط به سبک زندگی آن‌هاست. برای مثال سرمایه‌گذاری در مزرعه، تمام این‌ها را یکجا جمع می‌کند. علاوه‌براین به‌صورت بالقوه امکان پول‌درآوردن را نیز برای آن‌ها فراهم می‌کند.»\n در کنار مزارع خصوصی، مزارع موجود در کشورهای در حال توسعه نیز سرمایه‌گذاری جذابی محسوب می‌شود. بنیاد بیل و ملیندا گیتس بیش از دومیلیارد دلار را برای پژوهش و اجرای فناوری‌های نوین کشاورزی در افریقای سیاه و جنوب آسیا اختصاص داده‌اند. در کنار سرمایه‌گذاری‌های محلی بحث اکوتوریسم یا گردشگری طبیعی نیز وجود دارد. برخی مفهوم اکوتوریسمِ تجدیدپذیر را یک مرحله جلوتر برده و شهرک‌های مخصوص خودشان را ایجاد کرده‌اند. در پاناماسیتی، مرکز پاناما، نوجوانان پول پرداخت می‌کنند تا واردِ اقامت‌گاه پایدار شهری به‌نام کالو یالا شوند. این مجموعه را جیمز استایس تأسیس کرده است. او می‌گوید: «فناوری از طریق گوشی‌های تلفن و لپ‌تاپ‌ها پنجره‌ای دائمی به‌سوی دنیایی جدید برای ما گشوده؛ اما در مقابل باعث شده که هم از یکدیگر و هم از طبیعت احساس جدایی کنیم. پایداری و اکوتوریسم این شانس را به ما می‌دهد تا دوباره به چیزی برگردیم که حقیقتاً ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»\n اقدام جدیدی که بین میلیاردرها محبوب شده راه‌اندازی مدارس ویژه است. این میلیاردرها می‌خواهند فرزندانشان به‌جای نشستن در کنار معلم خصوصی و محیط بسته، مانند دیگر بچه‌ها در مدارس عادی و البته با برنامۀ کاملاً متمایز درس بخوانند. ایلن ماسک مدرسۀ «اد استرا» را در لوس‌آنجلس تأسیس کرده که در آن هیچ تمایزی بین نمرات فرزندان خودش با فرزندان دیگر کارمندان اسپیس‌ایکس۳ وجود ندارد. در وضعیتی که مدارس «اکس‌تر» و «اندور» همچنان سرآمد تحصیلات خصوصی ثروتمندان هستند، این مؤسسات تازه‌تأسیس نیز با این مدارس مقایسه می‌شوند.\n جف گرین مدرسۀ گرین را در فلوریدا برای فرزندانش تأسیس کرده است که در کلاس‌های آن چگونگی موفقیت در اقتصاد جهانی تدریس می‌شود. در این مدرسه زبان‌های متعددی تدریس و روی سیستم اس‌تی‌ای‌ام۴ تمرکز می‌شود. این مدرسه از الگوی معمول و متعارف استفاده می‌کند؛ اما مدارسی هم هستند که از الگو‌های متمایز استفاده می‌کنند. میلیاردری به‌نام بیل کوچ شصت‌میلیون دلار خرج ساختن آکادمی آگزبریج کرده است. این آکادمی یکی از چند مدرسۀ انگشت‌شماری است که چوگان را در برنامۀ آموزشی بچه‌ها قرار داده است. آقای کوچ این مدرسه را تأسیس کرد تا مجبور نباشد فرزندانش را به مدارس شمال شرقی بفرستد. این روند تحصیل و آموزش به بزرگ‌ترهای پول‌دار نیز تسری می‌یابد. نیکلاس برگرن که به «میلیاردر بی‌خانمان» معروف است، مرکزی را ایجاد کرده که در آن بچه‌پول‌دارها می‌توانند جمع شوند و دربارۀ فلسفه و سیاست با هم بحث کنند. آقای فریدمن می‌گوید: «ابرثروتمندها چیزهای جدیدی پیدا کرده‌اند و از این بابت خوش‌حال‌اند.» این به آن معنی است که آن‌ها حاضرند ننگ «یک‌درصد»بودن را بپذیرند یا خریدهای بزرگشان رسانه‌ای شود اما برنامه‌شان پیش برود. فریدمن می‌افزاید: «آن‌ها مایل‌اند برخی از این بررسی‌های عمومی چند سال اخیر که بازتاب‌های منفی در پی‌داشته را نادیده بگیرند. این به‌معنی خرید بیشتر دارایی‌های لوکس خواهد بود. این خریدها می‌تواند شامل قایق‌های لوکس گردشی و هواپیما نیز باشد.» از نمونه‌های پیشرو در این زمینه می‌توان به جت خصوصی مافوق‌صوت آریون اشاره کرد که ولث‌ایکس پیش‌بینی کرده در آینده بیش‌ازپیش مورداستقبال قرار خواهد گرفت. مثال دیگر جزیره‌هایی است که شرکت قایق‌های خصوصیِ زیردریایی‌شوندۀ میگالو می‌سازد. این جزیره‌های دنج، قابلیت خصوصی‌سازی دارند، پنت‌هاوس ساخته‌شده از چوب‌های مرغوب، استخر شنا با آبشارهای متعدد، باشگاه ساحلی و اتاق غذاخوریِ زیر آب از امکانات آن‌ها است. این امکان که این ثروتمندان می‌توانند در کسری از ثانیه قایقشان را به زیر آب ببرند، باعث می‌شود احساس امنیت فوق‌العاده‌ای در حریم خصوصی‌شان داشته باشند. در این وضعیت هیچ عکاس مزاحم و پیگیری نخواهد توانست از آن‌ها عکس بگیرد.\n وقتی ثروتمندان در جت‌های مافوق‌صوتشان پرواز نمی‌کنند یا با قایق زیردریایی‌شان برای گردش نرفته‌اند، احتمالاً دارند با برندِ «تِسلا»ی۵ جدیدشان خودنمایی می‌کنند؛ این ماشین برقی صدهزاردلاری را میلیاردرهای «سیلیکون وَلی»۶ بیش از هر جای دیگر در کالیفرنیا خریداری می‌کنند. اتومبیل‌هایی مثل لامبورگینی، استون مارتین و مازراتی از همیشه کمیاب‌تر شده‌اند؛ چراکه صاحبانشان بیشتر تمایل به خرید تِسلا دارند. این ابرماشین‌های برقی به نوعی نماد آگاهی زیست‌محیطی فرد بوده و برای جادادن خانواده نیز از فِراری کاربردی‌تر است.\n ثروت مفرط باعث شده امکان‌های متعددی به‌خصوص برای ۴۵درصد از ابر‌ثروتمندانی به وجود آید که از طریق کارآفرینی پول‌دار شده‌اند. اولیور ویلیامز رییس شرکت مشاورۀ ولث‌اینسایت می‌گوید: «اصلی‌ترین منبع ثروت برای تازه‌میلیاردر شده‌ها بخش فناوری است. آن‌هایی که از فناوری کسب ثروت می‌کنند، معمولاً جوان‌تر و کمتر به مصرف‌گرایی و خودنمایی متمایل هستند. به همین دلیل هم گروه‌های مرفه بسیاری را می‌بینیم که تمایلشان برای تجربه‌های جدید را به بخشی از کار و محصولشان تبدیل می‌کنند و در این مسیر کالاهای جدید تولید می‌کنند. در این وضعیت کالاهای لوکس بیش‌ازپیش با محیط‌زیست سازگار شده‌اند.»\n آقای ویلیامز می‌گوید: «به‌خاطر وقوع نقدینگی۷ تغییر مشهودی در سبک زندگی به وجود آمده است؛ این نقدینگی درنتیجۀ فروش بخش اعظم دارایی، شرکت یا سهام شرکت ایجاد می‌شود. بسیاری از ابر‌ثروتمندان بعد از به‌دست‌آوردن ناگهانی‌ چنین ثروتی، به دلیل اینکه دیگر به شغلشان وابستگی ندارند، به‌دنبال کارهای دیگر می‌روند.» تصمیم سال نوی مارک زاکربرگ برای ساخت هوش مصنوعی به منظور کمک به ادارۀ خانه‌اش نمونه‌ای از رویکرد مدرن میلیاردرهاست. آقای زاکربرگ در یادداشتی در فیسبوک نوشت: «من به او صدای خودم را یاد خواهم داد تا همه چیز را در خانه‌مان کنترل کند؛ از موسیقی و نور گرفته تا دمای هوا و غیره. به او یاد خواهم داد که با دیدن چهرۀ دوستانم در را برای آن‌ها باز کند.» روبات‌ها، خانه‌های هوشمند و مجموعه‌های خارج از شبکه به‌دلیل امنیتی که در حریم شخصی ثروتمندان به ارمغان می‌آورند، بیش‌ازپیش محبوب شده‌اند.\n انزواطلبی کنار حریم خصوصی جای می‌گیرد و برای میلیاردرها جذابیت خاصی دارد. لئوناردو دی کاپریو جزیرۀ بلک‌دورکایه را در ساحل بلیز به قیمت ۱.۷۵میلیون دلار خریده است. او می‌خواهد در آنجا یک مجموعۀ لوکسِ خارج از شبکه بسازد. اگر میلیاردری نخواهد چنین زمینی را خریداری کند، شرکت‌هایی مانند پرایوت آیلندز وجود دارند که در قبال مبالغ هنگفتی جزیره‌های خصوصی را اجاره می‌دهند.\n امیلی بوشار مشاور ثروت در گروه ولث لگسی می‌گوید: «مشتریان مشهور ما دنبال جایی هستند که بتوانند خودشان باشند و مثل همیشه زیر ذره‌بین نباشند.»\n دی کاپریو به‌کمک شرکت دلوس در حال ساخت تفرجگاه خویش است. او عضو مشورتیِ هیأت مدیرۀ این شرکت هم هست. او همچنین در ساختمان دلوس در خیابان ۱۱ شرقی روستای گرینویچ آپارتمانی دارد که از کفش‌پوش‌های چوبی مناسب وضعیتِ طبیعی بدن، هوا و آبِ تصفیه شده و سیستمی برای تخصیص بهینۀ نور در ساعات مختلف شبانه‌روز بهره می‌برد.\n مدیرعامل شرکت لیوینگ هومز می‌گوید: «مشتری‌های ما طراحی‌های دلخواه خودشان را دارند. آن‌ها به‌دنبال برنامه‌های ‌زیست‌محیطی فوق‌العاده جامعی هستند.» لیوینگ هومز یک شرکت خانه‌سازی است که برای افراد علاقه‌مند به محیط‌زیست یا کسانی که به‌دنبال کم‌کردن مالیاتشان هستند، خانه می‌سازد. عمارت‌های پیش‌ساخته و خودبسندۀ آن‌ها هیچ‌گونه ضایعاتی ندارد و از مواد بازیافت‌شدۀ لوکس در آن‌ها استفاده شده است. همچنین در آن‌ها سیستم تصفیۀ آب باران و پنل‌های خورشیدی به کار گرفته شده است. باوجوداینکه ابرثروتمندان از رسانه‌های اجتماعی دوری می‌کنند، فرزندان و نوه‌هایشان عاشق به‌اشتراک‌گذاشتن سبک زندگی‌شان هستند. این موضوع باعث ناراحتی والدین آن‌ها می‌شود که همواره از تهدیدهای آدم‌ربایی و لورفتن میزان ثروتشان می‌ترسند. برخی از آن‌ها متخصص روابط عمومی استخدام می‌کنند تا حساب‌های کاربری‌شان را در اسنپ چت و امثالهم پاک‌سازی کنند. یکی از افراد خانوادۀ ترامپ، یکی از خانوادۀ کندی و یکی از خانوادۀ متیس گروهی به‌نام «اسنپ پک» را راه‌اندازی کردند. رابرت اف‌.کندی جونیور، پدر کایرا کندی به این معروف است که همواره از دخترش می‌خواهد حسابش را پاک کند. حقیقت این است که سبک زندگی ثروتمندان در رسانه‌های اجتماعی نیز تغییر کرده است.\n محبوبیت زندگی سالم برای ثروتمندان این‌طور معنا می‌شود که مربی‌شان با یک لیوان آب‌میوۀ طبیعی آن‌ها را از خواب بیدار کند و متخصص تغذیه‌شان تازه‌ترین و بهترین موادغذایی را برایشان تهیه کند. دیگر خانه‌داری به‌سبک «خانم دابت‌فایر»۸ که غذا می‌پخت و خانه را اداره می‌کرد، کنار رفته و جای خود را به مدیر شخصی خانه‌ای داده است که آیفون‌به‌دست و هدست‌درگوش به سبک مدیرهای تورهای راک‌اندرُل خانه را اداره می‌کند. هرچند غذا همچنان نقش مهمی در خانۀ ثروتمندان ایفا می‌کند، ابرثروتمندان به‌دنبال راه‌هایی هستند که هرچه‌کمتر غذا بخورند. ونسا فیتزجرالد متخصص تغذیه‌ای است که با شرکت خدماتی ایندی‌فرش در زمینۀ تحویل غذاهای ارگانیک و خالی از گلوتن به مشتری‌های خصوصی همکاری می‌کند. او خانه‌ها، هتل‌ها و محتویات یخچال افراد ثروتمند را می‌بیند و با سرآشپزها در رابطه با برنامه‌ها و منوهای غذایی رایزنی و مواد اولیه و دستورالعمل‌ها را فراهم می‌کند.\n خانم فیتزجرالد می‌گوید: «من با مراکز سلامتی دیگر مانند مراکز ماساژ، طب سوزنی و آب‌درمانی کار می‌کنم تا مشتریان بتوانند برنامۀ کاملی برای سلامتشان داشته باشند.» او به مشتریانش سلرژن پیشنهاد می‌کند که مکملی ضدپیری است که کلاژن می‌سازد: ماهی ۳۵۰ دلار. همچنین پودرهای ابرغذا را توصیه می‌کند که به‌عنوان مادۀ غذایی چندکارکردی استفاده می‌شود: ۵۰ تا ۱۰۰ دلار برای هر شیشۀ کوچک.\n با‌توجه‌به اینکه ابتکارات زیست‌محیطی بین ثروتمندان اهمیت پیدا کرده، افراد ابر‌ثروتمند از معدود افراد جامعه هستند که به‌دنبال این هدف می‌روند. داچر کلتنر استاد روان‌شناسی دانشگاه یو.سی.‌برکلی و نویسندۀ کتاب پارادوکس قدرت دررابطه با مزیت‌های ثروت می‌گوید: «در این مثال در حقیقت این کار به خیری بزرگ‌تر و اجتماعی‌تر می‌انجامد. درس عمیق‌تری که می‌توان از این موضوع گرفت، این است که قدرت به ما این اجازه را می‌دهد که به‌دنبال چیزی برویم که برایمان مطلوب است. به‌این‌ترتیب ما به‌عنوان یک جامعه باید چیزهای بهتری را برای افراد جامعه، مطلوب و خوشایند کنیم.»\n در وضعیتی که ابر‌ثروتمندان امروزه بیشتر از طریق کارآفرینی به پول می‌رسند تا از طریق وراثت، باید گفت سبک زندگی و سرمایه‌گذاری سنتی ثروتمندان نیز در حال تغییر است. تغییر اوضاع باعث شده است تعریف افراد ابر‌ثروتمند و نوع زندگی آن‌ها نیز تغییر کند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را مارگارت آبرامز نوشته است و در تاریخ ۱۱ می ۲۰۱۶ با عنوان «How the Rich Live Now: Supersonic Jets and Submersible Yachts» در وب‌سایت آبزرور منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «مولتی‌میلیاردرهایی که هیچ ردی به‌ جا نمی‌گذارند» و با ترجمۀ امیرحسین میرابوطالبی منتشر کرده است.•• مارگارت آبرامز (Margaret Abrams) نویسندۀ آبزرور است و دربارۀ سبک زندگی و فرهنگ عامه می‌نویسد. [۱] به مکانی گفته می‌شود که در آن از منابع عمومی مانند شبکهٔ گاز، آب، برق و غیره استفاده نمی‌شود و شبکه‌ای اختصاصی برای خود آن مکان طراحی و به کارگیری می‌شود. [۲] مزرعه‌هایی است که با محیط زیست سازگار باشد. [۳] SpaceX [۴] در این سیستم آموزشی، موسوم به STEM، برنامهٔ تحصیلی بر پایهٔ چهار شاخهٔ علوم، ریاضیات، فناوری و مهندسی برنامه‌ریزی می‌شود. [۵] تسلا موتورز، (به انگلیسی: Tesla Motors) شرکت خودروسازی آمریکایی است، که تولیدکنندهٔ خودروهای برقی و قطعات موردنیاز ترن‌های برقی می‌باشد. [۶] Silicon Valley: منطقه‌ای در جنوب سانفرانسیسکو که بسیاری از شرکت‌های بزرگ و پیشروی فناوری در آن قرار دارند. [۷] Liquidity Event [۸] اشاره به فیلم مشهوری به همین نام.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157868.json b/train/528157868.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..578e9357c3974b3dc22b9d7a8214b9611b179a74 --- /dev/null +++ b/train/528157868.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "یافته‌های من‌درآوردی در روان‌شناسی عامیانه", + "subtitle": "مردم به دستاوردهای روان‌شناسی عامیانه اعتقادی دیرینه دارند", + "introduction": "اغلبِ مردم معتقدند که «مرتکبانِ جرائم خشنْ بیمار روانی هستند». امروزه همۀ ما برای خودمان روان‌شناسیم. مشاهدۀ تجریبات دیگران در شبکه‌های اجتماعی و خیابان‌ها هم به این «روان‌شناسی عامیانه» دامن می‌زند. البته که این یافته‌های من‌درآوردی گاهی با دستاوردهای روان‌شناسی علمی سازگار است، اما در اغلب موارد این‌گونه نیست. این اطلاعاتِ نادرست زمانی خطرناک می‌شوند که تبدیل به سیاست‌های عمومی شوند.", + "content": "کریستین جرت، ریسرچ دایجست — ما همه به‌نوعی روان‌شناسانی غیرحرفه‌ای هستیم. ما خود تجربه‌ای دست‌اول از بشربودن داریم و سال‌ها عمر خود را صرف ملاحظۀ رفتار خود و دیگران در موقعیت‌های مختلف کرده‌ایم. این درون‌یابی به «روان‌شناسی عامیانه» دامن می‌زند و این نوع روان‌شناسی گاه با یافته‌های روان‌شناسی علمی هم‌پوشانی دارد، اما اغلب این‌گونه نیست. برخی درون‌یابی‌های روان‌شناختیِ غلط به‌شدت در میان مردم رواج دارند و اعتقادی دیرپا به آن‌ها دیده می‌شود. در این مطلب به ده نمونه از این افسانه‌ها یا بدفهمی‌ها می‌پردازیم. به‌چالش‌کشیدن این افسانه‌ها اهمیت دارد، نه‌تنها بدین خاطر که واقعیت‌ها را به اطلاع عموم می‌رساند، بلکه به این دلیل که این افسانه‌ها، با وجود خود، به بدنامی و شکل‌گیری قالب‌گونه‌ها۱ و به سیاست‌های عمومی ناشی از اطلاعات نادرست در حوزه‌هایی چون تعلیم و تربیت و نظم عمومی می‌انجامد.\n ۱. وقتی به ما از طریق «سبک یادگیری» مورد پسندمان آموزش داده می‌شود، یادگیری موثرتری داریم عقیده‌ای است مبنی بر اینکه هر یک از ما زمانی بهتر یاد می‌گیریم که از طریق حس مورد علاقه‌مان به ما آموزش داده شود، مثلاً از طریق دیدنی‌ها، شنیدنی‌ها یا انجام‌دادنی‌ها. اخیراً مطالعه‌ای در میان معلم‌های بریتانیایی انجام شد که نشان داد بیش از ۹۶درصد آن‌ها به این اصل معتقد بودند. در واقع، تحقیقات روان‌شناسی همواره نشان داده‌اند که افراد وقتی از طریق حس مورد پسندشان آموزش ببینند، بهتر یاد نمی‌گیرند و اینکه موثرترین حس در یادگیری اغلب، بسته به طبیعت چیزی که مطالعه می‌شود، متفاوت است. همچنین دربارۀ چگونگی تعریف سبک‌های یادگیری و ارزیابی آن‌ها اختلاف نظرهایی وجود دارد. بیشتر مقیاس‌های منتشرشده برای ارزیابی سبک‌های یادگیری قابل اعتماد نیستند (در هر آزمون، نتایج متفاوتی از آن‌ها حاصل می‌شود) و اغلب با عملکرد یادگیری واقعی افراد ارتباطی ندارند.\n ۲. حافظۀ انسان، مثل ضبط، آنچه را اتفاق می‌افتد ثبت می‌کند استعارۀ ضبط برای حافظه مناسب نیست زیرا نشانگر سطحی غیرواقع‌گرایانه از دقت و پایندگی است. در واقع، ذهن ما نسخه‌ای مخدوش از آن چیزی است که اتفاق افتاده و در طول زمان دستخوش تغییر می‌شود. بااین‌حال چند سال پیش، در بررسی حدود ۲۰۰۰ نفر، مشخص شد که ۶۳درصد این افراد بر این باور بودند که «ذهن مانند دوربین فیلم‌برداری عمل می‌کند». این بدفهمی به بدفهمی‌های دیگر مثلاً دربارۀ قابلیت اعتماد به شهادت شاهدانِ عینی دامن می‌زند. برای نمونه، بسیاری از قضات و نیروهای پلیس معتقدند که هرچه یک شاهد به حافظۀ خود اعتماد بیشتری داشته باشد، احتمال دقت او بالاتر است اما تحقیقات روان‌شناسی نشان می‌دهند که اعتماد و دقت رابطۀ متقابلی ندارند و یا رابطۀ متقابل ضعیفی دارند.\n ۳. بزهکاران خشن معمولاً بیماریِ روانی دارند وقتی افرادِ دارای مشکلات سلامت روان دست به جرائم خشونت‌بار می‌زنند، رسانه‌ها به شکلی نامناسب به این موضوع می‌پردازند. تعجبی ندارد که ارزیابی‌ها نشان می‌دهند بیشتر مردم معتقدند افرادی با بیماری روانی ذاتاً خشن هستند. در واقع، بنا به نظر اسکات لیلیِنفلد و همکارانش، در ۵۰ افسانۀ مهم روان‌شناسی عامیانه، شواهد نشان می‌دهند که دست‌کم ۹۰درصد از افرادی که دچار بیماری روانی هستند مرتکب جرائم خشونت‌بار نمی‌شوند و اکثریت قاطع بزهکارانِ خشن از نظر روانی بیمار نیستند. در بعضی بیماران با وضعیت خاص (مثل توهم‌های دستورمحور۲ که «به آن‌ها می‌گوید» دست به اقداماتی بزنند)، احتمال زیادی وجود دارد، اما این افراد به‌ندرت در واقعیت به خشونت دست می‌زنند. در یک فراتحلیل مهم در ۲۰۱۱ این‌طور نتیجه‌گیری شد که لازم است ۳۵,۰۰۰ بیمار پرخطرِ دچارِ اسکیزوفرنی تحت مراقبت دائم یا حبس باشند تا تنها از یک مورد قتل بیگانه توسط بیمار جلوگیری شود.\n ۴. ازدحام جمعیت سبب می‌شود افراد احمق و خطرناک شون مرسوم است، پس از حادثه‌ای اضطراری ناشی از ازدحام جمعیت، گزارش‌هایی نوشته شوند که طبق آن‌ها جمعیت با وحشتی کورکورانه «فرار می‌کردند». این برداشت حاصل می‌شود که وقتی در گروهی انبوه هستیم، عقلمان را از دست می‌دهیم و هر کس تنها به فکر خود است. تحقیقات روان‌شناسی دربارۀ رفتار جمعیت این ویژگی را رد می‌کنند و نشان می‌دهند که وحشت به‌ندرت اتفاق می‌افتد و اغلب افراد به یکدیگر کمک می‌کنند. به‌طور خاص، وقتی افراد نوعی هویت مشترک را حس می‌کنند، احتمال همکاری بالا می‌رود. این یافته را روان‌شناسی به نام جان دروری به دست آورد که تا حدی مبتنی بر مصاحبه‌های وی با افرادی بود که در واقعیت در موقعیت‌های اضطراری قرار گرفته بودند، مثلاً در ازدحام جمعیت کنسرت فتبوی اسلیم در ساحل برایتن در سال ۲۰۰۲. دروری و همکارانش استدلال می‌کنند این مسئله ضرورت‌هایی را درخود دارد که منجر می‌شود مقامات مسئول موقعیت‌های اضطراری را کنترل کنند. آن‌ها نوشتند: «می‌توان اطمینان داشت که جمعیت‌ها اجتماعی‌تر از آن چیزی رفتار می‌کنند که افرادِ دخیل در برنامه‌ریزی بحران تصورشان را می‌کنند».\n۵. اوتیسم حاصل نورون‌های آیینه‌ای۳ «شکسته» است (و بسیاری دیگر از افسانه‌ها دربارۀ اوتیسم) عصب‌پژوه مشهور کالیفرنیایی، رمچندران، در ۲۰۱۱ نوشت: «علت اصلی اوتیسم آسیب نظام نورون‌های آیینه‌ای است.» نورون‌های آیینه‌ای سلول‌هایی هستند که وقتی خود کاری را انجام می‌دهیم یا دیگری را در حال انجام آن کار می‌بینیم، واکنش نشان می‌دهند. فرضیۀ اوتیسمِ «آیینۀ شکسته» نظر جذابی است که خیلی خوب پوشش داده شده است و هر از گاهی نویسندگان دانش عمومی آن را بازیابی می‌کنند (برای نمونه، ریتا کارر که در روزنامۀ دیلی میل۴ نوشت: «افراد مبتلا به اوتیسم اغلب فاقد حس همدردی هستند و فعالیت نورون‌های آیینه‌ای‌شان کمتر است.»). اما در بررسی 25 مطالعۀ مرتبط، که در ۲۰۱۳ منتشر شد، شاهدی برای اثبات این فرضیه یافت نشد و مطالعه‌ای دیگر در همین ماه شواهد متضاد بیشتری عرضه کرد. این تنها یکی از بدفهمی‌ها دربارۀ اوتیسم است؛ ازجمله دیگر بدفهمی‌ها دربارۀ این بیماری این است که علت این بیماری واکسن است و همۀ بیماران اوتیسمی نوعی استعداد کمیاب دارند.\n ۶. بینایی به سیگنال‌های خارج‌شده از چشم وابسته است در واقعیت، بینایی انسان به شعاع‌های نوری وابسته است که به شبکیۀ چشم برخورد می‌کنند. اما دست‌کم، براساس بررسی‌های انجام‌شده در دهۀ ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، هنوز بسیاری عقیده‌ای باستانی و اشتباه را باور دارند مبنی بر اینکه بینایی حاصل عملکردی متضاد است، این عقیده که بینایی حاصل شعاع‌هایی است که از چشم خارج می‌شوند. برای مثال، حدود یک‌سوم دانشجویان معتقد بودند وقتی می‌بینیم، چیزی از چشمانمان بیرون می‌آید. نمی‌دانیم دقیقاً چرا این بدفهمی سرسختانه ادامه یافته، اما می‌توان حدس زد به‌خاطر اینکه، از دیدگاه تفکر شخصی، همه‌چیز در «بیرون» ظاهر می‌شود و همچنین به‌خاطر تجربۀ رایج در میان افراد که «حس می‌کنند» کسی به آن‌ها خیره شده است. آزمایش‌های کنترل‌شده نشان داده‌اند درحالی‌که بسیاری از افراد فکر می‌کنند نگاه خیرۀ دیگری را حس کرده‌اند، در واقعیت، قادر نیستند تشخیص دهند کسی از پشت سر به آن‌ها خیره نگاه می‌کند یا خیر.\n ۷. آزمایش زندان استنفورد نشان می‌دهد که موقعیت نامناسب می‌تواند هر کسی را بد کند یکی از مفتضح‌ترین مطالعات در روان‌شناسی، یعنی آزمایش زندان استنفورد در ۱۹۷۱، بدین شکل بود که دانشجویان در نقش زندانی یا نگهبان مشارکت می‌کردند و وقتی نگهبانان به سوءاستفاده پرداختند، ناچار به توقف این مطالعه شدند. فیلیپ زیمباردو که سرپرست این مطالعه بود گفت این مطالعه نشان داد محرک‌های موقعیتی خاص می‌توانند هر یک از ما را بد کنند و تک‌پارۀ فرهنگیِ۵ «گلۀ گَر» به‌جای «بزِ گر» وارد آگاهی مردمی شد. زیمباردو حتی به‌عنوان کارشناس شاهد برای دفاع از یکی از نگهبانانِ سوءاستفاده‌گر در ابوغریب در محاکمۀ واقعیِ او حاضر شد. اما آزمایش استنفورد کاستی‌های زیادی داشت و درست تفسیر نشده است. تحقیقات بعدی، مثلاً آزمایش زندان بی.‌بی.‌سی، نشان داده‌اند که همان موقعیت می‌تواند به رفتار همکارانه به‌جای ستمگری بینجامد و به این بستگی دارد که افراد مختلف با هم احساس یگانگی می‌کنند یا خیر و این حس چگونه است. متأسفانه، بسیاری از متون درسی روان‌شناسی مدرن همچنان توصیف ساده‌انگارانه و غیرمنتقدانۀ آزمایش استنفورد را گسترش می‌دهند.\n ۸. اکثریت قاطع جرائم خشونت خانگی را مردان مرتکب می‌شوند طی یک بررسی در بریتانیا که در ۲۰۱۴ منتشر شد، دریافتند که بیش از ۶۵درصد افراد معتقدند که احتمالاً یا قطعاً خشونت خانگی را اغلب مردان مرتکب می‌شوند. علت واضح است، مردان جثه‌ای بزرگ‌تر و قوی‌تر دارند و عموماً تهدیدآمیزتر تلقی می‌شوند. بااین‌حال آمار رسمی (که امسال اسکاردوزیو و همکاران منتشر کردند) نشان می‌دهد که خشونت زنان علیه مردان نیز مشکلی اساسی است. برای مثال، در بررسی ملی خشونت همسر و شریک جنسی در ایالات متحده دریافتند که از هر چهار مرد، یک نفر خشونت جسمی، تجاوز و/یا تعقیب را از سوی شریک خود تجربه کرده است (که این آمار در زنان یک نفر از هر سه نفر است) و اینکه ۸۳درصد خشونت علیه مردان توسط شریکانشان از سوی زنان اِعمال شده است. هدف از ارائۀ این آمار کاستن از اهمیت یا گسترۀ مشکل سوءاستفاده از شریک توسط مردان نیست، بلکه برای درک این موضوع است که مسئلۀ مهم و کمترشناخته‌شده‌ای هم وجود دارد و آن خشونت زنان علیه مردان است.\n ۹. برنامه‌ریزی عصبی‌-کلامی علمی است درست است که معدودی از روان‌شناسان در برنامه‌ریزی عصبی-کلامی (ان.‌ال.‌پی)۶ تعلیم دیده‌اند و کاربرد آن را توصیه می‌کنند اما جداً خطاست که فکر کنیم ان.‌ال.‌پی در یافته‌های علمیِ روان‌شناسی یا عصب‌شناسی ریشه دارد. در واقع این نظام، که اغلب به‌عنوان روشی برای دستیابی به موفقیت شخصی بالاتر عرضه می‌شود، در دهۀ ۱۹۷۰ به دست دو معلم مذهبی خودیاریگر ایجاد شد. آن دو، پس از مشاهدۀ روان‌درمانگرانی که با مراجعان خود کار می‌کردند، اصول روان‌شناختی خود را شکل دادند . ان.‌ال.‌پی سرشار از ادعاهای اشتباه است که علمی می‌نمایانند، مثل اینکه هر یک از ما یک «نظام بازنمودی»۷ ترجیحی برای تفکر دربارۀ جهان داریم و اینکه بهترین راه برای تأثیرگذاری بر یک فرد این است که نظام ترجیحی وی را منعکس کنید. ارزیابی جدلی تمامی ادعاهای برنامه‌های ان.‌ال.‌پی نشان داد که اکثریت قاطع آن‌ها مهمل هستند. در بسیاری مواقع، این مسئله ضرری نمی‌رساند، اما در ۲۰۱۳ یک خیریه برای توقیف فراخوانده شد، زیرا برای کهنه‌سربازانِ جنگ، که دچار آسیب روانی شده بودند، درمانی مبتنی بر ان.‌ال.‌پی عرضه می‌کرد.\n ۱۰. بیماری روانی حاصل عدم توازن شیمیایی در مغز است چند سال پیش در یک بررسی در ایالات متحده دریافتند که بیش از ۸۰درصد افراد معتقد بودند که بیماری روانی حاصل عدم توازن شیمیایی در مغز است. در واقع اگر از هر روان‌پزشک یا عصب‌شناسی بپرسید و آن‌ها صادق باشند، به شما می‌گویند هیچ‌کس نمی‌داند توازن شیمیایی «درست» در مغز چگونه است. عقیدۀ عدم توازن تا حدی به پشتوانۀ این حقیقت مطرح می‌شود که داروهای ضدافسردگی سطح مواد شیمیایی‌عصبی را در مغز تغییر می‌دهند، اما این بدان معنا نیست که در وهلۀ اول نیز نوعی عدم توازن شیمیایی این مشکلات را به وجود آورده است (هما‌ن‌طور که علت سردرد فقدان استامینوفن نیست). در واقع بسیاری از افراد با مشکلات سلامت روان و برخی افراد که می‌کوشند سلامت روان خود را به دست آورند بر این افسانه صحه می‌گذارند، تا حدی بدین‌خاطر که می‌خواهند به موقعیت‌هایی چون افسردگی و اضطراب حقانیتی پزشکی ببخشند. اما تحقیقات نشان داده‌اند که توصیفات زیست‌شناختی بیماری روانی (شامل نظریۀ عدم توازن شیمیایی) می‌تواند بدنامی آن را بیشتر کند، زیرا مثلاً این اعتقاد را تقویت می‌کند که مشکلات سلامت روان دائمی هستند.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را کریستین جَرت نوشته است و در تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۱۶ با عنوان «Ten of The Most Widely Believed Myths in Psychology» در وب‌سایت ریسرچ دایجست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «یافته‌های من‌درآوردی در روان‌شناسی عامیانه» و با ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.•• کریستین جرت (Christian Jarrett) مدیر وبلاگ خلاصه تحقیقات انجمن روان‌شناسان بریتانیا است. آخرین کتاب او افسانه‌های شگرف مغز (Great Myths of the Brain) نام دارد. [۱] stereotype [۲] command-based [۳] Mirror neurons: نورون‌های آینه‌ای نورونی است که هنگامی که جانور عملی را انجام می‌دهد و نیز هنگامی که مشاهده می‌کند که همان عمل را دیگری انجام می‌دهد تحریک می‌شود. بدین‌گونه، نورون شبیه «آینه» رفتارهای دیگری را کپی می‌کند، مثل آنکه خودش انجام داده. این نورون‌ها در نخستی‌ها، انسان‌ها، و دیگر رده‌ها مانند پرندگان دیده‌شده‌اند [ویکی‌پدیا]. [۴] Daily Mail [۵] meme: یک واحد بنیادی از نظرات، نمادها و یا کنش‌های فرهنگی است که از طریق بیان، رفتار، رسوم و سایر پدیده‌های قابل تقلید توان انتقال از یک ذهن به اذهان دیگر را داراست و معادل ژن در فرهنگ به شمار می‌آید. [۶] neurolinguistic programming (NLP): برنامه‌ریزی عصبی-کلامی، یک رویکرد ارتباطی، رشد فردی و یک روش روان‌درمانگری است که توسط «ریچارد بندلر» و «جان گریندر»، در سال ۱۹۷۰ و در کالیفرنیای آمریکا، ایجاد شد. ایجادکنندگان این رویکرد مدعی بودند که بین فرایندهای عصبی؛ «عصبی»، پردازش‌های زبانی؛ «زبانی» و الگوهای رفتاری ارتباطی وجود دارد که می‌تواند از طریق تجربه؛ «برنامه‌ریزی» کرد و آن‌ها را یادگرفت و به این روش از این رویکرد برای هدف ویژه‌ای در زندگی بهره گرفت و حتی به این طریق بتوان مسیر زندگی را تغییر داد. [۷] representational system\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157870.json b/train/528157870.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b16a28e033dea0946e35cda272ee1443c5693318 --- /dev/null +++ b/train/528157870.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ایمان به رشد اقتصادیْ ما را منقرض خواهد کرد", + "subtitle": "تولید ناخالص داخلی، قدرتمندترین مفهومِ قرن گذشته بوده است: از پکن تا برازیلیا، از مسکو تا واشنگتن", + "introduction": "دو اقتصادانِ بزرگ آمریکایی، «تولید ناخالص داخلی» را یکی از بزرگترین ابداعات قرن بیستم نامیده‌اند. این ادعا خالی از حقیقت نیست. در واقع، استفاده از همین سنجه یکی از مهم‌ترین دلایلِ پیروزی متفقین بر هیتلر در جنگ‌جهانی دوم بود. اما فراموش نکنید که ایمانِ متعصبانه به این مفهوم، دلیلِ بسیاری از بزرگترین فجایع امروز شده است. شاید زمان آن رسیده باشد که به سوی فهمِ دیگری از رشد اقتصادی گام برداریم.", + "content": "دِرک فیلیپسن، کرونیکل آو هایر اجوکیشن  — «مشکل نه در ایده‌های جدید، بلکه در رهایی از ایده‌های قدیمی است که برای اکثر مایی که چنین بزرگ شده‌ایم، در چهارگوشۀ ذهنمان ریشه دوانده‌اند.» (جان مینارد کینز)\n مهم‌ترین بحث‌های سیاسی امروز درون حبابی شکل می‌گیرند که با فرضی مشترک تعریف شده است: پیشرفت اقتصادی خوب است؛ نه‌تنها خوب، که ضروری است. سلامت اقتصادی، موفقیت حکومت‌ها، اهمیت آموزش، معنای زندگی، حتی نفس ایدۀ پیشرفت؛ هرچه به مخیله‌تان خطور کند، کارشناسان همه‌فن‌حریف، از راست تا چپ، درون این حباب درباره‌اش بحث می‌کنند.\n روزنامه‌های بزرگ، تلویزیون و رادیو، وبلاگ‌ها و توییت‌ها، همه با همین قافیه سخن می‌گویند. رشد اقتصادی به‌گونه‌ای توصیف می‌شود که انگار خطابه‌ای برای مؤمنان است یا به‌تعبیر مایکل گرین از مؤسسۀ غیرانتفاعی «ضرورت پیشرفت اجتماعی»: «انگار خدا آن را روی الواح سنگی برایمان فرستاده است.» مصرف‌کنندگانِ دلگرم، بی‌وقفه خرج می‌کنند، این کار به رشد استوار منجر می‌شود و همۀ این‌ها کنارِ هم اقتصادی سالم را رقم می‌زند.\n البته رشد اقتصادها مثل درختان یا بچه‌های خردسال نیست. منظورمان از رشد اقتصادی چیست؟ این سؤال مهمی است که تقریباً هرگز پرسیده نمی‌شود. مثل مابقی کسانی که درگیر این بحث بوده‌اند، پاسخ برای من هم غافلگیرکننده بود: شیوۀ محاسبۀ رشد در سراسر دنیا، میزان تولید و مصرف را توصیف می‌کند. رشدْ فعالیت مفید یا توسعۀ انسانی را اندازه نمی‌گیرد. پایداری را هم اندازه نمی‌گیرد. به‌واقع جای سلامت سیاره هم در این سنجه کاملاً خالی است. هیچ مؤلفه‌ای از روایتمان از موفقیت اقتصادی را به امکان شکوفایی نسل‌های آتی پس از درگذشتمان اختصاص نداده‌ایم.\n این واقعیت، حیرت‌انگیز است: ساکن دنیایی هستیم که بر محور رشد بی‌ملاحظه ساخته‌ایم. بی‌ملاحظه از آن جهت که هیچ تأملی، هیچ منظور آگاهانه‌ای در کار نیست. برعکس، بازار این طلسم از آن فرضی رونق می‌گیرد که وجه تمایزش از این قرار است: ۱) بسیار قدرتمند است؛ ۲) عمیقاً درونی شده و لذا تقریباً به چشم نمی‌آید؛ ۳) خلاف منطق است؛ ۴) بااین‌حال فعالیت اقتصادی را تعریف می‌کند و بدین‌ترتیب روزبه‌روز بیشتر تیشه به ریشۀ نسل‌های آینده می‌زند.\n پیش‌فرض اساسی آن است که هرچه بیشتر حیات را به کالا تبدیل کنیم، بهتر است: درخت‌ها را به الوار، فسیل‌ها را به سوخت، جوّ را به زباله‌دانی کربن، دریاچه‌ها را به تفرجگاه، زمین را به پارکینگ، مهارت‌های انسانی را به کار، مکالمه را به چت، کودکی را به گنجینه‌ای برای تبلیغات و بالأخره تحصیل را به سرمایه‌گذاری.\n رشد را با یک عددِ ناقابلِ بزرگ می‌سنجند: تولید ناخالص داخلی. این واژه به گوش همه خورده است، معدودی خاستگاه آن را می‌دانند و معدودتر آن‌هایی‌اند که می‌دانند به چه مفهوم است یا چگونه بنیان زندگی‌هایمان را شکل می‌دهد. منطق مرموز آن حتی گاه حساب‌داران را هم گیج می‌کند.\n داستان خاستگاه این مفهومْ اهمیت دارد. در اوج رکود بزرگ، هیچ‌کس نمی‌دانست اوضاع چقدر وخیم است. چند نفر بی‌کارند؟ چند کسب‌وکار از هم پاشیده‌اند؟ چه بر سر سرمایه‌گذاری‌ها و درآمد آمده است؟ به‌همت تعدادی از سیاست‌مداران مانند سناتور رابرت لافالت، کنگره نهایتاً کمیته‌ای تأسیس کرد تا به‌دنبال اطلاعات حیاتی برای بیرون‌بُردن مردم از فقر و یأس برود. گروهی از اقتصاددانان به‌رهبری سیمون کازنتز اولین گزارش تفصیلی دربارۀ وضعیت اقتصاد را تهیه کردند. این گزارش که مقدمۀ شکل‌گیری مفهوم «تولید ناخالص داخلی» شد، عملاً سیاست‌گذاری اقتصادی را از دوران تیره‌وتار سابق بیرون کشید. پُل ساموئلسن و ویلیام نوردهاوس، این دو اقتصاددان برجسته»، تولید ناخالص داخلی را «یکی از بزرگ‌ترین ابداعات قرن بیستم» نامیده‌اند و البته اغراق هم نکرده‌اند.\n سپس اقتصاددانان از تولید ناخالص داخلی به‌عنوان سلاحی کلیدی برای شکست‌دادن فاشیسم در جنگ جهانی دوم استفاده کردند. این سنجه، با ارائۀ اطلاعات حیاتی دربارۀ سرمایه‌گذاری و تولید ملی، به متفقین امکان داد بدون فلج‌کردن بخش غیرنظامی اقتصاد، در تولید تجهیزات نظامی از متحدین پیشی بگیرند. بی‌تردید تولید ناخالص داخلی را باید یکی از ابزارهای محوری حل‌مسئله برای رکود آن دوران و جنگ جهانی دانست.\n ولی اندکی پس از پایان جنگ، این ابزارِ حل مسئله، خود، به مسئله تبدیل شد. با هدایت ایالات متحده، تولید ناخالص داخلی از سنجه‌ای توصیفی به هدفی تجویزی تبدیل شد: از ابزار اندازه‌گیری به هدفی برای دستیابی. از طریق سازوکارهای نظارتی که به‌تازگی در برتن‌وودز و سازمان ملل متحد (بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و نظام بین‌المللی حساب‌های ملی) طراحی می‌شد، رشد، طبق تعریف تولید ناخالص داخلی، به هدف والای سیاست‌گذاری ملی تبدیل شد؛ انگار که پزشک با مشاهدۀ بیمار گرسنه‌اش، به‌درستی رژیم غذایی حاوی کالری بیشتر را تجویز کند، اما در کمال بی‌ملاحظگی، در ادامۀ مسیرْ افزایش نِمایی کالری‌ها را به هدف اصلی مراقبت پزشکی تا ابد تبدیل نماید.\n این ماجرا پیامدهای خطیری داشت: تولید ناخالص داخلی عملاً جایگزین بحث و شور سیاسی دربارۀ مقصد و جهت فعالیت‌های اقتصادی شد. این مفهوم به تک‌محرابی تبدیل شد که مردم از راست تا چپ در پیشگاهش دعا می‌کردند تا از بی‌ثباتی سیاسی، تکرار رکود جهانی و فقر رهایی یابند.\n در دهۀ ۱۹۷۰، تولید ناخالص داخلی مشغلۀ ذهنی اصلی چین بود. با فروپاشی امپراتوری شوروی در سال ۱۹۹۱، نظام تولید ناخالص داخلی زمام تمام اقتصادهای بزرگ دنیا را محکم به دست گرفته بود. از پکن تا برازیلیا و از مسکو تا واشنگتن، سیاست‌گذاران با آن بیعت کرده بودند. به‌احتمال زیاد می‌توان گفت که هیچ نظام یا هیچ منطقی هرگز چنین قدرتمند نبوده یا در سراسر دنیا حکمرانی نکرده است.\n این بدین معنا نیست که دیگر تفاوت معناداری میان کشورها و فرهنگ‌ها وجود ندارد یا بحث‌های سیاسی خاتمه یافته‌اند؛ اما گفت‌وگوهای موجّه تقریباً همگی ذیل طلسم تولید ناخالص داخلی رُخ می‌دهند. به‌سختی می‌توان تیتری مانند «رشد اقتصادی استوار، تهدیدی برای سلامت جهانی است» را تصور کرد؛ چراکه تفکر غالب ما، رشد را با پیشرفت برابر می‌داند، نه افول.\n درون این حباب، بحث همچنان ادامه دارد. نقش مناسب رهبران در دستیابی به تولید ناخالص داخلیِ بیشتر چیست؟ آیا حکومت باید مروج و تسهیلگر نوآوری و رشد باشد یا آن را به بازار بسپارد؟ اگر اقتصاد در مالکیت گروه کوچکی باشد که توجه چندانی به ایمنی و رفاه دیگران ندارند، چه اثری بر رشد دارد؟ نظر به اوج‌گیری تهدیدهای زیست‌محیطی، کدام تحول فناورانه است که وعدۀ نجاتمان را می‌دهد؟ بااینکه بسیاری از رنگین‌پوستان هنوز در کف هرم و بیرون میدان‌اند، آیا اینکه بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا تحت رهبری مردی سیاه‌پوست است، باید نگرانی‌مان دربارۀ نژادپرستی را کم کند؟ و مهم‌تر از همه: حالا که همۀ دستمزدها، سرمایه‌گذاری‌ها، بودجه‌های حکومتی و صندوق‌های بازنشستگی‌مان وابسته به پیش‌رفتن اقتصاد است، چطور جلوی کُندشدن اقتصاد به‌سمت رکود و پسرفت را بگیریم؟\n این موارد و عناوین دیگر به‌شیوه‌های مختلف مورد مطالعه و بحث و رأی‌گیری‌اند. همچنین به تفاوت‌های قابل‌توجهی میان کشورهای مختلف، مثلاً دانمارک، چین و ایالات متحده منجر شده‌اند. برخی از نظام‌های مبتنی بر تولید ناخالص داخلی به‌واقع هیولاهای منسوخ و دودزایی‌اند که با زغال‌سنگ پیش می‌روند و مابقی لابد مخلوقات شگفت‌آور فناوری مدرن با آیرودینامیک هوشمندانه و مجهز به پنل‌های خورشیدی. برخی خوشایند و پاک‌اند و حداقل‌هایی از آسودگی را برای همه به ارمغان می‌آورند؛ مابقی کثیف و خشن‌اند که بسیاری از شهروندانشان در کثافت و فقر دست‌وپا می‌زنند.\n ولی در همۀ موارد، هدف یکی است: رشد مداوم تولید ناخالص داخلی.\n جای پرسش کلیدی خالی است: رشد تولید ناخالص داخلی ما را به کجا می‌رساند؟ علی‌رغم آنکه رشد بی‌کران روی سیارۀ کران‌دار منطقاً ممکن نیست، سیاست‌گذاری‌ها همچنان به «ضرورت گسترش» چسبیده‌اند.\n تصور کنید رئیس‌جمهور ایالات متحده خواستار خاتمۀ رشد شود. چنین چیزی در مخیله‌مان نمی‌گنجد. اصل چنین ایده‌ای مضحک به نظر می‌آید. چرا؟ چون «تولید ناخالص داخلی» فقط سنجۀ غالب دنیا نیست. امروزه این مفهوم نمایندۀ سیستم‌عامل اقتصادهای مدرن است: ‌آیین‌نامه‌ای که چیستی اقتصاد را تعریف می‌کند. چیزی که بر حسب آن سنجیده نشود، جزء اقتصاد رسمی نیست. خدمات داوطلبانه یا زندگی خانوادگی همان‌قدر در اقتصاد اهمیت دارند که شور و شوق‌های اجتماعی، شادی، یا زیست‌بوم سالم.\n دانلا میدوز، هوادار محیط‌زیست، می‌گوید: «اگر تولید ناخالص داخلی را به‌عنوان هدف جامعه تعریف کنید، جامعه تمام تلاشش را برای تحقق آن می‌کند. جامعه به‌دنبال رفاه، برابری، عدالت یا کارآیی نمی‌رود، مگر آنکه هدفی تعریف کنید و مرتباً وضعیت رفاه، برابری، عدالت یا کارآیی را بسنجید و گزارش بدهید.» ما به‌دنبال همانی می‌رویم که اندازه‌اش می‌گیریم.\n هر چیزی که اندازه‌گیری نشود، سر از یتیم‌خانۀ فرهنگ درمی‌آورد: در عبادتکده‌ها و اندیشکده‌ها سر میز شام درباره‌اش بحث می‌کنیم؛ اما به واقعیت‌های سختِ سیاست‌گذاری و معیارهای کسب‌وکار ربطی ندارد. رابرت کندی در سال ۱۹۶۸ گفته بود رقم تولیدات یک ملت «همه ‌چیز را اندازه می‌گیرد… به‌جز آن چیزهایی که به زندگی ارزش زیستن می‌دهند.»\n اگر به بیمار گرسنه‌ای غذا بدهیم، بی‌توجهی به کیفیت یا مقصود غذا شاید معقول باشد؛ ولی چنین کاری وقتی آن بیمار بیش‌ازحد غذا خورده و به گرفتگی عروق، درد مفاصل و فشار خون مبتلا باشد، به‌مراتب نامعقول به نظر می‌آید. حتی در کوتاه‌مدت نیز بدی‌های حاصل از رشد اقتصادی بر خوبی‌هایش پیشی گرفته‌اند. تولیداتی که با شتاب روزافزون بیشتر می‌شوند، به‌تعبیر ویلیام گریدر (روزنامه‌نگار و نویسنده) «مزارعی شخم‌خورده از ویرانی» به جا می‌گذارند. کنت بولدینگ به‌کنایه می‌گوید: «هرکس به رشد بی‌کران روی سیارۀ کران‌دار اعتقاد دارد، یا دیوانه است یا اقتصاددان.»\n تغییرات اقلیمی، تُهی‌شدن منابع و متلاشی‌شدن اجتماعات، حدی آستانه‌ای و بازگشت‌ناپذیر دارند. اگر بشریّت قصد دارد از چنین واقعه‌ای اجتناب کند، لابد به پایان راه تولید ناخالص داخلی رسیده‌ایم.\n این تناقض وجودی در تیتر اخبار هم روشن است. دریک‌سو گزارش‌های روزانه دربارۀ بهترین شیوۀ دستیابی به رشد استوار را داریم و درسوی‌دیگر هرازگاه گزارش‌هایی روزبه‌روز هولناک‌تر از تغییر اقلیمی، نابرابری و هشدار دانشمندان که برای بقایمان باید کُندتر حرکت کنیم: رشد به‌مثابۀ امری ضروری در برابر رشد به‌مثابۀ امری غیرممکن. عجیب اینجاست که کمتر کسی از دبیران اخبار می‌فهمد که این تکه‌های پازل کنار هم چه معنایی دارند.\n در همین حال، بسیاری از ایده‌های خوبی که شاید بتوانند ما را از این باتلاق نجات دهند، غیرواقع‌بینانه تلقی شده و رد می‌شوند. این کار مصداق تراژدی و طنزِ هم‌زمان است: چون تنها چیزی که به‌وضوح غیرواقع‌بینانه است، ایمان لجوجانۀ سیاست‌گذاران به رشد مُدام تولید ناخالص داخلی است.\n وعدۀ تلویحیِ صنعتی‌سازی و سرمایه‌داری آن بود که بر کمیابی فائق می‌آیند: مردم سراسر دنیا، هریک باتوجه‌به مختصات فرهنگی‌شان، مُرغی درون قابلمه و آیفونی در دست خواهند داشت. رشد ثروت به توسعه، شکوفایی عمومی و رفاه بشری ترجمه خواهد شد.\n سرمایه‌داری از این لحاظ، هم موفقیت و هم شکست چشمگیری داشته است. هیچ نظام دیگری در طول تاریخ، چنین حجمی از ثروت و آزادی خلق نکرده است و هیچ نظام دیگری هم به پای ویرانگریِ بالقوه و بالفعل سرمایه‌داری نمی‌رسد. تاکنون، ذی‌نفعاِن این ثروت به‌ندرت مجبور شده‌اند با ویرانگری ناشی از سرمایه‌داری دست‌وپنجه نرم کنند؛ ولی هم‌اکنون ما، به‌مثابۀ ساکنان یک سیاره، همگی در معرض تهدیدیم.\n نظر به آنچه گذشته است، می‌شود گفت که با فروپاشی کمونیسم (همان الگوی اقتصادی دیگری که باز هم مبتنی بر رشد بود)، رشد سرمایه‌دارانه به‌مثابۀ تنها گزینۀ مطلوب، اما پرهزینه مطرح شد. ولی بااینکه تجربۀ کمونیستی (تاحدی به‌خاطر ناکارآمدی، اتلاف و آلودگی‌هایش) شکست خورد، نظام «تولید ناخالص داخلی» همچنان بر سیاست‌گذاری‌ها حکم‌فرماست. با پایان جنگ سرد، برخی افرادْ این نظام را به‌عنوان یگانه الگوی باقی‌مانده ترویج می‌کردند یا به‌تعبیر فرانسیس فوکویاما: «پایان تاریخ.» امروزه، نظام مبتنی بر رشد تولید ناخالص داخلی، جهانی‌سازی مدرن را تعریف می‌کند.\n در سال ۱۹۸۷، «کمیسیون جهانی محیط‌زیست و توسعه» موسوم به «کمیسیون برانتلند» فراخوانی بین‌المللی برای تغییر فوری مسیر حرکت صادر کرد. این کمیسیون با اشاره به تناقض ذاتی میان رشد اقتصادی جهانی‌شده و بحران پرشتاب اقلیمی، از جامعۀ جهانی خواست به تصحیح بنیادین مسیر حرکت خود متعهد شود: از رشد ساده فاصله بگیرد و به‌سمت «توسعۀ پایدار» برود که «نیازهای حال حاضر را برآورده کند، بدون آنکه توانایی نسل‌های آتی برای برآورده‌کردن نیازهایشان را به مخاطره بیندازد.»\n اکنون که سه دهه گذشته است، وقت حسابرسی است. چقدر به هدف توسعۀ پایدار نزدیک‌تر شده‌ایم؟\n از سال ۱۹۸۷ تاکنون، جمعیت تقریباً دو برابر شده است و از ۳.۹میلیارد نفر به تقریباً 7میلیارد نفر رسیده است. همچنین علی‌رغم بهبودهای قابل‌توجه در کارآیی، مصرف منابع تجدیدناپذیر مانند نفت، زغال‌سنگ و گاز نیز دو برابر شده است (در سال ۲۰۱۴، هر امریکایی به‌طور متوسط رقم شگفت‌آور ۹.۳ لیتر نفت در روز مصرف کرده است). میزان دی‌اکسیدکربن جوّ با نرخ افزایش یکنواخت ۱.۵ ذره در هر یک‌میلیون ذره، از ۳۳۰ واحد در سال ۱۹۷۲ به ۴۰۰ واحد در سال ۲۰۱۴ رسیده است (اکثر اقلیم‌شناسان بر این باورند که هر رقمی بالاتر از ۳۵۰، به‌معنای خودکشی است). میزان زباله‌های دیرتجزیه‌شونده اوج گرفته است، جنگل‌های بکر از میان می‌روند و کوه‌های یخ ذوب می‌شوند. تنوع زیستی در محاصره‌ای پرفشار گرفتار شده است. ما به‌سوی انقراض دسته‌جمعی پیش می‌رویم.\n همۀ این موارد و روندهای مشابه، نتیجۀ مستقیم رشد تولید ناخالص داخلی بوده و هستند. در طول قرن گذشته، با افزایش جمعیت و رشد ناخالص داخلی (و علی‌رغم افزایش کارآیی در استفاده از منابع تجدیدناپذیر)، تبدیل منابع (دریافت منابع طبیعی، تحویل پسماند و آلودگی) افزایش یافته است.\n و فقط محیط‌زیست نیست که رنج می‌کشد. در کلِ طیف، شاهد افت معیارهای رفاه هستیم. نابرابری درون هر ملت و میان ملت‌ها رو به افزایش است، فرصت‌های فراروی جوانان کاهش می‌یابند و بدهی‌های ملی، کنترل مقاومت‌ناپذیر بنگاه‌ها و نیازهای تشکیلات نظامی و امنیتی که اغلب برای پاسبانی از نظام رشدمحور به کار گرفته می‌شوند، توانایی حکومت‌های ملی در هدایت سیاست‌گذاری‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند.\n هیچ‌یک از این‌ها با پایه‌ای‌ترین معیارهای پایداری یا توسعۀ انسانی جور درنمی‌آیند.\n و بااین‌حال، برخی از بهترین و مستعدترین افراد همچنان مسیر حرفه‌ای خود را به تداوم رشد تولید ناخالص داخلی اختصاص داده‌اند. فحوای بحث‌وجدل‌ها در عرصۀ سیاست‌ورزی، هم محدود و هم قابل‌پیش‌بینی است: بهترین کار برای پیشبرد رشد چیست: ریاضت اقتصادی یا طرح‌های دولتی؟ خرج‌کردن با کسری بودجه یا محدودسازی بدهی‌ها؟ افزایش دستمزد کارگران یا معافیت مالیاتی برای کسب‌وکارها؟ کسب‌وکارها می‌پرسند که ابداع کدام ابزار یا برنامۀ کاربردی می‌تواند اشتیاق اعتیادآور دیگری برای مصرف‌کنندگان رقم بزند؟ به این بیمارانی که از فرط چاقی مریض شده‌اند، چگونه می‌توان کالری‌های بیشتروبیشتر فروخت؟\n هدف از تدوین سنجۀ «تولید ناخالص داخلی» آن بود که مقدار انباشتۀ مبادلات بازار (پول‌هایی که دست‌به‌دست می‌شوند) را اندازه بگیرد. سرمایۀ طبیعی یا اجتماعی در آن لحاظ نشده بود؛ چون طبیعت و مردم در بازار فقط در قالب کالاهای پولی‌شده دیده می‌شوند. کالا و خدماتی که قیمتی نداشته باشد، ناپدید می‌شود. بدی‌هایی مانند آلودگی، پسماندهای سمی و مخاطرات بهداشتی اصلاً به حساب نمی‌آیند و عجیب اینجاست که محصولات مشتق از این بدی‌ها (پاک‌سازی آلودگی یا سیستم‌های امنیتی که جلوی سرقت اقلام مصرفی را می‌گیرند) کالا به حساب می‌آیند. نابرابری، همانند برابری، اساساً مقوله‌ای نیست که ارزش فکرکردن داشته باشد، مقصود هم نیست.\n زمانی که «تولید ناخالص داخلی» با هدفی بسیار خاص تدوین شد، همۀ این‌ها معقول بود: به‌دست‌آوردن درکی متقن از اینکه «رکود بزرگ» دهۀ ۱۹۳۰ چقدر گسترده بود یا فهمیدن اینکه ایالات متحده پیش از حملۀ بعدی‌اش به آلمان هیتلری چند بمب‌افکن بی.۲۹ دیگر می‌تواند بسازد. ولی امروزه دیگر چندان معقول نیست. از منظر نسل‌های آینده، «تولید ناخالص داخلی» امروزی لابد نمونه‌ای کلاسیک از «حسابداریِ بی‌حساب‌وکتاب» است.\n پذیرش این مسئله سنگین است: اینکه اصلی‌ترین شاخص اقتصادی، ما را از صخرۀ هولناکی به پایین پرت می‌کند. پیامدهای ماجرا را که زیرورو کنیم، بالطبع می‌پرسیم که آیا می‌توان سنجه‌ای بهتر را جایگزین سنجۀ مخدوش «تولید ناخالص داخلی» کرد؟ شاید در این صورت بتوان همچنان پایبند ایدۀ رشد بود. چرا تابع رشدی نباشیم که منطقی هوشمندانه‌تر از «تولید ناخالص داخلی» دارد؟ آیا رشدی که پایدار و از لحاظ اجتماعی مطلوب باشد، ممکن نیست؟\n باتوجه‌به میزان دائماً بالای فقر و ناامنی‌ها در سراسر دنیا که زندگی مردم را تهدید می‌کند، انگیزه‌ای که در پس چنین سؤالی نشسته است، قابل‌درک است. اکثر مردم، بنا به دلایل اخلاقی و عمل‌گرایانه، مایل‌اند دیگران زندگی خوبی داشته باشند. ولی به همین ترتیب روشن است که رشد بی‌ملاحظه، با بلعیدن منابع و ویران‌کردن سیاره برای همه‌مان، نهایتاً کمکی به حال فقرا یا حتی ثروتمندان نمی‌کند. چالش فراروی ما احتمالاً به کنارگذاشتن معیار بی‌ملاحظۀ «تولید ناخالص داخلی» در اندازه‌گیری برون‌داد اقتصاد محدود نمی‌شود. رشد اقتصادی به‌معنای کلی‌اش، یعنی تبدیل زیست‌بوم و شکل‌های متنوع زندگی موجود در آن به کالاها و خدمات قابل‌فروش، منطقاً با تبدیل منابع گره خورده است. این فرایند، بنا به ذات خود، نمی‌تواند پایدار باشد.\n علی‌رغم ادعاهای برخی پژوهشگران بسیار معتبر، هیچ‌‌گونه شاهد یا الگویی در دست نیست که بگوید می‌توانیم رشد اقتصادی را از تبدیل منابع منفک کنیم. به‌بیان روشن جری مندر، آن مدیر تبلیغاتی که بعداً فعال ضدسرمایه‌داری شد، چنین رشدی به «گسترش دائمی منابع و تبدیل مداوم آن‌ها به کالا» نیاز دارد. پایداری چنین فرایندی ممکن نیست. برعکس، سرانجامِ آنْ همان به‌اصطلاح «قضیۀ امکان‌ناپذیری» است که هرمن دالی، اقتصاددان سابق بانک جهانی، گفته بود.\n فهم این نکته لابد تغییر بنیادین مسیر را لازم می‌کند. جان فولرتن (مدیرعامل سابق مؤسسۀ مالی جی‌.پی.مورگان) به یادمان آورده بود که: «قوانین ترمودینامک (دقت کنید: قوانین، نه نظریه‌ها) می‌گویند رشد مادیِ ابدی روی سیاره‌ای کران‌دار، از لحاظ زیستی‌فیزیکی نمی‌تواند پایدار باشد. تکیه به فناوری برای… منفک‌کردن این دو (افزایش رشد انباشته در عین کاهش تبدیل منابع، برای همۀ سال‌ها، تا ابد) نشانۀ تکبری بی‌معناست.»\n و یک واقعیت خشک دیگر: رشدی که بر پایۀ تُهی‌سازی منابع، ازمُدافتادن کالاها، نابرابری و پسماندسازی باشد، بیشتر عامل ایجاد فقر است تا برطرف‌کنندۀ آن. رشد فی‌نفسه شاخص خوبی نیست، مگر آنکه بپرسیم: چه چیزی را رشد می‌دهیم؟ با چه مقصودی؟\n تاکنون، نظام ناقص عرضه‌وتقاضا به‌تلویح این‌گونه پرسش‌ها را پاسخ داده‌اند. این مسیر که به‌سمت فاجعه می‌رود، ما را به فکر وامی‌دارد: یک سیستم هوشمندتر به چه شکلی خواهد بود؟ شاید نقطۀ شروعمان، سنجه‌هایی باشند که نیازها و خواسته‌های مردم را نشان دهند. اطلاعاتِ روزبه‌روز تخصصی‌تر دربارۀ مواردی مانند فروپاشی زیست‌بوم، تولید کل‌نگر (با نگاه به چرخۀ طبیعی فرایندها)، شاخص‌های پیشرفت اجتماعی یا ثبات سیستم‌ها و اجتماع‌های پیچیدۀ درهم‌تنیده می‌تواند به درد بسیاری از سیاست‌گذارن بخورد. برخی اقتصاددانان نیز هواداری از افزایش ظرفیت‌های بشری و آزادی در «اقتصادی هوشمند» به‌جای افزایش تبدیل منابع را آغاز کرده‌اند.\n برای تدوین و طراحی چنین سنجه‌هایی، اجتماعات محلی، ملی و جهانی باید باب گفت‌وگوی عمومی بادوام، سنجیده و دموکراتیک دربارۀ اینکه «می‌خواهیم چه تولید بکنیم؟» و «با چه مقصودی؟» را باز کنند. وظیفۀ من، در مقام تاریخ‌نگار، نشان‌دادن آن گام‌هایی است که تا رسیدن به این نقطه برداشته‌ایم. آن‌هایی که مهارت لازم برای آغاز گفت‌وگوهای مردمی سنجیده را دارند، باید با دنبال‌کردن همین سیر، در طراحی اهداف جدید به ما کمک کنند؛ آنگاه اقتصاددانان و حسابداران می‌توانند به ما کمک کنند که سنجه‌ها را برای دستیابی به این اهداف از نو طراحی کنیم.\n جهت‌گیری فعالیت اقتصادی باید از رشد به‌سمت توسعه، از بیشتر به‌سمت بهتر، از بی‌ملاحظه به‌سمت هوشمند، از حیات کالاها به‌سمت حیات بهتر، تغییر یابد. شاید آنگاه بفهمیم که نیازهای جهان‌شمول بشر (نیاز به اجتماع‌های قدرتمند و پایدار، نیاز به گسترش ظرفیت‌های بشری و کار معنادار) فقط زمانی محقق می‌شوند که طلسم این رقم ناچیز بزرگ را بشکنیم.\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌: • این مطلب را دِرک فیلیپسن نوشته است و در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۵ با عنوان «GDP’s Wicked Spell» در وب‌سایت کرونیکل آو هایر اجوکیشن منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «ایمان به رشد اقتصادیْ ما را منقرض خواهد کرد» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.•• دِرک فیلیپسن (Dirk Philipsen) استاد تاریخ اقتصاد در دانشکدۀ سیاست عمومی سانفورد و همچنین عضو ارشد مؤسسۀ اخلاق کِنانِ دانشگاه دوک واقع در کارولینای آمریکا است. عدد بزرگ ناچیز (The Little Big Number) عنوان کتابی است که در سال ۲۰۱۵ از او منتشر شده است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157872.json b/train/528157872.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..1125f104376e1e6d9856ab74c448b191e4173911 --- /dev/null +++ b/train/528157872.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در پسِ دستشویی‌نوشت‌ها", + "subtitle": "چه دلیلی، به جز تفریح، موجب می‌شود افراد دیوار دستشویی‌ها را خط‌خطی کنند؟", + "introduction": "لابد شما هم در دستشویی‌های عمومی با پدیدۀ «دستشویی‌نوشته» مواجه شده‌اید. سابقۀ این نوع دیوارنگاری به قرن اول میلادی برمی‌گردد و پژوهشگران معتقدند در میانِ انواع دیوارنگاری‌ها، آنچه دیوارنگاری دستشویی را متمایز می‌کند، محل خاصِ نوشتن افراد است؛ چون دستشویی‌های عمومی مکان‌های عجیب‌وغریبی هستند. جولی بِک، نویسندۀ بخش سلامت آتلانتیک، در یادداشت پیش‌رو نتایج مطالعات روان‌شناختی روی این دیوارنگاری‌ها را بررسی می‌کند.", + "content": "جولی بک، آتلانتیک — «شاعری ظریف روزی گفته بود، بعضی می‌خوانند، ولی همه سر توالت می‌شینند، حالا همه چی عوض شده، هر کی بره به دستشویی زودی قلم‌به‌دست می‌شه.» \n این‌ها را روی دیوار توالتی عمومی مربوط به اوایل قرن هجدهم نوشته بودند. مردی انگلیسی با نام مستعار هرلو ترامبو این نمونه‌ها و سایر دیوارنوشته‌های قدیمی را در کتاب خود گردآوری کرد. این کتاب با عنوان تفکر دلنشین یا پنجرۀ شیشه‌ای و توالت عمومی۱، در ۱۷۳۱ منتشر شد. \n این دیوارنوشته‌ها با اولین نمونۀ ثبت‌شده از شعری که به هنگام قضای حاجت با خط خرچنگ‌قورباغه نوشته‌اند، متفاوت است؛ مثلاً مارسیال، شاعر رمی که در قرن اول میلادی زندگی می‌کرد، از نویسنده‌ای که رقیبش بود، به‌شدت انتقاد می‌کرد، زیرا او وقتی می‌خواست چیزی را به اطلاع عموم برساند، حتماً باید می‌رفت و یک دیوار دستشویی پیدا می‌کرد. \n «اگر می‌خواهید اسمتان وارد عالم شعر شود، توصیه می‌کنم شاعر گوشه‌ای دنج باشید که با زغال یا گچِ خردشده اشعار را جایی می‌نویسد که مردم وقتی دارند خودشان را راحت می‌کنند، آن را بخوانند.» \n پژوهشی در سال ۱۹۸۳ که اغلب به آن ارجاع داده می‌شود، سه دسته دیوارنگاری را تعریف می‌کند: دیوارنگاری گردشگری، مثل «جان اینجا بود»؛ دیوارنگاری درون‌شهری، مثل نشانه‌گذاری و هنر خیابانی؛ دیوارنگاری دستشویی یا «دستشویی‌نوشته»۲ که گاه در ادبیات دانشگاهی گفته می‌شود. \n آنچه دیوارنگاری دستشویی را متمایز و شایستۀ قرارگرفتن در دسته‌ای مجزا می‌کند، محل خاصِ نوشتن افراد است. دستشویی‌های عمومی مکان‌های عجیب‌وغریبی هستند. هنگام انجام کارهای خصوصی در مکان‌های عمومی نوعی تنش حس می‌شود؛ چراکه مکان‌های عمومی‌ برای پنهان کردنِ برخی از بزرگ‌ترین تابوهای فرهنگ‌مان، اندام‌های جنسی و عملکردهای جسمی، سست‌ترین حدود را دارند. از این جاست که تمام متن‌های جنسی و هرزه‌گویانه اغلب در دستشویی‌نوشته‌ها دیده می‌شوند. در واقع افراد از فضای اطراف خود الهام می‌گیرند. \n همچنین دستشویی‌های عمومی معمولاً تفکیک جنسیتی شده‌اند و فضاهای تک‌جنسیتیِ تثبیت‌شده‌ای را فراهم می‌کنند که تقریباً در هیچ جای دیگری نمی‌بینید. شاید به همین خاطر است که بیشتر تحقیقات در حوزۀ دیوارنگاری دستشویی، تفاوت‌های میان نوشته‌های زنان و مردان در دستشویی‌های جداگانه را مطالعه می‌کنند. آلفرد کینزلی۳، بله؛ همان آلفرد کینزلی معروف، اولین کسی بود که در دهۀ ۱۹۵۰ چنین تحقیقی انجام داد. او و گروهش دریافتند که مردها در مقایسه با زن‌ها مطالبِ بیشتر و کثیف‌تری می‌نوشتند. زن‌ها بیشتر دربارۀ عشق می‌نوشتند. \n نیک هزلَم، استاد روان‌شناسی دانشگاه ملبورن، در کتاب خود روان‌شناسی در دستشویی۴ می‌نویسد: «کینزلی و همکارانش اشاره کردند که تمایل کمترِ زنان به ایجاد دیوارنگاری‌های شهوت‌انگیز به‌سبب احترام بیشتر آن‌ها به اصول اخلاقی و هنجارهای اجتماعی است.» \n این تحلیل‌های کلیشه‌ای سال‌ها در مطالعات دیوارنگاری دستشویی ادامه یافته‌اند. اگرچه برخی مطالعات بیان می‌دارند که زنان به‌اندازۀ مردان می‌نویسند، غالباً تصور بر این است که نوشته‌های مردان بی‌پرواتر و جنسی‌تر است و نوشته‌های زنان بیشتر گفت‌وگویی و احتمالاً دربارۀ عشق است. هرچند بیشترِ تحقیقات در حوزۀ دیوارنگاری‌های دستشویی در دهه‌های ۶۰، ۷۰ و ۸۰ انجام شدند، دو مطالعه‌ای که در چند سال گذشته صورت گرفتند، نتایج مشابهی یافتند. \n نیکولاس متیوز، دانشجوی دکتریِ دانشگاه ایندیانا، سرپرست نویسندگان پژوهشِ سال ۲۰۱۲ بود. این مطالعه، دیوارنگاری‌های دستشویی‌ها را در نُه کافۀ شهری مرکزی در امریکا تحلیل می‌کرد. او و همکاران محققش دریافتند که رایج‌ترین نوع دیوارنگاری «اعلام حضور» بود؛ مثلاً فرد تنها نامش را شتاب‌زده می‌نوشت. درعین‌حال مردها بیش از زن‌ها هویت خود را مشخص می‌کردند. ازسوی‌دیگر، زن‌ها توهین‌های بیشتری می‌نوشتند. متیوز با استفاده از روان‌شناسی تکاملی این مسئله را توضیح می‌دهد و بیان می‌دارد که «خود را بالادانستن» راهبردی رایج در جفت‌گیری مردان و «پایین‌تربردن دیگر زن‌ها» شگردی قدیمی و زنانه است. \n این‌ها توضیحاتی شسته‌رفته‌اند؛ اما لطفاً شتاب‌زده دست به قلم نبرید، تفاوت میان دیوارنگاری دستشویی زنان و مردان لزوماً نشانگر تفاوت‌های جنسیتی نیست. حضور در دستشویی عمومی به‌خودی‌خود می‌تواند روش ابراز وجود افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد. منظورمان روشی است که افراد پس از برداشتن درِ ماژیک، برای ابراز وجود انتخاب می‌کنند. \n شاید وقتی زنی به دستشویی زنانه می‌رود و می‌بیند اطرافش همه زن هستند، دقیقاً مثل اینکه در اتاقی پر از آینه باشد، نسبت به حقیقتِ ز‌ن‌بودنِ خودش به فرا‌آگاهی می‌رسد. افراد شاید آرایش داشته باشند و نقش جنسیتی‌شان را بازی کنند، اما پشت درهای بسته مشغول قضای حاجتند. در این میان، دربِ کناری دستشویی مردانه است. آدم‌های شیک کنار هم جلوی پیشابگاه ایستاده‌اند و مصرّند چشم‌توچشمِ هم نشوند و سعی می‌کنند به بوی عفن تستوسترون بی‌توجه باشند. \n پس دستشویی خیلی جنسیتی است و دست‌کم یکی از محققان بر این باور است که این ویژگی می‌تواند منجر شود افراد در مردانگی یا زنانگی خود اغراق کنند. وی دریافت که در فضای مختلط اتاق‌های مطالعه، «سبک زبان… به طور کلی چیزی میان توالت‌های زنانه و مردانه بود.» \n متیوز اشاره دارد که وقتی کسی روی دیوار دستشویی چیزی می‌نویسد، «مخاطبینی با تنوعی حیرت‌آور دارد: نژادها، طبقات، مشاغل و مَناسب مختلف؛ اما این مخاطبان کاملاً به یک جنس محدودند. به همین خاطر است که ناگاه مسائل مختص جنسیت ظاهر می‌شوند». \n هزلم اشاره دارد که هنرمندان دیوارنگاری دستشویی، ‌ هر موضوعی هم که در ذهن داشته باشند، «مخاطبانی خاموش» دارند. «فضا هست، بی‌کارید و آدم، عاشق برقراری ارتباط است. ما مخلوقاتی اجتماعی هستیم. افرادی این کار را می‌کردند و این سنت از میان آن‌ها برخاست». \n برخی محققان، در تلاش برای توضیح میل به این سنت، خلاقیت به خرج داده‌اند. یک متخصص فرهنگ عامه به‌نام الن داندِس در مطالعه‌ای در ۱۹۶۵، بیان داشت: «میل به نقاشی روی دیوار دستشویی حاصل وسوسه‌ای بدوی برای کثیف‌کاری است. این همان میلی است که گفته می‌شود نوزادان برای دست‌کاری مدفوع خود دارند… افرادی که اسم خود را حکاکی می‌کنند یا می‌نویسند، نوعی یادگاری‌ از خود بر جای می‌گذارند که می‌تواند به چیزی زیبا آسیب بزند یا آن را خراب کند.» حدس من این است که این افراد با خود می‌گویند اگر نمی‌توان با خودِ مدفوع کثیف‌کاری کرد، پس با واژه‌های آلودۀ خود کثیف‌کاری کنیم. البته نمی‌دانم چه کسی دستشویی را در نگاه اول جایی «زیبا» می‌نامد. \n داندس همچنین بیان داشت که مردها بیش از زنان، شاعرانی برجسته و خل‌مسلک هستند؛ زیرا به توانایی باروری زن‌ها حسادت می‌کنند و حرکت روده در زمان اجابت مزاج در اصل چیزی شبیه بارداری است. داندس می‌نویسد: «وقتی مردی خود را تخلیه می‌کند، خالق و نیرویی محرکه است.» پس خالقیت مردانه پیوندی ناگسستنی با کثافات دارد. ببینید، این حرف داندس است نه من. \n هزلم می‌گوید: «در دوران شکوفایی مطالعات دستشویی‌نوشته، روان‌تحلیل‌گری بسیار جدی گرفته می‌شد. همه معتقد بودند اگر کسی بخواهد جدی گرفته شود، حتماً باید بُعدی ناخودآگاه برای هر چیزی قائل باشد.» \n داندس در پایان مقاله‌اش چالشی ایجاد می‌کند: «ممکن است بعضی به دیدۀ تردید به این نظریه نگاه کنند. منظورم نظریه‌ای است که انگیزۀ روان‌شناختیِ نوشتنِ دستشویی‌نوشته را با میل نوزادی برای بازی با مدفوع و کثیف‌کاری هنرمندانه با آن مرتبط می‌داند. از این افراد تنها یک خواهش می‌کنم: نظریه‌ای جایگزین مطرح کنند. از کسانی هم که شک دارند تمایل بیشترِ مردان به دستشویی‌نوشته، به خلاقیت مقعدیِ حاصل از حسادت بارداری مربوط است، همین خواهش را می‌کنم.» \n خیلی خوب. \n دربارۀ اینکه چرا افراد وقتی سر توالت نشسته‌اند، جملات طنزآمیزِ آلوده می‌نویسند و اسمشان را همراه قلب‌هایی به دور آن حک می‌کنند، دشوار می‌توان به نظریه‌ای جامع و واحد رسید؛ البته به‌جز جملۀ علمی و قانع‌نکنندۀ «به‌خاطر تفریح». باوجوداین به نظر می‌رسد عوامل مختلفی در این مسئله دخیل باشند: یکی آنکه دیوارنگاری دستشویی، مجله‌ای شده است برای اظهارات بی‌نام و اغلب نامناسب؛ مجله‌ای که کم‌شباهت به بخش نظرات اینترنت نیست و این مزیت افزوده را نیز دارد که می‌توان چیزی لمس‌کردنی در جهان واقعی ایجاد کرد. به‌علاوه همان‌طور که متیوز بیان می‌کند، «این کار همچنان غیرقانونی است. انحراف است؛ اما انحرافی با هزینۀ ناچیز.» احتمال کمی وجود دارد که کسی دستگیر شود و اغلب، چیزی است که می‌شود آن را شست و پاک کرد یا رویش را رنگ کرد. \n همچنین دیوارنگاری دستشویی تضادی جالب در‌مقابل رفتار عموم مردم در دستشویی مطرح می‌سازد. قوانینِ نانوشته شاملِ توجه به خود، نگاه‌نکردن به دیگران و صحبت‌نکردن با غریبه‌ها، همه به شکل‌گیری فضایی بعضاً تنش‌زا کمک می‌کنند؛ با این هدف که توجه افراد را از اتفاقاتِ پشت درِ دستشویی‌ها دور کنند. اما نوشته‌های پشت درِ دستشویی‌ها اصلاً از آن غافل نیستند. آن‌ها بی‌ادبانه آنچه را که برای انجامش به دستشویی رفته‌ایم، اعلام و با آن شوخی می‌کنند و به فضای مؤدبانۀ اطراف بی‌اعتنا هستند. وقتی همزمان با شخص دیگری به‌سراغ دستمال توالت می‌روید، می‌گویید «ببخشید»؛ ولی روی دیوار دستشویی نوشته شده «گم شو عوضی».\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها: • این مطلب را جولی بک نوشته است و در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۴ با عنوان «Behind the Writing on the Stalls» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۴ خرداد ۱۳۹۵ آن را با عنوان «در پسِ دستشویی‌نوشت‌ها» و ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.•• جولی بک (Julie Beck) ویراستار ارشد آتلانتیک است و دربارۀ موضوعات مربوط به حوزۀ روان‌شناسی و سلامت برای این نشریه می‌نویسد. [۱] The Merry Thought: Or، The Glass Window and the Bog-House [۲] latrinalia [۳] آلفرد چارلز کینزی (به انگلیسی: Alfred Charles Kinsey) (زاده ۲۳ ژوئن ۱۸۹۴ – درگذشته ۲۵ اوت ۱۹۵۶) زیست‌شناس آمریکایی و استاد حشره‌شناسی و جانورشناسی بود که در سال ۱۹۴۶ مؤسسه پژوهشی سکس، جنسیت و تولیدمثل را در دانشگاه ایندیانا بنیان نهاد. پژوهش کینزی روی مسأله تمایلات جنسی مردم، که پایه‌گذار رشته جدید سکسولوژی (مطالعات جنسی) شد، در دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ جنجال آفرین گشت. نتیجه تحقیقات او ارزشهای فرهنگی و اجتماعی جهان را تحت تأثیرات شگرف خود قرار داد. امروزه او به‌عنوان پدر علم سکسولوژی در جهان شناخته می‌شود [ویکی‌پدیا]. [۴] Psychology in the Bathroom\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/528157876.json b/train/528157876.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..098f41aa0ce2e4284535dbc0528e256719686eaf --- /dev/null +++ b/train/528157876.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اولین برخوردها مهم است، اما چرا؟", + "subtitle": "اِیمی کادی قضاوت‌های شتاب‌زده، احساسات صمیمانه و اهمیتِ برتری‌جویی را بررسی می‌کند", + "introduction": "ایمی کادی، روان‌شناس اجتماعی دانشگاه هاروارد، یکی از پربازدیدترین سخنرانی‌های تِد تا امروز را ایراد کرده است. او که ابتدا علاقه‌ای به روان‌شناسی نداشت، پس از تصادفی مهیب، «تصادفاً» جذب این رشته شد. کادی که دربارۀ نحوۀ فهم ما از دیگران پژوهش می‌کند، معتقد است اصلی‌ترین نقش در ارزیابی ما از دیگران را دو مفهوم بازی می‌کند: صمیمیت و توانمندی. اما این دو مفهوم ساده چگونه جواب اینهمه سوال پیچیده را خواهند داد؟", + "content": "کرِیگ لَمبرت، هاروارد مگزین — گرچه هیچ‌کس برای قضاوت‌های شتاب‌زده احترام و اهمیتی قائل نیست، این قضاوت‌ها بیشتر از آنکه عاداتی ناشایست باشند، واقعیت زندگی هستند. برداشت‌های اولیۀ ما برای هرگونه ارزیابیِ دقیق و ظریف داده‌ها بیش از حد سریع هستند، ایمی کادی می‌گوید: «آدم‌ها ظرف کمتر از یک ثانیه با استفاده از حالات چهره کاری را انجام می‌دهند که ’استنتاج فی‌البداهۀ صفات‘ نام دارد».\nانسان‌ها فقط برای نان زندگی نمی‌کنند، یا برای آنچه فیلسوف‌ها نامش را بیشینه‌کردن «سود» گذاشته‌اند. تمام ایدئولوژی‌های آرمان‌شهری این را مسلم می‌انگارند که طبیعت آدمی اساساً خوب و بی‌پیرایه است: شرارت و پیچیدگی‌های آشکارْ معلول نظم اجتماعی فاسد است. خواسته‌ها را حذف کنید، جرم را حذف کرده‌اید. برای بسیاری از روشنفکران، خودِ علم این مدعیات را اثبات کرده بود و مسیرِ بهترین جهان ممکن را نشان داده بود. داستایفسکی همۀ این اندیشه‌ها را به‌منزلۀ مُهملاتی زیان‌بار رد کرد. او در نقدی بر آنا کارِنینا، اثر تولستوی، نوشت: «اینکه وجود شر در ابنای بشر عمیق‌تر از آن چیزی است که طبیب‌های اجتماعی ما فرض می‌کنند چنان روشن و ملموس است که تنه به بداهت می‌زند؛ اینکه هیچ ساختار اجتماعی‌ای شر را نخواهد زدود؛ اینکه روح بشری آنچه همواره بوده است باقی می‌ماند … و، درنهایت، اینکه قوانینِ روحِ آدمی هنوز چنان کم شناخته‌ شده‌اند، چنان از نظر علم پوشیده‌اند، چنان نامعین و رازآلوده‌اند که هیچ طبیب یا داور نهایی‌ای نیست و نمی‌تواند باشد»، به‌جز خداوند.\nشخصیت‌های داستایفسکی از رهگذر پیچیدگی‌شان ما را به حیرت وا می‌دارند. رفتار پیش‌بینی‌ناپذیر اما باورکردنی آن‌ها تجربیاتی ورای دسترس نظریه‌های «علمی» را به یادمان می‌آورند. ما می‌دانیم که آدم‌ها، چه‌بسا به دور از بیشینه‌کردن سودشان، گاه به‌عمد خود را قربانی می‌کنند تا، مثلاً، احساس برتری اخلاقی کنند. در برادران کارامازوف (۱۸۸۰)، پدر زوسیما به این نتیجه می‌رسد که رنجیدن از دیگران می‌تواند بسیار خوشایند باشد، و فئودور پاولوویچ در پاسخ می‌گوید که حتی می‌تواند فوق‌العاده باوقار باشد.\nدرواقع، انسان‌ها به دلایل بسیاری به خود آسیب می‌رسانند. نمک روی زخم‌های خود می‌پاشند و از این کار لذت غریبی می‌برند. آن‌ها به‌عمد خود را تحقیر می‌کنند. خود نیز متعجب می‌شوند از تجربۀ امیالی که ریشه در نفرت‌هایی دارند که مدت‌ها سرکوب شده و، درنتیجۀ آن‌ها، رسوایی به بار می‌آورند یا مرتکب جرائمی هولناک می‌شوند. فروید مشخصاً قدردان بررسی دینامیک گناه توسط داستایفسکی بود. اما نه فروید و نه اکثریت خوانندگان غربی پی به این نبردند که داستایفسکی می‌خواست توصیفاتش از پیچیدگی انسانی ناقل درس‌های سیاسی باشد. اگر مردم این‌قدر حیرت‌انگیزند، این‌قدر «نامعین و رازآلوده» هستند، پس بناست شرّ مهندسان اجتماعی از خیرشان بیشتر باشد.\nراویِ خاطرات خانۀ مردگان توصیف می‌کند که چطور زندانی‌ها گاهی بدون دلیلی مشخص، ناگهان، کاری به‌شدت خودویرانگرانه می‌کنند. ممکن بود به یکی از نگهبان‌ها حمله کنند، هرچند مجازات آن -دویدن میان دو صف سرباز و هزاران ضربۀ چوب-2معمولاً عاقبت مرگباری داشت. چرا؟ پاسخ این است که ذات آدمیت در امکان حیرت نهفته است. رفتار اشیای مادی را می‌توان با توسل به قوانین طبیعی کاملاً توضیح داد، و از دید مادی‌گرایان این دربارۀ انسان‌ها نیز صادق است، اگرچه نه هنوز، ولی بالاخره در آینده‌ای نزدیک. اما مردم صرفاً اشیای مادی نیستند و هر کاری، فارغ از میزان خودویرانگری‌اش، خواهند کرد تا این را اثبات کنند.\nبنا به تجربۀ داستایفسکی، کلِ هدفِ زندان محدودکردن توانایی افراد برای تصمیم‌گرفتن است. اما [حق] انتخاب همان چیزی است که ما را انسان می‌کند. حملات زندانی‌ها به‌علت اشتیاق نازدودنی‌شان به داشتن اراده‌ای از آنِ خود بود و آن اشتیاق درنهایت مهم‌تر از سلامتی و، درحقیقت، نفسِ زندگی‌شان بود.\nراوی بی‌نام رمان سال ۱۸۶۴ داستایفسکی، یادداشت‌های زیرزمینی (که معمولاً او را «مرد زیرزمینی» می‌نامند) اصرار دارد که آرمان علوم اجتماعی برای کشف قوانین آهنین رفتار انسانی، خطر فروکاستن مردم به «کلیدهای پیانو یا پدال‌های ارگ بادی» را به همراه دارد. بنا به‌ استدلال او، اگر چنین قوانینی وجود داشته باشند، اگر «آن‌ها روزی واقعاً فرمولِ تمام امیال و هوس‌های ما را کشف کنند»، آنگاه هر فرد خواهد فهمید که «همه‌چیز خودبه‌خود بر اساس قوانین طبیعت انجام می‌شود». به‌محض کشف آن قوانین، مردم دیگر مسئول اعمالشان نخواهند بود. دیگر چه؟\nآن‌وقت تمام اعمال انسانی بنا بر این قوانین به‌لحاظ ریاضی جدول‌بندی می‌شوند، همچو جداول لگاریتم تا ۱۰۸۰۰۰. کتاب‌های تربیتی مشخصی همچو فرهنگ‌های دایرةالمعارف فعلی منتشر می‌شوند که در آن‌ها همه‌چیز به‌وضوح محاسبه و معین خواهد شد که دیگر هیچ … مخاطره‌ای در جهان نخواهد ماند … آن‌وقت کاخ بلورین [آرمان‌شهر] ساخته خواهد شد.\nدیگر مخاطره‌ای در کار نخواهد بود زیرا مخاطره دربردارندۀ تعلیق است و تعلیق مسلتزم لحظاتی است که حقیقتاً خطیرند: بسته به آنچه فرد انجام می‌دهد، بیش از یک نتیجه محتمل است. اما از دید یک جبرگرا، قوانین طبیعت ضامن این‌اند که در هر لحظۀ مفروض تنها امکان رخ‌دادن یک چیز هست. تعلیق تنها توهمی است منتج از جهل دربارۀ آنچه باید باشد.\nاگر چنین باشد، آن‌گاه تمام مشقّت‌های اختیار بیهوده است. همچنین گناه و حسرت، چراکه هر دو احساسْ وابسته‌اند به این امکان که می‌توانستیم کار دیگری بکنیم. ما آنچه باید را تجربه می‌کنیم اما به هیچ‌چیز تحقق نمی‌بخشیم. همان‌طور که تولستوی این نکته را در جنگ و صلح ابراز کرد، «اگر بپذیریم که می‌توان زندگی انسان را [به‌طور کامل] با عقل اداره کرد، آن‌گاه امکان زیستن نابود می‌شود».\nاین دیدگاهِ ظاهراً «علمی» از انسانیت آدم را به شیء بدل می‌کند -به معنای واقعی کلمه از او انسان‌زدایی می‌کند- و هیچ توهینی بالاتر از این نیست. مرد زیرزمینی با طعنه اظهار می‌کند که «همۀ عمر از دست قوانین طبیعت رنجیده‌ام»، و به این نتیجه می‌رسد که مردم علیه انکار آدمیت‌ خودشان قیام خواهند کرد. مشغول به کاری خواهند شد که او نامش را «عداوت» گذاشته، عملی که «محض خالی‌نبودن عریضه» انجام می‌شود، بدون هیچ دلیلی مگر نمایش اینکه می‌توانند به‌زیان خود و در تضاد با هرآنچه قوانین کذایی روان‌شناسی آدمی پیش‌بینی می‌کنند رفتار کنند.\nداستایفسکی نوشت «به من می‌گویند روان‌شناس؛ این حقیقت ندارد. من صرفاً یک واقع‌گرا در مرتبه‌ای بالاترم، به این معنی که تمام ژرفنای روح آدمی را به تصویر می‌کشم». داستایفسکی منکر روان‌شناس‌بودن شد زیرا، برخلاف شاغلین به این علم، اذعان داشت که انسان‌ها واقعاً عاملیت دارند، تصمیم‌هایی واقعی می‌گیرند که می‌توان به‌خاطر آن‌ها به‌درستی مسئولشان دانست. فارغ از اینکه کسی با چه حد از جامعیت نیروهای روان‌شناختی و جامعه‌شناختیِ مؤثر بر یک فرد را تشریح کند، همواره چیز اضافه‌ای هست؛ بنا به تعبیر فیلسوف روس، میخائیل باختین، از اندیشۀ داستایفسکی، مقداری «مازاد آدمیت». ما این مازاد یا، به قول داستایفسکی، «انسانِ درون انسان» را عزیز می‌داریم و تا پای جان از آن محافظت می‌کنیم.\n\"\"\nقطعه‌ای در یادداشت‌های زیرزمینی نگاهی روبه‌جلو به رمان‌های ویران‌شهری مدرن دارد، آثاری چون ما (۱۹۲۰-۱۹۲۱) نوشتۀ یوگنی زامیاتین یا دنیای قشنگ نو (۱۹۳۲) اثر آلدوس هاکسلی، که در آن‌ها قهرمانان علیه سعادت تضمینی طغیان می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند مالک زندگی خود باشند. مرد زیرزمینی به این نتیجه می‌رسد که اگر انسان را در آرمان‌شهر قرار دهیم، نقشۀ «ویرانی و آشوب» می‌کشد، کاری خودسرانه می‌کند و اگر فرصتش را پیدا کند، به جهانِ رنج باز می‌گردد. به‌طور خلاصه، «کل کاری که بشر می‌کند گویی هیچ نیست جز اینکه مرتباً به خودش اثبات کند که آدم است، نه پدال ارگ بادی. شاید در این راه پوستش کنده شود؛ اما حرفش را ثابت کرده است».\nداستایفسکی، در مقاله‌ای که ظاهراً به تب روس‌ها برای جلسات احضار روح و ارتباط با اجنه اختصاص یافته، به یکی از اعتراضات شکاکان اشاره می‌کند که می‌گفتند این شیاطین می‌توانند اختراعاتی محیرالعقول به ما بدهند و بدین‌گونه وجودِ خودشان را اثبات کنند، [اما چون چنین نمی‌کنند] وجود ندارند و این ‌حرف‌ها فقط برای کلاه‌برداری از جماعت ساده‌لوح است. داستایفسکی به‌شوخی جواب می‌دهد که این استدلال از آنجا مردود است که این شیاطین (یعنی اگر چنین شیاطینی وجود داشته باشند) پیش‌بینی خواهند کرد که مردم، درنهایت، از آرمان‌شهری که حاصل می‌شود و شیاطینی که زمینه‌اش را فراهم کرده‌اند متنفر خواهند شد.\nیقیناً مردم در ابتدا سرمست می‌شوند از اینکه، «همان‌طور که سوسیالیست‌های ما رؤیایش را دارند»، تمام نیازها برآورده شده، «محیط فسادانگیز که زمانی منبع تمام نقایص بود» از میان رفته و هیچ‌چیز دیگری نیست که بتوان آرزویش را داشت. اما طی یک نسل،\nناگاه مردم متوجه می‌شوند که از زندگی هیچ برایشان نمانده است، که هیچ آزادی روحی، هیچ اراده، هیچ شخصیتی ندارند … می‌بینند که تصویر انسانی‌شان ناپدید شده … که زندگی‌شان از برای نان، از برای «سنگ‌هایی که به نان بدل شده‌اند»، از آن‌ها گرفته شده است. مردم می‌فهمند که در بی‌عملی هیچ سعادتی نیست، که ذهنی که کار نکند می‌پوسد، که ممکن نیست همسایه را بدون فداکردن چیزی از دسترنج خویش برای او دوست داشت … و اینکه سعادت نه در نفس سعادت که در تلاش برای رسیدن به آن نفهته است.\nیا، آن‌طور که مرد زیرزمینی مشاهده می‌کند، مهندسان اجتماعی خیال جهانی را در سر می‌پروند که «کامل» است، یک محصول تمام‌شدۀ بی‌نقص. درواقع، «بَنای شگفت‌انگیزی از آن نوع» هم‌اینک موجود است: «لانۀ موران». لانۀ مورچگان استعارۀ محبوب داستایفسکی از سوسیالیسم بود.\nآدم‌بودن، در تضاد با مورچه‌بودن، نه‌فقط به محصول بلکه به فرایند هم نیاز دارد. تلاش فقط هنگامی ارزشمند است که امکان شکست باشد، گو اینکه انتخاب‌ها فقط وقتی اهمیت دارند که جهان آسیب‌پذیر باشد و تاحدودی وابسته به اینکه ما، به‌جای این کار، آن کار دیگر را انجام دهیم. مورچه‌ها انتخابی نمی‌کنند. «نسل آبرومند مورچه‌ها از لانۀ موران آغاز و احتمالاً به همان ختم خواهد شد و این والاترین ستایش‌ها را بابت پایداری و جدیتشان بر می‌انگیزد. اما انسان مخلوقی است بازیگوش و شاید، همچو یک شطرنج‌باز، تنها به جریان بازی عشق می‌ورزد، نه نتیجۀ آن».\nمرد زیرزمینی می‌اندیشد که شاید «تنها هدف روی زمین که بشر برای آن در جوش‌وخروش است در جریان بی‌وقفۀ رسیدن نهفته باشد یا، به عبارت دیگر، در نفس زندگی و نه به‌طور خاص در هدفی که البته همیشه باید ’دودوتاچهارتا‘ باشد، یعنی نوعی فرمول. و گذشته از هر چیز، دودوتاچهارتا دیگر زندگی نیست آقایان، بلکه آغاز مرگ است». وقتی شما دو را در دو ضرب می‌کنید حاصل همواره یکی است: هیچ تعلیقی، هیچ عدم قطعیتی، هیچ شگفتی‌ای در کار نیست. مجبور نیستید صبر کنید تا ببینید که حاصل‌ضرب ارقام مضروب این بار چه عددی خواهند بود. اگر زندگی شبیه به این باشد، بی‌معناست. مرد زیرزمینی، در یک طغیان خشم‌آگینِ ذکاوت، به این نتیجه‌گیری معروف رسید:\nبه نظر من دو‌دو‌تاچهارتا یک فقره اهانت است. دودوتاچهارتا مرد قرتیِ دست‌به‌کمری است که جلوی شما را می‌گیرد و آب‌دهان پرت می‌کند. اعتراف می‌کنم که دودوتاچهارتا چیزی است بسیار عالی، اما اگر قرار باشد حق مطلب را دربارۀ همه‌چیز ادا کنیم، دودوتا پنج‌تا هم گاهی چیزک بسیار دل‌ربایی است.\nدر همین راستا، شخصیتی در رمان ابله (۱۸۶۹) داستایفسکی اظهار می‌کند: «آری، شک نداشته باشید که کُلمب نه وقتی آمریکا را کشف کرد، بلکه وقتی در پی کشف آن بود خوش‌بخت بود. این زندگی است که اهمیت دارد، زندگی و دیگر هیچ -همین فرایند ازلی و ابدی، نه نفس اکتشاف».\nانسان‌ها همواره در حالِ شدن‌اند یا، به گفتۀ باختین در تبیین این نکته، «تکمیل‌نشدنی» هستند. آن‌ها این استعداد را حفظ می‌کنند «تا باعثِ کذبِ تمام تعاریفِ از روی ظاهر و تکمیل‌کننده از خود شوند. مادامی‌که شخص زنده است با این واقعیت می‌زید که هنوز تکمیل نشده، که هنوز کلام غایی‌اش را بر زبان نرانده است».\nاصول اخلاقی ایجاب می‌کند که ما با انسان‌ها همچون انسان، و نه شیء، رفتار کنیم و این یعنی باید با آن‌ها طوری رفتار کنیم که گویی توان «شگفتی‌آفرینی» به آن‌ها عطا شده است. نباید دربارۀ دیگران، چه اجتماع و چه فرد، بیش‌ازحد مطمئن باشیم. در برادران کارامازوف، آلیوشا برای لیزه توضیح می‌دهد که کاپیتان اسنِگیریوفِ فلک‌زده و تحقیرشده، که از سر غرور به پولِ زیادی که به او پیشنهاد شده بود پشت پا زده، قطعاً اگر دوباره به او پیشنهاد شود آن را می‌پذیرد. او، که وقار انسانی‌اش را حفظ کرده، مسلماً هدیه‌ای را خواهد پذیرفت که نیازی چنین مبرم به آن دارد. لیزه در جواب می‌گوید:\nگوش کن، الکسی فیودورویچ. آیا ما در تمام تحلیل‌هایمان … او را، آن مرد بیچاره را، تحقیر نمی‌کنیم -وقتی داریم این‌طور روحش را تحلیل می‌کنیم، انگار که آن بالا نشسته‌ایم، هان؟ وقتی این‌قدر مطمئن‌ایم که پول را قبول خواهد کرد؟\nداستایفسکی نه‌تنها نیاز ما به آزادی بلکه همچنین آرزویمان برای خلاص‌شدن از دستِ آن را درک کرده بود. آزادی بهای وحشتناکی دارد و آن دسته از جنبش‌های اجتماعی که وعدۀ برداشتن این بار سنگین را می‌دهند همواره پیروانی خواهند یافت. این مضمونِ فصل «مفتّش اعظم» از برادران کارامازوف و مشهورترین صفحاتی است که داستایفسکی نوشته است. ایوانِ روشنفکر «شعر» نانوشته‌اش را به نثر برای برادر قدیس‌مآب خود، آلیوشا، روایت می‌کند تا عمیق‌ترین پریشانی‌هایش را شرح دهد.\nاین داستان که در اسپانیای دوران تفتیش عقاید رخ می‌دهد چنین آغاز می‌شود که مفتّش اعظم در حال سوزاندن بدعت‌گذاران با حکم دادگاه تفتیش عقاید است. درحالی‌که شعله‌ها هوای ازپیش آغشته به عطر برگ بو و لیمو را معطر می‌کند، مردم همچون گوسفندان، با احترامی آکنده از وحشت، شاهد آن نمایش رعب‌انگیزند. پانزده قرن از وعدۀ مسیح به بازگشت سریع گذشته است و آن‌ها آرزومند نشانه‌ای ازسوی اویند. مسیح از روی شفقت بی‌حدوحصر تصمیم می‌گیرد تا خود را به آن‌ها بنمایاند. او به‌نرمی و در سکوت میان ایشان حرکت می‌کند و آن‌ها فوراً او را می‌شناسند. ایوان با خودملامت‌گری طعن‌آلودی می‌گوید «این می‌تواند یکی از بهترین قطعات این شعر باشد، منظورم آن طوری است که او را می‌شناسند». آن‌ها چطور می‌دانند که او یک دغل‌باز نیست؟ جواب این است که وقتی شما نیکی الهی را می‌بینید، چنان زیباست که جایی برای شک نمی‌ماند.\nمفتّش نیز می‌داند که آن غریبه کیست -و بدون معطلی فرمان به بازداشت او می‌دهد! نایب مسیح او را بازداشت می‌کند! چرا؟ و چرا نگهبان‌ها اطاعت می‌کنند و مردم مقاومتی نشان نمی‌دهند؟ ما جواب این سؤالات را زمانی می‌گیریم که مفتّش به دیدار زندانی در سلولش می‌رود و پرده از راز قلبش بر می‌دارد.\nمفتّش توضیح می‌دهد که در طول تاریخ دو دیدگاه دربارۀ زندگی و طبیعت آدمی با یکدیگر در رقابت بوده‌اند. هرکدام نام و اصول عقاید خاص خود را مناسب با زمان و مکان تغییر داده اما از اساس همان باقی مانده است. یکی دیدگاه مسیح است که مفتّش منکر آن است: انسان‌ها آزادند و خیر تنها زمانی معنا دارد که آزادانه گُزیده شود. دیدگاه دیگر که مفتّش به آن قائل است می‌گوید آزادی باری است طاقت‌فرسا زیرا منجر به گناه، حسرت و پریشانی بی‌انتها و تردیدهای لاینحل می‌شود. هدف از زندگی نه آزادی بلکه سعادت است و انسان‌ها برای سعادتمندی باید خود را از شر آزادی خلاص کرده و فلسفه‌ای را اتخاذ کنند که مدعی داشتن تمام جواب‌هاست. دمیتری، سومین برادر کارامازوف‌ها، گفته است: «بشر فراخ است، زیادی فراخ؛ من بودم آن را تنگ‌تر می‌کردم!» و مفتّش سعادت بشری را ازطریق «تنگ‌ترکردن» طبیعت آدمی تضمین می‌کند.\nآئین کاتولیک قرون‌وسطایی به نام مسیح سخن می‌گوید اما درواقع نمایندۀ فلسفۀ مفتّش است. به همین دلیل است که مفتّش مسیح را بازدداشت کرده و مصمم به سوزاندن او در مقام بزرگ‌ترینِ بدعت‌گذاران است. داستایفسکی آشکار می‌کند که در زمانۀ ما، دیدگاه مفتّش دربارۀ زندگیْ شکل سوسیالیسم به خود گرفته است. در مثالِ آئین کاتولیک قرون‌وسطایی، مردم آزادی را به نفع امنیت وا می‌گذارند و عذاب اختیار را با رضایت از یقین تاخت می‌زنند. با انجام این کار، آدمیت خود را تسلیم می‌کنند، اما این معامله قطعاً ارزشش را دارد.\nمفتّش برای تشریح موضع خود داستان سه وسوسۀ مسیح از کتاب مقدس را بازگو می‌کند، داستانی که از دید او مشکلات ماهوی حیات بشری را، آن‌گونه که تنها یک شعور الهی می‌تواند، مطرح می‌کند. او به تجاهل می‌پرسد می‌توانی تصور کنی که اگر آن سؤالات از دست می‌رفتند، آیا هیچ گروهی از فرزانگان می‌توانستند آن‌ها را باز آفرینند؟\nدر بازگویی مفتّش، شیطان نخست خواستار این است که:\nبه جهان وارد شوی … با وعدۀ آزادی‌ای که انسان‌ها از روی جهالتشان … حتی توان فهم آن را ندارند، از آن می‌ترسند و می‌رمند -زیراکه هیچ‌چیز برای انسان و جامعۀ انسانی تحمل‌ناپذیرتر از آزادی نیست. اما این سنگ‌ها را در این برهوت تفتیده و لم‌یزرع می‌بینی؟ آن‌ها را تبدیل به نان کن و آدمیزاد چون گلّه‌ای گوسفند در پی‌ات خواهد دوید.\nمسیح در پاسخ می‌گوید: «انسان تنها به نان زنده نیست». مفتّش جواب می‌دهد دقیقاً، اما به همین دلیل مسیح می‌بایست وسوسۀ شیطان را می‌پذیرفت. مردم درحقیقت به آنچه بامعناست مشتاق‌اند، اما هرگز نمی‌توانند مطمئن باشند که آنچه واقعاً بامعناست را از بدل‌های آن تشخیص می‌دهند. به همین دلیل است که بی‌دین‌ها را آزار می‌دهند و می‌کوشند تا ملت‌هایی با مذهب متفاوت را به کیش خود در آورده یا بر آن‌ها غلبه کنند، گویی توافقِ جهان‌شمول به‌خودی‌خود اثبات آن است. تنها یک چیز است که هیچ‌کس نمی‌تواند به آن شک کند: قدرت مادی. هنگامی‌که درد شدیدی را متحمل می‌شویم، همین، دست‌کم، تردیدناپذیر است. به عبارت دیگر، جذبۀ مادی‌گراییْ روحانی است! مردم آن را می‌پذیرند چون قطعی است.\nمفتّش مسیح را سرزنش کرده می‌گوید تو، درعوض سعادتمندکردن مردم ازطریق برداشتن بار آزادی از دوششان، آن را سنگین‌تر کرده‌ای! «آیا فراموش کرده بودی که انسان صلح، و حتی مرگ، را به آزادی انتخاب با علم به خیر و شر ترجیح می‌دهد؟ برای آدمی هیچ‌چیز فریبنده‌تر از آزادی وجدان نیست، اما هیچ‌چیز هم سبب رنج بالاتری نیست». مردم خوش دارند خود را آزاد بخوانند، نه اینکه آزاد باشند؛ و بنابراین مفتّش استدلال می‌کند که مسیر درست این است که عدمِ آزادی را آزادی از نوع والاتری بنامیم، همان کاری که البته سوسیالیست‌ها معمولاً انجام می‌دهند.\nبرای سعادت مردم باید تمام شبهات را از میان برد. انسان‌ها خوش ندارند در معرض اطلاعاتی قرار بگیرند که به قول ما امروزی‌ها در تضاد با «روایت» آن‌هاست. هر کاری می‌کنند تا مانع از جای‌گرفتن واقعیت‌های ناخواسته در حوزۀ توجهشان شوند. پیرنگ برادران کارامازوف، درواقع، بر مدار میل ایوان می‌گردد، این میل که نزد خویش اعتراف نکند آرزوی مرگ پدرش را دارد. او، بدون اینکه به خود اجازه دهد تا این مسئله را بفهمد، قتل آرزوشده را امکان‌پذیر می‌سازد. مادامی‌که از اشکالِ بسیار گوناگونِ چیزی که می‌توان آن را شناخت‌شناسی پیشگیرانه نامید درکی نداشته باشیم، نمی‌توانیم فهمِ فرد یا جامعۀ انسانی را شروع کنیم.\nشیطان در قدم بعد مسیح را وسوسه می‌کند که خود را از مکانی بلند پرتاب کند تا خداوند او را با معجزه‌ای نجات دهد و این‌گونه الوهیت خود را اثبات کند، اما مسیح نمی‌پذیرد. علت آن، به‌زعم مفتّش، نشان‌دادن این است که بنای ایمان نباید بر معجزه استوار گردد. همین‌که شخص شاهد معجزه‌ای باشد، چنان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد که شک ناممکن می‌شود، و این یعنی ایمان ناممکن است. ایمان، اگر درست فهمیده شود، شباهتی به دانش علمی یا اثبات ریاضی ندارد، و اصلاً مثل پذیرش قوانین نیوتون یا قضیۀ فیثاغورت نیست. ایمان تنها در جهانی امکان‌پذیر است که در آن عدمِ قطعیت هست زیرا تنها آن‌هنگام است که می‌شود ایمان را آزادانه انتخاب کرد.\nبنا به دلیلی مشابه، انسان باید اخلاقی رفتار کند، اما نه به‌خاطر پاداش، چه در این جهان و چه در آن یکی، بلکه صرفاً به‌این‌دلیل که کار درست همین است. اخلاقی رفتارکردن به قصد کسب پاداش آسمانیْ، مانند پس‌انداز برای بازنشستگی، نیکی را بدل به دوراندیشی می‌کند. مسلماً مسیح معجزاتی داشت، اما اگر به‌خاطر آن‌ها ایمان دارید، آن‌گاه -برخلاف آنچه بسیاری از کلیساها می‌گویند- مسیحی نیستید.\nدرنهایت شیطان به مسیح پادشاهی عالم را پیشنهاد می‌کند که مسیح آن را رد می‌کند اما، به اعتقاد مفتّش، می‌بایست آن را می‌پذیرفت. مفتّش به مسیح می‌گوید تنها راه محافظت از مردم دربرابر شک معجزه، راز (حرفمان را باور کن، ما می‌دانیم) و اقتدار است، و پادشاهی عالم‌گیر ضامن آن است. مفتّش توضیح می‌دهد که تنها معدودی از افراد توان آزادی را دارند، درنتیجه فلسفۀ مسیح بخش بسیار بزرگی از بشریت را محکوم به بدبختی می‌کند. مفتّش با خون‌سردی نتیجه می‌گیرد که، بدین نحو، ما «عمل تو را اصلاح کردیم».\nداستایفسکی، در جن‌زدگان (۱۸۷۱)، با دقت شگفت‌آوری پیش‌بینی می‌کند که اقتدارگرایی در عمل چگونه خواهد بود. او در برادران کارامازوف این سؤال را پیش می‌کشد که اندیشۀ سوسیالیستی آیا حتی در مقام نظریه خوب است؟ انقلابی‌های جن‌زدگان نفرت‌انگیزند اما، برخلاف آن‌ها، مفتّش کاملاً ازخودگذشته است. او می‌داند که به‌خاطر تحریف آموزه‌های مسیح به جهنم خواهد رفت، اما مشتاق است تا این کار را از روی عشق به بشریت انجام دهد. به‌طور خلاصه، او بنا به دلایلی مسیحی به مسیح خیانت می‌کند! درحقیقت، او با فداکردن زندگی جاودانی‌اش از مسیح، که زندگی زمینی‌اش را فدا کرده بود، سبقت می‌گیرد. داستایفسکی تا جای ممکن به این تناقض‌ها شدّت و حدّت می‌بخشد. او با یکپارچگی فکری بی‌مانندش بهترین سوسیالیست ممکن را به تصویر می‌کشد و هم‌زمان، ماهرانه‌تر از تمام سوسیالیست‌های واقعی، برهان‌های سوسیالیسم را می‌شکافد.\nآخرسر آلیوشا با هیجان می‌گوید: «شعر تو در ستایش مسیح است، نه در سرزنش او آن‌طور که منظورت بوده!». با نظر به اینکه تمام استدلال‌ها از جانب مفتّش بوده و مسیح در پاسخ حتی کلامی بر زبان نرانده، چطور چنین چیزی ممکن است؟ از خود بپرسید: پس از شنیدن دلایل مفتّش، آیا انتخاب شما واگذاری تمام اختیاراتتان در عوضِ تضمین سعادت خواهد بود؟ آیا قبول می‌کنید نوعی جانشین عاقل برای والدینتان همه‌چیز را برایتان معین کند و کودکی ابدی باقی بمانید؟ یا اینکه والاتر از صرفِ رضایت هم چیزی وجود دارد؟ من سال‌هاست که این سؤال را از دانشجویانم پرسیده‌ام و هیچ‌کدام راضی به پذیرش معاملۀ شیرین مفتّش نشده‌اند.\nما در جهانی زندگی می‌کنیم که در آن شیوۀ تفکر مفتّش روزبه‌روز جذاب‌تر می‌شود. دانشمندان علوم اجتماعی و فیلسوف‌ها می‌پندارند که افراد صرفاً اشیای مادی پیچیده‌ای هستند و همان‌قدر شگفتی حقیقی از آن‌ها ساخته است که قوانین طبیعت توان تعلیق خود را دارند. روشنفکران، مطمئن‌تر از همیشه نسبت به اینکه راه دستیابی به عدالت و سعادتمندی مردم را می‌دانند، آزادی دیگران را مانعی بر سر راه خوشبختی بشر می‌یابند.\nاز سوی دیگر، به‌عقیدۀ داستایفسکی، آزادی، مسئولیت و امکانِ شگفتیْ معرّف ذات انسان‌اند. این ذاتْ هرآنچه ارزشمند است را ممکن می‌سازد. روح بشر «هنوز چنان کم شناخته‌ شده‌، چنان از نظر علم پوشیده‌، چنان نامعین و رازآلوده‌ است که هیچ طبیب یا داور نهایی‌ای نیست و نمی‌تواند باشد»، تنها انسان‌هایی تکمیل‌نشدنی تحت‌نظر خداوندی که آن‌ها را آزاد آفریده است.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\"\"\n \n\n\n \n \n این مطلب را  گری سال مورسن نوشته و ابتدا در شمارۀ ژانویه ۲۰۲۱ مجلۀ نیوکرایترین با عنوان «Fyodor Dostoevsky: philosopher of freedom» منتشر شده و سپس در وب‌سایت همین مجله نیز بارگزاری شده است. و برای نخستین بار با عنوان «فئودور داستایفسکی: فیلسوف آزادی» در نوزدهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی امیری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ شهریور ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n گری سال مورسن (Gary Saul Morson) استاد دانشگاه نورث‌وسترن و منتقد ادبی آمریکایی است که به‌‍خاطر آثار برجسته‌اش دربارۀ رمان‌نویسان بزرگ روس، لئو تولستوی و فئودور داستایفسکی، شهرت دارد. آخرین کتاب او پول‌خرده‌ها و احساس: اقتصاد چه چیزی می‌تواند از علوم انسانی یاد بگیرد؟ (Cents and Sensibility: What Economics Can Learn From the Humanities) نام دارد.\n \n \n آنچه خواندید در شمارهٔ ۱۹ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ نوزدهم فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n جنبشی هنری و ادبی با تأکید بر الهامات، سوژگی و اولویت فرد [مترجم].\n \n \n 2\n running a gauntlet of thousands of blows: مجازاتی قرون‌وسطایی که فرد خاطی میان دو صف متشکل از سربازان می‌دوید و آن‌ها با چوب او را می‌زدند [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653959.json b/train/540653959.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0e448407086232e78bcf84e08c8abdbaadbf2570 --- /dev/null +++ b/train/540653959.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اسم‌ها به ما چه می‌گويند؟", + "subtitle": "اسم‌ها ماندگارند، اسم‌ها باقی می‌مانند", + "introduction": "در جهانی که معمولاً با ویژگی‌هایی چون تغییر و تجربه‌های گذرا تعریف می‌شود، اسم‌ها یک استثنا محسوب می‌شوند. آن‌ها موجودات سرسختی‌اند که جلوی حرکت بی‌رحمانۀ زمان قد علم می‌کنند. سنمان بالا می‌رود، عنوان شغلی و حتی تابعیتمان عوض می‌شود، اما اسممان همواره با ما باقی می‌ماند. ویکتوریا پرینسویل، نویسنده‌ای که بحث دربارۀ اسم‌گذاری‌ها همیشه جایگاه پررنگی در آثارش داشته است در این نوشتار از جایگاه پر رمزوراز و پیچیدۀ نام‌ها می‌گوید.", + "content": "ویکتوریا پرینسویل، گرانتا — اسم فقط صمیمیت با خود نمی‌آورد، بلکه حد و مرز آن را هم مشخص می‌کند؛ اسم‌ها مرزبندی‌ها را تعیین می‌کنند. من اسم‌هایی دارم که فقط اعضای خانواده‌ام با آن صدایم می‌زنند و در طول زندگی‌ام اسم‌های دیگری هم داشتم که حالا دیگر کنارشان گذاشته‌ام.\nیک زمانی ویکی بودم. البته والدینم، اوایل، آن را با حرف «وای» می‌نوشتند؛ از یک جایی به بعد خودم «وای» را تبدیل کردم به «آی». بعد از دورۀ لیسانس هم کلاً اسم ویکی را گذاشتم کنار. چند سال پیش، اتفاقی، یکی از بچه‌های دانشگاه را دیدم که کسی هم همراهش بود پس خودم را معرفی کردم: من ویکتوریا هستم. دوستم صدایش را پیچ‌وتاب داد و گفت «اوه! برای خودت اسم مستعار انتخاب کردی؟».\nویکتوریا «اسم مستعارم» نبود، اما کاربردش همان بود. پنج سالی می‌شد که بعد از تمام‌شدن دانشگاه دیگر از اسم ویکی برای خودم استفاده نمی‌کردم. ویکتوریا رسمی‌تر است و، خودمانیم، کمتر دوستانه است. درواقع ویکتوریا کمتر خودمانی است، چون وقتی غریبه‌ها ویکی صدایم می‌کنند صمیمیتی در آن هست که حس بدی به من می‌دهد. من و آن هم‌دانشگاهی قدیمی هم‌دانشکده‌ای، هم‌ورودی و هم‌رشته‌ای نیز بودیم و در خوابگاه هم در یک راهرو زندگی می‌کردیم. حتی قبل از ورود به دانشگاه هم یکدیگر را می‌شناختیم، البته با هم رفیق نبودیم. درواقع آن روز، وقتی گفتم ویکتوریا هستم، روی صحبتم با همکارش بود که کنارش ایستاده بود. به‌هرحال، آن موقع فکر کردم هر نوع توضیح اضافه‌ای می‌تواند اوضاع را خراب‌تر کند. یادم نیست چطور آن بحث را جمع کردم، اما حال بدی که از آن اتفاق به من دست داد تا مدتی با من بود.\nآن‌طور که من فهمیدم نامیدن یکدیگر، به‌عنوان تجربه‌ای تعاملی، نه خنثی است و نه محدود. اسم‌ها، در مکالمه‌ای طبیعی، بعد از معارفۀ اولیه دوباره سروکلّه‌شان پیدا می‌شود. اینکه چطور یکدیگر را صدا می‌کنیم نشان می‌دهد که به چه چشمی به همدیگر نگاه می‌کنیم و نشان می‌دهد با هم آشناییم یا نشان می‌دهد برای هم احترام قائلیم. صمیمیت، به‌خودیِ‌خود، موضوع ظریفی است و حد و مرزی که آن را مشخص می‌کند هم می‌تواند بسیار شکننده باشد. پس اسمی که با آن همدیگر را صدا می‌زنیم، که تجسمی است از هر دو مورد (هم خودِ صمیمیت و هم حد و مرز آن)، می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.\nبحث دربارۀ اسم‌گذاری‌ها همیشه در ذهن من جایگاه پررنگی داشته است. یک روز پنجشنبه در صندوق پستی‌ام چشمم افتاد به مجلۀ بریتیش ووگ نسخۀ مه ۲۰۲۱، و اسم تندیوِی نیوتن که روی جلد نوشته شده بود. بعد از نگاهی سرسری، دوباره برگشتم تا املای اسمش را با دقت بخوانم. تصویرش روی جلد زرشکی‌رنگ مجله، با آن وقار و پاهایی که روی هم انداخته بود، گویی تصدیق می‌کرد که داریم وارد قلمرو او می‌شویم: «تندیوِی نیوتن: تولد دوبارۀ چهره‌ای شناخته‌شده».\nوقتی فهمیدم که اسم اصلی‌اش تندیوِی است و نه تَندی، که همیشه در تیتراژها نوشته می‌شد، مثل این بود که تکه‌ای از یک پازل در ذهنم سُر خورد و سر جای خودش قرار گرفت. خیلی وقت بود که اسم «تندی» فکرم را درگیر کرده بود، چون نه با رگ و ریشۀ آفریقایی او جور درمی‌آمد نه با رگۀ اروپایی‌اش. در مصاحبه‌ای که در مجله از او چاپ شده بود گفته بود که اسمش همیشه اشتباه نوشته می‌شده چون نامش، در اولین تیتراژ، «به‌خاطر سهل‌انگاری» بدون حرف «دابلیو» نوشته شده است. مصاحبه‌کننده نیوتن را در بچگی به‌عنوان کودکی توصیف می‌کند که «حرف دابلیوی اسمش از قلم افتاده، دیده و شنیده نمی‌شود، به این امید واهی که کمتر احساس متفاوت‌بودن کند».\nدر داستان او، پژواک ضعیف تجربه‌ای را شنیدم که برای خودم هم بسیار آشنا بود. اینکه یک عمر بشنوی مردمی که اسم‌های سختی مثل آگیلِرا را به‌خوبی تلفظ می‌کنند اسم‌های آسیایی و آفریقایی را لِه‌ولَوَرده بیان می‌کنند و با روش‌های مخفی و رمزگذاری‌شده به آدم می‌فهمانند که ما دو جور اسم غیرمعمول داریم: یکی آن‌هایی که می‌شد همان‌طور که باید تلفظشان کرد و دوم اسم‌هایی که ترجیح دادیم تلفظشان را «اصلاح» کنیم. اولش خیال می‌کنی می‌دانی این احساسات بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شوند، ولی درواقع این معیارها همیشه هم آن‌چنان که به‌ نظر می‌رسند روشن نیستند.بیونگ چول هان در کتاب ازبین‌رفتن آیین‌ها۱ می‌گوید «ادراک نمادین۲، از نوع بازشناسی۳، به‌ معنای ادراکِ امری ثابت است». در جهانی که معمولاً با ویژگی‌هایی چون تغییر و تجربه‌های گذرا  تعریف می‌شود، اسم‌ها یک استثنا محسوب می‌شوند. آن‌ها موجودات سرسختی‌اند که جلوی حرکت بی‌رحمانۀ زمان قد علم می‌کنند. سنمان بالا می‌رود، عنوان شغلی و حتی تابعیتمان عوض می‌شود، اما اسممان همواره با ما باقی می‌ماند، چیزی که با حرکت مداوم زندگی در تضاد است. برای هر کودکی که پا به جهان می‌گذارد اسمی انتخاب می‌کنیم تا او را از دیگران متمایز کنیم و به این ترتیب برایش، به‌عنوان موجودیتی تغییرناپذیر، جایگاهی در دنیا مشخص کنیم. بخشی از این تمایز در سراسر مسیر زندگی همراه اوست. اسم‌ها ماندگارند، اسم‌ها باقی می‌مانند.\nاسم‌ها کارکردهایی دارند، اولینش این است که اسم کلمه‌ای است که با آن ما را مخاطب قرار می‌دهند. وجود ما تاحدی با بازشناسی دیگران معنا پیدا می‌کند و این موضوع تجربۀ اسم‌گذاری را به اقدامی مشارکتی تبدیل می‌کند. در بعضی از خانواده‌های غرب آفریقا، ازجمله خانوادۀ من، ممکن است اسم کودکی را از روی اسم یکی از خویشاوندانش انتخاب کنند تا میراث منحصر‌به‌فرد خانوادگی او را گرامی بدارند. آن‌طور که به من گفته‌اند، وقتی بچه بودم در برابر هر اسم مستعاری یا حتی صدای اسم واقعی خودم مقاومت به خرج می‌دادم. با هر اسمی صدایم می‌زدند جواب نمی‌دادم. اولین کلمه‌ای که به زبان آوردم اسم حیوان خانگی یکی از اجدادم بود. مادرم دوباره آن اسم را تکرار کرده و از من پرسیده که آیا این همان اسمی است که دلم می‌خواهد من را با آن صدا بزنند؟ ظاهراً جوابش را با یک لبخند داده‌ام. سی سالم شده، اما هنوز هم وقتی به این اسم صدایم می‌کنند بی‌اختیار لبخند می‌زنم.\n                                                                                           •••\nتغییر نام همیشه هم بی‌دردسر نیست. چه معنی می‌دهد اسم کسی را در جامعه، بدون موافقت خودش یا حتی اطلاع قبلی، تغییر دهند؟ مثلاً تندیوِی را بکنند تندی فقط به این خاطر که پذیرفتنی‌تر است؟ وقتی دیگران نام کسی را، از روی ناتوانیِ ناشی از تنبلی یا جهلِ ناشی از راحت‌طلبی، تغییر می‌دهند درواقع آن فرد با زبانِ بی‌فکرِ غریبه‌ها تغییر داده شده و شاید خطابودنِ این امر را هم بتوان در همین مسئله جست‌وجو کرد.\nبازشناسی یک نام برای خیلی‌ها کارکردی نمادین دارد. وقتی اسمی را که می‌شنوی می‌شناسی‌، می‌دانی که باید انتظار چه چیزی را بکشی. علاوه‌برآن، بازشناسی یک اسم غالباً با خودش صمیمیت به همراه می‌آورد.\nمنظورم همان لحظه نیست، بلکه تاریخچۀ زندگی یک فرد است. اسم هر شخص اساساً نوعی خاطره هم به حساب می‌آید و بازتابی است از لحظه‌ای صمیمی و تاریخی، لحظه‌ای که در آن نمادی به فرد عطا کرده‌اند که به‌واسطه‌اش می‌تواند این جهان را خانۀ خودش بداند، و این یعنی نام‌گذاری به‌مثابۀ بازشناسی.\nگاهی غریبه‌ای، فقط به این دلیل که از تلفظ اسمی عاجز است، تصمیم می‌گیرد صاحب آن اسم را از فهرست خط بزند؛ در داستان تندیوِی نیوتن، این غریبه می‌تواند راهبۀ مدرسه‌ای که او در آن درس می‌خوانده باشد یا شاید هم مدیر مدرسه که دارد جوایز را بین دانش‌آموزان تقسیم می‌کند. می‌توان گفت، در این حالت، جایگزین‌کردن اسم درواقع به‌ معنای تنظیم مجدد روابط قدرت است. او با این کار، به‌ معنای واقعی کلمه، توازن قدرت را برای صاحب آن اسم و موقعیت تغییر می‌دهد و نه‌تنها به او، بلکه به تمام حاضران اعلام می‌کند که آن شخص هرگز آن چیزی که خودش فکر می‌کرده نبوده است، چون من این‌طور تصمیم گرفته‌ام. در دنیای امروز، که بر سرِ هر چیزی می‌توان بحث کرد، در مورد اسم‌ها قضیه از این قرار است که آیا گوینده خوش دارد تصمیم بگیرد اختیار جسمتان را به شما بدهد یا خیر۴.\n                                                                                          •••\nمحمد علی ، که با نام کاسیوس کلِی به دنیا آمده بود، اعلام کرد که نام اولیه‌اش «اسم بردگانی» است و به‌این‌ترتیب آن را کنار گذاشت. «من این اسم را انتخاب نکرده‌ام و آن را نمی‌خواهم». علی فقط با اسم کلِی مخالف نبود، بلکه با چیزی که این اسم نشان می‌داد مخالف بود: اینکه اجدادش برده بودند و همچنین میراث مربوط به این بردگی. اسمی که او برای خودش برگزید به معنای «محبوب خداوند» است. او، با انتخاب این اسم برای خودش، اجازه داد تا ایمانش تاریخچه، خاطره و صمیمیت اسمش را تعیین کند. او اسمی را که میراث اجداد سیاه‌پوستش بود کنار گذاشت و نامی را برای خودش انتخاب کرد که چیزی در خود داشت که می‌شد به همان اجداد سیاه‌پوست نیز اعطا شود.\nنمی‌توانم از فکر تندیوِی نیوتن بیرون بیایم. وقتی او اسمش را مجدداً عوض کرد، کارش فراتر از یک اصلاح نام بود، او با این کار به اسمی بازگشته بود که منعکس‌کنندۀ اصل و نسب خانوادگی‌اش بود. هرچند زندگی دو نفری که نام بردیم متفاوت‌تر از این نمی‌توانست باشد، اما هر دوی آن‌ها باید نام خود را، و به‌تبع آن هویت خود را، از جامعۀ بی‌تفاوت اما مدعی و انگلیسی‌زبان بازپس بگیرند، جامعه‌ای که نامی را به آن‌ها تحمیل کرده بود، آن‌هم نه با هدف به‌رسمیت‌شناختن بلکه با هدف نادیده‌گرفتن آن‌ها. اسمی که به کسی تحمیل می‌شود مدام به او یادآوری می‌کند که از خودش اختیار و عاملیتی ندارد. وقتی نام شما پیوسته به‌وسیلۀ دیگران بازنویسی می‌شود یا از ابتدا انتخاب شده تا یادآور بردگی گذشتگان شما باشد ذاتاً نخواستنی است. دراین‌صورت، اسمتان پیوسته یادآور چیزی یا کسی دیگر است. و چقدر جالب است که تندیوِی و محمد، هر دو، معنای «محبوب» می‌دهند. کمتر واژه‌ای است که این‌چنین مؤثر دو ویژگیِ عشق و به رسمیت‌ شناخته‌شدن را با هم به تصویر بکشد. «محبوب» دلالت دارد بر دیده‌شدن از سوی فردی دیگر، کسی که هم شما را می‌بیند و هم دوستتان دارد، به‌خاطر آنچه هستید.\nچند وقت پیش، ناخواسته، در شرایطی قرار گرفتم که باید موضوعی را به‌دقت بررسی می‌کردم. آن زمان والدینم داشتند از هم جدا می‌شدند. با دقتِ بسیار شروع کردم به تعمق دربارۀ هویت خودم و به این فکر می‌کردم که چه تصمیمی باید دربارۀ نام خانوادگی‌ام بگیرم. نام خانوادگی فعلی‌ام روی جلد اولین رمانم درج شده بود و رسماً اسم حرفه‌ای‌ام به شمار می‌رفت. می‌توانید آن را اول همین نوشته هم ببینید. این نام خانوادگی پدرم است، کسی که نمی‌توانم حتی تصور کنم دوباره چشمم به چشمش بیفتد، مگر برای تأیید جنازه‌اش در سردخانه. اما این اسم، ورای پایان زودرس رابطۀ من و پدرم، به کار خودش ادامه می‌دهد.\nاسم پرینسویل نیز برای خودش تاریخچه‌ای دارد که من به‌تازگی ابعاد پنهان آن را کشف کرده‌ام. پرینسویل‌ها از نوادگان سلسلۀ آماچری هستند که، چند قرن پیش، پادشاهی کالاباری را پایه‌گذاری کردند. کالاباری زمانی دولت سنتی و ثروتمندی در آفریقای غربی به شمار می‌رفت و بعدها در کشور نیجریه ادغام شد و امروزه چیزی بین ۲۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار نفر به زبان بومی آن صحبت می‌کنند که من جزء آن‌ها نیستم، اما والدینم، هر دو، به آن زبان صحبت می‌کنند. زبان اجدادی من زبان نادری است و تاریخش هم کمتر شناخته شده است. این‌بار هم، مثل کاری که در زمان نوشتن کتاب در عمارت گل‌ها۵  انجام داده بودم، تاریخ را مطالعه کردم تا درباره‌اش بنویسم و به تعداد بیشتری از آدم‌ها معرفی‌اش کنم. علاوه‌براین، دربارۀ آن زبان هم چیزهایی یاد گرفتم. به‌راستی اسم‌ها به ما چه می‌گویند؟اولین رمانم، در عمارت گل‌ها، تاریخ غیرمستند بردگان شرق آفریقا در دربار پادشاهی قاجار در ایرانِ قرن نوزدهم را روایت می‌کند. در عکس‌هایی که ناصرالدین شاه گرفته، به‌عنوان بخشی از تاریخ فراموش‌شدۀ ایران، مردان جوانی از حبشه را می‌توان دید با لباس‌هایی نفیس و چهره‌هایی رنگ‌پریده که مشغول نگهداری از فرزندان اربابانِ قاجار خود هستند. وقتی این عکس‌ها را دیدم، متوجه شدم که دلم می‌خواهد داستان این بردگان حبشی را روایت کنم تا برایشان مرثیه‌ای سروده باشم، تا فراتر از نگاه غارتگرانه با سکوت غم‌بارشان مواجه شده باشم. در عمارت گل‌ها  اثری داستانی‌تاریخی است، اما نوشتنش به‌نظر غیرممکن می‌آمد تا اینکه جمیله حبشی را پیدا کردم. جمیله شخصیتی واقعی است که در آن دوره زندگی می‌کرده و گزارش کوتاه اول‌شخصی دربارۀ خودش نوشته است. این گزارش تنها نوشتۀ دردسترس و اول‌شخصی است که به‌قلم برده‌ای حبشی در ایران نوشته شده است؛ اطلاعات زیادی از آن دوران به دست نمی‌دهد، اما مواردی را مثل نام او، اینکه اجدادش از کجا به ایران آمده‌اند و او در این مدت کجا زندگی می‌کرده است شامل می‌شود. من داستانی را در افکار او یافتم. به‌این‌ترتیب، جمیله تبدیل شد به شخصیت اصلی رمان من. اسم شخصیت را مطابق اسم واقعی‌اش جمیله حبشی گذاشتم تا هم یاد او را زنده نگه دارم و هم رمانم را غنی‌تر کنم و به آن اندک اطلاعات تاریخی رنگ و بوی انسانی ببخشم.\nاما تقریباً مطمئنم که جمیله حبشی هم، مثل کاسیوس کلِی، نام بردگانیِ آن زن بوده است. اینکه تا چه میزان به جمیلۀ واقعی افتخار می‌کردم یا بردگی او را تصدیق می‌کردم موضوعی بود که در مورد سایر شخصیت‌های داستان هم بارها و بارها با آن مواجه شدم. اَبیمَلِک -دوست جمیله و یکی از خواجگان دربار و مشاور شاهزاده‌ای که جمیله کنیز اوست- تأکید می‌کند اینکه به او اجازه داده‌اند اسم اصلی‌اش را حفظ کند امتیازی محسوب می‌شود. ابیملک نامی یهودی‌مسیحی است، حال‌ آنکه ایران در سال ۱۸۹۵ و در زمان وقوع این داستان کشوری اسلامی بود. درواقع، آن‌ها هر اسم جدیدی را هم روی برده نمی‌گذاشتند و برای این کار از اسم‌های اسلامی یا ایرانی استفاده می‌کردند. اتفاقی که برای نام ابیملک افتاد درکل به‌ نظرم از ارزش انسانی بالایی برخوردار بود، هرچند که از زشتیِ اقدامات پنهان و آشکاری که در دربار قاجار و در خرید و فروش بردگان آفریقایی انجام می‌شد و اختیار و عاملیت بردگان را از ایشان سلب می‌کرد چیزی کم نمی‌کرد. اما همچنان معتقدم که نام‌گذاری مسئلۀ مهمی است و بی‌نهایت ارزشمند است اگر بتوانی اسمی که با عشق برایت انتخاب شده را نگه‌داری و با اسمی که نماد بردگی است جایگزین نشود.\nگشت‌وگذار در تاریخچۀ زندگی حبشی‌ها انگیزه‌ای شد تا در تاریخچۀ زندگی و نام خانوادگی خودم هم دست به کاوش بزنم. چیزهایی که با قاطعیت می‌توانیم بگوییم مالکشان هستیم، معمولاً، همان چیزهایی هستند که در فهمیدنشان کُندیم، مثلاً خودِ من، در سه دهۀ اول زندگی، به ریشه‌های نام خانوادگی‌ام یا خانوادۀ گسترده‌ای که تحت این نام تعریف می‌شدند توجه چندانی نداشتم. من، به‌واسطۀ زندگی در قاره‌ای دیگر، از خانوادۀ گسترده‌ام جدا افتاده بودم و چون شناخت کافی از زبانشان نداشتم، چیز زیادی هم از آن‌ها نمی‌دانستم. پس در همان شروع تحقیقاتم مردد شدم و احساس کردم نمی‌توانم خودم را یکی از آن‌ها بدانم.\nلااقل، طبق متون دانشگاهی زبان انگلیسی، چهارمین پادشاه سلسلۀ آماچری، فرزند شاه کاریبو آماچری سوم، اولین کسی است که پرینسویل نامیده شده است. شاه اَبی آماچری چهارم، برخلاف پادشاهان قبلی و به‌ویژه برخلاف پدرش، نمادی از عدم‌ثبات بود. علی‌رغم مرگ پدرش در آوریل ۱۸۶۳، او به‌طور خودکار جانشین پدر نشد. تنش‌های سیاسی در آن زمان بالا گرفته بود و، درنتیجۀ این تنش‌ها، خاندان رقیب فرد دیگری را برای جانشینی پادشاه پیشنهاد کرد. در پی این اقدام، هر دو خاندان نیروهایشان را برای نبرد با نیروهای منطقۀ اوکارکی آماده کردند که، درنهایت، به جنگ اوکارکی سال ۱۸۶۳ انجامید. در مطالعاتم متوجه شدم که چگونه مردم با قایق‌های جنگی با هم نبرد می‌کردند. قبلاً از مادرم شنیده بودم که پرینسویل‌ها در گذشته ماهیگیر بوده‌اند. آماچری سوم کسی بود که توانست، طی پنجاه سال تلاش، تنها قایق‌خانه‌ای را که به او ارث رسیده بود گسترش دهد و تبدیلش کند به مجموعه‌ای از ثروتمندترین قایق‌خانه‌های آن زمان. اما پسرش، که طبق مستندات اولین پرینسویل محسوب می‌شود، کسی بود که شهر بوگوما را در سال ۱۸۸۴ بنا نهاد، شهری که پدر و مادرم هر دو در آن متولدشده‌اند. یکی از والدینم متولد این سمت رودخانه و دیگری متولد آن سمت رودخانه است، برای همین است که عشق به آب در خون من و اجدادم جریان دارد.\n شاید این همان چیزی است که با شناخت نیاکان کسی دستگیرمان می‌شود. محمدعلی نام قبلی‌اش، یعنی کاسیوس کلِی، را به تاریخ سپرد، اما دودمان و اصل و نسبی که بتوان آن را دنبال کرد احتمالاً به این کار می‌آید که نوعی ثبات به‌دنبال می‌آورد و حسی از تغییرناپذیری را به واقعیت فعلیِ شخص اضافه می‌کند. این مسئله گاهی، حتی زمانی که فرد صراحتاً نامش را تغییر نداده است، به‌طور غیرمنتظره‌ای ضرورت پیدا می‌کند. اسم شما، به روش‌هایی که انتظار ش را ندارید، می‌تواند شما را در جایگاه خاصی قرار دهد یا از جایگاهی که در آن هستید خارج کند. اسم‌گذاشتن بر روی کسی، بیش از هر کار دیگری، می‌تواند او را پیوند دهد به خودی بیرونی که در طول زمان پایدار است. با درنظرگرفتن این نکته، وقتی با روایت‌هایی مواجه می‌شوید که دیگران با پیش‌فرض‌ها و پیش‌بینی‌های خودشان از کسی دارند، احتمالاً این اصل و نسب آن شخص است که، به‌عنوان ریشه‌های او، شناختی کلی از او به شما می‌دهد.\nچند هفته پیش یکی از خوانندگانی که تازه رمان در عمارت گل‌ها را خوانده بود حرفی به من زد که با شنیدنش برای لحظاتی احساس بی‌ریشه‌بودن کردم. او گفت در ابتدا حس خوبی نداشتم از اینکه می‌دیدم نویسنده‌ای سفیدپوست دربارۀ آفریقایی‌های خاورمیانه نوشته است. خوشبختانه در ادامه گفت با جست‌وجو در شبکه‌های اجتماعی متوجه شده است که من، برخلاف اسم ظاهراً انگلیسی‌ام، اصلاً سفیدپوست نیستم. این جاخوردن اولیۀ مخاطبان کتاب شروع مبحث عمیقی بود که دنباله‌اش به مسائلی بسیار فراتر از اسم‌های ما کشیده می‌شد، اما موضوع کلی‌اش همان بود. تا پیش از آن، چندان به این موضوع فکر نکرده بودم. به‌عنوان کسی که در انگلستان بزرگ شده‌ام می‌دانستم که نژادپرستی در اینجا حقیقتی است که کسی جرئت صحبت‌کردن درباره‌اش را ندارد.علاوه‌برآن، متفاوت‌بودن هم موضوعی بود که زمینه را برای طردشدنم آماده می‌کرد. در مدرسه‌های خصوصی‌ای که در آن‌ها تحصیل می‌کردم، اکثر بچه‌ها سفیدپوست بودند و غیرسفیدپوست‌ها هم، با تکیه بر ریشۀ مشترک گُجَراتی‌شان، قدرت مشترکی یافته بودند. من، در چنین فضایی، امنیت را در نجابت و خودمانی‌بودن یافتم و این کار مثل این بود که خودم را سمباده زده باشم تا تفاوت‌های ذاتی‌ام با آن‌ها را از بین ببرم. این کار سبب می‌شد فردی معمولی و کسل‌کننده به نظر برسم که می‌شد به‌راحتی فراموشش کرد. به‌این‌ترتیب فهمیدم که انسان تا چه حد می‌تواند تنها بماند. درست مثل اسمم، هیکل لاغر و موهای بلند و مشکی‌ام، چه در حالت بافته و چه در حالت مجعد یا صاف، نیز سبب شد بیش‌ازپیش خودم را میان نشانه‌های هویتیِ ساده و محجوبی مخفی کنم که باعث می‌شدند در نگاه دیگران چندان جذاب نباشم و معمولی به نظر برسم، و ماجرا به همین منوال ادامه پیدا کرد. امروز هم که سیاست‌های عصر اصالت۶ تلاش می‌کنند بدن زنان سیاه‌پوست را از قید معیارهای کمال اروپایی‌محور آزاد کند، نام‌های ما همچنان از این تلاش‌ها جدا مانده‌اند. جدامانده‌اند تا همچنان زیر یوغ باورهای پذیرفته‌شدۀ پیشینی باقی بمانند که بر طراحی آن‌ها تأثیر گذاشته است. مشاهداتم در زندگی هرگز مرا رها نمی‌کند. نوشته‌هایم در این کتاب حول محور تجربه‌های دور از وطن می‌گردد، بنابراین بعید به‌نظر می‌رسید که اسمم بتواند مدت زیادی اصل و ریشه‌ام را مخفی نگه دارد. اما این اتفاق افتاد و، هرچند عکس چهره‌ام پشت جلد کتاب است، خیلی از خوانندگانی که کتاب را به‌صورت اینترنتی خریدند دچار همان سوءتفاهمی می‌شدند که آن خواننده گرفتارش شده بود. ظاهراً این تناقض آزاردهنده قرار نیست دست از سرم بردارد. هرچند پرینسویل نامی است که، برای یک گوش ناآگاه، نامی انگلیسی یا حتی آنگلوساکسون می‌نماید، اما درعین‌حال بارزترین نشانه برای آفریقایی‌الاصل بودن من است.\nداشتن اسمی که هم به تبارم اشاره می‌کند و هم ذهن‌ها را از آن دور می‌کند، اسمی که هم نام سلسله‌ای آفریقایی است و هم سابقۀ آفریقایی‌ام را پاک می‌کند، مثل داشتن هم‌زمان مشکل و راه‌حل است. این مسئله، خواه ناخواه، نمادی است از تجربۀ دوفرهنگی‌بودن، تجربه‌ای که دوستان آفریقایی و آسیایی من به‌خوبی با آن آشنایی دارند، اینکه، همچون نام من، جلوی چشم باشی اما پنهان بمانی. در انگلستان اواخر سدۀ بیستم و [اوایل] سدۀ بیست‌ویکم، که در آن پذیرش نژادهای دیگر کمتر از پذیرش بنی‌اسرائیل در مصر بود۷، مخفی‌شدن جلوی چشم دیگران به این معنی بود که باید از دید والدین و جامعه، که خودشان را در این موضوع مرجع می‌دانستند، به‌طور کامل شبیه این یا آن چیز مشخص دیده می‌شدی. خوب که نگاه کنیم، تضاد فرهنگی شبیه به ماجرای نام‌گذاری است. در بیشتر موارد، شخص موردنظر در نام‌گذاری خودش حداکثر نقشی منفعلانه ایفا می‌کند.\nاسم‌های ما، و خودهای ما، قبل از هر چیز کارکرد اجتماعی دارند، چراکه بازتابشان به خود ما برمی‌گردد.\nبه‌عنوان کسی که در انگلستان متولد و بزرگ شده بودم، نام خانوادگی‌ام از معنای تاریخی‌اش فاصله گرفته بود، همیشه به‌نظر کمی بدشکل می‌آمد و برایم آزاردهنده بود که، در طول زندگی‌ام، دیگران پی‌درپی آن را به شکل‌های مختلفی تغییر می‌دادند. تغییر نام پرینسویل تقریباً همیشه آخرش به همان پرینسویل ختم می‌شود، هرچند گاهی هم با شکل‌های تازه‌تری از آن مواجه می‌شوم. یکی از تغییرشکل‌های عجیبی که گاهی به اسمم می‌دهند این است که آن را به‌شکل پرینکاویل بیان می‌کنند و این اتفاق هنوز هم می‌افتد. اما من، در مقایسه با دیگر دوستانِ دوفرهنگی‌ام که والدینشان متولد خارج انگلستان بودند و اسم کوچک بچه‌هایشان را متناسب با تاریخچۀ خانوادگی‌شان انتخاب کرده بودند، تجربه‌ای که از تلفظ اشتباه اسمم به‌وسیلۀ دیگران داشتم، هرچند آزاردهنده بود، اما معمولاً دردسرساز نمی‌شد. تااینکه یک‌بار شورای محلی مرتکب این اشتباه شد و آنجا بود که دسترسی من به تمام خدمات محلی قطع شد. اینکه رسماً اشتباه خطابت کنند موضوع پریشان‌کننده‌ای است. این اتفاق هم جنبۀ شخصی ندارد و هم می‌شود گفت دارد و چیزی بین نادیده‌گرفته‌شدن و با کس دیگری جایگزین شدن است. اسم کوچک من ویکتوریاست، قسمت دوم اسمم هم انگلیسی است و مثل خواهر و برادرهایم حرف اول اسم من هم با حرف اول اسم پدرمان یکی است. قسمت سوم اسم من اسمی کالاباری است، اسمی که فقط مادرم من را با آن صدا می‌زند. این اسم را به‌ندرت به کسی گفته‌ام و از این به بعد هم قصد ندارم این کار را انجام دهم.\nمن با تندیوی نیوتن، به‌خاطر اینکه اسم پرمعنی‌اش را به‌شکلی تحقیرآمیز بیان می‌کنند، احساس هم‌دلی می‌کنم. من قسمت سوم اسمم را به کسی نگفتم تا گرفتار سرنوشت مشابهی نشود. قسمت سوم اسمم را فقط آن‌هایی می‌دانند که به زبان کالاباری صحبت می‌کنند و من با شنیدن این اسم، بسیار بیشتر از شنیدن اسم ویکتوریا، احساس می‌کنم در خانه هستم. این خانه کجاست؟ راستش جایی میان صدای مادرم.\nاز وقتی مصاحبۀ تندیوی نیوتن را خواندم احساس می‌کنم چیزی در رفتارم تغییر کرده است. پیش از آن، در گفت‌وگوهای جمعی، مکالمات اینترنتی و صحبت با غریبه‌ها، ادب به من حکم می‌کرد وقتی می‌خواهم شخصی با اسمی نامتعارف را مورد خطاب قرار دهم پیشاپیش از او عذرخواهی کنم. این کار به نظرم نوعی به رسمیت شناختن بود و فکر می‌کردم حداقل کاری که در این شرایط باید بکنم این است که محدودیت‌های خودم در خواندن آن اسم را به او اعلام کنم و برداشتی را که از آن اسم کرده‌ام به او بگویم. اما بعد از خواندن آن مصاحبه روش کارم را تغییر داده‌ام. حالا وقتی اسم کسی را صدا می‌زنم مکث می‌کنم و از او می‌خواهم که اگر اشتباه گفته‌ام، اصلاحش کند. البته در دنیای پرسروصدا و فناورانۀ امروز انجام این کار خیلی هم ساده نیست. در دنیایی که تغییرات با سرعتی سرسام‌آور از هر سو در جریان است، جا دارد بیشتر روی این مکثی که برای شنیدن و تأییدگرفتن انجام می‌دهم کار کنم. شاید بهترین روش برای آشنایی با نام فردی دیگر این باشد که، مثل آنچه دربارۀ اسم تندیوی نیوتن رخ داد، آن را از زبان خودش، با صدای خودش و به شیوۀ خودش بشنویم.\n                                                                                            •••\nهفتۀ گذشته از روی عکسی در اینستاگرام متوجه شدم یکی از دوستان عزیزم رمانم را خوانده است. دوستم در حال حاضر در زادگاهش سنگاپور زندگی می‌کند. وقتی در سال‌های اول تحصیلمان در آکسفورد برای اولین‌بار او را دیدم، از من خواست که «زی» صدایش کنم. با بی‌خیالی گفت «هیچ‌کس تابه‌حال نتوانسته اسم اصلی‌ام را درست تلفظ کند». این حرفش تا مدتی ذهنم را به خود مشغول کرد.\nبه تندیوی که فکر می‌کنم چهره‌ام در هم می‌رود.\nچهار سال پیش، آن دوستم را برای اولین‌بار در کشور خودش، سنگاپور، ملاقات کردم. وارد رستورانی شدم و اسمم را به مسئول رزرو میزها اعلام کردم.\nپیش‌خدمت در جواب گفت «اوه بله، شما مهمانِ ژی هستید. میزتان آنجاست. او منتظرتان است». لحظه‌ای خشکم زد. سرم را به نشانۀ تأیید حرکت دادم، چون نمی‌توانستم صحبت کنم.\nوقتی سرانجام رسیدم سر میز دوستم که تقریباً پنج سالی می‌شد ندیده بودمش، به تلفظ درست اسمش فکر می‌کردم، ژی. آن روز نه‌تنها برای اولین‌بار بعد از مدت‌ها می‌دیدمش، بلکه این اولین‌باری بود که تلفظ درست اسمش را می‌شنیدم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را ویکتوریا پرینسویل نوشته در تاریخ ۷ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «What’s in a Name?» در وب‌سایت گرانتا منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «اسم‌ها به ما چه می‌گویند؟»در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی ترجمه و منتشر شده است. با ترجمۀ بابک حافظی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.•• ویکتوریا پرینسویل (Victoria Princewill) نویسنده‌ای انگلیسی است که رمان‌های تاریخی می‌نویسد. اولین رمان او، در عمارت گل‌ها، در سال ۲۰۲۱ منتشر شده است.•••بخش کوتاهی از این متن حذف شده است.\n [۱] The Disappearance of Rituals [۲] symbolic perception [۳] recognition [۴] برای درک بهتر این بخش از متن، آشنایی مختصری با زندگی تندیوِی نیوتن ضروری است. او از پدری انگلیسی و مادری آفریقایی در انگلستان متولد شد و، ازآنجاکه آن‌ها تنها خانوادۀ سیاه‌پوست در منطقۀ سکونتشان بودند، از همان کودکی تبعیض زیادی را تجربه کرد. مثلاً در مدرسه‌شان که به‌وسیلۀ راهبه‌ها اداره می‌شد یک‌بار، موقع عکس دسته‌جمعی، یکی از راهبه‌ها به او اجازه نداد حضور داشته باشد. او در نوجوانی وارد حرفۀ بازیگری شد و در آنجا مورد سوءاستفادۀ جنسی قرار گرفت و همچنین، در تیتراژ اولین کارش، اسم او را به‌جای تندیوِی، با حذف حرف دابلیو، به‌صورت تندی نوشتند و در سینما به همان نام معروف شد. او بعدها ماجرای سوءاستفاده‌ای را که از او شده بود افشا کرد و، در ادامه، به یکی از کنشگران شناخته‌شدۀ حقوق زنان، به‌ویژه زنان سیاه‌پوست، تبدیل شد. او به‌عنوان اولین گام در احقاق حقوق ازدست‌رفته‌اش اعلام کرد که اولین چیزی که تصمیم دارد پس بگیرد اسمش است. از شناخته‌شده‌ترین فعالیت‌های حرفه‌ای او می‌توان به ایفای نقش در سریال «وِست‌وُرد» اشاره کرد [مترجم]. [۵] In the Palace of Flowers [۶] Authenticity: اصالت یعنی فرد تلاش کند خودش باشد و مطابق باورها و ویژگی‌های شخصیتی خودش رفتار کند و به‌خاطر هم‌رنگی با دیگران، ظاهر و رفتار خودش را شبیه آن‌ها نکند [مترجم]. [۷] Less passing than Passover : عبور (passing) نام رمانی است از نلا لارسن، دربارۀ زن دورگه‌ای در دهۀ ۱۹۲۰ که پوستش خیلی تیره نیست و با آرایش‌کردن خودش را به‌عنوان زنی سفیدپوست جا می‌زند تا در جامعۀ سفیدپوستان پذیرفته شود. عنوان passing به عبور از سختی‌های اختلاف نژادی اشاره دارد و همچنین به معنای پذیرفته‌شدن (pass شدن) عضوی از یک نژاد در بین اعضای نژادی دیگر است. Passover هم در لغت به معنای عبورکردن است و اشاره دارد به عید پِسَح که، در آن، یهودیان بابت آزادی قوم بنی‌اسرائیل از ستم مصریان به دست حضرت موسی (ع) و عبور از سرزمین مصر جشن می‌گیرند. در سال ۲۰۲۱ فیلمی بر اساس رمان عبور به همین نام با کارگردانی ربکا هال ساخته شده است [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653960.json b/train/540653960.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..05c32a39f8f85bb5a37849d312776a23997070b5 --- /dev/null +++ b/train/540653960.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برای بچه‌ها به‌جای تبلت بیلچه بخرید", + "subtitle": "یادگیری کودکان وقتی به بهترین شکل اتفاق می‌افتد که با بدن خود درگیر جهان خارج شوند", + "introduction": "«یادگیری شخصی» شیوه‌ای از آموزش است که این روزها بین طرفداران تکنولوژی محبوبیت زیادی دارد. آن‌ها می‌گویند برای بچه‌ها رایانه‌ای شخصی تهیه کنید و رهایشان کنید در اینترنت تا هر چه خودشان می‌‌خواهند و هر طور که خودشان دوست دارند بیاموزند. اما پشت این شیوۀ آموزش خطای فلسفی بزرگی نهفته است: اینکه همه‌چیز را می‌شود با چشم آموخت. در حالی که مرلوپونتی به ما آموخته است ما نه‌فقط با چشم، بلکه با تمام بدنمان می‌آموزیم.", + "content": "نیکولاس تامپیو، ایان — در مزرعه‌ای که برای آخر هفته به آنجا رفته‌ایم، خروس می‌خواند و خانوادۀ من با صدایش بیدار می‌شوند. هوا بسیار پرطراوت است و ستارگان پیش از برآمدن خورشید از پشت تپه در آسمان سوسو می‌زنند. به انبار علوفه می‌رویم که در آن اسب‌ها، گاوها، مرغ‌ها، خوک‌ها، سگ‌ها و گربه‌ها انتظارمان را می‌کشند. سطل‌های آب را می‌شوییم و دوباره پر می‌کنیم و به گاوها و اسب‌ها کاه و یونجه می‌دهیم. بچه‌ها برای صبحانه تخم‌مرغ جمع می‌کنند.\nباد با خود بوی بهار و پایان زمستان را می‌آورد. وقتی از چاله‌های آب رد می‌شویم گِل به چکمه‌هایمان می‌چسبد. وقتی وارد طویله می‌شویم خوک‌ها به ما می‌خورند؛ وقتی به گوسفندها نگاه می‌کنیم دور هم یک گوشه جمع می‌شوند. یاد می‌گیریم که تخم‌مرغ‌ها و گوشتی که در شهر می‌خوریم از کجا می‌آیند، و چطور انبارهای علوفه را در قرن نوزدهم با چوب می‌ساختند و نه با تیرهای آهنی. بوی انبار علوفه را استشمام می‌کنیم، بافت چوبی نردبان را لمس می‌کنیم، حسِ در دست گرفتن بیل، لرزشی که با صدای خرخر خوک‌ها ایجاد می‌شود، مزۀ تخم‌مرغ تازه، و مصاحبت کشاورزان.\nبه عنوان یک پدر، برای من کاملاً بدیهی است که کودکان وقتی با کل بدنشان درگیر تجربه‌ای معنادار می‌شوند بسیار بهتر یاد می‌گیرند تا وقتی که پشت کامپیوتر می‌نشینند. اگر در این شک دارید، به واکنش کودکان وقتی فعالیتی را روی صفحه‌نمایش می‌بینند و وقتی خودشان آن را انجام می‌دهند دقت کنید. وقتی خودشان سوار اسب می‌شوند خیلی بیشتر درگیر می‌شوند تا وقتی که ویدئویی دربارۀ اسب‌سواری می‌بینند، همین طور وقتی با کل بدنشان ورزش می‌کنند در مقایسه با وقتی که نسخۀ شبیه‌سازی‌شدۀ آن ورزش را در یک بازی آنلاین انجام می‌دهند.\nولی این روزها افراد قدرتمند بسیاری هستند که میل دارند کودکان زمان بیشتری را جلوی صفحات کامپیوتر سپری کنند. خیّرینی مثل بیل گیتس و مارک زاکربرگ میلیون‌ها دلار برای ترویج «یادگیری شخصی»۱ هزینه کرده‌اند، یعنی این که خود کودکان پشت کامپیوتر با خودشان کار کنند، و لورن پاول جابز هزینه‌های پروژۀ فرا‌-مدرسه۲ را تأمین کرده تا با بهره‌گیری از تکنولوژی «از موانع روش آموزش سنتی گذر کند». سیاست‌گذارانی مانند وزیر آموزش و پروش ایالات متحده، بتسی دواس، می‌گویند یادگیری شخصی «یکی از نویدبخش‌ترین تحولات در آموزش و پرورش از مهد کودک تا دیپلم است»، و ایالت رود آیلند یک برنامۀ یادگیری شخصی در سطح ایالتی را اعلام کرده که برای همۀ دانش‌آموزان مدارس دولتی اجرا می‌شود. اتاق فکرهایی مانند مؤسسۀ بروکینگز توصیه کرده‌اند که کشورهای آمریکای لاتین «قطب‌های بزرگ یادگیری الکترونیکی و در دسترس برای میلیون‌ها نفر» ایجاد کنند. مدیران مدارس با صدای بلند از مزایای کامپیوترهای شخصی برای همۀ دانش‌آموزان از جمله بچه‌های مهدکودک می‌گویند.\nبسیاری از بزرگسالان ثناگوی قدرت کامپیوترها و اینترنت هستند و بر این نظرند که کودکان باید هر چه سریع‌تر به این دو دسترسی پیدا کنند. ولی یادگیری با صفحه‌نمایش جای دیگر شیوه‌های ملموس‌ترِ کشف‌کردن جهان را می‌گیرد. بله انسان‌ها با چشمان خود یاد می‌گیرند، ولی نباید از گوش‌ها، بینی، دهان، پوست، قلب، دست و پا غافل شد. هر چه کودکان وقت بیشتری را پشت کامپیوتر سپری کنند، وقت کمتری برای گردش علمی، ساختن کاردستی، مسابقه دادن، در دست گرفتن کتاب، یا صحبت کردن با آموزگار و دوستان خود خواهند داشت. در قرن بیست‌ویکم، مدارس اتفاقاً نباید خیلی روزآمد باشند و بیشتر وقت کودکان را پشت کامپیوترها بگذرانند. در عوض، مدارس باید برای کودکان تجربه‌هایی غنی فراهم آورند که کل بدن آن‌ها را درگیر خود کند.\nبرای فهم بهتر این که چرا افراد بسیاری از یادگیری مبتنی بر صفحه‌نمایش استقبال می‌کنند، می‌توانیم به یک اثر کلاسیک از فیلسوفی قرن بیستمی رجوع کنیم، یعنی پدیدارشناسی ادراک نوشتۀ موریس مرلو‌پونتی (۱۹۴۵).\nاز نظر مرلو‌پونتی، فلسفۀ اروپایی از مدت‌ها قبل فهمیدن از طریق «دیدن» را بر فهمیدن از طریق «انجام دادن» ترجیح می‌داده است. افلاطون، رنه دکارت، جان لاک، دیوید هیوم، امانوئل کانت، هر یک به طریق خود، شکافی بین ذهن و جهان وضع می‌کنند، بین سوژه و ابژه، بین خودِ اندیشنده و چیزهای مادی. پیشفرض فیلسوفان این است که ذهن در فاصله‌ای نسبت به چیزها می‌ایستد و به آن‌ها نگاه می‌کند. وقتی دکارت گفت «می‌اندیشم پس هستم»، در واقع داشت شکافی بنیادین بین خودِ اندیشنده و جسم مادی ایجاد می‌کرد. به رغم جدید بودن رسانه‌های دیجیتال، مرلو‌پونتی خواهد گفت اندیشۀ غربی از مدت‌ها پیش از ظهور آن‌ها این فرض را در خود داشته که ذهن، و نه بدن، جایگاه اندیشیدن و یادگیری است.\nولی از نظر مرلو‌پونتی، «آگاهی در اصل نه یک ’من می‌اندیشم که‘، بلکه یک ’من می‌توانم‘ است». به عبارت دیگر، اندیشۀ انسان از دل تجربۀ زیستۀ او سر بر می‌آورد، و آنچه ما می‌توانیم با بدن‌هایمان انجام دهیم عمیقاً بر آنچه فیلسوفان بدان می‌اندیشند و دانشمندان کشف می‌کنند شکل می‌دهد. او می‌نویسد، «کل عالم علم بر شالودۀ جهان زیسته بنا شده است». پدیدارشناسی ادراک با این نیت نوشته شده بود که خوانندگان را در درک بهتر پیوند میان جهان زیسته و آگاهی یاری رساند. فیلسوفان معمولاً می‌گویند ما بدن «داریم». اما همان طور که مرلو‌پونتی اشاره می‌کند: «من روبروی بدن خودم نمی‌ایستم، من در درون بدن خودم هستم، یا اصلاً من بدن خودم هستم.» همین تصحیح کوچک پیامدهای مهمی برای یادگیری دارد. این که بگوییم من بدن خودم هستم یعنی چه؟\n\nذهن خارج از زمان و مکان نیست. بدن است که می‌اندیشد، حس می‌کند، میل می‌کند، درد می‌کشد، تاریخچه‌ای برای خودش دارد، و رو به آینده می‌نگرد. مرلو‌پونتی اصطلاح «قوس قصدی»۳ را ابداع کرد تا توضیح دهد که آگاهی چطور «گذشتۀ ما، آیندۀ ما، محیط انسانی ما، موقعیت جسمانی ما، موقعیت ایدئولوژیکی ما، و موقعیت اخلاقی ما» را به هم پیوند می‌دهد. او خوانندگان را به ابعاد بی‌شماری از جهان توجه می‌دهد که در اندیشیدن ما رسوخ می‌کنند.\nمرلو‌پونتی از ما می‌خواهد دست از این باور برداریم که ذهن انسان فراتر از مابقی طبیعت است. انسان‌ها حیواناتی اندیشنده هستند که اندیشیدن آن‌ها همیشه درآمیخته با حیوانیت آن‌ها بوده است. همان طور که متخصص علوم شناختی، آلن جاسناف، اخیراً در مقاله‌ای در ایان توضیح داده است، حتی آرمانی‌کردن مغز مستقل از باقی اعضای بدن نیز اشتباه است. فرآیند یادگیری وقتی رخ می‌دهد که یک ذهنِ بدنمند «آمادۀ ورود» به جهان می‌شود.\nمثال رقصیدن را در نظر بگیرید. از یک منظر دکارتی، ذهن مثل عروسک‌گردانی است که نخ‌ها را می‌کشد تا عروسک تکان بخورد و بدن را به حرکت درمی‌آورد. در این دیدگاه، هر کس برای این که رقصیدن را یاد بگیرد باید مجموعه‌ای از حرکات را به خاطر بسپرد. اما از نظر مرلو‌پونتی راه یاد گرفتن رقص این است که فرد همین بدن جسمانی خود را از نظر مکانی حرکت دهد: «برای این که رقص جدید شامل عناصر مشخصی از توانایی کلی حرکت باشد، نخست باید حرکتی دریافت کرده باشد.» ذهن قبل از این که بدن حرکت کند نه تأمل می‌کند و نه تصمیمی آگاهانه می‌گیرد؛ بدن حرکت را به دست می‌گیرد.\nمدت‌هاست که فیلسوفان می‌گویند ذهن در جایگاه تماشاچی قرار دارد، و بدن در واقع در جهان دست به کار است. فهم عرفی این است که سر «جایگاه اندیشه» است، در حالی که «مناطق اصلی بدن من به کنش‌ها اختصاص یافته‌اند»، و «اعضای بدن من هستند که به آن‌ها ارزش می‌دهند». انسان‌ها با همۀ اعضای بدن خود یاد می‌گیرند، فکر می‌کنند و ارزش‌گذاری می‌کنند، و بدن‌های ما چیزهایی را می‌دانند که ما هرگز نمی‌توانیم به طور کامل آن‌ها را در قالب کلمات بیان کنیم.\nالبته ممکن است کسی بگوید این مسئله فقط دربارۀ کارهای بدنی صادق است، مثل رقصیدن، و در مورد کارهای فکری صدق نمی‌کند. مرلو‌پونتی در پاسخ خواهد گفت: «بدن ابزار اصلی ما برای داشتن جهان است». هر چیزی که یاد می‌گیریم، بدان می‌اندیشیم، یا آن را می‌شناسیم از بدن ما ناشی می‌شود. با گام زدن در یک مرغزار، پیمودن حاشیۀ یک رود، و راندن قایقی در یک دریاچه است که می‌توانیم در علم جغرافیا حرفی برای گفتن داشته باشیم. در گفتگو با دیگران و یادگرفتن داستان‌های آن‌هاست که می‌توانیم ادبیات تولید کنیم. وقتی می‌خواهیم برای خانواده‌مان غذا بخریم است که احساس می‌کنیم باید ریاضیات بدانیم. همیشه نمی‌توان راهی که از تجربه به شناخت می‌رسد را از فعالیتی در کودکی تا بصیرتی در بزرگسالی ردگیری کرد. اما با دور زدن بدن هیچگاه نمی‌توانیم چیزی یاد بگیریم: «بدن لنگرگاه ما در جهان است.»\nاگر به مرلو‌پونتی نشان می‌دادند که دانش‌آموزان از روی صفحه‌نمایش درس‌هایشان را یاد می‌گیرند احتمالاً تعجب نمی‌کرد. دانش‌آموزان می‌توانند خودشان را در جهانی تصور کنند که روی صفحه‌نمایش می‌بینند، همان طور که افراد زیادی توانایی انتزاعی اندیشیدن را دارند. از آنجا که کودکان در معرض جهان و انسان‌های دیگر قرار می‌گیرند، باید بتوانند درکی از آنچه روی صفحه‌نمایش می‌بینند نیز داشته باشند.\nبا این حال، مرلو‌پونتی دلایلی برای ما خواهد آورد که در برابر روند کامپیوتری شدن آموزش مقاومت کنیم. طرفداران یادگیری شخصی به مزایای پشت کامپیوتر نشستنِ بچه‌ها در بخش عمده‌ای از زمانِ مدرسه‌شان اشاره می‌کنند، از جمله این که دانش‌آموزان با سرعت متناسب با خودشان به سمت اهداف آموزشی حرکت می‌کنند. ولی، از یک منظر پدیدارشناختی، روشن نیست که چرا دانش‌آموزان باید بخواهند که مدت زیادی را در این وضعیت باشند در حالی که این کار با زندگی عادی و گوشت‌وپوست‌دار آن‌ها بسیار فاصله دارد. آموزگاران و والدین باید از مشوق‌هایی استفاده کنند، تهدید کنند و حتی از دارو استفاده کنند تا کودکان مدت‌های طولانی حاضر بشوند پشت کامپیوتر بنشینند، و این در حالی است که خودشان می‌خواهند بدوند، بازی کنند، نقاشی بکشند، غذا بخورند، ترانه بخوانند، مسابقه بدهند و بخندند. شفاف بگویم، طرفداران یادگیری مبتنی بر صفحه‌نمایش انگار گاهی یادشان می‌رود که کودکان در واقع حیوانات جوانی هستند که می‌خواهند در جهان حرکت کنند، نه این که فقط آن را از دور تماشا کنند.\nدر مزرعه، کودکان من از حضور کنار حیوانات، درختان، مراتع، جویبارها، ستارگان و دیگر اشیای مادی چیزهایی یاد می‌گیرند. در این شرایط همه چیز بسیار واقعی‌تر و بی‌واسطه‌تر است تا وقتی که همین چیزها با وساطت یک صفحه‌نمایش تجربه می‌شوند. البته این تجربه به سبب رابطۀ خوبی که ما با میزبانانمان ساختیم این قدر عمق پیدا کرد. وقتی بچه‌های من می‌خواستند سوار اسب بشوند کشاورزان مزرعه آن‌ها را کمک می‌کردند و وقتی می‌خواستند به بچه‌ها توضیح بدهند که چطور گوسفندها را از این آغل به آغل کناری ببرند مستقیم در چشم بچه‌ها نگاه می‌کردند. در گرگ‌ومیش هوای پیش از شام بچه‌های ما با بچه‌های آنها کنار جویبارها بازی می‌کردند و لذت می‌بردند. وقتی سوار ماشین شدیم که از مزرعه به سمت شهر بیاییم، چشمان پسر کوچکم پر از اشک شده بود؛ نمی‌خواست دوست‌های تازه‌اش را ترک کند.\nاز نظر طرفدارانی مانند بتسی دواس، آموزش مبتنی بر کامپیوتر دانش‌آموزان را توانا می‌سازد تا با استقلال و با سرعت خودشان کار کنند، در خانه و نه در آن مدارس دولتی خشک و بی‌روح. اما، بنا به تجربه‌ای که در مزرعه داشتم، به شما می‌گویم این خودش یکی از مشکلات یادگیری از روی صفحه‌نمایش است: کودکان فرصت پیدا نمی‌کنند روابط انسانی ایجاد کنند، روابطی که برای داشتن یک تجربۀ آموزشی رضایت‌بخش بسیار حیاتی هستند.\nمارکوس هولمز در کتاب مهم خود با عنوان دیپلماسی رو‌ در‌ رو: عصب‌شناسی اجتماعی و روابط بین‌الملل (۲۰۱۸)، از علمی سخن می‌گوید که این برداشت شهودی را تأیید می‌کند. هولمز با بهره‌گیری از پژوهش‌هایی در فلسفۀ ذهن، علوم شناختی و عصب‌شناسی اجتماعی می‌گوید برای ایجاد اعتماد و همدلی در میان انسان‌ها حضور جسمانی آنها در کنار هم ضروری است. گرچه پژوهش او به این پرسش اختصاص دارد که چرا دیپلمات‌ها در مباحث مهم بر داشتن ملاقات رو‌ د‌ر رو اصرار دارند، اثر او این را هم توضیح می‌دهد که چرا مردم دیدار حضوری را رضایت‌بخش‌تر از ارتباط از طریق صفحه‌نمایش می‌دانند.\nمطابق گفتۀ هولمز، دیپلمات‌ها بر ملاقات حضوری با همکاران خود اصرار دارند. مذاکره‌کنندگان خوب نوعی «حسِ بازیگری» دارند که فقط وقتی به کار می‌افتد که با همقطاران خود غذایی بخورند، قدمی بزنند، دست بدهند، یا گفتگوهای خصوصی داشته باشند. دیپلمات‌ها می‌دانند که باید با همقطاران خود در هوای واحدی نفس بکشند و به چشمان همدیگر نگاه کنند اگر بناست به بهترین نتایج دست پیدا کنند.\nهولمز از عصب‌شناسی استفاده می‌کند تا توضیح دهد که چرا ملاقات رو‌ در‌ رو، همیشه، به نتایج بهتری منجر می‌شود. پژوهشگرانی مانند مارکو یاکوبونیِ عصب‌شناس، در دانشگاه کالیفرنیا، واقع در لس‌آنجلس، تصویر «نظام آئینه‌ای» در مغز را ترسیم کرده‌اند که به انسان‌ها امکان می‌دهد نیت‌های همدیگر را بفهمند. در مغز، عصب‌هایی آئینه‌ای وجود دارد که وقتی ما عملی را انجام می‌دهیم یا وقتی می‌بینیم شخص دیگری آن عمل را انجام می‌دهد فعال می‌شوند. روان‌شناسی عامیانه می‌گوید وقتی ما فرد دیگری را می‌بینیم، قبل از آن که بخواهیم تصمیم بگیریم چطور واکنش نشان دهیم کمی فکر می‌کنیم. مطابق «نظریۀ همانندسازی» جدید، در واقع وقتی عصب‌های آئینه‌ای فعال می‌شوند ما چیزی که فرد دیگر احساس می‌کند را انگار که برای خودمان آن اتفاق افتاده باشد احساس می‌کنیم. نظام آئینه‌ای «همگام‌سازی عصبی پیشرفته‌ای را بین افراد امکان‌پذیر می‌سازد».\nبرقرار کردن رابطۀ شخصی به آدم‌ها امکان می‌دهد تا «تغییرات ظریف در چهرۀ طرف مقابل را متوجه شوند» و صداقت و صمیمیت او را تشخیص دهند. عصب‌شناسی نشان می‌دهد که انسان‌ها در خواندن ذهن یکدیگر بسیار ماهرند. مردم اغلب همدیگر را فریب می‌دهند، اما مواجهۀ رو‌ ‌در ‌رو در پی بردن به فریبکاری طرف مقابل بسیار مفید است. در بازی‌های آنلاین میزان اعتماد متقابل افراد بسیار کمتر از بازی‌های واقعی است. به همین ترتیب، میزان سازگاری و «جفت‌شدگی» افراد هنگامی که رو در روی هم قرار دارند نیز بیشتر است: «ساده بگویم، تعامل رو‌ در ‌رو سازوکاری بی‌رقیب برای فهم نیات دیگران است».\nفناوری‌های جدید چقدر می‌توانند جانشین خوبی برای تعامل‌های رو‌ ‌در ‌رو باشند؟ هولمز تصدیق می‌کند که نوشتن، تماس صوتی یا تماس تصویری در بسیاری از رابطه‌ها اغلب خوب عمل می‌کنند، اما تأکید می‌کند که برای رسیدن به بالاترین سطح اعتماد و پیوند اجتماعی افراد باید جسماً با هم ملاقات کنند. هولمز به نقل از جامعه‌شناسی در دانشگاه پنسیلوانیا به نام رندال کالینز شرح می‌دهد که افراد مایل‌اند به صورت جسمانی نزد دیگران حضور پیدا کنند تا انرژی عاطفی، «نوعی احساس اعتماد به نفس، سرخوشی، قدرت، اشتیاق، و ابتکار عمل»، ایجاد کنند. ارتباط از طریق ایمیل یا اینترنت موجب می‌شود فهم زبان بدن طرف مقابل دشوار گردد یا درک اتفاقات پس‌زمینه‌ای که برای طرف مقابل در پشت دوربین کامپیوتر رخ می‌دهد سخت بشود. ارتباط از فاصله دور «آن پیوند جسمانی و عاطفی» را که در حضور مشترک دیده می‌شود تأمین نمی‌کند.\nمی‌توانیم برخی یافته‌های عصب‌شناسی اجتماعی در نظریۀ روابط بین‌الملل را به نظریۀ تعلیم و تربیت نیز تسری دهیم. قرار دادن کودکان در برابر صفحه‌نمایش به آنان امکان می‌دهد به اطلاعات دسترسی پیدا کنند، در سراسر جهان با کسانی آشنا شوند، بازی کنند، مطالعه کنند، خرید کنند و غیره، کارهایی که در غیر این صورت امکان‌پذیر نیستند. اما اگر یادگیری را یک «آئین برقراری تعامل» در نظر بگیریم، آنگاه در یادگیری مبتنی بر صفحه‌نمایش انرژی عاطفی کمتری در مقایسه با حضور جسمانی در مکان واحد با دیگر آموزگاران و دانش‌آموزان ایجاد خواهد شد. دانش‌آموزانی که به صفحه‌نمایش نگاه می‌کنند نسبت به آموزگاران یا دانش‌آموزان دیگر به همان اندازه اعتماد نخواهند داشت و نگران آنان نخواهند بود. درست است که افراد از پشت کامپیوتر و وقتی دیده نمی‌شوند خیلی راحت‌تر می‌توانند فکرشان را بیان کنند، اما این یعنی احتمالاً بی‌خیال‌تر و پرخاشگرتر هم خواهند بود. افراد در اجتماعاتِ آموزشی آنلاین به اندازۀ یک اجتماع حضوری سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.\nآن رفت‌وبرگشت‌های عاطفی‌ای که در مزرعه وجود دارد، همگام شدن با آن ضرباهنگ و ایجاد پیوند با افراد دیگر نمی‌توانند پشت صفحه‌نمایش ایجاد شوند. آموزگاران باید در نظر داشته باشند که چطور می‌توانند چنین فرصت‌هایی را برای تعداد بیشتری از دانش‌آموزان فراهم آورند، از جمله آنانی که والدینشان وقت یا بودجۀ کافی ندارند که خودشان به چنین سفرهایی بروند.\nرسانه‌های دیجیتال، حتی وقتی به نحو مناسب استفاده شوند، می‌توانند روند آموزش و حیات اجتماعی بسیاری از جوانان را بدتر کنند. رسانه‌های دیجیتال در بهترین حالت مجموعه‌ای از مزایا و معایب هستند، و بسیاری از افراد جوان ترجیح می‌دهند وقت کمتری را پشت صفحه‌نمایش سپری کنند. اکثر ما تا حدی به این امر واقف‌ایم. وقتی مدارس خصوصی تبلیغ می‌کنند، تصاویر این تبلیغ‌ها اغلب از کودکانی است که مشغول فعالیت بدنی هستند یا مشغول بازی با گروهی از دوستان خودند. کسانی که می‌گویند کودکان باید وقت بیشتری را پشت صفحات نمایش بگذرانند در واقع با عقل سلیم، فلسفه و علم می‌جنگند.\nیک پاسخ معقول به این حرف این است که بسیاری از جوانان از بودن پشت صفحه‌نمایش لذت می‌برند، و با بودن روی شبکۀ اینترنت کارآمدی خود را افزایش می‌دهند. این ادعایی است که در گزارش «حقوق کودکان در عصر دیجیتال» (۲۰۱۴) بیان شده است؛ این گزارش را گروهی از پژوهشگران استرالیایی با همکاری بنیاد کودکان سازمان ملل (یونیسف) انجام داده‌اند. پژوهشگران با کودکانی از سرتاسر جهان مصاحبه کرده‌اند و با استفاده از کلمات و مثال‌های آنان چنین جمع‌بندی کرده‌اند: «با شنیدن احساسات کودکانی از هشت کشور مختلف به این نتیجۀ شفاف و مهم می‌رسیم: لازم است گام‌هایی ضروری برداریم تا تضمین شود که همۀ کودکان می‌توانند از فرصت‌های دسترسی دیجیتال بهره ببرند».\nاین گزارش شرح می‌دهد که کودکان از صرف وقت در رسانه‌های دیجیتال در واقع چه منافعی می‌برند. کودکان می‌توانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند، خدماتی که می‌خواهند زودتر به دستشان می‌رسد، خودشان را باسیاست و هنرمند عرضه می‌کنند، تفریح می‌کنند، و دوستی‌هایی با افراد دیگر در سرتاسر جهان می‌سازند. گزارش بر خطرات رسانه‌های دیجیتال صحه می‌گذارد، از جمله این که کودکان در معرض تصاویر خشن و پورنوگرافی قرار می‌گیرند، ممکن است در استفاده از این وسایل افراط کنند، و مسائل حریم شخصی نیز در میان است. اما همچنین گفته می‌شود که بر «روایت مخاطرات» بیش از حد تأکید شده است. اگر کودکان و مراقبت‌کنندگان از آنان مسئولیت‌پذیر باشند، آنگاه به احتمال زیاد از منافع دسترسی آنلاین بهره‌مند خواهند شد.\nبا این حال، در مؤخره‌ای توجه‌برانگیز، این گزارش حرف‌های کودکان را از سرتاسر جهان در پاسخ به این پرسش آورده است که اگر رسانه‌های دیجیتال نبودند چه اتفاقی می‌افتاد؟ بعضی از پاسخ‌ها از نوجوانانی از کشورهای مختلف بدین قرار است: «وقت بیشتری را بیرون سپری می‌کردم، به جای تلویزیون دیدن یا گوشی همراهم یا هر چیزی، کارهای مفیدتری برای انجام دادن پیدا می‌کردم» (استرالیا). «اگر هیچ رسانۀ دیجیتالی نداشتم، احتمالاً کتاب داستان می‌خواندم» (تایلند). «مشکلی ایجاد نمی‌کرد. بالاخره سیم ما که به رسانه‌های دیجیتال وصل نیست. رسانه‌های دیجیتال ما را کنترل نمی‌کنند» (ترکیه). «افراد می‌توانند با اعتماد به نفس بیشتری با دیگران چهره به چهره و نه از طریق اینترنت صحبت کنند، در واقع می‌توانند با آن‌ها گفتگو داشته باشند» (استرالیا). «افراد یاد می‌گیرند که با چیزهای دیگر زندگی را سپری کنند، از راه‌های دیگر بهره ببرند» (برزیل). «اولش عادت کردن به آن سخت است، اما چون هیچ کس آن را ندارد، همه به شرایط جدید عادت می‌کنند. بهتر هم می‌شود، چون همه می‌توانند بیشتر حرف بزنند، برای دوستی‌هایشان بیشتر کار کنند» (استرالیا).\nاگر حرکت به سمت یادگیری دیجیتال ادامه یابد، کودکان وقت بیشتری را، اگر نگوییم بیشتر وقتشان را، در مقابل صفحات نمایش سپری خواهند کرد. قبل از این که به مدرسه بروند از اپلیکیشن‌ها استفاده خواهند کرد، روزهای خود را در مقابل کامپیوترها خواهند گذراند، مشقشان را آنلاین انجام می‌دهند، و بعد هم خودشان را با رسانه‌های دیجیتال سرگرم خواهند کرد. کودکان در حال از دست دادن فرصت تجربۀ جهان با تمام غنای آن هستند. تمامیت یک مزرعه بسیار فراتر از آن چیزی است که پیکسل‌ها و اسپیکرها می‌توانند منتقل کنند. صفحات نمایش چشمۀ زندگانی بسیاری از تجربه‌های آموزشی را خشکانده‌اند، تجربه‌هایی که با گوشت و پوست خیلی بهتر به دست می‌آیند. این خیزش به سمت یادگیری مبتنی بر صفحه نمایش تنها در صورتی ناگزیر خواهد شد که آدمیان برای متوقف ساختنش هیچ اقدامی نکنند. پس بیایید آن را متوقف کنیم.\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را نیکولاس تامپیو نوشته است و در تاریخ ۲ اوت ۲۰۱۸ و با عنوان «Look up from your screen» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۹۷ با عنوان «برای بچه‌ها به جای تبلت بیلچه بخرید» و ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است.•• نیکولاس تامپیو (Nicholas Tampio) دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه فوردهام نیویورک است. او نویسندۀ دو کتاب شجاعت کانتی (Kantian Courage) و پندارۀ سیاسی دلوز (Deleuze’s Political Vision) است. هستۀ مشترک: استانداردهای آموزش ملی و تهدید دموکراسی (Common Core: National Education Standards and the Threat to Democracy) آخرین کتابی است که از او منتشر شده است.\n[۱] personal learning[۲] XQ: Super School[۳] intentional arc\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653961.json b/train/540653961.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f9b63b89250b4f8c94652acfe457ea9418a3aa1e --- /dev/null +++ b/train/540653961.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "راز دلبستگی", + "subtitle": "دلبستگی‌ها منشأ رنج و لذت ما هستند و، از گهواره تا گور، به ما آرامش می‌دهند یا بی‌قرارمان می‌کنند", + "introduction": "داستان دلبستگی‌های انسان از لحظاتی پس از تولد آغاز می‌شود و تا لحظۀ مرگ نیز ادامه می‌یابد. ما انسانیت و هویت خودمان را بر اساس دلبستگی‌هایمان تعریف می‌کنیم. زندگی‌مان را در راه کسانی که دوستشان داریم سپری می‌کنیم و بیشترین رنج‌ها را وقتی تجربه می‌کنیم که این دلبستگی‌ها آسیب می‌بیند. اما چرا؟ آیا می‌توان دلیل زیست‌شناختی‌ای برای آن‌ها پیدا کرد؟ دلبستگی‌ها چه نقشی در تاریخ تکامل انسانی ایفا کرده‌اند و برای حیات گونۀ ما چه اهمیتی داشته‌اند؟", + "content": "مصطفی الکلینی و زو دونالدسون،ایان — صحنه آشناست: پارکی در شهر، زوج‌های جوان نشسته‌اند، بعضی با سگ‌هایشان بازی می‌کنند، بچه‌ها بدوبدو می‌کنند و والدینشان مشغول صحبت هستند. ماری، کودکی خردسال، با چیز شگفت‌انگیز جدیدی که پیدا کرده سرگرم شده است: شاید یک پروانه یا کودکی که حسابی جیغ‌و‌داد راه انداخته است. ماری بالاخره حواسش پرت می‌شود و ناگهان متوجه می‌شود که دنیای اطرافش عوض شده و خبری از والدینش نیست. شیفتگی و سرخوشیِ قبلی جایش را به ترس و نگرانی داده و ماری که به‌زحمت جلوی اشک‌هایش را گرفته شروع به جست‌و‌جوی والدینش می‌کند. کمی آن‌سو‌تر پدرش را پیدا می‌کند. پدرش او را از زمین بر‌می‌دارد و به آغوش می‌کشد. ترس با همان سرعتی که آمده بود می‌رود و دنیای ماری دوباره امن و امان می‌شود.\nمغز ما به‌گونه‌ای ساخته شده که از بدو تولد در پیِ دلبستگی به دیگران باشیم. طی سال‌های زندگی، روابط مبتنی‌بر دلبستگی منشأ امنیت عاطفی و لذت و همراهی می‌شوند و گاهی نیز منشأ رنج و ماتم. در مقایسه با سایر حیوانات، روابط انسانی، به‌طرزی شگفت‌آور، چندوجهی هستند. با‌این‌حال، هستۀ اصلی روابط ما پدیده‌ای است که ریشه‌هایی عمیق و گسترده در سایر گونه‌های حیوانی نیز دارد. همچنان که در زندگی پیش می‌رویم و از نوزادی و نوجوانی به بزرگ‌سالی و مرگ می‌رسیم، دلبستگی نقشی پُر‌رنگ در زندگی ما بازی می‌کند و برای ارضای نیاز‌های متغیر ما تغییر می‌یابد. ریشۀ این پدیده چیز‌های زیادی دربارۀ سرشت هستی ما آشکار می‌کند و، به‌همان‌اندازه، دربارۀ اسرار ناگشودۀ تکامل و روان‌شناسی و علوم اعصاب و بسیاری چیز‌های دیگر حرف برای گفتن دارد.\nبرتراند راسل، فیلسوف بریتانیایی، در کتاب تسخیر خوشبختی۱ می‌نویسد:\nآن‌ها که با حس اطمینان سراغ زندگی می‌روند خوشبخت‌تر از کسانی هستند که با بی‌اطمینانی زندگی می‌کنند … فرزندی که والدینش به او علاقه دارند محبتِ آن‌ها را همچون قانون طبیعت می‌پذیرد … فرزندی که به هر دلیل علاقۀ والدین از او دریغ شده است محتملاً کم‌رو خواهد شد و سراغ ماجراجویی نخواهد رفت، ترس و دلسوزی برای خود وجودش را خواهد گرفت و نخواهد توانست با سرخوشی به کشف دنیا برود.\nآنچه راسل می‌گفت سال‌ها بعد و در اواخر دهۀ ۱۹۳۰ توصیفی علمی یافت: جانور‌شناس اتریشی، کنراد لورنز، دریافت که غازها و اردک‌ها طوری تکامل یافته‌اند که به نخستین جسم متحرکی که در زندگی می‌بینند دلبسته شوند و وقتی از آن جسم دور می‌شوند نشانه‌های پریشانی بروز می‌دهند. لورنز دریافت که این رانۀ غریزی چنان قدرتمند است که فرقی نمی‌کند آن جسم متحرک مادرِ پرنده باشد یا چرخ دوچرخه یا خود لورنز.اگرچه این موضوع در نوزاد انسان پیچیده‌تر از این است، ولی در دهۀ ۱۹۵۰ میلادی، جان بالبی، روان‌شناس بریتانیایی، این مفهوم را به ما انسان‌ها نیز تعمیم داد. زمانی‌که آلمانی‌ها در جنگ جهانی دوم شروع به بمباران شهرهای بریتانیا کردند، بسیاری از خانواده‌ها کودکان خود را به خارج از کشور یا به مناطق روستایی فرستادند. جان بالبی طی مشاهداتش از رفتار این کودکان دریافت که آن‌ها نخست با جیغ و داد اعتراض می‌کردند و به‌دنبال والدینشان می‌گشتند، سپس نا‌امید ولی گوش‌به‌زنگ آرام می‌گرفتند و در‌نهایت دل می‌کندند. بالبی با این مشاهدات چنین نتیجه گرفت که کودکان، از روز نخست، الگوهای منحصر‌به‌فردی در ذهنشان شکل می‌دهند دربارۀ اینکه والدین یا کسی که از آن‌ها نگهداری می‌کند چگونه نیازشان را تشخیص می‌دهد و چگونه به آن پاسخ می‌دهد. پس این افراد بزرگ‌سال، در عمل، نقطۀ شروع کشف دنیا برای نوزادان می‌شوند و، در‌نتیجه، این رابطه نخستین دلبستگی نوزاد در مسیر دلبستگی‌های فراوانی می‌شود که در طی حیاتش خواهد داشت. بالبی می‌نویسد:\nخوشبخت‌ترین حالت همۀ ما انسان‌ها، از گهواره تا گور، زمانی است که زندگی مجموعه‌ای منظم از سفر‌هایی کوتاه یا دراز باشد که مبدأ آن پایگاه امن ما باشد، پایگاهی که افرادی که به آن‌ها دلبسته‌ایم برایمان فراهم آورده‌اند.\nاین پایگاه امن اهمیت زیادی دارد. پارکی را که در ابتدای مقاله توصیف کردم در دوران جنگ جهانی دوم تصور کنید. کای، کودکی که در پارک بازی می‌کرد، اینک به روستاهای امن منتقل شد، ولی والدینش در لندن ماندند. ماری همراه با والدینش در لندن ماند و شاهد بمباران و سایر حوادث جنگی شد، اما این اتفاقات را همراه با والدینش تجربه کرد. درست است که والدین کای خیالشان از امنیت فرزندشان راحت بود، ولی کودکانی که در لندن و با والدینشان ماندند، علی‌رغم بمباران‌های بی‌امان، در‌نهایت عملکرد روانی بهتری داشتند.\nاما چرا ما انسان‌ها، یا گونه‌های دیگر، از روی غریزه مایل به ایجاد دلبستگی هستیم؟ تئودوسیوس دوبژانسکی، دانشمند اوکراینی‌-آمریکاییِ علم ژنتیک، در سال ۱۹۷۳ چنین نوشت: «بدون تکامل چیزی در علم زیست‌شناسی معنی ندارد». رفتارهای دلبستگی در دوران نوزادی، مانند گریه، احتمالاً چنین تکامل یافته‌اند تا مراقبان نوزاد را نزدیک و متوجه به نوزاد نگه دارند تا نیازهای نوزاد در راستای بقا تأمین شوند و کودک بتواند بالغ شود و ژن‌های آن‌ها را به نسل بعدی منتقل کند؛ بقا و انتقال مواد ژنتیکی، در‌نهایت، ارز رایج تکامل است.\nبا اینکه رابطۀ دلبستگی میان فرزندان و والدین امری عام و فراگیر است، ولی انواع مختلفی نیز دارد. در سال ۱۹۷۸، مری اِینز‌وُرث، روان‌شناسِ آمریکایی-‌کانادایی، توضیح داد که چگونه می‌توان این سبک‌های مختلف دلبستگی را تحلیل کرد. او روش موقعیت نا‌آشنا را خلق کرد: مادر از اتاق خارج می‌شد و نوزاد را با فردی غریبه تنها می‌گذاشت و کمی بعد دوباره باز‌می‌گشت. اینزورث، با مشاهدۀ تعاملات میان مادر و نوزاد و غریبه، توانست سبک‌های مختلف دلبستگی را به تفاوت‌ها در میزان حساسیت و آگاهی مادران به نیازهای عاطفی نوزاد ربط دهد. برای نمونه، اگر ماری -همان کودکی که در پارک به دنبال پروانه بود- مادری همواره حساس داشته باشد، پریشانی‌اش را با بازگشت دوبارۀ مادرش تنظیم و رفع می‌کند و دوباره می‌تواند بدون پریشانی از پایگاه امن جدا شود و به اکتشاف دنیای پیرامونش بپردازد. در مقابل، مادر کای همواره حساس نیست. در این صورت، او سبک دلبستگیِ نا‌ایمنِ دو‌سو‌گرا را در پیش می‌گیرد؛ پس از بازگشت مادر، رفتاری متناقض انجام می‌دهد و گاهی به او می‌چسبد و گاهی از او خشمگین می‌شود. کودک دیگری، پی‌یر، مادری سرد و بی‌اعتنا دارد. این امر موجب می‌شود سبک دلبستگیِ نا‌ایمنِ اجتنابی در او شکل بگیرد؛ کودک پس از بازگشت مادر تمایلی ندارد که به او نزدیک شود، زیرا سعی دارد پریشانی‌اش را خودش مستقلاً برطرف کند.\nولی چرا توانایی بروز سبک‌های مختلف دلبستگی در ما تکامل یافته است؟ چرا نوزاد در مواجهه با والدِ بی‌توجه دل‌کنده می‌شود؟ می‌توان تصور کرد که دلیل بی‌توجهی چنین والدینی، به‌خصوص در گذشتۀ تکاملی، این باشد که همواره مشغول بقا در محیطی خطرناک یا محیطی با منابع کم بوده‌اند. سبک دلبستگی دل‌کنده و متکی بر خود شاید بهترین راه برای کودک بوده تا والدین را نزدیک خود نگه دارد و در‌عین‌حال باری اضافه بر دوششان نگذارد، مبادا او را رها کنند. به عبارت دیگر، حتی سبک‌های دلبستگی نا‌ایمن نیز احتمالاً در بستر تطبیق با محیط پیرامون تکامل یافته‌اند تا کودکان در آن شرایط نیز بتوانند به بقا ادامه دهند.\nمفاهیمی که از مشاهدۀ واکنش نوزادان در روش موقعیت نا‌آشنا به دست آمد امروزه نیز نقشی اساسی دارند و شواهد نشان‌ می‌دهند که سبک‌های دلبستگی، در کودکی و در ادامۀ زندگی، رابطه‌ای نزدیک با میزان حساسیت مراقبان اولیۀ نوزاد دارند. ولی ما انسان‌ها نسبت به نخستین جسم متحرکی که می‌بینیم دلبستگی برگشت‌ناپذیر شکل نمی‌دهیم و سبک‌های دلبستگی انسانی، در‌نهایت، بازتاب سرشت چند‌وجهی تجارب ما هستند. انسان‌ها طیفی گسترده از انواع رفتارها را بروز می‌دهند که دلبستگی‌های اجتماعی نیز در میان آن‌هاست. نظریۀ دلبستگی نمی‌تواند تمام رفتارهای این طیف را توضیح دهد و، همان‌طور که پیش‌تر به چهارچوب‌های مختلف روانکاوی نیز اجازۀ چنین کاری نداده‌ایم، به این نیز نباید چنین اجازه‌ای بدهیم.\nهمچنان‌که عمر می‌گذرد و سنمان بالاتر می‌رود، از پایگاه امن والدینمان دورتر می‌شویم و روابطی عمیق‌تر با همتایانمان برقرار می‌کنیم. در سال ۱۹۷۳، جان بالبی این پیوستگی رفتار دلبستگی را به قطاری تشبیه کرد که مسافر آن هرچه از ایستگاه اولیه و مرکزی شهر دور می‌شود، به خط‌سیرِ سفرش در طول زمان بیشتر و بیشتر متعهد می‌شود. نحوۀ سفر ما در این خط‌سیر بازتابی است از تجارب دلبستگی ما. برای نمونه، اگر کودکی سبک دلبستگی نا‌ایمن دوسوگرا پیدا کرده باشد، مانند کای، احتمالاً صمیمیت بیشتری طلب خواهد کرد و به نشانه‌های بی‌توجهی یا فقدان آن بسیار حساس خواهد شد. اگر هم کودکی سبک دلبستگی نا‌ایمن اجتنابی داشته باشد، مثلاً پی‌یر، در رابطه‌های آتی نیز صمیمیت و وابستگی متقابل را به حداقل خواهد رساند. کودکی که سبک دلبستگی ایمن داشته باشد، مثلاً ماری، توانایی بیشتری خواهد داشت در اینکه دسترس‌ناپذیربودنِ موقتیِ شخص دیگر در رابطه را ببخشد یا نسبت به آن بی‌اعتنا باشد.\nاگرچه بالبی و اینزورث هرگز نگفتند که روابط عاشقانه یا دوستانه ادامه‌ای بر رفتار دلبستگی هستند، ولی عده‌ای به این نکته اشاره کرده‌اند که همتایان و معشوق‌ها نیز، مانند شخصیت‌های مورد دلبستگی در کودکی، در تأمین راحتی و کاهش پریشانی نقش دارند. این تواناییِ توزیع و تخفیفِ استرس در نوجوانی بسیار برجسته است، زیرا دوستانی جدید می‌یابیم، نخستین شکست عشقی را تجربه می‌کنیم و در‌عین‌حال دچار تغییرات هورمونی می‌شویم. پس جای تعجب نیست که نوجوانانی که سبک دلبستگی ایمن دارند، مانند ماری، معمولاً مهارت‌های انطباقی بهتری در خود پرورش می‌دهند، بر‌عکس، نوجوانانی که سبک دلبستگی نا‌ایمن دارند معمولاً در مواجهه با این اتفاقات نتایج نامطلوب بروز می‌دهند، مانند افسردگی. بخشی از این قضیه شاید به این دلیل باشد که دلبستگی‌های ایمنِ موجود می‌توانند ستونی باشند برای جذب و تعدیل فشار استرسِ روابط جدید. کسانی که حیاتشان سرشار از دلبستگی‌های نا‌ایمن است از چنین موهبتی بی‌بهره خواهند ماند.\nروی‌هم‌رفته، دلبستگی‌های دوران نوزادی مانند تمرینی برای روابط بزرگ‌سالی هستند که در ادامۀ زندگی خواهیم داشت. جدای از سبک دلبستگی، تمام ما انسان‌ها مشتاقِ احساس عاشقی و برقراری رابطۀ عشقی هستیم، رابطه‌ای که شاخصۀ آن پیوند دوتایی است. سبک دلبستگی کای و پی‌یر و ماری، در بزرگ‌سالی، احتمالاً شبیه دلبستگی‌های نوزادی آن‌ها خواهد بود. کای توجه زیادی طلب می‌کند، پی‌یر خواهان فاصله‌گیری خواهد بود و ماری در روابطش اعتمادبه‌نفس نشان خواهد داد. ولی، مانند بسیاری از رفتارهای پیچیده، سبک‌های دلبستگی نیز وحی مُنزل نیستند؛ شخص ممکن است جایگاهش را در طیف این سبک‌ها تغییر بدهد، به‌خصوص در مواجهه با تجاربی مانند خیانتِ غیر‌مترقبۀ شریک عاطفی یا داشتن یک شریک عاطفی که به‌شکلی نامعمول مهربان و اهل توجه باشد. از‌طرفی دربارۀ تغییرِ ارادی سبک دلبستگی نیز چیز زیادی نمی‌دانیم، فقط می‌دانیم که ممکن است و اگر فردی بزرگ‌سال بخواهد چنین کاری بکند، تراپی و خودآموزی بسیار مفید خواهند بود.\nپیوند‌های دوتایی هستۀ تک‌همسری اجتماعی هستند. تک‌همسری اجتماعی نوعی نظام جفت‌یابی است که در میان انواع جانوران دیده می‌شود ولی کمتر از ۱۰ درصد پستانداران از آن تبعیت می‌‌کنند (تک‌همسری اجتماعی یعنی زندگی یک نر و مادۀ بالغ با یکدیگر. تک‌همسری ژنتیکی نیز زمانی است که زوج بالغ در تمام عمرشان فقط با یکدیگر جفت‌گیری کنند). تک‌همسری اجتماعی در مراحل پایانیِ شجرۀ زیستی نخستی‌سانان ظهور کرد و هنوز هم نظام جفت‌یابیِ ترجیحی ما انسان‌هاست. دلیل خاصی وجود ندارد که توضیح دهد چرا تک‌همسری اجتماعی بارها طی تکامل جانوران ظاهر شده است، ولی در تمامی این موارد، حتماً یک فایدۀ تکاملی وجود داشته است. درمورد نیاکان ما، تک‌همسری این فایده را داشت که می‌توانستند فرزندان بیشتری تولید کنند و، از آن هم مهم‌تر، شانس بلوغ و زاد‌و‌ولد آن فرزندان و انتقال ژن‌هایشان به نسل بعدی را نیز بیشتر می‌کرد.\nدر محیط‌های خطرناک یا در محیط‌هایی با منابع کم، پیوند دوتایی به گونه‌های پستانداران کمک کرده است تا به حیاتشان ادامه دهند، مخصوصاً اینکه نوزاد پستانداران به مراقبت مادر بیشتر نیازمند است. حضور ادامه‌دار پدر نیز برای بقای فرزندان ضروری بوده است، زیرا، در غیر این صورت، سایر نرها نوزادان را می‌کُشتند تا شیردهی مادر تمام شود و دوباره آمادۀ جفت‌گیری شود. استدلال‌های دیگری نیز به مواردی از‌ جمله کمبود جفت اشاره می‌کنند، یعنی برای پدر بهتر بوده که بماند و دوباره با همان ماده جفت‌گیری کند تا اینکه، به امید یافتن جفتی دیگر، آن‌ها را رها کند. در برخی موارد نیز فشارِ انتخابِ تکاملی چندان ربطی به محیط پیرامون نداشته و بیشتر به‌خاطر دوری از عوامل بیماری‌زا بوده است، زیرا داشتن شرکای جنسی محدود روشی عالی برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های آمیزشی است.\nجدای از فشارهای خاصی که به پیدایش پیوند دوتایی منجر شد، نتیجه این بود که نیاکان انسان‌تبار ما در بستر قبایل شکارچی‌-گردآور، که احتمالاً در آن‌ها پدران و مادران قدرتی برابر در تصمیم‌گیری‌های زندگی داشتند، به‌صورت جفتی به پرورش فرزند پرداختند. حضور دو مراقب، برای نخستین‌بار، مراقبت هم‌زمان از چندین کودکِ وابسته را ممکن ساخت، امری که پیش‌تر برای مادری دست‌تنها تقریباً نا‌ممکن بود. البته این مراقب دوم لزوماً پدر کودکان نبود، اتفاقاً استدلالی هست که می‌گوید بقای مادر‌بزرگ‌ها، چندین دهه پس از دوران باروری، انتخابی تکاملی بوده، زیرا به مراقبت از فرزندان کمک می‌کرده است. این قابلیت برای سایر نخستی‌سانان دیده نمی‌شود.\nبه‌هر‌حال، منابع موردنیاز فرزندان، به‌نحو طولانی‌مدت، تأمین شد و همین امر توانست زمان و انرژی لازم را برای رشد مغزی بزرگ‌تر و پیچیده‌تر فراهم کند. رابطۀ میان پیوند‌های اجتماعی و اندازۀ مغز احتمالاً دو‌طرفه است و ظهور مغز‌های بزرگ‌تر نیز، به‌نوبۀ‌خود، منجر به شکل‌گیری روابط اجتماعی پیچیده‌تر شده است. در‌نتیجه، گونۀ ما انسان‌ها انعطاف‌پذیری بسیاری پیدا کرده و توانایی کاربست انواعی از نهادهای اجتماعی را پیدا کرده است، نهادهایی مانند چند‌شوهری و چند‌زنی و چند‌مهری و تک‌همسری زنجیره‌ای که بسته به عواملی همچون فرهنگ و مذهب و توزیع منابع، در جامعه، ظهور می‌یابند. ولی در‌نهایت، حقیقت فراگیر انسانی این است که ما همگی به این پیوندها متکی هستیم، حتی در جوامعی که تک‌همسری ناب در آن‌ها جاری نیست. تا‌به‌حال که هیچ نشانی از فرهنگ‌هایی نبوده که در آن‌ها انسان‌ها موجوداتی کاملاً تنها باشند و فرزندانشان را در تنهایی پرورش دهند.\nاگر‌چه نمی‌توان دلایل تکاملیِ فراگیری برای سبک‌های دلبستگی آورد، ولی این را می‌دانیم که گوناگونی و پیوستگی این سبک‌ها را باید در بستر عوامل اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تر تفسیر کرد. به عبارت دیگر، دلیل اینکه پی‌یر سبک دلبستگی نا‌ایمن اجتنابی و ماری سبک دلبستگی ایمن دارد چیزی بسیار فراتر از صرفِ شخصیت والدین آن‌هاست. با اینکه بسیاری والدین نهایت تلاششان را می‌کنند تا از فرزندانشان به بهترین شکل مراقبت کنند، ولی باز‌هم محدودیت‌ها و مشکلاتی خارج از حیطۀ کنترل آن‌ها هست که به واقعیت‌های سرد و خشن اجتماعی و اقتصادی مرتبط است، مثلاً اینکه در آمریکا مرخصی پس از زایمان وجود ندارد. این محدودیت‌ها باعث می‌شوند زمان آزاد و انرژی مازادی که لازم است تا بتوان حساسیت عاطفی فرزندان را تأمین کرد به‌راحتی یافت نشوند، درنتیجه، تأمین‌کردن دلبستگی ایمن هم دشوارتر خواهد بود. از‌طرفی والدین نیز مانند لوحی سفید نیستند، شاید والدین پی‌یر نیز در کودکی دلبستگی نا‌ایمن داشته یا، از آن بدتر، با آن‌ها بدرفتاری شده یا آسیب روانی دیده‌ باشند. این نکته ما را به این ضرب‌المثل قدیمی می‌رساند که می‌گوید «تربیت بچه کار تمام اهالی محل است»؛ اگر نظریۀ دلبستگی جایی در سیاست اجتماعی داشته باشد، تمام خانواده‌ها از آن بهره‌مند می‌شوند. چند دهۀ پیش نیز نظریات بالبی منجر به ظهور سیاستی شد که امروزه بدیهی به نظر می‌رسد: اینکه، هنگام بستری کودکان، والدین آن‌ها را نیز به بیمارستان راه می‌دهند و والدین می‌توانند، در تمام مراحل درمان، در کنار کودک باشند. به‌کارگیری نظریۀ دلبستگی می‌تواند سبب شود که سیاست‌های مدرن دربارۀ آموزش در دوران کودکی، مهد‌کودک‌ها و همکاری اجتماعی نیز بهبود یابند.نظام فکری ما دربارۀ دلبستگی بسیار محدود است، به‌خصوص اگر بخواهیم آن‌ را به فرهنگ‌هایی تعمیم دهیم که غربی و انگلیسی‌زبان و صنعتی و دمکراتیک و ثروتمند نیستند. این مسئله، مخصوصاً در زمانۀ ما، بیش‌از‌پیش صادق است، زیرا امروزه شاهد شکل‌های گوناگونِ پیوندهای دوتایی هستیم و کلاً نهاد ازدواج دارد از پیوند‌های دوتایی فراتر می‌رود. ترجیح‌های عاطفی متفاوت‌اند، نباید این تفاوت‌ها را مورد قضاوت اخلاقی قرار دهیم و نیز نباید به تفاوت‌های طبیعی که در رفتار انسانی وجود دارند انگ بزنیم. این موضوعی مهم است، به‌خصوص با توجه به تاریخ درازِ اقداماتی که روی کودکانی انجام شده است که رفتار نورونی متفاوت داشته‌اند، یعنی کودکانی که در جایگاه‌های نامعمول طیف رفتاری قرار داشتند. روی آن‌ها اقداماتی نظیر بستن دست‌وپا و ایجاد محدودیت حرکتی،یا تماس چشمیِ اجباری انجام می‌شد که به نام درمان «دلبستگی‌محور» شناخته شده بود. حتی اگر روزی برسد که بتوانیم با کمک علم سبک دلبستگی را تغییر بدهیم، باز‌ هم موضوع پزشکینه‌شدن مطرح است و البته این پرسش دوباره مطرح می‌شود که معلولیت چیست؟\nعلوم عصب‌شناختی فهم ما از موضوع دلبستگی را غنی‌تر نیز می‌کند. پی‌یر کوچک را تصور کنید که از ملافۀ محبوبش حس آرامش می‌گیرد، ماری دانشجو که از دویِ روزانه آرامش می‌گیرد یا کایِ بزرگ‌سال که از مراقبه یا عبادت آرامش می‌گیرد. در تمام این حالات، مفعول دلبستگی (ملافه و دویدن و عبادت) حس امنیت و پاداش فراهم می‌کند. محتملاً بسیاری از رفتارهای دلبستگی، از ‌جمله دلبستگی اجتماعی و حتی دلبستگی ناهنجار به دارو و مواد، از ساز‌و‌کار‌های مغزی مشابه با احساس پاداش و انگیزش استفاده می‌کنند.\nاین ساز‌و‌کار‌های مغزی را می‌توان مانند شبکه‌ای از مدارها تصور کرد که اطلاعاتی مختلف در آن‌ها جریان دارد و استفاده از مواد شیمیایی و تجارب گذشته می‌تواند جریان این اطلاعات را کُندتر یا تندتر بکند. مثلاً سروتونین را در نظر بگیرید، ماده‌ای شیمیایی که، یک میلیارد سال پیش، ارگانیسم‌های تک‌سلولی شروع به تولید آن کردند. همین سروتونین در فرایند نیش‌زدن در مرجان‌ها، و توانایی شنا در خارپشت‌های دریایی، و رفتار انسان‌ها تأثیر گذاشته است. اگرچه هنوز هم نمی‌توانیم تمام آثار این مولکول باستانی را مشخص کنیم، ولی این را می‌دانیم که سروتونین جزئی اساسی از احساس پاداش است. نوسانات میزان سروتونین، در آغاز حیات انسان، منجر به تفاوت‌های شخصی در اضطراب و رفتار اجتماعی می‌شود. سروتونین هنوز هم هدف بسیاری از رایج‌ترین رویکردهای دارویی برای درمان افسردگی و اضطراب است. البته سایر مواد شیمیایی مانند دوپامین و دیگر مورفین‌هایی که بدن ترشح می‌کند نیز در احساس پاداش نقش دارند. روی‌هم‌رفته و طی مراحل مختلف عمر انسان، بسیاری از مدارها و مواد شیمیاییِ دیگر نیز نقشی مشابه در انواع دلبستگی‌ها ایفا می‌کنند.\nزمینۀ عصب‌شناختیِ دلبستگی اجتماعی مشخص شده است. در دهۀ ۱۹۵۰، دریافتند که مولکول باستانی اوکسی‌توسین تنظیم‌کنندۀ اصلی رفتار و فیزیولوژی مادرانه است و زایمان را تسهیل کرده و باعث ترشح شیر طی دورۀ شیردهی می‌شود. البته اوکسی‌توسین سبب علاقۀ وافر مادر برای رسیدگی به نوزادش نیز می‌شود، وگرنه آن اقدامات فیزیولوژیکی به‌تنهایی چاره‌ساز نمی‌شد.\nنقش اوکسی‌توسین در وابستگی مادرانه این پرسش را به ذهن سی سو کارتر و توماس اینسل، عصب‌شناسان آمریکایی، انداخت که آیا این مولکول در سایر گونه‌های دلبستگی نیز نقش دارد یا نه. برای آزمایش این موضوع، سراغ جونده‌ای کوچک رفتند که در سراسر علفزار‌های آمریکای شمالی یافت می‌شود و نامش وُلِ علفزار۲ است. این موجودات نیز، مانند انسان‌ها و برخلاف موش‌های آزمایشگاهی، پیوند دوتاییِ مادام‌العمر برقرار می‌کنند، در یک سوراخ زندگی می‌کنند و فرزندانشان را با هم بزرگ می‌کنند. در سال ۱۹۹۲، کارتر و اینسل و همکارانشان دریافتند که سرکوب اوکسی‌توسین مانع شکل‌گیری پیوند می‌شود و تزریق آن به شکل‌گیری پیوند می‌انجامد. آن‌ها با همکاری جیمز وینسلو و همکارانش نشان دادند که وازوپرسین نیز در نرها، به همان اندازه، در شکل‌گیری پیوند جفتی مؤثر است. وازوپرسین هم‌خانوادۀ اوکسی‌توسین است و نیای ژنی یکسانی دارند و فقط در دو جایگاه شیمیایی با هم متفاوت هستند. اگرچه اوکسی‌توسین و وازوپرسین در تنظیم دلبستگی بزرگ‌سالان نقشی حیاتی دارند، ولی این اتفاقات در خلأ رخ نمی‌دهد، بلکه در هم‌آوایی کامل با سایر سیستم‌های مغزی است که، همگی با هم، روی سلول‌ها یا نورون‌ها تأثیر می‌گذارند.\nاین را می‌دانیم که رفتارهای دلبستگی نتیجۀ تأثیرگذاری دریایی از مواد شیمیایی روی نورون‌های مغزی است، دریایی که موج‌هایش محصول ترکیبی از ژنتیک و تجارب و شانس هستند. ولی علم مدرن، به‌تازگی، شروع به درک این اتفاقات کرده است. به‌تازگی شروع به کاوش دراین‌باره کرده است که این اتفاقات شیمیایی، در طول حیات انسان، چگونه بخش‌های مختلف مغز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، از نورون‌های هیپوتالاموس گرفته که منطقه‌ای چند‌کاره و متمرکز بر بقاست تا قشر پیش‌پیشانی مغز که محاسبات سطح بالا مانند شأن اجتماعی را انجام می‌دهد. ما نویسندگان این مقاله، در پژوهش‌هایمان، بیشتر بر هستۀ لمیده متمرکز هستیم، منطقه‌ای در مغز که مسئول کنترل انگیزش و هماهنگی رفتار هدف‌محور است. دریافته‌ایم که نورون‌های هستۀ لمیده در وُلِ علفزار حاوی اطلاعات ژنتیکی مخصوصی هستند که، در‌واقع، بازتاب‌دهندۀ همسر اوست و، با گذشت زمان که رابطه عمیق‌تر می‌شود، آن نورون‌ها نیز رشد می‌کنند. البته هنوز نمی‌دانیم که چقدر می‌توان این روندها را به انسان‌ها نیز تعمیم داد. ولی از آنچه می‌دانیم چنین بر‌می‌آید که نظام‌های پیچیده‌ای که اوکسی‌توسین و وازوپرسین اساس آن‌هاست تعیین‌کنندۀ زیست‌شناسی ماری و پی‌یر و کای هستند و به رفتار‌های اجتماعی امروز آن‌ها شکل می‌دهند. هنوز راه درازی مانده تا علم بتواند از کتیبۀ زیستی خوش‌خط‌ونگارِ دلبستگی انسانی و تغییرات آن در طی زمان رمزگشایی کند. به قول جان بالبی «هنوز یک قارۀ کشف‌نشده پیش رویمان هست».\nدر همان پارکی که ماری و پی‌یر و کای در کودکی بازی می‌کردند، احتمالاً از این نیمکت‌های یادبود۳ هم باشد که خود نشانۀ آخرین تجلی دلبستگی است: فقدان. مرگ عزیزان یکی از آسیب‌‌رسان‌ترین رویدادهای زندگی ماست. جون دیدیون در زندگی‌نامه‌اش با نام سال تفکر جادویی۴ داغداری را چنین توصیف کرده است: «توالی بی‌امان لحظاتی که … خودِ تجربۀ پوچی هستند».\nتجربۀ سوگ، از نقطه‌نظر تکاملی، مدت‌هاست که یک معماست: چرا به این توانایی رنجِ شدید دست یافته‌ایم که نمی‌گذارد به زندگی پیشینمان بازگردیم، نمی‌گذارد (به قول داروین) انعطاف ذهنمان را بازیابیم؟ پاسخ بالبی این بود که توانایی سوگ، به‌خودی‌خود، با انتخاب طبیعی تکامل نیافته، بلکه محصول جانبی دلبستگی است. به عبارت دیگر، دلبستگی دو نوع تجلی دارد: احساس پاداش وقتی کنار کسانی هستیم که دوستشان داریم، و عواطف ناخوشایند وقتی از آن‌ها جدا می‌شویم. بالبی از مشاهداتش دریافت که پاسخ به مرگ عزیز مشابه مراحل اعتراض-نومیدی-دل‌کندن است که هنگام جدایی از والدین در نوزادی رخ می‌دهد. درمورد مرگ، نمی‌توان این عواطف منفی را با تجدید دیدار بر‌طرف کرد، برای همین هم فرد داغدار باید وفق‌یافتن و کنار‌آمدن را بیاموزد.\nدر رمان بیگانه، اثر آلبر کامو، مردی به نام مورسو به‌جرم قتل محاکمه می‌شود. دادستان به هیئت‌منصفه می‌گوید که مورسو ظاهراً حتی با مرگ مادرش نیز سوگوار نشد و این را دلیلی دیگر برای جنایتکاری او می‌دانست. این استدلال قانع‌کننده است، چرا‌که سوگواری یک تجربۀ عام انسانی است. با‌این‌حال، اکنون ما می‌دانیم که سوگواری نیز مانند دلبستگی امری طیفی است. در مواجهه با مرگ عزیزان، بسیاری از آدم‌ها نخست دچار حس حاد سوگواری می‌شوند و، سپس، آن سوگ «درونی و نهادینه» می‌شود و دوباره می‌توانند از زندگی لذت ببرند. این سوگِ نهادینه برای بسیاری از افراد پایان رابطه نیست، بلکه نوع دیگری از آن است. گاهی افراد داغدار شاخصۀ این حالت را گذر از خاطرات دردناک به خاطرات تلخ‌ و شیرین از مرحوم توصیف می‌کنند. پی‌یر و ماری و کای نیز در مواجهه با مرگ عزیزانشان، احتمالاً بسته به سبک دلبستگی‌شان، این روندها را طی کنند و در‌نهایت بر چگونگی ادغامِ قطعیتِ فقدان در حیاتشان تأثیر خواهد گذاشت. طبق نظریۀ جان بالبی، چون کای به پاسخ‌های فرد موردِ دلبستگی حساسیت بیش‌از‌حد نشان می‌دهد، پس احتمالاً، در مواجهه با مرگ عزیز، بیش‌فعالی مزمن نشان خواهد داد که به دلتنگی مزمن منجر خواهد شد. سبک دلبستگی نا‌ایمن اجتنابی در پی‌یر احتمالاً به گسست و فاصله‌گیری او از فکر مرگ منجر خواهد شد و نخواهد توانست قطعیت فقدان را بپذیرد و آن را درونی کند. درست است که این نظریه ساده‌‌نگر‌تر از آن است که بتواند پیچیدگی‌ها در تفاوت سوگواری‌های افراد را توضیح دهد، ولی ارتباطی معنا‌دار میان سبک دلبستگی نا‌ایمن اجتنابی و کسب نتایج ضعیف از سوگواری وجود دارد.\nیک نفر از هر دَه تا بیست نفر، در مواجهه با مرگ عزیز، دچار سوگ بی‌پایان می‌شود که نشان از توقف روند بهبود طبیعی دارد و بازتابی است از همین تفاوت‌های فردی در سوگواری. این سوگ که در پزشکی به آن اختلال سوگ مرضی یا پیچیده نیز می‌گویند باعث می‌شود فرد سوگوار، حتی پس از گذشت یک سال، هر‌روز به همان میزان روز نخست احساس غم و اندوه داشته باشد و هنوز هم نتواند با دوستانش خوش بگذراند یا به سرگرمی‌هایش بپردازد که در گذشته از آن‌ها لذت می‌بُرد. بسیاری از افراد این دوره را خودشان از سر می‌گذرانند و برخی نیز برای معالجه مراجعه می‌کنند. درمان‌هایی که ما ارائه می‌کنیم معمولاً مؤثر واقع می‌شوند، ولی به‌هر‌حال ما فهم محدودی از زیربنای روان‌شناختی و شیمیایی‌عصبی مرگ و فقدان داریم. همین امر مانع پیشرفت چشمگیر می‌شود. از این هم چیز زیادی نمی‌دانیم که وقتی پی‌یر یا ماری، هنگام شکست عشقی در نوجوانی یا طلاق در بزرگ‌سالی، با پایان دلبستگی مواجه می‌شوند چه اتفاقی می‌افتد. آیا زیربنای روانی و عصبی این اتفاقات نیز مانند سوگ است؟ در آینده، پرسش‌هایی از‌این‌دست، رفته‌رفته، مهم‌تر شده و بیشتر مطرح خواهند شد، مخصوصاً که امروزه میلیون‌ها انسان در سراسر جهان سوگوار مرگ عزیزانشان در همه‌گیری کووید۱۹ هستند.\nدرست است که دو شاخصۀ اصلی دلبستگی‌هایمان حس سرخوشانۀ وصال و غمِ عمیقِ فقدان است، ولی بیشتر اوقات بهترین توصیفِ حس دلبستگی حسی است میان این دو. واقعیت این است که، در تمام دلبستگی‌های اجتماعی، رگه‌هایی از رضایت و نارضایتی هست که به سر‌منشأ‌های متفاوتی می‌رسند، از کرده‌ها و نکرده‌های طرف مقابلِ رابطه گرفته تا ناسازگاری و عدم‌تفاهم و حس ارضا‌نشدنی که به توصیف نمی‌آید. دیدگاهی وجود دارد که قرن‌ها منبع الهام بوده و می‌گوید رویکردهای خاص به دلبستگی، خودشان، می‌توانند منبع درد و رنج شوند. فلسفۀ رواقی‌گری توصیه می‌کند که برای رسیدن به آرامش ذهنی باید تأثیرپذیری از اتفاقات خارج از چنبرۀ قدرتمان را به حداقل برسانیم، از‌ جمله مسائل حوزۀ اجتماعی. در حوزۀ مسائل عاطفی نیز باید بدانیم که صاحب عزیزانمان نیستیم، بلکه مدتی به‌امانت در نزد ما هستند. آیین بودایی نیز عدم دلبستگی را تبلیغ می‌کند، البته نه به‌مثابۀ دستوری برای دوری از روابط، بلکه همچون فراخوانی برای قبول میرایی عزیزانمان، همان‌طور که میرایی خویشتنمان را پذیرفته‌ایم. مفهوم بودایی عدم دلبستگی چندان ارتباطی با مفهوم دلبستگیِ ایمنِ جان بالبی ندارد، ولی آن‌هم آزموده شده و شواهدی در دست است مبنی‌بر اینکه میزان بالای عدم دلبستگی منجر به نتایج بهتر میان‌فردی می‌شود. یک تعبیر این است که خویشتن به‌شکلی جدا از همه‌چیز و همه‌کس محسوب نشده است.\nنبردی بی‌پایان در جریان است، علم می‌کوشد پیچیدگی‌های جهان را بگشاید و به بنیادی‌ترین اصولش برساند. ولی نظریه‌های علمی محال است بتوانند حتی بخشی کوچک از حس وصال یا فقدان عزیزانمان را توصیف کنند. این دلبستگی‌ها را که به‌حق دلبستگی‌های خودمان می‌دانیم نمی‌توان به مجموعه‌ای مشاهدات علمی تقلیل داد. ولی هنوز چیزی هست که می‌توانیم از علم بیاموزیم و آن اینکه دلبستگی‌هایمان حاصل فرایندهایی است که طی میلیاردها سال تکامل یافته و اینک در وجود تک‌تک ما جاری است، و همین یعنی رسمیت‌بخشیدن به وصف‌ناپذیری دلبستگی‌هایمان. شاید از مورسو بدمان بیاید که او چطور انسانی است که می‌تواند بدون دلبستگی اجتماعی زنده باشد، ولی بهتر این است که به حال او افسوس بخوریم که خالی از هرگونه دلبستگیِ سزاوار سوگواری بوده است و، در ادامه، بیشتر قدر دلبستگی‌های زندگی خودمان را بدانیم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را مصطفی الکلینی و زو دونالدسون نوشته و در تاریخ ۱۶ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «Attached» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «راز دلبستگی» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک طهماسبی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. •• مصطفی الکلینی (Mostafa El-Kalliny) پزشک و روان‌شناسی است که در دانشگاه کلرادو کار می‌کند. ••• زو دونالدسون (Zoe R Donaldson) استاد روان‌شناسی و علوم اعصاب در دانشگاه کلرادوست.•••• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n The Conquest of Happiness [۱] Prairie vole [۲]: ول‌ها نوعی موش کوچک هستند [مترجم]. Memorial bench [۳]: در کشورهای غربی می‌توان، به‌رسم یادبود، هزینۀ ساخت یک نیمکت پارک را به شهرداری داد که نام فرد درگذشته روی آن نوشته می‌شود [مترجم]. The Year of Magical Thinking [۴]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653962.json b/train/540653962.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2e98c8afebcd818d698aa01d673f3eec11ae82b4 --- /dev/null +++ b/train/540653962.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ماجرای کشيش خودخوانده‌ای که ادعا کرد کرونا با وايتکس درمان می‌شود و پول کلانی به جيب زد", + "subtitle": "", + "introduction": "وقتی دونالد ترامپ تزریق وایتکس را پیشنهاد داد، کلیسای جنسیس دو دقیقاً این «آیین مقدس» را اجرا می‌کرد، تا اینکه چهار نفر از سران کلیسا طی عملیات کوآک هَک به زندان افتادند.", + "content": "توماس باکلی، بلومبرگ بیزنس‌ویک— مارک گرنان در حالی از خواب پرید که صورتش خیس عرق بود و قلبش تند می‌تپید. کابوس دیده بود که نیروهای مسلح می‌خواهند خانواده‌اش را دستگیر کنند و خودش را، تا آخر عمر، پشت میله‌های زندان بیندازند.\nهرچند گرنان پیامبری دروغین بود، اما این بار رؤیایش، به‌طرز عجیبی، رنگ واقعیت به خود گرفت. سپیده‌دم روز بعد، ۸ ژوئیۀ ۲۰۲۰، هلیکوپترهای پلیس بر فراز خانه‌اش آمدند، تیمی از نیروهای ویژه با خودروهای زرهی سر رسیدند و به مقر «کلیسای سلامت و شفای جنسیس دو» در برادنتون فلوریدا حمله کردند، کلیسایی که منزل خانوادۀ گرنان هم بود. دو نفر از پسران گرنان، جوردن و جاناتان، بازداشت شدند.\nگرنان، اسقف خودخواندۀ این کلیسا، و یکی دیگر از هشت پسرش به نام جوزف نیز تحت تعقیب دفتر تحقیقات جنایی سازمان غذا و داروی آمریکا بودند، اما چند هفته قبل به کلمبیا گریخته بودند. گرنان‌ها، به‌مدت بیش از یک دهه، با فروش محلول معدنی معجزه‌آسا(یا اِم‌اِم‌اِس) جیب‌هایشان را پر از پول کرده بودند. اِم‌اِم‌اِس نوعی نوشیدنی «آیینی» بود که نوید درمان بیماری‌هایی همچون آلزایمر و سرطان را می‌داد، اما اجماع علمی بر این بود که این ماده می‌تواند مرگ‌آور باشد و هیچ ارزش درمانی‌ای ندارد. هزاران نفر این مایع را خریده بودند تا در آن استحمام کنند، بر بدن خود بیفشانند یا بنوشند.\nدر مِلک کلیسا، انباری آهنی وجود داشت که تیم مقابله با مواد خطرناک، در آن، بیش از ۵۰ گالن هیدروکلریک اسید و ۳ هزار و ۷۵۰ کیلوگرم سدیم کلریت، مادۀ اصلی تولید اِم‌اِم‌اِس، یافتند. مأموران تحقیق سازمان غذا و دارو برچسب‌هایی روی بشکه‌های پلاستیکی آبی سدیم کلریت چسباندند که رویش «۱۴۹۶» درج شده بود، یعنی این مادۀ شیمیایی چنان خورنده است که می‌تواند گلو را بسوزاند و سوراخ کند، معده را نیز سوراخ کند و موجب کوری شود. کلورین دی‌اکسید معمولاً به‌عنوان وایتکس صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از کاربردهای آن می‌توان به زدودن رنگ از پارچه و تبدیل خمیر کاغذ به کاغذ اشاره کرد. این ماده، در صورت مصرف خوراکی، موجب آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر به مجاری تنفسی و دیگر اندام‌های حیاتی می‌شود. در سال ۲۰۱۹، سازمان غذا و دارو به مردم آمریکا هشدار داد که از اِم‌اِم‌اِس استفاده نکنند و خاطرنشان کرد که، در پنج سال گذشته، بیش از ۱۶ هزار مورد مسمومیت کلورید دی‌اکسید در آمریکا وجود داشته و، از این میان، ۲ هزار و ۵۰۰ موردش مربوط به کودکان زیر ۱۲ سال بوده است.یک ماه پس از حمله به کلیسای جنسیس دو در فلوریدا، مأموران مخفیِ ارتش ویژۀ کلمبیا مارک و جوزف را نیز در بندر سانتا مارتا دستگیر کردند. مارک و سه پسر بازداشتی‌اش به توطئه برای فریب مردم آمریکا، تخطی از «قانون فدرال غذا، دارو و مواد آرایشی»، توهین به دادگاه، توزیع و فروش اِم‌اِم‌اِس و تخطی از دستور پیشینِ توقف عملیات متهم شده بودند. بیانیۀ نیروهای انتظامی کلمبیا در زمان دستگیری مارک و جوزف می‌گفت که اِم‌اِم‌اِس با مرگ هفت نفر در آمریکا مرتبط بوده است.\nتا قبل از همه‌گیری ویروس کرونا، گرنان‌ها ماهانه حدود ۳۰ هزار دلار، از طریق فروش اِم‌اِم‌اِس، درآمد داشتند. آن‌ها این ماده را به خریداران بیمار یا روبه‌موت می‌فروختند، با این نوید کاذب که کلورین دی‌اکسید می‌تواند ۹۵ درصد بیماری‌های شناخته‌شده را از بین ببرد. پس از شیوع کرونا، مارک ادعا کرد کلورین دی‌اکسید می‌تواند کووید۱۹ را هم درمان کند. فروش این ماده ناگهان سه‌برابر شد و وقتی رئیس‌جمهور وقت، دونالد ترامپ، آن نظر مهمل را داد که تزریق مادۀ ضدعفونی‌کننده ممکن است ویروس را بکشد، فروشش باز هم بیشتر شد. طبق آمار بانکی مرورشده توسط سازمان غذا و دارو، این خانواده قصد داشتند، در سال ۲۰۲۰، یک‌میلیون دلار اِم‌اِم‌اِس بفروشند تا اینکه مارک و پسرانش، طی عملیات کوآک هَک، دستگیر شدند. عملیات کوآک هَک مأموریتی بود که این سازمان برای تعطیلی سودجویانِ توزیع‌کنندۀ داروهای مشکوک انجام می‌داد.\nاین شرح ظهور و سقوط گرنان‌ها بر پایۀ مدارک دادگاهی و صوتی و تصویری‌ای است که توسط بلومبرگ بیزنس‌ویک بررسی شده، به‌علاوۀ اطلاعاتی که در فرایند تحقیق از افراد آشنا به ‌دست‌ آمده است. این افراد خواستند نامشان فاش نشود، چون اجازه نداشتند علنی صحبت کنند. سخنگوی سازمان غذا و دارو به مأمورانش اجازۀ مصاحبه نمی‌داد و به سیاست این سازمان، مبنی بر عدم بحث دربارۀ پرونده‌های باز، استناد می‌کرد. گرنان‌ها در پروندۀ «ایالات متحدۀ آمریکا علیه مارک اسکات گرنان و دیگران» نمایندۀ خودشان بودند. ما چندین بار برای زندان‌هایی که گرنان‌ها در آن حبس بودند ایمیل زدیم و نامه نوشتیم تا با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم، اما پاسخی ندادند.\nاعضای خانواده، اگر گناهکار شناخته شوند، ممکن است با حبس ابد روبه‌رو شوند. در صبح روزی که دو پسرِ گرنان در فلوریدا دستگیر شدند، او پادکستی ضبط کرد و، در آن، سرنوشتی وخیم‌تر را برای خودش متصور شد، اما اظهار امیدواری کرد که شبکۀ بین‌المللی توزیع‌کنندگان اِم‌اِم‌اِس به کار این خانواده ادامه دهند. «اگر هم ما را بکشند، باید بدانند آدم‌های زیادی را در سرتاسر دنیا آموزش داده‌ایم که حالا در ۱۴۵ کشور فعالیت دارند. این، شاید، بهترین اتفاقی است که می‌توانست برای ما بیفتد. تلاش‌ها متوقفنخواهد شد».\n***\nجیم هامبل از پیروان سابق ساینتولوژی۱ بود و در آلاباما به دنیا آمده بود. او به طلایابی روی آورد و بعدها ادعا کرد خدایی چندمیلیاردساله از کهکشان آندرومداست. در سال ۱۹۹۶، در مأموریتی برای معدن‌کاوی به گویان رفته بود که چهار نفر از اعضای تیمش مبتلا به مالاریا شدند. هامبل، بر اساس کتابی که دَه سال بعد منتشر کرد، آب شُربشان را با سدیم کلوریدی که در جعبه‌ابزارش داشت پاک‌سازی کرد و، درجا، درمانشان کرد. این مادۀ زرد کمرنگ را «محلول معدنی معجزه‌آسا» نامید و عزمش را جزم کرد تا خبر کشفش را به گوش همگان برساند. هامبل راهی کنیا، مالاوی، سیرالئون، تانزانیا و اوگاندا شد و، درنهایت، گفت با گروه‌های مسیحیِ امداد بین‌المللی کار کرده تا ۱۰۰ هزار بیمار را درمان کند. اینکه ۲۸ درصد از اِم‌اِم‌اِس را سدیم کلورید تشکیل می‌داد و مزه‌اش مثل آب متعفن استخر بود هم ظاهراً چیزی را عوض نمی‌کرد.\nهامبل هرگز اقرار نکرد که مادۀ درمانی‌اش سمی بوده، اما در ویدئویی که بعدها منتشر کرد گفت «چند نفر از میسیونرها گفتند من شرارت‌پیشه‌ام». و، ازآن‌پس، مصرف اِم‌اِم‌اِس، در کشورهای آفریقایی که او به آن‌ها سر زده بود، کاهش یافت. بااین‌حال، الهام‌بخش دَه‌ها نفر در سرتاسر دنیا شد تا از او تقلید کنند. از این جمله می‌توان به جوانْ عمانی اشاره کرد، واعظ کنیایی و عضو سابق پارلمان این کشور. او از طریق پیشۀ مذهبی خود -که بر صدها کلیسا مدیریت داشت‌-اِم‌اِم‌اِس می‌فروخت. همین‌طور می‌توان از رابرت بالدوین نام برد، کشیشی در نیوجرسی که سازمان غیرانتفاعی‌اش، موسوم به میسیون مسیحی شفای جهانی، ۱۲۰۰ روحانی اوگاندایی را اجیر کرد تا، در ازای پاداش‌هایی همچون گوشی‌های هوشمند، اِم‌اِم‌اِس بفروشند (پلیس محلی اوگاندا بعدها چهار تن از همکاران بالدوین را، به جرم انجام آزمایش‌های غیرقانونی با مواد آسیب‌زا، دستگیر کرد. بالدوین هرگونه ارتباطی با این قضیه را انکار کرد). هرچه سوءظن نسبت به صنعت داروسازی افزایش می‌یافت، تقاضا برای این ماده ‌بیشتر می‌شد. در سال ۲۰۰۹، کار به‌ جایی رسیده بود که اِم‌اِم‌اِس را در محیط‌های برخط تبلیغ می‌کردند. مثلاً لیندسی واگنر، بازیگر سریال «زن اتمی»۲، در تبلیغ این ماده ادعا می‌کرد که باعث درمان کهیر می‌شود.\nدر میان تبلیغاتی که برای اِم‌اِم‌اِس انجام می‌شد، هیچ تبلیغی به اندازۀ تبلیغ کلیسای جنسیس دو موفقیت‌آمیز نبود. گرنان مسیحیِ دوباره متولدشده‌ای بود که در ماساچوست بزرگ شد. پدرومادرش کاتولیک‌هایی بودند که به مورمونیسم گرویدند. گرنان از قدیم‌الایام به‌دنبال راهی برای هدایت رمه‌ای از آن خود بود. او، با الهام از اتفاقی که بعدها دیدار با دو فرشته در میدان هاروارد توصیفش کرد، کوشید در حومۀ بوستون، پشت یک باشگاه اجتماعی ایتالیایی که بار هم داشت، کلیسایی را تأسیس کند، اما نتوانست پیروان چندانی را جذب خود کند. مشغول کار خلبانی شد و میسیونرهای مسیحی را بین آمریکا و جمهوری دومینیکن جابه‌جا کرد. سرانجام هم تصمیم گرفت کلیسای خود را در همین کشور بسازد و مستقر شود.\nگرنان ۵۰ جریب زمین زراعی را که مشرف به دریای کارائیب و نزدیک شهر بندری بارائونا بود خرید و کار بر مجتمع محصوری را آغاز کرد که قرار بود دو خانه، یک آپارتمان، یک کلیسا و یک استخر در آن ساخته شود. با فرارسیدن رکود بزرگ مالی به مشکل بودجه خورد و، با اکراه، این بنای نیمه‌ساخته را به قیمت ۳۵۰ هزار دلار برای فروش گذاشت، اما مشتری پیدا نشد.\nگرنان کتابی دارد با عنوان تصور کن جهانی را بدون بیماری: آیا ممکن است؟. بر اساس آنچه در این کتاب آمده، در همان دوران، خانواده‌اش مبتلا به بیماری مرسا شدند، نوعی عفونت استافیلوکوک که مقاومت ویژه‌ای در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها دارد. به گفتۀ او، هیچ‌یک از داروهایی که پزشکان محلی تجویز کردند نتیجه‌بخش نبودند. پس در اینترنت دنبال درمان‌های خانگی گشت، وب‌سایت هامبل را یافت و یک بسته محلول معدنی معجزه‌آسا سفارش داد. گرنان می‌گوید این محلول فوراً تب خانواده‌اش را فرونشاند و دردهایشان را تسکین داد. او، چندی بعد، با هامبل تماس گرفت و او را به جمهوری دومینیکن دعوت کرد. سال ۲۰۱۰، هامبل به یکی از خانه‌های مجتمع او نقل‌مکان کرد و دو نفری، با گرنان، شروع کردند به کشیدن نقشه‌هایی تا پول‌های کلانی به جیب بزنند.\nگرنان در پادکستی توضیح داد که هدفشان این بود که عملیات مبهم هامبل در فضای اینترنت را ارتقا بدهند و آن را به بزرگ‌ترین تأمین‌کنندۀ بین‌المللی اِم‌اِم‌اِس تبدیل کنند. تمرکزِ کار نیز بر کشورهای درحال‌توسعه بود، جایی که استانداردهای پایین بهداشت و سلامت، معمولاً، مردم را به پذیرش راحت‌ترِ درمان‌های اثبات‌نشده سوق می‌داد. او و هامبل، با علم به اینکه چنین تجارتی شاید با قوانین حمایت از مصرف‌کننده در بسیاری از بازارها در تضاد باشد، توافق کردند که عملیات را در لفافۀ کلیسا به اجرا درآورند و اِم‌اِم‌اِس را نوشیدنی‌ای آیینی جلوه دهند، چون خیال می‌کردند با این کار در کشورهایی مثل آمریکا، به لطف آزادی‌های خاص گروه‌های مذهبی، مصون خواهند بود. هامبل بعدها در خبرنامه‌ای برای پیروانش نوشت «همین کاتولیک‌ها را ببینید. کشیش‌هایشان قرن‌هاست به زنان و کودکان تعرض می‌کنند و دولت‌ها نتوانسته‌اند جلوی این کار را بگیرند. کلیسا، اگر درست مدیریت شود، می‌تواند ما را از واکسیناسیون ناخواسته، بیمۀ اجباری و خیلی از چیزها که دولت‌های ستمگر می‌خواهند به خوردمان بدهند مصون بدارد».\nاو در پادکست دیگری حرفش را بی هیچ ابهامی زد: «هر کاری کنید تحت قانون تجارت‌ جهانی است، درست؟». منظورش ‌قانون متحدالشکل تجاری است که اکثر تراکنش‌ها در ایالات آمریکا تابع آن هستند. «کلیساها کاملاً از این دستورالعمل، مقررات و قوانین معاف‌اند. به همین دلیل است که کشیش‌ها می‌توانند در ملأعام به بچه شراب بدهند و بازداشت نشوند. چون این آیین مقدس است. نمی‌شود که ما را به‌خاطر انجام یکی از آیین‌های مقدسمان دستگیر کنید».\nکلیسای سلامت و شفای جنسیس دو، چند هفته پس از ورود هامبل به جمهوری دومینیکن، تأسیس و ثبت محلی شد. او و گرنان خود را اسقف اعظم خواندند و شروع به ساخت اِم‌اِم‌اِس کردند. ابتدا آن را در سینک‌های آشپزخـانۀ مجتمـع محصـور کلیسـا تولیـد می‌کـردنـدو بعد در اتاقکی زهواردررفته در حیاط پشتی خانۀ گرنان‌ها در فلوریدا، سپس در یک چادر و نهایتاً در انباری فولادی و سفارشی. این محلول را در وب‌سایت جنسیس دو تحت عنوان «آب پاک‌کنندۀ آیینی» تبلیغ می‌کردند و بطری‌های چهار اونسی را، در ازای ۲۰ دلار اعانه به کلیسا، برای مصرف‌کننده ارسال می‌کردند.\nگرنان در مقاطع مختلفی گفت این فرمول می‌تواند اوتیسم، افسردگی، ایدز، اِم‌اِس و خیلی بیماری‌های دیگر را درمان کند. اصولاً دستورالعمل‌ها بر اساس نوع بیماری متفاوت بود: برای رفع سنگ کلیه، به‌مدت سه هفته، در هشت ساعت از روز، هر ساعت سه قطره بخورید. برای درمان فوری حملۀ قلبی، ۲ قاشق. برای مبارزه با سرطان پوست، بر تمام بدن بیفشانید. در اوایل دهۀ ۲۰۱۰، اعضای گروه‌های آمریکاییِ مسئول ترویج اِم‌اِم‌اِس عکس‌هایی در فیس‌بوک بارگذاری می‌کردند که، ظاهراً، سوختگی‌های شیمیایی بر دست و پا و تن خودشان یا بچه‌هایشان بود و می‌پرسیدند آیا این سوختگی‌ها نشانۀ نتیجه‌بخشیِ نوشیدنی آیینی است؟\nگرنان و هامبل و پسران اسقفِ گرنان -جردن و جاناتان و جوزف- شروع به برگزاری سمینارهایی دوروزه در سالن‌های کنفرانس هتل‌های شیلی، نیوزیلند، آفریقای جنوبی، آمریکا و دیگر کشورها کردند. هریک از شرکت‌کنندگان ۴۵۰ دلار می‌پرداختند (این مبلغ برای زوج‌ها ۸۰۰ دلار بود) تا ملقب به «کشیش سلامت» شوند، یاد بگیرند اِم‌اِم‌اِس تولید کنند و مجوز بگیرند تا بتوانند اِم‌اِم‌اِس را در اجتماعات محلی‌شان توزیع کنند. بر اساس گواهی‌های بانکی که شرکت ولز فارگو در اختیار سازمان غذا و دارو گذاشت (ولز فارگو پس از دستگیریِ گرنان‌ها تمام روابط خود را با آن‌ها قطع کرد)، گرنان‌ها توانستند، با برگزاری سمینارها و فروختن مقدار زیادی اِم‌اِم‌اِس، سالانه دست‌کم ۱۰۰ هزار دلار درآمد داشته باشند.گرنان و هامبل، برای اینکه نشان دهند اسقف اعظم هستند، با شلوار و کراوات و پیراهنِ سفید و آهارزده و کلاه فدورای مزین به سنگ فیروزه‌ای‌رنگ در سمینارها ظاهر می‌شدند. در یکی از اسلایدهای پاورپوینتشان می‌گفتند تنِ انسان معبد است و مؤمنان «باید این معبد را پاکیزه نگه دارند، چنان‌که خداوند متعال از ما می‌خواهد». این نیز توسل به باورهای مسیحیان بود. اسلاید دیگر می‌گفت علائمی همچون تهوع حاد و اسهال نشانۀ این هستند که اِم‌اِم‌اِس در حال پاک‌سازی بدن از سموم است.\nدر آن زمان شواهدی وجود داشت که مصرف اِم‌اِم‌اِس می‌تواند منجر به مرگ شود. در سال ۲۰۰۹، داگ نَش، بازنشستۀ آمریکایی، و سیلویا فینک، همسر مکزیکی‌اش، با قایق بادبانی خود، ویندکَسِل، سفری را به دور دنیا آغاز کردند. در مسیر جزایر سلیمان با مردی بلژیکی و همسر آمریکایی‌اش آشنا شدند. این زوج اِم‌اِم‌اِس را به‌عنوان راهی برای پیشگیری از مالاریا به فینک فروختند. صبح روزی از روزهای ماه اوت، پس از یک شب پایکوبی با روستاییان در جزیرۀ دورافتادۀ اپی به‌ مناسبت مسابقۀ سالانۀ بلم‌سواری، فینک دو قطره اِم‌اِم‌اِس را در ۱۰ قطره آبلیمو چکاند و ترکیب را در قسمت آفتابگیر عرشۀ قایقشان نوشید. پانزده دقیقه نشده بود که دچار تهوعی توقف‌ناپذیر شد و این حالتش آن‌قدر ادامه یافت که فقط صفرا بالا می‌آورد. مجاری ادراری‌اش سوزشی شدید گرفت. بی‌سیم زدند تا پزشک‌ها به دادشان برسند، اما قبل از غروب فینک به کما رفت و ساعت ۹ شب درگذشت.\nگزارش کالبدشکافی حاکی از این بود که مقدار بسیار زیادی مِت‌هموگلوبین در خون او وجود داشت (علامت قرارگرفتن زیاد در معرض کلریت) که اکسیژنِ بدنش را خالی کرده بود. نش دربارۀ اِم‌اِم‌اِس می‌گوید «ماده‌ای بود که حتی اگر دقیقاً مطابق تجویز استفاده شود درون بدن مثل سم عمل می‌کند. بدن همسرم طوری دهیدراته شد که اعضای داخلی‌اش دچار نارسایی شدند».\nنش حالا، در آستانۀ نَوَدسالگی، با ویندکسل به هونولولو رفته و مشغول نوشتن کتابی دربارۀ مرگ همسرش است. از گرنان می‌گوید که، در یکی از پادکست‌های قدیمی‌اش، این ماجرا را به سخره گرفت و حتی گفت تقصیر خود نش بوده است. نش درمورد دستگیری گرنان می‌گوید «آدم سنگدل و پست و رذلی است. نمی‌دانم مجازات فروش این مادۀ شیمیایی صنعتی که در صورت استفادۀ نادرست خطرناک است چیست، اما می‌دانم سزاوار مجازات است».\nمرگ فینک به‌حدی در اقیانوسیه انعکاس یافت که پنج سال بعد، وقتی گرنان و هامبل به استرالیا و نیوزیلند رفتند تا ده دوازده سمینار برگزار کنند و اِم‌اِم‌اِس را به‌عنوان درمان ابولا (که در آن زمان در حال گسترش در غرب آفریقا بود) به فروش برسانند، دولت‌های محلی بعضی سانس‌های تور آن‌ها را تعطیل کردند. از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴، مرکز اطلاعاتِ سموم ویکتورین دست‌کم دَه مورد مسمومیت را به اِم‌اِم‌اِس نسبت داده بود، از جمله چهار مورد را که نیازمند بستری در بیمارستان بودند. در یکی از موارد وخیم در آوریل ۲۰۰۹، جریمه‌ای سنگین برای زنی بریده بودند که، در گاراژ خود، به مبتلایان به سرطان اِم‌اِم‌اِس تزریق می‌کرد و به آن‌ها توصیه می‌کرد که به سراغ شیمی‌درمانی نروند. بابت هر تزریق هم دو هزار دلار از آن‌ها می‌گرفت. یکی از بیماران مبتلا به سرطان سینه بعداً مجبور شد به‌خاطر لختۀ خونی خطرناکی که پس از این تزریق‌ها به آن دچار شد تحت درمان قرار بگیرد. تا گرنان و هامبل در نیوزیلند بودند، قانون‌گذاران در پی تصویب لایحه‌ای بودند تا نهادهای تنظیم مقررات بتوانند محصولاتی همچون اِم‌اِم‌اِس را ممنوع کنند، اما این لایحه در نهایت راه به جایی نبرد.\nبه گفتۀ منبعی که با تحقیقاتی که بعدها انجام شد آشنا بود، خبر فعالیت‌های جنسیس دو، در اوایل دهۀ ۲۰۱۰، به سازمان غذا و دارو رسید. وقتی مصرف اِم‌اِم‌اِس به‌لطف فعالیت گروه‌های فیس‌بوکی و وابستگان کلیسا افزایش یافت، آژانس با سفارت آمریکا در سانتو دومینگو تماس گرفت و سفارت، با همکاری دولت دومینیکن، اقداماتی انجام داد تا توزیع این محصول متوقف شود. به گفتۀ همان منبع، تیمی از پلیس‌های محلی به بارائونا رفتند تا گرنان و هامبل را بازداشت کنند، اما مأمورها، خشمگین و بی‌اطلاع از گسترۀ قدرتشان، آنجا را ترک کردند، چون دو مرد گفته بودند «ما یه کلیساییم».\nدر سال ۲۰۱۵، نیروهای پلیس بریتانیا به خانه‌ای در حومۀ لندن هجوم بردند. گرنان، در این خانه، با زوجی جلسه داشت که در هتلی در کنار یکی از پیست‌های اسکی بلغارستان اِم‌اِم‌اِس تولید می‌کردند. آن سال، دولت آمریکا لوئیس دنیل اسمیت، عضو کلیسای جنسیس دو در ایالت واشنگتن، را نیز به پنج سال حبس محکوم کرد، به این جرم که او، از طریق کسب‌وکاری موسوم به پروژۀ گرین لایف، اِم‌اِم‌اِس می‌فروخت. این پروژه در پوشش شرکت تصفیۀ فاضلاب کار می‌کرد تا مواد لازم برای تولید کلورین دی‌اکسید را، بدون اطلاع سازمان غذا و دارو، به دست آورد. طبق اسناد دادگاه، اسمیت به پدرش ایمیل داده بود و، ضمن توضیح مختصر وضعیت اقتصادی فروش اِم‌اِم‌اِس و محصولات مرتبط، خاطرنشان کرده بود که «۱۰۰ هزار بطری به قیمت ۱۵ دلار و ۱۰۰ هزار کتاب به قیمت ۱۵ دلار می‌شود ۳ میلیون دلار. این را که دوبرابر کنی، شش میلیون گیرمان می‌آید».\nحدود سال ۲۰۱۵، هامبل و گرنان دچار اختلاف شدند. هامبل می‌گوید گرنان می‌خواسته سهم او از سود را برای خود بردارد. چنین بود که هامبل از جنسیس دو خارج شد تا زندگی جدیدی را در روستاهای مکزیک بسازد. در سال ۲۰۱۶، پس از آنکه گروهی از اِی‌بی‌سی نیوز او را در گوادالاخارا ردیابی کردند، زیر حرف‌های پیشینش زد و در پستی وبلاگی گفت «امروز اعلام می‌کنم که اِم‌اِم‌اِس هیچ خاصیت درمانی‌ای ندارد!». (بعد هم به درخواست‌های ایمیلی برای اظهارنظر پاسخ نداد.)\nبا وجود ۱۶ هزار مورد مسمومیت بر اثر کلورین دی‌اکسید که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ در آمریکا اتفاق افتاده بود، استفاده از اِم‌اِم‌اِس همچنان گسترش می‌یافت، آن هم عمدتاً دور از چشم مردم. مشخص نیست دقیقاً چه درصدی را می‌توان مستقیماً به اِم‌اِم‌اِس نسبت داد، اما در نمونه‌ای برجسته، در سال ۲۰۱۷ دختری شش‌ساله که مبتلا به اوتیسم بود، بر اثر نارسایی کبد، در بیمارستان بستری شد. این اتفاق پس از آن بود که والدینش به او اِم‌اِم‌اِس دادند. جنسیس دو بر آن بود که، به مرور زمان، ۲ هزار کشیش را در سرتاسر دنیا تربیت کند و میلیون‌ها شیشه اِم‌اِم‌اِس (از طریق آمازون و ای‌بِی) به خریداران آنلاین و اعضا ‌بفروشد. پس از دستگیری گرنان، ‌اِم‌اِم‌اِس با برند کلیسا در این وب‌سایت‌ها درج نشده، اما کالاهای تقلیدی متعددی با نام‌هایی همچون «فرمول جیم هامبل» همچنان برای خرید موجود است (آمازون و ای‌بِی در بیانیه‌هایی جداگانه گفتند رویه‌ها و ابزاری برای نظارت بر کالاها و حذف موارد خلاف قوانین و مقررات دارند. هر یک از این دو شرکت محصول مبتنی بر کلورین دی‌اکسیدی را، که در درخواست پاسخ‌گویی از سوی بیزنس‌ویک درج شده بود، حذف کردند).\nدر ژوئیۀ ۲۰۱۹، خوسه ریورا، پس از اینکه مدت‌ها در زمینۀ تحقیقات جرائم مجازی و پول‌شویی با سرویس مخفی آمریکا همکاری کرد، مأمور ویژۀ سازمان غذا و دارو شد. بر اساس اظهارنامه، ریورا، در اکتبر آن سال، از وب‌سایت جنسیس دو بازدید کرد و، با نامی جعلی، «بستۀ آیینی جی۲» را سفارش داد تا به آدرسی تحت کنترل سازمان غذا و دارو بفرستند. وقتی بسته رسید، یادداشتی روی شیشۀ کپسول‌های اِم‌اِم‌اِس نوشته شده بود: «همان‌طور که باید آب را ‌ تصفیه کرد تا سالم ‌شود، آب بدن، خون و بافت‌ها را نیز باید برای حفظ سلامت تصفیه کرد. ‌اسقف اعظم، مارک گرنان».\nدر جزوه‌ای که همراه بسته بود آدرس ایمیلی درج شده بود. ریورا به آن آدرس پیام داد و پرسید همسرش برای درمان سرطان مثانه باید چقدر اِم‌اِم‌اِس بنوشد. جوردن گرنان پاسخ داد و گفت هر ساعت دو قطره. در ژانویۀ ۲۰۲۰، ریورا آدرس فرستنده در برادنتون را تحت نظر گرفت، آدرس مجتمع خانوادگی گرنان. اسناد عمومی نشان می‌داد که این ملک -که لوگوی کلیسا (کُرۀ زمینی با تاج گل طلایی که رویش نوشته بود جنسیس دو) را هم داشت- به جاناتان گرنان تعلق دارد.\nدو ماه بعد که همه‌گیری کرونا به سواحل آمریکا رسید، موجی از شکایت‌ها به سازمان غذا و دارو رسید دربارۀ افزایش فروش بسته‌های آزمایشی و درمان‌های تأییدنشدۀ کووید، و سازمان غذا و دارو به همین دلیل تصمیم گرفت عملیات کوآک هَک را آغاز کند، عملیاتی که ۷۰۰ گروه مظنون به شیادی را هدف قرار می‌داد. در اوایل ماه مارس، گرنان در خبرنامه‌ای ادعا کرد اِم‌اِم‌اِس می‌تواند بیماری را متوقف کند و، بعد از این ادعا، فروش محصولات کلیسا از ۱۰۰ هزار دلار در ماه فراتر رفت. ریورا سفارش دومش را ثبت کرد تا برای آدرسی تحت کنترل سازمان غذا و دارو در آتلانتا بفرستند. به مافوق‌هایش گزارش داد که در دستورالعملش آمده افراد مبتلا به کووید باید «یک دُز شش‌قطره‌ای اِم‌اِم‌اِس، و ساعتی بعد از آن، دُز شش‌قطره‌ای دیگری مصرف کنند. پس از مصرف دو دُز شش‌قطره‌ای، هر ساعت دُزهای سه‌قطره‌ای در چهار اونس آب مصرف کنند. کودکان نیز همین دستورالعمل را پیش بگیرند، اما مقادیر را نصف کنند».\nسازمان غذا و دارو و کمیسیون فدرال تجارت، در ۸ آوریل، نامه‌ای به گرنان فرستادند و هشدار دادند فروش اِم‌اِم‌اِس تخطی از قانون فدرال است. هفتۀ بعد، دادگاه فدرالی در فلوریدا حکم رسمی ممنوعیت توزیع را صادر کرد و نوید داد که «تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا مجریان طرح‌های شیادانه را که از همه‌گیری کووید۱۹ سوءاستفاده می‌کردند تحت پیگرد قرار دهد». اما مسئولان فکرش را نمی‌کردند چه‌ کسی قرار است این درمان‌های وایتکس‌مبنا را تأیید کند.\nترامپ در جلسۀ توجیهیِ ۲۳ آوریل، در کاخ سفید، گفت «ضدعفونی‌کننده‌ای دیده‌ام که در یک دقیقه از بین می‌بردش، یک دقیقه. آیا راهی وجود دارد که بشود مثلاً همین را تزریق کرد، مثل تمیزکاری؟ چون، چنان‌که مستحضرید، این ویروس وارد ریه می‌شود و تعدادش داخل ریه فوق‌العاده زیاد می‌شود. پس امتحان‌کردن این کار جالب است».\nمشخص نیست ترامپ چطور به این نتیجه رسید که تزریق ضدعفونی‌کننده می‌تواند فایده‌ای درمانی داشته باشد. نظرات تأییدی درمان‌های وایتکس‌مبنا، بی‌شک، در میان طرفداران تئوری‌های توطئۀ کیواِنان۳و در محافل واکسن‌ستیز دست‌به‌دست می‌شد.اما می‌توان تصور کرد که جنسیس دو هم‌دستی در این قضیه داشته است. قطعاً اسقف اعظمش را باید عامل این کار دانست. چند روز پیش از سخنرانی ترامپ، گرنان در وب‌کست هفتگی‌اش گفته بود مشکلات حقوقی‌اش را برای رئیس‌جمهور نوشته و اِم‌اِم‌اِس را «سم‌زدایی فوق‌العاده» معرفی کرده که «می‌تواند ۹۹ درصد از پاتوژن‌های درون بدن را بکشد» و «بدن را از کووید۱۹ پاک کند». پس از تأییدیۀ ترامپ، گرنان بدون ارائۀ هیچ‌گونه شواهدی ادعا کرد رئیس‌جمهور از بیش از بیست نفر از حامیان کلیسا وایتکس دریافت کرده و جنسیس دو، از طریق یکی از اعضای خانوادۀ ترامپ، با او ارتباط برقرار کرده است.\nگرنان، همان ماه، در پادکستی اعلام کرد که تسلیم تلاش‌های دولت برای تعطیلی کارش نمی‌شود. نکته‌ای را هم هشدار داد و به متمم قانون اساسی استناد کرد که حق حمل سلاح را به فرد می‌دهد. «متمم دوم داریم، درست؟ وقتی کنگره کارهای غیراخلاقی می‌کند و قوانین غیراخلاقی تصویب می‌کند، آن‌وقت است که باید سلاح به دست گرفت، درست؟ خواهان تکرار ماجرای واکو هستید؟ می‌خواهند ماجرای واکو تکرار شود؟». منظورش محاصرۀ مقر یکی از فرقه‌های مذهبی در تگزاس توسط دولت آمریکا در سال ۱۹۹۳ بود که باعث مرگ ۸۶ نفر شد.\nدر ماه مه، قاضی فدرال کاتلین ویلیامز دستور داد که برچسب‌زنی، نگهداری و توزیع هرگونه داروی فریبکارانه ، از جمله اِم‌اِم‌اِس، برای جنسیس دو ممنوع است. گرنان، در پاسخ، برای قاضی و دفتر دادستان ناحیه‌ای ایمیل داد و نوشت «شما هیچ حقی ندارید که برای کلیسای ما تعیین‌تکلیف کنید». او، در پادکست دیگری که مدتی پیش از فرار خودش و جوزف به کلمبیا ضبط شده بود، هشدار داد «مراقب جان خودت باش، خانم ویلیامز».\nالبته جنسیس دو صفحۀ محصولات اِم‌اِم‌اِس را از فروشگاه آنلاینش حذف کرد و فقط لینکی ازکارافتاده را نگه داشت که می‌گفت کلیسا موقتاً «در حال عبادت» است. اما طبق مدارک دادگاه، گرنان‌ها، از راه ایمیل و تماس تلفنی، به فروش اِم‌اِم‌اِس ادامه دادند، از جمله محصولاتی که به مأموران مخفیِ تحقیقات سازمان غذا و دارو فروختند. این خانواده، تا ماه ژوئیه که حمله صورت گرفت، همچنان محصولاتشان را می‌فروختند. یکی از منابع آشنا با این عملیات می‌گفت، با توجه به ادبیات خشن گرنان، آژانس و دفتر کلانتری شهرستان نتیجه گرفته‌اند که این عملیات باید بی‌درنگ انجام شود. مارک، پس از دستگیری دو پسرش، در پادکستی سازمان غذا و دارو را «‌بی‌اهمیت» خواند و گفت به ترامپ اعتماد دارد تا پرونده را از دادگاه بیرون بیاورد. نیز افزود که وزارت دادگستری از نقشی که در دادگاهی‌کردن این پرونده داشته پشیمان خواهد شد و، اگر محاکمه‌ای صورت گیرد، قاضی و دادستان‌ها خودشان به زندان خواهند افتاد و سازمان غذا و دارو منحل خواهد شد.\nپیش از آنکه مارک و جوزف از کلمبیا استرداد شوند، جاناتان و جوردن در ۲۶ آوریل برای پاسخ‌گویی به دادگاه احضار شدند. هر دو ادعای بی‌گناهی کردند. جاناتان، از طریق نرم‌افزار زوم، در اتاقی خاکستری نزدیک سلولشان در زندان پینلاسِ فلوریدا، شروع به خواندن بیانیه‌ای چهارصفحه‌ای کرد که روی انجیلی با جلد چرمی قرار گرفته بود و ابتدایش خود را «فرزند خدا» معرفی کرد. قاضی از او خواست بس کند و، بعد که او کارش را ادامه داد، قاضی دستور داد صدای فید او قطع شود.\nجردن خود را «جردن پال از خانوادۀ گرنان و مظهر الهی و ویژۀ ‌خداوند» معرفی کرد. قاضی از او پرسید آیا این مطلب را می‌فهمد که حق دارد، به‌جای تماس تصویری، حضوری برای رویه بیاید. جردن پاسخ داد «من فقط خدای متعال را می‌فهمم». ادعا کرد اعلام‌جرم ۱۹‌صفحه‌ای پیشِ رویش را نخوانده است. وقتی قاضی خودش آن را خواند، جردن چند بار تکرار کرد که او «دریافت‌کننده‌ای» نیست که اسمش در متن اعلام‌جرم با حروف بزرگ آمده، بلکه فقط «مأمور اجرای آن دریافت‌کننده» بوده است.\nمارک و جوزف در ماه‌های آتی در آمریکا، همراه جاناتان و جردن، محاکمه خواهند شد. اگر جرمشان به اثبات برسد، هر چهار نفر، احتمالاً، با حبس ابد روبه‌رو می‌شوند. این شدیدترین مجازات قانونی‌ای خواهد بود که برای جرم مسموم‌کردن قربانیان با کلورین دی‌اکسید به قصد منافع شخصی در نظر گرفته می‌شود.\nاما این پیشگویی گرنان -که اِم‌اِم‌اِس پابرجا خواهد ماند- ممکن است درست از آب دربیاید. بر اساس گزارش‌های محلی، کلیسا اخیراً پیروان زیادی در بعضی کشورهای آمریکای جنوبی به دست آورده است. در مناطق فقیر روستایی که سرعت واکسیناسیون کمتر از شهرهای بزرگ است، صدها نفر جلوی مراکز موقتیِ توزیعِ اِم‌اِم‌اِس صف می‌کشند تا این ماده را خریداری کنند. وزارت بهداشت بولیوی، سال گذشته، ۱۰ مورد مسمومیت بر اثر کلورین دی‌اکسید را گزارش داد. فوریۀ امسال هم آرژانتین، پس از مرگ مردی پنجاه‌ساله و کودکی پنج‌ساله که این مادۀ وایتکس‌مبنا را خورده بودند، تحقیقات کیفری را با هدف یکی از رهبران محلی جنسیس دو آغاز کرد.\nوب‌سایت رسمی کلیسای سلامت و شفای جنسیس دو همچنان برخط است و، پس از تعطیلی در آمریکا، به سرورهای شیلی انتقال داده شده است. شوراهای فعالی در آرژانتین، استرالیا، بورکینافاسو، کامرون، کانادا، شیلی، کلمبیا، غنا، ایرلند، هلند، نیوزیلند، بریتانیا، آمریکا و اوروگوئه در وب‌سایت درج شده است. اسقف‌های دست‌پروردۀ گرنان نیز همچنان حاضر و آماده‌اند تا، در ازای اعانه‌ای بیست‌دلاری، آیین را اجرا کنند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را توماس باکلی نوشته و در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱ با عنوان «The Family Behind the Covid Bleach Cure Was Making a Fortune» در وب‌سایت بلومبرگ بیزنس‌ویک منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «ماجرای کشیش خودخوانده‌ای که ادعا کرد کرونا با وایتکس درمان می‌شود و پول کلانی به جیب زد» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علیرضا شفیعی نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۹ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. •• توماس باکلی (Thomas Buckley) گزارشگری است که برای بلومبرگ می‌نویسد.•• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\nscientology [۱]: مجموعه‌ای از تعالیم که رون هابارد، نویسندۀ داستان‌های علمی‌تخیلی، آن را توسعه بخشید. بنا بر این عقاید، انسان‌ها ارواحی فناناپذیرند که اتصال با اصل خود را گم کرده‌اند [مترجم]. Bionic Woman [۲] QAnon [۳]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653963.json b/train/540653963.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..5016134e8968e9a2ba9168a63285c117ac210eb9 --- /dev/null +++ b/train/540653963.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "حقايقی دربارۀ گذشته‌های دور بشريت", + "subtitle": "برشی از آخرین کتاب انسان‌شناس فقید، دیوید گریبر", + "introduction": "اکتشافات باستان‌شناسی باورهای دیرینۀ دانشمندان را دربارۀ شیوۀ سازماندهی جوامع اولیه برهم زده است تا جایی که امروزه افراد صاحب‌نظر می‌گویند جامعۀ انسانی هیچ شکل «اصلی و اولیه» نداشته و تلاش برای ترسیم چنین جامعه‌ای چیزی جز افسانه‌پردازی نخواهد بود. دیوید گریبر، انسان‌شناس فقید آمریکایی که در سال ۲۰۲۰ درگذشت، از جملۀ همین صاحب‌نظران است و در آخرین کتابش، سپیده‎‌دم همه‌چیز، تلاش می‌کند با استفاده از یافته‌های جدید باستان‌شناسی روایتی جدید از تاریخ بشریت به دست ما بدهد.", + "content": "دیوید گریبر و دیوید ونگرو،گاردین—  روایات مربوط به «ریشه‌های بشریت» امروزه تقریباً همان نقشی را برای ما بازی می‌کنند که اسطوره‌ برای اهالی یونان باستان و تمدن پولینزی بر عهده داشت. البته منظورمان تشکیک در دقت یا ارزش علمی این روایات نیست، بلکه توجه به این نکته است که هر دوی این‌ها کارکردی نسبتاً مشابه دارند. برای نمونه، اگر به سه میلیون سال اخیر بنگریم، بی‌شک کسی برای بار نخست آتش روشن کرده است، کسی نخستین غذا را پخته و کسی اولین مراسم ازدواج را اجرا کرده است. می‌دانیم که این‌ها رخ داده‌اند، ولی هنوز به‌درستی نمی‌دانیم چگونه. راحت وسوسه می‌شویم تا داستان‌هایی دربارۀ چگونگی رخ‌دادن این‌ها بسازیم: داستان‌هایی که، بی‌شک، بازتاب ترس‌ها و امید‌ها و نگرانی‌ها و دغدغه‌های خود ما هستند. در‌نتیجه، این اعصار دور و دراز همچون بستری می‌شوند برای فانتزی‌های جمعی ما انسان‌ها.\nنگاهی به یک مورد مشخص بیندازیم: در دهۀ ۱۹۸۰، حوایِ میتوکندریایی سر‌و‌صدای زیادی به پا کرده بود، زنی که گمان می‌رفت نیای مشترک تمامی ما انسان‌ها باشد. البته شواهدی از بقایای او در دست نبود، ولی توالی دی‌ان‌اِی انسانی حاکی از این بود که چنین نیای مشترکی که حوالی ۱۲۰ هزار سال پیش می‌زیسته باید وجود داشته باشد. البته کسی انتظار نداشت بتوانیم بقایای شخص او را بیابیم، ولی کشف چندین فسیل جمجمه در درۀ کافتی بزرگ، در شرق آفریقا، شواهدی در اختیار ما گذاشت تا بتوانیم دربارۀ ظاهر و محل زندگی او حدس‌هایی بزنیم. هنوز دانشمندان مشغول بحث دربارۀ جزئیات این اکتشافات بودند که نشریات عامه‌پسند شروع به چاپ داستان‌هایی کردند دربارۀ برداشتی امروزین از افسانۀ باغ عدن، خاستگاه واقعی انسان‌ها، علفزار و رحمی که به ما جان داد.احتمالاً بسیاری از ما هنوز هم تصاویری مشابه این دربارۀ خاستگاه انسان در ذهن داریم. ولی پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند این برداشت چندان هم صحیح نیست، حتی مردم‌شناسان زیستی و متخصصان ژنتیک دارند رفته‌رفته برداشتی کاملاً متفاوت ارائه می‌کنند. درست است که بیشتر گذشتۀ فرگشتی ما انسان‌ها در آفریقا سپری شده است، ولی، آن‌چنان که پیش‌تر می‌پنداشتیم، این تاریخ فقط در علفزارهای شرق آفریقا طی نشده است، بلکه نیاکان ما در سراسر آفریقا، از مراکش گرفته تا دماغۀ امید نیک، پراکنده بوده‌اند. بعضی از آن جوامع برای ده‌ها یا حتی صدها هزار سال ارتباطی با سایر جوامع نداشتند و جنگل‌های بارانی و کویرها، مانند دیواری، آن‌ها را از نزدیک‌ترین خویشاوندان فرگشتی خودشان جدا کرده بودند. در هریک از این گروه‌های پراکنده، بعضی ویژگی‌های متفاوت ظاهری به وجود آمده بود، تا حدی که تفاوت‌های جسمانی، در این جوامع اولیۀ انسانی، بسیار متنوع‌تر از تفاوت‌های جسمانی میان ما انسان‌های مدرن بود. اگر می‌توانستیم با سفر در زمان به گذشته باز‌گردیم، چیزی که می‌دیدیم بیشتر شبیه دنیایی بود که غول‌ها و کوتوله‌ها و اِلف‌ها ساکنان آن‌اند و اصلاً شباهتی با تجربیات جدیدتر ما انسان‌ها نمی‌داشت.\nنیاکان ما انسان‌ها نه‌تنها با هم بسیار تفاوت داشتند، بلکه با گونه‌هایی هم‌زیستی می‌کردند که مغزشان کوچک‌تر بود و به میمون شبیه‌تر بودند، گونه‌هایی مانند هومو نالِدی. فعلاً از چگونگی جوامع این نیاکان باستانی چیزی نمی‌دانیم، زیرا غیر از مُشتی استخوان و چند ابزار سنگی ساده چیز دیگری از آن‌ها در دست نداریم.\nولی این را می‌دانیم که ما محصولی ترکیبی از این جمعیت‌های اولیۀ انسانی هستیم که، به اشکالی که هنوز نمی‌دانیم، با هم تعامل داشته، جفت‌گیری کرده، از هم دور شده و به هم پیوسته‌اند. برداشت منطقی این است که فرض بگیریم رفتارهایی مانند جفت‌یابی، پرورش کودکان، بود یا نبود سلسله‌مراتب یا اَشکالی از زبان یا پیشا‌زبان نیز در میان این جمعیت‌ها، حداقل به‌اندازۀ تفاوت‌های ظاهری آن‌ها، متفاوت بوده است.\nتنها چیزی که از آن تقریباً مطمئنیم این است که انسان‌های اولیه نخستین‌بار در آفریقا ظاهر شده‌اند. زمانی که از آفریقا خارج شدند و وارد اوراسیا شدند، به جمعیت‌هایی متفاوت مانند نئاندرتال‌ها و دنیسووا‌ها برخوردند و جفت‌گیری‌هایی میانشان صورت گرفت. آن جمعیت‌ها که منقرض شدند، ما شدیم تنها انسان‌های روی زمین. منظورم این است که جهان اجتماعی و فیزیکی نیاکان دور ما، تا پیش از چهل هزار سال پیش، برای ما بسیار عجیب و عمیقاً متفاوت است. به عبارت دیگر، جامعۀ انسانی هیچ شکل «اصلی و اولیه» ندارد و تلاش برای ترسیم چنین جامعه‌ای چیزی جز افسانه‌پردازی نخواهد بود.\nیافته‌های باستان‌شناختی چند دهۀ اخیر تصور ما از دوران پارینه‌سنگی پسین (۱۵ تا ۵۰ هزار سال پیش از میلاد) را کاملاً تغییر داد. پیش‌تر فرض بر این بود که، در این دوران، انسان‌ها در دسته‌های کوچک دوره‌گرد می‌زیستند و همۀ اعضا جایگاهی برابر داشتند. ولی شواهدی از خاک‌سپاری‌های «شاهانه» و سازه‌های بزرگ عمومی به دست آمده که بر‌خلاف باور پیشین هستند.\nشواهدی از خاک‌سپاری‌های شکوهمند انسان‌های شکارچی‌گرد‌آور در بخش بزرگی از اوراسیای غربی، از دوردونی تا روستوف نا دونو، یافت شده است. این کشفیات در پناهگاه‌های صخره‌ای و در سکونتگاه‌های فضای باز یافت شده‌اند. برخی از قدیمی‌ترین این شواهد از محوطه‌های باستان‌شناسی مانند سانگیر در شمال روسیه و دونا وستونیس در حوزۀ موراویا به دست آمده‌اند که قدمتی بین ۲۶ تا ۳۴ هزار سال دارند.\nالبته صحبت از گورستان نیست، بلکه تدفین جداگانۀ یک یا چند نفر است که در حالتی چشمگیر و غرق در زیورآلات به خاک سپرده شده‌اند. در سانگیر اجسادی پوشیده با هزاران مهرۀ تزئینیِ ریز از جنس عاج ماموت و دندان روباه یافت شده است. یکی از مجلل‌ترین قبرها نیز قبری دو نفره برای دو پسر نوجوان است که نیزه‌هایی بزرگ کنارشان دفن شده که با صاف‌کردن عاج ماموت ساخته شده‌اند.\nمجموعه‌ای از قبرهای درون غار نیز، با قدمتی مشابه، در ساحل لیگوریا نزدیک مرز ایتالیا و فرانسه یافت شده‌اند که همگی مربوط به پسران جوان یا مردان بالغ‌اند. یکی از آن‌ها مجلل‌تر از سایرین است که باستان‌شناسان آن را «شاهزاده» نامیده‌اند. پیکر شاهزاده در حالتی عجیب و چشمگیر قرار داده شده و آن را با جواهرات پوشانده‌اند. او را شاهزاه نامیده‌اند زیرا به نظر می‌رسد ردایی شاهانه بر تن دارد: عصایی شاهانه از جنس سنگ چخماق، چوب‌دستی‌هایی از جنس شاخ گوزن و کلاهی زینتی که با صدف و دندان گوزن تزئین شده است.\nسازه‌های تاریخی یکی دیگر از یافته‌های پژوهش‌های باستان‌شناختی اخیرند که نظر بسیاری را دربارۀ شکارچی‌گردآوران پیشاتاریخی تغییر داده‌اند. بارزترین نمونه‌های آن در اوراسیا، معابد سنگی کوه‌های گرموش، مشرف به دشت حران در جنوب‌شرقی ترکیه است. در دهۀ ۱۹۹۰، باستان‌شناسان آلمانی که در ضلع شمالی دشت کاوش می‌کردند بقایایی بسیار باستانی را در محلی با نام گوبکلی‌تپه یافتند. یافته‌های آن‌ها امروزه معمایی فرگشتی شمرده می‌شود. بیست محوطۀ خرسنگی بخش اصلی این معما هستند که حدود ۹ هزار سال پیش از میلاد برافراشته شده و طی قرن‌ها تغییراتی در آن‌ها داده شده است.\nمحوطه‌های گوبکلی‌تپه عظیم‌اند و ستون‌های  تی‌شکل دارند که ارتفاع برخی از آن‌ها به بیش‌از ۵ متر با وزنی بالغ بر ۸ تن می‌رسد و از سنگ‌بستر آهکی یا معادن مجاور بریده و به آنجا منتقل شده‌اند. این ستون‌ها که بیش‌از ۲۰۰ عدد هستند درون حفره‌هایی قرار دارند و با دیوارهایی از جنس سنگ سخت به هم وصل شده‌اند. هر‌یک از این ستون‌ها طرحی یگانه دارند و تصاویری از درندگان خطرناک و خزندگان سمی در کنار تصاویری از جانوران شکار‌شونده و پرندگان آبزی و لاشخورهای کوچک روی آن‌ها حک شده است. برجستگی نقش جانورانی که روی ستون‌ها حک شده‌اند مختلف است: برخی فقط کمی از سطح بیرون زده‌اند و برخی چنان بیرون‌زده هستند که تقریباً سه‌بعدی شده‌اند. این جانورانِ خوفناک هر‌یک به سویی می‌روند، برخی رو سوی افق دارند و برخی سمت زمین می‌آیند. بعضی از ستون‌ها نیز خود به‌شکل پیکری ایستاده‌اند که پوشاک و دست‌و‌پاهایی انسان‌وار دارند.\nخلق بنا‌هایی چنین چشمگیر نشان از فعالیتی کاملاً هدفمند و دقیق در ابعادی بزرگ دارد. چه‌کسی این‌ها را ساخته است؟ تا جایی که می‌دانیم، انسان‌هایی که آن‌زمان در فاصله‌ای نه‌چندان دور می‌زیستند کشاورزی را شروع کرده بودند، ولی خالقان گوبکلی‌تپه کشاورزی نمی‌کردند. البته در بعضی فصول از غلات و سایر گیاهان خود‌رو برداشت کرده و آن‌ها را فرآوری می‌کردند، ولی دلیل دیگری در دست نیست که آن‌ها را «نخست‌کشاورز» بدانیم یا فکر کنیم کوچک‌ترین علاقه‌ای به بنای زندگی خویش بر محور پرورش گیاهان داشته‌اند. البته دلیلی هم نداشت که چنین کاری کنند، زیرا دانه‌های خوراکی و میوه و انواع توت و شکار در پیرامون آن‌ها به‌وفور یافت می‌شد.\nبا اینکه گوبکلی‌تپه را بیشتر یک نا‌هنجاری و وصلۀ نچسب تاریخی جلوه می‌دهند، شواهد بسیاری نشان می‌دهـند که انواع بناهای تاریخی میان شکارچی‌گردآوران ساخته شده‌اند که قدمت آن‌ها به عصر یخبندان باز‌می‌گردد.\nدر اروپای ۱۲ تا ۲۵ هزار سال پیش، از کراکوف در لهستان گرفته تا کیف در اوکراین، کار عمومی بخشی از زندگی انسانی بوده است. تحقیقاتی که در محوطۀ اکتشافی یودینووو در روسیه انجام گرفته نشان می‌دهد که به‌اصطلاح «خانه‌های ماموتی» خانه نیستند و، در‌اصل، بناهایی تاریخی‌اند: دقیقاً برای بزرگداشت شکارِ ماموتی بزرگ طراحی و بنا شده‌اند و از بقایای مستحکم لاشه‌های ماموت‌هایی در آن‌ها استفاده شده که به‌خاطر گوشت و پوستشان شکار شده‌اند. صحبت از مقادیر معتنابهی گوشت است: برای هر‌یک از پنج بنایی که در یودینووو هست، آن‌قدری ماموت شکار شده بود که بتواند کفاف غذای صد‌ها نفر را، به مدت سه ماه، بدهد. سکونتگاه‌های فضای باز، مانند یودینووو و مجریچ و کاستنکی، که بنای یادبود ماموتی داشتند غالباً تبدیل به مکان‌هایی شدند که ساکنانش به تجارت عنبر و صدف و پوست حیوانات با اهالی دوردست‌ها می‌پرداختند.از این تدفین‌های شاهانه و معابد سنگی و یادبود‌های ماموتی و مراکز پُر‌رونق تجارت و تولید صنایع دستی که قدمتشان به عصر یخبندان می‌رسد چه باید بفهمیم؟ آن‌ها در آن جهان پارینه‌سنگی چه می‌کردند، جهانی که، به‌روایتی، قرار نبود در آن اتفاقی بیفتد و جوامع انسانی آن، در بهترین حالت، به لشکری از شامپانزه‌ها و بونوبو‌ها تشبیه می‌شوند؟ شاید جای تعجب نداشته باشد وقتی بدانیم بعضی، در پاسخ به این پرسش، ایدۀ دوران طلاییِ برابری را کاملاً رها کرده و نتیجه می‌گیرند این‌ها جوامعی بودند که رهبرانی قدرتمند، حتی خاندان‌هایی، بر آن‌ها حکم می‌راند و در‌نتیجه خود‌بزرگ‌پنداری و قدرت قهریه همیشه نیروی محرکۀ فرگشت اجتماعی انسان بوده است. ولی این برداشت نیز خیلی جور درنمی‌آید.\nشواهد مبتنی‌بر نا‌برابریِ نهادینه در جوامع عصر یخبندان، خواه تدفین‌های با‌شکوه باشد خواه بنا‌های یادبود، جسته‌گریخته‌اند. خاک‌سپاری مردگان با لباس‌های خاص هر چند قرن یک‌ بار و در فواصل مکانی دور از هم رخ داده‌اند. حتی اگر این را به گاه‌گُداری‌بودن این موارد ربط بدهیم، باز هم باید از خودمان بپرسیم که چرا باید چنین امری جسته‌گریخته و گاه‌گداری باشد. زیرا اگر این شاهزاده‌های عصر یخبندان نمی‌گوییم مانند همتایانشان در ایتالیای عصر رنسانس، بلکه مانند همتایان عصر برنزی خود رفتار می‌کردند، می‌بایست نشانه‌هایی نیز از قدرت متمرکز می‌یافتیم: چیزهایی مانند استحکامات و انبار‌ها و قصر‌ها. ولی در‌عوض، طی ده‌ها هزار سال، فقط شاهد تدفین‌های شکوهمند و بنا‌های یادبود بوده‌ایم و چیز دیگری که حاکی از ظهور جوامع سلسله‌مراتبی باشد در دست نداریم، چه برسد به نشانی از هر‌چیزی که کمی شبیه «دولت» باشد.\nبرای فهم اینکه چرا نخستین مدارک زیستِ اجتماعی انسان‌ها، بدین شکل، عجیب و تکه‌پاره است، نخست باید از شر برخی پیش‌فرض‌های قدیمی دربارۀ ذهنیت و طرز‌فکر انسان‌های «بدوی» راحت شویم.\nدر اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بسیاری در اروپا و آمریکای شمالی بر این باور بودند که انسان‌های «بدوی» نه‌تنها فاقد خود‌آگاهی سیاسی بوده‌اند، بلکه حتی در سطح فردی نیز توانایی تفکر خودآگاه را نداشتند، حداقل نه در آن سطح که افکارشان ارزش نام‌گذاری داشته باشد. استدلال می‌کردند که افراد «بدوی» یا «وحشی» با «ذهنیتی پیشامنطقی» عمل کرده یا در جهانی رؤیایی و اساطیری زندگی می‌کردند. در بهترین حالت، افرادی بی‌فکر و هم‌رنگ جماعت و در ‌بند زنجیر سنت بودند؛ و در بدترین حالت، ناتوان از هر‌گونه تفکر آگاهانه و انتقادی.\nامروزه هیچ صاحب‌نظر معتبری چنین ادعایی نمی‌کند: حداقل در کلام، همه از وحدت ذهنی نوع بشر سخن می‌رانند. ولی، در عمل، اوضاع تقریباً بر همان روال سابق است. صاحب‌نظران هنوز هم طوری می‌نویسند که انگار انسان‌هایی که در اعصار نخستینِ توسعۀ اقتصادی می‌زیسته‌اند، به‌خصوص اعضای «جوامع تساوی‌گرا»، همگی یکسان بوده و در نوعی حالت گروه‌اندیشی می‌زیسته‌اند: اگر هم هر نوعی از تفاوت‌های انسانی در میان باشد، یعنی «دسته‌هایی» متفاوت از یکدیگر باشند، نهایتاً در حد تفاوت‌هایی بوده که دسته‌های متفاوت نخستینیان۱ با یکدیگر دارند. وجود خود‌اگاهی سیاسی میان آن انسان‌ها نا‌ممکن دانسته می‌شود.\nاگر هم شواهدی از برخی شکارچی‌گردآوران یافت شود که اصلاً زندگی «دسته‌ای» دائمی نداشته‌اند، بلکه دور هم آمده و یادبود‌هایی عظیم بنا کرده و مقادیر معتنابهی غذا ذخیره کرده و گروه‌های اَشراف داشته‌اند، صاحب‌نظران در بهترین حالت ترجیح می‌دهند آن‌ها را در سطحی جدید از مراحل توسعه قرار دهند: یعنی آن‌ها از شکارچی‌گردآوران «ساده» به سطح شکارچی‌گردآوران «پیچیده» ترفیع یافته و یک گام به تمدن کشاورزی و شهری نزدیک می‌شوند. ولی هنوز هم در محبسی فرگشتی جای داده می‌شوند و جایگاهشان در تاریخ به‌واسطۀ روش غالب تولید اقتصادی‌شان تعیین می‌شود و نقش کورکورانه‌ای که آن‌ها در وضع قانونی انتزاعی دربارۀ توسعه داشتند، قانونی که ما آن را می‌فهمیم ولی خود آن‌ها نمی‌فهمیدند. به ذهن کمتر کسی می‌رسد که از خودش بپرسد آن‌ها در فکر بنای چگونه جهانی بوده‌اند.\nالبته این دربارۀ تمام صاحب‌نظران صدق نمی‌کند. مردم‌شناسانی که سال‌ها را صرف صحبت با قبایل به زبان بومی می‌کنند و بحث‌های آن‌ها را با یکدیگر از نزدیک مشاهده می‌کنند معمولاً خوب می‌دانند حتی انسان‌هایی که با شکار فیل و جمع‌آوری جوانه‌های نیلوفر آبی روزگار می‌گذرانند، به اندازۀ انسان‌هایی که روزگارشان را با رانندگی تراکتور و مدیریت رستوران و تدریس در دانشگاه می‌گذرانند، شک‌اندیش و خلاق و متفکرند و توانایی تحلیل انتقادی دارند.\nکلود لوی استروس یکی از معدود مردم‌شناسان نیمۀ قرن بیستم بود که باور داشت انسان‌های اولیه، از لحاظ فکری، با ما برابر بودند و استدلال می‌کرد نباید تفکر اساطیری را همچون هذیانی پیشا‌منطقی دانست، بلکه باید آن را «علم نوسنگی» دانست که به‌اندازۀ علم امروزین پیچیده بود و صرفاً بنیان‌هایی متفاوت با علم ما داشت. بعضی از نخستین نوشته‌های او دربارۀ سیاست گرچه خیلی مشهور نیستند، ولی با بحث ما ارتباط بیشتری دارند.\nلوی استروس در سال ۱۹۴۴ مقاله‌ای دربارۀ سیاست میان مردمان نامبیکوارا منتشر کرد، جمعیتی کم‌شمار و نیمه‌کشاورز و نیمه‌دوره‌گرد که در کرانه‌های نا‌مناسب شمال‌غربی علفزار ماتو گروسو در برزیل زندگی می‌کنند. این مردمان به‌سبب فرهنگ مادیِ ابتدایی که داشتند به نهایتِ ساده‌زیستی شهره بودند. برای همین نیز بسیاری این قبیله را پنجره‌ای رو به دوران پارینه‌سنگی می‌دیدند. ولی لوی استروس گفت که چنین نیست. انسان‌هایی مانند مردمان نامبیکوارا زیر سایۀ دولت مدرن زندگی می‌کنند و با کشاورزان و شهرنشینان تجارت دارند و گاهی نیز به‌عنوان کارگر استخدام می‌شوند. حتی شاید بعضی از آن‌ها نوادگان فراریان از شهرها یا مزارع بردگان باشند.\n \n \nنکتۀ مهم برای لوی استروس دربارۀ نامبیکوارا این بود که گرچه از رقابت‌جویی بیزار بودند، ولی باز‌هم کسانی را به‌عنوان رئیس انتخاب می‌کردند و رهبری را به آن‌ها می‌سپردند. لوی استروس حس می‌کرد سادگی این ترتیبات سیاسی شاید «برخی کارکردهای اساسی» حیات سیاسی را نشان دهد که «در نظام‌های پیچیده‌تر و فاخر‌ترِ حکمرانی از دیده پنهان می‌مانند». او دریافت نه‌تنها نقش اجتماعی و روان‌شناختی رئیس شبیه نقش سیاستمداران یا دولتمردان ارشد در جوامع اروپایی است، بلکه افرادی که جذب این جایگاه می‌شوند نیز مشابه هم هستند: افرادی که «بر‌خلاف اکثر اطرافیانشان جایگاه و منزلت بالای اجتماعی را به‌خودی‌خود دوست دارند، شوق زیادی به عهده‌دار‌شدن مسئولیت دارند و سختی و محدودیت‌های امورات جمعی برایشان مزایایی نیز در بر دارد».\nسیاستمداران امروزی نقش کار‌چاق‌کن‌ها را بازی می‌کنند و میان اقشار مختلف مردم و گروه‌های ذی‌نفع میانجیِ ائتلاف و مصالحه می‌شوند. در جامعۀ نامبیکوارا خیلی از این خبرها نبود، زیرا تفاوت زیادی میان جایگاه و ثروت افراد وجود نداشت، ولی رئیس نقشی تقریباً مشابه داشت و میان دو نظام اجتماعی و اخلاقی کاملاً متفاوت، که در فصل‌های متفاوت سال حاکم بود، توازن برقرار می‌کرد. در فصل بارندگی، مردمان نامبیکوارا در دهکده‌های چند صد نفری کوهستانی ساکن می‌شدند و باغبانی می‌کردند؛ در بقیۀ طول سال نیز به دسته‌های دوره‌گرد کوچک تقسیم می‌شدند. شهرت و اعتبار رئیس قبیله را رهبری قهرمانانۀ او حین «ماجراجویی‌های کوچ‌نشینانۀ» فصل بی‌باران تعیین می‌کرد که معمولاً فرامینی صادر می‌کرد، بحران‌ها را فرو‌می‌نشاند و در‌کل رفتارش چنان می‌شد که همان رفتار در فصل بارانی رفتاری کاملاً اقتدارگرا و نپذیرفتنی محسوب می‌شد. سپس، در فصل بارانی که مواد غذایی فراوان و کارها آسان بود، از آن شهرت و اعتبار فصل خشک بهره می‌بردند تا پیروانی کسب کرده و آن‌ها را در دهکده اسکان دهند. سپس با خوش‌رویی به آن‌ها یاد می‌دادند چطور کلبه‌های روستایی بسازند و چگونه باغبانی کنند. رئیس قبیله حواسش به  بیماران و  نیازمندان بود، در اختلافاتِ میان اعضا پا‌در‌میانی می‌کرد و هرگز چیزی را بر کسی تحمیل نمی‌کرد.\nحال باید چه برداشتی دربارۀ این رئیس‌ها داشته باشیم؟ لوی استروس نتیجه می‌گیرد که این‌ها نه مستبدانی رقت‌انگیر و نه ریش‌سفیدانی پدر‌سالار بودند و البته به‌هیچ‌وجه صاحب قدرت‌های اساطیری نبودند. این رئیس‌ها، بیش از هر‌چیز، شبیه سیاستمداری امروزی بودند که یک دولت رفاه کوچک را اداره می‌‌کند، منابع را جذب و میان نیازمندان توزیع می‌کند. لوی استروس، بیش از همه‌چیز، تحت‌تأثیر بلوغ سیاسی آن‌ها قرار گرفت. در‌واقع مهارت رئیس‌ها در هدایت دسته‌های کوچک دوره‌گرد حین فصول خشک و توانایی اتخاذ تصمیم‌های لحظه‌ای در مواقع بحرانی (مانند عبور از رودخانه یا پیش‌بردن شکار) به آن‌ها این صلاحیت و شایستگی را می‌بخشید که نقش میانجی و دیپلمات را در دهکده ایفا کنند. در انجام این روال، آن‌ها هر‌ساله وضعیتشان را از شکارچی‌گردآور به کشاورز و برعکس تغییر می‌دادند: دو مرحله‌ای که مردم‌شناسان فرگشتی اصرار دارند آن‌ها را دو مرحلۀ کاملاً متفاوتِ توسعۀ اجتماعی بدانند.\nرئیس‌های نامبیکوارا، به تمام معنی، بازیگران سیاسی خود‌آگاه بودند که با مهارتی متواضعانه میان دو نظام اجتماعی آمد‌و‌شد می‌کردند و هم‌زمان بین جاه‌طلبی فردی و منفعت عام توازن برقرار می‌ساختند. علاوه‌بر‌این، قدرت انعطاف و انطباق آن‌ها منجر می‌شد بتوانند به نظام اجتماعی‌ای که در آن لحظه حاکم است نگاهی از دور داشته باشند.\nبرگردیم سراغ آن تدفین‌های شکوهمند پارینه‌سنگیِ پسین که، غالباً، به‌مثابۀ شواهدی از ظهور «نابرابری» یا حتی نوعی اشرافیت موروثی تعبیر شده‌اند. جالب اینکه کسانی که چنین استدلال‌هایی می‌کنند، ظاهراً، اصلاً متوجه نیستند که تعداد قابل‌توجهی از آن اسکلت‌ها شواهدی از ناهنجاری‌های جسمی دارند که آن‌ها را به‌شکلی بارز و آشکار از اطرافیانشان متفاوت می‌ساخته. پسران نوجوانی که در سانگیر و دونا وستونیس یافت شده‌اند دارای ناهنجاری‌های شدید جسمانی بوده‌اند؛ در سایر محوطه‌های اکتشافی نیز اجسادی یافت شده‌اند که قدی بسیار کوتاه یا بسیار بلند داشته‌اند.\nبعید است که همۀ این‌ها تصادف محض باشند. برعکس، آدم را به این فکر می‌اندازد که شاید سایر اجسادی که آنجا یافت شده و، از لحاظ اسکلت، عادی به نظر می‌رسند نیز ویژگی‌هایی قابل‌توجه داشته‌اند؛ برای نمونه، پیامبری زال یا تشنجی را نمی‌توان از روی استخوان‌هایش تشخیص داد. دربارۀ زندگی روزمرۀ انسان‌های پارینه‌‌سنگی که در گورهایی باشکوه دفن شده‌اند نمی‌توانیم اطلاعات زیادی به دست بیاوریم و فقط این را می‌دانیم که، ظاهراً، رفتار بقیه با آن‌ها مانند سایرین بوده و غذایی یکسان با دیگران می‌خوردند. ولی می‌توان حدس زد که به آن‌ها به چشم انسان غایی می‌نگریستند، زیرا با همتایانشان تفاوتی شگرف داشتند.\nپس باید بحث‌های خام دربارۀ ظهور نخبگان موروثی را کنار بگذاریم. بسیار بعید است که اروپایی‌های دوران پارینه‌سنگی طبقه‌ای نخبه تشکیل داده باشند که، بر‌حسب اتفاق، اکثرشان گوژپشت یا کوتوله یا نره‌غول بودند. مورد دوم هم این است که می‌دانیم همتایان این افراد با مرگ آن‌ها چه رفتاری داشته‌اند، ولی نمی‌دانیم وقتی زنده بودند چگونه با آن‌ها رفتار می‌شده است. نکتۀ مهم دیگر هم این است که اصلاً موضوع این نیست که چرا بعضی‌ها را در گورهایی چنین باشکوه دفن می‌کردند ولی در گور سایرین چیزی نبود، زیرا همین بحثِ دفن اجسادِ دست‌نخورده و ملبس، در دوران پارینه‌سنگی پسین، امری استثنایی بود. رفتار انسان‌های آن دوران با سایر اجساد متفاوت بود: گوشتشان را از استخوان جدا می‌کردند، شقه‌شقه می‌کردند، به‌طرزی نامعمول قرار می‌دادند یا حتی از آن‌ها جواهرات و مصنوعات هنری می‌ساختند (در‌کل، انسان‌های دوران پارینه‌سنگی مشکل چندانی با اعضای بدن مردگان نداشتند).\nجسد‌های دست‌نخورده و کامل -چه برسد به اجساد ملبس- در آن دوران امری نامعمول و اساساً عجیب بود. در بسیاری از این گورهای باشکوه با اجسادی دست‌نخورده، پیداست که تلاش زیادی صورت گرفته تا این اجساد پارینه‌سنگی پسین را زیر اجسامی سنگین محصور کنند، روی آن‌ها اشیایی مانند استخوان کتف ماموت و چوب و تخته‌سنگ می‌گذاشتند یا آن‌ها را محکم می‌بستند. شاید این انباشتن اشیا در گورها از نگرانی آن‌ها از این امر عجیب نشئت می‌گرفت، یعنی هم‌زمان امری خطرناک را گرامی می‌داشتند ولی محصورش هم می‌کردند. این هم منطقی به نظر می‌رسد. شواهد قوم‌نگارانه نیز مملو از مواردی است که موجودی نا‌هنجار، خواه انسان خواه غیر‌انسان، هم‌زمان متعالی و خطرناک محسوب می‌شده است، متعالی در دنیای مردگان و خطرناک در دنیای زندگان، یا بر‌عکس.\nسلاح دیگری جز حدس و گمان نداریم. تعابیر بی‌شمار دیگری نیز می‌توان از این شواهد داشت، ولی اینکه نشانی از ظهور اشرافیت موروثی باشند بعیدتر از بقیه است. این اجساد متعلق به افرادی نا‌معمول و واجد بُعدی «نامعمول» بوده‌اند. نحوۀ آراستن و تدفین و چینش آن‌ها در گور مرگ آن‌ها را نیز همان‌قدر نامعمول ساخته است. چنین تدفین‌هایی را که از هر جنبه‌ای نا‌هنجار محسوب می‌شوند به‌سختی می‌توان شاهدی برای ساختار اجتماعی دنیای زندگان دانست. از طرفی، مشخصاً ربطی به شواهد معاصرشان دربارۀ موسیقی و مجسمه‌سازی و نقاشی و معماری پیشرفته دارند. حال باید چه برداشتی از این‌ها داشته باشیم؟اینجاست که موضوع فصلی‌بودن وارد بحث می‌شود. تقریباً تمامی سکونتگاه‌‌های عصر یخبندان که تدفین‌های نا‌معمول و بناهای یادبود دارند به دست جوامعی بنا شده‌اند که شبیه مردمان نامبیکوارا هستند: در فصلی از سال به دسته‌های دوره‌گرد تقسیم می‌شوند و، در فصلی دیگر همگی در منطقه‌ای متمرکز و ساکن می‌شوند. البته آن انسان‌های پارینه‌سنگی برای باغبانی و زراعت دور هم جمع نمی‌شدند، بلکه شواهدی در دست هست که، در این سکونتگاه‌های بزرگ پارینه‌سنگی پسین، شکار گله‌های ماموت پشمی و گاو‌میش و گوزن شمالی صورت می‌گرفته و گاهی ماهیگیری و برداشت دانه‌های خوراکی نیز انجام می‌داده‌اند. می‌توان این را دلیل وجود آن مراکز فعالیت انسانی دانست که در اروپای شرقی و در جاهایی مانند دونا وستونیس یافت شده‌اند، جاهایی که چون منابع غذایی در طبیعت به‌وفور یافت می‌شد، انسان‌ها وقت آن را داشتند که در آیین‌های پیچیده و پروژه‌های هنریِ جاه‌طلبانه شرکت کنند و به تجارت مواد معدنی و صدف و پوست حیوانات بپردازند. شاید بتوان معادل این مراکز را در اروپای غربی پناهگاه‌های صخره‌ای بزرگ در پریگورد و ساحل کانتابریا واقع در فرانسه دانست، که شواهدی بسیار طولانی از حضور انسان در آن مناطق وجود دارد و آنجا نیز انسان‌ها بخشی از سال را دور هم جمع شده و در سایر فصول به دسته‌هایی کوچک تقسیم می‌شده‌اند.\nیافته‌های باستان‌شناختی از یادبود‌های گوبکلی‌تپه نیز حاکی از حضور فصلی انسان‌ها در آنجاست. حضور و فعالیت انسانی در اطراف این معابد سنگی نیز، مطابق با الگوی فصلی فراوانی، از میانۀ تابستان تا شروع پاییز است که گله‌های بزرگ غزال وارد دشت حران می‌شدند. انسان‌ها نیز هم‌زمان حول معابد سنگی جمع می‌شدند تا حجم عظیمی از دانه‌های خوراکی و غلات وحشی را برای جشن فراوری کنند و درنتیجه انرژی لازم برای ساخت این سازه‌ها را کسب کنند. شواهدی در دست هست مبنی بر اینکه هر‌یک از این سازه‌های عظیم عمری نسبتاً کوتاه داشته‌اند. طی جشنی عظیم برپا می‌شدند و سپس دیواره‌هایشان را با مصالح باقی‌مانده پُر می‌کردند: سلسله‌مراتبی که اوج می‌گرفت و دوباره از هم می‌پاشید. پژوهش‌هایی که اینک در جریان است احتمالاً تصویری را که در ذهن داریم از این هم پیچیده‌تر خواهد کرد، ولی بعید است خللی به الگوی کلی گردهمایی فصلی برای جشن و کار وارد سازد.\nزندگی‌هایی با چنین الگوهای فصلی و نوسانی تا مدت‌ها پس از ابداع کشاورزی نیز ادامه داشتند. شاید این بتواند کلید فهم یادبود‌های نوسنگیِ دشت سالزبری در انگلستان شود، البته نه فقط به این دلیل که طرز قرارگیری ستون‌های سنگی استون‌هنج به‌گونه‌ای است که بتوانند نقش تقویمی غول‌آسا را ایفا کنند. استون‌هنج، که طلوع نیمۀ تابستان و غروب نیمۀ زمستان را میان ستون‌هایش قاب می‌گیرد، مشهورترین بنای یادبود در دشت سالزبری است. امروزه مشخص شده که استون‌هنج آخرین بازماندۀ سلسله‌ای دور و دراز از بناهای تشریفاتی است که، طی قرون، با چوب و سنگ ساخته شده بودند. سازندگانش مردمانی بودند که، در زمانی مشخص از سال، از گوشه‌و‌کنار جزایر بریتانیا راهی این دشت شده و گرد هم می‌آمدند. حفاری‌های دقیق و محتاطانه نشان داده‌اند که بسیاری از این سازه‌ها چندین نسل پس از ساخت برچیده شده‌اند.\nجالب‌تر اینکه مردمانی که استون‌هنج را ساخته‌اند کشاورز به‌معنای واقعی نبودند. زمانی کشاورز بوده‌اند، ولی کار برافراشتن و برچیدن یادبود‌های سنگی عظیم استون‌هنج مصادف با دورانی است که ساکنان بریتانیا، که اقتصاد کشاورزی نوسنگی رایج را از اروپای قاره‌ای آموخته بودند، بخشی مهم از آن سبک کشاورزی را کنار گذاشتند: یعنی کشت غلات را رها کرده و، از حول‌و‌حوش سال ۳۳۰۰ پیش از میلاد، به جمع‌آوری فندق روی آوردند که تبدیل به عمده‌ترین منبع گیاهی غذایی آن‌ها شد. هم‌زمان، گله‌های اهلی گاو و خوک نگهداری می‌کردند و، در فصلی مشخص از سال، با ذبح دام‌هایشان در دورینگتون والز جشن به راه می‌انداختند، شهری مجاور و مرفه که تابستان‌ها خالی از سکنه می‌شد ولی زمستان‌ها هزاران نفر جمعیت داشت. این شهر بنایی چوبی مشابه استون‌هنج داشت با نام وود‌هنج.\nاهمیت این موارد در این است که چاره‌ای نداریم جز اینکه دست‌برداشتن از کشاورزی را تصمیمی آگاهانه بدانیم. شواهدی در دست نیست که نشان دهد جماعتی به‌زور کوچانده شده باشند یا مثلاً دوره‌گردان قدرتمندی بر کشاورزان غلبه یافته و آن‌ها را مجبور کرده باشند که دست از کشاورزی بردارند. به نظر می‌رسد ساکنان انگلستان در عصر نو‌سنگی مزایا و معایب کاشت غلات را بررسی کرده و دسته‌جمعی به این نتیجه رسیده‌ بودند که ترجیح می‌دهند طور دیگری زندگی کنند. هرگز نخواهیم فهمید چطور به چنین تصمیمی رسیدند ولی استون‌هنج نوعی سرنخ در اختیارمان می‌گذارد، زیرا از سنگ‌هایی بسیار بزرگ ساخته شده که بعضی از آن‌ها (بلو‌استونز) از ولز به آنجا آورده شده‌اند که ده‌ها کیلومتر با آنجا فاصله دارد، از‌طرفی، بسیاری از گله‌های خوک و گاو که در دورینگتون والز ذبح و خورده می‌شدند نیز از مسافت‌هایی دور‌دست به آنجا آورده شده بودند.\nاین یعنی حتی در هزارۀ سوم پیش از میلاد نیز راهبری و مسیریابی میان مکان‌های دور از هم در جزایر بریتانیا ممکن بوده و این شگفت‌انگیز است. اگر، چنان‌که بعضی از باستان‌شناسان می‌گویند، استون‌هنج معبدی برای بزرگداشت بنیان‌گذاران عالی‌قدر قبیله‌ای حاکم بوده باشد، پس احتمالاً نوادگان آن‌ها نیز نقشی عظیم برای خود قائل بوده‌اند. از دیگر سو، الگوی فصلی گرد‌همایی و پراکندگیِ دوبارۀ آن مردمان پرسش دیگری مطرح می‌کند: اگر در استون‌هنج شاه و ملکه‌ای بوده، چگونه خاندانی بوده‌اند؟ زیرا درنهایت می‌توانسته شاهی باشد که پادشاهی و دربارش فقط چند ماه در سال برقرار بوده و سپس دوباره به دسته‌هایی کوچک از گردآوران و دامداران تقسیم می‌شده‌اند. اگر آن خاندان سلطنتی ابزار و قدرت آن را داشته که مردمانی را به کار گیرد، منابع غذایی ذخیره کند و ارتشی دائمی به استخدام درآورد، پس چرا این کار را نمی‌کرد؟ چگونه اشرافی بودند که آگاهانه تصمیم می‌گرفتند چنین نکنند؟\nمی‌دانیم که لوی استروس ربطی آشکار میان تغییرات فصلی در ساختار اجتماعی و نوعی مشخص از آزادی سیاسی می‌دید. این واقعیت که در فصل بارانی یک ساختار اجتماعی به کار گرفته می‌شد و در فصل خشک ساختاری دیگر به رئیس‌های نامبیکوارا فرصت می‌داد تا نگاهی با واسطه به ترتیبات اجتماعی خودشان داشته باشند: یعنی آن‌ها را صرفاً «موهبتی اعطا‌شده» و روال طبیعی اوضاع نبینند، بلکه متوجه باشند که این موقعیت، حداقل تا‌حدودی، تحت‌تأثیر مداخلات انسانی نیز قرار دارد. مورد عصر نوسنگی در بریتانیا، با آن چرخه‌های پراکندگی و گردهمایی برای ساختن یادبودها، نشان می‌دهد که این مداخلات انسانی گاهی تا چه حد تأثیرگذار بوده‌اند.\nلوی استروس متوجه اهمیت دلالت‌های سیاسی این موضوع بود. وجود الگوهای مشابه فصلی در دوران پارینه‌سنگی نشانی است از اینکه از همان آغاز، یا حداقل از دورترین گذشته‌هایی که می‌توانیم به چنین نشانه‌هایی دسترسی داشته باشیم، انسان‌ها به‌شکلی خود‌آگاهانه احتمالات و جایگزین‌های مختلف حیات اجتماعی را تجربه می‌کرده‌اند.\nمی‌توان فهمید که چرا صاحب‌نظران دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ که معتقد بودند مراحل متمایز سازماندهی سیاسی وجود دارد (به‌ترتیب: دسته و قبیله و خان‌سالار و دولت) نمی‌دانستند واقعاً باید با مشاهدات لوی استروس چه بکنند. بر این باور بودند که مراحل توسعۀ سیاسی، حتی شده به شکلی تقریبی، متناظر با مراحل توسعۀ اقتصادی بوده: شکارچی‌گردآور، باغبان، کشاورز، تمدن صنعتی. همین که اهالی نامبیکوارا، طی سال، بین دو مرحلۀ توسعۀ اقتصادی در نوسان بودند به‌قدر کافی گیج‌کننده بود، بماند که گروه‌هایی هم مدام بین دو سر طیف سیاسی در رفت‌و‌آمد بودند. به عبارت دیگر، تمام رشته‌ها پنبه شد.\nتلاش‌های جدیدتری صورت گرفت برای اینکه شکارچی‌گردآوران به دو نوع «ساده» و «پیچیدۀ» سازمان‌بندی اجتماعی طبقه‌بندی شوند که این تلاش‌ها هم با دوگانگی فصلی بادِ هوا شد، زیرا آنچه مؤلفه‌های «پیچیدگی» برشمرده می‌شد، مانند قلمروطلبی و رتبۀ اجتماعی و ثروت مادی یا تظاهر رقابت‌جویانه، طی فصولی مشخص از سال ظاهر می‌شد ولی همان انسان‌ها، در فصولی دیگر، تمام این‌ها را کنار می‌گذاشتند. البته بیشترِ مردم‌شناسان حرفه‌ای، امروزه، پذیرفته‌اند که این طبقه‌بندی‌ها خیلی ناکافی‌اند، ولی نهایتِ کاری که می‌کنند این است که موضوع را عوض کرده یا می‌گویند شاید بهتر است دیگر خیلی به نمای کلی تاریخ بشری فکر نکنیم. هنوز کسی جایگزینی ارائه نداده است.\nبااین‌حال، هر روز شاهد یافته‌های باستان‌شناختی بیشتری هستیم که نشان می‌دهند، در محیطِ به‌شدت فصلی آخرین عصر یخبندان، نیاکانِ دور ما رفتاری شبیه مردمان نامبیکوارا داشته‌اند. میان ترتیبات اجتماعی مختلف در نوسان بودند، بناهای یادبود می‌ساختند و سپس آن را می‌بستند و می‌رفتند، در فصولی مشخص به قدرت اقتدارگرا اجازۀ رشد می‌دادند و سپس آن را بر‌می‌چیدند. فردی در آن روزگار هم می‌توانست تجربۀ زندگی در دسته و گاهی قبیله را داشته باشد و هم تجربۀ زندگی در نظامی را که بعضی شاخصه‌های آن مانند دولت‌های امروزین بود.\nوقتی چنین حدی از انعطاف نهادی وجود داشته باشد، توانایی عبور از خطوط و حدود هرگونه ساختار و نیز تفکر ورای آن هم فراهم می‌شود، توانایی برپایی و برچیدن جهان‌های سیاسی مختلف که در آن‌ها زندگی می‌کنیم. حداقل اینک توضیحی برای «شاهزاده‌»‌های تنها و شکوهمند آخرین عصر یخبندان داریم که لباس‌هایشان مانند شخصیت‌های افسانه‌هاست. اگر هم این شاهزاده‌ها حکمرانی کرده باشند، احتمالاً مانند خاندان‌های استون‌هنج فصلی بوده است.\nاگر ما انسان‌ها در بیشتر طول تاریخمان میان ترتیبات اجتماعی متفاوت به‌آرامی شناور بوده‌ایم و مدام سلسله‌مراتبی برپا کرده و برچیده‌ایم، پس شاید باید این پرسش را مطرح کنیم: چه شد که در جایی گیر افتادیم؟ چه شد که آن خودآگاهی سیاسی را که زمانی شاخصۀ گونۀ ما بود از دست دادیم؟ چه شد که برداشتمان از سروری و اطاعت، به‌منزلۀ مصلحتی گذرا یا تشریفاتی مربوط به نوعی نمایش بزرگ فصلی، را کنار گذاشته و آن را عنصری جدانشدنی از وضعیت بشری دانستیم؟\nالبته انعطاف و توانایی برای خود‌آگاهی سیاسی، هرگز، به‌تمامی از بین نرفت. فصلی‌بودن هنوز هم وجود دارد، گرچه چیزی بیش از سایه‌ای محو از خودِ پیشینش نیست. برای نمونه، در دنیای مسیحیت هنوز هم در میانۀ فصل زمستان «فصل تعطیلات» را داریم که ارزش‌ها و اَشکال سازمان‌بندی انسانی تا‌حدودی برعکس می‌شود: همان رسانه‌ها و تبلیغاتچی‌هایی که تمام طول سال در شیپور فردگرایی افسار‌گسیخته می‌دمند، ناگهان، از این می‌گویند که روابط اجتماعی آن چیزی است که واقعاً اهمیت دارد و دادن بهتر از گرفتن است.\nدر میان مردمان اینوئیت و کوآکیوتل در ساحل شمال‌غربی کانادا، گردهمایی فصلی، هم‌زمان، موسمی آیینی نیز است که سراسر به رقص و مراسم و نمایش می‌گذرد. گاهی پادشاهانی موقتی نیز انتخاب می‌شوند یا پلیسی آیینی مجهز به قوۀ قهریه واقعی شکل می‌گیرد. در مواردی نیز هنجارهای سلسله‌مراتب و آداب اجتماعی کنار گذاشته می‌شوند. در اروپای قرون میانه، روز‌های مربوط به گرامیداشت قدیسین یا همراه با مراسم و رژه‌هایی رسمی بود که، طی آن، تمامی رتبه‌های اجتماعی و سلسله‌مراتب زندگی فئودالی ابراز می‌شد، یا همراه با کارناوال‌هایی دیوانه‌وار بود که همۀ شرکت‌کنندگان در آن می‌خواستند «دنیا را زیر‌و‌رو کنند». در این کارناوال‌ها، ممکن بود زنان بر مردان غلبه یابند و کودکان بر مقام‌های دولتی تکیه زنند. خدمتکاران می‌توانستند به اربابشان دستور انجام کاری را بدهند، نیاکان می‌توانستند از دنیای مردگان بازگردند، «پادشاهان کارناوال» تاج‌گذاری می‌کردند و سپس از تخت به زیر کشیده می‌شدند، یادبودهایی عظیم ازجمله اژدهاهای حصیری ساخته و به آتش کشیده می‌شدند، یا حتی ممکن بود تمامی رتبه‌های رسمی کنار گذاشته شود و کار به هرج‌و‌مرگ و عیاشی سر‌مستانه برسد.\nنکتۀ مهم دربارۀ چنین فستیوال‌هایی این است که آتش قدیمیِ خودآگاهی سیاسی را زنده نگه داشتند. انسان‌ها می‌دیدند که سایر ترتیبات اجتماعی نیز دست‌یافتنی‌اند و جامعه نیز این را می‌فهمید، زیرا می‌شد تصور کرد که شاید این کارناوال افسارش را پاره کند و به واقعیتی جدید و غالب تبدیل شود. روز جهانی کارگر نیز بیهوده در اول ماه مۀ میلادی نیست، یکی از دلایل عمدۀ آن این است که، طی قرن‌ها، بسیاری از شورش‌های رعایای بریتانیایی در آن فستیوال آشوبگرانه رخ داده بود. روستاییانی که طی فستیوال «دنیا را زیر‌و‌رو می‌کردند» گاهی به این نتیجه می‌رسیدند که دنیای زیر‌و‌رو را ترجیح می‌دهند و برای حفظ آن اقداماتی می‌کردند.\nتصور دنیایی برابر برای رعایای قرون‌وسطا بسیار راحت‌تر از تصور آن دنیا برای روشنفکران قرون‌وسطا بود. اینک می‌توانیم بفهمیم چرا این‌طور بوده است. فستیوال‌های فصلی شاید پژواکی کم‌جان از الگوهای قدیمی تغییرات فصلی باشند، ولی حداقل در چند هزار سال اخیر، آن‌ها تقریباً همان نقش را در پروراندن خودآگاهی سیاسی بازی کرده‌اند و همچون آزمایشگاه‌هایی برای احتمالات و جایگزین‌های مختلف اجتماعی بوده‌اند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nGraeber, David & Wengrow, David. The Dawn of Everything: A New History of Humanity. Allen Lane, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:این مطلب را دیوید گریبر و دیوید ونگرو نوشته و در تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان «Unfreezing the ice age: the truth about humanity’deep past» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «حقایقی دربارۀ گذشته‌های دور بشریت» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک طهماسبی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.Great apes شامل شامپانزه‌ها و گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها و انسان‌ها [مترجم].• دیوید گریبر (David Graeber) انسان‌شناس فقید آمریکایی است که در سال ۲۰۲۰ درگذشت. از کتاب‌های مشهور او می‌توان به بدهی: ۵۰۰ سال ابتدایی (Debt: The First ۵۰۰۰ Years) و مشاغل مزخرف: یک نظریه (Bullshit Jobs: A Theory) اشاره کرد.•• دیوید ونگرو (David Wengrow) باستان‌شناسی انگلیسی است که در مؤسسۀ باستان‌شناسی یونیورسیتی کالج لندن باستان‌شناسی تطبیقی تدریس می‌کند. از کتاب‌های او به خاستگاه هیولاها (The Origins of Monsters) می‌توان اشاره کرد." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653964.json b/train/540653964.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4a2aa05054b48c955a246aeff7e913e4478fd128 --- /dev/null +++ b/train/540653964.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دین‌داری بدون باور", + "subtitle": "بیشتر ژاپنی‌ها اعتقادات دینی را نمی‌پذیرند، اما از انجام مناسک دینی استقبال می‌کنند. چرا؟", + "introduction": "مطالعۀ دین‌داری در ژاپن برخی از بنیادی‌ترین پیش‌فرض‌های ما دربارۀ دین را به چالش می‌کشد. پژوهش‌های جامعه‌شناسی دین در ژاپن نشان می‌دهد بیش از هشتاد درصد این مردم به هیچ دینی اعتقاد ندارند. در عین‌حال بیش از هفتاد درصد از آن‌ها خود را پیروی آیین شینتو قلمداد می‌کنند و نزدیک به هفتاد درصد از پیروان آیین بودا هستند. چگونه ممکن است کسی هم بی‌دین باشد و هم پیروی دو دین متفاوت؟", + "content": "کریستوفر کَوانا، ایان — از زمان پیدایش رشته‌های انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی بدین سو، دین برای آن‌ها موضوع جذابی بوده است. چهره‌های بنیان‌گذاری نظیر زیگموند فروید، امیل دورکیم و ماکس وبر همگی کوشیدند دین را تشریح و رده‌بندی کنند و کارکردهای روان‌شناختی و اجتماعی‌اش را کشف کنند. مدت‌ها پیش از ظهور علوم اجتماعی مدرن، فیلسوفانی نظیر گزنفون، لوکریتوس، دیوید هیوم و لودویگ فوئرباخ در باب سرچشمه‌های دین تأمل و تدبر کرده‌اند.\nیک قرن از تأسیس علوم اجتماعی می‌گذرد و هنوز علاقه به مطالعۀ دین کم نشده است، البته این مسئله دربارۀ اعتماد به نظریه‌پردازی‌های کلان صادق نیست. امروزه افراد زیادی پیدا نمی‌شوند که تأکید فروید بر پیوند سرچشمه‌های دین با امیال جنسی ادیپی نسبت به مادر را بپذیرند. ممکن است ایدۀ وبر دربارۀ پیوند اخلاقیات کاری پروتستان و سرچشمه‌های سرمایه‌داری همچنان معتبر باشد، اما اکنون به‌حق مقایسه‌های وسیع‌تر او بین دین و فرهنگ جهانِ غرب و شرق را به لحاظ تاریخی نادرست و عمیقاً اروپامحور می‌دانند.\nامروزه، با تردید به چنین دعاوی فراگیری دربارۀ دین می‌نگرند و در عوض نوعی نسبی‌گراییِ محدود رایج شده است. البته، اخیراً نیز یک رویکرد تجربی به مطالعۀ دین -موسوم به علم شناختی دین۱– با طرح تبیین‌هایی دربارۀ باورها و اعمال دینی که متأثر از نظریه‌های تکامل و ازاین‌رو مستلزم فرایندهایی شناختی است که گمان می‌رود در میان انسان‌ها شایع یا حتی جهان‌شمول باشد، دوباره دست به نظریه‌پردازی کلان زده است. \nاین رویکرد، نظیر اسلاف ویکتوریایی خود، امکان کشف مشترکات جهان‌شمول را در میان تنوعِ بسیار در مفاهیم، باورها و اعمال دینی در گسترۀ تاریخ و فرهنگ میسر می‌داند. اما برخلاف تلاش‌های گذشته، پژوهشگران جدید عمدتاً از هر نوع تلاش جهت طرحِ تبیینی تک‌علّتی برای دین اجتناب می‌کنند و معتقدند چنین تلاشی همان اندازه بی‌معناست که بکوشیم برای هنر یا علم تبیینی واحد ارائه دهیم. این مقوله‌ها چنان وسعتی دارند که چنین تحلیل‌هایی حق مطلب را ادا نخواهند کرد. در عوض، همان‌گونه که هاروی وایت‌هوس انسان‌شناس شناختیِ دانشگاه هاروارد می‌گوید، دین‌پژوهیِ علمی باید از «تجزیۀ» مفهوم دین آغاز و این مقوله را به مشخصات خاصی تقسیم کند که بتوان به صورت منفرد آن‌ها را کاوید و تبیین نمود، نظیر باور به خدایان والای اخلاقی یا مشارکت در مناسک جمعی.\nبه اعتقاد منتقدان علم شناختی دین، این رویکردْ اشتباهِ نظریه‌پردازان کلان را، البته در ظاهری شیک و تئوریک، تکرار می‌کند. اتهامِ وارده به این پژوهشگران این است که مفهوم دین را به رویکردی جهان‌شمول و قوم‌مدارانه تقلیل داده‌اند که قادر به پذیرش تنوع فرهنگی جهان واقعی نیست. طُرفه اینکه اکنون محققان رشتۀ «مطالعات ادیان» دربارۀ مفیدبودن اصطلاح «دین» بیشترین تردیدها را دارند. به اعتقاد آن‌ها، این اصطلاح به نحو لاینفکی غربی است و ازین‌رو آغشته به فرضیات مرتبط با نهادهای دینی ابراهیمی که در غرب مسلط است. برای نمونه، راسل مکاچن محقق مطالعات دینی در دانشگاه آلاباما در کتاب ساختن دین۲ مدعی می‌شود محققانی که به دین به‌مثابه مقوله‌ای طبیعی می‌نگرند، تحلیل‌هایی ارائه داده‌اند که «غیرتاریخی، غیرسیاسی [و] شیءواره است». \nنکات درست زیادی در این نقدها وجود دارد. باید به تمایل محققان اروپایی و امریکای شمالی به پیوند دین با قبول باورهایی اعترافی، مشارکت مستمر در تشریفات دینی، نهادهای سلسله‌مراتبی و عضویت انحصاری اشاره نمود. همۀ این موارد مشخصات سنت‌های ابراهیمی هستند، و هیچ یک از آن‌ها ذاتی باور و عمل دینی در سراسر جهان به شمار نمی‌روند.\nبرای توضیح محدودیت‌های مفاهیم غالب غربی دربارۀ دین، باید دین را در بستری غیرغربی بررسی کرد، مثلاً در ژاپن که ۴ سال اخیر را در آنجا بوده‌ام و درباب مناسک و پیوندهای جمعی پژوهش کرده‌ام. اکثریت وسیعی از جمعیت ژاپن اقرار می‌کنند که باورهای دینی محکمی ندارند، و تعداد کمی هستند که به طور مستمر در تشریفات دینی شرکت می‌کنند. باوجوداین، بسیاری از مردم مسرورانه در رویدادها و مراسم‌هایی که سنت‌های دینی مختلف تدارک می‌بینند، شرکت می‌کنند. به‌علاوه، بسیاری از ژاپنی‌ها معتقدند تصمیم‌گیری به ازدواج مطابق رسومات آیین شینتو یا مسیحیت مبتنی بر باورهایی دینی نیست، بلکه عروس خواسته است یک کیمونوی سنتی بپوشد یا یک لباس‌عروس سفید (ازدواج خود من در ژاپن شامل هر دو مورد بود).\nآیا ژاپن، همان‌گونه که پیمایش‌های بسیار نشان می‌دهند و برخی محققان مدعی می‌شوند، جامعه‌ای غیردینی است؟ یا باید فرضیاتمان دربارۀ مؤلفه‌های دین را وسعت ببخشیم؟\nدر شهر کوچک کیکونای در شمال ژاپن، به‌هنگام بارش برف مردم در صحن یک زیارتگاه شینتویی گرد هم می‌آیند. آن‌ها در ورودی ساختمان زیارتگاه که به نحوی شاعرانه در کنار کوهی آرمیده است، جمع می‌شوند. چیزی نمی‌گذرد که چهار جوان با سیمایی سرد و بی‌عاطفه می‌آیند و دست به سینه می‌ایستند. گرچه سرد است، آن‌ها تمام البسۀ خود را، جز کمربندی به رنگ سفید روشن و کلاهی نازک، بیرون می‌آورند. جوان‌ها بر پارچه‌هایی لول‌شده گاز می‌زنند تا صدای دندان‌هایشان نیاید. پس از اندکی صبر، چهار جوان از پله‌های سنگی زیارتگاه پایین می‌آیند و روی سکویی از حصیر بالا می‌روند. هر کدامشان به جماعت نگاه می‌کند، زانو می‌زند و ارشد گروه آب یخ‌زده را روی پشت برهنه‌شان می‌ریزد.\nاین فرایند سه بار تکرار می‌شود، و در دور پایانی آب را به‌آرامی روی سرشان می‌ریزند. پس از اتمام این کار، آن‌ها دوباره به ساختمان زیارتگاه می‌روند، درحالی‌که بخار از پشت سرخ‌شده‌شان برمی‌خیزد. اما این پایان کار نیست: آن‌ها دو ساعت بعد، برمی‌گردند تا کل این آزمون سخت را تکرار کنند و این الگو را هر چند ساعت یک بار به مدت دو روز انجام می‌دهند. همچنین، هر یک از انجام‌دهندگان سوگند خورده است این آیین دوروزه را برای چهار سال متوالی انجام دهد، عهدی که در عمر ۱۵۰ سالۀ این رویداد کسی آن را نشکسته است. \nاین شاهکار ایستادگیْ بخشی از یک مناسک تطهیر با آب شینتویی موسوم به «میزوگی» است و آیین محورین یک عید محلی عامیانه در کیکونای محسوب می‌شود. این رویداد خاص به‌خاطر سخت‌گیری آیین مناسکی آن نامتعارف است، اما در اکثر جوانب دیگر کاملاً شبیه دیگر جشن‌هایی (موسوم به ماتسوری) است که در سراسر ژاپن دیده می‌شود. ممکن است ماتسوری‌های مشهور شهرهای بزرگ میلیون‌ها تماشاگر داشته باشد؛ این مراسم‌های محلی از مهم‌ترین روایدادهای جمعی سالانه در روستاهای دوردست است.\nاین ماتسوری‌ها صرفاً رویدادهایی جمعی و فرهنگی هستند یا مشخصاً دینی به شمار می‌آیند؟ چنین تفسیری مبتنی بر ایجاد مرزی مصنوعی بین فرهنگ و دین است، و نیز بسیاری از واقعیت‌های ناسازگار را نادیده می‌گیرد. بیشتر ماتسوری‌هایی که در زیارتگاه و معابد انجام می‌شوند را دین‌یاران۳ و داوطلبان عضو انجام می‌دهند. ماتسوری‌ها شامل نمادگرایی دینی و نیایش‌هایی مخلصانه می‌شوند و بر مفاهیمی الاهیاتی یا متافیزیکی نظیر تطهیر استوارند. در ژاپن مناسکِ کاملاً سکولار نیز وجود دارد، نظیر مراسم رقص یوساکوی سوران که در آن تیم‌های حاضر با اجرای رقص‌هایی طراحی‌شده باهم مسابقه می‌دهند و این امر دینی‌بودنِ میزوگی ماتسوری و مراسم مشابه با آن‌ها را برجسته‌تر می‌کند. بنابراین، اگر چنین مناسکِ شدیداً دینی‌ای بخشی از بافت فرهنگی ژاپن باشد، به چه معنا می‌توان مدعی شد که ژاپن کشوری غیردینی است؟\nآیین شینتو (دینی بومی مبتنی بر الوهیت‌ها و ارواحی موسوم به کامی) و آیین بودا (که حدود ۱۵۰۰ سال پیش از کره و چین به ژاپن آمد) دو سنت دینی غالب ژاپن‌اند. هر دو سنت مذکور ماتسوری دارند، چرا که بیشتر آیین‌ها با زیارتگاه و معابدی خاص عجین شده‌اند و زمانشان با اعیاد دینی، نظیر اوبُن (یک مراسم بودایی در بزرگ‌داشت نیاکان) و شوگاتسو (جشن‌های سال نو)، هماهنگ شده است. باوجوداین، این سخن درستی است که تعداد کمی از شرکت‌کنندگان ماتسوری به جزییات اعتقادی این مراسم، از جمله الوهیت‌های خاصی که یک رویداد بدو اختصاص دارد، آگاهند. با وجود عمومیت مناسک دینی و فراوانیِ زیارتگاه‌های شینتویی و معابد بودایی در سراسر ژاپن، آیا همچنان درست است که بگوییم ژاپن کشور سکولاری است که علایق دینی ناچیزی دارد؟\nظاهراً پیمایش‌های بزرگ‌مقیاس بینافرهنگی مؤید این دیدگاه هستند. برای مثال، در بازۀ ۲۰۱۰ ـ ۲۰۱۴ که پیمایش «ارزش‌های جهانی»۴ در ۶۱ کشور انجام شد، ۸۷.۱ درصد پاسخ‌دهندگان ژاپنی گفتند که «عضو» کلیسا یا سازمانی دینی «نیستند»، و تنها ۲۰.۹ درصد از آن‌ها، جدای از حضورشان در تشریفات دینی، خود را «دیندار» معرفی کردند. نتایج این پیمایش‌ها نشان داد که ژاپن پس از چین و هنگ‌کنگ دومین کشور بی‌دینِ دنیاست.\nنتیجۀ این پیمایش نتیجه‌ای استثنایی نیست. الگوهایی مشابه در دیگر پیمایش‌ها نیز تکرار شده است. برای مثال، پیمایش پایان سال وین‌گالوپ۵ در ۲۰۱۴ نشان داد که تنها ۱۳ درصد پاسخ‌دهندگان ژاپنی خود را دین‌دار می‌دانستند، و پیمایش آنلاینی که پارسال بین بیش از هزار پاسخ‌دهندۀ ژاپنی انجام دادم نیز نشان داد که فقط ۱۰درصد از آن‌ها خود را دین‌دار می‌دانستند. ظاهراً نتیجه‌گیری‌های مذکور تأییدی محکم بر این دعاوی است که ژاپن کشوری غیردینی است. باوجوداین، واقعیت پیچیده‌تر از این است.\nبرخلاف ارقامی که اکنون گفته شد، تازه‌ترین آمار رسمی «سالنامۀ آمار» حکومت ژاپن نشان می‌دهد که تعداد «سازمان‌های دینی» ثبت‌شده در ژاپن بسیار زیاد است، از جمله ۸۱۰۹۷ زیارتگاه شینتویی و ۷۵۹۲۲ معبد بودایی. همچنین، این ارقام نشان می‌دهند که تقریباً ۷۲ درصد جمعیت ژاپن از پیروان آیین شینتو هستند و ۶۸ درصد از آن‌ها پیروان آیین بودا. گرچه مجموع این دو رقم از ۱۰۰ درصد بالاتر می‌شود، این رقم اشتباه محاسباتی نیست. ارقام نشان می‌دهند که در ژاپن وابستگی دینی یک امر انحصاری نیست. بسیاری از ژاپنی‌ها هر دو دین را دارند: گاهی شینتویی هستند و گاهی بودایی. ژاپنی‌ها بسیار التقاطی‌اند و عناصر هر یک از این سنت‌ها را با یکدیگر ترکیب و تلفیق می‌کنند. \nایان ریدر، جامعه‌شناس و استاد بازنشستۀ دانشگاه منچستر، چند دهه دربارۀ دین در ژاپن پژوهش کرده است. به گفتۀ او، هم‌زیستی بلندمدت آیین شینتو و آیین بودا به نوعی «تقسیم کار» مکمل در میان این سنت‌های دینی انجامیده است. در آغاز زندگی و جشن فصلی، جشن‌های شینتویی بسیار رایج است. دغدغۀ نخستین آیین بودا مرگ و شعائر نیاکان است. در این میان، مسیحیت که در ژاپن تنها یک تا دو درصد پیرو دارد، با مراسم ازدواج عجین شده است. در نتیجه، برای یک ژاپنی کاملاً عادی است که به‌عنوان نوجوان به زیارتگاه شینتویی برده و در آنجا برایش دعای خیر کنند، ولی بعد مطابق تشریفات مسیحی ازدواج کند و نهایتاً مراسم خاکسپاری او بودایی باشد. در ژاپن کثرت‌گرایی دینی تحمل نمی‌شود، بلکه مشخصه‌ای بنیادین از محیط دینی آنجاست. \nچگونه می‌توان موقعیت به‌ظاهر متناقض جامعه‌ای را فهمید که اعتراف می‌کند غیردینی است و هم‌زمان ظاهراً حامی وفور نهادهایی دینی است که هر سال هزارها ماتسوری را جشن می‌گیرد؟ چگونه می‌توان رفتار مردمانی را فهمید که هم خود را غیردینی می‌دانند و هم بودایی و هم شینتویی قلمداد می‌شوند؟\nنخست اینکه تناقض آمارها کمتر از چیزی است که به نظر می‌رسد. ارقام رسمی مبتنی بر تخمین‌هایی است که معابد و زیارتگاه‌های مختلف از تعداد پیروان خود دارند، و ازاین‌رو ربطی به باورهای شخصی یا تشخیص هویت فرد ندارد (و احتمالاً بزرگ‌نمایی شده است). به‌علاوه، چون سنت‌های دینی اصلی ژاپن خواستار حضور مستمر اعضا در تشریفات دینی نیستند، وابستگی بیشتر امری است مربوط به سیستم‌های قدیمی ثبت‌نام اجباری یا تشریفات خاکسپاری. همچنین، بسیاری معتقدند در ژاپن ایدۀ تأیید عضویت شخصی در یک دین دلالت‌هایی منفی دارد که با نودینی ناخواسته و فرقه‌گرایی‌های متعصبانه همراه است، نظیر حملۀ فرقۀ هزاره‌گرای اوم شینریکیو۶ به متروی توکیو با گاز سارین در ۱۹۹۵ که خاطرۀ آن هنوز در اذهان عموم مانده است.\nبنابراین، نباید در شاخص‌های دین، بر عضویت دینی، بیش از حد، تمرکز کنیم. برای نمونه، گرچه مطابق پیمایش ارزش‌های جهانی تنها ۱۱.۸ درصد پاسخ‌دهندگان ژاپنی خود را عضو یک دین معرفی کردند، ۴۰.۸ درصد از همان پاسخ‌دهندگان گفتند به خدا(یان) اعتقاد دارند. به همین نحو، در تحقیقی که پارسال انجام دادم نیز ۴۳.۵ درصد معتقد بودند «قلمرویی روحانی فراسوی دنیای مادی» وجود دارد، ۳۰.۲ درصد گفتند «موجودات روحانی (نظیر فرشتگان و شیاطین) وجود دارند» و ۳۶.۵ درصد اظهار داشتند «نوعی حیات پس از مرگ وجود دارد». این نتایج نشان می‌دهند که در ژاپن تعلقات دینیِ مختلفی غیر از اعتقاد به باورهای فراطبیعی وجود دارد و اینکه آمارهای رسمیِ مربوط به عضویت دینی، باورهای شخصی را لحاظ نکرده است.\nاما این تفسیر نیز اشتباه است که بگوییم این یافته‌ها نشان می‌دهند ژاپن کشوری است که در آن باورهای راسخ دینی فرد برای اعمال دینی ضروری است. برخلاف ایالات متحده که ۴۸.۸ درصد مردم گفته‌اند باور به خدا در زندگی‌شان بسیار اهمیت دارد، تنها ۶.۱ درصد از ژاپنی‌ها این گزینه را انتخاب کردند. به نظرم داشتن باورهای راسخْ مشخصۀ ذاتی دین در ژاپن نیست. فهم درست این است که باورها مشخصۀ ادیان توحیدی خاصی هستند که در غرب غالب شده‌اند. در بسیاری از جوامع، باورهای فراطبیعی را نه اعتقاداتی ضروری بلکه حقایقی بدیهی می‌دانند یا، در مورد ژاپن، به اعمال توجه کمتری به آن دارند. تأیید باورهایی راسخ جزئی لازم از دین نیست. \nپس از اتمام مراسم میزوگی در کیکونای، من و تیم پژوهشی‌ام در شامِ جشن با آن چهار جوان ملاقات کردیم و از تجاربشان پرسیدیم. آن‌ها مشارکتشان را نه در قالب باورها یا اخلاص دینی، بلکه نوعی احترام به سنت‌ها، پیوندها و الزامات اجتماعی و فواید محتمل آن برای جامعه تعریف کردند. به همین نحو، وقتی از نقش بالقوۀ این مناسک به‌عنوان یک آیین گذار (اجراکنندگان باید مجرد باشند) محلی پرسیدم، هیچ یک از آن‌ها این نکته را مهم ندانستند. یکی از آن‌ها که برای کار به توکیو آمده بود، به شوخی گفت: احتمالاً مشارکت من زنان توکیو را مجذوب نکرده است.\nاختلاف بین اعمال دینی رایج در ژاپن و دیدگاه‌های باورمحور دربارۀ دین وقتی دوباره تأیید شد که یکی از اساتید برجستۀ روان‌شناسی ایالات متحده که به طور گذرا از محل کارم بازدید می‌کرد، هم‌زیستی خانگی محراب‌های بودایی و شینتویی را مشاهده کرد. در ژاپن، بیشتر خانواده‌های سنتی در منزل محرابی بودایی برای بزرگ‌داشت بستگان مرده (بوتسودان) و محرابی شینتویی موسوم به تاقچۀ خدا (کامی دانا) برای کسب برکت دارند. این عمل کثرت‌گرایانه برای ژاپنی‌ها معمولاً امری عادی تلقی می‌شود، اما شاید تعجب پیروان ادیانی که پس‌زمینه‌هایی انحصارگرایانه‌تر دارند را برانگیزد. وقتی این استاد آمریکایی با این کار آشنا شد، به همکاری ژاپنی رو کرد و پرسید که آیا او نیز در خانۀ خود دو محراب دارد؟ او پاسخ داد: در خانۀ خانوادگی‌اش، بله. این استاد با تعجب پرسید به کدام یک از آن‌ها واقعاً باور دارد یا اصلاً باور دارد؟ همکار ژاپنی‌ام سردرگم شد و گفت: «هیچ کدام»، و بعد توضیح داد: «… یا شایدم هر دو!». او گفت تاکنون واقعاً در این باره چندان فکر نکرده است که آیا به محراب‌ها اعتقاد دارد یا نه. \nدر محیط دینی ژاپن، عمل بر باور رحجان دارد. این نظر با دیدگاه‌هایی دربارۀ ژاپنی‌ها سازگارست که در کتاب دینی در مقام عمل۷ نوشتۀ ریدر و جورج تانابه اظهار می‌شود؛ تانابه از پژوهشگران برجستۀ دین ژاپنی است. تز محوری آن‌ها این است که دین ژاپنی اساساً دربارۀ تأیید باورها یا سنت‌هایی خاص جهت نیل به رستگاری در حیات بعدی نیست، بلکه بر محور کسب فوایدی عملی در این جهان (گنزه ریاکو) از طریق اجرای فعالیت‌هایی مختلف است، نظیر بازدید از زیارتگاه‌ها و معابد، خریدن طلسم‌ها و افسون‌ها و خواندن ادعیه.\nاعمالی که ادعا می‌شود شفا می‌دهند، شانس یا دیگر خیرها را با خود می‌آورند، تقریباً در تمام نظام‌های دینی رایج‌اند، اما ریدر و تانابه معتقدند که در ژاپن این اعمال صرفاً جوانب فرعی دین نیستند، بلکه «در کانون جهان دینی ژاپنی قرار دارند»؛ این اعمال بیانگر «دین مشترک ژاپن» هستند. این تشریفات دنیایی به لحاظ اعتقادی و نهادی نیز تأیید می‌شوند، با معابد و زیارتگاه‌هایی که تبلیغاتشان مبتنی بر فواید مختلفی است که اعمال می‌توانند ایجاد کنند. معابد و زیارتگاه‌هایی وجود دارند که تقریباً تمام امیال قابل‌تصور را ارضا می‌کنند، از جمله بهبود موفقیت در مساعی عاطفی، گذراندن امتحان‌ها و اهداف ملال‌آورتری نظیر شفای بواسیر یا حفظ بهداشت دهانی خوب.\nاین امر ممکن است گاه باعث تنش شود، وقتی اعمال دنیایی رایج با پیام‌های اعتقادی رسمی مبتنی بر انکار دنیا متضاد به نظر می‌رسند، اما با چنین ابهامی وسیعاً مدارا می‌شود. برای نمونه، رواج اخیر ازدواج در میان دین‌یاران شینتویی و بودایی در ژاپن را در نظر بگیرید. برخلاف این تصور رایج غربی که دین ژاپنی دین راهبان زاهدی است که در کوهستان‌ها در حال مراقبه‌اند، تالارهای مراقبه در بیشتر معابد و زیارتگاه دیده نمی‌شود. در عوض، دین‌یاران مشغول تدارک تشریفات دینی مختلف جهت کسب دستمزد هستند. به‌علاوه، ماهیت بالقوه پرمنفعت مراسم خاکسپاری بودایی باعث ایجاد این ظن کلی در ژاپن شده است که بسیاری از دین‌یاران بودایی بیش از اندازه دلمشغول ثروت‌اندوزی شخصی شده‌اند.\nالبته، ترکیب دغدغه‌های دنیایی با دین مختص ژاپن نیست. اما بحث مذکور چندین تفاوت روشن بین دین در ژاپن و مناسباتِ نوعیِ برگرفته از سنت‌های توحیدی غربی را نشان می‌دهد. آیا آنچه در ژاپن هست را می‌توان با واژۀ دین توصیف کرد؟ بله می‌توان، اما با یک شرط مهم: برای اینکه مفهوم دین مقولۀ بینافرهنگی مفیدی بماند، باید آن را از پیش‌فرض‌های سنت‌های ابراهیمی جدا کرد و فهمید، تا به گسترۀ مفاهیم و سنت‌هایی اشاره داشته باشد که حول باورهایی فراطبیعی و اعمالی نظیر مناسک و مراسم می‌گردد.\nبرخی با این دیدگاه مخالف‌اند، نظیر جیسون آنندا جوزفسون محقق مطالعات دینی در ویلیامز کالج در ماساچوست که با ایمیل برایم توضیح داد: «واژۀ ’دین‘، فارغ از ظاهر آن، اساساً اصطلاحی اروپامحور است با این کارکرد همیشگی که شباهتی مفروض با مسیحیت اروپایی را شرح دهد». جوزفسون این چشم‌انداز را در کتاب مشهور اختراع دین در ژاپن۸ مفصلاً توضیح می‌دهد؛ این کتاب به‌تفصیل به مذاکرات مختلف و منازعات سیاسی مرتبط با تصمیم‌گیری در باب ماهیت دین در ژاپنِ عصر میجی می‌پردازد. او تأکید دارد که ترجمۀ امروزی «دین» به زبان ژاپنی –شوکیو- در عصر میجی وضع شده است و «ماهیت اموری که ذیلش هستند و اموری که خارج از دلالت‌های عضویت [در یک دین] قرار دارند را تغییر می‌دهد». او نیز نشان می‌دهد که مشکل بزرگش با اصطلاح «دین» این است که «این اصطلاح معانی ناسازگار بسیاری در خود دارد». \nوقتی این نکات را در بحثی با ایان ریدر مطرح کردم، گفت گرچه اثر جوزفسون را تحسین می‌کند، قویاً با این نظر او مخالف است که باید «در قرن بیست‌ویکم اصطلاحی که، به‌خاطر منشأ احتمالی آن در اواسط قرن نوزدهم، یک مجموعه معانی را در آن بستر بسط داده است، کنار بگذاریم». همچنین، ریدر توضیح داد که در ژاپن «سنت فکری و سیاسی‌ای وجود دارد که برای مفهوم ’دین‘ شأن یک مؤلفه را قائل می‌شود… و همین مسئله به‌روشنی نشان می‌دهد که این مفهوم ساختاری غربی نیست که نیروهایی استعمارگر آن را مستبدانه تحمیل کرده‌اند». همچنین، ریدر گفت گرچه ممکن است این اصطلاح مبهم باشد، هنوز معتقد است این مفهوم می‌تواند «چارچوبی معتبر برای بحث و تفسیر محققان باشد و آن‌ها را قادر می‌سازد… با محققانی وارد گفت‌وگو شوند که در دیگر جاها در باب موضوعات مشابهی مطالعه می‌کنند». این نکات با تجارب من به‌عنوان انسان‌شناسی شناختی که بر روی پروژه‌های بزرگ میان‌رشته‌ای و بینافرهنگی کار می‌کنم، سازگار است. این پروژه‌ها تنها زمانی ممکن خواهند بود که از مجموعه اصطلاحات مشترکی، شامل تعریفی از دین با درجات معنایی مختلف، استفاده کنیم.\nدین مقوله‌ای از فعالیت‌هایی بشری نیست که همیشه و همه‌جا تمایز روشنی با دیگر ساحت‌های حیات بشری داشته باشد. این گفته نیز درست است که آنچه «دین» می‌خوانیم، در زمان‌ها و مکان‌های مختلف متفاوت خواهد بود. اما این واقعیت باعث نمی‌شود که اصطلاح دین انسجام معنایی نداشته باشد، یا چنین نیست که باید معنای مدرن این اصطلاح را به معانی گذشته الحاق کرد.\nنظریه‌های کلان گذشته ناکام ماندند، زیرا دین را پدیده‌ای یکپارچه می‌دانستند که در گذر زمان به طور خطی پیشرفت می‌کند. لازم نیست که رویکردهای مدرن این فرضیات را تأیید کنند. در عوض، مثلاً در تعاریفی از دین که اخیراً در حوزۀ علم شناختی دین مقبول شده است، می‌توان گفت دین به یک چیز واحد اشاره ندارد، بلکه معطوف به خانواده‌ای از مفاهیم مرتبط است که برای شناسایی یک حوزۀ پژوهشی معنادار و مشخص استفاده می‌شود. اگر قرار است اصطلاح دین را به‌خاطر ابهام ذاتی آن کنار بگذاریم، باید دیگر اصطلاحات را نیز به همین دلیل کنار نهاد، نظیر اصطلاح سیاست یا پادشاهی. سرانجام، باید از این جزییات دانشگاهی فاصله گرفت و به این بازگشت که با استفاده از ابزارهای تحلیلی ذاتاً ناکامل خود چه چیزهایی در جهان را می‌توانیم بفهمیم.\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۶، با عنوان «Religion without belief» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «دین‌داری بدون باور» منتشر کرده است.•• کریستوفر کَوانا (Christopher Kavanagh) پژوهشگر مقطع پسادکترای انسان‌شناسی شناختی در دانشگاه آکسفورد است و اکنون در ژاپن زندگی می‌کند. ادیان آسیای شرقی، رفتار مناسکی و تأثیر غم‌های جمعی بر پیوند و اتحاد مردم از علایق پژوهشی اوست.[۱] cognitive science of religion (CSR)[۲] Manufacturing Religion[۳] priest[۴] World Values survey[۵] WinGallup’s End of Year survey[۶] Aum Shinrikyo[۷] Practically Religious[۸] The Invention of Religion in Japan\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653965.json b/train/540653965.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4cce1984f3f93acffefe8e01b2059286635f4b31 --- /dev/null +++ b/train/540653965.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگی شوهران اینستاگرامی", + "subtitle": "مردان پشت دوربین آماده‌اند که روی صحنه پا بگذارند", + "introduction": "شوهر اینستاگرامی کسی است که از یک شاخ اینستاگرام عکس می‌گیرد. ماجرا را ساده نگیرید، چرا که حرف از چندین ساعت عکس‌گرفتن در روز است. زندگی با چهره‌های پرطرفدار اینستاگرامی می‌تواند به جهنمی دردناک تبدیل شود چون مداوماً باید در جستجوی زاویه یا موقعیتی برای عکس‌گرفتن باشید و این پروژه تمام نمی‌شود. توی خانه، وقت سفر، طی تعطیلات، همه‌جا و همه‌وقت. ولی نکتۀ دیگری هم هست که شاید شرایط را خوشایندتر کند: کنار همسرتان هستید و پول درمی‌آورید.", + "content": "تیلور لورنز، آتلانتیک — اوایل این هفته، کریسی تیگن ویدئویی در اینستاگرام منتشر کرد؛ او در این ویدئو در ساحلی ژست‌های هنری می‌گیرد و همسرش از زاویه‌های مختلف و موقعیت‌های متنوع از او عکس می‌اندازد.\nاو در توضیح عکس نوشت: «ممنون که همیشه در تحقق رؤیاهای اینستاگرامی‌ام همراهم هستی. این قطار به خاطر تو (و گوشی تو) است که حرکت می‌کند… تو همان ریلی هستی که پایۀ کار است… راهی هموار به امید و هزاران لایک و محتوایی برگزیده. کارت بسیار ارزشمند است. هیچ وقت حضورت برایم عادی نخواهد شد، شاهزادۀ من».\nتیگن هم مانند میشل اوباما، جنیفر لوپز، مگان مارکل، بیانسه و بسیاری از اینفلوئنسرهای دیگر برای گرفتن عکس‌هایی که ارزش به اشتراک‌ گذاشتن داشته باشند، روی کمک «شوهر اینستاگرامی» خود حساب می‌کند. خوب که نگاه کنید، شوهران اینستاگرامی را همه جا می‌بینید. در تعطیلات کریسمس، یکی از دوستانم عکسی از ساحلی خارجی برایم ارسال کرد که پر بود از زنانی زیبارو. تقریباً به فاصلۀ ۳ متری از هر کدام مردی دوربین به دست در حال عکاسی بود. دوستم نوشته بود: «شوهران اینستاگرامی سخت مشغول کارند».\n\nشوهر اینستاگرامی شاید از هر خاستگاه جنسی و جنسیتی باشد و لزوماً شوهر واقعی فرد نیست. اخیراً کیتلین تیفانی در «چرا باید آن دکمه را بزنید؟»۱، پادکستی دربارۀ فناوری، توضیح داده است: «دوست پسر یا شوهر اینستاگرامی اصطلاح دقیقی نیست و به هر کسی گفته می‌شود که پشت دوربینِ تمام عکس‌های اینستاگرامی فرد است». او همان کسی است که در مسیر می‌ایستد تا صحنه‌ای فوق‌العاده را از دست ندهد یا کلی زیر باران منتظر می‌ماند تا فرد خوب ژست بگیرد.\nدر سال ۲۰۱۶، مردیت هگرتی، نویسنده و روزنامه‌نگار حوزۀ مُد، فراخوانی برای استخدام یک شوهر اینستاگرامی داد، که در واقع زنی بود که از طریق یک اپلیکیشن او را استخدام کرده بود تا در یک نمایشگاه مد به دنبال او برود و عکاسی کند. هگرتی نوشت: «در این عصر مترقی، عشق ربطی به جنسیت ندارد، به این مربوط است که بتوانی کسی را پیدا کنی که عکس‌هایی برازنده از تو بگیرد». در یکی از تبلیغات رستوران‌های تاکو بل در پاییز گذشته با طنز به این موضوع پرداخته شد. مردی که از اسبِ گردانی در شهربازی آویزان شده تا از دوست دخترش عکس بگیرد، می‌گوید: «من یک دوست پسر اینستاگرامی هستم. همه جور عکسی می‌گیرم، جلوی دیوارنگاره‌های طرح بال، عکس‌های ساده و باصفا، عکس‌های طراحی شده».\nمردم همیشه از دیگران کمک می‌گرفتند تا از آن‌ها عکس بیندازند، اما اینستاگرام و فرهنگ اینفلوئنسرها این کمک را به شغلی کم‌و‌بیش تمام وقت تبدیل کرده است. در ۲۰۱۵، جف هاوتن ویدئویی ساخت که این اصطلاح را تثبیت کرد و در سطح گسترده‌ای دست به دست شد. این ویدئو که ۷ میلیون بار بازدید شد، مردانی را تصویر می‌کرد که «پشت دختران شیرین اینستاگرامی بودند». مردانی که شکایت می‌کردند از اینکه مجبورند تمام برنامه‌های گوشی خود را پاک کنند تا برای عکس‌های بیشتر جا داشته باشند و دارند به یک «مونوپادِ زنده» تبدیل می‌شوند.\nالبته از سه سال پیش که این ویدئو ضبط شده تا امروز این اصطلاح متحول شده است. لطیفۀ ویدئوی شوهر اینستاگرامی این بود که این مردها بدبخت هستند. هدف این است که شما با این مردان همدردی کنید، مردانی که شرکایی هستند دلخور و با پوزخند و تمسخر به زنانی نگاه می‌کنند که آن‌ها را وامی‌دارند مدام عکس‌های پیش‌پاافتاده بیندازند. اما اینستاگرام و فضای دیجیتالی که فراهم کرده از زمان انتشار این ویدئو تغییرات زیادی به خود دیده است. آن زنانی که به خاطر انداختن عکس‌های غیرحرفه‌ای در مقابل دیوارهای آجری مسخره می‌شدند حالا اینفلوئنسرهایی هستند که میلیون‌ها دلار ارزش دارند؛ آدم‌هایی که حداکثر استفاده را از رسانه‌های اجتماعی می‌کنند و به دنبال تأثیر بر دیگران و کسب درآمد هستند. اگرچه این مردان را اغلب شرکایی ناراضی می‌دانستند، حالا روزبه‌روز شوهران اینستاگرامی بیشتری از این اصطلاح استقبال می‌کنند و به بخشی جدانشدنی از تجارت همسرانشان تبدیل می‌شوند.\nیکی از مردان خط مقدم این جریان جوردن رامیرز است. وقتی در ۲۰۱۸ رامیرز که پیمانکار حوزۀ فناوری است، با دنی آستین، اینفلوئنسری در حوزۀ سبک زندگی با نیم میلیون دنبال‌کننده، ازدواج کرد، دنیای اینفلوئنسرها هنوز برای او جدید بود. وقتی آستین به سراسر جهان پرواز می‌کرد، عکس می‌انداخت، وسایلش را جمع می‌کرد، مکان‌های مناسب را پیدا می‌کرد، ویدئوهای یوتیوب می‌ساخت و دنبال‌کنندگانش را افزایش می‌داد، رامیرز شغلی جداگانه و بی‌ربط در دنیای کسب‌وکارهای نوپای فناوری داشت.\nاما وقتی ازدواج کردند، زندگی‌شان آرام آرام با هم تلفیق شد و رامیرز اهداف شغلی خود را در سایۀ موفقیت همسرش از نو ارزیابی کرد. او پیش از این در بعضی پروژه‌ها همسرش را یاری کرده بود و عکس‌هایی گرفته بود اما بعد از ازدواجشان بود که با آغوش باز نقش شوهر اینستاگرامی را پذیرفت.\n\nبه خاطر طبیعت خسته‌کنندۀ شغل بیشتر اینفلوئنسرها که بیست‌وچهار ساعته و هفت روز هفته ادامه دارد، در ۲۰۱۹ شوهر اینستاگرامی بودن تنها محدود به گرفتن چند عکس در بیرون خانه نیست. رامیرز، مانند بسیاری همسران دیگر که تمام‌وقت شوهر اینستاگرامی هستند، مسئولیت بخش‌های اجرایی و تجاری کار همسرش را نیز بر عهده گرفته و برای کمک به تولید، ویرایش عکس را نیز آموخته است.\nرامیرز گفت تغییر شغل و تبدیل شدنش به شوهری اینستاگرامی تصمیم ساده‌ای نبوده است. او گفت: «خیلی از شوهرها [در دنیای اینفلوئنسرها] در همان نقطه‌ای هستند که من بودم. با یک انتخاب مواجه هستید. شما می‌توانید کار خود را داشته باشید اما معمولاً شغل او پررونق است و آدم دوست ندارد وقتی همسرش در سفر است، این قدر از او دور باشد». او همچنین نگران این بود که زندگی‌اش را وقف صنعتی بی‌ثبات و جدید کرده است و می‌گفت: «من در نسلی بزرگ شده‌ام که در خانواده انتظار می‌رفت شما بیرون بروید و بانکدار یا دکتر باشید». اما وقتی شغل آستین خوش درخشید، شغل رامیرز هم رونق گرفت.\nدر سپتامبر، رامیرز پادکست شوهر اینستاگرامی۲ را آغاز کرد؛ در این برنامه روی ماجراهای مردانی تمرکز می‌شود که در پشت دوربین هستند و از نو شوهر اینستاگرامی بودن را تعریف می‌کنند. رامیرز نگران است که با وجود این حقیقت که روز به روز همسران بیشتری این نقش را می‌پذیرند، هیچ‌کس به افرادی نمی‌پردازد که در پشت صحنۀ زندگی اینفلوئنسرها نقش دارند.\nرامیرز امیدوار است این پادکست بتواند سوءبرداشت‌ها و کلیشه‌های انتقادی را در هم بشکند. او تصدیق می‌کند که وقتی برای اولین بار آستین به موفقیتی بزرگ دست یافت، حسی آمیخته از حسادت و تحقیر داشت. به بیان او شاید برای برخی مردها دشوار باشد که همسرشان به شهرت برسد. یک خرید ساده با آستین گاهی سبب می‌شود او یک ساعت مشغول عکس‌گرفتن از همسرش و طرفداران او باشد. اما از وقتی یاد گرفته که موفقیت و شهرت همسرش را با آغوش باز بپذیرد و در مقابل آن مقاومت نکند، همه چیز عوض شده است. «می‌دانم شوهران اینستاگرامی بسیارند و بسیاری از آن‌ها هم سوابق تجاری دارند. همسرانشان هم احتمالاً موفقند و شاید آن‌ها هم همان حسی را دارند که من داشتم». اما شوهر اینستاگرامی بودن «کوچک کردن خود نیست؛ ساختن چیزی در کنار همسرتان است». رامیرز گفت که دامنۀ instagramhusband.org را خریداری کرده و برنامه دارد یک گروه فیس‌بوک را راه‌اندازی کند که شوهران اینستاگرامی بتوانند در آن عضو شوند.\nهرچه چهره‌های شناخته‌شده بیشتر دربارۀ نقش اساسی شوهران اینستاگرامی خود در موفقیتشان می‌گویند، حتی اگر به طنز باشد، این نقش عادی‌تر می‌شود. متیو استیونس، همسر لیندسی سیلبرمن، اینفلوئنسری در حوزۀ سبک زندگی و سفر، حتی آدرس اینستاگرامی خود را به شوهر اینستاگرامی (InstaHusband@) تغییر داده است. او گفت: «ابتدا به او کمک می‌کردم عکس‌های خوبی بگیرد، آن‌ها را ویرایش کند و بعد شرحی برایشان بنویسد، سپس به جاهای مناسبی برای عکاسی دست یابد- کمک می‌کردم چیزی را بسازد که اکنون شغل اوست. من کاملاً در کار لیندسی غرق شدم، نه تنها در عکس‌هایش، بلکه در وجه تجاری آن. نقشی را بر عهده گرفتم که تنها شامل عکس انداختن نبود، بلکه مرور ارتباطات، پیداکردن برندها و رفتن به رویدادهای مهم را هم در بر می‌گرفت. ما یک تیم به‌هم‌پیوسته شدیم».\n\nاستیونس هم مانند رامیرز گفت هدفش این است که مفهوم شوهر اینستاگرامی را به چالش بکشد. او بیان کرد: «مردم به شوهر یا دوست پسری که دارد از دوستش عکس می‌گیرد نگاه می‌کنند و می‌گویند (ببین باید واسه این دختری که حتی مدل هم نیست، چه کارهایی بکند)». استیونس گفت از حساب اینستاگرام خود استفاده می‌کند تا به این موضوع بپردازد و دربارۀ آن نقیضه بنویسد. «ما داریم این مفهوم کلی شوهر اینستاگرامی را تغییر می‌دهیم، یعنی کسی که فقط دنبال همسرش می‌رود و عکس می‌اندازد. در واقع شوهر اینستاگرامی کسی است که دارد همزمان از یک تجارت و از همسرش حمایت می‌کند».\nسیلبرمن گفت که تعجب کرده وقتی دیده این تعداد از مردان به واسطۀ همسرانشان در فضای اینفلوئنسرها وارد شده‌اند. «بسیاری از زنانی که آن‌ها را دنبال می‌کنم و در کار خود بسیار موفق هستند شوهران خود را استخدام کرده‌اند. حجم کار کم‌کم به جایی می‌رسد که آدم نمی‌تواند تنهایی از پس آن برآید و به چه کسی بیش از شوهرتان می‌توانید اعتماد کنید که بخشی از تجارتتان باشد؟» سیلبرمن گفت که داشتن یک شوهر اینستاگرامی از این نظر هم بسیار ارزشمند است که او شما را بهتر از هر کس دیگری می‌شناسد. در اتاق هتل کنارتان است، پشت دوربین با او راحت هستید و آن قدر با شما وقت می‌گذراند که زاویه‌ها و عکس‌های ایده‌آلتان را بشناسد.\n«مت می‌داند من چه می‌کنم؛ ظرایف این کار را می‌داند. وقتی به سفر می‌روم و نیاز دارم یک عالمه لباس با خودم ببرم یا صبح زود بیدار شوم تا نور خوبی داشته باشم، من را درک می‌کند». تعطیلات به معنی «لم‌دادن در ساحل و نوشیدن پیناکودا نیست. اینطوری به عکس‌های ایده‌آل نمی‌رسید. کار شوخی‌بردار نیست».\nداشتن شوهر اینستاگرامی همچنین یک جهش مالی هوشمندانه است. اینفلوئنسرهایی که همسری متعهد و حامی ندارند اغلب مجبورند عکاسانی حرفه‌ای استخدام کنند که نرخ دریافتی روزانۀ بعضی از آن‌ها سرسام‌آور است. وقتی به جایی سفر می‌کنید که نمی‌توان به راحتی عکاسی محلی پیدا کرد که سبک و نیاز شما را بفهمد یا کسی که بخواهید در اتاق هتل در کنارتان باشد، مسئله از این هم پیچیده‌تر می‌شود. بعضی از اینفلوئنسرها شوهر اینستاگرامی یکدیگر هستند، دوتایی سفر می‌کنند و بی‌نهایت عکس از یکدیگر می‌اندازند. دیگران روی سه‌پایه یا آدم‌های غریبه حساب می‌کنند. سیلبرمن گفت زندگی بدون حضور همسرش به شدت دشوار خواهد بود. «بسیاری از دخترانی که آن‌ها را دنبال می‌کنم مجرد هستند یا همسرانی تا این حد درگیر ماجرا ندارند. ارزش زیادی برای کار آنها قائل هستم. کار بسیار دشواری است. به طور کلی دشوار است اما دشواری‌اش دوچندان است اگر اصلاً فردی نباشد که دست راستتان بشود».\nهرچه شوهران اینستاگرامی بیشتر از پشت دوربین بیرون می‌آیند، خودشان هم دنبال‌کننده‌هایی پیدا می‌کنند. توماس برولتسهایمر در تجارت همسرش، جولیا انگِل شریک است؛ او اینفلوئنسری در حوزۀ سبک زندگی است و ۱.۲ میلیون دنبال‌کننده دارد. برولتسهایمر خود ۶۴.۰۰۰ دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد که خود او را هم به یک اینفلوئسنر تبدیل کرده است. بسیاری از طرفداران، همسر اینستاگرامی یک اینفلوئنسر را هم سریعاً دنبال می‌کنند تا نگاهی هم به پشت صحنۀ زندگی آن‌ها داشته باشند. تد راد، همسر دیدی راد، اینفلوئنسر حوزۀ سبک زندگی با بیش از نیم میلیون دنبال‌کننده، توضیحات اینستاگرامی خود را تغییر داد و نوشت «شوهر اینستاگرامی حرفه‌ای» و اغلب عکس‌های ویرایش‌نشدۀ همسرش را منتشر می‌کند. همچنین یک استوری اینستاگرام منتشر کرد که مختص ثبت مشخصات شوهران اینستاگرامیِ مشغول به کار بود. استیونس گفت هشتگ شوهر اینستاگرامی (InstagramHusband#) را در اینستاگرام منتشر کرده و اینگونه بعد از ارتباط برقرارکردن با عکس‌های مردان دیگر، با خود آن‌ها مرتبط شده است. «الآن تقریباً نوعی برادری خاموش در میان است. هنوز به یک اجتماع کامل تبدیل نشده اما در آستانۀ شکوفایی است… و فکر می‌کنم اجتماع بزرگی خواهد شد».\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را تیلور لورنز نوشته است و در تاریخ ۱۱ ژانویه ۲۰۱۹ و با عنوان «The Instagram-Husband Revolution» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۷ با عنوان «زندگی شوهران اینستاگرامی» و ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.•• تیلور لورنز (Taylor Lorenz) از نویسندگان آتلانتیک است که حوزۀ فناوری را پوشش می‌دهد.\n[۱] Why’d You Push That Button[۲] The Instagram Husband Podcast\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653966.json b/train/540653966.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e64f29ea6ef10389c41425aa21bb82ba9f6e008b --- /dev/null +++ b/train/540653966.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ديگر حرف‌زدن دربارۀ «اختلاف نسل‌ها» بس است", + "subtitle": "مفهوم نسل، به‌مثابۀ واحد فرهنگی، بیشتر گیج‌کننده است تا روشنگر", + "introduction": "مبنای تجربی‌ای برای اثبات این ادعا وجود ندارد که تفاوت‌های درون هر نسل کمتر از تفاوت‌های مابین چند نسل باشد. و با اینکه می‌دانیم که این مرزهای زمانی ممکن است هم‌پوشانی داشته باشند، باز هم تصور می‌کنیم که خطی آشکار باید تفاوت‌های‌ نسلی را از هم متمایز کند. مفهوم «نسل‌ها» صرفاً راهی نو برای تقسیم‌بندی طیف مکان‌زمان هستند و، درست به اندازۀ «دهه» و «قرن»،من‌درآوردی هستند. به‌این‌ترتیب، پرسش این نیست که «آیا نسل‌ها واقعی‌اند؟». مسئله این است که «آیا کمکی به فهم چیزی می‌کنند یا خیر؟».", + "content": "لویی مناند، نیویورکر —  کشف اینکه می‌توانید با تبلیغ کالا برای نوجوانان پول دربیاورید به اوایل دهۀ چهل میلادی بازمی‌گردد، از همان زمانی که اصطلاح «فرهنگ جوانان» برای اولین بار در آثار مکتوب به چشم خورد. وقوع آن رویدادها در آن برهۀ خاص دلیلی داشت: دبیرستان. در سال ۱۹۱۰، بیشترِ جوانان کار می‌کردند، فقط چهارده درصد از افراد چهارده تا هفده‌ساله همچنان به تحصیل در مدرسه ادامه می‌دادند. بااین‌همه، در سال ۱۹۴۰، این رقم به هفتادوسه درصد رسید. فضای اجتماعی تازه‌ای بین وابستگی کودکی و استقلال بزرگ‌سالی باز شده بود و گروه سنی جدیدی پا به عرصه گذاشته بود:«جوانان».\nنرخ تحصیل در دبیرستان همچنان روند افزایشی داشت. تا سال ۱۹۵۵، هشتادوچهار درصد از آمریکایی‌هایی که در سن دبیرستان بودند به مدرسه می‌رفتند (این رقم در اروپای غربی شانزده درصد بود). سپس، بین سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۶۹، میزان ثبت‌نام در دانشگاه در ایالات متحده بیش از دو برابر شد، و گروه سنی «جوانان» از یک بازۀ چهارساله به بازه‌ای هشت‌ساله تبدیل شد. تا سال ۱۹۶۹، دیگر طبیعی بود که همه‌جا حرف از سبک و سیاق، ارزش‌ها و سلایق جوانان باشد: حدود نیمی از جمعیت کمتر از بیست‌وپنج سال داشتند.در حال حاضر، کمی کمتر از یک‌سومِ جمعیت زیرِ بیست‌وپنج‌سال هستند، اما جوانان هنوز هم مصرف‌کنندۀ بزرگ بسترهای رسانه‌های اجتماعی، سرویس‌های استریم، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی، مُد، گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌ها و هر نوع کالای دیگر هستند، از اسکیت‌بردهای موتوردار گرفته تا بطری‌های آبِ سازگار با طبیعت. برای حفظ گردش این بازار و برای آنکه صنعت مشاوره چیزی برای فروش به مؤسساتی داشته باشد که می‌خواهند کارکنان جوان خود را درک کنند (یا به عبارت دیگر، بهره‌وری آن‌ها را بالا ببرند)، مفهومی اختراع کرده‌ایم که امکان بازتعریف فرهنگ جوانان را به‌صورت دوره‌ای مهیا می‌کند. و آن مفهومِ نسل است.\nاین اصطلاح از قابلیت زیستی تناسلی انسان به عاریت گرفته شده است. در ساختار خویشاوندی، والدین و خواهران و برادران آن‌ها «نسل قدیم‌تر» را تشکیل می‌دهند، و فرزندان والدین و فرزندانِ خواهران و برادرانشان «نسل جوان‌تر» هستند. به‌طور سنتی، گفته می‌شود که در گونۀ ما انسان‌ها مدت زمانی که طول می‌کشد تا نسل جوان‌تر به نسل قدیم‌تر بدل شود چیزی در حدود سی سال است (این زمان برای مگس‌های میوه دَه روز است). این واژه در کتاب مقدس عبری به همین معنا به کار رفته، و هرودوت گفته است که یک قرن را می‌توان معادل سه نسل پنداشت.\nدر حدود سال ۱۸۰۰، کاربرد این واژه از حوزۀ خانواده به جامعه تعمیم داده شد. عقیدۀ تازه بر این بود که افرادی که در بازه‌ای معین، معمولاً بازۀ سی‌ساله، به دنیا می‌آیند متعلق به يک نسل‌اند. این ادعا نه در زیست‌شناسی و نه در هیچ حوزۀ دیگری پایه و اساس محکمی ندارد، اما راهی پیش پای دانشمندان و متفکران اروپایی گذاشته است تا، از طریق آن، از موضوعی سر درآورند که تمام فکر و ذکرشان را مشغول کرده بود: تغییر اجتماعی و فرهنگی. علت تغییر چیست؟ می‌توانیم آن را پیش‌بینی کنیم؟ می‌توانیم مانعش شویم؟ شاید دلیل تغییر جوامع این است که مردم هر سی سال یک بار تغییر می‌کنند.\nتا پیش از سال ۱۹۴۵، بیشتر افرادی که به نظریه‌پردازی پیرامون نسل‌های مختلف مشغول بودند از سبک‌های ادبی و هنری و گرایش‌‌های غالب فکری در هر نسل صحبت می‌کردند، مثلاً تغییر از رمانتیسیسم به واقع‌گرایی، یا از لیبرالیسم به محافظه‌گرایی. کارل مانهایمِ جامعه‌شناس، در مقالۀ مهمی که در ۱۹۲۸ منتشر کرد، از عبارت «واحدهای نسلی» برای اشاره به نویسندگان، هنرمندان و چهره‌هایی سیاسی استفاده کرد که، خودآگاهانه، شیوه‌های نوینی را برای انجام کارها برگزیده بودند. مانهایم به بررسی گرایش‌های غالب در جمعیت‌های وسیع‌تر نمی‌پرداخت. فرض او بر این بود که فرهنگِ آنچه نامش را «جوامع رعیت» گذاشته بود تغییری نمی‌کند.     \nنظریۀ نسل‌ها در قرن نوزدهم دو صورت داشت. از دید برخی متفکران، تغییر نسل علتِ تغییرات اجتماعی و تاریخی بود. نسل‌های جدید شیوه‌های جدیدی را برای اندیشه و عمل به دنیا عرضه می‌کنند و باورها و عادات کهنه را دور می‌اندازند. این امر جامعه را جوان نگه می‌دارد. نسل‌ها نبض تاریخ‌اند. برخی دیگر از نویسندگان معتقد بودند نسل‌ها ازآن‌رو با هم تفاوت دارند که اعضایشان رد و نشانی از رویدادهای تاریخی‌ای که از سر گذرانده‌اند با خود به همراه دارند. نسل‌ها تغییر می‌کنند چون ما تغییر می‌کنیم،نه برعکس.\nردپایی از هر دو فرضیۀ نبض و فرضیۀ رد و نشان در صحبت‌های امروزمان دربارۀ نسل‌ها وجود دارد. به عقیدۀ ما، تاریخ اجتماعی و فرهنگی ریتمی دارد که با گروه‌بندی‌های نسلی مرتبط است، نظیر اینکه هر نسل توسط رویدادهایی تاریخی، مثل جنگ ویتنام، یازده سپتامبر، کووید۱۹، شکل گرفته یا اثراتش را با خود به همراه دارد. اما از سوی دیگر نیز، بر این باوریم که جوانان فرهنگ، سلایق و ارزش‌های مختص به خودشان را می‌سازند، و این فرهنگِ جدید جایگزینِ فرهنگ نسل پیشین می‌شود.\nامروزه، گسترۀ زمانی هر نسل معمولاً حدود پانزده سال در نظر گرفته می‌شود (اگرچه اکنون، در ایالات متحده، میانگین سن زنانی که برای اولین بار صاحب فرزند می‌شوند بیست‌وشش سال، و میانگین سنی مردانی که برای اولین بار صاحب فرزند می‌شوند سی‌ویک سال است). فرض بر این است که افرادی که در هر دورۀ پانزده‌ساله به دنیا می‌آیند مجموعه‌خصایصیبا  خود دارند که آن‌ها را از افرادی که زودتر یا دیرتر به دنیا آمده‌اند متمایز می‌سازد.\nاما چنین فرضی مستلزم این است که چشم‌بسته قبولش کنیم. نخست اینکه، هیچ مبنای تجربی‌ای برای اثبات این ادعا وجود ندارد که تفاوت‌های درون هر نسل کمتر از تفاوت‌های مابین چند نسل باشد (آیا اشتراکات شما با پدر و مادرتان کمتر از اشتراکاتی است که با فردی نادیده اما هم‌سن‌وسال خود دارید؟). علاوه‌براین، به نظر می‌رسد چنین نظریه‌ای ایجاب می‌کند که ارزش‌ها، سلایق و تجربیات فرد متولد ۱۹۶۵، یعنی نخستین سال از نسل ایکس، با فرد متولد ۱۹۶۴، یعنی آخرین سال از نسل انفجار جمعیت (۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴)، فرق داشته باشد. و اینکه فرد متولد آخرین سال نسل ایکس، یعنی ۱۹۸۰، با متولدین ۱۹۶۵ یا ۱۹۷۰ شباهت‌های بیشتری داشته باشد تا متولدین ۱۹۸۱ یا ۱۹۹۰.\nهر کسی می‌داند که چنین تاریخ‌گذاری دقیقی مضحک است، اما اگرچه می‌دانیم که این مرزهای زمانی ممکن است اندکی هم‌پوشانی داشته باشند، باز هم تصور می‌کنیم که خطی آشکار باید تفاوت‌های‌ نسلی را از هم متمایز کند. مردم طوری حرف می‌زنند که انگار برای نسل ایکس دی‌ان‌اِی منحصر به خودشان وجود داشته است -چیزی که در قرن نوزدهم «نیروی حیاتی» نسلی خوانده می‌شد- این در حالی است که تفاوت بین نسل انفجار جمعیت و نسل ایکس، تقریباً، همان‌قدر بامعناست که تفاوت بین متولدین برج اسد و سُنبله معنا‌دار است.\nالبته، همین حرف را می‌شود دربارۀ دهه‌ها هم زد. هر سال، نظیر هر نسل زیستی، چیزی قابل‌اندازه‌گیری است، معادل مدت زمانی است که طول می‌کشد تا زمین به دور خورشید بچرخد. اما در طبیعت چیزی نیست که معادل یک دهه، یا قرن یا هزاره، باشد. این نوع لغات برای سهولت و بر این اساس ساخته شده‌اند که ما ده انگشت بیشتر نداریم.\nبا همۀ این‌ها ما سرخوشانه راجع‌به «دهه‌پنجاهی‌ها» و «دهه‌شصتی‌ها» کلی‌گویی می‌کنیم، طوری که انگار هر یک، به‌اصطلاح، نیروهای حیاتی کاملاً متمایزی دارند. دهه‌ای پنداشتنِ پدیده‌ها عمیقاً در ما نهادینه شده است. برای اکثر ما، جملۀ «آن دختر دهه‌هفتادی است» اطلاعات گویاتری با خود به همراه دارد تا جملۀ «آن دختر متولد نسل ایکس است». از این منظر، نسل‌ها صرفاً راهی نو برای تقسیم‌بندی طیف مکان‌زمان هستند و، درست به اندازۀ دهه و قرن، و شاید کمی کمتر از آن‌ها، من‌درآوردی هستند. به‌این‌ترتیب، پرسش این نیست که «آیا نسل‌ها واقعی‌اند؟». مسئله این است که «آیا کمکی به فهم چیزی می‌کنند یا خیر؟» .بابی دافی، نویسندۀ کتاب افسانۀ نسل‌ها، می‌گوید بله کمک‌کننده‌اند، اما نه آن‌قدرها که مردم تصور می‌کنند. دافی استاد علوم اجتماعی کینگز کالج لندن است. استدلال او این است که نسل‌ها فقط یکی از سه عاملی هستند که تغییرات نگرش‌ها، باورها و رفتارها را توضیح می‌دهند. آن دو عامل دیگر عبارت‌اند از رویدادهای تاریخی و «اثرات چرخۀ زندگی» یا، به عبارت دیگر، تغییرات افراد در طول عمرشان. کتاب او، با مجموعه‌ای از نمودارها و آمار قابل‌توجه، نشان می‌دهد که رویدادها و افزایش سن در تعامل با گروه‌بندی‌های سنی چطور می‌توانند تفاوت‌های موجود در نگرش‌های نژادی، شادکامی، نرخ خودکشی، گرایش‌های سیاسی -و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید- توضیح بدهند، چراکه او معتقد است سه عاملی که معرفی کرده همه‌چیز را توضیح می‌دهند.\nیافتۀ کلی دافی این است که گروه‌های سنی مختلف، خیلی بیشتر از آن چیزی که در بحث از نسل‌ها گفته می‌شود، به هم شبیه‌اند، و یکی از دلایل چنین بحث‌هایی، به گمان او، صنعت مشاوره است. او می‌گوید، در سال ۲۰۱۵، مؤسسات آمریکایی حدود هفتاد میلیون دلار برای مشاوره‌های نسلی هزینه کرده‌اند (که حقیقتاً خیلی هم زیاد به نظر نمی‌رسد). او می‌پرسد «چه اختلاف نسلی در محیط‌های کاری وجود دارد؟» و پاسخ می‌دهد: «تقریباً هیچ».\nدافی مهارت بسیاری دارد در اینکه از داده‌ها استفاده کند تا بسیاری از خصوصیات آشنای نسل‌ها را از هم تفکیک کند. او می‌گوید هیچ شواهدی مبنی بر «همه‌گیری تنهایی» در میان جوانان، یا افزایش نرخ خودکشی در دست نیست. کاهش فعالیت جنسی در ایالات متحده و انگلستان مسئله‌ای فراگیر در میان کل جمعیت است، نه فقط در میان جوانان.\nدافی می‌گوید که نگرش افراد نسبت به جنسیت در آمریکا بیشتر با گرایش سیاسی آن‌ها در ارتباط است تا با سن‌وسالشان، و اینکه در اروپا، به‌هیچ‌وجه، تقسیم‌بندی سنیِ بارزی در به‌رسمیت‌شناختن تغییرات اقلیمی وجود ندارد. او می‌گوید «تقریباً هیچ شواهدی» وجود ندارد که نشان دهد نسل زِد (متولدین ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ که دانشجویان فعلی را هم در بر می‌گیرد) اخلاق‌گراتر از سایر نسل‌ها باشد. وقتی پای تحریم شرکت‌ها از سوی مصرف‌کنندگان و نظایر آن به میان می‌آید، «به نظر می‌رسد که ‘فرهنگ فسخ’ بیشتر دغدغۀ میان‌سالان باشد». او نگران است که از کلیشه‌های نسلی-مثلاً زودرنج و سازش‌ناپذیر و زیادی دغدغه‌مند دانستنِ نسل زد- برای دامن‌زدن به آتش جنگ‌های فرهنگی بهره‌برداری شود.\nاین کلیشۀ زودرنجِ سازش‌ناپذیر و زیادی دغدغه‌مند موضوع کتاب شرحی بر نسل زد است که دفاعی است جانانه از ارزش‌ها و باورهای دانشجویان امروز. این کتاب چهار مؤلف دارد، روبرتا کتز، سارا اوگیلوی، جین شاو، و لیندا وودهِد -که به‌ترتیب انسان‌شناس، زبان‌شناس، تاریخ‌دان و جامعه‌شناس هستند، درضمن، کتابْ خود را پژوهشی علمی‌اجتماعی معرفی می‌کند که شامل «ضمیمۀ روش‌شناختی» هم هست. اما بیشتر شبیه چیزی است که می‌توان نامش را قوم‌نگاری روزنامه‌نگارانه گذاشت: ارائۀ تصویری از گونه‌های اجتماعی به‌واسطۀ مصاحبه و داستان.\nمؤلفان این کتاب جوهرۀ اصلی فرضیۀ نبض را به خدمت گرفته‌اند. آن‌ها نسل زد را عاملان تغییر می‌دانند، نسلی که فرهنگ جوانانی را خلق کرده است که می‌تواند جامعه را دگرگون کند (این واقعیت برای مؤلفان هیچ اهمیتی ندارد که، در زمان اتمام پژوهش‌هایشان برای این کتاب در سال ۲۰۱۹، تقریباً سنِ نیمی از نسل زد زیر شانزده سال بود، درست همان‌طور که حتی دانستن این واقعیت که بیش از نیمی از نسلِ انفجار جمعیت، در زمان وودِستاک۱ در سال ۱۹۶۹، کمتر از سیزده سال داشته‌اند باز هم باعث نمی‌شود که مردم دست از کلی‌گویی دربارۀ این نسل بر‌دارند).\nاین کتاب براساس مصاحبه‌های یک‌ساعته با صدوبیست دانشجو در سه دانشگاه نوشته شده است، دو دانشگاه در کالیفرنیا (استنفورد و کالج محلی و خوشنام فوت‌هیل) و یکی در انگلستان (لنکِستر). مؤلفان توضیح می‌دهند که مصاحبه‌شوندگان «از طریق تبلیغات شفاهی و شبکۀ ارتباطات فردی» انتخاب شده‌اند، روشی که بسیار شبیه به روش خودانتخابی به نظر می‌رسد. در هر صورت (همان‌طور که خود مؤلفان نیز بی‌هیچ ندامتی به آن اعتراف کرده‌اند)، به‌سختی می‌توان چنین نمونه‌ای را تصادفی دانست.\nمؤلفان می‌گویند مصاحبه‌ها تماماً توسط دستیاران اساتید، که خودشان دانشجو بودند،  انجام شده‌اند، این یعنی هیچ نظارتی بر عمق یا سمت‌وسوی مصاحبه‌ها وجود نداشته است، مگر اینکه دستیاران سؤالات را از روی نوشته‌ای خوانده باشند. گروه‌های کانونی‌ای هم وجود داشته‌اند که، در آن، دانشجویان دربارۀ زندگی‌شان، بیشتر، با دوستان خود صحبت کرده‌اند، فعالیتی که در اتاق پژواک انجام شده است. کمترین کاری که روزنامه‌نگاران، یا قوم‌نگاران معروف، باید انجام دهند این است که دست‌کم سوژه‌هایشان را از نزدیک ملاقات و مشاهده کنند. هیچ معلوم نیست که چرا مؤلفان احساس کرده‌اند که لازم است خود را به این شکل کنار بکشند، خصوصاً با توجه به اینکه نمونه‌شان هم بسیار گزینش‌شده است. برای همین است که ما می‌مانیم و مجموعه‌ای نقل‌قول که از بافت اصلی خود جدا شده‌اند. گفته‌های شرکت‌کنندگان در این مصاحبه‌ها در همان سطح ظاهری پذیرفته شده‌اند.\nمؤلفان فهرستی از لغات را نیز ضمیمۀ مصاحبه‌های دانشجویان کرده‌اند تا برای درک مفهوم واژگان و میم‌هایی که جوانان به‌وفور از آن‌ها استفاده می‌کنند به آن مراجعه شود، همچنین دو نظرسنجی نیز در مصاحبه‌ها گنجانده شده که توسط یکی از مؤلفان (وودلند) طراحی شده و یک شرکت نظرسنجی اینترنتی، به نام YouGov، آن را در میان افراد هجده تا بیست‌وپنج‌ساله در آمریکا و انگلستان به انجام رسانده است.\nبین نتایج نظرسنجی و گفته‌های دانشجویان در مصاحبه مغایرت عجیبی وجود دارد، اما مؤلفان می‌کوشند تا آن را کم‌اهمیت جلوه دهند. نظرسنجی‌های YouGov نشان داده‌اند که نودویک درصد از تمام افراد هجده تا بیست‌وپنج‌ساله، چه آمریکایی و چه بریتانیایی، مرد یا زن بوده‌اند و تنها چهار درصد خود را دارای جنسیت سیال یا غیردوگانه معرفی کرده‌اند (پنج درصد از پاسخ به این سؤال امتناع کرده‌اند). این یافته‌ها با آنچه از مصاحبه‌ها برمی‌آید مطابقت ندارد، مصاحبه‌ها حاکی از آن‌اند که تعداد جوانانی که جنسیت سیال یا غیردوگانه دارند باید خیلی بیش از این‌ها باشد، به همین خاطر، مؤلفان می‌گویند ما نمی‌دانیم که منظور شرکت‌کنندگانِ نظرسنجی از «مرد» و «زن» دقیقاً چه بوده است. خب اگر این‌طور بود، باید منظورشان را می‌پرسیدند.\nمؤلفان هیچ‌یک از ویژگی‌هایی را که به نسل زد نسبت می‌دهند با اثرات به‌جامانده از رویدادهای تاریخی مرتبط نمی‌دانند -به‌جز یک استثنا: ظهور «شبکۀ گستردۀ جهانی». نسل زد نخستین نسلی است که «دیجیتال به دنیا آمده‌ است». از این واقعیت معمولاً برای کلیشه‌سازی دربارۀ جوانان استفاده می‌شود، به عنوان نسلی که به صفحه‌نمایش معتاد است، اسیر تلفن‌های هوشمند است، نسبت به نمودِ خود در رسانه‌های اجتماعی وسواس دارد، و چیزهای دیگر. اینترنت «فرهنگ» این نسل است. تارهای این «شبکه» آن‌ها را به دام انداخته است. مؤلفان کتاب شرحی بر نسل زد، با قاطعیت، چنین نقدی را رد می‌کنند. آن‌ها به ما اطمینان می‌دهند که نسل زد «هم قابلیت‌ها و هم مضرات فناوری را می‌شناسد» و «دربارۀ فناوریِ شکل‌دهندۀ زندگی‌‌اش از آگاهی انتقادی» برخوردار است.از نظر دانشجویان مصاحبه‌شونده (اما، ظاهراً، برخلاف افراد حاضر در نظرسنجی)، بخش عمده‌ای از فرهنگ نسل زد حول محور هویت می‌چرخد. به گفتۀ مؤلفان «نسبت‌دادنِ صفتی به خود تبدیل به قاعده‌ای شده است که گریز از آن ناممکن است». شاید به نظر برسد که این جمله حاکی از درجات خاصی از خودبینی در این نسل است، اما مؤلفان اطمینان می‌دهند که این جوانان «خود را می‌شناسند و خودکفا هستند، اما مشخصاً خودمحور، مغرور یا خودخواه نیستند».\nکتاب برای نشان‌دادن غنای اخلاقیِ این دغدغۀ جدید «لی‌لی»را مثال زده است. گویا لی‌لی با پسری دوست است که همیشه سر قرارهایش تأخیر دارد: «لی‌لی توضیح داد، در عین اینکه مسلماً می‌خواسته به هویت، انتخاب‌ها و سبک زندگی منحصربه‌فرد دوستش -ازجمله تأخیرهای همیشگی‌اش- احترام بگذارد، از این هم دلخور بوده که رفتار خودش تا چه حد با حسش تعارض داشته، حسی که به او می‌گفته پسر به هویت او و علاقه‌اش به خوش‌قولی احترام نمی‌گذارد». از نظر مؤلفان این اصلاً جالب نیست.\nادعای بزرگ کتاب این است که نسل زد «به‌خوبی می‌تواند پیام‌آورِ نگرش‌ها و امیدواری‌های تازه‌ای باشد به اینکه افراد و نهادها می‌توانند خود را در جهتِ بهترشدن تغییر دهند». نسل زد به راه‌های جدیدی برای کارکردن (گروهی)، شکل‌های جدید هویت (سیال و درهم‌تنیده)، و مفاهیم نوینی دربارۀ جامعه (متنوع، همه‌شمول، بدون سلسله‌مراتب) دست یافته است.\nاما این کتاب، فارغ از روش‌شناسی‌اش، نکات خوشایند هم کم ندارد. هیچ دلیلی ندارد که فرض کنیم جوان‌ترها احتمالاً بیشتر از افراد مُسن‌تر قربانیِ منفعلِ فناوری می‌شوند (چنین تصوری حاصل از سوگیری آدم‌های سنتی قدیم است)، درضمن، وقتی نسل زد از کودکی تمام کارهایش را با کامپیوتر انجام داده است، پس منطقی است که، در مقایسه با دایناسورهای عصر آنالوگ، درک کامل‌تری از جهان دیجیتال داشته باشد. دایناسورها می‌گویند «هیچ نمی‌دانید چه چیزهایی را از دست می‌دهید» اما نسل زد می‌گوید «هیچ نمی‌دانید چه چیزی نصیبتان می‌شود».\nاین ادعا که اعتیاد به ابزارهای دیجیتال علت افزایش اختلالات روانی در نوجوانان است بسیار شبیه گلایه‌های قدیمی‌ای است که می‌گفت گوش‌دادن به موسیقیراک اند رول بچه‌ها را وحشی کرده است. مؤلفان به پژوهشی جدید (که متعلق به خودشان نیست) استناد می‌کنند که نتیجه گرفته است سلامت روانیِ اندک افراد با خوردن سیب‌زمینی مرتبط‌تر است تا با استفاده از فناوری. همۀ ما در خانه‌های شیشه‌ای خودمان زندگی می‌کنیم؛ پیش از هر قضاوتی دربارۀ شکل و شمایل زندگی در خانۀ شیشه‌ایِ دیگران، باید کمی دست نگه داریم و تأمل کنیم.\nایراد اصلی کتاب ربط چندانی به لحن چاپلوسانۀ مؤلفان یا تمجیدشان از دغدغه‌های دانشجویان -«تخریب محیط‌زیست، برابری، خشونت و بی‌عدالتی»- ندارد، هرچند که تقریباً هر کسی در طبقۀ اجتماعی آن‌ها نیز، فارغ از سن‌وسالش، با همین دغدغه‌ها درگیر است. ایراد اصلی کتاب اظهارنظرهایی مثل همین «پیام‌آور عصر جدید» و چیزهایی از این دست است.\nمؤلفان هشدار می‌دهند که «باید راهی برای تغییر پیدا کنیم، وگرنه بحران در کمین همۀ ماست. نسل زِد برای جهانی که دوست دارد پدید بیاورد ایده‌هایی دارد. اگر با دقت به حرف‌هایشان گوش کنیم، آن‌وقت تازه درمی‌یابیم که چه درس‌هایی برای آموختن به ما دارند: خودمان باشیم، خودمان را بشناسیم، مراقب به‌زیستی خود باشیم، از دوستانمان حمایت کنیم، نهادهایی برپا کنیم که استعداد همه، نه‌فقط عده‌ای اندک، را پذیرا باشند، از تفاوت‌ها استقبال کنیم، مهربانی را در دنیا گسترش دهیم، بر مبنای ارزش‌هایمان زندگی کنیم».\nاین‌ها به نظرم خیلی آشناست، فرمانده! پنجاه‌ویک سال پیش، نیویورکر مقاله‌ای سی‌ونه‌هزار کلمه‌ای منتشر کرد که با این جملات آغاز می‌شد:\nانقلابی در پیش است… انقلابی که این روزها دارد با سرعتی شگفت وسعت می‌گیرد، و در پی آن، همۀ قوانین، نهادها، و ساختار اجتماعی ما نیز مدتی است که رو به تغییر گذاشته‌اند. محصول نهایی این انقلاب می‌تواند تعقل بیشتر، جامعه‌ای انسانی‌تر، و انسان‌هایی جدید و آزاد باشد. این انقلابِ نسل جدید است.\nمقاله را استاد چهل‌ودوسالۀ دانشکدۀ حقوقِ ییل، چارلز رایش، نوشته بود و گزیده‌ای از کتاب رایش با عنوانِ شکوفایی آمریکا ۲بود، کتابی که مدتی بعد در همان سال منتشر شد و در صدر فهرست پرفروش‌های تایمز قرار گرفت.\nرایش در سال ۱۹۶۷، هم‌زمان با آن «تابستان عشق»۳ کذایی، در سانفرانسیسکو بود و جناح «قدرت گلِ»۴ این پادفرهنگْ او را به حیرت و هیجان واداشته بود -شلوارهای دمپا گشاد (که در کتاب با شور خاصی درباره‌اش حرف می‌زند)، ماری‌جوانا و مواد روان‌گردان، موسیقی، سبک زندگی توأم با صلح و عشق و خیلی چیزهای دیگر.رایش مجاب شده بود که تنها راه درمان امراض زندگی آمریکایی پیروی از جوانان است. او می‌نویسد «نسل جدید راه رسیدن به یگانه شیوۀ تغییر را که در جامعۀ پساصنعتیِ امروز مؤثر خواهد بود نشان داده است: انقلاب به‌واسطۀ هشیاری. این یعنی شیوه‌ای جدید برای زندگی، یعنی انسانی کمابیش جدید. این همان چیزی است که نسل جدید در جست‌وجویش بوده است، و همان چیزی است که کم‌کم دارد به آن دست می‌یابد».\nایدۀ رایش درنهایت به کجا رسید؟ مطمئناً مشکل آنجا بود که رایش مشاهدات و پیش‌بینی‌هایش را بر پایۀ، به‌قول مانهایم، واحد نسلی بنا کرده بود -تعداد اندکی از مردم که نسبت به انتخاب‌ها و ارزش‌های خود هشیاری بیش‌ازحدی داشتند و خود را در طغیان علیه اندیشه‌های نادرست و رسوم شکست‌خوردۀ نسل‌های پیش از خود می‌بینند. آدم‌هایی که در تابستان عشق حضور داشتند نمایندۀ همۀ جوانان دهۀ شصت نبودند.\nبیشترِ جوانان دهۀ شصت دست به روابط جنسی آزاد، مصرف مواد مخدر یا تظاهرات علیه جنگ ویتنام نمی‌زدند. در نظرسنجی انجام‌شده در سال ۱۹۶۷، وقتی از افراد پرسیدند که آیا زوج‌ها باید رابطۀ جنسی را به بعد از ازدواج موکول کنند یا خیر، شصت‌وسه درصد از افرادِ بیست‌وچندساله جواب مثبت داده بودند، تقریباً همان پاسخی که نظر کل جامعه هم بود. در سال ۱۹۶۹، از افراد بیست‌ویک تا بیست‌ونه ساله دربارۀ تجربۀ مصرف ماری‌جوانا پرسیده شد، هشتادوهشت درصد پاسخ دادند که هرگز ماری‌جوانا مصرف نکرده‌اند. درضمن، وقتی از همین گروه سؤال شد که آیا ایالات متحده باید فوراً از ویتنام عقب‌نشینی کند یا خیر، سه‌چهارم آن‌ها جواب منفی دادند، پاسخی که تقریباً نظر کل مردم نیز بود.\nبیشتر جوانان در دهۀ شصت حتی آن‌چنان لیبرال هم نبودند. وقتی از کسانی که بین سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸ به دانشگاه رفته بودند دربارۀ نامزد موردعلاقه‌شان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۹۶۸ سؤال کردند، پنجاه‌وسه درصد از ریچارد نیکسون یا جرج والاس نام بردند. از بین کسانی که از ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۵ وارد دانشگاه شده بودند، پنجاه‌وهفت درصد نیکسون یا والاس را ترجیح دادند، که با نتایج انتخابات عمومی مطابقت داشت.\nمؤلفان شرحی بر نسل زد هم دچار چنین برآورد خطایی شده‌اند. آن‌ها براساس گروه بسیار کوچکی از طبقه‌ای ممتاز کلی‌گویی می‌کنند، که به فاصلۀ پنج یا شش سال از هم به دنیا آمده‌اند، و در جوامع بسته‌ای متشکل از هم‌فکران خود زندگی می‌کنند. اینکه بخواهیم از طرز فکر این افراد سر درآوریم خیلی هم خوب است، اما اسمشان را نسل نگذاریم.\nعدۀ زیادی از جمعیت میلیونیِ نسل زد ممکن است با جوانانِ به‌شدت اخلاق‌گرا و جامعه‌اندیشی که در کتاب توصیف شده‌اند فرق داشته باشند. دافی به مطالعه‌ای استناد می‌کند که در سال ۲۰۱۹ توسط یک مؤسسۀ بازارسنجی انجام شده است. در این مطالعه از افراد پرسیده شده ویژگی‌های نسل انفجار جمعیت، نسل ایکس، نسل هزاره (۱۹۸۱ تا ۱۹۹۶) و نسل زد را نام ببرند. پنج ویژگی اولی که به نسل زد نسبت داده شد عبارت بودند از: خورۀ فناوری، مادی‌گرا، خودخواه، تنبل و مغرور. ویژگیِ اخلاق‌گرابودن پایین‌ترین رتبه را داشت. وقتی از نسل زد خواسته شد نسل خود را توصیف کنند، آن‌ها نیز فهرست تقریباً یکسانی ارائه دادند. ظاهراً، برخلاف دانشجویانِ کتاب شرحی بر نسل زد که خود را بسیار قبول دارند، اکثر افرادی که پس از ۱۹۹۶ به دنیا آمده‌اند نظر چندان خوبی نسبت به خودشان ندارند.\nدر هر صورت، «شرح‌دادن» مردم، جویاشدن از افکار آن‌ها و بعد بازگوکردن پاسخ‌هایشان جامعه‌شناسی به حساب نمی‌آید. دانشجویان امروزی راه‌های نوینِ اندیشیدن دربارۀ هویت و جامعه را خودشان ابداع نکرده‌اند. خاستگاه این شیوه‌ها در فرهنگ نهادی آموزش عالی بوده است. دانشجویان از اولین روز دانشگاه اهمیت تنوع، شمول، صداقت و همکاری را فرامی‌گیرند -یعنی همۀ فضیلت‌هایی که مؤلفان شرحی بر نسل زد به نسل جدید نسبت می‌دهند. دانشجویان ممکن است به استادان و دانشگاه خود بگویند (و برخی واقعاً می‌گویند) که «شما خودتان به آن ارزش‌ها عمل نمی‌کنید». اما ارزش‌ها ارزش‌های مشترک‌اند.\nو این ارزش‌ها خیلی پیش‌تر از آنکه نسل زد وارد دانشگاه بشوند وجود داشته‌اند. مثلاً «درهم‌تنیدگی»۵ را در نظر بگیرید که دانشجویان در شرحی بر نسل زد از آن به‌عنوان راهی برای اصلاح دسته‌بندی‌های سنتی هویت استفاده می‌کنند. این کلمه از حدود سی سال پیش وجود داشته است. آن‌طور که مؤلفان ذکر کرده‌اند، این واژه در سال ۱۹۸۹ توسط استاد حقوقی به نام کیمبِرلی کرنشاو ساخته شده است. کرنشاو متولد ۱۹۵۹ است. او از نسل انفجار جمعیت است.\nقدمت «تنوع» به‌عنوان اولویتی نهادی به خیلی پیش‌تر از این‌ها برمی‌گردد. این مفهوم در غائلۀ تبعیض۶ جبرانیِ گردانندگان دانشگاه کالیفرنیا علیه باکی در سال ۱۹۷۸ نقش برجسته‌ای ایفا کرد، اتفاقی که درهای قانونی را به‌سوی پذیرشِ مبتنی بر نژادِ دانشجویان گشود. این اتفاق مربوط به سه «نسل» پیش است. از آن زمان به بعد، تقریباً تمام دانشگاه‌های گزینشی تلاش کرده‌اند تا به پیکرۀ دانشجوییِ متنوعی دست یابند و، در صورت توفیق در این کار، به آن بالیده‌اند. دانشجویان به خود و همتایان خود از نقطه‌نظر هویت می‌نگرند، چراکه دانشگاه از این زاویه به آن‌ها نگاه می‌کند.\nکسانی که در دوره‌های قبل‌تر به دانشگاه رفته‌اند ممکن است چنین تأکیدی را عاملی بازدارنده بدانند که مانع تحصیل دانشجویان می‌شود. چرا دانشجویان مدام باید مجبور باشند به شاخصه‌های جمعیت‌شناختیِ خود و تفاوت‌هایشان با دانشجویان دیگر فکر کنند؟ اما سیاست‌های آمریکا -سیاست‌های جهان- در پنج سال اخیر را ببینید. آیا فهم هویت و تفاوت مسئلۀ مهمی نیست؟\nو اصلاً «فرهنگ جوانان» را چه کسی خلق می‌کند؟ مسن‌ترها. عاملیت جوانان در این حد است که می‌توانند بین گوش‌دادن یا ندادن به یک موسیقی خاص، پوشیدن یا نپوشیدن لباسی خاص، یا شرکت‌کردن یا نکردن در تظاهرات یکی را انتخاب کنند. و مسلماً، در این میان کالاهایی هم از ابتدا وجود داشته‌اند (درواقع، شلوارهای دمپاگشاد). هرچند، به‌طور کلی، جوانان همان میزان عاملیتی را دارند که من هنگام خرید اتومبیل دارم. می‌توانم مدلی که می‌خواهم را انتخاب کنم، اما خودم اتومبیل را نمی‌سازم.\nناکامی در شناخت نحوۀ شکل‌گیریِ تاروپودِ جامعه سبب شده است که تاریخِ اجتماعی دچار انحراف شود. نسل موسوم به «نسل خاموش» مثالی به‌شدت نامعقول است. این عبارت برای وصف آمریکایی‌هایی ابداع شده که در دهۀ پنجاه میلادی به دبیرستان و دانشگاه رفته‌اند، و ابداع آن، تا حدی، به این دلیل بوده است که به‌وسیلۀ آن بین این گروه و نسل بعد از آن‌ها، یعنی نسل انفجار جمعیت، تمایز واضحی ایجاد ‌شود. آن نسل انفجار جمعیت، به گمان ما، خاموش نبوده‌اند! اما درحقیقت تا حد زیادی بوده‌اند.\nاصطلاح «نسل خاموش» در سال ۱۹۵۱ در مقاله‌ای در مجلۀ تایم ساخته شد -بنابراین قرار نبود توصیف‌کنندۀ یک دهه باشد. آن مقاله چنین به پایان می‌رسید: «نسل امروز آمادۀ تبعیت‌کردن است». تعریف تایم از نسل خاموش افراد هجده تا بیست‌وهشت‌ساله بود -یعنی کسانی که اکثراً در دهۀ چهل جذب بازار کار شده بودند. بااینکه تاریخ تولد نسل خاموش، بنا به تعریف تایم، از ۱۹۲۳ تا ۱۹۳۳ است، پای این اصطلاح به‌نحوی به سال‌های بعد از آن نیز باز شده، و در حال حاضر برای متولدین سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۴۵ به کار می‌رود.\nحالا این گوش‌به‌فرمان‌های خاموش چه کسانی بودند؟ گلوریا استاینم، محمد علی، تام هِیدن، اَبی هافمن، جری روبین، نینا سیمون، باب دیلن، نوام چامسکی، فیلیپ راث، سوزان سانتاگ، مارتین لوترکینگ جونیور، بیلی جین کینگ، جسی جکسون، جوآن بائز، بِری گوردی، امیری باراکا، کن کیزی، هیوئی نیوتن، جری گارسیا، جنیس جاپلین، جیمی هندریکس، اندی وارهول… ببخشید، حوصله‌تان را سر بردم؟\nآن گوش‌به‌فرمان‌های خاموش آدم‌هایی بودند مثل این‌ها و حتی افراد مسن‌تری مثل تیموتی لیری، آلن گینزبرگ و پولی موری، که در فرهنگ و سیاست دهۀ شصت میلادی نقش فعالی داشتند. به‌غیر از چند موسیقی‌دان، مشکل می‌توان از چهرۀ شاخصی در آن دهه نام برد که از نسل انفجار جمعیت بوده باشد. این در حالی است که همۀ افتخارات (یا، به همان اندازه غیرمنصفانه، همۀ تقصیرها) به پای نسل انفجار جمعیت نوشته می‌شود، نسلی که بیشترشان در آن زمان آن‌قدر کم‌سن بودند که حتی متوجه اتفاقات اطرافشان نبودند.\nمانهایم معتقد بود که خطر بزرگ در تحلیل‌های نسلی حذف طبقه به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در شکل‌گیری باورها، نگرش‌ها و تجربه‌هاست. امروزه، نژاد، جنسیت، وضعیت مهاجرت، و هر تعداد «پیش‌شرط» دیگر را نیز به این عوامل اضافه می‌کنیم. زنی که در سال ۱۹۴۷ در خانواده‌ای مهاجر در سن‌آنتونیو به دنیا آمده شانس‌های بسیاری متفاوتی در زندگی‌اش داشته است، تا زن سفیدپوستی که همان سال در سانفرانسیسکو متولد شده. بااین‌حال، نمونۀ اولیۀ نسل انفجار جمعیت مرد دانشجوی سفیدپوستی است که شلوارهای دمپاگشاد راه‌راه می‌پوشد و نشان صلح به سینه‌اش می‌زند، همان‌طور که نمونۀ اولیۀ نسل زد دختر دبیرستانی‌ای است که ولخرج است و حساب کاربری اینستاگرام دارد.\nبنا به دلایلی، دافی نیز اسامی و تاریخ‌های قراردادی نسل‌های پساجنگ را به خدمت می‌گیرد (که همگی ریشه در فرهنگ عامه داشتند). او هیچ منطقی برای این کارش ارائه نمی‌دهد، و همین امر یکی از بهترین نکاتِ او را، به‌شکل محسوسی، تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و آن نکته این است که سازنده‌ترین دوران زندگی بسیاری از افراد نه سال‌های مدرسه‌شان، بلکه دوران پس از تحصیل و ورودشان به بازار کار است، یعنی زمانی که با شرایط سرنوشت‌ساز اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو می‌شوند، و جایی که عواملی مثل نژاد و جنسیت و ثروت والدینشان در شانس‌های زندگی‌شان تأثیر به‌سزایی می‌گذارد.\nپژوهش‌ها پیوسته نشان داده‌اند که افراد با بالارفتن سنشان محتاط‌تر نمی‌شوند. بااین‌همه، همان‌طور که دافی نشان می‌دهد، برخی افراد درمی‌یابند ورودشان به بزرگ‌سالی به دلیل شرایط اقتصادی به تأخیر افتاده است. این مسئله در پاسخ‌های این افراد به سؤالات نظرسنجی دربارۀ چیزهایی مثل انتظاراتشان از زندگی تفاوت ایجاد می‌کند. درنهایت، دافی می‌گوید که همگان درگیر این مسئله هستند. به عبارت دیگر، اگر هر نسل را براساس گفته‌هایشان در جوانی توصیف کنید، درواقع کارتان نوعی طالع‌بینی است. شما چیزی را به تاریخ تولد آدم‌ها نسبت می‌دهید که، درحقیقت، محصول شرایطِ متغیر است.\nمثلاً نسل انفجار جمعیت را در نظر بگیرید: وقتی متولدین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۲ وارد بازار کار شدند، اقتصاد کشور بسیار شکوفا بود. اما وقتی متولدین سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۴ وارد بازار کار شدند، با اقتصادی بسیار بی‌سامان روبه‌رو بودند. گروه‌های کم سن و سال‌ترِ نسل انفجار دیرتر از بزرگ‌ترهایشان موفق شدند حرفه‌ای راه بیندازند یا خانه بخرند. بنابراین، افرادی که در چنین موقعیتی به سر می‌برند احتمالاً در نظرسنجی‌ها «مادی‌گرا» شناخته می‌شوند. اما این زمانه نیست که از آن‌ها چنین آدم‌هایی ساخته است، عامل اصلی صرفاً چرخۀ اقتصاد است.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nDuffy, Bobby. The Generation Myth: Why When You’re Born Matters Less Than You Think. Basic Books, 2021Katz, Roberta; Ogilvie , Sarah; Shaw, Jane; Woodhead; Linda. Gen Z, Explained: The Art of Living in a Digital Age. University of Chicago Press, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را لویی مناند نوشته و در تاریخ ۱۱ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان «It’s Time to Stop Talking About Generations» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «دیگر حرف‌زدن دربارۀ ‘اختلاف نسل‌ها’ بس است» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.•• لویی مناند (Louis Menand) از نویسندگان مجلۀ نیویورکر است که از سال ۱۹۹۱ با این مجله همکاری داشته و از ۲۰۰۱ عضو تحریریۀ آنجا شده است. مناند با بسیاری از نشریات معتبر دیگر همچون نیویورک ریو آو بوکس و نیو ریپابلیک همکاری کرده و استاد دانشگاه هاروارد است. کتاب باشگاه متافیزیکی (The Metaphysical Club) او در سال ۲۰۰۲ برندۀ جایزۀ پولیتزر در بخش تاریخ شد. لویی مناند همچنین در سال ۲۰۱۶ نشان ملی علوم انسانی آمریکا را دریافت کرد. جدیدترین کتاب مناند جهان آزاد: اندیشه و هنر در دوران جنگ سرد (The Free World: Art and Thought in the Cold War) نام دارد.\n[۱] فستیوال موسیقی وودستاک (Woodstock)، رویداد بزرگی که در ۱۹۶۹ در شهری به همین نام در نزدیکی نیویورک برگزار شد. این رویداد ۴۰۰ هزار تماشاچی داشت و ۳۲ گروه و خواننده در آن به اجرای برنامه پرداختند. برگزاری این رویداد سبب ازدحام بسیار زیاد جمعیت و مسدودشدن راه‌ها شد [مترجم].The Greening of America [۲]Summer of Love [۳] عنوانی است که به تابستان ۱۹۶۷ داده شده تا حس و حال حضور در سانفرانسیسکو در آن تابستان را تداعی کند، زمانی که جنبش «هیپی‌ها» بیش از هر زمان دیگری پروبال گرفت. در این رویداد بیش از صدهزار نفر از جوانان از نقاط دور و نزدیک آمریکا، به امید رهایی از ارزش‌های محافظه‌کارانۀ جامعه، با توسل به مواد مخدر و روابط جنسی آزاد در سانفرانسیسکو جمع شدند. این جنبش در پاییز همان سال به بیراهه کشیده شد و به پایان رسید [مترجم].Flower Power [۴]: این جنبش نخستین‌بار در برکلیِ کالیفرنیا به‌عنوان کنشی نمادین برای اعتراض علیه جنگ ویتنام شکل گرفت. هیپی‌ها در این جنبش ضدخشونت با پوشیدن لباس‌های شاد و رنگی، گذاشتن گل لای موها و پخش‌کردن گل و پرچم و شیرینی و موسیقی سعی در تبدیل شورش‌های ضدجنگ به نوعی تئاتر خیابانی داشتند تا، به‌این‌ترتیب، از ترس، خشم و خطرات ذاتی این نوع اعتراضات بکاهند. بعدها از این عبارت، به‌طور کلی، برای اشاره به جنبش هیپی‌ها و پادفرهنگ مواد مخدر، موسیقی و هنر توهم‌زا و ولنگاری اجتماعی استفاده شد [مترجم]. [۵] Intersectionality [۶] اولویت‌دادن به اقلیت‌هایی که از نظر نژاد، جنسیت، دین و غیره تحت ستم بوده‌اند [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653967.json b/train/540653967.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..75244792532209dc9ac0067a2c01fa45bfb4d9d5 --- /dev/null +++ b/train/540653967.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در ذهن يک قاتل چه می‌گذرد؟", + "subtitle": "می‌دانستم جرم دهشتناکی انجام داده است، اما باید می‌فهمیدم چرا", + "introduction": "وقتی در اخبار می‌خوانیم پسری مادر خودش را با ضربات چاقو به قتل رسانده، یا زنی شوهر خود را مسموم کرده، معمولاً در ذهنمان هیولایی شرور را تصور می‌کنیم که باید، بدون رحم و بخشش، مجازات شود. اما تاج نیتن، به جای دوری‌کردن از این مجرمان خطرناک، باید پای صحبتشان می‌نشست تا بفهمد وقتی دست به آن جنایت‌ها می‌زدند، در سرشان چه می‌گذشت. نیتن در این نوشته رویارویی‌اش با یکی از این مجرمان و پیچیدگی‌های درک رفتار او را شرح می‌دهد.", + "content": "تاج نیتن،گاردین— پیش از ورود سِب به زندان، یعنی پنج هفته قبل از آنکه برای اولین بار ببینمش، به کارکنان زندان اطلاع دادند که او باید تحت نظارت شدید قرار بگیرد. هنوز در بازداشتگاه بود که، خارج از ساعت اداری، از روان‌پزشک جنایی خواستند او را بررسی کند.\nسب گوش‌به‌فرمان افسرانی بود که دستگیرش کرده بودند، طوری رفتار می‌کرد انگار اتفاقی که افتاده تأثیری روی او نداشته؛ به‌نظر می‌رسید اصلاً برایش مهم نیست دستگیر شده است. عجیب‌تر آنکه گاهی احساس رضایت در چهره‌اش مشهود بود. سب را دستگیر کرده بودند چون احتمال می‌دادند که مادرش را به قتل رسانده باشد.\nپزشک کشیک به‌همراه یک پرستار از واحد قضاییِ محلی به بازداشتگاه رفتند، اما سب تمایل نداشت از سلولش بیرون بیاید و با آن‌ها صحبت کند. متخصصان بالینی به‌همراه افسران پلیس به سلولش رفتند تا مستقیم با او صحبت کنند، اما هرچه می‌گفتند، سب تغییر رویه نمی‌داد: با آن‌ها حرف نمی‌زد. حتی از اینکه وارد گفت‌وگویی عادی بشود هم سر باز می‌زد. متخصصان بالینی هم مثل مشاور کشیک به این نتیجه رسیدند که سِب نیازی به بستری‌شدن در بیمارستان ندارد. علی‌رغم این تشخیص، حرف‌نزدنِ سِب و همین‌طور ویژگی‌های جرمی که مرتکب شده بود باعث می‌شد ترجیحاً مسائل روان‌‌درمانی را یکسره کنار نگذارند.صبح روز بعد، پزشکی که سب را در ایستگاه پلیس ارزیابی کرده بود به تیم سلامت روانِ زندان تلفن کرد تا سفارش کند برای بررسی‌های بیشتر باید سب را، در بدو ورود، در بخش مراقبت‌های درمانی نگه دارند. مشاهدات پرستاران و پزشکان هم می‌گفت سب عادی نیست، اما دقیقاً نمی‌توانستند بگویند چرا چنین حسی دارند. او از همه فاصله می‌گرفت. وقتی حرف می‌زد، تا آنجا که می‌توانست، برای بیان مقصودش از کمترین کلمات ممکن استفاده می‌کرد. فقط مواقعی حرف می‌زد که یا چیز خاصی می‌خواست، برای مثال حولۀ تمیز، یا در بیشتر مواقع می‌خواست‌ کمک یا حمایت کارکنان را رد کند.\nدوست نداشت برای صرف غذا یا استراحت در سالن عمومی از سلولش خارج شود. به‌ نظر می‌رسید خوب می‌خورَد و می‌خوابد. از ارتباط‌ برقرار‌کردن پرهیز می‌کرد، اما اگر دیگران با او صحبت می‌کردند چندان کج‌خلق به نظر نمی‌رسید و پرخاشگری نمی‌‌کرد. اوضاع تا شب دوم به همین منوال بود.\nیکی از پرستاران، قبل از آنکه شیفت طولانی‌اش را تحویل دهد، رفت تا سری به سب بزند. سب روی سینک دست‌شویی‌اش خم شده بود و به آینۀ دیواری نگاه می‌کرد. در نگاه اول چیز عجیبی در کار نبود، اما پرستار بعداً، در جلسۀ گزارش‌گیری، به یاد آورد که به نظرش کمی عجیب آمده که سِب اصلاً به حضورش واکنشی نشان نداده، اما در آن لحظه با خودش فکر می‌کرد این رفتار دلیل خاصی ندارد؛ به نظر می‌رسید سِب در افکارش غرق است.\nپرستار، درحالی‌که فقط یک پایش در سلول بود، او را صدا کرد تا توجهش را جلب کند و بعد ناگهان همه‌چیز تیره و تار شد. سِب به‌سمت پرستار خیز برداشت، ساعدش را دور گردن او حلقه کرد و او را توی سلول می‌کشید، پرستار هم تقلا می‌کرد از سلول خارج شود. کارکنان صدای فریاد پرستار و صدای زنگی را شنیدند که او با فشار‌دادن دکمۀ قرمزِ بی‌سیم‌ کمری‌اش فعال کرده بود.\nخوشبختانه، از دفتر پرستاران تا سلول سِب فقط چند قدم فاصله بود، اما وقتی پرستاران تلاش می‌کردند بازوی سب را از گردن همکارشان باز کنند، پیش‌بینی نمی‌کردند سِب قرار است در مبارزه با آن‌ها چقدر نیرومند باشد. افسر زندان که خودش را به صحنه رسانده بود می‌گفت احساس می‌کردم چاره‌ای ندارم جز آنکه به سرش ضربه بزنم. افسران بخش‌های دیگر با شنیدن صدای آژیر باعجله به این سمت آمدند. با کمک آن‌ها توانستند پرستار را آزاد کنند و سِب را دوباره به سلولش برگردانند.\nپس از این اتفاق که نوعی گروگان‌گیری نافرجام در قسمت مراقبت‌های درمانی محسوب می‌شد، به این نتیجه رسیدند که سب خطرناک‌تر از آن است که آنجا بماند. چنین بود که من برای اولین‌بار او را در بند سلول‌های انفرادی ملاقات کردم.من متخصص روان‌پزشکی جنایی هستم، شاخه‌ای از پزشکی که مجرمان را در زندان‌ها و بیمارستان‌های امن ارزیابی و درمان می‌کند. بسیاری از این افراد رفتار‌های پرخاشگرانه از خود بروز می‌دهند. تیم قانونی سب می‌خواست نظر کارشناسی‌ام را دربارۀ وضعیت روانی او به‌هنگام حمله اعلام کنم (سِب نام واقعی او نیست. سایر نشانه‌های احراز هویت را هم، در راستای حفظ اطلاعات شخصی بیمار، تغییر داده‌ام).\nچون دائم به این واحد سر می‌زدم، می‌دانستم محیطش کاملاً پیش‌بینی‌ناپذیر است. این واحد گاهی سکوت ترسناکی به خود می‌گرفت، اما اغلب اوقات، وارد بند که می‌شدم، کنسرت ناموزونی از جیغ‌ها، فریاد‌ها، عربده‌ها و مُشت‌زدن به درها به راه بود، و اینکه منبع آن سروصداها دیده نمی‌شد همه‌چیز را رعب‌آورتر می‌کرد. برای ساکنان این سلول‌های دلگیر و تک‌نفره تنها فرصت تعامل چهره‌به‌چهره با دیگر زندانیان زمان کوتاهی بود که برای ورزشِ آن‌ها در نظر گرفته بودند. در این فرصت کوتاه زندانیان اجازه داشتند با زنجیر‌هایی که به پای هر کدامشان بسته شده بود نیمی از طول ساختمان زندان را بدوند.\n غیر از این زمان، زندانیان عمدتاً با فریاد‌های نامفهومی که در سراسر بند به گوش می‌رسید با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند. این فریاد‌ها گاهی فریاد خوش‌آمد‌گویی به فرد جدیدی بود که هم‌مسلک خودشان بود یا تهدیدی بود برای آن‌هایی که از دارودستۀ خودشان نبودند. گاهی هم افسران زندان هدفِ این فریاد‌ها قرار می‌گرفتند. در این مواقع، زندانیان به‌التماس چیزی از آن‌ها می‌خواستند یا منظورشان را با پرخاشگری بیان می‌کردند.\nبازدید‌کنندگان از این بند معمولاً هیجان تازه‌ای در ساکنین آن ایجاد می‌کردند. در‌ها و دریچه‌ها محکم بسته بود، اما تعجب می‌کردم زندانیانی که از قبل مرا می‌شناختند چگونه می‌فهمیدند که وارد بند ‌شده‌ام. همین که از کنار در سلول‌هایشان رد می‌شدم، فریاد می‌زدند «دکتر نیتن یه لحظه بیا اینجا، باید باهات حرف بزنم». البته بعد‌ها فهمیدم از شکاف باریکی که بین درِ سنگین و فلزی سلول و چهارچوبش بود می‌توانستند دزدکی بیرون را نگاه کنند. باقی زندانی‌ها همین که می‌شنیدند یک پزشک به بند آمده است فریاد می‌کشیدند که ناخوش‌اند و باید فوراً مرا ببینند. شاید برخی به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشتند، اما بیشترشان از تنهایی مفرط رنج می‌بردند و مشتاق بودند هرطور که هست ارتباط برقرار کنند. همین که به انتهای بند می‌رسیدم، فریاد‌ها عموماً فروکش می‌کرد یا به التماس و تهدید تبدیل می‌شد، انگار حضور دیگران خواسته‌ها و نارضایتی‌هایشان را به یادشان می‌آورد.\nسِب در وضعیتی بود که به آن «آزاد به شرط حضور سه افسر» می‌گفتند. زندانیان بند سلول‌های انفرادی فقط اجازه داشتند یکی‌یکی از سلول‌هایشان خارج شوند، اما برای باز‌کردن سلول زندانیانی که بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر بودند باید، قبل از اینکه در سلول باز می‌شد، حداقل سه افسر در آنجا حضور می‌داشتند، مثل وضعیت سب.\nوقتی به سلول سب رسیدیم، خودش را کاملاً با پتویش پوشانده بود و آرام نشسته بود. وقتی افسر درِ سلول را باز کرد و توضیح داد چرا آنجاییم، هیچ واکنشی نشان نداد. من، دست‌پاچه از اینکه در حضور سه افسر و یک پزشکِ کارآموز با یک پتو حرف می‌زدم، خودم را به سب معرفی کردم و گفتم اینجا هستم تا ببینم غیر از آنچه تابه‌حال انجام شده کمک دیگری از دستم برمی‌آید یا نه.\nدر سکوت منتظر بودیم پاسخی از او بشنویم. از این فرصت استفاده کردم و سلولش را برانداز کردم تا ببینم چیز قابل‌توجهی به چشمم می‌آید یا نه. اغلب اوقات، وقتی زندانی‌های بند سلول‌های انفرادی را در سلولشان ارزیابی می‌کردم، می‌دیدم که سلولشان نامرتب است. احتمالاً کف زمین خیس بود چون زندانی به نشانۀ اعتراض سینک دست‌شویی را مسدود می‌کرد. احتمالاً پیام‌هایش را با خطی ناخوانا روی تکه‌پاره‌های کاغذ یا روی هر وسیلۀ دیگری می‌نوشت. برخی اوقات، زندانی دیوارها را با مدفوع کثیف می‌کرد؛ به این حرکت می‌گفتند «اعتراض کثیف». در سلول سِب خبری از این نشانه‌ها نبود. وسایل اندکی که داشت، روی زمین مرتب چیده شده و به دورترین دیوار سلول تکیه داده شده بود.\nافسر ارشد آخرین تلاشش را کرد تا توجه سب را جلب کند؛ او هشدار داد که سب دیگر به این زودی‌ها نمی‌تواند با یک پزشک صحبت کند. تأثیری نداشت؛ سب همچنان ساکت بود. همچنان که به او نگاه می‌کردم، با احتیاط یک قدم به عقب برداشتم تا از سلول خارج شوم.\nنقش من در ملاقات با زندانیانی مثل سب کمک به تیم قانونی بود. آن‌ها باید می‌فهمیدند در ذهن زندانی چه می‌گذرد تا تصمیم بگیرند متهم چه دادخواستی باید ارائه کند. وقتی ۲۳ سال پیش روان‌پزشکی جنایی را شروع کردم، به‌سرعت یاد گرفتم برای پیش‌بینی سؤالاتی که وکلا ممکن بود از من بپرسند باید به ذهن بیمار عمیق‌تر از آنی فکر کنم که آموزش‌هایم در روان‌پزشکی‌ مرا آمادۀ آن کرده بود. شاید دادگاه مشتاق باشد شواهدی را که مطرح می‌کنم مد‌نظر قرار دهد، شواهدی که می‌گویند تربیت نادرست یا آسیب‌های هنگام زایمان اقدامات متهم را تحت تأثیر قرار داده‌اند. اما علاوه‌براین، آن‌ها می‌خواهند بشنوند آن عواملِ بخصوص چگونه با ارتکاب جرم مرتبط است، ‌یعنی چرا فرایند‌های ذهنیِ متهمان آن‌ها را به‌سمت ارتکاب این جرم خاص سوق داده است.\nوقتی دایرۀ فعالیت‌هایم را از کار‌کردن در دادگاه‌های جنایی فراتر بردم و به‌تدریج به‌عنوان شاهد متخصص در دادگاه‌های خانواده و دیگر دادرسی‌های حقوقی حضور یافتم، برایم روشن شد توضیحاتی که باتوجه به تشخیص پزشکی یا فهرست عوامل علّی ارائه می‌شوند تا چه حد محدودیت دارند. اگر قرار بود فقط نام علائم و برچسب تشخیصی مربوط به آن علائم را ارائه کنم، کمک چندانی به دادگاه خانواده نمی‌کرد تا برای مثال دربارۀ مراقبت ایمن از کودک تصمیم بگیرد. ارزیابی‌هایم به من نشان داد باید تجربۀ شخصی متهمان، یعنی ‌افکار، احساسات، ‌هیجانات، و ادراکاتشان را درک می‌کردم تا نه‌تنها بتوانم توضیح دهم چرا این‌گونه رفتار کرده‌اند، بلکه بتوانم شرایطی را توضیح دهم که احتمال تکرار آن رفتار را در آن‌ها افزایش می‌دهد.\nوکیل سب درخواست نظر کارشناسی داده بود. می‌خواست بداند آیا موکلش، در زمان ارتکاب جرم، به جنون مبتلا شده بود یا نه. فردای همان روزی که نتوانستم سب را با موفقیت ارزیابی کنم با وکیلش تماس گرفتم تا اطلاع دهم سب با من صحبت نمی‌کند. دگرگونی در‌خورتوجهی که اخیراً در شخصیتش رخ داده بود، شدت‌گرفتن رفتارهای نامتعارف، خشونت غیر‌عادی و تغییر نگران‌کنندۀ رفتارش، نشان می‌داد به «بیماری روانی» مبتلاست، اما تا زمانی که با او ارتباط برقرار نمی‌کردم نمی‌توانستم به‌طور قطعی مشخص کنم که آیا وضعیتش موجب شده است در زمان حمله به مادرش نداند چه می‌کند یا نه.\nسب کاملاً ساکت نبود، اما مطمئن بودیم که نمی‌تواند در برابر اتهام قتل به‌خوبی از خودش دفاع کند؛ دلیل خوبی هم داشتیم. برداشت من آن بود که اجتناب سب از حرف‌زدن عامدانه نیست. باید می‌فهمیدم می‌تواند به‌درستی در دادرسی‌های جنایی شرکت کند یا نه. به عبارت دیگر، آیا صلاحیت دارد در دادگاه اقامۀ دعوی کند؟ قاضی مستندات دو پزشک را مد‌نظر قرار می‌دهد و رأی نهایی را صادر می‌کند. گزارشم را برای وکلای پرونده ثبت کردم و گفتم به نظرم سب شایستگی اقامۀ دعوی را ندارد.\nتا رضایت نمی‌داد صحبت کند، نمی‌توانستم بفهمم در ذهنش چه می‌گذرد. راضی هم نمی‌شدم در زندان بماند. شواهد به ‌قدری بود که بتوانیم برای ارزیابی و درمان در بیمارستان پرونده تشکیل دهیم. در پی ارتباطاتی که با یک بیمارستان قضاییِ امن برقرار کردیم و معرفی‌نامه‌هایی که به وزارت دادگستری نوشتیم، اجازۀ انتقال سب به بیمارستان صادر شد.شش ماه بعد وقتی دوباره یکدیگر را دیدیم، سب را به بیمارستانی قضایی منتقل کرده بودند. پرستار بخش که او را تا اتاق مصاحبه همراهی کرده بود مرا دوباره به او معرفی کرد. تغییر ظاهری‌اش آن‌قدر مشهود بود که لازم نبود ببینم آیا در قیاس با قبل تمایل دارد ارتباط برقرار کند یا نه. به نظر می‌رسد مصرف دارو‌های ضد‌روان‌پریشی برای بسیاری از بیمارانم که تجربه‌های روانی اضطراب‌آور را از سر می‌گذرانند بسیار مفید است، البته نه لزوماً همۀ آن‌ها؛ متأسفانه این داروها عوارض جانبی دارند، مانند اضافه وزن. سب چاق‌تر شده بود و همین بود که حدس زدم مصرف دارو‌های ضد‍‌روان‌پریشی را شروع کرده است.\nسب گفت چند ماه پیش از دستگیری، به‌تدریج، احساس می‌کرد موجی از نگرانی او را در خود می‌کِشد، احساسی که به دل‌شوره و وحشت تبدیل شد و بی‌رحمانه او را مغلوب خود می‌کرد. اشیای اطرافش عادی به نظر نمی‌رسیدند. هاله‌ای رؤیا‌گونه دور افراد بود. از خودش می‌پرسید این‌ها همان آدم‌هایی هستند که فکر می‌کنم؟ بعد از آن، افکار سب شکل مشخصی به خود گرفت. مثل روز برایش روشن شد که در محاصرۀ آدم‌هایی قرار گرفته است که خودشان را به جای آن‌هایی که می‌شناسد جا می‌زنند. زنی که خودش را به شکل مادرش درآورده بود از هر نظر به مادرش شبیه بود و مانند او رفتار می‌کرد، اما سِب تردیدی نداشت که آن زن یک عفریته است و در ربودن مادر واقعی‌اش دست دارد. این زن فریب‌کار که هوشمندانه تمام ویژگی‌های مادرش را تقلید کرده بود، وقتی با اعتراض سب مواجه شد، همه‌چیز را شدیداً انکار کرد.\nسب برایم توضیح داد که شکایت‌های این زن را نشانۀ درماندگی‌ او در ادامۀ کلاهبرداری‌اش می‌دانست. وقتی سب دربارۀ جُرمش صحبت کرد، لحنش جدی‌تر شد، اما هیجانی در چهره‌اش نبود (به نظر می‌رسید خاطره‌اش هنوز کاملاً با هیجان آمیخته نیست، کلماتش مسئولیت ارتکاب جرم را بر عهده می‌گرفت، اما لحن صدایش مانند لحن یک ناظرِ بی‌طرف بود). سِب احساس کرده بود گزینه‌های پیش رویش کمتر می‌شوند. نمی‌توانست بی‌آنکه به چالش کشیده شود بازی را ترک کند، اما اگر به زنی که خودش را جای مادرش جا زده بود نشان می‌داد که حقیقت را می‌داند، جان مادر واقعی‌اش به خطر می‌افتاد. شب حادثه، قبل از ارتکاب جرم، با خودش کلنجار می‌رفت تا بالاخره، با چاقو، زنی را که باور داشت مادرش نیست در خواب به قتل رساند.\nوقتی سر و کلۀ مادر واقعی‌اش پیدا نشد، سب آن را نشانه‌ای تلقی کرد از اینکه توطئه عمیق‌تر از آنی است که تصورش را می‌کرد. مطمئن شد بهترین اقدام آن است که دربارۀ آنچه می‌داند با کسی صحبت نکند. درمجموع، می‌توانست نشانه‌های غلیان درماندگی‌اش را سرکوب کند، اما گاهی تحمل آن هیجانات فراتر از توانش بود، ‌مانند روزهای نخست اقامتش در بخش مراقبت‌های درمانی که با خشونت به پرستار حمله کرده بود.\nسِب طوری با من صحبت کرد که نشان می‌داد می‌تواند از موضع پیشین خود که درگیرِ توهم توطئه بود فاصله بگیرد و صحت باورهای متوهمانه‌اش را زیر سؤال ببرد. پرسیدم نظرش چه زمانی تغییر کرد؛ گفت چند هفته بعد از پذیرش در بیمارستان بود که به دریافت‌های تازه رسید، حدوداً همان زمان بود که مصرف دارو‌های ضد‌روان‌پریشی را شروع کرده بود.\nهمه در تشخیص وضعیت سِب اتفاق نظر داشتند. او هذیان می‌گفت، اما از دیگر نشانه‌های اختلال روان‌پریشی خبری نبود، مانند صدا‌ها یا تصاویر. این امر تشخیص اختلال هذیانی را محتمل می‌کرد. اختلال هذیانی در همان گروهی قرار می‌گیرد که اسکیزوفرنی قرار دارد. تجربۀ خاصی که سب پشت سر گذاشته بود نام هم داشت: نشانگان کاپگراس۱ که آن را از نام جوزف کاپگراس گرفته‌اند. کاپگراس زن میان‌‌سالی را در پاریس توصیف می‌کند که در ژوئن ۱۹۱۸ به رئیسِ ادارۀ پلیس محلی مراجعه کرد و از او خواست دو افسر پلیس را با او همراه کند تا شاهد وقوع جرمی بزرگ باشند. این زن گزارش داده بود در همه جای پاریس، از جمله در زیرزمین خانۀ خودش، بچه‌ها را به‌صورت غیر‌قانونی حبس کرده‌‌اند. پلیس او را به بیمارستان برد و از آنجا در آسایشگاه روانی سَن‌آن پذیرش شد.\nحدود یک سال بعد، او را به آسایشگاه دیگری به نام مِزون بلانش منتقل کردند. آنجا بود که مورد‌ توجه کاپگراس قرار گرفت. کاپگراس روان‌پزشکی بود که به موضوع جانشین‌سازی و ناپدید‌شدن علاقه داشت که در باورهای هذیانی این بیمار به‌و‌فور دیده می‌شد. این زن معتقد بود او را دزدیده‌اند و خودش و دیگران همزاد‌ دارند. تصور می‌کرد «نمایشی که این همزاد‌ها بازی می‌کنند باورکردنی نیست». کاپگراس به‌همراه یکی از همکارانش گزارشی دربارۀ این مورد منتشر کرد و آن را توهم همزاد۲ نامید.\nآموزش‌های پزشکی‌ام به من آموخته بودند کافی است نامی برای وضعیت بیمار و نامی برای علائمش بیابم، آن وقت است که وضعیت بیمار را به‌قدر کافی درک کرده‌ام و ارزیابی‌هایم کامل است، اما این واژه‌ها فقط وجه توصیفی دارند و چرایی بیماری را توضیح نمی‌دهند.\nلازم بود دقیقاً به جزئیات حرف‌های سب گوش دهیم تا بفهمیم چه مکانیسم‌هایی موجب بروز این علائم در او شده است.\nکافی بود کمی با نحوۀ عملکرد مغز آشنا باشیم تا بتوانیم کلمات سب را تحلیل کنیم. سب ادعا می‌کرد زنی که کشته بود به‌ظاهر هم‌شکل مادرش بود، اما هویت متفاوتی داشت. اذعان می‌کرد نمی‌توانسته تفاوت ظاهریِ میان مادرش و کسی که خودش را جای او جا زده بود تشخیص دهد، با‌این‌همه مطمئن بود این زن مادرش نیست.\nاسکن‌‌های گرفته‌شده از مغز انسان‌ و نخستی‌‌سانان به ما نشان داده‌اند که تشخیص دیگران تا حد زیادی به تصاویر صورت وابسته است. تشخیص چهره چندین مسیر‌ متفاوت مغزی را فعال می‌کند. اختلال در این شبکۀ عصبی نمی‌گذارد فرد چهره‌ای را که می‌شناسد تشخیص دهد. این موقعیت را ادراک‌‌پریشیِ چهره‌ای۳ می‌گویند که معنای تحت‌اللفظی آن «نشناختنِ چهره» است.\nمشکل سب ادراک‌‌پریشیِ چهره‌ای نبود. او می‌توانست چهرۀ مادرش را تشخیص دهد، این هویت مادرش بود که محل سؤال بود. حتی قبل از قوّت‌گرفتن این باور‌های پارانویاییِ قابل توصیف هم درک سب از دنیا با تردید همراه بود؛ تأکید می‌کرد همه‌چیز غیرو‌اقعی است. از هیچ‌چیز مطمئن نبود. نمی‌توانست معنای روشنی به این اتفاقات بدهد، اما بوی خطر می‌آمد.\nسب از احساس ابهام و تهدید روزهای نخست گفت، حسی که نمی‌دانست از کجا نشئت گرفته بود، چطور بالا گرفت و بعد به قطعیت رسید. فکری به ذهنش خطور کرد تا با کمک آن سرگشتگی‌اش را دربارۀ واقعیت دنیای پیرامونش (از جمله هویت مادرش) حل کند. این فکر با توطئه‌ای که احساس می‌کرد سازگار بود. وقتی این فکر ‌-اینکه زنی خودش را به‌جای مادرش جا زده است‌- برای او با واقعیت هم‌خوانی پیدا کرد، به نظرش آمد دیگران نیز جای خودشان نیستند. بنابراین، به جای آنکه این فکر را مردود بداند، اقدامات دیگران را به‌گونه‌ای تعبیر می‌کرد که مؤید این فکر بود. این باور که جایگزین‌شدن مادرش بخشی از یک توطئۀ بزرگ‌تر بود به تجربه‌اش معنا بخشید و شواهدی را انتخاب می‌کرد که با این تعبیر منطبق بود. تا قبل از آن، تصویر مادرش برایش آشنا بود. سب در واکنش به ازدست‌رفتن این حس روایتی منسجم اما نادرست را پذیرفته بود.\nپژوهش‌های عصب‌زیست‌شناختی به ما کمک کرده است تا از منشأ تحریف روان‌پریشانه‌ای که سب تجربه می‌کرد فهم بهتری داشته باشیم، اما کافی نیست که این تجربه‌ها را صرفاً با تکیه بر مواد شیمیایی مغز و مسیر‌های عصبی توضیح دهیم. برای درک درست تجارب و رفتار‌های انسانی باید دیدگاه ذهنی افراد را حفظ کنیم. برای توضیح خشونت باید فیزیولوژی را در بستر مفاهیم انتزاعیِ روان‌شناسانه مانند تکانه‌ها، میل‌ها و انگیزه‌ها درک کنیم.\nکاملاً مشخص بود روایتی که سب خلق کرده بود روایتی هذیانی است، اما گاهی به‌سختی می‌توان دربارۀ بنیان یک روایت، که خشونت‌ به پشتوانۀ آن انجام می‌شود، حکم‌ داد و قضاوت‌ کرد. بیشتر بیمارانی که تشخیص می‌دهیم اسکیزوفرنی دارند پرخاشگر نیستند. ولی سِیر تاریخی موارد روان‌پزشکی جنایی این کلیشۀ رسانه‌ای را تقویت می‌کند که مبتلایان به اسکیزوفرنی پرخاشگرند. ‌\nبرعکس، به نظرم بررسیِ همدلانۀ موارد واقعی ابتلا به اسکیزوفرنی، با تأکید بر نادربودن این بیماری، کلیشه‌هایی از این دست را خواهد شکست. برای تشخیص اسکیزوفرنی باید تا اندازه‌ای تجربه‌های روان‌پریشانه‌ای مانند باورهای هذیانی یا صداهای توهمی را در فرد شناسایی کنیم. بسیاری از افراد وقتی می‌فهمند که این تجارب در عموم مردم چندان هم نادر نیست، تعجب می‌کنند.\nدر تشخیص بالینی، تجارب غیرمتعارف باید با سطح بالای پریشانی و اختلال عملکرد همراه باشند. ممکن است برخی افرادی که از این علائم رنج می‌برند این نشانه‌ها را به‌صورت ادواری از خود بروز دهند، و در این زمان‌ها رفتارشان برای بیننده عجیب به‌ نظر می‌رسد. آنچه در کارم، بیش‌ازپیش، برایم روشن شده آن است که تشخیصْ روش آموزنده‌ای برای فهم رفتار نیست. من در دادگاه‌های فراوانی حضور داشتم که مسئلۀ اصلی آن‌ها این بود که برای رسیدن به یک تشخیصِ خاص ملاک‌های لازم رعایت شده است یا نه.\nانگیزۀ اصلی بسیاری از خشونت‌ها حدس و گمان دربارۀ نیات دیگران است. سب باور داشت گروهی شیطانی مادرش را برخلاف میلش پنهان کرده‌اند.\nدرک انگیزۀ فرد اهمیت ویژه‌ای دارد، اما علاوه‌براین، باید به این موضوع فکر کنیم که چرا احساسات خصمانه، این‌قدر به‌ندرت، به اقدامات مرتبط با آدم‌کشی منجر می‌شود. در بسیاری از ما، حتی کمی آگاهی نسبت به عواقب پرخاشگری‌ای که در ذهن داریم، چنان احساسات منفی‌ای تولید می‌کند که نمی‌گذارد آن عمل خشونت‌آمیز را به انجام برسانیم و ازآنجاکه برنامه‌ریزی شده‌ایم تا از احساسات منفی پرهیز کنیم، معمولاً افکاری را که این احساسات را پدید می‌آورند سرکوب کرده یا در برابر آن‌ها مقاومت می‌کنیم. تصور ‌کنید قرار بود به کسی که دوستش دارید یا به او بیش از هر کس دیگری در این جهان اهمیت می‌دهید حمله‌ای خشونت‌بار کنید. احتمالاً بلافاصله بعد از این فکر، از تصور وحشتی که در واکنش آن‌ افراد است، از دردی که متحمل می‌شوند و از احساس بُهت، خیانت و گیجی‌ای که به آن‌ها دست می‌دهد منزجر می‌شوید. بنابراین، فکر‌کردن به هیجاناتِ قربانی کافی است تا تکانه‌های خشونت‌آمیز در بسیاری از افراد به واقعیت تبدیل نشود. وقتی از منظر قربانی به عملی خشونت‌آمیز نگاه می‌کنیم، نوعی همدلی را از خود نشان می‌دهیم و تصور می‌کنیم در ذهن دیگری چه می‌گذرد.\nهمدلی توانایی بسیار مهمی در انسان است و، به‌هنگام خشونت، نیروی بازدارندۀ قدرتمندی است. این فرایند‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که حتی لازم نیست آگاهانه به آن‌ها فکر کنیم: این فرایند‌ها در پس صحنه فعال‌اند و مدام مانع تکانه‌‌های فراوانی می‌شوند که نتایج خوشایندی در پی ندارند. خشونت نتیجۀ بر‌هم‌کنشِ نیرو‌های عاطفی و فرایند‌های خنثی‌کنندۀ ذهن است، اولی میل به پرخاشگری را تولید می‌کند و دومی در برابر عمل پرخاشگرانه مقاومت می‌کند.\nترس زیاد سب او را از پا انداخته بود و بیش‌ازحد گوش‌به‌زنگش کرده بود. وقتی ترس همۀ وجودمان را فرا می‌گیرد، برای آنکه زنده بمانیم ترازوی نگرانی‌ دربارۀ خودمان و دیگران فقط به‌ نفع خودمان سنگین‌تر می‌شود. درنتیجه تأثیر پیش‌بینیِ رنج قربانی، که عاملی بازدارنده است، رنگ می‌بازد.\nعملکرد ذهنی سب پیشرفت کرده بود، پس می‌توانست در آزمون صلاحیتِ طرحِ دعوی پذیرفته شود. دادگاه پذیرفت که وضعیت آشفتۀ ذهنی‌اش نقشی درخورتوجه در اقدامات او داشته است، اما قوانینی که جنون قانونی را تعریف می‌کرد شامل حال او نمی‌شد (اساس آزمون جنون آن است که متهم «ماهیت و کیفیت عملی را که مرتکب می‌شود» درک نکند). درنتیجه، در دفاع از سب، به‌جای اینکه از دفاع مبتنی بر جنون استفاده شود، دفاع مبتنی بر مسئولیتِ تقلیل‌یافته اقامه شد. این دفاع اخیراً مطرح شده و فقط برای اتهام قتل قابل‌استفاده است. دادستان هم به این دفاع اعتراض نکرد. بنابراین، سب به قتل‌ غیر‌عمد محکوم شد و نه قتل ‌عمد. همین امر موجب شد دادگاه پیشنهاد ما را بپذیرد و قرار محکومیت سب را از زندان به بیمارستان تغییر دهد.\nجان مِیجر، نخست‌وزیر وقت، در مصاحبه‌ای به سال ۱۹۹۳ دربارۀ نظم و قانون می‌گوید «به‌شدت» احساس می‌کند «جامعه باید بیشتر محکوم کند و کمتر درک کند». این نوع رویکردِ نکوهشی مفرّی برای تخلیۀ واکنش‌های هیجانی ما به جرم فراهم می‌آورد و پیامی دربارۀ منش اخلاقیِ ما به دیگران ابلاغ می‌کند.\nروایت سرزنش‌آمیز «هیولای شرور» هم تلاش می‌کند رفتار بیمارانی را که من با آن‌ها سروکار دارم توضیح دهد. تحلیل‌هایی از این دست، که طرفداران فراوانی هم دارد، به کام گرایشی است که حوادث تهدید‌آمیز را به‌صورت علّی توضیح می‌دهد.\nچه تسلیم میل به نکوهش بشویم و چه نشویم، باید درک کنیم که توضیحات نکوهش‌آمیز کمکمان نمی‌کنند تا دلایل پیچیده‌‌ای را درک کنیم که در دنیای واقعی به خشونت ختم می‌شوند. آن‌ها کمکمان نمی‌کنند راه‌حل‌ها را پیدا کنیم. عنصر غایب در این روایت‌ها همان چیزی است که مجرمان را به‌خاطرش نکوهش می‌کنیم: همدلی.\nاما همدلی چیزی نیست که مجرمان نداشته باشند و باقی افراد داشته باشند. در همۀ ما، حتی در بیشتر مجرمان، میزان همدلی‌ با دیگران، با توجه به شرایط، مدام تغییر می‌کند. برای مثال، وقتی از جزئیات ناخوشایندِ جرمی خشونت‌بار مطلع می‌شویم و، به همین سبب، آن‌چنان احساس انزجار می‌کنیم که ممکن است از پا دربیاییم، احتمالاً نمی‌توانیم فکر کنیم در ذهن مجرم چه می‌گذشته است.\nوقتی تقریباً سه دهه پیش، از دنیای پزشکی به گرایشی که انتخاب کرده بودم، یعنی روان‌پزشکی، پا گذاشتم، مطمئن بودم به‌زودی می‌توانیم به بررسی‌های تشخیصی‌ای برسیم که با آزمایش خون یا اسکن‌هایی که پزشکان استفاده می‌کنند برابری خواهد کرد. مطمئناً علوم اعصاب باعث شده به فهم بسیار بهتری از برخی فرایند‌های ذهنی برسیم، اما معمولاً در روان‌پزشکیِ جنایی برای تشخیص‌هایی که رایج‌تر هستند هیچ آزمایش فیزیکی‌ای وجود ندارد.\nآن‌ها که تلاش می‌کنند برای تشخیص بیماری آزمون‌ تشخیصی پیدا کنند می‌خواهند روان‌پزشکی را عینی کنند؛ آن‌ها می‌خواهند تجربۀ بیمار را به بیماری‌های ازپیش‌تعریف‌شده و یا به امری خارجی از نوع نشانگان (مانند توهم یا هذیان) یا تشخیص (مانند اسکیزوفرنی یا اختلال شخصیت خودشیفته) تبدیل کنند. بسیاری از پژوهشگران به دنبال راهی بوده‌اند تا تجربۀ بیمار را به الگو‌هایی تقلیل دهند که بتواند سوء عملکرد مغز را اندازه‌گیری کند، اما من معتقدم مشکل این نیست که نمی‌توانیم روش مناسبی پیدا کنیم تا به مسائل روان‌پزشکی جنایی عینیت ببخشیم؛ مشکل شاید تمایل ما به عینیت‌بخشیدن است.\nدلیل گرایش فرد به خشونت هرچه باشد، نحوۀ واکنش ما به فرد در سطح فردی، نهادی و اجتماعی بر گرایش او به خشونت تأثیر می‌گذارد؛ پس خودمان باید متوجه باشیم که این تأثیر‌ات قرار است تشدید‌کنندۀ فرایند‎های ذهنی‌ای باشند که در خشونت سهم دارند، یا قرار است این فرایند‌ها را کاهش دهند. اگر واقعاً می‌خواهیم خشونت را کاهش دهیم، باید واقعاً به آنچه در ذهن افراد می‌گذرد توجه داشته باشیم. درست است که از ادامۀ پژوهش‌ها دربارۀ عملکرد مغز حمایت می‌کنیم، اما این امر نباید سبب شود توجه به ذهن را کنار بگذاریم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nNathan, Taj. Dangerous Minds: A Forensic Psychiatrist’s Quest to Understand Violence. John Murray, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را تاج نیتن نوشته و در تاریخ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۱ با عنوان «Inside the mind of a murderer: the power and limits of forensic psychiatry» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «در ذهن یک قاتل چه می‌گذرد؟» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ فاطمه زلیکانی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۷ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.•• تاج نیتن (Taj Nathan) استاد دانشگاه چستر و روان‌پزشک جنایی است. حوزۀ مطالعات او متمرکز بر اختلالات شخصیتی و علوم عصب‌شناختی است.••• این مطلب بخشی از کتاب جدید تاج نیتن است.•••• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n Capgras syndrome [۱]  illusion of doubles [۲] Prosopagnosia [۳]" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653968.json b/train/540653968.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0add74fda1ce734e77ddb8f5a8d998b3c1ef6d61 --- /dev/null +++ b/train/540653968.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "وقتی آدما می‌ميرن کجا می‌رن؟", + "subtitle": "چه‏‌بسا توضیح مرگ به کودکان به خودمان هم کمک کند راحت‌تر آن را بپذیریم", + "introduction": "بچه‌ها در خردسالی تصوری از جدایی ندارند و مفهوم مرگ را درک نمی‌کنند. پس از آن هم برداشتشان از مرگ فاصلۀ زیادی با واقعیت دارد. اساساً توضیح واقعیت «فقدان» برای کودکان کار بسیار دشواری است. ولی آیا اصلاً چنین توضیحی ضرورت دارد؟ شاید بد نباشد این بار ما پای تفسیر آن‌ها از مرگ بنشینیم. شاید برای کنارآمدن با مرگ و فقدان باید، به‌جای آنکه مسئله را با روش‏های واقع‏بینانه و علمی از سر باز کنیم، علاقه و کنجکاوی کودکانه‏ به مرگ، و البته زندگی، را بازیابیم.", + "content": "پراگیا آگاروال، ایان— یکی از دوقلوهای چهارساله‏‌ام خیلی به مرگ فکر می‏کند. دلش می‏خواهد همه‌‏چیز را دربارۀ مردن بداند. دائم از من می‏‌پرسد وقتی آدم‏‌ها می‌‏میرند چه می‏شود. اول کمی تعجب می‏کردم که چه دلبستگی عمیقی، به‌قول خودش، به «مُردیده‏‌ها» دارد، ولی کم‏کم فهمیدم هر وقت ساکت بوده به مرگ فکر می‌‏کرده. \nهر شب قبل از خواب از من می‏‌پرسد «می‌شه بیشتر به من بگی وقتی آدما می‏میرن چی می‌شه؟».\nو من جواب می‏دهم «بدنشون از کار می‏افته. قلبشون دیگه کار نمی‏کنه».\n«نانا هم اینجوری شد؟».\nنانا، پدرم و پدربزرگ بچه‏‌ها، نوامبر سال گذشته درگذشت. دوقلوها فقط یک بار سال ۲۰۱۹ وقتی برای دیدن خانواده به هند رفته بودیم او را دیده بودند، قبل از تولد سه‏‌سالگی‏شان. البته همیشه سعی می‏‌کردیم در فیس‏تایم با هم حرف بزنیم. قرار بود اوایل پارسال هم سر بزنیم که کرونا آمد و نشد. پدرم کم‏کم مریض‌‏تر و افتاده‌‏تر شد و تنهایی و انزوای قرنطینه و خدمات بهداشتی و درمانی ضعیفِ این مدت او را از پا انداخت.\nکودکان پیش‌‏دبستانی فقط با مشاهدۀ غم و غصۀ والدین مرگ را درک می‌‏کنند. این قضیه درمورد فرزندان من هم صادق است: برای فوت پدرم رفتم هند و بعد از مراسم یک ‏هفته ماندم و اندوهم را از بچه‏‌هایم پنهان نکردم. هم می‏‌خواهم بدانند پدربزرگشان درگذشته است و هم می‏‌خواهم، دست‏کم از لابلای خاطراتم، او را بشناسند. همین‌طور می‏‌خواهم نشان دهم صحبت از مرگ، که دوشادوش زندگی است، غیرطبیعی نیست، به‌خصوص که این روزها کل جهان درگیر بحران همه‌‏گیری بی‏‌سابقه‌‏ای است و فرزندانم بیشتر از قبل می‏‌بینند من و همسرم راجع به مرگ حرف می‌‏زنیم.\nمن عمیقاً به این موضوع واقفم که بزرگ‌ترها تمایل ندارند پیش بچه‌‏ها از مرگ صحبت کنند (حتی اجتناب هم می‏‌کنند) و معمولاً نمی‏‌گذارند کودکان وارد این گفت‌وگوها شوند؛ می‏‌ترسند مبادا ناراحت یا وحشت‏‌زده شوند یا اصلاً مفهوم مرگ را نفهمند. پژوهشی در سال ۲۰۱۴ انجام شد که مبنای آن مصاحبه با والدین و معلمان کودکانِ سه تا شش سالِ ایالت‏‌های غرب آمریکا بود. نتیجۀ تحقیق نشان داد برخی والدینِ امروزی معتقدند کودکان برای فهم مرگ بلوغ عاطفی لازم را ندارند. مؤسسۀ خیریۀ «وینستون ویش» بریتانیا تخمین می‏زند هر ۲۲ دقیقه کودکی در بریتانیا یکی از والدینش را از دست می‌‏دهد (یعنی تقریباً ۲۴۰۰۰ کودک در سال). بر اساس اطلاعات این مؤسسه هنوز مشاهده می‏‌شود خانواده‌‏ها آشکارا رغبتی به گفت‌وگو با فرزندانشان دربارۀ مرگ ندارند و نمی‏‌دانند کودکان مرگ را چگونه تجزیه و تحلیل می‏‌کنند. والدین عوض آنکه به فرزندان خود بقبولانند مرگ جزئی طبیعی از زندگی است آن‌ها را از این واقعیت دور نگه می‌‏دارند.\nازآنجاکه تحقیقات نشان می‏‌دهد بهترین روش برای توضیح مرگ به کودکان زیرِ شش سال توسل به فرایندهای زیستی بدن است، تلاش می‏‌کنم مطالب را به‌صورت علمی و عملی شرح دهم و از واقعیات دور نشوم. در‏به‏‌در دنبال کتاب‏‌هایی مثل کارتُنکِ شارلوت۱(۱۹۵۲) نوشتۀ ای.بی وایت می‏گردم که، بدون اشاره به جنبه‌‏های مذهبیِ ماجرا، به دوقلوهای چهارساله‌‏ام کمک کند مرگ و فقدان را بهتر درک کنند. آنچنان تحقیقات قابل‌‏توجهی دربارۀ تأثیر تربیت والدین بر دریافت کودکان از مرگ وجود ندارد. از طرفی، کم نیستند وبسایت‌‏هايی که نکاتی را دربارۀ شیوۀ گفت‌وگو با کودکان دربارۀ مرگ پیشنهاد می‌‏کنند، اما بیشترشان غیرقابل‌‏اعتماد هستند و توجهی به رشد و تحول شناختی کودکان ندارند. در توییتر درخواستی منتشر کردم و چند کتاب مفید نیز پیدا شد اما این درخواست بیش از هر چیز نشان می‏‌دهد برای کودکانی که از وجه عملی و واقع‏‌گرایانه درگیر قضیۀ مرگ هستند هیچ اثر نوشتاری درخوری وجود ندارد.\nبدیهی است که دریافت ما از مرگ، از نظر زیست‏‌شناختی، در گذر زمان تغییر کرده است. سابقاً، تعریف بالینیِ مرگ توقف ضربان قلب بود اما امروز دستگاه‌‏ها می‌‏توانند قلبی که متوقف شده است را مجدداً به ‏کار بیندازند. پس تعریف فوق را به این صورت اصلاح کردند: «توقف غیرقابل‏‌تغییر همۀ عملکردهای کلِ مغز، از جمله ساقۀ مغز». در کشورهای غربی مرگ بالینی منوط به هشت شرط است: نبود واکنشِ‏ خود‏به‏‌خودی به محرک‌‏ها؛ نبود هرگونه واکنش به حتی دردناک‏ترین محرک‏‌ها؛ نبود تنفس خود‏به‏‌خودی به مدت دست‏کم یک ساعت؛ نبود فعالیت پاسچرال، بلع، خمیازه یا تولید صدا؛ توقف حرکت چشم، پلک‌زدن یا واکنش‌‏های مردمک؛ نوار مغزی صاف به‌مدت دست‏کم ۱۰ دقیقه؛ نبود قطعی رفلکس حرکتی و عدم مشاهدۀ تغییر در شرایط بالا به‌مدت ۲۴ ساعت. اما چه‌‏بسا تصوری که در فرهنگ‏‌های دیگر از فرد «محتضر» وجود دارد انتزاعی‌‏تر و نامشخص‌‏تر باشد: مثلاً برخی اقوام جنوب اقیانوس آرام حتی کسی که خواب یا بیمار باشد را می‏‌گویند «مرده» است، ازاین‌رو شخص، قبل از اینکه از لحاظ زیست‏‌شناختی بمیرد، چندین بار می‏‌میرد و زنده می‏‌شود.\nبار اولی را که بچه‏‌هایم فهمیدند «مردیده» چیست به یاد دارم؛ در باغچۀ حیاط کفش‌دوزکی را دیدند که تکان نمی‏‌خورد. التماسم می‏‌کردند بیدارش کنم: «مامان تکونش بده». تجربۀ بعدی فوت همسایۀ سالخورده‏‌مان بود که دقیقاً قبل از آخرین قرنطینۀ سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد و به احتمال زیاد بچه‌‏ها حرف‏ه‌ای ما را دربارۀ او شنیده‏ بودند. یکی از آن‌ها پرسید «خانم همسایه جایی رفته؟» ولی بعد فوراً موضوع را فراموش کرد. اما این‌‏بار سؤال‏‌هایشان تمامی ندارد.\nاین علاقۀ مفرط به موضوع مرگ از کجا سرچشمه می‌‏گیرد؟ کودکان هیچ درکی از مرگ ندارند. قبل از دوسالگی اگر خودشان شاهد قضیه نباشند، می‏‌توانند وانمود کنند مرگ اصلاً وجود ندارد. درواقع کودکان تا قبل از سه سالگی چیز زیادی از مرگ نمی‏دانند. شاید بتوانند احساس کنند شرایط تازه‏ای به وجود آمده، ولی درک خاصی از فقدان ندارند. مثلاً اگر یکی از اعضای خانواده‏شان فوت کند یا حیوان خانگی‏شان بمیرد، ممکن است تحت‌‏تأثیر واکنش‌‏های عاطفی خانواده و پرستارشان ناراحت ‏شوند.\nروان‏شناس، ماریا ناگی، در سال ۱۹۴۸ از پاسخ‏های حدود ۳۵۰ کودکِ سه تا ده‏ساله تحلیلی ارائه داد که امروز بسیار مورد استناد و ارجاع قرار می‏‌گیرد. او نشان داد کودکان تا رسیدن به فهم مرگ سه مرحلۀ متفاوت را پشت سر می‏‌گذارند. کودکانِ سه تا پنج‌‏ساله هنوز تصور می‏‌کنند مرگ سفری است که شخص از آن بازمی‏‌گردد. آن‌ها احتمالاً تا این حد درمی‏‌یابند که بزرگ‌ترها مثل بازی دالی‏‌موشه خودشان را قایم کرده‌‏اند و بعداً دوباره خود را نشان می‏‌دهند یا مثلاً والدینشان سفر کاری رفته‌‏اند و بالاخره زمانی بازمی‏‌گردند. کودکان زیر پنج‌‏سال تصوری از جدایی ندارند تا از طریق آن دریابند مرده‏‌ها کجا می‏‌روند. آن‌ها مرگ را در قالب مادی یا واقعی می‏‌ریزند، مثلاً گاهی تصور می‌‏کنند مثل «خوابیدن» است. درک مفهوم «استمرار» برای آن‌ها دشوار است. تحقیق ناگی نشان داد بچه‏‌ها فکر می‌‏کنند مرگ موقتی است. آن‌ها توقف ضربان قلب را درک می‏‌کنند ولی معمولاً نمی‏‌توانند در هر زمان بر بیش از یک مفهوم تمرکز کنند، ازاین‌رو استمرار مرگ را درنمی‌‏یابند. کودکان سعی می‏‌کنند استمرار را با دلایلی مثل «بهشت خیلی دور است» یا «درِ تابوت آن‌قدر محکم است که مرده نمی‏‌تواند برگردد» توجیه کنند. حدود شش‌سالگی، کم‏کم علاج‌‏ناپذیریِ مردن را درک می‏‌کنند و به‌تدریج علت اصلی را می‏‌فهمند: ازدست‌دادن عملکردهای جسمی منجر به مرگ می‌‏شود.\nمدل معتبر «رشد مرحله‏‌ای» ژان پیاژه، روان‌شناس سوئیسی، که در حدود سال ۱۹۲۰ ارائه شد (و تجدید نظر در مدلی قدیمی‌‏تر متعلق به روان‌شناس آمریکایی، جی.ام بالدوین، بود) می‏‌گوید شِمای کودکان از جهان، که از طریق کنش‌‏های ذهنی و جسمی‏‌شان شکل می‏‌گیرد، بر یک ساختار منطقی استوار است. وقتی به‌تدریج شناخت کودکان بیشتر و دیدگاه خودمرکزبینشان نسبت به جهان بازتر می‌‏شود و دیدگاه‏‌های دیگر و مفهوم‌‏سازی‏‌های انتزاعی بیشتری را دربر می‏‌گیرد، این طرح‏‌های کلی روزآمد می‏‌شوند. کودکان، در حدود شش یا هفت‏‌سالگی، وارد مرحله‌‏ای می‏‌شوند که پیاژه «مرحلۀ عملیات عینی» می‌نامد. آن‌ها در این مرحله توانایی پردازش تفکر و استدلال منطقی‏‌تر را کسب می‏‌کنند: ظاهراً اینجاست که کودکان عمومیت مرگ را درمی‌‏یابند، هرچند درمورد پس از آن هنوز دچار سردرگمی هستند. حتی برخی کودکان در این سنین همچنان، با توسل به تفکر انتزاعی، مرگ را تفسیر می‏‌کنند و آن را با چیزهایی مثل روح یا عزراییل که خود قادر به درکشان هستند پیوند می‌‏دهند. اما در حدود دوازده‌سالگی که وارد «مرحلۀ عملیات صوری» می‏‌شوند توانایی گسترده‏‌ترشان در استدلال علمی آن‌ها را قادر می‏‌سازد مفاهیم نمادین‏‌تر و انتزاعی‏‌تر مرگ را دریابند و حتی نگرشی نظری دربارۀ تصور مرگ کسب کنند.\nپیشینۀ فرهنگی و مذهبی کودکان و تجارب منحصر‏به‏‌فرد زندگی‏‌شان نیز در شکل‏‌گیری فهم آن‌ها از مرگ مؤثر است. رویکرد بوم‏شناختی یوری برونفن‏‌برنر، روان‌شناس آمریکایی متولد روسیه، چهارچوب مهمی را برای فهم تأثیر محیط کودکان -که خود آن را در دهۀ ۱۹۷۰ «میان‏سیستم» نامید- بر رشد آن‌ها فراهم می‌‏آورَد. میان‏سیستم هم می‏‌تواند شامل بستگانِ درجه یک و نگرش‌‏ها و واکنش‏‌های آن‌ها نسبت به مرگ، مدرسه و دوستان باشد و هم فرهنگ کلی‏ترِ جامعه را دربر بگیرد. پژوهشگران در سال ۲۰۱۹ دریافتند کودکان هندیِ زیر پنج سال علاج‏‌ناپذیری و عمومیت مرگ را بهتر و دقیق‌‏تر از توقف کامل عملکرد بدن هنگام مرگ درمی‌‏یابند. سال ۲۰۱۴ میان ۱۸۸ کودک (از وایت بریتیش‌‏ها و کودکان مسلمان بریتانیایی ساکن لندن و همچنین مسلمانان پاکستانی ساکن مناطق روستایی پاکستان) پژوهشی انجام شد و نتایج آن در مجلۀ بریتیش جورنال آو دِوِلوپمنتال سایکالجی۲ به چاپ رسید. این تحقیق زندگی در مناطق روستایی هم ممکن است بر تصور یا تجسم مرگ مؤثر باشد: کودکان مسلمان پاکستانی در مقایسه با هر دو گروه کودکان بریتانیایی علاج‏ناپذیری مرگ را در سنین پایین‌‏تری درک می‏‌کردند.\nمواجهه با مرگ، جنگ و درگیری نیز ممکن است اثرگذار باشد. رابی کیس، روان‌شناس نوپیاژه‏ای کانادایی، در دهۀ ۱۹۹۰ نظریۀ «ساختارهای مفهومیِ خاص» را ارائه کرد که مکمل نظریۀ پیاژه بود و می‏‌گفت کودکان بین مراحل و استراتژی‏‌های مختلف رشد آن‌قدر رفت و برگشت می‌‏کنند تا رویکردی یکپارچه‌‏تر به حل مسئله بیابند. توانایی شناختی ضرورتاً مانعی سر راه فهم تفاوت مرگ با خواب یا علاج‌‏ناپذیری آن نیست، ولو اینکه گاه زبانی که برای صحبت دربارۀ مرگ استفاده می‏‌شود خود یک مانع باشد. بزرگ‌ترها معمولاً وقتی با کودکان دربارۀ مرگ عزیزان صحبت می‏‌کنند با جمله‏‌هایی مثل «دیگه راحت شد» یا «جاش اون دنیا خوبه» قضیه را ماستمالی می‌‏کنند که البته ممکن است از منظر رشد شناختی دشواری‏‌هایی برای کودک ایجاد کند، چراکه کودک از یک سو درگیر فهم زیست‏‌شناختیِ مرگ است و از سوی دیگر تلاش می‏‌کند احساسات منفی‏‌اش را درمورد اینکه چرا شخص اصلاً آن‌ها را ترک کرده کم کند -کودکان تصور می‏‌کنند مرگ شخص تقصیر آن‌ها بوده است.\nبی‏‌دردسرترین راه برای من این بود که به فرزندانم بگویم بله، پدربزرگتان مرده است و دیگر هم برنمی‌‏گردد؛ هیچ آدمی وقتی بمیرد دیگر برنمی‏‌گردد. ولی خودم هنوز در موقعیتی نیستم که بتوانم از رفتن پدرم برای همیشه صحبت کنم. ظاهراً فرزندانم الان درگیر مفهوم استمرار مرگ هستند، چیزی که من هم به‏‌واسطۀ گفت‌وگو با آن‌ها باید به خودم یادآوری کنم. پدرم قرار نیست برگردد. گاه می‏توانم چشمانم را ببندم و او را در خانه‏‌اش در هند تصور کنم و از یاد ببرم که او دیگر آنجا نیست. هزاران هزار مایل دوریِ ما به این معنی است که من از بیست سال پیش که به انگلستان آمدم از وجود او محروم بوده‌‏ام. حالا دارم سعی می‌کنم بفهمم من که همیشه عزادارِ این جدایی بوده‌‏ام چطور باید برای مرگ او عزاداری کنم.\nمن فکر می‏کنم چرخۀ اندوه در بزرگسالان تا اندازه‏ای شبیه کودکان باشد. مرحلۀ اولِ غصه و اندوه حس گناه است؛ دقیقاً مثل کودکان که گرفتار نگرش خودمرکزگرا هستند و تصور می‏‌کنند هر اتفاق بدی می‏افتد لزوماً تقصیر آن‌هاست، من هم خودم را ملامت می‏کنم که ای کاش با پدرم بیشتر تماس گرفته بودم… ای کاش بیشتر می‏‌رفتم هند… ای کاش از او پرستاری می‏‌کردم. ما همین‌طور این راه عذاب‏‌آور را ادامه می‏‌دهیم، خودمان را بازخواست می‏‌کنیم، به خودمان پرخاش می‌‏کنیم و سعی می‌‏کنیم حس درماندگی‏‌مان را کنترل کنیم. کودکان هم همین کار را می‌‏کنند ولی نه فقط برای اینکه کنترل خود را مجدداً به دست بیاورند بلکه چون تا شش یا هفت‌سالگی چرخۀ ارجاعشان بسیار محدود است. آن‌ها جهان را فقط از منظر خود می‏‌بینند و هنوز توان فهم این را ندارند که ممکن است افراد مختلف چیزها را به‌طرز متفاوتی ببینند.\nتابستان پارسال که با فرزندانم چرخۀ زندگیِ پروانه‏‌ها و قورباغه‏‌ها را بررسی می‏‌کردیم و درمورد اینکه وقتی حشره‌‏ای می‌‏میرد یکی دیگر از تخم بیرون می‌‏آید حرف می‌‏زدیم آن‌ها با خونسردیِ تمام فکر می‏‌کردند این چرخه فقط در طبیعت است و برای ما رخ نمی‌‏دهد. کودکان جنبۀ زیست‏‌شناختی و حتی گریزناپذیری مرگ را راحت‏‌تر درک می‏‌کنند. مثلاً اینکه وقتی آدم‏‌ها پیر می‏‌شوند می‏‌میرند یا وقتی کسی زخمی می‌‏شود و خون زیادی از دست می‌‏دهد ممکن است بمیرد یا اگر کسی نفس‏تنگی بگیرد و نتواند نفس بکشد، احتمال دارد بمیرد. اما لایۀ فراطبیعی مرگ همچنان برای آن‌ها لاینحل است. هنگام عبور از مقابل کلیسا، یکی از بچه‏‌های چهارساله‌‏ام قبرستانی می‏‌بیند و سؤال‌‏های فراوانی از اوضاع و احوال آدم‌‏های زیر سنگ‌‏قبرها می‌‏پرسد. صبح روز بعد می‌‏آید بالای سرم و می‏‌پرسد آیا می‌‏شود برویم همۀ آن‌هایی که در قبر هستند را نجات بدهیم؟ ایدۀ آزادکردن مردگان را می‌‏توان به‌نحوی با اعتقاد مذهبی سفر روح به ساحتی دیگر، به‌دور از چرخۀ زندگی و مرگ، هم‌‏راستا دانست.\nیک شب ناگهان یکی از دوقلوها می‏‌گوید «می‌شه نانا رو برگردونیم اینجا؟ حتی اگه شده همین‌طور کف زمین دراز بکشه». و اینکه «وقتی آدما می‏میرن کجا میرن؟». نمی‌‏دانم از کجا به این نتیجه رسیده کسی که مرده باید روی زمین خوابانده شود. مراسم تشییع‌‏جنازۀ هندوها یادم می‌‏آید که مرده را روی زمین می‏‌خوابانند، انگشتان پاهایش را می‏‌بندند و او را رو به جنوب که طرف «یما»، یا خدای مرگ، است می‏‌گردانند. بچه‏‌ها در این مراسم پدرم حضور نداشتند. خودم هم نبودم: به‌خاطر محدودیت‌‏های کرونا مراسم مرده‏‌سوزان او باید خیلی سریع، در عرض چند ساعت بعد از فوتش، و با همراهی تعدادی از اقوام نزدیک انجام می‏‌شد. نه ذکری برایش خواندند نه مراسم مرده‌‏سوزان را لب رود گنگ برگزار کردند. مجبور شده بودند او را باعجله در مرده‌‏سوزخانۀ الکتریکی بسوزانند و من هرگز جسد او را ندیدم. این اتفاقات به نظر غیرواقعی و حتی وهم‌‏آمیز می‌‏آید. وقتی خودم شاهد آن نبودم آیا اصلاً اتفاق افتاده؟\nمن هم مثل فرزندانم نمی‏‌دانم وقتی آدم‌‏ها می‏‌میرند کجا می‏‌روند. آیا واقعاً در هوا ناپدید می‌‏شوند؟ یک لحظه قبل زنده‏‌اند و نفس می‏‌کشند، فریاد می‏٬زنند، خشمگین می‌‏شوند، می‏‌خندند، مأیوس، مغرور، خوشحال یا ناراحت می‌‏شوند، و بعد لحظه‌‏ای دیگر، در یک چشم‌بهم‌زدن، نیست و نابود می‏‌شوند. چگونه این‌طور می‏‌شود؟ سردرنمی‌‏آورم. من، به‌عنوان کسی که هندو بار آمده‌‏ام ولی پیرو هیچ مرام و مسلکی نیستم، تمایل ندارم فرزندانم را مجبور به پذیرش بهشت یا فناناپذیری کنم. اما بر اساس «نظریۀ مدیریت وحشت» که جف گرینبرگ، شلدون سالمن و تام پزیچنسکی در سال ۱۹۸۶ ارائه کردند رسومی که منجر به فناناپذیری نمادین ‏شود می‏‌تواند به افراد، خصوصاً کودکان، کمک کند با موضوع مرگ کنار بیایند. این نظریه -که مأخوذ از کتاب انکار مرگ۳ (۱۹۷۳)، برندۀ جایزۀ پولیتزر و اثر ارنست بکر، انسان‏‌شناس آمریکایی، است- می‏‌گوید اعتقادات فرهنگی و واقعیت‏‌گریزی می‏‌تواند وحشت و اضطراب کودکان از مرگ و فناپذیری را کاهش دهد.\nویرجینیا اسلوتر، روان‌شناس استرالیایی، مدل «مفاهیم فرعی» یا خرده‏‌مفاهیم را پیشنهاد کرده که از طریق آن کودکان، با استفاده از لایه‌‏های مختلفِ فرایندهای زیستی و معنویت، به فهمی از مرگ می‏‌رسند. در برخی فرهنگ‌‏ها مرگ جزء لازم زندگی است. کلی سوازی، انسان‏‌شناس فرهنگی اهل آمریکا، در سخنرانی سال ۲۰۱۳ خود در تِد با عنوان «حیاتی که با مرگ پایان نمی‏‌یابد» دربارۀ مردم تانا تراجا در شرق اندونزی سخن می‌‏گوید که از شخص مرده مثل کسی که «مریض» یا «خواب» باشد حرف می‏‌زنند. شخص متوفی را در اتاقی جداگانه می‏‌خوابانند و طبق روال هر روز برایش غذا می‌‏برند و تروخشکش می‏‌کنند و به این ترتیب همچنان جزئی از زندگیِ آن خانواده باقی می‎‏ماند. طی این دورۀ گذار، کودکانِ خانواده می‏‌توانند با فضای آستان‌ه‏ای بین زندگی و مرگ آشنا شوند.\nاز همه مهم‏تر، مناسک به ما کمک می‏‌کنند احساساتی که در حالت معمول سرکوب می‏‌کنیم را بیرون بریزیم. اگر بگذاریم کودکان در مراسم تشییع‌‏جنازه شرکت کنند یاد می‏‌گیرند که مثلاً با استمرار مرگ بهتر کنار بیایند. فیلیس سیلورمن و جی ویلیام وردن، کارشناسان آمریکایی مسائل مربوط به سوگ و داغدیدگی، نشان داده‌‏اند شرکت کودکان در مراسم خاکسپاری به آن‌ها کمک می‏‌کند مرگ را بپذیرند و تسلی و یاری بیابند. آن‌ها، طی پژوهشی که در سال ۱۹۹۲ انجام دادند، ۱۲۰ کودک داغدار را که ۹۵ درصدشان در مراسم خاکسپاری شرکت کرده بودند بررسی کردند. دو سال بعد، این کودکان اذعان کرده بودند حضور در مراسم خاکسپاری به آن‌ها کمک کرده به متوفی احترام بگذارند و خودشان نیز تسلی بیابند. روان‌شناسان بالینی آمریکایی، مری فرایستاد، جولی سرل و همکارانشان در تحقیقی در سال ۲۰۰۱ گزارش کردند که برخی جنبه‏‌های مراسم تشییع‏‌جنازه، مثل اجرای موسیقی و سخنرانی‏‌های کوتاه دوستان و بازماندگان متوفی، کودکان را در این موقعیت‏‌های به‌‏شدت احساسی به میزان زیادی یاری می‏‌کنند. مطالعۀ آن‌ها بین ۳۱۸ آزمایش‌‏شوندۀ پنج تا هفده‏‌ساله نشان داد کودکان مشارکت فعال در مراسم -مثل انتخاب گلِ سر مزار- را فعالیتی مفید می‌‏دانند و اینکه اعمال نمادین این‏گونه مراسم‌‏ها، مانند اجرای ترانۀ مورد علاقه، تا مدت‏‌ها مایۀ تسلی کودکان می‌‏شود.\nمناسک، قصه‌‏گویی و بازی به کودکان کمک می‏‌کند احساساتی را که بیانش در مواقع عادی دشوار است راحت بر زبان آورند. این‌ها در زمان آشفتگیِ عاطفی نقش سپر بلا یا قوت قلب را بر عهده دارند. یادم می‏‌آید موقع فوت پدربزرگم شش-هفت‌ساله بودم و حدود دو هفته در منزلشان ماندیم. مراسم فوت هندوها تا روز سیزدهم که برای رستگاری روح درگذشته دعا می‏خوانند ادامه می‏‌یابد. بچه‏‌های فامیل آنجا بودند و موقعی که غم و غصه‌‏مان را هضم می‏‌کردیم همه دور هم جمع بودیم.\nدر خانواده‏‌های امروزی تجربۀ مرگ نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده، چون بسیاری از کودکان تا وقتی بزرگ می‌‏شوند هیچ‌یک از بستگان درجۀ یک خود را از دست نمی‏‌دهند. سابقاً، به‌دلیل نرخ بالای مرگ‌‏و‏میر و اینکه بیشتر مردم در اثر بیماری در خانه می‏‌مردند، مرگ واقعاً جزئی از زندگی روزمره بود. ازآنجاکه مردم عموماً در اجتماعات و خانواده‏‌های بزرگ و نزدیک به هم زندگی می‏‌کردند، کودکان نیز خواه‌‏ناخواه بخشی مهم از مراسم مرگ افراد بودند. اما با جداشدن خانواده‏‌ها و طولانی‌‏ترشدن عمر افراد شرایط عوض شد. امروز بسیاری از این مناسک سنتی جای خود را به رسوم تازه داده‌‏اند که بر دریافت کودکان از واقعیات مرگ اثر می‏‌گذارد. حتی در فرهنگ ایرلندی، که ارزش بسیار زیادی برای بُعد اجتماعیِ کنارآمدن با مرگ قائل است، و به همین دلیل به‌طور سنتی یکی از مرگ‏‌اندیش‌‏ترین فرهنگ‏‌های جهان بوده، مجالس ترحیمِ قدیم که در خانه برگزار می‌‏شد کم‏کم جای خود را به روش‌‏های دیگر و سریع‏‌تر می‏‌دهد. این عامل مشارکت کودکان را در مناسک مرگ کاهش داده و آموزش این موارد را بر گردن والدین و معلمان انداخته است.\nامروزه که خانواده‌‏ها عموماً هر یک در نقط‌ه‏ای از جهان پراکنده‌‏اند بسیاری از ما با مرگ عزیزانمان از فاصل‌ه‏ای بسیار دور مواجه می‌‏شویم، موضوعی که با آمدن کرونا به‌طرز بی‏‌رحمانه‌‏ای برجسته شده است. فهم این مسئله برای کودکان حتی دشوارتر هم شده: چطور می‏‌شود فقدان کسی را که همیشه از ما دور بوده درک کرد. این احساس فقدان -ولو اینکه انتزاعی باشد- و نبود فضایی که کودکان احساساتشان را بیان کنند ممکن است برایشان، در هر سنی که باشند، بسیار گران تمام شود. در بحبوحۀ فاجعۀ کرونای هند، تایم‏لاین شبکه‏‌های اجتماعی و گروه‌‏های خانوادگی واتساپم، هر روز، پر از اخبار مرگ مردم، دوستان و خویشاوندان می‏‌شد و من به نسلی از کودکان فکر می‏کردم که بدون کوچک‌‏ترین شناختی از پدربزرگ‌‏ها و مادربزرگ‏‌هایشان بزرگ می‌‏شوند. حالا باید همۀ آوارگان با بچه‌‏هایشان دربارۀ مرگ عزیزانی صحبت کنند که چندین‌هزار مایل فاصله دارند، همان پدربزرگ‌‏ها و مادربزرگ‌‏ها، عموها و عمه‌‏هایی که کودکان تنها و تنها در زوم یا فیس‏تایم و در چهارگوش‌‏های کوچک دیجیتالی ملاقاتشان کرده‌‏اند. کودکان معمولاً تنها وقتی مفهوم استمرار مرگ را درمی‏‌یابند که دلتنگ فرد ازدست‏رفته می‏‌شوند. این قضیه وقتی پیچیده می‏‌شود که کودکان مستقیماً متوجه مرگ شخص نمی‌‏شوند. توضیح و فهم فاصله‌‏های بین ما و مرگ کسانی که خیلی کم به دیدارشان می‏‌رویم دشوار است، چراکه وقتی شخص همواره از زندگی کودک غایب بوده، تصور «دلتنگی» محال است.\nبدیهی است که کودکان می‏‌توانند مرگ را، به‌خصوص از منظر زیست‏‌شناختی، درک کنند. این موضوع بین همۀ کودکان مشترک است، اما تردیدی هم نیست که بلوغ هیجانی کودکان، بسته به محیط و اعتقادات مذهبی و فراطبیعی آن‌ها، متفاوت است. این موضوع بین همۀ کودکان عمومیت ندارد.\nکودکانی که مثلاً با اعتقاد به زندگیِ پس از مرگ بزرگ می‏‌شوند ممکن است معتقد باشند عملکردهای جسمی و ذهنی انسان بعد از مرگ هم ادامه می‌‏یابد و فرد به‌‏نوعی به زندگی خود ادامه می‌‏دهد. وقتی کودکان با فناپذیری خود مواجه می‌‏شوند، این باور می‌‏تواند مایۀ تسلی‏‌شان شود. افراد قبیلۀ وزو، ساکن در مناطق روستایی ماداگاسکار، معتقدند با وجود آنکه عملکردهای جسمی متوقف می‏‌شوند ممکن است برخی عملکردهای ذهنی مثل فهمیدن و به‌خاطرسپردن به کار خود ادامه دهند. پژوهشی که در سال ۲۰۱۰ میان افراد قبیلۀ وزو انجام شد نشان می‏‌دهد حتی کودکان پنج‏‌سالۀ آن‌ها هم فهم قابل‏‌قبولی از مبنای زیست‏‌شناختی مرگ و توقف کامل عملکردهای جسمی دارند. کودکان هنگام ذبح حیوانات حضور دارند، انتظار می‌‏رود در مراسم‏‌های خاکسپاری و ختم شرکت کنند و باید به پدر یا مادر مردۀ خود نگاه کنند تا «بپذیرند» که دیگر هرگز آن‌ها را نخواهند دید. این کودکان تا دوازده‌سالگی تصور دوگانه‌‏انگارانۀ مستحکمی از مرگ شکل می‌‏دهند که مرکب از ابعاد زیست‌‏شناختی و فراطبیعی آن است.\nفهم کودکان از مرگ را، تا اندازۀ زیادی، گفت‌وگوهای آن‌ها با بزرگ‌ترها شکل می‌‏دهد. آن‌ها در خلال این گفت‌وگوها فرصت می‏‌یابند پرسش‏٬های خود را در میان بگذارند و بفهمند ممکن است برای سؤالاتشان دربارۀ مرگ بیش از یک پاسخ وجود داشته باشد. چنین گفت‌وگوهایی به کودکان می‌‏آموزد که می‏توان، در عین اعتقاد به توقف عملکردهای زیست‌‏شناختی، به زندگی پس از مرگ نیز معتقد بود و یا اینکه چه‌‏بسا اعتقادات فراطبیعی شانه‌‏به‌‏شانۀ مدل علمی مرگ قرار بگیرد.\n«شاید وقتی آدما میمیرن، می‌رن کرۀ ماه. به نظر تو نانا رفته کرۀ ماه؟»\nبا اینکه دلم می‏‌خواهد معتقد باشم که بله، شاید پدرم رفته کرۀ ماه و از آنجا ما را تماشا می‌‏کند، محافظه‏‌کاری نشان می‏‌دهم و چیزی نمی‏‌گویم.\n«چطوری رفته کرۀ ماه؟ سوار موشک شده؟ کی موشک رو می‌رونه»؟\nآن یکی قُل وارد میدان می‏‌شود: «خب شاید خلبان داشته باشه».\nمی‏‌گذارم بین خودشان موضوع را حل کنند. ظاهراً این‌طوری آسان‏‌تر است. من چیزی نمی‏‌گویم بلکه خوابشان ببرد. در تاریکی اتاق دراز می‌‏کشم؛ از این دنده به آن دنده می‏‌شوم و سعی می‏‌کنم به گره‏‌های کوری که نسل اندر نسل در رشته‏‌های به‏‌هم‌‎‏بافتۀ دی‌‏ان‏‌ای‏‌مان وجود داشته فکر کنم، رشته‌‏هایی شبیه دستبند ماولیِ سرخ‏رنگم که برای مراسم روز دهم پدرم بافتیم؛ رشته‏‌ها دور دست‏‌ها می‌‏پیچند و می‌‏پیچند مثل مِهری که ما به یکدیگر داریم، حتی وقتی عشقی نمی‌‏ورزیم، حتی وقتی از آن چیزی نمی‏‌گوییم. نفس عمیقی می‏‌کشم و با خود می‏‌گویم آیا این تنها یک توهم است یا حقیقتاً تنها راه مواجهه با غصه‌‏هایم همین آرزوهای محال جادویی است، همین جهان جادویی که فرزندانم در خاطرم زنده کرده‌‏اند. و درست همان موقعی که خیال می‏‌کنم من دارم به فرزندانم کمک می‏‌کنم مفهوم مرگ را بفهمند -چون حالا می‏‌دانم که این موضوع چقدر برای رشد طبیعی آن‌ها اهمیت دارد- کم‏کم پی می‏برم که شاید سؤالات آن‌ها حتی بیشتر به من کمک می‌‏کند با غم و اندوهم کنار بیایم و طوری آن را بیان کنم که ممکن نیست بتوانم با اطرافیان بزرگسالم به همان صورت در میانشان بگذارم.\nیاد روان‌شناس آمریکایی، آلیسون گوپنیک، می‏‌افتم که می‏‌گفت ذهن بچه‌‏ها روی یادگیری تنظیم است ولی وقتی بزرگ می‏‌شوند، همه‌چیز را بدیهی فرض می‏‌کنند. و وقتی ما امور را بدیهی فرض کردیم دیگر نمی‌‏توانیم آنچه می‏‌دانیم را فراموش کنیم و سؤالات درست بپرسیم. در گفت‌وگوهای من با فرزندانم، امکان وجود جادو و خیال و جهان دیگری مطرح می‌شود که ممکن است پدرم هنوز آنجا ادامۀ حیات بدهد. در این گفت‌وگوها سؤالاتی که خود من دربارۀ مرگ دارم نه بی‏‌ربط‌‏اند نه گستاخانه. با سؤالات آن‌ها به‌تدریج درمی‏‌یابم که چه کم از خودم و اطرافیانم خواسته‌‏ام در گیرودار اندوه به دادم برسند و چه بسیار تلاش کرده‌‏ام به خودم بقبولانم همه‌‏چیز مرتب است، حتی آن زمان که در دلم می‏‌دانستم هیچ‌چیز مرتب نیست.\nامروز که دیگر از مناسک، مراسم‏‌های مفصل تشییع‏‌جنازه و عزاداری و اجتماع‌‏های بزرگ خویشاوندان خبری نیست شاید، بیش‌ازپیش، به رئالیسم جادویی و داستان‌‏سرایی محتاجیم. شاید عجالتاً پاسخی که به دنبالش هستیم موشک سحرآمیز و سفر به کرۀ ماه باشد. شاید برای کنارآمدن با مرگ و فقدان باید، به‌جای آنکه مسئله را با روش‏‌های واقع‌‏بینانه و علمی از سر باز کنیم، علاقه و کنجکاوی‌ای کودکانه‏ به مرگ (و زندگی) داشته باشیم. شاید پاسخ همین باشد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• ایـن مطلـب را پراگیا آگاروال نوشته و در تـاریخ ۸ ژوئیـۀ ۲۰۲۱ بـا عنـوان «?Is grandad on the moon» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «وقتی آدما می‌میرن کجا می‌رن؟» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۱ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. •• پراگیا آگاروال (Pragya Agarwal) نویسنده، سخنران، مشاور و محقق در زمینۀ علوم رفتاری و علم داده‌‏هاست. او مؤسس و مدیر اندیشکدۀ «فیفتی پرسنت فاندیشن» است و پادکستی به نام «آوت‏ساید دباکسس» دارد. نوسان: افشای تعصب‏های ناخودآگاه (Sway: Unravelling Unconscious Bias)، کاش می‌‏دانستیم چه بگوییم: صحبت با کودکان دربارۀ نژاد (Wish We Knew What to Say: Talking with Children about Race) ، مادری/دیگری: در باب انتخاب زن‌بودن (M)otherhood: On the Choices of Being a Woman) کتاب‏‌های او هستند. او در انگلستان زندگی می‏‌کند.\n Charlotte’s Web [۱] British Journal of Developmental Psychology [۲] The Denial of Death [۳]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653969.json b/train/540653969.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3600fce0e8f201ecc4ef20073f7ad6b9d5bea798 --- /dev/null +++ b/train/540653969.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آيا کرونا پايانی بر عصر نئوليبرال بود؟", + "subtitle": "بحران کرونا نشانگر پایان راهی است که آغاز آن را باید در دهۀ ۱۹۷۰ جُست", + "introduction": "اگر بشود وضعیتمان در سال ۲۰۲۰ را در یک کلمه خلاصه کرد، آن کلمه «ناباوری» است. کرونا برنامۀ روزانۀ تقریباً همۀ انسان‏‌های روی زمین را به‏‌هم زد، زندگی عمومی را متوقف کرد، مدارس را به تعطیلی کشاند، اعضای خانواده‏‌ها را از هم دور کرد، سفرها را به تعویق انداخت و اقتصاد جهان را به زانو درآورد. آدام توز، تاریخ‌دان بریتانیایی و استاد دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: سال ۲۰۲۰، به نحوی بی‏‌سابقه، مخاطرات و ضعف‏‌های نظام جهانیِ بازار‏محور را نشان داد. از این‏‌رو دشوار بتوان انکار کرد که نقطۀ عطف فرا رسیده است.", + "content": "آدام توز،گاردین — اگر بشود وضعیتمان در سال ۲۰۲۰ را در یک کلمه خلاصه کرد، آن کلمه «ناباوری» است. در فاصلۀ ۲۰ ژانویۀ ۲۰۲۰ که شی جین پینگ همه‌‏گیریِ کرونا را به‌‏طور عمومی اعلام کرد تا درست یک سال بعد و معارفۀ جو بایدن به سِمت چهل‏‌و‏ششمین رئیس‏‌جمهور ایالات متحده، جهان در بهتِ بیماری مهلکی فرو رفت که در عرضِ ۱۲ ماه بیش از دو میلیون و دویست هزار نفر را به کام مرگ کشاند و ده‏‌ها میلیون تَنِ دیگر را به‏‌شدت بیمار کرد. اکنون میزان رسمی تلفات بالغ بر چهار میلیون و پانصد و ده هزار نفر شده است. رقم احتمالی مرگ‌‏و‏میرِ اضافی بیش از دو برابر این عدد است. کرونا برنامۀ روزانۀ تقریباً همۀ انسان‏‌های روی زمین را به‏ هم زد، زندگی عمومی را متوقف کرد، مدارس را به تعطیلی کشاند، اعضای خانواده‌‏ها را از هم دور کرد، سفرها را به تعویق انداخت و اقتصاد جهان را به زانو درآورد. \nابعاد کمک‏‌های دولتی به خانواده‏‌ها، کسب‌‏و‏کارها و بازارها به‌منظور جلوگیری از تبعات اقتصادی کرونا به اندازه‏ای بود که جز در زمان‏‌های جنگ سابقه نداشت. این وضعیت، علاوه بر آنکه به‌راستی شدیدترین رکود اقتصادی از زمان جنگ جهانی دوم بود، از نظر کیفی هم نظیر نداشت. هرگز پیش از این سابقه نداشته که به‌اتفاق تصمیم گرفته باشیم بخش‏‌های بزرگ اقتصاد جهان را، هرچند بی‏‌هدف و غیرمنصفانه، تعطیل کنیم. همان‏طور که صندوق بین‌‏المللی پول گفته بود بحران کرونا «شبیه هیچ بحرانی نبود».\nحتی پیش از فرارسیدن بلایای سال ۲۰۲۰، شواهد و قراین حکایت از سالی پرهیاهو می‏‌کرد. درگیری چین و آمریکا به مرحلۀ خطرناکی رسیده بود. «جنگ سرد جدید» نزدیک بود. رشد جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۹ به‌‏شدت کند شده بود. صندوق بین‏‌المللی پول نگران بود که تنش‏‌های ژئوپولیتیکی اقتصاد جهانی را که تا خرخره مقروض بود متزلزل‏‌تر کند. اقتصاددانان شاخص‏‌های آماری تازه‏ای سر هم کردند تا ردپای آن بی‌‏ثباتی‌ای را که دست از سر سرمایه‏‌گذاری بر نمی‌‏داشت بگیرند. شواهد قویاً نشان می‏داد که منشأ مشکلات در کاخ سفید بود. دونالد ترامپ، چهل‏‌و‏پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا، موفق شده بود خود را به نگرانی جهانی بدل سازد. او مجدداً در ماه نوامبر کاندید شد و ظاهراً تصمیم داشت حتی اگر در انتخابات پیروز هم شود فرایند انتخابات را بی‌‏اعتبار کند. بی‏جهت نبود که شعار سال ۲۰۲۰ کنفرانس امنیتی مونیخ -که به داوس امنیتی شهرت دارد- «دوری کشورها از غرب» انتخاب شده بود.سوای نگرانی‏‌هایی که واشنگتن به وجود آورده بود، گفت‌وگوهای برگزیت نیز به پایان خود نزدیک می‌‏شد. موضوع نگران‏‌کننده‌‏تر برای اروپا در آغاز سال ۲۰۲۰ احتمال بحران تازۀ پناهندگان بود. پشت پردۀ این ماجرا هم تهدید شدت‏‌گیری وحشتناکِ جنگ داخلی سوریه بود و هم همان مشکل همیشگیِ توسعه‌‏نیافتگی. تنها راه علاج آن افزایش سرمایه‌‏گذاری و رشد در جهان جنوب بود. اما جریان سرمایه بی‏‌ثبات و نامتوازن بود. در پایان سال ۲۰۱۹ نیمی از کم‏‌درآمدترین وام‏‌گیرندگانِ آفریقای سیاه کم‏کم به جایی رسیدند که دیگر امکان پرداخت قسط‌هایشان را نداشتند.\nاحساس فراگیر خطر و اضطرابی که دور و بر اقتصاد جهان می‏‌پلکید بدبیاریِ بزرگی بود. در گذشته‌‏ای نه چندان دور، پیروزی آشکار غرب در جنگ سرد، رواجِ تأمین مالی بازار، معجزات فناوری اطلاعات و وسیع‌‏ترشدن دایرۀ نفوذ رشد اقتصادی، در ظاهر، جایگاه اقتصادِ سرمایه‏‌داری را به‌‏منزلۀ گردانندۀ بلامنازع تاریخ عصرِ جدید تحکیم کرده بود. در دهۀ ۱۹۹۰ پاسخ اکثر پرسش‌‏های سیاسی به نظر ساده می‏‌رسید: «مسئله اقتصاد است، احمق‌‏جان، اقتصاد». آن‏‌زمان که رشد اقتصادی زندگی میلیاردها انسان را متحول ‏کرد، مارگارت تاچر معمولاً می‏‌گفت «هیچ بدیلی وجود ندارد»، یعنی هیچ چیز نمی‏‌تواند جانشین نظام مبتنی بر خصوصی‌‏سازی، نظارت حداقلی و آزادی انتقال سرمایه و کالا شود. تونی بلر، نخست‌‏وزیر میانه‏‌رو بریتانیا، تا همین سال ۲۰۰۵ می‏‎توانست اعلام کند که مخالفت با جهانی‏‌سازی همان‏قدر بی‏‌معنی است که بحث دربارۀ ترتیب فصول تابستان و پاییز.\nدر سال ۲۰۲۰، جهانی‌‏سازی و ترتیب فصول هر دو مورد تردید قرار گرفتند. اقتصاد از پاسخ به پرسش بدل شد. سلسله‌‏ای از بحران‏ه‌ای عمیق -که در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ از آسیا آغاز شد و در سال ۲۰۰۸ به نظام مالی آتلانتیک، در ۲۰۱۰ به منطقۀ یورو و در ۲۰۱۴ به تولیدکنندگان جهانی کالا رسید- اطمینان به اقتصاد بازار را سلب کردند. همۀ آن بحران‏‌ها را پشت سر گذاشتیم، اما با کمک مخارج دولت و مداخلات بانک مرکزی که بی‌‏اعتباری اصول پابرجایِ حاکم بر «دولت کوچک» و بانک مرکزی «مستقل» را ثابت کرد. این بحران‏‌ها را سفته‌‏بازی به وجود آورد و میزان مداخلات لازم برای ثبات‌بخشیدن به آن‌‏ها تاریخ‏‌ساز بود. باوجوداین، افزایش ثروت سرمایه‏‌دارانِ جهانی متوقف نشد، سودها شخصی اما زیان‌‏ها عمومی بودند. اکنون بسیاری می‏‌پرسیدند آیا تعجب دارد که بی‌‏عدالتی مهارگسیخته به روی کار آمدن دولتی پوپولیستی منجر شود؟ در همین حال، به‌‏واسطۀ پیشرفت خارق‏العادۀ چین، خدایان بزرگ رشد اقتصادی دیگر حامی غرب نبودند.\nو بعد در ژانویۀ ۲۰۲۰ خبر معروف از پکن منتشر شد. چین با همه‌‏گیری تمام‌‏عیار ویروس جدید کرونا دست‌به‌گریبان شده بود. کرونا همان «پیامدی» بود که، سال‏‌ها پیش، فعالان محیط زیست هشدار وقوع آن را داده بودند. اما درحالی‏که بحران آب‏‌و‏هوا ما را بر آن داشت در مقیاس سیاره‏ای چاره‌‏جویی کنیم و برنامۀ‏ زمانی‏مان را روی دهه‌‏های آینده تنظیم کنیم، ویروس کرونا بسیار کوچک بود و همه‌جاحاضر و به سرعتِ روزها و هفته‌‏ها منتقل می‏‌شد. این بیماری نه‌فقط یخچال‌های طبیعی و جزرومد که بدن‏‌های ما را تحت‏‌تأثیر قرار داد. نفس‌‏های ما آن را منتقل می‏‌کرد. کرونا، علاوه‌بر اقتصادهای ملی خاص، اقتصاد جهانی را نیز زیر سؤال برد.وقتی کروناویروس سندرم حاد تنفسیِ پدیدار شد همان فاجعه‏ای بود که پیش‏بینی شده بود، دقیقاً همان بیماری عفونیِ مُسری، شبیه آنفولانزا، که ویروس‌‏شناسان پیش‏‌گویی کرده بودند. کرونا از جایی آمد که آن‌‏ها انتظارش را داشتند، محل تلاقیِ حیات ‌وحش، کشاورزی و جمعیت‏‌های شهری در شرق آسیا. همان‏طور که پیش‌‏بینی می‏‌شد این ویروس از مجاری شبکۀ حمل‏‌و‏نقل و ارتباط جهانی منتشر شد. راستش را بخواهید کرونا از خیلی وقت پیش در راه بوده است.\nبیماری‏‌های همه‏‌گیرِ بسیار مهلک‌‏تری هم وجود داشته است، اما آنچه در مورد کرونای سال ۲۰۲۰ کاملاً تازگی داشت گسترۀ واکنش به این بیماری بود. تنها کشورهای ثروتمند نبودند که مبالغ هنگفت برای حمایت از شهروندان و کسب‌‏و‏کارها هزینه کردند، کشورهای فقیر و متوسط نیز حاضر به پرداخت پول‏‌های فراوان شدند. تا اوایل ماه آوریل به‌‏جز چین، که پیش‌ازاین موفق به مهار ویروس شده بود، اکثر کشورهای جهان درگیر تلاشی بی‌‏سابقه برای توقف انتشار کرونا بودند. لنین مورنو، رئیس‌‏جمهور اکوادور، یکی از کشورهایی که به‏‌شدت از کرونا آسیب دید، گفت «اولین جنگ جهانی واقعی همین است. سایر جنگ‌‏های جهانی محدود به قاره‌‏های خاصی بودند و قاره‌‏های دیگر مشارکت کمی در آن‏‌ها داشتند … اما این جنگ همه را درگیر کرده. محدود به مکان خاصی نیست. کرونا جنگی است که نمی‏‌توانید از آن فرار کنید».\n«لاک‏داون»۱ عبارتی است که برای توصیف واکنش جمعی ما رواج یافته است. خودِ کلمه بحث‌‏انگیز است. لاک‏داون زور و اجبار را به ذهن متبادر می‏کند. تا پیش از سال ۲۰۲۰ این اصطلاح را در مورد تنبیه‌‏های جمعی در زندان‏‌ها به‏ کار می‏‌بردند. در دوران کرونا لحظات و مکان‏‌هایی بودند که عبارت لاک‏داون درخورشان بود. در دهلی، دوربان و پاریس پلیسِ مسلح در خیابان‏‌ها گشت می‏‌زد، نام‏‌ها و شماره‏‌ها را یادداشت می‏‌کرد و کسانی را که مقررات منع رفت‌‏و‏آمد را نقض می‏‌کردند تنبیه می‌‏کرد. شگفت‌‏آور است که، در جمهوری دومینیکن، پلیس ۸۵هزار نفر -یعنی تقریباً یک درصد از جمعیت کشور- را به جرم نقض مقررات منع رفت‏‌و‏آمد دستگیر کرد.\nتعطیلی اجباریِ همۀ سالن‏‌های غذاخوری و بارها از سوی دولت، با وجودی که هیچ خشونتی هم در کار نبود، از نظر صاحبان و مشتریان آن‏‌ها سرکوبگرانه قلمداد می‏‌شد. اما ظاهراً واکنش اقتصادی به کرونا فقط لاک‏داون نبود. بسیار پیش از صدور فرمانِ دولت‏‌ها، تحرکِ اقتصادی به‏‌سرعت فرونشست. بازارهای مالی، در اواخر فوریه، فرار به حاشیۀ امن را آغاز کردند. زندانبانی در کار نبود که در را محکم ببندد و قفل کند، بلکه سرمایه‌‏گذاران صرفاً تلاش می‏‌کردند خود را از مهلکه نجات دهند. مشتریان در خانه‌مانده بودند. کسب‌‏و‏کارها یا تعطیل می‏‌شدند یا از خانه انجام می‌شدند. تا اواسط ماه مارس تعطیلی به امری عادی بدل شده بود. کسانی مثل صدها هزار دریانورد که خارج از مرزها بودند به برزخی شناور تبعید شده بودند.\nهمین اقتباس گستردۀ اصطلاح «لاک‏داون» نشانۀ آن است که سیاست ناظر بر کرونا تا چه اندازه بحث‌‏انگیز بوده است. جوامع، اجتماعات و خانواده‏‌ها بر سر ماسک‌زدن، فاصلۀ اجتماعی و قرنطینه شدیداً به جان هم افتادند. تجربۀ کرونا مصداقی بود، در وسیع‏‌ترین مقیاس، از آنچه اولریش بِک، جامعه‏‌شناس آلمانی، در دهۀ ۱۹۸۰ «جامعۀ مخاطره‎‏آمیز»۲ نامید. ما در نتیجۀ شکل‌‏گیریِ جامعۀ مدرن، به‌شکل جمعی، دل‌‏مشغولِ تهدیدی نامرئی شدیم که تنها علم قادر به رؤیت آن بود، خطری که انتزاعی و غیرمادی باقی می‏‌‍ماند تا آنکه فرد مریض شود و آن‏‌هایی که بخت یارشان نبود آرام‌‏آرام در مادۀ سیالی که در ریه‏‌هایشان انباشته می‏‌شد فرو روند.\nیک شیوۀ واکنش به وضعیت خطرِ این‏‌چنینی پناه‌بردن به انکار است. شاید کارساز باشد، ساده‌‏لوحی است اگر طور دیگری تصور کنیم. بسیاری از بیماری‏‌های فراگیر و مشکلات اجتماعی، ازجمله آن‏‌هایی که مرگ‏‌و‏میر فراوان به‏ بار می‌‏آورند، «واقعیت‏‌های زندگی» تصور می‏‌شوند و به این ترتیب مورد بی‏‌اعتنایی و پذیرش قرار می‏‌گیرند. می‏‌توان گفت که در مورد بزرگ‌ترین خطرات زیست‏‌محیطی، به‏‌ویژه بحران آب‏‌و‏هوا، شیوۀ عملِ طبیعی ما انکار و جهل تعمدی در مقیاس بزرگ است.\nاکثر مردم در سرتاسر جهان کوشیدند با این بیماری همه‏‌گیر روبه‌رو شوند. اما همان‏طور که بک می‏‌گوید، مسئله این است که دست‌به‌گریبان‌شدن با مخاطرات بزرگ و فراگیری که جامعۀ مدرن به وجود می‏‌آورَد به این سادگی‏‌ها هم که می‏‌گوییم نیست؛ مستلزم آن است که اولاً توافق کنیم خطر چیست. ثانیاً به رفتار خودمان و به آن نظم اجتماعی که به‏‌وجودآورندۀ آن رفتار است توجهی انتقادی داشته باشیم. باید ارادۀ تصمیم‏‌گیریِ سیاسی در خصوص توزیع منابع و اولویت‏‌ها را در تمام سطوح داشته باشیم. اتخاذ چنین تصمیماتی البته منافات دارد با گرایش غالبی که در ۴۰ سال گذشته نسبت به سیاست‌زدایی و استفاده از بازارها یا قانون برای پرهیز از این تصمیمات وجود داشته است. این موضوع هستۀ اصلی نئولیبرالیسم، یا انقلاب بازار، را تشکیل می‌‏دهد -سیاست‌‏زداییِ امور مربوط به توزیع، ازجمله پیامدهای به‌‏شدت نابرابرِ مخاطرات اجتماعی، خواه منتج از تغییرات ساختاری در تقسیم کار جهانی باشند خواه برآمده از آسیب‏‌های زیست‏‌محیطی یا بیماری.\nکرونا آشکارا نشان داد که ما آمادگیِ نهادی نداریم یا، به‌قول بک، دچار «بی‌مسئولیتیِ سازمان‌یافته» هستیم و همچنین تشکیلات ابتداییِ ادارۀ دولت، مثل پایگاه‏‌های داده‌‏های روزآمد دولتی، هم ضعف دارند. ما برای رویارویی با این بحران نیازمند جامع‌ه‏ای بودیم که به مراقبت اهمیت بسیار بیشتری دهد. فریادهای زیادی از مکان‏‌هایی باورنکردنی شنیده شدند که گونه‏‌ای «قرارداد اجتماعی جدید» را طلب می‌‏کردند، قراردادی اجتماعی که کارگرانِ مشاغلِ ضروری را به‌‏نحو شایسته ارج نهد و مخاطرات سبک زندگی‌ه‌ای جهانی‌شدۀ خوش‌‏‏اقبال‏ترین انسان‏‌ها را نیز به حساب آورَد.\nقرعۀ رویارویی با این بحران بیشتر به نام دولت‏‌های میانه و راست افتاد. ژائیر بولسونارو در برزیل و دونالد ترامپ در آمریکا راه انکار را آزمودند. دولتِ به‌نظر چپ‌گرای آندرس مانوئل لوپز اوبرادور در مکزیک هم رفتار خودمدارانه در پیش گرفت و از انجام اقدامات جدی سر باز زد. رهبران ملی‏‌گرای مستبدی چون رودریگو دوترته در فیلیپین، نارندرا مودی در هند، ولادیمیر پوتین در روسیه و رجب طیب اردوغان در ترکیه ویروس را انکار نکردند، بلکه برای عبور از بحران بر جذبۀ میهن‌‏پرستانه‏ و روش‌‏های تهدیدآمیزشان تکیه کردند.\nسیاست‏مداران میانه‌‏رو عمل‏گرایی چون نانسی پلوسی و چاک شومر در آمریکا، سباستین پینیه‏را در شیلی، سیریل رامافوسا در آفریقای جنوبی یا امانوئل مکرون، آنگلا مرکل، اورزولا فن در لاین و دیگر هم‏‌قطارانشان در اروپا بیشترین فشار را متحمل شدند. آن‏‌ها علم را پذیرفتند، انکار مطرح نبود. آن‏‌ها می‏‌خواستند نشان دهند که از «پوپولیست‏‌ها» بهترند.\nسیاست‏مدارانی که بسیار معتدل و میانه‌‏رو بودند برای مواجهه با این بحران دست به اَعمال افراطی زدند. این کارها عمدتاً خلق‌‏الساعه و بینابین بودند، ولی طراحان آن‏‌ها می‏‌کوشیدند تا صورت ظاهرِ واکنش‏‌هایشان را در قالب «برنامۀ نسل آیندۀ اتحادیۀ اروپا» یا «برنامۀ بازسازی بهتر بایدن در سال ۲۰۲۰» برنامه‌‏ریزی‏‌شده جلوه دهند و بگویند که برنامه‌‏ها از گنجینۀ «نوسازیِ سبز»، «توسعۀ پایدار» و «نیودیلِ سبز» گرفته شده است.\nاین یکی از بازی‏‌های تلخ تاریخ بود. با وجود آنکه طرفداران نیودیلِ سبز، مثل برنی سندرز و جرمی کوربین، شکست خورده بودند، اتفاقات سال ۲۰۲۰ درستیِ تشخیص آن‏‌ها را با صدای بلند اعلام کرد. نیودیل سبز بود که مستقیماً مسئلۀ فوریت چالش‏‌های زیست‏‌محیطی و ارتباط آن با نابرابری‏‌های شدید اجتماعی را پیش کشیده بود. نیودیل سبز بود که گفته بود اگر کشورهای دمکراتیک به این مشکلات بپردازند ممکن نیست اجازه دهند آموزه‌‏های اقتصادیِ محافظه‏‌کارانه -که مُرده‏ریگِ نبردهای دهۀ ۱۹۷۰ هستند و بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ آن‌ها را از اعتبار ساقط کرد- فلجشان کند. نیودیل سبز بود که جوانان متعهد را بسیج کرده بود، جوانانی که دمکراسی اگر قرار بود آینده‌‏ای نویدبخش داشته باشد، مسلماً، متکی به آن‏‌ها بود.\nو صد البته نیودیل سبز پا در یک کفش کرده بود که به‏‌جای وصله‌کردنِ بی‏‌پایان نظامی که نابرابری، بی‌‏ثباتی و بحران را تولید و بازتولید می‏‌کند باید آن را اصلاح ریش‌ه‏ای کرد. این کار برای میانه‌‏روها دشوار بود، اما خوبیِ بحران‏‌ها این بود که می‏‌شد مسائل مربوط به آیندۀ بلندمدت را کنار گذاشت. در سال ۲۰۲۰ مهم این بود که جان سالم به در ببریم.\nتمهیدات اقتصادیِ فوری در واکنش به شوک کرونا مستقیماً از تجربه‏‌های سال ۲۰۰۸ گرفته شده بود. کاهش مخارج دولت و مالیات برای کمک به اقتصاد فوری‌‏تر هم بود. مداخلات بانک مرکزی هم چشم‌گیرتر شد. این تمهیداتِ مالی و پولی، بر روی هم، ایده‌‏های اصلیِ آن دست آموزه‏‌های اقتصادی را که روزگاری مورد حمایت کینزی‏‌گرایان افراطی بود و جدیداً نظریۀ پولی مدرن دوباره آن‏ها را باب کرده تصدیق می‏‌کرد. بودجۀ دولتی، برعکس بودجۀ خانوار، محدود نیست. اگر حاکمِ پولی مسئلۀ چگونگی سامان‏دهی بودجه را چیزی بیش از یک امر فنی قلمداد کند، تصمیمی سیاسی گرفته است. جان مینارد کینز هم در میانۀ جنگ جهانی دوم همین موضوع را به خوانندگانش یادآور شد: «هرآنچه را که ما حقیقتاً بتوانیم انجام دهیم می‏‌توانیم تأمین هزینه کنیم». چالش اصلی، و مسئلۀ حقیقتاً سیاسی، توافق بر سر آنچه می‏‌خواستیم انجام دهیم و دریافت نحوۀ انجام آن بود.\nآزمون‏گری در خط‏و‏مشی اقتصادی در سال ۲۰۲۰ محدود به کشورهای ثروتمند نبود. بسیاری از دولت‏های بازارمحورِ نوپا، برای نمونه در اندونزی و برزیل، به‌لطف فراوانی دلارهایی که «فِد» آزاد کرده بود و به‌کمک دهه‌‏ها تجربۀ جریان جهانیِ بی‏‌ثباتِ سرمایه، در واکنش به این بحران ابتکارعمل خیره‏‌کننده‏ای را از خود به نمایش گذاشتند. آن‏‌ها مجموعه سیاست‏‌هایی را به‏ کار بستند که جلوی مخاطرات یکپارچگی مالی جهانی را می‏‌گرفت. شگفت آنکه موفقیتِ بیشترِ چین در مهار ویروس موجب شد سیاست اقتصادی‌‏اش، برخلاف سال ۲۰۰۸، کمابیش محافظه‏‌کارانه به نظر برسد. کشورهایی چون مکزیک و هند، که گسترش کرونا در آن‏‌ها شتاب زیادی داشت ولی دولت‏‌هایشان نتوانسته بودند با تمهیدات اقتصادیِ گسترده واکنش نشان دهند، ظاهراً روز‏به‏‌روز بیشتر از زمانه عقب می‏‌افتادند. سال ۲۰۲۰ شاهد منظرۀ مضحک و عجیبی بود که صندوق بین‏‌المللی پول دولتِ به‌نظر چپیِ مکزیک را به دلیل عدم ارائۀ کسری بودجۀ کافی نکوهش می‏‌کرد.\nدیگر نمی‏‌شد انکار کرد که نقطۀ عطفی فرا‏رسیده بود. آیا بالاخره شاهد مرگ سنتی بودیم که از دهۀ ۱۹۸۰ بر خط‌ ومشیه‌ای اقتصادی سایه افکنده بود؟ آیا ناقوس مرگ نئولیبرالیسم به صدا درآمده بود؟ اگر نئولیبرالیسم را ایدئولوژی منسجم دولت بدانیم شاید این گفته درست باشد. تصور اینکه بتوان لفاف طبیعیِ فعالیت اقتصادی را -خواه بیماری باشد خواه شرایط اقلیمی- نادیده گرفت یا ادارۀ آن را به بازارها سپرد دیگر کاملاً دور از واقعیت بود، همین‏طور تصور اینکه بازارها خودشان می‏‌توانند همۀ شوک‌‏های اجتماعی و اقتصادیِ قابل‌‏تصور را تعدیل کنند. بقا در سال ۲۰۲۰، حتی با فوریت بیشتر از ۲۰۰۸، مداخلاتی را تحمیل کرد که آخرین‌‏بار در جنگ جهانی دوم مشاهده کرده بودیم.\nاقتصاددانان جزمی با این حوادث به نفس‌‏نفس افتادند، که البته به‏‌خودیِ‌خود جای شگفتی نیست. فهم متعارف از خط‌‌ ‏و‏مشی اقتصادی همیشه غیرواقع‌‏بینانه بود. نئولیبرالیسم، در واقعِ امر، اساساً همیشه عمل‏‌گرایانه بوده است. تاریخ واقعیِ آن مجموعه‌مداخلات دولتی برای حفظ انباشت سرمایه بود، ازجمله استفادۀ مجدانه از خشونتِ دولتی برای سرکوب مخالفت‏‌ها. واقعیت‏‌های اجتماعی که از دهۀ ۱۹۷۰ در پیوند نزدیک با انقلاب بازار بوده‏اند، به‌‏رغم همۀ تغییر و تحولات عقیدتی، تا سال ۲۰۲۰ باقی ماندند. آن نیروی تاریخی که سرانجام دیوار نظام نئولیبرال را شکست پوپولیسم افراطی یا احیای مبارزۀ طبقاتی نبود، بلکه بیماری مهلکی بود که با رشد جهانیِ بی‏‌ملاحظه و چرخ طیار عظیم انباشت پولی آغاز شد.\nبحران سال ۲۰۰۸ را رشد سریع و لجام‏‌گسیختۀ بانک‏ها و هم‏چنین تندروی‏‌های بهادارسازی وام‌های ‌رهنی پدید آورده بود. در سال ۲۰۲۰، کرونا نظام پولی را از بیرون مورد حمله قرار داد اما آسیب‌‏پذیری و حساسیتی که این شوک برملا کرد درونی بود. مهرۀ ضعیف این‏بار نه بانک‌‏ها بلکه خودِ بازارهای سرمایه بودند. این شوک به هستۀ نظام، یعنی بازار اوراق خزانه‏‌داری آمریکا، رسید، داراییِ به‏‌ظاهر ایمنی که کل هرم اعتبار بر آن استوار بود. اگر این بازار فروپاشیده بود، کل جهان را تحت‌‏تأثیر خود قرار می‏‌داد.\nمیزان مداخلات ثبات‏‌بخش در سال ۲۰۲۰ چشمگیر بود. این مداخلات تأکید اصلی نیودیل سبز را تصدیق می‏‌کرد که می‌‏گفت اگر دولت‏‌های دمکراتیک می‏‌خواستند، ابزار کافی را برای مهار اقتصاد داشتند. اما دریافت فوق دولَبه بود چراکه اگر این مداخلات پافشاریِ قدرت حاکم بود، بحران موجب اِعمال آن‏‌ها شده بود. مثل سال ۲۰۰۸، مداخلات به نفع کسانی بودند که ثروت کلانشان در معرض خطر بود. این‏بار نه‌فقط بانک‏‌های خاص بلکه کل بازارها «زیادی بزرگ برای ورشکستن» اعلام شدند. خروج از آن دورِ بحران و تثبیت و تبدیل خط‌و‏مشی اقتصادی به عملی واقعی در حاکمیت دمکراتیک مستلزم اصلاحی اساسی بود. باید تغییر موضع واقعی صورت می‏گرفت، ولی شرایط این تغییر وجود نداشت.\nمداخلات اقتصادی گستردۀ سال ۲۰۲۰، مثل ۲۰۰۸، دو جنبۀ کاملاً متفاوت داشت. از یک سو، وسعت این مداخلات چهارچوب قید‏و‏بندهای نئولیبرال را از اعتبار انداخت و منطق اقتصادی آن‏‌ها تشخیص اولیۀ اقتصاد کلانی را که طرف‌دارِ مداخله‏‌جویی بود و به کینز بازمی‌گشت تصدیق کرد. وقتی اقتصاد به‌سرعت رو به کسادی می‏‌گذاشت، الزامی نداشت که فاجعه را به‌‏منزلۀ درمان طبیعی و تصفیۀ نیروبخش بپذیریم. تمهیدات اقتصادیِ فوری و قاطعانۀ دولت می‏‌توانست از فروپاشی جلوگیری کند و مانع بیکاریِ غیرضروری، اسراف و مشکلات اجتماعی شود.\nاین مداخلات یقیناً پیام‏‌آور نظامی تازه ورای نئولیبرالیسم بود. از سوی دیگر، تصمیم‌‏گیری در مورد آن‏ها از بالا به پایین بود. مداخلات مذکور تنها به این دلیل از نظر سیاسی قابل‏‌تصور بودند که از سوی چپ‌گراها مشکلی ایجاد نمی‌‏شد و ضرورت آن‏‌ها را نیاز به تثبیت نظام مالی تحمیل می‏‌کرد. و آن‏‌ها نیز به وعده‌‏های خود وفا کردند. در خلال سال ۲۰۲۰، دارایی خالص خانوار در آمریکا ۱۵ تریلیون دلار افزایش یافت، ولی این افزایش عمدتاً به نفع یک درصدِ بالایی شد که تقریباً چهل درصدِ کل سهام‌‏ها را در اختیار داشتند. دَه درصد بالایی صاحب هشتاد‏و‏چهار درصد بودند. اگر این درواقع «پیمان جدید اجتماعی» بود، به‌طرز نگران‏‌کننده‌‏ای یک‌‏سویه بود.\nبااین‌حال، ۲۰۲۰ فقط سال چپاول و غارت نبود، سال آزمایش‏‌های اصلاح‏‌طلبانه هم بود. اروپا، آمریکا و بسیاری از اقتصادهای بازارمحورِ نوظهور در واکنش به تهدید بحران اجتماعی اَشکال تازۀ تأمین اجتماعی را آزمودند. میانه‏‌روها هم، در جست‌وجوی برنامه‏‌ای راهگشا، در اقدامی بی‏‌سابقه به تمهیدات زیست‏‌محیطی و مسئلۀ بحران آب‏‌و‏هوا روی آوردند. از ترس اینکه مبادا کرونا موجب غفلت از اولویت‏‌های دیگر شود، اقتصاد سیاسیِ نیودیلِ سبز رواج یافت. شعارها متفاوت بودند –«رشد سبز»، «بهتر از قبل دوباره می‌‏سازیم»، «توافق سبز»- ولی همه حکایت از آن داشتند که واکنش مشترکِ میانه‏‌روها به بحرانْ نوسازیِ سبز است.اگر سال ۲۰۲۰ را بحران همه‌‏جانبۀ عصر نئولیبرال بدانیم -از نظر بنیان‏ه‌ای زیست‏‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسیِ نئولیبرالیسم- بهتر می‏توانیم موقعیت تاریخی خود را پیدا کنیم. به این ترتیب، بحران کرونا نشانگر پایان راهی است که آغاز آن را باید در دهۀ ۱۹۷۰ جُست. همچنین می‏توان کرونا را نخستین بحران فراگیر عصر آنتروپوسین دانست، عصری که به‏‌واسطۀ تبعات رابطۀ نامتوازن ما با طبیعت مشخص می‌‏شود.\nسال ۲۰۲۰ نشان داد که فعالیت‌‏های اقتصادی به ثبات محیط طبیعی وابسته‌اند. هر جهش کوچکی در ویروس ممکن بود کل اقتصاد جهان را تهدید کند. به‌‏علاوه، دیدیم که در مواقع اضراری چه بسا سراسر نظام پولی و مالی در جهت حمایت از بازارها و معیشت مردم هدایت شوند. حال، مسئله‌‏ای که مطرح شد این بود چه کسانی، و چگونه، مورد حمایت قرار می‌‏گرفتند، کدام کارگران و کدام مشاغل چه تخفیف‌‏های مالیاتی یا کمک‏‌هزینه‏‌هایی را دریافت می‏کردند؟ این تحولات و رخدادها تقسیماتی را که در نیم قرن گذشته اساسِ اقتصاد سیاسی بودند ویران کرد، تقسیماتی که اقتصاد را از طبیعت، علم اقتصاد را از خط‏‌مشی‏‌های اجتماعی و از خودِ سیاست جدا می‏‌کرد. از همه مهم‌‏تر تحول بزرگ دیگری بود که در سال ۲۰۲۰ سرانجام مفروضات اساسیِ عصر نئولیبرالیسم را باطل کرد: ظهور چین.\nتونی بلر که در سال ۲۰۰۵ معترضان به جهانی‏‌سازی را ریشخند کرد، درواقع، ترسشان را به باد تمسخر گرفت. وی نگرانی‏‌های کوته‌‏بینانۀ آن‏ها را مقابل توان مدرنیزاسیونِ ملت‌‏های آسیایی قرار داد، یعنی کشورهایی که جهانی‏‌سازی آیندۀ درخشانی را پیش روی آن‏‌ها می‏‌گذاشت. تهدیدهای جهانی، مثل تروریسم اسلام‌گرا، که بلر هم بر آن‏ها اذعان داشت ناگوار بودند ولی کسی توقع نداشت که واقعاً بتوانند وضع موجود را تغییر دهند. غیرمنطقی‌بودن انتحاری و آن‏‌جهانیِ آن‌‏ها هم در این بود. در دهۀ پس از سال ۲۰۰۸، آنچه از دست رفت همین اعتماد به استحکام وضع موجود بود.\nروسیه نخستین کشوری بود که ثابت کرد رشد جهانیِ اقتصاد ممکن است توازن قدرت را تغییر دهد. مسکو به پشتوانۀ صادرات نفت و گاز دوباره به‌صورت تهدیدی برای هژمونی آمریکا ظهور کرد. اگرچه تهدید پوتین چندان بزرگ نبود، در مورد چین قضیه متفاوت است. آمریکا در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ نسخۀ جدید استراتژی امنیت ملی خود را منتشر کرد و در آن، برای نخستین‌بار، هند-آرام۳ را عرصۀ تعیین‏‌کنندۀ رقابت قدرت‏‌های بزرگ نامید. اتحادیۀ اروپا هم در مارس ۲۰۱۹ با همین مضمون سند راهبردی‏اش را منتشر کرد. در این میان بریتانیا تغییر موضع عجیبی نشان داد، از گرامی‏داشتِ «عصر طلایی» جدید در روابط چین-بریتانیا در سال ۲۰۱۵ تا استقرار ناو هواپیمابر در دریای جنوبی چین.\nدلایل نظامی به جای خود؛ قدرت‏‌های بزرگ رقیب یکدیگرند، یا دست‏کم منطق تفکرِ واقع‏‌گرایانه چنین می‏‌گوید. در مورد چین، عامل ایدئولوژی هم در میان بود. حزب کمونیست چین در سال ۲۰۲۱ دست به اقدامی زد که همتای شوروی او هرگز فرصتش را نیافته بود: این حزب صدمین سالگرد تأسیسش را جشن گرفت. پکن، با وجود آنکه از دهۀ ۱۹۸۰ رشد اقتصادی بازار‏محور و انباشت سرمایۀ شخصی را مجاز شمرده بود، وفاداری خود را به میراث ایدئولوژیکی که از مارکس و انگلس به لنین، استالین و مائو رسیده بود نیز پنهان نکرد. شی جین پینگ با قاطعیت تمام دربارۀ ضرورت پایبندی به این سنت سخن گفت و میخائیل گورباچوف را به‏‌خاطر پشت‏پازدن به رهنمودهای ایدئولوژیک اتحاد شوروی سخت سرزنش کرد. ازاین‏رو، جنگ سردِ «جدید» درواقع احیای همان جنگ سرد «قدیم» بود -جنگ سرد در آسیا، جنگی که غرب حقیقتاً هرگز در آن پیروز نشده بود.\nباوجوداین، دو مسئلۀ مهم گذشته را از امروز متمایز می‏کرد. نخست اقتصاد بود. چین پس از بزرگ‌ترین شکوفایی اقتصادیِ تاریخ به تهدید بدل شد. این موضوع به برخی کارگران تولیدات صنعتی در غرب آسیب رسانده بود، ولی کسب‌‏و‏کارها و مشتری‏‌های سراسر جهان غرب و آن‏‌سوتر از رشد چین، به‌نحو قابل‌توجهی، منتفع شده بودند و احتمال می‌‏رفت که در آینده سود آن‏‌ها بیشتر نیز بشود. بنابراین نوعی بلاتکلیفی به‌‏وجود آمد. جنگ سردِ احیاشده با چین از هر منظری منطقی بود الّا «اقتصاد، احمق جان، اقتصاد».\nمسئلۀ اساسی دیگر مشکل جهانی محیط زیست و نقش رشد اقتصادی در تسریع آن بود. در دهۀ ۱۹۹۰ که سیاست اقلیمی در سطح جهانی نخستین‌بار به‌شکل امروزی‏اش پدیدار شد آمریکا بزرگ‏‌ترین و نافرمان‏‌ترین آلوده‌‏ساز دنیا بود. چین فقیر بود و آلایندگیِ آن نقش مهمی در توازن جهانی نداشت. چین تا سال ۲۰۲۰ بیش از مجموع آمریکا و اروپا دی‏‌اکسید کربن منتشر کرد و این فاصله، دست‏کم تا یک دهۀ دیگر، امکان افزایش داشت. همان‏‌طور که نمی‏‌شد بدون حضور چین واکنشی را برای خطر بروز بیماری‏‌های عفونی متصور شد، تصور راه‌‏حلی برای مسئلۀ آب‏و‏هوا هم بدون آن غیرممکن بود. چین در هر دو مورد قدرتمندترین انکوباتور۴ بود.\nدر سال ۲۰۲۰ حامیان نوسازی سبز در اتحادیۀ اروپا همچنان تلاش می‏‌کردند تا در اسناد راهبردی‌شان چین را به‏طور هم‌‏زمان رقیب سیستمیک، حریف استراتژیک و همکار در حل بحران آب‏‌و‏هوا تعریف کنند و به این معضل دوگانه پایان دهند. دولت ترامپ با انکار مسئلۀ آب‏‌و‏هوا خیال خود را راحت کرد، اما واشنگتن هم بر سر دوراهی اقتصادی گیر کرده بود، دوراهی بین تقبیح ایدئولوژیک پکن، ارزیابی استراتژیک، سرمایه‏‌گذاری‏های مشترکِ بلندمدت در چین و تمایل رئیس‌‏جمهور به رسیدن به توافقی فوری. این ترکیب ثبات چندانی نداشت و در سال ۲۰۲۰ از میان رفت. چین دوباره به تهدید استراتژیک و اقتصادی آمریکا بدل شد. حوزه‌‏های اطلاعاتی، امنیتی و قضاییِ دولت آمریکا نیز در واکنش به این اتفاقات علیه چین اعلان جنگ اقتصادی کردند. آن‏ها بازارها را بستند و جلوی صادرات ریزتراشه و تجهیزات ساخت ریزتراشه‌‏ها را گرفتند و، به این ترتیب، کوشیدند مانع توسعۀ بخش فناوری‏‌های پیشرفتۀ چین شوند -بخشی که قلب همۀ اقتصادهای مدرن است.\nزمان بروز این ترقیِ ناگهانی تا اندازه‏ای اتفاقی بود. ماجرای برآمدن چین داستان تغییری طولانی با اهمیت تاریخی بود. ولی توفیق پکن در مهار کرونا و اعتماد‏به‌‏نفسی که در نتیجۀ آن به دست آورد زنگ خطری برای دولت ترامپ بود. در این میان، هر روز آشکارتر می‏‌شد که قدرت جهانی و پایدار آمریکا در زمینه‏‌های مالی، فناوری و نظامی بر کاستی‏‌های داخلی استوار است. وقتی کرونا به‌طرز وحشتناکی پدیدار شد، نظام درمانی آمریکا زه‌وار‏در‏رفته بود و شبکۀ ایمنی اجتماعیِ آن ده‌‏ها میلیون نفر را در معرض خطر فقر قرار داد. «رؤیای چینیِ» شی جین پینگ سال ۲۰۲۰ را به سلامت پشت سر گذاشت، ولی «رؤیای آمریکایی» نتوانست جان سالم به‏ در برد.\nازاین‏رو، بحران کلی نئولیبرالیسم در سال ۲۰۲۰ اهمیت ویژه و فراموش‌‏نشدنی برای آمریکا -و به‏‌خصوص برای یکی از طیف‌‏های سیاسیِ آن- داشت. در سال ۲۰۲۰ حزب جمهوری‏‌خواه و حامیان ملی‏‌گرا و محافظه‏‌کارش متحمل بحرانی شدند که بهترین نام برای آن بحران هستی‏‌شناختی است و آثار به‌‏شدت زیان‏باری برای دولت آمریکا، قانون اساسی آمریکا و روابط آمریکا با جهان به همراه داشت. نقطۀ اوج این ماجرا در بازۀ زمانی عجیب‏‌و‏غریب سوم نوامبر ۲۰۲۰ تا ششم ژانویۀ ۲۰۲۱ رخ داد که ترامپ از پذیرش شکست در انتخابات سر باز زد، بخش اعظم حزب جمهوری‏‌خواه به‌‏طور جدی از تلاش برای برهم‌زدن انتخابات پشتیبانی ‏کردند، بحران اجتماعی و همه‏‌گیری کرونا به حال خود رها شد و سرانجام در ششم ژانویه رئیس‌‏جمهور و دیگر چهره‏‌های مهم حزبش از حملۀ اراذل و اوباش به عمارت کنگره حمایت کردند.\nاین حوادث، به‏‌حق، نگرانی‏‌های عمیقی را در مورد آیندۀ دمکراسی آمریکا برمی‌‏انگیزد و درون راست افراطیِ سیاست آمریکا رگه‏‌هایی مشاهده می‏‌شود که شاید بتوان فاشیست‏‌گرایی خواند، اما دو ویژگی اساسیِ فاشیسمِ اصلی در آمریکایِ سال ۲۰۲۰ غایب بود. یکی جنگ تمام‌‏عیار بود. آمریکایی‏‌ها جنگ داخلی را به خاطر می‌‏آورند و جنگ‌‏های داخلی آینده را تصور می‏‌کنند. آن‏‌ها در سال‏‌های اخیر از طریق اعزام نیرو درگیر جنگ‏‌هایی شده‌‏اند که آثار مخرب آن بر جامعۀ آمریکا به‌صورت مراقبت‏‌های پلیسیِ نظامی و خیال‏‌پردازی‏‌های شبه‌‏نظامی بازگشته است. ولی جنگ تمام‌‏عیار جامعه را به‌طرز کاملاً متفاوتی بازپیکربندی می‏‌کند. در این نوع جنگ نه فقط یگان‏‌های تکاور عملیات‏‌های سال ۲۰۲۰ بلکه همه درگیر می‏‌شوند.\nدیگر جزء غایبِ فاشیسمِ اصیل تعارض اجتماعی است، یعنی تهدید خیالی یا واقعیِ وضع موجودِ اجتماعی و اقتصادی از سوی چپ‏‌ها. وقتی بحران قانون اساسی در سال ۲۰۲۰ رخ داد، شرکت‏‌های آمریکایی به‌صورت گسترده و علنی علیه ترامپ متحد شدند. هیچ‌‏یک از این شرکت‏‌های عظیم هراسی نداشتند که دلیل اقتصادیِ این اقدام را به‌صراحت اعلام کنند، دلایلی چون ارزش سهام‌دار، مشکلات ادارۀ شرکت‏‌هایی که کارمندانشان از نظر سیاسی اختلاف دارند، اهمیت اقتصادی حکومتِ قانون و، در کمال تعجب، کاهش فروش محصولات در صورت بروز جنگ داخلی.\nاین هم‌‏پیمانیِ پول با دمکراسی در آمریکای سال ۲۰۲۰ دلگرم‌‏کننده است، ولی نه خیلی زیاد. لحظه‌‏ای سناریوی دوم را تصور کنید. کرونا چند هفته زودتر به آمریکا می‏‌رسید و این بیماریِ در حال گسترش همه را به‌سوی برنی سندرز و خدمات بهداشتی و درمانیِ عمومی‏‌اش سوق می‌‏داد و رقابت‏‌های مقدماتی ریاست جمهوریِ حزب دمکرات، به‏‌جای جو بایدن، سوسیالیستِ قسم‌‏خورده‏ای را بر صدر فهرست نامزدهای انتخاباتی می‏‌نشاند. تصور این سناریو که شرکت‏‌های بزرگ برای جلوگیری از پیروزی سندرز کاملاً به‌سمت دیگر متمایل می‏شدند و طرف ترامپ را می‏گرفتند اصلاً دشوار نیست. و اگر اصلاً سندرز پیروز انتخابات می‌‏شد چه؟ آن وقت شاهد آزمون سختِ قانون اساسی آمریکا و وفاداری قدرتمندترین شرکت‏‌ها به آن بودیم. همین‏که مجبوریم به چنین سناریوهایی بیندیشیم نشان از شدت بحران‏‌های چندگانۀ سال ۲۰۲۰ دارد.\nانتخاب جو بایدن و برگزاری مراسم معارفۀ او در زمان مقرر، به تاریخ ۲۱ ژانویۀ ۲۰۲۱، به‏‌نوعی حس آرامش را بازگرداند. ولی آن وقت که بایدن با بی‏پروایی تمام اعلام می‏‌کند «آمریکا برگشته»، بیش‌ازپیش آشکار شده که پرسش بعدی ما باید این باشد: کدام آمریکا؟ و بازگشت به چه؟ بحران همه‏‌جانبۀ نئولیبرالیسم چه‌‏بسا حتی در بین میانه‏‌گرایان که چندی خاموش بودند نیروی فکری خلاق به وجود آورده باشد. اما با یک بحران فکری عصر جدید فرا نمی‌‏رسد. فهم این موضوع که هر ‏آنچه را واقعاً بتوانیم انجام دهیم می‏‌توانیم تأمین مالی کنیم هم نیروبخش است، هم ما را در تنگنا قرار می‏‌دهد. ما واقعاً چه کاری را می‏‌توانیم و چه کاری را باید انجام دهیم؟ اصلاً این «ما» کیست؟\nبریتانیا، آمریکا و برزیل نشان می‌‏دهند که سیاست‏‌های دمکراتیک اَشکال جدیدِ عجیب و ناآشنایی را به خود می‏‌گیرند. نابرابری‏‌های اجتماعی نسبت به قبل بیشتر شده که کمتر نشده. دست‏کم، در کشورهای ثروتمند، از نیروی جبران‏کنندۀ جمعی خبری نیست. انباشت سرمایه‏‌داری از مجراهایی ادامه می‌‏یابد که بی‏وقفه مخاطرات را بیشتر می‏کند. استفادۀ عمده‏ای که از آزادی اقتصادیِ نویافتۀ ما شده تلاش‏های بیش‌ازپیش بی‏معنی در جهت ثبات اقتصادی هستند. رویارویی غرب و چین پاره‏ه‌ای بزرگ جهان را از هم جدا می‌‏کند، طوری که از جنگ سرد به این‏ سو شاهد آن نبوده‌‏ایم. و حالا این هیولا در هیئت کرونا سر رسیده است. آنتروپوسین دندان‏‌های آن را نشان داده -اما هنوز نه آن‏چنان که باید. باید انتظار حوادث خیلی بدتر از کرونا را داشته باشیم- سال ۲۰۲۰ وضعیت قرمز نبود. اگر وضعیتمان کمی بهتر شده باید تأمل کنیم. معلوم نیست که در سرتاسر جهان چه تعداد کُشته شده‌‏اند ولی حدس می‏‌زنیم که در بهترین حالت ۱۰ میلیون نفر باشند. هزاران نفر هر روز می‏‌میرند. و سال ۲۰۲۰ برای ما زنگ خطر بود.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nTooze, Adam. Shutdown: How Covid Shook the World’s Economy. Allen Lane, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب در تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۲۱ با عنوان «Has Covid ended the neoliberal era?» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «آیا کرونا پایانی بر عصر نئولیبرال بود؟» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی ترجمه و منتشر شده است. با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. •• این مطلب برگرفته از جدیدترین کتاب آدام توز است.••• آدام توز (Adam Tooze) تاریخ‌دان بریتانیایی و استاد دانشگاه کلمبیاست. توز تاکنون پنج کتاب نوشته است و برای کتاب سقوط اقتصادی ۲۰۰۸ (Crashed: How a Decade of Financial Crises Changed the World) برندۀ جایزۀ لیونل گلبر شده است که یکی از معتبرترین جوایز در حوزۀ سیاست خارجی است. آدام توز همچنین به‌طور مستمر برای طیف متنوعی از نشریات، از وال‌استریت ژورنال گرفته تا نیو لفت ریویو، می‌نویسد. از دیگر کتاب‌های او تعطیلی، چگونه کووید اقتصاد جهان را تکان داد را می‌توان نام برد.\nLockdown [۱] Risk society [۲] [۳] Indo-Pacific منطقه‏ای شامل آب‏های اقیانوس هند، غرب و مرکز اقیانوس آرام، دریاهای مرتبط میان این دو اقیانوس و در مجموع ناحیۀ اندونزی [مترجم].[۴] Incubator در اینجا منظور این است که چین هم در زمینۀ تولید بیماری‏های عفونی و هم آلوده‌کردن هوا مساعدترین شرایط را دارد [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653970.json b/train/540653970.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..52d8bbe0661010af5cc6279320c2e744600b12e3 --- /dev/null +++ b/train/540653970.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "غرب نمرده است؛ تفکراتش در چين و روسيه به حيات خود ادامه می‌دهند", + "subtitle": "هم چین و هم روسیه تحت سیطرۀ تفکراتی‌اند که از منابع غربی سرچشمه گرفته‌اند", + "introduction": "جان گری، استاد بازنشستۀ علوم سیاسی و یکی از پرآوازه‌ترین منتقدان کتاب در زمینۀ فلسفۀ سیاسی، می‌گوید: زوال تدریجی لیبرالیسم غربی بدین معنا نیست که حالا در دنیایی پساغربی زندگی می‌کنیم. بلکه چشمگیرترین ویژگی سیاست جهان معاصر ادامۀ سلطۀ تفکرات مدرن غربی، البته نه تفکرات لیبرال به معنای سنتی آن، بلکه ترکیبی از فاشیسم، کمونیسم و ناسیونالیسم تمام‌عیار است. از‌این‌رو گری معتقد است آنچه پیشِ روی غرب است نه پیش‌رَوی تهدیدآمیزِ تمدن‌های بیگانه، که سایه‌های تاریک خودش است که در چین و روسیه در گردش‌اند.", + "content": "جای گری، نیو استیتسمن—  عقب‌نشینی غرب با سقوط کمونیسم در سال ۱۹۸۹ آغاز شد. روشنفکران ما، سرمست از پیروزی، واقع‌بینی خود را از دست دادند و، در تلاش‌های متعدد برای حک‌کردن تصویر خود بر پیکرۀ دنیا، بعضی از مناطق سوق‌الجیشی و بسیار مهم جهان را ترک کردند. نتیجۀ نهاییِ تلاش این افراد برای صدور نظام حکومتی‌شان این است که دولت‌های غربی، نسبت به دوران جنگ سرد، ضعیف‌تر شده‌اند و در معرض خطر بیشتری قرار دارند.\nاما اگر اینيات فضاحت را شکست تفکرات و ارزش‌های غربی بدانیم، مرتکب اشتباه فاحشی شده‌ایم. ایدئولوژی‌های غربی همچنان بر دنیا حاکم‌اند. در چین، شی جین‌پینگ سویه‌ای از ناسیونالیسم تمام‌عیار را به اجرا گذاشته که به ناسیونالیسمِ پدیدآمده در کشورهای اروپایی در دوران بین دو جنگ جهانی بی‌شباهت نیست. از سویی، ولادیمیر پوتین هم شیوه‌های لنینیستی را استادانه به کار گرفته تا روسیۀ تضعیف‌شده را احیا و به قدرتی جهانی تبدیل کند. تفکرات و پروژه‌هایی که ریشه در غرب غیرلیبرال دارند همچنان به سیاست جهان سروشکل می‌دهند. درعین‌حال، لیبرالیسم غربی هم خودش غیرلیبرال شده، که این تصادفی بسیار عجیب است.\nافول ژئوپلیتیکی غرب از همان دورانِ بعد از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ مشهود بود و حالا می‌توان آن را در عقب‌نشینی نیروهای تحت رهبری آمریکا از افغانستان به‌شکل محسوسی مشاهده کرد. با زوال تدریجی حکومت و ارتش افغانستان پس از عقب‌نشینی نیروهای آمریکا، آینده را طالبان و حکومت‌های همسایه رقم خواهند زد، همسایگانی که خواه‌ناخواه به درون این خلأ قدرت کشیده شده‌اند. در سوریه، پس از سال‌ها مداخلۀ غرب و مرگ صدها هزار نفر، بشار اسد همچنان در مسند قدرت است و روسیه نقشی تعیین‌کننده در آن دارد. لیبی هم، پس از براندازی معمر قذافی با دسیسۀ غرب در سال ۲۰۱۱، همچنان فضایی بی‌حاکمیت و دروازه‌ای برای ورود قاچاقی انسان‌ها به اروپاست.\nدر ماه‌های اخیر، سرعت عقب‌نشینی غرب افزایش یافته است. دیدار جو بایدن با پوتین در ماه ژوئن در ژنو چیزی را در اختیار رئیس‌جمهور روسیه گذاشت که به‌شدت دنبالش بود. بایدن پذیرفت که خط لولۀ انتقال گاز نورد استریم ۲ تکمیل شود و، بدین‌ترتیب، روسیه به این قدرت رسید که محمولۀ انرژی را در کشورهای ترانزیت قطع کند. اوکراین بلاتکلیف مانده و لهستان و کشورهای حوزۀ دریای بالتیک در معرض قدرت فزایندۀ روسیه قرار گرفته‌اند.\n\nتوجیه این اتفاق، که واقعاً چیزی جز یک شکست فاحش ژئوپلیتیکی نیست، این است که بر فرض محموله‌های انرژی آلمان تضمین شوند تا این کشور، درعوض، حامی تلاش‌های آمریکا برای مهار چین باشد. اما احتمال اینکه آلمان روابط تجاری خود را با چین به خطر بیندازد همیشه خیلی کم بوده است. سال گذشته، آلمان حدود ۱۰۰ میلیارد یورو کالا به چین صادر کرد که حدود نیمی از ارزش کل صادرات اتحادیۀ اروپا به این کشور است. طبق بعضی برآوردها، چین بزرگ‌ترین بازار صادرات محصولات آلمانی که شده هیچ، بیشترین سرعت رشد را هم دارد.\nسیاست خارجی آلمان را عمدتاً عوامل داخلی تعیین می‌کنند و لابی‌های صنعتی مراقب‌اند تا پیوندهای تجاری با چین دچار خلل نشود. از نظر افراد بانفوذ حزب سبز، خروج آلمان از انرژی فسیلی و هسته‌ای از هرگونه بهای ژئوپلیتیکی سنگین‌تر است. آنگلا مرکل همراه با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، این نکته را صریحاً اعلام کرده که برلین خواهان کاهش تنش با روسیه است. آلمان (و تبعاً اتحادیۀ اروپا)، در هر کشمکشی میان قدرت‌های بزرگ، احتمالاً کنار خواهد گرفت، یعنی بی‌طرف یا غیرمتعهد خواهد ماند، درحالی‌که در عمل در سیطرۀ نفوذ روسیه قرار دارد. بریتانیا که پس از برکسیت دیگر در چنبرۀ دیپلماسی اروپا نیست زیر بار این گرایش نمی‌رود. اما بریتانیا، بدون حمایت قدرت‌های بزرگ اروپایی، مشخص نیست تا چه حد بتواند کاری فراتر از حفاظت از منافع ملی خود بکند.\n•••\nفروپاشی غرب صرفاً واقعیتی ژئوپلیتیکی نیست؛ مسئله‌ای فرهنگی و فکری نیز هست. در کشورهای پیشتاز غربی، پیکره‌های قدرتمندی از نظرات وجود دارد که تمدن خودشان را نیرویی بسیار مخرب به شمار می‌آورند. در این دیدگاه فرالیبرال۱، که تجلیگاه اصلی‌اش تحصیلات عالی است، ارزش‌های غربیِ آزادی و رواداری جز سیطرۀ نژادی معنای دیگری ندارند. غرب، اگر کماکان به‌مثابۀ بلوک تمدنی پابرجا باشد، باید متلاشی شود.\nاین فرالیبرالیسم را صرفاً یک دیدگاه در میان نقطه‌نظرات متعددی نمی‌دانند که بشود آن را در مباحثه‌ای آزاد بررسی کرد و به پرسش گرفت، بلکه مانند کیش و آیینی شده که در چنبرۀ فشار همتایان و حمایتِ شدیدِ اهل فن قرار دارد. مروجان این دیدگاه مایل‌اند ورزه‌هایی همچون «اِلغا» را کابوس‌های برخاسته از ذهن تب‌زدۀ راست‌گرایان بدانند که هیچ مبنایی در واقعیت ندارند. درعین‌حال معتقدند که عدم توافقْ تمرین سرکوب است.\nدر مسلک فرالیبرال، فقط می‌توان چیزهایی را روا داشت که حقایق ساده، بدیهی و اخلاقاً پاک به شمار بیایند. ارزیابی هزینه‌ها و فواید احتمالی امپراتوری‌های غربی برای افرادی که تحت سلطه‌شان بودند کم مانده ممنوع شود، همین‌طور بررسی مشارکت کشورهای غیرغربی در برده‌داری. بعضی از راست‌گرایان این تنگناهای ایدئولوژیک را با ایدئولوژی تحمیلیِ حکومت‌های کمونیستی مقایسه کرده‌اند. تفاوت در این است که، در جوامع غربی، این محدودیت‌های دست‌وپاگیر در راهِ پژوهشِ آزاد خودتحمیلی‌اند.\nنتیجه می‌شود اینکه غرب لیبرال بیشتر به موضوعی برای بررسی تاریخی تبدیل می‌شود تا واقعیتی در دنیای معاصر. کسانی که باور دارند همۀ انسان‌ها روزی به ارزش‌های لیبرال می‌رسند این واقعیت را نادیده می‌گیرند که جوامع غربی به‌سرعت در حال کنارگذاشتن این ارزش‌ها هستند. «قوس تاریخ» به مدلی اطلاق می‌شود که دیگر وجود خارجی ندارد.\nاین بدین معنا نیست که فرالیبرالیسم پیروز شده است. دمکراسی، اگر هنوز برقرار باشد، محدودیت‌هایی بر عرف‌های ایدئولوژیک تحمیل می‌کند. بازار، به‌رغم تمام افراط‌هایش، گزینه‌های بدیلی ایجاد می‌کند. دیدگاه‌هایی که تکثرگرایی فکری را می‌پرورند همچنان به قوت خود باقی‌اند، برخی مانند همین مجله حتی رونق می‌گیرند.\nفرالیبرالیسم ایدئولوژی طبقۀ جاه‌طلبِ حاکمی است که هدفش انباشتن ثروت و جایگاه و، درعین‌حال، به‌رخ‌کشیدن آرمان‌های ترقی‌خواهانۀ بی‌عیب‌ونقصش است. جنگ‌های فرهنگی مهارناپذیر و بحران دانش‌شناختی‌ای که، در آن، پرسش‌های کلیدیِ فکت‌مبنا و علمی رنگ‌وبوی سیاسی به خود گرفته‌اند بخشی از کشمکش این ضدروشنفکرها برای رسیدن به قدرت است. اما، به‌جز در نیوزیلند و بخشِ انگلیسی‌زبان کانادا، هیچ اثری از این نیست که به سلطه برسند.\nبااین‌حال، بر مدارس فشار وارد می‌شود تا نسخه‌ای واحد از تاریخ را تدریس کنند، شرکت‌های خصوصی کارمندانشان را بابت نظرات خلاف‌هنجار اخراج می‌کنند و نهادهای فرهنگی همه نقش پاسبان هنجارها را دارند. نمونۀ اولیۀ این ورزه‌ها ایالات‌متحده است که تقسیم‌بندی‌ها و تاریخ واحد خود را تعریف‌کنندۀ تمام جوامع مدرن می‌داند. در بخش اعظم دنیا، نسبت به جنبش ووک۲ بی‌اعتنا هستند یا حتی برخورد متخاصمانه دارند (نمونۀ این امر فرانسه است که رئیس‌جمهورش مکرون گفته این جنبش جامعه را «نژادآلود» می‌کند). اما هرجا این دستورالعمل آمریکایی غالب می‌شود، جامعه را دیگر با هیچ مبنای تاریخی‌ای نمی‌توان لیبرال دانست.\nزوال تدریجی لیبرالیسم غربی بدین معنا نیست که حالا در دنیایی پساغربی زندگی می‌کنیم. برهان‌های مربوط به افول غرب معمولاً نسخه‌های تغییریافته‌ای هستند از گمانه‌زنی‌های ساموئل هانتینگتون، نظریه‌پرداز سیاسی هاروارد، دربارۀ برخورد تمدن‌ها که این بار پیش‌بینی‌های مربوط به برتریِ ناگزیرِ چین نیز کنار آن قرار گرفته است. چنین ادعاهایی قوت زیادی دارند، چون افول شتابان قدرت غرب را بازتاب می‌دهند. اما چشمگیرترین ویژگی صحنۀ معاصر را از قلم می‌اندازند: ادامۀ سلطۀ تفکرات مدرن غربی، البته نه تفکرات لیبرال به معنای سنتی آن، بلکه ترکیبی از فاشیسم، کمونیسم و ناسیونالیسم تمام‌عیار.\nهم چین و هم روسیه (دشمنان خودخواندۀ غرب) تحت سیطرۀ تفکراتی‌اند که از منابع غربی سرچشمه گرفته‌اند (همین نکته را می‌توان دربارۀ ناسیونالیسم نارندرا مودی در هند و بعضی جنبش‌های اسلام‌گرای افراطی نیز گفت). آنچه پیشِ روی غرب است نه پیش‌رَوی تهدیدآمیزِ تمدن‌های بیگانه، که سایه‌های تاریک خودش است.\n•••\nتأثیر قوی تفکرات غربی بر رهبری چین را می‌توان در ارجاعات سخن‌گویان دولتی به توسیدید، مورخ یونان باستان، مشاهده کرد که امری بسیار رایج بود. به مهمانان غربی اطمینان خاطر می‌دادند که چین قصد ندارد در «دام توسیدید» بیفتد. منظور از دام توسیدید تمایل دولت‌های روبه‌رشد به براندازی قدرت‌های جاافتاده از موضع غالبشان است که، معمولاً، به جنگ منجر می‌شود. از زمان تغییر موضع پکن به «دیپلماسی گرگ جنگجو» که نوعی بی‌محاباتر و پرخاشگرانه‌تر از حکمرانی است، برخی اهمیت دام توسیدید را در تفکر چینی به پرسش گرفته‌اند. اما شی جین‌پینگ در سخنرانی‌ای که چندین سال قبل در پکن از او شنیدم، صراحتاً، به آن ارجاع می‌دهد. گویا از آن زمان اعتمادبه‌نفسش بیشتر شده است.\nمطالعۀ آثار کلاسیک غربی را با صلابت در دانشگاه‌های چینی ترویج می‌دهند. این متون را معمولاً به زبان اصلی‌شان، یعنی لاتین یا یونانی، تدریس می‌کنند (ورزه‌ای که دیگر حتی در پرینستون هم اجباری نیست و بعضی‌ها آن را نژادپرستانه می‌دانند). همچنین زبانزد است که روشنفکرانِ شایسته‌سالارِ چین چنان تسلطی بر اندیشۀ سیاسی غربی دارند که از بسیاری از دانشگاه‌های غربی فراتر است. آثار الکسی دو توکویل، ادموند برک و تامس هابز و نیز متفکران قرن‌بیستمی همچون میشل فوکو مورد مطالعۀ دقیق قرار گرفته‌اند. حقوق‌دان آلمانی، کارل اشمیت (۱۸۸۸ تا ۱۹۸۵)، را معتبرترین و مطلع‌ترین مرجع در رابطه با توسعۀ سیاسی چین می‌دانند.\nاشمیت با بررسی تأثیر تفکرات الهیاتی بر نظریۀ حقوقی غرب در مجامع دانشگاهی آلمان به آوازه رسید. در دهۀ ۱۹۲۰، انگاره‌هایی را مطرح کرد که قانون تفویض اختیارات ۱۹۳۳ (که به‌واسطۀ آن رژیم نازی رسماً مستقر شد) را صورت‌بندی می‌کنند و موجه جلوه می‌دهند. قانون با تصمیمات سیاسیِ حاکمیت ایجاد می‌شود و هرکسی حاکم است که تصمیم بگیرد چه‌ زمان «وضعیت استثنایی» یا بحران رژیم وجود دارد. در سال ۱۹۳۲، کتاب مفهوم امر سیاسی را منتشر کرد و در آن استدلال کرد که سیاست گفت‌وگویی میان اعضای اجتماعی مشترک با منافع و ارزش‌های گوناگون نیست، بلکه کشمکشی میان دشمنان است، یعنی حالتی از جنگ.\nاشمیت چند هفته پس از قدرت‌گیری حزب نازی به آن پیوست و، با تأییدِ سوزاندنِ کتاب‌های نویسندگان یهودی، خود را بالا کشید. اما ظاهراً از نظر هم‌حزبی‌های نازی‌اش آن عِرق ضدیهودیِ لازم را نداشته و چنین بود که در سال ۱۹۳۶ او را متهم به فرصت‌طلبی و وادار به استعفا از حزب کردند. در پایان جنگ، نیروهای متفقین دستگیرش کردند و او یک سال را در زندان گذراند. اشمیت هرگز نظریاتش را پس نگرفت و اتفاقاً در دهه‌های بعدی به تفصیل و تشریح بیشتر آن‌ها پرداخت.\n\nنظریۀ حقوقی اشمیت حرف کاملاً تازه‌ای نیست و لزوماً ضدلیبرال هم نیست. دیدگاهی مشابه را می‌توان در آثار هابز یافت. تفاوت در دیدگاهشان نسبت به سیاست و حکومت است. هابز اعتقاد داشت هدف حکومت پاسداری از مردم دربرابر خشونت و ناامنی است (یعنی موضعی اساساً لیبرال)، حال‌آنکه اشمیت دولت را به پرورش یکپارچگی در میان مردم مکلف می‌کرد.\nاین جنبه از تفکر اشمیت است که ظاهراً برای رهبران چین بیشترین جذابیت را داشته است. اگر حکومت و مردم از یک جنس باشند، می‌توان اقلیت‌ها را، به اسم امنیت مردم، سرکوب یا نابود کرد. بر اساس این دیدگاه، ادغام اجباری تبتی‌ها، قزاق‌ها، اویغورها و دیگر اقلیت‌ها در فرهنگ یکپارچۀ چینیِ هان ستم نیست، بلکه راهی لازم است برای پاسداری از حکومت دربرابر نیروهایی که خواهان نابودی‌اش هستند.\nتفکرات این حقوق‌دان آلمانی چهارچوب نظری بسیار مناسبی برای مشروعیت‌بخشی به سرکوب‌های فزایندۀ شی در اختیار می‌گذارند. در سال ‌۲۰۲۰، چن دوان‌هونگ، استاد حقوق دانشگاه پکن، در سخنرانی‌اش در هنگ‌کنگ اندیشه‌های اشمیت را مبنای کار خود قرار داد تا از قانون «امنیت ملی» اخیر حمایت کند و اعلام دارد که اقدام حاکمیت چین، در نابودی آزادی‌های لیبرال در مستعمرۀ سابق انگلستان، صرفاً اقدام حکومت برای پاسداری از آیندۀ کشور است.\nاشمیت چهارچوبی برای ناسیونالیسم تمام‌عیار شی در اختیارش می‌گذارد. برپایی دولت‌ملت‌های یکپارچه با ناسیونال سوسیالیسم آغاز نشد، بلکه ریشه در انقلاب فرانسه داشت. در اوایل دهۀ ۱۷۹۰، ژاکوبن‌ها با استفاده از مفهوم ملت توانستند شورشی مردمی در منطقۀ وانده در غرب فرانسه را سرکوب کنند. این لشکرکشی سرکوبگرانه باعث مرگ بیش از ۱۰۰ هزار نفر شد. ساخت دولت‌ملت فرانسه در قرن نوزدهم نیز از طریق نهادهای سربازگیری و تحصیلات ملی ادامه یافت که به حذف تنوع زبانی و فرهنگی موجود در زمان «رژیم پیشین»۳ انجامید.\nپاک‌سازی قومی پس از جنگ جهانی دوم نقشی محوری در پروژه‌های ملت‌سازی یافت. سقوط امپراتوری‌های اتریش‌مجارستان، عثمانی و رومانوف باعث شد دولت‌ملت‌هایی ظهور کنند که خواهان حق تعیین سرنوشت خود بودند، تحولی که وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور آمریکا، در پیمان ورسای ۱۹۱۹ به آن جانی تازه بخشید. هدف او بازسازی اروپا، به شکل اجتماعی از دولت‌ملت‌های بومی، بود. اما اقلیت‌های داخلی زیادی نیز در بسیاری از این کشورها وجود داشت و، در سال‌های بعد، جابه‌جایی‌های جمعیتی گسترده‌ای صورت گرفت. افراد بی‌شماری گریختند یا اخراج شدند، مثلاً ۱.۵ میلیون نفر یونانی از ترکیه و حدود ۴۰۰ هزار ترک از یونان.\nاین فرایند در دوران جنگ جهانی دوم نیز ادامه یافت: نازی‌ها میلیون‌ها نفر را در مناطق تحت اشغال خود در شرق اروپا و شوروی کُشتند و در تلاش بودند نسل‌کُشی یهودیان را تکمیل کنند. استالین افرادی را که از وفاداری‌شان به حکومت شوروی مطمئن نبود (افرادی همچون چچنی‌ها و تاتارهای کریمه) از میهنشان اخراج کرد و به آسیای مرکزی فرستاد. بسیاری از این افراد در طول سفر یا مدتی پس از رسیدن به مقصد جان باختند.\n•••\nدولت‌ملت مفهومی برساخته در غرب است. ناسیونالیسم چینی در اواخر دوران دودمان چینگ (۱۶۴۴ تا ۱۹۱۲)، در واکنش به سلطۀ تحقیرآمیز قدرت‌های غربی بر این کشور، ظهور کرد. شی جین‌پینگ، به‌منظور «چینی‌سازی» پروژه‌اش، به هان فِی‌زی استناد کرده، آریستوکرات قرن سومِ پیش از میلاد در دوران دودمان هان و مروج مکتب فلسفیِ قانون‌گرایی که، بر اساس آن، قانون ابزاری برای برپایی حکومت مرکزیِ قدرتمند است.\nاندیشۀ اشمیت راه را به‌سوی تمامیت‌خواهی هموار می‌کند، نظیر آنچه در آلمان بین دو جنگ جهانی رخ داد. تمایز میان حکومت‌های اقتدارگرا و تمامیت‌خواه را امروزه یادگاری از دوران جنگ سرد می‌دانند، اما اتفاقاً نشانگر تمایزی مهم میان رژیم‌های غیرلیبرال است. حکومت‌های اقتدارگرا شیوه‌های دیکتاتورمآبانه دارند، اما اهدافشان محدود است، حال‌آنکه حکومت‌های تمامیت‌خواه می‌خواهند جامعه را دگرگون سازند و در ریز و درشت زندگی مردم مداخله کنند. پروسِ تحت حکومت بیسمارک و اواخر روسیۀ تزاری در دستۀ نخست جای می‌گیرند و آلمان نازی و حکومت شوروی در بیشتر دوران حیاتش جزء دستۀ دوم به شمار می‌آیند. چینِ تحت رهبری شی به‌سوی دستۀ تمامیت‌خواه حرکت کرده است. حکومت چین، از طریق حزب کمونیست این کشور که ۹۵ میلیون عضو دارد و یکم ژوئیۀ امسال صدمین سالروز تأسیسش را جشن گرفت، می‌کوشد حضوری پررنگ در تمام عرصه‌های جامعه داشته باشد.\nچین خودش را یک «تمدن-حکومت» بر پایۀ انگاره‌های کنفوسیوسیِ هماهنگیِ اجتماعی مطرح می‌کند. شی به مائو زدونگ ادای احترام می‌کند، همان کسی که بین سال‌های ۱۹۴۹ تا اواسط دهۀ ۱۹۷۰ تمدن چین را به ورطۀ تباهی کشاند تا آرمان‌شهر زشت مشرق‌زمینی‌اش را بسازد. حرکت به‌سوی رژیم اقتدارگرای دست‌وپابسته‌تر، که ظاهراً در دوران دنگ شیائوپینگ (رهبر جمهوری خلق از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹) در جریان بود، وارونه شده و تمامیت‌خواهی جانی دوباره گرفته است. چین محل آزمایشی در ملت‌سازی تحمیلی است که نزدیک‌ترین قیاس تاریخی‌اش را می‌توان در اروپای میان دو جنگ جهانی یافت.\n•••\nروسیۀ پوتین و چینِ شی را معمولاً حکومت‌های مشابهی می‌دانند. این باور بی‌مبنا نیست، چون هر دو محملِ پروژه‌های غربی‌اند. لنین همیشه باور داشت که سلطۀ بلشویک دنباله‌روی سنت ژاکوبن در عصر روشنگری اروپاست. از زمان تأسیس حکومت شوروی در سال ۱۹۱۷، یکی از شاخصه‌های اصلی‌اش نوعی وحشت پداگوژیک بود. حتی در شکاف چینی‌شوروی در دهۀ ۱۹۶۰، مائو همچنان از مدل غربی‌سازی شوروی الگوبرداری می‌کرد.\nاما امروزه روسیه و چین تفاوت‌هایی اساسی دارند. روسیۀ تحت رهبری پوتین رژیمی اقتدارگراست که در آن حکومت، به‌رغم تمام خشونتش، ضعیف است. تکیه‌گاه آن سرویس‌های اطلاعاتی شوروی سابق است، اما بخشی‌هایی از این سرویس‌ها نیمه‌خصوصی شده‌اند و بعضی‌ها همکاری‌های پشت‌پرده‌ای با جرائم سازمان‌یافته دارند. ارتش‌های نامنظمِ خصوصی در کشورهای همسایۀ روسیه و دیگر مناطق تعارض جهانی فعالیت دارند. اقتدار پوتین در کرملین ظاهراً بلامنازع است، اما این اقتدار را با رضایتِ پنهانِ الیگارش‌ها به اجرا می‌گذارد که البته آن‌ها نیز به نوبۀ خود به حمایت او وابسته‌اند.\nنشانه‌هایی از زوال در این رژیم وجود دارد. یکی از مراحل پیشینِ پوتینیسم که، در آن، جمعیت از طریق تکنیک‌های رسانه‌ایِ «پست‌مدرن» و مدیریتِ بی‌اعتنایی کنترل می‌شد حالا جای خود را به مرحله‌ای داده که بیشتر متکی به تهدید زورمندانه است. بااین‌حال، کنترل جمعیت توسط حکومت نسبت به هر دوره‌ای تحت نظام شوروی فراگیری کمتری دارد، نظامی که با اصلاحات لیبرال گورباچف از اواسط دهۀ ۱۹۸۰ رو به‌سوی هرج‌ومرج نهاد.\nدر سال ۲۰۱۷، کرملین حاضر نشد صدمین سالگرد انقلاب روسیه را جشن بگیرد و از پوتین نقل شد «مگر چه بوده که جشنش را بگیریم؟». دیدگاه‌های بعضی از روس‌های طرفدار رژیم مبنی بر اینکه پوتین، نتیجۀ علنیِ نظام شوروی، اساساً رهبری ضدکمونیست است چندان هم بی‌اساس نیست. اما روش‌ها و نهادهای اصلی‌ای که پوتین از طریق آن‌ها حکمرانی می‌کند میراث شوروی‌اند. مثلاً «مردان کوچک سبز» -نیروهای نامنظم روس که حمله به اوکراین را ترتیب دادند- ورزۀ بلشویک ماسکیروفسکا (نیرنگ) را به اجرا گذاشتند. جنگ سایبری او نیز راهبردی مشابه را پیش می‌گیرد.\nخیال انقلاب جهانی و سودای دگرگون‌سازی جامعه مدت‌هاست کنار گذاشته شده، اما حکومت پوتین اساساً ساختار لنینیستی خود را حفظ کرده است.\n•••\nاین باور که چالش‌های پیشِ روی غرب ریشه در بیرون از غرب دارند برای بعضی لیبرال‌ها مایۀ آسودگی‌خاطر است. نقش نسل پیشین متفکران لیبرال و سوسیالیست در دست‌پایین‌گرفتنِ بهای گزاف انسانیِ کمونیسم در روسیه و چین را می‌توان به فراموشی سپرد. همدستی غرب با جنایت‌های امروز را نیز می‌توان با انکار و حاشا از سر خود باز کرد.\nتلاش برای نسل‌کشی اویغورها بارزترین نمونۀ ستم جاری در چین است. حبس آن‌ها در اردوگاه‌های کار اجباری، تخریب مساجد و گورستان‌هایشان، اعزام اجباری‌شان برای کار در کارخانه‌ها (که بعضی‌هایش بر اساس گزارش‌ها در زنجیرۀ تأمین برندهای غربی قرار دارند)، تجاوز به زنان، عقیم‌سازی و سقط ناخواسته،  همه، جنایت علیه بشریت‌اند. اما هر کارزاری علیه آن‌ها خیلی زود با قدرت اقتصادی چین روبه‌رو می‌شود، قدرتی که می‌تواند ضربۀ مهلکی بزند به آن بازار جهانی‌ای که غرب ساخته و حالا به آن وابسته است.\nبه‌رغم اینکه مشکلات اویغورها در جلسات بین‌المللی مطرح می‌شود، کمتر کسی از آن‌ها حمایت می‌کند. در اکثر کشورهای مسلمان، که خیلی‌هایشان بدهکار چین هستند، پاسخ فریادخواهیِ اویغورها فقط سکوت است. دنیایی که، در آن، فرالیبرالیسم رابطۀ دوستانه‌ای با بازگشت برده‌داری دارد چه‌بسا مرحلۀ بعدی در انقلاب اجتماعی باشد. اویغورها مورد جفای تاریخ قرار گرفته‌اند.\nسرکوب اقلیت‌ها در چین از این جهت شایستۀ مطالعه است که یکی از روایت‌های تسلی‌بخشِ لیبرال را تخریب می‌کند: اینکه دنیای مدرن بر پایۀ نوآوری‌های علمی و فناورانه بنا شده و جامعه‌ای باز می‌طلبد. دیکتاتوری هم غلط است و هم ناکارآمد و بی‌ثمر. فقط جوامع لیبرال آینده‌ای بلندمدت دارند.\nچین به این افسانه پشت‌پا زده است. در دوران پس از مائو، رژیمی دیکتاتوری کنترل بزرگ‌ترین و سریع‌ترین فرایند تولید ثروت در تاریخ را در دست داشت. تغییر از حکومت اقتدارگرا به حکومت تمامیت‌خواه، تحت رهبری شی، شاید باعث کُندشدنِ سرعت نوآوری شود. نشانه‌هایی از وقوع این امر امروزه قابل‌رؤیت است. اما نیروهای جبرانی در غرب هنوز هم می‌توانند موضع دست‌بالا را در اختیار چین بگذارند.\nدر کالیفرنیا، پیشنهاداتی مطرح شده و تحت بررسی قرار گرفته مبنی بر اینکه حسابان در دبیرستان‌ها تدریس نشود. در کانادا، برنامۀ «منصفانۀ» تدریس ریاضی، که در انتاریو مطرح شد، «بر آن است که ریاضیات می‌تواند سوبژکتیو باشد». در دورانی که رقابت ژئوپلیتیک شدیدی در حوزۀ علم و فناوری وجود دارد، این‌گونه واسازی‌های آموزش‌وپرورش اصلاً نویدبخش نیست.\nدر این مقطع، مشخص نیست روشنفکران غربی تواناییِ استدلال‌ورزی راهبردی دارند یا نه. خیلی از سیاست‌های کلیدی‌شان ماهیتی اجرایی دارند. طرح‌های دستیابی به صفر خالص دی‌اکسید کربن بسیار هزینه‌برند و نمی‌توانند جلوی گرمایش شتابان جهانی را بگیرند. این هزینه‌های گزاف بهتر است خرجِ سازگاری با تغییر ناگهانیِ اقلیم شوند که همین حالا هم در جریان است. اما این کار مستلزم تفکر واقع‌بینانه است که اندیشه‌سازان غربی با آن مخالف‌اند و آن را تجلی شکست‌پذیری و حتی غیراخلاقی می‌دانند.\nجهانی‌بینی‌ای که در دوران مدرن به جان بعضی از روشنفکران غربی افتاد و در دنیای پس از جنگ سرد غالب شد در حال فروپاشی است. داستان‌هایی که نشان می‌دهد بشریت در حال تکامل به‌سوی ارزش‌های لیبرال است تقلیدهای خنده‌داری از روایت‌های دینی‌اند، با این تفاوت که، در آن، منطق اساطیریِ تاریخ جای مشیت الهی بر پایۀ رستگاری را می‌گیرد. اگر این اسطوره کنار گذاشته شود، آنگاه می‌توان به‌وضوح دید که سبک‌زندگی لیبرال چیزی جز تصادفی تاریخی نیست. وقتش که برسد، رژیم‌های شی و پوتین سقوط خواهند کرد. اما اگر سیر بلند تاریخ را راهنمایمان قرار دهیم، خواهیم دید که هرج‌ومرج و رژیم‌های خودکامۀ جدید جای این رژیم‌ها را می‌گیرند.\nلیبرالیسم غربی شاید عمدتاً منسوخ شده باشد، اما تفکرات غیرلیبرال غربی در حال شکل‌دهی آینده‌اند. غرب نمرده، بلکه در حکومت‌های تیرانی‌ای که حالا تهدیدش می‌کنند به حیات خود ادامه می‌دهد. روشنفکران ما نمی‌توانند این واقعیت متناقض‌نما را درک کنند و حالا مات و مبهوت مانده‌اند، چون دنیایی که بدیهی و پایدار می‌دانستند اینک رو به تاریکی می‌رود.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را جای گری نوشته و در تاریخ ۲۸ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «The West Isn’t Dying -Its Ideas Live on in China» در وب‌سایت نیو استیتسمن منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «غرب نمرده است؛ تفکراتش در چین و روسیه به حیات خود ادامه می‌دهند»  در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی‌رضا شفیعی‌نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• جان گری (John Gray) استاد بازنشستۀ علوم سیاسی و یکی از پرآوازه‌ترین منتقدان کتاب در زمینۀ فلسفۀ سیاسی است که نوشته‌هایش در نیو استیتسمن، نیویورک ریویو آو بوکس و مطبوعات دیگر منتشر می‌شود. تاکنون بیش از بیست کتاب از جان گری منتشر شده است که از جدیدترین آن‌ها می‌توان به هفت نوع آتئیسم (Seven Types of Atheism) و فلسفۀ گربه‌ای (Feline Philosophy: Cats and the Meaning of Life) اشاره کرد.\n[۱] Hyper-liberal\n[۲] The woke movement : جنبش آگاهی نسبت به تبعیض نژادی و نابرابری اجتماعی [مترجم].\n[۳] ancien régime: یعنی نظام سیاسی و اجتماعی فرانسه از اواخر قرون‌وسطا تا انقلاب این کشور در سال ۱۷۸۹ [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653971.json b/train/540653971.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4fc31e0001406aebf8b761999298bd542b2a1a65 --- /dev/null +++ b/train/540653971.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بحرانِ تکرار", + "subtitle": "مروری بر کتاب دروغ‌های علمی: افشای تقلب، سوگیری، بی‌دقتی و غلو در علم", + "introduction": "امروزه میزان موفقیت یک پژوهشگر، تا حد زیادی، وابسته به سابقۀ انتشار اوست: نامش را پای چند مقاله گذاشته، آثارش را در کدام نشریات منتشر کرده، سایر مقاله‌ها چند بار به مقاله‌هایش ارجاع داده‌اند؟ این امر نظامی آفریده که طرف‌دار سرعت انتشار، حجم زیاد تولید و جنجال‌طلبی است. عجله برای انتشار و فشاری که برای جلب‌توجه وجود دارد پژوهشگران را به‌سوی راه‌های میان‌بر و دوز و کلک سوق می‌دهد. استورات ریچی، روانشناس و گزارشگر علم، در کتاب جدیدش، دروغ‌های علمی، مشکلات سازوکارهای رایج برای انتشار مقالات علمی و دانشگاهی را بررسی می‌کند.", + "content": "جان ویتفیلد، لندن ریویو آو بوکس—  روزنامۀ چاینا دیلی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ گزارشی منتشر کرد دربارۀ رستورانِ باربیکیویی در پکن. این رستوران لیویه‌دائو («نیشتر»۱) نام داشت و به مشتریانی تخفیف می‌داد که می‌توانستند ثابت کنند، اخیراً، در نشریه‌ای علمی مقاله منتشر کرده‌اند. این رستوران ضریبِ تأثیرِ۲ -آماری براساس تعداد میانگین ارجاعاتی که مقاله‌های منتشره در مجله، طی دو سال پس از انتشار، دریافت می‌کنند- نشریه را می‌گرفت و آن را تبدیل به معادلی نقدی می‌کرد تا از صورت‌حساب کاسته شود.\nضریب تأثیر در دهۀ ۱۹۶۰ ابداع شده بود تا کمکی باشد برای کتابدارهای دانشگاهی، تا بتوانند در این باره تصمیم بگیرند که از کدام نشریات در مجموعه‌شان نگه‌داری کنند. این معیاری معقول برای قوت نشریه‌هاست. اما توزیع ارجاعاتْ اریب۳ است: اکثر ارجاعات به خاطر کسر کوچکی از مقاله‌هاست، درحالی‌که ارجاع به اکثر مقاله‌ها، اگر هم ارجاعی داده شده باشد، اندک است. بنابراین ضریب تأثیر کاربردِ چندانی، به‌منزلۀ راهنمای کیفیت مقاله‌ای خاص، ندارد: هیچ‌کس نباید مقالۀ علمی را براساس نشریه‌ای که در آن چاپ می‌شود قضاوت کند. بیشتر افرادی که در حوزۀ پژوهش کار می‌کنند این را می‌دانند، اما ازآنجاکه فهم مقاله‌های علمی برای غیرمتخصصان دشوار است، و چون باخبرماندن از تمام متون مربوطه سخت است، مقاومت دربرابر وسوسۀ ارزیابی آثار علمی به‌وسیلۀ معیاری واحد و ساده، هرچند من‌درآوردی، سخت است. درنتیجه، ضریب تأثیر بدل به شاخص اعتبار شده است. مقاله‌ای که در لَنسِت با ضریب تأثیر کنونی ۶۰ منتشر می‌شود، حتی پیش‌ازآنکه کسی آن را بخواند، ارزشی بسیار بیشتری دارد از مقاله‌ای که در عرضه‌گاهی تخصصی همچون کلینیکال ژنتیکس، با ضریب تأثیر ۴.۴، منتشر می‌شود. تعجبی ندارد که این مسئله مؤثر باشد بر اینکه پژوهشگران کار خود را به کجا ارائه دهند.استخدام‌شدن پژوهشگر و جایی که در آن مشغول به کار می‌شود، تا حد زیادی، وابسته به سابقۀ انتشار اوست: نامش پای چند مقاله هست، آثارش را در کدام نشریات منتشر کرده، سایر مقاله‌ها چند بار به مقاله‌هایش ارجاع داده‌اند؟ این امر نظامی آفریده که طرف‌دار سرعت انتشار، حجم [زیاد] تولید و -ازآنجاکه نشریاتْ یافته‌های جدید و چشم‌گیر را به نتایج منفی یا تکرار آثار قبلی ترجیح می‌دهند- جنجال‌طلبی است. مشوق‌های مالی نیز ممکن است وجود داشته باشند. زمانی که گزارش تخفیف باربیکیو انتشار یافت، بسیاری از دانشگاه‌های چین بابت مقالات جوایز نقدی می‌دادند، به این صورت که نشریاتی که ضریب بالاتری داشتند ضامن پاداش‌های بیشتر برای پژوهشگران بودند. در بررسی خط‌مشی‌های دانشگاه‌های چین در سال ۲۰۱۶، میانگین پاداش برای نویسندۀ اصلی مقاله‌ای در نیچر یا ساینس ۴۴ هزار دلار محاسبه شده بود، یعنی پنج برابر میانگین حقوق استادی.\nداوریِ همتا۴ صورت اصلی کنترلِ کیفیتِ پیش از انتشار در حوزۀ علم است. سردبیران نشریه مقالات ارائه‌شده را معمولاً برای دو نفر از کارشناس‌ها می‌فرستند. وظیفۀ آن‌ها قضاوت دراین‌باره است که آیا روش‌ها، داده‌ها و تحلیل‌های مطالعه مستدل است یا نه، و آیا شواهد مؤید مدعیات نویسنده است؟ گزارش‌های (اغلب اوقات ناشناس) آن‌ها اعتبار و اهمیت اثر را ارزیابی کرده و چگونگی بهبود آن را پیشنهاد می‌دهند و توصیه به رد یا قبول آن، معمولاً، همراه با اصلاحات موردنیاز می‌کنند. یافتن داوران روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود، زیرا آن‌ها عموماً پولی دریافت نمی‌کنند یا به‌طرق دیگر اعتباری نصیبشان نمی‌شود و باید این کار را در دل تدریس، پژوهش و مسئولیت‌های اداری خود بگنجانند. بررسی تمام روش‌ها و تحلیل‌های یک مقاله، حتی در چندین ساعتی که سرهم‌کردن یک داوری معمولی زمان می‌برد، تقریباً غیرممکن است. همین مسئله دربارۀ کشف خطاهای ساده ازقبیل عدد اشتباهی که در صفحۀ گسترده۵ تایپ شده یا اشتباه در کشت سلولی نیز صادق است، چه برسد به داده‌های ساختگی و تقلبی. درنتیجه داوران و نشریات، درنهایت، اساس خیلی چیزها را بر صداقت می‌گذارند. حتی داوری دقیق نیز ناسازگار است، زیرا ممکن است داوران دربارۀ شایستگی‌های مقاله با هم تفاهم نداشته و سوگیری‌های فکری و اجتماعی خود را داشته باشند.\nاستوارت ریچی در کتاب دروغ‌های علمی مشکلات این نظام را بررسی می‌کند. این کتاب شرح مفیدی است از دَه سال یا بیشتر مباحثه، عمدتاً در حلقه‌های تخصصی، دربارۀ بازتولیدپذیری۶، اصلی که می‌گوید یکی از اهداف مقالۀ علمی این است که امکان انجام همان کار را برای سایرین فراهم کند، و اینکه یکی از آزمون‌های اعتمادپذیریِ آن این است که آن‌ها هم همان نتایج را بگیرند. در دهه‌های اخیر، کوشش‌های گسترده‌ای برای تکرار در چندین حوزه وجود داشته، اما چنانچه نتوان آزمایشی را تکرار کرد، لاجرم بدین معنا نیست که اثر اصلی فاقد صلاحیت است. کار در خط مقدمِ یک رشته دشوار است و دستانِ ماهرْ عاملی قدرنادیده در موفقیت علمی است. برخی مشاهده‌ها دقیقاً به این دلیل درخور توجه‌اند که نامعمول یا متکی به زمینه‌شان هستند. گاه، انجام آزمایشی یکسان و گرفتن نتیجه‌ای متفاوت نکتۀ مفیدی را آشکار می‌کند. با همۀ این‌ها، یافته‌های این مطالعات گسترده برای تکرار نتیجه نفت بر آتشِ این درکِ فراگیر ریخته است که علم دارد براساس معیارهای خودش شکست می‌خورد: کوششی در زیست‌شناسیِ سرطان توانست تنها شش مطالعه از بین ۵۳ مطالعه را تکرار کند؛ در روان‌شناسی حدود ۵۰ درصد از مطالعات را نمی‌توان تکرار کرد؛ در اقتصاد، حدود ۴۰ درصد. در سال ۲۰۱۶، نیچر از پژوهشگران تمام علوم طبیعی نظرسنجی کرد و دریافت که بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان از تکرار کار خود عاجز بوده‌اند، هرچند کمتر از یک‌سوم آن‌ها این ناکامی را برهان قاطع نادرستیِ آن مطالعه تلقی کرده‌اند.در یک سوی بحرانِ تکرار، آن‌طور که برملا شده، تقلب‌های خارق‌العاده‌ای وجود دارد. در نخستین سال‌های قرن جدید، هوآنگ ووسوک، زیست‌شناس اهل کرۀ جنوبی، بابت شبیه‌سازی سلول‌های بنیادی انسان به قهرمانی ملی تبدیل شد؛ تنها چند سال پیش از آن، یان هندریک شون، دانشمند علم مواد، بابت مقاله‌هایی که اجزایِ الکترونیکی را در مقیاس مولکولی تشریح می‌کردند لایق دریافت جایزۀ نوبل دانسته می‌شد. هر دو نفر نتایجشان را سر هم کرده بودند. در نظرسنجی‌ها، حدود دو درصد از پژوهشگران به جعل داده اعتراف می‌کنند، هرچند تعداد بیشتری از آن‌ها شک دارند به اینکه همکارانشان این کار را می‌کنند. اما احتمالاً تخلفات عمدی مسئولِ تنها بخش کوچکی از علمِ اعتمادناپذیرند. دغدغۀ بزرگ‌تر این است که عجله برای انتشار و فشاری که برای جلب‌توجه وجود دارد پژوهشگران را به‌سوی راه‌های میان‌بر و دوز و کلک سوق می‌دهد: حقه‌بازی‌های سطح‌پایینی که به‌مرحلۀ تقلب نمی‌رسند، اما اعتمادپذیری را  تضعیف می‌کنند.\nهمان‌طور که ریچی نشان می‌دهد، تک‌تک بخش‌های مقالۀ علمیِ استانداردْ منبع بالقوۀ اشکال است. بسیاری از پژوهشگران روش‌هایشان را چنان سربسته شرح می‌دهند که تکرار آن‌ها برای دیگران غیرممکن است. زبان بحث‌ها و چکیده‌ها روز به روز مبالغه‌آمیزتر شده است: بین سال‌های ۱۹۷۴ تا ۲۰۱۴، نسبت مقاله‌هایی که یافته‌هایشان را نوآورانه، مستحکم، بی‌سابقه، پیش‌گامانه و غیره وصف می‌کنند بیش از هشت برابر شده است. اما اوج بحرانِ تکرار شیوۀ ارائه و تحلیل نتایج است. شاید دلایل مشروعی برای کنارگذاشتن اندازه‌ای خاص یا مرتب‌کردن یک تصویر وجود داشته باشد، اما این هم درست است که اگر، آگاهانه یا غیر از آن، کاری از این دست انجام دهید تا نتایجتان را به‌سمت نتیجۀ مطلوب خود هدایت کنید، احتمال لورفتنتان کم است.\nبعضی از مشکلاتْ خاصِ رشته‌های بخصوصی هستند. در زیست‌شناسی سرطان، مقاله‌های بی‌شماری برپایۀ مطالعاتی‌اند که از کشتِ سلولیِ آلوده یا به‌اشتباه شناسایی‌شده استفاده می‌کنند. ظهور فوتوشاپ تشخیص اینکه چه زمانی تصاویرِ فرایندهای مولکولی و مولکول‌های ژنتیکیْ اصلاح، تکثیر، متصل یا به‌نحو دیگری دست‌کاری شده‌اند را سخت کرده است. سایر مشکلات در بین رشته‌های زیادی مشترک است. استفاده از آمار دغدغه‌ای عمومی است. از روش‌های آماری برای تحلیل الگوها درون داده‌ها، با نگاهی به جداسازی تغییر تصادفی۷ از دلایل بنیادین، استفاده می‌شود. معمولاً، وقتی نتیجه‌ای تجربی ازلحاظ آماری معنادار توصیف شده باشد به این معناست که آزمونی آماری نشان داده که احتمالی کمتر از پنج درصد وجود دارد که تفاوت میان آن نتیجه و مثلاً نتیجۀ متناظر در آزمایش کنترل را بتوان به تغییر تصادفی نسبت داد.\nتعداد بسیار زیادی آزمون آماری گوناگون وجود دارد که هر یک برای طرح سؤالی خاص دربارۀ نوع خاصی از داده مناسب‌اند. نرم‌افزارهای رایانه‌ای اجرای چنین آزمون‌هایی را بدون دردسر و بدون کوچک‌ترین دانشی از بنیان‌های ریاضی‌شان ممکن می‌سازند.این باعث می‌شود به‌آسانی از آزمودن یک فرضیه دور شویم و به جست‌وجوی الگوهای نامحتمل در داده برویم. هرچه آزمون‌های بیشتری انجام دهید، بیشتر احتمال دارد نتیجه‌ای بگیرید که زیر آستانۀ پنج درصدی باشد. آنگاه می‌توانید مطالعه را طوری بنویسید که انگار تمام مدت دنبال همین بوده‌اید. به این کار می‌گویند صید داده یا هارکینگ۸: فرضیه‌بافی پس از مشخص‌شدن نتایج.\nسایر گونه‌های صید داده عبارت‌اند از ادامه‌دادن به جمع‌آوری داده تا زمانی‌که چیزی از لحاظ آماری معنادار پیدا کنید و کنارگذاشتن داده‌های پرت یا سایر اندازه‌ها به این دلیل که آمارتان را به هم می‌ریزند. بین یک سوم تا نیمی از دانشمندان به انجام کاری در همین مایه‌ها اذعان دارند. دیگر روال‌های فراگیر عبارت‌اند از تقسیم مطالعات برای به‌دست‌آوردن حداکثر مقالات ممکن و بازیافت برش‌هایی از آثار قدیمی در مقاله‌های جدید. تأمین بودجه نیز سوگیری به‌نفع نتایج مثبت را سبب شده است: مثلاً آزمایش‌ها و کارآزمایی‌هایی که صنعت داروسازی پولشان را می‌دهد گرایش بیشتری به نشان‌دادن نتایج مثبت دارند تا مطالعات هم‌ترازی که بودجه‌شان را دولت‌ها یا سازمان‌های خیریه تأمین می‌کنند. سوگیری به‌نفع نتایج مثبت چیزی است که به خود استمرار می‌بخشد: هنگامی‌که سه‌چهارم یا بیشتر مقاله‌های منتشره خبر از یافته‌های مثبت می‌دهند، برای احتراز از نتایج منفی، یا امتناع از نوشتن آن‌ها، انگیزه‌ای قوی وجود دارد.\nنگرانی این است که انگیزه‌های انحرافی طوری تیشه به ریشۀ فرایندهای علمی زده باشند که دیگر به‌سختی می‌دانیم چه چیز را باید باور کنیم. این بحران به‌خصوص به روان‌شناسی، رشتۀ شخصِ ریچی، و زیست‌پزشکی سخت آسیب رسانده است. این‌ها حوزه‌هایی شلوغ و رقابتی‌اند که در آن‌ها گروه‌های پژوهشی از سراسر دنیا با یک‌دیگر مسابقه می‌دهند تا دربارۀ داغ‌ترین موضوعات چیزی منتشر کنند. در چنین شرایطی، عجله می‌تواند بر دقت غلبه کند. داده‌ها در این حوزه‌ها معمولاً پرحاشیه‌اند و امکان تفسیر و دستکاری در ارائه و تحلیل را می‌دهند، و به احتمال زیاد، تخصصِ ریاضیِ روان‌شناسان و زیست‌شناسان از همکارانشان در علوم فیزیکی کمتر است. هرچند شاید این حوزه‌ها بیش از آنچه سزاوارش هستند زیر ذره‌بین قرار گرفته باشند: انجام مجدد آزمایشی در آزمایشگاه از مثلاً مطالعه‌ای میدانی دربارۀ رفتار جانوری آسان‌تر است. در همین حال، پژوهش در روان‌شناسی، سلامت و دارو درجۀ نامعمولی از نکته‌سنجی را نیز جلب می‌کند، زیرا نتایج آن می‌تواند اثرات مستقیم بر زندگی روزمرۀ ما داشته باشد. وقتی مدرسه‌ها روندهای آموزشی‌شان را براساس آزمایش‌های روان‌شناسی کودک بنا می‌نهند یا روزنامه‌های جنجالی گزارش‌های وحشتناکی دربارۀ مواد غذایی عادی، تنها برپایۀ یک مطالعه، منتشر می‌کنند، تکرارپذیربودن پژوهش اصلی اهمیت دارد.\nنرخ بازتولیدپذیریِ حدود ۵۰‌درصدی در زیست‌پزشکی برابر است با پول زیادی که خرج کارهای اعتمادناپذیر شده است -بنابر مطالعه‌ای از سال ۲۰۱۵، سالانه ۲۸ میلیارد دلار فقط در ایالات متحده. شرکت‌های دارویی بخشی از گناهِ پیشرفت کُند و هزینه‌های گزاف توسعۀ دارویی را به گردن اعتمادناپذیری پژوهش‌های پایه می‌اندازند. بیش از ۹۰ درصد ترکیبات شیمیایی که به‌عنوان داروهای بالقوه شناسایی می‌شوند از رسیدن به کارآزمایی بازمی‌مانند؛ در سال ۲۰۱۱، شرکت بایر دوسومِ پروژه‌هایش را متوقف کرد، زیرا دانشمندان سازمانی‌اش نمی‌توانستند نتایج گزارش‌شده در متون را بازتولید کنند.\nهمۀ این‌ها به اندازۀ کافی بد هست، باوجوداین، بازتولیدپذیری تنها یکی از چندین مشکل متقاطعی است که از رقابت بیش از پیش سهمگین برای منابع و اعتبار در علم ناشی می‌شود. تضمین این هر دو سخت‌تر شده است، زیرا شمار افرادی که در حوزۀ پژوهشکار می‌کنند رشدی سریع‌تر از منابع مالی یا مشاغل دائمی داشته است. ساینس کمتر از هفت درصد از مقالات ارائه‌شده‌ای را که دریافت می‌کند منتشر می‌کند -این برای نشریات معتبر عادی است- درحالی‌که تقریباً سه‌چهارم درخواست‌های کمک‌هزینۀ پژوهشی رد می‌شوند. ازآنجاکه انتشار در نشریه‌های با ضریب تأثیر بالا معیار قاطع موفقیت است، بر اینکه چه پژوهشی انجام شود، و چگونگی انجام آن، مؤثر است. اثری که معطوف به مسئله‌ای محلی باشد دست‌کم گرفته می‌شود، به‌ویژه اگر به زبانی غیر از انگلیسی منتشر شده باشد؛ همچنین رویکردهای بینارشته‌ای و نامتعارف به عرضه‌گاه‌های کمتر مشهود و فرودست‌تر تنزل یافته‌اند. در همین حال، معتبرترین نشریه‌ها جریان غالب را در حوزه‌های خود اشغال -درواقع، تعیین- می‌کنند.\nفشار برای تولید انبوهِ خودکارِ مقاله‌ها محرک فرهنگ اضافه‌کاری -و در مواری قلدری- نیز است که بیشترین فشار آن بر پژوهشگران تحصیلات تکمیلی و پسادکتری وارد می‌شود. این‌ها افرادی‌اند که، درحقیقت، بیشترین میزان کار آزمایشگاهی و میدانی را انجام می‌دهند؛ بیشترشان بورسیه‌اند یا قراردادهایی بین سه تا پنج سال دارند و توانایی‌شان برای ساختن سابقۀ انتشار به‌شدت وابسته است به حمایت پژوهشگران ارشدی که در آزمایشگاه‌هایشان کار می‌کنند. هیچ‌کدام از این موارد کمکی به ترویجِ تنوعِ چشم‌انداز در نیروی کار علمی یا رویارویی با سوگیری‌ها نمی‌کند. اگر محیطی به‌شدت رقابتی کمک کرده تا بهترین آثار به صدر بر‌کشیده شوند، ممکن است دلیلی برای توجیه این معضل وجود داشته باشد. برای نمونه، شاید فکر کنید نظامی که می‌تواند در کمتر از یک سال به چندین واکسن بسیار مؤثر برای بیماری جدیدی دست یابد، بالاخره، باید حُسنی هم داشته باشد. شاید این‌طور باشد، اما اکثر پژوهش‌ها، برخلاف کار دربارۀ کووید۱۹، مجبورند برای بودجه و توجه مبارزه کنند. پژوهشگر زیردستی که مورد عتاب رئیسش واقع شده و قراردادی روبه‌اتمام دارد ممکن است وسوسه شود تا میان‌بر بزند. بدنه‌های تأمین بودجه‌ای که نرخ موفقیت پایینی دارند رو به سوی پروژه‌های کم‌خطرِ کوتاه‌مدت می‌آورند. حتی هنگامی‌که علم اعتمادپذیر است، دانشی که تولید می‌شود ممکن است پیش‌پاافتاده باشد.دربارۀ اینکه باید برای حل این مشکلات کاری کرد تفاهم فراگیری وجود دارد. بدنه‌های تأمین بودجه و دولت‌ها میل فزاینده‌ای به عمل در مقام تنظیم‌گر از خود نشان می‌دهند. در فوریۀ سال ۲۰۲۰، دولت چین اصلاحاتی در پیش گرفت، ازجمله ممنوعیت مشوق‌های نقدی برای مقالات، فاصله‌گرفتن از استفاده از ضریب‌های تأثیر در استخدام و ارتقا و این شرط که پژوهشگران، دست‌کم، یک‌سوم آثارشان را در نشریات داخلی منتشر کنند. در بریتانیا، دولت با تأمین‌کنندۀ اصلی بودجۀ پژوهش همگانی، یعنی سازمان پژوهش و نوآوری بریتانیا، در کنار بدنه‌های مؤثری مثل جامعۀ سلطنتی و بنیاد ولکام همکاری می‌کند تا فرهنگ پژوهش را بهبود بخشد. یکی از پیشنهادها این است که استقبال بیشتری از تمام کارهای دانشمندان به‌جز تولید مقاله بشود، کارهایی ازقبیل نوشتن کُدهای رایانه‌ای، ارائۀ مشاورۀ سیاست‌گذاری، برقراری ارتباط با عموم مردم و همکاری با شرکت‌ها و گروه‌های جامعۀ مدنی. همچنین، با توجه به اینکه تقریباً تمام پژوهش‌ها اکنون گروهی است، رفته‌رفته تمرکزِ ارزیابی از دستاورد فردی به‌جانب دستاوردهای تیم‌ها و مؤسسات حرکت می‌کند.\nدر این اثنا، بیش از پنجاه دانشگاه در شبکۀ بازتولیدپذیری بریتانیا ثبت نام کرده‌اند که ابتکارعملی است از پایین به بالا برای بهبود آموزش و روش‌های پژوهشگران بریتانیایی. نشریات، ازطریق ملزم‌کردن نویسنده‌ها به قراردادن داده‌های خامشان در دسترس عموم، و نه صرفاً گزارش تحلیل‌هایشان، کار بررسی مقاله‌ها را برای دیگران راحت‌تر کرده‌اند. در تلاش برای کاستن از وسوسۀ صید داده، بسیاری از نشریات شروع کرده‌اند تا به پژوهشگران اجازه دهند، پیش از شروع به کار، فرضیاتشان را به‌همراه برنامه‌های آزمایش و تحلیل‌هایی که قصد انجامشان را دارند ارائه دهند. تلاش‌هایی در سطوح ملی و بین‌المللی می‌شود برای حصول اطمینان از اینکه نتایج تمام کارآزمایی‌های بالینیْ عمومی می‌شوند تا از پنهان‌ساختن نتایج منفی جلوگیری شود. و اکنون، ابزارهای خودکاری در دسترس‌اند که می‌توانند به تشخیص خطاها در داده‌ها و تصاویر کمک کنند.\nهمۀ این‌ها مغتنم است، اما مسئله‌ای که صاحب‌منصبان علاقۀ کمی به پرداختن به آن نشان داده‌اند چگونگی کاستن از اتکای این نظام به قراردادهای کوتاه‌مدتی است که تعدادشان بسیار بیشتر از مشاغل دائمی در حوزۀ پژوهش است که توسط بودجۀ عمومی تأمین مالی می‌شوند. آیا افزایش امنیت شغلی برای پژوهشگران، در زمانه‌ای که تدریس در دانشگاه‌ها دارد بیش از همیشه متزلزل می‌شود، اصلاً امکان‌پذیر است؟ پرسش مشابهی را می‌توان مطرح کرد دربارۀ توانایی دانشگاه‌ها برای مقاومت دربرابر نیروهایی که محرک رقابت در پژوهش‌اند. آیا هیچ مؤسسه یا ملتی توانایی کناره‌گیری یک‌جانبه را دارد؟ چه اتفاقی می‌افتد اگر دانشگاه‌های خوب شروع به سقوط در رده‌بندی‌های بین‌المللی کنند، رده‌بندی‌هایی که تاحدی براساس تعداد مقالات و ارجاعات است؟\nاصلاحات انجام‌گرفته از این دست در انتشارات دانشگاهی از هر جای دیگر مشهودتر است. از دید دانشمندان، به‌لحاظ تاریخی، بزرگ‌ترین شرکت‌هایِ انتشاراتیِ انتفاعی کارِ بی‌مزد و مواجب آن‌ها در مقام نویسنده و داور را گرفته و برای خواندن نتایج پول کلانی از آن‌ها گرفته‌اند. الزویر، بزرگ‌ترین شرکت از این میان، در سال ۲۰۱۹ حاشیۀ سودی برابر با ۳۷ درصد داشت. جنبش دسترسی آزاد که حوالی آغاز قرن توسط دانشمندان عمل‌گرا شروع شده این استدلال اخلاقی را می‌آورد که خواننده‌ها نباید مجبور باشند برای دیدن نتایج علمی، که پول آن قبلاً از بیت‌المال پرداخت شده، پول بدهند، و نیز این استدلال عملی که مقاله‌هایی که آزادانه در دسترس‌اند را آسان‌تر می‌توان اعتبارسنجی کرد و سنگ‌بنا قرار داد. این جنبش دست‌کم در اروپا پیشرفت زیادی کرده است، جایی‌که اتحادیۀ اروپا و بسیاری دیگر از تأمین‌کنندگان بودجه، ازجمله سازمان پژوهش و نوآوری بریتانیا و ولکام، اینک دیوار پرداخت۹ برای مقالاتی که حاصل کمک‌هزینه‌های خودشان بوده است را برداشته‌اند.\nنشریات چاپی همیشه گزینش‌گر بوده‌اند، زیرا شمار صفحاتشان محدود است. آن‌ها بنا به سنت در پی آن بوده‌اند که نه تنها مستدل‌بودن مقاله، بلکه اهمیت یافته‌های آن را نیز قضاوت کنند. بسیاری از آن‌ها هنوز این کار را می‌کنند، این بخشی از اصالت آن‌هاست. اما درحالی‌که اکثر نشریات دارند به‌کلی آنلاین می‌شوند، فضا دیگر دغدغه نیست. طی بیست سالی که از آغاز جنبش دسترسی آزاد می‌گذرد، مدل تجاری جدیدی سر برآورده است که، در آن، فروش اشتراک جای خود را به حق انتشاری داده است که از نویسنده طلب می‌شود. ما شاهد ظهور اَبَرنشریاتی با دسترسی آزاد بوده‌ایم که از داوران می‌خواهند اعتبار نتایج، ولی نه اهمیت آن‌ها را داوری کنند و تمام ارائه‌ها، ازجمله تکرارها و یافته‌های منفی، را می‌پذیرند. این رویکرد بی‌عیب‌ونقص نیست؛ در سال ۲۰۱۶، ابرنشریۀ کتابخانۀ عمومی علم۱۰ به نام پلوس وان۱۱، که در حال حاضر حق انتشاری معادل ۱۶۹۵ دلار به ازای هر مقاله مطالبه می‌کند، مطالعه‌ای منتشر کرد که اعلام می‌کرد دست انسان نشانۀ «طراحی صحیح خالق» است. اما این مدل هم در میان پژوهشگرانی که راهی نسبتاً سریع، بی‌درد سر و ارزان به انتشار می‌یابند و هم ناشرانی که درآمد ثابتی کسب می‌کنند محبوب است.\nضریب تأثیر پلوس وان تنها ۲.۷ است. ریچی می‌نویسد «در حالت ایدئال، آنچه دوست داریم ببینیم نسبت دقیقی از نتایج باطل و تکرارهای نافرجامِ بیشتر در نشریات مسحورکننده با ضریب بالاست». اما بدیهی است که آن «نشریات مسحورکننده» باید جایگاه خود را حفظ کنند. می‌توان استدلال کرد که صنعت نشر عالمانه تعمیرشدنی نیست و وضع ما بدون نشریات بهتر است -شاید حتی بدون داوری همتای پیش از انتشار. دیگر برای حروف‌چینی و توزیع به ناشران نیازی نیست و شبکه‌های اجتماعی -ازجمله سایت‌های تخصصی مانند ریسرچ‌گیت که بیش از ۱۷ میلیون کاربر دارد- می‌توانند بخشی از مدیریت و بازاریابی آن‌ها را انجام دهند. آنچه از ارزش این نشریات باقی می‌ماند در برند آن‌ها و ظرفیتشان برای سامان‌دهی داوری همتا نهفته است. اما اگر داوری همتا کارآیی ندارد، ارزش این برند چیست؟ چرا صرفاً اجازه ندهیم که پژوهشگران کارشان را عمومی کنند و بگذاریم شکوفا یا تباه شوند؟\nاین رویکرد به‌لطف سرورهای نسخۀ پیش از انتشار۱۲ امکان‌پذیر است. این‌ها منابع آنلاینی‌اند که مقاله‌ها می‌توانند بدون داوری همتا در آن‌ها منتشر شوند، هرچند اکثرشان مقالات را برای انتحال، مخاطرات سلامتی و امنیتی و اقتضای عمومی بررسی می‌کنند. انتشار مطالعات، در قالب نسخه‌های پیش از انتشار، مدت‌هاست که در بسیاری از حوزه‌های فیزیک و ریاضی عرف است، تقریباً هرآنچه در این زمینه در نشریات  وجود دارد قبلاً  در سایتی به نام arXiv («آرشیو») انتشار یافته‌اند – به رایگان، در شکلی داوری‌نشده اما اکثراً بسیار شبیه به داوری‌شده. زیست‌شناسان در ابتدا برای انتشار نسخه‌های پیش از انتشار کُندتر بودند، تاحدی به این خاطر که نگران بودند که روکردن دستشان کار را برای بقیه راحت‌تر کند که مقاله‌ای داوری‌شده در یک نشریه چاپ کنند. این بی‌میلی پیش از این، یعنی قبل از سال ۲۰۲۰، کم‌کم داشت رنگ می‌باخت، اما همه‌گیری کووید۱۹ نگرش‌ها را دگرگون کرد. الزام به درمیان‌گذاشتن یافته‌ها، با حداکثر سرعت و فراگیری ممکن، به‌این‌خاطر که دیگران نیز بتوانند آن‌ها را بیازمایند و از آن‌ها استفاده کنند جای بحث ندارد.\nاین کارکرد علم به همان شیوه‌ای است که بسیاری خواهان آن هستند: سریع، آزاد، اشتراکی و متمرکز بر نفع عمومی. ایرادی وجود دارد: سرورهای نسخه‌های پیش از انتشار و نشریات زیر آوار مقاله‌های سرهم‌بندی‌شده‌ای گرفتار آمده‌اند که، با عجله، برای سوارشدن بر قطار کووید۱۹ فرستاده شده بودند. اگر دانشمندان تنها کسانی باشند که این آثار را می‌خوانند، این مشکل بزرگی نیست. اما در طی سال گذشته، روزنامه‌نگاران، بیماران، خل‌وچل‌ها و هرکس دیگری که علاقه‌ای داشته در حال نظارۀ سرورها بوده است و آن‌ها همیشه فرق بین نسخۀ پیش از انتشار و مقالۀ داوری‌شده را نمی‌فهمند. درنتیجه، برخی مقاله‌هایی که احتمال زیادی نداشت که به نشریه‌ای راه پیدا کنند سروصدای زیادی به پا کردند. مثلاً ژانویۀ سال گذشته مقاله‌ای روی سرور bioRxiv ظاهر شد که از آزمایشگاه ارجمند کولد اسپرینگ هاربور در لانگ آیلند بیرون آمده بود، با این مدعا که «شباهت مرموزی» میان سارس‌کوو۲ و اچ‌آی‌وی وجود دارد که «بعید است تصادفی باشد». این به بحث‌های داغی دامن زد مبنی‌براینکه ویروس کرونا یک سلاح زیستی مهندسی‌شده است. این مقاله اکنون حامل برچسب قرمز «پس‌گرفته‌شده» است، اما هنوز به‌سادگی یافته می‌شود و خواندنش رایگان است (برای حفظ یک‌پارچگی متون، مقاله‌های پس‌گرفته‌شده معمولاً پاک نمی‌شوند). ماه بعد، مجری شبکۀ فاکس نیوز، تاکر کارلسن، به نسخۀ پیش از انتشاری که در ریسرچ‌گیت منتشر شده بود ارجاع داد، نوشته‌ای که مدعی بود بازار تره‌بار ووهان که ظن آن می‌رود که خاستگاه شیوع بوده باشد نزدیک به یک آزمایشگاه پژوهشی ویروس کروناست. نویسنده بعداً آن را از سایت برداشت و به وال استریت ژورنال گفت که «برهان آشکاری مؤید آن نبوده است»، کارلسن گفت که روی این مقاله«سرپوش گذاشته‌اند».\nاین مشکل محدود به نسخه‌های پیش از انتشار نیست: بسیاری از نشریات مطالعاتی مربوط به کووید۱۹ را پس گرفته‌اند که داوری همتا را پشت سر گذاشته و منتشر شده بودند. علم نیز همواره در معرض سوءاستفاده بوده است؛ محدودکردن دسترسی به آن، اگر ممکن بود، به این مسئله خاتمه نمی‌داد. اما مقاله‌ها، خواه مقاله‌های نشریات یا نسخه‌های پیش از انتشار، کماکان مهم‌ترین واسطه میان پژوهش علمی و جامعۀ وسیع‌ترند. این ظرفیت مضاعف برای اشاعۀ برق‌آسای تفسیرهای فریب‌آمیز از مقالات علمی به پژوهشگران دلیلِ خوبِ دیگری می‌دهد تا برای کارشان زحمت بکشند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nRitchie, Stuart. Science Fictions: Exposing Fraud, Bias, Negligence and Hype in Science. Bodley Head, 2020\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را  جان ویتفیلد نوشته و در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان «Replication Crisis» در مجلۀ لندن ریویو آو بوکس منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «بحرانِ تکرار» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی امیری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. •• جان ویتفیلد (John Whitfield) از سال ۲۰۱۲ ویراستار نظرات در وبگاه ریسرچ پروفشنال نیوز  است. او تا کنون دو کتاب نوشته است با عناوین دهان مردم را نمی‌توان بست: علم شگفت‌آور اشتهار (People Will Talk: the surprising science of reputation) و در تپش یک قلب: زندگی، نیرو و وحدت طبیعت (In the Beat of a Heart: life, energy and the unity of nature).\n[۱]  The Lancet نام یکی از نشریات معتبر علمی نیز است [مترجم].[۲]   Impact factor[۳]   skewe[۴]  Peer review[۵]   spreadsheet[۶]   reproducibility[۷]   Random variation[۸]   HARKing[۹]   paywall[۱۰]   Public Library of Science[۱۱]   PLOS One[۱۲]   preprint" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653972.json b/train/540653972.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6b92a472f4a83ba2a3204a5773e89f3db6cd4193 --- /dev/null +++ b/train/540653972.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بيگانه‌هراسی از کجا آمد؟", + "subtitle": "برشی از کتاب «در باب ترس و بیگانگان» : تاریخچۀ بیگانه‌هراسی نوشتۀ جرج مکاری", + "introduction": "جرج مکاری، مدیر موسسۀ تاریخ روان‌شناسی، در کتاب جدیدش، درباب ترس و بیگانگان، می‌گوید: «تاریخچۀ پیدایش اندیشه‌ها سرشار است از مسابقات ناتمامی که در آن یک مفهوم به انتهای خط مسابقه نمی‌رسد، بلکه پس از شیوعی کوتاه و ناگهانی موضوعیت و گویابودنش را از دست می‌دهد و از بین می‌رود. با‌این‌حال، ممکن است آن مفهوم، با تغییر فضای تاریخی، اهداف جدیدی بیابد و به‌عنوان قطعۀ گم‌شدۀ پازلی که به‌تازگی سر‌هم شده است، از نو، ظاهر شود». درباب ترس و بیگانگان جست‌و‌جویی است دربارۀ معنا و خاستگاه «بیگانه‌هراسی» و اینکه این کاوش چطور در فهم دنیای پرآشوب امروز به کمکمان می‌آید.ْ", + "content": "جرج مکاری،لس‌آنجلس ریویو آو بوکس— کسی ژان مارتین دو سنتور را به خاطر نمی‌آورَد. زمانی رؤیاهای بزرگی در سر داشت، اما عمرش را در رفت‌و‌آمد بین فرانسه و انگلستان سپری کرد و زندگی‌اش به کار دشوار ترجمه و تند‌نویسی محدود شد. با‌این‌حال، او را مسبب طوفانی می‌بینم که بیشتر دنیا را در هم شکست، طوفانی که به نظر می‌رسد هم‌اکنون دوباره در حال نابود‌کردن دنیاست.\nپنج سال پیش، پس از برگزیت و انتخاب دونالد ترامپ بود که شروع کردم به جست‌و‌جو دربارۀ خاستگاه واژۀ «بیگانه‌هراسی». خاستگاهش روشن است. می‌گویند عاقله مردی در یونان باستان واژۀ «xénos» را، که هم به معنای بیگانه و هم به معنای مهمان است، با واژۀ «phobos»، که در زبان یونانی به معنای ترس است، ترکیب کرد. ازآنجاکه بیگانه‌هراسی مسئلۀ همیشگی و همه‌جایی انسان بود، تعجبی ندارد ریشۀ آن حدوداً به نقطۀ آغاز تمدن غربی برگردد، زمانی که چهره‌ای ارسطو‌مانند چشمانش را باز کرد و این مسئله را پیش روی خود دید.\n\nاما متوجه شدم کل این داستان ساختگی است. یونانیان در اسناد مکتوبی که از آن‌ها داریم هرگز از این واژه استفاده نکرده‌اند؛ بلکه این واژه، در برهه‌ای از تاریخ که به زمانۀ خودِ ما شباهت‌هایی دارد، در کنار دردسر‌هایی پدید آمد که جهانی‌سازی پرشتاب به آن‌ها دامن زد. ژان مارتین دو سن‌تور، از همان آغاز، در کنار این جریان ایستاده بود.\nحدود سال ۱۸۸۰، شماری از روان‌درمانگران تأثیر‌گذار بدین نتیجه رسیدند که ترس‌های نامعقول بیماری‌های مختص به خود ایجاد می‌کند. در چشم‌برهم‌زدنی، پزشکان فرانسوی، آلمانی، انگلیسی و آمریکایی ده‌ها «فوبیا»ی پزشکی مطرح کردند. ابتدا تنگنا‌هراسی و ارتفاع‌هراسی مطرح شد و پس از آن حیوان‌هراسی، خون‌هراسی، مسمومیت‌هراسی، سفلیس‌هراسی، تنهایی‌هراسی و ترس‌هراسی یا ترس از ترسیدن. در هم‌نشینی این ترس‌های بزرگ بود که ترکیب نو‌یونانیِ «بیگانه‌هراسی» برای نخستین‌بار خیلی کوتاه ظاهر شد.\nهمان زمان که این واژۀ ابداعی در دریای واژه‌های ابداعی دست‌و‌پا ‌‌زد و سپس به قعر ناپیدای مفاهیم علمی فرو رفت، مفهوم دیگری، در پایان قرن نوزدهم، در روزنامه‌های فرانسوی و بریتانیایی سر و کله‌اش پیدا شد. در این دوران که عصر پر‌رونقی برای روزنامه‌نگاری کاغذی بود واژۀ بیگانه با واژۀ هراس پیوند خورد تا بیانگر نوعی ملی‌گرایی افراطی باشد. تحلیل‌گران سیاسی نگران بودند دولت‌‌ملت‌های مدرن، که از بهشت آسمانی و زمینی محروم شده‌ بودند، حالا در جست‌و‌جوی آن باشند که اتحاد داخلی را با انباشت نفرت از یک دشمن مشترک حفظ کنند. برای مثال، «انگلیسی‌هراسی» کمک کرد اعضای ناهمگون یک ملتِ رقیب با یکدیگر متحد شوند، البته این اتفاق می‌توانست به کشتار مداوم نیز دامن بزند. به گفتۀ یکی از متخصصان، بدترین نوعِ این ناآرامی در مکان‌های متزلزلی چون رومانی رخ داد، جایی که بیگانه‌هراسی، در معنای ترس و نفرت از همۀ ملت‌ها، می‌توانست ریشه بدواند. البته این ادعای گزاف، اینکه رومانی واقعاً با همۀ ملت‌ها سر ستیزه داشت، مدافعان چندانی نیافت.\nتاریخچۀ پیدایش اندیشه‌ها سرشار است از چنین مسابقات ناتمامی که در آن یک مفهوم به انتهای خط مسابقه نمی‌رسد، بلکه پس از شیوعی کوتاه و ناگهانی موضوعیت و گویابودنش را از دست می‌دهد و از بین می‌رود. با‌این‌حال، ممکن است آن مفهوم، با تغییر فضای تاریخی، اهداف جدیدی بیابد و به‌عنوان قطعۀ گم‌شدۀ پازلی که به‌تازگی سر‌هم شده است، از نو، ظاهر شود.\nدر ۱۴ آوریل ۱۹۰۰، دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی در پاریس در‌هایش را به روی مشتاقان خود باز کرد. میلیون‌ها بازدید‌کننده از شگفتی‌های این مکان بازدید کردند. این مکان دارای روستا‌های بوم‌شناختی و باغ‌وحش‌های انسانی بود که اعضای قبایل دور‌افتاده، مانند مالاگاسی‌ها از ماداگاسکار و داهومی‌ها از آفریقای جنوبی، در آن حضور داشتند. پوستری عرب‌ها و آسیایی‌ها را در پای الهه‌ای سفید و آسمانی نشان می‌داد. به نظر می‌رسید، به یُمن پیشرفت غرب در فناوری و صنعت، همۀ دنیا در کنار یکدیگر بودند.\nروزنامه‌های فرانسوی‌، در کنار گزارش این اتفاق‌ نشاط‌آور، داستان آزار‌دهنده‌ای را هم پوشش دادند، یکی از همان داستان‌هایی که همه‌چیز در آن‌ها فرو می‌پاشد. در ۱۷ ژوئیۀ ۱۹۰۰، روزنامۀ لو‌کانستیتوسیونِل خبر کوتاهی را از شانگهای، بدون ذکر نام خبرنگار، منتشر کرد که از جنبش جدید «بیگانه‌هراسی» در شمال چین خبر می‌داد. سه روز پس از آن، روزنامۀ لوژاستیس، روزنامۀ جناح چپ که ژرژ کلمانسو صاحب امتیاز آن بود، از آن داستان و آن واژه استفاده کرد. پس از آن، سروکلۀ این واژه در روزنامۀ لوژوقنال و لونیوِقس پیدا شد که از ادبی‌ترین روزنامه‌های آن زمان بودند. با آمدن پاییز، روزنامۀ لاپِقِس در یکی از تیتر‌های خود دربارۀ خطر بیگانه‌هراسی در چین هشدار داد. هنوز نخستین ماه پاییز به پایان نرسیده بود که لوفیگارو و لومَتن وقتی «بیگانه هراسی» را تقبیح می‌کردند، فرض را بر این گذاشته بودند که خواننده دقیقاً می‌داند این واژه به چه معناست. در کمتر از یک سال، بیگانه‌هراس و بیگانه‌هراسی بخشی از واژگان زبان فرانسه شده بود.\nپاریسی‌ها پی بردند که مشکل با «بیگانه‌هراس‌ها» در گوشه‌ای از شمال چین و در زمستان ۱۸۹۹ آغاز شده بود. در میانۀ یک خشک‌سالی، گروهی از مردان جوان چینی سنت‌های جن‌زدگی جمعی را که از اسپریت بوکسور‌ها۱ به امانت گرفته بودند و آیین‌ها و باور‌های مربوط به آسیب‌ناپذیری را که از اجتماع شمشیر بزرگ گرفته بودند با یکدیگر ترکیب کردند. آن‌ها با استفاده از جادو، طلسم‌های بلعیدنی، تنفس عمیق و هنر‌های رزمی باور پیدا کردند که بدنشان در برابر شمشیر و گلوله آسیب‌ناپذیر است. این «ایهتوان» یا «مشت‌زن‌های هماهنگ و پاک» شعار ساده‌ای داشتند: «از خاندان چینگ۲ حمایت کنید، خارجی‌ها را نابود کنید».\nدو سال پیش از آن، دو تن از مبلغان مسیحی آلمانی کشته شده بودند، این اتفاق هشداری بود برای آنچه در راه بود. ۳۱ دسامبر ۱۸۹۹، یک مبلغ انگلیسی و، پس از آن نیز، گروهی چهار‌نفره از مهندسان فرانسوی و بلژیکی به قتل رسیدند. همان‌طور که ملیت‌های متفاوتِ قربانیان نشان می‌دهد، بوکسور‌ها مشخصاً انگلیسی‌هراس، فرانسوی‌هراس، یا آلمانی‌هراس نبودند. نیرو‌های بیگانۀ بسیاری کشورشان را به تصرف درآورده بودند و بوکسورها علیه این بیگانگان اعلان جنگ کرده بودند. تنش‌ها در ماه‌های آتی افزایش یافت، نزاع‌های بیشتری درگرفت و سپس، تقریباً در یک شب، هزاران بوکسور به خیابان‌ها هجوم آوردند و می‌خواستند کلیسا‌های غربی را به آتش بکشند و مهاجران را تعقیب کنند. در این بلوا، تقریباً ۲۰۰ غیر‌چینی به قتل رسیدند.\nآشوب بوکسور‌ها به‌دنبال دهه‌هایی اتفاق افتاد که جهانی‌سازی با سرعت سرسام‌آوری‌ دنیا را درمی‌نوردید. در نیمۀ دوم قرن نوزدهم، فشار‌های ناشی از افزایش جمعیت و پیشرفت‌های جدیدی مانند قدرت بخار، تلگراف، داروهایی مانند گنه‌گنه، سیلاب پیش‌رَوی‌های غربی را به پیش راند. این‌گونه بود که اتحاد بزرگی از قبایل انسانی، با تشویق‌های جماعتی که جهانی‌سازی را طلوع عصری جهانی می‌دیدند، آغاز شد. با‌این‌حال، زیر نقاب پر‌شکوه چنین ادعاهایی، واقعیت دیگری پنهان بود. ‌وابستگی متقابل بین‌المللی با کمک اسلحه‌های جدید آغاز شد. در فاصلۀ سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴، بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه، ایتالیا، پرتغال، اسپانیا و بلژیک به سرزمین‌های ضعیف‌تر هجوم بردند و آن‌ها را به تصرف خود درآوردند تا به بازار‌های جدید، منابع ارزان‌تر و نیروی کار اجباری دست پیدا کنند. ژاپن و آمریکا نیز به این جریان پیوستند، اما این جریان بیشتر رنگ‌وبوی اروپایی داشت. تصرفات بی‌سابقۀ آن‌ها تقریباً تمام آفریقا و بسیاری از قسمت‌های آسیا را در بر گرفت.\nشبکۀ در‌هم‌تنیده‌ای از روایت‌ها این اقدامات را توجیه می‌کرد. به یُمن آنچه فرانسوی‌ها «مأموریت متمدن‌سازی» می‌نامیدند، از گسترش فرهنگ اروپایی در دنیای شرق استقبال فراوانی شد. استقبال از این فرهنگ سبب شد توسعه‌طلب‌ها، از بریتانیایی‌هایِ آنگلوساکسون گرفته تا آلمانی‌هایِ توتنی، فرانسوی‌های کاتولیک، و روس‌های پان‌اسلاوی، خود را نوع‌دوست تصور کنند. گفته می‌شد آن‌ها برای غارت ثروت، سرزمین و قدرت کشور‌ها هجوم نمی‌آوردند، بلکه صلح‌طلب، آزادی‌بخش و آموزش‌دهنده بودند. کارگزاران، مبلغان مسیحی و معلمان مدارس پرچم‌های آزادی را حمل می‌کردند و با گروه نامتجانسی از شکارچیان ثروت، زندانیان سابق، عیاشان، تاجران برده و دزدان دریایی [که با اهداف دیگری به این سرزمین‌ها آمده بودند] از درِ مخالفت درآمدند. آن‌ها آن‌چنان به حقانیت خودشان، خوبی خدایشان و به برتری اصل و تبارشان مطمئن بودند که ابداً متوجه نمی‌شدند چرا میزبانانشان با چنین خشونتی به حضور آن‌ها واکنش نشان می‌دهند، آن‌قدر که وقتی گروه پر‌سرو‌صدایی از آشوب‌گران در چین اعلام کرد مأموریتش نابودی همۀ خارجی‌ها و حمله به آن‌هاست، لازم بود برای این واکنش وحشتناک توضیحی ارائه شود.\nتحلیلگران آلمانی دربارۀ پدیده‌ای هشدار دادند که «Fremdenfeindschaft» یا «بیگانه به‌مثابۀ دشمن» نام داشت و مختص چین بود، اما این عبارت هرگز به زبان‌های دیگر ترجمه نشد. درعوض، واژۀ فرانسویِ «xénophobie» به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، ایتالیایی، پرتغالی و دیگر زبان‌ها نفوذ کرد. تقریباً بلافاصله، گویشورانِ آن زبان‌ها دربارۀ «تبلیغات بیگانه‌هراسانه»، «اجتماعات مخفی بیگانه‌هراسانه» و قدرت «بیگانه‌هراسان» داستان‌هایی شنیدند که عطش خون‌خواهی را در مردم به جوش می‌آورد. انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها متوجه شدند بیگانه‌هراسی نه‌فقط در میان چینی‌ها، بلکه در خیل کثیری از آسیایی‌ها، آفریقایی‌ها و عرب‌ها هم وجود دارد. ایتالیایی‌ها بیگانه‌هراسی را در میزبانان متمرد و سرسختشان، در اتیوپیایی‌ها، تقبیح می‌کردند و اسپانیایی‌ها چنین حسی را در مغربی‌ها تشخیص داده ‌بودند. در کمتر از چند سال همۀ مردم، از خوانندگان آمریکاییِ مجلات مد و زیبایی گرفته تا دیپلمات‌های انگلیسی و تاجران فرانسوی، دقیقاً می‌دانستند مراد از «بیگانه‌هراسی» چیست.\n\nبیگانه‌هراسی به این پرسش استعمارگرانِ اندوهگین پاسخ داده بود که: چرا آن‌ها از ما متنفرند؟ پاسخ این سؤال هیچ ارتباطی با تصرف اراضی، دزدی، قرارداد بردگی یا اشغال سرزمین نداشت؛ بیگانه‌هراسی حتی تمرین ملی‌گرایی افراطی به سبک رومانیایی‌ها هم نبود. این بیگانه‌هراسی محصول شرایطی درون‌زاد بود، انعکاسی از ترس و نفرت از همۀ بیگانگان که، به تعبیر درستِ قوم‌شناسان، از احساس حقارت نژادی این بومیان نشئت می‌گرفت. بیگانه‌هراسیِ مبتنی بر نژاد قطعۀ گم‌شدۀ پازل مستعمره‌نشینان بود.\nچرا نمی‌توانستم هیچ یادمانی از تولد وارونۀ این واژه بیابم؟ کدام واژه‌ساز، نخستین‌بار، از واژۀ بیگانه‌هراسی بدین روش بیگانه‌هراسانه استفاده کرده بود؟ متأسفانه، نخستین گزارش‌ها، مانند نخستین گزارش لو‌کانستیتوسیونِل، بدون نام نویسنده منتشر شده‌اند. روزنامه‌چیِ ناشناسی خبری را از شانگهای به یک سرویس خبری ارسال کرده بود، در آن سرویس خبری هم ناشناسی آن گزارش را دریافت کرده و سپس منتشرش کرده بود. در طول مسیر، دست‌های پنهانِ آن‌ها رخداد‌هایی را که در گوشه‌ای از دنیا اتفاق افتاده بودند برای مخاطب عام شکل و جهت ‌داد. به نظر می‌رسید دسترسی به اطلاعاتی بیش از این ناممکن بود.\nپس از آن، هم‌چنان که در میان نتایجی جست‌و‌جو می‌کردم که موتور‌های قدرتمند جست‌و‌جوی آنلاین در اختیارم گذاشته بودند، نامۀ عجیبی پیدا کردم. نامه در تاریخ ۴ ژوئن ۱۹۱۵ و خطاب به ویراستاران گلوب، یکی از مهم‌ترین روزنامه‌های لندن، نوشته شده بود. نویسنده از همان ابتدای نامه نشان می‌داد که از تصحیح اشتباهات دستوری دیگران لذت می‌بَرد. او ویراستاران مجله را به باد انتقاد گرفته بود که کلمۀ «Boche» را اشتباه استفاده کرده بودند، واژه‌ای توهین‌آمیز که فرانسوی‌ها برای آلمانی‌ها به کار می‌بردند. نویسندۀ نامه توضیح می‌داد که این واژه از واژۀ لاتین «Kaiser of the Teutsch»، به معنای قیصر آلمان، آمده است. او نامه‌اش را با این یادداشت پایان داد:\nفرایندی که برخی کلمات طی می‌کنند تا به استفادۀ عموم برسند کمی مبهم است. در زمان شورش بوکسور‌ها، برای اولین بار، کلمۀ «بیگانه‌هراسی» را به کار بردم. استفاده از این کلمه در روزنامه‌های فرانسوی مرسوم شد و هم‌اکنون به برخی لغت‌نامه‌ها هم راه پیدا کرده است!\nنویسندۀ نامه خودش را این‌گونه معرفی کرده بود «ارادتمند شما، ژان دو سنتور، دانشکدۀ مدرسان، لندن». پس از آنکه نام‌های مستعارش، یعنی ژان پی‌اِی‌مارتین دو سنتور، ژان پی‌اِی‌مارتین، و مارتین دو‌سنت‌اُر، را کنار هم گذاشتم، متوجه شدم این مرد از نوادگان خانواده‌ای اصیل است که اصالتاً به منطقۀ پریگورد۳ تعلق دارند، خانواده‌ای که تعداد اعضایش رو به کاهش است. در سال ۱۸۸۳، نام این عضو جوان این خانوادۀ اصیل به‌عنوان نمایندۀ کنسولگری فرانسه در ایالات متحده ثبت شد. تحت این عنوان، این انسان میهن‌پرست، در لیونِ فرانسه، مجری کنفرانسی شد که با موضوع ضرورت آموزش زبان فرانسه به بومیان در مستعمره‌ها برگزار شد.\n\nدر سال‌های بعد، او مهارت رسمی تند‌نویسی را بنیان‌ گذاشت که در آن زمان نوعی رمز‌گذاری جالب‌توجه بود، مهارتی که وقتی هم‌زمان با تلگراف یا آن اختراع شگفت دیگر، تلفن، استفاده می‌شد، بسیار کاربردی بود. متوجه شدم شخص مد‌نظر ما در آگهی‌های روزنامه‌های فرانسوی جست‌و‌جو می‌کرد و خدماتش را به روزنامه‌نگارانی ارائه می‌داد که می‌خواستند از ابزار‌های تلفنی و تلگرافی استفاده کنند تا از خارج از کشور خبر دریافت کنند یا از آنجا به فرانسه خبر مخابره کنند. در چنین فضایی بود که او اطلاعات جمع‌آوری می‌کرد، گزارش می‌نوشت و آن‌ها را بین خبرگزاری‌ها پخش می‌کرد.\nوقتی خبر طغیان بوکسور‌ها پخش شد، یک آگهی که به خدمات او نیاز داشت او را به پلاک ۳۲ خیابان روچِر، نزدیک ایستگاه قطار سن‌لازار در پاریس، برد. مکانِ درست در زمانِ درست. این تصور پذیرفتنی است که او جسارت لازم را داشت تا واژه‌ای جدید خلق کند، چراکه مارتین، در نوشته‌های پراکنده‌اش، از بازی با کلمات و نو‌واژه‌ها لذت می‌برد، حتی به بحث‌های بی‌فایدۀ زبان‌شناسی می‌پیوست، مانند بحث‌هایی که سازمان آسان‌سازی املای کلمات در انگلستان به آن‌ها دامن می‌زد. ژان مارتین دو سنتور که به چند زبان صحبت می‌کرد در میانۀ شبکه‌ای از ارتباطات جهانی نشسته بود و واژۀ ترکیبیِ «بیگانه‌هراسی» را ابداع کرده بود تا این چینی‌های شورشی را توصیف کند و این‌گونه بود که دانۀ این واژۀ گویا را، در تمامی کلان‌شهرهای غربی و مستعمرات آن‌ها، کاشت. مگر آنکه عامدانه دربارۀ موضوعی که برای کسی اهمیتی نداشت دروغ گفته باشد.\nهمۀ این داستان در مهی از نسیان جمعی، به‌سرعت، فراموش شد، دقیقاً همان‌طور که از ابتدا تصور می‌کردم. چرا این مفهوم اصیل را با یادآوری آغاز ناخوشایندش لوث کنیم؟ با‌این‌حال، بدون آن نقطۀ آغاز، فصل‌های بعدی داستان نیز از نظر محو می‌شد، فصل‌هایی که در آن این «فهم مشترک» به تعصب طبقه‌ای تبدیل می‌شد. صفی از منتقدان به دروغ‌های گزافی حمله‌ بردند که به استعمار و نظریه‌پردازی نژاد‌پرستانه گره خورده بود، آن‌قدر که مفهوم اصلی بیگانه‌هراسی به ورطۀ تعارض و پارادوکس افتاد. پس از آن بود که این واژه مجبور شد تغییر مسیر دهد تا برای جنبش‌های ضد‌مهاجران و ضد‌سامی‌ها در لندن، پاریس و برلین و برای امپریالیست‌های متعصب، که نمی‌توانستند تصور کنند شکایت‌های مردم سرزمین‌های اشغال‌شده مشروع است، دستاویزی فراهم کند. به‌دنبال آن، دانشمندان رفتار‌شناس علاقه‌مند شدند که منابع این بیماری روان‌‌اجتماعی را که از نو ‌تعریف‌ شده بود کشف کنند.\nآن دریای تغییرات نه بی‌زحمت اتفاق افتاد و نه یک‌شبه. فقط زمانی می‌توانیم این اتفاقات پراکنده را در یک نقطۀ مرکزی به هم برسانیم که به ‌یاد‌ بیاوریم نخستین‌بار چه زمانی از این واژه استفاده شد. حقیقت آن است که حوزه‌ای که محل اختلاف بود و ژان مارتین دو سنتور بر آن نام نهاد به موضوعی فراتر از حوزۀ معنایی قدم گذاشت و در برخی جنبه‌های اخلاق، روان‌شناسی، علم، اقتصاد و قدرت سیاسی به پشتوانه‌ای برای غرب تبدیل شد. در پایان، مفاهیم بنیادین هویت بود که به خطر افتاده بود، هویت من و تو، هویت ما و آن‌ها، هویت بیگانه و میزبان. این مفاهیم را اَشکال جدید به‌هم‌پیوستگی جهانی و تغییر ناگهانی در حوزۀ فناوری به چالش کشیده بودند، ساختار‌شکنی‌هایی که به آنچه امروز با آن روبه‌رو هستیم بی‌شباهت نیست.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nMakari, George. Of Fear and Strangers: A History of Xenophobia. W. W. Norton & Company, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را جرج مکاری نوشته و در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان «The Invention of Xenophobia» در وب‌سایت لس‌آنجلس ریویو آو بوکس منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «بیگانه‌هراسی از کجا آمد؟» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ فاطمه زلیکانی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۵ خرداد ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• جرج مکاری (George Makari) تاریخ‌دان، روان‌پزشک و روانکاو است. او همچنین مدیر مؤسسۀ تاریخ روان‌شناسی است. کتاب‌های مکاری در بین تاریخ‌دان‌های علوم ذهنی و روان‌شناسان بسیار شناخته شده و پر ارجاع است. عنوان برخی آثار مکاری عبارت است از The Creation of Psychoanalysis, Revolution in Mind و Soul Machine: The Invention of the Modern Mind\n••• این مطلب گزیده‌ای است از کتاب جدید جرج مکاری با عنوان در باب ترس و بیگانگان: تاریخچۀ بیگانه‌هراسی که در سپتامبر ۲۰۲۱ منتشر شده است.\n[۱] Sprit Boxers: شورش مشت‌زن‌ها، که با نام‌های قیام بوکسورها و جنبش ایهتوان نیز شناخته می‌شود، جنبشی میهن‌پرستانه بود که توسط انجمن «مشت‌های هماهنگی پاک» در سال‌های بین ۱۸۹۸ و ۱۹۰۱ در چین رخ داد. این جنبش ضد امپریالیسم خارجی و مسیحیت بود [ویکی‌پدیا].\n[۲] آخرین سلسلۀ پادشاهی در چین [مترجم].\n[۳] نام شهرستانی در فرانسه [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653973.json b/train/540653973.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..03f47d32026cfbcd5d5b065f8c31c44c76344a1d --- /dev/null +++ b/train/540653973.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "وظیفۀ پزشک چیست وقتی بیمارانش فقیر، مجرم یا بددهن باشند؟", + "subtitle": "آتول گاواندی می‌گوید هیچ پزشکی بدون کنجکاوی دربارۀ آدم‌ها نمی‌تواند پزشک خوبی باشد", + "introduction": "پزشکان در مقایسه با دیگران تجربۀ عجیبی از زندگی انسانی دارند. آن‌ها مردم را در آسیب‌پذیرترین موقعیت‌ها می‌بینند، در لحظاتی که هراسان و غم‌زده‌اند یا وقتی که آخرین دقیقه‌هایشان را می‌گذرانند. گاهی مردم پزشکان را متهم می‌کنند به اینکه احساساتشان از بین رفته، یا درد و مرگ برایشان عادی شده، اما وقتی در چشم یک پزشک بنشینیم، بهتر می‌فهمیم که برابردانستن ارزش همۀ انسان‌ها چه آزمون سختی است. آتول گاواندی در سخنرانی‌اش برای فارغ‌التحصیلان دانشکدۀ پزشکی از مسئولیت سنگین پزشک‌بودن گفته است.", + "content": "آتول گاواندی، نیویورکر — می‌خواهم با یک خاطره شروع کنم. شبی در یکی از شیفت‌های جراحی‌ام در سال سوم پزشکی، همراه رزیدنت اصلی‌ام به قسمت ترومای بخش اورژانس رفتم. ما را احضار کرده بودند تا زندانی‌ای را ببینیم که نصف یک تیغ ریش‌تراشی را قورت داده بود و مچ دست چپش را با گوشۀ قسمت چین‌خوردۀ یک خمیردندان پاره کرده بود. حدوداً سی سال داشت، هیکلی ورزیده شبیه بوکسورها و گردنی خالکوبی‌شده، دستانش با دستبند به تخت چرخدار بسته شده بود و دور مچ دست چپش با گازی پوشانده شده بود که از لابه‌لای آن خون قرمز روشن خودنمایی می‌کرد.\nاولین چیزی که از دهانش خارج شد، حرف‌های وحشتناکی دربارۀ آن خانم رزیدنت بود، یک زن آمریکاییِ آسیایی‌تبار. من نمی‌گویم چه گفت. فقط این را بدانید که موفق شد فقط با چند کلمه حرف‌هایی نژادپرستانه، جنسیت‌زده و تهدیدآمیز بزند. رزیدنت روی پاشنه‌هایش چرخید و تختۀ ثبت اطلاعات بیمار را به من داد و گفت «خودتی و خودت».\nمن به دو پلیسی که همراهش بودند نگاه کردم تا ببینم قرار است با او چه کنند. خودم هم نمی‌دانستم چه کار باید می‌کردند. سرش فریاد بکشند؟ کتکش بزنند؟ اما آن‌ها فقط نگاهی منفعلانه به من انداختند، شاید کمی هم برایشان جالب بود. خودم بودم و خودم.\nخب حالا چه؟\nحالا که از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اید، از اینجا به هرکجا که بروید و هرکاری که بکنید، آزموده خواهید شد. و موضوع آزمونْ توانایی شما در حفظ اصولتان است. اصل بنیادین پزشکی که قدمتی چند صد ساله دارد این است: همۀ جان‌ها ارزشی برابر دارند.\nاین اصل ایده‌ای رادیکال دارد، ایده‌ای که به‌نحوی ابتدایی در قانون‌گذاری‌های بنیادین ملت ما حک شده است: همۀ ما مساوی آفریده شده‌ایم و باید به همین چشم نگریسته شویم. به‌نظرم صرفاً از سر تصادف نبوده است که در میان پنجاه و شش پدر بنیان‌گذار که اعلامیۀ استقلال آمریکا را امضا کردند، پزشکی به نام دکتر بنجامین راش هم حضور داشته است. او دقیقاً به‌خاطر باورش به همین اصل فردی انقلابی و مخالفِ پرشورِ برده‌داری بود.\nما در عرصۀ پزشکی همیشه براساس این اصل عمل نمی‌کنیم. مسئله تکاپو برای پرکردن شکاف میان آرزو و واقعیت بوده است. اما زمانی‌که این شکاف آشکار می‌شود -زمانی‌که معلوم می‌شود بعضی از آدم‌ها به‌علت بی‌پولی، نداشتن ارتباطات، سابقه، رنگ‌دانه‌های پوستی تیره‌تر یا یک کروموزوم ایکس اضافی، درمانی بدتر دریافت می‌کنند یا هیچ درمانی دریافت نمی‌کنند- دست‌کم شرمنده می‌شویم. ما باور داریم که یک مدیر عامل و یک رانندۀ تاکسی که بیماری قلبی یکسانی دارند، به یک اندازه استحقاق دارند زنده بمانند.\nبیمارستان یکی از معدود مکان‌های باقی‌مانده است که شما در آن با تمام اقشار جامعه برخورد می‌کنید. وقتی در راهروها قدم می‌زنید، به‌مرور متوجه این می‌شوید که یک آمریکایی معمولی کسی است که دبیرستان را تمام کرده و درآمد سرانۀ سالانه سی هزار دلار دارد، که سی درصد از آن برای مالیات می‌رود و سی درصد دیگر خرج اسکان و هزینه‌های سلامت می‌شود. (درضمن به این آمریکایی‌ها گفته شده است که افرادی مثل آن‌ها، یعنی اکثریت جمعیت، جایی در اقتصاد دانش‌محور آینده ندارند، زیرا، ای آقا، اصلاً مگر از دست کسی کاری ساخته است؟) شما که در بخش سلامت شاغلید، این را نیز می‌دانید که ما بیش از هر کشورِ ازلحاظ اقتصادی توسعه‌یافته‌ای مردم را زندانی می‌کنیم؛ می‌دانید که سی درصد بزرگسالان سابقۀ بازداشت‌شدن دارند؛ می‌دانید که هفت میلیون نفر در حال حاضر زندانی‌اند، یا آزادی مشروط دارند یا حبس تعلیقی؛ و اینکه بخش بسیار بزرگ و نگران‌کننده‌ای از همۀ آن‌ها از لحاظ روانی ناسالم یا سیاه‌پوست‌اند.\nاکثر آدم‌ها از این مزیت بزرگ بی‌بهره‌اند. همۀ ما توی حباب‌های خودمان زندگی می‌کنیم. اعتماد به دیگران، حتی همسایگانمان، در یکی از پایین‌ترین سطوح خود در تاریخ قرار دارد. بخش بزرگی از جامعه تبدیل شده است به صف سوارشدن به هواپیما، با حقوق و مزایای متفاوت برای مناطق یک تا نود و هفت که وابسته است به ثروت، تعداد کیلومترهای مکرر پروازی، رتبه‌بندی اعتباری، و نمره‌های اس.اِی.تی؛ و بسیاری از افراد این صف فکر می‌کنند -هرچند کسی دوست ندارد اعتراف کند- که بیش از آن‌هایی پشت سرشان ایستاده‌اند، مستحق آنچه دارند هستند. آنگاه مأمور صندلی‌ها، چند نفر را می‌گیرد که از منطقۀ هشتاد و چهار پریده‌اند جلوی افراد منطقۀ هفتاد و پنج و آشوب از راه می‌رسد.\n\nاصرار به اینکه مردم به یک میزان مستحق احترام‌اند، به‌ویژه در روزگار ما ایده‌ای چالش‌برانگیز است. در حرفۀ پزشکی افرادی را می‌بینید که از هر لحاظی دردسرسازند: آدم‌های شاکی، با لحن‌های غیردوستانه‌، متعصب و بی‌اطلاع، همان کسانی که به‌قول معروف «تصمیم‌های بدی برای زندگی» گرفته‌اند. مردم می‌توانند غیرقابل‌اعتماد و یا حتی ترسناک باشند. زمانی‌که تهدیدی واقعی‌اند -همان‌طور که آن زندانی برای رزیدنت من بود- باید از آن‌ها دور شوید. اما همچنین آدم‌های زیادی را می‌بینید که ممکن است آن‌ها را بی‌ارزش قلمداد کرده باشید اما ثابت کنند که سخاوتمند، مهربان، کاربلد و باهوش‌اند. مجبور نیستید به همه اعتماد کنید و دوستشان داشته باشید تا باور کنید که جانشان ارزش حفظ‌کردن دارد.\nما جهان را به ما علیه آن‌ها -جمعیتی از آدم‌خوب‌ها که دائماً آب می‌روند دربرابر آدم بدها- تقسیم کرده‌ایم. اما این دوگانه درست نیست. مردم می‌توانند در بسیاری از شرایط عامل خیر باشند، و در شرایط دیگر عامل شر. این ماجرا دربارۀ همۀ ما صادق است. بهترین کاری که در زندگی کرده‌ایم توصیف جامعی از ما نیست و بدترین کاری هم که در زندگی کرده‌ایم، تعریف کاملی از ما ارائه نمی‌دهد. ما مجموعۀ این‌ها هستیم.\nاینکه معتقد باشیم انسان‌ها جان‌هایی با ارزش برابر دارند یعنی تشخیصِ اینکه درون هر یک از آن‌ها هسته‌ای ذاتی از انسانیت وجود دارد. بدون گشودگی دربرابر انسانیت آن‌ها مراقبتِ مناسب از آدم‌ها غیرممکن است؛ مثلاً تضمین اینکه به آن‌ها قبل از عمل داروی بی‌حسی کافی داده‌اید. برای دیدن انسانیت آن‌ها باید خودتان را جای آن‌ها بگذارید. این کار مستلزم میل به پرسیدن این است که زندگی از چشم آن‌ها چگونه است. نیازمند کنجکاوی دربارۀ دیگران و جهانِ ورای منطقۀ صندلی خودتان در هواپیماست.\nما در برهۀ خطرناکی زندگی می‌کنیم زیرا هر نوع کنجکاوی با حمله روبه‌رو می‌شود؛ کنجکاوی علمی، کنجکاوی ژورنالیستی، کنجکاوی هنری، کنجکاوی فرهنگی. این اتفاق زمانی می‌افتد که خشم و ترس‌ به احساساتِ غالب ما تبدیل می‌شود. در زیر این خشم و ترس، اغلب، نگرانیِ مشروعِ نادیده‌گرفته‌شدن و شنیده‌نشدن خفته است. بسیاری از افراد، این احساس که دیگران به این اهمیتی نمی‌دهند که زندگی آن‌ها چگونه است. پس چرا باید دربارۀ هرکس دیگری کنجکاو باشند؟\nبه‌محض‌اینکه اشتیاق خود به فهمیدن -به شگفت‌زده‌شدن، گوش‌سپردن و شاهدبودن- را از دست بدهیم، انسانیت خود را باخته‌ایم. امروز یکی از مهم‌ترین استعدادهای شما، کنجکاوی‌تان است. باید از آن محافظت کنید، زیرا کنجکاوی سرآغاز همدلی است. وقتی دیگران می‌گویند کسی شرور یا دیوانه است، یا قهرمان یا فرشته است، اغلب در تلاش‌اند تا کنجکاوی را خاموش کنند. به آن‌ها این اجازه را ندهید. همۀ ما قادریم کارهای قهرمانانه یا شرارت‌بار انجام دهیم. هیچ‌کس و هیچ‌چیز که شما در زندگی و حرفه‌تان با آن برخورد می‌کنید صرفاً قهرمانانه یا شرورانه نخواهد بود. فضیلت در واقع نوعی استعداد است. همیشه می‌توان آن را از دست داد یا به دستش آورد. دلیل آنکه جان همۀ ما به یک اندازه می‌ارزد، داشتن همین پتانسیل است.\n\nدر حرفۀ پزشکی از شما خواسته می‌شود تا در مقابل زندگی و دیدگاه‌های دیگران گشوده باشید؛ در مقابل مردم و همچنین شرایطی که درک نمی‌کنید و احتمالاً درک نخواهید کرد. این بخشی از دلیل عشق من به این حرفه است. هدف از آن زنده نگاه‌داشتن ارزش‌های اساسی‌ای است که برای تمام جامعه اهمیت دارد.\nاما حفظ آن ارزش‌ها کار دشواری است. زمانی‌که خاطره‌ام را شروع کردم، بنابه‌دلیلی جرم زندانی را به شما نگفتم، هرچند یکی از پلیس‌ها جرم او را به من گفته بود. مطمئن نبودم که آیا وقتی خودتان را در آن شرایط جای من می‌گذارید و می‌خواهید بدانید چه باید کرد، میزان گشودگی شما را تغییر خواهد داد یا نه.\nعلائم حیاتی مرد نرمال بود. هیچ دردی در ناحیۀ شکم نداشت. عکس‌برداری نشان داده بود که تیغ اندام‌های گوارشیِ او را سوراخ نکرده است. دستکش پوشیدم و گاز خون‌آلود را باز کردم. زخم‌‌های زیادی به خودش زده بود، اما هیچ‌کدام آن‌قدر عمیق نبود که به شاهرگ برسد. این را شنیده بودم که زندانی‌ها گاهی تیغ را در سلفون می‌پیچیند و می‌بلعند یا به خود زخم‌هایی می‌زنند که هرچند مرگبار نیست، اما آن‌قدر شدید هست تا به آن‌ها چند ساعت بیرون از زندان بودن را هدیه دهد. این مرد هر دو کار را کرده بود.\nسعی کردم تا آن‌قدر کنجکاوی در خودم ایجاد کنم که بخواهم بدانم چه چیز باعث شده که به لبۀ این پرتگاه برسد، اما نتوانستم. تنها چیزی که می‌دیدم یک قلدر بود. درحالی‌که با بی‌میلی شروع کردم به بخیه‌زدن تکه‌های دراز پوست که از ساعدش آویزان بود، موجی از اهانت از او می‌شنیدم: دربارۀ بیمارستان، پلیس‌ها، کاری که من با نابلدی انجامش می‌دادم. من وقتی‌ تحقیر می‌شنوم خوب کار نمی‌کنم. این نیاز را در خود احساس کردم که به او بگویم تا خفه شود و کمی قدرشناس باشد. حتی به این هم فکر کردم که رهایش کنم.\nاما او خودش را آن‌قدر کنترل کرده بود تا هنگام بخیه‌زدن من بی‌حرکت بماند. و ناگهان درس یکی از استادها دربارۀ کارکرد مغز را به یاد آوردم. آدم‌ها موقع حرف‌زدن فقط ایده‌هایشان را ابراز نمی‌کنند؛ بلکه بیشتر از ایده‌ها، احساساتشان را بیان می‌کنند. و آنچه که واقعاً می‌خواهند دیگران بشنوند، احساساتشان است. بنابراین من گوش‌دادن به کلمه‌هایی که آن مرد می‌گفت را رها کردم و تلاش کردم تا به احساساتش گوش کنم.\nگفتم «فکر کنم خیلی عصبانی هستی، انگار بی‌احترامی کردن بهت».\nگفت «آره، هستم. عصبانی‌ام و بهم بی‌احترامی کردن».\nصدایش تغییر کرد. به من گفت که اصلاً نمی‌فهمم زندانی‌بودن یعنی چه. گفت دو سال مداوم در سلول انفرادی بوده. چشمانش کم‌کم پر از اشک شد. آرام شد. من هم آرام شدم. یک ساعت بعدی را فقط بخیه‌زدم و گوش‌دادم و تلاش کردم تا احساسات پشت کلماتش را بشنوم.\nمن او را درک نکردم و دوستش هم نداشتم. اما همۀ آنچه برای دیدن انسانیت او نیاز داشتم -برای اینکه بتوانم مداوایش کنم- فراهم‌کردن آن مقدار ناچیز گشودگی و کنجکاوی بود.\nشما که حالا از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اید، هزاران ساعت بی‌وقفه درس خوانده‌اید. به شما مجوزی داده خواهد شد تا بیماری‌ها را تشخیص دهید و گروهی از داروها و فرایندهای پزشکی را تجویز کنید. مهم‌تر از این‌ها، مردم به شما اعتماد می‌کنند تا انسان‌ها را در آسیب‌پذیرترین وضعیت‌هایشان ببینید و به آن‌ها خدمت کنید. به‌خاطر ارزش‌هایتان، تعهدتان به خدمت‌رسانی به‌ همه در مقام انسان‌های برابر و گشودگی‌تان نسبت به انسانیت افراد، به این اعتماد نائل شده‌اید. دلیل اینکه باید قدردان این جایگاه باشیم، تجدید این ارزش‌هاست؛ و بسیار سپاس‌گزار از اینکه شما این ارزش‌ها را بعد از ما زنده نگه خواهید داشت.\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب در تاریخ ۲ ژوئن ۲۰۱۸ با عنوان «Curiosity and What Equality Really Means» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۹۸ با عنوان «وظیفۀ پزشک چیست وقتی بیمارانش فقیر، مجرم یا بددهن باشند؟» و ترجمۀ علی امیری منتشر کرده است.•• آتول گاواندی (Atul Gawande) جراح و پژوهشگر حوزۀ سلامت است. گاواندی از سال ۱۹۹۸ برای نیویورکر می‌نویسد و چهار کتاب پرفروش در کارنامۀ خود دارد. مرگ با تشریفات پزشکی آخرین کتاب‌ اوست که توسط انتشارات ترجمان علوم انسانی ترجمه و منتشر شده است.••• این سخنرانی در روز جمعه، ۱ ژوئن در جشن پایان تحصیل دانشکدۀ پزشکی یو.سی.ال.ای ایراد شده است.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653974.json b/train/540653974.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a2132a30136e1647bed3633b4465aa236b5e3491 --- /dev/null +++ b/train/540653974.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ويتگنشتاين درنهايت يک شاعر بود", + "subtitle": "تراکتاتوس کتابی است که ابیات آن نه با وزن و قافیه، بلکه با منطق نوشته شده است", + "introduction": "ویتگنشتاین برای نثرگزین‌گویانه‌اش، برای عباراتی که گویی مستقیماً از سرزمین غیب آمده‌اند، ستوده و نکوهیده شده است. او در کتاب «فرهنگ و ارزش» که پس از مرگش منتشر شده، می‌گوید «فلسفه واقعاً باید فقط در قالب تصنیف شاعرانه نوشته شود». اد سایمون در این مطلب ادعا می‌کند که تراکتاتوس، بیشتر از آنکه بزرگ‌ترین اثر فلسفی قرن بیستم باشد، یکی از بی‌نقص‌ترین کتاب‌های شعر مدرن است که در صد سال گذشته نوشته شده است.", + "content": "اد سایمون، میلیونز— جایی در پیچ‌وخم‌های جبهۀ شرقی، در تابستان سوزانِ یورشِ بروسیلوف در ۱۹۱۶، وقتی امپراتوری روسیه خطوط قدرت‌های مرکز۱ را در هم شکسته و شاید بیش‌از یک میلیون نفر طی اردیبهشت تا شهریور کشته می‌شوند، یک فرماندۀ توپخانه که همراه لشکر هفتم اتریش اعزام شده سخنانی معماگونه را در دفترچه‌ای خواهد نوشت، و یک سال پیش‌تر نوشته است «بوده‌های جهان پایان ماجرا نیستند». لودویک ویتگنشتاینِ ۲۷ساله، که جزء ثروتمندترین مردان اروپا بود، این گزینه را داشت که خدمت نظامی را به تعویق بیندازد، ولی انگیزه‌ای زاهدانه او را واداشت که به ارتش بپیوندد، هرچند هیچ گونه حس میهن‌پرستی‌ای نسبت به آرمان اتریش‌مجارستان نداشت. پنج سال قبل از اینکه تأملات ویتگنشتاین در سنگر به هم بیامیزد و در ۱۹۲۱رسالۀ منطقی‌فلسفی را به بار بنشاند، خطوط نامتعارف اندیشۀ او آشکار بود، و به‌تندی نوشته می‌شدند، همان هنگام که بمب‌های آتش‌زا در سراسر طبیعت لهستان طنین می‌انداختند و گاز خردل زمین‌ها را پُر از جنازه می‌کرد. او می‌نویسد «وقتی وجدانم تعادلم را به هم می‌ریزد، پس با چیزی مشکل دارم. اما آن چیز چیست؟ آیا جهان است؟». ویتگنشتاین برای این گزین‌گویی‌ها، برای این عباراتی که گویی مستقیماً از غیب آمده‌اند، هم ستوده و هم نکوهیده شده است. در کتاب فرهنگ و ارزش که پس از مرگش منتشر شده، می‌گوید «فلسفه واقعاً باید فقط در قالب تصنیف شاعرانه نوشته شود». من هم‌سو با نیّت مؤلف می‌خواهم ادعا کنم که رساله [تراکتاتوس]، بیشتر از آنکه بزرگ‌ترین اثر فلسفی قرن بیستم باشد، یکی از بی‌نقص‌ترین کتاب‌های شعر مدرن است که در صد سال گذشته نوشته شده است.\nکل فصل اول آن فقط هفت جمله است، و به‌سادگی می‌توان آن را همچون قطعه‌ای تنظیم کرد که برای عروضش خوانده می‌شود، به همان سادگی که یک منطق‌دان می‌تواند آن را برای دقتش تحلیل کند:\nجهان همۀ چیزی است که وضع واقع است.جهان مجموعۀ بوده‌هاست، نه مجموعۀ شئ‌ها.جهان به‌وسیلۀ بوده‌ها تعیین می‌شود و بدین طریق که این همۀ بوده‌ها باشد.پس، مجموعۀ بوده‌ها آنچه را که وضع واقع است تعیین می‌کند و نیز هر آنچه را که وضع واقع نیست.بوده‌ها در فضای منطقی همان جهان هستند.جهان به بوده‌ها تجزیه می‌شود.یک چیز می‌تواند وضع واقع باشد یا وضع واقع نباشد و هر چیز دیگر یکسان بماند.۲\nتکرارهای این قطعه، بدون تردید، حس شعر را القا می‌کند؛ استفاده از سربند «جهان» در ابتدای سه سطر نخست (و بعد دوباره در ابتدای سطر ششم). رو به افزایش گذاشتنِ طول سطرها، از سطر اول که یک بند مستقل ساده است تا سه سطر بعدی که از بندهای مستقل و وابسته ساخته شده‌اند، و این درست در وسط قطعه به اوج خود می‌رسد، و بعد دوباره به بندهای مستقل بازمی‌گردد، البته سطر آخر دومین سطر طولانی این شعر می‌شود. سپس سبک را داریم، تکرار برخی نام‌های انتزاعی به جای تصاویر انضمامی -«جهان»، «بوده»، «شئ». در اندیشۀ ویتگنشتاین این‌ها معانی مشخصی دارند، اما همچنین، در معنای کلی، کلماتی هستند که به سرحد فشردگی مفهومی رسیده‌اند. تا جای ممکن مبهم هستند، درحالی‌که باز هم به یک چیز مشخص دلالت می‌کنند. اگر ویتگنشتاین چرخ‌دستی قرمز و گلبرگ سیاه را ذکر کرده بود، شاید این قطعه به‌طور واضح‌تری همچون یک شعر خوانده می‌شد، اما کاری که او می‌کند بی‌همتاست، او دارد از اتم‌های سازندۀ معنا شعر درست می‌کند و از ساده‌ترین مفاهیم ممکنی که می‌شود به کار گرفت استفاده می‌کند. درنهایت، این سرشت اسرارآمیز گفته‌های ویتگنشتاین است که این هالۀ غیبی را به او عطا می‌کند. اگر این کتاب گیج‌کننده است، اصلاً منظور از آن همین بوده است. این کتاب یک استدلال نیست، یک جور مراقبه است، کتاب شعری است که هست تا فلسفه نباشد.\nهمین بهار درست يک قرن از انتشار تراکتاتوس می‌گذرد، کتابی که یقیناً یکی از عجیب‌ترین‌ها در تاریخ منطق است و به‌صورت چکیدۀ نامتعارفی از بیانات هنرمندانه تنظیم شده، بیاناتی که بدون استدلال ارائه می‌شوند، و نیز برهانی بر پوچی بنیادین فلسفه، و درنتیجه، شناخت‌ناپذیری واقعیت است. همۀ فیلسوفان بزرگ مدعی‌اند که اثر ایشان آن اثری است که فلسفه را نابود می‌کند، و ویتگنشتاین تنها از این حیث متفاوت است که تراکتاتوس واقعاً به این هدف دست می‌یابد. او می‌نویسد «اکثر گزاره‌ها و پرسش‌هایی که در آثار فلسفی یافت می‌شود اشتباه نیست، بلکه بی‌معنا است. درنتیجه، نمی‌توانیم به این نوع پرسش‌ها پاسخ دهیم»، به‌طوری که «این نوع» یعنی کل فلسفۀ غربی. آنچه حاصل می‌شود یا شعری است که استحالۀ جوهری یافته به فلسفه یا فلسفه‌ای است که به شعر دگردیسی یافته است، و خود تراکتاتوس در این میانه یک پارادکس است، شاهدی است در پیشگاه زبان بر مرزهای زبان، به‌طوری که، «هر کس مرا می‌فهمد سرانجام درمی‌یابد … [گزاره‌های من] بی‌معناست … به عبارتی، باید بعد از بالارفتن از نردبان آن را بیندازد». تراکتاتوس کتابی است که خودش را قربانی می‌کند، اثری است که هست تا بطلان هستی خویش را اثبات کند. در هستۀ مرکزی‌اش پرسش‌های پاسخ‌ناپذیرِ سکوت، بی‌معنایی، و شعرِ ناگفته قرار دارد، نزدیک‌ترین چیز به دائو که فلسفۀ غربی تا کنون توانسته به آن دست یابد.لودویک، که از خاندان ویتگنشتاین‌های وین بود، در جوّی با ثروت غیرقابل تصور بزرگ شد. وقتی پسربچه بود، سالن‌های قصرهای خانوادگی‌شان (فقط در پایتخت ۳۱ قصر داشتند) غرق در موسیقی گوستاو مالر و یوهانس برامس بود (با اجرای خود این آهنگسازان)، دیوارها پوشیده از نقاشی‌های سفارشی طلایی گوستاو کلیمت بودند، و مجسمه‌های سفارشی اگوست رودن در حیاطشان بود. الکساندر وو در خاندان ویتگنشتاین۳ می‌نویسد «هر کدام از بچه‌ها بی‌نهایت ثروتمند شده بودند، اما پول، برای خانواده‌ای با وسواس اخلاق اجتماعی، با خودش مسائل زیادی می‌آورد». ویتگنشتاین‌ها، که خود را به حد اعلای جدّیت، ایثار، و نبوغ ملزم می‌دیدند، خانوادۀ سردی داشتند و کودکان مجبور بودند استانداردهای دقیق پدرشان، کارل اوتو کلمنس ویتگنشتاین، را برآورده سازند. پدر لودویک در کار فولاد بود، کارنگیِ اتریش به حساب می‌آمد،۴ و این پسر در وینِ اواخر قرن نوزدهم تقریباً از هر امتیازی که فکرش را بکنید بهره‌مند بود. چهار برادرش بنا بود در صنعت آموزش ببینند، و حامیان هنر، موسیقی، شعر، و فلسفه باشند، و مطلقاً هیچ شکستی از هیچ جهتی پذیرفته نبود. ویتگنشتاین‌ها، که تا همین چند نسل قبل ساکن اشتتل بودند [شهرهای کوچک یهودی‌نشین اروپای شرقی]، دیگر جذب جامعۀ غیریهودی شده و اکثر آنان به مذهب کاتولیک تغییر دین داده بودند، و چند پروتستان عجیب و غریب هم بین آنان بود، حتی نام میانی پدربزرگ لودویک نیز «کریستیان» بود، تا تأکیدی بر این جایگاه جدید [یعنی مسیحی‌شدنشان] باشد. ویتگنشتاین در تمام عمر احساسی دوگانه نسبت به یهودی‌بودن خود داشت -هرچند از چهار پدربزرگ و مادربزرگش سه نفر آنان با ایمان مسیحی بزرگ شده بودند- و مجذوب نوعی از مسیحیت عرفانیِ پساالهیاتی بود، در عین‌حال که ادعا می‌کرد فلسفۀ سنت‌شکنانه‌اش «عبرانی» است.\nاز آن عجیب‌تر این است که ویتگنشتاین از بين معروف‌ترین فارغ‌التحصیلان دبیرستان وین دومین نفر بود؛ دانش‌آموز دیگر آدولف هیتلر نام داشت.. عکسی از کلاس سال ۱۹۰۵ وجود دارد که هر دوی آن‌ها در سن ۱۶سالگی در آن هستند. آن‌طور که جیمز کلاگ در ویتگنشتاین: فلسفه و زندگی‌نامه۵ می‌گوید «مواجهه با ذهن ویتگنشتاین در کسی مثل هیتلر احتمالاً تلخ‌کامی و سردرگمی ایجاد می‌کرد»، درحالی‌که کیمبرلی کورنیش در یهودیِ اهل لینتس۶ مدعی می‌شود که این فیلسوف تأثیر عمیقی بر آن دیکتاتور آینده داشته و، ناخواسته، یهودی‌ستیزی را به او القا کرده است، سخنی که بسیار محل مناقشه است (و شواهد ضعیفی هم دارد). به‌طرز عجیبی، مثل اکثر یهودیانی که در جامعۀ وین جذب شده و تغییر کیش داده بودند، در بین ویتگنشتاین‌ها نیز نوعی یهودستیزی گه‌گاهی حاکم بود. او حتی جذب نوشته‌های اوتو واینینگرِ شبه‌فیلسوف هم شده بود، کسی که در کتاب سکس و شخصیت۷ با موضعی یهودستیزانه و زن‌ستیزانه آشکارا تنفر از خویش را اشاعه می‌داد و مدرنیته را محکوم می‌کرد که «زن‌صفت‌ترینِ همۀ اعصار» است (واینینگر نهایتاً خودکشی کرد، آن‌هم در خانه‌ای که زمانی بتهوون در آن می‌زیست). ویتگنشتاین وقتی این کتاب را توصیه می‌کرد می‌گفت با دیدگاه‌های واینینگر موافق نیست، بلکه این برایش جالب است که این نویسنده چقدر در مسیر اشتباهی بوده است. مسلماً در برابر بزرگ‌خاندان ویتگنشتاین کسی نباید از یهودی‌بودن بحثی می‌کرد، یا از هر چیزی که برای پدرشان بوی ملاطفت، ملایمت، یا زن‌صفتی می‌داد، ازجمله دوجنس‌گرا بودنِ لودویک، که تا دهه‌ها بعدتر نمی‌توانست آن را آشکار کند. بنابراین ویتگنشتاین، با قبول خطر میدان‌دادن به نسخه‌ای راحت‌طلبانه از روان‌کاوی، آن دیگر رسالتِ بزرگِ وینی، کانون فلسفه‌اش را این قرار داد که ناممکن است بتوانیم برخی چیزها را بگوییم. آن‌طور که برامس از خاطراتش می‌گوید، این خانواده به سردی «با هم برخورد می‌کردند، انگار که در دادگاه هستند». از پنج پسر این خانواده فقط پل و لودویک خودکشی نکردند -رودی بر اثر هم‌جنس‌خواه بودن و عدم پذیرش این از سوی پدرش پریشان‌حال شده بود و در کاباره‌ای در برلین به سال ۱۹۲۲ ترکیبی از شیر و سیانور نوشید؛ کورت در روزهای آخر جنگ اول جهانی، پس از آنکه سربازانش از دستور او اطاعت نکردند، به خودش شلیک کرد؛ و هانس که بزرگ‌ترین پسر و اعجوبه‌ای در موسیقی بود در سفری کوتاه به آمریکا در ۱۹۰۲، ظاهراً، خودش را در خلیج چساپیک غرق کرد. ویتگنشتاین‌بودن منافع مالی داشت، ولی تقریباً هیچ چیز دیگری نداشت.لودویک زهدپیشه -مردی با چهره‌ای سینمایی با شخصیتی که یک جورهایی هم خونسرد است و هم جدی- به‌صورت روشمند تلاش کرد ثروتش را که با زنجیر آبرو به گردنش آویخته بود از سر خود باز کند. به عبارتی نهایتاً کل این ثروت را نازی‌ها مصادره کردند، اما پیش از آن ویتگنشتاین تقریباً از همۀ میراثش چشم پوشیده بود. پس از درگذشت پدرش در ۱۹۱۳، ویتگنشتاین پول‌های هنگفتی را به صورت ناشناس به شاعرانی مانند راینر ماریا ریلکه ارسال می‌کرد، شاعری که سخنش در ترانه‌ای به سال ۱۹۰۹ مثل روغن جلا روی تراکتاتوس می‌ماند، آنجا که می‌گوید «از کلماتِ افراد خیلی می‌ترسم / همه‌چیز را با وضوحی زیاده‌ازحد توصیف می‌کنند». ویتگنشتاین، که حالا مستقل شده بود، به کلبۀ چوبی ساده‌ای در دره‌ای در نروژ نقل‌مکان کرد، و امید داشت که درآنجا انقلابی در منطق به پا کند. او مجذوب زهدپیشگی شده بود، و این همان ویتگنشتاینی است که در ۱۹۲۳، پس از انتشار تراکتاتوس، در بالاخانۀ یک خواروبارفروشی در روستایی در اتریش اتاقی گرفت و به‌عنوان معلم مدرسه کار کرد. فرانک رمزی که به ملاقات او می‌رفت در توصیفش می‌گوید یکی از ثروتمندترین مردان اروپا مشغول زندگی در «یک اتاق بسیار کوچک است، سفیدکاری شده، با یک تخت، کمد دستشویی، میز کوچک و یک صندلی سفت و فقط همین. شام او، که اتفاقاً دیشب با هم خوردیم، تقریباً فقط یک نان خشک بدمزه و کره و کاکائو است». رهبانیت به ویتگنشتاین کمک کرد، چون او واقعاً توانست آن وظیفۀ انقلاب به‌پاکردن در فلسفه را عملی کند. هنگام رویارویی با روس‌ها، در سنگری که در آن فقط دو کتاب با خود داشت، یکی برادران کارامازوف فیودور داستایفسکی و دیگری انجیل مختصر لئو تولستوی، و با التزام به فرمان پدر زوسیما در برادران کارامازوف که می‌گوید آدمی باید «بیش از هر چیز از خطا دوری کند، هر نوع خطایی»، توانست تراکتاتوس را به دنیا بیاورد. محصول کار کتابی شد که نتیجه‌گیری‌هایش کاملاً درست بودند، بدون اینکه واقعی باشند. منطق به مرزهای علم عروض رسانده شد.\nتراکتاتوس تنها کتابی بود که ویتگنشتاین در زمان حیاتش منتشر کرد. این کتابِ نازک از مجموعه‌ای از گزاره‌ها تشکیل شده که مثل لایه‌های پیاز در درون هم چیده شده‌اند. هفت گزارۀ اصلی کتاب به‌شکل اصل متعارف بیان می‌شوند، بداهت آن‌ها بدون بحث یا ابهام اعلام می‌شود – در این کتاب از مثال یا شاهد خبری نیست، فقط جملات. این کتاب برنامه‌ای اقلیدسی است که مثل شعر هرمسی خوانده می‌شود، با مدعیاتی مثل اینکه «یک تصویر منطقی از بوده‌ها عبارت است از یک اندیشه»، که از حیث انتزاعیات شاعرانه‌اش آدم را به یاد «حقیقت زیبایی است» از جان کیتس۸ می‌اندازد. بخشی از خاصیت ادبی این کتاب به سبب شیوۀ ارائۀ این مدعیات در قالب انتزاعیاتی شفاف مثل بلور است، که همچون پناهندگانی بی‌زمان از ابدیت پدیدار می‌شوند، و با هیچ چیزی پشتیبانی نمی‌شوند مگر خودشان (درواقع تراکتاتوس حاوی هیچ نقل‌قولی از فیلسوفان دیگر نیست، و عملاً هیچ ارجاعی ندارد). دغدغۀ او رابطۀ زبان و واقعیت است، اینکه چطور منطق می‌تواند (یا نمی‌تواند) تصویری از جهان ارائه دهد، و نتیجه‌گیری‌های او فلسفه را محدود می‌سازد -او همۀ مسائل متافیزیکی را با اثبات اینکه این‌ها بی‌معنا هستند حل می‌کند. ویتگنشتاین می‌نویسد «هدف فلسفه توضیح منطقی اندیشه‌هاست. فلسفه مجموعه‌ای از آموزه‌ها نیست، بلکه یک فعالیت است … در اصل، فعالیت روشن‌سازی». همۀ مسائل فلسفه -پارادکس‌ها و معماهای متافیزیکی، دستورهای اخلاقی و حکم‌های زیبایی‌شناختی- شبه‌مسئله هستند. فلسفه هست، نه برای اینکه کار علم طبیعی را انجام دهد؛ واقعیت را تبیین نمی‌کند، بلکه فقط زبان را روشن می‌کند. وقتی سر راهتان به لودویک ویتگنشتاین می‌رسید، باید او را بکُشید. چاقویی که استفاده می‌کنید نامش تراکتاتوس است، و او خودش آن را به دستتان خواهد داد.\nوقتی در ۱۹۱۱ ویتگنشتاین به دفتر فیلسوف بزرگ بریتانیایی، برتراند راسل، در دانشگاه کمبریج رسید، هیچ‌گونه آموزش رسمی‌ای ندیده بود. انبان دانش او چندان تهی بود که حتی نام برخی از فیلسوفان را نمی‌توانست درست تلفظ کند. ری مانک در لودویک ویتگنشتاین: وظیفۀ نابغه۹ معتقد است که او حتی ارسطو را نیز هیچ وقت نخوانده بود (هرچند با او قرابت داشت). و بااین‌حال، چند ماه پس از اینکه مشترکاً مطالعاتی انجام می‌دهند، راسل می‌گوید «دوستش دارم و احساس می‌کنم مسائلی را حل خواهد کرد که من برای حل‌کردنشان زیادی پیرم»، هرچند بعد از اینکه این اتریشی می‌گوید مسائل متافیزیکی صرفاً اشتباهات زبانی هستند، آن متفکرِ پیرتر دل‌سرد می‌شود: «دیگر نمی‌توانم امید داشته باشم کاری بنیادین در فلسفه انجام دهم». زمانی که ویتگنشتاین با راسل ملاقات می‌کرد، مشغول تحصیل در مهندسی هوانوردی در دانشگاه منچستر بود، یعنی به‌سبب اصرار پدرش به یک حوزۀ عملی وارد شده بود. در مدت حضورش در آنجا چندین ملخ فلزی متفاوت برای هواپیما طراحی کرده بود که از حیث مهارت و ابتکار مثال‌زدنی بودند، اما خودش ناراضی و دل‌خسته بود. به این باور رسیده بود که فقط فلسفه می‌تواند ناخوشی روحانی‌اش را درمان کند، و برای همین سه سال را در کمبریج صرف کرد، جایی که وارد حلقه‌های فکری شد، و ازجمله کسانی چون جرج ادوراد مورِ فیلسوف و جان مینارد کینزِ اقتصاددان نیز در آن‌ها حضور داشتند. او همچنین توانست نهایتاً با معشوقی به نام دیوید پینسنت که روان‌شناس بود آزادانه زندگی کند. او تراکتاتوس را به پینسنت تقدیم کرد، اما يار او ازقضا در یک حادثۀ هوایی در حین آموزش برای جنگ کشته شد، جنگی که آنان در دو جبهۀ متقابلش قرار داشتند. بعد از بازگشتن به اتریش، چندین کار نامربوط گرفت -معلم مدرسه در آلپ شد، که در آن به‌خاطر تنبیه بدنی بچه‌ها مجبوبیتی نداشت؛ باغبان یک صومعه شد (و دربارۀ معتکف‌شدن تحقیق کرد)؛ و یک معمار با درخششی چشمگیر شد که شاهکاری مدرنیستی برای خواهرش طراحی کرد، با نام هاوس ویتگنشتاین، که از حیث صرفه‌جویی در مصرف مرمر سفید و منطق راست‌خط بنا یادآور معماری باوهاوس است. وقتی این ساختمان در ۱۹۲۹ تکمیل شد، ویتگنشتاین به کمبریج بازگشت و در آنجا، به‌رغم اینکه هیچ کلاسی نرفته و هیچ امتحانی نداده بود، به او مدرک دکتری دادند. راسل تشخیص داده بود که همۀ نوابغ لازم نیست در اتاق سمینار محدود شوند. و بااین‌حال، ویتگنشتاین بعد از دفاعِ موفقیت‌آمیزش [از تراکتاتوس به عنوان رسالۀ دکتری] روی شانۀ استاد راهنمایش [راسل] زد و گفت «نگران نباش، می‌دانم هیچ وقت آن را نخواهی فهمید». سال‌ها بعد، راسل می‌گوید خودش فقط گلوله برفی ساخته بود؛ ویتگنشتاین بهمن ساخت.\nجدای از غرور، ویتگنشتاین واقعاً از این می‌ترسید که تراکتاتوس را بد تفسیر کنند، ترسی که بی‌دلیل هم نبود، به‌ویژه از سوی فیلسوفان تحلیلی‌ای چون راسل که برای منطق چونان حکمی مقدس ارزش قائل بودند. فلسفۀ قرن بیستم مدت‌ها گرفتار شقاق میان دو دیدگاه کاملاً آشتی‌ناپذیر بود راجع به اینکه این رشته اساساً برای چه کاری به وجود آمده. فیلسوفان تحلیلی‌ای مثل راسل، گوتلیب فرگه، جرج ادوارد مور و دیگران (و ازجمله به‌لحاظ فنی خودِ ویتگنشتاین) بودند که این حوزه را از منطق قابل تمییز نمی‌دانستند، تا جایی که کاروبار فلسفه بیشتر با ریاضیات وجه اشتراک داشت تا با سقراط. چنان‌که راسل در تاریخ فلسفۀ غرب می‌نویسد (کتابی که جایزۀ نوبل ادبیات را برای او به ارمغان آورد)، فیلسوفان تحلیلی که عمدتاً در بریتانیا و ایالات‌متحده مستقر بودند در معنایی از «صداقت علمی» با هم به وحدت می‌رسند، و «منظورم از آن عادتِ بناکردنِ باورهایمان بر مشاهدات و استنباط‌هایی است که تا جایی که برای انسان‌ها ممکن است غیرشخصی باشند». اما فیلسوفان قاره‌ای بیشتر دلمشغول پرسش‌های اخلاقی و متافیزیکی سنتی‌ای هستند که با نام فلسفه در ذهن تداعی می‌شوند، آنان می‌پرسند راه درست زندگی چیست، یا چطور در زندگی معنا پیدا می‌کنیم. برای فیلسوف قاره‌ای، که در کارهای دانشورانه در اروپا، به‌ویژه در فرانسه و آلمان، دست دارد، مثلاً برای کسی مانند مارتین هایدگر، چنان‌که در متافیزیک چیست می‌نویسد، پرسش اولیه می‌تواند این باشد که «چرا چیزها اصلاً هستند، به جای آنکه نباشند؟ مسئله این است». از نظر راسل، این اصلاً مسئله نیست، بلکه مطلقاً بی‌معنا است. شاید ویتگنشتاین هم این را بی‌معنا ببیند -هرچند به‌هیچ‌وجه نه به همان شیوه‌ای که استاد راهنمایش در نظر دارد، و کل تفاوت آنان در همین است. مشابه آنچه در تفسیرش از واینینگر دیدیم، اتفاقاً اینکه چطور چیزها بی‌معنا هستند جالب است.\nدر شهر زادگاه ویتگنشتاین، جنبش فلسفی غالب در آن زمانی که او تراکتاتوس را منتشر کرد حاصل کار جمعی از فیلسوفان تحلیلی بود که با نام حلقۀ وین ایشان را می‌شناختند. حلقۀ وین، که از شخصیت‌هایی مانند موریتس شلیک، رودلف کارناپ، و کورت گودل تشکیل شده بود، حرفی می‌زد که بی‌شباهت به مدعای ویتگنشتاین نبود، یعنی حدس‌های متافیزیکی، اخلاقی، و زیبایی‌شناختی را بی‌معنا می‌دانست. در مرکز اکثر آثار ایشان چیزی بود که به آن «اصل تحقیق‌پذیری» می‌گفتند، این حرف که فقط گزاره‌هایی معنادارند که یا از استنتاج یا از استقرا به دست آمده باشند، یا از ریاضیات یا از تجربه‌گرایی، و از هر چیز دیگری هم می‌شود صرف‌نظر کرد (اینکه خود اصل تحقیق‌پذیری قابل اعمال بر خودش نیست هم اهمیت ندارد). حلقۀ وین در این نکته با ویتگنشتاین موافق بود که بخش بزرگی از فلسفۀ سنتی بی‌معنا بوده، اما ویتگنشتاین این بی‌معنایی را چنان علوّ و اعتلایی بخشید که ایشان از دیدنش ناتوان بودند. شلیک که احتمالاً اولین کسی بود که تراکتاتوس را ، که به هر رو حلقۀ وین جزء خوانندگان مشتاقش بودند، بد تفسیر کرد ویتگنشتاین را در ۱۹۲۶ دعوت کرد تا برای ایشان سخنرانی کند. ویتگنشتاین وقتی رسید، به‌جای اینکه سخنرانی کند، صندلی‌اش را رو به دیوار کرد و شروع کرد به عقب و جلو رفتن و از بر خواندنِ شعری از رابیندرانات تاگور. صحنه‌ای گیرا و تکان‌دهنده: ویتگنشتاینِ خوش‌تیپ با پیراهن آبی چروک و ژاکت پشمی توئیدی، مردی که فیلسوف آمریکایی، نورمن مالکوم، راجع به او می‌گوید «صورتش لاغر و گندمگون بود … بینی عقابی و زیبایی خیره‌کننده، سرش پوشیده از موهای فرفری قهوه‌ای»، طوری شعر را از بر می‌خواند که انگار مناسک نیاکانش را به‌جا می‌آورد، شاید این سطر از باغبان تاگور را خوانده است که می‌گوید «از همۀ کلمات رها نمی‌شویم حتی در سکوت»، گرایشی که بیشتر همخوان با تراکتاتوس است تا هر چیزی که مخاطبان آن جلسه نوشته‌اند. کارناپ این افتخار را داشت که خیلی سریع اشتباهشان را بفهمد، او بعدها گفت که دیدگاه ویتگنشتاین «خیلی بیشتر شبیه دیدگاه‌های یک هنرمند خلاق بود تا یک دانشمند، تقریباً می‌شود گفت شبیه به دیدگاه‌های یک پیامبر یا غیبگو».\nهرچند ویتگنشتاین را در زمرۀ مهم‌ترین منطق‌دانان قرن بیستم طبقه‌بندی می‌کنند، اندیشه‌های اولیۀ او بیشتر شعر است تا فلسفه؛ گفته‌های کوتاه و گزین‌گویانۀ تراکتاتوس سزاوار این است که در ردیف کارهای ریلکه و پل سلان مطالعه شود. تراکتاتوس، از حیث شکل و محتوا، هدف و بیان، شعر غنایی است -شعری است که ژست‌هایش ماورای شعر است. بیشتر از شعرِ صِرف است، یک استدلال منطقیِ عمداً خودشکنانه است که امر شاعرانه را، به‌رغم امر فلسفی، تبرئه می‌کند، چون اگر حلقۀ وین می‌اندیشید که اکثر چیزهای جالب بی‌معنا هستند، ویتگنشتاین می‌دانست که ایمان همانا ذات بودن است، حتی اگر نتوانیم هیچ حرف معینی درباره‌اش بزنیم. همچنان‌که در تراکتاتوس نوشته است «حتی وقتی همۀ پرسش‌های علمیِ ممکن پاسخ داده شده باشند، مسائل زندگی کاملاً دست‌نخورده خواهند ماند. البته، آنگاه هیچ پرسشی نمی‌ماند، و این خودش پاسخ است». در ویتگنشتاین یک جور دائوئیسم هست، گفته‌های او بحث لائو تسه در دائو ده جِنگ را تداعی می‌کند که می‌گفت «نامی که بتواند نامیده شود نام جاودان نیست». ویتگنشتاین با تراکتاتوس جسورانه‌ترین شکل هنر شاعری را به نمایش درآورد، کتابی که ابیات آن نه با وزن و قافیه، بلکه با منطق نوشته شده است، و هدفش این بوده که بطلان خودِ منطق را نشان دهد. «آنجا که نمی‌توان سخن گفت، پس باید خاموش ماند»؛ مشهورترین سطر آن، و کل فصل آخرش. چیزها باید ناگفته بمانند، چون ناتوان از گفته‌شدن هستند -اما عملاً هر چیز مهمی ناتوان از گفته‌شدن است. نابغه‌اش دانستند، عقل‌گرا تفسیرش کردند، همچون یک معما با او برخورد کردند، و چونان یک عارف پدیدار شد، ولی ویتگنشتاین درنهایت یک شاعر بود. او می‌نویسد «مرزهای زبان من مرزهای جهان من هستند»، و این را گاهی چنین سوءتفسیر کرده‌اند که هر چیزی به جز منطق را باید به فراموشی سپرد، اما خلافش درست است. در جهانی که محدود به زبان است، پس این خود زبان است که جهان را می‌سازد. شعر همۀ چیزی است که وضع واقع است، نه منطق.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را اد سایمون نوشته و در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۲۱ با عنوان «The World Is All That Is the Case» در وب‌سایت میلیونز منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «ویتگنشتاین درنهایت یک شاعر بود» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. •• اد سایمون (Ed Simon) سردبیر مارجینیا ریویو آو بوکس است. او همچنین با نشریات مختلفی چون آتلانتیک و پاریس ریویو همکاری می‌کند و تاکنون چند کتاب از او منتشر شده است. آخرین کتاب سایمون Binding the Ghost: Experiments in Theory نام دارد.••• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n[۱] منظور اتحاد امپراتوری‌های آلمان، اتریش-مجارستان، عثمانی، و بلغارستان در جنگ اول جهانی است که علیه روسیه می‌جنگیدند [مترجم]. [۲] این بخش، با تغییراتی جزئی، از ترجمۀ میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی برگرفته شده است [مترجم]. The House of Wittgenstein [۳] [۴] اندرو کارنگی بنیان‌گذار شرکت فولاد ایالات متحده (U.S. Steel) بوده است [مترجم]. Wittgenstein: Philosophy and Biography [۵] The Jew of Linz [۶] Sex and Character [۷] [۸] او از نسل دوم شاعران رمانتیک انگلستان بود (۱۷۹۵-۱۸۲۱) [مترجم]. Ludwig Wittgenstein: The Duty of Genius [۹]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653975.json b/train/540653975.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e063d5d334ea4a232cf2b461db3863978faa7f45 --- /dev/null +++ b/train/540653975.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "با خیال راحت نقاشی‌های فرزندتان را دور بیندازید", + "subtitle": "عمر کودکی کوتاه است. اشکالی ندارد اگر عمر نقاشی‌های بچه‌ها هم کوتاه باشد", + "introduction": "از شیرین‌ترین تجربه‌های پدر و مادر، لحظه‌ای است که بچه‌شان دوان دوان از اتاقش بیرون می‌آید و در حالی که چشمانش برق می‌زند نقاشی‌اش را نشان می‌دهد. این نقاشی‌های دم‌دستی که با بی‌حوصلگی رنگ‌آمیزی شده‌اند برای ما عزیزند. نگهشان می‌داریم تا لحظه‌های خوش زندگی‌مان را به یاد داشته باشیم. اما یک روز می‌بینیم همۀ خانه پر شده است از این کاغذهای مچاله که امانمان را بریده‌اند. باید چکار کنیم؟ راه‌حلش ساده است: سطل آشغال.", + "content": "ماری تاونزند، آتلانتیک — بچه‌ها یک‌ریز در حال تولید آثار هنری‌اند. از وقتی خیلی کوچک‌اند، بزرگ‌ترها مداد شمعی دستشان می‌دهند. هنر بچه‌ها را مشغول می‌کند و باور عموم بر این است که کار مفیدی هم به شمار می‌رود. اما فعالیت هنری که تمام می‌شود، نقاشی‌ها این طرف و آن طرف ولو می‌شوند. اینجاست که مشکلات آغاز می‌شود.\nبچه‎‌هایم هرجا می‌رسند، نقاشی‌هایشان را رها می‌کنند. بیشتر اوقات آن‌ها را روی زمین می‌اندازند. نقاشی پاره و چروک می‌شود و جای پا رویش می‌ماند. وقتی خم می‌شوم تا از روی زمین برش دارم، نگاهی به آن می‌اندازم. معمولاً با خط‌خطی‌هایی از سطوح مختلف نقاشی، اکلیل‌های براق و شن‌های رنگی روبه‌رو می‌شوم. بقیه نقاشی‌ها نامرتب روی در یخچال چسبانده شده‌اند.\nبعد از چند سال، با این بحران مواجه شدم که با این همه نقاشی چه کنم. تازه هنوز به جمع‌آوری کلکسیونی گلچین‌شده و دقیق نپرداخته بودم، چیزی شبیه آنچه مادرم برایم درست کرده بود. واقعاً هم انتخاب سخت است. هر بار به خودم می‌گویم: «آخ، این یکی را باید نگه داریم.» و وقتی آن یکی را نگه می‌داریم، چرا بقیه را نگه نداریم؟\nبالاخره شروع کردم به دور انداختن همۀ آن‌ها. شاید من هیولا هستم. اما این حس رهایی باعث می‌شود فکر کنم می‌دانم دارم چه می‌کنم. کاری که پدر و مادرها با آثار بچه‌ها می‌کنند به این بستگی دارد که دربارۀ طبیعت کودکی، نوستالژی و زیبایی چطور می‌اندیشند.\nپاسخ درست این است که هنر را تولید کن، آن را به کسی ببخش که برای مدتی ببیند و تحسینش کند و بعد آن را دور بریزد. این تجلیل واقعی زیبایی است و رویکرد صحیح اخلاقی در مقابل ویژگی‌های ناپایدار کودکی.\nسالیان سال بحث بر سر روش درستِ ارزش‌نهادن و نگهداری از هنر ادامه داشته است. برای نمونه مشهور است که سقراط تمایل داشته که کل آثار هنری را دور بریزد، زیرا هر نمایشی به حقیقتی دروغین می‌انجامد. اما شاگردش افلاطون، به شدت به حفظ آثار خود اهمیت می‌داد. او گفته‌های بلندی دربارۀ تولید آثار هنری در جهتِ تداوم جستجوی حقیقت دارد.\nسقراط احتمالاً سوال می‌پرسد که کودکان با خلق هنرهای تصویری در سال‌های اول زندگی، به چه چیزهایی دست می‌یابند- به خصوص وقتی که این هنر ارزش زیبایی‌شناختی چندانی هم ندارد. آیا سند این تلاش‌هایی ابتدایی ارزشی خاصی، فراتر از زیبایی‌شناسی دارد که ارزش نگهداری داشته باشند؟ آیا این نوع نوستالژ‌ی‌ها برای روح مفید است یا در نهایت نقطه‌ضعفی است که نمی‌تواند رضایتی به دنبال داشته باشد؟\nآقای راجرز دوست‌داشتنی۱ در حمایت از تمرین هنر حتی قبل از رشد مهارت‌های فردی، استدلال محکمی ارائه می‌دهد. او در عبارتی که حالا در اینترنت جاودانه شده، گفت: «کارم خیلی خوب نیست اما همین که چیزی بسازم حس خوبی داره.» همانطور که الگوی کتاب‌های رنگ‌آمیزی بزرگسالان نشان می‌دهد، این توصیه بسیار دامنه‌دار است. حتی بعضی دانشگاه‌ها برای دانشجویان مضطرب خود، «روزهای کتاب رنگ‌آمیزی» برگزار می‌کنند. این هنر ارزشی داشته باشد یا نه، به هر حال باور بر این است که نقاشی هوش، اعتماد به نفس و ثبات احساسی کودکان را افزایش می‌دهد.\nالبته، نقاشی بچه‌ها زیبایی‌های خودش را هم دارد. در فیلم «شش درجه جدایی»۲، شوهر استاکرد چنینگ که شیفتۀ دنیای هنر است می‌بیند که کلاس دومی‌های محله‌شان آثاری خلق می‌کنند که اگر همسنگ آثار متیس۳ نباشند، در رتبۀ بعدی قرار می‌گیرند. در خلق هر اثر جدید نوعی خونسردی دلنشین و فارغ‌بال نهفته است که باعث می‌شود آن‌ها را از مدرسه به خانه بیاورند و با افتخار به پدر و مادر تقدیم کنند.\nعجیب آن که طراوت این کار فقط با زمان محدودی ادامه دارد و بعد آن شور و شوق اولیه به چیزی ملال‌آور تبدیل می‌شود. ابتدا، چیزی کاملاً شگفت‌آور روی کاغذ نقش بسته است، اما دیری نمی‌گذرد که تمام اشتباهات و کمبودهایش نمایان می‌شود. در آخر، این نقص بر بقیۀ اثر سایه می‌اندازد.\nدر نهایت، اگر به اندازۀ کافی به اثر خیره شوید، رقت‌بار می‌شود و تهی از معنا. در بهترین حالت، نشانه‌ای می‌شود از اینکه کودک به لحظۀ زودگذر دیگری از زندگی‌اش وارد شده و دارد چیز دیگری را رنگ‌آمیزی می‌کند. بحران هنر کودکان از همین جا آغاز می‌شود، زمانی که نقاشی‌شان در آنِ واحد مهم و آزاردهنده به نظر می‌رسد.\nشاید این احساس ناشی از این باشد که عمیقاً به میرایی خود می‌اندیشیم. اخیراً مادرم و مادر همسرم مشغول دور ریختن وسایل اضافی خانه شدند. سیلی از چیزهایی که دور ریختند، روانۀ خانۀ ما شد، جعبه‌هایی پر از مدال‌های دوران مدرسه، روبان، کاغذ، طراحی و نقاشی. بعد از وارسی جعبۀ اول، همسرم می‌خواست بی‌معطلی همه‌شان را دور بریزد. اما، این کلکسیون که مجموعۀ کامل دوران نوجوانی‌مان بود آنقدر برایم ارزشمند بود که نمی‌خواستم یکدفعه همه را دور بریزم.\nبعد از جعبۀ دوم، دیگر حجم وسایل خیلی زیاد شد. نگهداری این کلکسیون یک‌جور بازخواست از خودمان بود، بازخواستی آنقدر دشوار که از پسش برنمی‌آمدیم. وقتی نوبت به آثار هنری می‌رسد، این نشانۀ خوبی نیست. هنر واقعی ابزاری برای ابرازِ خود به انسان می‌دهد. اما در این نقاشی‌های قدیمی چیزی از من باقی نمانده بود که با آن مواجه شوم، زیرا کاغذهایی که در پنج‌سالگی ماژیک یا مداد شمعی رویشان کشیده بودم، واقعاً هرگز آن الهام یا ارزش هنری را در خود نداشتند. مواجهه با دورۀ زمانی‌ای که کاملاً فراموش شده بود، روزهایی که در خانه سپری می‌کردم و مشغول کاری بودم که حاصلش روانۀ جعبه‌ها شده بود، به جای احساس آرامش، نوعی وحشت در من ایجاد می‌کرد.\nاین اولین باری بود که سعی کردم نقاشی‌های بچه‌هایم را دور بریزم. البته وقتی آن‌ها را داخل سطح زباله مچاله می‌کردم، عذاب وجدان داشتم. لحظه‌ای که بچه‌ای برای اولین بار نقاشی‌اش را نشانتان می‌دهد فراموش‌نشدنی است، آن را جلو می‌آورد و آخرین نگاه دقیق را بعد از تکمیل نقاشی به آن می‌اندازد. آن لحظه موجی از غرور و هیجانِ عاشقانۀ دوطرفه در هر دوی شما ایجاد می‌شود. اما در آخر، غرور شما بیش از بچه تداوم دارد. بالاخره طولی نمی‌کشد که او باید مشغولیت دیگری برای خود دست و پا کند. بچه‌ها همیشه همینطورند اما این غرور در شما شما ادامه دارد، احساسات به قلبتان چنگ می‌زنند.\nگمان می‌کنم، شوق‌تان برای ادامه‌پیداکردنِ این لحظه است که سبب می‌شود آثار بچه‌هایتان را برای آیندگان نگه دارید و مرتب کنید. خودتان را قانع می‌کنید که جایی در آینده بچۀ شما دوست دارد با تماشای چیزی که سال‌ها پیش کشیده، به آن لحظۀ غرورآمیز و پرعشق بازگردد.\nفریب نخورید. شما تنها می‌خواهید خودتان حس بهتری داشته باشید. هرگز نمی‌توانید مطمئن باشید که بچه‌هایتان کدام لحظات را به یاد می‌آورند و نمی‌توانید به جای آن‌ها خاطراتشان را ساماندهی کنید. به علاوه، دوران کودکی از هزاران لحظه مانند این ساخته شده است. راهی نیست که بتوانیم همۀ آن‌ها را نگه داریم.\nاز نظر من می‌توان گفت برای نسل پدر و مادرم -که همیشه حسرت گذشته‌ها را می‌خورند- جمع کردن آثار هنری من نوعی خوشگذرانی محسوب می‌شده است. از نگاه آن‌ها، منطقی بوده که من بخواهم جایی در گذشته زندگی کنم. اما من چنین احساسی ندارم.\nنوستالژی جوانی چیزی ناگزیر است. بی‌شک این مسئله نقطۀ ضعف هیچ نسلی نیست، هر چند گاهی به ویژگی یک دوران تبدیل می‌شود. اما نگه داشتن نقاشی‌های بچه‌ها حوصلۀ قوی‌ترین نوستالژی‌ها را هم سر می‌برد.\nاگر نقاشی کشیدن برای بچه‌ها خوب و مفید است، پس بگذاریم این بخش از هنر به زندگی خود ادامه دهد و بعد بگذاریم بمیرد. خروجی تلاش‌های هنری بچه‌ها، مانند کیفیت زیبایی‌شناختی این نقاشی‌ها ناقص است. دور انداختن آن‌ها به سود همه است. چرخۀ حیات هنری را کامل می‌کند، سبب می‌شود چیزهای زودگذر، زودگذر باشند: واقعاً زودگذر. کودکی هم همینطور است، پدر و مادرها باید اینطور دربارۀ کودکی بیندیشند. بچه‌ها دست و پاهایی می‌زنند تا خودی شناخته‌شده‌تر آغاز شود. بعد روی حفاظت از آن خودِ در حال رشد تمرکز می‌کنند. کارهایی که در این مسیر با کاغذ و قلم می‌کنند غالباً تنها وسیله‌ای برای آن هدف است.\nجایی، نزدیک هفت‌سالگی است که حافظه حاکم می‌شود و تاریخ شخصی آغاز می‌شود، اینجاست که بچه‌ها برای خود تصمیم می‌گیرند چه چیزی برایشان مهم است و چه چیز نیست. البته، نباید چیزی را که بچه‌هایتان می‌خواهند نگه دارند، دور بیندازید. اما جدای از این هشدار و به‌ویژه در سال‌های اول زندگی، قبل از شروع به کار این حافظه، هنر بیشتر بچه‌ها تنها برای نابود شدن است. هدف زندگی تداوم جوانی نیست، بلکه بالندگی است. این مستلزم آن است که چیزهای بین راه را کنار بگذاریم و با آرامش لذت ببریم. این کاری است که پدر یا مادر باید توان هنری و اخلاقی‌شان را صرف آن کنند.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را ماری تاونزند نوشته است و در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۸ با عنوان «Throw Your Children’s Art Away» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۰ مهر ۱۳۹۷ آن را با عنوان «با خیال راحت نقاشی‌های فرزندتان را دور بیاندازید» و ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.\n•• ماری تاونزند (Mary Townsend) استاد فلسفۀ دانشگاه سَنت‌ جان نیویورک است.\n[۱] The beloved Mr. Rogers: شخصیتی تلویزیونی که مجموعه برنامۀ بسیار مشهوری مخصوص پیش‌دبستانی‌ها را اجرا می‌کرد [مترجم].\n[۲] Six Degrees of Separation\n[۳] نقاش مشهور فرانسوی [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653976.json b/train/540653976.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0286ee2d6b61cc7ee44fb0342ab3f0a23911ab93 --- /dev/null +++ b/train/540653976.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا هیچکس به هیچ نصیحتی گوش نمی‌دهد؟", + "subtitle": "نصیحت‌ می‌خواهد در تماسی کوتاه، تغییری بزرگ در ما به وجود بیاورد، اما چنین تغییراتی افسانه‌اند", + "introduction": "ما دوست نداریم کسی نصیحتمان کند. حتی به نصحیت آن‌هایی که خودمان ازشان می‌خواهیم که نصیحتمان کنند گوش نمی‌دهیم. بااین‌حال پیگیرانه به این کار ادامه می‌دهیم. پدر و مادرها هر روز بچه‌هایشان را با نصیحت‌ بمباران می‌کنند. معلم‌‌ها و دوستان هم همین‌طور. حتی آدم‌هایی که در خیابان می‌بینیم، کمتر فرصتی را برای نصیحت‌کردن از دست می‌دهند. اما چرا هیچکس نمی‌پرسد فایدۀ این نصیحت‌ها چیست؟ چرا اینقدر بی‌تأثیرند؟ یک فیلسوف می‌گوید مشکل از ماهیت خودِ نصیحت است.", + "content": "اگنس کالارد، پوینت — ما در دوران درخشان پادکست‌ها، گفت‌وگوهای عمومی و علایقِ جدید دانشگاهی مرزشکنانه زندگی می‌کنیم. در چنین دورانی روشنفکر عرصۀ عمومی بودن بسیار ساده است؛ البته به‌جز زمانی که به بخش «نصایح» گفت‌وگوها می‌رسیم. وقتی کسی به این واسطه به شهرت برسد که در یکی از زمینه‌های مورد علاقۀ عمومی تخصص دارد، بدون شک از او می‌خواهند که پیشنهادهایش را در این زمینه ارائه کند تا دیگران بتواند گام به گام در مسیر پیشنهادی او حرکت کنند. تردیدی نیست که چنین اندرزهایی سرتاپا بی‌فایده‌اند.\nمارگارت اتوود، رمان‌نویس کانادایی، در یکی از مصاحبه‌هایش در پاسخ به چنین درخواستی، این پند قابل پیش‌بینی‌ را بیان کرد که برای موفقیت در نویسندگی، باید هر روز زمانی را به نوشتن اختصاص دهید؛ اما پس از بیان این نکته، ظاهراً به یاد ‌آورد که در بخش قبلیِ گفت‌وگو گفته است که به توصیۀ هر روز نوشتن عمل نمی‌کند! به همین خاطر به توصیۀ خود این نکته را نیز اضافه کرد که «من این کار را نمی‌کنم، اما شما باید انجامش بدهید؛ زیرا به‌عنوان نویسنده‌ای تازه‌کار، نوشتن هر روزه برایتان سودمند است».\nاتوود سخن خود را این گونه ادامه می‌دهد (گویی خود نیز به کم‌ارزش بودن گفته‌هایش برای خواننده آگاه است): «نکتۀ اصلی‌ای که باید به یاد داشته باشید، این است که هیچ‌کس تا زمانی که اجازه نداده‌اید، نباید نوشته‌تان را بخواند. به‌این‌ترتیب، نیازی به کنترل و مهار نوشتۀ خود در زمان نوشتن نخواهید داشت. همه چیز بین شما و صفحۀ کاغذ روی می‌دهد و اگر آنچه در یک روز نوشته‌اید پسندتان نباشد، سبد کاغذهای باطله در خدمت شماست». «بی‌پروا نوشتن» برای فردی که در تلاش برای نوشتن است، توصیه‌ای کاملاً بی‌فایده به نظر می‌رسد و به همین جهت، پیشنهاد اتوود به «آمادگی برای دور ریختن نوشته‌ها» نیز ناسودمند از کار در می‌آید. اگر از کسی بخواهید شما را در مسیر نویسندگی راهنمایی کند و او در پاسخ بگوید که «نوشتن را تمرین کن»، دشوار می‌توانید چنین پاسخی را کنایه‌ای نیش‌دار تلقی نکنید.\nاتوود نویسنده‌ای مشهور و موفق است که دورانی طولانی و آکنده از تجربه‌ را در زندگی و در نبردهای روزانه با صفحات سفید تجربه کرده است. او با شجاعت تلاش می‌کرد به مصاحبه‌کننده چیزی را بگوید که دنبالش است؛ می‌کوشید وظیفه‌اش را انجام دهد و سخنان مفیدی بگوید. پس چرا پیوسته می‌لغزد و نصیحت‌های پوچ و بی‌سر‌وته تحویل خواننده می‌دهد؟ (واقعاً امروز چه کسی، در دوران کیبوردها، از سبد کاغذ باطله استفاده می‌کند؟!)\nمن با مارگارت اتوود همدلی زیادی دارم. هنگامی که دانشجویان با چشمانی پر اشتیاق به دفترم می‌آیند تا از راهبردها و راهنمایی‌هایم برای فیلسوف‌شدن استفاده کنند، تصور مهملاتی که در پاسخ به آن‌ها خواهم گفت، برایم دلهره‌آور است. البته پندهای به این معنا که دانشجویانم را گمراه کنند، «بد» نیستند؛ اما از این جهت که آن‌ها را به هیچ جای مشخصی نمی‌رسانند، نامطلوب محسوب می‌شوند. درست مثل این است که پیش از آغاز نصیحت دانشجویان، دکمه‌ای را فشار داده باشم که هر نوع آگاهی و اطلاعات مفید را از حرف‌هایم بیرون بکشد و به این ترتیب، نهایتاً هیچ نگویم.\nالبته این دشواری در همۀ گونه‌های مشاورۀ کلامی اتفاق نمی‌افتد. بگذارید میان سه اصطلاح «نصیحت»۱، «راهکار»۲ و «هدایت»۳ تمایز بگذاریم. شما به فردی برای رسیدن به هدفی «راهکار» می‌دهید، در حالی که خود این هدف ابزاری برای هدفی دیگر (و مشخص‌نشده) است. به عنوان مثال، به فردی مسیر رفتن به کتابخانه را یاد می‌دهید، اگر او به دلیلی بخواهد به آنجا برود. در مقابل، «هدایت» تأثیرگذاری بر دیدگاه فرد نسبت به چیزی است که به خودی خود ارزشمند است؛ مثل اینکه فردی را در مسیر ورزشی، تحصیلی یا حتی برتری در اجتماع راهنمایی کنید.\n\n«راهکار» شما را در آنچه خود (به صورت مستقل) ارزشمند می‌شمارید، ارتقا می‌بخشد، در حالی که «راهنمایی» شما را در مسیر ارزشمند شمردن چیزی هدایت می‌کند و اهمیت آن را در سطح ذهنی، فیزیکی یا روانی نشان می‌دهد. «راهنمایی» اشکال گوناگونی به خود می‌گیرد، چنانکه تدریس فلسفه یا روان‌درمانی گونه‌هایی از آن است؛ اما آنچه در نهایت ضروری است، صرف زمان برای ایجاد تجربۀ آموزشی مشترک میان راهنما و راهنمایی‌شونده است؛ چراکه «هدایت» فرایندی شخصی و درونی است.\nاما نصیحت آن گونه که در اینجا به کار برده‌ام، در پی آمیختن دو جنبه غیرشخصی و دگرگون‌کننده در راهنمایی و راهکار است. می‌توان آن را به عنوان «راهکارهایی برای دگرگونی شخصی» در نظر آورد. در نمونۀ پیشین، نویسندۀ جوان به راهکارهای اتوود درباره چگونگی کار با نرم‌افزار مایکروسافت ورد اشتیاقی ندارد. او همچنین این تقاضای نامعقول را ندارد که اتوود به راهنمای شخصی نویسندگی‌‌اش بدل شود. بلکه در واقع ارزش برآمده از راهنمایی را طلب می‌کند، در حالی‌که می‌خواهد این ارزش در چارچوب راهکاری معین به او ارائه شود. حال آنکه چنین چیزی در گفته‌های اتوود وجود ندارد. این چنین است که اندرزگوی ناصح به تکرارکنندۀ ایده‌هایی معقول که پیشتر از دیگران شنیده، تنزل پیدا می‌کند؛ ایده‌هایی که آن‌قدر فراگیر و عام هستند که عملاً به جملاتی بی‌معنا تبدیل می‌شوند.\nمشکل «نصیحت» به عدم تطابق میان فرم و محتوا باز می‌گردد. دانشِ برآمده از «راهکار» دانشی عمومی است که بر اساس آن، هر زمان الف را داشته باشید، ب را دریافت خواهید کرد. این دانش را می‌توان بدون هیچ پیوندی با مخاطب به او منتقل کرد. در مقابل هدایت یا همان «دانشِ شدن» همواره با درکی اختصاصی از سلوک میان بی‌خبری و کمال پیوسته است که سالک در میانۀ آن ایستاده است. راهنما باید بداند که در این راه نقاط ضعف او چیست؟ جنبه‌های برتر او کدام است؟ و چه عوامل انگیزشی‌ای را می‌تواند به کار گیرد؟ این نکات تنها در اختیار فردی است که سالک را می‌شناسد. مسیر سلوک و دگرگونی آکنده از بازبینی‌های دقیق، بن‌بست‌ها، عقب‌گردها، اصلاح مسیر و دشواری‌های اتفاقی است؛ مسیری درست مانند خودِ انسان: یگانه، غریب و خاص.\nفرض کنید اتوود تلقی شخصی خود را از چگونگی رسیدن به جایی که اکنون در آن ایستاده، به ما ارائه می‌کرد و رویدادهای سرنوشت‌سازِ این مسیر را برجسته می‌ساخت. بی‌شک هیچ کدام از کسانی که مشتاق نویسنده‌شدن هستند، آن حرف‌ها را به عنوان روشی برای دستیابی به موفقیت نمی‌نگریستند؛ زیرا خود اتوود، فی‌المثل زمانی که به برلین رفت یا شغل معلمی زبان را پذیرفت، یقیناً در تقلید از فرد دیگری چنین نکرده بود. روحیه و روش مشترک در میان تمام افراد بزرگ این است که هرگز نکوشیده‌اند بازگوی افکار و رفتار بزرگِ دیگری باشند. اینجاست که یکی از تناقض‌های پندهای امروزی خودش را نشان می‌دهد: کسانی که از آن‌ها می‌خواهیم نصیحت‌ کنند، خود به ندرت از نصایح فردی دیگر استفاده کرده‌اند و پروژۀ «شدن» در آن‌ها از شخصی‌ترین مسیرها گذشته است.\n\nالبته بسیار خوب می‌شد اگر اطلاعات دگرگون‌کنندۀ ارزش‌ها، در قالب دستورالعمل‌ها و راهکارهای کم‌دردسر، قابل انتقال بود. در چنین جهانی افراد می‌توانستند یاری قابل توجهی را از یکدیگر دریافت کنند، بی‌آنکه ناچار به سرمایه‌گذاری روی زندگی هم باشند. افسانۀ «نصیحت» بر اساس چنین امکانی استوار شده است که بتوانیم یکدیگر را با تماسی کوتاه دگرگون کنیم. همین گونه است که چنین حجم عظیمی از «نصایح» در رسانه‌های اجتماعی جریان دارد. کاربران توئیتر، در زمان‌هایی که مشغول جروبحث نباشند، با خشنودی و خیرخواهی اندرزهایی دربارۀ چگونه زیستن با هم به اشتراک می‌گذارند. در این وضعیت، نصیحت مثل نوعی گپ‌زدن یا عامل پیوند اجتماعی عمل می‌کند آن هم در فضایی که حاضران هیچ نوع حس مشترکی ندارند که آن‌ها را درگیر کند یا به هم پیوند دهند.\nاین وضعیت به احتمال بسیار دردسری ایجاد نخواهد کرد. البته تا زمانی که اجازه ندهیم زمینه‌هایی که کمک‌رسانی حقیقی در آن‌ها ممکن است، تحت تأثیر آن قرار گیرند. به طور مثال، ترفندها و نکاتی برای چگونه فیلسوف «شدن» در اختیار من نیست تا به دانشجویانم یاد بدهم. بینش من در میان مجموعه‌ای از استدلال‌های دشوار فلسفی، خواندن رنج‌آور متون قدیمی، برگزیدن فرضیه‌ها و ویران‌کردن آن‌ها نهفته است. می‌توانم با نشان‌دادن چگونه انجام‌دادن یکی و پرهیز از دیگری، شما را در این مسیر یاری دهم؛ اما قادر نیستم بدون آنکه معلم و راهنمای فلسفه شما باشم، در راه فیلسوف‌شدن کمکتان کنم؛ چنین کاری مثل این است که بدون سخن‌گفتن بخواهم پیامی را به شما منتقل کنم. کسی که دستانش را تکان می‌دهد و مدعی قدرت‌های جادویی است، شما را به هیچ جا نخواهد رساند.\nکمک‌رسانی حقیقی نیازمند تماس است. البته انواع تماس به ارتباط دوطرفه محدود نمی‌شود. اتوود می‌تواند به جوانان و مشتاقان سردرگم‌شدۀ نویسندگی کمک کند، بی‌آنکه آن‌ها را دیده یا آن‌ها او را دیده باشند. من یکی از همین افراد هستم. تصویری از رمان چشم گربه در مدت نزدیک به سی سال با من است؛ دختری که پوست کف پای خود را می‌کند تا با حس تنهایی و بیگانگی‌اش کنار بیاید. این تصویری است بیانگر آگاهی از تفاوت خود با دیگران، مجازت خود برای این آگاهی و هم‌زمان، تصویری از رنج، به عنوان نوعی بازی که فرد با خود می‌کند و از این طریق، خود را مجدداً پیدا می‌کند. در دوران نوجوانی، این تصویر را به داستان آن پری دریایی وصل کرده بودم که به همین شیوه، از انسانیت خود در رنج بود. من این رنج را با احساسی پیوند می‌زدم ناظر بر اینکه فرایند خلق خود، لاجرم با اعمال میزان زیادی از خشونت نسبت به خودمان همراه است. امیدوارم این تصویر را در زندگی‌ام گشوده باشم و در طول عمرم از آن آموخته باشم.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را اگنس کالارد نوشته است و در تاریخ ۹ مۀ ۲۰۱۹ با عنوان «Against Advice» در وب‌سایت پوینت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۹۸ با عنوان «چرا هیچکس به هیچ نصیحتی گوش نمی‌دهد؟» و ترجمۀ علی حاتمیان منتشر کرده است.\n•• اگنس کالارد (Agnes Callard) فیلسوف مجارستانی و استاد دانشگاه شیکاگو است. الهام: عاملِ شدن (Aspiration: The Agency of Becoming) از کتاب‌های اوست.\n[۱] advice\n[۲] instruction\n[۳] coaching\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/540653977.json b/train/540653977.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ebf0c6f0092a48fdaa7253515d7fd4bf46b34bad --- /dev/null +++ b/train/540653977.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا نشان‌دادن کارهای خوب را همیشه باید به حساب ریاکاری گذاشت؟", + "subtitle": "فضیلت‌نمایان همواره متهم می‌شوند به ریاکاری، حتی اگر صادق باشند", + "introduction": "یکسری از کارهای خوب را نمی‌شود در پستوی خانه انجام داد. باید به‌ناچار در برابر چشم دیگران دست‌به‌کارشان شد. اینجاست که بلافاصله حمله‌ها شروع می‌شود: «ادای آدم‌خوب‌ها را درنیاور»، «بس است این‌همه تظاهر»، «فکر می‌کنی کسی این ریاکاری‌ها را باور می‌کند؟» و هزاران نیش و کنایۀ دیگر. از طرفی، همیشه پیدا می‌شوند آدم‌هایی که واقعاً در کارهایشان ریا می‌کنند و جز جلب‌توجه نیت دیگری در سرشان نیست. پس چگونه می‌شود بر سر صداقت یا خودنمایی کسی تصمیم گرفت؟", + "content": "نیل لوی، ایان — مردمان جهان در همۀ دوران‌ها بر سر امور اخلاقی بحث کرده‌اند. زمانی که مدعایی اخلاقی در عرصۀ عمومی طرح می‌شود، نادیده‌‌گرفتن آن به‌عنوان نوعی فضیلت‌نُمایی۱ یا دعوت ریاکارانه به فضایل اخلاقی از جملۀ معمول‌ترین واکنش‌هاست. توییتر آکنده از این شیوه نگرش است: از دید پیرس مورگانِ روزنامه‌نگار، جمیله جمیلِ بازیگر «فضیلت‌‌نمایی ابله و حقیر» است؛ مؤسسۀ محافظه‌کار «تحقیقات سیاست‌گذاری منهتن» فعالان آب‌و‌هوایی را فضیلت‌نما می‌داند و بیورن لامبورگِ نویسنده گیاه‌خواری را نوعی فضیلت‌نمایی می‌خواند (آنچه با تکیه بر این دست نمونه‌ها آشکار می‌گردد رواج بیشتر اتهام فضیلت‌نمایی به دیگران در میان راست‌گرایان است).\nمتهم‌کردن کسی به فضیلت‌نمایی درواقع برابر با اتهام ریاکاری به اوست. فرد متهم (یا محکوم) به ریاکاریِ اخلاقی دربارۀ برخی امور اخلاقی عمیقاً اظهار نگرانی می‌کند، حال‌آنکه (از دید منتقدان فضیلت‌نمایی) دغدغۀ اصلی‌اش کاملاً خودخواهانه است. چنین فردی واقعاً در پی تغییر دیدگاه دیگران نیست، چه رسد به اینکه بخواهد جهان را تغییر دهد. او صرفاً می‌خواهد خود را در بهترین جایگاه قرار دهد و بیشترین میزان توجه عمومی را به دست آورد. جیمز بارتولمیو (روزنامه‌نگاری که در ۲۰۱۵ ابداع این واژه را به‌نادرستی از آن خود دانسته است) در مجلۀ اسپکتیتور چنین نوشته که فضیلت‌نمایی نه حاصل نگرانی اصیل دربارۀ سرنوشت دیگران، بلکه نتیجۀ غرور و خودبزرگ‌بینی است.\nطرح اتهام فضیلت‌نمایی به دیگران، به‌شکلی آیرونیک، ممکن است خود نوع دیگری از فضیلت‌نمایی برپا کند، که تنها در مخاطبانش با نوع پیشین متفاوت است. صرف‌نظر از اینکه فضیلت‌نمایانه‌خواندن عملکرد دیگران خود فضیلت‌نمایی به شمار آید یا نه، اتهام‌زننده دقیقاً در حال انجام همان کاری است که دیگران را به‌سبب آن نقد می‌کند: در اینجا نیز تمرکز مخاطب از هدف مدعای اخلاقی به‌سوی فرد مدعی آن منحرف شده است.\nاینک بیایید از زاویه دیگری به مسئله نگاه کنیم. در تنها بررسی دانشگاهی این موضوع (دست‌کم در حد آگاهی نگارنده)، دو فیلسوف با نام‌های جاستین تُسی و برندن وارْمکه «متظاهران اخلاق‌مأب»۲ (اصطلاح آن‌ها برای فضیلت‌نمایی) را به این متهم ساخته‌اند که با رفتار خود کارکرد گفتمان عمومی اخلاق را منحرف می‌سازند. از دید این دو، کارکرد اساسی گفتمان عمومی پیرامون اخلاق «بهبود باورهای اخلاقی انسان‌ها یا تشویق به بهبود اخلاقی در جهان» است. گفتمان عمومی اخلاقی در پی آن است که افراد مسئله یا مسائل خاصی را در این حوزه ببینند، که پیش‌تر به آن آگاهی نداشتند، یا درخصوص آن کاری انجام دهند. این در حالی است که فضیلت‌نمایان خود را به مرکز توجه تبدیل می‌کنند و تمرکز جمعی را از مسئلۀ اخلاقی دور می‌سازند. بر این اساس، فضیلت‌نمایی معمولاً، به‌جای بزرگ جلوه‌دادن گوینده در چشمان مخاطب، به بدبینی مخاطب نسبت به او می‌انجامد و ازهمین‌رو فضیلت‌نمایی درنهایت جایگاه گفتمان اخلاقی را در عرصۀ عمومی فرومی‌کاهد.\nالبته تُسی و وارمکه، برای این مدعا که کارکردِ توجیه‌کننده یا اساسی گفتمان اخلاقی بهبود باورهای اخلاقی در فرد یا جهان است، شاهدی ارائه نکرده‌اند. بی‌تردید این یکی از کارکردهای اصلی گفتمان اخلاقی است، اما کارکردهای دیگری نیز برای این گفتمان قابل‌فرض است. چنان‌که شاید فضیلت‌نمایی یا امور مشابه آن، خود، یکی از کارکردهای اصلی گفتمان اخلاقی باشد.\nخودنمایی در طبیعت امری رایج است. به‌طور مثال، دُم طاووس نشانه‌ای از تناسب و مطلوبیت تکاملی است که، به‌سبب دشواربودن تقلید دروغین آن، گونه‌ای خودنمایی صادقانه محسوب می‌شود. چراکه میزان زیادی از منابع برای ساخت چنین دُمی نیاز است و هرچه زیبایی و اندازۀ آن بیشتر باشد، منابع بیشتری صرف ساخت آن شده است. جست‌زدن یا پریدن مستقیم به هوا نیز ، درحالی‌که پاهای حیوان نزدیک به هم آویزان نگاه داشته می‌شود، احتمالاً خودنمایی صادقانۀ دیگری میان حیوانات است. غزالی که جست می‌زند درواقع به مهاجمان درنده نشان می‌دهد که تعقیب او کاری دشوار است و، به این ترتیب، حیوان گوشت‌خوار احتمالاً به‌دنبال شکار دیگری خواهد رفت. انسان‌ها نیز همچون دیگر حیوانات به خودنمایی می‌پردازند؛ لباس‌های گران‌قیمت می‌پوشند یا ساعت رولکس گران‌قیمتی به دست می‌کنند که تقلید دروغین آن‌ها دشوار است و نشان می‌دهد که فرد برای شراکت تجاری یا ارتباط جنسی گزینۀ مناسبی است.\n\nدر بررسی‌های علوم‌شناختیِ دین، دو گونه رفتار نمایشی از یکدیگر تفکیک شده است: خودنمایی پرهزینه و نمایش اعتبارافزا. دم طاووس نمونه‌ای از خودنمایی پرهزینه است و انرژی زیادی صرف ساخت و جابه‌جایی آن می‌شود، حال‌آنکه استفاده از آن در زمان رویارویی با مهاجمان هم چندان آسان نیست. در مقابل، رفتارهای اعتبارافزا آن‌گونه رفتارهای خودنمایانه هستند که تنها در صورت تقلید دروغین پرهزینه هستند. برای مثال، حیوانی که حضور بیگانه‌ای را نادیده می‌گیرد نه‌تنها به گروه اطمینان می‌دهد که بیگانه خطرناک نیست، بلکه به‌گونه‌ای عمل می‌کند که صداقت این ارتباط را نیز تأیید کند، زیرا اگر بیگانه خطرناک می‌بود، خود حیوان نیز در معرض خطر قرار می‌گرفت.\nبسیاری از رفتارهای دینی را می‌توان در قالب همین دو گونه خودنمایی تحلیل کرد. دین رفتارهای گوناگونی را تجویز می‌کند که پرهزینه هستند: روزه گرفتن، زکات، پرهیز از رابطۀ جنسی نامشروع و غیره. این رفتارها نه‌تنها در شرایط عادی و روزمره، بلکه به‌لحاظ چارچوب‌های تکاملی هم پرهزینه به شمار می‌روند و فرصت‌ تولیدمثل، منابع موردنیاز برای باروری، و … را کاهش می‌دهند. فعالیت‌های مذهبی همچنین ویژگی‌های اعتبارافزا را نیز در بر دارند. به این معنا که هیچ‌کس هزینه‌های اعمال دینی را پرداخت نمی‌کند، مگر آنکه حقیقتاً به بازگشت نتیجۀ آن‌ها (پاداش) باور داشته باشد.\nدر چنین بستری، چرا کسی باید تعهد دینی را نمایش دهد؟ یک تبیین ممکن برای این کار تضمین مزایای حاصل از همکاری و مشارکت جمعی است. همکاری با دیگران اغلب پرمخاطره است و همیشه این امکان وجود دارد که طرف مقابل با فریب و تقلب، بدون پرداخت هزینه، به مزایای آن دست یابد. هرچه گروه اجتماعی پیچیده‌تر و جابه‌جایی میان گروه‌ها آسان‌تر باشد، این مخاطره نیز بیشتر می‌شود، زیرا در گروه‌های کوچک می‌توان درست‌کاری و بدکرداری افراد را به‌سادگی ردیابی کرد، حال‌آنکه در گروهی بزرگ که پیوسته در ارتباط با بیگانگان است نمی‌توان صرفاً به شهرت افراد تکیه کرد.\nخودنمایی به حل این مسئله کمک می‌کند. فرد باورمند به دین تعهد خود را به یک دستورالعمل، دست‌کم نسبت به همکاری درون گروه، به نمایش می‌گذارد. او فضیلت خود را می‌نُماید و نشانۀ فرستاده‌شده توسط او به احتمال زیاد نشانه‌ای صادقانه است. تقلید دروغین این نمودها دشوار است و گروه‌های دینی به‌سبب کوچک‌بودن دامنۀ ارتباطی می‌تواند شهرت افراد و اعضای خود را ردیابی کند. این توضیحی است که برای فهم برجستگی نقش مسیحیان کویکر۳ در سال‌های نخستین انقلاب صنعتی به کار گرفته می‌شود. کویکرها به یکدیگر اعتماد داشتند، دست‌کم تا حدی بدین سبب که عضویت در «جماعت دینی دوستان»۴ نشانه‌ای صادقانه از تمایل به پیروی از دستورهای اخلاقی محسوب می‌شد.\n\nازآنجاکه خودنمایی دینی درعین‌حال خودنمایی اخلاقی است، جای شگفتی ندارد که با سکولاریزه‌شدن جوامع بشری شمار بیشتری از ادعاهای اخلاقی ایفای چنین نقشی را بر عهده گرفته‌اند. فضیلت‌نمایی نیز در این چارچوب نوعی خودنمایی و فرستادن نشانه به گروه است که فرد را «آبرومند و قابل‌احترام» نشان می‌دهد. چنین نمایشی نه‌تنها مسیر طبیعی اخلاق را منحرف نمی‌کند، بلکه نقشی اساسی و محوری در این گفتمان دارد.\nبدین شیوه اگر فضیلت‌نمایی کارکردی محوری و توجیه‌کننده در گفتمان عمومی اخلاق ایفا کند، آنگاه مدعای انحراف این گفتمان از طریق نمایش و دعوت به اخلاق نادرست است، اما درباره مدعای ریاکاری چه می‌توان گفت؟\nاتهام ریاکاری به فضیلت‌نمایی را می‌توان به دو شیوۀ متفاوت درک کرد و به نقد کشید. ممکن است ریاکار دانستن فضیلت‌نمایان به این معنا باشد که اینان درواقع به تغییرات آب‌وهوایی، حقوق حیوانات و اموری ازاین‌دست اهمیتی نمی‌دهند، بلکه هدفشان جلب بیشترین میزان توجه است. به این ترتیب انگیزۀ فضیلت‌نمایی به چالش کشیده می‌شود. جیلیان جردن و دیوید رَند در مقالۀ اخیر خود این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا افراد زمانی که بیننده‌ای در کار نیست هم به فضیلت‌نمایی می‌پردازند یا نه. یافته‌های این دو نشان داد که شرکت‌کنندگان نسبت به فرصت‌های خودنمایی حساسیت نشان دادند: پس از اینکه تخلفی اخلاقی رخ داد، و شرکت‌کنندگان امکان نمایش فضیلت را داشتند، میزان اهانت اخلاقیِ گزارش‌شده کاهش یافت. این در حالی است که آزمایش به‌صورت ناشناس انجام گرفت و امکان مرتبط ساختن رنجش اخلاقی به فرد خاصی وجود نداشت. به این ترتیب، محققان می‌گویند گرچه فضیلت‌نمایی تاحدی احساسات خاصی را تبیین می‌کند، بااین‌حال ما خالصانه این معنا را احساس می‌کنیم و آن‌ها را صرفاً به‌خاطر فضیلت‌نمایی بروز نمی‌دهیم.\nدر دومین شیوه برای توصیف اتهام ریاکاری، این تصور مطرح می‌شود که فضیلت‌نمایان ممکن است خود از فضیلتِ نموده‌شده بی‌بهره باشند. درواقع خودنمایی دروغین هم به‌مانند نمونۀ اصیل آن در طبیعت رایج است. برای مثال، برخی حیوانات (مانند مگس گلزار) از نمود حقیقی سمّی یا مرگباربودن برخی دیگر از حیوانات (مانند زنبور) به‌دروغ تقلید می‌کنند. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که برخی از فضایل انسانی نیز در تقلیدی دروغین به نمایش گذارده شوند، اما این فضیلت‌نمایی دروغین تنها زمانی قابل استفاده است که تعداد قابل‌توجهی از فضیلت‌نمایان راستین در کار باشند تا استفاده از این نمود را موجه سازند. ازاین‌رو، با آنکه ممکن است برخی فضیلت‌نمایان رفتاری ریاکارانه داشته باشند، اغلب نمایش‌های اخلاقی چنین نیستند. پس می‌توان داوری کلی دراین‌باره را چنین بیان کرد که فضیلت‌نمایی در گفتمان اخلاقی جایگاه ویژۀ خود را دارد و نباید به‌سادگی آن را به‌عنوان پدیده‌ای نامطلوب سرزنش کنیم.\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را نیل لوی نوشته است و در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۹ با عنوان «Is virtue signalling a perversion of morality» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۹۸ با عنوان «آیا نشان‌دادن کارهای خوب را همیشه باید به حساب ریاکاری گذاشت؟» و ترجمۀ علی حاتمیان منتشر کرده است.•• نیل لوی (Neil Levy) استاد فلسفه در دانشگاه مکوآری سیدنی و معاون مرکز عصب‌شناسی آکسفورد است. آخرین کتابی که از لوی منتشر شده است آگاهی و مسئولیت اخلاقی (Consciousness and Moral Responsibility) نام دارد.\n[۱] Virtue-signaling: فضیلت‌نمایی، نوواژه‌ای که برای اشاره به بیان افراطی و ریاکارانۀ اندرزهای اخلاقی یا عمل مطابق آن‌ها ابداع شده است. این اصطلاح غالباً با تحقیر به کار می‌رود [مترجم].[۲] moral grandstanders[۳] Quaker: گروهی از مسیحیان پروتستان که در انگلستان به رهبری جرج فاکس تشکیل شد و به‌طور خاص پرستش خدا بدون واسطۀ کشیش و کلیسا را پیش چشم داشت. کویکرها نقش برجسته‌ای در جنبش مبارزه با برده‌داری در انگلستان ایفا کردند [مترجم].[۴] Religious Society of Friends: نام دیگری برای جنبش کویکر [مترجم].\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/563336648.json b/train/563336648.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..382f07bc5dc35f7e7bdd5b7cfcfb656220eb7cf6 --- /dev/null +++ b/train/563336648.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در بهترين حالت، چهار هزار هفته روی زمين هستيم، پس چرا اين‌همه وقت تلف می‌کنيم؟", + "subtitle": "", + "introduction": "معمولاً این‌جور نیست که، همین‌طور که سر جایتان نشسته‌اید و با جدیت روی کارتان تمرکز کرده‌اید، توجهتان ناگهان، برخلاف ارادۀ شما، به سویی کشیده شود. درحقیقت، این شمایید که مشتاقانه منتظرید، با کوچک‌ترین بهانه‌ای، دست از کاری که انجام می‌دهید بکشید تا از حس نامطلوبِ انجام‌دادنش فرار کنید، آن هم نه با بی‌میلی، که با حس فراغت. پس دقیقاً چرا موقع تمرکز بر امور مهم این‌قدر معذب می‌شویم که ترجیح می‌دهیم به حواس‌پرتی پناه ببریم؟", + "content": "الیور برکمن، گاردین — در روز جمعه‌ای از ماه آوریل ۲۰۱۶، درست وقتی رقابت دوقطبی ریاست‌جمهوری آن سال در ایالات‌متحده شدت گرفته بود و بیش از سی درگیری مسلحانه در اقصی‌ نقاط دنیا بیداد می‌کرد، قریب به سه میلیون نفر بخشی از روزشان را به تماشای دو گزارشگر بازفید گذراندند که داشتند دور هندوانه‌ای کِش لاستیکی می‌انداختند. کم‌کم و پس از ۴۳ دقیقۀ زجرآور، هم فشار روانی و هم فشار فیزیکی بر هندوانه زیاد شد تا اینکه، در دقیقۀ ۴۴، ششصدوهشتادوششمین کش هم انداخته شد.\nاتفاقی که بعد از آن افتاد شگفت‌زده‌تان نمی‌کند: هندوانه با کثیف‌کاری زیاد ترکید. گزارشگرها زدند قدش، تکه‌های هندوانه را از روی عینک‌های ایمنی‌شان پاک کردند، و بعد، کمی از هندوانه خوردند. برنامه تمام شد. و زمین همچنان به چرخش دور خورشید ادامه داد.\nاین ماجرا را برای این تعریف نمی‌کنم که بگویم اگر ۴۴ دقیقه از عمرتان را صرف زل‌زدن به هندوانه‌ای در اینترنت کنید، اشکالی دارد یا، به‌خصوص، خجالت‌آور است. اما این داستان مثال روشنی است از یکی از اصلی‌ترین موانعی که وقتی تلاش می‌کنیم به‌نحو صحیح از زمان استفاده کنیم با آن روبه‌رو می‌شویم، و آن چیزی نیست جز حواس‌پرتی.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/01/630-410-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n در بهترين حالت، چهار هزار هفته روی زمين هستيم، پس چرا اين‌همه وقت تلف می‌کنيم؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nدست آخر، وقتی توجه‌تان، هر روز بیشتر از قبل، اسیر چیزهایی می‌شود که هرگز نمی‌خواستید رویشان تمرکز کنید، دیگر اهمیت چندانی ندارد که چقدر به استفادۀ بهینه از زمانتان متعهدید. شرط می‌بندم که، آن روز صبح، هیچ‌کدام از آن سه میلیون نفر با این قصد از خواب بیدار نشده بودند که بخشی از عمرشان را صرف تماشای ترکیدن هندوانه کنند و حتی در لحظۀ تماشایش هم، لزوماً، احساس نکرده‌اند که آن کار را به اختیار خودشان انتخاب کرده‌اند. این یکی از نظرات معمول و حاکی از پشیمانیِ مردم در فیس‌بوک است: «بدجور دلم می‌خواد بقیه‌اش رو نبینم، اما دیگه توش گیر کردم». یک نفر دیگر نوشته: «چهل دقیقه است دارم شما دو تا رو نگاه می‌کنم که دارید کش لاستیکی می‌ندازید دورِ هندونه، چه بلایی دارم سر زندگی‌م می‌آرم؟».\nعمر متوسط انسان، به‌شکلی مضحک، ترسناک و برخورنده، کوتاه است. برای روشن‌تر شدن مسئله باید گفت نخستین انسان‌های امروزی، دست‌کم، ۲۰۰هزار سال پیش در دشت‌های آفریقا پدیدار شدند و دانشمندان برآورد می‌کنند که برخی از اَشکال حیات تا یک‌ونیم میلیارد سال دیگر نیز دوام خواهد داشت، یعنی تا روزی که گرمای فزایندۀ خورشید آخرین موجودات زنده را هم محکوم به مرگ کند. اما شما چطور؟ به‌فرض اگر هشتاد سال عمر کنید، تقریباً ۴هزار هفته را خواهید دید.\nاولین باری که چنین حساب‌وکتابی کردم، حالم داشت به هم می‌خورد، اما همین که بهتر شدم، پیله کردم به دوستانم و از آن‌ها خواستم همین‌طور فی‌البداهه حدس بزنند که هر انسانِ عادی چند هفته می‌تواند زنده باشد. یکی‌شان عددی شش‌رقمی نام بُرد. اما، همان‌طور که مجبور شدم برای او هم توضیح بدهم، ۳۱۰ هزار هفته، که عدد شش رقمی نسبتاً اندکی است، عمر تقریبی کلِ تمدن بشری از زمان سومری‌های باستان در بین‌النهرین است. به‌قول تامس نیگل، فیلسوف معاصر، تقریباً در هر بازۀ زمانیِ معنی‌داری «همه‌مان هر آن ممکن است بمیریم».\nبرای همین هم حواس‌پرتی حقیقتاً اهمیت دارد -زیرا تجربۀ شما از زنده‌بودن چیزی نیست جز مجموع تمام چیزهایی که به آن‌ها توجه کرده‌اید. در پایان عمر، وقتی به گذشته نگاه کنید، می‌بینید زندگی‌تان همان چیزهایی بوده است که لحظه‌به‌لحظه توجه شما را به خود جلب کرده‌اند. وقتی به چیزی توجه می‌کنید که ارزش چندانی برایش قائل نیستید، اغراق نیست اگر بگوییم که تاوانش را با زندگی‌تان می‌دهید.\n\nاز همین روی بود که سِنِکا در کتاب خود، با عنوانِ درباب کوتاهی زندگی۱، تا این حد هم‌وطنان رومی خود را مؤاخذه می‌کرد، از این بابت که مشاغل سیاسی‌ای را که حقیقتاً برایشان مهم نبود در پیش می‌گرفتند، یا ضیافت‌های مفصلی را که لذتی از آن‌ها نمی‌بردند برپا می‌کردند، یا حتی «حمام آفتاب» می‌گرفتند: انگار رومی‌ها متوجه نبودند که، با گردن‌نهادن به این نوع مشغولیت‌ها، دارند همین جوهرۀ هستی را به باد می‌دهند. سنکا این خطر را به جان خریده که خشک و لذت‌ستیز به نظر برسد -مگر کمی حمام آفتاب گرفتن چه بدی‌ای دارد؟- و راستش را بخواهید، گمان می‌کنم که احتمالاً واقعاً لذت‌ستیز بوده است. اما مسئله این نیست که اگر انتخاب کنید اوقاتتان را، خواه در ساحل و خواه در بازفید، به استراحت و تفریح بگذرانید اشتباه کرده‌اید. مسئلۀ اصلی آن است که وقتی فردی حواسش پرت می‌شود اصلاً انتخاب نمی‌کند. توجه او، در این حالت، به فرمان نیروهایی درمی‌آید که قلباً علاقۀ چندانی به آن‌ها ندارد.\nهمۀ این‌ها کمک می‌کند به اینکه جنبۀ بسیار هشدارآمیز «اقتصاد توجهِ» آنلاینِ معاصر را شفاف‌تر ببینیم. در سال‌های اخیر بسیار دربارۀ اقتصاد توجه شنیده‌ایم. اقتصاد توجه، اساساً، ماشین غول‌پیکری است که شما را وادار می‌کند به چیزهایی اهمیت دهید که پیش از این نمی‌خواستید به آن‌ها اهمیت بدهید. و گویی که کسی فرمان داده باشد، کنترل شما بر توجهتان بسیار اندک‌تر از آن است که تصمیم بگیرید تسلیم وسوسه‌هایش نشوید.\nهمۀ ما با شکل و شمایل کلیِ چنین موقعیتی آشناییم. می‌دانیم که بسترهای رسانه‌های اجتماعیِ «آزاد»ی که استفاده می‌کنیم واقعاً آزاد نیستند، چراکه، به‌اصطلاح، شما مشتری نیستید، بلکه محصولی هستید که به فروش می‌رسد. به عبارت دیگر، شرکت‎‌های فناوری منافعشان را از این راه تأمین می‌کنند که توجه شما را جلب کنند، و بعد، آن را به شرکت‌های تبلیغاتی بفروشند.\nاحتمالاً این را هم می‌دانید که این هدف توسط «طراحی ترغیبی»۲ محقق می‌شود. طراحی ترغیبی اصطلاحی کلی است برای مجموعه‌ای از فنون روان‌شناختی. این فنون مستقیماً از طراحان دستگاه‌های سکه‌ای کازینویی وام گرفته شده‌اند و، آشکارا، هدفشان تشویق رفتار اجباری است. یکی از صدها مثالی که دراین‌باره می‌توان زد حرکت همه‌گیرِ پایین‌کشیدنِ صفحه برای بازآوری یا رِفرِش آن است. این حرکت از پدیده‌ای به نام «پاداش‌های متنوع» ۳ بهره می‌گیرد و، به‌این‌ترتیب، افراد را ترغیب می‌کند که مدام صفحه‌ها را بالا و پایین کنند: وقتی نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که، با بازآوری صفحه، پست جدیدی برای خواندن نمایش داده می‌شود یا خیر، عدم قطعیت وادارتان می‌کند که احتمالاً بارها و بارها و بارها امتحان کنید، درست همان کاری که در دستگاه‌های سکه‌ای هم می‌کنید.\nهرچند چیزی که بیش از همه مغفول مانده این است که حواس‌پرتی تا کجا می‌تواند پیش برود و چطور تلاش‌های ما را در این راستا که می‌خواهیم وقت محدودمان را به شکلی که دوست داریم بگذرانیم از اساس بی‌نتیجه می‌گذارد. وقتی سهواً ساعتی را در فیس‌بوک تلف کنید، بخشوده می‌شوید اگر فرض کنید ضرر وارده، از لحاظ زمان تلف‌شده، به همان یک ساعتی که هدر رفته محدود می‌شود. اما اشتباه می‌کنید. ازآنجاکه اقتصادِ توجه برای این طراحی شده که پرکشش‌ترین چیزها را در اولویت قرار دهد -نه صحیح‌ترین‌ها یا مفیدترین‌ها را- پس به‌طور نظام‌مند تصویری را که همواره در ذهنمان از جهان داریم بر هم ‌می‌زند. فهم ما از اینکه کدام امور اهمیت دارند، با کدام تهدیدها مواجهیم یا رقبای سیاسی‌مان چقدر اهل رشوه‌اند، از این مسئله تأثیر می‌پذیرند و تمام این قضاوت‌های تحریف‌شده بر نحوۀ تخصیص زمانمان در دنیای واقعی هم اثر می‌گذارد.\nمثلاً اگر رسانه‌های اجتماعی شما را مجاب کنند که مشکل جرائم خشن در شهرتان بسیار وخیم‌تر از آن چیزی است که واقعاً هست، ممکن است ناگهان خودتان را در حالی بیابید که دارید با هراسی بی‌دلیل در خیابان‌ها راه می‌روید. اگر در فضای آنلاین از کسانی که مخالف ایدئولوژی شما هستند چیزی جز رفتار بسیار بدشان ندیده باشید، احتمال دارد تصور کنید که حتی اعضای خانواده‌تان هم، که عقاید سیاسی‌شان با شما متفاوت است، باید به همان اندازه و همان‌قدر اصلاح‌ناپذیر و بد باشند و همین حفظ رابطه با آن‌ها را برایتان دشوار کند. این‌طور است که رسانه‌ها، در قدم اول، تعریف ما را از «امور مهم» تغییر می‌دهند. به قول هری فرانکفورتِ فیلسوف، آن‌ها در توانایی ما برای «خواستن آنچه می‌خواهیم بخواهیم» اخلال ایجاد می‌کنند.\nبه‌روشنی خاطرم هست که نزدیک غروب، در یکی از ساحل‌های بادگیر اسکاتلند، تنهایی قدم می‌زدم که با یکی از عوارض جانبی بسیار آزارندۀ طراحی ترغیبی روبه‌رو شدم، منظورم این است که وقتی متوجه می‌شوی فعالیتی که به آن مشغولی را گروهی از روان‌شناسان متخصص نساخته‌اند که مصرانه می‌خواهند از متزلزل‌نشدن توجهت مطمئن شوند، کم‌کم عصبی می‌شوی. من سواحل بادگیر اسکاتلند در گرگ‌ومیش را از هر چیزی که در رسانه‌های اجتماعی دیده‌ام و به یاد دارم بیشتر دوست دارم. اما مسئله این است که رسانه‌های اجتماعی طوری طراحی شده‌اند که مدام خودشان را با علایق من تطبیق دهند و دکمه‌های روانی من را بفشارند، تا توجهم را در بند خود نگه دارند. بنابراین تعجبی ندارد که گاهی باقی‌ماندۀ واقعیت توان رقابت با آن‌ها را نداشته باشد.\nاوضاع وقتی بغرنج‌تر می‌شود که بدانیم، به‌واسطۀ مشکل خاصی که توجه دارد و بسیار دشوار می‌تواند بر خودش نظارت کند، ممکن است حتی به‌سختی متوجه شویم که در رسم ملال‌انگیز این روزها نگاهمان به زندگی عوض شده است. تنها قوۀ ذهنیِ قابل‌استفاده برای اینکه بدانیم ایراد توجهمان از کجاست توجهمان است، همان چیزی که از قبل تصرف شده است. این یعنی، به‌محض اینکه اقتصادِ توجه به‌اندازۀ کافی حواستان را پرت کرد یا عصبی یا مکدرتان کرد، دیگر به‌آسانی می‌شود گمان کرد که این روزها زندگی همین‌گونه است. به بیان تی.اس‌الیوت، «حواس‌پرتی حواس [ما] را از حواس‌پرتی پرت کرده است». احتمال نگران‌کننده‌ای که وجود دارد این است که وقتی متقاعد می‌شوید که هیچ‌یک از این مشکلات را ندارید -و رسانه‌های اجتماعی شما را به آدم خشمگین‌تر، مرددتر، نگران‌تر یا کرخت‌تری بدل نکرده‌اند- شاید به این دلیل به این نتیجه رسیده باشید که، از قضا، دقیقاً به چنین آدمی تبدیلتان کرده‌اند. زمان محدودتان را به غارت برده‌اند، بی‌آنکه خودتان بویی برده باشید.\n\nبه گفتۀ تریستان هریس که منتقد حوزۀ فناوری است، هر بار که یکی از اپلیکیشن‌های رسانه‌های اجتماعی را باز می‌کنید، «هزاران نفر آن سوی صفحه‌نمایش» هستند که پول می‌گیرند تا شما را آنجا نگه دارند، بنابراین واقع‌بینانه نیست که از کاربران توقع داشته باشیم، تنها با قدرت اراده، مانعِ تجاوز به توجه و زمانشان شوند. بااین‌حال، اگر قرار باشد حواس‌پرتی را تا عمیق‌ترین سطح بشناسیم، باید به حقیقت ناخوشایندی هم اذعان کنیم که باعث و بانی همۀ این‌هاست: «تجاوز» -در معنای حملۀ ناخوانده- واژۀ چندان درستی نیست. از گناه سیلیکون‌ولی نباید به‌سادگی گذشت، اما باید با خودمان روراست باشیم: ما، بیشتر وقت‌ها، به میل خودمان تن به حواس‌پرتی می‌دهیم. چیزی در درون ما می‌خواهد حواسمان پرت شود -چه با ابزارهای دیجیتال چه با هر چیز دیگر- تا ما زندگی‌مان را صرف آن چیزهایی نکنیم که روزی گمان می‌کردیم بیش از همه برایمان اهمیت‌ دارند. مزاحم در خانۀ خودمان است.\nاگر در زمستان سال ۱۹۶۹ به کوهستان کی در جنوب ژاپن رفته باشید، احتمالاً شاهد صحنۀ تکان‌دهنده‌ای بوده‌اید: مرد آمریکایی رنگ‌پریده و لاغر و کاملاً برهنه‌ای که با قدح بزرگِ چوبی روی سرش آب نیمه‌منجمد می‌ریخت. اسمش استیو یانگ بود و داشت تعلیم می‌دید تا به راهبان بودایی شاخۀ شینگون بپیوندد. و فرایند این تعلیمات چیزی نبود جز مجموعه‌ای از اعمال حقارت‌بار. در ابتدا، راهب بزرگ معبدِ مونت کویا اجازۀ داخل‌شدن به او نداده بود. اصلاً این دانشجوی دراز و سفیدپوست دکتریِ مطالعات آسیایی چه کسی بود که، ظاهراً، اطمینان داشت زندگیِ یک راهب ژاپنی برایش مناسب است؟ بالاخره بعد از کلی اصرار، به یانگ اجازه دادند بماند اما، در عوض، باید پادویی می‌کرد و کارهایی مثل جاروزدن راهروها و شستن ظرف‌ها را انجام می‌داد. تا، سرانجام، اجازه یافت گوشه‌نشینیِ انفرادیِ صدروزه را آغاز کند که از اولین گام واقعی در مسیر راهب‌شدن حکایت داشت، و تازه، آن موقع بود که متوجه شد در این مسیر مجبور است در کلبه‌ای سرد و محقر بماند و، روزی سه بار، آیین طهارت به جای آورد. یانگ که در کنار اقیانوس و آب‌وهوای مطبوع کالیفرنیا بزرگ شده بود، برای انجام این آیین، مجبور بود چندین گالن برفِ آب‌شدۀ استخوان‌سوز روی خودش بریزد. سال‌ها بعد وقتی آن زمان را به یاد می‌آوَرَد، آن را «آزمایشی سخت و هولناک» توصیف می‌کند. «آن‌قدر هوا سرد است که آب، به‌محض برخورد با زمین، یخ می‌زند و حوله در دستت منجمد می‌شود. پس، همین‌طور که روی یخ به این‌طرف و آن‌طرف لیز می‌خوری، باید سعی کنی بدنت را با حولۀ یخ‌زده خشک کنی».\nبیشترِ مردم، وقتی با فشار جسمی -حتی بسیار خفیف‌تر از این- مواجه می‌شوند، واکنش غریزی‌شان این است که بکوشند به آن توجهی نکنند و سعی کنند به‌کلی روی چیز دیگری تمرکز کنند. مثلاً اگر، مثل من، مختصر ترسی از سرنگ زیرپوستی داشته باشید، احتمالاً پیش آمده که خودتان را در حالی یافته‌اید که، به اثر هنریِ نه‌چندان نفیسی در مطب دکتر زل زده‌اید، برای اینکه ذهنتان را از درد ضربت سوزن منحرف کنید. غریزۀ یانگ هم آن اوایل همین را می‌گفت: برای آنکه، به‌لحاظ درونی، از حس‌کردن آب یخی که به پوستش برخورد می‌کند پرهیز کند، با پشتکار تمام به چیز دیگری فکر می‌کرد، یا حداقل سعی‌ می‌کرد فکر کند تا سرما را احساس نکند. ظاهراً، عقل سلیم این‌طور حکم می‌کند که اگر ذهن را از موقعیت دور کنیم، درد می‌تواند کاهش یابد.\nبااین‌حال، وقتی از پی هر سیل یخ سیل یخ دیگری از راه می‌رسید، یانگ کم‌کم دریافت که راهبردش اشتباه است. درواقع، هرچه بیشتر روی حس سرمای شدید تمرکز می‌کرد و تا جایی که می‌توانست توجهش را به آن‌ می‌سپرد، کمتر به نظرش رنج‌آور می‌آمد. درحالی‌که وقتی «توجهش منحرف می‌شد، رنج تحمل‌ناپذیر می‌شد». بعد از چند روز، خودش را، برای هر بار خیس‌شدن، این‌طور آماده می‌کرد: تا جایی که در توانش بود روی تجربۀ آن لحظه‌اش متمرکز می‌شد، تا وقتی که آب به بدنش می‌خورَد، از عذاب صرفاً جسمی، در اعماق رنج روحی فرو نرود. کم‌کم به فکرش رسید که معنا و مقصود این آیین اصلاً همین است. اگرچه راهبان بودایی سنتی قطعاً چنین اظهار نظرهایی نمی‌کنند، خودِ یانگ می‌گوید آن آیین یک «ابزار عظیم بازخورد زیستی» بوده که طراحی شده تا به او تمرکزکردن را بیاموزد. این آیین، مادامی‌که یانگ متمرکز می‌مانْد، (با کاستن از رنجش) به او پاداش می‌داد و هر زمان در تمرکزکردن ناکام می‌ماند (با افزایش رنج) تنبیهش می‌کرد.\nیانگ، که در حال حاضر معلم مدیتیشن است، بیشتر با عنوان شینزن یانگ شناخته می‌شود، این عنوانی است که راهب بزرگ مونت کویا به او اعطا کرده است. یانگ، پس از گوشه‌نشینی، دریافت که قدرت تمرکزش دگرگون شده است. متمرکزماندن بر زمانِ حال، درعین‌حال که تحمل رنج آیینِ آب یخ را برایش آسان‌تر کرده بود، باعث شده بود کارهایی که چندان هم ناخوشایند نبودند، به‌شکل مثبتی، توجهش را جلب کنند، مثل کارهای روزمره که احتمالاً پیش از آن نه مایۀ عذاب، که مایۀ خستگی یا کلافگی‌اش بودند. هرچه بیشتر می‌توانست توجهش را بر تجربۀ هر کار معطوف کند، بیشتر آشکار می‌شد که مشکل واقعی از خودِ آن فعالیت نیست، بلکه از مقاومت درونی او برای تجربۀ آن فعالیت است. وقتی دیگر تلاش نکرد که آن احساسات را از ذهنش دور کند و در عوض به آن‌ها گوش سپرد، اثری از عذاب در آن‌ها باقی نماند.\nآزمون سخت یانگ نکتۀ مهمی را دربارۀ اتفاقی آشکار می‌کند که وقتی تسلیم حواس‌پرتی می‌شویم در جریان است، و آن نکته این است که آنچه ما را به حواس‌پرتی ترغیب می‌کند میل ما به تلاش برای گریز از بخش دردناک تجربه‌مان از زمان حال است. همین کهن‌الگوی از کار و زندگی افتادن توسط رسانه‌های اجتماعی را در نظر بگیرید، معمولاً این‌جور نیست که، همین‌طور که سر جایتان نشسته‌اید و با جدیت روی کارتان تمرکز کرده‌اید، توجهتان ناگهان، برخلاف ارادۀ شما، به سویی کشیده شود. درحقیقت، این شمایید که مشتاقانه منتظرید، با کوچک‌ترین بهانه‌ای، دست از کاری که انجام می‌دهید بکشید تا از حس نامطلوبِ انجام‌دادنش فرار کنید، پس یواشکی می‌خزید به داخل لشکرکشی‌های توییتری یا سایت‌های شایعات سلبریتی‌ها، آن هم نه با بی‌میلی، که با حس فراغت.\nگِرِگ کِرِچ، نویسندۀ آمریکایی، تجربۀ خودش از این میل شدید را این‌گونه توصیف می‌کند: «یکی از درس‌های حیرت‌انگیزی که آموخته‌ام این است که، بیشتر اوقات، حوصلۀ بیشتر کارهایی را که انجام‌دادنشان لازم است ندارم. حرفم فقط تمیزکردن لگن دستشویی یا پرکردن اظهارنامۀ مالیاتی نیست. اشاره‌ام به آن کارهایی است که صادقانه آرزو دارم به انجام برسانم».\nخوب است در اینجا مکثی کنیم تا ببینیم این نکته تا چه حد عجیب است. دقیقاً چرا موقع تمرکز بر امور مهم -نقشه‌هایی که به خیالمان برای زندگی‌مان داریم- این‌قدر معذب می‌شویم که ترجیح می‌دهیم به حواس‌پرتی پناه ببریم، آن هم حواس‌پرتی‌هایی که، بنا به تعریف، چیزهایی‌اند که نمی‌خواهیم در زندگی‌ به آن‌ها بپردازیم؟ به‌این‌ترتیب، ناگهان چیزهایی که مصمم به انجامشان بودیم، به‌طرز عجیبی، آن‌قدر خسته‌کننده می‌شوند که دیگر حتی یک لحظه هم نمی‌توانیم تحملشان کنیم.\nراه‌حل این معما، هرچند ممکن است غم‌انگیز به نظر برسد، این است که ما، هروقت تسلیم حواس‌پرتی می‌شویم، در تلاشیم از مواجهۀ دردناک با فانی‌بودنِ خودمان اجتناب کنیم، یعنی از تنگنایی که بشر به‌خاطر داشتن زمان محدود و (به‌طور ویژه‌تر درمورد حواس‌پرتی) کنترل محدود بر این زمان با آن روبه‌روست. وقتی می‌کوشید روی چیزی تمرکز کنید که مهم تلقی‌اش می‌کنید، ناچارید با محدودیت‌هایتان رودررو شوید، تجربه‌ای که دقیقاً وقتی ناراحت‌کننده‌ می‌شود که کاری که در دست دارید بسیار برایتان ارزشمند باشد.\nبه همین علت هم هست که خستگی می‌تواند، تا این حد، غیرمنتظره و، به این شدت، برایمان ناخوشایند باشد: وقتی مشغول کاری هستیم که به آن علاقه‌ای نداریم، این احساس را به خستگی تعبیر می‌کنیم ولی خستگی، درحقیقت، واکنش شدید ماست وقتی با کنترل محدودمان مواجه می‌شویم و داشتن کنترل محدود برایمان تجربه‌ای آزارنده است. خستگی می‌تواند در موقعیت‌های بسیار متفاوتی بروز کند: وقتی روی پروژۀ بزرگی کار می‌کنید؛ وقتی بعدازظهر یکشنبه نمی‌دانید چه کار کنید؛ یا وقتی شغلتان این است که از بچه‌ای دوساله، پنج ساعت بی‌وقفه، نگهداری کنید. اما همۀ این موقعیت‌ها ویژگی مشترکی دارند: همه‌شان وادارتان می‌کنند با فانی‌بودن خودتان مواجه شوید. شما ناچارید با روند واقع‌شدن تجربه‌ای که در این لحظه از سر می‌گذرانید رودررو شوید، ناچارید تسلیم این واقعیت شوید که همین است که هست و کاری نمی‌شود کرد.\nجای شگفتی نیست که ما در فضای آنلاین به‌دنبال حواس‌پرتی می‌گردیم، فضایی که انگار هیچ حد و حدودی ندارد، جایی که، در یک چشم‌به‌هم‌زدن، می‌توانید خود را با رویدادهایی که در قاره‌ای آن سوتر در حال وقوع است همگام کنید، خودتان را هر جور دوست دارید معرفی کنید، و تا ابد در صفحات خبری بی‌انتها بالا و پایین بروید، و همان‌طور که جیمز داستربرگِ منتقد می‌گوید «در قلمرویی که مکان در آن معنایی ندارد و زمان در زمانِ حالِ بی‌پایان امتداد یافته است» به این‌سو و آن‌سو کشانده شوید.\nبه‌این‌ترتیب، راحت‌‌تر می‌توان فهمید که چرا راهکارهایی که عموماً برای غلبه بر حواس‌پرتی توصیه می‌شوند به‌ندرت مؤثرند یا، دست‌کم، تأثیر درازمدتی ندارند، راهکارهایی مثل ترک اعتیاد به فناوری، تعیین مقررات شخصی برای زمان مناسبِ بررسی پیام‌های دریافتی، و غیره. این راهکارها چیزهایی را که برای فرونشاندن میل شدیدتان به حواس‌پرتی از آن‌ها استفاده می‌کنید از دسترس شما دور نگه می‌دارند، اما فکری برای خودِ آن میل نمی‌کنند. حتی اگر از فیس‌بوک دست بکشید یا جلوی خودتان را بگیرید تا در ساعات کاری به رسانه‌های اجتماعی سر نزنید، یا خودتان را به کلبه‌ای در کوهستان تبعید کنید، باز هم احتمالاً تمرکز بر کارهای مهم را ناخوشایند و دست‌وپاگیر می‌دانید، بنابراین، بالاخره راهی پیدا می‌کنید تا با پرت‌کردن حواستان خود را از این رنج برهانید، مثلاً خیال‌پردازی می‌کنید، بیجا چرت می‌زنید، مجدداً فهرست برنامه‌ها را تنظیم می‌کنید یا دکور میز کارتان را تغییر می‌دهید، که راهکار موردپسند شیفتگان بهره‌وری هستند.\nنکتۀ غالب این است که چیزهایی که ما حواس‌پرتی تعبیرشان می‌کنیم علت اول و آخر حواس‌پرتی ما نیستند. آن‌ها فقط مکان‌هایی هستند که ما به آن‌ها پناه می‌بریم تا عذابی را که از رویارویی با محدودیت دچارش می‌شویم تسکین دهیم. اگر برایتان سخت است روی مکالمه با همسرتان تمرکز کنید، دلیلش این نیست که موقع شام گوشی‌تان را مخفیانه و زیر میز چک می‌کنید. برعکس، شما «موقع شام گوشی‌تان را مخفیانه و زیر میز چک می‌کنید» چون تمرکز روی مکالمه برایتان سخت است، چون گوش‌دادن صبر و زحمت و روحیۀ پذیرا می‌طلبد، چون چیزی که می‌شنوید ممکن است ناراحتتان کند. حتی اگر تلفن همراهتان را دور از دسترسِ خود بگذارید هم نباید تعجب کنید از اینکه متوجه شوید دارید دنبال راه دیگری برای اجتناب از توجه‌کردن می‌گردید. این راه جایگزین، در هنگام مکالمه، معمولاً به این شکل است که در ذهنتان تمرین می‌کنید که به‌محض خارج‌شدن آخرین اصوات از دهان طرف مقابل چه می‌خواهید بگویید.\nای کاش می‌توانستم در این مقطع بگویم چطور می‌توان این میل شدید به حواس‌پرتی را ریشه‌کن کرد و بگویم وقتی تصمیم می‌گیریم، برای مدت معینی، توجهمان را بر چیزی یا کاری معطوف کنیم که برایمان ارزشمند است یا به‌راحتی نمی‌توانیم از انجامش سر باز بزنیم، چه راهی وجود دارد تا بتوانیم حس ناخوشایند آن را کاهش دهیم. اما حقیقتش این است که فکر نمی‌کنم اصلاً راهی وجود داشته باشد.\nالبته که ترفندهای کوچکی وجود دارند که بتوانند کمک کنند. برای مثال، می‌توانید دستگاه‌های دیجیتال خودتان را، تا جایی که ممکن است، از جذابیت بیندازید -اول اپلیکیشن‌های رسانه‌های اجتماعی، و حتی اگر جرئتش را دارید، برنامۀ ایمیل را پاک کنید و، در گام بعدی، صفحه را از حالت رنگی به حالت سیاه‌سفید درآورید. همچنین پیشنهاد می‌کنم، تا حد ممکن، دستگاه‌هایی را انتخاب کنید که، مانند کتابخوان کیندل، تک‌منظوره باشند و انجام هر کاری غیر از مطالعه با آن‌ها خسته‌کننده و دشوار باشد. اگر پخش‌کردن موسیقی یا سرزدن به رسانه‌های اجتماعی تنها به یک کلیک یا کشیدن انگشت روی صفحۀ نمایش نیاز داشته باشد، معلوم است که، با اولین جرقۀ خستگی یا بروز مشکل در فعالیتی که سعی دارید رویش تمرکز کنید، نمی‌توانید در برابرشان مقاومت کنید.\nاما کارآمدترین راه برای کاستن از قدرت حواس‌پرتی این است که دیگر انتظار نداشته باشیم اوضاع جور دیگری باشد، یعنی قبول کنیم که وقتی خودمان را متعهد می‌کنیم که کارهای پرزحمت و ارزشمندی را انجام دهیم و آن‌ها مجبورمان می‌کننند با اختیار محدودمان بر چگونه پیش‌رفتنِ زندگی‌مان روبه‌رو شویم، این حس ناخوشایند به‌هرحال به سراغمان خواهد آمد.\nبا همۀ این‌ها، به نظر می‌رسد همین که بپذیریم راه‌حلی وجود ندارد خودش یک راه‌حل است. در نهایت، کشف یانگ در کوهستان این بود که رنجَش فقط زمانی فروکش می‌کند که به حقیقت موقعیتی که در آن قرار گرفته تن دهد، یعنی همان وقتی که به خودش اجازه داد قطرات یخِ آب را تمام و کمال حس کند. قدرت تمرکز من شاید به پای قدرت تمرکز یانگ نرسد، اما همان استدلال‌ها درمورد من هم صادق است. اگر بخواهیم در پروژه‌ای دشوار یا در بعدازظهرِ ملال‌انگیز روز جمعه جذابیت مسالمت‌آمیزی پیدا کنیم، راهش این نیست که به‌دنبال احساس مسالمت یا مجذوب‌شدن باشیم، بلکه باید اذعان کنیم که عذاب ناگزیر است و، به‌جای جبهه‌گرفتن در برابر واقعیت وضعیت خود، توجه بیشتری به آن معطوف کنیم.\nعده‌ای از بوداییان ذن بر این باورند که کل رنج بشری را می‌توان در همین تلاش خلاصه کرد، همین تلاشی که بشر می‌کند تا به نحوۀ وقوع اتفاقات توجه کامل نداشته باشد، چراکه ما آرزو می‌کنیم کاش اتفاقات جور دیگر می‌افتادند («نباید این جوری می‌شد!») یا چون آرزو می‌کنیم کاش اختیار بیشتری بر فرایند امور داشتیم. وقتی می‌فهمیم دربارۀ انسانِ محدود حقایقی هست که هرگز از آن‌ها رهایی نداریم، به نوعی از رهاییِ واقع‌بینانه‌ می‌رسیم. ما قدرت تحمیل روند وقایع را نداریم. و وقتی محدودیت‌های واقعیت را بپذیریم، پاداش متناقضی نصیبمان می‌شود، اینکه دیگر حس نمی‌کنیم محدودمان می‌کنند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nBurkeman, Oliver. Four Thousand Weeks. Vintage, 2021\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را الیور برکمن نوشته و در تاریخ ۷ اوت ۲۰۲۱ با عنوان «At best, we’re on Earth for around weeks – so why do we lose so much time to online distraction?n» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است.در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• این مطلب برشی ویرایش‌شده است از کتاب جدید الیور برکمن با عنوان چهار هزار هفته.\n••• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\nOn The Shortness Of Life [۱]\nPersuasive design [۲]\nVariable reward [۳]" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/565606991.json b/train/565606991.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..77bc179b3222688766311bf397519112046e01d2 --- /dev/null +++ b/train/565606991.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تاریخچه‌ای کوتاه از پیش‌زمینه‌های جنگ روسیه با اوکراین", + "subtitle": "برای درک این جنگ باید از چند هفته و چند ماه اخیر و حتی از دوران پوتین هم عقب‌تر برویم", + "introduction": "چند ماه پیش، موضوع صحبت همه این بود که آیا بین روسیه و اوکراین جنگی درمی‌گیرد؟ آیا ولادیمیر پوتین بلوف می‌زند یا جدی است؟ شب بیست‌وچهارم فوریه، این پرسش‌ها پاسخی روشن یافت؛ روسیه اوکراین را بمباران کرد و نیروهای زرهی‌اش از مرز اوکراین گذشتند. سپس موضوع بحث تغییر کرد: چرا روسیه با اکراین وارد جنگ شد و آیا این جنگ ناگزیر بود؟ کیث گِسِن، روزنامه‌نگار سرشناس آمریکایی، می‌گوید برای پاسخ به این سوال باید بحث را از چند هفته و چند ماه اخیر و حتی از دوران ولادیمیر پوتین هم عقب‌تر ببریم.", + "content": "کیث گِسِن، گاردین—  به‌مدت سه ماه، موضوع صحبت همه این بود که آیا جنگی درمی‌گیرد، آیا ولادیمیر پوتین بلوف می‌زند یا جدی است. بعضی از روسیه‌شناسان که مدت‌ها به مردم می‌گفتند جای نگرانی نیست حالا هشدار می‌دادند. برخی دیگر، که از دیرباز پوتین را مورد انتقاد قرار می‌دادند، دربارۀ این ماجرا می‌گفتند فقط می‌خواهد جلب‌توجه کند و این کارها همه خودنمایی است. در محافل تحلیلگران، مباحثه‌ای میان میدان‌بین‌ها و تلویزیون‌بین‌ها وجود داشت. میدان‌بین‌ها تمرکز عظیم قوای روسی در مرز و در کریمه را می‌دیدند و هشدار حمله می‌دادند؛ تلویزیون‌بین‌ها می‌گفتند تلویزیون روسیه، برخلاف وقت‌های دیگری که قصد حمله داشته، به جنونِ جنگ دامن نزده، پس جنگی در کار نخواهد بود.\nشب بیست‌وچهارم فوریه، پروندۀ این پرسش برای همیشه بسته شد. موشک‌های روسیه به تأسیسات نظامی و اهداف غیرنظامی اوکراین برخورد کرد و نیروهای زرهی روس از مرز اوکراین گذشتند. سپس موضوع بحث تغییر کرد: چرا؟ آیا پوتین دیوانه شده بود؟ آیا واقعاً نگران گسترش ناتو بود؟ آیا (آن‌طور که پوتین‌شناس قدیمی، فیونا هیل، می‌گفت) در چارچوب مقوله‌هایی جدا از اخلاق فکر می‌کرد که اساساً ریشه در تاریخ داشتند و مقیاس زمانی‌شان برای آدم‌های خاکی قابل‌درک نبود؟ آیا می‌خواست ذره‌ذره امپراتوری روسیه را بازسازی کند؟ آیا بعد از اوکراین نوبت به استونی می‌رسید؟\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/01/919-567-3.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n تاریخچه‌ای کوتاه از پیش‌زمینه‌های جنگ روسیه با اوکراین \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمن در ماه ژانویه به مسکو رفته بودم تا ببینم چه چیزی دستگیرم می‌شود. شهر واقعاً زیبایی بود. برف بر زمین نشسته بود و همه بسیار آرام بودند. بله، سرکوب‌ها رو به افزایش بود، میدان برای اظهارنظر سیاسی روزبه‌روز تنگ‌تر می‌شد و تعداد جان‌باختگان کرونا از آمار رسمی بیشتر بود. ضمناً بله، پوتین نسبت به کرونا دچار بدگمانی شدید بود و هرکس را که قصد دیدار با او داشت مجبور می‌کرد از یک هفته قبل در هتلی در کرملین قرنطینه شود. هیچ‌کس اوضاع را مناسب نمی‌دانست، اما کسانی که با آن‌ها صحبت کردم (که بعضی‌هایشان با افراد رده‌بالایی هم در ارتباط بودند) هیچ‌یک باور نداشتند حمله‌ای صورت بگیرد.\nمعتقد بودند پوتین دیپلماسی اجبار را پیش گرفته است. می‌گفتند جامعۀ اطلاعاتی آمریکا عقل از کف داده است. با دوستان دیدار کردم، پای صحبتشان نشستم و سناریوهای مختلف را یک‌به‌یک بررسی کردیم. همه اتفاق‌نظر داشتیم که حتی اگر حمله‌ای صورت بگیرد (که واقعاً بعید بود) فوراً تمام خواهد شد. فکر می‌کردیم قضیه مثل کریمه شود: عملیاتی دقیق و برتری مطلق تکنولوژیک. پوتین همیشه آدمی محتاط بود، از آن دسته افرادی که تا از پیروزی مطمئن نباشند جنگی را شروع نمی‌کنند. عملیاتی وحشتناک اما کم‌وبیش بی‌دردسر می‌شد. زهی خیال باطل؛ سخت در اشتباه بودیم.\nبا اینکه همه اشتباه کرده بودند، همه هم فوراً ادعا کردند که درست می‌گفته‌اند. روسیه‌شناسانی که سال‌ها می‌گفتند پوتین ستمگری خون‌خوار است فوراً احساس سرافرازی کردند که او حالا دقیقاً همان چیزی شده که همیشه می‌گفته‌اند. روسیه‌شناسانی که سال‌ها می‌گفتند باید به اخطارهای پوتین توجه کنیم هم می‌توانستند (هرچند کمی آرام‌تر) سرشان را بالا بگیرند، چراکه پوتین سرانجام همان اخطارها را عملی کرده بود. مثل همیشه، مسئولان دولت‌های پیشین آمریکا خرامان به تلویزیون می‌آمدند، مردم را از افاضات خود مستفیض می‌کردند و هیچ مسئولیتی نمی‌پذیرفتند، گویی اصلاً هیچ نقشی در این فاجعه نداشته‌اند.\nاین جنگ اتفاقی گریزناپذیر نبود، اما سال‌هاست به‌سمتش در حرکتیم: غرب، روسیه و اوکراین. خودِ جنگ چیز جدیدی نیست: چنان‌که اوکراینی‌ها طی دو هفتۀ اخیر مدام گوشزد می‌کنند این جنگ با تعرض روسیه در سال ۲۰۱۴ آغاز شد. اما ریشه‌های جنگ به عقب‌تر از این برمی‌گردد. هنوز شاهد آخرین جان‌کندن‌های امپراتوری شوروی هستیم. در غرب هم ثمرۀ همان سیاست‌های شکست‌خورده‌ای را درو می‌کنیم که پس از فروپاشی شوروی در منطقه پیش گرفتیم.\nاین جنگ فقط و فقط تصمیمِ یک نفر بود: ولادیمیر پوتین. او بود که از داخل پیلۀ کروناهراسانه‌ای که دور خودش پیچیده بود تماس گرفت و دستور شروع جنگ را داد، هیچ کارزاری برای جلب حمایت عمومی مردم برگزار نکرد و کلاً، به‌استثنای حلقۀ افراد بسیار نزدیکش، با کسی صحبت نکرد. برای همین بود که چند هفته قبل از حمله هیچ‌یک از اهالی مسکو فکر نمی‌کردند چنین اتفاقی بیفتد. ضمناً او آشکارا درک درستی از ماهیت وضعیت سیاسی در اوکراین و شدت مقاومت نداشت. بااین‌حال، برای درک فاجعۀ این جنگ، بد نیست از چند هفته و چند ماه اخیر و حتی از دوران ولادیمیر پوتین هم عقب‌تر برویم. این سیرِ اتفاقاتْ ناگزیر نبود، هرچند سخت بتوان درست مشخص کرد کجای راه را به بیراهه رفتیم.\n\n۱. جدایی: روسیه و اوکراین پس از فروپاشی شوروی\nسی سال پیش که کشورهای شورویِ سابق اعلام استقلال کردند، همه نفس راحتی کشیدند که امپراتوری این‌قدر آرام ناپدید شده است. به‌جز تعارض تلخِ الحاق‌جویانه میان ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقۀ ارمنیِ ناگورنو-قره‌باغ، خشونت چندانی صورت نگرفت. اما تعارض، رفته‌رفته و نامحسوس، در مرزهای شوروی سابق ظاهر شد.\nدر مولداوی، قوای نظامی روسیه از جنبش کوچک جدایی‌طلبانِ روسی‌زبان حمایت کردند و همان‌ها، سرانجام، جمهوری جدایی‌طلبانۀ ترانس‌نیستریا را تشکیل دادند. در گرجستان، منطقۀ خودمختار آبخاز که باز هم ارتش روسیه از آن حمایت می‌کرد مدتی با دولت مرکزی در تفلیس در جنگ بود. اوسِتیای جنوبی هم همین‌طور. چچن، یکی از جمهوری‌های روس که در قرن نوزدهم مقاومت شدیدی در برابر تعرض‌های امپراتوری نشان داد و تحت حاکمیت شوروی ستم وحشتناکی کشید، میل خود به استقلال را اعلام کرد و نه در یک جنگ، که در دو جنگِ هولناک نابود شد. تاجیکستان هم جنگی داخلی را متحمل شد که، تاحدی، از تبعات جنگ داخلی در کشور همسایه یعنی افغانستان بود. و قس علی هذا. در سال ۲۰۰۷، روسیه به استونی حملۀ سایبری کرد و در سال ۲۰۰۸ با ضدحمله‌ای گسترده به تلاش گرجستان برای بازپس‌گیری اوستیای جنوبی واکنش نشان داد. با وجود تمام این‌ها، باز هم مردم می‌گفتند انحلال شوروی به‌طرز معجزه‌واری صلح‌آمیز بوده است. بعد نوبت به اوکراین رسید.\nاوکراین همواره در برابر آزمایشگاهِ ملت‌سازیِ امپراتوریِ سابق مقاومت می‌کرد. بعضی از جمهوری‌های سابق شورویْ سنت‌های سیاسی و آداب زبانی، مذهبی و فرهنگی دیرینه‌ای داشتند و برخی دیگر کمتر از این ویژگی برخوردار بودند. کشورهای حوزۀ دریای بالتیک، هرکدام به مدت دو دهه بین جنگ‌های جهانی، طعم استقلال را چشیده بودند. بیشتر جمهوری‌های دیگر، در بهترین حالت، پس از براندازی تزاریسم در سال ۱۹۱۷ تجربۀ کوتاهی از استقلال داشتند. آنچه اوضاع را پیچیده‌تر می‌کرد این بود که بسیاری از این کشورهای نوبنیاد جمعیت‌های قابل‌توجهی از روسی‌زبان‌ها داشتند که یا علاقه‌ای به پروژه‌های ملی جدیدشان نداشتند یا با آن سرِ خصومت داشتند.\nاوکراین از این لحاظ استثنا بود. هرچند آن‌ها هم در روزگار مدرن فقط به‌مدت چند سال کشوری مستقل بودند، اما جنبش ملی‌گرای قدرتمند، سنت ادبی فاخر و حافظه‌ای قوی از جایگاه مستقل خود در تاریخ اروپا قبل از دوران پتر کبیر داشتند. اوکراین کشور بزرگی بود (دومین کشور بزرگ اروپایی پس از روسیه)، صنعتی بود و یکی از تولیدکنندگان مهم زغال‌سنگ، فولاد، موتورهای هلیکوپتر، غلات و تخم آفتاب‌گردان به شمار می‌آمد. مردم این کشور تحصیلات بالایی داشتند و جمعیتشان در زمان استقلال کشور در سال ۱۹۹۱ حدود ۵۲ میلیون نفر بود (باز هم پرجمعیت‌ترین کشور پساشوروی پس از روسیه). اوکراین موقعیتی سوق‌الجیشی در کنار دریای سیاه و مرز چند کشور اروپای شرقی و اعضای آیندۀ ناتو داشت. این کشور از زیباترین ساحل‌های شوروی سابق در شبه‌جزیرۀ کریمه برخوردار بود، جایی‌که تزارهای روسیه تابستان‌های خود را در آن سپری می‌کردند. سواستوپول، بزرگ‌ترین بندر آبگرم نیروی دریایی شوروی، هم در اوکراین بود. این کشور در سال ۱۹۴۱ آسیب زیادی از پیش‌رَوی آلمانی‌ها در شوروی دیده بود. از میان سیزده «شهر قهرمان» شوروی (که بر اساس شدیدترین نبردها و جانانه‌ترین مقاومت‌ها انتخاب شده بودند) چهار شهر متعلق به اوکراین بود (کیف، اودِسا، کِرچ و سواستوپول). اقتصاد روسیه و اوکراین به‌شدت درهم‌تنیده بود. کارخانه‌های اوکراینی در دنیپروپترووِسک نقش مهمی در قابلیت نظامی‌صنعتیِ شوروی داشتند و بزرگ‌ترین لوله‌های صادرات گاز روسیه از اوکراین می‌گذشتند. دومینیک لیوِنِ مورخ در توصیف وضعیتِ حوالی جنگ جهانی اول می‌گوید که، به‌لحاظ راهبردی، اوکراین نقشی به‌شدت حیاتی داشت. «بدون جمعیت، صنعت و کشاورزیِ اوکراین، روسیۀ اوایل قرن بیستم نمی‌توانست ابرقدرت شود». در سال ۱۹۹۱ هم همین نکته صدق می‌کرد یا دست‌کم در ظاهر چنین بود.\nاهمیت اوکراین برای روسیه فقط جنبۀ ژئوپلیتیک نداشت، بلکه مسئله‌ای فرهنگی و تاریخی نیز بود. زبان‌های روسی و اوکراینی در قرن سیزدهم از هم منفک شده بودند و ضمناً اوکراین ادبیات فاخر و مجزایی داشت، اما این دو زبان به هم نزدیک ماندند، تقریباً به‌اندازۀ قرابت اسپانیایی و پرتغالی. با آنکه بیشترِ کشور دارای قومیت اوکراینی بود، اما به‌خصوص در شرقْ اقلیت روسی بزرگی هم وجود داشت. نکتۀ مهم‌تر اینکه هرچند اوکراینی زبان رسمیِ کشور بود، اما زبان مشترک در اکثر شهرهای بزرگ روسی بود. شاید باز هم مهم‌تر این باشد که اکثر مردم هر دو زبان را بلد بودند. مثلاً زیاد پیش می‌آمد در تلویزیون خبرنگاری را ببینیم که به روسی سؤالی بپرسد و طرف مقابل به اوکراینی پاسخ بدهد، یا مثلاً هیئت داورانِ برنامه‌های استعدادیابی متشکل از دو داور روسی‌زبان و دو داور اوکراینی‌زبان باشد. اوکراین واقعاً کشوری دوزبانه بود که پدیده‌ای بس نادر است.\nاز منظر ملی‌گرایی روسی، مشکل دقیقاً همین بود. چرا باید به دو زبان صحبت کرد وقتی می‌توان به یک زبان سخن گفت؟ کریمه به‌خصوص مایۀ خشم بود، چون اکثریت مردمِ آنجا روس بودند. اما شرق اوکراین هم مثل کریمه بود. روس‌های زیادی در آنجا زندگی می‌کردند. البته روس‌ها در مناطق دیگر هم بودند، مثلاً در شمال قزاقستان و شرق استونی. در این مناطق هم الحاق‌جویی وجود داشت و گاهی درگیری پیش می‌آمد. مثلاً ادوارد لیمونوف، نویسنده‌ای که بعدها پرووکاتور سیاسی شد، در سال ۲۰۰۱ در مسکو دستگیر شد به این اتهام که نقشۀ حمله به شمال قزاقستان و اعلام استقلال آن به‌عنوان یک جمهوری مستقل روسی را ریخته است. اما هیچ منطقه‌ای به‌اندازۀ اوکراین نقش محوری در تصور تاریخی روس‌ها نداشت.\nروسیه، طی بیست سالِ نخست استقلال، چهارچشمی مراقب تحولات اوکراین بود و به شکل‌های مختلفی مداخله می‌کرد، اما کار را در همین حد پیش می‌برد و نیازی هم به بیشتر از این نبود. جمعیت بزرگ روسی‌زبان در اوکراین (دست‌کم در ظاهر) متضمن این بود که کشور چندان از حوزۀ نفوذ روسیه خارج نشود.\n۲. «سرزمین مادری از کجا آغاز می‌شود؟»: دیدگاه اوکراینی‌ها\nدر خود اوکراین هم، به‌جز حضور روس‌ها، موانع دیگری بر سرِ راه تشکیل یک کشور وجود داشت. بسیاری از کشورهای جدیدِ پساشوروی مشکلات خاص خود را داشتند: نخبگان فاسد، اقلیت‌های قومیتیِ ناآرام، هم‌مرزی با روسیه. اوکراین اما تمام این مشکلات و البته معضلات دیگری را هم داشت؛ ازآنجاکه کشوری بزرگ و صنعتی بود، چیزهای زیادی می‌شد از آن دزدید. با توجه به اینکه شهر اودِسا یکی از بنادر بزرگِ دریای سیاه بود، راه دریایی آسانی برای دسترسی و سرقت از آن وجود داشت. زمان استفاده از این فرصت در سال ۲۰۱۴ پیش آمد و بخش زیادی از تجهیزات ارتش قدیم اوکراین از طریق این بندر به بیرون از کشور قاچاق شد.\nعلاوه بر این‌ها اوکراین، اگر نگوییم دچار تفرقه بود، دست‌کم نمی‌شد آن را ملتی متحد نامید. حافظۀ تاریخی این کشور، به‌خاطر بارها و بارها فتح و تجزیه‌شدن، چندپاره بود. به گفتۀ یکی از مورخان، «اجزای مختلفش گذشته‌های مختلف داشتند». بدتر اینکه یکی از گرامی‌ترین ابعاد فرهنگ سیاسیِ اوکراین، به‌لحاظ تاریخی، آنارشیسم بود (که میراث هتمان‌نشین قزاقِ قرن هفدهم بود). قزاق‌ها جنگجویانی بودند که از رعیت‌داری گریخته بودند. نظام سیاسی‌شان دمکراسی رادیکال بود. این زیبایی خاصی داشت، اما در زمینۀ ساختِ کشوری مدرن، ضعف‌های خاص خود را هم داشت. در یکی از تحلیل‌های سیا که پس از شکل‌گیری اوکراینِ مستقل نوشته شد و اینک به سوءشهرت خاصی رسیده، پیش‌بینی شد که کشور به احتمال زیاد دچار فروپاشی شود.\nاما دو دهه گذشت و چنین اتفاقی نیفتاد. خوب یا بد، دمکراسی ریشه‌های عمیقی در فرهنگ سیاسی اوکراین داشت. برخلاف روسیه که قدرت هرگز به دست اپوزیسیون نمی‌افتاد، در اوکراین مدام این اتفاق روی می‌داد. در سال ۱۹۹۴، اولین رئیس‌جمهور اوکراین، لئونید کراوچوک، با رأی‌گیری برکنار شد و لئونید کوچما جایش را گرفت که وعده داده بود روابط بهتری با روسیه برقرار کند و به زبان روسی هم جایگاهی برابر بدهد. در سال ۲۰۰۴ جانشین انتخاب‌شده‌اش، ویکتور یانوکویچ، پس از اعتراضات گسترده علیه تقلب در انتخابات، با رأی‌گیری برکنار شد و کاندیدای ملی‌گراتر و اروپاگراتر، یعنی ویکتور یوشچنکو، جایش را گرفت. در سال ۲۰۱۰، یوشچنکو در مقابل یانوکویچ یاغی شکست خورد، اما یانوکویچ هم در سال ۲۰۱۴ با انقلابِ مِیدان برکنار شد. کاندیدای ملی‌گرا و میلیاردر شکلات، پترو پُروشنکو، رئیس‌جمهور بعدی بود، اما ولودیمیر زلنسکی، کاندیدای صلح‌طلب و روسی‌زبان، در سال ۲۰۱۹ جایش را گرفت.\nسیاست اوکراین سراسر تعارض بود. دعوا و درگیری در رادا شایع بود و اعتراضات بخشی از زندگی عادی به حساب می‌آمد. مثلاً در سال ۲۰۰۰ فایلی صوتی از لئونید کوچما پخش شد که ظاهراً دستور قتل گئورگی گونگادزه را می‌داد. جسد بی‌سرِ گونگدادزه در جنگل‌های اطراف کیف پیدا شده بود. این ماجرا اعتراضات گسترده‌ای را علیه کوچما به دنبال داشت (خود کوچما اصرار داشت که این صداها جعلی‌اند. در سال ۲۰۱۱ محاکمه‌اش کردند، اما دادگاه فایل‌ها را غیرقابل‌استناد خواند و پرونده بسته شد). یوشچنکو، کاندیدای اپوزیسیون سال ۲۰۰۴، به‌زحمت از مسمومیت دیوکسین جان سالم به در برد، اتفاقی که ردپاهای یک عملیات ویژۀ روسی در آن دیده می‌شد. مرحلۀ نخست انتخابات در سال ۲۰۰۴ پُر از بی‌نظمی‌های شدید بود و چنان تقلب آشکاری صورت گرفت که در روسیه سابقه نداشت. اعتراضات گسترده‌ای موسوم به انقلاب نارنجی صورت گرفت که زمینه‌ساز یک دور دیگر انتخابات شد و در دور جدید یوشچنکو برنده شد. خودِ یوشچنکو در سال ۲۰۱۰ ناظر بر انتخاباتی منصفانه بود و در آن شکست خورد. و قس علی هذا.\nاین تغییراتِ صاحبان‌قدرت به‌نوبت، پرآشوب و بی‌هیاهو بودند، اما نشان از این داشتند که مردم اوکراین اختلاف‌نظرهای زیادی دربارۀ سازوکار ایدئال اوکراین دارند، بعضی معتقد بودند اوکراین باید بیشتر با اروپا درآمیزد و برخی دیگر می‌گفتند باید ارتباطی نزدیک و صمیمی با روسیه حفظ کند. تفاوت‌های فرهنگی و تاریخی میان بخش‌های مختلف اوکراین در بحران‌ها بیشتر جلوه می‌کرد.\nبرای روسی‌زبان‌ها و یهودی‌های باقی‌مانده در اوکراین، خاطرۀ جنگ جهانی دوم و مقاومت در برابر حمله و اشغالگری نازی‌ها نقطۀ عطف مهمی بود. ملی‌گرایان اوکراینی اما دیدگاه دیگری نسبت به این رویدادها داشتند. از نظر بعضی‌ها، اشغال کشورشان از همان سال ۱۹۲۱ (که بلشویک‌ها کنترل خود بر اوکراین را تحکیم کردند) یا ۱۹۳۱ (که استالین آخرین قسمتِ غرب اوکراین را طی پیمان مولوتوف-ریبنتروپ میان آلمان و شوروی جهت تقسیم شوروی از آن خود کرد) آغاز شد، یا حتی ۱۶۵۴ که هتمان‌نشین قزاق در صدد جلب حمایت تزار روس برآمد. مبارزانِ مشهورِ مقاومت در زمان جنگ موسوم به ارتش شورشی اوکراین، که هم با اشغالگری شوروی و هم آلمان در غرب اوکراین مخالفت کرده بودند و شوروی آنان را تبهکارانی فاشیست می‌دانست، طبق روایات ملی‌گرایانه، جرج واشنگتن‌های تاریخ اوکراین بودند. از نظر ملی‌گرایان، فاجعۀ بارز قرن بیستم نه حملۀ نازی‌ها، بلکه قحطی بزرگ ۳۲-۱۹۳۳ بود که جانِ میلیون‌ها اوکراینی را گرفت. این رویداد را هولودومور (به معنای «قتل از طریق گرسنگی») می‌نامیدند و آن را اقدام عمدی استالین (و تبعاً روسیه) برای نابودی ملت اوکراین می‌دانستند.\nتمام این بحث‌ها در دوران رکود اقتصادی صورت می‌گرفت. اقتصاد اوکراین همواره یکی از ضعیف‌ترین اقتصادهای بلوک شرق سابق بود. فساد بیداد می‌کرد و استانداردهای زندگی پایین بود. این کشور وابسته بود به خرید گاز ارزان‌قیمت از روسیه و «هزینه‌های ترانزیتی» که از روسیه بابت انتقال گاز به اروپا می‌گرفت.\nدر کشوری که چنین اوضاع سیاسی پرفرازونشیبی در آن حاکم بود و جو عمومی میان امید و نومیدی در نوسان بود، در کشوری که گویی نخبگانی ثابت مدام ریاست‌جمهوری را میان خودشان ردوبدل می‌کردند، مردم خود را در وضعیت بلاتکلیفی می‌دیدند. یکی از خبرنگارانی که در سال ۲۰۱۰ با او دیدار کرده بودم در اعتراضاتِ مربوط به انقلاب نارنجی مشارکت داشت و سپس از ریاست‌جمهوری یوشچنکو ناامید شده بود. او حسرت فرصت‌های ازدست‌رفته را می‌خورد. «تمام این مدت، عمر ما در گذر بوده». باورش نمی‌شد از سال ۲۰۰۵ و درواقع از سال ۱۹۹۱ چقدر دستاوردهای کمی حاصل شده است.\nاما این گذر عمر وجه دیگری هم داشت. هرچه زمان بیشتری می‌گذشت، کشور نیم‌بند اوکراین می‌توانست متحدتر شود، چون مگر تعلق به یک کشور چه معنایی داشت. به قول آن ترانۀ معروف شوروی، سرزمین مادری از کجا آغاز می‌شود؟ به گفتۀ همان ترانه، با تصویرهای نخستین کتابی که مادر برای بچه‌اش می‌خواند و برای دوستان خوب و واقعی‌مان در خانۀ همسایه. هرچه افراد بیشتری در اوکراین (نه شوروی) زاده می‌شدند، افراد بیشتری هم کیف را به‌جای مسکو پایتخت خود می‌دانستند و هرچه بیشتر دربارۀ زبان و فرهنگ اوکراینی می‌آموختند اوکراین نیز قدرتمندتر می‌شد. ولودیمیر زلنسکی، در سریالی تلویزیونی که او را در اوکراین به شهرت رساند و سرانجام سکوی پرتابش به ریاست‌جمهوری شد، نقش یک معلم تاریخ دبیرستان را بازی می‌کرد که ناگهان رئیس‌جمهور می‌شود. در صحنه‌های کوتاهی که تدریسِ شخصیتِ زلنسکی را نشان می‌دهد، او از دانش‌آموزانش دربارۀ میخائیل گروشوسکی، سیاست‌مدار و مورخ بزرگ اوکراینی، سؤال می‌کند.\n۳. روسیه ناتو را چیزی می‌داند که باید از آن برحذر بود\nمخالفت شدید روسیه با عضویت اوکراین در اتحادیۀ اروپا بود که در اواخر سال ۲۰۱۳ باعث تسریع انقلاب میدان شد، رویدادی که به الحاق کریمه به روسیه و حمله به شرق اوکراین انجامید. اما پس از پایان جنگ سرد، گسترش ناتو مهم‌ترین عامل مختل‌کنندۀ رابطۀ روسیه و غرب به شمار می‌آمد، رابطه‌ای که اوکراین را آن وسط گیر می‌انداخت.\nگسترش ناتو با سرعت خیلی کمی صورت می‌گرفت و ناگهان احتمال توقف کامل آن پیش آمد. پس از فروپاشی شوروی، گسترش ناتو چیزی نبود که بتوان بدیهی دانستش. درواقع اکثر سیاست‌گذاران آمریکا و ارتش این کشور مخالف توسعۀ ناتو بودند. حتی مدتی حرف از انحلال ناتو در میان بود، چراکه به هدفش (مهار شوروی) رسیده بود و حالا دیگر هرکس می‌توانست راه خود را برود.\nاین اوضاع در نخستین سال‌های دولت کلینتون تغییر کرد. نیروی محرک تغییر از دو جهت می‌آمد. یکی گروه آرمان‌گرای متخصصان سیاست خارجی در شورای امنیت ملی کلینتون بود و دیگری کشورهای شرق اروپا.\nپس از ۱۹۹۱، کشورهای پساکمونیستِ شرق اروپا، به‌ویژه لهستان، مجارستان و چکسلواکی، در محیطی با امنیت نامعلوم قرار گرفتند. یوگسلاوی، کشور همسایه، در حال فروپاشی بود و خودشان هم اختلافات مرزی بالقوه داشتند. اما مهم‌تر از همه، یاد امپریالیسم روسی هنوز در خاطرشان زنده بود. معتقد بودند روسیه تا ابد ضعیف نمی‌ماند و برای همین می‌خواستند تا فرصت هست با ناتو هم‌داستان شوند. مسئولان لهستان در سال ۱۹۹۳ به گروهی از محققان اندیشکده گفتند «اگر ما را به ناتو راه ندهید، سلاح هسته‌ای می‌سازیم. به روس‌ها اعتمادی نداریم».\nآنچه کار را راحت‌تر می‌کرد این بود که رهبران کشورهای شرق اروپا از اعتبار اخلاقی زیادی برخوردار بودند. پس از دیدار با واتسلاف هاول، لخ والنسا و برخی دیگر در ژانویۀ ۱۹۹۴ در پراگ بود که بیل کلینتون اعلام کرد «مسئله دیگر این نیست که آیا ناتو عضو جدید بگیرد یا نه، فقط زمان آن مطرح است». این سخن (نه بله‌وخیر، بلکه چه‌وقت) به خط‌‌مشی رسمی ایالات‌متحده تبدیل شد. پنج سال بعد، جمهوری چک (که به‌شکلی صلح‌آمیز از اسلواکی جدا شده بود)، مجارستان و لهستان عضو ناتو شدند. طی سال‌های بعدی، یازده کشور دیگر هم عضو شدند و تعداد کل اعضای این پیمان به سی کشور رسید.\nدر بحران اخیر، برخی از کارشناسان و سیاست‌گذاران آمریکایی ادعا کرده‌اند که روسیه تا چندی پیش اعتراضی به ناتو نداشت، تا اینکه در صددِ یافتن دستاویزی برای حمله به اوکراین برآمد. این ادعا واقعاً مضحک است. روسیه از همان ابتدا مخالف گسترش ناتو بوده است. معاون وزارت امور خارجۀ روسیه در سال ۱۹۹۳ به روسیه‌شناس ارشدِ کلینتون، استروب تالبوت، گفت «ناتو چیزی است که باید از آن برحذر بود». بوریس یلتسین، که کلینتون متحد وفادارش بود، در کنفرانس خبری مشترکی با کلینتون در سال ۱۹۹۴، وقتی فهمید ناتو تصمیم گرفته به برنامه‌های خود برای عضویت کشورهای شرق اروپا جامۀ عمل بپوشاند واکنشی تند نشان داد و پیش‌بینی کرد که «صلح سرد» در اروپا شکل بگیرد.\nروسیه آن‌قدر ضعیف و وابسته به وام‌های غربی‌ها بود که کاری از دستش برنمی‌آمد جز گله‌گزاری و تماشای گسترش قدرت ناتو. مداخلۀ ناتو در کوزوو در سال ۱۹۹۹ به‌طور ویژه‌ای باعث آزرده‌خاطری رهبران روسیه شد. اولاً این کار مداخله در موقعیتی بود که روسیه آن را تعارضی داخلی می‌دانست. کوزوو در آن زمان جزء صربستان بود، اما مداخلۀ ناتو باعث شد عملاً دیگر جزء صربستان نباشد. درعین‌حال، روس‌ها هم موقعیتی شبیه کوزوو در چچن داشتند و ناگهان به نظرشان رسید که امکان دارد ناتو اینجا هم مداخله کند. تحلیلگری آمریکایی که موضوع تحقیقاتش ارتش روسیه بود به من می‌گفت «ترسیدند، چون به‌خوبی از وضعیت قوای نظامی روسیه خبر داشتند. وضعیت قوای آمریکا را هم می‌دیدند. متوجه این نیز بودند که هرچند مشکلات زیادی با اقلیت مسلمان خود در چچن دارند، اما ارتش آمریکا اصولاً فقط مداخله کرد تا کوزوو را از صربستان جدا کند».\nسال بعد، روسیه رسماً آموزۀ نظامی خود را تغییر داد و گفت اگر تهدید شود، ممکن است به سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی روی بیاورد. یکی از مؤلفان این آموزه به روزنامۀ وزارت دفاع روسیه به نام کراسنایا زِوِزدا  گفت گسترش ناتو به‌سمت شرق تهدیدی برای روسیه است، به همین دلیل آستانۀ به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای پایین آمده است. این حرف‌ها مربوط به بیست‌ودو سال پیش است.\nدور دوم گسترش ناتو در دوران پساشوروی از دور اول هم بیشتر بود. طی این رویداد، که در سال ۲۰۰۲ مورد توافق قرار گرفت و در ۲۰۰۴ رسمی شد، بلغارستان و استونی و لتونی و لیتوانی و رومانی و اسلواکی و اسلونی عضو ناتو شدند. تقریباً تمام این کشورها عضو بلوک شرق بودند و استونی و لتونی و لیتوانی («کشورهای حوزۀ دریای بالتیک») زمانی عضو اتحاد جماهیر شوروی هم بودند. این کشورها حالا به غرب پیوسته بودند.\nحین وقوع این اتفاقات، مجموعه‌ای از رویدادها باعث دگرگونی محیط پیرامون روسیه شد. «انقلاب‌های رنگی» -که پی‌درپی در سال ۲۰۰۳ در گرجستان (گل سرخ)، در ۲۰۰۴ در اوکراین (نارنجی) و در ۲۰۰۵ در قرقیزستان (گل لاله) رخ داد- همه دست‌به‌دامان اعتراضات انبوه شدند تا صاحب‌منصبان فاسدِ طرف‌دار روسیه را اخراج کنند. غرب استقبال گسترده‌ای از این رویدادها کرد و آن‌ها را احیای دمکراسی دانست، کرملین اما بدبین بود و ترس زیادی از این اتفاقات داشت و آن‌ها را زمینه‌ساز تعرض به فضای روسیه می‌دانست. در آمریکا، سیاست‌گذاران هلهلۀ شادی سر دادند که آزادی در پیش است. در مسکو، دغدغه‌ای کم‌وبیش پارانویایی وجود داشت که انقلاب‌های رنگی کار سرویس‌های مخفی غربی‌اند و بعد از این کشورها نوبت به روسیه می‌رسد.\nکرملین شاید درمورد دسیسۀ بلندمدت غرب اشتباه می‌کرد، اما از این لحاظ کاملاً درست می‌گفت که غرب روسیه را هم‌تراز و همتای خود نمی‌داند. واقعیت این است که غرب و به‌خصوص ایالات‌متحده در هر بزنگاه و هر موقعیتی کار را به میل خود پیش می‌برد. گاهی کاملاً نسبت به ادراکات روسیه حساسیت و گشودگی نشان می‌داد و گاه هیچ توجهی نداشت. اما در تمام موارد، آمریکا نهایتاً کار خودش را می‌کرد. سرانجام منوال عادی اوضاع این‌طور شد. روابط میان دو طرف خدشه‌دار شد و مواضع سختگیرانه‌ای پیش گرفتند. در سال ۲۰۰۶ دیک چنی در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، سخنرانی شدیداللحنی ایراد کرد و دستاوردهای کشورهای حوزۀ دریای بالتیک را ستود. «سیستمی که چنین حجمی از امید را برای سواحل دریای بالتیک به ارمغان آورده می‌تواند همان امید را تا سواحل دریای سیاه و آن‌سوتر هم گسترش دهد. آنچه در ویلنیوس حقیقت دارد در تفلیس و کیف و مینسک و مسکو هم حقیقت دارد». ساموئل چاراپ و تیموتی کولتن در کتاب نفیسِ همه می‌بازند 1، که تاریخچۀ تعارض سال ۲۰۱۴ اوکراین است، می‌نویسند «مشخص است چنین سخنانی چه واکنش‌های تندی را در کرملین برمی‌انگیزد».\nیک سال بعد، در کنفرانس امنیت مونیخ در سال ۲۰۰۷، که نقطۀ عطفی در روابط روسیه و غرب به شمار می‌آید، پوتین پاسخ خود را ارائه داد و آمریکا و سیستم تک‌بعدی‌اش در زمینۀ استعمار، تخطی از قوانین بین‌المللی و ریاکاری را به باد انتقاد گرفت. او دربارۀ روسیه گفت «ما مدام درس دمکراسی می‌آموزیم. نمی‌دانم چرا، اما کسانی که به ما درس می‌دهند خودشان علاقه‌ای به یادگیری ندارند».\nاین هشدار به گوش همه رسید، اما کسی توجهی به آن نکرد. در آوریل ۲۰۰۸، کشورهای ناتو در بخارست دیدار کردند و وعده دادند که گرجستان و اوکراین «عضو ناتو خواهند شد». چنان‌که خیلی‌ها ازآن‌پس خاطرنشان کرده‌اند، این دو کشور از این‌سو رانده و از آن‌سو مانده شدند: وعدۀ عضویت بدون امتیازات و تضمینات امنیتی که با عضویت حاصل می‌شود. چند ماه بعد، روسیه طی مهم‌ترین اقدام نظامی برون‌مرزی‌ای که تا آن زمان داشت گرجستان را در نبرد قاطعانۀ پنج‌روزه‌ای شکست داد.\nحالا با نگاهی به گذشته می‌توان گفت اگر ناتو سریع‌تر عمل می‌کرد و اوکراین و گرجستان را زودتر می‌پذیرفت، هیچ‌یک از این اتفاقات نمی‌افتاد. این استدلال شواهدی تأییدکننده دارد: کشورهای حوزۀ بالتیک عضو ناتو شدند و، با آنکه جمهوری‌های سابقِ شوروی بودند، ازآن‌پس چندان مزاحمتی از سوی روسیه دریافت نکرده‌اند. اما این را نیز می‌توان گفت که، با توجه به هشدارها و اخطارهای پی‌درپی روسیه دربارۀ «خط قرمزها»ی مربوط به موضوع ناتو، ایالت‌های آمریکا و متحدانش باید بیش‌ازاین احتیاط به خرج می‌دادند. باید شرایط خاص کشورهای موردنظر، به‌خصوص اوکراین، را مدنظر قرار می‌دادند. به قول مشهورِ لئونید کوچما، اوکراین روسیه نبود اما لهستان هم نبود. مثلاً یکی از مشکلات درخواست عضویت اوکراین در ناتو در سال ۲۰۰۸، که دولت یوشچنکوی غرب‌گرا مطرحش کرد، این بود که در اوکراین خریداری نداشت، به‌خصوص به این دلیل که اوکراینی‌ها از موضعِ روسیه نسبت به این قضیه آگاه بودند و نگرانی‌هایی کاملاً بجا داشتند.\nاما با گسترش بیشترِ ناتو و اتحادیۀ اروپا به‌سوی شرق، نمایندگانشان عهد کردند با رژیمی که به زعم خودشان برای آن‌ها و اوکراین قلدری می‌کرد هیچ سازشی نداشته باشند. باز هم شاید جان کلامشان درست باشد. پوتین پانزده سال است که به انحای مختلف دربارۀ این حمله هشدار می‌دهد. حالا افراد زیادی می‌گویند باید خیلی زودتر از این‌ها به پوتین سختگیری می‌کردیم، می‌گویند تحریم‌هایی که حالا شاهدش هستیم باید پس از جنگ گرجستان در سال ۲۰۰۸ یا پس از مسمومیت الکساندر لیتویننکو در لندن در سال ۲۰۰۶ اعمال می‌شد. اما این را نیز می‌توان گفت که باید بیشتر به نحوۀ شکل‌دهی تمهیدات ایمنی و اقتصادی فکر می‌کردیم تا اوکراین دیگر هرگز مجبور نباشد با چنین تصمیم سرنوشت‌سازی روبه‌رو شود.\n\n۴. نظر پوتین\nاما چهرۀ یک نفر در بطن این فاجعه نقش بسته است: ولادیمیر پوتین. او جنگی مردم‌کُش و جنایت‌کارانه را آغاز کرده که آن را، کم‌وبیش با اطمینان، می‌توان اشتباه راهبردی عظیمی دانست، چراکه موجب اتحاد اروپا، به‌اقدام‌واداشتنِ ناتو، نابودی اقتصاد روسیه و انزوای این کشور می‌شود. چه اتفاقی افتاد؟\nهمیشه دیدگاه‌های متضادی دربارۀ پوتین وجود داشته است که درجات مختلفی از صلاحیت، هوش و اخلاق را برای او قائل می‌شوند. مثلاً بعضی‌ها که او را شرور می‌دانستند هوش زیادی هم برایش قائل بودند و بعضی که می‌گفتند صرفاً از منافع روسیه دفاع می‌کنند او را بی‌صلاحیت می‌دانستند.\nپنج سال پیش، در دوران اوج‌گیریِ پوتین‌شناسی پس از انتخاب دونالد ترامپ، در همین نشریه سعی کردم نشان دهم که پوتین اساساً سیاست‌مداری «عادی» در بستر روسیه است. منظور این نبود که فردی ستودنی است؛ نحوۀ پیش‌برد جنگ در چچن، که آغازگر نامزدی ریاست‌جمهوری او بود، گواهی کافی بر سوءنیتش بود. منظورم هم این نبود که باید ایمیل‌های هیلاری کلینتون را هک کند. اما معتقد بودم که، با توجه به پیشینۀ تاریخی روسیه، تجربۀ دردناک گذار از دوران پساشوروی، سازوکارهای داخلیِ رژیم یلتسین و بستر کلی ژئوپلیتیک، هرکس دیگر هم به‌جای ولادیمیر پوتین جانشین یلتسین می‌شد، به احتمال قریب‌به‌یقین، فردی اقتدارطلب و ملی‌گرا می‌بود. سؤال ظاهراً این بود: آیا این اقتدارطلبِ ملی‌گرا که اسمش پوتین نیست رفتار متفاوتی می‌داشت؟ بوریس یلتسین (آغازگر جنگ نخست چچن) و دمیتری مدوِدِف (آغازگر جنگ گرجستان) شواهدی جزئی در اختیارمان می‌گذارند که پاسخ این پرسش احتمالاً منفی است.\nبه نظرم پوتین زمانی باعث شد این پرسش‌ها بی‌ربط شوند که کوشید الکسی ناوالنیِ فرصت‌طلب را با عامل اعصاب مسموم کند، اقدامی که بی‌شک مُهر تأیید پوتین پای آن بود. دیگر قتل‌های سیاسی در روسیه این‌قدر در چشمم آشکار و روشن نبودند. مثلاً دلایل متقنی وجود داشت که باور کنیم آنا پولیتکوفسکایای خبرنگار و بوریس نِمتسُف سیاست‌مدار به دستور رمضان قدیروف، جنگ‌سالار چچنی، کشته شده‌اند و، هرچند قدیروف متحد وفادار پوتین بود، اما خب یکی نبودند. شاید این نوعی تمایز بدون تفاوت 2 بود، اما ظاهراً صحبت از دیکتاتوری در روسیه این واقعیت را پنهان می‌کرد که این کشور هنوز هم فضا برای حیات سیاسی و آزادی اندیشه داشت، هرچند این فضا سال‌به‌سال تنگ‌تر می‌شد. آنچه امروزه شاهدش هستیم سروظاهر یک دیکتاتوری واقعی روسی را دارد: تعطیلی تمام بقایای رسانه‌های مخالف، تهدید خبرنگاران به پانزده سال حبس، پرخاشگری افسارگسیخته و غیرمتعهدانۀ پلیس. با حمله به اوکراین، دیگر کسی نمانده که معتقد باشد پوتین صرفاً مثل یک سیاست‌مدار روسیِ استانداردِ پساشوروی رفتار می‌کند.\nآیا می‌توان فرایند اندیشۀ پوتین را تبیین کرد؟ در اینجا، عواملی ابژکتیو و سوبژکتیو دخیل بودند. به‌لحاظ ابژکتیو، اشتباه نمی‌کرد که اوکراین دارد بیشتر و بیشتر در غرب ادغام می‌شود. توافق‌نامۀ اتحادیۀ اروپا و اوکراین، که پوتین در سال ۲۰۱۳ به‌شدت با آن مخالفت کرده بود، در سال ۲۰۱۴ امضا شد و در ۲۰۱۷ به مرحلۀ اجرا درآمد. ناتو هم در راه بود. حالا بوی سلاح‌های ناتو و حضور پرسنل ناتو در اوکراین می‌آمد. تلاش پوتین برای اعمال کنترل بر سیاست اوکراین از طریق تشکیل جمهوری‌های جدایی‌طلب دونتسک و لوهانسک ناکام مانده بود. درواقع ناکام ماند که هیچ، اثر معکوس هم داد. اوکراینی‌هایی که نسبت به عضویت در ناتو دودل بودند حالا حمایت می‌کردند و خیلی‌ها که طرف‌دار روسیه بودند مشاهده کردند که دست‌نشانده‌های روس در جمهوری‌های جدایی‌طلب چه‌ها کرده‌اند. اوکراین، این دمکراسی نیم‌بند، در سال ۲۰۲۱ در مقیاس خانۀ آزادی نمرۀ ۶۱ را به دست آورد، جمهوری‌های خلق دونتسک و لوهانسک (که تحت عنوانِ کلیِ «شرق دونباس» رقابت می‌کردند) نمرۀ ۴ گرفتند. هیچ‌کس نمی‌خواست به این حال‌وروز دچار شود. پوتین کریمه و بعضی از سرزمین‌های شرق را به چنگ آورده بود، اما اوکراین را از دست داده بود. پس از انتخاب جو بایدن که منادی تعهد دوبارۀ آمریکا به اروپا و ناتو و البتهاوکراین بود، اوضاع کمتر و کمتر بر وفق مراد پوتین پیش می‌رفت.\nاما او دست‌وپابسته هم نبود. در سال ۲۰۱۵، با زور سلاح، به توافق مینسک-۲ دست یافته بود، صلح‌نامۀ دشواری که هیچ‌یک از طرفین واقعاً به آن عمل نکردند و اوکراین را موظف می‌کرد مجدداً جمهوری‌های دونتسک و لوهانسک را در اوکراینِ واحد ادغام کند تا در خط‌مشی خارجی کشور حق وتو داشته باشند. پوتین شاید در سال ۲۰۲۲ هم می‌توانست به مینسک-۳ دست یابد. ضمناً اگر قبلاً اجرای توافق‌نامۀ مینسک را به دولت اوکراینی منتخب و دمکراتیکی واگذار می‌کرد، می‌توانست از ارتکاب دوبارۀ آن اشتباه پیشگیری کند. می‌توانست رهبری قابل‌اعتماد را در کیف منصوب کند. یک ماه پیش از حمله، دولت بریتانیا اعلام کرد اطلاعاتی دارد دال بر اینکه پوتین دقیقاً برای همین کار برنامه‌ریزی داشته است.\nاینجاست که وارد عوامل سوبژکتیو می‌شویم: چرا پوتین خیال می‌کرد می‌تواند چنین مانوری را در کشوری با وسعت اوکراین اجرا کند؟ البته که قطعاً پیروزی‌های نظامی‌اش به او دل‌وجرئت داده بود: پیروزی در چچن، گرجستان، کریمه، سوریه. او همواره اخلالگر بین‌المللی نقشه‌های غرب در بخش‌های مختلف دنیا بود و، با هزینه‌هایی نسبتاً کم، به موفقیت‌های بزرگی در این زمینه رسیده بود.\nاحتمالاً اتفاقات اوکراین در سال ۲۰۱۴ هم به او دل‌وجرئت داده بود. کریمه بدون شلیک یک گلوله تسلیم روسیه شده بود. چند هفته بعد، گروه کوچکی از مزدوران میان‌سال موفق شدند صد مایل وارد خاک اوکراین شوند و شهر کوچکی به نام اسلاویانسک را تسخیر کنند، رویدادی که مرحلۀ فعال جنگ در شرق اوکراین را کلید زد. اگر گروهی بی‌نظم‌وترتیب می‌توانست چنین کاری کند، تصور کنید چه کارها که از یک ارتش واقعی برنمی‌آمد.\nاین مسئلۀ مهم نیز مطرح بود که پوتین اوکراین را کشوری واقعی نمی‌دانست. این البته منحصر به پوتین نبود؛ بسیاری از روس‌ها متأسفانه دلیلی برای استقلال اوکراین نمی‌بینند. اما پوتین نسبت به این قضیه وسواس پیدا کرده و شواهد نقض هم اثری بر او ندارد. شاید اگر رهبر دیگری بود، می‌دید که اوکراین حاضر به تسلیم‌شدن در برابر اراده‌اش نیست و نتیجه می‌گرفت که نهادی مستقل است. اما پوتین پیش خود فکر می‌کرد حتماً فرد دیگری این کشور را کنترل می‌کند. هرچه نباشد، در بخش‌های دیگری از اوکراین که پوتین تسخیر کرده بود قضیه به همین منوال بود، او در جمهوری‌های خودخواندۀ خلق در شرق اوکراین دست‌نشاندگانی را برای حکومت منصوب کرده بود. پس شاید آمریکا هم یک دست‌نشانده (زلنسکی) منصوب کرده بود که با اولین طلیعۀ دردسر پا به فرار می‌گذاشت.\n۵. این قضیه تا کجا ادامه دارد؟\nتقریباً همه از مقاومت جانانۀ اوکراین شگفت‌زده شده‌اند: هم پوتین و هم تحلیلگران نظامی غربی حمله را درست پیش‌بینی کرده بودند، اما به‌غلط تصور می‌کرد که جنگ فوراً تمام خواهد شد. حتی شاید خود اوکراینی‌ها هم چنین باوری داشتند. قبل از جنگ، جامعه‌شناسانی که دربارۀ اوکراین پژوهش می‌کردند از اشتیاق اوکراینی‌ها برای مبارزه در راه کشورشان می‌گفتند، اما گفتن به جامعه‌شناس‌ها یک چیز است و رفتن به خط مقدم یک چیز دیگر. ولی مشخصاً اوکراینی‌ها تصمیم گرفته بودند بجنگند.\nپوتین قطعاً انتظار نداشت ولودیمیر زلنسکی به فردی شبیه وینستون چرچیل تبدیل شود. زلنسکی در سال ۲۰۱۹ به‌عنوان کاندیدای صلح انتخاب شده بود. اهل منطقۀ صنعتی جنوب‌شرق کشور بود و، با وجود تازه‌واردبودن در عرصۀ سیاست، در دور دوم انتخابات مقابل پترو پروشنکو با دریافت ۷۳ درصد از آرا قاطعانه پیروز شد. شعار انتخاباتی پروشنکو «ارتش! زبان! ایمان!» بود. اما انتخابِ زلنسکی را نفس تازه‌ای برای کشور می‌دانستند و می‌گفتند فردی است که می‌خواهد راه جدیدی را پیش بگیرد و مشتاق است با پوتین مذاکره کند تا درگیری‌ها پایان یابند. کارزار انتخاباتی پروشنکو هشدار می‌داد که زلنسکی نوچۀ کرملین است و کشور را خواهد فروخت، بااین‌حال مردم به او رأی دادند.\nدر زمان وقوع دوبارۀ جنگ، زلنسکی دیگر محبوبیتی در اوکراین نداشت. نمرۀ تأیید مردمیِ او بیست‌وچند درصد بود. نتوانسته بود راهکاری صلح‌آمیز برای تعارض روبه‌وخامت در منطقۀ دونباس بیابد و مخالفانش را هم اذیت و آزار می‌کرد. ویکتور مدودچوک، متحد نزدیک پوتین که جبهه‌دارِ او در اوکراین به شمار می‌آمد، در حبس خانگی بود و پروشنکو، که همچنان رقیب سیاسی اصلی زلنسکی بود، بابت معاملات تجاری‌اش با مدودچوک و مناطق جدایی‌طلب در سال ۲۰۱۴، متهم به خیانت شده بود. بعد که بوی جنگ به مشام رسید، زلنسکی اصرار ورزید که این تهدیدها واقعی نیست. حتی دولت بایدن را بابت هراس‌آفرینی به باد انتقاد گرفت. شب قبل از حمله، به اوکراینی‌ها گفت با خیال راحت بخوابند. اما آفتاب نزده، اولین موشک‌های روسیه به اهدافشان برخورد کردند.\nروز قبل، زلنسکی طی سخنرانی آشفتۀ دقیقۀنودی‌اش خطاب به مردم روسیه گفته بود که اصلاً خواهان جنگ نیست. اما از سویی اعتقادی به سازش هم نداشت. تنها راه روشن صلح (يعنی اجرای مفاد مینسک) با گذر زمان برای اوکراینی‌ها غیرقابل‌تحمل‌تر از زمانِ امضایش شده بود. مردم حالتی را دوست ندارند که انگار همسایۀ بزرگ‌تر و خشمگین‌ترشان آن‌ها را با قلدری وادار به سازش کرده است. اکثر مفسران هم خاطرنشان می‌کردند که، با وجود هولناکیِ حملۀ روسیه، سازش و امتیازدهی زیاد از سوی زلنسکی احتمالاً باعث براندازی دولتش شود.\nاگر تنها راه پیشگیری از جنگ تسلیم بزدلانه بود، پس جنگ گزینۀ بهتری بود. اوکراین تصمیم گرفت بجنگد و جنگید.\nحالا که ارتش روسیه تجدیدقوا می‌کند و شهرهای اوکراینی را هدف بمب و خمپاره قرار می‌دهد، دولت‌های ناتو با تصمیم سختی روبه‌رو هستند: یا با وحشت به تماشای کشته‌شدن اوکراینی‌های بی‌گناه بنشینند، یا بیشتر درگیر شوند و خطر تعارضی گسترده‌تر را به جان بخرند. نمی‌توان گفت این قضیه تا کجا ادامه دارد. هنگام نوشتن این جستار که رهبران روسیه مطالباتی غیرمنعطفانه دارند، بعید است توافقی صورت گیرد. این هم سؤالی بی‌پاسخ است که، حتی اگر روسیه مطالباتی معتدلانه داشته باشد، آیا زلنسکی حاضر است، پس از این‌همه خون‌هایی که از مردمش ریخته شده، کریمۀ روسی و اوکراین شرقی را بپذیرد. حتی شاید مردم هم چنین چیزی را قبول نکنند.\nجنگ روزی به پایان خواهد رسید و پس‌ازآن، هرچند شاید نه در آینده‌ای چندان نزدیک، رژیم روسیه مجبور به تغییر خواهد بود. فرصت دیگری پیش خواهد آمد تا روسیه را در اتحاد کشورها بپذیرند. پس وظیفۀ ما این است که کارها را این بار متفاوت انجام دهیم، نه مثل دوران پساشوروی. اما این‌ها همه کار آینده است. فعلاً باید با درد و همدلی به انتظار بنشینیم و تماشا کنیم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را کیث گِسِن نوشته و در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۲۲ با عنوان «WAS IT INEVITABLE? A SHORT HISTORY OF RUSSIA’S WAR ON UKRAINE» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «آیا جنگ روسیه و اوکراین ناگزیر بود؟» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۷ تیر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n کیت گِسِن (Keith Gessen) رمان‌نویس، خبرنگار، مترجم و معلم آمریکاییِ زادۀ روسیه است. او یکی از مؤسسان مجلۀ N+۱ و نویسندۀ کتاب‌هایی همچون کشوری وحشتناک (Terrible Country)  است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n  Everyone Loses\n \n \n 2\n تمایزی مصنوعی که با اهداف مختلف ظاهرسازی می‌شود، درحالی‌که تفاوتی واقعی وجود ندارد [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/567480845.json b/train/567480845.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..68e586aa7456ef88c96f4f215f20a1388e50e7b3 --- /dev/null +++ b/train/567480845.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سوگيری‌های کور‌کننده در پزشکی", + "subtitle": "چرا بعضی از افراد خدمات پزشکیِ نازل و متفاوتی دریافت می‌کنند؟", + "introduction": "پژوهش‌های جدید در حوزۀ نابرابری سلامت نشان می‌دهند که پزشکان و کارکنان بخش درمان با بعضی از افراد و گروه‌های اجتماعی مثل زنان، رنگین‌پوست‌ها، افراد تراجنسیتی و چاق‌ها رفتار متفاوتی در پیش می‌گیرند و همین باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند خدمات بهداشتی و پزشکی لازم را دریافت کنند و در نتیجه سالانه هزاران نفر از آن‌ها جان خود را از دست می‌دهند. جسیکا نوردل در کتاب جدیدش از سوگیری‌های تبعیض‌آمیز نا‌آگاهانه و ساختاری در حوزۀ پزشکی می‌گوید.", + "content": "جسیکا نوردل، گاردین—  در همان ماه نخستی که در دبیرستانی کاتولیک در شمال‌شرقی ایالت ویسکانسین بودم با کریس آشنا شدم،دبیرستانی کوچک بود با دانش‌آموزانی بسیار خوش‌گذران که لای انگشتانِ مجسمۀ عیسی مسیح سیگار می‌گذاشتند و مراسم عشای ربانی را می‌پیچاندند تا به مغازۀ فست‌فودی آن‌دست خیابان بروند و سیب‌زمینی سرخ‌کرده بخورند. کریس و حلقۀ اطرافیانش جایی آن بالای سلسله‌مراتب اجتماعی دبیرستان قرار داشتند و خود کریس نیز، سرخوشانه و خونسرد، حاشیه‌ها و موقعیت‌های چرند دورۀ نوجوانی را از سر می‌گذراند. دورادور او را تحسین می‌کردم و دور‌و‌بر حلقۀ اطرافیانش می‌چرخیدم و هر‌بار که به من تعارف می‌زد تا با او و دوستانش ناهار بخورم از شادی بال در‌می‌آوردم.\nپس از دبیرستان ارتباطمان قطع شد. من به شرق آمریکا رفتم و او در همان غرب‌‌ میانه ماند. برای اینکه خرج تحصیل در دانشگاه مینه‌سوتا را دربیاورد مدل و فروشندۀ جواهرات سفارشی در فروشگاه دیتون شد. با یکی از هم‌کلاسی‌های قد‌بلندش به نام آدام ازدواج کرد و راه مرسوم را پیش گرفت: وکیل شد و دو دختر زایید. برای ورزش و دویدن به باشگاه انجمن مسیحیِ زنان جوان می‌رفت و صبحانه جو دوسر می‌خورد. اوضاع بر همین منوال بود تا اینکه، در سال ۲۰۱۰ و در ۳۵سالگی، با درد معده به اورژانس مراجعه کرد. نمی‌توانست دردش را دقیق توصیف کند، زیرا مانند آن را هرگز تجربه نکرده بود. پزشک تشخیص سوء‌هاضمه داد و او را مرخص کرد، ولی علایم بیماری برطرف نمی‌شد. یبوست و خستگیِ عجیبی داشت. از پزشک دیگری وقت گرفت و این‌بار گفت حس می‌کند که بیمار است. آقای دکتر هم به او گفت که باید هم خسته باشد، چرا‌که دو فرزند خردسال دارد، استرس دارد و طبیعی است که احساس خستگی کند. گیج و درمانده سراغ سایر پزشکان رفت. پاسخشان یکی بود: مادری شاغل هستی و باید استراحت کنی و غذاهای فیبر‌دار بیشتری بخوری. فاصلۀ میان مشکلات جسمی‌اش رفته‌رفته کمتر شد. کم‌خونی داشت و همیشه خسته بود. هنگامی که با دوستش نشسته بودند و قهوه می‌خوردند خواب‌آلود می‌شد، ولی به او می‌گفتند استراحت کن و شب‌ها قرص‌ خواب‌آور بخور.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/02/919-576.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n سوگيری‌های کور‌کننده در پزشکی \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nسال ۲۰۱۲ خستگی او چنان شدید شده بود که حتی نمی‌توانست در محله پیاده‌روی کند. ظهر ساعت سه خوابش می‌بُرد. رنگش پریده بود. وقتی غذا می‌خورد دردش می‌گرفت. شوهرش آدام پیشنهاد کرد سری به پزشک دوران کودکی‌اش بزنند. مطب او با خانۀ آن‌ها چهل دقیقه فاصله داشت. پزشک از کریس آزمایش خون گرفت. میزان آهن خونش چنان پایین بود که پزشک تشخیص خونریزی داخلی داد و کولونوسکوپی1و سی‌تی‌اسکن تجویز کرد. پس از اینکه توموری به‌اندازۀ توپ تنیس را تشخیص دادند، کریس برای لحظه‌ای هم که شده آرام گرفت. زیرا بالاخره به اطرافیانش ثابت شد که او راست می‌گفت و مریض بود و اکنون مشکلی مشخص وجود داشت تا برای حل آن بکوشند. ولی این آرامش دیری نپایید: شش روز پس از تشخیص، او را جراحی کردند و مشخص شد تومور داخل شکمش منتشر شده است. در ۳۷سالگی، کریس مبتلا به سرطان رودۀ مرحلۀ چهارم2 بود.\nسابقاً پژو‌هش‌ها ریشۀ نابرابریِ سلامتی -یعنی تفاوت در میزان بیماری میان گروه‌های اجتماعی مختلف- را در بیماران می‌جستند: رفتار و منزلت اجتماعی و شرایط آن‌ها. چنین می‌پنداشتند که بعضی بیماران خیلی دیر به پزشک مراجعه می‌کنند یا دستورات پزشک را رعایت نمی‌کنند.\nمی‌گفتند دلیل اینکه مداخلات پزشکیِ کمتری روی برخی بیماران انجام می‌گیرد شاید این باشد که خودشان چنین می‌خواهند. دیر‌زمانی است می‌پندارند که نابرابری سلامتی در سیاه‌پوستان آمریکایی ریشه در بدن آن‌ها دارد، مفهومی که نژادپرستیِ نهفته در پزشکیِ قرن نوزدهم به آن دامن می‌زد. مجلات پزشکی مقالات بی‌شماری منتشر می‌کردند دربارۀ ایرادات ساختگی فیزیولوژیکی در جسم آمریکایی‌های سیاه‌پوست. رشد نرخ مرگ‌و‌میر سیاه‌پوستان در اواخر قرن نوزدهم را شاهدی بر کم‌مایگیِ جسمی آن‌ها می‌آوردند، نه نشانی از سرکوب و محرومیت اجتماعی و اقتصادی.\nدر قرن حاضر، پژوهش‌ها رفته‌رفته بر عوامل تعیین‌کنندۀ اجتماعی و محیطی بیشتر تمرکز کرده‌اند، از‌جمله اینکه چگونه تفاوت در دسترسی به بیمه و خدمات درمانی می‌تواند بر سلامتی تأثیر بگذارد. تأثیر نا‌برابر و ویرانگر کووید۱۹ بر جوامع رنگین‌پوست تصویری روشن از این عوامل نشان می‌دهد: دلیل این بارِ نامتناسب را می‌توان در شبکه‌ای از نابرابری‌های اجتماعی یافت، مانند شرایط کاری خطرناک‌تر، عدم دسترسی به منابع حیاتی و نیز مشکلات مزمن سلامتی که ریشه در رویاروییِ مدام با نابرابری و نژاد‌پرستی و محرومیت و آلودگی دارند. بارِ این بیماری برای افراد تراجنسیتی3، به‌خصوص زنان تراجنسیتی رنگین‌پوست، بسیار سهمگین بوده است. به حاشیه راندن افراد تراجنسیتی منجر به نرخ بالای فقر و تبعیض در محل‌کار و بیکاری و عذاب روان‌شناختی جدی میان آن‌ها می‌شود و این افراد، نسبت به افراد همسو‌جنس4، بیشتر درگیر بیماری‌های مزمن مانند آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه و افسردگی و ایدز هستند. در سال ۲۰۱۵ در آمریکا یک نظرسنجی از ۲۸ هزار فرد تراجنسیتی انجام گرفت که نشان داد یک‌سوم آن‌ها به دلیل فقر مالی نتوانسته‌اند خدمات بهداشتی و پزشکی لازم را دریافت کنند.\nبه‌تازگی پژوهشگران شروع به تحقیق دربارۀ تفاوت‌ها در نحوۀ برخورد پزشکان و سایر کارکنان بخش درمان با بیماران کرده‌اند. نتایج این پژوهش‌ها یکی پس از دیگری نشان می‌دهند که پزشکان و کارکنان بخش درمان با بعضی از افراد رفتار متفاوتی در پیش می‌گیرند.\n\nبرای نمونه، داروی مسکن کمتری برای سیاه‌پوستان، در مقایسه با سفیدپوستان، تجویز می‌شود، با وجود اینکه علایم در هر دو دسته یکسان بوده. این رفتارِ نا‌برابر در مورد کودکان این دو گروه نیز صادق است. به نظر پژوهشگران، دلیل چنین نتایجی این کلیشۀ نادرست است که سیاه‌پوستان به‌اندازۀ سفید‌پوستان حس درد ندارند، باوری که در زمان برده‌داری و برای توجیه رفتار غیر‌انسانی با بردگان رواج یافت. این مشکل در حوزۀ آموزش پزشکی نیز شایع است و، به‌جای اینکه انباشت عوامل تنش‌زای مرتبط با نژاد‌پرستی را عامل خطر‌زای ابتلا به بیماری بدانند، «نژاد» را عامل خطر‌زای بسیاری از بیماری‌ها معرفی می‌کنند. برای نمونه، مهاجران سیاه‌پوستِ اهل کارائیب کمتر از سیاه‌پوستان زادۀ آمریکا دچار بیماری‌های قلبی‌عروقی و افزایش فشار خون می‌شوند، ولی پس از چند دهه سکونت در آمریکا، میزان بیماری در آن‌ها افزایش یافته و به سطح سیاه‌پوستان زادۀ آمریکا می‌رسد و این را، عموماً، حاصل برخورد آن‌ها با نژادپرستی موجود در آمریکا می‌دانند.\nهمچنین به سیاه‌پوستان روش‌های درمانی کمتری ارائه می‌شود، حتی در پژوهش‌هایی که شدت بیماری و نوع بیمارستان و بیمه نیز در نظر گرفته شده‌اند. هنگام حملۀ قلبی نیز سیاه‌پوستان، کمتر از سفید‌پوستان، درمانِ منطبق بر دستور‌العمل دریافت می‌کنند و هنگامی که، به‌علت نارسایی قلبی، در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند نیز کمتر احتمال دارد که توسط پزشک متخصص قلب معاینه شوند، عاملی که بر نرخ زنده‌ماندن بیماران تأثیر می‌گذارد.\nاین نوع سوگیری‌ها بر کیفیت سایر تعاملات بالینی در درمانگاه‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. پزشکان زمان کمتری را صرف معاینۀ بیماران چاق می‌کنند و رابطۀ صمیمانۀ کمتری با آن‌ها برقرار می‌کنند. افراد تراجنسیتی با تبعیض و تعصبی آشکار مواجه می‌شوند. در آن نظرسنجیِ سال ۲۰۱۵ یک‌سوم افراد گفتند که، طی سال گذشته، حداقل یک تجربۀ ناخوشایند با بخش درمان داشته‌اند، از‌جمله اینکه پزشک یا بیمارستان آن‌ها را به‌عنوان بیمار نپذیرفته‌اند. تقریباً یک‌چهارم آن‌ها به‌قدری نگران بدرفتاریِ احتمالی بودند که از خیرِ دریافت خدمات پزشکی لازم گذشته بودند. چنین می‌شود که افراد تراجنسیتی سر دو‌راهی خطرناکی قرار می‌گیرند: هویت تراجنسیتی خودشان را اعلام کنند و احتمال رفتار نامناسب را به جان بخرند یا آن را پنهان نگه دارند و خطر درمان نامناسب را قبول کنند.\nاگرچه کارکنان بخش درمان عموماً قصد ندارند، به هزینۀ عده‌ای، به عده‌ای دیگر خدمات درمانی بهتر ارائه بدهند ولی سوگیری نا‌آگاهانه می‌تواند آسیبی ویرانگر وارد کند.\nبه کریس گفته بودند که علایم او، که رفته‌رفته هم بدتر می‌شدند، چیز مهمی نبودند. زنان نیز گروهی هستند که مداخلات پزشکی کمتر و دیرتری دریافت می‌کنند، کمتر برایشان مسکن و درمان ضد‌درد تجویز می‌شود و کمتر از مردان به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شوند. در سال ۲۰۰۸، پژوهشی روی نزدیک به ۸۰ هزار بیمار و در بیش از چهار‌صد بیمارستان انجام شد که نشان داد زنانی که حملۀ قلبی داشتند با تأخیری خطرناک درمان دریافت می‌کردند و نرخ مرگ‌و‌میرشان پس از بستری در بیمارستان نیز بیشتر از مردان بود. وقتی زنی دچار حملۀ قلبی می‌شود، کمتر احتمال دارد که او را به توان‌بخشیِ قلبی ارجاع بدهند یا داروی درست و مناسبی برایش تجویز کنند. زنان بالای پنجاه سال که بیماری خطرناک دارند کمتر از همتایانِ مردشان مداخلات پزشکیِ نجات‌بخش دریافت می‌کنند؛ مردانی که زانودرد دارند و به درمان تعویض مفصل زانو ارجاع داده می‌شوند ۲۲ برابر بیشترند از زنانی که زانو‌درد دارند. در مطالعه‌ای به سال ۲۰۰۷ در کانادا و بر روی نزدیک به پانصد‌هزار بیمار، پس از تنظیم میزان جدیت بیماری، مشخص شد زنان زمان کمتری را در بخش مراقبت‌های ویژه می‌گذرانند و احتمال انجام کمک‌های حیاتی برای زنده‌نگاه‌داشتن آن‌ها کمتر از مردان است؛ احتمال مرگ زنانی که بیش‌از پنجاه سال دارند و به بیماری خطرناکی مبتلا هستند بسیار بیشتر از همتایان مرد آن‌هاست.\nزنان رنگین‌پوست بیشتر در خطر درمان نا‌کافی هستند. بررسی‌ای که در سال ۲۰۱۹ دربارۀ تجربۀ زنان رنگین‌پوست از زایمان انجام شد نشان داد که آن‌ها بارها با رفتار نا‌کار‌آمد و نا‌محترمانه و برخورد از‌بالا از‌‌سوی کارکنان درمان مواجه بوده‌اند؛ بعضی از آن‌ها حسشان این بود که با زور وادار به سزارین می‌شدند. داستان زایمان سرنا ویلیامز هم که معرف حضورتان است: این تنیس‌باز پُر‌آوازه سابقۀ لخته‌شدن خون دارد، هنگامی که علایم را حس کرد و خواستار درمان و عکس‌برداری فوری شد، پزشک و پرستار حرفش را قبول نکردند. البته سرنا توانست بالاخره حرفش را به کرسی بنشاند، ولی بی‌اعتنایی به علایم و درد زنان سیاه‌پوست و سرخ‌پوست و بومی آلاسکا منجر به افزایش آمار مرگ‌و‌میر این زنان حین زایمان شده است. درواقع، احتمال مرگ مادران سیاه‌پوست حین زایمان سه تا چهار برابر بیشتر از مرگ مادران سفید‌پوست است.\nدلیلی ساختاری نیز برای کیفیت پایین خدمات درمانی زنان وجود دارد: زنان در بسیاری از پژوهش‌های پزشکی شرکت داده نشده‌اند. این کار به دلایل مختلفی صورت گرفته است: حمایت از زنان باردار در برابر آسیب‌های احتمالیِ دارو‌هایِ آزمایشی بر رشد جنین یکی از آن‌هاست. بعضی نیز بر این باور بوده‌اند که هورمون‌های زنانه کار پژوهش را پیچیده‌تر می‌کنند. شاید هم دلیلش این باور درونی بوده که ارزش جان مردان بیشتر است. برای نمونه، پژوهش سراسر مردانۀ ام‌آر‌اف‌آی‌تی دربارۀ بیماری‌های قلبی و عروقی از این ذهنیت برآمده که سکتۀ قلبیِ مردانِ نان‌آور می‌تواند بحرانی ملی باشد و باید برایش کاری کرد، در‌حالی‌که علت نخست مرگ‌و‌میر زنان نیز بیماری‌های قلبی و عروقی است. اوج این بی‌شرمی پژوهشی است که، در دهۀ ۱۹۸۰ میلادی، دربارۀ اثر چاقی بر سرطان پستان و رحم انجام شد اما هیچ زنی را در آن راه ندادند، زیرا مطالعۀ هورمون‌های مردانه «ساده‌تر» و «ارزان‌تر» بود.\nبنیان این رفتار، در‌واقع، این فرض آشکار بود که مردانْ انسانِ نوعی هستند و زنان زیر‌شاخه‌ای از انسان هستند که می‌توان آن‌ها را از پژوهش‌ها کنار گذاشت. اینجا به ایرادی منطقی بر‌می‌خوریم: ادعا می‌شود زنان چنان پیچیده و متفاوت هستند که نمی‌توان آن‌ها را وارد نمونه‌های پژوهشی کرد و از‌طرفی هم چنان شبیه مردان هستند که نتیجۀ هر پژوهش مردانه‌ای را باید عیناً به آن‌ها نیز تعمیم داد. در دهۀ ۱۹۹۰ میلادی، کنگرۀ آمریکا صراحتاً اعلام کرد هر تحقیق پزشکی‌ای که با بودجۀ انیستیتو ملی سلامت انجام می‌گیرد باید زنان را نیز داخل سازد؛ پیش از آن، زنان در بسیاری از پژوهش‌های دارویی نیز غایب بودند، غیبتی که شاید توضیح دهد چرا زنان ۵۰ تا ۷۵ درصد بیشتر از مردان دچار عوارض ناخواستۀ دارویی می‌شوند.\nهمان‌طور‌که استیون اپستاین جامعه‌شناس می‌گوید، پزشکی غالباً کارش را با دسته‌بندی‌های اجتماعی و سیاسی آغاز می‌کند، دسته‌بندی‌هایی که لزوماً پزشکی نیستند. وقتی بر دسته‌بندی‌هایی مانند خطر ابتلا به بیماری بر‌‌اساس نژاد تکیه می‌کنیم، دلایل اجتماعی را که در نا‌برابری‌های سلامتی دخیل‌اند نادیده می‌گیریم و این امر می‌تواند به تثبیت افکار نادرست و آسیب‌رسانی منجر شود که در تار‌و‌پود حرفۀ پزشکی تنیده شده است. درعین‌حال، بی‌اعتنایی به تفاوت‌هایی مانند جنس و جنسیت نیز خطر‌آفرین است: درنتیجۀ دورنگاه‌داشتن زنان، علایم بیماری در آن‌ها به‌خوبی درک نشده است. برای نمونه، به پزشکان آموخته می‌شود که زنان حین حملۀ قلبی «علایمی نا‌معمول» بروز می‌دهند، در‌حالی‌که این علایم برای زنان کاملاً هم «معمول» هستند. این علایم نامعمول نامیده می‌شوند، زیرا مطالعه نشده‌اند. زنان و مردان در استعدادِ ابتلا به برخی بیماری‌ها و نیز علایم و روند آن بیماری‌ها نیز با هم تفاوت دارند. واکنش جسمی زنان و مردان نسبت به برخی داروها نیز متفاوت است. کلیۀ زنان در تصفیۀ مواد زائد کُند‌تر عمل می‌کند و برای همین نیز برخی داروها در بدن زنان بیشتر باقی می‌مانند.\nدانش ناچیز دربارۀ بدن زنان سبب شده است پزشکان تفاوت‌هایی را که واقعاً هست نبینند و تفاوت‌هایی خیالی را تشخیص دهند. مایا دوزنبری روزنامه‌نگار نیز در کتابش با نام آسیب‌زنی5 چنین استدلال می‌کند که این جهالتْ تعاملی مضر با کلیشه‌های سنتی دارد.\nوقتی علایمِ مطالعه‌نشدۀ زنان با آنچه در کتاب‌های مرجع پزشکی نوشته شده است هم‌خوانی ندارند، پزشکان برچسبِ «از لحاظ پزشکی توضیح‌ناپذیر»\nرا به آن می‌زنند. سپس این علایم را نه جسمی، بلکه در طبقه‌بندی علایمی با ریشۀ روانی قرار می‌دهند. این وضع جاری، که بسیاری از علایمِ مرضی در بدن زنان «از لحاظ پزشکی توضیح‌ناپذیر» نامیده می‌شوند، به تقویت این کلیشه می‌انجامد که علایم زنان صرفاً واکنش‌هایی بیش‌از‌حد هستند و بنیان پزشکی ندارند و، درنهایت، باعث می‌شوند به روایت‌هایی که زنان از تجربیات جسمیِ خودشان بیان می‌کنند شک داشته باشیم. در پژوهشی مشخص شد مردانی که سندروم رودۀ تحریک‌پذیر دارند بیشتر به تصویر‌برداری پزشکی ارجاع می‌شوند و، در‌عوض، زنانی که دچار سندروم رودۀ تحریک‌پذیر هستند بیشتر آرام‌بخش و توصیه‌های تغییر سبک زندگی دریافت می‌کنند. دوست من کریس از درد و خستگی شکایت می‌کرد و پاسخ پزشکان این بود که بیشتر بخواب.\nپزشکی که بالاخره آزمایش‌های مناسب را برای کریس تجویز کرد به او گفت که بسیاری از زنان جوان را می‌بیند که تشخیص دیر‌هنگام یافته‌اند، زیرا پزشکان معتقد بوده‌اند که علایم آن‌ها ناشی از استرس است. به‌راستی نیز چنین است و مطالعات گوناگون نشان داده است که زنان، در سراسر دنیا، قربانی تشخیص دیرهنگام هستند، از‌جمله در بیماری‌های کرون (بیماری التهابی دیوارۀ روده) و سندروم اهلرز دنلوس (بیماری ارثی مرتبط با پوست و مفاصل) و سلیاک (حساسیت شدید به غلات) و سِل. پژوهشی به سال ۲۰۱۵ در بریتانیا بر روی بیش از ۱۶ هزار بیمار انجام شد و نشان داد در بسیاری از سرطان‌ها معضل تشخیص دیر‌هنگام وجود دارد، از‌جمله سرطان مثانه، معده، سر‌و‌گردن، ریه و غدد لنفاوی. همان‌طور‌که مایا دوزنبری می‌گوید، اینکه پزشکان دربارۀ تشخیص‌های نادرستشان بازخوردی دریافت نمی‌کنند مشکل را حادتر نیز کرده است؛ آن‌ها هرگز در‌بارۀ اشتباهاتشان چیزی نمی‌فهمند.\nبرآورد می‌شود در آمریکا، سالانه، ۸۰ هزار نفر جانشان را بر اثر تشخیص نادرست از دست می‌دهند. تخمین زده می‌شود که ۷۵ درصد این موارد ناشی از عوامل شناختی باشند. مثلاً در همین مورد کریس چه کاری می‌شد کرد؟ قطعاً یکی از راه‌حل‌های اساسی این است که پزشکان بدانند احتمال دارد که سوگیرانه تصمیم بگیرند و انگیزه‌های چنین تصمیم‌هایی را نیز بشناسند تا بتوانند بر آن فائق آیند. این را نیز می‌دانیم وقتی که ذهن درگیر کلیشه‌ها باشد، سوگیری‌ها بیشتر می‌شوند. پس تماس شخصی و تعاملی با افراد سایر گروه‌های اجتماعی نیز می‌تواند چاره‌ساز باشد. ولی رویکرد دیگری نیز برای کاهش سوگیری وجود دارد که تمام این موارد را شامل می‌شود و لایۀ حفاظتی دیگری علیه خطر سوگیری میان‌فردی فراهم می‌کند.\nالیوت هات جراح متخصص بخش حوادث اورژانس  در بیمارستان جان هاپکینز در شهر بالتیمور است. خوش‌برخورد است، چهره‌ای کودکانه دارد و وقتی از ایمنی حرف می‌زند گل از گُلش می‌شکفد. روی میزش پُر است از کتاب‌هایی دربارۀ مرگ‌های قابل‌پیشگیری. روی کاغذی که گوشۀ کامپیوترش چسبانده است نوشته شده «خطاهای سیستمی را کمتر کن».\nدر سایر شهرهای آمریکا، بیمارانِ بخش حوادث اورژانس معمولاً قربانیانِ حوادث کشاورزی یا موتور‌سواری هستند، ولی، در بالتیمور نا‌آرام، بسیاری از بیماران این بخش قربانی تیر‌اندازی و چاقو‌کِشی هستند. بیماری آمد که با بطری شکستۀ آبجو به گردنش زده بودند. بطری هنوز توی گردنش بود و می‌توانستی نام برند «بادوایزر» را روی آن بخوانی.\nتقریباً پانزده سال پیش، از الیوت هات خواسته شد تا بر اقدامات اصلاحیِ  بخش حوادث اورژانس بیمارستان نظارت کند. هدف این بود که، با بهبود عملکرد پزشکان، نتیجۀ مداخلات پزشکی بر روی بیماران را بهتر کنند. وقتی هات داده‌های پزشکی بیماران بیمارستان را تحلیل کرد، دریافت که نرخ لختگی خون بیماران بسیار بالاست.\n\nلخته‌های خون، که جان سرنا ویلیامز را نیز هنگام زایمان تهدید کرده بود، سلول‌های خونی هستند که به یکدیگر می‌چسبند و گوی‌هایی چسبنده تشکیل می‌دهند که می‌توانند در رگ‌ها پیش بروند و جریان خون ریه را قطع کنند. در آمریکا، سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر جانشان را به همین علت از دست می‌دهند، یعنی بیشتر از مجموع قربانیان سرطان سینه و ایدز و حوادث جاده‌ای. اگر پزشکان رویکرد مناسب پیشگیری از لختگی را تجویز کنند، بسیاری از این مرگ‌ها قابل‌پیشگیری هستند. درمان این عارضه هم گاهی داروهای رقیق‌کنندۀ خون است و گاهی هم تجویز چکمه‌های فشاری که دور پا را می‌گیرند و به‌تناوب باد می‌کنند و بادشان خالی می‌شود تا، با ایجاد فشار در رگ‌های خونی، خون را به جریان بیندازند. ولی هات متوجه شد که، در بیمارستان جان هاپکینز، فقط یک‌سوم بیمارانِ بسیار مستعد به لختگی درمان ضد‌لختگی مناسب دریافت می‌کردند. در دفترش در شرق بالتیمور و کنار تلی از پازل‌های چوبی نشسته بودیم و توضیح می‌داد: «مریض رو جراحی می‌کردیم، یه جراحی خیلی ساده، و مریض یه هفته بعد از آمبولی ریه6 می‌مُرد». البته این فقط مشکل این بیمارستان نبود و، در سراسر کشور، فقط چهل درصد بیماران درمان مناسبِ ضد‌لختگی دریافت می‌کردند، مشکلی که انجمن سلامت عمومی آمریکا آن را بحران نامید.\nهات نمی‌فهمید چرا پزشکان نمی‌توانند درمان مناسب ضد‌لختگی را تجویز کنند. گمانش این بود که شاید خطر درمان‌های ضد‌لختگی را بیش‌از‌حد جدی می‌گرفتند، زیرا بیماری که بر اثر داروی رقیق‌کنندۀ خون دچار مشکلاتی بشود بیشتر در یاد پزشک می‌ماند تا آن‌هایی که بی‌هیچ مشکلی درمان ضد‌لختگی دریافت کرده بودند. هات به موضوع نا‌برابری‌های سلامتی فکر نمی‌کرد و هدفش صرفاً این بود که درمان ضد‌لختگی را برای همۀ بیماران بهبود بخشد.\nبرای رسیدن به این هدف، هات و گروهش سراغ روشی رفتند که پیتر پرونووُست، یکی دیگر از پزشکان بیمارستان هاپکینز، ابداع کرده بود؛ خودِ پرونووست پدرش را به‌دلیل تشخیص نادرست سرطان از دست داده بود. دکتر پرونووست برای بهبود خدمات پزشکی از روشی استفاده کرده بود که در صنعت هوانوردی به کار می‌رود: همان چک‌لیست ساده، چک‌لیستی شامل تمامی اقدامات ضروری که درمانگر باید انجام دهد. چک‌لیست مشکل فراموشی را حل می‌کند و سپری است در برابر افزایش خطاهای انسانی. برای نمونه، پرستاریِ صحیح از بیمارِ بخش مراقبت‌های ویژه شامل دویست اقدام مختلف در هر روز است، حتی فراموشی یک یا دو مورد می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای بیمار شود.\nپرونووست در عمل ثابت کرد که استفاده از چک‌لیست در بخش مراقبت‌های ویژه منجر به کاهش موارد عفونت در بیماران می‌شود، آن‌هم صرفاً با حصول اطمینان از اینکه پزشکان هر‌بار دسته‌ای از اقدامات از پیش تعیین‌شده را انجام خواهند داد. در آزمایشی که در بیش‌از صد بخشِ مراقبت‌های ویژه انجام شد، چک‌لیستی پنج‌قسمتی شامل مواردی ساده مانند شُستن دست‌ها یا تمیز‌کردن پوست بیماران با شویندۀ ضد‌باکتریایی منجر به کاهش ۶۶ درصدی در عفونت خونی مربوط به کاتتر7شد. این کاهش طی ۱۸ ماهی که این آزمایش ادامه داشت پابرجا ماند.\nهات و گروهش تصمیم گرفتند چک‌لیستی برای اقدامات ضد‌لختگی بسازند. هر‌بار که بیماری را در بیمارستان پذیرش می‌کردند، چک‌لیستی کامپیوتری روی صفحه نمایش داده می‌شد. این چک‌لیست پزشک را گام‌به‌گام راهنمایی می‌کرد تا عوامل خطرزا در بیمار برای لختگی خون و نیز برای داروی رقیق‌کنندۀ خون را دریابد. پس از اتمام چک‌لیست، برنامه روشی برای اقدامات ضد‌لختگی پیشنهاد می‌داد: یا داروی رقیق‌کننده یا چکمۀ فشاری. اگر پزشک می‌خواست بر‌خلاف گزینۀ پیشنهادی اقدام کند، می‌بایست دلایلش را مکتوب می‌کرد.\nاین روش کارساز شد. پس از اجرای چک‌لیست، درصد بیمارانی که درمان صحیح ضد‌لختگی دریافت می‌کردند افزایش یافت و لخته‌های قابل‌پیشگیری در بخش حوادث اورژانس و داخلی تقریباً به صفر رسید. در مطالعه‌ای بیماران را به‌مدت یک ماه تحت‌نظر گرفتند و، بر طبق آن، تعداد بیماران بخش داخلی که تا سه ماه پس از مرخص‌شدن از بیمارستان با شکایت از لخته‌های خون دوباره بستری می‌شدند از بیست مورد به دو مورد رسید. پس از اجرای چک‌لیست، موارد مرگ بر اثر آمبولی ریه نیز به نصف رسید.\nشاید همین برای خیلی‌ها پایان داستان می‌شد، ولی آن‌زمان دفتر الیوت هات با دفتر عادل حیدر دو اتاق فاصله داشت، پزشکی که بر روی نا‌برابری‌های جنسیتی و نژادی در حوزۀ درمان مطالعه می‌کرد. گفت‌وگو‌های آن‌ها هات را به فکر انداخت که آیا در مداخلات ضد‌لختگی نیز نا‌برابری‌هایی بوده یا نه. گروه او داده‌های پزشکی را بر این اساس دسته‌بندی نکرده بودند، اما وقتی نگاهی دوباره به اعداد و آمار انداختند الگویی خطرناک را یافتند. آمار درمان نا‌موفق ضد‌لختگی در مردان ۳۱ درصد ولی در زنان ۴۵ درصد بود. به عبارت دیگر، زنان ۵۰ درصد بیشتر از مردان در خطر درمان نامناسب ضد‌لختگی و، در‌نتیجه، مرگ ناشی از آن بودند.\nشاید عواملی غیر از جنسیت نیز تأثیرگذار بوده باشند. بسیاری از بیمارانی که با زخم گلوله بستری می‌شدند مرد بودند؛ شاید پزشکان برای آسیب‌های شدیدتر، درمان‌های ضد‌لختگیِ بیشتر نیز تجویز می‌کردند. ولی پژوهشگری که داده‌ها را تحلیل می‌کرد معتقد بود این نابرابری‌ها در درمان مطابق با الگوی وسیع و ریشه‌دار و منسجمی است که نشان می‌دهد زنان خدمات درمانی ناکافی دریافت می‌کنند.\nهات و گروهش با بررسی آمار، پس از اجرای چک‌لیست، دریافتند نا‌برابری‌های جنسیتی حذف شده‌اند. مردان و زنان با درصدی کاملاً یکسان درمان ضد‌لختگی مناسب دریافت کرده بودند. دیگر شکافی میان مردان و زنان نبود.\nریچارد تالرِ اقتصاد‌دادن و کَس سانستینِ حقوق‌دان از دانشگاه شیکاگو نویسندگان کتاب سُقُلمه: بهبود تصمیمات دربارۀ سلامت و ثروت و مسرت8 هستند. آن‌ها در سال ۲۰۰۸ اصطلاح «معماری انتخاب» را برای توصیف پدیده‌ای قدرتمند ابداع کردند: بسترِ تصمیم‌گیری ما تأثیر عمیقی بر نحوۀ تصمیم‌گیری ما دارد. همان‌طور که طراحی مکان‌ها می‌تواند بر رفتار ما تأثیر بگذارد (مانند کافه‌هایی که پریز‌هایشان را می‌پوشانند تا مشتری‌ها از لپ‌تاپ استفاده نکنند)، طراحی یک روند نیز می‌تواند به رفتار ما شکل بدهد، پس آن را نیز می‌توان نوعی معماری دانست.\nبرای نمونه، پژوهشگران دانشگاه مینه‌سوتا دریافته‌اند که می‌توانند، با طراحی دوبارۀ روال سالن غذاخوری، دانش‌آموزان را به خوردن سبزیجاتِ بیشتر مایل کنند. سابقاً ظرف هویج‌ها کنار خوردنی‌های وسوسه‌برانگیزی مانند پیتزا و سیب‌زمینی سرخ‌کرده بود، ولی پژوهشگران روال را تغییر دادند و در‌عوض، در بدو ورود دانش‌آموزان به سالن غذاخوری، یعنی هنگامی که در اوج گرسنگی بودند، یک کاسه هویج به هر‌یک دادند. کارساز شد: مصرف هویج بسیار بالاتر رفت. نکتۀ کلیدی در اینجا نشاندن هویج «در رقابتی بود که بتواند برنده شود»، رقابتی نه علیه پیتزا و سیب‌زمینی سرخ‌کرده، بلکه رقابت علیه گرسنگی شدید. برای تغییر در تغذیۀ دانش‌آموزان لازم نبود که به آن‌ها بقبولانیم ویتامین آ چه خواص و مزایایی دارد. چیزی که اینجا تغییر کرد، در‌واقع، معماری انتخاب بود.\nچک‌لیست بیمارستان جان هاپکینز نیز نوعی معماری انتخاب است، راهی برای شکل‌بخشی به رفتار پزشک نه بر‌اساس ترغیب و اقناع، بلکه بر‌اساس طراحی. چک‌لیست از پزشک نمی‌خواهد به سوگیری‌هایش دقیق شود، صرفاً روند تصمیم‌گیری پزشک را تغییر می‌دهد. چک‌لیست هاپکینز پزشکان را مجبور می‌کند افکاری را که بر روند تصمیم‌گیری پزشکی تأثیر می‌گذارند کنار بگذارند. می‌توان گفت، مثل منشوری که نور سفید را به طیف‌های رنگی تقسیم می‌کند، تصمیمی کل‌نگر را به اجزای سازنده‌اش تقسیم می‌کند.\nاین چک‌لیست همچنین قضاوت انسانی را نیز کنار نمی‌گذارد. هدف آن این است که اقداماتی را که شاید پزشکان فراموش کنند به آن‌ها یادآوری کند، ولی سوگیری از جنس فراموشی نیست. سوگیری یعنی استفاده از پیش‌فرض‌های ذهنی در قضاوت و ارزیابی، بدون لزوماً آگاهی کامل به وجود آن پیش‌فرض‌ها. برخی پزشکان در برابر این ابداع مقاومت می‌کنند و می‌گویند این چک‌لیست‌های اجباری کامل نیستند. یکی از پزشکان به من گفت در طراحی چک‌لیست‌ نمی‌توانند تمام عواملی را که پزشک در نظر می‌گیرد وارد کنند. چک‌لیست ضد‌لختگی پرسش‌هایی را مطرح می‌سازد تا میزان خطر را در آن لحظۀ مشخص برای بیمار ارزیابی کند، ولی پزشک کار‌کُشته، در مواجهه با بیماری که در عذاب است، این را می‌داند که شاید او فردا درمانی را آغاز کند که میزان خطر را در بیمار طی روزهای آتی تغییر دهد. چک‌لیست نمی‌تواند این ظرافت‌ها را بررسی کند. وقتی سناریو‌های پزشکی پیچیده‌تر می‌شوند، چک‌لیست دیگر نمی‌تواند جایگزین نظر پزشک بشود، بلکه صرفاً همچون ابزاری کمکی در روند تصمیم‌گیری خواهد بود.\nاز‌طرفی، چک‌لیست‌ها در جاهایی دیگر نیز توانسته‌اند سوگیری‌ها را کاهش دهند. پس از اینکه یک ابزار ساختار‌مند تصمیم‌گیری در ایالت ایلینوی به کار گرفته شد، نا‌برابری‌ها در بستری‌های بخش روانی میان سفید‌پوستان با سیاهان و لاتین‌تباران کاهش یافت. پس از اینکه بیمارستان مِیو کلینیک از سیستمی خودکار برای ارجاع به توان‌بخشی قلبی پس از حملۀ قلبی استفاده کرد، شکاف جنسیتی میان نرخ ارجاع مردان و زنان از بین رفت.\nنخستین بهره‌گیری از اصول طراحی رفتاری برای کاهش سوگیری در سال ۱۹۵۲ رخ داد، هنگامی که ارکستر سمفونی شهر بوستون روش بررسی استخدامی نوازندگان را تغییر داد؛ به‌جای اینکه نوازنده جلوی چشم داوران اجرا کند، پرده‌ای میان داوران و نوازنده کشیده می‌شد. از زنان نوازنده نیز خواسته می‌شد تا کفش‌های پاشنه‌بلندشان را از پا درآورند تا صدای کفش جنسیتشان را آشکار نکند. مردی نیز با کفش‌های مردانه آنجا قدم می‌زد تا داوران نفهمند نوازنده زنی است که کفش‌هایش را درآورده است.\nطی دهه‌های آتی، اجراهای آزمایشیِ پشت‌پرده‌ای در تمام ارکستر‌های سراسر آمریکا رایج شد، یا پرده‌ای ضخیم از سقف آویزان می‌کردند یا دیواری کاذب میان داوران و نوازنده می‌گذاشتند. در دهۀ ۱۹۹۰ تقریباً تمام ارکستر‌های آمریکا از این روش استفاده می‌کردند. دو اقتصاد‌دان به نام‌های کلودیا گولدین و سیسلیا راز تفاوت‌های میان ارکستر‌های مختلف را بررسی کردند و دریافتند زمانی که جنسیت نوازنده از چشم داوران پنهان نگه داشته شده بود، نظر داوران دربارۀ سطح مهارت‌های نوازندگان زن تغییر کرده بود. پنهان‌کردن هویت نوازنده منجر می‌شد شانس زنان برای ورود به مرحلۀ بعد ۵۰ درصد بیشتر شود. امروزه تقریباً ۴۰ درصد نوازندگان ارکسترها را زنان تشکیل می‌دهند.\nتکیه بر روش‌هایی مبهم، مانند پوشاندن هویت اجتماعی فرد، مشکل‌ساز است و می‌تواند منجر به محو‌شدگی9 شود که خود نوعی تبعیض است. ولی در مورد تصمیمات استخدامی می‌تواند سپری در برابر کلیشه‌های زیان‌آور یا امتیازات نا‌حق باشد.\nالبته این رویکردِ پنهان‌کاری در حوزۀ پزشکی ممکن نیست، چرا‌که تعاملات رو‌در‌رو میان پزشک و بیمار ضروری است. ابزار‌های ساختارمند تصمیم‌گیری، مانند چک‌لیست‌ها، در‌واقع خویشاوند نزدیک روش فوق هستند و مانع دخالت پیش‌داوری‌ها و تعصبات تصمیم‌گیرنده می‌شوند و شخصی که در موقعیت قدرت قرار دارد ناچار می‌شود فقط از معیارهای رسمی تبعیت کند. همین یک مورد می‌تواند تغییراتی شگرف بیافریند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nNordell, Jessica. The End of Bias: How We Change Our Minds. Granta, 2021\n \n\n\n \n \n این مطلب را جسیکا نوردل نوشته و در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۱ با عنوان «The bias that blinds: why some people get dangerously different medical care» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «سوگیری‌های کور‌کننده در پزشکی» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک طهماسبی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n این مطلب برشی ویرایش‌شده از کتاب پایان سوگیری نوشتۀ جیسکا نوردل است. \n \n \n \n جسیکا نوردل (Jessica Nordell) نویسنده‌ای آمریکایی است. پایان سوگیری اولین کتاب نوردل است.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n  کولونوسکوپی (Colonoscopy) معاینه و مشاهده و گاهی نمونه‌برداری از بخش‌های انتهایی رودۀ بزرگ است با لوله‌ای که دوربینی سر آن نصب شده است [مترجم].\n \n\n \n 2\n مرحلۀ چهارم زمانی است که بافت سرطانی سایر مناطق را نیز آلوده کرده باشد. شانس بهبودی در این مرحله بسیار اندک است [مترجم].\n \n\n \n 3\n تراجنسیتی (transgender) به افرادی گفته می‌شود که هویت جنسی آن‌ها با اندام جنسی بدنشان سازگار نیست [مترجم].\n \n\n \n 4\n همسو‌جنس (cisgender) کسی است که هویت جنسیتی او مطابق با ویژگی‌های اندام جنسی بدنش است. در‌واقع، هر‌کسی که تراجنسیتی نباشد همسو‌جنس است [مترجم].\n \n\n \n 5\n Doing Harm\n \n\n \n 6\n وجود لختۀ خون یا چربی در شریان‌های ریوی [مترجم].\n \n\n \n 7\n کاتتر (catheter) لوله‌ای نازک، معمولاً بلند و منعطف و از جنس مواد قابل‌کاربرد در پزشکی است که وارد بدن می‌شود [مترجم].\n \n\n \n 8\n  Nudge: Improving Decisions about Health,Wealth, and Happiness\n \n\n \n 9\n erasure" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/569581439.json b/train/569581439.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..040a6219e5cbbc6142d215d477d088630448c4b3 --- /dev/null +++ b/train/569581439.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پيتر تيل: لئو اشتراوسی که در سيليکون‌ولی کار می‌کند", + "subtitle": "این سرمایه‌گذار خطرپذیر طرفداران و هواخواهانی دارد. آنان به دنبال چه می‌گردند؟", + "introduction": "پیتر تیل از اسرار‌آمیزترین چهره‌های سیلیکون‌ولی است. هر چه زاکربرگ و ایلان ماسک، مهندسانی ابرثروتمند هستند که در دیگر موضوعات ساده‌لوح به نظر می‌آیند، پیتر تیل در سخنرانی‌هایش به کارل اشمیت، لئو اشتراوس و رنه ژیرار ارجاع می‌دهد و با استفاده از عهد عتیق دربارۀ آیندۀ جهان فلسفه‌پردازی می‌کند. مکس چفین، نویسندۀ کتاب جدیدی دربارۀ تیل می‌گوید: او مسئول ایجاد ایدئولوژی‌ای‌ است معرف سیلیکون‌ولی شده است: این‌که پیشرفت تکنولوژیک باید بی‌وقفه پیگیری شود؛ بدون درنظرگرفتن هزینه‌ها و خطرات بالقوۀ آن برای جامعه.", + "content": "آنا وینر، نیویورکر—  سیلیکون‌ولی جایی نیست که به افسون و رمز‌و‌راز معروف باشد. اما، پیتر تیل هالۀ اسرارآمیزی دور خود ساخته است. تیل مولتی میلیاردی است که هم‌بنیان‌گذار پی‌پال، سامانۀ پرداخت دیجیتال، و اولین سرمایه‌گذار بیرونی فیسبوک بود. بعد، پالانتیر را مشترکاً بنیان گذاشت، شرکتی که در هوشمند‌سازی داده‌ها فعال است و با دولت ایالات متحده همکاری داشته است. او، به اتفاق مؤلفی دیگر، کتاب پُرفروشی در زمینۀ کسب‌و‌کار نوشت با عنوان صفر تا یک 1و یک صندوق پوشش ریسک تأسیس کرد. تیل، درحال‌حاضر، سه شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر را اداره می‌کند. اما جوّ خاص دور و برِ تیل چندان به چنین دستاوردهایی مربوط نیست، بلکه به خصلتی کلی‌تر برمی‌گردد: احساس وصلۀ ناجور بودن. تیل در سال ۲۰۱۸، به‌خاطر اینکه در سیلیکون‌ولی دیدگاه‌های محافظه‌کارانه را تحمل نمی‌کردند، به لُس‌آنجلس نقل مکان کرد و اخیراً هم عمارتی اعیانی در سواحل میامی خریده است. تیل در تیم انتقال ریاست‌ جمهوری دونالد ترامپ حضور داشت و در نُطقی پیش از برپایی کنوانسیون ملی جمهوری‌خواهان عنوان کرد «من به همجنس‌گرابودنم افتخار می‌کنم». او در فعالیت‌های مربوط به «درمان» پیری و نیز سازمان‌های لیبرتارینی که امید دارند شهرهایی شناور در آب‌های بین‌المللی بسازند سرمایه‌گذاری کرده است. تیل مقالاتی طولانی و پیچ‌درپیچ در باب سیاست، جهانی‌شدن و طبیعت انسان منتشر کرده که معمولاً حاوی سرنوشته‌هایی هستند از کتاب مقدس و در آن‌ها ارجاعاتی دارد به فلسفۀ استاد و دوست فقیدش، رنه ژیرار، نظریه‌پرداز انسان‌شناسی. تیل پروژه‌های جانبی هم دارد: فریسون، رستوران و استراحتگاهی واقع در سان‌فرانسیسکو که حالا دیگر بسته شده است؛ آمریکن تندر، انتشارات محافظه‌کاری که عمر کوتاهی داشت و مخاطبانش طرفداران ناسکار 2بودند؛ و کمک مالی به دادخواهی برای هولک هوگانِ کشتی‌گیر که به ورشکستگی گاکر مدیا در سال ۲۰۱۶ انجامید.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/02/919.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n پيتر تيل: لئو اشتراوسی که در سيليکون‌ولی کار می‌کند \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nتیل طرفدارانی دارد که او را در سفرهای دور ‌و‌ درازش دنبال می‌کنند. او به مرکز ثقل فرهنگِ سیلیکون‌ولی تبدیل شده و مقالاتش و معدود سخنرانی‌هایش دست‌به‌دست می‌شوند و توسط هواخواهان و منتقدانش تحلیل می‌شوند. مکس چَفکین، روزنامه‌نگار بلومبرگ، در کتاب سرمایه‌گذار وارونه‌کار3: پیتر تیل و جست‌وجوی قدرت در سیلیکون‌ولی ادعا می‌کند که تیل «مسئول ایجاد ایدئولوژی‌ای‌ است که معرف سیلیکون‌ولی شده است: اینکه پیشرفت تکنولوژیک باید بی‌وقفه پیگیری شود، بدون درنظرگرفتن هزینه‌ها و خطرات بالقوۀ آن برای جامعه». هواخواهان تیل نگاه متفاوتی به او دارند؛ در نظرشان او تکنو‌لیبرتارینی است که پیشرفت تکنولوژیک را با آزادی شخصی، ترقّی علمی و حتی رستگاری  مرتبط می‌داند.\nاحساس شیفتگی نسبت به ثروتمندان فراگیر است و گریزی از آن نیست. تیل نیز، در مقام محافظه‌کاری که در صنعتی پرزرق‌و‌برق و بالنده حضور دارد، طبیعتاً طرفدارانی به خود جذب می‌کند. بااین‌حال، تیل عضوی عجیب‌وغریب در معبدِ سیلیکون‌ولی است. او تکنولوژیست یا کارآفرینی آینده‌نگر نیست، زمام‌دار شرکتی نیست که آشکارا بر زندگی روزانه تأثیرگذار باشد. استیو جابز، بیل گیتس، جف بزوس و حتی ایلان ماسک، هرکدام، باشگاه‌ هواداران خاص خود را دارند، اما تفاسیری که بر آثار تیل نوشته می‌شود نمونه ندارد؛ به نظر نمی‌رسد آدم‌های زیادی درگیر تأمل در ریشه‌های فکری فلسفۀ کسب‌و‌کار مارک زاکربرگ باشند. چگونه یک سرمایه‌گذار در حوزۀ تکنولوژی، با علایقی مرموز، توانست این‌همه توجه جلب کند؟ جریان پیتر تیل از چه قرار است؟\nتیل، در سال ۱۹۶۷، در فرانکفورت آلمان متولد شد و هنگام نوزادی برای نخستین‌بار به آمریکا آمد. خانواده‌اش در سال ۱۹۶۸ به کلیولند رفتند، اما بعد به جایی نقل‌مکان کردند که در آن زمان آفریقای جنوب غربی نامیده می‌شد و پدرش که مهندس شیمی بود، در آنجا، بر توسعۀ معدن اورانیومی در حوالی سواکوپموند نظارت می‌کرد. هنگامی که تیل هنوز نوجوان بود، به آمریکا بازگشتند و در فوستر سیتی، حومه‌ای متوسط‌نشین در منطقۀ خلیج سان‌فرانسیسکو، ساکن شدند. چفکین توضیح می‌دهد که تیل تربیتی مسیحی داشته و می‌نویسد احتمالاً والدینش «جمهوری‌خواهان متعصبی» بوده‌اند. (تیل منکر این ادعاست که والدینش اونجلیست یا جمهوری‌خواه بوده‌اند). تیل در این میان به نمونۀ بارز یک خورۀ تکنولوژیِ دهه‌هشتادی تبدیل شده بود: دانش‌آموزی بااستعداد، شطرنج‌باز و شیفتۀ داستان‌های علمی‌‌تخیلی که مورد اذیت و آزار بچه‌های هم‌سن‌ و سال خود قرار می‌گرفت.\nتیل در سال ۱۹۸۵ وارد دانشگاه استنفورد شد؛ شطرنج سرعتی بازی می‌‌کرد، آین رند را کشف کرد و جذب آثار ژیرار، یکی از استادان دانشگاهش، شد. تیل به‌ویژه مجذوب مفهوم میل تقلیدیِ4 ژیرار شد. ژیرار می‌نویسد «انسان موجودی است که نمی‌داند خواهان چیست و برای تصمیم‌گیری به دیگران نگاه می‌کند … ما خواستار خواسته‌های دیگرانیم، زیرا امیالشان را تقلید می‌کنیم». میل تقلیدی مستلزم دست‌کشیدن از فاعلیت است -یعنی تحمیل خواسته‌های فردی به دیگران- و طبق این نظریه به حسادت، رقابت، نزاع درون‌گروهی و تنفر میدان می‌دهد. ژیرار می‌نویسد که این روند همچنین به آیین‌های بی‌رحمانۀ قربانی‌کردن می‌انجامد که با متحد‌شدن شکنجه‌گران علیه یک گروه یا یک فرد از درگیری‌هایِ دسته‌جمعیِ بیشتر جلوگیری می‌کند. تیل بعدها از این چهارچوب استفاده کرد تا نظریاتش را دربارۀ سیاست، سرمایه‌گذاری تکنولوژی و فرهنگ توسعه دهد.\nتیل در سال ۱۹۸۷ به همراه نورمن بوک، دوست دوران دبیرستانش، ماهنامه‌ای دانشگاهی با عنوان استنفورد ریویو منتشر کرد. درست هنگامی که سایر دانشجویان فعّال سیاسیِ استنفورد درخواست عدم‌سرمایه‌گذاری در رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی را داشتند و به طرح دانشگاه مبنی بر استقرار کتابخانۀ ریگان اعتراض می‌کردند، ماهنامۀ ریویو به‌صراحت محافظه‌کار بود. چفکین اشاره می‌کند که شماره‌های اولیۀ ماهنامه شامل داستانی در صفحۀ اول بود، در مورد استادان لیبرالی که «در خفا مارکسیست» بودند؛ سرمقالۀ ویژ‌ه‌ای که مشارکت نویسندگان غیر‌سفید‌پوست را در دوره‌ای از فرهنگ غرب بی‌اعتبار می‌کرد؛ و ستون عجیبی از هزلیات جنسی با عنوانِ «اعترافات یک منحرف جنسی» دربارۀ مرد جوان دگرجنس‌گرایی که به انتخاب خود عزب مانده بود. درحالی‌که بحران ایدز در منطقۀ خلیج بیداد می‌کرد، این ماهنامه مقالاتی علیه «اشکال غیرطبیعی سکس» و «فوبیای همجنس‌گراهراسی» منتشر کرد. چفکین می‌نویسد هنگامی که یکی از دانشجویان سال آخر دانشگاه استنفورد به تجاوز جنسی متهم شد، این ماهنامه دفاعیۀ پرشوری برایش منتشر کرد.\n\nپس از دانشکدۀ حقوق، تیل دفتردار قاضی محافظه‌کاری در آتلانتا شد و پس از آن در مؤسسه‌ای حقوقی مربوط به امور شرکت‌ها به‌عنوان دستیار وکیل مشغول به کار شد. پس از ۷ ماه، کار حقوقی‌اش را رها کرد و برای مدتی به معامله‌گری ابزار مشتقه پرداخت و همراه با دیوید ساکس، یکی از دوستانش در ماهنامه، کتابی در مورد سیاست دانشگاهی با عنوان اسطورۀ کثرت5 نوشت. تیل با سرمایه‌ای که از خانواده و دوستانش فراهم کرده بود یک صندوق پوشش ریسک به اسم تیل کپیتال تأسیس کرد و، پس از آن، در سال ۱۹۹۸ با رمزنگار جوانی به نام مکس لوچین آشنا شد و در استارتاپش سرمایه‌گذاری کرد. تیل در عرض یک سال مدیرعاملِ شرکت لوچین، کانفینیتی، شد. کانفینیتی سامانۀ انتقال وجهی ارائه کرد که پی‌پال نام داشت. این سرویس در نظر تیل پتانسیلی بنیادین داشت: کیف پول دیجیتالی که می‌توانست به زوال دولتِ ملی بینجامد. در ادامه، کانفینیتی چهار نفر از سردبیرها و شش نفر از کارمندان سابق ماهنامه را استخدام کرد.\nپی‌پال برای مدتی با شرکت پرداخت دیجیتال ایکس‌دات‌کام که توسط ایلان ماسک تأسیس شده بود، مشترکاً، در یک طبقه قرار داشت. پی‌پال نیز، همانند ایکس‌دات‌کام، از طرح‌های تشویقی استفاده کرد تا مشتری‌های جدید جذب کند: ده دلار برای هر کاربر جدید و ده دلار نیز برای هر کاربر جدیدی که معرفی شود. پی‌پال به‌عنوان بانک ثبت نشد و اطلاعات کاربرانش را ثبت نکرد؛ چفکین می‌نویسد درنتیجه می‌توانست برای تراکنش‌های غیرمجازی به کار رود که بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های کارت اعتباری تمایلی نداشتند که از آن پشتیبانی کنند (مانند پورن و قمار) و، به همین دلیل، فعالیت این شرکت بعدها غیرقانونی اعلام شد. در این میان، لوچین ربات خرید‌وفروش آنلاینی ساخت که با فروشندگان تماس می‌گرفت و اظهار می‌کرد از اجناسشان خوشش آمده، سپس از آن‌ها می‌خواست برای دریافت وجه از پی‌پال استفاده کنند. (این شرکت اقلامی را که در مناقصه پیشنهاد داده و برنده شده بود به صلیب سرخ اهدا کرد). به‌لطف چنین تکنیک‌های اخلاقیِ مشکوکی -که امروزه شاید به «هک رشد»6 موسوم باشند- تعداد کاربران پی‌پال به یک‌باره افزایش یافت.\nاوایل سال ۲۰۰۰، پی‌پال و ایکس تقریباً سهم یکسانی از بازار داشتند و هر دو به ضرر افتاده بودند. پس از قدری مذاکره، این دو شرکت تحت عنوان ایکس با هم ادغام شدند؛ ایلان ماسک مدیرعامل ایکس و تیل معاونش شد. طبق آنچه چفکین می‌گوید، تیل پس از سقوط بازار در سال ۲۰۰۰ ناپدید شد. (تیل منکر غیبتش در آن زمان است). اما پس از چند ماه، هنگامی که ماسک در ماه‌عسل به سر می‌برد، تعدادی از کارمندان ارشد پی‌پال کودتایی ترتیب دادند و با تهدید ماسک به استعفا او را برکنار کردند و تیل را به‌جای او به مدیرعاملی نشاندند. چفکین با استناد به منابع مربوط به این مذاکره می‌نویسد که، یک سال پس از این تصاحب منصب، هنگامی که پی‌پال برای سهامی‌شدن مهیا می‌شد، تیل به هیئت‌مدیرۀ شرکت اولتیماتوم داد که سهم بیشتری از شرکت می‌خواهد و، در غیر این صورت، استعفا خواهد داد. (تیل هرگونه اولتیماتوم را انکار می‌کند). هیئت‌مدیره با افزایش سهم تیل موافقت کرد. اندکی پس از شروع معاملاتِ پی‌پال، در سال ۲۰۰۲، تیل شرکت را به مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار به ای‌بی فروخت و به شرکت رودست زد. و به محض اینکه ادغام شرکت انجام شد، با انتشار بیانه‌ای استعفای خود را اعلام کرد. تیل، به‌جای آنکه به رهبری پی‌پال ادامه دهد، قصد داشت صندوق پوشش ریسک دیگری راه بیندازد.\n«به مقررات تن نده، قوانین رو دور بزن، از پشت به شریک تجاری‌ت خنجر بزن، دوستانت رو رها کن»: چفکین معتقد است که نسخۀ سیلیکون‌ولیِ این شیوه‌نامه در پی‌پال نوشته شد. شاید به همین دلیل بود که مدیران اجرایی و کارکنان اولیۀ این شرکت به «مافیای پی‌پال» مشهور شدند. عکس گروهی‌ای که در سال ۲۰۰۷ برای داستانی در مجلۀ فرچون گرفته شد بیانگر این است که آن‌ها این لقب را پذیرفته‌اند. در این تصویر، دوازده نفر از کارکنان سابق پی‌پال در رستورانی نشسته‌اند. تیپشان به خانوادۀ کورلئونه شباهت دارد؛ با گرمکن‌هایی مخملی در پستویی راحت. غیبت ماسک به‌وضوح احساس می‌شود؛ تیل، در مرکز صحنه، پشت میزی نشسته که با ردیف‌های مرتبی از ژتون پوکر پوشیده شده است. او با پیشانی بلند، چشمان آبی گودرفته‌ و لبخند کم‌رمقش آرام و راضی به نظر می‌رسد.\nاواخر دهۀ نود، تیل بیشتر به‌خاطر کارش در پی‌پال مشهور بود. مخاطبان محدودی هم او را به واسطۀ نوشته‌های عمومی‌اش می‌شناختند،نوشته‌هایی ازجمله مشاجره‌ای کتبی علیه چندگانگی‌فرهنگیِ بی‌معنی در استنفورد که در وال استریت ژورنال منتشر شد و جدلی دیگر علیه تبعیض مثبت7 که در مجلۀ استفورد به چاپ رسید. (هر دو اثر را به‌صورت مشترک با ساکس نوشت). با شروع هزارۀ جدید، علائق و ویژگی‌های تیل رو به تغییر گذاشت. چفکین می‌نویسد که تیل پس از ۱۱ سپتامبر «بیش‌ازپیش تحت‌تأثیر تهدید تروریسم اسلامی قرار گرفت» و «نسبت به مهاجرت و تمامی اَشکال جهانی‌سازی» بدبین شد. تیل، درحالی‌که در صندوق پوشش ریسک جدیدش، کلاریوم کپیتال، کار می‌کرد، از پروژه‌ای به نام پالانتیر حمایت مالی کرد؛ ‌این اسم از «سنگ جهان‌بین» در سه‌گانۀ «ارباب حلقه‌ها»ی جی‌آر.آر تالکین الهام گرفته شده است. پروژۀ پالانتیر درصدد بود تا انبوهی از داده‌های دولتی، از سوابق مالی گرفته تا داده‌های ثبتی گوشی همراه، را مقابله و تحلیل کند. ظاهراً پالانتیر از نرم‌افزار توسعه‌یافتۀ پی‌پال استفاده می‌کرد تا شبکه‌های مجرم را شناسایی کند و کلاهبرداری را کاهش دهد. ایدۀ اصلی این بود که اگر این نرم‌افزار آن‌قدر کارآمد است که می‌تواند پول‌شوها را شناسایی کند، پس احتمالاً می‌تواند تروریست‌ها را هم شناسایی کند. (تیل می‌گوید که پالانتیر به‌هیچ‌‌وجه از ابزار پی‌پال استفاده نکرد). چفکین می‌نویسد «در جهانِ پیش از ۱۱ سپتامبر تصور می‌شد چنین چیزی نقض مسلم اصول حریم خصوصی است، اما پس از ۱۱ سپتامبر، این مشکل به‌کلی مرتفع شد». اکنون هم، مانند گذشته، برای غیر‌خودی‌ها دشوار است که از نحوۀ کار‌کردن این نرم‌افزار سر دربیاورند: چفکین ادعا می‌کند، دست‌کم در ابتدا، دستاورد اطلاعاتیِ پالانتیر «عملاً به‌درد‌نخور» بود و «بیش‌از آنکه محصولی واقعی باشد نمایشی بود». (تیل منکر چنین توصیفی است). سازمان سیا از طریق بازوی سرمایۀ خطر‌پذیر خود در آن سرمایه‌گذاری کرد و ادارۀ پلیس نیویورک هم یکی از مشتریان این محصول شد. پالانتیر، سال گذشته، سهامی عام شد و درحال‌حاضر بیش از پنجاه میلیون دلار ارزش دارد.\nدر سال ۲۰۰۴، تیل در فیسبوک سرمایه‌گذاری کرد و وامی به این شرکت داد که بعدها به سهمی ده‌درصدی تبدیل شد. در همان برهه، تیل همایش کوچکی در استنفورد ترتیب داد درمورد «سیاست و آخرالزمان». نوشتۀ تیل که بعداً در قالب مقاله‌ای تحت عنوان «آن لحظۀ اشتراوسی» منتشر شد بر این فرض استوار بود که ۱۱ سپتامبر «کل چهارچوب سیاسی و نظامیِ قرون نوزدهم و بیستم را زیرورو کرد» و خواستار «بازنگری در مبانی سیاست مدرن» شد. این مقاله ملغمه‌ای از آرای متفکران بود به منظور آسیب‌شناسی مدرنیته. او در اندیشه‌های توماس هابز و جان لاک تعمق می‌کرد، سپس، آرای نظریه‌‌پردازان محافظه‌کار سیاسی، لئو اشتراوس و کارل اشمیت، را که در آثارشان به نارسایی‌ها و نابسندگی‌های لیبرال‌دمکراسی اشاره کرده بودند با آثار ژیرار ترکیب کرده بود. تیل می‌نویسد «جنگی مذهبی به سرزمینی کشانده شده که مدت‌ مدیدی است دیگر علاقه‌ای به جنگ‌های مذهبی ندارد…». «امروز، صرفِ صیانت نفس وادارمان می‌کند از نو به جهان بنگریم، به تفکراتِ جدیدِ غریب بیندیشیم، و از این رهگذر از آن دورۀ سودمند و بسیار طولانیِ خواب و نسیانِ روشنفکرانه‌ای که، به طرزی بسیار گمراه‌کننده،‌ روشنگری خوانده می‌شود بیدار شویم».\nطبق گفتۀ تیل، ثابت شده بود که قرارداد اجتماعی کفایت نمی‌کند، چرا‌که «غرب» سکولار، عقلانی و سرمایه‌دار شده بود و در ظاهر، به‌لحاظ ایدئولوژیکی، هیچ روش مناسبی برای تلافی ۱۱ سپتامبر وجود نداشت. تیل این فرضیه را مطرح کرد که اشمیت، حقوقدان و عضو حزب نازی، در این وضعیت خواستار «جنگ صلیبی جدیدی» می‌شد، اما چنین واکنشی در فرهنگی سکولار که منکر طبیعتِ خشن خود است وصله‌ای ناجور به نظر می‌رسید. تیل از اشتراوس نقل می‌کند که آمریکا عظمت خود را «نه‌تنها مدیون پیروی همیشگی‌اش از اصول آزادی و عدالت است، بلکه همچنین وام‌دار عدول گاه‌به‌گاهش از آن‌هاست». تیل می‌نویسد که اعتراف به چنین انحرافاتی «از منظر سیاسی نادرست» تلقی می‌شد، اما ایالات متحده همچنان می‌توانست از کانال‌های نامرئی، غیر‌پاسخ‌گو، فراقانونی و فراقضاییِ قدرت فراملی‌اش استفاده کند. در پایان، تیل نظریۀ تقلیدیِ ژیرار را به کار می‌بندد تا به ایده‌هایش ضرورت بیشتری بدهد: کشورهایی که بنا به دلایل تقلیدی «اعتبار و وجهه» بر سر دستیابی به سلاح هسته‌ای با یکدیگر رقابت می‌کنند احتمال وقوع «خشونت آخرالزمانی بی‌حد‌و‌مرز» را افزایش می‌دهند. تیل نتیجه می‌گیرد که «سرنوشت جهان پسا‌مدرن یا خشونتی است بی‌پایان ناشی از تقلید عنان‌گسیخته یا صلحی متعلق به  ملکوت الهی».\n\nمقالۀ «آن لحظۀ اشتراوسی» را گاهی اصلی‌ترین اثر تیل دانسته‌اند، با اینکه به طرز عجیبی پیداکردنش سخت است. (گویا بیشتر به‌صورت فایل پی‌دی‌افی از یک نسخۀ کپی در اِورنوت آپلود شده، و همان نسخه دست‌به‌دست می‌شود). این مقاله، در سال ۲۰۱۹، موضوع مصاحبه‌ای بود با پیتر رابینسون از مؤسسۀ هوور؛ اوایل سال گذشته نیز مرور مفصلی بر کتاب سرمایه‌گذار وارونه‌کار در آمازون منتشر شد که مقالۀ مذکور محوریت اصلی آن را تشکیل می‌داد و نویسنده در آن استدلال کرده بود که نقد تیل بر جهانی‌سازی و استقبال ظاهری اخیرش از ناسیونالیسم، شاید، کوششی باشد «تا برای مکاشفۀ کامل قربانی بی‌گناه در برابر آخرالزمان وقت بخرد». از جهاتی، «آن لحظۀ اشتراوسی» فرزندِ دوران خودش است: همایش «سیاست و آخرالزمان» تقریباً هم‌زمان با تأسیس پالانتیر برگزار شد و جای تعجب نیست که تیل، پس از ۱۱ سپتامبر، به فکر یک تشکیلات اطلاعاتی جهانی بود. اما اینکه فردی کارآفرین یا سرمایه‌گذار مقاله‌ای دربارۀ مدرنیته منتشر کند امری است عجیب و غیرمعمولی. تیل چه نیازی به چنین نظریۀ پُرطمطراقی درمورد تمدن و ملالت‌های آن داشت؟ آیا جهان‌بینی او محرک اقداماتش بود یا توجیهی برای آن؟\nآینده چه آرمان‌شهری باشد چه آخرالزمانی، تیل خود را به سود رساند. او در سال ۲۰۰۵ شرکت سرمایه‌گذاری خطر‌پذیری به نام فاندرز فاند تأسیس کرد که اطلاع داد برای سرمایه‌گذاری به دنبال شرکت‌های پُرریسک و منحصر‌به‌فردی می‌گردد که پتانسیل تغییر جهان را دارند. تیل، رفته‌رفته، به سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های تمدید حیات و ضد‌سالخوردگی و همچنین پیمانکاری‌های دفاعی ازجمله ایکس‌اسپیس، شرکت هوافضای ایلان ماسک، علاقه‌مند شد -یکی از اولین سرمایه‌گذاری‌های این شرکت در استارتاپ هالسیون مولکولار انجام شد که تلاش می‌کرد از طریق تکنولوژی توالی‌یابی ژنوم فرایند سالخوردگی را متوقف کند. در همان زمان، والی‌واگ، وبلاگ شایعه‌پراکنیِ تازه‌کاری از سیلیکون‌ولی که متعلق به گاکر‌مدیا بود، تیل را سوژۀ ثابت اخبار خود کرده بود. این وبلاگ در سال ۲۰۰۶پستی منتشر کرد با عنوان «سه غول سیلیکون‌ولی آیندۀ بشر را دستکاری می‌کنند». و در آن نوشت که تیل -مدیرعاملی از سیلیکون‌ولی که رؤیاهای عجیبی در سر دارد و در حال سرمایه‌گذاری بر نسل فراهوشمندی از انسان‌هاست- به هیئت‌مدیرۀ مؤسسۀ تکینگیِ هوش مصنوعی ( که درحال‌حاضر مؤسسۀ تحقیقاتی هوش ماشینی نام دارد) پیوسته است. کمی بعد، والی‌واگ در پست دیگری به شایعۀ کمک میلیون دلاری تیل به فدراسیون اصلاحات مهاجرت آمریکا اشاره کرد، گروهی که منسوب است به یک سازمان غیرانتفاعیِ ضدمهاجرتِ دست‌راستی به نام نامبرز‌یو‌اس‌اِی. این وبلاگ در پست دیگری در سال ۲۰۰۷ تیتر زد: «مردم! پیتر تیل کاملاً همجنس‌گرا‌ست» و این پست به‌ویژه باعث رنجش خاطر تیل شد: با اینکه بسیاری از دوستان و همکارانش فهمیده بودند که او همجنس‌گراست، اما او این خبر را نوعی افشای گرایش جنسی پنهانی خود می‌دانست.\nهنگامی که دهه به پایان رسید، تیل با پتری فریدمن، برنامه‌نویس کامپیوتر و نوۀ میلتون فریدمن، دوست شد. میلتون فریدمن درمورد به‌اصطلاح سکونتگاه‌های دریایی -آرمان‌شهرهای فرضیِ لیبرتارینِ شناور در آب‌های بین‌المللی- نوشته بود. تیل نیم میلیون دلار در اختیار فریدمن قرار داد تا سازمانی غیرانتفاعی برای ساخت سکونتگاه‌های دریایی تأسیس کند. تیل همچنین به مؤسسۀ پژوهشی سنس که سازمان غیرانتفاعی فعالی در حوزۀ ضدسالخوردگی است و مؤسسۀ متوشالح که سازمانی است در حوزۀ تمدید ‌حیات پول داد. او در سال ۲۰۰۹ مقاله‌ای نوشت برای مجلۀ لیبرتارین آنلاینی به نام کاتو آنباند که توسط مؤسسۀ کاتو منتشر می‌شد و در آن مقاله عنوان کرد که دیگر به سازگاری «آزادی و دمکراسی» باور ندارد، و اینکه «افزایش فراگیر ذی‌نفعان رفاه» و گسترش حق رأی زنان مفهوم «دمکراسی سرمایه‌دارانه» را به ترکیب متناقضی تبدیل ساخته است. (پس‌از آنکه مقاله با انتقادات شدیدی روبه‌رو شد، ضمیمۀ نصفه‌نیمه‌ای بر آن منتشر کرد: «با اینکه فکر می‌کنم هیچ طبقه‌ای از مردم نباید از این حق محروم شوند، اما امید چندانی ندارم که رأی‌دادن اوضاع را بهتر کند»). همۀ این‌ها برای گاکر خوراک خبری فراهم می‌کرد.\nچفکین می‌نویسد که، در همین برهۀ زمانی، تیل شروع کرد به خواندن مقالات کرتیس یاروین، بلاگر و برنامه‌نویس کامپیوتر، که از اسم مستعار مِنسیوس مُلدباگ استفاده می‌کند. یاروین بیشتر دربارۀ «فُرمالیسم» می‌نوشت. فرمالیسم نظریه‌ای است در رد دمکراسی و تأیید یک ساختار دولت فدرالی که بیشتر شبیه به یک شرکت یا دیکتاتوری عمل می‌کند. این دیدگاه‌ها، بعدتر، در آنچه «واپسگرایی جدید» نام دارد متبلور شد. چفکین ادعا می‌کند این ایدئولوژی بر این باور است که تغییرات اقلیمی جعلی و فریبکارانه است، پول‌های تورمی حقه‌ای شریرانه هستند و اینکه تفاوت‌های ژنتیکی گروه مشخصی از افراد را مستعد «سروری» و دیگران را آمادۀ «بردگی» می‌سازد. چفکین می‌نویسد که تیل «با دو دیدگاه اول، شاید حتی با دیدگاه سوم هم موافق است». (تیل موافقت با چنین دیدگاه‌هایی را انکار می‌کند). تیل در سال ۲۰۱۵ در مجلۀ کاتولیک فِرست تینگز مقاله‌ای با عنوان «علیه ‌عدن‌گرایی» منتشر کرد. این مطلب با آیه‌هایی از کتاب مکاشفات یوحنا آغاز می‌شود، به کمیابی منابع اشاره می‌کند و با بحثی فرجام‌شناختی درباب ضرورت تسریع تکنولوژی پایان می‌یابد. تیل می‌نویسد «علم و تکنولوژی متحدانی طبیعی هستند»، در زمینه‌ای فرجام‌شناسانه که، در آن، خدا از طریق ما ملکوت آسمان را امروز، اینجا روی زمین بنا می‌کند -که این ملکوت آسمان هم واقعیتی است آتی و هم امری است که تا حدی درحال‌حاضر دستیاب است». (یکی از مخاطبان در نامه‌ای به سردبیر، با کمی انزجار، واکنش نشان داد. او نوشت بنا به درکی که از ایمان دارم، مسیحیان هیچ‌گونه توهمی نسبت به برپاکردن «اورشلیمی جدید» در اینجا و اکنون ندارند و توهمی هم نسبت به داشتن دانایی و توانایی بنا‌کردن چنین چیزی نداریم). چند سال بعد، مکس رید، سردبیر سابق گاکر، در مجلۀ نیویورک اشاره کرد که فعالیت‌های سیاسی تیل بر اثر «ترسی آخرالزمانی از سکون و ایستایی» شکل گرفته‌اند. این گفته به این دلیل بود که به نظر می‌رسید تیل، برخلاف بسیاری از سرمایه‌‌گذاران حوزۀ تکنولوژی، عمیقاً آگاه است که صنعت تکنولوژی احتمالاً «افزودۀ چندانی برای اقتصاد یا سعادت انسان نداشته، چه برسد به پیشرفت».\nدر یک کلام، تیل  بی‌امان در حال رشد بود. پیش از این، حدود دو میلیون دلار بابت حمایت از نامزدی ران پال در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ و دو میلیون دلار دیگر نیز برای حمایت از تد کروز هزینه کرد. چفکین بر این باور است که تیل درحال‌حاضر به جایی فراتر از اهداف و انگیزه‌های محافظه‌کارانۀ سنتی و لیبرتارین می‌نگرد و در نظر دارد پایگاهی بیابد که با «واپسگرایان جدید» همسو‌تر باشد. در سال ۲۰۱۶، هنگامی که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری نامزدِ جمهوری‌خواهان شد، تیل گشایشی در کار دید. چفکین می‌نویسد «ترامپ از جهات بسیاری تجسم کاملی بود از آن پروژۀ سیاسی‌ای که تیل دنبالش بود». او «همان نامزدی بود که همواره حاضر است نا‌گفتنی‌ها را بر زبان بیارد». گویا تیل در پر‌آشوب‌ترین سیاست‌مدار تاریخ آمریکای مدرن راهی برای برون‌‌رفت از سکون دیده بود.\nآیا جهان‌بینی تیل منطقی است؟ منتقدان نگرش او را تودۀ آشفته‌ای از ریاکاریِ غیرشرافتمندانه می‌‌دانند. درواقع، زمینۀ فکری و روشنفکرانۀ او پوششی است برای وقاحت مبتذل و نفع شخصی‌اش در حوزۀ تکنولوژی. هواخواهانش اما جهان‌بینی او را عمیق می‌بینند و آن را چهارچوبی جدید و مسحور‌کننده برای فردا می‌دانند. تعلق خاطر تیل به ترامپ برخی از طرفدارانش را دلسرد کرد، اما حالت رازگونگی‌اش را در چشم سایرین بیشتر کرد و این احتمال را بالا برد که او چیزی می‌داند که سایر هم‌‌عصرانش از فهم آن عاجزند.\nاز جهاتی، چشم‌انداز تیل از آینده آشناست. با اینکه معمولاً از این می‌نالد که آینده‌گراییِ هالیوودی بیش‌ازحد ویران‌شهری است و فیلم‌های علمی‌‌تخیلی بازتابی از تکنولوژی‌هراسی عمومی هستند، اما بسیاری از سرمایه‌گذاری‌هایش نشان می‌دهند آینده، در نظرش، به جهان فیلم «بلید رانر» شباهت دارد، جهانی نظامی، محرمانه، سِرّی، جمعی و کنترل‌شده. فرایندهای زندگی لیبرال‌دمکراتیک برای تیل هم سدّ راه‌اند و هم پُر از پریشانی و تشتت خاطر. نوآوری‌ تکنولوژیک در درجۀ اول اهمیت قرار دارد. آنچه موجود است تصوری است از آینده که صرفاً به وسیلۀ تکنولوژی شکل می‌گیرد. ترکیب معرکۀ آینده‌گراییِ آرمان‌شهری با رستگاری مسیحایی، خودش، استعاره‌ای است علمی‌تخیلی.\nدر این میان، بدنام‌کردن تیل نوعی پوشش فراهم می‌کند برای مابقی صنعت تکنولوژی. یک معنای ضمنی نظریۀ تقلیدی ژیرار این است که آن‌هایی که قربانی می‌شوند نمایانگر ضعف‌ها و خطاهای جمعی گسترده‌تری هستند. اکثر مدیران اجراییِ سرشناس سیلیکون‌ولی به‌لحاظ تاریخی لیبرال شناخته می‌شوند، اما ممکن است کسی بپرسد آیا شرکت‌ها و محصولاتشان توانسته‌اند، در عمل، ارزش‌ها و اهداف مترقی را پیش ببرند یا نه. امروزه، پلتفرم‌هایی که تحت مالکیت خصوصی قرار دارند ادعا می‌کنند به‌صورت دمکراتیک اداره می‌شوند، اما می‌توان با تحقیق در موردشان نشان داد در زمرۀ متمرکزترین و ضد‌دمکراتیک‌ترین‌ها هستند. ازآنجاکه رویکرد تیل به تکنولوژی تصدیق می‌کند که ریشه‌های سیلیکون‌ولی مجموعه‌ای نظامی‌ صنعتی است، لذا شاید تیل صادق‌ترین نمایندۀ صنعت تکنولوژی باشد. معمولاً گفته می‌شود تیل شخصیتی است منفی با تمام ویژگی‌های کلیشه‌ای مختص به فردی شرور.\nبا تمام این اوصاف، تیل از هر نظر واقعاً آدم عجیب‌و‌غریبی است و این امر چهرۀ روشنفکرانه جذابی به او می‌دهد، آن‌هم درست در زمانه‌ای که زندگی روشنفکری عمدتاً آنلاین است و به‌طرز آزاردهنده‌ای به کلیشه‌‌ای در فضای مجازی تبدیل شده است. فرهنگِ تکنولوژی بدنی است در جست‌وجوی سر و این کاوش در تب‌های مرورگر آشکار می‌شود؛ پادکست‌ها و پست‌های وبلاگی که به نظر می‌رسد بیشترین توجه را به خود جلب می‌کنند، معمولاً، دستاویزی برای مباحثِ از پیش موجود هستند و کتاب‌های پُر‌مخاطب –انسان خردمند یووال نوح هراری و اینک روشنگری استیون پینکر- اغلب به نتایج و آموزه‌های گزیده و خود‌تأییدگر تقلیل می‌یابند. تیل هویت فکری پیچیده‌تری دارد که در آن از انسان‌شناسی، نظریۀ سیاسی و الهیات استفاده می‌کند. او، در گفت‌وگوی عمومی، روان و سلیس در میان واژگان مربوط به تکنولوژیِ‌ پیشرفته، نظریه، امور مالی و دین حرکت می‌کند -که صرف‌نظر از انسجام آن، ترکیب منحصر‌به‌فردی است. برای هر کسی چیزی دارد: مسیحی و مدیر ارشد کسب‌و‌کاری که نسبت به سیلیکون‌ولی کنجکاو است، مدیر‌عامل جوانی در جست‌وجوی آموزه‌های قابل‌درک، سیاست‌دوستی به دنبال طرح‌های جدید.\nایمانِ تیل، که در کتاب سرمایه‌گذار وارونه‌کار بررسی می‌شود، در جهان‌بینی و جاذبۀ او اساسی به نظر می‌رسد. در سال ۲۰۱۵، در گفت‌وگویی که به میزبانیِ پژوهشکدۀ نیوبیجین برگزار شد، به مخاطبان گفت که «مسیحیت منشوری است که در آن سراسر جهان را می‌بینم». اوایل امسال، تیل با جری باویر، مدیر سرمایه‌گذاری و بلاگر مسیحی، مصاحبه کرد. آن‌ها در مورد ژیرار، نیچه، افلاطون، رجعت عیسی و امکان بالقوۀ تسریع آخرالزمان به دست بشر به گفت‌وگو پرداختند و این پرسش مطرح شد که آیا سرمشق قراردادن مسیح می‌تواند راهی باشد به «خوش‌بینی قطعی به آیندۀ جهان» به دور از فرهنگی آشفته و سیاست‌زده؟ این مصاحبه از آن گفت‌وگوهایی نبود که در آن معمولاً مدیری از حوزۀ تکنولوژی به برنامه دعوت می‌شود. برای آنکه از زندگی فکری تیل سر دربیاوریم باید به‌سراغ مطالعۀ آثار ژیرار، اشتراوس و همچنین مکاشفات یوحنا برویم، این به معنای کاویدن آن راه‌های تحقیق و بررسی است که احتمالاً برای اکثر مردم جدیدند (لازم است اشاره شود که برخی از این راه‌ها ممکن است به تفکرات واپسگرایانۀ جدید منتهی شوند). به‌این‌ترتیب، کنجکاوی بی‌مزه و کسالت‌آور آمریکایی‌ها دربارۀ ابرثروتمندان به یک جست‌وجوی هرمنوتیکیِ روشنفکرانه‌ ارتقا پیدا می‌کند.\nتیل در ارجاعات و منابعِ الهامِ گستره و متنوعش با سایر ایفلوئنسرهای روشنفکر قرن بیست‌ویکم اشتراکاتی دارد: راد دِرهر، تایلر کاوئن، جردن پیترسون، اسکات الکساندر. هر کدام گنجینه‌ای از ایده‌ها، نظریات و چهارچوب‌های مختص به خود دارند که از درونش هویتی فکری شکل می‌گیرد. با کنارگذاشتنِ محدودیت‌ها و ضوابطی که یک برنامۀ دانشگاهی معمولی دارد، مطالعات برای کشفِ معنی اصطلاحاتِ نامتعارف آموزگاران آغاز می‌شود، و ترجیحات و سلایق آن‌ها، به‌راحتی، با جامع‌الاطراف‌بودن اشتباه می‌شود. از جهاتی، این نوع از زندگی روشنفکرانه نتیجۀ طبیعی شبکه اینترنتی است مملو از عنوان‌های جذاب و وقت‌گیر با بی‌نهایت موضوع و البته لینک‌های از کارافتاده. این زندگی روشنفکرانه همچنین به پیدایش نوعی خبرنامۀ مقرون‌به‌صرفه هم مربوط می‌شود که مخاطبان می‌توانند با پرداخت حق اشتراک در آن عضو شوند و مفسری خودرأی را دنبال کنند.\nالبته وقتی صحبت از تیل به میان می‌آید آنچه که به رازگونگی تعبیر می‌شود ممکن است صرفاً پیچیدگیِ ساختگی باشد. اشتراوس، فیلسوف محافظه‌کار، پیشنهاد کرد که دانشگاهیان و نویسندگان ایده‌های خود را با نثری عمداً مبهم بنویسند: تکنیکی که در آن حقیقت، دربارۀ تمام چیزهای مهم، منحصراً در میان سطور نمایان می‌شود، به نحوی که نه برای همۀ مخاطبان بلکه تنها برای مخاطبان باهوش و قابل‌اعتماد فهمیدنی باشد. تیل ممکن است در مصاحبه‌ها اشتراوسی ظاهر شود، یعنی مبهم، اسرارآمیز و حتی با حالتی پیشگویانه. او استاد تغییر‌جهت‌های گفتاری است و ممکن است استدلال‌هایش مبهم باشد. ارجاعات و تلمیح‌های مذهبی سبب می‌شود ایده‌هایش دربارۀ جهانی‌سازی و کسب‌و‌کار رنگ‌و‌بوی عرفان بگیرد، چنان‌که گویی حقیقتِ کلامش در پستویی مخفی شده است.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را آنا وینر نوشته و در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان «What Is It About Peter Thiel?» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «پیتر تیل: لئو اشتراوسی که در سیلیکون‌ولی کار می‌کند» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدعلی کریم‌زاده منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n Chafkin, Max. The Contrarian: Peter Thiel and Silicon Valley’s Pursuit of Power. Penguin Press, 2021 \n \n \n \n آنا وینر (Anna Wiener) نویسنده و همکار نیویورکر است. نوشته‌های او بیشتر دربارهٔ سیلیکون‌ولی، فرهنگ استارتاپی و فناوری است. او در سال ۲۰۲۰ کتاب Uncanny Valley: A Memoir را نوشت که در فهرست پرفروش‌های نیویورک تایمز قرار گرفت.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n Zero to One\n \n\n \n 2\n NASCAR: به انجمن ملی مسابقات خودروهای ارتقایافته (National Association for Stock Car Auto Racing) گفته می‌شود [مترجم].\n\n \n\n \n 3\n  The Contrarian اصطلاحی است مالی و به سرمایه‌گذاری اطلاق می‌شود که برخلاف سایر سرمایه‌گذاران اقدام به خرید و فروش می‌کند، یعنی در جایی که همه در حال خریدِ سهم هستند او می‌فروشد و برعکس. درواقع مؤلف، با انتخاب این عنوان برای کتاب، هم به فعالیت‌های سرمایه‌گذاریِ تیل اشاره دارد و هم به شخصیت عجیب و غریب او [مترجم].\n \n\n \n 4\n Mimetic Desire\n \n\n \n 5\n [۵] The Diversity Myth\n \n\n \n 6\n Growth Hacking\n \n\n \n 7\n تبعیض مثبت به مجموعه‌امتیازات اجتماعی اقلیت‌ها و رنگین‌پوستان در ایالات متحدۀ آمریکا اشاره دارد تا اقلیت‌ها از این امتیازات برخوردار شوند و به برابری با سفیدپوستان دست پیدا کنند. در جامعۀ آمریکا، به دلیل سال‌ها تبعیض نژادی، اقلیت‌ها از شانس برابر در دستیابی به تحصیل و شغل محروم بوده‌اند. ازاین‌رو فعالان مبارزه با تبعیض نژادی در اوایل دهۀ ۱۹۵۰ ایدۀ تبعیض مثبت را مطرح کردند. سرانجام این تلاش‌ها نتیجه دادند و دیوان عالی فدرال ایالات متحدۀ آمریکا، در سال ۱۹۷۳، اعلام کرد تبعیض مثبت در قانون اساسی مشروعیت دارد [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/571438734.json b/train/571438734.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..cc177873e89dcf03f00238d6347f17e5aea38d58 --- /dev/null +++ b/train/571438734.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بوروکراسی دشمن خلاقیت است، آیا راه‌حلی برای این مشکل وجود دارد؟", + "subtitle": "نوآوری بیش از آنکه یک ویژگی فردی باشد، روحیه‌ای جمعی است که باید آن را تقویت کرد", + "introduction": "اگر در یک سازمان بوروکراتیک بزرگ کار کرده باشید، با خصومت مدیران سازمانی با نوآوری به خوبی آشنایید. کسانی که سال‌های سال در منصب مدیریت نشسته‌اند، معمولاً فکر می‌کنند در همۀ مسائل مربوط به سازمانشان بیشتر از بقیه اطلاعات دارند و هر کس که با آن‌ها مخالفت یا از عملکردشان انتقاد می‌کند، به اندازۀ کافی تجربه ندارد. این رویه، در عمل، اداره‌ها را تبدیل می‌کند به مکان‌هایی راکد، ناکارآمد و فاسد. آدام گرنت، روان‌شناس سازمانی مشهور، در این زمینه پیشنهاداتی دارد.", + "content": "آدام گرنت، هاروارد بیزنس ریویو ­— اگر جایی روی زمین باشد که مسلخِ نوآوری باشد، هرطور شده پیدایش خواهم کرد. من در واپسین سنگرِ بروکراسی، عهده‌دار نوآفرینی و تحول شدم. درست در جایی که آدم‌ها بی‌چون و چرا زیر بار پیش‌فرض‌ها می‌رفتند، چشم‌بسته قوانین را دنبال می‌کردند، و پای‌بند فناوری‌ها و رسم‌و‌رسوم نخ‌نما بودند: ناوگان دریایی ایالات متحده آمریکا.\nاما ظرف چند ماه، نوآفرینی در نیروی دریایی به اوج رسید. نه آنکه من کاری در این‌باره کرده باشم، بلکه دلیل آن ایجاد یک واحد ارشد عملیات نوآوری و تأسیس مقر وزارت دفاع در سیلیکون‌ولی بود که با هدف همسو‌شدن قوای ارتش با فناوری‌های پیشرو به راه افتاد. در کمال شگفتی، این تغییرات نه برآمده از رأس ساختار فرماندهی و نظارت نیروی دریایی، بلکه ریشه‌ در ابتکار گروهی از افسران جزءِ تازه‌نفس داشت که بیست تا سی‌سال بیشتر نداشتند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/02/919-567-2.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n بوروکراسی دشمن خلاقیت است، آیا راه‌حلی برای این مشکل وجود دارد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nوقتی در پی جزییات بیشتری در این خصوص بودم، بسیاری به یک خلبان جوان به‌نام بن کولمن اشاره می‌کردند. افسران او را فردی دردسرساز، هوچی، مخرب، بدعت‌گذار و افراطی می‌شناختند. حال‌آن‌که نسبت‌دادن چنین القابی به ارتشیان، تخلفی آشکار از منش نظامی است و مصداق تحقیر به‌شمار می‌رود.\nکولمن سنگ‌بنای نوآفرینی در نیروی دریایی را با ایجاد نخستین واحد نوآوری سریع -شبکه‌ای از متفکران نوآور که در راستای به‌چالش کشیدن پیش‌فرض‌های ریشه‌دار و تولید ایده‌های جدید همکاری می‌کنند- گذاشت. اولین گام در ایجاد این واحد، یافتن گوسفندهای سیاه بود: افرادی با سابقۀ نافرمانی. یکی از آن‌ها به‌دلیل سرپیچی از دستور فرماندهی، از یک زیردریایی هسته‌ای اخراج شده بود. دیگری زیرِ بارِ آموزش‌های پایه نرفته بود. و برخی دیگر از طریق نوشتن بلاگ‌های عمومی برای بیان دیدگاه‌های ساختارشکنانۀ خود، رو‌در‌‌روی افسران ارشد قرار گرفته و به تمرّد از سلسله دستورات مافوق‌‌شان متهم شده بودند. به بیان کولمن: «آن‌ها گرگ‌هایی تنها بودند. و بسیاری‌شان ید طولایی در سرپیچی داشتند».\n\nبا‌این‌حال، کولمن دریافت که حفظ و تقویت نوآوری در نیروی دریایی، در گرو وجود عاملی فراتر از گرگ‌های تنها است. از‌این‌رو، او در کنار مربی‌گری و هدایت عملیات پرواز، بر آن شد تا فرهنگ ناهم‌نوایی را در نیروی دریایی ایجاد و نهادینه کند. او به‌منظور جلب حمایت رهبران ارشد در گسترش شبکۀ خود، با آن‌ها وارد مذاکره شد. کولمن ملوانانی را به استخدام درآورد که هیچ‌گاه روی خوشی به تغییر وضع موجود نشان نداده بودند و آن‌ها را به شیوه‌های جدید اندیشیدن سوق داد. آن‌ها از مراکز ارتقاء نوآوری خارج از ارتش نظیر گوگل و موسسۀ راکی‌مانتین ​​بازدید کردند. مطالعه پیرامون نوآوری و بحث بر سر ایده‌ها در اوقات فراغت یا از طریق گفت‌و‌گوهای آنلاین، در برنامۀ ماهانۀ این سربازان قرار داشت. دیری نپایید که آن‌ها پیشگام استفاده از چاپ‌گرهای سه‌بعدی در کشتی‌ها و به‌کارگیری رُبات‌ماهی‌ها برای انجام مأموریت‌های خیره‌کننده‌ در زیر آب شدند؛ و در نتیجۀ این دستاورد، دیگر هسته‌های نوآوریِ سریع نیز رفته‌رفته در ارتش تشکیل شدند. کولمن می‌گوید، «فرهنگ پادشاه است. وقتی که آدمی ندای درون خود را بیابد، دیگر چیزی جلودارش نیست».\nبا‌این‌حال، بیشتر رهبران در توانمندسازی سربازان برای نوآوری کوتاهی می‌کنند. و در عوض، می‌کوشند با جذب شخصیت‌های کارآفرین‌مسلک و بی‌پروا، ایده‌ها و نیرویی تازه را وارد سازمانشان کنند و در ادامه، رشتۀ امور را تمام و کمال به دست آن‌ها بسپارند. این رویکرد نادرستی است، زیرا نوآوران برتر را موجوداتی نادر و با موهبت‌های استثنایی فرض می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کارآفرینانی که در بلندمدت موفق هستند، از ریسک‌پذیری بیشتری در مقایسه با همتایان‌شان برخوردارند. آتش تند نوآوری در انسان‌های ذاتاً خلاق، به‌همان سرعت رو به خاموشی می‌گذارد. بنابراین تکیه بر معدودی از افراد استثنایی که خلاقیت از سر و ‌روی‌شان می‌بارد، راه‌کاری کوتاه‌مدت است که توانایی‌های بقیه را دست‌کم می‌گیرد. در اصل، بیشتر مردم کاملاً توانایی نواندیشی و حل مسئله دارند، به شرطی که سازمانشان آن‌ها را به هم‌نوایی و هم‌رنگی با جماعت وا ندارد.\nسازمان‌ها زمانی به ورطۀ رکود و ایستایی می‌افتند که همگان به شیوه‌ای یکسان اندیشیده و پای‌بند هنجارهای غالب باشند. مقابلۀ موثر با سکون و ترغیب نوآوری، مستلزم نهادینه‌ساختن تفکر نوآفرینانه توسط رهبران سازمان است. چنین هدفی با پیمودن مسیر مشابهی که کولمن در ارتش پیاده کرد محقق می‌شود و آن ایجاد فرهنگ ناهم‌رنگی است. من بیش از پنج‌سال را صرف مطالعه دربارۀ این موضوع کرده‌ام و برایم روشن شده که ایجاد چنین فرهنگی آسان‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم.\nرهبران برای تولید -و تداوم تولیدِ- ایده‌های جدید توسط تازه‌کاران، باید فرصت‌ها و مشوّق‌های لازم را در اختیارشان قرار دهند. به‌طوری که افراد فارغ از نقش و جایگاه خود بتوانند از امور بدیهی و پیش‌پاافتاده چشم‌پوشی کنند. وانگهی وجود افراد توانمند در ارزیابی این ایده‌ها نیز ضرورت دارد. البته این بخش از فرآیند بیش از مردم‌سالارانه‌بودن باید متکی بر نخبه‌سالاری باشد، زیرا برخی از آرا معنی‌دارتر از دیگران است. و در نهایت، استمرار تولید و انتخاب ایده‌های هوشمندانه در طول زمان، در گرو آن است که سازمان بین انسجام فرهنگی و تعارض‌های خلاقانه توازن ایجاد کند.\nبگذار هزاران گل شکوفا شود\nباور رایج مردم این است که برای انجام بهینۀ امور، باید کار کم‌تری به آن‌ها واگذار شود. با‌این‌حال، از شواهد امر پیدا است که پُرکاری موجب تقویت نوآفرینی می‌شود، چرا که حجم بالای کار امکانِ یافتن راهکارهای جدید را افزایش می‌دهد. آزمایش‌های اخیر برایان لوکاس و لوران نُردگران از روان‌شناسان دانشگاه نورث‌وسترن نشان می‌دهد ایده‌های اولیه‌ای که به ذهن ما خطور می‌کنند خام و معمولی‌اند. اما زمانی که روی آن‌ها فکر می‌کنیم، احتمالات غیرمعمول‌تری در مغزمان شکل می‌گیرد. وانگهی به‌شکل‌قابل توجهی اثر کم‌تری از نوآوری در بیست ایدۀ اولیۀ ما به‌نسبتِ پانزده ایدۀ بعدی‌مان به‌چشم می‌خورد.\nدر بسیاری امور، حجم کار مایۀ کیفیت آن است. چنین قاعده‌ای در‌بارۀ همۀ آدم‌های خلاق و متفکر-از آهنگسازان و نقاشان گرفته تا دانشمندان و مخترعان- صدق می‌کند. حتی برجسته‌ترین افراد نیز نوآفرینی‌های شاخص خود را در کنار تعداد زیادی از ایده‌های دم‌دستی‌‌تر پیش می‌برند. توماس ادیسون را در نظر بگیرید. او در یک دورۀ پنج ساله و در کنار ابداع لامپ، فونوگراف و فرستندۀ کربنی مورد استفاده در تلفن، بیش از ۱۰۰ اختراع دیگر نیز ثبت کرده بود. اختراعاتی که هرگز هوش از سر کسی نبردند (در میان اختراعات ادیسون یک عروسک سخن‌گو هم وجود داشت که موجب وحشت بچه‌ها و حتی بزرگ‌ترها بود).\nالبته چالش موجود در سازمان‌ها این است که بدانیم چه زمان به اندازۀ کافی ایده داریم. و قبل از انتخاب و تمرکز روی یک ایده، باید چه تعداد ایده تولید کنیم؟ وقتی این سوال را از مدیران می‌پرسم، اغلب می‌گویند که به ۲۰ ایده اکتفا می‌کنند. اما پاسخ این است که هرچه بیشتر، بهتر. شواهدی نشان می‌دهد که کیفیتْ زمانی به بیشینۀ خود می‌رسد که بیش از ۲۰۰ ایده روی میز وجود داشته باشد.\nرابرت ساتون استاد دانشگاه استنفورد یادآور می‌شود که ایدۀ نهایی ساخت انیمیشن «ماشین‌ها» در پیکسار از میان حدود ۵۰۰ سناریو انتخاب شده است. کارکنان استودیوی طراحی اسباب بازی اسکای‌لاین که ایده‌پرداز محصولات دو شرکت فیشر‌پرایس و ماتل است، سالانه ۴،۰۰۰ ایدۀ جدید برای ساخت اسباب‌بازی ارائه می‌دهند. با‌‌وجوداین، تنها۲۳۰ مورد از این ایده‌ها روی کاغذ آمده یا نمونۀ اولیه‌ای برایشان ساخته می‌شود و دست‌آخر فقط ۱۲ مورد روی خط تولید می‌رود. هرچه دارت‌های بیشتری پرتاب کنید، امکان این‌که مرکز هدف را نشانه بگیرید بالاتر خواهد رفت.\n\nگرچه این مسئله کاملاً با عقل جور درمی‌آید، اما بسیاری از مدیران به خاطر ترس از اتلاف وقت و تحلیل تمرکز و بهره‌وری کارکنانشان از پذیرفتن این اصل بدیهی شانه خالی می‌کنند. خبر خوش اینکه می‌شود با شیوه‌هایی به کمیت و تنوع در ایده‌پردازی دست یافت، آن‌هم بدون اینکه بهره‌وری روزمرۀ کارکنان افت کند یا دچار فرسودگی شغلی شوند.\nشبیه دشمن فکر کنید\nبر اساس تحقیقات، سازمان‌ها اغلب به دلیل فرو‌رفتن در لاک دفاعی و تلاش برای ماندن در گود رقابت دچار سکون و درماندگی می‌شوند. اما ترغیب نواندیشی و ایده‌پردازی، مستلزم آرایش تهاجمی است.\nیعنی دقیقاً همان کاری که لیزا بودل به درخواست کن فریزر، مدیرعامل مِرک، برای تحول در وضعیت موجود این شرکت صورت داد. بودل ضمن گروه‌بندی مدیران اجرایی مرک، از آن‌ها خواست تا راه‌های برون‌رفت از وضعیت موجود را شناسایی کنند. مدیران به جای رعایت جانب احتیاط و درپیش‌گرفتنِ روال مرسوم، قواعد جدید و جسورانه‌ای را مد نظر قرار دادند. از جمله روش‌هایی را که ممکن بود رقبای مرک در استراتژی و توسعۀ محصول خود اتخاذ کنند. با یافتن احتمال‌ها و فرصت‌های تازه، گویی نیرویی تازه در روح شرکت دمیده می‌شد. مشاهدات آنیتا وولی استاد دانشگاه کارنگی‌ملون نشان می‌دهد که: «ذهنیت هجومی توجه را به دنبال‌کردن فرصت‌ها معطوف می‌کند… درحالی‌که تفکر تدافعی بیشتر متمرکز بر حفظ سهم بازار است». این تغییر ذهنیت، به مدیران مرک اجازه داد تا تهدیدات رقابتی بالقوه را تجسم کنند. و نتیجۀ آن چندین فرصت بکر برای نوآوری بود.\nاز فرد ایده بگیرید، نه از گروه\nنتایج سال‌ها تحقیق نشان می‌دهد افرادی که به‌تنهایی و در اتاق‌های مجزا کار می‌کنند، ایده‌های بهتری از گروه‌های هم‌اندیشی و جلسات بارش فکر تولید می‌کنند. بسیاری از ایده‌های خوب وقتی‌که به‌اتفاق هم ایده‌پردازی می‌کنیم، هرگز مطرح نمی‌شوند. برخی از هم‌گروهی‌ها بر بحث مسلط می‌شوند و دیگران از بیمِ آن‌که مبادا کسی دستشان بیندازد، از بحث پا پس می‌کشند. به این ترتیب، تمام گروه به هم‌رنگی با جماعت غالب متمایل می‌شود.\nشواهد نشان می‌دهد که می‌توان این مشکلات را از طریق ’افکارنویسی‘ مدیریت کرد. کافی است که از افراد بخواهیم تا ایده‌های خودشان را قبل از ارزیابیِ گروهی مطرح کنند. بدین‌شکل از هیچ احتمالی چشم‌پوشی نخواهد شد. به‌عنوان‌مثال، کارکنان عینک‌فروشی واربی‌پارکر، که در سال ۲۰۱۵ از طرفِ فست‌کمپانی 1 به‌عنوان نوآورترین شرکت جهان معرفی شد، چند دقیقه در هفته را صرف نوشتن ایده‌های نوآورانه می‌کنند تا همکارانشان این ایده‌ها را خوانده و در موردش اظهار نظر کنند. کارکنان شرکت هم‌چنین می‌توانند درخواست‌ها و پیشنهادات مربوط به ساخت فناوری‌های جدید را در بخش اسناد گوگل وارد کنند. به‌طور معمول در حدود ۴۰۰ ایدۀ جدید در هر فصل وارد این بخش می‌شود، که یکی از آن‌ها اپلیکیشنِ فروشی است که مشتریان از طریق آن می‌توانند قاب عینک مورد علاقۀ خود را در فروشگاه نشان‌ کنند. سپس یک ایمیل اطلاع‌رسان درخصوص آن محصول برایشان ارسال می‌شود.\nاز آنجایی که کارکنان اغلب از طرح پیشنهادات غیرمعمولشان در فضاهای جمعی خودداری می‌کنند، برگزاری جلسات سریع و انفرادی برای ایده‌پردازی راهبرد دیگری برای جستجوی ایده‌ها است. زمانی که آنیتا کرون تراسث به مدیریت اچ‌پی نروژ درآمد، طرح «دیدار فوری با رییس» را در این شرکت اجرایی کرد. او از تمام کارمندان شرکت دعوت کرد تا در یک ملاقات پنج دقیقه‌ای پاسخ به این سؤالات را بدهند: شما کیستید و در اچ‌پی چه کار می‌کنید؟ فکر می‌کنید که در کدام موارد باید تغییر کنیم، و تمرکزمان باید روی کدام بخش باشد؟ و قصد دارید چه کارهایی را فراتر از وظایف شغلی خود انجام دهید؟ او روشن کرد که از کارمندان توقع دارد که با دست پر به ملاقات او بیایند و کسی نباید فرصت ۵‌دقیقه‌ای ملاقات با مدیریت ارشد سازمان را از دست بدهد؛ حالا همه این فرصت را داشتند که توانایی خود را در نوآوری نشان دهند. پس از بالغ بر ۱۷۰ جلسۀ فوری، ایده‌های سرشاری تولید شد. به‌گونه‌ای که سایر رهبران اچ‌پی نیز این روند را در اتریش و سوئیس پی گرفتند.\nصندوق پیشنهادات را احیا کنید\nپیشینۀ نصب اولین صندوق‌ پیشنهادات به اوایل دهۀ ۱۷۰۰ می‌رسد، درست زمانی که یک شوگون 2 ژاپنی جعبه‌ای را در ورودی قلعۀ خود نهاد. او به ایده‌های خوب پاداش می‌داد؛ اما منتقدان را از لب تیغ می‌گذراند. این‌روزها هم صندوق پیشنهادات اغلب مایۀ تمسخر است. در یکی از کمیک استریپ‌های دیلبرت، از قول رییس او آمده است: «بوی ایده‌ای خلاقانه از گوشه‌ای از ساختمان به مشامم می‌رسد. باید آن را پیدا کنم و خرد و خاک‌شیرش کنم». جناب رییس برای به‌دام‌انداختن فرد صاحب‌ایده، یک صندوق پیشنهادات بر دیوار می‌آویزد. دیلبرت کنجکاو می‌شود که از آن سردربیاورد و اینجاست که همکارش به او هشدار می‌دهد: «مراقب باش دم به تله ندهی! این دام است!!»\nاما شواهد نشان از چیز دیگری دارد: صندوق پیشنهادات از قضا می‌تواند بسیار مفید باشد. دقیقاً به این خاطر که تعداد زیادی ایده از دل این صندوق‌ها بیرون می‌آید. در یک مطالعه، روان‌شناسی به نام مایکل فریس و همکارانش از یک شرکت فولاد هلندی (که در حال حاضر بخشی از شرکت فولاد تاتا است) بازدید کردند. شرکتی که به مدت ۷۰ سال از روش صندوق پیشنهادات استفاده کرده است. این شرکت ۱۱،۰۰۰ کارمند دارد و سالیانه بین ۷،۰۰۰ تا ۱۲،۰۰۰ پیشنهاد از این طریق جمع‌آوری می‌کند. یک کارمند معمولی سالانه شش یا هفت پیشنهاد ارائه می‌کند که سه یا چهار مورد آن پذیرفته و اجرایی می‌شود. یکی از کارکنان نوآور شرکت، ۷۵ ایده ارائه کرده که تابه‌حال ۳۰ مورد آن پذیرفته شده است. در بسیاری از شرکت‌ها، این ایده‌ها روی هم تلنبار می‌شود بی‌آنکه به‌کاری بیاید. بااین‌حال، قضیه برای فولادسازان هلندی متفاوت بود، صندوق پیشنهادات در این شرکت در کنار کمک به پیشرفت مستمر کارخانه موجب صرفه جویی بیش از ۷۵۰،۰۰۰ دلاری تنها در یک سال شده است.\nتنوع و فراوانی ایده‌ها، مزیت اصلی صندوق پیشنهادات است. انبوهی از ایده‌ها که راه‌های جدیدی را برای نوآوری پیش‌روی‌ ما می‌گشاید. اما ایرادش این است که انتخاب در میان انبوهی از پیشنهادهای دریافتی، کم از یافتن سوزن در انبار کاه ندارد. لذا به ساز‌و‌کاری برای پالایش ایده‌ها و پاداش دادن و پیگیری بهترین‌ها نیاز داریم، تا افراد خیال نکنند که پیشنهاداتشان خریداری ندارد.\nحواس‌تان به ایده‌های خوب باشد\nساختنِ انبوهی از راه‌های جایگزین مهم است، اما گوش‌دادن به ایده‌ها و راه‌حل‌های خوب هم به همان اندازه مهم است. رهبران چگونه می‌توانند از ایده‌های بد اجتناب کنند و در عین‌حال دستِ رد به ایده‌های خوب نزنند؟\nبه ارزیابی‌هایی اتکا کنید که امتحان‌شان را پس داده‌اند\nگرچه بسیاری از رهبران از فرایندی دموکراتیک برای انتخاب ایده‌ها استفاده می‌کنند، اما ارزش آرا برابر نیست. لذا گردن نهادن به ارادۀ اکثریت همیشه هم بهترین سیاست نیست، چرا که یک اقلیت منتخب ممکن است توانایی بیشتری در شناسایی پرظرفیت‌ترین ایده‌ها داشته باشند. برای آنکه بفهمید باید به کدام دیدگاه‌ها بهای بیشتری بدهید، به سوابق عملکردی و نتایج ارزیابی‌های پیشین افراد توجه کنید.\nبه‌طور‌مثال، ایده‌های کارکنانِ صندوق پوشش ریسک بریج‌واتر، بر اساس شاخص باورپذیری ارزیابی می‌شود. این شاخص نمایان‌گر کیفیت تصمیم‌های گذشتۀ افراد در زمینه‌های خاص است. تحلیل‌گران جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز اعتبار خود را مرهون صحت و دقت‌شان در پیش‌بینی رویدادهای عمدۀ سیاسی و اقتصادی‌اند. روان‌شناسی به نام فیلیپ تتلاک در مطالعات خود، کیفیت پیش‌بینی‌کنندگان را بر اساس درستی پیش‌بینی‌ها (آیا درست شرط بسته‌اند؟) و درجه‌بندی آن (احتمالات آن‌ها چقدر درست از آب درآمده است؟) رتبه‌بندی می‌کند. هنگامی که بهترین پیش‌بینی‌کنندگان شناسایی می‌شوند، قضاوت‌ آن‌ها می‌تواند تأثیر به‌مراتب بیشتری نسبت به دیگر همتایان‌شان داشته باشد.\nبا‌این‌حساب، گمان می‌کنید که در یک شرکت چه کسی سزاوار داوری ایده‌ها خواهد بود؟ مدیران را قلم بگیرید؛ چرا که آن‌ها وضعیت موجود را ترجیح می‌دهند. خود نوآوران هم در این زمینه چنگی به دل نمی‌زنند. چون آن‌ها هم سرمست از دستاوردهای خود، ممکن است بیش از اندازه به موفقیت‌هایشان مطمئن باشند. شاید هم سعی کنند در مورد ترجیح مخاطب تحقیقاتی کنند، اما هم‌چنان در معرض سوگیری تأییدی قرار دارند (به دنبال اطلاعاتی هستند که در پشتیبانی از دیدگاه خود و ردّ دیگر ایده‌ها است). حتی نوابغ خلاق هم وقتی برچسب «برنده» روی آن‌ها بخورد، در پیش‌بینی دقیق دچار مشکل می‌شوند.\nتحقیقات نشان می‌دهد که همکاران خوش‌فکر در سازمان، همواره بهترین افراد برای ارزیابی ایده‌های نوآورانه‌اند. آن‌ها بی‌طرف هستند، چون به داوری ایده‌های خود نمی‌نشینند و بیش از مدیران مایلند که به احتمالات دور از ذهن فرصت عرض اندام دهند. به‌عنوان‌مثال، جاستین برگ، استاد دانشگاه استنفورد، دریافت که آن دسته از هنرمندان سیرک که ویدیوهای مربوط به حرکات جدید همکارانشان را ورانداز می‌کنند، تقریباً دو برابر بیش از مدیران خود می‌توانند محبوبیت یک حرکت جدید نمایشی را نزد تماشاچیان پیش‌بینی کنند.\nیک رقابت ترتیب دهید\nرقابت‌های ایده‌پردازی در قالب صندوق پیشنهادات یا رویدادهای نوآوری امکان غربال‌گری ایده‌ها را فراهم می‌کند. به‌عنوان‌مثال، کارکنان داو شیمی هر‌ساله در مسابقات نوآوری‌ای شرکت می‌کنند که متمرکز بر کاهش ضایعات و صرفه‌جویی در انرژی است. در این مسابقات ایده‌هایی پذیرفته می‌شوند که مستلزم سرمایه‌گذاری اولیۀ کم‌تر از ۲۰۰.۰۰۰ دلار و با دورۀ بازگشت سرمایۀ ۱ساله باشد. پس از ارزیابی پیشنهادات دریافتی، جوایزی به برندگان اهدا می‌شود. بنا‌بر گزارش دو محقق حوزۀ نوآوری، کریستین ترویچ و کارل اولریچ، ۵۷۵ پروژه با میانگین بازدهی ​​۲۰۴ درصد و صرفه‌جویی ۱۱۰ میلیون دلار در سال، دستاورد این رقابت‌های ده‌ساله بوده است.\nنتیجۀ برنامه‌ریزی و طراحی درست چنین رقابت‌هایی، حجم زیادی از ایده‌های اولیه و متمرکز بر موضوعات کلیدی است. کارکنان زمان زیادی را صرف ایده‌پردازی می‌کنند که منجر به ارتقای کیفیت پیشنهاداتشان می‌شود. وانگهی این فرایند در یک بازۀ زمانی مشخص انجام می‌شود. بنابراین، برگزاری این قبیل رقابت‌ها خللی در فرآیند کار پدید نخواهد آورد.\nارزیابی دقیق، موجب حذف ایده‌های ناکارآمد می‌شود. فرآیند بازخورد معمولاً شامل یک گروه از متخصصان موضوع و تعدادی از همکاران خوش‌فکر می‌شود که عهده‌دار بررسی پیشنهادها، ارزیابی ابتکارها و سودمندی آن‌ها و ارائۀ پیشنهادات در جهت بهبود این ایده‌ها هستند.\nقضاوت درست در رقابت‌های این‌چنینی، امکان بهره‌بردن از خرد جمعی را میسّر کرده و در عین‌حال عقلانیت جمعی را نیز افزایش می‌دهد. مشارکت‌کنندگان و ارزیابان نیز از موفقیت‌ها و شکست‌های دیگران درس می‌گیرند. با گذشت زمان، فرهنگ سازمان به سویی پیش می‌رود که کارکنان به توانایی خود در ایده‌پردازی اطمینان یافته و درک بهتری از کیفیت و ماهیت آن به‌دست می‌آورند. از آنجا که از نوآوران موفق تقدیر شده و به آن‌ها پاداش داده می‌شود، همه انگیزۀ شرکت در این رقابت را خواهند داشت.\nبنابراین، کار را با فراخوانی ایده‌ها برای حل مشکلات یا کشف فرصت‌ها آغاز کنید، و سپس یک روند دقیق برای ارزیابی و بازخورد طراحی کنید. نویدبخش‌ترین پیشنهادها به دور بعدی راه یافته و نیروی انسانی و منابع لازم برای اجرای آن‌ها می‌باید در اختیار برندگان نهایی قرار گیرد.\nانسجام و تعارض را در کنار هم پرورش دهید\nسرآغاز ایجاد فرهنگ ناهم‌نوایی، یادگیری چگونگی تولید و پرورش ایده‌ها‌‌ است. اما کار به اینجا ختم نمی‌شود. حفظ نوآفرینی در گذر زمان، مستلزم مقابلۀ رهبران با فشارها و برداشتن موانع سدّ راه آن است.\nما عادت داریم که فرهنگ‌های غنی را به هم‌نوایی متهم کنیم، چون خیال می‌کنیم آن‌ها به‌قدری فرقه‌گرا و درهم‌تنیده هستند که نمی‌توانند دیدگاه‌های متفاوت را در نظر گرفته و تصمیمات عاقلانه بگیرند. اما چنین باوری درست نیست. مطالعات دربارۀ تصمیم‌گیری در تیم‌های ارشد مدیریتی نشان می‌دهد که پدیدۀ توافق‌جویی، ردّ نظرات متفاوت و گروه‌اندیشی در میان جمعیت‌های یک‌دست و همبسته تفاوت چندانی با سایر گروه‌ها ندارد. در واقع، جمع‌های دارای فرهنگ قوی اغلب حتی تصمیم‌های بهتری می‌گیرند؛ زیرا تعامل بیشتری با یک‌دیگر داشته و مصونیت جایگاه اجتماعی‌شان موجب می‌شود تا به‌راحتی یکدیگر را به چالش بکشند.\nنگاهی بر مستنداتِ چگونگی شکل‌گیری و رونق استارت‌آپ‌های موفق در سیلیکون‌ولی نشان می‌دهد که اولویت استخدامی آن‌ها تعهد به چشم‌انداز است. شرکت‌های نوپای موفق، به‌دنبال افرادی هستند که در مسیر دست‌یابی به اهداف و حفظ ارزش‌ها همراهی‌شان کنند. اما شرکت‌هایی که نگاه‌شان تنها به جذب ستارگان بالقوه و افراد دارای مهارت‌های فنی است، کمابیش راه به جایی نمی‌برند. اما بنابر تحقیقات، تأکید بر فرهنگ حتی در صنایع بالغ و استخوان‌دار نیز موجب ثبات عملکرد سازمان خواهد شد.\nباوجوداین، یک ایراد به فرهنگ‌های منسجم و قوی وارد است. آن هم این‌که اگر به‌حال خود رها شوند دچار هم‌رنگی و فرقه‌گرایی می‌شوند. رهبران این جوامع نیز با جذب، گزینش و حفظ هم‌فکران خود، تنوع در افکار و ارزش‌ها را قربانی می‌کنند. در‌این‌صورت کارکنان یا باید به‌ناچار خود را با شرایط موجود وفق دهند یا سازمان را ترک کنند. این تشابه و هم‌رنگی شاید در محیط‌های پیش‌بینی‌پذیر سودمند باشد، اما در صنایع پویا و بازارهای پرجنب‌و‌جوش مساله‌ساز خواهد شد. در چنین شرایطی، فرهنگ‌های قوی از انعطاف لازم برای واکنش مناسب در قبال تغییرات برخوردار نیستند. درک نیاز به تغییر، پذیرش دیدگاه‌های مختلف، و ضرورت یادگیری و سازگاری، مسیر دشواری را پیش‌روی رهبران سازمان می‌گذارد.\nماجرای بلک‌بری را در نظر بگیرید: پس از رونق فزایندۀ بازار گوشی‌های هوشمند، رهبران ارشد بلک‌بری به این باور رسیدند که کاربران عمدتاً متمایل به ارسال امن و کارآمد ایمیل‌ هستند. از نظر دست‌اندرکاران بلک‌بری، آی‌فون چیزی بیش از یک اسباب‌بازی و وسیله‌ای برای پخش موسیقی نبود. به‌این‌ترتیب آن‌ها افراد هم‌فکر با خود و نیروهای دارای پیشینۀ مهندسی را به استخدام درآوردند. افرادی که سررشته‌ای در علم بازاریابی نداشتند. در‌نهایت نیز در طراحی یک مرورگر وب با کیفیت بالا و سیستم‌عامل کاربرپسند ناکام ماندند. نتیجه؟ رکود عمیق، یک میلیارد دلار خسارت و فروپاشی عظیم در سهمشان از بازار.\nبنابراین ایجاد توازن در فرهنگ‌های قوی، مستلزم پذیرش مستمر دیدگاه‌های مخالف و انتقادی است. حتی اگر این دیدگاه‌ها نادرست باشند، اما هم‌چنان فایده خواهند داشت. اختلاف اندیشه، مانعی بر سر راه ‌هم‌نوایی کورکورانه بوده و ضمن تقویت نواندیشی به سازمان کمک می‌کند تا راه‌حل‌های نو برای مسائل پیش‌روی خود بیابد. جاشوا مارکوزه، یکی از همکاران بن کلمن در پنتاگون می‌گوید: «مخالفت وفادارانه یک هنجار در واحد نوآوری سریع نیروی دریایی است. اقدام علیه وضعیت موجود، روال ما در تحقق ماموریت‌مان است».\nسرانجام، باید یکی از ارزش‌های اصلی سازمانتان را به باد انتقاد بگیرید. فضایی را ایجاد کنید که همه بتوانند آزادانه نظرات انتقادی‌شان را به اشتراک بگذارند و بابت این کار نیز مورد تکریم قرار گیرند. در روزهای نخستین فعالیت اپل، کارکنان آن مشتاقانه متعهد بودند تا لپ‌تاپ مک را به یک محصول خانگی کاربرپسند تبدیل کنند. هر ساله نیز تیم مک به کسانی که استیو جابز را به چالش می‌کشیدند پاداش می‌داد. و برندگان ارتقای شغلی می‌گرفتند.\nانسجام و تعارض ترکیب متناقضی به‌نظر می‌رسد، اما تلفیقی از این دو همان عاملی است که موجب زایش ایده‌های جدید شده و از فرقه‌ای شدن فرهنگ‌های قوی جلوگیری می‌کند. در ادامه نگاهی داریم به اصول و روش‌های رسیدن به تعارض سازنده:\nارزش‌های سازمانی‌ را اولویت‌گذاری کنید\nچارچوب ذهنی لازم برای انتخاب بین نظرات متضاد و گزینش ایدۀ اصلح را در بین کارکنان سازمان پدید آورید. عملکرد شرکت‌هایی که از اولویت‌بندی ارزش‌های خود ناتوانند دچار اشکال خواهد شد. اندرو کَرتون در مطالعۀ بیمارستانی خود دریافت که وقتی مدیران مراکز درمانی چشم‌اندازی امیدبخش ترسیم کنند، نرخ پذیرش مجدد بیماران دچار حملۀ قلبی در بیمارستان‌ آن‌ها کاهش و در عین‌حال بازدهی سرمایه افزایش می‌یابد. البته به‌شرطی که کم‌تر از چهار ارزش سازمانی در این چشم‌انداز مورد تأکید قرار گرفته باشد. تأکید بر ارزش‌های بیشتر، موجب می‌شود که مراجعین برداشت‌های متفاوتی از آن کرده و تمرکزشان بر موضوع از بین برود.\nارزش‌ها باید برمبنای اولویت مرتب شوند تا هر‌گاه کارکنان بین دوراهی قرار می‌گیرند اولویت را بدانند. در شرکت نرم‌افزاری سیلزفورس، اعتماد ارزشی مقدم بر مواردی چون رشد و نوآوری به‌شمار می‌رود. چنین رویکردی حاوی پیامی شفاف برای کارکنان است: هنگام کار روی نرم‌افزاری جدید، هرگز حریم خصوصی اطلاعات را زیر پا نگذارید. تونی هسیه مدیرعامل زاپوس که یک خرده‌فروشی آنلاین کفش و پوشاک است، شادی کارمندان را مقدم بر شادی مشتری می‌داند. هواپیمایی وست‌جت، ایمنی را به عنوان مهم‌ترین ارزش خود تعیین کرده است. شفقت و هم‌دردی در اولویت گیوفوروارد قرار دارد، که در زمینۀ امور خیریه فعال است. اگرچه پوشش رسانه‌ای در موفقیت این شرکت تعیین‌کننده است، اما اتان آستین، یکی از مؤسسان این شرکت یادآور می شود که: «هیچ داستانی را در رسانه‌هایمان به اشتراک نخواهیم گذاشت، مگر آن‌که اطمینان یابیم که مشتری‌ای که داستانش را با دیگران در میان می‌گذاریم بیش از ما منفعت می‌برد».\nپس از اولویت‌بندی ارزش‌ها، هم‌چنان به بررسی دقیق آن‌ها ادامه دهید. نیروهای تازه‌نفس‌تان را ترغیب کنید که درصورت مخالفت با «رویۀ شرکت»، آن را به چالش بکشند. آن‌ها ایده‌های بکر و تازه‌‌ای در سر دارند و هنوز با شرایط موجود خو نگرفته‌اند. اما اگر پیش از آن‌که لب به پیشنهاد بگشایند با فرهنگ سازمان دم‌خور شوند، هم‌رنگ جماعت خواهند شد. به‌طور مثال، زمانی که کارمندان جدید در بریج‌واتر آموزش می‌بینند، از آن‌ها دربارۀ درستی اصول شرکت سوال می‌شود: «آیا مخالفتی ندارید؟»\nتنها به‌فکر یافتن راه‌حل نباشید، مشکلات را نیز دریابید\nدیوید هافمن، روان‌شناس سازمانی، هنگام کار با مدیران از آن‌ها می‌خواهد که جاهای خالی در این جمله را پر کنند: « ____ را برای من نیاور؛ برایم ____ بیاور». بدون استثنا همۀ مدیران در پاسخ چنین چیزی می‌نویسند: «مشکلات را برای من نیاور؛ برایم راه‌حل بیاور!»\nهرچند رهبرانْ شیفتۀ دریافت راه‌حل از زیردستان خود هستند، اما چنین رویکردی یک نتیجۀ ناخواسته دارد: تضعیف حسِ جستجوگری. اگر همیشه توقع داشته باشید که جواب، حاضر و آماده، در آستین‌تان باشد، مثل یک دانای کل در جلسه‌ها شرکت می‌کنید و فرصت یادگیری از دیدگاه‌های متفاوت را از دست خواهید داد. چنین موردی به‌طور‌خاص در میان آمریکایی‌ها رایج است. در مطالعۀ اخیر دربارۀ مقایسۀ گروه‌های تصمیم‌گیر آمریکایی و آلمانی، آلمانی‌ها دو برابر آمریکایی‌ها دربارۀ مشکلات اظهار نظر می‌کنند و ۳۰ درصد کمتر از آن‌ها به بیان راه‌حل‌ها می‌پردازند. مشاهدات محققان نشان داد که «آمریکایی‌ها اغلب بدون یک تحلیل کامل و جامع از مشکل، صرفاً به دنبال یافتن راه‌حل فوری هستند».\nاما وقتی که هر‌یک از اعضای گروه اطلاعات متفاوتی دارند، که عموماً هم در سازمان‌ها این‌چنین است، عقل سلیم حکم می‌کند که قبل از یافتن راه‌حل به‌فکر شناسایی مشکلات باشیم. در شرکت موسیقی دیجیتال اسپاتیفای، به‌جای تمرکز روی پروژه‌ها بر مسائل بلندمدت صنعت تأکید می‌شود. به‌گفتۀ اسکار استال، مدیر فناوری اسپاتیفای: «اگر این مشکلات به‌راحتی قابل حل بودند، باید تا الآن از پس آن‌ها برمی‌آمدیم. هنگامی که تیم جدیدی را ایجاد می‌کنیم، معمولاً دست‌کم یک سالی را به اتفاق‌ هم سرگرم حل مسئله هستند. و اگر از پس آن بربیایند، تیم و مأموریت آن تا مدت‌ها پابرجا خواهد ماند». آنجی هیکس هم‌بنیانگذار کمپانی آنجیز‌لیست نیز هرهفته چند ساعتی را برای شنیدن دغدغه‌های کارکنان کنار می‌گذارد. و هنگامی که آنیتا کرون به مدیر‌عاملی بخش نوآوری دولت نروژ رسید، دوباره از روش «ملاقات‌های فوری» برای شنیدن صدای پرسنل خود استفاده کرد. او به‌منظور اطمینان از احاطۀ کامل خود بر مشکلات، از کارکنان خواست تا ضمن برشمردن سه مورد از بزرگ‌ترین تنگناهای سازمان به بیان مواردی بپردازند که علاقمند به حفظ یا تغییرش هستند. خانم کرون پس از گردآوری مشکلات در بازدید خود از ۱۴ دفتر، به اجرای راه‌حل‌ها پرداخت.\nوکیل مدافع شیطان را منصوب نکنید، پیدایش کنید\nمطالعۀ شارلان نمت استاد روان‌شناسی دانشگاه یو.سی. ‌برکلی نشان می‌دهد که گماردن فردی به‌عنوان وکیل‌مدافع شیطان، نقشی در غلبه بر سوگیری تأییدی ندارد. هرچند که ممکن است این‌گونه در کلام مدعی پذیرش منطق مخالف شویم، اما در نهایت دیدگاه خودمان را لحاظ خواهیم کرد.\nوکیل مدافع شیطان باید استدلال خاصی را ارائه ‌کند و مواضعی بگیرد که لزوماً با هنجار پذیرفته‌شده مطابقت نمی‌کند. گروه نیز باید به اعتبار و درستی مواضع مخالف او اطمینان یابد. در این شرایط، گروه‌ها به اطلاعاتی فراتر از دیدگاه اکثریت توجه می‌کنند و مثل قبل به تصورات اولیۀ خود اطمینان ندارند. بعید است که اختلاف‌نظرهای صوری مورد بحث قرار گرفته یا جدی گرفته شود؛ بلکه تعارض‌های حقیقی مایۀ اندیشیدن است.\nگروه‌هایی که در آن تعدادی فرد نا‌هم‌سازِ معتبر به‌عنوان مخالف حضور دارند، راه‌حل‌های بیشتر و بهتری برای حل مسائل فراهم می‌کنند. مشهور است که آبراهام لینکلن از رقبای سیاسی خود خواست که به کابینه‌اش بپیوندند، با این‌که می‌دانست هر آن ممکن است ساز مخالف بزنند. وارن بافت نیز در تازه‌ترین نشست سالانۀ برکشایر هاتاوی، از یکی از معامله‌گرانی دعوت کرده بود که به بهانۀ انتقاد از او اقدام به فروش استقراضی سهام کرده بود. البته این استراتژی تنها در صورتی کارگر می‌افتد که کلام منتقد به وضوح ارزشمند و محترم شمرده شود.\nانتقادپذیری را به نوعی الگو تبدیل کنید\nبسیاری از مدیران به‌دلیل روحیۀ شکننده‌‌شان، خود دست‌آخر عامل تقویت هم‌نوایی می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که احساس عدم امنیت در مدیران، آن‌ها را از ایده‌جویی باز‌‌داشته و موجب می‌شود که در مقابل پیشنهادها جبهه بگیرند. طولی نمی‌کشد که کارکنان متوجه حقیقت ماجرا شده و ایده‌های خود را از بیم عواقب و دردسرهای آن کنار می‌گذارند. یکی از راه‌های غلبه بر این مانع آن است که زیردستان را ترغیب کنیم تا صریح و آشکار مدیرانشان را به چالش بکشند.\nسال‌ها پیش تام گریتی مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری ایندکس‌گروپ، تمام ۱۰۰ کارمند خود را گرد آورد. یک مشاور نیز در همین حین و در مقابل دیگران لب به انتقاد از او گشود. هنگامی که کارکنان شاهد توجه مدیر خود به بازخوردهای انتقادی بودند، نگرانی‌شان از صحبت‌کردن کاسته شد. مدیران نیز بیش‌از‌پیش از نظرات سخت‌گیرانه استقبال کردند.\nهم‌چنین می‌توانید از افراد خود بخواهید تا با بیان نقاط ضعفتان، شما را به چالش بکشند. به گفتۀ شریل سندبرگ، مدیر ارشد عملیات فیس‌بوک: «زمانی‌که وظیفۀ رهبری بر دوشتان قرار دارد، هرچقدر هم خودتان را به آب و آتش بزنید باز هم به‌سختی می‌توانید بازخوردهای خوب و صادقانه بگیرید. گاهی حقه‌ای سوار می‌کنم و بی‌پرده دربارۀ ضعف‌هایم حرف می‌زنم، چرا که این‌گونه افراد جرئت پیدا می‌کنند تا حرف من را تصدیق کنند. این‌طور راحت‌تر مزۀ دهان همکارانم را متوجه می‌شوم. من به آن‌ها گوشزد می‌کنم که به پرحرفی در جلسات عادت دارم. اگر هرگز چنین چیزی را به زبانم نیاورم، بعید می‌دانم که کسی به سراغم بیاید و عیبم را به من بگوید: ’هی، شریل، خیال می‌کنم امروز بیش از حد حرف زدی، اینطور نیست؟‘».\nشکوفایی فرهنگ نوآفرینی در گرو آن است که کارکنان در کمال آسودگی خاطر بتوانند جسورانه‌ترین و دیوانه‌وارترین ایده‌های خود را نیز با دیگران در میان بگذارند. اما اغلب آن‌ها از حرف‌زدن می‌ترسند، حتی اگر شاهد برخورد با منتقدان قبلی نبوده باشند.\nبن کلمن، برای به‌زانو درآوردن این ترس در نیروی دریایی، پافشاری مرسوم ارتش بر سلسله مراتب را کنار گذاشت. به‌این‌ترتیب افراد یکدیگر را فارغ از رتبه و درجه با نام کوچک صدا می‌زدند. وی به اعضای هستۀ نوآوری سریع تأکید می‌کرد که: «اگر ایده‌ای دارید، در جمع مطرح کنید و برایش اقدام کنید». او برای اثبات آن‌که نوآفرینی در ارتش نیز میسّر است، زیردستانش را با افرادی آشنا می‌کرد که موفق به خلاقیت‌آفرینی و تغییر در نیروی دریایی شدند.\nترغیب کارکنان به گفت‌و‌گو، حتی زمانی که پیشنهاداتشان پذیرفته نمی‌شود و درمیان‌گذاشتن ایده‌های جسورانۀ خودتان، از دیگر روش‌های از میان برداشتن این ترس است. عدم سعۀ صدر سازمان در پذیرش ایده‌های ناکارآمد، موجب پدیدارشدن چهرۀ کریهِ هم‌نوایی خواهد شد. در نهایت، گوش‌دادن به طیف وسیعی از ایده‌ها و بینش‌ها، کلید ترویج و جا‌انداختن نواندیشی است.\nاگر در همان ابتدا توفیقی هم نداشتید، دست‌کم مطمئن می‌شوید که هدفتان به‌ا‌ندازۀ کافی بزرگ است.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\n\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را آدام گرنت نوشته است و ابتدا در شمارۀ مارس ۲۰۱۶ ماهنامۀ هاروارد بیزنس ریویو به انتشار رسیده است و سپس با عنوان «HOW TO BUILD A CULTURE OF ORIGINALITY» در وب‌سایت همین مجله نیز بارگزاری شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۹۸ با عنوان «بوروکراسی دشمن خلاقیت است، آیا راه‌حلی برای این مشکل وجود دارد؟» و ترجمۀ مرتضی امیرعباسی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n آدام گرنت (Adam Grant) نویسنده و روان‌شناس آمریکایی است که در ۲۸ سالگی کرسی روان‌شناسی سازمانی را در دانشگاه پنسیلوانیا به دست آورد. دادن و ستاندن: رویکردی انقلابی برای رسیدن به موفقیت (Give And Take: A Revolutionary Approach to Success) شناخته‌شده‌ترین کتاب اوست.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Fast Company: ماهنامه‌ای آمریکایی دربارۀ کسب‌و‌کار و آیندۀ تجارت.\n \n \n 2\n لقبی تاریخی برای فرمانروایان نظامی در ژاپن\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/573211949.json b/train/573211949.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..03a3055ae4eff560ccd318f038265d0d8e88ed20 --- /dev/null +++ b/train/573211949.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "توهمات امپراتوری", + "subtitle": "آمارتیا سن شرح می‌دهد: بریتانیا با هندوستان واقعاً چه کرد؟", + "introduction": "درست است که هندوستان پیش از آنکه به سلطۀ بریتانیا درآید مسیر عقب‌ماندگی از دیگر نقاط جهان را در پیش گرفته بود، اما بسیاری از استدلال‌هایی که در دفاع از دوران راجِ بریتانیا ارائه می‌شود نیز بر پایۀ سوءبرداشت‌هایی جدی از گذشتۀ هند، امپریالیسم و خودِ تاریخ است.", + "content": "آمارتیا سن، گاردین— امپراتوری بریتانیا در هندوستان عملاً در۲۳ ژوئن ۱۷۵۷ در نبرد پِلاسی بنیان نهاده شد. نبرد سریع و کوتاه بود، از بامداد آغاز شد و تا نزدیکی غروب خاتمه یافت. آن روز یکی از روزهای عادیِ فصل بادهای موسمی بود و گاه‌گدار بر فراز باغ‌های انبه در شهر کوچک پلاسی باران می‌بارید. پلاسی شهر کوچکی مابین کلکته -پایگاه بریتانیایی‌ها- و مرشدآباد -مرکز پادشاهی بنگال- بود. در همین باغ‌های انبه بود که نیروهای بریتانیا با ارتش نواب سراج‌الدوله روبه‌رو شدند و قاطعانه شکستش دادند.\nسلطۀ بریتانیا، حدود ۲۰۰ سال بعد، در نیمه‌شب ۱۴اوت ۱۹۴۷ به پایان رسید، با سخنرانی مشهور جواهر لعل نهرو که «میعاد با سرنوشت» 1 نام داشت. دویست سال زمان درازی است. دستاورد بریتانیا در هند چه بود؟ و از انجام کدام کار بازماند؟\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/02/919-5.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n توهمات امپراتوری \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nدر دهۀ ۱۹۴۰، طی مدتی که در مدرسه‌ای مترقی در بنگال غربی تحصیل می‌کردم، مرتب دربارۀ این پرسش‌ها بحث می‌کردیم. این پرسش‌ها تا همین امروز هم اهمیتشان را حفظ کرده‌اند، به‌ویژه از آن روی که هرگاه از حکومت جهانی موفق صحبت می‌شود، معمولاً نام امپراتوری بریتانیا به ذهن می‌آید. همچنین، در تلاش برای متقاعدکردنِ ایالات‌متحده به قبول نقش خود به‌عنوان قدرت امپراتوری برجستۀ جهان امروز، باز هم پای امپراتوری بریتانیا به میان می‌آید؛ نیل فرگوسنِ مورخ دراین‌باره می‌پرسد «آیا ایالات‌متحده درصدد است بار ارثیۀ امپراتوری‌اش را به دوش بکشد یا می‌خواهد آن را بر زمین بگذارد؟». حقیقتاً پرسشی جالب است، و فرگوسن به‌درستی معتقد است که تا وقتی درک نکنیم که ظهور و افول امپراتوری بریتانیا چگونه بود و این امپراتوری چه دستاوردهایی داشت، نمی‌توانیم به این پرسش پاسخ دهیم.\nحین بحث‌هایمان دربارۀ همۀ این موضوعات در مدرسۀ سانتینیکتان، که دهه‌ها پیش توسط رابیندرانات تاگور تأسیس شده بود، با پرسش روش‌شناختی دشواری دست‌به‌گریبان شدیم: اگر سلطۀ بریتانیا هرگز به وقوع نمی‌پیوست، هندوستانِ دهۀ ۱۹۴۰ در نظرمان چگونه بود؟\nهمیشه این وسوسه وجود دارد که هندوستانِ ۱۷۵۷ (هنگام آغاز حکومت بریتانیا بر هند) را با هندوستانِ ۱۹۴۷(هنگام رفتن بریتانیا از هند) مقایسه کنیم، اما این کار چیز چندانی نصیبمان نمی‌کند زیرا، در غیاب سلطۀ بریتانیا، هندوستان قطعاً در همان وضعیتی که پیش از نبرد پلاسی داشت باقی نمی‌ماند. اگر بریتانیا هرگز بر هند غلبه نمی‌کرد هم هندوستان از حرکت نمی‌ایستاد. اما چطور می‌توان به این سؤال پاسخ داد که حکومت بریتانیا چه تغییری در هند ایجاد کرده است؟\nبرای روشن‌شدنِ موضوعیت این «تاریخ جایگزین»، می‌توانیم نمونۀ دیگری را بررسی کنیم -موردی که می‌توانست به استیلای یک امپراتوری ختم شود، اما در واقعیت چنین نشد. متیو پِری را در نظر بگیرید. او دریادارِ نیروی دریایی ایالات‌متحده بود که در سال ۱۸۵۳ ،با چهار ناو جنگی، وارد خلیج اِدو در ژاپن شد. حالا فرض کنید که احتمال داشت پِری صرفاً به‌قصد به‌رخ‌کشیدنِ اقتدار آمریکا به ژاپن نرود (که در واقعیت به همین قصد رفته بود)، بلکه پیش‌قراول آمریکا در تصرف ژاپن شود و امپراتوری آمریکایی جدیدی را در سرزمین آفتاب تابان برپا کند، درست مثل همان کاری که رابرت کلایو 2 در هند کرد. اگر قرار بود دستاوردهای این حکومت آمریکایی فرضی را با این شگرد ساده ارزیابی کنیم که ژاپنِ قبل از سلطۀ امپراتوری در سال ۱۸۵۳ را با ژاپنِ بعد از پایان سلطه (در تاریخی فرضی‌اش) مقایسه کنیم و تمام تفاوت‌های مشاهده‌شده را به تأثیرات امپراتوری آمریکا نسبت دهیم، احتمالاً هم نقش دوران اصلاحات مِیجی 3 از سال ۱۸۶۸ به بعد را نادیده می‌گرفتیم و هم نقش تحولات جهانی‌سازی‌ دیگری را که در آن زمان در حال وقوع بوده‌اند. ژاپن به راهش ادامه داد، پس هند هم می‌توانست ادامه دهد.\nدرحالی‌که می‌توانیم آنچه را که حقیقتاً تحت حکومت میجی در ژاپن رخ داده مشاهده کنیم، بسیار دشوار است که با هر درجه از اطمینان حدس بزنیم اگر هندوستان به تصرف بریتانیا درنمی‌آمد، تاریخ این شبه‌قاره چه مسیری را طی می‌کرد. آیا هند مانند ژاپن به‌سوی مدرنیسم در دنیایی می‌شتافت که روزبه‌روز جهانی‌تر می‌شود؟ آیا مانند افغانستان در برابر تغییر مقاومت می‌کرد، یا مانند تایلند به‌آهستگی در مسیر تغییر قدم برمی‌داشت؟\nپاسخ به این سؤالات دشوار و ناممکن است. با همۀ این‌ها، حتی بدون سناریوهای تاریخیِ جایگزین، چند پرسش محدود هست که می‌توان به آن‌ها پاسخ داد، پاسخ‌هایی که ما را به درکی هوشمندانه می‌رساند از نقشی که حکومت بریتانیا در هندوستان ایفا کرد. می‌توان پرسید: هندوستان در زمانی که بریتانیا تصرفش کرد با چه مشکلاتی مواجه بوده، و در دوران حکومت بریتانیا عاقبت این بحران‌ها چه شده است؟\n\nشکی نیست که هندِ آشوب‌زده و از بیخ‌وبن عقب‌مانده به تغییراتی اساسی نیاز داشته است. صحه‌گذاشتن بر لزوم تغییر در هندِ میانۀ قرن هجدهم معنی‌اش این نیست که ناچاریم، آن‌طور که بسیاری از فرامِلّی‌گرایان هند واهمه دارند، دستاوردهای بزرگ گذشتۀ هند را با موفقیت‌های خارق‌العاده‌اش در فلسفه، ریاضی، ادبیات، هنر، معماری، موسیقی، پزشکی، زبان‌شناسی و نجوم نادیده بگیریم. هند، درست پیش از دوران استعمار، تجارت و بازرگانی پررونقی داشت و، به‌این‌ترتیب، به اقتصادی شکوفا دست یافته بود؛ بسیاری از ناظران بریتانیایی، نظیر آدام اسمیت، بر ثروت اقتصادی هند اذعان کرده‌اند.\nبااین‌حال، مسئله این است که حتی با وجود آن دستاوردها نیز در اواسط قرن ۱۸ هند، از بسیاری جهات، از توفیقاتی که اروپا در حال نِیل به آن‌ها بود کاملاً عقب مانده بود. ماهیت و اهمیت دقیق این عقب‌ماندگی موضوع اکثر مناظرات پرشور عصرگاهی ما در مدرسه بود.\nمقالۀ خردمندانۀ کارل مارکس دربارۀ هند توجه بعضی از ما را، به‌طور خاص، به خود جلب کرده بود. مارکس، که این مقاله را در سال ۱۸۵۳ نوشته است، به نقش سازندۀ حکومت بریتانیا در زمینه‌هاییاشاره می‌کند که هند در آن‌ها نیاز به مجموعه‌ای از بازنگری‌ها و موشکافی‌های بنیادین داشت. و بریتانیا، به‌عنوان نخستین کشور غربی که هند با آن ارتباط داشته، قطعاً خدماتی به هند کرده است، خصوصاً در طول قرن نوزدهم. به‌سختی می‌توان اهمیت این تأثیر را منکر شد. فرهنگ بومیِ جهانی‌شده‌ای که به‌آرامی داشت در هند پا می‌گرفت نه فقط مدیون آثار انگلیسی، که عمیقاً مرهون دیگر کتاب‌ها و مقالاتی بود که زبانشان اروپایی -یا به عبارت دیگر غیرانگلیسی- بود و از طریق بریتانیا به هند شناسانده شدند.\nچهره‌های شاخصی نظیر فیلسوف کلکته‌ای، رام موهان روی، زادۀ ۱۷۷۲، نه‌تنها تحت‌تأثیر دانش سنتی متون سانسکریت، عربی و فارسی بودند، بلکه از آشنایی روزافزون با آثار انگلیسی نیز تأثیر می‌پذیرفتند. پس از موهان روی، در خودِ بنگال نیز اشخاصی مثل ایشوار چاندرا ویدیاساگار، مُدهوشودُن داتو، و چندین نسل از تاگورها و پیروانشان نیز بودند که، در پرتوِ تحولاتی که در قرون ۱۸ و ۱۹ در اروپا شاهد بودند، هندوستانی را که از نیاکانشان به ارث برده بودند مورد بازنگری قرار دادند. منبع اصلی -و گاه حتی یگانه منبع- اطلاعات آن‌ها کتاب‌هایی (معمولاً به زبان انگلیسی) بود که به برکت حکومت بریتانیا در هند دست‌به‌دست می‌شد. این تأثیر فکری، که طیف گسترده‌ای از فرهنگ‌های اروپایی را دربر می‌گرفت، تا امروز به قوت خود باقی است، حتی حالا که قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی بریتانیا به‌طرز چشمگیری افول کرده است.\nمارکس می‌گفت هند نیاز به برخی تغییرات بنیادین دارد و من مجاب شده بودم که تشخیص او کاملاً درست است، زیرا رنسانس و انقلاب صنعتی (متأسفانه همراه با استعمارگرایی) موجب شدند سراسر جهان در مسیر جهانی‌شدنِ فکری و اقتصادی قرار بگیرد، اما نظم قدیم هند از این قافله عقب مانده و، درنتیجه، در حال فروپاشی است.\nبااین‌حال، می‌توان با استدلال نشان داد که در نظریۀ مارکس نقیصه‌ای جدی وجود دارد، به‌خصوص در فرض ضمنی او مبنی بر اینکه غلبۀ بریتانیا تنها دریچه‌ای به‌سوی دنیای مدرن بود که می‌شد به روی هند گشود. آنچه هندوستان در آن زمان بدان نیاز داشت جهانی‌سازیِ سازنده‌تر بود، اما این با امپریالیسم تفاوت دارد. مهم است که بین این دو مفهوم تمایز قائل شویم. هند، در سراسر تاریخ کهن خود، مدام از تبادل اندیشه و همچنین کالا با دنیای خارج بهره‌مند بوده است. بازرگانان، مهاجران و دانشمندان از قرن‌ها پیش، یعنی از حدود دو هزار سال قبل، مابین هندوستان و خاورِ دور مثل اندونزی، مالزی، کامبوج، ویتنام، تایلند و دیگر جاها در آمدوشد بوده‌اند. تأثیر پردامنۀ این رفت‌وآمد‌ها -به‌ویژه در حوزۀ زبان، ادبیات و معماری- تا همین امروز نیز به‌وفور مشاهده می‌شود. علاوه‌براین، سیاست هند از روزهای نخست حیاتش این بود که مرزها به روی پناهندگان باز باشند. این امر نیز اثرات جهانی عظیمی بر این کشور گذاشته بود.\nمهاجرت یهودیان به هند درست پس از سقوط اورشلیم در قرن اول آغاز شد و تا صدها سال پس از آن ادامه یافت. یهودیان بغدادی، نظیر خاندان بسیار موفق ساسون‌ها، حتی تا اواخر قرن هجدهم نیز دسته‌دسته به هند می‌آمدند. مسیحیان دست‌کم از قرن چهارم، و احتمالاً بسیار قبل‌تر از آن، به هند آمدند. دربارۀ مهاجرت مسیحیان به هند افسانه‌های رنگارنگی وجود دارد، از جمله اینکه نخستین کسی که تومای حواری پس از ورودش به هند در قرن اول میلادی ملاقات کرد دختری یهودی بود که در ساحل مالابار فلوت می‌نواخت. ما در بحث‌های کلاسی‌مان شیفتۀ این حکایت مهیج -و بی‌شک جعلی- شده بودیم، چراکه نشان از ریشه‌های چندفرهنگی سنت‌های هند داشت.\nپارسی‌ها از اوایل قرن هشتم میلادی و پس از آنکه در وطن خود، ایران، مورد آزار و شکنجه قرار گرفتند به هندوستان آمدند. در اواخر همان قرن، ارمنی‌ها نیز به‌تدریج از کرالا تا بنگال ردپاهایی از خود به جای گذاشتند. بازرگانان عرب مسلمان، از حوالی همین قرن هشتم، از راه زمین‌های بایر شمال‌غربی هندوستان به این شبه‌قاره آمدند و حضور قابل‌توجهی در ساحل غربی هند داشتند. آنان قرن‌ها پیش‌ از فاتحان مسلمان وارد هند شده بودند.\nدر زمان نبرد پلاسی، پیشه‌وران، بازرگانان و متخصصان دیگری از چند کشور اروپایی مختلف، از مدت‌ها قبل، در نزدیکیِ دهانۀ رود گنگ مستقر شده بودند. بنابراین، قرارگرفتن تحت سلطۀ یک حکومت امپراتوری تنها راهِ برقراری ارتباط با کشورهای خارجی یا آموختن از آن‌ها نیست. پس از استقرار دولت اصلاح‌طلبِ جدید در ژاپن، در پیِ اصلاحات میجی در سال ۱۸۶۸ (که با اثرات قدرت‌نماییِ یک دهه پیشِ دریادار پِری بر سیاست داخلی ژاپن هم بی‌ارتباط نبود)، ژاپنی‌ها بدون آنکه تن به امپریالیسم بدهند مستقیماً به سراغ یادگیری از غرب رفتند. آن‌ها افرادی را برای تعلیم‌دیدن به آمریکا و اروپا فرستادند و تغییرات بنیادینی ایجاد کردند که آشکارا تحت‌تأثیر تجربیاتشان از غرب بود. آن‌ها بیکار ننشستند تا کسی به‌زور و به‌وسیلهٔ امپریالیسم جهانی‌‌شان کند.\nیکی از توفیقاتی که نظریه‌پردازان طرفدار پادشاهی بریتانیا بر آن بسیار تأکید می‌کنند نقش بریتانیا در ایجاد یک هندوستان متحد است. تحلیل این گروه این است که هندوستان مجموعه‌ای از پادشاهی‌های جدا از هم بود، تا زمانی که بریتانیا از حکومت‌های مختلفی که در آن مستقر بودند کشوری واحد ساخت. اعتقاد بر این بود که هند تا پیش از آن اصلاً کشور واحدی محسوب نمی‌شده و چیزی جز یک سرزمین بزرگ چند تکه نبوده است. بنابراین چنین ادعا می‌شد که این بریتانیا بوده که هند را به‌شکل یک کشور یکپارچه درآورده است. حتی وینستون چرچیل دراین‌باره می‌گوید، تا قبل از آمدن بریتانیایی‌ها، کشوری به نام هند وجود نداشته است. او زمانی گفته بود «هند یک مفهوم جغرافیایی است. همان‌قدر که خط استوا کشوری متحد است، هند هم هست».\nاگر درستی چنین تحلیلی را بپذیریم، در آن صورت، امپراتوری بریتانیا به‌واسطۀ نقشی که در یکپارچه‌ساختن هندوستان ایفا کرده، به‌طور غیرمستقیم، دستی در مدرن‌شدن آن نیز داشته است. با همۀ این‌ها، آیا این ادعای بزرگ دربارۀ نقش پررنگ راج 4در ایجاد یک هندوستان متحد صحیح است؟ مسلماً، زمانی‌که کمپانی هند شرقی به رهبری کلایو در سال ۱۷۵۷ نوابِ بنگال را شکست داد، هیچ قدرت واحدی بر هندوستان حکومت نمی‌کرد. حتی اگر بگوییم بریتانیا حکومت متحد و واحدی را در هندوستان برقرار کرده (واقعاً هم این کار را کرده)، بااین‌حال، بین این ماجرای ملموس و این ادعای بزرگ که فقط بریتانیا می‌توانست از مجموعه‌ایالت‌هایی جدا از هم هندوستانی واحد بسازد تفاوت از زمین تا آسمان است.\nنگرش موجود نسبت به هند به‌شدت با واقعیت امپراتوری‌های داخلی بزرگی که طی هزار سال اخیر تاریخ هند را شکل داده‌اند در تضاد است. امپراتوران جاه‌طلب و پرشور قرن سوم قبل از میلاد حکومت خود را کامل نمی‌دانستند، مگر وقتی که سرزمین‌هایی که از نظرشان یک کشور واحد را می‌ساختند زیر پرچم آن‌ها متحد می‌شدند. از میان مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به آشوکا از سلسلۀ مائوریا، امپراتوران سلسلۀ گوپتا، علاءالدین خَلجی، گورکانیان و دیگران اشاره کرد. در تاریخ هند شاهد جابه‌جایی‌های پی‌درپیِ امپراتوری‌های بزرگ داخلی با پادشاهی‌های متعدد و مجزا هستیم. بنابراین نباید به‌اشتباه تصویر کنیم که حکومت گسستۀ هندوستان در میانۀ قرن هجدهم، و پیش از آنکه کمک بریتانیایی‌ها برای متحدکردن آن از راه برسد، وضعیتی است که این کشور در طول تاریخ خود با آن دست‌به‌گریبان بوده است.\nاگرچه معمولاً کتاب‌های درسی تاریخ می‌گویند بریتانیایی‌ها جانشین گورکانیان در هند بودند، توجه به این نکته مهم است که، درحقیقت، بریتانیا در آن دوره‌ای که گورکانیان از نفوذ و قدرت برخوردار بودند با آن‌ها روبه‌رو نشد. حکومت بریتانیا زمانی آغاز شد که قدرت گورکانیان افول کرده بود، بااین‌حال، حتی نوابِ بنگال که از بریتانیا شکست خورد نیز، در ظاهر، مطیع امپراتوری گورکانی بود. نواب، بی‌آنکه توجه چندانی به فرامین امپراتور گورکانی داشته باشد، همچنان در بیعت او بود. همچنان وجهۀ امپراتوری حکومت گورکانیان بر هند، به‌طور گسترده، به رسمیت شناخته می‌شد، هرچند که خودِ امپراتوری دیگر وجود نداشت.\nپس از آنکه شورش موسوم به «شورش سپاهیان» 5 در سال ۱۸۵۷ پایه‌های هندوستانِ بریتانیایی را به لرزه درآورد، نیروهای مختلف ضدبریتانیایی که مشترکاً در این شورش شرکت کرده بودند فقط در صورتی می‌توانستند با هم متحد شوند که مشروعیت صوری امپراتوری گورکانی به‌عنوان حاکم هندوستان را بپذیرند. امپراتور، درواقع، میلی به رهبری شورش‌ها نداشت، اما بی‌میلی او مانع این نشد که شورشیان نام او را به‌عنوان امپراتور سراسر هند اعلام کنند. پادشاه ۸۲سالۀ گورکانی، بهادرشاه دوم ملقب به ظَفر، بیشتر شیفتۀ شعرخواندن و شعرسرودن بود تا شرکت‌ در جنگ‌ها یا حکومت بر هندوستان. از دست او کار چندانی برای کمک به ۱۴۰۰ شهروند غیرمسلح دهلی برنمی‌آمد، شهروندانی که پس از سرکوب خونینِ شورش و نابودی وسیع شهر به‌دست بریتانیا کشته شدند. امپراتورِ شاعر به برمه تبعید شد و همان‌جا درگذشت.\nدر دوران کودکی‌ام در دهۀ ۱۹۳۰، که در برمه زندگی می‌کردیم، والدینم مرا به دیدن آرامگاه ظفر در رنگون 6 در نزدیکی معبد معروف شوداگون بردند. آن زمان اجازه نمی‌دادند که آرامگاه او، غیر از سنگ قبری محقر که با آهن موج‌دار پوشانده شده بود، چیز دیگری داشته باشد. خاطرم هست که آن روز با پدرم دراین‌باره بحث ‌کردیم که، از قرار معلوم، حاکمان بریتانیایی هند و برمه از قدرت تهییج‌کنندۀ جنازۀ آخرین امپراتور گورکانی هم بسیار وحشت دارند. تنها این جمله روی سنگ قبرش حک شده بود: «بهادرشاه پادشاه سابق دهلی بود»، یعنی در متن یادبود او هیچ اشاره‌ای به «امپراتور» بودنِ او نشده بود! سال‌ها بعد از آن بود که سرانجام،در دهۀ ۹۰ میلادی، جایگاه ظفر با آرامگاه آبرومندانه‌تری گرامی داشته شد تا کمی بیشتر درخور آخرین امپراتور گورکانی باشد.\n\nدر غیاب حکومت بریتانیا، محتمل‌ترین جانشینان گورکانیان احتمالاً قدرت‌های نوظهور مارات‌های هندو در حوالی بمبئی بودند که هر از گاه دهلی، پایتخت گورکانیان، را به تاراج می‌بردند و از قدرت خود برای مداخله در امور سراسر هندوستان استفاده می‌کردند. پیش از آن، کمپانی هند شرقی، در سال ۱۷۴۲، «خندق مارات‌ها» را دور تا دور کلکته ساخته بود تا از سرعت یورش رعدآسای سواره‌نظام مارات‌ها، که سرعتشان بالغ بر هزار مایل یا بیشتر بود، بکاهد. بااین‌همه، هنوز خیلی مانده بود تا مارات‌ها چیزی مثل خیال امپراتوری بر سرتاسر هند را در سر بپرورانند.\nدر مقابل، بریتانیایی‌ها به چیزی جز تسلط کامل بر سراسر شبه‌قاره راضی نبودند، و در این راه، بینشی که از کشور خود، دربارۀ یک هندوستان متحد، به همراه آورده بودند آن‌قدرها تازه نبود که آن‌ها را به جانشین امپراتوری‌های داخلیِ پیشین بدل سازد. حکومت بریتانیا، تقریباً بلافاصله پس از نبرد پلاسی، از پایگاه‌های‌ امپراتوری‌اش در کلکته به دیگر نقاط هند گسترش یافت. با نفوذ قدرت کمپانی در سراسر هند، کلکته پایتخت امپراتوریِ نوظهور شد و از میانۀ قرن هجدهم تا ۱۹۱۱ (که پایتخت به دهلی منتقل شد)\nدر این جایگاه ماند. تصرف دیگر نقاط هند نیز از همین کلکته برنامه‌ریزی و هدایت می‌شد. منافعی که کمپانی هند شرقی از راه فعالیت‌های اقتصادی‌اش در بنگال به دست می‌آورد، تا حد زیادی، خرج جنگ‌هایی می‌شد که بریتانیا طی مدت توسعۀ استعماری خود در جای‌جای هندوستان بر پا می‌کرد.\nپدیدۀ موسوم به «مکیدن خون بنگال» درست اندکی پس از نبرد پلاسی آغاز شد. کمپانی که نواب‌ها را تحت‌ فرمان خود داشت نه‌فقط از محل درآمدهای ارزی، که از امتیاز منحصربه‌فردِ تجارتِ معاف‌ازمالیات در اقتصاد غنی بنگال نیز به درآمد هنگفتی دست یافت که تازه این جدا از به‌اصطلاح هدایایی بود که کمپانی به‌طور مرتب به‌زور از بازرگانان محلی می‌گرفت. گروهی که می‌خواهند حکومت شکوهمند بریتانیا را سرمشق قرار دهند بهتر است از خواندن کتاب ثروت ملل اثر آدام اسمیت حذر کنند، به‌ویژه بحثش دربارۀ سوءاستفاده از قدرت دولت توسط «شرکتی سوداگر که در شرق هند به ستم‌کاری و سلطه‌جویی مشغول است». ویلیام دالریمپلِ مورخ دراین‌باره اظهار داشته است: «اعداد و ارقام اقتصادی خودشان، به‌قدر کافی، گویا هستند. در سال ۱۶۰۰، زمانی‌که کمپانی هند شرقی تأسیس شد، بریتانیا ۸/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار داشت، درحالی‌که تولید ناخالص داخلی هند در آن زمان ۵/۲۲ درصد بود. این آمار تا دوران اوج حکومت بریتانیا کمابیش برعکس شد: هند از کشوری که در حوزۀ تولید سرآمدِ جهان بود به نماد قحطی و محرومیت بدل شد.\nدرحالی‌که بیشترِ عایدات حاصل از مکیدن خون هندوستان نصیب مقامات شرکت بریتانیایی در بنگال می‌شد، رهبران سیاسی و تجاری بریتانیا نیز سهم چشمگیری در آن داشتند: نزدیک به یک‌چهارم اعضای پارلمان لندن، پس از نبرد پلاسی، مالکیت سهام کمپانی هند شرقی را در اختیار داشتند. به‌این‌ترتیب، سود تجاری حاصل از امپراتوری بریتانیا در هند به جیب دستگاه حاکم در بریتانیا می‌رفت.\nاین آمیزۀ غارتگر حاکم سرانجام جای خود را به چیزی داد که در نهایت به استعمارگرایی کلاسیک می‌انجامید، که نیاز به قانون و نظم و حکومت منصفانهٔ مختصری را به رسمیت می‌شناخت، اما سوءاستفادۀ زودهنگامِ کمپانی هند شرقی از قدرت دولتی اقتصادِ بنگال را به‌شدت تحت فشار قرار داد. جان تورنتامِ نقشه‌نگار، در نقشۀ مشهوری که در سال ۱۷۰۳ از منطقهٔ بنگال تهیه کرده، از این منطقه با عنوان «پادشاهیِ ثروتمند بنگال» نام برده است، اما این پادشاهی ثروتمند طی سال‌های ۱۷۶۹ تا ۱۷۷۰ قحطی بسیار عظیمی را از سر گذراند. برآوردهای امروزی نشان می‌دهد که حدود یک‌سوم جمعیت بنگال در این قحطی جان خود را از دست داده‌اند، مسلماً این برآورد تا حدودی اغراق‌آمیز است. بااین‌حال، در این تردیدی نیست که، در منطقه‌ای که سالیان دراز رنگ قحطی را به خود ندیده بود، چنین واقعه‌ای با این میزان گرسنگی و مرگ دسته‌جمعی فاجعه‌ای بزرگ به شمار می‌آمده است.\nاین فاجعه حداقل دو تأثیر قابل‌توجه داشت. نخست، نابرابری موجود در اوایل حکومت بریتانیا در هند با انتقادات سیاسی قابل‌توجهی در خودِ بریتانیا مواجه شد. تا پیش از آنکه آدام اسمیت به‌صراحت در ثروت ملل اعلام کند که کمپانی هند شرقی «به‌کلی از حکومت بر متصرفات ارضی خود عاجز است»، چهره‌های بریتانیایی فراوانی، نظیر ادموند بِرک، لب به انتقادات مشابهی گشوده بودند. دوم، افول اقتصادی بنگال سرانجام کسب‌وکار خودِ کمپانی را نیز به نابودی کشاند، به سرمایه‌گذاران بریتانیایی لطمه زد و به دست اصحاب قدرت در لندن بهانه‌ای داد تا کسب‌وکارشان را در هند بیشتر به چیزی تبدیل کنند که شبیبه فعالیت‌های دولتی معمول بود.\nحکومت بریتانیا در هند با واقعهٔ پلاسی آغاز شده بود. در اواخر قرن هجدهم، دورۀ موسوم به «غارت پس از پلاسی» می‌رفت که جای خود را به نوعی سرسپردگی استعماری بدهد که به‌زودی به معیاری برای امپراتوری بدل می‌شد، و شبه‌قارۀ هند، طی یک‌قرن‌ونیم آینده، بیشتر و بیشتر با آن خو می‌کرد.\nاین مرحلۀ طولانی امپریالیسم کلاسیک در هند بریتانیایی، که از اواخر قرن هجدهم تا استقلال هند در سال ۱۹۴۷ به طول انجامید، تا چه حد موفق بود؟ بریتانیایی‌ها مدعی‌ بودند که برای هند دستاوردهای متعددی از قبیل دمکراسی، حکومت قانون، راه‌آهن، شرکت سهامی و کریکت به همراه داشته‌اند، اما شکاف بین نظریه و عمل -جز در موردِ کریکت- همچنان در سراسر تاریخ روابط امپراتوری بین دو کشور باقی ماند. با کنار هم گذاشتن شواهد در ارزیابی سال‌های پیش از استقلال هند، به‌آسانی می‌شد دید که، در مقایسه با لفاظی‌هایی که پیرامون توفیقات بریتانیا می‌شد، دستاوردهای واقعی تا چه حد ناچیز بود.\nبه‌‌راستی که رودیارد کیپلینگ رگه‌هایی از خودستایی دولت امپراتوری بریتانیا را در شعر معروف خود در باب امپریالیسم به‌طرز تحسین‌برانگیزی نشان داده است:\nبار سفیدپوستان را به دوش بکش\nهمان جنگ‌های سبوعانه برای صلح را\nپر کن شکم گرسنگی را\nو بیماری را بگو بازایستد 7\nافسوس که نه پایان‌یافتن قحطی و نه شفای بیماری‌ها هیچ‌یک از دستاوردهای عملکرد فوق‌العادۀ حکومت بریتانیا در هند نبودند. هیچ چیز نمی‌تواند حواسمان را از این واقعیت منحرف کند که، در پایان امپراتوری بریتانیا نرخ امید به زندگی در بدو تولد در میان مردمان هند، به‌طرز وحشتناکی، پایین و حداکثر ۳۲ سال بوده است.\nحکومت استعماری اصرار داشت که نسبت به آموزش پایه بی‌توجه باشد و همین امر نشان می‌دهد که رؤسای حاکم چه دیدگاهی را نسبت به نیازهای کشورِ تحت امرشان اتخاذ کرده بودند. بین حاکمان و زیردستان ناهمگونی شدیدی وجود داشت. دولت بریتانیا در قرن نوزدهم روزبه‌روز بیشتر مصمم می‌شد تا به تمام مردم بومی بریتانیا سواد بیاموزد. برعکس، نرخ سوادآموزی در هند، در زمان حکومت بریتانیا، بسیار اندک بود. پس از پایان امپراتوری، نرخ سواد بزرگ‌سالان در هند به‌ندرت به ۱۵ درصد می‌رسید. تنها مناطقی در هند که به‌طرز معناداری نرخ سواد بالایی داشتند «پادشاهی‌های محلی» تراوانکور و کوچین بودند (که رسماً بیرون از امپراتوری بریتانیا قرار داشتند). این دو، از زمان استقلال به بعد، بخش بزرگی از ایالت کرالا را تشکیل داده‌اند. اگرچه این پادشاهی‌ها در زمینۀ سیاست خارجی و دفاع همچنان به دولت بریتانیا وابسته بودند، عملاً خارج از امپراتوری بریتانیا قرار داشتند و از آزادی قابل‌توجهی در سیاست داخلی برخوردار بودند، و به‌این‌ترتیب، در حوزۀ آموزش و بهداشت عمومی قدم‌های بیشتری برمی‌داشتند.\nدوران دویست‌سالۀ حکومت استعماری دورۀ رکود عمدۀ اقتصادی نیز بود، دوره‌ای که هیچ پیشرفتی در نرخ واقعی سرانۀ تولید ناخالص ملی به چشم نمی‌خورد. پس از استقلال هند، رسانه‌ها -که حالا به آزادی رسیده بودند- از این واقعیت‌های ناخوشایند بسیار صحبت کردند، رسانه‌هایی که باید بپذیریم بخشی از فرهنگ غنی خود را از جامعۀ مدنی بریتانیا به ارث برده بودند. هرچند طی حکومت راج، غالباً به‌منظور منع انتقاد از حکومت امپراتوری -مثلاً در زمان قحطی بنگال در سال ۱۹۴۳- صدای رسانه‌های هندی معمولاً خفه می‌شد، سنت مطبوعات آزاد، که به‌دقت در بریتانیا پرورش یافته بود، الگوی خوبی برای هندوستانی بود که به‌تازگی استقلالش را بازیافته بود.\nحقیقت این است که هند چیزهای سازندۀ فراوانی از بریتانیا دریافت کرده بود که، تا پیش از استقلال، ثمرات واقعی خود را نشان ندادند و اصلاً ممکن نبود نشان دهند. ادبیاتِ زبان‌های مختلف هندی از ادبیات انگلیسی الهام گرفته و ژانرهایی، از جمله سنت درحال شکوفایی نوشتن به زبان انگلیسی، را به عاریت گرفتند. تحت حکومت بریتانیا، نشر و پخش هر چیزی با محدودیت‌‌هایی روبه‌رو بود (حتی بعضی از کتاب‌های تاگور توقیف شدند). این روزها، دولت هندوستان دیگر نیازی به این اعمال محدودیت‌ها ندارد، اما افسوس که به دلایل گوناگون سیاست‌های داخلی گاهی این محدودیت‌ها از حیث دست‌وپاگیربودن هیچ دست‌کمی از محدودیت‌های دوران استعمار ندارند.\nشاید در این خصوص، هیچ چیز به‌اندازۀ برقراری دمکراسی چندحزبی و مطبوعات آزاد حائز اهمیت نباشد. اما، در بیشتر موارد، این دو موهبت‌هایی نبودند که بتوان آن‌ها را در ایام امپراتوری و تحت دولت بریتانیا به کار بست. این دو درست زمانی امکان تحقق یافتند که بریتانیا هند را ترک کرده بود -دمکراسی و مطبوعات آزاد ثمرۀ یادگیری از تجربیات خودِ بریتانیایی‌ها بودند، ثمراتی که هندوستان تنها پس از اتمام دوران امپراتوری بریتانیا توانست آزادانه از آن‌ها بهره بگیرد. حکومت امپراتوری اندکی خودکامگی را ایجاب می‌کند: قدرت نامتقارن معمولاً ارتباطی با مطبوعات آزاد یا دمکراسی یا حق رأی ندارد، چراکه هیچ‌کدام از آن‌ها با لزوم کنترل‌کردن اتباع مستعمره سازگاری ندارد.\nبه‌همین‌ترتیب می‌توان به این ادعای بریتانیایی‌ها مبنی بر اینکه قحطی را در متصرفات وابسته به خود نظیر هندوستان ریشه‌کن کرده است به دیدۀ تردید نگریست. آغاز حکومت بریتانیا بر هند با قحطی سال‌های ۱۷۶۹ تا ۱۷۷۰ مصادف بود، و در طول سال‌های حکومت بریتانیا نیز قحطی‌های پی‌درپی در هندوستان رخ می‌داد. پایان راج نیز با قحطی وحشتناک ۱۹۴۳ همراه بود. در مقابل، هندوستان از زمان استقلال خود در ۱۹۴۷ دیگر با قحطی مواجه نشده است.\nاما، از قضای روزگار، دمکراسی و رسانه‌های مستقل، یعنی نهادهایی که به قحطی در هندوستانِ مستقل پایان دادند، باز هم مستقیماً از بریتانیا آمده بودند. پی‌بردن به ارتباط بین این نهادها و پیشگیری از قحطی ساده است. پیشگیری از قحطی ساده است، چراکه با توزیع نسبتاً اندک مواد غذایی رایگان، یا استخدام در مشاغل دولتی با دستمزدهای نسبتاً ناچیز (که حقوق‌بگیران با آن قدرت خرید غذا را داشته باشند) می‌توان به کسانی که در خطر قحطی هستند کمک کرد تا دست‌کم خود را از گرسنگی مفرط برهانند. پس هر دولتی باید این توانایی را داشته باشد که جلوی قحطی خطرناک -چه محدود و چه گسترده- را بگیرد، و اتفاقاً دولتی از این کار بیشترین نفع را می‌برد که دارای دمکراسی فعال و مطبوعات آزاد باشد. مطبوعات آزاد واقعیت قحطی پیش‌ رو را بر همگان آشکار می‌کنند، و برخورداری از حق رأی در یک نظام دمکراتیک پیروزی در انتخابات را در جریان قحطی یا پس از آن [برای دولت ناکارآمد] دشوار می‌سازد. ازاین‌رو، دولت انگیزه‌ای مضاعف می‌یابد تا در اسرع وقت به این مسئله رسیدگی کند.\nمادامی‌که مردم هندوستان از حقوق دمکراتیک خود محروم بودند، هندوستان از قحطی خلاصی نداشت، حتی با اینکه تحت حاکمیت کشوری بود که پیشروترین دمکراسی جهان را داشت و مطبوعات آزادش در شهرهای بزرگ، و نه در مستعمرات، زبانزد بودند. این نهادهای مبتنی بر آزادی مختصِ حاکمان بودند، نه اتباع امپراتوری.\nتاگور در سخنرانی شدیداللحن خود، در سال ۱۹۴۱، علیه حکومت بریتانیا در هند اعلام جرم می‌کند و می‌گوید هندوستان از گذر ارتباطش با بریتانیا منافع فراوانی به دست آورده است، مثلاً از گذر «مباحثی که بر نمایشنامه‌های شکسپیر و اشعار بایرون و مهم‌تر از همه… بر لیبرالیسم سخاوتمندِ سیاست قرن‌نوزدهمی انگلستان تمرکز داشتند». تاگور می‌گوید نکتۀ غم‌انگیز ماجرا آنجاست که آنچه «در تمدن خود بریتانیایی‌ها حقیقتاً به بهترین نحو وجود داشت، [یعنی] پاسداشت منزلت روابط انسانی، هیچ جایگاهی در دولت بریتانیاییِ این کشور [هند] ندارد». درحقیقت، بریتانیا نمی‌توانست بدون آنکه خودِ امپراتوری را به خطر بیندازد، به اتباع هندی خود اجازه دهد از این آزادی‌ها بهره‌مند شوند.\nتمایز بین نقش بریتانیا و نقش امپریالیسم بریتانیا از این آشکارتر نمی‌شود. به‌محض اینکه پرچم بریتانیا از جای‌جای هندوستان به زیر کشیده شد، تمایزی که عمیقاً از آن آگاه بودیم خود را نمایان کرد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی TARJOMAAN.SHOP بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید. \n \n این مطلب را آمارتیا سن نوشته و در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱ با عنوان « ILLUSIONS OF EMPIRE: AMARTYA SEN ON WHAT BRITISH RULE REALLY DID FOR INDIA » در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان « توهمات امپراتوری»در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n این مطلب برشی است ویرایش شده از از کتاب Home in the World: A Memoir نوشتۀ آمارتیا سن. \n \n Sen, Amartya. Home in the World: A Memoir. Allen Lane, 2021 \n \n \n \n آمارتیا سن (Amartya Sen)، متولد ۱۹۳۳ در ایالت بنگال هند، استاد اقتصاد و فلسفۀ دانشگاه هاروارد است. او مدرک کارشناسی اقتصاد خود را از پرزیدنسی کالج کلکته و دکتری اقتصاد را از دانشگاه کمبریج دریافت کرده است. بیش از بیست کتاب از سن منتشر شده است که کتاب‌های توسعه به‌مثابۀ آزادی (Development as Freedom) و اندیشۀ عدالت (The Idea of Justice) از معروف‌ترین آن‌هاست. او افتخارات و جوایز بسیاری نیز کسب کرده که مهم‌ترین آن‌ها جایزۀ نوبل اقتصاد در سال ۱۹۹۸ است.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n Tryst with destiny\n \n\n \n 2\n Robert Clive: او به همراه وارن هستینگز نخستین پایه‌های امپراتوری بریتانیا در هند را بنا کرد [مترجم].\n \n\n \n 3\n Meiji Restoration : بازگشت میجی یا اصلاحات میجی در قالب کودتایی در سال ۱۸۶۸ آغاز شد که به عمر دولت نظامی توکاگاوایِ ژاپن پایان داد و هدایت کشور را بار دیگر به حکومت امپراتوری (امپراتور میجی) سپرد. این اصلاحات سبب تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری در ژاپن شد و ژاپن را به کشوری مدرن تبدیل کرد [مترجم].\n \n\n \n 4\n Raj : دوران حکومت بریتانیا بر هند از سال ۱۸۵۸ تا ۱۹۴۷ [مترجم].\n \n\n \n 5\n Sepoy Mutiny : قیام ضداستعماری گسترده اما ناموفقِ سپاهیان هندی که در خدمت کمپانی هند شرقی بودند. این قیام به «جنگ اول استقلال» نیز معروف است [مترجم].\n \n\n \n 6\n رنگون یا یانگون بزرگ‌ترین شهر برمه یا میانمار امروزی است [مترجم].\n \n\n \n 7\n این شعر در سال ۱۸۹۹ در دوران جنگ ایالات‌متحده با فیلیپین سروده شده است. کیپلینگ در این شعر ایالات‌متحده را به استعمار فیلیپین تشویق می‌کند [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/574992241.json b/train/574992241.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..41e221bdbb5ffa101dc96a49e7b9716f28b50615 --- /dev/null +++ b/train/574992241.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برای موفقیت تلاش فردی مهم‌تر است یا شرایط اجتماعی؟", + "subtitle": "تفاوت کتاب‌های خودیاری و علوم اجتماعی در نگاه به «خود»", + "introduction": "پس‌انداز کن و کمتر خرج بتراش تا بتوانی با پول‌هایت سرمایه‌گذاری کنی و، به‌وقتش، زندگی‌ات را بسازی. این توصیه‌های خودیاری لابد به گوش شما هم خورده است، نقل‌قول‌هایی از زاکربرگ یا وارن بافت، که راه‌ورسم «خودساخته‌شدن» را یاد می‌دهند. مرشدان خودیاری، همگی می‌خواهند «خود» ما را تغییر دهند و تغییری چشم‌گیر در زندگی افراد به وجود بیاورند. اما جامعه‌شناسان نظری دیگری دارند.", + "content": "کریگ شمل، سایکی — سال گذشته با دختر سیزده‌‌ساله‌ای دربارۀ دانش گفت‌و‌گو می‌کردم. در جمع دوستانم و خانواده‌ بودم و داشتم می‌گفتم دانش غیر از اطلاعات و از آن ارزشمند‌تر است که سرش را از تلفن همراهش بلند کرد تا در گفت‌وگو شرکت کند. او با من مخالف بود. هوشش مرا تحت تأثیر قرار داد و متعجب بودم که چگونه مانند یک متخصص علوم اجتماعی وارد بحث شده است. بنابراین، با دقت گوش می‌دادم. او اصرار داشت بین اطلاعات و دانش تفاوتی وجود ندارد و هر دوِ آن‌ها یکی‌اند، اما مطمئناً این‌گونه نیست.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n برای موفقیت تلاش فردی مهم‌تر است یا شرایط اجتماعی؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nتفاوت اطلاعات و دانش مانند تفاوت کتاب‌های ’خودیاری‘ و نگاه موشکافانۀ علوم اجتماعی است. کتاب‌های خودیاری، ‌همانند اطلاعات، مجموعه‌ای از داده‌های غیرمستقیم‌اند. استفاده از آن‌ها مانند آن است که افراد واقعیت‌های ناآزمودۀ بی‌شماری را تجربه ‌کنند. حال‌آنکه، علوم اجتماعی، همانند دانش، از داده‌های جمع‌آوری‌شده و روش‌هایی استفاده می‌کند‌ که افراد بسیاری در طول زمان آن‌ها را پدید آورده‌اند.\nدانشِ برآمده از علوم اجتماعی فرضیه‌هایی را مطرح‌ می‌کند که برای پژوهش‌های بیشتر به کار می‌آیند، مانند زمانی که جامعه‌شناسان «خود» را بخشی از جهانی می‌دانند که، در آن، معانی وجه نمادین دارند و سپس تغییرات آن جهان را بررسی می‌کنند. هستی‌شناسی شاخه‌ای از فلسفه است که به پرسش‌هایی در باب وجود و این‌همانی می‌پردازد. بنابراین، به تعبیر فلسفی، جامعه‌شناسان تحقیقات خود را با شواهد و نظریه‌های هستی‌شناسانه آغاز می‌‌کنند، چراکه پیش از هر چیز لازم است بدانیم «خود»، از منظر اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روان‌شناختی چه معنایی دارد و بعد برای اصلاح آن نسخه تجویز کنیم.\n\nبرای مثال، بیایید به کتاب‌های خود‌یاری در حوزۀ کاری نگاهی بیندازیم. ریچارد بولز در کتابِ همچنان پرفروش خویش با نام چتر نجات تو چه رنگی است؟ (۲۰۲۰)  1  (که نخستین‌بار در سال ۱۹۷۰ چاپ شد) به مخاطبان جویای مسیر شغلی می‌گوید از خودشان بپرسند: «من که هستم؟». وی با نقل تجربه‌های شخصی و حکایت‌ها و داستان‌های اخلاقی، به خواننده کمک می‌کند به این پرسش پاسخ دهد و با انگیزه‌دادن به خواننده او را راهنمایی می‌کند. ناگفته نماند که او کشیش بود و این راهنمایی‌ها بیشتر به موعظه می‌ماند. او به‌درستی بیان می‌کند نباید خودمان را با شغلمان تعریف کرده و باید عمیق‌تر به مسائل نگاه کنیم؛ اما اشکال کار آنجاست که بولز فرد و مفهوم خود را از بافت جامعه جدا می‌کند.\nچنین رویکردی لاجرم رنگ‌و‌بوی قومی و بومی به خود می‌گیرد. برای مثال، روان‌شناسی اجتماعی نشان می‌دهد مفهوم فردیت از قومی به قومی دیگر فرق می‌کند. آسیایی‌آمریکایی‌ها، در قیاس با آمریکایی‌هایی که اصالت اروپایی دارند، کمتر رفتار‌های خودنمایانه از خود بروز می‌دهند. این در حالی است که بی‌میلی به بروزدادن برخی رفتارهای فردی می‌تواند نشان‌دهندۀ آن باشد که فرد به ویژگی‌های اجتماع و جامعه، در سطح کلان، آگاه‌تر است. امیل دورکیم و جورج هربرت مید، از جامعه‌شناسان قرن بیستم، معتقدند «خود» برآیند مجموعه‌ای از نیروهای اجتماعی است که فرد را احاطه می‌کند. حال‌آنکه، کتاب‌های خود‌یاری به «خود»ی کمک می‌کنند که بیرون از بافت اجتماعی قرار دارد. این امر، دقیقاً در تضاد با پژوهش‌های علوم اجتماعی است.\nبولز در یکی از تمرین‎های کتابش از خوانندگان می‌خواهد گلی با هفت گلبرگ ترسیم کنند و در هر گلبرگ یکی از ویژگی‌های خودشان را بنویسند. وی معتقد است این نوع خود‌آگاهی سبب می‌شود رضایت فرد از خویش افزایش یافته و عملکرد او در شغل و محیط کار بهبود یابد. اما اشکال آنجاست که این تمرین‌ها ابداً تأثیر عوامل اجتماعی را نمی‌سنجند.\n\nمجموعۀ مستند «از هفت‌سالگی به بعد» (۱۹۶۴) محصول انگلستان نشان می‌دهد، وقتی آن‌چنان که باید به مفهوم طبقۀ اجتماعی توجه نمی‌کنیم، تعریف «خود» دستخوش چه تغییراتی خواهد شد. در این مجموعه، ۱۴ پسربچۀ مدرسه‌ای از طبقات مختلف اقتصادی انتخاب شدند. سازندگان این مجموعۀ مستند هر هفت سال یک بار از آن‌ها فیلم گرفتند و با آن‌ها دربارۀ زندگی‌شان مصاحبه کردند. فیلم‌برداری از سال ۱۹۶۴ آغاز شد. در آن زمان پسر‌بچه‌ها هفت‌ساله بودند. آخرین قسمت این مجموعه در سال ۲۰۱۹ ساخته شد. شرکت‌کنندگان این مستند حالا دیگر ۶۳‌ساله بودند. آنچه می‌بینیم بیش از آنکه محصول ویژگی‌های فردی این افراد باشد، متأثر از مشکلات آن‌هاست، از مسیر‌هایی که در زندگی انتخاب کردند، از موفقیت‌های مالی آن‌ها ‌که همگی متأثر از طبقۀ اجتماعی بود که به آن تعلق داشتند. با گذشت بیش از ۵۰ سال، هیچ یک از این افراد از طبقه‌ای که به آن تعلق داشتند فراتر نرفت؛ اما این افراد، غافل از تأثیرگذاری طبقۀ اجتماعی، زندگی خویش را به‌گونه‌ای روایت می‌کردند که گویی تصمیمات شخصی آن‌ها تنها عامل تأثیرگذار زندگی‌شان بود.\nلویس ووداستاک، پژوهشگر حوزۀ رسانه و ارتباطات که کتاب‌های خود‌یاری را مطالعه کرده است، معتقد است «روایت‌هایی که دربارۀ ’خود‘ مطرح می‌شود… همان‌قدر که تأثیر ساختار‌های اجتماعی را انکار می‌کنند، قدرت و مسئولیت بی‌اندازه‌ای را نیز بر شانه‌های فرد قرار می‌دهند».\nتمرین رسم گلبرگ در کتاب چتر ‌نجات تو چه رنگی است؟ -مانند بسیاری از کتاب‌های خود‌یاری- به‌طور ضمنی به این تلقّی دامن می‌زند که خود (self) داستانی است که می‌توان آن را روایت کرد. اما روایت نویسندگان کتاب‌های خود‌یاری متفاوت است از روایت متخصصان علوم اجتماعی، از جمله روان‌شناسان. برای مثال، دیل کارنگی، مؤلف کتاب خود‌یاری آیین دوست‌یابی (۱۹۳۶)  2  از روش‌هایی بحث می‌کند که با تکیه بر آن‌ها می‌توان بر افراد تأثیر‌ گذاشت و با مخاطب قرار‌دادن نیاز‌هایشان آن‌ها را به انجام کاری واداشت. با‌این‌حال، در سال ۱۹۹۵ تحقیقی در حوزۀ روان‌شناسی انجام شد که به‌شدت با توصیه‌های این کتاب مغایرت داشت. این تحقیق که در زمرۀ مقالات پُرارجاع قرار دارد، نشان می‌داد در مذاکره با دیگران، اگر فرد مقابل از نتیجۀ مذاکره خوشحال می‌شد، مذاکره‌کنندگان از تلاش برای تأثیرگذاشتن بر او احساس رضایت نمی‌کردند. این تحقیق از حقایق بغرنج‌تری هم پرده برمی‌داشت آنجا که نشان می‌داد موفقیت در مذاکرات سبب می‌شد مذاکره‌کنندگان احساس کنند آنچنان که باید صداقت به خرج نداده‌اند و در نتیجه کمتر به خود افتخار می‌کردند. نتایج این تحقیق توصیه‌های آیین دوست‌یابی را نقض می‌کرد، چرا که تحقیق یادشده این فرض را به چالش می‌کشید که اگر در مذاکره فرد مقابل از نتیجۀ مذاکره رضایت داشته باشد، احساس ‌می‌کنیم موفق‌ بوده‌ایم و بر او آن‌گونه که می‌خواستیم تأثیر گذاشته‌ایم.\nبااین‌حال، بسیاری از کتاب‌های خود‌یاری در حوزۀ اقتصاد و موفقیت شغلی هنوز هم به سبک و سیاق کتاب کارنگی نگاشته می‌شوند و لاجرم این تصور را ایجاد می‌کنند که افراد همواره آزاد هستند تا بدون توجه به بافت اجتماعی مذاکره کنند. مارک منسون، نویسندۀ کتاب پرفروش هنر ظریف بی‌خیالی (۲۰۱۶)  3  مؤلف دیگری است که به نقش بافت اجتماعی اعتنایی نمی‌کند. منسون از توجه دوران مدرن به مفهوم عزت‌نفس و حس ’برحق‌بودن‘ رنجیده خاطر است. اما رویکرد وی در اینجا امری شخصی است. در جهان‌بینی منسون، عزت‌نفس به‌سرعت به بر‌حق‌بودن و سپس به خود‌شیفتگی تبدیل می‌شود. آنچه وی نادیده می‌گیرد توجه نا‌بجا به عزت‌نفس است که در روایت‌های چند دهۀ گذشته بسیار به چشم می‌خورد. تحقیقات علوم اجتماعی نشان می‌دهد عزت‌نفس فرد لزوماً از دستاورد‌های وی حکایت نمی‌کند. افزون بر آن، گذر از عزت‌نفسِ متورّم و رسیدن به احساس برحق‌بودن، که منسون هم به آن اشاره می‌کند، کمک می‌کند افراد به موضوعات اجتماعی بحث‌‌برانگیز بیشتر توجه کنند. کم‌اهمیت جلوه‌دادن برنامه‌های رفاه اجتماعی و ترویج رفاه برای ثروتمندان، که با تکیه بر مکانیسم‌هایی مانند شراکت عمومی‌خصوصی انجام می‌شود، از نمونه‌های این موضوعات بحث‌برانگیز است.\nدیگر‌ کتاب‌های خود‌یاری که با موضوع موفقیت و شکست نوشته می‌شوند، اقتصاد را، مانند منسون، امری کاملاً فردی یا متأثر از استراتژی خانوار می‌دانند. آنتونی رابینز در کتاب غول درونت را بیدار کن 4 (۱۹۹۱) توصیه می‌کند به مفهومی به نام «مرکب‌کردن» 5 فکر کنیم. مرکب‌کردن یک استراتژی برای پس‌انداز و به معنای سرمایه‌گذاری مجدد بر سود‌‌ است. اگر قرار باشد یک متخصص علوم اجتماعی به موضوع پس‌انداز بپردازد، احتمالاً نخست به گرایش‌های ملی یا ویژگی‌های جمعیت‌شناسی توجه می‌کند. برای مثال، در ایالات متحده، از سال ۱۹۶۷ به بعد، به جز دو سال، هرساله، قدرت خرید یک دلار، کاهش پیدا کرد. آمارهای صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد، زمانی که رابینز برای نخستین بار کتابش را منتشر کرد، میزان واقعی پس‌انداز یک خانوار در ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا و کانادا روندی کاهشی به خود گرفت که تا بیست سال همچنان ادامه داشت. مطالعات علوم اجتماعی اغلب به تفاوت‌های میان‌فرهنگی یا تفاوت‌های انتقالی می‌پردازد. واقعیت آن است که فرهنگ جامعه‌ است که تعیین می‌کند فرد پس‌انداز کند یا نه. برای مثال، آمریکایی‌ها، در مقایسه با دیگر ملت‌ها، کمتر پس‌انداز می‌کنند. برخی اقتصاد‌دانان دلیل این امر را فرهنگ مصرف‌گرایانۀ آمریکایی‌ها می‌دانند؛ فرهنگی که در آن نیاز‌ها باید فوراً برآورده شوند. بنابراین، به‌راحتی می‌توان تصمیم‌گیری برای پس‌انداز را به آینده موکول کرد.\nممکن است رابینز استدلال کند اگر افراد بیشتری این کتاب را خوانده‌ بودند، تعداد بیشتری استراتژی مرکب‌کردن را اجرا می‌کردند. در مقابل، می‌توان یک متخصص دانشگاهی علوم اجتماعی را تصور کرد که از در نصیحت وارد می‌شود و صرفاً به حقایقی دربارۀ پس‌انداز اشاره می‌کند. تعجبی ندارد که کتاب‌های خود‌یاری جذابیت بیشتری دارند؛ آن‌ها این حس را در شما ایجاد می‌کنند که شخصاً انتخاب‌های زندگی مالی و شغلی‌تان را کنترل می‌کنید. به‌راستی جذاب است که بتوانید برای ایجاد تغییرات اساسی به‌اندازۀ کافی پول پس‌انداز کنید.\nیک دلیل پس‌اندازکردن آن است که به هنگام ضرورت یا زمانی که می‌خواهیم تغییراتی در زندگی و کارمان ایجاد کنیم، پول داشته باشیم. پرسش بولز، ’چتر ‌نجات تو چه رنگی است؟‘، صرفاً به جنبه‌های فردی تصمیم‌هایی اشاره می‌کند که برای تغییر شغل یا شروع شغل جدید به آن نیاز داریم. اما متخصصان علوم اجتماعی مایل‌اند بدانند چه شرایطی رنگ چتر‌های نجات را تعیین می‌کند؛ باید بدانیم چرا چتر ‌نجات قرمز یا سیاه یا سبز است؛ می‌خواهیم بدانیم چه نیرو‌هایی ما را مجبور می‌کنند بپریم؛ می‌خواهیم بدانیم کدام تغییرات فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی در طول زمان رخ داده‌اند که به ظهور افرادی منجر شده است که به چتر‌ نجات نیاز دارند، و اینکه چگونه این شرایط در حال تغییر‌ند. البته، گاهی رویکرد خود‌یاری دقیقاً همان چیزی است که به آن احتیاج داریم. متخصصان علوم اجتماعی بیش از آنکه از این نگاه دفاع کنند، این وضعیت را توصیف کرده‌اند. تا وقتی زمان آن برسد که «عاملان تغییر» و انقلابی‌ها شرایط بنیادین اجتماعی را دگرگون کنند تا مردم دیگر تحت فشار نباشند، کتاب‌های خود‌یاری می‌توانند به بهترین شکل نیرو محرکۀ لازم را برای حرکت فراهم آورند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n • این مطلب را کریگ شمل نوشته است و در تاریخ ۲۰جولای ۲۰۲۰ با عنوان «THE SELF OF SELF-HELP BOOKS IS ADRIFT FROM SOCIAL AND ECONOMIC FACTS» در وب‌سایت سایکی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۹ با عنوان «برای موفقیت تلاش فردی مهم‌تر است یا شرایط اجتماعی؟» و ترجمهٔ فاطمه زلیکانی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n کریگ شمل (Craig Schamelis) مدرس دانشگاه آزاد برلین است. او اخیراً مشغول نوشتن کتابی دربارۀ نظریۀ ایدئولوژی مارکسیستی است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n What Color is Your Parachute\n \n \n 2\n How to Win Friends and Influence People\n \n \n 3\n The Subtle Art of Not Giving a Fuck\n \n \n 4\n  Awaken the Giant Within\n \n \n 5\n compounding\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/576370538.json b/train/576370538.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..98378ff54cc2c4ca999d34c6eeefef21bc541e9a --- /dev/null +++ b/train/576370538.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تصویر خیالیِ کارتن‌خواب‌ها از جایی به اسم «خانه»", + "subtitle": "شاید آواره‌های خیابانی روی کارتن بخوابند، اما یادشان نمی‌رود زندگی در خانه چه معنایی دارد", + "introduction": "از دور تماشاکردنِ کارتن‌خواب‌ها آن‌ها را نیمه‌زامبی‌هایی معتاد و بی‌مصرف نشان می‌دهد؛ و در بهترین حالت، رنج‌دیدگانی که مستحق ترحم‌اند. اما پژوهشگری که در میان آن‌ها زندگی کرده است می‌گوید تمرکز بر رنج و بدبختیِ بی‌خانمان‌ها تصویر کاملی از زندگی آن‌ها به ما نمی‌دهد. ساکنانِ کنار خیابان خلاقیت‌هایی به خرج می‌دهند تا احساس کنند واقعاً در خانۀ خودشان‌اند: انتخاب نقطۀ مشخصی برای خواب، منظم‌کردن خنزرپنزرهای اطرافشان، و تنظیم برنامه‌ای معین برای کارهای روزانه مثل تکدی‌گری و حتی نشئگی.", + "content": "یوهانس لینهارد، ایان — نگهبانان پارک هر روز صبح بیدارش می‌کردند. زیر سقف آلونکی کوچک در زمین بازی، پای کلیسای سن ونسان دوپُل و در فاصله‌ای حدود پنج دقیقه پیاده‌روی تا ایستگاه قطار «گار دو نورِ» پاریس می‌خوابید. به من می‌گفت: «اونا کاری با من ندارن. اما خودم باید پا شم».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-2.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n تصویر خیالیِ کارتن‌خواب‌ها از جایی به اسم «خانه» \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nسال ۲۰۱۵ بود که با فرانسوا آشنا شدم. مردی سرزنده و حدوداً ۵۵ساله بود که علاقۀ زیادی به خواندن شانسون‌ها (ترانه‌های) فرانسوی با صدایی باریتون 1 داشت. وقتی او قصه‌های ایو مونتان و ادیت پیاف 2 را زمزمه می‌کرد، گویی خودِ خیابان در حال آوازخواندن بود. فرانسوا خود را «ژیتان» یعنی کولی می‌دانست، مسافری در دنیا که مدت زیادی را یک‌جا نمی‌ماند. فرانسوا پس از رابطه‌ای ده‌ساله که حاصلش سه فرزند بود (اسم هر سه‌تای آن‌ها روی بازوهای فرانسوا خالکوبی شده بود)، خانواده‌اش را ترک کرد و به زندگی در جاده برگشت. پس از گذشتِ بیش از هشت سال از آن زمان، او همچنان بین پاریس و حومه بی‌خانمان است، گدایی می‌کند، می‌نوشد، و آواز می‌خواند.\nدر سال ۲۰۱۲، بر اساس به‌روزترین ارقام آژانس آمار فرانسه، ۲۸هزار نفر در پاریس «سان دومیسیل» (بی‌خانمان) بودند. این رقم ۸۴ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۱ بود. اکثر این افراد مرد (۵۹ درصد)، مجرد (۶۷ درصد) و خارجی (۵۶ درصد) بودند. اکثریت آن‌ها در اقامتگاه‌های موقت (۲۲ درصد در هتل‌ها، ۱۷ درصد در آپارتمان‌های عمومی، ۴۷ درصد در پناهگاه‌های‌ بی‌خانمان‌ها) زندگی می‌کردند. پژوهش من بیشتر متوجه کسانی مانند فرانسواست که جزء ۱۴ درصد باقیمانده‌اند: کسانی که در خیابان زندگی می‌کنند نه پناهگاهی دارند و نه درآمدی، و بیشتر از همه تحت‌تأثیر مشکلات سلامت روانی و اعتیاد هستند. افرادی که طی دو سال پژوهش جمعیت‌شناسی در پاریس با آن‌ها کار کردم «سان آبری» (بدون پناهگاه) یا «سان دومیسیل فیکس» (بدون خانۀ ثابت) نامیده می‌شدند. در زبان ما می‌توان آن‌ها را «کارتن‌خواب» 3دانست.\nشرح‌های کلاسیک علوم اجتماعی از بی‌خانمانی معمولاً چنین جمعیت‌های به‌حاشیه‌رانده‌شده‌ای را (به تعبیر جول رابینز، انسان‌شناسی آمریکایی) در «قشر آسیب‌دیدگان» قرار می‌دهد. افراد بی‌خانمان را «معتاد»، «بی‌مصرف» و «زامبی نیمه‌مرده» توصیف کرده‌اند. بسیاری از این توصیفات می‌کوشند دلایل بی‌خانمانی، به‌حاشیه‌راندگی، و انزوا را از منظر نابرابری و خشونت ساختاری و رنج اجتماعی درک کنند. برجسته‌ترین نمونۀ این ژانر در زبان فرانسه پاتریک دکلرک، جمعیت‌شناس و روانکاو بلژیکی، است که «کلوشاردیزاسیون» (بی‌نواشدگی) خیابان‌گردهای پاریس در دهۀ ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ و عدم امکان ادغام مجدد آن‌ها در بطن جامعه را توصیف می‌کند.\nمشاهدات من بازتاب‌دهندۀ بسیاری از این شرح‌هاست: بی‌خانمانی تا حد زیادی نتیجۀ سوءعملکرد سیستم‌های اجتماعی، اقتصادی و رفاه و نیز رویدادهای زندگی همچون بیماری ذهنی یا جسمی، طلاق، مرگ و خشونت خانگی است. اما آنچه ممکن است افرادِ بیگانه با این قشر را متعجب کند این است که افرادی که در خیابان با آن‌ها آشنا شدم معمولاً خود را سرافکنده یا رنج‌دیده نمی‌دانستند. پل ریکور فیلسوف فرانسوی در کتاب خود به مثابۀ دیگری(۱۹۹۰) 4رنج‌کشیدن را چنین تعریف می‌کند: «کاهش یا حتی نابودیِ قابلیت انجام کنش». من مشاهده کردم که سوژه‌هایم همچون فرانسوا، به‌جای یک‌جا نشستن، فعالانه تلاش می‌کردند تا مجازاً و حقیقتاً در خیابان خانه بسازند. تمرکز بر تجربیات منفی و رنج‌های بی‌خانمان‌ها لاجرم تصویری ناکامل به دست می‌دهد و فعالیت‌های خلاقانه و چاره‌جویانۀ آن‌ها برای کنارآمدن با موقعیتشان را از قلم می‌اندازد. پرسیدن بعضی سؤالات اخلاقی غیرممکن می‌شود، مثلاً اینکه برای داشتن یک زندگی خوب، یا زندگی بهتر، یا حتی یک خانه، در خیابان چه چیزهایی لازم است؟\nهروقت که با فرانسوا بودم، او دائماً از امکاناتی که شهر فراهم می‌کند بهره می‌برد: رهگذرانی که پول می‌دادند، نیمکت‌های پارک‌ها برای خوابیدن، سقف آلونک‌ها، دستشویی‌های عمومی، سوپرمارکت‌ها، راننده‌های تاکسی. او همیشه در حالت آماده‌باش بود، به‌خصوص برای سیگارهای نیمه‌سوخته که نصف دیگرشان هنوز روشن بود و پاریسی‌های پرعجله آن‌ها را دور می‌انداختند. او یک روز مرا به عنوان شاگرد موقت خود پذیرفت. به من گفت: «بیا تا یادت بدم چطور کار می‌کنم».\nما درست روبه‌روی سردر شیشه‌ای ضلع غربی «گار دو نور»، نزدیک به سالن انتظار قطارهای یورو استار به مقصد لندن نشسته بودیم. به شب نزدیک می‌شدیم، اما هنوز کمی از آفتاب تابستانی مانده بود. تاکسی‌ها یکی پس از دیگری از جلوی ما رد می‌شدند. فرانسوا جلوی صف رفت و با انگشت بر شیشۀ راننده کوبید. آن مرد سرش را به طرفین تکان داد. فرانسوا اصراری نکرد: او با کوله‌باری از تجربه، دیگر می‌دانست از چه کسانی می‌تواند پول بگیرد. شیشۀ ماشین بعدی پایین بود. فرانسوا خطاب به مردی که داخل نشسته بود گفت:\n«پول خرد یا سیگار داری رئیس؟»\n«سیگاری نیستم، اما بیا این رو بگیر». این را گفت و یک سکۀ ۵۰ سنتی به او داد.\n«مرسی رئیس».\nصدقه‌دهنده سری به تأیید به‌سوی فرانسوا تکان داد و او با لبخند راهش را به‌سوی ماشین بعدی پیش گرفت. رو به من کرد و گفت: «خیلی سخت نیست، نه؟» در کمتر از ۱۰ دقیقه، صف متشکل از ۲۰ ماشین برایش ۱.۵ یورو و دو سیگار به ارمغان آورد.\nادوارد فیشر، انسان‌شناس آمریکایی، با بازگویی سخن ارسطو می‌گوید که زندگی خوب «زندگی‌ای است که ارزش زیستن دارد» یا سفری است به‌سوی «یک زندگی شکوفا». زندگی خوب با خوشبختی مرتبط است اما محدود به آن نیست، بلکه خیلی اوقات -و شاید بر خلاف نظر شهودی- با تعهد و ازخودگذشتگی، و تلاش برای تبدیل‌شدن به فردی خاص نیز ارتباط دارد. میشل فوکو، فیلسوف فرانسوی، در سال ۱۹۸۲ این فعالیت‌ها را «تکنیک‌های خود» معرفی می‌کند. به گفتۀ فوکو، خود «به ما اعطا نشده… ما باید خود را به‌صورت یک اثر هنری خلق کنیم». سوژه‌های من در خیابان‌های پاریس -به روش خودشان- می‌کوشیدند تا خود بهتری شوند. دریافتم که فعالیت‌ها، فرایندها و برنامه‌هایی که مشغول آن‌ها هستند -تکدی‌گری، ساخت پناهگاه، دسترسی به سکونتگاه موقت وغیره- فعالیت‌های خود هستند که هدفشان زندگی بهتر است: فعالیت‌هایی برای خانه‌سازی در خیابان، فعالیت‌هایی از جنس امید.\nگرچه تصور یک زندگی شکوفا در خیابان دشوار است، اما یک زندگی بهتر برای آن‌ها چگونه می‌تواند باشد؟ من هر روز مشاهده می‌کردم که چگونه احساس فرصت از درون رنج به بیرون می‌تراود. همان‌طور که شریل متینگلی، انسان‌شناس آمریکایی، در کتاب پارادوکس امید (۲۰۱۰)5دربارۀ افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن در آمریکا می‌نویسد:\nامید به‌عنوان یک مسئلۀ وجودی، ریشه‌هایی فرهنگی و ساختاری به خود می‌گیرد. چون فقر، نژادپرستی و رنجش‌های جسمیِ بسیاری از خانواده‌هایی که راجع به آن‌ها می‌نوشتم آن را شکل داده بود… امید به‌صورت یک فعالیت زمانی متناقض و یک پروژۀ اخلاقی جانانه پدیدار می‌شود … محور امیدْ تلاش برای ساختنِ زندگی‌هایی است که حتی در میان رنج‌ها، و حتی بدون اینکه پایانی خوش در دیدرس باشد، باز هم ارزش زیستن را دارد.\nعلاوه بر فرانسوا، بقیۀ افرادی هم که در خیابان‌های پاریس با آن‌ها آشنا شدم -مثلاً سبال از هند و الکس از کوزوو- از مشغولیت خود به چنین فعالیت‌های امیدوارانه‌ای سخن می‌گفتند. با دنبال‌کردن آن‌ها به درون نوانخانه‌ها، مراکزِ گذری، مؤسسات دولتی و پناهگاه‌های افراد بی‌خانمان مشاهده کردم که آن‌ها، در تلاش برای رسیدن به زندگی بهتر، دو راه را در پیش می‌گیرند که هر دوِ آن‌ها مرتبط با انگارۀ خانه است: سوژه‌هایم در پاریس آرزوی یافتن و برگشتن به نوعی وطن را داشتند که معمولاً متعلق به دوران گذشته است و این در حالی بود که روزانه در تلاش برای ساختن خانه‌ای جهت بقا بودند. این برای آن‌ها به‌مثابۀ نوعی زندگی بهتر بود.\nدر دسامبر ۲۰۱۴ آخرشبی بود که با سبال آشنا شدم. او در فاصله‌ای نه‌چندان زیاد از ورودی اصلی «گار دو نور» با دیگر دوست پنجابی‌اش بوتی نشسته بود. این دو دوست وضعیت چندان مناسبی نداشتند: بدون پتو و حتی بدون کارتن‌های معمولِ زیر پا، در پیاده‌رو لمیده بودند. سبال و بوتی خود را در لباسی نازک پیچانده و به هم چسبیده بودند، درحالی‌که گاه‌وبی‌گاه بر اثر الکل و خستگی به خواب می‌رفتند.\nسبال پس از فرار از یک زندان در هند و پس از گذران مدتی در کرۀ جنوبی و ایتالیا، در سال ۲۰۱۳ به فرانسه آمده بود. او هیچ‌گاه به من نگفت چرا به زندان افتاده و فقط همین‌قدر اشاره کرد که «به چاقو ربط داشته». هرطور شده بود خود را به کره رسانده بود و آنجا هم به‌خاطر جرمی دیگر مدتی در زندان بود. بعد از آن هم به ایتالیا رفته بود. فرانسویِ سبال هنوز آن‌قدری خوب نبود که با من صحبت کند، اما به انگلیسی چیزهایی به من می‌گفت: «خواهش می‌کنم، گرسنمه. می‌تونید کمکم کنید؟ خواهش می‌کنم». پس از مدتی متوجه شدم که سبال عمدتاً پنجابی صحبت می‌کند، چراکه دور او را گروهی از افراد پنجابی از جمله بوتی گرفته‌اند.\nچندماه طول کشید تا متوجه دستبندِ روی مچ سبال شوم. دستبندی ساده، نیاراسته و آهنی را بر مچ راستش بسته بود. به این دستبند «کَرا» می‌گفتند که نشانۀ عضویت در مذهب سیک بود. سبال فردی بسیار معتقد بود و نسبت به ایمان خود اطمینان کامل داشت. «من می‌دونم آدم خوبی‌ام و خدا من رو دوست داره. بالأخره یه راهی واسۀ خروج از این وضع پیدا می‌کنم. خدا کمکم می‌کنه». سبال امید و اشتیاقش را برای خروج از خیابان و نهایتاً خروج از فرانسه از دست نداده بود. بر خلاف بوتی که متأهل نبود، همسر و دختر جوان سبال در هند به او انگیزه‌ای قوی برای بازگشت می‌دادند. «حدود شیش ساله ندیدمش. حدود یه سال هم هست که باهاش حرف نزدم. می‌خواهم پیشش باشم و خواهم بود». می‌گوید دلش برای معبد طلایی نزدیک خانه‌شان تنگ شده؛ ظاهراً خاطرۀ آنجا او را زنده نگه می‌داشت. حتی بوتی هم در نقشه‌های او بود: «هردومون می‌ریم خونه، مگه نه؟ من می‌برمت به خونه‌ام و با هم می‌ریم معبد».\nبرای بسیاری از افراد بی‌خانمانی که در لندن و پاریس با آن‌ها آشنا شدم، خانه با مکانی عجین بود که از آن جدا شده‌اند و آرزو دارند به آن برگردند، مکانی که حامل چیزی است که لیز کنیون، جامعه‌شناس انگلیسی، آن را حق بازگشت و حس خاستگاه می‌نامد. پژوهش سارا احمد در سال ۱۹۹۹ در مورد نوشته‌های مهاجران به‌خصوص زنان آسیایی ساکن بریتانیا نیز تأییدکنندۀ این دیدگاهِ خانه به‌مثابۀ چیزی در آیندۀ بلندمدت است. این دانش‌پژوه بریتانیایی‌استرالیایی می‌نویسد که خانه معمولاً یک مقصد است، جایی برای سفرکردن: «فضایی که بیشترین شباهت را به خانه دارد و راحت‌ترین و آشناترین است، درواقع فضای سکونت نیست -من اینجا هستم- بلکه فضایی است که فرد خویشتن خود را تقریباً (اما نه کامل) راحت و درخانه می‌یابد. در چنین فضایی، سوژه دارای مقصد و مسیر سفر و درواقع آینده است، اما با داشتن چنین مقصدی هنوز نرسیده است». از این منظر، خانه مربوط به حال نیست (قطعاً مکانی برای رنج منفعلانه هم نیست)، بلکه مربوط به امیدها و تبدیلش به مکانی خیالی است که هنوز نرسیده است.\nبرای سبال، این مکان در زادگاهش هند است، یا به‌طور دقیق‌تر، نسخه‌ای از هند که در آن تحت پیگرد نباشد و منبع درآمد کافی برای تأمین مناسب خانواده‌اش داشته باشد. اطمینان او از خوشبختی آینده و زندگی بهترش ریشه در خاطرات آرمانی‌ساخته‌اش دارد. سبال دوست نداشت در مورد مشکلات حقوقی‌اش در هند حرف بزند. از زمانی که او خارج بوده، هند به نمادی از خانواده، دین و تعلقش به گذشته تبدیل شده. در فرانسه، تنها ارتباط باثبات او به این بخش از خانه دو چیز بود: خاطراتش و اجتماع پنجابی‌هایی که بخشی از آن‌ها بود. تکلم به زبان خودش باعث می‌شد این خاطرات زنده بماند. بازتولید و تقویت نسخه‌ای آرمانی‌شده و خاطره‌شده از وطنش کل آیندۀ سبال بود. این کار همچنین باعث می‌شد سبال انگیزه بگیرد تا چیزی را که در زمان حال گاهی درد و رنج است، تحمل کند. امید به آیندۀ بهتر به‌صورت اراده و قدرت کوتاه‌مدت برای ساختن روزانۀ یک خانه بروز می‌یابد.\nوطن تنها یکی از انواع خانه‌ای بود که طی پژوهش‌هایم با آن روبه‌رو شدم. این انگاره مربوط به آینده، امید و اشتیاق بود. نسخۀ دیگر خانه در زمان حال بود و قرابت بیشتری با بقای روزمره داشت. الکس که بیش از ۱۵ سال پیش از کوزوو به فرانسه آمده بود، مجبور بود تقریباً هر روز برای خود خانه‌ای بسازد و فردا دوباره از نو. او هنوز حق اقامت نگرفته بود و می‌کوشید با اخذ پناهندگی، مورد حمایت دولت قرار بگیرد. الکس طی پنج سال اخیر عمدتاً در خیابان بوده است.\nوقتی با الکس آشنا شدم، او نقطه‌ای ظاهراً تصادفی را در سمت مقابل «گار دو لس» برگزیده بود. وقت‌هایی را که در مراکز مخصوص افراد بی‌خانمان نبود، روز و شبش را اینجا می‌گذراند. این ساختمان که مالک آن شرکت ملی راه‌آهن فرانسه (SNCF) بود، گوشه‌هایی دنج میان ستون‌های سنگی عظیم داشت. الکس در سمت شرقی بود و سقفی کوچک در فاصلۀ پنج طبقه بالای سر او بود. خلوتگاه الکس (که یکی از چندین تورفتگی قابل‌استفاده بود) نزدیک‌ترینِ آن‌ها به خروجی بود. معمولاً یکی از چندین پلیسی که در ایستگاه گشت می‌زنند مراقب مکان الکس بود. الکس می‌گفت حضور پلیس یکی از دلایلی است که این نقطه را انتخاب کرده است: او بر خلاف بسیاری از آشنایان بی‌خانمانش، پلیس را مایۀ امنیت می‌دانست. پلیس‌ها باعث می‌شدند تا او احساس امنیت فیزیکی کند، خشونت را از او دور می‌کردند و نظم آنجا را حفظ می‌نمودند.\nالکس جدای از اینکه در مورد محیط اطراف محل خوابش دقت زیادی به خرج می‌داد، اهمیت زیادی هم برای نظم آنجا قائل بود. وقتی در اوایل سال ۲۰۱۵ پیش او رفتم، فوراً متوجه شدم این تورفتگی چقدر مرتب چیده شده است. او تکه کارتن‌هایی را که حکم کفپوش داشتند، پاره کرده بود تا دقیقاً درون دو مترمربع فضای میان دیوارهای سنگی جا بگیرند. دو لایه کارتن الکس را از سنگ سرد زیر پایش جدا می‌کرد. لایۀ دیگر کارتن هم دیوار پشت‌سر او را شکل می‌داد. کل این سازه شبیه به یک کمد دیواری سفارشی بود.\nالکس روی یک کارتن نخودی نشسته بود و بقیۀ هالِ محل زندگی‌اش در پیاده‌رو را به من نشان داد. او در طول روز، وسایلش را با دقت زیاد داخل یک کوله و یک پلاستیک می‌گذاشت. وقتی از خلوتگاه خود خارج می‌شد، این دو کیف را با خود می‌برد. الکس یک دست لباس دیگر هم داشت: یک شلوار، یک تی‌شرت، یک پلیور، لباس زیر و جوراب. این‌ها دارایی‌های مهمی بودند و الکس در روزهای بارانی لباسش را عوض می‌کرد و آن‌ها را می‌پوشید. لباس‌های کثیفش را در پلاستیکی در داخل کوله می‌گذاشت تا از بقیۀ وسایل جدا باشند. کیسه‌خوابش همیشه موقع رفتن به کوله‌اش وصل بود. الکس کیسه‌خوابش را مهم‌ترین دارایی و کوچک‌ترین خانۀ قابل‌تصورش می‌دانست.\nبه گفتۀ شلی مالت، جامعه‌شناس استرالیایی، خانه همیشه بین چیزی آرمانی و واقعی معلق است. خانه یعنی «فعالیت‌هایی که به‌وسیلۀ، به‌همراه، یا بر روی اشیا و محل شخص انجام شده‌اند. با تنش گاه‌وبی‌گاه میان آنچه قسمت شده و آنچه به انتخاب افراد واگذاشته شده، زندگی در خانه جاری می‌شود». هندِ سبال وجهی آرمانی داشت، اما آنچه الکس با آن سروکار داشت بیشتر به‌سمت «واقعیِ» این دووجهی نزدیک بود. تلاش‌های خانه‌سازی او یک فرایند پیوسته از فعالیت‌های روزانه بودند.\nخانه دقیقاً چنین فرایندی است که شامل وجه مادی و وجه خیالی، ارتباطات اجتماعی، و کنش‌های پیش‌پاافتاده می‌شود. برنامه‌های روزانه، عادات و ریتم‌ها -معمولاً چیزهای ساده‌ای نظیرِ رفتن مکرر به بعضی محلات، پناهگاه‌ها و نوانخانه‌ها- بخش‌های مهمی از این فرایند هستند و ارتباطی عمیق هم با نظم زمانی و هم با نظم مکانی دارند. این تأکید بر نظم را به بهترین شکل می‌توان در تحلیل کلاسیک خانه توسط مری داگلاس، انسان‌شناس انگلیسی یافت:\nخانه یک انگارۀ محلی‌شدنی است. خانه در فضا واقع شده، اما لزوماً یک فضای ثابت نیست. خانه نیاز به آجر و ملات ندارد، می‌تواند یک واگن، یک کاروان، یک کارتن یا یک چادر باشد. نیازی نیست فضای بزرگی باشد، اما باید فضا باشد، چون خانه با به‌کنترل‌درآوردن مقداری فضا آغاز می‌شود.\nفعالیت‌های روزمرۀ الکس نمونه‌ای عینی از به‌کنترل‌درآوردن فضاست. ساختن یک پناهگاه -فضایی فیزیکی برای خواب- نهایتاً تلاشی در راستای نظم و، بدین معنا، فرایند خانه‌سازی روزانه است. او کنجی را برگزیده، آن را با کارتن و وسایل دیگر تزیین کرده و عادات فضایی همچون ذخیره، جداسازی و دسته‌بندی برخی وسایل (مهم/نه‌چندان مهم؛ تمیز/کثیف) و مسدودنمودن فضا در خود را به وجود آورده است. الکس حتی وقتی از محل خود خارج می‌شد، خیلی دقت می‌کرد تا آن را پشت سرش «قفل» کند. او لایۀ سومی از کارتن را باز می‌کرد و آن را به شکل مستطیلی دورِ دو لایه کارتن و پلاستیک خوراکی که جا می‌گذاشت، می‌پیچاند. وقتی به پشت‌سر نگاهی انداختم، کنج او کاملاً در برابر آب‌وهوا مقاوم شده بود. هیچ آشغال یا خاکی آن را مشکوک جلوه نمی‌داد. او آگاه بود که مأموران امنیت ایستگاه دوست ندارند آشغال در محل باشد؛ درعوض او چیزی را جا می‌گذاشت که در چشم هر فردی که از بیرون نگاه می‌کرد، شبیه به یک جعبۀ کارتنی کاملاً بسته‌شده بود. برپایی برنامه‌های روزمرۀ فضایی نه تنها بخش مهمی از بقای روزانه بود، بلکه برای بازنگه‌داشتن آینده‌اش نیز ضروری بود.\nآرزوی سبال برای برگشتن به چیزی که (تصور می‌کرد) وطن و خانواده‌اش است؛ خانه‌سازی روزانه و منظم الکس نزدیک «گار دو لس»؛ تکدی‌گری فرانسوا؛ همۀ این‌ها روهای مختلف یک سکه‌اند. فرانسوا، الکس و سبال به‌صورتی پویا و خلاق کار می‌کردند. رؤیاها، امیدها و آرزوها به آن‌ها چشم‌اندازی برای دنبال‌کردن و انگیزه‌ای پیوسته می‌داد. آن‌ها هرروز برنامه‌ها و مناسکی برپا می‌کردند تا حتی حس موقتی از خانه را ایجاد نمایند: انتخاب نقطۀ مناسب برای خواب؛ نظم‌دهی به یک فضای عمومی و تبدیل آن به یک شبه‌پناهگاه؛ ساخت ریتم‌های مرتب برای برنامه‌های روزانه؛ مشغول‌شدن با مددکاران اجتماعی؛ به‌دست آوردن پول از طریق تکدی‌گری.\nفرانسوا که مرا با کار تکدی‌گری آشنا کرد، در فعالیت‌های روزمره‌اش چیزی نزدیک به خانه یافته بود. خانۀ او در رویارویی با شهر اطرافش شکل گرفته بود. این روایت‌ها نشان می‌دهد این افراد تاچه‌حد از رنج منفعلانه به دور هستند. بله، البته لحظاتی از بیکاری و برای بعضی از آن‌ها، مکث‌های طولانی دردآور هم وجود داشت. اما بیشتر کارتن‌خواب‌هایی که با آن‌ها آشنا شدم -صرف‌نظر از سن، جنسیت، جایگاه در خیابان و سطح اعتیاد- به روش خودشان می‌کوشیدند تا زندگی بهتری داشته باشند. ابتدا در خیابان و سپس اگر بخت یار باشد، خارج از خیابان.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n • این مطلب را یوهانس لینهارد نوشته است و در تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۸ با عنوان «AT HOME WITH THE HOMELESS» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۷ با عنوان «تصویر خیالیِ کارتن‌خواب‌ها از جایی به اسم ‘خانه’» و ترجمۀ علیرضا شفیعی‌‎نسب منتشر کرده است.\n \n \n \n \n یوهانس لینهارد (Johannes Lenhard) دستیار پژوهشی و هماهنگیِ مرکز اخلاق، اقتصاد و اصلاحات اجتماعی در ماکس پلانک کمبریج است.\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n باریتون حالتی از صدا بین زیر و بم است [مترجم].\n \n \n 2\n  دو خوانندۀ مشهور فرانسوی که اوج کارشان در دهه‌های میانی قرن بیستم بود [مترجم].\n \n \n 3\n Rough sleeper\n \n \n 4\n  Oneself As Another\n \n \n 5\n The Paradox of Hope\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/579263409.json b/train/579263409.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..1f2db1b364fe8aa2ccea82ab0f0d945a1fbaa72d --- /dev/null +++ b/train/579263409.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "مشهور نیستی اما همه تو را می‎‌شناسند: داستانِ کودکان پرطرفدار اینستاگرامی", + "subtitle": "کم‌سن‌وسال‌ترین ستاره‌های اینستاگرامی شهرتشان را مدیون کار سخت والدین در پشت صحنه‌اند", + "introduction": "پنج‌هزار دلار درآمدی نیست که روزانه نصیب هر کسی شود. اما کودکانِ اینفلوئنسر و اینستاگرامی «هر کسی» نیستند. والدین آن‌ها می‌توانند عکسی از فرزند خود بیندازند و، بابت تبلیغات تجاری، از شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌دار پول هنگفتی بگیرند. البته هر چه این عکس‌ها خودمانی‌تر و غیرتجملاتی باشند، تأثیر بیشتری بر مخاطبان می‌گذارند. به همین دلیل، اصلاً وسایل زیادی برای صحنه‌پردازی لازم نیست: پس‌زمینه‌ای رنگی، چند لباس معمولی، شاید یک عکاس و نهایتاً کودکی که مؤثرترین استراتژی برای فروش است.", + "content": "اَلی ولپی، آتلانتیک — همین اواخر که رایکر ویکسوم نامش را در گوگل جست‌وجو کرد، اتفاق عجیبی افتاد. به‌جای آنکه با لینک‌های بی‌ربط یا با حساب‌های فیس‌بوک افراد هم‌نامش مواجه شود، این پسرک هشت‌ساله، در ابتدای نخستین صفحه از نتایج گوگل عکس‌هایی از دوران کودکی خودش دید. کمی پایین‌تر، لینک صفحهٔ او در وب‌سایتی به نام فیمس برثدی 1به نمایش درآمده بود. پیمایش بیشتر صفحهٔ نتایج گوگل به ویدئویی در سایت دیلی میل ختم شد که رایکر چهارساله را نشان می‌داد که داشت تلاش می‌کرد شعبده‌بازی کند.\nهم‌کلاسی رایکر هم به‌دنبال نشانه‌هایی از خودش در اینترنت گشته بود، ولی چنین رد پای دیجیتالی نداشت. رایکر می‌گوید: «خوشم آمد، چون همین‌که تایپ کردیم ’رایکر‘، کُلی از عکس‌های من ظاهر شد» (سؤال‌های مرا مادر رایکر از او پرسید و پاسخ‌هایش را ضبط کرد و برایم فرستاد). رایکر ادامه می‌دهد: «وقتی اسم دوستم را تایپ کردیم، فقط عکس یک رئیس‌جمهور پیر آمد. دوستم گفت ’این دیگه چه کوفتیه؟‘ و هر دو حسابی خندیدیم».\nمادر رایکر، کولت ویکسوم، می‌گوید: «رایکر بعد از اینکه به خانه آمد، از من پرسید که آیا مشهور است؟ گفتم: ’مشهور نیستی، اما مردم تو را می‌شناسند‘. به نظر دوستش، جالب‌تر از این نمی‌شد».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-8.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n مشهور نیستی اما همه تو را می‎‌شناسند: داستانِ کودکان پرطرفدار اینستاگرامی \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nکولت شرح می‌دهد که رایکر همیشه می‌دانسته مادرش دوست دارد از او عکس بگیرد، اما هرگز خبر نداشته که مردم واقعاً این عکس‌ها را می‌بینند. به‌هرحال، این عکس‌ها برای رایکر و برادرهای کوچکش، گری شش‌ساله و وایت دوساله، به مقداری شهرت و مخاطبانی در اینستاگرام ختم شد. کولت ویکسوم، با انتشار عکس‌هایی از پسرش که لباس‌هایی مردانه اما در اندازه‌هایی کوچک‌تر به تن دارد، بیش از سیصدهزار دنبال‌کننده برای صفحۀ اینستاگرامی ministylehacker@ جمع کرده است. در سال ۲۰۱۴، که کولت این صفحۀ اینستاگرامی را راه انداخت، فقط عکس‌های پسر بزرگ‌ترش رایکر را در آن منتشر می‌کرد. اکنون این صفحهٔ اینستاگرامی پر از عکس‌هایی است از سه پسر او در حالت‌های مختلف؛ در ساحل، پشت کامپیوتر، در چمنزار یا در دشتی سرسبز.\nحامی مالی بسیاری از این عکس‌ها خرده‌فروشانی مانند آنِست‌کمپانی (برند محصولات بهداشتی کودکان متعلق به جسیکا آلبا) و ای‌بِی هستند. ویکسوم می‌گوید این شرکت‌ها ارزش‌های خانوادگی آن‌ها را به‌درستی نمایندگی می‌کنند؛ به بیان دیگر، نخواهید دید که صفحهٔ ministylehacker@ شرکت‌های نفتی، قرص لاغری یا هر چیز دیگری را که در آینده، مایهٔ خجالت بچه‌هایش شوند تبلیغ کند. وقتی کولت این صفحهٔ اینستاگرامی را راه انداخت برای یک فروشگاه کتاب کار می‌کرد. اما اکنون مدیربرنامه دارد، قرارداد همکاری می‌بندد (ویکسوم حاضر نیست میزان درآمدش از پست‌های تبلیغاتی را بگوید) و زندگی خانوادگی‌اش را در اینستاگرام و یوتیوب به نمایش می‌گذارد.\nصنعت چند میلیارد دلاریِ اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی چندین و چند لایه دارد؛ از «فیت‌فلوئنسرها»یی که تمرکزشان بر سلامت و تناسب اندام است تا مرشدان مد و زیبایی و وبلاگ‌نویسان سفر. این تولیدکنندگان محتوا صفحاتی مجازی برای تبلیغ چیزهای گوناگون، از جواهر و زیرپوش زنانه تا غذا و تجربه‌های مختلف، را اداره می‌کنند. شصت درصد از یک میلیارد کاربر اینستاگرام می‌گویند در این شبکهٔ اجتماعی محصولات جدیدی پیدا کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی به زمینی حاصل‌خیز برای بازاریابانی تبدیل شده است که می‌خواهند کالاهایشان را بفروشند. کالاهای رنگارنگی از قبیل محصولات مخصوص کودکان، مانند شیر خوراکی و اسباب‌بازی، و محصولاتی برای پدر و مادرها، مثل لوازم آشپزخانه. و برای تبلیغ این‌همه محصول چه کسانی بهتر از کودکان نوپایی که چهره‌ای سرزنده و دنبال‌کنندگانی اختصاصی دارند؟\nبعضی از این کودکان، مانند برادران ویکسوم، در حساب‌های کاربری والدینشان ظاهر می‌شوند، و بقیه ستاره‌ها حساب‌های کاربری خودشان‌اند. اما موفقیت همهٔ این سلبریتی‌های جوان اینستاگرامی نتیجهٔ فعالیت والدین در پشت صحنه است، والدینی که عکس می‌گیرند و پشت دوربین کسب‌وکار را می‌چرخانند.\nمراقبت از فرزندان و تولید محتوا از مدت‌ها پیش در اینترنت همزیستی داشته‌اند. از نخستین روزهای پیدایش مادران وبلاگ‌نویس، زندگی روزانهٔ بچه‌ها -و دادوستد وابسته به آن- خوراک معمول اینترنت بوده است. اما کریستال آبیدین، انسان‌شناس فرهنگ دیجیتال در دانشگاه دیکین استرالیا، به من گفت وقتی پلتفرم متداول برای ثبت و مستندسازی زندگی از وبلاگ‌های متنی به‌سوی رسانه‌های دیداری‌تری مانند اینستاگرام متمایل شد، راه ساده‌تر برای کسب درآمد این بود که به‌جای روایت‌پردازی پیرامون کار مراقبت از فرزندان، خیلی ساده عکسی از کودک و محصول موردنظر به اشتراک گذاشته شود.\n\nگرچه به نظر می‌رسد عکس‌گرفتن به تولید متن روایی برای وبلاگ شباهت دارد، اما برای قالب‌گیری زندگی کودک برای اینستاگرام تدارکاتی پیچیده لازم است. آبیدین می‌گوید: «وقتی پول وارد معادله شد، زیبایی‌شناسی دیداری، واژگان و فرایند ثبت و ضبط فعالیت والدین در شبکه‌های اجتماعی به‌شدت دگرگون شد. همراه با پیدایش صنعت اینفلوئنسری به شکل گسترده، به‌جای اینکه مادران قصهٔ فرایند استفاده از محصولات همراه فرزندانشان را بنویسند، بچه‌ها به سطح وسایل صحنه تقلیل یافتند».\nآبیدین، در مطالعاتش دربارهٔ رفتارها و فعالیت‌های خانواده‌های اینفلوئنسر، به این نکته پی برد که نمایش «روزمرگی»، یا ثبت و به‌اشتراک‌گذاری لحظات واقعی و معمولی، یکی از مؤثرترین استراتژی‌ها برای ساختن «برند» کودکان در اینستاگرام است. آبیدین شرح می‌دهد که پدر و مادرها معمولاً طوری به فرزند خردسال یا نوپایشان لباس می‌پوشانند و در صحنه قرارشان می‌دهند که طبیعی به نظر برسد. کریستال آبیدین برای این وضعیت از اصطلاح «ناشیگری تنظیم‌شده» استفاده می‌کند و آن را در برابر ذائقهٔ «تجملاتی‌تر» اینفلوئنسرهای بزرگ‌سال می‌گذارد. آبیدین می‌گوید ناشیگری تنظیم‌شده باعث می‌شود حساب کاربری کودک یا خانواده ارتباط‌پذیری بیشتری داشته باشد و درنتیجه به تعامل بیشتر دنبال‌کنندگان دامن بزند.\nیکی دیگر از ویژگی‌های مساعد زندگی بچه‌ها برای اینستاگرام نظم مشخص زندگی آن‌هاست. آبیدین می‌گوید: «کودکان و خردسالان احتمالاً بیشتر از هر موجود دیگری مطابق عادت رفتار می‌کنند. زمان خواب و غذاخوردن و دیگر کارهای روزانهٔ بچه‌ها کاملاً مشخص است». بنابراین، در برنامهٔ این زندگیِ منظم، می‌شود به‌راحتی زمان مشخصی را برای تولید و انتشار محتوا در شبکه‌های اجتماعی گنجاند.\nمیا فوس روال عادی زندگی، مانند بیرون‌رفتن‌های اجباری، را به عکس‌هایی فی‌البداهه از دختر پنج‌ساله‌اش وادا تبدیل کرده است. میا فوس که متخصص زیبایی‌شناسی است، در سال ۲۰۱۷ عکسی از وادا در اینستاگرام منتشر کرد که تی‌شرت سفیدی پوشیده بود و این جمله روی آن نوشته شده بود: «آینده زن است». این عکس و یک عکس دیگر در گوشه و کنار اینترنت چرخید و دنبال‌کنندگانی وفادار برای فوس به ارمغان آورد. اکنون وادا در برابر انتخاب لباس‌هایش از بوتیک‌های کودکان و ژست‌گرفتن برای عکس‌های اینستاگرامی پول درمی‌آورد. امضای شخصی او هم نگاه خیره و مستقیم و سری است که به یک طرف خم شده. فوس می‌گوید: «همیشه دوست داریم مسابقهٔ خیره‌شدن بگذاریم. اسمش را گذاشته ’قیافهٔ مسابقهٔ خیره‌شدن‘».\nفوس کار وادا را بدون مدیر برنامه پیش می‌برد و همهٔ قراردادهای همکاری، طراحی‌های لباس، و عکاسی‌ها را خودش انجام می‌دهد. به گفتهٔ فوس، وادا از اینکه جلوی دوربین باشد و لباسش را برای عکس عوض کند واقعاً لذت می‌برد. وادا به‌ازای هر پست اینستاگرامی چیزی بین ۱۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار دریافت می‌کند. فوس می‌گوید ازآنجاکه وادا از حضور اینستاگرامی خود خبر ندارد، به دخترش می‌گوید که عکس‌گرفتن صرفاً نوعی خوش‌گذرانی با مادرش است. فوس همیشه پیش از اینکه عکسی بیندازد، از دخترش اجازه می‌گیرد و هر جلسه عکس‌برداری به‌ندرت بیشتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.\nاینفلوئنسرهای کودک ذائقهٔ دیداری خودشان را دارند. عکس‌های اینستاگرامی کودکان اینفلوئنسر در قیاس با همکاران بزرگ‌سالشان ملایم‌ترند، ترکیب رنگ طبیعی‌تری دارند (آبیدین مشاهده کرده است که «بچه‌ها، لوازم خانه، پس‌زمینه، پوشاک و حتی غذا این ترکیب رنگ طبیعی را کامل می‌کنند») و چهره‌های پرانرژی‌تری به نمایش می‌گذارند. به گفتهٔ آبیدین، والدین اینفلوئنسرهای کودک تمایل دارند عکس‌هایی از کودکانشان در حال خوش‌گذرانی (در لباس‌هایی پرزرق‌و‌برق یا در گردش‌های هیجان‌انگیز) و محیط زندگی روزمره‌شان منتشر کنند. مثلاً وادا، در یکی از عکس‌هایی که فوس منتشر کرده، ژاکتی پرجلوه به تن دارد و در عکسی دیگر مشغول بازی با خواهر کوچک‌ترش است و پشت سرشان دیواری سفید و ساقهٔ گیاهی در گلدان به چشم می‌خورد.\nبریتنی برگرن، عکاس ساکن لس‌آنجلس که بیشتر عکس‌های صفحهٔ ministylehacker@ کار او است، برای حساب کاربری خانوادهٔ ویکسوم در اینستاگرام، بر سوژه‌هایی با نور پس‌‌زمینه، استفادهٔ حداقلی از نور فلاش و ترکیب رنگ‌هایی سرزنده تکیه دارد. بریتنی برگرن می‌گوید: «دوست دارم روش‌هایی پیدا کنم تا عکس‌ها ملایم و گرم و کودکانه به نظر برسند».\nویکسوم هر ماه یک تا شش بار برگرن را به خدمت می‌گیرد تا برای کمپین‌های تبلیغاتی با مشارکت چند برند عکاسی کند. ویکسوم شخصاً با برندها کار می‌کند تا فهرستی از ایده‌های مختلف برای عکاسی به دست بیاید. سپس بریتنی برگرن می‌آید و، درحالی‌که بچه‌ها لبخند می‌زنند و شکلک درمی‌آورند و به قول ویکسوم «با تمام زورشان کشتی می‌گیرند»، چیزی در حدود پانزده دقیقه عکاسی می‌کند. رایکر می‌گوید که از وقت‌گذرانی با برگرن لذت می‌برد و لباس‌هایی را می‌پوشد که مادرش برای عکاسی انتخاب می‌کند. رایکر به‌خصوص دوست دارد برادر کوچکش وایت را تماشا کند که ژست‌هایی «بامزه» و «بانمک» برای دوربین می‌گیرد.\nهرچند برخی از والدین بچه‌های مشهور اینستاگرام عکاس استخدام می‌کنند، اما بسیاری از آن‌ها خودشان با دوربین کار می‌کنند. آردولا ددوکاج از زمانی که دخترش لائرتا چهارساله بوده، از او عکس می‌گرفته و در اینستاگرام می‌گذاشته. لائرتا اکنون هشت‌ساله است و ددوکاج می‌گوید لباس‌پوشاندن به دخترش و عکس‌گرفتن از او راهی برای تقویت ارتباطش با لائرتا بوده است. برای ددوکاج شگفت‌انگیز بود که فرایند آماده‌کردن لائرتا برای عکاسی به‌هیچ‌وجه مثل سروکله‌زدن با کودکی گریان در یک استودیوی عکاسی حرفه‌ای نبود. ددوکاج، که در انگلیس زندگی می‌کند، در ایمیلی نوشت: «برای لائرتا، عکس‌گرفتن درست مثل عروسک‌بازی است».\nاکنون لائرتا بیش از یک میلیون دنبال‌کننده دارد و بااین‌حال میل و اشتیاقش برای ژست‌گرفتن درست مثل نخستین‌بار است؛ لائرتا می‌خواهد وقتی بزرگ شد مدل یا پزشک باشد و امیدوار است درنهایت، «شاید وقتی پانزده‌ساله» شد، خودش مدیریت اینستاگرامش را به دست بگیرد (مادر لائرتا پاسخ‌های او را از طریق ایمیل در اختیارم گذاشت). در حال حاضر، ددوکاج هزاران دلاری را که دخترش از طریق حامیان مالی محتوای اینستاگرامش به دست می‌آورد برایش در حسابی جداگانه پس‌انداز می‌کند (لائرتا به‌ازای هر پست حداقل ۱۰۰۰ دلار درآمد دارد).\nوقتی پدر و مادرها از راه انتشار عکس‌های فرزندانشان پول درمی‌آورند، نمی‌شود به‌راحتی مرزی بین کار و بازی قائل شد. در سال ۱۹۳۹ لایحه‌ای مشهور به «قانون کوگان» تصویب شد که به والدین بازیگران خردسال اجازه نمی‌دهد درآمدهای فرزندانشان را خرج کنند، اما، برای کودکانی که در اینترنت پول درمی‌آورند، چنین قاعده و قانونی وجود ندارد. مسئولیت این درآمد بر عهدهٔ والدینی است که اینفلوئنسرهای کوچکشان را اداره می‌کنند.\nازآنجاکه وقت‌گذرانی با بچه‌ها ممکن است به‌سادگی تبدیل به کار شود، این امر باعث شده است بسیاری از والدینِ فعال در اینستاگرام محدودیت‌های بسیار دقیقی در نظر بگیرند. فوس می‌گوید بعد از اینکه روزی وادا را پیش از رفتن به مدرسه از خواب بیدار کرده تا از او عکس بگیرد، تصمیم گرفته کمی از شبکه‌های اجتماعی فاصله بگیرد. فوس می‌گوید: «آن کار اصلاً درست به نظر نمی‌رسید». فوس و وادا همراه با آغاز سال میلادی عکاسی را دو هفته تعطیل کردند تا استراحت کنند. ددوکاج می‌گوید یک‌بار یکی از برنامه‌های لائرتا را لغو کرده، چون به نظرش رسیده که فشار زیادی به دخترش وارد می‌کند.\nاگر اینفلوئنسرهای کودک بزرگ شوند و نخواهند زندگی‌شان بر مبنای آرزوهای والدینشان باشد، چه بر سر حساب کاربری‌شان خواهد آمد؟ پرینستون کنون، پسری ده‌ساله که در آتلانتا زندگی می‌کند، از حجم کاری که باعث می‌شود اینستاگرامش محبوب بماند آگاه است: جلسات عکاسی، رویدادهای انحصاری و انتخاب لباس. کایرا کنون، مادر پرینستون، به من گفت: «پرینستون می‌گوید: فکر می‌کنی هوادارانم از این خوششان خواهد آمد؟»\nریزه‌کاری‌های مدیریت یک برند آنلاین تنها دغدغهٔ کایرا از سال ۲۰۱۴ بوده است، یعنی از زمانی که کایرا برای پسرش حساب اینستاگرام ساخته است. اما اکنون می‌خواهد به‌مرور مدیریت این حساب کاربری را در اختیار پرینستون قرار بدهد، پسری که دوست دارد در اینستاگرامش عکس بگذارد. البته کایرا تأکید دارد که جنبه‌های مشخصی از زندگی پرینستون خصوصی بماند. اغلب اوقاتی که در خانه هستند، کایرا دوربین را کنار می‌گذارد و هیچ عکس و ویدئویی از پرینستون منتشر نمی‌کند که او را در حال فعالیت‌های روزمره، مانند انجام تکالیف مدرسه یا پخت‌وپز، نمایش دهد.\nبا اینکه آرزوهای پرینستون برای آینده‌اش ارتباطی با شبکهٔ اشتراک‌گذاری عکس ندارد (پرینستون می‌خواهد وقتی بزرگ شد کانال یوتیوب داشته باشد)، اما قدردان کاری است که مادرش برای حساب اینستاگرامش انجام داده. پرینستون در ایمیلی که از طریق مادرش برای من فرستاد گفت: «مادرم عکس‌های خوبی گرفته است، او استعدادی واقعی دارد». پرینستون هرگز از مادرش نخواسته که اینستاگرامش را پاک کند. پرینستون می‌گوید: «اینستاگرام ما برایمان اهمیت دارد. این حساب کاربری معرفی‌کنندهٔ خوبی برای ماست». به گفتهٔ کایرا، این حساب کاربری باقی می‌ماند و، همراه با رشد و تکامل علایق پسرش، تغییر خواهد کرد.\nهمهٔ پدر و مادرهایی که با من حرف زدند، درست مثل کنون، اصرار داشتند که فرزندانشان برای عکاسی از لباس و ظاهر و لحظات زندگی‌شان مشارکتی مشتاقانه دارند. آن‌ها مدعی‌اند، هر لحظه که علاقهٔ فرزندانشان افول کند، دوربین‌ها خاموش خواهند شد و تبلیغات اینستاگرامی به پایان خواهد رسید، هرچند هیچ‌کدام طرح و برنامهٔ مشخصی برای سرنوشت این حساب‌های کاربری نداشتند. ددوکاج می‌گوید: «نمی‌توانم آینده را پیش‌بینی کنم و چیزی در این مورد بگویم. فقط می‌توانم بگویم که لائرتا از اکنونش واقعاً لذت می‌برد و برای من همین مهم است». تا آن زمان، تقویم‌های تولید محتوا جای خالی ندارند و برندها همچنان از تأثیرگذاری انسان‌های کوچک و کم‌سن‌وسال ادامه خواهند داد.\nکنون می‌گوید: «موضوع از این قرار نیست که موقعیتی بسیار ناخوشایند وجود دارد که در آن فرزندم را مجبور به انجام کارهایی می‌کنم که دوست ندارد. پس می‌توانم چهرهٔ خوبی داشته باشم. بعضی پدر و مادرها که به ورزش بیس‌بال علاقه دارند، فرزندانشان هم ورزشکارند. ماجرا این است که چیزی برای شما و خانوادهٔ شما خوب و خوشایند به نظر می‌رسد؛ و چیزی که برای ما احساس خوشایندی دارد فناوری است».\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n • این مطلب را اَلی ولپی نوشته است و در تاریخ ۲۸ فوریۀ ۲۰۱۹ با عنوان «How Parents of Child Influencers Package Their Kids’ Lives for Instagram» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۷ با عنوان «مشهور نیستی اما همه تو را می‎‌شناسند: داستانِ کودکان پرطرفدار اینستاگرامی» و ترجمۀ حسین رحمانی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n (Allie Volpe) وبلاگ‌نویس و روزنامه‌نگار آمریکایی است که دربارۀ روابط انسانی می‌نویسند. نوشته‌های او در آتلانتیک، آبزرور، نیویورک مگزین و دیگر مطبوعات به چاپ رسیده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n FamousBirthdays\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/581031356.json b/train/581031356.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bfc8119e5d1c669ac84aa709887cb9955b94241d --- /dev/null +++ b/train/581031356.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زندگی‌کردن با غريبه‌ها هنری است که از ياد برده‌ايم", + "subtitle": "همه‌گیری طولانی ما را به‌شکل بی‌سابقه‌ای از غریبه‌ها دور کرده است. آیا این فاصله جبران‌پذیر است؟", + "introduction": "مهمان‌نوازی و تکریمِ غریبه‌ها از اصلی‌ترین پایه‌های فرهنگ‌های بشری بوده است. در بسیاری از آیین‌ها آب و غذادادن به غریبه و فراهم‌کردن جایی برای استراحت او نوعی وظیفۀ مقدس به ‌شمار می‌رفت. از سوی دیگر، غریبه‌ها هم در بسیاری مواقع قدیسان یا حتی خدایانی در لباس مبدل به شمار می‌رفتند. زندگی شهری جدید اگرچه این وظیفه را از دوشمان برداشت، اما همچنان ما را نزدیک غریبه‌ها نگاه می‌داشت، تا اینکه پاندمی شروع شد و از غریبه‌ها، جز نام‌ها یا تصاویری روی صفحۀ گوشی، چیزی باقی نماند.", + "content": "جو موران، گاردین — برای این حس غریب بیم و امید، که با دیدن شلوغی‌های پساقرنطینه به دل انسان می‌افتد، باید واژۀ جدیدی ساخت. تماشای استادیوم ومبلی و ورزشگاه ویمبلدون، درحالی‌که تقریباً پر از تماشاگر است، بسیار دوست‌داشتنی است. اما آیا لازم است آدم‌ها این‌قدر نزدیک هم بایستند؟ حتماً باید این‌قدر با شور و خروش آواز بخوانند؟ واقعاً لازم است وقتی یکی امتیاز می‌گیرد تماشاگرها این‌طور با خوشحالی سروگردن همدیگر را در آغوش بفشارند؟ بله که لازم است، این کاری است که طرفداران تیم‌ها در مسابقات ورزشی همیشه می‌کنند. اما، با بازگشایی فضای زندگی، بسیاری از ما فراموش کرده‌ایم در حضور کسانی که نمی‌شناسیم چطور رفتار می‌کرده‌ایم. آداب رفتار در چنین موقعیتی را دوباره باید فرابگیریم. از بقیه چقدر باید فاصله داشته باشیم؟ چه وقت دوباره اجازه داریم با غریبه‌ها گپ‌و‌گفتی معمولی داشته باشیم؟ (البته اگر قبلاً اهل صحبت‌کردن با غریبه‌ها بوده‌ایم.) الان دیگر دست‌دادن منسوخ شده است؟ خط‌مشیِ ماسک‌زدن، که همین حالا هم کمتر مراعات می‌شود، با شلوغ‌شدن مغازه‌ها و اتوبوس‌ها و قطارها بیشتر زیرپا گذاشته می‌شود.\nکووید به روابط ما با غریبه‌ها نوری تابانده که نمی‌شود نادیده‌اش گرفت، روابطی که قبل از این همه‌گیری هم تصنعی و زورکی بود. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهند که اعتماد اجتماعی به‌شدت کاهش پیدا کرده و رفتارهای سخت‌گیرانه‌ای نسبت به مهاجران و پناهندگان و دیگرانی که خارجی تلقی می‌شوند صورت می‌گیرد. پس از جنگ سرد، رؤیای سرمایه‌دارانه‌ای وجود داشت که دنیایی بی‌مرز را تصویر می‌کرد، اما امروز این رؤیا منتهی شده است به موج دیوارسازی و مراقبت شدید از مرزها و راه‌های مهاجرت. سیاست شکست‌خورده و جنگ‌های فرهنگی ما به این معنی است که معمولاً گفت‌وگو بین غریبه‌ها، درباب موضوعات موردمنازعه، به‌سرعت به خصومت و دشنام‌گویی می‌کشد.ما بخش اعظمی از زندگی‌مان را به‌صورت آنلاین سپری می‌کنیم، اما این هم کمکی به قضیه نمی‌کند. شبکه‌های اجتماعی، با فرهنگی که شدیداً به‌اشتراک‌گذاشتن را ترغیب می‌کند و لحن و بیان عجیبی که دارند و رفت‌و‌آمدِ بین فضای عمومی و ‌خصوصی، غریبه‌ها را گرد هم می‌آورند، اما به شیوه‌های آشفته‌ای مثل مخفی‌ماندن، گوش‌ایستادن و ملحق‌شدن به گفت‌وگوهای یکدیگر. یکی از پیامدهای این شیوه‌های آشفته پیش‌فرض حیرت‌انگیزی است که مردم با آن وارد زندگی غریبه‌ها می‌شوند تا به آن‌ها بگویند احمق و مقصرند. این روزها این کار عادی است که از مردم در مکان‌های عمومی عکس بگیریم و بعد هم عکس را، بدون اجازۀ آن‌ها، پُست کنیم، فقط به‌خاطر انتقاد از تخلف احتمالی‌ای که انجام داده‌اند. وقتی آنلاینیم فراموش می‌کنیم که غریبه‌ها هم، مثل خودمان، انسان‌هایی آسیب‌پذیر و پیچیده‌اند و کاستی‌هایی دارند. در عوض، غریبه‌ها به شخصیت‌های خیالی آزاردهنده‌ای در داستان زندگی‌ ما تبدیل می‌شوند، داستانی که همواره در حال روایت آنیم.\nبه‌زودی، بیشتر ما غریبه‌های بیشتری را خواهیم دید. بنابراین، اینکه کتاب‌های جدید راه‌های بهتری را برای زندگی کنار آن‌ها تصویر کنند می‌تواند به ما کمک کند. کتاب دربارۀ ترس و غریبه‌ها ۱ اثر جورج مَکاری و کتاب مهربانی غریبه‌ها ۲ از تام لوتز در فصل پاییز منتشر خواهند شد. کتاب سلام غریبه: چطور در دنیای رابطه‌های قطع‌شده ارتباط را پیدا کنیم۳ از ویل باکینگهام و کتاب قدرت غریبه‌ها: مزایای ارتباط در دنیایی مشکوک۴ از جو کوهِین نیز در ژوئیۀ امسال منتشر شده‌اند. این دو کتاب، از نظر لحن و رویکرد، کاملاً با هم تفاوت دارند اما، همان‌طور که از عنوان فرعی‌شان مشخص است، نسخه‌های یکسانی می‌پیچند.\nکوهِین از پژوهش‌های جدید فراوانی در روان‌شناسی اجتماعی استفاده می‌کند که می‌گویند ارتباط‌گرفتن با غریبه‌ها کمک می‌کند که قضاوت‌های حزب‌گرایانه و قبیله‌گرایانه را برطرف کنیم. همین‌طور انسجام اجتماعی را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود به زندگی‌مان بیشتر علاقه‌مند شویم و به آن امیدوار باشیم. گزارش باکینگهام شخصی‌تر است. او پس از فوت شریک زندگی‌اش بر اثر سرطان، در سال ۲۰۱۶، توانست خودش را، به کمک همین مواجهه‌های گذرا با دیگران، از رخوت و بی‌تفاوتی حاصل از سوگ رهایی دهد. ردوبدل‌شدن چند کلمه با باریستا یا ردوبدل‌شدن نگاهی طعنه‌آمیز با مسافری هم‌مسیر سر لغو حرکت قطار او را مطمئن می‌کرد که زمین هنوز می‌چرخد و دنیا تمام نشده است. باکینگهام می‌نویسد «غریبه‌ها دل‌مشغول دنیا و زندگی ما نیستند و همین آسودگی‌شان می‌تواند باری را که بر دوش می‌کشیم سبک‌تر کند».\nدر دوران باستان، تفقد از غریبه‌ها وظیفه‌ای مقدس بود. کوهِین شاهدی باستان‌شناختی می‌آورد که نشان می‌دهد این وظیفه، حدوداً ده‌ هزار سال پیش، در اولین اجتماعات انسانی یکجانشین به وجود آمده است. مسافران غریبه ارج و قرب داشتند، زیرا ارمغان‌آور تجارت و اخبار و شایعات بودند. وظیفۀ خوشامدگویی و پذیرایی در حس عمیق ضعف انسانی هم ریشه داشت، یعنی در این آگاهی که، در دنیایی بدون امنیت، هرکسی ممکن است روزی سرگردان و محتاج شود.\nیونانیان باستان با رسم سخت‌گیرانۀ زنیا ۵ زندگی می‌کردند که، با مسامحه، به «مهمان‌دوستی» ترجمه می‌شود. کلمۀ یونانی زنوس که کلمۀ زنوفوبیا از آن مشتق شده است هم معنی «غریبه» می‌دهد هم «دوست». زنیا میزبان را مکلف می‎کرد که صدر مجلس و بهترین غذا و بهترین خوابگاه را به غریبه پیشکش کند و وقتی غریبه می‌خواهد از آنجا برود، هدایای خداحافظی و مَرکب یا کشتی‌ای برای ادامۀ راه به او بدهد. اودیسه فقط به‌خاطر ملاقات با جزیره‌نشینانی که از این رسم پیروی می‌کردند توانست راه طولانی بازگشت از تروا به ایتاکا را طی کند. وقتی جزیره‌نشینان یونانی امروز به سوری‌ها و عراقی‌ها و افغان‌هایی که با قایق‌های کوچک به یونان وارد می‌شوند غذا و سرپناه می‌دهند، درواقع، دارند این قرارداد کهن را پاس می‌دارند.\nبسیاری از اسطوره‌ها و حکایت‌های محلی از غریبه‌های به‌ظاهر حقیری می‌گویند که بعداً معلوم می‌شود انسان‌هایی اصیل یا از دودمان پادشاهان یا خدایان هستند. زئوس جامۀ مبدل گدای دوره‌گردی را می‌پوشد و به کسانی که به او خوشامد می‌گویند پاداش می‌دهد و آنانی را که چنین نمی‌کنند تنبیه می‌کند. در انجیل، مردم غریبه‌های خانه‌به‌دوش را به خانه می‌برند و اطعام می‌کنند و بعداً معلوم می‌شود آنان فرشتگان خداوندند. در فولکلور ژاپنی، ایجین یا «شخص متفاوت» گدای کثیف یا بازیگر کوچه‌گرد بیچاره‌ای است که در اصل شاهزاده یا راهب یا خداست. غریبه در لباس مبدل آزمونی است برای انسانیت ما، آزمونی که امروزه احتمالاً بسیاری از ما در آن رفوزه می‌شویم.\nبا خواندن این کتاب‌ها معلوم می‌شود باکینگهام و کوهِین، هر دو، به‌طرز رشک‌برانگیزی اجتماعی و اهل مشارکت هستند و با ملاقات‌های تصادفی سر ذوق می‌آیند. خطی روایی از کتاب کوهین او را در حالی نشان می‌دهد که از متخصصان یاد می‌گیرد چگونه با غریبه‌ها صحبت کند، اما به نظر نمی‌رسد او چندان نیازی به کمک داشته باشد. برای آغاز گفت‌وگو، او الگوهایی را برای خواننده مهیا می‌کند که من آن‌قدر دل و جرئت ندارم که بتوانم از آن‌ها استفاده کنم (مثلاً: «ببخشید، می‌دانم حرف‌زدن با بقیه در قطار درست نیست، ولی کُت شما جداً زیباست»). جهان‌بینی باکینگهام با بزرگ‌شدن در خانۀ یک کشیش محلی شکل گرفته است، خانه‌ای که هم از آنِ خانواده است و هم کانونی برای اجتماع آن منطقه. او از آن دسته آدم‌هایی است که اجازه می‌دهد مسافران غریبه به‌رایگان در خانه‌اش اقامت کنند، بعد هوس می‌کند به بلغارستان یا میانمار برود و بلافاصله با یکی از اهالی آنجا رفیق می‌شود و او هم تخت مجانی و غذا تعارفش می‌کند و بعد هم، سر راه خودش، او را با یک بلیت اتوبوس عازم مقصد بعدی‌‌اش می‌کند.هیچ‌کدام از کتاب‌ها، خوشبختانه، طوماری از موعظه نیستند که از ما دعوت کنند ما هم چنین آدم‌هایی باشیم. باکینگهام متوجه است که «واکنش‌های ما به غریبه‌ها همیشه دوگانه است، نوسان میان اضطراب و امکان، هیجان و ترس». این احساسات ضدونقیض در دل کلمه‌هایی همچون مهمان، میزبان، مهمان‌نوازی، دشمنی و گروگان، که همگی در زبان انگلیسی ریشۀ لغوی مشترکی دارند، نهفته‌اند. ریشۀ لاتین هاستیس۶ هم‌زمان به معنای مهمان، غریبه و دشمن است.\nهمان‌طور که نیچه نوشت، «هدف مهمان‌نوازی خنثی‌کردن هرگونه احساس خصومت‌ در فرد غریبه است». رسم زنیا مهمان‌داری را طوری با احساس دِین می‌آمیزد که به‌آسانی می‌تواند شکل توهین و بی‌احترامی به خود ‌بگیرد. داستان اودیسه پُر است از میزبانان و مهمانان بد. سیکلوپ، به‌جای غذادادن به اودیسه و مردان او، بی‌پرده می‌گوید که از زئوس، محافظ غریبه‌ها، ترسی ندارد و چند نفر از آنان را می‌خورَد. اودیسه هم مفت‌خوران متجاوزی را می‌کُشد که بیش از اندازۀ خوشایند او در خانه‌اش در ایتاکا لنگر انداخته بودند.\nاحتیاط هنگام رویارویی با غریبه‌ها طبیعی است. نوزاد از حدود هشت‌ماهگی «اضطراب غریبه» را می‌فهمد و در حضور شخص غریبه از تماس چشمی خودداری می‌کند و گریه سر می‌دهد. قلبِ زندگی عاطفی ما را وابستگیِ شدید شکل می‌دهد. مردم‌شناس تکاملی، رابین دانبار، کتاب جدیدی با نام دوستان۷ نوشته است و در آن استدلال می‌کند که تعداد افرادی که واقعاً می‌توانیم به آنان اهمیت دهیم محدود است. به‌طور متوسط ۵ دوست صمیمی و ۱۵۰ دوست عادی داریم، اندازۀ معمول قبیله‌‌های شکارچی-‌گردآورنده، یا اجتماعات روستایی در انگلستانِ قرون‌وسطا. این اندازه را ظرفیت‌های شناختی‌ ما و تلاش و زمانی تعیین می‌کند که برای بقای دوستی‌هایمان صَرف می‌کنیم. دانبار به‌نحو هشدارآمیزی می‌گوید «نکتۀ مهم دربارۀ دوستان این است که باید قبل از اینکه فاجعه‌ای برایتان رخ دهد داشته باشیدشان». احتمال اینکه دوست نزدیکتان به شما کمک کند بسیار بیشتر از کمک خیِّری درستکار است.\nمنظور این نیست که داشتنِ دوستان نزدیک و رفتار دوستانه با غریبه‌ها با هم تعارض دارند. دانبار می‌نویسد که دوستی‌های محکم «کمک می‌کند در اجتماع بزرگ‌تری که در آن زندگی می‌کنیم بیشتر جاگیر شویم و به آن اعتماد کنیم». کوهِین نیز از مطالعات جدیدی یاد می‌کند که به ارزش «ارتباطات اجتماعی حداقلی اشاره می‌کنند، نه به‌عنوان جانشینی برای روابط صمیمی بلکه به‌عنوان مکمل آن. غریبه‌ها نیاز ما به نوعی ارتباط انسانیِ مفرح و بی‌توقع را برآورده می‌کنند. فردِ غریبه گاه می‌تواند در یک لحظه شما را ارزیابی کند و متوجه تیک‌های عصبی‌تان شود و از خودِ بنیادین و اندرون شما سخن بگوید، چیزی که دوستانتان مدت‌هاست به آن بی‌اعتنایند.\nروابط با غریبه‌ها از قرون‌وسطا دگرگون شد. پیش از آن، در دوران پیشامدرن، زندگی غالباً در اَنظار عمومی جلو می‌رفت. غریبه‌ها معمولاً بر سر میزهای مشترک غذا می‌خوردند و در یک تخت می‌خوابیدند، نه به‌خاطر برقراری رابطۀ جنسی بلکه به‌خاطر کمبود جا، و جلوی یکدیگر ادرار و اجابت مزاج می‌کردند. سپس، از قرن شانزدهم به این طرف، «فرایند متمدن‌شدن» سراسر اروپا را در بر گرفت. این نام را نوربرت الیاسِ جامعه‌شناس برای این وضعیت به کار می‌برد. به نظر الیاس، عامل اصلی رخ‌دادن این فرایند ظهور دولت‌ملت‌ها و ادعای آن‌ها برای داشتنِ حق انحصاری اِعمال خشونت بود. در اثر این تغییر، امنیت زندگی اجتماعی بیشتر شد و کمتر احتمال داشت که ملاقات با غریبه‌ها به مشاجره و زدوخورد بینجامد؛ قواعد رفتار در انظار عمومی پرزحمت‌تر و دست‌وپاگیرتر شد و مردم در برخورد با کسانی که نمی‌شناختند محتاط‌‌تر شدند.\nشهر مدرن بعدتر ظهور کرد و همۀ غریبه‌ها را ذیل قید کلی «نزدیکی فیزیکی و دوری عاطفی» قرار داد و، به‌این‌ترتیب، همۀ آنچه را که پیش‌ازاین گفتیم با هم ترکیب کرد. گئورگ زیملِ جامعه‌شناس در مقالۀ کلاسیک خود با نام «کلان‌شهر و حیات ذهنی»، در سال ۱۹۰۳، اشاره می‌کند به اینکه، بر اثر نوعی احتیاط، ساکنان شهر به همسایگان خود بی‌اعتنایی می‌کنند و در اتوبوس‌ها و قطارها نگاهی سرد و بی‌احساس به یکدیگر دارند. زیمل فکر می‌کرد بدون این احتیاط که محصول میزانسن و چیدمان صحنۀ دائمی شهر است فردِ شهرنشین احتمالاً «به حالت روان‌پریشی تصورناپذیری می‌رسد». دیده‌شدن و براندازشدن توسط غریبه‌ها سرنوشت انسان مدرنی است که در کلان‌شهرها زندگی می‌کند و «نگاهِ دلزده» مکانیسم حیاتی و دفاعی چنین انسانی.\nگمنامی در شهر می‌تواند بیگانه‌کننده باشد اما، از سوی دیگر، دستاوردی معجزه‌آساست، زیرا به غریبه‌ها اجازه می‌دهد فقط با درپیش‌گرفتن نوعی بی‌تفاوتی که خطری هم ندارد به‌نحوی با هم کنار بیایند. اِروینگ گافمنِ جامعه‌شناس اصطلاح «بی‌اعتنایی مدنی» را وضع کرد. او این واژه را به کار برد تا شیوه‌های نمادینی را که با آن‌ها به حضور دیگران در جمع توجه می‌کنیم توصیف کند، از سرتکان‌دادنی جزئی گرفته تا نگاه‌های گذرا. او همچنین قواعد نانوشته‌ای را رمزگشایی می‌کند که تعیین می‌کنند چه زمان سخن‌گفتن با یک غریبه ایرادی ندارد و چه چیزهایی می‌توان گفت. گافمن دریافت اصل کلی این است که نباید چیزی بگویید که ممکن است شما را نامعقول جلوه دهد. هیچ‌وقت از یک غریبه نپرسید امروز چندشنبه است، این سؤال بلافاصله شما را شخصی معرفی می‌کند که سردرگمی و بی‌نظمی به بار می‌آورد.\nامروزه در نا‌مکان‌های۸ زندگی معاصر، مثل هتل‌های زنجیره‌ای و فرودگاه‌ها و سوپرمارکت‌هایی با صندوق‌پرداخت‌های سرخود، اصلاً به‌ندرت لازم می‌شود با غریبه‌ای صحبت کنیم. دستورالعمل‌های بی‌چهره (کارت خود را وارد دستگاه کنید، کارت‌ پروازتان را آماده کنید، رمز خود را وارد کنید) جایگزین تعاملات انسانی شده‌اند. تراکنش‌های مشتریان روزبه‌روز به دوش اَپ‌ها و الگوریتم‌ها گذاشته می‌شوند. حواستان صرفاً باید به یک چیز باشد، گذرواژه‌ها و اطلاعات کارت‌های اعتباری‌تان.\nقرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی هم این رویه‌ها را سرعت بخشیده است. بسیاری از چیزهایی که بقای ما در گرو آن‌هاست، از جمله غذا و سرگرمی‌ها، اکنون از طریق صفحۀ لمسی و کلیکِ ماوس، به‌طور گمنام از جای دیگرِ نامشخصی که تماسی با آن نداریم، می‌آید. این جای دیگر، از ارتش خاموشِ پِیک‌ها، کارکنان سوپرمارکت‌ها و انبارداران سفارش‌ها و دیگر کسانی پر شده است که مشاغل ناامن و کم‌درآمدِ اقتصاد گیگ۹ را بر عهده گرفته‌اند. کوهین می‌نویسد «سپاه غریبه‌ها که در خدمت مایحتاج ما هستند و تکنولوژی آن‌ها را نامرئی کرده است به چیزی در حد ابزار استفاده بدل شده‌اند، محکوم به غریبگی دائمی».\nسرشت نامرئی اغلبِ مشاغل کم‌درآمد «پارادکس لیبرال» را تشدید کرده است. این پارادکس، که دانشمند علوم سیاسی جیمز هالیفیلد آن را شناسایی کرده است، از دهۀ ۱۹۸۰ یکی از خصوصیات فرهنگ سیاسی آمریکایی و اروپایی بوده است. بازار آزاد نیروی کار ارزان و متحرک و منعطف می‌خواهد اما رأی‌دهندگان خواستار کوچ کمترند؛ دولت‌ها تلاش می‌کنند هر دو را راضی نگه دارند. این پارادکس پیش از رفراندوم برکسیت به شدیدترین حالت خود رسیده بود. دولت کامرون تلاش کرد مزایای رفاهی و دیگر حقوق شهروندی شهروندان اتحادیۀ اروپا را محدود کند، و درعین‌حال، تأمین نیروی کار ارزان مهاجر را ادامه داد. ما برای تسهیل حرکت نرم و روان خود از میان مکان‌های مخصوصِ مصرف‌گرایی به غریبه‌ها تکیه می‌کنیم، اما ترجیح می‌دهیم این غریبه‌ها هیچ خواسته‌ای از ما نداشته باشند.\nبااین‌حال، نمی‌توانیم کاملاً دور خودمان پیله بتنیم و از دیگران منفک شویم. جودیت باتلر، نظریه‌پرداز فرهنگی، در کتاب خود به نام زندگی نامطمئن۱۰ استدلال می‌کند که ما به این خاطر که همگی موجودات آسیب‌پذیری هستیم به دیگر ابنای بشر، از جمله کسانی که برخوردی کوتاه با آن‌ها داشته‌ایم یا اصلاً آن‌ها را ندیده‌ایم، گره خورده‌ایم. ما دوست داریم خودمان را موجوداتی برتر و خودبسنده ببینیم اما هر کسی نقاط ضعف خاص خود را دارد. داشتنِ بدن‌هایی نرم و منعطف و فانی برای نامطمئن‌کردن ما کافی است؛ پوستمان متخلخل است، راه‌های تنفسی‌مان باز است و حواسمان تیز و حساس. این ویژگی‌ها نه‌تنها ما را در معرض عوامل بیماری‌زای دیگران قرار می‌دهد بلکه در معرض تمایلات دیگران، خشونت دیگران، تنگ‌دستی دیگران و نگاه ممتد دیگران هم قرار می‌دهد. ما چنان مخلوقاتِ به‌ناگزیر اجتماعی‌ای هستیم که ممکن است صرفاً با نگاهی از سمت فردی دیگر جریحه‌دار یا سرمست شویم. باتلر می‌نویسد «ما بدون دیگران ناتمامیم و اگر این‌طور نباشیم، چیزی کم داریم».\nغریبه‌ای سوزن آمپولی به بازویتان تزریق می‌کند و شما خود را در حالی می‌یابید که دارید به‌سختی جلوی اشک‌هایتان را می‌گیرید، اشک‌هایی که حاصل آرامش و قدردانی هستند. چرا؟ فکر می‌کنم تاحدودی به این خاطر است که آن سوزن می‌تواند زندگی شما را نجات دهد و کمکتان کند زندگی‌تان را به حالتی نزدیک به حالت عادی بازگردانید. اما این هم هست که آن سوزن چیزی را که از قبل وجود داشت مرئی (و در آنِ واحد دردناک) می‌کند: رشته‌ای نامرئی از مراقبت دوسویه و سرنوشت مشترکی که همگی ما را به هم متصل می‌کند.\nرسانه‌های اجتماعی، به‌رغم تمام کاستی‌هایشان، می‌توانند آموزنده نیز باشند. تایم‌لاین شما رژۀ بی‌پایان آدم‌هایی است که در زندگی واقعی هیچ‌گاه آن‌ها را نمی‌شناختید؛ موفقیت‌هایشان را جشن می‌گیرند، عکس‌های شام خود را به اشتراک می‌گذارند، با خشم به چیزی تف و لعنت می‌فرستند که شما قبلاً حتی به آن فکر نمی‌کردید، یا سوگ و ناامیدی خود را برای هر کسی که شاید به گوشش برسد به زبان می‌آورند. خواندن این‌طور پست‌ها ممکن است برایتان خسته‌کننده باشد، اما از طرف دیگر، شاید دَمی متوقفتان کند و شما را با پیش‌داوری‌ها و تبعیض‌هایتان روبه‌رو کند. فضای ذهنی یک فرد غریبه، به‌طرز سوررئال و عجیب و غریبی، با فضای ذهنی شما متفاوت است. در پسِ هر عکس پروفایلی زندگی دیگری جدا از زندگی شما وجود دارد، یک ذهنِ مشغول دیگر، به‌شدت، درگیرِ رسیدگی به واقعیت منحصربه‌فرد خویش است. کوهِین می‌نویسد غریبه‌ها هر روز به‌مثابۀ «کشتی‌هایی با محموله‌هایی نادانستنی و کانتینرهایی که تمام جهان را در خود دارند» از مقابل ما عبور می‌کنند.\nما حیواناتی داستان‌گو هستیم. هر غریبه قطعۀ داستانی ارزشمندی در دست دارد، داستانی که ما پیش از این نشنیده‌ایم. اودیسه مهربانی میزبانان خود را با پیشکش‌کردن تنها هدیه‌ای که دارد جبران می‌کند: داستان‌ها. داستان‌هایی که به ما می‌گویند غریبه‌ها دیگر فقط حریف، کاریکاتور یا بازیگران نقشی فرعی در داستان‌های ما نیستند. غریبه‌ها فی‌نفسه شخصیت‌هایی تمام و کمال هستند. داستان آن‌ها به یادمان می‌آورد که همیشه دیگرانی خواهند بود که تغییر نخواهند کرد، نوعی کثرت محض زندگی سایر مردم. این یادآوری همیشه آرام‌بخش نیست، اما می‌تواند ما را به حقیقتی پیچیده و مشترک سوق دهد که در نهایت غنی‌تر از قصه‌های خیالی خودبینانۀ ماست.\nتکنولوژی ما را از غریبه‌ها می‌بُرد، اما به نوعی دیگر وصلمان هم می‌کند. اَپ‌هایی هستند که می‌توانید با آن‌ها مسافری کوله‌پشتی‌به‌دوش را یک شب در اتاق خالی منزلتان اسکان دهید، یا با فردی در آن سر دنیا کارائوکه‌ای دوصدایی اجرا کنید، یا تاکسی‌ای بگیرید که راننده‌اش از کشوری جنگ‌زده به کشور شما آمده است و، طی ده دقیقه رانندگی، داستان زندگی‌اش را برای شما تعریف می‌کند. زندگی مدرن لازم نیست سرد و غریبه‌کُش باشد. حالا که محدودیت‌ها کم‌کم برداشته می‌شوند، بسیاری از ما آشفته و ازهم‌گسیخته‌ایم؛ مثلاً مشتاق همهمۀ اتاق‌های پر از مردم و سالن‌های اجتماعاتی هستیم که هیچ صندلی خالی‌ای در آن‌ها نباشد، اما مضطربیم. درسِ دل‌گرم‌کنندۀ این وضعیت این است که تنش بین توداربودن و گشاده‌روبودن در کل تاریخ زندگی انسان وجود داشته است و ما همیشه راهی برای فائق‌آمدن بر آن یافته‌ایم.\nباکینگهام، بلافاصله پس از فوت شریک زندگی‌اش، درِ خانه‌اش را به روی افراد کم‌وبیش غریبه گشود. حسی به او می‌گفت این کار حالش را بهتر خواهد کرد. «مردم را برای غذا به خانه‌ام دعوت می‌کردم … . خانه شلوغ و گرم و پرسروصدا می‌شد … . این‌طوری شروع کردم به رُفوکردن دنیای پاره‌شده‌ام». او دربارۀ همه‌گیری کووید هم دریافتی مشابه دارد؛ همه‌گیری «دقیقاً همان زمانی است که اکثر ما نیاز داریم در برابر وسوسۀ کوچک‌کردن زندگی‌مان مقاومت کنیم». با ملاقات هر غریبه، طفل امید به هوا می‌پرد. همۀ ما باید پیِ آنچه را که دل باکینگهام گواهی می‌دهد بگیریم: همان چیزی که به دل اجداد ما هم افتاده بود و ثابت شده که چیز درستی هم بوده است. همان گواهیِ دل که می‌گوید: هرگاه غریبه‌ها با حال و نیّتی کریمانه و مشتاق دور هم جمع شوند، اتفاقات خوبی می‌افتد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب را جو موران نوشته و در تاریخ ۱۰ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «Remember hand shakes and small talk? The lost art of living with strangers» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «زندگی‌کردن با غریبه‌ها هنری است که از یاد برده‌ایم» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ حسنی سهرابی‌فر منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۸ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. •• جو موران (Joe Moran) استاد ادبیات انگلیسی و تاریخ فرهنگی در دانشگاه جان مورس لیورپول است. کتاب ملت کاناپه: تاریخی صمیمی از بریتانیا جلوی تلویزیون (Armchair Nation: An Intimate History of Britain in Front of the Television) نوشتۀ اوست.••• آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n Of Fear and Strangers [۱] The Kindness of Strangers [۲]  Hello Stranger: How We Find Connection in a Disconnected World [۳] The Power of Strangers: The Benefits of Connecting in a Suspicious World [۴] xenia [۵] hostis [۶] Freinds [۷] [۸] اصطلاحی که مارک اوژه (Marc Augé)، مردم‌شناس معاصر فرانسوی، دربارۀ مکان‌هایی به کار می‌برد که مردم در آن‌ها در حال گذار و به‌تعبیری عدم‌استقرار هستند و، ازاین‌رو، نمی‌توان مفهوم مکان در معنای متداول مردم‌شناختی آن را برای آن‌ها به کار برد [مترجم].gig economy [۹] : این مدل نوعی از اشتغال است که در آن افراد، به‌جای اینکه برای کارفرمایی مشخص کار کنند و کار دائم داشته باشند، کارهای پاره‌وقت انجام می‌دهند و کارفرمای فرد، دیگر، یک شخص نیست [مترجم]. Precarious Life [۱۰]\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/581399073.json b/train/581399073.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..62506eeb6bd7c733865d9db4102008ae92538188 --- /dev/null +++ b/train/581399073.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هدف نهایی کارداشیان است: چهرۀ ایدئال زنان در اینستاگرام", + "subtitle": "صورت دست‌نخوردهٔ زن‌ها نامتعارف است؟ در عصر ما، بله", + "introduction": "صورتی صاف، گونه‌هایی برجسته، چشمانی گربه‌ای و مژه‌هایی کارتونی. این چهره برای کاربران اینستاگرام بسیار آشناست: زنانی که در تلاش‌اند با دست‌کاریِ صورتشان خود را به یک ایدئال نزدیک کنند. البته این چهره‌ها به یک نژاد یا جغرافیا تعلق ندارند. لب‌هایشان به آفریقایی‌ها می‌زند؛ چشم و ابروشان به جنوبِ آسیایی‌ها شباهت دارد و مدل بینی‌شان قفقازی است. چهره‌هایی کپی‌شده که ماحصل پیچیده‌ای است از اندکی جراحی، مقدار زیادی تزریق ژل و صدالبته فیلترهای تصویر اینستاگرام. واقعاً قرار است همۀ زنان جهان شبیه کیم کارداشیان شوند؟", + "content": "جیا تولنتینو، نیویورکر — تابستان گذشته بلیتی به مقصد لس‌آنجلس گرفتم تا چیزی را وارسی کنم که انگار یکی از غریب‌ترین میراث دههٔ به‌سرعت روبه‌انتهای ماست: پیدایش تدریجیِ صورتی خاص و سایبورگی۱ در بین زنانی که زیبا بودن را حرفه‌ای دنبال می‌کنند. صورتی جوان که پوست صاف و گونه‌های برجسته و گوشتالو دارد، چشمانش گربه‌ای، مژه‌هایش کارتونی، بینی‌اش کوچک و ظریف، و لب‌هایش گوشتی و شاداب است. این صورت نگاهی خجالتی اما بی‌احساس دارد، انگار که صاحب نگاه نصف قرص کلونوپین۲ خورده و در فکر آن است که خواهش کند با هواپیمای خصوصی به کوچلا۳ ببریدش. این چهره به‌وضوح سفیدپوست است اما به‌شکلی مرموز به نژادهای دیگر هم شباهت دارد و چهره‌نگاری نشنال جئوگرافیک از آمریکایی‌های ۲۰۵۰ را تداعی می‌کند، به شرط آنکه همهٔ آمریکایی‌ها نوادگان مستقیم کیم کارداشیان وست، بلا حدید، امیلی راتایکوفسکی و کندال جنر (که دقیقاً شبیه امیلی راتایکوفسکی است) باشند. کارا کریگ، نقاش برجستهٔ نیویورکی، اخیراً [در مورد این صورت] به من گفت: «مثل یه بچه‌پلنگ جذاب و شهوت‌انگیز می‌مونه». کُلبی اسمیت هم که آرایشگر سلبریتی‌هاست به من گفت: «صورت اینستاگرامیه دیگه. مثل یه مجسمهٔ خیالی می‌مونه. حجم روی حجم. صورتی که انگار از گل کوزه‌گری ساخته شده باشه».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-10.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n هدف نهایی کارداشیان است: چهرۀ ایدئال زنان در اینستاگرام \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاینستاگرام، که در اکتبر ۲۰۱۰ و درست با آغاز دهه راه‌اندازی شد، زیبایی‌شناسی مخصوص خودش را دارد: تصویر ایدئالْ همواره آن تصویری است که فوراً در نمایشگر گوشی ظاهر می‌شود. مشخصهٔ دیگر این زیبایی‌شناسی اشتیاقی انسانی و آشنا به نوعی یکنواختی عمومی است که سابقاً در عکس‌های عروسی بهتر از همه‌جا دیده می‌شد. حساب‌هایی در اینستاگرام از قبیل «اینستا ریپیت» یکنواختی این بستر را با انتشار مجموعه‌هایی از عکس‌های مشابه از کاربران مختلف نشان می‌دهند؛ [عکسی از] شخصی با بارانی زردرنگ که جلوی آبشاری ایستاده یا دستی که برگی خزان‌زده را بالا آورده. بعضی چیزها نمود واقعاً خوبی دارند.\nبدن انسان تقریباً سوژه‌ای غیرعادی برای اینستاگرام است: می‌شود با تلاش و ممارست مناسب طوری اصلاحش کرد که نمود آن به مرور زمان بهتر و بهتر شود. مدت‌هاست که مدیران هنری مجلات عکس‌های سلبریتی‌ها را ویرایش می‌کنند با این هدف که این عکس‌ها با معیارهای خیالی زیبایی بهتر جفت‌وجور شوند؛ اکنون می‌توانید فقط با چند اشاره روی نمایشگر گوشی هوشمندتان این کار را با عکس‌های خودتان انجام دهید. اسنپ‌چت، که سال ۲۰۱۱ شروع به کار کرد و در اصل بستری برای پیام‌های موقتی بود، پایگاه کاربرانش را تا حد زیادی از طریق ارائهٔ فیلترهای عکاسی حفظ کرده است. بعضی از این فیلترها امکان آن را فراهم می‌کنند که بدانید قیافه‌تان چطور می‌شد اگر صورتتان ده درصد جذاب‌تر بود یا پوستی صاف‌تر و چشمانی درشت‌تر و لب‌هایی گوشتی‌تر داشتید. اینستاگرام هم رشته‌ای از فیلترهای فریبنده برای سلفی‌گرفتن به قسمت استوری‌های خود اضافه کرده است. فیس‌تون۴، که سال ۲۰۱۳ بیرون آمده و وعده‌اش این است که کمکتان می‌کند «با هر سلفی مایهٔ شگفتی دوستانتان شوید»، دقت و ظرافت بیشتری فراهم می‌آورد. تعدادی از حساب‌های اینستاگرامی وقف آن شده‌اند که [کوچک‌ترین] دستکاری‌های سلبریتی‌ها در [تصاویر] چهره‌شان با استفاده از برنامه‌های ویرایش عکس را مشخص کنند. صفحۀ «سلب‌فیس»، که بیش از یک میلیون دنبال‌کننده دارد، عکس‌هایی از حساب‌های اینستاگرامی سلبریتی‌ها منتشر و نشانه‌های بی‌دقتی در استفاده از فیس‌تون را در این عکس‌ها علامت‌گذاری می‌کند. کافی است سلب‌فیس را یک ماه دنبال کنید تا کم‌کم این فرایند دائمیِ عیب‌زداییْ توأمان کسل‌کننده و بیمارگونه به نظر برسد. این احساس به شما دست خواهد داد که تغییراتی که این زنان یا دستیارانشان در عکس‌ها ایجاد می‌کنند به خاطر یک واکنشی دفاعی ساده است؛ گویی فیس‌تون‌کردن خط فک [در عکس] معادل اینستاگرامیِ بازبینیِ خط چشم در توالت عمومی مشروب‌فروشی است.\nاسمیت به من گفت: «فکر می‌کنم نودوپنج درصد از افرادی که توی اینستاگرام بیشترین دنبال‌کننده رو دارن از فیس‌تون استفاده می‌کنن. می‌تونم بگم نودوپنج درصد از این آدم‌ها هم یک جور عمل زیبایی داشتن. می‌شه متوجه شد که یه چیزایی داره مد روز می‌شه؛ مثلاً همه دارن ابروهاشون رو با بوتاکس لیفت می‌کنن. دور پلک‌های کایلی جنر قبلاً این همه فضا نداشت، ولی الآن داره».\n\nبیست سال پیش، جراحی پلاستیک دخالتی نسبتاً قابل‌ملاحظه به شمار می‌آمد: عملی گران‌قیمت، تهاجمی، همیشگی و معمولاً خطرناک. اما سال ۲۰۰۲ سازمان غذا و دارو استفاده از بوتاکس برای رفع چین‌وچروک پوست را تأیید کرد. چند سال بعد پُرکننده‌های اسید هیالورونیک۵، از قبیل جووِدِرم۶ و رستیلن۷، هم به تأیید این سازمان رسید. در آغاز این پرکننده‌ها بین خطوط ریز و چین‌وچروک‌های پوست تزریق می‌شد ولی اکنون از آن‌ها برای تغییردادن خط فک و بینی و گونه استفاده می‌کنند. این‌گونه عمل‌ها دست‌کم شش ماه تا یک سال ماندگاری دارند و هزینه‌شان هم به‌اندازهٔ عمل جراحی نیست (میانگین قیمت هر سرنگ پرکننده ۶۸۳ دلار است). می‌توانید بروید بوتاکس تزریق کنید و بلافاصله به محل کارتان برگردید.\nسروکلهٔ دسته‌ای از جراحان پلاستیک سلبریتی‌ها در اینستاگرام پیدا شده است که ویدئوهایی زمان‌گریز از فرایند تزریق و عکس‌های قبل‌وبعد منتشر می‌کنند. این عکس‌ها و ویدئوها صدها هزار بار دیده و پسندیده می‌شوند. به گزارش جامعهٔ جراحان پلاستیک آمریکا، آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۸ بیش از هفت میلیون تزریق نوروتوکسین۸ و دست‌کم ۲.۵ میلیون تزریق پرکننده داشته‌اند. طی این سال، آمریکایی‌ها ۱۶.۵ میلیارد دلار صرف عمل زیبایی کرده‌اند که ۹۲ درصد از این عمل‌ها روی زنان انجام شده است. به لطف امکان تزریق، عمل‌های زیبایی دیگر فقط مخصوص کسانی نیست که می‌خواهند تغییری عمده [در ظاهرشان] ایجاد کنند یا نبردی سنگین با روند پیری در پیش گرفته‌اند؛ اعضای نسل هزاره و در مواردی نادر اعضای نسل زد هم به این‌گونه عمل‌ها رو آورده‌اند. کایلی جنر، که زادهٔ ۱۹۹۷ است، در برنامهٔ تلویزیونی‌اش «زندگی کایلی» از این موضوع گفته که از پانزده‌سالگی و پس از اظهارنظر پسری دربارهٔ لب‌های کوچکش، می‌خواسته سراغ حجم‌دهندهٔ لب برود.\nایدئال‌های زیبایی زنانه، که فقط از طریق فرایندهای دردناک دست‌کاری‌های جسمانی می‌توانند حاصل شوند، همیشه با ما بوده است؛ از پای کوچک در امپراتوری چین گرفته تا کمر باریک در اروپای قرن نوزدهم. اما سامانه‌های معاصری که کارشان مخابرهٔ دائمی تصویر خود است -تلویزیون واقع‌نما و شبکه‌های اجتماعی- آداب و انضباطی جدید برای بهینه‌سازی مداوم تصویر خود خلق کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی این میل را به‌شدت تقویت کرده‌اند که هویت شخصی و بدن (به‌ویژه درمورد زنان) منبع بالقوهٔ درآمد در نظر گرفته شود. در ماه اکتبر، اینستاگرام اعلام کرد که «همهٔ جلوه‌های مرتبط با جراحی پلاستیک» را از زرادخانهٔ فیلترهایش حذف خواهد کرد، اما به نظر می‌آید منظور اینستاگرام فیلترهایی از قبیل «پلاستیکا» و «فیکس‌می» باشد که به‌صراحت به جراحی پلاستیک مرتبط‌اند. فیلترهایی که صورت اینستاگرامی ارائه می‌کنند سر جای خودشان می‌مانند. شاید معقول باشد کسانی که هنگام تولد صاحب دارایی -دارایی طبیعی، دارایی سرمایه‌ای یا هر دو- بوده‌اند درمورد بدنشان همان شیوۀ مشاوران مک‌کینزی۹ دربارهٔ شرکت‌ها را در پیش بگیرند: بخش‌هایی را که عملکرد ضعیف دارند تشخیص بدهند و بازسازی‌شان کنند، چیزهایی که سود و منفعت را افزایش نمی‌دهند کنار بگذارند و کسب‌وکار را به‌سوی هر چیزی هدایت کنند که افزایش‌دهندهٔ سود باشد.\nحدود پنج سال قبل بود که اسمیت برای نخستین بار به دست‌اندازی‌های صورت اینستاگرامی پی برد: «وقتی که [استفاده از] حجم‌دهنده‌های لب شروع شد». اسمیت گفت: «یکی رو آرایش می‌کردم و متوجه می‌شدم که لب‌هاش هیچ چین‌وچروکی نداره. خیلی راحت می‌تونستم از هر رژ لبی استفاده کنم». اسمیت موذیانه پی برد که این قضیه کارش را آسان‌تر کرده است: «کارم این بود که چهرهٔ آدم‌ها رو اون شکلی کنم، ولی الآن آدم‌هایی که پیشم می‌اومدن ازقبل همون شکلی بودن. صورتشون با جراحی بهتر شده بود. عالی بود. قبلاً باید [صورت] آدم‌ها رو سایه می‌زدیم تا گونه‌هاشون اون جوری بشه، ولی حالا خودشون رفته بودن و گونه‌هاشون رو اون شکلی کرده بودن».\nمن گفتم نکتهٔ غریبی درمورد وجه نژادی صورت اینستاگرامی وجود دارد: ظاهراً تمایل الگوریتمی به هم‌ترازسازیِ همه چیز با ترکیبی از زیباترین چهره‌ها به ایدئالی از زیبایی منتهی شده است که زنان سفیدپوستی را ترجیح می‌دهد که بتوانند ظاهری غیربومی با ریشه‌های نامعلوم را تولید کنند. اسمیت گفت: «صددرصد. صحبت از پوست برنزه است، از تأثیر جنوب آسیا و شکل چشم و ابرو، از تأثیر آفریقایی‌های آمریکایی‌تبار و لب‌ها[ی پرحجم]، از تأثیر قفقازی‌ها و شکل بینی، از ترکیب گونه‌ای که معمولاً بین بومی‌های آمریکا و اهالی خاورمیانه رایجه». آیا اسمیت عقیده داشت که صورت اینستاگرامی واقعاً باعث می‌شود آدم‌ها زیباتر شوند؟ بله. اسمیت گفت: «شکی نیست که مردم زیباتر و زیباتر می‌شن. الآن دنیا خیلی تصویری شده و تصویری‌تر هم می‌شه. مردم هم می‌خوان نحوهٔ ارتباط‌شون با این دنیا رو ارتقا بدن».\nاین نگاه خوش‌بینانه‌ای برای نگریستن به این وضعیت است. به اسمیت گفتم که نمی‌توانم از این احساس خلاص شوم که فناوری مشغول بازنویسی بدن‌های ماست با این هدف که بدنمان را با منافع خودش سازگار کند. به عبارت دیگر، چهره‌هایمان را بر حسب هر چیزی که میزان مشارکت و تعداد لایک‌ها را بالا ببرد بازآرایی می‌کند. پرسیدم: «فکر نمی‌کنی تصور اینکه مردم برای همیشه مشغول این کار باشن ترسناکه»؟ اسمیت گفت: «خب آره، معلومه که همچین چیزی وحشتناکه».\n•••\nبورلی هیلز مرکز جراحی پلاستیک لس‌آنجلس است. در مثلث متساوی‌الساقین و آفتاب‌سوخته‌ای که بین درختان نخل و فروشگاه‌های بزرگ ویلشایر۱۰ و ورودی بوتیک‌های سانتامونیکا۱۱ قرار گرفته، در هر بلوک یک یا چند دکتر زیبایی پیدا می‌کنید. بعدازظهر چهارشنبه اتومبیل کرایه‌‌ای‌ام را توی پارکینگ زیرزمینیِ بسیار کوچکی گذاشتم و از کنار یکی از شعبه‌های شیرینی‌فروشیِ اسپرینکلز و یک دکان فال‌گیریِ پر از شمع بیرون آمدم و رفتم تا به وقت مشاوره‌ای برسم که از یکی از پرآوازه‌ترین جراحان پلاستیک سلبریتی‌ها گرفته بودم، کسی که ویدئوهای قبل و بعدش در اینستاگرام معمولاً نیم میلیون بیننده دارد.\nبه این خاطر وقت مشاوره را گرفته بودم که کنجکاو بودم بدانم تجربهٔ واقعی یک نسل هزاره‌ای که قرار است مشتری جراح زیبایی باشد چگونه است. مجبور بودم این نکته را دائم به دوست‌پسرم یادآوری کنم، چون به نظرم می‌آمد تا حدی نگران است که با ظاهر گربهٔ انسان‌نما از آن جلسهٔ مشاوره برگردم. چند هفته قبل از آن، برای نخستین بار اسنپ‌چت نصب کردم و مشغول امتحان‌کردن فیلترهایش شدم که راستش بسیار هم فریبنده و دلربا بود: این فیلترها پوستی درخشان، مژه‌هایی خرگوشی، و صورتی قلب‌گونه به من دادند. متوجه بودم که وقتی زیاد آرایش می‌کنم عملاً تلاشم این است که نسخه‌ای از این صورت را ایجاد کنم. همین‌طور فهمیدنش برایم دشوار نبود که چرا زنان نسل هزاره، که مدت کوتاهی پیش از صورت اینستاگرامی زاده شده‌اند، می‌خواهند به این چهره نزدیک و نزدیک‌تر شوند. در دنیایی که زنان به‌خاطر هیچ‌چیز به‌اندازهٔ جوانی و زیبایی تحسین نمی‌شوند -و در جایی که گرایشی از فمنیسم جریانِ اصلی به زنان آموزش می‌دهد شیء‌انگاریِ خود۱۲، ازآنجاکه سودآور است، نشانهٔ ترقی به شمار می‌آید- چه بسا کسب‌وکار زیبایی یکی از معدود برنامه‌های تضمین‌شده و پربازده باشد که یک زن می‌تواند در پیش بگیرد.\nمطب جراح پلاستیک بسیار زیبا و دنج بود، همچون واحه‌ای نقره‌فام در دل کویر. مسئول پذیرش، که ترانهٔ «می‌خوام بدونم عشق چیه»۱۳ رو زمزمه می‌کرد، برگه‌های پذیرش را به دستم داد. در این برگه‌ها، علاوه بر دیگر مطالب، دربارهٔ عوامل ایجاد فشار عصبی و سلامت روانی سؤال شده بود. سپس یک موافقت‌نامهٔ داوری۱۴ امضا کردم. یک پزشکیار از پنج زاویهٔ مختلف عکس چهره‌ام را گرفت. یک پزشک مشاور که موهای انبوه و روحیهٔ بسیار گرم و ملاحظه‌کار داشت وارد اتاق شد. من که مراقب بودم دروغ نگویم و کم‌وبیش حواسم به این نکته بود که لازم به دروغ‌گویی هم نیست، به مشاور گفتم که تا آن تاریخ هرگز بوتاکس و پرکننده تزریق نکرده‌ام ولی علاقه‌مندم ظاهر بهتری داشته باشم و می‌خواهم بدانم توصیهٔ متخصصان چیست. مشاور [از ظاهرم] تعریف و تمجید کرد و گفت لازم نیست کار زیادی بکنم. پس از مدتی، اشاره کرد که شاید بد نباشد چند سال دیگر به فکر چانه و احتمالاً گونه‌هایم باشم: شاید بخواهم چانه و گونه‌هایم را کمی لیفت کنم.\nمدتی بعد دکتر سلبریتی‌ها وارد شد و شور و اشتیاق یک جراح و دقت و ظرافت یک استاد شیشه‌گری را به نمایش گذاشت. من به او هم گفتم که صرفاً علاقه دارم خوش‌ظاهرتر باشم و می‌خواهم بدانم یک نفر متخصص چه پیشنهادی دارد. یکی از عکس‌های خودم که فیلتردار اسنپ‌چت داشت را نشانش دادم. نگاه کوتاهی به عکس انداخت و سری تکان داد و گفت: «بذار نشونت بدم چه کاری از دستمون بر می‌آد». با گوشی‌اش عکسی از چهره‌ام گرفت و عکس را داخل تلویزیونی انداخت که روی دیوار نصب کرده بودند. سپس حین اینکه انگشتش را روی صفحهٔ گوشی می‌کشید گفت: «ترجیح می‌دهم از فیس‌تون استفاده کنم».\nظرف چند ثانیه شکل صورتم تغییر کرد و شبیه عکس اسنپ‌چتم شد. سپس عکس دیگری از روبه‌رو گرفت و یک بار دیگر چانه‌ام را فیس‌تون کرد. صورتم به‌شکل قلب درآمده بود و استخوان‌های گونه‌ام دیده می‌شد. جراح زیبایی گفت به کمک پرکنندهٔ چانه و گونه همهٔ این‌ها امکان‌پذیر است. احتمالاً یک مرحلۀ فراوادرمانی۱۵ هم لازم است که چربی‌های نیمهٔ پایین گونه‌هایم را از بین ببرد یا اینکه می‌شود با استفاده از بوتاکس عضلات فکم را تثبیت و منقبض کرد.\nاز دکتر پرسیدم به کسانی که نزدش می‌روند و می‌خواهند شبیه مراجعه‌کنندگان مشهورش شوند چه می‌گوید. جواب داد: «همیشه هستن کسایی که با عکس معروف‌ترین مراجعه‌کننده‌هام می‌آن اینجا. جوابم اینه: ’من نمی‌تونم [قیافهٔ] شما رو به [قیافهٔ] اون‌ها تبدیل کنم. اگه آسیایی باشید نمی‌تونم قیافهٔ شما رو قفقازی کنم، اگر هم بتونم کار درستی نیست. چون درست به نظر نمی‌آد‘. اما اگه ویژگی خاصی مد نظرشون باشه، اون‌وقت می‌تونم یه کاری بکنم. می‌تونم بگم: ’اگه یه چونهٔ تیز شبیه این بخوای، می‌شه ترتیبش رو داد‘. اما این کار هم همیشه برای همهٔ آدما مناسب نیست. مثلاً اگه تو بیایی پیش من و یه چونهٔ تیز بخوای، می‌گم نه. چون قیافه‌ات رو مردونه می‌کنه».\n\nپرسیدم: «به نظرتون نمی‌آد که این روزها آدم‌های بیشتری به سن‌وسال من برای این‌جور کارها پیشتون می‌آن»؟ جواب داد: «فکر می‌کنم ده سال پیش انجام این کار فکر درستی به نظر نمی‌اومد. اما الآن انجام کاری که یه مزیتی براتون داشته باشه دل‌گرم‌کننده است. به همین دلیله که جوون‌ها می‌آن اینجا. هدفشون اینه که یه چیزایی رو بهتر کنن، نه اینکه بخوان یه مشکلی رو رفع کنن».\nگفتم: «خیلی کار ظریفیه».\nدکتر پاسخ داد: «حتی درمورد معروف‌ترین مشتری‌هام هم خیلی ظریفه. اگه به عکس‌هایی نگاه کنی که پنج سال فاصلهٔ زمانی دارن، می‌تونی تفاوتشون رو ببینی. ولی توی بازه‌های چندروزه یا چندماهه فرقی دیده نمی‌شه».\nاین احساس را داشتم که با دقت زیاد به حرف‌هایم گوش داده است. صمیمانه از او تشکر کردم و سپس یک پزشکیار وارد اتاق شد و توصیه‌ها را به‌همراه هزینه‌ها نشانم داد: تزریق پرکنندهٔ گونه (۵۵۰۰ تا ۶۹۰۰ دلار)، تزریق پرکنندهٔ چانه (۵۵۰۰ تا ۶۹۰۰ دلار)، «لیپوفریز»۱۶ به روش فراوادرمانی برای متقارن‌سازی فک (۸۹۰۰ تا ۱۸۹۰۰ دلار) یا تزریق بوتاکس در مفصل فکی گیجگاهی (۲۵۰۰ دلار). از کلینیک بیرون آمدم و زیر آفتاب بورلی هیلز قدم گذاشتم. کمی خندیدم و تصور کردم سی هزار دلار پول اضافه چه حس‌وحالی دارد. عکس‌های فک فیس‌تون‌شده‌ام را برای دوستانم فرستادم و به فک واقعی خودم دست کشیدم، فکی که ناگهان تبدیل به مونتاژی دل‌بخواهی از گوشت و استخوان شده بود.\n•••\nجیسون دایموند جراح پلاستیک معروفی است که بارها در یک برنامهٔ واقع‌نمای تلویزیونی با عنوان «دکتر ۹۰۲۱۰» حاضر شده است. دایموند تعدادی مشتری معروف دارد که لالا کنتِ ۲۹ساله، ستارهٔ سریال «قواعد وندرپامپ»، یکی از آن‌هاست، کسی که در مطب جیسون دایموند عکس گرفته و در اینستاگرامش منتشر کرده و در مصاحبه با مجلهٔ پیپل گفته: «در همهٔ اجزای صورتم تزریق داشته‌ام». یکی دیگر از مراجعه‌کنندگان جیسون دایموند کیم کارداشیان وست است که کلبی اسمیت در وصفش عبارت «مشتری صفر» چهرهٔ اینستاگرامی را به کار برد (اسمیت گفت: «هدف نهایی همیشه شبیه شدن به کیمه»). کارداشیان وست، که الهام‌بخش داپل‌گنگرهای۱۷ بی‌شماری بوده است که با عمل زیبایی تغییرشکل یافته‌اند، اصرار دارد که جراحی پلاستیک عمده‌ای انجام نداده است؛ به گفتهٔ خود کارداشیان، همه‌اش فقط بوتاکس و پُرکننده و آرایش است. بااین‌حال، کارداشیان تلاشی هم نکرده است که روند تغییرات ظاهرش را پنهان کند. سال ۲۰۱۵ کارداشیان کتابی رومیزی۱۸ از سلفی‌هایش با عنوان «سلفیش» [یا خودخواه] منتشر کرد که نخستین صفحاتش مربوط به زمانی می‌شود که زیبایی کارداشیان زیبایی انسانی بوده و در آخر به دوره‌ای می‌رسد که زیبایی او به سیاق انیمیشن‌های کامپیوتری درآمده است.\nبا جیسون دایموند، که محل کارش پنت‌هاوسی در ساختمانی در بورلی‌هیلز است، مصاحبه‌ای ترتیب دادم. روی میز مطبش یادداشت تشکری از کریسی تیگن۱۹ به چشم می‌خورد (این یادداشت را روی دو تا از کتاب‌های آشپزی او گذاشته بودند). درست مانند دکتری که روز قبلش ملاقات کرده بودم، دایموند هم، که چشمان آبی‌رنگ داشت و نیم‌تنهٔ پزشکی مشکی به تن کرده بود، هیچ شباهتی به کاریکاتورهای جراحان پلاستیک در روزنامه‌ها نداشت. دایموند جوان و شاداب بود و شادابی او فقط اندکی سورئال به نظر می‌آمد.\nدایموند به من گفت که نزد صنفی قدیمی از بهترین جراحان پلاستیک لس‌آنجلس آموزش دیده و اعضای این صنف تبلیغ‌کردن را به‌شدت نهی می‌کرده‌اند. سال ۲۰۰۴ که فرصت حضور در برنامهٔ «دکتر ۹۰۲۱۰» حاصل شده، دایموند به‌رغم توصیهٔ همسر و پرستارانش تصمیم گرفته در این برنامه حاضر شود، چون به بیان خودش: «می‌دانستم که می‌توانم دستاوردهایی را به نمایش بگذارم که دنیا تا آن زمان ندیده بود». سال ۲۰۱۶ یکی از مراجعه‌کنندگان معروف دایموند قانعش کرد که حساب اینستاگرام بسازد. اکنون حساب اینستاگرام او حدود ۲۵۰هزار دنبال‌کننده دارد. کارکنان مطب دایموند که این حساب اینستاگرامی را اداره می‌کنند از این موضوع خوشحال‌اند که اینستاگرام اجازه می‌دهد مراجعه‌کنندگان او را، علاوه‌بر دکتر زیبایی، در نقش دوست و پدر دو فرزند هم ببینند.\nمدت‌ها بود که دایموند وب‌سایت داشت، ولی قبلاً مراجعه‌کنندگان معروفش داوطلب نمی‌شدند در آن وب‌سایت توصیه‌ای بنویسند. دایموند گفت: «البته خودمون هم هرگز چنین تقاضایی نمی‌کردیم. اما الآن عالیه. شاید نزدیک به سی درصد از سلبریتی‌هایی که پیش من می‌آن داوطلب می‌شن که توی شبکه‌های اجتماعی از ما حمایت کنن. الآن دیگه همه می‌دونن این آدم‌های معروف می‌آن پیش ما. اینستاگرام به یه دلیلی باعث شده این مسئله پذیرفتنی‌تر بشه». دایموند اشاره کرد که عمل زیبایی بیشتر به حفظ تناسب اندام شباهت پیدا کرده است: «فکر می‌کنم خیلی رایج‌تر شده که مراقبت از چهره و بدن رو یه قسمتی از کلیت سلامتی بدونن. الآن یه جورایی این مسئله جا افتاده که تلاش‌کردن برای داشتن بهترین ظاهرِ ممکن هیچ اشکالی نداره».\nکم‌کم پی می‌بردم که، در قبال این تلاقیِ سطح‌بالا و پرهزینهٔ سطحیگری و عمل‌باوری، نوعی صداقت آشکار و تطهیرآمیز وجود دارد. لازم نبود خودم را یکی از مراجعه‌کنندگان جا بزنم؛ این دکترها همهٔ تلاششان را به کار می‌گیرند به این امید که آدم‌ها دیگر احساس نکنند چیزی برای پنهان‌کردن دارند.\nاز دایموند پرسیدم نظرش دربارهٔ صورت اینستاگرامی چیست. گفتم: «راستش یه ظاهری هست -یه چیزی شبیه چهرهٔ بلا حدید و کیم کارداشیان و کایلی جنر- که انگار داره شایع می‌شه». دایموند گفت همه جای دنیا کار کرده و ترجیحات هر منطقه‌ای متفاوت است و هیچ قالب و الگوی مشخصی برای همهٔ چهره‌ها مناسب نیست. دایموند ادامه داد: «ولی یه چیزایی هم تغییر نمی‌کنه. مثل تقارن و تناسب و هارمونی. ما همیشه تلاش می‌کنیم توی صورت تعادل ایجاد کنیم. اگه به صورت کیم و مگان فاکس و لوسی لیو و هلی بری دقت کنی، عناصر مشترک پیدا می‌کنی: استخوان گونهٔ برجسته، چونهٔ قوی و جلواومده و سطح صاف زیر چونه که یه زاویهٔ نود درجه می‌سازه».\nپرسیدم: «نظرت دربارهٔ این واقعیت چیه که الآن امکان خیلی بیشتری وجود داره که مردم به چهرهٔ این سلبریتی‌ها نگاه کنن و یه جورایی به‌حق پیش خودشون بگن که می‌تونن شبیه‌ این سلبریتی‌ها بشن»؟\nدایموند گفت: «می‌تونیم دو روز بشینیم و راجع‌به این سؤال بحث کنیم. می‌تونم بگم سی درصد آدم‌ها با عکس کیم یا یکی شبیه کیم می‌آن اینجا. تعدادشون کمه ولی کیم نفر اول فهرسته و قابل درک هم هست. یکی از بزرگ‌ترین دردسرهام اینه که به مردم توضیح بدم که آیا عاقلانه است که بخوان توی مسیر شبیه‌شدن به چهرۀ کیم، یا هر کس دیگه‌ای، پیش برن یا نه. پشت هر جوابی که به آدم‌ها می‌دم بیست سال تجربه و انجام چند هزار عمل زیبایی وجود داره؛ کی می‌تونم یه کاری رو انجام بدم، کی نمی‌تونم انجامش بدم و کی می‌شه اون کارو کرد ولی به هر دلیلی نباید انجامش داد». به دایموند گفتم که می‌ترسم اگر تزریق پرکننده‌ها را یک بار امتحان کنم، دیگر از این کار دست برندارم. او گفت: «واقعیت اینه که اکثریت قریب به اتفاق مراجعه‌کننده‌هامون از نتیجهٔ کار صددرصد رضایت دارن و دوباره می‌آن پیشمون».\nما دربارهٔ واژهٔ «اعتیاد» حرف زدیم. گفتم که موهایم را رنگ کرده‌ام و غالب اوقات آرایش دارم و می‌دانم که همچنان موهایم را رنگ خواهم کرد و بالای لوازم آرایش پول خواهم داد. گفتم این رفتار را نه اعتیاد، بلکه یک انتخاب می‌دانم. (یاد جمله‌ای از کتاب منِ کامل۲۰ نوشتهٔ هیتر ویدوزِ فیلسوف افتادم: «انتخاب نمی‌تواند کنش‌ها یا فعالیت‌های غیرمنصفانه و بهره‌کشانه را به‌طریقی سحرآمیز منصفانه و غیربهره‌کشانه کند»). از دایموند پرسیدم آیا مراجعه‌کنندگان بعد از انجام کارشان بیشتر احساس می‌کنند که خودشان‌اند؟\nدایموند حین اشاره به صورت خودش گفت: «می‌تونم تا حدودی جواب این سؤال رو بدم، چون خودم هم این کار رو می‌کنم. وقتایی که اصلاح موی سر آدم واقعاً خوب در می‌آد، آدم احساس می‌کنه تا حد ممکن خوش‌قیافه شده. این هم همون احساسه، فقط چندین برابر قوی‌تر شده».\n•••\nسر راهم به مطب دایموند، از کنار کافه‌ای گذشتم که به نظرم آشنا آمد: میزهایی با رویه‌هایی از مرمر رنگ‌پریده، کفی از چوب رنگ روشن، ردیفی از گیاهان سانسوریا با رنگ سبز متمایل به زرد، لامپ‌های آویزان و کاشی‌هایی با طرح هندسی. نویسنده‌ای به نام کایل چایکا برای این سبک از طراحی داخلی که جذابیت سردی دارد اصطلاح «مرز هوایی» را اختراع کرده است، سبکی که مشخصه‌اش «زیبایی‌شناسی هوش‌ربا»ست و از «تور عاطفی و پیونددهندهٔ شبکه‌های اجتماعی» تأثیر پذیرفته است؛ این دست فضاهای مجازی جاهایی‌اند که صدها میلیون نفر یاد می‌گیرند «چیزهای یکسانی را ببینند و احساس کنند و بخواهند». «وی‌ورک»۲۱، غولی که کارش اجاره‌دادن محل کار است و اکنون رو به زوال می‌رود و مانند اینستاگرام از سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرده، زمانی سرمایه‌گذاران را از چشم‌اندازی ۴۷میلیارددلاری مطمئن ساخته بود. در آن چشم‌انداز، آدم‌ها رؤیاهای ویژهٔ خودشان را دنبال می‌کردند و هم‌زمان در شبکه‌ای سراسری از محیط‌های کاریِ تقریباً یکسان، شامل چوب‌های بازیافتی و لامپ‌های نئونی و درختچه‌های فیکوس، گرفتار بودند. برندهایی که محصولاتشان را مستقیم به‌دست مصرف‌کننده می‌رسانند وقفه‌های تبلیغاتی پادکست‌ها را پُر کرده‌اند با نوید یگانه مسواک برقی واقعی یا بشقاب غذایی که از طریق پست به دستمان می‌رسد و محصولات‌شان را در سایهٔ حذف یکسرهٔ عمل انتخاب‌کردن به ما می‌فروشند. این‌طور که پیدا است، ایدهٔ اصلی عبارت از این باشد که انسان‌ها در تعقیب شکل‌های پیچیدهٔ خودشکوفایی به‌قدری گرفتارند که ترجیح می‌دهند بخش عمدهٔ زندگی‌شان با استفاده از قطعات پیش‌ساخته سرهم‌بندی شود.\nپیش یکی دیگر از جراحان پلاستیک بورلی هیلز رفتم که بیش از سیصدهزار دنبال‌کنندهٔ اینستاگرامی دارد. به این دکتر گفتم روزنامه‌نگارم و برای مشاوره نزدش رفته‌ام. او صورتم را از چند زاویه وارسی کرد و دستی به چانه‌ام کشید و دقیقاً همان توصیه‌های دکتر قبلی را تکرار کرد. این بار قیمت‌ها پایین‌تر بودند: در اینجا می‌توانستم کل هزینه را به حساب کارت اعتباری‌ام بگذارم.\nسوار آسانسور شدم و همراه با سه زن بسیار زیبا، که به نظرم آمد همگی بیست‌وچند ساله‌اند، پایین آمدم و به خیابان برگشتم. حین رانندگی به طرف هتل، احساس کردم غمگین و مقهور و شرمنده‌ام. فکر کرده بودم که از فاصله‌ای منطقی مشغول بررسی این موضوع شده‌ام: اینکه می‌توانم دیدگاه یک مراجعه‌کنندهٔ ایدئال از نسل هزاره را اتخاذ کنم و فرد جاه‌طلب و عمل‌باوری باشم که هدفش بهبودبخشیدن است، نه ازبین‌بردن مشکلات. اما دست‌آخر آنچه برایم باقی مانده بود احساس خاصی بود که از مدت‌ها قبل تجربه‌اش نکرده بودم، نوعی نیاز سیری‌ناپذیر که نخستین سال‌های بلوغم را برایم تداعی می‌کرد.\nدر شانزده‌سالگی برای مصاحبه‌های دانشگاه آرایش کردم؛ در ده‌سالگی برای شرکت در مسابقات ژیمناستیک آرایش می‌کردم؛ توی عکس‌هایی که از خودم در شش یا هفت‌سالگی در حال اجرای باله دارم، ریمل زده‌ام و رژ گونه و ابرو دارم و بسیار خوشحالم. از خودم پرسیدم این موضوع چه معنایی دارد که مقدار زیادی از زندگی‌ام را صرف آن کرده‌ام که در موقعیت‌هایی که صورت دست‌نخوردهٔ زن‌ها نامتعارف است، ظاهر خوبی داشته باشم؟ دوره‌ای که انسان‌های معمولی را همواره در معرض معیارهایی قرار می‌دهد که گویا کارایی شخصیت و خودِ جسمانی انسان در بازار را به عدد تبدیل می‌کنند، مرا چگونه تغییر داده بود؟ نتیجهٔ منطقیِ این رفت‌وبرگشتِ اوج‌گیرنده بین بهسازی دیجیتال و جسمانی چه بود؟\nدر اینستاگرام، سری زدم به حساب‌های جراحان پلاستیکی که ملاقاتشان کرده بودم و نگاهی به طومار کامنت‌ها انداختم: «این همون چیزیه که لازم دارم! باید در اولین فرصت بیام پیش شما!»، «می‌خوام، می‌خوام، می‌خوام!»، «کمترین سن برای انجام این عمل چندساله»؟ اینستاگرام خواننده‌ای را نگاه کردم که سال ۱۹۹۹ متولد شده، کسی که در نوجوانی معروف شد و از آن به بعد صورتی کاملاً جدید برای خودش ساخت. شام آن شب را به همراه تعدادی از دوستان مؤنثم در لس‌آنجلس گذراندم که دو نفر از آن‌ها تزریق پرکننده‌ها را وارد برنامهٔ [حفظ] زیبایی‌شان کرده بودند. زیبا به نظر می‌آمدند. آفتاب غروب کرد و سوسو زدن تپه‌های لس‌آنجلس آغاز شد. این احساس به من دست داد که در آینده‌ای اجتناب‌ناپذیر نفس می‌کشم. تا چند روز بعد از این سفر حذر داشتم از اینکه صورتم را زیادی از نزدیک نگاه کنم.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را جیا تولنتینو نوشته است و در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۹ با عنوان «The Age of Instagram Face» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۸ با عنوان «هدف نهایی کارداشیان است: چهرۀ ایدئال زنان در اینستاگرام» و ترجمۀ حسین رحمانی منتشر کرده است.\n•• جیا تولنتینو (Jia Tolentino) نویسنده و ویراستار آمریکایی و از نویسندگان مجلۀ نیویورکر است. نوشته‌های او همچنین در نشریات نیویورک تایمز مگزین و پیچ‌فورک منتشر شده‌اند. کتاب تحسین‌شدۀ آینۀ نیرنگ (Trick Mirror) آخرین نوشتۀ اوست که انتشارات رندوم هاوس آن را منتشر کرده است.\n[۱] Cyborg: عبارتی ترکیب‌شده از واژه‌های سایبرنتیک و ارگانیک، به‌معنای موجودی که نیمی از اعضایش مکانیکی است و نیم دیگرش ارگانیک است [مترجم].\n[۲] داروی درمان موقت اختلال هراس و اضطراب.\n[۳] Coachella: فستیوال موسیقی و هنر و مد که از ۱۹۹۹ آوریل هر سال در درهٔ کوچلا در کالیفرنیا برگزار می‌شود [مترجم].\n[۴] FaceTune\n[۵] Hyaluronic-acid fillers: ماده‌ای که در جراحی‌های زیبایی برای حجم دادن به لب از آن استفاده می‌شود [مترجم].\n[۶] Juvéderm\n[۷] Restylane\n[۸] neurotoxin\n[۹] McKinsey: اشاره به شرکت «مک‌کینزی اند کامپنی» است که معتبرترین شرکت مشاور مدیریت در جهان شمرده می‌شود [مترجم].\n[۱۰] Wilshire: آسمان‌خراشی در لس‌آنجلس کالیفرنیاست که بلندترین ساختمان این ایالت به شمار می‌آید [مترجم].\n[۱۱] Santa Monica: منطقه‌ای در غرب لس‌آنجلس [مترجم].\n[۱۲] self-objectification\n[۱۳] I Want to Know What Love Is\n[۱۴] موافقت‌نامه‌ای که طی آن طرفین توافق می‌کنند در صورت اختلاف به دادگاه رجوع نکنند، بلکه صرفاً به رأی داوری مرضی‌الطرفین اکتفا کنند [مترجم].\n[۱۵] Ultrasound procedure: فرآیند تشخیص و درمان پزشکی به‌کمک امواج فراصوت، که سوزاندن چربی‌ها یکی از کاربردهای آن است [مترجم].\n[۱۶] Lipofreeze: عملی جراحی که در آن با روش خنک‌سازی سلول‌های چربی را از بین می‌برند. گفته می‌شود در این روش پوست آسیبی نمی‌بیند [مترجم].\n[۱۷] Doppelgängers: واژه‌ای در زبان آلمانی که به معنای بدل یا همزاد شخصی زنده است [مترجم].\n[۱۸] Coffee-table book: کتاب نفیسی که نه برای مطالعه، بلکه برای قرارگرفتن روی میز (در مطب و دفتر و غیره) و تماشای مراجعه‌کنندگان باشد [مترجم].\n[۱۹] Chrissy Teigen: مدل، بازیگر تلویزیون و نویسندۀ آمریکایی [مترجم].\n[۲۰] Perfect Me\n[۲۱] WeWork\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/581976896.json b/train/581976896.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c36a97163e519e148fb6b69a980015fc7ad99bc5 --- /dev/null +++ b/train/581976896.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "الماس‌‏ها را به موهایت بزن", + "subtitle": "همه‌چیز را می‌شود تحمل کرد، به‌جز تحقیر", + "introduction": "آنتوان چخوف در جایی می‏‌گوید تحقیرشدن بدترین بلایی است که زندگی می‏‌تواند بر سر انسان بیاورد. هیچ‏‌چیز، هیچ‏‌چیز، هیچ‏‌چیزِ دیگر در دنیا به اندازۀ تحقیرشدنِ آشکار نمی‌‏تواند روح انسان را ویران کند. هر درد و رنج دیگری را می‏‌شود تحمل کرد یا از سر گذراند، ولی تحقیرشدن را نمی‏‌شود. خاطرۀ تحقیرشدن همیشه در ذهن، قلب، رگ‏‌ها و شریان‏‌ها باقی می‏‌ماند. ویویان گورنیک نویسندۀ تحسین‌شدۀ آمریکایی در این یادداشت با گشت‌و‌گذاری بین ادبیات و تجربیات شخصی‌اش دربارۀ تحقیر می‌گوید.", + "content": "ویویان گورنیک،هارپرز— من و شیلا از ده‏ تا سیزده‌سالگی بهترین دوستان هم‏ بودیم. فاصلۀ خانۀ ما تا دبستانمان چهار خیابان و فاصلۀ خانۀ آن‏‌ها دو خیابان بود. او صبح‌‏ها صبر می‌‏کرد تا من برسم و بعد شانه‏ به شانۀ هم وارد مدرسه می‏‌شدیم. از آن ساعت تا پنج‌‏و‏نیمِ عصر -که مادرهایمان گفته بودند باید برگردیم خانه- از کنار هم تکان نمی‏‌خوردیم. اما بعد از تابستان که سیزده سالمان شد، اتفاق غیرقابل‌‏تصوری افتاد: شیلا دیگر صبح‌‏ها جلوی درِ خانه‌‏شان منتظرم نمی‌‏ماند، دیگر برایم در کلاس جا نگه نمی‌‏داشت و زنگ آخر که می‏‌خورد ناگهان غیبش می‌‏زد. بالاخره دیدم هر وقت که او را در راه‌رو یا حیاط زیر نظر می‌‏گیرم دختری که تازه به مدرسه‏‌مان آمده بود همراه اوست. یک روز در حیاط مدرسه رفتم نزدیکشان.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-13.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n الماس‌‏ها را به موهایت بزن \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nبا صدایی لرزان گفتم «شیلا! ما دیگر بهترین دوستِ هم نیستیم؟». شیلا با صدایی رسا و صاف گفت «نه خیر! من الان با اِدنا دوست صمیمی‌‏ام».\nساکت و بی‏‌حرکت همان‏‌جا ایستاده بودم. چنان یخ کرده بودم که انگار خونِ بدنم را کشیده بودند. بعد، به همان سرعت، گُر گرفتم؛ احساس می‏‌کردم افسرده و حقیر و بی‏‌کسم و مقدّر است که کسی من را، نه الان و نه هیچ وقت دیگر، دوست نداشته باشد.\nاولین بار آنجا بود که تحقیرشدن را تجربه کردم.\nپنجاه سال بعد، در یک بعدازظهر گرم تابستانی در خیابان برادوی می‌‏رفتم که زنی ناشناس سر راهم سبز شد. اسمم را گفت و، وقتی متعجب نگاهش کردم، خندید. گفت:«منم، شیلا». صحنۀ حیاط مدرسه مثل برق از جلوی چشمم گذشت و احساس کردم همۀ بدنم سرد شده: سرد، حقیر، افسرده. آن‏ وقت کسی دوستم نداشت، الان هم کسی دوستم ندارد. هرگز کسی دوستم نخواهد داشت.\nبا صدایی گرفته گفتم «اوه! سلام».\nآنتوان چخوف در جایی می‌‏گوید تحقیرشدن بدترین بلایی است که زندگی می‌‏تواند بر سر انسان بیاورد. هیچ‏‌چیز، هیچ‏‌چیز، هیچ‏‌چیزِ دیگر در دنیا به اندازۀ تحقیرشدنِ آشکار نمی‏‌تواند روح انسان را ویران کند. هر درد و رنج دیگری را می‏‌شود تحمل کرد یا از سر گذراند، ولی تحقیرشدن را نمی‏‌شود. خاطرۀ تحقیر‌شدن همیشه در ذهن، قلب، رگ‌‏ها و شریان‏‌ها باقی می‏‌ماند. غالباً حیات روحیِ فرد را نابود می‌‏کند و موجب می‏‌شود ده‏‌ها سال بی‏‌وقفه خودخوری کند.\nشانتال آکرمن، کارگردان بلژیکی، در فیلم ژان دیلمان دقیقاً به همین موضوع می‌‏پردازد. این فیلم تعمداً روند کُندی دارد و گویی در زمان حقیقی روایت می‏‌شود (زمان فیلم سه ساعت و نیم است). ما شاهد سه روز از زندگیِ بیوه‌‏ای صرفه‏‌جو و پسر نوجوانش هستیم. غذا می‏پزد، نظافت می‌‏کند، خرید می‏‌رود، کفش‏ه‌ای پسرش را واکس می‏‌زند، وقتی وارد اتاقی می‌‏شود چراغ‌‏ها را روشن و وقتی بیرون می‌‏آید خاموششان می‌‏کند. و، البته، هر بعدازظهر تن‌‏فروشی می‌‏کند. او پالتوی مشتری‏‌هایش را که همیشه افرادی آبرومند و ‏حسابی هستند از تنشان می‏‌کنَد، بُرس می‏‌زند و، انگار که پالتوی همسرش باشد، آویزان می‌‏کند. یک روز، برای اولین بار، به‌دنبال شخصیت اصلی داستان و مشتری‌‏اش به اتاق خواب می‏‌رویم و می‌‏بینیم که او، با حالت حاکی از تسلیم و اطاعت، روی تخت خوابیده و مشتری‏‌اش مشغول است. دوربین صورت زن را نشان می‌‏دهد: چشم‏‌هایش بی‏‌هدف این‏‌سو و ‏آن‏‌سو می‌‏روند -درست مثل چشم‌‏های زنانی که در فیلم‌ها به روابط جنسیِ ناخواسته تن می‏‌دهند. بعد ناگهان، بدون اشاره یا نشانۀ قبلی، قیچی را برمی‌‏دارد و مشتری را آن‏قدر می‏‌زند تا بمیرد. پایان.\nخاطرم هست که هرچند تصمیم زن برایم تعجب‌‏آور نبود، اما حسابی یکه خورده بودم و وقتی پردۀ سینما بسته شد من هنوز نشسته بودم. یک آن به ذهنم رسید که رفتار همۀ مردان، از جمله شوهرِ مرده‌‏اش، با او همین‌‏طور بوده است. زن در تمام زندگی‌‏اش، چه به شوهرش و چه به کسان دیگر، تن‏فروشی کرده و زیر مردانی خوابیده که خرجش را ‏داده‌‏اند و وجود او برایشان ارزشی نداشته. آیا تعجب دارد که چنین معامله‏‌ای، دیر یا زود، تحولی در فرد ایجاد کند که تنها ضربۀ خنجری بر سینه درخور آن باشد؟\nخیلی چیزها هستند که بدون آن‏ها هم می‌‏توانیم زندگی کنیم. اما عزتِ نفس از این قماش نیست. بعضی‏‌ها تصور می‏‌کنند که فقدان عزت نفس همیشه به یک شکل رخ می‏‌دهد، ولی موقعیت‏‌هایی که فرد ممکن است احساس کند عزت نفسش از بین رفته به تعداد خودِ افراد متفاوت است. یکی از روان‏‌پزشکان با گروهی از مردان که به دلیل قتل یا جرایم خشونت‏‌آمیزِ دیگر زندانی بودند مصاحبه کرده بود و از آن‏ها دلیل کارشان را پرسیده بود. تقریباً همۀ آن‌‏ها پاسخ داده بودند که «به من بد‏و‏بیراه گفته بود». از طرف دیگر، من خویشاوندِ دکتری دارم که اگر دکان‏دار بقیۀ پولش را کم بدهد احساس می‏‌کند تحقیر شده است. همسر او هم اگر ببیند زنی دیگر در مهمانی مشابه لباس او را پوشیده احساس تحقیرشدن می‏‌کند. قبلاً مادرشوهری داشتم که از عیب‏‌جویی‏‌هایش خنده‌‏ام می‌‏گرفت؛ همسر بعدیِ شوهرم از این حرف‏ها تا مغز استخوان احساس تحقیرشدن می‏‌کرد. به من زنگ می‌‏زد و پشت تلفن غرولند می‏‌کرد که «می‌دانی امروز صبح زنِ سلیطه‏ برگشته به من چه می‏‌گوید؟»، و جمله‏‌هایی را می‌‏گفت که من آن‏زمان واقعاً خالی از غرض برداشت کرده بودم. بعد می‏‌رسیم به خاطرات پریمو لوی در کتاب اگر این نیز انسان است۱ از اردوگاه کار اجباری. او می‌‏گوید جالب این بود که، با وجود آن حجم عظیمِ مرگ و خرابی که اطرافش رخ می‏‌داده، بدترین تحقیری که تا آخر عمر در ذهنش باقی مانده لحظه‌‏ای بوده که یکی از کاپوها می‏‌خواسته دست‏ه‌ای چربش را تمیز کند، ولی چیزی پیدا نکرده و برگشته به‌سوی لوی و دستش را روی شانۀ او پاک کرده است. در این لحظه بوده که لوی، با تمام وجود، درک کرده اگر کسی را شیء یا چیز حساب کنند چه حسی دارد.\nبه نظر من، این دست واکنش‌‏های مبالغه‏‌آمیز به حس تحقیرشدن خاصِ گونۀ بشر است. کسانی که نام بردیم -لوی، مردان زندانی، خویشاوند من و همسر شوهر سابقم- وقتی مورد بی‏‌احترامی قرار ‏می‏‌گرفته‌‏اند احساس می‏‌کردند حقِ حیاتشان نه‌فقط خدشه‏‌دار شده، بلکه تقریباً از بین رفته است. همۀ آن‏‌ها در آن شرایط می‏‌خواسته‌‏اند ظرفیت عظیم شرم و حیای انسانی را کنار بگذارند و مستقیماً به مقابله بپردازند. ما اشتباه می‏‌کنیم که می‌‏گوییم انسان هم حیوانی میان حیوانات دیگر است. اصلاً این‌‏طور نیست. اگر حیوانِ چهارپایی مورد حملۀ حیوان چهارپای دیگری قرار بگیرد، ممکن است عصبانی شود و تا آن حیوان را نکُشد آرام نگیرد ولی آن احساس کینه‌‏ای را که انسانِ زخم‏‌خورده از تحقیر تجربه می‏‌کند هرگز متحمل نمی‏‌شود.\nوقتی یادداشت دیوید رانسیمن دربارۀ کتاب شان وارنِ کریکت‏‌باز را خواندم متوجه شدم که وارن می‏‌خواسته بازیکن فوتبال استرالیایی شود، ولی ظاهراً به‏‌قدر کافی مستعد نبوده. زمانی که مشخص می‏‌شود در کریکت استعداد خارق‏‌العاده‌‏ای دارد -او یکی از بزرگ‏ترین پرتاب‌‏کننده‏‌های تاریخ بود- راه شهرت و ثروت را در این ورزش دنبال می‏‌کند. ولی او کریکت را «با کینه‏‌ای که در قلبش داشته» بازی می‌‏کند. وارن الزاماً نمی‌‏خواسته چوب‏‌زن‏‌های بازی را زخمی کند، اما قطعاً می‏‌خواسته آن‏ها را احمق جلوه بدهد. رانسیمن می‏‌گوید او «در اعماق وجودش» می‏‌خواسته چوب‌‏زن‏‌ها «احساس خیلی بدی داشته باشند. همان احساس بدی که خودش تجربه کرده، وقتی نامه‌‏ای را دریافت می‌‏کند که در آن نوشته شده او در فوتبال استرالیایی استعداد ندارد».\nنکتۀ قابل‏‌توجه اصرار وارن بر حفظ خاطرۀ آن شکست است. هر بار که او در زمین بازیِ کریکت با پرخاش‏‌جویی رفتار می‏‌کرده آن دردِ نادیده‌گرفته‌شدن را تسکین می‏‌داده، خاطره‌‏اش را در قلب زنده نگاه می‌‏داشته، از آتشِ افروخته‌‏اش گرما می‏‌گرفته و باور داشته که این درد به استعدادش نیرو می‌‏بخشد. رانسیمن به ما نمی‏‌گوید حالا که وارن دیگر بازی نمی‌‏کند با تعلق خاطرِ بی‏‌اندازه‌‏اش به ظلمی که در حقش شده چه می‏‌کند، ولی مثال‏‌های فراوان دیگری در دست داریم که نشان می‏‌دهند بر سر کسانی که می‏‌گذارند احساس حقارت، در تمام دوران زندگی، آن‏‌ها را به اسارت بگیرد چه می‌‏آید.\nوقتی هاروی واینستین را مجرم جنسی اعلام کردند، برخی از خود پرسیدند چه لزومی داشته او خودش را به زنانی که ناراضی بوده‌‏اند تحمیل کند، درحالی‌که، بی‏‌تردید بسیاری از زنان هالیوود بدون جنگ و دعوا حاضر بوده‌‏اند با او رابطه داشته باشند. فرانک برونی، ستون‌‏نویسِ روزنامۀ نیویورک‌تایمز، درست می‏‌گوید که «در نمایش‌‏های وحشتناک اتاق واینستین شهوت و احساسِ تحقیر به یک میزان نقش داشته‏‌اند». حال پرسش این است که منظور برونی احساس حقارتِ چه کسی است؟ واینستین یا زنان؟ پاسخ این است: هر دو.\nدر نظر بگیرید که واینستین، پیش از قدرتمندشدنش، چه مخالفت‏‌های تحقیر‏آمیزی را متحمل شده. چطور خاطرات آن شکست‌‏ها هر روز در دستگاه عصبی‌‏اش دور می‌‏زده‏ و چگونه هر بار که در آیینه نگاه می‏‌کرده پوست تنش مور‏مور می‌شده. هرچند رفتار او بدوی بوده، ولی چه راه چاره‌‏ای جز آن داشته که همۀ آن خَلجان‏‌های درونی‏ را به زنانی منتقل کند که آزادانه -مطابق قانون (به خیال خودش) و بر اساس فرهنگ جاری (که از آن مطمئن بوده)- آن‌ها را وادار به خدمت‌کردن به خود کرده بود؟ در نظر چنین موجودی هیچ تاوانی جبرانِ خسارت نمی‌‏کند، جز آنکه همان جرم تحقیرکردن را، بارها و بارها، در ملودرامی مهیج که نه هنرپیشۀ اصلی دارد و نه نقش دوم تکرار کند.\nاولین باری که من به نقش تحقیر در ویرانی جهان پی بردم همان صبحی بود که از نبش چهارراهی در محلۀ گرینیچ ویلج نابودیِ مرکز تجارت جهانی را تماشا کردم و با خود گفتم نتیجۀ یک قرن تحقیر همین می‏‌شود. بعدها، دیدم انبوهی از آثار تحقیقی نشان می‏‌دهند که، بیشتر اوقات، احساس ملیِ حقارت ازجمله محرک‏‌های اصلی کشورها برای شروع جنگ است. اویلین لیندر، روان‌شناس آلمانی‏‌‏نروژی در دانشگاه اسلو، در همۀ عمر حرفه‌‏ای خود به طرح این فرضیه پرداخته است که تحقیر در شروع، ادامه و پایان نبردهای مسلحانه نقش مرکزی دارد. کشورها (به هر دلیلی) تصور می‌‏کنند که در چشم جهانیان کوچک شده‌‏اند و این احساسِ اهانت را نسل به نسل منتقل می‏‌کنند تا آنکه روز انتقام، هرچند در آینده‌‏ای بسیار دور، فرا رسد. تاریخ‏‌نگاران گفته‌‏اند که سیاست فرانسه پس از شکست در جنگ فرانسه و پروس (۱۸۷۰) تا شروع جنگ جهانی اول (۱۹۱۴) در نوعی احساس حقارت فرو رفته بود، احساس حقارت مشابهی در آلمان، پس از اینکه در جنگ جهانی اول مغلوب شد، منجر به ظهور آدولف هیتلر و میزانی از کینه‌‏توزی شد که جهان غرب را به مرز ویرانی کشاند.\nاین وفاداری به احساس حقارت ملی، در میدان نبرد، تبدیل می‌شود به آنچه بین افرادِ دو طرف اتفاق می‌‏افتد. سربازان به‌هیچ‌وجه نباید طرف مقابلِ خود را انسان بدانند، وگرنه ممکن نیست بتوانند ماشه را بکشند؛ و بهترین راه رسیدن به این هدف این است که انسانیت تقلیل‌ناپذیری که همۀ افراد معتقدند واجد آن‌اند نابود شود.\nپریمو لوی معمولاً از «خشونت بی‏‌دلیل» نازی‏‌ها سخن می‏‌گوید. منظور او این است که در اردوگاه آشویتس همه -یعنی زندانبانان، نگهبانان و فرماندهان- می‏‌دانستند زندانیان را سرانجام یا به اتاق گاز می‌‏برند یا به مغزشان شلیک می‏‌کنند، بااین‌حال، آن‏ها را کتک می‌‏زدند، سرشان فریاد می‏‌کشیدند و مجبورشان می‏‌کردند برهنه مراسم حضور و غیاب را تحمل کنند، مراسمی که در فضای باز و در هر شرایط جوی، چند مرتبه در هفته و هر بار یک یا دو ساعت، آن‏ها را به حالت خبردار نگاه می‏‌داشت.\nپیش از جنگ‏‌های افغانستان و عراق، تصور می‌‏کردم ممکن نیست آمریکایی‏‌ها مسبب چنین تجربه‏‌های وحشتناکی شوند. بعد از ابوغریب فهمیدم آمریکایی‌‏ها هم، مثل اتباع هر کشور دیگری، موافق بودند‏ طوری در زندانیان احساس حقارت به وجود آورند که برایشان فرقی نکند بمیرند یا زنده بمانند.\nنیویورک ریویو آو بوکز، در ماه آوریل سال ۲۰۱۱، نامۀ دو استاد حقوق را منتشر کرد که به وضعیت نگه‌داری چلسی منینگ، افشاگر ارتش امریکا، اعتراض کرده بودند: در سلول انفرادی، هر پنج دقیقه، از او می‏‌پرسیدند «حالت خوب است؟» و، درست در همان هفتۀ انتشار نامه، او را مجبور کرده بودند برهنه بخوابد و به همان شکل مقابل سلولش برای بازرسی بایستد.\nحقوق‏‌دانان مذکور این رفتار را عین نقض قانون کیفریِ ضد شکنجه در آمریکا اعلام کردند و روش‌‏های مورد استفادۀ ارتش را، علاوه بر موارد دیگر، «شیوه‏‌هایی برای متلاشی‌کردن کامل حواس یا شخصیت» دانستند. البته که این‏طور است! اگر مرا مجبور کرده بودند در ملأ عام برهنه بایستم، قطعاً شخصیتم -عمیقاً- متلاشی می‌‏شد. عنوان این مقاله بود: «تحقیر سرباز منینگ».\nشکل و بافت آثاری که شخصیت‏‌های زیر را خلق کردند متأثر از تحقیر است: گوئندولن هارلتِ جرج الیوت، هیتکلیفِ امیلی برونته، کنت مونت‏کریستوِ الکساندر دوما، هستر پرینِ ناتانیل هاوثورن، جین ایرِ شارلوت برونته، بارتلبیِ هرمان ملویل، گتسبیِ اف. اسکات فیتزجرالد، لیلی بارتِ ایدیت وارتون، بیگر توماسِ ریچارد رایت. بسیاری از این شخصیت‏‌ها را برای تحمل رنج مادی آفریده‌‏اند، ولی درد مادی‏ آن‌‏ها در برابر عذاب غیرمادی‏‌شان هیچ است: آن‏‌ها موجب انزجار و تشویش کسانی می‌‏شوند که ظاهراً دست بالا را دارند، ولی هم‏چنان باید زیردستانِ شکنجه‏‌شده‏‌شان را -محض اطمینان- کنار خود ببینند.\nاز میان این شخصیت‏‌ها، سرنوشت گوئندولن هارلت از رمانِ دانیل دروندا (۱۸۷۶)، اثر الیوت، همیشه مرا میخکوب می‌‏کند. او می‌‏توانسته مجسمه‌‏ای در جامۀ یونانی باشد که بر پایه‌اش تنها یک کلمه نوشته‌‏اند: تحقیر. گوئندولن دختری جوان، زیبا و به‏‌طرز شگفت‏‌آوری خودخواه است و، در هجده‏‌سالگی، دریافته ازدواج برای زنان در حکم بردگی است. ولی مادر بیوه و خواهرانش در آستانۀ فقر هستند و او باید به پولدارترین مردی که خواستگارش باشد شوهر کند. هنلی گراندکورت وارد می‌‏شود -شخصیتی که، به‌‏روشنی، کاریکاتورِ اشراف‏زادگانِ شیطان‏‌صفتِ عصر ویکتوریایی را تصویر می‌‏کند: مردانی نجوش با نگاهی چنان تحقیرآمیز که سنگ را سوراخ می‌‏کند. گراندکورت برای جلب محبت گوئندولن به نحو حساب‌‏شده‌‏ای از خود شکیبایی، ملاحظه‏‌کاری و حتی سخاوت نشان می‌‏دهد و گوئندولن به خیال آنکه در آینده او را در مُشت خود خواهد گرفت فریب می‏‌خورد و چشمش را بر ترسِ ازدست‌دادن استقلالش می‌‏بندد. اما همین‏که ازدواج می‌‏کنند گراندکورت فوراً بی‌‏اعتنایی نشان می‏‌دهد، آن نوع بی‌‏اعتناییِ خاص به اهدافی که چون به دست آمدند دیگر ارزش ندارند. او هرگز گوئندولن را کتک نمی‌‏زند، تقریباً هیچ‌وقت به رابطۀ جنسی وادارش نمی‏‌کند و کاری هم ندارد که او وقتش را چطور می‏‌گذراند. اما گوئندولن (مثل شخصیت ایزابل آرچر در رمان پرترۀ یک بانو) روز‏به‌‏روز بیشتر به زندانی که ارادۀ آهنین شوهرش (به اجازۀ قانون و عرف اجتماع) به دور او کشیده آگاه می‏‌شود. هنوز یک‏‌سال نشده که گوئندولن می‏‌فهمد ازدواجش مثل حبس ابد است.\nدر جایی از رمان اتفاقی رخ می‏‌دهد که، به نظر من، نمونه‌‏ای است از آن نوع به‏‌هم‌‏ریختگیِ حواس که ممکن است در اثر تحقیرهای خانگیِ هرروزه بروز کند. گراندکورت صاحب تعدادی الماس‏ خانوادگی است که معمولاً زنان به موهایشان می‌‏زنند. گوئندولن، چون اکنون از شوهرش نفرت و وحشت دارد، از الماس‏‌ها متنفر است. یک روز عصر که برای مهمانی آماده می‏‌شوند، گوئندولن با لباس زیبای ابریشم و اطلس خود مقابل گراندکورت می‌‏خرامد تا حال و هوایش را عوض کند. نظرش را در مورد لباس‏‌هایش می‏‌پرسد. گراندکورت او را ورانداز می‌‏کند:\nاو با چشمانی نیم‌‏بسته به گوئندولن خیره شد و گفت «الماس‏‌ها را به موهایت بزن».\nگوئندولن خشکش زد، هم می‌‏ترسید که مبادا احساساتی از خود بروز دهد و هم احساس می‏‌کرد به‌‏رغم همۀ تلاشش وقتی چشمش به چشمان شوهرش می‏‌افتد حالت آن تغییر می‌‏کند. ولی باید پاسخی می‌‏داد، پس تا جایی که توانست خودش را به بی‏‌تفاوتی زد و گفت «آه! خواهش می‏‌کنم. تصور می‌‏کنم که آن الماس‌‏ها مناسب من نیستند».\nگراندکورت با لحن آمرانۀ زیر‏لبی‌‏اش، مثل ظاهرش، که گویی آرامش و ظرافت عصرگاهان را در خود داشت گفت «ابداً این‏‌طور که فکر می‌‏کنی نیست. من مایلم که تو الماس‌‏ها را به موهایت بزنی».‏\nگوئندولن که به‌‏رغم آمادگی‌‏اش ترسیده بود گفت «استدعا می‏‌کنم مرا ببخشید، من این زمردها را دوست دارم». او با خود ‏اندیشید دست سفید گراندکورت که اکنون ریش چکمه‌‏ای‏‌اش را شانه می‌‏کند می‌‏تواند گلویش را بچسبد و او را تهدید به مرگ کند -از یک‌سو ترس او از شوهرش و از سوی دیگر اضطراب مبهمِ فاجعه‏‌ای انتقام‏‌جویانه که بر زندگی‏‌اش سایه افکنده بود او را به خیالات واهی کشانده بود.\nگراندکورت گفت «بر من منت بگذار و بگو چرا، به‌‏رغم خواستۀ من، از به سر زدنِ آن الماس‏‌ها تحاشی می‏‌کنی». هنوز چشمانش بر چشمان گوئندولن دوخته بود و گوئندولن احساس می‌‏کرد چشمانش تنگ شده چنان که انگار نمی‌‏خواستند درد را به درون راه دهند.\nگوئندولن الماس‌‏ها را به موهایش می‌‏زند، اما از آن روز به بعد هر لحظه فکر خلاصی از زندگی‏‌اش را در سر می‌‏پرورد که تنها با مرگِ خودش یا شوهرش محقق می‏‌شود؛ دیگر برایش اهمیتی ندارد چه‏‌کسی زنده بماند، چه‏‌کسی بمیرد. الیوت مسئله را حل می‏‌کند. گراندکورت، در یک روز تعطیل، هنگام قایق‌‏سواری به آب می‌‏افتد و در آن هنگام که غرق می‏‌شود گوئندولن، در حالتی مسحور، التماس او را برای پرتابِ طنابِ نجات تماشا می‏‌کند. گوئندولن اکنون بیست‏‌و‏دو سال دارد، ولی زندگی‌‏اش به پایان رسیده است.\nسال‏‌های سال هر بار که می‌‏دیدم یا احساس می‏‌کردم زنی برای رهانیدن خود از شوهر یا معشوقی مستبد می‏‌جنگد، تهدیدی که در صدای گراندکورت بود را می‌‏شنیدم. الماس‌‏ها را به موهایت بزن. در نظر من، حالت اسف‌‏انگیز موقعیت او -کسی که از روز تولد تحت انقیادِ قانونیِ دیگران بوده است- همیشه مظهرِ آزارگری‏‌هایی بوده که در روابط عمیق نشو و نما می‏‌یابند، روابطی که بالاخره، روزی از روزها، به دلیل تحول درونیِ افراد که دیگر نمی‏‌گذارد تن به یوغ اسارت دهند محکوم به پایان است.\nماجراها و اتهامات آزار و اذیت در محل کار، که هم‏‌زمان با شروع جنبش #من_هم در سال ۲۰۱۷ سروکله‏‌شان پیدا شد، آن‏قدر گسترده بودند که حیرت‏‌زده‌‏ام کرد. این‏ رفتارها، که از تماس دست و نظردادن دربارۀ لباس باز کسی تا تجاوز جنسی را دربر می‌‏گرفت، در بعضی موارد قابل چشم‏‌پوشی و در بعضی دیگر توهین‌‏آمیز قلمداد می‏‌شد. از میان همۀ این ماجراها، اتفاقاً نظر من به معمولی‌‏ترین نمونه‏‌های جرایم جنسی جلب شد، آن‏‌هایی که نمونه‏‌ای از استفادۀ ابزاری مردان و زنان از یکدیگر هستند و مدت‌‏ها نادیده گرفته شده‌‏اند.\nزنی را مجسم می‏‌کنم که سال‏‌ها، هر روزِ هفته، با گلویی گرفته و دلی پرآشوب وارد محل کارش می‌‏شود و می‏‌رود تا داروهایی را که مجبور است برای حفظ شغلش بخورد سر بکشد. او از این مراسم تهوع‌‏آور با کسی حرفی نمی‌‏زند، چون می‏‌داند گلایه‌‏اش آن‏قدر پیش‏‌پاافتاده است که مردها می‏‌خندند و زن‏‌ها سربرمی‏‌گردانند، اما گویی روز‏به‏‌روز و ماه‌‏به‏‌سال چیزی حیات‌‏بخش در درونش می‏‌میرد: حسی از فردیت که او درست زمانی از آن آگاه شده که احساس کرده ممکن است از دستش بدهد. درماندگی اوست که عذابش می‏‌دهد؛ او فهمیده آنچه از نظرش تحقیرآمیز است، در این فرهنگ، طبیعی قلمداد می‌شود و دچار ضربۀ روحی می‌شود، چون هیچ نفوذی در این فرهنگ ندارد.\nوقتی در سال ۲۰۱۷ این زنان پیدایشان شد -با چهره‌‏‏‏هایی درهم‏‌کشیده از غضب و صداهایی غرولندکنان که می‏‌رفتند سونامی ویرانگری را به راه بیندازند که همۀ ما را، از زن و مرد، غرق کند- داشتند نشان می‌‏دادند که اگر این اهانت‌‏ها مدتی مدید نادیده گرفته شوند ممکن است روزی تمدنی را به نابودی بکشاند.\nچرا تحقیر این‌همه احساسات را جریحه‌‏دار می‏‌کند، آسیب به‌‏بار می‌‏آورد و ما را به طرزی وحشتناک لِه می‏‌کند؟ چرا اگر ما پیشِ خودمان احساس حقارت کنیم، انگار زندگی برایمان غیر‏قابل تحمل -بله، غیر‏قابل تحمل- می‌‏شود؟ یا شاید بهتر باشد پرسش را بچرخانیم و، مثل آن زن دانایی که می‏‌شناسم، بپرسیم چرا باید نسبت به خودمان نظر خوب داشته باشیم؟ وقتی او این پرسش را مطرح کرد با خود گفتم آه بله! چرا غذا، لباس، سرپناه، آزادی بیان و آزادی حرکت برایمان کافی نیست؟ چرا باید علاوه بر این‏ها نظر خوب هم نسبت به خودمان داشته باشیم؟\nاین پرسش در همۀ فرهنگ‏‌ها مطرح است: همۀ ما، در هر جایی که باشیم، تشنۀ توضیحی هستیم که به ما بگوید چرا این‏گونه‌‏ایم. قرن از پسِ قرن، آثار فکری و نظام‏‌های اعتقادی فراوان به‏‌وجود می‏‌آوریم که در ما امید توضیحی را می‌‏پرورد که، اگر نه رنج‏‌های ما، دست‏کم اضطرابمان را تسکین دهد. زیگموند فروید که تفکر تحلیلی‏‌اش را بر درمان شکاف‏‌های درونی متمرکز کرد -شکاف‏‌هایی که ما را در برابر خودبیزاری آسیب‌‏پذیر می‏‌سازد- توضیحی را پیش نهاد که، در بلند‏ترین مدت، بزرگ‏ترین امید را به وجود آورد، از تخیلِ همدلانۀ او فرهنگ درمانی حاصل آمد که به دانشنامۀ نظریه‏‌های مرتبط با این مسئله مجهز بود.\nروان‏کاوی می‏‌گوید که ما، از لحظۀ تولد، مشتاق شناخته‌شدن هستیم. وقتی چشمانمان را باز می‏‌کنیم منتظر پاسخیم. البته که ما باید گرم و خشک باشیم، کسی آراممان کند و دست نوازش به سرمان بکشد ولی حتی بیش از این‏ موارد محتاج آنیم که با عشق و علاقه، مثل چیزی باارزش، نگاهمان کنند. به‌طور عادی، این توجه را کمتر از مقداری که نیاز داریم دریافت می‏‌کنیم، گاهی هم اصلاً دریافت نمی‏‌کنیم و، از اینجا به بعد، آن باور عاطفی که ما اصلاً ارزشی نداریم آغاز می‌‏شود. هیچ‌‏کس به‏‌طور کامل از این موقعیت خلاص نمی‏‌شود. احساسات ما عمدتاً مخفی می‏‌شوند و ما، معمولاً، با رواداشتن همان مقدار آزار و اذیت به دیگران به راه خود ادامه می‏‌دهیم. اما برخی -مثل کسانی که در طبقۀ اجتماعی یا جنسیت یا نژادی نامطلوب یا ناخواسته متولد می‌‏شوند، یا شاید آن‏‌هایی که وضعیت ظاهری‏شان منجر به تمسخر یا طرد آن‏ها می‌‏شود- چنان آسیب می‏‌بینند که دائم می‏‌ترسند دیگران باعث شوند در مورد خودشان نظر بدی پیدا کنند و، ازاین‌‏رو، به‌طور خطرناکی جامعه‌‍‏گریز می‏‌شوند. کوشش در جهت غلبه بر این وضعِ بدوی، نیازمند تحلیل است، ولی در اغلب موارد این تلاش‏ به درازا می‏‌کشد و می‏‌کشد (و می‏‌کشد!)، اما اضطراب و پریشانی ما کم نمی‏‌شود؛ آنگاه درمان مثلِ آرزوی رمانتیکِ رهایی می‌‏شود؛ آرزویی محکوم به شکست.\nاریک فروم، روان‌شناس اجتماعی، در دهۀ ۱۹۴۰ همین سؤال را پرسید -مخلص کلام اینکه چرا ما چنین راحت در مقابل تحقیر به زانو در می‏‌آییم- و به پاسخی رسید که تقریباً با پاسخ فروید متفاوت بود، اما نه خیلی. نظریۀ فروم در اثر درخشان گریز از آزادی نظری‌ه‏ای ساده بود، او هم مثل فروید از سنت داستان‌سرایی اساطیری استفاده کرد تا اندیشه‌هایش را برای خوانندگان معمولی روشن کند.\nفروید داستان‏‌هایش را از آثار یونانی و رومی گرفت و فروم از سِفر پیدایش. فروم می‏‌گفت انسان‏‌ها، در آغاز، با طبیعت هماهنگ بودند تا اینکه از میوۀ درخت دانش خوردند و به حیواناتی برخوردار از موهبت اندیشه و احساس تبدیل شدند. از آن زمان به بعد، انسان‌‏ها موجوداتی مجزا بودند و دیگر با جهانی که عمر درازی را در آن، چون دیگر حیوانات بی‏‌زبان، زیسته بودند پیوندی نداشتند. نعمت اندیشه و احساس برای نژاد بشر هم شکوه استقلال و هم مجازات انزوا را به‌‏وجود آورد، این تفاوت ما را از یک سو مغرور و از سوی دیگر تنها کرد. مایۀ تباهی ما همین تنهایی بود و به کیفر بزرگ ما بدل شد. چنان غرایزمان را منحرف کرد که با خودمان بیگانه شدیم -معنای حقیقی ازخود‏بیگانگی- و ازاین‏‌رو احساس قرابت با دیگران را نیز از دست دادیم، که این خود حتی تنهاترمان کرد. نمی‌توانستیم ارتباط برقرار کنیم و همین موجب احساس گناه و شرم شد: گناهی تحمل‏‌ناپذیر، شرمی عظیم، شرمی که تدریجاً به حقارت بدل شد. اگر هنگام رانده‌شدن از بهشت -یعنی از زهدان- نشان یا گواهی بر جا می‏‌ماند که بگوید ما نمی‏‌توانیم در زندگی موفق شویم، آن نشان همین عدم امکان ارتباط بود. وگرنه چگونه می‏توان شرم‌ساری عمیق انسان‏‌ها را از پذیرش تنهایی‌‏شان، طی سده‌‏ها، توجیه کرد؟\nفروم و فروید جایی به هم می‏‌رسند که هر دو تأکید می‏‌کنند تنها همان تحولی که موجب ظهور و بعد سقوطمان شده -تحول آگاهی- می‏‌تواند ما را از احساس فراگیر تنهایی رها کند. مشکل اینجاست که آگاهیِ ارزانی‌شده به ما چندان کافی نیست؛ اگر می‏‌خواهیم به آزادی درونی برسیم باید آگاه‏‌تر (بسیار آگاه‌‏تر) از آنچه عموماً هستیم بشویم. فرض فروم این بود که اگر مردان و زنان بیاموزند که به‌‏طور کامل و آزادانه در وجودشان ساکن شوند، به خودشناسی می‏‌رسند و دیگر تنها نیستند: خودشان را کنارشان خواهند داشت. وقتی کسی همراه دارد، با خودش و همچنین با دیگران مهربان است. آنگاه تنهاییِ تحقیرکننده، مثل ویروسی که ریشه‏‌کن شده باشد، به تدریج محو می‌‏شود. ما باید این موضوع را بی‏‌گفت‏‌و‏گو بپذیریم.\nبورخسِ بزرگ معتقد بود که باید وضعیت درونیِ فروپاشیده‏‌مان را به چشم یکی از بزرگ‏ترین فرصت‌‏های زندگی بنگریم -فرصتی برای آنکه نشان دهیم لیاقت آن خونی را که در رگ‏هایمان جاری است داریم. او می‏‌گوید «هر چه پیش آید، از تحقیر و بداقبالی و رنج، هم‏چون خاک کوزه‌‏گری است» بنابراین می‏‌توانیم «اوضاع رقت‌‏بار زندگی‏‏‌مان را» به چیزی درخورِ موهبت آگاهی بدل سازیم.\nبه همین‏‌جا ختم می‌‏کنم.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را ویویان گورنیک نوشته و در تاریخ ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۱ با عنوان «Put on the Diamond» در وب‌سایت هارپرز منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «الماس‌ها را به موهایت بزن» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• ویویان گورنیک (Vivian Gornick) جستارنویس آمریکایی است. به عنوان استاد مدعو ممتاز در برنامه نویسندگی غیرداستانی دانشگاه آیووا حضور داشت. و در مارس ۲۰۲۱، جایزه ادبیات غیرداستانی ویندهام-کمپبل را دریافت کرد. از آخرین کتاب‌های او به انداختن نگاهی طولانی (Taking a Long Look) از انتشارات ورسو و زنان در علم (Women in Science) اشاره کرد.\nSurvival in Auschwitz [۱] \n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/582308373.json b/train/582308373.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f2b88e664b01ea1bb2614fd9c2980109ab25ceb8 --- /dev/null +++ b/train/582308373.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در ستايش امکان", + "subtitle": "از نظر آلبرت هرشمن، دمکراسی نه با نظرات محکم و تند که با شک‌ورزی و انعطاف رونق می‌گیرد", + "introduction": "آلبرت هِرشمن در سال ۱۹۵۲، برای مأموریتی از طرف بانک جهانی به کلمبیا رفت تا، در اجرای سیاست‌های توسعه، به این کشور کمک کند. کتاب راهبرد توسعۀ اقتصادی، شرح این تجربه بود. این کتاب فوراً به یکی از مهم‌ترین آثار در حوزۀ اقتصاد توسعه تبدیل شد و هرشمن را به‌عنوان پیشگام این رشته به شهرت رساند.میکله آلاچویچ، استاد تاریخ اقتصاد، که به‌تازگی کتاب زندگی‌نامۀ فکری آلبرت اُ. هرشمن را منتشر کرده است، از نقش بی‌بدیل هرشمن در پیشرفت اقتصاد توسعه می‌گوید و این که اندیشه‌های او چه فایده‌ای برای امروزمان دارد.", + "content": "میکله آلاچویچ، ایان—  رشتۀ اقتصاد توسعه نیز، مانند اکثر رشته‌های دیگر، نه در نتیجۀ کنجکاوی محض علمی، که در پرتوِ رویدادهای مهم معاصر پا به عرصۀ وجود نهاد. در اواخر دهۀ ۱۹۶۰، کارمند بین‌المللی برجسته‌ای که کارشناس اقتصاد توسعه نیز بود نوشت:\nسرنخ تغییرجهت مداوم کار ما معمولاً از حوزۀ سیاست نشئت می‌گیرد، دانشجویان در پاسخ به این سرنخ پژوهش‌های خود را معطوف به مسائلی می‌کنند که اهمیتی سیاسی یافته‌اند. بدین‌ترتیب نظریه ارائه می‌کنند، داده جمع‌آوری می‌کنند و ادبیاتِ مربوط به مشکلات «جدید» را گسترش می‌دهند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-14.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n در ستايش امکان \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nدر مورد توسعه، این سرنخ، درواقع، نظم نوین بین‌المللی در دوران پس از جنگ بود که ویژگی‌های آن افول امپراتوری‌ها، آغاز جنگ سرد و ظهور چندین کشور مستقل و جدید، یعنی کشورهای به‌اصطلاح جهان‌سومی، بود. گرچه این رشتۀ جدید هم، در دوران جنگ سرد، جنگ‌طلبانی را در جماعت اندیشمندان خود دید، اما اقتصاددان‌های مستعد زیادی را هم جلب کرد که مجذوب چشم‌انداز کمک به کشورهای توسعه‌نیافته و ساختن دورنمای بین‌المللی متعادل‌تر و صلح‌آمیزتر شده بودند.\nیکی از این چهره‌ها آلبرت اوتو هِرشمن بود، آلمانیِ مهاجر به آمریکا که از سال ۱۹۴۶ برای فدرال رزرو کار می‌کرد و اقتصاددانِ هیئت مشکلات بازسازی و همکاری اقتصادی در غرب اروپا بود. در سال ۱۹۵۲، برای مأموریتی از طرف بانک جهانی به کلمبیا رفت تا، در اجرای سیاست‌های توسعه، به شورای برنامه‌ریزی ملی این کشور کمک کند. کتاب راهبرد توسعۀ اقتصادی۱ (۱۹۵۸) شرح این تجربه بود. این کتاب فوراً به یکی از مهم‌ترین آثار در حوزۀ اقتصاد توسعه تبدیل شد و هرشمن را به‌عنوان پیشگام این رشته به شهرت رساند (و کمک کرد عضو هیئت‌علمی دانشگاه کلمبیا شود).\nموفقیت کتاب به‌خاطر تحلیل‌های بدیع و تأمل‌برانگیزش و البته سبک نگارشی هرشمن بود که این تحلیل‌ها را به شکل دیدگاهی کاملاً تازه و دگراندیشانه دربارۀ توسعه ارائه کرد، دیدگاهی به‌کل متفاوت با طرح‌های توسعۀ متعارف که پرطمطراق ولی غیرواقع‌بینانه بودند. هرشمن می‌نویسد:\nای بسا مسافران غربی که در سفر به کشوری توسعه‌نیافته، با مشاهدۀ فقر و ناکارآمدی، دشواری کارها و چرخه‌های معیوب درهم‌تنیده، مبهوت و دلزده می‌شوند. وسوسه آنگاه بر این است که تمام این عقب‌ماندگی را به حال خود رها کنند و رؤیای گونۀ کاملاً جدیدی از اقتصاد را در سر بپرورانند که به قول شاعر [شارل بودلر در گل‌های رنج (۱۸۵۷)] «هرچه باشد اندر آن / زیبایی و سامانی است».\n\nهرشمن، به‌جای تمرکز بر برنامه‌های جامعی «که بر پایۀ برآوردهای ‘حماسی’ تدوین شده‌اند»، بر این باور بود که کشورهای توسعه‌نیافته باید تمرکزشان را بگذارند بر سازوکارهای پنهان یا، به قول خودش، «عقلانیت‌های پنهانی» که در جریان‌اند، ولو به «شکل غیرمستقیم و دور از چشم». توسعه، بیش از آنکه در گروِ کشف ترکیب بهینۀ منابع موجود و استفادۀ صحیح از آن‌ها باشد، وابسته به درک پیامدها، سازوکارهای فشار و پیوندهای فناوری و سرمایه‌گذاری بود که فرایندهای تغییر را فعال می‌سازند. از نظر هرشمن، مهم‌تر از همه درک این نکته بود که «ترقی گاه به‌طرز عجیبی ابتدا از میان نواحی فرعی گذر می‌کند تا اینکه سرانجام بتواند عقب‌ماندگی را از جایگاه محوری و نهادینه‌اش جابه‌جا کند». موضوع کتاب راهبرد توسعۀ اقتصادی مطالعۀ همین سازوکارهای اقتصادی بود. این کتاب حاوی بحث‌های تودرتویی است از پیامدها و هم‌افزایی‌های سرمایه‌گذاری، مزایا و معایب ارجحیت‌بخشی اجتماع بر سرمایه یا فعالیت‌های مستقیماً پرثمر، نقش واردات و البته نقش فناوری‌های نیازمند سرمایه.\nاما زیربنای تمام بحث مضمونی غیراقتصادی است: نقش توسعه در تضمین دمکراسی. هرشمن به‌شدت نگران «تنش بزرگی» بود که در جوامعِ دست‌خوش تحول و مدرنیزاسیون شکل می‌گیرد. می‌ترسید طرح‌های جاه‌طلبانه با شکست روبه‌رو شوند و امیدهای توسعه را به ناامیدی بدل سازند. چنین اتفاقی می‌توانست پیامدهای نگران‌کننده‌ای به بار آورد. اتفاقاً شکستِ چنین طرح‌هایی چه‌بسا تبعات بدتری از ناکارآمدی داشته باشد، چون ممکن است به خشونت و ویرانی بینجامد. او می‌نویسد «بیهودگی می‌تواند ناگهان جای خود را بدهد به سبعیت و بی‌توجهی کامل نسبت به رنج انسان، نسبت به حق‌وحقوق کسب‌شده، نسبت به رویه‌های قانونی، نسبت به ارزش‌های سنتی، لب کلام، [به قول جان مینارد کینز در سال ۱۹۳۸] نسبت به ‘پوستۀ نازک و متزلزل تمدن’».\nهمین دغدغه بود که باعث شد هرشمن، به‌جای منابع خاص، تمرکز کند بر فرایند توسعۀ اقتصادی و اینکه چگونه می‌توان، به‌رغم موانع ظاهراً عبورناپذیر و در غیاب پیش‌نیازهای ظاهراً ضروری، این ترقی‌ها را پیش برد. دغدغۀ اصلی‌اش این بود که نگذارد سراب توسعه ناگهان به کابوس تبدیل شود.\nهرشمن در جوانی به چشم خود دیده بود که امید بهبود اقتصادی چگونه می‌تواند به سقوط ناگهانی موجودیت‌های سیاسیِ دمکراتیک بینجامد. او در سال ۱۹۱۵ با نام اوتو آلبرت هرشمن در برلین به دنیا آمده بود. دومین فرزند و تنها پسر از سه بچۀ خانواده‌ای یهودی از طبقۀ متوسط روبه‌بالا بود. چنین بود که در اوج بحران و آشوب جمهوری وایمار بار آمد. در اواخر ژانویۀ ۱۹۳۳ که هیتلر صدراعظم آلمان شد، دنیای اوتو آلبرتِ جوان از هم پاشید. در آوریل ۱۹۳۲، دانش‌آموز دبیرستان مذهبی و بورژوازی فرانتسوزیشز ژیمناسیوم بود. یک سال بعد، در دوم آوریل ۱۹۳۳ که هنوز ۱۸ساله هم نشده بود، سوار قطار شد و با اولین موج تبعیدی‌های آلمانی، که از ستم‌های نازی‌ها می‌گریختند، برلین را ترک کرد.\nزندگی در تبعید نیازمند آن بود که در همان سن‌وسال روی پای خود بایستد. تحصیلاتش را نیز جسته‌گریخته ادامه داد که البته همیشه کیفیت یکسانی نداشت، ابتدا در پاریس، سپس در لندن و نهایتاً در تریست. سرانجام در همین شهر در سال ۱۹۳۸ از رسالۀ دکتری‌اش دفاع کرد. هرشمن همچنین مشارکت پیوسته‌ای در فعالیت‌های ضدفاشیستی داشت. گزارشی از وزارت کشور ایتالیا «هرشمن اوتو، یهودی آلمانی» را «عنصری به‌شدت خطرناک» خواند که «فعالیت‌های توطئه‌آمیزی» داشته است. مدارک را به‌صورت قاچاقی بین ایتالیا و فرانسه برای نیروهای مخفیِ ضدفاشیست جابه‌جا می‌کرد و در سال ۱۹۳۶ داوطلبانه به اسپانیا رفت تا، در جنگ داخلی این کشور، در تیپ بین‌المللیِ ارتش جمهوری‌خواه علیه فاشیست‌های فرانکو بجنگد. می‌خواست دانشمند شود، اما درعین‌حال حس می‌کرد که «نمی‌توانم بنشینم و دست روی دست بگذارم». معتقد بود مقاومت مسلحانه و تحقیقات علمی به هم پیوسته‌اند و مجزا نیستند. در آغاز جنگ جهانی دوم که داوطلبانه به ارتش فرانسه پیوست، نوشت «قویاً معتقدم ‘تخصص’ فعلی هر کدام از ما برای کارهای آینده‌مان مطلقاً ضروری است».\nدر نیمۀ دوم سال  ۱۹۴۰ که ساکن مارسی بود و نام مستعار آلبرت هرمنت را بر خود گذاشته بود، به واریَن فرای، روزنامه‌نگار آمریکایی، پیوست تا با هم عملیاتی غیرقانونی را سازمان دهند که به پناهجویان یهودی و چپ‌گرا کمک می‌کرد از اروپا فرار کنند. فرای ظواهر امر را به عهده داشت و هرشمن مسئول عملیات مخفی، غربالگری پناهجویان، جست‌وجوی مسیرهایی در مرز فرانسه-اسپانیا، ایجاد هویت جعلی برای فراری‌ها، رشوه‌دادن به مأموران کنسولگری، خرید پاسپورت در بازار سیاه، اجیرکردن جاعل سند و حفظ ارتباط با قاچاقچی‌ها، مخبرها، هرازگاهی پرووکاتورها و گانگسترهای اهل کُرس بود، یعنی انواع و اقسام آدم‌های معلوم‌الحالی که در شهرهای بزرگِ بندری در کرانۀ مدیترانه پیدا می‌شوند.\nبیش از ۴ هزار نفر از کمک‌های فرای، هرشمن و گروهشان بهره‌مند شدند. والتر بنیامین مشهورترین شکست کاری‌شان بود (در سپتامبر ۱۹۴۰ اجازۀ ورود به اسپانیا را به او ندادند و خودکشی کرد)، اما خیلی‌های دیگر موفق شدند. از این میان می‌توان به مارک شاگال، آرتور کستلر، مارسل دوشان، ماکس ارنست، واندا لاندوسکا، هانا آرنت، هاینریش مان و برادرزاده‌اش گولو مان اشاره کرد. در دسامبر ۱۹۴۰، هرشمن پیاده از کوه‌های پیرنه گذشت و از راه بارسلونا و مادرید خودش را به لیسبون رساند و از آنجا با پاسپورت لیتوانیایی و ویزای آمریکا راهی نیویورک شد. اوتو آلبرت هرشمن، سر میز دفتر مهاجرت، به آلبرت اوتو هرشمن تبدیل شد.\nهرشمن پس از این ماجراها به کلمۀ فرانسوی débrouillard علاقه‌مند شد که ارجاع دارد به افراد زبر و زرنگ و مستقل که می‌توانند در شرایط سخت گلیم خود را از آب بیرون بکشند. معادل این استعداد، در عرصۀ فکر و اندیشه، همان علاقۀ هرشمن به شک‌ورزی و گلچین‌کاری۲ و البته بیزاری‌اش از تعصب ایدئولوژیک بود. بااینکه مارکسیسم سازۀ اندیشورانۀ استوار و عظیمی بود، هرشمن درعوضش علاقه‌اش را به انگاره‌های کوچک معطوف ساخت، همان چیزی که شوهرخواهر و راهنمایش، فیلسوف ایتالیایی، یونجنیو کُلُرنی، آن را کاستلوتزی یا قلعه‌های کوچک می‌نامید که اشارۀ ریزی دارد به شک دربارۀ استحکامشان.\n\nهرشمن در دوران بلند حرفه‌ای‌اش در رشته‌های مختلفی سهم ایفا کرد و از شفافیت مرز میان این رشته‌ها کاست، از اقتصاد توسعه گرفته تا سیاست‌های پولی، از تاریخ اندیشه گرفته تا تحلیل جنبش‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی. توانایی‌اش در (به قول خودش) تعدی از حدومرز رشته‌ها چنان اساسی بود که سخت می‌توان پژوهش‌هایش را دسته‌بندی کرد (خودش هم در تأیید این دشواری به‌جای علوم اجتماعی از یک علم اجتماعیِ تفسیری سخن می‌گفت). با توجه به غنای آثار، تنوع علاقه‌مندی‌ها و وسعت بینش‌هایش، سخت می‌توان کارهایش را در چند مفهوم خلاصه کرد، اما دو ویژگی وحدت‌بخش و مرتبط در سرتاسر مسیر فکری هرشمن وجود دارد.\nویژگی نخست چیزی است که هرشمن اسمش را «امکان‌گرایی»۳ می‌گذاشت. امکان‌گرایی او، بیش از آنکه روشی مشخص و چهارچوب‌مند باشد، تمایلی شخصی بود بر پایۀ این باور که تغییر اجتماعی اساساً فرایندی غیرکرانمند است و نقش عالِم اجتماعی، علاوه بر مشاهدۀ آنچه می‌توان اسمش را سازوکارِ ساختاریِ تغییر اجتماعی گذاشت، تجسم تحولاتِ پیش‌بینی‌نشده و غیرمنتظره نیز هست.\nهرشمن تحلیل تاریخی را کاری ضروری برای علم اجتماعیِ مدنظرش به حساب می‌آورد. اما تأکیدش بر آنچه خودش «شدنی‌های» تاریخ می‌نامید با پذیرش کلی تقدیر و عدم قطعیت همسو نمی‌شد. هرشمن در گذرگاه‌های بی‌پایانِ تاریخی و در ویژگی‌های دقیق رویدادهای تاریخ هم راهی برای خروج از تنگنای جبرگرایی و هم، مهم‌تر از آن، بنیان‌هایی برای تعهد به اصلاح‌طلبی سیاسی می‌یافت. همواره بر مفاهیمی مثل توفیق اجباری و پیامدهای ناخواستۀ کنش‌های انسان تأکید داشت. همچنین معمولاً بر امر منحصربه‌فرد و غیرمنتظره تمرکز می‌کرد تا مسیرهای تغییر اجتماعی را برجسته سازد، مسیرهایی که گرچه نامحتمل، ولی باورپذیر و شدنی بودند. او در بحثی صریح از کارهای خود می‌گوید «گرایش بنیادینِ نوشته‌های من گسترش حدود و ثغور ممکن‌ها و ممکن‌پنداشته‌هاست، ولو به‌ قیمت کاهش توانایی واقعی یا خیالی‌مان برای تشخیص امر محتمل».\nدومین ویژگی وحدت‌بخش آثار هرشمن دغدغۀ همیشگی‌اش نسبت به راه‌های تقویت دمکراسی است. او در نوجوانی شاهد سقوط دمکراسی‌های اروپا بود. در سال ۱۹۸۹، احیای دمکراسی را نیز پس از انحلال امپراتوری شوروی به چشم دید. میان این دو، همواره در حال کاوش راه‌هایی برای گسترده‌سازی و تقویت فرایندهای دمکراسی، به‌خصوص در رابطه با توسعۀ اقتصادی، بود. در بعضی موارد، کارش را صریح و مستقیم انجام می‌داد، مثلاً در مطالعاتش درباب سیاست‌گذاری در آمریکای لاتین که در سفر به‌سوی ترقی۴ (۱۹۶۳) می‌خوانیم، یا در تحلیل چرخه‌های کنشگری جمعی و بازگشت به بُعد خصوصی که نمونه‌اش را در دگردیسی مشغولیت‌ها ݢݢ ۵ (۱۹۸۲) شاهد هستیم. در برخی دیگر از موارد هم غیرمستقیم به این مسئله می‌پرداخت، مثلاً در بررسی رفتار پروژه‌های توسعه در کشورهای توسعه‌نیافته که می‌توان نمونه‌اش را در اثر کلاسیکش، راهبرد توسعۀ اقتصادی و  نیز در سخنی درباب پروژه‌های توسعه۶ (۱۹۶۷) مشاهده کرد، یا هنگام بررسی نحوۀ شکل‌گیری توجیه برای تجارت در اروپای مدرن از قرن شانزدهم تا هجدهم که می‌توان در کتاب هواهای نفسانی و منافع۷ (۱۹۷۷) خواند. هرشمن گاهی به‌شکل بسیار کلی در این موضوع غور می‌کرد که نمونه‌اش را می‌توان در تحلیل پرآب‌وتاب فریادهای اعتراضِ اعضای یک موجودیت سیاسی در خروج، اعتراض و وفاداری۸ (۱۹۷۰) دید و گاهی هم رویکرد پایین به بالا را پیش می‌گرفت، مثلاً مطالعۀ تعاونی‌های مردم‌نهاد در کتاب آمریکای لاتین، پیش‌رَوی جمعی۹ (۱۹۸۴). به هر روی، سؤال زیربنایی همیشه این بود که چگونه می‌توان توسعۀ اقتصادی را با مشارکت سیاسی دمکراتیک ادغام کرد و آن را از خطرات تمامیت‌خواهی مصون داشت.\nهرشمن به‌خوبی آگاه بود که ترقیِ اقتصادی تأثیراتی به‌شدت دوسویه بر حوزۀ سیاست دارد. در مطالعات بین دو جنگ جهانی و در کتاب نخستش، قدرت ملی و ساختار تجارت خارجی۱۰ (۱۹۴۵)، که آن را در دوران جنگ جهانی دوم نوشت، به بررسی این موضوع پرداخت که حکومت‌های تمامیت‌خواه چگونه از تجارت خارجی نه برای صلح بین‌المللی (چنان‌که مونتسکیوی محبوب او در سال ۱۷۴۸ می‌نویسد «صلح پیامد طبیعی تجارت است»)، که برای پیشبرد سیاست‌‌های پرخاشگرانۀ قدرت استفاده می‌کنند. هرشمن، در اولین شغل بعد از جنگش که اقتصاددان فدرال رزرو بود، هشدار داد که مبادا ترقی اقتصادی مستلزم «بهای گزاف سیاسی و انسانی‌ای باشد که مردم روسیه پرداختند»، اما در جایگاه طلایه‌دار اقتصاد توسعه نیز این باور را داشت که توسعۀ اقتصادی را می‌توان هم‌راستا با تقویت ارزش‌های دمکراتیک به پیش برد. اما ظهور حکومت‌های تمامیت‌خواه در کشورهای آمریکای لاتین در دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ او را به فکر فرو برد که چطور ممکن است «توسعۀ اقتصادیْ همبستگی آشکاری با توسعۀ شکنجه داشته باشد».\nیکی از نویدبخش‌ترین عرصه‌های تحقیقاتی در قلمروِ وسیع پژوهش‌های هرشمن تحلیل فرایندهای تصمیم‌گیری و نحوۀ آشکارسازی و فعال‌سازی منابع اجتماعی‌ای است که مسبب این فرایندها می‌شوند. تغییر چگونه حاصل می‌شود؟ این سؤالی بود که هرشمن به دنبال پاسخش می‌گشت. بدین‌ترتیب بر مطالعۀ فرایندهای فشار، توالی‌ها و فرایندهای سیاست‌گذاری‌ای تمرکز کرد که، هرچند بی‌سروسامان، به فهم علیت میان این عوامل کمک می‌کنند. تعجبی ندارد که فهمید مواضع انقلابی هم ضددمکراتیک و هم ساده‌نگرانه و ناکارآمدند: این نوع مواضع به دردِ فهم و هدایت فرایندهای تغییر اجتماعی نمی‌خورند و فقط دوره‌های کوتاهی از آشوب و تب‌وتاب را میان وضعیت‌های عموماً پایا فراهم می‌آورند. انقلاب نویدِ براندازیِ ساختار غلط اجتماعی‌اقتصادی و جایگزینی آن با ساختار درست را می‌دهد، اما دربارۀ اینکه چطور باید تغییر را به وجود آورد عملاً هیچ حرفی برای گفتن ندارد. این پرسش جایگاهی بنیادی برای هرشمن داشت و اصلاح‌طلبی استوارش بر پایۀ آن بود.\nهرشمن، به‌جای طرح‌های جامع یا انقلابی، بر سیاست‌گذاریِ مبتنی بر شرایط تأکید داشت و معتقد بود «اصلاح‌پیشگی»۱۱ (که منظورش توانایی پیش‌بُردِ دستورالعمل سیاست‌های اصلاح‌طلبانه بود) معمولاً در گرو ویژگی‌هایی نامحسوس و نسنجیدنی است. در مقاله‌ای که در سال ۱۹۶۲ با چارلز لیندبلوم، دانشمند علوم سیاسی، نوشت و زیاد به آن استناد می‌شود می‌گوید\nپرواضح است که هرگز نمی‌توان  مقدارهای بهینۀ … انواع سیاست‌ها تحت شرایط مختلف را از قبل مشخص ساخت. پس هنر ترویج توسعۀ اقتصادی … مشتمل بر اِشرافی حسی بر این مقادیر بهینه است …\nاشراف حسی بر نتایج بالقوۀ تصمیمات سیاستی (که در تضاد با اتکا بر دستورالعمل‌های استاندارد است) مستلزم ارجحیتِ پیچیدگی بر سادگی و عدم قطعیت بر پیش‌بینی‌پذیری بود. از نظر هرشمن، این امر مستلزم مسیری کاملاً منحصربه‌فرد در حرفۀ اقتصاد بود. کمی قبل از اینکه انقلابِ انتظارات عقلانی در اوایل دهۀ ۱۹۷۰ پا بگیرد، هرشمن کتابی نوشت دراین‌باره که شرکت‌ها، سازمان‌ها و حکومت‌ها چگونه به ناکارآمدی‌ها و زوال واکنش نشان می‌دهند و سازوکارهای بهبودی اقتصادی و سیاسی چه تعاملی با هم دارند. کتاب خروج، اعتراض و وفاداری به موفقیتی زودهنگام رسید، اما درعین‌حال دو پیامد داشت: هم جایگاه هرشمن را در جمع کم‌شمار دانشمندان مبتکر علوم اجتماعی -‌که در قید مرزهای میان رشته‌ها نبودند‌- مستحکم کرد و هم مسبب جایگاه حاشیه‌ای‌اش در رشتۀ اقتصاد شد.\nچنان‌که گفته شد، توجه به تحلیل‌های دقیقِ نحوۀ شکل‌گیریِ تغییر باعث شد هرشمن به وجه تاریخیِ فرایندهای سیاسی و اجتماعی به‌شدت حساس و ریزبین باشد. از دیدگاه او، پرداختن به فرایندهای تاریخی دستِ‌کم سه مزیت داشت. اولاً نقش مهمی در ساختن مدل‌هایی داشت که بتوانند دگرگونی‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را تبیین کنند. مدل‌های هرشمن قرار نیست «قوانین» کلی دربارۀ تغییر اجتماعی باشند. بلکه بعضی سازوکارها را تشریح می‌کنند، اما اعتبارشان بستگی به شرایط خاص دارد و باید آن‌ها را در کنار تحلیل تاریخی به کار گرفت تا معنایی داشته باشند. اگر بخواهیم از اصطلاحات رمون بودون در کتاب جایگاه بی‌نظمی۱۲ (۱۹۸۴) استفاده کنیم، باید بگوییم مدل‌های هرشمن «واقع‌گرایانه» نیستند، یعنی نمی‌توان از آن‌ها گزاره‌ای استنتاج کرد که، فارغ از شرایط، همیشه معتبر باشد. از این جهت، مدل‌های «فرمی» هستند و به‌لحاظ محتوا تهی‌اند. اما این چهارچوب‌های مفهومی را می‌توان با اطلاعات خاص پر کرد، و آن‌وقت قدرتی تفسیری به دست می‌آورند.\nنکـتۀ دوم هم با نکتۀ نخست ارتباط تنگاتنگی دارد. تحلیل تاریخی، ضمن اینکه اطلاعات لازم را برای مدل‌های تغییر اجتماعی فراهم می‌آورد، حُکم سنگ محکی را نیز دارد که می‌توان مدل‌ها را بر مبنای آن بهبود بخشید و دگرگون ساخت. نمونۀ بارز این امر را می‌توان در آنجا دید که هرشمن دوگانگی خروج و اعتراض را در سال ۱۹۸۹ مورد بازنگری قرار داد، یعنی آن را، بیست سال بعد از ارائۀ اولیه، در پرتو رویدادهای تاریخی اخیر اصلاح کرد. در بحث اولیه، خروج رفتار بازاری ایدئال-نوعیِ مصرف‌کننده است و اعتراض «تجلی کنش سیاسی می‌باشد». طبق دیدگاهی که هرشمن در سال ۱۹۷۰ دربارۀ آن‌ها داشت، خروج و اعتراض عمدتاً دو نیروی بدیلی هستند که اهداف متضاد دارند. مصرف‌کنندگان یا شهروندان از این دو حالت خارج نیستند: یا سرخوردگی‌شان را از افتِ کیفیت محصول یا وخامت شرایط به اعتراض درمی‌آورند و یا، با خرید محصول رقیب، رأی‌دادن به حزب سیاسی دیگر یا نقل‌مکان به محلی جدید، به‌اصطلاح به جای دیگری می‌روند، یعنی خارج می‌شوند.\nاما سقوط دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ فرصتی فوق‌العاده در اختیار هرشمن گذاشت تا نظریه‌اش را اصلاح کند، چون کنشی کاملاً خصوصی همچون خروج، به‌طور غیرمنتظره‌ای، به جنبش اعتراضات عمومی تبدیل شده بود. هرکس قصد فرار داشت این عمل را مسئله‌ای کاملاً خصوصی می‌پنداشت، ولی خیلی از مردم، در آنِ واحد، همان تصمیم را گرفتند و هجرتی دسته‌جمعی و توده‌وار در ایستگاه‌های راه‌آهن، سفارت‌ها و جلوی مرزها به راه انداختند. خروجِ خصوصی به پدیدۀ جدید خروج عمومی تبدیل شد و جانِ تازه‌ای به اعتراضات عمومی بخشید. هرشمن در سال ۱۹۹۳ نتیجه گرفت «چنین آموخته‌ایم که، در بعضی تجمعات سرنوشت‌ساز، خروج می‌تواند با اعتراض در هم تنیده شود، به ‌طوری‌ که اعتراض از خروج سر برآورَد و خروجْ اعتراض را تقویت کند. این دو مفهوم، که در نظریۀ اولیه گزینه‌های بدیل بودند و اهداف متضاد داشتند، ظرافت خیلی بیشتر و غیرمنتظره‌ای از خود نشان دادند: از یکدیگر سر برآوردند و هم‌افزاییِ تنگاتنگی را آشکار کردند.\nدلیل سوم توجه به تغییر این است که تحلیل تاریخی و توجه به یگانگی رویدادها باعث پرورشِ نگرشِ امکان‌گرای هرشمن می‌شد. انقلاب‌ها، گرچه در نظر هرشمن پاسخی نادرست به مشکلات سیاسی بودند، در چشمش به نمونۀ بارز «نوآوری» تاریخ تبدیل شدند و از این جهت مفید گشتند. او در سال ۱۹۸۰ برای اشموئل آیزنشتات، جامعه‌شناس اسرائیلی، می‌نویسد\nپیگیری جزءبه‌جزء فرایند یک انقلاب چنان درک خوبی نسبت به بسیاری از شدنی‌های تاریخ می‌دهد که هرگز از رویکرد ساختارگرا برنمی‌آید. درنتیجه، مورخان ‌رویدادنگر، نسبت به جامعه‌شناسان، احتمال کمتری دارد بگویند که، با توجه به چنین و چنان شرایط ساختاری، نتیجه از قبل مقدر بود. [این] تأکید بر فرایند انقلابی … هرآینه نوید بازگشت چند درجه از آن آزادی ‌عملی را به ما می‌دهد که ساختارگراها آن را با خطر مواجه کرده بودند.\nاتفاقاً یکی از اساسی‌ترین اهداف پژوهش‌های هرشمن گسترده‌سازی عرصۀ ممکن‌ها در سازوکار اجتماعی و سیاسی است. از نظر هرشمن، که اصلاح‌طلب و سوسیال‌دمکراتی شورمند بود، این هدف دلالت‌های سیاسی مستقیم داشت، چراکه گسترده‌سازیِ حیطۀ ممکن‌ها به معنای نیروبخشی و تقویت ابزارِ در دسترسِ سیاست‌گذاران بود.\nهرشمن لحظه‌ای از یاد نمی‌برد که کُلُرنی، شوهرخواهر و دوست صمیمی‌اش، شک را بسیار پرثمر و زایندۀ اندیشه‌های جدید می‌دانست. شک را نباید نیرویی فلج‌کننده دانست. کلرنی سرسپردۀ مبارزه با فاشیسم بود و در فعالیت‌های زیرزمینی مشارکت داشت. چنان‌که هرشمن در سال ۱۹۸۷ می‌نویسد، گویی کلرنی و دوستانش می‌خواستند «ثابت کنند که هملت اشتباه می‌کرده: کمر بسته بودند تا نشان دهند که شک می‌تواند انگیزانندۀ  کنش باشد، نه مخرب یا سست‌کنندۀ آن».\nاثبات اشتباه هملت، از نظر هرشمن، زیربنای باورهای عمیقاً اصلاح‌طلبانه‌اش بود. به بیان خودش، «ترکیب مشارکت در امور عمومی و گشاده‌فکریْ ظاهراً بهترین ریزبنیادِ سیاست دمکراتیک است». دریافته بود که، دست بر قضا، نظرات محکم و خوش‌بنیان کمکی به سیاست‌گذاری دمکراتیک نمی‌کنند. اگر کسی با اطمینانِ صددرصدی به گفت‌وگو وارد شود، چطور ممکن است در پرتو اطلاعات جدید یا در نتیجۀ فرایند مشورتی نظرش را تغییر دهد؟ هرشمن اعتقاد داشت همین پذیرش شک، انعطاف و استقبال از دیدگاه‌های متفاوت است که مسبب عملکرد درست دمکراسی می‌شود.\nباآنکه هرشمن استدلال‌های متنوع و رویکردهای روش‌شناختی مختلفی در کتاب‌هایش دارد، اما تمرکز او بر فرایندهای سیاست‌گذاری مبتنی بر چشم‌انداز مشارکت گسترده و گشاده‌فکری است. این ملغمۀ شک، گشاده‌فکری، ارزش‌های اخلاقی و مصلحت‌اندیشی را در مفهوم امکان‌گرایی خلاصه می‌کند. تبیین نظم‌ونظام سازوکارهای اجتماعی بی‌شک کار خطیری است، اما او مروج کوششی مخالف این بود، کوششی نامعین‌تر و پیش‌بینی‌ناپذیرتر به‌منظور «تأکید بر تکثر و بی‌نظمیِ خلاقانۀ ماجراجویی‌های انسان، برجسته‌سازی یگانگی و بی‌مانندیِ هر رویداد، و درک شیوۀ کاملاً جدیدی برای گذر از پیچ‌وخم تاریخ». این امکان‌گرایی چه‌بسا بهترین اثبات این نکته باشد که هرشمن منبعی لایزال برای کسانی است که دوست دارند نحوۀ بقا و رونق یا دستِ‌کم پیش‌رَوی مرارت‌بار دمکراسی‌هایمان را درک کنند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را میکله آلاچویچ نوشته و در تاریخ ۳ اوت ۲۰۲۱ با عنوان «In Praise of Possibility» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «در ستایش امکان» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی‌رضا شفیعی‌نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• میکله آلاچویچ (Michele Alacevich) ‌میکله آلاچویچ استادیار تاریخ اقتصاد و تاریخ اندیشۀ اقتصادی در دانشگاه بولونیای ایتالیا و نویسندۀ کتاب‌های اقتصاد سیاسی بانک جهانی: سال‌های نخست (The Political Economy of the World Bank: The Early Years) و زندگی‌نامۀ فکری آلبرت اݧݧݧݧُ. هرشمن (Albert O Hirschman: An Intellectual Biography) است.\n[۱] The Strategy of Economic Development\n[۲] eclecticism\n[۳] possibilism\n[۴] Journey Toward Progress\n[۵] Shifting Involvements\n[۶] Development Projects Observed\n[۷] The Passions and Interests\n[۸] Exit, Voice, and Loyalty\n[۹] Latin America, Getting Ahead Collectively\n[۱۰] National Power and the Structure of Foreign Trade\n[۱۱] reformmongering\n[۱۲] La place du désordre\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/582558500.json b/train/582558500.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0723390c5272bd2f88394ef67cbed1aced29a4cd --- /dev/null +++ b/train/582558500.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "همه چیز عالی است، فقط کمی بهترش کنید", + "subtitle": "استیون پینکر چطور به یکی از جنجالی‌ترین اندیشمندان جهان بدل شد؟", + "introduction": "استیون پینکر روان‌شناسی است که به‌خاطر کتاب‌های پرفروش خوش‌بینانه دربارۀ وضعیت جهان و پیشرفت انسان به شهرت رسیده است. پینکر می‌گوید اوضاع از همیشه بهتر است. خشونت در طول تاریخ بشر کاهش یافته و وضع بشر به‌لحاظ سلامتی، ثروت و آزادی به‌نحو چشمگیری بهبود پیدا کرده است. منتقدان پینکر می‌گویند چنین موضعی او را به برجسته‌ترین مدافع وضع موجود در جهان بدل کرده و تجویزش برای جهانیان می‌تواند خیره‌سرانه به نظر برسد: دقیقاً به همان روالی که تابه‌حال بدان مشغول بودیم ادامه دهیم، فقط کمی بهترش کنیم. پینکر چطور به یکی از جنجالی‌ترین اندیشمندان جهان بدل شد؟", + "content": "الکس بلسدل،گاردین —  بعدازظهر یکی از همین روزها، استیون پینکر، در خانۀ تابستانی‌اش در کیپ‌کاد نشسته بود و به بیل گیتس فکر می‌کرد؛ پینکر روان‌شناس شناختی و نویسندۀ کتاب‌های پرفروش خوش‌بینانه دربارۀ پیشرفت انسان است. او در تدارک ضبط مجموعه‌ای رادیویی با موضوع تفکر انتقادی برای شبکۀ بی‌بی‌سی بود و می‌خواست چهارمین مرد ثروتمند جهان را به برنامه‌اش بیاورد تا قسمتی دربارۀ شرایط اضطراری اقلیمی ضبط کنند. پینکر که از تأثیر دوگانه‌سازی ماهرانه به‌خوبی آگاه است می‌گوید «مردم به یکی از این دو روش با چالش‌ها برخورد می‌کنند -یا می‌خواهند حلش کنند،یا با آن درمی‌افتند. یک نمونه‌اش را می‌توانید در تقابل بیل و گرتا ببینید. و من به‌شدت طرف بیل هستم».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-15.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n همه چیز عالی است، فقط کمی بهترش کنید \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nچند هفته پیش از آن، عکسی از گیتس در منهتن منتشر شده بود که نسخه‌ای از عقلانیت۱ را در دست دارد، عقلانیت دوازدهمین کتابِ در شُرف انتشار پینکر بود که باعث برپاییِ مجموعۀ رادیویی بی‌بی‌سی شد. پینکر دراین‌باره می‌گوید «کتاب را برای کارمندانش فرستاده بودیم». پینکر مبلّغ پرشور کارهای خودش است و طی ۲۵ سال گذشته کارهای زیادی داشته است که برایشان تبلیغ کند. او از دهۀ ۱۹۹۰ تا کنون مجموعه‌ای از کتاب‌‌های پرطرفدار با موضوع زبان، ذهن و رفتار انسان نوشته است، اما در دهۀ اخیر به‌خاطر مواضع دور از انتظارش نسبت به وضعیت جهان شهرت بیشتری یافته است. در شرایطی که نویسندگانِ دیگر تحت‌تأثیر بحران اقتصادیِ آن دوره در کتاب‌هایشان از فروپاشی عمیق جامعه می‌نوشتند، پینکر رویۀ مخالفی در پیش گرفته بود، او معتقد بود که اوضاع، درحقیقت، از همیشه بهتر است.\nاو، در کتاب فرشتگان محافظ وجود ما  ۲ که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، انبوهی از داده‌ها را گرد هم آورده تا نشان دهد که خشونت در طول تاریخ بشر کاهش یافته است، و دلیلش تا حد زیادی ظهور بازارها و دولت‌هاست. همان‌طور که می‌شد حدس زد، کتاب جای خود را در دل مردمی باز کرد که بازارها را می‌گرداندند و دولت‌ها را اداره می‌کردند. گیتس گفت «الهام‌بخش‌ترین کتابی» است که در عمرش خوانده است، و مارک زاکربرگ آن را در فهرست کتاب‌هایی گذاشت که می‌خواست طی اقامتش در داووس۳ مطالعه کند. سپس، در سال ۲۰۱۸، در اوج دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و در بحبوحۀ شدت‌گرفتن بحران آب‌وهوایی، پینکر دنباله‌ای بر آن کتاب نوشت با عنوانِ اینک روشنگری۴، و در آن به بسط استدلال‌هایش پرداخت. [او می‌گفت] مسئله فقط کم‌‌شدن از خشونت زندگی نیست، بلکه به‌لطف بهره‌گیری از علم و منطق، از قرن هجدهم به بعد، وضع بشر به‌لحاظ سلامتی، ثروت و آزادی نیز به‌نحو چشمگیری بهبود یافته است. بیل کلینتون اینک روشنگری را روی میز کنار تخت‌خوابش می‌گذاشت، و گیتس آن را «تازه‌ترین کتاب محبوب تمام عمرش» دانسته بود.\nپینکر دربارۀ گیتس و عملکردش در برنامۀ رادیو می‌گوید «ذهن بیل خیلی تیز است، برای همین به گمانم می‌تواند خیلی بداهه دربارۀ همه چیز حرف بزند. از ایوان طبقۀ بالای خانه خودش و همسر فیلسوف و نویسنده‌اش، ربکا نیوبرگر گلدِستین، به خلیج کیپ‌کاد چشم دوخته است. از ایوان طبقۀ پایین، پلکانی با بیش‌از صد پله به ساحل می‌رسد، درست مثل یکی از آن نمودارهای اختصاصی پینکر که از کاهش برخی معیارهای فلاکت بشری خبر می‌دهند. پینکر عمدتاً از دریچۀ فایده‌گرایی به دنیا نگاه می‌کند. او در اینک روشنگری می‌نویسد «ذهنیت کمیت‌گرا، علی‌رغم ظاهر منسوخی که دارد، درحقیقت ذهنیتی است که به‌لحاظ اخلاقی روشن شده است». بر این اساس، او برای گیتس -که حدود ۵۰ میلیارد دلار برای اهداف انسان‌دوستانه هزینه کرده است- جایگاهی در نزدیکی رأس هرم اخلاقی قائل است، هرمی که در رأس آن افرادی همچون نورمن بورلاگ قرار می‌گیرند. بورلاگ متخصص حوزۀ کشاورزی و برندۀ جایزۀ صلح نوبل است که نجات جان بیش‌از یک میلیارد انسان را مدیون نوآوری‌های او در کشاورزی می‌دانند.\nتفسیر مثبت پینکر از جهان سبب شده پای او به حلقۀ نزدیکان بسیاری از قدرتمندان باز شود. در تلفن همراهش، زیرِ عنوان «سیاست‌مداران»، فهرست بلندبالایی از سران دولتی، سلطنتی و سایر رهبرانی را ذخیره کرده که از او درخواست قرار ملاقات کرده‌اند. در بین آن‌ها نخست‌وزیر کشورش کانادا هم هست، جاستین ترودو («برای منِ کانادایی نهایت شعف بود».)، و همین‌طور مائوروسیو ماکری، رئیس‌جمهورِ سابق آرژانتین («موفق شدم در ایوان اویتا۵ بایستم»). در سال ۲۰۱۶، پینکر همراه با رئیس‌جمهور وقت کلمبیا، خوان مانوئل سانتوس، مقاله‌ای برای نیویورک‌ تایمز نوشت. دو ماه بعد، سانتوس به‌خاطر کمک به خاتمۀ جنگ‌های چریکی پنجاه‌ساله در کشورش جایزۀ صلح نوبل را دریافت کرد. پینکر تابه‌حال دو بار مهمان «بوهمین گروو» بوده است، که اردوگاه خصوصی تابستانه‌ای برای مردان دستگاه حاکم آمریکاست. می‌گوید آدم‌های معرکه‌ای را آنجا دیده، مثل هنری کیسینجر و جُرج شولتز، که به‌ترتیب وزرای خارجۀ ریچارد نیکسون و رونالد ریگان بودند. به نظر می‌رسید که هم از بیهودگیِ این تجربه و هم از هدف آن، یعنی ایجاد ارتباط میان افراد قدرتمند، خوشش آمده است.\nپینکر می‌گوید به این رهبران جهانی «آمیزه‌ای از ایده‌ها -یا حتی فقط شور و شوق لیبرال دمکراسیِ خوب قدیم» را عرضه می‌کند. خودش در اینک روشنگری این‌طور توضیح می‌دهد که منظورش «ترکیبی از هنجارهای مدنی، حقوق تضمین‌شده، بازار آزاد، هزینه‌های اجتماعی و مقررات عادلانه‌ای» است که دولتی قدرتمند، که توان جلوگیری از نزاع مردم با یکدیگر را دارد، آن‌ها را کنار هم جمع می‌کند. او معتقد است توازن این مؤلفه‌ها باید از طریق آزمایش و بازخورد تجربی با احتیاط تنظیم شود. چنین چیزی در جهان غرب تقریباً این‌طور تعبیر می‌شود که اوضاع نسبتاً خوب است، که معنایش این نیست که نمی‌تواند از این بهتر باشد، و اگرچه چیزهایی هست که تهدیدمان کند، نباید به‌خاطرشان کل سیستم را از میان برداریم، زیرا مسلماً همه‌چیز می‌توانست خیلی بدتر از این باشد، و اگر بتوانیم پیشرفت‌هایی تدریجی رقم بزنیم، موجی خیزان از راه می‌رسد و همۀ قایق‌ها را با خود به ساحل می‌رساند. این همان موضعی است که گیتس، در صحبت با پینکر و نیویورک ‌تایمز، آن را «محافظه‌کاری میانه» توصیف کرده است.\n\nاز نگاه منتقدان پینکر، چنین موضعی او را به برجسته‌ترین مدافع وضع موجود در جهان بدل کرده است. در زمانۀ نابرابریِ فزاینده و فجایع بوم‌شناختی، تجویز پینکر برای جهانیان می‌تواند خیره‌سرانه به نظر برسد: دقیقاً به همان روالی که تابه‌حال بدان مشغول بودیم ادامه دهیم، فقط کمی بهترش کنیم. ناظرانی که از این هم بدبین‌ترند بر این باورند که وجود میلیاردرهایی مثل گیتس -که، براساس برآورد اخیر اوکسفام، ثروتش به‌همراه ثروت هفت مرد دیگر معادل با ثروت سه‌ونیم میلیارد نفر از فقیرترین مردم جهان است- حاکی از فساد عمیق در آرایش فعلی تمدن است. پانکاج میشرای نویسنده پینکر را عضوی از «طبقۀ خدمات فکری» می‌داند که کارش توجیه مواضع و فرونشاندن حساسیت‌های اخلاقی افراد موفق جامعه است. نیکولاس گیلهات، استاد تاریخ فکری در مؤسسۀ دانشگاهی اروپا، بر این باور است که پینکر به نمایندگی از نئولیبرالیسم در حال نوعی نبرد مذبوحانه و تدافعی علیه لشکرِ در حال پیش‌رویِ خرده‌گیرانی از هر طیف سیاسی است. کتاب‌های پینکر و حمایتی که امثالِ زاکربرگ، کلینتون و گیتس از آن‌ها می‌کنند، به گفتۀ گیلهات، واکنشی است «از سوی افرادی که می‌دانند جایگاه خود را به‌شدت از دست داده‌اند».\nپینکر چاره‌جویان را به ستیزه‌جویان ترجیح می‌دهد، بااین‌حال، می‌توان باقدرت استدلال کرد که خودِ او به گروه دوم تعلق دارد. او همین اواخر به استیون لِویت، اقتصاددان و نویسندۀ اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی۶، گفته است «از گذشته تابه‌حال خودم هم گاهی تعجب می‌کنم که به جنجال گرایش دارم». با جست‌وجوی نامِ پینکر در سایت بایگانی مطبوعات نِکزیس، به ۱۹۱ مقاله از سال ۱۹۹۴ می‌رسیم که عنوان‌هایشان، علاوه‌بر گسترۀ علاقه‌مندی‌های پینکر، میل او به جنجال‌آفرینی را هم منعکس می‌کند: «چرا زنان نمی‌توانند بیشتر شبیه مردان باشند؟»، «سر درآوردن از ژن همجنس‌گرایی»، «قدرت هسته‌ای می‌تواند دنیا را نجات دهد»، «روشنگری کارساز است». در طی دوران کاری‌اش، موضوع کتاب‌های مهم او از زبان به ذهن و از رفتار بشر به حوزۀ تاریخ کشیده شده است. هر موضوع تازه او را از حوزه‌هایی که در آن‌ها پژوهش‌های دست‌اولی داشته است دورتر کرده، و گویا هر کتاب جدید برای به‌پاکردن یک جنجال تازه مشتاق‌تر از قبلی است.\nدر سال‌های اخیر، پینکر جایگاه خود را به‌عنوان صاحب‌نظری تثبیت کرده است که علوم اجتماعی را به میدان نبردهای فرهنگی می‌کشانَد. او با سلاح مهارت‌های لفاظانۀ یک قهرمان مناظره و کمک‌ابزارهای دیداریِ یک مشاورِ مدیر در این نبردها حاضر می‌شود. براساس برخی معیارها، چنین راهبردی بَرنده است. او در کتاب‌های اخیر خود با دست‌ودلبازیِ تمام از نمودار و جدول استفاده کرده –در فرشتگان محافظ و اینک روشنگری حدود ۱۸۰ جدول و نمودار وجود دارد- و همچنین به ایجاد ngram viewer گوگل بوکس نیز کمک کرده است، برنامه‌ای که بسامد واژگان و عبارات در پیکرۀ زبان‌های مختلف، ازجمله زبان انگلیسی، را در قالب نمودار نشان می‌دهد. نتایج ngram در آثار خودِ پینکر از ریچارد داوکینز و نوآم چامسکی، که هر دو از الگوهای فکری اصلی او بودند، پایین‌تر و از یووِل نوآ هراری و جردن پیترسون، که همیشه با آن‌ها مقایسه می‌شود، بالاتر است (گوگل ترندز، که انواع همگانی‌ترِ کلمات محبوب را در قالب عبارات جست‌وجوشده ردگیری می‌کند، پترسون را با اختلاف بسیار زیاد در رتبۀ اول قرار می‌دهد).\nدر دهۀ ۸۰ میلادی که پینکر اندیشمند جوانی بود، بیشتر به‌خاطرِ دریافت‌هایی شهرت داشت که از فراگیری زبان و شناخت بصری ارائه می‌داد تا به‌خاطر تمایلش به غرق‌شدن در مناقشاتی آتشین در بابِ جنسیت، نژاد و پیشرفت. زندگی او از اوایل دهۀ ۹۰ در دیدرس مردم قرار گرفت، زمانی که سردبیر یک مجلۀ پژوهشی به او گفت که زیبا و امروزی می‌نویسد و بهتر است سعی کند با همین سبک برای مخاطبان گسترده‌تری بنویسد. کمی بعد، او با دنیل دنت صحبت کرد، فیلسوفی که به‌تازگی از محیط دانشگاهی پا به جریان غالب نویسندگی گذاشته بود. پینکر در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۱ می‌گوید «چهل ثانیه‌ای از معاشرت با دَن نگذشته بود که تلفنش زنگ زد و جان بروکمن، مشاور ادبی‌اش، پشت خط بود». اولین نتیجۀ این آشنایی غریزۀ زبان ۷ بود، شرحی مفصل بر ماهیت زبان که در سال ۱۹۹۴ منتشر شد و بحث‌های ساده‌فهمی از زبان‌شناسی چامسکی را با نظریۀ تکامل و لطیفه‌هایی از وودی آلن در هم ترکیب کرده بود. ۲۵۰ هزار نسخه از کتاب فروش رفت. وقتی به او گفتم که حتماً تغییر یک‌باره‌اش از دانشمندی پژوهشگر به روشنفکری مطرح حسابی غافلگیرش کرده، پینکر مکثی کرد و بعد گفت «از قبلش توفیق ریچارد داکینز و استفن جِی گولد را دیده بودم، و می‌دانستم که تا آن موقع هیچ‌کس در زبان و علوم شناختی چنین کاری نکرده است، بنابراین آمادگی معروف شدن را داشتم».\nبخشی از غریزۀ زبان که بیش‌ازهمه توجه‌ها را به خود جلب کرد، اتفاقاً، تندوتیزترین قسمت آن هم از آب درآمد، فصلی که نواقص گرامر قاعده‌محور را به باد انتقاد می‌گرفت. به نظر می‌رسد محبوبیت‌یافتنِ همین فصل بود که به پینکر جسارت مخالف‌خوانی داد. او در سال  ۱۹۹۷ کتاب ذهن چگونه کار می‌کند۸ را منتشر کرد که، در آن، به انتقاد از چیزی پرداخت که نامش را «مدل استاندارد علوم اجتماعی» نامید، مدلی که براساس آن تربیت تقریباً همه‌کاره و طبیعت تقریباً هیچ‌کاره است. سال بعد، تمام بلیت‌های یکی از بزرگ‌ترین سالن‌های سخنرانی لندن برای تماشای مناظرۀ پینکر دربارۀ نظریۀ کتابش فروش رفت. راوی میرچِندانی، که در دهۀ ۹۰ ناشر پینکر در انگلستان بوده و در همان زمان آثار ریچارد داوکینز را هم منتشر می‌کرده است، می‌گوید «در بین دانشگاهیانی که فرصتی برای صحبت در برابر مخاطب انبوه پیدا می‌کنند، کمتر کسی است که به این شکل از این فرصت به نفع خود استفاده کند». پیش از شروع مناظره، روزنامه‌نگاری از پینکر دربارۀ برخوردش با عرف‌های دانشگاهی پرسید. پینکر، درحالی‌که ادای شلیک با مسلسل را درمی‌آورد، جواب داد «به گمانم همه را به صف می‌کنم و به رگبار می‌بندم».\nتا زمان انتشار کتاب لوح سپید۹ در سال ۲۰۰۲، پینکر کارش را بر حمله به سه چیز معطوف کرده بود که آن‌ها را از جزم‌اندیشی‌های اصلی «نهاد فکری حاکم» بر دانشگاه‌ها و رسانه‌ها می‌دانست:چیزی تحت عنوان سرشت انسان وجود ندارد، ذهن ما به‌نوعی از جسم ما جداست، و آدم‌ها عاری از بدی به دنیا می‌آیند. درمقابل، او معتقد بود که برخی خصلت‌های خاص به‌طور همگانی خصلت‌های انسانی هستند، ذهن سیستم پردازش اطلاعات است که در سخت‌افزار منحصربه‌فرد مغز کار می‌کند و هرقدر هم که توان خوب‌بودن را داشته باشیم، بنیان وضع بشر -به‌ الهام از گفتۀ تامس هابز، فیلسوف سیاسی محبوبش- چیزی نیست جز جنگ همه علیه همه.\nاولین کتاب‌های پرفروش پینکر آن‌چنان که باید از سوی نقدنویسان و دانشگاهیان، به‌خصوص در جناح چپ، قدر ندیدند، چراکه این گروه‌ها بیم داشتند تفاسیر علمیِ مناقشه‌برانگیزِ پینکر پیامدهای سیاسی ناخوشایندی داشته باشد. اما نقطه‌عطف واقعی حرفۀ او در سال ۲۰۰۷ و با پرسشی ساده از راه رسید: «شما به چیزی خوش‌بین هستید؟». این پرسش بخشی از گردهمایی سالانۀ وب‌سایتِ اِج، با مدیریت نمایندۀ ادبی پینکر یعنی بروکمن، بود. پاسخ ۶۷۸ کلمه‌ای پینکر این بود که خشونت در طول تاریخ بشر کاهش یافته است، استدلالی که، پس از آن، طی چهار سال در کتاب ۶۹۶صفحه‌ایِ فرشتگان محافظ وجود ما به بسط و گسترش آن پرداخت. پینکر در این کتاب نوشته است «بخش عمده‌ای از فرهنگ فکریِ ما را بیزاری از این اعتراف تشکیل داده است که تمدن، مدرنیته و جامعۀ غربی می‌توانند خوبی‌هایی هم داشته باشند».\nپینکر، تقریباً در همان برهه‌ای که دربارۀ خشونت پژوهش می‌کرد، به‌تدریج نقش ویژه‌ا‌ی برای خود در حیات جمعی قائل می‌شد -نه‌فقط در مقام مبیّن خوش‌قریحۀ علم، یا حتی منتقد عرف‌های فکری، بلکه به‌عنوان کسی که می‌توانست در برابر به‌حماقت‌کشاندنِ گفتمان عمومی بایستد. پینکر به تایمز چنین گفته است: «افشا کردم که مدافع عقل و عینیت هستم». نتیجۀ اصلی این افشاگری اینک روشنگری بود، که در توصیفش برای من می‌گوید که این کتاب «نظریۀ همه‌چیز، یا تقریباً همه‌چیز، یا دست‌کم خیلی چیزها» است. او در این کتاب اظهار می‌کند که روشنگری به‌همراه لیبرالیسم سه ارزش اساسیِ عقل، علم و انسان‌گرایی را پدید آورده است، و این ارزش‌ها به پیشرفت‌های عمده‌ای در وضع بشر انجامیده‌اند که او در نمودارهایش ترسیم می‌کند. این پیشرفت‌ها نه صرفاً مادی که اخلاقی هم بودند، چراکه افراد، به‌تدریج، دایرۀ دغدغه‌های اخلاقی خود را گسترش داده و آن را از خانواده، قبیله، ملیت یا گونۀ خود فراتر بردند. خودش می‌گوید این همسرش بوده که او را مجاب کرده این ارزش‌ها «شایستۀ توجه و دفاع» هستند.\nاز زمان انتشار اینک روشنگری در اوایل سال ۲۰۱۸، پینکر به‌شکلی تقریباً بی‌وقفه با کسانی در ستیز بوده است که آن‌ها را دشمنان فکریِ بی‌شمار خود می‌پندارد؛ آن‌ها عبارت‌اند از روشنفکران («روشنفکران از پیشرفت بیزارند»)، ترقی‌خواهان («روشنفکرانی که خودشان را «ترقی‌خواه» می‌دانند درواقع از «ترقی» متنفرند»)، و دانشگاه‌های مملو از روشنفکران ترقی‌خواه («فرهنگ تک‌بعدی چپیِ خفقان‌آور»). او، علاوه‌ بر این‌ها، گروه‌های دیگری را نیز هدف قرار داده است: پسامدرنیسم («تاریک‌اندیشیِ سرکشانه، نسبی‌گرایی جزمی، و نزاکت سیاسی کُشنده»)، شاخه‌ای از جنبش زیست‌محیطی که از اَل گور۱۰گرفته تا یونابامبر۱۱ را در بر گرفته («ایدئولوژی شبه‌مذهبی … آلوده به مردم‌گریزی)، سیاست‌های هویتی معاصر («دشمن عقل و ارزش‌های روشنگرانه»)، و بسیاری از کسانی که «از ابزارهای مفهومی لازم برای اطمینان از وقوع‌یافتن یا نیافتن پیشرفت محروم‌اند». در این کشمکش‌ها، پینکر گاهی خودش را مخالف‌خوانی جلوه می‌دهد که در دریای ناعقلانیت تک افتاده. پیش از این در جایی نوشته است استدلال‌هایی که «از نظر خودم کاملاً معقول‌ و از نظر باقی آدم‌ها شدیداً پرمناقشه‌اند داستان همیشگی زندگی من» هستند.\nتابستان ۲۰۲۱، به پراوینس‌تاون در شمال کیپ‌کاد سفر کردم تا از نزدیک شاهد عادت‌های فکری مردی باشم که به باور برخی یکی از تأثیرگذارترین متفکران عصر ماست. صبح یک روز گرم در آغاز فصل گردشگری به مقصد رسیدم، و وقتی پینکر به دنبالم آمد، سقف اتومبیل ولووی کروکی‌اش را جمع کرده بود. پراوینس‌تاون از گذشته‌های دور تفریحگاهی تابستانی بوده است، به‌خصوص برای افرادی که گرایش‌های جنسی متفاوتی دارند؛ یک‌جور بهشت لیبرال -که، در آن، تجارت با خودْ حقوق فردی می‌آورد و حقوق فردی یک فنجان کاپوچینو- که پینکر آن را می‌پرستد. جشن‌های چهارم ژوئیه روز قبل تمام شده بود، و بوتیک‌ها و کافه‌های خیابان اصلی با پرچم‌های آمریکا و بنرهای رنگین‌کمانی تزئین شده بودند. مردان با دمپایی و بدن‌های آفتاب‌سوخته کنار آب دوچرخه‌سواری می‌کردند.\nپینکر خود اذعان دارد که دورنمای بی‌دغدغۀ این دنیای بی‌دغدغه هر آن ممکن است او را فریفتۀ خود کند. خودش می‌گوید چارۀ آن داشتنِ ذهنیت تجربی است. او در کتاب عقلانیت اشاره می‌کند که در سال ۲۰۱۹، پس از اولین حملۀ کوسه‌ها در ماساچوست در ۸۰ سال اخیر، شهرهای بالا و پایین کیپ‌کاد بر روی اقدامات هشداردهنده و کنترلی برای مقابله با کوسه‌ها سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کردند، این در حالی است که تصادفات رانندگی در این منطقه هر سال ۱۵ تا ۲۰ نفر را می‌کشد و «ارتقای کم‌هزینۀ علائم رانندگی، موانع و قوانین ترافیکی می‌تواند، فقط با بخشی از آن مبلغ، جان‌های بسیار بیشتری را نجات دهد». این دیدگاه آماری نسبت به جان آدم‌ها سبب شده که برخی تصور کنند او آدم بی‌احساسی است، که نیست. او عاشق راک کلاسیک است، می‌گوید ژانر سینمایی موردعلاقه‌اش فیلمِ کنسرت‌ها یا مستندهایی دربارۀ موسیقی راک است، و «آخرین والس»، اثری دربارۀ گروهی کانادایی به نام بَند، را دست‌کم ۱۲ بار دیده است. او عکاس مشتاق منظره و حیات وحش هم هست. مادرش، رزالین، به من می‌گوید «او از دنیا همین‌طوری که هست حظ وافر می‌برد».\n\nپینکر تدریس روان‌شناسی تجربی را در اواسط دهۀ ۷۰ میلادی آغاز کرده، و وقت‌گذراندن با او کمی شبیه به نشستن در کلاس درآمدی بر روان‌شناسی است که او در ۲۵ سال گذشته، هر سال در هاروارد، و پیش از آن در ام‌آی‌تی، تدریس کرده است. مهم نیست موضوع صحبت چه باشد، در هر حال، او برای توضیحش به سراغ نظریه یا پژوهش کلی‌تری می‌رود، چیزهایی مثل همگانی‌بودن حالات چهره، ریشه‌های جذابیت جسمی، ابهت اخلاقی‌ چامسکی نزد مردم یا علت راه‌راه‌ بودنِ گورخرها. او دوست دارد دنیا را به نیروها یا گرایش‌های متضاد تقسیم کند: نوشته است که امروزه دو فرهنگ فکری اصلی، دو جهان‌بینیِ سیاسی بنیادی، دو نوع انحطاط‌گرایی، دو جور بدبینی، دو جنبه از شادکامی، دو راه برای کسب خواسته‌هایمان از دیگران، دو راه برای ارزیابی پیشرفت دنیا، و دو نوع سیاست‌زدگیِ زایل‌کنندۀ منطق وجود دارد.\nوقتی جلوی یک اغذیه‌فروشی در شهر کوچک ترورو ایستادیم تا ساندویچ سفارش بدهیم، بحث پژوهشی از دهۀ ۸۰ را پیش کشید که آدم‌های گیاه‌خوار را به دو دسته تقسیم کرده بود، آن‌هایی که به دلایل اخلاقی از گوشت پرهیز می‌کنند، و آن‌هایی که به‌خاطر سلامتی این کار را می‌کنند. پینکر، که ساندویچ بوقلمون دودی با پنیر مونستِر سفارش داده بود، خودش را «نیمه‌گیاه‌خوار» توصیف کرد و فکر می‌کرد به‌لحاظ اخلاقی بهتر است گوشت نخورد (او به مونوکل، مجلۀ ثروتمندان بلندپرواز، می‌گوید اگر می‌توانست آخرین غذای عمرش را انتخاب کند، دوست داشت در رستوران استیکِ پیتر لوگر در بروکلین استیک دنده، آبجو و یک بطری سن پلِگرینو سفارش بدهد).\nساندویچمان را در ایوان طبقۀ بالای منزلش خوردیم. صحبتمان از فروش کتاب‌هایش (سرانۀ بالاتر در انگلستان نسبت به ایالات‌متحده) شروع شد و به ترس نامعقول آدم‌ها از انرژی هسته‌ای («چرنوبیل تقریباً همان‌قدر آدم کُشت که هر روز انتشار گازهای زغال‌سنگ می‌کشد».) و بعد به وودی آلن («می‌شود این روزها از وودی آلن حرف زد؟ فکر می‌کنم می‌شود از وودی آلن حرف زد. به یک دلیل، اینکه بی‌تردید بی‌گناه است».) کشیده شد. بعد، پینکر اتاق مطالعه‌اش را نشانم داد، جایی که تکه پارچۀ بزرگی به رنگ ماهوت سبز از سقف آویزان شده بود. وقتی همه‌گیری ویروس کرونا دانشگاه را تعطیل کرد، او به کیپ‌کاد آمده و کلاس درآمدی بر روان‌شناسی‌اش را آنلاین برگزار کرده است. می‌گوید «اسلایدها را روی پردۀ سبز می‌انداختم، این‌طور می‌توانستم مثل کارشناس‌های هواشناسی به آن‌ها اشاره کنم». او خودش را چنین توصیف کرده: «یک مدرس-خندانندۀ امروزی، با نکته‌های تیتروار، شوخی‌های بُرش ‌بِلتی۲۱ و زرق‌وبرق صوتی‌تصویری». روی قفسه‌ای در همان نزدیکی کیسۀ کوچکی قرار داشت که پر از سوسک‌ مصنوعی و مدفوع پلاستیکی مارپیچی سگ بود. می‌گوید «برای تدریس انزجار لازمشان دارم».\nپینکر فقط شومَن علمی نیست، او با کمال میل یک خوکچۀ هندی هم هست. خودش اعتراف می‌کند که از این خودافشاگری خجالت‌زده نیست. او تصویر ام‌آرآیِ برش سهمیِ مغزش را در وب‌سایت خود منتشر کرده، ژنوم خود را هم توالی‌یابی کرده و نتیجه را همراه با سوابق پزشکی‌اش (سرطان سلول‌های پایه‌ای پوست در سال ۱۹۹۵؛ تیروئید هاشیموتو در سال ۲۰۱۰، گروه خون: اُ مثبت) در فضای مجازی منتشر کرده است. براساس آزمایش‌های ژنتیک که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، بخش زیادی از دی‌ان‌ایِ او با دی‌ان‌ایِ دوست قدیمی‌اش، آلن درشویتز -استاد حقوق دانشگاه هاروارد و وکیل مدافع ترامپ در دادگاه استیضاح- و دیوید بروکس -ستون‌نویس محافظه‌کار نیویورک ‌تایمز که در جهان‌بینی هم اشتراکات بسیاری با او دارد-مشترک است.\nمن و پینکر، پس از اینکه گشتی در خانه زدیم، لباس پوشیدیم تا به دوچرخه‌سواری برویم. می‌گوید «دوست دارم تند برانم». او دوچرخه‌ای چندهزار دلاری سوار می‌شود که بدنۀ کربنی دارد و آن را، دست دوم، از ای‌بِی خریده است. تا سال‌ها عادت داشته هر چیزی را که روی دوچرخه می‌گذاشته وزن کند، حتی بطری آبش را. خودش می‌گوید «واقعاَ وسواس فکری‌عملی بود، چون همان‌طور که می‌دانیم، در بحث سرعت، قوانین ایرودینامیک عامل بسیار مؤثرتری هستند تا وزن». پیش از آمدنِ اپلیکیشن‌های مسیریابی جی‌پی‌اس، مسیرش را روی نقشه اندازه می‌گرفته و آمار دوچرخه‌سواری‌هایش را در دفتری ثبت می‌کرده است. او هنوز هم هر روز صبح خودش را وزن می‌کند.\nوقتی داشتیم با دوچرخه از گاراژ خانه‌اش بیرون می‌آمدیم، پینکر به‌شوخی گفت «شدیم دو تا گنده‌بکِ لباس‌تنگ»۱۳. من اضافه کردم که «عجیب» هم هستیم (منظورم از «عجیب» اصطلاحی بود که جوزف هنریک، دارای کرسی استادی زیست‌شناسی تکاملی دانشگاه هاروارد، و چندی از همکارانش به افراد غربیِ تحصیل‌کردۀ مدرن، ثروتمند و دمکرات نسبت داده‌اند۱۴. هنریک و همکارانش دانشمندانِ رفتاری را، به‌خاطر انتشار پی‌درپی «ادعاهای بزرگ دربارۀ روان‌شناسی و رفتار انسان» براساس نمونه‌هایی صِرف از جوامع «عجیب»، نکوهش می‌کنند).\nقبل از اینکه از شیب جلوی گاراژ پایین بیاید، جواب داد «راست می‌گویی».\nبعدازظهر همان روز، من و پینکر به دو گورستان در دو طرف کلیسایی رسیدیم که حالا به «سالن اجتماعات ترورو» تبدیل شده بود، جایی که پینکر قرار بود هفتۀ آینده دربارۀ کتاب عقلانیت سخنرانی کند. در یکی از قبرستان‌ها هرم سنگی ساده‌ای بود که به یادِ ۵۷ ماهیگیرِ جان‌باختۀ شهر در تندبادِ سال ۱۸۴۱ بنا شده بود. بسیاری دیگر از گورهای قدیمی قبر کودکان بود. پینکر در اینک روشنگری می‌نویسد که مرگ‌ومیر کودکان، از قرن نوزدهم به بعد و در دنیای توسعه‌یافته، صد برابر کاهش یافته است. زمانی، در گورستان دیگری در بالای جاده، از سنگ قبرِ پدری با پسر پنج‌ساله‌اش عکس گرفته است. روی سنگ قبر نوشته بود «ای مرگ! ای شیوای مطلق! چه خوب نشانمان می‌دهی/ که ما آفریدگان عاشق به کدامین خاک گور دل خواهیم بست». پینکر دربارۀ قبرها می‌گوید «این برش‌های زندگی را لازم داری تا خاطرجمع شوی که داده‌ها اشتباه نمی‌گویند».\nاز دیدگاه پینکری، داستان خانوادۀ خودِ او داستان روندهای فزایندۀ مدرنیته است. او در سال ۱۹۵۴ در مونترال در منطقۀ پناهندگان یهودی به دنیا آمد. مادربزرگ مادری‌اش در سال ۱۹۰۳ از شورش کیشینِف، مولداوی امروزی، جان سالم به در برده بود؛ تمام اعضای خانوادۀ مادربزرگ پدری‌اش هم در هولوکاست از بین رفته بودند. پدرش در مونترال در وضعیتی زندگی می‌کرد که پینکر آن را «سخت‌ترین شکل تنگدستی مهاجران» توصیف می‌کند. سرانجام، چند تن از مردان نسلِ قبل از پینکر کسب‌وکار پررونقی راه می‌اندازند. پینکر این‌طور نوشته است که «جد اندر جدِ من خاخام نبوده‌اند (برعکس آنچه شمار عجیب و فراوانی از یهودیان ادعا می‌کنند)، بلکه همگی سازنده و فروشندۀ دستکش، کراوات، قطعات خودرو و لباس زنانه بودند؛ من با این باور بزرگ شدم که خدا یهودیان را برای روشنی‌افکندن بر ملت‌ها آفریده است، و غیریهودیان را هم برای این ساخته که کسی باشد که اجناس یهودیان را بخرد».\nرزالین به یاد می‌آورَد که مربی مهدکودک پسرش روزی به او گفته که پینکر «باهوش‌ترین بچه‌ای است که تابه‌حال در کلاسش داشته» و ادامه می‌دهد «آمدم خانه و برای شوهرم تعریف کردم، گفتم ‘آدم باورش نمی‌شود’. تا آن موقع حتی فکرش را هم نکرده بودم». پینکر در کودکی از اول تا آخر دایرة‌المعارف را خواند. وقتی بزرگ‌تر شد دیدگاهش نسبت به جهان تحت‌تأثیر جنگ سرد و نابسامانی‌های داخلی دهۀ ۶۰ قرار گرفت. او قبلاݧݧݧݧݧً  گفته است که اولین رویداد تاریخی‌ای که می‌تواند به خاطر بیاورد بحران موشکی کوبا در سال  ۱۹۶۲ است، و هنوز هم می‌تواند وحشتی را که موقع شنیدن آژیر آزمایشی حملۀ هوایی از رادیو تجربه می‌کرد حس کند. مونترال به‌لحاظ سیاسی دوران پرتنشی را می‌گذرانْد -یک نهضت ملی‌گرای چپِ مبارز برای احقاق حقوق فرانسوی‎زبانان کبِک دست به تحرکاتی زده بود- و بحث‌هایی پیرامون آن در خانوادۀ پینکر درمی‌گرفت که معمولاً سؤالات بنیادینی را برمی‌انگیخت. بحث‌هایی بود دربارۀ اینکه انسان‌ها ذاتاً پست‌اند یا نجیب‌، یا اگر به حال خود رها شوند، آیا به ورطۀ آنارشیسم خشونت‌آمیز می‌افتند یا خود را در آرمان‌شهر کمونالیسم سامان می‌دهند. پینکر در صحبت با من می‌گوید که در این بحث‌ها شرکت می‌کرده، اما پارتیزان واقعی نبوده است. می‌گوید «شاید خیلی از مردم دربارۀ خودشان بگویند که ‘آن موقع شیفتۀ مارکس، راند، مائو و دیگران بوده‌ام’. ولی من هیچ‌وقت ایدئولوگ نبودم».\nپینکر در لوح سپید، احتمالاً برای تأثیرگذاری بیشتر، داستان نسبتاً متفاوتی تعریف می‌کند. او می‌نویسد «اوایل نوجوانی‌ام در کانادای مفتخر به صلح و آرامش در دهۀ رمانتیک ۶۰، هوادار سرسخت آنارشیسم باکونین۱۵ بودم. والدینم می‌گفتند اگر دولت اسلحه را زمین بگذارد و تسلیم شود، قیامت به پا خواهد شد و من با خنده از کنار حرف‌هایشان می‌گذشتم. پیش‌بینی‌هایمان ساعت ۸ صبحِ هفتم اکتبر ۱۹۶۹ در رقابت با هم محک خوردند، همان روزی که پلیس مونترال اعتصاب کرد. تا ساعت یازده و بیست دقیقۀ صبح، اولین بانک سرقت شد. تا ظهر، بیشتر مغازه‌های مرکز شهر از ترس غارت‌شدن تعطیل کردند. ظرف چند ساعت دیگر، راننده‌تاکسی‌ها یک گاراژ خدمات لیموزین را که در جلب مسافران فرودگاه رقیبشان بود آتش زدند، یک تک‌تیرانداز از روی پشت‌بام مأمور پلیسی را کُشت، شورشی‌ها به‌زور وارد چندین هتل و رستوران شده بودند و پزشکی در خانه‌اش، در حومۀ شهر، زورگیری را کشته بود».\nپینکر چنین نتیجه می‌گیرد: «این آزمون عملیِ سرنوشت‌ساز تمام عقاید سیاسی من را از هم پاشاند (و طعم زندگی دانشمندی را به من چشاند). اما، تقریباً برخلاف داستانی که پینکر از شورش غرایز سیاه بشری می‌گوید، برایان پالمر، مورخ کانادایی، به من می‌گوید که بخش زیادی از این خشونت ناشی از نارضایتی‌های سیاسی اقلیت کبِک‌نشین بود و کسب‌وکارهای انگلیسی‌زبان را هدف گرفته بود، مثل خدمات اجارۀ لیموزین که از عنایت ویژۀ مقامات شهری برخوردار بود. آن «تک‌تیرانداز» که به‌طرف جمعیت شلیک کرد از محافظان امنیتی شرکت خدمات لیموزین بود.\nدر سال ۱۹۷۶، وقتی تنور جنگ سرد هنوز داغ بود، پینکر تحصیلات تکمیلی خود را در دانشکدۀ روان‌شناسی هاروارد آغاز کرد. او تحصیلاتش را تا بورس تحصیلیِ فوق‌دکتری در دانشگاه ام‌آی‌تی ادامه داد، و در سال ۱۹۸۲، در گروه آموزشیِ مغز و علوم شناختی همین دانشگاه مشغول به تدریس شد. به نظر می‌رسد دیدگاه‌های پینکر نسبت به زمانه‌ای که در آن بزرگ شده بود و تا جایگاه دانشمندی در آن تحصیل کرده بود همچنان با او مانده است. او در فرشتگان محافظ با رسم نمودار نشان می‌دهد که آمار قتل در دهۀ ۶۰ میلادی بالا رفته و تا یک نسل ادامه یافته است. حین صحبت‌هایمان می‌گوید این مسئله به دلیلِ «محرومیت افسارگسیخته» در آن دهه بوده است.\nپینکر با ارجاع به نظریه‌های تاریخی نوربرت الیاسِ جامعه‌شناس، که از آثارش در کتاب فرشتگان محافظ نیز تأثیر گرفته بود، می‌گوید «دهۀ ۶۰ عقب‌گردی موضعی و موقت در فرایند متمدن‌شدن بود. اگر از قواعد بورژوا نافرمانی کنید، با خشونت قلدرمآبانۀ شدیدی مواجه خواهید شد، و در دهۀ ۱۹۶۰ همین نگرشِ بورژوا نسبت به خانوادۀ هسته‌ای بود که به‌خاطرش بسیار تحقیر شدیم». پینکر همواره به دنبال همگانی‌ها بوده است -ساختار بنیادین زبان که در همۀ زبان‌ها مشترک است، رفتارهایی که در همۀ فرهنگ‌ها وجود دارد، خصلت‌هایی که در همۀ ذهن‌ها مشترک است. به بیان او، حتی تاریخ هم درس‌های مشترکی از طبیعت بشر را آشکار می‌کند، طبیعتی که شرایط اقتصادی و سیاسی خاصش از آن زدوده شده و حالا وجهی تمثیلی یافته است.\nفردای دوچرخه‌سواری‌مان، همراه با پینکر از سنگ‌چین کوتاهی با پیچک‌های سمی پراکنده‌اش پایین رفتیم و با قایق کایاکِ دونفره وارد رودخانۀ کوچک پامت شدیم. قبل از ترک اتاق اجاره‌ای‌ام، فراموش کرده بودم لباس مناسب گردش بپوشم، به همین خاطر شلوارک کهنۀ پینکر را پوشیده بودم. از دهانۀ رودخانه فاصلۀ چندانی نداشتیم، جایی که در آن از گلدستین خواستگاری کرده بود و وصیت کرده بود خاکسترش را هم در آنجا پخش کنند. چند سال پیش، طوفان سهمگینی در بالادست آب شور را درنوردیده بود و اکثر جانداران ساکن در آن را کشته بود. حالا که داشتیم در میان گذرگاه‌های پر از نی و علفش پارو می‌زدیم، به نظر می‌آمد قورباغه‌هایی در اطرافمان جست‌وخیز می‌کنند. پینکر با ذوق گفت «برگشته‌اند!». سرِ یکی از پیچ‌های بازِ رودخانه توقف کردیم تا بتواند از قورباغه‌ای عکس بگیرد و برای همسرش بفرستد. اینجا دنیا سبز و سرشار از زندگی بود. یاد یکی از جملات سردستیِ اینک روشنگری افتادم: «همه چیز عالی است».\nهمه‌چیز، قطعاً، عالی نیست. پینکر هم این را می‌داند، اما بسیاری از منتقدانش معتقدند که او شدت وخامت اوضاع را درک نکرده است. داده‌های او نشان می‌دهد که بسیاری از چیزهای بد، از فقر جهانی گرفته تا نژادپرستی و جنسیت‌زدگی کاهش یافته‌اند، اما درون‌مایۀ پرتکرار همۀ این انتقادات این است که داده‌هایش همیشه هم دقیق نیستند (دو مورخ، فیلیپ دُوایِر و مارک میکاله، این داده‌ها را «به‌طرز تکان‌دهنده‌ای بنجُل» خطاب کرده‌اند). پینکر سعی کرده در دفاعیۀ ۱۰هزار کلمه‌ای‌اش از اینک روشنگری در نشریۀ دست راستیِ کوئیلت به برخی از این منتقدان پاسخ بدهد.\nمنتقدان می‌گویند مشکل وخیم‌تر این است که پینکر ایمان دارد داده‌ها می‌توانند حقیقت را افشا کنند. آن‌ها معتقدند که بله، خیلی خوب می‌شد اگر می‌توانستیم صرفاً به داده‌ها تکیه کنیم، اما داده‌ها در هر موقعیتی تفسیرپذیرند و فرق می‌کند که چه اطلاعاتی، چطور و با چه هدفی گردآوری شده‌اند. این مشکلی است که پینکر در اینک روشنگری به آن اعتراف می‌کند، اما هرگز قدمی برای حل آن برنمی‌دارد. گیلهات، کارشناس تاریخ فکری، می‌گوید «نه‌فقط در فکت‌های او، که حتی اگر در منابع خود او هم عمیق ‌شوید، می‌بینید که همه‌شان کاملاً ایدئولوژیک هستند». بسیاری از منتقدان هم اعتقاد دارند که بی‌رحمانه است که از مردم بخواهیم خود را نقاط دادۀ خطی با روند صعودی تصور کنند، به‌ویژه، اگر دست بر قضا در زمرۀ افراد بی‌شماری باشند که روندها تأثیری در بهبود اوضاعشان نداشته‌اند. دیگران می‌گویند با مشوقانِ وضع موجود به‌ندرت پیشرفتی حاصل می‌شود، پیشرفت با تندرو‌هایی حاصل می‌شود که علیه مقامات بالا صف‌آرایی می‌کنند. بسیاری اشاره می‌کنند که، فارغ از اینکه داده‌ها چه نشان می‌دهند، اینکه دنیا چقدر بهتر شده واقعاً اهمیتی ندارد، مسئلۀ مهم‌تر این است که هنوز برای بهترشدن جا دارد.\nآسایش خیال نسبی پینکر بابت وضع موجود پای او را به بحث‌هایی باز کرده که از جلد کتاب‌هایش فراتر می‌روند. بارها گفته است که «حساب و کتاب حاشیه‌هایش را به‌دقت در دست دارد»، اما گویا در سال‌های اخیر حاشیه از او پیشی گرفته است. دیدگاه‌های او تاکنون عصبانیت عدۀ زیادی را برانگیخته، مثل وقتی که می‌گوید «افرادی که به راست آلترناتیو گرویده‌اند، معمولاً، بسیار باهوش و بسیار فرهیخته هستند»؛ یا وقتی دربارۀ پژوهش تاسکیگی، که در آن بیش‌از صد مرد فقیر آفریقایی‌آمریکایی به دلیل درمان‌نشدن سفلیس و عوارض مرتبط با آن جان باختند، می‌نویسد «فقط تک‌شکستی در جلوگیری از آسیب‌دیدن چند دَه نفر بوده است»؛ یا وقتی، به‌ قولِ نامۀ سرگشاده‌ای که توسط صدها دانش‌آموختۀ فوق لیسانس و بیش‌از ۱۸۰ تن از استادان رشتۀ زبان‌شناسی امضا شده، «صدای کسانی را که از خشونت نژادی و جنسیتی رنج می‌برند خاموش می‌کند». بعد از آن، عکس‌هایی از او پخش شد که، در محافل عمومی، در کنار جفری اپستینِ سرمایه‌دار بود، ازجمله پس از محکومیت اپستین در سال ۲۰۰۸ به جُرم تعرض جنسی به دختری زیر ۱۸ سال. بعد معلوم شد که پینکر به دوست خود، آلن درشویتز، هم کمک کرده بوده است تا بتواند قانون را تفسیر کند و از آن در دفاع از اتهامات اپستین در پروندۀ سوءاستفادۀ جنسی در سال ۲۰۰۷ بهره بگیرد، در همان سالی که پینکر و درشویتز به‌طور مشترک مشغولِ تدریس روان‌شناسی ۱۰۰۲: اخلاق و تابو بودند. جسیکا کنتلون، استاد روان‌شناسی دانشگاه کارنِگی مِلون، به من می‌گوید «او تلویحاً این پیام را می‌رساند که در رشتۀ ما مردانی که از زنان سوءاستفاده می‌کنند پذیرفته‌شده هستند» (پینکر می‌گوید از اینکه به درشویتز کمک کرده تا از اپستین دفاع کند پشیمان است).\nبسیاری از منتقدان مدعی‌اند که اظهارنظرهای اخیر پینکر بخشی از سابقۀ دیرین نظرات و رفتارهایی است که، به‌شکل خطرناکی، به نقطه‌نظرات شبه‌علمی یا منزجرکننده تنه می‌زند. یک نمونه‌اش اینکه: مالکوم گلَدوِل پینکر را به‌خاطر رجوع به اطلاعات بلاگری به نام استیو سِیلر بازخواست می‌کند. گلدول می‌گوید سیلر «احتمالاً، بیش از هر چیز، به این دلیل معروف است که سیاه‌پوستان را به‌لحاظ فکری پایین‌تر از سفیدپوستان می‌داند». آنجلا ساینی، روزنامه‌نگار علم و نویسندۀ کتاب نژاد برتر: بازگشت نژادپرستی علمی۱۶، می‌گوید «از نظر عدۀ بسیاری، اشتیاق پینکر به پروبال‌دادن به کار راست‌گرایان افراطی و معتقدان به برتری سفیدپوستان کاملاً مردود است». وقتی این انتقادات را با پینکر در میان می‌گذارم، آن را مغلطۀ «گناه هم‌باوری» می‌داند، يعنی صِرف اینکه بر دیدگاه‌های سیلر و دیگران ایراداتی وارد است دلیل نمی‌شود که اطلاعاتشان بد باشد. پینکر نژادپرستی را محکوم کرده است -به من می‌گوید که نژادپرستی «نه‌فقط نادرست بلکه ابهانه است»- اما اثر سیلر را در کتابی تدوینی در سال ۲۰۰۴ گنجانده است، و مرور مثبت سیلر دربارۀ فرشتگان محافظ را، در کنار نظرات بسیاری دیگر، در وب‌سایت خود منتشر کرده است.\nپینکر فکت را به فرضیه ترجیح می‌دهد، اما هرازگاهی فرضیات او سبب می‌شوند تا شتاب‌زده از کنار فکت‌ها بگذرد. در سال ۲۰۱۳، پس از اینکه کالین مک‌گین به آزار جنسی دختری دانشجو متهم شد، پینکر در ابتدا از او دفاع کرد و اعمال مک‌گین را «چیزی در حد ردوبدل‌کردن شوخی جنسی» دانست. اما، پس از آنکه از شواهد جرم او مطلع شد، نظرش را اصلاح کرد. پینکر می‌گوید شکی نیست که کار مک‌گین پذیرفتنی نیست، اما هنوز هم معتقد است چنین مجازاتی حقش نیست (مک‌گین از سِمتش استعفا داد، هرچند مشخص نیست که دقیقاً تحت چه شرایطی این کار را کرده است). مک‌گین بعدها مذبوحانه تلاش کرد مؤسسۀ مشاورۀ اخلاق کسب‌وکار راه‌اندازی کند، و پینکر و گلدستین را به‌عنوان مشاور استخدام کرد. پینکر به من می‌گوید «من و ربکا تقریباً مطمئن بودیم که چیزی از آن مؤسسه درنمی‌آید. اساساً خواستیم لطفی به او کرده باشیم، یک جور ژست دوستی بی‌ثمر».\nوقتی دربارۀ اپستین، سیلر، مک‌گین و چند نفر دیگر از او سؤال کردم، در ایمیلی برایم نوشت «بسته به اینکه تو و سردبیرت چقدر اهل شوخی باشید، جواب من به اینکه پرسیده‌ای ‘معروف‌بودن جنبۀ منفی‌ای هم دارد؟’ این است: بله. روزنامه‌نگارها از تو می‌خواهند توضیح بدهی که چرا، از بین هزاران نفری که طی چندین دهه با آن‌ها تعامل داشته‌ای، با چند نفر که کار غلطی کرده‌اند ‘همدست’ بوده‌ای». قبلاً راجع به انتقادات مختلفی که می‌شنود برایم گفته بود «همان‌قدری که فکرش را می‌کنی ناخوشایند است، اما من حقیقتاً تمام تلاشم را می‌کنم. در قالب یکی از مراحلِ مجموعه راهبردهای مدیریتِ استرس تحلیلشان می‌کنم -قبل از خواب نه، بیشتر در هواپیما که همین‌جوری‌اش هم حالم خراب است».\nبااین‌همه، نهایتاً پینکر چنین انتقاداتی را بخشی از کار روشنفکر سرشناس می‌داند. از قسمت دوم فیلم «پدرخوانده» نقل‌قولی می‌آورد و می‌گوید «این کاری است که ما خودمان انتخاب کردیم، مردم به من حمله می‌کنند، من هم به آن‌ها».\nدرست است که حاشیه‌سازی‌های پینکر هر روز بیشتر می‌شود، اما دلیلش این نیست که دیدگاه اولیۀ او نسبت به جهان عوض شده است. این جهان است که عوض شده. همان دفاع از سرمایه‌داری و لیبرال دمکراسی که به بخش عمدۀ اینک روشنگری روح دمیده است، در مقیاس کوچک‌تر، در لوح سپید هم به چشم می‌خورد، با اینکه در فاصلۀ انتشار این کتاب وقایعی مثل بحران اقتصادی، بحران مهاجران، جنگ‌های بی‌پایان\nدر افغانستان و عراق، ظهور رسانه‌های اجتماعی، پوپولیسم اقتدارگرایانه، و گزارش‌های هشدارآمیز فزاینده از سوی «هیئت بین‌ دولتی تغییر اقلیم» نیز رخ داده‌اند. هم‌زمان، حدوداً طی ده سال گذشته، افراد متنوع‌تری وارد محیط آکادمیک و گفتمان عمومی شده‌اند و عقاید پذیرفته‌شدۀ قبلی را به چالش کشیده‌اند. به گفتۀ ساینی «تسویه‌حساب عظیمی در جریان است».\nدشوار است که تازه‌ترین کتاب پینکر، یعنی عقلانیت، را که انواع سوگیری‌های شناختی را برای خواننده‌اش شرح می‌دهد در حکم پاسخی به منتقدانش ندانیم، به‌ویژه، پاسخ به آن گروهی که از «ابزار مفهومی لازم برای اطمینان از وقوع‌یافتن یا نیافتن پیشرفت» محروم‌اند. پینکر در اینک روشنگری برنامه‌های «سوگیری‌زداییِ شناختی» را به‌عنوان بخشی از راهبرد مقابله با نبودِ عقلانیت در جهان توصیه می‌کند؛ کتاب عقلانیت مانند واحد اصلی یک برنامۀ تحصیلی است. پینکر گاهی به‌طور ضمنی اشاره می‌کند که اگر همۀ افراد توان تعقل درست را داشتند، در این صورت، بحث‌های سیاسی بی‌پایان دیگر تا این حد حیات جمعیِ ما را به خود مشغول نمی‌کردند. عوض آنکه خود را غرق در کشمکش کنیم، باید با جدیت به‌دنبال حل مسئله باشیم. ساینی می‌گوید «فکر می‌کنم مسئله‌ای که بیشتر افراد با پینکر دارند این است که گاهی به نظر می‌رسد او، به‌عنوان کسی که در حوزۀ سوگیری‌های افراد و نبود عقلانیت و منطق در آن‌ها ید طولایی دارد، گاهی از تردید در عقلانیت و سوگیری‌های خودش اندکی اکراه دارد».\nروش‌های پینکر گاهی اوقات بدبینانه به نظر می‌رسند، اما من هرگز ذره‌ای در خلوص او شک نکردم. او با منتقدان چپ خود در این موافق است که ما در لحظۀ پرمخاطره‌ای زندگی می‌کنیم که، در آن، پیشرفت‌هایی که انسان با هدف به‌زیستی خود برایشان به‌سختی جنگیده با تهدید مواجه شده‌اند. او دائماً اظهار می‌کند که مبارزۀ سیاسی علیه راستِ ترامپیست، اقتدارگرا و توطئه‌چین در اولویت است. اما به نظر می‌رسد که مبارزۀ فرهنگی و ایدئولوژیک علیه «ووک-ایسم»۱۷، جنبش چپ‌گرای تسخیر وال استریت، [گروه موسیقی] رِیج اگیست دِ ماشین چپ‌گرا، شورش علیه انقراض-این جنبش‌های بدبینانه و مخرب» بیشترِ انرژی هیجانی او را به خود اختصاص می‌دهد. از نظر او، تلقی بسیاری از گروه‌های چپ از دنیا این است: نزاعی با حاصل‌جمع صفر۱۸ برای کسب برتری در میان گروه‌های نژادی، قومیتی و جنسیتی. او همچنین باور دارد که افراطی‌کاری‌های چپ‌، تا حدی، در جنون خطرناک جناح راست مقصرند. می‌گوید «برعکسِ بسیاری از دانشگاهیان، من واقعاً دوستان لیبرتارین و محافظه‌کاری دارم. گاهی از من می‌پرسند ‘چرا باید به علم آب‌وهوا اعتماد کنیم وقتی هر کسی که نظر مخالفی دارد طرد می‌شود؟’. من دربارۀ علم آب‌وهوا با آن‌ها مخالفم، ولی در هر صورت نکتۀ خوبی است».\nپینکر برای مبارزه با این مسئله به هیئت مدیرۀ بیش‌از شش سازمان پیوسته است که مدعی‌اند خود را وقف ارتقای آزادی بیان کرده‌اند. وقتی چندتایی از آن‌ها را نام بردم تا ببینم او در کدامشان عضویت دارد، حرفم را قطع کرد و گفت «در هیئت مدیرۀ همه‌شان هستم!». بعد ادامه داد «دلیل اهمیت فراوان این سازمان‌ها این است که بخش عمدۀ سرکوب از جانب عدۀ اندکی از کنشگران است. درست است که آن‌ها اکثریت نیستند، اما اقلیتِ تندرو می‌تواند به رژیمی سرکوبگر بدل شود». او ادامه می‌دهد که در فرشتگان محافظ دربارۀ این دینامیک «مارپیچ سکوت» نوشته است، پدیده‌ای که به دستگیری جادوگرها، تفتیش عقاید، انقلاب فرانسه، استالینیسم و آلمان نازی انجامیده است. علاوه‌براین، پینکر آنچه را که ورشکستگیِ فکری اصول ووک می‌پندارد با قصۀ عامیانۀ «لباس جدید پادشاه» مقایسه می‌کند. می‌گوید «باید پسربچه‌ای پیدا شود و این را بگوید».\nصبح آخرین روزی که در کیپ‌کاد بودم، پراوینس‌تاون را قدم‌زنان طی کردم تا به اسکله‌ای برسم که می‌خواستیم با قایق مسافربری از آنجا به بوستون برویم. وقتی در صفِ قایق منتظر او ایستاده بودم، یک مرد و دوست‌پسرش نامزدی‌شان را به دوستان خود اعلام کردند و بعد شوخی کردند که فقط به این خاطر چنین تصمیمی گرفته‌اند که اجازه داشته باشند از مزایای خدمات درمانی همدیگر استفاده کنند. حلقۀ اخلاقی داشت بزرگ‌تر می‌شد، اما شاید نه آن‌قدری که می‌توانست بشود.\nدر بوستون، پینکر آپارتمان مشترکش با گلدستین را نشانم می‌دهد، آپارتمانی بزرگ با طراحی باز که قبلاً انبار چرم بوده است. روی دیوار روبه‌روی درِ ورودی دو قاب عکس بزرگ از این زوج در کنار اوباما و همسرش آویخته شده که مربوط به سال ۲۰۱۵ است، روزی که گلدستین نشان ملی علوم انسانی را دریافت کرد. اگر جایی در دنیا باشد که فرد غربیِ تحصیل‌کرده، مدرن، ثروتمند و دمکراتی در آن پیدا بشود، همین انبار میلیون دلاری سابق با عکس‌هایی از باراک اوباما روی دیوار است.\nآپارتمان پینکر گویی گلچینی از ثمرات حرفه‌ای او را در خود جای داده است. وقتی به انتهای اتاق چشم می‌دوزم، چشمم به پرتره‌ای تقریباً قدی از او می‌افتد که دارد کتاب می‌خواند. روی دیوار دیگری کاریکاتوری از اوست که اولین بار در نیویورک ریویو آو بوکس منتشر شد. نقاشی کوچکی از چهره‌اش به‌شکلی سرسری روی طاقچۀ کم‌ارتفاعی قرار داده شده. غرق در فکر می‌گوید «یکی از چیزهایی که وقتی معروف می‌شوی برایت اتفاق می‌افتد این است که مردم پرتره‌ات را برایت می‌فرستند». کنار پرتره، دستۀ کوچکی از ترجمه‌های تازۀ اینک روشنگری روی هم جمع شده بودند -ایتالیایی، ژاپنی، مجاری. یک جامجله‌ایِ شیشه‌ای مثل یک مجسمه درست وسط آپارتمان ایستاده بود، در فضای مردۀ بین اتاق مطالعه و اتاق نشیمن؛ و تقریباً هم‌قدِ خود پینکر بود. روی طبقات زیگزاگی‌اش نشریاتی به چشم می‌خورد که برخی‌شان متعلق به یک دهۀ پیش بودند و روی جلدشان عکس خودش یا گلدستین چاپ شده بود. بعداً به‌شوخی می‌گوید «چیزهای روی قفسه اساساً چیزهایی است که نه می‌توانیم دور بیندازیمشان، نه طوری‌اند که بخواهیم در تخت‌خواب بخوانیمشان». دلیل موفقیتْ خودِ موفقیت است. و گواهِ اینکه رویکرد پینکر به جهان به کارش آمده همه‌جا جلوی چشممان بود. گفتم «سلبریتی‌ها عجیب‌وغریب‌اند». پوزخندی زد که «بله، همین‌طورند».\nمن و پینکر قرار گذاشته بودیم برای دیدن دفترش به هاروارد برویم، از زمان شروع همه‌گیری، یعنی حدود یک سال و نیم پیش پا به دفترش نگذاشته است. قبل از اینکه راه بیفتیم، از او اجازه خواستم تا نگاهی به چکمه‌های کابوییِ چرم سوسمارش بیندازم. آن‌ها را چرم‌سازیِ افسانه‌ایِ لی میلر سفارشی برایش دوخته بود (از دوست پینکر، جری کوینِ زیست‌شناس، شنیده بودم که «می‌گوید چکمۀ کابویی دوست دارد، چون تنها راهی است که یک مرد می‌تواند پاشنه‌بلند بپوشد و از مؤاخذه جان سالم به در ببرد.گمانم چرم خزندگان را بیشتر از همه دوست داشته باشد»). پینکر چکمه را نشانم می‌دهد، اما ترجیح می‌دهد کفش‌های راحتی رانندگی‌اش را بپوشد که لوئیز، پسر نیکولای سارکوزی، برایش طراحی کرده و پینکر مدل تبلیغاتی اوست.\nکمی قبل‌تر، پینکر تکه بتن نقاشی‌شده‌ای را که به اندازۀ توپ فوتبال آمریکایی است از روی قفسه برمی‌دارد و می‌گوید «تکه‌ای از دیوار برلین است». پدرش چند هفته بعد از فروپاشی دیوار برلین برای سفری کاری به آلمان رفته بود و این تکه از دیوار را هم با خودش آورده بود. پینکر سوغاتی را سر جایش می‌گذارد، طوری که تکه سنگ مثل ورقی پاره‌شده از کتاب به نظر می‌رسد. پینکر بعداً، با اوقات تلخی اما با خوش‌رویی، می‌گوید «سرِ آن لیبرالیسم خوبِ قدیم چه بلایی آمد؟ چه کسی می‌خواهد قدم پیش بگذارد و از این باور دفاع کند که پیشرفت‌های تدریجیِ مبتنی بر دانش، مبتنی بر گسترش برابری، مبتنی بر لیبرال دمکراسی چیز خوبی است؟ کجا هستند آن تظاهرات، کجا هستند آن مردمی که برای لیبرال دمکراسی مُشت گره می‌کردند؟ چه کسی می‌خواهد واقعاً چیز خوبی درباره‌اش بگوید؟».\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را  الکس بلسدل نوشته و در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۱ با عنوان «Pinker’s Progress: the Celebrity Scientist at the Centre of the Culture Wars» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «همه چیز عالی است، فقط کمی بهترش کنید» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ  نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• الکس بلسدل (Alex Blasdel) نویسنده و ویراستار اهل لندن است. نوشته‌های او عمدتاً در گاردین منتشر می‌شود.\n[۱]    Rationality\n[۲]    The Better Angels of Our Nature\n[۳]   شهری در سوئیس که محل برگزاری مجمع جهانی اقتصاد است [مترجم].\n[۴]    Enlightenment Now\n[۵]   Evita\n[۶]    Freakonomics\n[۷]   The Language Instinct\n[۸]    How the Mind Works\n[۹]    The Blank Slate\n[۱۰] Al Gore معاون رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده و فعال محیط‌زیست و دارندۀ جایزۀ صلح نوبل به‌خاطر اقداماتش در حوزۀ تغییرات اقلیمی [مترجم].\n[۱۱] Unabomber با نام اصلی تئودور کزینسکی، کسانی را که، به باور خودش، به محیط‌زیست آسیب می‌زدند به قتل می‌رساند [مترجم].\n[۱۲] به سبک شوخی کمدین‌هایی اشاره دارد که در منطقۀ تفریحی برش‌ بلت (Borscht Belt) به اجرای برنامه می‌پرداختند، شوخی‌های این افراد تند و بی‌وقفه بود و کمدین‌ها معمولاً خودشان را در آن‌ها دست می‌انداختند [مترجم].\n[۱۳] واژۀ به‌کاررفته در متن Mamil است که کوته‌نوشت عبارت Middle-aged man in lycra است و ترجمۀ تحت‌اللفظی آن «مردان میان‌سال با لباسی از جنس لاکرا» است. اما، به‌طور دقیق‌تر، به مردان میان‌سالی اطلاق می‌شود که عاشق دوچرخه‌های حرفه‌ای و گران‌قیمت هستند و لباس‌های دوچرخه‌سواری حرفه‌ای می‌پوشند که معمولاً تنگ و چسبان‌اند [مترجم].\n[۱۴] واژۀ موردنظر در متن اصلی Weird است که کوته‌نوشت این پنج واژه است: Western, educated, industrialized, rich, democratic [مترجم].\n[۱۵] میخائیل باکونین از بنیان‌گذاران آنارشیسم جمعی است. او براساس آنارشیسم جمعی خواهان پایان‌دادن به سلطۀ دولت و مالکیت خصوصی بر ابزار تولید است [مترجم].\n[۱۶] Superior: The Return of Race Science\n[۱۷] woke-ism واژۀ woke برگرفته از wake انگلیسی و به معنای «بیدار» است. «ووک» اصطلاحی سیاسی است که به آگاهی مردم دربارۀ مسائل مربوط به عدالت اجتماعی و نژادپرستی اشاره دارد [مترجم].\n[۱۸] وضعیتی که سود یک طرف معادلِ همان میزان زیان برای طرف دیگر است [مترجم].\n\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/582847529.json b/train/582847529.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0bce2215393cb9afaa13777f360a748500f39d77 --- /dev/null +++ b/train/582847529.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بازسازی نمی‌خواستم، طلاق می‌خواستم", + "subtitle": "دربارة تحمل‌ناپذيری خرده‌آشغال‌ها و تصميم‌ به جدایی", + "introduction": "چه می‌شود که زنی با سه بچۀ کوچک، تصمیم می‌گیرد از شوهری که دوستش دارد جدا شود؟ هر زندگی داستانی بیرونی دارد که دیگران می‌توانند ببینند. خانواده‌ای معمولی بدون مشکلاتی لاینحل. اما درون آدم‌ها چه؟ اگر آنجا چیزها سر جای خودشان نباشند چه می‌شود؟ آنر جونز، در این جستار از این درون حرف می‌زند. از وضعیتی نادیدنی که به نقطه‌ای می‌رسد که تصمیم می‌گیرد همه‌ چیز را خراب کند و دوباره بسازد.", + "content": "آنر جونز، آتلانتیک—  فکر می‌‏کردم پیشخوانِ استاتیت و ظرف‌شویی تک‏لگنِ سنگی می‏‌خواهم؛ آشپزخانۀ جزیره و میز صبحانه‏‌خوری و دو کابینت عمودیِ باریک در دو طرفِ گاز، یکی برای تختۀ گوشت و سبزی یکی هم برای سینی‏‌های فِر. در اینستاگرام صفحۀ صنایع چوبیِ «پلین انگلیش» را دنبال کرده بودم و از انباری‌هایی که برای آشپزخانه در رنگ‌های قهوه‌ای و زردِتخم‌مرغی می‌ساختند اسکرین‏‌شات گرفته بودم. محصولات «پلین انگلیش» خیلی گران بودند، اما اگر در شعبۀ نیویورکشان چرخی می‏‌زدید می‏‌توانستید مدل‌‏های ارزان‌ترشان را، که به «بریتیش استاندارد» معروف هستند، پیدا کنید. ولی این‏ها هم گران بودند. از خدا می‌‏خواستم مدل‌های ارزان‌‏تر از «بریتیش استاندارد» هم بود. آرزو می‏‌کردم اتاقی به پشت فروشگاه باز می‏‌شد، جنس کابینت‏‌ها بدتر و بدتر می‌‏شد تا اینکه بالاخره دری باز می‏‌شد و برمی‏‌گشتم به آشپزخانۀ مزخرف آمریکاییِ خودم -درست همان‏‌طور که بود.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-16.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n بازسازی نمی‌خواستم، طلاق می‌خواستم \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nشوهرم با طراح صحبت کرد؛ با بنّا صحبت کرد. و من همچنان سر و ته طرح‏‌ها را می‌‏زدم و ارزان‏‌تر و ساده‌‏ترشان می‌‏کردم. از فکر جزیره بیرون آمدم و میزی استیل را به قیمت ۲۹۹ دلار در یک فروشگاه اینترنتیِ لوازم رستوران پیدا کردم. بعد کم‏کم به فکر افتادم به‏‌جای پیشخوانِ استاتیت چند تختۀ دودرچهار را روی خرک نجاری بیندازم و قابلمه‏‌ها را به میخ‏‌های دیوار آویزان کنم. کم‏کم فهمیدم این آشپزخانه را نمی‌‏خواهم. کم‏کم فهمیدم این زندگی را نمی‌‏خواهم.\nبازسازی نمی‏‌خواستم. طلاق می‏‌خواستم.\nمدت‏‌ها فکر می‏‌کردم -یعنی مطمئن بودم- خانه‏‌مان را دوست دارم. خانه‌‏ای بود سفیدرنگ با پنجره‏‌های چوبیِ ورآمدۀ خاکستری که در ظاهر بی‏‌ریخت بود اما در فضای باز جنگلیِ پنسیلوانیا مناسب به نظر می‏‌رسید. شومینه‌‏ای بزرگ برای آویختن جوراب‏‌های هدیۀ کریسمس داشت و آن‏قدر بزرگ بود که برای ما با سه بچۀ کوچک کافی باشد. حتی آن آشپزخانه -که حال‏‌و‏هوایی شبیه کوچه داشت و هروقت چیزی می‌‏پختم دود همه‏‌جای آن را فرامی‏‌گرفت- بیشتر در حرف عذابم می‏‌داد تا در عمل. پیشخوان نداشت و چراغ بالای ظرف‌شویی ایراد برقی داشت. هرچه لامپ عوض می‌‏کردیم، چشمک می‌‏زد و می‏‌سوخت.\nاما نظافت خانه، ای خدا! نظافت خانه از همه بدتر بود. زنی به نام لوبا هفته‌‏ای یک‌‏بار برای تمیزکاری می‏‌آمد. عاشق مصاحبت با او بودم. همیشه نصیحت‌‏های خردمندانه‏‌ای در چنته داشت، مثلاً می‏‌گفت نباید دستمال نظافت و لباس بچه‌‏ها را با هم شُست، چون ممکن است مواد شیمیایی پوستشان را ملتهب کند. به تئوری توطئه و خرافات هم خیلی عقیده داشت. نگران ریزتراشه‌‏های موجود در واکسن کرونا بود. اعتقاد داشت حیات بشر تنها چند سال دیگر، احتمالاً هفت سال، ادامه خواهد داشت. و بعد: آخرالزمان.\nحتی با کمک لوبا هم خانه آشوب بود. اصلاً نمی‏‌توانستم بچه‏‌ها و خرت‏‌و‏پرت‌‏هایشان را جمع‌‏و‏جور کنم. کتاب‏‌ها و اسباب‌‏بازی‏‌هایشان همیشه زیر پا بود. همه‏‌جا ‏خرده‌آشغال‌‌ ریخته بود. البته من می‌‏دانستم هنوز هم خوش‌اقبالم که این خانه و آت‏‌و‏آشغال‌هایش را دارم، که لوبا را کمک‌‏حالِ خودم دارم، ولی به‌هرحال سخت بود. اگر من در آشپزخانه‏‌مان به قتل می‌‏رسیدم، پزشکی قانونی شرح روزگار من با آن آشغال‏‌خرده‌‏ها را این‌گونه اعلام می‌کرد: سه درصد خمیر بازیِ آبی‌‏رنگ، دَه درصد نان برشته، هشتاد‏و‏هفت درصد گَردِ غلات صبحانه. من همین بودم.\n\nآن ‌زمان فقط وقتی جاروبرقی می‌کشیدم که آشغال آن‌قدر زیاد می‌شد که مجبور بودم قبل از رفتن به رختخواب کف پاهایم را پاک کنم. جاروبرقی‌زدن را دوست نداشتم -سیمش زیر پا گیر می‏‌کرد و سرش را هم مثل احمق‏‌ها به پایه‏‌های مبل می‏‌کوبیدم- اما از صدای آشغال‏‌ها که مکیده می‏‌شدند، آن صدای ترق‏توروقِ ضعیف، خوشم می‌‏آمد. بعد از اتمام کار، که حدود هفت دقیقه زمان می‌برد، خانه انگار خانۀ یک مهماندار هواپیما، آدم مجرد یا خانۀ یک الیگارش‏ روس بود. و بعد، اولین برشتوک‌بر زمین می‏‌افتاد.\nریچل کاسک مقاله‌‏ای با عنوان «ساختنِ خانه» نوشته که خیلی دوستش دارم. مقاله دربارۀ یکی از دوستان اوست که «خانه‏‌اش را با لاقیدیِ تحسین‏‌برانگیزی اداره می‏‌کند … در آشپزخانه‌‏اش دائم احساس می‌‏کنی خرده‏‌ریزه‌ها زیر پایت خرد می‌شوند». اتاق‏‌های بچه‌‏ها «چنان رها شده‌‏اند که، مثل چشم‏‌اندازهای بکر، به نوعی زیبایی طبیعی رسیده‌‏اند». این مادر از به‏‌هم‌‏ریختگی خجالت نمی‏‌کشد، او رهاست و من می‏‌خواستم مثل او باشم، یعنی عوض آنکه خانه من را بسازد، من خانه را بسازم.\nاما خرده‌‏آشغال‌ها افسرده‌‏ام می‏‌کرد. گاهی احساس می‏‌کردم آن‏ها استعاره‏ای از خودم هستند که با افزایش سن زیر چکمه‏‌های زندگی‏ خرد می‏‌شوم و تنها می‌‏توانم روی فرش بنشینم.\nمن زندگی مخفیانه نداشتم، اما زندگی دلخواه پنهانی داشتم که شاید حتی بدتر بود. همسرم را دوست داشتم، موضوع این نبود که دوستش نداشتم، ولی حس می‌‏کردم او بین من و جهان، بین من و خودم، ایستاده است. هرآنچه تجربه می‌‏کردم -از روابطم، واقعیت و درکم از هویت و تمایلاتم- اول از صافی او می‏‌گذشت. بدترین قسمت ماجرا این بود که او ابداً تقصیری نداشت، شاید این دقیقاً همان چیزی بود که وقتی ۲۱‏ساله بودیم و تازه خاطرخواه هم شده بودیم خودم، ولو با زبانِ بی‏زبانی، از او خواسته بودم که از گزند باد و باران محافظتم کند و مهربان و مسئولیت‏‌پذیر باشد. اما حالا انگار همیشه روی پنجۀ پا ایستاده بودم و سعی می‌‏کردم از پُشت او زندگی را ببینم. نمی‏‌توانستم ببینم ولی می‌‏توانستم تصور کنم. شروع کردم به تجسم زندگی‏‌های دیگر، خانه‏‌های دیگر.\nچه ارتباطی بین زنان مطلّقه و خانه هست؟ بعد از آن گفت‌وگوی طاقت‏‌فرسا با همسرم که احساسم را به او گفتم و گفتم فکر نمی‏‌کنم بتوانم تغییرش دهم، کتاب جدیدِ دانا اسپیوتا با عنوان عنان‏‌گسیخته۱ را خواندم. این کتاب دربارۀ زنی است که، درست وقتی بی‏‌دلیل اقدام به خرید خانه‌‏ای کلنگی می‏‌کند، درمی‏‌یابد می‏‌خواهد متارکه کند. کتاب املاکِ دبورا لوی را هم خواندم، دربارۀ تصور وجود خانه‌‏ای که مال خودِ اوست بعد از بزرگ‌شدن و رفتن بچه‏‌هایش. در این فاصله با بنگاه‌‏داری که خانه‏‌مان را به ما فروخته بود تماس گرفتم تا بگویم که احتمالاً بخواهیم خانه را مجدداً به فروش بگذاریم، و او ماجرای طلاق خودش را کامل برای من تعریف کرد و گفت چقدر تحمل کرده، چقدر طلاق برایش سخت بوده و هنوز بعد از ده‌‏ها سال گاهی از خودش می‏‌پرسد آیا تصمیم درستی گرفته است یا نه. او گفت نگران خانه نباش، فروش می‌‏رود. مورد خاصی نیست.\nمن می‏‌خواستم دربارۀ هنر، سکس، سیاست و مردسالاری فکر کنم. چقدر از زندگی‏‌ام -منظورم ساختار زندگی‏‌ام است، و همچنین اساس آن، یعنی روح و ذهنم- را حول شوهرم بنا کرده‏ بودم؟ اگر همسر او نبودم که بودم؟ شاید کمی مواد می‏‌زدم. شاید به زنان دیگر نزدیک می‏‌شدم. شاید هم کتاب می‌‏نوشتم، اما نه دربارۀ املاک!\nاما وقت فکرکردن به سؤالات مهم نبود. من و شوهرم -که چند وقتِ دیگر می‌‏شد شوهر سابقم- توافق کردیم که از پنسیلوانیا برویم. خیلی سخت بود؛ هیچ‌‏کداممان نمی‏‌توانستیم در آن خانه بخوابیم. تصمیم گرفتیم برگردیم نیویورک، شهری که روزهای جوانی‌مان را در آن گذرانده بودیم و دوستان و کاروبارمان هنوز آنجا بودند. باید آپارتمان‏‌هایی می‌‏گرفتیم و با حداقلِ لباس و لِگو پُرشان می‏‌کردیم؛ باید بچه‏‌ها را پیش از سپتامبر در مهدکودک و مدرسه نام‏‌نویسی می‏‌کردیم؛ باید خانه را می‌‏فروختیم.\nچاقوها و چنگال‏‌ها را تقسیم کردم. دو قابلمه، دو ماهی‏تابه، قهوه‌‏ساز و سینیِ فر را، که معلوم شد برای گاز کوچک آپارتمان جدید خیلی بزرگ است، پیچیدم. طی هفت سالِ گذشته دائم یا باردار بودم یا بچه شیر می‏‌دادم، ولی بالاخره همۀ وزن اضافۀ بارداری را از دست داده بودم و به همین خاطر کُمدم پر از لباس‌‏های گَل‏و‏گشادی بود که دیگر به دردم نمی‏‌خوردند. آن‏ها را به لوبا دادم و او فرستادشان به کلیسایی در اوکراین. میز نهارخوری را فروختم و صندلیِ گهواره‌‏ای را مادرم برداشت. یخچال را خالی کردم و سطل‌‏های زباله را گذاشتم دم در. آن زندگی دیگر تمام شده بود.\nنیازی به بازسازی آشپزخانه نداشتم؛ هفت سالِ گذشته را صرف بازسازی خودم کرده بودم. بچه‌‏هایم -سه بار بارداری- یعنی کوبیدن و ازنوساختن، الحاق و بعد کسرِ بنا و بعد بی‌‏ریختیِ عجیب پس‌ازآن. سینه‌‏های بزرگِ دوران شیردهی که انگار از بدن زنی دیگر قرض شده و دست‌‏آخر به مادران گیتی بازگردانده شده است. و بعد دوباره همه‏‌چیز از اول و از اول. و حالا دیگر بدن تحلیل‌رفته و پیرتری دارم که هنوز با آن بیگانه‌ام. من برای خانواده‏‌ام مثل خانه‌ای بودم که اکنون خالی شده بود.\nبچه‌‏ها را به آپارتمانی سه‏‌خوابه در بروکلین منتقل کردیم. من و پدرشان بین خانۀ بچه‌‏ها و پیلوت باغچه‏‌دار یک‌‏خوابه‌‏ای که دوستانمان همان حوالی داشتند رفت‌‏و‏آمد می‏‌کردیم -دو روز اینجا، دو روز آنجا. به این روش «آشیانۀ پرنده»۲ می‌گویند -عنوانی قشنگ برای توافقی غم‌‏انگیز. این روش ارزان‏‌تر از اجارۀ دو آپارتمانِ بزرگ درمی‌آمد و امیدوار بودیم مرحلۀ گذار را برای بچه‏‌ها آسان‌‏تر کند.\nبعضی روزها مهابت کاری که کرده بودم به‌سویم هجوم می‌‏آورد. دائم فکر می‏‌کردم آیا هیچ احساس تأسف یا پشیمانی دارم یا نه. دشوار است که راستش را بگویم، چون باعث می‏‌شود، همان‌‏طور که شوهر سابقم گاهی تصور می‏‌کرد، زنی سرد و بی‏‌تفاوت به نظر برسم. اما باید بگویم که واقعاً احساس تأسف یا پشیمانی نداشتم. حس بدویت داشتم و از آن خوشم می‌‏آمد. هیچ حائلی بین من و جهان نبود. انگار پیش‌ازاین عینک آفتابی به چشم داشتم و حالا برداشته بودمش؛ ناگهان همه‌‏چیز طور دیگری به نظرم می‏‌آمد. بهتر یا بدتر نبود، فقط آشکارتر و تندتر بود. باد سرد به چهره‌‏ام می‏‌خورد.\nمن مسبب کلی آشوب و رنج شده بودم. اما برای چه؟ اوایل شوهرم این سؤال را بارها از من می‏‌پرسید: برای چه؟ با زبان بی‌‏زبانی می‌‏گفتم تا بتوانم صورتم را در مسیر باد قرار دهم. تا بتوانم درخشش خورشید را ببینم.\nاما بی‌‏خانه، بی‏‌همسر و نیمی از هفته بی‏‌فرزند، در سراشیبِ زندگیِ تنهایی، هرگز آن‏چنان احساس رهایی و بی‏‌حفاظی نمی‌‏کردم. سعی می‌‏کردم نشان دهم نمی‌‏ترسم، ولی می‌‏ترسیدم. دو بار که خواستم خودم در پارک مواظب بچه‏‌ها باشم پسر بزرگم گم شد. به‌طرفِ زمین بازی می‌‏دوید و غیبش می‌‏زد. دنبالش می‏‌گشتم و می‏‌گشتم، بعد بلند صدایش می‌‏زدم و بعد بند دلم پاره می‌‏شد. یک‏بار بالاخره شوهرِ کس دیگری کمک کرد او را پیدا کنم. حتماً زنش به او گفته بود عزیزم، برو به آن زن بیچاره کمک کن. دلشان به حال من سوخته بود، ولی اهمیتی نمی‏‌دادم -از تشکر و سپاسگزاری سر از پا نمی‏‌شناختم. زانو زدم و شانه‏‌های پسرم را گرفتم و آهسته او را تکان دادم و با لحنی جدی و صدایی لرزان سعی کردم به او بفهمانم ما باید محتاط‌‏تر باشیم.\n\nدر آن لحظه دلم به‌‏شدت برای حیاط خانۀ پنسیلوانیا، آن خیابان آرام و تاب و سرسره‏ای که فقط برای خودمان بود تنگ شد. تابستان گذشته بچه‌‏گوزنی روزها در علف‏‌های بلند حیاط پشتی‏مان می‌نشست. ماده‏‌گوزن‏‌ها وقتی دنبال غذا می‏‌روند بچه‌‏هایشان را رها می‏‌کنند و آن‏ها درست همان‌جایی که هستند کاملاً پنهان می‌‏شوند تا بالاخره مادرشان با دهانی پر از شبدر بازگردد. بچه‌‏گوزن خیلی ضعیف بود، تحمل تماشای او را نداشتم. پسرم شش سال بیشتر ندارد. نمی‏‌داند چه اتفاق بدی ممکن است بیفتد. نمی‏‌خواهم بداند. می‏‌خواهم؟ اعتماد‏به‏‌نفسش را تحسین می‏‌کنم، ولی گاهی با خودم می‌‏گویم آیا می‌‏شود کمی بیشتر آن شعور حیوانی را به‏ کار بگیرد -تصور می‏‌کنم منظورم از شعور حیوانی ترس باشد.\nحوالی پاییزِ گذشته بود که، خدا را شکر، در مورد خانه وارد گفت‌وگو شدیم. وقتی معامله انجام شد، من و همسر سابقم توافق کردیم که می‏‌توانیم هرکدام آپارتمانی جداگانه کرایه کنیم. اکنون از خودم این‌گونه می‏‌پرسیدم: وقتی اینجا شد آپارتمان من می‏‌خواهم با آن چه کنم؟\nتا پیش از این توافق، فضای آپارتمان خالی و بی‏‌طرف بود. به نظرم درست نبود تا وقتی که من و پدر بچه‏‌ها با هم آنجا زندگی می‏‌کردیم چیزی به در و دیوار خانه آویزان کنم. به‌اندازۀ کافی خواسته‏‌هایم را به او تحمیل کرده بودم. به‌‏علاوه، نمی‏‌خواستم معرف منْ خانه‌‏ای باشد که می‏‌سازم و با خانه‏‌داری هویت واقعی پیدا کنم. اما به‌هرحال این مسائل وجود داشت. بخش اعظم خانه‏‌داری آشکارا با امور روزمره ارتباط پیدا می‏‌کند: قرص ماشینِ ظرف‌شویی، پردۀ ضخیم کتانی و کنترل خرده‌آشغال‏‌ها، اما قسمت عمده‏ای از آن هم داستان‏‌پردازی است. شاید آنچه حقیقتاً می‏‌خواستم چیزهای جدید بود -چیزهایی که تنها خودم انتخاب کرده بودم، چیزهایی که خودِ پنهانم را آشکار می‌‏کرد.\nاز این موضوع که به نظر مزورانه می‌‏رسید احساس شرمندگی می‏‌کردم. بااین‌حال برای آینده چند اثر هنری چاپی خریدم. یکی از آن‏ها تصویر مردی بود که به قفسه‏‌های چهارگوشِ روی دیواری بزرگ نگاه می‏کرد -جایی شبیه دیوار فروشگاه‌‏های موزه‏‌ها یا مهدکودک‏‌ها. این قفسه‏‌ها پر از اشیای جورواجور بود: یک مَلَوانَک۳، یک کلاه و یک آتشفشان کوچک. عنوان این اثر هر چیز در جای خود بود. آن را زیر تخت نوزاد گذاشته بودم.\nماجرا را به بچه‌‏ها گفتیم و ظاهراً آن دو تا که بزرگ‏‌تر بودند متوجه شدند: مامان یک خانه می‏‌گیرد، بابا هم یک خانه می‏‌گیرد و هر دو خانه مال آن‏ها خواهد بود. من گفتم که فاصلۀ همۀ ما با هم چند دقیقه بیشتر نخواهد بود. این روش بی‌‏تردید دردسر کمتری داشت، اما دلیلِ اعتقاد راسخ من به آن موضوعی مهم‌‏تر بود: می‏‌خواستم آن‏ها نه‌تنها آپارتمان‏‌های ما، بلکه حتی ساختمان‏‌های میانِ آن‏ها را نیز خانۀ خود بدانند -احساس کنند جزئی از محله، مدرسه، پارک، پیاده‌‏رو و شهرِ آن‌سویِ آن‏ها هستند.\nمن با تکه‌‏تکه‌کردن خانواده‏ بچه‌‏ها را از چیزی محروم کرده بودم که دیگر ممکن نبود به دست بیاورند. طبعاً دربارۀ این مسئله زیاد فکر می‏‌کردم. به هیچ طریقی نمی‌‏توانستم این کمبود را جبران کنم، فقط می‌توانستم سعی کنم راه و رسم زندگی در این جهان را به آن‏ها بیاموزم: پذیرای آن باشند و با صداقت زندگی کنند.\nبرای بچه‌‏ها پیشخوانِ استاتیت یا جنس لولایِ کابینت‏ اهمیتی نداشت. هر روز بیشتر می‏‌فهمیدم که می‏‌خواهم آن‏ها فضاهای عمومی داشته باشند نه خصوصی. شاید آن‏ها، برخلاف من، از اول می‏‌دانستند که حتماً نباید مالک زمین بازی باشند تا آن را با دیگران قسمت کنند: میله‏‌های بارفیکسی که هزاران دست آن‏ها را برق انداخته، فضاهای پنهان و سایۀ زیر سرسره‏‌ها، پدر و مادرهایی که برای همۀ بچه‏‌ها بادکنک‌ها را پر ازآب می‌کنند.\nپاییز آن سال کمتر در خانه بند می‏‌شدیم. از این پارک به آن پارک می‌‏رفتیم و خوراکمان ساندویچ کرۀ بادام‏‌زمینی و بستنی قیفی بود. شب‌‏هایی که تنها بودم با دوستان قدیمی قرار می‏‌گذاشتم، دیوانه‏‌وار دوست جدید پیدا می‏‌کردم و، پای بساط مِی‏‌گساری با همکاران، تا می‏‌توانستم از زندگی خصوصی‏‌ام حرف می‌‏زدم. بیرونِ خانه احساس می‏‌کردم خیلی قابل‌‏اتکا شده‏‌ام: زنی توانا که از خانواده‌‏اش مراقبت می‏‌کند.\nاما سخت بود که آن اعتمادبه‌نفس را در خانه هم حفظ کنم، چون به نظرم هنوز امیدوار بودم شوهری کارها را انجام دهد.\nیک روز پسر بزرگم در خیابان پرسید «مامان! تو رؤیایی داری؟».\nسعی کردم از جواب‌دادن به او طفره بروم. گفتم «اوم … بله دارم، ولی یک‌جورهایی شخصی هستند. خودت چی؟ رؤیایی داری؟».\nجواب داد «بله که دارم. مثلاً نعل اسب خوش‏‌شانسی می‌‏آورد».\nخنده‌‏ام گرفت اما پاسخش قابل‌‏درک بود. او رؤیا را با خرافات اشتباه گرفته بود. آن ایام معمولاً خیال می‏‌کردم زندگی‏‌هایمان عجیب‌غریب شده است و چون خودم و بچه‌‏ها را از ثبات خانه جدا کرده‌‏ام، گرچه آزادتر شده‌‏ایم، باعث شده‌‏ام به‌نوعی کمتر واقعی باشیم. درون خودم احساس می‏‌کردم چون شوهر ندارم دنبال مجازاتم هستند. ترس نامعقولی وجودم را فراگرفته بود که اگر از دست بچه‏‌ها عصبانی شوم یا نتوانم پول کرایۀ آپارتمان را جور کنم یا زیاد بنوشم یا حتی اعتراف کنم که شرایط خیلی بدی دارم، پلیسِ ازدواج درِ خانه‏‌ام را می‏‌زند و می‏‌گوید «ببخشید خانم! شما فاقد کفایت لازم هستید»؛ احضاریه را به دستم می‏‌دهد و من باید دست از پا درازتر برگردم پنسیلوانیا.\nدر ماه دسامبر واقعاً باید برمی‌‏گشتم پنسیلوانیا. مهلت تخلیۀ خانه به پایان رسیده بود و باید خرت‌‏و‏پرت‏هایمان را بیرون می‏‌بردم.\nمن اواخر تابستان از آنجا رفته بودم و حالا برگ درخت‌‏ها ریخته بود، اما خانه‌‏مان زیبایی همیشگی‏‌اش را داشت. مردم خیلی به خوش‌‏یُمنیِ خانه‏ اعتقاد دارند، بالای درِ ورودی نعل اسب و کنار آن مِزوزا۴ می‌‏کوبند. نمونۀ دیگرش این است که هیچ‌کس نمی‌‏خواهد خانه‏‌ای را بخرد که اتفاق ناراحت‏‌کننده‌‏ای در آن افتاده است. یکی از اولین توصیه‏‌های مشاور املاک این بود که کسی نباید بداند می‌‏خواهید طلاق بگیرید. او گفت که می‏‌گوییم به‌خاطر کار می‏‌خواهید بروید (که البته درست هم بود! نیویورک برای کار‏و‏بارمان بهتر بود). همچنین گفت که حواست باشد شوهرت تعدادی لباس در کمد جا بگذارد.\nمتوجه ترس مردم هستم. اما شبح ازدواج من در آن خانه زندگی نمی‏‌کند. آن بنا حدوداً ۲۰۰‏ساله است -طوفان‏‌های شدیدتر از این را تاب آورده است. شبح ازدواج من، اگر اصلاً زنده باشد، با من زندگی می‏‌کند، به‏‌طرز ملال‏‌آوری همه‏‌جا دنبال من است و نگاه‏‌های غم‌‏انگیزی به من می‏‌اندازد. مثل مادرم به اطراف آپارتمان کوچک، به دیوارهای خالی، نگاه سردی می‌‏کند و می‌‏پرسد «واقعاً؟».\nداخل خانه، اول رفتم سروقتِ کمد لباس‌‏ها، و کت‏‌ها، پیراهن‏‌ها و کروات‏‌هایی را که کاملاً نمادین آنجا آویزان شده بودند بیرون آوردم. از فکرم گذشت شاید آخرین باری باشد که لباس‏هایش را تا می‌‏زنم، پس سعی کردم خیلی آرام تا کنم. با خودم گفته بودم آنجا چیزی می‏‌نویسم: وسایل را در کارتن می‏‌گذارم و احساساتم را رها می‏‌کنم. اما بسته‌‏بندی خیلی طول کشید و حدود ساعت نُه شب کمردرد امانم را برید. قرار بود باربری صبح خیلی زود آنجا باشد. در خانۀ تاریک دراز کشیدم و خوابم برد و، مثل همۀ آن سال‏‌هایی که زنِ خانه بودم، نتوانستم چیزی بنویسم.\nروز بعد در بروکلین مشغول تزیینات کریسمس شدم. چون دیگر شومینه نداشتیم، جوراب‏‌ها را روی دیوار پشتِ کاناپه به نخ چند‏لا آویزان کردم. بعد با عجله رفتم که درخت بخرم. فکر می‏کردم کار سختی باشد که تنهایی حملش کنم، اما نبود؛ درواقع خیلی سخت نبود. درخت را در پایه‏‌اش پیچ کردم و لامپ‌‏ها را دورش بستم. فرصت نشد برگ‌‏های سوزنی‌اش را جارو کنم. وقتی بچه‏‌ها را در تاریکی نیلی‏فامِ ماه دسامبر از کلاس‌‏های فوق‌برنامه برمی‏‌گرداندم به‌شان گفتم سورپرایزی در خانه منتظرشان است. جلوجلو دویدند و نزدیکِ ساختمانمان ایستادند. آن‏ها به درختی که آن‏سویِ پنجره می‏‌درخشید نگاه می‏‌کردند و من به آن‏ها.\nشاید من خودم را گول می‏‌زنم. شاید از هیچ‌چیز رها نباشم و تنها لوازمی دیگر، خانه‏‌ای دیگر و چه‏‌بسا روزی -اعتراف می‌‏کنم- مردی دیگر بخواهم. شاید دارم همان داستان را از اول آغاز می‏‌کنم. حتماً از من می‌‏پرسید «برای چه؟» و حق هم دارید بپرسید.\nولی من این‏طور فکر نمی‏‌کنم. فکر می‏‌کنم که دارم چیز تازه‌‏ای می‌‏سازم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n•  این مطلب را آنر جونز نوشته و در تاریخ ۲۲ دسامبر ۲۰۲۱ با عنوان « How I Demolished My Life» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. و برای نخستین بار با عنوان «بازسازی نمی‌خواستم، طلاق می‌خواستم» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n••  آنر جونز  (Honor Jones) روزنامه‌نگار و یکی از دبیران سایت آتلانتیک است. او پیش‌ازاین در نیویورک تایمز می‌نوشت. این جستار او دربارۀ طلاق وسیعاً مورد توجه قرار گرفت و بازخوردهای متعددی در مطبوعات به خود اختصاص داد.\n[۱]   Wayward\n[۲]    nesting\n[۳]  جانوری دریایی [مترجم].\n[۴]   mezuzah طوماری است از پوست حیوانِ حلال‏گوشت که روی آن دو پاراشای اول شمعِ ایسرائل (به‌معنی بشنو! ای اسرائیل) و نام اعظم خداوند را می‏نویسند [مترجم].\n\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/583155905.json b/train/583155905.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..a5699e9b8b20050f055184119871b5bddf175fb8 --- /dev/null +++ b/train/583155905.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پشت صحنۀ جايزۀ بوکر: آيا رقابتی جنجالی می‌تواند ادبيات را نجات دهد؟", + "subtitle": "هنر بوکر در خلق تنش و مجادله باعث شده که، بعد از پنجاه سال، همچنان نیرویی انگیزه‌بخش در صنعت نشر باشد", + "introduction": "در زمانه‌ای که جایگاه فرهنگی رمان متزلزل شده و هم‌زمان صورت‌های دیگرِ سرگرمی، مهیب‌تر از همیشه، قد علم کرده‌اند، جایزۀ بوکر نقش مهمی در حیات ادبی پیدا کرده است. بوکر نیرویی انرژی‌بخش و مهم در صنعت نشر شده است که انبوه خوانندگان را با کتاب‌هایی آشنا می‌کند که به‌خودیِ‌خود بعید است بتوانند در بازار خودی نشان دهند. گبی وود، مدیر جایزۀ بوکر، می‌گوید این روزها بردنِ این جایزه به نوعی «تاج‌گذاری» تبدیل شده است که زندگی برنده را کاملاً دگرگون می‌کند.", + "content": "شارلوت هیگینز،گاردین — درست بعد از ساعت هفت و بیست دقیقۀ بیستم اکتبر ۱۹۸۱، حدود صد مهمان برای مراسم اهدای جایزۀ بوکر در تالار استِیشنِرز هالِ لندن با دیوارهای تماماً چوبی‌اش نشستند. شام عبارت بود از موس آووکادو و قارچ مزه‌دارشده، فیلۀ ماهی سوخاری، سینۀ پر‌شدۀ قرقاول، پنکیک گیلاس و دسر فندقی. ترکیب ناشناخته و شیک منوی غذا (آووکادو!) حاکی از آن بود که جایزۀ آن سال، دست‌کم این بار، جایزه‌ای مدرن است (قبلاً در سال ۱۹۷۵، سوپ «لاک‌پشت سبز» سرو شده بود، غذایی که به‌کلی از عصر دیگری آمده بود). گهگاه در میان مهمانان چهره‌های فرهنگی برجستۀ لندن هم به چشم می‌خوردند، مثل جوآن بِیکوِل، آلن ینتوب، کلر تومالین. صندلی‌ها را طوری چیده بودند تا اگر ایتالو کالوینو در آخرین لحظات خودش را رساند، بتوانند تغییرشان بدهند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-19.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n پشت صحنۀ جايزۀ بوکر: آيا رقابتی جنجالی می‌تواند ادبيات را نجات دهد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nبی‌بی‌سی هم پوشش زندۀ تلویزیونی از مراسم را از همان سال به‌طور منظم آغاز کرد، مسئله‌ای که، در عصر باشکوه شبکه‌های تلویزیونی، نقشی اساسی در شهرت این جایزه داشت، درست به‌اندازۀ رسوایی‌های به‌دقت هدایت‌شدۀ پیرامونش که خبرشان مدام مثل بمب صدا می‌کرد. سال پیش‌ازآن، آنتونی برجس درخواست کرده بود نتیجه را از قبل به او اطلاع دهند، چون اگر ویلیام گلدینگ جایزه را برده باشد -که همین‌طور هم شد- در مراسم شرکت نخواهد کرد. 1مارتین گاف، گردانندۀ بوکر، ماجرا را افشا کرد و قهرِ ادبی برجس به خوراک تیترهای خنده‌دار خبری تبدیل شد. طی ۳۴ سال مسئولیت گاف، خرده‌خبرهای نصفه‌نیمۀ فراوان دیگری هم بودند که از اتاق داوری به بیرون درز کرده بودند. هیلاری منتل، که در ۱۹۹۰ داور این جایزه بود، به من می‌گوید «وقتی که از وجود این افشاگری‌های هدفمند و غالباً بسیار گمراه‌کننده باخبر شدم، یک‌جورهایی وحشت کردم». با همین تمهیدات بود که بوکر نه‌تنها به جایزه‌ای ادبی، که به آوردگاهی هیجان‌انگیز برای بحث‌ و مجادله و گمانه‌زنی بدل شد، یعنی به نهادی فرهنگی.\nدر برنامۀ تلویزیونی ۱۹۸۱با یک مأمور شرط‌بندی از لَدبروکس 2 هم مصاحبه شده بود. رمان میوریل اسپارک، ولگردی با قصد قبلی، اثر محبوبی بود و ۷ به ۴ رویش شرط می‌بستند. شرط‌بندی روی هتل سفید، اثر دی‌ام تامس، هم ۳ به ۱ بود و عدۀ زیادی به موفقیتش امید بسته بودند. همچنین افراد دیگری مثل مولی کین، ایان مک‌ایوان، ان اشلی، دوریس لسینگ و سلمان رشدی هم شانس موفقیت داشتند. از نظر عده‌ای خجالت‌آور است که شرط‌بندی‌، که پای ثابت جایزۀ بوکر است، از مسابقات اسب‌دوانی پا به عرصۀ ادبیات جدی بگذارد. اما آن‌طور که از یک یادداشت داخلی قدیمی برمی‌آید، بوکر همیشه مصمم به ایجاد «تنش و چشم‌انتظاری» بوده است، همین بس که بدانیم امید می‌رفته که «باعث شود مردم در بیرونِ ساختمان محل برگزاریِ جلسۀ نهایی منتظر بمانند، چراکه نمی‌توانند حتی یک دقیقه بیشتر از چیزی که لازم است برای شنیدن خبر صبر کنند».\nساعت ۷:۳۷ عصر، نام برنده را اعلام کردند. همۀ دوربین‌ها به‌طرف سلمان رشدیِ ۳۴ساله چرخیدند (روی او ۸ به ۱ شرط بسته بودند)، کسی که تا همین چند وقت پیش تبلیغاتچیِ شرکت تبلیغاتی اوگیلوی اند میتر بود و حالا صاحب یک چک دَه‌هزارپوندی و شهرت یک‌شبه شده بود.\nجایزۀ بوکر داشت به جزئی از روح جسورتر، بزرگ‌تر و رقابتی‌ترِ حاکم بر نشر، و به‌طور کلی‌تر به جزئی از فرهنگ بریتانیا بدل می‌شد. پیتر مِیِر، رئیس جدید و زیرکِ انتشارات پنگوئن، حق انتشار اکثر آثار حاضر در فهرست نامزدهای نهایی ۱۹۸۰ را روی هوا قاپید، عنوان بوکر را روی جلدشان زد و خیلی تَروفِرز به بازار عرضه کرد -کاری که خریدن، خواندن و نظردادن دربارۀ «کتاب‌های بوکر» را مقرون‌به‌صرفه و جذاب می‌کرد. در سال ۱۹۸۲، کتاب‌فروشی زنجیره‌ای جدید و جسوری به نام «واتر اِستونز» تأسیس شد، و دو سال بعد، جایزۀ تِرنِر به‌مثابۀ بوکر هُنری پایه‌گذاری شد. در سال‌های جاه‌طلبانۀ نخست‌وزیری تاچر، نه‌فقط بازار رقابت بوکر، که بازار هر نوع رقابتی داغ بود.\n\n\n\nاز زمان پیروزی رشدی به بعد، زندگی بیشترِ نویسندگانی که برندۀ این جایزه شدند به‌کلی دگرگون شد (اوایل، جایزۀ بوکر «چیزی شبیه به نشان اسکار» بوده است، طوری که در یادداشتی خصوصی از آن چنین یاد شده: مجسمۀ زنی کمابیش به سبک آرت دکو که یک دیس را بالای سرش گرفته و بیش از نیم‌ متر ارتفاع دارد). رشدی به من می‌گوید «این جایزه باعث شد بتوانم زندگی‌ام را با شغلم بچرخانم، کاری که از آن روز به بعد انجامش داده‌ام». بن اُکری دربارۀ لحظه‌ای که، یک دهه بعد، نامش در ضیافتی در گیلدهال لندن اعلام شد می‌گوید «بلند شدم و به‌آهستگی، طوری که انگار خواب می‌بینم، قدم برداشتم. از بین همۀ این میزها رد شدم و راهم را باز کردم. می‌شود زندگی ادبی‌ام را به قبل و بعد از آن قدم‌ها تقسیم کرد».\nارزش جایزۀ بوکر امروزه ۵۰ هزار پوند است و جهش آنیِ میزان فروش را تضمین می‌کند. بوکر هنوز هم زندگی برندگانش را زیرورو می‌کند. رمان تالار گرگ نوشتۀ هیلاری منتل از پیش از دریافت جایزۀ بوکر در سال ۲۰۰۹ اثر پرفروشی بود، بااین‌همه، منتل می‌گوید «حس می‌کنی جایگاهت یک‌شبه تغییر کرده». برناردین اواریستو، که جایزه را در سال ۲۰۱۹ به‌طور مشترک با مارگرت اَتوود دریافت کرد، هنوز بعد از دو سال، درگیر مصاحبه‌ با مطبوعات است. تابستان که با او صحبت کردم، به‌گمانم، روز مصاحبه با نشریات پرتغالی بود، اما حساب کار از دستش در رفته بود. او تا پیش از کسب جایزۀ بوکر هرگز نتوانسته بود فقط و فقط از راه داستان‌نویسی امرار معاش کند، اما بعد، تازه در ۶۰سالگی و برای هشتمین رمانش جایزه از راه می‌رسد؛ «هر چیزی که می‌توانستم برای زندگی حرفه‌ای‌ام آرزو کنم در یک شب برآورده شد»: حق اجرای صحنه‌ای و سینمایی اثرش خریداری شد، به ۵۰ زبان مختلف ترجمه شد و بی‌بی‌سی در مجموعه‌مستندِ «تصور کن» مستندی درباره‌اش ساخت. او که نخستین زن سیاه‌پوستی است که برندۀ این جایزه شده ناگهان دریافت که لازم است اعتراض سیاسی‌اش را علناً بیان کند: «ناگهان از نوعی جدیت، احترام و اعتبار خاص برخوردار شدم». از ناشری شنیدم که اواریستو حالا دیگر «مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌کننده، رئیس فلان‌جا، و چهرۀ فلان‌چیز» شده است.\nبرای داگلاس استوارت که جایزه را در نوامبر ۲۰۲۰ برای اولین اثرش، یعنی شاگی بین 3، پایِ برنامۀ زوم دریافت کرد هیچ ضیافتی در کار نبود، بلکه او و شریک زندگی‌اش در خانه‌شان در نیویورکِ کرونازده نشستند، پیتزا سفارش دادند و تهِ یک بطری شامپاین «باستانی» را درآوردند. استورات بیشترِ دو ماه آینده را هم روی همان مبل خاکستری خانه‌اش سپری کرد، و مصاحبه پشت مصاحبه بود که از طریق زوم انجام می‌داد. راوی میرچِندانی، ویراستارِ استوارت در لندن، می‌گوید زمانی که انتشارات پیکادور کتاب را در اختیار گرفت به فروش ۲۵هزارنسخه‌ای هم راضی بود، چه برسد به حالا که فقط در انگلستان ۸۰۰ هزار نسخه از آن به فروش رسیده است؛ دیگر از آمار فروش در آمریکا و تیراژ خارجی بی‌شمارَش که بگذریم. میرچندانی می‌گوید «بسیار قابل‌توجه است که کتابی راجع به کودکی از طبقۀ کارگر در دهۀ هشتاد میلادی و در شهر گلاسگو به زبان‌های ماراتی، گرجی و مغولی ترجمه شود».\nدر زمانه‌ای که جایگاه فرهنگی رمان متزلزل شده و هم‌زمان صورت‌های دیگرِ سرگرمی، مهیب‌تر از همیشه، قد علم کرده‌اند، در زمانه‌ای که پوشش رسانه‌ای ادبیات هر روز کمتر می‌شود و درآمد نویسندگان کاهش یافته است (در سال ۲۰۱۸ میانگین درآمد سالیانۀ نویسندگان ۱۰ هزار و ۵۰۰ پوند بود، این رقم ۴۲% کمتر از میانگین درآمد در سال ۲۰۰۵ است)، رشد بوکر نه‌تنها کمتر نشده، که به‌عنوان نیرویی انرژی‌بخش و مهم در صنعت نشر بیشتر هم شده است، نیرویی که انبوه خوانندگان را با کتاب‌هایی آشنا می‌کند که به‌خودیِ‌خود بعید است بتوانند در بازار خودی نشان دهند. گبی وود، مدیر جایزۀ بوکر، می‌گوید بردنِ این جایزه به‌نوعی «تاج‌گذاری» تبدیل شده است.\nهر جایزۀ ادبی نیازمند چند داور است. در آتن باستان که نمایش‌نامه‌های اشیل، سوفوکل و اوریپیدس برای تاجی از شاخه‌های پیچک با هم رقابت می‌کردند امر داوری را شهروندانی به عهده می‌گرفتند که با قرعه‌کشی انتخاب می‌شدند. داوران جایزۀ گُنکور فرانسه -همان جایزه‌ای که در سال ۱۹۶۸ ناشری جوان به نام تام مَشلر با رؤیای راه‌اندازیِ بوکر قصد داشت از آن الگوبرداری کند- دَه نفر از بزرگان ادبیات هستند که پس از انتخاب‌شدن، به‌طور مستمر و تا بازنشستگی در سن ۸۰سالگی، به کارِ داوری ادامه می‌دهند. آن‌ها اولین سه‌شنبۀ هر ماه برای صرف ناهار در رستوران دروآنِ پاریس، که از سال ۱۹۲۵ محل جمع‌شدنشان بوده است، دور هم جمع می‌شوند و آثار را بررسی می‌کنند. هر یک از داوران مرد و معدود داوران زن کارد و چنگالی دارند که اسمشان رویش حک شده است.\nبرای بوکر هر سال هیئت داوران جدیدی انتخاب می‌شود، همین باعث می‌شود پیش‌بینی حتمیِ نتیجه بسیار دشوار باشد. شخصی که داوران را با تأیید رسمی اعضای هیئت‌امنای بوکر انتخاب می‌کند وود، مدیر بوکر، است. وودِ پنجاه‌ساله، که پیش‌ازاین مدیر ادبی تلگراف بوده است، چهره‌ای آرام و متفکر از خود نشان می‌دهد: درست برعکسِ گاف و ایان ترِوین، دو مدیر قبلی، که هردو محصول دوران پرماجراترِ ادبیات در لندن بودند. وود که به‌خاطرِ داشتن مادری مکزیکی به دو زبان مسلط است، به‌قول خودش، در «محیطی سمینارمانند» بزرگ شده است -پدرش، مایکل وود، استاد زبان انگلیسی پرینستون است که ازقضا در سال ۲۰۱۵ رئیس هیئت داوران بوکر هم بوده است، یعنی همان سالی که وود مدیریت بوکر را به عهده گرفت.\nموقعیتِ وود او را، در عین آرامشی که دارد، به یکی از قدرتمندترین افراد صنعت نشر در جهان بدل کرده است، قدرتی که محتاطانه از آپارتمان او در آرک‌وِی در شمال لندن اعمال می‌شود، چراکه بوکر، فعلاً، هیچ دفتری ندارد (تا اوایل سال ۲۰۲۱ که وود به‌صورت آزاد کار می‌کرد و کارش تمام‌وقت نبود حتی هیچ کارمندی هم نداشت، هرچند، از سال ۱۹۹۳ یک مشاور روابط عمومی، به‌طور مستمر، از خارج از مجموعه با بوکر همکاری می‌کند: دوتی اروینگ، مدیر همه‌کارۀ پشت‌صحنه.\nبنیان‌گذاران جایزه تشخیص داده بودند که ترکیب مناسب داوران باید شامل یک «رئیس»، یک «منتقد»، یک «ناشر»، یک «رمان‌نویس» و یک «فرد متفرقه» باشد (این آخری، براساس یادداشتی متعلق به سال ۱۹۷۰، می‌تواند یک «خانم بازیگر باهوش … مثل شیلا هنکاک یا فنِلا فیلدینگ باشد»). در سال‌های بعد، ناشران، به‌جز ناشران بازنشسته، از هیئت داوران کنار گذاشته شدند، و باورهای مربوط به وجود تنوع نژادی و جنسیتی در میان داوران دچار تحولات اساسی شدند. بیست سال طول کشید تا بوکر برای اولین بار داوری سیاه‌پوست یا آسیایی‌ انتخاب کند (ترِوِر مک‌دانلد، گویندۀ اخبار، در سال ۱۹۸۷). از سال ۲۰۱۵، حدود یک‌سوم داوران رنگین‌پوست بوده‌اند. تا پیش از اینکه وود به این رویه خاتمه دهد، جلسات مشورتی در باشگاهِ بسیار سنتی و مردانۀ گَریک برگزار می‌شد. وود به من می‌گوید «وقتی عهده‌دار این شغل شدم، چند نفرشان می‌گفتند ‘نگران نباش گبی، ما برایت میز رزرو می‌کنیم’. و من جواب می‌دادم ‘مشکل من این نیست’».\nوود می‌گوید دوست دارد هیئت داوری را هیئتی از «همتایان خلاق» بداند. هیئت داوران ۲۰۲۱ به ریاست مایا جاسانُف، استاد تاریخ دانشگاه هاروارد، از «یک رمان‌نویس، یک خانم بازیگر بسیار فرهیخته، یک استاد دانشگاه، یک روزنامه‌نگار و یک کشیش بازنشسته تشکیل شده بود». این‌ها را روآن ویلیامز می‌گوید، همان کشیش بازنشسته که اسقف اعظم سابقِ کانتربری و شاعر است. یکی از نفرات ثابت هیئت داورانْ منتقد است، این منتقد معمولاً کسی است که وود قبلاً در زمان روزنامه‌نگاری ادبی‌اش با او کار کرده است. امسال هوراشیا هرود، سردبیرِ فایننشال تایمز، در این جایگاه قرار گرفته است؛ منتقدِ سال ۲۰۱۶ جون دِی، نویسنده و استاد دانشگاه، بود که، به گفتۀ خودش، دعوتش به هیئت داوران سربسته و کمی سرّی بوده است: «کمی شبیه این بود که در یکی از کافه‌های آکسفورد برای عضوگیری در ام‌آی فایو با تو وارد گفت‌وگو شوند». وود می‌گوید که دِی را به این دلیل انتخاب کرده که «می‌تواند آثار ویل سلف 4را برای خوانندگان تلگراف توضیح بدهد» -با این حرفش درواقع می‌خواست به من بفهماند که دنبال کسی بوده که از مدرنیسم سر دربیاورد، اما گرایش چندان عمیقی به آن نداشته باشد.\nبوکر روی مرز باریک اعتبار ادبی و اقبال عمومی حرکت می‌کند. گمنام‌بودنِ بیش‌ازحدِ برندگان ممکن است این خطر را به دنبال داشته باشد که جامعه را خشمگین کرده و باعث التهاب در بازار کتاب شود (چه دیر بود، چه دیر 5 اثر جیمز کِلمن در سال ۱۹۹۴ برندۀ جایزۀ بوکر شد و باعث شد رئیس بخش کتابِ خرده‌فروشی دبلیواچ اسمیت نامه‌ای کنایه‌آمیز به بوکر بنویسد. او در این نامه اشاره کرده بود که فروش این کتاب بعد از دریافت جایزه چهار برابر شده و، از هفته‌ای ۸ نسخه، به ۳۰ نسخه رسیده است). از طرف دیگر، اگر بوکر زیادی به‌سمت جریان‌های غالب و باب روز هم متمایل شود، باز با مشکل روبه‌رو خواهد شد، چراکه انتظار می‌رود برندۀ بوکر براساس معیارهای والاتری از جذابیت‌ تجاریِ صرف انتخاب شود. در سال ۲۰۱۱ که وود داور جایزه بود، یکی از داوران گفت طرف‌دار کتاب‌هایی است که «سریع پیش بروند» و این اظهارنظر جنجال بزرگی به پا کرد. حواشی پس از این اتفاق به شکل‌گیریِ نه یک جایزه، که دو جایزۀ رقیب منجر شد، جوایزی که هدفشان پس‌گرفتن خلوص ادبی‌ای بود که به نظر می‌رسید دارد در بوکر به باد می‌رود. از دل هر جایزه جایزۀ دیگری بیرون می‌آید تا، به‌ گفتۀ جیمز اینگلیش پژوهشگر ادبی، یا با نمونۀ موفقی رقابت کند (گنکور در پیِ نوبل، بوکر برای رقابت با گنکور، و ترنر به تقلید از بوکر تأسیس شد)، یا مجمع ردشدگان راه بیندازد. جایزۀ زنان در واکنش به فهرست تماماً ‌مردانۀ نامزدهای بوکر در سال ۱۹۹۱ برپا شد، درست مثل جایزۀ فمینای فرانسه که در سال ۱۹۰۴ برای مقابله با زن‌ستیزی گنکور بنیان گذاشته شد.\nسمیر رحیم، رمان‌نویس و دبیر بخش کتابِ مجلۀ پراسپکت و از داوران سال ۲۰۲۰، می‌گوید وود دوست دارد «داورها را طوری بچیند که به هم بیایند و طوری با این قضیه برخورد می‌کند که انگار با یک قرار عاشقانۀ عجیب‌غریب پنج‌نفره مواجه است». وود غالباً به زوج‌هایی فکر می‌کند که بودنشان کنار هم دردسرساز یا نامحتمل است، مثلاً ژاکلین رُز، نظریه‌پرداز انتقادی، در کنار وال مک‌دِرمید، رمان‌نویس جنایی (۲۰۱۸)؛ امیلی ویلسون، استاد ادبیات یونان و رم باستان، در کنار لی چایلد، تریلرنویس (۲۰۲۰). وود می‌گوید «به نظرم اولین زنی که اݧݧݧُدیسه را به انگلیسی ترجمه کرده 6 و نویسنده‌ای که جک ریچر 7 را نوشته می‌توانند گفت‌وگوی جذابی دربارۀ داستان معاصر انگلیسی داشته باشند. آیا می‌توان بی‌نهایت سخت‌گیر و درعین‌حال بی‌نهایت اهل مدارا بود؟ آیا این دو نفر می‌توانند تجسم همین ایده باشند؟».\nکلنجاررفتن با ترکیب‌های محتمل هیئت داوران یک بازی یک‌ساله است. وود در بهار ۲۰۲۱، زمانی‌که داشت روی ترکیب احتمالی داورها برای جایزۀ ۲۰۲۲ کار می‌کرد، به من گفت «همین امروز صبح داشتم تیم فوتبال خیالی‌ام را می‌چیدم، اسم‌ها را در دفتر یادداشت تلفن همراهم جابه‌جا می‌کردم. این کار را هر چند روز یک بار انجام می‌دهم. این نفرات می‌روند به ترکیب اصلی و این نفرات می‌روند به نیمکت ذخیره‌ها».\nمعرفی کتاب‌ها به بوکر عذاب هرسالۀ ناشرهاست. در نگاه اول، مقررات بسیار ساده‌اند. هر مؤسسۀ انتشاراتی (که ممکن است ناشر مستقل یا زیرمجموعۀ شرکت مختلطی باشد) اجازه دارد فقط یک کتاب ارائه کند، آن هم فقط «اثر بلند داستانی» که از ابتدا به زبان انگلیسی نوشته شده باشد. مجموعه‌داستان‌های کوتاه و نیز آثاری که توسط خودِ نویسنده منتشر شده باشند هیچ‌کدام واجدشرایط نیستند. واژۀ «رمان» در سال ۲۰۱۹ از مقررات بوکر حذف شد، چراکه بحث‌برانگیزبودنِ آن از سال‌ها پیش، یعنی از ۱۹۷۱، ثابت شده بود. در آن سال در کشوری آزاد اثر وی‌اس نایپل برندۀ بوکر شد و سال بیلو و جان فولز، داوران مسابقه، با همکاران خود بر سر رمان‌ بودن یا نبودنِ این اثر اختلاف داشتند.\nاما پیچیدگی‌های مبهمی هم هست. علاوه‌بر آن یک کتاب (که ممکن است در انتشارات کوچک و مستقلی مثل «گالی بِگِر پرِس»، نمایندۀ صددرصد آثار داستانی، و در انتشارات بزرگی نظیر «جاناتان کِیپ»، نمایندۀ فقط دَه درصد آثار هر سال، باشد)، هر رمانی که نویسنده‌اش قبلاً به جمع نامزدهای نهایی جایزه راه یافته باشد نیز قابل‌ارائه است. درضمن، مؤسساتی که طی پنج سال اخیر آثارشان در فهرست اولیۀ نامزدها قرار داشته می‌توانند عناوین دیگری را هم معرفی کنند که تعدادشان، بنا به شرایط مختلف، متغیر و نهایتاً چهار عنوان است. غیر از این، هر مؤسسۀ انتشاراتی می‌تواند پنج اثر دیگر را هم معرفی کند که در صورت تمایلِ داوران به مسابقه «فراخوانده می‌شوند». در آخر، داوران هم مجازند هر کتاب واجدشرایط دیگری را که مطلوبشان است «فرابخوانند». هیچ‌یک از کسانی که با آن‌ها صحبت کردم، به‌جز ایو اسمیت که دبیر خویش‌فرمای بنیاد بوکر است، نتوانست تمام این مقررات را فی‌البداهه به خاطر بیاورد.\nهیچ‌کدام از تغییراتی که تاکنون در ضوابط بوکر داده شده به‌اندازۀ تصمیمی که برای بزرگ‌ترکردن دایرۀ صلاحیت‌ها در سال ۲۰۱۴ گرفته شد جنجال‌برانگیز نبوده است، تصمیمی که براساس آن همۀ نویسندگانی که به زبان انگلیسی می‌نویسند واجد شرایط هستند، برخلافِ قبل که فقط نویسندگان اهل انگلستان، ایرلند، کشورهای مشترک‌المنافع 8 و زیمبابوه اجازۀ ارسال آثارشان را داشتند. چنین تغییری اساساً به این معنی بود که حالا آمریکایی‌ها نیز می‌توانند وارد رقابت شوند، و همان‌طور که خیلی‌ها از آن بیم داشتند، جایزه را تصاحب کنند (امسال، تنها یک نویسندۀ بریتانیایی‌سومالیایی با نام ندیفه محمد از انگلستان در فهرست نهایی حضور دارد، و نیمی از نامزدها آمریکایی هستند). این تغییر با مخالفت شدید عدۀ زیادی از اهالی صنعت نشر بریتانیا مواجه شد -به‌خصوص از این بابت که جوایز بزرگ آمریکا، نظیر پولیتزر و جایزۀ ملی کتاب آمریکا، از قبل برای نویسندگان آمریکایی کنار گذاشته می‌شوند. حتی منتقدان آمریکایی هم از این بابت ناراضی بودند و معتقد بودند که مقرراتِ جدید فرصتِ کشف کتاب‌هایی را که بیرون از مرزهایشان نوشته می‌شود از آن‌ها می‌گیرد. همین سه سال پیش، ۳۰ ناشر نامۀ مشترکی را امضا کردند و در آن خواهان لغو قانون جدید شدند. تا پیش از سال ۲۰۱۴، بوکر در این فکر بود که با سودبردن از اسم‌ورسم قابل‌توجهی که در میان خوانندگان آمریکایی دارد جایزۀ آمریکایی جداگانه‌ای راه‌اندازی کند، حتی برای این کار به مؤسسۀ مشاورۀ مدیریتیِ مک‌کنزی هم مسئولیت داد تا قابلیت اجرایی آن را بررسی کند. اما درنهایت این ایده به دلیل هزینه، پیچیدگی و رگه‌های کم‌رنگی از غرور کنار گذاشته شد. در آخر این اِد ویکتور، مشاور ادبی فقید، بود که به بوکر پیشنهاد کرد تا صرفاً دایرۀ همان ضوابط اولیۀ جایزه را گسترش دهد.\nاز دیدگاه دست‌اندرکاران بوکر، قانون قدیمی کشورهای مشترک‌المنافع دیگر توجیهی نداشت. این قانون از سال‌های آغازین بوکر به جا مانده بود، یعنی از ۱۹۶۹ تا ۲۰۰۲ که جایزۀ بوکر از حمایت مالی شرکت «بوکر» برخوردار بود و تاحدی توسط این شرکت اداره می‌شد. شرکت بوکر کسب‌وکاری بود که ریشه‌های عمیقی در امپراتوری بریتانیا داشت. درحال‌حاضر، این شرکت در انگلستان است و در حوزۀ عمده‌فروشی مواد غذایی فعالیت می‌کند، اما تا قبل از استقلال کشور گویان، در آنجا مستقر بود و عمدتاً به تولید عرق نیشکر مشغول بود. پس از آنکه شرکت سهامی عام با مسئولیت محدود بوکر مالک جدیدی پیدا کرد و از حمایت مالی‌اش دست کشید، جایزۀ بوکر فعالیتش را در قالب بنیاد خیریۀ ترویج ادبیات و کتاب‌خوانی ادامه داد، و صندوق سرمایه‌گذاری تأمینیِ «من گروپ»، به‌مدت ۱۷ سال، حمایت مالی آن را به عهده گرفت. از سال ۲۰۱۹، هزینۀ جایزۀ بوکر توسط خیّری بسیار مدرن، یعنی مایکل موریتس، تأمین می‌شود؛ موریتس لاغراندام و ورزیده، اهل کتاب، گریزان از جمع، شیفتۀ دوچرخه‌سواری و متولد کاردیف است، قبلاً روزنامه‌نگار بوده و اولین زندگی‌نامۀ استیو جابز را نوشته، از سرمایه‌گذاری در سیلیکون‌ولی میلیاردها دلار درآمد کسب کرده، و علاقه‌مند است که جایزۀ بوکر را در فضای دیجیتال فعال‌تر از قبل ببیند.\nنیک بارلی، مدیر جشنوارۀ بین‌المللی کتاب ادینبرگ و عضو هیئت‌امنای بنیاد جایزۀ بوکر، می‌گوید «قوانین قدیم قوانینی امپریالیستی بودند، نیت این بود که از آثاری تجلیل کنیم که در امپراتوری سابق منتشر شده‌اند. تغییر قوانین، در درازمدت، گریزناپذیر بود». بارلی رئیس هیئت داوران جایزۀ بین‌المللی بوکر 9 در سال ۲۰۱۷ نیز بوده است، جایزه‌ای که به آثار داستانیِ ترجمه‌شده تعلق می‌گیرد: درحال‌حاضر، دو جایزه در هم ادغام شده‌اند و تمامی رمان‌های انگلیسی و غیرانگلیسی‌زبان را که در انگلستان منتشر شده باشند در بر می‌گیرند.\nبا وجود همۀ این قوانین انبوه، ترفندهای گوناگونی هم هست که ناشران امیدوارند با کمک آن‌ها بتوانند شانس برنده‌شدن خود را بالا ببرند. یکی از ترفندها این است که رسماً اثری را معرفی کنند که نویسنده‌اش یا تازه‌کار است یا چندان شناخته‌شده نیست، با این کار هم خوانده‌شدن آن اثر را تضمین می‌کنند و هم اثر برجسته‌تر را در فهرست فراخوان نگه می‌دارند، چراکه اطمینان دارند داوران چاره‌ای جز فراخواندن آن نخواهند داشت. دَن فرانکلین، که در سال ۲۰۱۹ از سِمت ریاست جاناتان کیپ بازنشسته شد، می‌گوید «ریسک این کار به‌شکلی باورنکردنی بالاست، چون بیشترِ اوقات از روی لجاجت نام‌های مشهور را فرانمی‌خوانند». در کتابخانۀ هیلاری منتل فقط سه یا چهار کتاب از کتاب‌هایی که در سال ۱۹۹۰ داوری کرده باقی مانده است. یکی از آن‌ها کتاب دنیای بزرگ از دیوید مالوف است که خودِ منتل آن را فرا خوانده بود. ولی این کتاب به فهرست نامزدهای نهایی راه نیافت. منتل به من می‌گوید «خیلی دیر شده بود و ما حسابی خسته بودیم». او می‌گوید حتی تا همین الان هم «هربار که چشمم به آن می‌افتد، با خودم می‌گویم ‘می‌توانستم بیشتر پایش بایستم؟’». منتل می‌گوید ای کاش ناشر، یعنی «چَتو اَند ویندوس»، این اثر را معرفی می‌کرد، چون شانس این کتاب بیشتر بود.\nترفند دیگر این است که، با تأسیس زیرمجموعۀ جدیدی برای انتشارات خود، تعداد کتاب‌هایی را که می‌توانید معرفی کنید افزایش دهید. استوارت کِلی، نویسنده، منتقد و داور سال ۲۰۱۳، می‌گوید «شاید این سؤال پیش بیاید که، مثلاً، بلومزبری چرا زیرمجموعۀ «بلومزبری سیرکِس» را راه انداخته است. شاید فکر کنید تفاوت زیبایی‌شناختی زیادی بین این دو وجود داشته، اما درواقع فقط خواسته‌اند احتمال بُردشان را  دوبرابر کنند». بعضی ناشران رزومۀ داوران را زیر و رو می‌کنند و آثارشان را براساس سلایق فرضی آن‌ها ارائه می‌کنند. فرانکلین دراین‌باره می‌گوید «سعی می‌کنی تصور کنی که ‘آیا کینگزلی اِیمیس به رگ‌یابی  10 رأی می‌دهد؟ نه، شاید ندهد’». این روش ممکن است نتیجۀ معکوس داشته باشد: در دورۀ داوریِ لی چایلد، موجی از آثار تریلر به بوکر عرضه شد، اما هیچ‌کدام حتی به فهرست اولیه هم راه نیافت.\nفرانکلین می‌گوید نکتۀ بسیار مهم برای ناشران این است که اگر می‌خواهند از بگومگوی وحشتناک با نماینده‌ها یا نویسنده‌های پرخاشگر و افسرده دوری کنند، هرگز و تحت هیچ شرایطی نباید به نویسندگان از اینکه اثرشان به بوکر معرفی شده یا نه حرفی بزنند. ناشران زیادی برایم از نمایندگانی تعریف کرده‌اند که سعی می‌کنند در قراردادها قید کنند که کتابِ نویسنده حتماً باید به بوکر معرفی شود، هرچند هیچ‌یک از آن ناشران اعتراف نمی‌کنند که این اتفاق تابه‌حال برای خودشان افتاده است. فرانکلین می‌گوید وقتی در تصمیم‌گیری برای انتخاب اثری با بن‌بست مواجه می‌شدیم، درنهایت «گاهی سکه می‌انداختیم».\nژولیت مِیبی از انتشارات مستقلِ وان‌ورلد دو سال پشت‌سرهم در بوکر برنده داشت، یکی مارلون جیمز در سال ۲۰۱۵ و دیگری پال بیتی در ۲۰۱۶، که هردوشان را به‌خاطر پیش‌پرداخت‌های ناچیز و پنج‌رقمی‌شان انتخاب کرده بود، بنابراین شاید بتوانیم او را در هنر ارسال آثار برای داوری صاحب‌نظر بدانیم (خودش می‌گوید سال گذشته، از همان وقتی که فهرست نامزدهای اولیه را دیده، می‌دانسته شاگی بین برندۀ جایزه خواهد بود). اما درنهایت، می‌گوید هیچ علمی در این کار دخیل نیست. «تنها کاری که باید انجام دهید این است که دُم الاغ را بردارید و چشم‌بسته سر جایش بچسبانید» 11.\nهیچ‌کس، در هیچ برهه‌ای از زندگی‌اش، به‌اندازۀ داوران بوکر کتاب نمی‌خوانَد. بعد از آنکه کتاب‌ها دسته‌دسته از طرف ناشران به دفتر مؤسسۀ روابط عمومیِ دوتی اروینگ می‌رسند، شماره‌گذاری می‌شوند و به ترتیب زمانِ رسیدنشان برای داوران ارسال می‌شوند. سپس داوران در هر یک از جلساتی که هر ماه، از ژانویه تا جلسۀ اعلام فهرست اولیه در ماه ژوئیه، برگزار می‌شود ۲۰ تا ۳۰ اثر را بررسی می‌کنند.\nامسال (۲۰۲۱)، داوران ۱۵۸ کتاب خواندند -یعنی، با احتساب بی‌نظمی‌های مرسومِ بعد از کریسمس، روزی یک کتاب. تعداد کتاب‌ها در گذر سال‌ها افزایش یافته است: در ۱۹۶۹، داوران حدود ۶۰ رمان را بررسی کردند؛ در ۱۹۸۱، سال پیروزی سلمان رشدی، هفتادوچند اثر؛ و در ۱۹۹۴، ۱۳۰ اثر را مطالعه کردند. جوایز دیگر، مثل جایزۀ آثار غیرداستانیِ بِیلی گیفورد و جایزۀ ملی کتاب آمریکا (که می‌توانند ۴۰۰ اثر را بپذیرند)، دارای سیستم رده‌بندی اولیه هستند که داوران، از طریق آن، کتاب‌ها را برای مطالعۀ اولیه بین خود تقسیم می‌کنند، اما درموردِ بوکر این‌طور نیست. قرار بر این است که همۀ داوران همۀ کتاب‌ها را بخوانند و درست به همین خاطر است که دستمزدشان از استاندارد دیگر جوایزِ کتاب در بریتانیا بالاتر است.\nمایا جاسانف، رئیس هیئت داورانِ امسال، به من می‌گوید «روزهایی بوده که دو رمان را از اول تا آخر خوانده‌ام و سومی را هم شروع کرده‌ام». آنتونی کوئین، منتقد سینما و رمان‌نویس، که در سال ۲۰۰۶ داور بوده، برای دوام‌آوردن در خواندن آثار توصیه‌ای را از سباستین فوکسِ رمان‌نویس نقل می‌کند: چاقویی را طوری که نوک تیزش بالا باشد روی پیشخوان آشپرخانه می‌گذارید، به پیشخوان تکیه می‌دهید و شروع به خواندن می‌کنید، هروقت چرت بزنید، ضربۀ چاقو بیدارتان می‌کند و به خواندن ادامه می‌دهید. یکی از داورانِ همکار کوئین در آن سال کاندیا مک‌ویلیامِ رمان‌نویس بود. او در خاطرات خود تعریف کرده که، بلافاصله بعد از آنکه خواندن کتاب‌های بوکر را به پایان رسانده، بینایی‌اش را بر اثر بِلِفارواسپاسم از دست داده، حالتی که بیمار نمی‌تواند چشم‌هایش را باز کند. مسلماً اینکه دو چیز به هم مرتبط باشند فرق دارد با اینکه یکی علت دیگری باشد، اما در هر صورت، در ضیافت شام بوکر باید روی بدحالی او سرپوش گذاشته می‌شد. مک‌ویلیام می‌نویسد «نابیناشدنِ داور جایزه‌ای ادبی که حتی در حالت عادی هم مدام آماج حملات زننده قرار می‌گیرد آن‌قدر مضحک بود که می‌توانست مایۀ بدنامی جایزه و حامیان مالی‌اش بشود».\nداوران بوکر ممکن است با یکدیگر روابطی افراطی داشته باشند، از عشق و تحسین گرفته تا نفرت عمیق دوطرفه. تابستان امسال جاسانف به من گفت که هروقت چهرۀ همکارانش روی صفحۀ زوم ظاهر می‌شود، با خودش می‌گوید «این‌ها هم آدم‌های دیگری هستند که زندگی‌شان همین‌قدر عجیب است -دورم را آدم‌های شبیه به خودم گرفته‌اند». از طرف دیگر، ویکتوریا گلِندینینگ، زندگی‌نامه‌نویس و رئیس هیئت داورانِ به بن‌بست‌رسیدۀ ۱۹۹۲، یک بار زمانی به خودش آمده که داشته یکی از داوران همکارش را «عوضیِ افاده‌ای» خطاب می‌کرده است. او، در سخنرانی‌اش در شب اهدای جایزه، روابط داوران با هم را «تصادفاً» نزدیک توصیف کرد، مانند افرادی که «در تصادف قطار روی هم افتاده باشند». از نظر فیلیپ لارکین، رئیس هیئت داوران ۱۹۷۷، نیز این روابط به فجایع غیرمترقبه شبیه بود. «رابطه‌مان سرد اما عمیق بود، مثل آدم‌هایی که کشتی‌شان غرق‌شده و همه با هم خودشان را در یک قایق جا داده‌اند».\nوود در همۀ جلسات به‌صورت مستمع آزاد حضور دارد (درست همان کاری که فیامتا روکو، دبیر جایزۀ بین‌المللی، انجام می‌دهد)، یادداشت برمی‌دارد و فقط هرازگاهی چیزهایی می‌گوید، مثلاً، امسال به داوران گفته است که لازم نیست این‌‌قدر مؤدب باشند؛ او گمان می‌کند خوش‌رفتاریِ نسبتاً افراطی آن‌ها به‌دلیل اسقف‌بودنِ روآن ویلیامز است. یکی از داوران سابق بوکر تعریف می‌کند که یکی از همکارانش رمان جناییِ ایان رنکین را رد کرد، چون معتقد بود از آن مدل کتاب‌هایی نیست که بتواند بوکر را ببَرد. در اینجا وود مداخله می‌کند. او می‌گوید «در چنین لحظاتی به آن‌ها می‌گویم ‘نه. باید دلیل بیاوری. باید آن را برمبنای جمله‌بندی، بر مبنای شخصیت‌پردازی، و خیلی چیزهای دیگر قضاوت کنی، نه از روی اینکه چه “مدل کتابی” است’».\nبعضی از داوران قبلی اعتراف کرده‌اند که از سیستم «صدور حکم کلی» استفاده می‌کرده‌اند و اگر بعد از خواندن ۵۰ صفحه از کتابی نکتۀ مثبتی در آن نمی‌دیدند، آن را کنار می‌گذاشته‌اند. بااین‌همه، برای عدۀ زیادی از داوران، خیلی هم مایۀ مباهات است که وظیفه‌شان را تمام‌وکمال انجام دهند، استورات کلیِ منتقد می‌گوید «باید کارت را انجام بدهی، هم با وظیفه‌شناسی و هم با نزاکت». دِی برای تک‌تک کتاب‌هایی که به بوکر ارسال می‌شد، در فایلی رایانه‌ای، مرورهای کوتاهی می‌نوشت که حجمش به ده‌ها هزار کلمه رسیده بود. ربکا وِست، داور سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰، موجِزتر و البته بی‌تعارف‌تر بود.او در یادداشت‌هایش مایکل فرِین را «به‌طرز عجیبی کودن» و ملوین برَگ را «به‌‌اندازه زیاده‌گو» می‌دانسته و به نظرش «دستگاه‌ تناسلی و ادراری مُردِکای ریکلر مدام جلوی چشم خواننده است». حتی کتاب موردعلاقه‌اش، فیلسوفان نظامی اثر آنتونیگ پاول، را هم «تکان‌دهنده» ندانسته، چراکه «درصد چرندیاتش خیلی بالا» بوده است. در سال ۱۹۷۱، مالکوم ماگریج که معتقد بود «اکثر آثار ارسالی پورنوگرافی محض در بدترین معنای کلمه» هستند، از هیئت داوران استعفا داد. روآن ویلیامز تا الان اعتراضی به این شکل نکرده است، اما به من می‌گوید «لحظاتی هست که دلت نمی‌خواهد هیچ چیزی بخوانی، جز آثار پی‌جی وودهاوس 12 برای بار چندم».\nتمهید جاسانف برای رساندنِ ۱۵۸ کتاب به فهرستِ سیزده‌تاییِ نامزدهای اولیه (البته هر هیئت داورانی تمهید خاص خودش را دارد) این بود که داوران می‌بایست با دراختیارداشتنِ سه اثر موردعلاقه و دو اثر «احتمالی» دیگر از میان کل آثار هر ماه در جلسات حاضر می‌شدند. آن‌ها پس از یک دور «گروه‌درمانی ادبی»، نامی که وود رویش گذاشته بود، کتاب‌ها را در دسته‌های سبز، کهربایی یا قرمز تقسیم می‌کردند. سبزها مستقیماً به جلسۀ فهرست اولیه می‌رفتند، کهربایی‌ها باید دوباره بررسی می‌شدند، و قرمزها حذف می‌شدند. تا جلسۀ اعلام فهرست اولیه در ماه ژوئیه، حدود ۳۰ کتاب جمع می‌شد که تعدادشان بعداً باید به ۱۳ تا می‌رسید. نتیجۀ کار مجموعه‌ای گلچین‌شده بود که آثار متنوع و مختلفی را در بر می‌گرفت، از کلارا و خورشید اثر کازوئو ایشی‌گورو که تازه نوبل گرفته است، تا یک جزیره اثر کارن جنینگز که اولین‌بار فقط در ۵۰۰ نسخه به چاپ رسیده بود. جاسانف بلافاصله بعد از جلسه به من می‌گوید «مسلماً ما روی همه‌چیز با هم توافق نظر نداریم. هرکدام از ما حداقل یک کتاب دارد که احتمالاً آن را در فهرست اولیه نخواهیم دید … احساس کردیم ارزش واقعی در انتخاب کتاب‌هایی است که هم طرف‌داران پروپاقرص و هم منتقدان پروپاقرص داشته باشد: این‌جور کتاب‌ها وادارمان کردند به‌طور جدی راجع به نظرمان دربارۀ کاری که هر داستان سعی در انجامش داشت با هم بحث کنیم».\nبرای رسیدن به فهرست نهایی نامزدها، در جلسۀ مهم ماه سپتامبر، جاسانف از هر داور خواست آثار فهرست اولیه را به دو دسته تقسیم کند: کتاب‌هایی که برای دیدنشان در فهرست نهایی مشتاق است، و کتاب‌هایی که با حضورشان در فهرست نهایی مخالف است، همچنین باید چند کتاب را هم مابین این دو دسته معلق بگذارد. انتخاب‌های هر داور، از قبل، به‌طور محرمانه در اختیار وود قرار می‌گرفت (هیچ‌کس از انتخاب‌های دیگران اطلاع نداشت، بنابراین خبری از توافق‌های پشت‌پرده یا زدوبند نبود). در پایان کار، سه کتاب به صدر رفتند و دو کتاب نسبتاً به‌آسانی حذف شدند. آن سه جای خالیِ دیگر هم به بحث گذاشته شدند.\nدر آخر، پس از جلسه‌ای سه‌ساعته، هر داور متوجه شد که سه مورد از کتاب‌های موردحمایتش در فهرست نهایی قرار گرفته است. ایشی‌گورو و نام بریتانیایی بزرگ دیگری، یعنی ریچل کاسک، حذف شدند. یکی از داوران شاهد حذف کتابی بود که گمان می‌کرد به مرحلۀ نهایی می‌رود، کتابی که در مرحلۀ فهرست اولیه از حمایت زیادی برخوردار بود، اما در آن روز خاص آن‌طور که باید و شاید از فن بیان خود برای نجات آن استفاده نکرده بودند. وود می‌گوید «واقعاً ناراحت‌کننده بود. در این‌جور جلسات همیشه داوری هست که احساس کند تک افتاده است. یکی از آن‌ها همچنان غصه‌دارِ کتابی بود که به فهرست اولیه نرسیده بود».\nتعیین‌کردن تکلیف برنده، معمولاً، کار شاقّی است. هیچ دستورالعمل جامعی برای این کار در مقررات بوکر قید نشده است. سمیر رحیم، حین داوری در سال ۲۰۲۰، جداً معتقد بود که اگر بوکر از «معیارهایی عینی» استفاده نکند، چیزی جز «باشگاه کتاب‌خوانی فرهیختگان» نخواهد بود. بعضی‌های دیگر به غریزه‌شان اعتماد می‌کنند. جان دِی می‌گوید «چیزی که واقعاً می‌خواهی به آن برسی این است که حس کنی  این آن کتابی است که باید به دوستانم بقبولانم». درعین‌حال، این فرایند می‌تواند کمی اندوهناک هم باشد. دی می‌گوید «متوجه می‌شوی چقدر رمان درخشان منتشر شده، رمان‌های بی‌نهایت درخشان و ستودنی. گاهی اوقات از خوبیِ بی‌امان خیلی از داستان‌های معاصر افسردگی می‌گیرم».\n\n\n\nازآنجاکه در ادبیات تفاسیر مختلف و متعددی از «خوب» یا «بهترین» وجود دارد، در قضاوتِ دست‌کم بعضی از داوران ممکن است ملاحظاتی دخیل باشد که منحصراً ربطی به معیارهای زیبایی‌شناختی نداشته باشد. امیلی ویلسون، استاد ادبیات یونان و رم باستان، می‌گوید «شخصاً نظرم این بود که حقیقتاً اشکالی ندارد که اگر چندین کتاب خوب داریم، نامزدهای اولیه را بیشتر از میان جوانان و از میان رنگین‌پوستان انتخاب کنیم». جایزۀ بوکر از دیگر جهات هم از سیاست در امان نیست. درحالی‌که ویلسون و همکارانش مشغول مطالعۀ آثار سال ۲۰۲۰ بودند، بنیاد بوکر موقعیت خود را در خطر دید، چراکه اِما نیکِلسن، نایب‌رئیس افتخاری جایزه، بر مبنای صحبت‌های یک نویسنده به «همجنس‌گراهراسیِ بسیار آشکار و بسیار شدید» و «حمله به جامعۀ تراجنسی‌ها» متهم شده بود (اتهاماتی که نیکلسن قویاً آن‌ها را رد کرد). ویلسون می‌گوید در آن زمان «به ذهنم رسید که واقعاً لازم است فهرست نهایی نامزدها را طوری تنظیم کنیم که همه‌شان از نویسندگانی باشند که دارای هویت جنسیتی غیردوگانه یا تراجنسیتی باشند». البته این بیشتر مزاح بود و ویلسون هرگز ایده‌اش را با داوران دیگر در میان نگذاشت (درنهایت، سِمت نایب‌رئیس افتخاری خیلی بی‌سروصدا از جانب هیئت‌امنای بوکر حذف شد).\nتعداد داوران بوکر همیشه فرد است، این یعنی بوکر طوری طراحی شده که فقط یک برنده داشته باشد. اما در سال ۲۰۱۹ اوضاع این‌طور پیش نرفت، در آن سال جایزه بین برناردین اواریستو و مارگارت اتوود تقسیم شد. در ابتدا، اواریستو سه به دو جلو بود -وود می‌گوید دوگانۀ سه به دو معمولاً در آخرین جلسه پیش می‌آید- اما رئیس هیئت داوران، پیتر فلورانس که قبلاً مدیر جشنوارۀ هِی بود، داوران را تشویق به سرپیچی از مقررات کرد؛ کاری که به‌ گفتۀ سارا هال «بسیار خودمدارانه» بود. سارا هال، که در هر دو فهرست اولیه و نهاییِ نامزدهای بوکر حضور داشته و در سال ۲۰۱۷ که جرج ساندرز برندۀ جایزه بود نیز از داوران آن بوده، به من می‌گوید داوریِ بوکر به معنای واقعی کلمه «دل‌خراش» است. معلوم نیست اثر محبوبتان برنده شود، رمان‌های دوست‌داشتنی را در طول مسیر از دست خواهید داد. هال دراین‌باره می‌گوید «من عاشق لینکلن در باردو 13 هستم و آن را برندۀ درخشانی می‌دانم، اما معنی‌اش این نیست که از حذف‌شدن آخرین کتابی که رقیبش بود، و آن هم کتاب درخشانی بود، دلم نسوخته باشد. مدام باید با خودت فکر کنی که «دلسرد خواهم شد». چه در مرحلۀ فهرست اولیه، چه در مرحلۀ فهرست نهایی. البته از آن طرف هم امیدوارانه احساس غرور می‌کنی. در کلِ این فرایند یک‌جور ناهماهنگی شناختی وجود دارد».\nمخصوصاً کتاب‌های مناقشه‌برانگیز -شاید به‌دلیل فُرم تجربی‌شان، یا شاید به‌سبب محتوای دشوارشان برای داوران- بعید است به مرحلۀ پایانی برسند، به‌ویژۀ اگر هیئت داوران آن سال بخواهد از غضب شدید یکی‌دو داور به‌عنوان عاملی برای نرسیدن به توافق نهایی استفاده کند. برای مثال، باکس هیل، اثر آدام مارس‌جونز، دربارۀ رابطۀ دگرباشانۀ سلطه‌پذیر و احتمالاً تجاوزکارانه است که با توصیف پرآب‌وتاب صحنه‌ای جنسی آغاز می‌شود. یکی دو نفر از داوران سال ۲۰۲۰ معتقد بودند که این اثر برای پیشنهاددادن به دوستان و اقوام مناسب نیست (از آن‌طرف، یکی از داورها برندۀ نهایی‌شان، یعنی شاگی بین، را به‌طنز این‌طور توصیف می‌کند: «همجنس‌گرایی دارد، ولی نه آن‌قدرها»). بعضی نویسندگانِ خاص بارها و بارها در آخرین لحظات حذف شده‌اند: بریل برِین‌بریج برای همیشه در بوکر «ساقدوش عروس» لقب گرفته است. همان‌طور که از عنوان جنسیت‌زده‌اش هم مشخص است، او پنج بار نامزد نهاییِ جایزه شد، و تنها جایزه‌ای که دریافت کرد پس از مرگش بود که در سال ۲۰۱۱ محض خاطر خودِ او ابداع شده بود. میوریِل اسپارک هم دو بار در جمع نامزدهای نهایی بود، یا علی اسمیت چهار بار نامزد دریافت جایزه شده. همۀ این نویسندگان دربارۀ کتاب‌هایشان تواضعی گمراه‌کننده به خرج می‌دهند و روی شایستگیِ خود پافشاری چندانی نمی‌کنند.\nپیش از تنظیم فهرست نهایی و جلسۀ پایانی، داوران کتاب‌های باقی‌مانده را دوباره می‌خوانند. وود به این کار می‌گوید «آزمون فشار». «کار جنون‌آمیزی است، اما یکی از راه‌هایی که بتوانیم بگوییم در پایان کدام اثر باقی می‌ماند همین است. داوران به‌دنبال کتابی هستند که اساساً ارزش بازخوانی را داشته باشد. تا موعد جلسۀ انتخاب برنده، آن‌ها حداقل سه بار کتاب‌ها را خوانده‌اند». استوارت کِلی، داور سال ۲۰۱۳، می‌گوید همین تکرار است که باعث می‌شود «آثار کمدی و جنایی هیچ‌وقت برنده نشوند». «یک لطیفه برایم مثال بزن که با سه بار خواندن باز هم بامزه باشد. یا دومین باری که آثار جنایی را بخوانید شاید مثلاً جذب پس‌زمینۀ اجتماعی‌شان بشوید، اما بار سوم چطور؟». دِی به من می‌گوید کتاب‌هایی هستند که «وقتی دوباره خوانده می‌شوند فرومی‌ریزند». و بار سوم، به‌قول نیک بارلی، «ترش می‌شوند».\nکتاب برنده معمولاً اثری است که از هر منظری و از دید هر داوری قابل‌تقدیر باشد، مثلاً برندۀ سال ۲۰۱۸، یعنی میلک‌مَن اثر آنا برنز، رمانی تاریخی دربارۀ درگیری‌های موسوم به «ترابلز» است، همچنین می‌توان آن را رمانی سیاسی و فمنیستی دانست، رمانی که مرزهای قالب رمان را به عقب می‌رانَد. وود دربارۀ جلسۀ نهایی آن سال می‌گوید «هر شش کتاب در اتاق حاضر بودند، مثل یک همراه. همۀ آن‌ها مورد احترام و بازتوصیف جدی قرار گرفته بودند، انگار هیچ‌یک از داوران توان کنارگذاشتن آن‌ها را نداشتند. بعد دربارۀ یکی از کتاب‌ها، به‌طور خاص، بحث بالا گرفت و آن‌قدر ادامه پیدا کرد تا محرز شد همان کتابی است که باید برنده شود. اصلاً شبیه داوری‌کردن نبود -بیشتر شبیه این بود که میلک‌من، به‌خاطر چیزی که داوران در آن دیده بودند، به پرواز درآمده بود».\nبیرون از اتاق داوری، شش ناشر برای چاپ کتاب‌هایشان پیش‌بینی‌های لازم را کرده بودند. جلد کتاب‌ها با افزودن نشان «برندۀ جایزۀ بوکر» تغییر کرد و هر جزئیات دیگری، مثل لبۀ تاشوی کتاب‌ها، که ممکن بود در روند چاپ سریع کتاب‌ها خللی وارد کند حذف شد. بعدازظهرِ ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸، پنج اثر از شش اثر تأیید نشدند و کار پنج نویسنده برای رهایی از ناامیدی و بازگشتن به کار تازه شروع شده بود. سارا هال -که در سال ۲۰۰۴، هم‌زمان با نامزدی‌اش برای دریافت جایزه، سی‌ساله شد- به یاد می‌آورد که این تجربه برایش، به‌عنوان يگانه زن فهرست، «حسی ناشناخته و تقریباً طاقت‌فرسا» در پی داشته است. تمام‌کردن رمان بعدی‌اش بیشتر از چیزی که پیش‌بینی کرده بود طول کشید. حالا دیگران از کار او انتظاراتی داشتند که قبلاً نداشتند. هال به من می‌گوید «راهم را به‌سمت علمی‌تخیلی کج کردم، و مدام درگیر این سؤال بودم که زن [داستان] حالا می‌خواهد چه کار کند؟».\nاز نظر منتل، بردنِ جایزه «بیشترِ نویسنده‌ها را عصبی‌تر می‌کند. برای خودِ من چیزی جز نکات مثبت نداشته، اما به نظرم دلیلش این بوده که من موقع دریافت جایزه سال‌ها تجربه داشتم و چیز چندانی وجود نداشت که از مسیر منحرفم کند. مجبور نبودم از خودم ایده‌های شگفت‌انگیز بیرون بدهم و مثلاً روی دست خودم بلند شوم». پیروزی به‌طرزی باورنکردنی زمان‌بر و حواس‌پرت‌کن هم هست؛ داگلاس استورات برایم گفته بود چقدر خوشحال است از اینکه رمان دومش را قبل از نامزدی‌اش در بوکر تمام کرده بوده. اواریستو هم در جواب سؤالم که پرسیدم آیا در دو سال اخیر رمانی نوشته یا نه، زد زیر خنده (هرچند، اثر ناداستانیِ مانیفست در پاییز ۲۰۲۱ از او منتشر شد).\nبرندۀ امسال، روز سوم نوامبر، پس از نخستین جلسۀ حضوری داوران سال ۲۰۲۱، اعلام خواهد شد. وود می‌گوید «مسخره است، اما من غالباً در مراحل آخر داوری بدجور متأثر می‌شوم. وقتی در مقام ناظر می‌بینم که این‌همه خوانندۀ فوق‌العاده به‌همراه دنیاهای داستانی‌ای که در آن زندگی کرده‌اند یک‌جا جمع شده‌اند، احساس می‌کنم فضا مملو از نفَس کتاب‌هاست».\nیکی از آن داورها شیزوگی اوبیوماست، که در موردی نادر برای هر دو رمانِ اول و دومش در جمع نامزدهای نهایی بوکر قرار گرفته است. تابستان امسال که با او صحبت می‌کردم، اعتراف کرد «کمی روحیه‌ام را از دست داده‌ام. این تجربه باعث شده که با خودم بگویم «دیگر هیچ‌وقت، حتی در درهم‌ترین خواب‌وخیالاتت هم، نمی‌بینی که کتابت شانس دریافت جایزه‌ای را داشته باشد. این کار را با خودت نکن. هیچ‌وقت نمی‌توانی مقیاس واقعی چیزی را که پدید می‌آید درک کنی. درحال‌حاضر سه‌چهار برنده در ذهنم دارم. همه‌اش شانس است، فقط شانس».\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n \n \n\n\n \n \n این مطلب را شارلوت هیگینز نوشته و در تاریخ ۵ اکتبر ۲۰۲۱ با عنوان « INSIDE THE BOOKER PRIZE: ARGUMENTS, AGONIES AND CAREFULLY ENCOURAGED SCANDALS » در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «پشت صحنۀ جایزۀ بوکر: آیا رقابتی جنجالی می‌تواند ادبیات را نجات دهد؟» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. همچنین این مطلب در بیست‌وسومین فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است.\n \n \n \n \n شارلوت هیگینز (Charlotte Higgins) عضو هیئت سردبیری گاردین و یکی از نویسندگان ثابت بخش فرهنگی آن است. کتاب او با عنوان زیر آسمانی دیگر (Under Another Sky) برندۀ جایزۀ انجمن مطالعات کلاسیک انگلستان شده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n ویلیام گلدینگ در این سال جایزۀ بوکر را برای کتاب آداب عبور (Rites of Passage) دریافت کرد. برجس نیز با کتاب قدرت‌های زمینی (Earthly Powers) نامزد دریافت جایزه بود [مترجم].\n \n \n 2\n Ladbrokes  نام یک شرکت شرط‌بندی و قمار در لندن است [مترجم].\n \n \n 3\n Shuggie Bain\n \n \n 4\n   Will Self : ویلیام وودارد سلف معروف به ویل سلف روزنامه‌نگار، نویسنده و مفسر سیاسی انگلیسی است. او ۱۱ رمان نوشته است که رمان چتر (umbrella) او به انتخاب گاردین در زمرۀ آثار دشوارفهم و سخت‌خوان قرار گرفته است.این اثر دنباله‌روِ ادبیات مدرن جیمز جویس است، و با وجود دشواربودنش، نامزد جایزۀ بوکر ۲۰۱۲ بوده است.\n \n \n 5\n How Late It Was, How Late. این کتاب یکی از نمونه‌های شاخص جریان سیال ذهن در ادبیات است.\n \n \n 6\n امیلی ویلسون نخستین زنی است که ادیسه را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است [مترجم].\n \n \n 7\n Jack Reacher  مجموعه‌کتابی است اثر لی چایلد [مترجم].\n \n \n 8\n کشورهایی که جزء امپراتوری بریتانیا بودند [مترجم].\n \n \n 9\n جایزۀ بین‌المللی بوکر هر سال فقط به یک کتاب که به انگلیسی ترجمه شده و در انگلستان یا ایرلند به چاپ رسیده باشد تعلق می‌گیرد. رمان و مجموعه‌داستان‌های کوتاه هر دو واجد شرایط دریافت جایزه هستند.\n \n \n 10\n Trainspotting. این کتاب اثر اروین ولش نویسندۀ اسکاتلندی است [مترجم].\n \n \n 11\n به بازی سرگرم‌کننده‌ای اشاره دارد که در آن تصویر یک الاغ روبه‌روی بازیکن قرار می‌گیرد و او باید، با چشم بسته، دم الاغ را در محل صحیحش روی تصویر الاغ بچسباند [مترجم].\n \n \n 12\n P.G Wodehouse   نویسندۀ انگلیسی و از بزرگ‌ترین طنزپردازان قرن بیستم میلادی است [مترجم].\n\n \n \n 13\n Lincoln in the Bardo اثر جرج ساندرز [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/583497500.json b/train/583497500.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..95860099cee7cc3e9512d61b48785c13764c1866 --- /dev/null +++ b/train/583497500.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اگر سوگ‌هايمان به پايان نرسد چه؟", + "subtitle": "معمولاً از آدم‌ها خواسته می‌شود تا تلاش کنند که به سوگ پایان دهند، اما پائولین باس می‌گوید شاید این کار ناممکن باشد", + "introduction": "فروید عزاداری را فرایندی می‌داند که منجر به انفکاک سوگواران از کسی می‌شود که از دنیا رفته است. از نظر او، سوگ نوعی خاتمه است. اما پائولین باس، جامعه‌شناسی که چهل سال است دربارۀ سوگ کار می‌کند، معتقد است این مفهوم‌پردازی از سوگ گمراه‌کننده است، چون در موارد بسیاری سوگ هیچگاه به خاتمه نمی‌رسد و سال‌های سال باقی می‌ماند. کتاب جدید او، افسانۀ خاتمه، تلاشی برای توضیح‌دادن این نظریه در شرایط امروزی جهان است.", + "content": "مِگ برنارد، نیویورک‌تایمز — در اواخر ماه مه، وقتی برای بار اول پاولین باس را دیدم، مینیاپولیس در آستانۀ بازگشایی بود. باسِ ۸۷ساله موهای طلایی کوتاهی دارد، عینکی با فریم بزرگ زده و ساعت اپل به مچ چپش بسته است. او در سرسرای ساختمان به استقبالم می‌آید، با کنجکاوی دستش را دراز می‌کند و می‌پرسد «دست می‌دهی؟ جرئتش را داری؟» و دست می‌دهیم.\nآپارتمانش روشن است و دو پنجره دارد که نور را به داخل می‌تاباند. کتابخانه‌اش پر است از آثار جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و تاریخ، بخشی از آن به آثار زیگموند فروید و بخش دیگر به شهر خودش، نیوگلاروس در ایالت ویسکانسین، اختصاص دارد. از پنجره رود می‌سی‌سی‌پی نمایان است که، با گذر از مرکز شهر، از زیر پل‌ها عبور می‌کند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/03/919-20.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n اگر سوگ‌هايمان به پايان نرسد چه؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاین نما گرچه زیباست، مزیت اصلی آپارتمان به شمار نمی‌رود؛ مزیت اصلی این آپارتمان آسانسورهای آن است. باس، استاد بازنشستۀ علوم اجتماعی خانواده -‌رشته‌ای که به مطالعۀ خانواده و روابط صمیمی می‌پردازد‌-، هفت سال پیش این محل را انتخاب کرد، یعنی زمانی که وخامت حال همسرش باعث شده بود بالارفتن از پله‌های ساختمان‌های اطرافِ دانشگاه مینسوتا، محل تدریس باس، برایش سخت شود. وخامت حال همسرش تدریجی بود. از سال ۲۰۰۰ مجبور شد عصا به دست بگیرد. سال قبل، روماتیسم مفصلی او را در ۸۸سالگی از پا انداخت. مشکلات عروقی منجر به زخم‌هایی لاعلاج در پاهایش شده بود.\nعلی‌رغم بیماری همسرش، آن‌ها روال عادی زندگی را ادامه دادند، از مهمانی‌های سرگرم‌کننده گرفته تا رانندگی و تئاتر. تا اینکه پارسال با شروع همه‌گیری کرونا در آپارتمانشان محبوس شدند. از آن موقع، تنها مهمانشان پرستاران بودند. بعد از رفتن آن‌ها، باس مسئول مراقبت از همسرش بود، پانسمان‌هایش را عوض می‌کرد و داروهایش را به او می‌داد.\nباس دربارۀ سختی مراقبت و کشمکش‌های هیجانی‌اش می‌گوید «آرام‌آرام به‌سراغت می‌آیند». او طیفی از احساسات متناقض را تجربه ‌کرد: قدردانی بابت وقتی که با هم سپری کرده بودند، سوگ به‌خاطر ازدست‌دادن ضرب‌آهنگ قبلی‌شان و اضطراب بابت مرگ اجتناب‌ناپذیر همسرش. علاوه بر این‌ها، راجع به نقش خودش در این رابطه هم گیج شده بود، قبلاً فقط همسر او بود ولی الان مراقبش هم شده بود.\nبیماری طولانی همسرش باعث شد زندگی او شبیه به موضوعی شود که زندگی حرفه‌ای‌اش را صرف مطالعۀ آن کرده بود. حدود پنجاه سال قبل، دانشجوی دکترای رشتۀ مطالعات رشد کودک و خانواده در دانشگاه ویسکانسین در مدیسون بود. او راجع به خانواده‌هایی تحقیق می‌کرد که، دست‌کم، یکی از اعضایشان به‌‌لحاظ فیزیکی یا روانی غایب بودند. در مطالعات اولیه‌اش، در دهۀ ۱۹۷۰، بر خانواده‌هایی تمرکز کرد که در آن‌ها پدر خانواده بسیار پرمشغله بود و نمی‌توانست با فرزندانش وقت بگذراند. بعد، به همسران آن دسته از خلبان‌های جنگی پرداخت که در طول جنگ ویتنام مفقود شده بودند. دستۀ اول پدرانی بودند که به‌لحاظ فیزیکی حاضر ولی به‌لحاظ روانی غایب بودند، درحالی‌که خلبان‌های جنگنده برعکس بودند. هرکدام از این موقعیت‌ها اعضای خانواده را در نوعی برزخ قرار می‌داد، احساس سوگی ماندگار به‌خاطر فقدان چیزی که چیستی آن ناشناخته است.\n\nگاهی دامنۀ این فقدان نسبتاً آشکار است، مثل زمانی که مرگ همراه با پیکر و گواهی فوت است، ولی در فقدان‌هایی که باس مطالعه می‌کرد چنین قطعیتی وجود نداشت. در بیشتر موارد پیکری در کار نبود، بنابراین مراسمی برای عزاداری نیز وجود نداشت. این فقدان‌ها، به‌جای اینکه با رویداد خاصی ختم شوند، معمولاً چند سال ادامه می‌یابند و هرروز عمیق‌تر می‌شوند، به گونه‌ای که سوگواران به آن پی نمی‌برند. آیا می‌توان چنین تجربیاتی را فقدان در نظر گرفت؟ باس با مشاهدۀ اینکه خانواده‌ها چطور راجع به اعضای گمشده‌شان صحبت می‌کنند اصطلاحی را ابداع کرد که به غیبت ناآشکار و معمولاً نادیده‌گرفته‌شده در زندگی آن‌ها اشاره دارد: «فقدان مبهم»۱.\nباس، طی چند دهۀ بعد، به مطالعه و درمان خانواده‌های بیماران آلزایمری و خویشاوندان کسانی پرداخت که، پس از فجایع طبیعی یا حمله به ساختمان مرکز تجارت جهانی در یازده سپتامبر، بدنشان هرگز پیدا نشده بود. این فقدان‌ها در معنای سنتی کلمه بدون «خاتمه»۲ بودند، نوعی احساس تناقص -‌هم‌زمانی حضور و غیبت‌- که به نقطه‌ای پایانی نمی‌رسید. آیا می‌توان به عزای کسی نشست که بدنش حاضر ولی ذهنش غایب است یا مرگش تأیید نشده؟ آیا می‌توان برای آیندۀ متوقف‌شده سوگواری کرد؟\nباس معتقد است فقدان مبهم مفهومی جامع است و طیفی متشکل از فقدان‌های متوسط تا شدید را دربر می‌گیرد که ما چنین تصوری از آن‌ها نداریم. این مفهوم می‌تواند به‌ شکل‌های مختلف و غالباً روزمره‌ای درآید: پدر یا مادری الکلی، که وقتی مست‌ نیست آدم دیگری می‌شود؛ همسر قبلی‌تان، که اگرچه از هم طلاق‌ گرفته‌اید ولی رابطه‌تان با او هنوز تمام نشده است؛ عزیزی که به‌خاطر مهاجرت دیگر با او تماس ندارید؛ یا فرزندی که سرپرستی‌اش را از خود سلب کرده‌اید.\nمفهوم‌پردازی‌های فرویدی از سوگْ عزاداری را فرایندی می‌داند که منجر به انفکاک۳ می‌شود و نوعی خاتمه است. باس این مفهوم‌پردازی را مدلی گمراه‌کننده می‌داند و معتقد است، به‌طرز خطرناکی، محدود به برداشت آمریکایی‌ها از خودشان است. او در کتابش، افسانۀ خاتمه: فقدان مبهم در عصر همه‌گیری جهانی و تغییر۴، که این ماه به چاپ رسید می‌نویسد ایالات‌متحده جایی است که در آن سخن‌گفتن از خودکفایی و عقلانیت امتیاز محسوب می‌شود. مدل خطی «پنج مرحلۀ سوگ»، که الیزابت کوبلر‌راس آن را ارائه کرد، همچنان مدل محبوبی برای فکرکردن به این موضوع است. براساس این مدل، اگر به‌اندازۀ کافی تلاش کنیم و قدم‌های مشخصی را برداریم، می‌توانیم در بازۀ زمانی معقولی با فقدان کنار بیاییم. ولی باس معتقد است بسیاری از فقدان‌ها از چنین مدل‌هایی پیروی نمی‌کنند و اتکای ما به این مدل‌ها امکان کنارآمدن با فقدان را به ما نمی‌دهد.\nدر مقابل، فقدان مبهم اصطلاحی است که به ماهیت نامشخص زخم‌های هیجانی اذعان می‌کند. وقتی اصطلاحی برای این نوع از فقدان وجود داشته باشد، آدم‌ها می‌توانند با آن ارتباط بگیرند. باس می‌گوید «وقتی این را با کسی در میان می‌گذاری، در عرض پنج دقیقه، او هم به نمونه‌ای که در زندگی خودش وجود دارد اشاره می‌کند».\nشاید به همین خاطر باشد که در دو سال گذاشته و در خلال همه‌گیری کرونا، قتل جُرج فلوید، و حملۀ ششم ژانویه به کنگرۀ آمریکا محققان و روزنامه‌نگاران مجدداً به کار باس علاقۀ پیدا کرده‌اند. در زمانه‌ای که جامعۀ جهانی سرشار از سؤال دربارۀ سوگِ مربوط به این حال و فضاست، او و همفکرانش توجهشان را از خانواده فراتر برده‌اند و به سؤالاتی دربارۀ سوگ اجتماعی می‌پردازند.\nاین تأثیر یک‌باره به وجود نیامده است. پس از اینکه کتاب معروف او با عنوان فقدان مبهم: یادگیری زندگی با سوگ حل‌نشده۵ در سال ۱۹۹۹ به چاپ رسید، محققان زیادی کار او را ادامه دادند و مقاله‌هایی را از دریچۀ نظریۀ او دربارۀ تبعید، فرزندخواندگی و ضربۀ مغزی به نگارش درآوردند. امروزه محققان جوان به‌دنبال این هستند که آیا مسائل اجتماعی و سیاسی فوری، ازجمله فقدان دنیایی که می‌شناسیم در اثر تغییرات اقلیمی، یا سرکوب غم ناشی از تحمل خشونت نژادی، را هم می‌توان در چارچوب نظریۀ او درک کرد؟ این نشان می‌دهد تأثیر و گسترۀ مفهوم فقدانِ مبهم، به‌عنوان ابزاری برای درک چرایی و چگونگی سوگ، رو به افزایش است.\nباس از راهنمایی محققان جوان و از اینکه می‌بیند نظریه‌اش را به شیوه‌های نوآورانه و معمولاً غافل‌گیرکننده‌ای به کار می‌برند لذت می‌برد. او می‌گوید «برایم مثل یک دسته‌گل رز است. از اینکه نظریه‌ام مفید است احساس خوبی دارم».\nافسانۀ خاتمه، تاحدی در پاسخ به سؤالاتی که این روزها شکل گرفته‌اند، نگاه جامعی به ناآرامی‌های نژادی و همه‌گیری کرونا می‌افکند و این باور را رد می‌کند که سوگ نقطۀ پایان مشخصی دارد. از برخی جهات، این کتاب شاهدی است بر مسیرهای جدیدی که محققانِ دیگر او را به‌سمت آن‌ها‌ هدایت کرده‌اند، به‌خصوص دربارۀ مسئلۀ نژاد. باس می‌نویسد «اندیشیدن به آن روز یادبودِ سرنوشت‌ساز که جرج فلوید در شهر ما، یعنی مینیاپولیس، کشته شد به‌علاوۀ سؤالات زیادی که از سراسر جهان برایم می‌آید باعث شده ایده‌هایم را دربارۀ فقدان مبهم گسترش دهم. فقدان مبهم می‌تواند برای یک نفر، یک خانواده، اجتماع محلی یا جامعۀ جهانی اتفاق بیفتد».\nافسانۀ خاتمه همچنین تلاشی است برای درک فجایع هم‌زمانی که در زندگی شخصی‌اش و در دنیا در حال رخ‌دادن بود. باس می‌گوید «این اولین باری است که مفهوم فقدان مبهم را به‌علت همه‌گیری کرونا به سطح بالاتری، یعنی جامعه، تعمیم داده‌ام». باس می‌کوشد تا فقدان‌هایی را توصیف کند که جامعه همیشه به رسمیت نمی‌شناسد. او با این کار می‌تواند به ما کمک کند تا، به‌همراه یکدیگر، دوباره به چیستی فقدان‌ بیندیشیم.\nباس از خردی بهره می‌برد که حاصل یک عمر تمرکز روی یک ایده است. رفتارش آرام و متفکرانه است. در طول صحبتمان، کلماتش را با دقت انتخاب می‌کند، و هنگامی‌که به‌دنبال بهترین ترکیب‌بندی می‌گردد، از پنجره به بیرون خیره می‌شود. شاید ماهیت کارش غمگین باشد، ولی سریع می‌خندد و به لذت‌های کوچک توجه می‌کند، مثلاً در روز تولدش خوشحال بود که می‌خواهد بستنی وانیلی با تکه‌های شکلات بخورد. آثار زیادی از او منتشر شده است -هشت کتاب، بیش از صد مقاله و فصل کتابِ داوری‌شده، هزاران ارجاع در طول حدود ۴۴ سال- بااین‌حال، هنگام پاسخ به سؤالات من از آرشیوی منظم شاهد می‌آورد و به‌آسانی حکایت‌ها و استدلال‌های چند دهه پیش را شرح می‌داد.\nپدر باس کشاورزی مستأجر و مادرش خانه‌دار بود. او در نیوگلاروس بزرگ شد، روستایی در ویسکانسین که بیشترِ ساکنین آن را مهاجرین سوئیسی ازجمله پدرش تشکیل می‌دادند. پدرش در دهۀ ۱۹۲۰ به آمریکا آمده بود تا در زمینۀ کشاورزی تحصیل کند و قصد داشت پس‌ازآن به سوئیس برگردد تا ازدواج کند، ولی ناگهان رکود بزرگ از راه رسید و اینجا گیر افتاد.\nسرانجام، پدر باس ازدواج کرد و، در کنار پرورش گاو شیرده و کشاورزی، تشکیل خانواده داد. دل‌تنگ خانه‌اش شده بود، ولی مطمئن نبود بتواند برگردد. باس فهمید که پدرش گاهی فاصله می‌گرفت، مخصوصاً وقتی نامه‌ای از سوئیس برایش می‌آمد. او در کتابش که در سال ۱۹۹۹ چاپ شد می‌نویسد «غم غربت به بخش محوریِ فرهنگ خانوادگی ما بدل شد. اشتیاق به اعضای دورازدسترس خانواده به‌قدری رایج بود که من در سنین کودکی در مورد این فقدانِ بی‌نام و مالیخولیایی که هیچ‌گاه از بین نمی‌رفت کنجکاو شدم. این حس همواره در کنارم بود».\nدر سال ۱۹۵۲، باس تحصیلات دانشگاهی‌اش را در مدیسون شروع کرد. در آن زمان کم پیش می‌آمد که دختری در روستایشان پس از دبیرستان هم درس بخواند. بیشترشان پس از دانش‌آموختگی ازدواج می‌کردند و باس هم در ۱۹سالگی، وقتی دانشجو بود، ازدواج کرد، ولی مشتاق بود فراتر از زمین‌های کشاورزی جنوب ویسکانسین را هم بشناسد، جایی که تفریحات آخر هفته به ماهی سوخاری و رقص پولکا خلاصه می‌شد.\nپس از مقطع کارشناسی، وارد رشتۀ مطالعات رشد کودک و خانواده در مقطع کارشناسی ارشد شد و پایان‌نامه‌اش را دربارۀ نقش‌های فرهنگی در بین اعضای سه نسل از زنان آمریکایی‌سوئیسی‌ و آمیش در شهرش نوشت. باس از این «تحقیق دوستانه و غیررسمی»۶ به وجد آمده بود، تحقیقی که در آن اطلاعات اولیۀ به‌دست‌آمده از دل ساعت‌ها گفت‌وگو تبدیل به داده می‌شدند. او مسیر علمی‌ای را پیش گرفت که در مرز رشته‌های مختلف و در حیطۀ نسبتاً ناشناختۀ علوم اجتماعی خانواده قرار داشت.\nدر اوایل دهۀ ۱۹۷۰، وقتی دانشجوی دکترا بود، نظریه‌ای را مطرح کرد که اکنون به آن شناخته می‌شود. او که دعوت شده بود تا یک جلسۀ روان‌پزشکی را در درمانگاه خانواده‌درمانی دانشگاه نظاره کند، به گفتۀ خودش، «متوجه شد که پدران همواره از بودن در آنجا عصبانی بودند و می‌گفتند کارهای بچه‌ها به مادرها مربوط می‌شود. من چرا اینجا هستم؟». این پدرها، که خیلی‌هایشان کار شرکتی داشتند، به‌قدری سرشان شلوغ بود که نمی‌توانستند به بزرگ‌کردن بچه‌ها کمک کنند. او نام این پدیده را «غیبت روان‌شناختی پدر در خانواده‌های سالم» گذاشت، ولی استادی که درس نظریه را به او تدریس می‌کرد تشویقش کرد تا بزرگ‌تر فکر کند. باس می‌گوید اکنون که به گذشته فکر می‌کند می‌بیند که می‌توانسته تا یک دهۀ بعد فقط راجع به پدران بنویسد، ولی با راهنمایی استادش به مفهوم وسیع‌تری رسید: فقدان مبهم.\nدوری پدر باس از خانوادۀ اروپایی‌اش و غیبت هیجانی‌ او در خانوادۀ آمریکایی‌اش منشأ نظریۀ باس بود. او حالا می‌داند که پدرش سوگ ادامه‌داری را تجربه می‌کرده که علت آن مرگ کسی نبود، ولی خودِ باس آن زمان احساس ابهام داشت؛ فقدان مبهم بود. نظریه‌پردازی دربارۀ این نوع از فقدان به باس، همکارانش، و مردم عادی کمک می‌کند تا بتوانند سوگ‌هایی را که منشأ و ویژگی‌های نامشخصی دارند درک کنند.\nباس طی ۴۵ سال بعد، به‌عنوان پژوهشگر و درمانگر، با هزاران خانواده‌ای کار کرد که پویایی‌های مشابهی داشتند. زیاد پیش می‌آمد که با او تماس بگیرند تا برای درمان فوری کسانی اقدام کند که خویشاوندانشان بر اثر یک فاجعه مفقود شده بودند. در همان زمان، در حال کنارآمدن با تراژدی‌های شخصی‌اش هم بود -‌مرگ هم‌زمان پدر، مادر و خواهرش.\nباس دریافت که فقدان مبهم می‌تواند به چیزی منجر شود که او نامش را «سوگ منجمد»۷ می‌گذارد، یعنی وقتی آدم‌ها در غم خود ݣݣݣگیر ݢݢمی‌کنند. فقدان مبهم می‌تواند به «سوگ محروم»۸ هم منتهی شود، اصطلاحی که مشاوری به نام کِنِث جی دݩݦُکا ابداع کرد و برای توصیف موقعیتی استفاده می‌شود که دیگران فقدانی مهم در زندگی‌تان را مشروع یا لایق حمایت نمی‌دانند. به همین دلیل، کار او از تحقیقات سنتی دربارۀ سوگ فاصله می‌گیرد، تحقیقاتی که سوگ را چیزی می‌دانند که باید بر آن غلبه شود. کتاب ماتم و مالیخولیا ۹ نوشتۀ فروید، که اولین بار در سال ۱۹۱۷ به چاپ رسید، انفکاک از فرد فوت‌شده را واکنش سوگ مناسب می‌دانست و درمانگرانی که از این مدل پیروی می‌کردند به مراجعینشان می‌گفتند فردی را که از دست داده‌اند رها کنند. تمرکز این شیوه بر این بود که به مراجعان کمک شود تا به‌دنبال «خاتمه» باشند، که نقطۀ پایانیِ سوگ است.\n\nباس، با رد مدل‌های خطی برای سوگ، شش دستورالعمل نامتوالی را برای تحمل سوگ پیشنهاد می‌کند: یافتن معنا در فقدان؛ غلبه بر میل خود برای کنترل مسئله‌ای که غیرقابل‌کنترل است؛ بازآفرینی هویت پس از فقدان؛ عادت‌کردن به احساسات ضدونقیض؛ بازتعریف رابطۀ خود با هرکس یا هرآنچه از دست رفته است؛ و یافتن امید نو. دو مورد از این دستورالعمل‌ها، یعنی «معنا» و «امید نو»، اهمیت ویژه‌ای برای کنارآمدن دارند و هدفشان این است که به افراد کمک کنند تا اهمیت فقدان را در زندگی‌شان و آیندۀ بدون آن را در نظر بگیرند.\nمبنای کار باس آرای اندیشمندانی است که پیش‌فرض خطی‌بودنِ فرایند سوگ را زیرسؤال می‌برند. او زبانی را در اختیارمان قرار می‌دهد که از قیود نوشته‌های رسمی فروید رها شده است. باس از نوشته‌های ویکتور فرانکل، روان‌درمانگر اتریشی و بازماندۀ اردوگاه‌های کار اجباری، الهام می‌گیرد. فرانکل دربارۀ جست‌وجوی معنا در فقدانْ مطلب نوشته است. روان‌شناس دیگری که الهام‌بخش کارهای باس است دنیس کلاس است که نظریۀ «پیوندهای ادامه‌دار»۱۰را ابداع کرده است. این نظریه پارادایمی را برای سوگ ارائه می‌دهد که در آن سوگواران با فرد فوت‌شده رابطه‌شان را -‌که رابطه‌ای روان‌شناختی است‌- حفظ می‌کنند. باس می‌نویسد «اعلام خاتمه [یا گفتن اینکه دیگر تمام شده]، گرچه برای اطرافیان تسکین‌دهنده است، سوگواران را می‌رنجاند. اگر [فرد فوت‌شده] را دوست داشته‌ایم، می‌خواهیم او را در خاطرمان نگه داریم».\nاولین بار در ژوئیۀ ۲۰۲۰ با ایده‌های باس آشنا شدم. پدربزرگم به‌تازگی بر اثر کرونا فوت کرده بود، بیماری‌ای که از مرکز مراقبتی‌‌اش در دالاس گرفته بود. من به‌همراه مادر و برادرم نیمی از کشور را با خودرو پیموده بودیم تا از پشت شیشه با او خداحافظی کنیم. ازآنجاکه آلزایمر داشت، سال‌ها خداحافظی با او را تمرین کرده بودم، ولی این دفعۀ آخر ناگهانی و پاره‌پاره بود، شبیه به زخمی که دوباره سر باز کرده باشد. به او گفتیم دوستش داریم و او در تقلای اکسیژن بود. دو روز بعد، در دلشب درگذشت.\nبعدازظهرِ یک هفتۀ بعد، وقتی منتظر بودیم تا خاکستر پدربزرگم را جمع کنیم، صدای باس را در یکی از قسمت‌های پادکست «دربارۀ بودن» در سال ۲۰۱۶ شنیدم؛ همان‌طور که با کریستا تیپِت، مجری پادکست، صحبت می‌کرد صدای واضح و نرمَش با صدای دستگاه تهویۀ هوای اتاق درآمیخته بود. او می‌گفت «ما با سؤالات بی‌پاسخ راحت نیستیم. این‌ها فقدان‌هایی هستند که سهمی از واقعیت ندارند». تنها نبودم. در دوران همه‌گیری کرونا، تیپت متوجه شد مردم دارند در شبکه‌های اجتماعی راجع به این مصاحبه حرف می‌زنند. به گفتۀ او «مردم می‌گفتند ‘دوباره دارم به این مصاحبه گوش می‌کنم و واقعاً کمک‌کننده است’». تیپت تصمیم گرفت دوباره باس را به برنامه دعوت کند تا بپرسد نظریۀ او چطور به همه‌گیری کرونا هم مربوط می‌شود. می‌گوید با او «نه‌فقط راجع به زندگی، بلکه راجع به معاش، احتمالات، رؤیاها، برنامه‌ها، و چیزهایی صحبت کردیم که تا همین دیروز بدیهی به نظر می‌رسیدند».\nباس نظریه‌ و زبانی را در اختیارم قرار داده بود که مخصوص زندگی خودم بود و می‌توانست ماهیت طولانی فقدانم را شرح دهد. پدربزرگم حدود یک دهه درگیر آلزایمر بود، طوری که دیگر نام یا چهرۀ مرا به یاد نمی‌آورد. اواخر زندگی‌اش دور از یکدیگر زندگی می‌کردیم و این باعث می‌شد دیدن او دشوار شود. این حقیقتی بود که مرا آزار می‌داد. وقفه‌ای زمانی در تجربۀ سوگم وجود داشت: با اینکه اکنون بدون شک دیگر رفته بود، سال‌ها در حال ازدست‌دادنش بودم. مرگش احساسات قدیمی گناه و پشیمانی را دوباره زنده کرد. عزادار زمان‌هایی بودم که با یکدیگر سپری نکرده بودیم و سؤالاتی که هرگز نپرسیده بودم. [مفهوم] سوگ مبهم ظاهراً این سوگ طولانی و تسکین‌نیافته را توضیح می‌داد.\nافسانۀ خاتمه تجربۀ پیچیدۀ عزاداری در دوران همه‌گیری کرونا را شرح می‌دهد. باس می‌نویسد «به همۀ شماهایی که در دوران کرونا عزادار کسی یا چیزی هستید می‌خواهم بگویم چیزی که به آن نیاز دارید خاتمه نیست، بلکه اطمینان از این است که عزیزتان دیگر رفته و درک می‌کند که نمی‌توانسته‌اید برای تسکینش آنجا باشید. او شما را دوست داشته و در واپسین لحظات زندگی‌اش شما را بخشیده است. بدون این چیزها، برخی شک‌ها با شما باقی می‌مانند، ولی این ماهیت فقدان است. پایانش حتی در بهترین حالت هم هیچ‎گاه بی‌نقص نیست».\nاین کتاب کوتاه است و نُه فصل دارد. باس خواسته که کتابش جنبۀ درمانی داشته باشد. این کتاب اثری ترکیبی است: از سویی، کتابی خودیاری است که راهبردهایی را برای کنارآمدن با فقدان مبهم ارائه می‌کند، از سوی دیگر، مشاهدات به‌دست‌آمده از بیش از ۴۰ سال تحقیق و مشاوره با خانواده‌ها را ارائه می‌کند، و همچنین تأملی شخصی دربارۀ عشق و فقدان است. با اینکه مبنای کتاب استدلال‌های قدیمی‌اش در مخالفت با تفکر دودویی۱۱و در موافقت با پذیرش تناقض است، همچنین پاسخی به فجایع جهانی اخیر است. او می‌نویسد «این بحران بهداشتی جهانی فقدان‌های مبهم زیادی به بار آورد. عده‌ای در حالی در بیمارستان فوت کردند که تنها بودند و خانواده‌ها اجازۀ دیدنشان را نداشتند. آن‌ها از تسکین آخرین خداحافظی محروم ماندند. دانشجویان نتوانستند مراسم فارغ‌التحصیلی بگیرند، با هم‌کلاسی‌هایشان خداحافظی کنند و در سال تحصیلی جدید دوستان تازه پیدا کنند. خیلی از بچه‌های کوچک در خانه تحصیل کردند، بعضی‌هایشان تنها در اتاق و روبه‌روی یک رایانه بودند. خیلی‌های دیگر به‌دلیل نداشتن رایانه یا اینترنت پرسرعت با مشکل مواجه شدند. تجارب حیاتی که به‌طور سنتی نشانۀ بزرگ‌شدن بودند از دست رفتند، تجربه‌ای فراواقعی برای کودکان و والدینشان».\nباس در توضیح اینکه چرا این فقدان‌ها مبهم هستند به دو دستۀ اصلی در نظریه‌اش اشاره می‌کند: «فیزیکی» و «روانی». او در توصیف روزهای ابتدایی همه‌گیری کرونا می‌نویسد «اولین دسته فیزیکی است -نه پیکری برای دفن‌کردن و نه مدرکی برای مرگ وجود دارد. این را می‌توانیم در مرگ‌های ناشی از کرونا ببینیم، جایی که خانواده‌ها اجازۀ دیدن بدن فرد فوت‌شده را ندارند و نمی‌توانند آیین‌های معمول تدفین و عزاداری را به جا آورند». او ادامه می‌دهد غیبت روانی می‌تواند وسواس یا درگیری ذهنی را هم در بر گیرد، همان‌طور که خیلی‌ها «دربارۀ ویروس کرونا نگران و مضطرب هستند». او معتقد است فاصله‌گیری اجتماعی نوعی فقدان مبهم بود، اینکه نمی‌توانستیم عزیزانمان را ببینیم یعنی به‌لحاظ روانی حاضر ولی به‌لحاظ فیزیکی غایب بودیم.\nباس به من می‌گوید این نظریه «دیگر به‌اندازۀ روزهای ابتدایی محدود [به یک نمونۀ خاص] نیست» و این پیشرفت خوبی است، زیرا آدم‌های بیشتری معنای این مفهوم را در زندگی‌شان درک می‌کنند. پژوهشگران دو دستۀ اولیه [یعنی فیزیکی و روانی] را گسترش داده‌اند و کاربردهایی فراتر از محیط خانواده برای آن یافته‌اند. به گفتۀ باس «نظریۀ فقدان مبهم مدت‌ها پیش میز مرا ترک کرده است».\nباس علی‌رغم اینکه محتاطانه می‌گوید «فقدان مبهم نمی‌تواند همه‌چیز را توضیح دهد»، می‌پذیرد که اندازه‌گیری ابهام دشوار است. به گفتۀ او، آنچه نظریه‌اش را شخصی می‌کند این است که «[ابهام] امری ادراکی است و در ذهن فرد وجود دارد». دانش‌پژوهان علوم اجتماعی، ازجمله خود او، براساس مصاحبه‌های کیفی و بعضی داده‌های کمّی تعیین می‌کنند که آیا چیزی را می‌توان فقدان مبهم تلقی کرد یا خیر. نحوه‌ای که مصاحبه‌شوندگان فقدانشان را توصیف می‌کنند نقش کلیدی در تعیین مبهم‌ بودن یا نبودن آن ایفا می‌کند. باس به مثال‌هایی از این دست توصیف‌ها در کارهای خودش اشاره می‌کند:\n«ازآنجاکه یک دهه است که همسرم مفقود شده، آیا من متأهل به حساب می‌آیم؟»، «با توجه به اینکه سرپرستی یکی از فرزندانم را واگذار کرده‌ام، باید بگویم چند فرزند دارم؟».\nوقتی از او می‌خواهم نظریه‌اش را تعریف کند، به‌سادگی می‌گوید «فقدانی مبهم که می‌تواند فیزیکی یا روانی باشد و پایانی هم ندارد». زیربنای این ایده ‌فرض‌هایی کلیدی است که غیرعینی‌بودن آن را نشان می‌دهد: فرض اول می‌گوید «یک پدیده می‌تواند، بدون آنکه قابل‌اندازه‌گیری باشد، وجود داشته باشد». به عبارت دیگر، غیرقابل‌اندازه‌گیری‌بودنِ فقدان وجود آن یا تأثیرات فلج‌کننده‌اش را زیرسؤال نمی‌برد. فرض دوم این است که، وقتی پای فقدان مبهم در میان باشد، هیچ روایت واحدی نمی‌تواند محرومیت را توضیح دهد؛ غیرعینی‌بودنْ ادراک ما از فقدان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هدف دانش‌پژوهان علوم اجتماعی و روان‌درمانگران باید تعیین این باشد که آدم‌ها چگونه می‌توانند، علی‌رغم ندانستن و نفهمیدن ابعاد فقدانشان، خوب زندگی کنند. فرض سوم این است که فقدان مبهم پدیده‌ای نسبی و مبتنی بر دل‌بستگی است.\nفقدان مبهم به‌قدری گسترده است که آن‌هایی را که خواهان شاخص‌های مطلق هستند سرخورده می‌کند. به گفتۀ باس «این نظریه راجع به ابهام است و اینکه چطور آن‌هایی که زندگیِ بادقت را دوست دارند باید با چنین ابهامی کنار بیایند. علت اینکه فقدان مبهم حیطۀ بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گیرد این است که محققان و نویسندگانِ پس از باس بر این باورند که فقدان مبهم این قابلیت را دارد که انتظارات جامعه از سوگ\nرا تغییر دهد.\nسال گذشته، باس با سیلی از سؤالات مردمی و تخصصی مواجه شد که راجع به یکی از کاربردهای نظریه‌اش بود: نژادپرستی به‌عنوان فقدان مبهم. در ماه مۀ ۲۰۲۰، چند کیلومتر پایین‌تر از آپارتمان باس، جرج فلوید به قتل رسید. قبل‌تر، پژوهشگران جوان‌تر شروع کرده بودند به اینکه از چارچوب او برای تحقیق دربارۀ موارد شدید نژادپرستی استفاده کنند، و به‌دنبال آن‌ها، باس هم توجهش را به‌سمت فقدانی معطوف کرد که شهر را در بر گرفته بود.\nباس در افسانۀ خاتمه مطالب جدیدی را به تحقیقات فراوانی که دربارۀ پیامدهای تروماتیک برده‌داری انجام شده اضافه می‌کند. او معتقد است فقدان‌های ناشی از برده‌داری، ازجمله جدایی از خانه و خانواده و همچنین ازدست‌دادن کنترل بر بدن، از نوع مبهم بودند. این گسست رابطه‌ها -که مرا به یاد نظریۀ اورلاندو پترسونِ جامعه‌شناس می‌اندازد که معتقد بود برده‌داری منجر به «مرگ اجتماعی» شد‌- باعث انتقال بین‌نسلی\nترومایی شد «که اکنون در بدن‌ها و یادهای نوادگانشان وجود دارد» و، در نظام‌هایی که امروزه سیاه‌پوستان را سرکوب می‌کنند، همه‌جا حاضر است. باس از پژوهش‌های خانواده‌درمانی، جامعه‌شناسی و مددکاری یاری می‌گیرد، خصوصاً از آثار اِلن پیندرهیوز که درموردش می‌نویسد «او یکی از اولین کسانی بود که به من آموخت بافت تاریخی برای رشد انسان اهمیت دارد و اگر بچه‌ای به‌جای اینکه پرورش یابد تروما تجربه کند، اثر آن نه‌فقط روی خودش، بلکه روی فرزندانش هم نمود خواهد یافت».\nویدئوی دل‌خراش قتل جرج فلوید برون‌ریزی شدید سوگ و خشم را به همراه داشت که نمودی از ترومای نژادیِ همه‌جا حاضر است. باس معتقد است این ترومای ادامه‌دار جایی است که سوگ مبهم خانه کرده است. پژوهشگران مدت‌هاست که نژادپرستی را به‌عنوان یکی از عوامل استرس و سوگ مطالعه کرده‌اند. در دهۀ ۱۹۷۰، چستر پیِرس دربارۀ «محیط سخت هرروزه»‌ای نوشت که آمریکایی‌های سیاه‌پوست در آن زندگی می‌کردند. امروزه، پژوهشگران خانواده به اهمیت کار باس پی برده‌اند که توضیح می‌دهد چگونه نژادپرستی منجر به فقدان مبهم خانواده‌ها و اجتماعات سیاه‌پوستان می‌شود.\nیکی از پژوهشگرانی که می‌کوشد از این چارچوب بهره بگیرد شالاندرا برایانت، استاد علوم اجتماعی خانواده، در دانشگاه مینسوتاست. او در اواسط دهۀ ۲۰۰۰ مشغول تحقیق دربارۀ ازدواج در خانواده‌های سیاه‌پوست ایالت‌های جنوبی آمریکا بود. یک زن با او درددل کرد که همسرش به‌طرز عجیبی کناره‌گیر شده است. با اینکه همچنان عملکردش را حفظ کرده بود -سر کار می‌رفت و فرزندش را از مدرسه می‌آورد- به‌لحاظ هیجانی خالی شده بود. برایانت متوجه شد اخبار پیرامون اتفاقات ناشی از نژادپرستی و تجربیات فرزندش در مدرسه عمیقاً او را تحت‌تأثیر قرار داده است. برایانت می‌گوید «معلوم شد افسرده و نگران بوده، ولی نمی‌توانسته دقیقاً علتش را بگوید. او احساس می‌کرده نمی‌تواند برای تأمین امنیت خانواده‌اش کاری بکند».\nبرایانت نظریۀ باس را در درک آثار عوامل استرس‌زا مهم تلقی می‌کند. او می‌گوید نژادپرستی عامل استرس‌زایی است که بر زندگی سیاه‌پوستان آمریکایی تأثیر می‌گذارد. برایانت، که خودش سیاه‌پوست است، می‌گوید «این می‌تواند اعضای یک فرهنگ را به این فکر بیندازد که ما واقعاً کجا می‌گُنجیم؟ ما به‌عنوان یک گروه فرهنگی چه‌کسانی هستیم که خیلی‌ها از ما نفرت دارند؟ من فکر می‌کنم چنین چیزی می‌تواند باعث شود آدم‌ها به این فکر کنند که در کجای جامعه می‌گُنجند».\nاکنون برایانت با گروهش مشغول کار روی طرحی است که، از دریچۀ نظریۀ باس، تأثیر فشارهای مالی را بر خانواده‌های سیاه‌پوست بررسی می‌کند. سیاست‌های نژادپرستانۀ اسکان، به‌طور تاریخی، مانع از دستیابی سیاه‌پوستان مینیاپولیس به ثروت شده‌اند؛ امروزه تنها ۲۵ درصد از آن‌ها در منطقۀ کلان‌شهر صاحب‌خانه هستند، درحالی‌که این عدد در بین سفیدپوستان ۷۷ درصد است و این بیشترین فاصله در بین شهرهای بزرگ آمریکاست. برایانت می‌گوید استرس مالی می‌تواند منجر به ازدست‌رفتن احساس خود۱۲در افراد شود و معمولاً هم نمی‌دانند چرا این اتفاق افتاده است. به‌این‌ترتیب، تأثیرات مبهم نژادپرستی ضدسیاه‌پوستان به درون روان آن‌ها رسوخ می‌کند.\nدر اواسط ژوئیه به مینیاپولیس برگشتم تا از باس بخواهم مرا تا تقاطع خیابان سی‌و‌هشتم و خیابان شیکاگو همراهی کند، جایی که به میدان جرج فلوید معروف است. در ماه مه، این تقاطع به روی خودروها بسته شد تا مردم برای عزاداری، مراقبه و دعا به آنجا بروند. هدایا و فضای سبزی را که قبل‌تر در اینجا بود جابه‌جا کرده بودند تا جا برای خودروها باز شود. تصویر ضدنوری از فلوید که سرش را به پایین انداخته و دو بال از شانه‌هایش روییده دقیقاً در همان‌جایی قرار داده شده بود که مأمور پلیس، دِرِک چاوین، زانویش را روی گردن او گذاشت. در اطراف این تصویر موانع سیمانی گذاشته‌ بودند تا از گزند خودروها در امان بماند.\nبه مردی برخوردیم که جِی وب نام داشت و یک باغبان داوطلب بود. وقتی نام باس را شنید، فریاد زد و با هیجان‌ گفت «مسیر فکری شما خیلی به من کمک کرده است» و فوراً تلفن همراهش را درآورد تا سِلفی بگیرد. او گفت به کسانی که به آنجا می‌آیند توصیه می‌کند که سوگ خود را بپذیرند و به‌دنبال آرامش بگردند، احساساتی که بازگوکنندۀ افکار باس است. واضح بود که کارهای او وارد فضای عمومی شده و افراد شهرش را تحت‌تأثیر قرار داده است. وب به باس گفت «اینجا خیلی به شما نیاز داریم».\nنظریۀ فقدان مبهم از خانواده‌ها و اجتماعاتی ریشه گرفت که باس، دهه‌ها قبل، با آن‌ها برخورد داشته و رویشان مطالعه کرده بود و برخورد با افراد معمولی‌ای همچون وب همچنان به تفکرش جهت می‌دهد. باس خودش را دانشجوی مادام‌العمری می‌داند که از این افراد چیزها می‌آموزد. پس از بازدید از میدان جرج فلوید، باس به من می‌گوید «باید چشمانم را باز نگه دارم». او از محدودیت‌های دانش خود آگاه است و از کسانی که این محدودیت‌ها را عقب می‌زنند قدردانی می‌کند، حتی حالا که به غروب زندگی حرفه‌ای‌اش رسیده است. او با کتاب افسانۀ خاتمه در حال یادگیری در بطن جامعه است. این کتاب حاصل تأمل در ماه‌های ابتدایی همه‌گیری کرونا و پاسخی است به سؤال «چه اتفاقی دارد در اطراف من می‌افتد؟». او می‌گوید «فهمیدم نه‌فقط من داشتم تغییر می‌کردم، بلکه آن‌هایی که با من مکاتبه می‌کردند هم راجع به مسائل جدیدی حرف می‌زدند و این باعث شد دوباره فکر کنم و ذهنیت جدیدی در من شکل بگیرد».\nبا اینکه باس متخصص زمینۀ فقدان است، خودش هم دارد یاد می‌گیرد که چطور سوگواری کند. در تابستان ۲۰۲۰، حال همسرش رو به وخامت گذاشت. ابتدا در بیمارستان بستری شد. چند هفتۀ بعد به مرکز توان‌بخشی منتقل شد. یک شب، باس فهمید که همسرش نمی‌تواند قاشق به دست بگیرد و مجبور شد خودش به او غذا بدهد، ولی حال همسرش عادی بود و پرستار گفته بود رو به بهبودی است. باس شب آنجا را ترک کرد، همسرش او را بوسید و خداحافظی کردند. ساعت ۱۰ آن شب، دکتر تماس گرفت و گفت همسرش واکنشی نشان نمی‌دهد. باس و دخترش به‌سرعت خود را به آنجا رساندند و فهمیدند او سکته کرده است. کارکنان برایشان صندلی آوردند تا استراحت کنند، ولی نمی‌توانستند بخوابند. صبح، دختر باس به خانه رفت تا دوش بگیرد و به مادرش هم توصیه کرد همین کار را بکند. ولی باس گفت که می‌ماند.\nفضای سنگینی بر گفت‌وگویمان حاکم شده است. او با صدایی لرزان می‌گوید «همۀ آدم‌های زندگی‌ام، ازجمله پدر، مادر، خواهر و برادرم، زمانی مردند که پشتم را به آن‌ها کرده و رفته بودم. [ولی این بار] گفتم که نمی‌روم. سپس به همسرم خیره شدم و پنج دقیقه بعد نفس آخرش را کشید».\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را مِگ برنارد نوشته و در تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۲۱ با عنوان «What if There’s No Such Thing as Closure?» در وب‌سایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «اگر سوگ‌هایمان به پایان نرسد چه؟» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدحسن شریفیان منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۵ تیر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n•• مگ برنارد (Meg Bernhard) نویسنده و روزنامه‌نگاری اهل کالیفرنیاست. جستار او دربارۀ سوگ مشترک با عنوان آب یا آسمان؟ (Water or Sky? ) در میان بهترین سفرنامه‌های آمریکایی سال ۲۰۲۱ قرار گرفت.\n[۱] Ambiguous loss\n[۲]  closure\n[۳]  detachment\n[۴]  Myth of Closure: Ambiguous Loss in a Time of Pandemic and Change\n[۵]  Ambiguous Loss: Learning to Live With Unresolved Grief\n[۶]  Kitchen table research\n[۷]  Frozen grief\n[۸] Disenfranchised grief\n[۹]  Mourning and Melancholia\n[۱۰] Continuing bonds\n[۱۱] binary thinking\n[۱۲] sense of self\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/583824964.json b/train/583824964.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..557f03ad3fff610d78afbb7d6ab4192bc1c536b9 --- /dev/null +++ b/train/583824964.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بچه‌ها زلزله‌اند. زلزله را می‌شود پیش‌بینی یا تربیت کرد؟", + "subtitle": "هر پدر و مادری ترسی در دلشان دارند، چون هیچکس نمی‌داند آیندۀ بچه‌اش چه خواهد شد", + "introduction": "اگر بچه دارید، حتماً چنین موقعیت‌هایی را تجربه کرده‌اید: با کلی شوق و ذوق، برنامۀ سفر می‌چینید، یا برای جشن تولد بچه‌تان وقت می‌گذارید، اما آن روز بچه‌تان از دندۀ چپ بلند می‌شود. آنقدر نق می‌زند و گریه می‌کند که هزار بار آرزو می‌کنید کاش نیامده‌ بودید سفر، یا آنقدر توی جشن تولد بداخلاقی می‌کند که کلافه می‌شوید. اما چرا هیچ‌کس از این بخش‌های فرزندپروری حرف نمی‌زند؟ از وقت‌هایی که بچه‌ها از الگوهای شیک و اینستاگرامیِ تربیت بیرون می‌زنند؟", + "content": "اگنس کالارد، پوینت — فرزندپروری در تنهایی آغاز می‌شود، زیرا نوزادِ تازه به دنیا آمده از وجود شما اطلاعی ندارد. هیچ‌یک از افرادی که با آن‌ها در ارتباط بودم –دانشجویانی در دهۀ دوم زندگی خود- فرزندی نداشتند. از این رو به گروهی از تازه‌مادران در بیمارستان نزدیک محل زندگی‌ام پیوستم. از رویۀ چنین گروه‌هایی اطلاع دارید؛ آدم‌ها به‌شکل دایره دور هم می‌نشینند، داستان‌های خود دربارۀ به‌دنیاآوردن کودکانشان را تعریف می‌کنند، توصیه‌هایی دربارۀ خوابیدن با یکدیگر رد و بدل می‌کنند و غیره. من بعد از چند جلسه این گروه را ترک کردم، چرا که همۀ حاضران در آن ملال‌آور بودند. بنابراین از طریق وب‌سایت کریگزلیست۱ گروه خودم را تشکیل دادم. اما در آنجا نیز اوضاع به همین منوال بود. در نتیجه گروه دیگری تشکیل دادم. آیا همۀ مادران در برکلی ملال‌آورند؟ در میانۀ گروه سوم و چهارمی که ترک کردم دریافتم که شاید مشکل از من باشد.\nزنان در این گروه‌ها تمام تلاششان را می‌کردند تا دوستانه به نظر برسند. آن‌ها انتخاب‌های من دربارۀ شیوۀ زایمان را تأیید کردند؛ از مهارتم در بستن آغوشیِ کودک تعریف کردند؛ تلاش هماهنگ و رقت‌انگیزی برای پذیرش طرز فکر شخصی من دربارۀ فرزندپروری کردند. بگذارید مثالی بزنم. در چنین فضایی پرسش از این موضوع بدیهی می‌نمود که چرا به کودکم شیرخشک می‌دهم. پاسخ من این نبود که نمی‌توانم شیر بدهم، یا داروهایی مصرف می‌کنم که شیرم را آلوده می‌کند، بلکه پاسخی که دادم صرفاً این بود: شیردادن را دوست ندارم، «و غذای دیگری وجود دارد که …». اگر از فرهنگ اجبار به فرزندآوری که در اوایل سال ۲۰۰۰ در برکلی وجود داشت مطلع باشید، می‌دانید که چنین پاسخی را کسی نخواهد پذیرفت. بااین‌حال، آن‌ها من و پاسخم را پذیرفتند. (زنی از من به خاطر «شجاعت» شیردادن با بطری در ملاء‌عام تعریف کرد، و اعتراف کرد که خودش جرئت انجام چنین کاری را ندارد).\nآن‌ها به هر طریق ممکنی می‌خواستند بگویند که «تو مادر خوبی هستی». اما این چیزی نبود که من مایل به شنیدن آن باشم. در حالی که آن‌ها راه‌های مراقبت از کودک را با یکدیگر مقایسه و تأیید می‌کردند، چشم من به کودکان بود و نمی‌توانستم این موضوع را نادیده بگیرم که یکی از آن‌ها تپل‌تر، آرام‌تر و زیباتر از بقیه است. فقط بچۀ من هوش فراوانی داشت، این در چشمانش برق می‌زد. او از همۀ بچه‌های دیگر بهتر بود. چرا هیچ‌کس در این باره چیزی نمی‌گفت؟\nسخن گفتن از فرزندپروری بدون اشاره به تأییدجویی والدین دشوار است. هر داستانی دربارۀ فرزندپروری وظیفه دارد به این موضوع نیز بپردازد که چقدر من پدر و مادر خوبی هستم. حتی اعتراف من به اینکه والد خوبی نیستم نیز دقیقاً در این جهت است که چنین بیاندیشید که چه پدر یا مادر خوبی هستم. «به خودت سخت نگیر!»\nدر دومین کتاب کارل اوه کناسگور، نبرد من۲، او ملاقات سخت و تحقیرآمیز خود با پزشک اطفال را بازگو می‌کند. کار به خوبی آغاز می‌شود و به گفتۀ دکتر، دختر آن‌ها صحیح و سالم است، اما بچه در راه خانه به نحو غیرقابل کنترلی شروع به گریه و زاری می‌کند و سفر تفریحی خوششان به هم می‌خورد. هیچ اتفاق مهمی رخ نمی‌دهد، تنها زنجیره‌ای از درماندگی‌های کوچک که جزء بسیاری از فرزندپروی‌ها است: هیچ‌یک از والدین نمی‌دانند چگونه باید کودک را آرام کنند. کناسگور از ناتوانی خود برای قراردادن صندلی خودرو کودک در تاکسی خجالت‌زده است. با همسرش مشاجره می‌کند و نهایتاً خیسِ عرق به خانه می‌رسند. خواندن این داستان مانند نفس‌کشیدن زیرِ آسمانِ صافِ حقیقت است؛ فرزندپروی چنین چیزی است! اما حتی بهتر نیز می‌شود. کناسگور حرف‌های همسرش را در حال توضیح دادن این ملاقات به مادرش به صورت اتفاقی می‌شنود:\nکمی بعد در آن روز شنیدم که لیندا به مادرش دربارۀ معاینۀ پزشکی می‌گفت. دربارۀ داد و فریادها و هراسی که تجربه کرده بودیم هیچ چیزی تعریف نکرد؛ نه، آنچه به او گفت این بود که وقتی وانجا [دخترمان] روی میز معاینه خوابیده بود، لبخند می‌زد. لیندا چه خوشحال و مغرور بود! وانجا لبخند زده بود و در سلامت کامل بود، و آفتاب کم‌رمقِ بیرون، از سطوح پوشیده از برف بالا می‌رفت و همه چیز را در اتاق لطیف و درخشان می‌کرد، حتی وانجا که لخت روی پتو دراز کشیده بود و به پاهای مادرش لگد می‌زد.\nآنچه که پس از آن رخ داد در سکوت نادیده گرفته شد.\nبا سکوت از کنار درد و رنج گذشتن؛ این است آن‌چیزی که به آن فرزندپروری می‌گوییم. دروغ فرزندپروری دقیقاً از نامش آغاز می‌شود؛ باید آن را فرزندسالاری۳ می‌نامیدیم، زیرا کودک کسی است که فرمان می‌دهد. حدود یک دهه در گروه دوستانم به کسی معروف بودم که کودکانش را با سحر و جادو می‌خواباند؛ هر دو فرزند اول من از همان روز اول، بدون هیچ مسئله‌ای، خودشان خواب می‌رفتند. سپس فرزند سوم از راه رسید. آن «کودک» حالا شش‌ساله است و آخرین باری که خوابش نبرده بود و به تخت من آمده بود، همین دیشب بود. ظاهراً هردوی ما تواناییمان برای خوابیدن را از دست داده‌ایم.\nتوجه داشته باشید که ما تا چه اندازه دقیقاً بر جنبه‌هایی از فرزندپروری تأکید داریم که از کنترل مستقیم خود کودک کاملاً خارج است، مانند بارداری و مراقبت از کودک، محافظت در برابر حیوانات وحشی و انتخاب مدرسه. برنامه‌های فوق‌برنامۀ بیشتر، تکالیف بیشتر، امنیت بیشتر، والدین وظیفۀ خود می‌دانند که همۀ توجهاتِ کودک را اداره، هدایت و از آن بالاتر، تصرف کنند؛ آنچه ما این روزها بیشتر از هرچیزی داریم، فرزندپروری است. گاهی دربارۀ گذشته‌ای باشکوه می‌شنوم که در آن والدین به راحتی به کودکانشان اجازه می‌دادند تا بیرون از خانه پرسه بزنند، اما با خود می‌اندیشم آن‌ها چگونه با ترسشان مواجه می‌شدند؟\n\nپاسخ این پرسش را در رمان‌ها نخواهید یافت. ادبیات معتبر از پرداختن به موضوع فرزندپروری اجتناب می‌کند. حتی استثناها –کناسگور، فرانته- بیشتر بر تجربۀ والدین از کودک متمرکز هستند تا شیوۀ صحیح تربیت فرزند. آیا این بدان خاطر است که می‌دانند تأثیر واقعی در جای دیگری، یعنی در بزرگ‌کردن کودک، معنا دارد؟ اولین داستانِ نبرد من حقایقی دربارۀ شیوۀ فرزندپروری پدرِ کناسگور را افشا می‌کند. چیزهایی که هیچ پدری هرگز دربارۀ خودش نمی‌گوید. تصور کنید تا چه اندازه ملال‌آور خواهد بود، اگر فرانته تصمیم گرفته بود دوران کودکی لیلا و النا را، نه از منظر کودکان، بلکه از منظر والدین توصیف کند.\nوقتی پدر و مادر هستید، داستانی ساخته‌اید که به‌شدت روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید؛ داستان شما نیست و قرار نیست بدانید که پایان آن چگونه خواهد بود، دست‌کم نه تا زمانی که بسیار بدشانس باشید. تظاهر به اینکه کسی با «انتخاب‌های تربیتی» این داستان را هدایت می‌کند، نوعی استراتژی مقابله‌ای است؛ متقاعدکردن خود به اینکه این داستان از پیش در طالع‌بینی ژنتیکی نوشته شده است نیز استراتژی دیگری است. حقیقت این است که این داستان هنوز نوشته نشده است، شما بسیار به نحوۀ نوشته شدن آن اهمیت می‌دهید و فرصت نوشتن آن را نمی‌یابید، و همین موجب هراس می‌شود.\nژانری در رمان‌های مربوط به فرزندپروری وجود دارد که ما آن را «تربیتی» می‌نامیم. نبوغ هنری و ذکاوت رمان‌هایی مانند تصویر مرد هنرمند در جوانی نوشتۀ جیمز جویس یا قوی سیاه سبز نوشتۀ دیوید میچل –که هر دو از کتاب‌های مورد علاقۀ من هستند- ریشه در توانایی آن‌ها در پرتوافکنی به تلاش خالصانۀ اندیشه‌ها و اراده‌هایی دارند که می‌خواهند انسانی رشد کند.\nهنگامی که پسرم چهارساله بود، علاقۀ زیادی به یک خرس قطبی به نام «لورِک برنیسون»، یکی از شخصیت‌های رمان قطب‌نمای طلایی داشت. او اصرار داشت که لورک برنیسون صدایش کنند و کل هفته در این نقش بازی می‌کرد. یک شب قبل از جشن هالووین تصمیم گرفتم او را با لباس برنیسون غافل‌گیر کنم؛ حوله‌های سفید را به قسمت‌هایی از لباس او به عنوان خز دوختم و مقداری لاک اسفنجی به سطح بیرونی حوله چسباندم. آن را روی صندلی کنار تخت او گذاشتم تا صبح اول وقت آن را ببیند.\nپیش از آنکه بگویم چه اتفاقی افتاد، می‌خواهم پیش‌زمینه‌ای دربارۀ اینکه در آن زمان چه در حال روی دادن بود بدهم؛ من در حال اتمام دورۀ دکتری‌ام بودم تلاش می‌کردم تا شغلی به دست آورم، در نتیجه دوره‌ای پر اضطراب را از سر می‌گذراندم. موقتاً مادری تنها بودم، چرا که پدر فرزندم شغلی در آن سوی کشور داشت؛ نهایتاً آنکه به خاطر زایمان دومم بی‌وقفه حالت تهوع داشتم. بنابراین بسیار از خودم راضی بودم که تا دیروقت بیدار مانده‌ام تا این لباس را بدوزم. چنین فرزندپروری‌ای نمره بیست می‌گیرد، مگر نه؟\nوقتی از خواب بیدار شد به اتاقش رفتم، تا آن لحظه‌ای که لباس را می بیند آن‌جا باشم.\n– «این چیه؟»\n– «لباس لورک برنیسونه که برات دوختم».\n– «اما لورک برنیسون که منم».\n– «بله، ولی امروز هالووینه و می‌تونی این لباس رو تو مدرسه و بعدش برای مراسم شکلات‌گرفتن از همسایه‌ها بپوشی. بعدش همه می‌فهمن که تو لورک برنیسونی».\n– «من لورک برنیسونم. اگه این رو بپوشم اون وقت دوتا خرس میشم».\nوقتی داشت می‌گفت «این رو»، با چنان حالت انزجاری به لباس نگاه کرد که گویی پوست کنده‌شدۀ یک خرس قطبی است. ما به بحثمان ادامه دادیم، اما او برنده شد؛ حتی لباس را امتحان هم نکرد. مطلقاً مانع از آن شد که فرزندپروری من با فرزندسالاری او هماهنگ شود.\n\nفرزندپروری مثل یک‌جور گروگان‌گیری است؛ شما داخل ماشین هستید، اما این فرزند شما است که رانندگی می‌کند و رانندگی نیز بلد نیست. نمی‌توانید از ماشین پیاده شوید، زیرا تصمیم گرفته‌اید او را دوست داشته باشید، پیش از آنکه بدانید او چه کسی است، حتی پیش از آنکه کسی باشد. زندگی شما در این لحظه به چندین مسیر تقسیم می‌شود و یکی از آن‌ها تحت کنترل شما است. بدترین قسمت این است که حتی نمی‌توانید چشمانتان را ببندید. باید چشمانتان را باز نگه دارید تا بتوانید با او سخن بگویید. او دست‌کم حالا به کمک شما نیاز دارد. البته روزی دیگر حتی متوجه حضور شما در ماشین نخواهد بود.\nمشکل همۀ آن گروه‌های مادری، خود مادران نبودند؛ بلکه این واقعیت بود که آن‌چه من در حقیقت در آرزوی آن بودم داشتن دریچه‌ای به گروه کودکی بود؛ گروهی که در آن پسر بالغ من با بچه‌های بالغ مادران دیگر نشسته است و دربارۀ کودکی‌شان و اینکه چه اتفاقاتی افتاده، زندگی‌شان چگونه پیش رفته، به چه چیزهایی دست یافته‌اند و چه چیزهایی در زندگی بیش از همه برایشان اهمیت داشته بحث می‌کنند. آن‌ها حتی می‌توانند داستان مرگ ما را نیز تعریف کنند. مسحورکننده است.\n\nپی‌نوشت‌ها:\n• این مطلب را اگنس کالارد نوشته است و در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۹ با عنوان «Parenting and Panic» در وب‌سایت پوینت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۹۸ با عنوان «بچه‌ها زلزله‌اند. زلزله را می‌شود پیش‌بینی یا تربیت کرد؟» و ترجمۀ حمیدرضا محمدی منتشر کرده است.\n•• اگنس کالارد (Agnes Callard) استاد فلسفه در دانشگاه شیکاگو است. عمدۀ شهرت او به خاطر تأملات تیزبینانۀ فلسفی‌اش دربارۀ زندگی روزمره است. ترجمان تاکنون مطالب متعددی از او ترجمه و منتشر کرده است. از جمله: «آدم‌هایی که فقط ساز مخالف می‌زنند چه فایده‌ای دارند؟»، «چرا از بچه‌پولدارها بدمان می‌آید؟» و «آیا درست است چیزی که خودمان دوست نداریم را به دیگران ببخشیم؟»\n[۱] Craigslist\n[۲] My Struggle\n[۳] Childing: به این معنا که این خود کودک است که نقش اصلی را در مسیر تربیت و پرورش خود بر عهده دارد.\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/584052493.json b/train/584052493.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..abde56d1380b8c1974ed849775677efbd3ee89ea --- /dev/null +++ b/train/584052493.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا کرۀ جنوبی پایتخت جراحی پلاستیک دنیاست؟", + "subtitle": "همه‌چیز از یک جراح پلاستیک آمریکایی شروع شد که توانست پلک کره‌ای‌ها را شبیه غربی‌ها کند", + "introduction": "در هر نوع مدگرایی‌ای دو گرایش متضاد وجود دارد: فردگرایی و جمع‌گرایی. از سویی مطابق مد عمل می‌کنیم تا خودمان را از دیگران متمایز کنیم و از سوی دیگر، با پیروی از مد خودمان را شبیهِ دیگران می‌کنیم. رواج عجیب و غریب جراحی پلاستیک در کرۀ جنوبی بیشتر متأثر از گرایش جمع‌گرایانۀ مد است. باید جراحی پلاستیک کنید، چون همه می‌کنند. با این منطق، صنعتِ زیبایی در کرۀ جنوبی به مرزهای جنون‌آوری رسیده است.", + "content": "پاتریشیا مارکس، نیویورکر — اگر می‌خواهید دربارۀ قیافه‌تان احساس بدی به شما دست دهد، به سئول سفر کنید. آن‌جا خیلی از زنان –و همین‌طور مردان- به شاهزاده‌های انیمیشنی می‌مانند. مسافران مترو را خواهید دید که جلوی آینه‌های تمام‌قد به آرایش مشغول‌اند. این آینه‌ها در همۀ ایستگاه‌ها برای همین منظور تعبیه شده‌اند. معمولاً از متقاضیان کار خواسته می‌شود عکس خود را به رزومه‌شان بچسبانند. اظهار نظرهایی مانند «اگر فکت را باریک‌تر می‌کردی، خیلی زیباتر می‌شدی» از طرفِ فامیل، بیشتر از جملۀ «اگر دکوراسیون آشپزخانه را عوض می‌کردی، آپارتمانتان خیلی قشنگ‌تر می‌شد» توهین‌آمیز تلقی نمی‌شود.\nمردم کرۀ جنوبی صرفاً نگران چهره‌شان نیستند، بلکه در این مورد دست به اقدام عملی می‌زنند. طبق برخی برآوردها، این کشور بالاترین نرخ سرانۀ جراحی پلاستیک را در دنیا دارد. (برزیل چندپله پایین‌تر قرار دارد.) آمریکا چندپله عقب‌تر، رتبۀ ۶ را به خود اختصاص داده است، هرچند هنوز هم، درمجموع، بیشترین جراحی‌ها را دارد. تخمین زده می‌شود که بین یک‌پنجم تا یک‌سوم زنان سئول زیر تیغ جراحی رفته‌اند و طبق نظرسنجی بی‌بی‌سی این رقم برای زنان بین بیست تا سی‌ساله تا پنجاه‌درصد یا حتی بیشتر افزایش نشان می‌دهد. طبق گزارشی، مردانْ پانزده درصدِ این بازار را تشکیل می‌دهند، ازجمله رئیس جمهور پیشین کره که در دوران ریاست جمهوری‌اش عمل جراحی چین پلک۱ انجام داد. آمار مربوط به این حوزه قطعی نیست، چون صنعت جراحی پلاستیک فاقد قانون و مقررات مدون و بنابراین فاقد اسناد رسمی است، ولی ما در بخشی از این نوشتار به آن خواهیم پرداخت.\nدر ماه ژانویه، چندهفته در منطقه‌ای از سئول به‌نام «ایمپروومنت کوارتر»۲ بودم. این منطقه در ناحیۀ گران‌قیمت گانگنام قرار دارد، که آن را همتای بِورلی هیلز در ایالت کالیفرنیا می‌دانند. می‌دانستم که گیرکردن در ترافیک سنگین حوصله‌ام را سر می‌برد، بنابراین به‌همراه مترجمم از مترو استفاده می‌کردیم، که مجهز به وای‌فای، صندلی‌های گرم و ویدیوهای آموزشی برای مقابله با حملۀ بیولوژیکی یا شیمیایی است. دیوارهای ایستگاه‌ها با تصاویر تبلیغاتی عظیمِ کلینیک‌های جراحی پلاستیک پوشیده شده‌اند و بسیاری از آن‌ها دخترانی را نشان می‌دهند که برخی تاج نگین‌دار و لباس مجلسی بدون آستین دارند و اغلب در کنار عکس قبل از عملِ خودشان ایستاده‌اند؛ عکسی با قیافه‌ای بی‌روح، چشمانی افسرده، پل بینی کوتاه و فکی شبیه به گیرۀ C شکل. در یکی از عکس‌های تبلیغاتی نوشته شده بود: «سلبریتی‌ها به‌همین دلیل اعتماد به نفس دارند، حتی بدون آرایش». در یکی دیگر نوشته شده بود: «همه عمل کرده‌اند، فقط تو مانده‌ای».\nوقتی غالب‌بودن جمعیت زنان و مردان بالای بیست و سی سال را می‌بینید که با چهره‌هایی نیمه‌کبود و بادکرده، بی‌توجه به چسب‌های صورتشان، مشغول کارند می‌فهمید که محله را درست آمده‌اید. سرنخ دیگر اینکه: بین چهارصد تا پانصد کلینیک تخصصی و بیمارستان در محدوده‌ای به مساحت یک‌مایل مربع جای گرفته‌اند. همۀ آن‌ها در داخل ساختمان‌ّهای جعبه‌مانندِ بتنی متراکم شده‌اند، طوری که انگار در یک روز ساخته شده‌اند. (زمانی این محدوده پوشیده بود از مزارع گلابی و کلم و خانه‌هایی با سقف حصیری، تا اینکه به‌خاطر آمادگی برای مسابقات المپیک ۱۹۸۸ سئول طی عملیات مدرن‌سازی به‌سرعت تغییر چهره داد). برخی از کلینیک‌ها تا شانزده طبقه را اشغال می‌کنند و بزرگ‌ترین‌ها نیز چندین برج را در بر گرفته‌اند. بیشترشان خیلی ساده‌اند. تابلوهای عمودی بلند با نوشته‌هایی به‌زبان کره‌ای از ساختمان‌ها بیرون زده‌اند و مثل رول‌های نوارِ پزشکیِ بازشده از پیاده‌روها آویزان شده‌اند. این تابلوها اسم کلینیک‌ها را تبلیغ می‌کنند و دوستان کره‌ای‌ام برخی از آن‌ها را برایم ترجمه کردند: صورت کوچک، بینی جادویی، دکتر بینی، قبل و بعد، تولد دوباره، تاپ کلاس، برای همیشه، سیندرلا، مرکز چهرۀ انسان و جراحی پلاستیکِ زیباییِ ۳۱ آوریل. همچنین یک کلینیک تخصصی زنان و زایمان وجود دارد که در زمینۀ زیبایی برای مادران جدید و زنانی که قصد مادر شدن دارند فعالیت می‌کند.\nمترجمم کیم کیبوم قبول کرد خود را به‌جای بیمار جا بزند و من هم دنبال او به این کلینیک و آن کلینیک سر می‌زدیم و با پزشکان دربارۀ راه‌های ممکنِ تغییر چهره‌مان صحبت می‌کردیم. کیبوم که استاد موسسۀ «ساوثبایز اینستیتوت آو آرت»۳ است برای دیدن خانواده‌اش به سئول آمده است. او سی‌ویک‌ساله است و برای جراحی زیبایی کم سن‌وسال نیست. عمل زیبایی بینی یا عمل بلفاروپلاستی (ایجاد چین بر روی پلک برای اینکه چشم بزرگ‌تر دیده شود) که تاکنون رایج‌ترین جراحی در کره بوده است می‌تواند یک هدیۀ معمولی برای نوجوانان کره‌ای به‌خاطر فارغ‌التحصیلی از دبیرستان باشد.\nدانشجویی که عمل چین پلک انجام داده بود به من گفت: «وقتی نوزده‌ساله می‌شوید، همۀ دخترها جراحی پلاستیک کرده‌اند، بنابراین اگر شما این کار را نکنید پس از چند سال همۀ دوستانتان خوش‌سیماتر خواهند بود، اما چهرۀ شما بهبودی نشان نخواهد داد. دختر جوان دیگری گفت: «می‌خواهیم در سنین پایین جراحی کنیم تا بتوانیم چهرۀ جدیدمان را برای مدتی طولانی حفظ کنیم». متاسفانه دیگر چنین امکانی برایم وجود ندارد.\nدر بیمارستانِ «اسمال فیس پلاستیک سرجری» بودیم، بیمارستانی تخصصی برای کانتورینگ صورت، که قبل از دیدار با مشاور برای گفت‌وگو دربارۀ گزینه‌های جراحی و چانه‌زدن بر سر قیمت، کیبوم آهسته به من گفت: «بیا بپرسیم آیا می‌توانند ما را شبیه هم کنند». (هزینۀ عمل و خدمات در کرۀ جنوبی بسیار متغیر است، اما معمولاً یک‌سوم هزینه‌ای است که در آمریکا می‌پردازید. مانند حوله و ملافۀ شرکت بلومینگدِیلز، می‌توان به‌راحتی تخفیف‌گرفت). کیبوم پلک‌هایی یک‌دست و بدون چین و بینی خوش‌تراشی دارد و خط لب بالایی‌اش کاملاً شبیه حرف امِ انگلیسی و چانه‌اش ته‌ریش دارد. من هیچ‌یک از این‌ها را ندارم و به‌اندازۀ او نیز خوش‌قیافه نیستم. روی مبلی چرمی در اتاق پذیرش نشستیم که با نور ارغوانی شبیه سفینۀ انترپرایز در سریال پیشتازان فضا شده بود که شرکت هواپیمایی ویرجین آتلانتیک آن را تزئین کرده بود. زنانی که در آنجا کار می‌کنند -مثل دیگر کلینیک‌هایی که دیدم- لباس یکدست شامل دامن کوتاه، کفش‌های پاشنه‌بلند و تاپ چسبان می‌پوشند. بدن و صورت‌هایشان، غیر از موارد اندکی که شبیه سکوی پرش اسکی هستند، به‌نوعی حاصل کار حرفۀ پزشکی کره‌ای را تبلیغ می‌کنند. در اتاق انتظار بیمارستانِ آی.دی. همه زن هستند، به‌جز بیشتر پزشکان و پیشخدمت‌های کافی‌شاپ (کاپوچینوی رایگان هم سرو می‌کنند!).\nاز کیبوم خواستم دربارۀ علت نامگذاری بیمارستان به اسمال فیس [صورت کوچک] توضیح دهد. توضیح داد که: «کره‌ای‌ها و به‌طورکلی آسیایی‌ها از داشتن سر بزرگ خجالت می‌کشند. به همین دلیل است که در عکس‌های گروهی بعضی از دختران سعی می‌کنند عقب‌تر بایستند تا صورتشان نسبتاً کوچک‌تر دیده شود. به همین دلیل جراحی لاغری فک نیز عملی بسیار رایج است»؛ عملی که به جراحی V هم شهرت دارد. برای ایجاد خط فک مطلوب و باریک،‌ فک پایین را با اره تراش می‌دهند یا می‌شکنند و سپس مجدداً هر دو فک را با هم تنظیم می‌کنند، عملی که در ابتدا برای درمان بدشکلی‌های حاد مادرزادی انجام می‌شد. (سال گذشته، یک کلینیک جریمه شد چون بیش از دوهزار تکه از فک بیماران را با برچسبِ اسمِ آن‌ها در دو ویترین به نمایش گذاشته بود).\nمن و کیبوم دفتر تقدیرها و عکس‌های بیماران سابق را ورق زدیم. (در مجموعه‌ای مشابه، در بیمارستانِ گرند پلاستیک جملات زیر دیده می‌شد: «برای یک لحظۀ کوتاه درد بکشید! بقیۀ عمرتان را مثل زنی زیبا و بی‌نقص زندگی کنید!» «قبلاً شبیه قحطی‌زده‌ها بودم و هیچ نشانی از لوکس‌بودن در من دیده نمی‌شد. چشمانم گود افتاده بود، پیشانی‌ام صاف بود….» «اکنون خوش‌قیافه شده‌ام، حتی از پشت!») کیبوم به من گفت: «آن زمان در دهۀ هشتاد، ظاهر ایده‌آل عبارت بود از صورت غربی خوش‌تراش با خطوط مشخص و چشمانی درشت. به نظر من این نگرش در نتیجۀ فرهنگ جراحی پلاستیک عوض شده است. همه کم‌کم شبیه هم می‌شدند، بنابراین «غیرعادی» و «متفاوت» بودن ارج پیدا کرد». اما خیلی‌ها با این نظر مخالفند که امروزه صنعت جراحی پلاستیک کره از زیبایی غربی تقلید می‌کند و برای نمونه اشاره می‌کنند که جذابیت چشم‌های درشت پدیده‌ای جهانی است و پوست روشن همه‌جا نشان از ثروت و تمول دارد. اما تقریباً همۀ کسانی که در کره با من هم‌کلام شدند گرایش به سمت ظاهر بچگانه را تأیید می‌کردند. ظاهر دخترانۀ «بِیگِل»۴ (مخفف چهرۀ بچگانه و مسحورکننده) بازار داغی داشت. اسم یک عمل متداول دیگر«آئگیو سال» است، به‌معنی «لبخند چشمی» یا «پوست جذاب». در این عمل، زیر چشم‌ها چربی تزریق می‌شود و با این کارْ صاحبِ چهرۀ کودکی نوپا و دوست‌داشتنی می‌شوید.\nدر سالن انتظار کلینیک اسمال فیس، تلویزیون برنامه‌ای را با عنوان «تولد زیبایی» پخش می‌کرد. برنامه دربارۀ زنی بود که همیشه آرزو داشته بازیگر شود، اما به‌خاطر ظاهرش مجبور بوده به نقش سیاهی‌لشگر رضایت دهد، تااینکه… درست حدس زدید. در این اثنا، کیبوم به پرسشنامه‌ای که برای بیماران جدید آماده شده بود پاسخ می‌داد. تعدادی از پرسش‌ها از این قرار بودند:\nچرا می‌خواهید عمل کنید؟Ο آمادگی برای شغلΟ ازدواجΟ بازیابی اعتماد به‌نفسΟ توصیۀ دیگران\nچه نوع قیافه‌ای می‌خواهید؟Ο طبیعیΟ بسیار متفاوتΟ کاملاً متفاوت\nبیشتر می‌خواهید شبیه کدام هنرپیشه شوید؟ ــــــــــــــــــــــ\nآیا دوست دیگری دارید که به فکر جراحی پلاستیک افتاده باشد؟ چند نفر؟Ο یک بارΟ دو تا سه بارΟ سه تا پنج بارΟ بیشتر\nاگر از جراحی پلاستیک نتیجۀ مطلوبتان را بگیرید، بیشتر می‌خواهید چه کار کنید؟Ο آپلود عکس سلفی بدون استفاده از فوتوشاپΟ پیداکردن خاطرخواهΟ پیداکردن شغلΟ شرکت در مسابقۀ زیبایی چهره\nآن روز از سه کلینیک دیدن کردیم، ازجمله کلینیکی که موزه‌ای برای جراحی پلاستیک (شامل جمجمه‌های ناقص، شامپوهای پس از عمل و آیینۀ تفریحی و سایر بقایای جراحی) و مرکز درمانی شیکی داشت (با مبل‌های چرمی و کف مرمری). سال گذشته از این مرکز بازرسی به عمل آمد، چون عکس‌هایی از جشن کارکنان در اتاق عمل در اینستاگرام منتشر شده بود -عکس‌هایی از فوت‌کردن شمع تولد، خوردن همبرگر و ژست‌گیری با ایمپلنت سینه- درحالی‌که بیمار بیهوش روی تخت دراز کشیده بود. با سه مشاور و دو پزشک ملاقات کردیم. روال کار اغلب به این صورت است که با یک مشاور صحبت می‌کنید، سپس او توضیحات لازم را به دکتر می‌دهد، او هم شما را معاینه می‌کند و قبل از ملاقات دوم شما با مشاور، خطوطی روی صورت شما می‌کشد، سپس مشاور معامله را نهایی و قرارداد را منعقد می‌کند. در اکثر دفاتر، برای اهداف آموزشی یک جمجمه روی میز گذاشته بودند.\nوقتی کیبوم از پزشکان می‌پرسید که چه عملی را برایش توصیه می‌کنند، بیشترشان پاسخ می‌دادند: «آیا واقعاً نیاز به عمل داری؟» وقتی من پرسیدم چه عمل‌هایی نیاز دارم، گفتند که علاوه بر لیزردرمانی و کشش پیشانی (دکتری گفت: «آسیایی‌ها در این قسمت چین‌خوردگی ندارند، چون بالاانداختن ابرو را مؤدبانه نمی‌دانند)، باید عمل لیفت صورت یا حداقل لیفت با نخ انجام دهم -در لیفت با نخ شبکه‌ای از رشته‌های نخی در زیر پوست صورت کاشته می‌شود تا پوست به سمت بالا کشیده شود، مثل یک پل معلق به‌سبک کالاتراوا- فقط مشکل این است که من قفقازی‌ام و پوستم برای عمل لیفت با نخ بیش‌ازحد نازک است. همچنین اظهارنظرهای منفی زیادی دربارۀ کسیه‌های زیر چشمم شنیدم، طوری که کم‌کم داشتم نگران می‌شدم که خطوط هوایی کره اجازه نخواهد داد در پرواز برگشت به خانه آن‌ها را به‌عنوان بارِ همراه با خود به داخل هواپیما ببرم.\nیکی از پزشکان در حالی که با من حرف می‌زد دستش را طوری تکان می‌داد که انگار دارد چیزی را پاک می‌کند. کیبوم حرف‌هایش را برایم ترجمه کرد: «به نظر او باید دور چشم‌ها و پیشانی‌ات را بوتاکس و چربی زیر چشم‌هایت را جابجا کنی».\nمن: به‌نظرش، آیا بهتر است گونه‌هایم را با فیلر پر کنم؟\nکیبوم: او فیلر را توصیه نمی‌کند، چون در عرض هشت ماه از بین خواهد رفت و این‌بار به مقدار خیلی زیادی نیاز خواهید داشت.\nمن و کیبوم جرأت نداشتیم درخواست کنیم ما را شبیه هم کنند، اما این کار چندان هم اغراق‌آمیز به نظر نمی‌رسید. با هر دکتری که مصاحبه کردم گفت بیمارانی داشته که عکس سلبریتی‌ها را آورده‌اند و خواسته‌اند شبیه آن‌ها شوند؛ یا برای نمونه، دماغشان شبیه دماغ « کیم تائه هی» و چشمشان شبیه چشمان «لی مین جونگ» شود. دکتری به من گفت یکی از بیماران عکس شخصیتی کارتونی را نشانم داد که می‌خواست شبیه او شود. (البته او درخواستش را رد کرده بود). همچنین شمار فزاینده‌ای از زنان همزمان با دختران خود زیر تیغ جراحی زیبایی می‌روند، تا ظاهر دخترشان بیشتر به طبیعت نسبت داده شود تا به بخیه‌های عمل.\n«توریست‌های جراحی» که از خارج می‌آیند حدود یک‌سوم از کسب‌وکار کرۀ جنوبی را تشکیل می‌دهند و اکثر آن‌ها چینی هستند. یکی از دلایل این امر آن است که در سراسر آسیا «موج کره‌ایِ» فرهنگ عامه (موسوم به هالْیو) نه‌تنها موسیقی‌ای را که باید گوش کنید تعیین می‌کند بلکه تعیین‌کنندۀ ظاهر شما هنگام گوش‌دادن به آن موسیقی نیز هست. تغییرات ظاهری ممکن است آنقدر اساسی باشد که برخی از بیمارستان‌ها به بیماران خارجی گواهی تصدیق هویت می‌دهند، بیمارانی که ممکن است نیازمند کمک شوند برای متقاعد کردن مأموران مهاجرت درمورد اینکه مشمول برنامۀ حفاظت از شاهدان نیستند. \nهمۀ ما می‌خواهیم بهترین قیافه را داشته باشیم، اما از کلاس هفتم تاکنون ظاهر افراد برای هیچ‌یک از همراهانم اهمیت چندانی نداشته است. برای رسیدن به درکی روشن‌تر از اینکه چرا مردم کرۀ جنوبی اینقدر ظاهرپرستند، به دفتر پر از کتاب یکی از استادان روانشناسی دانشگاه یانسه در سئول رفتم: دکتر ایونکوک سو. او توضیح داد: «یک عامل این است که اینجا، درمقایسه با فرهنگ‌های غربی، جنبه‌های بیرونیِ خویشتن (موقعیت اجتماعی، لباس، حرکات و قیافۀ شما) در مقابل جنبه‌های درونی (افکار و احساسات) مهم‌ترند». سو آزمایشی را تشریح کرد که در آن عکس یک شخص و نوشته‌ای در توصیف او به دانشجویان داده می‌شد، هم در دانشگاه یانسه و هم دانشگاه کالیفرنیا در ارواین (که زمانی در آنجا تدریس می‌کرد). سپس از دانشجویان پرسیده می‌شد که چه قالبی درک بهتری از این فرد به شما می‌دهد، عکس یا نوشته؟ دانشجویان کره‌ای عکس را انتخاب می‌کردند و آمریکایی‌ها توصیف مکتوب را. سو، مثل برخی صاحب‌نظران دیگر، ذهنیت کره‌ای‌ها را تاحدی به آیین کنفوسیانیسم نسبت می‌دهد، آیینی که بر اهمیت والای رفتار با دیگران تأکید می‌ورزد. به‌بیان دقیق‌تر، «در کره، اهمیتی نمی‌دهیم که درمورد خودتان چه فکر می‌کنید. بلکه ارزیابی دیگران از شما اهمیت بیشتری دارد».\nسو در ادامه توضیح می‌دهد که این دو جامعه دربارۀ تغییرات شخصی نیز دیدگاه متفاوتی دارند: «در جوامع آسیایی همچون کره، بسیاری از مردم درمورد استعداد اشخاص دیدگاهی افزایشی۵ دارند تا دیدگاهی ذاتی۶». اگر نظریۀ دوم را بپذیرید، که به‌ادعای سو آمریکایی‌ها به این نظریه گرایش دارند، معتقد خواهید بود که ذات یک شخص ثابت است و استعدادِ محدودی برای تغییر دارد. سو گفت: «اگر بچۀ ده‌سالۀ شما در آمریکا نوازنده به دنیا آمده است و نه بازیکن فوتبال، آنگاه او را مجبور نخواهید کرد فوتبال بازی کند. اما در کره، فکر می‌کنند که اگر برای بهبود اوضاع تلاش می‌کنید، بچه‌تان را مجبور خواهید کرد فوتبال بازی کند». بنابراین در کره، نه‌تنها می‌توانید وقتی بزرگ شدید دیوید بکام شوید؛ بلکه می‌توانید – با تلاش زیاد – قیافۀ خود را نیز شبیه دیوید بکام کنید. \nکره کشوری تسلیم‌ناپذیر است. این سرزمین که یقیناً یکی از کشورهایی است که در روی کرۀ خاکی در معرض بیشترین تهدیدها بوده‌اند، به‌باور برخی از مورخان در طول تاریخ بیش از چهارصد بار آماج حمله قرار گرفته است، بی‌آنکه حتی یک‌بار متجاوز باشد، اگر جنگ ویتنام را حساب نکنیم. پس از جنگ کره، سرانۀ تولید ناخالص داخلی این کشور (۶۴دلار) به کمتر از سرانۀ کشور سومالی رسید و شهروندان آن تحت سیطرۀ رژیمی ستمگر درآمدند. اما امروزه، کرۀ جنوبی رتبۀ چهاردهم تولید ناخالص داخلی را در دنیا به خود اختصاص داده است. پس آیا واقعاً جای تعجب دارد که کشوری این‌چنین تسلیم‌ناپذیر، در عرصۀ زیبایی این‌قدر عقب‌گرد کرده باشد؟ \nجرقۀ علاقۀ ملی به جراحی پلاستیک پس از جنگ کره زده شد، یعنی وقتی که نیروهای اشغالگر آمریکا پیشنهاد کردند برای قربانیان جراحت‌های جنگی جراحی ترمیمی رایگان انجام می‌دهند. تحسین یا تقبیحِ این جریان -به‌انتخاب خودتان- به «دیوید رالف میلارد» جراح پلاستیک نیروی تفنگداران دریایی آمریکا می‌رسد، که در پاسخ به درخواست شهروندان کره‌ای که خواهان تغییر چشم‌های آسیایی‌شان به چشمان غربی بودند، جراحی بلفاروپلاستی را تکمیل و عرضه کرد. میلارد در یادداشتی به‌سال ۱۹۵۵ می‌نویسد: در چشم‌های آسیایی، «نبود چین در پلک به فرد قیافه‌ای منفعل می‌دهد و به نظر می‌رسد نشانگر رفتار غیراحساسی و صبورانۀ شرقی‌ها باشد». این نوع عمل با اقبال روبه‌رو شد و به‌سرعت محبوبیت یافت، به‌ویژه در بین روسپی‌های کره‌ای که می‌خواستند سربازان آمریکایی را مجذوب خود کنند. میلارد می‌نویسد: «درواقع بهشت جراحان پلاستیک در گرو این عمل بود».\nواژۀ «ووری» را در کره زیاد می‌شنوید که به‌معنی «ما» یا «مابودن» است، اما همان‌طور که کیونگ چوا در کتاب خود آموزش رقص مارپیچی۷ توضیح می‌دهد، به «من»ِ جمعی اشاره دارد. چوا می‌گوید: «وقتی شخصی به همسر خود اشاره می‌کند، نمی‌گوید «شوهر من» یا «زن من» بلکه می‌گوید «شوهر ما» یا «زن ما». (نرخ طلاق در کره در دو دهۀ گذشته سه‌برابر شده است). یوجین یون مدیر یک صندوق سهام خصوصی می‌گوید: «برای مردم خیلی مهم است که عضو گروه ووری و ائتلاف یا جرگۀ خود باشند. این همان آنتی‌تزِ فردگرایی است. اگر به‌صورت گروهی به رستوران برویم، همگی یک غذا سفارش خواهیم داد. اگر به فروشگاه برویم، اغلب می‌پرسیم «پرفروش‌ترین جنستان کدام است؟» و آن را می‌خریم. احساس گروهی این است که اگر می‌توانید ظاهر بهتری داشته باشید، باید برای این کار اقدام کنید. اقدام نکردن به معنی خودخواهی و تنبلی خواهد بود و بازتاب خوبی در گروه شما نخواهد داشت». او ادامه می‌دهد: «موضوع این نیست که سعی می‌کنید برجسته و خوش‌قیافه به نظر برسید، بلکه مهم این است که سعی کنید زشت به نظر نیایید». او در ادامه می‌گوید: «ما در جامعه‌ای فوق‌العاده رقابتی زندگی می‌کنیم. در گذشته، اگر همسایه‌تان تلویزیون یا ماشین نو می‌خرید، شما هم احساس می‌کردید لازم است تلویزیون یا ماشین نو بخرید. امروزه همۀ این نیازهای اساسی را داریم، بنابراین سطح رقابت بالا رفته و به مقایسۀ ظاهر، سلامتی و امور معنوی نیز رسیده است».\nبهتر است دوباره سراغ بیمارستان‌ها برویم. در مراکز مختلفی که بازدید کردیم خدمات متفاوتی ارائه می‌شد، ازجمله جراحی راینوپلاستی باربی («نمی‌خواهید بینی نوک‌تیز و عروسکی داشته باشید؟»)، حجیم‌سازی پیشانی («زیبایی‌تان افزایش خواهد یافت!»)، جراحی هیپ‌آپ (برای داشتن «اندامی زنانه و زیبا مانند مردم آمریکای لاتین»)، جراحی زیبایی بازو، ساق پا، ایجاد گودی، تزریق برای سفیدی (که در یکی از کلینیک‌ها تزریق بیانسه [خوانندۀ سیاه‌پوست آمریکایی] نامیده می‌شد)، پایین‌آوردن گوشۀ چشم (تا خشن به نظر نیایید)، بالابردن خط لبخند که در آن گوشه‌های لب انحنا پیدا می‌کنند و با ایجاد یک تورفتگی همیشه خوشحال به نظر می‌آیید، طوری که انگار یک بچۀ شش‌ساله صورتتان را نقاشی کرده است (این نوع عمل در بین مهمانداران هواپیما پرطرفدار است) و «جراحی گربه‌ای» برای ترمیم گودی زیر دماغ. اما بیشتر جراحی‌هایی که در کرۀ جنوبی انجام می‌شود زیاد سخت نیست و از نظر فنی عالی به نظر می‌رسد. عمل بلفاروپلاستی را می‌توان در عرض پانزده دقیقه انجام داد (به گفتۀ یکی از مصاحبه‌شوندگان، «راحت‌تر از کشیدن دندان»). برخلاف آمریکا که در آن داشتن چیزهای بزرگ مطلوب است، زیبایی مطلوب در سئول دست‌کم گرفته شده است – به‌گفتۀ کیبوم، «تغییری جزئی در چیزی که دیگران نیز دارند». کیوهی بایک دانشجوی ارشد مردم‌شناسی می‌گوید: «کره‌ای‌ها هنوز هم خیلی محافظه‌کارند». دختر نوزده‌ساله‌ای که چشم‌ها و فکش را عمل کرده می‌گوید: «معلوم‌بودن خط سینه برای یک دختر فاجعه خواهد بود و او را سبک جلوه خواهد داد». بایک ادامه می‌دهد: «نباید زیاد جلب توجه کنید. این برمی‌گردد به اصول و مبانی کنفوسیوسی ما. جامعۀ ما جامعه‌ای بسیار همرنگ است.»\n«استلا آن» را همراه با دوستانش «جن پارک» و «سان لی» که هرسه دانشجوی سال دوم بودند در کافی‌شاپ ملاقات کردم. استلا به من گفت: «هرگز به جراحی پلاستیک فکر نمی‌کردم، تا اینکه یک روز پدرم به من گفت چشم‌هایم شبیه چشم‌های اوست و با یک جراح پلاستیک صحبت کرده تا مرا زیباتر کند. پس از آن، خیلی پشیمان شدم. احساس کردم: من خودم نیستم و خود واقعی‌ام را گم کردم. ابتدا چشم‌هایم کبود شده بود و کوچک‌تر به نظر می‌آمدند». اما وقتی باد چشمش خوابید، خوشایند بود. لی هم به‌خاطر اصرار پدرش چشم‌هایش را عمل کرده بود. «او به من گفت که زیبایی می‌تواند مزیت بزرگی برای دختران باشد. مثلاً، وقتی به مصاحبۀ شغلی می‌روی، اگر مصاحبه‌کننده دو زن را با قابلیت‌های یکسان ببیند، مطمئناً زن خوش‌قیافه را انتخاب خواهد کرد». جالب است که در بین بیست‌وهفت کشور عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی، کشور کره که در آن فشار برای ازدواج بالاست، رتبۀ آخر برابری جنسیتی را دارد.\nآن ادامه می‌دهد: «قبل از عمل چینِ پلک، پسرها توجه چندانی به من نمی‌کردند». لی حرف او را تأیید کرد. پرسیدم آیا وسوسه شده‌اید که به دروغ بگویید جراحی نکرده‌اید؟ پارک می‌گوید: «این روزها، گرایش عمومی به سمت رک‌بودن است.» لی توضیح می‌دهد: «دختران به این دلیل دروغ نمی‌گویند که احساس گناه نمی‌کنند. دیگران به‌خاطر جراحی پلاستیک به ما تبریک می‌گویند».\nاگر خاطرتان باشد در برنامۀ تلویزیونی «ملکۀ یک‌روزه»۸ یک تاج نگین‌دار و جوایزی مانند ماشین لباس‌شویی به زن خانه‌دار بدبختی اهدا می‌شد که بتواند تماشاگران داخل استودیو را قانع کند که بدبخت‌ترین زن در بین شرکت‌کنندگان است. نسخه‌ای از این مسابقه با عنوان «بگذار وارد شوم»۹ یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در کرۀ جنوبی است. هرکدام از شرکت‌کنندگان در این مسابقه -با نام‌های مستعار مثل دختری شبیه فرانکنشتاین، زنی که نمی‌تواند بخندد، مادر سینه‌تخت و میمون- درمقابل هیأت کارشناسان زیبایی دلیل می‌آورد که خصوصیات فیزیکی‌اش زندگی عادی را برایش چنان ناممکن کرده که نیازمند بازسازی کلی با جراحی است. والدینِ شرکت‌کنندگان را نیز به صحنه می‌آورند تا از فرزندشان عذرخواهی کنند، هم به‌خاطر انتقال ژن نامطلوب به آن‌ها و هم به‌دلیل فقر و عدم استطاعت مالی برای جراحی پلاستیک. در پایان هر برنامه، شرکت‌کننده‌ای که با جراحی تولدی دوباره یافته است همراه با سوت و تشویق به تماشاگران نشان داده می‌شود.\nدر حال حاضر چندین شو تلویزیونی واقعی با موضوع جراحی پلاستیک در کره وجود دارد، اما یکی از آن‌ها با عنوان «بازگشت به چهرۀ خودم»۱۰ رویکرد متفاوتی در پیش گرفته است. من با سیوان پائِک تهیه‌کنندۀ سری آزمایشی این شو دیدار و گفت‌وگو کردم. در این سری، شرکت‌کنندگانی که دست‌کم ده عمل جراحی داشته‌اند بر سر عمل نهایی رقابت می‌کنند، عملی که نوید می‌دهد تمام ترمیم‌های قبلی را پاک کند. پائک تأکید می‌کند که هدف ما این است که به معتادان جراحی پلاستیک کمک کنیم تا از لحاظ روانی با ظاهر خود کنار بیایند. او می‌گوید کسانی که درآمد کمتری دارند معمولاً بیشترین وسواس را برای جراحی پلاستیک نشان می‌دهند. «آن‌ها احساس می‌کنند هیچ راه دیگری برای اثبات خود به مردم و ارتقای منزلت اجتماعی و اقتصادی خودشان ندارند». هرچند سری آزمایشی این مسابقۀ تلویزیونی پرطرفدار بود، پائک می‌گوید تولید این برنامه را ادامه نخواهد داد. خودش به من گفت: «توان ادامۀ این کار را نداشتم». احساس می‌کند که مسئولیت تغییر زندگی مردم برایش باری بیش از اندازه سنگین بود و از طرفی هم پیداکردن شرکت‌کننده کار سختی بود. می‌گوید: «مدت یک‌ماه، بیرون یک باشگاه رقص می‌ایستادم. از دویست نفر خواهش کردم در برنامه شرکت کنند. ولی اکثرشان نمی‌خواستند به ظاهر قبلی‌شان برگردند».\nدر سال‌های اخیر، واژۀ کره‌ای جدید «سونگ-گوئی» وارد دنیای آنلاین شده که به‌معنی «هیولای جراحی پلاستیک» است. یکی از دانشجویان در تعریف این عبارت گفت که برای توصیف شخصی به کار می‌رود که از فرط تغییر، «ظاهری غیرطبیعی دارد و بیننده را پس می‌زند». در زمانی نه‌چندان دور، آژانس مصرف‌کنندگان کره گزارش کرد که یک‌سوم کل بیماران جراحی پلاستیک از نتیجۀ کار ناراضی بوده‌اند و هفده درصد نیز ادعا کرده‌اند که دست‌کم دچار یک عارضۀ جانبی منفی شده‌اند. این آژانس هیچ‌گونه آمار رسمی از حوادث یا قصور در جراحی ثبت نمی‌کند، اما هر چند ماه یک‌بار گزارشی از کسانی در روزنامه‌ها منتشر می‌شود که پس از عمل به هوش نمی‌آیند.\nجالب است که ظاهراً این موضوع لطمه‌ای به کسب‌وکار نمی‌زند. «هیون هو شین» رئیس شعبۀ سوءطبابتِ کانون وکلای کره طی دیداری در دفترش به من گفت: «این روزها، حوادث زیادی رخ می‌دهد و تقریباً همۀ بیمارستان‌ها یک حادثۀ جدی را تجربه کرده‌اند، بنابراین مسئله چندان مهم نیست. کسانی که زیر تیغ جراحی پلاستیک می‌روند، ریسک این کار را نیز می‌پذیرند». درست پیش از ورود من به کره، یک دانشجو که عمل جراحی پلک کرده بود فوت کرد. پیش از دادن داروی بیهوشی به بیمار، دکتر پیشنهاد عمل فک رایگان به او می‌دهد، به‌شرطی که اجازه دهد بیمارستان از عکس‌های قبل و بعد از عمل او استفاده کند. بعداً معلوم می‌شود که دکتر درواقع دندانپزشک بوده است. طبق برآورد شین، هشتاد درصد پزشکانی که جراحی پلاستیک انجام می‌دهند مدرک مرتبط ندارند؛ این‌ها به «دکترهای روح» معروفند. در گزارشی از بی.بی.سی در سال ۲۰۰۵ به رادیولوژیست‌هایی اشاره شد که عمل جراحی چین پلک انجام می‌دهند و روانپزشکانی که اپراتور دستگاه لیپوساکشن هستند. شین معتقد است که هستند پرستاران و دستیارانی آموزش‌ندیده که چاقوی جراحی به دست می‌گیرند. گاهی پزشکی حاذق و سرشناس از بیمار استقبال می‌کند اما پس از تأثیر داروی بیهوشی، دکتری کم‌تجربه وارد عمل می‌شود.\nجراحی دیگر به‌نام دکتر «ها» به من گفت: «بیمارستان‌های بزرگ‌تر به کارخانه بدل شده‌اند. حتی یکی از آن‌ها در اتاق عمل زمان‌سنج می‌گذارد، که مثلاً هر دکتر باید جراحی پلک را در کمتر از سی‌دقیقه یا جراح بینی را در کمتر از یک‌ساعت و نیم تمام کند. اگر عملشان بیش از این طول کشید، پیامدهای مالی و توبیخ شفاهی در انتظار آن‌هاست». این خطاها به مسئله‌ای ملی تبدیل شده است. سال گذشته، یک قانون‌گذار کره‌ای به پارلمان شکایت کرد، مبنی بر اینکه هفتادوهفت درصد کلینیک‌های جراحی پلاستیک به دستگاه شوک الکتریکی یا تهویۀ هوا مجهز نشده‌اند.\nوقتی مادر رئیس جمهور پیشین کرۀ جنوبی «چون دو هوان» سعی داشت در دهۀ ۱۹۲۰ باردار شود، پیش راهبی دوره‌گرد رفت و از او شنید که چهره‌اش شبیه کسی است که مادر مردی بزرگ خواهد شد؛ مگر اینکه دندان‌های پیش‌آمده‌اش سد راه سرنوشت شوند. او به‌محض شنیدن این پیش‌بینی دندان‌های پیشِ خود را با چوب کشید. (برخی گزارش‌ها می‌گویند برای این کار از سنگ استفاده کرد). پسرش از سال۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ در کسوت دیکتاتوری بی‌رحم و سرکوبگر بر کره حکومت کرد.\nاگر این کار در مادر رئیس‌جمهور کره کارگر افتاد، درمورد شما نیز مؤثر خواهد بود. برای یک کره‌ای که به فکر تغییر چهره افتاده، نظرخواهی از یک فال‌بین حرفه‌ایِ چهره کاری متداول است؛ فال‌بین چهره کسی است که دربارۀ اینکه چه تغییراتی در صورت بهترین نتیجه را خواهد داد توصیه‌هایی می‌کند. اهمیت این شغل پس از بحران مالی ۱۹۹۷ تا ۹۸ رشد چشمگیری یافت، یعنی زمانی که رقابت بر سر مشاغل بالا گرفت.\nروز آخری که در سئول بودم، تصمیم گرفتم پنجاه دلار برای مشاوره با یک فال‌بین چهره بپردازم. از مترجمم پرسیدم «باید لبخند بزنم؟» و او این سؤال را به پیرمرد چاق و کوتوله‌ای انتقال داد که لباس چینی چندلایه پوشیده بود و مثل بسیاری از کسانی که آن هفته دیده بودم، به من زل زده بود و قیافه‌ام را ورانداز می‌کرد. پاسخ آمد: «فقط طبیعی باش». ما داخل اتاق تنگ و تاریک فال‌بین بودیم که پر بود از نقاشی‌های رنگ روغن، یک تلویزیون قدیمی، طرح‌هایی از قطعات بدن که شبیه برش‌های گوشت گاو بودند و انبوهی از وسائل دکوری (ازجمله یک وزنۀ نگهدارندۀ کاغذ با آرم منچستر یونایتد، مجسمۀ کوچک بودا و قلک خوکی). فال‌بین پس از پرسیدن تاریخ تولدم، به چند واقعیت کلی اشاره کرد. مترجمم گفت: «می‌گوید اگر بین چشمانت جای زخم باشد، باعث می‌شود از همۀ امیدها و آرزوهایت دور شوی. پس به‌طورکلی باید جراحی پلاستیک انجام شود. می‌گوید اگر پل بینیِ کسی به‌اندازۀ کافی صاف نباشد، باعث قطع ارتباطش از خانواده می‌شود».\nپرسیدم درمورد من چطور؟\nمترجم گفت: «می‌گوید ابروهای تو نشان می‌دهند دوستان زیادی داری و بینی تو نشان می‌دهد ثروتمند خواهی شد».\nپرسیدم: «آیا باید چیزی را تغییر دهم؟»\nمترجم: «چیزی نداری که بشود گفت بد است. اما ممکن است دندان‌هایت کمی ضعیف باشند. و باید خیلی بیشتر گوشت گاو بخوری».\n\nپی‌نوشت‌ها:• این مطلب در تاریخ ۲۳ مارس ۲۰۱۵، با عنوان «About Face» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ آن را با عنوان «چرا کرۀ جنوبی پایتخت جراحی پلاستیک دنیاست؟» منتشر کرده است.•• پاتریشیا مارکس (Patricia Marx) نویسنده، طنزنویس و استاد دانشگاه پرینستون است و از سال ۱۹۸۹ با نشریۀ نیویورکر همکاری دارد. نوشته‌های او علاوه بر نیویورکر در نیویورک ریویو آو بوکز، ان.پی.آر و دیگر مطبوعات نیز به چاپ رسیده است.[۱] جراحی چین پلک (double-eyelid surgery) که به بلفاروپلاستیِ آسیای شرقی نیز مشهور است، نوعی عمل زیبایی برای ایجاد چین روی پلکی است که به‌طور طبیعی چین ندارد و یکدست دیده می‌شود [مترجم].[۲] Improvement Quarter[۳] Sotheby’s Institute of Art[۴] Bagel Girl[۵] incremental theory[۶] entity theory[۷] A Pedagogy of Spiraling[۸] Queen for a Day[۹] Let Me In[۱۰] Back to My Face\n \n\n\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/584336022.json b/train/584336022.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..02a0e7d76520ac8a593be8ca8e3f2175c0e5460d --- /dev/null +++ b/train/584336022.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کبوتربازی نوعی فلسفه‌ورزی است", + "subtitle": "هلن مک‌دونالد، نویسندۀ برجستۀ طبیعت‌گرا، از کتابی پربار و لذت‌بخش دربارۀ پرنده‌ای دلربا می‌گوید", + "introduction": "کبوتربازی معمولاً با خریدن یک جفت کبوتر ارزان شروع می‌شود، اما خیلی زود کار به جایی می‌رسد که جایی برای هیچ چیز دیگری نمی‌ماند. اما مگر چه چیزی در پروازدادنِ دسته‌ای کبوتر و نگاه‌کردن به آن‌ها وجود دارد که اینچنین آدم‌ها را شیفتۀ خود می‌کند؟ دیکنز جایی گفته است کبوتربازان، که عمدتاً از اقشار فرودست و حاشیه‌نشین جامعه‌اند، وقتی به کبوترهایشان نگاه می‌کنند، خودشان را می‌بینند که دارند پرواز می‌کنند و از شرایط بد زندگی‌شان دور می‌شوند. آیا کبوتربازی نوعی از امیدواری نیست؟", + "content": "هلن مک‌دونالد، تایمز لیترری ساپلمنت — ده‌سال پیش، برای دیدن پسری که آن روزها با او دوست بودم، وارد یک باشگاه کبوترهای مسابقه‌ای شدم. دوستم در خانه‌ای ویلایی در یکی از مزارع ناحیۀ میدلند انگلستان زندگی می‌کرد و جَلدی داشت پر از کبوترهای جانسن، نژادی از کبوترهای مسابقه‌ای به‌رنگ آبی راه‌راه شبیه کبوترهای شهری‌ای که زمان زیادی را در باشگاه گذرانده بودند. او را در یک خانۀ سیار پورتاکابین دیدم، در نقطه‌ای که فکر می‌کنم محل صید ماهی کپور در وسط زمستان بود. توده‌های درختان خیس توسکا همه‌جا به چشم می‌خوردند و باد شرقی نیرومند کابین را با هر وزش به این سو و آن سو تکان می‌داد. در داخل کابین، شعلۀ گاز کپسولی هیس‌هیس می‌کرد، شیشه‌ها را بخار گرفته بود و جمعی از مردان روی صندلی‌های پلاستیکی نشسته بودند. به‌جز دوست من، بقیه همگی بالای پنجاه سال سن داشتند. جلیقه‌های ماهی‌گیریِ بادکرده، گرمکن ورزشی و کاپشن چرمی با نشان کبوتر به تن داشتند، روی بدنشان خالکوبی کرده بودند و با شرح و تفصیل از رژیم‌های تغذیه، جهت‌‌ وزش باد، نقطۀ رهایی و تمرین پرواز در جادۀ شمالی حرف می‌زدند. زخم‌های کهنه هنوز با مرهم کینه‌جویی التیام نیافته بود، زخم‌هایی که بیشترش در اثر عشق منحرفانۀ حامیان پرندگان به بازهای خونخوار و کشنده سر برآورده بود و من در تمام این مدت دم فرو بسته بودم. مسحور حرف‌های دیگران شده بودم و تنها کاری که از دستم برمی‌آمد این بود که آرزو کنم کاش کبوتر بودم. در این صورت، مردان آن اتاق را بیشتر مجذوب خود می‌کردم.\nعشق به کبوترها منطقی است. کبوترها پرندگانی بسیار جذابند. با اینکه حدود ۳۰۰ گونۀ وحشی از این نوع پرنده وجود دارد، کهن‌ترین و ماندگارترین رابطۀ انسان‌ها فقط با یک گونۀ خاص بوده است: کبوتر چاهی با نام علمی «کلمبیا لیویا»۱. این پرندۀ سیاه، آبی و سفید که روی صخره‌ها لانه می‌کند نیای کبوترهای شهری ما نیز محسوب می‌شود. کبوتر، که برای اولین بار به‌دست سومری‌ها اهلی شد، اکنون به‌اندازۀ هر بنای معماری یا هر گلدان منقشی، نوعی میراث فرهنگی به شمار می‌آید. در طول هزاران سال ما انسان‌ها شکلِ بدنِ این پرنده را از طریق زادگیری گزینشی تغییر داده‌ایم. ما کبوترهای چاهی را به گونه‌های بی‌شماری تبدیل کرده‌ایم، از گونه‌های بزرگِ بی‌پرواز گرفته تا جانوران استخوانی با چینه‌دان‌های بزرگ گواترمانند. منقارشان را درازتر یا کوتاه‌تر کرده‌ایم و به ‌آن‌ها غبغبک‌های پهن داده‌ایم، همچنین بال‌های فردار و تورمانند، دم‌هایی با چهل‌پر به‌جای دوازده پر معمولی، پاهای پردار و حلقه‌هایی تنگ از پر دور گردنشان که چشمانشان را می‌پوشاند. رفتارشان را نیز عوض کرده‌ایم؛ کبوترهای میگسار۲ را پرورش داده‌ایم که با اندکی تفاوت ژنتیکی در هوا پشتک می‌زنند؛ پرنده‌هایی پراستقامت و بلندپرواز تولید کرده‌ایم که ساختار ژنتیکی‌شان باعث می‌شود یک روز یا حتی بیشتر در هوا باشند و، مشهورتر از همه، کبوترهای مسابقه‌ای خلق کرده‌ایم، قهرمانان استقامت که اکنون می‌توانند تا مسافت ۷۰۰ مایل را بدون‌توقف از نقطۀ رهایی تا محل نگهداریشان، یعنی جایی که خانه و آشیانۀ خود می‌دانند، پرواز کنند.\n\nکتاب جَلدکردن۳، اثر جان دِی، از این نوع کبوتر سخن می‌گوید و کتابی بسیار گیراست. دی استاد ادبیات است و رفتار خلاف عرفش ستودنی است: او پس از دریافت درجۀ دکتری از دانشگاه آکسفورد در رشتۀ مدرنیسم، عصب‌شناسی و فلسفۀ ذهن، به‌مدت سه سال در لندن پیک دوچرخه‌سوار بود و در این باره شرح‌حالی هم نوشته است. هم کتاب جَلدکردن و هم آن یکی، با عنوان سایکلوجئوگرافی۴، پر شده‌اند از جهت‌یابی و نقشه‌های مختلف در سفرهایی که تخیل خواننده را به کار می‌گیرند و می‌توان آن‌ها را به مجموعه‌ای گوناگون از منابع فرهنگی پیوند زد تا روایتی اثربخش و عمیق از آب در آید. جَلدکردن فقط از کبوتر و تاریخچۀ این پرنده و علم کبوترشناسی حرف نمی‌زند -هرچند به‌خوبی از عهدۀ این کار برآمده است- بلکه از افرادی مثل فروید، دانا هاراوِی، رِیچل وایترید و مارتین هایدگر نیز سخن می‌گوید و از مضامینی مانند کودکی و دوری از وطن، پدر بودن، تاریخ، اجتماع، جغرافیا و ماهیت مورد اختلاف خانه و آشیانه بحث می‌کند. در اینجا هایدگر شخصیتی پرتکرار است، هم از لحاظ علاقۀ نویسندۀ کتاب به اینکه خانه یا در خانه بودن چه حسی می‌تواند داشته باشد و هم در مفهوم وسیع‌تر: فرضیات نگران‌کننده دربارۀ منزلگاه و تعلق در وضعیت سیاسی کنونی‌مان جریان دارد. هایدگر، که «به‌شدت دل‌مشغولِ» ایدۀ خانه بود، معتقد بود گسترش جهانی‌شدن، افزایش جابه‌جایی‌ها و «سنگربندی نیروهای جهانی» رفته‌رفته پیوند قدیمی بین مردم و محل سکونتشان را از بین می‌برد. او گفت که «سرنوشت دنیا بی‌خانمانی خواهد بود» و دی رگه‌هایی از میراث اندیشه‌های هایدگر را در شکل‌گیری ایدۀ لبنسراوم۵ (فضای زندگی) و تبدیل ایدئولوژیکِ خانه به جنگ‌افزار می‌بیند، جایی که در آن تعلق عبارت است از شمول یا محرومیت بر مبنای مفهوم سرزمین اجدادی و روابط خونی با موقعیت‌ها و مکان‌ها.\nگرچه نگهداری کبوتر در انگلستان دورۀ ویکتوریا سنتی رایج بود -مشهور است که ویراستار یکی از ناشرانِ خاستگاه گونه‌ها پیشنهاد کرده بود داروین همۀ مطالب کتاب را به‌استثنای بخش‌های مربوط به کبوتران حذف کند، چون «همۀ مردم به کبوتران علاقه‌مندند»- ولی این کار بعدها کم‌کم به سرگرمی شهری تبدیل شد که بیشتر طبقۀ کارگر به آن مشغول بودند و همچنان مشغولند. کبوتربازانی که دی در کتاب جَلدکردن با آن‌ها آشنا می‌شود بازاریان، ساختمان‌سازها و کارگران هستند و دی خوب می‌داند که در این جمع جایی ندارد: روپوش کهنه‌نمایی می‌پوشد و با دوچرخه‌اش به جلسات باشگاه می‌رود. او برای تربیت کبوترهایش آن‌ها را قبل از روزهای مطالعه از حیاط کتابخانۀ بریتانیا، در مهمانی‌ها از بالکن دوستانش و در محل کار نیز از پنجرۀ دفترش در ناحیۀ بلومزبری رها می‌کند. اما اعتماد دیگر کبوتربازان را جلب می‌کند، همان مردان توداری که، در حال بازی با پس‌ماندۀ تخم‌مرغ اسکاچ و سوسیس‌ پس از شب‌نشینی در باشگاه، می‌توانند نظراتی این‌چنینی صادر کنند: « مرد خوبی بود، با این حال، در کار کبوتران وارد نبود».\n\nچارلز دیکنز در مقاله‌ای گفته است که کبوتربازان محله‌های فقیرنشین اسپیتالفیلدز نوعی «اشتیاق طبیعی» داشتند برای «ارتباط با هر گونه موجود زنده‌ای که بتواند از آنجا خارج شود و در هوا به پرواز درآید» و این نگرش یکی از درون‌مایه‌های اصلی کتاب را پدید آورده است: نه‌تنها کبوترداری از مدت‌ها پیش سرگرمی جوامع حاشیه‌نشین بوده است، بلکه با نگهداری کبوترها خودتان را هنگام پروازشان به جای آن‌ها تصور خواهید کرد. مسابقۀ کبوترپرانی اهمیت روان‌شناختی زیادی برای کبوتربازی دارد که در روز مسابقه ساعت‌ها چشم به آسمان می‌دوزد و برای بازگشت پرنده‌اش دعا می‌کند. این سنتی وسواس‌گونه است و می‌تواند کششی مقاومت‌ناپذیر روی پیروانش داشته باشد: دی در دیدار با یکی از کبوتربازان لندن به‌نام استیو می‌فهمد که او را در زمان جنگ، وقتی بچه بود، به کورن‌وال می‌برند، اما از آنجا فرار می‌کند و دوباره به لندن برمی‌گردد چون نمی‌توانسته دوری کبوترهایش را تحمل کند. دی به کبوترباز دیگری می‌گوید به خاطر علاقه به کبوترها در مسابقه شرکت کرده است و اگر برنده هم نشوند برایش مهم نیست. کبوترباز پاسخ می‌دهد: «اولش این‌‌طور شروع می‌شود. ولی خیلی زود روزی می‌رسد که باغچه‌ات به کبوترخانه تبدیل شده و زنت هم جا گذاشته و رفته».\nانگیزۀ دی از نگهداری کبوتر این بود که کاری بکند تا منزل جدید خودش و همسرش ناتالیا در شهر لیتون بیشتر حس و حال خانه و کاشانه بدهد. و مطمئناً افزایش دستۀ کبوترهایش دقیقاً چنین نتیجه‌ای می‌دهد و پروازهای جهت‌یابی آن‌ها شبکه‌ای ایجاد می‌کند از مسیرهایی خاص بین باغچۀ دی و محله و محله و دنیای گسترده‌تر. او در حین کار پشت میز آشپزخانه، از گوشۀ چشمش بال‌های پرندگانش را بیرون از پنجره می‌بیند که سوسو می‌زنند، مثل یادی از گذشته، مثل خاطره‌‌ای زنده.\nبه‌زودی زمان نخستین مسابقۀ پرندگانش فرا می‌رسد. از آنجا که کبوترها فقط به لانۀ خودشان باز می‌گردند و چون در هر مسابقه پرندگان گوناگون زیادی از کبوترخانه‌های مختلف مسابقه می‌دهند، مانند مسابقات اسب‌دوانی یا سگ‌دوانی خط پایانی وجود ندارد. درعوض، پرنده‌ها را به پابندهای پلاستیکی شماره‌داری مجهز می‌کنند و درون سبدهایی قرار می‌دهند تا به پرندگان دیگری ملحق شوند که در مسابقه شرکت خواهند کرد. سپس آن‌ها را داخل کامیونی بارگیری می‌کنند و برای رهایی به نقطۀ دوری در شمال یا جنوب می‌برند. وقتی پرنده‌ای به آشیانه برمی‌گردد، صاحبش حلقۀ لاستیکی را از پایش درمی‌آورد و داخل ساعت مخصوصی قرار می‌دهد که زمان ورود کبوتر را به‌دقت ثبت می‌کند؛ همیشه برای تعیین برندۀ مسابقه مختصات هر یک از آشیانه‌ها نیز محاسبه می‌شود.\nاما نمی‌شود فقط پرنده‌ها را جای دوری ببرید و انتظار داشته باشید به خانه برگردند. آن‌ها باید خانه را بشناسند و یاد بگیرند که خانه در کجای دنیا قرار دارد. کبوتران این شناخت را ابتدا با پرواز در مجاورت نزدیک آشیانۀشان پیدا می‌کنند و سپس با پرواز گردشی در قالب دسته‌های کم‌سن پرندگان با مشخصه‌های زمینی آشنا می‌شوند تا بعدها از آن‌ها برای پیدا کردن راه خانه استفاده کنند، مشخصه‌هایی مانند: برج‌ها، جاده‌ها، رودخانه‌ها، راه‌آهن و تپه‌ها. اطمینان فزایندۀ کبوتران دی، که در اطراف پرسه می‌زنند ولی برمی‌گردند و به لانه‌شان به‌عنوان خانه وابسته می‌شوند، با احساس عاطفی عمیق و کاملاً قابل‌فهمی قوت می‌گیرد.\nدی این معما را با ذوق فراوانی دنبال می‌کند؛ اینکه کبوتران مسابقه‌ای چگونه می‌توانند راه برگشتشان را از مکانی دور که قبلاً هرگز ندیده‌اند پیدا کنند. این پرندگان به روش‌های مختلفی مسیریابی می‌کنند، مثلاً با قطب‌نمای خورشیدی، نوعی توانایی برای تشخیص میدان‌های مغناطیسی زمین و، حتی جالب‌تر از آن، با نوعی توانایی در تشخیص بوی باد. می‌دانیم که بادهای مختلف بوهای متفاوتی دارند و کبوترها موقعیت خود را براساس یک نقشۀ بویایی شناسایی می‌کنند. علاقۀ وافر و فزایندۀ دی به فهم حرکات دقیق پرندگانش با نصب ردیاب جی‌پی‌اس روی آن‌ها به اوج خود می‌رسد، اما در لحظه‌ای باشکوه می‌فهمد که این کار نتیجۀ عکس می‌دهد، چراکه از رمزوراز و افسونِ ندانستن می‌کاهد. او با خرسندی به این نتیجه می‌رسد که: «کبوترپرانی پادزهری برای شناخت‌پذیری جهان فراهم می‌کند». او هیچ‌وقت باورهای خرافی کبوتربازها را، که بی‌شمارند، تمسخر نمی‌کند؛ از او یاد می‌گیریم که باوری عمومی می‌گوید اوضاع جوی خورشید بر پروازها تأثیر می‌گذارد یا می‌توانیم جنسیت یک جوجه‌کبوتر را با آویزان‌کردن آونگی بالای سرش مشخص کنیم و یا می‌توانیم با ارزیابی الگو و رنگ چشمان یک کبوتر خصوصیاتش را بشناسیم. دی علاقۀ خاصی به رفتارهای عجیب و غریب دارد؛ سفر او برای دیدار با روپرت شِلدرِیک، زیست‌شناس انگلیسی، در خانه‌اش در ناحیۀ همپستید لندن تاحدی شبیه یک سفر زیارتی بود، اما از طرفی نیز یک کلاس ویژه برای درآمیختن شکاکیت روشن‌بینانه با تحسین و احترام عمیق بود. شلدریک شخصیتی رمانتیک برای دی است، «مردی بلندقد و تکیده که پلک‌های افتادۀ چشمانش او را شبیه قوش مستی کرده بود که از داخل تلسکوپ نگاه می‌کند». شلدریک که مدت‌هاست از طرف جریان اصلیِ جامعۀ علمی طرد شده است، هیچ علاقه‌ای به نظریه‌های رایج دربارۀ سازوگار برگشتن کبوتران به خانه ندارد. او بر این باور است که جغرافی نقشی در این میان ندارد، بلکه کبوتران از طریق چیزی که خودش «نوعی کشِ روانی» می‌نامد با همدیگر و با آشیانه‌شان در ارتباطند. هرچند دی اشاره می‌کند که هنوز این نظر شلدریک به تأیید تجربی نرسیده است.\n\nجَلدکردن کتابی پربار و لذت‌بخش است. فصل‌به‌فصل آن حکایتی است مرکب از سفر خود دی در مقام یک همسر، پدر و کبوترباز و داستان یکی از طولانی‌ترین پروازهای کبوترانش از شهر تورسو، دورترین نقطه در جادۀ شمال (مسابقات جادۀ جنوب مخصوص پرندگانی است که از اروپای غربی رها می‌شوند). استعارۀ زیبایی است. سرزمینی که کبوتر دی بر فرازش پرواز می‌کند و نیز آب‌وهوا و خطراتی که پشت سر می‌گذارد، قبل از اینکه سالم به لندن و خانه برگردد، همان داستان خود دی است که با صداقتی جذاب بیان می‌شود. او از امیدها و نگرانی‌هایش دربارۀ بارداری ناتالیا برای به دنیا آوردن بچۀ دومشان می‌گوید و از دمدمی‌مزاجی شدیدش دربارۀ زندگی خانوادگی و پدربودن و میلش به آزادی‌ که با نیازش به آسایش خانگی در کشمکش است. کبوتران همچون ارواحی محافظ او را در مسیرِ پذیرش همراهی می‌کنند؛ کبوتران به او درس‌هایی تکان‌دهنده می‌آموزند، درس‌هایی دربارۀ رهاکردن زمام امور و اینکه زندگی خوب چیست. آن‌ها به دی کمک می‌کنند تا راه خانه‌اش را بیابد. او در پروازهای آموزشی به پای کبوترش نامه‌هایی خطاب به ناتالیا می‌بندد تا به محض بازگشت کبوتر به خانه، ناتالیا پیام‌هایش را بخواند. دی این پروازها را چنین توصیف می‌کند: «وسیلۀ ارتباطی ما با یکدیگر که پیوندهای خانوادگی‌مان را محکم‌ می‌کند».\nدی می‌گوید می‌توانیم از نحوۀ ارتباط کبوتربازها با پرندگانشان درس بگیریم، چون این ارتباط همراه با توجه عمیقی است که می‌توانیم عشق بنامیم. نگهداری کبوتر با گونه‌ای خانه‌دوستی لطیف همراه است که داستان‌های رایج دربارۀ طبیعت مردانۀ طبقۀ کارگر را زیر سؤال می‌برد. تمیزکاری کبوترخانه‌‌ها، مراقبت از جوجه‌ها، پاک‌کردن فضولات، وزن‌کردن دانه‌ها و نگهداشتن آرام کبوترها در دست برای معاینۀ دقیق و محبت‌آمیزشان؛ عجیب است که همۀ این‌ها نشانگر نقش‌های تمیزکاری و خانه‌داری، آشپزی و فرزندپروری است که طبق عرف به زنان نسبت داده می‌شود. دی به این غرابت و نتایج آن آگاه است و همین آگاهی به او مزیت خاصی در فهم معنای پدری، مردبودن و تشکیل خانه و کاشانه می‌دهد. در کتاب جَلدکردن شباهت‌های زندگی خانوادگی انسان‌ها و زندگی کبوترخانه‌ای کبوترها به‌زیبایی بیان شده است. دی از طرفی چشم انتظار تولد پسرش و از طرفی نیز چشم به راه بازگشت کبوترهایش است؛ در هر دو صورت باید صبوری، اطمینان، امید و پذیرش بی‌چون‌وچرا را بلد باشد. دی پس از به دنیا آمدن پسرش، در حالی که بازوانش را در باغچۀ خانه گهوارۀ فرزندش می‌کند نگاهش به آسمان در پی بازگشت پرنده‌هایش است. و در حالی که جوجه‌ها را برای پرواز آموزشی به نقاطی دور از خانه می‌برد، با افکار و ترس‌هایی قدیمی مواجه می‌شود که می‌داند بر نحوۀ تربیت فرزند اول خودش و همسرش تأثیر می‌گذارد. دخترش دورا هنگام تولد آسیب دیده بود و همین باعث شد دی همیشه نگرانش باشد و در مراقبت از او زیاده‌روی کند. اما درنهایت با بردن جوجه‌کبوترها به پروازهای آموزشی درمی‌یابد که «دلواپسی در هر بار آزادسازی نتیجۀ جداییِ اجباریِ ناخوشایند اما لازم بود. هم من و هم کبوترها نیاز داشتیم از آن درس بگیریم».\nاحساس همسانی با موجودی خاص سخت نیست، مثل تجربۀ زیبای یک گربه که از خواب بلند می‌شود و بدنش را کش و قوس می‌دهد یا نشاط باشکوه سگی که با سرعت تمام می‌دود. یکی از کارهای خوب دی در کتابش -در کنار خیل حرف‌های دلپذیر کتاب- طرح این پرسش است که احساس همدلی با کسی دیگر یا با یک دسته پرنده چه مفهومی می‌تواند داشته باشد. در سیر روایی کتاب، دی شخصیتی پیچیده می‌شود، پدر، همسر، نویسنده، معلم، اما شخصیت دیگری نیز می‌گیرد، فردی دارای هویتی گسترده‌تر که با دستۀ پرندگانش پیوند می‌خورد؛ او بخشی از نوعی آگاهی توزیع‌شدۀ فرضی است که الگوهای رفتاری و سفرهای کبوترانش را در بر می‌گیرد. او در تأیید کبوتربازهایی که ملاقات می‌کند می‌نویسد:‌ «به نظر می‌رسد دستۀ پرندگانشان بخشی از خودشان و آن‌ها نیز بخشی از پرندگانشان شده‌اند».\nامروزه فقط مفاهیمی مثل خانه، تعلق و گذرگاه مرزی نیست که اهمیت سیاسی وافری دارد. بلکه نگرانی درخصوص نظارت و دخالت فناوری نیز اهمیت یافته است، همچنین نگرانی در این باره که مردانگی از لحاظ فرهنگی به صورت قالب‌هایی درآمده که ممکن است سرانجام، مثل کبوتر یعقوبی که پرهای گردنش جلوی دیدش را می‌گیرد، نتیجۀ عکس بدهد. نویسندۀ جَلدکردن با سیر در همۀ این قلمروها بی‌صدا، با دقت و پیوسته به این می‌اندیشد که اکنون در کجا قرار داریم. دی توضیح می‌دهد که کبوترپرانی در بریتانیا خرده‌فرهنگی روبه‌مرگ است و رفته‌رفته عمدتاً پیرمردها مشغول آن می‌شوند، اما شاید هنوز امیدی به احیای آن باشد. یکی از کبوتربازها می‌گوید: «مهاجران همچنان این رسم را زنده نگه می‌دارند. فکر می‌کنم این کار آن‌ها را به یاد خانه می‌اندازد». خوش‌بینیِ آرام کتاب دربارۀ قدرت ما برای تغییر و یادگیری عشق‌ورزی به موجودات کوچک مدت‌ها در ذهنم خواهد ماند. چقدر عالی است که کبوترها می‌توانند شیوه‌ای برای اندیشیدن به خانه یادمان بدهند، شیوه‌ای بی‌نیاز از توسل به نژاد، تاریخ، مرزهای سیاسی و محرومیت. کبوترها وقتی بزرگ می‌شوند یاد می‌گیرند در خانه باشند و هر جای ممکن را به‌عنوان خانۀ خود انتخاب می‌کنند.\n\nاطلاعات کتاب‌شناختی:\nDay, Jon. Homing: On Pigeons, Dwellings and Why We Return. Hachette UK, 2019\n\nپی‎نوشت‌ها:• این مطلب را هلن مک‌دونالد نوشته است و در تاریخ ۲۰ آگوست ۲۰۱۹ با عنوان «Pigeon Treat» در وب‌سایت تایمز لیترری ساپلمنت منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۴ دی ۱۳۹۸ با عنوان «کبوتربازی نوعی فلسفه‌ورزی است» و ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر کرده است.•• هلن مک‌دونالد (Helen Macdonald) روزنامه‌نگار، طبیعت‌گرا و نویسندۀ انگلیسی است. کتاب او با عنوان ق مثل قوش (H is for Hawk) برنده چندین جایزه ادبی از جمله جایزه ساموئل جانسون و جایزه ادبی کاستا شده ‌است.\n[۱] Columba livia[۲] tippler[۳] Homing[۴] Cyclogeography[۵] Lebensraum" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/592794432.json b/train/592794432.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..5ca08060966c08ccc750a51394a8364de8216b27 --- /dev/null +++ b/train/592794432.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "رواقيگری به‌مثابۀ کنش سياسی", + "subtitle": "شاید رواقیگری را فلسفۀ روی‌گردانی از دنیا بدانید، اما رواقیون باستان علیه ستم موضع می‌گرفتند", + "introduction": "رواقی‌گری در سال‌های اخیر به‌طرز چشمگیری احیا شده و به فلسفۀ زندگی محبوبی تبدیل شده است. شاید حتی بتوان آن را واکنشِ غربی‌ها به بودیسم به شمار آورد که از قضا شباهت‌های زیادی هم به آن دارد. بااین‌حال رواقی‌گری موضوعِ انتقادات مختلفی نیز بوده است که بعضی موجه هستند و بعضی چندان موجه‌ نیستند. مهم‌تر از همه منتقدان مدرن رواقی‌گری ادعا می‌کنند که این فلسفه گوشه‌گیرانه است و از مایۀ کافی برای مشارکت سیاسی معنادار برخوردار نیست. اما آیا واقعاً این‌چنین است؟", + "content": "ماسیمو پیلیوچی، ایان — سال ۱۳۳ قبل از میلاد است. در روم هستیم. تیبریوس گراکوس، تریبون مردم، همراه با سیصد نفر از حامیانش در خیابان کشته می‌شود. او با حمایت از قوانین ضدنخبه‌سالاریْ بسیاری از اعضای سنا را خشمگین کرده بود، قوانینی همچون توزیع مجدد زمین، کاهش مدت خدمت سربازی و دسترسی وسیع‌تر به امکاناتی که شهروندیِ روم در اختیار مردم می‌گذاشت. واقعه‌ای که در تاریخ روم باستان بسیار مشهور است.\nاما آنچه کمتر کسی می‌داند این است که فیلسوفی رواقی به نام گایوس بلوسیوس از قبل به تیبریوس هشدار داده بود. گایوس، که یکی از چندین رواقی درگیر سیاست و اصلاحات اجتماعی است، سال‌ها در راستای بهبود وضعیت عوام‌الناس با تیبریوس همکاری کرده بود. او پس از قتل دوستش روم را ترک کرد و به این نتیجه رسید که دیگر قانون‌مداری به صلاح نیست. به گفتۀ پلوتارک 1، بلوسیوس به آسیا (غرب ترکیۀ امروزی) رفت و به شورشی علیه روم به رهبری ائومنس سوم، مدعی سلطنت پرگامون، پیوست. این طغیان در ابتدا موفقیت‌‌آمیز بود. ائومنس توانست تعدادی از شهرهای آناتولی را به تسخیر درآورد، جزیرۀ ساموس (زادگاه فیثاغورس و اپیکور) را فتح کند و کنسول رومی، پوبلیوس لیسینیوس کراسوس، را بکشد. اما سنای روم سرانجام کنسولی دیگر یعنی مارکوس پرپِنای باتجربه را به منطقه فرستاد و پرپنا توانست شورش را سرکوب کند. وقتی قیام با شکست مواجه شد، بلوسیوس به عادت معهودِ رواقیون خودکشی کرد.\nرواقیگری در سال‌های اخیر به‌طرز چشمگیری احیا شده و به فلسفۀ زندگی محبوبی تبدیل شده است. شاید حتی بتوان آن را واکنشِ غربی‌ها به بودیسم (که وجوه اشتراک زیادی با آن دارد) به شمار آورد، اما همچنان موضوعِ انتقادات مختلفی است که بعضی موجه‌اند و بعضی چندان موجه‌ نیستند. با وجود ماجراهای متعددی نظیر آنچه از بلوسیوس ذکر شد، منتقدان مدرن رواقیگری ادعا می‌کنند که این فلسفه گوشه‌گیرانه است و از مایۀ کافی برای مشارکت سیاسیِ معنادار برخوردار نیست.\nمثلاً  گری هِیز، پژوهشگر دنیای کلاسیک و مترجم امپراتور رواقی، مارکوس آئورلیوس، با مرور تعدادی از کتاب‌ها دربارۀ رواقیگری که تحت عنوان «ناساز شو، همراه شو» (۲۰۲۱) 2در نیویورک ریویو آو بوکس منتشر شد، خاطرنشان می‌کند که رواقیون باستان با جبارانی 3 همچون نرون مخالفت می‌کردند، اما با مفهوم جباریت نه. آن‌ها بردگان را انسان‌هایی شایستۀ کرامت و احترام معرفی می‌کردند، اما حامی براندازی برده‌داری نبودند. در رابطه با زنان نیز از هم‌عصران خود جلوتر بودند و زنان را به‌لحاظ فکری هم‌پای مردان می‌دانستند، اما سیاست جامعی دربارۀ برابری جنسیتی نداشتند.\n\nهِیز در بحث از سیستم‌های حکومتی می‌نویسد «پیوند میان رواقیگری و یکه‌سالاری 4 از بعضی جهات پیوندی طبیعی است. هرچه نباشد، رواقیگری یعنی کنترل افکار و عواطف خود همچون حاکمی مطلق در دژ ذهن». این‌طور برمی‌آید که برای یک رواقی مهم نیست کدام نظام سیاسی در قدرت باشد، چراکه توانایی فیلسوف در فضیلت‌ورزی، فارغ از شرایط بیرونی، به قوت خود باقی است.\nهِیز در باب برده‌داری می‌گوید «رساله‌های اخلاقیِ 5 سنکا را بعضاً سندی برای یک نگرش روشن‌بینانه‌تر می‌دانند. پیامِ نامۀ ۴۷ او را می‌توان به ‘برده‌ها هم آدم‌اند’ خلاصه کرد. اما انتقادات سنکا تقریباً به‌طور کامل حول محور آسیبِ واهی برده‌داری بر شخصیت برده‌دار می‌گردند».\nاما ماجرای بلوسیوس قطعاً در تاریخ رواقیون رویدادی استثنایی نیست. رواقی مشهور دیگری که علیه ظلم به پا خاست کاتوی کوچک بود، دشمن قسم‌خوردۀ ژولیوس سزار. کاتو در روزگار خود آن‌چنان به درستکاری شهرت داشت که وقتی مردم می‌خواستند ضعف اخلاقی خود را توجیه کنند می‌گفتند «خب، همه که کاتو نیستند!».\nکاتو سال‌ها در سنا با سزار جنگیده بود، اما وقتی سزار جنگ داخلی را آغاز کرد، کاتو به تأسی از بلوسیوس سلاح در دست گرفت تا کشورش را نجات دهد. در این راه ناکام ماند، اما تا به امروز نامش نماد دفاع از آزادی است. مثلاً جرج واشنگتن ترتیبی داد تا نمایشنامۀ جوزف ادیسون دربارۀ کاتو را برای ارتش انقلابی‌اش اجرا کنند تا الهام‌بخش آن‌ها در جنگ علیه امپریالیسم بریتانیا باشد.\nشاید جامع‌ترین نمونۀ مشارکت رواقیون در سیاستْ اپوزیسیون رواقی باشد، گروهی از سناتورها و فیلسوفان روم باستان که به‌طور فعال با ظلم و ستم سه امپراتور مخالفت کردند: نرون، وسپاسیان و دومیتیان. از این گروه، هلویدیوس پریسکوس مثال جالبی است، چراکه اپیکتتوس، آموزگار سرشناس رواقی قرن دوم، در گفتارها  6 می‌گوید\nچون وسپاسیان [به هلویدیوس پریسکوس] پیغام رساند و او را از حضور در جلسۀ سنا منع کرد، او پاسخ گفت «این در ید قدرت شماست که مرا اجازۀ سناتوری دهید یا ندهید، اما مادامی‌که سناتور هستم باید در جلسات حضور یابم». «پس در صورت حضور، زبان به دهان بگیر». «اگر از من رأی نخواهی، زبان به دهان خواهم گرفت». «اما مکلفم که از تو رأی بخواهم». «پس من نیز باید آن‌چنان که سزد پاسخ بدهم». «اما اگر چنین کنی، تو را اعدام خواهم کرد». «من هرگز ادعای جاودانگی نداشته‌ام. تو نقش خود ایفا کن و من نیز نقش خود. بر توست که مرا بکشی و بر من است تا بی هیچ ترسی بمیرم؛ بر توست که مرا نفی بلد کنی و بر من است که بی هیچ بیم و درنگی از اینجا بروم».\nمی‌پرسید که پریسکوس، یکه و تنها، چه دستاوردی داشت. مگر رنگ بنفش بر ردا چه نقشی دارد؟ جز آنکه به‌رنگ بنفش جلوه کند و دیگران را اسوه باشد؟\nپریسکوس ابتدا تبعید شد و سپس به دستور وسپاسیان کشته شد، اما چنان‌که اپیکتتوس می‌گوید خون او پایمال نشد، چراکه خیلی‌ها پس از او به مبارزه با ستم ادامه دادند. درواقع یکی از کسانی که از پریسکوس الهام گرفت مارکوس آئورلیوس بود، امپراتور فیلسوف که در تأملات  7  می‌گوید\nاز طریق [برادرم سِوِروس] بود که تراسئا، هلویدیوس، کاتو، دیو و برتوس را شناختم و با مفهوم قانون‌اساسی متعادل، دولت مبتنی بر برابری و آزادی بیان و سلطنتی که آزادی شهروند را بیش از هرچیز ارج می‌نهد آشنا گشتم.\nاین‌ها و نمونه‌های مشابه نشان می‌دهد که، طبق شواهد تاریخی فراوان، رواقیون با ستم می‌جنگیدند و از آرمان جامعه‌ای با آزادی عمل و بیان دفاع می‌کردند. البته که این را باید در چارچوب محدودیت‌های فرهنگ آن روزگار درک کرد. وقتی کاتو با سزار مخالفت ورزید، به فکر آزادی مردان سفیدپوست غیربرده بود. نباید کسانی همچون پریسکوس و دیگرانی را که مارکوس از آن‌ها نام می‌برد هم‌تراز شخصیت‌های مدرنی مانند مارتین لوتر کینگ یا نلسون ماندلا بپنداریم.\nبااین‌حال، چنین نمونه‌هایی به‌خوبی نشان می‌دهند که تعدادی از رواقیون سرشناس فعالیت سیاسی داشتند و گاهی در این راه زندگی و آزادی خود را در طبق اخلاص می‌گذاشتند. اما این فرق دارد با آنکه بگوییم فلسفۀ رواقی پیروان خود را مکلف می‌کند به‌حدی فعالیت سیاسی داشته باشند که در صورت لزوم کل سیستم را به چالش بکشند، نه بازیگران دخیل در آن را. فقط پیوند آشکاری میان فلسفۀ رواقیگری و کردار رواقیون می‌تواند پاسخی شایسته به دغدغۀ امثال هِیز باشد. اینجاست که کار پیچیده و سخت می‌شود و البته جالب.\nشرح متداولی که در محافل رواقیون مدرن می‌خوانیم این است که دو اصلِ درهم‌تنیده مبنای کنشگری سیاسی را در رواقیگری تشکیل می‌دهند: اویکیوسیس 8و جهان‌میهنی.\nلفظ اویکیوسیس را نمی‌توان به‌آسانی به انگلیسی برگرداند، اما معنای کلی‌اش «اتخاذ» دغدغه‌های افراد دیگر است. رواقیون نظریۀ پیچیده‌ای پختند که می‌توان آن را نوعی روان‌شناسی اخلاقی رشد نامید. به گفتۀ آن‌ها، ما خودخواه به دنیا می‌آییم و به‌طور غریزی در راستای بیشینه‌سازی بقای نفس خودمان عمل می‌کنیم. اما درعین‌حال، به‌صورت طبیعی، با دیگر انسان‌ها به‌خصوص سرپرست و خواهر و برادرانمان پیوند برقرار می‌کنیم. بعدها، به سنِ عقل می‌رسیم و تفکرات انتزاعی‌تری پیدا می‌کنیم و کم‌کم می‌فهمیم که تمام انسان‌ها (فارغ از ظاهر و پیشینه‌شان) نیازها و خواسته‌ها و ترس‌ها و امیدهایی مشابه خودمان دارند. پس منطقاً می‌توان نتیجه گرفت که باید همه را خواهر و برادر خود بدانیم.\nاین گسترش تدریجی دایرۀ دغدغه‌ها (این اصلاح از پیتر سینگر، فیلسوف فایده‌گرای مدرن، گرفته شده است) رواقیون را مستقیماً به مفهوم دومی می‌رساند که کنش سیاسی و اجتماعی را وظیفۀ انسان می‌سازد: جهان‌میهنی. به‌قول اپیکتتوس در گفتارها، چنان کن که سقراط کرد. چون از او می‌پرسیدند اهل کجایی، پاسخش این نبود که «اهل آتنم» یا «اهل کورینتم»، بلکه هماره می‌گفت «من شهروند جهانم».\nآرمان رفتار انسانی با دیگران (و به‌زعم برخی رواقیون مدرن، با حیوانات) و قائل‌شدن ارزش و کرامت ذاتی برای آن‌ها را می‌شود به شکل‌های مختلفی محقق ساخت که بستگی به شرایط دارد. پس رواقیگری به‌طور بالقوه با انواعی از مسیرهای سیاسی خاص همخوانی دارد، هرچند نه با همه (مثلاً سخن از فاشیسم رواقی تناقض‌آمیز است).\n\nبه‌طور کلی، ویژگی شاخص اخلاقیات فضیلت 9 (که رواقیگری در کنار اپیکوریسم، ارسطوگرایی و کنفوسیوس‌گرایی نمونه‌های آن هستند) این انگاره است که سؤالِ «چطور باید رفتار کنیم؟» فقط یک پاسخ دارد: «بستگی دارد». این نه نسبی‌گرایی اخلاقی است و نه سست‌عنصری؛ فقط نشانۀ درک این نکته است که جوامع و روابط انسانی متنوع و پیچیده‌اند و کاری که در شرایط خاصی جواب‌گوست شاید در شرایط دیگر نتیجه‌بخش نباشد.\nبه گفتۀ رواقیون مدرن، نکتۀ مهم این است که چارچوب استواری را درونی‌سازی کنیم و بکوشیم در راستای آن عمل نماییم، چارچوبی که اصولی جهان‌شمول همچون اویکیوسیس و جهان‌میهنی را در بر بگیرد. عدالت از نظر فردِ رواقی مجموعه‌ای از اصول انتزاعی نیست، بلکه تمایلی شخصی برای داشتن رفتاری خاص با انسان‌های دیگر است، احترام و انصاف در قبال آن‌ها، چنان‌که دوست داریم دیگران در قبال خودمان داشته باشند. به باور رواقیون، مسیر رسیدن به دنیای بهتر را نمی‌توان از بالا تحمیل کرد، بلکه این مسیر باید از تک‌تک ما عبور کند، درست مثل تمام سنت‌های فلسفی و مذهبی بزرگی که طی هزاره‌ها پابرجا مانده‌اند.\nتمام این‌ها قبول، اما آیا از اویکیوسیس و جهان‌میهنی هیچ راهنمای سیاسی‌ای درمی‌آید؟ آیا این دو اصل می‌توانند انگیزه‌ای برای جنگیدن با بی‌عدالتی فردی و نظام‌مند در اختیارمان بگذارند؟ متأسفانه پاسخ منفی است و این مشکلی است اساسی برای رواقیون مدرن.\nمفهوم جهان‌میهنی را در نظر بگیرید. جان سلار، از پژوهشگران نامدار رواقیگری، در سال ۲۰۰۷ می‌نویسد رواقیون این مفهوم را از سقراط و عموزاده‌های فلسفی خود، یعنی کلبیون، گرفتند و توسعه دادند. درواقع ظاهراً مبدع اصطلاع «شهروند جهان» (به یونانی: kosmopolitês) دیوژن کلبی (همان که به اسکندر مقدونی گفت از جلوی چشمش کنار برود، چون منظرۀ خورشید را کور کرده) بوده است. اما انگارۀ کلبی‌-رواقیِ جهان‌میهنی برنامۀ سیاسی که نبود هیچ، اتفاقاً آرمان‌شهری و نخبه‌گرایانه هم بود. ایده این بود که فرزانگان (کلبیون و رواقیون آرمانی) طبیعتاً به‌سوی یکدیگر خواهند گروید و اجتماعی از مردان و زنان خردمند خواهند ساخت که از مرزها و پیشینه‌های جغرافیایی فراتر خواهد رفت. قطعاً این انگاره درمورد اکثر عوام‌الناس صدق نمی‌کند، چراکه هر دو سنت فلسفی مردم عادی را احمق‌هایی بی‌فضیلت می‌دانستند (البته منظور از این کلام آن‌طور که تصور می‌کنید بد نیست: تمام نویسندگان رواقی که می‌شناسم، از سنکا گرفته تا مارکوس آئورلیوس، خود را نیز احمق می‌پنداشتند). ضمناً چنین نبود که فرزانگان فراوان باشند. اتفاقاً به گفتۀ سنکا یک فرزانه «شاید هر پانصد سال یک بار به عالم هستی پای بنهد، درست همچون ابوالهول».\nاین فقدان برنامۀ سیاسی از سوی رواقیون در روزگار باستان هم مورد توجه قرار گرفته بود. مارکوس تولیوس سیسرو، دولتمرد و سخنور و فیلسوف، خیلی با رواقیگری همدل بود، گرچه فلسفۀ زندگی منتخبش شک‌گرایی آکادمیک بود («آکادمیک» از این جهت که شک‌گرایان از ۲۶۶ ق.م تا ۹۰ ق.م بر آکادمی افلاطون مسلط شدند). او بود که انگاره‌های رواقی را، به‌خصوص از پانائتیوس رواقی، اتخاذ کرد و به تفصیل توضیح داد حکومتی متأثر از اصول فلسفی به چه شکل خواهد بود. سیسرو نتیجه را در دو کتاب منتشر کرد: درباب جمهوری 10 و درباب وظایف 11  که فردریک کبیر آن‌ها را بهترین کتاب تاریخ و بهترین کتاب ممکن دربارۀ اخلاقیات می‌دانست.\nپس نبرد علیه ظلم که نمونه‌اش را در اعضای اپوزیسیون رواقی دیدیم چه می‌شود؟ دیوید سدلی، دیگر پژوهشگر نامدار فلسفۀ هلنیستی، خاطرنشان کرده که شخصیت‌هایی همچون سناتورهای رواقی، تراسئا پائتوس و هلویدیوس پریسکوس، علاقۀ چندانی به تغییر اوضاع نداشتند و بیشتر دوست داشتند به استقبال مرگی دلاورانه بروند. برای همین بود که آزادانه علیه امپراتور سخن می‌گفتند. هر دو هم موفق شدند: دیدیم که چه به روز پریسکوس آمد. پائتوس هم به دستور نرون کشته شد.\nاتفاقاً سدلی می‌گوید یکی از مشهورترین جبارکُش‌های تاریخ، مارکوس جونیوس بروتوس، عمداً دوستان رواقی‌اش را وارد توطئه علیه ژولیوس سزار نکرد، چراکه می‌دانست برای یک رواقی سیستم سیاسی حکومت (ازجمله جباریت) موضوعی پیش‌پاافتاده و نهایتاً در حد ترجیح است. رواقیِ خوب همیشه می‌تواند فضیلت‌ورزی کند و انسان خوبی باشد، فارغ از اینکه شرایط بیرونی، ازجمله نظام سیاسی، چه باشد.\nچنان‌که هِیز در جستار خود خاطرنشان می‌کند، این باید مشکلی جدی برای رواقیون مدرن باشد. گرچه رواقیون می‌کوشند بهترین انسان ممکن باشند و صدالبته بر مبنای عدالت و انصاف با دیگران زندگی کنند، فلسفۀ رواقی ظاهراً ابزارهایی کافی برای ارائۀ چشم‌اندازی از جامعۀ خوب ندارد که کنار این‌همه تأکید بر فردِ خوب بودن بنشاند.\nتلاش‌های مدرن برای به‌روزرسانی رواقیگری در قرن بیست‌ویکم (ازجمله کتاب خودم) چندان به مسئلۀ فلسفۀ سیاسی نپرداخته‌اند. شاید منصفانه نباشد، چون فلسفه‌های زندگی هم، مثل ادیان، عمدتاً به بهبود (یا رستگاری) فردی می‌پردازند. کم می‌شنویم کسی مثلاً به مسیحیت یا بودیسم خرده بگیرد که چرا برنامۀ سیاسی ندارند. اصولاً هدفشان این نیست.\nاما برخی فیلسوفان متعقدند امر فردی و امر سیاسی باید دست در دست هم دهند. این بود ارزش جمهوری افلاطون، حتی با وجود اینکه چشم‌اندازش غیرعملی (و چه‌بسا ناخوشایند) بود. سیسرو، دیگر فیلسوفی که دغدغۀ زیادی برای امر سیاسی داشت، دوست صمیمی سناتور رواقی، کاتوی کوچک، هم بود و در نامه‌ای به دوستش، آتیکوس، این دلسردی را نسبت به عدم برخورداری همکارش از شم عملی بیان می‌کند:\nو اما دوستمان کاتو؛ من او را بیش از تو دوست می‌دارم، اما او به‌رغم نیت پاک و کمال صداقتش، گاهی به جمهوری آسیب می‌رساند. چنان سخن می‌گوید و رأی می‌دهد که گویی در جمهوری افلاطون است، نه در منجلاب رومولوس۲۱.\nما نیز در جمهوری افلاطون، یعنی جامعه‌ای آرمان‌شهری، زندگی نمی‌کنیم، بلکه دنیایمان بیشتر به منجلاب رومولوس شباهت دارد. یادگیری بقا در این منجلاب کافی نیست؛ باید سخت بیندیشیم که چطور می‌توان آن را به مکانی زیستنی و عادلانه برای همه تبدیل کرد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را ماسیمو پیلیوچی نوشته و در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ با عنوان «STOICS AS ACTIVISTS» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. و برای نخستین بار با عنوان «رواقیگری به‌مثابۀ کنش سیاسی» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۱ تیر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n مورخ، فیلسوف و جستارنویس یونانی قرن اول پس از میلاد [مترجم].\n \n \n \n \n ماسیمو پیلیوچی (Massimo Pigliucci) نویسنده، بلاگر و استاد فلسفه در سیتی‌کالج نیویورک است. پژوهش‌های آکادمیک او در حوزۀ زیست‌شناسی تکاملی، فلسفۀ علم، ماهیت شبه‌علم و فلسفۀ عملی است. از کتاب‌های او می‌توان به چگونه رواقی باشیم: استفاده از فلسفۀ باستان برای داشتن یک زندگی مدرن (How to Be a Stoic: Using Ancient Philosophy to Live a Modern Life) و مزخرفات عصابه‌دست: چطور علم را از حرف مفت تشخیص دهیم (Nonsense on Stilts: How to Tell Science from Bunk) اشاره کرد. جدیدترین کتاب او مثل رواقیون بیندیشید: حکمت باستان برای دنیای امروز (Think Like a Stoic: Ancient Wisdom for Today’s World) نام دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Tune Out, Lean In\n \n \n 2\n tyrant\n \n \n 3\n autocracy\n \n \n 4\n Moral Letters\n \n \n 5\n Discourses\n \n \n 6\n Meditations\n \n \n 7\n oikeiôsis\n \n \n 8\n Virtue ethics\n \n \n 9\n  De Re Publica (‘On the Commonwealth’)\n \n \n 10\n De Officiis (‘On Duties’)\n \n \n 11\n طبق افسانه‌ها، بنیان‌گذار و نخستین پادشاه روم [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/594528161.json b/train/594528161.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8c5a547154341135f754974338a32d32c23769cc --- /dev/null +++ b/train/594528161.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آيا جست‌وجو در کتاب‌های باستانی چيزی بيش از تفنن است؟", + "subtitle": "عاشقان علم از نگاه مردمان عصر رنسانس چنین بودند: زودرنج، دمدمی‌مزاج، مجنون و افسرده", + "introduction": "عاشقان کتاب و مطالعه، از گذشته‌های دور، از چشم مردم معمولی آدم‌های عجیب و غریبی جلوه می‌کردند. چطور ممکن بود کسی درخشش روز و لذت‌ تعامل با آدم‌های زنده را کنار بگذارد و عمر خود را صرفِ جست‌وجو در کاغذهایی کند که نویسندگانش قرن‌هاست مرده‌اند؟ از قضا جویندگان حکمت هم بر تفاوت خودشان با بقیه آگاه بودند و بر آن تأکید می‌کردند. کتابِ جدیدی به نام دست‌های جوهرآلود به دنیای شگفت‌انگیز کتاب‌دوستان در اوایل دوران مدرن پرداخته است.", + "content": "ایرین مگلک، لندن ریویو آو بوکس— جرمیاس دِرِکسل، که در سال ۱۶۴۱ راهنمایی برای یادداشت‎‏ برداری نوشت، معتقد بود مطالعۀ درست، مثل استخراج طلا، کاری پرمشقت و به‌طور بالقوه پربار است. کتاب معدن طلای 1 او سرنگاره‏ای 2دارد که دو نوع کار را نشان می‏‌دهد. سمت چپ، معدن‏‌کاران تیشه‌‏هایشان را بالا برده‌‏‏اند و مشغول تراشیدن طلا از تخته‏‌سنگ‏‌ها هستند و سمت راست، حکیمی روی میز تحریر خم شده و به‌‏دقت فرازهایی را برای رونویسی برمی‏‌گزیند. معدن‌‏کار و حکیم در پایین زیر چراغ‌دانی سرگرم کارند و بر فراز آن‌ها الهگان دانش پابرهنه در روشنایی روز ایستاده‏‌اند.\nعالمان، در طلیعۀ عصر جدید اروپا، حکم جویندگان گنج را داشتند. متون رومی‌‏یونانی تنها به‌صورت نُسخ دست‏نویس کاتبان و دیرنشینان قرون وسطا برجا مانده‏ بود و ازاین‌رو اومانیست‏‌های دورۀ رنسانس به جست‌وجوی کتب خطی در صومعه‏‌های اروپا برآمدند و آثار کهن کسانی چون سیسرون، ویتروویوس و لوکرتیوس را که گمان می‏‌کردند از میان رفته دوباره پیدا کردند. به لطایف‏‌الحیل کتب خطی را از کتابخانه‏‌های دوستانشان گرد آوردند و رونوشت برداشتند. نسخ اصلی یونانی را از علمای بیزانس که، پس از ورود ترکان عثمانی به قسطنطنیه، شهر را ترک می‏‌گفتند خریدند و این‌گونه مجموعه‏‌های خود را انباشتند. کاتبان پشت‏‌در‏پشت این متون کهن لاتینی، یونانی و عبرانی را رونویسی کردند، از جمله کاتبانی که زبان‏‌های باستانی را کامل نمی‏‌شناختند. کتب خطی از اشتباه پُر شدند، اما هنوز گواهی ارزشمند بر تاریخ، فرهنگ و شعر جهان‏‌های گم‏شده بودند. اگر خواننده می‌توانست متون کهن را از گَرد قرن‏‌ها تصحیح و اضافات پاک کند، همچنان حاوی مطالب بسیار بودند.\n\nژان مابیون، متخصص نسخ خطی قرون‌وسطایی در قرن هفدهم، تخصص خود را به مهارت طلافروشان تشبیه کرد: «اسنادِ معتبر همیشه گونه‏‌ای مُهر صداقت بر پیشانی دارند که در بادی نظر چشمان خبرگان امر را مجذوب خود می‏‌کند. به همین ترتیب گاه طلافروشان مجرب همین‏که طلا را به‏ دست می‏‌گیرند، اصل را از بدل تمیز می‏‌دهند». مثل طلا که از سنگ کنده می‏‌شود و استادکاری شکلش می‏‌دهد، دانش گذشتگان نیز جز با تلاش‏ و مهارت بسیار به‏ دست نیامده است. محققان از وسایل خاصی استفاده می‏‌کردند که امکان کار طولانی در کتاب‌خانه را فراهم می‌‏آورد، مثل گردونۀ کتاب 3 که برای مجلدهای بزرگ و سنگین به‏ کار می‏‌رفت یا صندلی‏‌های گردان برای مراجعۀ آسان‏‌تر به متون مختلف، یا ردیف قلاب‏‌های فلزی که هزاران کاغذ یادداشت را جمع‌‏آوری می‏‌کرد. به روش‌‏های خاصی هم اندیشیدند تا در ساعات تنهاییِ شب گرسنگی نکشند. اراسموس خوردن تنها ده کشمش کوچک هنگام کارکردن را توصیه می‏‌کرد: «کشمش به‌‏تدریج رطوبت پس می‏‌دهد و مغز و حافظه را به کار می‏‌اندازد». مارسیلیو فیچینو می‏‌گفت بدن دانشمندان متأثر از زُحل است و به همین دلیل دچار فزونی صفرای سیاه بر صفرای زرد است که سبب «جنون الهی» می‏‌شود: این حالت یا آثار نبوغ‌‏آمیز به ‏بار می‏‌آورد یا دانشمندان را گرفتار شوم‏‌ترین مالیخولیا می‏‌کند. او برای دفع مالیخولیا به دانشمندان توصیه می‌‏کند پیش از سحر از بستر برخیزند و چهل بار موهای خود را به عقب شانه کنند و در این هنگام به تأمل و مراقبه بپردازند. متفکران از نظر روحی متفاوت تلقی می‌‏شدند: زودرنج، دمدمی‌مزاج و مستعد جنون و افسردگی. بنابراین حیات نظری‌شان بیش‌ازآنکه وابسته به مهارتی خاص باشد با امور سماوی مرتبط بود. اما این دلیلی بر آسانی زندگی علمی نبود. برنامه‌‏های جادویی خورد و خوراک آن‌ها نیز خود معجزه‏ای بود: فقط کسی می‌‏توانست جسمش را این‌چنین یکسره به دست فراموشی سپارد که خود را به‌‏تمامی وقف تلاش برای کسب دانش کرده باشد.\nآنتونی گرفتون در قالب نُه توصیف زنده و گویا از عتیقه‏‌شناسان، متخصصان خطوط کهنه، فلاسفه و عالمان جامع‌‏الاطراف به شرح زندگی روشنفکرانه در فاصلۀ زمانی رنسانس تا عصر روشنگری می‌‏پردازد. اثر گرفتون مراحل تکوین مطالعات علمی، کتاب‏‌ها، سنت کلاسیک غربی و خودِ تاریخ‏‌نگاری در آغاز عصر جدید را دنبال می‏‌کند. زندگی‏نامۀ فکری متفکرین بزرگ (کسانی چون لئون باتیستا آلبرتی، جرلامو کاردانو، ژوزف اسکالیگر) و کندوکاو در رویه‏‌های علمی اوایل رنسانس (پانویسی، جعل، تحشیه) موضوعات کتاب را تشکیل می‌‏دهند. روش برخورد او با سوژه‌‏ها در همه‌جا آمیزه‏ای از سبک‌سری و جدیت است. قهرمانان کتاب او خبرگانی جامع‌‏العلوم و چندزبانه ولی درعین‌حال واجد ویژگی‏‌های خوشایند انسانی هستند: رفقایی دارند، کتاب‏‌هایشان را خط‏‌خطی می‏‌کنند و از درد و ضعف می‏‌نالند. لطیفه هم می‏‌گویند ولی نکتۀ اصلی لطیفه‏‌هایشان آن‌قدر عالمانه است که یکی باید تفسیرشان کند.\nگرفتون در کتاب دست‌‏های جوهرآلود 4 روش‌‏های فعالانه و توان‏فرسای خوانندگان اوایل رنسانس برای یادداشت‏‌برداری، حاشیه‏‌نویسی و ارجاع‌‏دهی متقابل کتاب‏‌ها را شرح می‌دهد. همان‏طور که درکسل می‏‌گفت این روش‌ها شامل مطالعۀ درست‌نوشتن هم می‌شد: یادداشتِ قطعات مهم از متون پیشینیان در دفترهای یادداشت. این دفترهای یادداشت، یا جُنگ‏‌های شخصی 5، از لحاظ موضوع دسته‏‌بندی می‌شد و از مضامین فاضلانه (آیین لذت‏‌پرستی، فصاحت یا قواعد و مقررات کلیسایی) تا امور مادی (دربارۀ تخم‌‏مرغ یا گوش) را در بر می‌‏گرفت. وقتی خوانندگان عبارات یا اقوال معروف دربارۀ تخم‏‌مرغ یا ابدیت را در این جُنگ‌‏ها گرد هم می‌‏آوردند، می‌‏توانستند آرای مختلف را مقایسه کنند. مورخینی چون گرفتون و اَن بلر معتقدند جمع‌‏آوری جُنگ‏‌های شخصی نوعی روش پژوهش، خواندن از طریق نوشتن و سازمان‌دهی عالَم به‏واسطۀ متن بود.\nیکی از سخت‌کوش‌‏ترین جُنگ‏‌نویسان آن سده‏‌ها، و از جمله شخصیت‏‌های اصلی کتاب گرفتون، محقق آلمانی، فرانسیس دانیل پاستوریوس، بود که نه‌تنها فرازهایی از متون کهن بلکه لطیفه‌‏ها، حکایات، تأملات، دستور تهیۀ غذاها و حتی تکه‏‌هایی از یادداشت‏‌های روزانۀ دوستانش را در جُنگ شخصی‏‌اش گرد آورد. پاستوریوس این دارایی ارزشمند خود را که کندوی عسل 6می‏‌نامید به فرزندانش داد و به آن‌ها توصیه کرد «هر کلمه، عبارت، جمله یا موضوع مهمی را که می‏‌خوانند یا می‏‌شنوند» در آن یادداشت کنند. او جُنگش را با نقل‌‏قولی از ماکروبیوس آغاز کرد:آم‌نِ مِئوم، نیهیل مِئوم  7 (همه‏‌چیز از من است و هیچ‏‎چیز از من نیست). منظور پاستوریوس این بود که، با جمع‏‌آوری گزیده‌‏هایی از آثار پیشین، اثر تازه‏ای به‌ وجود آورده است. آفرینش شاهکاری که هم مال او و هم حاصل گردآوری آثار دیگران بود نکته‌‏سنجیِ فوق‌‏العاده و ساعت‌‏های متمادی خواندن و یادداشت‌‏برداری را می‏‌طلبید. کندوی عسل نمونه‏‌ای از پُست‌‏مدرنیتۀ عجیبِ متن‏باورانۀ آغاز مدرنیته را نشان می‏‌دهد: هم فردی بود هم جمعی، هم اصیل هم التقاطی.\n\nهمان‏طور که گرفتون هم اشاره می‏‌کند، همین تکنیک‌های کسالت‌‏بار در زمینۀ مطالعه مبنای رویکردهای تازه برای مطالعۀ آثار گذشته شد. مقایسۀ نوشته‌‏های صاحب‌‏نظران و شرایط تاریخی‌‏شان به محققان فرصت ‏داد از‏قلم‌‏افتادگی‏‌ها و اختلاف‌‏نظرها را شناسایی کنند و آرای خود را شکل دهند. ازاین‌رو، جُنگ‏‌های شخصی به پیشرفت بی‏‌سابقۀ مطالعات تطبیقیِ فرهنگ‌‏ها و مذاهب باستانی کمک کرد. فیلیپو بروالدو، اومانیست ایتالیایی، منابع هم‌‏روزگار خود دربارۀ فرهنگ، مذهب و زندگی روزمرۀ روم باستان را مطالعه کرد و دریافت که در مناسک صدر مسیحیت رگه‏‌هایی از گذشتۀ رومی باقی بوده است. وی با خود اندیشید «تعمق در رسوم بت‌‏پرستان مرا به این نتیجه می‌‏رساند که ما در اجرای مناسک خود به‌تقریب همه‌چیز را از آن‌ها گرفته‏‌ایم». این مطالعۀ تاریخی و تطبیقیْ فرهنگِ مسیحیت اولیه را بررسی می‌کرد و روشی برای پیوند گذشتۀ رومی با امروز مسیحی بود. پولیدور ورژیل، شاگرد بروالدو، استمرار آداب مذهب یهود در صدر مسیحیت را بررسی کرد. او نشان داد راهبان مسیحی و خاخام‏‌های یهودی کَسایی هم‏‌شکل به تن می‌‏کردند و مناسک کلیسای صدر مسیحیت ریشه در آیین یهود داشت. ورژیل باور داشت فهم ریشه‏‌های تاریخی کلیسای مسیحی به خوانندگان امکان می‏‌دهد «در این جهان زندگی آسوده و سرورآمیزی را سپری کنند و مشتاقانه، با امیدی راسخ، منتظر حیات مینوی در جهانی دیگر باشند».\nورژیل تنها محققی نبود که مرزهای دانش این‏‌جهانی را از میان برمی‏‌داشت. نُسخی که خوانندگان آن زمان می‏‌خواندند پُر از افتادگیِ حروف، کلمات و حتی عبارات بود. مناسک و مراسمی که این نسخه‌ها از آن سخن می‌گفتند به‌‏ندرت قابل‏‌درک بود و مصادیق آن‌ها در جهان واقعی اعم از معابد، مجسمه‏‌ها یا بناها، مدت‏‌ها قبل، از میان رفته بودند. کاستی‏‌ها مانع از تفاسیر متقن می‌شد. ازاین‌رو، خوانندگان به هیئت کاهنان درآمدند و با حس تشخیصی که بیشتر شهودی بود تا علمیِ صرف به تأویل کتاب‌ها پرداختند. فیچینو نوشته بود که زُحل به او این توانایی را بخشیده است که غلط‏‌های نوشتاری را تصحیح کند. «من، با جدیت تمام، به موجبِ قدرتم و با تکیه بر آنکه رسالتم به‌اصطلاح پیشگویی است نه تأویلگری، کتاب‌ها را تصحیح کردم». یکی از محققان درمورد متنی فوق‏العاده دشوار شکایت کرده بود که «این فرازها چنان پرغلط و مخدوش‌اند که غیب‌گویان جزیرۀ دلوس باید آن‌ها را به حال اول بازگردانند». توصیۀ پوجو هم این بود که «نخوانید؛ به‌فراست دریابید». فرق تأویل و پیشگویی چه بود؟ در نظر این محققان، تحقیقِ علمی آمیزه‏ای از متن‌‏پژوهیِ تاریخی و چیزی شبیه جادوگری بود، گونه‏‌ای درک یا حساسیتِ طبعیِ وصف‏‌ناپذیر نسبت به فرهنگ‏‌ها و شیوه‏‌های گذشته.\nکار علمی مادی‌‏ترین شکل خود را در مطبعه‌‏ها می‏‌یافت. در این مکان‏‌های پر‏جنب‏و‏جوش محققان با چاپخانه‏‌چی‏‌ها، حروفچین‏‌ها و دخترخانم‌‏هایی که لیوان آبجو تعارف می‏‌کردند می‌‏نشستند و دربارۀ تفسیر متون گفت‌وگو می‌‏کردند. همین‌جا، مصححان نسخه‏‌های دست‏نویس را برای چاپ آماده و متون را نمونه‏‌خوانی می‏‌کردند، معمولاً تغییرات مهمی هم در متن می‌‏دادند، مثلاً دانیل هاینسیوس که نامه‏‌های ژوزف اسکالیگر را ویراستاری می‏‌کرد بی‌‏سر‏و‏صدا بسیاری از توهین‏‌هایی که در جای‏جای نامه‌‏ها دیده می‏‌شد را حذف کرد و به این ترتیب گَندی که اسکالیگر زده بود را پوشاند (در یک مورد، اسکالیگر به مارتین دل‏ریو گفته بود «مدفوع شیطان». و دل‏ریو هم جواب داده بود «شیطان نمی‏‌ریند»). آندرئاس اوزیاندرِ مصحح هم، با نام مستعار، پیش‌گفتاری به کتاب دربارۀ گردش افلاک آسمانی(۱۵۴۳) 8کوپرنیک نوشت و به خوانندگان متذکر شد که قصد کوپرنیک از بیان این نظراتِ بنیادستیزانه صرفاً ایجاد گفت‌وگویی در این زمینه بوده و نمی‏‌خواسته حقیقتی تجربی را شرح و توصیف کند. البته، حقیقت دقیقاً همانی بود که کوپرنیک می‏‌دانست کشف کرده ولی پیش‌گفتار دوپهلوی اوزیاندر بنیادستیزیِ این کتاب را تعدیل کرد و مانع از توقیف آن شد. مصححان، علی‏رغم نقش حیاتی‏‌شان در فرایند چاپ کتاب، کارگر یدی به‏ حساب می‌‏آمدند. یکی از آن‌ها به‌گلایه گفته بود اگر فرصتی دست بدهد هم او و هم همکارانش«بی‏‌معطلی از این بیگاری‏خانه می‏٬روند تا روزی‌شان را جایی دیگر از دانش و هوش خود کسب کنند نه از بازویشان». آن‌ها با دست‏ و روی مُرکبی ساعت‏‌ها روی نمونه‏‌های چاپخانه خم می‏‌شدند و کار می‏‌کردند. با دستمزدهای کم، قوت بخور و نمیری به دست می‌‏آوردند و به‌تنهایی در اتاق‏‌های زیرشیروانی خانه‌‏های مردم زندگی می‏‌کردند. یکی از آن‌ها در «کتاب‌خانه‌‏ای» کار می‏‌کرد که ضمناً کارگاه شست‌وشوی پارچه‌‏های پشمی هم بود؛ احتمالاً کسی متوجه شباهت ویراستاری متن با لکه‌‏گیری و چربی‏‌زدایی از پشم نشده بود.\nما از کتاب دست‏ه‌ای جوهرآلود می‌‏آموزیم که، چه در تحقیقاتِ آغاز عصر جدید و چه در مطبعه‏‌ها، دست و ذهن فاصلۀ چندانی نداشته‌‏اند. ولی علما، فلاسفه و دانشمندان اصرار داشتند بین کار یدی و فعالیت فکری فرق بگذارند. علمای آن دوره بیشتر از قشر متوسط تحصیل‏کرده و فرزند وکلا و کارمندان دولت بودند، اما یا در چنگال خانواده‏‌های ثروتمندی که معلم سرخانۀ زبان لاتینی می‏‌خواستند اسارت می‏‌کشیدند یا گرفتار بالا و پایین‏‌های صنعت چاپ می‌شدند. این‌ها گاه جُنگ‌‏نویسی را به استخراج طلا و تصحیح متون را به شست‌وشوی پشم تشبیه می‏‌کردند ولی هدفشان این نبود که برای معدن‏‌کار یا کارگران شوینده توان ذهنی فوق‏العاده قائل شوند، بلکه می‏‌خواستند با مصادرۀ سختی کارهای یدی کار خود را بزرگ کنند. لورنزو والا وقتی ‏خواست لاتینیِ شکسته‏‌بستۀ پوجو را مسخره کند، نوشت که شنیده است آشپز و مهتری دربارۀ اشتباه‏‌های فراوان پوجو حرف می‏‌زدند. خب، این تعریفی از هوش نوکران و غلامان نبود. با خودم فکر می‏‌کردم معدن‏کاران از آن تشبیهی که در سرنگارۀ کتاب درکسل شده بود پیش خود چه می‏‌گفته‌‏اند. گرامشی معتقد بود تفاوت فاحشی میان انسان ابزار‏ساز و انسان خردمند وجود ندارد. مهتران هم توان فکرکردن دارند چون آخور را تمیز می‏‌کنند.\nاما در نهایت، نشانۀ کار صادقانه چه بود؟ عرق یا دست‏‌های مرکبی؟ عالمان هم خدا را می‏‌خواستند هم خرما را: از یک طرف با همۀ کارگران فرق داشتند، چون تحت‏‌تأثیر زُحل بودند و می‏‌توانستند غیب‌گویی کنند و با ده کشمش در روز زنده بمانند. از طرف دیگر فرقی میان آن‌ها و کارگران زحمتکش نبود. هم می‏‌گفتند آثارشان جمعی است -جمهور اهل دانش 9 هم ارزشی فراوان برای نوابغ غیرعادی قائل می‏‌شدند؛ بی‏‌عقلان را مسخره می‌‏کردند ولی به خود می‏‌گفتند غیب‌گو؛ به مهتران می‏‌خندیدند اما خود را به معدن‏کاران تشبیه می‌‏کردند. تناقضات این‏‌چنینی در ذات کار فکری سردرگم‏‌کننده هستند. آیا کار فکری رسالت است یا تفنّن یا (تنها) نوعی شغل؟ اگر شغلتان فکرکردن باشد، چه وقت‌هایی تعطیلید؟ اصلاً تعطیلی دارید؟ آیا حتماً باید عرق بریزید تا استثمار شوید؟ این پرسش‌‏ها را طی چند سال گذشته که دائم در محل کارم در دانشگاه شفیلد اعتصاب می‏‌کردم از خودم می‏‌پرسیدم. در آنجا هرگونه ادعای برابری کار فکری و کار در معدن سخت مورد انتقاد قرار می‏‌گیرد. تحصیل علم در روایت گرفتون هم‏سنگ نوعی فداکاری دانسته شده و بدن‏‌های پُردرد و چشم‌‏های خستۀ قهرمانان کتاب هم شاهدی بر ایثار شجاعانۀ آن‌ها در راه کسب دانش است، اما وقتی دیدم حتی آن‌ها هم گاهی معترف‌اند که تحقیق و تحصیل علم نوعی کار است، نه کمتر و نه بیشتر، آرام شدم. وقتی می‏‌دیدم مابیون آهی می‏‌کشد و می‏‌گوید «این عمر من است که صرف املای کلمات، بازخوانی و تصحیح می‏‌شود»، ناخودآگاه زمزمه می‌‏کردم «کنار ما به صف اعتصابگران ملحق شو».\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی tarjomaan.shop بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید. \n \n این مطلب را ایرین مگلک نوشته و در تاریخ اول ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «Ten Small Raisin» در وب‌سایت لندن ریویو آو بوکس منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «آیا جست‌وجو در کتاب‌های باستانی چیزی بیش از تفنن است؟» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n \n\nGrafton, Anthony. Inky Fingers: The Making of Books in Early Modern Europe. Harvard, 2020 \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n Aurifodina\n \n\n \n 2\n تصویر اول کتاب که معمولاً مقابل فهرست مطالب قرار می‏‌گیرد [مترجم].\n \n\n \n 3\n bookwheel: دستگاهی کوچک و شبیه به چرخ‏و‏فلک بود که کتاب‌های حجیم را درون آن می‏‌گذاشتند و با گرداندن آن، از کتابی به کتاب دیگر می‏‌رفتند [مترجم].\n \n\n \n 4\n Inky Fingers\n \n\n \n 5\n Commonplace books : دفترچه‏‌ای شخصی که در آن گفته‏‌هایی مهم از اشخاصی مهم نوشته و نگهداری می‏‌شود [مترجم].\n \n\n \n 6\n Bee Hive\n \n\n \n 7\n Omne meum, nihil meum\n \n\n \n 8\n De revolutionibus\n \n\n \n 9\n Republic of letters" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/596474714.json b/train/596474714.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..be5ddeed0e468de174f8bcb3600825f7b02f55ed --- /dev/null +++ b/train/596474714.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چرا ديگر کسی نمی‌تواند رمان‌های ويرجينيا وولف را نقد کند؟", + "subtitle": "نتیجۀ تمجیدِ بی‌حدوحصرِ ویرجینیا وولف انبوهی از رمان‌های بد بوده است", + "introduction": "وقتی در دنیای ادبیات نویسنده‌ای بزرگ ظهور می‌کند، اتفاقِ اجتناب‌ناپذیر دیگری هم می‌افتد که معمولاً اهالی ادبیات را سرخورده می‌کند: صدها نویسندۀ جوان می‌کوشند تا از سبکِ غول ادبی جدید تقلید کنند و حاصل کارشان ناموفق و کلیشه‌ای از آب درمی‌آید. اما در اتمسفرِ ادبی تازه‌ای که به راه افتاده، کسی تمایلی ندارد که آثار آن نویسندۀ اصلی و مقلدانش را نقد کند، چراکه ممکن است برچسبِ واپس‌گرایی بخورد و متهم شود. ماریا آلبانو معتقد است ویرجینیا وولف چنین موقعیتی پیدا کرده است.", + "content": "ماریا آلبانو، کریتیک — نویسندگان کمی توانسته‌اند افسار تخیل عامه را، به اندازۀ ویرجینیا وولف، محکم در دست بگیرند. او در زمانه‌ای می‌زیست که، با استعانت از کلمات ملکه ویکتوریا، هنوز به زنان به‌ چشمِ انیس‌ومونس مردها نگریسته می‌شد. در چنین فضایی، او برای ضمیمۀ ادبی تایمز مرور ادبی نوشت و استقلالش را نخست از این رهگذر به دست آورد و سپس چاپخانۀ خودش را تأسیس کرد و چندین رمان، داستان کوتاه و مجموعه مقالاتی پیشرو منتشر کرد. او بسیار به تغییراتی که عصر جدید با خود آورده بود حساس بود و باور داشت که ادبیات باید حق مطلب را دربارۀ پیچیدگی‌های آگاهیِ مدرن ادا کند؛ به همین خاطر فُرم رمان را به‌کلّی متحول کرد.\nشهرت او هرچه باشد نابجا نیست. باوجوداین، از وقتی که فمنیست‌های دانشگاهی آثار وولف را در دهۀ ۱۹۶۰ احیا کردند، متون انتقادی‌ای دربارۀ او نوشته شد که ماهیت یک‌طرفه‌ای داشت. دراین‌باره نکته‌ای هست که باید گفته شود. شاهکار مدرنیستی‌ای همچون اولیس اثر جیمز جویس هم دست‌کم در معرض برخی مذمت‌ها قرار می‌گیرد، اما عظمت وولف در تمامی جنبه‌های آثارش گویی بی‌چون‌وچراست و مخالفت با آن به معنای این است که آدم خودش را زیر سؤال ببرد. در چنین فضایی منتقدان وولف، که زیاد هم نیستند، به این اتهام که فقط می‌خواهند نویسندگان زن را بر مبنای جنسیتشان کم‌ارزش جلوه دهند، از میدان بیرون رانده می‌شوند.\n\nشاید به‌دلیل غنای نوشته‌های خودِ وولف و نوشته‌های دیگران دربارۀ او باشد که خیلی‌ها با او احساس نوعی صمیمیت، و از همه مهم‌تر، هم‌ذات‌پنداری می‌کنند. انکار عظمتِ چنین نویسنده‌ای، نه‌تنها وولف را، بلکه همچنین طبقات پایین‌تر جامعه را، که او به نمایندگی‌شان انتخاب شده، متزلزل می‌کند. افسونِ شخصیت وولف به‌نوعی توجه اذهان به هنرمندی‌ او را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و او را بدل به قهرمانی می‌کند برای هر آنچه که مردم نیاز دارند: قهرمان فمینیسم و دگرباشی [زنانه]؛ قهرمان ازدواج‌های نامتعارف؛ قهرمان بازماندگان تعرض جنسی؛ قهرمان مبتلایان به اختلالات روانی. رمان‌های او، اگر خوانده هم بشوند، نه‌چندان در پرتوی شایستگی ادبی‌شان، بلکه از منظرِ تقلیل‌گرایانۀ سیاست‌های هویتی ستوده می‌شوند.\nوولف، در طرفداری‌اش از فُرم جدیدی برای رمان، پیشنهاد کرد که ادبیات را باید از قیدوبند تمام چیزهایی که تاکنون دست‌وپاگیرش بوده‌اند رهاند، چیزهایی مثل دلبستگی آمرانه به جزئیات مادی، پی‌رنگ سنتی، شیرین‌کاری‌های نمایشی، راوی واحد، قهرمانِ برجسته و موضوع مهم. وولف می‌اندیشید که ادبیات باید آینه‌ای در برابر زندگی بگیرد و زندگی با عبور از خطِ سیری که دارای آغاز، میانه و پایان است فاصلۀ زیادی دارد. زندگی بی‌قاعده است و وظیفۀ رمان‌نویسِ مدرن بیان افت‌وخیزهای آن است.\nاین کار وظیفه‌ای بود که او مصمم بود دست‌کم خودش، از رهگذر آثار داستانی‌اش، به سرانجام برساند. این‌چنین بود که رمان‌هایی مثل خانم دَلوِی، به‌سوی فانوس دریایی و امواج پدید آمدند که تعمقات، تأثرات و هوس‌های مردم عادی را در یک روز عادی بیان می‌کردند. این رمان‌ها محلِ تلاقی امور پیش‌پاافتاده و مسائل عمیق بودند و وانمود نمی‌کردند که می‌توان به‌سادگی ازطریق رمزهای زبانیِ مرسوم ترجمان روح بود.\nبااین‌حال هیچ روش بنیادینی وجود ندارد و هر رمان را باید به‌مثابۀ اجرای ایده‌ای در تحول دائم، و آزمایش فنونی در نظر گرفت که هرگز به یک بوطیقای نهایی منتهی نمی‌شود.ازآنجاکه به‌لطف آزمایش‌های دائمی او رمان دیگر هرگز مانند قبل نشد، می‌توان بحث کرد که آیا استفادۀ مبتکرانۀ او از فنون گفتار، اندیشه و آگاهی محققان را بیش از همه افسون کرده است یا نه. خوانندۀ عادی، که همۀ روز را صرف وراجی‌های پیش‌پاافتاده و رویدادهای معمول کرده و حالا بالاخره فرصتی برای فرار از ملال رفت‌وآمد روزانه به محل کار و خانه یافته، شاید خوش نداشته باشد به خودش بیاید و ببیند که دارد دربارۀ پامچال‌های شکوفا، مغازه‌های خیابان باند و سرافکندگی لوئیس از لهجۀ غیرانگلیسی‌اش می‌خواند.\nاینکه خوانندۀ عادی خوش دارد داستان‌ها آغاز و پایانی داشته باشند دلیلی دارد و فرانک کِرمُد، منتقد ادبی بریتانیایی، آن را بسیار بهتر از آنچه در توان من است توضیح می‌دهد؛ او می‌گوید که ساختار سنتی روایت پدید آمده است تا نیاز بسیار خاص بشر به معنا را برآورده کند. ما، که در میانۀ راه ابدیت قطار این جهان را سوار و از آن پیاده می‌شویم، به‌دنبال داستان‌هایی هستیم که در آن‌ها اتفاقات غایتی دارند و اضطرابی که مخلوق نامنتظرگی روزمره است موقتاً از میان می‌رود.\n\nمخالفت وولف با فرم سنتی جذابیت‌های خودش را دارد، اما وقتی در «داستان مدرن» فرم سنتی را «مستبدی بی وجدان» می‌نامد که نویسنده همچون «برده‌ای» به آن زنجیر شده است، شبیه نوجوانی سرکش به نظر می‌رسد. آری، قیام علیه قوانین منسوخ نیاکان کاری شایسته و حتی ضروری است (هارولد بلوم برای این قیام ضروری اصطلاح «اضطراب تأثیر» را ابداع کرده است)، اما باید این را نیز به رسمیت شناخت که نویسنده درهرصورت بَرده است، بردۀ خوانندگانش که، خواه ناخواه، هرگز از ستایش‌ها و نکوهش‌هایشان به‌تمامی رهایی ندارد. رهایی کامل از سنت نیز به معنی سرگردانی و بااحتیاط قدم‌برداشتن است. سنت واجد ارزشی است که بر مبنای آن به‌سوی شما دست هدایت دراز می‌کند و تا زمانی که آن‌قدر بالغ نشوید که بتوانید روی پای خودتان بایستید رهایتان نمی‌کند. وولف، به ‌اعتقاد من که احتمالاً جای بحث دارد (هرچند به‌هیچ‌وجه بی‌چون‌وچرا نیست)، آن دستِ هدایت را خیلی زودتر از آنچه باید رها کرد و خودش را محکوم کرد به اینکه با آزمون‌وخطا پیش برود.\nاینکه وولف نویسندۀ آزاد را تحسین می‌کند و اصرار دارد که چیزی به اسم «مواد خام درخورِ داستان» وجود ندارد نتیجۀ اسف‌بار دیگری هم دارد و آن این است که راه را برای گونه‌ای از نوشتار بد، که بی‌دلیل محبوب است، هموار کرده است. بهترین نمونۀ این نوع خاص نوشتار بد، که با دست‌ودلبازی بیشتر به آن نویسندگی تجربی می‌گویند، کتاب دختر، زن، دیگری1 است که برندۀ جایزۀ بوکر نیز شده است. این کتاب مجموعه‌ای کاریکاتوری است از موعظه‌هایی که بدون علائم سجاوندی روی صفحات شناورند. یا کتاب جوانۀ علف 2 اثری پیوندی با نثر شاعرانه است و خاطره‌نویسی را با طبیعت‌نویسی در هم می‌آمیزد. نویسندۀ این کتاب، الیزابت جِین بِرنِت، خودش را شاعرِ زیست‌بومی می‌نامد (ای دادِ بی‌داد). اواریستو و بِرنِت آشکارا با کلمات وولف برخورد داشته‌اند و استنباطشان از آن‌ها چنین بوده است که هر ابتذال حق‌به‌جانب یا برون‌ریزیِ توصیفی، از شرح ملال‌آور طول یک ساقۀ علف گرفته تا نظرات کلیشه‌ای دربارۀ جنگ‌های بین نسلی، برده‌داری، زباله‌های جهان، مردسالاری، شرارت‌های سرمایه‌داری و موضوعاتی از این دست، سزاوارند صفحات را پر کنند و حتی در شمار ادبیات عالی به حساب آیند. ما باید از حالا به بعد صریح‌تر بگوییم که این‌ها، به‌طور قطع، سزاوار چنین چیزی نیستند.\nبه وولف بازگردیم؛ جست‌وجوی درازمدت او برای فُرم یا فنی که برای بازآفرینی زندگی مناسب‌تر است باعث شده تا ستوده‌ترین اثرش، از طنز روزگار، به‌نوعی بی‌روح از کار درآید. زندگی آن‌قدرها موجز نیست، آن‌قدرها هم خوب ساخته‌وپرداخته نشده است؛ زندگی برای جست‌وجوی شیوۀ بی‌نقصِ عبارت‌پردازی توقف نمی‌کند، فقط مقدار ناچیزی از زندگی در انزوا از پرده بیرون می‌افتد و حتی آن‌وقت هم معمولاً خُلق تندوتیز یا اندیشه‌ای شتاب‌زده، یا غریزه، احساس یا شهوت، جای اندوهِ فکورانه را می‌گیرد. سالی سِتن در خانم دلُوِی می‌پرسد «مغز در قیاس با قلب چه اهمیتی دارد؟». وولف در رمان‌هایش از اولی بیش‌ازاندازه استفاده می‌کند و تا طرد دومی پیش می‌رود. او، در نامه‌ای به دوستش مَج وان، خودش این را تصدیق می‌کند:\nتنها دفاعیه‌ام این است که دربارۀ چیزها همان را می‌نویسم که می‌بینم، و همه‌وقت آگاهم از اینکه این نقطه‌نظر بسیار محدود و نسبتاً بی‌رمق است. به‌گمانم -اگر من آقای گاس بودم و برای خانم گرین می‌نوشتم- می‌توانستم با توسل به دلایل بیرونی ازقبیل آموزش، روش زندگی و غیره کمی توضیح بدهم که چرا این‌گونه است و بنابراین شاید ممکن باشد که، با افزایش سن، چیز بهتری به دست آورم. جورج الیوت به‌گمانم حدوداً چهل‌ساله بود که اولین رمانش، صحنه‌های زندگی روحانی، 3 را نوشت.\nاما احساس فعلی‌ام این است که این جهان مبهم و رؤیاگون، بدون عشق، قلب، شور یا رابطۀ جنسی، جهانی است که واقعاً برایم اهمیت دارد و توجهم را جلب می‌کند، به‌این‌خاطر که، هرچند این‌ها برای تو رؤیاست، و من ابداً نمی‌توانم به‌قدر کفایت آن‌ها را ابراز کنم، این چیزها کاملاً برایم واقعی‌اند.\nاما لطف کن و حتی یک لحظه هم فکر نکن که من راضی‌ام، یا فکر نکن که نظرم کاملاً روشن است. فقط مسئله این است که به‌ نظرم می‌رسد بهتر است دربارۀ چیزهایی بنویسم که واقعاً احساس می‌کنم، تا اینکه در چیزهایی دست‌وپا بزنم که حقیقتاً کمترین درکی ازشان ندارم. این همان خبطی است -در ادبیات- که از دید من گویی بیخود و نابخشودنی است: منظورم مردمی است که در عواطفی غوطه‌ورند بی آنکه آن‌ها را بفهمند.\nمحیط اجتماعی وولف به او اتاقی از آن خود 4 داد و زمان زیادی برایش فراهم کرد تا به ژرف‌اندیشی و مطالعۀ فراوان و نوشتن اختصاص دهد، بااین‌حال، برای اینکه وولف بیان عاطفی و زندگی و شخصیت را بیاموزد، محیط اجتماعی، بیشتر از اتاق نشیمن خانه‌اش، به او کمک نکرد، زیرا قرارگرفتن مداوم درمعرض بحث فکری، هرچقدر هم که هیجان‌انگیز بوده باشد، احتمالاً یکی از عوامل کوته‌فکری وولف نسبت به جهان خارج بود که در امواج به اوج خود رسید، جایی‌که او تقریباً به‌طور کامل در نمادگرایی غرق می‌شود، در آنچه به آن به‌منزلۀ «چیزی رازآمیز و روحانی» اشاره می‌کند، و این قطعاً می‌تواند هر چیزی باشد.\nوولف نویسندۀ فاخری است که همچون تی. اس. الیوت یا ساموئل بکت سزاوار بررسی‌ای منصفانه است و اگر این‌قدر نمی‌ترسیدیم که واقعاً انتقادی به او بنگریم، تشخیص می‌دادیم که ویژگی رمان‌های او تنشیلاینحل است که خواننده و نویسنده، هر دو، آن را به‌شدت احساس می‌کنند، تنشی مخصوصِ مخترع، مخصوص آزماینده‌ای مادام‌العمر که خود را، از رهگذر تلاش، درمعرض شکست نیز قرار می‌دهد. اگرچه فنونی که وولف آن‌ها را پرورش داده است در ایجاد تحول موفق بوده‌اند، برخی از آثارش ناپخته‌اند. به‌همین‌دلیل بسیاری از رمان‌های وولف مملو از امکاناتی تحقق‌نایافته و عواطفی بیان‌نشده‌اند. حال بیایید، به‌جای این آثارش، برای دفترهای خاطرات و جستار‌هایی جا باز کنیم که در آن‌ها قلب و شور او سرریز از حرارتی تزلزل‌ناپذیر است. بحث دربارۀ ناکامی‌های یک نویسنده حتماً نباید شهرت او را لکه‌دار کند؛ بگذارید این‌بار عملی برای بالابردن روحیه باشد.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی TARJOMAAN.SHOP بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید.\n \n \n این مطلب را ماریا آلبانو نوشته و در تاریخ ۲۵ فوریۀ ۲۰۲۱ با عنوان «?WOOLF: HEART OR BRAIN» در وب‌سایت کریتیک منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «چرا دیگر کسی نمی‌تواند رمان‌های ویرجینیا وولف را نقد کند؟» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی امیری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۵ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n ماریا آلبانو (Maria Albano) نویسنده‌ای آزاد و ساکن لندن است و به‌تازگی در رشتۀ ادبیات تطبیقی از دانشگاه سنت اندروز فارغ‌التحصیل شده است. او برای نشریاتی همچون کریتیک و آن‌هِرد می‌نویسد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Girl, Woman, Other\n \n \n 2\n The Grassling\n \n \n 3\n Scenes of Clerical Life  که البته مجموعه‌ای از سه داستان کوتاه است [مترجم].\n\n \n \n 4\n اشارۀ رندانه‌ای است به نام رسالۀ فمینیستی معروف وولف [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/598248722.json b/train/598248722.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..cf385a34b4d4993c753f9a7ef740d5fe349d907a --- /dev/null +++ b/train/598248722.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "هیچ‌کجای تاریخ ارزش کار را با زمان نمی‌سنجیده‌اند", + "subtitle": "کار سخت بهتر از وانمودکردن به این است که داریم کار می‌کنیم", + "introduction": "الگوی کار انسانی، چه هنگام کشاورزی و شکار و چه در فعالیت‌های اجتماعی، معمولاً چنین بوده است: دورۀ کوتاهی از کار سخت و توان‌فرسا و دوره‌ای طولانی از استراحت و بیکاری. اما اختراع ساعت و تبدیل‌شدنِ زمان به سرمایۀ ارزشمندی که نباید یک لحظه‌اش را هم از دست داد، این روند را سراپا تغییر داد. حالا برایمان عادی است که یک‌سوم روزمان را به کارفرمایان بفروشیم، در حالی که پانصدسال پیش، چنین کاری با بردگی فرقی نداشت.", + "content": "دیوید گریبر، هارپرز — همۀ ما با آدم‌هایی برخورد کرده‌ایم که وقتی عنوان شغلی‌شان را شنیده‌ایم، با خودمان گفته‌ایم این‌ها واقعاً چه کار می‌کنند؟ مشاور منابع انسانی، پژوهشگر روابط عمومی، هماهنگ‌کنندۀ ارتباطات، استراتژیست‌ مالی، مدیر لجستیک. این فهرست انتها ندارد.\nکورت، که پیمان‌کار جزء ارتش آلمان است، شغلش را این طور توصیف می‌کند:\nارتش آلمان یک پیمان‌کار جزء دارد که کارهای آی.تیِ ارتش را انجام می‌دهد. این شرکت آی.تی یک پیمان‌کار جزء دارد که کارهای لجستیکش را انجام می‌دهد. این شرکت لجستیک یک پیمان‌کار جزء دارد که مدیریت منابع انسانی‌اش را انجام می‌دهد. من برای این شرکت آخری کار می‌کنم.\nتصور کنید قرار است دفتر کار یک سرباز دو تا اتاق جابجا شود. به جای این که رایانه‌اش را بردارد و خودش به اتاق جدید برود، یک فرم پر می‌کند. پیمان‌کار آی.تی فرم را می‌خواند و تأیید می‌کند و آن را برای شرکت لجستیک می‌فرستد. شرکت لجستیک جابجایی را تأیید می‌کند و از ما یک کارمند طلب می‌کند. به من ایمیلی می‌رسد که به پادگان بروم. پادگان نزدیک به چهارصد و هشتاد کیلومتر با خانۀ من فاصله دارد، پس ماشین کرایه می‌کنم. با ماشین به پادگان می‌روم، یک فرم را پر می‌کنم، رایانه را از هم باز می‌کنم، آن را داخل یک جعبه می‌گذارم، و جعبه را مهر و موم می‌کنم. یک نفر از شرکت لجستیک جعبه را به دفتر جدید می‌برد. آنجا، من مهر و موم جعبه را باز می‌کنم، یک فرم دیگر را پر می‌کنم، رایانه را دوباره سر هم می‌کنم، چند تا امضا می‌گیرم، با ماشین به خانه برمی‌گردم، نامه‌ای اداری می‌فرستم، و بعد پولم را می‌دهند.\n\nدر سال ۲۰۱۵، مؤسسه تحقیقاتی یوگاو 1این سؤال را از بریتانیایی‌ها پرسید که آیا فکر می‌کنند شغلشان «تأثیر معناداری در دنیا» دارد یا خیر. بیشتر از یک‌سوم افراد -‌۳۷ درصد- معتقد بودند ندارد. (فقط ۵۰درصد گفتند که دارد؛ ۱۳ درصد هم تردید داشتند.) در یک سرشماری جدیدتر که در هلند صورت گرفته ۴۰ درصد از شاغلان هلندی گفتند که احساس می‌کنند دلیلی ندارد که شغلشان وجود داشته باشد.\nجامعۀ ما برای کار ارزش قائل است. انتظار داریم که هر شغلی هدفی را برآورده کند و لذا معنای بزرگ‌تری داشته باشد. از نظر شاغلانی که این نظام ارزشی را برای خودشان درونی کرده‌اند، کمتر چیزی این قدر دلسردکننده است که بخواهند پنج روز هفته را از خواب بیدار شوند تا کاری را انجام دهند که خودشان معتقدند اتلاف وقت است.\nولی روشن نیست که چرا داشتن یک شغل بیهوده این قدر مردم را درمانده و دلسرد می‌کند. بالاخره بخش بزرگی از نیروی کار پول می‌گیرند ـ‌اغلب هم پول زیادی‌ـ برای کاری که انجام نمی‌دهند. پس باید خودشان را آدم‌های خوش‌شانسی به حساب بیاورند. ولی اکثراً احساس بی‌ارزش بودن و افسردگی می‌کنند.\nکارل گروس، روان‌شناس آلمانی، در سال ۱۹۰۱ کشف کرد که نوزادان وقتی برای اولین‌بار به توانایی خود برای ایجاد تأثیرات قابل پیش‌بینی در جهان پی می‌برند به نحو خارق‌العاده‌ای خوشحال می‌شوند. برای مثال، ممکن است با یک مداد و با حرکات تصادفی بازو و دستشان خط‌هایی بکشند. ولی وقتی می‌فهمند که می‌توانند با تکرار همان الگو دوباره به همان نتیجۀ قبلی برسند، خوشحالی بیش از حدی از خود بروز می‌دهند. گروس این حالت را «لذتِ علت بودن» نام داد، و گفت این حالت پایه و اساس بازی است.\nپیش از گروس، اکثر فیلسوفان سیاسی، اقتصاددان‌ها، و دانشوران علوم اجتماعی در غرب بر این فرض بودند که انسان‌ها یا از سر میل به پیروزی و تفوق در پی قدرت هستند یا از سر ضرورت عملیِ تضمین لذت جسمانی و توفیق در زادوولد. بینشی که گروس ارائه کرد پیامدهای مهمی در فهم ما از شکل‌گیری خود داشت، و به طور کلی‌تر فهم ما از سازوکار انگیزش در انسان را ارتقا داد. کودکان به تدریج می‌فهمند که افراد متمایزی هستند و با مشاهدۀ این که می‌توانند علت رخ دادن و وقوعِ دوبارۀ چیزی شوند می‌فهمند که از جهان پیرامون خود جدا هستند. اساساً این درک موجب سرخوشی می‌شود، لذت علت بودن، که اصلاً بنیاد هستی ماست.\nآزمایش‌ها نشان داده‌اند که اگر به کودکی اجازه داده شود که این سرخوشی را تجربه کند و بعد ناگهان آن را از او سلب کنند، کودک بسیار عصبانی خواهد شد، از مشارکت سر باز خواهد زد، یا حتی محیط را به کلی ترک خواهد گفت. فرانسیس بروچک، روان‌پزشک و روان‌کاو، گمان می‌کند که علت بسیاری از مشکلات سلامت روان در زندگیِ افراد همین تجربه‌های ترومایی باشند.\nپژوهش‌های گروس او را به طراحی نظریۀ بازی به مثابۀ وانمود 2 کشاند: بزرگسالان بازی‌ها و سرگرمی‌ها را به همان دلیلی ابداع می‌کنند که یک نوزاد از توانایی خود در حرکت‌دادنِ مداد لذت می‌برد. ما دوست داریم قدرت خودمان را به مثابۀ هدفی فی‌نفسه تجربه کنیم. گروس می‌گوید این همان چیزی است که به آن آزادی می‌گوییم: امکان انجام‌دادنِ کاری فقط به این دلیل که قادر به انجام دادن آن کار هستیم.\nاما جنبۀ وانمودی کار دقیقاً همان چیزی است که از نظر صاحبان شغل‌های مزخرف بیش از هر چیز دیگری آزاردهنده است. تقریباً همۀ کسانی که مزدبگیر هستند و در کارشان تحت نظارت‌ هستند می‌دانند که تظاهر به این که سر آدم مشغول به کار است چقدر آزاردهنده است. هدف از کارکردن برآوردن هدف و مقصودی است. در حالی که وانمودکردن در بازیْ نوعی بروز آزادی انسان است، وانمودکردن در کار که از سوی دیگران تحمیل می‌شود نشانگر فقدان مطلق آزادی است. پس عجیب نیست که می‌بینیم اولین ظهور تاریخی این مسئله که کسی مجبور باشد در تمام اوقات کار کند، یا کار وقت او را پر کند حتی هنگامی که نیازی به انجام‌دادن کاری نیست، به زندانیان و بردگان مربوط می‌شود، یعنی کارگرانی که آزاد نیستند.\nاز نظر تاریخی، الگوهای کاری انسان‌ها به صورت صَرف انرژی زیاد و بعد استراحت بوده است. برای نمونه، زراعت عموماً در قالب بسیج همۀ نیروها در فصل کاشت و برداشت صورت می‌گیرد و در فصل‌های بدون محصول نیز کارهای خُرد انجام می‌شود. کارهای بزرگ مثل ساختن خانه یا تدارک‌دیدن جشن نیز معمولاً به همین شکل هستند. انسان‌ها همیشه همین‌طور کار می‌کرده‌اند. دلیلی نداریم که بگوییم اگر طور دیگری کار کنیم به بهره‌وری و کارآمدی بیشتری می‌انجامد. اتفاقاً اغلب نتیجۀ عکس می‌دهد.\nیکی از دلایل این که کار در طول تاریخ بی‌قاعده بوده این است که عمدتاً تحت نظارت انجام نمی‌شده است. این سخن دربارۀ فئودالیسم قرون وسطا و بخش اعظمی از تشکیلات کاری تا همین اواخر نیز صادق است، حتی در مواقعی که رابطۀ بین کارگر و ارباب به شدت ناعادلانه بوده است. اگر آنانی که زیردست بودند محصول خواسته‌شده را تولید می‌کردند، آنانی که فرادست بودند خودشان را خسته نمی‌کردند که بفهمند وقتشان را چطور گذرانده‌اند.\nاکثر جوامع در سرتاسر تاریخ حتی تصورش را هم نمی‌کردند که روزی وقت یک نفر متعلق به کارفرمایش باشد. اما امروزه برای شهروندان کشورهای دموکراتیک این کاملاً طبیعی است که یک‌سوم از روز خودشان یا حتی بیشتر را اجاره بدهند. ارباب مدرن با عصبانیتِ کسی که احساس می‌کند مالی را از او به سرقت برده‌اند فریاد می‌زند: «به تو پول نمی‌دهم که ول بگردی.» چه شد که به اینجا رسیدیم؟\nدر قرن چهاردهم، فهم عمومی از چیستی زمان تغییر کرد؛ زمان تبدیل شد به چارچوبی که کار را با آن اندازه می‌گرفتند، به جای این که خودِ کار معیار اندازه‌گیری باشد. در سراسر اروپا برج‌های ساعت به دست تاجران محلی بنا شدند. همین تاجران جمجمۀ انسان را به مثابۀ یادآور مرگ روی میزشان می‌گذاشتند، تا به خود یادآوری کنند که باید در استفاده از زمان سریع باشند. گسترش ساعت‌های خانگی و ساعت‌های جیبی که مقارنِ ظهور انقلاب صنعتی در اواخر قرن نوزدهم بود باعث شد همین دیدگاه دربارۀ زمان بینِ طبقۀ متوسط نیز فراگیر شود. اکثر افراد زمان را یک دارایی محدود می‌دیدند که باید بودجه‌بندی و مصرف شود، کاملاً مثل پول. و این وسایلِ جدید اعلام زمان موجب شدند امکان تقسیم‌بندی زمان کارگر به واحدهای برابر که قابل خرید و فروش بودند فراهم شود. کارخانه‌ها به تدریج کارگران را ملزم کردند که هنگام ورود و خروج ساعت بزنند.\nاین تغییر هم بُعد اخلاقی داشت و هم بُعد تکنولوژیک. مردم به جای این که از سپری کردن زمان حرف بزنند از صَرف کردن زمان حرف زدند، و از اتلاف زمان، کشتن زمان، ذخیرۀ زمان، از دست دادن زمان، مبارزه با زمان، و مانند این‌ها. در طول دو قرن هجدهم و نوزدهم، به نحو فزاینده‌ای با کارهای موقت و بی‌قاعده به عنوان یک معضل اجتماعی برخورد می‌شد. واعظان متدیست بر «صرفه‌جویی در زمان» اصرار می‌کردند؛ مدیریت زمان تبدیل شده بود به جوهر اخلاق. فقرا را از این حیث سرزنش می‌کردند که وقت خود را نسنجیده مصرف می‌کنند، که نسبت به وقت خود بی‌مسئولیت‌اند، همان طور که نسبت به پول خود چنین‌اند.\nدر این اثنا، کارگران معترض به این شرایط ظالمانه نیز همین تلقی‌ها را از زمان داشتند. بسیاری از کارخانه‌های اولیه به کارگران اجازه نمی‌دادند ساعت‌های خودشان را وارد کارخانه کنند، چون کارخانه‌دار هر جور دلش می‌خواست با ساعت کارخانه بازی می‌کرد. فعالان کارگری بر سر نرخ‌های ساعتی بالاتر مذاکره می‌کردند، خواهان قراردادهای با ساعت ثابت می‌شدند، برای ساعات اضافه‌کاری یک‌ونیم برابر حقوق طلب کردند، و خواهان شیفت کاری دوازده‌ساعته و بعد هشت‌ساعته بودند. اجازه‌گرفتن برای داشتن «وقت آزاد»، با این که قابل فهم است، این تلقی را تقویت می‌کرد که وقت کارگر واقعاً به کسی که آن را خریده تعلق دارد.\n\nاین ایده که کارگران اخلاقاً متعهدند زمان کارشان تحت سلطۀ کارفرما باشد چنان عادی شده است که مردم اگر مثلاً‌ ببینند کارگران ترابری وقت خود را به بطالت می‌گذرانند ناراحت می‌شوند و اوقات تلخی می‌کنند. و بدین سان، سرمشغولی 3 ابداع شد: راه‌حلی برای بهبود مشکل فرضی کارگرانی که آن قدر کار ندارند که هشت ساعت کامل را پر کند. به تجربیات خانمی به نام وندی توجه کنید که تاریخچه‌ای طولانی از شغل‌های بی‌معنایی که داشته را برای من فرستاده است:\nبه عنوان مسئول پذیرش یک مجلۀ تجاری کوچک، اغلب در حالی که منتظر شنیدن صدای تلفن بودم کارهای دیگری هم به من می‌دادند. یک‌بار، یکی از افراد بخش فروش تبلیغات صدها گیرۀ کاغذ را روی میزم ریخت و از من خواست که آن‌ها را به تفکیک رنگ از هم جدا کنم. بعد هم موقع استفاده از گیره‌ها هیچ کاری به رنگشان نداشت.\nیک مثال دیگر: مادربزرگ من که بیشتر از هشتاد سال داشت در آپارتمانی در شهر نیویورک تنها و مستقل زندگی می‌کرد، که مسلماً به کمی کمک نیاز داشت. یک خانم خیلی مهربان را استخدام کردیم که در کنار او زندگی کند، در خرید و لباسشویی کمکش کند، و اگر یک وقت زمین خورد یا کمکی نیاز داشت چشمش به او باشد. با این حساب، اگر همه چیز خوب پیش می‌رفت، این خانم عملاً کاری برای انجام‌دادن نداشت. همین باعث شده بود مادربزرگ من حسابی عصبانی بشود. اعتراضش این بود که «فقط اینجا می‌نشیند». سرآخر آن خانم رفت.\nاین حس تعهد در سرتاسر جهان رایج است. برای مثال، رمضان یک مهندس جوان مصری است که برای یک شرکت دولتی در قاهره کار می‌کند.\nشرکت به یک تیم مهندسی نیاز داشت که هر روز صبح بیاید و بررسی کند که آیا تهویۀ مطبوع کار می‌کند یا خیر، بعد هم همان اطراف بچرخد تا اگر چیزی خراب شد آنجا حضور داشته باشد. مسلماً مدیریت نمی‌توانست چنین چیزی را بپذیرد؛ پس فرم‌ها و دستورالعمل‌ها و چک‌لیست‌هایی تهیه کرد که پرکردن آن‌ها دقیقاً هشت ساعت در هر روز وقت می‌گرفت. رمضان می‌گوید: «بلافاصله فهمیدم که من را اصلاً به عنوان مهندس استخدام نکرده‌اند، بلکه در واقع یک جور مأمور اداری فنی هستم». «کل کاری که اینجا انجام می‌دهیم کاغذبازی است، پرکردن چک‌لیست‌ها و فرم‌ها.» خوشبختانه، رمضان به تدریج فهمید که کدام فرم‌ها را اگر از قلم بیندازد کسی متوجه نخواهد شد و وقتش را صرف علاقۀ فزاینده‌اش به فیلم و ادبیات کرد. با‌این‌حال، این فرآیند باعث می‌شد احساس بطالت کند. «هر روز رفتن سر کاری که به نظرم هیچ فایده‌ای نداشت از نظر روانی ملالت‌بار بود و موجب افسردگی من شد».\nنتیجۀ نهایی، هر قدر هم که آزاردهنده باشد، آن قدر هم بد به نظر نمی‌رسد، مخصوصاً از این جهت که رمضان فهمیده بود چطور این سیستم را به بازی بگیرد. پس چرا نمی‌توانست این را ببیند که زمانی را که یک بار به شرکت فروخته حالا دارد دوباره دزدکی پس می‌گیرد؟ چرا وانمودکردن و فقدانِ هدف او را از پا درآورد؟\nیک شغل مزخرف -یعنی جایی که با آدم طوری برخورد می‌کنند که انگار برای هدفی استخدامش کرده‌اند ولی مجبور است فقط تظاهر به کار کند- ذاتاً دلسردکننده است، چون این بازیْ وانمود است، نه بازی کردن خود فرد. مسلماً فریاد آدم بلند می‌شود. این کار یک‌جور حمله به بنیادهای خودِ انسانی است. انسانی که نتواند تأثیر معناداری بر جهان داشته باشد از زیستن بازمی‌ماند.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\nاین مطلب ر\n\n\n \n\n\n \n \n این مقاله برشی از کتاب مشاغل مزخرف، نوشتۀ دیوید گریبر، است که در شمارۀ ژوئن ۲۰۱۸ مجلۀ هارپرز منتشر شده و سپس با عنوان « PUNCHING THE CLOCK» در وب‌سایت این مجله بارگزاری شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «هیچ‌کجای تاریخ ارزش کار را با زمان نمی‌سنجیده‌اند» و ترجمۀ محمد ابراهیم باسط منتشر کرده است. \n \n Graeber, David. Bullshit Jobs: A Theory. Simon and Schuster, 2018 \n \n \n \n دیوید گریبر (David Graeber) استاد انسان‌شناسی در مدرسه اقتصاد لندن است. آخرین کتاب او شغل‌های مزخرف: یک نظریه (Bullshit Jobs: A theory) نام دارد. انتشارات ترجمان علوم انسانی این کتاب را منتشر کرده است.  پیش از این نیز ترجمان در مطلب «من نگهبان یک اتاق خالی هستم: داستان شغل‌های بی‌معنی» به این کتاب پرداخته است.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n YouGov\n \n\n \n 2\n make-believe\n \n\n \n 3\n Busywork: این کلمه به این معناست که شما در ظاهر سرتان را مشغول به کار کنید، ولی واقعاً کاری برای انجام دادن نداشته باشید، یا کاری که انجام می‌دهید کاملاً بی‌اهمیت و بی‌معنا باشد. در فارسی نیز عبارت «سر خود را به کاری مشغول کردن» به این معناست که هرچند کاری که انجام می‌شود اهمیتی ندارد، ولی فرد نشان می‌دهد که به هر حال عاطل و باطل هم نیست [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/600239220.json b/train/600239220.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2c8f85d20176739ca3e3d0b3ab6e9407c48f22e0 --- /dev/null +++ b/train/600239220.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دن آریلی: چطور برای حفظ انسانیت از انسان‌بودن فرار می‌کنیم؟", + "subtitle": "همدلی محورِ انسانیت ماست، اما خیلی اوقات با رنج‌هایش کنار نمی‌آییم", + "introduction": "حتماً تابه‌حال شده که تلویزیونْ تصویر آدم‌هایی قحطی‌زده را نشان دهد و ما هم بی‌هوا چشممان به آن بیفتد و ضعف سراسر وجودمان را فرابگیرد. ما جرئت نداریم حتی در فیلم‌ها نگاهشان کنیم، چه برسد به اینکه واقعی باشند. چرا؟ چون نمی‌شود آن‌ها را در قابِ تصویر ببینیم و ننشینیم زارزار گریه کنیم،‌ وگرنه آدم سنگدلی خواهیم بود و خب چنین آدمی لایق اسم «انسان» نیست. اما نگاهشان نمی‌کنیم، چون می‌خواهیم از زیر بار «همدلی» شانه خالی کنیم، از زیر بار «انسان‌بودن».", + "content": "دن آریلی، نیویورک‌ تایمز — به نظر من یکی از عناصر تعریف‌کنندۀ انسان تواناییِ توجه به دیگران است؛ نه اینکه صرفاً بگوییم توجه داریم، بلکه با همۀ وجود این توجه را درک کنیم، اینکه همدلی کنیم.\nما این ظرفیت را داریم که احساسات دیگران را طوری درک کنیم که گویی احساسات خودمان هستند. وقتی برای اولین‌بار کودکانمان دوچرخه‌سواری می‌کنند یا در فوتبال گل می‌زنند، لذت آن‌ها را احساس می‌کنیم؛ همچنین از اینکه کسی از یک جدایی رنج می‌برد، به گریه می‌افتیم و از خوش‌اقبالی دیگری به وجد می‌آییم. حتی اگر آن فرد صرفاً یک آشنا باشد یا حتی یک غریبه، چنین احساساتی را تجربه می‌کنیم.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n دن آریلی: چطور برای حفظ انسانیت از انسان‌بودن فرار می‌کنیم؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nوقتی بناست دربارۀ همدلی بیندیشیم، برایمان روشن است که همدلی ابرقدرتی شگفت‌انگیز است. به ما امکان می‌دهد خود را وارد ذهن دیگری کنیم و زندگی را از دیدگاه او ببینیم و احساس کنیم. البته، نمی‌توانیم کاملاً خود را جای آن فرد بگذاریم، اما می‌توانیم به او نزدیک شویم. اعجاب‌انگیزتر اینکه گاهی وقتی فیلمی را می‌بینیم یا کتابی را می‌خوانیم، شادی و غم شخصیت‌های داستانی را حس می‌کنیم؛ گویی آن‌ها آدم‌هایی واقعی هستند.\nشما چطور دیکتاتوری می‌شدید؟\nوقتی دربارۀ توانایی توجه به دیگران سخن به میان می‌آید، اقتصاددانان اصطلاح ظاهراً خنثی‌ترِ «منفعت اجتماعی» را به‌عنوان روشی برای ارزیابی و درک این توانایی به کار می‌برند. در اینجا نمونه‌ای از چگونگی محاسبۀ منفعت اجتماعی با استفاده از سامانه‌ای تجربی به نام «بازی دیکتاتور» را می‌بینید.\nدر نسخۀ عمومی بازی دیکتاتور، دو شرکت‌کننده داریم. شرکت‌کنندگان یکدیگر را نمی‌شناسند و هرگز هویت دیگری را نخواهند دانست. یکی بازیکن الف است (به شرکت‌کنندگان نمی‌گوییم که نقش این بازیکن «دیکتاتور» است) و بازیکن دیگری ب است («گیرنده»). مقداری پول به دیکتاتور می‌دهیم، مثلاً ۱۰۰ دلار. بعد، از دیکتاتور می‌خواهیم پول را بین خود و بازیکن ب تقسیم کند. هر نوع سهم‌بندی پذیرفته می‌شود. دیکتاتور می‌تواند تمام پول را نگه دارد و چیزی به گیرنده ندهد. می‌تواند ۵۰ دلار را نگه دارد و نیم دیگر را ببخشد. همچنین می‌تواند چیزی برای خود نگه ندارد و تمام پول را به گیرنده دهد.\nوقتی دیکتاتور تصمیم خود را گرفت، پول تقسیم می‌شود و بازی تمام است. این بازی شاید چندان جذاب نباشد اما چیزهای زیادی به ما می‌آموزد. این بازی کمک می‌کند بفهمیم کاملاً خودخواه هستیم (تمام پول را برای خود نگه می‌داریم) یا به دیگران هم توجه داریم، و اینکه چقدر به دیگران توجه داریم بسته به این است که چقدر از پول را به گیرنده می‌دهیم.\nچقدر به دیگران توجه می‌کنیم؟\nبه طور کلی، وقتی چنین آزمایشی در میان افرادی از کشورها، جنسیت‌ها و سن‌های مختلف اجرا می‌شود، بیشتر دیکتاتورها مقداری پول به گیرنده‌ها می‌دهند. همان‌طور که انتظار می‌رود، بیشتر دیکتاتورها به خودشان بیش از گیرنده‌ها توجه دارند و در نتیجه عموماً ۲۰ تا ۳۰ درصد پول را می‌بخشند. اما به هر حال توجه دارند!\nدر نسخه‌های دیگرِ این آزمایش ابتدایی، دیکتاتورها وقتی فرد را در مقام یک انسان ملاقات می‌کنند، پول بیشتری به او می‌بخشند، همچنین وقتی گیرنده در یک گروه اجتماعی با آن‌ها قرار دارد یا نیازی واقعی را ابراز می‌کند یا انتظار می‌رود در آینده او را دوباره ملاقات کنند و با او تعامل داشته باشند، باز این بخشش بیشتر می‌شود. اما نکتۀ اصلی این است که ما ظرفیت این را داریم که به دیگران توجه کنیم و در پی این توجه کارهایی می‌کنیم که شاید برایمان هزینه هم داشته باشند.\nنیمۀ تاریک توجه\nچون توانایی ما برای توجه به دیگران وقتی بروز پیدا می‌کند که با رنج مواجه می‌شویم و چون به‌صورت غریزی می‌کوشیم از درد دوری کنیم، اغلب وسوسه می‌شویم به چیزی که ما را انسان می‌سازد، یعنی توجه، تن در ندهیم.\nتا زمانی که اطرافیانمان احساسات مثبت دارند، وارد شراکت احساسی با آن‌ها می‌شویم و در نتیجه خوشحال‌تر می‌شویم. اما زمانی که دیگران دارند رنج می‌کشند چه؟ در اینجا هم این ظرفیت را داریم که در احساس آن‌ها شریک شویم، اما این‌بار احساسات منفی و غم را تجربه می‌کنیم. این گاهی واقعاً دردآور می‌شود.\nاین اتفاق زمانی است که همدلی ذاتی‌مان ما را به فرار می‌خواند تا از آن احساسات دوری کنیم و سد راه انسانیت ما می‌شود. چطور چنین چیزی رخ می‌دهد؟ در خیابان از کنار متکدی‌ای عبور می‌کنیم. می‌دانیم که اگر با او تماس چشمی داشته باشیم، دلمان برایش می‌سوزد. بخشی از سرخوردگی او را تجربه می‌کنیم و تحریک می‌شویم که چیزی به او دهیم. پس چه می‌کنیم؟ می‌کوشیم سمت دیگر را نگاه کنیم. با تمام وجود روی ساختمان‌های آن طرف خیابان یا روی ردیف ماشین‌های وسط خیابان تمرکز می‌کنیم و امید داریم بتوانیم انسانیت خود را حفظ کنیم، یعنی همان بخشی از ما که توجه می‌کند، همان بخشی از ما که خاموش است.\nسؤال بزرگ‌تر این است: ما، به‌صورت فردی و جمعی، کدام نسخه از انسانیت را انتخاب خواهیم کرد؟ آیا چشمانمان را روی درد دیگران باز خواهیم کرد و با این کار لزوم یاری آن‌ها را احساس می‌کنیم؟ یا فقط مهارت بیشتری در ندیدن پیدا می‌کنیم؟\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را دن آریلی نوشته است و در تاریخ ۲۵ اوت ۲۰۱۸ با عنوان «Why We Try So Hard to Escape Our Humanity» در وب‌سایت نیویورک تایمز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۸ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «دن آریلی: چطور برای حفظ انسانیت از انسان‌بودن فرار می‌کنیم؟» و با ترجمۀ نجمه رمضانی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n دن آریلی (Dan Ariely) از شناخته‌شده‌ترین اقتصاددانان رفتاری جهان است که به‌خصوص در حوزه‌های کاربردی این علم همیشه پیشرو بوده است. او که در حال حاضر استاد روان‌شناسی و اقتصاد رفتاری در دانشگاه دوک آمریکاست و پیش از این در دانشگاه ام.‌آی.‌تی نیز تدریس کرده است. آریلی نویسندۀ برخی از پرفروش‌ترین کتاب‌های اقتصادیِ یک دهۀ اخیر در آمریکاست. از آثار او پاداش (Payoff) با ترجمۀ سیدامیرحسین میرابوطالبی توسط انتشارات ترجمان به چاپ رسیده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/601980996.json b/train/601980996.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3ef8da3a3c13b90e085240674036bc35ad30239c --- /dev/null +++ b/train/601980996.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آن‌ها را بی‌عرضه بار می‌آوريد", + "subtitle": "طعم طبیعیِ شکست شیرین‌تر از طعم ساختگیِ پیروزی است", + "introduction": "گاهی والدین برای پرورش عزت نفس فرزندشان سعی می‌کنند روی همۀ شکست‌هایش سرپوش بگذارند و کوچک‌ترین موفقیت‌هایش را مانند یک پیروزی بزرگ جشن بگیرند. این نوع برخورد با موفقیت‌ها و شکست‌ها می‌تواند نتیجه‌ای خلاف انتظار به بار آورد: بچه‌هایی که به جای عزت نفس احساس بی‌عرضگی می‌کنند. در مقابل یک بچه با عزت نفس طبیعی بچه‌ای است که به‌تجربه یاد گرفته می‌تواند از پس موانع و ناامیدی‌های زندگی بربیاید، مجال و فرصت این را داشته که شکست بخورد و فهمیده که شکست‌خوردن باعث نمی‌شود دوستش نداشته باشند.", + "content": "ملیندا وِنِر مویر، آتلانتیک — اعتمادبه‌نفس بچه‌های من، که بیشترِ دی‌ان‌ای‌شان شبیه هم است، نمی‌شد بیشتر از این با هم فرق داشته باشد. چند روز پیش کمی خمیردندان ریخت روی پیراهن دختر هفت‌ساله‌ام که داشت مسواک می‌زد؛ فکر می‌کنید چه کار کرد؟ بغضش ترکید، افتاد روی زمین و همین‌طور غلتید و جیغ زد «من بدترین آدم روی زمینم!». حالا، پسر دَه‌ساله‌ام طوری رفتار می‌کند که انگار از آلبرت انیشتین بیشتر سرش می‌شود. هروقت به او می‌گوییم درمورد چیزی اشتباه می‌کند، طوری مخالفت می‌کند که انگار مسلمات علمی هم وابسته به نظر شخصی ماست. بعضی اوقات با خودم فکر می‌کنم شاید عزت نفس  دخترم زیادی کم و مال پسرم زیادی زیاد است. چقدر مهم است به‌اندازه عزت نفس داشته باشیم؟ اصلاً میزان اِستانداردی برای عزت نفس وجود دارد؟\nبه‌عنوان یک مادر آمریکایی، همیشه فکر کرده‌ام داشتن مقدار طبیعی عزت نفس برای سلامتی بچه‌هایم حیاتی است. بر اساس این طرز فکر، اگر همین‌ یک مورد قرص و محکم سر جایش باشد، بقیۀ چیزها هم جای خودشان را پیدا خواهند کرد و درست خواهند شد. وقتی داشتم برای نوشتن کتابم، بچه‌هایمان را چطور بزرگ کنیم که نچسب و ناجور نشوند؟، پژوهش می‌کردم، یکی از دوستان خوبم -که روزنامه‌نگار حوزۀ والدگری است- به من توصیۀ خیلی درستی کرد که اولین فصل کتاب را دربارۀ عزت نفس بنویسم.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919-7.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آن‌ها را بی‌عرضه بار می‌آوريد \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاما وقتی بیشتر روی موضوع کار کردم، فهمیدم متأسفانه خیلی از والدین آمریکایی بیش‌ازاندازه به مفهوم عزت نفس بها می‌دهند و اصلاً آن را اشتباه فهمیده‌اند. داشتن عزت نفس طبیعی تضمین نمی‌کند که بچه‌ها خوب زندگی کنند یا از دردسر دور بمانند. اگرچه عزت نفس مفهومی است که مطالعۀ آن پیچیده و دشوار است، پژوهش من می‌گوید قدم‌هایی که والدین برای پرورش عزت نفس کودکان خود برمی‌دارند معمولاً، و برخلاف انتظار، اثر تضعیف‌کننده دارد. وقتی بیش‌ازاندازه تلاش کنیم که بچه‌هایمان احساس ارزشمند بودن و تحسین‌شدن بکنند، شاید در واقع باعث شویم احساس بی‌عرضگی بکنند -درحالی‌که اگر، با وجود همۀ دشواری‌ها، دانسته و با چشمِ باز بچه‌ها را در معرض ناامیدی و شکست قرار دهیم، این کار می‌تواند به آن‌ها حس رضایت‌بخش خودکارآمدی 1 بدهد.\nدهه‌هاست آمریکایی‌ها روی عزت نفس وسواس پیدا کرده‌اند و آن را متر و معیاری در نظر می‌گیرند که نشان می‌دهد مردم چقدر احساس اعتمادبه‌نفس و ارزشمندی دارند. فرماندار کالیفرنیا، جُرج دوکمجیان، در سال ۱۹۸۶ قانونی را برای تشکیل «گروه ویژۀ ترویج عزت نفس و مسئولیت‌پذیری شخصی و اجتماعی» امضا کرد. این گروه ویژه به این نتیجه رسید که افزایش سطوح عزت نفس جمعی باعث می‌شود نرخ جرم، بارداری نوجوانان، سوءمصرف موادمخدر، وابستگی به بهزیستی و عملکرد ضعیف در مدرسه کاهش یابد. گزارش نهایی گروه ویژه عزت نفس را مانند «واکسنی اجتماعی» دانست که «در برابر بسیاری از مشکلات شخصی و اجتماعی که آفت زندگی انسان‌ها در دنیای امروز است، نقشی محوری ایفا می‌کند».\n\nاین گزارۀ بسیار جسورانه‌ای است و بر فرضِ جسورانۀ دیگری مبتنی است که ایالات‌متحده دچار مرض مُسری عزت نفس پایین است و این نقص خطرناک است. لابد شنیده‌اید نوجوان‌هایی که عزت نفس کمی دارند بیشتر از دیگران احتمال دارد افسرده شوند، مضطرب شوند، الکل بنوشند، مواد مصرف کنند و مرتکب جرم شوند. همۀ این‌ها درست. اما چیزی که شاید نشنیده باشید و متعجبتان کند این است که برعکسِ این گزاره درست نیست. عزت نفس زیاد نوشدارویی نیست که نوجوان‌ها را از همۀ چیزهای بد حفظ کند؛ بچه‌هایی که عزت نفس بالایی دارند هم انتخاب‌های بدی می‌کنند.\nگرِیس چو روان‌شناس تکوینی در کالج سِنت اولاف و نویسندۀ همکار کتاب عزت نفس در زمان و مکان: چطور خانواده‌های آمریکایی آرمانی فرهنگی را تخیل، اجرا و شخصی می‌کنند؟ است. او می‌گوید «درواقع روشن نیست عزت نفس چقدر می‌تواند  پیش‌بینی دقیقی از  عاقبت سالم و طبیعی افراد ارائه کند. نوشته‌هایی که دراین‌باره وجود دارد نابسامان و درهم‌برهم است». روی اف. بامایستر، روان‌شناس اجتماعی دانشگاه ایالتی فلوریدا و همکاران او نوشته‌های موجود در این حوزه را به‌طور جامع و کامل مرور کردند و به این نتیجه رسیدند که «بالا بردن عزت نفس به‌تنهایی باعث نمی‌شود جوان‌ترها عملکرد بهتری در مدرسه داشته باشند، مطیع قانون باشند، از دردسر دور بمانند و با رفقایشان بهتر کنار بیایند یا به حقوق دیگران احترام بگذارند».\nبه یک دلیل دیگر هم هست که عزت نفس طبیعی نمی‌تواند در همۀ جهان بایسته و اساسی باشد: این مفهوم تا حد زیادی یک سازۀ آمریکایی است. بسیاری از دیگر کشورها ازجمله ژاپن و چین، یا اصلاً اعتنایی به عزت نفس نمی‌کنند یا توجه کمی به آن دارند (بعضی زبان‌ها واژه‌ای برای این مفهوم ندارند). چو به من گفت «حتی در بسیاری از جوامع مدرن، فرهنگ‌هایی که فکر می‌کنیم خیلی به فرهنگ ما شبیه هستند به مفهوم عزت نفس لزوماً در قالب همان مجموعه‌آرمان‌های ما نگاه نمی‌کنند».\nوسواس آمریکایی‌ها درمورد عزت نفس سنجش و تشویق آن را دشوار و آشفته می‌کند. والدین آمریکایی بیشتر اوقات به‌سختی می‌توانند تخمین بزنند عزت نفس فرزندانشان چقدر است. کریس بری، روان‌شناس تکوینی در دانشگاه ایالتی واشنگتن، به من گفت «عزت نفس سازه‌ای واقعاً پیچیده در زندگی هرروزۀ ماست». مثلاً بعضی بچه‌های آمریکایی (و بزرگ‌ترها) با عزت نفس کم در ظاهر از خودشان اعتمادبه‌نفس نشان می‌دهند تا بااعتمادبه‌نفس به نظر برسند. به‌علاوه، والدین معمولاً عزت نفس فرزندانشان را بیشتر از چیزی که هست تخمین می‌زنند -دلیل هردو اتفاق شاید این است که بچه‌ها خوب بلدند مسائل خودشان را پنهان کنند و والدین هم چون عزت نفس طبیعی را بسیار مهم و حیاتی فرض می‌کنند، قویاً می‌خواهند باور کنند وضع بچه‌هایشان خوب است.\n\nنکتۀ دیگر این است که والدین سعی می‌کنند احساس ارزشمندی بچه‌هایشان را با روشی اشتباه، با تعریف و تمجید افراطی، زیاد کنند. نتایج یک پیمایش نشان داد ۸۷ درصد والدین آمریکایی معتقدند کودکان، برای اینکه احساس خوبی به خودشان داشته باشند، نیازمند تعریف و تمجیدند. اما پژوهشی که اِدی بروِملمان، روان‌شناسی در دانشگاه آمستردام، انجام داده است می‌گوید تعریف و تمجید گاهی ممکن است تأثیر عکس داشته باشد. وقتی والدین از بچه‌هایی با عزت نفس پایین تعریف و تمجیدِ «بادکنکی» می‌کنند -مثلاً به بچه‌ای که فقط یک چشم‌ چشم دو ابروی ساده کشیده می‌گویند «وای، باورم نمی‌شه. نقاشی‌ت فوق‌العاده‌س!» – عزت نفس آن کودک از قبل هم پایین‌تر می‌آید. بروملمان این اتفاق را این‌طور تئوریزه می‌کند که وقتی بچه‌ای با عزت نفس پایین تعریف و تمجید بادکنکی می‌شنود، آن را به فشار تفسیر می‌کند، فشار برای اینکه عملکردش همیشه درجه‌یک باشد. بعد وارد فاز صیانت نفس می‌شود و در نهایت بیشتر به توانایی‌ها و استعدادهایش شک می‌کند (بر اساس پژوهشی دیگر، رویِ دیگر این رویه این است که وقتی کاری می‌کنیم که بچه‌هایمان فکر کنند همیشه مرکز جهان هستی هستند، باعث می‌شویم احتمال خودشیفته‌شدن آن‌ها در بزرگ‌سالی بیشتر شود).\nتعریف و تمجید از بچه‌ها خصوصاً به‌خاطر استعدادها یا هوش و ذکاوتشان -وقتی والدین به بچه‌شان می‌گویند «تو خیلی باهوشی!» یا «تو یه هنرمند بزرگی!»- می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. پژوهش کارول دوک، روان‌شناس دانشگاه استنفورد، نشان داده که این قبیل تعریف و تمجیدها، در مقایسه با تعریف‌کردن از تلاش بچه‌ها، باعث می‌شوند احتمال اینکه کودک در مواجهه با شکست دوام نیاورد و بادِ بادکنک ارزشمندی‌اش خالی شود زیاد شود. آن کودک در توانایی و استعدادی که دیگران گفته بودند دارد شک می‌کند. با گذر زمان، این ذهنیت را پیدا می‌کند که توانایی و استعداد خصوصیتی ثابت است، نه چیزی که می‌توان با تمرین و ممارست آن را پرورش داد.\nما والدین آمریکایی امروزه فوراً از فرزندان خود در مقابل ناامیدی و شکست محافظت می‌کنیم؛ وقتی بچه‌ها در مسابقه‌ای اول نمی‌شوند، نشانِ تلاش و مشارکت به آن‌ها می‌دهیم؛ به سرعتِ سوپرمن تکالیفی را که جاگذاشته‌اند به مدرسه می‌رسانیم. اما این مداخلاتی که با نیّت خوب انجام می‌دهیم نتیجۀ عکس می‌دهند، چون یک بچه با عزت نفس طبیعی بچه‌ای است که به‌تجربه یاد گرفته می‌تواند از پس موانع و ناامیدی‌های زندگی بربیاید. مجال و فرصت این را داشته که شکست بخورد و فهمیده که شکست‌خوردن باعث نمی‌شود دوستش نداشته باشند.\nداریو سیوِنچک، روان‌شناس شناختی در مؤسسۀ علوم آموزش و مغزِ دانشگاه واشنگتن است که روی عزت نفس مطالعه می‌کند. از او خواستم برایم توصیف کند که کودکانِ با عزت نفس طبیعی چطور رفتار می‌کنند. او گفت این کودکان غالباً آن‌هایی هستند که چالش‌های جدید را می‌پذیرند یا مدت بیشتری روی وظایفی که برایشان چالش‌برانگیز است کار می‌کنند. دلیلش شاید این است که قبلاً مجبور شده‌اند این‌طور کارها را بکنند و یاد گرفته‌اند پشتکار در زمانِ ناامیدی نتیجه خواهد داد. مارتین سِلیگمَن، سرپرست مرکز روانشناسی مثبت‌گرا دانشگاه پنسیلوانیا، استدلال کرده است که «وقتی روی هر نوع احساس بدی ضربه‌گیر می‌گذاریم تا فرزندمان در امان بماند، تجربۀ احساسِ خوب را هم برایش سخت‌تر می‌کنیم».\nبعد از همۀ این حرف‌ها، برای پرورش عزت نفس طبیعی بچه‌هایمان چه باید بکنیم؟ باید دست از حساسیت و وسواس درمورد این مفهوم بکشیم، چون احتمالاً آن‌طور که فکر می‌کنیم کمال مطلوب تربیت بچه‌هایمان نیست. به گفتۀ چو، پژوهش او نشان داده که مثلاً بسیاری از کودکان آسیای شرقی با سنجه‌های مرسومِ عزت نفس نمرۀ کمی می‌گیرند اما به‌ندرت در اثر این قضیه دچار مشکلات روانی می‌شوند یا در مدرسه ضعیف عمل می‌کنند. به اعتقاد چو این نتایج به ما می‌گوید «عزت نفس فقط یکی از هزاران تکرار و تمرینی است که والدین می‌توانند برای کمک به شکوفایی فرزندانشان انجام دهند». قرار نیست پیله‌نکردن به عزت نفس بچه‌هایمان باعث نابودی‌شان شود -اتفاقاً با توجه به اینکه اقدامات ما برای بالابردن عزت نفس عموماً برعکس نتیجه می‌دهد، شاید این‌طوری بیشتر کمکشان کنیم.\nباید حواسمان باشد کودکانمان را زیر سیل تعریف و تمجید‌های بی‌حساب‌وکتاب نگیریم. درعوض باید در ارزیابی‌هایمان صادق‌تر باشیم -نه که شرمنده و خوار و خفیفشان کنیم، بلکه بازخوردهایی که به آن‌ها می‌دهیم متناسب با تلاششان باشد. به بچه‌تان بگویید با اینکه خارج می‌خوانَد شما صدای او را دوست دارید، اما نگویید این قشنگ‌ترین آوازی است که به عمرتان شنیده‌اید. وقتی می‌خواهیم از کودکانمان تعریف کنیم باید، به‌جای تجلیل از موفقیت‌ها و استعدادها و هوش آن‌ها، تلاششان را تشویق کنیم. باید بگذاریم سختی‌ها را تجربه کنند. وقتی بچه‌ها با ناملایمت‌ها روبه‌رو می‌شوند و آن را پشت سر می‌گذارند یاد می‌گیرند بی‌قیدوشرط دوست داشته می‌شوند و شکست نشانۀ بی‌عرضگی نیست بلکه فرصتی است برای یادگرفتن و رشدکردن و باور پیداکردن به خودشان.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را ملیندا وِنِر مویر نوشته و در تاریخ ۲۱ ژوئیۀ ۲۰۲۱  با عنوان «American Parents Are Way Too Focused on Their Kids’ Self-Esteem» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آن‌ها را بی‌عرضه بار می‌آورید» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ حسنی سهرابی‌فر منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۹ تیر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n ملیندا ونر مویر (Melinda Wenner Moyer) همکار ماهنامۀ ساینتیفیک امریکن و نیویورک تایمز و نویسندۀ کتاب بچه‌هایمان را چطور بزرگ کنیم که نچسب و ناجور نشوند؟ است.\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n self-ef f icacy\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/603898862.json b/train/603898862.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ccf8d66caf1f47d87956b646dc88b4b67bb7d110 --- /dev/null +++ b/train/603898862.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تصميمات والدين تأثير چندانی بر سرنوشت کودکان ندارد، البته به‌‏جز يک تصميم", + "subtitle": "تحقیقات نشان می‏‌دهند تأثیر ژنتیک بر آیندۀ فرد، بیشتر از تأثیر تربیت است. پس آیا پدر و مادر اهمیتی ندارند؟", + "introduction": "تحقیقی تازه نشان می‌‏دهد والدین، در سال اول تولد فرزندشان، با ۱۷۵۰ تصمیم دشوار روبه‌رو هستند، ازجمله اینکه نام کودک را چه بگذارند، از شیر مادر تغذیه کند یا نه، با چه روشی او را بخوابانند، کودک را پیش کدام پزشک ببرند و اینکه عکس‏‌های او را در شبکه‏‌های اجتماعی بگذارند یا خیر. و این تازه سال اول است.\n\nوالدین چطور باید در این موارد و هزاران مورد دیگر، که به‌مرور پیش می‌‏آید، تصمیم بگیرند؟", + "content": "ست استیونز ‏دیویدویتس، آتلانتیک— والدین چطور باید در این موارد و هزاران مورد دیگر، که به‌مرور پیش می‌‏آید، تصمیم بگیرند؟\nمی‌‏توانند به گوگل مراجعه کنند، اما در گوگل همیشه برای یک سؤال چند جواب مختلف هست. نیویورک‌‏تایمز به والدین پیشنهاد می‏‌کند «برای تنبیه کودکان از جریمه استفاده کنید»، ولی پی‏‌بی‌‏اس می‏‌گوید «هرگز جریمه را به کار نگیرید». مادری درمانده به نام ایوا نی‌یر، بعد از مطالعۀ «همۀ» کتاب‏‌های موجود دربارۀ نحوۀ خواباندنِ بچه، در وبلاگش زبان به شکایت باز کرد که:\nمی‏‌گویند بچه را خوب بپوشانید، اما نه خیلی سفت‌‏و‏محکم. او را به پُشت بخوابانید، ولی مواظب باشید طولانی‏ نشود وگرنه بچه مشکل پیدا می‏‌کند. برای آنکه از «سندرم مرگ ناگهانی نوزاد» نمیرد پستانک به او بدهید، اما حواستان باشد پستانک ممکن است باعث مشکلات دورۀ شیردهی شود و نگذارد بچه راحت بخوابد. اگر کودکتان خیلی راحت می‌‏خوابد حتماً دچار «سندرم مرگ ناگهانی نوزاد» می‏‌شود.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919-16.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n تصميمات والدين تأثير چندانی بر سرنوشت کودکان ندارد، البته به‌‏جز يک تصميم \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمن کارشناس حوزۀ فرزندپروری نیستم و در این زمینه، جز عموبودن، تجربه‌‏ای ندارم (تصمیم‏‌گیری من عمدتاً این‌جوری است  که از مادرم می‌پرسم برای برادرزاده‌‏ام بهتر است چه بخرم و او هم می‌گوید «برایش کامیون بخر» و من هم می‌خرم و بعد برادرزاده‌‏ام چهارسال به‏‌خاطر اینکه برایش کامیون خریده‌ام از من تشکر می‌کند). من اقتصاددان و متخصص علم داده هستم و منابع علمی را زیر‏و‏رو کرده‌‏ام تا بفهمم داده‏‌ها چطور می‏‌توانند به آدم‏‌ها کمک کنند تا والدین بهتری باشند. اگر شما از آن دست پدرها یا مادرهایی هستید که از عواقب انتخاب‏‌های غلط خودتان وحشت دارید بنده به شما عرض می‏‌کنم که خیلی نگران نباشید. می‏‌شود گفت هیچ تصمیمی ابداً آن‏قدرها که فکر می‌‏کنید مهم نیست.\nبیایید از مهم‌‏ترین سؤال شروع کنیم: والدین چقدر اهمیت دارند؟ والدینِ خوب، در مقایسه با والدین معمولی، چقدر ممکن است در زندگی کودکان اثر مثبت بگذارند؟\nیکی از موانع بزرگ در راه درک تأثیر والدین این است که به تفاوت «همبستگی» و «علیّت» توجه نمی‌کنیم. به‌عنوان مثال، کودکانی که والدینشان زیاد برایشان کتاب می‏‌خوانند معمولاً از نظر تحصیلی موفق‌‏ترند. اما والدین فقط کتاب به کودکانشان نمی‌‏دهند، بلکه ژن هم می‌‏دهند. آیا دلیل علاقۀ بعضی از کودکان به کتاب عادتِ کتاب‏‌خوانیِ والدینشان است؟ یا والدین و فرزند به‏‌خاطر ژنتیکشان به کتاب علاقه‌مندند؟ موضوعْ سرشت آدم‌هاست یا تربیت آن‌‏ها؟\n\nژن عامل بسیار مهمی است. مثلاً ماجرای جیم لوئیس و جیم اسپرینگر، دوقلوهای همسانی که از چهارهفتگی‌‏شان جدا از هم بزرگ شده بودند، را در نظر بگیرید. آن‏ها در ۳۹‌سالگی دوباره به هم می‌‏رسند و می‏‌بینند هر دو ۱۸۰ سانت قد و ۸۰ کیلو وزن دارند؛ ناخن‏‌هایشان را می‏‌جوند و سردردهای عصبی می‏‌گیرند؛ هر دو در دوران بچگی، سگی به اسم توی داشته٬‏اند؛ تعطیلات را همراه خانواده‏‌هایشان به ساحلی در فلوریدا می‏‌رفته‌‏اند؛ به‌صورت پاره‏‌وقت برای پلیس کار می‏‌کرده‌‏اند و نوشیدنی واحدی می‌‏نوشند و سیگار یکسانی می‏‌کشند. یک تفاوت مهم وجود داشت و آن اینکه جیم لوئیس نام فرزند اولش را جیمز اَلن (Alan) و جیم اسپرینگر جیمز آلن (Allan) گذاشته بود. شاید اگر لوئیس و اسپرینگر همدیگر را نمی‌‏دیدند فکر می‏‌کردند والدینشان نقش اساسی را در شکل‌‏گیری سلایقشان ایفا کرده‌‏اند، اما این‌‏طور که پیداست آن علایق عمدتاً در ژن‏‌هایشان نهفته بوده است.\nاز لحاظ علمی، تنها راه اندازه‌‏گیری میزان تأثیر والدین بر فرزندان این است که کودکانِ مختلف را به‌‏طور تصادفی به والدین مختلف بسپارند و ببینند درنهایت چطور از آب درمی‏‌آیند. درواقع این کار قبلاً انجام هم شده است.\nاز دهۀ پنجاه میلادی به این‏سو، مؤسسۀ غیرانتفاعی هولت اینترنشنال به خانواده‌‏های آمریکایی کمک کرده ده‌‏ها هزار کودک را از کرۀ جنوبی و کشورهای دیگر به فرزندی بگیرند. والدین ثبت‏‌نام می‏‌کردند، تأیید می‏‌شدند و اولین کودکی را که با معیارهای کلی آن‏ها مطابقت داشت به فرزندی می‏‌پذیرفتند. این فرایند اساساً تصادفی بود و فرصت مناسبی را در اختیار پژوهشگران قرار می‏‌داد. آن‏ها می‌‏توانستند کودکانی را که از نظر ژنتیکی متفاوت بودند ولی به یک خانواده سپرده شده بودند مقایسه کنند و ببینند آیا این برادرخوانده‌‏ها و خواهرخوانده‌‏ها تحت‌تأثیر والدینِ مشترک شبیه یکدیگر می‌‏شوند یا نه.\nپژوهشگران دریافتند خانواده‌‏ای که کودک را بزرگ کرده تأثیر بسیار کمی بر او داشته و شباهت فرزندخوانده‏‌هایی که در یک خانه بزرگ شده‏ بودند چندان از شباهت کودکانی که به خانواده‌‏های مختلف سپرده شده بودند بیشتر نبوده است. تأثیر ژن کودکان بر درآمد آینده‏‌شان حدود ۲/۵ برابر بیش از تأثیر تربیت آن‌‏ها بود.\nپژوهشگرانِ دیگر هم دربارۀ فرزندخوانده‌‏ها و دوقلوها مطالعاتی را انجام داده و به نتایج مشابهی رسیده‌‏اند. برایان کپلان در کتاب دلایل خودخواهانه برای فرزندآوریِ بیشتر 1 می‌‏گوید والدین تأثیر چندانی بر سلامت، طول عمر، تحصیلات و دین‌داری کودکان ندارند (هرچند که پژوهش‏‌ها نشان داده‌‏اند آن‏ها می‌‏توانند بر مصرف مواد مخدر و الکل و رفتارهای جنسی کودکان، به‏‌خصوص در دوران نوجوانی، و همچنین بر احساسی که نسبت به والدین دارند، به میزان متوسط، تأثیر داشته باشند).‏\n\nالبته نمونه‏‌هایی هم در دست است که والدین تأثیر بسیار فراوانی داشته‌‏اند، مثلاً جرد کوشنر. پدرش به دانشگاه هاروارد، که جرد را ظاهراً به‌‏رغم نمرات نسبتاً پایینِ معدل و آزمون پذیرفته بود، وعدۀ کمک ۲/۵ میلیون دلاری داد. بعد از آن، جرد در کسب‏‌و‏کار معاملات املاک پدر صاحب سهم شد. گرچه ممکن است ادعایم گستاخانه باشد، ولی فکر می‏‌کنم روشن است که اگر او وارث امپراتوری معاملات املاک پدرش نبود ثروت تقریباً ۸۰۰ میلیون دلاری‏اش به‌مراتب کمتر ‏بود. اما داده‌‏ها می‏‌گویند والدین معمولی -یعنی والدینی که مثلاً درگیر میزان کتاب‌خواندن برای کودکانشان هستند به‌جای اینکه چند میلیون دلار به هاروارد بدهند- تأثیر کمی بر تحصیلات و درآمد فرزندانشان دارند.\nاگر تأثیر کلیِ فرزندپروری تا این اندازه کم باشد، اثر تصمیمات خاصی هم که می‌‏گیریم احتمالاً اندک است. درحقیقت اگر عناوین دهان‌پرکُنِ مجتمع‌های صنعتی فرزندپروری را رها کنیم و پژوهش‏‌های دست‌‏اول را مد نظر قرار دهیم متوجه می‌‏شویم این قضیه حتی دربارۀ بحث‌‏انگیزترین راه‌کار‏ها هم صادق است.\nچند نمونه: یکی از گسترده‌‏ترین کارآزمایی‌‏های تصادفیِ کنترل‏‌شده دربارۀ شیردهی از سینۀ مادر نشان می‏‌دهد این روش، در مجموع، تأثیر بلندمدت قابل‌‏توجهی بر جنبه‌‏های مختلف سلامت کودک نمی‌‏گذارد. تحقیقی دقیق دربارۀ استفاده از تلویزیون در میان کودکانِ کمتر از پنج سال ثابت می‏‌کند تلویزیون هیچ اثر بلندمدتی بر نمرات کودکان ندارد. یک کارآزمایی تصادفی مدعی است آموزش بازی‏‌های فکریِ سخت، مثل شطرنج، به کودکان در بلندمدت هوش آن‏ها را افزایش نمی‌‏دهد. همچنین فراتحلیلی دربارۀ دوزبانگی نشان می‏‌دهد این مهارت اثرات بسیار کمی بر عملکرد شناختی کودکان دارد و اینکه حتی همین اثرات اندک نیز ممکن است به‌خاطرِ نوعی تمایل به انتشار نتایج مثبت مطالعات بوده باشد.\nبا همۀ این اوصاف، شواهدی در دست داریم که نشان می‏‌دهد یک تصمیم ممکن است حائز اهمیت فراوان باشد -و از قضا تصمیمی است که متخصصان و کتب راهنمای فرزندپروری توجه چندانی به آن ندارند.\nهیلاری کلینتون، در سال ۱۹۹۶ که بانوی اول آمریکا بود، کتابی تحت عنوان همه باید یاری کنند: و درس‏‌های دیگر که کودکان به ما می‏‌آموزند 2منتشر کرد. کتاب او می‏‌گوید زندگی کودکان را افرادی که در اطرافشان هستند شکل می‌‏دهند: آتش‌‏نشان‏‌ها و پلیس‌‏ها، مأموران جمع‌‏آوری زباله، معلمان و مربی‌‏های ورزشی.\nباب دُل، نامزد ریاست‌جمهوری، در کنوانسیون جمهوری‏‌خواهانِ همان سال موضوع کتاب کلینتون را پیش کشید. او گفت بانوی اول، با تأکید بر نقش افرادِ اجتماع در زندگی کودکان، مسئولیت‏‌های والدین را کوچک جلوه داده و به‌‏طور پنهانی به ارزش‏‌های خانواده تاخته است. دُل گفت «با تمام احترامی که برایتان قائلم، به شما می‏‌گویم برای بزرگ‌کردن بچه لازم نیست همه یاری کنند؛ خانوادۀ کودک کافی است». و جمعیت فریاد تأیید سر دادند.\nحق با کدام بود؟ باب دُل یا هیلاری کلینتون؟\nتا بیست‌‏و‏دو سال بعد از آن ماجرا، کسی نمی‌دانست کدام طرف درست می‏‌گوید. تحقیق جامع و مانعی در دست نبود. مشکل، بار دیگر، ایجاد رابطۀ علت و معلولی بود. تردیدی نیست که برخی مناطق بچه‏‌های موفق‌‏تری عمل می‌‏آورند: از هر ۸۶۴ بیبی‏‌بومر (متولدین ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴) زادۀ وشتناوِ میشیگان، شهرستانی که دانشگاه میشیگان در آن قرار دارد، یک نفر کارِ قابل‌‏ملاحظه‌‏ای انجام داده که درخور ثبت در وب‌سایت ویکی‏پدیا بوده، درحالی‏‌که در شهرستان هارلنِ کنتاکی از هر ۳۱۱۶۷ نفر یکی به این موفقیت دست یافته است. اما چه میزان از این آمار واقعاً به‏‌خاطرِ زرنگی و بلندپروازی فرزندان اساتید و دیگر متخصصانِ طبقۀ بالای متوسط است؟  اگر آن‏ها در حومۀ کنتاکی به دنیا آمده بودند، از هوش و انگیزه‏‌شان بهره می‏‌بردند؟ افرادی که در مناطق مختلف زاده می‌‏شوند متفاوت‌اند، بنابراین ظاهراً تعیین میزان تأثیر محله بر موفقیت کودکان غیرممکن است.\nاما چند سال پیش راج چتی، اقتصاددان (و استاد سابق من)، به‌همراه دیگران این مسئله را بررسی کردند. آن‏ها ادارۀ درآمد داخلی را مجاب کرده بودند که داده‌‏های بی‏‌نام و ناشناسِ تقریباً یک نسل از مالیات‏‌دهندگان آمریکایی را در اختیار گروه پژوهشگران قرار دهند. چتی و گروهش با ایجاد ارتباط میانِ سوابق مالیاتی کودکان و والدینشان توانستند محل زندگی افراد در کودکی و درآمدشان در بزرگ‌سالی را رصد کنند، مثلاً اگر کسی پنج سال اول عمرش را در فیلادلفیا و باقی دوران کودکی‌اش را در شیکاگو طی کرده بود، چتی و گروهش می‏‌دانستند. آن‏‌ها این اطلاعات را درمورد میلیون‌‏ها آمریکایی در اختیار داشتند.\nبه‌این‌ترتیب، مجموعه‌‏داده‏ای فوق‌‏العاده در اختیار دانشمندی فوق‌‏العاده قرار گرفت -و توانستیم از مشکل «همبستگی» فراتر برویم. چتی و گروهش دربارۀ خواهر و ‏برادرهایی مطالعه کردند که در بچگی نقل‌‏مکان کرده بودند. فرض کنید خانوادۀ جانسون دو کودک به نام‏ه‌ای سارا و امیلی دارد و وقتی سارا سیزده و امیلی هشت‌ساله بوده از لس‌‏آنجلس به دنور نقل‏‌مکان کرده‌اند. فرض کنید دنور مکان مناسب‏‌تری برای بزرگ‌کردن بچه‌‏هاست. اگر این‌‏طور باشد، امیلی باید در بزرگ‌سالی عملکرد بهتری از سارا داشته باشد، چون در کودکی پنج سال بیشتر از سارا در فضای مناسب دنور زندگی کرده است.\nحالا شاید سارا باهوش‌‏تر باشد و، به‏‌رغم تأثیر مثبت دنور، بیشتر از امیلی بدرخشد. اما وقتی نمونه‏‌های مورد بررسی زیاد می‏‌شود، این دست تفاوت‏‌ها میان خواهر و‏ برادرهای خاص از میان می‌‏رود. به‌‏علاوه، چون می‏‌شود فرض کرد خواهر ‏و برادرهایی که از یک پدر و مادر متولد شده‌‏اند کمابیش استعداد ژنتیکی مشابهی دارند، می‏‌توانیم مطمئن باشیم که محل زندگی باعث ایجاد تفاوت در موفقیت می‏‌شود. حال اگر این تفاوت‏‌ها را در سطح کل مالیات‌‏دهندگان در نظر بگیرید و کمی حساب‌وکتاب ریاضیاتی در کار بیاورید، میزان ارزش هر منطقۀ آمریکا دستتان می‌‏آید.\nنتایج تحقیق نشان داد که بعضی مناطق کلان‏‌شهریِ بزرگ برای بچه‏‌ها مناسب‏‌ترند. آن‌ها در این مناطق بهتر تحصیل می‏‌کنند و بیشتر پول درمی‌‏آورند: شهرهای نمونه ممکن است درآمدِ آیندۀ کودک را تا حدود ۱۲درصد افزایش دهند. چتی و گروهش دریافتند پنج منطقۀ برترِ کلان‏‌شهری به‌ترتیب سیاتل، مینیاپولیس، سالت لیک سیتی، ردینگِ پنسیلوانیا و مدیسنِ ویسکانسین هستند.\nبااین‌حال والدین باید، در این  مناطق کلان‌شهری، محله‌ای را نیز برای زندگی انتخاب کنند. پس چتی و همکارانش بررسی‏‌هایشان را محدودتر و محله‏‌هایی را مشخص کردند که به میزان قابل‌‏توجهی بهتر از سایر محله‌‏ها بودند. آن‏ها وب‌سایتی راه‌‏اندازی کردند که به همگان امکان می‏‌داد میزان تأثیر مثبت احتمالیِ هر محله را با توجه به سطح درآمد، جنسیت و نژاد کودکان مشاهده کنند.\nاز مقایسۀ پژوهش بالا دربارۀ مناطق با مطالعه‌‏ای که روی فرزندخوانده‏‌ها انجام شده به نتیجۀ جالبی می‌‏رسیم. ما درمی‌‏یابیم که تنها یک مؤلفۀ هر خانه -یعنی موقعیت مکانی آن- بخش عمدۀ تأثیرِ کلیِ آن خانه را تشکیل می‏‌دهد. من با کنار هم گذاشتن اعداد و ارقام حساب کرده‌‏ام که حدود ۲۵درصد -و شاید هم بیشتر- از تأثیر کلیِ والدین بستگی به این دارد که والدین فرزند خود را کجا بزرگ می‌کنند. به عبارت دیگر، همین یک تصمیمِ فرزندپروری تأثیری به‌مراتب بیش از هزاران تصمیم دیگر دارد.\nچرا این تصمیم این‌قدر مهم است؟ گروه چتی پاسخی ارائه می‏‌دهد که شاید درست باشد. سه ویژگی اصلیِ منطقه‏‌ای که موفقیت کودک را افزایش می‌‏دهد عبارت‌اند از تعداد خانواده‏‌های برخوردار از دو والد، تعداد ساکنان تحصیل‌کرده و تعداد ساکنانی که فرم‏‌های سرشماری‏شان را تحویل می‏‌دهند. به بیان دیگر، در این مناطق افراد نمونه زیادند: بزرگ‌سالانی که باهوش، موفق، درگیر مسائل اجتماع و متعهد به زندگی خانوادگیِ پایدارند.\nشواهد بیشتری دربارۀ اهمیت افراد نمونه در دست است. پژوهشی دیگر که چتی در آن همکاری می‌کرد نشان داد دخترانی که به مناطقی نقل مکان می‏‌کنند که آنجا زنان مخترع در حوزه‌‏ای خاص زیاد دیده می‌‏شوند بسیار محتمل است در همان حوزه صاحب اختراع شوند. و تحقیقی دیگر اثبات کرده پسران رنگین‏‌پوستی که در محله‌‏شان پدران رنگین‏‌پوستِ زیادی را می‌‏بینند، حتی اگر پدر خودشان رنگین‏‌پوست نباشد، آیندۀ بهتری خواهند داشت.\nداده‏‌ها می‏‌توانند نجات‏‌بخش باشند. البته نمی‏‌توانند به‏‌جای ما تصمیم بگیرند، ولی می‌‏توانند بگویند کدام تصمیمات واقعاً حائز اهمیت‌اند. درمورد فرزندپروری، داده‏‌ها به ما می‏‌گویند پدر و مادرها باید عمدتاً به اطرافیانِ فرزندانشان توجه کنند و نگران مسائل دیگر نباشند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را ست استیونز ‏دیویدویتس نوشته و در تاریخ ۷ مه ۲۰۲۲ با عنوان «The One Parenting Decision That Really Matters» در وب‌سایت آتلانیتک به انتشار رسیده است و برای نخستین‌بار با عنوان «تصمیمات والدین تأثیر چندانی بر سرنوشت کودکان ندارد، البته به‌‏جز یک تصمیم»  در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۱ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n این مطلب برگرفته از آخرین کتاب ست استیونز ‏دیویدویتس است. \n \n \n \n ست استیونز-‏دیویدویتس (Seth Stephens-Davidowitz) اقتصاددان و متخصص علم داده است. او با استفاده از کلان‌داده‌ها، در پی بینش‌هایی جدید به روانشناسی انسان و رفتارها و نگرش‌های پنهان آدمی است. بخشی از یافته‌های او در کتابی با عنوان همه دروغ می‌گویند در سال ۲۰۱۷ منتشر شده است. آخرین کتاب دیویدویتس به ندای درون اعتماد نکن: بهره‏‌گیری از داده‌‏ها برای به‎‌دست‌آوردن آنچه حقیقتاً در زندگی می‏‌خواهید (Don’t Trust Your Gut: Using Data to Get What You Really Want in Life) نام دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n  Selfish Reasons to Have More Kids\n \n\n \n 2\n  It Takes a Village: And Other Lessons Children Teach Us" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/606008186.json b/train/606008186.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b874064983a47177e1ca7f0dd3ec2bf858dce9a2 --- /dev/null +++ b/train/606008186.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کافکای نويسنده، کافکای بيمار", + "subtitle": "فرانتس کافکا می‌گفت بیماری باعث نوشتنش می‌شود، اما توجهی بی‌پایان به سلامتی هم داشت", + "introduction": "کافکا چند ماه پیش از مرگش یکی از درخشان‌‏ترین داستان‏‌هایش را نوشت. در داستان نقب موجودی تنها، شبیه موش کور، برای محافظت از خود، عمرش را صرفِ ساختن خانه‌‏ای زیرزمینی و تودرتو کرده است. او در آغاز داستان می‏‌گوید «من نقب را تمام کرده‏‌ام و ظاهراً موفق شده‌ام». ولی اطمینان او فوراً رو به تزلزل می‏‌گذارد: از کجا بداند استحکاماتش او را محافظت می‏‌کند؟ به نظر می‏‌رسد که داستان نقب شرح و تفسیری بازاندیشانه‏ دربارۀ زندگی خودِ کافکا باشد. با این تفاوت که آنچه او از آن می‌ترسید، بیماری بود.", + "content": "ویل ریس، ایان—  فرانتس کافکا چند ماه پیش از مرگش یکی از درخشان‏ترین و غم‌‏انگیزترین داستان‏‌هایش را نوشت. در داستان نقب 1موجودی تنها، شبیه موش کور، برای محافظت از خود در برابر بیگانگانْ عمرش را صرفِ ساختن خانه‌‏ای زیرزمینی و تودرتو کرده است. او در آغاز داستان می‏‌گوید «من نقب را تمام کرده‏‌ام و ظاهراً موفق شده‌ام». ولی اطمینان او فوراً رو به تزلزل می‌‏گذارد: از کجا بداند استحکاماتش او را محافظت می‌‏کند؟ چطور می‏‌تواند مطمئن باشد؟\nشخصیت اصلی داستانِ کافکا به چیزی جز ایمنی بی‏‌نقص راضی نمی‌شود و ازاین‏‌رو نباید ‏هیچ‌چیز در محاسباتش مغفول بماند. در جهان کوچک نقبِ او همۀ جزئیات حائز اهمیت و «نشانۀ» بالقوۀ خطری قریب‌‏الوقوع هستند. عاقبت، او صدایی می‏‌شنود که تصور می‏‌کند از آنِ حیوانی مهاجم است. هرجا که می‏‌ایستد صدا را به قوتِ یکسان می‏‌شنود. دست آخر معلوم می‏‌گردد منشأ صدا در بدن خودِ اوست: چه‌‏بسا صدای ضربان قلب یا صدای نفس‌‏های بی‏امان اوست؛ حیات در وجود او صدایی می‏‌کند و فرومی‏‌نشیند، اما او نگران چیزی دیگر است.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919-25.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n کافکای نويسنده، کافکای بيمار \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nبه نظر می‌‏رسد که داستان نقب شرح و تفسیری بازاندیشانه‏ دربارۀ زندگی خودِ کافکا باشد. او از دو دهه پیش از آنکه در ۳۴ سالگی مبتلا به سِل شود نگران بیماری بود. تعطیلاتش را در چشمه‏‌های آب گرم می‏‌گذراند و غالباً محتوای نامه‌‏هایی که به دوستان و معشوقه‏‌هایش می‌فرستاد از فهرست علائم بیماری‌هایش چندان فراتر نمی‌‏رفت. کافکا همۀ این‌‏ها را به آنچه خودش مکرراً «بیماری‏‌هراسی» می‏‌خوانْد نسبت می‏‌داد، موقعیتی که، به‌زعم خودش، او را به زندگی راهبانۀ نویسندگی گرفتار کرده بود.\nکافکا وارث نگرشی بود که از دورۀ رمانتیکْ طرفداران پرشماری داشت و نویسنده‌بودن را منوط به نوعی ضعف و مریض‌‏احوالی می‏‌دانست -اندیشه‏‌ای که ریشه‌‏هایش را می‏‌توان تا رابرت برتون عقب برد. برتون در اثر مختصر (و ناتمامش) با عنوان آناتومی افسردگی 2 (۱۶۲۱) گفت «مالیخولیایِ بی‏‌اساسِ بیماری‏‌هراسی» مرض دانشجویان و دانشمندان است. کافکا به سال ۱۹۱۳ در نامه‌‏ای خطاب به کارل باوئر، پدر نامزدش فلیسه، نوشت که «من آدمی کم‏‌حرف، گوشه‏‌گیر، بدخُلق، خودخواه، بیماری‏‌هراس و به‏‌راستی ناخوش‌احوالم». و افزود مهم‌‏تر آنکه «من هیچ‌‏کدام از این خصوصیات را تقبیح نمی‏‌کنم».\nآن روز صبح که کافکا این کلمات را برای آقای باوئر نوشت نامه‏‌های سورن کی‏یرکگور را خوانده بود. او برای نقابی که برای خودش تدارک می‏‌دید -ادیبی پارسا و علیل- دنبال منبع الهام می‏‌گشت. کافکا می‏‌گفت بیماری‏‌هراسی برای کسی که «همۀ هستی‏‌اش عطف به ادبیات است» گریزناپذیر است. این سخن برای جوانک کارمندی که در ادارۀ بیمۀ سوانح کارگریِ پادشاهیِ بوهم، واقع در پراگ، کار می‏‌کرد و در آن زمان تنها یک مجموعه‌داستانِ کم‌حجم منتشر کرده و بیش از چندصد جلد آن به فروش نرفته بود سخنی گزافه می‏‌نمود. او در نامه‏‌هایش به فلیسه حتی جسارت بیشتری نیز به خرج می‏داد: «تار و پودم ادبیات است، چیز دیگری در من نیست».\nاما بیماری‏‌هراسی کافکا واجد جنبۀ حیرت‏‌انگیزتری هم بود: توجه خاص او به مکاتب تناسب و سلامت بدنی که شباهت‏‌های فراوانی به مُدهای «سلامتی» امروز داشت. کافکا در سراسر زندگی‌‏اش از اعتقاد به اصول «لیبنس‏رفورم»3، جنبشی فرهنگی که میان بورژواهای آلمانی‌‏زبان محبوبیت داشت، عدول نکرد. لیبنس‏‌رفورمیست‏‌ها، علاوه بر پذیرش فضایلِ پاکیزگی و طبیعت، از گیاه‌‏خواری، داروهای طبیعی، پوشاک ساده، قرارگرفتن در معرض آفتاب و هوای تازه و پرهیز از مشروبات الکلی و تنباکو حمایت می‌‏کردند. لیبنس‏رفورم همۀ ابعاد حیات کسی را که به اندازۀ کافکا این نگرش‌‏ها را جدی قلمداد می‏‌کرد تحت‏‌تأثیر\nقرار می‌‏داد: ممکن نبود هیچ‌‏یک از جزئیات آن موردِغفلت واقع شود.\nکافکا در شب ۲۲ سپتامبر ۱۹۱۲ به آنچه نخستین موفقیت ادبی‏اش می‏‌دانست نائل آمد. او یک هفته پس از جشن‌‏های تولد شصت‏‌سالگی پدرش، هرمان، داستان حکم را که شاهکاری با موضوع دوسوگرایی پدرانه 4بود در یک روز تألیف کرد. او، در ساعت‏‌های خوشی و ازخود‏بی‏خودیِ پس از این موفقیت، در دفتر خاطراتش نوشت که نوشتن مستلزم «گشودن کامل بدن و ذهن» است. دقت موشکافانۀ کافکا به بدنش چه‏‌بسا راهی در جهت درک فعالیت نویسندگی‏‌اش، یعنی روش متمایز او در استحالۀ بیماری به ادبیات، پیشِ روی ما قرار ‏دهد. به باور کافکا، بیماری‏‌هراسی نه‌تنها نوعی وضعیت ذهنی بلکه گونه‏‌ای رویکرد بنیادین به جهان است که فرد زندگی و روابطش را در معرض تحلیل و تفسیر بی‏‌پایان قرار می‏‌دهد.\nکافکا از همان دوران کودکی درمورد وضعیت جسمی‏‌اش اعتمادبه‌نفس نداشت و هر وقت برای شنا می‌‏رفتند ممکن بود، با دیدن هیکل باهیبت پدرش، ناخوش شود. خودانگارۀ کافکا وقتی بر او مسلّم شد که در جوانی او را «به دلیلِ ضعف» از خدمت نظام معاف کردند.\nکافکا چند سال بعد به فلیسه گفت «من لاغر‏ترین آدمی هستم که می‏‌شناسم». و گفت این موضوع حائز اهمیت فراوان است، چراکه او «با [وضعیت جسمانی بیمارانِ] آسایشگاه بیگانه نیست». کافکا در یکی از دوره‏‎‌های خوش‌‏بینی‏‌اش کتاب قدرت و چگونگی کسب آن 5(۱۸۹۷)، نوشتۀ اویگن زاندو، پدر پرورش‌‏اندام امروزی، را خرید. زاندو در سرتاسر اروپا مایۀ قوت‌‏قلب مردان لاغر و چاق بود و در خیل خوانندگان او کسانی چون فرناندو پسوآ، ویلیام باتلر ییتس و تی اس الیوت نیز مشاهده می‏‌شدند.\nکافکا در طول زندگی‏‌اش چندین مرتبه مجذوب استادان و مکاتب مختلف سلامتی شد. او گاهی تنها با آجیل و توت‏ سد جوع می‌‏کرد و، بنا بر رهنمودهای هوراس فلچر، هر لقمه را چند دقیقه می‏‌جوید. کافکا، به امید آنکه به‏‌طور طبیعی در برابر بیماری ایمن گردد، طبق توصیۀ چند صاحب‏‌نظر ناباب، با یک‌لا پیراهن در زمستان سخت پراگ بیرون می‏‌رفت و از گرم‌کردن اتاق خوابش سر باز می‏‌زد.\nاما او بیش از همه، از رژیم غذاییِ کل‏نگرانۀ یورگن پیتر مولر، استاد دانمارکیِ تناسب اندام، خوشش آمد. امروزه مولر چندان شناخته‌‏شده نیست، ولی در اوایل قرن بیستم ستاره‌‏ای جهانی بود. عنوان کتاب پرفروش او، که یک نسخه از آن را کافکا همواره کنار بستر خود داشت، روش من: ۱۵ دقیقه ورزش در روز برای سلامتی 6(۱۹۰۴) بود. نسخه‌‏ای که من در اختیار دارم چاپ مجدد کتاب و متعلق به دهۀ ۱۹۳۰ است. مولر می‌‏توانست افتخار کند که تا این زمان کتابش به ۲۶ زبان ترجمه شده و یک‌‏و‏نیم میلیون نسخه از آن فروش رفته و موفق شده حمایت شاهزادۀ ولز را جلب کند. مولر توانست در ۱۹۱۲ به لندن نقل مکان کند و باشگاه مجللی را، نخست حوالی پیکدیلی و بعد در میدان ترافالگار، برپا سازد (اکنون ساختمان این باشگاه محل کتاب‌فروشی واتراستونز است).\n\nمولر سرمشقی دور از ذهن برای کافکا بود. او که پیش‌گامِ نمایش‏‌های تبلیغاتی امروز به حساب می‏‌آید یک‌‏بار در مقابل انبوه جمعیت مردم از کسی خواسته بود چرخ‏‌دستی پر از سنگ را روی شکمش بگذراند. در بیشترِ عکس‌هایش در حال اسکی با زیرجامه یا غوطه‏‌ور در دریاچه‏‌های یخ‌‏زده تصویر می‏‌شد. «روش» مولر از مجموعۀ نرمش‏‌هایی تشکیل می‌‏شد که عمدتاً برای تقویت عضلات شکمی بود، ضمناً توصیه‌‏هایی را نیز در رابطه با جنبه‏‌های عمومیِ سلامت بدنی در بر می‏‌گرفت. کافکا از حوالی ۱۹۱۰ «روش» مولر را آغاز کرد و حدود دَه سال ادامه داد.\nمولر از کسانی که معتقد بودند «ظاهر بیمارگونه‏ نشانۀ قطعیِ سرشتِ هنری و محزون است» بیزار بود. درواقع مولر مستقیماً «هنرمندان و اهالی ادب و دانش» را طرف توجه قرار داد و از کسانی که در «عالم بالا» سیر می‏‌کردند مصرانه خواست بدن‏‌های مادی‌شان را نیز فراموش نکنند. کافکا، به‏‌رغم آنکه ظاهراً می‏‌خواست نقاب فردی را که دچار ضعف اعصاب است برای خود دست‏‌و‏پا کند، آموزۀ مولر را نیز ملکۀ ذهن خویش ساخت. او در اوایل رابطه‌‏اش با فلیسه دلیل دنبال‌کردن روش مولر را این‏گونه شرح داد که «شیوۀ زندگی‏ من صرفاً به نحوی است … که با نویسندگی‌‏ام بهتر تطبیق کند. زمان کوتاه است، توان من اندک است، اداره کابوس است و آپارتمان شلوغ است. اگر زندگیِ خوش و آسان برای آدمی ممکن نباشد باید بکوشد با حرکات ماهرانۀ ظریف بلولَد و به مسیر خویش ادامه دهد».\nمطابق نظر مولر، نیروی بدنی تنها یک جنبه از مفهوم پیچیده‌‏ترِ تندرستی بود. کتاب او نکاتی را دربارۀ تغذیه، خواب، پوشاک، حرارت بدن و همچنین مراقبت مناسب از دندان، دهان، حلق، مو و پاها به کافکا آموخت. مهم‌‏تر از همه نظافت و پاکیزگی بود: پنجره‏‌ها باید برای پراکندن «بخارات بیماری‌‏زا» باز گذاشته می‏‌شد و از آن ۱۵ دقیقه کارِ تجویز‏شده چند دقیقه به آب‌تنی و مالش پوست («نرمش پوست») اختصاص می‌‏یافت. مولر معتقد بود که چون پوستْ مرز میان بیرون و درون است مهم‏ترین «عضو» بدن به شمار می‏‌رود و عدم پاک‏سازی فوریِ انباشت ترشحاتِ سمی در حکم خودکشی است. مولر باور داشت سلامتیْ انتخابی یک‏بار برای همیشه نیست، بلکه تکلیفی است مستمر که توجه دائم به همۀ جنبه‏‌های بدن و محیط را می‏‌طلبد.\nبرنامۀ روزانۀ کافکا تحت‌‏تأثیر روش مولر بود. صبح پیش از ساعت ۸ به اداره می‏‌رسید و حوالی عصر به خانه بازمی‌‏گشت، ناهارش را صرف می‏‌کرد و کمی می‏‌خوابید. سپس آن‏طور که مولر تجویز کرده بود ۱۰ دقیقه «عریانْ کنارِ پنجرۀ باز» نرمش می‏‌کرد، پیاده‌‏روی عصرگاهی‏‌اش را می‌‏رفت و شام می‏‌خورد. حدود ساعت ۱۰ شب کار روزانۀ واقعی‏‌اش را آغاز می‏‌کرد و تا ساعات آغازین بامداد به نوشتن می‏‌نشست. «سپس مجدداً، همان‏طور که شرح دادم، اما با پرهیز از فشار زیاد، نرمش می‏‌کردم، خودم را می‌‏شستم و بعد، غالباً همراه کوره‏‌دردی در قلب و پرش عضلات شکم، می‏‌خوابیدم».\nاگر آنچه کافکا می‏گوید حقیقت داشته باشد چرخۀ روزانۀ بالا نقشی اساسی در زایاییِ خارق‌‏العادۀ این دورانِ او ایفا نموده است. کافکا در اواخر سال ۱۹۱۲، ظرفِ چند هفته، داستان کوتاه حکم، چند فصل از رمان آمریکا 7 و، از ماه نوامبر تا دسامبر، رمان مسخ را نوشت -که  داستانی شگفت دربارۀ دگرگونی بدن است. ایدۀ اصلی داستان در خلال یکی از ادوار بی‏‌خوابی شدید او، وقتی روی تخت دراز کشیده بود، به ذهنش رسید. او گفت که «میل اجتناب‌‏ناپذیری برای جاری‌ساختن خود در آن» احساس کردم.\nدر آغازِ مسخ گرگور سامسای بازاریاب نمی‌‏تواند در محل کار خود حاضر شود. او که ناگهان بدل به نوعی حشره شده، چنان که انتظار می‏٬رود، گیج و پریشان‏‌حال است. باوجوداین، از سررسیدن سرپرست و پزشکِ بیمه، که گرگور می‌‏داند او را به تمارض متهم خواهند کرد، وحشت دارد. کارفرمایانِ گرگور معتقدند بیماران «از زیر کار دررو» هستند و باید «به دلیل ملاحظاتِ کاری» بر ناخوشی‏‌های موهوم‌شان «غلبه کنند».\nمولر نیز بر این باور بود که «بیماری عمدتاً تقصیر خودِ فرد است» و از لطمات فراوان به کارفرمایان و همچنین جامعۀ کارگران سخن می‌گفت که عادت کرده‏‌اند نسبت به سلامتشان بی‏‌توجه باشند و، به‌‏خاطر بیماری‏‌هایی که به دست خودشان ایجاد شده، در محل کار حاضر نشوند. بیمارانْ محکوم به «حقه‌‏بازی» شدند.\nکافکا که خود، در مقام کارمند ادارۀ بیمه، شاهد رنج کارگران از دست صاحب‏کارانِ بی‌‏وجدان بود می‌‏دانست این نگرش ممکن است چقدر خطرناک باشد. بااین‌حال، تصور اینکه مسئولیت می‏‌تواند آزادی به همراه آورد برای او جاذبه داشت: اگر بیماری یک انتخاب بود پس فرد می‏‌توانست راحت بگوید «نمی‏‌خواهم». کافکا یک‌بار گلایه کرده بود که سلامتی‌‏اش «فریب‏‌دهنده» است، «حتی خودم را هم گول می‏‌زند». کتاب مولر نوید مسخی تمام‌‏عیار را می‌‏داد: اگر کافکا اصول آن را پی می‏‌گرفت بدنش «از اربابی ناآرام و بی‌‏تاب به برده‌‏ای لایق و فرمانبردار بدل می‏‌شد».\nدر ظاهر چنین بود که دل‌بستگی وسواس‌‏گونۀ کافکا به سلامت جسمانی و خصلت کناره‌‏جویی او لازم و ملزوم یکدیگرند، اما در تابستان ۱۹۱۲، او با فلیسه در آپارتمان ماکس برود، دوست مشترکشان که بعدها وصی ادبی کافکا نیز شد، آشنایی به‌‏هم زد.\nفلیسه منشی جوان و بلندپروازی بود که در برلین زندگی می‏‌کرد. او خویشاوندِ دور خانوادۀ برود بود و در راهِ منزل خواهرش در بوداپست دیداری با اقوام داشت. کافکا، پنج هفته پس از ملاقات اول با فلیسه، به او نامه نوشت و به این ترتیب نامه‌‏نگاری طولانی و معمولاً بی‏‌امان آن‏ها آغاز شد. کافکا برای او نوشت که «هر یک از نامه‌‏های تو، هرقدر هم کوتاه، در نظرم بی‏‌پایان می‌‏نماید. ابتدا تا انتهای آن را می‏‌خوانم، بعد از اول شروع می‏‌کنم و همین‏‌طور بارها و بارها ادامه می‏‌دهم».\nکافکا تابستان بعد، طی نامه‌‏ای، از فلیسه خواستگاری کرد. نامه‌‏ای عجیب بود که بخش عمده‏‌اش را فهرستی بلندبالا از دلایلی که فلیسه باید پیشنهاد ازدواج او را رد می‌‏کرد تشکیل می‏‌داد. ممکن بود فلیسه در عوضِ «صدمات بی‌‏شماری» که از زندگی با کافکا نصیبش می‏‌شد «مردی بیمار، ضعیف، منزوی، کم‏‌حرف، افسرده، سرد و ناامید» را به دست آورد. بااین‌حال فلیسه پذیرفت.\nاین رخداد برای کافکا آغاز دورانی بحرانی بود. او به‏‌راستی دلش می‏‌خواست با فلیسه ازدواج کند، ولی مشکل آن بود که، درعین‌حال، نمی‏‌خواست با او ازدواج کند و این دو شِقْ مغایر هم بودند. مادامی که این تمایلات نزد خودش محفوظ بود امکانی برای مهار قیاس‌‏ناپذیری‌شان وجود داشت، ولی اکنون ناهم‌خوانی به وحشت کشیده شده بود. همان دقت طاقت‌‏فرسایی که او به سلامت جسمانی‌‏اش می‌‏کرد به استنطاقی پایان‌‏ناپذیر در رابطه با نامزدی‌‏اش بدل شده بود.او نوشت که «هر چیزی فوراً تخم شک را در دلم می‏‌کارد» -هر چیز کوچکی سلسله‏‌جنبانِ زنجیره‏ای از تردیدهای بی‏‌پایان می‏‌شد.\nکافکا به دفتر خاطراتش پناه ‏برد و «خلاصه‏‌ای از همۀ دلایل له و علیه ازدواجم» را یادداشت کرد و «ناتوانی در تحمل تنهایی و تجرد» را با احتمال اینکه شادکامیِ زندگی مشترک «به قیمت نویسندگی‌‏ام» تمام شود سنجید.\nنگرانی‌‏های کافکا از همان روزهای نخستِ رابطه‏‌شان مکرراً از تن خودش فراتر می‌‏رفت و به بدن فلیسه ‏کشیده می‌‏شد. کافکا دائم جویای سردردهای فلیسه می‌‏شد و او را، هم به‌‏خاطر جدی‌نگرفتن سردردها و هم به‏‌دلیل طرز زندگیِ «اعصاب‏‌خرد‏کنش»، ‏سرزنش می‏‌کرد. او از فلیسه خواهش ‏کرد روش مولر را آغاز کند و پیشنهاد کرد پاراوانی برای او بخرد تا هر دو بتوانند، طبق دستور، ورزش کنند. چند روز پیش از آنکه درصدد بر‏هم‏‌زدن نامزدی‏‌شان برآید نیز در نام‌ه‏ای به فلیسه از خانوادۀ گیاه‏‎خوار آینده‌‏شان سخن گفته بود. او با ترغیب‌کردن فلیسه به رژیم‏‌های غذایی‌‏‏اش می‏‌خواست او را به نقب کوچک خودش دعوت کند. کافکا امیدوار بود آن‏ها با هم، ولی کاملاً بر اساس ضوابط خودش، زندگی کنند و او بتواند هم‌‏زمان از همۀ مواهب تنهایی و هم‌‏صحبتی برخوردار گردد.\nکافکا و فلیسه در ژوئن ۱۹۱۴ به‌‏طور رسمی نامزد کردند. مجلسی خانوادگی برگزار شد و خانوادۀ کافکا و بوئر در برلین گرد آمدند. آن روز کافکا حالتی اندوه‌بار داشت. در دفتر خاطراتش نوشت «مثل مجرم‌ها، دست و پایم در بند بود. اگر من را در گوش‌ه‏ای به غل‏‌و‏زنجیر واقعی کشیده بودند … ممکن نبود از این بدتر باشد. مراسم نامزدی‌‏ام بود و همه سعی کردند سر حالم بیاورند، ولی وقتی موفق نشدند کوشیدند به همان شکل تحملم کنند».\nضربۀ آخر زمانی وارد شد که او و فلیسه به خرید اثاثیۀ منزل رفتند. کافکا از انتخاب‏‌های پرزرق‏و‏برق و بورژواییِ نامزدش، که مغایر با اصول مینی‏مالیستی لیبنس‌‏رفورم بود، به‏‌شدت رنجیده‌‏خاطر شد. او دو سال بعد نوشت که «بیش از همه بوفه … ناراحتم کرد»، شبیه «سنگ قبر» بود. آیا به‌‏راستی وقتی آن‏ها وارد مغازه شدند او صدایی تهدید‏آمیز شنیده بود -صدای ناقوس تشییع جنازه؟\nکافکا سازش‌‏ناپذیر می‏‌نمود: اسباب خانه هم، مثل هر چیز دیگر، اصول داشت. نباید چیزی مازاد بر احتیاج باشد، شعار او، مانند همیشه، «پاکیزگی» بود. بوفه‌‏ها، عکس‌‏ها، ملافه‌‏ها، گل‌‏های برگ‌‏عبایی و قالیچه‏‌ها، همه، در نظر کافکا نه‌تنها خنزرپنزر بلکه «آشغال» بودند.\n\nکافکا دو هفته پس از این جشن‌‏ها به دوست فلیسه، گرته بلوخ، نامه نوشت و سعی کرد علت رفتار عجیب و «یکدندگی»اش را توضیح دهد. او گفت «ناگزیرم همه‏‌چیز را به ضعف جسمانی‏‌ام نسبت دهم». «اگر سالم‌‏تر و نیرومندتر بودم بر همۀ مشکلاتم فائق می‏‌آمدم». در آن صورت از رابطه‏‌اش با فلیسه «مطمئن» می‌‏شد؛ می‏‌شود گفت «از همۀ عالَم مطمئن می‏‌شد». ولی او در آن زمان تنها از یک چیز مطمئن بود: که «یقیناً» مبتلا به «بیماری‏‌هراسی عظیمی هستم که چنان ریشه‏‌های پرشمار و عمیقی در وجودم دوانده که حیات و مماتم وابسته به آن است».\nاین گفته نشان می‏‌دهد که «بیماری‏‌هراسیِ» کافکا چیزی ورای ترس از بیماری بود. او جهان خود -و همۀ جزئیاتش- را با آن معنا می‌‏بخشید. ممکن نبود چیزی بدیهی پنداشته شود، همه‏‌چیز می‏‌بایست مورد بررسی دقیق قرار گیرد و از زوایای مختلف نگریسته شود. هر چیز کوچک یا بزرگی دست‏مایۀ تفاسیر ذهنیِ همه‌‏جانبه و سخت‏‌گیر بود.\nکافکا بلافاصله پس از آنکه به گرته نامه نوشت به برلین فراخوانده شد؛ گویا فلیسه و گرته با هم صحبت کرده بودند. فلیسه که تصمیم به خاتمۀ نامزدی گرفته بود همراه خواهرش و گرته در هتل آسکانیشر هوف با کافکا روبه‌رو شد. کافکا در این دیدار ذلتی دردناک را تجربه کرد، زخمی که التیام آن آسان نبود. او در خاطراتش از این مواجهه با عنوان «محکمه» یاد کرد.\nکافکا پس از بازگشت به پراگ در آپارتمان خالی خواهرش ساکن شد. یک روز قبل از آن، جنگ جهانی اول در اروپا شعله‌‏ور شده بود. او برای نخستین بار در عمرش تنها زندگی می‏‌کرد. کافکا به «خلوت مطلق» دست یافته بود، به‌‏استثنای یک صدا که قطع نمی‌‏شد: وراجی‏‌های بی‏‌پایان همسایه‏‌ها. او در خاطراتش نوشت: «قرار بود ماه آینده عروسی کنم. این مثَل که هر کس خربزه می‏‌خورد باید پای لرزش هم بنشیند عذابم می‏‌دهد».\nاتفاقاً کافکا طی چند ماه آینده بیشتر پشت میز کارش نشست برای اینکه عواقب تصمیمش را به خوبی درک کند.او در این آپارتمانِ سرد و خلوت که دور از جهانِ درحالِ‌فروپاشی نقب زده شده بود بار دیگر مشغولِ کار طولانی بازنگری شد. تا ساعت پنج، شش یا هفت صبح به نوشتن ادامه می‌‏داد و رمانی را که بعدها محاکمه 8نام گرفت آغاز کرد (هرچند که این اثر نیز، مثل داستان نقب، ناتمام ماند و ماکس برود، پس از مرگ کافکا در ۱۹۲۴، آن را ویرایش و منتشر کرد).\nمحاکمه داستان مردی به اسم یوزف ک. را روایت می‏‌کند که به جرمی نامعلوم متهم شده است. بازرس بیگانه‌‏ای او را که از گناه خود بی‏‌خبر است به‏‌طرز بی‌‏رحمانه‏‌ای زجر می‌‏دهد و دست آخر اعدام می‏‌کند. آنچه بیش از هر چیز برای او تحمل‏‌ناپذیر است همین بی‏‌خبریِ اجباری و، ازاین‌‏رو، بی‏‌معناییِ اتهام علیه اوست: گناه ک. چیست؟\nازآنجاکه این وضعیت خارج از تحمل ک. است به نوشتن روی می‌‏آورد. اواخر رمان تصمیم می‏‌گیرد عرض حالی بنویسد «تمام زندگی آدم، تا کوچک‏ترین اعمال و حوادث، باید به یاد آید و از هر زاویه‌‏ای باید به‌‏روشنی بیان و بررسی شود». ک. می‏داند که این کار روندی بسیار طولانی، «کاری تقریباً بی‌‏انتها»، خواهد بود. بنابراین «اگر در دفترش مجال نمی‌‏یافت، که بسیار هم محتمل می‌‏نمود، پس باید شب در منزل آن را بنویسد». درحقیقت لازم نبود که فرد «سرشتی مضطرب و اندیشناک» داشته باشد تا با نوعی تسلیم و رضا به این کار بنگرد و بپندارد که «تمام‌کردن این عرض حال محال محض است»؛ باوجوداین او کار بی‌‏پایانِ خودنگری را آغاز می‏‌کند.\nآقای ک. به برائت نمی‏‌اندیشد. امید حقیقی او یافتن جرمی است که مجازات را توجیه و، با معنابخشیدن به آن، تحمل‏‌پذیرَش کند، اما او هرگز به این آگاهی نمی‏‌رسد. هیچ‌‏یک از قهرمانان داستان‏‌های کافکا نمی‌‏رسند. او در پایانِ رمان، بی‏‌خود و بی‏‌جهت، «مثل سگ» می‏‌میرد.\nکافکا نگارش محاکمه را متوقف کرد تا داستان کوتاهی را با همان مضمون، به اسم گروه محکومین 9، بنویسد. در این داستان، «محکومینِ» کذایی را به‌‏طور تصادفی برای اعدام انتخاب می‏‌کنند و درون ماشینی قرار می‌‏دهند که گناهانشان را روی پوست بدنشان خال‌کوبی می‌کند. افسرِ ناظر معتقد است که فردِ محکوم به مرگ «وقتی متن حکم بر روی بدنش کوبیده شد کیفر خود را به‌‏خوبی خواهد دانست». به این ترتیب محکومین به‏‌طرزی فجیع اما آگاهانه می‏‌میرند. اما افسر، که خود به درون ماشین می‏رود، از این مرگِ بامعنی محروم می‏گردد؛ صرفاً «قتل، ناب و ساده».\nکافکا، پس از مدتی جدایی از فلیسه، بالاخره رابطه‌‏اش را با او، با جوش و خروشی کمتر، از سر گرفت. آن‏ها دوباره نامزد کردند. سپس او در سال ۱۹۱۷ دچار اولین حملۀ سِل شد. منظره‏ای هولناک بود: سر شب به رختخواب رفت، اما در نیمه‏‌های شب خون راهِ گلویش را بست و با حال خفگی بیدار شد. لنگان‏‌لنگان به‏‌سوی کاسۀ دست‌شویی و بعد به‏‌طرف پنجره رفت. از آنجا می‏‌توانست قصرِ بالای تپه را ببیند. اما خون همچنان جاری بود.\nهوا کم‏کم روشن می‏‌شد که سرانجام کافکا به رخت‌خوابش بازگشت -که البته برای او موضوع عجیبی نبود. عجیب آن بود که راحت به‏‌خواب رفت. صبح سروکلۀ خدمتکار پیدا شد و وقتی اوضاع را دید درآمد که «آقای دکتر! چندان دوام نخواهید آورد». بااین‌حال، کافکا پس از ماه‏‌ها احساس آرامش می‌‏کرد. بهتر از هر زمان دیگری خوابیده بود. مدتی پس از این ماجرا رابطه‌‏اش را با فلیسه قطع کرد و پنج سال تردید و تزلزل را پایان بخشید. اما چیزی نگذشت که دوباره نامزد کرد. او این‌‏بار بیماری مسلول به نام یولی ووریتسک را به فهرست تلاش‌‏های تمامی‌‏ناپذیرش برای فهم آنچه می‏‌خواهد وارد کرد.\nمعمولاً کسانی که انگ «بیماری‏‌هراس» بر آن‏ها زده شده، وقتی به مرضی واقعی مبتلا می‏‌گردند، احساس می‏‌کنند تبرئه شده‌‏اند و بیماری نشان داده که آن‏ها اساساً بیماری‌‏هراس نبوده‌‏اند («گفته بودم که بیمارم»). ازاین‏‌رو، در نظر بعضی افراد، بیماری -هرقدر هم که طاقت‌‏فرسا باشد- چه‌‏بسا مایۀ تسکین است، چراکه مُهر پایانی است بر چرخۀ بی‌‏پایانِ تفسیرهای بیماری‏‌هراسانه. وقتی آلیس جیمز (خواهر ویلیامِ فیلسوف و هنریِ نویسنده) به سرطان سینه مبتلا شد، در واکنش، آن را «فوق‌‏العاده‌‏ترین لحظۀ زندگی و، درواقع، تنها لحظه‏‌ای که گذران عمر چون زندگی می‏‌نماید» نامید.\nاما دلیل آرامش کافکا این نبود. خون‌ریزی ریوی‌‏اش گونه‌‏ای مسخ -از بیمار خیالی 10به بیمار واقعی- در او به وجود آورده بود. باوجوداین حتی اکنون نیز خود را بیماری‏‌هراس می‏‌خواند. او معتقد بود «تغییرات بی‏‌شمارْ» ناخوشی‏‌های موهومِ سالیان را شدت بخشیده تا اینکه «بالاخره با بیماریِ واقعی خاتمه یافته است». می‌‏گفت این «مرضِ ریه جز سرریزِ بیماری ذهنی‏‌ام نیست».\nکافکا، چند سال پیش از این، به فلیسه گفته بود کسانی که سردرد می‌گیرند نباید دنبال التیام آن باشند، بلکه باید کل زندگی‌شان را به‌‏دقت از نظر بگذرانند «تا ببینند منشأ سردردهايشان در کجاست». کافکا این درس را از مولر آموخته بود: بی‌ماری تقصیر خودِ فرد است. او در آسایشگاه مسلولین، بر بالای کوه‏‌های تاترا، زندگی‌‏اش را مرور می‌‏کرد تا ریشه‏‌های پنهان بیماری‌‏اش را بیابد. مجازات روشن بود؛ او تنها می‏‌بایست بفهمد جرمش چیست.\nکافکا نظرات مختلفی دربارۀ منشأ بیماری‌‏اش داشت، اما دلیل مورد پسندش آن بود که نیم‌‏دهه تردید دربارۀ عشق به فلیسه موجب شده او به سِل مبتلا شود: مغزش ‏گفته بود «نمی‏‌شود این‌طور ادامه داد» و پنج سال بعد ریه‏‌هایش پاسخ داده بودند که در خدمت‏‌گزاری حاضرند. بیماری‏‌های خیالی و واقعی کافکا در ساحت تفسیریِ واحدی قرار داشتند: هر دو تجلی‏‌های نمادین وضعیت روحی او بودند و ازاین‌‏رو می‌‏توانستند دست‏‌مایۀ تفاسیر گوناگون قرار گیرند. چه‌بسا وقتی او اعلام کرد که «تار و پودم ادبیات است» مقصودش همین بوده است. کافکا همواره بیماری را نوعی استعاره قلمداد می‌‏کرد، تا هنگامی که جان سپرد و کار بیماری‏‌هراسانۀ خوانش بدن و ذهنش برای همیشه ناتمام ماند.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n پی‌نوشت‌ها:\n \n \n این مطلب را ویل ریس نوشته و در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۲۲ با عنوان «Kafka the hypochondriac» در وب‌سایت ایان به انتشار رسیده است و برای نخستین‌بار با عنوان «کافکای نویسنده، کافکای بیمار» در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۵ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n ویل ریس (Will Rees) نویسنده و ویراستار اهل انگلستان و مدیر انتشارات پنینسولا پرس است. نوشته‌‏های او ازجمله در گاردین، گرانتا و لس‌‏آنجلس ریویو آو بوکس به چاپ رسیده است. نخستین کتاب او با عنوان بیماری‏‌هراسی (Hypochondria) به‌‏زودی منتشر می‏‌شود.\n \n \n \n \n نویسنده و ویراستار اهل انگلستان و مدیر انتشارات پنینسولا پرس است. نوشته‌‏های او ازجمله در گاردین، گرانتا و لس‌‏آنجلس ریویو آو بوکس به چاپ رسیده است. نخستین کتاب او با عنوان بیماری‏‌هراسی (Hypochondria) به‌‏زودی منتشر می‏‌شود.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n The Burrow\n \n \n 2\n Anatomy of Melancholy\n \n \n 3\n Lebensreform\n \n \n 4\n Paternal ambivalence\n \n \n 5\n Strength and How to Obtain it\n \n \n 6\n My System: 15 Minutes’ Work a Day for Health’s Sake\n \n \n 7\n Amerika\n \n \n 8\n The Trial\n \n \n 9\n In the Penal Colony\n \n \n 10\n Le malade imaginare: نام نمایشنامه‌‏ای از مولیر، نویسندۀ فرانسوی [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/606865780.json b/train/606865780.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..bbaea6f1bc9000320a045ffa31a12189f5afb047 --- /dev/null +++ b/train/606865780.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "دیگر دوره‌ای به‌نام «نوجوانی» وجود ندارد", + "subtitle": "نوجوانی در قرن بیستم، پلی از معصومیت کودکی به مسئولیت­‌های زندگی بزرگ‌سالی بود، اما این پل دارد ویران می‌شود", + "introduction": "نوجوانی مفهومی است ساختۀ قرن بیستم. پیش از این قرن، برای مردم ناشناخته بود و گویا برای زندگی امروز نیز فایدۀ چندانی ندارد. نوجوانی، در نگاه مصلحان و نظریه‌پردازانی که آن را صورت‌بندی کردند، همچون دوره‌ای میانی بین کودکی و بزرگ‌سالی بود که طی آن، نوجوانْ تحت نظارت نهادهایی مثل دبیرستان، پا به بزرگ‌سالی می‌گذاشت، اما در دنیای اینترنت، نظارت مدرسه بی‌معنا شده است و اقتصاد جهانی جایی برای فارغ‌التحصیلان دبیرستان ندارد.", + "content": "پاولا اس فاس،ایان— مفهوم و تجربۀ نوجوانی در دنیای غرب از دلِ ارتقای کلی‌‌‌ترِ کودکی به‌مثابۀ کمال مطلوب بیرون آمد. در دهه‌‌های پایانی قرن نوزدهم، رفتار با کودکان نمایانگر کیفیت فرهنگی ملت‌ها قلمداد می‌شد. همان‌طور که جولیا لاتروپ، اولین مدیر «ادارۀ کودکان ایالات‌متحده» (اولین و تنها آژانس مخصوصِ رفاه کودکان)، در دومین گزارش سالانۀ این نهاد می‌گوید، رفاه کودکان «معیاری برای روحیۀ نیکوکاری و دمکراسیِ کشورهاست».\nجوامع مترقی، با تأکید بر بازی و تحصیل، از کودکانشان حمایت می‌کردند و از والدین انتظار می‌رفت، با منع کودکان از کار دستمزدی و اطلاعات نامتناسب، از معصومیتشان محافظت کنند. به‌این‌ترتیب تندرستی، مصونیت و تحصیل به اصول حاکم بر زندگی کودکان تبدیل شد. این تحولاتِ بنیادین با آثار ادبی تازه برای کودکان همراه شد که فانتزی‌های کودکانه را می‌ستود و ویژگی‌‌های منحصربه‌فردشان را برجسته می‌کرد. داستان‌‌های بئاتریکس پاتر، ال. فرانک بام و لوئیس کارول، سرزمینِ عجایبِ کودکی را با تصویرپردازی‌هایی از زندگی روستایی و سرزمین‌‌ اُز تحسین کردند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919-29.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n دیگر دوره‌ای به‌نام «نوجوانی» وجود ندارد \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nایالات‌متحده از این نیز پیش‌تر رفت و قواعد را تغییر داد. آن‌ها، علاوه ‌بر دورۀ معمول کودکی، از بدو تولد تا دوازده‌سالگی، یعنی دوره‌‌‌ای که وابستگی کودک عموماً امری بدیهی تلقی می‌شد، حمایت از کودکان را تا نوجوانی ادامه دادند. استقبال این‌چنینی از «نوجوانی» دلایل متعددی داشت. با رشد اقتصاد آمریکا، این کشور به جمعیت رنگارنگِ مهاجرانش متکی شد که جوانانش، چه در جایگاه کارگر و چه شهروند، به‌طور بالقوه مشکل‌‌ساز بودند. برای حفظ آن‌‌ها از کارهای خفت‌‌‌بار و همچنین حفظ جامعه از مشکلاتی که با ولگردیِ آن‌‌ها در خیابان به وجود می‌آمد، چتر نجات‌بخش نوجوانی به ابزاری تبدیل شد که مهلت جامعه‌پذیری آن‌‌ها را چند سال دیگر تمدید می‌‌کرد. مفهوم نوجوانی همچنین سبب شد آمریکایی‌‌ها نهادهایی را ایجاد کنند که راهنمای نوجوانان در این مرحلۀ متأخر کودکی باشند و، با تحقق این امر، نوجوانی به مقوله‌ای پذیرفته‌شده تبدیل شد.\nوالدین آمریکایی، به‌خصوص در قشر متوسط جامعه، توانستند با کمک مفهوم نوجوانی مراحل بلوغ کودکانشان را پیش‌بینی کنند. اما نوجوانی خیلی زود به یکی از مراحل روال عادی رشد تبدیل شد که درمورد تمام جوانان صدق می‌‌کرد ـ نوجوانی پلی بود (میان کودکی و بزرگ‌سالی) که کودکان آمریکایی را به طرزی سازمان‌یافته برای انتخاب همسر و شغل آینده آماده می‌کرد. در قرن بیست‌ویکم، این پل از هر دو سو فرومی‌ریزد، زیرا مراقبت از معصومیت کودکی سخت‌‌تر شده و بزرگ‌سالی هم خیلی عقب افتاده است. مفهوم «نوجوانی»، که زمانی کمک می‌‌کرد بسیاری از مسائل مربوط به این دورۀ زندگی سامان‌‌دهی شود، اینک کمک چندانی به درک جمعیتِ جوان نمی‌کند. نوجوانی حتی دیگر نقشۀ راهی هم نیست که مسیر بلوغ آن‌ها را نشان دهد.\nدر سال ۱۹۰۴، جی. استنلی هالِ روان‌شناس، در دو کتاب مهم مفهوم «نوجوانی» را مطرح کرد، کتاب‌هایی مملو از توصیفات فیزیولوژیک، روان‌شناختی و رفتاری که هال تعمداً آن‌ها را «علمی» می‌خواند. این دو کتاب، طی چند دهۀ بعد، به معیار اکثر بحث‌های مربوط به نوجوانی تبدیل شد. دورۀ بلوغ، که تغییری ناگهانی و آشکار به‌سمت بزرگ‌سالی است، در تمام جوامع نقطۀ عطف زندگی محسوب می‌‌شود چراکه دورۀ قدرتِ نویافتۀ جسمانی و ظهور نیروی جنسی است. اما این دوره در آمریکا به مبنایی برای تأملات پیچیده و مهم و البته عامل ایجاد نهادهای جدیدی که به تعریف نوجوانی پرداختند تبدیل شد. گرچه غالباً علامت‌های جسمانیِ بلوغ با فرایندی آیینی مربوط است، هیچ‌ چیزِ بلوغ نیازمند آن آداب فرهنگی خاص که در سال‌های قرن بیستم در آمریکا گرد این مفهوم شکل گرفت نبود. همان‌طور که مارگارت میدِ انسان‌‌شناس در دهۀ ۱۹۲۰ گفت نوجوانیِ آمریکایی محصول سائقه‌های خاصِ زندگیِ آمریکایی است.\nهال می‌گفت نوجوانی فقط نقطۀ عطفی که به بلوغ جنسی بینجامد و نشانۀ بزرگ‌سالی باشد نبود، بلکه مرحله‌‌‌ای مهم از رشد بود که ویژگی‌‌های خاص خود را داشت. دوروتی راس، زندگی‌نامه‌‌‌نویسِ هال، می‌گوید هال که نوجوانان را رؤیایی و پُر از انرژی‌‌های پراکنده می‌داند از مفاهیم رمانتیکِ قدیمی بهره می‌گیرد. اما هال نوجوانی را به علم جدیدِ تکامل نیز مرتبط می‌کند که، در اوایل قرن، به رویکردهای نظری مختلف هاله‌ای علمی بخشید. هال معتقد بود نوجوانی منعکس‌کنندۀ مرحله‌ای مهم در تاریخ تکامل انسان است که نیاکان انسان در مسیر تکمیل توانایی‌هایشان از آن گذر کردند. از این نظر، او اهمیت زیادی برای نوجوانی قائل شد، چراکه این دیدگاهْ سیر حیات فردی را به اهداف تکاملیِ عظیم‌‌تر پیوند داد: نوجوانی، که درعین‌حال هم تحولی فردی و هم نمودی از تاریخ انسان بود، به تجربه‌ای بنیادین تبدیل شد. این دورهْ بزرگراهی از چندین دگرگونی اساسی بود، نه گذری کوتاه.\nکتاب هال، پشتوانۀ فکریِ دو نهاد مهم را که آمریکایی‌‌ها برای نوجوانان ایجاد کردند فراهم آورد : دادگاه اطفال و دبیرستان‌های دمکراتیک.\nهال اهمیت دورۀ متحول‌کنندۀ نوجوانی را به پای دورۀ کودکی رساند، اما تصور می‌کرد نوجوانان مشکل‌سازتر و ظرفیتشان برای رفتارهای نادرست خطرناک‌‌تر از کودکان باشد. جین آدامز، مُصلحی که علاقه‌ای خالصانه به جوانان (به‌خصوص جوانان مهاجر) داشت، در کتاب روح جوانی در خیابان‌‌های شهر(۱۹۰۹)1 خاطرنشان کرد که «نیاز دیرینۀ جوانان» این است که «زندگی‌شان هیجان‌انگیز باشد» و اینکه از نظر خیلی‌‌ها «هیجانْ آن‌‌ها را بی‌‌‌اخلاق کرده و به‌سمت قانون‌‌شکنی سوق داده است». دادگاه اطفال، که آدامز به تأسیس آن کمک کرد، پاسخی به این خطرات و ابزاری برای به‌کارگیری انرژیِ فراوان جوانی در جهت اهداف مفیدتر بود. این دادگاه نوجوانان را توانمند و، درعین‌حال، تربیت‌پذیر می‌دانست، و ازاین‌رو بر رشد و جامعه‌پذیری تأکید داشت و هدفش تبدیل قانون‌‌شکنانِ بالقوه به شهروندان خوب و قابل‌اعتماد بود.\n\nآدامز، خشمگین از آنچه «سوءاستفاده از کودکان در تولیدات صنعتی» می‌‌دانستند، امیدوار بودند این دادگاهْ نیروی جوانان را به راه درست اندازد. آن‌ها نگران بودند کارگرانِ جوان و ناراضیْ راه‌‌های بدیلی برای کار مشقت‌‌بار خود بیابند. بدین‌سان آدامز در شیکاگو «گروهی از دختران دوازده تا هفده‌ساله [را یافت] … که زنانِ مسن‌تر به آن‌‌ها آموزش می‌‌دادند دخل مغازه‌‌های کوچک را بزنند، جیب‌‌بری کنند، دستمال‌گردن، خَز و کیف پول بردارند و اجناس را از روی پیشخوان فروشگاه‌‌های زنجیره‌‌ای بدزدند». فعالان اجتماعی، که نگران بودند نابسامانی‌های حاصل از مهاجرت و رشد سریع شهرها بر کار کودکان و بزهکاری‌‌های نوجوانان تأثیر بگذارد، امید داشتند دادگاه اطفال از جوانانِ ظاهراً سرگردان و بی‌هدف حمایت کرده و آن‌‌ها را راهنمایی نماید. با توجه ‌به اینکه نوجوانان را هنوز کاملاً بزرگ‌سال به حساب نمی‌آوردند، آن‌‌ها را اصلاح‌‌پذیر و آموزش‌پذیر می‌دانستند، به‌ گونه‌‌ای‌که آینده‌‌شان روشن‌تر شود و وعدۀ ایالات‌متحده نقض نگردد.\nاین روحیه، که از امکان اصلاح جوانان می‌گفت، نقشی ضروری در چارچوب‌بندیِ دادگاه اطفال، این دستاورد ماندگار آدامز، داشت. دادگاه اطفال خاطیان جوان را در برابر اجرای کامل قانونِ بزرگ‌سالان و مسئولیت کیفری مصون می‌‌کرد، به‌ویژه اینکه پروندۀ آن‌‌ها برای همیشه بسته می‌‌شد تا سوابق آینده‌شان لکه‌‌دار نشود. هدف دادگاه اطفال، که طراحیِ مشخصاً پدرمآبانه‌ای داشت، مسئولیت‌پذیرکردن نوجوانان بود. در نتیجۀ بسط مصونیت‌‌های کودکی به نوجوانان، این دادگاه هدایت طیف وسیعی از رفتارهای نادرستِ نوجوانان ازجمله مصرف دخانیات و فعالیت‌های جنسی را بر عهده گرفت و بزرگ‌سالیِ به‌تأخیرافتادۀ نوجوانان را پذیرفتنی کرد.\nمسئولان آموزش‌وپرورش نیز مانند مصلحان اجتماعی بودند. آن‌‌ها، با برافراشتن عَلَم نوجوانی، طرح تازه‌ای در دبیرستان‌‌های دولتی آمریکا درانداختند و گفتند دبیرستان نهادی است که می‌تواند نیازهای مهاجران و سایر آمریکایی‌‌ها را پاسخ دهد و، درعین‌حال، استعاره‌ای از دمکراسی را در دنیایی درحال‌تغییر پاسداری کند. بسیاری از این مصلحان آموزشی از جان دیویی الهام گرفته بودند، مصلحی که امید داشت با به‌کارگیری ظرفیت‌های جوانان در آموزشِ خودشان به دمکراسی نیرویی تازه ببخشد. آن‌‌ها بدین‌منظور دبیرستان‌‌های آمریکا را به نهادهایی برای آموزش جامعه‌پذیری به نوجوانان تبدیل کردند.\nدبیرستان‌های دولتی، که بودجه‌‌شان از بخش عمومی تأمین می‌‌شد، در مقیاسی بسیار عظیم‌‌تر از دادگاه اطفال، احتمالاً متمایزترین ابداع آمریکاییِ قرن بیستم بودند. این دبیرستان‌ها به‌عنوان نهادی دمکراتیک برای همه، نه فقط چند فرد برگزیده که قبلاً به مراکز آکادمیک راه می‌یافتند، رویکردهای مختلف به نوجوانی را، به‌عنوان دوره‌‌ای مهم و حیاتی از رشد فرد، در خود گنجاندند و سرانجام توانستند این دورۀ زندگی را برای اکثر آمریکایی‌‌ها تعریف کنند. در بدو تأسیس این دبیرستان‌ها، مسئولان آموزش‌وپرورش، در‌‌های فرصت تحصیلی را به‌روی همگان گشودند تا بتوانند جوانان پرشَروشور را، در محیطی اجتماعی و آموزشی، تحت نظارت قرار دهند. آلبرت فرتْوِل، مصلح تأثیرگذار آموزشی، در سال ۱۹۳۱ درمورد گسترش حیطۀ فعالیت‌‌های فوق‌برنامه، که در رویکرد تازه به تحصیلات متوسطه در آمریکا ضروری بود، می‌‌نویسد «باید لذت، رغبت، فعالیت مثبت و خلاقانه، و ایمان به حقیقت و پیروزی نهایی آن وجود داشته باشد».\nبرای برآوردن نیازهای دانش‌‌آموزان مختلف، که اکثراً مهاجر بودند، دبیرستان‌‌های آمریکایی فوراً از محلی برای تحصیلِ رشته‌‌هایی چون جبر و لاتین، که در قرن نوزدهم مبنای آموزش در آمریکا و دیگر کشورهای غربی بود، به نهادهایی تغییر یافتند که در آن‌ها نوجوانان می‌‌توانستند مهارت‌‌های شغلی و کسب‌‌وکار بیاموزند و عضو ورزش‌‌های تیمی، گروه‌های موسیقی، کلوپ‌‌های زبان و کلاس‌‌های آشپزی بشوند. چارلز آر. فاستر در کتاب فعالیت‌‌های فوق‌برنامه در دبیرستان(۱۹۲۵) 2این‌گونه نتیجه‌گیری می‌‌کند: «آموخته‌‌ایم به‌جای اینکه مانند ایام قدیم جلوی ابتکار جوانان را بگیریم فقط بر پایۀ این غرایزِ مختلف است که می‌‌توان بنیان محکم رشدی سالم را بنا نهاد … دمکراسیِ مدرسه را باید با روحیۀ همکاری، یعنی روحیۀ کارکردن با یکدیگر در جهت منافع همه، پیش برد». مصلحان آموزشی می‌خواستند با به‌کارگیری روحیۀ «همکاریِ» گروه‌‌های هم‌سن‌‌وسال با علایق مختلف، و نیز با استفاده از نیروی تک‌تک افراد، دبیرستان‌های آمریکایی قرن بیستم را تأسیس نمایند.\nمسئولان آموزش‌وپرورش درهای دبیرستان‌ها را گشودند، چون مصمم بودند دانش‌‌آموزان را، تا هر مدتی که ممکن باشد، در آنجا نگه دارند. دبیرستان‌‌ها، که تلاش داشتند توجه جوانانِ مهاجر را به خود جلب کنند، در برنامۀ درسی و محیط اجتماعی‌شان تغییرات زیادی به‌وجود آوردند. باتوجه‌به اینکه مهاجران نسل دوم می‌‌بایست سبک زندگی جدیدی را می‌آموختند، نگه‌داشتن آن‌‌ها در دبیرستان برای مدتی طولانی‌‌تر یکی از اهداف عمدۀ دبیرستان‌های تحول‌‌‌یافته بود. موفقیت آن‌‌ها فراتر از تمام انتظارات بود. تا اوایل دهۀ ۱۹۳۰، نیمی از تمام جوانان آمریکاییِ چهارده تا هفده‌ساله به مدرسه رفتند؛ تا سال ۱۹۴۰ این میزان به ۷۹ درصد رسید: این ارقام، با درنظرداشتن درصدهای تک‌‌رقمی حضور دانش‌‌آموزان در مؤسسات نخبه‌‌تر و دانشگاه‌محورتر در سایر کشورهای غربی، بسیار فوق‌‌العاده بود.\nدبیرستان‌‌ها جوانان را در دنیایی نوجوانانه گرد هم آوردند، دنیایی که به محل تولد آن‌‌ها توجهی نداشت و تنها بر کیستی آن‌ها به‌عنوان گروهی سِنی تأکید داشت، گروهی که بیش‌ازپیش با عنوان «نوجوانان» شناخته می‌شد. مفهوم نوجوانی تجسم واقعی‌اش را اولین‌ بار در دبیرستان‌های آمریکا یافت. تحصیلات طولانی‌‌تر باعث وابستگی طولانی‌‌‌تر آن‌‌ها ‌‌شد، اما درعوض همین‌جا بود که این جوانانْ فرهنگ جدیدِ خود را ساختند. گرچه محتوای فرهنگ نوجوانان، مثل طرز لباس‌پوشیدن، عادت‌‌های فراغت و طرز صحبت، به‌مرور زمان تغییر کرد، اما مشترکاتی را به‌وجود آورد که جوانان در هرجا می‌‌توانستند آن را تشخیص دهند و با آن همذات‌پنداری کنند. قرارهای کنار دستگاه نوشابه، نوشیدنی‌‌های مدرسه، جاز یا راک‌اندرول، جوراب‌‌زنانه‌‌های بدون زانو یا جوراب‌‌های بابی ساکس3، موی دم‌اسبی یا دم‌اردکی؛ این فرهنگ اشتراکات جوانی را مشخص کرد. تا اواسط قرن بیستم، دبیرستان به تجربه‌‌ای «عادی» تبدیل شد و اکثر جوانان (با هر نوع پیشینه‌‌ای) از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شدند، دبیرستانی که حالا بخشی اصلی از فرایند بزرگ‌شدن در آمریکا بود. کرت وانه‌‌گت، رمان‌‌نویس انگلیسی، در سال ۱۹۷۰ در مقاله‌‌ای در مجلۀ اسکوایر می‌گوید که دبیرستان «نسبت‌ به هر چیز دیگر که به فکرم می‌‌رسد، به قلب تجربۀ آمریکایی نزدیک‌‌تر است».\nبه‌گفتۀ جان سَوِج در کتاب نوجوان (۲۰۰۷)، نوجوانان آمریکایی با سبک خاص موسیقی و لباس‌پوشیدنشان باعث غبطه‌خوردن جوانان سرتاسر دنیا شده بودند. آن‌‌ها نه‌تنها تجسمِ مرحله‌‌‌ای از زندگی بودند، بلکه مصداقِ نوعی امتیاز هم بودند: امتیاز کارنکردن، امتیاز حمایت تحصیلی برای مدتی طولانی‌‌تر و امکان موفقیت در آینده. نوجوانانِ آمریکایی از ثروت جامعه‌‌‌شان بهره می‌‌بردند، درحالی‌که از نظر بقیۀ دنیا آن‌‌ها تجسم وعدۀ آمریکا برای موفقیت و پیشرفت بودند. نه از دبیرستان‌‌ها و نه از نوجوان‌‌های آمریکایی نمی‌‌شد در جاهای دیگر به‌آسانی تقلید کرد، چراکه هر دو پدیده مبتنی بر شکوفایی خاص اقتصاد آمریکا در قرن بیستم و قدرت فرهنگیِ روبه‌رشد این کشور بودند. نوجوانی طرحی پُرهزینه بود که حتی در بدترین وضع رکود بزرگ اقتصادی نیز از آن حمایت شد. اما این امر ثمرۀ خود را با جمعیتی که از مدرسه فارغ‌التحصیل شدند نشان داد، جمعیتی که متون لاتین و یونانی (یعنی نُرم ‌لیسه‌‌ها4 و جیمناسیوم‌‌ها5) نیاموخته بودند، اما اکثرشان دارای مهارت کافی در ریاضیات، زبان انگلیسی و علوم‌پایه بودند تا جمعیتی فوق‌العاده باسواد و بامهارت را تشکیل دهند.\nمهم‌‌تر از همه اینکه این نوجوانان مدت‌ مدیدی در مدرسه از راهنمایی بهره‌‌مند بودند، اما هم‌زمان ترغیب می‌شدند تا در فعالیت‌‌ها و انتخاب‌‌های فراوانِ خود در مدرسه مستقل باشند. این ترکیب باعث رشد خلاقیت و متضمن خوش‌‌بینی در آینده می‌‌شد. دبیرستان‌ها خودشان را با ارزش «استقلال» که برای آمریکایی‌‌ها اهمیت زیادی داشت پیوند ‌‌دادند و، درعین‌حال، با دقت بر تکالیف خود نظارت کردند. برخی از والدینِ مهاجران ابتدا، در برابر چیزی که ازدست‌دادن کنترل روی فرزندانشان می‌‌دیدند، مقاومت می‌‌کردند -هم از دست دادنِ سهم فرزندانشان در تأمین مالی خانوار و هم بیگانگیِ بالقوۀ آن‌‌ها از فرهنگ وطنی‌شان که زندگی در دبیرستان باعث آن می‌‌شد- اما سرانجام آمریکایی‌‌ها تقریباً با هر پیشینه‌‌ای در آن مشارکت کردند. دبیرستان، با فرهنگ پیچیدۀ جوانانش، بخش مهمی از نحوۀ ادغام مهاجران نسل دوم در جریان اصلی آمریکا بود.\n\nتا ربع پایانی قرن بیستم، دبیرستان‌های آمریکا چندین نسل فارغ‌‌التحصیل را به جامعه تحویل داده بودند و به تجربۀ خانوادگی آشنا و وحدت‌بخش تبدیل شده بود. انتظارات والدین از فرزندانشان براساس آن چیزی بود که از دوران مدرسۀ خود به یاد داشتند. ممکن بود نوجوانانْ دچار مشکلات مربوط به مسائل جنسی شوند، اما دبیرستان‌‌ها در حل این تنگناها نیز به والدین کمک می‌‌کردند. دبیرستانْ نقش نهادی محافظتی را داشت که بچه‌‌ها را از خیابان دور و تحت نظارت پرستاران، مشاوران (و گاهی نیز متخصصان سلامت روانی) و همچنین مربیان ورزشی و دیگر آموزگاران نگه می‌‌داشت. والدین، ازجمله مهاجرانی که با تجربۀ دبیرستان آشنا نبودند، نیز آموخته بودند که چطور با نوجوانانِ گاه سرکشِ خود رفتار کنند. تا قبل از دهۀ ۱۹۷۰، بسیاری از دبیرستان‌‌ها همچنین با اخراج دختران باردار (و آن‌‌هایی که مظنون به فعالیت جنسی بودند) بر مسائل جنسی نظارت داشتند و بدین‌ترتیب خط‌مشی‌‌هایی را اعمال می‌کردند که محدودیت‌‌های جنسی را تعیین کرده و نزاکت مشترکی را تعریف می‌‌کرد. مدارس، با حمایت از مجالس رقص در پایان سال تحصیلی و دیگر رویدادهای اجتماعی، هنجارهای رفتار جنسیتی را مشخص می‌کردند.\nهمان‌طور که دبیرستان‌‌ها به والدین کمک می‌‌کردند فرزندان نوجوانشان را کنترل کنند، جامعۀ هم‌سن‌وسال‌‌های مدرسه نیز به نوجوانان کمک می‌‌کرد والدینشان را راضی نگه دارند، چراکه به آن‌‌ها بهانه‌‌ای می‌‌داد تا پس از مدرسه و در روزهای تعطیل نیز بیرون از خانه بمانند. این پدیدهْ شیوه‌های مختلف قرارگذاشتن را نیز روا می‌‌دانست. رفتن به رویدادهای ورزشی و اجراهای موسیقی یا کارکردن در روزنامه‌‌ها یا در کلوپ‌های مختلف اوقات خارج از مدرسه را با دوستان پر می‌کرد و والدین را در موقعیتی قرار می‌‌داد که عملاً کاری از دستشان برنمی‌‌آمد. این معامله‌‌ای بسیار خوب بود، معامه‌‌ای که اریک اریکسون، روان‌شناس اواسط قرن، معتقد بود بزرگ‌سالی را موقتاً تعطیل کرده و به نوجوانان می‌‌آموزد کیستی و اعتقادات خود را مشخص کنند. آن‌‌ها درعین‌حال هم وابسته و هم مستقل بودند، نه کودک بودند نه بزرگ‌سال. اریکسون برخی از همان ویژگی‌‌هایی را که الهام بخش هال و بنیان‌گذاران دادگاه اطفال و دبیرستان‌های آمریکایی بود مورد مطالعه قرار داد و برای پیوندجویی و جست‌وجوی هیجان در نوجوانان نامی جدید را به کار برد. این نام «بحران هویت» بود و از والدین می‌خواستند به فرزندانشان فرصت بدهند تا از بحران هویتی‌شان عبور کنند.\nاما در پایان قرن بیستم، فروپاشی جایگاه ویژۀ نوجوانی در فرهنگ آمریکا آغاز شد. رقابت جهانی باعث شد مهارت‌های به‌دست‌آمده در دبیرستان منسوخ شوند، چراکه مدارج تحصیلی بالاتری در محیط کار موردنیاز بود. برتری تحصیلیِ درازمدتِ آمریکا و شایستگی دانش‌‌آموزانش با چالش روبه‌رو شد، چراکه ملت‌‌های دیگر شکوفا شدند و تحصیلاتی را برای فرزندانشان مهیا ساختند که، با معیارهای بین‌‌المللی، معمولاً بسیار برتر بود. بی‌‌شمار مهاجر جدیدی که از دهۀ ۱۹۷۰ وارد آمریکا شدند دیگر به آن خوبی در دبیرستان‌‌ها ادغام نمی‌‌شدند، چراکه مدارس دوباره تفکیک شده بودند و، مثلاً، مهاجران لاتین‌تبار را به مدارسِ بی‌‌کیفیت انتقال می‌دادند.\nدبیرستان‌‌ها، که مدت‌‌ها شکوه تحصیلات آمریکایی و حاصل فرهنگی دمکراتیک بودند، نقش محوریِ اجتماعی خود را از دست دادند. فارغ‌‌‌التحصیلی، که زمانی گام نهاییِ اکثر آمریکایی‌‌ها به‌سوی کار و روابط عاطفیِ پایدارِ منتهی به ازدواج بود، دیگر نقطۀ پایانیِ قابل‌اتکایی در راه بزرگ‌سالی نبود. فارغ‌التحصیلی دیگر نه مرحلۀ گذار به بزرگ‌سالی بود و نه کالایی ارزشمند برای جوانان بلندپرواز، بلکه سد راهی بود برای کسانی که ترک تحصیل می‌‌کردند. رفتن به دانشگاه به بخشی ضروری از هویت طبقۀ متوسط تبدیل شد و همین موضوعْ تکمیل نوجوانی را برای همه پیچیده کرد. حالا که ورود به دانشگاه برای موفقیت اقتصادی آینده ضروری شده بود، نرفتن به دانشگاه حاکی از بزرگ‌سالیِ ناقص بود.\nتمدید تحصیلات ضروری تا دهۀ دوم زندگیِ فرد و گاهی حتی تا دهۀ سومْ رابطۀ میان بلوغ جسمی و تجارب اجتماعی‌‌‌ای را که پیش‌‌تر در مفهوم نوجوانی با آن عجین شده بود به‌شدت تضعیف کرد. و تمایلات جنسی فعال، که پیش‌‌تر با زندگی دبیرستانی و قرارهای تعریف‌‌‌شده در آن کنترل می‌‌شد، حالا زودتر و زودتر وارد زندگی جوانان می‌‌شد، درحالی‌که ازدواج هرچه بیشتر و بیشتر به تعویق می‌افتاد. نوجوانی دیگر توصیف مناسبی از این تأخیر طولانی‌‌‌مدت در رسیدن به بزرگ‌سالی نبود. پیش‌ازاین، نوجوانی هیچ‌‌گاه بیش از مرحله‌ای میانی، با هدفِ فراهم‌سازی مهلتی چندساله، نبود. به همین خاطر، آمریکایی‌‌ها در تلاش بودند واژه‌‌ای بیابند که این تعویقِ جدیدِ بزرگ‌سالی را در بر بگیرد. بهترین لفظی که آن‌‌ها توانسته‌‌اند به آن برسند لفظ ابداعی جفری آرنت است: «بزرگ‌سالیِ درحال‌ظهور»6.با محوشدن مرزهای بالایی نوجوانی، مرزهای پایینی نیز تغییر کرد. در طول قرن بیستم، سن بلوغ جنسی برای دختران پیوسته کاهش یافت. این سن، که در ابتدای قرنْ اواسط نوجوانی بود، تا دهۀ ۱۹۷۰ به متوسط ۱۲.۵ سال رسید، به طوری که بسیاری از دختران، حتی در سنی کمتر، آن را تجربه می‌‌کردند. درعین‌حال، فرهنگی که علناً گرفتار روابط جنسی بود باعث شد والدینِ کودکانِ حتی هشت‌ساله نگران رویاروییِ زودهنگام فرزندانشان بانماهنگ‌ها، بازی‌‌های ویدئویی و لباس‌های بسیار تحریک‌کننده شوند.\nدر دهۀ ۱۹۹۰، اینترنت باعث شد تمام تلاش‌‌های قبلی در حفظ معصومیت کودکان و حفاظت از آن‌ها در برابر دستیابیِ زودهنگام به محتواهای بزرگ‌سالان بی‌اثر شوند. تلاش‌‌های اولیه برای زدن برچسب سن بر فیلم‌‌ها و موسیقی‌ها یا نگه‌داشتن برنامه‌‌های تلویزیونی پرخطر برای آخرشب بی‌فایده شد، چراکه رایانه‌ها پنجرۀ دنیا را، به‌محض ارادۀ کودکان، به روی آن‌‌ها می‌‌گشود. در دهۀ ۱۹۹۰، حتی دخترانِ چهارده‌ساله می‌توانستند بدون رضایتِ والدینشان سقط جنین کنند -که این نیز یکی از نشانه‌های استقلال جنسیِ جدیدشان بود. آنجا که قرن نوزدهم بر دنیای فانتزی کودکی یعنی قلمرو جادوییِ حیوانات سخن‌گو، ساحره‌‌های مهربان و «کوتوله‌ها» تمرکز داشت، اکنون چه‌بسا ذهن کودکان با خیال‌‌های پادآرمان‌شهریِ سکس و خشونت پر می‌شد.\nادامۀ مصونیت‌‌ کودکی تا سنین بالاتر، یعنی چیزی که نوجوانان در بیشترِ قرن بیستم از آن بهره‌مند بودند، حالا دیگر معنایی نداشت، چراکه خودِ کودکان هم دیگر معصوم نبودند و نمی‌‌شد به‌آسانی از آن‌ها مراقبت کرد. و تلاش برای مصون‌ نگه‌داشتن این جوانان از مسئولیتِ برخی جرائم نیز بحثی فرعی بود، کاری که دادگاه اطفال سعی داشت انجام دهد. در اوایل قرن بیستم، سیگارکشیدن و تاس بازی‌کردن در خیابان نشانه‌‌های هشداردهندۀ جوانان آشوبگر بود. اما در پایان همان قرن، آمریکایی‌‌ها و تمام دنیا شاهد نوجوانانی بودند که نوجوانانِ دیگر را می‌‌کُشند، اتفاقی که در دبیرستان کلمباین در کلرادو افتاد.\nگرچه ما هنوز واژۀ «نوجوانی» را به کار می‌‌بریم، نشانه‌های فرهنگیِ آن عمدتاً بی‌معنا شده‌اند. در قرن بیست‌ویکم، این واژه دیگر توصیفگر دوره‌ای آزمایشی برای ورود به بزرگ‌سالی نیست، حتی خط شاخصی میان معلومات کودکان و افرادِ بالغ هم نیست؛ والدین هم دیگر برای درک نحوۀ بالغ‌‌شدن نوجوانانشان نمی‌توانند به مفهوم «نوجوانی» اعتماد کنند: آن‌‌ها نمی‌دانند آیا فعالیت‌‌های جنسی نوجوانانشان به روابط زناشوییِ موفق در آینده منجر خواهد شد یا خیر. والدین حتی نمی‌دانند آیا تحصیل در دورۀ نوجوانی موجب هدایت فرزندانشان به‌سمت کاری مناسب در دورۀ بزرگ‌سالی می‌شود یا نه. ایدۀ «مهلت آزمایشی»، یعنی همان ایدۀ اریکسون که با تثبیت هویتِ ثابت نوجوان به پایان برسد، بسیار غیرطبیعی و ساختگی به نظر می‌رسد، چراکه هویت افراد در دهۀ دوم از عمر خود و گاهی حتی دهۀ سوم نیز همچنان در حال تغییر است. برخیْ سرپرستی هلیکوپتری7را مقصر تأخیر طولانی در بلوغ فکری دانسته‌اند، اما صرف‌نظر از نقشِ آن، مسیرِ رسیدن به بزرگ‌سالی بسیار پیچیده‌‌تر و نامطمئن‌‌تر شده است.\nبرای انسجامی که زمانی با مفهوم نوجوانی و دو نهاد دمکراتیک پرقدرت آن، یعنی دبیرستان عمومی و دادگاه اطفال، فراهم می‌‌شد، جایگزین مناسبی وجود ندارد. مؤلفه‌‌‌های امیدبخشِ نهفته در نوجوانی، یعنی این باور که انرژی جوانی را می‌‌توان به‌سمت‌وسوی منفعت همگانی هدایت کرد، نیز از بین رفته است، به طوری که حتی والدین مرفه نیز نگران آیندۀ فرزندانشان هستند.\nگرچه کالج‌‌ها و دانشگاه‌‌ها آموزش را گسترش داده‌‌اند، نسبت‌ بهنظارت دقیقی که زمانی دبیرستان‌‌ها داشتند، بی‌‌میل شده‌اند. علت اصلیِ این موضوعْ آن است که دانشجویانِ آن‌‌ها لابد بزرگ‌سال هستند و درنتیجه دانشجویان ازلحاظ جنسی و اجتماعی روی پای خود ایستاده‌اند. انقلاب جنسی دهۀ ۱۹۷۰ اکثر مقررات محدودکننده را، که زمانی حاکم بر هنجارهای رفتاریْ به‌خصوص برای زنان جوان در مسائلی مانند سکس و مصرف الکل بود، از بین برد. اما در سال‌های اخیر دانشگاهیان تلاش کرده‎‌اند این شکاف را پُر کنند. آنان فعالیت «دفتر مسئول امور دانشجویان» را به‌ گونه‌‌ای گسترش داده‌‌اند که، در پاسخ به موارد شدیدِ مستی و اخبار تجاوزبه‌عنف در محیط دانشگاه، راهنمایی و کمک عملی بیشتری ارائه دهند. دانشگاه‌‌ها کم‌کم متوجه می‌شوند که زندگی دانشجویی تدریجاً به نسخۀ جدیدی از دبیرستان تبدیل شده است و به همین خاطر، نسبت‌به فشارهای حقوقی و والدین، پاسخ‌گوتر شده‌‌اند. مفهوم «نوجوانی» را می‌‌توان به زندگی دانشجویان لیسانس نیز تعمیم داد، چراکه رفتن به کالج در آمریکا به بخشی از بزرگ‌‌‌شدن جوانان تبدیل شده است.\nنوجوانی واژه‌ای مناسبِ زمان خود بود. این مفهوم، به‌عنوان هنجاری تجویزی، بر اکثرِ جوانان سیزده تا نوزده‌ساله تأثیر گذاشت، جوانانی که تجربۀ زیسته‌شان محصول آن فرهنگ دبیرستانی یکدست در سراسر آمریکا بود. امروزه زندگی کمتر جوانی در خطوط شاخص نوجوانی می‌‌گنجد و نهادهای قرن بیستمیْ فرسوده و منسوخ شده‌اند. والدین بدون هیچ پشتوانۀ فکری رها می‌شوند و نمی‌دانند فرزندان نوجوان و بیست‌واندی‌ساله‌‌‌شان در آینده‌‌ای که روزبه‌روز شباهتش را با آیندۀ دورۀ خودشان از دست می‌دهد چه خواهند کرد. نوجوانی به‌مثابۀ تجربه‌‌ای معنادار در آمریکا کم‌کم از بین می‌رود، چراکه دیگر نوجوانی مرز مشخص و محتوای منسجمی ندارد.‌‌\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را پاولا اس. فارس نوشته است و در تاریخ ۲۶ اکتبر ۲۰۱۶ با عنوان «THE END OF ADOLESCENCE» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «دیگر دوره‌ای به‌نام ‘نوجوانی’ وجود ندارد» و با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر کرده است. همچنین این مطلب در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است.\n \n \n \n \n پاولا اس فاس (Paula S Fass) استاد بازنشستۀ تاریخ در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی است. فاس کتاب‌های متعددی دربارۀ تاریخ کودکی و جوانی منتشر کرده است مانند کودکانِ دنیای جدید (Children of a new world) و آخرین کتاب او پایان کودکی آمریکایی؛ تاریخ فرزندپروری از زندگی در جبهه تا کودک مدیریت‌‌شده(The End of American Childhood: A History of Parenting from Life on the Frontier to the Managed Child) نام دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n The Spirit of Youth in the City Streets\n \n \n 2\n Extra-Curricular Activities in the High School\n \n \n 3\n نوعی جوراب که تا بالای مچ پا بود و در دهه‌های میانیِ قرن بیستم میان دختران نوجوان رواج داشت [مترجم].\n \n \n 4\n دورۀ تحصیلی سه‌ساله در فرانسه که معمولاً از پانزده تا هجده‌سالگی به طول می‌انجامد [مترجم].\n \n \n 5\n مدارس پیش‌دانشگاهی در برخی از کشورهای اروپایی که بر مهارت‌های دانش‌آموزان تأکید دارند [مترجم].\n \n \n 6\n Emerging adulthood\n \n \n 7\n به‌معنی دخالت بیش‌ازحد در زندگی فرزندان و سلب اختیارِ تصمیم‌گیری از آن‌هاست [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/607839861.json b/train/607839861.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8641f5cf34d6e769a3a473ffe483eb9df2a357fe --- /dev/null +++ b/train/607839861.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "زبانم را که پيدا کردم، صدای مادرم گم شد", + "subtitle": "تازه مجری رادیو شده بودم که فهمیدم مادرم به سرطان زبان مبتلا شده", + "introduction": "مینل متانی فرزند خانواده‌‏ای مهاجر در کاناداست. مادرش ایرانی و پدرش از هندوهای آفریقای جنوبی است. او به‌‏رغم رنگ پوست و زبانِ لهجه‌‏دارش موفق می‏‌شود در کانادا تحصیل کند و مجری برنامه‏‌ای رادیویی شود. ولی موفقیت او در رادیو با ابتلای مادرش به سرطانِ زبان مصادف می‏‌شود. به تدریج، گفت‌‏و‏گوهای او با مهمانانِ برنامه‏‌ها و بی‏‌صدایی مادرش در تختِ بیمارستان او را درگیر مسائلی می‏‌کند که قبلاً به آن‏‌ها فکر نکرده: هویت فردی، فشارهای پنهان بر رنگین‏‌پوست‌‏ها و حرف‏‌های نگفته و آهنگ صدای مادرش.", + "content": "مینل متانی، والراس— در عطاری، بوی تند هِل، دارچین و زیره به‌ من احساس آرامش می‌داد. بوی خانه را می‌داد. صاحب عطاری درِ مغازه را قفل کرد و تابلوی زهواردررفته‌ای به شیشه زد: «مغازه پنج دقیقه تعطیل است». مادرم روی چهارپایه‌ای چوبی نشسته بود. صاحب عطاری به‏‌طرف مادرم خَم شد و گفت می‌خواهد چیزی را امتحان کند.\n\nبه یاد دارم که او به‌آرامی شانه‌های مادرم را مالش می‌داد و می‌گفت فریاد بزن و سموم را بیرون بریز. فریده! آن‌ها را بیرون بریز. مگر ناراحت نیستی که سرطان زبان گرفته‌ای؟\n\nمادرم دهانش را باز کرد. هیچ صدایی بیرون نیامد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/06/919-9-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n زبانم را که پيدا کردم، صدای مادرم گم شد \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \n\nسال ۲۰۱۵ بود و من مجری رادیو در ونکوور بودم. از کارم مرخصی گرفتم تا به تورنتو بروم و مادرم را، که تشخیص داده بودند مبتلا به سرطان زبان است، پیش چند دکتر دیگر هم ببرم. از این دکتر به آن دکتر. وقتی به فرودگاه پیرسون رسیدم، مادرم را دیدم که بلوز گل‌گلی صورتی‌رنگِ گشاد و شلوار تنگی به سایز من پوشیده بود. سایز من ۳۶ بود و سایز او قبلاً ۴۴ بود. آن زمان، او دیگر نمی‌توانست چیزی بجود یا حرف بزند. برای ارتباط برقرارکردن به نوشتن و ایما و اشاره‌های ناشیانه روی آوردیم.\n\nاشک از چشمانم سرازیر شده بود. به مادرم التماس می‌کردم «مامان، خواهش می‌کنم، تلاش کن. تلاش کن». همۀ چیزهایی را که می‌خواست بگوید حس می‌کردم. دستانش در دستانم می‌لرزید. سعی می‌کرد فریاد بزند. ناگهان فریاد گوش‌خراشی از دهانش بیرون آمد که هیچ‌وقت مثلش را نشنیده بودم، مثل جیغ یک نوزاد بود، اما عجیب‌وغریب. در سکوت و حیرت پشت او ایستادم. آن صدا چگونه می‌توانست از او بیرون آمده باشد؟\n\nیاد کلام ریتا وانگ شاعر افتادم. «موقعیتِ زبان در دهان طرز سخن گفتن را تغییر می‌دهد. آیا، وقتی زبان در دهان بی‏‌حرکت است، آن‌قدر ساکت هستیم تا صدای مردگان را بشنویم؟ آن‌قدر ساکت هستیم تا صدای نفس‌زدن زمین زیر بتن‌های حجیم را بشنویم؟ آن‌قدر ساکت هستیم تا صدای خوشایند نیاکان عزیز را که از اعماق سینه برمی‌آید بشنویم؟». همۀ داستان‌های نیاکانم در دهان مادرم پنهان بودند، داستان‌هایی که دیگر هرگز نخواهم شنید.\n\n\nسال‌ها، چندنژادی‌بودنم را دلیل محکمی برای پیگیری وعدۀ اصلاحات سیاسی می‌دیدم. حال، بدنم انگار تکه‌تکه شده بود. صدا و هویتم را از دست داده بودم. مادرم زن ایرانی متین و فرهیخته‌ای بود. رنگ پوستش روشن بود. او مسلمان بود. پدرم از هندوهای آفریقای جنوبی و سیاه‌پوست بود. البته، این توصیفاتْ ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها را کامل نشان نمی‌دهد، اما این‌ها چیزهایی است که مردم دوست داشتند بدانند، همیشه دوست دارند بدانند. مردم می‌دانستند من متفاوتم، غیرعادی‌ام -چه کلمۀ وحشتناکی. فقط نمی‏‌دانستند تفاوتم چیست. حضور مادرم همیشه به من نیرو  و ایمانی می‌بخشید تا به تاریخ پیچیده و مستعمراتی خانواده‌ام افتخار کنم. حال، بدون صدای او چه می‌کردم؟\n\n\nاوایلِ کارم سخت تلاش می‌کردم تا در نهادهایی که سفیدپوست‌ها در آن غالب بودند جایگاهی برای خودم بیابم، از دانشگاه گرفته تا مطبوعات. همۀ این تلاش‌ها در حالی بود که تقریباً ساکت بودم. در دورۀ دبیرستان، نظرات نژادپرستانۀ معلمانم را به‌سختی تحمل می‌کردم، افکار زهرآگینم دربارۀ آن‌ها را با عصبانیت و با خط خرچنگ‌‌قورباغه در دفترچه یادداشتم می‌نوشتم. موقع نوشتن، آن‌قدر مداد را فشار می‌دادم که نوکش می‌شکست. بارها دهانم را بستم و فکرهایم را سرکوب کردم، همین باعث شد فکر کنم که در همۀ این سال‌ها مادرم چقدر خشمش را فرو خورده است. کمک‌هزینۀ تحصیلی گرفتم. بعد از آن، یکی دیگر هم گرفتم. من استاد ایفای نقشِ دختری متخصص و چندنژادی بودم، آن‌قدر با جامعۀ سفیدپوست فرق داشتم که هم دعوت شوم، تا برای تبلیغات دانشگاه، عکسِ با لبخند از من بگیرند و هم امتیازی باشم برای دانشگاه در زمینۀ برابری، تنوع و شمول همۀ نژادها که از این طریق دانشگاه می‌توانست از قِبل من عایدی مالی داشته باشد. عزیزم، به دوربین لبخند بزن.\n\nاما یک روز، وسط این کارها تلفنم زنگ خورد. یکی از دوستانم پیشنهاد اجرای برنامه‌ای صبحگاهی برای یک شبکۀ رادیویی تجاری جدید در ونکوور را به‎ من داد. آیا باید قبول می‌کردم؟ نمی‏‌دانستم شجاعت کافی برای این کار را دارم یا نه. ازآنجاکه قبلاً در بخش خبر تلویزیون ملی در سی‌بی‌سی کار کرده بودم، کمی با تلویزیون آشنایی داشتم، اما از رادیو چیزی نمی‌دانستم. بااین‌حال، آزمون مجری‏‌گری را سردستی ضبط کردم و برای مادرم ایمیل کردم. همه‌‏چیز را با مادرم در میان می‏‌گذاشتم: وقتی گلودرد دارم، چقدر زردچوبه در شیر گرم بریزم؟ آیا فلان تی‌شرت به فلان شلوارم می‌آید؟ وقتی خیلی ناامیدم، چه دعایی بخوانم؟\n\nاو همیشه به من می‌گفت «جونم». به‌ من گفت «خیلی عالی شده جونم! ماشاءالله».\n\nدعای کوچکی خواندم -«بسم الله الرحمن الرحیم»- و آزمون را برای رادیو ارسال کردم.\n\nدر آزمونِ مجری‌گری پذیرفته شدم.\n\nاوایل برایم سخت بود. به‌خاطر اجرای ضعیفم خودم را سرزنش می‌کردم. به مادرم تلفن کردم. او با صدای آهنگین و زیبایش گفت «دخترم، صبور باش. خیلی به خودت سخت می‌گیری».\n\nصبر برای آدم رنگین‏‌پوست چه شکلی است؟ «مینل، صبور باش. تغییر زمان می‌بره». این ترجیع‌بند را مدام می‌شنیدم. در هر دو شغلم، چه در مطبوعات چه در دانشگاه، همیشه دعوت به سکوت می‌شدم. «نوبت تو هم می‌شه». برای کسی که دقیقه‌ها، ساعت‌ها و سال‌ها از او خواسته شده آن بار اضافی، آن بهانۀ پوچ را با خود حمل کند، صبر چه شکلی است؟ آن‌ها همیشه می‌گفتند «برای اصلاح عجله نکن». همان بهانه‌‏های خسته‏‌کنندۀ صاحبان قدرت برای ایجاد تغییرات واقعی. «هنوز وقت ترفیع فلان خانم رنگین‌پوست نرسیده. او باید … نمی‏‌دانم … شاید فقط به مقداری تجربه نیاز دارد. این زمان می‌بره».\n\nپس از مشورت‌کردن با برخی دوستان رنگین‌پوست و با کمک تهیه‌کننده‌ای قدَر، مجموعه‌ای از روزنامه‌نگاران شناخته‌شده را که در جوامع خودشان محبوبیتی داشتند گرد هم آوردم و از آن‌ها خواستم در برنامه، در کنار من، اجرا کنند: یک وکیل برجستۀ تَلتِن 1، یک فعال اجتماعی مسلمان، یک استاد برجستۀ دانشگاه در زمینۀ مطالعات آسیا. آن‏ها به انتخاب خودشان مهمانانی را دعوت می‌‏کردند. اعتماد فضای صمیمی‌تری برای گفت‌وگو ایجاد کرد.\n\nهمچنین، سراغ تونی موریسون هم رفتم تا از او ایده بگیرم. او زمانی گفته بود پروژه‌اش «تلاشی است برای اینکه، به‌جای نگاه‌ انتقادی به ابژۀ نژادی، به سوژۀ نژادی چنین نگاهی داشته باشیم؛ به‌جای نگاه انتقادی به فردی که توصیف و تصور می‏‌شود، به کسی که توصیف و تصور می‌کند چنین نگاهی داشته باشیم؛ به کسی که به او خدمت می‌شود نگاه انتقادی داشته باشیم نه کسی که خدمت می‌‏کند». او به من یادآوری کرد که صدایِ بی‌صداها نیستم. این وظیفۀ من نیست. در چنین کاری فرض بر این است که «آن‌ها»یی وجود دارند که صدا ندارند و «تو» صدا داری، همچنین افراد عاملیت ندارند و بین تو و آن‌ها سلسه‌مراتبی وضع می‌شود. آرونداتی رُی می‌گوید «البته، می‌دانیم که درحقیقت چیزی به‌عنوان ‘بی‌صدا’ نداریم. فقط افرادی را داریم که عمداً به سکوت وا داشته شده‌اند یا ترجیح بر این است که صدایشان شنیده نشود».\n\nمن خوشحال و ذوق‌زده بودم و درعین‌حال حسابی ترس برم داشته بود -احساس می‌کردم بالاخره دارم بین نظریه و عمل پیوندی برقرار می‌کنم. به مادرم در تورنتو تلفن کردم تا بگویم چقدر هیجان‌زده‌ام. همان موقع بود که مادرم گفت احتمالاً مبتلا به سرطان زبان است. درست زمانی که من صدایی به دست می‌آوردم، او صدایش را از دست می‌داد.\n\nمادرم گفت «سلام جونم. به‌خاطر تبخالی که خوب نمی‌شد، رفتم دکتر … مطمئنم چیزی نیست». ادای او را درآوردم، سعی ‌کردم به او و به خودم اطمینان خاطر بدهم. گفتم «مطمئنم چیزی نیست مامان». اما قانع نشده بودم. مادربزرگ مادرم هم به دلیل سرطان زبان از دنیا رفته بود. هر دو از این ماجرا خبر داشتیم، اما چیزی از آن به زبان نیاوردیم.\n\nمادرم همیشه مراقب سلامتی‏‌اش بود؛ یوگا می‌کرد، سیگار نمی‌کشید، سال‌ها لب به مشروب و الکل نزده بود. با اولین نشانۀ سرماخوردگی، مخلوط بدمزه‌ای از آب و روغن پونه سر می‌کشید و، علاوه بر خودش، برای یکی از دانش‌آموزان محبوبش در مدرسۀ مونته‌سوری هم هر روز کلم بروکلیِ بخارپز می‌بُرد. از اضطراب او ترسیده بودم، درگیرش شده بودم ولی موقع برگشت به تورنتو در هواپیما سعی می‌کردم به این چیزها فکر نکنم. ولی چطور می‌توانستم فکر نکنم؟ سر کار سعی می‌کردم این فکرها را دور بریزم و تمرکز کنم، اما در دست‌شویی می‌زدم زیر گریه و خداخدا می‌کردم کسی مرا در آن وضعیت نبیند.\n\nچند روز بعد، رئیسم گفت ممکن است برنامۀ مرا لغو کند. او گفت من برنامه را خیلی خشک و بی‌روح اجرا می‌کنم و «برنامه‌‏ات را خوب اجرا نمی‏‌کنی». من صدای مجری‏‌های ان‌پی‌آر و سی‌بی‌سی را الگو قرار می‌دادم. شمرده حرف می‌زدم. لحن و آهنگ صحبت‌کردنم شبیه خودشان بود. این‌ها کافی نبود؟\n\nبریانا بارنر می‌گوید «صدای معیارِ رادیو بی‌طرف است، فاقد هویت فرهنگی متمایز و لهجۀ قابل‌تشخیص است. سفید است. ازآنجاکه در روزنامه‌نگاری بی‌طرفی مد نظر است، صدای نژادی ما می‌تواند هویت، میراث و پیشینۀ ما را آشکار کند. می‌تواند ما را به افرادی ربط دهد که با آن‌ها از یک آب و خاکیم. معمولاً از این اتفاق استقبال نمی‌شود. صدای نژاد سفیدْ صدای معیار است».\n\nبه گمانم، می‌خواستم به وسیلۀ میکروفونی که مقابلم بود، با پنهان‌کردن صدایم، تفاوتم را قایم کنم. خیلی تلاش می‌کردم که صدایم شبیه سفیدها باشد؛ حالا که فکرش را می‌کنم می‌بینم اصلاً شبیه هیچ‌کس نبودم. وقتی نمی‌‏دانید بهتر است کدام وجه از خودتان را هنگام اجرای برنامۀ رادیویی نشان دهید، شبیه خود بودن یعنی چه؟\n\nجوابی برای این سؤال نداشتم، فقط هر روز بر تعداد سؤالاتم افزوده می‌شد، اما سعی کردم کمتر به متن‌های دقیقِ مقابلم تکیه کنم. تلاش کردم حین اجرای برنامه بخندم. اوایل، این خنده‌ها اجباری بود، بعدها طبیعی شد. سعی کردم حرف‌‌های گزندۀ همکارم را فراموش کنم که  یک بار آخر شب، وقتی داشتیم سخت کار می‌کردیم تا به ضرب‌الاجل تعیین‌شده برسیم، به من گفت: وقتی می‌خندی خیلی بانمک می‌شی. دندون‌ه‌ات خیلی کج‌وکوله است. از آن به بعد هر وقت می‌خواستم بلند بخندم جلوی دهانم را می‌گرفتم تا کسی دندان‌هایم را نبیند.\n\nدر کمال تعجب، پس از این تغییرات، از من تعریف و تمجید کردند: جایزه‌ای به عنوان فعال اجتماعی به من دادند، همچنین در مجله‌ای معرفی کوتاهی دربارۀ من به چاپ رسید. از طرف نویسندگان، نامه‌هایی دست‌‎نویس بر روی برگه‌های ضخیم دریافت می‌کردم که به من می‌گفتند چقدر روش منحصربه‌فردم در فرایند مصاحبه را می‌پسندند. من با کولسون وایتهد و آن پَچِت مصاحبه کردم. کارمان کمی بهتر شده بود، ولی انگار هیچ‌‏چیز کامل نبود. نصف حواسم به مصاحبه بود، نصف حواسم به مادرم. او را تصور می‌کردم که در تختش دراز کشیده، لحاف طرح‌دارش را تا گوش‌هایش بالا کشیده و به‌آرامی خروپف می‌کند.\n\nتا دسامبر ۲۰۱۵، او روزبه‌روز ضعیف و ضعیف‌تر شد. برگشت من به تورنتو مصادف شد با زمانی که مادرم بالاخره موفق شده بود از دکتری وقت بگیرد که خیلی دلش می‌خواست پیش او هم برود. او را به مرکز سرطان ادموند اُدِت در بیمارستان سانی‌بروک بردم. شاید آنجا را بشناسید، هرچند امیدوارم گذرتان به آن نیفتاده باشد. منتظر آنکولوژیست بودیم. بیمارستان پر بود از مادرها، مادربزرگ‌ها، پدرها، عموها، بچه‌ها. بعضی‌ها برای گرم‌کردن سرهای بی‌مویشان کلاه بافتنی گذاشته بودند. همۀ ما روی صندلی‌های ناراحت و مزخرف بیمارستان منتظر بودیم. زبان عربی، فارسی و ماندارینی به گوشم می‌خورد. مادرم همچنان خوش‌لباس بود، اما سایه‌ای از خود سابقش بود؛ بسیار شکننده به نظر می‌رسید.\n\nبالاخره نوبتمان شد. ظاهراً دکتر عجله داشت، البته باید هم عجله می‌داشت. با عجله‌ای که او داشت، من فوراً شروع کردم به سؤال‌پرسیدن و از تکنیک‌هایی استفاده کردم که طی چند ماه پشت میکروفون بودن به دست آورده بودم. مراقب بودم که درست و شمرده صحبت کنم تا مجبور نباشم سؤالم را دوباره بپرسم. «تشخیص شما چیست؟ چه جراحی‌هایی نیاز است؟ دورۀ بهبودی چقدر طول می‌کشد؟ رژیم غذایی مادرم چگونه باید باشد؟ این رژیم مواد مغذی کافی برای او فراهم می‌کند؟ آن‌قدر مقوی هست که او … زنده بماند؟».\n\nسؤال‌پرسیدن را ادامه دادم و جواب‌های او را تندتند در دفترچه‌یادداشتم ‌نوشتم. جواب‌های دکتر کافی نبودند. جوابی برای این سؤال که چرا مادرم مبتلا به سرطان شده است وجود نداشت، جوابی که احساس آرامش و امنیت به من دهد تا بتوانم نفس بکشم. به ونکوور برگشتم و این احساس عذابم می‌داد که گویی مادرم را پشت سرم جا گذاشته‌ام.\n\nوقتی به استودیو برگشتم، صدایم را با حالتی عصبی صاف کردم و سعی کردم از مهمانان برنامه سؤالاتی بپرسم که شایستۀ پاسخ‌دادن باشند. در حین اینکه از بودن در استودیو رنج می‌بردم و از مادرم بسیار دور بودم، مادری که مدت‌ها بود نمی‌توانست حرف بزند، فهمیدم حرف‌زدن هیچ‌وقت کافی نیست. در خلال بررسی متن‌های برنامه، در‌حالی‌که در سرم آرزوی شنیدن صدای مادرم را می‌پروردم، متوجه می‌شدم نمی‌توانم صحبت کنم، زبانم بند آمده، غمگینم و به‌خاطر عدم تسلط برافروخته‌ام. چه سؤالاتی می‌توانستم بپرسم؟ چه سؤالاتی دریچه را برای مهمانان می‌گشود؟ چه سؤالاتی باعث می‌شد آن‌ها احساسی خوشایند داشته باشند، احساس امنیت کنند و بتوانند حرف بزنند؟\n\nالبته، حالا متوجه شده‌ام که این‌ چیزها فقط به سؤالاتی که می‌پرسیم وابسته نیست، بلکه گوش‌کردن ما هم در آن دخیل است. حالا می‌دانم به حرف‌هایی که مادرم به زبان نیاورد گوش ندادم. من هرگز نخواهم دانست که آن زخم کوچکْ روی انگشت کوچکِ دست راستش چگونه ایجاد شده بود، یا اینکه چرا از بوی شکوفۀ گل کاغذی خوشش می‌آمد. فکر می‌کنم یک بار دلیلش را به ‌من گفته بود، اما الان خاطرم نیست. بی‌اعتناییِ از سر غرور که ویژگی دورۀ جوانی است باعث شده بود خاطرات مادرم را کاملاً از یاد ببرم. حالا دیگر هرگز نمی‌توانستم صدایش را موقع تعریف‌کردن تاریخ نیاکانم بشنوم یا نامِ آن چهره‌های ناآشنا در آلبوم عکس قدیمی قهوه‌ای‌رنگش را یاد بگیرم.\n\nاز هزاران مهمان برنامه هزاران سؤال پرسیدم، اما هرگز فرصت نکردم از مادرم سؤالاتی را بپرسم که اکنون آرزوی شنیدن پاسخشان را دارم.\n\nیادم می‌آید که در دفترچه یادداشتم نوشته بودم «استعماری‌بودن مصاحبه». شکل مصاحبه و سؤال و جواب‌ها چیزی دربارۀ پیچیدگی رابطه‌ای که درواقع بین مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده به وجود می‌آید نمی‌گوید. یکی از سؤالات همیشگی روزنامه‌نگاران این است: «منظورت از این حرف چیه؟». این سؤال را آن‌قدر می‌پرسیم تا جوابی را بشنویم که دلمان می‌خواهد. سخنی نغز. سؤالات به‌منزلۀ قفس. تا مدت‌ها فکر می‌کردم این سؤالی هوشمندانه است، اما پس از سال‌ها مصاحبه با سیا‌ه‌پوست‌ها، بومی‌ها و سایر گروه‌های نژادی، مطمئن نیستم که چنین باشد. با این پرسش وظیفۀ بیرون‌کشیدنِ منظور، بیش‌از‌حد، به دوش مصاحبه‌شونده می‌افتد زیرا آن‌ها مصاحبه‌شوندگان ما و مسلماً دارایی ما محسوب می‌شوند. ما اطلاعاتی را که از آن‌ها می‌خواهیم به‌زور، مثل دندان آسیای غرق خون، از دهانشان بیرون می‌کشیم. این فرایندِ استخراج در کانون اقدامات استعماری قرار دارد. ما آن‌ها را بر اساس شرایط خودشان نمی‌‏بینیم بلکه اصرار داریم آن‌ها طبق شرایط ما عمل کنند. ما خطر اینکه چیزی برای شنوندگان سفیدپوست مبهم باقی بماند را به جان نمی‌خریم، درعوض جان رنگین‌پوستان را به لب می‌‏آوریم.\n\n\nهر روز صبح، صدایم را می‌شنیدم که با خوشحالی اعلام می‌کرد «به برنامۀ سنس آو پلیِس در رادیو راوندهاوس خوش آمدید. ردیف ۹۸.۳ مگاهرتز، ونکوور. من مینِل متانی هستم، مجری و میزبان این برنامه». حتی وقتی با صدای بلند این کلمات را به زبان می‌آوردم، از خودم می‌پرسیدم واقعاً منظورم چیست. میزبان؟ میزبان چه کسانی؟ چگونه می‌توانم به‌عنوان فردی رنگین‌پوست، در سرزمینی غصب‏‌شده، میزبان باشم؟ درحقیقت، من میزبان واقعی نبودم. مهمان‏‌هایم چه؟ آیا مهمان من بودند؟ می‌دانستم که این‌طور نیست. چگونه می‌توانستم اعتراف کنم که آن‌ها هر روز داستان‌هایشان را به من هدیه می‌دهند؟ دلم می‌خواست دوگانۀ میزبان/مهمان را از بین ببرم، زیرا نشان‌دهندۀ نوعی خشونت استعماری است. بااین‌حال همچنان از این کلمات استفاده می‌کنم و به‌راحتی بر زبانم جاری می‌شوند.\n\n\nچگونه می‌توانستم از این مخمصه‌ای که گرفتارش شده بودم فرار کنم؟ این سؤالی ضداستعماری بود که مستحق پاسخی فراتر از یک پاسخ استعماری بود.\n\nبعد، نامه‌هایی آکنده از نفرت دریافت کردم. شنوندگان گلایه کرده بودند که دیدگاه من مغرضانه است. بسیاری از افراد رنگین‌پوست چنین حرفی زده بودند. به‌ازای هر دَه نامه‌ای که از برنامۀ منحصربه‌فرد ما تشکر کرده بودند، یک نامۀ آکنده از نفرت دریافت می‌کردیم. لحن پرعتاب‌و‌خطاب این نامه‌ها توجه رئیسم را به خود جلب کرد. من با یک برتری‌طلب سفیدپوستِ اصلاح‌شده مصاحبه کردم. او می‌گفت می‌خواهد جهان را به جای زیباتری تبدیل کند. وقتی سؤال کنایه‌آمیزی راجع به گذشته‌اش پرسیدم، کمی خشمگین شد. موقع استراحت وسط برنامه، او حرف توهین‌آمیزی دربارۀ مسلمانان به زبان آورد که هیچ‌کس جز من متوجهش نشد. در پایان مصاحبه، صدایم به لرزه افتاد و آرام شروع به گریه کردم. من تحقیر شده بودم. رئیسم از پشت میزش نگاهی به من انداخت. او از دست این ظاهراً برتری‌طلب سفیدپوستِ سابق که با دادوهوار استودیو را ترک کرد به خشم آمده بود. رئیسم شدیداً نگران امنیت من شده بود و در پی این بود که به من احساس امنیت بدهد. او گفت خیلی خوشحالیم که شیشه‌های استودیو ضدگلوله است. کی فکر می‌کرد که این یه وقتی به درد بخوره؟\n\nچیزی بر زبان نیاوردم. درعوض، بدنم از جانب من حرف می‌زد. وقتی درهای سنگین شیشه‌ای را باز کردم، قلبم تندتند می‌زد و به‌سختی می‌توانستم نفس بکشم. در سمت چپ بدنم علائم زونا آشکار شد. به‌خاطر بیماری مادرم بود یا فشار کاری؟ یا هر دو؟ تاول‌های خونی حکایت از داستانی داشتند که هنوز آمادگی گفتنش را نداشتم. دستانم در طول مصاحبه‌ها می‌لرزید، سعی می‌کردم آن‌ها را زیر میز نگه دارم، به این امید که کسی لرزششان را نبیند.\n\nحال مادرم روز‌به‌روز بدتر می‌شد. در اوسط ژانویۀ ۲۰۱۶، تنها چند ماه پس از تشخیص بیماری‌اش، او دیگر نمی‌توانست حرف بزند. من و برادرم که تمام راه‌های درمان موجود در کانادا را برای مادرم امتحان کرده بودیم، پس از جست‌وجو و بررسی‌ مراکز درمانی‌ مختلفی که ادعای درمان سرطان مرحلۀ چهار را داشتند، در پی این بودیم که درمان‌ جایگزینِ موجود در فرانکفورتِ آلمان را امتحان کنیم. من هر کاری کردم. او را همه‌جا بردم. اگر نمی‌توانستم مشکل مادرم را حل کنم، پس آن‌همه مهارت‌های وسواس‌گونۀ تحقیق روزنامه‌نگارانه به چه درد می‌خورد؟\n\nاز ونکوور به فرانکفورت رفتم تا کنار مادرم باشم. در هواپیما، نزدیک دست‌شویی، نماز خواندم. خانوادۀ مسلمانی که در قسمت فرست کِلَس نشسته بودند من را در رکوع نماز دیدند. آن‌ها روسری نخودی‌رنگشان را به من دادند تا نماز بخوانم. قبل از اینکه از هواپیما پیاده شوم، آن روسری را به خودم هدیه دادند. هنوز هم گهگاه از آن استفاده می‌کنم. عطر آرامش‌بخش عودِ کندرْ پارچۀ نرم ساتنش را در بر گرفته.\n\nمسیر رسیدن به کلینیک کِش‌دار شده بود. در آنجا، همه‌چیز سفید، تازه و تمیز بود. مادرم روی تخت دراز کشیده بود، لاغرتر از همیشه. اصلاً نمی‌توانست صحبت کند. لبخند روی لب‌هایش می‌درخشید.\n\nساعت‌های زیادی کنار مادرم در کلینیک ماندم و شاهد تزریق انواع ویتامین‌ها به او بودم و شدیداً امیدوار بودم که نتیجه‌بخش باشند. یک ماه از بستری‌بودن مادرم در آنجا می‌گذشت، یادم می‌آید آخرین کلماتی که پزشک درجه‌یک، جذاب و خوش‌تیپ مادرم گفت این بود:«او مرگ سریع و راحتی خواهد داشت». این تمام چیزی بود که کلینیک درنهایت به ما داد. ما را امیدوار کرد.\n\nچند ماه بعد، مادرم فوت ‌کرد.\n\nاز آن روزها چه چیزی را به خاطر بسپارم؟ اکنون چه دعاهایی می‌توانم بخوانم؟\n\nحالا، به آهنگ صدایش فکر می‌کنم، لحن ملایم و موزونی که تمام آن سال‌ها بی‌تفاوت از کنارش می‌گذشتم. به این فکر می‌کنم که آخرین کلماتی که به من گفت صدایی ندارند، سعی می‌کرد با لب‌زدن بگوید «آرزوها به حقیقت می‌پیوندند» و با انگشتانش در هوا قلب می‌کشید. «آرزوها به حقیقت می‌پیوندند» معنی اسم من به عربی است.\n\nنمی‌دانم الان وقتش رسیده حرف بزنم یا نه. وقتش رسیده که هم بیشتر گوش کنم و هم داستانم را بگویم یا نه. وقتش رسیده که ریسک تعریف‌کردن آن داستان‌ها را در فضایی که شک دارم از آن‌ها به‌گرمی استقبال ‏شود به جان بخرم یا نه. امکان دارد حقیقت من درنهایت به بیرون از بدنم راه بیابد؟ امکان دارد حقیقت تو به بیرون از بدنت راه بیاید؟\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را مینل متانی نوشته و در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۲۱ با عنوان «Finding My Voice as My Mother Lost Hers» در وب‌سایت والراس منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «زبانم را که پیدا کردم، صدای مادرم گم شد»  در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ فرشته هدایتی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n مینل متانی (Minelle Mahtani) استادیار مؤسسۀ عدالت اجتماعیِ دانشگاه بریتیش کلمبیاست. او سابقاً خبرنگار تلویزیون دولتی کانادا و استاد روزنامه‌نگاری و جغرافیِ دانشگاه تورنتو بوده است. میتانی نویسندۀ کتابِ  Mixed Race Amnesia: Resisting the Romanticization of Multiraciality است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Tahltan: از اقوام اولیۀ کانادا [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/608698432.json b/train/608698432.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..9a2e7541638f8b71dbccc542d0a59487bbe27ea8 --- /dev/null +++ b/train/608698432.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چطور بدبين باشيم و اميدوار؟", + "subtitle": "می‌بایست شعلۀ بدبینی را فروزان نگاه داریم: در این زمانۀ پررنج این یک فضیلت است", + "introduction": "در قرون هفدهم و هجدهم، گروهی از فیلسوفان درگیر مجادلاتی دربارۀ مسئلۀ تاریخی شر شدند: این پرسش که چطور یک خدای خوب اجازه داده بدی و رنج در جهان وجود داشته باشد. فیلسوفانی مثل پیر بل، نیکولا مالبرانش و لایب‌نیتس، و بعدها، اندیشمندانی چون ولتر، دیوید هیوم و ایمانوئل کانت به‌شدت با هم اختلاف‌نظر پیدا کردند. این بحث فلسفی طولانی مبدأ شکل‌گیری دو اصطلاح «خوش‌بینی» و «بدبینی» است. برخی از این بحث‌ها شاید برای خوانندۀ امروزی کهنه به نظر آیند، اما در زمانه‌ای که مسئلۀ جوان‌ها این شده که آیا برخی کارها اخلاقی هست یا نه، به‌طرز عجیبی برای ما موضوعیت دارند.", + "content": "مارا فان دِر لوخت، ایان—  در قرون هفدهم و هجدهم، گروهی از فیلسوفان غربی درگیر مجادلاتی دربارۀ مسئلۀ تاریخی شر شدند: این پرسش که چطور یک خدای خوب اجازه داده بدی و رنج در جهان وجود داشته باشد. فیلسوفانی مثل پیر بل، نیکولا مالبرانش و لایب‌نیتس، و بعدها حامیان کلیسا همچون ولتر، دیوید هیوم و ایمانوئل کانت به‌شدت با هم اختلاف‌نظر پیدا کردند، نه‌فقط دربارۀ راه‌حل مسئله -اگر اساساً راه‌حلی داشته باشد- بلکه حتی اینکه چطور باید دربارۀ این چیزهای سیاه سخن گفت.\nبرخی از این بحث‌های راجع به تئودیسه ([عدل الهی]، تلاش برای توجیه خلقت) شاید برای خوانندۀ امروزی کهنه به نظر آیند -اما در زمانه‌ای که مسئلۀ جوان‌ها این شده که آیا آوردن یک کودک به این دنیا اخلاقی هست یا نه، به‌طرز عجیبی برای ما موضوعیت دارند. بالاخره، فقط مسئلۀ خدا هم مطرح نیست: بحث خلقت است و به‌طور مشخص‌تر اینکه، با این‌همه بیماری و «شرارتی» که در جهان وجود دارد، خود خلقت چقدر موجّه است.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/07/نهایی-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n چطور بدبين باشيم و اميدوار؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nخلقت برای ما امروز یک مسئلۀ اضطراری است. با توجه به عدم قطعیت‌های عظیمی که دربارۀ بحران اقلیمی وجود دارد، آیا توجیه دارد انسان جدیدی خلق کنیم، بدون اینکه بدانیم چه آینده‌ای پیش رویش است؟ و اگر موجّه است، آیا نقطه‌ای وجود دارد که دیگر موجّه نباشد؟ انسان‌های زیادی هستند که احتمالاً خواهند گفت می‌توان جهان‌هایی را تصور کرد که در آن‌ها خلقت غیراخلاقی باشد. دقیقاً در چه نقطه‌ای زندگی آن‌قدر بد می‌شود، یا آن‌قدر نامتعین می‌شود که باید قیدش را بزنیم؟ البته در اوایل عصر روشنگری کسی این قبیل دغدغه‌ها را دربارۀ آیندۀ کرۀ زمین نداشت، اما شروری وجود داشت -انبوهی از شرور. جُرم، بدبختی، مرگ، بیماری، زلزله و اصلاً خودِ فرازونشیب‌های زندگی. آن فیلسوفان، با توجه به این شرور، می‌پرسیدند آیا وجود [زندگی] هنوز هم موجّه است یا نه؟\nاین بحث فلسفی طولانی مبدأ شکل‌گیری دو اصطلاح «خوش‌بینی» و «بدبینی» 1است، که ما در فرهنگ مدرن امروزی‌مان زیاد، بلکه بیش از اندازه، از آن‌ها استفاده می‌کنیم. کلمۀ «خوش‌بینی» را یسوعی‌ها برای اشاره به فیلسوفانی مثل لایب‌نیتس ابداع کردند که تصور می‌کرد ما در «بهترین جهان ممکن» زندگی می‌کنیم (چون اگر خدا می‌توانست جهان بهتری خلق کند، حتماً این کار را کرده بود). کلمۀ «بدبینی» هم اندکی بعد و برای اشاره به فیلسوفانی مثل ولتر ابداع شد که، در رمان کاندید (۱۷۵۹)، خوش‌بینی لایب‌نیتسی را با قراردادن آن در برابر انبوه شروری که در جهان وجود دارد به سخره گرفت. قهرمان داستان ولتر می‌گوید «اگر این بهترین جهان ممکن است، وای به حال بقیۀ جهان‌ها».\nاما واقعش این است که ولتر چندان هم بدبین نبود: فیلسوفان دیگری مثل بل و هیوم در اثبات بدبودنِ وجود بسیار جلوتر رفتند. از نظر بل و بعد از او هیوم، نکته فقط این نیست که تعداد بدی‌ها از تعداد خوبی‌ها بیشتر است (که این هم هست)، بلکه نکته اینجاست که وزن بدی‌ها بیشتر است. ممکن است در یک زندگی تعداد لحظات خوب و بد یکسان باشد، اما مسئله اینجاست که لحظات بد معمولاً چنان شدتی دارند که معیارها را به هم می‌ریزند. بل می‌گوید یک دورۀ بدِ کوتاه این قدرت را دارد که مقدار زیادی خوبی را نابود کند، درست مثل اینکه مقدار کمی آب دریا می‌تواند یک بشکه آب تازه را شور کند. به همین قیاس، شری که در یک ساعت اندوه وجود دارد بیشتر از خیری است که در شش یا هفت روز خوشی وجود دارد.\n\nدر برابر این دیدگاه غم‌بار، متفکرانی مثل لایب‌نیتس و ژان-ژاک روسو بر خوب‌بودنِ زندگی تأکید داشتند و قدرتی که ما برای یافتن خوبی در همه‌چیز داریم، چون اگر یاد بگیریم که دیدگاهمان را با جهان تنظیم کنیم خواهیم دید که زندگی در عمل بسیار هم خوب است: لایب‌نیتس می‌نویسد «در زندگی انسان‌ها مقدار شرور اصلاً قابل قیاس با مقدار خیرها نیست، درست همان‌طور که تعداد زندان‌ها با تعداد خانه‌ها قابل قیاس نیست» و جهان «در خدمت ما خواهد بود، اگر ما آن را در خدمت خود بگیریم؛ اگر آرزو داریم که در آن شاد باشیم، پس شاد خواهیم بود». درست همان‌طور که بدبین‌ها عقیده داشتند خوش‌بین‌ها که بر خوبی‌های زندگی تأکید می‌کنند فریب خورده‌اند، خوش‌بین‌ها نیز تصور می‌کردند که چشم بدبین‌ها به‌سمت بدی‌ها انحراف پیدا کرده است: هر دو طرف همدیگر را متهم می‌کردند که دیدگاه درستی ندارند.\nدرنتیجه بخش بزرگی از مسئله این است: دیدگاه درست چیست؟\nوقتی در این سؤال‌ها عمیق‌تر شدم، چیزی که توجه مرا جلب کرد این بود که بدبین‌ها و خوش‌بین‌ها، در پسِ این مباحث نظری، چقدر درگیر فرض‌های اخلاقی بوده‌اند. در سطح ماجرا، مسئله این بود: آیا خلقت قابل‌ توجیه است؟ اما در عمق، و نه خیلی دور، مسئله‌ای جدی‌تر وجود داشت، مسئله‌ای پر از دلالت‌های اخلاقی و عاطفی: چطور از رنج‌ها صحبت کنیم که مایۀ امید و تسلی خاطر شود؟\nفقط ایراد نظری نیست، بلکه هر یک از طرفین ایرادی اخلاقی نیز از طرف دیگر می‌گیرد. بزرگ‌ترین ایرادی که بدبین‌ها جلوی پای خوش‌بین‌ها می‌گذارند این است که اصرار بر خوب‌بودن زندگی، در شرایطی که شاهد رنجی سخت و بنیادین هستیم، یا تصریح بر اینکه خوشبختی ما در دست خود ماست، اینکه «اگر آرزو کنیم» خوش باشیم خوش خواهیم شد، همۀ این‌ها رنج‌های ما را بدتر می‌کنند. این حرف‌ها، علاوه بر رنجی که داریم، تقصیر آن رنج را هم به گردن خودِ ما می‌اندازد؛ به فرد رنجور این حس را منتقل می‌کند که بی‌کفایت بوده است. اگر زندگی این‌قدر خوب است، پس گرفتاری فرد رنجور باید ناشی از دیدگاه نادرست خودش باشد -و این دقیقاً چیزی است که خوش‌بین‌ها معمولاً می‌گویند. بدبین‌ها می‌گویند به همین دلیل است که خوش‌بینی فلسفه‌ای بی‌رحمانه است. اگر هم اندک امیدی به بار بیاورد، در وقت تسلی‌بخشی ناکام می‌ماند.\nاما خوش‌بین‌ها نیز به همین اندازه دغدغه‌مند هستند. ایراد آنان به بدبین‌ها این است که اگر ما بر شدت و حضور همه‌جایی و ناگزیر رنج اصرار کنیم، اگر رنج را با همۀ عمق و غم‌انگیزی‌اش توصیف کنیم (که بدبین‌ها می‌خواهند همین کار را هم بکنند)، این می‌شود رنجی بر رنج دیگر افزودن -و این است که رنج را بدتر می‌کند، چون به قول لایب‌نیتس «با توجه‌دادن افراد به چیزی که نباید بدان توجه کنند شرور  مضاعف می‌شود».\nخوش‌بین‌ها می‌گویند بدبینی خودش ضدتسلی‌بخشی است -اما از این هم بیشتر ضدامیدواری است.\nبنابراین مسئلۀ این فیلسوفان فقط نظری و راجع به این نیست که زندگی در کل خوب است یا بد، بلکه مسئله‌ای انضمامی هم در کار است: روی در روی کسی که گرفتار رنج است، فلسفه چه چیزی برای عرضه دارد؟ فلسفه برای امیددادن و تسلی‌بخشیدن به افراد چه آورده‌ای دارد؟\nهر دوی این جریان‌های فکری یک هدف دارند، اما مسیرهای متفاوتی را برای رسیدن به آن پیشنهاد می‌کنند: بدبین‌ها سعی می‌کنند تسلای خاطر فراهم بیاورند، با تأکید بر ضعف ما، با پذیرفتن اینکه هرقدر هم سخت تلاش کنیم باز هم ممکن است به شادمانی نرسیم، بدون اینکه خطایی از خودمان سر زده باشد. در این اثنا، خوش‌بین‌ها می‌خواهند از امید رونمایی کنند، با تأکید بر توانایی‌های ما، با اصرار بر اینکه هرقدر هم که اوضاع غم‌بار و سیاهی داشته باشیم همیشه می‌توانیم دیدگاه و مسیرمان را عوض کنیم، همیشه می‌توانیم اهداف بهتری در سر بپروریم.\nالبته اصولاً دلیلی وجود ندارد که نتوانیم این دو مسیر را با هم ترکیب کنیم، هرکدامشان مکمل آن‌یکی باشد، پادزهری باشد برای زهر آن‌یکی در وقتی که به‌تنهایی مصرف می‌شود. اما این واقعیت هم وجود دارد که خوش‌بین‌ها و بدبین‌های اولیه خودشان را در تقابل با هم می‌دیدند -و ما هم در عمل همین‌طور هستیم: ما هنوز هم معمولاً یک منطق صفر و یک داریم، انگار در زندگی باید بین خوش‌بینی و بدبینی دست به انتخابی قاطع زد، یا به تعبیر نوام چامسکی بین خوش‌بینی یا نومیدی:\nدو انتخاب داریم. می‌توانیم بدبین باشیم، تسلیم شویم، و کمک کنیم اطمینان حاصل شود که بدترین وضع رخ می‌دهد. یا می‌توانیم خوش‌بین باشیم، به فرصت‌هایی که مسلماً وجود دارند بچسبیم، و شاید کمک کنیم که جهان جای بهتری بشود. چندان هم انتخابی در کار نیست.\nآخرین مثالْ خودش زمختی و یک‌جانبگی کاربرد این دو اصطلاح نزد ما را نشان می‌دهد. خوش‌بینی معمولاً بار مثبت دارد، و بدبینی بار منفی. وقتی به کسی می‌گوییم خوش‌بین، معمولاً تمجید به حساب می‌آید. به همین دلیل است که سیاست‌مداران به‌طور ویژه علاقه‌مندند اصرار کنند که خوش‌بین هستند، یا حتی از «خوش‌بینی به‌مثابۀ وظیفه» حرف می‌زنند. برعکس، اینکه به کسی بگویید بدبین معمولاً ریشخندکردن و تهمت‌زدن و ضایع‌کردن او به حساب می‌آید. به تعبیری که در عنوان یکی از کتاب‌های جدید آمده، «بدبینی مال بازنده‌هاست».\nاما آیا انتخاب‌های ما همین‌قدر دوقطبی هستند؟ اگر تاریکی‌هایی در جادۀ بدبینی هست، خطراتی هم در جادۀ مقابل وجود دارد و بدبین‌های قدیمی‌تر یکسره راجع به همین خطرات به ما هشدار می‌دادند: که اگر بیش‌ازحد بر قدرتی که روی ذهن، زندگی و سرنوشتمان داریم تأکید کنیم، به‌سادگی به جادۀ بی‌رحمی خواهیم افتاد.\nبرای دیدن مثال‌هایی از اینکه خوش‌بینی، در سیاه‌ترین شکلش، چه از آب درمی‌آید لازم نیست خیلی دور برویم. وقتی در سال ۲۰۰۸ برجی در لندن به نام هی‌گیت استیت به سرمایه‌گذاران خارجی فروخته شد، ساکنان آن ابتدا از خانه‌هایشان بیرون رانده شدند، سپس شورای محلی دوره‌های تمرکز حواس برای آنان برگزار کرد تا با اضطرابشان مقابله کنند، طوری که خودشان مسئول بدبختی‌هایشان قلمداد شدند. اگر ما واقعاً بر حالات روانی خودمان تسلط داشته باشیم، دیگر چه دلیلی دارد که خواهان عدالت اجتماعی باشیم؟ این روی سیاه آن روایت رایجی است که می‌گوید «شما مسئول خوشبختی خودتان هستید» و با وحشت‌آفرینیِ ماهرانۀ رژیمِ رسانه‌های اجتماعی تقویت می‌شود، که ما را وادار می‌کند موفقیت و شادی خود را به جهان اطلاع‌رسانی کنیم.\nدر این گونه موارد است که نیروی تسلی‌بخش بدبینی خودش را آشکار می‌کند: مشکلی ندارد که مشکل داشته باشی. 2  گاهی ناکام می‌شویم، گاهی به دیوارهای بلندِ ناتوانی‌های خودمان یا به مرزهای جهان برخورد می‌کنیم -و اینکه به یاد آوریم رنج ما، شکنندگی ما، تقصیر خودمان نیست مایۀ تسلی خواهد بود، اینکه به‌زعم خودمان رنج می‌کشیم. اینکه غم‌خوردن برای آنچه از دست می‌دهیم، یا از دست خواهیم داد، یا از دست داده‌ایم می‌تواند درست باشد.\nخیلی سریع بدبینی را با انفعال و تقدیرباوری یا نومیدی یکی می‌گیریم و بر همین مبنا آن را رد می‌کنیم -برای اینکه خواهان فلسفه‌ای نیستیم که به ما بگوید تسلیم شو. اما آیا بدبینی واقعاً چنین معنایی دارد؟ جاشوا داینستگ، در کتاب بدبینی: فلسفه، اخلاق، روحیه 3 (۲۰۰۶)، بیان می‌کند که بدبینی می‌تواند نه‌تنها به انفعال نینجامد بلکه، کاملاً برعکس، ارتباطی تنگاتنگ با کنشگریِ اخلاقی و سیاسی داشته باشد، چنان‌که دربارۀ آلبر کامو می‌بینیم، کسی که شجاعت و کنشگری او در جنگ دوم جهانی آغشته به دیدگاه‌های بدبینانه‌اش بود.\nحتی تاریک‌اندیش‌ترین بدبین‌ها نیز هرگز نگفتند که زندگی فقط بدتر می‌شود یا هرگز بهتر نمی‌شود: این تصویری کاریکاتوری از بدبینی است که عجولانه کشیده می‌شود تا فقط ردّش کنند. آرتور شوپنهاور که بین  بدبین‌ها از همه تلخ‌تر بود چنین چیزی را نمی‌پذیرفت، برعکس، حرفش این بود که دقیقاً چون نمی‌توانیم جریان امور را تحت کنترل داشته باشیم، هرگز نمی‌دانیم آینده چه در دل خود دارد: زندگی ممکن است بدتر یا بهتر شود. به تعبیر داینستگ، «بدبین هیچ توقعی ندارد». شاید این حرف خیلی امیدبخش نباشد، اما به‌هرحال یک‌جور امید در آن هست. و همچنین است نور ضعیفی که در میان سیاه‌ترین صفحات آثار این نویسندگان می‌توان یافت: این شهود سریع و بی‌قرار که در این چشم‌انداز ظلمانی می‌توان چیزی گرد آورد؛ اینکه چشمان ما ممکن است به چیزی باز شود که پیش‌تر باز نشده بود؛ اینکه ممکن است در تاریکی دیده‌ور شویم.\nبه همین دلیل است که بدبینیِ امیدوارانه می‌تواند تناقض نباشد، بلکه نمودِ قدرتی رام‌نشده باشد که تنها زمانی مهار می‌شود که ظلمانی‌ترین نیروهای زندگی در کیمیای غریبِ امید به هم آمیخته می‌شوند.\nدربارۀ این چیزها در این زمانه فکر می‌کنم، زمانۀ فرسایش و ویرانیِ بوم‌شناختی، زمانۀ سیل‌ها و آتش‌سوزی‌ها و سقف‌های جدید دمایی که هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد، زمانه‌ای که زیر سایۀ شبح بحران اقلیمی است، بحرانی که به هر سو می‌نگریم هست. و همچنین زمانۀ نومیدیِ خاموش، یا نه‌چندان خاموشِ جوانان. همان انتقاداتی که زمانی علیه بدبینان قدیم مطرح می‌شد اکنون از طرف تکنوخوش‌بین‌ها 4 و حامیان پیشرفت علیه جوانان نومید به کار می‌رود؛ اینان حتی هرگونه درنظرگرفتن احتمالِ زوال را نیز نشانۀ ضعف، فقدان تخیل، و نقصی اخلاقی -و بیش از همه دیدگاهی غلط- می‌دانند. برای همین است که فریاد جوانان را، تحت این عنوان که بدبینی، تقدیرباوری و نومیدیِ «صرف» است، محکوم می‌کنند. جوانان را نقد می‌کنند که دیدگاهی غم‌زده دارند، گفته‌هایشان را اغراق‌آمیز و سخن‌گوهایشان را لوس خطاب می‌کنند [اشاره به گرتا تونبرگ].\nبه‌سادگی ممکن است از این واقعیت غافل شویم که این نسل -اولین نسلی که در دنیایی بزرگ می‌شود که در آن وضعیت اضطراری اقلیمی فقط در افق آینده نیست، بلکه یک واقعیت تلخِ حاضر است- گرفتارِ احساسِ واقعیِ ازدست‌دادن آینده شده است، چون هر چیزی که به آن‌ها گفته‌اند به زندگی‌شان معنا می‌بخشد یا بی‌معنا شده یا مسئله‌دار. چیزهایی مثل: درس بخوان، شغل مناسب پیدا کن، خانه بگیر -اما دیگر چه شغلی مطمئن است؟ دیگر سکونت در کجا امن است؟ همان‌طور که گرتا تونبرگ در سال ۲۰۱۸ در میدان پارلمان لندن گفت: «و چرا باید برای آینده‌ای درس بخوانم که به‌زودی دیگر وجود نخواهد داشت، و هیچ‌کس هم کاری برای نجات آن آینده انجام نمی‌دهد؟». چیزهایی مثل: بچه‌دار شو -اما اگر آینده‌ای برای فرزندان فرد وجود نداشته باشد، آیا باز هم بچه‌آوردن مشکلی ندارد؟ حتی چیزهای ساده‌تر، مثل رشد فردی از طریق سفرکردن، دیگر خیلی سرراست نیستند: چون اگر رشد فردی را در برابر هزینۀ کربنی سفرهای مدرن قرار دهیم دیگر رشد فردی چه اهمیتی خواهد داشت؟\n\nاین فروپاشیِ تمام‌عیارِ معناست که تازه حالا برای ما روشن شده است. جوان‌ها واقعاً این احساس را تجربه می‌کنند که نه‌فقط مفاهیم از دست رفته‌اند، بلکه خود آینده هم از دست رفته است، چون همۀ پاسخ‌های معمول به این پرسش که چه چیزی زندگی را ارزشمند می‌کند به‌طور فزاینده‌ای نامطمئن شده‌اند. جوان‌ها در این تاریکی به سر می‌برند، در جست‌وجوی نوعی از امید، نوعی از تسلی -و چه می‌توانیم به آن‌ها عرضه کنیم؟ مطمئناً می‌توانیم به‌جای دادن پاسخی واقعاً ناکافی (که ممکن است دروغی آشکار نیز باشد) که به ایشان اطمینان دهد همه‌چیز خوب خواهد شد کار بهتری کنیم، زیرا می‌دانیم که احتمال بهترشدن وجود ندارد.\nهرگونه سخن خوش‌بینانۀ خامِ دیگر نه‌فقط بیجا خواهد بود، بلکه دروغی است که کسی فریبش را نمی‌خورد، به‌ویژه جوانان با آن حس اخلاقی تیزشان که پشت‌پردۀ وعده‌ها و تضمین‌های پوچ سیاست‌مداران را با خشمی که می‌دانیم موجّه است مشاهده می‌کنند. اگر به آن‌ها بگوییم همه‌چیز درست می‌شود، فقط حرف پوچ نزده‌ایم، بلکه نشان داده‌ایم که تجربه‌شان را جدی نمی‌گیریم و این، به قول بدبین‌ها، همان چیزی است که مطمئناً رنج آنان را بیشتر خواهد کرد.\nاما اگر خوش‌بینی ناکام می‌ماند، آیا بدبینی بهتر است؟ من می‌گویم بدبینی می‌تواند ارزشمند باشد -اما جلوتر از این هم می‌شود رفت؟ آیا بدبینی واقعاً می‌تواند فضیلت باشد؟\nبعضی‌ها شاید خود عبارتِ فضیلتِ بدبینی را هم مهمل بیابند. برای نمونه، می‌توانیم تعریف هیوم را بپذیریم که می‌گوید نشانۀ هر فضیلتی این است که مفید و پذیرفتنی است، یا برای فردی که دارای آن است یا برای دیگران. اما بدبینی مطمئناً نه مفید است و نه پذیرفتنی. مفید نیست، با این استدلال که ما را به انفعال می‌کشاند، نه‌فقط ما را افسرده می‌کند بلکه، به قول مریلین رابینسون که دربارۀ بدبینیِ فرهنگی به‌طور خاص این را گفته است، «شور و حال ما نسبت به امکان‌های آینده» را نیز از بین می‌برد.  پذیرفتنی هم نیست، چون رنج ما را تشدید می‌کند، موجب می‌شود به‌جای وجه خوبِ زندگی روی وجه بد آن تمرکز کنیم (یا خوش‌بین‌هایی مثل لایب‌نیتس و روسو این‌طور می‌گویند). درنتیجه، جای تعجب ندارد که برخی از مطالعات روی «اُسوه‌های اخلاقی» نشان داده‌اند که مثبت‌اندیشی، امیدواری و خوش‌بینی ویژگی‌های مشترک آن‌ها بوده است.\nاما حالا گرتا تونبرگ را در نظر بگیرید. اگر چیزی به نام «فضیلت اقلیمی» وجود داشته باشد، به نظر می‌رسد او اسوۀ آن باشد -در نظر بگیرید چه انتخاب‌های شخصی سختی انجام داده، چقدر در دیدگاهش قاطع است، و با چه شجاعتی رهبران جهان را بازخواست می‌کند و بی‌میلی و ناهمدلی ایشان با این آرمان را به نقد می‌کشد. اگر این فضیلت نیست، دیگر من نمی‌دانم چیست -و درعین‌حال هیچ‌گونه مثبت‌اندیشی یا خوش‌بینی‌ای در تونبرگ وجود ندارد. اگر امیدی هم در کار باشد، امیدی تاریک، غم‌بار و پر از خشم و اندوه و رنج برای چیزی است که از دست رفته است -اما با اصرار، استواری و قاطعیت نیز همراه شده است. روشن است که، دست‌کم، این کنشگر خاص به کوشش‌هایش ادامه خواهد داد حتی اگر محکوم به شکست باشند. این خوش‌بینی نیست: اگر چیزی باشد، نامش بدبینی امیدوارانه خواهد بود و من معتقدم از هر نظر حق است که بگوییم در زمانۀ ما این یک فضیلت است.\nبدبینیِ امیدوارانه دوگانگیِ زنگ‌زدۀ خوش‌بینی/بدبینی را از میان می‌برد. همین نگرش و همین چشم‌انداز است که در تونبرگ و شخصیت‌های دیگری که به پرسشِ پل کینگزنورث جواب مثبت داده‌اند متمثّل شده است: «آیا می‌توان آینده را تاریک و درحال تاریک‌ترشدن دید، آیا می‌شود امید کاذب و خوش‌بینیِ دروغین را کنار گذاشت، بدون درافتادن به ورطۀ نومیدی؟».\nآنچه باید از آن پرهیز کنیم نه بدبینی، بلکه نومیدی یا تقدیرباوری یا تسلیم‌شدن است. حتی لزومی ندارد که از نومیدی هم کاملاً پرهیز کنیم، چون آن هم می‌تواند به ما انرژی بدهد و تشویقمان کند که در جهت تغییر تلاش کنیم، اما باید از آن نوع نومیدی‌ای که ما را به فروپاشی می‌کشاند بپرهیزیم. این چیزها با بدبینی یکی نیستند؛ بدبینی صرفاً فرضِ چشم‌اندازی تاریک برای اکنون و نیز آینده است و به معنای ازدست‌دادن شجاعت یا دست‌برداشتن از کوششِ مداوم برای بهترشدن نیست: برعکس، این‌ها معمولاً همان هدایایی هستند که بدبینی به ما ارزانی می‌دارد.\nمی‌توان عمیقاً و به تاریک‌ترین شکلْ بدبین بود، می‌توان خویشتن را در چنگال سرد و سخت نومیدی یافت، و بااین‌حال این احتمال را  کنار نگذاشت که شاید هنوز چیز بهتری در کار باشد (و این صرفاً می‌تواند یک احتمال باشد). این از آن جنس امیدهاست که قیمتی گزاف برایش پرداخت شده، ساده به چنگ نیامده، بلکه نگاهی آمیخته به درد آن را بر روح ما حک کرده است، نگاهی که شاید صرفاً تأیید همۀ رنجی است که زندگی می‌تواند داشته باشد و دارد. اگر چیزی از بدبین‌ها آموخته باشم همین است: با چشمانی پر از ظلمت هنوز هم این گشودگیِ تکان‌دهندۀ غریب می‌تواند وجود داشته باشد، همچون دری که در حد شکافی کوچک باز شده تا راه ورود خوبی‌ها به زندگی باشد. چون هیچ‌چیز مطمئنی در کار نیست، آینده نیز چنین است، و بنابراین همیشه امکان تغییر به‌سمت بهترشدن و البته بدترشدن وجود دارد.\nاین خودش می‌تواند یک موضع اخلاقی باشد: کسی که از خوبی استقبال می‌کند وقتی به سویش می‌آید و در سلوکش بر آن ابرام دارد، اما بدی را نیز می‌پذیرد بدون اینکه توجیهش کند یا بر بارِ کسانی که در مسیر بدی قرار گرفته‌اند بیفزاید. گاهی نمی‌توانیم جهان را چنان‌که می‌خواهیم عوض کنیم، و پذیرفتن همین نکته می‌تواند بزرگ‌ترین کاری باشد که می‌توانیم انجام دهیم و همچنین بزرگ‌ترین تسلای خاطرمان، اگر هم‌زمان انگیزۀ خود را برای انجام‌دادن بهترین‌ها و سخت‌ترین‌ها از دست ندهیم.\nهمان‌طور که جاناتان لیر در کتاب امید ریشه‌ای 5 (۲۰۰۶) گفته است، یک پدیدۀ مشترک هنگام نابودی فرهنگی این است که ارزش‌های قدیمی معنایشان را از دست می‌دهند. اگر بناست ارزش‌های قدیمی از فروپاشی افق اخلاقی جان سالم به در ببرند، نیازمند معانی جدیدند، مفاهیم جدیدی که حیاتی تازه در آن‌ها بدمند. دشوارترینِ همۀ کارها مذاکره‌کردن دربارۀ این تغییر است، آغازکردنِ فضیلت‌های جدیدِ درحال‌استقرار مادامی‌که فضیلت‌های قدیمی هنوز در بین ما هستند. و این، به عقیدۀ من، یکی از راه‌هایی است که بدبینی می‌تواند در آن به ما کمک کند -به‌مثابۀ یک فضیلتِ فی‌نفسه، اما همچنین به‌مثابۀ راهی برای دادن معنای جدید به فضیلت‌ها، فضیلت‌هایی که به‌عنوان بخشی از این جهانِ درحال‌تغییر دارند تغییر می‌کنند. با چشمان باز ایستادن در برابر واقعیتی که روبه‌رویمان است شجاعت می‌خواهد، و روی‌برنگرداندن از آن، شکیبایی، و قطعیت‌نداشتن دربارۀ اینکه آنجا همه‌چیز به پایان می‌رسد: این امید است.\nامید -نه به اینکه همه‌چیز در آخر درست خواهد شد، بلکه به اینکه هیچ‌چیز هرگز واقعاً به آخر نمی‌رسد؛ به اینکه «شکافی در همه‌چیز» است، به قول آن ترانۀ لئونارد کوهن، هم در خوبی و هم در بدی، طوری که هیچ‌وقت هیچ‌کدامِ این‌ها برای همیشه ما را بدرود نخواهند گفت. این همان عقیدۀ تزلزل‌ناپذیر نیست که می‌گوید همه‌چیز محکوم به بهترشدن است -آن خوش‌بینیِ ناپخته نیست که دیگر در این جهانِ درحال‌زوال فضیلت به حساب نمی‌آید، بلکه شاید رذیلت اصلی ما هم از آب درآید. شاید راحت‌تر باشد که تلاش‌هایمان را زیر پرچمِ موفقیت‌های تضمین‌شده ببریم، اما این راحتی فریبی بیش نیست، چون وقتی ممکن است با انفعال یا تقدیرباوری دلسرد شویم، با شکست‌های پیاپی نیز ممکن است تحلیل برویم. به‌جای این‌ها، آنچه بدبینیِ امیدوارانه طلب می‌کند این است که حتی وقتی اطمینانی در کار نیست دست از تلاش نکشیم، بدون اینکه از تلاش‌هایمان توقعی داشته باشیم به‌جز علم به اینکه در مقام فاعلانِ اخلاقی، در زمانۀ تغییر، آنچه را وظیفه داشتیم انجام دادیم. شاید این کمترین حد امیدواری باشد، غم‌بارترین شکل تسلی باشد -اما همچنین شاید همان چیزی باشد که بیشترین کمک را در زمانۀ پیشِ رو به ما بکند، به‌مثابۀ یک ارزش، یک آری، کاری از سرِ شور اخلاقی: فضیلتی شکننده در زمانه‌ای شکننده.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب رامارا فان دِر لوخت نوشته و در تاریخ ۲۶ آوریل ۲۰۲۲ با عنوان  «Look on the dark side» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «چطور بدبین باشیم و امیدوار؟»  در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۴ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n مارا فان دِر لوخت (Mara van der Lugt) استاد فلسفۀ دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند و نویسندۀ کتاب‌های Bayle, Jurieu, and the ‘Dictionnaire Historique et Critique و Dark Matters: Pessimism and the Problem of Suffering است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n optimism’ and ‘pessimism’\n \n \n 2\n it’s OK to not be OK\n \n \n 3\n  Pessimism: Philosophy, Ethic, Spirit\n \n \n 4\n techno-optimists: منظور کسانی است که به تأثیر مثبت پیشرفت‌های تکنولوژیک امیدوارند [مترجم].\n \n \n 5\n Radical Hope\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/609312445.json b/train/609312445.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..b08c97cfa134ef833bcb3437163390e1ec63b25d --- /dev/null +++ b/train/609312445.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "به پدرم که فکر می‌کنم در آشپزخانه ايستاده و لبخند می‌زند", + "subtitle": "پدرم آشفته، دمدمی‌مزاج و درگیر الکل بود ولی با آشپزی به ما نزدیک می‌شد", + "introduction": "پدرِ هلن فارغ‌التحصیل هاروارد و مدرسۀ اقتصاد لندن و استاد دانشگاه بود ولی به دلیل اعتیاد به الکل شغلش را از دست می‏‌دهد و خانه‌نشین می‌شود و کم‏کم فرمان زندگی‌اش را از دست می‌دهد. پدر سعی می‌‏کند با آشپزی برای همسر و بچه‌‏ها اوقاتش را بگذراند. ولی تدریجاً آشپزی برایش اهمیتی حیاتی پیدا می‏‌کند و وسیلۀ ارتباطِ او با خانواده‌‏اش می‌‏شود. هلن به یاد می‏‌آورد که سوپ و خورش و کباب و سوسیس‌‏ماکارونی دیگر فقط غذا نبودند بلکه کلماتی بودند که پدرشان با آن‏‌ها حرف می‌‏زد: دوستت دارم، من را ببخش، حالم خوش نیست.", + "content": "هلن لانگسترت، نیویورکر— به پدرم که فکر می‌‏کنم در آشپزخانه ایستاده و به نقطه‏‌ای خیره مانده. مواد اولیۀ شام، در دسته‌‏های منظم، ریز‏ریز و آماده، روی پیشخوان است. یک کتاب آشپزی به دیوار تکیه داده شده. موهای سفیدش را مرتب به یک طرف خوابانده و پیراهن چهارخانه‌‏اش را توی شلوار گشاد و چروکِ نخودی‏‌رنگش گذاشته. چون تمام روز خانه را ترک نکرده، جوراب کبریتی و دمپایی‏ روفرشیِ آبی‌‏اش را به پا دارد.‏ رو به من می‏‌کند و می‏‏‌گوید «سلام عزیزم!». چشمانش زیر عینکی گردْ درشت و محزون به‏ نظر می‌‏رسند ولی بر چهره لبخندی محو دارد. آهی می‏‌کشد و می‌‏نشیند، کتابش را برمی‏‌دارد و منتظر می‏‌ماند. مادرم لحظه‏‌ای دیگر به خانه باز‏می‏‌گردد.\nروزی به من می‏‌گفت ‏یاد ندارد که والدینش سر میز شام، حتی یک بار، سخنی رد‏و‏بدل کرده باشند. بعد به‏‌شوخی اضافه کرد که، فی‏‌الواقع، یاد ندارد آن‏‌ها اصلاً حرف زده باشند. او در دهۀ ۱۹۵۰ در هادسنِ اوهایو بزرگ شد و به‌‏رغم تعریف‌‏های حسرت‌‏باری که از سفرهای تابستانی‏‌شان می‏‌کرد -مزرعۀ زالای و ذرت‏‌های فرد اعلایش یا کانتری مِید و بستنی‏‌های گردوییِ معروفش- در خانۀ خودشان سوروساتِ شام چنگی به دلش نمی‌‏زد. مادرش معمولاً غذاهایی چون گوشت و سبزیجات آب‏پز یا سس ماکارونی و کاهوی پیچ روی نان درست می‏‌کرد و با صدای اخبار ساعت پنج می‏‌خوردند. بعد، هنوز آفتاب غروب نکرده، می‌‏رفت و می‌‏خوابید.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/07/919-3-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n به پدرم که فکر می‌کنم در آشپزخانه ايستاده و لبخند می‌زند \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمادربزرگم که برای تهیۀ، مثلاً، کیک تولد یا کباب به دستور پخت مراجعه می‏‌کرد سراغ کتاب لذت آشپزی می‏‌رفت. پدرم نیز نسخه‌‏ای از این کتابِ هزارصفحه‌‏ای را داشت که هنوز میان دو کتاب آشپزیِ دیگر، از کلودیا رودن و مارسلا هزن، در قفسۀ آشپزخانۀ منزل کودکی‌‏ام در شهر باثِ انگلستان خاک می‏‌خورَد. جلد کتاب، که روزگاری سفید بود، لک‏‌دار و پاره‌‏پوره شده و در عطفِ کتاب کلمۀ «لذت»، با رنگ قرمزِ شاد، خودنمایی می‏‌کند.\nصدها صفحه از کتاب پدرم ورق‌‏نخورده باقی مانده، طرز تهیه و دستور‏العمل‏‌هایی که حکایت از زمان‌ه‏‏ای دیگر دارند: فصلی دربارۀ آداب مهمانی شام، سالاد میوه با سس مایونز، دو صفحۀ مصور در خصوص نحوۀ پوست‌کندنِ سنجاب یا آب‏‌پزکردن خارپشت. اما صفحات دیگر، در اثر دهه‏‌ها استفادۀ مدام، چرب و کثیف شده‌‏اند: دستور پختِ شیرینی کرۀ بادام‌‏زمینی، دسر جزیرۀ شناور و ژامبونِ تنوری که همیشه روزهای عیدِ هدیه درست می‏‌کردیم. الحاقات خودش به کتاب هم هست که نشانۀ زندگی‏‌اش در انگلستان است، کشوری که در ۱۹۷۳به آن نقل‏‌مکان کرد: یادداشت‏‌های تبدیلِ درجۀ فارنهایت به سلسیوس، بریدۀ تاشدۀ گاردین به تاریخ اکتبرِ ۲۰۱۰ با عنوان طرز تهیۀ پای کدوحلواییِ ممتاز نوشتۀ فلیسیتی کلوک، غذاهایی که به فرزندان بریتانیایی‏‌اش طعم میراثشان را می‏‌چشانْد و دلتنگِ آمریکا که می‌‏شد کشورش را به خاطر او می‏‌آورد.\nاحتمالاً اولین کتاب آشپزی‏ پدرم همین بوده ولی علت عشق او به آشپزی آن کتاب نبود. علاقه به آشپزی را در سال سوم دانشگاه هاروارد و پس از نقل‏‌مکان به خوابگاهی ۲۴‏نفره پیدا کرد که می‏‌بایست هر روز یک نفر، به‌نوبت، برای همه شام درست می‏‌کرد. پولشان کم بود و تهیۀ غذا پیش از ۱۵/۶ عصر همۀ وقتِ روز را می‏‌گرفت ولی او و همکلاس‏‌هایش دور این میزِ مشترک فرهنگ غذاییِ تازه‌‏ای را کشف کردند که مطلقاً خلافِ غذاهای تلویزیونی و سوپ‏‌های کنسروشدۀ کودکی‏‌شان بود. آن‏‌ها هرشب پای وعده‌های طولانی و ابتکاری‌‏شان، که حاصل تلاش آشپزها برای پیشی‌گرفتن از یکدیگر بود، می‌‏نشستند و گپ می‏‌زدند. پدرم، دانشجوی رشتۀ علوم‌اجتماعی، با سری پرهیاهو و طبعی شوخ و قریحه‌‏ای نویافته در آشپزی، در این محیط شکُفت. همه را مجذوب خود کرده بود. در خوابگاه جُردن جِی قطبِ هم‏‌پالکی‏‌هایش شد و آن‏‌ها را با گروه‏‌های موسیقی، روان‏گردان‏‌ها و بنیادستیزی سیاسی آشنا ‏کرد. می‏‌توانم او را تجسم ‏کنم که، با شلوار جین، لباس کار و عینک فلزی، لچکی سرخ‏رنگ به موهای مجعدِ قهوه‌‏ای و پریشانش بسته و در صدر میزی بلند ایستاده است. او مشغول کشیدن پائیاست که کل روز سرگرم طبخش بوده و رفیقش، جیم، نظریۀ تازه‌‏اش درباب فراخوان جفت‏‌گیریِ قورباغه‌‏های آوازخوان را به سمع دیگران می‏‌رساند. پدرم نظریه‌‏ای دیگر سر هم می‌‏کند و همۀ حاضران خنده‌‏ای نشئه‌‏وار سرمی‏‌دهند.\nاو برای گذراندن دورۀ دکتری در مدرسۀ اقتصاد لندن به این شهر اسباب کشید و به خانۀ اشتراکی دیگری رفت. چهار زوج که مشترکاً خانه را خریده بودند آنجا زندگی می‏‌کردند. طی سال‏‌ها زوج‏‌ها می‌‏آمدند و می‌‏رفتند و دیوارهای خانه، حقیقتاً، شکم داده بودند. او با بنیادستیز دیگری از مدرسۀ اقتصاد، که مثل خودش آرزوی گذران زندگی عادی‏‌تری را می‌‏کشید، باب دوستی گشود. چند هفته بعد، از او خواستگاری کرد؛ جواب رد شنید ولی سال بعد ازدواج کردند. مدتی بعد پدرم در دانشگاه بث به تدریس جامعه‏‌شناسی مشغول شد و خانه‌‏ای خریدند. دو فرزند به‏‌سرعت از راه رسیدند. او که اکنون خانوادۀ تازه‌‏ای پیدا کرده بود در امور آشپزخانه ماهرتر از پیش شد تا هنرش را نشان دهد. اما زیر این پوست ظاهر مشکلاتی نهفته بود. پدرم، که تاچریسم روحیه‌‏اش را خراب کرده و زندگی خانوادگیْ فشاری تحمل‌‏ناپذیر بر او وارد آورده بود، با خیانت و می‌‏گساریِ افراطی بر مشکلاتش فائق آمد. چند سال بعد، کتابی به دستش افتاد که رمان‏‌نویسی آمریکایی و هم‏‌دورۀ او در هاروارد نوشته بود. چیزی نگذشت که پُرس‏‌پرسان دریافت آن نویسنده با دو فرزند خردسالش در آکسفورد زندگی می‌‏کند و در شُرف متارکه‌‏ای دردناک است. پدرم نامه‌‏ای به او نوشت تا اول بگوید چه‌‏اندازه از نقد‏های کنایه‏‌آمیزی که بر کتاب‏‌ها در آبزرور لندن می‌‏نوشته لذت می‌‏برده و بعد هم بپرسد آیا تاکنون کتابی خوانده که حقیقتاً دوست داشته باشد؟ او به‌‏دروغ پاسخ داده بود «موبی دیک». مادرم هرگز آن کتاب را نخوانده بود.\nطولی نکشید که آن‏‌ها خاطرخواه هم شدند. مادرم در استانبول بزرگ شده بود. پدر بروکلینی‌‏اش در آن شهر فیزیک درس می‏‌داده. نه پدر و نه مادرم نمی‏‌دانستند چطور کارشان به آنجا کشیده بود. عاقبت، پدرم زن و فرزند را رها کرد و به خانۀ محقری که مادرم در آکسفورد کرایه کرده بود اسباب کشید. پدرم گفته بود اولاد دیگری نمی‏‌خواهد. مادرم معتقد بود فرزندانِ بیشتر موجب پیوند خانواده‌‏های متفرق آن‏‌ها خواهد شد. من سالِ بعد متولد شدم. یک سال از تولدم نگذشته بود که مادرم پاندورا، خواهرم، را باردار شد. ما در خانۀ سنگیِ خرابه و بزرگی زندگی می‌‏کردیم که وسط یکی از تپه‏‌های هفت‏گانۀ بث واقع بود و به دو عموزادۀ اهل اروپای شرقی، که احتمالاً قاچاقچیِ مبلمان بودند، تعلق داشت. مادرم رمان می‏‌نوشت و برای روزنامه‌‏ها از انجام هیچ کاری دریغ نمی‏‌کرد، ولی درآمدش برای تأمین مخارج زندگی هرگز کافی نبود.\nپدرم، در این میان، کاروبار آشپزخانه را بر عهده ‏می‏‌گرفت و با غذاهایش دور دنیا پروازمان می‏‌داد. او غذاهایی از خاورمیانه، مکزیک و ایتالیا می‏‌پخت و غذاهای ایتالیایی را با ترانۀ «شراب قرمز» گروه یوبی۴۰ همراه می‏‌کرد. وقتی مستی زورآور می‏‌شد، غذاهایی چنان جنون‏‌آمیز می‌‏پخت که گویی از سیاره‌‏ای دیگر آمده‌‏اند؛ مثل آن باری که برایمان خورش پرادویۀ صدف و پای کدوحلوایی در کدوحلوایی درست کرد. من و مادرم و خواهرها کم‏کم به امور غیرمنتظره عادت کردیم، چراکه پدرم در آن سال‏‌ها کم‏کم فرمان زندگی‌اش را از دست می‌داد. هر آن ظلمتی که در دهۀ سوم عمر درونش بالیده بود به عرصه رسیده بود. اوج‌‏های دیوانه‌‏وار و بی‌‏امان، فرودهای خردکننده و مهلک. او نوشیدن آبجو سر صبحانه را شروع کرد و شب‏‌ها را تا صبح به شنیدن ترانۀ «ماه کامل» بیدار می‏‌ماند. گاهی که توان نداشت سر کار برود چندین روز از رختخواب بیرون نمی‌‏آمد. پنج سالَم که بود با خودروی شخصی‌‏اش به زمین‏ه‌ای کشاورزی زد و اگزوز را به داخل ماشین کشید و سعی کرد خودش را بکُشد. مادرم همراه خانوادۀ پدرم او را به مرکز توان‏‌بخشی بردند. چندان بی‏‌تأثیر نبود ولی، بلافاصله پس از طی درمان، دانشگاه پدرم را پیش از موعد بازنشسته کرد و قاچاقچی‌‏های مبلمان بیرونمان انداختند. پدرم، به لطف خدا، آلونکِ ساحری بدهی‌‏زده را، که همراه خوک خانگی‌‏اش قصد فرار به ولز داشت، به بهایی نازل خرید. این خانۀ کوچک در پایِ تپۀ سالسبری واقع بود، محلی که با ترانۀ پیتر گابریل به شهرت رسید. والدینم سعی کردند اینجا بار دیگر خانه‏‌ای بسازند.\nطی پانزده سال آینده، بیشترْ من، پاندورا و والدینم در این خانۀ قدیمی، که هرگز هم رو‏به‌‏راه نشد، به ‏سر بردیم. مادرم در دانشگاهی که هشت مایل دورتر بود کلاس نویسندگی برداشت و در طول سال تحصیلی نیمی از هفته را خانه نبود. پدرم در خانه می‏‌ماند؛ گیس‌‏هایمان را می‌‏بافت، ما را مدرسه می‌‏برد و غذاهایی از نقاط مختلف دنیا برایمان می‌‏پخت. خواهران بزرگ‏ترم آخرهفته‌‏ها یا برای اقامت‌های طولانی می‏‌آمدند و می‌‏رفتند؛ یا برای نجات من و پاندورا پدر و مادری می‏‌شدند که آرزویش را داشتیم. گاه پدرم چون شبحی سرگردان در خانه می‌‏گشت و تنها سلامی می‌‏کرد و شب‏‌بخیری می‏‌گفت. گاهی نیز خواب و قرار نداشت و با هرکس که تصادفاً در می‏‌زد یا از جلوی خانه می‏‌گذشت طرح دوستی می‌‏ریخت.\nرابرت لاولِ شاعر در نامه‏‌ای خروج از حالت شیدایی‏‌اش را توصیف می‌‏کند و می‏‌نویسد «لرزلرزان از نردبان ماه به زیر می‏‌آیم -چون طفلی ایستاده که می‏‌کوشد بنشیند، گربه یا راکونی که از درخت پایین می‏‌آید. دوباره عضوی از خانواده‌‏ام هستم». نردبان پدرم از ماه به میز آشپزخانه می‌‏رسید. هرچند افسرده‌‏خاطر سیب‌‏زمینی‏‌ها را پوست می‏‌گرفت یا جنون‏‌آسا ظرف‏‌ها را می‏‌کوفت، با آشپزی خطای خود را جبران می‏‌کرد و آنچه را درونش می‏‌گذشت نظم می‏‌بخشید. گمان نمی‏‌کنم او در خلال آن وعده‏‌های سرخوشانه در خوابگاه هاروارد می‌‏توانسته تصور کند آشپزی تا چه حد برایش اهمیت پیدا خواهد کرد، که عوض سخنرانی‏‌های درسی یا مقالات علمی، صورت خرید و بازگرداندن فرزندان از مدرسه و وعده‏‌های غذا مانع از‏هم‏‌پاشیدن زندگی‏‌اش می‏‌شود، که طبخ غذا برای خانواده‌‏اش روزهای او را تحمل‏‌پذیر می‌‏کند.\nپدرم، به‌‏رغم آشفتگی درونی یا شاید به دلیل آن، مقید به برنامه‌‏ای سخت‌‏گیرانه بود. هر صبح ساعت پنج برمی‏‌خاست، صورتش را می‌‏تراشید، حمام می‌رفت و چای دم می‏‌کرد. برای من و خواهرم دو کاسۀ کوچک می‏‌گذاشت و دست‌به‌کارِ طبخ ناهارمان می‏‌شد و با نظم و ترتیب خاصی ژامبون، کاهو و مایونز را میان دو تکه نان تُست قرار می‌‏داد. بعد سرگرم مطالعۀ داستانی جنایی می‏‌شد و وقتی روزنامه می‏‌رسید صدر تا ذیل آن را می‏‌خواند. ساعت هفت‏‌و‏نیم هم صدای اخبار را باز می‌کرد هم فِر را روشن می‌کرد، دو کلوچۀ شکلاتی را داخل فر می‌‏گذاشت و ما را در اتاق‌‏های بالا صدا می‏‌زد.\nاو فریاد می‏‌کشید که «دخترها بیدار شوید!» و صدای گرفته و آمریکایی‌‏اش خوابمان را می‌‏درید. هرچه من و خواهرم بزرگ‏تر می‌‏شدیم به فریادهایش کمتر اعتنا می‏‌کردیم، ولی همیشه کلوچه‌‏ها که حاضر می‏‌شدند به درون اتاق خوابمان سرک می‌‏کشید.\nاین‌‏بار آهسته می‏‌گفت «دخترها! وقت بیدارشدن است».\nالقصه، وقتی با صورت پف‏‌کرده و چشمان به‏‌هم‌چسبیده سر‏و‏کله‌‏مان پیدا می‏‌شد، کلوچه‌‏ها کنار کاسه‏ توی بشقاب بودند و شیشۀ شیر برای غلات صبحانه روی پیشخوان آماده بود.\nشنبه‌صبح‌ها به صرافت تهیۀ صورت خرید می‌‏افتاد. هرگز یاد ندارم در خردسالیْ پدرم جز برای چاپ صورت خرید از کامپیوتر استفاده کرده باشد. صورت‏‌ها دو صفحه داشت؛ صفحۀ اول، به ترتیبِ راهروهای فروشگاه، سه ستون داشت و صفحۀ دوم حاوی جدولی از شنبه تا جمعه بود که وعده‏‌های غذاییِ هفته در آن نوشته شده بود.\nپدرم کتاب‌‏های آشپزی‌‏اش را بیرون می‌‏آورد و کابینت و یخچال را وارسی می‏‌کرد و دور مواد مورد نیاز خط می‏‌کشید. شنبه‏‌ها و یکشنبه‏‌ها وقتِ آزمایش دستورپخت‌های جدید بود؛ طاجینِ کلودیا رودن، خورشی از کتاب آشپزیِ ریور کافه. یا غذاهای سنتی: استیک همراه با سیب‏‌زمینی سرخ‏شده و آغشته به رزماری و سُس شراب قرمز؛ سوسیس کامبرلند همراه با قارچ با طعم شراب و پورۀ سیب‌‏زمینیِ پنیری. یکشنبه‌‏ها نوبت خوراک‏‌های آرام‏پز یا نوعی راگو بود. دوشنبه‏‌ها غذاهای ساده داشتیم؛ ماکارونی همراه نخودسبز و ژامبون یا هاشِ گوشت گاو. مادرم معمولاً از سه‌‏شنبه تا پنج‏شنبه در دانشگاه تدریس می‏‌کرد و خانه نبود، لذا پدرم غذایی را تدارک می‏‌دید که تا بازگشت او کفایت ما را بکند.\nمینسترون غذای روزهایی بود که مادر حضور نداشت، از این جهت در نظر من و خواهرم مشخصۀ اوقات پریشانی پدرم بود. ما از مینسترون بی‏‌اندازه متنفر بودیم؛ نه به‏‌خاطر آنکه بدمزه باشد -هویج، کرفس و ماکارونی شکل‏‌دار در آبِ گوشت و روی آن پارمزانِ رنده‏‌شده. ندرتاً پیش می‌‏آمد که مینسترون به مادرم برسد، ازاین‌‏رو یکی از غذاهای محبوب او بود. چرا نباشد؟ اما از نظر من و پاندورا مینسترون همۀ چیزهای ملالت‌بارِ زندگی‏‌مان بدون او بود. شامِ شب‏‌هایی بود که پدرم حرف نمی‌‏زد و من و پاندورا سر میز مجادله می‏‌کردیم. غذایی بود که او همیشه فراوان می‌‏پخت تا اگر توان خروج از بستر را نداشت تا آخر هفته با آن سر کنیم. طی توافقی نانوشته مطلقاً دوستانمان را وسط هفته برای شام دعوت نمی‌‏کردیم.\nاگر پدرم مست بود مینسترون در نظرم بوی ترش و کهنۀ او را می‌داد و مثل چشمان او رنگ‌‏باخته و بی‏‌روح بود. من و خواهرم که سعی می‌‏کردیم فوراً غذا را تمام کنیم با آبِ گوشت و سبزیجات پخته زبانمان می‏‌سوخت؛ او جویده‌‏جویده هنگام صرف غذا حرف‏ می‌‏زد و سوپ چرب دور دهانش برق می‌‏زد. اغلب که از مدرسه به خانه برمی‏‌گشتیم دیگ مینسترون روی اجاق بود، آشپزخانه تمیز و دو کاسه هم روی پیشخوان آماده بود؛ بازماندۀ آفتاب از نورگیر سقف بر ذراتِ معلق در هوا می‌تابید و پدرم مست در بستر افتاده بود.\n\nخاطرم هست که روزی به خانه آمدم و دیگ مینسترون را که هنوز گرم بود روی شعله دیدم. درِ دیگ را برداشتم تا مکعب‏‌های کوچک هویج و کرفس، غذای سراسر هفته، را وارسی کنم، غذایی که تک‏‌تک اجزایش را در صورت خرید مشخص کرده، از فروشگاه خریده و با نهایت دقت قطعه‏‌قطعه کرده بود. می‌توانستم طعمش را، چون خاطرۀ استفراغی قدیمی، در دهان حس کنم. دیگ را برداشتم و هر چه مینسترون بود در سطل زباله سرازیر کردم. بعد همراه خواهرم کیف‌‏هایمان را جمع کردیم و سوار اتوبوس شدیم و هر کس راه خانۀ دوست خودش را گرفت. مادرم دورادور هرچه در توان داشت می‏‌کرد، ولی روزهای بلندِ بی او و گذشت فوری‏‌اش از خطاهای پدرم همیشه آزارم می‏‌داد.\nاما روزهایی نیز بود که درِ خانه را به رایحۀ خوشِ پیاز پخته یا کباب و نوای گوش‌‏نواز موسیقی جازِ بیل ایوانز یا سارا وان می‏‌گشودم. والدینم پشت میز آشپزخانه می‌‏نشستند و از اتفاقات روز سخن می‏‌گفتند. تا ساعت هفت‏‌و‏نیم عصر آشپزخانه تمیز و مرتب و شام روی میز آماده بود. و در یکی از همین وعده‏‌های دلچسب عصبانیتم را فراموش می‌‏کردم.\nاحوال پدرم اغلب با تغییر فصل دگرگون می‌‏شد. پس از زمستان‌‏های طولانی و غم‏‌بارِ سوپ‏‌ها و خورش‏‌های تکراری، نخستین روز گرم بهاری او را به جنبش وامی‏‌داشت. با قدم‏‌های محکم گام می‏‌زد و فرمان‏‌هایش را شادمانه با اشارۀ دست و فریاد صادر می‏‌کرد. او می‏‌گفت تابستانِ اوهایو که فرامی‌‏رسد بالا و پایین خیابان بوی دود و گوشتِ برشتۀ همبرگر و سوسیس فرانکفورتر به مشام می‏‌خورد. شاید این توصیفْ گزافه‌‏ای جنون‌‏آمیز بود، بااین‌حال، پدرم در نخستین روز تابان و گرم سال کباب‏‌پزمان را بیرون می‌‏آورد و کتاب آشپزیِ قطورش را زیرورو می‏‌کرد و دوباره اوراقی را که چربیِ غذا قهوه‌‏ای و چسب‌ناکشان کرده بود از نظر می‏‌گذراند.\nتابستان‏‌ها را بیشتر در استانبول می‏‌گذراندیم؛ خانوادۀ مادرم هنوز آنجا زندگی می‏‌کردند. بیرون خانه می‌‏نشستیم و در وعده‌‏هایی طولانی و باصفا کباب بره، سالاد کوسکوس و سُس‏‌های متنوع در کاسه‌‏های تُرکیِ آبی‌‏رنگ می‏‌خوردیم. مهمان‏‌ها که می‏‌رسیدند -روزنامه‌‏نگاران، سیاسیون، تاریخ‌‏نگاران، زلزله‏‌شناسان، آشنایان خانوادۀ مادرم یا کسانی که پدربزرگ و مادربزرگم از این‌‏سو و آن‏‌سو دعوت کرده بودند- پدرم، با آب‌جویی غیرالکلی در یک دست و تفنگ آب‏پاش برای تاراندن گربه‏‌های ولگرد در دستی دیگر، پشت کباب‌‏پز جای می‏‌گرفت.\nاو برای تولد شصت‏‌سالگی مادرم مهمانی کباب‌‏خورانی در بث تدارک دید. اول قرار بود مادرم غافل‏‌گیر شود، ولی پدرم لوازم مهمانی را زودتر خریده بود و او پشتۀ‏ نان همبرگری را که از کابینت آشپزخانه بیرون زده بود دیده بود. پدرم جمعی از همسایه‌های آشنا و غریبه، همکاران سابق و رفقایِ دوستانشان را دعوت کرد، کسانی که مادرم می‏‌گفت هرگز نباید با آن‏‌ها در یک خانه نشست. هوا خیلی گرم بود. او اعلام کرد ناهار ساعت یک حاضر است و سپس همۀ وقت صبح را به تفنن، باغبانی و نظافت کابینت‌‏ها گذراند. دوازده‏‌و‏نیم شد و خبری از ناهار نبود. ساعت یک که مهمانان کم‏کم سر می‌رسیدند پدرم بر آن شد که چمن‏ حیاط باید کوتاه شود. پیراهنش را کَند و ماشین چمن‌‏زنی عهد عتیقمان را روشن کرد. مهمانان صورتشان از عرق می‏‌سوخت و تلاش می‏‌کردند به‏‌رغم نعره‏‌های ماشین با هم صحبت کنند. پاندورا وقت را مناسب دید و رفت تا فکری برای غذا بکند. وقتی همه‌‏چیز، جز گوشت، آماده شد پدرم با تنی عرق‌‏کرده و بخارآلود و مویی چون گل‏‌میخ‏‌های سفید از حیاط سر رسید. ناهار را که سرانجام کشیدیم کسی زبان به تحسین او گشود که «خیلی لذیذ است». سالاد سیب‌‏زمینی با کرفس و خردل. سالاد یونانی مفصل، با محتویاتی به رنگ قرمز، سبز و بنفش، و روی آن تکه‌‏های پنیر سفید. کباب و فلفل آتشی، پیاز و بادنجان. پدرم خندان بود. پاندورا برای خودش بشقابی بزرگ پُر کرد و بی آنکه کلمه‌ای بگوید مشغول خوردن شد.\nاز میان غذاهایی که پدرم می‏‌پخت آنچه بیش از همه دوست می‏‌داشتیم و سبب می‏‌شد زودتر او را ببخشیم سوسیس‌‏ماکارونی بود؛ راگویی پرادویه و خامه‌‏دار همراه با گوجه، رزماری، شراب و سوسیس کامبرلند. او دستور پخت این غذا را از رستوران ریور کافه اقتباس کرده بود ولی اکنون روش پخت خودش را داشت. ابتدا پیازها را روی شعلۀ پایین تفت می‏‌داد. هم‌‏زمان که پیازها سرخ می‏‌شد ادویه‌‏ها را با قاشق چای‏‌خوری کیل می‏‌کرد و به‏‌ترتیب روی تختۀ گوشت چوبی می‏‌گذاشت: دانۀ فلفل هندی به مقدار زیاد؛ رزماریِ قطعه‏‌قطعه‏‌شده از باغچه؛ کمی نمکِ تکه‌‏تکه و سه برگ بویِ کامل. پیازها که آماده می‏‌شد سوسیس‌‏ها را داخل آن‏ ریزریز می‏‌کرد، شراب و ادویه‏ را می‌‏افزود و شعله را بالا می‌‏کشید تا کمی سرخ شوند. سپس چهار کنسرو گوجه‌‏فرنگی را در آن‌ها خالی می‏‌کرد و سس را چند ساعت می‏‌جوشاند. و پیش از آنکه غذا را بکشد پارمزان و خامۀ دوبلِ آب‏شده را به سوسیس‏‌ماکارونی اضافه می‏‌کرد.\nسوسیس‏‌ماکارونی غذای یکشنبه‌‏ها یا مهمانی‏‌های تولد بود. مخصوص وقتی که پس از یک دورۀ دیوانگی به صرافت می‌‏افتاد ما را مجدداً به‌‏سوی خود جلب کند؛ یا وقتی یکی از برادرها یا خواهرهایم چند روزی به خانۀ ما می‌‏آمدند. سوسیس‌‏ماکارونی غذایی برای گفتنِ «آفرین» یا «نگران نباش» بود؛ «خوش آمدی» یا «خداحافظ»؛ «معذرت می‏‌خواهم» یا «دوستت دارم». او همیشه این غذا را دو برابر می‌‏پخت و ما همیشه همۀ آن را می‏‌خوردیم. من از حجم غذایی که خواهرهای بزرگ‏ترم می‌‏بلعیدند حیرت‏‌زده می‌‏شدم. سه، چهار یا پنج بشقابْ پشت‌بندِ هم. ته‌‏ماندۀ غذا را با انگشت از قابلمه برمی‌‏داشتیم و برای تصاحب تکۀ پرملاطِ آخر روی دست هم می‏‌زدیم و پدرم، رضایتمندانه، تماشایمان ‏می‏‌کرد.\nهر قدر که او آن روزها اسف‏‌انگیز یا ملول بود ما از خوردن سوسیس‏‌ماکارونی شادمان بودیم. اگر رفقایم می‌‏دانستند پدرم مشغول طبخ این غذاست، خود را برای شام دعوت می‏‌کردند. سوسیس‌‏ماکارونی تنها چیز قابل‏‌اتکا و بزرگ‏ترین دستاورد او بود. اگر نردبان پدرم در بازگشت از ماه به میز آشپزخانه می‌‏رسید، سوسیس‌‏ماکارونی مسبب آن بود.\nآخرین غذایی که برای من پخت نیز همین بود -شب پیش از سفری یک‏‌ساله به کالیفرنیا برای تحصیلِ تاریخ و ادبیات در دانشگاه سانتا کروز. آن شب مهمانیِ تولد۲۱سالگی‌‏ام بود. کسل و غمگین بودم و از آینده می‏‌ترسیدم؛ به همین جهت هنوز وسایلم را جمع نکرده بودم. پدرم سوسیس‌‏ماکارونیِ «خداحافظ» می‏‌پخت، ولی ضمناً سوسیس‏‌ماکارونی «معذرت می‏‌خواهم» و «دوستت دارم» هم بود. چند روز پیش از تولدم باز دیوانه شده بود. او درست پیش از مهمانی بر خود مسلط شده بود و من اکنون قرار بود یک سال خانه را ترک کنم. خواهرم چندی بعد به دانشگاه بازمی‏‌گشت و مادرم کارش را از سر می‏‌گرفت و او به‏‌کلی در خانه تنها می‏‌ماند. آن‏‌روزها پدرم، تدریجاً، اختیار خود را از دست می‌‏داد.\nمن همراه والدینم و پاندورا دور میز نشستیم و سعی کردیم از غذا، با دلی فارغ، لذت ببریم. گویی لحظۀ مهمی بود -یکی از جمع به مطلبی مهم، که همه منتظر شنیدنش هستیم، اشاره می‌‏کند و پدرم هدف زندگی‌‏اش را درمی‌‏یابد و همه‏‌چیز تغییر می‏‌کند. ولی من خسته بودم و سرم درد می‏‌کرد. سخنی نگفتیم و ماکارونی‏‌مان را خوردیم. گریه‌‏ام که گرفت اشکم سرازیر شد و پدرم، انگار که بداند چه فکری در سر دارم، نگاهی به من انداخت و گفت: «عزیزم! چرا گریه می‏‌کنی؟».\nپدرم، مدتی بعد، پاک تسلط بر خودش را از دست داد. مادرم می‏‌گفت که از این پیشامد ترسیده بود. او تسلط بر اموری را از دست می‏‌داد که در بخش اعظم حیاتش سر پا نگهش داشته بود.\nبلافاصله پس از رفتن من به کالیفرنیا، مادرم و پاندورا مجبور شدند به استانبول سفر کنند، چراکه مادربزرگم از جایی سقوط کرده و به اغما رفته بود. پدرم در مدتی که آن‌‏ها نبودند از می‏‌گساری مضایقه نکرده بود و روزی که آن‏‌ها قصد بازگشت داشتند به مادرم تلفن کرده و گفته بود که خودش را شُسته، عذرخواهی می‌‏کند و مشغول پخت سوسیس‌‏ماکارونی است.\nمادرم و پاندورا که بازمی‏‌گردند خانه را ساکت و تاریک می‏‌بینند. روی پیشخوانِ آشپزخانه یک بسته ماکارونی بوده و ردیفِ ادویه‏‌جات روی تختۀ چوبی، دیگْ روی اجاق و سُسْ نیم‌‏پز. پیازهای سرد و بی‏رنگ و سوسیس‌‏های خردشده، که هنوز نیم‏‌خام بودند، در سس گوجه‏‌فرنگی. او حتماً به قسمت افزودن شراب که رسیده آن را نوشیده، اجاق را خاموش کرده، شراب آشپزی را برداشته و رفته اتاق‏‌های بالا تا مخفی شود.\nاو پس از این ماجرا دیگر آن آدم سابق نمی‌‏شود. خواهرم سر کلاس‏‌های دانشگاه بازمی‏‌گردد و پدرم، حتی با حضور مادرم در خانه، بیش‌ازپیش می‌‏نوشد. مادرم که روز هالووین به خانه برمی‌‏گردد باز با همان منظره مواجه می‌‏شود -سسِ نیمه‏‌کارۀ سوسیس‏‌ماکارونی روی اجاق و کاسۀ دست‏‌نخوردۀ آب‏نبات‏‌های هالووین برای قاشق‏‌زنی بچه‏‌ها پشتِ در‏. پدرم طول هفتۀ آینده را در اتاق مطالعه‌‏اش مخفی می‏‌شود و وانمود می‏‌کند که شراب نمی‏‌نوشد.\nروزی که باراک اوباما در انتخابات پیروز می‏‌شود پدرم ساعت پنج صبح، تلو‏تلوخوران، خود را به آشپزخانه می‏‌رساند و رادیو را روشن می‏‌کند. تنها شورت پاچه‌‏دار به تن داشته، ته‏‌ریشْ چهرۀ زرد او را پوشانده و موهای سفیدش روی سرش تخت شده بوده. مادرم دوباره عزم سفری دَه‌روزه به استانبول را داشته، زیرا مادرش در حال احتضار بوده. او به پدرم گفته که «خدا کند اکنون خودت را جمع‌‏و‏جور کنی، زیرا تنها خودت هستی و خودت».\n\nاین آخرین حرفی بوده که به او زده. مادرم که بازمی‏‌گردد با آخرین ماکارونیِ نیمه‌‏تمام و پدرمْ نقش بر زمین، با شورت پاچه‏‌دارِ خیس، ضخم عمیقی در سر و بطری‏‌های خالی بر کف آشپزخانه روبه‌رو می‌شود. آمبولانس خبر می‏‌کند. پزشکان به مادرم می‏‌گویند که او دچار سکتۀ مغزی شدیدی شده. پدرم دو روز بعد می‏‌میرد.\nمن هرگز نتوانستم شیوۀ پخت غذاهای پدرم را یاد بگیرم. اگر زمانی می‏‌خواستم غذایی بپزم او بالای سرم می‌‏ایستاد و می‏‌گفت که اشتباه می‌‏کنم، وسایلی که هنوز استفاده می‏‌کردم را سر جایشان می‏‌گذاشت یا خودش مشغول آشپزی می‏‌شد.\nمی‏‌گفتم «پدر، خواهش می‌‏کنم! بگذار من بپزم».\nاو با فریاد پاسخ می‌‏داد که «داری اشتباه می‏‌کنی».\nو غائله با سروصدای من و ترک آشپزخانه به پایان می‌‏رسید.\nولی خواهرم صبور بود. او ساکتْ کنار می‌‏ایستاد و پدرم طرز پخت غذاهای سنتی را به او آموزش می‏‌داد.\nاکنون که به خانه می‏‌روم یخچال پُر است از غذاهای آمادۀ مرغوب و سبزیجاتِ کپک‌‏زده. پیشخوان چسبناک است و از خرده‌‏نان و لکه‏‌های چای نقطه‏‌نقطه شده. با وجود آنکه سال‏‌ها پیش گربه‏‌مان سر‏به‏‌نیست شده، بوی خفیفِ غذای گربه می‏‌آید. مادرم، از غصۀ مرگ پدرم، هرگز صورت خرید نمی‏‌نویسد و پیش از مراجعه به فروشگاه یخچال را وارسی نمی‏‌کند. هنوز یک قفسۀ کامل از کابینت متعلق به شیشه‏‌های پدرم است: انواع مربا، ترشی و کَبَر، چیزهایی که مادرم اصلاً دوست ندارد ولی کسی هم حاضر به دورانداختنشان نیست.\nاما سنّت سوسیس‏‌ماکارونی هنوز زنده است. پاندورا در مهمانی‌‏های تولد، روزهای یکشنبه یا وقتی جمع هستیم سوسیس‌‏ماکارونی درست می‌کند. همان نوع موسیقی جازی را که پدرم همیشه می‏‌گذاشت پخش می‌‏کنیم و آشپزخانه از عطر رزماری، سیر و شراب قرمز پُر می‏‌شود. پاندورا پیش از آنکه غذا را بکشد پیشخوان را تمیز و مرتب می‌‏کند و بقیه پشت میز می‏‌نشینیم و شراب می‌‏نوشیم یا به سالاد ناخنک می‌‏زنیم. همه‌‏چیز که آماده شد قابلمه را روی میز می‏‌گذارد و درِ آن را می‏‌گشاید -و اگر بشود خانه را در یک لحظه یا احساس جست‌وجو کرد، همین لحظه است.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را هلن لانگسترت نوشته و در تاریخ ۱۷ ژوئیۀ ۲۰۲۲ با عنوان «A Recipe For Forgiveness» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «به پدرم که فکر می‌‏کنم در آشپزخانه ایستاده و لبخند می‏‌زند» در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n \n\nهلن لانگسترت (Helen Longstreth) نویسندۀ ساکن آمریکا و انگلستان است. او در سال‏‏ ۲۰۱۹ برندۀ جایزۀ ادبی پاتریک کاوانا و در سال ۲۰۲۰ نامزد جایزۀ بنیاد دبورا راجرز شد.\n\n\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/615392576.json b/train/615392576.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..f10252c74351e1051acb4a107df8c60bc34a3c86 --- /dev/null +++ b/train/615392576.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "فساد هميشه در شبکه رشد می‌کند", + "subtitle": "تعریف رسمی فساد، سوءاستفاده از منصب دولتی برای منافع شخصی، همۀ واقعیت فساد را نشان نمی‌دهد", + "introduction": "فساد در هر جامعه‌ای شکل و شمایل خاص آن جامعه را به خود می‌گیرد. در زندگی روزمره، در مناسبت اداری و سیاسی، در شبکه‌های پنهان و نیمه‌پنهان دوستی‌ها و ارتباط‌ها خودش را جا می‌کند و فراگیر و پایدار می‌شود. بنابراین وقتی از فساد حرف می‌زنیم، بیش از خطاها یا جاه‌طلبی‌های نامشروع فردی، با شبکه‌ای از روابط پایدار اجتماعی روبه‌روئیم. سودهیر چلا راجان در این مطلب انواع فساد را معرفی و اثرشان بر جوامع را بررسی می‌کند.", + "content": "سودهیر چلا راجان، ایان — در دهۀ ۱۹۷۰، متخصصان توسعۀ بین‌الملل برای فساد این تعریف را ارائه دادند: سوءاستفاده از قدرت دولتی برای منافع شخصی. از دید علوم‌سیاسی و مدل‌سازان اقتصادی، توجه به این نکته چارچوبی مشخص می‌کند برای توصیف موقعیت‌هایی سازمانی که مقامات دولتی را ترغیب می‌کند تا، در کنار ارائۀ خدمت به مردم، نوعی درآمد جانبی برای خودشان دست‌وپا کنند. سازمان‌های حمایتگر دوجانبه و چندجانبۀ بین‌المللی هم معتقدند که این تعریف می‌تواند انگیزۀ بهره‌برداری‌های شخصی را کاهش دهد و برای این منظور می‌شود از روش‌هایی مثل ساده‌سازی دیوان‌سالاری، ایجاد سازوکارهای نظارتی و موازنۀ قدرت  ازقبیل دادگاه‌ها و قوای مقننه و نیز ایجاد نهادهای مستقل برای پایش و رسیدگی به اختلاس استفاده کرد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/07/919-6.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n فساد هميشه در شبکه رشد می‌کند \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاستراتژی‌های ضدفسادِ حاصل از چنین برداشتی، حداقل در بعضی موارد، در پاک‌تر و کارآمدترشدن روال‌های دولتی کاملاً موفق بوده‌اند. این استراتژی‌ها همچنین به کاهش مشاهدۀ موارد فساد، هم در داخل و هم خارج از این کشورها، کمک کرده‌اند. با گذشت چند دهه، مطالعات فساد به حوزه‌ای بین‌رشته‌ای متشکل از جرم‌شناسان، اقتصاددانان، متخصصان اخلاق، دانشمندان علوم‌سیاسی و جامعه‌شناسان تبدیل شده است. حالا پژوهشگران اطلاعات زیادی دارند دربارۀ شرایطی که موجب می‌شود کارکنان دولتی درگیر تراکنش‌های غیرقانونی شوند و اینکه چه‌ چیزی باعث می‌شود آن‌ها وظایفی را که به‌عنوان مقامات دولتی بر عهده‌شان گذاشته شده نادیده بگیرند، یا، به‌عبارتی، همان مسئلۀ کلاسیک «کارفرما-کارگزار». پژوهشگران در این مدت درس‌های مهمی آموخته‌اند دربارۀ استراتژی‌هایی که کارتل‌های کارمندان دولت و صاحبان منافع مالی خاص با استفاده از آن‌ها برنامه‌های دولتی را تغییر شکل داده و جریان پول‌ را به‌سمت خودشان هدایت می‌کنند. مهم‌تر اینکه آن‌ها دریافته‌اند که وقتی احزاب سیاسی، قوانین تأمین مالی کمپین‌های انتخاباتی، تبلیغ‌کننده‌ها و رسانه‌ها و همچنین سایر بازیگران، ازجمله صنایع قانونی و غیرقانونی اسلحه‌سازی و شرکت‌های بزرگ نفتی، در پس پرده دست به دست هم می‌دهند و به منافع عمومی خیانت می‌کنند، چطور باعث تقویت این استراتژی‌ها می‌شوند.\nبا درنظرگرفتن طیف فرایندهای اجتماعی و فعالیت‌های تشکیل‌دهندۀ فساد، بهتر است آن‌ها را بر اساس مقیاسشان دسته‌بندی کنیم. اصطلاح فسادِ خُرد 1 اشاره دارد به پرداخت‌های غیرقانونی به افرادی چون پلیس‌های حاضر در خیابان، نیروهای حفاظتی، کارمندان صدور گواهی‌نامه و افرادی از این دست، که همگی نقششان این است که اجازۀ ورود افراد به محدودۀ مشخصی را صادر یا از آن جلوگیری کنند. کسانی که در چنین جایگاه‌هایی قرار دارند دسترسی مردم به مراتب بالاترِ سازمان را کنترل می‌کنند و یا، به‌عنوان پل ارتباطی، مسیر دستیابی افراد به خدمات عمومی را تعیین می‌کنند. مردم آسیای جنوبی و خاورمیانه برای این نوع پرداخت‌ها از اصطلاح «زیرمیزی» یا هدیه استفاده می‌کنند. گاهی برای جلوگیری از پرداخت جریمه‌ای سنگین‌تر از شما رشوه درخواست (یا به شما رشوه پیشنهاد) می‌شود یا شخصی مبلغی را خارج از دفاتر رسمی به مسئولی پرداخت می‌کند تا کاری غیرقانونی، مثل قاچاق کالایی ممنوعه، انجام دهد.\nفساد خرد، به دلایل مختلف، در کشورهای ثروتمند به‌ندرت دیده می‌شود ازجمله به این خاطر که دستمزد مقامات سطح پایین دولتی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بالاتر است، روال‌های نظارتی و موازنۀ قدرتِ جدی‌تری وجود دارد و همچنین هرگونه نقض قوانین مدنی بروز خشم عموم مردم را در پی خواهد داشت. برای مثال در نظر بگیرید که یک دانمارکی اگر ببیند کسی در خط مخصوص دوچرخه سواری قدم می‌زند چقدر عصبانی خواهد شد و آن را مقایسه کنید با نگرش‌های چندلایۀ مردم به بی‌تفاوتی، اجتناب، خشونت و مراقبت از یکدیگر در خیابان شلوغی در یکی از شهرهای پاکستان یا نیجریه. انسان‌شناسانِ سیاسی معتقدند که فساد خردی که در کف خیابان از مسئولان آسیایی و آفریقایی دیده می‌شود گره خورده است به مجموعۀ کاملی از فساد که درجات مختلفی از قلدری و خشونت، حامی‌پروری 2، مذاکره و سازش را شامل می‌شود. علاوه‌برآن، فساد خرد معمولاً با مفهومی همراه است که دانشمند علوم‌سیاسی، ژان فرانسوا بایار، آن را «برون‌گرایی» می‌نامد، فرایندهایی که طی آن تعداد کمی از مقامات محلی، برای افزایش قدرت خود، اقدام به برقراری روابط انحصاری با مقامات صاحب قدرت و ثروت در بیرون آن منطقه می‌کنند.\n\nوقتی فساد خرد در جامعه‌ای فراگیر می‌شود معمولاً خودش را به‌صورت پرداخت‌های درجه‌بندی‌شده در کل یک بخش یا سازمان دولتی نشان می‌دهد. اصطلاح فساد اداری 3 برای اشاره به این نوع فساد استفاده می‌شود. شرایطی که در آن می‌توان پست‌های دولتی را با نرخ‌های ثابت و برای مدت محدود خرید یا فروخت و متصدیانِ این پست‌ها هم درمقابل سعی می‌کنند با گرفتن رشوه های خرد از مردم هزینه‌هایی را که برای خرید آن پست انجام داده‌اند جبران کنند. سازمان سیاسی موسوم به تامانی هال در نیویورک از اواخر قرن هجدهم تا اوایل قرن بیستم را می‌توان مثالِ تاریخیِ کاملی از فساد اداری دانست. در آن دوران سیستم پیچیده اما منظمی از حمایتِ سیاسی بین پیمانکاران، رؤسای شهر و بخش‌های مختلف آن، قاضی‌ها، نیروی پلیس و جرائم سازمان‌یافته شکل گرفته بود که نظم اجتماعی را به‌خوبی حفظ کرده بود، تا اینکه اصلاحات مدنی و قانونیْ منجر به فروپاشی این سازمان شد. در دوران اوج قدرت تامانی هال، حلقۀ داخلی این سازمان و پیمانکارانِ تحت حمایت آن تقریباً بر تمام شئونات زندگی در نیویورک تأثیرگذار بود.\nمثال امروزی فساد دولتی را به‌ بهترین شکل می‌توان در سازمان‌های دولتی‌ای مشاهده کرد که تعداد قابل‌توجهی مأمور در کف خیابان دارند، سازمان‌هایی مثل گمرک، ادارۀ صدور گواهی‌نامۀ وسایل نقلیه، مدیریت درآمد اراضی، پلیس و ادارات بهداشت عمومی. به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور و کشورهای درحال‌توسعه، این کارها به‌صورت نوعی آزار و اخاذیِ سازمان‌یافته اجرا می‌شوند که اثرات دردناکی بر زندگی روزمرۀ فقرا و محرومان جامعه می‌گذارند. برای مثال در یکی از ایالت‌های جنوبی هند، به نام تامیل نادو، پژوهشگران اخیراً الگویی از فساد پلیس را کشف کرده‌اند، به این شکل که پلیس «نرخ‌نامه‌ای» درست کرده تا رشوه‌گیری برای خدمات مختلف را تسهیل کند. مثلاً هزار روپیه (حدود ۱۳ دلار) برای اینکه کارمند پلیس شکایت رسمی دربارۀ یک اختلاف ملکی را ثبت کند، یا مبلغی تا صدهزار روپیه برای اینکه بازرس پلیس حاضر شود «رسیدگی» به یک نزاع شهری را بپذیرد. به‌ همین ترتیب نرخ‌های مشخصی برای بیمارستان‌های دولتی و مؤسسات آموزشی اعلام شده بود. البته راه‌آهن و ادارۀ پست در هند، تقریباً از زمان شروع به کارشان به دلایلی که هنوز در دست بررسی است، از این نوع شکایت‌ها مبری بوده‌اند.\nفساد کلان 4به نوع کاملاً متفاوتی از فساد اشاره دارد، چیزی شبیه فساد اداری از نوع تامانی هال اما در مقیاس ملی یا حتی بین‌المللی که بازیگران اصلی‌اش رژیم‌های سیاسی و شرکت‌های چندملیتی هستند. آن‌ها دست‌به‌یکی می‌کنند تا قوانین را به‌گونه‌ای تغییر دهند که حافظ منافع آن‌ها در بالاترین سطح ممکن، چه از لحاظ قواعد مالی و چه از لحاظ قواعد نمادین، باشد. حتی ممکن است رویه‌های اجتماعی به‌طور اساسی تغییر کنند تا این منافع را برای مدت طولانی تأمین کنند. در این مسیر الگوها و پیامدهای جدیدی شکل می‌گیرد که با ردگیری آن‌ها می‌توان فهمید که چگونه شبکه‌های انحصاریِ قدرت چنان ریشه می‌دوانند که در طولانی‌مدت و حتی پس از تغییر رژیم‌ها هم پابرجا می‌مانند.\nسی رایت میلزِ جامعه‌شناس در سال ۱۹۵۶ یکی از روشن‌ترین تصاویر از فساد کلان در ایالات‌متحده را ارائه کرد، هرچند که در آن زمان اصطلاح فساد را به کار نبرد و از عبارت «نخبگان قدرت» برای توصیف آن استفاده کرد؛ شبکۀ فشرده‌ای از سیاست‌مداران، مدیران ارشد شرکت‌ها، افسران ارشد نظامی و ارتباطات درهم‌تنیدۀ آن‌ها با پلیس، نیروهای مسلح و جرائم سازمان‌یافته با هدف حفظ نظم موجود ازطریق اعمال خشونت. اعضای گروه نخبگان قدرت، با تصدی «پست‌های فرماندهی استراتژیک در ساختار اجتماعی کشور»، «ابزارهای تأثیرگذار قدرت و ثروت و شهرتی که از آن لذت می‌بردند» را کنترل می‌کنند. آن‌ها نه‌تنها میراثشان را به فرزندان بلافصلشان منتقل می‌کنند، بلکه نسبت به راه‌اندازی و تثبیت باشگاه‌هایی خصوصی متشکل از طبقات بالای اجتماعی هم آنچه از دستشان برمی‌آید انجام می‌دهند. این باشگاه‌ها از طرفی مانند حصارهایی در برابر مردم عادی عمل می‌کنند و، از طرف دیگر، از دید دیگران تحسین‌برانگیزند و باعث می‌شوند تا مقامات سطوح پایین‌تر هم مشابه آن را برای خودشان ایجاد کنند. در تصویری که میلز از نخبگان قدرت برای ما ترسیم می‌کند نکتۀ جالب‌توجه این است که او، فراتر از توصیف سادۀ حیله‌گری آدم‌ها، فرایندهای اجتماعیِ مرتبط را هم مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که این‌ها اثرات نوظهور تعاملاتی هستند که در طول چندین نسل از اعضای این گروهِ درهم‌تنیدۀ نخبگان پایدار مانده تا روال‌ها، ادبیات (یا «گفتمان») و انتظارات بقیۀ اعضای جامعۀ آمریکا را شکل دهد.\nآموزنده خواهد بود اگر نگاهی بیندازیم به سایر جوامع و تشکیلات تأثیرگذار آن‌ها از منظر قدرت استراتژیک خواص. در اندونزی، رئیس‌جمهور سوهارتو و حلقۀ نزدیک او متشکل از بزرگان کسب‌وکار، مشاوران مالی و معاونان نظامی، طی ۳۲ سال توانسته بودند نظام دقیقی از حمایت5، سرکوب، مؤسسه‌های خیریه و تولید ثروت از معادن (و بازتوزیع آن به وابستگان وفادار خود) را توسعه دهند. ارتباطات و تعهدات استراتژیک بین حلقۀ نزدیکان رئیس‌جمهور و سایر شبکه‌های خواص حتی تا سطح محلات هم توسعه یافته بود، یعنی جایی که می‌شد نیروهای شبه‌نظامی و جنگجویان غیرنظامی را برای سرکوب مخالفان تجهیز کرد. مُهرِ شخصی رئیس‌جمهور به‌عنوان نماد دولتش، موسوم به نظام جدید، در ایجاد تمام این ارتباطات نقش اساسی داشت و نام و تصویر او تقریباً به تمام برنامه‌های توسعۀ کشور پیوست می‌شد. رژیم، با این کار، به‌دنبال ایجاد نوعی پیوند نمادین مشترک بین وفاداران به شخص رئیس‌جمهور بود تا به‌این‌ترتیب آن‌ها را در مقابل کسانی قرار دهد که کوچک‌ترین تردیدی در این زمینه از خودشان نشان می‌دادند و با این کار در زمرۀ خائنانِ بالقوه به مسیر پیشرفت ملت قرار می‌گرفتند. در آن دوران، مردگراییِ سنتی اندونزیایی هم تقویت شد و تلاش شد به فرهنگی پایدار، مبتنی بر ارزش‌های خانوادگیِ دگرجنس‌گرا و آرمانِ پدر محافظ ملت، اعتبار بخشیده شود.\nشش سال بعد از کناره‌گیریِ دراماتیکِ سوهارتو در سال ۱۹۹۸، و در خلال بحران مالی آسیا، سازمان شفافیت بین‌الملل او را یکی از فاسدترین رهبران جهان اعلام کرد که طی مدت طولانیِ حکمرانی‌اش معادل ۳۵ میلیارد دلار برای خود و خانواده‌اش جمع کرده است. بااین‌حال، همان‌طور که هر ناظری تأیید خواهد کرد، غارتگری شخصی او، به‌واسطۀ نظام حمایتی پیچیده‌ای که او و همپالگی‌هایش ایجاد کرده بودند، حتی بعد از کناره‌گیری‌اش به این راحتی دست از سر اندونزی برنداشت. درواقع دارایی‌های مالی و سیاسی سوهارتو به‌طرز جالبی با دارایی‌های صمیمی‌ترین شریک تجاری‌اش، لیم سیو لیونگ، در هم تنیده بود. لیمْ مدیر گروه سلیم بود، بزرگ‌ترین شرکت خوشه‌ای اندونزی که در دهۀ ۱۹۷۰ به‌وسیلۀ نمایندگان لیم و سوهارتو تأسیس شد.این‌گونه بود که پیوند ثروت و قدرت، که اکثر قوانین حاکم بر اندونزی را تعیین می‌کرد، به‌طور اساسیتثبیت شد.\nکشور پرو نمای دیگری از فساد کلان را پیشِ رویمان قرار می‌دهد. آلبرتو فوجیموری، که در سال ۱۹۹۰ به ریاست‌جمهوری پرو انتخاب شد، ولادیمیرو مونتسینوس را به‌عنوان مشاور خود و رئیس اطلاعات کشور انتخاب کرد. مونتسینوس، بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰، به صدها نفر از اعضای دولت، مدیران کسب‌وکارها، نمایندگان دولت‌های خارجی، قاضی‌ها، قانون‌گذاران، کارکنان ارتش، سردبیران روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی و سازمان‌های مردم‌نهاد رشوه داد یا از آن‌ها رشوه گرفت. تنها دلیلی که ما حالا این حقیقت را می‌دانیم این است که او به‌طور مخفیانه تمام این دادوستدها را درقالب ده‌ها هزار ویدئو ضبط کرده بود و چند نفر از قانون‌گذارانِ مخالف او یکی از این ویدئوها را به دست آوردند و آن را در یک کنفرانس خبری از تلویزیون پخش کردند.\nشبکۀ پیچیدۀ مشتریانی که به‌مدت یک دهه به‌وسیلۀ رژیم فوجیموری مدیریت می‌شدند اطلاعات مهمی دربارۀ فساد کلان به دست می‌دهد. آنچه در فساد کلان (یا حتی فساد اداری) با آن روبه‌رو هستیم تنها یک تراکنش غیرقانونی بین دو نفر نیست، بلکه موضوع اصلی دربارۀ پیامدهای حالتی است که در آن صاحبان قدرتْ اقدام به ایجاد شبکه‌هایی غیررسمی میان خودشان می‌کنند تا از طریق آن بتوانند معاملات پشت پردۀ خود را انجام دهند.\nاین شبکه‌های متشکل از خواص، اگر طی زمان تثبیت شوند، احتمالاً این قابلیت را پیدا می‌کنند که شرایط زندگی مردم عادی را کاملاً دستخوش تغییر کنند. در این حالت، روش زندگی روزمرۀ مردم (یا اقدامات فرهنگی آن‌ها) معمولاً بی‌آنکه خودشان بدانند کاملاً به‌گونه‌ای شکل می‌گیرد که تنها در خدمت صاحبان ثروت و قدرت سیاسی باشد. درست است که مونتسینوس و احتمالاً دیگرانی، ازجمله خودِ فوجیموری، ظاهراً صدها میلیون دلار به جیب زده‌اند اما موضوع اصلی این نیست. بلکه موضوع اصلی این است که این اقدامات آن‌ها باعث ایجاد وضعیتی می‌شود که راجش چاکرابارتی آن را «موازنۀ فساد» می‌نامد و همچنین، این اقدامات مجموعه‌ای از اثرات اجتماعی، ازقبیل خیانت به اعتماد عمومی، را از خود بر جای می‌گذارند که تأثیرات بلندمدتش احتمالاً هرگز آن‌طور که باید شناخته نخواهد شد.\nوجه مشترک تمام این مثال‌ها وجود شبکه‌های مخفی از افرادی است که، یا برحسب تصادف و یا با مجوز قبلی، صاحب قدرت شده‌اند (که اکثراً، و البته نه لزوماً، هم از مردان هستند) و نقشی محوری دارند در گروه‌های خیلی کوچک از بازیگرانی که در تلاش‌اند ابزارهای رانت‌خواری را برای رسیدن به ثروت و قدرت پیدا کنند. در پرونده‌های متعددی از فساد کلان می‌توان مواردی را دید که گروه عظیمی از مردم برای مدت‌های مدید فریب خورده‌اند. قطعاً در پروندۀ سوهارتو و احتمالاً، با دامنه‌ای محدودتر، در پروندۀ فوجیموری می‌توان دید که خیانت به مردم شکل عمیقی از ساختارهای عمیق گانگستری به خود گرفته است و نیز رتق‌وفتق زندگی روزمرۀ مردم به دست مأموران کف خیابان افتاده است. این موارد همگی زمینه را برای رانت‌خواری برخی بنگاه‌های تجاری فراهم می‌کند که از حمایت گروه‌های مسلح، در ابعاد و انواع مختلف، هم برخوردارند. همچنین، شاهد تسلط حلقۀ افراد نزدیک به حاکمان هستیم، خواه حاکمانی که قدرت واقعی دارند و خواه حاکمان صوری. این حاکمان در ابتدا وعدۀ نظمی اجتماعی ازطریق حمایت را می‌دهند اما در ادامه، دراِزای لطفی که کرده‌اند، سهم خود را در قالب مبالغ ریز و درشت دریافت می‌کنند. این امر به‌نوبۀ خود باعث تثبیت فرهنگ سلسله‌مراتبی و استقرار معیارهای محکمی می‌شود که تعیین می‌کند چه رفتاری در جامعه مناسب و پسندیده است.\nسایر موارد فساد کلان نیز اگرچه مستقیماً به دولت‌ها مربوط نمی‌شوند، اما همچنان مملو از حس خیانت و خشونت‌اند. مثلاً لیگ ملی فوتبال، فیفا، لیگ برتر هند و خیلی از سازمان‌های ثروتمند ورزشیِ دیگر به‌طور مکرر گرفتار رسوایی‌های چشمگیری می‌شوند که در آن پای بازیکنان، مدیران و مقادیر معتنابهی پول در میان است. البته ازقرارمعلوم همیشه توانسته‌اند، با ارائۀ نمایش‌های پرهیجان، توجه مردم را از جنایاتشان منحرف کنند. وقتی سراغ مثال‌هایی می‌رویم که در آن شرکت‌های دارویی بزرگ و شرکت‌های شیمیایی به‌سختی تلاش می‌کنند تا ارزیابی فنی محصولاتشان را از لحاظِ خطراتی که برای مردم دارد بازنویسی کنند، ظاهراً با نوعی ارتباط میان فساد با نظریۀ شبکۀ اجتماعی، مفاهیمی چون هژمونی و ایدئولوژی و حتی سیاست‌های فرهنگی روبه‌رو هستیم.\nحالا که با مجموعۀ متنوعی از فساد، از موارد صرفاً شبهه‌دار گرفته تا موارد مطلقاً ظالمانه، آشنا شدیم تعریف رسمی فساد، یعنی سوءاستفاده از منصب دولتی برای منافع شخصی، به‌طرز غریبی به نظرمان کم‌جان و نامناسب می‌آید. درحقیقت، عبارت فساد تقریباً در تمام زبان‌ها واژه‌ای کهن و نامطلوب است. کلماتی چون فَساد در عربی، فوبای در چینی، براشتاچار در هندی، کورام‌په‌ره در لاتین و اوشال در زبان تامیلی همگی معنای یکسانی دارند: انحطاط، تباهی و گندیدگی اجتماعی. عبارت «چیزی در فلان کشور دچار فساد شده است» از دیرباز باعث خجالت و سرافکندگی جمعی بوده است.\nبرخلاف خیلی از خبرگان سیاسی، مردمی که در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند به‌راحتی می‌توانند  رتباط بین فساد و اضمحلال جامعه را درک کنند. آن‌ها حتماً تأیید می‌کنند که فساد در کشور آن‌ها از رهبران پوپولیستی که نوکیسگی گستاخشان کرده است شروع شده و مسیرش را تا پایین‌ترین سطح جامعه پیدا می‌کند، یعنی تا کف خیابان و افسران پلیسی که هر روز در گوشه‌وکنار آزارشان می‌دهند. هرچند نیمی از کل جمعیت اروپا بر این باورند که دولتمردانشان تا خرخره درگیر دوست‌گماری‌اند اما، در مقام مقایسه، حتماً شگفت‌زده خواهند شد اگر بشنوند در بعضی کشورهای دنیا مأموران دولتی برای ارائۀ خدمتی که وظیفه‌شان است، در کف خیابان، از مردم خودشان باج می‌گیرند. بااین‌حال حتی برای این اروپاییان هم فساد معنای اضمحلال اجتماعی می‌دهد و موضوعی فراتر از یک اقدام مجرمانه میان دو نفر است.\nدانشمند علوم‌سیاسی، ساموئل هانتینگتون، می‌گوید که جوامع سیاسی به‌طرز غم‌انگیزی مستعد زوال‌اند، چراکه نهادهای مرتبط با مسئولیت‌پذیری، حاکمیت قانون و حق آزادی بیان در آن‌ها مستعد حرکت به‌سمت بی‌نظمی و بدتنظیمی است و این امر درنهایت باعث می‌شود تا نیروهای تاریکْ رویه‌های مردم‌سالارانه و عدالت اجتماعی را تا مرز نابودی پیش ببرند. اخیراً شاگرد سابق او، فرانسیس فوکویاما، این نظریه را به‌روز کرده است. فوکویاما این‌طور استدلال می‌کند که حتی زمانی‌که نهادهای رسمی در اقتصادهای پیشرفته سعی در تقویت خودشان دارند ممکن است آن‌قدر تحت‌تأثیر «حاکمیت قانون» قرار گیرند که فراموش شود از ابتدا این لابیگران ثروتمند بودند که در تعیین قوانین و ایجاد این درهای گردانِ 6 دولتی مشارکت داشته‌اند تا بتوانند نفوذ خود را حفظ کنند. صرف‌نظر از دلایل این مسئله یا اینکه چه نوع دولتی بر سر کار است، فرایندهای سیاسی معمولاً درنهایت به نفع صاحبان فعلی قدرت تمام خواهند شد. تفاوتی که در این زمینه بین کشورهای مختلف وجود دارد برمی‌گردد به میزان هوشیاری مردم و قدرت ساختارهای نظارت و موازنۀ قدرت در هر کشور.\nدر ایالات‌متحده، نشانه‌های زوال، از بیش از یک دهۀ پیش، قابل مشاهده است. لااقل چهار رویداد به این مسیر دلالت دارد. اول اینکه بعد از بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۸، که صدها میلیارد دلار خسارت به بار آورد و ده‌ها میلیون بازنشستۀ صاحب‌خانه را با مشکلات مالی فاجعه‌باری مواجه کرد، تقریباً هیچ اعلام جرمی علیه بانیان آن ویرانی نشد. دوم اینکه، تقریباً در همان زمان، معلوم شد که ایالات‌متحده و هم‌پیمانانش، به‌عمد، افکار عمومی را در زمینۀ ادامۀ جنگ عراق فریب داده‌اند. بااین‌حال، بعد از تحمیل رنج‌های بی‌شمار و حدود نیم‌ میلیون کشته، تقریباً هیچ عواقبی گریبان مرتکبان این جنایت را نگرفت، حتی باوجود اینکه پیمانکاران بزرگ نظامی از این رهگذر حسابی جیب‌های خود را پر کرده بودند. سوم اینکه دیوان عالی ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۰، در پروندۀ سیتیزنز یونایتد در برابر فدرال الکترال کامیشن، اجازۀ مشارکت در تأمین هزینۀ کمپین‌های سیاسی را برای اشخاص و شرکت‌ها صادر کرد و با این کار مسیر انتخابات را بیش‌ازپیش برای کسانی هموار کرد که، به‌جای شهروندان عادی، پایبند وعده‌هایشان به ثروتمندان و توانگران خواهند بود. مورد چهارم، و احتمالاً ناامیدکننده‌ترین مورد برای آیندۀ مردم‌سالاری آمریکا و نیز تمام ساکنان زمین، ظهور دونالد ترامپ و پیروانش بود که باعث شکل‌گیری حزب جمهوری‌خواهِ سرکشی شدند که حاضر به اقدام مسئولانه در قبال منافع عمومی نبود، آن‌هم در شرایطی که شواهد علمی دربارۀ بحران‌های جهانی از قبیل همه‌گیری و شرایط اضطراری آب‌وهوایی در حال افزایش است. این موضوعات فرعی، به‌واسطۀ بروز خشونت‌های نژادی، افزایش نابرابری و رنج اقتصادی و همچنین افزایش شکاف فرهنگی بین آن‌هایی که مدرک دانشگاهی دارند و آن‌هایی که ندارند، بیش‌ازپیش تضعیف شدند.\n\nزفیر تیچاوت، استاد حقوق دانشگاه فوردهام و کاندیدای فرمانداری نیویورک در سال ۲۰۱۴، در کتاب فساد در آمریکا 7 (۲۰۱۴) می‌نویسد: سابق بر این، فساد با ازدست‌دادن فضایل شهروندی و ازبین‌رفتن حس خیر عمومی و زوال پایبندی به حاکمیت قانون مرتبط بود، اما دیوان عالی ایالات‌متحده، در پروندۀ سیتیزنز یونایتد، حکم بر این داد که فقط باید رشوه‌خواری را مصداق فساد دانست؛ درحقیقت حتی موضوع را از این هم محدودتر کرد و فقط آن رشوه‌ای را مصداق فساد اعلام کرد که مستقیماً برای اقدام مشخصی ردوبدل شود و پولی دریافت شود تا کالایی واگذار یا قانونی تصویب شود. قاضیْ آنتونی کندی، دربارۀ حکم نهاییِ قضات دیوان، می‌نویسد:\nکمک‌های مالیِ افراد مستقل به کمپین‌های انتخاباتی، ازجمله مبالغی که شرکت‌ها پرداخت می‌کنند، منجر به فساد یا ظهور آن نخواهد شد. اینکه سخن‌گویی روی مسئولی تأثیرگذار باشد یا به او دسترسی داشته باشد به معنی فاسدبودن آن مسئول نیست و ظهور این تأثیرگذاری یا دسترسی باعث نخواهد شد تا رأی‌دهندگان ایمان خود را به این مردم‌سالاری از دست بدهند.\nتیچاوت توضیح می‌دهد که این تصمیم و دیگر تصمیم‌های این‌چنینی اشتباه‌اند، چراکه نشان‌دهندۀ یک تغییر سیاست تاریخی‌اند و یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های تأسیس جمهوری آمریکایی را نادیده می‌گیرند، یعنی محافظت از شهروندان در برابر زوال تدریجی مردم‌سالاری به‌ دست گروه‌های صاحب قدرت. او دراین‌باره می‌نویسد:\nاین رویۀ قانونیِ جدید برخورد ملایم و محدودی با فساد دارد و دایرۀ مصادیق فساد را به دادوستدهای علنی محدود می‌کند. تلاش برای تأثیرگذاری بر سیاست‌مداران را به‌عنوان امری عادی و یک رفتار سیاسی مطلوب دسته‌بندی می‌کند. ظاهراً از دشواری‌های تعریف فساد اجتناب می‌کند و تلاش می‌کند تا درون‌مایۀ اخلاقی را از واژۀ فساد بیرون بکشد و داستانی دربارۀ آن تعریف کند که با دنیایی آکنده از بازیگرانِ منفعت‌طلب جور دربیاید.\nپروندۀ سیتیزنز یونایتد بار دیگر مُهر تأییدی زد بر نگاه جزءگرایانه‌ای که دربارۀ جامعه وجود دارد. در این دیدگاه، تشکیلات اجتماعی به‌مثابۀ تجمعی از افراد منفعت‌طلبی در نظر گرفته می‌شود که حق آزادی بیان و آزادی مبادلۀ آن‌ها، مقدم بر هر چیز دیگری، باید مورد محافظت قرار گیرد. این قرائت از جامعه تمام فرایندهای اجتماعی را نادیده می‌گیرد، ازجمله بسیاری از آرایش‌های ریشه‌دار قدرت را، از نظام پدرشاهی و نژادپرستی گرفته تا بهره‌کشی سیستماتیک اقتصادی. این دیدگاه همچنین انواع مختلف توجیه‌هایی را که برای الگوهای حاصل از قدرت در طول نسل‌ها ارائه می‌شود از بین می‌برد. این نگاه همچنین به‌راحتی با تفسیر مبتنی بر بازار از جهان منطبق می‌شود، تصویری که بازتابی از یک سوگیری قدیمی در علمِ سیاست‌گذاری است، سوگیری‌ای که سعی دارد پدیده‌های اجتماعی را ازطریق اقدامات مجزای فردی توضیح دهد و توجهی به نقش تاریخ، نهادهای نوظهور و شبکه‌ها ندارد. اما اگر فقط بر «رفتار ناسالم» تعداد محدودی از افراد تمرکز کنیم ممکن است نتوانیم فساد سیستماتیکی را ببینیم  که می‌تواند جامعه‌ای را به تباهی بکشاند.\nیکی از روش‌های مفید برای مطالعۀ فساد کلان این است که آن را از منظر باندها 8 یا شبکه‌های متشکل از خواص بررسی کنیم، یعنی گروه‌هایی که، به‌نوعی مثل ریشه‌های انگلی، در بخش‌های مختلف جامعه رسوخ کرده‌اند. هر باند فساد متشکل از تعدادی افراد دسیسه‌گر است که از یک حلقۀ درونی محدود و حلقۀ بیرونیِ محافظان آن‌ها تشکیل می‌شود. این افراد به‌طور مخفیانه عمل می‌کنند و از نفوذ اجتماعی بسیار بالا برخوردارند. باندهای فساد اشکال مختلفی دارند اما ویژگی مشترک همۀ آن‌ها ایجاد و حفظ روابط درهم‌تنیده و متقابل با بازیگران اصلی جامعه است. در نتیجۀ این مدلِ حمایتی، بعضی از افراد یاد می‌گیرند که چگونه از بزرگان محلی، که احتمالاً به حلقۀ درونی باند متصل‌اند، استفاده کنند تا موقعیت بهتری برای خودشان دست‌وپا کنند. افراد دیگری هم هستند که سعی می‌کنند از گروه اول تقلید کنند اما همیشه موفق نمی‌شوند. دانشمند علوم‌سیاسی، آلنا لدنیوا، از واژۀ روسی بلات 9استفاده می‌کند\nتا گستردگی کاربرد این نوع شبکه‌های غیررسمی و شخصی را در سراسر شوروی سابق توصیف کند. از این شبکه استفاده می‌کردند تا روال‌های رسمی و غیرقابل‌اتکا را به‌شیوۀ لطف متقابل دور بزنند. باندهای فساد حتی در حکومت‌های مردم‌سالار هم وجود دارند و ممکن است متشکل از رهبران سیاسی منتخب باشند یا اینکه بر روی این افراد کنترل داشته باشند. وقتی اعضای اصلی باند فساد از سوی مردم انتخاب می‌شوند و به قدرت می‌رسند نظام سیاسی به نوعی اُلیگارشی یا توانگرسالاری 10تبدیل می‌شود. یکی از انواع امروزیِ باندهای فسادْ هیئت‌مدیره‌های شرکت‌های قدرتمند و بزرگ‌اند. البته که هیئت‌مدیرۀ شرکت‌ها تابع قوانینی هستند اما، همچنان، در بسیاری مواقع اعضای غالب نقشی پنهانی و نامتناسب دارند در شکل‌دهی به منافع و اقدامات پایدار آن شرکت، کارکنان و مشتریانش و حتی حکومت. بارزترین مثال از این موضوع در دهه‌های اخیر مربوط می‌شود به «انکار» سیستماتیک شواهد علمیِ تغییرات آب‌وهوایی به دست لابیگران کاربلدی به نام «شکاکان آب‌وهوا». از دهۀ ۱۹۸۰ به این طرف، شرکت‌های شِورون، آکسون‌مبیل و شل میلیون‌ها دلار را به‌سمت سازمان‌هایی سرازیر کردند که صراحتاً برای به‌چالش‌کشیدن اجماع روزافزون دانشمندان دربارۀ گرمایش زمین تأسیس شده بودند.\nبااین‌حال، دانشمندان این شرکت‌ها خیلی زود به این نتیجه رسیدند که انتشار کربن از سوخت‌های فسیلی و احتراق آن‌ها در وسایل نقلیه و فرایندهای صنعتی به افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو کمک می‌کند و به‌طرز غیرقابل‌انکاری باعث تغییرات آب‌وهوایی می‌شود. اما این «کاسبان شک‌وتردید» و شبکه‌های پرنفوذشان توانسته بودند به اندازۀ کافی در اذهان مردم و قانون‌گذاران دربارۀ شواهد علمیِ تغییرات آب‌وهوا سردرگمی ایجاد کنند تا جلوی هرگونه اقدام معنی‌داری در این زمینه را بگیرند و درعین‌حال، بی‌آنکه عواقبی دامنشان را بگیرد، از سود سرشاری برخوردار شوند.\nانحطاط اجتماعی -یا به‌عبارتی همان فساد- ارتباط نزدیکی دارد با وجود گروه‌های کوچکی از افراد که پول‌های بادآورده به دست می‌آورند و شبکه‌هایی از افراد با لطف‌ها و تعهدات متقابل ایجاد می‌کنند تا قوانین مرتبط با رفتار برابر یا هر نوع قانون مبتنی بر انصافی را دور بزنند. به‌این‌ترتیب می‌توان فساد کلان را به‌عنوان تعداد زیادی سندرم اجتماعی در نظر گرفت که در آن قدرت شبکۀ خواص اقدام به تضعیف نظام اخلاقی جامعه می‌کند. پایدارترین شکل فساد کلان را می‌توان درقالب انحطاط اخلاقی جوامع در بلندمدت مشاهده کرد که با ویژگی‌هایی همراه است چون نابرابری شدید، وجود باندهای شبکه‌ای یا دارودسته‌هایی که با هم متحد شده‌اند تا از اقتدار قلمروشان محافظت کنند.\nالگوهای انطباقی فساد، با گذشت زمان، قوام پیدا می‌کنند. این الگوها به‌ندرت با بحران مواجه می‌شوند، اما وقتی ساختار حامی‌پروریِ باند فساد، که اجزای آن با دقت کنار هم قرار داده شده بود، از هم بپاشد -خواه براثر فروپاشی کل نظام و خواه در نتیجۀ تلاش‌های رهبر جدید برای پاک‌سازی- معمولاً قبل از اینکه نظم جدید حاکم شود، هرج‌ومرج ایجاد خواهد شد. خسارات اجتماعی ناشی از این اتفاق احتمالاً تنها زمانی آشکار می‌شوند که بی‌عدالتی در حق فقیرترین افراد جامعه تشدید شود، افراد بسیار ثروتمند و قدرتمند، در کنار فسادشان، درگیر اَشکال افراطی خشونت شوند و یا در موارد نادر، در شرایط کناره‌گیری اجتماعی و بی‌هنجاری، حتی در میانۀ رونق اقتصادی و صلح نسبیِ سرزمینی هم این خسارات نمایان خواهند شد.\nتأثیر اصلی حاکمیتِ شبکۀ خواص عبارت است از تکثیر رویه‌های اجتماعی رایجی که با الگوهای ازقبل‌تثبیت‌شده سازگار می‌شوند. این‌نوع تنظیم‌های فرهنگی ممکن است منجر به بازتولید بی‌عدالتی شود، تاجایی که رفته‌رفته به اعتماد عمومی خیانت کرده و درواقع آن جامعه را فاسد کند و کار تا آنجایی پیش رود که نیروهای جمهوری‌خواه (یا نیروهای ضدهژمونی؟) خواستار استفاده از حقوق عمومی و سایر ابزارها برای احیای نظام اخلاقی جامعه شوند. شبکه‌های خواص و فساد کلان را، در نسل‌های مختلف، می‌توان در شکل‌های متفاوتی نسبت به مثال‌های معاصری که در بالا ارائه کردیم مشاهده کرد. حتی قدرتمندترین دسیسه‌ها هم به‌ندرت به‌صورت خودآگاهانه طرح‌ریزی می‌شوند و توسعه پیدا می‌کنند، بلکه با گذشت زمان و وقتی قدرت گرفت به‌تدریج نشانه‌های آن‌ها آشکار می‌شوند. وقتی چنین درکی از فساد پیدا می‌کنیم و آن را از منظر فروپاشی تدریجی جامعه بر اثر فعالیت باندهای فساد می‌بینیم، متوجه می‌شویم که این فروپاشی چنان آهسته و پیوسته پیش می‌رود که حتی می‌توان نشانه‌هایی از شکل‌گیری فرهنگ‌های خاص (یعنی روش‌های مشخص زندگی) را هم در آن مشاهده کرد، به‌طوری که هیچ اثری از باندهای فساد در آن دیده نمی‌شود و شاید با گذشت چندین نسل حداکثر یک یا دو بار ردپایی از آن‌ها آشکار شود.\nفساد لزوماً ممکن است در تمام اشکالی که نام بردیم و به‌عنوان پیامدی قطعی در تمام جوامع دیده نشود. مطمئناً فساد یکی از ویژگی‌های بنیادین نوع بشر هم نیست، بلکه بهتر است فساد را سندرم نوظهوری ببینیم که از منطق حاکم بر استراتژی‌های امپراتوری تبعیت می‌کند، استراتژی‌هایی که بشر تنها در همین چند هزار سال اخیر با آن‌ها آشنا شده است. تأثیرات ناشی از باندهای فساد را، در جدیدترین اَشکال آن، می‌توان به‌عنوان سرمایه‌داریِ غارتگری توصیف کرد با قدرتی زهرآگین، که می‌تواند جرائم سازمان‌یافتۀ مبتنی بر حامی‌پروری‌اش را زیر نقاب مردم‌سالاری تثبیت کند، درحالی‌که خیالش راحت است از اینکه اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم محکم (و طبق برنامه) در جای خود قرار گرفته‌اند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را سودهیر چلا راجان نوشته و در تاریخ ۱۸ فوریۀ ۲۰۲۲ با عنوان «High crimes and cabals» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «فساد همیشه در شبکه رشد می‌کند» در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک حافظی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۷ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n سودهیر چلا راجان (Sudhir Chella Rajan) استاد گروه علوم‌انسانی و علوم‌اجتماعیِ مؤسسۀ فناوری هند مدرس است. کتاب یک نظریۀ اجتماعی دربارۀ فساد: یادداشت‌هایی از شبه‌قارۀ هند (A Social Theory of Corruption: Notes from the Indian Subcontinent) نوشتۀ اوست.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n  Petty corruption\n \n \n 2\n  clientelism\n \n \n 3\n Administrative corruption\n \n \n 4\n Grand corruption\n \n \n 5\n patronage : در اینجا به معنی حمایت غیرقانونی از خودی‌ها دربرابر غیرخودی‌هاست [مترجم].\n \n \n 6\n revolving doors : به حالتی اشاره دارد که افراد از جایگاه قانون‌گذار و مجری قانون به جایگاه مدیران صنایع و سایر بخش‌هایی که تحت‌تأثیر آن قوانین قرار دارند، و برعکس، جابه‌جا می‌شوند [مترجم].\n \n \n 7\n Corruption in America\n \n \n 8\n cabal\n \n \n 9\n  Blat : به معنی لطف و مرحمت [مترجم].\n \n \n 10\n plutocracy\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/616234482.json b/train/616234482.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..489852d6fed3ae07adfc8133900b11291e301555 --- /dev/null +++ b/train/616234482.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "شادی آینده را متحول نمی‌کند، ولی می‌تواند اکنون را قابل‌تحمل‌تر کند", + "subtitle": "مثل خیلی از مفاهیم دیگر، شادی نیز امروزه معنای قدیمی خودش را از دست داده و به چیز دیگری تبدیل شده است", + "introduction": "رالف والدو امرسون نوشته است «قدرت در شادمانی است». ما معمولاً شادمانی را نقطۀ مقابل قدرت و تلاشی غیرواقعی برای نشاط‌بخشیدن به اوضاع می‌دانیم. ولی امرسون می‌دانست شادمانی ذخیره‌ای برای خویشتن ماست، ابزاری برای شکل‌دادن به زندگی که می‌تواند جایگاه ما را در دنیای اجتماعی تغییر دهد و ما را به اجتماع وصل کند. در این روزها که موجی از اخبار بد جهان را احاطه کرده است، شادمانی شایستۀ توجه است.", + "content": "تیموتی همپتون، ایان— رالف والدو امرسون نوشته است «قدرت در شادمانی است». ما معمولاً شادمانی را نقطۀ مقابل قدرت و تلاشی غیرواقعی برای نشاط‌بخشیدن به اوضاع می‌دانیم. ولی امرسون می‌دانست شادمانی ذخیره‌ای برای خویشتن ماست، ابزاری برای شکل‌دادن به زندگی که می‌تواند جایگاه ما را در دنیای اجتماعی تغییر دهد و ما را به اجتماع وصل کند. در این روزها که موجی از اخبار بد جهان را احاطه کرده است، شادمانی شایستۀ توجه است.\nوقتی شادیم، هیجانمان افزایش می‌یابد و خُلقمان به‌سرعت بهبود پیدا می‌کند. شادمانی شناور و موقتی است، می‌آید و می‌رود ولی می‌توانیم آن را کنترل کنیم. همان‌طور که می‌توانیم «آرام شویم»، می‌توانیم «شاد شویم». به قول فیلسوف انگلیسی، رابرت برتون در آناتومی افسردگی (۱۶۲۱)  1  : «انتظارتان را کم کنید … شاد باشید». توصیۀ برتون به کم‌توقع‌بودن یادمان می‌آورد که شادمانیْ قدرتی کوچک است ولی، همان‌طور که امرسون می‌دانست، در هر صورت یک قدرت است.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/07/919-7.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n شادی آینده را متحول نمی‌کند، ولی می‌تواند اکنون را قابل‌تحمل‌تر کند \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \n \nشاید به‌خاطر همین کوچک‌بودن قدرت شادمانی باشد که فیلسوفان معمولاً از آن چشم‌پوشی کرده‌اند. آن‌ها ترجیح می‌دهند بر هیجانات شدیدتری همچون خشم و افسردگی تمرکز کنند و زندگی هیجانی انسان را عرصۀ نبردِ رانه‌های ناهشیار یا شور و اشتیاق‌های شدید بدانند. مثال کلاسیک انسانی که تحت سلطۀ شور و اشتیاق درآمده باشد آشیل، قهرمان یونانی، است. او، به‌خاطر خشمی که به آگاممنون داشت، بقیۀ یونانی‌ها را در جنگ با تروا همراهی نکرد و این کار برای او، که بزرگ‌ترین سلحشور یونان بود، قصور در وظیفه محسوب می‌شد. شادمانی، برخلاف خشم، انتخابی است و می‌توانیم آن را مدیریت کنیم.\nتصادفی نیست که برتون در کتابی دربارۀ افسردگی به شادمانی اشاره می‌کند. در بسیاری از نوشته‌ها دربارۀ هیجانات، شادمانی پادزهری است برای هیجاناتِ تیرۀ فردی که مبتلا به افسردگی است. نظریه‌پردازان پزشکی تا قرن نوزدهم فکر می‌کردند بدن انسان تحت کنترل جریان مایعات یا اَخلاط بدن است. به‌طور مثال، افسردگی ناشی از ازدیاد سوداست، درحالی‌که برخی محرک‌ها ضدافسردگی هستند و باعث شادمانی می‌شوند -‌یک لیوان شراب (نه دو لیوان)، موسیقی شاد، و اتاق پرنور. پزشک عصر رنسانس، لِوینوس لِمنیوس، داشتن همراه خوب، «بوسه و آغوش»، نوشیدن و رقصیدن را پیشنهاد می‌کرد و معتقد بود همۀ این کارها نشاطی هیجانی به همراه دارد که تا روزها باقی می‌ماند و اثر آن در چهره نمایان است. سایر پزشکان معتقد بودند که می‌توان به‌صورت شیمیایی شادی را تحریک کرد: در سال ۱۶۹۶، پزشک انگلیسی، ویلیام سالمون، پودری را برای تحریک شادمانی تجویز کرد: میخک، ریحان، زعفران، پوست لیمو، تکه‌های عاج، ورقه‌های طلا و نقره را با تکه‌های قلبِ گوزن نر مخلوط کنید و با مصرف آن شادمان شوید!\n\nصرف‌نظر از اینکه آیا کسی واقعاً این رویکردهای پزشکی به شادی را جدی می‌گرفت یا نه، واضح است که شادمانی با بدن، و به‌خصوص چهره، ارتباط عمیقی دارد. درواقع، از چهره شروع می‌شود و به درون می‌رود. همان‌طور که نویسندۀ فرانسوی، ژرمن دو استال، در اوایل قرن نوزدهم میلادی اشاره کرد، وقتی حالت شادمانی به خود می‌گیرید، صرف‌نظر از وضعیت روحی‌تان، این شادمانی به درون وجودتان می‌رود: «حالات چهره، ذره‌ذره، به درون تجربۀ فرد رسوخ می‌کند». قدرت شادمانیْ درون ما انسان‌ها را تغییر می‌دهد.\nمسیر حرکت شادمانی در درونِ خود به تاریخچۀ واژۀ «شادی یا cheer» ربط دارد. «شادی» از فرانسوی قدیمی می‌آید و به‌ معنای «چهره» است. این اصطلاح در قرن چهاردهم از طریق فرهنگ قرون‌وسطا به انگلیسی آمده است. برای مثال، در کتاب حکایت‌های کانتربری 2 (۱۴۰۰-۱۳۸۷) اثر جفری چاوسر، آدم‌ها دارای «چهرۀ رقت‌انگیز» یا «چهرۀ هشیار» هستند. «شادی» یا «چهره» یک اصطلاح و درعین‌حال عضوی از بدن است. بدین‌ترتیب، در تقاطع هیجانات و قیافۀ ما قرار دارد.\nدر قرن شانزدهم، در پی اصلاحات پروتستانی، بحثی شدید دربارۀ معنای اجتماع معنوی شکل گرفت. در همان دوران، با ترجمۀ گستردۀ کتاب مقدس به زبان‌های بومی، اسم سادۀ «شادی» گسترش يافت و صفت «شادمان» را شکل داد، و سرانجام، در حوالی سال ۱۵۳۰، ایدۀ انتزاعی‌تر «شادمانی» را هم در بر گرفت که حالت چهره را به اسمی انتزاعی بدل می‌کرد، چیزی که به‌عنوان کیفیتی هیجانی از خودِ انسان می‌تواند به حرکت درآید و جاری شود. در کتاب مقدس ژنو (۱۵۶۰)، از «نامۀ دوم پولس قدیس به کُرَنتیان» می‌آموزیم که برای حضور در اجتماع مسیحیان باید کاریتاس 3 یا عشق بورزید. پولس می‌گوید «هرکس آن‌طور که در دلِ خود می‌خواهد می‌بخشد، نه از سر بی‌میلی یا ضرورت، چراکه خدا بخشندۀ شادمان را دوست دارد». خدا بخشندۀ شادمان را دوست دارد. این جملات در اوایل دوران مدرن انتشار گسترده‌ای یافت و شادی -‌و چهره‌- را با کاریتاس، که فعالیتی اجتماعی و دینی است، مرتبط کرد.\nمفسران کتاب مقدس از درک معنای جملۀ معروف پولس ناتوان بودند. اراسموس روتردامی، بزرگ‌ترین اندیشمند دوران، بدن شادمان را با اجتماع مرتبط می‌دانست و می‌گفت «بگذارید پیشکش ستودنی شما با روی گشاده و شادمانی دوچندان شود». بخشش خوب است، ولی بخشش با شادمانی بهتر است و نیتِ شما را می‌توان از «روی گشاده‌تان» دید. ولی اگر شادمان نباشید (و روی گشاده‌ای نداشته باشید)، شاید مسیحی واقعی نباشید. این گمانِ جان کالوین، اصلاحگر بزرگ پروتستان، بود. به باور او، مشارکتِ باخساست و بدون رغبت در کارهای خیر نشانۀ کاتولیک‌هاست. او کاتولیک‌ها را فرومایه و ترسان از اقتدار پاپ می‌دانست. درعوض معتقد بود، مسیحیانِ خوب باشادمانی و روی گشاده می‌بخشند. کمی بعد، شاعر و موعظه‌گر، جان دان، این ایده را ادامه داد و در خطبه‌ای اشاره کرد که خدا کلمات مقدس خویش را «نه با ترش‌رویی، تلخی، خشم و به‌شیوه‌ای ناپذیرفتنی، بلکه با شادمانی» به ما عطا کرده است.\nخوانندگانِ دوران مدرن شاید با دیدن این نظرات تحت تأثیر قرار گرفته باشند، نظراتی که نشان می‌دهد شادمانی چیزی بسیار فراتر از رفتار ظاهریِ یک همکار سرحال یا فروشنده‌ای آزاردهنده است. شادمانی، به‌عنوان یک کیفیت اجتماعی، نوع خاصی از اجتماع اخلاقی را شکل می‌دهد. شادمانی در میان آدم‌ها پدیدار می‌شود و آن‌ها را به هم وصل می‌کند. تعجب‌آور نیست که پزشکان به‌دنبال ایجاد شادمانی از مسیر شیمیایی بودند.\nدر عصر روشنگری اروپا، با افول بحث‌های مذهبی رایج در اوایل دوران مدرن، جنبۀ الهیاتی شادمانی رخت بربست. ولی جنبۀ اجتماعی آن به‌عنوان مشخصۀ گعده‌های عصر روشنگری باقی ماند. فیلسوف اسکاتلندی قرن هجدهم، دیوید هیوم، شادمانی را نیرویی فراتر از فرد می‌دانست. کسی شادی را انجام نمی‌دهد بلکه، همان‌طور که کالوین گفته بود، شادی او را در بر می‌گیرد. هیوم می‌گوید هرکس تا به حال چند ساعتی را با «آدم‌های شدیداً افسرده سپری کرده باشد قطعاً اذعان می‌کند که وقتی فردی بذله‌گو یا شاداب وارد اتاق می‌شود، کاملاً احساس می‌کنیم که «شادمانی فواید زیادی با خود به همراه می‌آورد و به‌طور طبیعی منجر به تلطیف قلوب می‌شود … دیگران هم به همان شکل بذله‌گو می‌شوند، و از طریق سرایت یا همدردی طبیعی، همان حس و حال را می‌گیرند». در اینجا شادمانی «سرایت» است. هیوم در جاهای دیگر، برای توصیف اینکه شادمانی چطور به همراهان گرما می‌بخشد، از استعارۀ شعله استفاده می‌کند.\nاگر شادمانیْ سالم و اجتماعی یا حتی به‌لحاظ اخلاقی درست است، می‌توانیم بفهمیم چرا امرسون، که این نوشته را با او شروع کردم، آن را نوعی قدرت می‌داند. شادمانی می‌تواند خُلق‌و‌خوی ما را تحت تأثیر قرار دهد، ولی بر جنبۀ اجتماعی ما هم اثر می‌گذارد. شادمانی برای جامعۀ سالم ضروری است. هرکس بتواند آن را کنترل کند و پرورش دهد صاحب منبعی کمیاب شده تا به کمک آن زندگی هیجانی خود و همراهانش را شکل دهد. از نظر امرسون، اولین فیلسوف اخلاقی بزرگ آمریکا، شادمانی منجر به زندگی خوب می‌شود و همچنین با خلاقیت در ارتباط است.\nامرسون، در جستاری با عنوان «شکسپیر یا شاعر» (۱۸۵۰)، می‌گوید نبوغ شعری نیازمند دو چیز است. اول، توانایی شاعر در دیدن پدیده‌های طبیعی به‌عنوان پدیده‌های اخلاقی -‌یعنی تبدیل چیزها به استعاره‌هایی از زندگی درونی ما. این شاعر است که اولین بار می‌بیند که سیب و ذرت معنایی فراتر از میوه و غلات دارند. شاعر چیزها را تبدیل به نشانه‌هایی می‌کند که «در تاریخچۀ طبیعی‌شان تفسیری از زندگی بشر» ارائه می‌کنند. در نگاه شاعر، طبیعت و انسان به هم پیوسته‌اند. دومین لازمۀ نبوغ شعری هم به همین اندازه مهم است: «شادمانی، که بدون آن هیچ‌کس نمی‌تواند شاعر باشد، چون زیبایی هدف شاعر است. او فضیلت را دوست دارد، نه از روی اجبار، که به‌خاطر شکوهش». شادمانیِ شاعرْ حاکی از توانایی او در دیدن زیبایی‌‎های جهان است، دیدن چیزها «به‌خاطر نور زیبایی که از آن‌ها ساطع می‌شود».\nتحسین امرسون از قریحۀ شاد بینش اجتماعیِ اخلاق‌گرایان را به خلاقیت شاعران نزدیک می‌کند. او معتقد است شادمانی نه‌تنها آدم‌های اجتماع را کنار هم می‌آورد، بلکه هرکس شادمانی را در کنترل داشته باشد می‌تواند جهان را دگرگون کند. شادمانی نیرویی روان‌شناختی و هیجانی است که خاستگاهش بینش و قریحه است.\nبا شروع قرن بیستم، جریان‌هایی که ویلیام جیمزِ فیلسوف آن‌ها را «درمان ذهن» می‌نامید گسترش یافتند. فرض این جریان‌ها تأثیر حالت‌های ذهنی بر کارآمدی و تعاملات اجتماعی روزمره بود. این جریان‌ها شادمانی را نیز به‌ همراه خود گسترش دادند. نویسندۀ «الهام‌بخش» در شروع قرن جدید، اوریسون سوئت ماردن، که نشریۀ موفقیت را در سال ۱۸۹۷ تأسیس کرد، شادمانی را محور اندیشۀ خویش قرار داد. بعضی از آثار او عبارت‌اند از شادمانی به‌عنوان قدرت زندگی (۱۸۹۹)  4  ، زندگی خوش‌بینانه (یا درباب شادی‌بخشیدن به کسب‌و‌کار) (۱۹۰۷)  5 ، و اندیشه‌هایی دربارۀ شادمانی (۱۹۱۰)  6  . آثار ماردن عمدتاً فهرستی از «سخنان حکیمانه» و کلیشه‌هایی دربارۀ مزایای شاداب‌بودن است. این مزیت‌ها هم فردی و هم حرفه‌ای‌اند. آن‌ها شما را شاد می‌کنند و کمک می‌کنند پول درآورید.\nماردن، در شادمانی به عنوان قدرت زندگی، شادمانی را «دوای بیماری آمریکایی‌ها» می‌نامد. این کتاب تمرکز زیادی دارد بر اینکه آمریکایی‌ها چقدر سخت کار می‌کنند و چه زمان کمی برای لذت‌بردن از خودشان دارند و چقدر مادی‌اند. هدف ماردن این است که نه‌تنها آمریکایی‌ها را به آرامش فرا بخواند، بلکه آن‌ها را کارآمدتر و ثروتمندتر کند. این معجزه از طریق گسترش شادمانی ممکن است.\nتقریباً در همان زمان، در سال ۱۹۱۱، پسران پیشاهنگ آمریکا اولین کتاب راهنمای خود را منتشر کردند که در آن ترکیبی از توصیه‌ها دربارۀ مهارت‌هایی عملی همچون آتش روشن‌کردن در جنگل، با تشویق‌های اخلاقی برای زندگی بهتر ارائه شده بود. توسعۀ خود تحت «قانون پیشاهنگی» اتفاق می‌افتد که شامل ۱۲ فضیلت است. هشتمین فضیلتْ شادمانی است که آن را این‌گونه تعریف می‌کنند:\nفضیلت دیگرِ پیشاهنگی شادمانی است. براساس قانون پیشاهنگی، پیشاهنگ نباید عبوس باشد بلکه باید همواره شاداب و خندان باشد … چهرۀ شاداب و سخنان پرنشاط همچون آفتاب به دیگران می‌تابد.\nو سپس آن را در قاب گسترده‌تری از تاریخ می‌برد:\nپیشاهنگِ خوب باید جوانمرد باشد. یعنی باید مردی مثل شوالیه‌ها یا پیش‌گامان قدیم باشد … او باید شادمان و به‌دنبال پیشرفت خود باشد، و باید زندگی حرفه‌ای برای خودش دست‌وپا کند.\nدر قرن بیستم، با گسترش تجربۀ جمعی و افزایش مصرف‌کننده‌ها، شادمانی به‌عنوان مفهومی مطرح شد که می‌توانست بلندپروازی‌های سرمایه‌داری را با دغدغه‌های اخلاقیِ دورۀ قبل آشتی دهد. تأکید پیشاهنگان بر مهارت‌های بقا در جنگلْ طبقه‌ای جدید و عمدتاً مردانه از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگانی را به وجود آورد که فقط به فکر خودشان و زندگی‌شان در دنیای خشن بازار بودند. سرمایه‌داری آدم‌ها را در دوئلی مقابل هم قرار می‌دهد تا بر سرِ منابع و پول تا پای جان بجنگند. این کسب‌وکاری است که در تنهایی انجام می‌گیرد. شادمانی پیشاهنگان به آن جلوه‌ای قهرمانانه می‌بخشد. انتشار بیرونی شادمانی منجر به موفقیت حرفه‌ای می‌شود، چراکه فروشنده یا دستیار اجراییْ فضای اداره را بانشاط می‌کنند. کنش‌هایی که خودخواهانه یا ریاکارانه به نظر می‌رسد بازتابی از گذشتۀ باشکوه تلقی می‌شود. آن‌طور که ویلیام وایتِ جامعه‌شناس در کتاب مدیریتی خودش در سال ۱۹۵۶ می‌گوید، هر «مرد سازمانی» تازه‌کاری در دلِ خود شوالیه‌ای سرگردان یا شکارچی‌ای نیرومند است.\nماردن و پیشاهنگ‌ها هر دو شادمانی را نه مفهومی فلسفی یا الهیاتی، بلکه نوعی ابزار می‌دیدند. شادمانی امروزه از ریشه‌های خود در بحث‌های مرتبط با اجتماع و خیریه جدا شده و می‌توان آن را در زندگی روزمره و به‌منظور ایجاد پاداش‌هایی خاص به کار گرفت. این نویسندگان شادمانی را به عصر صنعتی آوردند، جایی که به‌زودی تحت سلطۀ ذهنیت فروشندگی قرار گرفت. در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، الهی‌دانی به نام نورمن وینسنت پیل، با فروش برند «مثبت‌اندیشی» خود، که معتقد بود می‌تواند بیچاره‌ترین آدم‌ها را به موفقیت و شادکامی برساند، ثروت خوبی به جیب زد. کار پیل از دلِ هرج‌و‌مرج روانیِ ناشی از جنگ برخاست، زمانی‌که هزاران جوان که تازه از جنگ برگشته بودند می‌بایست خود را با اقتصاد جدید وفق می‌دادند. پیل در این شرایط شادمانیِ اجتماعی و الهیاتیِ کتاب مقدس و فیلسوفان عصر روشنگری را به فضای روان‌درمانی مردان کارمند برد.\n\nمشهورترین کتاب پیل، قدرت مثبت‌اندیشی(۱۹۵۲)  7، می‌کوشید توانِ نگرش را برای رسیدن به موفقیت مادی بسیج کند. این کتاب شامل نصیحت‌هایی است که لباس حقایق علمی را به تن کرده و با حکایت‌های جذاب ترکیب شده‌اند. این حکایت‌ها جالب هستند، زیرا جهان را به کنشگران و مشاهده‌گران تقسیم می‌کنند. کتاب پر است از آدم‌هایی بدون نام که بعضی‌هایشان به‌طور معذب‌کننده‌ای عجیب‌اند: پیل تعریف می‌کند «روی صحنه بودم و داشتم با مردم سلام و علیک می‌کردم و [ناگهان] مردی به من نزدیک شد … که رفتارش خیلی عجیب بود». این آدم‌های رقت‌انگیز پس از سخنرانی‌های پیل پیش او می‌آیند. آن‌ها تنها و نامطمئن هستند و برای مشکلاتشان به‌دنبال راهکار می‌گردند. پیل را می‌بینیم که به خیل آدم‌های غریبه‌ای که پیشش آمده‌اند مشاوره می‌دهد. او با تعریف حکایت‌هایی از دوستان نزدیک خود که، برخلاف این آدم‌های غریبه، معمولاً اسم دارند آن‌ها را تسکین می‌دهد؛ و ظاهراً همۀ آن‌ها آدم‌هایی موفق در کسب‌وکار یا ستاره‌هایی در رسانه‌ها هستند که پیام او را دریافت کرده‌اند.\nبلاتکلیفی‌ای که مراجعه‌کنندگان پیل تجربه می‌کنند ریشه در گسترش شرکت‌ها در اقتصاد پساجنگ دارد. صرفاً خاطرات جنگ یا احتمال تروما نیست که در پس‌زمینه جا خوش کرده و تصدیق نشده است، بلکه مراجعان فلک‌زدۀ پیل غالباً از این واهمه دارند که، چون تحصیل‌کرده و آماده برای چالش‌ها نیستند، نمی‌توانند با فرهنگ شرکت‌هایشان خو بگیرند. به عبارت دیگر، پیل ما را درست در میانۀ تغییر و تحولاتی اجتماعی قرار می‌دهد شبیه به آنچه در پسران پیشاهنگ دیدیم، جایی که اقتصاد کشاورزی از طریق مهارت‌های بقا در جنگل داشت برای جهان مدرن بازتنظیم می‌شد. ما در کتاب پیل، با طبقه‌ای از کارگران در میانۀ اقتصاد جدید مواجه می‌شویم، اقتصادی که آن‌ها به‌لحاظ معنوی و روانی برای آن آماده نیستند.\nبه‌راحتی می‌شود از پیل انتقاد کرد. کتاب او آشکارا ملغمه‌ای از کلیشه‌ها و حکایت‌های ساختگی است که با پوشش معقول «مطالعۀ موردیِ» مخصوص علوم اجتماعی میانۀ قرن بیستم ارائه می‌شود. ولی توصیفات تلویحی او از بیمارگونی آمریکا جالب‌ توجه است. پاسخ پیل به ناراحتی مراجعانش این است که دوراهی‌های عینی خود را، که ریشه در بلاتکلیفی اقتصادی و بازار کارِ درحال‌تغییر دارند، به مشکلات غیرعینی ترجمه کنند. تو رقت‌انگیزی، نه چون به‌خاطر تغییر ساختاریِ شرکت اخراج شدی و آن‌قدرها جوان نیستی که دوباره استخدام شوی، بلکه چون نگرش اشتباهی داری. راه‌حلْ شادمانی است.\nقصۀ شادمانی با قصۀ بدن، چهره و ژست‌ها گره خورده است. ولی ارتباط آن با قصۀ اجتماع کمتر از این نیست. شادمانی هم در ادبیات پیل و هم در پسران پیشاهنگ بر پایۀ چیزی است که پیش‌تر در کتاب مقدس و فلسفۀ اوایلِ دوران مدرن گفته شده است، با این تفاوت که آن‌ها آن را از جنبۀ اجتماعی تهی کرده‌اند. همچنان که آن اجتماعات، در جهان صنعتی و اکنون پساصنعتی و سرمایه‌داری، از بین رفته و بازاحیا شده‌اند، شادمانی نیز مرتباً فراخوانی شده درحالی‌که دیگر قدرتِ گذشته را در پیونددادن آدم‌ها به یکدیگر ندارد. امروزه، شادمانی عمدتاً روح صحنه‌های شادمان گذشته را فرامی‌خواند: ما در خرابه‌های شادی الهیاتی و طبیعی قدم می‌زنیم. شادی امروزی -‌سرخوشی موجود در نرم‌افزارهای شبکه‌سازی و گروه‌های شادی‌بخش‌- ادای معنویت اجتماعاتی را درمی‌آورد که دیگر وجود ندارند.\nشادمانی در مارس ۲۰۲۰ به عرصۀ عمومی بازگشت، زمانی‌که رئیس‌جمهور آن زمان آمریکا، که ظاهراً طرفدار نورمن وینست پیل است، در تلویزیون به تبلیغ داروهایی تقلبی پرداخت که به ادعای او می‌توانستند بیماری و مرگ را درمان کنند. وقتی رسانه‌ها او را بابت حرف‌هایش تحت فشار قرار دادند هیچ مسئولیتی نپذیرفت ولی اعلام کرد «من مجلس‌گرم‌کن آمریکایی‌ها هستم». دونالد ترامپ به‌دنبال ملی‌کردن قدرت شادمانی بود، انگار که می‌توان با نگرش بهتر بر همه‌گیری ویروس کرونا غلبه کرد. نادانی و فریب‌کاری او این بار تحت لوای مأموریت وطن‌پرستانۀ بزرگ‌تری قرار گرفته بود. ترامپ خود را فروشنده‌ای حرفه‌ای معرفی می‌کرد: وقتی از داروهای تقلبی حمایت می‌کرد، درواقع داشت تصویر ملتی را به فروش می‌گذاشت که او، به‌تنهایی، نماینده‌اش بود. وضعیت شادمانی در ابتدای قرن ۲۱ این چنین است. هر اتفاقی بعد از این بیفتد، چیزی تغییر کرده است.\nیکی از پیامدهای زندگی در عصر همه‌گیری نیاز به شادمانی است. تاب‌آوری ویروس و زحمتی که به زندگی هرروزۀ ما تحمیل کرده است خوش‌بینی و توانایی برنامه‌ریزی برای آینده را با چالش مواجه کرده است. شادمانی به ما فرصتی کوتاه برای رهایی از وحشت و سردرگمی می‌دهد. می‌دانیم که شادی قرار نیست انقلابی در آینده ایجاد کند، ولی می‌تواند حال را قابل‌تحمل کند و در دوران انزوا ما را کنارِ هم بیاورد. همچنین می‌تواند فردیت‌زدایی ارتباط دیجیتال را متحول کند و جایی برای ابراز هویت اجتماعی باز کند، حتی اگر زودگذر باشد.\nدر عصر روشنگری «سرایت» از راه گفت‌وگو ابزار شادمانی تلقی می‌شد. همه‌گیری کرونا، که تقلیدی بی‌رحمانه از آن است، منجر به بازآفرینی شادی شده است. باور هیوم به اینکه عاطفۀ شادمان نوعی جوش‌وخروش است که می‌تواند طبیعت هیجانی اجتماع را دگرگون کند اکنون برعکس شده است. در دوران کرونا انضباط شخصی، فاصله‌گیری اجتماعی، و بهداشت مناسب مهر تأییدی بر اجتماع بود: می‌توانیم شادمان باشیم چون آلودگی ایجاد نمی‌کنیم و محتاط باقی می‌مانیم. شادمانی فاصله‌ای را که ترس از آلودگی میانمان انداخته برمی‌دارد و شادی منتشر می‌شود چون چرخۀ انتشار بیماری قطع می‌شود.\nبنابراین، علی‌رغم وجود فاصله و واسطه‌های دیجیتال، شادی دوباره خودش را در مراقبت و ابراز نگرانی و پیشنهادِ کمک از راه دور نشان می‌دهد. این‌ها با اینکه ژست‌های کوچکی هستند، ولی، مثل عمل «شادمانی‌بخشی» که در کتاب مقدس آمده، در هر حال ژست هستند و مراقبت و همدلی را القا می‌کنند. ازآنجاکه شادمانی را از طریق گفت‌وگوهای دیجیتال یا غیردیجیتال کنترل و ابراز می‌کنیم، به‌صورت عامدانه اجتماع را بازآفرینی می‌کنیم.\nشادمانی که جایگاهش را از دست داده و نادیده گرفته می‌شود می‌تواند لحظه‌ای آرامش و حمایت را به همراه بیاورد. فایدۀ اصلی‌اش در زمان بحران پدیدار می‌شود. صرف‌نظر از تجاری‌شدن فرهنگ شاد و سرخوشیِ کاذب سیاستمان، شادمانی ابزاری است که معمولاً هنگام فراموشی، با ایجاد آزادی عاطفی، ما را از بندهایمان رها می‌کند. شادمانی، حتی با برداشت امروزی از آن، نوعی قدرت هیجانی است که نباید نادیده گرفته شود. شادمانی «امید» منجی‌گرایانه یا «خوش‌بینی» سیاست‌مدارانِ سطح پایین نیست. شادمانی نویدهای ساده‌تری می‌دهد، مثل اینکه طی چند ساعت آینده به شما کمک کند، یا شما را با همسایه‌تان مرتبط کند. نمی‌توانید سیاست خود را بر اساس آن بنا کنید، ولی احتمالاً هم نمی‌توانید بدون آن جهان تازه‌ای بسازید.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را تیموتی همپتون نوشته و در تاریخ ۲۵ ژوئیۀ ۲۰۲۲ با عنوان «Reasons to be cheerful» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «شادی آینده را متحول نمی‌کند، ولی می‌تواند اکنون را قابل‌تحمل‌تر کند» در بیست‌‌وپنجمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدحسن شریفیان منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n\n\n\n \n \n \n \n \n تیموتی همپتون (Timothy Hampton) استاد ادبیات تطبیقی و زبان فرانسوی در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی است. کتاب‌های او عبارت‌اند از قصه‌های خیالی سفارت: ادبیات و دیپلماسی در اروپای اوایل دوران مدرن (Fictions of Embassy: Literature and Diplomacy in Early Modern Europe) (۲۰۱۱)، باب دیلن: ترانه‌ها چطور کار می‌کنند (Bob Dylan: How the Songs Work) (۲۰۱۹)، و شادمانی: تاریخچۀ ادبی و فرهنگی (Cheerfulness: A Literary and Cultural History) (۲۰۲۲).\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Anatomy of Melancholy\n \n \n 2\n Canterbury Tales\n \n \n 3\n caritas\n \n \n 4\n Cheerfulness as a Life Power\n \n \n 5\n The Optimistic Life (or, in the Cheering-Up Business)\n \n \n 6\n Thoughts about Cheerfulness\n \n \n 7\n The Power of Positive Thinking\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/617999542.json b/train/617999542.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..ff37dfcba34afaffd76676fe72d887727c3a24d9 --- /dev/null +++ b/train/617999542.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "وقتی به هروئين فکر می‌کنم کسی را به خاطر می‌آورم که عميقاً دوستش داشتم", + "subtitle": "دربارۀ روزهای غم‌‏انگیز مرگ مادر و اعتیاد به هروئین", + "introduction": "شریل استرید، نویسندۀ آمریکایی، ۲۲ ساله بود که مادرش به سرطان مبتلا شد. شریل وقتی دکترها نتیجۀ آزمایش‌ها را اعلام کردند، پیش مادرش بود، و وقتی چشم‌های آبی مادرش در اتاق بیمارستان ثابت ماندند هم آنجا بود. شریل فکر می‌کرد مرگ مادرش پایانی بر این غصه خواهد بود، اما اشتباه می‌کرد. در ماه‌های بعد از مرگ مادر او به دنیایی قدم گذاشت که شاید مهیب‌تر از روزهای بیماری مادر بود: اعتیاد به هروئین.", + "content": "شریل استرید، جانک—  مادرم که مُرد، لباس‏‌هایش را از تنش بیرون آوردم. شکمش گرد و ورآمده بود و سینه‏‌های رنگ‌‏پریده‌اش بالای آن بیرون زده بود. دست‌‏هایش از جای سوزن‏ آمپول‏‌های جورواجور کبود بود، سوزن آمپول‌‏های بی‌‏رنگ و سوزن آمپول‌‏هایی که فقط در اختیار پرستارها بود و سوزن‏‌های دیگر که مدام در پوست شفافِ دست یا پوست نرم و ابریشمیِ مچ او فرو می‌‏رفت و با نوارچسب محکم می‏‌شد. هیچ‏‌کدام از آن سوزن‏‌ها کمکی به او نمی‏‌کرد. دست کرختش را بلند کردم. نمی‏‌خواست به دستی دیگر بپیوندد. پوستش خشک و ترک‌‏خورده و سوراخ‌‏سوراخ بود. وقتی مُرد پرستار برای همیشه سوزن را بیرون کشید. ولی من می‎‏خواستم آن سوزن را پس بگیرم و عاقبت هم گرفتم.\nروزی که گفتند مادرم به سرطان مبتلا شده سراپا سبز پوشیده بودم، شلوار سبز، پیراهن سبز و پاپیون سبز به موهایم. این لباس‌‏ها را مادرم برایم دوخته بود. چندان دوست نداشتم همه‌‏چیزم یک رنگ باشد، اما به‌هرحال برای رفتن به کلینیک مایو آن‏ها را تنم کردم. شاید یک‌‏جور توبه، یک‏جور نذر یا طلسم بود. یک صندلی چرخ‏‌دارِ خالی پیدا کردیم و من سوار شدم و مسابقه گذاشتیم و طولِ راهرو را چرخ زدیم. سرطان، در آن مرحله، جای نگرانی نداشت. مادرم ۴۵ ساله بود. سرحال، زیبا و، بعدها که با خودم فکر می‏‌کردم، سرزنده به چشم می‌‏آمد. ما تنها بودیم، من و مادرم. دیگران هم بودند، ناپدری‏‌ام متحیر بود و مشغول کارهایش؛ پدربزرگ و مادربزرگم پای تلفن منتظر بودند ببینند آیا تشخیص درست بوده و احیاناً تومورشناسِ شهر دلوث اشتباه کرده یا نه. اما حالا، مثل قبل، مثل همیشه، من و مادرم تنها بودیم. در آسانسور که روی صندلی چرخ‏دار نشسته بود، با دستش شلوارم را آهسته به‌طرف خودش کشید. پارچۀ آن را با نگاهی مالکانه میان انگشتانش گرفت و گفت «حرف ندارد».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/07/919-2-2.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n وقتی به هروئين فکر می‌کنم کسی را به خاطر می‌آورم که عميقاً دوستش داشتم \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمن ۲۲ساله بودم. فکر می‏‌کردم اگر دکتر بخواهد به کسی بگوید که به‌زودی خواهد مُرد، او را به اتاقی با یک میز چوبیِ برق‏انداخته می‌‏برند. این‏طورها نبود. مادرم لباس‌‏هایش را کَند و بالای میزی که رویش کاغذ کشیده بودند نشست. وقتی تکان می‏‌خورد از صدای پاره‌شدن و چروک‌خوردنِ کاغذِ زیرش غوغایی در اتاق برپا می‏‌شد. روپوش زردِ روشنی پوشید که از جلو بسته می‏شد. می‌‏توانستم تن نحیفِ او را از پشت ببینم، تکه گوشت کوچکی که با انحنایی به کمرش می‏‌رسید. دکتر گفت اگر بخت یارش باشد یک سال دیگر زنده می‏‌ماند. مادرم چشمان تَرش را به هم زد، ولی گریه نکرد. یک دست را توی دست دیگر و پاهایش را به هم قفل کرده بود. به خودش غل و زنجیر شده بود. از دکتر پرسید که هنوز می‌‏تواند سوار اسبش شود؟ دکتر مدادی را برداشت و قائم نگه داشت و محکم به لبۀ جامِ دست‌شویی زد. گفت «بعد از پرتودرمانی ستون فقرات شما مثل این مداد می‏‌شود. یک تکان کافی است تا استخوان‏‌هایتان مثل بیسکویتِ خشک خُرد شود».\nبا هم به دست‌شویی زنانه رفتیم. هر کدام در یک سرویس خودمان را حبس کردیم و گریستیم. هیچ حرفی نزدیم. نه آنکه خیال کنیم غصۀ هم را نمی‏‌فهمیم، بلکه چون اندوهمان مشترک بود، انگار که به‏‌جای دو تن یک تن بودیم. می‌‏توانستم وزن بدنش را که روی در انداخته بود و با کف دست آرام بر آن می‏‌کوبید و کل اسکلتِ اتاقک‌‏های دست‌شویی را به لرزه درمی‌‏آورد احساس کنم. بعد آمدیم بیرون تا دست و رویمان را بشوییم و، در این حال، در آیینۀ دست‌شویی زنانه کنار هم ایستادیم.\nما را فرستادند داروخانه تا داروها را بگیریم. با کت‌‏و‏شلوار سبزرنگم کنار مادرم نشستم. پسربچۀ درشتِ بی‌‏مویی روی پاهای پیرمردی نشسته بود. زنی بی‏‌اختیار دستش را از آرنج تکان می‏‌داد و برای آنکه آرامش کند با دست دیگر به‌‏دشواری نگهش داشته بود. او منتظر بود. ما منتظر بودیم. زن زیبایی با موهای سیاه در صندلی چرخ‏دار نشسته بود. کلاهی ارغوانی‏‌رنگ به سر داشت و چندتایی انگشتر الماس در دستش بود. نمی‏‌توانستیم از تماشایش صرف‌‏نظر کنیم. او به زبان اسپانیایی با کسانی که گِردش جمع شده بودند، خانواده‌‏اش و شاید شوهرش، حرف می‏‌زد. مادرم بلند کنار گوشم گفت «به نظرت سرطان دارد؟». آهنگی با صدای ملایم از بلندگوها پخش می‌‏شد. آهنگ بی‌کلام بود ولی مادرم ترانه‌‏اش را بلد بود و آهسته با خودش می‌‏خواند: «گل‏‌های کاغذی، گل‏‌های کاغذی، آه! انگار جز گل‏‌های کاغذی نیستند». دستش را روی دستم گذاشت و گفت «جوان که بودم این ترانه را گوش می‌‏کردم. فکرش را که می‏کنی خیلی عجیب است که همان ترانه را الان بشنوی. تصورش را هم نمی‏٬کردم». بعد اسم مادرم را صدا زدند. گفت «برو داروها را بگیر. خودت را معرفی کن. به‌شان بگو دخترم هستی».\nمادرم گفت اجازه دارم جعبۀ جواهراتش را بردارم. می‏‌گفت «وقتی دیگر کارشان نداشتم». روی تختی که ناپدری‌‏ام برایش -برایشان- از شاخه‌‏های درخت ساخته بود می‏‌خوابید. شاخه‌‏ها پشت سر مادرم تاب می‏‌خوردند و طاقی قوسی ایجاد می‏‌کردند و رویشان اَشکال کوچکِ برگ و حشره حک شده بود. داخل جعبۀ جواهر دختر بالرینِ صورتی‌‏رنگی زندگی می‏‌کرد. پیچ کوک را که می‏‌چرخاندی و جعبه را باز می‏‌کردی دخترکِ رقصنده سر پا می‌‏ایستاد و با آهنگی که نواخته می‌‏شد می‏‌چرخید. کوک که تمام می‌‏شد آهنگ تغییر می‏‌کرد و غمگین می‌‏شد. دخترک انگار که از آهنگ ناراحت بشود تلوتلو می‌‏خورد و می‌‏ایستاد. لب‏‌های ریز دخترک سرخ‏رنگ بود و دامنی صورتی‏‌رنگ و زبر بر تن داشت. وقتی درِ جعبه را می‌‏بستیم، او که مثل چوبْ خشک بود از پا خم می‏‌شد و پایین می‌‏رفت. مادرم با حالتی رؤیایی می‏‌گفت «همیشه با خودم می‏‌گویم این بالرین به چه فکر می‌‏کند؟».\nوقتی مادرم سرطان گرفت از مشغله‏‌هایم کاستم. آن زمان در مینیاپولیس سال آخر دانشکده بودم و درخواست کرده بودم فقط دو روزِ هفته را در کلاس‌‏ها حاضر شوم. به‌محض اتمام روزهای دانشکده نزد مادرم به خانۀ دوران کودکی‌‏ام در حومۀ مینسوتا می‏‌رفتم. نمی‏‌توانستم دوری‏‌اش را تحمل کنم. به‌علاوه، نیاز بود آنجا باشم. پدرخوانده‌‏ام نمی‌‏توانست همیشه کنار مادرم بماند. معمولاً مجبور بود برای تأمین مخارج زندگی نجاری‏ کند. غذاهایی می‌‏پختم که مادرم می‌‏توانست بخورد. می‏‌گفت: گوشت دنده و فلفل‌‏دلمه‌‏ایِ شکم‏‌پُر، کیکِ پنیر آلبالویی و پلو مرغ، و بعد، دستور پخت را از روی تختش فریاد می‏‌زد. وقتی غذا آماده می‏‌شد مثل زندانی‏‌ها می‏‌نشست و به بشقاب مقابلش، که بخار از آن برمی‏‌خاست، خیره می‏‌شد و می‌‏گفت «بوی خوبی می‏‌دهد. گمان کنم بعداً بتوانم آن را بخورم». کفِ خانه را می‏‌شستم. کمدها را خالی و تمیز می‏‌کردم. مادرم می‏‌خوابید و می‏‌نالید و قرص‌‏هایش را می‌‏شمرد و می‏‌خورد. روزهایی که حالش بهتر بود روی صندلی می‏‌نشست و با هم گفت‌وگو می‏‌کردیم و گاهی کتابی ورق می‏زد.\n\nمادرم برخاست و به‏ سمت جوراب‏‌هایش خم شد «این‏‌ها را پایم کن». با اینکه چند هفته بیشتر نبود که از بیماری‌‏اش مطلع شده بودیم، نمی‌‏توانست بدون درد فراوان دستش را به پاهایش برساند. جلوی پایش خَم شدم. گلولۀ جوراب دستش بود. گفت «اینجا». پیش از این اتفاق نیفتاده بود جوراب پای کس دیگری بکنم؛ از آنچه آدم خیال می‌‏کند سخت‌‏تر بود. روی پوست نمی‏‌لغزد، مدام جمع می‏‌شود و خیلی باید تلاش کنی تا جوراب را به پای کس دیگری بپوشانی. انگار مادرم پایش را طوری می‏‌گرفت که نمی‏‌توانستم جوراب را بالا بکشم. از جا در رفتم. چشم‌‏هایش را بست و دست‏‌هایش را روی تخت ستون کرد و عقب نشست. صدای نفس‌‏های عمیق و آرامش را می‏‌شنیدم. گفتم «لعنتی!». «مادر کمکم کن». مادرم، بی‏‌آنکه سخنی بگوید، از بالا نگاهم کرد.\nآن‏ روز نمی‏‌دانستیم مادر دیگر به خانه‌‏اش بازنمی‏‌گردد. پالتویش را که می‏‌پوشید حرکاتش آرام و سنگین بود و، در راهِ خروج از منزل، دستش را به دیوارها و حاشیۀ درها می‌‏گرفت. در مسیر بیمارستانِ شهر دلوث از شیشۀ اتومبیل بیرون را تماشا می‏‌کرد. گفت «برفِ روی آن کاج‌‏ها را ببین». یادآوری کرد وقتی از جلوی خانۀ سیندی، واقع در موس لیک، می‏‌گذرم بوق بزنم. تذکر داد که «جاده یخ‌زده است. مراقب باش». بطری پلاستیکی‌ای را که سرش را بریده و گشاد کرده بود در بغل داشت تا اگر حالش به هم خورد در آن استفراغ کند. یک دستش را روی دنده‌‏هایش، جایی که سرطان جولان می‌داد، گذاشت و آرام فشار داد. «عجیب نیست اگر همین الان تصادف کنیم؟».\nسه سال پس از مرگ مادرم خاطرخواه مردی با موهای آبیِ سیر شدم. رفته بودم پورتلند دیدنِ یکی از دوستانم تا بلکه کمی از اوضاع در‏هم‌‏ریختۀ زندگی‌‏ام فاصله بگیرم. خیال می‌کردم تا آن موقع دیگر مرگ مادرم را فراموش کرده‌‏ام و جز مرگش ضایعۀ دیگری در کار نخواهد بود. شاید این بزرگ‏ترین اشتباه در رابطه با مرگ عزیزان باشد: که همه‌‏چیز با مرگ او پایان می‌‏یابد، که خودِ مرگ عظیم‏‌ترین فاجعه است. کسی به من نگفته بود،متعاقبِ آن اندوه، غصه‌‏های دیگر از پی خواهند آمد. آن‏‌زمان تازه زندگی‌‏ام را از شوهرم که دوستش ‏داشتم جدا کرده بودم. ناپدری‌‏ام دیگر پدرم قلمداد نمی‌‏شد. من در این دنیا تنها شده بودم و با تمام وجود این تنهایی را حس می‏‌کردم. رفته بودم پورتلند تا هوایی تازه کنم.\nمردی را که موهای آبی سیر داشت جو خطاب می‏‌کنم. او را اولین بار در روز تولد ۴۲ سالگی‌‏اش در باری که نامش داتس بود دیدم. بعد از تعطیل‌شدن بار به خانه‌‏اش رفتم و با او سانگریا نوشیدم. صبح پرسید آیا میل دارم هروئین بکشم؟ او در خیابان می‌سی‏سی‏پی واقع در پورتلند شمالی زندگی می‌‏کرد. بالای ساختمانی که روزگاری داروخانۀ پررونقی دایر بوده، تعداد زیادی از مردم آپارتمان‏‌هایی را جفت‏‌و‏جور کرده بودند. چند وقتی را با او آنجا زندگی کردم. حدود یک هفتۀ اول، هروئین می‏٬کشیدیم. از فویل آلومینیومی لوله‌‏های صاف‌‏و‏صوف می‌‏ساختیم و دودِ هروئینِ قیر سیاه را با آن‏ها استنشاق می‌کردیم. جو می‏‌گفت «به این می‏‌گویند تعقیبِ اژدها!» و دست‏‌هایش را به هم می‏‌کوفت. اولین‌بار که هروئین کشیدم یک روز گرم ژوئن بود. جلوی جو که روی کاناپه نشسته بود زانو زدم. ‏گفتم «بیشتر» و مثل بچه‌‏ها ‏خندیدم. بعد دَم گرفتم که «بیشتر، بیشتر، بیشتر». پیش‌ازآن هیچ تمایل خاصی به مواد نداشتم. هر کدام را یکی‏‌دو مرتبه امتحان کرده بودم و با حفظ اعتدال و احتیاط مشروب هم نوشیده بودم. اما هروئین فرق می‌‏کرد. عاشقش شدم. اولین مخدری بود که مؤثر واقع ‏شده بود. هرچه اندوه در من بود از بین برد. حالا که به هروئین فکر می‌‏کنم انگار کسی را به خاطر می‌‏آورم که عمیقاً دوستش می‌‏داشته‌‏ام، کسی که حالا می‌‏دانم باید با نبودنش سر کنم.\nبار اول که ‏خواستند به مادرم مورفین بزنند مخالفت کرد. می‏‌گفت «مورفین را به کسی می‏‌زنند که دارد می‏‌میرد. مورفین یعنی دیگر امیدی نیست». ما در بیمارستان شهر دلوث بودیم. نتوانستیم بالش‌‏ها را میزان کنیم. وقتی پرستارها وارد اتاق شدند مادرم از درد و ناراحتی به گریه افتاد. دکتر به او گفت دیگر مقاومت جایز نیست و باید به تزریق مورفین رضایت دهد. به او گفت که جداً دارد می‏‌میرد. دکترْ جوانی حدوداً سی‌‏ساله بود. در حالی‏که دست لطیف و پرمویش را آزادانه در جیبش انداخته بود، کنار مادرم ایستاد و او را در بستر تماشا کرد.\nپرستارها به‌نوبت می‌‏آمدند و با سوزن به او مورفین می‌‏زدند. ظرف چند هفته مادرم مرد. در این مدت آن‏‌قدر که باید به او مورفین تزریق نکردند. او همیشه مورفینِ بیشتری می‏‌خواست. پرستارها تا حد ممکن کم تزریق می‏‌کردند. یکی از آن‏ها مَرد بود. مادرم خواست که مورفین بیشتری به او بزند. او درخواستش را با چنان خشمی مطرح کرد که من هرگز ندیده‏ بودم کسی به آن صورت خواهشی بکند. پرستار اعتنایی نکرد و ساعت مچی‏‌اش را نگاه کرد. چهرۀ او، قطع نظر از پاسخی که می‌‏داد، همیشه همین حالت بی‌‏اعتنا را داشت. گاهی بدون یک کلمه حرف مورفین را تزریق می‏‌کرد و گاهی باصدایی به نرمیِ کفش‌‏هایش به مادرم می‏‌گفت «نه». بعد مادرم به التماس و هق‏‌هق می‏‌افتاد. می‏‌گریست و اشک‌‏هایش در مسیری غلط، عوض آنکه از روی برق گونه‏‌هایش بگذرد و کنار لب‏‌هایش بریزد، از گوشۀ چشم‏‌هایش به‌طرف گوش‌‏ها حرکت می‌کرد و در آشیانۀ موهایش به بستر فرو می‏‌رفت.\nمن هروئین می‌‏خواستم و گیر می‏‌آوردم، و هرچه بیشتر می‏‌خریدیم، کمتر مصرف می‌‏کردیم. گمان می‏‌کردیم اگر از راه بینی بالا بکشیم، کمتر مصرف می‌کنیم ولی نشئه‌‏تر می‏‌شویم. و بعد، طبعاً، سرنگ به میان آمد. جایی خوانده بودم سرنگِ زیرپوستی مانعی است که مردم را از هروئین در امان نگه می‌‏دارد. اما درمورد من عکس قضیه صادق بود. از بوی پاکیزۀ آن، نواری که دور بازویم می‌‏بستم، تیری که می‌‏کشید و نشانِ خفیف درد لذت می‏‌بردم. مادرم را یادم می‏‌آورد. او را یادم می‌‏آورد و بعد خاطرۀ او در خوشایندترین لذتِ ممکن محو می‏‌گشت، لذتی که از تصورم خارج بود.\nآدمی به نام سانتوس بود که هر وقت هروئین می‏‌خواستیم به او تلفن می‌‏کردیم. ما را ساعت‏‌ها پای تلفن معطل می‏‌کرد و بعد زنگ می‌‏زد و اطلاع می‏‌داد که او را در پارکینگ فروشگاه سیف‏وی ببینیم. من در اتومبیل می‏‌ماندم. جو همراه سانتوس در پینتوی زردرنگ او سواری کوتاهی می‏‌کرد و بعد آهسته نزد من در اتومبیل بازمی‏‌گشت و می‏‌رفتیم خانه. گاهی به خانۀ سانتوس مراجعه می‌‏کردیم. یک‏‌بار دیدم تفنگی را در بغل گرفته و لب پنجرۀ جلویی خانه‌‏اش نشسته. یک‏‌مرتبه وقتی جو اتاق را ترک کرد، سانتوس به ران پایم چنگ انداخت و گفت اگر دفعۀ بعد تنها بروم هروئین را مجانی به من می‏‌دهد. روز دیگری، دختربچه‏‌اش که بیش از یک ماه نداشت در بغلش بود. او را نگاه کردم و لبخند زدم و به سانتوس گفتم که چقدر خوشگل است. وجود واقعی‌ام را حس کردم، همان زنی که به‌‏راستی بودم. زنی که زیباییِ کودکان را می‏‌شناسد، کودکی خواهد داشت و روزگاری خودش کودک بوده است.\nایامِ مرگ مادر، روزهای مورفین و دورۀ پس‌ازآن، یعنی روزهای هروئین، چند هفته یا چند ماه بیشتر طول نکشید -اما هر روزش یک عمر بود. یکی روی دیگر، شفافیت محضْ درونِ منگیِ شدید. و روزهایی خالی. تنها من و مادرم، یا شبح او، بودیم- گو آنکه دیگرانی هم می‌‏آمدند و می‏‌رفتند.\nبعضی روزها شاخه‏ گلی به اتاق مادرم در بیمارستان می‌‏رسید و من آن‏ها را لبۀ میزها و پنجره‌‏ها می‏‌گذاشتم. زن‏‌هایی هم می‏‌آمدند. زن‏‌هایی که داوطلبانه در بیمارستان کار می‏‌کردند. مؤمنه‌‏هایی پیر با موهایی که از ته تراشیده یا به‏‌صورت گیسه‌‏هایی بلند بافته و به سرهایشان سنجاق کرده بودند. مادرم به آن‌‏ها و به گل‏‌ها سلام می‏‌کرد: تأثیرناپذیر، بی‏‌تفاوت، سرسخت.\nبه خیالِ این زن‏‌ها مرگ مادرم برایم بد نمی‏‌شد. کنارم روی صندلی می‏‌نشستند و با صدای آهسته قصۀ مرگ مادران خودشان را تعریف می‏‌کردند، مادرهایی که پای لگنِ ظرف‌شویی، در صندلی عقبِ اتومبیل‏‌ها و در بسترهایی که با نور شمع روشن شده بوده جان داده بودند. همین‏‌طور ماجرای کسانی را می‏‌گفتند که از مرگ رسته بودند، کسانی با خواستِ زندگی، حکایت ناپدیدشدن غده‏‌ها، بازگشتِ خون‌های پاک و استخوان‏‌های سالم، افرادی که با بیماری پیکار کرده و دست رد به سینۀ مرگ زده بودند، کسانی که رفتند و بازگشتند، جان‌‏به‏‌دربردگان، مردانِ قهرمان، زنانِ قهرمان. در گوشم زمزمه می‏‌کردند که وقتی تمام شود، برایم بد نمی‏‌شود. منظورشان زندگی او بود. زندگی مادرم.\nکسانی که می‏‌شناختم ‏آمدند و من، در نگاه اول، آن‏ها را به جا نیاوردم. گویی همۀ آن‏ها در این مدت کلاه‏‌های عجیب به سر می‏‌گذاشتند یا لباس‌‏های مبدل به تن می‏‌کردند -گرچه اطمینان دارم این موضوع صحت ندارد. آن‏ها دوستان مادرم بودند. چون تحمل نداشتند او را این‌طور روی تخت ببینند، از اتاق بیرون ‏رفتند و پات‏پای مرغ و نان برایمان گذاشتند. گراتن سیب‌‏زمینی و قالب‌‏های پنیر چدار. آن موقع دیگر مادرم از خوردن نصفِ یک موز هم عاجز شده بود. ممکن نبود بتواند بدون آنکه حالت تهوع پیدا کند کمی بستنیِ یخی لیس بزند. آن‏ها مادرم را صدا زدند و او هم با حالی پریشان و صدایی گرفته هرکدامشان را به اسم صدا زد. مادرم ‏گفت «چقدر خوب که آمدید». و لبخندی بی‌‏نور بر چهره‌‏اش انداخت. موهایش روی سر خشک شده بود، من دست بردم مرتبشان کنم.\nبه مادرم گفتم اگر بخواهد برایش کتاب می‏خوانم. دو کتاب همراهم بود: بیداری 1نوشتۀ کیت شوپن و دختر آقای خوش‌بین 2اثر یودورا ولتی. این کتاب‏‌ها را قبلاً خوانده بودیم و دوست می‏‌داشتیم. شروع به خواندن کردم، ولی نتوانستم ادامه دهم. هر کلمه‌‏ای که می‏‌خواندم در هوا محو ‏می‌‏شد. مثل وقتی بود که می‏‌خواستم دعا کنم. به طرزی پرشور و دیوانه‏‌وار به درگاه خدا، هر خدایی، خدایی که نمی‏‌شناختم یا نمی‏‌یافتم، دعا ‏کردم. به درگاه همۀ کائنات دعا ‏کردم و تصور ‏کردم شاید خدا هم جزء آن باشد. دعا ‏کردم و به تردید ‏افتادم. دریافتم خدا نمی‌‏خواهد موجب اتفاق‌افتادن یا اتفاق‌نیفتادن چیزی شود، نمی‏‌خواهد زندگی مادرم را نجات دهد. شاید بعداً دست‏‌به‏‌کار شود و کمک کند مرگ مادرم را تاب آورم.\nمادرم بافتن را یادم داده بود و من در اتاق بیمارستان، وقتی او خواب بود و روزهای آخرش را می‏‌گذراند، می‌‏بافتم. از ذهنم گذشت که او برای همین روز بافتن را یادم داد، تا دست و چشمم را به جایی مشغول کنم. پرسید «چی می‏‌بافی؟»\nگفتم «شال‌گردن».\nاو که با دست ملافۀ رویش را چین می‏داد گفت «برای کی؟».\nگفتم «نمی‏‌دانم. فقط می‏‌بافم». لذت‌‏بخش‌‏ترین قسمت بافتن تق‏تق، تق‏تق، تق‏تقِ به هم خوردن میل‌‏هاست، صدایی چنان خاموش که به زبان مارها یا خرگوش‌‏ها یا گوزن‏‌ها می‏‌مانَد.\nعاقبت پرستارها و دکترها از توجه به حرف‏‌ها و خواسته‏‌های مادرم دست کشیدند. برای تصمیم دربارۀ میزان تزریق مورفین به من نگاه می‏‌کردند. آن‏ها گفتند باید یکی را انتخاب کنم: یا هشیار بماند ولی درد زیادی را تحمل کند، یا نشئه و غالباً بی‌هوش باشد اما درد نکشد. ولی من تصمیم‏ نمی‌‏گرفتم. مرگ مادرم چندان دراماتیک یا همراه اندرزهای وصیت‏‌گونه نبود. در روزهای آخر که من محتاج راهنمایی بودم حتی یک نصیحت هم نکرد. او گفته بود «یک چیز را باید قول بدهی. نباید اجازه بدهی بیش‌ازاین درد بکشم. خیلی کشیده‌‏ام».\nگفتم «چشم، باشد».\nگه‌گاهی هروئین مصرف می‏‌کردم. صبح‌‏ها که گیج و خسته بلند می‌‏شدم روبه‌روی آیینه می‏‌ایستادم و با خودم حرف می‏‌زدم. از زندگی خودم بُهتم می‏‌برد. با خودم می‌‏گفتم که قرار نبود این‏‌طور بشود. می‏‌گفتم که دیگر بس است، تمامش کن. و بعد حمام می‏‌کردم، آماده می‌‏شدم و با اتوبوس می‌‏رفتم مرکز شهر تا جلوی مردم قهوه و پن‏کیک بگذارم. ساعت دو بعدازظهر، گوش شیطان کَر، با شصت دلاری که برای صورت‏حساب بعدی هروئین در جیب داشتم دوباره سوار اتوبوس می‏‌شدم و به خانه بازمی‏‌گشتم. روزگارم این‏گونه می‏‌گذشت.\nجو منتظرم ماند برسم خانه. برایم ماکارونی با سس پنیر پخت و به سانتوس تلفن کرد. من را به تخت‏خوابش کشاند و وقتی تلفن زنگ زد بلند شد. اول بار که می‏‌خواستم تزریق کنم او را مجبور کردم سوزن را در بدنم فرو کند. بعد یادم داد خودم انجام بدهم. خوشم می‌‏آمد که جو عاشق من یا خودش نبود. عشق می‏‌کردم که او نه‌تنها جلویم را نمی‏‌گیرد، بلکه کمک هم می‌‏کند خودم را نابود کنم. چنین چیزی را با هیچ شخص دیگری تجربه نکرده بودم. شکوه شیطانیِ خودویرانگریِ مشترکمان تأثیر چیزی شبیه عشق را داشت. با خود می‏‌گفتم که اکنون می‏‌توانم کاری را که می‏‌خواهم بکنم. اکنون می‌‏توانم زندگی‌‏ام را بر باد بدهم. قدرت عظیمی را در خودم احساس می‌‏کردم. قدرت مهارِ چیزی مهارناشدنی. در دلم می‏‌گفتم که اکنون می‏‌توانم آشغال باشم.\n\nاما تقدیر چنین نبود. پُل، شوهر جداشده‏‌ام، تلفن کرد. آمده بود پورتلند و می‌‏خواست من را ببیند. دوستی که برای دیدارش آمده بودم قضیۀ جو و مصرف هروئین را به پل گفته بود و او فوراً با اتومبیل از مینیاپولیس آمده بود پورتلند تا با من حرف بزند. در کمتر از یک ساعت او را در خانۀ دوست مشترکمان دیدم. او پشت میز آشپزخانه، نزدیک پنجره‌‏ای که شاخه‏‌های درخت انجیرِ حیاط آهسته به شیشه‌‏اش می‌‏کوبید، نشست. گفت «خیلی … خیلی عوض شدی. انگار، چطور بگویم، انگار اینجا نیستی». اول دست‏‌هایش را روی دست‏‌هایم گذاشت و آن‌ها را به هم فشردیم. نتوانستم شرح بدهم چرا عوض شده‌‏ام. و بعد بینمان بگو‏مگو راه افتاد. از روی صندلی بلند شد و چنان فریاد بلندی کشید که سرم را میان دستانم گرفتم. او، به طرزی جنون‌‏آمیز، دست‏‌هایش را بی‏‌هدف در هوا تکان می‌‏داد. چنگ انداخت پیراهنش را درید و پرت کرد طرفم. از من خواست ظرف کمتر از یک ساعت با او راهی منزلش شوم. نه برای پیوند مجدد بلکه برای خلاصی، نه از جو بلکه از هروئین.\nبه پل گفتم باید فکر کنم. برگشتم آپارتمان جو و روی صندلیِ تاشویی که در پیاده‌‏رو مقابلِ ساختمانشان می‌‏گذاشت نشستم. هروئین سبب کودنی یا، اگر درست‌‏تر بگویم، گُنگی‌‏ام شده بود. فکری می‌‏آمد و بعد زایل می‏‌شد. اختیار عقلم را از دست داده بودم. روی صندلیِ کنار پیاده‌‏رو نشسته بودم که مردی به طرفم آمد و گفت اسمش تیم است. دستم را گرفت تکان داد و گفت شخص قابل‏‌اعتمادی است. سه دلار برای پوشک از من خواست، بعد خواهش کرد با تلفنم زنگی بزند و بعد گفت اگر ممکن است اسکناس پنج دلاری‌اش را خرد کنم و همین‏‌طور پرسش‏‌های بی‏‌جهت و ننه‏‌من‏‌غریبم‏‌هایی که مرا سردرگم کرد و مجبور شدم از جا برخیزم و دَه دلاری را که در جیب شلوارم باقی مانده بود بیرون بکشم. پول را که دید دست برد و از زیر پیراهنش چاقویی بیرون آورد و آهسته مقابل سینه‏‌ام گرفت و گفت «آن پول را رد کن بیاید خانم‏‌خانم‌‏ها».\nکمی وسیله جمع کردم و به پل تلفن کردم. اتومبیل را در محلی که منتظر بودم متوقف کرد و سوار شدم. تا پیش از غروب آفتاب کیلومترها از پورتلند فاصله گرفته بودیم. در مونتانا وارد مسافرخانه‌‏ای شدیم تا شب را بگذرانیم. گوشۀ تخت کِز کردم و از سردرد شدید و حالتِ به‏‌هم‌‏خوردگیِ معده به لرز افتادم. پل برایم آب و شکلات آورد و مشغول تماشای تلویزیون شد. در اتومبیل که از این سو به آن‌سوی کشور می‏‌رفتیم احساس می‏کردم زندگی حقیقی‌‏ام را یافته‌‏ام، ولی در جایی دور از دسترس؛ گویی هروئین من را به‌‏تمامی از خودم گرفته بود. بگو‏مگو ‏کردیم و ‏گریستیم و با دعواهایمان اتومبیل را به لرزه ‏انداختیم. بی‌‏رحمانه رفتار کردیم. بعد با ملایمت گفت‌وگو ‏کردیم و از رفتار خودمان و یکدیگر بهتمان ‏زد. تصمیم گرفتیم طلاق بگیریم. از او متنفر و عاشق او بودم. او از قبل مادرم را می‏‌شناخت. احساس می‌‏کردم در دامش افتاده‌‏ام، داغ بردگی بر من زده، زندانی‏‌ام کرده‏ و، مثل دخترش، عزیزم داشته است. فریاد کشیدم که «من از تو نخواسته بودم بیایی پورتلند. برای خودت آمدی». پاسخ داد که «شاید».\nگفتم «یعنی این‌قدر خاطرم را می‏‌خواهی؟ این راه طولانی را آمده‌‏ای تا من را ببری؟ چرا؟».\nگفت «نمی‌‏دانم، همین‏‌طوری».\nدلم می‌‏خواست مادرم دوستم داشته باشد، ولی دوست‌داشتنش کافی نبود. می‏‌خواستم که عشقش را نشانم دهد، که زنده بماند، که قهرمان باشد. به پیکار برود و پیروز شود. و اگر بنا به مردنش بود، دستِ‌آخر، دلم می‏‌خواست بگوید که چطور بی او زندگی کنم. تا قبل از بیماری‌اش، درست عکسِ این را از او خواسته بودم. تحمل حرف‌‏هایش را که چه بکن و چطور زندگی کن نداشتم. دلم می‏‌خواست ناشناس باشم و چشمان کنجکاوِ مادرانه‌اش مرا نبیند.\nمادرم روزهای آخر کاملاً هشیار بود. بیدار که می‌‏شد می‏‌گفت «وای، وای». یا نفسش را به طرزی حزن‌‏انگیز بیرون می‏داد. نگاهم می‏‌کرد و در چشمانش برق عشق موج می‌‏زد. گاهی هم چنان دوباره به خواب می‌‏رفت که گویی اصلاً من را نمی‌‏دید. پاره‏ای اوقات وقتی بیدار می‏‌شد نمی‏‌دانست کجاست. آنچیلادا و فالودۀ سیب می‏‌خواست. می‌گفت «چیزی نمانده بود آن اسب لگدم کند»، بعد با نگاهی شماتت‏‌بار اطراف اتاق را پیِ اسب می‏‌گشت. آن روزها دلم می‌‏خواست مادرم بگوید که من بهترین دختر دنیا بوده‌‏ام. این را نمی‌‏خواستم که بخواهم ولی بی‌‏جهت می‏‌خواستم، انگار تب شدیدی داشتم که تنها با آن کلمات فروکش می‏‌کرد. چنان مشتاق شنیدنشان بودم که یک‌راست از او پرسیدم «من بهترین دختر دنیا نبودم؟» و او پاسخ داد که بله، البته که بودی. ولی پاسخ او کافی نبود. دلم می‏‌خواست آن کلمات در ذهن مادرم کنار هم قرار بگیرند و او آن‏ها را، تر و تازه، به من بگوید.\nمن تشنۀ عشق بودم.\nروزی خانم جوانی با تخته‏‌شاسی وارد شد و من را به کافه‏‌تریای بیمارستان دعوت کرد. گفت می‏‌خواهد دربارۀ اهدایی که مادرم کرده با من حرف بزند. نامش جنت بود و پیراهن سرم‌ه‏ای‏‌رنگ با شرابه‏‌های کوچک سفید روی شانه‏‌ها به تن داشت -انگار فرماندۀ جایی بود. ناخن‏‌هایش بلند و قرمز بود و وقتی دست‏‌هایش را طور خاصی حرکت می‏‌داد، ناخن‌هایش به هم می‌خورد و تیلیکی صدا می‏‌کرد.\nپشت میزی نشستیم و دو فنجان قهوه میانمان قرار گرفت. او گفت مادرم اعضایش را اهدا کرده ولی چون سرطان بدنش را گرفته فقط چشم‏‌هایش را جدا می‏‌کنند. «چشم‌‏هایش؟!»\n«البته همۀ چشمش نه، بخش‌‏هایی از آن». جنت با هر دو دست فنجان قهوه‌‏اش را بالا برد، یکی از ناخن‏‌هایش آهسته به فنجان خورد. «ما همیشه بستگان نزدیک اهداکننده را باخبر می‏‌کنیم. درمورد مادر شما ما باید، به‌محض فوت، روی چشم‌‏ها یخ بگذاریم تا از بین نروند». لحظه‌‏ای در فکر فرو رفت. «به این ترتیب شما متوجه خواهید بود که چرا مجبوریم روی صورت او را با کیسه‌‏های یخ بپوشانیم. ظرف چند ساعت بعد از وفات، عمل برداشتن چشم انجام خواهد شد». ناخن‏‌هایش به‌سوی اطراف صورتش بالا آمدند و در هوا ایستادند. «گوشۀ هر چشم را برش کوچکی می‏‌دهند». جنت محل برش را با ناخن‏‌های تیزِ خودش نشانم داد. «پوست را طوری بخیه می‌‏زنند که اثری نماند». جرعه‌‏ای قهوه فرو داد و به من نگاه کرد. «البته مشکلی برای برگزاری مراسم وداع پیش نمی‌آورَد».\nخواب هروئین دیدم. نیمه‏‌های شب که برخاستم چنان هوس هروئین کرده بودم که نفس‌‏هایم به شماره افتاده بود. از چندی پیش‌ازآن، برای صحبت دربارۀ هروئین پیش روان‌‏درمانگر می‏رفتم. او می‏‌گفت این هوس‌‏ها طبیعی است و درواقع هم وقتی هروئین مصرف می‏‌کنید مغز با فعال‌کردن نورون‏‌های خوشی، که در حالت طبیعی غیرفعال‌اند، واکنش نشان می‌‏دهد. او اضافه کرد که چند ماه طول می‏‌کشد نورون‌‏ها مجدداً از تکاپو بیفتند. تا آن وقت برسد، برای مصرف دوباره پَرپر می‌‏زنند و سعی می‌‏کنند با حُقه بدن را به‌سوی هروئین بکشند. من نورون‌ها را با دست‌‏های دراز و باریکشان و دهن‏‌هایی که مثل گُل باز و بسته می‏‌شدند می‏‌دیدم. از او پرسیدم «درد چه؟ آیا در مغز نورون‌‏هایی هست که تنها با عذاب روحی زنده شوند؟ اگر هست، چقدر طول می‏‌کشد تا پژمرده شوند و بمیرند؟».\nدو مرتبۀ دیگر جو را دیدم. ارتباطم را با او قطع نکرده بودم. به‌‏رغم توصیۀ دوستان، نیمه‏‌شب‌‏ها از مینیاپولیس به او تلفن می‏‌کردم. حرف که می‏‌زدیم هروئین را از صدای لطیف و باز او می‏‌شنیدم. در عرض کمتر از یک ماه، با ظاهری نحیف و چهره‌‏ای ‏زرد به خانه‌‏ام آمد. روی کاناپه نشست و تزریق کرد. بعد به‌‏طرف آشپزخانه تلوتلو خورد و در لگن ظرف‌شویی بالا آورد. صورتش را تمیز کرد و لبخند زد. گفت که «به بالاآوردنش می‌‏ارزد. چون خیلی لذت دارد». یک هفته‌‏ای را در خانه‌‏ام به مصرف ذخیرۀ هروئینی که جو با خودش آورده بود گذراندیم. می‌‏دانستم که باید این قضیه را تمام کنم و دست‏‌آخر هم کردم. به او گفتم برود و رفت.\nبار دوم که او را دیدم یک سال بعد بود و من، به دلایلی نامرتبط به او، در پورتلند به‏ سر می‏‌بردم. بدون قصد قبلی، با او نشستم و هروئین کشیدم. صبح روز بعد که از خواب بیدار شدم پشیمانی همۀ وجودم را فرا گرفته بود. همۀ روز را کنار دریا گذراندیم. او دیگر نه آن پسر باهوش، جذاب و خنده‌‏رویی که دلباخته‌‏اش شدم بلکه معتادی درهم‌شکسته بود. پوست دستش از زخم‌‏های مکرر دَلمه بسته و بازوهای استخوانی‌‏اش کبود و سوراخ شده بود. دیگر اهمیتی به رنگ موهایش نمی‏‌داد. برای تزریق به توالت عمومی رفت و من روی شن‏‌های خنکِ ساحل نشستم و غرش اقیانوس آرام را تماشا کردم. خودم را در مقابل وسوسۀ همراهی با او حفظ کردم. با گذر هر دقیقه، اقیانوس نزدیک و نزدیک‌‏تر می‌‏شد. جو برایم درعین‌حال که مشمئزکننده بود وسوسه‌‏انگیز هم بود. خودم را در حضورِ مردی محتضر احساس می‏‌کردم، مرد جوان محتضر، و می‏‌دانستم اگر بخواهم زنده بمانم دیگر هرگز نمی‌‏توانم او را ببینم. و ندیدم.\nمادرم فرصت نکرد لاغر شود. مرگش روندی بی‏امان و رو‏به‌‏جلو بود. سفر قهرمانان بازگشت دارد، ولی سفر مادرم همه رفتن بود. هنگام مرگ عوض شده بود اما هنوز فربه بود، بدن زنی در میانِ زندگان را داشت. موهایش را هم داشت، موهایی قهوه‏ای که در اثر هفته‌‏ها خوابیدن در بستر ظریف و شکننده شده بود.\nاز پنجرۀ اتاق او دریاچۀ سوپریور پیدا بود، بزرگ‏‌ترین و سردترین دریاچۀ جهان. اما درست نمی‌‏توانستم ببینمش. صورتم را یک‏وری به شیشه می‏‌چسباندم و نوار باریک دریاچه را که تا بی‏‌نهایت در افق امتداد می‏‌یافت تماشا می‌‏کردم. مادرم فریاد کشید که «اتاق عجب منظره‏ای دارد! همۀ عمرم منتظر اتاقی با چنین چشم‌‏اندازی بودم».\nگل‏‌ها را لبۀ میزها، نزدیک‌‏تر به مادرم، چیدم تا مجبور نباشد برای دیدنشان سرش را بچرخاند. دسته‏‌های میخک صورتی، رُز زرد، داوودی و سوسنِ خال‏دار. گل‏‌هایی از قاره‏‌های دیگر که آمده بودند شاهد مرگ مادرم باشند. او دلش می‏‌خواست نشسته بمیرد، پس هرچه بالش بود جمع کردم و برایش پُشتی درست کردم. دلم می‏‌خواست مادرم را هنگام مرگ ببرم در دشت بومادران بگذارم. رویش را با لحافی که از خانه آورده بودم، لحافی که خودش از تکۀ لباس‏‌های کهنۀ ما دوخته بود، پوشاندم. زیر لب غرید که «برش دار» و بعد مثل شناگرها پاهایش را دراز کرد تا لحاف را پس بزند.\nمادرم را تماشا کردم. ماه مارس بود و آفتاب از لبۀ یخ‏زدۀ برف‏‌های پیاده‌‏رو منعکس می‏‌شد. روز سنت پاتریک بود و پرستارها برای مادرم یک قالبِ مربعی ژلۀ سبزرنگ آوردند که روی میزِ کنار او می‏‌لرزید. آخرین روز کاملِ عمرش بود. نه خوابید نه بیدار شد. چشمانش را باز و بی‌‏حرکت نگه داشته بود. چشمانش آبی‌‏ترین چیز آن اتاق بیمارستان، یا شاید همۀ دلوث، بودند. آبی‌‏تر از خودِ دریاچه. رنگ آسمان در شیرین‏‌ترین روز عمر هر انسان.\nمرگ مادرم سریع رخ داد ولی ناگهانی نبود، چون آتشی کم‌‏جان که شعله‏‌هایش به دود و دودش به هوا بدل می‌‏گردد. اصلاً چشمانش را نبست. چشم‌هایش اول گزنده و بعد متحیر بودند و سپس به وضع دیگری که من قهرمانانه می‌‏دیدم تغییر حالت دادند. آبی، چشمان آبی. خنجرهای آبیِ خواهش و خواهش. به ماندن، به ماندن.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را شریل استرید نوشته وبرای اولین بار با عنوان «Heroin/e» در بهار ۱۹۹۹ در مجلۀ دابل‌تیک به انتشار رسید و سپس در مجموعۀ بهترین جستارهای آمریکایی سال ۲۰۰۰ نیز منتشر شد. نسخۀ آنلاین این نوشته در وب‌سایت جانک بارگذاری شده است و برای نخستین بار با عنوان «وقتی به هروئین فکر می‌کنم کسی را به خاطر می‌آورم که عمیقاً دوستش داشتم»  در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۶ آذر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n نویسنده و پادکستر آمریکایی است. آخرین کتاب او به‌اندازۀ کافی شجاع (Brave Enough) نام دارد. عمدۀ شهرت او به خاطر رمان وحشی (Wild) است که در سال ۲۰۱۲ در صدر فهرست پرفروش‌های نیویورک ‌تایمز قرار گرفت و سپس در باشگاه کتاب اپرا وینفری نیز انتخاب شد. در اوت ۲۰۱۹، شریل استرید یکی از ده زنی بود که مجسمه‌اش در نیویورک به عنوان بخشی از مجسمه‌های برابری ساخته شد، پروژه‌ای که برای ایجاد تعادل در بازنمایی جنسیتی در هنر عمومی طراحی شده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n  The Awakening\n \n \n 2\n   The Optimist’s Daughter\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/621354191.json b/train/621354191.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c64afa76e2ea11169930e5437b94bb744d8a1fa7 --- /dev/null +++ b/train/621354191.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "سوءاستفاده از پوپر", + "subtitle": "ابطالگری پوپری چطور زمینه‌ای برای ظهور نئولیبرالیسم شد؟", + "introduction": "ابطالگری پوپری، با همۀ سادگی دلپذیرش، به‌سرعت از سوی فیلسوفان در هم کوبیده شد، و آن‌ها نشان دادند که راهی قابل قبول برای درک علم نیست. آنان اشاره کردند که در هرگونه ساختار آزمایشیِ واقعی ناممکن است که عنصر فرضی واحدی را برای ردکردن جدا بکنیم. ولی طی دهه‌ها، پوپرگرایی به‌هرحال در میان خودِ دانشمندان رایج باقی ماند، به‌رغم عوارض جانبیِ بالقوه زیان‌بخشی که داشت. چرا باید این‌طور می‌شد؟", + "content": "شارلوت اسلای، ایان — اگر از محققانی که ذهنیت فلسفی دارند بپرسید -دست‌کم در دنیای انگلیسی‌زبان- که چرا علم کار می‌کند، تقریباً همیشه برای تأیید حرفشان به فیلسوف اتریشی‌بریتانیایی، کارل پوپر (۱۹۰۲-۱۹۹۴)، اشاره می‌کنند. توضیحشان این است که علم فرض نمی‌گیرد که برای هر پرسشی پاسخ نهایی دارد، بلکه به تلاش برای نقض‌کردنِ چیزها رضایت می‌دهد. پوپری‌ها مدعی‌اند که علم صرفاً ماشین بی‌رحمی برای نابودی خطاهاست [نه ماشین جست‌وجوی حقیقت].\nپوپر جوانیِ خود را در وین گذراند، در میان روشنفکرهای لیبرال. پدرش حقوق‌دان بود و کتاب‌دوست، و دوست صمیمی خواهر زیگموند فروید، رُزا گراف. شغل‌های اول پوپر او را به‌سمت موسیقی، کابینت‌سازی و فلسفۀ تعلیم‌وتربیت کشاند، اما نهایتاً دکتری‌اش را از دانشگاه وین، به سال ۱۹۲۸، در رشتۀ روان‌شناسی گرفت. با درک اینکه داشتن شغل دانشگاهی در خارج از کشور می‌تواند او را از اتریشِ آن سال‌ها، که هر روز یهودستیزتر می‌شد، رها کند (پدربزرگ و مادربزرگ‌های پوپر همگی یهودی بودند، هرچند خودش مطابق مذهب لوتری تعمید شده بود)، تمام تلاش خود را به کار گرفت تا اولین کتابش را بنویسد. این کتاب با عنوان Logik der Forschung، منطق اکتشاف علمی، به سال ۱۹۳۵ منتشر شد. در این کتاب بود که او روش ابطالگری خودش را معرفی کرد. پوپر می‌گفت فرایند علم عبارت است از حدس‌زدن یک فرضیه و، بعد، تلاش برای ابطال آن. باید آزمایشی تدارک ببینید و در آن بکوشید تا اثبات کنید که فرضیۀ شما خطاست. اگر رد شد، باید آن را رها کنید. پوپر می‌گوید تمایز بین علم و شبه‌علم در همین نقطه است: شبه‌علم تلاش می‌کند با مرهم‌نهادن بر زخم‌های نظریه‌اش از خودش در برابر نقض‌شدن محافظت کند، اما در علم ماجرا همه یا هیچ است؛ [نظریه] یا کار می‌کند یا حذف می‌شود.\nپوپر به دانشمندان هشدار می‌دهد که، هرچند آزمایش تجربی ممکن است به واسطۀ تأییداتی که انجام می‌دهد شما را به صدق فرضیه‌تان نزدیک و نزدیک‌تر کند، ولی نمی‌توانید و نباید هرگز کار خودتان را درست اعلام کنید. منطق استقرا بدین معناست که شما هرگز انبوه بی‌نهایتِ شواهد لازم برای اطمینان‌یافتن از همۀ مصادیقِ ممکن را گرد نخواهید آورد، پس بهتر است پیکرۀ شناخت علمی را بیش از آنکه صادق در نظر بگیرید «تاکنون‌ردنشده» یا «عجالتاً صادق» در نظر بگیرید. با داشتن این کتاب، پوپر شغلی دانشگاهی در نیوزلند پیدا کرد. از آن کشورِ دوردست شاهد بود که اتریش به دام نازیسم می‌افتد، و شروع کرد به کارکردن روی کتابی سیاسی‌تر، جامعۀ باز و دشمنان آن (۱۹۴۵). کمی پس از جنگ، به بریتانیا نقل‌مکان کرد، و تا پایان عمرش در آنجا ماند.\n\nابطالگری، با همۀ سادگی دلپذیرش، به‌سرعت از سوی فیلسوفان در هم کوبیده شد، و ایشان نشان دادند که راهی قابل قبول برای درک علم نیست. آنان اشاره کردند که در هرگونه ساختار آزمایشیِ واقعی ناممکن است که عنصر فرضی واحدی را برای ردکردن جدا بکنیم. ولی، طی دهه‌ها، پوپرگرایی به‌هرحال در میان خودِ دانشمندان رایج باقی ماند، به‌رغم عوارض جانبیِ بالقوه زیان‌بخشی که داشت. چرا باید این‌طور می‌شد؟\nگروهی از زیست‌شناسان اولین دانشمندانی بودند که به سخنان پوپر گوش فرا دادند. آنان در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰، در دانشگاه آکسفورد، در قالب باشگاه زیست‌شناسی نظری در مهمانی‌های خانگی در ساری و، بعدها، در لندن دور هم جمع می‌شدند. پوپر هم قبل و هم بعد از جنگ آنان را ملاقات می‌کرد، و در این دوره آنان درگیر دست‌وپنجه نرم‌کردن با نظریۀ تکامل و ایجاد روابطی بین تخصص‌های زیست‌شناختیِ مختلف خودشان بودند. به‌ویژه در طول دورۀ قبل از جنگ، زیست‌شناسی تکاملی -بسته به دیدگاه فرد- یا به‌طرز هیجان‌انگیزی پیچیده بود یا به‌طرز گیج‌کننده‌ای درهم‌ریخته. نظریه‌های شسته‌رفتۀ تکامل مندلی، که مطابق آن‌ها ویژگی‌های متفاوت بر اثر شیر یا خط آمدنِ سکۀ کروموزوم به ارث می‌رسیدند، در رقابت با هم بودند تا تکامل را با توصیف‌های آماریِ اسرارآمیز از ویژگی‌های ژنتیکی توضیح دهند، ویژگی‌هایی که به‌طور مداوم در بین جمعیت‌ها تغییر می‌کردند. در این اثنا رهبر باشگاه، جوزف هنری وودگر، امیدوار بود که راه فلسفی دقیقی برای توضیح مفهوم زیست‌شناختیِ بسیار شکنندۀ «ارگانیک‌باوری» وجود داشته باشد. شاید دقت شفافیت‌بخش پوپر بتواند همه‌چیز را حل کند.\nاین دادۀ جالب‌توجهی است که پرسروصداترین طرفداران پوپر از علوم زیست‌شناختی و میدانی می‌آمدند: جان اکلس، فیزیولوژیست اعصاب از استرالیا؛ کلارنس پالمر، متخصص هواشناسی از نیوزلند؛ جفری لیپر، متخصص خاک از استرالیا. حتی هرمان باندی، فیزیک‌دان اتریشی‌بریتانیایی که در نظری‌ترین بخش کیهان‌شناسی کار می‌کرد. به عبارت دیگر، دانشمندانی که در پیِ تأییدگرفتن از پوپر رفتند همان کسانی بودند که با سهولت بیشتری می‌شد کارشان را در یک نقض آزمایشگاهی نافرجام -روش پوپر- شکار کرد. عجیب است. احتمالاً، امیدوار بودند که وزنه‌ای معرفت‌شناختی برای کار خودشان پیدا کنند. برای اینکه زاویه‌دید گسترده‌تری به این مسئلۀ رازآمیز داشته باشیم، بد نیست به «حسادت فیزیک» توجه کنیم که گاهی آن را به دانشمندان میدانی قرن بیستم نسبت می‌دادند: عدم احترام نسبی‌ای که آن‌ها در محافل علمی و عمومی تجربه می‌کردند. به نظر می‌رسید که پوپر می‌تواند به این بیماری خاص کمک کند.\nدر میان دانشمندان مشتاق فلسفه در باشگاه زیست‌شناسی نظری، جوانی بود به نام پیتر مِداوار. مدت کوتاهی پس از جنگ جهانی دوم، مداوار به آزمایشگاهی فراخوانده شد که در مورد پیوند بافت تحقیق می‌کرد، و در آنجا شغلی را آغاز کرد که، نهایتاً، او را برندۀ جایزۀ نوبل در علوم زیستی کرد. او در کتاب‌های عامه‌پسند متعددش و در سخنرانی‌هایش برای برنامۀ بی‌بی‌سی ریث در سال ۱۹۵۹، به‌طور مداوم، در توضیح موفقیت علم از پوپر یاد می‌کرد و در بین پوپری‌ها از همه برجسته‌تر بود (ریچارد داوکینز نیز، به نوبۀ خود، مداوار را «سخن‌گوی اصلی ‘دانشمندان’ در دنیای مدرن» معرفی کرد، و دربارۀ ابطال‌پذیری سخنان مثبتی گفته است). در سخنرانی‌های رادیویی مداوار، فلسفۀ «فهم عرفی» پوپر بسیار به نمایش گذاشته شد، و او با زبانی روشن توضیح داد که چگونه حتی فرضیه‌های مربوط به آیندۀ ژنتیکیِ نوع بشر را می‌توان به‌صورت تجربی در راستای خطوط پوپری آزمود. در سال ۱۹۷۶، مداوار موجب شد پوپر بالاترین افتخار خود تا آن زمان را کسب کند: عضویت در انجمن علمی سلطنتی لندن، که اتفاقی نادر برای غیردانشمندان است.\nدرحالی‌که همۀ این‌ها در جریان بود، سه فیلسوف 1داشتند فرش زیر پای پوپری‌ها را می‌کشیدند. آنان می‌گفتند که وقتی آزمایشی نتواند فرضیه‌ای را اثبات کند، هر عنصرِ دخیل در طراحی فیزیکی یا نظری آزمایش ممکن است مقصر باشد. همچنین، برای رد یک نظریه هیچ نقیضی به‌تنهایی کافی نیست، چون همیشه می‌توانیم با حُسن‌نیت فرضیه‌ای کمکی برای محافظت از آن نظریه ارائه کنیم: شاید موش‌های آزمایشگاهی خوب تخم‌کشی نشده‌اند تا پایداری ژنتیکی ایجاد شود؛ شاید واکنش شیمیایی تنها در حضور یک کاتالیزور خاص رخ می‌دهد. علاوه‌بر این، باید برخی نظریه‌ها را حفظ کنیم تا اصلاً بتوانیم ادامه دهیم. درکل، نتیجه‌گیری ما این نیست که قوانین ثابت‌شدۀ فیزیک را رد کرده‌ایم -بلکه می‌گوییم آزمایش ما اشتباه بوده است. و بااین‌حال، پوپری‌ها واهمه‌ای نداشتند. در او چه می‌دیدند؟\nنیل کالوِر، مورخ انگلیسی، در سال ۲۰۱۳ بیان کرد که اعضای انجمن سلطنتی، بیشتر از آنکه تحت‌تأثیر قواعد معرفت‌شناختی پوپر برای تحقیق علمی بوده باشند، تحت‌تأثیر برازندگی فلسفی او بودند. در طول دهۀ ۱۹۶۰، اعضای انجمن زیر ضربات جنجال «دو فرهنگ» 2بودند، که ایشان را، در مقایسه با سازندگان فرهیختۀ فرهنگ والا [متخصصان علوم انسانی و هنر]، صرفاً تکنسین‌هایی تازه‌به‌دوران‌رسیده معرفی می‌کرد. فلسفه سلاح فرهنگی خوبی برای پاسخ به این جنجال بود، چون قرابت‌هایی را بین علم و هنر به اثبات می‌رساند. به‌ویژه، روایت پوپر از چیزی که قبل از ابطالگری در تحقیق می‌آید دفاع خوبی از ویژگی‌های «فرهنگی» علم بود. او این مرحله را «حدس» می‌نامید، که کار تخیل است. مداوار و دیگران با این خلاقیت علمی بازی‌های زیادی کردند تا حوزۀ کاری خودشان را به‌لحاظ فرهنگی تجلیل کنند. پوپرِ ایشان اصلاً پوپرِ ابطالگری نبود، بلکه تفسیری خیالی از پوپر بود.\nاگرچه جنجال دو فرهنگ برای طرفین دعوا مهم بود، اما صرفاً طوفانی بود در فنجان چای یک نهاد خاص. در طول دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، زمانی که منطق اکتشاف علمیِ پوپر به زبان انگلیسی در دسترس قرار گرفت، ابرهایی در حال جمع‌شدن بودند که می‌توانستند با طوفان‌های سیل‌آسای خود چیزهایی بسیار بزرگ‌تر از ظرف چینی انجمن سلطنتی را تهدید کنند. در افکار عمومی، دانشمندان داشتند تبدیل به شخصیت‌هایی خطرناک می‌شدند، افرادی که مسئول تولید بمب اتمی بودند. فیلم «دکتر استرنج‌لاو» (۱۹۶۴)، اثر استنلی کوبریک، با آن بازی دیوانه‌وار و به‌یادماندنی پیتر سلرز، تجسم چنین شخصیتی بود. استرنج‌لاو به قلب آرمان‌های پوپری ضربه زد، یک نازی واپس‌گرا که در مرکز نظامی‌صنعتیِ «جهان آزاد» فعالیت می‌کند. او انعکاسی از داستان‌های واقعی جنایتکاران جنگی نازی بود که طی «عملیات گیرۀ ‌کاغذ» به ایالات‌متحده وارد شده بودند تا به امورات جنگ سرد کمک کنند -پروژه‌ای که لاپوشانی شده بود، اما در اوایل سال ۱۹۵۱ روزنامۀ بوستون گلوب آن را هویدا کرد. در چنین پس‌زمینه‌ای، تواضع معرفت‌شناختی علم پوپری واقعاً جذاب بود. دانشمندان واقعی، به شیوۀ پوپری، به هرگونه امر سیاسی و هرگونه حقیقتی پشت می‌کردند. آنان نمی‌خواستند اتم را بشناسند، چه رسد به اینکه، با هدف پیروزی در جنگ، در پی شناخت آن باشند. تلاش آنان فقط معطوف به این بود که برای هر چیزی یک نقیض بیاورند. چنان‌که مداوار در کتاب امید پیشرفت (۱۹۷۲) می‌گوید:\nدانشمند شرور نداریم … ولی تعداد زیادی فیلسوف شرور، کشیش شرور و سیاست‌مدار شرور داریم.\nابطالگری دستورالعملی برای اعلان تواضع شخصی هم بود. در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۷ برای «پروژۀ تاریخ شفاهی علم بریتانیا»، جان هِلیوِل، بلورنگار انگلیسی، با اندکی ناراحتی این برداشت را رد کرد که زمانی که پیش‌گام روش جدیدی برای نمایش پروتئین‌ها و ویروس‌ها بوده ممکن است موجب هرگونه «تغییر پارادایم» انقلابی در علم شده باشد (اصطلاحِ ساختۀ توماس کوهن، معاصر پوپر)، و درعوض، برای توصیف کار خود به روش متواضعانۀ ابطالگری متوسل شد.\nولی تواضع گاهی می‌تواند به شانه‌خالی‌کردن از مسئولیت هم تبدیل شود. شیوۀ سیاه‌تر برای بیان داستان «پوپر در برابر استرنج‌لاو» این است که بگوییم ابطالگری می‌تواند مسئولیت‌ناپذیری اخلاقی را برای طرفدارانش توجیه کند. هرگز نمی‌توان یک دانشمند را به حمایت از آرمان نادرست متهم کرد، اگر کارش تأییدکردن نبوده باشد. خودِ پوپر اعلام کرده بود که علم ذاتاً کاری نظری است. ولی اگر دانشمندی در طول جنگ سرد کار می‌کرد و اهمیت منابع مالی و پیامدهای تحقیقات خود را نمی‌دانست، این دیگر از ساده‌لوحی‌اش بود. برای مثال، مداوار کاملاً آگاه بود که رشتۀ ایمنی‌شناسیِ خودش، مستقیماً، محصول کار روی پیوند و کاشت پوست برای مجروحان جنگ جهانی دوم بوده است. علاوه‌براین، او کاملاً از تعداد بالای اجسادی که در آزمایش‌هایش استفاده می‌شد آگاه بود (ازجمله استفاده از مجرمانِ زیر گیوتین رفته در فرانسه) -البته این‌ها به‌هیچ‌وجه در همۀ موارد غیراخلاقی نبودند، اما به‌طور قطع صرفاً نظری هم نبودند.\nعبارت رهایی‌بخش پوپری در جنجالی‌ترین ماجرای علمی قرن بیستم، یعنی بهسازی نژادی، نیز به کار رفت. مداوار تردیدی نداشت که در دفاع از بهسازی نژادی باید مسئولیت‌ناپذیریِ اخلاقیِ فرضیِ علم را به کار بگیرد، بهسازی نژادی موضوعی بود که اساس سخنرانی‌های او در بی‌بی‌سی و بسیاری از موارد پس از آن را تشکیل می‌داد. استدلال او ظریف بود و علمِ بهسازی نژادی را به دو نوع تقسیم می‌کرد. او بهسازی نژادی «ایجابی» -یعنی خلق یک نژاد بی‌نقص- را بد می‌دانست، زیرا (الف) ایدۀ نازی‌ها بود، و (ب) یک هدف علمی ابطال‌ناپذیر بود -یعنی از دو جهت غیرپوپری به حساب می‌آمد. اینجا فضا باز می‌شد تا مداوار بتواند از بهسازی نژادی «سلبی» حمایت کند، یعنی پیشگیری عمدی از لقاح کسانی که حامل شرایط ژنتیکی خاص هستند. مداوار ادعا می‌کرد که این سؤالی کاملاً علمی (یعنی پوپری) است و به مسائل اخلاقی ربطی ندارد، استدلالی که شرم‌آور بود.\nمداوار، با همان اشتیاق پوپری به معناشناسیِ صِرف، می‌گفت در اینجا نباید نگران کلمۀ «متناسب‌بودن» باشیم و فکر کنیم که بر قضاوت دربارۀ اینکه چه کسی «مناسب» هست یا نیست که جزئی از جامعه باشد دلالت می‌کند. این کلمه صرفاً برچسبی برای سهولت کار است، که روی ایده‌ای خورده است که در میان زیست‌شناسان تکاملی کاملاً واضح است. مردم عادی نباید خودشان را نگران پیامدهای آن بکنند، مهم این است که دانشمندان تصور سرراستی از آن در ذهن خود داشته باشند. علم صرفاً داده‌های واقعی را فراهم می‌آورد؛ تصمیم‌گیری به عهدۀ والدین بالقوه است. در یک سطح، این حرف‌ها بی‌ضرر به نظر می‌رسد -مداوار هم به‌هیچ‌وجه آدم بدی نبود. اما قطع ارتباط علم و اخلاق، به این شیوه، به‌لحاظ فکری کوته‌بینی بود و هست. فرض موقعیتی که، در آن، یک پدرومادرِ بالقوه انتخابی کاملاً آزاد و بدون محدودیت خواهند داشت بی‌طرفی ناموجهی به داده‌های واقعی علمی می‌بخشد. در واقعیت، ممکن است اقتصاد یا سیاست بر آن پدرومادر فشار بیاورند. مثالی حادتر ماجرا را روشن می‌کند: اگر دانشمندی فناوری هسته‌ای را برای مستبد متخاصمی توضیح دهد اما انتخاب اخلاقیِ استقرار آن را به مستبد واگذار کند، نمی‌گوییم که دانشمند مسئولانه عمل کرده است.\nدرحالی‌که مداوار سخنرانی‌هایش را دربارۀ «آیندۀ انسان» آماده می‌کرد، تصورش این بود که «متناسب‌بودنِ» زیست‌شناختی را ،درواقع، به بهترین شکل می‌توان به‌عنوان یک پدیدۀ اقتصادی فهمید:\nدر عمل، [متناسب‌بودن] یک نظام قیمت‌گذاری روی امتیازاتِ ارگانیسم‌ها بر اساس فرزندانشان است:  یعنی بر حسب عملکرد خالص تولیدمثلی.\nبرقراری چنین ارتباطی -بین دست پنهان طبیعت و تصمیمات ظاهراً بی‌طرفانۀ بازار- قرائتی پرطرفدار از پوپر بود. درواقع بزرگ‌ترین طرفداران او در بیرونِ جامعۀ دانشمندانِ علوم طبیعی، اقتصاددانان بودند. در مدرسۀ اقتصاد لندن، پوپر با فریدریش هایک، نظریه‌پرداز نئولیبرال، صمیمی بود. او همچنین استاد جُرج سوروس بود که، اندکی بعدتر، میلیاردری بزرگ شد و نام «بنیادهای جامعۀ بازِ» (مؤسسۀ جامعۀ باز سابق) خود را از روی نام مشهورترین کتاب پوپر گرفته بود. پوپر همراه با هایک و چندین نفر دیگر «انجمن مون پله‌رن» را تأسیس کرد، انجمنی که بازاری‌سازی و خصوصی‌سازی را در سراسر جهان ترویج می‌کرد.\nانتصاب پوپر به عضویت در انجمن سلطنتی نشان‌دهندۀ زوال یک جریان قدرتمند سوسیالیستی در رهبری علمِ بریتانیا بود که، از دهۀ ۱۹۳۰، با مجموعه‌ای از محققان بااستعداد و شناخته‌شده (جان برنال، جان هالدین و دیگران) آغاز شده بود، و گری ورسکی، در سال ۱۹۷۸، لقب «کالج مرئی» 3  را به آن‌ها داد. البته پوپر طی ملاقات‌های قبل از جنگ خود با باشگاه زیست‌شناسی نظری بسیاری از آنان را دیده بود. درحالی‌که آنان چاقوی علم پیچیدۀ خود را در برابر غایات فلسفۀ پوپر تیز می‌کردند، پوپر نیز احتمالاً تمایلات ضدمارکسیستی‌اش را در برابر دیدگاه سوسیالی آنان از علم -حتی، شاید در برابر شخصیت آنان- تشدید می‌کرد. کاری که پوپر در جامعۀ باز انجام داد این بود که سیاسی‌سازی علم توسط زیست‌شناسان را گرفت و آن را به ضدیت با فاشیسم پیوند داد. علم و سیاست به هم پیوند خورده بودند، اما نه آن‌گونه که سوسیالیست‌ها ادعا می‌کردند، بلکه علم مثال ویژه‌ای از فضایل عام لیبرال بود که فقط در غیاب استبداد می‌توانست پرورش یابد.\n\nتعهد دانشمندان «کالج مرئی» به ملت‌سازی باعث شد که آنان، پس از جنگ، در بسیاری از بسترهای دولتی، آموزشی و عمومی حضور داشته باشند. پوپری‌ها از آنان متنفر بودند. هایک در کتاب راه بندگی (۱۹۴۴) هشدار داد که اینان «تمامیت‌خواهانی در میان ما» هستند و نقشۀ ایجاد نظامی مارکسیستی را در سر دارند. او می‌گفت اینان باید کاملاً تنها گذاشته شوند و بپذیرند که کار آزمایشگاهی‌شان هیچ ربطی به مسائل اجتماعی ندارد. ایدۀ هایک دربارۀ اینکه باید حکمرانی را از علم حذف کرد پذیرفتنی‌تر از ایده‌اش در مورد حذف حکمرانی از اقتصاد نبود. بزرگ‌ترین افسانۀ نئولیبرالیسم این است که یک دیدگاه سیاسی بی‌طرف را نمایندگی می‌کند -متعهد به عدم مداخله است- درحالی‌که، درواقع، بقای خود را از طریق پروپاگاندایی تهاجمی به نفع بازار و سرکوب سازمان‌های کارگری تضمین می‌کند. بنابراین، هرچند فعالیت‌های اجتماعی سوروس منجر به اتفاقات خوب زیادی در جهان شده است، اما بودجۀ این‌ها را فعالیت‌های اقتصادی‌ای فراهم کرده‌اند که موفقیتشان متکی بر سرکوب نظام‌مند سخنانِ مخالف و انسان‌ها بوده است. داشتن یک سرپوش فلسفی برای این نوع از نئولیبرالیسم، که آن را به علم (پوپری) شبیه می‌کند، هیچ ضرری برایش ندارد.\nدر اندیشیدن و نوشتن دربارۀ پوپر، توجهمان به یهودستیزی بسیار جلب می‌شود. پوپر از نفرت نازی‌ها در اتریش دهۀ ۱۹۳۰ فرار کرد؛ امروز، سوروس قربانی توهین‌های یهودستیزانه است، که اگر به‌خاطر تاریخ و تهدید واقعی به خشونت مستمری که در آن ریشه دارند نبود،\nمضحک می‌نمودند. خوب است دلایل برآمده از زندگی واقعی پوپر برای پیشبرد جامعۀ باز و تلاش او برای نجات علم از گناهان محققان نازی را نیز به یاد داشته باشیم. حذف حیله‌گرانۀ علم فاشیستی و سوسیالیستی تحت این عنوان که مخالف پوپرگرایی هستند -گاهی به‌صورت عمدی و گاهی ناخودآگاه- حرکتی است که همدل‌شدن با آن دشوارتر است.\nاگر علم را شبیه بازار آزاد در نظر بگیریم، ماهیتش عمیقاً تغییر خواهد کرد. این برداشت که نظریه‌های علمی در رقابتی آزاد با یکدیگر مبارزه می‌کنند به معنای نادیده‌گرفتن این واقعیت است که تمایلات پژوهشی و گزینه‌های تخصیص بودجه را سیاست، چه خُرد و چه کلانِ آن، شکل می‌دهد. بی‌دلیل نیست که پیشرفت علمی بیشتری در زمینۀ داروهای مرتبط با امراض ثروتمندان حاصل شده تا فقرا. علاوه‌براین، موفقیت شغلی در علم -که وقتی فرد را به سطوح بالا در حوزۀ خود برساند برنامه‌های تحقیقاتی آینده را نیز شکل خواهد داد- عمیقاً متأثر از جنسیت، نژاد، طبقه و توانایی/ناتوانی است.\nبرخی از پژوهشگران پست‌فطرت حتی از چهارچوب پوپری استفاده کردند تا دقیقاً به همان «دانشمندان شروری» تبدیل شوند که مداوار وجودشان را انکار می‌کرد. چنان‌که نائومی اورسکس و اریک کانوی، مورخان علم، در کتاب تاجران تردید (۲۰۱۰) می‌گویند، دانشمندانی در ایالات‌متحده و بریتانیا، در اواخر قرن بیستم، به‌عنوان لابیگر شرکت‌های دخانیات انتخاب شدند تا تحقیقاتی را که ارتباط بین سیگارکشیدن و سرطان را آشکار می‌کرد مورد تردید قرار دهند. با تعبیری پوپری، نمی‌توان چنین ارتباطی را اثبات کرد، و این جایی که برای تردید وجود داشت، با بی‌رحمی، مورد سوءاستفادۀ کسانی قرار گرفت که دستمزد این دانشمندان را پرداخت می‌کردند. دانشمندان بسیار دیگری از همین جنس برای لابیگران سوخت فسیلی کار کردند و یافته‌های علمی مرتبط با تغییرات اقلیمی بر اثر مداخلۀ انسانی را مورد تردید قرار دادند. با جست‌وجوی اینترنتی ساده‌ای می‌توان نمونه‌های زیادی از پوپرگرایی را یافت که مورد سوءاستفادۀ این انکارکنندگان قرار گرفته است. در یکی از ویدئوهای یوتیوب، مربوط به سال ۲۰۱۹، گروه «اتحاد انرژی پاک» (که بلاگ DeSmog آن را ازجمله شرکت‌هایی معرفی کرده که صنعت نفت بودجه‌شان را تأمین می‌کند) از لزوم توجه به «فیلسوف علم افسانه‌ای کارل پوپر» می‌گوید. ادعای اصلی این گروه این است: «برای اینکه بدانیم آیا یک نظریه می‌تواند درست باشد یا نه، باید راهی برای اثبات نادرست‌بودن آن وجود داشته باشد. متأسفانه، بسیاری از دانشمندانِ تغییرات اقلیمی، رسانه‌ها و فعالان این حوزه این معیار اصیل علمی را نادیده می‌گیرند». هم‌زمان، دانشگاهیانی از دانشگاه‌های برجسته مقالاتی ظاهراً علمی برای مؤسسۀ لیبرتارین، نئولیبرال و شکاک «کاتو» می‌نویسند و در آن‌ها استدلال می‌کنند که «معرفت‌شناسی تکاملی پوپر … ذات علم را فراچنگ می‌آورد، اما شیوۀ کار امروزیِ علمِ اقلیم فاصلۀ زیادی با آن دارد». این نوع نویسندگان معمولاً از حوزه‌های اقتصاد و سیاست آمده‌اند، نه علوم طبیعی؛ روایت مناقشه‌آمیز و قدیمی پوپر از علم، که نقد دانشمندان مشکلی برایش ایجاد نکرده، کاملاً با آن‌ها سازگار است.\nهرچند هایک و دیگران تفنگِ در حال دودکردنِ شرارتِ پوپری را در دست داشتند، دلایل خوبی برای پایبندی به مدل سادۀ علم شکاکانه وجود داشت. کمترین دلیلش این بود که با روایت شایسته‌سالارانه از علم در دوران پس از جنگ همخوانی داشت: این برداشت که علم [طبیعی]، بیش از هر رشتۀ دیگری، مناسبِ طبقۀ کارگر و طبقۀ متوسطِ رو به پیشرفت است. برای دیدن زیبایی کمال، یا درک ریاضیات اثبات، نوع خاصی از آموزش و پرورش لازم است، اما هر بچۀ باهوشی می‌تواند حفره و نقطه‌ضعفی در هر چیز پیدا کند. اگر علم این است، پس درهای آن به روی هر کسی، فارغ از طبقۀ اجتماعی‌اش، گشوده است. رؤیای شایسته‌سالارانۀ آموزگاران در دهۀ ۱۹۵۰ همین بود: بریتانیا، تحت حمایتی متقابل، از نظر فرهنگیْ مدرن و از نظر فکریْ علمی بشود.\nاین رؤیا نتیجۀ عکس داد. این برداشت که کار علم فقط ابطالگری است صدمات بی‌شماری، نه‌تنها به علم، بلکه به بهروزی انسان‌ها وارد کرده است. ابطالگری موجب شده است که بی‌اعتمادی به‌عنوان شرط اولیۀ تولید دانش امری عادی تلقی شود، و درعین‌حال معیاری دست‌نیافتنی و غیرواقعی برای کار علمی تعیین کرده است. شکاکانِ تغییرات اقلیمی خواستار پیش‌بینی‌های دقیقِ غیرممکن هستند، و صرفاً با استناد به یک دادۀ ناهنجار ادعا می‌کنند که کل بنای این تحقیقاتِ پیچیده را رد کرده‌اند؛ ناممکن است مدرکی ارائه دهیم که با قاطعیت نشان دهد مصرف واکسن کاملاً ایمن است و ضدواکسن‌ها از این موضوع سوءاستفاده می‌کنند تا فعالیت‌های مخرب خود را پیش ببرند. از این نظر، پوپرگرایی باید جواب‌گوی چیزهای زیادی باشد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را شارلوت اسلای نوشته و در تاریخ ۱۶ فوریۀ ۲۰۲۱ با عنوان «The abuses of Popper» در وب‌سایت ایان منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «سوءاستفاده از پوپر» در بیست‌ودومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n شارلوت اسلای (Charlotte Sleigh) در دانشگاه کنت، در انگلستان، استاد علوم انسانیِ علم و استاد افتخاری تاریخ است. او نویسندۀ چندین کتاب است، ازجمله ادبیات و علم (Literature and Science)، باغ‌وحش کاغذی (The Paper Zoo)، و انسان (Human) که مورد اخیر تألیف مشترک او و آماندا ریس (Amanda Rees) بوده است. او در شهر کانتربری شهرستان کنت زندگی می‌کند.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n نویسنده اشارۀ مستقیمی به این سه فیلسوف نکرده است، ولی ظاهراً منظورش کواین، دوئم، و لاکوتوش است [مترجم].\n \n \n 2\n دانشمند و نویسندۀ انگلیسی، سی‌پی‌اسنو، در سال ۱۹۵۹ کتابی با نام دو فرهنگ و انقلاب علمی را منتشر کرد و در آن بیان داشت که علوم طبیعی و علوم انسانی که حیات فکری جامعۀ غربی را به نمایش می‌گذارند به دو فرهنگ مجزا تبدیل شده‌اند، درحالی‌که هیچ‌یک به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات پیش رو را حل کند [مترجم].\n \n \n 3\n انجمن سلطنتی، پیش از آنکه در قرن هفدهم به‌صورت رسمی شکل بگیرد، به «کالج نامرئی» معروف بود [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/623311973.json b/train/623311973.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0f1f1b90a97577dfb9c102bb4f5a05ea2a15bebf --- /dev/null +++ b/train/623311973.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چطور يک کشور را بفروشيم: کسب‌وکار روبه‌رشدی به نام «برندسازی ملی»", + "subtitle": "این روزها هر مکانی در جهان دنبال این است که برای هویت منحصربه‌فرد خودش بازاریابی کند", + "introduction": "اصطلاح «برند ملت‌ها» اولین‌بار در سال ۱۹۹۸ در مقاله‌های سایمون انهالت دیده شد. او که سابقاً در حوزۀ تبلیغات فعالیت می‌کرد، در مشاهدات اولیۀ خود متوجه وجود ارتباطی بین برند شرکت‌های روبه‌رشد و کشورهای آن‌ها شد. او مشاهده کرد که موفق‌ترین برندها متعلق به کشورهایی بود که خودشان برندهای موفقی محسوب می‌شدند. انهالت با خودش گفت چرا کشورها، مثل شرکت‌ها، نتوانند تصویری را که از آن‌ها دیده می‌شود اصلاح کنند.", + "content": "سامانت سوبرامانیان، گاردین— لیپتسک همین الان هم بر روی نقشه حضور دارد: همان‌جا، در صفحۀ ۲۳ اطلس جهانی کالینز، منطقه‌ای آرام در جنوب مسکو، با ۱.۲ میلیون جمعیت، که در فاصله‌ای نه‌چندان دور از مرز اوکراین واقع شده است. اما این شهر واقعاً روی نقشه نیست، یعنی در اطلس ذهنیِ محدود ما جایی ندارد، هیچ‌کدام از آشنایان ما برای تعطیلات به آنجا نمی‌روند و نامی از آن در روزنامه‌های اینجا برده نمی‌شود. حتی در خود روسیه هم بعضی‌ها جای دقیقش را نمی‌دانند. در ماه سپتامبر وقتی ناتاشا گرند، در مسیر بازگشت از لیپتسک، از مسکو عبور می‌کرد برای یکی از آشنایان روسی‌اش تعریف می‌کند که از کجا آمده و جواب می‌شنود که «اصلاً نمی‌دانم لیپستک کجاست» و خیلی هم شوخی نمی‌کرد. بعضی از اهالی روسیه هم آنجا را با ویتبسک در کشور بلاروس اشتباه می‌گیرند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/08/919-3.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n چطور يک کشور را بفروشيم: کسب‌وکار روبه‌رشدی به نام «برندسازی ملی» \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nناتاشا گرند هم به همین دلیل به آنجا می‌رفت: تا برندِ آنجا را تعریف کند، تا تصویر آنجا را در اذهان شکل دهد، تا آنجا را بر روی نقشۀ استعاری ذهن آدم‌ها ترسیم کند. ناتاشا و همسرش الکس شرکتی در لندن راه‌انداخته‌اند به نام مؤسسۀ هویت (که به‌اختصار به آن اینستید گفته می‌شود). شرکت آن‌ها با دولت‌های شهرها، مناطق و کشورها همکاری می‌کند. این شرکت برای برندسازی مکان‌ها استراتژی می‌نویسد و اگرچه بخشی از این استراتژی‌ها شامل رنگ‌ولعاب‌دادن به مسائل مرتبط با گردشگری آنجاست -مثل انتخاب یک عبارت (شعار) تبلیغاتی یا طراحی مجموعه‌ای از لوگوهای گرافیکی برای محتواهای چاپی مرتبط با سفر به آنجا- اما آقا و خانم گرند دنبال دستاوردهای عمیق‌تری هستند. آن‌ها باور دارند که می‌توان هویت واقعی یک مکان را بیرون کشید و توجه‌ها را به‌سمت آن جلب کرد. یا لااقل این هویت می‌تواند به دولت‌ها نشان دهد که اهالی آنجا هم شایستۀ احترام بیشتری هستند، باید منابع لازم را به آنجا تخصیص داد و اینکه دولت چطور می‌تواند بهترین تصویر ممکن از آنجا را به دنیا نشان دهد.\nبرندسازی ملی، در قرن ۲۱، به کسب‌وکار پرطرفداری تبدیل شده است و دست‌اندرکاران آن خیلی تلاش کردند تا به دیگران بفهمانند آنچه آن‌ها انجام می‌دهند با فعالیت‌های تبلیغاتی و بازاریابیِ سرراست‌تری که قبل از آن‌ها انجام می‌شده فرق دارد. آگهی‌نویسِ به‌غایت ماهری [سرزمین] موسی در اسرائیل را «ارض موعود» نامید و فروخت؛ اریکِ سرخ تودۀ بزرگی از یخ را «گرینلند» نامید، به این امید که ساکنین بیشتری را به آنجا بکشاند؛ میلتون گلیزر نشان «من نیویورک را دوست دارم» 1را روی یک تریلیون تی‌شرت چاپ کرد؛ آژانسی تبلیغاتی در لاس‌وگاس شعار «آنچه اینجا اتفاق می‌افتد همین‌جا می‌ماند» را ابداع کرد که تشویق به خطا را به خلاصه‌ترین شکل بیان می‌کند. اما از نظر آقا و خانم گرند همۀ این‌ها صرفاً شعارسازی محسوب می‌شوند. آن‌ها خط کاری خودشان را نوعی روان‌شناسی می‌دانند: خدمات مشاوره برای کشورها، روان‌درمانی برای شهرها. به درون خودت نگاه کن، خودت را کشف کن و جایگاهت را در جهان پیدا کن.\nآن‌ها در کاری مهارت پیدا کرده‌اند که ممکن است به‌ نظر خیلی‌هایمان جزء موارد دشوار محسوب شود: برندسازی برای شهرها و مناطقی در اتحاد جماهیر شوروی سابق. مشتری آن‌ها ساکن لیپتسک است، در دپارتمان گردشگری و فرهنگ در طبقۀ پنجمِ ساختمانی سرد و بی‌روح در مرکز اداری آن منطقه و در شهری به همان نامِ لیپتسک. رئیس دپارتمان، وادیم وُلکوف، مردی با صورت مستطیلی و بدنی کشیده، به آن‌ها اعتراف کرد و از رابطۀ پیچیده‌اش با لیپتسک گفته است. او اهل همان منطقه است و از شهری به نام گریازی -به معنی «خاک»- آمده و می‌گوید که عاشق آن منطقه است ولی آن را دوست ندارد. زمانی ساکن آمریکا و سرآشپز رستورانی در مینه‌سوتا بوده است، اما در دو سال اقامتش در آمریکا هرگز نتوانسته با اختلاف زمانی آنجا کنار بیاید و دست‌آخر به کشورش برگشته است. او تمایلی به رفتن به خیلی از جاهای دیگر هم ندارد؛ همسرش او را برای تعطیلاتی ۱۱روزه به جزایر رودز برد، اما او آنجا چهار روز بیشتر دوام نیاورد و برگشت. به من گفت که «نمی‌دانستم آنجا چه کار کنم!». این نشان می‌دهد چقدر دلش می‌خواهد در لیپتسک باشد.\nهمان موقع بود که وُلکوف به فکرش زد که لیپتسک نیاز به تغییر و تحول دارد. اوایل امسال، زمانی‌که مسئولان گردشگری منطقه در حال تدارک طیفی از سوغ++اتی‌های آنجا بودند، متوجه شدند که این سوغاتی‌ها و یادگاری‌ها تصویر منسجمی از منطقه ارائه نمی‌دهند. وُلکوف به آن‌ها گفت که لیپتسک نیازمند جهت‌دهی و نوعی هدفمندشدن است. درواقع آرزو می‌کرد ای‌کاش آنجا بیشتر شبیه وورونِژ بود. وورونژ شهر بزرگ‌تری در همسایگی آنجاست و یکی از آن مکان‌هایی است که مردم همین‌که اسمش را می‌شنوند سریعاً آن را به خاطر می‌آورند. وُلکوف آن موقع گفت‌وگوی فرضی یکی از هموطنانش در خارج از کشور را به زبان انگلیسی تصور کرد:\n«شما اهل کجایید؟».\n«من از لیپتسک می‌آیم».\n«ببخشید؟».\n«شهری در نزدیکی وورونژ».\n«آهان، درست است وورونژ را می‌شناسم!».\nو آقا و خانم گرند از حرف‌هایش یادداشت برمی‌داشتند.\nاشتیاق دولت‌ها به مشاورانی مثل شرکت اینستید روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این سؤال که چه چیزی یک ملت را ملت می‌کند همواره مطرح بوده و گریزی از آن نیست. ملت‌دولت‌های امروزی حول نوعی جوهرۀ ادراکی واحد شکل می‌گیرند، نوعی هویت که یکتا در نظر گرفته می‌شود، حتی اگر این هویتِ یکتا ترکیبی از حقیقت و دروغ و ادغام‌ها و اغراق‌ها باشد.\nاما از دهۀ ۱۹۹۰، و طی سال‌های پیک داووس، موعظه‌های بلند با موضوع جهانی‌سازی این طرز فکر را کم‌رنگ کرد. در آن دوران، تأکید بر این بود که هر کشور صرفاً دکۀ فروشی در بازارگاه یکپارچۀ این سیاره است نه عصارۀ شاعرانه‌ای از یک جوهرۀ ملیِ غیرقابل‌تفکیک. اینکه می‌توان، و چه‌بسا می‌باید، با کشورها مثل شرکت‌های تجاری رفتار کرد. در عصری که جریان پول، نفوذ و مردم می‌توانستند به هر سویی سرازیر شوند، کشورهایی که سودای این را در سر داشتند که مقصد این نیروها قرار بگیرند مجبور بودند خودشان را، به هر ضرب و زوری که بود، در این بازار بفروشند. حالا دیگر هویتِ ملی،شاید برای اولین‌بار، به‌جای اینکه ملتی را در برابر ملت‌های دیگر متحد کند، می‌بایست سایر ملت‌ها را به داخل [فروشگاه] آن ملت می‌کشاند.\nدر سال‌های اخیر، نتایج حاصل از جهانی‌سازی، یعنی ماهیت مهاجرت و سیال‌بودن سرمایه، باورهای دیرینۀ کشورها دربارۀ هویتشان را متزلزل کرده است و طرز فکر آن‌ها دربارۀ معنای ملت‌دولت را سردرگم کرده است، درست مثل نوجوانی که وارد مدرسه، منطقه یا کشور جدیدی می‌شود -مثلاً از لیپتسک به آمریکا می‌رود- و حس می‌کند مجبور است هویتش را محک بزند، آن را تغییر دهد و از نو بسازد. چه چیزی زمینه‌ساز برگزیت شد؟ آیا چیزی به‌جز عصبانیت مردم از این موضوع که به‌نظرشان نوعی هویت اصیل بریتانیایی داشت -که به‌درستی یا به‌اشتباه آن را به خاطر می‌آوردند- در میان آب‌های کم‌عمق اتحادیۀ اروپا غرق می‌شد؟\nیکی از پیامدهای این نوع بحران‌های هویت رشد واپس‌گرایانۀ پوپولیسم خون و خاک و پیامد دیگرش هم ظهور پدیدۀ برندسازی ملی بوده است. هر دوی این‌ها دو روی یک سکه‌اند: یکی هویت ملی را تغییرناپذیر معرفی می‌کند و کشف دوبارۀ آن را مقدمه‌ای بر شکوه و عظمت مجدد می‌داند و دیگری هویت ملی را به چشم کالایی می‌بیند که باید شفاف شده و برایش بازاریابی شود. بااین‌حال هر دو، به روش خودشان، به‌دنبال بازیابی یا ساختن نسخه‌ای متمایز از خودِ کشور هستند. اشتیاق برای کمک‌گرفتن از متخصصان برای مدیریت و طرح‌ریزی هویت ملی رو به افزایش است: سایمون انهالت، اولین پیشگام این حوزه، در ۲۰ سال گذشته با بیش از ۵۰ دولت همکاری کرده است. اکنون ۱۳ سال از عمر مجلۀ دانشگاهی برندسازی اماکن و دیپلماسی عمومی که انهالت بنیان‌گذارش است می‌گذرد. انجمن بین‌المللی برندسازی اماکن نیز در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد و دومین همایش سالانۀ آن قرار است در دسامبر امسال، طی سه روز، در سوانسی برگزار شود.\nآقا و خانم گرند، در محدودۀ اتحاد جماهیر شوروی سابق، به شهرها، مناطق و کشورهایی مشاوره داده‌اند که قصد داشتند از گذشتۀ مربوط به شوروی خود فاصله بگیرند، اما نمی‌دانستند چطور باید جایگاه خود را در آینده پیدا کنند. ناتاشا و الکس به همین دلیل -و نیز به‌ این‌ دلیل که به‌ترتیب از بلاروس و روسیه به لندن آمده بودند- بر روی کمپین‌‌هایی برای مسکو، مینسک، ایروان و همچنین برای جمهوری باشقیرستان و سرزمین پریمورسکی کار کردند. وادیم وُلکوف، رئیس دپارتمان گردشگری لیپتسک، هم تحت‌تأثیر فعالیت شرکت آن‌ها برای جمهوری تاتارستان، که درست در همسایگی باشقیرستان واقع شده، قرار گرفته بود. او دنبال کمپین مشابهی برای لیپتسک بود. در همین راستا مناقصه‌ای برگزار شد، شش شرکت درخواست همکاری فرستادند و درنهایت شرکت اینستید برندۀ مناقصه شد. خانوادۀ گرند در ماه سپتامبر امسال -به‌همراه یک پژوهشگر و یک گرافیست- اولین سفر رسمی‌شان را به لیپتسک انجام دادند تا فرایند کشف شخصیت منطقه را آغاز کنند و سپس راهی بیابند تا دوباره آن منطقه را برای ساکنانش روایت کنند.\n\nاصطلاح «برند ملت‌ها» اولین‌بار در سال ۱۹۹۸ در مقاله‌های سایمون انهالت دیده شد. او سابقاً در حوزۀ تبلیغات فعالیت می‌کرد، ابتدا در شرکت مک‌کَن اریکسون و بعدها در شرکت آگهی‌نویسی خودش، و در مشاهدات اولیۀ خود متوجه وجود ارتباطی بین برند شرکت‌های روبه‌رشد و کشورهای آن‌ها شد. او مشاهده کرد که موفق‌ترین برندها متعلق به کشورهایی بود که خودشان برندهای موفقی محسوب می‌شدند. در سال ۱۹۹۸، در مجلۀ مدیریت برند، به یک خرده‌فروشی لوازم الکترونیک انگلیسی به نام دیکسِنز اشاره کرد که «برند لوازم الکترونیکی مصرفی خودش را در سال ۱۹۸۲ تحت یک نام ساختگی ژاپنی یعنی سایشو ایجاد کرد، چراکه به‌درستی معتقد بود برند لوازم الکترونیکی انگلیسی چندان اعتماد مشتریان را جلب نخواهد کرد». انهالت با خودش گفت چرا کشورها، مثل شرکت‌ها، نتوانند تصویری را که از آن‌ها دیده می‌شود اصلاح کنند. او می‌نویسد «کشوری مثل برزیل بختی واقعی برای پیوستن به ‘باشگاه’جهان‌اولی‌ها در برندسازی جهانی در قرن ۲۱ دارد».\nاولین پروژۀ برندسازی ملی انهالت حوالی زمان تغییر هزاره و از سوی دولت کرواسی به او محول شد، زمانی‌که این کشور تلاش می‌کرد عضو اتحادیۀ اروپا شود. در آن دوران، کرواسی نگران این بود که دنیا او را هنوز با درگیری‌های خونین بالکان در دهۀ گذشته به یاد بیاورد. حالا کرواسی دوست دارد دنیا او را به چشم دولتی مردم‌سالار با اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد و با حال‌وهوای مدیترانه‌ایِ امروزی ببیند.\nاین صنعت طی دهۀ ۲۰۰۰ به‌سرعت رشد کرد. متخصص ارتباطات، والی اولینزِ فقید، که مؤسسه‌اش با فولکس واگن، جنرال الکتریک و اورنج همکاری داشت  در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ وارد حوزۀ برندسازی اماکن شد. اولینز ساختن هویت ملی به‌شکل مصنوعی را گونه‌ای از «مهندسی اجتماعی» می‌دانست و بر این باور بود که مجموعۀ ابزارها و پیچ‌ومهره‌های مدنظر او می‌تواند ماشینِ برند یک کشور را به‌ سادگیِ برند یک شرکت تنظیم کند. او در سال ۲۰۰۲ می‌نویسد «آدم‌ها شبیه هم‌اند … و معنای این حرف این است که می‌توان از روش‌ها و فنون یکسانی برای انگیزش، الهام‌بخشی و تغییر افکار آن‌ها استفاده کرد». تعداد انگشت‌شماری شرکت هستند که به‌طور خاص بر برندسازی ملی متمرکز شده‌اند، حال‌آنکه بسیاری از شرکت‌های دیگر -شرکت‌های روابط عمومی، آژانس‌های بازاریابی، مشاوران مدیریت و متخصصان طراحی- هستند که این خدمت جدید را هم لابه‌لای دیگر خدماتشان گنجانده‌اند. یک شرکت، برای فرمول‌بندیِ تصویر یک کشور، ممکن است قراردادی به مبلغ نیم‌ میلیون تا چند میلیون دلار ببندد. مبلغ قرارداد شهرها و مناطق جغرافیایی به‌نسبت کمتر از این مقدار است.\nملت‌ها نتوانسته‌اند آن‌طور که باید از این خدمات برندسازی بهره ببرند. تحت چارچوب آموزشی‌ای که بعدها به توافق واشنگتن معروف شد -طرز فکری که ادعا می‌کند کشورهای درحال‌توسعه کافی است خودشان را به دست بازار آزار بسپارند تا به رشدی مطمئن دست پیدا کنند- ملت‌ها تشنۀ سرمایه‌گذاری خارجی شدند و به صرافت افتادند که خودشان را جذاب جلوه دهند. گرجستان، که در گذشته یکی از جمهوری‌های شوروی بود و حالا مشتاق بود که به‌عنوان کشوری باثبات و پررونق دیده شود، کمپین‌های تبلیغاتی‌ای به راه انداخت و خودش را در شاخص‌هایی مثل تاریخچۀ شراب‌سازی یا سادگیِ تشریفات اداری با فرانسه و استرالیا مقایسه می‌کرد و همیشه هم درنهایت «برنده کشوری نبود غیر از  … گرجستان» (در یکی از این تبلیغات هم، به‌شکلی گیج‌کننده، کشور گرجستان با ایالت جرجیای آمریکا مقایسه شده بود). یا مثلاً آلمان تصمیم گرفت که کشورش به‌عنوان «سرزمین ایده‌ها» دیده شود. جامائیکا، با صدای بلند، کارآفرینان بالقوه‌ای را به‌سوی خودش فراخواند که در جست‌وجوی مأمنی جسور و خلاق بودند. معمر قذافی در سال ۲۰۰۴ شرکت مشاوره‌ای به نام مانیتور گروپ را به خدمت گرفت تا برند کشور لیبی را جلا دهند. آن شرکت به این نتیجه رسید بزرگ‌ترین مشکل لیبی «فقدان روابط عمومی مثبت» است. مانیتور گروپ، طی سند چشم‌انداز دویست‌صفحه‌ای، برنامه‌ای را ارائه کرد که طبق آن تا سال ۲۰۱۹ لیبی به پیشگام عرصۀ رقابت و برابری‌طلبی منطقه تبدیل می‌شد. اما قذافی در سال ۲۰۱۱، تنها هشت سال مانده به زمانی که طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار بود کشورش به «عضو سازنده‌تری برای جامعۀ جهانی» تبدیل شود، به‌ دست شورشیان از قدرت خلع شد، تحت تعقیب قرار گرفت و به‌ ضرب گلوله کشته شد.\nخیلی از کشورها، در این مسیر، درخواست لوگوی سفارشی می‌کنند. خوزه تورس، مدیرعامل شرکت بلوم کنسالتینگ، آژانس مشاورۀ برندسازی ملی در مادرید، گفت که «لااقل در مورد پاراگوئه توانستیم کار را بدون ساختن شعار پیش ببریم». دولت پاراگوئه از این موضوع ناراضی بود که همه کشورش را به چشم ایستگاهی بین‌راهی برای قاچاقچیان می‌بینند و انعطاف‌پذیری اقتصادی این کشور را نادیده می‌گیرند. بنابراین سال گذشته از آژانس بلوم خواست تا تصویر این کشور را از نو بسازد. استراتژی پنج‌سالۀ بلوم پیشنهاداتی در حوزۀ سیاست‌گذاری را شامل می‌شد که قرار بود پاراگوئه را به‌عنوان «کشوری با اقتصادی حاصلخیز» نشان دهد، اما به‌زعم تورس برای انجام این مأموریت داشتنِ یک نشان هم لازم بود: لوگویی شامل یک گل شکوفاشده، متشکل از مربع‌های سبز و آبی، به‌همراه نام این کشور با حروف کوچک. تورس با حالت ناامیدی می‌گوید «همیشه سعی داشتم به‌شان بگویم موضوع چیزی فراتر از یک لوگوست!».\nمعمولاً شهرها و کشورها با یک ایدۀ خاص دربارۀ آنچه مدنظرشان است سراغ شرکت بلوم می‌روند. پاراگوئه هم به‌خوبی می‌دانست که دنبال افزایش صادرات و جذب سرمایۀ بیشتر است. بعضی دولت‌ها هم به‌دنبال افزایش گردشگر هستند؛ بعضی‌ها هم می‌خواهند برای کارکنان یا دانشجویان بااستعداد جذاب باشند. هرکدام از این پروژه‌ها آن‌قدر کیک‌های جذابی هستند که حتی بخشی از یک تکه از آن‌ها هم ارزش دنبال‌کردن دارد. جریان جهانی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از ۸۶۵ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۹ به ۱.۵۲ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۶ افزایش پیدا کرد. سال گذشته، سهم بخش گردشگری در تولید ناخالص داخلی دنیا ۷.۶ تریلیون دلار بود و این بخش پشتیبانی یک شغل از هر  ۱۱ شغل در اقتصاد جهانی بوده است. در سال ۲۰۲۵، گردشگرانْ تنها ازطریق رزرو پرواز و هتل، نوشیدن کوکتل‌های اسپریتز آپرول در کافه‌های کنار خیابان، خرید بلیت نمایش و کرم‌های ضدآفتاب اضطراری و نمک‌دان و فلفل‌دان‌هایی که جملۀ «تحفه‌ای از شهر بلکپول» روی آن نقش بسته است ۱۱.۴ تریلیون دلار درآمد ایجاد خواهند کرد.\nحتی اهداف انتزاعی‌تر برندسازی مکان‌ها هم منافع مادی در پی دارد. رابرت گاورز، دانشمندی از شهر آنتوِرپ و ویراستار مجلۀ برندسازی اماکن و دیپلماسی عمومی، شهر لاهه را برایمان مثال می‌زند، شهری که در سال ۱۹۴۵ به‌عنوان مقر دیوان بین‌المللی دادگستری انتخاب شد. به‌نوعی می‌توان گفت سازمان ملل با این کارش باعث شد تا این شهر تداعی‌کنندۀ صلح و امنیت باشد و یک دهۀ پیش بود که لاهه تصمیم گرفت تا از این مزیت استفاده کند.\nگاورز، که مشاور استراتژی شهر لاهه بود، می‌گوید «از آن زمان به بعد آن‌ها هر کاری از دستشان برمی‌آمد انجام دادند تا مُهر تأییدی بر جایگاهشان به‌عنوان شهر صلح و عدالت بزنند». تقویم رویدادهای سالانۀ لاهه طوری تنظیم شده است که هر سال برای یک سازمان غیرانتفاعیِ دیگر کمک مالی جذب کند. این شهر از سال ۲۰۱۴ جشنواره‌ای به نام «صلح عادلانه» را در ماه سپتامبر برگزار می‌کند. مقامات لاهه فعالانه از سازمان‌ها می‌خواهند تا به شهرشان نقل مکان کنند: دیوان کیفری بین‌المللی اولین مکان دائمی‌اش را دو سال پیش در این شهر به دست آورد. حتی فضای ابتداییِ استارتاپ محلی در آن شهر به‌آرامی به‌سمت حوزۀ امنیت آنلاین گرایش پیدا کرد.\nبرنامه‌شان کاملاً جواب داده و حالا دیگر اگر هر گروهی بخواهند بابت هر نوع گردهمایی یا رویدادی با موضوع عدالت یا امنیت دور هم جمع شوند مقصدی بهتر از لاهه به فکرشان نمی‌رسد. در سال گذشته، این شهرِ نیم‌میلیونی، میزبان ۱۳۵ همایش بین‌المللی بود و از این لحاظ، نسبت به سال ۲۰۱۵، ۵۰ درصد رشد داشته است؛ هر همایش به‌طور متوسط چهار روز طول می‌کشد و ۲۷۹ نفر مخاطب جذب می‌کند که هرکدامشان در طول مدت بازدیدشان از این شهر ۱۲۰۰ یورو پول خرج می‌کنند.\nاشتیاق جنون‌آمیزی که برای برندسازی مکان وجود دارد، گذشته از انگیزه‌های تجاری، خبر از وجود سردرگمی‌های عمیق‌تری می‌دهد. امروزه هرکدام از کشورها، مناطق و شهرها به این نتیجه می‌رسند که، در بازار وسیع و پرزرق‌وبرقی به نام اقتصاد جهانی، باید با دیگران رقابت کنند. بعضی مکان‌ها پیش‌ازاین هرگز این نقش را به‌درستی ایفا نکرده‌اند، بعضی‌ها هم آن‌قدر ید طولایی در ایفای این نقش دارند که عادت ندارند کسی در این زمینه آن‌ها را به چالش بکشد. هر مکان، برای اینکه توجه‌ها را به خودش جلب کند، باید متمایز باشد و منحصربه‌فرد دیده شود. اما، وقتی فرهنگ واحد و یکسانی -فرهنگ حاکم بر همان بازار جهانی- همه‌جا را در بر گرفته باشد، رسیدن به این هدف کار آسانی نخواهد بود. اقتصاد جهانی اثبات کرده که می‌تواند گاهی عمیقاً ناخوشایند باشد و مهاجرت نیروی کار، خواه از نوع رفتن از مکانی باشد خواه از نوع آمدن به آنجا، می‌تواند بافت آن مکان را تغییر دهد و پیش‌فرض‌های موجود دربارۀ هویت جمعی آن مکان را نقش بر آب کند.\nهمۀ این‌ها به افراد حس ناامنی می‌دهد و بهانه را برای انواع مختلفی از ملی‌گرایی فراهم می‌کند. پیروزی عوام‌فریب‌ها در انتخابات‌ها، ایجاد شکاف در عقاید سیاسی، اشتیاق‌ها برای خارج‌شدن از اتحادیه‌های چندجانبه و شورش‌های عوام‌پسند همگی به‌ دست کسانی به راه افتاده است که روی این عدم‌قطعیت‌های جدید دربارۀ ملیت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.\nکاری که ناتاشا گرند انجام می‌دهد نیازمند حجم قابل‌توجهی مذاکره است و خوشبختانه او در این مورد خیلی خوب است. او استعداد کمیابی دارد در اینکه موقع حرف‌زدنْ جذاب و موقع شنیدنْ مجذوب دیده شود. او در لیپتسک، و در خلال مصاحبه با وُلکوف، منتظر می‌مانْد تا مطمئن شود جواب وُلکوف منعقد شده است و برای محکم‌کاری چند لحظه سکوت هم به آن اضافه می‌کرد و بعد سؤال بعدی‌اش را مطرح می‌کرد.\nزندگی ناتاشا گرند کاملاً میان مینسک و بریتانیا تقسیم شده است. او در مینسک و در دوران تحولات خشنِ آنجا بزرگ شد و ۱۳ سال داشت که فروپاشی شوروی اتفاق افتاد و بلاروس به‌ ملتی مستقل تبدیل شد. او می‌گوید «یادم می‌آید پدر و مادرم از این اتفاق هیجان‌زده بودند و حس می‌کردند واقعه‌ای بزرگ و تاریخی به وقوع پیوسته است». او از گوشه و کنار می‌شنید که مردم می‌گفتند قرن‌ها پیش از اینکه بلاروس به شوروی ملحق شود نگاه این کشور به غرب بود و خود را درگیر امور اروپا کرده بود؛ می‌گفتند حالا فرصتی دست داده تا آن رابطه دوباره احیا شود.\nاما اوضاع طور دیگری پیش رفت. بلاروس در اولین انتخابات، در سال ۱۹۹۴، آپاراچیک 2سابقی به نام الکساندر لوکاشنکو را به ریاست جمهوری انتخاب کرد، کسی که از همان موقع نقشه چیده بود تا در قدرت باقی بماند. گرند می‌گوید احساس مردم بلاروس بعد از انتخاب‌شدن لوکاشنکو را می‌توان با احساس مردم آمریکا بعد از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات مقایسه کرد. گرند و خانواده‌اش درحال برگشتن از حومۀ شهر به مینسک بودند که خبر پیروزی لوکاشنکو را از رادیو شنیدند. «پدرم بلافاصله زد کنار و ما شاید پنج یا دَه دقیقه بدون اینکه چیزی بگوییم در ماشین نشستیم و فقط سعی کردیم خبر را کمی هضم کنیم».\nشواهد دیگری هم وجود داشت که نشان می‌داد مردم هنوز برای پیوستنِ بدون ترس به آیندۀ پس از شوروی آماده نیستند. بلاروس، بلافاصله پس از استقلال، اعلام کرد که زبان بلاروسی، پس از سال‌ها سرکوب، مجدداً زبان رسمی جمهوری جدید بلاروس خواهد بود، اما این زبان حالا دیگر آن‌قدر برای مردم ناآشنا شده بود که آن را پس زدند. نتایج همه‌پرسی نشان داد که ۸۷ درصد از رأی‌دهندگان خواهان این هستند که زبان روسی هم هم‌تراز بلاروسی به‌رسمیت شناخته شود و همین نسبت از رأی‌دهندگان نیز به نشان ملی جدیدی برای بلاروس رأی دادند که بسیار شبیه نشان قبلی بلاروس در دوران شوروی بود. به‌این‌ترتیب نشان پاهونیا، نماد سنتی بلاروس که شوالیه‌ای را سوار بر اسب نشان می‌داد و از زمان استقلال به‌عنوان نشان ملی انتخاب شده بود، پس از چهار سال کنار گذاشته شد. آن موقع گرند دانشجوی رشتۀ دیپلماسی بود و دانشگاهشان نزدیک یکی از ساختمان‌های دولتی قرار داشت. یک روز دید که دارند نشان ملی روی سردر ساختمان را تعویض می‌کنند. او و هم‌کلاسی‌هایش شاهد پایین‌آمدن نماد پاهونیا و بالارفتن نماد نوشوروی 3 بودند. یکی از دوستانش به گریه افتاد.\nمعضلات هویت ملی تأثیر خودش را بر گرند بر جای گذاشت. مسئله تنها این نبود که روحیۀ ملت بلاروس دگرگون شده بود، بلکه مشکل اینجا بود که او از درک ماهیت واقعیِ این روحیۀ ملی جدید عاجز بود. او در رسالۀ دکتری‌اش در دانشکدۀ اقتصاد لندن کوشید تا، لااقل به خودش، توضیح دهد که چرا ملت بلاروس ماندن در قیدوبندهای به‌جای‌مانده از شوروی را انتخاب کرد. «استاد راهنمایم به من گفت ‘رساله‌ات را با خشم نوشته‌ای’». او چندسالی به‌عنوان تحلیلگر ریسک‌های سیاسی فعالیت کرد و کارش ارزیابی عدم‌قطعیت‌ها و بازار کشورهایی بود که شرکت‌ها قصد سرمایه‌گذاری در آن‌ها را داشتند. بعدها او در سمیناری با الکس ملاقات کرد. الکس آن‌موقع، قبل از اینکه برای گذراندن دورۀ اِم‌بی‌اِی به بریتانیا برود، در مسکو وکیل فدراسیون‌های ورزشی بود. ناتاشا می‌گوید «ما همیشه با هم دربارۀ این‌جور چیزها صحبت می‌کردیم: اینکه مردم چطور به چیزی تعلق‌خاطر پیدا می‌کنند؟ اصلاً چرا این تعلق‌خاطر ایجاد می‌شود؟ تصویر مردم از یک کشور چطور شکل می‌گیرد؟». «من بیشتر به این موضوع علاقه داشتم که چه می‌شود که مردم احساس می‌کنند دلشان می‌خواهد به یک دولت تعلق‌خاطر داشته باشند؟ و او هم دوست داشت بداند تصویر کشورها از بیرون چطور شکل می‌گیرد؟». این زوج در سال ۲۰۰۸ شرکت اینستید را ثبت کردند و خیلی طول نکشید که اولین مأموریت به آن‌ها محول شد: برندسازی برای شهر زادگاهش مینسک.\nالکس گرند در اولین روز حضورش در لیپتسک مردی را می‌بیند با پوتین‌های مشکیِ پاره و گرمکن ورزشی آبی و مشکی که روی پلکان یک ساختمان متروکه نشسته است. مرد از او سیگار می‌خواهد اما او همراه ندارد. بعد الکس از آن مرد می‌پرسد در لیپتسک چه چیزهایی برای دیدن وجود دارد.\nمرد با ناامیدی جواب می‌دهد «هیچ‌چیز».\nلیپتسک، شهری با نیم‌ میلیون نفر جمعیت که تا چشم کار می‌کند با زمین‌های کشاورزی احاطه شده است، مکانی عبوس و بی‌روح است. مجتمع‌های آپارتمانیِ بازمانده از دوران شوروی کثیف و پوسته‌پوسته ‌شده‌اند و برج‌های جدیدتر به سبک عمومی «اربن شاب» 4 و با پنجره‌های کشویی و بالکن‌های بی‌کیفیت ساخته شده‌اند و نمای این ساختمان‌ها با دستگاه‌های تهویۀ مطبوع و بشقاب‌های ماهواره پوشانده شده است. میدان‌ها و حاشیۀ خیابان‌ها گل‌کاری شده اما به‌خوبی به آن رسیدگی نشده است. فواره‌های معروف پارک وِرکنی انصافاً باشکوه است، اما پارک نیژنی در همان نزدیکی از علف پر شده است. لیپتسک، به‌عنوان شهر کوچکی با فضاهای وسیع خالی و بدون روشنایی در محدودۀ شهری، حسی از رشد بی‌رویه را به بیننده منتقل می‌کند.\nدرست در خارج از شهر، ستونی سنگی قرار دارد که تاریخ تأسیس شهر را نشان می‌دهد: ۱۷۰۳، زمانی‌که پتر کبیر دستور ساخت یک کارخانۀ ریخته‌گری را در نزدیکی یک معدن سنگ فلز صادر کرد. نوادۀ امروزیِ آن کارخانه که گروه فولاد نوولیپتسک نام دارد در سال ۱۹۳۱ تأسیس شده است و تا همین اواخر سودآورترین تولیدکنندۀ فولاد در جهان بود و هنوز هم در نوع خودش بزرگ‌ترین در روسیه محسوب می‌شود و ۲۹ هزار نفر در کارخانۀ اصلی‌اش در لیپتسک مشغول به کار هستند. به‌ نظر می‌رسد، در غیاب هر چیز دیگری، این کارخانۀ فولاد است که این منطقه را در کنار هم نگه داشته است. استان لیپتسک، که نقش واحد اداری منطقه را داشت، طی حکمی در سال ۱۹۵۴ و از ترکیب پنج استان دیگر تشکیل شد. جدیدبودن نسبی این استانِ چندتکه باعث رنجش مقامات منطقه شده است، چراکه به‌ نظر آن‌ها استان لیپتسک باید دارای هویت مستقلی باشد. وادیم وُلکوف می‌گوید هنوز هم به آنجا نرسیده‌ایم که بعد از صحبت با یک نفر بتوانی بگویی «این آدم یک لیپتسکی است».\nخانوادۀ گرند، برای هویت‌بخشی به یک مکان، چندین کسب‌وکار و پیشۀ مختلف را به خدمت می‌گیرند. در ساده‌ترین حالت، آن‌ها شبیه گردشگران غیرعادی و سخت‌کوش دیده می‌شوند. تیم آن‌ها در همان چند روزی که در استان لیپتسک بودند از نیم‌دوجین شهر بازدید کردند، هم به سراغ مکان‌های شناخته‌شده -مثل کلیسای جامع آبی آسمانی زادونسک با گنبد طلایی- رفتند و هم سراغ مکان‌های ناشناخته‌ای مثل کارگاه پنیرسازی در کاپلیگین، موزه‌ای واقع در خانۀ آهنگساز اهل شوروی، تیخون خرینیکوف، در یِلِتس و منطقۀ حفاظت‌شدۀ کوچکی برای شاهین‌ها در وسط ناکجاآباد. هیچ موزه‌ای را از قلم نینداختند. در غذاخوردن هم نهایت دقت را به خرج دادند و رستوران‌ها و غذاهای محلی را انتخاب می‌کردند. از تمام مجسمه‌ها، میدان‌ها و گرافیتی‌ها عکس می‌انداختند. شش دانگ حواسشان جمع بود که از هرچیزی که می‌دیدند عصارۀ معنای فرهنگی‌اش را استخراج کنند، انگار که دو نشانه‌شناس در تعطیلات باشند. آن‌ها وجب‌به‌وجب لیپتسک را به‌صورت هدفمند پایش کردند: معماری، طراحی منوها و هنر موجود در گالری‌ها. یک‌بار ناتاشا گرند به من سقلمه زد تا توجهم را به خانمی که شبیه ریبا مک‌انتایر بود جلب کند: «حتی مدل موی این خانم هم به‌نوعی معنی‌دار است». آن خانم یکی از کارکنان فرودگاه لیپتسک بود و تازه ۱۵ ثانیه از پیاده‌شدنمان از هواپیما می‌گذشت.\nروزهایشان پر از گفت‌وگو بود و مصاحبه‌هایشان گاهی ساعت‌ها طول می‌کشید. تبعاً بخشی از گفت‌وگوهایشان با مقامات دولتی بود، اما علاوه‌برآن با تاریخ‌دان‌ها، متصدیان موزه، رستوران‌دارها، عکاسان و هنرمندان هم ملاقات می‌کردند. یک روز عصر، ۳۰ دقیقه با خانمی صحبت کردند که کارش توربافی بود. در بعدازظهر دیگری هم به دانشگاه فنی دولتی لیپتسک رفتند و در آنجا با کلاسی متشکل از ۱۵ دانشجو راجع‌به منطقه و تمایل کلی‌شان به ترک آنجا صحبت کردند. دانشجویان می‌گفتند در لیپتسک خیلی کاری برای انجام‌دادن وجود ندارد. یکی از دانشجوها به سنت‌پترزبورگ اشاره کرد و گفت: به آنجا می‌شود گفت شهر.\n\nالکس در دانشگاه تعدادی سؤال تداعی لغات از دانشجویان پرسید. «اولین چیزی را که با شنیدن هرکدام از این کلمات به ذهنتان می‌آید بگویید: لیپتسک؟ مسکو؟ لندن؟ پوتین؟». آن‌ها کلی از این‌جور سؤالات دارند و مثل روانکاوهای حرفه‌ای آن‌ها را مطرح می‌کنند. اگر شهر شما یک خودرو بود چه‌ نوع خودرویی بود؟ اگر انسان بود شغلش چه بود؟ لطیفۀ لیپتسکی موردعلاقۀ شما کدام است؟ الکس گرند، در دفتر دپارتمان گردشگری، یک برگ کاغذ سفید بیرون آورد و از وُلکوف خواست تا یک خانه بکشد. وُلکوف مانده بود چه کار کند. گفت «لطفاً روی من آزمایش اجرا نکن!» و بعد کاغذ را هل داد آن‌سوی میز. «خودت بکش. یک مستطیل بکش با یک سقف بالای آن».\nاوضاع در لیپتسک به‌سختی پیش می‌رفت. تعداد کمی از مصاحبه‌شوندگان حاضر می‌شدند فکر کنند. یکی از تاریخ‌دان‌های محلی هم این موضوع را تأیید کرد: «لیپتسک چهرۀ مبهم و بی‌ثباتی دارد». نقش نشانگرهای قدیمیِ هویت -مثل کلیسا و کارخانۀ فولاد- در زندگی مردم کم‌رنگ شده بود و چیز جدیدی هم جایگزین آن‌ها نشده بود. گاهی به‌ نظر می‌آمد حتی ساکنان آنجا هم به‌روشنی نمی‌دانستند چه چیزی لیپتسک را لیپتسک کرده است. ناتاشا و الکس متوجه شدند وقتی گروه موسیقی اسکورپیونز در سال ۲۰۰۸ برای اجرا به آنجا رفته با استقبال ضعیف مخاطبان مواجه شده و خیلی از مردم، با این تصور که این گروه آماتوری است که آهنگ‌های گروه اسکورپیونز را اجرا می‌کند، در کنسرت آن‌ها حاضر نشدند. آن‌ها مطمئن بودند که امکان ندارد گروه اسکورپیونزِ واقعی به شهر آن‌ها آمده باشد.\nآن‌ها از بین تمام پروژه‌هایی که اجرا کردند به پروژۀ تاتارستان افتخار می‌کنند، پروژه‌ای که باعث افزایش شهرتشان بین مسئولان دولت‌های منطقه‌ای روسیه شد. دولت تاتارستان، که یک جمهوری با حدود چهار میلیون جمعیت در جنوب غربی روسیه است، به این نتیجه رسید که، چه در مسکو و چه در کشورهای خارجی، آن‌طور که باید و شاید کسی آنجا را نمی‌شناسد. پس در سال ۲۰۱۳ طرحی را برای معرفی میراث آنجا به دیگران آغاز کردند.\nوقتی دولت تاتارستان شرکت اینستید را برای این منظور به خدمت گرفت صرفاً از آن‌ها انتظار داشت کتاب قطوری شامل تصاویر گلاسه و متن دربارۀ آثار موجود در موزه‌های تاتارستان تحویل بدهند. اما آقا و خانم گرند دید محدود آن‌ها را گسترش دادند. آن‌ها در بررسی‌هایشان به دورۀ پادشاهان بلغار رسیدند که از قرن هفتم تا سیزدهم در آن منطقه حکمرانی می‌کردند و مجموعه‌ای از نگرش‌ها و ارزش‌هایی را استخراج کردند که از آن زمان تا روزگار مدرن در تاتارستان دست‌نخورده باقی‌مانده بود. آن‌ها به این جمع‌بندی رسیدند که مردم تاتارستان انسان‌هایی کمال‌گرا بوده‌اند، مهارت‌ها و پیشه‌وری‌شان را پیوسته در طول زمان تقویت کرده و صیقل داده‌اند، اهل رقابت بوده‌اند و عمل‌گرایی را ارزش می‌دانستند. آن‌ها همچنین نسبت به گذشتۀ خودشان احساس خسران می‌کنند و نیز برای مادیات ارزش بیشتری قائل‌اند تا امور معنوی و ناملموس.\nخروجی‌های چنین پژوهشی -درس‌هایی از تاریخ قرون‌وسطا یا لفاظی دربارۀ «استادی»، «قاطعیت» و «سرعت» مردم- ممکن است بی‌ساختار یا حتی ساختگی به‌ نظر برسند، اما الکس گرند می‌گوید این موارد اتفاقاً می‌تواند به بعضی از ابتکارات تاتارستانی‌ها ساختار بدهد. مدارس و دانشگاه‌ها این نشانه‌ها را در سرفصل‌های درسی‌شان گنجاندند و معماران آن‌ها را تبدیل به نقشه کردند. مقامات دولتی در گزارش‌های سالانۀ خود بخش‌هایی را به ارزش‌های ارج‌نهاده‌شده در این کمپین اختصاص دادند. بخش گردشگری، که تا پیش‌ازآن هرگز به‌ گرمیِ بخش صنعت تشویق نشده بود، توانست مقداری توجه دولت را جلب کند: وزارتخانۀ اختصاصی برایش تأسیس شد، بودجه‌اش افزایش پیدا کرد و وضع آموزش در این حوزه بهتر شد. حتی یکی از تولیدکنندگان خصوصی کامیون، به نام کاماز، برای توصیف محصولاتش از اصطلاح استحکام تاتارستانی مربوط به کمپین شرکت اینستید استفاده کرد. از نظر ناتاشا و الکس، تاتارستان نشان داد که فعالیت آن‌ها بر روی هویت کشورها چه نتایجی می‌تواند داشته باشد: شکل‌دهی بودجه و اولویت‌های دولت و نفوذ به آگاهی مردم عادی.\nموضوع دیگری که نقش اساسی در این کمپین داشت باور قوی تاتارستان به توانایی هویت قدیمی ملی بود. تاتارهای منطقه، که حدود ۵۵ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، مسلمان هستند و اسلاوها هم ۴۰ درصد جمعیت هستند و مسیحی ارتدکس‌اند. یکی از مسئولین به الکس گفته بود که این دو جامعه مثل آب و روغن‌اند، یعنی با هم کنار می‌آیند اما به‌ندرت با هم مخلوط می‌شوند. اما ناآرامی‌ها کم‌کم داشت آغاز می‌شد. در سال شروع کمپین، تعدادی از کلیساهای منطقه هدف حملات آتش‌افروزی قرار گرفت. یکی از امام جماعت‌های جوان نگرانی‌اش از رادیکال‌شدن شرایط را محرمانه به گوش اینستید رساند و گفت که چطور بعضی از واعظ‌های محلی به خاورمیانه می‌روند و با نسخۀ خشن‌تری از اسلام به منطقه برمی‌گردند. رهبران تاتارستان فقط به دنبال صیقل‌دادن هویت ملی از جنبۀ بیرونی نبودند، بلکه هدف دیگرشان تأثیرگذاری بر داخل بود تا از این طریق بتوانند گسست‌های بالقوه خطرناک مذهبی و نژادی را هم برطرف کنند. این کار بلندپروازانه‌ترین و، درعین‌حال، پرخطرترین شکل از اسطوره‌سازی ملی محسوب می‌شد: اینکه به مردم یادآوری کنید، یا حتی شاید برای اولین‌بار به آن‌ها توضیح دهید، که چه چیزی آن‌ها را با هم متحد کرده و چرا آن‌ها به یکدیگر تعلق دارند.\nتغییر و دگرگونی یک کشور زمان‌برتر و آهسته‌تر از تغییر یک محصول یا شرکت است و به‌همین‌دلیل هنوز خیلی زود است که بگوییم هرکدام از این جهت‌گیری‌های مجددِ بالابه‌پایین در حوزۀ هویت به‌شکل معنی‌داری جاافتاده است یا نه. بااین‌حال، شکست‌ها خودشان را به‌سرعت نشان خواهند داد. خوزه تورس می‌گوید «اکثر استراتژی‌های برندسازی ملی شکست می‌خورد، بدجور هم شکست می‌خورد. شکست می‌خورد چون اساساً دولت‌ها ظرفیت مدیریت چنین استراتژی‌هایی را ندارند». حساب‌وکتاب‌های سیاسی وارد کار می‌شود یا دولت جدیدی روی کار می‌آید که طرز فکر قبلی‌ها را قبول ندارد و یا اینکه سرمایه‌گذاری‌ها بر مبنای تبلیغات سطحی استوار می‌شود. شهروندان هم ممکن است با کمپینی ارتباط برقرار نکنند یا حتی در مقابل آن دست به شورش بزنند. رابرت گاورز به یاد می‌آورَد که وقتی لاهه خودش را به‌عنوان شهر صلح و عدالت به دنیا عرضه کرد، آژانس‌های گردشگری از اینکه این برند جدید سواحل زیبای منطقه را نادیده گرفته است به خشم آمده بودند. تازه لاهه یکی از موارد نادری است که در آن استراتژی برندسازی ملی به اهداف محدود خودش دست پیدا می‌کند، چراکه این شهر بر روی همان تصویر قدرتمندی که از قبل وجود داشت کار کرده بود. به گفتۀ گاورز «مثال‌های زیادی به خاطر ندارم که در آن برندسازی ملی خیلی موفق بوده باشد».\nاینجا بود که پرسیدم اگر این کار جواب نمی‌دهد، چرا باید ادامه‌اش دهیم؟\nگاورز جواب داد چون این رشته جوان است و هنوز جا برای بهترشدن دارد. «چالش بسیار بسیار بزرگی است اما همچنان باید به تلاشمان ادامه دهیم، چون کار مهمی است».\nسایمون انهالت، کسی که اولین مسیرها را در این حوزه هموار کرده، انتقادهای بی‌رحمانه‌ای را متوجه اکثر بازیگران این عرصه می‌داند، یعنی همان شرکت‌های روابط‌عمومی و آژانس‌های تبلیغاتی‌ای که بین یک کشور و یک مشتری مثل کوکاکولا تفاوتی قائل نمی‌شوند. انهالت، در اواخر دهۀ ۱۹۹۰، برندسازی مکان‌ها را به همان روش تبلیغ‌کنندگان و بازاریابانِ شرکتی قاب‌بندی می‌کرد. او یک‌بار به نیویورک تایمز گفته بود «بازاریابی یکی از مهم‌ترین مواردی است که کشورهای ثروتمند را ثروتمند کرده است». اما حالا او به بازاریابی به دیدۀ تحقیر نگاه می‌کند. او در کارهای اخیرش بسیار کم روی ارتباطات و برندسازی تمرکز می‌کند و بیشترِ تمرکزش را روی موضوعی انتزاعی به نام تأثیر مثبت آن کشور بر جهان قرار می‌دهد. او مکزیک را برایم مثال زد که رئیس‌جمهورش، فلیپه کالدرون، در سال ۲۰۱۰ از انهالت به‌عنوان استراتژیست دعوت به همکاری کرد.\nانهالت چندین بار به مکزیک سفر کرد و، مثل کاری که ناتاشا و الکس گرند در لیپتسک انجام دادند، با تاریخ‌دان‌ها، فیلم‌سازان، روزنامه‌نگاران و افراد دانشگاهی مصاحبه کرد. سرانجام به این نتیجه رسید که مکزیک از معضل عزت‌نفس پایین رنج می‌برد. «این کشور ۳۰۰ سال اخیر را صرف نگاه به درون و تلاش برای ساخت جامعه و ساختن خود کرده است و همۀ این کارها را در همسایگی قوی‌ترین ملت روی زمین انجام داده است». دنیا هم مکزیک را به چشم قربانی می‌دید، قربانی تجارت مواد مخدر، بلایای طبیعی و فقر. اما انهالت متوجه شد، در گذشته، این کشور روحیۀ بالایی داشته و از خودش جُربزه نشان داده است. «اگر با هرکسی در سازمان بهداشت جهانی صحبت کنید نحوۀ مدیریت مکزیک در ماجرای شیوع آنفولانزای خوکی [در سال ۲۰۰۹] را به‌عنوان معیار طلایی مدیریت همه‌گیری‌ها به شما معرفی خواهد کرد». انهالت به دولت مکزیک توصیه کرد که «باید در سایر موارد هم این رهبری ظریف را از خود نشان دهد». برای مثال، در حوزه‌هایی مثل تغییرات اقلیمی، اجلاس‌های بیشتری همچون همایش کانکون در نوامبر ۲۰۱۰ برگزار کند و ملت‌های دیگر را متقاعد کند که گرمایش جهانی را به چشم مشکلی مشترک و فوری ببینند. برای این کار باید آنچه را در ذهن دارند با صدای بلندتر و مطمئن‌تر بیان کنند.\nگفتم اینکه به دولتی بگوییم «فقط حکمرانی‌ات را خوب انجام بده» شبیه یک‌جور توصیۀ کلی است و انهالت هم با حرفم موافق بود. کشوری که می‌خواهد شهرتش تغییر کند ناگزیر باید نحوۀ مدیریتش را تغییر دهد. انهالت فکر می‌کند کشوری که تصویر مناسبی نزد دیگران دارد همان کاری را که برای مردمش انجام می‌دهد، در مقیاس بزرگ‌تر، برای کل بشریت انجام می‌دهد. این فکر او را بر آن داشت تا شاخص کشور خوب را راه‌اندازی کند، شاخصی که کشورها را بر اساس «خوب‌بودنشان» برای دنیا رتبه‌بندی می‌کند (درحال‌حاضر سوئد رتبۀ اول را دارد، هرچند که بعضی از معیارهای مورداستفاده هنوز محل مناقشه‌اند. شاخص کشور خوب برای سنجش مشارکت فرهنگی یک کشور -زیرمعیاری که کشور بلژیک در آن رتبۀ اول را دارد- به‌ازای پرداخت‌های معوق کشورها به یونسکو از آن‌ها امتیاز کم می‌کند).\nانهالت، گذشته از بحث شاخص‌ها، از «بازاری‌سازی همه‌چیز» در نئولیبرالیسم و عواقب آن ابراز تأسف می‌کند، اینکه «کشورها مجبورند طوری رفتار کنند که گویی چیزی بیشتر از کالایی در بازار نیستند». به‌ نظر می‌رسد او از ساختنِ اصطلاح «برند ملت» پشیمان است، چون می‌بیند که این مفهوم حالا به «برندسازی ملی» تبدیل شده: مجموعه‌ای از اقدامات بدبینانه و سوگیرانه و دریغ از ذره‌ای اصلاحات واقعی. او می‌گوید «موضوع ناراحت‌کننده دربارۀ این دروغِ موسوم به برندسازی ملی این است که کشورهای زیادی را تشویق به انجام این کار می‌کند، درحالی‌که واقعاً از پسِ هزینه‌های آن برنمی‌آیند، همچنین باعث می‌شود حجم مخربی از پول صرف برنامه‌های پروپاگاندای بی‌حاصل شود. تنها کسانی که از این ماجرا سود می‌برند همان آژانس‌های روابط‌عمومی هستند که بویی از انسانیت نبرده‌اند».\nوقتی می‌گوییم «پروپاگاندا» بیجا نگفته‌ایم. این‌همه عجله و اشتیاق برای پرداختن به موضوع هویت ملی و عوامل پیوند به سرزمین، خیلی اوقات، پیش‌درآمدی بوده برای دوره‌هایی از سرکوب؛ وقتی کشوری بی‌وقفه معیارهایی برای تعلق افراد به سرزمین تعریف می‌کند، درواقع، دارد شرایط عدم‌تعلق به سرزمین را نیز تعریف می‌کند. بعد از اینکه دولت آمریکا در سال ۲۰۰۲ یکی از مدیران اجرایی مَدیسن اَوِنیو 5 را انتخاب کرد تا دستی به سر و روی برند یواِس‌اِی 6در خارج از مرزها بکشد، نائومی کلاین می‌نویسد «تنوع و مباحثه نیروهای حیاتی برای آزادی‌اند و نیز دشمنان برندسازی. برندهای قدرتمند قابل‌پیش‌بینی و منظم‌اند، اما مردم‌سالاری، اگر نگوییم مطلقاً سرکش، به‌هم‌ریخته و متمرّد است». پس رنگ‌ولعاب‌دادن به برند یک کشور «نه‌تنها بی‌فایده، بلکه خطرناک است».\nمشکل بعدی جهت جریان برندسازی است. اینکه آژانس‌هایی در نیویورک، مادرید، لندن و پاریس برای دولت‌هایی در آسیا، آفریقا، اروپای شرقی و آمریکای لاتین نسخه می‌پیچند که چطور می‌توانند خودشان را بهتر معرفی کنند چارچوبی است که به‌سادگی می‌تواند به مسیر امپریالیسم فرهنگی کشیده شود. این عدم‌توازن می‌تواند هم متخصصان برندسازی و هم مشتریان آن‌ها را به بیراهه بکشاند. ناتاشا گرند در لیپتسک با یک متصدی گردشگری تماس می‌گیرد تا ببیند اوضاع چطور پیش می‌رود، اما وقتی او متوجه می‌شود که ناتاشا اهل روسیه نیست با کنایه جواب می‌دهد «چرا باید به شما اطلاعات بدهم؟ از کجا معلوم جاسوس نباشی؟».\nخودِ مفهوم شخصیت ملی یا منطقه‌ای -اینکه مردم هند با مردم پاکستان یا مردم لیپتسک با مردم ورونژ تاحدی با هم تفاوت دارند، درحالی‌که مرزی که آن‌ها را از هم جدا کرده تنها چنددهه قدمت دارد- مسئلۀ بسیار پیچیده‌ای است. بااین‌حال انگیزۀ صاحبان قدرت -کلیسا، پادشاهان و دولت‌ها- برای تعریف و دست‌کاری این نوع شخصیت موضوع جدیدی نیست. ارنست رنانِ فیلسوف در سال ۱۹۸۲ گفته بود که ملت «همبستگی بزرگ است» و وجودش «همه‌پرسی هرروزه». هر ملتی نیاز دارد خیلی چیزها را دربارۀ خودش به‌خاطر بسپارد -و نیز فراموش کند- ولی ما تمایل داریم که این فرایندِ بسیار مستمر و معمول را نادیده بگیریم. متخصص علوم‌سیاسی، بندیکت اندرسن، این فرایندِ ساختن و دوباره ساختن را امری تصوری می‌دانست. او معتقد بود، از زمان پیوند سرمایه‌داری و صنعت چاپ، نخبگان جامعه شروع کردند به تصور و خلق هویت ملی، بنابراین گفت‌وگو دربارۀ هویت به‌اندازۀ مفهوم‌پردازی دربارۀ آن اهمیت داشت. این امر زمانی ازطریق روزنامه و کتاب اتفاق می‌افتاد و حالا، با سرعتی بسیار دیوانه‌وارتر، در بنرهای تبلیغاتی صفحات اینترنتی، اجلاس‌های بین‌المللی، تورهای سرمایه‌گذاری و نیز در قالب گمارش محصول در فیلم‌های سینمایی رخ می‌دهد. اینکه این عمل طبیعی است یا ساختگی به این بر می‌گردد که خودِ آن ملت‌دولت طبیعی باشد یا ساختگی.\nسرچشمۀ این حجم از نگرانی دربارۀ هویت برمی‌گردد به این وحشتِ سیاسی که نکند ملت ما دارد جایگاهش، به‌عنوان حیاتی‌ترین بخش از امور جهانی، را از دست می‌دهد. خیلی هم به این موضوع اشاره می‌شود. ترامپ پیروز انتخابات شد، چون به این توهم و بدبینی دامن زد که آمریکا، که فرض می‌شود زمانی دارای عظمت بوده، حالا در برابر منافع فراملی سر خم کرده است. دولت‌ها در تقلا برای کنارآمدن با ماهیتِ بدون مرزِ چیزهایی هستند که ممکن است زمانی در داخل قلمرو قدرت آن‌ها بوده باشد: شرکت‌ها، مالیات‌ها، اینترنت و رسانه‌ها، جرائم و همچنین نفوذ سیاسی. این اشتیاق دولت‌ها برای به‌خدمت‌گرفتن کارشناسان برندسازی واکنشی است به این تهدیدِ ادراک‌شده دربارۀ چیزهای غیرمرتبط به هویت ملی آن‌ها یا، به‌عبارت دیگر، تلاشی از سوی ملت‌ها و منطقه‌هاست برای اینکه دوباره در قالب یک گروه کنار هم جمع شوند و خودشان را از نو تعریف کنند، تلاشی برای پافشاری بر این موضوع که آن‌ها هنوز هم مهم هستند.\nناتاشا گرند، در اواسط اقامتش در لیپتسک، به شمال آن منطقه و به روستایی رفت که زمانی آستاپوو نامیده می‌شد. اینجا جایی است که لئو تولستویِ رمان‌نویس در سال ۱۹۱۰ درگذشت. تولستوی، بعد از مشاجره با همسرش، مخفیانه از خانه‌شان در منطقۀ تولا در مجاورت آنجا بیرون زد و سوار قطار شد. واگن درجه‌سه‌ای که سوارش شده بود سرد و دودگرفته بود، بنابراین او بیمار شد و به‌ناچار در آستاپوو از قطار پیاده شد. دکتری او را در خانۀ رئیس ایستگاه بستری کرد، جایی که سرماخوردگی‌اش به ذات‌الریه تبدیل شد. خبرنگاران و پزشکان متخصص به دهکده سرازیر شدند و خانوادۀ تولستوی هم خودشان را به آنجا رساندند، اما او تنها یک هفته قبل از اینکه از دنیا برود در آستاپوو زندگی کرد.\nحالا ساعت ایستگاه قطارِ آنجا عمداً روی ۶:۰۵ صبح، یعنی زمان مرگ او، متوقف شده است. خانۀ رئیس ایستگاه تبدیل به موزه شده و اتاقی که تولستوی در آن بستری بود، دقیقاً همان‌طور که در سال ۱۹۱۰ بود، حفظ شده است: یک تخت کوچک در گوشه‌ای از اتاق، یک صندلی در پایین آن و حتی طرحی از سر آن بزرگ‌مرد با آن بینی بزرگ و دسته‌های نامرتب ریش بر روی کاغذدیواری کنار تخت ترسیم شده است. ممکن بود تولستوی خیلی راحت آن روز با همسرش آشتی کند، یا ممکن بود سوار قطار دیگری شود یا در طول سفرش دیرتر مریض شود و جای دیگری از قطار پیاده شود. اینکه او در آستاپوو از پای درآمد و درگذشت رویدادی کاملاً اتفاقی بود، درست مثل تمام اَشکال دیگر خصیصه‌های ملی و داستان‌هایی که در پسِ آن‌هاست. اما آستاپوو روی این حادثۀ تاریخی خیمه زد و دودستی به این لحظۀ فوق‌العاده مهم چسبید. در سال ۱۹۳۲ نام دهکده تغییر کرد و حالا بر روی نقشه به نام لئو تولستوی 7ثبت شده است.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را سامانت سوبرامانیان نوشته و در تاریخ ۷ نوامبر ۲۰۱۷ با عنوان «How to sell a country: the booming business of nation branding» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «چطور یک کشور را بفروشیم: کسب‌وکار روبه‌رشدی به نام برندسازی ملی» در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک حافظی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۸ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n سامانت سوبرامانیان (Samanth Subramanian) نویسنده و روزنامه‌نگاری ساکن لندن است. وی روزنامه‌نگاری را در دانشگاه ایالتی پن و روابط بین‌الملل را در دانشگاه کلمبیا گذراند. نوشته‌های او در نشریاتی همچون نیویورکر، نیویورک‌ تایمز مگزین، وایرد و گاردین منتشر شده است. آخرین کتاب او شخصیتی برجسته: علم رادیکال و سیاست خستگی‌ناپذیر جی. بی. اس هالدِین (A Dominant Character: The Radical Science and Restless Politics of J.B.S. Haldane) نام دارد.\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n  I © NY\n \n \n 2\n Apparatchik: عضو حزب کمونیست شوروی [مترجم].\n \n \n 3\n neo-Soviet\n \n \n 4\n urban shab\n \n \n 5\n Madison Avenue: یکی از خیابان‌های معروف نیویورک است و، ازآنجاکه مرکز تجمع شرکت‌های تبلیغاتی است، معمولاً نام این خیابان کنایه از صنعت تبلیغات آمریکاست [مترجم].\n \n \n 6\n Brand USA :شرکتی رسانه‌ای و تبلیغاتی که توسط کنگرۀ آمریکا تأسیس شده تا ازطریق بهبود تصویر برند ایالات‌متحده در دنیا سهم این کشور از بازارهای مختلف را افزایش دهد و گردشگران بیشتری را به این کشور جذب کند [مترجم].\n \n \n 7\n Lev Tolstoy : با تلفظ صحیح لف (لی‌یف) تالستوی [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/625039152.json b/train/625039152.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..19da3d51b2574c6964d3420feeebbc7ee36adf89 --- /dev/null +++ b/train/625039152.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "اتحاد برای نابودی: دانشمندان دربارۀ آيندۀ بشر چه می‌گويند؟", + "subtitle": "ما می‌توانیم جهان را نجات دهیم به شرطی که خودمان را قربانی کنیم", + "introduction": "انسان‌ستیزی آنتروپوسین و ترابشریت دو گرایش عمدۀ منتقدِ بشر امروز هستند. اولی به تسلط انسان بر کرۀ زمین و ویرانی طبیعت اعتراض دارد ولی دومی نگران نابسندگی پیشرفت‌های علمی و فنی انسان قرن بیست‌و‌یکم و برتری عقلی اوست. ظاهراً این دو گرایش در مورد آیندۀ بشریت هم‌رأی نیستند؛ یکی مخالف پیشرفت انسان و دیگری موافق آن است. اما وقتی نظرات متفکران این دو گرایش را می‌شنویم می‌بینیم در یک مورد با هم توافق دارند؛ چیزی که حتی افراطی‌ترین نظریه‌پردازان قرن بیستم فکرش را هم نمی‌کردند: نابودی بشر.", + "content": "آدام کرش، آتلانتیک— «انسان ابداع دوران جدید است و احتمالاً به پایان خود نزدیک می‌شود».\nمیشل فوکو، فیلسوف فرانسوی، با بیان این سخن در کتابش، به نام نظام اشیا (۱۹۶۶)، منادی روش جدیدی برای تفکر بود که علوم‌انسانی و اجتماعی را دگرگون کرد. نظر اصلی فوکو این بود که روش‌هایی که مطابق آن‌ها خودمان را به‌عنوان انسان می‌شناسیم، فارغ از اینکه چقدر آن‌ها را بدیهی فرض می‌کنیم، جاودانی و ذاتی نیستند. بلکه باید گفت مفهوم مدرن «انسان» در سدۀ هجدهم با ظهور روش‌های جدید تفکر در حوزه‌هایی چون زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی و زبان ابداع شد و درنهایت هم جای به مفهوم دیگری خواهد داد.\nفوکو در آخرین جملۀ مشهور کتابش می‌گوید «انسان، مثل طرحی بر ساحل شنی دریا، روزی محو خواهد شد». چنین تصویری ترسناک است، اما فوکو آن را «مایۀ آرامش» می‌داند، چون دال بر این است که اندیشه‌ها و نهادهای بشری ثابت نیستند. همیشه می‌توان صورت و ترکیب آن‌ها را، حتی برای بهترشدن، از نو ساخت. این نویدِ آزادی‌بخشِ پست‌مدرنیسم بود: آن طرح روی ساحل شنی محو می‌شود، اما همیشه کسی می‌آید تا به شیوه‌ای متفاوت طرحی جدید بکشد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/08/919-6.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n اتحاد برای نابودی: دانشمندان دربارۀ آيندۀ بشر چه می‌گويند؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاما اگر قرار باشد تصویر بشر از نو طراحی شود، باید انسانی باشد که این کار را انجام بدهد. حتی افراطی‌ترین اندیشمندان سدۀ بیستم از انتظار برای نابودی واقعی انسان خردمند دست کشیدند، واقعه‌ای که مساوی است با نابودی تمام اهداف و ارزش‌ها و معانی بشر. در تقدیر انسان است که روزی نابود شود، اما تقریباً همگان موافق‌اند که باید تا حد مقدور این روز را به تعویق انداخت، دقیقاً همان‌طور که بیشتر انسان‌ها به‌طور معمول می‌کوشند روز ناگزیرِ مرگشان را به تعویق بیندازند.\nبااین‌حال، در سال‌های اخیر، گروه‌های مختلفی از اندیشمندان این فرض اساسی را به چالش کشیده‌اند. در اتاق جلسات شرکت‌های سیلیکون‌ولی، شوراهای محلی روستایی و گروه‌های فلسفه در دانشگاه‌ها، با جدیت دربارۀ عقیده‌ای ظاهراً باورنکردنی بحث و گفت‌وگو می‌شود: پایان زندگی انسان بر روی زمین نزدیک است و باید آن را بپذیریم. شورش علیه بشریت هنوز آن‌قدر تازگی دارد که عجیب‌وغریب به نظر برسد، اما از مدت‌ها پیش به ورای مرزهای جهان اندیشه گسترش یافته و می‌تواند در سال‌ها و دهه‌های آینده سیاست و جامعه را عمیقاً متحول کند.\nگروه‌های مختلفی از مردم نیز طرفدار این دیدگاه‌اند: مهندسان و فیلسوفان، فعالان سیاسی و کسانی که می‌خواهند زاهد گوشه‌نشین باشند، رمان‌نویسان و دیرینه‌شناسان. آنان نه تنها خود را جنبشی منفرد نمی‌دانند، بلکه در بسیاری موارد نیز نمی‌خواهند ارتباطی با یکدیگر داشته باشند. حقیقت این است که حرکت موجود علیه برتری انسان را دو طرز فکر ظاهراً متضاد پیش می‌رانند.\nاول، انسان‌ستیزی آنتروپوسین1 که منبع الهامش بیزاری از تخریب محیط‌زیست از سوی انسان است. این تصور که ما با طبیعت سازگاری نداریم تصوری قدیمی است و از زمان انقلاب صنعتی موضوع اصلی نقد اجتماعی بوده است. بیش از پنجاه سال پیش، کتاب بهار خاموشِ2 ریچل کارسون، که در آن راجع به خطرات د.د.ت 3 افشاگری کرد، دربارۀ پیروی از «سرعت شتابناک و بی‌ملاحظۀ انسان به‌جای سرعت سنجیده و محتاط طبیعت» هشدار داد و منبع الهام محیط‌زیست‌گرایی مدرن شد. اما محیط‌زیست‌گرایی جنبشی معتقد به بهبودیابندگی جهان است و می‌خواهد سعادت بلندمدت انسان و سایر اشکال حیات را فراهم کند. کارسون حق انسان‌ها در استفاده از سموم دفع آفات را انکار نمی‌کند، فقط می‌گوید «روش‌های استفاده از این سموم نباید چنان باشد که انسان‌ها را نیز با حشرات نابود کند».\n\n\n\nدر سدۀ بیست‌ویکم این انسان‌ستیزی آنتروپوسین واکنشی بسیار تندتر به بحران بسیار عمیق‌ترِ بوم‌شناختی نشان می‌دهد و می‌گوید حالا دیگر خودویرانگری ما حتمی است و باید آن را حکمی بدانیم که حقمان بوده و عادلانه به ما داده‌اند. برخی اندیشمندان انسان‌ستیز مشتاقانه منتظر نابودی نوع انسان‌اند، اما برخی دیگر پیش‌بینی می‌کنند که حتی اگر برخی افراد از ویرانی قریب‌الوقوع محیط‌زیست جان سالم به در ببرند، کل تمدن بشری نابود می‌شود. جنبش انسان‌ستیزی آنتروپوسین، مثل تمام جنبش‌های واقعاً تندرو، نه با برنامه‌ای سیاسی که با اندیشه‌ای فلسفی آغاز می‌شود که عبارت است از انکار نقش سنتی انسان به‌عنوان موجود اصلی روی زمین و مهم‌ترین مخلوق در عالم خلقت.\nدر مقابل، ترابشریت 4 به همان چیزهایی بها می‌دهد که انسان‌ستیزی بها نمی‌دهد -پیشرفت علمی و فنی، برتری عقل- اما اعتقاد دارد تنها راهِ پیشِ روی انسان این است که اَشکال جدیدی از بشر خردمند خلق کند که دیگر انسان خردمند نباشد. برخی ترابشریت‌باوران معتقدند مهندسی ژنتیک و نانوتکنولوژی ما را قادر می‌سازند تغییراتی چنان اساسی در مغز و جسممان اِعمال کنیم که از محدودیت‌های بشری نظیر میرندگی و حبس‌بودن در جسم مادی خلاص بشویم. برخی دیگر، با امید یا اضطراب، انتظار می‌کشند تا قدرت ابتکارِ هوش مصنوعی از قدرت ابتکار ما به‌مراتب بهتر شود. این موجودات مرتبۀ انسان را به مرتبه‌ای تنزل می‌دهند که به جانوران اختصاص می‌دهیم -مگر اینکه بر آن شوند برای تحقق بهترِ اهدافشان ما را به‌کلی نابود کنند.\nآیندۀ انسان‌ستیزی و ترابشریت‌ از بسیاری جهات با هم تضاد دارد، جز در یک جهت بسیار مهم: آن‌ها جهان‌هایی هستند که ما از آن‌ها محو شده‌ایم، و به‌حق نیز چنین شده است. وقتی به این خیالات مربوط به جهانِ بدونِ انسان فکر می‌کنیم، دشوار است که تعیین کنیم چقدر احتمال دارد که به واقعیت تبدیل بشوند. برخی پیش‌بینی‌ها و توصیه‌ها چنان اغراق‌آمیزند که ممکن است آن‌ها را جدی نگیریم -هرچند سازوکار دفاعی انسان نیز در این بی‌خیالی بی‌تأثیر نیست.\nبااین‌حال، شورش علیه بشریت پدیده‌ای واقعی و مهم است، حتی اگر «فقط» تصوری در ذهن باشد و پیش‌بینی‌هایش دربارۀ آیندۀ بدون انسان هرگز محقق نشود. بااین‌همه، پیش‌بینی‌های محقق‌نشده باعث و بانی برخی از مهم‌ترین جنبش‌های تاریخ، از مسیحیت تا کمونیسم، بوده است. شورش علیه بشریت هنوز جنبشی در حد آن جنبش‌های بزرگ و مهم تاریخی نیست، و شاید هم هرگز چنین نشود، اما از دستۀ همان‌هاست. این شورش تحولی روحی است که در ردۀ نخستین تحولات روحی جای دارد؛ روشی جدید است برای فهم ماهیت و غایت هستی انسان.\nدر فیلم «فرزندان انسان» ساخت سال ۲۰۰۶، آلفونسو کوارونِ کارگردان تنها طی چند دقیقه جهانی بدون آینده خلق می‌کند. فیلم در سال ۲۰۲۷ و در کافه‌ای در لندن شروع می‌شود که در آنجا اخبار تلویزیون اعلام می‌کند جوان‌ترین انسان روی زمین، که فردی ۱۸ساله بود، در بوئنوس‌آیرس کشته شده است. در سال ۲۰۰۹ انسان‌ها به‌طرز رازآمیزی قدرت فرزندآوری را از دست داده‌اند و فیلم جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که در مواجهه با نابودی قریب‌الوقوع در حال فروپاشی است. لحظاتی پس از اخبار، کافه با بمبی تروریستی منفجر می‌شود.\nسناریوی نابودی در فیلم، که تا اندازه‌ای از رمان پی. دی. جیمز نویسندۀ انگلیسی داستان‌های جنایی اقتباس شده، در زمرۀ داستان‌های علمی‌تخیلی قرار می‌گیرد -البته فعلاً. اما وقتی در اکتبر سال ۲۰۱۹ در شهر لندن مبارزان وابسته به گروه شورش برای نابودی، یا ایکس‌آر، در مسیر قطارهای مسافربری در ساعت شلوغی مانع ایجاد کردند، آتش ناآرامی اجتماعی واقعاً در این شهر شعله‌ور شد. در یکی از ایستگاه‌های مترو، جمعیتْ یکی از این معترضان مبارز را با زور از سقف قطار پایین آورد و کتک زد. چند ماه بعد، اعضای ایکس‌آر آشوب‌های کوچک‌تری در دادگاه بین‌المللی لاهه، خیابان وال استریت نیویورک و پارلمان استرالیای جنوبی برپا کردند.\nاین گروه اساساً خشونت‌پرهیز است، اما به تاکتیک‌های پرخاشگرانه روی می‌آورد؛ مثل نمایش «تظاهر به مرگ» و دستگیرکردن تودۀ مردم برای اینکه جامعه تحت‌تأثیر قرار بگیرد و بفهمد که پایان نوع انسان فقط موضوع فیلم‌های وحشتناک نیست، بلکه خطر قریب‌الوقوعی است ناشی از تغییرات اقلیمیِ مربوط به فعالیت‌های بشر، و می‌تواند بخش‌های بزرگی از کرۀ زمین را غیرقابل‌سکونت کند. راجر هالم، یکی از بنیان‌گذاران ایکس‌آر، برای توصیف فاجعه‌ای که پیش‌بینی می‌کند از اصطلاحاتی مثل انقراض و نژادکشی بهره می‌گیرد و چنین بیانی در گفتمان محیط‌زیست‌گرایی معاصر به‌هیچ‌وجه استثنایی و نامعمول نیست. دیوید والاس-ولزِ روزنامه‌نگار در کتابش با نام زمین غیرقابل‌سکونت[fn]The Uninhabitable Earth[/fn](۲۰۱۹) همین نظر را دارد و شواهدی برای این برهان ارائه می‌کند که تغییرات اقلیمی «نه‌تنها بزرگ‌ترین خطری است که زندگی انسان بر روی کرۀ زمین تاکنون با آن مواجه بوده، بلکه خطری است که نوع و مقیاس آن به‌کلی فرق دارد».\nاز اواخر دهۀ ۱۹۴۰، بشر می‌داند که هر لحظه ممکن است خود را با جنگ اتمی نابود کند. درحقیقت، اضطراب مربوط به شرایط اقلیمی در این دوران را می‌توان بازگشت ترس‌هایی آخرالزمانی دانست که پس از پایان جنگ سرد برای مدت کوتاهی به حال تعلیق درآمده بودند.\nنابودی در اثر چپاول بسیار نگران‌کننده‌تر است. منظور این است که بشریت نه‌تنها به سبب تباهی‌های شناخته‌شده‌ای مثل نفرت و خشونت، بلکه به سبب دنبال‌کردنِ اهدافی که آن‌ها را به‌طور معمول پسندیده و طبیعی می‌دانیم در معرض خطر است: رفاه، آسایش، افزایش نوع انسان. کتاب مقدس نهی می‌کند که «قتل مکن» و نیز امر می‌کند که «بارور باشید و پرشمار گردید» و این دو، طبق سنت، با هم به کار می‌روند. اما اگر خودِ باروربودن و پرشمارگردیدن نوعی کشتن باشد، ازآن‌رو که نسل‌های آینده و سایر گونه‌ها را از منابع جانشین‌ناپذیر محروم می‌کند، آنگاه رشد جمعیت انسان دیگر نمی‌تواند پسندیده باشد. بلکه درعوض، بخشی از رقابتی یک‌سَربُرد می‌شود که در آن برآوردنِ خواسته‌های انسان در مقابل بهزیستی تمام طبیعت -نه فقط حیوانات و گیاهان، بلکه خاک، سنگ و آب- قرار می‌گیرد.\nاگر چنین باشد، آنگاه بشریت دیگر نمی‌تواند، آن‌طور که علم و دین به شیوه‌های متفاوت خودشان می‌آموزند، بخشی از عالم خلقت یا طبیعت باشد. بلکه بشریت را باید نیرویی ضدطبیعت دانست که آن را غصب و نابود می‌کند و ارادۀ خود را جایگزین جریان‌هایی می‌کند که قبلاً به‌مثابۀ شالودۀ تغییرناپذیر زندگی روی کرۀ زمین پدید آمدند. این فهم از جایگاه بشر که در خارج و در ضدیت با نظام طبیعت قرار دارد در اصطلاح آنتروپوسین خلاصه شده، اصطلاحی که در دهۀ گذشته به یکی از مهم‌ترین مفاهیم علوم‌انسانی و اجتماعی تبدیل شده است.\nجِدیدایا پوردی، محقق علم حقوق، در کتابش به نام پس از طبیعت5(۲۰۱۵) این تغییر پارادایم را به‌خوبی تعریف کرده است: «عالی‌ترین تعبیر از آنتروپوسین را در این اعتراف می‌یابیم که مرز میان انسان و جهان طبیعی دیگر سودمند یا دقیق نیست. ازآنجاکه از عمق دریاها تا جو فوقانی بر همه‌چیز تأثیر می‌گذاریم و به آن‌ها شکل می‌دهیم، دیگر طبیعتی نمی‌ماند که جدا از ما وجود داشته باشد».\nحتی در جاهایی که به نظر می‌رسد برای انسان به‌کلی دسترس‌ناپذیر است، اثرات ما هست، در انبوه پلاستیک‌های موجود در قعر اقیانوس و در نازکی لایۀ اوزون ۶ مایل بالای سرمان. سلطۀ بشریت بر زمین چندان گسترده شده است که خود تکامل را باید از نو تعریف کرد. بقای اصلح، یا سازوکار اصلی انتخاب طبیعی، اینک به معنای بقای آن چیزی شده که برای انسان سودمندتر است.\nدر عصر آنتروپوسین، طبیعت برای نخستین بار انعکاس بشریت می‌شود. نتیجه هم از نظر عملی هم از نظر معنوی فاجعه‌آمیز است. طبیعت مدت‌هاست برای بشریت بی‌دین نقشی را ایفا می‌کند که روزگاری خدا ایفا می‌کرد، یعنی نقش منشأ غیریتی تمام‌عیار که می‌تواند ما را خاکسار کند و از مرزهای وجودمان بیرون آوَرَد. یکی از نخستین ناظرانی که اهمیت این تغییر را فهمید، بیل مک‌کیبن، نویسنده و کنشگر، است. او در کتابش با عنوان پایان طبیعت6 (۱۹۸۹)، که اثری دوران‌ساز در زمینۀ اندیشۀ محیط‌زیست‌گرایی است، درمورد آب‌شدنِ یخچال‌های طبیعی و اَبَرطوفان‌هایی هشدار می‌دهد که اینک واقعیت‌های هرروزۀ زندگی ما هستند. اما موضوع اصلی کتاب فهم سنتی ماست از طبیعت به‌مثابۀ «جهانی به‌کلی مستقل از ما که قبل از به‌دنیاآمدن ما بوده است و جامعۀ بشریِ ما را احاطه کرده و حفظ می‌کند». مک‌کیبن نوشته که چنین فکری در شُرُفِ نابودی است «دقیقاً مثل یک حیوان یا گیاه» -یا مثل «انسانِ» فوکو که با جزر و مد محو شد.\nاگر قرار باشد میان جهان بدون طبیعت و جهان بدون انسان یکی را انتخاب کنیم، اندیشمندان بسیار افراطی انسان‌ستیزِ معاصر بدون تردید دومی را انتخاب می‌کنند. دیوید بناتار، فیلسوف نامدار «ضدزادآوری»، در کتابش با نام هرگز نبودن بهتر است 7 (۲۰۰۶) می‌گوید که، با نابودی بشریت، جهان از چیزی بی‌نظیر یا ارزشمند محروم نمی‌شود: «نگرانی از اینکه انسان‌ها در آینده وجود نخواهند داشت یا نشانۀ خودپسندی انسان است … یا نوعی احساسات‌گرایی نابجا».\nانسان‌باوران، حتی آنانی که بی‌دین‌اند، مسلم می‌گیرند که فقط انسان‌ها می‌توانند در جهان معنا و ارزش بیافرینند. ما باور داریم که، بدون ما، تمام امور بر روی زمین همچنان اتفاق می‌افتند اما معنایی نخواهند داشت، مثل نمایشی بدون بیننده. اما، از نظر انسان‌ستیزان، چنین موضوعی دقیقاً نمونۀ دیگری از خودخواهی متافیزیکی است که ما را به آنجا می‌کشاند که بر زمین سلطه پیدا کنیم و آن را به نابودی بکشانیم. بناتار می‌پرسد «جهانی که انسان‌هایی در آن هستند که برحسب اصول اخلاقی عمل می‌کنند و برحسب اصول عقلانی امور را سبک‌وسنگین می‌کنند، چه چیزش خاص است؟». «اگر بگوییم انسان‌ها به جهانی ارزش می‌بخشند که موجوداتی مثل خودشان در آن هستند، بیشتر درمورد حس نادرست خودبزرگ‌بینی انسان‌ها سخن گفته‌ایم تا درمورد جهان». اما ما باید آرامش خود را در این یقین بجوییم که انسان‌ها سرانجام نابود می‌شوند: «اوضاع روزی همان‌طور می‌شود که باید بشود -انسانی نخواهد بود».\nترابشریت‌باوران، مثل انسان‌ستیزان، با خیال راحت نابودی بشریت را انتظار می‌کشند. آنچه آنان را نگران می‌کند این است که نابودی بشریت بسیار زود اتفاق بیفتد، یعنی پیش از اینکه بتوانیم جانشینانمان را ابداع کنیم. تا آنجا که می‌دانیم، انسان تنها گونۀ عاقل در جهان است؛ اگر نابود شویم، دیگر عقلی هم وجود نخواهد داشت. نکتۀ قابل‌توجه اینکه هرچند ترابشریت‌باوران به اکتشافات فضایی علاقه و اشتیاق نشان می‌دهند به وجود هوش برون‌زمینی شک دارند، یا دست‌کم شک دارند که اصلاً بتوانیم چنین هوشی را بیابیم. اگر ذهن‌های هوشمند در جای دیگری از این جهان وجود داشته باشند، سرنوشت بشریت اهمیت کیهانی کمتری خواهد داشت.\nمسئولیت انسان در نگهداری از عقل چیزی است که ترابشریت‌باوران را متوجه مسئلۀ «خطر وجودی» می‌کند، یعنی این خطر که پیش از تضمین آیندۀ عقلْ خودمان را نابود کنیم. نیک بوسترومِ فیلسوف در سال۲۰۰۲ مقاله‌ای با عنوان «خطرهای وجودی: تحلیل طرح‌های نابودی بشر و خطرهای مربوط به آن» 8 نوشت و این خطرها را در چهار نوع دسته‌بندی کرد، از «انفجارها» گرفته -که در آن‌ها بر اثر تغییرات اقلیمی، جنگ اتمی، بیماری، یا برخورد سیارک‌ها به‌کلی نابود می‌شویم- تا «اعتراض‌ها» که در آن‌ها بشر زنده می‌ماند اما «به مقدار ناچیزی از آنچه دست‌یافتنی است دست می‌یابد. برای مثال، به این دلیل که منابع سیارۀ خودمان را با سرعت تمام تا آخر مصرف کرده‌ایم».\nاما دربارۀ اینکه اگر همه‌چیز به‌خوبی پیش برود، بشریت به چه چیز می‌رسد، توبی اوردِ فیلسوف در کتابش با نام پرتگاه9 (۲۰۲۰) می‌نویسد که دراین‌باره امکان‌های تقریباً نامحدودی وجود دارد: «اگر بیرون بزنیم و به عوالم بی‌شمار در آسمان‌ها برویم و با زندگی، عشق و اندیشه به آنجا حیات ببخشم، آنگاه … کیهان خودمان را به حد نهایی‌اش رسانده‌ایم و آن را سزاوار بهت و ستایش خود کرده‌ایم». حیات‌بخشیدن به کیهان شاید پدیده‌ای رازآمیز یا استعاری به نظر برسد، اما برای ترابشریت‌باوران معنایی عینی دارد که در اصطلاح هدیۀ کیهانی10 نهفته است. دقیقاً همان‌طور که دانشگاه را می‌توان ابزار تغییر هدیۀ پولی به دانش تلقی کرد، کار بشر را نیز می‌توان تغییر هدیۀ کیهانی -تمام ماده و انرژی موجود در جهانِ دست‌یافتنی- به «کامپوترونیوم»11 دانست. کامپوترونیوم اصطلاحی شوخی‌آمیز است برای اشاره به هرگونه مادۀ برنامه‌پذیر و حامل اطلاعات.\nیووال نوآ هراری، اندیشمند اسرائیلی، در اشاره به چنین تصوری از اصطلاح «داده‌باوری» بهره می‌گیرد و آن را دین جدیدی معرفی می‌کند که «ارزش برینِ» آن «جریان اطلاعات» است. او نوشته که «این نظام پردازش اطلاعات کیهانی مثل خداست». «همه‌جا هست و بر همه‌چیز ناظر است و مقدر شده که انسان‌ها به‌تدریج در آن ادغام شوند». هراری درمورد داده‌باوری تردیدِ بسیاری دارد، و خلاصه‌‌ای که از آن ارائه می‌‌کند طنزآمیز یا اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد. درحقیقت، داده‌باوری را باید روایتی صحیح از اندیشه‌های رِی کورزویل، نویسندۀ ترابشریت‌باورِ مشهور، دانست. او در کتابش با نام بی‌همتایی نزدیک است12 (۲۰۰۵) خود را «الگوباور» معرفی می‌کند -یعنی «کسی که الگوهای اطلاعاتی را واقعیت اصلی و اساسی می‌داند». دی‌ان‌ای، تراشه‌های نیمه‌رسانا، و حروف روی این کاغذ نمونه‌هایی از الگوهای اطلاعاتی‌اند که همگی مولکول‌ها را چنان شکل می‌دهند که نه بدون نظم و ترتیب که معنادار باشند. با تبدیل ماده به اطلاعات، آن را از آنتروپی و بی‌اعتباری نجات می‌دهیم. کورزویل پیش‌بینی می‌کند که در نهایت «حتی ماده و سازوکارهای گنگِ جهان به اشکال کاملاً اعجاب‌آور هوش تبدیل خواهند شد».\nنیک باستروم در کتابش با عنوان هوش برتر 13 (۲۰۱۴) حساب‌کتابی سرانگشتی می‌کند و درمی‌یابد رایانه‌ای که کل هدیۀ کیهانی را به‌مثابۀ کامپوترونیوم به کار می‌برد می‌تواند حداقل ۱۰۸۵ عملکرد در ثانیه داشته باشد (برای مقایسه باید بگوییم که ابررایانۀ بسیار قدرتمند ژاپنی فوگاکو که از سال ۲۰۲۰ به بهره‌برداری رسیده است می‌تواند حدوداً ۱۰۱۷ عملکرد در ثانیه داشته باشد). این شرح و تفصیلِ ریاضیاتی می‌خواهد پروژۀ حیات‌بخشیدن به عالم را عقلانی و سنجیدنی کند ولی دست‌آخر نمی‌تواند ماهیت اساساً دینی آن را پنهان کند. کورزویل آن را «سرنوشت غایی جهان» می‌خواند، تعبیری که معمولاً ماده‌باوران علمی از استفادۀ آن امتناع می‌کنند. این تعبیر به این اعتقاد باستانی دین هندو شباهت دارد که آتمَن، روح فردی انسان، همان بِرَهمَن، روح جهان، است.\nدرنهایت، خودِ جسم‌داشتن منشأ تمام محدودیت‌هایی است که ترابشریت‌ در برابر آن به خشم می‌آید. اما ترابشریت‌باوران معتقدند ما خیلی زودتر از آنکه مردم فکر می‌کنند نخستین گام‌ها به‌سوی رهاشدن از جسم مادی‌مان را برمی‌داریم. درحقیقت، هرچند مشکلات فنی باقی مانده، به پیشرفت‌های مهمی رسیده‌ایم. با ساخت رایانه‌هایی با ترانزیستور سیلکنی فهمیدیم که خود مغزْ رایانه‌ای ساخته‌شده از بافتی ارگانیک است. دقیقاً همان‌طور که رایانه‌ها می‌توانند با جمع‌آوری بیت‌ها همه‌نوع محاسبه و شبیه‌سازی را انجام بدهند، مغز نیز با جمع‌آوری نورون‌ها تمام تجربه‌های ذهنی ما را خلق می‌کند.\n\n\n\nبه همین صورت اگر بتوانیم نوعی اسکنر مغز بسازیم که حالت سیناپس را در لحظه‌ای معین ثبت کند -الگوی اطلاعاتی که عصب‌پژوهان آن را کانکتوم می‌خوانند، اصطلاحی شبیه ژنوم– آنگاه می‌توانیم آن الگو را در رایانۀ شبیه‌ساز مغز بارگذاری کنیم. درنتیجه، عملاً، ذهنی بشری خواهیم داشت. ذهنی که در آن بارگذاری شده در همان محیطی که ما زندگی می‌کنیم به حیات خود ادامه نمی‌دهد، اما این الزاماً نقص نیست. برعکس، چون محیط مجازی خیلی بیشتر از محیط حقیقی شکل‌پذیر است، ذهن بارگذاری‌شده می‌تواند تجربه‌هایی داشته باشد که تصورش را هم نمی‌توانیم بکنیم، مثل زندگی‌کردن در فیلم یا بازی ویدئویی.\nاز نظر ترابشریت‌باوران، بارگذاری ذهن کاملاً با آیندۀ «الگوباور» سازگار است. اگر ذهن الگوی اطلاعاتی باشد، مهم نیست که این الگو در نورون‌های با پایۀ کربن نمونه‌سازی شده باشد یا در ترانزیستورهایی با پایۀ سیلیسم، باز هم به‌قطع‌ویقین می‌توان گفت که این الگو خود شما هستید. رَندَل کوئن، عصب‌شناس هلندی، این الگوها را ذهن‌هایی با بنیاد مستقل، یا اس‌آی‌ام، می‌خواند و آن‌ها را پاسخی برای مسئلۀ بی‌مرگی می‌داند. کوئن در مقاله‌ای با عنوان «بارگذاری در ذهن‌هایی با بنیاد مستقل»14، که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، می‌نویسد: «هویت شما و خاطراتتان می‌تواند به روش‌های مختلفی تجسم مادی پیدا کند. همچنین می‌توان با سخت‌افزار تاب‌آوری خطا که برنامه‌های اضافی هم دارد از آن‌ها کپی گرفت و آن‌ها را به کار انداخت».\nهوش مصنوعیْ جام مقدس ترابشریت‌باوران است -ذهنی رایانه‌ای که، به‌جای محدودبودن به حوزه‌هایی خاص مثل شطرنج، قدرت یادگیری هر موضوعی را دارد. حتی اگر این هوش مصنوعی در آغاز خیلی ابتدایی باشد، باز قادر است از خود برای حل مسائل مربوط به طراحی هوش مصنوعی استفاده کند و خود را ارتقا بدهد تا سریع‌تر و عمیق‌تر فکر کند. و بعد هم مدلِ ارتقایافتۀ خودش را ارتقا می‌دهد و همین‌طور به‌صورت تصاعدی ادامه می‌یابد، تا وقتی که این هوش مصنوعیِ کلی به قدرتِ محاسبۀ بیشتری دسترسی داشته باشد، می‌تواند خودش را به‌لحاظ تئوریک تا بی‌نهایت ارتقا بدهد، یعنی تا آنجا که قدرتش از قدرت مجموع تمام انسان‌ها بیشتر بشود.\nاین همان دورنمایی است که ترابشریت‌باوران آن را، با ترس و اضطراب، «بی‌همتابودن» می‌خوانند. به نظر باستروم کاملاً معقول است که نگران باشیم «جهان از بن و اساس دگرگون بشود و بشریت طی یک یا دو ساعت از جایگاهش، در مقام مغز متفکر، به زیر کشیده بشود» قبل از اینکه پدیدآورندگان هوش مصنوعی بفهمند چه اتفاقی افتاده است. بااین‌حال، اساسی‌ترین معضل هوش مصنوعی این است که ما را وامی‌دارد بپرسیم چرا اهداف بشریت درخور آن‌اند که محقق شوند. بی‌گمان سلطۀ هوش مصنوعی برای انسان‌هایی که در زمان وقوع این سلطه زنده‌اند ناپسند و ناگوار است، اما احتمالاً در جهانی که اذهان غیربشری بر آن فرمان می‌رانند ظلم و اسراف‌کاری کمتری می‌بینیم و، دست‌آخر، از نظر اخلاقی ارزشمندتر است. شاید بعد از آنکه او انسان را با ارادۀ آزاد خلق کرد ما در جایگاه خدا باشیم، و بنابراین وقتی مخلوقش اشتباه می‌کند، حق مداخله را از دست می‌دهد.\nتفاوت اصلی میان انسان‌ستیزان و ترابشریت‌باوران به تصوراتشان دربارۀ معنا مربوط می‌شود. انسان‌ستیزان معتقدند جهان برای معناداربودنِ وجودش نیاز دارد شامل نوعی آگاهی باشد، اما ترابشریت‌باوران معتقدند جهان، بدون ذهن‌هایی که آن را تجربه و درک می‌کنند، بی‌معنا خواهد بود. اما لازم نیست این ذهن‌ها ذهن‌های بشری باشند. حقیقت این است که ذهن‌های هوش مصنوعی بیش از ما قدردانِ شگفتی‌های خلقت‌اند. آن‌ها احتمالاً از خشونت و نفرتی که غالباً انسان‌ها را برای همنوعانشان نفرت‌انگیز می‌کنند هیچ‌چیز نمی‌دانند. بزرگ‌ترین دستاوردهای معنوی ما برای آن‌ها همان‌قدر ناقص و غیرقابل‌فهم است که زوزۀ کویوت برای ما.\nلاروشفوکو گفته است که نمی‌شود در فکر مرگ و خورشید فرو رفت و پیوسته به تماشایشان نشست. نابودی نژاد بشر هم از این گونه است. می‌توان پذیرفت که این رخداد حتماً روزی واقع می‌شود، اما نمی‌توان گفت آن روز فرداست یا ۱۰ سال دیگر.\nدلیل اشتیاق به نابودی بشر را نمی‌شود فهمید. طبیعی است که فرض کنیم ترابشریت فقط روشی چشمگیر برای جلب‌توجه به نوید فناوری جدید است و انسان‌ستیزی آنتروپوسین هم فقط نوعی محیط‌زیست‌گرایی. اتکای این مکاتب فکری به پیش‌بینی‌هایی اثبات‌ناپذیر به این قبیل شک و تردیدها دامن می‌زند.\nاما صحت پیشگویی یک چیز است، اهمیت آن چیزی دیگر. در انجیل قدیس متی، عیسی به شاگردانش می‌گوید دنیا در دوران زندگی ایشان به آخر می‌رسد: «به‌راستی شما را می‌گویم که اینجا کسانی حاضرند که پیش از دیدنِ پسر انسان، که با ملکوت خویش می‌آید، مرگ را نخواهند چشید». صحت این نوید ثابت نشده -دست‌کم به معنایی صریح و ساده- با این حال صِرف این نوید جهان را تغییر داد.\nپیش‌بینی‌های آخرالزمانیِ اندیشمندان معاصرِ ترابشریت‌باور و انسان‌ستیز از نوعی دیگرند، اما هر دو آن‌ها حتی اگر محقق نشوند اهمیت زیادی دارند. تغییرات شگرف تمدنی زمانی آغاز می‌شود که در تفکر انسان‌ها راجع به خودشان و سرنوشتشان انقلاب رخ بدهد. شورش علیه بشریت می‌تواند چنین آغازی باشد، همراه با نتایجی پیش‌بینی‌ناپذیر برای سیاست، اقتصاد، فناوری و فرهنگ.\nشورش علیه بشریت آیندۀ درخشانی پیش رو دارد، زیرا به نظر کسانی که هم علم و عقل را قبول دارند و به کار می‌گیرند، هم مشتاق وضوح و هدف دستور مطلق اخلاقی هستند خوش می‌آید. حرف این شورش این است که ما می‌توانیم زمین، و شاید حتی جهان، را تغییر بدهیم، فقط به این شرط که حیاتمان را قربانی کنیم.\nاز این جهت، این پرسش که چرا انسان وجود دارد پاسخی قانع‌کننده و به‌کلی درونی خواهد داشت. به تأسی از منطق قربانی باید بگوییم که ما با دست‌کشیدن از زندگی‌مان به آن معنا می‌بخشیم.\nهر دو گروهِ انسان‌ستیزان آنتروپوسین و ترابشریت‌باوران، با وجود دیدگاه‌های متضادشان دربارۀ آیندۀ پساانسانی، در قبول چنین فرضی با هم متفق‌اند. گروه اول در آرزوی بازگشت تعادلی طبیعی است که قبلاً بر روی زمین وجود داشت اما انسان‌ها پیشرفت کردند و با طمع تکنولوژیکی‌شان آن را برهم‌زدند. گروه دوم رؤیای پیش‌رَوی و استفاده از فناوری تا رسیدن به نابودی کامل طبیعت و محدودیت‌های آن را در سرمی‌پَروَرَد. یک گروه عقل را ماری می‌بیند که موجب اخراج انسان از باغ عدن شد، گروه دیگر آن را تنها راه بازگشت به باغ عدن می‌داند.\nاما هر دو گروه به‌دنبال راه‌هایی اساسی و مؤثرند تا انسان خودش را محدود کند -خواه از راه نابودی تمدن یا ترکِ فرزندآوری باشد، خواه از این راه که ماشین جایگزین انسان بشود. این فداکاری‌ها نشانگر اهداف بلندِ اخلاقی‌اند که در زندگی‌های معمولی و لذت‌گرایانۀ ما هیچ مجالی ندارند: غمخواری برای طبیعتِ در حال نابودی، امید به قلمرو کیهانی، علاقه به دانش. این شباهت اساسی میان انسان‌ستیزان و ترابشریت‌باوران دال بر این است که ممکن است آنان خود را، در نبردهای سیاسی و اجتماعی آینده، در یک جبهه ببینند.‌‌\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را آدام کرش نوشته و  در تاریخ ۱ دسامبر ۲۰۲۲ با عنوان «The People Cheering For Humanity’s End» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «اتحاد برای نابودی: دانشمندان دربارۀ آیندۀ بشر چه می‌گویند؟» در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمد صبائی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n آدام کرش (Adam Kirsch) نویسندۀ آمریکایی ، شاعر، منتقد ادبی و استاد موسسۀ علمی ییدیش و فارغ التحصیل رشتۀ ادبیات است. او در سال ۲۰۱۳ داور بخش شعر پولیتزر بوده و همچنین سابقۀ ویراستاری برای وال‌استریت ژورنال و همکاری با آتلانتیک و نیویورکر را دارد. از او تاکنون چندین کتاب منتشر شده از جمله The Revolt Against Humanity: Imagining a Future Without Us و کتاب The Blessing and the Curse.\n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Anthropocene anti-humanism\n \n \n 2\n Silent Spring\n \n \n 3\n دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرواتان (معروف‌ترین عامل شیمیایی دفع آفات) [مترجم].\n \n \n 4\n Transhumanism\n \n \n 5\n After Nature\n \n \n 6\n The End of Nature\n \n \n 7\n Better Never to Have Been\n \n \n 8\n Existential Risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards\n \n \n 9\n The Precipice\n \n \n 10\n cosmic endowment\n \n \n 11\n computronium\n \n \n 12\n The Singularity Is Near\n \n \n 13\n Superintelligence\n \n \n 14\n Uploading to Substrate-Independent Minds\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/626638136.json b/train/626638136.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..d72caf1f8b349bc4edfac2e5470f465b975f2a45 --- /dev/null +++ b/train/626638136.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ماجرای فريب‌کارانه پايين‌کشيدن مجسمه صدام", + "subtitle": "در سال ۲۰۰۳، نابودی یکی از مجسمه‌های صدام ناگهان تیتر اول روزنامه‌های سراسر دنیا شد", + "introduction": "پارسال یکی از بدترین سال‌های تاریخ برای مجسمه‌ها بود. در سراسر دنیا، معترضان مجسمۀ رهبران سیاسی و تاریخی را پایین کشیدند، از مجسمه‌های برده‌داران در آمریکا گرفته تا مجسمه‌های استعمارگران و دیکتاتورها و جنگ‌سالاران در اروپا و آسیا و دیگر جاها. پایین‌کشیدن و نابودی مجسمه‌ها اقدام نمادینی است که تاریخی طولانی دارد. سرنگونی مجسمۀ صدام حسین بعد از حملۀ آمریکا به عراق، در میدان فردوس بغداد، یکی از پرسروصداترین و البته فریب‌کارانه‌ترین برگ‌های این تاریخ است.", + "content": "الکس فون تانزلمن،گاردین— از جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ تصویری ماندگار به‌ جا ماند و آن سرنگونی مجسمۀ دیکتاتور این کشور، صدام حسین، بود. این تصویر در سراسر دنیا بازپخش می‌شد و نماد آزاد‌سازی مردم عراق و پیروزی نیرو‌های ائتلافی بود که آمریکا رهبری‌اش را به عهده داشت. اما آیا این تصویر حقیقت داشت؟ ساختن مجسمه تلاشی است برای داستان‌سازی دربارۀ تاریخ. در حمله به عراق، پایین‌کشیدن مجسمه هم تلاشی برای داستان‌سازی دربارۀ تاریخ بود. داستان مجسمۀ صدام امکانات و محدودیت‌های خلق افسانه‌ها را نشان می‌دهد.\n«عملیات آزادی عراق»، نامی که گردانندگان این عملیات به آن داده بودند، در ۲۰ مارس ۲۰۰۳ آغاز شد. رهبری این عملیات در دستان آمریکا بود که در رأس «ائتلاف راغبان» 1قرار داشت. استرالیا، لهستان، و انگلستان از نیرو‌های حاضر در این ائتلاف بودند. جرج بوش ادعا می‌کرد اهداف این عملیات روشن است: «خلع‌سلاح عراق از سلاح‌های کشتار‌جمعی، پایان‌دادن به حمایت صدام حسین از تروریسم و آزاد‌‌کردن مردم عراق». او می‌گفت «مردم ایالات‌متحده و دوستان و هم‌پیمانان ما نمی‌توانند با خطر رژیمی قانون‌شکن زندگی کنند که با سلاح‌های کشتار‌جمعی صلح جهانی را تهدید می‌کند … این نبرد نبردی برای امنیت ملت ما و صلح جهانی است و ما جز پیروزی هیچ نتیجه‌ای را نمی‌پذیریم». توجیه جنگ با تکیه بر این دلایل در آن زمان به‌شدت مورد مناقشه قرار گرفت و هنوز نیز محل بحث است.\nنیرو‌های مهاجم به‌سرعت در سراسر عراق مستقر شدند. ۷ آوریل بود که به بغداد رسیدند، عملیات زمینی در بغداد دو هفته و نیم طول کشید. مجسمۀ صدام در میدان فردوس، درست در مرکز شهر، قرار داشت. دو روز بعد، این مجسمه در ‌هم‌ ‌شکست.\n\nدر سال ۲۰۲۰، به‌دنبال موج غیر‌عادیِ مجسمه‌شکنی، مردم در سراسر دنیا مجسمه‌ها را پایین می‌کشیدند. این موج‌ها پیش از این هم وجود داشت، در جریان اصلاحات انگلستان، انقلاب فرانسه، سقوط اتحاد شوروی و موارد دیگر. اما مجسمه‌شکنی‌های سال ۲۰۲۰ جهانی بود. در جای‌جای کشور‌هایی که قبلاً امپریالیست بودند و در کشور‌هایی که پیش از این مستعمرۀ آن‌ها بودند، از ایالات‌متحده و انگلستان گرفته تا کانادا، آفریقای جنوبی، کارائیب، هند، بنگلادش و نیوزلند معترضان به تبعیض نژادی و هواداران جنبشِ «جان سیاه‌پوستان مهم است» مجسمه‌های برده‌داران، مؤتلفین و امپریالیست‌ها را مخدوش کردند و پایین آوردند.\nدر بریستولِ انگلستان، مجسمۀ ادوارد کالستون 2 را به آب‌های بندرگاه انداختند. مجسمۀ رابرت ایی. لی 3 در ویرجینیا پُر شد از دیوار‌نوشته‌ها. کریستف کلمب را در مینه‌سوتا سرنگون کردند، در ماساچوست سر بریدند و در ویرجینیا به دریاچه انداختند. در بلژیک، لئوپولد دوم 4 را در آنتورپ به آتش کشیدند و در خِنت روی آن رنگ قرمز پاشیدند. در لندن، با رنگ روی پایۀ مجسمۀ وینستون چرچیل نوشتند «نژاد‌پرست است».\nبرخی می‌ترسیدند این موج به جنون بکشد. در ایالات‌متحده، مجسمه‌های رهبران برده‌دار جنوب از مدت‌ها پیش در مرکز توجه اعتراضات عمومی قرار داشت، اما خیلی زود مجسمۀ نماد‌های ملی و چهره‌های پیشرو نیز مورد حمله قرار گرفتند. معترضان در مَدیسون ویسکانسین مجسمۀ «روبه‌جلو» 5 را که نماد پاسداشت حقوق زنان بود و نیز مجسمۀ یکی از مخالفان برده‌داری را تکه‌تکه کردند. مجسمۀ یکی دیگر از مخالفان برده‌داری، فردریک داگلاس، را هم در راچستر نیو‌یورک کاملاً از پایه‌اش جدا کردند. معلوم نبود معترضان فاشیست‌اند یا ضدفاشیست‌های سردرگم که این مجسمه‌ها را به تلافیِ برداشتن مجسمه‌های رهبران جنوب و برده‌داران برداشته‌اند.\nدونالد ترامپ رهبرِ مخالفت با این مجسمه‌شکنی‌ها شد. او دستوری اجرایی امضا کرد که اعلام می‌کرد «بسیاری از شورشیان، آتش‌افروزان و چپی‌های افراطی که این اعمال را مرتکب شده‌اند و از این اقدامات حمایت کرده‌اند آشکارا با ایدئولوژی‌هایی چون مارکسیسم همذات‌پنداری کرده‌اند که به‌دنبال نابودی نظام حکومتی ایالات‌متحده است». این دستور اجرایی تصریح می‌کرد کسانی که به اموال فدرال آسیب می‌زنند به دَه سال حبس محکوم می‌شوند.\nبوریس جانسون، نخست وزیر انگلستان، در توییتر گفت «آن مجسمه‌ها گذشتۀ ما را، با همۀ نقایصش، به ما می‌آموزند. نابود‌کردن آن‌ها مثل دروغ‌گفتن دربارۀ تاریخمان است و آموزش‌ نسل‌های آینده را از کیفیت می‌اندازد». دولت محافظه‌کار اعلام کرد قانون کیفریِ وارد‌کردن خسارات را اصلاح خواهد کرد تا هر که به یادبود‌های جنگی در بریتانیا آسیب بزند با ده سال زندان مواجه شود.\n\nموزه‌ها و مسئولان شهری نیز به‌سرعت واکنش نشان دادند، البته اغلب به شیوه‌ای متفاوت. فردای روزی که مجسمۀ کالستون، تاجر برده، را پایین کشیدند موزۀ داکلندزِ لندن مجسمۀ یکی دیگر از تجار برده، رابرت میلیگان، را برداشت.\nدر ایالات‌متحده و انگلستان، جمهوری‌خواهان جناح راست و سازمان‌های محافظه‌کار از این فرصت استفاده کردند تا خود را در جایگاه قهرمان تمدن آمریکا و بریتانیا قرار دهند: آخرین دفاع در برابر وحشی‌گری و «نزاکت سیاسی» 6. در سپتامبر ۲۰۲۰، وزیر فرهنگ انگلستان، الیور ‌داودن، کتباً موزه‌ها را تهدید کرد که اگر «به انگیزۀ کنشگری یا مسائل سیاسی» دست به هرگونه اقدامی بزنند، بودجۀ آن‌ها قطع خواهد شد.\nدر ظاهر امر، حمله به مجسمه‌ها در سال ۲۰۲۰ از یک الگو تبعیت می‌کرد: مشوقانِ معترضانی که مجسمه‌ها را پایین می‌کشیدند عموماً جوان و از نظر اجتماعی لیبرال‌تر بودند. در مقابل، افرادی که تخریب‌ها آن‌ها را به وحشت انداخته بود عموماً مُسن و محافظه‌کارتر بودند.\nاما اگر عمیق‌تر به موضوع نگاه کنید، مسئلۀ مجسمه‌ها بسیار پیچیده‌تر است. وقتی در سال ۲۰۱۴ مجسمه‌های لنین را در سراسر اکراین پایین کشیدند، و نیز وقتی در سال ۲۰۰۳ مجسمۀ صدام را در میدان فردوس پایین کشیدند، بسیاری از محافظه‌کارانِ مُسنِ غربی خوشحال شدند. برخی از پیشرو‌های جوان تردید داشتند جشن بگیرند یا نه. وقتی داعش مجسمه‌های باستانی را در سال ۲۰۱۵ در پالمیرا نابود کرد، همۀ طیف‌های سیاسی این اقدام را نکوهش کردند. بسیاری از افرادی که به این اتفاقات واکنش نشان می‌دادند همان‌هایی بودند که بعد‌ها، وقتی مجسمه‌های رهبران جنوب و برده‌داران مورد حمله قرار گرفت، واکنش بسیار متفاوتی از خود نشان دادند. علت آن است که مجسمه‌ها خنثی نیستند و در خلأ حضور ندارند. واکنش ما به مجسمه‌ها بسته به آن است که برای بزرگداشت چه کسی ساخته شده‌اند، چه کسی آن‌ها را بنا کرده است، چه کسی از آن‌ها دفاع می‌کند و چه کسی آن‌ها را پایین می‌کشد و چرا.\nصدام حسین بیست‌ساله بود که به حزب بعث ملحق شد. طیِ دو دهۀ بعد، به‌تدریج سلسله‌مراتب قدرت را پشت‌سر گذاشت تا در سال ۱۹۷۹ قدرت را به‌دست گرفت. بی‌اندازه جاه‌طلب بود: ادعای رهبری جهان عرب و کنترل خلیج فارس را در سر داشت. در سال ۱۹۸۰ به مناطق نفت‌خیز ایران حمله کرد که به جنگی طولانی، پر‌هزینه و ویرانگر منجر شد. در سال ۱۹۹۰ به کویت حمله کرد که محکومیت سازمان ملل را نصیبش کرد.\nدر ژانویۀ ۱۹۹۱، ائتلافی بین‌المللی به رهبری ایالات‌متحده و با حضور مصر، فرانسه، عربستان سعودی و انگلستان پاسخی نظامی به صدام داد. صدام، در جنگی که از آن با نام جنگ اول خلیج فارس یاد می‌کنند، از کویت بیرون رانده شد. عراق در عرصۀ بین‌الملل سرافکنده شد. بخش‌های شمالی و جنوبی کشور مناطق «پرواز ممنوع» اعلام شد و نیروهای آمریکا، انگلستان و فرانسه کنترل ترافیک هوایی آن مناطق را به دست گرفتند. تحریم‌های خانمان‌برانداز سیلی محکمی به کشور زد و عراق اجازه نداشت سلاح‌های اتمی، شیمیایی و بیولوژیکی تولید کند. در داخل کشور، شورش‌ها، به‌ویژه از سوی شیعیان و گروه‌های کُرد، عراق را ویران کرده بود. صدام بی‌رحمانه این شورش‌ها را سرکوب کرد.\nصدام، به‌عنوان رئیس‌جمهور، تا‌اندازه‌ای از جوزف استالین الگو‌برداری می‌کرد. هر دوی آن‌ها روستا‌زاد‌ه‌هایی بودند که توجه چندانی به آن‌ها نمی‌شد، اما با سنگدلیِ منحصر‌به‌فردی راهشان را به‌ رأس قدرت باز کردند. صدام از سبک تبلیغاتی استالین تقلید می‌کرد و تصاویری از خودش ترویج می‌کرد که او را مرد لبخند‌به‎لبی نشان می‌داد که مردم عراق را ثروتمند کرده است: یک عموی خیر‌خواه. او حتی سبیلش را مانند استالین مرتب می‌کرد. صدام هم، مانند استالین، مجسمه‌های فراوانی از خودش ساخت.\nدر بسیاری از سنت‌های اسلامی، به تصویر‌کشیدن چهرۀ انسان، به‌ویژه چهره‌های مذهبی، ممنوع است. اما اسلام در تاریخ عراق تقریباً نوعی تازه‌وارد است. بین‌النهرین -این منطقه قبلاً با این نام شناخته می‌شد- سنت‌های هنریِ باستانی و درخشانی دارد، از جمله در مجسمه‌سازی، که به هزاران سال پیش برمی‌گردد. به تصویر‌کشیدن چهره جزء جدایی‌ناپذیری از فرهنگ مدیترانه‌ای است: نمی‌شد آن‌ها را ممنوع کرد. در زمان حکومت صدام، تصویر‌سازی از صدام امکان‌پذیر -‌و حتی ضروری‌- شد. تمام مدارس، ساختمان‌های عمومی و مکان‌های تجاری موظف بودند تصویر او را به نمایش بگذارند.\nشمایل‌نگاریِ صدام ترکیب شاخصی از فخر‌فروشی نظامی و ارجاعات تاریخی بود. در برخی مجسمه‌هایی که او را سوار بر اسب نشان می‌دهد، شمشیرِ از غلاف‌بیرون‌کشیده‌اش را می‌بینیم که به‌سمت بیت‌المقدس اشاره می‌کند: در دو طرف اسبش، که روی پاهای عقبش بلند شده است، چند موشک قرار دارد. صدام عموماً در مجسمه‌هایی که از او حجاری شده است قبة‌الصخره 7 را بر سرش دارد، بنایی اسلامی که به شکل کلاه‌خود بازطراحی شده است. لباس‌ها و ادواتی که در تصاویر وی به کار می‌رفت او را به حمورابی، قانون‌گذار بابِلی، پیوند می‌داد، به بُخت‌النصر، به ‌اسارت‌درآورندۀ قوم یهود، به خلیفه‌های ‌گوناگون، به صلاح‌الدین ایوبی، مغلوب‌کنندۀ جنگجویان مسیحی در جنگ صلیبی (که مانند صدام در تکریت متولد شده بود) و حتی به خود حضرت محمد [ص]. گویی عصارۀ تمامی این چهره‌های تاریخی در وجود صدام جمع شده بود که قرار بود مردم عراق و تاریخ بین‌النهرین را متحد کند و همۀ خاورمیانه را زیر نگین خود جمع کند.\nپس از جنگ خلیج فارس در ۱۹۹۱، تحریم‌هایی که جامعۀ بین‌المللی بر عراق تحمیل کرده بود هرگونه معامله با عراق را، جز در شرایط بشر‌دوستانه، ممنوع می‌کرد. این تحریم‌ها، علاوه‌بر بسیاری از سختی‌های دیگر، دسترسی هنرمندان و مجسمه‌سازان را به ابزار و مصالح دشوار می‌کرد. یکی از روش‌های گرفتن رنگ، بوم، برنز و سنگ کشیدن چهرۀ صدام یا ساختن مجسمۀ او بود. اگر آنچه خلق می‌شد به مذاق حکومت خوش می‌آمد، ابزارش را تأمین می‎کرد. درحالی‌که مردم عراق از تحریم‌ها رنج می‌بردند، صدام قصر‌های بزرگ می‌ساخت و آن‌ها را با مجسمه‌هایی پر می‌کرد که برای بزرگداشت خودش ساخته می‌شد. مشخص نیست صدام در این دوران چند مجسمه از خودش برپا کرد. فقط در بغداد صد‌ها مجسمه وجود داشت.\nمجسمه‌ای که در آوریل ۲۰۰۲، به مناسبت تولد ۶۵سالگی‌ صدام، در میدان فردوس بنا شد ویژگی خاصی نداشت. میدان فردوس مهم‌ترین نقطۀ بغداد نیست و مجسمه نیز مجسمۀ خارق‌العاده‌ای نبود، مجسمه‌ای برنزی به ارتفاع ۱۲ متر که حدود یک تُن وزن داشت و صدام را ایستاده نشان می‌داد. بی‌اهمیتی این مجسمه شاید دلیل این باشد که، از زمان تخریبش تا امروز، هنوز معلوم نیست چه کسی آن را ساخته است.\nساخت این مجسمه حداقل به دو مجسمه‌ساز نسبت داده شده است که هر یک از آن‌ها روایت متفاوتی دارد. ویژگی خاص داستانِ مجسمۀ صدام حسین در میدان فردوس هم همین است. مرز بین آنچه واقعی و آنچه دروغین است خیلی زود به‌کلی ناپدید می‌شود.\nفیلسوف فرانسوی، ژان بودریار، فراواقعیت را موقعیتی می‌داند که در آن نمی‌توانید بین واقعیت و شبیه‌سازیِ واقعیت تمیز قائل شوید. بودریار در سال ۱۹۹۱، در زمان جنگ اول خلیج فارس، سه مقاله با همین مضمون نوشت که بعد‌ها در کتابی با این عنوان چاپ شد: جنگ خلیج رخ نداده است 8. بودریار معتقد بود حوادث مرتبطی که در ماه‌های نخست سال ۱۹۹۱ رخ داد، به‌واقع و در مفهومی که ما عموماً از «جنگ» فهم می‌کنیم، جنگ نبودند: آن‌ها شبیه‌سازی جنگ بودند.\nاین ادعا دو دلیل داشت. نخست آنکه این وقایع قدم‌به‌قدم و به‌دقت در رسانه طرح‌ریزی شده بود: ائتلاف نظامی کنترل می‌کرد که کدام تصاویر اجازۀ نمایش و کدام روز‌نامه‌نگار‌ها اجازۀ گزارش داشتند. بینندگان تلویزیون در غرب، بی‌وقفه، ویدئوهایی می‌دیدند که در آن‌ها آتش‌بازی‌هایی مانند بمباران به نمایش گذاشته می‌شدند و همچنین موشک‌هایی که از زاویۀ دید بیننده به‌سمت هدف می‌رفتند.\nتأثیر این نحوۀ نمایش مانند تأثیر بازی‌کردن بازیِ کامپیوتری بود: واضح، دقیق، بدون عواقب. دلیل دیگر آنکه بودریار معتقد بود هیچ شکی در نتیجۀ جنگ وجود نداشت: «مهاجمان، از پیش، پیروز این جنگ بودند». ائتلاف از ابتدا قرار بود برندۀ میدان شود و صدام، با همۀ ژست‌هایش، در جایگاهی نبود که مقابله‌به‌مثل کند. این جنگِ شبیه‌سازی‌شده «از هیجانش، از وهمش، از زرق‌و‌برقش، از پوشش‌هایش، از نقاب‌هایش، از تصاویرش، عاری شده بود: جنگی که حتی از اهل فن هم عاری بود، و سپس، گویی همان‌ها، با تمام زیرکی‌های الکترونیکی، پوستی دوباره به تن آن کشیدند».\nفراواقعیتِ جنگ خلیج که بودریار توصیف می‌کند توجه نویسندگان، هنرمندان و فیلم‌سازان را برانگیخت. وقتی اینترنت آرام‌آرام دنیا را به یکدیگر وصل کرد، فراواقعیت بیش‌ازپیش وجه پیش‌گویانه به خود گرفت. هیجان و اضطراب حول تجارب واقعی در برابر تجارب مجازی افزایش یافت. در کمدی سیاسیِ «سگ را بجنبان» 9 که در سال ۱۹۹۷ ساخته شد (برداشتی آزاد از رمانی به همین نام به سال ۱۹۹۳) جنگی فراواقعی رخ می‌دهد که در آن یک رئیس‌جمهور آمریکایی، در خارج از مرز‌های کشور، جنگی تخیلی راه می‌اندازد تا توجه مردم را از رسواییِ جنسی‌ای که در کشور خود به بار آورده است منحرف کند. فیلم پرجاذبۀ «ماتریکس» فیلمی علمی‌تخیلی و پر‌ زد‌و‌خورد است که بر اساس فراواقعیت ساخته شده است. آنجا که شخصیت مورفیوس می‌گوید «به بیابان واقعیت خوش آمدید»، از بودریار نقل‌قول می‌کند.\nوقتی نیرو‌هایی که تحت رهبری دولت آمریکا قرار داشتند، در سال ۲۰۰۳، عملیات آزادسازی عراق را آغاز کردند و به عراق یورش بردند، شرایط می‌توانست متفاوت باشد. این جنگ هم می‌توانست در «بیابان واقعیت» رخ دهد و هم در بیابان واقعی. تمرکز بر حملۀ زمینی بود. نیرو‌های عراقی مقاومت کردند و نیرو‌های ائتلاف خاک عراق را اشغال کردند، البته در این جنگ نیز عملاً «از قبل پیروز شده بودند».\nسخنگوی دولت عراق، محمد سعید الصحاف، در جلسات پرشور مطبوعاتی ادعا می‌کرد پیروزی صدام نزدیک است، اما به‌راحتی می‌شد گفت تلاش او برای خلق شبیه‌سازی واقعیت خودِ واقعیت نبود. او در پشت‌بام هتل فلسطین به دوربین‌های بین‌المللی گفت «بغداد امن است. نبرد همچنان ادامه دارد. کافران گروه‌گروه در دروازه‌های بغداد خودکشی می‌کنند. دروغ‌های آن‌ها را باور نکنید». اما بینندگان می‌توانستند از پشت سر او نیروهای عراقی را ببینند که، در آن سوی رودخانه، از تانک‌های آمریکایی فرار می‌کردند. الصحاف به یک سلبریتی بدل شد و به او لقب علی کُمدی دادند (این واژه در حقیقت بازی با واژۀ علی شیمیایی بود، لقبی که به علی‌ حسن المجید، رئیس اطلاعات صدام، داده بودند. او در دهۀ ۱۹۸۰ فرمان استفاده از سلاح‌های شیمیایی را در برابر کُرد‌ها صادر کرد).\nپایین‌کشیدن مجسمۀ صدام حسین اعجاز بزرگ‌تری از فراواقعیت بود. می‌شد آن را به‌عنوان نقطۀ اوج داستان به دنیا عرضه کرد: پیروزی عملیات آزاد‌سازی عراق. نیرو‌های ائتلاف بازیگرانی بودند که نقش نیرو‌های آزادی‌بخش را بازی می‌کردند و به مردم عراق اجازه می‌دادند بالاخره قیام کنند و نماد قدرتمند‌ترین دیکتاتوری را که سرکوبشان کرده بود متلاشی کنند، اما واقعیت آن‌قدر‌ها هم ساده نبود.\n\nنیرو‌های ائتلاف، از زمان حمله‌شان به عراق در ۲۰ مارس، بسیاری از مجسمه‌های صدام را پایین کشیده بودند. برای مثال، در ۲۹ مارس، نیرو‌های بریتانیایی مجسمۀ چُدنیِ صدام را در بصره منفجر کردند. یک سخنگوی نظامی گفت «هدف از این کار ایجاد تأثیر روانی است تا به مردم نشان دهیم … صدام دیگر نمی‌تواند اعمال نفوذ کند و ما به هر‌گونه نمادی که نمایانگر آن تأثیر مخرب باشد حمله می‌بریم». اما هیچ‌کس از این واقعه فیلم نگرفت، بنابراین، با‌اینکه بی‌بی‌سی و دیگر سازمان‌های خبری آن را گزارش کردند، بیرون از خودِ بصره تأثیر چندانی نداشت.\nهفتم آوریل، روزی که سقوط بغداد آغاز شد، سربازان آمریکایی قصر جمهوری را تصرف کردند. فرماندۀ آن‌ها به سربازان دستور داد مجسمه‌ای را پیدا کنند که بتوان آن را نابود کرد و، قبل از آنکه تخریب مجسمه را شروع کنند، منتظر بمانند تا فاکس نیوز از راه برسد. طولی نکشید مجسمه‌ای پیدا کردند که صدام را در حال اسب‌سواری نشان می‌داد. تیم فیلمبرداری از راه رسید و سربازان، همان‌طور که مقرر بود، با خمپاره نابودش کردند. این ویدئوی ضبط‌‌شده هیجانی نداشت، فقط آمریکایی‌ها را نشان می‌داد که چیزی را نابود می‌کردند -بی‌آنکه جمعیتی از عراقیان قدردان این حضور باشند- بنابراین، چندان به آن توجه نشد. همان روز، نیروهای دریایی آمریکا و غیر‌نظامیان عراقی مجسمۀ دیگری را از صدام در کربلا پایین کشیدند. فردای آن روز، نیروهای بریتانیایی مجسمۀ دیگری را در بصره پایین کشیدند. عراق پر بود از مجسمه‌های صدام که هر روز پایین کشیده می‌شد.\nگروهی از روزنامه‌نگاران بین‌المللی که حمله را گزارش می‌کردند به هتل فلسطین، واقع در میدان فردوس، نقل مکان کردند، جایی که محمد سعید الصحاف کنفرانس‌های مطبوعاتی سرگرم‌کننده‌اش را برگزار می‌کرد. روزنامه‌نگاران را از هتل الرشید به هتل فلسطین انتقال داده بودند. الرشید به مرکز سیاسی شهر نزدیک‌تر بود، اما قسمت عمدۀ آن به‌واسطۀ بمباران نابود شده بود. هتل فلسطین به پناهگاه رسانه‌ای شهره بود، اما در هشتم آوریل، یک تانک آمریکایی، به‌اشتباه، تصور کرد دوربین یکی از خبرنگاران روی بالکن ابزار جاسوسی نیروهای عراقی است. برای همین به‌سمت هتل خمپاره‌ای شلیک کرد. دو روزنامه‌نگار کشته شدند، سه نفر مجروح شدند و باقی خبرنگاران به‌شدت خشمگین بودند.\nخوشبختانه روز بعد داستانی پیش آمد که توجه روزنامه‌نگاران را از خشمی که به پنتاگون داشتند منحرف کرد. این اتفاق در میدان فردوس، دقیقاً بیرون هتل روزنامه‌نگاران، رخ داد، اتفاقی خوشایند که البته پنتاگون طرح‌ریزی نکرده بود و سربازان آمریکایی، به‌صورت خودجوش، روی زمین رقمش زدند. اتفاقی که رسانه‌های خبری بین‌المللی آن را به یک اتفاق تمام‌عیار جهانی تبدیل کردند.\nنهم آوریل ۲۰۰۳، یکی از روزنامه‌نگاران ساکن هتل فلسطین به سرهنگ دوم برایان مک‌کوی، مسئول گردان سوم تکاوران دریایی چهارم، گفت نیرو‌های عراقی در میدان فردوس نیستند. سیمون رابینسون، گزارشگر مجلۀ تایم، می‌گوید مک‌کوی می‌دانست روزنامه‌نگاران آنجا خواهند بود، بنابراین «فرصت مهیا بود».\nکاپیتان برایان لویس، رهبر گروهان زرهی مک‌کوی، خیابان‌های منتهی به میدان را مسدود کرد. گروهبان دوم لئون لَمپارت، در خودروی زره‌پوش اِم‌۸۸، با بی‌سیم از او جویا شد که مجسمۀ صدام را پایین بکشند یا نه؟ لوئیس جواب داد: «به هیچ وجه».\nمک‌کوی به هتل رفت تا خبرنگاران را ملاقات کند. دقیقاً بعد از ساعت ۵ بعد‌ازظهر بود که لمپارت دوباره به لوئیس بی‌سیم زد تا اطلاع دهد که الان خود عراقی‌ها می‌خواهند مجسمه را پایین بکشند. چند عراقی و تعداد زیادی روزنامه‌نگار در میدان حضور داشتند.\nمکانیکی محلی به نام خدیم شریف حسن الجبوری ادعای لمپارت را تا اندازه‌ای تأیید می‌کند که چند عراقی‌ می‌خواستند مجسمه را پایین بکشند. خدیم ادعا می‌کرد یک بار موتورسیکلت‌های صدام و پسرش عُدی را تعمیر کرده است، اما برای پرداخت هزینه اختلاف پیدا کردند. عدی دستور داد او را به زندان بیندازند. خدیم به بی‌بی‌سی گفت «صدام ۱۴ یا ۱۵ نفر از اعضای خانوادۀ خودم را اعدام کرد». خدیم، وقتی شنید نیروهای آمریکایی دارند به عراق می‌آیند، خوشحال شد. می‌گوید پُتکَش را برداشت و گاراژش را که حوالی میدان فردوس بود به حال خود رها کرد و به میدان رفت.\nلمپارت از لوئیس پرسید «اشکالی ندارد اگر یک پتک و طناب را از ۸۸ به پایین پرت کنم؟».\nلوئیس جواب داد که «اشکالی ندارد، اما از ۸۸ استفاده نکن».\nلمپارت می‌گوید پتک خودش را به عراقی‌ها داده، اما خدیم ادعا می‌کند خودش پتک آورده بود. به‌هرحال، مشخص نیست ایدۀ حمله به مجسمه از طرف یک سرباز رده‌پایین آمریکایی مطرح شد یا از طرف یک غیر‌نظامی عراقی یا هر دو.\nخدیم به مجسمه ضربه می‌زد، اما تمام کاری که واقعاً می‌توانست انجام دهد آن بود که فقط کمی رنگ قسمت‌های پایینی مجسمه را بریزد. طنابِ لمپارت را دور گردن مجسمه انداخته بودند. احتمال اینکه این تعداد اندک بتوانند چنین مجسمۀ بزرگی را واژگون کنند بسیار کم بود. یک ساعت گذشت.\nصدام تکان نمی‌خورد. لمپارت به روزنامه‌نگاری به نام پیتر ماس که شرح مفصلی از پایین‌انداختن مجسمه در ۲۰۱۱ نوشت گفت «ما آن‌ها را با طنابی که دستشان بود تماشا می‌کردیم و من می‌دانستم این اتفاق هرگز نخواهد افتاد. آن‌ها هرگز موفق نمی‌شدند مجسمه را پایین بکشند».\nآنجا بود که به نظر رسید تعدادی از عراقی‌ها که سعی می‌کردند مجسمه را پایین بکشند منصرف شده‌اند و می‌خواهند به خانه برگردند. دقیقاً همان موقع بود که مک‌کوی از هتل بیرون آمد. او گفت «متوجه شدم قضیه جدی است. همۀ خبرنگاران آنجا جمع‌اند و همه هم مست هیجان‌اند. انگار پاریس را در سال ۱۹۴۴ آزاد کرده بودیم. یادم می‌آید داشتم فکر می‌کردم رسانه‌ها دارند عراقی‌ها را تماشا می‌کنند. عراقی‌ها هم دارند تلاش می‌کنند این نماد صدام حسین را سرنگون کنند. برویم کمکشان کنیم».\nمک‌کوی به افسر ارشدش‌ بی‌سیم زد و از او اجازه گرفت تا سربازان را مستقیماً در پایین‌کشیدن مجسمه دخیل کند. مک‌کوی به سربازانش گفت می‌توانند از خودروی زره‌پوش اِم‌۸۸ استفاده کنند، به شرط آنکه تلفات جانی به بار نیاورند.\nحدود ساعت ۶ و ۵۰ دقیقۀ عصر بود که اِم‌۸۸ در خلاف جهت مجسمه حرکت کرد و، با زنجیری که به گردن مجسمه انداخته بودند، آن را از صورت به پایین کشید. مجسمۀ برنزی به‌آرامی از زانو و مچِ پا به جلو خم شد و هیبت بزرگ صدام برای چند ثانیه در حالت افقی بالا و پایین رفت. جمعیت اندک عراقی‌ها هم سوت می‌کشیدند و هلهله می‌کردند. بالاخره مجسمه از پایه‌اش جدا شد و پاهایش آن بالا، روی پایه، باقی ماند. عراقی‌ها جلو دویدند، روی مجسمه می‌پریدند و می‌رقصیدند. مجسمه تکه‌‌تکه و خرد شده بود.\nخبرنگاری به نام پاتریک باز، صبح آن روز، در شهرک صدام بود (منطقه‌ای در حومۀ بغداد که بعد‌ها آن را شهرک صدر نامیدند). باز در آنجا مردی عراقی را دیده بود که مجسمۀ دیگری را پایین کشیده بود و آن را با کابل به پشت ماشینش بسته بود.\nآن عراقی هر وقت گروهی از مردم را می‌دید توقف می‌کرد. همه دور صدام جمع می‌شدند و با کفش‌هایشان به او ضربه می‌زدند (اهالی خاورمیانه کفش‌ها را کثیف می‌دانند: بی‌ادبی است که کف کفشتان را به کسی نشان دهید و توهین بدتری است اگر با کفش به آن‌ها ضربه بزنید. در سال ۲۰۰۸، یک روزنامه‌نگار عراقی با پرتاب کفش به‌سمت جورج‌ بوش در سطح‌ بین‌المللی خبرساز شد).\nباز بعد‌ها نوشت «این تصویر از آن جهت تأثیر‌گذارتر شده بود که هیچ سرباز آمریکایی‌ای در عکس نبود. فقط محلی‌ها در تصویر بودند که احساسشان را به دیکتاتوری نشان می‌دادند که سال‌ها بر کشورشان حکومت کرده بود». باز با عجله به اتاقش در هتل فلسطین برگشت تا عکس‌هایش را به سردبیرهایش برساند. در این لحظه بود که از بیرون هیاهویی شنید و سرنگونی مجسمۀ میدان فردوس را به چشم دید. از میان مجسمه‌های فراوانی که سرنگون شدند فقط سرنگونی یکی از مجسمه‌های صدام به صفحات نخست روزنامه‌ها راه پیدا کرد و آن هم مجسمه‌ای نبود که خود عراقی‌ها سرنگونش کرده بودند. در شهرک صدام خود مردم مجسمه را به پایین کشیده بودند، اما دنیای رسانه شبیه‌سازیِ آن را در میدان فردوس ترجیح داد.\nوقتی آن شب، در سراسر دنیا، وقایع میدان فردوس دو ساعت بی‌وقفه مخابره می‌شد، شبکه‌های خبری بی‌صبرانه می‌خواستند معنایی برای این تصاویر بیابند. ولف بلیتزر از سی‌‌ان‌ان این ویدئو را این‌گونه توصیف کرد: «تصویری که خلاصۀ اتفاقات آن روز است و، از بسیاری جهات، خلاصۀ خود جنگ». گویندگان خبر در فاکس‌نیوز هم موافق بودند. بریت هیوم گفت «این اتفاق با همۀ اتفاقاتی که تا به امروز دیده‌ام فرق می‌کند». همکارانش هم موافق بودند: «اتفاق مهم روز همین صحنۀ تاریخی است که دارید به آن نگاه می‌کنید، طنابِ داری که مردمِ بغداد دور گردن صدام انداخته‌اند». اما آن طناب آمریکایی بود و سربازان آمریکایی هم آن را دور گردن صدام انداخته بودند.\nبین ساعات ۱۱ صبح تا ۸ شبِ ۹ آوریل، فاکس نیوز هر ۴/۴ دقیقه، ویدئوی پایین‌آوردن مجسمۀ صدام را مکرراً پخش می‌کرد. سی‌‌ان‌‌ان هر ۵/۷ دقیقه آن را پخش کرد. پوشش خبری میدان فردوس، که به‌شدت القا می‌کرد جمعیت زیادی از عراقیان هلهله‌کنان مجسمه را پایین کشیده‌اند، از پایان جنگ حکایت داشت. وقتی مجسمۀ دیکتاتور منفور سقوط کرد، خودش هم به‌صورت نمادین از قدرت برکنار شد. اما این پایان کار نبود، نبرد همچنان ادامه داشت. در لحظه‌ای که نمایش در میدان فردوس ادامه داشت، درگیری‌های نظامی در بغداد و شمال عراق همچنان در جریان بود.\nهنوز تا دستگیری صدام هفت ماه مانده بود. داستان‌های فراوانی بر سر زبان‌ها بود که او بدل دارد: یک برنامۀ تلویزیونی آلمانی در سال ۲۰۰۲ می‌گفت صدام حداقل سه بدل دارد. یک دکتر عراقی ادعا می‌کرد صدام واقعی در سال ۱۹۹۹ مُرد و تا الان بدل‌ها نقش او را بازی می‌کردند. پژوهشگر هلندی، فلوریان گُتک، می‌نویسد «صدام پیش از این چندین بدل از خودش تکثیر کرده بود و از طریق مجسمه‌ها حضورش را در سراسر کشور گسترده بود و، با همین نشانه‌ها، با زندگی‌کردن از طریق همزاد‌های متعدد و زنده‌اش بود که به چیزی فراتر از انسان تبدیل می‌شد و به قلمرو افسانه پا می‌گذاشت، حتی می‌توانست پس از ترورش هم زنده بماند».\nقدرت مطلق صدام نیز توهم بود. لحظه‌ای که صدام واقعی را از سوراخی که در آن مخفی بود بیرون کشیدند، مانند لحظه‌ای بود که پرده‌ها را در فیلم «جادوگر شهر اُز» عقب می‌کشند. ناگهان همه می‌توانند ببیند جادوگر اُز نیمه‌خدایی نیست که همۀ قدرت در دستانش باشد، بلکه انسان معمولی کوچکی است که افسانۀ خود را ساخته است. صدام واقعی ژولیده و نامرتب، پرمو و پر چین‌و‌چروک، کیلومتر‌ها تفاوت داشت با مجسمه‌های مغروری که او را سوار بر اسب‌هایی نشان می‌داد که در دو طرفشان موشک بود.\nدر آن زمان، سقوط مجسمۀ میدان فردوس پایان رضایت‌بخشی برای داستان حمله به عراق بود. چند هفته پس از پایین‌آوردن مجسمه، فاکس‌نیوز و سی‌‌ان‌‌ان‌ پوشش خبری خود دربارۀ عراق را تا ۷۰ درصد کاهش دادند.\nدر یکم مه ۲۰۰۳، بوش بر روی عرشۀ ناو‌ هواپیما‌برِ یو‌اِس‌اِس آبراهام لینکلن ایستاد تا طیِ یک سخنرانی اعلام کند عملیات اصلی در عراق به پایان رسیده است. او نزدیک عراق نبود، بلکه در امنیت کامل در ساحل خلیج سن‌دیگو قرار داشت. بوش که پشت به بنر بزرگِ روزنامۀ استارز اند اِسترایپز 10 ایستاده بود مرتب این پیام را تکرار می‌کرد که «مأموریت انجام شد». (این تصویر یادآور عکس اسطوره‌ای جو رُزِنتال از نیروهای دریایی ایالت متحده بود که، در فوریۀ ۱۹۴۵، پرچم آمریکا را در ایوو جیما به اهتزاز درآورد. این تصویر در همه این تصور را ایجاد کرده بود که پیروزی در اقیانوس آرام نزدیک است: اما، درواقع، نبرد ایوو جیما یک ماه دیگر ادامه پیدا کرد و سه تن از نیرو‌های دریایی حاضر در این عکس در آن یک ماه کشته شدند. جنگ در اقیانوس آرام نیز تا سپتامبر ۱۹۴۵ پایان نیافت.)\nاستدلال بودریار دربارۀ عدم وقوع جنگ خلیج به سال ۱۹۹۱ دربارۀ حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ صدق نمی‌کند. اما پایان آن جنگ، که پایین‌کشیدن مجسمۀ صدام در میدان فردوس از آن حکایت می‌کرد، نمونۀ عالیِ شبیه‌سازی بودریاری است. رسانه‌ها نمایش فی‌البداهه‌ای را که چند سرباز آمریکایی بازی کردند به پایان کاملاً‌ باور‌پذیرِ نمایشی تلویزیونی تبدیل کردند که، در آن، مردم عراق دیکتاتورشان را شکست می‌دادند. این داستان در سراسر دنیا در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و روزنامه‌ها تکرار می‌شد، اما حقیقت نداشت.\nبرای نیروهایی که درگیر جنگ بودند و برای غیر‌نظامیانی که در دوران جنگ زندگی می‌کردند، جنگ تازه آغاز شده بود. نیرو‌های ائتلاف برای پایان‌دادن به جنگ هیچ برنامه‌ای نداشتند: آن‌ها نمی‌خواستند عراق شکل منسجمی به خود بگیرد. صدام محاکمه و در انتهای سال ۲۰۰۶ به دار آویخته شد.\nنیرو‌های آمریکایی تا ۲۱ اکتبر ۲۰۱۱ در بغداد باقی ماندند، هشت سال و نیم پس از سرنگونی مجسمه. هزاران سرباز نیرو‌های ائتلافی و صد‌ها هزار عراقی جان خود را از دست دادند.\nپس از آنکه نیرو‌ها خاک عراق را ترک کردند، عراقی چند‌پاره، مخروبه و بی‌ثبات باقی ماند. در سال ۲۰۱۴، سربازان آمریکایی بازگشتند تا با تهدید نیرو‌های داعش مقابله کنند، داعشی که از ویرانه‌ها برخاسته بود تا همه‌چیز را بدتر کند.\nخدیم الجبوری در سال ۲۰۱۶ گفت «وقتی از کنار جایی عبور می‌کنم که مجسمه قبلاً آنجا بود، احساس درد و خجالت دارم. از خودم می‌پرسم: چرا آن مجسمه را سرنگون کردم؟». او از سقوط رژیم صدام پشیمان شده بود و معتقد بود آنچه پس از صدام اتفاق افتاد فاجعه بود. «صدام رفته بود، اما به‌جای او هزاران صدام داشتیم». خدیم حتی دوست داشت مجسمه به جای قبلش برگردد. او گفت «دوست دارم خودم آن را به جای قبلی‌اش برگردانم و بازسازی‌اش کنم، اما می‌ترسم مرا بکشند».\nدر وضعیت فراواقعیت، نمی‌توان بین واقعیت و شبیه‌سازیِ واقعیت تفاوتی قائل شد. با‌این‌حال، ویژگی واقعیت این است که به تحول ادامه می‌دهد، اما شبیه‌سازی، دیر یا زود، به مشکل برمی‌خورد و سرانجام از هم می‌پاشد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را الکس فون تانزلمن نوشته و در تاریخ ۸ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «THE TOPPLING OF SADDAM’S STATUE: HOW THE US MILITARY MADE A MYTH» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «ماجرای فریب‌کارانۀ پایین‌کشیدن مجسمۀ صدام» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ فاطمه زلیکانی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است. \n \n این مطلب گزیده‌ای است از کتاب بت‌های سقوط‌کرده: دوازده مجسمه‌ای که تاریخ‌ساز شدند نوشتۀ الکس فون تانزلمن که به‌تازگی انتشارات هدلاین آن را به انتشار رسانده است. \n \n آنچه خواندید در شمارهٔ ۲۱ فصلنامهٔ ترجمان منتشر شده است. برای خواندن مطالبی مشابه می‌توانید شمارۀ بیست‌ویکمین فصلنامهٔ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان به نشانی TARJOMAAN.SHOP بخرید. همچنین برای بهره‌مندی از تخفیف و مزایای دیگر و حمایت از ما می‌توانید اشتراک فصلنامهٔ ترجمان را با تخفیف از فروشگاه اینترنتی ترجمان خریداری کنید. \n \n von Tunzelmann, Alex. Fallen Idols: Twelve Statues That Made History. Harper, 2021 \n \n \n \n الکس فون تانزلمن (Alex von Tunzelmann) فیلم‌نامه‌نویس، مورخ و پژوهشگر بریتانیایی است. خون و شن (Blood and Sand) و تاریخ حلقه (Reel History) از جمله کتاب‌های اوست\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n coalition of the wiiling\n \n\n \n 2\n از تاجران برده و از اعضای پارلمان انگلستان در قرن ۱۷ [مترجم].\n \n\n \n 3\n فرمانده ارتش مؤتلفۀ ویرجینیای شمالی در جریان جنگ داخلی آمریکا در قرن ۱۹ [مترجم]\n \n\n \n 4\n او در فاصلۀ سال‌های ۱۸۶۵ تا ۱۹۰۹ پادشاه بلژیک بود و در زمان حکومتش بیش از ده ‌میلیون‌ سیاه‌پوست کنگویی را، که در آن زمان مستعمرۀ بلژیک بود، به قتل رساند. خشونت‌ها و جنایات وی به حدی بود که از آن با وحشت کنگو یاد می‌کنند و از آن میان می‌توان به قطع دست کارگران معدن در کنگو اشاره کرد [مترجم].\n \n\n \n 5\n Forward نام مجسمه‌ای که بانوی مجسمه‌ساز ژان، پاند ماینر، ساخت [مترجم].\n \n\n \n 6\n Political correctness  مراد آن است که در سخن‌گفتن و عمل‌کردن به‌گونه‌ای رفتار کنیم که اقلیت‌های نژادی، مذهبی و … نرنجند [مترجم].\n\n \n\n \n 7\n  از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین آثار معماری اسلامی پس از مسجدالاقصی در قدس [مترجم].\n \n\n \n 8\n The Gulf War Did Not Take Place\n \n\n \n 9\n Wag the Dog\n \n\n \n 10\n Stars and Stripes  روزنامه‌‌ای که به پوشش اخبار نظامی آمریکا اختصاص دارد. این روزنامه بیشتر به گزارش اتفاقاتی می‌پردازد که خارج از مرز‌های آمریکا رخ می‌دهند [مترجم]." +} \ No newline at end of file diff --git a/train/628264794.json b/train/628264794.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..2205ef744ed7c20b7099cfae3d6998eed2ba39eb --- /dev/null +++ b/train/628264794.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کلان‌تاريخ چه چيزهایی را از قلم می‌اندازد؟", + "subtitle": "کتاب‌هایی که می‌خواهند تاريخ بشر را از مه‌بانگ تا قيامت روايت کنند جذاب‌اند، اما فايده‌ای هم دارند؟", + "introduction": "کلان‌تاریخ سی سال پیش به‌یک‌باره پا به عرصه گذاشت، آن هم با این نوید که با روایت گذشتۀ انسان در مقیاس کیهانی، به رشتۀ کسالت‌بار و بیش‌ازحد تخصصیِ تاریخ جان تازه‌ای ببخشد. کلان‌تاریخ قصد داشت داستانی از حیات ارائه دهد که با آمیزه‌ای از کیهان‌شناسی، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی تکاملی، باستان‌شناسی و انسان‌شناسی بتوان آن را فهمید. این روایت‌ها که امروزه در قالب کتاب‌هایی مثل انسان خردمند هراری پرفروش شده‌اند، جذاب‌اند اما مشکلات بنیادینی نیز دارند.", + "content": "یان هسکث، ایان— کلان‌تاریخ سی سال پیش به‌یک‌باره پا به عرصه گذاشت، آن هم با این نوید که، با ترسیم موقعیت گذشتۀ انسان در شرحی کل‌نگرانه و در مقیاس کیهانی، به رشتۀ کسالت‌بار و بیش‌ازحد تخصصیِ تاریخ جان تازه‌ای ببخشد. کلان‌تاریخ قصد داشت داستانی از حیات ارائه دهد که با آمیزه‌ای از کیهان‌شناسی، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی تکاملی، باستان‌شناسی و انسان‌شناسی بتوان آن را فهمید. این داستان جهانی، به‌نوبۀ خود، چارچوب اولیه‌ای در اختیار دانشجویان می‌گذارد که در مطالعات بعدی -و البته در خودِ زندگی‌- به کارشان می‌آید. کلان‌تاریخ این نوید را هم می‌داد که خلأ هستی‌شناختیِ به‌جای‌مانده از افول آشکار باورهای مذهبی را پر کند. حالا پس از سه دهه، فرصت مناسبی است که عملکرد کلان‌تاریخ تا کنون را بررسی کنیم.\nدیوید کریسشن بحث دربارۀ آنچه را «کلان‌تاریخ» می‌خواند نخستین بار در سال ۱۹۹۱ در مقاله‌ای در ژورنال آو ورلد هیستوری مطرح کرد. مبنای بحث او درسی میان‌رشته‌ای بود که در دانشگاه مک‌کواری در سیدنی تدریس می‌کرد، دانشگاهی که اعضای هیئت‌علمی‌اش را از شاخه‌های علوم پایه و علوم انسانی انتخاب می‌کند. این واحد درسی قرار بود موقعیت تاریخ بشر را در روایت تاریخیِ عظیمی ترسیم کند که از یک سو تا زمان پیدایش کیهان در مه‌بانگ به‌ عقب برمی‌گردد و از سوی دیگر تا زمان حال و پیشرفت آیندۀ گونۀ انسان امتداد می‌یابد. این واحد درسی وعده می‌داد که با تمرکز بر نمای کلی و چیزهایی که، به‌جای تفرقه‌افکنی، مایۀ اتحاد انسان‌ها با هم شده‌اند نحوۀ تدریس تاریخ به دانشجویان را دگرگون کند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/08/919-13-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n کلان‌تاريخ چه چيزهایی را از قلم می‌اندازد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nدر آن زمان، کریسشن با این کار درواقع نسبت به رواج تخصصی‌سازیِ فزونی‌یافته در حیات دانشگاهی واکنش نشان داد. تخصصی‌سازی‌ نه‌تنها در جداییِ هرچه بیشترِ «دو فرهنگ» دانش -که یکی در هنر و دیگری در علوم دقیقه نمود می‌یافت- نقش مؤثری داشت، بلکه در درون همان دو فرهنگ هم دودستگی ایجاد کرد. برای مثال، همین رشتۀ تاریخ که کریسشن در آن کار می‌کرد به دو شاخۀ تخصصیِ جغرافیایی و زمانی تقسیم شده بود، که در آن‌ها پژوهش‌های محدود به منابع آرشیوی بر روایت‌های بزرگ‌مقیاسِ رایج در اوایل همان قرن ارجحیت داشتند. در زمانه‌ای که، بنا به گفتۀ ماندگار ژان فرانسوا لیوتار در سال ۱۹۷۹، «تشکیک در فراروایت‌ها» وضع و حال پسامدرنِ زمانه را به تصویر می‌کشید، کریسشن در جهت مخالف قدم برمی‌داشت.\nکریسشن نه‌تنها معتقد بود که مورخان باید روایت‌های خود را از گسترۀ محدود تخصص خود فراتر ببرند، بلکه لزوم تمرکز صِرف بر دوره‌ای از تاریخ را که در اسناد مکتوب ثبت شده هم زیر سؤال برد. او با این کار یکی از مقدمات بنیادین تحلیل تاریخی مدرن را به چالش کشید. هر وقت بپذیریم که تاریخ باید به ورای عصر منابع مکتوب گسترش یابد، امکان فراتررفتن فراهم می‌شود. کریسشن در مقالۀ ۱۹۹۱ خود چنین توضیح می‌دهد:\nبدون فهم دورۀ زمانی بسیار دورتری که در آن تمام اعضای گونۀ انسان با گردآوری و شکار می‌زیستند، فهم چند هزارۀ اخیر امکان‌پذیر نیست… شناخت تمام‌وکمال خودِ جامعۀ پارینه‌سنگی نیز بدون آشنایی با نحوۀ تکامل گونه‌مان طی میلیون‌ها سال میسر نمی‌شود… شاید به نظر برسد که چنین بحث‌هایی ما را به عقب‌گردی بی‌پایان می‌کشانَد، اما اکنون روشن شده است که این‌طور نیست. بنا بر کیهان‌شناسی امروزیِ مه‌بانگ، خودِ جهان نیز تاریخی دارد… دربارۀ آنچه پیش از این زمان رخ داده هیچ چیز نمی‌توان گفت؛ مسلماً خودِ زمان در مه‌بانگ پدید آمده است. بنابراین این مقیاسِ زمانی با دیگر مقیاس‌ها تفاوت دارد… اگر گذشته به‌طور کامل قابل‌مطالعه باشد، درست در همین مقیاس انجام‌پذیر است.\nاکنون، پس از سه دهه، بخش زیادی از تصورات کریسشن محقق شده است. کلان‌تاریخ به‌خوبی جا افتاده است. این رشته جایگاه خود را در استرالیا تثبیت کرده است و در چندین دانشگاه این کشور تدریس می‌شود و یک مؤسسۀ کلان‌تاریخ نیز در مک‌کواری تأسیس شده است. این رشته در دانشگاه‌های سراسر دنیا تدریس می‌شود، که دانشگاه نیوکاسل انگلستان، دانشگاه دومینیکن در کالیفرنیا و دانشگاه آمستردام تنها تعدادی از آن‌ها هستند. اکنون انجمنی به نام انجمن بین‌المللی کلان‌تاریخ (آی‌بی‌اچ‌اِی) وجود دارد که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شده و تا امروز پنج همایش ترتیب داده است. این انجمن در سال ۲۰۱۷ ژورنال آو بیگ هیستوری را راه‌اندازی کرد که هم‌اکنون سه بار در سال منتشر می‌شود. از میانۀ دهۀ ۹۰ میلادی نیز رساله‌ها و کتاب‌های متعددی پدید آمده‌اند، به‌خصوص کتاب کریسشن با عنوان نقشه‌های زمان: درآمدی بر کلان‌تاریخ 1 (۲۰۰۴) و کتاب فرِد اسپیِر با عنوان کلان‌تاریخ و آیندۀ بشریت 2(۲۰۱۰).\n\nکلان‌تاریخ درحقیقت جلودار گرایشی وسیع‌تر به تاریخِ بزرگ‌مقیاسِ علمی بود. پیتر تورچین، انسان‌شناس تکاملی روسی‌آمریکایی، برای طرح‌ریزی تاریخ بزرگ‌مقیاسی که مبنای علمی داشته باشدبه اقدام بسیار متفاوتی دست زد. تورچین در کتاب دینامیک‌های تاریخی 3(۲۰۰۳) به‌دنبال پیاده‌سازی نوعی مدل ریاضیاتی بود که با زیست‌شناسی تکاملی در فرایندهای اجتماعی، نظیر ظهور و افول جوامع پیچیده، مرتبط بود. اثری که به فرمول کلان‌تاریخ نزدیک‌تر است اثر تازۀ یووال نوح هراری است، مورخ حوزۀ قرون‌وسطا که در حال حاضر به روشنفکری مردمی بدل شده است. کتاب پرفروش او یعنی انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر (۲۰۱۱) داستان بشریت را از نو می‌سازد، آن را از مه‌بانگ آغاز می‌کند و با ابراز تأسف برای خداگونه‌شدنِ انسان‌ها به پایان می‌بَرد. اثر پرفروش بعدی او، انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده (۲۰۱۵)، با تکیه بر داستان علمی‌ای که در انسان خردمند دربارۀ حیات ارائه کرده به گمانه‌زنی دربارۀ آینده می‌پردازد. محبوبیت آثار هراری حاکی از عطشی عمومی برای رویکردی علمی و بزرگ‌مقیاس به تاریخ است.\nگرایش همگانی نسبت به فرض اولیۀ کلان‌تاریخ در کتاب جدید کریسشن یعنی داستان خاستگاه‌: تاریخ کلان همه‌چیز 4 (۲۰۱۸) -یکی دیگر از پرفروش‌های نیویورک تایمز- نیز آشکار است. سخنرانی کریسشن در مراسم تِد که در آن روایت کلان‌تاریخ را فقط در ۱۸ دقیقه خلاصه می‌کند، از سال ۲۰۱۱ تاکنون، بیش از ۱۲ میلیون بار دیده شده است. کلان‌تاریخ چنان وجهۀ خوبی کسب کرده که علاقۀ بیل گیتس را به خود جلب کرده است. گیتس که در ابتدا تصادفاً و از طریق کلاس‌های آنلاین وب‌سایت گرِیت کورسِز با کلاس کلان‌تاریخِ کریسشن آشنا شده بود به پتانسیل آموزشی آن پی برد.\nسال‌های زیادی است که گیتس برای اصلاح نظام آموزشی ایالات‌متحده تلاش می‌کند و در این راه عمدتاً مدافع استاندارد آموزشی پایۀ عمومی 5در آمریکاست، مجموعه‌ای از معیارهای جدید برای ارزیابی مهارت‌های ریاضی و خواندن که بنیاد گیتس آن را پایه‌ریزی کرد و بعد، با اعمال نفوذ، استفاده از آن را در اکثر ایالت‌ها رواج داد. برای برنامه‌های گیتس کلان‌تاریخ بسیار مطلوب بود. گیتس معتقد است که کلان‌تاریخ دقیقاً همان برنامۀ کل‌نگرانه‌ای را برای دانش ارائه می‌دهد که، به اعتقاد او، جایش در تحصیلات متوسطه خالی است. حاصل کار گیتس «پروژۀ کلان‌تاریخ» بود، کلاسی آنلاین که در سراسر ایالات‌متحده به افرادی که قصد دارند کلان‌تاریخ را در مقاطع راهنمایی و دبیرستان تدریس کنند منابع رایگان ارائه می‌دهد. به‌ گفتۀ پروژه، بیش از ۱۰۰۰ معلم به تدریس این برنامۀ درسی متعهدند. این‌طور که پیداست، کلان‌تاریخ جای خود را در میان عامۀ مردم باز کرده است.\nچطور می‌توان این اقبال مخاطبان عام و معلمان به کلان‌تاریخ را توضیح داد؟ به باور کریسشن و دیگر مورخان بزرگ، پاسخ این پرسش در وهلۀ اول در همان فرض اولیۀ نوشتنِ کلان‌تاریخ نهفته است. کلان‌تاریخ قرار است، با طرح داستان جامعی از حیات، خلأ به‌جامانده از فرایندهای سکولاریزاسیون را پر کند، فرایندهایی که روایت‌های کل‌نگرانۀ برآمده از نظام‌های مذهبی سنتی را برچیده است. به‌ گفتۀ کریسشن، سکولاریزاسیون مردم را دچار حس گسستگی کرده و آن‌ها را به جست‌وجوی معنا و نگرش والاتری نسبت به زندگی واداشته که دیگر نمی‌توانند در مذهب پیدایش کنند. کریسشن معمولاً در دفاع از دیدگاه خود به جامعه‌شناس فرانسوی، امیل دورکیم، ارجاع می‌دهد که در سال ۱۸۹۳ اظهار کرد که زندگی مدرن باعث «آنومی» شده است، حالتی که در آن بیشترِ افراد خود را از حس عمیقِ تعلقِ اجتماعی وامانده و بریده می‌یابند. بنابراین، کلان‌تاریخ را باید ارائه‌دهندۀ نوعی معنای کل‌نگرانه دانست که پیش‌ازاین از مذهب نشئت می‌گرفت. از این لحاظ، کلان‌تاریخ «افسانۀ امروزی آفرینش» یا «داستان خاستگاه» است، اما به‌جای آنکه مبتنی بر کتب مقدس باستانی باشد بر علم تکیه می‌کند.\nزبان ایمان و ایمان‌آوردن زیربنای کلان‌تاریخ را تشکیل می‌دهد. همان‌طور که در جای دیگری بحث کرده‌ام، مؤلفان کلان‌تاریخ «کشفیاتِ» خود دربارۀ کلان‌تاریخ را به لحظات زلال ایمان‌آوردن تشبیه می‌کنند، یعنی لحظاتی که تقریباً به‌یک‌باره درمی‌یابند که می‌توانند معنای همه‌جانبه‌ای را که در زندگی‌شان گم کرده‌اند در داستان جهانیِ حیات پیدا کنند. این تجربیات شخصی بعدها شکل دعوت‌نامه را به خود گرفت، دعوت‌نامه‌ای که خوانندگان را نیز به این آیین جدید فرامی‌خواند. کریسشن معتقد است که کلان‌تاریخ به افسانه شبیه است، زیرا قرار است شکلی از معنای ژرف را ارائه دهد که عموماً با مذهب مرتبط است. اما در افسانه‌ها و مذهب چنین معنای ژرفی تنها با ارجاع به امر مافوق تجربه متبادر می‌شود، چیزی که در روایت کلان‌تاریخ جاافتاده است. پس چطور ممکن است کلان‌تاریخ، بدون ارجاع به امر مافوق تجربه، بتواند افسانه یا داستان خاستگاه باشد؟ پاسخ این سؤال، به‌نحوی متناقض، این است که خودِ علم معنای افسانه‌ای کلان‌تاریخ را مهیا می‌کند.\nافسانه‌سازبودنِ علم عقیده‌ای است که توسط ادوارد ویلسونِ مورچه‌شناس رواج یافت. ویلسون از دهۀ ۱۹۷۰ مدافع خلق فراروایتی است که بین فرایندهای تکاملی حیات و فرایندهای تکاملی خاستگاه و رشد بشر پیوند برقرار کند. کتاب او با عنوان درباب طبیعت انسان 6 (۱۹۷۸) استدلال می‌کند که ضروری است زیست‌شناسی و علوم اجتماعی در هم ادغام شوند تا روایتی علمی تولید شود که همان «هدف پیش‌برنده‌ای» را پیش روی زندگیِ امروز بگذارد که افسانه‌های قدیمی پیش روی قبایل باستانی می‌گذاشتند. ویلسون امیدوار است که چنین روایتی انسان‌ها را مجاب کند تا پیوندشان را با همه‌چیز و متعاقباً تکلیفشان را نسبت به حفظ زیست‌کره به رسمیت بشناسند، امری که در بسیاری از آثار بعدی او نیز آشکار است، از تنوع حیات 7(۱۹۹۲) گرفته تا معنای وجودی انسان 8(۲۰۱۴). از این منظر، کلان‌تاریخ نسخه‌ای از روایت افسانه‌ساز ویلسون است، نسخه‌ای که اعتبارش را از علمی می‌گیرد که برای روایت و، درنهایت، برای معنای حیات مبنایی حقیقی فراهم می‌آورد.\nخودِ روایت کلان‌تاریخ شکل و شمایلش را از برهم‌کنشِ نیروهای آنتروپی و پیچیدگی می‌گیرد که، به‌ترتیب، در قانون دوم ترمودینامیک و تکامل نمود می‌یابند. قانون دوم ترمودینامیک می‌گوید در جهان مقدار انرژی محدودی وجود دارد که به‌آرامی در حال تلف‌شدن است. اما تکامل نشان می‌دهد لحظاتی وجود دارد که آستانۀ خاصی به حدنصاب می‌رسد و با خلق اَشکال جدیدی از پیچیدگی بر آنتروپی غلبه می‌کند. کلان‌تاریخ هشت «لحظۀ آستانه‌ای» را معرفی می‌کند، یعنی لحظاتی که فُرم‌های سراسر تازۀ پیچیدگی در گذشته پدید آمده‌اند: ۱. مه‌بانگ؛ ۲. ستارگان و کهکشان‌ها؛ ۳. عناصر شیمیایی جدید؛ ۴. زمین و منظومۀ شمسی؛ ۵. حیات بر روی زمین؛ ۶. پیدایش گونه‌های انسانی؛ ۷. کشاورزی؛ و دورۀ زمین‌شناختی فعلی ‌ما یعنی ۸. آنتروپوسین.\nاین هشت لحظۀ آستانه‌ای ساختار روایت کلان‌تاریخ را تشکیل می‌دهند. آنچه به این لحظات آستانه‌ای جنبۀ علمی می‌بخشد، ظاهراً، این است که اولاً همگی آن‌ها از پیشرفت‌های اخیر در حوزه‌های مرتبط علمی منتج شده‌اند. دوم اینکه، به‌لطف کشف تکنیک‌های زمان‌سنجی نظیر رادیوکربن و سِن‌سنجی ژنتیکی، تعیین تاریخ نسبتاً مشخص هریک از این آستانه‌ها و ایجاد گاه‌شمارِ دقیق و پیوسته ممکن شده است. بااین‌حال نظر به اینکه، بنا بر مفهوم «جریان‌های انرژی»، نیروهای متقابل آنتروپی و پیچیدگی همچنان فعال‌اند هیچ‌یک از آستانه‌های جدید به‌طور کامل از آستانۀ پیش از خود منفک نیستند. جریان‌های انرژی فرایندی هستند که همه‌چیز را به هم پیوند می‌دهند، از غبار کیهانی در فضا گرفته تا کِرم‌های زیر زمین. این معماری و زبان تخصصی کلان‌تاریخ است. گمانه‌زنی نیز در کلان‌تاریخ سهم قابل‌توجهی دارد.\nالبته، با نگاهی دقیق‌تر به داستان خاستگاه کریسشن، با گفتاری مدون و تخصصی روبه‌رو می‌شویم که در میان انبوهی از حدس و گمان‌ها ساخته شده است. این مسئله بدین خاطر است که، علی‌رغم آنچه ظاهراً به کمک پیشرفت‌های علمی دربارۀ گذشتۀ دور می‌دانیم، ناشناخته‌ها و احتمالاً ناشناختنی‌ها هنوز بسیارند، به‌ویژه دربارۀ خودِ لحظات آستانه‌ای.\nاینکه اطلاعات ما از این لحظات آستانه‌ای احتمالاً کمتر از آن چیزی است که کلان‌تاریخ اذعان می‌کند در توضیحی که درباب چگونگی وقوع این لحظات می‌دهیم مشهود است. به‌ گفتۀ کریسشن، این لحظات آستانه‌ای ناشی از ترکیب درست «شرایط گلدیلاکس» 9هستند، شرایطی محیطی که به‌شکلی دقیقاً درست گرد هم می‌آیند تا صورت‌های محتملِ آنی و تازۀ پیچیدگی را پدید آورند. برای مثال، آستانۀ دوم که به پیدایش ستارگان و کهکشان‌ها اشاره دارد به‌سبب شرایط گلدیلاکسی رخ داده است که از کنار هم قرارگرفتن ماده و گرانش برقرار شده است. علاوه‌براین، هر آستانه زمانی به‌ وقوع می‌پیوندد که ترکیب شرایط محیطیِ مشابهی سبب تکامل ناگهانی پیچیدگی شود، فرقی هم نمی‌کند که ماهیت این آستانه کیهانی، زمین‌شناختی، زیست‌شناختی یا تاریخی باشد. این ایده به ایجاد انسجام و وحدت ظاهری برای کلان‌تاریخ کمک می‌کند. مشکل اینجاست که چنین ایده‌ای پیچیدگی‌های حیات را، در کنار دانش ما از آن‌ها، به فرمولی تقلیل می‌دهد که برآمده از داستان‌های پریان است.\nرویکرد کلان‌تاریخ به‌خصوص زمانی اسباب نارضایتی است که موضوع انسان به میان می‌آید. ازآنجاکه ما انسان‌ها هم محصول طبیعتیم و هم قادریم فرایندهای طبیعت را درک کنیم و شکل دهیم، از بُعد دوگانه‌ای برخورداریم که به‌آسانی در چارچوب کلان‌تاریخ نمی‌گنجد. جنبۀ موعظه‌آمیز کلان‌تاریخ اوضاع را از این هم بغرنج‌تر می‌کند، جنبه‌ای که خواننده را ملزم می‌کند در شکل‌دادن به داستان آیندۀ حیات میزان مسئولیت مشخصی را بر عهده بگیرد. بااین‌حال، وقتی انسان در نقش گونه‌ای منحصربه‌فرد که قابلیت‌های زبانی‌اش، به‌ قول کریسشن، «یادگیری جمعی» (توانایی به اشتراک گذاشتن دانش در زمان‌ها و مکان‌های مختلف) را ممکن کرده است در آستانۀ ششم وارد داستان می‌شود، موجودی عمدتاً منفعل معرفی می‌شود که بی‌وقفه طالب جریان‌های انرژی است.\nاین دیدگاه در تمام آستانه‌های بعدی نیز ادامه می‌یابد. کلان‌تاریخ شرح می‌دهد که چگونه معاش به شیوۀ شکار و خوراک‌جویی جایش را به معاش از راه کشاورزی متمرکز داد. این گذار در آستانۀ هفتم حاصل سه شرایط گلدیلاکسی معرفی شده است. این شرایط عبارت‌اند از «فناوری‌های جدید (و ارتقای درک انسان از محیط‌هایی که در خلال یادگیری جمعی ایجاد شده‌)، فشار فزایندۀ جمعیت و اقلیم‌های گرم‌تر دورۀ هولوسِن». پس انسان‌ها چه نقشی در این گذار داشته‌اند؟ فناوری‌های جدید را که کنار بگذاریم، به نظر می‌رسد که به علت افزایش جمعیت و آب‌وهوای گرم‌ترِ این دوره توسعۀ زراعت در مقیاس وسیع تا حد زیادی اجتناب‌ناپذیر بوده است. چنین دیدگاهی یافته‌هایی را نادیده می‌گیرد که نشان می‌دهند گذار به زندگی زراعی سِیری طولانی و غالباً خشونت‌آمیز بوده است که عده‌ای در برابرش مقاومت کرده‌اند. به عبارت دیگر، مجموعه‌ای از عوامل تصادفی، بر مبنای روابط انسانی و تنازعات قدرت، منجر به ظهور کشاورزی شده و به آن شکل داده‌اند و بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی هستند که از فرمول‌های قطعیت‌گرای کلان‌تاریخ برمی‌آید.\nازآنجاکه کلان‌تاریخ مقیاس بسیار بزرگی را در بر می‌گیرد، در آن به برخی از موضوعات مرسومِ تحلیل تاریخی مانند جنگ‌ها، امپراتوری‌ها، دادوستد و مذهب کمتر توجه شده است، مگر آنکه این موضوعات مستقیماً با مضامین فراگیر آستانه‌ها و جریان‌های انرژی تلاقی داشته باشند. بااین‌همه، آستانۀ هشتم یا «آنتروپوسین» نمونه‌ای است که نشان می‌دهد اگر این موضوعات به هم مرتبط تلقی شوند، بیشتر به آن‌ها توجه می‌شود. آنتروپوسین شاید موفق‌ترین یا آشناترین مفهوم همه‌فهم در کلان‌تاریخ باشد، و با حال و گذشتۀ نزدیک هم‌پوشانی دارد. همان‌طور که اکنون به‌خوبی می‌دانیم، آنتروپوسین یک دورۀ زمین‌شناختیِ فرضی است که مرحلۀ تازه‌ای را در تاریخ زمین مشخص می‌کند، مرحله‌ای که در وهلۀ اول بر اثر فعالیت بشر شکل گرفته است. این دوره شامل بسیاری از رویدادها و روندهای بنیادین ۲۰۰ سال اخیر است، از صنعتی‌شدن و استعمار گرفته تا کل جنگ‌های قرن بیستم و ظهور دمکراسی همگانی.\nبااین‌همه، در کتاب داستان خاستگاه کریسشن، وقتی بحث تحولات عمدۀ دوره‌ای از تاریخ به میان می‌آید که از قرار معلوم در حال شکل‌دادن به آن هستیم، انسان‌ها حقیقتاً چیزی بیش از ناظران منفعل معرفی نمی‌شوند. صنعتی‌شدن، جهانی‌شدن، استعمار و بسیاری از تحولات دیگر ظاهراً همگی پاسخی کورکورانه هستند به تقاضا برای منابع جدید جریان‌های انرژی و پیچیدگی فزاینده. کریسشن می‌نویسد «همین سرشت جامعه و دولت را جریان‌های انرژی و فناوری‌های تازۀ آنتروپوسین دگرگون کرد». پس حتی در عصر آنتروپوسین نیز انسان‌ها صرفاً دنباله‌روِ جریان‌های جدید انرژی و پیشرفت‌های فناورانه هستند. این مسئله نشان می‌دهد که گنجاندن مفهوم عاملیت انسان در روایت کلان‌تاریخ تا چه حد دشوار است، مشکلی که به‌ویژه در پایان داستان اهمیت می‌یابد.\n\nهر کلان‌تاریخی با شرح آینده به اتمام می‌رسد. هر آینده‌ای براساس روایت بزرگ‌مقیاس علمیِ پیش از خود، در طیف معینی از نتایج ممکن، قابل‌ پیش‌بینی است. در داستان خاستگاه، کریسشن مراقب است که از صحبت‌هایش این‌طور برداشت نشود که آینده از پیش‌ مقدر شده است، درعوض، کلیتی از سناریوهایی احتمالی ارائه می‌دهد که آشکارا برایش ارجحیت دارند. یکی از این احتمالات این است که گونۀ انسان، به‌علت اتکایش بر سوخت‌های فسیلی، همچنان به مسیر کنونی‌اش در گرم‌کردن سیاره و کاستن از تنوع زیستی ادامه می‌دهد و با این کارش سبب دگرگونیِ شرایط گلدیلاکسی می‌شود که پیش از هر چیز تداوم زندگی بشر را تضمین می‌کنند. در احتمال دیگر، که آیندۀ مطلوبی هم هست، انسان‌ها می‌آموزند مسیری را که اکنون در پیش گرفته‌اند بازشناسند و برای کاهش وابستگی‌شان به آن دسته از جریان‌های انرژی که موجب تخریب زیست‌کره می‌شود تصمیم‌هایی عملی اتخاذ کنند. کریسشن خوش‌بینانه معتقد است که انسان عزمش را برای واپسین جست‌وجوها برای هستیِ متوازن‌تر جزم خواهد کرد و، به‌ گفتۀ خودش، این خوش‌بینی تاحدی از آن روست که برخی دولت‌های خاص و قراردادهای بین‌المللی اخیر از همین حالا چنین اموری را هدف خود قرار داده‌اند. دلیل دیگر خوش‌بینی او این است که خودِ کلان‌تاریخ نوعی دانش بزرگ‌مقیاس در اختیارمان می‌گذارد که برای رویارویی با چنین مسائل دشواری ضروری است. بااین‌حال، کریسشن اذعان می‌کند که هیچ‌یک از این‌ها حقیقتاً به اقدام عملی چندانی منجر نشده است.\nعلاوه‌براین، حالا دیگر سال‌هاست که علم دربارۀ تغییر اقلیم به اجماع رسیده است؛ آنچه در این میان مغفول مانده اراده‌ای سیاسی است که برای هرگونه اقدامی دربارۀ تغییر اقلیم لازم است. نکتۀ مهم این است که سیاست دقیقاً همان حوزه‌ای است که کلان‌تاریخ هیچ کمکی در موردش نمی‌کند. برای مثال، وقتی‌که کلان‌تاریخ تکاپو برای دمکراسی را به پیامد ضمنی نظام خاصی از جریان‌های انرژی تنزل می‌دهد، دشوار می‌توان دریافت که دربارۀ نبرد سیاسی بر سرِ سیاست‌های مهم اقلیمی چه پیشنهادی می‌دهد. تنها راهی که پیش رویمان می‌گذارد تغییر دید یا جهان‌بینی است، بی‌آنکه درک کاملی داشته باشد از نحوۀ اِعمال سازوکارهای سیاسی‌ای که برای ایجاد تغییر مؤثر ضروری‌اند. از دید تاریخ‌نگارانه، این امر مستلزم تحلیل تاریخ اجتماعی و فرهنگی در سطح خُرد است، دقیقاً همان حوزه‌ای که ثابت شده در روایت کلان‌تاریخ اهمیت اندکی دارد.\nپس از گذشت سی سال، کم‌کم دارد معلوم می‌شود مسائلی که رودرروی کلان‌تاریخ قرار می‌گیرند بی‌شباهت به مسائلی نیستند که قبلاً سدِ راه تلاش‌هایی می‌شدند که به‌منظور بهره‌گیری از اعتبار فرهنگی علم برای ثبت تاریخِ همه‌چیز صورت می‌گرفت. پیش‌ازاین دیده‌ایم که کلان‌تاریخ بر همان فن بیانِ افسانه‌سازی متکی است که محور اصلی آثار علمی عامیانۀ ادوارد ویلسون را تشکیل می‌داد، آثاری که مشتاقانه می‌خواهند همان شگفتی و معنایی را به علم نسبت دهند که به‌طور سنتی فقط در فراروایت‌های مذهبی یافت می‌شود. اما سابقۀ چنین اشتیاقی دیرینه‌تر از این‌هاست و به قرن شانزدهم برمی‌گردد و به پیدایش ژانر‌های تاریخ علمی‌ای منجر شده است که به کلان‌تاریخ شباهت دارند. این ژانرها عبارت‌اند از تاریخ‌های مقدسی که به‌دنبال شرح و تفصیل و روایی‌سازی رخدادهای تاریخی عهد عتیق هستند، و تاریخ‌هایی همگانی که در پیِ پرده‌برداشتن از مراحل مهم تاریخ انسان از منظر دینی و غیردینی هستند.\nاین ژانرها با اشکال جدیدتر تاریخ بزرگ‌مقیاس نیز شباهت‌هایی دارند، مثلاً با تاریخ‌های اثبات‌گرای قرن نوزدهم که توسعۀ جامعۀ متمدن را محصول علم‌گرایی فزاینده می‌دانستند، یا افسانه‌های تکاملیِ قرن نوزدهم و بیستم که داستان حیات را از منظر تکاملیِ غالب آن روزها بازگو می‌کردند. اشتراک همۀ این اَشکال تاریخ با کلان‌تاریخ میل به تلفیق علم معاصر در داستان بشریت و تقلیل‌دادن پیشرفت بشریت به مجموعه‌ای از قوانین یا مراحلی است که حال و آینده را رقم می‌زنند.\nاگر بخواهیم منصف باشیم، باید بگوییم که کریسشن از جهاتی حتی به این هم اشاره کرده است که کلان‌تاریخ نمودِ «بازگشت به تاریخ همگانی» است. او موافقت خود را با کلیات تاریخ (۱۹۲۰) اثر هربرت جورج ولز نیز اعلام می‌کند، اثری که در پی ارائۀ شرحی کل‌نگرانه بر تاریخ جهان است و برای این کار دلیل مشابهی دارد: وحدت‌بخشیدن به جهان ازهم‌گسیخته. به اعتقاد کریسشن، آنچه اساساً کلان‌تاریخ را از همۀ تلاش‌های پیش از خود متمایز می‌کند این است که کلان‌تاریخ از مزیت اتکا بر علم روز برخوردار است و بنابراین قادر است از رویدادهای بزرگ‌مقیاسی مانند مه‌بانگ و پیدایش حیات شرح دقیق‌تری ارائه دهد. اما اینجاست که با پرسش‌های مهمی روبه‌رو می‌شویم: پرسش اول، آیا ما واقعاً، در مقایسه با نسل ولز، به فهم معنای این رویدادها خیلی نزدیک‌تریم (اگر اصلاً نزدیک باشیم)؟ پرسش دوم، دانش علمی‌ای که از آن زمان تابه‌حال به دست آورده‌ایم واقعاً چقدر دربارۀ توسعۀ جامعه و فرهنگ بشری به ما اطلاعات می‌دهد؟\nیکی از راه‌های اندیشیدن به این پرسش‌ها درنظرگرفتن شباهت‌های قانع‌کننده‌ای است که مابین کلان‌تاریخ و تاریخ مقدس وجود دارد. تاریخ مقدس را در قرن هفدهم توماس برنِت، الهیات‌دان انگلیسی، نوشت. تاریخ برنت مبتنی بر علم معاصر کیهان‌شناسی و فیزیک دکارتی بود. نظریۀ مقدس دربارۀ زمین 10نشان داد که زمین، همان‌طور که در دیباچۀ کتاب به‌روشنی به تصویر درآمده، هفت مرحله را از سر گذرانده است. بااینکه این مراحل با رویدادهای محوری انجیل همچون آفرینش، طوفان نوح و روز جزا مطابقت دارند، اما برنت معتقد است که این رویدادها را قانون طبیعت رقم زده و معجزه‌ای در کار نبوده است. نظریۀ مقدس دربارۀ زمین نیز، همانند کلان‌تاریخِ کریسشن، در پی شرح کل‌نگرانۀ مهم‌ترین رخدادهای تاریخی است اما در این کار از علم روز بهره می‌گیرد. برنت نیز، باز هم مثل کلان‌تاریخ ، کلید فهم مراحل تاریخ زمین را درست‌فهمیدن علم می‌داند.\nاین مسئله به همین میزان در تاریخ‌های همگانی قرن ۱۸ و ۱۹ که مراحل پیشرفت مدنیت را جایگزین دوره‌های تاریخی انجیل کرده‌اند حائز اهمیت است. هنری توماس باکل در اثر فوق‌العادۀ خود، تاریخ تمدن در انگلستان 11(۱۸۵۷)، استدلال می‌کند که قوانین علمی‌ای که از طریق تحلیل قاعده‌مندی‌های آماری به آن‌ها پی برده راهنمای تاریخ بشر و پیشرفت فکری بوده‌اند. به‌ گفتۀ باکل، این انگلستان بود که مدل تاریخی پیشرفت مدنی را ارائه کرد، مدلی که سایر ملت‌ها برای دست‌یافتن به جامعۀ آزاد و سعادتمند باید از آن پیروی می‌کردند. اما برای پیشرفتِ بیشتر لازم است تا در وهلۀ اول قوانین علمیِ سِیری را بشناسیم که به چنین پیشرفتی ختم می‌شود، شناختی که به‌راحتی با وجود همین کتاب باکل حاصل می‌شود. اثر باکل معمولاً محصول اثبات‌گرایی قرن‌نوزدهمی معرفی می‌شود و در آن، دریافت‌های اروپامدارانه از تاریخ و پیشرفت نهادینه شده است. اما نقطۀ اشتراک این اثر با کلان‌تاریخ در علاقه و اعتقاد آن نسبت به شناخت تمام‌وکمال تاریخ با رجوع به چند اصل علمی معدود و شمار اندکی از رویدادهای مهم است.\nبااین‌همه، فراروایت‌های جدید حیات که بر علم نوظهور تکامل تکیه داشتند خیلی زود اثر باکل و دیگر آثار الهام‌گرفته از اثبات‌گرایی را از سکه انداختند. این فراروایت‌های جدید نه بر تمدن، که بر نژاد تمرکز داشتند و تفوق جهانی آنگلوساکسون‌ها را حاصل کوششی درازمدت برای بقا می‌دانند که از گذشته‌های دور آغاز شده است. برای مثال، ویلیام وین‌وود رید، انسان‌شناس و سفرنامه‌نویس، در تاریخ بشریت خود که با پیدایش جهان بر اثر غباری سحابی‌مانند آغاز می‌شود اصل تکامل داروین را لحاظ کرده بود. بنابراین، شهادت انسان 12(۱۸۷۲) اثر رید به مجموعه‌ای از مراحل پیش‌رونده می‌پردازد که با آمیزه‌ای از تنازع و رشد غالب جهت‌دار مشخص شده‌اند. شهادت انسان، بسیار شبیه به اثر باکل، قصد داشت خوانندگانش را به رقم‌زدن پیشرفتی در آینده ترغیب کند که تصور می‌کرد سرانجام به اقدامات تحول‌آفرینی همچون مسافرت هوایی و گوشت آزمایشگاهی منتهی شود. در گذر سال‌ها این کتاب با ترجمه‌شدن به زبان هلندی محبوبیت بیشتری یافت و تا ۱۹۱۲ به بیست چاپ رسید. همین کتاب بود که ولز را بر آن داشت تا حماسۀ تکاملی خودش یعنی کلیات تاریخ را بنویسد.\nغرض از بازگویی این تاریخ این نیست که صرفاً نشان دهیم کلان‌تاریخ برای خود اسلافی دارد، غرض شناخت کلان‌تاریخ و قراردادن آن در سنت خاص تاریخ‌نویسیِ بزرگ‌مقیاسی است که تاریخ‌های مقدس و همگانی، تاریخ‌های اثبات‌گرا و حماسه‌های تکاملی را نیز در بر می‌گیرد. اگرچه ممکن است بپذیریم که موفقیت کلان‌تاریخ مدیون نیاز عمیق انسان به داستان‌های خاستگاه است، دانستن این نکته نیز مهم است که کلان‌تاریخ به دیگر داستان‌های خاستگاه شباهتی ندارد. کلان‌تاریخ به یکی از سبک‌های خاص داستان خاستگاه شبیه است که در اندیشه‌های تاریخی یهودی‌مسیحی ریشه دارد و در پی آن است که، با تکیه بر اعتبار علم، ادعاهای تاریخی خود را موجه جلوه دهد. ممکن است علوم همراه با فکت‌های ویژه‌ای که برای اثباتشان آورده می‌شود دستخوش تغییر شوند، اما شکل کلی داستان همچنان ثابت باقی می‌ماند.\nبا همۀ این‌ها شرح‌ گذشته‌ها در مقیاس بزرگ، تا حدی به‌لطف کلا‌ن‌تاریخ، از حاشیه به مرکز اندیشه و آثار تاریخی آمده است. کاری که کلان‌تاریخ به‌خوبی انجامش داده است به‌چالش‌کشیدن فرض ریشه‌داری است که رشتۀ تاریخ را به عصر آثار مکتوب محدود کرده است. واضح است که ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که، به اعتقاد دیپِش چاکرابارتی، روندِ مقیاس‌های زمانیِ انسانی و زمین‌شناختی 13 که قبلاً نسبتاً از هم مجزا بودند اکنون در حال تصادم با یکدیگرند. بنابراین برای آنکه رویدادها و نحوۀ واکنش نسبت به آن‌ها را دریابیم، به روش‌های جدیدی در تفکر تاریخی نیازمندیم. کلان‌تاریخ با ساختن داستانی کل‌نگر، واحد و همگانی که در قوانین غالب علم به دنبال دانش غایی می‌گردد برای این مشکل راه‌حلی احتمالی ارائه می‌دهد.\nاما کلان‌تاریخ نیز، درست مانند اندیشه‌های تاریخیِ یهودی‌مسیحی‌ای که از آن‌ها نشئت گرفته، فراز و نشیب تاریخ بشر را به فرایندهایی تقلیل می‌دهد که نهایتاً ورای کنترل انسان هستند. این بدین معنی است که ‌کلان‌تاریخ لزوماً کیهان را به انسان، و طبیعت را به سیاست ترجیح می‌دهد. این ضرورت، متأسفانه، پیامدِ هدفی است که کلان‌تاریخ دنبال می‌کند -متحدکردن نوع بشر در چارچوب داستانی که از قرار معلوم به همه تعلق دارد. کلان‌تاریخ ممکن است، برای خوشایندِ میلیاردرهایی که چشم امیدشان به تاریخ پوچ سیاست و تفرقه است داستانی سردستی و عوامانه دست‌وپا کند، اما برای آن‌ها که امیدوارند برای حلاجیِ درست معضلات و پیشامدهای تاریخ‌نگاری در زمانۀ آنتروپوسین راهی بیابند آوردۀ چندانی ندارد.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را یان هسکث نوشته و در تاریخ ۱۶ دسامبر ۲۰۲۱ با عنوان «What Big History misses» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «کلان‌تاریخ چه چیزهایی را از قلم می‌اندازد؟»  در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n یان هسکث (Ian Hesketh) دانشیار رشتۀ تاریخ دانشگاه کوئینزلند در بریزبِینِ استرالیاست. کتاب‌های عیسای ویکتوریایی: جی آر سیلی، دین و اهمیت فرهنگی گمنامی (Victorian Jesus: J R Seeley, Religion, and the Cultural Significance of Anonymity) و دانش تاریخی در بریتانیای ویکتوریایی: به سخن درآوردن گذشته (The Science of History in Victorian Britain: Making (the Past Speak از آثار اوست.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Maps of Time: An Introduction to Big History\n \n \n 2\n Big History and the Future of Humanity\n \n \n 3\n  Historical Dynamics\n \n \n 4\n Origin Story: A Big History of Everything\n \n \n 5\n Common Core Standards پروژه‌ای مطالعاتی برای وضع مجموعه‌‌ای از استانداردها که نشان‌دهندۀ آن باشند که یک دانش‌آموز، پس از طی‌کردن دورۀ ۱۲سالۀ تحصیلات در مدرسه، چه چیزهای پایه‌ای را در هنر، زبان، ریاضی و علوم باید بداند [مترجم].\n \n \n 6\n On Human Nature\n \n \n 7\n  The Diversity of Life\n \n \n 8\n  The Meaning of Human Existence\n \n \n 9\n Goldilocks Conditions : یکی از مضامین محوری کلان‌تاریخ است و از آن برای توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که شرایط مناسب دقیقاً در زمان مناسب دست به دست هم می‌دهند تا تغییری اساسی را رقم بزنند. شرایط گلادیلاکس، درواقع، شرایطی است که برای ظهور پدیده‌ای تازه و پیچیده‌تر «کاملاً مساعد» است [مترجم].\n \n \n 10\n Sacred History of the Earth\n \n \n 11\n  History of Civilization in England\n \n \n 12\n Martyrdom of Man\n \n \n 13\n مقیاس زمانی انسانی برحسب سال، دهه، قرن و …، و مقیاس زمانی زمین‌شناختی برحسب دوره، دوران، دور، عصر و نظایر آن است [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/630967391.json b/train/630967391.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..203ba44bc280f5dd4c6d8fd5d98f07bae959f82b --- /dev/null +++ b/train/630967391.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "برای ازدواج در قرن بيست‌‌‌‌ويکم بايد تصورات رمانتيک کمتری داشته باشيم", + "subtitle": "فهمی عمل‌‌‌‌گرایانه‌‌‌‌تر از ازدواج اولین گام ضروری به‌‌‌‌سمت جوامع انسانیِ بادوام است", + "introduction": "انقلاب صنعتی که شد خانواده‌های صنعتی-بورژوا پدید آمدند و زنانی که در فعالیت‌های سنگین کارخانه‌ها جایی نداشتند، اصطلاحاً به «زنان خانه‌دار» تبدیل شدند. قرن نوزدهم و انقلاب صنعتی برای ما «وصلت عاشقانه» را به ارمغان آورد تا حفاظی باشد دربرابر سوءاستفاده از زنانی که از نظر اقتصادی وابسته بودند. وقتی زنان در قرن بیستم به استقلال اقتصادی دست یافتند، کم‌کم به «وصلت خودبیانگرانه» روی آوردیم که در آن «عشقِ بی‌حساب» دیگر لازم نبود از منافع زنانی که به‌لحاظ اقتصادی وابسته‌اند محافظت کند و درعوض بیشتر بر فردیت، استقلال و تحقق آرزوها تاکید شد. در قرن بیست‌ویکم، به لطف دورکاری و تجارت الکترونیک، شکاف شدید میان «خانه» و «کار» که پیش‌تر موجب ظهور چنین نقش‌هایی شده بود دوباره در حال محوشدن است. حالا برخی زوج‌های جوان، با استفاده از این فرصت، پیشگامِ الگوی جدیدی از زندگی مشترک شده‌اند، الگویی که ریشه‌اش نه به دوران مدرن که به عصر پیشامدرن و خانواده‌های تولید‌کننده-کشاورز بازمی‌گردد.", + "content": "مری هرینگتن، هجهاگ ریویو— اگر بخواهیم اوضاع جهان در چند سال اخیر را فقط در یک نکته خلاصه کنیم، باید بگوییم که دیگر دوران اوج رشد و ترقی را پشت سر گذاشته‌‌‌‌ایم. دهه‌‌‌‌های پس از آغاز هزارۀ جدید مقارن بود با دو بحران مالی بین‌‌‌‌المللی، حملات تروریستی، بازگشتِ ابرقدرت‌‌‌‌های سیاسی و جنگِ تلخ و یحتمل فاجعه‌‌‌‌باری در اروپای شرقی، بیماری همه‌‌‌‌گیرِ جهانی، و (هنگام نگارش این متن) تورم افسارگسیخته.\nبا چنین پیشینه‌‌‌‌ای، برای کسانی که سودای سازندگی در سر دارند چه امیدی باقی می‌‌‌‌مانَد؟ این سؤالی مهم و فوری است، چون بحران‌‌‌‌ها یکی پس از دیگری از راه می‌‌‌‌رسند و هیچ نشانه‌‌‌‌ای از پایانشان به چشم نمی‌‌‌‌آید و انگار قرار است زندگیِ همگان، البته به‌‌‌‌جز اغنیا، را پیوسته فقیرانه‌‌‌‌تر، بی‌‌‌‌رحمانه‌‌‌‌تر و ناپایدارتر سازند. و اگر سازندگی اساساً نیازمند خانواده است، خانواده نیازمند همبستگی میان جنسیت‌‌‌‌هاست. این همبستگی، طی بخش عمده‌‌‌‌ای از فرهنگ و تاریخ بشری، مترادف با ازدواج بوده است.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/09/919-10.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n برای ازدواج در قرن بيست‌‌‌‌ويکم بايد تصورات رمانتيک کمتری داشته باشيم \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاما معنای ازدواج طی زمان دستخوش تغییر بوده است. من در جای دیگری هم گفته‌‌‌‌ام که مفهوم «زنِ زندگی»1، که بیانی از ایدۀ «زن در پستو»2 است و محافظه‌‌‌‌کاران وقتی دربارۀ «ازدواج سنتی» حرف می‌‌‌‌زنند معمولاً به آن ارجاع می‌‌‌‌دهند، یکی از پیامدهای فرعیِ صنعتی‌‌‌‌شدن بود، به این معنا که زنان درواقع عاملیتشان را در اثر تبدیل خانوارهای تولیدکننده-کشاورز به خانوارهای صنعتیِ بورژوا از دست دادند. همچنین توضیح داده‌‌‌‌ام که ایدئال ازدواج رمانتیک به موازاتِ همین الگو از «زن در پستو» پدیدار شد، یعنی زمانی‌‌‌‌که زنان عاملیت اقتصادی‌‌‌‌شان را در زندگی خانوادگی از دست دادند، به این باور روی آوردند که باید به‌‌‌‌عنوان نیمۀ متعالی‌‌‌‌ترِ رابطه و فردِ خاص در یک رابطۀ صمیمانه ارج و قرب یابند. این دو عامل در کنار یکدیگر محور عشقِ بی‌‌‌‌حساب را پدید آوردند: «وصلت عاشقانه»3ای که حالا دیگر نه بر ضرورت‌‌‌‌های اقتصادی یا مبادلات معاملاتی، بلکه بر مهر و علاقۀ رمانتیکِ دوجانبۀ میان افراد استوار بود.\nاین سازوکار متناسب عصر صنعتی بود. اما، در گذر زمان، مسائل دوباره تغییر کرد. افزایش رفاه و نیز فراغتی که ظهور فناوری به همراه داشت ضرورتِ وفاداریِ زناشویی را از میان برداشت و حالا دیگر لازم نبود که زنان خودشان را از لحاظ جنسی صرفاً در اختیار مردانی بگذارند که اطمینانِ تمام و کمالی به آنان داشتند. ورود زنان به محیط‌‌‌‌های کاریِ هایتک [فناوری پیشرفته]، که قوت و نیروی فیزیکی در آن‌‌‌‌ها اهمیت چندانی نداشت، ضرورت تمایزگذاریِ صریحِ جنسیتی میان نقش‌‌‌‌های گوناگون را، که زنان را از حیث اقتصادی وابسته می‌‌‌‌داشت، از بین برد. این تغییر همراه بود با گذار از «وصلت عاشقانه» به «وصلت خودبیانگرانه»4 که در آن عشقِ بی‌‌‌‌حساب دیگر لازم نبود از منافع زنانی که به‌‌‌‌لحاظ اقتصادی وابسته‌‌‌‌اند محافظت کند و درعوض سبب شد گمان کنیم لیاقتمان، به‌‌‌‌عنوان آدم‌‌‌‌هایی توانمند و مستقل، بسیار بیش از این‌‌‌‌هاست.\nمدتی به نظر می‌‌‌‌رسید که می‌‌‌‌توانیم امور را طوری سروسامان دهیم که کاملاً باب‌‌‌‌طبعمان باشد، چه عضو «روابط شبکه‌‌‌‌ایِ» غیرتک‌‌‌‌همسری باشیم، چه دخترانی خودساخته و مستقل، چه مادری تنها که از نظر اقتصادی مستقل است و خودتلقیحی می‌‌‌‌کند. انگار دولت‌‌‌‌های رفاه می‌‌‌‌توانستند از پس هرگونه معضلی برآیند. اگر رشد اقتصادی پایدار می‌‌‌‌ماند و ثبات سیاسی نسبی برقرار می‌‌‌‌شد، شاید می‌‌‌‌توانستیم اجمالاً به محقق‌‌‌‌شدن چنان خواسته‌‌‌‌هایی دلخوش باشیم، اما اکنون همۀ ما، به‌‌‌‌استثنای ابرپولدارها، نگرانیم که نکند دوباره به‌‌‌‌سمت دورانی کم‌‌‌‌ثبات‌‌‌‌تر و کم‌‌‌‌رونق‌‌‌‌تر بلغزیم.\n\nو در این بستر، ازهم‌‌‌‌گسیخته‌‌‌‌شدنِ شدیدِ روابط اجتماعی در سطحی همگانی رفته‌‌‌‌رفته به معضلی وخیم برای مادران تبدیل شده است. ابیگل تاکر در کتابش با عنوان ژن‌‌‌‌های مادری: یافته‌‌‌‌های علم جدید دربارۀ غریزۀ باستانیِ مادری5، که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان می‌‌‌‌دهد که مادرانِ موفق معمولاً شبکه‌‌‌‌های حمایتیِ اجتماعیِ خوبی دارند -یافته‌‌‌‌ای که بر جوامع نسبتاً باثبات منطبق است. نتیجه آن است که اگر همۀ دنیا دارد بی‌‌‌‌ثبات‌‌‌‌تر می‌‌‌‌شود، باید هر کاری از عهده‌‌‌‌مان برمی‌‌‌‌آید انجام دهیم تا اجتماعات باثبات بسازیم و این یک اولویتِ فمینیستیِ فوری است.\nاما این به معنای بازگرداندن زنان به داخل آن پستوهای علی‌‌‌‌الادعا «سنتی» یا طلب برتریِ نهاییِ یک جنس بر جنس دیگر نیست. درعوض، باید در آنچه از معنای ازدواج می‌‌‌‌فهمیم تجدیدنظر کنیم. برخی محافظه‌‌‌‌کاران راه‌‌‌‌حل این مشکل را بازگشت به فهم قرن‌‌‌‌بیستمی از ازدواج و، از این طریق، به‌‌‌‌نحوی بازگشت به «رابطۀ» سنتی میان مردان و زنان می‌‌‌‌دانند. ضعف چنین راه‌‌‌‌حل‌‌‌‌هایی این نیست که غیرعملی یا حتی سنتی‌‌‌‌اند؛ این است که به‌‌‌‌اندازۀ کافی سنتی نیستند. امروزه بسیار نامحتمل است که مفهوم «خانم خانه‌‌‌‌دار» که در عصر صنعتی الگوی اصلیِ نقش‌‌‌‌های جنسیتی بود دوباره احیا شود؛ نیازی هم به آن نیست. در قرن بیست‌‌‌‌ویکم، شکاف شدید میان «خانه» و «کار» که پیش‌‌‌‌تر موجب ظهور چنین نقش‌‌‌‌هایی شده بود دوباره در حال محوشدن است. محوشدن این شکاف به‌‌‌‌نوبۀ خود امکان‌‌‌‌های جدیدی را پیش پای ما می‌‌‌‌گذارد و دوباره ما را متوجه نوعی از همبستگیِ مادام‌‌‌‌العمر میان جنس‌‌‌‌ها می‌‌‌‌کند که، بیش از آنکه میراث قرن بیستم باشد، به قرن پانزدهم برمی‌‌‌‌گردد. این امکان‌‌‌‌های جدید حاصل بازگردانده‌‌‌‌شدن کار به خانه‌‌‌‌اند، و در این فرایند نوعی وابستگی متقابل افزایش می‌‌‌‌یابد که می‌‌‌‌تواند همبستگیِ عمل‌‌‌‌گرایانۀ بلندمدت را تقویت کند.\nدورکاری، تجارت الکترونیک، و «کارهایی با سبد متنوع درآمدی» بدون ریسک نیستند، مثلاً این کارها ممکن است از نظر اقتصادی آینده‌‌‌‌ای نامعلوم داشته باشند یا نظارتِ کارفرما را به دنبال داشته باشند. اما خانواده‌‌‌‌ها، با کمک چنین تحولاتی، می‌‌‌‌توانند زندگی‌‌‌‌هایی برای خود دست‌‌‌‌وپا کنند که در آن‌‌‌‌ها هر دو نفر فعالیت‌‌‌‌های اجتماعیِ محلی و مقرون‌‌‌‌به‌‌‌‌صرفه، فعالیت‌‌‌‌های اقتصادیِ عمومی، و تعهدات و الزامات خانوادگی‌‌‌‌شان را داشته باشند و میان همۀ این‌‌‌‌ها با الگوی خانواریِ تولیدکننده و مشغول در اقتصادِ مختلط توازن برقرار کنند.\nدر جهانی که در آن همه‌‌‌‌چیز، از ژئوپولیتیک گرفته تا پول و حتی شرایط اقلیمی، کاملاً ناپایدار است، برخی نسل‌‌‌‌زِدی‌‌‌‌ها و نسل‌‌‌‌هزاره‌‌‌‌ای‌‌‌‌های جوان‌‌‌‌ترِ دوراندیش پیشگامِ یک الگوی جدید شده‌‌‌‌اند. ویلو، نویسندۀ ۲۵ساله‌‌‌‌ای که زادۀ مناطق روستایی کاناداست، در ۲۳سالگی ازدواج کرده و به‌‌‌‌همراه همسرش، فیل، کسب‌‌‌‌وکاری خانگی راه انداخته که مشخصاً نسخۀ به‌‌‌‌روزشده‌‌‌‌ای از «خانوار تولیدکنندۀ» پیشامدرن است. او، علاوه بر پروژه‌‌‌‌های نوشتاری‌‌‌‌اش، با فیل نجاری می‌‌‌‌کند. آن‌‌‌‌ها کارشان را به دو بخش تقسیم کرده‌‌‌‌اند: «سفت‌‌‌‌کاری» (که زور و نیروی بیشتری می‌‌‌‌خواهد و فیل انجامش می‌‌‌‌دهد) و نازک‌‌‌‌کاری (که مهارتِ یدی و حوصلۀ بیشتری می‌‌‌‌طلبد و ویلو در آن استاد است). ازآنجاکه یک بچۀ خردسال هم دارند، ویلو درحال‌‌‌‌حاضر نمی‌‌‌‌تواند زیاد نجاری کند، اما برای فیل مشتری و حتی کارآموز پیدا می‌‌‌‌کند. علاوه بر این‌‌‌‌ها، به زمینی زراعی که متعلق به خودش و فیل است رسیدگی می‌‌‌‌کند.\nاز منظری فمینیستی-صنعتی، سبک زندگیِ ویلو غیرقابل‌‌‌‌قبول و اسیرِ قیدوبندهای مردسالاری است: او در سن پایین ازدواج کرد، مراقبت از کودک را تا حد زیادی در قلمروِ کاری خودش به حساب می‌‌‌‌آورد، و دریافت‌‌‌‌کنندۀ اصلی درآمد هم نیست. بااین‌‌‌‌حال ویلو همچون زنی بدنمند، و نه به‌‌‌‌مثابۀ یک «انسان» انتزاعیِ اتمیزه‌‌‌‌شده و محصور در بدن زنانه‌‌‌‌ای که اسباب زحمت است، بی‌‌‌‌رودربایستی پیگیرِ تحققِ منافعش در این بستر رابطه‌‌‌‌ای است. چرا نشود این سبک زندگی را یک سبک حامی زنان دانست؟ ویلو نسبتاً جوان بود که فهمید می‌‌‌‌خواهد هم بچه‌‌‌‌دار شود هم عاملیت سیاسی و اقتصادی داشته باشد، و البته شغلش مثل مشاغل مرسوم نباشد که مجبورش کند مقاطع زمانیِ زیادی را دور از فرزندانش سپری کند. به‌‌‌‌این‌‌‌‌ترتیب تلاش کرد حرفه‌‌‌‌ای خانگی پدید آورد که در آن بتواند همۀ این چیزها را داشته باشد -و بتواند آن‌‌‌‌ها را در سنینِ حداکثرِ انرژی و زایایی یعنی اوایل دهۀ سوم زندگی‌‌‌‌اش داشته باشد. ویلو می‌‌‌‌گوید «ازدواج‌‌‌‌کردن شالودۀ آن زندگی‌‌‌‌ای بود که می‌‌‌‌خواستم بنایش کنم».\nبه‌‌‌‌هم‌‌‌‌آمیختنِ کار، خانواده و عشق به این شیوه مستلزم آن است که نگاه بسیار متفاوتی به ازدواج داشته باشیم. این اساساً بدین معناست که تصورات رمانتیکِ کمتری دربارۀ غایت ازدواج داشته باشیم، و این یعنی باید از تصویر آرمانیِ عشقِ بی‌‌‌‌حساب عقب‌‌‌‌نشینی کنیم. این بدین معنا نیست که روابطمان را سرد و عاری‌‌‌‌ازعشق کنیم، بلکه یعنی باید اولویت‌‌‌‌ها را تغییر دهیم و بپذیریم که عشق و مهر و علاقه مهم‌‌‌‌اند اما غایت اصلیِ یک ازدواج موفق نیستند.\nاشلی ۳۶ سال دارد و یک دهه از عمرش را صرف ساختن یک چنین زندگی مشابهی کرده است. او که اصالتاً آمریکایی است این روزها به‌‌‌‌همراه شوهرش در اکوادور زندگی می‌‌‌‌کند. در آنجا هردو به‌‌‌‌طور پاره‌‌‌‌وقت آموزش آنلاین زبان انگلیسی می‌‌‌‌دهند و هم‌‌‌‌زمان به رتق‌‌‌‌وفتقِ امور خانۀ سر مزرعه‌‌‌‌شان مشغول‌‌‌‌اند. آن‌‌‌‌ها در این خانۀ سر مزرعه و در یک زندگی کم‌‌‌‌کربن6 به تدریس مشغول‌‌‌‌اند و از سه فرزند کوچکشان مراقبت می‌‌‌‌کنند. در نظر اشلی، عشق حقیقی یعنی اینکه کارِ زندگی مشترک را در صدر اولویت‌‌‌‌ها بنشانیم: «وقتی شما هر روزتان را در کنار یک نفر سپری می‌‌‌‌کنید و با هم روی پروژۀ زندگی کار می‌‌‌‌کنید، آن واقعیات سطحی اهمیتشان را از دست می‌‌‌‌دهند و کارکردن و ساختن کارِ زندگی در کنار یکدیگر اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌‌‌‌کند».\n\nاو، به‌‌‌‌جای اینکه در آسمان‌‌‌‌ها به‌‌‌‌دنبال تحقق آرزوهایش بگردد، دوست دارد میراثی از خودش به جا بگذارد و به پاگرفتنِ اجتماعی وسیع‌‌‌‌تر کمک کند. اشلی می‌‌‌‌گوید «من ازدواجمان را یک عمل تولیدی می‌‌‌‌بینم: ما با همدیگر یک فرهنگ خانوادگی تولید می‌‌‌‌کنیم و صمیمانه مشغول بزرگ‌‌‌‌کردن و آموزش بچه‌‌‌‌هایمان هستیم». او می‌‌‌‌گوید کار شاقّ هرروزه و ظاهراً غیررمانتیکِ رتق‌‌‌‌وفتق امور خانۀ سرمزرعه، نوسازی و تعمیرات ساختمان‌‌‌‌ها، پخت‌‌‌‌وپز در خانه، و مشغول‌‌‌‌کردنِ بچه‌‌‌‌ها به کاری که خودش و همسرش انجام می‌‌‌‌دهند موجب تحکیم رابطۀ آن‌‌‌‌ها شده است. در نظر او، ازقضا دقیقاً کار یکنواخت و روزمره است که خلق معنا می‌‌‌‌کند: «کارِ زندگی یعنی همین کارهای شاقّ زندگیِ روزمره که در خدمت ساختن رابطه، خانواده و تعاملی انعطاف‌‌‌‌پذیر با فرزندان است. این روی‌‌‌‌هم‌‌‌‌رفته خیلی معنادارتر است تا اینکه بردۀ یک شرکت باشیم».\nبه بیان بهتر، درست برخلاف ضرب‌‌‌‌المثلِ «دوری و دوستی»، اشلی پی برده که نزدیکی و صمیمیتِ کارکردنِ هرروزه و ۲۴ساعته در کنار یکدیگر موجب می‌‌‌‌شود بهتر از پس دشواری‌‌‌‌ها بربیاییم. او می‌‌‌‌گوید برون‌‌‌‌سپاریِ همۀ کارهای خانه به مددکار، نیروهای نظافتی و کارگران روزمزدی ممکن است زندگی مشترک را کاملاً به بستری برای مصرفِ متظاهرانه تبدیل کند که این هم، به‌‌‌‌نوبۀ خود، موجب تضعیف رابطه در موقعیت‌‌‌‌های چالشی می‌‌‌‌شود. «در نهایت امر، وقتی مشکل دشواری پیش می‌‌‌‌آید، یکی‌‌‌‌دو ساعتِ آخرشب را با هم صرف می‌‌‌‌کنند و تمام. دیگر بچه‌‌‌‌هایشان را نمی‌‌‌‌بینند. نمی‌‌‌‌توانند از پس دشواری‌‌‌‌هایشان برآیند چون در یک چرخۀ فعالیت روزانه با یکدیگر کار نمی‌‌‌‌کنند».\nزندگی طولانی است و فهم و درکِ معضلات دشوار و حل آن‌‌‌‌ها ممکن است سالیان سال به طول بینجامد، اما زوج‌‌‌‌هایی که درگیر جِدّوجهدی مشترک می‌‌‌‌شوند راهشان به محبت، احترام و صمیمیت را بازمی‌‌‌‌یابند. در این اثنا، بردباری و وفاداری یاری‌‌‌‌رسان است. این البته بدان معنا نیست که، به‌‌‌‌خاطر حفظ ثبات اجتماعی، باید سوءاستفادۀ احساسی، خشونت و بدرفتاری‌‌‌‌هایی بی‌‌‌‌حدومرز را تاب بیاوریم. درعین‌‌‌‌حال این هم خیلی بعید است که همۀ آن ۴۲ درصد از ازدواج‌‌‌‌های بریتانیایی که به طلاق منجر می‌‌‌‌شوند در نتیجۀ چنین عوامل حادی به این سرنوشت دچار شده باشند. و البته چندان روشن نیست که آیا پایان‌‌‌‌دادن به زندگی مشترکی که صرفاً میانه‌‌‌‌حال بوده، مخصوصاً وقتی پای فرزند یا فرزندانی در میان باشد، بهتر است یا ادامه‌‌‌‌دادن آن.\nقرن نوزدهم برای ما وصلت عاشقانه را به ارمغان آورد تا حفاظی باشد دربرابر سوءاستفاده از زنانی که از نظر اقتصادی نسبتاً وابسته و متکی بودند. وقتی زنان در قرن بیستم به استقلال اقتصادی دست یافتند، کم‌‌‌‌کم به «وصلت خودبیانگرانه» روی آوردیم: زوجیّت به‌‌‌‌عنوان مسیر تحقق آرزوها. در این چیدمان، مخصوصاً وقتی همۀ ما درآمد کسب می‌‌‌‌کنیم و فرهنگمان به تحقق آرزوها ارزش و اعتبار بیشتری می‌‌‌‌دهد تا وظیفه، تمایل داریم معضلات دشوار را دلیلی برای خروج از تعهدات و سُرخوردن و بازگشتن به فردگراییِ اتمیزه‌‌‌‌شده قلمداد کنیم.\nاما آن خانواده‌‌‌‌هایی که از عشقِ بی‌‌‌‌حساب دوری می‌‌‌‌کنند، و بالتبع از آن فشار نفس‌‌‌‌گیرِ اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر اینکه اتم‌‌‌‌های یکه و تنهاافتاده‌‌‌‌ای در بازار باشند رهایی می‌‌‌‌یابند، می‌‌‌‌توانند نگاه رمانتیکِ درون‌‌‌‌نگرانه‌‌‌‌شان به ازدواج را با نگاهی جایگزین کنند که ارزش زیادی برای ثبات و الگوی خانواریِ تولیدکننده به‌‌‌‌عنوان بنیانی برای زندگی اجتماعی قائل می‌‌‌‌شود. در مقام مبارزه با پس‌‌‌‌زمینۀ آشوب‌‌‌‌زده‌‌‌‌ای که هر روز هم بر آشوب‌‌‌‌هایش افزوده می‌‌‌‌شود، آن‌‌‌‌ها دربارۀ ازدواج در قرن بیست‌‌‌‌ویکم بازاندیشی می‌‌‌‌کنند تا سنگ‌‌‌‌بنای الگویی جدید (درواقع قدیمی) از کارِ خانگیِ پساصنعتی را بگذارند. همبستگیِ پسارمانتیکی که این مبارزه در راستای منافعِ بلندمدتِ هر دو جنسِ زن و مرد و فرزندانمان پدید می‌‌‌‌آورد مبنایی است برای امیدواریِ حقیقی.\nبه بیان عمل‌‌‌‌گرایانه، خانوارهایی که مطابق این الگو شکل گرفته‌‌‌‌اند می‌‌‌‌توانند هم از نظر اقتصادی و هم از نظر اجتماعی، و بر مبنای کارِ مشترکِ زندگی، در کنار یکدیگر کار کنند، چه آن کار کشاورزی باشد، چه صنعتگری، چه دانش‌‌‌‌بنیان یا مخلوطی از همۀ این‌‌‌‌ها. حداقلش این است که چنین خانوارهایی بدیلی معقول، مفرح و رضایت‌‌‌‌بخش برای زیاده‌‌‌‌روی‌‌‌‌های بهره‌‌‌‌کشانه، تخدیری، بدن‌‌‌‌زدایی‌‌‌‌شده و از نظر جنسی ولنگارانۀ محیط‌‌‌‌های کاری ابرمدرن در اختیار زنان می‌‌‌‌گذارند. در نگاهی وسیع‌‌‌‌تر، فرارفتن از عشقِ بی‌‌‌‌حساب و حرکت به‌‌‌‌سمت فهمی عمل‌‌‌‌گرایانه‌‌‌‌تر از ازدواج اولین گام ضروری به‌‌‌‌سمت جوامع انسانیِ بادوام است.\n\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را مری هرینگتن نوشته و  در پاییز ۲۰۲۲ با عنوان «Is There Hope for Marriage» در وب‌‌‌‌سایت هجهاگ ریویو منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «برای ازدواج در قرن بیست‌‌‌‌ویکم باید تصورات رمانتیک کمتری داشته باشیم» در بیست‌‌‌‌و‌‌‌‌هفتمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی کریمی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n مری هرینگتن (Mary Harrington) نویسنده و ویراستار بریتانیایی است. نوشته‌های او تاکنون در نشریاتی چون تایمز، اسپکتیتور، نیو استیتسمن و دیلی میل منتشر شده است. عنوان جدیدترین کتاب او Feminism Against Progress است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n angel by the hearth: منظور زنِ ایدئال در نگاه سنتی است که غایتی جز خدمت‌‌‌‌رسانی به همسر ندارد و زندگی‌‌‌‌اش وقف همسر و تربیت فرزندان است. این عبارت درواقع ارجاعی است به شعری با همین عنوان از کاونتری پاتمور، شاعر عصر ویکتوریا، که به «فرشته در خانه» ترجمه شده و در آن یک ازدواج ایدئال را به تصویر می‌‌‌‌کشد. این تصویر از «زن کامل» بن‌‌‌‌مایۀ آثار هنری و ادبی زیادی در همین عصر بوده، اما امروزه این عبارت با حالتی کنایی و طعنه‌‌‌‌آمیز به کار می‌‌‌‌رود [مترجم].\n \n \n 2\n Private Womanhood\n \n \n 3\n companionate marriage: نوعی ازدواج که در مقابل ازدواج سنتی در غرب پدید آمد و مبنای آن دوستی، احساسات و رضایتمندی جنسی است و طرفین ادعای مالی نسبت به یکدیگر ندارند و نیز با رضایت طرفین می‌‌‌‌تواند به طلاق منجر شود [مترجم].\n \n \n 4\n self-expressive marriage\n \n \n 5\n Mom Genes: Inside the New Science of Our Ancient Maternal Instinct\n \n \n 6\n یعنی زندگی با استفادۀ حداقلی از سوخت‌‌‌‌های فسیلی و بر پایۀ منابع انرژی کم‌‌‌‌کربن که کمترین میزان گازهای گلخانه‌‌‌‌ای به‌‌‌‌ویژه دی‌‌‌‌اکسید کربن را در جو منتشر می‌‌‌‌کند [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/633510849.json b/train/633510849.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..8606c944825ee17f536c4589808ba13ad4114b8f --- /dev/null +++ b/train/633510849.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "در نوجوانی همه‌چيز «تا روز قيامت» است", + "subtitle": "نوجوان که هستید، همه‌چیز را ابدی تصور می‌کنید: عشق ابدی، نفرت ابدی، نوجوانی ابدی", + "introduction": "در نوجوانی، چند ساعت بعد از دوست شدن با کسی، فکر می‌کنیم «تا روز قیامت» دوستش خواهیم داشت و چند لحظه بعد از نفرت از کسی، گمان می‌کنیم «تا روز قیامت» از او متنفر خواهیم بود. اما این دوره که گذشت سرد و تلخ می‌شویم و همه‌چیز برایمان گذرا و موقت و نسبی جلوه می‌کند. یا شاید قلبمان می‌میرد. چگونه باید با حسرت دورۀ از دست رفتۀ نوجوانی کنار آمد؟ چه کنیم که قلبمان نمیرد؟ حالا که احساس ابدیت، خواه‌ناخواه، می‌گذرد چطور به شکلی درست و خلاقانه برای پایانش سوگواری کنیم؟", + "content": "تاوی گوینسون، روکی ‌— «تا روز قیامت» حالتی است مختص به افرادِ ۱۳ تا ۱۷ساله که احساس می‌کنند تا قیامت شکست‌ناپذیرند و درعین‌حال تا ابد اسیرند. وقتی پدر و مادرم جوان بودند، [مشخصۀ حالتِ] «تا روز قیامت» حلقۀ ازدواج بود و یادگار‌های‌ روی درخت و عکس‌های یادگاری. در دوره‌های بعد، «تا روز قیامت» الهام‌بخش بسیاری از جملات و ایده‌هایی شده است که میان نوجوانان محبوب‌اند: بهترین دوست تا روز قیامت، کنار هم تا روز قیامت، جوان تا روز قیامت. در سال‌های اخیر، مفهوم ابدیت و خویشاوندانش، مثل همیشه و بی‌نهایت، بر ادبیات جوانان چیره شده‌ و اینترنت را از جهان واقعی -که گذرا و موقتی‌تر است- متمایز کرده‌اند. چه‌بسا دلیل محبوبیت تصاویر کهکشان بر تی‌شرت‌ها و در و دیوار هم همین‌ مفاهیم باشند. قطعاً هیچ‌چیز ابدی نیست، ولی هیچ‌چیز هم مثل مفهوم ابدیت محبوب نوجوان‌‌ها نشده است. چون، خوب یا بد، نمی‌شود نوجوان بود و آن شرایط را داشت و این‌گونه فکر نکرد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/09/919-5.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n در نوجوانی همه‌چيز «تا روز قيامت» است \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمن تمام زندگی‌ام منتظر رسیدن دوران «تا روز قیامت» بودم. هفت‌ سالم که بود مجلۀ سِوِنتین1 را می‌خواندم و مسئولین اردو، پرستارم، خواهران بزرگ‌ترم، دوستان خواهرم، و دانش‌آموزان دبیرستانیِ پدرم را [که عمدتاً نوجوان و جوان بودند] با غبطه و احترام بیشتری نسبت به آدم‌بزرگ‌های سن‌و‌سال‌دار می‌نگریستم. واقعاً این‌طور بود؟ «تا روز قیامت» ناامیدم نکرد. بی‌نقص نبود ولی کمالش در همین نهفته است: از خوش‌شانسی من بوده که نوجوانی‌ام مصادف بود با انتشار انبوهی از فیلم‌های مخصوص نوجوانان که تجربۀ افتضاح مدرسه را، در بدترین حالت، جالب و، در بهترین حالت، زیبا می‌کرد. به همین خاطر، در دوران نوجوانی‌ام حتی در تاریک‌ترین لحظات هم احساس تنهایی نمی‌کردم، بلکه همه‌چیز برایم به‌طرز مرموزی جادویی بود. به قول جان هیوز، «یکی از ویژگی‌های اصلی نوجوانی» این است که «حالِ خوب و بد به یک اندازه خوب است». پس من به معنی واقعی کلمه، یک‌نفس پیش آمده‌ام. دوران تا روز قیامت بهترین دورۀ زندگی فرد نیست، ولی قطعاً ابدی‌ترین دوره است. پس علت غمگینی‌ام این نیست که فکر می‌کنم دورۀ بعد از تا روز قیامت افتضاح است، بلکه به این خاطر غمگینم که تا روز قیامت بسیار عجیب‌وغریب است، و من از تلاش برای درک علت آن لذت برده‌ام، و دلم برایش تنگ می‌شود.\n\nهمواره نگران بوده‌ام که اشتیاقم به درک دورۀ نوجوانی‌ صفا و صمیمیتِ نوجوانی‌ام را از بین برده باشد و تجربیاتم را بیش‌از‌حد خودآگاه کرده باشد، ولی کاملاً برعکس بوده است. کریس کراوس در کتاب من دیک را دوست دارم2 می‌نویسد «اجرای گروه رامونز از آهنگ ‘دلشوره’حالتی کنایی به آن می‌دهد، ولی این برداشت طعنه‌آمیز به احساس آهنگ آسیب نمی‌زند که هیچ، آن را قوی‌تر و واقعی‌تر هم می‌کند». خودآگاهی یا برداشت طعنه‌آمیز یا هرچه می‌خواهید نامش را بگذارید، به من کمک کرد متوجه جنبه‌های خیلی بدِ «تا روز قیامت» باشم و با آن کنار بیایم، چراکه در همان زمان هم نسبت به نوجوانی‌ام احساس نوستالژی داشتم. این احساس باعث می‌شد حتی به بداخلاق‌ترین معلم‌هایمان هم بخندم. حواسم بود آن‌قدر در کوچۀ پشت مدرسه پرسه نزنم که برایم تکراری و ناراحت‌کننده شود. شعر و خاطرات بد می‌نوشتم، چون می‌دانستم در آینده اگر برگردم و آن‌ها را بخوانم، خنده‌دار خواهد بود. البته، به‌خاطر تا روز قیامت، تا آخر دنیا، همیشه، بی‌نهایت، و غیره، فکر اینکه زمانی به گذشته نگاه کنم آن‌قدر بعید بود که تصورناپذیر می‌نمود.\nاز نظر فنی، هنوز حس «تا روز قیامتِ» زیادی در من هست. قانوناً تا آوریل آینده بزرگ‌سال محسوب نمی‌شوم. علم می‌گوید امروزه نوجوانی تا ۲۵سالگی ادامه دارد. اگر ملاک پایان دبیرستان باشد، هنوز شش‌ماه وقت دارم. ولی چون دوستانم همه فارغ‌التحصیل شده‌اند، و خودم دیگر مشغول برنامه‌ریزی برای آینده شده‌ام، و چون احساس می‌کنم بیش از آنکه بدانم که هستم، خاطراتم از این جهت برایم اهمیت دارند که بدانم چه کسی بوده‌ام، با اطمینان می‌توانم می‌گویم دوران «تا روز قیامتِ» من به پایان رسیده است. و خیلی می‌ترسم.\nتا روز قیامت دوره‌ای است که طول و عرض کوتوله‌ها را دارید ولی ادعایتان گوش عالم را کر می‌کند؛ دوره‌ای است که مثل آدم‌های کارتونی رگ و پوستتان غیرعادی است. تا روز قیامت زمانی است که همه‌چیز را برای اولین بار تجربه می‌کنید، هورمون‌هایتان هم همین‌طور، دیگر هیچ‌وقت به این میزان ترشح نمی‌کنند، و دیگر هیچ‌وقت همه‌چیز را این‌قدر بی‌رنگ یا رنگارنگ نمی‌بینید. تا روز قیامت زمانی است که مغزتان هنوز در حال رشد است، پس همه‌چیز را در خود نگه می‌دارد. تا روز قیامت دوره‌ای است که دید تونلی دارید، چراکه هنوز متوجه نشده‌اید مرکز عالم نیستید، پس به خودتان اجازه می‌دهید چیزها را طوری ببینید که انگار واقعاً مرکز عالم هستید. نمی‌خواهم این سبک زندگی را توصیه کنم، ولی خیلی ارزشمند است این‌همه وقت داشته باشید تا فقط دربارۀ خودتان، چیزهایی که دوست دارید، باورها و احساساتتان فکر کنید. وقتی از سوفیا کوپولا پرسیدم چرا دائماً فیلم‌هایی دربارۀ نوجوانان می‌سازد، پاسخ داد «نوجوانی دوره‌ای است که تمرکزتان فقط بر خود چیزهاست و شغل و خانواده و مواردی از این دست حواستان را پرت نمی‌کند … من همیشه شخصیت‌هایی را دوست دارم که در مرحلۀ گذار هستند و سعی دارند هویت و جایگاهشان را در جهان پیدا کنند. اوج این اتفاق در نوجوانی است، ولی قطعاً آن را در سایر دوره‌های زندگی هم دوست دارم».\nهمان‌طور که سوفیا کوپولا گفت، «تا روز قیامت» تنها دوره‌ای نیست که افراد مرحلۀ گذار را تجربه ‌می‌کنند و هویت و جایگاهشان را در جهان پیدا ‌می‌کنند. تا روز قیامت تنها دوره‌ای نیست که آدم‌ چیزها را شدید، برای نخستین بار، یا به شکلی احساس می‌کند که در شکل‌گیری‌ هویتش نقش محوری دارد. شاید دلیلش تمرکز فوق‌العادۀ ما در آن دوران باشد، ولی معنایش این نیست که نوجوانی دوره‌ای عالی است. گاهی بخش‌های افتضاح آن زیباست، گاهی هم واقعاً همان‌قدر افتضاح است.\n\nخوشبختانه زندگی بیشتر آدم‌ها پس از دوره‌ای که احساسشان دربارۀ همه‌چیز احساسِ «تا روز قیامت» است بهتر می‌شود، اما متأسفانه زندگی بعضی‌ها بهتر نمی‌شود، یا می‌شود، ولی خود آن آدم‌ها سرد و تلخ می‌شوند و برای روزهای «تا روز قیامت» احساس نوستالژی می‌کنند، صرف‌نظر از اینکه نوجوانی‌شان ارزش دل‌تنگی داشته باشد یا نه. یا به قول آلیسون در فیلم «باشگاه صبحانه»، «وقتی بزرگ می‌شوی، قلبت می‌میرد».\nیک راه برای اینکه نگذارید قلبتان بمیرد این است که تصمیم بگیرید همیشه رشد کنید. نمی‌گویم باید به‌دنبال میزانی از پختگی باشید که شخصیت‌های فیلم «جکوزی ماشین زمان» دارند؛ حرف من این است که در برابر نوعی از زندگی که مثل خطی در نمودار بالا می‌رود و سپس صاف می‌شود و تا زمان مرگ به همین شکل باقی می‌ماند مقاومت کنیم. من امیدوارم حرکت خط زندگی‌ام تا انتها صعودی باشد، هرچند هرازگاهی ناچاراً نزولی خواهد بود. امیدوارم همچنان یاد بگیرم و تغییر کنم.\nباید با حسرت نوجوانی نیز کنار آمد. من از پیرشدن نمی‌ترسم، از ترس از پیری می‌ترسم، چیزی که به نظر می‌رسد جزء ذاتی پیری است، چراکه کمتر می‌توان بزرگ‌سالی را پیدا کرد که دلش نخواهد زمان را به عقب برگرداند. ولی ترس از افزایش سن همۀ لحظاتتان را تلخ می‌کند. معنایش این است که بدترین کابوستان مدام نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، مگر اینکه تصمیم بگیرید بمیرید، که تصمیم وحشتناکی است. به‌طور کلی زندگی را دوست دارم؛ می‌توانم غذاهای خوب بخورم، برنامه‌‌های تلویزیونی خوب تماشا کنم، و دوستان خوب داشته باشم -پس، دوست ندارم رابطه‌ام با زندگی تلخ شود، خود را از آن مخفی کنم یا از آن بترسم. ترجیح می‌دهم ناآگاهی را خوب جلوه ندهم. ترجیح می‌دهم جادوگر یا دانشمند دیوانه یا دانشنامۀ متحرک باشم. ترجیح می‌دهم با زندگی بسازم تا اینکه هر روز عصبانی باشم که چرا هنوز راه سفر در زمان را پیدا نکرده‌ایم.\nدر آخر، مهم است که زمانی را به سوگواری برای دورۀ «تا روز قیامت» اختصاص بدهیم. می‌دانم که نباید حتماً غم‌انگیز باشد، می‌دانم که نمی‌خواهم همیشه در ابدیت بمانم -ولی برای اینکه به‌خوبی از آن عبور کنم، باید همه‌چیز را جمع‌و‌جور کنم. چون دلم نمی‌خواهد بعداً به شیوه‌های بیمارگونه حسرت روزهای «تا روز قیامت» را بخورم، باید همین حالا به شکلی درست و خلاقانه آن را تکریم کنم. فکرکردن و بایگانی‌کردن با ماندن در گذشته یکی نیست. این کار ضد زندگی نیست، بلکه بخشی چه‌بسا مهم از زندگی است. ما این کار را می‌کنیم تا چیزی را نسبت به چیزهای دیگر برجسته کنیم، به طوری که آن لحظۀ خاص، نسبت به لحظه‌‌ای بی‌اهمیت، فضای بیشتری در مغزمان اشغال کند؛ تا اینکه، خیلی ساده، جهان شخصی‌مان خوبی‌های بیشتر و بدی‌های کمتر، یا چیزهای جالب بیشتر و چیزهای ملال‌آور کمتری داشته باشد، چراکه باید بدی‌ها را هم ثبت و ضبط کنیم. همان‌طور که گفتم، دورۀ «تا روز قیامت» بهترین سال‌های زندگی‌تان نیست، ولی ابدی‌ترین آن‌ها هست.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را تاوی گوینسون نوشته و در تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۱۳ با عنوان «Forever» در وب‌سایت روکی منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «در نوجوانی همه‌چيز «تا روز قيامت» است» در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدحسن شریفیان منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n تاوی گوینسون (Tavi Gevinson) بازیگر، نویسنده و ویراستار آمریکایی است. او مقالاتش را در وب‌سایت خودش، روکی، منتشر می‌کند.\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Seventeen دوماهنامه‌ای آمریکایی است که مخاطبان آن را عمدتاً دختران نوجوان تشکیل می‌دهند [مترجم].\n \n \n 2\n I Love Dick\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/635571169.json b/train/635571169.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..4afebedac56bbb8f28fe319856694d41dbe733f0 --- /dev/null +++ b/train/635571169.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "داستان دو شغال", + "subtitle": "قصه‌های کلیله و دمنه همچنان آموزنده‌اند", + "introduction": "کمتر کتابی در تاریخ فرهنگ بشری، به اندازۀ کلیله و دمنه در سرتاسر جهان پخش شده است. فرانکلین اجرتون می‌گوید فقط کتاب مقدس در این زمینه از کلیله و دمنه پیشی می‌گیرد. ترجمۀ جدیدی از این کتاب به انگلیسی بهانه‌ای است برای سیر و سیاحتی دوباره در داستان‌های تودرتوی این کتاب. داستان‌هایی که در آن‌ها ماجراهایی که میان حیوانات مختلف رخ می‌دهد، میدانی برای بروز فضایل، مصالح، اخلاق و قدرت ایجاد می‌کند و گاهی چنان عمل‌گرایانه می‌شود که پهلو به پهلوی ماکیاوللی می‌زند.", + "content": "کوین بلنکنشیپ،ایان—  «هیچ جنبنده‌اى در روى زمین نیست و هیچ پرنده‌اى با بال‌هاى خود در هوا نمى‌پرد مگر آنکه چون شما امت‌هایى هستند».1این کلام قرآن در سورۀ انعام است، یکی از نمونه‌های متعددی که خداوند جاندارانِ غیرانسان را می‌ستاید و حتی به آن‌ها تشخص می‌بخشد. جانوران نه پاک‌تر و ارزشمندتر از انسان‌ها هستند، و نه کم‌ارزش‌تر. به همین دلیل است که ساره طلیلی، پژوهشگر اسلام و محیط‌زیست، می‌گوید قرآن خدامحور است، نه انسان‌محور؛ خدا را در مرکز هستی قرار می‌دهد، نه انسان را، چون، همان‌طور که طلیلی در کتاب حیوانات در قرآن 2 می‌نویسد، «هر موجودی که خداوند را اطاعت و عبادت کند رضایت او را کسب می‌کند و در حیات اخروی پاداش می‌گیرد».\nاین یکی از اولین متون اسلامی دربارۀ حیوانات است، اما به‌هیچ‌وجه تنها نمونۀ آن نیست. در شعر پیش از اسلام، مهاجمان صحرا سریع همچون گرگ توصیف می‌شوند، یا شترانِ آراسته لطافتِ معشوق را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند (زبان‌شناس قرن‌هجدهمی، سِر ویلیام جونز، می‌گوید «با خودتان می‌گویید به‌جای اینکه این‌قدر از شترش بگوید، ای کاش از معشوقه‌اش بیشتر می‌گفت»). اندیشمندانی مانند ابن‌سینا برای حیوانات قائل به ادراکات انسانی هستند، مثلاً اینکه چطور یک گوسفند خطرِ گرگ را احساس می‌کند. فقیهانی مانند ابن‌عبدالسلام دربارۀ حقوق متقابل انسان و حیوان بحث کرده‌اند. عارفان بزرگ با شیرها گشت‌وگذار می‌کنند و با پرندگان سخن می‌گویند. در قصۀ فلسفی حي بن يقظان به قلم ابن‌طفیل متعلق به قرن دوازدهم میلادی -که با نام فیلوسوفوس اوتودیداکتوس3 به لاتین برگردانده شد و احتمالاً رمان رابینسون کروزوئۀ دانیل دفو از آن اقتباس شده- پسربچه‌ای که در جزیره‌ای گیر افتاده به‌دست یک غزال نجات می‌یابد و گیاه‌خوار می‌شود تا خطری برای جانِ دوستانِ حیوان خود نباشد.\nیکی از بهترین آثار دست‌به‌دست‌شده در بین ملت‌های مختلف قصه‌های اخلاقی یک کتاب راهنمای هندی برای حاکمان است، به نام پنجۀ‌تنتره یا پنج رساله، احتمالاً متعلق به حدود سال ۳۰۰ پیش از میلاد. آنچه از این قصه‌ها باقی مانده، که احتمالاً با بخش‌هایی از مهاباراتا نیز ترکیب شده، کلیله و دمنه نام دارد. کلیله و دمنه دو شغال‌اند که خدمتکار یک شیر شجاع ولی ازخودراضی‌اند. این داستان‌ها را عبدالله بن مقفع، که ابتدا زرتشتی بود و بعد به اسلام گروید، در قرن هشتم میلادی (دوم هجری) از زبان پهلوی (فارسی میانه) به عربی ترجمه کرده است. شخصیت‌های این داستان‌ها حیواناتی شوخ‌طبع هستند در نقش‌های مختلفی مثل وزیران مشاور شاه، شخصیت‌هایی که دوستانشان را از کاری برحذر می‌دارند یا زنانی که شوهرانشان را سرزنش می‌کنند. هدف از همۀ این‌ها انتقال فضیلت و قدرت تمییز به حاکمان است. به همین دلیل عجیب نیست که خوانندگان، از همان ابتدا، کلیله و دمنه را کتابی در ژانر «آینۀ پادشاهان» 4 می‌دانستند. بخش‌های کتاب، در مقام راهنمای عملیِ اِعمال قدرت، رژیم‌های سیاسی اعراب را در معرض فرهنگ درباری ایرانیان قرار می‌دهد، و به‌این‌ترتیب، ابن‌مقفع میراث ایرانی خود را در آن به جای می‌گذارد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/09/919-17.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n داستان دو شغال \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nخوانندگان می‌توانند از قصه‌های این ایزوپِ 5 سانسکریت با ترجمۀ جدید مایکل فیشباین و جیمز مونتگمری در انتشارات دانشگاه نیویورک لذت ببرند. 6کلیله و دمنه، طی قرون متمادی، بافت‌ها و علایق شخصی مختلفی را به خود جذب کرده و رفته‌رفته از یک کتاب به یک سنت نوشتاری تبدیل شده است. فرانکلین اِجِرتون، پژوهشگر سانسکریت، در  سال ۱۹۲۴ چنین نوشته است: «این ادعا مطرح شده که هیچ کتابی به‌جز کتاب‌مقدس چنین دست‌به‌دست نشده است». اینکه آن را جزئی از ادبیات جهان بنامیم به‌زحمت حق مطلب را درباره‌اش ادا می‌کند.\nمدت‌ها پیش، در هند، پادشاه جوانی به نام دابشلیم به دردسر افتاده بود. هیچ تجربه‌ای نداشت و دائماً زیردستانش را مورد عتاب قرار می‌داد و آن‌ها را عصبانی می‌کرد. به همین دلیل حمایت آن‌ها هم از پادشاه کم‌رنگ شده بود. روزی درحالی‌که ناامید بود، به طوماری قدیمی با  ۱۳ دستورالعمل برای حکم‌رانی برخورد کرد. در ابتدا اندوهگین شد: آن قواعد در قصه‌های چیستان‌مانندِ جانوران پنهان شده بودند و دابشلیمِ نگون‌بخت راهی برای رمزگشایی آن‌ها نداشت. اما در طومار به حکیمی به نام بایدابا (که معمولاً بیدپای نوشته می‌شود) نیز اشاره شده بود، به‌عنوان فرد مناسبی که می‌تواند داستان‌ها را توضیح دهد. دابشلیم فوراً از پی او فرستاد.\nاین حاکم جوان و عجول خیلی زود از تصمیم خود پشیمان شد. بیدپای می‌گفت «بردباری بهترین ویژگی یک حاکم است» و اشاره می‌کرد که دابشلیم فاقد این ویژگی است. این کنایه خشم پادشاه را برانگیخت و او معلم پیر را به زندان انداخت، اما وقتی دابشلیم کمی آرام گرفت، دوباره از سر کنجکاوی بیدپای را آزاد کرد تا بشنود و بفهمد که او چه درس‌هایی در این داستان‌ها می‌یابد.\nاین داستان اصلی کلیله و دمنه است. لحن و مضامین آن بقیۀ اثر را می‌سازند. گستاخی دابشلیم و داستان‌های حیوانات، که هدف از آن‌ها رام‌کردن اوست، یادآور این پرسش الکساندر همیلتون در مقالات فدرالیستی 7(۱۷۸۸) است که «آیا جوامع انسانی واقعاً قادر به ایجاد حکومتی خوب بر مبنای تأمل و انتخاب هستند یا سرنوشت محتوم آن‌ها این است که تا ابد قوانین سیاسی‌شان بر تصادف و زور استوار باشد؟». مطابق این فرمول، حکمت پیران بر نیروی جوانان مرجح است، اما اگر به‌ناگزیر گرفتار جوانان شدیم، ترفند هر مشاوری این خواهد بود که به حاکم بیاموزد چه باید بکند، درعین‌حال که او را در رأس امور نگه می‌دارد.\nدر کلیله و دمنه این کار با یک راهبرد قدیمی انجام می‌شود: فرح‌بخش‌بودن در عین آموزنده‌بودن. در ترجمۀ انگلیسیِ فیشباین و مونتگمری، ابن‌مقفع دراین‌باره چنین می‌‌گوید: «یک وسیله این بود که کلام شیوا و آراسته در دهان حیوانات و پرندگان گذاشته شود». چنین وسیله‌ای به داستان‌ها امکان می‌دهد، به‌جای استفاده از بیان صریح، از بیان ضمنی استفاده کنند. عجایبِ زاهدانی که در افسانه‌های صوفیان پرسه می‌زنند در این کتاب دیده نمی‌شود. زبان آن، در مقایسه با زبان فلسفی خاص ابن‌سینا یا شاهکارهای ادبی جاحظ و توحیدی، دو صاحب‌سبکِ قرون میانه که آنان نیز دربارۀ حیوانات نوشته‌اند، صمیمانه و ساده است. بااین‌حال، داستان‌های کلیله و دمنه ادبی به حساب می‌آیند. ابن‌مقفع می‌گوید هرکس این قصه‌ها را در روزگار جوانی به خاطر بسپارد، با گذر سن به‌تدریج گنجینه‌های پنهان آن‌ها بر او آشکار خواهد شد، مانند والدینی که گنجینه‌ای نامنتظره برای فرزند خود به جای گذاشته‌اند و در روزگار سختی «او را از محنت نجات خواهد داد».\nاز اینجا داستان به‌طور جدی آغاز می‌شود. شاه دابشلیم به بیدپای می‌گوید «بیان کن از جهت من مَثَل دو تن که با یکدیگر دوستی دارند و به تضریبِ نمّام خائن بنای آن خلل پذیرد و به عداوت و مفارقت کشد» -در متنِ به‌جامانده، دابشلیم پادشاه ظالمی نیست و خودش موضوعات را پیشنهاد می‌کند. حکیم با خوش‌رویی اطاعت امر می‌کند. روزی گاو نری در گل‌ولای گیر می‌افتد و با صدای بلند شروع به فریادکشیدن می‌کند تا حدی که شیر، پادشاه جنگل، که در آن نزدیکی است هراسناک می‌شود. پادشاه از همراهان خود طلب مشورت می‌کند، چون مشخص نیست که آیا می‌تواند بر منبع این صدای وحشتناک غلبه کند یا خیر. دو شغال نگهبان پادشاه، همان کلیله و دمنه، با هم بحث می‌کنند که آیا در این ماجرا دخالت بکنند یا نه.\nکلیله این ایده را رد می‌کند. او می‌گوید نزدیک‌شدن بیش‌ازحد به حاکمان مثل بالارفتن از کوهی است که پر از میوه‌های خوش‌طعم است ولی انبوهی از درندگان نیز در آن کمین کرده‌اند؛ «صعود ممکن است دشوار باشد، اما ماندن سخت‌تر است». در اینجا شاهد یکی از مضامین کلیدی کلیله و دمنه هستیم، یعنی درگیری‌های تلخی که معمولاً در تالارهای قدرت موج می‌زند. بدون شک، ابن‌مقفع نیز درگیری‌های خودش را داشته است. او به‌عنوان منشی والیانِ اُمویِ شهرهای شاپور و کرمان توانسته بود از آزار و شکنجۀ ایشان فرار کند، ولی پس از سرنگونی این والیان به‌دست عباسیان سرانجام در‌ ۳۶ سالگی به‌دلیل حمایت از یک جناح رقیب کارش در دولت عباسی به چوبۀ دار کشید. برای او و دیگرانی که روی کلیله و دمنه کار می‌کردند، چنین توطئه‌ها، قتل‌ها و دسیسه‌چینی‌هایی بسیار واقعی بود.\nاما برای دمنۀ حیله‌گر و جاه‌طلب، مداخله در امور پادشاهی وسوسه‌ای مقاومت‌ناپذیر بود. او می‌گوید «بدون خطرکردن پاداشی در کار نخواهد بود». دمنه برای شیر چاپلوسی می‌کند، به حلقۀ نزدیکان او می‌پیوندد و او را متقاعد می‌سازد که بی‌دلیل از گاو متنفر شود و نزاعی بین آن دو ایجاد می‌کند که به کشته‌شدن گاو می‌انجامد و شیر از این بابت اندوهگین می‌شود. دمنه به‌دلیل فریب‌کاری و قتل بیهودۀ گاو محاکمه و اعدام می‌شود. در جلسۀ دادگاه، قاضی دربارۀ ادعای دمنه بر بی‌گناهی خویش می‌گوید «کسی که از گناه خود روی‌گردان می‌شود و آن را می‌پذیرد و اعتراف می‌کند بهتر از کسی است که بر گناه خود پافشاری می‌کند یا منکر آن می‌شود».\nاین داستان اصلی همچون سرچشمه‌ای است که قصه‌های دیگر از آن سرچشمه می‌گیرند و شخصیت‌ها امکان پیدا می‌کنند که، در جایگاه‌های مختلف، استدلال‌های اخلاقی یا گفته‌های حکیمانۀ مختلفی را بیان کنند. در داستانی راجع به زاغی که با یک موش دوست می‌شود، 8موش توضیح می‌دهد که چطور از مردی زاهد غذا می‌دزدیده و یکی از شب‌ها مهمانی برای زاهد می‌آید و به او می‌گوید که «این را سببی باید». مهمان برای توضیح ماجرا قصۀ دیگری می‌گوید: شوهری بود که می‌خواست مهمانی شام برگزار کند، اما همسرش مخالفت می‌کرد، چون در انبار خانه چیز زیادی نداشتند. شوهر او را از صرفه‌جویی بیش‌ازحد برحذر می‌دارد و برای او داستان دیگری می‌گوید، راجع به گرگ حریصی که جسد یک شکارچی [و آهو و خوک] را پنهان می‌کند [تا در روز مبادا آن‌ها را بخورد و ترجیح می‌دهد فعلاً به خوردن زهِ کمان شکارچی قناعت کند]، اما ازقضا «گوش‌های کمان بجست، در گردن گرگ افتاد، و بر جای سرد شد [مُرد]».9 شوهر نتیجه می‌گیرد: «حرص‌نمودن بر جمع و ادّخار نامبارک است و عاقبت وخیم دارد».\nدر دل دو داستان هستیم و پندهای اخلاقی مختلفی نیز گرفته‌ایم. این روایت‌های تودرتوی شبیه به ماتریوشکا (عروسک روسی) واقعاً می‌توانند گیجمان کنند. یک داستان گاهی در همان پاراگراف به داستانی دیگر می‌رسد، با پژواک‌هایی شبیه به هزارویک شب، هرچند آن‌قدر طولانی یا پیچیده نیستند که خواننده سرنخ ماجرا را گم کند. داشتن سرنخ قصۀ اصلی خودش بخشی از سرگرمی است.\nزن می‌فهمد که اِمساک بیش‌ازحد نیز معایب خودش را دارد، پس با مهمانی شام موافقت می‌کند و پوست‌کندن کنجدها و برنج‌ها را شروع می‌کند [و آن‌ها را در حیاط پهن می‌کند تا خشک شوند]. اما ناگهان سگی شروع به لیسیدن آن‌ها می‌کند. زن دانه‌های کثیف را به بازار می‌برد و آن‌ها را با دانه‌های پوست‌نکندۀ ارزان‌تر مبادله می‌کند، و کسی با تعجب می‌گوید «این زن به موجبی می‌فروشد کنجدِ بخته‌کرده، به کنجد با پوست» -راهی روشن و البته ناگهانی برای نشان‌دادن اینکه هر چیزی علتی دارد. غالباً داستان‌های ثانویۀ کلیله و دمنه با چنین کلام‌هایی به پایان می‌رسند، که با غرور بیان می‌شوند، اما نقطۀ اوج هم نیستند. هدفْ رسیدن به نتیجه نیست، بلکه رسیدن به یک اصل است -«این را سببی باید»، «حرص‌نمودن بر جمع و ادّخار نامبارک است و عاقبت وخیم دارد»، و …- و این‌ها به داستان اصلی اجازه می‌دهند به جلو حرکت کند.\nمرد زاهد، که از دستبرد موش‌ها به غذاهایش به ستوه آمده بود و با اندرز مهمانش متوجه شده که هر چیزی علتی دارد، حالا دوباره تلاش می‌کند تا بفهمد چه چیزی باعث شده این موشِ خاص [همان موشی که دوست زاغ است] چنین جرئتی پیدا کند. او لانۀ موش‌ها را با تبر حفر می‌کند و هزار دینار پول آنجا پیدا می‌کند. مهمانِ مرد زاهد به او می‌گوید همین پول‌ها به موش جرئت داده‌اند که به غذای تو دست‌درازی کند، یا چنان‌که خود موش می‌گوید، «متانت رأی و رزانت رویّت بی مال ممکن نگردد». موش تلاش می‌کند بخشی از پول را دوباره بدزدد تا اعتمادبه‌نفس ازدست‌رفته‌اش کمی بازگردد، اما وقتی از لانه بیرون می‌آید، مهمان محکم به سرش می‌کوبد و بیهوش می‌شود. بعدتر موش به بینشی جدید و متفاوت می‌رسد: «مقدمۀ همۀ بلاها و پیش‌آهنگ همۀ آفت‌ها طمع است، و کلّیِ رنج و تَبعتِ اهل عالَم بدان بی‌نهایت است که حرصْ ایشان را عنان گرفته می‌گرداند، چنان که اشتر ماده را، کودک خُرد گرفته به هر جانب می‌کشد».\nاینجا هم پایان عجیب دیگری داریم. موش وقتی با گرسنگی روبه‌رو می‌شود، به پول دل می‌بندد، اما وقتی نابودی به سراغش می‌آید، این دل‌خوشی را مثل غذایی گندیده دور می‌ریزد. این چرخش نشان می‌دهد که چرا کلیله و دمنه از نظر اخلاقی سؤال‌برانگیز است. فضیلت نسبت به عمل‌گرایی در جایگاه دوم قرار دارد، یا حداقل این‌طور به نظر می‌رسد. اینکه محتوا در جایی که شخصیت‌ها در دو سوی مخالف یک مسئله و بحث ایستاده‌اند پرنوسان و متزلزل است نیز کمکی نمی‌کند، مثلاً  کلیله و دمنه که بر سر پادشاه مشاجره می‌کنند، یا زن و شوهری که دربارۀ سخاوتمندی و صرفه‌جویی بحث می‌کنند. درس‌هایی که از این داستان‌ها گرفته می‌شود کمتر از حد انتظارِ افراد بلندنظر است.\nبرای نمونه، روایت شیر و گاو به ما می‌آموزد که دوستی‌ها بر اثر رقابت‌های فریب‌کارانه به‌سرعت به تیرگی می‌گرایند. داستان موش نشان می‌دهد که چرا خوب است اصول را کنار بگذاریم، به‌ویژه به این دلیل که این کار جان موش را نجات می‌دهد. در داستانی به نام «لاک‌پشت و بوزینه»، لاک‌پشت باید بین دوستش، یعنی بوزینه، و همسر بیمار خودش، که او را فریب داده تا فکر کند فقط قلب بوزینه است که می‌تواند بیماری‌اش را درمان کند، یکی را انتخاب کند. در پایان، لاک‌پشت به نقشۀ خود برای کشتن بوزینه و گرفتن این عضو حیاتی او اعتراف می‌کند. بوزینه، با ادعای اینکه قلبش را در خانه گذاشته است، می‌گوید «اگر بر جایگاه اعلام دادی‌ای، دل با خود بیاوردمی؛ و این نیک آسان بودی بر من». لاک‌پشت با خوشحالی از این خبر به بوزینه اجازه می‌دهد تا به خانه برود. بوزینه در آنجا پنهان می‌شود تا اینکه لاک‌پشت او را صدا می‌کند. بوزینه می‌گوید من تو را می‌شناسم، «تو از دقایق مکر و خدیعت هیچ باقی نگذاشتی و من به رأی و خرد خویش دریافتم و بسیار کوشیدم تا راه تاریک‌شده روشن شد».\nبا این سطح از عمل‌گرایی، برخی پرسیده‌اند که آیا کلیله و دمنه پیشاهنگ سیاست واقعی عبوس و بی‌رحمانۀ نیکولو ماکیاوللی است؟ اما این سؤال اشتباه است. جدا از اینکه دربارۀ بی‌رحمانه‌بودن رسالۀ سیاسی ماکیاوللی، شهریار، در قرن شانزدهم، اغراق شده است، از این نکته هم غفلت شده که کلیله و دمنه از فضیلت طرفداری می‌کند، همان‌طور که فیشباین و مونتگمری نیز در مقدمۀ خود گفته‌اند. صفاتی مانند وفاداری، اعتماد و انصاف منجر به عاقبتی خوش می‌شوند، درحالی‌که قضاوت‌های شتاب‌زدۀ اشتباه به ویرانی می‌انجامند. به همین دلیل، یکی دیگر از مضامین اصلی این داستان‌ها این است که حاکمان باید دوستان و مشاورانی مورداعتماد انتخاب کنند. حتی بعد از اینکه بوزینه لاک‌پشت را فریب می‌دهد و به خانه‌اش می‌گریزد، لاک‌پشت به اشتباه خود اعتراف می‌کند. «این رنج را من خود بر خویشتن تحمیل کردم، به‌خاطر تمایلات شیطانی‌ام دوستی را از دست دادم». از اینجا به مضمونی می‌رسیم که داستان حول آن شکل گرفته است: «و این است داستان آن‌که دوستی یا مالی به دست آرد. و به نادانی و غفلت به باد دهد، تا در بند پشیمانی افتد. و هر چند سر بر قفس زند مفید نباشد».\nکلیله و دمنه خیلی زود در سرتاسر جهان پخش شد. این را می‌توان از پایگاه‌دادۀ غول‌آسای Anonym Classic در دانشگاه آزاد برلین دریافت که بهتر از هر جای دیگری دست‌به‌دست‌شدن کتاب‌ها در جهان را دنبال می‌کند. پنجه‌تنترۀ سانسکریت در قرن ششم میلادی با نام کلیلگ و دمنگ به زبان سریانی درآمد، سپس در قرن ششم به فارسی میانه و در قرن هشتم به عربی ترجمه شد. از آنجا به بعد، در فرهنگ‌های یونانی، فارسی و عبری گسترش یافت و کسوت هندویی خود را به‌واسطۀ دین زرتشتی برای اسلام و مسیحیت کنار زد. کتاب لاتینی یوحنای کاپوآیی [حدود ۱۲۵۰-۱۳۰۰]، راهنمای زندگی انسان 10، این قصه‌ها را به اعماق اروپا رساند، هرچند به نظر می‌رسد که ترجمۀ اسپانیاییِ کاستیلی قدیم به‌دست مکتب مترجمان تولدو در سال ۱۲۵۱ از روی متن عربی ابن‌مقفع صورت گرفته است. داستان اصلی کلیله و دمنه موجب اهمیت‌یافتن قصه‌های کُنت لوکانور (۱۳۳۵) شد، که خودش از اولین آثار به نثر کاستیلی است.\nاین صورت‌های متعددی که کلیله و دمنه به خود گرفته هر کدام برای خودشان اکنون آثاری کلاسیک به حساب می‌آیند. انوار سهیلی متعلق به قرن پانزدهم و همایون‌نامه متعلق به قرن شانزدهم، هر دو، به کتاب‌های اصلی مورد مطالعۀ شاهان تبدیل شدند. جانوران ناطق کلیله و دمنه در حماسۀ ملی ایرانیان، شاهنامۀ فردوسی، در قرن یازدهم در خدمت ملی‌گرایی قرار گرفتند و حسین مروه، منتقد مارکسیست لبنانی، در قرن بیستم آن‌ها را معیار وحدت فرهنگی خواند. نسخه‌های فاخر کلیله و دمنه، که هنوز هم وجود دارند، به هدیۀ دیپلماتیک زیبایی برای حاکمان سرتاسر دریای مدیترانه تبدیل شدند. این داستان‌ها، به‌عنوان یک کتاب بالینی و یک متن آموزشی، آن‌قدر رواج پیدا کرده بودند که شرق‌شناس هلندی قرن هجدهم، هنری آلبرت شولتنز، می‌گفت این‌ها تمرین بچه‌مدرسه‌ای‌ها هستند. اما شاعر و نمایشنامه‌نویس آلمانی، یوهان ولفگانگ فون گوته، با آن‌ها مهربان‌تر بود وقتی آن‌ها را «نوشته‌های حکمت دنیوی» نامید.\nبا نگاه به دامنۀ رواج کلیله و دمنه، آدمی با خودش می‌گوید تازه وقتی اِجِرتون گفت فقط کتاب‌مقدس تا این اندازه رواج داشته، خیلی از این موارد را نمی‌دانسته است. قصه‌های بیدپای گویی از ناکجاآباد سر بر می‌آورند و در سطح آب‌های تاریخ موج می‌زنند. داستان «برهمن و خدنگ» دربارۀ کشتن عجولانۀ یک حیوان وفادار به داستانی عامیانه در ولز به نام «لِوِلین و سگش گلرت» تبدیل شد. داستان‌های «زاغ و مار» و «حواصیل و خرچنگ» پله‌های مجلل جولیانو دا سانگالو، معمار و مجسمه‌ساز ایتالیایی، در کاخ قرن‌پانزدهمیِ گوندی در فلورانس را مزیّن کردند. کل مجموعۀ کلیله‌ای الهام‌بخش نظریۀ تئودور بنفای در سال ۱۸۵۹ دربارۀ ریشۀ هندی همۀ داستان‌های عامیانه بود، اینکه شبه‌قارۀ هند معجون اولیه‌ای بوده که کل فرهنگ بشری از آن ساخته شده است.\nدوریس لسینگ، رمان‌نویس انگلیسیِ برندۀ جایزۀ نوبل، در مقدمه‌ای بر کتاب رمزی وود (۱۹۸۰)، با عنوان کلیله و دمنه: قصه‌های دوستی و خیانت، می‌نویسد «تعمق در مورد این حقایق به تأمل دربارۀ سرنوشت کتاب‌ها منجر می‌شود، که همان‌قدر تصادفی و پیش‌بینی‌ناپذیر است که سرنوشت افراد یا ملت‌ها»، کنایه‌ای عجیب دربارۀ اثری که عمل‌گرا و غیرتقدیرگرا به نظر می‌رسد. سپس دوباره لسینگ به‌خوبی واژگونی بخت، آمدورفتِ جلال یا، به قول کتاب جامعۀ سلیمان، «تغیّر روح» را توصیف می‌کند. این یکی از مضامین کلیدی‌ای است که کلیله و دمنه را پیش می‌برد.\nاوایل کتاب، دربارۀ فاحشه‌خانه‌ای می‌خوانیم که زاهدی که جایی برای رفتن ندارد شب را به‌ناگزیر در آنجا اقامت می‌کند. یکی از روسپی‌ها عاشق یک مشتری شده و از هم‌خوابگی با دیگر مشتریان امتناع می‌کند. خانم متصدی فاحشه‌خانه، نگران از اینکه ممکن است این امر به ضرر او تمام شود، سعی می‌کند مشتری را مست کند و با نی مقداری سم در مقعدش بریزد تا بمیرد. اما در لحظۀ آخر، از مشتری که در خواب است، بادی خارج می‌شود و سم وارد حلق متصدی شده و بلافاصله او را می‌کُشد. روایت می‌گوید «زاهد همه‌چیز را دید».\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را کوین بلنکنشیپ نوشته در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۲۲ با عنوان «Tales of two jackals» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «کلیله و دمنه: شغال‌هایی که می‌خواستند راه‌ورسم حکومت‌ را به شاهان بیاموزند» در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۴ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n کوین بلنکنشیپ (Kevin Blankinship) پژوهشگر، شاعر، منتقد، مترجم و استادیار زبان عربی در دانشگاه یوتاست. همچنین به‌صورت مشترک سردبیر مجلۀ نیو لاینز است و آثاری در آتلانتیک، لس‌آنجلس ریویو آو بوکس و فارن پالیسی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n   ترجمۀ عبدالمحمد آیتی از آیه سی‌و هشتم سورۀ انعام [مترجم].\n \n \n 2\n Animals in the Qu’ran (2012)\n \n \n 3\n Philosophus Autodidactus\n \n \n 4\n  مرآت الأمراء\n \n \n 5\n نویسندۀ داستان‌های کوتاه در یونان باستان (قرن ششم پیش از میلاد) [مترجم].\n \n \n 6\n مشخصات این تصحیح و ترجمۀ انگلیسی به شرح زیر است: Kalīlah and Dimnah: Fables of Virtue and Vice, by Ibn al-Muqaffa, Edited by Michael Fishbein, Translated by Michael Fishbein and James E. Montgomery,300 Pages, January 2022, ISBN: 9781479806539 [مترجم] .\n \n \n 7\n Alexander Hamilton, The Federalist Papers.\n \n \n 8\n داستان‌هایی که در ادامه می‌آیند متعلق به «باب دوستی کبوتر و زاغ و موش و باخه و آهو» در کلیله و دمنه هستند [مترجم].\n \n \n 9\n در متن انگلیسی روایت طمع‌کاری گرگ درست یا کامل نقل نشده است، به همین دلیل، این جمله بر مبنای خود کلیله و دمنۀ فارسی بازنویسی شده است. در ادامه نیز بخش‌هایی از متن انگلیسی بر مبنای کلیله و دمنه جرح‌وتعدیل شده‌اند [مترجم].\n \n \n 10\n Directorium Humanae Vitae\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/636879803.json b/train/636879803.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c27e9017f8203b4f557c4e54a3adee65ce17b3c1 --- /dev/null +++ b/train/636879803.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آنچه دیدم فاجعۀ مطلق بود", + "subtitle": "روایت یک مردم‏‌شناس از شیوع تجاوز به کودکان در شمالگان", + "introduction": "مردم‌‏شناسی بریتانیایی برای انجام پروژه‏ای پژوهشی به شمالگان، در کانادا، نقل‏‌مکان می‏‌کند. او زبان بومیان آن‏‌جا را می‏‌آموزد و پای حرف‏‌هایشان می‏‌نشیند. در گفت‌وگوهایشان متوجه می‏‌شود که بومیان نگران خودکشی‏‌های مشکوک نوجوانانِ آن مناطق هستند. او درمی‌‏یابد از دهۀ ۱۹۸۰ به این‏‌سو نرخ خودکشی پسران در مناطق شمالی چندبرابر شده و، در طول دو دهۀ پس از آن، مدام بر تعدادشان افزوده شده است. این مردم‌‏شناس، طی ۱۰ سال اقامت در میان اقوام شمالگان، پی به حقیقتی هولناک دربارۀ این خودکشی‏‌ها می‏‌برد که نه تنها برای دولت کانادا که برای همۀ ما زنگ خطری جدی است.", + "content": "هیو برودی، گاردین— امروز که می‏‌خواهم دربارۀ اتفاقات گذشته حرف بزنم باید در بازسازی یا انتخاب خاطراتم دقت کنم. در سال ۱۹۷۰، به‌عنوان بخشی از کاری که برای گروه پژوهشیِ ادارۀ امور سرخ‌پوستان و شمال‌نشینان کانادا انجام می‌دادم، به شمالگان نقل مکان کردم و به‌تدریج زبان اینوئیت‌ها 1، یعنی اینوکتیتوت، را یاد گرفتم. با شریک زندگی‌ام، کریستین، در سکونتگاهی به نام سانیکیلوآک، واقع در جزایر بافین، در ۹۰ مایلیِ خلیج هودسون در بخش شمالگانیِ کبِک ساکن شدیم.\nدولت کانادا این سکونتگاه را در دهۀ ۱۹۶۰ بنا کرد، اقدامی که نتیجۀ سیاست‌های پس از جنگ بود تا تمام کشور، حتی دورافتاده‌ترین نقاط مرزی‌، را ضمیمۀ قلمرو کانادا کند. چنین سیاست‌هایی حاصل اعتقاد تازه‌ای بودند مبنی بر اینکه منطقۀ شمالگان پتانسیل اقتصادی فراوانی دارد. اگرچه اساس زندگی در سانیکیلوآک حالا بر سکونتگاه دولتی جدیدی استوار شده بود، همچنان دنیای اینوئیت‌ها بود، جایی که زبان، فرهنگ و پیوندهایش با این مردم همچنان ناگسستنی بود.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/10/آن_چه-دیدم-فاجعۀ-مطلق-بود.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n آنچه دیدم فاجعۀ مطلق بود \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nطی سال‌هایی که به حرفۀ مردم‌شناسی مشغول بوده‌ام، از کارهایی که همراه با اینوئیت و برای آن‌ها انجام داده‌ام زیاد نوشته‌ام، اما از سانیکیلوآک چیز زیادی نگفته‌ام. زیبایی آن جزایر و مردمی که آن جزایر خانه‌شان بود، چه آن موقع و چه حالا که به یادشان می‌آورم، همیشه برایم مسلّم بوده است. ولی رگه‌ای از تلخی هم در خاطراتم هست، تلخیِ اشاره‌هایی که مردم سانیکیلوآک لابه‌لای حرف‌هایشان به گوشم می‌رساندند. گویا واقعیت تکان‌دهنده‌ای هم بود که از چشم من پنهان مانده بود. ماجراهایی که مردم تعریف می‌کردند به پرسش‌هایی دربارۀ زندگی و مرگ دامن می‌زد که در آنچه بر اینوئیت‌ها گذشت اهمیت اساسی داشتند و کم‌کم دارد معلوممان می‌شود که برای همۀ ما اهمیتی مبرم دارند.\nزمانی که به این منطقه رسیدم، سفیدپوستان جنوب، که اینوئیت‌ها کِلونات صدایشان می‌زدند، نفوذ و اختیارات تمام‌وکمالی داشتند. بیشترشان برای این آمده بودند که یا اینوئیت‌ها را متحول کنند -و به قول خودشان در گذر از سردرگمی‌های این تحول کمکشان کنند- یا از جانب دولت کانادا در جنوبْ تصدی امور این سرزمین را به دست بگیرند. از اینوئیت‌ها توقع داشتند مذهب جدیدی اختیار کنند، در مدارسی که جنوبی‌ها اداره می‌کردند دربارۀ دنیای جنوب بیاموزند و زندگی‌شان را به کانادایی‌های دیگر شبیه‌تر کنند. اینوئیت‌های سانیکیلوآک هروقت می‌خواستند احساسشان نسبت به این سفیدپوست‌ها را برایم توصیف کنند، از کلمۀ محلی «ایلیرا» هم برای ابراز حس حیرت (مثل دیدن روح) و ترسِ (مثل مواجهه با ریش‌سفیدان قدرتمند یا شمن‌ها) توأمان استفاده می‌کردند.\n\nمن و کریستین تا جایی که در توانمان بود باید و نبایدها و طرز فکر اکثر کلونات‌ها را کنار گذاشته بودیم. همین سبب شده بود با جنوبی‌های دیگری که آنجا زندگی می‌کردند روابط خوبی نداشته باشیم. تنها کلوناتی که دوست داشت با ما مراوده داشته باشد مردی به نام اِد هورن بود. هورن یکی از سه معلمِ سانیکیلوآک بود و به بچه‌های کوچک‌تر درس می‌داد. برای او اهمیتی نداشت که کلونات‌های دیگر چقدر از کلبۀ کوچک ما در حاشیۀ شهر بیزار بودند. بعد از مدتی اقامت در منطقه، با مدیر سکونتگاه و دو معلم دیگر (که زن و شوهر بودند) مشاجرۀ سختی کرده و قطع رابطه کرده بود.\nهورن، برای آنکه با کلونات‌هایی که مخالفِ ما بودند مقابله‌به‌مثل کند، می‌گفت خیلی هم کلونات نیست. منظورش وقتی برایم واضح‌تر شد که به من گفت نَسَبش از یک‌سو به بومی‌ها می‌رسد. بااینکه خیلی دلش می‌خواست کسی به‌ چشم کلونات نگاهش نکند، اینوئیت‌ها بیشتر اوقات او را از کلونات‌‌ها می‌دانستند و مثل کلونات با او رفتار می‌کردند. حق هم داشتند: سال‌ها بعد فهمیدیم که اِد در خانواده‌ای سفیدپوست و کانادایی در استان بریتیش کلمبیا به دنیا آمده است.\nتا جایی که به خاطر دارم، هورن بیشترِ روزهایی که در سکونتگاه بودیم به ما سر می‌زد. این را یادم هست که از آمدنش چه حس دوگانه‌ای داشتم. خیلی وقت‌ها از طرز برخوردش با اینوئیت‌هایی که به دیدنمان آمده بودند شرمنده می‌شدم و، درعین‌حال، از آمیزۀ دوستی و رقابت -و گاه حتی خصومت آشکاری- که نسبت به ما بروز می‌داد وحشت می‌کردم. به شطرنج علاقه داشت و مرتب پیشنهاد می‌کرد بازی کنیم. بعد هم می‌باخت و می‌رنجید. معاشرت با او آسان نبود. یادم است که هیچ‌وقت به چشم آدم‌ها نگاه نمی‌کرد و این بسیار نگرانم می‌کرد. نگاه‌های به‌زمین‌دوخته و زیرچشمی‌اش شخصیتی موذی و مضطرب به او داده بود. همۀ این‌ها با فشارهای جسمی و روانی فراوانی هم همراه بود. قدبلند و ورزیده بود اما آدم ضعیف و بی‌جانی به نظر می‌رسید. من و کریستین نهایتِ تلاشمان را می‌کردیم که مهمان‌نواز و خوش‌برخورد باشیم. فکر می‌کنم او هم قدر این برخوردمان را می‌دانست که همچنان به دیدنمان می‌آمد.\nاز وقتی با هورن آشنا شده بودیم، هیچ‌کدام به خانه‌اش نرفته بودیم. این عادی نبود؛ هیچ خانۀ دیگری در سانیکیلوآک نبود که من به آن دعوت نشده باشم. بااین‌حال ظاهر خانه‌اش یادم هست. پنجره‌ها را همیشه با یک نوع پردۀ ضخیم می‌پوشاند. هیچ نوری به داخل خانه راه نداشت؛ هیچ امکان نداشت کسی از بیرون او را ببیند. حالا که خوب نگاه می‌کنم می‌بینم آن خانه و پرده‌های ضخیم و پوشاننده‌اش شک‌برانگیز بوده‌اند. آن زمان، به معنی این کارش چندان دقت نکردیم. اما مسلماً خیلی برایمان عجیب بود.\nبعد ماجرای پسر جوانی پیش آمد که، بعد از درب‏و‏داغان کردنِ خانۀ هورن، ظاهراً خودش را کشته بود. این اتفاق زمانی افتاد که من در منطقه نبودم. آن‌طور که برایم تعریف کردند، وقتی هورن به خانه برمی‌گردد می‌بیند اتاق نشیمنش با همۀ مبلمان، چراغ‌ها و وسایلش زیرورو شده. پسر جوان، یا درواقع نوجوان، بعد از این اقدام سوار برف‌پیما شده، به دل یخ‌ها زده و دیگر کسی او را ندیده. همه به این نتیجه رسیده‌اند که خودکشی کرده است. این ماجرا چند سال پیش از شیوع خودکشی در مناطق شمالی رخ داد. در دَه‌سالی که آنجا کار کردم، یعنی از ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۱، تنها از سه مورد خودکشی باخبر شدم که این هم یکی‌شان بود. برای همین بود که هم ماتم برده بود و هم گیج شده بودم. اینوئیتی که آن‌زمان ماجرا را برایم شرح داد ظاهراً جوابی برای این سؤال‌ها نداشت که این اتفاق چطور افتاده، یا چرا یک پسر جوان باید تا این حد پریشان باشد و خودش را از بین ببرد.\nاین پرسش‌ها من را به گره اصلی و ناراحت‌کنندۀ ماجرا می‌رساند، به بُعدی از ماجرا که از سال ۱۹۸۷ -همان زمان که خبر دستگیریِ هورن را شنیدم- ذهنم را درگیر کرده بود. چرا هیچ‌وقت احتمال ندادیم که شاید هورن فراتر از یک وصلۀ ناجور نچسب باشد؟ چطور هرگز به ذهنمان نرسید که پنهان‌کاری‌ها و مرموزبودنش برای این است که واقعاً چیزی برای پنهان‌کردن دارد؟ چطور ممکن است هیچ‌کس-تا جایی که می‌دانم- دربارۀ آن حمله و خودکشی پرس‌وجویی نکرده باشد؟ انگار هیچ‌کس توجه نکرده که چه ارتباطی ممکن است بین هورن و دانش‌آموز بخت‌برگشتۀ سابقش باشد.\nافشاگری دربارۀ سوءاستفادۀ جنسی از کودکان اینوئیت‌ها و بومیان کانادا از دهۀ ۱۹۹۰ آغاز شده و همچنان ادامه دارد و بر ذهنیت مردم از شمالگان (و باقی نقاط کانادا) تأثیر گذاشته است، اما در آن زمان این مسائل هنوز روشن نشده بود. شکایت از کشیش‌های نیوفاندلند، که جرائمشان علیه کودکان از اولین مواردی بود که در دادگاه‌های کانادا مطرح می‌شد، در دهۀ ۱۹۸۰ صورت گرفت. در اوایل دهۀ ۷۰ میلادی، از نظر مردم خیلی بعید بود که کشیش‌ها یا معلمان مدرسه دست به تجاوز جنسی بزنند. درنظرنگرفتن چنین احتمالی به نظر ساده‌لوحانه و البته گیج‌کننده است: خیلی از ما به فعالیت‌های مبلغان مذهبی به‌شدت مشکوک بودیم، اما شکمان هیچ‌وقت به‌سمت کودک‌آزاری نرفته بود. ما اطلاعات، و شاید حتی ابزار بیان کافی، در اختیار نداشتیم تا شُبهات درستی علیه هورن مطرح کنیم.\nتا جایی که اطلاع دارم، خودِ اینوئیت‌ها هم چیزی دراین‌باره نگفته بودند. من با اینوئیت‌ها مصاحبه‌های زیادی دربارۀ تاریخ شمالگان کرده بودم که اتفاقاً در آن‌ها تمرکز زیادی هم بر روابط اینوئیت‌ها و کلونات‌ها داشتم. مردم معمولاً دربارۀ هراس و نفرتی که از طرز برخورد جنوبی‌ها با شمالی‌ها داشتند برایم درددل می‌کردند. دعواهایشان با سفید‌ها را، که گاهی هم به خشونت می‌کشید، مفصل برایم تعریف می‌کردند و از بی‌توجهی دولت به نیازها و احساساتشان می‌گفتند. اما هیچ‌وقت چیزی دربارۀ وقایع احتمالی خانۀ هورن نگفتند. یعنی خبر نداشته‌اند؟ آیا دلیلش این بوده که بچه‌ها چیزی از ماجرا به والدین نمی‌گفتند؟ و آیا باز هم پای ایلیرا در میان است؟ یعنی آیا این کلوناتِ خاصْ بچه‌ها، و شاید والدینشان، را با القای همین حس وادار به سکوت کرده است؟\nهورن از جهات فراوانی نمونۀ کامل کلونات‌های آن دوره بود؛ پُستِ باتشخص و پرنفوذی را اشغال کرده بود، در تحول سازمان‌یافتۀ زندگی و تفکرات اینوئیت‌ها از طریق نظام آموزشی دست داشت و در رفتارش تفرعن بسیاری به چشم می‌خورد. اینوکتیتوت را یاد گرفته بود اما هیچ‌وقت به این زبان حرف نمی‌زد و همین به تکبرش افزوده بود. علاوه‌براین، به‌گمانم، تسلیم‌شدنِ اینوئیت‌های آن زمان در برابر جنوبی‌هایی که به‌خاطر سمَت‌هایشان قدرت و اختیار فراوانی در سکونتگاه‌ها داشتند منفعت کلانی نصیب او می‌کرد.\nدربارۀ این وقایع و سؤالاتی که برمی‌انگیزند گفتنی‌ها کم نیست. جوابی برایشان ندارم، ولی تک‌تکشان را بررسی کرده‌ام، بررسی‌هایی که برخی از غم‌انگیزترین ابعاد تاریخ معاصر اینوئیت‌ها را افشا می‌کند.\nبزرگان اینوئیت‌، و باقی کسانی که شمالگان را خوب می‌شناسند، سوءاستفادۀ جنسی را یکی از عوامل مهمِ افزایش خودکشی جوانان در جوامع خود می‌دانند. چند سال بعد از محکومیت هورن، مردم لِیک هاربِر یا همان کیمیروتِ امروزی، به‌طور نمادین، ساختمانی را که هورن در آن تدریس می‌کرد به آتش کشیدند. آن‌ها درواقع می‌خواستند با این کارشان خود را از شر یادگار فیزیکیِ بلایی که هورن به سرِ بچه‌هایشان آورده بود خلاص کنند. هورن عامل اصلی همۀ مرگ‌هایی شمرده می‌شود که در تمام مناطقی که تدریس می‌کرده رخ داده‌اند و نمونۀ بارز کسانی است که با سوءاستفادۀ جنسی باعث و بانیِ شیوع وحشتناک و ادامه‌دارِ خودکشی در میان جوانان شده‌اند.\nهورن تقریباً ۱۵سال، یعنی از ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۵، در شمال کانادا معلمی کرد و در شش قبیلۀ مختلفِ اینوئیتی تدریس ‌کرد. اولین‌بار در ۱۹۸۷ به جرائم جنسی علیه کودکان متهم شد، به‌دلیل دست‌درازی به ۲۴ پسربچه گناهکار شناخته شد و به شش سال زندان محکوم شد. پس از آن، ۵۰ مرد او را به جرائم دیگری متهم کردند. در سال ۲۰۰۰، به ۲۰ مورد تجاوز دیگر اعتراف کرد و پنج سالِ دیگر به حکم حبسش اضافه شد. بسیاری از قربانیانش دولت را برای پرداخت غرامت تحت فشار گذاشتند. تا سال ۲۰۱۵، دولت کانادا به ۱۵۲ تن از قربانیان هورن غرامتی معادل ۵/۳۶ میلیون دلار پرداخت کرد. این قربانیان، در هنگام تجاوز، ۶ تا ۱۶ سال داشته‌اند.\nدر ژانویۀ ۲۰۱۵، اریک دژاگر، کشیش کاتولیک سابق، به‌علت سوءاستفادۀ جنسی از ۳۲ کودک در قبیلۀ بسیار شمالیِ ایگلیلوک در فاصلۀ سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۲ مجرم شناخته شد، یعنی دقیقاً در همان سال‌هایی که هورن نیز مشغول جنایت‌های خودش بود. روزنامه‌نگارانی که اخبار پروندۀ دژاگر را پوشش می‌دانند گزارش دادند که او، در حضور تعدادی از قربانیان، از دادگاه عذر خواسته و تقاضای بخشش کرده است -ظاهراً قربانیان، به‌محض قرارگرفتن دژاگر در جایگاه، از فرط اندوه و خشم دادوفریاد به راه انداخته بودند. دژاگر مصرانه ادعا می‌کرده که دیگر هرگز به کسی تعرض نمی‌کند. او به ۱۹سال حبس محکوم شد که، با احتساب هشت سالی که تا آن موقع گذرانده بود، به ۱۱ سال کاهش یافت و ژوئن امسال به قید شرط آزاد شد. هورن، بعد از اتمام محکومیتش، به آمریکای لاتین رفت.\nدژاگر و هورن فقط دو تن از انبوه آزارگرانِ این‌چنینی هستند، کسانی که بعضی‌هایشان دادگاهی شده و زندانی‌اند، خیلی‌هایشان هم مدت‌هاست که مرده‌اند یا به‌سبب ابهامات قانونی قِسِر دررفته‌اند. دیر یا زود از ابعاد گستردۀ تجاوز جنسی در مدارس شبانه‌روزی‌ای که هزاران کودک بومی کانادایی در آن تحصیل می‌کردند باخبر می‌شدیم. در مستعمرات مرزی، قدرت به‌سبب موقعیت جغرافیایی و مسائل سیاسی بیش‌ازحد ریشه می‌دواند: فاصلۀ بسیار زیادِ این مناطق با مراکز اجرایی موجب می‌شود که وقتی نمایندگان علم و دین به جوامع دورافتاده و آسیب‌پذیر سرخ‌پوستان پا می‌گذارند، به نوعی منزلت و کاریزمای جادویی دست یابند. محل کار این افراد مجزاست و این مجزابودن زندگی‌شان را مخفیانه‌تر هم می‌کند. همۀ شرایط لازم برای سوءاستفاده در این مناطق مهیاست. قربانیان و خانواده‌هایشان نیز با تهدید و ارعاب مجبور به سکوت می‌شوند. جنوبی‌ها هم، ازجمله مردم‌شناسانی نظیر خودم، هرگز متوجه آزار یا آزارگران نشدند.\nامروز که ۴۰ یا ۵۰ سال از آن زمان می‌گذرد، بسیاری از مسائلی که آن زمان از دیدمان پنهان مانده بود عیان شده‌اند. یکی از این مسائل تراژدی وحشتناک خودکشی‌ اینوئیت‌هاست. نوجوانی که خانۀ هورن را خراب کرد زنگ خطری بود که از ویروس درد و رنج، از عذابی که در راه بود، خبر می‌داد. پیامدهای شوم‌ هنوز مانده بود تا از راه برسند.\nدر سال ۲۰۰۲، بیست‌ سال بعد از آخرین باری که در شمالگان بودم، دوباره به آنجا سفر کردم. منظرۀ اونتاریو خود را در چنگ خاکستریِ سردترین روزهای زمستان گسترانیده بود. در گرگ‌ومیش یک روز سرد و دلگیر، تاکسی من را به هتل رساند، جایی که یک پاکت قهوه‌ای بزرگ در قسمت پذیرش انتظارم را می‌کشید. پاکت را با خودم به اتاق بردم، با این خیال که حتماً برایم کلی قرار ملاقات و سفر گذاشته‌اند. وسایلم را جابه‌جا کردم، بعد پشت میز کوچک اتاق نشستم و پاکت را باز کردم.\nیکی از مقاماتِ دولت جدیدِ اینوئیت‌های نوناووت من را به بازدید از ایکالوئیت، بزرگ‌ترین شهر در شرق شمالگان، دعوت کرده بود. نوناووت اسمی بود که اینوئیت‌ها به قلمرو خود داده بودند، قلمرو قانونی جدیدی که به‌واسطۀ کارزاری که برای پس‌گرفتن سرزمین‌های خود راه انداخته بودند به دست آوردند و در آوریل ۱۹۹۹ به تصویب رساندند. این قلمرو حدود هفتصد هزار مایل مربع از مساحت شمالگان، وطن ۳۰هزار اینوئیت، را در بر می‌گرفت و تحقق یک رؤیای سیاسی بود. حالا فرصتی برایم فراهم شده بود تا از شمالگانی دیدن کنم که از استعمارِ کانادا رها شده بود. دلیل دعوت از من چاپ کتابم، یعنی آن‌سوی بهشت 2، بود. از من خواسته بودند به شمال برگردم تا از تاریخ شمالگان صحبت کنم و با بعضی از کسانی که در شمالگان جدید کار می‌کردند ملاقات کنم.\nپاکت قهوه‌ای را باز کردم و پنج‌ صفحه اطلاعات تایپ‌شده را بیرون آوردم. نه حرفی از قرار و مدار بود، نه نام و نشانی از فرستنده‌اش معلوم بود. فقط یک فهرست بلندبالا بود، جدولی پر از اطلاعات که عنوان هر یک از ردیف‌هایش این‌ها بود: مکان، جنسیت، سن، روش. درواقع فهرستی بود از آمار خودکشی در فاصلۀ سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱. مکان خودکشی‌ها همگی در جوامع اینوئیتیِ نوناووت بود، جاهایی که خودم، بیست سال پیش، در بعضی‌هایشان زندگی کرده بودم و به بعضی‌های دیگر سفر کرده یا از آن‌ها گذر کرده بودم. بعضی‌هایشان دهکده‌های کوچکی بودند که چندصد نفر بیشتر جمعیت نداشتند. بزرگ‌ترینشان -ایکالوئیت و رَنکین اینلِت- بیش از ۲۰۰۰ نفر جمعیت داشتند. اما نام همه‌شان در فهرست بود، هر نوع قبیلۀ اینوئیتی که بخواهید. فهرست درازی بود که ده‌ها مورد را در خود جای داده بود. خیلی از نام‌های خانوادگی را به جا آوردم: بچه‌ها و نوه‌های مردان و زنانی که در مدت اقامتم در خانه‌ها و دهکده‌هایشان با آن‌ها آشنا شده بودم، سفر رفته بودم، زندگی کرده بودم و ازشان آموخته بودم.\nنه خبری از چکیدۀ اطلاعات بود، نه تحلیلی از آمار ارائه شده بود. هرکدام فقط در یک خط خلاصه شده بود، اما به‌راحتی می‌شد الگویی را در آن دید. حدود دوسومشان مرد و یک‌سوم زن بودند؛ همه‌شان، به‌جز یکی‌دو نفر، ۱۵ساله تا ۳۰ساله بوده‌اند؛ تقریباً همه‌شان خود را حلق‌آویز کرده بودند.\nمسلماً از بسیاری از فشارهای زندگی بومیان خبر داشتم و دربارۀ طرز کار استعمار و برخی از صدماتی که به آن‌ها زده بود نوشته بودم. حتی در دهۀ ۱۹۷۰، مطلب کوتاهی هم راجع‌ به خطر احتمالی و آتیِ خودکشی اینوئیت‌ها نوشته بودم. اما تصورش را هم نمی‌کردم که این همه آدم جان خود را به این طریق گرفته باشند. پیش از آنکه به انتهای لیست برسم، فهمیده بودم که با نرخ خودکشی وحشتناکی طرفم. تمام قبایل، از دورافتاده‌ترین‌ها گرفته تا آن‌ها که مراکز اداری بودند، بیش از یک مورد خودکشی داشتند. چیزی که در حال خواندنش بودم کاتالوگ فاجعه بود. تنم از وحشت یخ کرده بود.\nبا کمک آمار و ارقام ساده‌ای از جمعیت کلیِ شمالگان و یک سری عملیات سادۀ ریاضی توانستم بفهمم، آن‌طور که فهرست نشان می‌داد، نرخ خودکشی اینوئیت‌ها حداقل ۵۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر و نرخ خودکشی مردان جوان حداقل ۱۰۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر است. نرخ خودکشی از قدیم‌الایام به همین شکل اعلام می‌شود و محاسبۀ آن برای جوامع بسیار کوچک به‌لحاظ آماری نتایج عجیبی دارد، زیرا فقط چند موردِ معدود می‌تواند نرخ کلی بسیار بالایی را رقم بزند. بااین‌حال، می‌دانستم که در آن زمان نرخ خودکشی در کلِ کانادا حدود ۱۲ نفر در ۱۰۰ هزار نفر است. اعداد در قالب آمار شاید چندان قابل‌اعتنا نباشند، اما واقعیت هولناکی را فریاد می‌زنند.\nعلاوه‌براین، حس می‌کردم این برگه‌ها دارند مرا با پرسش‌هایی روبه‌رو می‌کنند که باید با آن‌ها مواجه می‌شدم، و دارند من را به چیزهایی متهم می‌کنند که می‌بایست در قبالشان پاسخگو باشم. آیا به تحولات شمالگان بعد از رفتنم از منطقه بی‌توجه بوده‌ام و چیزی درباره‌اش ننوشته‌ام؟ به اولین پیامدهای این تحولات، وقتی در دهۀ ۷۰ خبر آمد که دو مرد جوان در جزیرۀ بافین خودشان را کشته‌اند، واکنشی نشان نداده‌ام؟ در مدتی که آنجا بودم، نشانه‌های این تحول را که ممکن بود سرآغاز این واقعیت‌ها باشد ندیده‌ام؟ در چیزهایی که از اِد هورن می‌دانستم دقیق کندوکاو نکرده‌ام؟ یا چیز دیگری هم هست که از دستم دررفته باشد؟\nترتیبِ دو سفر را به ایکالوئیت دادم تا از حقیقتی که در این فهرست نهفته بود سر دربیاورم. با مردان و زنانی که سال‌ها پیش می‌شناختمشان ملاقات کردم؛ یکی از آن‌ها، پیتر کاتوک، حالا از وزرای دولت جدید بود. به دفترش رفتم و مدت زیادی دربارۀ سفرهایی که با هم رفته بودیم گپ زدیم و هم‌زمان در نقشه دنبال جاهایی می‌گشتیم که در آن‌ها خاطره داشتیم. پیتر از افزایش خودکشی در میان جوانان سانیکیلوآک هم برایم گفت. تلخی مرگ آن جوان‌ها شیرینیِ خاطرات مشترک و یادآوری ایام خوشِ قدیم را از بین برد. با اینوئیت‌های دیگرِ ایکالوئیت که همگی در سطوح مختلف دولت جدید به کار مشغول شده بودند هم دیدار کردم. آن‌ها هم می‌خواستند از یأس، ترس و اندوهشان برایم بگویند؛ تک‌تک آدم‌هایی که پای حرفشان نشستم مواجهۀ خودشان با خودکشی را با من در میان گذاشتند. همه‌شان دوست و آشنایی داشتند که خودکشی کرده باشد؛ خیلی‌ها گفتند که خودشان هم با ناامیدی دست به گریبان‌اند و هر از گاهی فکر خودکشی به سرشان می‌زند.\n\nبا یکی از وزرای کابینۀ جدید که صحبت می‎کردم برایم از اندوهی گفت که در مراسم خاک‌سپاری جوانانی که به این شکل از دنیا رفته‌اند موج می‌زند و آمیزه‌ای است از ناباوری و ناامیدی‌ای که مرگ جوانان همیشه در پی دارد. از خانوادۀ خودش گفت که بعد از خودکشیِ یکی از فرزندانش چه حال و روزی داشته‌اند. می‌گفت در خاک‌سپاریِ فرزندش مردم از شدت سوگ و اندوه تمام‌مدت ضجه می‌زده‌اند. بعد، انگار که بلندبلند فکر کند، گفت آن سوگواری کار غلطی بود، باید جلوی خودمان را می‌گرفتیم. چرا؟ چون این شکل سوگواری‌ها برای باقی جوانان پیغامی دارند، به آن‌ها می‌فهمانند که مرگشان چه تأثیر عمیقی بر دیگران دارد، والدین و اقوامشان چقدر پریشان خواهند شد و برایشان چه ضجه‌ها خواهند زد. بعد ادامه داد که این کارها -همین فریادهای دردآلود پدر و مادر- ممکن است مشوق خودکشی باشد؛ شاید همان چیزی باشد که جوان‌ها می‌خواهند، همان چیزی که خیال می‌کنند نیاز دارند. پس باید یک‌سری معیار و ایدۀ جدید پیدا کنیم تا بدانیم باید چه کنیم. ضمن صحبت‌هایش، متوجه شدم که وقتی از «ما» حرف می‌زند، منظورش دولت و کل جامعۀ بزرگِ آدم‌هایی است که نامش نوناووت است. نشست پشت میزش، همین‌طور که از پنجره به بیرون زل زده بود، از یأسی گفت که خودکشی فرزندش در او پدید آورده و شک دارد که روزی بتواند راهی برای گذر و بیرون‌آمدن از این تاریکی پیدا کند. خلاصۀ همین‌ها را زوجی به زبان خودشان برایم گفتند: «هر روز منتظریم ببینیم قرار است خبر مرگ چه کسی را بشنویم، نفر بعدی کدام قوم و خویشمان است. منتظریم ببینیم کِی قرار است در خاک‌سپاری بعدی شرکت کنیم».\nباز هم دربارۀ معضل خودکشی جوانان تحقیق کردم. داده‌های بسیاری از نقاط دیگر دنیا را بررسی کردم، با روان‌شناسان و مردم‌شناسانی صحبت کردم که هم دنبال اطلاعاتی در این زمینه بودند و هم پیِ توضیحی برایشان می‌گشتند. آماری که از شمالگان کانادا به من داده بودند قسمتی از یک همه‌گیریِ جهانی بود، بحرانی که در بسیاری از جوامع بومی جهان شایع شده بود. دقیقاً همین سِیر وقایع در آلاسکا، گرینلند، استرالیا و بخش‌های زیادی از کانادا گزارش شده بود. نرخ خودکشی در میان جوانان، به‌ویژه مردان جوان، چیزی بین ۷۵ تا ۲۵۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر بود، یعنی چندین برابرِ نرخ خودکشی در میان مردم غیرسرخ‌پوست یا غیربومیِ همین مناطق.\nطبق معمول، باز هم نوادگان شکارچی-گردآوران بودند که بدترین داستان‌ها را برای تعریف‌کردن داشتند. از دهۀ ۱۹۸۰، جوانان بی‌شماری دست به خودکشی زده‌اند و، طی دو دهۀ بعد از آن، مدام به تعدادشان اضافه شده است. تازه، به‌جز آن‌هایی که موفق شده‌اند خود را بکشند، تعداد خیلی بیشتری هستند که یا به خودکشی فکر می‌کنند، یا اقدام به خودکشی کرده‌اند. در برخی مطالعاتی که در ایالات‌متحده انجام شده، همان‌طور که یافته‌های من در شمال کانادا هم نشان می‌دهد، از هر چهار جوان، یک نفر ابراز کرده که زمانی به خودکشی فکر کرده است.\nذهن بشر نیازمند گفتن و شنیدن است، قصه‌گفتن و قصه‌شنیدن. وقتی سکوت حکم‌فرما شود، آن‌وقت می‌فهمیم خیلی چیزها هست که قادر نیستیم دربارۀ خود بدانیم. سکوتِ خانه خلأ بزرگی در وجود فرزند به جا می‌گذارد. این سکوت ممکن است برآمده از بهترینِ غرایز، میلی عاشقانه به مراقبت از فرزند، باشد؛ یا از درد تحمل‌ناپذیر جراحات تاریخی؛ یا شاید هم از سرِ غم و خشمی باشد که باعث پس‌زدنِ فرزند می‌شود. شاید میان اندوه ناگفتۀ شخصی و سکوتِ برآمده از جراحات تاریخی تفاوت از زمین تا آسمان باشد، اما هر دو به یک‌جور ویرانی ختم می‌شوند.\nدر تمامی نواحی شمالی، جایی که مدت‌ها وقتم را صرف گوش‌دادن به مردم شکارچی و آموختن از آن‌ها کرده‌ بودم، سوءاستفاده و تجاوز اشکال مختلفی به خود گرفته بود. قدرت و مقررات استعماری به این معنی بود که زمین و شیوۀ زندگی‌کردن در آن و امرار معاش از طریق آن تحت نظارت حکومتی نوظهور و بیگانه است. این تجاوز به حقوق و آداب و رسوم بومیان بود. هر کسی که قوانین جدید را نادیده می‌گرفت یا از آن‌ها سرپیچی می‌کرد با خطر مجازات روبه‌رو می‌شد. کافی بود که، در مراکز خریدوفروش، یکی از بومیان از دادن نسیه به جنوبی‌ها امتناع کند؛ پلیس کلونات دستگیرش می‌کرد، بعد هم قاضی و هیئت‌منصفۀ جنوبی محاکمه‌اش می‌کردند. این رویدادها به اینوئیت‌ها نشان داد -یعنی اصلاً طراحی شده بود که نشان دهد- زمام امور شمالگان دیگر در دست خودشان نیست.\nاین سوءاستفاده از قدرت بود. معلمان و مبلغان مذهبی اصرار داشتند به اینکه فقط خودشان از حقیقیتِ مهم‌ترین مسائل آگاه‌اند، نه شمالی‌ها. این دیگر سوءاستفاده از قوۀ تفکر بود. شرکت‌های معدنی، مؤسسات نفتی و گازی و پیمان‌کاران چوب‌بری به نواحی شمالی آمدند تا به منابع ارزشمند دسترسی داشته باشند و هر کاری که بخواهند انجام دهند، بی‌آنکه خودِ این سرزمین یا مردمی که نسل‌اندرنسل در آن زندگی کرده و می‌شناختندش برایشان اهمیتی داشته باشد. این کارشان تعرض به مردم شمال و به خودِ این سرزمین بود. از همۀ این‌ها گذشته، عده‌ای از همان‌ها که نماینده، هوادار و عامل چنین تجاوزهایی بودند به خودشان این اجازه را دادند که به جسم همان کودکانی نیز تجاوز کنند که می‌گفتند برای درس‌دادن یا نجاتشان آمده‌اند.\nتجاوز جنسی به کودکان با سایر صورت‌های تجاوز تفاوت‌های اساسی دارد: این نوع تجاوز تعرض مستقیم به آسیب‌پذیرترین افراد جامعه است. اما ربط مهمی هم به آسیب‌های دیگر دارد: کودکانِ قربانی تجاوز اعتمادبه‌نفسشان را از دست می‌دهند، بنابراین در برابر هر نوع آسیب دیگری که سر راهشان قرار بگیرد به‌شدت حساس و شکننده می‌شوند. کودکانی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند ممکن است به خود بیایند و ببینند که به سکوتی بس عمیق وادار شده و در آن حبس شده‌اند، درحالی‌که بیشتر از هر کس دیگری نیاز به مراقبت و حرف‌زدن و فرصتی برای التیام دارند. تجاوز هرچه گسترده‌تر باشد -تجاوز به میراث گذشته، خاک و باورها- به این معنی است که فرصت تیمار و التیام، فرصت دفاع از خود، ناچیز و ناچیزتر می‌شود.\nآسیب به جامعه از هر نظر به سکوت، اندوه و خشم منتهی می‌شود. افرادی که توقع می‌رود وظیفۀ انتقال دانش، بینش، باور و مهارت‌هایی را به عهده بگیرند که قلب هر فرهنگ‌اند خانه‌نشین می‌شوند. کسانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند خود را بی‌ارزش می‌پندارند. والدین به ارزش و صحت همۀ چیزهایی که از بچگی یاد گرفته‌اند شک می‌کنند و اطمینان خود را به تمام آموزه‌هایی که باید به فرزندان انتقال دهند از دست می‌دهند. همچنین فرزندان به این نتیجه می‌رسند که والدینشان هیچ چیز باارزشی، هیچ حقیقت به‌دردبخوری، ندارند که ارائه کنند. به‌این‌ترتیب، ریسمانی که نسل قدیم را به نسل جدید پیوند می‌داد گسسته می‌شود و هر نسل در یک سوی ریسمان می‌ماند.\nنسل قدیم نمی‌تواند آن‌طور که می‌خواست بزرگ‌تری کند، نسل جدید هم نمی‌تواند برای تأمین نیازهایی که هر جوانی دارد به والدینش رجوع کند. پس معنای زندگی، آن‌گونه که قبلاً بود، آن‌گونه که باید باشد، آن‌گونه که هر یک از طرفینِ شکاف نسلی به آن نیاز دارند، در شک، اندوه و سکوت گم می‌شود. آنچه برای آیندگان باقی می‌ماند حس بی‌تعلقی و حسرتِ چیزهایی است که سخت محتاجشان هستند اما، از همان کودکی، می‌فهمند که هرگز توان داشتنش را نخواهند داشت.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را هیو برودی نوشته و در تاریخ ۲۱ ژوئیۀ ۲۰۲۲ با عنوان«The Deepest Silences: What Lies Behind the Arctic’s Indigenous Suicide Crisis» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «آنچه دیدم فاجعۀ مطلق بود» در بیست‌‌وپنجمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ نسیم حسینی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۶ اسفند ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n\n\n\n  \n \n این مطلب برگرفته از آخرین کتاب هیو برودی است. \n \n Brody, Hugh. Landscapes of Silence: From Childhood to the Arctic. Faber, 2022. \n \n \n \n هیو برودی (Hugh Brody) انسان‏شناس، نویسنده و فیلم‏ساز بریتانیایی است. او در کالج ترینیتیِ دانشگاه آکسفورد تحصیل کرده و در دانشگاه کوئینزِ بلفاست فلسفۀ اجتماعی درس می‌‏دهد. تازه‌‏ترین کتاب او چشم‌‏اندازهای سکوت: از کودکی تا شمالگان (Landscapes of Silence:  from Childhood to the Arctic) نام دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n اینوئیت‌ (inuit) نامی است که اسکیموهای کانادا و گرینلند برای خود برگزیده‌اند [مترجم].\n \n\n \n 2\n The Other Side of Eden" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/639537771.json b/train/639537771.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..85be3487a3700867f2e44ce7b5fb1d5bb88d7536 --- /dev/null +++ b/train/639537771.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "علوم سياسی هم «نشتِ آزمايشگاهی» دارد", + "subtitle": "ایده‌هایی که از محیط‌های دانشگاهی به فضای عمومی درز می‌کنند می‌توانند به‌طور غیرمنتظره‌ای خطرناک باشند", + "introduction": "پل ماسگریو، استاد علوم سیاسی دانشگاه ماساچوست، معتقد است پدیدۀ «نشت آزمایشگاهی» فقط مختص علوم آزمایشگاهی نیست و همان‌طور که یک ویروس کوچک می‌تواند از آزمایشگاهی دورافتاده به بیرون نشت کند و خطرآفرین بشود، در رشته‌هایی مثل علوم سیاسی نیز ایده‌ها می‌توانند از دنیای پر از ظرافت سمینارهای علمی خارج شده و آن بیرون شکل عوض کنند و حتی بدل به تهدید شوند. با توجه به اهمیت موضوعاتی که در چنین رشته‌هایی بررسی می‌شود، درزکردن ایده‌ای اشتباه به عرصۀ عمومی چه عواقبی برای دنیا در پی خواهد داشت؟", + "content": "پُل ماسگریو، فارن پالیسی— موضوع نشتِ آزمایشگاهی این اواخر خیلی داغ شده است. من، به‌عنوان متخصص علوم سیاسی، نمی‌توانم با قاطعیت بگویم که طبق شواهد آیا کووید ۱۹ به‌طور طبیعی پدید آمده یا حاصل فرایندهای آزمایشگاهی است (اگرچه بسیاری از کارشناسان به‌شدت با این ایده مخالف‌اند). بااین‌حال همچنان، به‌عنوان متخصص علوم سیاسی، معتقدم تفکر جدی دربارۀ «نشتِ آزمایشگاهی» و آسیب‌های احتمالی ناشی از آن، در رشتۀ خودمان، می‌تواند برای این رشته درس‌هایی به‌همراه داشته باشد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/10/919-567-3.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n علوم سياسی هم «نشتِ آزمايشگاهی» دارد \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nنشتِ آزمایشگاهی در علوم سیاسی، تا حدی، آدم را یاد مفهوم جامعه‌شناس دیوانه می‌اندازد. بااین‌حال، اگر افراد دانشگاهی را به چشم ایده‌پردازانی حرفه‌ای ببینید که قصدشان دوام‌آوردن در محیطی خصمانه است، راحت‌تر متقاعد می‌شوید که ایده‌ها و یافته‌های علمی می‌توانند از دنیای پر از ظرافت و احتیاط سمینارهای علمی خارج شده و آن بیرون شکل عوض کنند و حتی بدل به تهدید شوند. با نگاه به اهمیت موضوعاتی که در این رشته مورد بررسی قرار می‌گیرد، از جنگ هسته‌ای گرفته تا اقتصاد بین‌الملل، دمکراتیزه‌کردن جوامع و نسل‌کشی، درمی‌یابیم که درزکردن ایده‌ای اشتباه به بیرون می‌تواند چه عواقب خطرناکی برای دنیا در پی داشته باشد، کما اینکه چنین اتفاقی قبلاً هم رخ داده است.\nمحیط‌های دانشگاهی، به‌طور تکاملی، فضای چالش‌برانگیزی را فراهم می‌کنند که ایده‌ها در آن خود را سازگار می‌کنند تا باقی بمانند. فرایند توسعه و آزمون نظریه‌های علمی، در مقام مقایسه، همچون آنچه در دست‌کاری‌های ژنتیکِ کارکردزا 1 اتفاق می‌افتد، به این سازوکار سرعت می‌بخشد. ایده‌ای علمی برای اینکه بتواند از مرحلۀ داوری همتایان جان سالم به در ببرد یا باید بیش‌ازحد خوش‌شانس باشد و یا، به احتمال بیشتر، از ابتدا طوری طراحی شود که بتواند از دست پادتن‌های فضای دانشگاهی (ایرادگیری‌های این داوران) فرار کند. بااین‌حساب، ایده‌هایی که مطرح می‌شوند یا چنان به‌دردنخورند که خودبه‌خود از دور خارج می‌شوند، یا طوری بهینه شده‌اند که بتوانند، در مسیری کمترخصمانه، به رشد خود ادامه دهند.\n\nاندیشکده‌ها و مجلاتی مثل آتلانتیک (یا فارن پالیسی) را می‌توان به بازار تره‌باری تشبیه کرد که ایده‌های تازه و جسورانه، در آنجا، به گروه‌های اجتماعی جدید و آسیب‌پذیر معرفی می‌شوند. اگرچه خیلی‌ها معتقدند که تأثیر علوم‌اجتماعی رو به کاهش است و برخی نویسندگان هم از این موضوع ابراز تأسف می‌کنند، اما همه‌گیرشدن ایده‌هایی که پیش از این متعلق به محیط‌های دانشگاهی بودند، ایده‌هایی مثل درهم‌تنیدگی 2و استفاده از علوم‌اجتماعیِ کمّی برای شکل‌دهی مجدد به کارزارهای انتخاباتی، نشان می‌دهد که نه‌تنها ایده‌ها از محیط دانشگاه به سایر محیط‌ها منتقل می‌شوند، بلکه این ایده‌ها بعد از انتقال ممکن است تازه شکوفا شوند. این موضوع تازگی ندارد: پیش از این هم خیلی از اصطلاحات مربوط به رشته‌های مختلف از محدودۀ کارهای دانشگاهی به بیرون درز کرده‌اند، اصطلاحاتی مثل «ایگو» از روانکاوی، «بقای اصلح» از نظریۀ تکامل و «بازار آزاد» و مارکسیسم از رشتۀ اقتصاد.\nفرضیۀ «برخورد تمدن‌ها» مثال خوبی است از یکی از مخرب‌ترین نشت‌های آزمایشگاهی در تاریخ رشتۀ علوم سیاسی. یکی از پژوهشگران دانشگاه هاروارد، به نام ساموئل پی هانتینگتون، در سال ۱۹۹۳ مقاله‌اش با نام «برخورد تمدن‌ها؟» (به علامت سؤال توجه کنید، که البته در نسخه‌های بعدی از نام مقاله حذف شد) را در مجلۀ فارِن افِیرز منتشر کرد و، در آن، فرضیه‌ای جسورانه و ساده را دربارۀ روند جهان پس از جنگ سرد مطرح کرد: «فرهنگ منشأ اصلی مناقشات و اختلافات بزرگ میان انسان‌ها خواهد بود. … برخورد تمدن‌ها بر سیاست جهان سایه خواهد انداخت. خطوط شکاف میان تمدن‌ها، در آینده، به خط مقدم نبرد بین آن‌ها تبدیل خواهد شد».\nرسالۀ هانتینگتون حدسی بر مبنای مطالعات تجربی دقیق نبود، بلکه تفکری بود که، بر مبنای چند مثال معاصر و دردسترس، به آینده نگاه می‌کرد. خیلی از مقاله‌های دانشگاهی که می‌خواستند فرضیۀ هانتینگتون را بیازمایند و، با این کار، مخالفت خود را نشان دهند نیز در همین تله گرفتار شدند، مقاله‌هایی که سعی داشتند غلط‌بودن فرضیۀ هانتینگتون را اثبات کنند و، گاه، آزمون‌هایشان هم بسیار تأثیرگذار بود. اما فرضیۀ هانتینگتون را نمی‌شد صرفاً با ارائۀ چند مورد از حقایق رد کرد. این فرضیه آمادۀ رشد و شکوفایی در فضای عمومی بود، جایی به‌دور از محدودیت‌هایی چون نیاز به انطباق با واقعیت‌های تجربی.\nدرواقع، به‌ نظر می‌رسد که در پروژۀ سیاسی بزرگ‌ترِ هانتینگتون، معمولاً، حقایق موضوعی فرعی به شمار می‌روند. هانتینگتون، در ادامهٔ مقاله‌اش، کتابی نوشت به نام برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی 3. او، در این کتاب، آنچه را که به‌عنوان سناریوی محتمل در ذهن داشت تصویر کرد تا بحث روشن شود: مناقشۀ چین و آمریکا بر سر ویتنام منجر به جنگ جهانی سوم و جنگی نژادی خواهد شد که، بر اثر آن، اروپا و ایالات‌متحده نابود می‌شوند و، هم‌زمان، هند تلاش می‌کند «جهان را در راستای اصول هندو تغییر شکل دهد».\nاین کتاب نه‌تنها باعث نشد هانتینگتون از چشم مردم بیفتد، بلکه حتی او را مشهورتر هم کرد. به‌ویژه، بعد از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، ادعای او مبنی بر اینکه «مرزهای اسلام خونین است» تازه برای مخاطب عام باورپذیر شد. تاجایی که، در سال ۲۰۱۱، دیوید بروکس، ستون‌نویس نیویورک تایمز، هانتینگتون را به‌عنوان «یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان علوم سیاسی» مورد ستایش قرار می‌دهد. هرچند درنهایت در آن نوشته چنین نتیجه می‌گیرد که فرضیۀ «برخورد» هانتینگتون اشتباه بوده است، اما حتی این کار را هم با نهایت ملاطفت انجام می‌دهد: «این‌ها را نگفتم که هانتینگتون بزرگ را خراب کنم. هنوز هم ممکن است اثبات شود که حق با او بوده است».\nنمونه‌ای دیگر، ایدۀ مدیریت‌کردن رقابت ابرقدرت‌ها با استفاده از نظریۀ بازی است. طی دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، دانشمندان علوم سیاسی و همتایانشان در علم اقتصاد و سایر رشته‌ها سعی داشتند از ابزارهای نظریۀ بازی، که آن موقع جدید محسوب می‌شد، استفاده کنند تا روابط بین ایالات‌متحده و اتحاد جماهیر شوروی را مدل‌سازی کنند و، به‌این‌ترتیب، جنگ سرد را درک کنند. آن‌ها، در نمونه‌های اول خود، مذاکرات و رویارویی‌های طرفین را تقلیل می‌دادند به ماتریس‌های نتایج و استراتژی‌های ساده با اسم‌هایی مثل دوراهی زندانی، جوجه و شکار گوزن 4\nخیلی کار جذابی بود. اینکه چند فرض ساده دربارۀ خواسته‌های طرفین بازی تعیین کنی، مشخص کنی که برای رسیدن به این خواسته‌ها از چه استراتژی‌هایی می‌توانند استفاده کنند؛ فرض بگیری که هر کدام از طرفین بازی آنچه را بازیگران دیگر می‌دانند می‌داند؛ و محاسبه کنی که آن‌ها، برای انتخاب استراتژی خود، حواسشان به تصمیماتی که سایر بازیگران برای بیشینه‌کردن رفاه خود می‌گیرند هست. بفرمایید! استراتژی علمی ما آماده است.\nمسخره‌کردن این رویکرد آسان‌تر از چیزی است که فکرش را بکنید. این فرض‌های ساده فقط در داخل مرزهای نظری خودشان به‌خوبی جواب می‌دهند. من هر ترم (قبل از اینکه دنیا گرفتار همه‌گیری شود)، با کمک دانشجویانم در مقطع کارشناسی، این بازی‌های پایه را به‌صورت حضوری شبیه‌سازی می‌کردم تا به دانشجویان نشان دهم تغییر در قوانین بازی می‌تواند بر تمایل بازیگران به همکاری تأثیر بگذارد. این یافته در دوره‌های مختلف آزمایش‌های علمی به‌خوبی اثبات شده است.\n\nاما همچنان فاصلۀ زیادی است بین این یافته‌های عمومی و کلی، و باور به اینکه چنین ایده‌های ساده‌ای، بدون مقدار زیادی پالایش‌های اضافی، می‌تواند رفتار سازمان‌های پیچیده را جهت‌دهی کند. در روابط بین‌الملل، استراتژی‌های مشخصی که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد بسیار گسترده‌اند (و استراتژی‌های جدید هم به آن اضافه می‌شود)، ریسک‌های موجود در هر رقابت را نمی‌توان دقیقاً شناسایی کرد، بازیگران انگیزه دارند تا آنچه را می‌دانند از طرفین دیگر مخفی کنند و، شاید مهم‌تر از همۀ این‌ها، بازیگران طی این بازی بارها و بارها بر هم تأثیر متقابل می‌گذارند. حتی در بازی دوراهی زندانی -که، در آن، همکاری استراتژی احمقانه‌ای محسوب می‌شود- همین‌که، به‌جای یک‌بار، چندبار بازی را تکرار کنیم می‌تواند همکاری را به نقطۀ تعادل بازی تبدیل کند.\nبااین‌حال، در آن زمان گرایش کلیِ گروهی خاص و تأثیرگذار در رشتۀ علوم اجتماعی این بود که می‌خواستند باور کنند که نظریۀ بازی (البته اگر بخواهیم منصف باشیم، در حالتی پیچیده‌تر از آنچه گفتیم) نه‌تنها می‌تواند بینش خوبی نسبت به ماهیت امور جهان به ما بدهد، بلکه می‌تواند توصیه‌های مشخصی را در زمینۀ سیاست خارجی، در طول جنگ سرد، برای آمریکا ارائه کند. نظریه‌پرداز بازی، توماس شلینگ، در کتاب‌های تأثیرگذارش مثل استراتژیِ مناقشه 5 و تسلیحات و نفوذ\n6از همین ابزارها استفاده کرد تا نشان دهد به‌آسانی می‌توان جنگ سرد را مدیریت کرد؛ جنگ سرد بده‌بستانی است که اگر خطرات آن با آرامش، منطق و قاطعیت فرماندهی شود، تقابل‌های مختلف موجود در آن، از مسئلۀ تنگۀ تایوان گرفته تا دیوار برلین، به موضوعاتی قابل‌فهم و قابل‌فتح تبدیل می‌شوند.\nهیچ‌کدام از این ایده‌ها، تا زمانی که در محدودۀ آزمایشگاه باقی بمانند، خطرساز نخواهند بود. اما این رویکردها خیلی زود از روی دیوارهای دانشگاه هاروارد و اندیشکدۀ رَند کورپ بیرون پریدند و وارد کاخ سفید و جامعۀ سیاسی شدند. دولت کِندی جولانگاه دانشگاهیان بود و پنتاگون هم، در زمان وزارت دفاع رابرت مک‌نامارا، به مرکز گسترش ایده‌های خِرَدگرایانه تبدیل شده بود. رئیس‌جمهور جان اِف کندی و همکارانش به‌شدت به توصیه‌های شلینگ تکیه می‌کردند. نفوذ شلینگ حتی تا حد انجام بازی‌های جنگی با سیاست‌گذاران سطح بالا در کمپ‌دیوید هم گسترش پیدا کرد.\nنظریه‌ها فقط در چهارچوب مفروضاتشان درست هستند. جنگ سرد هرگز آن‌قدری که شلینگ تبلیغ می‌کرد پایدار یا ساده نبود. در دنیای واقعی و فرسنگ‌ها دورتر از دنیای دانشِ بی‌نقص و ریسک‌های کاملاً پیش‌بینی‌شده‌ای که شلینگ خوابش را می‌دید، خطاها و برداشت‌های نادرست از حد انتظار فراتر رفتند، به‌ویژه، در موضوع بحران موشکی کوبا که بعدها معلوم شد حتی از چیزی که آن‌موقع به‌نظر می‌رسید هم خطرناک‌تر است. سازمان‌های متولی سلاح‌های هسته‌ای دچار حادثه‌های متعددی شدند و تا یک قدمی فاجعه پیش رفتند، درحالی‌که، دولت ایالات‌متحده همچنان اثرات بالقوۀ جنگ هسته‌ای را دستِ‌کم می‌گرفت. حتی در همان بازی‌های جنگیِ شلینگ هم معلوم شد که سیاست‌گذاران تنش‌ها را، بسیار کمتر از حدی که در نظریه‌های شلینگ توصیه می‌شود، جدی می‌گیرند.\nرهبران ابرقدرت‌ها انسان‌هایی سست‌عنصر و اهل اشتباه بودند و نه اَبَرانسان‌هایی با توانایی مدیریت ریسک. وقتی در سال ۱۹۷۳ شوروی و آمریکا در موضوع خاورمیانه به بن‌بست رسیدند، طبق گفتۀ سِرگِی رادچنکوی مورخ، لئونید برِژنف رهبر شوروی، به‌خاطر اعتیاد به قرص خواب، نمی‌توانست درست فکر کند و لازم بود زیردستانش بتوانند بحران را مدیریت کنند تا جنگی هسته‌ای درنگیرد. در آن‌سوی ماجرا هم همتایان آن‌ها، در واشنگتن، همین وظیفه را نسبت به ریچارد نیکسون برعهده داشتند که، به‌احتمال زیاد، در زمان آن بحران در حالت مستی به سر می‌برد.\nبر اساس مطالبی که گروهی از مورخان، به‌صورت مستند، در کتاب چگونه خِرد تقریباً عقلش را از دست داد 7 آورده‌اند، نظریه‌های خردگرایانه در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ فراگیر شدند و نصیحت‌هایی را که به سیاست‌گذاران می‌شد بی‌تأثیر کردند. هژمونی نظریه‌های این‌چنینی خودِ رشتۀ علوم سیاسی را هم به بیراهه کشانده بود. این نظریه‌ها، از یک‌طرف، راه را برای ورود نظریات جایگزین بسته بودند و از طرف دیگر هم خودشان، به‌جای اینکه نقش سُنت پژوهشی قوی و متنوعی را ایفا کنند، تا حد مجموعه‌ای از بازی‌های دورهمیِ دانشگاهی تنزل پیدا کرده بودند.\nبااین‌حال، اشکال بزرگ کار این بود که تکیه بر چنین نظریه‌هایی، به‌عنوان راهنمایی برای درک تقابل‌ها در دوران هسته‌ای، شبیه تکیه بر نقشه‌ای پرخطا برای عبور از دریای طوفانی بود. کاملاً می‌توان گفت شانس آوردیم که تجویزهای این‌چنینی برای رهبران کار را به جاهای باریک نکشاند. امروزه، میراث استفاده از نظریۀ بازی در گفتمان عمومی را فقط می‌توان در رِشتوهای پُرفیس‌واِفادۀ توییتر مشاهده کرد و جای بسی شرمساری است که نظریۀ صوریِ معاصر، نسبت به نمونۀ مربوط به دوران جنگ سردش، حرف‌های بسیار بیشتری برای گفتن دارد.\nهر دوی این ایده‌ها بیانگر مفاهیم خطرناک و تجویزهای اشتباه هستند، اما به‌هرترتیب توانسته‌اند برای خودشان، هم در سطح وسیع بین مردم و هم در بین اهالی سیاست، مخاطب پیدا کنند. طبق تعریف دقیق، هیچ‌کدام از دو ایده‌ای را که تا اینجا بررسی کردیم نمی‌توان مهم‌ترین نشت‌های آزمایشگاهی در علوم سیاسی به حساب آورد. اگرچه هانتینگتون دانشمند علوم سیاسی بود، اما صراحتاً ادعا کرده که نظریۀ «برخورد تمدن‌ها» را باید یک نظریۀ علوم‌اجتماعی دانست. همچنین، اگرچه رویکردهای مبتنی بر نظریۀ بازی تأثیر زیادی بر مطالعۀ روابط بین‌الملل و سیاست خارجی در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ داشتند، اما آن جنبش هم، درواقع، جنبشی بین‌رشته‌ای بود که بیشتر از علوم سیاسی می‌توان آن را مرتبط با رشتۀ اقتصاد دانست.\nشاید بتوان ایدۀ صلح دمکراتیک را خطرناک‌ترین نشت آزمایشگاهی در علوم سیاسی دانست. این نظریه، دهه‌ها قبل، به‌عنوان نزدیک‌ترین نمونه به یک قانون تجربی در روابط بین‌الملل معرفی شده بود و گفته می‌شود ریشه‌اش به امانوئل کانت برمی‌گردد. مطابق نظریهٔ صلح دمکراتیک، دمکراسی‌ها تمایل کمتری به جنگیدن با یکدیگر دارند (جدیدترین مطلب در ادبیاتِ این حوزه مدعی است که رابطۀ علت و معلولی بین دمکراسی و صلح «لااقل پنج برابر قوی‌تر از رابطۀ بین سیگار و سرطان ریه است»).\nاز مدت‌ها قبل، در رشتۀ علوم سیاسی این بحث در جریان بوده است که چرا چنین رابطۀ همبستگی‌ای می‌تواند وجود داشته باشد. دانشجویان تحصیلات تکمیلیِ روابط بین‌الملل که خودشان را برای امتحانات جامع آماده می‌کنند باید کلی بحث فرعی دربارۀ این موضوع را مطالعه کنند: اینکه آیا علل صلح از مشوق‌های دمکراسی برای رهبران ناشی می‌شود یا از پایه‌های هنجاری و عمیق لیبرالیسم؟ یا اینکه علت اصلی این امر مربوط می‌شود به سرمایه‌داری و چشم‌انداز معاملات تجاری؟؛ آیا دانشمندان علوم سیاسی با بازتعریف دشمنان ایالات متحده به‌عنوان کشورهای غیردمکراتیک -حتی زمانی که آن کشورها دولت منتخب مردمی داشته‌اند- همه را فریب داده‌اند؟؛ و اینکه روش‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری چطور این داستان را تأیید و یا آن را پیچیده‌تر می‌کنند؟\nوقتی این مطالب را در دوره‌های مقدماتی تدریس می‌کنیم، یعنی به وسیع‌ترین گروه مخاطبانمان، بخش زیادی از این دقایق و ظرایف از قلم می‌افتند. و شگفت آنکه، طبق گفتۀ پژوهشگر اسرائیلی، پیکی ایش‌شالوم در کتاب صلح دمکراتیک: یک بیوگرافی سیاسی 8، وقتی این ایده به سیاست‌گذاران می‌رسد حتی ظرایف بیشتری از آن از دست می‌رود.\nایش‌شالوم توضیح می‌دهد که صلح دمکراتیک در سال ۱۹۹۲ در ذهن سیاست‌گذاران ایالات متحده تثبیت شد، یعنی زمانی که بیل کلینتون در انتخابات آن سال از این نظریه به‌عنوان بخشی از تلاشش برای جلب نظر نومحافظه‌کاران استفاده کرد و وزیر امور خارجۀ جمهوری‌خواه، جیمز بیکر، آن را به‌عنوان آموزه‌ای برای پشتیبانی از سیاست خارجی در دوران پس از چنگ سرد انتخاب کرد.\nمفهوم صلح دمکراتیک، همین‌طور که از بحث‌های جدی و تقابلیِ دانشگاهی فاصله می‌گرفت، ساده‌تر شد و تکامل پیدا کرد. کلینتون در سال ۱۹۹۴، در سخنرانی سالانۀ خودش دربارۀ وضعیت کشور، اعلام کرد که «دمکراسی‌ها به یکدیگر حمله نمی‌کنند»، صریح‌ترین جمع‌بندی ممکن. تا سال ۱۹۹۷، سیاست‌گذاران بریتانیایی و اسرائیلی از مفهوم صلح دمکراتیک استفاده می‌کردند تا گسترش ناتو را توجیه کنند و منکر شوند که کشور مصر حق دارد از سلاح‌های هسته‌ای اسرائیلی انتقاد کند. پژوهشگری به نام گری باس با مشاهدۀ این روند طی مطلبی در نیویورک تایمز هشدار داد که این ایده «نباید به بهانه‌ای برای جنگ‌طلبی تبدیل شود».\nبعدها معلوم شد که هشدارهای باس چندان هم بیجا نبوده است. صلح دمکراتیک، در شکلی جدید و قابل‌انتقال، به بخشی از توجیه حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ تبدیل شد. نوع جدیدی از این مفهوم نیز در نومحافظه‌کاران پدید آمد: اگر دمکراتیزه‌کردن کشورها منجر به افزایش صلح در جهان می‌شود، پس طبیعتاً می‌توان نتیجه گرفت که ترویج دمکراسی یکی از ابزارهای لازم برای دمکراتیزه‌کردن است. معنای این حرف برای محافظه‌کاران کارکشتۀ دولت بوش روشن بود: به‌این‌ترتیب باید خاورمیانه را، به‌زور هم که شده، دمکراتیزه کنیم. وزیر امور خارجه، کاندولیزا رایس که خودش دکتریِ علوم سیاسی داشت، با همین استدلال مدعی شد که صلح دمکراتیک و حتی ترویج اجباری دمکراسی «تنها پاسخ واقع‌بینانه به چالش‌های پیشِ روی ماست».\nهرکس که دربارۀ علت رویدادهای تاریخی مطالعه کرده باشد می‌داند که کار بیهوده‌ای است که برای رویدادی پیچیده دلیل واحدی تعیین کنیم. بعضی‌ها، از جمله بروس راسِت نظریه‌پرداز صلح دمکراتیک، معتقدند که نظریۀ صلح دمکراتیک بیشتر توجیهی گذشته‌نگر برای جنگ عراق بوده تا دلیلی موجه برای آن، و خلاصه اینکه مدعی است نسخه‌ای که او از نظریهٔ صلح دمکراتیک مد نظر داشته دارای شرایطی بوده است که در جنگ عراق، به‌طور دقیق، وجود ندارد.\nهرچند چنین استدلال‌هایی می‌تواند آبروی علمی این نظریه را حفظ کند، اما نمی‌تواند اثبات کند که این مفهوم هیچ نقشی در اتفاقاتی که رخ داده نداشته است. طبق نوشتۀ ایش‌شالوم، هیچ نظریۀ دانشگاهی‌ای نمی‌تواند سیاست را در خالص‌ترین شکل خودش جهت‌دهی کند، بلکه آنچه سیاست را به پیش می‌برد «ترکیب‌های تحریف‌شده‌ای از نظریه‌های دانشگاهی است: یعنی نظریه‌ها، آن‌طور که عوام آن‌ها را درک می‌کنند».\nتا اوایل قرن ۲۱، نظر تثبیت‌شدۀ نخبگان غربی این بود که: پژوهش‌‌های دانشگاهی اثبات کرده‌اند که بین افزایش دمکراسی و کاهش جنگ رابطه وجود دارد. بحث‌های مربوط به سازوکارهایی که دمکراسی، با استفاده از آن‌ها، صلح ایجاد می‌کند به دست فراموشی سپرده شد، چراکه نه خیلی جذاب بود و نه خیلی کاربردی. مفهوم صلح دمکراتیک که، به‌دقت، به‌ دست پژوهشگران دانشگاهی پرورده و آزموده شده بود، پس از درزکردن به دنیای واقعی، جهش پیدا کرد و عواقب فاجعه‌آمیزی به بار آورد.\nدر هر بحث جدی دربارۀ نشت آزمایشگاهی، خواه این نشت از نوع ویروسی باشد خواه از نوع «ویروسی» 9 ، باید به‌طور کامل به این توجه کرد که بازی با ایده‌های خطرناک چه سودها و زیان‌هایی به همراه دارد. درست است که پژوهش‌ها در شرایطی بهترین پیشرفت را خواهند داشت که قیدهای بیرونی به حداقل برسد، اما یادمان نرود که سیاست‌گذاری در دنیای واقعی مستلزم مسئولیت‌پذیری و احتیاط است. برای اینکه بین اکتشافات پُرجُنب‌وجوش دانشگاهی و سیاست‌گذاری متین و عاقلانه تعادل مناسبی برقرار شود، باید کاری شبیه واکسیناسیون، البته از نوع فکری‌اش، انجام داد: ایجاد پادتن‌های فکری در محیط‌های سیاسی و دنیای سیاست که به مقامات سیاسی و روزنامه‌نگاران کمک کند تا نسبت به ایده‌های دانشگاهیِ ساده، فریبنده و غلطی که ظاهراً می‌توانند دنیای واقعی را توضیح دهند -یا آن را نجات دهند- همچنان به دیدۀ شک و تردید نگاه کنند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را پُل ماسگریو نوشته و در تاریخ ۳ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «POLITICAL SCIENCE HAS ITS OWN LAB LEAKS» در وب‌سایت فارن پالیسی منتشر شده است. و برای نخستین‌بار با عنوان «علوم سیاسی هم ‘نشتِ آزمایشگاهی’ دارد» در بیست‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ بابک حافظی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n پُل ماسگریو (Paul Musgrave) استاد علوم سیاسی دانشگاه ماساچوست و کارشناس سیاست خارجی آمریکاست. یادداشت‌های ماسگریو در نشریات مختلفی مثل نیویورک تایمز و واشنگتن پست منتشر شده است.\n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n gain-of-function\n \n \n 2\n intersectionality\n \n \n 3\n The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order\n \n \n 4\n Prisoner’s Dilemma, Chicken وStag Hunt نام تعدادی از سناریوها و بازی‌های ابتدایی در نظریۀ بازی است [مترجم].\n \n \n 5\n The Strategy of Conflict\n \n \n 6\n Arms and Influence\n \n \n 7\n How Reason Almost Lost Its Mind\n \n \n 8\n Democratic Peace: A Political Biography\n \n \n 9\n Viral : منظور از وایرال اول ویروس به معنای حقیقی آن و منظور از وایرال دوم ایده‌هایی است که به‌سرعت در فضای عمومی و بین مردم منتشر می‌شود [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/645194250.json b/train/645194250.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..6c63fd445f38c1de4fc5546e216197473c221e27 --- /dev/null +++ b/train/645194250.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "آیا گریزی از سوگ هست؟", + "subtitle": "سوگ نیز مثل مرگ انواع مختلف دارد و در بعضی موارد تا پایان عمر التیام نمی‌‏یابد", + "introduction": "سوگ هزار چهره دارد؛ فوت پدر و مادری که هرگز فرصت نکرده‌‏ایم بگوییم دوستشان داریم، از دست رفتن دوستانی که خاطراتشان رهایمان نمی‏‌کند و، از همه غم‌‏انگیزتر، مرگ فرزندی که داغش تا ابد بر دل می‏‌ماند. برخی روان‏شناسان معتقدند سوگ مراحلی دارد که از انکارْ آغاز و به پذیرش ختم می‏‌شود. اما برای کسانی که عزای عزیزی را تجربه کرده‌‏اند سوگ هربار به شکلی ظاهر می‏‌گردد و گویی هرگز پایان نمی‌‏یابد. جوزف اپستاین، در جستار پیش‌‏رو، با ذکر نمونه‏‌هایی از زندگی شخصی‏‌اش، ما را با استمرار سوگ در حالات مختلف آن آشنا می‏‌کند.", + "content": "جوزف اپستاین، کامنتری— چه خوشبخت است کسی که عمرش به پنجاه رسیده و هنوز به سوگ عزیزی ننشسته است. حضور در جمع عزاداران -داغ‌‏داران- تجربه‌‏ای است که همه پشت سر می‏‌گذاریم، جز آن‏‌هایی که خیلی جوان می‌‏میرند و خود دلیل مصیبت‌‏اند. وفات پدر یا مادر، همسر، برادر یا خواهر، دوستی نازنین و، شاید از همه غم‌‏انگیزتر، فوت فرزند ازجمله دلایل عمدۀ سوگ‌‏اند. آیا گریزی از سوگ هست؟ آیا باید از آن گریخت؟ آیا می‌‏شود از، بنا به عبارت محبوب چارلی براون، اندوه سودمند سخن گفت؟\nسقراط اعتقاد داشت که یکی از اهداف اصلی فلسفه دفع هراس از مرگ است. او که در شُرف مرگی خودخواسته با شوکران بود می‌‏گفت بی‏‌صبرانه منتظر است تا پس از انتظاری طولانی دریابد که زندگی بازپسینی وجود دارد یا خیر. مونتنی در جستاری با عنوان فلسفه‏‌پردازیْ آموختنِ چگونه مردن است 1، مانند جستارهای دیگرش، بیان می‏‌کند که نباید مرگ را فراموش کنیم بلکه شایسته است همواره آن را مد نظر قرار دهیم؛ آگاهی از مرگِ ناگزیرْ ما را به زندگی بهتر ترغیب می‏‌کند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/10/919-30.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n آیا گریزی از سوگ هست؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nولی تاکنون کسی پیدا نشده بگوید چطور با مرگ عزیزان یا کسانی که در زندگی‏‌مان نقشی برجسته دارند کنار بیاییم. یا اگر هم گفته‏ قانع‏‌کننده نبوده. شناخته‏‌شده‌‏ترین طبع‏‌آزمایی‏‌ها در این مورد کتاب درباب مرگ و مردن 2 (۱۹۶۹) نوشتۀ الیزابت کوبلر-‏راس ، روان‌شناس سوئیسی، و اثر متأخرتر او، با همکاری دیوید کسلر ، درباب سوگ و سوگواری 3 (۲۰۰۵) بوده است. کوبلر‏-‏راس پنج مرحله را برای سوگ برمی‏‌شمارد: انکار، خشم، چانه‏‌زنی، افسردگی، پذیرش. ولی در تجربه‏‌هایی که من از سوگ داشته‌‏ام هیچ‌‏یک از این مراحل را نگذراندم و ازاین‌‏رو معتقدم مسئلۀ سوگ پیچیده‌‏تر از نظریاتی است که تاکنون در عرصۀ روان‌شناسی به آن‌ها پرداخته شده است.\nیا چه‏‌بسا کسی بگوید در عرصۀ فلسفه. مایکل چالبی، که در دانشگاه ادینبورگ صاحب کرسی فلسفه است، در کتاب سوگ 4 می‏‌گوید فلسفه موضوع سوگواری را هرگز جدی قلمداد نکرده است. 5 او می‌‏کوشد در دفاع از سوگ دلایلی اقامه کند: «من می‏‌گویم که مزیتِ سوگ خودشناسی است». چالبی می‏‌گوید «سوگ فرایند هیجانیِ توجه است و اُبژه‌‏اش رابطه‌‏ای است که، به‏‌خاطر مرگ کسی که هویت عملیِ6 فرد به او وابسته است، دگرگون شده است». اصطلاح «هویت عملی» را کریستین کورسگارد، فیلسوف آمریکایی، وضع کرد و دربارۀ آن نوشت «مفهومی است که در ذیل آن خود را ارزش‌‏گذاری می‌‏کنید و زندگی‏تان را شایستۀ زیستن و اَفعالتان را سزاوار عمل‌کردن می‏یابید». پس، مطابق نظر چالبی، ارزش سوگ در این است که «حساسیت و وابستگی‌‏های هویت‏‌های عملی‏‌مان را به آرامش کامل می‌‏رساند» و، در شرایط مطلوب، «به شناخت بهتر ما از زندگی‏ ختم می‌‏شود».\n \nدر عصر سکولاری که به سر می‏‌بریم، تصور غالب بر این است که مردگان در زمین دفن می‏‌شوند، از یادها می‏‌روند یا در خاطرۀ دیگران جای می‏‌گیرند. اما درمورد سوگواری برای کسانی که به حیات اخروی و، عموماً، عزیمت به مکانی بهتر معتقدند چه باید گفت؟ آیا بر مرگ آن‏‌ها باید گریست یا شادمانی کرد؟ چالبی می‌‏نویسد «دشوار بتوان گفت سوگواری معتقدان به حیات اخروی برای چیزی است که رفتگان به‏‌واسطۀ مردن از دست داده‏‌اند». همسایه‏‌ای داشتم به نام دی کرازبی که کاتولیکی دوآتشه و مقید به حضور در مراسم روزانۀ عشای ربانی بود؛ در تجرد می‏‌زیست و معلم سابق مدرسه بود و حدود دَه سال از من بزرگ‌‏تر بود. به خاطر دارم که روزی می‏‌گفت از مرگ هراسی ندارد. امیدوار بود مرگی دردناک یا ناموقر نداشته باشد، ولی خیالش از بابت جایی که پس از مرگ می‌رفت راحت بود. لحظه‌‏ای که این‏‌ها را به من می‏‌گفت احساسی داشتم که تنها می‏‌توانم غبطه بر ایمان دیگری 7 بنامم.\nچالبی تمایز سودمندی میان سوگواری و عزاداری قائل می‌‏شود، به طوری که سوگواریْ فردی و عزاداریْ عمومی است. زنان معاصر ملکه ویکتوریا برای عزاداری مناسکی را قرار داده بودند: یک سال ترک زندگی اجتماعی و آنگاه حضور در انظار، فقط با لباس مشکی. عزاداری ممکن است خودجوش باشد، مثل عزاداریِ پس از مرگ آبراهام لینکلن، یا مفصلاً طراحی‌‏شده باشد، مانند عزاداری برای جان اف. کندی پس از قتل او؛ عزاداری همچنین می‏‌تواند پرتفصیل ولی کماکان سطحی باشد، مثل عزاداری پس از مرگ اکثر سیاست‏مداران.\nدر زمانۀ ما ظاهراً همه تلاش می‌‏کنند به سوگ حالتی عمومی بدهند. امروزه دادگاه‌‏ها به خانواده‌‏های قربانیان قتل اجازه می‌دهند در اظهارنامۀ قربانی 8 از لطماتی که دیده‌‏اند سخن بگویند. در شبکه‌‏های تلویزیونی محلی نیز مشاهده می‏‌کنیم که مادران، پدران، برادران و خواهران، خویشان و حتی دوستانِ قربانیان به شرح صدماتی که عموماً اعضای گروه‏‌های تبهکار و آدمکُش‌‏های دیگر بر آن‌‏ها وارد آورده‌‏اند می‏‌پردازند که اکثراً با اشک و آه همراه می‏‌گردد. امروز برای ابراز همدردی، در هر موردی که باشد، حرف‏‌هایی تکراری را دربارۀ «روند التیام»، «بازیابیِ خود»، «پایان سوگ» و «انتهای مسیر زندگی» از آستین بیرون می‌‏آوریم. وقتی دانش‌‏آموزی دبستانی یا دبیرستانی به‌‏نحوی غیرمترقبه می‏‌میرد، اولیای مدرسه مشاوران سوگ را خبر می‏‌کنند. حتی کارگاه‏‌های آموزشیِ سوگ نیز برگزار می‌شود.\nشش دهه پیش، در کتاب مرگ به روش آمریکایی9 نوشتۀ جسیکا میتفورد خواندیم که مؤسسه‏‌های کفن‌‏و‏دفن در سراسر کشور از سوگ سوءاستفاده می‏‌کنند. اِولین وو در رمان عزیز 10، به‏‌طرز بی‏رحمانه‌‏ای، روایتی کمیک از سوگ نقل می‏‌کند که رنگ‏‌و‏بوی احساسی گرفته. مشاورۀ سوگ بدل به جزئی مهم از صنعت روان‏‌درمانی شده است.\nسوگ نیز چون مرگ حالات متعدد دارد؛ چنان در اَشکال متنوعی ظاهر می‏‌گردد که به‌‏طور کامل در قالب فلسفه یا روان‏شناسی نمی‏‌گنجد. سوگواری بر مرگی تدریجی در اثرِ مثلاً سرطان، فلج عضلانی، آلزایمر یا پارکینسون چگونه است؟ یا مرگی آنی در پی سکتۀ قلبی، سکتۀ مغزی، خفگی با غذا یا تصادف؛ مرگ به‌‏دستِ جنایت‌کاران، که در این دوره و زمانه معمولاً مرگی اتفاقی تلقی می‏‌گردد؛ مرگ به‌‏دست خودِ فرد از طریق خودکشی؛ مرگ در کهن‏سالی، میان‏سالی، کودکی؛ مرگ در جنگ و، بله، مرگ در اثر استفادۀ نادرست از دارو. سوگ ممکن است هیئت عصبانیت، حتی خشم، اندوه شدید، پریشانی یا آرامش به خود بگیرد؛ ممکن است طولانی یا کوتاه‌‏مدت باشد و اغلب، ولی هرگز نه به‌طور کامل، بتوان از آن اجتناب کرد. خصوصیات سوگ، همچون دلایلِ آن، بسیار گوناگون هستند.\n\nسوگ هم مثل شیطان هزار چهره دارد. دوستی صمیمی دارم که پسرش در ۴۱سالگی خودکشی کرد. او جوان برومندی بود که عمرش را وقف کمک به دیگران کرد و وقتی به زندگی خود پایان داد مشغول کار در مؤسسه‌‏ای بین‌‏المللی در مرکز آفریقا بود. پسر در تنها یادداشتی که هنگام خودکشی از خود باقی گذاشت از «این پیشامد» یاد می‏‌کند، پیشامدی که ارتباطی با شغلش نداشته است. تا امروز، پدر و سایر بستگان او دلیل خودکشی‌‏اش را نمی‌‏دانند و این معما مزیدِ بر سوگ آن‏‌ها شده است، معمایی که شاید هرگز حل نشود.\nبعد، با وجود همۀ احساساتی که همراه سوگ سر می‌‏رسند، مسئلۀ پیچیدۀ هدف سوگ مطرح می‏‌شود. چالبی در خصوص تعهد اخلاقی ما نسبت به سوگواری‌کردن از فیلسوفی به نام رابرت سالمن سخن به میان می‏‌آورد. میزان مناسبِ سوگ به شخص و میزان علاقۀ او به دیگران بستگی دارد. یهودیان مؤمن برای مردگانشان یک‏ سال،هر روز، کَدیش 11می‏‌خوانند؛ اگر متدین‏تر باشند سه‏ مرتبه در روز کدیش می‏‌خوانند. پدرم، که برای پدر مؤمنش کدیش نخواند، همیشه من را، نیم‌‏شوخی نیم‏‌جدی، کدیش خودش خطاب می‏‌کرد. افسوس که من، به‌‏رغم عشقی که به او و مادرم داشتم و خودم را در بخت‌‏آزمایی والدینْ صاحب خوشبختِ بلیت برنده می‏‌پنداشتم، و هنوز هم می‏‌پندارم، برای هیچ‏کدام کدیش نخواندم.\nمادرم در ۸۱سالگی، و پس از حدود دو سال درگیری با سرطان کبد، فوت کرد. او هرگز با مردن کنار نیامد. چند بار جلوی من گفته بود «چه کسی فکر می‌‏کرد چنین اتفاقی برای من بیفتد؟». یکی از دوستانْ جمعیت‏‌های حمایت از بیماران علاج‌‏ناپذیر را برای مادرم پیشنهاد کرد. به‌‏راحتی می‏‌توانم واکنش مادرم را به چنین پیشنهادی تصور کنم: «صبر کن ببینم. تو می‏‌گویی من بروم با غریبه‏‌ها در اتاقی بنشینم و به مشکلاتشان گوش بدهم و بعد مشکلات خودم را برای آن‏‌ها تعریف کنم و این حالم را بهتر می‏‌کند؟ تو همین را می‏‌خواهی؟ چنین پسر ابلهی دارم من؟».\nپدرم تا ۹۲‏سالگی عمر کرد و، در اثر نارسایی احتقانی قلب، در خانه جان سپرد. او در سال‏‌های آخر به پرستار احتیاج پیدا کرده بود. پرستار اولش مردی سیاه‏پوست با نام عجیب و یهودیِ آیزاک گوردن و پرستار دوم پزشک زنِ آلبانیایی‏‌تباری بود که پروانۀ طبابت در آمریکا را نداشت. هنری جیمز می‏‌گوید «اگر بتوانید پاسخ‏گوی نیازهای درونی‏تان باشید ثروتمندید». از این نظر، پدر من ثروتمند بود. او به انجمن‏‌های خیریۀ (عموماً) یهودی مبالغ زیادی را اعانه داد، به اقوام تنگ‌دست کمک کرد، پس از بازنشستگی به سرزمین‏‌های خارجیِ عجیب و زیبا سفر کرد و برای همسرش در خرید جواهرات و خز، و هر چیز ارزشمند دیگری که موردعلاقۀ زن‏‌های آن دوره بود، کوتاهی نکرد. آنچه پدرم را، در سال‌‏های آخر، بیش از هر چیز دیگری آزرد فقدان استقلال بود. او دوست نداشت وابستۀ دیگران باشد بلکه دلش می‌‏خواست کسی باشد که دیگران به او تکیه می‏‌کنند.\nمن که، به لطف خدا، تا ۶۲ سالگی پدر و مادرم را داشتم نمی‌‏توانم بگویم برایشان خیلی عزاداری کردم ولی دل‏تنگ آن‏ها بودم و هنوز هم هستم. و احساس ندامت کردم، یکی از مراحلی که کوبلر‏-‏راس از قلم انداخت. ای کاش از مادرم چندتایی سؤال پرسیده بودم، ازجمله اینکه آیا به وجود خداوند معتقد است یا نه. هرگز از پدرم برای حمایت‌‏های بی‏‌دریغ و نوع خاصی از مردانگی و جوانمردی که در حق من روا داشت تشکر نکردم. هرگز فرصت پیدا نکردم برای این مورد و ده‌‏ها مورد دیگر از او تشکر کنم.\nآن‏قدر که جای خالیِ دو رفیق نازنین، هیلتن کرامر و جان گراس، را احساس می‏‌کنم عزادارشان نیستم. دلم برای شوخ‏‌طبعی، ذکاوت، مهربانی و سخاوت بی‌‏اندازه‌‏شان تنگ می‏‌شود. هیلتن بود که من را برای شغل ویراستاریِ مجلۀ امریکن اسکالر پیشنهاد کرد -شغلی که حدود ۲۳ سال ادامه یافت- و در مجلۀ خودش، نیو کریتریون، نوشته‏‌هایم را به چاپ رساند. ابتدای آشنایی من با جان به زمانی برمی‌‏گشت که او در ضمیمۀ ادبی تایمز لندن ویراستار بود و غالباً از من دعوت می‌‏کرد برای مجله مطلب بنویسم. جان، پس از حدود یک سال مکاتبۀ رسمی، نامه‌‏ای به من نوشت با این مقدمه که «حقیقتاً ای کاش می‌‏شد، به قول هنری جیمز، چارچوب تشریفات را کنار بگذارم و شما را با نام کوچکتان خطاب کنم». او گهگاه از لندن به من تلفن می‏زد و شایع‌ه‏‏ای عجیب‏‌و‏غریب را تعریف می‏‌کرد: «جو! حتم دارم نمی‏دانی فیدل کاسترو با کی سَر و سِر پیدا کرده» (و بعد معلوم ‏شد با کتلین تاینن، همسر کنت تاینن). آنچه از هیلتن و جان به یاد دارم خنده‏‌های فراوان و حُسن تفاهم است.\nهمین اواخر یکی دیگر از رفقای عزیزم، میج دِکتر، در ۹۴ سالگی از دنیا رفت. مرگ کسی که به نود سالگی رسیده بهت‏‌آور یا حتی غیرمنتظره نیست، ولی تفریقی که حاصل از غیاب اوست را می‏‌توان احساس کرد. دلم می‏‌خواست همیشه خنده‏‌های زیرکانۀ او را ببینم و هرگز در خودم آن‏قدر جسارت ندیدم تا او را -که چنان عقل حاذقی داشت- دست بیندازم. یکی از جنبه‏‌های غم‌‏انگیزِ پیرترشدنْ تمام‌شدن کسانی است که تحسینشان می‌‏کنید، چنان‌که من میج را برای درک و شعور او، شوخ‏‌طبعی و جسارت عقلی‏اش می‏‌ستودم.\n\nمایکل فریم، در کتابی با عنوان هندسۀ اندوه 12، می‌‏نویسد «زمان جمع می‌‏شود. ارواح بسیاری در سرم ازدحام می‌‏کنند. پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ، خاله‏‌ها و عموها، دوستان عزیز، دانشجویان … و گربه‏‌های بسیار». اگر کسی زیاد عمر کند می‏‌بیند که نیم یا بیشترِ دوستان و خویشانش رخت از عالم خاکی بربسته‌‏اند و پیش از او، به قول رابرت ساودیِ شاعر، «موقعِ سیاحت کاملِ دنیا فراخوانده شده‏‌اند». شخص با این وضع می‌‏سازد؛ اندوهگین می‏‌شود ولی چون هنوز از دورِ بازی خارج نشده خوشحال نیز هست. برخی حفره‏‌ها اما هرگز تماماً پُر نمی‌‏شوند.\nآن حفره، درمورد من، مرگ پسر کوچک‏ترم بود که در ۲۸سالگی‌اش اتفاق افتاد و مرا رسماً عضو آن انجمنی کرد که هیچ‌کس دلش نمی‌خواهد عضوش باشد، انجمن والدینی که فرزندانشان را از دست داده‏‌اند.\nغریبه‏‌ها یا آشنایانِ دور که از من سؤال می‌‏کنند چند فرزند دارم، پاسخ می‏‌دهم دو پسر داشتم که یکی‏شان در جوانی فوت کرد. وقتی، با چهره‌‏ای ناگزیرْ غمگین، علت مرگ او رامی‌‏پرسند به‌دروغ می‏‌گویم تصادف کرد. پسرم برتون درحقیقت بر اثر مصرف زیاد مواد افیونی، تنها در خانه‌‏اش، واقع در هایدپارکِ شیکاگو، مُرد. من دربارۀ علت مرگ او دروغ می‌‏گویم چون نمی‏‌خواهم، بیش از آنچه هستم، رقت‏بار جلوه کنم؛ دروغ می‏‌گویم چون اگر کسی اعتراف کند پسرش در کار مواد بوده، یعنی او آن پدر نیرومندی نبوده که هر بچه‏‌ای نیاز دارد.\nبرتون کودک سرکشی بود. درس و مشق را جدی نمی‏‌گرفت و دائم زدوخورد می‏‌کرد، بااین‌حال، بسیار جذاب بود. بچه که بود با قیچیِ، به‏‌اصطلاح، بی‏‌خطر یک چشم خودش را کور کرد و از آن به بعد چشم مصنوعی گذاشت. ولی اصلاً آرام نشد، حتی می‏‌شود گفت سرکش‏تر هم شد. چون حوصلۀ درس را نداشت تصمیم گرفت دانشگاه نرود ولی بعد از حدود یک سال که در لاس‌‏و‏گاس کار کرد نظرش عوض شد و با من تماس گرفت تا او را در دانشگاه نام‏‌نویسی کنم. به او کمک کردم وارد دانشگاه دریکِ آیووا شود (نمراتش در آزمون اِی‏سی‏تی بسیار عالی بود) ولی پس از یک سال آنجا را رها کرد و از دانشگاه ماساچوست لیسانس گرفت. او در رشتۀ تاریخ تحصیل کرد و شیفتۀ تولستوی بود. درسش را که تمام کرد بازاریابِ معاملات املاک شد. بعد، اوراق قرض‌ه‏ای را که پدربزرگش برای او خریداری کرده بود نقد کرد و دو خودروی لیموزین خرید و وارد کسب‌‏و‏کار لیموزین شد. کار و بارش، به دلایلی که برای من روشن نیست، خوب از آب درنیامد. او دوست‏‌دختر زیبایی به نام پاولا بلک داشت که به افسردگی مبتلا بود و یک روز که پسرم خانه نبود خودش را از بالکن آپارتمانِ طبقۀ نهمِ او، واقع در شرایدن رود، پایین انداخت و مرد.\nخبر مرگ پسرم را که شنیدم، می‏‌توانم بگویم بلافاصله در اندوه غوطه‏‌ور نشدم. اندوه من، برعکسِ سازوکار معمولِ سوگ، با گذر سال‌‏ها اندک‌‏اندک بیشتر شده. هر شش ماه یک‏بار که سری به گورستان می‌‏زنم و سنگ‏‌قبرش را می‏‌بینم (برتون اپستاین ۱۹۹۰-۱۹۶۲) به تنها چیزی که می‏‌توانم فکر کنم هدررفتن است، تلف‌شدنِ همۀ آن سال‏‌هایی که او از دست داد. در قفسۀ کتابِ نزدیک میز تحریرم عکسی خندان از هشت یا نُه سالگی‌‏اش گذاشته‏‌ام. نامش را گذرواژۀ رایانه‌‏های مختلفم قرار می‏‌دهم. اکنون اگر زنده بود ۶۰ سال داشت ولی به قطعیت نمی‌‏توانم بگویم چگونه مردی می‏‌شد. دربارۀ او با هیچ‌کس، جز دخترش، حرف نمی‏‌زنم. وقتی که مُرد دخترش کمتر از یک سال داشت و من برای او، که اکنون زنی جوان، زیبا، باهوش و هنرمند است و از پدرش چیزی به یاد نمی‏‌آورد، خاطراتی پراکنده از پدرش تعریف می‌‏کنم.\nتنها پیام تسلیتی را که در خصوص مرگ پسرم هرگز فراموش نمی‌‏کنم نامه‌‏ای بود که یکی از دوستانم به نام نورمن پادهورتز فرستاد. او نوشت تنها تسلای خاطری که می‌‏توانم از مرگ فرزندم بگیرم این است که دیگر ممکن نیست واقعه‌‏ای چنین غم‌‏انگیز در زندگی‏‌ام رخ دهد. چه‌بسا دشوار‏ترین نوع تألیف چه‌‏بسا نوشتن پیام همدردی به خانوادۀ داغ‌دار باشد. از حرف‏‌های تکراری باید اجتناب کرد، عبارات قالبی را کنار گذاشت و دور هر نوع احساس کاذب را خط کشید. پس چه باید نوشت که شبیه تسکینی حقیقی باشد؟ سیاست‏مداران و گویندگان خبرِ تلویزیون که می‏‌خواهند درگذشت کسی را اعلام ‏کنند همان جملۀ سطحیِ «ضایعۀ درگذشت فلانی را به خانوادۀ ایشان تسلیت عرض می‏‌نماییم» را تکرار می‏‌کنند که صرفاً بی‏‌توجهی و بی‏‌حرمتی آن‏‌ها به متوفی را می‏‌رساند.\nمدیحه‏‌سرایی‏‌های مراسم خاک‌سپاری نیز همین‏‌طورند. آن‏‌ها را معمولاً روحانیونی ایراد می‏‌کنند که شخصِ درگذشته را نمی‌‏شناسند و ازاین‌‏رو غالباً تا حدِ حرف‏ه‌ای کلیشه‌‏ای، که با استعاره‌‏های بی‏‌مزه پشت هم قطار شده‌‏اند، پایین می‌‏آیند. داستان آقای برنبام، خیلی خوب، پنبۀ این دست مدایح بی‏‌معنی‏ را می‌‏زند. او از خاخامِ خود خواهش می‌‏کند برای سگش، باستر، که تازه مرده کدیش بخواند. خاخام به او می‏‌گوید یهودیان برای حیوانات کدیش نمی‏‌خوانند. برنبام به پای خاخام می‏‌افتد و می‌‏گوید خانوادۀ او همه مرده‌‏اند و این اواخر باستر تنها کس او بوده است. بعد چکی ۲۰ هزار دلاری برای کمک به صندوق جوانان مناطق فقیرنشین به خاخام پیشکش می‏‌کند، مشروط بر اینکه خاخام نیز غم او را بخورد. خاخام، با اکراه، می‏‌پذیرد. بعدازظهرِ روزِ بعد خاخام بیست دقیقه در نمازخانۀ خصوصیِ کنیسه برای باستر کدیش می‏‌خواند و مدح او را می‌‏گوید. بعد از اتمام مراسم، آقای برنبام با چشمانی اشک‌‏آلود از سکوی قاری بالا می‌‏رود و، پس از تحویل چک و تشکر فراوان، می‏‌گوید «خاخام! تا همین امروز بعدازظهر اصلاً نمی‌‏دانستم باستر چه خدمات ارزنده‌‏ای به اسرائیل کرده است».\nکوبلر‏-‏راس و کسلر، که خودشان روان‌‏درمانگران سوگ هستند، در کتاب درباب سوگ و سوگواری تأکید می‌‏کنند که درمان، چه در قالب مشاورۀ فردی و چه به‌صورت شرکت در گروه‌‏های افراد داغ‌دار، عالی‏‌ترین مرهمِ سوگ است. آن‏‌ها گریه را نیز، چه درمورد مردان و چه زنان، تأیید می‌‏کنند. این نویسندگان تصدیق می‏‌کنند که سوگ «بازتاب ضایعه‌‏ای است که هرگز از بین نمی‌‏رود». آن‏‌ها نوعی سوگِ مناسب، یا بسنده، را پیشنهاد می‏‌کنند ولی در توصیف آن توفیق نمی‌‏یابند. کوبلر‏-‏راس و کسلر حتی سوگواری را عملی در راه اصلاح خویشتن معرفی می‏‌کنند: «سوگ فرصتی بی‏‌نظیر در اختیار ما می‏‌گذارد تا با خودمان ارتباطی کامل‏‌تر، عاقلانه‌‏تر و عاشقانه‏‌تر برقرار کنیم». و سپس می‏‌گویند «چراکه، درحقیقت، برای سوگواری‌کردن وظیفه‌‏ای ناتمام یا، غیر از آن، دلیل اخلاقی محکمی داریم که در وظیفۀ سنگین‌‏تر ما برای رسیدن به خودشناسی ریشه دارد. ما عشق و احترام به خودمان را در سوگواری نشان می‏‌دهیم». جملۀ آخرِ نقل‌‏قول بالا، کلمه به کلمه، در سوگ مایکل چالبی تکرار می‏‌شود.\nچالبی، با وجود آنکه می‏‌پذیرد سوگ «شاید عمده‌‏ترین عامل فشار روانی در زندگی» باشد، آن را نه شکلی از دیوانگی می‏‌داند نه مستلزم درمانِ پزشکی؛ سوگ نه بیماری است نه اختلال. بلکه او معتقد است سوگ بخشی از «وضعیت بشری» 13 است، بخشی که حتی از شناخت فلسفی نیز می‏‌گریزد. او می‏‌گوید «می‏‌توان هوشمندانه‏‌تر سوگواری کرد». «ولی، دست آخر، نمی‏‌توان به سوگ کلک زد، نباید هم بزنیم». ما، درنهایت، از دست سوگ خلاصی نمی‏‌یابیم بلکه، اگر خوش‌‏اقبال باشیم، در بهترین وضعیت می‏‌توانیم با آن بسازیم.\nروی میز تحریرم صورت‏‌حسابی به مبلغ ۱۵۰ دلار افتاده که از گورستان والدهایم رسیده و مربوط به گل‏‌و‏گیاه مزار مادربزرگِ مادری‏ام است، زنی که وقتی طفلی خُرد بودم از دنیا رفته و هیچ خاطره‏‌ای از خود در ذهن من بر جای نگذاشته است. شوهرش در جوانی مرده بوده و او، یکه و تنها، پنج بچه را بزرگ کرده بود. خبر دارم که مادرم بسیار مادرش را تحسین می‌کرده. هر سال هزینۀ گل‏‌و‏گیاه قبر مادرم را می‌‏پردازم ولی برای مزار پدر و پسرم در گورستان وستلان هزینه‌‏ای نمی‏‌کنم، چون وقتی زنده بودند ندیدم چندان علاقه‏‌ای به این چیزها داشته باشند. اما تکلیفم با مادربزرگی که چیزی از او به یاد ندارم چیست؟ ۱۵۰ دلار مبلغ قابل‏‌توجهی نیست ولی، خب، کم هم نیست. آیا باید پرداختش کنم؟\nبه نظر من همۀ ما نسبت به مردگانمان، حتی اگر اصلاً آن‌‏ها را نشناسیم، تکلیفی بر عهده داریم. فوستل دو کولانژ در کتاب تمدن قدیم 14 می‏‌گوید یونانیان باستان، لاتین‌‏ها و هندوان معتقد بوده‌‏اند که روح نیز همراه بدن دفن می‌‏شود و الهی است. آن‏‌ها روی قبرها غذا می‌‏گذاشتند و شراب می‏‌ریختند. ایفیگنیا، شخصیت آثار اوریپید، بانگ برمی‌‏آورد که «شیر، عسل و شراب بر خاکِ این آرامگاه می‌‏ریزم، چراکه با این‏‌ها مردگان را شاد می‏‌گردانیم». ظاهراً احساسات مذهبی با نیایش مردگان آغاز شده است. فوستل دو کولانژ می‏‌نویسد «شاید بشر ایدۀ ماوراء‏الطبیعه را نخستین‌بار هنگام تماشای مردگان در ذهن خود پروراند و امید به ورای آنچه می‏‌دید بست». «مرگ رازِ آغازین بود و بشر را در مسیر رازهای دیگر قرار داد … مرگ اندیشۀ بشر را از امور مرئی به نامرئی، از گذرا به ابدی و از امور بشری به الهی رساند».\nامروز چکِ گورستان والدهایم را می‏‌نویسم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\n\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را جوزف اپستاین نوشته و با عنوان «Good Grief» در شمارۀ ژوئیه و اوت ۲۰۲۲ مجلۀ کامنتری منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «آیا گریزی از سوگ هست؟» در بیست‌‌وپنجمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱ اسفند ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n جوزف اپستاین (Joseph Epstein) نویسندۀ آمریکایی است که از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۷ ویراستار مجلۀ امریکن اسکالر بوده است. سابقۀ همکاری او با نشریاتی چون نیویورکر، هارپر، آتلانتیک و کامنتری به بیش از پنجاه سال می‌‏رسد.\n \n\n\n\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n To Philosophize Is to Learn How to Die\n \n \n 2\n On Death and Dying\n \n \n 3\n On Grief and Grieving\n \n \n 4\n Grief\n \n \n 5\n Grief: A Philosophical Guide\n \n \n 6\n practical identity\n \n \n 7\n faith envy\n \n \n 8\n victim statement\n \n \n 9\n The American Way of Death\n \n \n 10\n The Loved One\n \n \n 11\n نوعی سرود روحانی است که در نماز و نیایش‏‌های دین یهود خوانده می‌‏شود [مترجم].\n \n \n 12\n Geometry of Grief\n \n \n 13\n the human predicament\n \n \n 14\n ‌The Ancient City\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/645727250.json b/train/645727250.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..965edb4bdb099c129149931ba27d80a51887cca4 --- /dev/null +++ b/train/645727250.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "تعيين‌کننده‌ترين سؤال فرهنگی قرن اين است: در مهدکودک‌ها چه بايد آموزش داد؟", + "subtitle": "", + "introduction": "فرانک فوردی، جامعه‌شناس پرکار انگلیسی، در کتاب جدیدش، به تاریخ صدسالۀ جنگ‌های فرهنگی پرداخته است. او معتقد است عامل پیشران جنگ‌های فرهنگی یک ایدئولوژی بی‌نام است. و این همان موضوعی است که در پی کاوش آن است: خاستگاه تاریخی و اهداف اصلی این ایدئولوژی بی‌نام. فوردی می‌نویسد: «خیلی زود فهمیدم خاستگاه این ایدئولوژی در اواخر قرن نوزدهم و در مکانی است که اصلاً انتظار نمی‌رود: مهدکودک. اولین کشمکش در جنگ فرهنگی بر سر این پرسش شکل گرفت که بچه‌ها را چطور باید پرورش و آموزش داد».", + "content": "فرانک فورِدی، اسپایکد —  حدود دو دهه است که سعی می‌کنم منشأ جنگ فرهنگی‌ای را که امروزه گریبان‌گیر غرب شده درک کنم و بفهمم چه عواملی به آن دامن می‌زنند.\nخیلی‌ها آن را ادامۀ همان تعارض قدیمی میان چپ و راست می‌دانند، اما این توصیف گمراه‌کننده است. هرچه نباشد، تعارض‌های فرهنگی امروزی، چه بر سر مجسمه‌ها و چه هویت جنسیتی، با افول اختلافات ایدئولوژیک سنتی هم‌زمان‌اند.\nامروزه حتی سرمایه‌دارانی داریم که دیگر از نظام سرمایه‌داری دفاع نمی‌کنند و نیز چپ‌های غرق در سیاست‌های هویتی که کاملاً با طبقۀ کارگر، به‌خصوص سفیدپوستانشان، خصومت دارند. دسته‌های چپ و راست واقعاً دیگر آن معنای سابق را ندارند و در درک جنگ فرهنگی کمکی هم به ما نمی‌کنند.\nیکی از دلایلی که باعث می‌شود درک جنگ فرهنگی تا این حد دشوار باشد این است که طرفینِ درگیر به‌ندرت نهضت خود را به‌صورت نظام‌مند ترسیم می‌کنند. فلسفه یا ایدئولوژی صریحی برای جنگ فرهنگی وجود ندارد. درواقع، چنان‌که در کتاب جدیدم تحت عنوان صد سال بحران هویت: جنگ فرهنگی بر سر جامعه‌پذیری1 توضیح داده‌ام، عامل پیش‌ران جنگ فرهنگی یک ایدئولوژی بی‌نام است. این همان موضوعی است که در پی کاوش آن هستم، خاستگاه تاریخی و اهداف اصلی این ایدئولوژی بی‌نام.\nخیلی زود فهمیدم خاستگاه این ایدئولوژی در اواخر قرن نوزدهم و در مکانی است که اصلاً انتظار نمی‌رود: مهدکودک. اولین کشمکش در جنگ فرهنگی بر سر این پرسش شکل گرفت که بچه‌ها را چطور باید پرورش و آموزش داد. همین کشمکش بر سر جامعه‌پذیری کودکان، آن‌هم بیش از صد سال پیش، بود که نیروهایی را از بند رها کرد که به نبردهای امروزی بر سر هویت و ارزش‌های اجتماعی انجامیده‌اند.\nخلق «انسان جدید»\nدر اواخر قرن نوزدهم، جنبش‌های سیاسی، سرمایه‌گذارانِ تجددگرا و انواع و اقسام روشن‌فکران به این باور رسیدند که این دنیا، که به‌سرعت در حال تغییر است، نیازمند تغییراتی در روش‌های جامعه‌پذیرکردن کودکان است. به‌زعم آن‌ها، دنیای جدید به انسان‌های جدید نیاز داشت و جوانان، برای اینکه واقعاً مدرن شوند، باید از سنت‌ها و ارزش‌های گذشته فاصله می‌گرفتند. هنجارهای اخلاقیِ کهنه را باید کنار می‌گذاشتند و ارزش‌های تأییدشدۀ علم را جایش می‌نشاندند.\n\nیکی از دلایلی که باعث شد این فرایند حالت صریح ایدئولوژیک به خود نگیرد این بود که از طریق زبانِ به‌ظاهر خنثایِ علم ترویجش می‌دادند. دلیل دیگرش این بود که جذابیت و شمولِ آن فرایند فراتر از شکاف‌های سنتی ایدئولوژیک و سیاسی بود. شاید بتوان نظام‌مندترین تجلیِ میل به شکل‌دهی مجدد کودکان را در ترقی‌خواهی 2 آمریکایی دید، جنبشی اصلاح‌طلبانه در اواخر قرن نوزدهم که علم، توسعۀ اقتصادی و سازمان‌دهی اجتماعی را راه‌حل بهبود اوضاع انسان به شمار می‌آورد. اما بعضی از ابعاد این چشم‌انداز را بسیاری از جنبش‌های دیگر نیز با آغوش باز پذیرفتند، از سوسیالیست‌ها و لیبرال‌های اروپایی گرفته تا طرف‌دارانِ به‌نژادی، کمونیست‌ها و فاشیست‌ها. همۀ آن‌ها نتیجه گرفتند که مطمئن‌ترین راه تغییر فرهنگ، و جایگزین‌کردن ارزش‌های سنتی با ارزش‌های مدرن، تغییر نگرش کودکان است.\nجنبش‌هایی، از تمام گرایش‌های سیاسی، مجذوبِ پروژه‌ای شدند که هدفش آزادسازی کودکان از خرافات و رسوم غیرعقلانیِ گذشته بود. در دهه‌های نخست قرن بیستم، جنبش‌های سیاسی معمولاً چشم امیدشان به شخصیتی موسوم به «انسان جدید» بود. این شخصیت قرار بود، با سرشتی نیالوده به تحریف‌ها و خرافات گذشته، جامعه را متحول یا احیا کند.\nلئو تروتسکی، از رهبران انقلاب روسیه، چشم‌اندازی آرمان‌شهری از «اَبَرانسان» جدید ارائه می‌کرد. او در ادبیات و انقلاب (۱۹۴۲) می‌نویسد:\nانسان به‌سوی این هدف خواهد رفت که بر احساسات خویش مسلط شود، غرایزش را تا بلندای آگاهی تعالی دهد، شفافشان سازد، گسترۀ اراده‌اش را به پستوهای پنهان برساند و بدین‌ترتیب به سطح جدیدی تعالی یابد و گونۀ زیستی جدیدی را ایجاد کند که به‌لحاظ اجتماعی والاتر است و می‌توان نامش را ابرانسان گذاشت.\nجنبش‌های راست افراطی و فاشیستی هم مجذوب افسانۀ «انسان جدید» شدند. فاشیست‌ها این «انسان جدید» را تنومند، سرسخت، پرنیرو و متعهد تصور می‌کردند. آدولف هیتلر او را «ورزیده و خوش‌اندام، سریع همچون سگ تازی، مقاوم مثل چرم و سخت مثل فولاد کروپ» توصیف می‌کرد.\nچشم‌انداز آرمان‌شهریِ آموزش کودکان و تبدیل‌کردنشان به «انسان جدیدِ» آینده منحصر به ایدئولوگ‌های چپ افراطی و راست افراطی نبود. لیبرال‌ها، سوسیال‌دمکرات‌ها، طرف‌دارانِ به‌نژادی و ترقی‌خواهان نیز انگاره‌های مشابهی را ترویج می‌دادند. جان بی. واتسون، روان‌شناس رفتارگرا، ادعا می‌کرد که کلید خلق «انسان جدید» در کاربست علم نهفته است. او در سال ۱۹۲۴ می‌نویسد:\nاگر دوازده نوزاد سالم و کامل به من بدهید و محیطی را که می‌گویم در اختیارم بگذارید، تضمین می‌کنم هرکدامشان را به‌صورت تصادفی انتخاب می‌کنم و، صرف‌نظر از استعدادها، علایق، تمایلات، توانایی‌ها و نژادش، او را آموزش می‌دهم تا به هر متخصصی که بخواهم تبدیل شود: پزشک، وکیل، هنرمند، تاجر و حتی گدا و دزد.3\nهم‌گرایی تکنیک‌های جامعه‌پذیری با چشم‌اندازهای آرمان‌شهری و پروژه‌های سیاسیِ مختلف باعث شد مهدکودک به زمین مستعدی برای تعارض فرهنگی تبدیل شود.\nاین نگاه آرمانی نسبت به «انسان جدید» در دوران بعد از جنگ نیز پابرجا ماند. درواقع در دهۀ ۱۹۸۰ با شدت‌وحدتی تازه، و در قالب مردی آرمانی که نگرش‌های ضدجنسیت‌زده داشت و ارزش‌های منسوخ مردانگی و نقش‌های سنتی مردان را رد می‌کرد، ظهوری دوباره داشت. «انسان جدید» امروزی (بدون تبعیض جنسیتی، ضدجنسیت‌گرایی و مصون از نگرش‌های کهنۀ هنجاردانستنِ دگرجنس‌گرایی) صرفاً جدیدترین و به‌روزترین نسخه از انگاره‌ای است که بیش از صد سال است ترویجش می‌دهند.\nروان‌شناسی همواره نقشی محوری در این پروژۀ جامعه‌پذیری داشته است. در دهۀ ۱۹۲۰، یکی از جامعه‌شناسان نامدار آمریکایی حتی جامعه‌پذیری را «شرطی‌سازی ذهنی» خواند. 4 من ترجیح می‌دهم برای پروژه‌ای که در پی براندازی هنجارهای فعلی و جایگزینی ارزش‌های ابداعیِ جدید است از لفظ مهندسی اخلاقی 5 استفاده کنم.\nمهندسی اخلاقی لفظی بود که جان دیوئی، روشن‌فکر پیشروِ جنبش ترقی‌خواهی، در دهۀ ۱۹۲۰ استفاده کرد. حدود هفت دهه بعد، در سال ۱۹۸۸، فیلسوفی آمریکایی دوباره ندای مهندسی اخلاقی سر داد و آن را «تلاشی هوشمندانه برای طراحی نهادهایی» توصیف کرد «که آداب اخلاقی و چه‌بسا باغبانی اخلاقی را پرورش خواهد داد». 6\nاین پروژۀ مهندسی اخلاقی به چیزی تبدیل شده که کرت دانتسیگر، مورخ اندیشه، آن را «مسئلۀ تغییر نگرش‌های فردی منسوخ» معرفی می‌کند. 7 این تمرکز بر تغییر نگرش‌های «منسوخ»، درعین‌حال، ارزش‌های زیربنایی‌ را نیز به چالش می‌کشد. همین است که باعث برافروختن تعارضی شده که امروزه به نام «جنگ فرهنگی» می‌شناسیم. پروژۀ ضدیت با نگرش‌های به‌اصطلاح منسوخ از نهادهای جامعه‌پذیرکننده به مابقی جامعه تسری پیدا کرد و، به‌این‌ترتیب، تعارضی دائمی بر سر ارزش‌ها گریبان‌گیر جامعه شد.\nبسیاری از دنبال‌کنندگان این پروژۀ مهندسی اخلاقی از دیرباز خود را «مهندس اجتماعی» خوانده‌اند. این افراد خواهان دگرگونی جامعه از طریق اصلاح نگرش‌های رایج‌اند. برخلاف پروژۀ جامعه‌پذیری که هدفش انتقال ارزش‌های موجود است، پروژۀ مهندسی اجتماعی به‌دنبال حمایت‌جویی برای نگرش‌هایی است که هنوز حمایت چندانی از سمت جامعه دریافت نمی‌کنند. این است تفاوت بین پروژه‌ای که عمدتاً مؤید نگرش‌های متداول است (جامعه‌پذیری) و پروژه‌ای که در پی تغییر آن‌هاست (مهندسی اجتماعی). تأکید مهندسی اجتماعی بر مبارزه با نگرش‌های «تاریخ‌‌مصرف‌گذشته» بدین معناست که این پروژه، به‌صورت خودآگاه، با دیدگاه‌های مرتبط با نسل‌های قدیمی‌تر مخالفت می‌کند؛ چنین مأموریتی لاجرم به تعارض فرهنگی می‌انجامد.\nامروزه این مأموریت نامِ آگاهی‌افزایی 8 را یدک می‌کشد.\nظهور آگاهی‌افزایی\nامروزه فن‌سالارها و مروجان سیاست‌های هویتی اتحاد قدرتمندی تشکیل داده‌اند که، با جدیت تمام، به‌دنبال آگاهی‌افزایی‌اند. هر دو سوی این اتحادْ حامیان پروپاقرص حاکمیت فن‌سالارانه‌اند.\nحاکمیت فن‌سالارانه خودش را بر پایۀ تخصص و فرایند توجیه می‌کند، نه چشم‌انداز سیاسی. این نوع از حاکمیت، به‌صورت خودآگاه، تلاش دارد تا از مسائل مجادله‌برانگیز سیاست‌زدایی کند و بدین‌منظور تصمیم‌گیری‌ها را به نهادهای خبره می‌سپارد، از دادگاه‌ها گرفته تا نهادهای بین‌المللی‌ای همچون صندوق بین‌المللی پول. به‌جز شرایط خاص (همچون همه‌گیری ویروس کرونا که طی آن سیاست‌مداران علناً ریش و قیچی را به دست دانشمندان سپردند)، حاکمیت فن‌سالارانه به‌ندرت به‌شکل ناب وجود دارد. بی‌دلیل هم نیست. حاکمیت فن‌سالارانه فی‌نفسه فاقد ژرفای اخلاقی برای انگیزه‌بخشی یا الهام‌بخشی به مردم است. به همین دلیل است که فن‌سالاری، برای به‌دست‌آوردن اعتبار، به سیاست‌ها و آرمان‌هایی بیرون از خودش اتکا می‌کند. درنتیجه، فن‌سالارها می‌کوشند قدرت انگیزشی نهضت‌های دیگر را به تصاحب خود درآورند، نهضت‌هایی همچون حمایت از محیط‌زیست و مهم‌تر از آن روان‌درمانگری.\n\nدرواقع، روان‌شناسی (و کلاً تمایل به درمانگری) وجه‌‌اشتراک مهندسان اجتماعی و هویت‌خواهان است. با آنکه حامیان پرشروشور نهضت‌های هویت‌خواهی در دنیایی کاملاً متفاوت با فن‌سالارهای واقع‌گرا زندگی می‌کنند، هر دو گروه میلی مشترک دارند به اینکه آرمان‌ها و ارزش‌های منسوخ را از میان بردارند و با مواردی جایگزین کنند که با سلایق روان‌شناختی و فنی‌شان سازگار باشد. ضمناً می‌خواهند حین این کار حس خوبی هم داشته باشند.\nچنان‌که استوارت جاستمن در مطالعۀ روشنگر خود تحت عنوان راز روان‌شناختی 9 توضیح می‌دهد «آگاهی … امر نیکی است که نمی‌توان زیر سؤالش برد و قدرتی است که نمی‌توان مقابلش ایستاد» 10. طرح‌های آگاهی‌افزایی فضایل و خصایل اخلاقی‌ای در اختیار شرکت‌کنندگان می‌گذارند که آن‌ها را از ره‌نایافتگان متمایز می‌کند. همین واژۀ «آگاهی‌افزایی»، به‌صورت نمادین، افرادِ دارای آگاهی را از افراد فاقد آگاهی جدا می‌کند. آن‌هایی که آگاهی دارند حساس‌تر، آزاداندیش‌تر و روشن‌فکرتر از دیگران به شمار می‌آیند.\nواژۀ آگاهی، به‌رغم ظاهر معصوم و خوشایندش، سرشار از بار سیاسی است. آگاه‌بودن یعنی اطلاع‌داشتن، اما دلالت بر هوشیاری و گوش‌به‌زنگی نیز دارد. آگاهی‌افزایی، در خنثی‌ترین حالت خود، می‌تواند به معنای افزایش آگاهی مردم از یک مشکل باشد. اما در عمل به این معناست که از دیگران انتظار داشته باشیم چشم‌اندازها و ارزش‌های فردِ آگاهی‌افزا را بپذیرند.\nعمل آگاهی‌افزایی معمولاً انجام می‌شود تا رویکردهایی که حمایت چندانی از جامعه دریافت نمی‌کنند موردحمایت قرار بگیرند. آگاهی‌افزایی واکنشی به نیازهای سبک‌ جدید زندگی در بین عموم مردم نیست. برعکس، هدفش ایجاد تقاضا برای ورزه‌های اجتماعی و فرهنگی‌ای است که محفل نسبتاً   کوچکی از آگاهی‌افزایانِ خودخوانده آن‌ها را می‌پسندند. آگاهی‌افزایی نسبت به امتیازاتی که سفیدپوست‌بودن به همراه دارد نمونۀ بارز این نکته است؛ مسئله‌ای که کاملاً بالابه‌پایین است.\nآگاهی‌افزایی حس مأموریت و انسجام گروهی را نیز میان فعالان هویت‌خواه می‌پرورد. گروه‌های آگاهی‌افزایی، با تملک نگرش‌های آگاهانه، خود را متمایز از بقیه می‌بینند، جایگاهشان را تقویت می‌کنند و تضادی اخلاقی میان سبک‌زندگیِ علی‌الادعا برتر خودشان و سبک‌زندگی بی‌اخلاقانه‌تر مابقی جامعه می‌کشند.\nآگاهی‌افزایان به‌کرات چنان اشتیاقی از خود نشان می‌دهند که با مبلغان پرشور مذهبی چندان تفاوتی ندارد. آن‌ها خود را مالکِ مطلقِ حقیقت می‌دانند. بی‌مدارایی ضمنی نسبت به دیدگاه‌های مختلف، که همواره از آگاهی‌افزایانِ بی‌طاقت می‌بینیم، در تکیه‌کلام‌توهین‌آمیز موردعلاقه‌شان بروز می‌یابد: «برو مطالعه کن».\nمنظورشان رفتن به کتاب‌خانه و کتاب‌خواندن نیست. معنی‌اش این است که از نو تحصیل کن و ارزش‌ها و جهان‌بینی ما را بپذیر. در بسیاری از مؤسسات، اعم از بخش خصوصی و دولتی، تحصیل‌کردن اختیاری نیست و افراد دستورالعمل می‌گیرند یا درواقع دستور می‌گیرند تا در دوره‌ها، سمینارها و کارگاه‌های آگاهی‌افزایی دربارۀ هرچیزی، از سوگیری ناخودآگاه گرفته تا آموزش رضایت، شرکت کنند.\nاین فراخوان‌های آگاهی‌افزایی و مطالعه‌کردن نشان می‌دهند که پروژۀ مهندسی اخلاقی از حوزۀ کودکان به بزرگ‌سالان نیز تسری یافته است.\nبعضی از مهندسان اجتماعی امروز، از مشاوران تنوع فرهنگی گرفته تا فعالان هویت‌خواه، اعتقاد دارند آگاهی‌افزایی به‌خودی‌خود کافی نیست. آن‌ها معتقدند مهارت‌های حرفه‌ای‌شان، که معمولاً مبتنی بر علم رفتاری است، برای تغییر رفتار مردم ضروری است. یکی از این افراد می‌نویسد «پژوهش‌های زیادی نشان داده افرادی که صرفاً اطلاعات بیشتری به آن‌ها داده می‌شود بعید است باورها یا رفتارشان را تغییر دهند. فعالانِ تغییر اجتماعی باید، با استفاده از علم رفتاری، کارزارهایی راه بیندازند تا پیام‌رسانی کنند و فراخوان صریح به عمل بدهند تا احساسات، تفکر و رفتار مردم را تغییر دهند و، بدین‌ترتیب، تغییرات ماندگار ایجاد کنند».\nمشخص نیست علم رفتاری بتواند به هدف خود، یعنی «تغییرات ماندگار»، برسد یا نه. اما پروژۀ جامعه‌پذیریِ مجدد قطعاً ورزه‌ها و هنجارهای فرهنگی غالب را تخریب می‌کند.\nدزموند فنل، نویسندۀ فقید ایرلندی، دستۀ آگاهی‌افزایان امروزی را «تأدیبگر»11 می‌نامد. این افراد، که قدرت فرهنگی و نهادی زیادی دارند، از زبانی گنگ استفاده می‌کنند و کلماتی مثل «ناشایست» و «مشکل‌ساز» به کار می‌برند تا مردم را «تأدیب» کنند. آگاهی‌افزایان اما، هرچقدر هم که به علم متوسل شوند و بر ادب خود تأکید کنند، پروژه‌شان فاقد نیروی اخلاقی است. مهم‌تر از همه، این پروژه نمی‌تواند شبکه‌ای از معنا را در اختیار مردم بگذارد که، بر اساس آن، بتوانند جایگاهشان را در دنیا درک کنند.\nمهندسان اجتماعی امروزی شاید همواره دم از آگاهی‌افزایی بزنند، اما ظاهراً به‌طرز دردناکی از ضعف‌های خودشان ناآگاه‌اند. آن‌ها مدهوشِ ایدئولوژیِ بدون نام هستند و تعارضات فرهنگی را حل نمی‌کنند، بلکه به آن دامن می‌زنند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را فرانک فورِدی نوشته و در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ با عنوان «100YEARS OF THE CULTURE WAR» در وب‌سایت اسپایکد منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «تعیین‌کننده‌ترین سوال فرهنگی قرن این است: در مهدکودک‌ها چه باید آموزش داد؟» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علیرضا شفیعی‌نسب منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n برای خرید کتاب قدرت خواندن، نوشتۀ فرانک فوردی، به فروشگاه اینترنتی ترجمان مراجعه کنید.\n \n \n \n \n فرانک فورِدی(Frank Furedi)، جامعه‌شناس و مفسر اجتماعی است. او استاد بازنشسته جامعه‌شناسی در دانشگاه کنت در کانتربری و نویسندۀ هفده کتاب است؛ آخرین کتاب او  قدرت کتاب‌خوانی: از سقراط تا توییتر (۲۰۱۵) است که انتشارات ترجمان علوم انسانی آن را ترجمه و منتشر کرده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n 100Years of Identity Crisis: Culture War Over Socialisation\n \n \n 2\n progressivism\n \n \n 3\n  Behaviorism, by JB Watson, People’s Institute, 1924, p 82.\n \n \n 4\n ‘Social work and societal engineering’, by FH Giddings, in The Journal of Social Forces, 3(1), p 181.\n \n \n 5\n Moral engineering\n \n \n 6\n Ethics and Professionalism, by J Kultgen, University of Pennsylvania Press, p 181\n \n \n 7\n Socialisation, K Danziger, Penguin, 1976, p 25.\n \n \n 8\n awareness-raising\n \n \n 9\n The Psychological Mystique\n \n \n 10\n The Psychological Mystique, by S Justman, Northwestern University Press,1988, p 159.\n \n \n 11\n correctorate\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/646462402.json b/train/646462402.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..c97762d3dd5efbb30bdc4ff7b6e6270858555048 --- /dev/null +++ b/train/646462402.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "«تاوباو» چطور روستاهای چین را از فقر و فلاکت نجات داد؟", + "subtitle": "نقش تجارت الکرونیک در توسعۀ روستاهای فقرزدۀ چین", + "introduction": "روی دیوار یک تولیدی‌‌ کوچک در یکی از دورافتاده‌ترین مناطق چین با حروف قرمز بزرگ شعاری نوشته شده است که معنی‌اش می‌شود: «با تاوباو، با روزهای تلخ خداحافظی کنید. تجارت الکترونیک، مسیری ا‌ست به‌سوی خوشبختی». «تاوباو» یک فروشگاه آنلاین اینترنتی مثل آمازون است که سال‌ها پیش توسط شرکت علی‌بابا، بزرگ‌ترین پلتفرم تجارت الکترونیک در چین و یکی از بزرگترین غول‌های فناوری دنیا، راه‌اندازی شد. یک تحلیل‌گر اقتصادی از نقش تاوباو در فقرزدایی، بازسازی مناطق روستایی و شکوفاییِ تجارت الکترونیکِ روستایی در چین گزارش می‌دهد.", + "content": "جاش فریدمن،کوارتز — شهر هِزه، چین\nدهستان دایجی، مجموعه‌ای از روستاهای غبارآلود در قلب دشت‌های مرکزیِ چین است که کمتر کسی فکرش را می‌کرد گزینۀ مناسبی باشد برای تبدیل‌شدن به قطب پیشتازِ تجارت الکترونیک در کشور.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-36.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n «تاوباو» چطور روستاهای چین را از فقر و فلاکت نجات داد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nاولین کلمه‌ای که برای توصیف آن منطقه به ذهن ساکنانش می‌رسد «دورافتاده» است. تا همین چند سال پیش، تا مرکز شهرستان که فقط ۱۵ کیلومتر (۳/۹ مایل) از آنجا فاصله داشت، یک‌ساعت با ماشین راه بود، چون جادۀ درست‌وحسابی وجود نداشت. البته کسی هم اهمیتی نمی‌داد: هیچ‌کس آنجا پولِ ماشین‌خریدن نداشت و این دهستان هم مثل خیلی از مناطق روستایی در چین، تاحدزیادی از جوان‌های در سنِ کارْ خالی شده بود، چراکه اکثرشان آن منطقۀ دورافتاده را ترک کرده و برای دستمزدِ بالاتر در امتداد ساحل مهاجرت کرده بودند. هِزه، بخشی از تقسیمات کشوری که این دهستان در آن واقع شده، اخیراً در مقالۀ یکی از مجلات، این‌طور توصیف شده بود: «مترادف با عقب‌ماندگی، بچۀ سرِراهی و ناخواستۀ استانِ شاندونگ».\nسو یونگ‌ژونگ در سال ۲۰۱۳ از یکی از دهستان‌های همان اطراف به‌عنوان دبیر حزب کومونیست انتخاب شد تا به دایجی سرکشی کند، حتی او هم از دیدن این حجم از فقر و فلاکت شگفت‌زده شده بود. دو تا از روستاهای این دهستان از طرف استان به‌عنوان روستاهایی که «ردای فقر برتن کرده‌اند» مشخص شدند. حتی در شهرک‌های اطرافِ آنجا که سو قبلاً تجربۀ اقامت در آن را داشت، دستِ‌کم یکی دوتا کارخانۀ کوچک پیدا می‌شد؛ اما دریغ از حتی یک زیرساختِ صنعتی در دایجی.\n\nعکس: جاده‌های اصلیِ منتهی به دهستان دایجی، پر شدند از ویترین‌ها، شرکت‌های تحویل و بانک‌های جدید. در سال ۲۰۱۳ و همزمان با رشد تجارت الکترونیکِ روستایی در کل کشور، رشدِ این منطقه هم سرعت گرفت.\nاما امروزه این دهستان و مناطق اطرافش، تبدیل‌شده‌اند به پایتخت بومیِ چین در تولید گروه خاصی از محصولات: لباس‌های بازیگری و رقص. نیمی از ۴۵ هزار ساکنِ دهستان، یا لباس تولید می‌کنند یا لباس می‌فروشند –از لباسِ شخصیت‌های شرور فیلم‌ها گرفته تا نسخه‌های ملوسی از مارها و تمساح‌ها و میمون‌ها- که همگی در وب‌سایت تاوباو 1 به فروش می‌رسند. وب‌سایتی متعلق به شرکت علی‌بابا، بزرگ‌ترین پلتفرم تجارت الکترونیک در چین.\n\nفروش لباس‌های دهستان دایجی، در سال ۲۰۱۶ به ۸/۱ میلیارد یوان (معادل ۲/۲۶ میلیون دلار) رسید و مقامات محلی حدس می‌زنند که مجموع فروش کل شهرستان سه‌برابر این رقم باشد یا به‌عبارتی حدود هفتاددرصد بازار فروش لباس در تاوباو. در روستای دینگلو، جایی که این صنعت برای اولین‌بار در آنجا شروع به رشد کرد، از کل ۳۰۶ خانوار ساکن در آنجا، ۲۸۰ خانوار، کسب‌وکارشان مرتبط با تاوباو است. بقیه هم اکثراً ازکارافتاده هستند و به‌گفتۀ ساکنین اگر از دستشان بر می‌آمد آن‌ها هم در تاوباو فروشنده می‌شدند.\nدربارۀ شکوفاییِ تجارت الکترونیکِ روستایی در چین، مطالب زیادی نوشته شده است و این به‌اصطلاح «روستاهای تاوباو»، اکنون تبدیل شده‌اند به اولویتِ سیاست‌گذاریِ ملی در چین برای بازسازی مناطق روستایی و فقرزدایی. جانگ گائولی، معاون‌اولِ نخست‌وزیر و دبیر سابق حزب در شاندونگ و یکی از قدرتمندترین مسئولین حال حاضر چین، اواخر سال ۲۰۱۵ از دهستان دایجی بازدید کرد و به تمجید از نقش این دهستان در کاهش فقر پرداخت.\n\nدر نوامبر ۲۰۱۶، دفتر مبارزه با فقر در شورای دولتی به‌همراه ۱۶ وزارتخانۀ دیگر، خطوط راهنمایی را منتشر کردند که از توسعۀ گستردۀ تجارت الکترونیک در مناطق روستایی به‌عنوان بخشی از مبارزۀ دولت با فقر خبر می‌داد. طبق برنامه، تا سال ۲۰۲۰ مناطق فقیرنشینِ روستایی می‌بایست فروش الکترونیکیِ خود را چهاربرابر می‌کردند.\nروی دیوار یکی از ساختمان‌های کنار جاده که مربوط می‌شود به یکی از اولین تولیدی‌های شخصی که در دایجی برپا شد، با حروف قرمز بزرگ شعاری نوشته شده است. معنی‌اش می‌شود: «با تاوباو، می‌توانید با روزهای تلخ خداحافظی کنید. تجارت الکترونیک، مسیری ا‌ست به‌سوی خوشبختی».\nرئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، سوگند یاد کرد که تا سال ۲۰۲۰ فقر مطلق را در چین ریشه‌کن خواهد کرد و بخشی از آبرویش را بر سر این موضوع گذاشت که، در راه ساختنِ «یک جامعۀ نسبتاً مرفه»، احدی را از قلم نخواهد انداخت. درحال‌حاضر هنوز بیش از ۵۶ میلیون نفر در چین در فقر زندگی می‌کنند. این عدد طبق روش قیمت‌های ثابت 2 و براساس استاندارد ملیِ درآمد در چین یعنی ۲ هزار و ۳۰۰ یوان در سال برای سال ۲۰۱۰ محاسبه شده است (الآن حدود ۳ هزار یوان یا ۴۳۶ دلار). طبق پروژه‌های دولت چین، این حدنصاب تا زمان تعیین‌شده برای ریشه‌کن شدن فقر در سال ۲۰۲۰، تا حدود ۴ هزار یوان (طبق نرخ برابری ارز فعلی می‌شود ۵۸۲ دلار) افزایش پیدا می‌کند.\nرونق‌شهر 3\nسالن کارخانۀ کوچک آقای دینگ پِی‌لینگ که شکل‌وشمایلی شبیه آشیانۀ هواپیما دارد، در حاشیۀ زمینِ او در روستای دینگلو واقع شده است و کنار جاده‌ای است که به‌تازگی سنگ‌فرش شده و منتهی می‌شود به شهرک مسکونی. در یکی از اتاق‌هایش دو بانوی میان‌سال از روستاهای اطراف، مشغول اتوکردنِ لباس‌های پرستاریِ دوران جنگ جهانی دوم هستند که مربوط می‌شود به فیلمی دیگر از آن جنگ. جنگی که برای چینی‌ها یادآور نبردی قهرمانانه علیه نظامی‌گریِ ژاپنی‌ها است. این زنان، پیش‌تر در مزرعه‌ای همان اطراف کار می‌کردند؛ اکنون بیرون از مزرعه، هم دستمزد بیشتری گیرشان می‌آید و هم خیلی به خانه‌شان نزدیک‌تر شده‌اند.\nآقای دینگ، برخلاف اکثرِ بزرگسالانِ روستا، هیچ‌وقت آنجا را ترک نکرد. یک مرد لاغرِ شصت‌ساله با عینکی بزرگ و پوستی تیره و آفتاب‌سوخته که بعد از اتمامِ دبیرستانْ به شغلِ معلمی رو آورد. او در ابتدا ریاضیات و زبان تدریس می‌کرد اما عایدی‌اش ناچیز بود. تنها در اواسط دهۀ ۱۹۸۰ بود که بعد از ۱۳ سال کارِ معلمی، فرصتِ شغلی دیگری پیدا کرد. هنرمندی در یکی از روستاهای اطراف، پرده‌هایی را رنگ‌آمیزی می‌کرد برای استفاده به‌عنوان پس‌زمینۀ عکاسی اما آن‌قدر سرگرمِ نقاشی بود که برای فروششان وقت کم می‌آورد. پس دینگ و عموزاده‌اش شدند فروشندۀ خانه‌به‌خانۀ پرده‌های عکاسی. بعداً بازارشان را تغییر دادند به فروش لباس‌های عکاسی و بعد از آن به فروش لباس‌های عمومی‌ترِ بازیگری که گروه بزرگ‌تری از مشتریان را شامل می‌شد. حوالی سال ۲۰۱۳، فقط آقای دینگ و چند خانوارِ محدود بودند که به‌جز کارِ زراعت در کسب‌وکارِ دیگری هم فعالیت داشتند.\nآقای سو، به‌عنوان دبیر جدید حزب در دهستان در آن زمان، فرصتی را برای توسعه شناسایی کرده بود. جاده‌های آن زمان درب‌وداغان‌تر از آن بودند که مناسب کامیون‌های تحویلِ کالا باشند. پس خودش آستینِ همت را بالا زد. به‌قول ساکنینِ آنجا: او و مسئولانِ دولتیِ همکارش در دهستان، دست‌به‌کار شدند و خودشان جاده‌ها را تعمیر کردند. آن‌ها کابل‌های فیبرِ نوری را هم در زمین کارگذاشتند -و به‌ادعای او «سرعتِ اینترنتشان از شانگهای هم بهتر شد»- او همچنین نامۀ سرگشاده‌ای نوشت و تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی و مهاجرت‌کرده‌هایی که رفته بودند شهر را ترغیب کرد که برگردند به دهات.\n\nعکس: رِن چینگ‌شنگ، از روستای دینگلوی دایجی، درحال پُزدادن با کلاهی که به‌عنوان بخشی از لباس نظامی ژاپنی‌ها در جنگ جهانی دوم به فروش می‌رسد.\nبه‌عنوان بخشی از پویش هدف‌گذاریِ دولت برای مبارزه با فقر، دولتِ محلیِ دهستانْ شد حامیِ کلاس‌های آموزشیِ تجارت الکترونیک و تولیدِ پوشاک، ارائه‌دهندۀ وام‌های کم‌بهره و مشوقِ کارآفرین‌های موفق برای به‌خدمت‌گرفتنِ کارگرانِ محلی که زیر خط فقر بودند. ظرف کمتر از چهارسال، به گزارش بازوی تحقیقاتیِ علی‌بابا، ۶ هزار و ۳۰۰ نفر از اهالی دایجی و مناطق اطراف، به‌لطف فروش از‌طریق تجارتِ الکترونیک، آمدند بالای خطِ فقرِ رسمی.\nبه گفتۀ علی‌بابا، در کل کشور ۱۸ روستا، که طبق اعلام دولتِ ملی در فقر بودند و اکنون تبدیل شده‌اند به روستاهای تاوباو، درمجموع بیش از ۱۰ میلیون یوان (۴۵/۱ میلیون دلار) در سال به‌صورت آنلاین کالا می‌فروشند. علی‌بابا تخمین می‌زند که علاوه بر آن دویست روستای دیگر، که طبق استانداردهای استانیِ فقر –که حدنصاب بالاتری از درآمد را درنظر می‌گیرد- در گذشته فقیر محسوب می‌شدند، به اهدافِ فروش مشابهی دست پیدا کرده‌اند. روستاهای شهرستان پینگ در استان خه‌بِی که به فاصلۀ چندصدکیلومتری در شمال دایجی واقع شده‌اند و ازنظر ملی به‌عنوان ناحیۀ فقیرنشین دسته‌بندی شده بودند، الآن دوچرخه‌های بچگانه تولید می‌کنند. درهمین‌اثنا، در یکی از روستاهای استان یون‌نان در جنوبِ غربیِ کشور، مردم اقلیت نژادیِ بائی، صنایع دستیِ نقره می‌فروشند و از این طریق، فروش ۱۹ میلیون یوانی را در سال ۲۰۱۵ در تاوباو به نام خودشان ثبت کردند.\nدر دایجی، تلاش‌های آقای سو او را در ذهن روستاییان تا حد یک اسطوره بالا برده است، همان روستاییانی که تا پیش از آن رابطه‌شان با مقاماتِ محلی کاردوپنیر بود. بااین‌حال، سو تأکید دارد که آنچه در دایجی اتفاق افتاد می‌تواند در مناطق دیگر هم تکرار و تکثیر شود. او می‌گوید: «هرجایی، محصولاتِ منحصربه‌فردِ خودش را دارد. تنها کاری که باید خودشان را قادر به انجامش کنند این است که آن محصولات را در اینترنت بفروشند».\nنسبتاً مرفه\nاین واقعیت که توسعه در چین، مسئولیت بخش بزرگی از کاهش فقر جهانی را در سی‌سال اخیر برعهده داشته است، برای همۀ دنیا مسجل است. خودِ دولت چین نیز به این مسئله واقف است. چِن شیوِن، نایب‌رئیس سابق گروه رهبری مرکزیِ کارِ روستایی در حزب، در یک سخنرانی در کنگرۀ ملیِ خلق در ژانویه ۲۰۱۶ گفت:\nاگر تا سال ۲۰۲۰ همچنان تعداد زیادی از مردممان زیر خط فقر باشند، این موضوع با هدفمان برای ساختن یک جامعۀ نسبتاً مرفه همخوانی نخواهد داشت. هم مردم خودمان و هم جامعۀ بین‌الملل به دیدۀ تردید به ما نگاه خواهند کرد. اما اگر بتوانیم با استانداردهای فعلی تا سال ۲۰۲۰ مردم را از فقر خارج کنیم، آنگاه ۱۰ سال از برنامۀ زمانبندیِ سازمان ملل متحد برای توسعۀ پایدار جلوتر خواهیم بود و به‌طور مؤثری رهبریِ حزب و مزایای سوسیالیزم از نوعِ چینی‌اش را به دنیا نشان خواهیم داد.\n\nعکس: لباسِ موفقیت.\nوقتی که فقط چندسال تا سررسیدِ ۲۰۲۰ مانده بود، دولت مرکزی بودجۀ مبارزه با فقر را تقویت کرد و در سال ۲۰۱۶ آن را با ۴۳ درصد افزایش به بیش از ۶۶ میلیارد یوان رساند. خودِ استان‌ها هم چهل میلیارد یوانِ دیگر به این مبلغ اضافه کردند. این تأکیدِ مضاعف بر ریشه‌کن‌کردنِ فقر، درپی یک پویش ملی برای شناساییِ فقر در سال ۲۰۱۳ اتفاق افتاد. پویشی که هزاران نفر را به‌خدمت گرفت تا براساس سطح درآمدْ تمامِ خانوارهای درگیر فقر را شناسایی کند و در ادامه، ازطریق پروژه‌هایی که به تأیید سطوح بالاترِ حکومت رسیده است، مستقیماً این خانوارها را برای صرفِ بودجه هدف‌گذاری کند.\nشورای دولتی، یا همان کابینه، در ماه دسامبر از برنامۀ پنج‌ساله‌اش برای مبارزه با فقر رونمایی کرد که در آن سیاست‌های مالیاتی، مالی، سرزمینی و شخصیِ این حوزه اعلام شده بود. سیاست‌هایی که تعیین شده بودند تا ۱۲۸ هزار روستای فقرزده‌ای را هدف بگیرند که در فهرست راهنمای ملیِ شناساییِ فقر نامشان آورده شده بود. برنامۀ دولت مرکزی هم دوماه جلوتر از آن منتشر شده بود و مسئولیت‌های مرکزی و محلی را برای مبارزه با فقر مشخص کرده بود. در این برنامه همچنین مجدداً بر قوانینی تأکید شده بود که ارزیابیِ عملکردِ مقامات دولت محلی هر منطقه را گره می‌زد به پیشرفت برنامه‌های مبارزه با فقر در آن منطقه.\nعلی‌بابا، غول اینترنتی که پشتِ تاوباو قرار دارد هم به نوبۀ خودش از این برنامه‌ها حمایت کرد. علی‌بابا، هم‌اکنون چهار برنامۀ اختصاصی برای ترویج پلتفرمش در مناطق دورافتاده دارد. تمرکزش هم به‌طور خاص روی مناطق مرکزی و غربی کشور است و قرار است این شرکت مبلغ ۱۰ میلیارد یوان در آنجا سرمایه‌گذاری کند برای ساختن یک‌صدهزار مرکز خدمات تاوباو در مناطق دوردست و همچنین توسعۀ لجستیک و آموزش و به‌روز کردنِ روستائیان تا بتوانند اقتصادشان را تاوباویی کنند. دولت مرکزی توافق‌نامه‌هایی را هم با علی‌بابا و هم با جینگ‌دانگ، دیگر پلتفرم عمدۀ این حوزه، امضا کرده است تا به نام مبارزه با فقر توسعۀ تجارت الکترونیک را در این مناطق سرعت دهند.\nیو جیانتوئو، یکی از کارشناسان مبارزه با فقر در بنیاد تحقیقات توسعۀ چین، معتقد است: «تجارت الکترونیک حتی از این هم می‌تواند رشد بیشتری داشته باشد». یو، می‌گوید: «اَنت فایننشال [بازوی مالی علی‌بابا]، تأمین منابع مالی خرد برای کسب‌وکارهای کوچک را در سال ۲۰۱۰ شروع کرد و تا الآن سرمایه‌ای که علی‌بابا در اختیار کسب‌وکارهای کوچک قرار داده است چهاربرابر اعتباری است که بانک گرامین طی ۳۹ سال در اختیار این کسب‌وکارها قرار داده است». استنادِ یو به سازمان اعتباردهیِ خردی است که به‌وسیلۀ برندۀ نوبل، محمد یونس، بنیان‌گذاری شده است.\nمعکوس‌شدن فرار مغزها\nبااین‌حال به‌رغم خوش‌بینی‌های محلی و حمایت سطح بالای دولتی، بسیاری از مناطقی که در فقرِ افسارگسیختۀ کشور دست‌وپا می‌زنند، برای سرمایه‌گذاری در رونق تجارت الکترونیک، ممکن است همچنان با سختی‌هایی مواجه باشند. دایجی نسبت به سایرمناطق فقرنشین از یک موهبتی برخوردار است و طبق گفتۀ شاهدان: دشت‌های مسطحِ آنجا، کارِ جاده‌سازی و ایجاد زیرساخت‌ها را تسهیل می‌کند.\n\nعکس: سو یونگ‌ژونگ.\nعمدۀ فقری که در چین باقی‌مانده است مربوط می‌شود به مکان‌هایی که دست‌یابی به رشد اقتصادی در آن‌ها به‌سادگی امکان‌پذیر نیست، مثل نواحی کوهستانی و مناطق دورافتادۀ مرکزی و غربی. طبق گفتۀ علی‌بابا، از بیش از هزار روستای تاوباو در چین، فقط ۲۵ درصدشان در چنین مناطقی واقع شده‌اند. بعضی از مناطق، علی‌رغم اقلیمِ نامساعد، راه‌هایی را برای ایجاد شبکه‌های تأمین و توزیع پیدا کرده‌اند اما اکثر آن‌ها همچان با موانع بسیاری مواجهند که حتی حمایت‌های سطح بالا هم هنوز نتوانسته از پسِ آن برآید.\nبرای اینکه یک روستا از هیچْ تبدیل شود به یک مرکز تولید در سطح ملی، به تلاشِ هماهنگ و فداکاری فوق‌العاده‌ای ازسمت مقامات دولتی نیاز دارد. چوی لی‌لی، دانشیار دانشگاه شانگهای در رشتۀ مالی و اقتصاد، می‌گوید: «برای اینکه یک منطقۀ روستایی در زمینۀ تجارتِ الکترونیک موفق شود، همۀ ذی‌نفعان باید به میدان بیایند. اما در مناطق فقیرتر، مسئولیت دولت از این هم سنگین‌تر است، به‌این‌دلیل که چه‌بسا تمام آن اکوسیستمِ کسب‌وکار به همین راهنمایی‌های دولتی وابسته باشد».\nاز همۀ این‌ها مهم‌تر اینکه فقیرترین مناطق کشور از جمعیتِ درسنِ کارْ خالی شده‌اند و با کمبود نیروی کاری که مهارت لازم برای هماهنگ‌شدن با اقتصادِ جدید را داشته باشد مواجه‌اند. یو جیانتوئو می‌گوید: «اینکه همه، آنجا را ترک کرده بودند، فقدان بزرگی برای این مناطق محسوب می‌شد. مسئله، فقط تعداد آدم‌هایی که می‌روند نیست بلکه مهم‌تر از آنْ نوعِ آدم‌هایی است که آنجا را ترک می‌کنند».\nآخرین باری که چین شکوفایی صنعتی را در مناطق روستایی تجربه کرد، شرکت‌های دهستان و روستا (تی‌وی‌ای‌ها) 4 که به‌صورت مالکیت جمعی اداره می‌شدند، توانستند از نیروی کار فراوان، حمایت دولت‌های محلی و موانع بسیار ناچیز بر سرِ تقاضای مصرف‌کننده، حداکثر استفاده را ببرند و با کسب سودهای کلان، میلیون‌ها شغلِ روستایی را در خلال دهۀ ۱۹۸۰ و اوایل دهۀ ۱۹۹۰ ایجاد کنند. جامعه‌شناسِ روستاییِ برجسته، فِی شیائوتانگ، معتقد بود که تی‌وی‌ای‌ها برای این منظور حیاتی بودند و بخشی از علتش این بود که این شرکت‌ها کمک کردند تا جریان «فرار مغزها» از روستا به شهر معکوس شود.\n\nپویشِ نامۀ سرگشادۀ سو، برای دعوت به استخدام مهاجران و تحصیل‌کرده‌هایی که به دهستان دایجی برمی‌گشتند، در تعطیلات سال نوی چینی در اوایل ۲۰۱۵ کلید خورد. این پویش به تلاش‌هایی که در آن زمان درجریان بود اضافه شد: مقامات محلی اعلام کردند که از زمان آغاز رونق تاوباو، بیش از پنج‌هزار کارگر مهاجر که قبلاً در شهرها سکونت داشتند و صدها فارغ‌التحصیل دانشگاهی هم در میان آن‌ها بودند، برای راه‌اندازی کسب‌وکار به دایجی برگشتند.\nاما این منطقه هنوز به کارگرانِ ماهر بیشتری نیاز دارد. دینگ پِی‌یو، عموزادۀ کوچک‌ترِ دینگ پِی‌لینگ، توضیح می‌دهد که: «همۀ تحصیل‌کرده‌هایی که به روستا برگشتند در کارشان موفق شده‌اند. حالا باید بگردیم و تعداد بیشتری از آن‌ها پیدا کنیم».\nدینگ پِی‌یو، برای تحصیل‌کرده‌هایی که از شهرها و شهرستان‌های اطراف به آنجا می‌آیند، جای خواب و غذا فراهم می‌کند و برایشان کامپیوتر دست‌وپا می‌کند اما به‌هرحال راضی‌کردن شهری‌ها برای زندگی در روستا کار آسانی نیست. در شلوغ‌ترین ماه‌های سال، آن‌قدر سفارش سرشان می‌ریزد که بزرگ‌ترین کسب‌وکارهای روستا مجبور می‌شوند دست‌به‌دامنِ کارخانه‌های استان‌های دیگر شوند و کار را به آن‌ها برون‌سپاری کنند. این مشکلشان سخت و درعین‌حال حسادت‌برانگیز است و تا همین چندسال پیش کسی فکرِ به‌وجودآمدن همچین شرایطی را هم نمی‌کرد.\nبا بیشتر شدن فروش، حالا ساکنین روستا به آن‌سوی مرزها هم چشم دوخته‌اند. دولت محلی هم قصد دارد به‌زودی کارِ ساخت سومین پارک صنعتی را در دهستان آغاز کند تا بتواند میزبان سالن‌های تولید و دفاتر فروش بیشتری باشد. حالا کارآفرینانِ تاوباویی در دایجی، شروع کرده‌اند به صادرات لباس به خارج از کشور، به‌خصوص به مالزی، ویتنام و بقیۀ کشورهای آسیای جنوب‌شرقی. گام بعدی، به‌گفتۀ خودشان، این است که کیفیت لباس‌ها را آن‌قدر ارتقا دهند که بتوانند به بازارهای گران‌تری در اروپا و ایالات متحده دست پیدا کنند.\nدینگ پِی‌لینگ، کسی که همۀ این تحولات را به چشم خودش دیده است، هدف بلندپروازانه‌تری در سر دارد. «دلم می‌خواهد همۀ چین و همۀ دنیا روستایم دینگلو را بشناسند».\n\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را جاش فریدمن نوشته و در تاریخ ۱۲ فوریۀ ۲۰۱۷ با عنوان «once poverty-stricken, China’s “Taobao villages” have found a lifeline making trinkets for the internet» در وب‌سایت کوارتز منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۴ آذر ۱۳۹۹با عنوان «تاوباو چطور روستاهای چین را از فقر و فلاکت نجات داد؟» و ترجمۀ بابک حافظی منتشر کرده است.\n \n \n \n \n جاش فریدمن (Josh Freedman) نویسنده و پژوهشگری است که دربارۀ سیاست‌گذاری اقتصادی و اجتماعی پژوهش می‌کند. او در واشنگتن زندگی می‌کند و با اتاق فکر بنیاد آمریکای جدید همکاری می‌کند. جاش فریدمن همچنین سابقۀ همکاری با آتلانتیک، سی‌ان‌ان و روتیرز را نیز دارد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Taobao\n \n \n 2\n constant prices\n \n \n 3\n  Boom town\n \n \n 4\n TVE: Township and Village Enterprise\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/646724526.json b/train/646724526.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..954ba0e39e4fd54b378a8c604448f4afee32e19d --- /dev/null +++ b/train/646724526.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟", + "subtitle": "ممنوعیت زمانی، ورزش و حمایت در کاهش چشم‌گیر مصرف مواد در این کشور سهم داشته‌اند", + "introduction": "۲۵سال پیش، جوانان ایسلندی از نظر سوءمصرف مواد مخدر، الکل و استعمال دخانیات ناسالم‌ترین جوانان اروپا بودند. اما این کشور توانسته است طی برنامه‌ای طولانی‌مدت به شکلی اعجاب‌آور مصرف الکل و مواد را میان جوانان کاهش دهد و استعمال دخانیات را به کمترین حد میان کشورهای اروپایی برساند. کلید این موفقیت تغییر دسته‌ای از نگرش‌ها و مواجهۀ رو در رو با مسئله بوده است: اگر جوانان به هروئین معتاد می‌شوند، چرا به ورزش و هنر نشوند؟", + "content": "اما یانگ، آتلانتیک — اندکی به ساعت سه بعدازظهر یک جمعۀ آفتابی مانده و پارک لاگردالر در نزدیکی مرکز ریکیاویک پایتخت ایسلند عملاً متروکه به‌نظر می‌رسد. هرازگاه آدم بزرگ‌سالی با کالسکۀ کودکی به چشم می‌خورد اما دورتادورِ پارک را مجتمع‌های مسکونی و خانه‌ها پر کرده‌اند و مدرسه هم که تعطیل است؛ پس بچه‌ها کجایند؟\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-38.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nگودبرگ یانسون، روان‌شناس ایسلندی، و هاروی میلکمن، استاد آمریکایی روان‌شناسی که قدری از سال را در دانشگاه ریکیاویک تدریس می‌کند، همراه من هستند. گودبرگ می‌گوید که بیست سال پیش، نوجوان‌های ایسلندی در صدر فهرست مشروب‌خواران جوان اروپا بودند. میلکمن اضافه می‌کند: «شب جمعه نمی‌توانستید در خیابان‌های مرکز ریکیاویک قدم بزنید چون امن به نظر نمی‌آمد. نوجوانانِ مست، دسته به دسته، با شما دست به یقه می‌شدند.»\nبه ساختمان بزرگی نزدیک می‌شویم. گودبرگ می‌گوید: «اینجا سالن اسکیت سرپوشیده داریم.» چند دقیقه پیش از جلوی دو ساختمان گذشتیم که مختصّ بدمینتون و پینگ‌پنگ بودند. اینجا در پارک هم یک میدان ورزش، یک استخر سرپوشیدۀ زمین‌گرمایی و (بالاخره) چند بچه دیدیم که روی چمن مصنوعی با هیجان مشغول فوتبال بودند.\nگودبرگ توضیح می‌دهد این روزها جوانان در پارک دور هم جمع نمی‌شوند چون در کلاس‌های بعد از مدرسه در این مکان‌هایند، یا در باشگاه‌ها برای موسیقی و رقص و هنر. یا شاید با والدین‌شان بیرون رفته باشند.امروزه از جهت زندگی پاک نوجوانان، ایسلند در صدر کشورهای اروپایی است. درصد نوجوانان ۱۵ و ۱۶ ساله‌ای که در یک ماه گذشته مست کرده‌اند از ۴۲% در سال ۱۹۹۸ به ۵% در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است. درصد کسانی که حداقل یک‌بار حشیش مصرف کرده‌اند از ۱۷% به ۷% رسیده است. آن‌هایی که هر روز سیگار می‌کشند از ۲۳% به فقط ۳% رسیده است.\nراهکار ایسلند در این چرخش موفق، هم رادیکال و هم تجربه‌محور بوده اما عمدتاً تکیه بر رویکردی داشته است که می‌توان آن را عقل سلیم تقویت‌شده 1 نامید. میلکمن می‌گوید: «این جدی‌ترین و عمیق‌ترین مطالعۀ استرس در زندگی نوجوانان است که تا کنون دیده‌ام. از اینکه این‌قدر خوب جواب داده واقعاً شگفت‌زده‌ام.»\n\n\nمیلکمن معتقد است اگر الگوی ایسلندی در کشورهای دیگر اقتباس شود، می‌تواند از نظر روان‌شناختی و جسمی مفید حالِ میلیون‌ها کودک باشد؛ سود آن برای صندوق آژانس‌های بهداشتی و کل جامعه که به کنار. ولی آن «اگر» را نباید ساده گرفت.\nمیلکمن هنگام صرف چای در آپارتمانش در ریکیاویک می‌گوید: «من در اوج طوفان انقلاب مواد مخدر بودم.» در اوایل دهۀ ۱۹۷۰ که مشغول کارآموزی در بیمارستان روان‌پزشکی بلویو در نیویورک‌سیتی بود، «ال‌اس‌دی به بازار آمده بود و خیلی‌ها هم ماریجوانا می‌کشیدند. و مسئلۀ مورد توجه این بود که چرا مردم مواد خاصی را مصرف می‌کنند.»\nمیلکمن در رسالۀ دکترایش نتیجه گرفته بود که افراد بسته به شیوه‌ای که برای کنار آمدن با استرس می‌پسندند، هروئین یا آمفتامین را انتخاب می‌کنند. مصرف‌کنندگان هروئین می‌خواهند خود را کرخت کنند؛ مصرف‌کنندگان آمفتامین می‌خواهند فعالانه با استرس‌شان مقابله کنند. پس از انتشار این اثر، او در زمرۀ گروهی از پژوهشگران بود که «مؤسسۀ ملی مصرف مواد مخدر آمریکا» استخدامشان کرد تا به پرسش‌هایی از این دست پاسخ بدهند: چرا افراد مصرف مواد را شروع می‌کنند؟ چرا ادامه می‌دهند؟ چرا به آستانۀ سوءمصرف می‌رسند؟ چه وقت از مصرف دست می‌کشند؟ و چه وقت دوباره سروقت مواد می‌روند؟\n\nاو می‌گوید: «هر دانشجویی می‌تواند بگوید چرا شروع می‌کند. خُب، مواد در دسترس است، دانشجوها ریسک‌پذیرند، بیگانگی، شاید هم قدری افسردگی. ولی چرا ادامه می‌دهند؟ پس سراغ سؤال آستانۀ سوءمصرف رفتم که ناگهان امر بر من روشن شد؛ آن جا بود که تجربه‌ای از لحظۀ «یافتم» داشتم: شاید آن‌ها حتی پیش از مصرف مواد هم از آستانۀ سوءمصرف گذشته باشند چون آنچه عادت به سوءمصرفش دارند، سبک مقابله‌شان با دشواری‌هاست.»\nدر کالج ایالتی شهر دنور، میلکمن نقشی اساسی در پرورش این فکر داشت که افراد به تغییرات در شیمی مغزشان معتاد می‌شوند. کودکانی که «مقابله‌گر فعال» باشند به دنبال یک لحظه اوج هیجان‌اند که با دزدیدن قالپاق و ضبط و بعداً خود ماشین‌ها، یا با داروهای محرّک به آن می‌رسند. البته الکل هم شیمی مغز را تغییر می‌دهد. الکل آرام‌بخش است اما ابتدا کنترل‌های مغز را آرام می‌کند که شاید بازدارندگی‌ها را از میان بردارد و در مقادیر کم به کاهش اضطراب کمک می‌کند.\nمیلکمن می‌گوید: «مردم می‌توانند به نوشیدنی، ماشین، پول، سکس، کالری، کوکائین یا هر چیزی معتاد شوند. ایدۀ اعتیاد رفتاری، شاخص کار ما شد.»\nاین ایده، بذر ایده‌ای دیگر را کاشت: «چرا یک جنبش اجتماعی حول نشئه‌کننده‌های طبیعی راه نیاندازیم: مردم بدون اثرات مخرّب مواد، بر اساس شیمی مغزشان نشئه شوند چون برایم روشن است که مردم می‌خواهند آگاهی‌شان را دستکاری کنند.»\nبه ۱۹۹۲ که رسید، تیم او در دنور برندۀ یک کمک‌هزینۀ دولتی ۱.۲ میلیون دلاری شد تا «پروژۀ خودیابی» را تشکیل دهد: این پروژه نشئه‌کننده‌های طبیعی را به جای مواد و جرم به نوجوانان پیشنهاد می‌داد. معلمان، پرستاران و مشاوران مدارس کودکانی ۱۴ ساله را به آن‌ها ارجاع دادند که به نظر خودشان نیاز به درمان نداشتند اما با مسألۀ مواد یا جُرم‌های کوچک دست‌به‌گریبان بودند.\n«ما به آن‌ها نمی‌گفتیم برای درمان آمده‌اند. می‌گفتیم هرچه بخواهید یاد بگیرید به شما یاد می‌دهیم: موسیقی، رقص، هیپ‌هاپ، هنر، هنرهای رزمی.» ایده این بود که این کلاس‌های متفاوت، طیفی از تغییرات در شیمی مغز کودکان رقم می‌زند و آنچه برای بهتر کنار آمدن با زندگی نیاز دارند را به آن‌ها می‌دهد: برخی شاید مشتاق تجربه‌ای باشند که اضطراب را کاهش دهد، دیگران شاید دنبال یک لحظه هیجان باشند.\nدر همین حال، تمرین مهارت‌های زندگی به این بچه‌ها داده می‌شد که بر ارتقای تفکراتشان دربارۀ خود و زندگی، و شیوۀ تعاملشان با دیگران تمرکز داشت. میلکمن می‌گوید: «اصل مهم این بود که آموزش در زمینۀ مواد جواب نمی‌دهد چون کسی به آن توجه نمی‌کند. بلکه نیاز به مهارت‌های زندگی است تا بر اساس آن اطلاعات عمل کنند.» به بچه‌ها گفته شد این برنامه سه‌ماهه است. برخی از آن‌ها تا پنج سال در پروژه ماندند.\n\nدر ۱۹۹۱، میلکمن به ایسلند دعوت شد تا دربارۀ کارش، یافته‌هایش و ایده‌هایش حرف بزند. او مشاور اولین مرکز اقامتی درمان مواد برای نوجوانان در ایلسند، در شهری به نام تیندر، شد. او توضیح می‌دهد: «ایدۀ محوری آنجا این بود که کارهای بهتری در اختیار بچه‌ها بگذاریم که بکنند.» در آنجا با گودبرگ آشنا شد که دانشجوی کارشناسی روان‌شناسی و مددکار داوطلب در تیندر بود. از آن زمان به بعد، آن‌ها دوستان نزدیک همدیگر بوده‌اند.\nسفرهای مرتب میلکمن به ایسلند و صحبت‌هایش در آنجا آغاز شد. این صحبت‌ها، و تیندر، توجه پژوهشگری جوان در دانشگاه ایسلند به نام دورا زیگفودوتی را جلب کرد. سؤالی برای او مطرح بود: شاید بتوانیم جایگزین‌های مواد و الکل را در برنامه‌ای بگنجانیم که هدفش نه درمان کودکان مسأله‌دار، بلکه جلوگیری از مصرف الکل یا مواد توسط آن‌هاست.\nآیا تاکنون الکل را امتحان کرده‌اید؟ اگر بله، آخرین بار چه زمانی نوشیده‌اید؟ تاکنون مست کرده‌اید؟ سیگار کشیده‌اید؟ اگر بله، چند وقت یک‌بار سیگار می‌کشید؟ چقدر وقت با والدین‌تان می‌گذرانید؟ آیا رابطه‌ای نزدیک با والدین‌تان دارید؟ در چه نوع فعالیت‌هایی شرکت می‌کنید؟\nدر سال ۱۹۹۲، کودکان ۱۴ تا ۱۶ ساله در تمام مدارس ایسلند پرسشنامه‌ای با سؤالاتی از این دست را پُر کردند. این فرایند در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۷ هم تکرار شد.\nنتایج این پیمایش‌ها، نگران‌کننده بود. در کل کشور، حدود ۲۵% بچه‌ها هر روز سیگار می‌کشیدند، بیش از ۴۰% هم در طول یک ماهِ منتهی به پیمایش مست کرده بودند. ولی وقتی که تیم در دل داده‌ها کاوش کرد، توانست دقیقاً تشخیص دهد که کدام مدارس با وخیم‌ترین مشکلات و کدام‌یک با سهل‌ترین مسائل دست به گریبان بودند. تحلیل آن‌ها نشان می‌داد زندگی کودکانی که سراغ نوشیدن و سیگار و مواد می‌روند تفاوت‌های مشهودی دارد با آن‌هایی که سراغ این چیزها نمی‌روند. مشخص شد که چند عامل در حفاظت از کودکان بسیار قوی عمل می‌کنند: سه یا چهار بار شرکت در برنامه‌های دست‌جمعی (به‌ویژه ورزش) در هفته، کل مدتی که در هفته با والدین می‌گذرانند، احساس مراقبت و توجه در مدرسه، و بیرون نرفتن از خانه در اواخر شب.\nاینگا دورا که دستیار پژوهش این پیمایش‌ها بود می‌گوید: «در آن زمان، انواع و اقسام برنامه‌های جلوگیری از مصرف مواد در جریان بود. عمدۀ آن‌ها بر پایۀ آموزش بودند.» دربارۀ خطرات نوشیدن و مواد به کودکان هشدار می‌دادیم، اما همان‌طور که میلکمن در ایالات متحده دیده بود، این برنامه‌ها جواب نمی‌داد. «ما می‌خواستیم رویکرد متفاوتی پیش بگیریم.»\nیان زیگفوزن، همکار و برادرِ اینگا دورا، می‌گوید شهردار ریکیاویک هم علاقه داشت روشی جدید را امتحان کند، و والدین هم احساس مشابهی داشتند. یان در آن زمان دختران جوانی داشت و در سال ۱۹۹۹ که «مرکز تحقیق و تحلیل اجتماعی ایسلند» تأسیس شد به آن پیوست. او می‌گوید: «وضعیت بد بود. روشن بود که باید کاری کرد.»\nبا استفاده از داده‌های پیمایش و برداشت‌های حاصل از تحقیقاتِ افرادِ مختلفی از جمله میلکمن، به تدریج یک طرح ملی جدید ارائه شد. این طرح «جوانان در ایسلند» نام داشت.\nقوانین تغییر کردند. خرید دخانیات برای زیر ۱۸ سال و خرید الکل برای زیر ۲۰ سال غیرقانونی شد، و تبلیغ دخانیات و الکل هم ممنوع شد. از طریق انجمن‌های والدین که بنا به قانون باید در تمام مدارس تشکیل می‌شدند، و شوراهای مدارس که نمایندگان والدین در آن‌ها حضور داشتند، پیوند میان والدین و مدارس تقویت شد. والدین تشویق به حضور در جلساتی می‌شدند که یادآوری می‌کرد به‌جای «هرازگاهی دورهمیِ باکیفیت»، کمیّتِ وقتی که با کودکان می‌گذرانند نیز اهمیت دارد، و باید کودکان را شب‌ها در خانه نگه دارند.\nهمچنین قانونی تصویب شد که بیرون ماندن کودکان ۱۳ تا ۱۶ ساله پس از ساعت ۱۰ شب در زمستان و پس از نیمه‌شب در تابستان را ممنوع می‌کرد. این قانون هنوز هم جاری است.\nنهاد ملی انجمن‌های والدین با نام «خانه و مدرسه» توافق‌نامه‌هایی را برای امضا به والدین عرضه کرد. محتوای این توافق‌نامه‌ها بسته به گروه سنی فرق داشت، و هر سازمان می‌توانست تصمیم بگیرد که چه چیزهایی در آن بگنجاند. برای کودکان ۱۳ سال به بالا، والدین می‌توانستند به رعایت همۀ توصیه‌ها متعهد شوند و همچنین مثلاً اجازه ندهند بچه‌هایشان در مهمانی‌های نظارت‌نشده شرکت کنند، برای کم‌سالان الکل نخرند، و به سلامت بقیۀ کودکان هم توجه کنند.\nهرفنا سیگیارجنسدوتیا، مدیر «خانه و مدرسه»، می‌گوید این توافق‌ها علاوه بر آموزش والدین، اقتدارشان در خانه را هم تقویت می‌کرد. «اینجاست که قدیمی‌ترین بهانه از بین می‌رود: همه همین کار را می‌کنند!»\nمنابع دولتی برای برنامه‌های دست‌جمعی و سازمان‌یافتۀ ورزش، موسیقی، هنر، رقص و باشگاه‌های مشابه افزایش یافت تا کودکان برای تعلق گروهی و احساس خوب، راهی جز استفادۀ الکل و مواد هم داشته باشند؛ و بچه‌های خانواده‌های کم‌درآمد نیز برای شرکت در این برنامه‌ها اعانه می‌گرفتند. مثلاً در ریکیاویک که محل سکونت بیش از یک‌سوم جمعیت کشور است، «کارت تفریح» برای هر کودک در سال مبلغ ۳۵ هزار کرون (۲۵۰ دلار) به خانواده می‌دهد تا هزینۀ فعالیت‌های تفریحی کنند.\nمهم آنکه پیمایش‌ها ادامه یافتند. هرسال تقریباً همۀ بچه‌های ایسلند یک پرسش‌نامه پُر می‌کنند. این یعنی داده‌های به‌روز و معتبر همواره در دسترس‌اند.\nدر بازۀ ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲، درصد کودکان ۱۵ و ۱۶ ساله‌ای که می‌گفتند اغلب یا تقریباً همۀ آخرهفته‌ها را با والدین‌شان می‌گذرانند دو برابر شد (از ۲۳ به ۴۶ درصد رسید) و درصد کودکانی که حداقل چهار بار در هفته در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته شرکت می‌کردند از ۲۴ به ۴۲ درصد رسید. در همین حال، میزان مصرف سیگار و الکل و حشیش در این ردۀ سنی سقوط کرد.\nالفجِیر کریستیانسون که روی این داده‌ها کار می‌کرد و اکنون در دانشکدۀ سلامت عمومی در دانشگاه ویرجینیای غربی ایالات متحده است، خاطرنشان می‌کند: «هرچند نمی‌توان مدعی رابطه‌ای علّی شد، که همین نمونه خوب نشان می‌دهد چرا دانشمندان به سختی روش‌های پیشگیری اولیه را می‌پذیرند، ولی روند بسیار روشن است. عامل‌های حفاظتی افزایش یافته‌اند، عامل‌های خطر کاهش یافته‌اند، و مصرف مواد کم شده است؛ و این روند در ایسلند یکنواخت‌تر از هر کشور اروپایی دیگر بوده است.»\nیان زیگفوزن عذرخواهی می‌کند که چند دقیقه دیر رسیده است. «یک تماس اضطراری داشتم!» ترجیح می‌دهد که نگوید دقیقاً از کجا، اما یکی از شهرهای دیگر دنیا بوده که اکنون بخشی از ایده‌های «جوانان در ایسلند» را اقتباس کرده است.\nپس از آنکه داده‌های شگفت‌انگیز ایسلند در جلسۀ «شهرهای اروپا علیه مواد» ارائه شد، برنامۀ «جوانان در اروپا» در سال ۲۰۰۶ آغاز شد که هدایتش بر عهدۀ یان است. او تعریف می‌کند: «همه می‌پرسیدند: شما دارید چکار می‌کنید؟»\nشهرداری‌ها به جای دولت‌ها عهده‌دار مشارکت در برنامۀ «جوانان در اروپا» هستند. در سال اول، هشت شهرداری به این برنامه پیوستند. تا امروز ۳۵ شهرداری در ۱۷ کشور به آن پیوسته‌اند: از مناطقی که فقط چند مدرسه در آن شرکت دارند، تا تاراگونا در اسپانیا که ۴۲۰۰ کودک ۱۵ ساله را در این برنامه دارد. روش همه‌جا یکسان است: یان و تیمش با مسئولان محلی صحبت می‌کنند و پرسش‌نامه‌ای تدوین می‌کنند که پرسش‌های کلیدی‌اش ترکیبی از پرسش‌های استفاده‌شده در ایسلند به‌علاوۀ چند موردی است که بر اساس اقتضائات محلی تهیه می‌شوند. به‌عنوان مثال، اخیراً مشخص شده است که قمار آنلاین در برخی نواحی یکی از مسائل بزرگ است و مسئولان محلی مایلند بدانند که آیا این نیز به سایر رفتارهای پرخطر مربوط است یا خیر.\nدو ماه پس از آنکه پرسش‌نامه‌ها به ایسلند می‌رسند، تیم یک گزارش اولیه همراه با نتایج به‌علاوۀ اطلاعات مقایسه‌ای و تطبیقی با سایر مناطق شرکت‌کننده را پس می‌فرستد. یان می‌گوید: «ما همیشه می‌گوییم که اطلاعات مثل سبزیجات باید تازه باشد. اگر این یافته‌ها را یک سال بعد بفرستید، افراد می‌گویند: خُب این‌ها مال مدت‌ها پیش است و شاید اوضاع عوض شده باشد…» علاوه بر تازگی، اطلاعات باید محلی هم باشند تا مدارس، والدین و مسئولان دقیقاً ببینند که چه مشکلات و مسائلی در نواحی‌شان وجود دارد.\nاین تیم ۹۹ هزار پرسش‌نامه از نقاطی دور همچون جزایر فارو، مالت و رومانی (و همچنین کرۀ جنوبی و اخیراً نایروبی و گینۀ بیسائو) را تحلیل کرده است. نتایج در کل نشان می‌دهند که در زمینۀ مصرف مواد نوجوانان، همان عوامل حمایتی و خطرآفرین که در ایسلند شناسایی شده‌اند همه‌جا صادق‌اند. تفاوت‌هایی هم وجود دارد: در یک نقطه (در کشوری «اطراف دریای بالتیک») شرکت در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته، عامل خطرآفرین بود. تحقیقات بیشتر علت را نشان داد: سربازان سابق که به داروهای عضله‌ساز، الکل و دخانیات علاقه دارند مسئول ادارۀ باشگاه‌هایند. پس اینجا یک مسئلۀ محلی روشن و فوری وجود داشت که می‌شد حل‌وفصلش کرد.\nیان و تیمش توصیه‌ها و اطلاعاتی دربارۀ اقدامات اثربخش در ایسلند ارائه می‌دهند، اما هر اجتماع رأساً تصمیم می‌گیرد که بنا به نتایجش چه اقدامی انجام دهد. گاهی اوقات آن‌ها هیچ کاری نمی‌کنند. یک کشور عمدتاً مسلمان که او ترجیح داد اسمش را نیاورد، داده‌ها را رد کرد چون حاکی از میزان ناخوشایندی از مصرف الکل بود. در سایر شهرها (مثلاً همان‌جایی که «تماس اضطراری» با یان گرفته بود) از داده‌ها استقبال می‌کنند و پول هم دارند، اما او مشاهده کرده است که تأمین و حفظ منابع مالی برای استراتژی‌های پیشگیری سخت‌تر از درمان است.\nهیچ کشور دیگری تغییراتی در ابعاد ایسلند نداشته است. وقتی از او می‌پرسم آیا کشور دیگری هم از قانون خانه ماندن کودکان در شب الگو گرفته است یا خیر، یان لبخند می‌زند. «حتی سوئدی‌ها خندیدند و گفتند این یعنی حکومت‌نظامی علیه کودکان.»\nدر کل اروپا، نرخ مصرف الکل و مواد نوجوانان در ۲۰ سال گذشته عموماً بهبود یافته است، ولی کاهش در هیچ‌جا به قدر ایسلند چشم‌گیر نبوده است، و بهبودها نیز لزوماً ناشی از استراتژی‌هایی نیستند که برای ارتقاء سلامت نوجوانان پی گرفته شده‌اند. مثلاً در انگلستان این واقعیت که اکنون نوجوانان به جای ارتباطات رودررو زمان بیشتری را در خانه برای تعامل آنلاین می‌گذرانند، می‌تواند یکی از دلایل کاهش مصرف الکل باشد.\nاما شهر کاناس در لیتوانی مصداق ثمراتی است که می‌تواند با مداخلۀ فعال رخ دهد. این شهر از سال ۲۰۰۶ پنج بار پیمایش را انجام داده است، و مدارس، والدین، سازمان‌های بهداشت و سلامت، کلیساها، ادارات پلیس و خدمات اجتماعی کنار هم جمع شده‌اند تا سعی کنند سلامت کودکان را بهبود داده و مصرف مواد را مهار کنند. مثلاً والدین سالانه در ۸ یا ۹ جلسۀ رایگان بچه‌داری شرکت می‌کنند، و یک طرح جدید هم منابع اضافه برای مؤسسات دولتی و سازمان‌های مردم‌نهادی فراهم کرده است که در کار بهبود سلامت روانی و مدیریت استرس‌اند. این شهر در سال ۲۰۱۵ ارائۀ برنامه‌های ورزشی رایگان در روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه را آغاز کرد، و برنامه‌هایی برای راه‌اندازی ایاب و ذهاب رایگان برای خانواده‌های کم‌درآمد نیز در جریان است تا کودکانی که نزدیک این مراکز زندگی نمی‌کنند بتوانند در این برنامه‌ها شرکت کنند.\nدر بازۀ ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴، تعداد نوجوانان ۱۵ و ۱۶ سالۀ اهل کاناس که گفتند ظرف سی روز گذشته مست کرده‌اند ۲۵% کاهش یافت و استعمال هرروزۀ دخانیات بیش از ۳۰% کمتر شد.\nدر حال حاضر، میزان مشارکت شهرها در برنامۀ «جوانان در اروپا» قاعدۀ مشخصی ندارد و تیم ایسلندی هم کوچک است. یان مایل است یک نهاد متمرکز با بودجۀ اختصاصی برای تمرکز بر گسترش «جوانان در اروپا» شکل بگیرد. او می‌گوید: «هرچند ده سال است مشغول این کاریم، شغل اصلی و تمام‌وقت ما نیست. مایلیم کسی از این کار الگو بگیرد و در تمام اروپا اجرا کند. و چرا فقط اروپا؟»\nپس از پیاده‌روی‌مان در پارک لاگردالر، گودبرگ یانسون ما را به خانه‌اش دعوت می‌کند. در باغچۀ خانه، دو پسرش بزرگ‌ترش یان کنراد (۲۱ ساله) و برگر ایزار (۱۵ ساله) دربارۀ مصرف الکل و دخانیات با من حرف می‌زنند. یان الکل می‌نوشد اما برگر می‌گوید هیچ‌کسی را در مدرسه‌اش نمی‌شناسد که دخانیات یا الکل مصرف کند. دربارۀ تمرین فوتبال هم حرف می‌زنیم: برگر پنج یا شش بار در هفته تمرین می‌کند؛ یان که دانشجوی سال اول رشتۀ کسب‌وکار در دانشگاه ایسلند است، پنج بار در هفته تمرین می‌کند. هر دو تمرین‌های منظم بعد از مدرسه را در شش‌سالگی آغاز کردند.\nپدرشان قبل از آن به من گفته بود: «ابزار و آلات مختلفی در خانه داریم. سعی کردیم آن‌ها را به موسیقی علاقمند کنیم. قبلاً یک اسب داشتیم. همسرم واقعاً به اسب‌سواری علاقه دارد. ولی این‌ها جواب نداد. در نهایت، انتخاب‌شان فوتبال بود.»\nآیا شده که بچه‌ها احساس فشار کنند؟ آیا شده که وقتی بچه‌ها ترجیح می‌دادند کار دیگری بکنند، وادار به تمرین بشوند؟ برگر می‌گوید: «نه، ما از بازی فوتبال لذت می‌بردیم.» یان اضافه می‌کند: «امتحانش کردیم و به آن عادت کردیم، و برای همین ادامه دادیم.»\nاین همۀ کارشان نیست. گودبرگ و همسرش ترون برای گذراندن ساعات مشخصی در هفته با سه پسرشان برنامه‌ریزی نمی‌کنند، اما سعی می‌کنند آن‌ها را مرتب به سینما، تئاتر، رستوران، کوهنوردی و ماهی‌گیری ببرند، و بالاخره در ماه سپتامبر که گوسفندهای ایسلند از ارتفاعات پایین می‌آیند، قرار خانوادگی چوپانی می‌گذارند.\nشاید یان و برگر بیش از حد معمول به فوتبال علاقه و در آن استعداد داشته باشند (دانشگاه ایالتی شهر دنور بورسیۀ فوتبال به یان پیشنهاد داده و چند هفته پس از ملاقات‌مان، برگر برای بازی در تیم ملی زیر ۱۷ سال انتخاب شد). ولی آیا افزایش معنادار درصد کودکانی که چهار بار یا بیشتر در هفته در برنامه‌های ورزشی سازمان‌یافته شرکت می‌کنند، می‌تواند مزایایی علاوه بر پرورش کودکان سالم‌تر داشته باشد؟\nمثلاً آیا می‌تواند به پیروزی قاطع ایسلند بر انگلستان در رقابت‌های قهرمانی فوتبال یورو ۲۰۱۶ مربوط باشد؟ در پاسخ به این سؤال، اینگا دورا که با رأی مردم «زن سال ایسلند» در ۲۰۱۶ انتخاب شد لبخند می‌زند: «در موسیقی هم موفقیت داشته‌ایم، مثل گروه آو مانسترز اند من 2 [یک گروه فولک‌پاپ مستقل در ریکیاویک]. اینها جوان‌هایی‌اند که به کارهای سازمان‌یافته هُل داده شدند.» و با چشمکی می‌گوید: «برخی از من تشکر کرده‌اند.»\nشهرهای دیگری هم که به برنامۀ «جوانان در اروپا» پیوسته‌اند مزایای گوناگونی را گزارش می‌دهند. مثلاً در بخارست، نرخ خودکشی جوانان هم پابه‌پای کاهش مصرف الکل و مواد، کمتر شده است. در کاناس، تعداد کودکانی که دست به خودکشی زده‌اند در بازۀ ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ یک‌سوم کمتر شده است.\nبه گفتۀ اینگا دورا، «از طریق مطالعات یاد گرفتیم که باید شرایطی بسازیم که بچه‌ها بتوانند زندگی سالمی داشته باشند، و نیازی به مصرف مواد نداشته باشند، چون زندگی مفرّح است و آن‌ها می‌توانند کارهای زیادی بکنند. و والدینی حامی‌شان هستند که با آن‌ها وقت می‌گذرانند.»\nدر این مسأله، حتی اگر روش‌ها روشن نباشند، پیام‌ها صریح‌اند. و وقتی هاروی میلکمن به این نتایج می‌نگرد، به فکر کشور خودش ایالات متحده می‌افتد. آیا «جوانان در ایسلند» می‌تواند آنجا هم جواب بدهد؟\n۳۲۵ میلیون نفر در مقابل ۳۳۰ هزار نفر. ۳۳ هزار دستۀ اوباش در مقابل هیچ. حدود ۱.۳ میلیون جوان بی‌خانمان در مقابل چند تا.\nآمریکا مشخصاً با چالش‌هایی روبروست که ایسلند گرفتارشان نیست. اما میلکمن می‌گوید داده‌های سایر نقاط اروپا، از جمله شهرهایی مانند بخارست که درگیر مسائل اجتماعی مهم و فقر نسبی‌اند، نشان می‌دهند که الگوی ایسلندی می‌تواند در فرهنگ‌های بسیار متفاوت هم مؤثر باشد. و نیاز به چنین کاری در ایالات متحده بسیار زیاد است: کم‌سالان تقریباً ۱۱ درصد از مصرف الکل کشور را به خود اختصاص می‌دهند، و افراط در نوشیدن هر سال بیش از ۴۳۰۰ واقعۀ مرگ در افراد زیر ۲۱ سال رقم می‌زند.\nولی بعید است برنامه‌ای هم‌تراز با «جوانان در ایسلند» در ایالات متحده مطرح شود. یک مانع مهم آن است که ایسلندی‌ها تعهد درازمدت به پروژه‌های ملی دارند، ولی منابع برنامه‌های سلامت اجتماعی در ایالات متحده معمولاً با بودجه‌های کوتاه‌مدت تأمین می‌شود.\nمیلکمن در تجربه‌ای دشوار دریافته است که حتی آن برنامه‌های جوانان که مورد تقدیر همگان هستند و بهترین سرمشق‌های امروزی تلقی می‌شوند نیز همیشه بسط نمی‌یابند یا حتی حفظ نمی‌شوند. او می‌گوید: «در پروژۀ خودیابی به نظر می‌رسید بهترین برنامۀ دنیا را داریم. دو بار به کاخ سفید دعوت شدم تا حرف بزنم. این برنامه جایزه‌های ملی بُرد. فکر می‌کردم: این برنامه در هر شهر و روستایی تکرار خواهد شد. ولی نشد.»\nعلت ماجرا به نظرش این بود که نمی‌توانید یک الگوی عام را برای همۀ اجتماع‌ها تجویز کنید چون همگی منابع یکسان ندارند. هر اقدامی برای آنکه کودکان ایالات متحده فرصت شرکت در همان نوع فعالیت‌هایی را بیابند که اکنون در ایسلند مرسوم است و لذا به آن‌ها کمک شود تا از الکل و سایر مواد دور بمانند، باید از منابعی بهره بگیرد که هم‌اکنون در آن اجتماع وجود دارد. او می‌گوید: «باید بر منابع اجتماع هدف تکیه کنید.»\nهمکارش الفجیر کریستیانسون در حال طرح ایده‌های ایسلندی در ایالت ویرجینیای غربی است. در چندین مدرسۀ راهنمایی و دبیرستان ایالت، پرسش‌نامه‌ها را به بچه‌ها داده‌اند، و یک مسئولِ هماهنگیِ محلی هم کمک می‌کند نتایج به دست والدین و هرکسی برسد که می‌تواند از آن‌ها برای کمک به کودکان آنجا استفاده کند. ولی او تصدیق می‌کند شاید رسیدن به نتایجی که در ایسلند دیده‌ایم، دشوار باشد.\nمایکل اوتول، مدیرعامل خیریۀ منتور در انگلستان که برای کاهش سوءمصرف الکل و مواد در کودکان و جوانان فعالیت می‌کند، می‌گوید کوتاه‌مدت‌نگری نیز می‌تواند مانعی در برابر استراتژی‌های پیشگیری مؤثر باشد. در این کشور نیز یک برنامۀ هماهنگ ملی برای جلوگیری از مصرف الکل و مواد وجود ندارد. این کار عموماً به مقامات محلی یا مدارس محول شده است که در عمل اغلب فقط اطلاعاتی دربارۀ خطرات مواد و الکل به دانش‌آموزان داده می‌شود؛ استراتژی‌ای که او قبول دارد بنا به شواهد، جواب نمی‌دهد.\nتمرکز ایسلند بر همکاری والدین، مدرسه و اجتماع جهت کمک به کودکان، و تأکید بر ورود والدین یا مراقبان در زندگی جوانان‌شان، کاملاً مورد تأیید اوتول است. او تصریح می‌کند که بهبود حمایت از کودکان می‌تواند به چندین طریق مفید واقع شود. حتی وقتی بحث فقط ناظر به الکل و دخانیات باشد، داده‌های فراوانی در دست است که نشان می‌دهد هرچه سن کودک در اولین باری که دخانیات یا الکل مصرف می‌کند بیشتر باشد، در طول عمرش زندگی سالم‌تری خواهد داشت.\nولی همۀ استراتژی‌ها در انگلستان پذیرفته نمی‌شوند: ممنوعیت خروج کودک از خانه در آخر شب‌ها یکی از آن‌هاست، شاید دیگری هم قدم‌زدن والدین در محله برای شناسایی کودکانی باشد که قانون‌شکنی می‌کنند. و در یک آزمون، خیریۀ منتور در شهر برایتون والدین را به مدارس دعوت کرد تا در کارگاه‌ها شرکت کنند اما دریافت که واداشتن آن‌ها به تعامل و ورود به ماجرا دشوار است.\nبه نظر میلکمن، هرجا که روش‌های ایسلندی پیشنهاد می‌شوند، دو چالش احتیاط‌کاری عمومی و بی‌میلی به درگیر شدن در کار پیش می‌آید که به بطن مسئلۀ توازن مسئولیت‌ها میان دولت و شهروندان برمی‌گردد: «می‌خواهید حکومت چه مقدار کنترل روی وقایع زندگی کودک‌تان داشته باشد؟ آیا این اقدامات به منزلۀ دخالت بیجای حکومت در زندگی مردم است؟»\nدر ایسلند، رابطۀ بین مردم و دولت همواره زمینه‌ساز برنامه‌های ملی مؤثر بوده است تا میزان زیاده‌روی کودکان در مصرف دخانیات و الکل را کاهش دهد؛ و طی این فرآیند، خانواده‌ها را به هم نزدیک‌تر و کمک کرده است تا کودکان از جهات مختلف سالم‌تر شوند. آیا کشور دیگری هم هست که نتیجه بگیرد مزایای این کار به هزینه‌هایش می‌ارزند؟\n• نسخهٔ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ اختصاصی قرار می‌گیرند. گزیده‌ای از بهترین مطالب وب‌سایت ترجمان همراه با مطالبی جدید و اختصاصی، شامل پرونده‌های موضوعی، در ابتدای هر فصل در قالب «فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی» منتشر می‌شوند. تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «سفر»، «خودیاری»، «سلبریتی‌ها» و نظایر آن پرداخته‌ایم.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان و دریافت یک کتاب به‌عنوان هدیه برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را اما یانگ نوشته است و در تاریخ ۱۹ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «HOW ICELAND GOT TEENS TO SAY NO TO DRUGS» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ آن را با عنوان «ایسلند چطور جوانانش را از الکل و مواد مخدر نجات داد؟» و با ترجمه محمد معماریان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n اما یانگ (Emma Young)، فارغ‌التحصیل روان‌شناسی از دانشگاه دورهام و ساکن سیدنی است. یانگ بیست‌سال است که به روزنامه‌نگاری حوزۀ علم و سلامت مشغول است. نوشته‌های او در گاردین، نیوساینتیست و دیگر مطبوعات به چاپ رسیده‌اند.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n enforced common sense\n \n \n 2\n Of Monsters and Men\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/646938478.json b/train/646938478.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..dbff22e6d68df1850a6b22f37483874892c88170 --- /dev/null +++ b/train/646938478.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "پلاستیک‌ها چگونه ما را مسموم می‌کنند؟", + "subtitle": "ما قبل از آنکه بتوانیم غذا بخوریم، خوردن پلاستیک را شروع می‌کنیم", + "introduction": "چند کتاب جدید که دربارۀ پلاستیک‌ها و اثرات آن بر زندگی ما و محیط زیستمان نوشته شده‌اند، پیام تقریباً واحدی دارند: تسلیم شوید. دنیای ما به اشغال پلاستیک‌ها درآمده است و این‌طور که به نظر می‌رسد، فعلاً راهی برای رهایی از شر آن‌ها نداریم. الیزابت کولبرت، روزنامه‌نگار برجستۀ محیط زیست و برندۀ جایزۀ پولیتزر، در این نوشته با مرور این کتاب‌ها می‌گوید آنچه لازم است، بازبینی‌ای عمیق و جدی در نحوۀ زندگی کردن ماست. بحران آلودگی پلاستیکی شاید هیچ راه‌حلی بدون پرداختن به این مسئله نداشته باشد.", + "content": "الیزابت کولبرت، نیویورکر— در سال ۱۸۶۳، زمانی که اغلب مردم ایالات‌متحده دلواپس جنگ داخلی بودند، کارآفرینی به نام مایکل فِیلَن نگران توپ‌های بیلیارد بود. در آن سال‌ها، توپ بیلیارد از عاج ساخته می‌شد، که ترجیحاً از فیل‌های سیلان -سریلانکای امروزی- به دست می‌آمد، چون تصور می‌شد عاج این فیل‌ها برای توپ بیلیارد تراکم مناسبی دارند. فیلن، علاوه بر سالن بیلیاردش و شراکتی که در تجارت ساخت میز بیلیارد داشت، نویسندۀ کتاب‌هایی دربارۀ بیلیارد و قهرمان این رشتۀ ورزشی نیز بود. به‌واسطۀ تلاش‌های او، این ورزش به قدری محبوبیت پیدا کرد که عاج‌های سیلان -و همچنین به‎طور کلی فیل‌ها- داشتند کمیاب می‌شدند. او و شریکش برای هر کس که جایگزینی برای عاج پیدا کند جایزه‌ای ده هزار دلاری تعیین کردند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-38-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n پلاستیک‌ها چگونه ما را مسموم می‌کنند؟ \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nچاپچی جوانی از آلبانی به نام جان وزلی هایِت از جایزه باخبر شد و شروع کرد به آزمون و خطا کردن. در سال ۱۸۶۵، او توپی را به ثبت رساند که مغزی آن از جنس چوب بود و پوششی از گَرد عاج و شلاک1 داشت. بازیکنان بیلیارد به آن علاقه‌ای نشان ندادند. در ادامه، هایت نیتروسلولز را آزمایش کرد، ماده‌ای که از ترکیب خمیر چوب یا پنبه با مخلوط اسید نیتریک و اسید سولفوریک ساخته می‌شود. او دریافت که نوع خاصی از نیتروسلولز، زمانی که با کافور حرارت داده شود، ماده‌ای براق و سخت تولید می‌کند که عملاً می‌تواند به هر شکلی دربیاید. برادر هایت، که شریک تجاری‌اش هم بود، نام این ماده را «سلولوئید» گذاشت. توپ‌های جدید در بین بازیکنان محبوبیت بیشتری داشت، اگرچه همان‌گونه که هایت نیز اذعان کرده بود، این توپ‌ها معایب خاص خود را نیز داشتند. نیتروسلولز، که به آن پنبۀ باروتی هم گفته می‌شود، به‌شدت اشتعال‌پذیر است. اگر دو توپ سلولوئیدی با شدت مناسب به یکدیگر برخورد کنند، می‌توانند منجر به انفجاری کوچک شوند. سالن‌داری در کلرادو به هایت گزارش کرده بود که وقتی این اتفاق افتاد، «ناگهان همۀ کسانی که در سالن بودند اسلحه کشیدند».\n\nمشخص نیست که برادران هایت هرگز جایزه را از فیلن دریافت کردند یا نه، اما خود این اختراع جایزه به حساب می‌آمد. این دو برادر کارشان را از توپ‌های سلولوئیدی به دندان مصنوعی، شانه، دستۀ برس، کلیدهای پیانو و خرت‌وپرت‌های خانه از جنس سلولوئید گسترش دادند. آن‌ها برای این مادۀ جدید نه صرفاً به‌عنوان جایگزین عاج که همچنین به‌عنوان جایگزین لاکِ لاک‌پشت و سنگ مرجان مشتری پیدا کردند. این دو نیز به‌واسطۀ کشتار و برداشت بی‌رویه رو به پایان بودند. در یکی از دفترچه‌های تبلیغاتی هایت‌ها آمده بود که سلولوئید «آرامش را به زیست‌گاه طبیعی فیل‌ها، لاک‌پشت‌ها و پولیپ‌های مرجانی برماختراع هایت، که اغلب از آن به‌عنوان اولین پلاستیک تولیدشده به‌شکل تجاری یاد می‌شود، چند دهۀ بعد باکلیت آمد. بعد از آن پلی وینیل کلراید، و سپس به ترتیب پلی اتیلن، پلی اتیلن سبک، پلی استر، پلی پروپیلن، استایروفوم، پلکسی گلاس، مایلار، تفلون، پلی اتیلن ترفتالات (که به پِت مشهور است) آمدند؛ این فهرست می‌تواند همین‌طور ادامه پیدا کند. تولید سالانۀ پلاستیک در جهان اکنون به بیش از ۳۶۰ میلیون تُن می‌رسد. زمانی با مشکل کمیابی روبه‌رو بودیم، حال مشکلْ فراوانی است.\nپسماند پلاستیک امروزه تقریباً در همه‌جا دیده می‌شود، در قالب بطری‌های آب خالی، کیسه‌های خرید مستعمل و بسته‌های پاره‌پورۀ چیپس و پفک. حتی کف درازگودال ماریانا در عمق یازده هزار متری دریا پلاستیک یافت شده است. پلاستیک سواحل سوالبار و کرانه‌های جزایر کوکوس (کیلینگ) که بیشتر آن غیرقابل سکونت است را آلوده کرده است. تصور می‌شود که در زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام -توده‌ای از آت‌و‌آشغال شناور روی آب مابین کالیفرنیا و هاوایی که مساحت آن به ششصد هزار مایل مربع می‌رسد- ۱.۸ تریلیون تکه پلاستیک باشد. در میان خیل موجوداتی که از این‌همه زباله آسیب می‌بینند، مرجان‌ها، لاک‌پشت‌ها و فیل‌ها هم هستند -به‌ویژه فیل‌های سریلانکا. در سال‌های اخیر، بیست فیل، بعد از اینکه در گورستان زباله‌ای نزدیک روستای پالاکادو پلاستیک بلعیده بودند، جان خود را از دست دادند.\n \n \n \n \n \n اطلاعات کتاب‌شناختی\n \n \n Wasteland\n The Secret World of Waste and the Urgent Search for a Cleaner Future\n \n \n Oliver Franklin-Wallis\n \n \n Hachette Books, 2023\n \n \n \n\n\n\n\n \n \n \n \n اطلاعات کتاب‌شناختی\n \n \n Wasteland\n The Secret World of Waste and the Urgent Search for a Cleaner Future\n \n \n Oliver Franklin-Wallis\n \n \n Hachette Books, 2023\n \n \n \n\nچقدر باید نگران چیزی باشیم که به آن «بحران آلودگی پلاستیکی» می‌گویند؟ و چه کاری از دستمان برمی‌آید؟ این پرسش‌ها موضوع اصلی چندین کتاب تازه‌منتشرشده است؛ این کتاب‌ها دربارۀ چیزی حرف می‌زنند که نویسنده‌ای به نام مت سایمون به آن «دام پلاستیک» در کتاب سمی غیر از تمام سم‌ها: ریزپلاستیک‌ها چگونه سیارۀ ما و بدنمان را آلوده می‌کنند 2 این‌طور نوشته است: «بدون پلاستیک ما نه پزشکی مدرن می‌داشتیم، نه ابزارآلات، و نه عایق‌بندی سیم برق برای جلوگیری از آتش‌سوزی خانه‌هایمان. اما با پلاستیک ما جای‌جای زمین را آلوده کرده‌ایم».\nسایمون، روزنامه‌نگار علمی در مجلۀ وایرد، به‌طور خاص نگران قابلیت پلاستیک برای تجزیه به ریزپلاستیک‌هاست – ریزپلاستیک‌ها معمولاً به ذراتی گفته می‌شود با قطر کمتر از پنج میلی‌متر. این فرایند همواره به اشکال گوناگون صورت می‌پذیرد. در اقیانوس، آب کیسه‌های پلاستیکی را با خود می‌برد، سپس بعد از اینکه توسط باد از این طرف به آن طرف انداخته شده و در معرض تابش پرتوی فرابنفش قرار گرفتند تجزیه می‌شوند. تایرهای امروزی از انواع و اقسام پلاستیک‌ها تشکیل شده‌اند و هم‌زمان با چرخیدن، ساییده شده و غباری از ذرات را در هوا به گردش درمی‌آورند. از لباس‌هایی که از پلاستیک ساخته شده‌اند، که بیشتر محصولات را در بر می‌گیرند، همواره الیاف روی زمین ریخته می‌شود، خیلی شبیه به ریختن موی سگ‌ها. در پژوهشی که چند سال پیش در نشریۀ نیچر فود منتشر شده بود، مشخص شد که آماده‌کردن شیرخشک نوزادان در بطری‌ پلاستیکی راه خوبی برای تجزیۀ بطری است؛ درنتیجه، آنچه که بچه‌ها در آخر می‌نوشند تقریباً نوعی سوپ پلاستیک است. درواقع، اکنون روشن است که کودکان حتی قبل از آنکه بتوانند غذا بخورند، در حال تغذیه از ریزپلاستیک‌ها هستند. در سال ۲۰۲۱، محققانی از ایتالیا اعلام کردند که در جنین انسان ریزپلاستیک یافته‌اند. چند ماه بعد، محققانی از آلمان و اتریش اعلام کردند که در مکونیوم -اصطلاحی تخصصی به معنای اولین مدفوع نوزاد- ریزپلاستیک مشاهده کرده‌اند.\nخطرات بلعیدن تکه‌های بزرگ پلاستیک واضح و مشخص است؛ این خطرات شامل خفگی و سوراخ‌شدن مجرای روده می‌شوند. حیواناتی که شکم خود را با پلاستیک پر می‌کنند درنهایت از گرسنگی می‌میرند. خطرات ریزپلاستیک‌ها نامحسوس‌ترند، اما سایمون استدلال می‌کند که خطرشان کمتر نیست. پلاستیک‌ها از فرآورده‌های جانبی پالایش نفت و گاز ساخته می‎‌شوند؛ بسیاری از مواد شیمیایی تشکیل‌دهندۀ آن‌ها مانند بنزن و وینیل کلراید سرطان‌زا هستند. در کنار مواد تشکیل‌دهندۀ اصلی آن‌ها، افزودنی‌های دیگری هم وجود دارند. بسیاری از این افزودنی‌ها -برای مثال مواد پلی فلوئوروکسیل –که به پلاستیک خاصیت ضدآب می‌دهند- نیز مشکوک هستند به اینکه سرطان‌زا باشند. بسیاری از آن‌ها نیز هرگز به‌درستی آزمایش نشده‌اند.\nوقتی پلاستیک خرد می‌شود، مواد شیمیایی به‌کاررفته در ساختش می‌توانند منتشر شوند. این مواد بعدتر می‌توانند با یکدیگر درآمیخته شوند تا ترکیبات جدیدی بسازند، که ممکن است خطر کمتری نسبت به مادۀ اولیه داشته باشد -شاید هم خطری بیشتر. چند سال پیش، گروهی از دانشمندان آمریکایی کیسه‌های خرید یک‌بارمصرف را برای چندین روز در معرض نور خورشید شبیه‌سازی‌شده قرار دادند، برای اینکه شرایطی را بازسازی کنند که این کیسه‌ها هنگام رهاشدن در طبیعت با آن مواجه می‌شوند. این دانشمندان متوجه شدند که یک کیسه از فروشگاه‌های سی‌وی‌اس بیش از سیزده هزار ترکیب از خود آزاد می‌سازد، و یک کیسه از والمارت بیش از پانزده هزار ترکیب. این گروه نوشته بودند «این مسئله دارد روز‌به‌روز روشن‌تر می‌شود که پلاستیک‌ها در محیط‌زیست ساکن و بدون تغییر نمی‌مانند». استیو اَلن، محققی در مؤسسۀ اقیانوس‌شناسی پیشرو کانادا که متخصص در زمینۀ ریزپلاستیک‌هاست، به سایمون گفته است «اگر ضریب هوشی تو بالاتر از میمون‌ها باشد، باید متوجه شوی که پلاستیک مادۀ خوبی برای محیط‌زیست نیست».\n\n\nدرعین‌حال، ریزپلاستیک‌ها صرفاً مواد شیمیایی مضر را آزاد نمی‌سازند، بلکه آن‌ها را جذب هم می‌کنند. «مواد تجزیه‌ناپذیر، زیست‌انباشتی و سمی»3 یا به‌اختصار پی‌بی‌تی‌ها ملغمه‌ای از ترکیب‌های خطرناک هستند که شامل ددت و مواد پلی کلربی فینیل می‌شوند. همچون ریزپلاستیک‌ها که در ادبیات علمی به آن‌ها ام‌پی گفته می‌شود، پی‌بی‌تی‌ها نیز این روزها همه‌جا حضور دارند. وقتی پی‌بی‌تی‌ها در کنار ام‌پی‌ها قرار می‌گیرند، معمولاً به یکدیگر می‌چسبند. آژانس حفاظت از محیط‌زیست در‌این‌باره گفته است «درواقع، پلاستیک‌ها مثل آهنربا پی‌بی‌تی‌ها را جذب می‌کنند». بنابراین، خوردن ریزپلاستیک‌ها راه خوبی برای بلعیدن سموم قدیمی است.\n\nحال نوبت به تهدیدی می‌رسد که در خود ذرات وجود دارد. ریزپلاستیک‌ها -ظاهراً و به‌طور خاص ریزالیاف- می‌توانند از راه تنفس به عمق ریه‌ها نفوذ کنند. مدت‌هاست این مسئله روشن شده که بسیاری از افراد شاغل در صنعت الیاف مصنوعی دچار بیماری‌های ریوی‌اند. آیا ما هم آنقدر ریزالیاف تنفس می‌کنیم که عملاً به کارگران صنعت الیاف مصنوعی تبدیل شویم؟ هیچ‌کس به‌طور قطعی نمی‌تواند پاسخ دهد، اما همان‌گونه که فِی کوچیرو، محققی در دانشگاه پورتسموث انگلستان، به سایمون گزارش می‌دهد، «ما به‌شدت نیاز داریم تا پاسخ آن را پیدا کنیم».\nهر چیزی که دیشب برای شام خورده‌اید، یقیناً پلاستیکی برای دورانداختن به جا گذاشته است. قبل از آنکه تیوب خالی خامۀ ترش یا بطری تقریباً خالی سس کچاپ خود را دور بیندازید، احتمالاً روی آن به دنبال یک شماره گشته‌اید، و اگر آن را داخل مثلثی کوچک پیدا کرده باشید، آن را شسته و برای بازیافت کنار گذاشته‌اید. احتمالاً فکر می‌کنید که با این کار نقش خود را برای جلوگیری از موج جهانی آلودگی پلاستیکی ایفا کرده‌اید.\nروزنامه‌نگار بریتانیایی، الیور فرانکلین-والیس، قبلاً چنین اعتقادی داشت. او شبیه آیینی مذهبی پلاستیک‌های خود را با آب می‌شست، سپس آن‌ها را در یکی از پنج سطل زباله‌ای می‌انداخت که با رنگ از هم متمایز می‌شدند و او و همسرش آن‌ها را در خانه‌شان در رویستون در شمال لندن نگه می‌داشتند. سپس فرانکلین تصمیم گرفت تا بفهمد در حقیقت چه بر سر زباله‌های او می‌آید، تصمیمی که به سرخوردگی ختم شد.\nاو در کتاب خود زمین بی‌حاصل: دنیای پنهان زباله و جست‌وجوی فوری برای آینده‌ای پاک‌تر 4 نوشته است «اگر محصولی بازیافتی یا قابل بازیافت باشد، خریدنش حس بهتری به ما می‌دهد. اما همۀ آن اعداد کوچک داخل مثلث بیشتر برای فریب مصرف‌کنندگان است».\nفرانکلین-والیس زمانی علاقه‌مند به سرنوشت پسماندهای خود شد که شیوۀ قدیمی مدیریت پسماند در بریتانیا در حال فروپاشی بود. تا سال ۲۰۱۷، اروپا و ایالات‌متحده بیشتر ضایعات پلاستیک و نیز کاغذ خود را به چین می‌فرستادند. سپس پکن سیاستی جدید به نام شمشیر ملی اتخاذ کرد و واردات یانگ لاجی یا «زبالۀ خارجی» را ممنوع کرد. این حرکتْ حمل‌کنندگان زباله از کالیفرنیا تا کاتالونیا را، با میلیون‌ها مخزن کپک‌زده‌‌ درمانده کرد که نمی‌توانستند از شر آن خلاص شوند. تیتر مجلۀ تایمز در ژانویه ۲۰۱۸ این بود: «به‌خاطر امتناع چین از دریافت زباله‌های بازیافتی غرب، پلاستیک‌ها روی هم تلنبار می‌شوند». سایمون الین، مدیرعامل انجمن بازیافت بریتانیا، به روزنامه‌ها گفت «روزگار سختی است».\nباوجوداین، زباله راهی برای خود پیدا کرد. کمی بعد از اینکه چین واردات زبالۀ خارجی را متوقف کرد، کارآفرینان حوزۀ بازیافت در کشورهای دیگر -مالزی، اندونزی، ویتنام و سریلانکا- شروع به پذیرفتن زباله‌ها کردند. کسب‌و‌کارهای کوچک بازیافت پلاستیک در جاهایی که اگر قانون هم وجود داشته باشد آن‌چنان سخت‌گیرانه‌ نیستند، به‌سرعت رشد کردند. فرانکلین-والیس از کارخانه‌ای ساده و این‌چنینی در دهلی نو بازدید کرد؛ صاحب کارخانه به شرطی که از چگونگی انجام این کار و موقعیت مکانی آن اطلاعاتی به بیرون درز پیدا نکند به او اجازۀ ورود داد. او کارگران را در حالی دید که در یک اتاق به‌شدت گرم مشغول ریختن زباله داخل یک خردکن بودند. کارگرانی در اتاقی دیگر که همان‌قدر گرم بود، خرده‌ها را داخل یک دستگاه اکسترودرِ پلاستیک 5می‌ریختند تا دانه‌های کوچک خاکستری‌رنگی به نام نِردل 6 تولید کنند. سیستم تهویه هم فقط یک پنجرۀ باز بود. فرانکلین-والیس این طور می‌نویسد: «مه غلیظ ناشی از بخار پلاستیک در هوا مرا بهت‌زده کرد».\nنردل‌ها، که برای تولید محصولات پلاستیکی اهمیت بالایی دارند، آن‌قدر کوچک هستند که ریزپلاستیک به حساب بیایند. (تخمین زده می‌شود که سالیانه ده تریلیون نردل به اقیانوس‌ها ریخته می‌شود که بیشتر آن از کانتینرها سرریز می‌شود). معمولاً نردل‌ها را از پلیمرهای «ویرجین» می‌سازند، اما آن‌طور که کارخانۀ دهلی نو نشان داد، امکان اینکه آن‌ها را از پلاستیک مستعمل ساخت نیز وجود دارد. مشکل این فرایند، و بازیافت پلاستیک به‌طور کلی، این است که پلاستیک با هر بار حرارت‌دیدن تجزیه می‌شود. درنتیجه، حتی در شرایط ایدئال نیز می‌توان از پلاستیک صرفاً به دفعات محدودی استفاده کرد؛ و باید گفت که در کار مدیریت پسماند شرایط ایدئال به‌ندرت پیش می‌آید. فرانکلین-والیس از کارخانه‌ای به‌روز در شمال انگلستان بازید کرد که کارش در زمینۀ پِت بود، ماده‌ای که بیشتر بطری‌های آب و نوشابه از آن ساخته می‌شوند. او دریافت که نیمی از بسته‌های پِت که به کارخانه می‌آمدند امکان بازیافت نداشتند، زیرا به‌خاطر وجود سایر انواع پلاستیک در آن‌ها یا زباله‌های دیگر آلودگی بالایی داشتند. مدیر بازرگانی کارخانه این طور اعتراف می‌کند: «دست‌یافتن به محصول نهایی برای ما معضل است».\nفرانکلین-والیس به این باور رسید که بازیافت پلاستیک نوعی حقه‌بازی (احتمالاً خطرناک) است. او این‌طور می‌نویسد که طی سال‌ها «راهش را یاد گرفته‌اند». تحت فشار افکار عمومی، شرکت‌هایی مانند کوکاکولا یا نستله تضمین می‌کنند که بسته‌بندی محصولاتشان بازیافت شود. وقتی فشار برداشته می‌شود، زیر قولشان می‌زنند. درعین‌حال، علیه تصویب هر قانونی که فروش پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را محدود کند لابی کرده و جلوی آن را می‌گیرند. فرانکلین-والیس از لری توماس، رئیس سابق انجمن تولیدکنندگان پلاستیک، نقل قول می‌کند؛ او در جایی گفته بود «اگر مردم فکر کنند که بازیافت حقیقتاً انجام می‌شود، دیگر نگران محیط‌زیست نخواهند بود».\nدرست زمانی که فرانکلین-والیس تصمیم گرفت از سرنوشت زباله‌هایش باخبر شود، ایو اُ. شواب تصمیم گرفت یک سال هیچ زباله‌ای تولید نکند. شواب، که به‌عنوان یک «تذکره‌نویس بدلکار» 7 شناخته شده است، پیش‌تر یک سال را بدون مصرف شکر گذرانده بود و خانواده‌اش را نیز وادار به این کار کرده بود. او وقایع این یک سال را در کتابی با عنوان سال بدون شکر 8 جمع‌آوری کرده است. بعد از یک سال پرهیز از شکر، نوبت به سال بدون به‌هم‌ریختگی 9 رسید. وقتی او به همسرش سالی بدون زباله را پیشنهاد کرد، همسرش گفت تردید دارد که این کار شدنی باشد. دختر کوچکش التماس کرد که صبر کند تا او به دانشگاه برود. به‌هرحال، شواب کار خودش را کرد.\nاو این تجربه را در سال بدون زباله 10این‌گونه تعریف می‌کند: «همین که سال جدید آغاز شد، احساس خوبی دربارۀ احتمال موفقیتمان داشتم، احساسی واقعی. مگر این کار چقدر می‌تواند دشوار باشد؟».\nمنظور شواب از «بدون زباله» دقیقاً بدون زباله نیست. طبق طرح او، پسماندی که قابلیت کمپوست‌شدن یا بازیافت‌شدن داشته باشد مجاز بود؛ بنابراین، خانوادۀ او می‌توانستند قوطی‌های کهنه و شیشه‌های خالی را در کنار باقیماندۀ غذا بیرون بریزند. چیزی که سخت -خیلی خیلی سخت- بود رفع و رجوع کردن پلاستیک بود.\nدر ابتدا، شواب پسماند پلاستیک را به دو دسته تقسیم کرد، دسته‌ای که آن شماره‌های کوچک را داشتند، و حمل‌کنندگان زباله آن‌ها را به‌عنوان بخشی از برنامۀ بازیافت «تک‌جریان» 11 می‌پذیرفتند؛ درنتیجه، طبق تعریف خودش، زباله به حساب نمی‌آمدند. دستۀ دیگر هیچ شماره‌ای نداشتند و نمی‌بایست در سطل بازیافت انداخته می‌شدند، بنابراین زباله به حساب می‌آمدند. او دریافت حتی اگر چیزی بخرد که ظرفش شماره داشته باشد -برای مثال یک گواکاموله12– معمولاً زیر در آن ورقه‌ای نازک و پلاستیکی است که شماره ندارد. بیشتر وقت او صرف این می‌شد که با شست‌وشو این ورقه‌ها و سایر پلاستیک‌های نامشخص را جدا کند و دنبال راهی باشد که با این‌ها چه کند. او از یافتن شرکتی به نام تراسایکل هیجان‌زده شد، شرکتی که قول می‌دهد -در ازای مبلغی پول- «چیزهای غیرقابل‌بازیافت را بازیافت کند». با مبلغ صد‌وسی‌وچهار دلار، او جعبه‌ای خرید که می‌توانست آن را با بسته‌‌هایی از پلاستیک پر کند و برای شرکت بفرستد، و با پرداخت چهل‌و‎دو دلار بیشتر، جعبه‌ای دیگر خرید که می‌توانست آن را با «پسماند لوازم بهداشت دهان و دندان» -مانند تیوب خمیردندان- پر کند. او می‌نویسد «جعبۀ بسته‌بندی پلاستیکی تراسایکل را طوری پر از پلاستیک کرده و فرستادم که دیگر بیش از آن نمی‌شد پرش کرد».\nبااین‌حال، درنهایت همچون فرانکلین-والیس، شواب نیز به این باور رسید که تا کنون فریب خورده است. در میانۀ راه آزمایش، او در دوره‌ای آنلاین ثبت‌نام کرد به نام فراتر از آلودگی پلاستیکی، که توسط جودیث اِنک، مدیر منطقه‌ایِ سابق انجمن حفاظت از محیط‌زیست، برگزار می‌شد. شواب آموخت که اغلب فقط ظرف‌هایی با شمارۀ ۱ (پِت) و ۲ (پلی اتیلن سنگین) برای بازیافت ذوب می‌شوند، و برای اینکه نردل‌های حاصل‌شده تبدیل به چیزی قابل استفاده شوند، باید مواد جدید بسیاری به آن‌ها افزود. او می‌نویسد «مهم نیست سرویس مدیریت پسماند به شما چه می‌گوید، شماره‌های ۳، ۴، ۶ و ۷ بازیافت نمی‌شوند. (خود او این جملات را ایتالیک کرده). شمارۀ ۵ هم خیلی خیلی نامعلوم است».\nتراسایکل نیز سبب سرخوردگی شد. از آن به‌خاطر نامگذاری اغواکننده شکایت شد و منجر به توافقی بیرون از دادگاه شد. یکی از اعضای یک تیمِ مستندسازی فهمید که تعداد زیادی از بسته‌های پسماند که برای بازیافت به شرکت فرستاده می‌شوند سر از یک کورۀ پخت سیمان در بلغارستان درمی‌آورند تا آنجا سوزانده شوند. (بنا بر گفتۀ مؤسس شرکت، این کار نتیجۀ اشتباهی ناگوار بوده است).\n\n\n\nشواب می‌نویسد «خیلی دلم می‌خواست باور کنم که تراسایکل، بابانوئل و خرگوش عید پاک حقیقت دارند، آن‌قدر که شباهت شک‌برانگیز دست‌خط بابانوئل به خط مادرم را نادیده بگیرم». اواخر سال، او نتیجه گرفت که تقریباً تمامی پسماندهای پلاستیکی -شماره‌دار، بدون شماره، یا آن‌ها که داخل جعبه می‌انداخته- طبق تعریف خودش در دسته‌بندی زباله قرار می‌گیرند. همچنین نتیجه گرفت که «در این روزگار» پرهیز از چنین پسماندی تقریباً غیرممکن است.\nچند ماه پیش، انجمن حفاظت از محیط‌زیست «پیش‌نویس سیاست ملی جلوگیری از آلودگی پلاستیکی» را تصویب کرد. طبق این گزارش، آمریکایی‌ها نسبت به شهروندان سایر کشورها پسماند پلاستیکی بیشتری تولید می‌کنند -تقریباً ۲۲۵ کیلوگرم برای هر نفر، نزدیک به دو برابر میانگین اروپا و شانزده برابر میانگین هند. انجمن اعلام کرد که «روش معمول» مدیریت این نوع پسماند روشی «ناپایدار» است. در رأس فهرست پیشنهاد‌های انجمن «کاهش تولید و مصرف» پلاستیک‌های یک‌بارمصرف قرار داشت.\nتقریباً هر کسی که دربارۀ «بحران آلودگی پلاستیکی» می‌اندیشد به نتیجه‌ای واحد می‌رسد. زمانی که یک بطری پلاستیکی (یا کیسه یا ظرف بیرون‌بر) دور انداخته می‌شود، احتمال بالایی دارد که سر از گورستان زباله، یا ساحلی در دوردست دربیاورد یا در قالب تکه‌هایی کوچک در اقیانوش شناور شود. بهترین راه برای تغییر این احتمالات تولیدنکردن بطری (یا کیسه و یا ظرف) در ابتدای امر است.\nسایمون می‌نویسد «تا وقتی که ما مدام پلاستیک‌های یک‌بارمصرف تولید کنیم … مثل آن است که سعی کنیم آب داخل وان حمام را بدون بستن شیر آب تخلیه کنیم؛ ما باید تولید پلاستیک را متوقف کنیم».\nشواب می‌گوید «نمی‌توانیم به اقداماتی نصفه‌ونیمه تکیه کنیم؛ می‌بایست سراغ ریشۀ مشکل برویم». او نوشته است که سوپرمارکت محل زندگی‌اش در ورمانت جنوبی، از اواخر سال ۲۰۲۰، دیگر به مشتریان کیسۀ پلاستیکی نمی‌دهد. «آیا می‌دانید چه اتفاقی افتاد؟ هیچ. روزی برای راحتی بیشتر خودمان محیط‌زیست را با کیسه‌های پلاستیکی آلوده می‌‌کردیم و، روز بعد، دیگر این کار را نمی‌کردیم».\nاماری واکر-فرانکلین و جنا جمبک، هر دو مهندس محیط‌زیست، در کتاب پلاستیک‌ها 13 که به‌زودی انتشارات دانشگاه ام‌آی‌تی آن را به چاپ می‌رساند گزارش داده‌اند «اکنون می‌دانیم که بدون کاهش تولید نمی‌توان آلودگی پلاستیکی را کاهش داد. اصلاحات ریشه‌ای و ساختاری نیاز است».\nالبته که حرف‌زدن دربارۀ «بستن شیر آب» و تغییر ساختار به‌مراتب راحت‌تر از عملی‌کردن آن است. اولاً موانعی سیاسی برای چنین کاری وجود دارند. صنعت پلاستیک، عملاً، زیرمجموعۀ صنعت سوخت‌های فسیلی است. برای مثال، اکسان‌موبیل چهارمین شرکت بزرگ نفتی دنیا و همچنین بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ پلیمر ویرجین است. این ارتباط یعنی هر تلاشی که برای کاهش مصرف پلاستیک صورت بگیرد منجر به مقاومتی آشکار یا پنهان خواهد شد، نه‌فقط از سوی شرکت‌هایی مانند کوکاکولا و نستله، بلکه از جانب شرکت‌هایی مانند اکسان و شل. در مارس ۲۰۲۲، دیپلمات‌های صدوهفتادوپنج کشور توافق کردند تلاش کنند تا معاهده‌ای جهانی بر «پایان‌دادن به آلودگی پلاستیکی» تنظیم کنند. در نخستین دور مذاکرات که بعدتر همان سال در اروگوئه برگزار شد، گروهی که خود را اتحادیۀ اهداف بلند می‌خواند، و شامل اعضایی از اتحادیۀ اروپا و همچنین غنا و سوئیس می‌شود، اصرار کردند که این معاهده باید دارای اقداماتی الزام‌آور برای همۀ کشورها باشد. این ایده با مخالفت کشورهای بزرگ تولیدکنندۀ نفت از جمله ایالات‌متحده روبه‌رو شد، که به دنبال اقدامی «در سطح ملی» بودند. بنا به گفتۀ گروه محیط‌زیستی صلح سبز، لابی‌کنندگانِ «شرکت‌های بزرگ سوخت‌های فسیلی در این جلسه غالب بودند».\nهمچنین موانعی عملی نیز بر سر راه هستند. دقیقاً به این دلیل که پلاستیک همه‌جا هست، تصور اینکه چگونه جایگزینی برای تمام انواع پلاستیک یا حتی بیشتر آن‌ها پیدا شود دشوار است. حتی در مواردی که جایگزین‌ها در دسترس هستند، معلوم نیست که لزوماً بهتر از پلاستیک باشند. فرانکلین-والیس به پژوهشی که توسط آژانس محافظت از محیط‌زیست دانمارک انجام شده استناد می‌کند؛ در این پژوهش، انواع کیسه‌های خرید از جهت اثرگذاری بر چرخۀ حیات مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این پژوهش، محققان دریافتند که برای اینکه نسبت به کیسه‌های پلاستیکی تأثیر کمتری بر محیط‌زیست گذاشته شود، کیسۀ کاغذی باید چهل‌وسه بار و در کمال تعجب کیسۀ پارچه‌ای هفت‌هزاروصد بار استفاده شوند. فرانکلین-والیس می‌پرسد «چه تعداد از این کیسه‌ها این‌قدر عمر می‌کنند؟». واکر-فرانکلین و جمبک همچنین نوشته‌اند که جایگزینی پلاستیک با مواد دیگر ممکن است «بده بستان» در پی داشته باشد، که شامل «مصرف انرژی و آب و انتشار گاز کربن» می‌شود. وقتی سوپرمارکت محل زندگی شواب دادن کیسه‌های پلاستیکی را متوقف کرد، شاید یک مشکل را برطرف کرد، اما به قیمت تشدیدکردن مشکلاتی دیگر -مانند جنگل‌زدایی یا استفاده از آفت‌کش‌ها.\nسایمون اشاره ‌می‌کند «اگر از دریچۀ حیات بشر به مسئله نگاه کنیم، از زمانی که ما بدون پلاستیک بی هیچ مشکلی زندگی می‌کردیم مدت زیادی نگذشته است». این حرف درست است. همچنین از زمانی که ما بدون کوکاکولا، گواکامولۀ بسته‌بندی‌شده، بطری‌های آب یا هر چیز بیرون‌بری زندگی خود را می‌کردیم، خیلی زمان نمی‌گذرد. به منظور کاهش جدی ضایعات پلاستیک -و البته «پایان‌دادن به آلودگی پلاستیکی»- احتمالاً صرف پیداکردن جایگزین کافی نخواهد بود، بلکه حذف باید در دستور کار قرار بگیرد. اگر بیشتر زندگی معاصر به پلاستیک گره خورده است، و نتیجۀ آن مسموم‌کردن فرزندانمان، خودمان و اکوسیستم بوده، پس دربارۀ این زندگی باید بازنگری شود. پرسش این است که چه چیز برای ما اهمیت دارد، و اینکه آیا ما تمایل داریم این پرسش را از خودمان بپرسیم؟\n\n\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را الیزابت کولبرت نوشته و در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳ با عنوان «How Plastics Are Poisoning Us» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و برای نخستین بار در تاریخ ۱۲ شهریور با عنوان «پلاستیک‌ها چگونه ما را مسموم می‌کنند؟» و با ترجمۀ محمد قریبی در وب‌سایت ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. \n \n \n \n الیزابت کولبرت (Elizabeth Kolbert) روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی است که تا به امروز دوبار جایزۀ ملی مگزین (۲۰۰۶ و ۲۰۱۰) و یک بار جایزۀ پولیتزر را در بخش کتاب غیرداستانی (۲۰۱۵) دریافت کرده است. کولبرت تحصیلات خود را در دانشگاه ییل به پایان رسانده است و مقالات فراوانی از او در نیویورک تایمز و نیویورکر به چاپ رسیده است. آخرین کتاب او انقراض ششم، تاریخی غیرطبیعی (The Sixth Extinction: An Unnatural History) یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های سال ۲۰۱۵ در آمریکا بود. مسائل محیط زیستی و تغییرات آب‌و‌هوایی در رأس علایق پژوهشی اوست.\n \n \n \n \n \n\n\n \n پاورقی\n\n \n \n 1\n shellac : نوعی انگم که از پوستۀ تخم حشرۀ مادۀ کِریا لاک گرفته می‌شود. این ماده به‌‎صورت پوسته‌ای خشک فرآوری و به بازار عرضه می‌شود [مترجم].\n \n\n \n 2\n A Poison Like No Other: How Microplastics Corrupted Our Planet and Our Bodies\n \n\n \n 3\n Persistent bioaccumulative and toxic substances( PBT)\n \n\n \n 4\n Wasteland: The Secret World of Waste and the Urgent Search for a Cleaner Future\n \n\n \n 5\n اکسترودر ماشینی است که به آمیزۀ لاستیکی و پلاستیکی تجزیه‌شده نیرو وارد ساخته تا با فشار در انتهای دستگاه از میان یک قالب عبور نموده و محصولی نواری‌شکل با سطح مقطع خاص تولید نماید [مترجم].\n \n\n \n 6\n گلوله‌های پلاستیکی پیش‌تولید یا «نردل» تقریباً به اندازه و شکل یک عدس هستند و بلوک‌های سازندۀ تقریباً تمام محصولات پلاستیکی هستند [مترجم].\n \n\n \n 7\n روزنامه‌نگاری که مسائل مختلف را خود تجربه کرده و دربارۀ آن‌ها می‌نویسد [مترجم].\n \n\n \n 8\n Year of No Sugar\n \n\n \n 9\n Year of No Clutter\n \n\n \n 10\n Year of No Garbage\n \n\n \n 11\n single stream: در این روش بازیافت، تمام پسماندها اعم از کاغذ، فلز، پلاستیک در یک کامیون جمع‌آوری نمی‌شوند [مترجم].\n \n\n \n 12\n دیپ کرمی بر پایۀ آووکادو که نوعی چاشنی مکزیکی به حساب می‌آید [مترجم].\n \n\n \n 13\n Plastics" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/646958749.json b/train/646958749.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3abcced7bc6590a74bb553edf4d909edfa092ab6 --- /dev/null +++ b/train/646958749.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "خانمان‌سوزترین اعتیادی که می‌شناسیم «فساد» است", + "subtitle": "فساد یک بحرانِ واقعاً جهانی است و اعتیاد به ثروت که عامل اصلی آن است از دیدِ عموم پنهان مانده است", + "introduction": "سارا چایس، بعد از آنکه دولت طالبان در افغانستان به دست ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا شکست خورد، تصمیم بزرگی گرفت. او که سال‌ها بود روزنامه‌نگاری می‌کرد، شغلش را رها کرد و به افغانستان رفت تا آنجا به بازسازی کشور کمک کند، ایستگاهی رادیویی برپا کند و دنیای بهتری بسازد. اما آنجا با چیزی آشنا شد که تا پیش از این توجهش به آن جلب نشده بود: «فساد». هر کاری که می‌خواست بکند، با جلوه‌های گوناگونی از فساد روبه‌رو می‌شد و این آغاز مسیر جدیدی برای او بود: فساد با جوامع انسانی چه می‌کند؟", + "content": "سارا چایس، ایان — در قندهارِ افغانستان، اواخر سال ۲۰۰۱، دختری حدوداً نُه‌ساله را می‌شناختم که تفنگ کلاشنیکفی را باز و بسته می‌کرد، گلوله‌ها را بررسی می‌کرد و ظرف چند دقیقه دوباره تفنگ را پر می‌کرد. آن کودک در خانه‌ای خشتی وسط یک قبرستان زندگی می‌کرد. من هم همان‌جا زندگی می‌کردم. وقتی سقوط رژیم طالبان را برای رادیوی دولتیِ ملی ایالات متحده پوشش می‌دادم، در خانۀ آن‌ها سکونت داشتم. گمانم این بود که در جمع افغان‌های عادی چیزهای بیشتری یاد خواهم گرفت تا اینکه در تنها هتل پایتخت بمانم که سابقاً تحت اشغال تروریست‌ها بود، یعنی همان هتلی که سایر روزنامه‌نگاران غربی در آن سکونت داشتند. برای همین، از یکی از دوستان شبه‌نظامی خواستم که یک خانوادۀ میزبان برایم پیدا کند.\nآن صحنه در اتاق نشیمن با قالیچه‌های پراکنده، جایی که شب‌ها در آن می‌خوابیدم و روزها در آن دور هم جمع می‌شدیم، از کل آن یک دهه‌ای که در افغانستان بودم در ذهنم باقی ماند. هنوز هم باقی است.\nماجرا از این قرار است که افغان‌ها بلدند چطور بجنگند. هم‌میهنان آن دختر، وقتی کنترل کشورشان را در دست گرفتند، دیگر به حمایت هوایی برای شکست‌دادن شورشیان طالبان نیازی نداشتند، یا به خودروهای زرهی با تجهیزات الکترونیکی پیشرفته که نگهداری‌شان نیازمند مهندسان کاملاً آموزش‌دیده بود. آنچه آنان نیاز داشتند این بود که به دولت خود افتخار کنند. اما مقامات دولت افغانستان شروع کردند به دزدی از بیت‌المال، و مقامات دولت ایالات متحده نیز چشم بر این جرائم بستند و حتی شرایط را برای آن فراهم کردند.\nاین مسئله، یعنی فساد، وقتی که تصمیم گرفتم خبرنگاری را کنار بگذارم و به افغانستان نقل‌مکان کنم اصلاً در ذهن من نبود. وقتی تصمیم گرفتم آن روستای ویران‌شده بر اثر بمباران آمریکایی‌ها را بازسازی کنم، یا اولین ایستگاه رادیویی مستقل را در آن کشور راه بیندازم هم اصلاً به فساد فکر نمی‌کردم. قصدم این نبود که هنجارهای غربی را بر آنان تحمیل کنم.\nخود افغان‌ها بودند که این مسئله را در ذهنم ایجاد کردند. از جوانان می‌پرسیدم که دوست دارند در رادیو چه بشنوند، و آنان از دزدی‌های شبه‌نظامیان والیانِ جدید که لباس‌های ارتشی آمریکایی می‌پوشیدند شکایت می‌کردند. برای خانه‌هایی که قصد بازسازی‌شان را داشتم سراغ سنگ‌فروش می‌رفتم و به من می‌گفت نمی‌تواند سنگ بفروشد، چون والی شهر انحصار فروش سنگ را در دست گرفته است. بعد هم آن را خُرد می‌کند و با قیمتی بالا به پایگاه نظامی آمریکا در خارج از شهر می‌فروشد.\n\nوقتی زبان پشتو یاد گرفتم و به مجتمعی بدون حفاظت در وسط شهر نقل‌مکان کردم، طالبان به‌تدریج داشتند به منطقه برمی‌گشتند، با نمایندگانی از رؤسای قبایل گفت‌وگو کردم. یکی از سخنگویان باوقار آنان تعریف می‌کرد «طالبان توی این گوش ما زدند» (فنجان چای سبزش را زمین گذاشت تا به صورت خودش سیلی بزند)، «و دولت هم توی آن گوش ما می‌زند!».\nاین‌طور شد که شروع کردم به کارکردن روی فساد: چون می‌دانستم که اگر دولت آمریکا به رشد فساد کمک کند، ما -و مردم افغانستان- جنگ را خواهیم باخت. و باختیم. اما باختن این جنگ، یعنی طولانی‌ترین جنگی که تاکنون آمریکا درگیر آن بوده، به‌هیچ‌وجه اولین موردی نبود که فساد در تاریخ تأثیر می‌گذاشت.\n«آنان صرفاً تعالیم انسانی خودشان را موعظه می‌کنند» -نه متون مقدس را- «آنان که می‌گویند به‌محض اینکه صدای افتادن سکه در صندوق شنیده شد، نفْس از برزخ به‌سوی بهشت روانه می‌شود». این بند بیست‌وهفتم از مجموعه‌بندهایی است که یک دانشجوی حقوق، و بعدتر کشیش، و استاد الهیات به نام مارتین لوتر در سال ۱۵۱۷ میلادی نوشته است. در آن زمان، کلیسای کاتولیک، قدرت مسلط در اروپا از ایرلند تا تقریباً مسکو، مشغول اخاذی گسترده‌ای بود. مؤمنان می‌توانستند با پرداخت مبلغی که هزینۀ «چشم‌پوشی از گناهان» بود، یا همان امان‌نامۀ پاپ، از عذاب‌های برزخ، ایستگاه بین این دنیا و قیامت، رها شوند.\nدر سال ۱۵۱۷، این دادوستد‌های دینی در آلمان تقریباً اجباری شده بودند. نیمی از عایدات آن نیز صرف پوشش وام سرسام‌آور روحانی جوانی می‌شد که آن را برای خرید یک حوزۀ اسقفی قدرتمند از پاپ گرفته بود. خودِ آن پاپ فرزند نورستۀ خاندان مدیچی و عاشق تجملات بود. او عموماً مناصب کلیسایی و معافیت از قوانین شرعی را به حراج می‌گذاشت. الباقیِ عوائد حاصل از فروش «چشم‌پوشی از گناهان» مستقیماً به خودِ پاپ مذکور، یعنی لئون دهم، می‌رسید و او آن را صرف هزینه‌های ساخت قصری پُرزرق‌وبرق می‌کرد.\nبند ۶۶: «صندوق‌های ‘چشم‌پوشی از گناهان’ تورهایی هستند که اکنون برای صید ثروت مردم به کار می‌روند». در بند ۸۶، لوتر می‌پرسد «چرا این پاپِ بی‌نهایت ثروتمند، به‌جای اینکه قصر سلطنتی سن پترو را با پول خودش بسازد، با پول مؤمنان فقیر می‌سازد؟».\nتقریباً همۀ ۹۵ بندِ دوران‌سازی که لوتر در آنجا نوشته است به نحوی به فساد ربط دارند، یعنی به سوءاستفاده از مناصب دولتی برای ارضای منافع شخصی. در این موردِ خاص، مناصب موردبحثْ مقدس و موضوع فساد سرنوشت ابدی افراد بود. خشم عمومی در سراسر اروپا، به صورتی غیرمنتظره، برانگیخته شد و درنتیجۀ آن سیاست، فرهنگ و اقتصاد قارۀ اروپا به طرزی شگرف دستخوش تغییر شد. تاریخ با چنین نقاط عطفی مواجه است که در آن‌ها فساد نظام‌مند، یا واکنش در برابر آن، مسیر رویدادهای جهان را تغییر می‌دهد.\nسه سال پس از آنکه پیشنهادهای لوتر در همه‌جا پخش شده بود، ارتشی مرکب از اسپانیایی‌ها و بومیان آمریکا دست به محاصرۀ یک کلان‌شهر زدند. در آن زمان هیچ شهری در اروپا نمی‌توانست از نظر جمعیت و پیچیدگی فرهنگی و معماری با تنوچتیتلان، پایتخت آزتک‌ها، رقابت کند. هم در گزارش‌های فرمانده آن ارتش، هرنان کورتس، و هم در نوشته‌های دانشمندان بومی شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بخش بزرگی از شکوه و عظمت این شهر محصول سوءاستفادۀ سرآمدان آزتک‌ها از قدرت برای منافع شخصی خودشان بوده است. بنابراین سؤالی مطرح می‌شود: آیا کورتس می‌توانست، بدون آن متحدان خشمگین بومی که به او پیوستند، آن امپراتوری بزرگ را سرنگون کند؟\nآخرین مثال را بزنم؛ رمزی مک‌مولن، در کتاب فساد و زوال روم1 (۱۹۸۸)، یک فصل را به سیستمی اختصاص می‌دهد که، هزار سال بعد، به الگوی پاپ لئون دهم تبدیل شده بود: «قدرت‌فروشی». مک‌مولن، حین ارزیابی تأثیر این قدرت‌فروشی در سرنوشت روم، می‌پرسد چطور ائتلافی بی‌نظم با تجهیزات و فناوری‌هایی پایین‌تر و متشکل از قبایل آموزش‌ندیده «به این سرعت و بدون زحمت توانست کنترل آلمان، گُل2 و اسپانیا را به دست آورد؟». این پرسش بازتابی از همان شگفتی همگانی در تابستان گذشته است: چطور جنگجویانی سوار بر موتورسیکلت، با سر و موی آشفته، ظرف چند روز کل افغانستان را تصرف کردند؟\nدر هر دو مورد، یکی از تأثیرات مُهلکِ «قدرت‌فروشی» عدم حضور نیروهای دفاعی بود. مک‌مولن می‌نویسد «اندازۀ ارتش روم ناچیز بود و آن سربازان ناراضی که با تجهیزات ناکافی در جبهه ماندند ایستادگی نکردند که بجنگند. در تاریخ می‌خوانیم که یک میدان جنگ، یک منطقه، کل یک ولایت به‌سادگی تقدیم مهاجمان می‌شود»، درست همان چیزی که در اوت ۲۰۲۱ در افغانستان اتفاق افتاد.\nاز نظر قدرتمندان فاسد، بودجه‌های دفاعی فرصتی وسوسه‌انگیز برای چپاول به حساب می‌آیند. وقتی قرار است پولی صرف حفاظت از شهروندان شود، به‌ندرت کسی درباره‌اش چون‌وچرا می‌کند، و جزئیات مخارج نیز معمولاً جزء اسناد محرمانه است.\nیک شیوۀ معمول این است که مسئولان ذی‌ربط فهرست حقوق‌بگیران را، به قول روزنامه گاردین در سال ۲۰۱۶، با «نام‌های جعلی و افراد مُرده» پُر می‌کنند و بعد این حقوق‌های اضافی را به جیب می‌زنند. این‌طور می‌شود که آخرِ کار فقط واحدهای دفاعیِ بسیار ناتوان در هر منطقه باقی می‌مانند.\nشیوۀ دیگر این است که بودجۀ تجهیزات را چپاول کنند، مثلاً با نخریدن آن اقلامی که بودجه به آن‌ها تخصیص یافته، یا فروختن آن اقلام -حتی به خودِ دشمن- یا خریدن جنس‌های بُنجُل، به‌جای غذا و سرپناه و سلاحِ خوبی که سزاوارِ رزمندگان خط مقدم است، کسانی که جانشان را برای حفاظت از مردم کف دستشان گرفته‌اند. این‌طور می‌شود که سربازان نهایتاً، در میانۀ جنگ با دشمن، بدون تدارکات و تجهیزات می‌مانند.\nسرجمع پول، تسلیحات، و چادرهای ضدآب را می‌شود حساب کرد. این کمک می‌کند که عوارض فساد را به‌صورت کمّی محاسبه کنیم. اما اینکه فقط اعداد را در نظر بگیریم موجب خواهد شد از آسیب بزرگ‌تر و خطر واقعیِ فساد غافل شویم: زخم اخلاقی فساد.\nبه نظرتان سربازان رومی یا افغانی، با دست‌های خالی و شکم‌های گرسنه -چون صبحانۀ گندیده‌شان بوی تعفن می‌داده- چه احساسی داشتند از اینکه خودشان را نمایندۀ مقامات حاکم معرفی کنند؟ جگرشان از چه می‌سوخت وقتی می‌فهمیدند که مسبب کمبودهایشان همان مقامات هستند -همان افراد ارشدی که دلشان می‌خواست شایستۀ تحسین باشند؟ این درد را، این شرم را، متوجه می‌شوید؟ و چه می‌شود اگر ذهن سربازان درگیرِ بدبختی‌هایشان شود؟ چه می‌شود اگر تنها هدفی که بتوانند در این دیگرآزاری پیدا کنند این بشود که بیشتر از مقامات بالا یا فرزندان ایشان طلا و دلار جمع کنند؟\nکلمه‌ای که به ذهن من می‌رسد «خیانت» است. هیچ‌وقت تجربۀ خیانت داشته‌اید؟ زخم روانی کشنده‌تری سراغ دارید؟ زخم‌های روانی -خیانت و رنج و شرم- محرک‌هایی قوی برای اَعمال افراد هستند، که اغلب در نظر گرفته نمی‌شوند. درمورد شهروندان چنین کشوری چه فکر می‌کنید؟ چه تخمی در دل ایشان کاشته می‌شود وقتی، به قول یکی از همکارانِ افغان من که به تلخی این را می‌گفت، «همان کسانی که قرار است قانون را حفظ کنند آن را نقض کنند»؟\nیک بار اعضای تعاونی‌ای که من سال ۲۰۰۵ راه انداخته بودم باید تجهیزاتی را از گمرک می‌گرفتند. خودم نبودم. آخرش نتوانستند بدون پیشنهاد «اجرت» آن را بگیرند، و این کلمۀ «اجرت» 3 را تشکیلات آمریکا در آنجا به کار می‌برد. با حالت انزجار -حتی نسبت به خودشان- پول را دادند.\nاگر قرار باشد هر روز از این‌جور کارها بکنید چه تأثیری روی شما خواهد داشت؟ جان‌های رنجوری که ناگزیرند هر روز برای ادامۀ حیات خویش ارزش‌ها را زیر پا بگذارند چگونه‌اند؟\nواکنش بعضی‌ها نوعی کنارکشیدن است. سربازان پُست‌هایشان را ترک می‌کنند؛ رأی‌دهندگانْ دیگر پای صندوق نمی‌روند؛ کاروان‌هایی برای مهاجرت به راه می‌افتند که یادآور سِفر خروج هستند، یا چنان‌که در اعلامیۀ استقلال آمریکا آمده، کل مردم «قیود سیاسی پیونددهنده‌شان را پاره می‌کنند».\nهمچنین، رنج خیانت و بی‌احترامی می‌تواند جرقۀ خشونت یا میل به انتقام باشد، نه‌فقط در افغانستان یا روم باستان.\nهمین امروز هر کشور بحران‌زده‌ای را که دلتان می‌خواهد در نظر بگیرید: اعتراضات عمومی عظیمی که رئیس‌جمهوری را ساقط می‌کند و ماجرا به جنگ کشیده می‌شود؛ حملات شورشیانی که شعارهای ایدئولوژیک می‌دهند. حالا نگاهی به دولت همان کشور بیندازید. عدالت جاری است یا عدالت فروشی است؟ آیا خویشاوندانِ نزدیکِ مقامات دارای شغل‌های کلیدی در دولت هستند؟ آیا «تنها راه انجام‌شدن کارها» این است که به مقامات سطح پایین رشوه‌های ناچیز بدهید؟\nاما واکنش‌های خشنی که فساد ایجاد می‌کند شاید کمترین مصیبت آن باشد. آسیب بزرگ‌تر را احتمالاً خودِ خیانت پدید می‌آورد: فاجعه‌ای طبیعی یا انسانی که آسیب‌های جبران‌ناپذیر دارد -مثل انفجاری شیمیایی در یک شهر بندری باستانی، یا منطقه‌ای که با طوفان نابود شده است؛ یک انفجار مالی که بر اثر کلاه‌برداری نظام‌مند ایجاد شده است؛ یا بزرگ‌ترین فاجعه‌ای را در نظر بگیرید که امروز نوع بشر با آن مواجه است: نابودی جهان طبیعی.\nفقط یک مثال ساده بزنم. از سال ۲۰۱۸ تا امروز، هزاران کیلومترمربع از جنگل‌های بارانی آمازون در آتش سوخته است -مرطوب‌ترین، پرآب‌ترین و متنوع‌ترین منطقه در کرۀ زمین از حیث تنوع زیستی. اینکه بگوییم آمازون جاذب کربن کل زمین است اصلاً حدواندازۀ این فاجعه را نشان نمی‌دهد. این مکان را فقط ریۀ زمین در نظر نگیرید، بلکه آن را برای زمینِ زندۀ ما اندامی بسیار حیاتی‌تر از آن چیزی که دانش بشری درحال‌حاضر می‌تواند به ما بگوید لحاظ کنید.\nبدون آمازون چه وضعیتی پیش خواهد آمد؟ اگر صرفاً برخورد یک شهاب‌سنگ با خلیج مکزیک ۸۰ درصد گونه‌های زنده را نابود کرده و به عصر دایناسورها پایان داده، آن‌وقت اصلاً سطح این فاجعه قابل‌تصور هم نخواهد بود. و بااین‌حال، تحت حکومت فاسدِ فعلیِ دولت‌های بولیوی و برزیل، مسابقه برای امحای آن شکل گرفته است.\nخیانت. تعجبی ندارد که زمین رو به نابودی است.\nحالا چطور است که ما در غرب توجه چندانی به فساد نداریم؟ زباله‌ای است که زیر قالی پنهانش می‌کنیم، انگار که یک ویژگی مادرزادی وضع بشر است، یا ویژۀ فرهنگ برخی از کشورهای خارجیِ خاص است. یا -گاهی اوقات- انگار انحرافی ناپسند است، یک رسوایی پنهان.\nجان رابرتز، قاضی ارشد، در سال ۲۰۱۶، با اعلام رأی اجماعی دادگاه عالی ایالات متحده، این بی‌اعتنایی را به زبان آورد. «دغدغۀ ما داستان بی‌مزۀ ماشین‌های فِراری و ساعت‌های رولکس و لباس‌های مجلسی نیست»، و با این حرف رأی دادگاه را که موجب ازبین‌رفتن اتهام فساد باب مک‌دانل شده بود توجیه کرد. مک‌دانل، فرماندار سابق ایالت ویرجینیا، از تاجری که نیازمند کمک او بود قریب به ۲۰۰هزار دلار هدیه گرفته بود.\nبنا به رأی اجماعیِ هشت قاضی دادگاه عالی، دغدغۀ اصلی نه فساد بلکه مبارزه برای مهار آن بود. دسترسی بیش‌ازحدِ دادستان‌ها به مقامات دولتی و مدیران شرکت‌ها، این چیزی است که ایالات متحده را به خطر می‌اندازد.\nواقعاً؟\nظرف چند هفته بعد از صدور این حکم، دو آدم تک‌رو بسیار متفاوت فضای سیاسی انتخابات آمریکا را دوپاره کردند. یکی آواز «باتلاق را خشک کن!» 4 سر داد (دونالد ترامپ). دیگری دعوت به نوعی «انقلاب سیاسی» کرد (برنی سندرز). رأی‌دهندگان به خروش آمدند. سیاست‌مداران سنتی سر جایشان مبهوت ایستادند. انقلاب اتفاق افتاد، اما نه آن انقلابی که انتظار می‌رفت.\nبه عبارت دیگر، فسادْ نظام سیاسیِ ایالات متحده را از کنترل خارج کرد، با پیامدهایی که هنوز همۀ آن‌ها آشکار نشده‌اند. اما در اینجا و سایر کشورهای غربی، چشم‌پوشیدن بر فساد راحت‌تر از افغانستان است. اینجا، در ایالات متحده، معمولاً شهروندان را وسط خیابان تلکه نمی‌کنند، بلکه فساد پشت اجّی‌مجّی‌های حقوقی پنهان می‌شود؛ گاوصندوق را با دستکش‌های مخملی می‌شکنند.\nبرای مثال، مُشتی غول صنایع دفاعی در ایالات متحده، همه با سوابق کیفری بلندبالا، بخش عمدۀ قراردادهای آماد و پشتیبانی پنتاگون را در اختیار دارند. این پیمانکاران ماشین‌های زرهی با تجهیزات الکترونیکی حساس را این طرف و آن طرف می‌فروشند. سیستم‌های تسلیحاتی معیوب می‌فروشند. بودجه‌هایی می‌بندند که اقلام درخواستی در آن‌ها دچار تورم شده یا اصلاً معلوم نیست که چه هست: TBD (یعنی بعداً معین خواهد شد). سربازان آمریکایی گرسنه نمی‌مانند، اما جنگ‌ها دائماً به شکست می‌انجامند.\n\nاین نوع سودجویی از جنگْ آدم‌های کت‌وشلواری و محترم هستند. شبکۀ بزرگی از روابط با مقامات دولتی‌ای دارند که درمورد مقدار بودجۀ دفاعی و اینکه این پول کجا باید استفاده شود تصمیم می‌گیرند. این روابط صرفاً با مشارکت در کارزارهای انتخاباتی خریداری نمی‌شوند؛ افرادی دائماً بین صنایع خصوصی و پنتاگون در رفت‌وآمد هستند تا شبکه‌ای پویا و قدرتمند ایجاد کنند و اهداف این شبکه معمولاً بر منافع عمومی ارجحیت دارد.\nوزارت دفاع کشور شما هم همین‌طور است؟ رهبران صنعت بانکداری و مقامات وزارت اقتصادِ دولت شما چطور با هم تعامل دارند؟ آخرین‌باری که حباب اقتصادی زندگی شما یا همسایگانتان را نابود کرد این مقامات و مدیران چه می‌کردند؟ صنایع معدنی و انرژی کشور شما در دست کیست؟ آیا این افراد عمداً نهادهای دولتیِ مسئولِ حفاظت از سلامت شهروندان و طبیعت را زمین‌گیر کرده‌اند؟\nحالا ببینید ما قربانیان این ماجرا -دست‌کم در طبقات نسبتاً مرفه- معمولاً چطور به این وضعیت واکنش نشان می‌دهیم: به‌جای اعتراض و تقاضای اینکه چنین اعمالی متوقف شوند، ترجیح می‌دهیم این کارها را توجیه کنیم. ممکن است این ژستِ ضدفرهنگِ مطبوعی هم به نظر بیاید، نشانه‌ای از واقع‌بینی.\nوقتی با وکلا و ناظران کهنه‌کار دادگاه واشنگتن دربارۀ لغو محکومیت فساد مک‌دانل مصاحبه می‌کردم، به اتفاق آرا، چنین توجیه‌هایی را می‌شنیدم.همگی یک‌صدا می‌گفتند «اگر این محکومیت به قوت خود باقی می‌ماند، به‌منزلۀ جرم‌انگاری سیاست‌ورزی بود». امروز، در ایالات متحده، چنین اظهارنظرهایی بدین معناست که کارها فقط با رشوه‌دادن انجام می‌شود.\nما معمولاً این پدیده را به‌کل نادیده می‌گیریم. از شورش لوتر یا اقدام خشونت‌آمیزی که ۱۵۰۰ سال پیش‌ازآن توسط خاخام جوانی از ناصره رخ داد صرفاً درکی ماوراءالطبیعی داریم. او که در میان همسایگانش احاطه شده بود وارد مجتمع حکومتی سزار شد، جایی که حاکمان فاسد زمانه‌اش پول مردم را می‌دزدیدند. و زیر میز زد. اسمش عیسی بود.\nآیا درمورد این شورش واقعاً نمی‌شود هیچ‌گونه تفسیری از منظر اقتصاد سیاسی پادشاهی زمینیِ هرود بزرگ [حاکم یهودیه در زمان عیسی (ع)] ارائه کرد؟\nکم‌اهمیت جلوه‌دادن فسادی که عیسی و لوتر را خشمگین کرده بود به نفع کیست؟ چه چیزی را از دست خواهیم داد، حالا که متداول شده که همه اصرار کنند ارزش‌های انسانیِ درستکاری و انصاف ساختگی هستند، نه مقدس؟ چه کسی برندۀ بازی است وقتی دنبال کارکردهای مفید فساد می‌گردیم، یا شانه‌هایمان را در مقابلش بالا می‌اندازیم و می‌گوییم «ذات انسان» همین است؟ چه کسی نفع می‌برد از اینکه بگوییم افرادی که ثروت‌های سرسام‌آور جمع می‌کنند زرنگ‌تر یا بهتر از بقیه ما هستند، نه مجرمانی خطرناک؟\nبا این پرسش‌ها در ذهن -و بهره‌گیری از بندهای پیش‌گفتۀ مارتین لوتر- من نیز این بندها را برای بحث پیشنهاد می‌کنم:\n۱. کاربرد فعلی عبارت «لمس میداس»5، که آن را مثبت جلوه می‌دهد، اشتباه است. برعکس، تقلیل هر چیزِ ارزشمند و زیبا به طلا -یا به سیگنال‌های الکترونیکی در کیف‌پول‌های مجازی- مرضی است که جوامع ما را تهدید می‌کند.\n۲. رقابت موجود در میان نخبگانی که مبتلا به بیماری میداس هستند مسابقه‌ای بدون خط پایان است، هیچ حد کفایتی وجود ندارد.\n۳. اینان برای ارضای وسواس خود دست به تشکیل ائتلاف‌های قدرتمند (هرچند غیررسمی و منعطف) می‌زنند.\n۴. این گروه‌ها از طبقه‌بندی‌های اجتماعی فراتر می‌روند. مقامات دولتی، مدیران شرکت‌ها و خیریه‌های ظاهراً سخاوتمند، و مجرمان واقعی را در خود جای می‌دهند.\n۵. هدف اصلی چنین ائتلاف‌هایی کسب قدرت دولتی به‌منظور بیشینه‌ساختن ثروت خودشان است. به عبارت دیگر، کردوکار آن‌ها بر فساد بنا شده است.\n۶. اعضا معمولاً نقش‌های متفاوتی در بخش‌های متفاوت دارند، از مناصب دولتی تا صنایعی که همان مناصب دولتی باید بر آن‌ها نظارت کنند.\n۷. اعضایی که منا‍صب دولتی دارند از اهرم دولت برای ثروت‌اندوزی خودشان و هم‌قطارانشان استفاده می‌کنند، خیلی بیشتر از اینکه منافع شهروندان را پیش ببرند یا اصلاً به جای اینکه منافع شهروندان را پیش ببرند.\n۸. چنین سوءاستفاده‌هایی ازجمله شامل فرار با اموال یا دارایی‌های دولتی یا سوق‌دادن مخارج دولتی به‌سمت ائتلاف است.\n۹. سوءاستفادۀ بزرگ‌تر این است که اصلاً کارکردِ خودِ دولت را تغییر می‌دهند، به نحوی که صرفاً در خدمت ثروت‌اندوزی ائتلاف باشد -منافع آن را بیشینه کند (و حتی به رقابت با ائتلاف‌های مشابه مشغول شود).\n۱۰. این تغییر کارکرد ازجمله شامل تصویب مقرراتی می‌شود که به نفع فعالیت‌های تجاریِ شخصیِ اعضای ائتلاف است، یا تبصره‌زدن بر قوانین یا حذف بخش‌هایی از قوانین، یا تعیین اولویت‌های اجرایی مقررات به نحوی که به نفع اعضای ائتلاف باشد.\n۱۱. رقابت بی‌پایان برای اضافه‌کردن صفرهای حساب‌های بانکی در بین این گروه‌ها و حتی در درون آن‌ها بیداد می‌کند، که خودش محرک دیگری برای سوءاستفاده از مناصب دولتی است.\n۱۲. مزایای اعمال فسادآلود فقط در تراکنش‌های واحد توزیع نمی‌شود؛ به‌شکل مؤثرتری این مزایا در فرایندی از مبادلات غیرمستقیم، به‌صورت مستمر، توسط ائتلاف بین اعضا پخش می‌شود.\n۱۳. ازاین‌رو دادگاه‌های قضایی که فساد اداری را مبادله‌ای مستقل بین دو طرف تعریف می‌کنند برخطا هستند.\n۱۴. برخطا هستند که می‌گویند شهروندان، در برابر عملکرد صادقانه و با حسن نیت مقامات دولتی و مدیران مشاغلی که فعالیتشان زندگی آنان را شکل می‌دهد، هیچ حق قانونی‌ای ندارند.\n۱۵. بازرسان، دادستان‌ها و قضات برخطا هستند که جرائم خشونت‌آمیز را بر جرائم مرتبط با فساد شرکتی اولویت می‌دهند، چراکه این نوع جرائم اتفاقاً آسیب بیشتری به شهروندان و جامعه وارد می‌سازند.\n۱۶. اگر فساد جرم است، پس آن کسانی که شرایط آن را فراهم می‌کنند نیز شریک جرم هستند.\n۱۷. فراهم‌آوردن شرایط فساد ازجمله مشتمل است بر کمک به پنهان‌کردن ثروتِ به‌دست‌آمده از راه‌های غیرقانونی که در حساب‌های بانکیِ غیرقابل ردیابی نگهداری می‌شود یا تبدیل آن به دارایی‌های واقعی در جاهایی که مقررات ضعیفی دارند، مانند املاک یا تیم‌های فوتبال، یا دفاعیه‌خواندن به نفع کارهای فسادآلود در دادگاه یا نزد افکار عمومی.\n۱۸. افراد معتاد به ثروت و کسانی که شرایط را برایشان فراهم می‌آورند بسیار ماهرند در اینکه از بحران‌ها بهره‌برداری کنند، به قیمت آسیب‌دیدن کسانی که بیشترین صدمه را از آن بحران‌ها دیده‌اند -از جمله بحران‌هایی که خودشان مسبب آن‌ها هستند.\n۱۹. به‌دست‌گیری فسادآلود نهادهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگ، به‌طور کلی، امر ثابتی در تاریخ نیست. قربانیانْ با مجازات عاملان و اِعمال اصلاحات سیستمی گاهی آن را معکوس کرده‌اند، یا با ایجاد شکل جدیدی از دولت.\n۲۰. اما شبکه‌های فساد مقاومت بالایی دارند. وقتی دچار چالش شوند -و حتی پس از متحمل‌شدن ضربات مهلکی مانند سقوط دولت یا پیگرد قضایی اعضای اصلی- باز هم معمولاً در حفظ یا بازگرداندن سیستم فاسد موفق می‌شوند.\n۲۱. شبکه‌های فساد، با مهارت تمام، دست به بغرنج‌کردن مسائل می‌زنند و از کلماتی استفاده می‌کنند که شهروندان را گیج کنند تا پوششی برای فعالیت‌هایشان به دست آورند.\n۲۲. تکنیک دیگری که برای سردرگم‌کردن طرفداران ارزش‌های اخلاقی به کار می‌برند این است که تضادها را بین گروه‌های مختلف مردم تشدید می‌کنند.\n۲۳. شهروندانی که بازی خورده‌اند و اجازه می‌دهند شکاف‌های هویتی بر منافع مشترک آنان در مهار فساد سایه بیفکند همچنان آسیب خواهند دید.\n۲۴. چراکه فساد جرمی بدون قربانی نیست. قربانیان شامل افرادی می‌شوند که بر اثر بحران‌های اقتصادی فقیر یا بی‌خانمان شده‌اند؛ افرادی که دیگر مالک زمین‌های اجدادی خود نیستند؛ افرادی که هوا یا آب آنان دیگر قابل‌استفاده نیست یا خاک آنان چنان مسموم شده که دیگر برای کشاورزی مناسب نیست؛ افرادی که بیشتر از دیگران بر اثر آتش‌سوزی یا سیل یا ویرانی خانه‌ها یا سایر بلایای طبیعی یا بشری آسیب می‌بینند؛ افرادی که درمان لازم را دریافت نمی‌کنند یا حتی با «دارو»های خطرناک مسموم می‌شوند؛ شهروندانی که زندگی خود و فرزندانشان به دلیل کاهش دسترسی به نیازهای همگانی، مانند آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، حفاظت از اجرای قانون، و فرصت ایجاد کسب‌وکار یا خرید یا اجارۀ املاک، با مشکل مواجه شده است؛ افرادی که شغلشان را به‌سبب تحمیل فعالیت‌های اقتصادیِ دیگری که تنها به نفع تعداد کمی از اعضای ائتلاف است از دست می‌دهند؛ افرادی که حیثیتشان با این اعمال و اعمال مشابه از دست می‌رود؛ جامعۀ بشری در کل؛ هزاران گونۀ زیستی دیگر به‌جز انسان که حق زندگی‌شان سلب شده تا «انسان خردمندِ» آلوده به بیماری میداس ثروتمندتر شود؛ خودِ این سیارۀ معجزه‌آسایی که به ما حیات داده است و نسل‌های آیندۀ انسان که محکوم به زندگی در سیاره‌ای ویران‌شده و بی‌ثبات خواهند بود -البته اگر اصلاً قادر به ادامۀ زندگی در آن باشند.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را سارا چایس نوشته و  در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۲ با عنوان «The Midas Disease» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «خانمان‌سوزترین اعتیادی که می‌شناسیم ‘فساد’ است» در بیست‌‌وپنجمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳ بهمن ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n سارا چایس (Sarah Chayes) نویسندۀ کتاب دربارۀ فساد در آمریکا: و آنچه در خطر است (On Corruption in America: And What Is at Stake) است. کتاب دیگر او با عنوان دزدان دولت: چرا فساد امنیت جهانی را تهدید می‌کند (Thieves of State: Why Corruption Threatens Global Security) برندۀ «جایزۀ کتاب لس‌آنجلس تایمز» شد. \n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Corruption and the Decline of Rome\n \n \n 2\n منطقه‌ای در روم باستان که شامل بخش‌هایی از فرانسه، بلژیک، هلند، و آلمان امروزی می‌شود [مترجم].\n \n \n 3\n emolument\n \n \n 4\n به معنای خشکاندن ریشۀ فساد [مترجم].\n \n \n 5\n بنا بر اساطیر باستانی، پادشاهی به نام «میداس» وجود داشته که به هر چیزی دست می‌زده آن چیز تبدیل به طلا می‌شده است؛ اما تصور کنید آب و غذایی که قرار است بخورید نیز بر اثر لمس تبدیل به طلا شود [مترجم].\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/648772502.json b/train/648772502.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..667c0fc8d00a8a0ebf768c0af35c0492ec319e29 --- /dev/null +++ b/train/648772502.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "چطور يک ميلياردر بی‌خانمان به فيلسوف‏‌شاه تبديل شد", + "subtitle": "پول بر همه‌‏چیز عالم حکومت می‏‌کند حتی ایده‌‏ها", + "introduction": "نیکولاس برگرون، میلیاردر آلمانی‌آمریکایی، در سال‌های اخیر به نامی آشنا در میان اهالی علوم انسانی تبدیل شده است. او تلاش می‌کند نقشی را ایفا کند که روزگاری خاندان‌هایی مثل مدیچی در عصر روشنگری ایفا کردند: حمایت از فیلسوفان و نظریه‌پردازان در جهت بسط ایده‌هایشان. برگرون بعد از تأسیس جایزۀ یک‌میلیون دلاری‌اش در فلسفه، حالا در زمینی به وسعت صدها هکتار به دنبال تأسیس مؤسسه‌ای عظیم برای گسترش علوم انسانی در لس‌آنجلس است.", + "content": "مایکل استاینبرگر، نیویورک ‌تایمز—  «چشمت را ببند. الان می‏‌رسیم. کمی دیگر مانده ولی زود تمام می‌‏شود».\nنیکولاس بِرگرون 1سعی می‏‌کرد دلداری‏ام بدهد. سوار مرسدسِ شاسی‌‏بلندی بودیم که سیریل، دستیار خوش‏‌خلقِ برگرون از اهالی فرانسه، رانندگی‌‏اش را بر عهده داشت. در کوه‌‏های سنتا مونیکا راه می‌‏پیمودیم و از «جادۀ هزارپیچ»، که الحق نام درخوری هم برایش بود، بالا می‌‏رفتیم. من جلو نشسته بودم و دیوانه‌وار صفحات آیفونم را بالا‏و‏پایین می‏‌کردم تا فراموش کنم صدها متر بالاتر از اتوبانِ ۴۰۵، در جاده‏ای بی‏‌حفاظ و پردست‏‌انداز، می‌‏رانیم. برگرون، سرمایه‏‌گذار و خیّر آلمانی‌‏آمریکایی، و میا لِرر، معمار معروفِ منظر که قرار بود در پروژه‌‏ای که ما را به آنجا کشانده بود همکاری کند، روی صندلی عقب نشسته بودند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-40-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n چطور يک ميلياردر بی‌خانمان به فيلسوف‏‌شاه تبديل شد \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nیک روز پیش از این ماجرا که برگرون را در آپارتمانی واقع در یکی از طبقات فوقانی برج‏های سیِرا، ساختمانی مجلل در وِست هالیوود، ملاقات کرده بودم (او در این ساختمان چند واحد دارد) گفته بودم که از ارتفاع بی‌زارم. حالا سوار ماشین، وقتی سیریل پیچ تندی را پشت سر گذاشت، برگرون که فهمیده بود من روی صندلیِ شاگرد جان‌‏به‌‏لب شده‏‌ام، با لحن آرام و لهجه‌‏دارش، گفت که جلو را نگاه نکنم. نگرانی‌‏اش به‏ نظرم واقعی آمد و از اینکه فکر می‏‌کردم پولدارها همیشه می‌‏خواهند نشان بدهند آدم‏‌های خوبی هستند کمی احساس شرمندگی کردم. فکر دیگری که دست از سرم برنمی‌‏داشت این بود که چرا برگرون، با چنان ثروت کلانی که گفته می‏‌شود به چند میلیارد دلار می‌رسد، برای صعود به قُله از هلی‏کوپتر استفاده نمی‌‏کند.\nچند لحظه بعد، و پس از یک پیچ تند دیگر، به مقصدمان که فلاتی نزدیک مرکز گِتی بود رسیدیم. برگرون می‏‌خواهد در این مکان آنچه را که خودش، شوخی-جدی، «دِیرِ ناسوتی» می‏‌نامد بنا کند -نوعی پردیس که محل زندگی، کار و اندیشۀ پژوهشگران عضو اندیشکدۀ او، مؤسسۀ برگرون، خواهد بود. وسط این ملکِ ۱۸۲هکتاری، که برگرون و کارکنانش به‏‌صورت غیررسمی عنوان مونته‌‏وردی را بر آن گذاشته‌‏اند (آن‏ها هنوز دربارۀ نام رسمی مجموعه تصمیم نگرفته‌‏اند)، ساختمانی بنا خواهد شد که طراحی‌اش را گروهی از معماران، ازجمله شرکت سوئیسیِ هرتزوگ و دمورن بر عهده خواهند داشت که برای ساخت ورزشگاه معروف «آشیانۀ پرنده» برای المپیک پکن به شهرت رسید. بنا به گفتۀ برگرون، او این زمین را در سال ۲۰۱۴ به قیمت ۱۵ میلیون دلار خرید. ولی ساخت پروژه را، که موجب سروصدای اهالیِ منطقه شده، هنوز شروع نکرده. در صورت تکمیلِ طرح، این محل که مشرف بر لس‌‏آنجلس است تبدیل می‌شود به مقر واقعی آنچه که می‏توان «امپراتوری ذهن» نامید.\nنیکولاس برگرون فرزند هاینتس برگرونِ فقید است که یکی از سرشناس‌‏ترین دلالان و مجموعه‏‌داران هنریِ اروپای پس از جنگ بود. نیکولاس، که اکنون شصت‏‌ساله است، در فرانسه بزرگ شد و در آمریکا به ثروت رسید. او مدتی به «میلیاردر بی‏‌خانمان» شهرت داشت، چراکه خانۀ ثابتی نداشت و در هتل‏‌های مجلل زندگی می‏‌کرد. در اواخر دهۀ ۲۰۰۰، از کار سرمایه‏‌گذاری احساس ناخشنودی کرد و به‏‌طور خصوصی پیشِ تعدادی از اساتید دانشگاه کالیفرنیا مشغول فراگیری فلسفه و نظریۀ سیاسی شد. اندکی بعد «مؤسسۀ برگرون» را بنیان گذاشت. او با روابط گسترده‌‏ای که دارد به‌‏قدری افراد صاحب‌‏نام را در حلقۀ حامیان و مشاورانش گرد آورده که مؤسسه‌‏اش را داووسِ شخصی او دانسته‌‏اند‏ -اریک اشمیت، رید هافمن، آریانا هافینگتن و فرید زکریا در میان کسانی هستند که نامشان در تارنمای سازمان ذکر شده است.\n\nمؤسسۀ برگرون حدود ۳۰ کارمند و ۴۰ عضو در سراسر جهان دارد و دفاترش در لس‌‏آنجلس، پکن و ونیز دایر است؛ مجله‌‏ای با عنوان نوئما 2 (در یونانیبه معنای «اندیشه») منتشر می‏‌کند که به سیاست، فناوری، تغییرات اقلیمی، فرهنگ و بسیاری موضوعات دیگر می‏‌پردازد. برگرون، علاوه بر مؤسسه، اخیراً از طریق صندوق خیریه‌‏اش خانۀ مجللِ بزرگی را در ونیز خریداری کرده و قصد دارد آن را به مرکز هنرها تبدیل کند. نام او بر جایزۀ یک‌میلیون‌دلاریِ مؤسسه، جایزۀ فلسفه و فرهنگ برگرون 3، که به‌‏صورت سالانه برگزار می‏‌شود نیز به چشم می‏‌خورد. پارسال پیتر سینگر، فیلسوف اخلاق و اخلاق زیستی، برندۀ این جایزه شد.\nبرگرون می‏‌گوید که قصد دارد، با تأکید خاص بر «تفکر جسورانه یا خلاق»، «به ایده‏‌ها پروبال دهد». توبایس ریس، فیلسوف آلمانی‏‌آمریکایی که آثارش مورد حمایت مؤسسۀ برگرون قرار گرفته، معتقد است برگرون را باید «مدیچی زمان ما» دانست. ریس می‌‏گوید او حامیِ ثروتمندی است که می‏‌کوشد «رنسانس یا بهار فلسفی و هنریِ روزگار ما» را رقم بزند.\nمسلماً برگرون اندیشه‏‌های خاص خود را دربارۀ ژئوپولیتیک، اقتصاد و جهان پساکرونا دارد. او در نگارش دو کتاب، یکی دربارۀ حکمرانی در قرن بیست‌‏و‏یکم و دیگری احیای دمکراسی، همکاری داشته است. اما تشبیه مدیچی پُر بیراه هم نیست. تاریخ فرهنگ غرب، تا حدی، سرگذشت ثروتمندانی است که هنرمندان، موسیقی‏‌دانان و متفکران را تحت حمایت خود گرفته‌‏اند. ادموند برک می‏‌گفت حمایتْ «پاداشی است که ثروت به نبوغ بدهکار است». اما این تشبیه تأثیر پول را نیز نشان می‌‏دهد. این موضوع که بی‌‏تردید دربارۀ خاندان مدیچی صادق بوده در خصوص برگرون نیز صادق است: توانایی او در جلب دانشمندان، دولت‏‌مردانِ پیشین و غول‏‌های اقتصادی به مدار قدرتِ خود گواهی است بر قابلیت پول در ایجاد هم‌‏گرایی.\nبرگرون، به‌‏رغم تابعیت آلمانی و آمریکایی‌‏اش، در پاریس متولد و بزرگ شد. مادرش، بتینا موئاسی، بازیگر آلمانی است که در سال ۱۹۴۸ در فیلم «جادۀ بی‏‌پایان» 4یکی از نخستین فیلم‏‌های بلندِ سینمای آلمان با موضوع هولوکاست- ایفای نقش کرد. پدرش، هاینتس برگرون، یهودیِ آلمانی‌‏تبار بود. او در سال ۱۹۳۶ به آمریکا گریخت و مدتی در سِمَت منتقد هنریِ روزنامۀ سان‌فرانسیسکو کرونیکل 5 فعالیت کرد. پس از جنگ، در اروپا ساکن شد و نگارخانه‌‏ای در پاریس برپا کرد. عامل اصلی اشتهار هاینتس برگرون دوستی‌‏اش‏ با پابلو پیکاسو -و مجموعۀ عظیمی که از آثارش در اختیار داشت- و همچنین تصمیم او در اواخر عمر مبنی بر واگذاری بخش بزرگی از آثار مجموعه‌‏اش به دولت آلمان بود، اقدامی آشتی‏‌جویانه که موجب تأسیس موزۀ برگرون در برلین شد.\nخانوادۀ برگرون در آپارتمانی واقع در لفت‌بَنک، نزدیک پارک لوکزامبورگ، زندگی می‏‌کردند. اولیویه، برادر برگرون که در نیویورک مورخ هنر است، می‏‌گوید والدینش تا حدی خشک و رسمی بودند. او و نیکولاس که تحت تعلیمات کاتولیک مادرشان بزرگ شدند اوقات زیادی را با معلم سرخانه‏‌شان ‏گذراندند. باوجوداین، هنر و ادبیاتْ فضای خانه‏ را پُر می‏‌کرد و این دو برادر، بنا به گفتۀ اولیویه، «کودکیِ جالبی» داشتند (آن‏ها دو خواهر‏‏برادرِ دیگر نیز از ازدواج اول پدرشان دارند). هنرْ علاقه و، همچنین، کسب‌‏و‏‏کار پدرشان بود و اولیویه معتقد است نیکولاس شمّ اقتصادیِ پدر را هم به ارث برده است. او خاطرۀ «بازی‏ معاوضۀ» دوران کودکی‏شان را به یاد می‌‏آورد و می‏‌گوید «همیشه چند ساعت بعد از خودم می‎‏پرسیدم چطور برادرم این‏‌همه اسباب‏‌اثاثیه جمع کرد؟».\nنیکولاس برگرون در ایام جوانی به سیاست و فلسفه علاقه‌مند شد و خودش می‌‏گوید «خیلی چپ بودم». طبق روایتِ خودش، «نوجوان خیلی شرّی» هم بوده است. مدعی است که، به دلیل سرکشی، او را از شبانه‌‏روزیِ له‏روزه، دبیرستان اسم‌‏و‏رسم‌‏دارِ سوئیسی، بیرون انداختند. برگرون اولین‌بار در سال‏‌های نخستِ نوجوانی آمریکا را از نزدیک می‏‌بیند و بعدها تصمیم می‏‌گیرد برای تحصیلات دانشگاهی به این کشور بازگردد. می‏‌گوید «بی‏‌صبرانه منتظر ترک فرانسه، ترک اروپا، بودم». در سال ۱۹۸۱ از دانشگاه نیویورک فارغ‌‏التحصیل شد و چند صباحی بعد با سپردۀ ۲۵۰ هزار‌ دلاری‏‌اش سرمایه‏‌گذاری را آغاز کرد. برگرون بخش اعظم ثروتش را از راه سرمایه‏‌گذاری‌های خصوصی 6 به دست آورد. طبق اعلام تارنمای فوربس، ارزش کنونی دارایی‏‌های او معادل ۹/۲ میلیارد دلار است.\nبیل آکمن، مدیر سرشناس صندوق‌های پوشش ریسک، در اوایل دهۀ ۱۹۹۰ با برگرون آشنا شد. آکمن می‏‌گوید برگرون در آن زمان به‌نظر «خیلی بالغ‏‌تر از سنش» بود. آن‏ها در چند معامله شراکت داشته‌‏اند. او برگرون را سرمایه‏‌گذاری درجه‏‌یک و «بسیار باهوش و باتجربه» می‌‏داند: صبور در کارهای طولانی و پرمشقت و «خبره در موقعیت‏‌های دشوار».\nولی، در دیداری که یک روز عصر با برگرون در برج‏های سیرا داشتم، به من گفت سرمایه‏‌گذاری چندان برایش راضی‌کننده نبوده است. می‏‌گفت «هرگز چندان نه ذوق این کار را داشتم، نه به آن افتخار می‌‏کردم» و اینکه بیشتر برای کسانی احترام قائل است «که چیزی را بنا می‌‏گذارند». ما در کنار دیواری یک‌دست شیشه‏‌ای، که منظره‏ای مشرف بر لس‏‌آنجلس داشت، نشسته بودیم. هوای بیرون برای آن فصلِ سال به طرزی غیرعادی سرد بود، ولی خورشید همچنان نوری گرمابخش به روی شهر می‌تاباند. برگرون گفت «حتی امروز که روزی زمستانی است این‌قدر نور داریم -خیلی نیروبخش است». همین‏طور که حرف می‏‌زدیم او شکلات سوئیسی‌‏اش را گاز می‌‏زد. می‏‌گفت دلش می‏‌خواسته آن‏قدر مستعد باشد که کسب‌‏و‏کار خودش را راه بیندازد یا، به نحوی، چیزی را ابداع کند. ولی فقط «در نوعی بازی مهارت» داشته است.\nبرگرون تصدیق می‏کند که احتمالاً تصمیم او در میانۀ دهۀ ۲۰۰۰، مبنی بر فروش املاکِ نیویورک و میامی و، به‌اصطلاح، «میلیاردر بی‏‌خانمان» شدنش، ریشه در نارضایتی شغلی‏‌اش داشته است. او همان‏طور که با هواپیمای گلف‌‏استریم ۴ شخصی‏‌اش جهان را زیر پا می‏‌گذاشته -برگرون خانه‌‏هایش را فروخته ولی هواپیمایش را نگه داشته- متوجه شده اوقاتش را بیشتر در لس‌‏آنجلس می‏‌گذراند؛ علاقه‌‏اش به سیاست و فلسفه را نیز در همین زمان بازیافته است. او در یکی از سفرهایش به لس‌‏آنجلس با برایان کوپنهاور، استاد فلسفۀ دانشگاه کالیفرنیا، آشنا می‌‏شود. برگرون می‌‏خواسته کسی او را در زمینۀ فلسفه راهنمایی کند و، به‏ این ترتیب، کوپنهاور معلم و هم‏‌صحبت او می‏‌شود. کوپنهاور می‏‌گوید هزینه‌‏ای دریافت نمی‏‌کرده، ولی از برگرون خواسته به دانشگاه کالیفرنیا کمک مالی کند.\nآن‌ها عصر هر جمعه در اتاق برگرون در هتل پنینسولا دیدار و دربارۀ سه اثر صحبت می‏‌کردند: اخلاق نیکوماخوس ارسطو، تبارشناسی اخلاق نیچه و اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر سارتر. کوپنهاور می‌‏گوید گفت‏‌و‏گوهایشان عموماً سه یا چهار ساعت طول می‌‏کشید و «به معنای واقعی فلسفی بودند». او به من گفت برگرون، در عین توجه به متون، مشتاق بود بداند چرا بعضی ایده‌‏ها مورد اقبال عموم واقع می‏‌شوند و بعضی دیگر خیر. کوپنهاور معتقد است «اینکه صاحب نظریه باشید یک چیز است، و اینکه صاحب نظریه‏‌ای باشید که راه خودش را پیدا کند چیزی دیگر».\nبه نظر برگرون این جلساتِ گفت‌‏و‏شنود نقطۀ آغازِ کار جدید و زندگی‏ تازه‌‏ای بود، او اکنون می‌‏خواست ثروتش را برای درخشیدن در قلمرو اندیشه‏‌ها به کار گیرد. اولویت اول او نه ارتقای تفکرِ خود، بلکه تدارکِ پول و مکان برای دیگران بود تا به مسائل اصلی روزگارمان بیندیشند. همکاران و اعضای مؤسسه می‏‌گویند اگر نفعِ شخصی هم در میان بود، اشتیاق برگرون برای نشست‌‏و‏برخاست با افراد باهوش و گفت‏‌و‏گوهای مهیج با آن‏ها بود. رید هافمن، بنیان‏گذار لینکدین و عضو هیئت‌‏مدیرۀ مؤسسۀ برگرون، می‏‌گوید برخی افرادِ بسیار ثروتمند دلشان می‏‌خواهد همیشه «روی حالت پخش» باشند؛ آن‏ها واقعاً فقط می‏‌خواهند خودشان حرف بزنند و دیگران نظرشان را تأیید کنند. هافمن می‏‌گوید «نیکولاس دوست دارد بحث کند».\nبرگرون هرچه در امور فکری تواضع به خرج می‌‏دهد، برای جاافتادن و ریشه‏‌گرفتن در لس‌‏آنجلس بلندپرواز است. او، علاوه بر مونته‏وردی و چند آپارتمان در برج‏های سیرا، مِلکی نیز در منطقۀ هامبلی هیلز دارد. او قبلاً پای ثابت محافل اجتماعی لس‌‏آنجلس بود ولی بچه‏‌داری -دو فرزند خردسال دارد- درعین‌حال که پیوند او را با شهر مستحکم‌‏تر کرده، از علاقۀ او به تفریحات شبانه کاسته است. برگرون در سپتامبر سال گذشته چشمگیرترین معاملۀ خود را انجام داد و کاخ هرست در بورلی هیلز را به قیمت ۶۳ میلیون دلار خرید (این معامله، مثل سایر خرید‏های او، از طریق یک شرکت هلدینگ صورت گرفت). او، چندی بعد، دو خانۀ مجاور آن را نیز خرید. برگرون می‏‌گفت خانه‌‏ها در زمینی قرار داشتند که زمانی بخشی از مِلک هرست بوده است.\nروز بعد از دیدارمان در برج‌‏های سیرا، در یکی از این خانه‌‏ها ناهار خوردیم. آنتونیو داماسیو، استاد عصب‏‌شناسی، روان‌شناسی و فلسفۀ دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و رئیس کنونی هیئت داوران جایزۀ برگرون، هم به ما پیوست. گرچه آن روز هم هوا سرد بود ولی در بالکن غذا خوردیم. چند بخاریِ ایستاده فضا را تا حدی گرم کرده بود. ناهار با راویولیِ پنیری شروع شد و وقتی سیریل، که غذا را می‌‏کشید، گفت بچه‌‏های برگرون در پخت راویولی‏‌ها کمک کرده‌‏اند، گل از گلِ برگرون شکفت.\nبرگرون می‏‌گفت جایزه‌‏اش می‏‌خواهد جای خالی فلسفه را در میان رشته‌‏های مختلف جایزۀ نوبل -که شامل صلح، ادبیات، پزشکی، شیمی و فیزیک می‏‌شود- پُر کند (گفتنی است که تاکنون چند فیلسوف برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شده‌‏اند، از جمله‏ برتراند راسل، آلبر کامو و ژان‏‏‏پل سارتر، که آن را نپذیرفت). برگرون معتقد بود جایزۀ او «نشان می‏‌دهد فلسفه هم همان‏‌قدر مهم است» -موضوعی که با جایزۀ یک‌میلیون‌دلاری برگرون، تقریباً معادل همان مقداری که برندگان نوبل دریافت می‌‏کنند، تأیید می‏‌شود. اما داماسیو، دانشمند پرتغالی‌‏تبار که ظاهری آراسته و صدایی ملایم داشت، می‏‌گفت پولْ اعتبار و پذیرش نمی‌‏آورد، بلکه قدرت ایده‏‌های موردستایشِ آن‏هاست که به جوایزشان قبول عام می‏‌دهد.\nجایزۀ فلسفه و فرهنگ برگرون، که از سال ۲۰۱۶  اعطا شد، برخی از فلاسفۀ برجستۀ امروز، ازجمله پیتر سینگر، مارتا نوسبام و چارلز تیلور را مورد ستایش قرار داده است، اما واژۀ «فرهنگ» در عنوانِ جایزه به مأموریتی بزرگ‏تر اشاره دارد و ظاهراً برداشت هیئت داوران از «فلسفه» برداشتی جامع و فراگیر است. برندۀ جایزۀ سال ۲۰۲۰ دکتر پل فارمر، نویسنده، بشردوست و انسان‏شناس پزشکی، بود که به‏ فعالیت در کشورهای فقیر شناخته می‌‏شود (او در ماه فوریۀ امسال درگذشت). برندۀ سال ۲۰۱۹ روث بیدر گینزبرگ، قاضی دیوان عالی، بود. داماسیو به من گفت هرچند گینزبرگ فیلسوف نبود، فعالیت‌‏های او حول محور ایده‌‏ها و کاربستشان در جهان واقعی دور می‌‏زد. او می‏‌گفت «وجه اشتراک فراوان است» و هدف این جایزه ستایش فلسفه «در معنای وسیع، نه محدود و قاره‏ایِ کلمه» و بزرگ‏داشتِ «عشق به دانش، دانش انتقادی» است.\nاین تعریفِ فراگیر انتقاداتی را برانگیخته است. برایان لایتر، فیلسوف و استاد مدرسۀ حقوق دانشگاه شیکاگو، معتقد است اعطای جایزه به گینزبرگ ارزش آن را در نظر جامعۀ فلسفه کم کرد. او می‏‌گوید معیار برگرون سخت‏گیرانه است: او می‏‌خواهد از آثاری تقدیر کند که اثرات اجتماعی قابل‏‌توجهی بر جای گذاشته‌‏اند و حال آنکه، از میان ایده‌‏های منبعث از غارهای فلسفۀ دانشگاهی، معدود ایده‏‏ای چنان تأثیر شگرفی بر آحاد جامعه دارد. لایتر می‏‌گوید برگرون عملاً «بسیاری از مهم‌‏ترین فلاسفۀ در قید حیات» را کنار گذاشته است. او از توانایی برگرون در جذب دانشمندان سرشناس تعجب نمی‏‌کند، بلکه می‏‌گوید این موضوع نشان می‌‏دهد «دانشگاهیان معاشرت با ثروتمندان را دوست دارند».\n\nادوارد هال، مدیر گروه فلسفۀ دانشگاه هاروارد، هم قبول دارد که ظاهراً برگرون به برداشت عوامانه‌ای از فلسفه قائل است که سازوکار فلسفۀ دانشگاهی را به‌‏طور کامل منعکس نمی‌‏کند. او به‌‏علاوه اشاره می‌‏کند که در حوزۀ فلسفه، برخلاف رشته‏‌های دیگر، این‌‏دست جوایز چندان اهمیت ندارند. هال می‏‌گوید «در فلسفه جایزه‏ای چون جایزۀ برگرون، دست‏کم امروز که صحبت می‏‌کنیم، برای ما مسئلۀ قابل‏‌توجهی نیست». از سوی دیگر، اگر این میلیاردر بخواهد از ثروتش برای جلب اذهان عمومی به علوم انسانی استفاده کند البته کار بدی نیست. هال معتقد است «امروز علوم انسانی در حوزۀ عمومی نیاز به یاری دارد». [اما] «مفهوم وسیع‏ترِ فرهنگ از ارزش تحقیقِ انسان‏گرایانه می‏‌کاهد».\nشاید جای تعجب باشد که برگرون عضو هیئت داوران جایزۀ برگرون نیست. او هنگام صرف ناهار گفت «حقیقتاً تصور نمی‌‏کنم صلاحیت این کار را داشته باشم». او می‏‌گفت می‏‌خواهد جایزه‌‏اش را «جایزه‏ای درست‏‌و‏حسابی» با داورانی مستقل بدانند. من گفتم اگر کسی که جایزه به نام اوست بخواهد در فرایند انتخاب اثر اعمال نفوذ کند یا، دست‏کم، رأی بدهد قطعاً هیچ‏کس اعتراضی نخواهد کرد، اما برگرون همچنان بر این عقیده بود که بهتر است تصمیم‌‏گیری به داماسیو و همکارانش در هیئت داوران (که اتفاقاً قوام آنتونی آپیا، استاد دانشگاه نیویورک و نویسندۀ ستون «اخلاق‌‏پژوه» 7 در مجلۀ نیویورک ‌تایمز، هم در جمع آن‌‏هاست) واگذار شود. برگرون گفت «من در این مورد نظری سخت فلسفی دارم که عمیقاً شرقی است». «تصور می‌‏کنم ما انسان‏‌ها در حکم ظرف هستیم. این‌‏طور فکر می‏کنم. من فقط ظرفم».\nدفتر مرکزیِ بیشترِ اندیشکده‌‏های مهم آمریکا، مثل مؤسسۀ بروکینگز، بنیاد هریتج و موقوفۀ کارنگی برای صلح بین‏‌المللی، در واشنگتن است -یا دست‏کم در آنجا حضوری پررنگ دارد- که البته عجیب هم نیست: واشنگتن پایتخت کشور و مقر حکومت فدرال است. اما برگرون معتقد است لس‌‏آنجلس برای مؤسسه‏‌اش مناسب‏‌تر است. او می‏‌گوید، علاوه‌بر آنکه جوّ روشنفکرانۀ این شهر به‏‌مراتب از آنچه می‏‌گویند پرتحرک‌‏تر است، لس‏‌آنجلس «فضای ذهنی و فیزیکی» ضروری برای تأمل عمیق‌‏تر بر «مسائل اساسیِ مورد ابتلای ما به‌عنوان انسان» را در اختیار می‌‏گذارد. به‏‌علاوه لس‌‏آنجلس راه رسیدن به اقیانوس آرام است و برگرون باور دارد که قرن ما «قرن آسیا‏-اقیانوسیه» است.\nاز این گذشته، مؤسسۀ برگرون با بسیاری از اندیشکده‌‏های دیگر فرق دارد، چون ایدئولوژی مشخصی ندارد و لزوماً به‌‏دنبال گماردن آدم‌‏های خودش درون دولت نیست. ناتان گاردلز رجُل سیاسی کهنه‏‌کار کالیفرنیایی و تحلیلگر مسائل بین‏‌المللی  است  که همراه برگرون مؤسسه را بنیاد گذاشت و اکنون سرویراستار نشریۀ نئوماست. او می‏‌گوید این سازمان «بیشتر متمایل به چپ است تا راست» ولی می‏‌کوشد «فرا‏ایدئولوژیک» عمل کند. مؤسسۀ برگرون می‏‌خواهد به‏ دولت‏‌های مردم‏‌سالار کمک کند کارآمدتر و فراگیرتر باشند. گاردلز که معاشر جری براون، فرماندار اسبق کالیفرنیا، است به حمایتِ مؤسسه از مجمع‌‏های شهروندی -گروه‌‏هایی متشکل از رأی‏‌دهندگان که مسائلی چون تغییرات اقلیمی را بررسی و خط‌‏مشی‏‌هایی را پیشنهاد می‌‏کنند- به‌عنوان نمونه‌‏ای از عملکرد آن اشاره می‏‌کند. هدفْ احیای روند مردم‏‌سالارانه و، درعین‌حال، خصومت‌‏زدایی از سیاست است، ولی دان ناکاگاوا، معاون اجرایی مؤسسه، معتقد است رسالتِ مؤسسۀ برگرون در سال‏‌های اخیر به‌‍‏تدریج تحول یافته و اکنون «بسیار خاص‌‏تر و فلسفی‌‏تر است. افق تازۀ فعالیت ما، جداً، سرک‌کشیدن در پدیده‏‌های ناشناخته است». ناکاگاوا از پروژه‏ای موسوم به دگرگونی‌‏های بشر یاد می‌‏کند که، هم‌‏زمان، به‌عنوان بخشی از مؤسسه شکل گرفت. طرح اولیۀ این پروژه را توبایس ریس پیشنهاد کرد. او معتقد بود هوش مصنوعی و زیست‌‏فناوری در حال بازتعریف معنای انسان‌بودن است و قصد داشت به گفت‏‌و‏گوها میانِ اهالی فناوری، فیلسوفان و هنرمندان پر و بال دهد، گفت‏‌و‏گوهایی دربارۀ اینکه پیشرفت‌‏های امروزْ ما را به‌عنوان یک گونه به کدام سو می‌‏برند؟\nپروژۀ دگرگونی‏‌های بشر این‏‌دست تبادلات را در فیس‌بوک، گوگل و شرکت‏‌های فناوریِ دیگر تسهیل نموده و در پروژه‌‏ها مشارکت کرده است.\nمطابق نظر ناکاگاوا، این روزها تأکید بر حمایت از ایده‌‏های انقلابی است. او می‌‏گوید «اگر ما تنها یک‌ایده بپروریم که حقیقتاً نحوۀ تفکر مردم جهان را تغییر دهد، به موفقیت رسیده‌‏ایم». او می‌‏افزاید «اما چه‌‏بسا موفقیت تا مدت‏‌ها پس از مرگمان حاصل نشود» و ازاین‏‌رو خاطرنشان می‌سازد که «این کار مستلزم سرمایه‌گذاریِ صبورانه است». برگرون، منبع آن سرمایه، ظاهراً خیلی صبور است. او می‌‏گوید ممکن است دهه‏‌ها یا شاید سده‏‌ها طول بکشد تا ایده‌‏ها رواج یابند، و مشکلی با این قضیه ندارد. ایده‏‌های دوران‏‌ساز، معمولاً، در آغاز «بدیهی یا پرطرفدار» نیستند و برخی از بزرگ‏ترین متفکران مورد اذیت و آزار قرار گرفته‏‌اند. برگرون می‏‌گوید «سقراط مسموم شد. عیسی مسیح درنهایت کارش به صلیب کشید، این‏طور نیست؟ کارل مارکس را تبعید کردند. اسپینوزا تبعید شد. کنفوسیوس، عملاً، تبعید شد». او می‏‌گوید مؤسسه باید دستاوردهای ملموس خود را به نمایش بگذارد، وگرنه «نمی‌‏توانیم مردم را جلب کنیم». اما برای ارزیابی میزان اثربخشیِ آنچه او مهم‏ترین کار مؤسسه می‌‏داند هیچ متر و معیارِ کوتاه‏‌مدتی در دست نیست. برگرون می‌‏گوید ما در «جامعه‏‌ای فوق‌‏العاده نتیجه‌‏محور» زندگی می‌‏کنیم، ولی «تنها حوزه‏ای که قابل ارزیابی نیست» ایده‏‌های بنیادین است.\nبا توجه به اشتیاق برگرون به پرسش‏‌های مهم، بی‌راه نیست اگر بخواهیم نظر او را دربارۀ طرح‌‏های محدودسازی ثروتمندان بدانیم. او می‏‌گوید نگرانی‏‌های موجود در خصوص نابرابری «کاملاً بحق و بجا هستند». به نظر او سرمایه‏‌داری نشان داده که در ارتقای استانداردهای زندگی تأثیر بسزایی دارد، ولی درعین‌حال نظامی است که انگیزۀ بهترین‌بودن را در افراد ایجاد می‏‌کند و معدود کسانی نیز همواره راه موفقیت را تا درجات عالی طی می‌‏کنند. حال، به‏‌جای تنبیه این «افراد متمایز» بهتر است ترتیبی فراهم شود که دیگر افرادِ جامعه مستقیماً از موفقیت آن‏ها منتفع گردند. به بیان دقیق‌‏تر، او معتقد است که عموم مردم باید از طریق «صندوق ثروت ملی» سهمی برابر از شرکت‌‏های نوپا را دریافت کنند. این روش نوعی «پیش‌‏توزیع» 8 است -ایده‌‏ای پرطرفدار میان خوره‏‌های سیاستِ چپِ میانه که مورد حمایت مؤسسۀ برگرون نیز هست. در این روش، ثروتْ پیشاپیش تقسیم می‌‏شود، پیش از آنکه کار از کار بگذرد و مجبور شوند ثروت را دو‏مرتبه توزیع کنند. برگرون می‌‏گوید «با این روش، به‏‌جای اینکه پیشرفتِ افراد متمایز متوقف شود، هر کس صاحب سهمی از موفقیت‏ آن‏ها خواهد شد».\nاما برگرون اعتراف می‏‌کند که ثروتْ زبانش را بسته: مردم فوراً خیال می‌‏کنند او هم از آن خرپول‏‌هایی است که می‌‏خواهد از پرداخت مالیاتِ بیشتر طفره برود (برگرون مدعی است با افزایش مالیات مشکلی ندارد، اما تصور نمی‏‌کند سیاست‏‌های توزیع مجدد تأثیر چندانی در اصلاح نابرابری اقتصادی داشته باشد). او می‌‏گوید که چون میلیاردر است انگیزه‏‌هایش را غالباً با دیدۀ تردید می‌‏نگرند و ایده‌‏هایش به‌ندرت برحسب کیفیتشان مورد قضاوت قرار می‏‌گیرند.\nپرسیدم که آیا، به نظر او، ثروتِ کلان بدنامی می‌‏آورد؟ پاسخ داد که «صد درصد». بعد دربارۀ جرج سوروسِ میلیاردر و تلاش او برای پذیرفته‏‌شدن در جمع روشنفکران حرف زدیم. برگرون گفت «او خیلی بزرگ‏تر از آن چیزی است که مردم فکر می‏‌کنند». اما ایده‏‌های سوروس به‌‏خاطر ثروتش غالباً نادیده گرفته شدند.\nبرگرون می‏‌گفت «ثروتش همیشه مانع بیان نظراتش می‏‌شود» -و همین دربارۀ خودِ او نیز صدق می‏‌کرد. «خودم اسباب بدبختیِ خودم را ساختم و خودم مقصرم». او می‏‌گفت ثروتش درعین‏‌حال که «گشایش‏‌هایی به وجود آورده»، وبال گردنش نیز بوده است. به شوخی گفت که «شاید بهتر باشد با اسم مستعار فعالیت کنم». «احتمالاً جو اسمیت بد نباشد».\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را مایکل استاینبرگر نوشته و در تاریخ ۷ مه ۲۰۲۲ با عنوان « How the ​​‘Homeless Billionaire’ Became a Philosopher King» در وب‌سایت نیویورک ‌تایمز به انتشار رسیده است و برای نخستین‌بار با عنوان «چطور یک میلیاردر بی‌خانمان به فیلسوف‌شاه تبدیل شد»  در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۷ آبان ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n مایکل استاینبرگر(Michael Steinberger) نویسنده و روزنامه‌نگاری آمریکایی است که پیش از این در اسلیت دربارۀ غذاها و نوشیدنی‌ها می‌نوشت. او امروز به‌عنوان نویسندۀ آزادکار با مطبوعات مختلف کار می‌کند. استاینبرگر برندۀ چند جایزۀ معتبر روزنامه‌نگاری در زمینۀ غذا و نوشیدنی بوده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Nicolas Berggruen\n \n \n 2\n Noema\n \n \n 3\n  Berggruen Prize for Philosophy and Culture\n \n \n 4\n Long Is the Road\n \n \n 5\n The San Francisco Chronicle\n \n \n 6\n private equity\n \n \n 7\n Ethicist\n \n \n 8\n predistribution\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/650449098.json b/train/650449098.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..10d9d91a6dd5c8a7654df6467579628d54c7ab11 --- /dev/null +++ b/train/650449098.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "لعنتی‌های متحد، انجمن حلقۀ دود", + "subtitle": "ترک‌کردن سیگار یک چیز است و تبدیل‌شدن به سیگاریِ سابق چیزی دیگر", + "introduction": "دیوید سداریس جستارنویس سرشناس آمریکایی، می‌گوید: شاید این روزها دیدن جوانی که از مادرش فندک می‌گیرد شرم‌آور به نظر بیاید، اما سیگار همیشه مایۀ قضاوت دیگران نبوده است. سداریس در این جستار از حال‌وهوای روزگاری می‌گوید که آدم‌ها تقریباً در هر جایی که فکرش را بکنید، از بیمارستان و تلویزیون گرفته تا مدرسه و محل کار، آزادانه سیگار می‌کشیدن؛ ماجرای سیگاری‌شدن خودش را بازگو می‌کند؛ سرفه‌های سنگین و صدای نفس خشن مادرش را به یاد می‌آورد و نهایتاً از آخرین سیگاری می‌گوید که در یکی از کافه‌های فرودگاه شارل دوگول دود کرد و سیگار را برای همیشه ترک کرد.", + "content": "دیوید سداریس، نیویورکر— وقتی شاگرد کلاس چهارم بودم، ما را برای گردش علمی به کارخانۀ دخانیات آمریکن توباکو در نزدیکی دورهام،‌از شهرهای کارولینای شمالی، بردند. آنجا از نزدیک شاهد نحوۀ ساخت سیگار بودیم و چند بسته سیگار رایگان گرفتیم تا برای پدر و مادرمان ببریم. وقتی این را برای دیگران تعریف می‌کنم،‌ می‌پرسند چند سال دارم و به‌نظرم خیال می‌کنند در نخستین مدرسۀ ابتدایی دنیا درس می‌خواندم، جایی‌ که درس‌ها را روی دیوار غار می‌نوشتیم و برای ناهار با گُرز شکار می‌کردیم. سپس از مکان سیگاری‌های دورۀ دبیرستانم می‌گویم که بیرون مدرسه قرار داشت، اما هنوز هم جایی مثل آن پیدا نخواهید کرد، حتی اگر مدرسه‌تان داخل زندان باشد.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/لعنتی_های-متحد،-انجمن-حلقۀ-دود-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n لعنتی‌های متحد، انجمن حلقۀ دود \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nیادم می‌آید که در سینماها و خواربارفروشی‌ها زیرسیگاری‌ها را می‌دیدم، اما با دیدن آن‌ها میل به سیگار پیدا نمی‌کردم، برعکس، بدم می‌آمد. یک‌بار کارتن وینستونِ مادرم را با سوزنِ گُل‌دوزی سوراخ سوراخ کردم، طوری که شبیه عروسک وودو شده بود. وقتی مادرم فهمید بیست ثانیه کتکم زد و در ثانیه‌های آخر از نفس افتاد و لَه‌لَه‌زنان گفت: «این کار… اصلاً… خنده‌دار… نیست».\nچند سال بعد، سر میز صبحانه مادرم به من تعارف کرد که یک پک بزنم. من هم یک پک زدم. سپس سمت آشپزخانه دویدم و یک قوطی آب‌پرتقال سر کشیدم، با چنان ولعی که نصفش از چانه‌ام سرازیر شد و روی پیراهنم ریخت. واقعاً مادرم، یا هر کس دیگری، چطور می‌توانست به چنین چیز نامطبوعی عادت کند؟ وقتی خواهرم لیسا شروع کرد به سیگارکشیدن، گفتم حق ندارد با سیگار روشن وارد اتاقم شود. می‌توانست با من حرف بزند، اما فقط از آن طرفِ آستانۀ در و مجبور بود موقع بازدم سرش را برگرداند. وقتی گرِچن، خواهر دیگرم، هم سیگارکشیدن را شروع کرد با او هم همین رفتار را داشتم.\nخودِ دود نه، بلکه بویش آزارم می‌داد. چند سال بعد، زیاد اهمیت نمی‌دادم، اما آن موقع دلگیرم می‌کرد: بوی غفلت. بویی که در بقیۀ خانه چندان محسوس نبود، اما بقیۀ خانه هم مغفول مانده بود. اتاق من تمیز و مرتب بود و اگر دست خودم بود بوی جلد آلبوم موسیقی می‌داد، وقتی‌که تازه از پوشش پلاستیکی درمی‌آید. به عبارت دیگر، بوی چشم‌انتظاری می‌داد.\nوقتی خودم شروع کردم به سیگارکشیدن، فهمیدم که سیگارِ روشن مانند فانوس دریایی عمل می‌کند، هر مفت‌خوری که به‌طور اتفاقی آن را دیده یا بویش را حس کرده به‌سویش جذب می‌شود. مثل این است که کنار خیابان بایستید و با مُشتی سکه بازی کنید. ممکن است کسی بپرسد «پول خرد داری؟»، چه جوابی می‌توانید داشته باشید؟\n\nاولین‌بار که مجذوب شدم بیست‌ساله بودم و دو روز تمام سیگار می‌کشیدم. این اتفاق در شهر ونکوور از استان بریتیش‌کلمبیای کانادا رخ داد. من و بهترین دوستم، رانی، ماه قبلش مشغول چیدن سیب در ایالت اورِگِنِ آمریکا بودیم و می‌خواستیم با این سفر به کانادا به خودمان جایزه بدهیم. آن هفته در هتلی ارزان‌قیمت اقامت داشتیم و یادم می‌آید که شیفتۀ تختخوابِ تاشوی دیواری شده بودم. هرچند قبلاً درباره‌اش شنیده بودم، اما هیچ‌وقت از نزدیک ندیده بودمش. آنجا، در طول اقامتمان، بزرگ‌ترین لذتم این بود که تخت را تا می‌کردم و جای خالی‌اش را روی زمین نگاه می‌کردم. سپس هی بازش می‌کردم، تا می‌کردم، دوباره باز می‌کردم، تا می‌کردم. همین‌طور ادامه می‌دادم تا وقتی که دستم خسته می‌شد.\nاولین بستۀ سیگارم را از مغازۀ کوچکی خریدم که یک بلوک از هتل محل اقامتمان فاصله داشت. سیگارهایی که قبلاً می‌کشیدم مال دوستم رانی بود -فکر می‌کنم برند پال مال بود- و با اینکه مزۀ آن بهتر یا بدتر از چیزی نبود که تصورش را می‌کردم، احساس کردم برای حفظ فردیتم باید برند مخصوص خودم را پیدا کنم، چیزی مستقل. چیزی مثل هویت خودم. کارلتون، کِنت، آلپاین: مثل انتخاب مذهب بود، چون افرادی که سیگار وانتیج می‌کشیدند اساساً متفاوت بودند با کسانی که به لارک یا نیوپورت عادت داشتند. فقط فرقش این بود که می‌توانستید تغییر مذهب دهید، اجازۀ این کار را داشتید. فردی که اهل کنت بود می‌توانست،‌ با اندکی تلاش، تبدیل شود به اهل وانتیج، هرچند ترک سیگارهای منتول‌دار و گرویدن به سیگارهای معمولی یا رفتن از سایز معمولی به‌سمت سیگارهای خیلی بلند سخت‌تر بود. هر قاعده‌ای استثنای خودش را داشت، ولی من به این نتیجه رسیدم که اوضاع معمولاً از این قرار است: سیگار کول و نیوپورت مختص سیاه‌پوست‌ها و سفیدپوستانِ طبقۀ پایین است. کَمِل مختص اهمال‌کاران بود و کسانی که شعرِ بد می‌سرودند و کسانی که سرودنِ شعر بد را به تعویق می‌انداختند. برند مِریت مخصوص معتادان جنسی بود و برند سالِم مختص الکلی‌ها و مور مخصوص کسانی که خود را خارق‌العاده می‌شمردند، اما واقعاً خارق‌العاده نبودند. هیچ‌وقت نباید به فردِ معتاد به مارلبروی منتول‌دار پول قرض بدهید، ولی معمولاً می‌توان مطمئن بود کسی که مارلبروی معمولی می‌کشد پولتان را پس می‌دهد. درنهایت، انواع رده‌پایینِ سیگارهای ملایم، لایت و آلترالایت با ورودشان نه‌تنها چوب لای چرخ بقیه گذاشتند، بلکه باعث شدند نتوانید برند اختصاصی‌تان را حفظ کنید. اما همۀ این‌ها بعداً آمدند، به‌همراه برچسب‌های هشدار و سیگارهای آمریکن اسپیریت.\nبرند سیگارهایی که آن روز در ونکوور خریدم ویسِروی بود. معمولاً این مارک را روی جیب پیراهن متصدیان پمپ بنزین می‌دیدم و مطمئن بودم باعث می‌شوند جلوه‌ای مردانه داشته باشم یا دست‌کم تا حد امکان مردانه نشان دهم، با آن کلاه بِره و شلوار گاباردین با دکمه‌های ساق‌پایی. همچنین با شال ابریشمی و سفیدرنگِ رانی تنها چیز دیگری که لازم داشتم سیگار ویسروی بود، به‌خصوص در منطقۀ هتل محل اقامتمان.\nعجیب بود. همیشه از دیگران می‌شنیدم که کانادا کشوری تمیز و آرام است، اما احتمالاً منظورشان بخش دیگری از این کشور بود، شاید منطقۀ میانی یا همان جزایر سنگیِ دور از ساحل شرقی. اینجا فقط پشت سر هم آدم‌های مستِ ترسناک می‌دیدم. آن‌هایی که بیهوش افتاده بودند زیاد نگرانم نمی‌کردند، بلکه کسانی که در آستانۀ بیهوشی بودند -آن‌هایی که هنوز می‌توانستند تلوتلو بخورند و دست‌هایشان را به اطراف تکان دهند- باعث می‌شدند نگران جانم باشم.\nمثلاً، پس از آنکه از مغازه بیرون آمدم، مردی با موی بافتۀ سیاه و بلند نزدیکم شد. مویش از آن دسته موهای نرم و طنابی نبود، بلکه بیشتر شبیه شلاق چرمی بود. اگر یک ماه قبل بود، شاید خودم را جمع می‌کردم، ولی آن لحظه سیگاری به لب گذاشتم -مثل کسی که لحظۀ اعدامش فرا رسیده است. این مرد قرار است جیبم را خالی کند و بعد با موهای تافته‌اش مرا شلاق بزند و بسوزاند. گفت «یکی از آن‌ها را بده به من» و به بستۀ سیگاری که در دست داشتم اشاره کرد. یک نخ ویسروی دادم و وقتی از من تشکر کرد لبخندی زدم و من هم از او تشکر کردم.\nبعداً با خودم فکر می‌کردم انگار دسته‌گلی همراه داشتم و آن مرد از من یک شاخه گل خواسته بود. او گل دوست داشت، من هم گل دوست داشتم و آیا زیبا نبود که قدردانیِ متقابلِ ما می‌توانست فراتر از تفاوت‌هایمان ما را یکدل کند؟ همین‌طور باید فکر می‌کردم که اگر موقعیت برعکس می‌شد، او هم خوشحال می‌شد از اینکه سیگاری به من بدهد، هرچند نظریۀ من هیچ‌وقت آزموده نشد. شاید فقط دو سال پیشاهنگ شده باشم، اما شعارش همیشه در ذهنم مانده است: «آماده باش». این شعار به این معنی نیست که «آماده باش تا از مردم هر آشغالی را درخواست کنی»، بلکه معنی‌اش این بود که «آینده‌نگر باش و با دوراندیشی برنامه‌ریزی کن، به‌خصوص دربارۀ اعمال بدت».\nمن که شهرت سیگارگُریزی‌ام گوش فلک را کر کرده بود، خنده‌دار بود که خیلی زود به سیگار عادت کردم. انگار زندگی‌ام نمایشی بود که درنهایت متصدی وسایلِ صحنه از راه رسید و ناگهان صحنه پر شد از بسته‌های سیگار که باید باز می‌شدند، کبریت‌هایی که کشیده می‌شدند و زیرسیگاری‌هایی که پر و خالی می‌شدند. دست‌های من در کارشان همدل و هماهنگ شده بودند، درست مانند دستان آشپز یا بافنده‌ای ماهر.\nپدرم می‌گفت «خب، این هم دلیل خوبیه برای اینکه خودتو مسموم کنی».\nولی مادرم نیمۀ پر لیوان را می‌دید: «حالا دیگه می‌دونم توی جوراب هدیۀ کریسمست چی بذارم!». او داخل سبد هدیۀ من هم چند کارتنِ پر سیگار می‌گذاشت. شاید این روزها دیدن جوانی که از مادرش فندک می‌گیرد شرم‌آور به نظر بیاید، اما سیگار همیشه مایۀ قضاوت دیگران نبود. آن‌ موقع که من شروع کردم، هنوز می‌توانستی در محل کار سیگار بکشی، حتی اگر در بیمارستانی کار می‌کردی که در آن بچه‌های بی‌پا به دستگاه وصل بودند. اگر یکی از شخصیت‌های برنامۀ تلویزیونی سیگار می‌کشید، لزوماً به این معنی نبود که او فردی ضعیف یا شرور است. مثل این بود که کسی کراواتِ راه‌راه زده یا فرق سرش را از چپ باز کرده باشد -جزئیاتی که قابل‌توجه‌اند، اما نشانگر شخصیت نیستند.\nمن تا اواسط دهۀ هشتاد زیاد متوجه دوستان سیگاری‌ام نبودم، یعنی تا وقتی که شروع کردیم به تشکیل جمع خصوصی. آن‌وقت‌ها بخش‌هایی مجزا در اتاق‌های انتظار و رستوران‌ها وجود داشت و من معمولاً به اطراف نگاه می‌انداختم و جمعی را ارزیابی می‌کردم که می‌خواستم آن را «تیمم» قلمداد کنم. ابتدا کاملاً عادی به نظر می‌رسیدند -افرادی معمولی که فقط سیگاربه‌دست بودند. سپس کارزار با جدیت تمام آغاز می‌شد و ظاهراً اگر دَه بزرگ‌سال در طرف من قرار داشتند، دست‌کم یکی از آن‌ها از سوراخی در گلویش سیگار می‌کشید.\nافراد طرف دیگر می‌گفتند «باز هم فکر می‌کنی خیلی جالب است؟»، اما بیشترِ ما معتقد بودیم جالب‌بودن ربطی به این موضوع ندارد. معمولاً مردم معتقدند که همۀ سیگاری‌ها را شست‌وشوی مغزی داده‌اند و با جاسازی محصولات در کادرِ برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغات چاپیِ نامحسوس فریب داده‌اند. این استدلال وقتی به درد می‌خورد که بخواهیم کسی را مقصر بدانیم، اما چنین استدلالی این واقعیت را نادیده می‌گیرد که سیگارکشیدن معمولاً تجربه‌ای فرح‌بخش است. برای اشخاصی مثل من، که جست‌وخیز می‌کردیم و سروصدایی داشتیم، سیگار موهبتی غیرمنتظره بود. افزون بر آن، مزۀ خوبی داشت، به‌خصوص اولین سیگار صبحگاهی و هفتمی و هشتمی که بلافاصله نوبتشان می‌رسید. نزدیک غروب که یکی‌ دو بسته را تمام کرده بودم، معمولاً در ریه‌هایم احساس سنگینی می‌کردم، به‌ویژه در دهۀ ۱۹۸۰ که با مواد شیمیایی خطرناک سروکار داشتم. باید ماسک تنفسی می‌زدم، اما مزاحم سیگارکشیدنم می‌شد.\nیک‌ بار این را پیش پاتولوژیست پزشکی قانونی اعتراف کردم. هر دو لباس مخصوص تشریح پوشیده بودیم. در پاسخ، ریه‌ای را به دستم داد که متعلق بود به مردی سیاه‌پوست و چاق با پوستی روشن که در فاصلۀ کمتر از یک متری من روی میز افتاده بود و معلوم بود که سیگارکش قهاری بوده است. استخوان جناغ سینه‌اش را با ارّه شکافته بودند و حفرۀ قفسۀ سینه‌‌اش طوری باز شده بود که، با آن چربی‌های بیرون‌زده که بیشتر شبیه خامۀ ترش بود، مرا یاد سیب‌زمینی تنوری می‌انداخت. دکتر نفسی کشید و گفت «بسیارخب، درمورد این چه حرفی داری؟».\nمسلماً دکتر امیدوار بود لحظه‌ای تأثیرگذار خلق کند، از آن لحظه‌هایی که زندگی انسان را متحول می‌کنند، اما چندان کارساز نبود. اگر شما پزشک باشید و کسی یک ریۀ بیمار به شما تحویل دهد، ممکن است خیلی خوب معاینه‌اش کنید و درنتیجه تحولات بنیادینی ایجاد کنید. ولی اگر پزشک نباشید، احتمالاً همان کاری را بکنید که من کردم، یعنی همان‌جا بایستید و با خود بگویید «لعنتی، چه ریۀ سنگینی!».\nوقتی در نیویورک سیگارکشیدن در محل کار ممنوع شد، من از کارم استعفا دادم. از وقتی که در رستوران‌ها هم ممنوع شد، دیگر در رستوران غذا نخوردم. وقتی هم که قیمت سیگار بسته‌ای به هفت دلار رسید بار و بندیلم را جمع کردم و رفتم فرانسه. آنجا برند مخصوص من به‌سختی پیدا می‌شد، اما مهم نبود. دست‌‌کم دو بار در سال به آمریکا برمی‌گشتم. قیمت هر کارتن سیگار معاف از عوارض گمرکی فقط بیست دلار بود و قبل از سوارشدن به هواپیمای برگشت به پاریس پانزده کارتن می‌خریدم. اضافه کنید به این‌ها سیگارهایی را که دوستانم در سفرشان به فرانسه می‌آوردند، دوستانی که نقش قاچاقچی‌ام را داشتند، و نیز سیگارهایی را که به‌عنوان هدیۀ کریسمس و عید پاک می‌گرفتم، حتی پس از مرگ مادرم. همیشه برای احتمال آتش‌سوزی یا سرقت آماده بودم و، به بهترین شکل ممکن، ۳۴ کارتن را در سه جای مختلف ذخیره کرده بودم. این‌ها را «فهرست موجودی‌ام» می‌خواندم و می‌گفتم «تنها چیزی که مانع فروپاشی عصبی کاملم می‌شود فهرست موجودی‌ام است».\n\nاینجاست که خودم را اهل سیگار کول‌مایلد معرفی می‌کنم. این کار، به نظر بعضی‌ها، مثل این بود که لابه‌لای خواندن اعترافات یک شیفتۀ شراب به این نکته پی ببرید که شراب موردعلاقه‌اش لانسرز است، اما باشد. کسی که مرا با سیگارهای منتول‌دار آشنا کرد خواهرم گرِچِن بود. او در طول دورۀ دبیرستان در یک کافه‌تریا کار می‌کرد و به‌واسطۀ آشپزی به‌ نام دیوبری به سیگار کول عادت کرده بود. هرگز او را ندیده بودم، اما در همان چند سالِ نخست، هروقت نفسم تنگ می‌شد، به او فکر می‌کردم و پیش خودم می‌گفتم اگر، به‌جای کول، تاریتون می‌کشید زندگی من چه وضعی داشت. مردم می‌گفتند سیگار کول حاوی ذرات ریز فایبرگلاس است، ولی یقیناً این شایعه‌ای بیش نبود که به‌احتمال زیاد اهالی سیگار سالِم و نیوپورت چو انداخته بودند. همچنین شنیده بودم که سیگارهای منتول‌دار برای سلامتی مضرتر از سیگارهای معمولی‌اند، اما این هم مشکوک به نظر می‌رسید. مادرم درست پس از شروع شیمی‌درمانی سه کارتن کول‌مایلد برایم فرستاد. خس‌خس‌کنان گفت «تخفیف خورده بود». او ‌با این حالش باید می‌دانست من فیلتر کینگ خالص می‌کشم، ولی آن‌موقع نگاهی به کارتن‌ها انداختم و با خود گفتم به‌هرحال مجانی‌اند.\nسیگار لایت همان سیگار معمولی‌ای است که فقط سوراخ کوچکی در آن ایجاد کرده‌اند. این تفاوت در سیگار کول مثل این است که از الاغی لخت‌پا لگد می‌خورید یا از الاغی که جوراب پوشیده. کمی طول کشید تا عادت کنم، اما روزی که جسد مادرم سوزانده شد من برندم را عوض کرده بودم.\nپدرم می‌پرسید «بعد از این همه اتفاق، چطور می‌تونی لب به آن آشغال بزنی؟». خودش سیگارکشیدن را از ۱۸‌سالگی شروع کرده بود، اما وقتی من و خواهرم لیسا بچه بودیم ترک کرده بود. می‌گفت «عادتی کثیف و زننده است». روزی پنجاه بار این حرف را تکرار می‌کرد، که البته فایده‌ای نداشت. حتی پیش از آنکه روی پاکت سیگار پیام‌های هشدار چاپ کنند، هرکسی می‌توانست ببیند که مصرف دخانیات برای انسان مضر است. خاله‌ام جویس با یک جراح ازدواج کرده بود و هر وقت شب خانۀ آن‌ها می‌ماندم، دم صبح با سرفه‌های خشک شوهرخاله‌ام از خواب بیدار می‌شدم، سرفه‌هایی که کثیف و دردناک به نظر می‌رسید و خبر از مرگی نزدیک می‌داد. بعداً سر میز صبحانه می‌دیدم که سیگار به دست گرفته و پیش خودم فکر می‌کردم به‌هرحال او دکتر است.\nشوهرخاله‌ام دیک از سرطان ریه مُرد و چند سال بعد هم سرفه‌های مادرم عین سرفه‌های او شده بود. شاید فکر کنید که چون زن بود ملایم‌تر سرفه می‌کرد، از آن سرفه‌های لطیف بانوان. یادم می‌آید که روی تختخوابم دراز کشیده بودم و با خجالت با خودم می‌گفتم‌ «مامان مثل مردها سرفه می‌کنه».\nکم‌کم احساس خجالتم تبدیل به نگرانی شد و آن‌وقت فهمیدم که نصیحت‌کردنش هیچ فایده‌ای ندارد. خودم سیگاری شده بودم، واقعاً چه حرفی می‌توانستم بزنم؟ نهایتاً وینستون را کنار گذاشت و سراغ یک سیگار لایت و بعداً آلترالایت رفت. همیشه شاکی بود که «انگار کاه میک می‌زنی. یه نخ از مال خودتو بده، چرا نمی‌دی؟».\nوقتی در شیکاگو زندگی می‌کردم، مادر دو بار به دیدنم آمد. دفعۀ اول وقتی بود که از کالج فارغ‌التحصیل شدم و دومین بار چند سال بعد بود. تازه شصت سالش تمام شده بود و یادم می‌آید که وقتی کنارش راه می‌رفتم باید یواش‌یواش قدم برمی‌داشتم. موقع سوارشدن به قطارِ مرتفع در هر پنج شش قدم می‌ایستاد و درحالی‌که نفسش خس‌خس می‌کرد و بریده‌بریده حرف می‌زد با مشت به قفسۀ سینه‌اش می‌زد. یادم می‌آید پیش خودم می‌گفتم «یالا، بجنب دیگه».\nدر اواخر عمرش، موفق شد دو هفته بدون سیگار سر کند. پشت تلفن به من گفت «این یعنی نیم ماه. باورت می‌شه؟».\nآن موقع در نیویورک زندگی می‌کردم و سعی می‌کردم تصورش کنم که به کارهای روزمره‌اش مثل رانندگی تا بانک، شستن لباس‌ها و تماشای تلویزیون سیار در آشپزخانه مشغول است، درحالی‌که چیزی جز زبان و دندان‌هایش در دهانش نیست. آن زمان مادرم در یک امانت‌فروشی به‌صورت پاره‌وقت کار می‌کرد. اسم فروشگاه ایزی الگانس بود و مادرم همیشه تأکید می‌کرد که آنجا هرچیزی را نمی‌پذیرند: «جنس باید شیک باشه».\nصاحب فروشگاه اجازه نمی‌داد کسی سیگار بکشد، بنابراین مادرم ساعتی یک‌بار از در پشتی بیرون می‌رفت. فکر می‌کنم آنجا روی کفِ شنیِ پارکینگ به این نتیجه رسیده بود که سیگارکشیدن تجربه‌ای ساده و بی‌پیرایه است. هرگز نشنیدم که از ترک سیگار حرفی بزند، اما وقتی‌که بعد از دو هفته دوری از سیگار زنگ زد، می‌توانستم لحن موفقیت را در صدایش بشنوم. گفت «سخت‌ترین لحظه اول صبحه و البته بعدها وقتی‌که مشغول خوردن نوشیدنی هستی».\nنمی‌دانم چه چیزی باعث شد دوباره شروع کند: استرس، فشارِ عادت یا شاید هم به این نتیجه رسید که در ۶۱ سالگی دیگر برای ترک‌کردن خیلی دیر است. احتمالاً با او موافق بودم، هرچند حالا ۶۱ سال دیگر سنی نیست.\nچند بارِ دیگر تلاش کرد ترک کند، اما هیچ‌کدام بیشتر از یکی دو روز طول نکشید. لیسا به من می‌گفت که مامان ۱۸ ساعت لب به سیگار نزده است. سپس وقتی مادر زنگ می‌زد صدای جرقۀ فندکش را می‌شنیدم و بعد از آن صدای نفس خشنش را درحالی‌که می‌گفت «چه خبر، مهربان؟».\nآخرین سیگارم را در یکی از کافه‌های فرودگاه شارل دوگول دود کردم. صبح روز چهارشنبه، سوم ژانویۀ ۲۰۰۷ بود و، با اینکه من و هیو قرار بود در لندن هواپیما عوض کنیم و حدود دو ساعت توقف داشته باشیم، به نظرم رسید با اینکه جلوتر از برنامه‌ایم بهترین فرصت برای ترک است.\nبه او گفتم «بسیارخب، این دیگه آخری‌شه». شش دقیقۀ بعد، پاکت سیگارم را درآوردم و همین جمله را تکرار کردم. بعداً یک بار دیگر هم این کار را کردم. «این دیگه آخری‌شه». اطرافم همه از سیگارشان لذت می‌بردند: یک زوج ایرلندی سرخ‌رنگ و اسپانیایی‌هایی که لیوان آب‌جو به دست داشتند. روس‌ها، ایتالیایی‌ها و حتی تعدادی چینی هم بودند. با هم کنگرۀ کوچک مشمئزکننده‌ای تشکیل داده بودیم: «لعنتی‌های متحد، انجمن حلقۀ دود». این‌ها هم‌قطارانم بودند و من داشتم خیانت می‌کردم و دقیقاً زمانی‌که بیشتر از همیشه به من نیاز داشتند به آن‌ها پشت می‌کردم. کاش اوضاع جور دیگری بود، اما درواقع بسیار کم‌تحملم. وقتی آدم مست یا معتادی می‌بینم که پول گدایی می‌کند، با خود نمی‌گویم «خدا را شکر که جای او نیستم»، بلکه می‌گویم «من ترک کردم، پس تو هم می‌توانی. حالا کاسۀ گدایی‌ات را از جلوی من بکش آن طرف».\nترک‌کردن سیگار یک چیز است و تبدیل‌شدن به سیگاریِ سابق چیزی دیگر. همان چیزی که قرار بود لحظۀ ترک کافه به آن تبدیل شوم، بنابراین با اندکی تعلل به فندکِ دورانداختنیِ زننده‌ام و زیرسیگاری آلومینیومی کثیف و رسوب‌زده‌ام نگاه کردم. دست‌آخر وقتی بلند شدم که بروم، هیو یادم انداخت که پنج نخ سیگار در پاکتم مانده است.\n«می‌خواهی بروی و آن‌ها را روی میز جابگذاری؟»\nجوابش را با جمله‌ای دادم که سال‌ها پیش از زنی آلمانی یاد گرفته بودم. اسمش تینی هافمنز بود و، با اینکه معمولاً به‌خاطر انگلیسی ضعیفش عذرخواهی می‌کرد، از نظر من لازم نبود انگلیسی‌اش را بهتر کند. در صرف فعل کارش حرف نداشت، اما گهگاهی واژه‌ای را اشتباه به کار می‌برد. در اثر این اشتباه معنی از بین نمی‌رفت، بلکه تقویت می‌شد. یک‌ بار از او پرسیدم آیا همسایه‌اش سیگار می‌کشد، لحظه‌ای درنگ کرد و جواب داد «کارل … سیگارکشیدنش را تمام کرده است».\nالبته منظورش این بود که ترک کرده است، اما من همین جملۀ اشتباهش را بیشتر دوست داشتم. جمله با «تمام‌کردن» درست بود درصورتی‌که تعداد معینی سیگار، مثلاً سیصد هزار تا، به کارل تخصیص داده بودند و هنگام تولدش به دستش رسیده بود. اگر یک سال دیرتر شروع می‌کرد یا کندتر سیگار می‌کشید، ممکن بود هنوز سیگاری باشد، اما در آن وضعیت سیگارش را تا آخرین نخ تمام کرده و سپس به زندگی عادی‌اش برگشته بود. من هم این‌طور به قضیه نگاه می‌کردم. بله، داخل آن پاکت پنج نخِ دیگر کول‌مایلد باقی مانده بود، همین‌طور ۲۶ کارتن که در خانه مخفی کرده بودم، ولی آن‌ها اضافه بودند -خطای حسابداری. به زبان سیگاری من، دیگر آن را تمام کرده بودم.\n\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را دیوید سداریس نوشته و در تاریخ ۲۸ آوریل ۲۰۰۸ با عنوان «Letting Go» در وب‌سایت نیویورکر منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «لعنتی‌های متحد، انجمن حلقۀ دود» در بیست‌وچهارمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ مجتبی هاتف منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۴ دی ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n دیوید سداریس (David Sedaris) نویسنده، طنزپرداز و کمدین اهل آمریکاست. بیشتر آثار طنزش حاوی داستان‌هایی کوتاه از زندگی شخصی خودش است. او در سال ۱۹۹۲، زمانی‌که رادیوی ملی آمریکا مقالۀ او با نام «خاطرات سانتالند» را پخش کرد، به طور عمومی شناخته شد. نخستین کتابش با عنوان تب بشکه (Barrel Fever) که مجموعه‌ای از داستان‌ها و جستارهای اوست سال ۱۹۹۴ منتشر شد. او از سال ۱۹۹۵ برای نیویورکر مطلب می‌نویسد.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/652468792.json b/train/652468792.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..0150567b33faf66a2108b1c5ffde13062412ad6a --- /dev/null +++ b/train/652468792.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "خیال‏‌پردازان در روز روشن: دَه گفت‌وگو", + "subtitle": "در آغوش نرم خیال‌هایم خوشبخت‌تر بودم", + "introduction": "بخشی قابل‌توجهی از ساعات بیداری همۀ ما انسان‌ها به خیال‌پردازی می‌گذرد. به مجسم‌کردن وضعیت‌هایی خیالی که در آن‌ها اتفاقات دیگری می‌افتد و خودمان آدم‌های دیگری هستیم. خیال‌پردازی‌ها اشکال بسیار متنوعی دارند و برای هر کس خاصیت و کارکرد ویژۀ خود را پیدا می‌کنند. خیال‌پردازی نشانۀ چیست؟ خوب است یا بد؟ باید با آن مبارزه کرد یا به آن پر و بال داد؟ لزلی جمیسون، جستارنویس چیره‌دست آمریکایی، در این مقالۀ بلند دربارۀ خیال‌پردازی‌های خودش و اطرافیانش نوشته است.", + "content": "لزلی جمیسون، آسترا—\n۱. آرزو\nروزی از روزها به دیدار غریبه‌‏ای رفتم و در خیالم زندگی کاملی را با او زیستم. نه یک زندگی، که زندگی‏‌های بسیار. نه یک بار، که چند بار.\nاین غریبه وکیلی اهل پورتلند بود. دلیل حضور من در دفتر او تظاهراتی بود که کسی گفته بود قرار است برپا شود. تظاهرات برگزار نشد. من و این وکیل، که جلیقه‏‌ای به رنگ سبز‏ مایل به خاکستری تن کرده بود، در اتاق جلسات نشستیم. دربارۀ خط‌‏لوله‌‏ای حرف زدیم که بنا بود حوالی اراضی بومیان در استندینگ راک کشیده شود. از دلایلی که می‏‌آورد می‌‏توانستم تأسف عمیق مردی سفیدپوست را بابت جنایتی که کشورش مرتکب می‏‌شود احساس کنم. من با آن بخش از وجودش که متأسف بود زندگی خیالی‏‌مان را ساختم.\nگفت‌وگویم با این وکیل یک ساعت بیشتر نشد. اما پیش از آنکه با او خداحافظی کنم رؤیایی طول و دراز از دیدارمان بافتم مبنی بر اینکه اکنون همین یک گفت‌وگو چه دگرگونی‏‌ها که در زندگی‌‏اش به وجود نخواهد آورد، او را به تسویه‏‌حساب با وجدانش مجبور خواهد کرد، یادش می‌‏آید که اصلاً چرا وارد کار قضاوت شده، وب‏‌سایتم را پیدا می‏‌کند! دفعۀ بعد که بیاید نیویورک در یکی از هتل‌‏های مجلل میدتاون وعدۀ دیداری نهانی را می‏‌گذاریم، چه‏‌بسا در آن هتلی که پشت پردۀ مخملی کافه‌‏ای ارزان‏‌قیمت دارد1، از همسرش جدا می‌‏شود (در اینترنت خوانده بودم که او متأهل است. اما چه اشکالی داشت! من هم متأهل بودم). جریان پرشتاب خیال‏‌بافی‏‌هایم از دو سویِ همسرانمان، که چون دو تخته‌‏سنگِ ساییده در رودخانه بودند، روان شد؛ در خانه‌‏ای ویلایی، به سبک مستعمراتی که همان رنگ سبز مایل به خاکستریِ جلیقۀ پشمی‌‏اش را دارد، منزل می‌‏کنیم، او با مبارزه علیه بی‌‏عدالتیِ زیست‌‏محیطی جهان را از نابودی نجات می‌‏دهد، من با نوشتن جستارهای ادبیْ جهان را از نابودی نجات می‏‌دهم، هفته‌‏ای یک بار سریال‌‏های روشن‌فکری تماشا می‏‌کنیم و شب‏‌های دیگر هم نیازی به تلویزیون نیست، خیلی حرف‏ داریم که بزنیم.\nقسمت عمدۀ پرواز برگشتم به نیویورک با این خیالات گذشت. در خانه هم همین فکرها فضاهای خالیِ میان کارهای روزانه‌‏ام را پُر ‏کردند. هفته‏‌ها هم‌راهم بودند -وقتی در پیاده‌‏روهای خیس بروکلین راه می‌‏رفتم و از مقابل ساختمان‏‌های سنگ‏‌قهوه‌‏ای‌‏اش می‏‌گذشتم. پنجره‌‏های روشن این خانه‌‏ها زندگی‏‌های بی‏‌نقص کسانی را به تماشا می‌‏گذاشت که نیازی نداشتند رؤیای زندگی در جایی دیگر را بپرورند. حد نهایت رؤیای من هم همین بود: تصور شکلی از زندگی که اثری از خیال‌‏پردازی در آن نیست.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/11/919-19-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n خیال‏‌پردازان در روز روشن: دَه گفت‌وگو \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nمن همۀ عمرم را به خیال‌‏پردازی گذرانده‌‏ام. فکر حساب‏‌و‏کتابِ ساعت‏‌های رفته عذابم می‌‏دهد. احساس می‏‌کنم کفران نعمت کرده‌‏ام. احساس می‌‏کنم خیانت کرده‌‏ام. موضوع بیشتر خیال‌بافی‌هایم خیانت بوده. هنگام پیاده‏‌روی خیال‏‌بافی کرده‌‏ام، وقت دویدن، نوشیدن، سیگارکشیدن -هفده سالم بود که در سرمای بوستون می‌‏نشستم و رؤیاها، چون انبوه علف‏‌های هرز، از پیاده‌روِ ترک‌‏دارِ قلبی شکسته سربرمی‌‏‏آوردند. در همۀ وسایل نقلیه خیال‌‏پردازی کرده‌‏ام -انگار در این آمد‏و‏شُدها چیزی هست که عرصۀ خیال‌‏پردازی را می‌‏گشاید؛ خرده‌‏زمان‏‌هایی میان دو مشغله، و خودِ تنِ در حرکت، که نه اینجا، نه آنجا بلکه آمادۀ رفتن به جایی دیگر است. همراه موسیقی و در سکوت، تنها و با دیگران رؤیابافی کرده‌‏ام. ابداً امری غیرمنتظره نیست. تحقیقات نشان داده‏ که خیال‏‌بافیْ یک‏‌چهارم تا نیمی از ساعات بی‌داریمان را تشکیل می‏‌دهد و، هر چند دقیقه یک‌‏بار، می‏‌شود گفت ضمن هر فعالیتی جز معاشقه تخیل می‌‏کنیم. اریک کلینگر، استاد روان‌شناسی دانشگاه مینه‏‌سوتا، ادعا می‏‌کند که حدود نیمی از افکارِ هر انسان معمولی خیال‌‏پردازی است.\nنخستین رؤیاپردازی‏‌های من خاطرخواهی‏‌هایم بود. در یکی از آن‌ها هم‌کلاسی درس فیزیکمان، که پسرکی بور بود و بیسبال بازی می‌کرد، بعد از کلاس می‌‏آمد و، بر زمینۀ معادلات سرعت و اندازۀ حرکت، اعلام می‏‌کرد قصد دارد با من بیرون برود. او خطاب به کلاس می‏‌گفت «ساکتی‌‏اش را نبینید. اگر به او نزدیک شوید، خیلی هم خوش‌صحبت است». گاهی فی‌‏المجلس حرف‌‏ها را اصلاح می‏‌کردم: او نمی‌گوید خیلی هم خوش‌صحبت است. مادر میان‌سال من این‏‌طور می‌‏گوید. او می‏‌گوید خیلی هم معرکه است.\nزمان تحصیل در دانشگاه که مدتی به‌صورت پاره‌‏وقت دستیار یکی از وکلای مهاجرت بودم، دربارۀ کشف بزرگی که منجر به اخذ پناهندگی برای یکی از موکل‏‌هایمان می‌‏شد خیال‌‏پردازی ‏می‏‌کردم. شتابان، با تعدادی کاغذ که زیر نکات مهم‌شان خط کشیده بودم، وارد محل دادگاه می‏‌شدم. خانواده نجات پیدا می‏‌کردند. در دادگاه هم‌همه‌‏ای بر‏پا می‌‏شد که: این دخترک کی بود…؟\nخوردنم را که کم کردم، خیال‌‏بافی‏‌هایم نیز محدودتر شد: کم‌‏و‏بیش فقط گِرد غذا می‌‏گشتند. صورت غذای رستوران‏‌ها را نگاه می‌‏کردم و در خیالم همۀ آن‏‌ها را می‏‌خوردم: پودینگ نان شکلاتی با کاراملِ موز یا ماهی روغنِ بیسکویتی همراهِ سیب‌‏زمینی با سبزیجات معطر. گرسنگی‏‌ام چنان عنان‌گسیخته بود که فقط در خیال رفع می‌‏شد.\nبه اواخر زندگی مشترکمان که نزدیک می‌‏شدیم، بیش‌ازپیش خیال‌‏بافی می‏‌کردم. رؤیاپردازی‏‌هایم دربارۀ روابط نامشروعِ خیالی یا تفکراتِ خلاف واقع دربارۀ ازدواج با کسی دیگر بود. همان‏‌طور که ادم فیلیپسِ روان‏‌کاو می‏‌گوید «هر دنیایسِ روان‏‌کاو می‏‌گوید بر اینکه ما در چه دنیایی زندگی می‌‏کنیم که عالَم آرمانی مشکلات آن را حل می‌کند … و اگر درمانْ دنیای آرمانی است، چه مرضی عارض بر این دنیاست؟». خیال‏‌بافی‏‌های من هم مایۀ تباهی بودند و هم مُمد حیات. هم درد بودند و هم حقیقتِ درمانگر.\nبعد از آنکه بالاخره جدا شدیم، خاطرۀ خیا‌ل‏‌پردازی‏‌های گذشته‌‏ام با آمیزه‌‏ای از قدرشناسی و شرمساری همراه بود. آیا آن‏‌ها گریزی مسموم‌‏کننده بودند و من، برای پرهیز از وظیفۀ دشوار نجات زندگی‌‏ام، در خیالات گُم شده بودم؟ یا آیا صرفاً بیان اجتناب‏‌ناپذیر آرزوهایم بودند -چیزی که بیشتر شبیه دستور احضار بود تا بزدلی؟\n\n۲. شرم\nدر راچستر سرِ میز ناهار با غریبه‏‌ها –در طول سفری کاری، چند ماه بعد از آنکه بالاخره متارکه کردیم- به خیال‌‏بافی روی آوردم چون سخت محتاج تغییر موضوع بحث بودم. موضوع بحثْ زندگی‏‌های حقیقی‏‌مان بود. میزبانان من جویای حال شوهر و دختر کوچکم می‌‏شدند. دلم نمی‌‏خواست بگویم در شُرف جدایی هستیم. دیگر خسته شده بودم از بس با لحنی حساب‌‏شده، که هم‌‏زمان اندوه و آرامش را القا می‌‏کرد، گفته بودم «با توجه به شرایط چاره‌‏ای نیست» یا «خیلی دشوار است».\nمیزبانان من دو استاد دانشگاه بودند که سال‏‌ها از ازدواجشان می‏‌گذشت. خانم خیلی پرحرف بود. شوهرش پرحرف نبود. خیال‏‌بافی‏‌ام را با تصور رابطۀ زناشویی شیرینِ این زوج آغاز کردم و، درعین‌حال، با خودم می‏‌گفتم اگر به من بود، تحمل زندگی مشترک با هیچ‏‌کدامشان را نداشتم.\nبعد از چند دقیقه‏ بالاخره گفتم گور پدرش! و شروع کردم از رؤیا‏پردازی‏‌هایشان پرسیدم. خانمِ پرچانه خیلی سرسختانه می‌‏گفت خیال‌‏بافی نمی‏‌کند. من خیال‏‌بافی کنم؟ آخر وقتم کجا بود خیال‌‏بافی کنم؟ او بی‏‌تردید وقت نداشت.\nبا لحنی تردیدآمیز گفتم «چه بگویم! من وقتی سوار مترو می‏‌شوم خیال‏‌بافی می‏‌کنم».\nمن در آن برهه از زندگی‌‏ام مادر تنهایِ کودکی شانزده‏‌ماهه بودم که هم شغل تمام‏‌وقتِ تدریس در دانشگاه را داشتم، هم شغل تمام‌‏وقت نویسندگی و هم شغل تمام‌‏وقتِ «کسی که درگیر روند طلاق است». پس، ناچاراً، فراغت چندانی نداشتم. اما به هر ترتیب زمانی را برای خیال‏‌پردازی پیدا می‏‌کردم. هرگز نشده زمانی را برای خیال‏‌بافی پیدا نکنم.\nخانمی که در راچستر ملاقات کردم درست روی همان احساس شرمساری‌‏ام انگشت گذاشت. یا به بیان دقیق‏‌تر، روی یکی از شرمساری‏‌هایم: شرم از کاهلی، فراغت و اتلاف وقت.\nپرسید «دربارۀ چه رؤیاپردازی می‏‌کنی؟».\nخیلی دلم می‏‌خواست گیج‏‌کننده‌‏ترین پاسخ را به او بدهم. گفتم گاهی خیال می‏‌کنم برندۀ جایزۀ پولیتزر شده‌‏ام. خانم پرحرف درآمد که «بفرمایید! من هیچ‏‌وقت خیال نمی‌‏کنم شایستگی چنین جایزه‌‏ای را داشته باشم». که همین، به طریقی کاملاً متفاوت، باعث شرمم شد.\nوسط سؤال‌‏و‏جواب‏‌های پرحرارت ما، شوهر کم‌‏حرفِ زن زیرلب گفت «من همیشه خیال‏‌بافی می‏‌کنم».\nاو حرفش را چنان آرام گفت که من متوجه نشدم. ولی همسرش متوجه شد. خانم، همان‏‌طور که از من پرسیده بود، از آقا پرسید که دربارۀ چه خیال‏‌پردازی می‏‌کند. آقا پاسخ داد که هیچ. خانم گفت «بگو بابا! مانعی ندارد. من ناراحت نمی‏‌شوم». آقا با دستۀ فنجان قهوه‌‏اش ور می‏‌رفت. خانم گفت «جداً می‏‌گویم. اشکالی ندارد».\nاما او بالاخره نگفت و من خوش‌حال شدم که نگفت. دلم می‏‌خواست رؤیاهایش را پیش خودش نگه دارد. دلم می‏‌خواست صاحب چیزی باشد که تنها به خودش تعلق داشت.\nشرم من از خیال‌‏بافی، شرم از خودمداری و خیالات خودبینانه است؛ شرم از روی‌برتابیدن از ابتذال زندگی روزمره و توسل به تحقق آرزوهای محال است؛ شرم از ترجیح مفروضات بر واقعیات است.\nدر دوران دبیرستان احساس شرم از خاطرخواهی‏‌هایم بیشتر به دلیل بی‌‏قرینگی‏‌شان بود: پسری را می‏‌خواستم که چندان مرا نمی‏‌خواست. ولی بزرگ‌‏تر که شدم مایۀ اصلی شرمساری‌ام چند درجه‌‏ای به چپ متمایل شد. آنچه بیشتر موجب شرمساری‌ام می‏‌شد کیفیت تقلیل‌‏گرایانۀ خاطرخواهی‌‏هایم بود تا عدم تقارن ذاتی‏‌شان (آن‏‌ها گاهی متقابل بودند): شالودۀ روابط خیالیْ رسوایی و بحران است و در آن‏‌ها رکود و ایستایی جای خود را به تغییرات دائمی می‌‏دهد و از آن لحظات معمولی و غیرسینمایی که منجر به بروز صمیمیت می‌‏شود خبری نیست.\nدر تالار‏ گفت‌وگوی اینترنتی وایلد مایندز، محلی برای تبادل نظرات افرادی که دچار خیال‏‌پردازی مفرط هستند، زنی سی‏‌ساله که او هم از اوایل نوجوانی خیال رابطه با یکی از ستارگان موسیقیِ راک را در سر پرورانده بود پُستی را با عنوان «آیا شخصیت اصلی‏تان را می‌‏کُشید؟» به اشتراک گذاشت که می‌‏گفت:\nگاهی احساس می‏‌کنم تصوراتم می‏‌خواهند از پسِ ذهنم کَنده شوند و جلو بیایند، پس من [این‏‌بار] دست‌به‏‌کار ‏شدم و شخصیتم را ‏کُشتم. او (من) مُرد و چندهفته‌‏ای خیال‏‌بافی‌‏هایم تعطیل شد … حالا «منِ» تازه‌‏ای در تصوراتم دارم و … اکنون سه روز است در بستر مانده‌‏ام و فقط و فقط خیال‌‏بافی می‏‌کنم. می‏‌دانم اگر در سرم شخصیت دیگری را بکشم، یکی دیگر سبز خواهد شد.\nشرم من همان‏‌قدر که از درون‌‏مایۀ خیال‌‏بافی‏‌هایم نشئت می‌گیرد، به استمرار و سرسختیِ موش و چکُش‏‌وارشان2 نیز مربوط می‌‏شود: هر چه هم که داشته باشم، همواره خیال چیزی دیگر را در ذهن می‏‌پرورم. عادت خیال‏‌پردازی‏‌ام هوس هر خیال را با مجازات آن پیوند می‌‏دهد: آزادی بی‏‌حدومرزْ دوشادوشِ شرمساریِ خواستن آزادی. خودم را مجبور می‏‌کنم چند ساعتی خیال‏‌بافی را کنار بگذارم، بعد، دست‌‏آخر، سراغ یکی‏‌شان می‏‌روم و در بستر نرم و به‏‌هم‌‏ریخته‌‏اش جای می‏‌گیرم؛ بعد دوباره خودم را از بستر می‏‌کَنم و به رتق‌‏و‏فتق امور واقعی مشغول می‌‏شوم.\nخویشتن‏‌داری. ناپرهیزی. مجازات. این تابلوی سه‌‏لته‌ایِ تمایلاتِ هوس‌‏بازانه، مدت‏‌ها، رابطۀ من را با آرزوهایم شکل داده است: با غذا، نوشیدنی و مردان. همیشه احساس کرده‌‏ام که میان شرم از خیال‏‌بافی و کشش سیری‏‌ناپذیرم به خوراکی‏‌های شیرین شباهتی هست -اشتهایم به دسرِ پیش از دسر، دسر بعد از صبحانه، دسرهایی که از دسرهای دیگر درست می‏‌شوند: بستنی آب‏‌شدۀ کرۀ بادام‌‏زمینی همراه با بیسکویت مارپیچیِ کرۀ بادام‏‌زمینی. هیچ‏‌وقت از پشمکِ خیال‏‌بافی سیر نمی‏‌شوید. همیشه انگار بسیار خورده‌‏اید و هیچ نخورده‌‏اید. شرم از خیال‏‌بافی نیز همین‌‏طور است: بسیار و هیچ.\n۳. نجات\nچند هفته پس از آنکه من و همسرم جدا شدیم، دوستم اِما در آپارتمان تودرتو و تاریکی که با دخترم اجاره کرده بودیم به دیدنمان آمد. چلۀ زمستان بود. آپارتمان اصلاً نور نداشت. دراز و باریک بود و، به همین خاطر، دوست دیگری نامش را دهلیز تولد ما گذاشته بود: گرچه کمی تنگ‏‌و‏تاریک بود ولی حکم آستانه را داشت.\nاِما خودش هم در آستانه بود. پس از سال‏‌ها زندگی در نیویورک می‏‌خواست به لس‌‏آنجلس نقل‌‏مکان کند. می‌‏گفت دربارۀ زندگی در کالیفرنیا چه خیال‏بافی‏‌ها که نکرده. گرچه می‏‌دانست این خیال‌‏پردازی‏‌ها عیناً به‏‌وقوع نخواهند پیوست، جاپُرکن‏‌های3سودمندی بودند که از فضای خالی کشش بیشتری داشتند. خیال‏بافی‌‏هایش کمک می‏‌کرد به زندگی تازه‏ امیدوار باشد. آن‏‌ها به زندگی‏‌اش قوام می‌‏دادند.\nجنی هولزر هنرمند، بین سال‏‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵، مجموعۀ نجات4 را آغاز کرد که عبارت بود از نمایش شعارهایی بر بیلبوردهای عظیمِ الکترونیکی در اماکن عمومی. جملۀ مورد علاقۀ من، که از آن زمانْ زینت‏‌بخشِ کارت‏‌پستال‏‌ها، جلد کاندوم‌‏ها، کامیون‏‌های اسباب‏‌کشی و نیمکت‏‌های سنگی بوده، این یکی است: «در خواب راهی به رهایی دیدی و آکنده از شادمانی شدی».\nازجمله باورهای عمیق‏ من دربارۀ زندگی این است که هرگز دقیقاً آن‏‌طور که تصور می‏‌کنیم پیش نمی‌‏رود. اگر این‏‌طور باشد، پس خیال برادر مرگ است -طردِ امکان است نه احضار آن. ولی اِما برداشتی دیگر از موضوع ارائه داد: خیالْ مقصد نیست بلکه راهی است برای رسیدن به آن. خیالاتی که من در اواخر زندگی مشترکم بافته بودم نه پیش‌گویی که تنها پُلی بر لبۀ پرتگاه بودند.\n۴. تفاوتی\nیک شب سر میز غذا -در آستانۀ تابستان و شش ماه پس از جدایی‏‌ام- دوستم تارا ‏گفت که آدم‏‌ها دو دسته‌‏اند: عده‌‏ای که دربارۀ امور ممکن رؤیاپردازی می‌‏کنند و کسانی که دربارۀ امور ناممکن خیال‏‌بافی می‌‏کنند. ما مهمانِ خانۀ او بودیم و در آشپزخانۀ به‏‌هم‌‏ریخته‌‏اش گِرد میز چوبیِ صیقل‏‌نخورده‌‏ای نشسته بودیم. روی میز پُر بود از کاسه‏‌های خوراک گوشت بره و برنج زعفرانی، تکه‏‌های بزرگ نان چغندر و پنیرگاومیش و تارت هلو که غارتش کرده بودیم. شبِ افراط بود. گفت‌وگوهای تمام‏‌نشدنی. هشیاری من بخارات سمیِ مستی دیگران را استنشاق می‏‌کرد.\nتارا در جریان خیال‏‌بافی‏‌هایم بود -که تقریباً همیشه حول روابط عاشقانه می‌‏گردند و از این بابت خجالت‏ می‏‌کشم، چون انگار نوعی فقدان خلاقیت را نشان می‏‌دهند. وقتی از او پرسیدم که خیال‌‏پردازی‏‌های خودش چه‏‌ها هستند، با انگشت به سقف اشاره کرد. همسایۀ طبقۀ بالای او با خرگوشی زندگی می‏‌کرد که چند هفته قبل‌‏تر نجاتش داده بود. تارا گفت «من خیالات عشق‌‏و‏عاشقی ندارم. دربارۀ خرگوشِ طبقه‌‏بالایی رؤیاپردازی می‏‌کنم. تجسم می‏‏‌کنم اگر به‏‌جای او بودم چه حسی داشتم».\nوقتی از دیگران دربارۀ خیالاتشان پرسیدم، کم‏کم دستگیرم شد که رؤیا شبیه درد است و در بدن رؤیاپردازان مختلف یک‏‌جور نیست. رؤیاها از نظر بافت، شدت و میزانِ سرسختی متفاوت‌اند: کلمۀ «همیشه» ممکن است به نظر یک نفر ساعتی ‏یک‌‏بار باشد و به نظر فردی دیگر دقیقه‌‏ای یک‌‏بار. زندگی دورنی و خیالی ما معنای بین‌‏المللی واحدی ندارد. چه‌‏بسا کسی بگوید «رد فلانی را در اینترنت زدم» و مقصودش این باشد که نگاهی به صفحۀ مربوطه در ویکی‏پدیا انداخته است، اما منظور من از این جمله مراجعه به پایین صفحۀ چهارم یا نهمِ نتایج گوگل و رسیدن به مطلبی است که مادرِ شخصِ مورد نظر روزگاری در یکی از روزنامه‏‌های محلی چاپ کرده و تعطیلات کودکیِ آن شخص را در جزیره‏‌ای نزدیکِ ساحل مِین شرح داده است.\nبه‌‏تدریج دریافتم رؤیای هر فرد رازی است که مقابل چشم دیگران پنهانش کرده است. آن‏‌ها همیشه جلوی من خیال‏‌بافی می‏‌کردند -در مترو و پیاده‌‏رو و در کلاس‌‏هایم- ولی من از آنچه در ذهنشان می‏‌گذشت یا زیر لب بر زبانشان جاری می‌‏شد و همواره ناگفته می‌‏ماند هیچ نمی‏‌دانستم. بعضی‌‏ها می‏‌گویند خیال‏‌بافی حالت زایندۀ خودشکوفایی است، به سبکِ کتاب راز -هر آنچه را که تصور کنی به دست می‏‌آوری دنیا به تو ارزانی خواهد کرد- اما بعضی دیگر آن را مثل نوعی خودکام‌بخشی مزمن مخفی می‏‌کنند. خیال‌‏پردازان در پیام‏‌های وب‏‌سایتِ ردیت فهرست‌‏های بلندبالایی از محتویات رؤیاهایشان ترتیب داده‌‏اند: نواختن همۀ سازهای موسیقی و خواندن ترانۀ آهنگ‌‏های مورد علاقه؛ کشتن قاتل مسلح یک دبیرستان؛ برنده‌شدن در قرعه‏‌کشی و جمع‌‏آوری زباله‌‏های فضایی؛ درازکشیدن و تصور حس راه‌رفتن روی سقفِ همه‌‏چیز؛ انتقام‌گرفتن از آن کسی که در جاده بدون راهنما جلویشان پیچیده.\nوقتی از دیگران درمورد خیالاتشان پرسیدم، پاسخ‏‌هایشان گویی معادل ذهنیِ کتاب‏‌های مصوری بود که در کودکی دوست می‌‏داشتم، کتاب‏‌هایی پُر از عکس‌‏های‏ کسانی که جلوی خانه‌‏هایشان ژست گرفته بودند و همۀ اسباب‏‌اثاثیه‌‏هایشان -قالی و صندلی و کاسه‏ و ‏بشقاب- را روی چمن یا لبۀ جدول یا زمینی پوشیده از یخ کپه کرده بودند. افرادْ رؤیاهایشان را مثل ماشین ریش‌تراش و ویبراتورِ کارکرده و تشکچۀ کهنۀ مبلْ مقابل من کپه کردند. یکی از دوستانم می‏‌گفت «قبلاً دربارۀ مردان خیال‏‌پردازی می‏‌کردم ولی الان دربارۀ کتاب‏‌هایی که دوست دارم بنویسم خیال‌‏بافی می‏‌کنم». دوست دیگری می‏‌گفت خیال‌‏پردازی‏‌هایش اصلاً شبیه فیلم کوتاه نیستند. چشمِ ذهنش نمی‌‏تواند تصاویر را فرابخواند و، به همین دلیل، رؤیاهایش بیشتر گفت‌وگوهای خیالی هستند. می‏‌گفت «چیزی شبیه نمایش‏نامه‏‌های رادیویی‌‏اند». خیال‏‌بافی‏‌های بعضی افراد حتی داستانی هم نیستند. بیشتر شبیه شعرند. یکی از دوستانم می‏‌گفت در نوجوانی که آکنده از افکار خودکشی بوده سرش را تجسم می‏‌کرده که با تیرهای جنگی پُر می‏‌شود و گلوله‌‏های نقره‌‏ای آرام‌‏آرام کاسۀ سرش را مثل ساعت شنی می‌‏پوشانند.\nجروم ال. سینگر، استاد روان‌شناسی دانشگاه ییل، در سال ۱۹۶۶ در کتاب دوران‌‏ساز خود با عنوان رؤیاپردازی: مقدمه‌‏ای بر مطالعۀ تجربی تجربیات درونی5 می‏‌گوید رؤیاپردازی می‌‏تواند نقش انطباقی در زندگی افراد ایفا کند و به آن‏ها کمک کند دقیق‌‏تر به زندگی‏ه‌ای دورنی‏شان توجه کنند، هیجاناتشان را مدیریت کنند و مشکلات آزاردهنده را رفع نمایند. او به‌همراه جان انتروبس (که نخستین دانشجوی دورۀ دکتری‏اش بود)، در همان سال، پرسش‏نامۀ فرایندهای خیالی6 را منتشر کرد که متشکل از ۳۴۴ سؤال با محوریت بسامد و مضمون رؤیاهای افراد و نقش این رؤیاها در زندگی روزمره‌‏شان بود. سینگر، طی سال‏‌ها تحقیق، سه نوعِ کلی خیال‌‏پردازی را مشخص کرد: خیال‏‌پردازیِ مثبت‏-‏سازنده (که مشخصۀ بارز آن تفکر غیرجدی، آرزومندانه و «مبتنی بر اطلاعات» است)، خیال‏‌پردازیِ مقصر‏-‏ملول (که بخش اعظم آن را خیالات اضطراب‏‌آور، وسواس‏‌گونه و معمولاً مرتبط با شکست تشکیل می‏‌دهد) و کنترل-توجه ضعیف (که فرد نه می‏‌تواند کاملاً در رؤیای درون زندگی کند و نه تماماً در موقعیت بیرون به سر برد). بسیاری از روان‏‌شناسانِ قبل و بعد از سینگر وجوه منفی خیال‏‌پردازی (و اثرات زیان‏بخش «سرگردانی ذهنی»7) را مورد توجه قرار داده‌‏اند ولی پژوهش‏‌های سینگر، عمدتاً، بر ابعاد مثبت خیال‌‏پردازی -بخصوص ارتباط خیال‏‌پردازی با خلاقیت، حل مسئله، برنامه‏‌ریزیِ مؤثر و کنجکاویِ بین‏فردی- متمرکز بوده است. خودِ دامنۀ سؤالات پرسش‏نامۀ فرایندهای خیالی بیانگر گسترۀ معانی همین اصطلاحِ «خیال‏‌بافی» در ذهن خیال‏‌پردازان مختلف است: خودم را تصور می‏‌کنم که عزیزانم را نادیده می‏‌گیرم و آن‏ها را تنها می‏‌گذارم. صداهایی که در خیال‏‌پردازی‏‌هایم می‏‌شنوم واضح و مشخص هستند. خودم را مجسم می‏‌کنم که در سازمانی پذیرفته شده‌‏ام که ویژۀ افراد موفق است. در خیالاتم به‏‌خاطر فرار از مجازات احساس عذاب وجدان می‌‏کنم. «تصاویر ذهنی‏‌ام» مثل عکس واضح و روشن هستند.\nخیالاتْ ممکن است در بعضی افراد ایده‌‏های کلی و مبهم و در بعضی دیگر تصورات حسیِ دقیق باشند، مثل لهجۀ بریتانیاییِ غلیظِ معشوقِ کسی یا موج کُلردارِ حوضچۀ آب‏‌خنکی در مالدیو. من به‏‌هیچ‏‌وجه نمی‌‏توانم به‏‌صورت کلی و مبهم خیال‏‌بافی کنم و هرگز هم دربارۀ ایدۀ بردن جایزۀ پولیتزر خیال‏‌پردازی نکرده‎‏‌ام. بلکه در تصوراتم همراه دختر نوزادم که به سینه‌‏ام بسته‌‏ام بیرون از خانه‏ بوده‏‌ام، کارم دیر شده، می‌‏بینم که فراموش کرده‌‏ام کدوی آب‏پزِ ناهار بچه را بردارم و در این حال تلفنم زنگ زده. در این خیالاتْ لحظۀ شگفتِ در هیئتِ چیزی دیگر دیده‌شدن -هنرمند، نابغه یا هر چیز دیگر- همۀ پیش‌‏پا‏افتادگیِ مادربودن را، برای دقیقه‌‏ای، دچار وقفه می‏‌کند. غیرممکن بوده آن تصورات را بدون بافت حسی -سرهمی بچه و لباسِ خیسِ عرق شدۀ خودم، رایحۀ بادام شیرین شامپوی بچه، حلقۀ موی او زیر چانۀ من و ازدحام صبح‌گاهیِ کالسکه‏‌ها در پیاده‏‌رو- در ذهن بیاورم.\nفیلیپس می‏‌گوید «زندگی‏‌های ما بدل به مرثیه‌‏ای برای نیازهای برآورده‌‎نشده و خواهش‏‌های نادیده‌‏گرفته‏‌شده، فرصت‏‌های ازدست‏رفته و جاده‌‏های ناپیموده می‏‌شود». «تصور زندگی‏ بدون زندگی‏‌های نزیستۀ آن‏ ناممکن است».\nولی من آنجا که فیلیپس می‏‌گوید «انتخاب درست آن است که موجب بی‌‏علاقگی ما نسبت به [زندگی‏‌های] جایگزین شود» با او مخالفم و گمان نمی‏‌کنم حتی خودش هم با این حرف کاملاً موافق باشد. تصور وجود راهی که بتواند کسی را از فکر راه‌‏های دیگر منصرف ‏سازد خیال باطل -یا توهم قطعیت- است. دوستم آنا می‌‏گوید «مطمئنم افسردگی وقتی است که ندانی در چه مورد خیال‏‌بافی کنی». رؤیاها پرسش‌‏هایی‏‏ هستند که نباید به‌‏دنبال پاسخشان بود بلکه باید با آن‏‌ها زندگی کرد و تنها زمانی خطرناک می‏‌شوند که راکد بمانند. حتی اگر بهترین زندگی را داشته باشیم، رؤیاها به ما مجال حفظ زندگی‌های پنهانی را می‌دهند که هیچ‏‌کسِ دیگر نمی‏‌تواند به آن‏‌ها راه یابد یا در آن‏‌ها دخالت کند. رؤیاها حد نهاییِ امور شخصی‌‏اند: چیزی که حتی در صمیمانه‏‌ترین دوستی‌‏ها مخفی می‏‌ماند، شاید چیزی که اصلاً وجودش برای محرمانه‌ماندن در آن دوستی‏‌هاست. کارهایی که در خیال انجام می‏‌دهیم محرمانه‌‏تر از هر آن کاری است که انجام داده‏‌ایم.\n۵. بازی\nبعدازظهر یکی از روزهای آخر تابستان، روی علف‏‌های حاشیۀ ایست ریور، دخترم خودش را به‌‏زور در لباس‌‏هایی با طرح اشباح جا می‏‌کرد. سه‏‌سال‏‌و‏نیمه بود و یک‏‌جا بند نمی‏‌شد؛ دائم در حال جنب‏‌و‏جوش بود. آن روز در پارک با علف و سنگ و پلکان و جای پارکِ دوچرخه، شهربازی خیالی درست می‏‌کرد: روح‏‌سواری، خرس‏‌سواری و جاروبرقی‏‌سواری. یک ماه قبل از آن رفته بودیم شهربازیِ نیو پالتز و چرخ‏و‏فلکْ ما را تا وسط آسمانِ بنفشِ کبودْ بالا برده بود. این وسایل ساختگی، مثل وسایلی که در شهربازی واقعی سوار شده بودیم، نکات ایمنی خودشان را داشتند که در صورت رعایت‌نکردن این نکات ممکن بود ترسناک باشند: سر جایتان بنشینید، زیپ را بکشید، کمربندهایتان را ببندید. دستورالعمل‏‌های گام‌‏به‏‌گام برای هدایت وسایلْ آدم را گیج می‏‌کنند.\nزیگموند فروید در نظریه‏‌ای که دربارۀ خیال‏‌پردازی دارد بازی‏‌های تخیلی دوران کودکی را نه‌تنها با خیال‏‌پردازی‏‌های دورۀ بزرگ‌سالی که با آثار هنرمندان نیز مرتبط می‏‌داند:\nآیا نمی‏‌توان گفت کودکان هنگام بازی مثل نویسندگانِ خلاق عمل می‌‏کنند و دنیای خودشان را می‏‌سازند؛ یا، به بیان دقیق‏‌تر، اشیا این جهان را به طریقی که دلخواه خودشان است آرایشی تازه می‏‌بخشند؟ اگر تصور کنیم آن‏‌ها عالَمشان را جدی قلمداد نمی‌‏کنند، خطا کرده‌‏ایم؛ برعکس، آن‏‌ها بازی‏‌هایشان را خیلی جدی می‏‌گیرند و احساسات فراوانی هم خرجشان می‌‏کنند. نقطۀ مقابل بازیْ امر واقعی است نه امر جدی.\nنیم‌‏قرن بعد، دی. دبلیو. وینیکاتِ روان‌‏شناس هم میان بازیِ کودکی و خیال‏‌پردازی بزرگ‌سالی ارتباط برقرار کرد -ولی آنجا که فروید عمیقاً به پیوندهای بازی‏ و فکر خلاق معتقد است وینیکات خیال‏‌پردازی را امتداد اَعمال خودتسکینیِ دوران کودکی می‏‌داند. نظریۀ معروف وینیکات، موسوم به «مادر نسبتاً خوب»8، می‌‏گوید مادران بدواً خودشان را کمابیش با همۀ نیازهای فرزندشان سازگار می‏‌سازند ولی کودک، به مرور زمان، می‌تواند «قصور» مادر را در برآوردن کامل نیازی‏‌های خود تحمل کند. این قابلیت به‏‌شکل خودتسکینیِ فیزیکی (مکیدن انگشت شَست)، اُبژه‌‏های انتقالی9 و، درنهایت، «به‏‌یاد‏آوری، تسکین، خیال‏‌بافی و رؤیاپردازی»، که فرایندهای درونی پیچیده‏‌تری هستند، بروز می‌‏کند. طبق این چهارچوب، رؤیاها ابتدا به‏‌صورت مکانیسمی انطباقی عمل می‏‌کنند ولی -در بزرگ‌سالی- می‏‌توانند عوض آنکه راهی برای تحمل ناخرسندی‏‌های دنیای واقعی باشند، بدل به روشی برای انقطاع از آن‏‌ها گردند.\nفروید و وینیکات با دو روش متفاوت خیال‏‌پردازی را تفسیر می‏‌کنند: خیال‌‏پردازی به‏‌مثابۀ نمودِ هنرمندِ درون هر شخص -نوعی آفرینش خلاقۀ اتفاقی و روزمره- و خیال‏‌پردازی به‏‌منزلۀ گونه‌‏ای کمک، حالت بزرگ‌سالانۀ مکیدن شست و راهی برای فرار از فشار‏ها، تردیدها یا استیلای زندگی هرروزه.\nشاید بتوان گفت این‌‏ها نه دو شیوۀ مطلقاً متفاوتِ درک خیال‌‏پردازی بلکه روش واحدی برای طبقه‏‌بندی رؤیاها هستند: خیال‌‏پردازی‏‌های مولد در مقابلِ بن‏‌بستِ مکانیسم سازش. آیا خیال‌‏پردازی‏‌های ما چیزی را به وجود می‌‏آورند یا آنکه صرفاً از چیزی دیگر می‏‌گریزند؟ اگر پاسخ هر دو باشد، چطور می‌‏توانیم بفهمیم در کدام حالت هستند؟ تمایلاتمان چه زمان ما را به‌‏سوی اهداف سودمند هدایت می‏‌کنند و چه زمان ما را از جایی که هستیم جدا می‌کنند؟\n۶. آفرینش\nفروید در ماه دسامبر سال ۱۹۰۷ سخنرانی‌‏ایی را تحت عنوان «نویسندگان خلاق و رؤیاپردازی» در یکی از کتاب‏‌فروشی‏‌های شهر وین برای جمع کوچکی از مخاطبان -حدود نَود نفر- ایراد کرد. او پرسید که «آیا حقیقتاً ممکن نیست نویسندگان خلاق را با کسانی که در روشنایی روز خیال‏‌پردازی می‏‌کنند10، و آفرینش‌‏هایشان را با رؤیاها مقایسه کرد؟». پاسخ مثبت بود. فروید می‏‌گفت، درست همان‏‌گونه که می‏‌شود رمان‏‌های عاشقانه و شرح ماجراها را با خیال راحت خواند و مطمئن بود که «تحت حمایت تقدیر خاص الهی» برای قهرمان داستان اتفاق ناگواری رخ نخواهد داد، رؤیاپردازان نیز با نوعی مصونیت عمل می‏‌کنند چراکه می‌‏دانند «تقدیر خاص الهی» بر آن است که مؤلفِ داستان و، درعین‌حال، نقش اصلی آن باشند. فروید اظهار کرد که «ما فوراً می‏‌توانیم اعلی‌حضرتْ خود11، قهرمان همۀ رؤیاها و داستان‏‌ها، را از طریق همین خاصیت افشاکنندۀ آسیب‌‏ناپذیری تشخیص دهیم».\nهر بار که بنا به پیشنهاد فروید به شباهت نویسندۀ خلاق با رؤیاپرداز حرفه‏‌ای فکر می‌‏کنم یاد هارولد، قهرمان کارتون هارولد و مداد شمعی بنفش12، می‌‏افتم. او بالون‏‌ها و تفریحاتش را با مداد شمعی می‏‌کشید و اگر خیال‌‏بافی‏‌هایش موجب دردسر می‌‏شد از خیالاتِ بیشتر برای حل آن‏‌ها کمک می‏‌گرفت: اگر برای پیک‏‌نیکْ بیش‌ازاندازه شیرینی پای می‏‌کشید، گوزن و جوجه‌‏تیغی هم می‏‌کشید تا آن‏ها را تمام کنند. وقتی از خیال‌‏بافی‌‏اش خسته می‌‏شد تخت‌خوابش را می‏‌کشید و می‌‏رفت می‏‌خوابید. یک‌جور خیال‌‏پردازی هست که نه‌تنها مناسبات جهان را تغییر می‏‌دهد، بلکه در واقع آن‏ها را می‏‌سازد -یا بازسازی می‏‌کند. آن زمان که دبیرستانی بودم خیال می‏‌کردم خاطرخواه پسرها هستم، ولی الان که فکر می‌‏کنم می‏‌بینم که خاطرخواه دخترها بوده‌‏ام: دوستانم، همکاران نویسنده‌‏ام. پسرها صرفاً آلت دست و مستمسکِ همکاری‏‌های پیچیدۀ ما بودند.\nگروهی از زنان هنرمند به رهبری جودی شیکاگو و میریام شاپیرو در سال ۱۹۷۱ خانۀ زنان، که آن‏ها «گنجینۀ رؤیاها» می‏‌نامی‌دند، را بنیان گذاشتند. آن‏ها عمارتی متروکه در هالیوود را به مجموعه‏‌ای از محیط‏‌های شگفت، خیالی و بحث‌‏انگیز تبدیل کردند: توالت قاعدگی13 اثر شیکاگو (توالتی با کاشی‏‌های سفیدرنگ پُر از کالاهای قاعدگی، سطل زباله‌‏ای لبریز از نوارهای بهداشتیِ خون‏آلود و طناب رختی که پدهای خونی به آن آویزان شده)؛ زهدان‏خانه14 اثر فیت وایلدینگ (تار عنکبوت قلاب‏‌بافی‏شدۀ خیلی بزرگ) و گنجۀ ملافه‏‌ها 15 اثر سندی اورگل (مانکن زنی که قفسۀ ملافه‌‏هایش بدنش را قطعه‏‌قطعه کرده). آن‏‌طور که شیکاگو و شاپیرو در کاتالوگ نمایشگاه نوشته‌‏اند «این نمایشگاه فعالیت دیرینه‏‌سال خانه‌‏داریِ زنان را در ابعاد رؤیا نمایش می‏‌دهد. خانۀ زنان گنجینۀ رؤیاهایی است که زنان همیشه در زندگی‏‌شان، هنگام شست‌‏و‏شو، پخت‏‌و‏پز، دوزندگی، تمیزکاری و اتوکشی، در ذهن می‏‌پرورند».\nخیال‏‌بافی معمولاً بار سیاسی نیز دارد: چون چیزی را «تولید» نمی‏‌کند اساساً ضدسرمایه‏‌داری محسوب می‏‌گردد -گرچه مضمون آن، که در بیشترِ موارد نشانۀ کلاس است، ساخته و پرداختۀ سرمایه‏‌داری است- باوجوداین فعالیتی است که کارگران می‌‏توانند دوشادوشِ کارهای اجباری انجام دهند؛ خواه این کارها یدی یا خانگی، دفتری یا خدماتی باشند، خواه شامل کار پرستاری یا تولیدی شوند.\nدر تالار گفت‌وگوی وایلد مایندز، طراح گرافیک بازنشسته‌‏ای که هفتاد‏و‏چهار سال داشت گفته بود که از دوران کودکی «سریال درام مُفصلی» را در ذهن شکل داده است: «از چهارسالگی شخصیت‌‏های متعدد‏ خیالی ساخته‌‏ام و هر روز ساعت‌‏های متمادی را صرف پرداخت و افزایش تعداد این افراد کرده‌‏ام … دنیای درونی پیچده‏‌ای متشکل از بیش از ۲۰۰ شخصیت». بعد از فرستادن او به مدرسۀ شبانه‌‏روزی در هشت‌‏سالگی و شوک روحیِ متعاقب آن، خیال‏‌بافی‏‌هایش شکل «بیمارگونه‏‌تری» به خود گرفت: «در خیالاتم انگار فیلمی را تماشا می‏‌کنم که خودم بازیگرش هستم ولی شکل و شمایل واقعی‌‏ام را ندارم … محتوای فیلم کم‏کم جزئی‏‌تر شد، اعضای خانواده‏‌هایشان، قیافه، سن با تاریخ تولد، قد، علایق … تا آنجا پیش رفتم که حتی اسامی شخصی و خاص آن‏ها را از حفظ می‏‌گفتم».\nحتی کلماتی که او برای شرح خیال‌‏بافی‏‌هایش به‌‏کار می‌‏بَرد حکایت از تردید او دارد: اینکه او «تا آنجا پیش رفت» که «اسامی شخصی و خاص» آن‏ها را می‏‌گفت، «بیمارگونه» ولی نگه‌دارنده بود. او همواره در مرکز بوده -کارگردان خداگونۀ اثر- ولی هیچ نقشی در نمایش نداشته؛ کل زندگی او به‌موازات این دنیای خیالی جریان داشته است. «به‌خاطر لذت فراوان آن، هرگز نتوانسته‌‏ام رهایش کنم».\nبه‏‌واسطۀ شرح فروید از «خاصیت افشاکنندۀ آسیب‏‌ناپذیری» به‌عنوان جزء اصلی هر رؤیا، می‏‌توان فهمید که چرا معمولاً در رؤیاها این‌همه تاریکی و خطر و گرفتاری هست: تا وقتی مشکلی بروز نکند، آسیب‌‏ناپذیری معلوم نمی‏‌شود. تنها با نزدیک‌شدن به خطر و گریز از آن است که می‌‏توانیم خود را مصون از آن احساس کنیم.\nیکی از کاربران وایلد مایندز گفت‌وگویی را دربارۀ خیالات منفی آغاز کرد و افرادْ تجربیاتشان را گفتند دربارۀ اینکه موقعیت‏‌های ناراحت‏‌کننده‌ای را خیال کرده‌اند که در آن‌ها کسی را نجات می‌داده‌اند یا دیگری آن‌ها را نجات می‌داده، یا حتی نمونه‏‌های معمولی‏‌تری مثل خیال‌‏بافی درمورد افراد رئیس‌‏مآب و بعد تصور امکان تشویق آن‏ها به تغییر.\nدر گیرودار جدایی از همسرم یکی از خیالات مکرری که داشتم ازدواج با یک خبرنگار مناطق جنگی بود. من از او باردار شده بودم و داعش او را ربوده بود و چندین ماه به اسارت گرفته بود. در فیلمی که من دوباره و دوباره از اول پخش می‏‌کردم بدنم از باند فرودگاه می‏‌گذشت و به هواپیمای جنگیِ حامل او نزدیک می‏‌شد، باد موهایم را به هوا می‏‌برد و من بدن نحیف او را که از پله‏‌های هواپیما پایین می‏‌آمد تماشا می‏‌کردم، مقابلم زانو می‏زد و شکمم را می‏‌بوسید. این خیالات گاه به‏‌صورت اول‏‌شخص بودند و من همه‌چیز را از دریچۀ چشم خودم می‏‌دیدم، گاه نیز سوم‌‏شخص بودند و خودمان را از بالا تماشا می‏‌کردم.\nاعتراف به خیالات این‏‌چنینی مایۀ خجالت است، چون انگار سرقتی هستند -گرچه گمان می‏‌کنم خیلی‏‌ها از این‌جور خیالات دارند. انگار از داستان‏‌های آبکیِ هالیوودی رنجی انتزاعی و تصنعی را بیرون کشیده‌‏ام، به رنج واقعی دیگران پیوند داده‌‏ام و، در تلاش برای گریززدن به احساسی واقعی، از آنِ خودم کرده‏‌ام.\nگرچه آن خیالات مایۀ شرمساری بودند، بی‏‌دلیل نبودند. یک‌‏بار روان‏‌درمانگری به من گفته بود «نباید خیال کنی بی‌‏اشتهایی صرفاً کُشنده است. باید ببینی از بی‌‏اشتهایی چه چیزی عایدت می‌‏شود. چه چیزی از آن به دست می‏‌آوری».\nایجاد نسخۀ فرضی از خودم و مواجهه با اسارت همسرِ خبرنگارم تسکینی بود برای رنجِ به‌‏مراتب پیش‌‏پاافتاده‌‏تری که روزهایم را انباشته بود: یعنی جست‌وجوی «طلاق در دوران بارداری» در گوگل، تا ببینم کسی پیش از من این کار را کرده یا نه. رنج واقعیِ من معمولی و لاینحل بود. ساختارِ بحران و تسکین نداشت. در داستان اسارت و بازگشت، دیدار در باند فرودگاه و غرش موتور هواپیما که صداهایمان را در خود خفه می‏‌کرد، خلوص تسلّا‏بخشِ موقعیت‏‌های احساسیِ بدون ابهام را یافتم: ترس و عشق. خیال‌‏بافی من داستان سادگی احساسی بود: ملودرام به‌‏مثابۀ چارۀ تناقضات احساسیِ موجود در واقعیت. در داستانی که مسئلۀ مرگ و زندگی است تردید عشقی محلی از اعراب ندارد. مسئله زنده‌ماندن است. مسئله دوباره باهم‌بودن است. بخش‏‌های دشوارترِ دوباره باهم‌بودن -ملال، ترس از فضای بسته، رایحۀ نامطبوعِ آسیب‌‏پذیری- در تقابلِ محضِ خطر و رهایی جایی ندارد.\nدر پی‏رنگ‏‌های متهورانۀ خیالاتِ منفیْ خطر تماماً بیرونی است. روابط را نه مشکلات درونیِ خشم، تنفر و سردی بلکه تروریست‏‌ها تهدید می‏‌کنند! تهدید دیگر درونی نیست. اما خیانت ناگزیرِ رؤیاپردازی این است که حتی وقتی مشکل را برون‏‌سپاری می‌‏کنی، تهدید همواره درونی است.\n\n۷. اینترنت\nبعد از آنکه از همسرم جدا شدم خیلی وقت‌ها در وب‏‌سایت زیلو می‏‌گشتم تا از شکل کلیِ زندگی دیگران سر در بیاورم: خانه‌‏ای چوبی در حوالی انکوریج با پذیراییِ دوازده‌‏گوشه یا خانه‌‏باغی سفیدرنگ در مِین با حیاط شنیِ پُر از گل‏‌های ادریسی و استخر لوزی‏‌شکلی به رنگ تمشکِ آبی در پشت خانه. در همۀ این خانه‌‏ها همیشه دنبال پنجره‌‏ها می‌‏گشتم -انگار همیشه خیالم جایی دیگر را می‌‏جُست، مثل آن پسری که درخواست آخرش از غول چراغ جادو آرزوی هزار آرزوی دیگر بود.\nاینترنت شرایط رؤیاپردازی‏‌هایمان را دگرگون کرده است. در وب‏‌سایت زیلو، هزارجور خانۀ مختلفْ هزارجور «خود» مختلف را عرضه می‏‌کند. حساب‏‌های اینستاگرامِ دیگران رؤیاهایمان را می‏‌سازند. اپلیکیشن تیک‌تاک خیال‌‏بافی‏‌هایمان را آشکار می‏‌کند. اینترنت خوراک رؤیاپردازی‏‌هایمان را تأمین می‏‌کند ولی مجال نفس‌کشیدنشان را هم می‌‏گیرد. همۀ شکاف‏‌ها را پُر می‏‌کند. وقتی در فیسبوک از پسری که برای نشریۀ دانشگاه کار می‌‏کرده صدها عکس با پسر نوزادش می‏‌بینید، دیگر دشوار بتوانید مراسم عروسی خودتان را با او در دماغۀ کاد تصور کنید. اینترنت حائلی را که میان خاطرخواهی کسی و تعقیبِ سایه‏‌به‏‌سایۀ او وجود دارد از بین می‏‌برد. باعث می‏‌شود احساس کنید آن شب شش‌‏بار از جلوی خانه‌‏‏اش رد شده‌‏اید.\nوقتی از پادیا، دستیار پژوهشیِ بیست‏‌و‏شش‌‏ساله‌‏ام، دربارۀ خیال‏‌پردازی‏‌هایش پرسیدم، گفت دوست دارد نوجوانی در بنگلادش باشد -او به‏‌شدت تحت‌‏تأثیر بحث‌‏هایی بود که در وب‌‏سایت تامبلر دربارۀ داستان‏ سریال‌‏های تلویزیونی مورد علاقۀ افراد جریان داشت. پادیا شروع کرد به تجسم بحث‏‌هایی که، اگر او موضوع یکی از برنامه‏‌های تلویزیونی بود، غریبه‌‏ها دربارۀ زندگی‏‌اش می‌‏کردند: مردم کدام شخصیت‌‏ها را دوست می‌‏داشتند و از کدام‌‏ها متنفر می‏‌بودند؛ به کدام پیچش داستانی علاقه نشان می‌‏دادند و از کدام بدشان می‌‏آمد. پادیا بیش از آنکه خودِ برنامۀ تلویزیونی را تجسم کند، نظراتی را که دربارۀ برنامه مطرح می‌‏شد تصور می‌‏کرد. تجسم زندگی در قالب برنامۀ تلویزیونی مورد عجیبی نبود، اما ظاهراً تصور این فراگفتمان16 دربارۀ برنامه، به‏‌طور خاص، زادۀ عصر دیجیتال بود -عصری که واکنش‏‌ها به برنامه‏‌های تلویزیونی‏ به‌‏اندازۀ خودِ برنامه‏ اهمیت دارند.\nاینستاگرام را می‏‌شود به رستوران سرپاییِ رؤیاها تشبیه کرد: همۀ غذاها را می‌‏توانید بخورید، ولی هیچ‌‏کدامشان مال شما نیست. زنی زیبارو همراه پسرانِ آفتاب‏‌خورده‌‏اش در قایقی بادبانی دنیا را سفر می‏‌کند. یک موج‏‌سوار عکس‏‌های فیلتر‏شدۀ غروب ساحل، تیوب‏‌سواری و اسموتی‏‌های صبحانه را به اشتراک می‏‌گذارد. در صفحۀ اینستاگرامیِ @dumpedwifesrevenge خانم مطلق‌ه‏ای اهل استرالیا عکس‏‌هایی را از خودش به اشتراک می‏‌گذارد که نشان می‏‌دهد زندگی دل‌خواهش را دارد -لباس‌‏های کِشی طرح حیوانات می‏‌پوشد و خورشید دمِ مغرب را با نوک انگشتانش نگه می‏‌دارد- ولی او این رؤیا را حاصل «صدماتش» می‌‏داند. در قسمت «بیو»ی اینستاگرامش می‏‌خوانیم: «کسی که بعد از ۲۶ سال زندگی به‌‏خاطر زنی جوان‏‌تر رها شد. انتقام من: فوق‏‌العاده باش و ظاهرت را فوق‌‏العاده کن». او صفحۀ اینستاگرامش را پاسخ به «چالشی» می‏‌داند که شوهر سابقش در اواخر زندگی مشترکشان مطرح کرده بود: «همیشه وقتی دو نفر که مدتی طولانی با هم زندگی کرده‌‏اند جدا می‏‌شوند، یکی شکوفا می‌‏شود و یکی نمی‏‌شود». به نظر این زنِ رها‏شده، تبدیل زندگی به رؤیا -و عکاسی حرفه‌ای از آن- نوعی طغیان و راهی برای بقاست.\nچاه اینترنت سرگردانی ذهنی را به چیزی پُر از کلیک و تصویر بدل می‏‌گرداند و از این طریق ضرب‏‌آهنگ‌‏های تفکر یادآور را خشک و بی‏‌روح می‏‌کند: دنبال صفحۀ اینستاگرامِ «انتقام زنِ رهاشده» می‏‌گردید؛ نام او را در گوگل جست‌وجو می‌‏کنید؛ مطلبی را دربارۀ زندگی‌‏اش پیدا می‌‏کنید و می‏‌بینید که شهر ساحلیِ محل زندگی او در جنوب غربی استرالیا «استراحتگاه دنجِ پول‌دارهای استرالیایی است»؛ عبارت «گران‏‌ترین هتلِ خلیج ایگل» را جست‌وجو می‌‏کنید؛ خودتان را تجسم می‏‌کنید که در ویلای ساحلیِ چهارخواب‌ه‏ای با چشم‌‏انداز یکپارچۀ اقیانوس فیروزه‌ایِ هند اقامت کرده‌‏اید؛ در گوگل «درختان جنوب غرب استرالیا» را جست‌وجو می‏‌کنید تا ببینید نام درختی که در کنج تصویر قرار گرفته چیست -اوکالیپتوس! یا شاید بانکسیا- و بعد زنِ رهاشده + «دوست‌‏پسرِ جوان‌‏تر» را جست‌وجو می‏‌کنید. خودتان را در هتل تجسم می‏‌کنید. خودتان را در خانۀ آن زن تجسم می‌‏کنید. خودتان را هنگام نگارش مطلبی دربارۀ زندگی او تجسم می‏‌کنید. خودتان را هنگام معاشقه با دوست‌‏پسری جوان‏‌تر که نه چهره‌‏اش را دیده‌‏اید و نه وجودش را تأیید کرده‌‏اید تجسم می‌‏کنید. از تصور (تجسم زندگی او) به فرافکنی (تجسم خودتان در زندگی او) می‏‌روید و دوباره بازمی‏‌گردید. این‏‌ها جابه‌جایی‏‌هایی هستند که هر ذهن خیال‌‏پردازی تجربه می‏‌کند، ولی امروزه می‌‏توان تصاویری را یافت که به آن‏‌ها حیات بدهند. این رؤیای انتزاعی در بالای مرورگرتان شش صفحه ایجاد می‌کند -مثل ردِ خرده‌‏نان‏‌هایی که مسیر برگشت به هزارتوی آرزو‏هایتان را نشان می‌‏دهد. شما، شما، شما. ضمیر دوم‌شخص مثل کوس شرم‌ساری. مرورگر من، آرزوهای من.\nمی‌‏توان گفت هیچ یک از شبکه‌‏های اجتماعی کامل‏‌تر از تیک‌‏تاک تجسم‌بخش رؤیاهایمان نیست. در تیک‌‏تاک افراد رؤیاهایشان را ابراز می‏‌کنند، همدیگر را وقتی خیال‏‌پردازی می‏‌کنند دست می‌‏اندازند و محتویات خیال‏‌پردازی‌‏هایشان را در قالب میکرودرام‌هایی بی‏‌معنی و مقامه‌‏وار بازتولید می‌‏کنند: غذای بی‏‌پایانْ بدون کالری، توهم پرواز. اما آن پدیدۀ تیک‌‏تاکی که این موارد را به دقیق‌‏ترین شکل نشان می‏‌دهد ویدئوهای پی‌‏اُ‏وی هستند -کلیپ‏‌هایی که از مخاطبان می‏‌خواهند در سناریویی خاص قرار بگیرند، سناریوهایی که معمولاً شرایط عاطفی سخت نوجوانان را نشان می‏‌دهند. بعضی از آن‏‌ها شبیه درمان از طریق مواجهه هستند: دختر بانمکی که بلوز گل‏‌دار زرد‏رنگ و گشادی پوشیده از شما می‏‌خواهد تصور کنید «معلمتان اجازه می‌‏دهد از بین همکلاسی‌هایتان یاری انتخاب کنید، ولی دو تا دوستی که در کلاس دارید با هم یار شده‌‏اند» یا «امروز دورِ میز غذاخوری صندلی به تعداد کافی نیست و شما جا ندارید بنشینید». این شرایط تا حدی نزدیک به ایدۀ «والایی»17ادموند برک است: مواجهه با خطر از موقعیتی امن.\nویدئوهای پی‌‏اُ‏ویِ دیگر بیشتر به تحقق آرزو شباهت دارند: در یکی از ویدئوها که بیش از دومیلیون‏ لایک خورده پسر عینکی خوش‌‏چهره‌ای با لباس راه‏راهِ گل‏‌و‏گشاد نوشته «شما در مدرسه ناهار ندارید بخورید و من کل ناهارم را می‌‏دهم شما، چون می‏‌خواهم خوشحال باشید». @idrinkvapejuice روی ویدئویی که بیش از ششصدهزار بار لایک شده نوشته: «من کراشِ ورزش‌کارِ درس‌‏نخوان شما هستم. شما به من می‏‌گویید ناراحتید. من سعی می‌‏کنم حالتان را بهتر کنم». دختری که در ویدئو صحبت می‏‌کند ادای کسی را درمی‌‏آورد که درک درستی از ناراحتی ندارد ولی همدردی‌کردن را خوب بلد است -یا حداقل همدردی با دختری را که باسن خوبی دارد بلد است: او خیلی آرام می‏‌گوید «ناراحتی؟ ناراحت. نباش. تو خیلی خوش‌‏گوشتی».\nتماشای این ویدئو، حتی صرفاً خواندنِ عنوان آن، مثل خواندن توضیحات وب‏‌سایت کلیفس‏نوتز دربارۀ عمیق‌‏‏ترین تمایلات و آرزوهایم است که به اینترنت سپرده شده‌‏اند. تاکنون چند بار این رؤیا را که اندوه من ممکن است جذابم ‏کند یا عشقِ کسی یا، دست‏کم، توجه کسی را بر‏انگیزد اجرا کرده‌‏ام؟ یکی از جاذبه‏‌های فریبندۀ شبکه‌‏های اجتماعی این است که می‌‏بینیم آرزوهایمان را، حتی پیش از آنکه خودمان شکلی به آن‏‌ها بدهیم، شکل می‏‌دهند، فرد دیگری به‌‏جای ما آرزو می‌‏کند و ما می‏‌توانیم این وظیفه را، مثل بسیاری از وظایف دیگر، برون‏‌سپاری کنیم.\n۸. گریز\nسر میز ناهار، یکی از دوستانم به‏ اسم آدریان دربارۀ خیالاتی صحبت می‏‌کرد که سابقاً، وقتی در کانون اصلاح و تربیت بوده، دائم به سراغش می‏‌آمده. کانون اصلاح و تربیت مدرسه‌‏ای شبانه‌‏روزی بوده که او را در نوجوانی، برخلاف میلش و به‌‏طرزی وحشتناک، به آنجا برده بودند -یک‌‏عده آدم غریبه در تاریکی شب وارد اتاق خوابش شده بودند و او را داخل ماشینی که بیرون منتظر بوده کشانده بودند. این طرز رفتار برای آن بوده که آدریان احساس کند اختیار بدنش را ندارد. پس تعجبی نداشت که خیالاتش حول گریز فیزیکی دور بزند.\nدر جلسات اجباری گروه‌‏درمانی که برایشان برگزار می‏‌شده او به پنجرۀ بزرگی که درست مقابل صندلی‌‏اش بوده خیره می‌‏شده و فکر می‏‌کرده که مستقیم به دلِ پنجره بزند و فرار کند. این رؤیا که حکم تسکینی در هنگامۀ ملالی مستمر را داشت، رؤیای گسستی ناگهانی بود. فکر او دربارۀ فرار نه انتزاعی بلکه با جزئیات تمام و، می‏‌شود گفت، عملیاتی بوده: او باید از کدام گوشه فرار کند و برای آنکه شیشۀ شکسته زخمی‌‏اش نکند بدنش را در چه زاویه‌‏ای قرار دهد. او حس شکسته‏‌شدن شیشه در اطراف بدنش را تجسم می‏‌کرده -فشار و خلاصی، تیزی و ترق‌‏ترقِ خرده‏‌شیشه‏‌ها.\nبا توجه به اینکه ازجمله مزایای رؤیاها امکان فرارفتن از عمل‏‌گرایی است، شاید چندان معقول نباشد که در بندِ ملاحظات عملی‏شان گرفتار شویم. دوست من می‏‌توانسته در رؤیایش خود را از شیشۀ شکسته در امان نگه دارد. من هم می‏‌توانستم وکیل پورتلندی را مجرد فرض کنم، ولی این کار انگار یک‏‌جور تقلب است. رؤیایی که هیچ برخورد و اصطکاکی نداشته باشد، خیال خام است. اما اگر بگذارید واقعیت وارد رؤیا شود -مثل تراشه‌‏‏ای از رگه‏‌های چوب که در دست فرو می‌‏رود- درگیری بیشتر می‌‏شود.\nبه دوستم گفتم «خیلی جالب است که ما هنوز می‏‌خواهیم قوانین جاذبه در رؤیاهایمان اِعمال شوند. دلمان نمی‌‏خواهد خیالاتمان روی کرۀ ماه بگذرند».\nاو هم گفت «ما می‏‌خواهیم روی کرۀ ماه زندگی واقعی رخ بدهد. می‏‌خواهیم رؤیاهایمان اینجا، روی زمین، اتفاق بیفتند».\n۹. ناگزیری\nیک‏ روز غروب بیماری با روان‏‌درمانگرش، که کسی نبوده جز دونالد وینیکات، ملاقات کرده و گفته حتی همان هنگام که دربارۀ بی‌‏اختیاریِ رؤیاپردازی‏‌هایش صحبت می‏‌کنند هم او خیال‏‌پردازی می‏‌کند. بیمار، با اشاره به تکه‌‏ای از آسمان که از پنجرۀ مطب می‏‌توانسته ببیند، به روان‏‌درمانگر می‏‌گوید «من الان روی آن ابرهای صورتی‏‌رنگ راه می‏‌روم» و سپس از او می‏‌پرسد که فکر می‏‌کند رؤیاپردازی او مولد است یا سمی: «وقتی من روی آن ابر صورتی‌‏رنگ راه می‏‌روم آیا تخیلم به زندگی‌‏ام غنا می‏‌بخشد یا تصوراتم آن چیزی است که شما خیال‏‌بافی می‌‏نامید و زمانی رخ می‏‌دهد که من هیچ کاری نمی‏‌کنم و باعث می‏‌شود احساس کنم وجود ندارم؟». طی جلساتی که آن‏ها با هم داشتند، وینیکات تمایزی قائل شده بود میان تخیل -نوعی تصورِ مرتبط با زندگیِ واقعی، مثل انتظار مشتاقانه برای فرارسیدن تعطیلات- و «خیال‏‌بافی» -وضعیت گسستی‌‏تری که در آن بعضی فعالیت‏‌های فیزیکیِ صوری، مثل سیگارکشیدنِ بی‏‌اختیار یا ساعت‌‏ها مشغولِ بازی‌شدن، بدل به پوششی برای خیال‏‌پردازی ناخواسته می‏‌شود. او می‏‌نویسد «در خیال‏‌بافی آنچه رخ می‌‏دهد بی‌‏درنگ رخ می‌‏دهد، مگر آنکه اصلاً رخ ندهد». او نوشت که بیمارش طی دهه‌‏ها زندگی با این خیال‏‌بافی‌‏ها «توانسته نوعی زندگی بسازد که در آن امور واقعی چندان اهمیتی برایش ندارند».\nاصطلاح «خیال‏‌بافی ناسازگار»18را نخستین‏‌بار دکتر ایلی سامر، استاد روان‏شناسی بالینی دانشگاه حیفا، در سال ۲۰۰۲ ساخت و آن را «فعالیت گستردۀ تخیل که جایگزین تعاملات انسانی می‏‌شود و/یا در عملکرد تحصیلی، میان‏‌فردی یا شغلی فرد مانع‌‏تراشی می‌‏کند» تعریف کرد. سامر در سال ۲۰۱۷ «کنسرسیوم بین‏‌المللیِ پژوهش‌‏های خیال‌‏بافی ناسازگار» را بنیان گذاشت و جدول شانزده‌‏سؤالۀ موسوم به ام‏‌دی‌‏اس-۱۶ را طراحی کرد که پرسش‌‏هایی نظیر «وقتی دنیای واقعی مزاحمِ خیال‏‌بافی‏‌هایتان می‏‌شود چقدر عصبانی می‏‌شوید؟» را در خود داشت.\nجین بیگلسن و سینتیا شوپاک در سال ۲۰۱۱ مطالعه‌‏ای را بر روی نَود «رؤیاپردازِ ناهنجاریِ خودخوانده» انجام دادند و الگوهای نشئگی و ضعف، مشابه دیگر انواع اعتیاد، را یافتند. یکی از مشارکت‏‌کنندگان گفته بود «فرورفتن در خیالات خیلی هیجان‌‏انگیز است». «حالی شبیه نوعی سرخوشی است … مدتی که می‏‌گذرد، فوراً احساس می‏‌کنم گرفتارش شده‌‏ام، طوری که نمی‏‌توانم رهایش کنم. وقتی در خیالات هستم یا سعی می‏‌کنم از آن خلاص شوم، همیشه مواجهه با واقعیت به نظر دشوارتر می‏‌شود». یکی دیگر از مشارکت‏‌کنندگان می‌‏نویسد «میزان وقتی که تصور می‏‌کنید صرفِ افراد خیالی کرده‌‏اید، درحالی‏که عزیزانتان را در دنیای واقعی نادیده گرفته‌‏اید شما را سخت دچار عذاب وجدان می‏‌کند». نفر سوم بی‏‌تکلف می‏‌گوید « فقط دلم می‏‌خواهد یک روز را، بدون آنکه در ذهنم کس دیگری باشم یا مجبور باشم این داستان را بازی کنم، بگذرانم».\n۱۰.مرگ\nدر نانواییِ کنار ایست ریور، نزدیکِ پیش‌‏دبستانی دخترم، از مادرم دربارۀ رؤیاهایش پرسیدم. درست نمی‌‏دانم منتظر چه پاسخی بودم، جز اینکه خیلی وقت‌ها مادرم را تصویر آرمانیِ خودم می‏‌دانستم: نزدیک اما بهتر. هر دو از نظر احساسی تیزفهم هستیم، ولی او فداکارتر است. هر دو مادرانی شاغل بوده‌‏ایم، ولی من جستارهای ادبی می‏‌نویسم و او روی سلامت مادران در کشورهای درحال توسعه کار کرده است. من دهۀ بیست زندگی‌‏ام را تمام ‏وقت وقفِ بی‏‌ثباتی عاطفی کرده بودم و او دهۀ شصت عمرش را در جامعۀ روحانیت به دستگیری در اعتصاب‌های اتحادیه‌‏ایِ مرکز شهر گذرانده بود. او در کل دوران کودکی‌‏ام من را با نان تازه تغذیه کرده بود، من دخترم را با غذاهای بیرون‏‌برِ تایلندی سیر می‏‌کنم.\nاو می‏‌گفت دشوار بتواند آن‌جور رؤیاهای «بنیادی و سازنده» را که سابقاً فراوان داشته اکنون داشته باشد: تصور آینده‏‌ای که با اَعمال آن روزهایش ساخته می‏‌شده -گمانه‌‏زنی دربارۀ کار‏و‏بار بچه‌‏ها وقتی بزرگ شدند یا شغل آیندۀ دانش‌‏آموزانش. اکنون که هفتاد‏و‏هفت‌ساله شده بود زندگی‏‌اش جهتِ رو‏به‌آیندۀ سابق را نداشت. مادرم گفت حالا؟ او گاهی دربارۀ هم‏‌خانگی با خاله‌‏ام خیال‏‌بافی می‌‏کرده -خواهر کوچک‌‏تر و بهترین رفیق او طی هفتاد‏و‏سه سال گذشته- و فکر می‏‌کرده که حتی اگر هم محقق نشود، خیال این هم‏‌خانگی‏ پُلی را پیش پای او می‌گذارد: راهی برای آنکه پایان زندگی‏‌اش را در تنهایی یا در آسایشگاه تصور نکند.\nاحتمالاً زیست‌‏بوم طبیعی رؤیاها جوانی است: هرچه آینده‌‏های محتمل بیشتری پیش رو داشته باشید، زمین بیشتری هم برای ریشه‌دواندن رؤیاهایتان دارید. پیرتر که می‏‌شویم رؤیاهایمان شکل نوستالژی یا خلاف واقعیت به‏‌خود می‏‌گیرند.\nمادرم در ادامه گفت که «این روزها بعضی از خیالاتم دربارۀ مرگ‌اند». منظورش این نبود می‏‌خواهد بمیرد، بلکه فقط گاهی تجسم می‌‏کرد مرگ چگونه چیزی است. این رؤیاپردازی‏‌ها او را یاد کودکی‏‌اش می‌‏انداخت که مصمم بوده بفهمد جهان چطور به وجود آمده و با جواب‌‏های پدرش هم قانع نمی‌‏شده. دست‏‌آخر به او گفته «اگر فقط بگویی چطور همه‌‏چیز آغاز شد، خودم بقیه‌‏اش را می‌‎فهمم».\nما معمولاً منتظر نتیجۀ داستان‏‌ها هستیم ولی، وقتی داستانْ خودِ ما باشد، پایان به معنی مرگ روانی یا فیزیکی خواهد بود. رؤیاها با طولانی‌‏ترکردن داستانْ علیه این پایان می‏‌جنگند. آن‏‌ها داستان را حل‏‌نشده باقی می‏‌گذارند. تصور شکلی از زندگی که در آن رؤیاپردازی وجود نداشته باشد یعنی تجسم مرگ بخشی از خودم که از آن متنفرم ولی، درعین‌حال، بخشی از من است که من را زنده نگه می‌‏دارد. ضربانِ شگفتی. پایانه‌‏های عصبیِ جایگزین‌‏ها. اگر رؤیاها مدام پایان داستان را به تعویق می‌‏اندازند -دائم سماجت می‏‌کنند که هنوز کار این زندگی تمام نشده- پس چطور پایان داستان را تصور می‌‏کنید؟\nمادرم می‏‌گفت در رؤیاهایش دربارۀ مرگ بیشتر می‏‌کوشیده وضعیت‏‌هایی را تجسم کند که مرگ با حیاتی که او می‏‌شناخته به نحوی پیوستگی داشته باشد -درعین‌حال که می‏‌داند مرگ تجربه‌‏ای است که بارزترین ویژگی‌‏اش گسستگی است. بسیاری از خیال‏‌بافی‌‏های ما دربارۀ گریز و زندگی‏‌های جایگزین هستند -دربارۀ تصور تغییر و تجسمِ خروج از زندگی- اما این نوع خیال‏‌پردازی که مادرم شرح می‌‏داد نقطۀ مقابل آن‏‌ها بود. تصورِ ثباتِ امور است. تصور بخش‌‏هایی از خودمان است که، باوجود ترک جهان، چه‌‏بسا در پی می‏‌آیند -یا تصور نسخه‏‌ای از ماست که چه‏‌بسا در جایی انتظار می‏‌کشد.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را لزلی جمیسون نوشته و در تاریخ ۷ آوریل ۲۰۲۲ با عنوان « Dreamers in broad daylight: ten conversations» در وب‌سایت آسترا منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «خیال‌پردازان در روز روشن: ده گفت‌وگو» در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ عرفان قادری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n لزلی جمیسون (Leslie Jamison) جستارنویس تحسین‌شدۀ آمریکایی است که عمدتاً دربارۀ زنان می‌نویسد. آزمون‌های همدردی (The Empathy Exams) عنوان مجموعه‌ای از جستارهای اوست که در سال 2014 منتشر شده است.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n مقصود نویسنده هتل Le Parker Meridien نیویورک است. در سالن انتظار این هتل، پشت پرده‏ای سرخ‌‏رنگ، کافۀ معروفی هست که ساندویچ‌‏های همبرگرش محبوب‌اند [مترجم].\n \n \n 2\n whack-a-mole نوعی بازی پاساژی معروف است [مترجم].\n \n \n 3\n placeholder\n \n \n 4\n Survival Series\n \n \n 5\n Daydreaming: An Introduction to the Experimental Study of Inner Experience\n \n \n 6\n Imaginal Processes Inventory\n \n \n 7\n mind wandering\n \n \n 8\n good-enough mother\n \n \n 9\n transitional objects\n \n \n 10\n Der traumer am hellichten Tag\n \n \n 11\n Ego\n \n \n 12\n Harold and the Purple Crayon\n \n \n 13\n Menstruation Bathroom\n \n \n 14\n Womb Room\n \n \n 15\n Linen Closet\n \n \n 16\n meta-level discourse\n \n \n 17\n sublime\n \n \n 18\n maladaptive daydreaming\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/656059031.json b/train/656059031.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..3ac715911f1319f2548152be8beac733d465fb63 --- /dev/null +++ b/train/656059031.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "بزن بريم بترکونيم رفيق!", + "subtitle": "چرا نوجوان‏‌ها دوست دارند کارهای عجیب و خطرناک بکنند؟", + "introduction": "در انگلستان خلیجی هست که نوجوان‌‏ها علاقه دارند از روی دیوارۀ بیست‌متری‌اش شیرجه بزنند. متأسفانه هر سال تعداد زیادی از این نوجوان‌ها به دلیل برخورد با صخره‌های کف آب می‌میرند یا به‌شدت مجروح می‌شوند. همچنین گهگاه می‌شنویم نوجوان‌ها خودزنی می‌کنند یا سراغ مواد و روابط عجیب‌غریب می‌روند. بعضی‌ها می‌گویند این کارها ناشی از جو دوستانِ هم‌سن‎‌و‌سال است و برخی دیگر این‌ها را فرصت‌هایی برای تخلیۀ هیجانات می‌دانند. این‌جور حرف‌ها کمی خیال پدر و مادرها را راحت می‌کند، اما این‌طور که پیداست همۀ ماجرا جو و تخلیۀ هیجان نیست و پای نظام آموزشی مدارس و خودِ جامعه در میان است.", + "content": "گای کلکستن، ایان— این کابوس تمام والدین است. دیوار دریاییِ پلیموث هو بیست متر ارتفاع دارد و صفی از پسرانِ یازده تا پانزده‌ساله به‌تحریکِ دوستانشان از روی دیوار توی خلیج کوچک «مرد مُرده» می‌پرند (این اسم را به‌حق روی آن گذاشته‌اند). به این کار «سنگ‌قبرشدن» 1می‌گویند -هدف این است که مثل سنگِ قبرْ راست و محکم، با پا وارد آب شوند. اکثر پسرها مغرور و صحیح‌وسالم از آب خارج می‌شوند. بعضی‌ها هم، لاجرم، نه. سنگِ‌قبرشدن همان‌قدر که فکر می‌کنید خطرناک است؛ بچه‌ها اغلب توی آبی می‌پرند که زیرش صخره‌ها و جریان‌های کُشنده پنهان‌اند. طی نُه سال گذشته، حدود بیست نوجوان در بریتانیا کشته شده‌اند؛ تقریباً هفتاد نفر هم فلج و مابقی عمرشان اسیر صندلی چرخ‌دار شده‌اند و بااین‌حال سنگِ‌قبرشدن سال‌به‌سال محبوب‌تر می‌شود.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/12/919-17.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n بزن بريم بترکونيم رفيق! \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nچرا نوجوانان این کار را می‌کنند؟ بروید بالای دیوار تا یکی از دلایل آن را بفهمید: «فشار هم‏سن‌و‌سال‏‌ها». بچه‌ها همدیگر را ترغیب می‌کنند و بابت شجاعت و «باحالی‌»شان ستوده می‌شوند. آن‌ها احساس شدید -هرچند گذرای- یگانگی، صمیمیت و احترام را تجربه می‌کنند. کلیپ‌های زیادی نشان می‌دهند که دخترهای خوشگل با نگاهشان به پسرهای بی‌پروا (و گاه برعکس) نخ می‌دهند. اما فشار هم‏سن‌و‌‏سال‌ها و جایگاه اجتماعی تنها دلایل نیستند. وقتی جِز، یکی از پیش‌کِسوتان سنگِ‌قبرشدن، در سال ۲۰۰۶ و در شانزده‌سالگی با گاردین مصاحبه می‌کرد، مسئله را این‌طور توضیح داد: «شما کل روز را در مدرسه صرف کارهای ملال‌آور می‌کنید … و بسیار دلتان می‌خواهد کار هیجان‌انگیزی انجام دهید … پریدنْ این خواسته را برآورده می‌کند. فقط برای یک لحظه، همۀ تکه‌های ملال‌آور روزتان را فراموش و احساس آزادی می‌کنید». استیوِ هجده‌ساله گفت «این راهی است برای اینکه چند ثانیه، بدون مصرف موادمخدر یا الکل، از شر افکارتان خلاص شوید. وقتی وسط زمین‌وهوا معلق‌اید، به هیچ‌چیز فکر نمی‌کنید؛ ذهنتان خالی می‌شود».\nاین اشتیاق به «خالی‌شدن ذهن» محرکِ بسیاری از رفتارهای نوجوانان است که به نظر بزرگ‌سالان غیرمنطقی و خودویرانگرند. علت خشونت و دعوا بیشتر از اینکه مرعوب یا مجروح‌کردن دیگران باشد پرت‌شدن به زمان حال است -و درنتیجه احساس پُر از زندگی بودن. پژوهش‌ها دریافته‌اند که محرک دعوا در مدارس معمولاً ملال است و در میان دوستان شایع‌تر است. بعضی از ورزش‌ها، درست مثل رقصیدن، موجب ظهور وضعیت آگاهی مشابهی می‌شوند. برقراری رابطۀ جنسی بی‌احتیاط شباهت‌هایی با سنگِ‌قبرشدن دارد (به‌ویژه برای پسرها؛ برای دخترها ممکن است انگیزه‌های پیچیده‌تری وجود داشته باشد). خودزنی هم همین‌طور. پسر نوجوانی که در سال ۲۰۰۶ برای یادداشتی در گاردین با او مصاحبه شده بود گفت که خودزنی‌اش «راهی برای خلاصی از رنج، خشم و درد بوده است. اما هیجان و احساس بهبودی که داشتم همیشه آن‌قدر کوتاه‌مدت بود که مجبور می‌شدم بارها این کار را تکرار کنم». دختری گفت «دوازده سالَم بود که شروع کردم. خیلی افسرده، خشمگین و منزوی بودم. یک روز، تصادفاً دستم با شدت واقعاً زیادی به تخت خورد و احساس تسکینی ناگهانی را تجربه کردم. بعد بنا به علتی تصمیم به خودزنی با تیغ گرفتم تا ببینم آیا می‌توانم کاری کنم که این احساس خوب مدت بیشتری دوام بیاورد یا نه». موادمخدر و الکل هم تمرکز را از جهان آشفتۀ حسرت‌ها و نگرانی‌ها به‌سوی لحظۀ حالی برمی‌گرداند که در آن «ذهنتان خالی می‌شود».\n\nاین نوع تجربیات چه دارند که، علی‌رغم غیرعقلانی‌بودن، مقاومت دربرابرشان برای نوجوانان این‌قدر سخت است؟ مسئله پریدن، رقصیدن، یا برقراری رابطۀ جنسی نیست، احساسی است که این کارها در شما برمی‌انگیزند. من اسم این احساسات شدید و به‌شدت جذاب را تجربۀ «زت‌م‌ع‌ر‌» می‌گذارم. ز برای زندگی است: احساس توانایی، نیرومندی، روحیۀ خوب -مجذوب لحظۀ حال بودن- درمقابل احساس سُستی، خودداری یا خجالتی‌بودن. ت برای تعلق است: احساس مقبول و ارزشمند بودن، احساس دوستی و صمیمیت، احساس «آسایشِ خانه» درتقابل با احساس منزوی یا «یتیم» و بیگانه‌بودن. م برای مراقبت است. جوان‌ها کسی یا چیزی را می‌خواهند که مراقبش باشند: جُفت یا دسته، دوست‌دختر یا دوست‌پسر، بچه، گوشی هوشمند یا شلوار جینِ خوب. از اینکه دنبال نخودسیاه بروند بیزارند: از اینکه مجبور باشند کارهایی بکنند که به نظر بی‌ارزش یا بیهوده می‌رسد، مثل اکثر کارهایی که در مدرسه از آن‌ها می‌خواهند (من داستان آن دانش‌آموز پسر را دوست دارم که معلمش از او پرسید ملخ چند پا دارد؟ پسر آه کشید و جواب داد «ای خدا. کاش من هم مشکلات تو را داشتم»).\nع برای عمق است: نوجوان‌ها، به‌طرق گوناگون، جذب کارهای سخت، بدون قطعیت و ماجراجویی می‌شوند. آن‌ها دنبال چالش‌هایی می‌گردند تا بر آن‌ها غلبه کنند و تجربیاتی که باعث رشدشان شود، اما اغلب این‌ها چالش‌هایی نیستند که والدین و دبیران آن‌ها را تأیید کنند و مجاز بشمارند. چالش‌های جوان‌ها باید چیزی «واقعی» داشته باشد، و برای خیلی از آن‌ها خواندن، نوشتن، توضیح‌دادن چیزها و «نشان‌دادن عملکرد» این‌چنین نیست. و ر برای راحتی است: احساس آرام‌وقرار، آسایش فکری و آسودگی، درتقابل‌با تزلزل، اضطراب و سراسیمگی.\nپس نظریۀ من دربارۀ نوجوانی بدین قرار است: هرچه فعالیتیْ احساس زندگی، تعلق، مراقبت، عمق و راحتی بیشتری بدهد، نوجوانان بیشتر جذب آن می‌شوند. هرچه از این کیفیات تُهی‌تر باشد، از آن بیزارتر خواهند بود.\nواقعیت این است که این منحصر به جوان‌ها نیست. آیا همۀ ما آرزومند چنین تجربیات هیجان‌انگیزی نیستیم که باعث می‌شوند همۀ این‌ها را احساس کنیم؟ در ادامه از زبان شخصیتی در اثر پرفروش یو نِسبو، خفاش (که در تعطیلات تابستانی امسال آن را خواندم)، وصفی می‌آید از زندگی و عمقی که چتربازی به آدم می‌دهد، آن هم با عباراتی که کاملاً دربارۀ سنگِ‌قبرشونده‌های نوجوان صادق است:\nآغازش مثل یک شوک است، وقتی از هواپیما بیرون می‏پری، آدرنالین به رگ‌هایت سرازیر می‌شود. انگار مخدر تزریق کرده‌ای. بعد با خونت مخلوط می‌شود و باعث می‌شود احساس شادی و قدرت کنی … بدنت متقاعد شده که قرار است بمیرد و وارد وضعیت هشدار کامل می‌شود -دستِ تمام حواسش را تا جای ممکن باز می‌گذارد تا ببیند که آیا هیچ‌کدامشان می‌تواند راه فراری پیدا کند یا نه. مغزت … همه‌چیز را ثبت می‌کند: پوستت، وقتی داری سقوط می‌کند، افزایش دما را احساس می‌کند، گوش‌هایت افزایش فشار را متوجه می‌شوند و تو از هر شیار و هیئتی که در مساحتِ آن زیر است آگاهی پیدا می‌کنی. حتی می‌توانی بوی کُرۀ زمین را که نزدیک‌تر می‌شود استشمام کنی. و اگر بتوانی ترس کُشنده را پسِ ذهنت بفرستی، هَری -نه اینکه از ذهنت بیرونش کنی، فقط پسش بزنی- برای یک آن به فرشته تبدیل می‌شوی. آن‌وقت یک عمر را در چهل ثانیه زندگی می‌کنی.\nبرای همۀ آدم‌ها، بخش مهمی از بزرگ‌شدن تجربۀ چیزی است که باعث می‌شود نه‌تنها احساس زندگی و حضور، بلکه به‌همین‌ترتیب احساس کفایت و بزرگی کنیم. اگر شانس بیاوریم، به چیزهایی دل‌بسته می‌شویم که قانونی و ارزشمندند و ممکن است ما را به اوج ذوق‌ورزی‌ها و حرفه‌ها برسانند نه حضیضِ خودویرانگری. حتماً هم نباید متمرکز بر تجربه‌های جسمیِ سرشار از آدرنالین باشند. پژوهش میهای چیکسنت‌میهای، استاد روان‌شناسی دانشگاه کلرمونت گرجوئت در کالیفرنیا، نشان داده است که باغبان‌ها، آشپزها و جراحان قلب می‌توانند دچار احساس خلسه‌ای -لذت جذبه- از همان جنس شوند. هنرمندان و نویسنده‌ها هم همین‌طور. گیمرها 2 هم همین‌طور و کسانی که جهان دیجیتالی را که گیمرها در آن ساکن هستند می‌آفرینند. پس معلوم می‏شود که، خوشبختانه، ترس فلج‌کننده شرط لازم نیست، هرچند می‌شود فایده‌اش را فهمید. آن کیفیتِ محبوبِ تمرکز و سرزندگی می‌تواند از حرکت به‌سمت حدودِ ظریف‌ترِ مهارت، و همین‌طور دور از خطر، ناشی شود.\nشگفت آنکه پیداست این نوع تجربۀ هیجان‌انگیز و احساس زندگی تمام‌عیار می‌تواند به‌نحوی سر برآورد که ظاهراً ربطی به هیچ فعالیت بخصوصی ندارد. برای رسیدن به آن مجبور نیستید از صخره‌ای پایین یا از هواپیمایی بیرون بپرید؛ حتی لازم نیست غرق دستورطبخی دشوار یا بازی شطرنج شوید. این احساس می‌تواند، به نحوی مرموز، هنگامی سر برآورد که در استارباکس یا قطار حومه‌ای ۶:۳۵ به‌مقصد بازینگستوک نشسته‌اید. می‌توانید طعم این تجربۀ روزمره را در شعری به نام «دودلی»، که ویلیام باتلر ییتس در سال ۱۹۳۳ سروده، بچشید.\nپنجاه‌سالگی‌ام آمده بود و رفته،\nمن، مردی تنها، نشسته\nدر فروشگاه شلوغی در لندن بودم،\nبا کتابی باز و فنجانی خالی\nروی سطح مرمرین میز.\nخیره بودم به فروشگاه و خیابان\nکه بدنم ناگهان گُر گرفت؛\nو بیست دقیقه، کمابیش،\nتو گویی شادی‌ام از حد فزون بود،\nاز اینکه سعادتمند بودم و ثناخوان.\nدر ادامه هم شرحی می‌آید از موهبت تجربه‌ای که همین‌قدر بادآورده است، از زبان یکی از مسافران قطار حومۀ لندن، قریب به پنجاه سال پیش:\nایستگاه واکسال، در غروب تیرۀ جمعه‌ای در ماه نوامبر، جایی نیست که آدم برای دریافت وحی الهی روی آن حساب کند! … واگن درجه‌سه پُر بود. نمی‌توانم فکر خاصی را به یاد بیاورم که شاید راه به آن لحظۀ عظیم برده باشد. تنها برای چند ثانیه (به گمانم) کل واگن غرق در نور شد. من در نوعی ادراک عظیم غوطه‌ور شدم از حضور در مقصودی عاشقانه، ظفرمند و درخشان … طی چند ثانیه، شکوه رخت بر بسته بود؛ همه‌چیز رفته بود به‌جز احساسی مرموز و ماندگار. همۀ افراد داخل واگن را دوست داشتم. حالا مسخره به نظر می‌رسد، و درواقع با نوشتنش از خجالت سرخ می‌شوم، اما در آن لحظه به نظرم حاضر بودم جانم را فدای هر کسی در آن واگن کنم. انگار می‌توانستم ارزش طلایی درون آن آدم‌ها را احساس کنم.\nمثال دوم برگرفته از کتابی است با عنوان تجربۀ مشترک (۱۹۷۹) 3، ویراستۀ جان ام. کوهن و ژان-فرانسیس فیپس. کتاب شامل چندین شرح است از چنین رویدادهای اسرارآمیز و روحیه‌بخشی که از بایگانی‌ای دست‌چین شده‌اند که اکنون مرکز تحقیقات تجربۀ دینی در دانشگاه وِیْلز در لمپیتر است. این مرکز را در سال ۱۹۶۹ زیست‌شناسی به اسم سِر آلیستر هاردی در آکسفورد بنیان نهاده بود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که بیش از نیمی از جمعیتْ خبر از صورت‌هایی از این تجربه داده‌اند -تجربه‌هایی که درحقیقت شایع‌اند، اما مردم ترجیح می‌دهند درباره‌شان سکوت کنند، چون نمی‌دانند چطور دربارۀ آن‌ها حرف بزنند، یا می‌ترسند که خُل‌وچل به نظر برسند (یا هر دو).\n\nگاهی، اما نه همیشه، این تجربه‌ها همراه با تصوراتی عجیب‌وغریب‌اند. آنچه در همۀ آن‌ها مشترک است احساس زندگی، نیرو و شفافیت در وجود آدم است. این مسئله اغلب از طریق استعاره‌های مرتبط با نور یا آتش ابراز می‌شود. افراد می‌گویند انگار طلسم خویشتن‌داریِ همیشگی، احساس ضعف، دودلی یا میل به سرکوب احساسات که به‌ندرت توجهی جلب می‌کند باطل می‌شود و بدن و حواس سرشار از زندگی می‌شوند. متون مرتبط با تجربۀ رازآمیز یا روحانی به ما می‌گویند که خاستگاه کلمۀ «روح» بیشتر به خاستگاه یک کودک خوش‌روحیه یا اسب قبراق نزدیک است تا به هر نوعی از تقوای زردرویانه. پیش از همه، «روحانی» یعنی سرشاربودن از برکت زندگی. آن حس نیرومندِ تعلق هم هست: احساس خانه‌داشتن در جهانی لطیف که هم مهربان است و هم دوست‌داشتنی. هر کجا باشم انگار «سرای من» است؛ با هرکس باشم انگار «یار من» است. وقتی قضیه از این قرار باشد، برخوردهای از روی سوءظن و رقابت جای خود را به چیزی می‌دهند که گویی تمایلی دل‌بخواهی به مهربانی و مراقبت است.\nدر این وضعیت، رمزوراز و عدم قطعیتْ توانایی‌شان را برای تشویش‌آفرینی از دست می‌دهند. نیاز به دانایی، به یافتن امنیتِ خاطر در عقاید و باورها، جای خود را به علاقه به عمق و حقیقت می‌دهد -مقصد هر کجا می‌خواهد باشد. البته، این احساس شدید اعتماد و خودانگیختگی به معنیِ ترک کامل عقل نیست. بلکه، به‌قول آن ضرب‌المثل معروف صوفی‌ها، «به خدا توکل کن، اما اول شترت را ببند». آنگاه احساس آرامش و راحتی از راه می‌رسد. ترس، سردرگمی و عدم اعتمادبه‌نفس از بین می‌روند. از این منظر، روحانیت حاکی از این وعده است که می‌توان از طریق ترکیبی از وقار، بصیرت و تلاشْ بخشی از پریشانی و سراسیمگیِ پیش‌پاافتاده‌ای را که بودایی‌ها به آن دوکخا 4 می‌گویند دور ریخت و خود را بیشتر در وضعیت توازن و وضوح درونی یافت.\nشرح این تجربه‌ها در لفافی از تحسین پیچیده‌ شده‌اند، زیرا کسانی که این تجربیات را گزارش کرده‌اند آن‌ها را مثبت و «حقیقی» ارزیابی می‌کنند. از بیرون ممکن است -همان‌طور که زیگموند فروید و دیگران نشان داده‌اند- چنین توصیفاتی شکاکانه یا آسیب‌شناسانه تفسیر شوند، اما از درونْ شک چندانی نیست که اتفاقی ارزشمند و شاید حتی سرنوشت‌ساز افتاده است. جهان، که دیگر «محوْ از خلالِ شیشه»5 دیده نمی‌شود و آلوده به هزار و یک تردید و اضطراب لاینحل نیست، نزدیک‌تر و روشن‌تر است و آن‌قدرها هم شوم نیست و هرچند ایجاد این تغییرِ تجربه‌ای در آزمایشگاه دشوار است، ناممکن نیست. عصب‌شناسی به اسم ریچارد دیویدسن و همکارانش در دانشگاه ویسکانسین در پژوهشی اسکن‌های مغزیِ روان‌پریش‌های متوسط‌الحالی چون من را با اسکن‌های مغزیِ «مردان و زنان مقدسی» (که خیلی‌ها به تقدسشان اذعان دارند) مانند آموزگاران بودایی مقایسه کرده‌اند تا نشان دهند که فعالیت کمتری در مناطقی از لوب پیشانی «خردمندان» وجود دارد، به‌خصوص در نیم‌کرۀ چپ مغز که مربوط به حل تنش‌های درونی است. به‌بیان سرسری، یعنی مغز من نیاز دارد که بخش زیادی از منابع عصبی موجودش را برای کنارآمدن با گرهِ انگیزشیِ تردیدها و آرزوهای متضادم خرج کند. درهمین‌حال، خردمندان گویی دیگر دچار چنین شلختگی ذهنی‌ای نیستند، پس آن منابع عصبی آزادند تا در خدمت فعالیت‌های مهم‌تری در بخش‌های حسی و حرکتی مغز باشند که نتیجه‌اش می‌شود شکوفه‌های وضوح و نیرو.\nبه نظر من، نوجوان‌های سنگِ‌قبرشونده دنبال آن ادراکِ روشن‌بینی شفاف و حضورند. آن‌ها در پی همان کیفیت تجربه‌ای هستند که عُرفا دارند. آن‌ها نیز می‌کوشند تا آن احساس شوم و خودآگاهی را پشت سر بگذارند وقتی از نوک صخره می‌پرند یا با ماشین کورس می‌گذارند. دوستی ایتالیایی داشتم که خوش داشت آن‌قدر تند اسکی کند تا اسکیمیا 6، میمون بدشگونی که می‌گفت همیشه روی شانه‌هایش نشسته، را قال بگذارد. به نظرم پژواکی از آن زندگی شیرین و آسان در ژرفنای وجود جوانان هم هست. آن‌ها می‌کوشند تا اسکیمیا را قال بگذراند. این ندا چنان قوی است که آن‌ها آماده‌اند که درد جسمی شدید یا ترسی فلج‌کننده را به جان بخرند تا به آن لبیک گویند. این انگیزه‌ای سالم و بی‌خطر است. آن‌ها به‌نوعی می‌دانند که «این تجربۀ مشترک» حق مسلّمشان است و، کاملاً به‌حق، می‌خواهند آن را پس بگیرند و آماده‌اند تا بهای گزافش را بپردازند. شاید تفاوت میان ما و آن‌ها نه مغزهای نابالغشان، بلکه استنکافشان از تن‌سپردن به یک زندگی عاری از چنین اوج‌هایی باشد.\nزیاده‌روی‌های نوجوانانه‌ای را که ما را برآشفته می‌کنند و گاه ویرانی به بار می‌آورند می‌توان به‌منزلۀ مجاهدت‌هایی گمراه برای ارضای یک میل عمیق و سالم بشری درک کرد. جوان‌ها عمیقاً مشتاق تجربه‌های جذاب و لذت‌بخش‌اند، اما خیلی از آن‌ها نمی‌دانند چه روش‌های ظریف، دوستانه و سودمندی برای رسیدن به آن‌ها وجود دارد. زندگی‌ای که فرهنگ معاصر به ایشان عرضه می‌کند پر است از آرزوها و انگیزه‌های بدلی -مادی‌گرایانه، حس‌گرایانه و گاه بی‌رحم یا خودویرانگر- که درنتیجه می‌تواند مجاهدت‌هایشان برای احساس زندگی، مقبولیت و ارزشمندی را به‌سمت فعالیت‌هایی منحرف کند که حامل خطر خلق زباله‌هایی حتی سمّی‌تر در زندگی آن‌هاست. رفتار وحشیانه‌ای که ممکن است برای پذیرفته‌شدن در یک دسته لازم باشد سبب می‌شود خانواده یا بعضی دوستانْ نوجوان را به‌گرمی نپذیرند. اشتیاق نسنجیده برای داشتن فرزند -اشتیاق برای کسی که دوستش داشته باشیم و مأمنش باشیم- می‌تواند درنهایت راه‌های احتمالی دیگری را مسدود کند که به داشتن زندگی خوب منتهی می‌شوند.\nسِر کِن رابینسون، مشاور آموزشی، در کتاب خود، آن عنصر: چگونه یافتن علاقه‌تان همه‌چیز را دگرگون می‌کند؟(۲۰۰۹)  7 ،  سعی می‌کند نشان دهد که یکی از کارکردهای اساسی آموزش در قرن بیست‌ویکم این است که به دانش‌آموزان کمک کند تا دل‌بستگی‌ها و پیشه‌های مثبتی پیدا کنند که ماحصلشان همان کیفیتی در زندگی باشد که آرزویش را دارند. ما نباید به همۀ جوانان چارچوب خشکِ ارزش‌های جزمی‌ای‌ را تحمیل کنیم که از دید بسیاری از آن‌ها کسالت‌آورند و الهام‌بخش نیستند، بلکه باید ارزش‌های خودمان را بسط دهیم تا بتوانیم در مسیر اکتشافات نوجوانان یاریگرشان باشیم. ما باید بیشتر برای انگیزه‌هایشان ارزش قائل شویم و هدایتشان کنیم، نه اینکه آن‌ها را سرزنش کنیم. مبادا نوجوانان را در جهانی تنها بگذاریم که در آن هرچه احساس خوبی داشته باشد «بد» است و همۀ «خوبی» مساوی است با درس‌خوان‌بودن، منطقی‌بودن و خودداربودن. این درست که توانایی «خودتنظیمگری» -تمرکز، به‌تأخیرانداختن کامیابی و مهار انگیزه‌هایمان- داراییِ مهمی برای همۀ ماست؛ این توانایی پیشگوی خوبی برای همه‌چیز است، از شادی بگیر تا پاک‌دستی مالی. اما هر چیز خوبی زیادی‌اش سم است. توانایی مهار اشک یا بدقلقی هرازگاهی مفید است، اما وقتی خویشتن‌داری بدل به تسمه‌ای همیشگی بر گُرده‌هایمان شود، طغیان می‌کنیم. فهم اینکه چه وقت پا را از روی ترمز برداریم به اندازۀ ترمزگرفتن مهم است.\nروی‌هم‌رفته، نوجوانان از داورانِ اجتماعیِ ارزش‌ها، مثل مدرسه، که دوروبرشان هستند پیام متوازنی دریافت نمی‌کنند. پس، با استعانت از کلام ییتس، ممکن است بین افسردگی و انفجار دودل شوند و این خوب نیست، نه برای خودشان و نه جامعه‌شان. هرچه احساس زندگی و تعلقشان نسبت به مدرسه کمتر باشد، این دودلی احتمالاً افراطی‌تر خواهد بود. فقط مدرسه‌ها قربانی آن نیروهای اجتماعی نیستند که باعث می‌شوند برخی از دانش‌آموزانشان «بدرفتاری کنند» یا «ناراضی» شوند. سخت‌گیری و عدم تعادل ارزش‌ها و رفتار در مدرسه، خیلی بیش از آنچه معلم‌ها فکر می‌کنند، در شکل‌گیری رفتار مسئله‌سازی که باید از پس آن برآیند نقش دارد.\nبنابراین، علاج مسئله فراتر از این است که مزایای ورزش‌های گروهی را برشماریم و گاه‌به‌گاه فرصت‌هایی برای «تخلیۀ هیجان» فراهم کنیم. آن‌هایی که قرار نیست در بازی امتحان «برنده» باشند، یا کسانی که ذاتاً درس‌خوان نیستند، وقتی تمام فکر و ذکرشان موفقیت‌های شناختی از قبیل نتیجۀ آزمون‌ها و کنکور دانشگاه باشد، فرصتی برای کشف و بسط علایق و دل‌بستگی‌هایشان نخواهند داشت، همان علایقی که بناست آرزوها و آرمان‌هایشان را برای یک عمر هدایت کند. وقتی مدرسه‌ها (و والدین) در رابطه‌ با فعالیت‌هایی که شریف و محترم می‌شمارند انعطاف‌پذیرتر و پذیراتر شوند، همۀ ما منتفع خواهیم شد. ما باید به فهم عمیق‌تری برسیم از اینکه چرا نوجوان‌ها رفتارهای عجیب و انحرافی دارند و تصدیق کنیم که آن‌ها به مجاری شفافی نیاز دارند تا بتوانند از خلال آن‌ها نیرومندی، نیازشان به عشق و استعدادشان برای مراقبت را ابراز کنند و محترم بدارند.\n\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n\n\n\n\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را گای کلکستن نوشته و در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۱۳ با عنوان «Get your kicks» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین بار با عنوان «بزن بریم بترکونیم رفیق!» در بیست‌‌وششمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ علی امیری منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n گای کلکستن (Guy Claxton) دانشمند علوم شناختی و استاد مدعو در کینگز کالج لندن است. همچنین او سابقۀ تحقیق و تدریس در دانشگاه آکسفورد و دانشگاه بریستول را دارد. از جمله کتاب‌های او ?What’s the Point of School و Building Learning Power هستند.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n tombstoning: یعنی شیرجه‌زدن از روی صخره یا نقاط مرتفع دیگر [مترجم].\n \n \n 2\n gamer : به کسانی گفته می‌شود که بازی ویدئویی می‌کنند [مترجم].\n \n \n 3\n The Common Experience\n \n \n 4\n dukkha به زبان پالی است و در لغت به معنی رنج، درد یا ناشادی است [مترجم].\n \n \n 5\n through a glass darkly عبارتی است از انجیل به معنای داشتن بینشی مبهم و ناقص از واقعیت [مترجم].\n \n \n 6\n Scimmia نوعی میمون است [مترجم].\n \n \n 7\n The Element: How Finding Your Passion Changes Everything\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/657605966.json b/train/657605966.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..cee9c007c6fae85036b585da6a276f6eabb487d8 --- /dev/null +++ b/train/657605966.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "کمال‌گرايی می‌تواند به چرخۀ باطلی در خانواده تبديل بشود", + "subtitle": "کمال‌گرایی دیگرمحور چیست و چطور هم‌زمان به والدین و فرزندان آسیب می‌رساند؟", + "introduction": "کمال‌گرایانِ دیگرمحور خودشان را کامل و دیگران را ناقص می‌بینند. در این نوع کمال‌گرایی، فرد توقعات غیرواقعی‌اش را در بیرون از خود جست‌وجو می‌کند، مثلاً در همسرش، همکارانش و در فرزندانش و وقتی زندگی آن‌طور که انتظار دارد پیش نمی‌رود، این برداشت‌ها تبدیل می‌شوند به اتهام‌زنی: «کاش این کار را درست انجام داده بودی، آن وقت خوشحال‌تر بودم» یا «مشکل من نیستم، تویی». اما روان‌شناسان می‌گویند در پسِ کمال‌گرایی دیگرمحور ناامنی و معمولاً خودشیفتگی نهفته است. کمال‌گرایی دیگرمحور چیست و چطور هم‌زمان به والدین و فرزندان آسیب می‌رساند؟", + "content": "گیل کورنوال، آتلانتیک—   ریچتی در شانزده‌سالگی با نمرات عالی به دانشگاه ام‌آی‌تی راه یافت. ریچتی که درحال‌حاضر ساکن ایلینوی و سردبیرِ علمی روزنامه است می‌گوید والدینش به او فشار می‌آوردند که نهایت استفاده را از استعدادهایش بکند. «من دانشجویی خیلی خیلی عالی بودم که، صادقانه بگویم، همان اول راه زمین خوردم. تحصیلاتم در ام‌آی‌تی را نیمه‌کاره رها کردم و بااین‌حال عاقبت‌به‌خیر شدم». می‌گوید نمی‌خواهد از سه فرزند خودش انتظار بیش‌ازحدی داشته باشد، اما درعین‌حال نگران است که نکند دخترش در هیچ زمینه‌ای «استثنائی» نباشد. «از اینکه در خان آکادمی  دو سالِ کامل از هم‌سن‌وسا‌ل‌هایش جلوتر نیست عصبی می‌شوم. بچه‌هایم را مجبور کرده‌ام علاوه بر کلاس‌های مدرسه دوره‌های خان آکادمی را هم بگذرانند و دخترم همه‌اش حدود یک سال از مقطع تحصیلی‌اش جلوتر است».\nروان‌شناسان برای این موضوع که ریچتی را درگیر کرده است اسمی دارند: کمال‌گراییِ دیگرمحور 1. در این نوع کمال‌گرایی، فرد توقعات غیرواقعی خود را در بیرون از خود جست‌وجو می‌کند، مثلاً در همسرش، همکارانش و در فرزندانش. بسیاری از کمال‌گرایانِ دیگرمحور در برداشتِ ذهنی‌شان خودشان را کامل و دیگران را ناقص می‌بینند. وقتی زندگی آن‌طور که انتظار دارند پیش نمی‌رود، این برداشت‌ها تبدیل می‌شوند به اتهام‌زنی: کاش این کار را درست انجام داده بودی، آن وقت خوشحال‌تر بودم. گوردن فلِت، محقق و استاد روان‌شناسی در دانشگاه یورک کانادا می‌گوید «این‌ها افرادی هستند که معمولاً چندان راضی نیستند». پول هیویت، مسئول آزمایشگاه کمال‌گرایی و آسیب‌شناسی روانی در دانشگاه بریتیش کلمبیا، ظاهرِ بیرونی کمال‌گرایی دیگرمحور را در یک جمله این‌طور توصیف می‌کند: «مشکل من نیستم، تویی». اما در پسِ کمال‌گرایی دیگرمحور ناامنی و معمولاً خودشیفتگی نهفته است. «این نوع کمال‌گرایی توجه فرد را از مسائل شخصی‌اش دور و روی بی‌کفایتی دیگران متمرکز می‌کند».\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/12/919.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n کمال‌گرايی می‌تواند به چرخۀ باطلی در خانواده تبديل بشود \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nوالدی با این نوع از کمال‌گرایی احتمالاً همیشه ناراضی است، و محیط خانه‌اش پر از تنش و سلطه‌گری است. علاوه‌براین، با تربیت فرزندان با معیارهای سخت‌گیرانه، پدر و مادرها ممکن است میل به کمال‌گرایی را به نسل بعدی منتقل کنند و این چرخه مدام تکرار شود. فلت می‌گوید برای تألیف کتاب مشترکی با هیویت -که با عنوان موقتِ کمال‌گرایی در کودکی و بزرگ‌سالی: رویکردی تکاملی 2 در نوبت چاپ است- دَه مطالعه را بررسی کردند که روی‌هم‌رفته می‌گویند، از هر سه کودک و بزرگ‌سال، یک نفر دچار نوعی کمال‌گرایی «کاملاً ناهنجار» است. هر چند تمرکزِ بیشتر مطالعاتِ انجام‌شده در این زمینه روی مادران بوده، پدرها هم نشانه‌های کمال‌گرایی فرزندمحور را بروز داده‌اند، البته این مسئله جای تعجب هم ندارد، چراکه بر اساس نظر کنراد پیوتروسکی، استادیار روان‌شناسی دانشگاه اس‌دبلیو‌پی‌اس لهستان، نرخ بروز کمال‌گرایی دیگرمحور در زنان و مردان یکسان است.\nاما منشأ کمال‌گرایی دیگرمحور فقط والدینی که از شما انتظار بی‌نقص‌بودن دارند نیستند. به گفتۀ فلت، بزرگ‌شدن در خانواده‌ای که «بسیار حسابگر» است و دائماً به همه‌چیز، از فیلم و غذای رستوران گرفته تا اعضای انجمن اولیا و مربیان، خرده می‌گیرد نیز می‌تواند کودک را با چنین دیدگاهی به بار بیاورد. همچنین، والدی ممکن است کمال‌گرای خودمحور باشد، اما در مرزبندی‌ها مشکل داشته باشد: اگر فقط کمال حالشان را خوب کند، چون بچه را بخشی از خودشان می‌داند، بچه هم باید کامل و بی‌عیب باشد. هیویت می‌گوید چنین والدینی «کمال دیگران را به‌شکلی قرض می‌گیرند» تا خودشان احساس نقصان نکنند. مسیر دیگری که معمولاً به کمال‌گرایی دیگرمحور ختم می‌شود مسئلۀ بی‌اعتمادی ناشی از سرخوردگی در کودکی است. هیویت می‌گوید، زمانی که آسیب‌پذیربودن زیادی دردناک شود، آدم‌ها ممکن است برای اینکه دیگران را از خود دور نگه دارند از آن‌ها ایراد بیجا بگیرند یا آن‌ها را سرزنش کنند.\n\nتحقیقات نشان می‌دهند که کمال‌گرایان دیگرمحور حتی وقتی قصد کمک دارند نیز غالباً بر سر دیگران فریاد می‌زنند و مسخره‌شان می‌کنند تا آن‌ها را وادار کنند کارها را به‌شکلی انجام بدهند که فرد کمال‌گرا تصور می‌کند درست است. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ که در مجلۀ مطالعات کودک و خانواده 3 به چاپ رسید، مادرانی که جهت‌گیری اهداف عملکردگرا 4 را برای دختران نوجوانشان انتخاب کرده بودند به احتمال بیشتری روش والدگری سلطه‌جو 5 را پیش می‌گرفتند. والدگری نقادانه در نوع شدیدِ خود ممکن است به خشونت بینجامد، اما حتی در انواع خفیف‌تر هم کمال‌گراییِ والدین را به دو عارضه مربوط دانسته‌اند که هر یک به‌نوبۀ خود نتایج نامطلوبی در کودکان به همراه دارند: والدگری مستبدانه و والدگری هلیکوپتری.\nدو تا از ماجراهای کودکی ریچتی هنوز در خاطرش پررنگ است. کلاس هشتم که بود زنگ زد به پدرش تا خبر بدهد در المپیادِ علومِ مدرسه امتیاز آورده است. تعریف می‌کند که پدرش «اول از همه پرسید چه خوب، چند گرفتی؟ گفتم از صد ۹۶ گرفتم. بعد، بدون هیچ تبریکی یا چیزی گفت: وای، چه بلایی سر اون چهار نمره اومد؟». بچه که بود، گاه‌گاهی می‌گفت بزرگ که شد می‌خواهد کتاب بنویسد؛ اولین واکنش پدرش این بود که بگوید حتماً برندۀ جایزۀ بوکر خواهد شد.\nریچتی می‌گوید والدینش انسان‌های فوق‌العاده‌ای هستند و همیشه می‌دانسته که تشویق‌هایشان از سر محبت است، به‌خصوص وقت‌هایی که پدرش می‌گفت «برای من مهم نیست که چه کار می‌کنی، فقط هر کاری که می‌کنی، باید در آن کار بهترین باشی». اما با اینکه پدر خیرش را می‌خواست، شنیدن این جملات ریچتی را با این حس بزرگ کرد که اگر بهترین نباشد ارزشمند نیست. ریچتی می‌گوید «حتی قادر نیستم» کمال و عزت‌نفس را از هم تفکیک کنم.\nپدرش، انیمش ریِ ۶۶ساله، هنوز سر حرفش است. می‌گوید که دربارۀ جایزه بوکر و چهار نمرۀ ازدست‌رفته «شوخی کرده است، هر چند که می‌شد به هزار شکل دیگر هم این حرف‌های نامناسب را زد». می‌گوید نگفته است که «باید بهترین باشی» گفته که «باید تلاش کنی که بهترین باشی». صرف نظر از این توضیح، می‌گوید «بله، من همیشه این را می‌گویم و هنوز هم به آن باور دارم». حتی با علم به اینکه این جمله چه تأثیری بر دخترش گذاشته است، می‌گوید «جور دیگری جمله‌بندی‌اش نمی‌کنم، چراکه اگر به نظرش بهترینِ چیزی را به دست نیاورده است، پس لابد همۀ تلاشش را نکرده است».\nوقتی که درمورد کمال‌گرایی فرزندمحور برای ریچتی توضیح دادم او گفت «شک دارم که من به‌عنوان یک والد از این لحاظ مقصر باشم». او از دوران جوانی با افسردگی دست و پنجه نرم کرده است که احتمالاً انتظارات بالایش باعث تشدید آن هم شده است. به من می‌گوید «من واقعاً نگرانم که نکند ناامنی‌های ناشی از شکست‌هایم را به بچه‌هایم منتقل کنم».\n\nدر سال ۲۰۲۰، نویسندگان یک مقالۀ فراتحلیلی، پس از بررسی چهارده پژوهش، متوجه ارتباطی کوچک، اما از لحاظ آماری قابل‌توجه، بین «دغدغه‌های کمال‌گرایانۀ» والدین (مثل خودکاوی شدید) و پریشانی روانی در کودکان (ازجمله اضطراب و علائم افسردگی) شدند. هیویت می‌گوید وقتی‌که سرانجام این کودکان خودشان با کمال‌گرایی دست‌به‌گریبان شوند می‌توانند «بیاموزند که چگونه بودن را از دنیای بیرون الگو بگیرند». سارا رزنسوییت، مربی والدگری، به من گفت «کلید تاب‌آوری این است که وقتی خرابکاری کردی بتوانی جمعش کنی، نه اینکه حس کنی ‘وای، من آدم مزخرفی هستم’».\nوالدین کمال‌گرا صرفاً فرزندانشان را به دردسر نمی‌اندازند. پیوتروسکی در مقاله‌ای که در ۲۰۲۰ به چاپ رسید متوجه شد که کمال‌گرایی فرزندمحور سبب می‌شود والد از والدگری رضایت نداشته باشد و احساس کند نقش والدبودن بسیار سنگین است. این حس ممکن است آن‌قدر شدید باشد که والدین از والدشدنشان کاملاً احساس پشیمانی بکنند. در این مقاله، پیوتروسکی نتایج یک مقالۀ دیگرش را نیز خلاصه و عنوان می‌کند: «هر قدر میزان کمال‌گرایی دیگرمحور در مادر بیشتر باشد، میزان اعتقادش بر اینکه مادرشدن اشتباه بوده است بیشتر خواهد بود». پیوتروسکی می‌گوید در ادبیات علمی هیچ مطلبی نیست که عنوان کند این یافته برای والدین از هر دو جنسیت صحت ندارد.\nریچتی بعد از پذیرش گرایشش به کمال‌گرایی فرزندمحور می‌گوید «تنها فرد و مهم‌ترین کسی که در برابر این موضوع با من می‌جنگد همسرم است … نگرشش در مورد فرزندپروری این است که من زیادی در همه‌چیز دقیق می‌شوم، و اینکه بچه‌ها مشکلی نخواهند داشت». خانه‌نشین‌شدن همسرش در طول همه‌گیری باعث شده است که ریچتی عقب نشینی کند. حتی ساعت کاری پرستار بچه‌ها را تغییر دهد -و مسئولیت مدیریت صبحانه و گرفتن لقمه‌های ناهار برای مدرسه را به او بسپارد- تا شش روز در هفته در حین نظارت بر تمرین‌های صبحگاهی پیانو کمتر نگران باشد و کمتر مته به خشخاش بگذارد. وقتی که پرستارش استعفا داد، تصمیم گرفت ساعت کاری‌اش را کم کند. می‌گوید «به نظرم بچه‌ها دارند واقعاً آرامش بیشتری را تجربه می‌کنند».\nریچتی بعد از اینکه به من گفت فقط یک سال جلوتربودن دخترش در خان آکادمی کافی نیست، مچ خودش را گرفت «وقتی این را با صدای بلند به زبان می‌آورم متوجه بلاهت آشکار حرفی که دارم می‌زنم می‌شوم، اما دارم درمورد احساساتم در این مورد صحبت می‌کنم». به‌خاطر بچه‌ها دارد با این ندای درون مبارزه می‌کند. وقتی‌که دخترش به‌جای قبولی در مدرسۀ جوفری بَلِی در فهرست انتظار قرار گرفت، ریچتی گفت «توانستم با موفقیت نارضایتی‌ام را در قالب این جملات پنهان کنم: ورود به این مدرسه واقعاً سخت است، و تو رفتی در فهرست انتظار، امسال هم که کووید ۱۹ هست و نسبت به سال‌های پیش شاگردهای کمتری را قبول می‌کنند».\nاما قرار نیست والدین یک‌تنه به جنگ کمال‌گرایی فرزندمحور بروند. آلکساندرا سکز و کاترین بیرندورف در کتاب آنچه هیچ‌کس به شما نخواهد گفت: راهنمایی برای احساسات شما از بارداری تا مادرشدن 6می‌نویسند «می‌خواهیم ترغیبتان کنیم که نوزادتان را به‌عنوان کودک کافی بپذیرید». در عمل، این گفته به نظر شبیه وِردهای کتاب کِلی کوریگان به نام باز هم بگو: قصه‌هایی دربارۀ دوازده‌تا از سخت‌ترین جملاتی که دارم یاد می‌گیرم بگویم 7 است. پدرش می‌گفت «یکی دو تا برد، اینجا و آنجا، از سرمان هم زیاد است». خیلی از والدین برای شناسایی ریشه‌های کمال‌گرایی‌شان ممکن است به روان‌درمانی رو بیاورند. به‌ گفتۀ هیویت «نهایتاً باید به این برسید که چه‌چیزی دارد این انگیزه را ایجاد می‌کند».\nهیچ والدی نیست که بتواند بی‌بروبرگرد همه‌چیز را رها کند، نارضایتی را تبدیل به فرصت کند، عیب‌ها را به‌عنوان جزئی از زندگی بپذیرد، کوشش را قدر بداند، از استقلال کودک حمایت کند و روی مشکلات خودش کار کند. آن‌ها که به کمال‌گرایی فرزندمحور گرایش دارند خواه‌ناخواه به فرزندشان خرده خواهند گرفت، اما آنچه بعد از آن اتفاق می‌افتد هم مهم است. ریچتی می‌گوید «هربار که با بچه‌ها بد رفتار می‌کنم» هر کاری که بتواند می‌کند تا خرابی‌ای را که به بار آورده‌ است جبران کند، اشتباهش را می‌پذیرد، معذرت‌خواهی می‌کند، بچه را روی زانویش می‌نشاند و همۀ چیزهای فوق‌العاده‌ای را که در آن‌ها می‌بیند برمی‌شمرد تا همه‌چیز را از نو مرتب کند.\nفلت می‌گوید هدف والدین باید پرورش کودکی باشد که «می‌داند پدر و مادرش به او اهمیت می‌دهند و می‌داند که این حس منوط به داشتن نمره‌های عالی نیست». درنهایت، هدف ابراز توجه بی‌قیدوشرط است که گویا تا حد زیادی نقطۀ مقابل کمال‌گرایی\nبه نظر می‌رسد.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n • این مطلب را گیل کورنوال نوشته و در تاریخ ۱۹ ژوئیۀ ۲۰۲۱ با عنوان «Perfectionism Can Become a Vicious Cycle in Families» در وب‌سایت آتلانتیک منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «کمال‌گرایی می‌تواند به چرخۀ باطلی در خانواده تبدیل بشود» در بیست‌وسومین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ آرزو صحیحی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۳۱ تیر ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n گیل کورنوال (Gail Cornwall) نویسنده‌ای ساکن سانفرانسیسکوست که نوشته‌هایش در واشنگتن پست، سالن و نیویورک تایمز منتشر شده‌اند.\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n Other-oriented perfectionism\n \n \n 2\n Perfectionism in Childhood and Adolescence: A Developmental Approach\n \n \n 3\n Journal of Child and Family Studies\n \n \n 4\n performance-oriented goals در رویکرد عملکردگرا دانش‌آموز تشویق می‌شود که نسبت به دیگران عملکرد بهتری داشته باشد و برتری خود را نسبت به آنان به نمایش بگذارد [مترجم].\n \n \n 5\n controlling parenting\n \n \n 6\n What No One Tells You: A Guide to Your Emotions From Pregnancy to Motherhood\n \n \n 7\n Tell Me More: Stories About the 12Hardest Things I’m Learning to Say\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file diff --git a/train/658457160.json b/train/658457160.json new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..043d59506d8b9ce5a4821d8b8ed4a55f8d1fcd0f --- /dev/null +++ b/train/658457160.json @@ -0,0 +1,6 @@ +{ + "title": "شیطنت هم نوعی فضیلت است", + "subtitle": "لازمۀ شیطنت شوخ‏‌طبعی، ظرافت و نوع‏‌دوستی است؛ این ویژگی‏‌ها سزاوار تحسین‌‏اند", + "introduction": "شیطنت عموماً رفتاری نادرست تلقی می‌‏گردد و کسانی که شیطنت می‏‌کنند تنبیه می‌‏شوند. ولی وقتی داستانِ شیطنت‏‏‌کاری‏‌های برخی افراد را می‏‌شنویم لبخند می‌‏زنیم و هوش و جسارتشان را می‌‏ستاییم؛ مثل داستان دیدار اسکندر با دیوژنِ فیلسوف که اسکندر به او گفته بود هر آرزویی داشته باشد برآورده می‌‏کند و فیلسوف، که ظاهراً در آفتاب لمیده بود، پاسخ می‏‌دهد «آرزویم این است از جلوی نور بروی کنار». چرا شیطنتِ دیوژن را تحسین می‏‌کنیم و به رفتار تحقیرآمیز او با اسکندر می‏‌خندیم؟ آیا ممکن است در شیطنتْ نوع خاصی از فضیلت نهفته باشد و افراد اهل شیطنت سزاوار ستایش‏ باشند؟", + "content": "الکس موران، ایان — یکی از منظره‌های عجیب در محوطۀ یونیورستی کالج لندن اسکلت مُلبّس جرمی بنتام، فیلسوف فایده‌گرای انگلیسی، است. عجیب‌تر اینکه یک سرِ ساخته‌شده از موم روی شانه‌های این اسکلت قرار دارد، جایی که طبق وصیتِ بنتام می‌بایست سرِ خودش می‌بود. اما سر بنتام تحت حفاظت در جای دیگری است -دوستانش آن زمان فکر می‌کردند که نمایش چنین چیزی بیش‌ازحد بی‌تناسب است و برای همین سفارش دادند آن سرِ مومی را بسازند. داستانی هست که می‌گوید چند دانشجوی کینگز کالج لندن، از باب شوخی با رقبای خودشان در یونیورسیتی کالج، سرِ واقعی بنتام را دزدیدند و برای بازگرداندن آن باج خواستند. ظاهراً این باج درنهایت پرداخت شد و سر را برگرداندند.\n \n .related_podcast {\n position: relative;\n }\n .related_podcast_background {\n /* background: url(https://tarjomaan.com/wp-content/uploads/2023/12/919-567-1-1-1.jpg) no-repeat center center/cover;\n filter: blur(22px);\n -webkit-filter: blur(22px);\n position: absolute;\n top: 0;\n bottom: 0;\n left: 0;\n right: 0;\n height: 100%; */\n }\n \n\n \n \n \n نسخه صوتی\n شیطنت هم نوعی فضیلت است \n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n 00:001x\n \n \n\n \nداستان این قبیل شیطنت‌ها، واقعی باشد یا جعلی، به‌هرحال بامزه است و نوعی احساس همدلی در ما ایجاد می‌کند. اما نکتۀ غریبی در اینجا هست؛ شیطنت اساساً رفتاری نادرست است و کسانی که دست به شیطنت می‌زنند، دست‌کم اگر گیر بیفتند، عموماً با تنبیه و سرزنش مواجه می‌شوند، نه تشویق و ستایش. پس چرا داستان شیطنت‌کاری‌ها غالباً واکنش مثبتی در ما ایجاد می‌کند؟ آیا ممکن است در شیطنت نوعی فضیلت وجود داشته باشد، یا می‌توان در افراد اهل شیطنت قائل به نوعی شرافت شد؟\nالبته، همۀ کارهای شیطنت‌آمیز یکسان نیستند. برای مثال، باشگاه بدنامِ بولینگدون آکسفورد را در نظر بگیرید که ظاهراً اعضای آن یک بار یک ویولن عتیقۀ ایتالیایی و بسیار ارزشمند را از سر شوخی شکستند. اگر این هم شیطنت به حساب آید، دیگر سخت است که با آن همدلی کنیم. قبول که این افراد احتمالاً ارزش آن ویولن را نمی‌دانستند و ظاهراً بعدتر (مطابق رویۀ معمولشان هنگام تخریب اموال ارزشمند) چک کشیده‌اند تا خسارت را جبران کنند، ولی این فقط اوضاع را بدتر می‌کند، به‌جای اینکه از وخامت آن بکاهد. بنابراین، به نظر می‌رسد برخی از کارهای شیطنت‌آمیز، به‌جای ستوده‌شدن، باید محکوم شوند. در همین راستا، به نظر می‌رسد بدون قیدِ برخی شرایط نمی‌توان از شیطنت به‌عنوان یک چیز کاملاً خوب صحبت کرد.\n\nبااین‌حال، در ستایش شیطنت و شیطان‌بودن چیزهای زیادی می‌شود گفت و خیلی چیزها در افراد اهل شیطنت قابل تمجید است. درواقع، من معتقدم که افراد اهل شیطنت فضیلت‌های برجستۀ متفاوتی از خود بروز می‌دهند. اینجا قصد دارم چند مورد از این‌ها را به‌طور خلاصه بگویم و هم‌زمان برخی از اهداف و آثاری را که بر شیطنت مترتب است برجسته کنم. آنچه خواهید دید برخی از دلایل مهمی است که چرا شیطنت می‌تواند قابل تحسین باشد، و چرا شیطنت و افراد اهل شیطنت معمولاً به‌درستی سزاوار ستایش پنداشته می‌شوند.\nاساساً شیطنت یک‌جور دردسر درست‌کردن از سرِ بازیگوشی و خوش‌دلی است، معمولاً با هدف سرگرم‌کردنِ افراد دخیل. بنابراین، جای تعجب نیست که یکی از فضیلت‌های اصلی اهالی شیطنت خلق‌وخوی بازیگوش و خوش‌دلی آن‌ها باشد. خیلی از ما در کودکی چنین خلق‌وخویی داریم، اما بعد که بزرگ می‌شویم از دستش می‌دهیم. برای همین افراد اهل شیطنت، به دلیل اینکه توانسته‌اند این خلق‌وخو را در خودشان نگه دارند، ستایش‌برانگیزند. درواقع، بسیاری از بهترین کارهای شیطنت‌آمیز چیزی بیش از بروز همین خلق‌وخو نیستند: به قولی می‌شود گفت این کارها نتیجۀ شوق خاصی نسبت به زندگی یا شور زندگی هستند، از همان جنس که برتراند راسل در کتاب فتح خوشبختی1 (۱۹۳۰) آن را به‌درستی برای خوشبختی ضروری دانسته است. اگر مثالی از خودِ راسل بزنیم این نکته روشن‌تر می‌شود.\nراسل را با عنوان «لُرد راسل» می‌شناختند، چون اِرل راسل سوم بود. اما او با یک لرد راسلِ کاملاً متفاوتی نیز معاصر بود، یعنی لرد راسل اهل لیورپول، که با نام ادوارد راسل شناخته می‌شد و وکیل و نویسنده بود. جای تعجب نیست که مکرراً این دو را با هم اشتباه می‌گرفتند و نامه‌های یکی را به آدرس دیگری می‌فرستادند و برعکس. در نتیجۀ این اشتباه‌گرفتن‌ها، مکاتبات بامزه‌ای بین این دو لرد راسل صورت می‌گیرد (برتراند راسل آن‌ها را در زندگی‌نامۀ خودنوشتِ فوق‌العاده‌اش آورده است) و در این مکاتبات ارل راسل سوم می‌گوید راه مناسب برای حل این مشکل این است که نامه‌ای برای سردبیر تایمز بفرستند. همنامش هم موافقت می‌کند و بنابراین یادداشت زیر را می‌فرستند، که در ۲۸ فوریۀ ۱۹۵۹ [در تایمز] منتشر می‌شود:\nجناب، به جهت خلط‌های زننده‌ای که مکرراً رخ داده است،\nبدین وسیله استدعا داریم اعلام کنیم که هیچ‌یک از ما آن دیگری نیست. احترامات.\n                                                                              راسل (برتراند، ارل راسل)\n                                                                              راسل اهل لیورپول (لرد راسل لیورپول)\nکل نامه‌شان همین بود.\nمثالی دوست‌داشتنی از یک شیطنتِ از سرِ خوش‌دلی. کسی قربانی نشده، آسیبی وارد نشده، حتی هیچ قاعده‌ای هم واقعاً نقض نشده است. یک شیطنت معصومانه؛ شاید شیطنت به ساده‌ترین و خالص‌ترین شکلش. همچنین نمونه‌ای از شیطنت که مشخصاً ستودنی است و فقط کارش این بوده که جهان را به جایی بهتر و سرگرم‌کننده‌تر تبدیل کند. اگر راسلِ فیلسوف در این اندیشه برحق بود که نگرش سرخوشانه‌ای که پشت این عمل شیطنت‌آمیز وجود دارد عنصری اساسی در رسیدن به خوشبختی است، پس راحت می‌شود فهمید که چطور خودش توانست چنان زندگی طولانی و (در کل) رضایت‌بخشی داشته باشد.\nهمچنین افراد اهل شیطنت معمولاً حس شوخ‌طبعی بالایی دارند و این فضیلتی است که دیگر نیازی به تحسین ندارد. حس شوخ‌طبعی نه‌تنها جزء ضروری خوشبختی است، بلکه بهترین راه برای برخورد با بخش‌های تاریک زندگی است. به قول فریدریش نیچه، انسان‌ها دقیقاً به این دلیل مجبور بودند خنده را اختراع کنند که چنین جان‌فرسا رنج می‌کشیدند. در همین راستا، هرمان هسه نیز می‌گفت هر طنزی درواقع یک‌جور «طنز تلخ» است. حرف این است یا دست‌کم بخشی از حرف این است که اگر وضعیت انسان غم‌انگیز یا پوچ است، پس مناسب‌ترین واکنش این است که با خنده و خوش‌دلی از آن بگریزیم. کسی که اهل شیطنت است درواقع این حکمت را زندگی می‌کند، از هر فرصتی که پیش بیاید برای مسخره‌کردن خودش و هرکس و هرچیزی که اطرافش باشد بهره می‌برد.\nبنابراین، شاید تعجبی نداشته باشد که شیطنت‌کردن و همچنین کمک به داشتن یک زندگی شاد حتی بتواند طعنه‌زدن به خودِ مرگ باشد. دو مثال می‌زنم؛ مثال اول درمورد اسپایک میلیگان، کمدین بریتانیایی‌ایرلندی، است که اصرار داشت روی سنگ قبرش بنویسند «گفته بودم به‌ت که مریضم» (همین را هم نوشتند، البته به زبان ایرلندی). قدر مسلم این خیلی بامزه است و میراث درخوری از کمدینی در تراز او، اما یک‌جور پیروزی بر مرگ هم هست، کاری که خنده معمولاً با هر موقعیت نامطبوع و دشواری انجام می‌دهد. به‌علاوه، از جنس همان چیزهایی است که انتظار داریم هر فرد اهل شیطنتی روی سنگ قبرش بنویسد (در همین راستا، روی سنگ قبر جک لمون، بازیگر کمیک آمریکایی، نیز نوشته‌اند «توش جک لمونه».2\nمثال بعدی کمی پرهیاهوتر است و حتی شیطنت‌آمیزتر. داستانی درمورد یک راهب چینی به نام «بودای» وجود دارد، شخصیتی شبه‌تاریخی در بودیسم که با نام «بودای خندان» شناخته می‌شود. بودای به شوخی‌ها و شیطنت‌هایش معروف بود و حتی در مُردنش هم از این کارها دست برنداشت. با علم به اینکه سوزانده خواهد شد، وقتی فهمید در حال مردن است، جیب‌هایش را با باروت و ترقه پر کرد تا وقتی جسدش، در مراسم تدفین، روی آتش منفجر می‌شود، پیروانش سرگرم و شوکه شوند و از خنده روی زمین غلت بزنند. به نظرم سخت بشود پیروزی‌ای بزرگ‌تر از این را بر مرگ تصور کرد. به‌علاوه، این نمونه‌ای شگفت‌انگیز از بامزگی افراد اهل شیطنت است که از مرزهای زندگی‌شان گذشته و تا پس از مرگ ایشان گسترش یافته است.\nخوش‌دلی افراد اهل شیطنت، همچنین، علاجی قدرتمند برای یکی از بدترین رذیلت‌های انسانی است، یعنی نوع خاصی از جدیت بیش‌ازحد. برای نمونه، این ویژگیِ بارزِ افراد متعصب و مقرراتی است، دو تیپِ شخصیتیِ به یک اندازه نامطبوع که آماده‌اند از آزار دیگران لذت ببرند. به همین طریق، جدیت بیش‌ازحد برای افراد خودخواه ضروری است، چون خودخواهی محصول بیش‌ازحد جدی‌گرفتن خویشتن است. ولی آدمِ اهل شیطنت نه متعصب است، نه مقرراتی. مسائل را آن‌قدر جدی نمی‌گیرد که کار به تعصب بکشد، به‌جایش ترجیح می‌دهد آن‌ها را مسخره کند و از آن‌ها سوژۀ خنده بسازد و، به‌جای اینکه مثل آدم‌های مقرراتیْ پیروِ حقیر و مجری سرسختِ قواعد باشد، ترجیح می‌دهد آن‌ها را زیر پا بگذارد یا ببیند این قواعد تا کجا می‌توانند منعطف باشند. به همین ترتیب، آدمِ اهل شیطنت معمولاً خودخواه هم نیست، چون این هم مستلزم نوعی از جدیت بیش‌ازحد است که با سرشت او بیگانه است.\nدر کل، اگر نگرش بازیگوشانۀ افراد اهل شیطنت را با نگرش کسانی که، بنا به عادت، بیش‌ازحد جدی‌اند مقایسه کنیم، اولی بیشتر یک زندگی شاد را در پی دارد و سببب افزایش شادی دیگران می‌شود. اگر کسی با شوخ‌طبعی و خالی از جدیت به مسائل نگاه کند، آنگاه نه‌فقط خودش با احتمال بیشتری شاد خواهد بود، بلکه منبعی برای شادی دیگران نیز خواهد شد. بنابراین، افراد اهل شیطنت را باید تحسین کرد، چون خلق‌وخویی دارند که، بسیار بیشتر از خلق‌وخوی سایر افراد، موجب شادکامی انسان‌ها می‌شود.\nعلاوه بر شوخ‌طبعی و بازیگوشی، استعداد شیطنت‌کردن به‌طور کلی از هوش و زیرکی نیز حکایت می‌کند. یکی از نمونه‌های خوب در این مورد جاکومو کازانوواست، یکی از شیطان‌ترین افراد تاریخ. کازانووا از جهات بسیاری، همان‌طور که افشاگری‌های اخیر دربارۀ قتل‌ها و تجاوزهای او نشان می‌دهد، شخصیت پرمسئله‌ای بود. اما این نباید سبب شود که نسبت به برخی از بهترین شیطنت‌های او بی‌توجه باشیم، شیطنت‌هایی که بسیاری از آن‌ها در کتاب خاطراتِ نه‌چندان خوش‌نام او با نام داستان زندگی من ثبت شده است. کازانووا نوشتن این خاطرات را در اواخر دهۀ ۱۷۸۰ به‌طور جدی شروع کرد، زمانی‌که در دهۀ ۶۰ زندگی خود بود، و پیش‌ازآن کتاب نخستش را منتشر کرده بود، کتابی دربارۀ فرار باورنکردنی‌اش از زندان وحشتناکِ کاخ دوج در ونیز، در جریان تفتیش عقاید، که کتاب بسیار موفقی هم از آب درآمده بود.\n\nفرار کازانووا از زندان یک شیطنت درجۀ یک بود، ازجمله اینکه یکی از جاسوسان سابق تفتیش عقاید را فریب داد تا باور کند که صاحب الهامات الهی است، و از راهبِ هم‌بند خودش در زندان هم کمک گرفت. راهب موافقت کرد که به کازانووا بپیوندد و در فرار به او کمک کند، اما به شرطی که او اول یک نقشۀ بی‌عیب‌ونقص برای فرار بریزد. کازانووا به راهب اطمینان داد که نقشه‌اش برای فرار نه‌تنها کامل است، بلکه مو لای درزش نمی‌رود. بنابراین، طی چندین ماه کار سخت، کازانووا و راهب با دشواری حفره‌ای درون سلول خود حفر کردند و از این حفره به‌سمت آزادی رهسپار شدند. اما وقتی به پشت‌بام کاخ دوج رسیدند، کازانووا اعتراف کرد که برای اینجای کار دیگر هیچ نقشه‌ای ندارد و حتی نمی‌داند چطور باید از پشت‌بام پایین بروند. راهب که نومید شده بود می‌خواست برگردد، ولی کازانووا او را متقاعد کرد که ادامه دهد. درنهایت، بیشتر از سرِ شانس و البته با حقه‌بازی و زیرکیِ کازانووا موفق به فرار می‌شوند. این وسط کازانووا در حین فرار چُرت مختصری هم در کتاب‌خانۀ کاخ زد، که ظاهراً برای فهمیدن مرحلۀ بعدی نقشۀ فرار به آن نیاز داشته!\nذکر این نکته آموزنده است که، از بین سه شخصیت داستان، این کازانووای شیطان بود که فرار را مدیریت کرد. جاسوس زندانی آن‌قدر از اربابان سابق خود می‌ترسید که نتوانست به آن‌ها ملحق شود و، با توجه به وفاداری نابجایش به تفتیش عقاید، درواقع تهدیدی برای کل برنامۀ فرار هم بود. درعین‌حال، راهب هم نه شجاعت و نه اعتمادبه‌نفس کافی داشت که تنهایی اقدام به فرار کند. در مقابل، کازانووا همۀ فضایل افراد اهل شیطنت را دارا بود، ازجمله حقه‌بازی و زیرکی، روحیۀ سرکش، و خوارشمردن مقاماتی که او را اسیر کرده بودند. بنابراین او برای رهبری یکی از جسورانه‌ترین (و بی‌نظم‌ترین) فرارهای ثبت‌شده در تاریخ کاملاً مجهز بود.\nجدا از فرار از زندان، کازانووا از استعداد بالایش در کارهای شیطنت‌آمیز بیشتر برای فریب کسانی استفاده می‌کرد که آن‌ها را احمق می‌دید، و اغلب از این راه رفاه مادی خودش را بسیار افزایش می‌داد. در ابتدای خاطراتش استدلال کوتاه زیر را در توجیه این عمل ارائه می‌کند:\nوقتی بفهمید که من -اگر لازم باشد- در فریب‌دادن احمق‌ها، بدذات‌ها و خنگ‌ها لحظه‌ای تردید نمی‌کنم خواهید خندید … همیشه از یادآوری کسانی که به دام خودم کشیده‌ام لذت می‌برم، چون احمق‌ها گستاخ‌اند و جسارتشان به شعور آدم توهین می‌کند. برای همین وقتی یک احمق را فریب می‌دهیم، درواقع انتقام هوش و شعور را می‌گیریم و پیروزی در این راه به دردسرش می‌ارزد … خلاصه اینکه فریب‌دادن احمق‌ها کاری است شایستۀ انسان‌های زیرک.\nمثالی خوب از این رویکرد برخورد کازانووا با چند نجیب‌زادۀ سال‌خوردۀ ونیزی است که آن‌ها را فریب داد تا باور کنند که با استفاده از فرمول‌های ریاضی مبهمی می‌تواند آینده را پیش‌بینی کند. این نجیب‌زادگان سال‌خورده مدعی بودند که به جادو، امور ماوراءالطبیعی و غیبی علاقه دارند و کازانووا از زودباوری آن‌ها کمال استفاده را برد. معمولاً آینده‌هایی را برایشان پیش‌بینی می‌کرد که دوست داشتند، و این نشانه‌ای از وجود رذیلت‌های خودبزرگ‌بینی، حرص و طمع در آن‌ها بود. نجیب‌زادگان برای تلاش‌هایش به او پاداش خوبی دادند و در زمانی که ممکن بود کاملاً گرفتار فقر شود به ثروت خوبی دست یافت. آن‌ها هم به‌نوبۀ خود پاداشی متناسب حماقتشان گرفتند.\nاین درواقع یکی از ویژگی‌های کلی شیطنت است که می‌توان از آن برای تنبیه عادلانۀ کسانی که مستحق تنبیه‌اند استفاده کرد. مثال بالا کاملاً گویا بود. البته همۀ کارهای شیطنت‌آمیز چنین کارکرد اخلاقی یا آموزشی‌ای ندارند، ولی مجازات عادلانۀ حماقت و سایر رذیلت‌های مشابه از اهداف والایی است که شیطنت می‌تواند داشته باشد، و این شایستۀ تأکید است.\nدر همین زمینه، می‌توان از شیطنت برای به‌چالش‌کشیدن انواع مختلف اقتدار استفاده کرد، به‌ویژه وقتی صاحبان قدرت احمق باشند و لیاقت احترام را نداشته نباشند. حکایت زیر را درمورد فیلسوف بریتانیایی، الیزابت آنسکوم، ببینید. در دهۀ ۱۹۶۰، آنسکوم دعوت شد تا در دانشگاهی در بوستون سخنرانی کند. پس از سخنرانی، او را برای شام به رستورانی مجلل در آن نزدیکی بردند. آنسکوم مثل همیشه شلوار و تونیک بلند پوشیده بود، اما پیشخدمت رستوران، به هنگام ورود، جلویش را گرفت و گفت که در این مکان خاص خانم‌ها اجازه ندارند شلوار بپوشند [باید دامن یا پیراهن بپوشند]. آنسکوم، در نمایشی درخشان و در واکنش به حرف پیشخدمت، خودش را عمداً به نفهمی زد و کلاً شلوارش را از پا درآورد و، بنا به روایتی دیگر، گفت «چه قانون فوق‌العاده‌ای!».\nداستان بامزه‌ای است، به‌ویژه از این جهت که آنسکوم در آن زمان فیلسوف برجسته‌ای در دانشگاه آکسفورد بود و او را به‌عنوان یک کاتولیک و معلم اخلاق می‌شناختند. این نمونه‌ای خارق‌العاده از آن شیطنت‌های ستایش‌برانگیز نیز هست. البته واکنش آنسکوم به پیشخدمت نه‌تنها خنده‌دار بلکه پوچ هم بود، ولی با توجه به پوچیِ قانون آن رستوران کاملاً بجا بود.\nنمونۀ عالی دیگری از این نوع را می‌خوانیم، این بار از دنیای باستان و باز هم راجع به یک فیلسوف، به نام دیوژن کلبی. دیوژن به کارهای بامزه‌اش مشهور است و از آن جمله است برخورد تحقیرآمیزش با اسکندر مقدونی. بنا به یکی از روایت‌های این افسانه، گفته‌اند که اسکندر، به نشانۀ احترام، به دیوژن پیشنهاد می‌دهد که هر آرزویی بکند او برآورده خواهد کرد. اما وقتی از او می‌پرسد چه می‌خواهد، دیوژن که در حال آفتاب‌گرفتن بوده خیلی مختصر می‌گوید: «اینکه جلوی نور مرا نگیری». همچنین، مثالی که پیرو داستان شلوار آنسکوم در ذهن دارم چالش‌ دیوژن با تعریف افلاطون از انسان به «حیوان دو پای بی‌پر» است. می‌گویند دیوژن با مرغی پرکنده وارد آکادمی افلاطون شده و فریاد زده: «این هم انسان افلاطون». با این شیطنت زیبا، او یکی از بهترین مثال‌های نقض را برای یک تعریف فلسفی در کل تاریخِ این موضوع ارائه کرد.\n(در حاشیه بگویم که، هرچند ظاهراً هنر آوردنِ مثال نقضِ شیطنت‌آمیز در فلسفه با دیوژن شروع شده، ولی دست‌کم یک نمونۀ خوب دیگر را دو هزاره بعدتر از دیوژن هم داریم، این بار به‌لطف فیلسوف آمریکایی و متخصص نظریۀ تصمیم، سیدنی مورگن‌بِسِر. در یک سخنرانی در دانشگاه کلمبیا، جی. ال. آستین، استاد فلسفۀ اخلاق آکسفورد، داشت توضیح می‌داد که هرچند در برخی از زبان‌ها عبارت‌های منفیِ مضاعف معنای مثبت می‌دهند و در زبان‌های دیگر منفی‌های مضاعف فقط وجه تأکیدی دارند، ولی هیچ زبان شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که در آن مثبتِ مضاعف معنای منفی بدهد. می‌گویند مورگن‌بسر، که پشت حضار نشسته بود، با شنیدن این حرف می‌گوید: «آره، آره!»).\nشیطنت می‌تواند کارکرد سیاسی نسبتاً مستقیمی هم داشته باشد. پدیدۀ هجو را در نظر بگیرید -که ذاتاً شیطنت سیاسی است. مثالی گویا در این زمینه انتشار کتاب پیشنهاد متواضعانه(۱۷۲۹) 3توسط هجوپرداز ایرلندی، جاناتان سویفت، است که در آن برای قحطی ایرلند راه‌حل زیر را «پیشنهاد می‌کند»: ایرلندی‌های فقیر باید فرزندانشان را بفروشند تا خورده شوند، و درنتیجه هم وضع اقتصادی‌شان بهتر شود و هم از بار سنگین هزینه‌های فرزندانشان کم شود. این نوع هجوهای مستقیم مسلماً بسیار مؤثرند، اما دقیقاً از آن دسته چیزهایی‌اند که فقط فردی با روحیۀ شیطنت‌آمیز می‌تواند بی‌کم‌وکاست اجرایشان کند.\nچنین شیطنت‌هایی حتی می‌توانند برای اعتراضات سیاسیِ کارآمد هم مفید باشند. یکی از نمونه‌های اخیرِ این مورد انبوهی از کمک‌های مالی است که به‌عنوان «هدیۀ تولد» مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور سابق آمریکا، به سازمان غیرانتفاعی «فرزندآوری برنامه‌ریزی‌شده» داده شد، هدیه‌ای که با توجه به مخالفت سرسختانۀ او با قانون سقط جنین کاملاً طعنه‌آمیز بود. این کار یک شیطنت بامزه بود، ولی هدف سیاسی ستایش‌برانگیزی هم داشت. در کل، به نظر من، شیطنتْ زیربنای بسیاری از بهترین و مؤثرترین اعتراضات سیاسی و نافرمانی‌های مدنی است. اگر این درست باشد، افراد اهل شیطنت، نه‌تنها دیگر مزاحم نیستند، بلکه شاید جزئی اساسی از هر دمکراسی سالم و درستی باشند.\nولی به‌چالش‌کشیدن صاحبان قدرت با استفاده از شیطنت محدود به قلمرو سیاست نیست. در این مورد به کسی جز سقراط فکر نمی‌کنم، یکی از شیطان‌ترین افراد در جهان باستان. سقراط از به‌چالش‌کشیدن و مسخره‌کردن شخصیت‌های ذی‌نفوذ آتن بسیار لذت می‌برد، برای مثال از اینکه نشان دهد ژنرال‌ها ماهیت واقعی جنگ را نمی‌دانند، یا قانون‌گذاران ذات حقیقی عدالت را نمی‌شناسند. هر جا دانش پذیرفته‌شده‌ای وجود داشت، سقراط آماده بود آن را به چالش بکشد و پرسش‌های سخت مطرح کند. به علاوه، رویۀ معمول او تظاهر به نادانی درمورد آن موضوع بود، و بعد پرسیدن سؤال‌های کاوشگرانه برای تضعیف مخاطبانش، کسانی که اکثراً از برجسته‌ترین اعضای جامعۀ آتن بودند. بدون شک، محرک سقراط تا حد زیادی خِرددوستی بود و میل صادقانه به یافتن حقیقت و شناخت. اما روشن است که شیطنت و بامزگی هم جزء انگیزه‌های او بوده است.\nافراد اهل شیطنت دنیا را جذاب‌تر و جای بهتری برای زندگی می‌کنند. بسیاری از بهترین و درخشان‌ترین ستارگان تاریخ، از هنرمندان و شاعران گرفته تا ماجراجویان و آشوبگران سیاسی، اهل شیطنت بوده‌اند. برای مثال، اگر حرف‌های من درمورد سقراط درست باشد، آنگاه بدون روحیۀ شیطنت‌آمیز او، ما امروز روش سقراطی را نداشتیم و، درنتیجه، علم و فلسفه را هم به شکلی که امروز می‌شناسیم نداشتیم. چیزهای زیادِ دیگری را هم که نتیجۀ این‌ها بوده‌اند نداشتیم، ازجمله بسیاری از بهترین کارهای هنرهای. به نظرم این یکی از محکم‌ترین دفاعیاتی است که می‌توان از شیطنت ارائه کرد. درواقع، بعید است دفاعیه‌ای بهتر از این برای شیطنت پیدا کنیم.\n\nفصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟\nفصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.\nفصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.\n\n \n\n\n \n \n این مطلب را الکس موران نوشته و در تاریخ ۸ اوت ۲۰۲۲ با عنوان «The delights of mischief» در وب‌سایت ایان منتشر شده است و برای نخستین‌بار با عنوان «شیطنت هم نوعی فضیلت است» در بیست‌‌وپنجمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۴۰۱با همان عنوان منتشر کرده است.\n \n \n \n \n الکس موران(Alex Moran) استاد فلسفۀ دانشگاه آکسفورد است و تاکنون در دو کتاب ویراستار همکار بوده است: آیا آگاهی همه‌جا هست؟: مقالاتی دربارۀ همه‌روان‌دارانگاری ( Is Consciousness Everywhere?: Essays on Panpsychism) و اشیا و ویژگی‌ها (Objects and Properties).\n \n \n \n \n \n\n\n\n \n پاورقی\n \n \n 1\n The Conquest of Happiness\n \n \n 2\n Jack Lemmon In\n \n \n 3\n A Modest Proposal\n \n \n \n \n \n \n \n \n خبرنامه را از دست ندهید" +} \ No newline at end of file