diff --git "a/cfm_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl" "b/cfm_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/cfm_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl" @@ -0,0 +1,589 @@ +{"text":"Ram Tin Tian iium Minung Pakhat ciar ii Covo Thuthan\nKum 1984 kum, December thla ni(10)ih tuah mi leilungtlun pumpi pawl awk nak(UNO)civuipi ih sin minung pathat ciar ih covo kha an hnem nget ii,cui an hnem nget ii an than mi cacu khat lam ca mai ah a kim ten a um. Cu tivek in kumkhua hrang ah ataang ding mi thil thupi an than hnuah, hi mi civui pi ih sin UNO sung tel zaten cun cui cathan cu ram mi hmuah hmuah ii theidingah than darhding ah siseh , cuitlun ah ram le ramthen hmuah hmuah ii ram din hmun i zir ih hlei dan neiloding, a bik in\ntlawng pawl le fim zir nak pawlah cu thuthan cu,than darh ding, hmuh ol nak ah tar ding, siar ding le a umtudaan pawl sim sin vivo dingah an tuah ta a si.\nThuhmai hruai\nMi hmuah hmuah ii miphun sunloih nak thawn mikip ii bangrep ii covo kan neih mipawl kan sunsak awk hi mi hmuah hmuah ii thu neih nak thu neih bangrep nak, daih nak timipawl hi athu pi tawdaap a si ih hrangah siseh, mi nung pakhat ciar ii thil ti thei nak ziang siar lo nak ihsin mikip siat suah duh nak asuah ter ruang ah siseh, zalen tak ih sim thei nak,zalen zet in maiduh mi zum thei nak, tih phan nak, nunhar nak it sin zalen zet ii nun khua sak theinak leilung pi a can thei nak dingah mi phun kip ii atul bik miduh san nak kha simthan zo a si mi tlun ah siseh,\nMi hmuah hmuah in daan um mumal lo, nen niam duh nak lungput, hmuh suam zomh taih nak pawl kha ti-ngaih nak dang a um thei lo ii ruangah meithar thawn tan nak, dodal nak um lo in minung pakhat ciar ii thil ti theinak kha hum him atul ruangah siseh,\nRam pakhat lepakhat rualremzet ii pawl awk nak cu kan than so pi ding ah kan zuam a tul ruang ah siseh,\nUNO ah sungrtel ram pawl ii kan covo ciouah siseh,minung sun lawih nak siseh, mipa nunau hlei dan lo ding thu ah siseh, tipawl kha thupi ah neih ding kan hnemnget ih hlei ah minung nuncan khua sak tha sin ii, zalen nak khal um sin, khaisang sinding ah kan tiam kam mi par ah siseh,\nUNO sungtel ram pawl ii UNO thawn peh zom ii minung pawl zalen nak lam ah siseh, ahrampi in minung pakhat ciar ii covo lam ah siseh, leilung tlun pumpuluk ah upat nak thawn peh zom vivo ding ah kan tiam kamzo a si bang tuk in siseh;\nCu Hrang Ah\nThu rel nak khawmpi ih sin,\nRamtintian ii minung covo thuthan nak cu, mikip le pawl kom tintian ah ruat ring ring ii lei lung tlun pumpuluk ah a cui minung kip ii covo, zalen nak pawl hi upat ciou dingah, folh fial nak thawn kan zuam ciouding ti in siseh, UNO sungtel ram pawl le cui ram pawl ii thu nei tupawl ih uk nak sungah ram mi pawl hnen ah cui covo le zalen nak khi kau zet le sung lawi zet ii thlun ciou dingah, ramsung ram leng tiang in zuam ciou ding ah siseh, Ram tintian ii covo, thuthan mikha ram tintian, mikip in bangrep ten tuan ciou dingah hi ti in kan than a si. < 1>\nMikip in bangrep ii zalen nak le sunlawih nak thawn,bangrep in covo nei in, asuak mi kan si. Anmah in hleidan thei nak fim nak le nuncan neih thei nak ruah nak nei ii, pakhat le pakhat duh dawt nak, pawl awk nak nei ding asi.\nThu 2\nMikip in minung pakhat ciar ii covo thu than ih an than bangtuk in zalen nak hmuah hmuah kha annei ciou asi. Miphun hmuah hmuah hnen ah siseh,midum mirang hnen ah siseh, nu lepa si nak ah siseh, tong phun ruang ah siseh, biak nak ruangah siseh, ram duh dawt nak a phun phun ah siseh ramle pom dan dang dang ruang ah siseah, suah nak in simaw ? Len le that ruang ah simaw? mi hrinam par ah siseh, hleidan nak um hlah seh.\nCui tlun ah minung pakhat ii ramduh dawt nak cu thu then nak lam ah siseh, ram pakhat le pakhat pawlkom nak ah siseh, hleidan nak um hlah seh. Hmun leram pakhat ii zalawngzet ii um thei nak ram, UNO ii kilkhawi nak ram, mai thu in nun khua sak dan a hrek tluk lawng ngah nak ram ti-in hleidan nak um hrim hrim hlah seh.\nThu 3\nMikip in kan num nak ciouah zalen nak le humhim nak um hram seh.\nThu 4\nZozo khal sal ah siseh, duh lo cing in nehsawh thuthawn mi sol ding a silo. Minung pawl kha sal vek in hramhram ii fiar nak, minung zuar nak le cuvek thawn a bang mi hmuah hmuah kham ding asi.\nThu 5\nZozo khal hmuh suam awk nak le a hlei hluan ii minung man bang lo ko ii tuah siat nak tuah loding le thuthen nak nei lo ding a si.\nThu 6\nMikip in nundan thlun ding thu ah minung pakhat sinak diktak cu ziang bang tuk can khal ah co thei nak a neiding a si.\nThu 7\nMi hmuah hmuah in thlunding thu ah an bang rep thluh ih tlun ah, daan ih humhual nak ah hleidan nak um hram hlahseh. Hi mi thuthan mipawl dodal nak ih ruangah siseh, dodal nak thu than sin thu ah siseh,humhual nak cu bangrep ten kan neih theh asi:\nThu 8\nThlun ding dun le dan par ahsiseh, adang adang daan pawlah siseh, mikip hrang in tuah mi kan covo ciou cu a pelh solh ter a sile cuvek pelh solh nak ih ruang aa sun lal nak a nei tu cu ram hum hual nak zung pawl in luat nak ngah ter ding asi.\nThu 9\nZozo khal thlunding daan thawn kalh aw in kaih hrem nak asimaw, thongh inn ih ret nak asi maw,ram ih sin dawi pet nak simaw um hram hlah seh.\nThu 10\nCovo miparah le tuanding mi thu ii relcat mipar ah siseh, sual nak pakhat khat ii ruang ah thuthen nak parah siseh, mikip in za len zet in tan mi bul um lo in thu then nak zungah thu suh tik ah bangrep theh haiseh.\nThu 11\nMipi hmai ah asual a si ti mi mawh phurh nak afiang hlan sung poh cu, cui a puh maw mipa hi mitha a si ti ding a si. Athu a sit tik khal aa , an mawh phurh mi thu hla par ah a si lo a si ti-in el thei nak khuan neih ter veding a si .\n(ii) Mipakhat khat cu ram ih tuah mi daan parah siseh, leilung tlun thlun ding daan parah siseh, a sual nak alang fiang hlan lo,cu a si lo le a um lo kar lakah mawh phurh si hlah seh; Cui tlun ah a sual lai ling ah a sual nak ii phu nak in a hnadeuh thuthen nak um hram hlah seh.\nThu 12\nZozo khal amai pumpaak thu in zalawng zet ih umcaan nak ah siseh, mai innsung sang ah siseh, mai inn kiangkap ah siseh, ca kuat awk nak ah siseh,daan um lo vek in mawh phur nak um hram hlah seh.Cui tlunah mai si nak khal aa soisel nak um hram hlah seh.\nMikip in cutivek sim siat nak le soisel hmuh suam nak ah siseh , daan in humhim haiseh.\nThu 13\n(i) Mikip in mai ram sung ah zalen zet in tlawn thei nak le um thei nak kan nei asi:\n(ii) Mikip in mai um nak ramsung ah siseh, ramdang ahsiseh, tlawn theih nak kan neih tlun ah mai ram ah kan tlung sal thei asi.\nThu 14\n(i) Mikip in zawmtaih hmuh suam nak ih sin an luat ding ii, ramdang khal aa dai ten umthei nak an nei asi:\n(ii) Ram thu hla thawn a seng lo mi mawh phurh nak ah siseh, UNO ii tumtak mithawn a karh aw mi thu hla siseh, an suar ruang ih mawh phurh mipawl thu hla ah a tlun in covo cu nei hlah hai seh.\nThu 15\n(i) Mikip in ram pakhat ii ram mi sinak an nei a si:\n(ii) Thlunding daan asilo ahcun rammi si nak ii sin an tlan san thei lo. Ram mi pakhat si sal nak covo ih sin hnong awk nak tuar hlah seh.\nThu 16\n(i) Kum kim ciami nunau le mipa pawl in mipum sinakah siseh, ram mi si nak ah siseh,biak nak thu ah siseh hlei dan awk nak um lo in thit aw theih nak le innsang din thei nak an nei asi. Cui inn sang an si hnuah siseh, inn sang then awk nak a um tikkhal ah siseh, thitum neih awk nak thu ah, nunau le mipaii covo bangrep ten a ngah a tul asi:\n(ii) Mopa le monu an panih an lung kim veve hnu lawng ah an thitaw thei asi.\n(iii) Inn saang ti mi hi minung pawl kom nak ah a thu pi bik pakhat asi. Cui inn saang in minung pawlkomnak le acozah(uktu) ii hum hual naknei hai seh.\nThu 17\n(i) Mizakip in mai pum pak thu ah siseh midang thawn bur khawm in siseh, thil le ri neih thei nak an nei asi.\n(ii) Thlun ding dan asi lo le zozo khal in mai thil le ri kha tan san hlah haiseh.\nThu 18\nMikip in zalen zet in thu ruah thei nak, zalen zet indin mun khual thei nak le zalen zet in biak thei nak kan nei asi. Cui covo pawl par ah maiduh mi biak nak le zum nak ah kan thleng dual do thei nak kan nei ih tlun ah mah bulpaak in siseh, midang thawn akom in siseh, ram mi hmaiah siseh, rammi um lo nak ah siseh mai biak nak le zum nak cu zalen zet in simfiang theih nak, man thei nak, biakkhawm thei nak le biak inn sak thei nak tla kan nei ciou asi.\nThu 19\nMikip in zalen zet in thu ruah thei nak le zalen zet in kanthu ruah mi hi sim phuan thei nak kan nei asi. Cui covo kan neih ii tlun ah, hna hnok nak um lo ten kan thu ruah thei nak cu ramri um lo kan ruah mi thu hla pawl ii ruah daan pom daan pawl cu zir thei nak, co thei nak le simphuan sin thei nak kan nei asi.\nThu 20\n(i) Mikip in zalen zet le daai zet in ton khawm thei nak le pawl kom thei nak kan nei asi.\n(ii) Zozo khal pawlkom pa khat khat ah hramhram in lut ter lo ding asi.\nThu 21\n(i) Mikip in mai ram uk awknak ah mai pum pak in siseh, zalen zet ii hril mi palai pa hnen in siseh, tel thei nak a um asi.\n(ii) Mikip in mairam sungah acozah hnatuan nak ah bangrep in covo kan nei asi.\n(iii) Mipi ih duh nak cu ram uk nak thuah a hram pi siseh. Cui mi duh nak ruah nak cu a caan vek in hril awk a um tik ah lang ter ding asi.Hril awk tik khal ah bangrep ten duh mi hril thei nak a um ih tlun ah cu hril awk nak cu thup te me in simaw, cuvek adang zalen zet ii hril thei nak a um a si.\nThu 22\nMikip in minung pawl kom nak ii tel tu pakhat hrangah minung lam humhual nak kan neih ii hlei aa, ramdin nak ah siseh, ram tintian pawlkom nak ah siseh, rampakhat ciar ii phuaih dan leilung sung sumsuak tlun ah siseh, cu mi pawl in si nak le azia te than so thei nak dingah um lo theih lo sum tuah nak, minung pawl kom nak nunphung covo pawl kha hman thei nak an nei asi.\nThu 23\n(i) Mikip in hnatuan thei nak, mai duh mi nun nak ah zalen zet in hawl thei nak ah siseh, zarual in nuam zet ii tuan thei nak ding ah siseh, hna tuan nei lo ih um men nak in luat nak ah siseh thuneih nak kan nei asi.\n(ii) Mikip in hleidan nak um lo bangrep ih tuan man ngah thei nak kan nei asi.\n(iii) Hna tuan tu hmuah hmuah in mah le mai innsang in minung thawn bangh in ei thei in thei dingah mai tuan mipar bangrep ten hlawh man ngah thei nak a um asi. Atul asi le phun dang te-in bomh nak khal ngah bet thei asi.\n(iv) Mikip in maingah dingmawi hlawh man ngah thei nak ah hnatuan tu pawlkom nak tuah tahrat in kan tel thei ve a si.\nThu 24\nMikip in an ngah ding a mawi hna tuan caan ih leeng ah hlawh hman ii hlei ah hna tuan awl mi cawlh ni te ah cawlh caan leave le caan lawng khal neih theih asi.\nThu 25\n(i) Mikip in mah le mai innsang harhdam nak, taksa le thin lung nuam ii umthei nak ding ah vitamin,hnipuan,um nak inn, si le vaai bomh nak le minung ih kantul hai mi pawl hi amawi tawk in kan ngah thei asi. Cui tlunah hnatuan nei lo ih kan umtik ah siseh, kan dam lo lai fang ah siseh, kut ke him lo ih kan um lai fangh a siseh, nuhmei kan si tik ah siseh, tartawt kan si tik khal ah siseh,mai tha zaang in mai khop kan hawl thei nawn lo caan ah siseh, umcan eile in hrangah hnangam zet ih um thei nakkhuan kan nei asi.\n(ii) Fate ih nui kil khawi nak, nauhak pawl hi ahleice ii kil kil khawi nak le bomh nak a ngah thei asi.Daan veek ii thit awk nak in siseh, thudang pakhat khat rungah siseh, asuak mi nauhak poh poh cu bangrepten bomh bawi hum harh nak an nei thei asi.\nThu 26\n(i) Mikip in cazir thei nak an nei, Amal bikah phunli tiang le ahrampi fim nak pawl ah paisa lak lo in zirh thei nak a nei. Thil thiam nak le minung nun khuasak fim nak pawl hi zir thei nak kan nei asi. Cui tlun ah phun sang fim nak ngah nak hrangah mai thiam nak ii zir in covo bangrep kan nei asi.\n(ii) Fim zir nak ah minung pawl ii sidaan pawl fam kim zet in kan thanso thei nak ah minung pakhat ciar ii covo le ahram thok upat awk nak nei sin thei nak ding ah zirh ding asi. Fim zir nak cu ramsung hmuah hmuah ah siseh,miphun pawl hnen ah siseh, biak nak lam pawl kom nak ah siseh, pakhat le pakhat thei thiam awk nak tuar thei nak, rualrem nak pawl kha tha peek ding asi. Cui tlunah kum khua ram daih nak hrangah UNO ii tuah mipawl thu hlaveek in a can thei nak dingah bomh ding asi.\n(iii) Nu le pa in mai fa le ii an zir ding mi ca hril sak thei nak thu an nei asi.\nThu 27\n(i) Mikip in mai nunphung leilung tlun ah zalen zet in tuah thei nak nunphung kilkhwainak zalen zet le lung hmui zet in zir thei nak science a karh zai thei nak ding ah zalen zet in telve thei nak ding ah le cui fim nak in arah pawl kha hman thei nak kan nei asi.\n(ii) Mikip in science ca zir nak lam ah siseh,nunphung kilkhawinak ah siseh maih ii thu ruah fim nak in kantuan suak mi tlun ah siseh hmin that nak le miat mi paisa ngah thei nak pawl kha kan ngah thei asi.\nThu 28\nMikip in hi mi thu than sung ii an telh mi covo pawl le zalen nak famkim ngah thei nak ii minung pawl awk daan le ram tintian pawl awk nak ih sin that hnem nak pawl kha kan ngah thei asi.\nThu 29\n(i) Mai sinak ih zir in zalen zet ii thanso thei nak ah midang thawn pawl kom nak ah mikip in tuan vo kan nei asi.\n(ii) Mai covo le mai zalen nak kan neih tikah midang pa khat ii covo le zalen nak pawl khi thupi sin ding ah siseh, democracy daan ih um minung pawl kom nak ah nuncan that ih hlei ah mai ih um nak kiang kap daih nak le rammi pawl ii that hnem nak ding ah, zarem zet in num ciou nak dingah siseh, uk awk nak daan lawng in thu anei thei asi.\n(iii) Cumi covo pawl le za len nak pawl hi ziangvek thu khal ah UNO tum tah nak thawn siseh, a hrampi daan pawl thawn siseh, aling let in man ding a si lo.\nThu 30\nHi mi thu than darh par ii covo pawl in siseh zalen nak siat suah duh nak thawn,ram pa khat hrang ah siseh, mi hrek khat hrang ah siseh, mai pumpak hrang ah siseh, tel thei nak covo kan nei a si, mai pumpak ciar ih covo a si ti-ih thu laak nak a um thei lo pei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2013-20","url":"http:\/\/www.ohchr.org\/EN\/UDHR\/Pages\/Language.aspx?LangID=fal","date":"2013-05-24T22:22:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-20\/segments\/1368705097259\/warc\/CC-MAIN-20130516115137-00032-ip-10-60-113-184.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992175698,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":178,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992175698280334}","num_words":2840,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.227,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"LAIMI, LAI NUNPHUNG, LAIPUAI, LAI PATHIAN\nSETP 2010\nLaimi pawlin nganmi thuanthu kan neih lo tikah theihban cin le simsawng mi thuanthu zohsal asile kan dunglam kum zakhat sungah tuisan minung tlukin thuanthu thleng awknak, vahvaihnak kan tawng dah lo tisehla a sual lo ding. Zumnak lamah rirai biaknak ihsin Khrihfa kan cannak, uk awknak lamah mahte uk aw mi ihsin Mirang kuttangah, Mirang kut ihsin Kawl Ramkulh kuttangah kan thlennak, ca nei lo ihsin Bible siar ding tiang kan neihnak, cazir lo ihsin phunsang tlawngta le cazirnak, tvp, pawl hi tuihlan kum zakhat sungah Laimi thuanthu tleng awknak danglam zetzet ansi. Sihmansehla, tuisan minung pawl leitlun killi ah vahvaihnak hi Laimi thuanthu ah a um dah lo mi le leilungpi a damsung poh cu Laimi thuanthu danglam tertu thleng awknak maksak asi. Culailakah, tuisan minung pawl hi thleng awknak can, Laimi thuanthu can khirhkhan sungah kan tlangleng rero lai fang asi. Tuisan minung vahvaihnak in a hngawng kauhzia cu fimthiamnak, pursum leilawn ei hawlnak, nunphung le biaknak lam tiangin a hngawng in a danglamter. Cutin thuanthu thleng awknak laifangah a cangmi thil pawlin hmailam saupi a thleng lai dingmi Laimi thuanthu nung a danglam ter rero ruangah tuisan minung pawlin nasa zetin thuruatkhawm, ttangtlang in santiluang in kan miphun thuanthu a fen rero mi ah thimlakah kan duh lo zetmi, kan tesinfa pawlin an tawn lai dingmi pawl hmuhcia thei mi hrang timtuah cia in kutkai in ttangtlang in tuisin lamzin rak sial cia thei mi, ralrin cia thei mi ralring cia in kan miphun thuanthunung cu kan miphun Pathian cawimawitu, kan miphun cawimawitu, leitlun milai thuanthu ah a ttha le sunglawibik kan thawhsuah ve thei nak ding hrangah le kan tesinfa lungawi zawngin kan miphun thuanthunung cu herliam, herkawi ter thei dingin kawhhran hruaitu, vengsung pawlkom hruaitu, mibur, mipi le pumpak zapi ten mah le tuanvo le ti thei tawk zuam tlang tento cio ding a tuliza ka tarlang duh mi asi.\nLAIMI:\nRamsa le rannung pawl khal anmai phunpi pawl thawn a bur in an um. Laimi pawl khal leitlun miphun dang pawl vekin leiram, nunphung, kaihhruai awknak, biaknak, le pawlkom awknak nei in a bur in um khawmmi kan si ve. Khawzing Pathian thlazapnak hnuai ah, kan pupa pawlin thisen thawn kan miphun, kan thuanthu, leiram le nunphung cu an rak kilkhawi ruangah tuisan minung pawlin a tuvekin miphun pakhat dinhmun kan din thei nak asi. A tikcu a kim tikah Khawzing Pathian in A Fapa thisen ih thlennak rundamnak Thuthangtha cu in theihter tikah Khrihfa ah kan rung cangta. Khrihfa kan can thawknak hi kum 100 lailawng asi hrih. Kan pupa san lai ihsin Laimi pawl cu Pathian nung betu an rak si. Pathian cu a nungih milai hnakin huham cahnak a nei ti khal an rak zum. Nunphung lamah dingfelnak kenkawhtu, senpi vangtlang kaihremtu mibur khawruahdan (collective conscience) in a rak uk aw mi an si. A sia a tha timi milai nuntudan cangan mi an rak nei lo nain senpi vangtlang lungsungah senpi nuntu ziaza mawi le pom theih theihlo cin milai nuntu ziaza pawl cu fiangzetin rikham an rak nei. Milai pakhat cio in miphun, ram, nunphung, le miphun thuanthu humhim dingah ttuanvo tumpi an liangparah an rak suang cio. Anmai insang ttuanvo hnakin senpi vangtlang miphun thuanthu humhimnak cu a thupi sawnah an rak ret ih cutin senpi vangtlang hrang thatnak tuahtu cu an cawisan ngaisan mi an rak si. Curuangah Khrihfa kan si hlan ihsin \"Laimi\" cu rinsan tlak, pa raltha, taima, thupifun an rak si. Khatlam zawngin kan sim asile, Fapa Zesu Khrih an rak theih hlan ihsin Pathian nungin Laimi pawl thinlung sungah A tumtahmi hrangah timtuah cia in miphun thuanthu dung le hmai in A rak hruai rero zo ti theih asi.\nAsile, santhar leitlun khawmual kiltin pehtlangsan (age of globalization) ah leitlun killi ihsin ziangtin kan miphun thuanthu cu a thabik in kan kilkhawi dingih kan miphun Pathian kan cawimawi thei ding? Leitlun miphun dang pawl nunphung le nuncan ziaza ttha lo lak ihsin siseh leitlun lennak le thlemnak lak ihsin ziangtin kan miphun kan humhim dingih leitlun canpual ttha lakah ziangtin tluse loin hnget zet le dingzetin kan ding thei ding? Leitlun killi ihsin ziangtin kan miphun thinlung hmunkhat te ah kan fumkhawm aw dingih santiluang thuanthu ttha lo satan hmanrua pawl do in ziangtin Pathian duhnak hawlin thiltha kan tuah tlang thei ding? Mit ih hmuh thei mi le thinlung in a cak hiar mi nuam a timi pawl lak ihsin ziangtin a tha le a sia, rahttha a rah dingmi le siatnak a hring suak tu thil pawl ziangtin santhar milesa pawl hnenah thleidan thiamnak nei thei dingin kan zirh ding? Mibur le miphun thinlungah kan miphun thuanthu lamzinpi fiangzetin ziangtin kan hmuhter thei ding? Sut cawklo sancawk lo thusutnak in tuisan minung pawl nitin kan hmaika ah in zuam ringring asi. Kan pupa pawlin manghmanah an man ban lonak ramah kan thlengih an suangtuah ban lo mi santhar hmanrua le bugnrua tthatha kan hman thei rualrualin kan pupa pawlin an rak ruahban lomi thusuhnak pawlin santhar minung pawl nitin inzuam ringring asi. Thuanthunung inzuamtu parah kan miphun in nehnak thantar thawn leitlun khawmualtin ah kan tlanlen ve thei nak dingah a hnuailam vekin thu malte ruat hrih hnik uhsi!\nHmin: Laimi=Chin: Ramsung ramlengah siseh kanmah te kanmai ttong in kan sim awk tikah \"Laimi\" timi hi (Falam, Hakha le THlantlang in) hman tlangpi mi asi. Ramleng kan thlennak kipah siseh ramsungah siseh lairam sungah mahte hmin lam awknak ti lo ahcun hmin kawh awknak ah \"CHIN\" timi hi international ih kan hmin hman tlangpi mi asi a tha. USA ah Chin pawlpi kan rak din lai khalah (2002) sun ni hlawh kan relkhawm mi le upa pawl lungkim tlang mi asi. Ramtthen hmin \"Falam\" timi le ramtthen sung kawh awknak \"Laimi\" timi hnakin \"Chin\" timi hi khuitawk hmun khalah kan miphun hmin \"National Identity\" ah kan hman vivo ding a thupi. leitlun hmun dangdang a thlengmi, laimi tefa pawl anhaiza in hmun hrekkhat ah \"Zo ka si?\" ti thei aw loin anhaiza in a um an um rero zo. Kan tesinfa pawl, leilungpi a dam hrih asile, ziang miphun ka si ti an fiang awk ih kan nunphung, le milai nunthuthlung an kenkawh mi pawl khal kan miphun le kan miphun Pathian thu vekin si thei dingin tuisan minung pawlin zirh le kaihhruai ding ttuanvo tumpi kan nei asi. Curuangah, biaknak, vengsung pawlkom, le mibur cangvaihnak tintian ah a bur ih cangvaihnak kipah \"Chin\" timi miphun hmin (National Identity) kan hman vivo a thupi. Cutin tong cikhat ttawm aw tu pawl lawng cangvaihnak ihsin Chin miphun zapi huap lungput dik le pehtlaih awknak, miphun pakhat sinak langter vivo ding khal thuanthu in miphun hruaitu le mipi hnenah a phut mi a si fawn.\nPawlkom: Leitlun killi ah a thleng mi Laimi pawlin pawlkom, biaknak, vengsung (social), rualpi kawmrual, phurtlang nei, tvp, pawlkom le sihcih awknak a tam theibik neih vivo a ttha. Ramkhat sung, bialkhat sung, ramkulh, tlangkulh, le leitlun khawmual huap tiangin khuitawk le khui ram khalah Laimi umnak poh ah vengsung pawlkom, biaknak, le phur hleihluat nei mi pawlkom din vivo in sihcih awknak neih ding hi a tultuk mi, thuanthu bungrua thatha thawn santiluang ih siatbalnak rikham theinak lamzin umsun pakhat asi. Laimi pawl leitlun killi ramtintian ah kan vahvaih ruangah kan miphun kan hlo theh ding maw, tiah khawruah har rero mi tampi kan um. Asinan, a tuvekin pawlkom sihcih hnget zet sungah pumpak zocio khal an tel theh asile santhar bungrua ttha thawn pehzawm awknak neih ringring asi tikah kan miphun kan hlo lo ding. Leitlun khawmualtin ih hmanrua le santhar bungrua le canpual thatha hlawm awk theinak lamzinpi a ong aw sawn dingih kan miphun kan hlo lo ding. Pawlkom tintian ih tumtahtawp cu miphun Pathian cawimawi, miphun thuanthu tuahtthat, miphun sinak kenkawh le thuanthunung tuahttha ding si in tesinfa milai santhuanthu a her liam lai dingmi hrang tiang khuakhang le lamzin tha sialcia ding asi hrimhrim a tul. Lamzin dangdang, pawlkom dangdang, mibur le ramtthen dangdang ihsin tumtah bang aw ah thinlungtum burkhawm in thazaang hlawmkhawm ringring thei khal a thupi fawn. Leitlun khawmual tinah milai 6 billion lakah Laimi thawngzasiar fang umkhawm mi pawl hi santiluang in a fenral lo nak ding hrangah sersiamtu ih tumtah le lunghmuizawng cu thupi bik ah retin leitlun killi ihsin kutkai in san thuanthu tuahtha uhsi!\nHruaitu: Ramsa le rannung pawl khal a bur in a ummi pohpoh in anmah lakah a an an ngai dingmi hruaitu an nei theh. Hruaitu pawl hi ram le miphun, mipi cawisangtu le siatsuahtu khal an si theu. Thawng inn sungih misual pawl, lamzin parih zuu ri sabah pawl le nunau tha lo pawlin ram le miphun an siatsuah dah lo, hruaitu pawlin an siatsuah sawn theu, an tuahnak in siseh an ttuanvo an tuansuak lo ruangah siseh ram le miphun a siat sawn theu. Lamzin dik le tha ah hruaitu khal an si ih mipi canpualtha lamzin phih saktu khal ansi theu. Kawlram ramkulh zoh asile hruaitu pawlin ram an siatsuah theh tiah mi tampi simmi kan thei theu ding. Ruahdan, hmuhdan, duhdan, tumtah bang aw lomi mipi pawl cu lamzin pakhat ah hruai khawm thei dingin hruaitu pawl fimnak a thupitzia cu sim ttul lo asi. Santhar, leitlun killi pehtlangsan (age of globalization) ah ziangtin kan miphun thuanthu ziktluak zetin santiluang zulpeh in siseh leitlun miphun dang pawl thawn tlan zuam nakah siseh santhar leitlun killi ih san thuanthu bungrua tha hmangin kan mipi canpualtha ziangtin kan onsak thei ding, tvp, ruatin hruaitu pawlin khua-hlan lungput lalnak le upat duhnak thinlung kan tlansan a cu zo. Khuahlan lal san le kawlram ralkap uknak hnuaiah mi pakhat ih lalnak sinak cu tuahnak hnakin dinhmunah a hngat aw sawn theu. Santhar tlanzuam awknakah miphun thuanthu tuahtha dingin dinhmun hnakin san thuanthu in in sawmngiarnak tuahnakin thuanthu ziktluak sersuak thei ding a thupi. Canpualtha, bungruatha, le hruaitu tha hrang sangka ongin tlanzuam nakah thinlung pumkhat sinak, tumtah pakhat le raldo mi pakhat thinlungput thiang thawn mipi lamzin ding le dikah fehpi thei ding a thupi. Tuisan mino pawl thinlungput zoh asile miphun duhdawtnak an nei zet. Asinan mibur in siseh pumpak ciar in siseh mi pakhat cio in miphun thuanthu tuahtha dingin thuanthu tuanvo neih mi cio tuansuaknak a takram nunpi tu an maltuk. Pumpak cio in siseh a bur in siseh miphun hrang sunmang, miphun thuanthu liangparah suang cio dingin lamzin hmuhtu kan san minung pawlin kan tul. Tlawng le fim zirmnak ah zirh asilo mi, pumpak cio lungput remtthat tuahtthat le lamzin hmuhtu hruaitu tuisan minung pawlin kan tul. Leitlun kiltinah a ttekdarhmi mipi pawl lung fumkhawm dingin siseh ruahdan hmuhdan pomdan phunphun lakah hmuisel le tumtah pakhat a atthawm aw mi, Pathian Pakhat rian in miphun thuanthu pakhat ttawm aw mi kan sinak lungput hnget le thinlung hram hnget dinhmun khuar thei dingin sunmang thlaici santhar minung pawl lungsungah phum thei tu ding hruaitu kan tul. Cutin sim laiah van ihsin cuvek hruaitu a rung tla ding tinak siloin, tuisan hruaitu pawl, mah le pawlkom, kawhhran, veng, le ramkulh pawlkom le mibur cio ah miphun sunmang (national vision) tlangzarh ausuahpi le santhar minung pawl lungsungah thlaici that uh cio uhsi tiah sawm awknak le forhfialnak sawnah simmi asi.\nCuhmuahhmuah lakah, a namen lomi pek awknak a tul lakah \"milai in a thinlung in thil tampi a tumtah ding nan a famkim tertu cu Pathian asi\" ti asivekin zawnzaihnak le pek awknak in man a pe rero tu pawl cu sumpai thawn man tah theih lomi thuanthu roling lungbun rero an si ti theih hngilh loin zuam sinsin cio uhsi. Khatlamah, laimi le leitlun mi zokhalin, a bur umkhawmnak kipah, hrial theih lomi tlukin milai mizia in a hrinsuak theu mi \"politics\" hi Laimi pawlin hrialthiam ding ka cah duh. 6 Billion leitlun mipum lakah a zasiar laimi ramtin kiltinah a tekdarh mi lakah pawlkom le a bur in umkhawmnak hmunah a bawrhhlawh mi \"politics\" lamtang tuah awknak pawl tanta thei ding a thupi zet. Hrin le hnam, rualpi tthatbik, tlangkhat milesa, biaknak lam thupom, tvp, hmanrua ah hmangin biaknak le social pawlkom lakah siseh ram le miphun thuanthu tuahtha dingin hmalaknakah a bawrhhlawh mi politics lamtang tuah awknak hi miphun thuanthu siatsuahtu asi. Cuhnakin santhar leitlun killi pehtlangsan, santhar santiluangah milai thuanthu in in sawmngiarnak vekin kan miphun thuanthu tuahtha dingin ziangvek tumtahnak thawn ziangvek fimnak thiamnak pumpeknak kan tul ih kan miphun Pathian in zo hi hriak a thih mi hruaitu asi ding timi thinlung tangdornak thawn hawl tlang cio in pumpak pakhat cio hnenah Pathian vozem vek ciar in kutkai in tuantlang kan zir a tul fawn. Dinhmun le sinak ah buai loin hnattuan, mipi rian ding, san thuanthu in inzuam nak neh thei dingin le thuanthu remthat ding sawn hi thupi sawnah ret asi ahcun zoin ziang dinhmun a nei ih ziang hminthatnak a ngah timi ah buai ding a umlo. Saluro tar san ihsin cumputer le santhar bungrua hmansan kan thleng zo vekin hruaitu lungput thleng tul mi kan thleng ve lo asile kan thuanthu kan mah lala in kan siatsuah rero ding tinak asi. Tongdang in sim asile hruaitu pawlin hruaitu ttha hringsuak ding ttuanvo tumpi an nei asi. Cutin siloin politics bawrhhlawh in mibur pawlkom a ciahneh asile hruaitu ttha suak thei lo dingin hruaitu pawlin lamzin an kham, phihsak sawn theu tikah society siatsuahtu ah an cang riangri. Politics bawrhlawh a um tikah, milai mibur thuanthu zoh asile, hruaitu pawlin thiltha tampi an tuah rero laiah senpi vangtlang miphun hrang an siatsuah mi le canpualtha an phihsak mi a tam sawn theu. Tahtthimnak cu \"8888\" kawlram tlawngta pawl lakah a thleng mi hi asi. Curuangah leitlun killi ah a ummi Lami pawl, hruaitu dinhmun a kai laitu pawl, hruaitu hrilnak le tuanvo pek awknakah a teltu pawl, fimkhur sinsin a tul. Hruaitu pawl kutke cangvai hin anmai insang lawng siloin miphun, mibur, thuanthu khal tampi a danglam ter rero ruangah fimkhur ten Pathian ttihzah le tangdornak in unau tlaihsannak le duhdawtnak sawn in kutkai vivo uhsi.\nMipi: \"Miphun in an mipi thawn a tlakmi hruaitu an nei\" ti asi. Mahle umnak kawhhran, mibur, pawlkom hruaitu kha zoh cio uhla, kanmah thawn a tlak mi hruaitu kan nei cio asi. Tlunlamah sim zo vekin santhar milai thuanthu thleng aw rero lai, can khirhkhan sanah Laimi pawl mibur lungput a tlaniam tuk mi hi tuaithar (reform) a tul hrimhrim mi asi ti fiangten a hmuh thiamtu pawlin an el lo ding. Kan pupa san laiah mipa kum 18 kim tapoh cu miphun ralkap an rak si, raal an do, fei le nam hman an rak zir. Santhar Kawlram Ram Dinkhawm din hnu ah miphun thuanthu humhimnak le mipi kilvennak cu kawl cozah kutah up a si tikah mipi senpi vangtlang in miphun thuanthu tuahtha dingin ziangvek tuanvo le mawhphurhnak ka nei timi kan thei nawn loih kan liangparah miphun thuanthu kan suang nawn lo. Khatlam zawngin kan sim asile Laimi pawlin kan miphun thuanthu humhim ding cu miphun dang kutsungah kan up theh asile saal miphun lungput kan nei theh zo tinak asi. Ramsa le milai danglamnak bik pakhat cu milai pakhat in amah pumpak hrang lawng si loin a biak mi a Pathian, a innsang, sungkhat, khawpi, veng hnen, miphun le cozah kumpi hnenah ttuanvo a neih hlei ah sersiammi parah Pathian siahhlawh ttha (good steward) si in ttuanvo a neih mi hi asi. Curuangah saal lungput dinhmunah a thleng zomi Laimi pawl lungput tuaithar sal dingin thleng awknak (social\/spiritual reformation) kan tul asi. Cutin mipi thinlung sungah senpi vangtlang, a bur in, miphun thuanthu tuahtthat ding cu thupi zetin ngai in, thinlung, taksa, le neih sumsaw thawn siseh cantha pe in cuvek thiltha tuahnak cu upatnak pek asi tikah mibur cangvaihnak hrang lamhruaitu hruaitutha khal Pathian in in pek vivo ding asi. Mipi in kan ngaisan le upat kan pekmi ih zir in hruaitu kan nei ding. Bawhlungsit thiam lawng upatnak kan pek asile bawhlungsit thiam hruaitu kan nei mei ding. Ngakai thiam upatnak kan pek asile ngakai thiam hruaitu kan nei mei ding. Kan thinlung sungah ziang kan thupiter timi in upatnak kan pek mi ziang kan upat ih kan sunlawih timi khal a fainter asi. Kan mipi thinlungput, ngai pawimawh mi le upatnak kan pek mi, kan cawisan mi ih zirin hruaitu khal kan nei vivo ding asi. Abur in kan umkhawmnak poh ah, pawlkom awknak poh ah, sersiamtu Pathian hmin sunlawih in Bible in a zirhmi thatnak duhdawtnak pawl tlaihsan in khat le khat tungding aw tawn dingin, hruaitu pawl dung ihsin dinpi le sawmdawltu lungput tha kan mipi in kan neih a thupi ngaingai fawn. Cuticun santhar leitlun kili pehtlangnak san ah kan milesa tlan zuamnak ah hruaitu khalin in tlanpi ve thei ding asi.\nMipi lakah, a thlangpi thu in, tthenthum ah tthen theih asi: hruaitheih, hruaitheihlo, le hruaitu tiah ti in. Hruaitheih lo pawl hi hruai an theih lo lawng silon hruaitu kephettu, dungah hnuk thlatu, society siatsuahtu an si theu. Anmah in le senpi vangtlang hrang thatnak ngaingai an suahpi dah lo. Hruaitheihmi pawlin hruaitu pakhat hrangah an neih sumsaw an ti thei tawk an pe, an zuam, ih hruaitu ai ah thihngam khal an um. Kan laimi pawlin kan hruaitu hrangah ziangtluk ziangvek kan pe ding, hruaitheihmi kan si maw, hruaitheihmi ziangzat kan um, mipi in ziang duhmi kan nei ih kan duhmi hrangah ziang kan pek zuam? Tvp, parah hngat aw in hruaitu ttha khal kan nei ding ih kan nei lo ding.\nBiaknak: Mipi le hruaitu pawl lungput dik, ding, le thianghlim an neih theinak dingah le ziangvek hi lungput dik, ding, le thianghlim asi ti an theihfiang theinak ding hrangah siseh senpi vangtlang, ram le miphun hrangah ziangvek thu pawl hi siatnak le thatnak thlenpi thei tu thuanthu nung an si, ziangvek lamzin ah kan miphun thuanthunung cu santiluang in a fen rero tvp, mipi in an theih fiang thei nak ding hrangah biaknak lam hruaitu pawlin ttuanvo tumpi kan nei asi. Laimi Khrihfa sinak kum 100 a kim zo vekin Paul in a simmi \"A hram thawk ih zirhnak (Elementary teaching of the Gospel)\" ah tang ringring loin pitlin lam kan pan vivo a cu tuk thlang. Biaknak lam hruaitu pawlin vanram kainak lawng siloin Bible thutak in milai nuntu a zirhmi, cozah kumpi, vengsung, pawlkom, pursum leilawn le milai pehtlaih awknak pohpoh ah a thianghlim mi thuthluknak (decision) tuah thei dingin mipi zirh, kaihhruai, le lamzin hmuh, meisa eng van sak a cu tuk thlang. Satan mizia phuansuah awknak, huat awknak, le thiltha lo tipungtu si loin Pathian mizia phuansuah awknak duhdawtnak,dingfelnak, diknak le thiltha tuahnak a luansuaknak hmanrua le tipungtu si dingin Bible thutak ih sungmuril zirh, phuansuah le ausuahpi, nunpi a cu tuk thlang. Tuihlan kum 100 ahcun kan pupa rirai biaknak ihsin kawhhran sungtel sinakin vanram kai ding thlukin rak ruat asi. Biak inn sungih cangvaihnak hi a thupi bik le thlarau mi sinak vekin rak zirhmi asi. Cutin siloin Bible in a zirhmi, Pathian lalram misa pawl nuntu, lungput, khawruahdan, milai pehtlaih awkdan, khawsakdan le leitlunah canhmandan, milai damsan, le tumtah pawl fiang le cipciar zetin senpi vangtlang mipi le hruaitu pawl hnenah zirh ding kan si zo. Biaknak lam hruaitu pawlin cozah kumpi le vengsung pawlkom (social\/political organization) ah hruaitu ttuan ding tinak siloin mipi le hruaitu pawl thinlung lamzin hmuhtu, meifar vansak tu cu biaknak lam hruaitu pawl an si ringring a tul. Thimlakah a vaktawi rero mi, mah le mah keu aw rero, pah aw rero tu siloin eng hnuai ah unau duhdawtnak, unau tlaihsannak le thiltha tuahnak lamzin ah tumtah le hmuisel pakhat hmuitin mi nei in miphun pakhat, Pathian pakhat bia le rian kan sinak ah pumkhat sinak fiangzetin mipi lungsungah fiangter tu ding cu biaknak lam hruaitu pawl kan si. Hruaitu le mipi pawlin khawruah dik, ding, le thianghlim, cangvaihdan mawi le tha, pawlkom hrisel le cak, pehtlaih awknak thianghlim le duhnung, Pathian le leitlun milai mithmuh ah rinsan tlak le cawimawi tlak nunmawi, milai thuanthu nitin sersuak thei dingin biaknak lam hruaitu pawlin tuanvo tumpi kan neih mi vekin biaknak lam hruaitu le mipi pawlin hnget zetin thlaihsan in kan dinpi, ttuan le nunpi atul asi.\nLAI NUNPHUNG:\nThuthlunghlun Bible hi Israel pawl miphun nunphung thuanthu asi titu an um. Isreal miphun thuanthu cu Pathian in hmanrua ah a hmang ti cu a el ding a um lo. Nunphung, biaknak, le ramthu (politics) hi a sungmuril ah a hram a sihcih aw theh asi. Khui tawk ihsin miphun a suak ih khuilam pan in a feh, ziang lamzin a zawh ih ziangtin thuthluknak a tuah, ziangtin insang, pumpak, mibur le cozah kumpi pehtlaih awknak din\/neih asi ih ziang a tha ih ziang a tha lo, ziangvek thu pawl hi mimal , bulpak thil asi ih ziangvek pawl hi senpi vangtlang thu tlangthil asi, zo in ziangtin ziangtikah ziangvek thuhram parah lai a rel, senpi vangtlang a bur umkhawm ziangtin pawlkom pehtlaih awknak neih asi ih ram le miphun mipi siseh pumpak siseh milai nunsan, damsan, tumtahtawp cu ziang asi, ziangtin milai in sersiammi parah lai a rel ih hna a tuan? Tvp, thusutnak pawl hi san tikah society, kumpi a cozah, biaknak pawl hi a sungmuril ah thuhram suahnak si in an pehtlai aw theh asi. Ramsa cu a tial in hminsin asi vekin, le milai hnipuan mawinak cu a tial le rawngin zoh asi theu vekin miphun mawinak khal nunphung ah alang asi. Khuahlan pupa rirai biak lai ih nunphung tampi cu kan tlansan tanta vekin santhar Laimi pawl nunphung cu Bible thurin milai nunphung in zirhmi parah hngat aw in dinsuah hram sawhhnget kan tul asi.\nLaimi pawl a burpi in ramleng suahnak hi kum hra tel fang asilai. Kum reipi hlanah ziangvek nunphung nei mi kan si, ramleng Laimi nunphung (Chin immigrant culture) hi remtuah rero lai mi asi vekin hmuntin ramtin ah a dingfelmi le a thianghlim mi upattlak asi mi nunphung sawhhnget thei dingin mi zapi ten tuanvo kan nei asi. Kawhhran hi pehtlaih awknak cakbik le thuk bik khal asi vekin biaknak lam hruaitu pawlin thlarau lam vanram kainak lawng siloin khrihfa nunphung thianghlim le mawi nei thei dingin tuanvo tumpi kan nei asi. A ngaingai ahcun khrihfa nuntu ziaza mawi, milai nunthuthlung Bible in a simmi vek in nunphung sawhhnget mi cu leitlun khuitawk ram khalah a nauta dah lo ih nam thlak asi dah lo ding. Curuangah, ramleng Lai Nunphung remtuah rero laifangah kan pupa nunphung ttha lo kan tlansan rualrualin kan Lai nunphung tha pawl la in siseh leitlun nunphung dang pawl lakah a tha lo mi do in a thianghlim mi la in, le Khrihfa nuntu ziaza thawn a mil aw mi nuntu ziaza mawi Bible in in zirhvekin, nunphungtha mawi le thianghlim zirin hramhnget kan sawhhnget a tultuk asi.\nLAIPUAI,\n\"Stay with me one moment darling, because I can never see you again\" \"Cam hrih aw maw, camkhat te tal, darling, kan tawn aw sal thei nawn dah nge\" tiah Pu Willian Ngun Zam stage parah a lam ih a dungin kei le Pu Kuang lian Ruang in kan rak hler ciamco lai, 2002 Battle Creek, Lai Kumthar Puai tawp zan kha Lai Kumthar Puai tuah tinte ka mang sal theu. America ram rak thleng hmasa lam, Falam milesa lak ih kan upa, Pu Thawng Hmung hni siamsi te le Battle Creek khua ih nulepa fala tlangval mipi pawl mithmai tha hmuh mi pawl kha lungsung mitthlam ah an cam ringring lai. Ka mitthlam ah zan ka ih lai khalah itthang theu tu cu laimi farah zawnzaihnak, pitar putar le nauhak ei in khawp lo, mithmai sia le taksa vitamin kim lo te pawl, dam cak lo ruangah harsatnak phunphun, farah zawnzaihnak in kan mipi a ti retheih mi hi asi. Sihman sehla, America ramah kan milesa pawl duhdaw aw ten, kutkai in ti le rawl kil tlangin, lungawi sopar ten fala tlangval, nulepa, rualepi, mino nauhak ti um loin an kawm aw tlangleng hin lung an ti awi in kan thuanthu a nung lai asi ti in theihter ih hmuh ka khawp thei lo ruangah kumriat sung Lai Kumthar Puai pelh lo ten ka tel ringring.\nMi hrekkhatin Laimi mi harsa rawl ei ding nei lo lai ah cawn le lam, puai tuah rero an ti, mi hrekkhat in biaknak lam in Lai Kumthar puai tuah cu \"Satan Puai\" asi ti tu bo lo. Mi hrekkhat in thildang tampi tuah ding um lai ah kumtin Puai tuah lawngmaw si kan ttuan, titu bo lo. A phunphun lakah USA ih a ummi Laimi pawlin 2002 ihsin pelh loten Chin New Year Festival ( Lai Kumthar Puai) cu tuah asi. A thatnak a umih tthat lonak khal a um ve. A tuahtu pawlin a thatnaklam in a buk neh deuh in hmuh ruangah tuah sunzawm asi. A ngaingai ah, leitlunah thil ziang khal hi a pumhlum in a tha theh mi hi thil harsa asi; thimnakah, voksa tla a pum in ei ding sisehla zohman in an ei duh lo ding. A pumpi in ei ding asile a pumsung ih a ek pawl thawn ei ding cu a ten um tuk. Cuvek in puai tuahnak ah a dik lo le tha loin rak hmangtu an um ruangah puaituah a tha lo ti theih cu asilo.\n1988 hnu lam ramsung ramlengah Kawl le Lai tlawngta pawl, Kachin ralkap pawl, le miphun dangdang lak umtlannak ihsin ka zir ngah dah lomi, 2002 -2009 karlak USA ram ih Laimi upa pawl thawn pawlkom hmuhton awknak ihsin tampi ka zir ngah. Kan upa pawl lungthinnem, tangdor lungput te thawn miphun an duhdawtnak, midang zawn an ruat thiamnak pawl hi thangthar nonawn pawlin zir ciohaisehla ka duh zet.\nLai Kumthar Puai pelh lo te in ka rak fehdah nak pawl, USA Laimi pawlin puai kan rak tuahnak hmun pawl cu 2002 Battle Creek, Michigan, 2003 Marryland, 2004 Atlanta, Georgia, 2005 Battle Creek, 2006 Marryland, 2007 Atlanta, Georgia, 2008 Battle Creek, Michigan, le 2009 Indianapolis, Indiana asi. 2010 cu Marryland in a voithumnak an la sal asi. Puai tuah tikah a hlawknak pawl malte ka sim duh:\n1) Lai Miphun Pathian biak, thangthat le cawimawi asi: Kawhhran dangdang, hmun dangdang ah a tekdarh mi Laimi pawl Pathian nung thangthat tlangnak neih asi.\n2) Laimi tawn khawm awknak: Kum 20-30 tawng aw dah lo tla Lai Kumthar puai ah an tawng khawm tikah thazangthar an ngah cio.\n3) Fala tlangval pawlkom awknak: lehnak le zuam awknak phunphun tuah asi. Lai Puai tuah ruangah Laimi nupi pasal neih awk phah ziangmawzat an um zo.\n4) Chin Miphun sinak nunter: Nauhak te pawl khalin \"Chin New Year Festival\" timi an thei, miphun, nunphung nei in minung kan si ve timi an thei.\n5) Cawimawi tlak cawimawi le upatnak pek awknak; milai kan si sungah a tul mi tuah asi.\n6) Thinlung hahdamnak: Miphun dang lakah Laimi mi tampi kan thleng tikah mai miphun pi te pawl thawn tawn khawm tikah thinlung hahdam zetin Laitlang ngai le lungleng khal a reh ih mai phunpi te pawl thawn ti in le rawl ei tlang, thunuam rel tlang in tikcu hman asi.\n7) Lai hla, laitong, lai nunphung, le Pathian nung a bia mi miphun kan sinak nunter, tlangaupi asi.\nTampi lakah, malte ka ngan. Ramtin hmuntin ah a thlengmi kan milesa pawl, a bik takin, thangthar nonawn pawl hnenah ziangvek miphun kan si ih ziangtin pawlkom, pehtlaih awaw, sawm dawl aw, tungding aw tawn, upat nak pe aw tawn mi, miphun pitling kan sinak pawl siseh Pathian nung a be mi miphun kan sinak pawl langhngan in zirh, nunpi, le kaihhruai thei nak ding hrangah hmanrua pakhat asi. Lai puai tuah tikah a siatnak lam an sim theu mi cu zuu in asi bik. Asinan, Laipuai tuahtu pawlin khuahlan kan pupa cawnlam lai bangin zuupi an pe lo ih a in duhtu pawlin anmah te an in mi asi. Cuvek lakah, Lai Kumthar puai tuah tikah mi zokhalin sual tuahnak canttha vekin an hman lo ding a thupi zet. Cutin a hmangtu pawl cun anmah ih an nawnpi mi lawng siloin kan miphun hmel an siatter ih kan miphun thang an siatter asi ti khal fiangzetin tlangau pi a tul ve. Curualrual in Lai Kumthar Puai tuah tikah a thianghlim mi le santhar zumlo tu pawl cangvaihdan, cei awkdan, Pathian um lo vekin a nungcangtu pawl lungput langternak hmun, thangthar nonawn thinlung siatsuahtu asi lo ding khal hruaitu le puai zawhtu mipi pawlin ttuanvo kan nei asi.\nLAI PATHIAN\nA selam sim hmaisa asile, Laimi tthentthek tertu, unau sungkhat duhdaw aw thei loin a hua aw tertu hi Bible in a simmi Pathian asilo. Laimi khrihfa kan cannak kum 100 a kim zo vekin Thuthangtha kan theih pekte ih zirhnak (elementary teaching of the Gospel) ah kan tang ringring lai mi hi tlansan a cu zo. Bible in a simmi thlarau mi sinak cu Biak inn sungah tuahnak in cuai thlai theih asilo. Lamzin parah a rilbah mi parah kan tuahnak, thawng inn sungah, minaa damlo, farah zawnzai, nekcep mi pawl, le nulepa nei lo, a tlasamtu pawl parah kan tuahank sawn in Zesu in thu in sut dingmi asi ti in sim cia. Kan ram khrihfa sinak hi Bible in a simmi thawn a hlat awk tuk nak tampi a um zo. Khrihfa ram le miphun pitling kan sinak, kan thlarau mi sinak cu Biak inn sungah ziang kan tuah timi siloin vengsungah, pursum leilawnnak, puai tuahnak, zung hnatuannak, cozah thuthluknak, pawlkom awknak, sum lut sumsuak, kan taksa hman awknak, tongkam, duhdawtnak in sihcih bawmbawi awknak, farah nauta kan bawmbawi nak, inhua tu parah thiltha tuahnak, zumlo tu hnenah thuthangtha simsuaknak, sersiammi parah kan tuahnak le cangvai, kan nitin insang le kawhsung kan nunphung ah lang dingmi asi. \"Mi zokhal, Pathian ka duhdawt tisi a unau a duhdaw lotu cu thuphan per asi\" tiah sim kan sivekin Bible zirhmi duhdawtnak nunphung hi kan ram le miphun in nunpi ding kan sisawn thlang. Cuvek thotho in Mikhah 6:8 nakah a sim vekin kan thlarau mi sinak cu \" a dikmi tuahnak, duhdawtnak in unau tlaihsannak, tangdornak in Pathian thawn fehtlang nak\" in langter ding kan asi. Mai kawhhran pawl sungtel duhdawtnak le mai lamtang ah ruahmi, le maihrang thatnak tuahtu pawl par lawngah duhdawtnak kan neih mi cu leitlun zumlo tu pawl thawn dang lam nak zianghman a um lo. Bin la Den in a milesa pawl a duhdawtnak thawn danglam nak zianghman a um lo mi asi. A tawizawngin simasile a miphunpi, Khrih ah a unau, Pathian pakhat a be tlang rero tu pawl duhdaw awk thei lonak cu mitcaw umkhawm kan si ti fiangzetin Bible in in sim.\nNuntu ziaza lam zoh asile tuisun minung, khrihfa ti aw pawl tampi hnakin kan pupa rirai be tu, zuu ri sabah in a rak nungtu pawl an felsawnnak a tampi. Thuphan per, nunau mipa sualnak, rukruk a dik lo in ngahnak, tvp, ah santhar minung pawl kan tla niam tuk mi hi khrihfa pawl fehsual nak ruangah asi. Cui hleiah, khrihfa zumnak pacangtha cun a ram le miphun hrangah tuanvo nei nawn lo, a miphun thuanth le nunphung tuahttha dingin liangparah suan mi nei nawn loin a cangvai mi hi fehsualnak tumpi asi fawn. Missionary le tuu khal tu ah Pathian hriakthih le kawhmi cu ttuanvo hranten a um vekin milai zo khalin mai miphun, mai thuantu, mai miphun nungphung tuahtha, kenkawh, zirhsawng dingin tuanvo kan nei theh timi hi Bible in a zirhmi nunphung asi sawn. Lai miphun Pathian in Laimi pawl a tthentthek si loin Pathian thu lasualtu pawl sawn in miphun kan tthentthek mi asi. Biaknak pawlkom pakhat cu a damcak maw, a hnget khoh maw, a famkim maw ti cuai thlai tikah thlarau nun, leitlun miphun le society sungah a cangvai le tuanvo lakmi, milai nunthuthlung a kenkawh, nunpi le tlangzarh mi parah hngat aw in theihtheih asi. Miphun, Pathian le zumnak ah pumkhat asimi thangphawknak thar, tuarthar sal kan tul. Thuanthu herliam in santhar minung pawl atuvek in a fen vivo ih kan tesinfa pawl mawhsiat kan silo nak dingah siseh Pathian thutak in in zirhmi a tak nunram, miphun ah siseh zumnak thlarau nunah siseh a pitling mi miphun kan si thei nak ding hrangah kiltin in Bible ih a simmi zohtiam hmuhtiam nunpithiam kan cu tuk thlang.\nLAIMI, LAI NUNPHUNG, LAIPUAI, LAI PATHIAN\nLaicin senpi nan zapi ten Pathian hmaika cen thiamtu si hram uh!","id":"","dump":"CC-MAIN-2013-20","url":"http:\/\/www.hremang.com\/Home\/most-recent\/laimi-lai-pathian-lai-nunphung","date":"2013-05-22T23:10:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-20\/segments\/1368702454815\/warc\/CC-MAIN-20130516110734-00020-ip-10-60-113-184.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994345903,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":37,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994345903396606}","num_words":5366,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.231,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"RAM HRUAITU KUTKAIH\nFounder @ Editor Thucah:\nDuhdawtmi Ram Hruaitu Kutkaih siartu, nan zate'n Bawi Khirh hmin in cibai ka lo buk. Hi RHK hi Bangalore, India, ih Chin Tlang Ttawng siarthiam pawl hrangih rak dinmi a si. Pathian in kan thlacammi in theihsak ih, kan dungkum 2007-2008 tlawngkai kum ahkhan thlakhat ah veikhat ti'n veiruk tiang kan rak suah thei zomi parah Pathian hmin ka thangtthat. Tuikum khal ah ka tantami Ram Hruaitu Kutkaih Kawmiti ih hnattuanpi pawl in hi Ram Hruaitu Kutkaih hi sunzawm ih suahthei an beiseinak ca ka dawn tikah an tlunah lungawi thu simcawk lo ka nei. Pathian hmin khal ka thangtthat. Hi Ram Hruaitu Kutkaih hmangin, Pathian duhdawttu pawlin Pathian ih sersiammi ram le miphun an thupit ter theiih, an duhdawt theinak dingah le theihkauhnak lamah hruaitu, khihhmuhtu tthabik si hramseh ti'n thlaza ka cam. Tuikum ihsin a cang thei asile Bangalore (Bgl) ah le Yangon (Ygn) ah thlakhat veikhat suah a si ringring thlang ding. Casiartu in mipi hnenih theihter duhmi thu le hla na neih asile hi Ram Hruaitu Kutkaih hmangin na thehlar thei a si timi upatnak thawn kan lo theihter. A sualnak le famkim lonak cu Kanmah hnattuantu pawlih mawh si hramseh, asinan, a tthatnak le hlawknak a um asile casiartu le cahran thawhtu cio ruangah si hramseh ti'n,\nSalai Zahau Caleb Laltinhrem\nMIPI HNAKIN HRUAITU AN THUPI SAWN : Mai Sim Deborah Hnemkim in, \"Mipi hnakin hruaitu an thupi sawn. Pathian in hruaitu puithiam pawl a demnak Bible ah kan hmuh thei ruangah, hruaitu hi mipi vantlang hnakin an thupi sawn. Mipi an sual tikah mipi hnakin hruaitu pawl parah mawhphurhnak thupi sawnin a peksawn hai a si.\" tiah a ti. Democracy thu kan zoh a si ahcun, mipi thuneihnak hnuaiih ummi an si thu kan hmu thei. Asancu Democracy timi cu Gk words pahnih ihsin a rami a si. Demos = mipi, Cratia = thuneihnak ihsin a rami a si. Cumicu, mirang in democracy an tiih Mipi Thuneihnak ti'n kan Chin tlang ttong in kan let. Asinan, mipi pawl in ram an uk lo, an hruai cuang fawn lo. Anmah mipi aiawhtu dingah hruaitu ding hrilmi an nei thotho. Cumipawlcu, tulai ttong in President, Prime Minister, governor, chief minister tvp in kan kawhmi pawlkhi an si. Mipi cu anmah le anmah an hruai aw thei dah lo timi cu fiangte'n kan hmu thei. Hruaitu an rak um hlanah mipi pawl cu anmai' duhdan cio in an feh, an mit ih duhdan cio in an nung ih Pathian hmaiah thilsual tumpi an rak tuah timi Bible sungah kan hmu thei. Himi in a langtermi cu Hruaitu lo cun mipi pawl cu an hloral thei, Pathian hmaiah fihnung za in an nung thei, an duh dandan ih an nun ahcun laithat le lainawng (mi that) ah an cang thluh thei timi mithmuh tham theih in kan hmu thei. Hruaitu a um ding cun mipi um cu a ttul hmaisa. Cumicu ziangthawn a bangaw ti asile, bawhlung khi a sittu ding an um hlanah amah bawhlung a um hmaisat ta cu a ttul, asinan, bawhlung khi mipi in an buaipi mi a si lo ih, a sittu khi mipi in an buaipi mi a si vekin, mipi hi buaipimi a si lem lo ih hruaitu sawn hi buaipimi a rak si sawn ringring timi khal elrual a si lo. Mipi hnakin hruaitu ziangtlukin an thupi timi kan fiang sinsin theinak dingah, Hruaitu Sual ruangah ram le miphun asilole misenpi vantlang in siatnak, harsatnak zawnzaihnak an tawn zia le Hruaitu Ttha ruangah misenpi in hlawknak an co zia kan vun zohta hrih ding.\nHruaitu Sual : Hruaitu sual le hruaitu Pathian ttihzah lo ruangah mipi an tthentthek aw thluh timi Jer. 10:21 ah kan hmu thei. Eiruk hmang le dik lonak duhtu hruaitu tlun ah Pathian a thin a hengnak thu khal Jer. 22:13a nak ah kan hmu thei. Hlawhman le ttuanman pe duh lo hruaitu sual tlunah Pathian a thinhengzia Jer. 22:13b nak ah kan hmu thei. Mawhnei lo le sualnak nei lo thattu hruaitu sual tlun ah Pathian a thinheng zia Jer. 22:17-19 ah kan hmu thei. Zangfahnak nei lo hruaitu ralkap sual tlunah Pathian a thinheng timi thu khal Isai. 49:24-26. Judah hnam pawl khal kha hruaitu sual le hruaitu ttha lo anneih ruangah sal ah ttumthum (veithum) tan in an tangih cumicu mirang in First Deportation (BC 605), Second Deportation (BC 597) and Third Deportation and final deportation (BC 987-586) ti'n kan hmu thei. Judah mipi kha an hruaitu ttha lo ruangah sal ah an tang Ezra. 9:6-7, hruaitu sual neihcu Satan sal tannak a si Ezra. 6:10, tthansonak a kham 2 kings 9:22. Hruaitu sual Pharo ruangah Egypt ralkap pacang tthattha cu tipisen in a dolh that thluh hai timi khal eltheih loin Bible ah kan hmu thei. Hruaitu sual Nero in amai' meisa urmi kha Christian pawl a puh ruangah Rome ram ih Christian pawl in hremnak le thahnak tiangin an tuarphah kha. Israel siangpahrang hmaisabik Saul in Pathianmi Samuel ih thucahmi a ngaihsak loih ruangah siangpahrang sinak ihsin Pathian in a namthlak daih a si kha. Nebucchanazer in Pathian thu a ngai loih a porhawk uak-o ak-o ruangah hramlak ah hramhring piat le ei in kum sarih sung Pathian in ramsa men bangin nun a sim thu khal kan hmu thei. Kan ram khal hi mipi ruangah hiti vek dinhmun ih kan thlennak a si maw? Si lamlam hlah ee!! Pathian ngaihsak lo, Pathian ziangih siar lo, Pathian ttihzah lo, Pathian thu le hla siatsuahtu hruaitu sual ruangah ram mipi vantlang in kan tuarphah thluh a si lo maw. Hivek hruaitu sual ruangah lo ziang maw Malayttha (Malaysia), Singlepur (Singapore), le ram dangdang ih kan thlenthluhnak, kan fehthluhnak cu. Hruaitu sual ruangah kan rethei hnianghniang, kan tthangso thei lo, fimthiamnak sang le ttha kan nei thei lo. Ram dang kan bang thei lonak cu mipi lam ih mawh si loin hruaitu sual ruangah a si. Hruaitu Sual in in simfiangmi cu mipi hnakin hruaitu an thupi sawn timi hi a si.\nHruaitu Ttha : Hruaitu ttha in ram le miphun a damter, peng le tlang a damter, khua le insang a damter. Fimthiamnak awl-aite'n zir theih dingin a tuah. Hruaitu tha le fel Caleb le Joshua ruangah Israel mipi cu tiamkammi Canaan ram nuam lam pan in an khualtlawnnak lamzin an feh sunzawm. Hruaitu ttha le fel Moses ruangah Israel pawl cu Pathian thinhengnak in veikhat an luat. Siangpahrangnu Esther ruangah Jews miphun cu phil-hlo thluh ding an sinak ihsin an luat. Hruaitu ttha le fel cu Pathian hnattuan ttha te'n le fel te'n ttuantu an si (Jer. 23:1). Hruaitu ttha president hlun Abraham Lincoln ruangah US ram ah mirang le midum thleidan awknak a um nawn lo. Mipi ruangah a si loih, hruaitu pakhat A. Lincoln ruangah a si. Hruaitu ttha ruangah ramsungah daihnak a um, zalennak a um lawnghman siloin ram a tthangso a si.\nThunetnak : Rev. Dr. MacArthur in, \"US President hi Pathian hnattuantu a si,\" tiah a ti. US ram in hruaitu ttha nei lo sehla, asilole hruaitu tla va nei hlahseh la atu bangin an tthangso in an hmin a thang ding tiah zumngamtu kan um ding maw si. Cumicu, a dikmi le a si taktakmi a si fawn. Hruaitu hi a ttul tuk ruangah Kawhhran sung khalah hruaitu dingah Pathian in Pastor, kawhhran upa pawl a umternak a si. Mipi um lo cun hruaitu cu a um thei lo, asinan, hruaitu locun mipi cu an hloral, hruaitu nei lo mipi cu hramlak ih a vakmi ramsa aa vekmen khi an si. An duhduhnak ah an feh ding, an duhduh an tuah ding, an duhduh dan in an nung ding, ziangvek khal an thinlung ummi cu an tuah thluh ding, an mit duhzawngin an nung ding. An tisa cak-hiarnak vekin an nung thluh ding, laithat an si thluh ding. Asinan, cutivek ih an um ding, an nun dingcu Pathian in a duh loih ruangah hruaitu a peknak san a si.\nCuruangah, mipi hnakin hruaitu cu an thupi sawn. Bible khalin hruaitu cun mipi hnakin a lethnih in thutthennak a tawngsawn ding tiah a ti. Himi in a simfiangmi cu hruaitu cu mipi hnakin an thupi sawn, an ropi sawn, an sunglawi sawn, an maksak sawn timihi a si. Hruaitu hnakin mipi an thupi sawn titu pawlcu Pathian dokalhtu an si dingih ruangah kan zate'n Mipi hnakin Hruaitu an thupi sawn timi hi kan thinlung cio in ciing ringring hram uhsi. Mipi hnakin hruaitu (hnattuantu) a thupi zia le a pawimawh zia Ezkiel ihsin zoh tlang uhsi. \"Misualral hnenah 'Na thi tengteng ding; Ka ti-ih misualral cu a sualralnak ihsin nung dingih ralrinnak pe lole sim lo-in na umih, cuih misualral cu a dik lonak ah a thi asile, a thisen man cu na parah Ka hlam ding,\" Ezk. 3:18. \"Misualral hnenah, 'Maw misualral, na thi hrimhrim ding Ka ti-ih, a zawhmi zin ihsin kir dingin ralrinnak na pek lo ruagnah cuih misualral cu a sualah a thi asile, a thisen man cu na kutah Ka hlam ding,\" Ezk. 33:8. Himi Ezekiel 3:18 le 33:8 in in simfiangmi cu mipi hnakin hruaitu an thupi sawn timi hi a si. By: Salai Zahau Caleb Laltinhrem\nKA COVO\nKum 17-18, no lai can ttha,\nRam hrang nun thapin, tupi lak,\nNinu sa le ttoruah, cangvat lakah, lungto lungkham\nHling ihphah hmangin, Pathian pekmi miphun hrang,\nNo lai caan tawi, ttuan ttentto le nunnak thapin,\nRam hrang ttuan ee ka ti…\nKumli liamee, thlanhripi le thisen tla in,\nRak ttuan hmanseh, lungthin danglam,\nSinak duh le duhham pawl ruangah,\nTumtah thlenglo, cawlh a ttul ee,\nA pawi ka ti acuih ka thin,\nRamhrang ttuan ee ka ti…\nRamhrang ttuan pa, miih ziang siarlo,\nMi aa in ti a pawilo… milian neinung,\nNuncang mawilo, cawimawi an hlawh,\nZiangsan kan tleng, manglam bangin,\nThutak ttan ngam, nitin an mal, hmanseh kei cun\nRamhrang ttuan ee ka ti…\nMithmuh Pathian, sunghno nulepa,\nPathian pekmi, ka u duhtak,\nPialral an thleng, an duat an fapa hniang,\nRuak khal hmu lo, ruak vui theilo\nHi maw ka covo, a cuih ka thin…\nRamhrang ttuan ee ka ti….\nKum kul liamee, hmuh ni um lo suahpi unau,\nSemnak Chinram, mittlam ah le\nZanmang ah lawng….Kirsal theilo,\nKir ni hngakhlap, nithla siar in…..\nKiangkap rualpi hmuhsuam tawng maw,\nRamhrang ttuan ih ka covo…..\nHmanseh keicun, dungsip lo le,\nHuaisen nak thawn, thutak ttan in,\nHmuhsuamnak hmuah, ttan laknak ah,\nHmang tum sawnin, tumtah thleng tiang,\nTtuan ttento ding ti in …\nRamhrang ttuan ee ka ti….\nBy: Pu Vantuahpiang(USA)\nTtap Ruang Mang Ee,\n'Semnak Ka Nu' : Kei an cing lobik ti fam cu ka pa in mual in liamsan hnu ah ka nau le pawl in , hi ti rori cun lai lam ih thingphur lo thlo ih kan te le fa cawm ding cu a cang thiam nawn lo ee. Ziangkhalsisehla an rel ttheu tipiral lam ah kannih kan feh dingih hlawhsuah thei kan nei tla le kan lo kuat ding. Nang ka nu hi na run um pi kei a dam sung a thin na run hnem ding ti ah in ti ih cu tin tipi ral ah feh suak dingin an pawk thluh hai. Ni nikhat cu kan thlawh lohma le kan suah zo si ti ah khawhnar pawnah Vok rawl Hnahcang vungpu keng tiin ka vung pawksuak. Ttausang hman ti hlan ah inn ka hung thleng sal lala . Cutawk ahcun Ka nu mitthli canghnap thawn ttap ruangro cu ka vun hmu. Kei khal um men thiam loin ka nu ziangah saw na ttah ciamco tiah ka vun sut? Kan inn phar le zial pawl, a ni ni in an rop vivo ih a zur vivo ka hmuh tik ah Na pai in tansan hnu ah zo tal in rem tum lo ih rop duahdo ka hmuh hin ka ninghang in ka ttap rero lo ziang in ti.\nKeikhal cun um men loin ka nu ka nau le tlan an rak rem leh ding a si si ka ti. Anih in a ziangha na rel tuisun ni tiang ram dang ah hnattuan in an um ih inn rem cu rel lo ka nu a thingpi man ah ti ih na duhdim zalnak ah tiah vawikhat te hman sumpai in kuat lo hi na thei lo maw in ti. Hi lam ih inn rak rem sal tla cu an tum nawn lo a si hi teh na thei lo maw? An va umnak ah inn tla an lei ih hmun hnget an khuar deuhdeuh ti'n an rel na thei lo maw? Na nau le pawl le sung khat dang hman an ko ih a feh hmaisa len ra tlun lam tum loin an ko aw deuhdeuh lam a si hi. Tlangval pawl khal le nu pi innsang ah nei ih lawm ding thinlung khal an nei lo ih an umnak hmun ah nupi in rak kuat uh mi an rak ti lai sapbai. Kan kuat hmunhma le an duhzawng a rak si lo cun awlawksawng in mi fanu thinhar mangbang in an um ter. Kan inn rop duahdo ih a ummi hi ka hmuh tik ah ka mit thli lawnglawng a suak, Kei hi lainattu khal ka nei nawn lo a si hi a ti . Kei khal in ka nu leh hnu len an sung kua te ten an ra tlung dingih an lo duh in an lo duat nasa leh ding hokhaw. Kan inn khal hi an ra rem leh ding, Lunginn pi khal hi kan khua rel lo Fa lam khawli pi ah an ra sak leh ding tiah ka vun ti. Ai ai ai, a rel in rel aw hla ziange na ttong keimah sungsuak fate hman in in duhlo ih ziang tin saw ramdang ih an hrinmi faate cun kei in duhdawt thei ding? Ziangtinsaw ka hrin lomi fa in hi na pa le kei mai' ro cu rem tthat an tum ding ka sungsuak ka fa le hman in rem tum in tuahtthat tum hlah hai ee. Ram dang ih suak fate in hi kan khua leh kan ram kan leilung cu ka pa ro ti khal ah an ruat thei dingsawm , ziangtinsaw kan thlawhlai lo teh an lainat thei ding. Kan thlawhlai lo ih cawmsuahmi rori na nau le hman in a cawm suaktu lo ram hman thei nawn loin an hngilh men a sisi, ti ah in ti.\nKa nu ziangtinsawm na ruahvek cun a si thei ding rei lo te cu an hlo lawk a ttul si maw, ti-ral lam eiin hawl dan leh umtlan dan tla an cawng dingih a cang theitawk cun ra kir sal cu an tum ding ho khaw ti lawng hi ka awkam hnem theitawk asi. Aw! na pai dam lai hmuah ah maw, kan inn zial le phar kan hruangkulh nak pawl malte a siat a rawp cun ka hmuh man hlan ah a rem ih ka thar a thleng lohli mei. Cumi thu pawl ka vun ruah hin ka ttah mitthli lawngte van rial- ruah bangin a rung luang zutzo fam teh tiah in ti ih hnem dan ding khal thiam nawn loin ka nau le pawl run hnem uh law ttap ruangmang ee semnak ka nu ti ah ca lai vairang cattial in bia ka hlan ta lo maw! By: Thir Palungso (Lalremthang)\nKhristian Hruaitu (2 Tim. 2:22) : Thuhmaihruai : Leitlun huap hruaitu cangan hminthang J Oswald Sanders in, \"Hruaitu cun midang ihthah hluahhlolai ah casiar taima ding, midang lehpan rerelai ah nasatak in thlacam ding, le midang pawl an leenvah rerolai ah hnattuan taimak suah ding\" (A leaders must read while others sleep; pray while others play; and work while others walk)\" a ti. Ka lungkimzet, ka uar nasa. Leitlun pawlkom le khuatlang hruaitu siseh, biaknaklam Khristian Pawlkom le Kawhhran hruaitu siseh, miseenpi vantlang vualvo pawl hnak cun casiar deuh, hnattuan zuam deuh le thlacam taima deuh si ding cu a ttul rengreng ti'n ka ruat. Hruaitu cun hruaimi pawl hnak in a cehleinak cu a um rori ttul in ka thei. Paul hi mifim cathiam le mi khuaruah saangzet a si. Hruaitu kum note a simi Timote hnenih thapeknak le hruaitu ttha le hlawhtling riantu ttha si dingih a simzirhmi ah \"Hruaitu ih sinak langternak (portraits) pasarih\" hmangin a simmi kan hmu thei. Tuni hruaitu dinhmun ih ding vetu zate hrangah hih tahtthimnak (metaphor) pawl zoh in thazaang pek ka duh.\nHruaitu cu Zirhtu Saya (Teacher) kan si (2Tim.2:2) : \"Theihpitu tampi hmai ih ka lo zirhmi thu tla cu midang a zirh sin theitu ding rinsan tlak pawl hnenah va ap aw\" (c.2) a ti tikah hruaitu cu \"zirmi thu midang va zirh sintu ding zirhtu saya\" tican a si. Curuangah hruaitu sinak hi thuneihnak le lalnak menmen a si lo. Mipi pawl lamzin dik le tthansonak ih hruai theinak dingah mifim Solomon in Pathian hnenih fimnak a dil bangin fimnak dil ih hawltu ding kan si. Mipi hnakin casiar in thuhla tampi theih zuam ding a si. Culawng si loin theihmi thu midang hnenah simzirh le hlawm saal theitu si ding khal a thupizet. Hruaitu cu zir duhnak thinlung (learning spirit) neitu, zirhmi thlun theitu (teachable) le midang simzirh theitu ding a si hrimhrim a ttul.\nHruaitu cu Raalkap (Soldier) kan si (2Tim2:3,4) : \"Khrih Jesuh ih rinsan tlak raalkap na si bangtuk in tuar ding na covo cu tuar ve aw. Raalkap a ttuantu cun amah hotu bawi ih duhnak kha a thlun ih raalkap a si lomi mi menmen ih thuhla sungah a cokkalh aw lo\" (cc.3, 4). Paul in hruaitu cu raalkap thawn a tahtthim. Mipi humhualtu raalkap cun miseenpi vantlang pawl ih thuhla ziangkim terek sungah cokkalh aw ding a si lozia a tarlang. Tuni kawhhran hruaitu pawl cu Khrih raalkap kan si ruangah leitlun uknaklam (politics) le sumsaw thuhla ah paihhrolh aw ciamcotuk le cuvek thuhla ih buaipitu ding kan si lo. A cang thei tawkin raalvengtu ding le mipi humhimtu ding kan sisawn.\nHruaitu cu Lektu (Athlete) kan si (2Tim.2:5) : \"Tlanzuamnak sungih a teltu in daan a thlun duh lo ahcun laksawng a ngah thei lo ding\" (c.5). Hruaitu cu Olympic Game ih marathon tlanzuamnak ih tel lektu vekin Paul in a tahtthim. Hruaitu cu daan (discipline) neizet, harhdamnak a thupit ih ei-in a raalring thiamtu, zuuk le hmawm a hrial theitu, ihhmuh khop teih it thiamtu, le a tikcu dikzet ih a cangvai (exercises) thiamtu si a ttul. Hruaitu in a taksa ruangpi harhdamnak a tlaksam ahcun a hnattuan cakzet le hlawhtlingzet in a ttuan suak thei lo ding. Curuangah hruaitu cu mipi hnakin harhdamnak a thupit le a zuamtu a si a ttul. Culawngah harhdamzet in hna tampi hlawhtlingzet in a ttuan thei dingih a ttuanman laksawng a hmu thei ding.\nHruaitu cu Lothlotu (Farmer) kan si (2Tim.2:6,7) : \"Hnattuan khung a ttuantu Lothlotu in rawl khawm caan a thlen tikah rawl thar ngahtu ding hmaisabik a si\" (c.6). Paul in hruaitu cu Lothlotu thawn tla a tahtthim ih a tiduhsan cu lawzet le taimazet in rawl khawm ding ruahsannak tumpi thawih hnattuantu ding tinak a si. Cule cuti ih zuamzet ih hnattuantu cun a hnattuan man a lo sung ihsin a suakmi thlairawl laksawng khal cotu hmaisabik ding a sizia a simfiang. Curuangah hruaitu cu tomen le daithlang ih um ding hrimhrim kan si lo. Lothlotu in a lorawl a tthat lawngah a nung thei ding a si bangin kan hnattuannak kan Lohma fingfing ah rin umzet le thazaang suah in thuthangtha thlaici vorh, lothlo le ritkil ttangttha in thlai rawl kan dong thei ding a si.\nHruaitu cu Hnattuantu (Worker) kan si (2Tim.15-19) : \"A hnattuan a zahpi lotu le Pathian thutak thuthangtha cu dikzet ih a simfiangtu si dingah Pathian lungkimnak ngah dingin zuam aw\" (c.15). Paul in hruaitu cu hnattuantu thawn a tahtthimnak kan hmu. Hnattuantu ttha cun a hnattuanmi ziangvekte a va si hmanah a zahpi lo. Thungaithlak in a ttuan ttentto. Minung mit-hmai zohtu si loin, Pathian lung tong ding sawn kha thupi ah a ret ih thutak kha rakttha le huaisen takin a phuang. Thutak kha zirhnak phunzakip cokkalh le vaivuanter (compromised) loin thurin hngetkhoh (sound doctrine) a kaihnget ih a tlang aupi ngam. Paul in, \"Pathian ttihzah lonak ttong le aatthlak thu el awknak cu hrial aw. Ziangahtile cubangtuk pawl cun Pathian hnen ihsin mi a hlatter sawn a si\" a ti (c.16). Curuangah thlaraulam hruaitu pawl (spiritual leaders) cu companay boss (employer) vekin thuneih duhtuktu si loin hnattuantu (employee) vekin tangdor teih um in mah le ttuanvo kha nehzet in Bawipa in lung tongtu si dingin ttuan zuamtu ding kan sisawn.\nHruaitu cu Bungbel (Vessel) kan si (2Tim.2:20-22) : \"Zo khal a ttha lomi hmuahhmuah a hrial ih thiangte in a um a si ahcun hnattuan sunglawi hrangah hman a si ding\" (c.21). Paul in hruaitu, ahleice in Khristian hruaitu cu nun ttha le thianghlim neitu ding a sizia nasatak in a zirh. Man olte zaanthing le tlak ih tuahmi, ni menmen ih hman tlangpi khokheng si loin a mankhung sui le ngun ih tuahmi bungbel le khokheng, ni sunglawi le caan hleice ih hmanmi si ding a duhsak. Hruaitu cu thlacam, Bible siar le khawm ah pumpe mi a si dingih hnattuan ttha ttuan dingah a tiar aw ttheptthep mi a si ruangah a Bawipa ih hman tlak a si. \"Nolai taksa hiarnak cu tlansan awla dingfelnak, zumfeknak, duhdawtnak, le thlangam daihnak ngah dingin napi in zuam aw,\" ti'n thapeknak kan hmu. Pathian ram kauhtertu le Bawipa ih hmin sunlawitertu si dingin thinlung thiang le nunzia mawi nei hruaitu maksak si thei zuam uhsi!\nHruaitu cu Riantu (Servant) kan si (2Tim.2:23-26) : \"Bawipa a riantu cu midang thawn a to aw rerotu a si lo ding. Mikip hnenah zaangfah thiamtu, thinsau in mizirh thiamtu le amah a dodaltu pawl nun a sim tikah thinneem tein mi a sim theitu a si sawn ding\" (cc.24, 25). Paul in Kawhhran hruaitu cu thunei duhzet mi uktu si loin tangdorzet le thinneem teih midang hrangah sal vekih riantu ding a si sawn, a ti. Tuni Khristian hruaitu pawl in kan theih le kan nunpi dingah a thupizet. Khristian hruaitu cun leitlun khua le ram uktu bawi pawl bangin lal duh le thuneih ttengtteng tum ding a si lo. Pakhat pa ih tidaan takah, \"tulai kawhhran deacon (riantu) pawl cu sal vekin hnattuantu an si lo dragon (rulhreng) bangtuk in ttihnungza an si\" a ti. Mark 15:45 ah Jesuh in, \"Mi Fapa cu renmi si loin midang riantu dingah a ra\" a ti. Kan Bawipa Jesuh in sal (Greek: doulos) vekin riantu a si ahcun a zumtu nang le kei cun sal lungput kan neih ding a si sinsin lo sawm?\nThunetnak: Pathian in mipi pawl kaihruaitu ding, cawmtu ding, humhimtu ding, zirhtu ding le riantu dingah a kawhmi, a hrilmi, hriak a culhmi le ttuanvo a pekmi ka si ti a thei awtu \"Khristian Hruaitu\" cun zirhtu ttha, rin-um raalkap ttha, lehpan thiam, thlaici khawmtu lothlo pa, hnattuantu, bungbel thianhlim le hnen-um bangin Khrih le A Kawhran, mipi hrangah rinsan tlak hnattuantu si thei dingin a zuam tengteng a ttul. Cuvek ih zuam duhnak thinlung nei hruaitu pawl cu an hnattuannak kip ah hmuingilnak le hlawhtlinnak an hmu tengteng ding. Pathian ih cohlan tlak le Bawipa ih thinlung tongtu riantu vek hruaitu (servant leader) ttha le Bawipa ih minung pawl a kilkip - taksa-thinlung-thlarau - tthanlen pitlinnak ih a kaihruai theitu si kan zuam pei. Ttuanvo nei hruaitu zate hrangih tthahnem ttangkai a si theinak dingah hih thu hi Pathian in thluasuah in pek sak hramseh! By: Rev. Runcungmang (LCF, Malaysia)\nChin Timi Khui Ihsin A Ra? : Chin miphun pawl cu Mongolia ihsin an ra a si tihi Chin thuanthu ngantu hmuahhmuah in an pawm tlangbik. Mongolia ihsin (Tibeto Chinese) Tuluk ramah an lut. Cuih hnuah an suk thla salih Kawlram (Tibeto Burma) sungah an lut.Tibeto Burmans pawl cu Saklam Shan State, Nisuahnak thlanglam Kachin State ah le Chindwin kiangkap hrawngah an rak um. Nisuahnak thlanglam Kachin State ih um pawl cu tthen hnih ah an tthen aw salih ni tlaknak lam (West) le ni suahnak lam (East) ah, ni suahnak lam ih um miphun pawl cu (1) Kachin (2) Chin (3) Naga (4) That miphun pawl tla an si.\nPu B. Lalthangliana cun Kawl ram sungah hin A.D 1200-1481 karlak sung hi an um a zum 'Chin' tiih kawhnak ttongkam khal hi A.D 1481 hrawngih suakin a ngan. Kachin ram ihsin an rung suk vivo ih Yangon le Zinanchaung karlak ahhin Chin yua ti khua um in a rel (Pu K.Zawla). Dr. Vumson khalin Chin yua a um thu a ngan ve. Sakaing khua kiang Irrawady tiva kap ral khat, Mandalay ihsin naih te ah um in a ngan.\nSakalm Shan state ih um pawl khal kha an rung suk vivo ih Mandalay ah Shan, Kachin, Chin, Manipur, Naga, Lusi, Karren pawl thawi umkhat in Pu K. Zawla cun a ngan. Yu lole zu tiva kiangkap ih an umnak ihsin hmailam samtom hrekkhat pawl cu khui hmanah cawllo ih Yaw ramah an fehih Arrakan tlangtluan ah an um. Cuih pawl cu Khummi, Asho, Mindat le Dai ti pawl hi an si. Asho pawl cu Irrawady tiva thlun in an suk thla sal.\nDr. Vumson khalin Chin miphun Khampat, Kalay, Kabaw, Yaw, Padaung tlangtluan lam le Homelin ram lamih kan um a zum ve nan a tikcu kumbi le an umtu khawsak dan pawl felfai zetih nganmi a um lo. Pu Zarum cun Yazagyo khua ah Shan sawbua a lal thu a ngan. Thenniwin (ACCTI) Coalmine Engineer ih rel dan ahcun Zo fate pawl hi Yozagyo ah hi cun AD 1800 hnu lam ahcun Shan pawl thawi um khawm nawn lo in a rel. Shan Sawbua cu Kalaymyo ah khua a vung to.\nHi CHIN timi miphun pawl ra suahnak cu Chinlung lungkawpi sungin a siih cuih lungkawpi cu siin (cover) neiih khar theih a si tiih reltu khal an um. Thadou pawl khalin (KHUL) lei kua sungih suak in an ngan ve. Chinlung cu Tuluk ramih run kulh (Great wall) ti tu na, Mandalay Siangpahrang inn kulh a ti na, Bhamo district ah a um ti na an si. Ziangkhal siseh la Chinlung suak kan si ruangah Chin kan si ko. Tulai ahhin Chinlung timi cu mi hrekkhat in an zingzoi tikah minung phun le hnam pumpi rori lungpi kua ihsi hungsuah mai ding cu thil um thei si dingin an zum thei lo. Mirang pawl khalin Chindwin kiangkap hrawngih an rak umlai hrawng ti bak lo, an ratnak hrampi ngaingai cu in zingzawi sak lo.\nA hlabik tiang zawihnittu cu CC Louis a siih hitin a ngan, \"Since many centuries ago, The Tibeto Burman group has existed a distinct tribe in the east of central Assia high land from where they come down to Burma following two separate routes. The western route led the river sources of Nmaikha (mikha) Chindwin and the eastern routes led the river sources of Mekheng-selween (saluan) Nmailikha (malikha). The western Tibeto Burman group included Chins an Kachins. The eastern group includes Burmeses who settled in the valley of Nmekha (mekha), those Lisaws who settled in the valley of Salween and those Lahu and Kaw who settled in the valley of Mekhong. Of the wastern group the Kuki Chin are supposed to have entered first into Burma and spread into upper Chindwin, the Chin-Lushai Hill down to the Ralchine (Arakan) Hill to the south. (CC. Louis, \"The tribe of Burma,\" Ethnological Survey of India \"Rangoon : Goverment Printing Press, 1945)\nCHIN an ratnak cu hi hnakih famkim deuh le fel deuhih zingzawi ding hi a beisei umzet Kabaw hmunrawm ram le Shan ram ih an rak um lai thuhla pawl hi Mirang Carrey and Tuck khalin tampi an ngan! The Chin Hill timi cauk ah hmuh theih a si.\nShan ram ihsin a rami hmailam samtawm pawlin thlanglamih an suh hnu Chindwin tiva kapih an um lai hrawng le Shan ram an ngainak hiti in hla in an phuah, \"Shan khaw fiar tui tha var in dang hngak nun hnam chem ang an chawi\" Chin timi an ratnak le Kawlram ih an rak um laiah hin phun le hnam tete pawl `hen aw an um lo, an zaten Chin an rak si thluh ticu a tlunlamih nganmi hin a sim fiang.\nMEI ALH BANG IH A CAKMI MINO : Kangthleh darkhuang (khawnglawng) awn cu ka thei ih, ka zan itthat lai cu ka thang dukdi, sangka te awngaw cia ahcun, 'Ziang a cang si ding?', tiin ka hliakhlai ve ih, ka hmai ih kangthleh mawtaw tlan vutvo cu ka hmu, hlazet ahcun meikhu suak hluahlo ka hmu ih, ka thinlungin, \"Aw, inn a kang a si ding\" tiah ruat phah cun, ka ihnak lam ah ka kirsal ih, ka lu in ka lukham a dai ciah ti cun, ka tum lozet in, MEISA thiltithei zia cu ka ruat ih, kan san thawn ka ruat kawp vivo. Mino hi MEISA cu kan si ko lo maw? tiah ruat, ka thluak cak lozet cu ka kawm ih, \"MEISA LE MINO\" hi bangawknak kan va nei tam so!!! Tiah ka ruat suak.\nKhuahlan kan pupa san ahcun, \"Nannih nauhak men kha\" tiah ttongkam hman a rak si tlangpi ih, curuangah mino tamsawn cun an ti theimi a si khallen, upa sawn an rak kian ih, upa khallen an fa le ti thei ding a rak si hmanah, an thei le thei loin an rak tuah ttentto. Hmansehla, santi a hung luang vivo ih, ram ukawknak le ram dang khal a hung danglam vivo ih, mino an rak cak zia le, mino in ram an rak lak neh zia khal a hung lang fiang vivo, mino caknak ram ah, um a nuam ih, hna a ngam ih, thaw khal a zaang. Cuti ka ti ruangah kan upa lam pawl ka mawh thluk in, an taw a rit ka tinak lam a si lo.\nMino in hna a ttuan ih, a pumpek awk tikah, meisa bangin a kang ih, a alh hin alh hluahhlo in ka hmu ttheu, cumi cu upa pawl in an rak kham ahcun, a kang dan le a alh dan in sullam dang ah a her ih, mihrang poi a suah ol zet, cumi ka rel duhnak san cu, nulepa hrekkhat in an fa le ramhrang le mipi hrang, miphun hrang an vun ttuan vutvo lai, an rak kham pang ahcun, kangthleh mawtaw in cakzet ih thelh a tum can ih, a ngah lo can a tam sawn ih, cucun mipi buainak tam sawn a pek bangin, mino ram hrangih meisa bang cak vutvo ih ttuantu, cu kham hlah uhsi. A kang sual pang ding.\nRalkap cak le, ram cak ih kan ruat le hmuhmi pawl ahhin, an mino an cak zia kan hmu ding, kawhhran khalah, veng khalah, mino caknak hmun ih piang hi a him in, ral a muang. Upa in thu khungkhaizet ih an ruahmi an tuah suah cun, mino cun karngan an rak tuah man tlangpi tihi ka hmuh faingzetmi pakhat a si. Ram hruaitu, miphun hrang ttuantu khalah, upa hin hruaitu lu sinak hleilo cuh lo sehla, thu khungkhai ngai le poimawh thupi ngai ahcun mino hin an rawn ko ding, hmansehla cangvaihnak lamah, upa khalin mino an kian thiam a ttul, cutiih kan cangvaih tlangih, kan ttuantlang lawngah kan ram a mawi ding.\nRam tthat a duhtu upa cun, a miphun mino a hmang thiam a ttul, upa pawl in in hruaiseh, mino cangvai kung, mino cangvaihnak hi a cak zia theithiamtu upa cu, thu ttha ruatsuak thei upa ttihzah tlak an si. Cutin, mino khal himi ca ruangah, kan kaingkap upa pawl an sinak lawngin kan cuh ding ka tinak a si cuang lo, upa pawl thuruahsuahmi le an tawlrelmi pawl cakzet ih feh pi suak theitu kha, mino rinsan tlan an si ti kan theih fiang ve a tul.\nCutin, mino pawl cu ramtthatnak duh ih tlan kan si ahcun, kan sinak thei fiang in, Reformation kan tuah tum a si ahcun, upa thawn tuan kawp in, upa pawl ih cangvaih hngak men lo in, kanmah hi mino kan si ti thei in, alh in alh tlangkhawm sehlak, kan ram kan miphun in damnak hnukhri thar a hmuh ka zum a si. By: Hniangsinpa\nMi Huat lo nun : Ka hmuh tawnmi sungih sin pakhat te \"Mi huat lo nun\" hi Ram Hruaitu Kutkaih (catlang) parah tarlang ka duhmi a um. Ziangahtile hi thu hi a theih lawng ka rak thei ttheu ih a takin ka rak nuncilh ngaingai dah lo. Chinmi pawlin kan ttul zetmi pakhat cu kan theihmi hi a takih nuncilh a si. Thuttha kan nuncilh le Pathian sunlawinak a lang ttheu. Hi capar, cahran a siartu pawlin \"Mi huat lo nun\" hi an nuncilh pi ve theinak dingah Pathian hnenah thlacamnak thawn hi cahran hi ka hlansal a si. Kum a cem ih kum thar a suak tikah Christian mi tampi cu kumthar ih kan nung dan ding hmuitin nei in Pathian hnenah kan dil ttheu. Kum a thar ih thlacamnak nei phah in kan hmuitin lamzin kan zawh. Ni le thla a hung liam ih a rei tikah kan hmuitinmi cu kan hngilh deuhdeuh ih kum hrek hlan ah kan theihhngilh thluh mai ttheu can a tampi. Kei khal 2007 kum cem, 2008 kumthar a thleng awk tikah ka nun thleng ding hmuitin nei in Pathian hnenah thla ka cam. Cuih ka thlacammi cu \"Mi huat lo nun\" (Mi huatmi neih nawn lo dingin) ti a si. A langin simaw, a thupten simaw, mi huatmi ka rak nei ttheu. Cumi cu keimah te ti hloral tum in ka rak zuam rero ttheu nan ka hlawhtling dah lo.\nMi ka huat dan phunhnih : Pakhatnak cu ka lungawi lo zawng, ka duh lo zawng a tuahtu cu mit hmuhhmai theih in ka hua mai. Ka huatmi nu\/pa cu midang hnenah tikcu remcang a um tinte an siatnak rel ka hmangzet. A sidan cekci lo tla betmi ka nei ih mi in an rel can ka tawn tikah ka hun relve cu thaw ka ti, nuam ka ti, ka di a riam sutsi ko. Asinan ka relmi (ka mi huat) nu\/pa ih rak theihsal ding cu ka duh lem lo. A hrek cu awkam tthazet in ka biak sal thei ko. A hrek cu ka biak remcang thei lomi an um.\nPahnihnak cu ka hnenih sualnak zianghman nei lo, a theih khal rak thei aw dah lo nan ka vawikhat ka hmuhnak ih ka huatmi an um dah. Ka va sual ve aw! ti in ka ruat aw ttheu. 2008 kumthar ih ka thlacammi cu Pathian in ka nunah a tak ih hmang dingin i run pek. Mi ka rak huat ttheumi nun cu a reh vuarvi. Asinan Satan ih hnattuannak cu a reh cuang lo. Vawi tampi cu ka huat tulmi a lang sal ttheu nan thlacamnak in nehnak ka lak cingcing. Ka ruah ttheumi cu Pathian thu tel lo cun himi \"Mi huat lo nun\" hi nuncilh theih rual a si lo men ding ka ti. Mi huatmi kan neih tikah an siatralnak tawlrel a awl te. Cuvek nun cu milai nun ih duhnung lozet, mi hawizawng lo nun a si ih khawtlang le rualpi lak khalah zapi huat an hlawh ttheu. Pathian zarah mi huatmi ka rak neih lai khalah an siatnak lam tawlrel cu ka rak tum dah lo. Kan Bibal khal in in sawmmi tampi a um. Matthai 5:9, 6:14 Rom 12: 14, 17, 18, 20, Luke 6:27,28 Efesa 4:31 a dang thawn. Keimah vek misual, mi huat nei nan um pang le bansan thei dingin Pathian hnenah thlacamnak thawn ap cio dingin ka lo sawm duh a si. Pathian zangfahnak cotu, Pu Lalneimang.\nZIANG CI KAN TUH? : Hmunkip ih Ram Hruaitu Kutkaih siartu unau zate'n nan kut ka lo kai.Thaw nei mi le rawl ei thei le tuan thei kan hun si in hi cu ruahmi le tumtahmi khal kan nei tengteng ding tinak a si. Atu kan ni Chin mino pawl hi ziangsi kan ruat ih kan tumtah cio ram le miphun hrang ah? Ziangkhal va si sehla kan thinlung cio in cu miphun hrangah ruah sanmi le sunmang pawl cu kan nei cio ko. Asinan umnak hmun le hma le sinak ih pek lo ruangah mah ruahmi le sunmang pawl hluhsuah thei lo Chin mino kan tampi si lo maw? Curuangah kan thinlung sungte ah ziangmi ci si kan tuh pei? Thilci hi zoh sehla an\/kan tuh dingih kan tuh hnu ni rei hlanah an ra kheu sal ttheu.A siatmi thilci cu kho sal thei loin leilung sungah a siat ta ttheu. Cubang thotho in kan Chinmi mino pawl thinlung sungih kan tuhmi ci khal a siatmi ci a si pang ahcun a kho thei lo dingih a siat ta ding. Ziangmi thilci si ka ti sile cu, miphun duhdawtnak thilci a si. Aliamciami caan ah kan sinak ziangmaw zat kan sungzo tivekpawl ruat rero zotu Chin mino hrangah cu ci tuh hman a ttul nawn lo ding. Minung hi aliamcia zomi kan caan pawl zohsal cingcing in khami caan pawl sungih a ttha loih kan hmuhmi le rem a ttul tiih kan hmuhmi pawl hi atu caan ah rem in a ttha zawng ih ttanlak sal ding kan si. Aliamcia caan dang pawl ih in lawnsakmi le a hman lo zawngih an cangvaihnak pawl khal huatnak ah hmang loin ttan laknak ah kan hmang sawn pei uh ka Chin mino pi pawl. Ziangahtile mi hnen ih awl-ai-zet le a lak ih laksak ringringtu cun a lak ih laksal le mi lawn cu a nuam a ti zawng le a duh zawng hi a si. Curuangah Chin mino pakhat cio kan thinlung ah ziangmi ci kan tuh pei? Ttan laksalnak ci tuh cio uh si ti ka lo sawm duh.Ttan laksalnak kan nei ahcun kan khua le kan ram hi a tthangso sal dingih mi hnen ih ta khal kan nei thei sal ding ih a tum suk lam si loin a tthangsomi khua le ram kan si ding ti'n ka zum. Aliamcia caan zoh in \"Ttanlaknak\" ci kan Chin mino hnenah kheu hramseh. Salai Justin Thang,(USA)\nChin ttawng le Chin ca : Kum 2007 thawk hrawngah khan leilung tlunah ttawng nung (a living language) phun 6912 a um ih, cui ttawng nung 6912 cu minung 5.7 billions in an ttawmaw. International ISO 639-3 standard catalogue sungih ngankhum vek a si ahcun leilung tlunah ttawng phun 14000 a um ih, cuih lakah 497 cu a hlo cing ding. Mirang cun ttawng hi language le dialect tiin phunhnih in an then nan, a daidannak cu a fiang fukfi lo. 'Ziangtik teu ihsin ttawng hi a ra piang thawk' ti zohman in fiangzet in an thei thei hrih lo. Mihrek zumnak vek a si ahcun tuihlan kum million khat hnakin a rei zo; ruahdan hrekkhat cu n kum 40,000 hrawng a rei zo an ti ve. A ziang khal va si sehla, 'milai ttawng' cu 'milaipawl pehtlaihawknak' a si ti cu zohman in an el lo ding.Ttawng lam zirtupawl cun leilung tlunih ttawngpawl an zir tikah ttawng cu a hlawm a hlawmin (language group) an tthen. Ttawng hrekkhat cun bangawknak tampi an nei. Kawl ttawng le Lai ttawng hi vun zoh hnik sehla; kyaung (tlawng), ein (inn), khuay (ui), ti vekin bangawknak tampi an nei. Cun, catluan vun tuah tik khalah an bangaw phahpha lala. Subject kha verb in a thlun. tthimnak:- Nga tua mee=ka feh ding. Nga dii tua mii=Kei cu ka feh ding. Asinan, Transitive verb hman tik ahcun catluan cu object + subject + verb tiin a feh. tthimnak:- Ta-yet-ti sa(ca) ba=Theihai ei aw. Hi zawnah khal Kawl tawng le Chin ttawng cu a fehdan a bangaw thotho. Asinan, Kawl hminsakmi le Chin hminsakmi cu a bangaw lo a tampi. Ta-yet-ti=theihai, tit-pin=thingkung tvk. Chin ttawng le Lusei (Mizo) ttawng vun zoh hnik sehla. Lusei hlado (khuate hla) hmuahhmuah hi \"Chin ttawng\" an si thluh ti ding a si. Lusei in 'kan ttawng khun' an ti ih, Chinmi hrang ahcun 'kan tulai ttawng' a si lai. Chin ttawng le Lusei ttawng cu a fehdan a bangaw lawng a si lo, a tiduh san le hminsakmi khal a bangaw a tamsawn ti sehla a sual lo nasa ding. Ka nu=ka nu, ka pa=ka pa, ka nau=ka nau, ka ni=ka ni, Lo thlo=Lo thlo tvk. tiin. Culawng a si hrih lo. Kan grammar fehdan, kan aw thlukdan, kan aw a tawi le a sau dan tvk tla khal a bangaw thluh zikte. Lusei ttawng kan timi hi 'Duhlian ttawng' a si ih, 'Duhlian' cu Seipi khua ihsin thlang a tlami a si tiin thuanthu zingzawitupawl cun an sim ttheu. Curuangah, Chin ttawng kan zingzawi tikah siseh, Chinca kan zir tikah siseh, Chinca zirnak kan tawlrel le kan tuah tikah siseh Mirang ttawng le Mirang grammar thlunih tuah thluh ding a si lo vekin Lusei ttawng thlunih tuah thluh ding khal a si hlei lo. Chin ttawng duhdan thlunih tuah ding a sisawn. Mizo le Chinmi cu unau kan si vekin kan ttawng fehdan khal a lamdannak a um tam lo.\nTtawng (simmi ttawng=spoken language) hi ca (nganmi `awng=written language) ih an vun canter tikah duhdan bangaw lo tampi a ra suak. Cuih hleiah hminsinnak (symbol) hman duh mi a bangaw lo lala. Cun, ttawng pakhat le pakhat 'a aw suahdan' a bangaw lo lala ih, cui 'aw' hminsinak pekdan khal a bangaw lo lala. Leilung tlunih ttawng lam zirpawl in 1886 kum ah khan 'International Phonetic Association (IPA)' an din ih, International Phonetic Alphabet (IPA) an tuah. IPA Alphabet cu a ttuldan vekin an rem vivo ih, an remmi version netabik cu 2005 kum ah an suah. IPA pawl cu leilung tlun ttawng lam zirnak kaihruaitu a si deuhbik.\nChinmi hin ttawng kan neihnak a reipi zo nan, ca (spoken language) kan neihnak cu kum 100 hman a kim hrih lo. Chin ca a rak tuahtu Mirang ttawng hmang American mi a rak si. Lai ttawng hminsinak dingah Kawlte ttawng hminsinnak (Burmese character) a rak hmang lo, Tuluk ttawng hminsinnak (Chinese character) khal rak hmang loin, Mirang ttawng hminsinnak (Hunterian character) a rak hmang. Mirang ttawng hminsinnak a rak hman ruangah, 'Chin ca cu Mirang ca (English written language) thlunin a rak tuah a si,' ti a theih(ngah) lo. Cun, Mirang ca cu 'a aw suah thlunin' an rak tuah lo nan, Chin ca in rak tuahsaktu cun 'a aw suah thlunin' a rak tuahfawn. Mirang ca ih harsatnak theiin awldeuh dingin in rak tuahsak hi lungawinak ngaingai a si.\nKhristian pawl in thlarau rawl kan hawlnak hmunpibik cu Baibal Thiang (Holy Bible) hi a si. Baibal cu Hebrew ttawng, Greek ttawng le Latin ttawng pawl ih ngan mi a rak si nan, tu ah cun ttawng phun tampiin an let zo. Mirang ttawng ih an lehnak hi kum 400 luan hrawng cu a si thlang hmang. Asinan, tu ahcun 'version' timi, tampi a suak zo. Version hmuahmuah cun Pathian thu diktak phuansuah an tumtah thluhko. Version (`himnakah King James Version) pakhat cu a reideuh hnuah an namsal ttheu. An nam hmaisa hnakin an nam netadeuh kha a famkimdeuh, a tthadeuh, an ttawngleh thu ah a dikdeuh tiih ruah a si. Kum 1991 sungih an suahmi, Falam ttawng ih nganmi, Baibal hman a nam hnihnak a suak zo. An nam hmasakmi kha tthasawn si bang sehla, diksawn diksawn si bang hnik sehla version neta lole nam (edition) hi tuah a ttul dah lo dingih, namsal (reprint) lawnglawng an tuah ttheu men ding nan. (Version means a particular form or variant of something). Cuvek thotho in cabu hrekkhat cu nam khatnak (first edition), nam hnihnak (second edition) tiin an suah ttheu. Nam khatnak ih a famkimdeuh lo mi kha, a nam hnihnak ah an bet ttheu vekin, a sual mi le a ttha lo deuh mi kha an hlawn ttheu.\nMizoram (tuihlan The Lushai Hills) ih Presbyterian missionary a rak ttuantu J.H. Lorrain in 'Dictionary of the Lushai Language' a rak tuahsak. A dictionary nam khatnak (first edition) cu 1878 kum ah an rak suah ih, a nam hnihnak cu 1940 kum ah Asiatic Society in a rak suah. Nam khatnak ahcun \/aw\/ aw–suak, aw tawi hminsinnak ah [o] a rak hmang nan, a nam hnihnak ah cun, Lushei aw fehdan a kai ngah tuk thlang ih, \/aw\/ aw-suak, a tawi le a sau hrangah hminsinnak dangdang tuah a ttul lo, [aw] pakhat lawng hin a famkimter thei rori a si ti, a hmuhfeng ruangah [o] le [aw] cu cawhrawi hnuaihni duh nawn loin [aw] hlir a hmannak a sisawn. Hi thu hi a tlun lamih version le edition fehdan ihsin kan vun ceksal khal asile Dictionary of the Lushai Language nam khatnak ih dikfel deuh lomi kha a nam hnihnak ah dikfelsawnin a tuah ti cu a fiang nasa.\nTthansonak hrangih karbak hrampi le thupizet pakhat cu 'thlengnak' (change) hi a si. Asinan, thil ih miangmau-ah 'thlengnak' rak dawnsawn le cohlan hi thil harsabik a si. Company pakhat, pawl pakhat, kawwhhran pakhat, university pakhat, ram pakhat; thlengnak a duh lotu cu a tthangso lo ding. Kel kan awh a si ahcun kan ttumsuk tinak a si an ti. Pursum leilawn thu ahcun, 'Either change or perish' an rak ti ttheu hmang. Kan ttawng le kan ca thu khalah hin a ttulmi bet, a famkimdeuh lomi tuahtthat le remtthat, ttawngfang thar le mawi kan hawl vivo thei lawngah kan ca a tthangso ding. Chin ca kan neihnak kum 100 a kim zikte thlang. Chin calai cu a hram kan thawk zik fang a si lai. Maw … Chini Mino, Calai hi Hnam Hnuk le Meifar a si ti theiin zuam sinsin cio uh. By Dr.Thanbilluai\nMautam le Paampi : Santhar mino tam sawn cun Mautam hi kan thawng dah lo ding ih, tui kum Mautam hi rel ngan tlakzet a si. Mautam ruangah mi ziangmaw zat in ei ding an harsa zo ih, tuikum rawl a siat ruangah hmai kum ah mi tamzet in harnak nasazet in an tawng bet ding. Mautam ruan ih harnak tuar pawl hi Kawlte ralkap pawl cun an ttanpi lo ding ti cu zapi theih cia a si fawn. Curuawngah, Mautam hi kan theih a poimawh ih Mautam ruangih harnak a tawngtu pawl khal an harnak kan theih pi ve a thupi.\nMautam hlanthu thawi. Mau hi kum 50(48) ah an par ttheu. Northeast India (a hleice in Mizoram le Manipur), Chin ram le Bangladesh tlang tluan ah Mautam a thleng thu record a um. Mau pawl an par ih, rah an rah hnu ah an thi ttheu. Mau rah hi zinghnam in an duh in, an thatpi ngaingai ruangah fa an nei zutzo cih. Zinghnam an pung cak tuk ruangah loruawl pawl khal an ei fai thluh. Cu vek ih lorawl an siat ruangah taam (faminie) a thleng ttheu. Kum 1958-59 ah Mizoram ah Mautam a rak thleng dah. Cumi cu Mautam theih netabik a si. Mizoram buainak cu India central acozah in a ngaihven tthat lo ruangah Laldenga ih ho in Mizo Famine Front (MFF) timi an rak din. Can a hung rei deuh hnu ah MFF cu MNF (Mizo National Front) ti ah zalennak (independence) sual ding ah an thleng. MNF le India central acozah cu 1980s ah remnak an tuah. Hihmi hnu cun MNF khal political party pakhat ah a cang lan ta. Tulai Mizoram ih thuneitu hi MNF party a si ih, chief minister cu Pu. Zoramthanga a si. Kum 1958-59 Mautam ruangah mi 15000 zik an thi ti ah record a si.\nChinram Mautam. Kan theih cio vek in kan ram ah Mautam a thleng cu a si. Ram leng ummi ziang maw zat cun Mautam ruangih harnak tuar pawl cu tanpinak a n pe rero zo. Chin Human Rights Organization(CHRO), Khonuthung, Mizzima, Chinland Guardian le Irrawaddy thuthang pawl khal in ram dangdang ah an thlan darh zo. Ziangvek in kan ram Mautam in harnak in tlun ding ti cu theih a si lo. Khat lam ah ram leng um Chinmi, ram dang (NGO tel in) le Kawlte ralkap pawl in, ziangvek in kan ngaihven ding ti khal ruah thiam a harzet. Cyclone Nargis ruangih inn le lo nei nawn lo, ei ding le hruh ding hman nei lo pawl hman Kawlte ralkap in tha te'n an ngaihven duh lo ahcun Mautam ruang ih harnak tuar Chin mipi cu Kawlte ralkap in an bawm ding cu beisei ngam a si fawn lo. Ram dang acozah le NGO pawl in rak bawm duh hman hai sehla ralkap pawl in Chin ram ih feh an sen ding maw?ti khal suh an poimawh zet a si. Cuiruangah, thil fiangzetmi cu Kawlte ralkap le ram dang tanpinak cu beisei ngam a si lo. Thil um sun cu ram leng um Chinmi pawl ih hmalaknak lawng a si.\nTuikum mautam ruangah thi le hlo report cu a suak hrih lo. Ram dang in tanpitu sungkhat nei pawl hrangah malte cu a tizia deuh nan, ram dang um Chinmi pawl khal in an duh vek in sumpai an kuat thei fawn lo ruangah hi harsatnak hi thil awl te cu a si lo. Netabik ah tui kan tawn rero harnak hi siatnak lawng ah si loin can tha tak khal kan hmang thei. Kan karlak ih ttanrualnak tam ter vivotu a si sawn theinak dingah le dokalhnak ah hma kan sawnpi thei a si. By: Thangluai\nCasiar Cu Fimnak le Thiamnak : Leilung tlunih thil ttha timi zaten thuh an siih, hawlcawp an ttul. Lunghlu le daimond khal leilung khur thuk sungah an um. Milai thazang ticawk lo cem in an laisuak. Cuvek thotho in sui khal cu man ttha man thei a si bangin leilung ihsin laihsuak le harsa zetih ttuan le rethei zetih ngah theimi a si. Cuvek thotho in fimthiamnak (education) khal taimak suahih hawl rero a ttul. Thilttha ngah ding ahcun retheizet le thazang suahih bangzet ih ttuan le zawnzaih a ttul.\nCubangin, leilung tlunih mibangnak, midang cannak cu casiar tam hi a si. Khui miphun khal zohsehla, ca an siar cio asile mi tthangso an si ti a langter. Casiar paih lo cu mi hnufual, mibang lo, mican lo kan si ti a langtertu bik a si. Casiar cu fimnak thiamnak, thu theihnak, daan theihnak le mi hleihnak bik a si.\nMr. Ruskin cun \"Cabu cu Lal pawlih hlawn thil an si\" a ti. Siangpahrang pawl cun tangka, sui, ngun le lung mankhung tla cu inn sungah an ret. Cubangin cabu sungah lennak ti cawk lo a um, asinan, cabu sungih ummi lennak cu sui le ngun an si lo, fimnak le thiamnak an siih, tangka le sui le ngun hnakih mankhung deuh a si. Milian pawl le Lal pawl in an lennak cu kuang sungah an retih a tawh awnnak cabi cu anmah in a thup lakah fianhrial te'n an ret, an thup. Asinan, fimnak le thiamnak tawh awnnak cabi cu a duhtu pohpoh ih neih theih le awn theih an si. Arabia pawl ih thuanthu sungah \"lennak ih a khatmi rukru pawlih lungkua tawh awnnak cabi cu awng thiamtu\" ti a si. Cubangin, fimthiam theinak ih tawh awnnak cabi cu casiar hi a si. \"Mi zokhal ca a siar theitu cun a duh zatzat fimthiamnak cu ca siarnak in a hmu suak ding a si\" tiah India ram ih \"Good English\" cabu suahtu R.P.Ghast, M.A, in a ti.\nMifim taktak pawlin an thiammi le an theihmi thilttha kipin ca sungah an ngan. Thuttha an timi zate'n an ngan. Fimthiamnak, nuncan dan ttha, pumcawm awknak ttha le tthansonak ttha le thu dang tampi thucu cabu sungah a um. Leilung tlun ihsin thihhnu lam umdan ding tiang cabu sungah a um ruangah tulai san kan Chin mino pawlin casiar tumuh, casiar zuamuh, cazoh paihuh, fimnak lauh, thiamnak saruh, cabu sungah hawluh, cuihsin mican uhla, mihleih hramuh ti'n duhsaknak thawn Rev. Dr. Thanghup\nCabu Suahcing Dingmi A Um:\nSalai Zahau Caleb Laltinhrem ih nganmi (lehmi siloin) \"Ram, Miphun le Insang Duhdawtnak\" cabu, bung 31 ummi cu a rei hlanah a suakcing dingti'n Ramhruaitu Kutkaih in kan theiih kan hngakhlapzet a si.Ram le Miphun Duhdawtnak Cabu Hi-\n1.Zumtu diktak a simi cun siar tengtengseh\n2.Chin miphun a simi cun siar tengtengseh.\n3.Ram le miphun buaipi paih lo pawl in siar tengteng ding.\n4.Ram le miphun duhdawttu pawl in siar tengteng ding.\n5.Zirnak lam ih a feh thei lomi pawl in siar tengteng ding.\n6.Zirnak lam a feh theimi cun siar tengteng ding.\n7.Pathian hna`uantu zovek khal in siar tengteng ding.\n8.Nauhak upa ti loin siar tengteng ding.\n9.Nulepa in fa le siar ter uh, fa le in nulepa siarsak uh.\nThufim\n1.Miih tthatnak malte kha hngilhaw hlah la,miih sualnak malte kha cing ringring fawnhlah.\n2.Kamawhdah lo atitu lole amawhdah lo micu hna atuan hrihlo tinakasi.(kasualdah lo ati tu),or kasual dah lo a titu cu hna atuan hrihlo tinak a si.\n3.Tumtahnak neih men lawng in atawk lo ih cuitumtahnak cu thlen suak atul(or hlensuak ding a si)\n4.Na tumtahnak afatet le thilfate lawng nangahding,tumtahnak tumpi neih le thil ropi tisuak .\n5.Mifim cun a ngahsuakmi nehnak pawl hnakin a sunmi pawl zoh in a zir sawn. by, Moe Myint Maung,\nby Mai Esther Sancer\nRam Hruaitu Kutkaih Thuanthu:\nRe.Est. Sept. 14, 2007\nMotto : In Hruaitu Cu Kan Miphun Mi Siseh (Jer. 30:21)\nPurpose : Nunphung, Biahla le Calai Khaisan, Pathian Hmin Sunlawih\nFounder & Editor: Salai Zahau Caleb\nLaltinhrem (Ygn)\nDirector : Hremang (US)\nSecretary : Salai Taisun D. Lallianhre\nSenling (Bgl)\nAst. Secretary : Salai Lalawmpui\nKhawlianpum (Bgl)\nTreasurer : Salai Zanniat Tuaklianuk\nKaphlawn (Bgl)\nAst. Treasure : Salai Hualngo Isaac\nLalpekhlu (Bgl)\nSuahtu : Ram Hruaitu Kutkaih Kawmiti\nSuahzat : 200 cps (Bgl), Ygn ahcun cahmi zat\nAman : Rs. 5 (Bgl), Ks. 200 (Ygn)\nContact : email@example.com (cahran kuat theih ringring)\nVisit us : http:\/\/hruaitu.blogspot.com\n(A sungih nganmi pawlhi RHKK ih pawmmi an si thluh lo. Lungawinak thawn, RHKK)","id":"","dump":"CC-MAIN-2013-48","url":"http:\/\/hruaitu.blogspot.com\/","date":"2013-12-06T11:42:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-48\/segments\/1386163051509\/warc\/CC-MAIN-20131204131731-00057-ip-10-33-133-15.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999227643,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":43,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992276430130005}","num_words":8868,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinmi ih kan pa pakhat Dr. Timothy Sui Lian Mang cu CT tuanvoneitu pawl in hmaitawn thusuhnak kan nei ih a hnuailam vek hi a si:-\nCT : Na hmin pum, na suahnak khua, unau ziangzat na nei, na nu le pa hmin, a tu khui ah na um, ziang na tuah?\nTSLM : Ka hmin cu Timothy Sui Lian Mang a si ko. Ka suahnak khua rori cu Nambat 2, atu ih Kale College umnak khua kha a si. Ka pa hi palik a si ih, cu tawkih ka nu le pa an um laiah ka suak.\nAsinan ka thanlennak cu Ngan Zawl khua a si.\nKa pai hmin cu U Thla Mang a si ih, nau mipa 4 le farnu pakhate ka nei. Atu ih ka umnak cu Nawaday Garden, Hlaingthayar, Yangon ah a si ih, Biblical School of Theology le Biblical Faith Baptist Missions hoha in ka um.\nCT : Fimthiamnak lamah ziang tiang na thleng?\nTSLM : Falam High School No. 1 in phun (10) ka ong. Cu hnu cun Bible lamah ka feh. Bible lam degree tete cu ngahmi ka nei ve hnuaihni\n* B.Th & B.D kha Baharat Bible College in,\n* MABS kha Northwest Baptist Seminary in,\n* M.R.E kha Asia Baptist Theological Seminary of Cornerstone University in,\n* Doctorate of Biblical Studies (DBS) kha Gulf Coast Baptist Seminary in,\n* (Ph.D in Bible History) hi Great Plains Baptist Divinity School ah 2004 ihsin ka zir nan ka theh thei hrih lo. Tuikum tal cu theh dingin ka zuam rero. A hmintein Honorary Doctorate degree khal cu in hlanve hnuaihni:\nDoctorate of Divinity ( D.D) kha 2002 ah Pacific International University in in hlan ih, 2004 ah Pacific International University thotho in Doctorate of Christian Laws ( LL.D) in hlan leh.\nCT : Kawlram ih na Bible tlawng ah sayakyi na tuan tin kan thei ih, na tlawng dinmi hmin le tlawngta ziangzat an um ti in sim aw?\nTSLM : 1996 ah Biblical School of Theology ti mi hmin in kan din ih, atu tiang President cu ka tuan ko. Tui kum academic year 2009 – 2010 hrangah tlawngta 171 kan nei.\nCT : Asile, himi Bible tlawng hi nangmahte rori din a si maw, ziangtluk in bawmnak na dawng ih zo pawlin an lo bawm, na dinnak ah harsatnak tawnmi na nei maw?\nTSLM : Pathian rinsan in, sumpai lam bawmtu um loin rualpi le naulepawl a taw kan thawk ih, a feh ve vivo ko. Atu ah cun ram dang ih ka rualpi tete pawl hnen ihsin bawmnak maltete kan ngah ih cumi hmang in kan feh ve tento cu a si hi. Harsatnak cu tawn ringring a si.\nSumpai pia khat khal um lo i ka to can a um theu. Tlawng Saya\/ Sayama thlahlawh pek ding hrangah hin ka buai zet theu. Tlawngtapawl umnak ding inn sangcawp i kan um lai khalah inn san ding hawl le inn san man ngaihtuah khalin ka rak buai zet.\n2002 kum ah PyinOlwin ah thuneitupawl in kan tlawng in phihsak dah, cui kum thotho ah Taungkyi ah kan thawn ih in phihsak lala.\nCutin Yangon lamah kan tlan ih kan khawmawknak tla vawi hnih in phihsak. Cuti vekin tih phah le thinphang nawn khin kan um ringring. Atu tiang khal hi hnangam zet cun kan um cuang lo. Thlacamnak thawn hmai lam kan pan vivo men hi a si.\nCT : Kahtaphuat ah, Thuthlung Thar Bible na let thehzo ti kan thei ih a dik maw…na lehnak ah ziangmi harsa na tibik, cule bawmtu na nei maw? Copy ziangzat na tuah thei…ziangtikah mipi in kan siar thei ding?\nTSLM: Aw, Thuthlung Thar cu theh a si zo ih, print theh zo a si men thei. Bawmtu thatha ka nei. Bibles Internatinal lam in Greek Scholar consultant-pawl in kum khat ah vawi hnih vawi thum an ra cek ih keimah lawng ka si lo, kan laimi lai tawng thiam le mirang ca thiam bawmtu thatha ka nei. Tui kum sungah cun hlannak neih tum a si. Tui kum ah mipi siar theih in a um ko ding.\nCT : Thuthlung Hlun teh leh na tum maw? Zingmi Bible version na let? Ziangruangah cumi version kherkher na hmang in na let duhnak san?\nTSLM : Atu hi Thuthlung Hlun leh rero a si. King James Version le New King James Version kan let ti ding a si ko. Bibles International Society (a Bible Society of Baptist Mid Mission) pawl thawn kan tuantlang. Ziangruangah KJV kan hmang tile mirang version-pawl hi Greek Thuthlung Thar dangdang an leh mi a si.\nThimnakah, American Standard Version hi Westcot – Hort Greek Thuthlung Thar an let ih, Revise Standard Version in Nestle – Alan Greek Thuthlung Thar an let. Good News Translation in United Bible Societies' Greek New Testament an let ih, New International Version kha Electic Text an leh mi a si.\nCui Greek text-pawl ah khan King James Version ih an leh mi Textus Receptus(TR) Greek Text sung ih um mi hmun 2000 hnak tam ah a um lo.\nGreek Thuthlung Thar Textus Receptus hi rinsan tlak bik ih a ruatupawl lakah ka tel ve ih, cui TR mirang version ih an leh mi umsan cu KJV le NKJV a si ruangah le kan tuanpi Bibles International-pawl in KJV le NKJV lawng hman ding an ti ruangah kan hmannak a si.\nGreek Thuthlung Thar TR kan let ti ding a si sawn. TR hmang in in ceksak, in remsak. Kan consultant-pawl cun TR kan let ti uh in ti theu.\nCT : Bible lam tawlreltu ah thupitak pakhat si in kan lo thei ih ziangmi org. ah hna na tuan zingvek tuanvo na nei?\nTSLM : Bible lamah cun Bibles International thawn kan tuantlang ih, Bible in ceksaktu an si. Bibles International hnuaiah Bibles International Myanmar Society a um ih cumi ah Vice Chainman cu ka si ve. Kawlram lamah cun Revival Baptist Churches of Myanmar hi a thawk ihsin ka tanlaknak a si.\nCT : Kan Chinmi hrangah himi Bible zawng siloin thildang zawng in rel thamlote khal a si ding nan Chinmi hrangah tiih tuahmi na nei maw, na tuah tum lai maw?\nTSLM : Pathian thu lam lo cun tithei mi ka nei in ka thei lo. Asinan zirsannak lamah hin ziangtin kan Chinmi hi kan zirsang thei pei ti hi cu ka ruat ve zet.\nChildren Home tivek khalah retaw seh la cutin zirnak lamah kan tangso thei mahna tiin Children Home lam khalin tanlak mi te cu ka nei ve nan titham a si lo. Ka ti theitawk in Bible tlawng lam khalah cun mi zoh mi le mi kilkhawi mi cu ka nei ve hnuaihni.\nJesui sim mi, \"Asinan Pathian uknak le a dingfelnak cu hawl hmaisa uh. Cule cui thilpawl hmuahhmuah tla cu a lo pebet ding,\" (Mat. 6:33) a ti mi hi ka hna ding ah a tawk in ka ruat.\nCT : Na innsangnu thu kan lo sut lo, fa nan nei maw? Na innsangnu na duhdawtnak thu in sim thei pei maw…na innsangnu um lo bang ta sehla ziangvek in na anhai ding na zum…ziangtluk a lo bawm…?\nTSLM: Ka insangnu thawn fanu pakhat le fapa 3 kan nei. Ka fanu cu Crown Seminary, TN ah Master zir in a um ih, ka fapa upabik cu kanmai Bible tlawng ah kum hnihnak a zir lai, fapa nauta sawn cu ramdangih zir peh dingin a timlamaw rero laifang a si. Nautabikpa cu a note lai. Ka insangnu hi leitlun ih ka duhbik mi a si ko. Ka nu vek a si ih, ka rualpi thabik khal a si. Ka hnatuanpi thabik khal a si. Atu ih kan Bible tlawng innpi hmuahhmuah khal hi amai tawlrel le sak thluh a si.\nCui tlunah keimai tlawngkainak le ka naule ih tlawngkainak hmuahhmuah khal hi ka insangnuih tanlaknak hlir an si. Hivek nunau hi cu leilung tlunah an har ding tiah ka zum. Amah kan nu hnen khalah nangmah vek nunau hi ka hmu hrih lo tiah ka sim theu.\nCT : Bible lamah Doctor tiang zirih vak na si vekin hmuh tawnmi tampi na nei ding kan zum…kan Chinmi Bible tlawngkai tampi an um hi ziang tin na ruat…a tha lam le a se lam malte in sim aw…?\nTSLM: Kei cun a tha ka ti. A se lam khal ka thei lo. A thatnak ka hmuh mipawl cu:\n* Piangthar lopiin an ra ih Bible tlawng an thlen hnuah piangthar an um hnuaihni.\n* Bible tlawng ah discipline a tha ih, mihawklakpawl khal thatphah an tam.\n* Kan ram zirnak tlawng a that lo tikah English in zir a si ih, Education tha pakhat rori a si tiah ka ruat.\n* Mirang tawng tla ziangmawzat tal cu kan thiam phah.\n* Kawlpawl tla hin in zahphah ngaingai.\n* Pathian rawngbawltu an suah lo hmanah pumpak hrangah, insang hrangah, miphun hrangah that phahnak tampi a um.\n* Keimah rori ih ka hmuhtawn mi cu kan Bible tlawng ih ra mi ziangmawzat hi hman tlak lo ding ih ruah mi ziangmawzat rawngbawltu tha le mi tha ah an suak.\n* Bible tlawngkai hi zirnak lakah a sangbik tiah ka ruat. Sii lam Doctor zirpawl cun minung thu an zir, kannih Bible tlawng ah cun a sersiamtu thu kan zir. Science lam zirtupawl cun sersiam mi an zir ih, Bible tlawng ah cun sersiamtu thu kan zir tiah ka ti theu.\nCT : Thuthangtha phuang in ram dangdang hmun dangdang ah na feh ih khawitawk ram ih thuthangtha na sim ah ha nuam na ti bik le har na tibik nak ram le hmun?\nTSLM: Ram tam ka feh lo. USA ah vawi 6 thusim in le UK ah vawi hnih thusim in ka feh. Program tawlrel cia mi hlirah ka feh ih a nuam lam zawngih thlir cun a nuam lawlaw. Minister rori khi ka si ko ka ti theu. Har ka ti mi cu 2007 February ah khin International Holiness Conference, Milvauke, WI ah speaker 10 lakah in telh ve ih, ziangvek khawmpi a si ti khal ka thei cia lo, ka hmu dah fawn lo.\nAn hnen ka thlen ve tikah International speaker miropi hlir an si ti ka hmuh tikah ka thin a phang tuk, hotel ah itthat mumal loin thla ka cam. Mi le an tam si. University le Seminary President rual thungaitu ah an um, Pastor ropi rual thungaitu an um, thusimtupawl le miropi hlir an si tikah ka thinlung lam danah har ka ti tuk.\nKa khawmawk a nuam dah lo. Asinan Bawipai zarah ka thusim a tla tha zetin ka thei ih ka di a riam zetsal. Nuam ka ti mi cu: Eucon International College mission conference ah main speaker ah in sawm ih, anetnak zan ah thusim theh ah sawmnak ka tuah ih an zaten an tap theh, an khuk an bil, mitthli thawn thla an cam, an hlanaw.\nCu mi hmuh cu nuam ka ti tuk. Amazing Grace Baptist Church, NC khalah laipai thusimdan in the Great Commission ti mi ka sermon ih an pastor a tap ruangro, a khawmtu zaten an tap ih thla an cam. Ka di a riam in nuam ka ti zet. Tisa lamih har ka ti mi pakhat cu mirang lakah bese tukin ka gout na a suak ih a har lawlaw.\nIreland ah an State College pa 8 ah Myanmar History, Myanmar Church History le Myanmar Persecution in zirhter ih College tlawngtapawl le an Lecturer-pawl in thatuk le mi ngaisang tukin ka thu zirh mi in ngaisak ih nuam ka ti zet.\nCT : Mirang tong ih thuthangtha na sim tikah harsatnak na tawng maw…ngaitu mipi pawl ih reaction malte in sim thei maw?\nTSLM: Mirang tawng hi ka thiam lo khawp mai. An cin lo can khal a tam ka zum. Tih nawn le phuhrungaw nawn ih thu ka sim tinten a tha thei dah lo.\nCuruangah keimah le keimah tha ka peaw ih, thiam zet vek khan, lai lam ih thu kan sim vek khan ka sim le a zia sawn in ka thei. Thlarau lam thil hi cu a dang a si ding, thlacamnak thawn, Thiang Thlarau rinsan i thusim cun an cing ve mai a bang.\nVawi hnih vawi khat cu na mirang tawng kan cing lo an ti ih ka thin a heng zet theu. Tawngkam tha in mirang tawng na va thiam ve in ti le miaa lawm bang khin a si ngai hmang maw tiawk pangnak can tla a um.\nCT : Thuthangtha veikhat na sim dingah thlacamnak veiziat na nei?\nTSLM: Vei ziat ti ka siar dah lo. Ka fehphah le mawtaw to phah khalin ka cam rero men.\nCT : Chinmi pawl ih Pathian thu phuanmi le mirang pawl ih Pathianthu phuanmi ziangtluk an danglam aw…Chinmi pawlih Pathianthu sim daan a nep deuh maw?\nTSLM: Ziangkimah mirangpawl hi cu kan Saya an si ko e.\nCT : Pathian biaknak lam ah, mirang pawl hnen ihsi Chinmi pawl in zir ding tlak na timi ziang a si? Ziangruangah cumi kan zir ding?\nTSLM: Mifelpawl hin Pathian lamih an feh le thungaithlak an suah lawlaw. Kan Chinmi khal ti lawlaw ti hi zir tha si in ka ruat.\nCT : Chinmi\/lai pacang tha na si hi na sirawk kan zum lo nasa ih Chinmi na sinak ruang ih na duhawkbiknak ziang a si….Chinmi goodness kan neihmi te ziang a si tin na hmu?\nTSLM: Chinmi ah Pathian in in ruat ta mio ih sirawk theih khal a si lo ih, thleng theih khal a si lo. Pathian ih in retnak, in sernak hi ka di a riambik rori ko.\nChinmipawlih kan neih mi ih thil tha le kaihhnget tlak le ka duhawk venak cu kan tlaitluannak, kan rinumnak le kan tlawmngainak hi a si. Rinumnak ah cun Chinmi hi mirang sangtu kan si ding. Korea, Tuluk, India, Filipin rualpi ka neih mipawl le mi ih simsin mi ka theihnak ah an tawng vekin an um lo, an ti lo.\nChinmi cu kan tawng vekih nung le tuah kan si. Tlawmngainak, tlaitluannak khal hi kan pipu san ihsi kan neih mi a si. Mirang sangtu kan si ko tiah ka tlawngtapawl hnenah ka ti theu.\nCT : Doctor degree na pe tivek a um maw, na hnen ihsin kan thei duh?\nTSLM: Kei in Doctor degree ka pe dah lo. Kan tlawng khal hi cuvek pe thei dingin a tling ah ka ruat lo. Amahlawngte cu recommend-nak ca ka ngan mi Pathian in thlawsuah a pe ih Pacific International University in kan laimi pacang tha 5, Mizoram ih Dr. Van Lalnghaka le Dr. P.C.Biaksiama, London ih Dr. David Tucker, Orlando, USA ih Dr. Bill P. Crawford tla cu Honorary Doctorate degree an hlan.\nMizoram in Wales ram ih missionary an thlah mi Dr. Sangkhuma cu California Pacific School of Theology in Honorary Doctorate degree an hlan.\nTui kum ah Anchor Theological Seminary, USA in Dr. Jacob Kham Khan Mung le Dr. Samuel Zung Bawi Thawng cu Honorary Doctor of Divinity an hlan.\nCT : Thlacamnak a thupitzia tawiten in sim fiang aw?\nTSLM: \"No prayer, no power\" rori a si ko.\nCT : Chinmi pawl hmun kip ih kan vahvaih a tha na tinak le a thalo na tinak in sim in sim bet aw?\nTSLM: Leitlun pumpi hi kan ram a si ve mai lo sawm ka ti. Pathian thu ah um phawt sehla ziangkim hi a tha thluh in ka thei.\nCT : Tui hnu kum (10) ah kan Chinmi ziangtin kan um ding timi na ruat thei maw…ruahnak na neih le in hlawm ve aw?\nTSLM: Ziangkimah thanso lam cu kan pan natsat ka zum. Ka ruahhar mi ve pakhat cu tuisan mipawl hnuah cun ram dangdang ih um mipawl hin kan Chin tawng an hmang nawn pei maw aw! ti hi a si. Israel-pawl khal khan an tawng an hngilh theh ih an zirsal. Hmun kip i um Chinmi hin kan Chin tawng le nunphung hi kil tha thei cio sehla ti cu ka saduhthah a si.\nCT : Kan ram a tha leh ding na zum maw? A that leh pang le Chinmi pawl hi ziangvek in kan um ding…Kawl pawl ih kut ah kan hrantang thotho pei maw?\nTSLM: Kei cu politic lam hi ka thei lo lawlaw, Pathian lam mi ka si ih, ka hmuh vedan ah cun kan ram lawng si loin, a leilungtlun pumpi hin that lam a pan ka zum lo. Siat lam kan pan vivo hi ka zum. Amahlawngte cu kan kawlram ukawknak cu a thlengaw ve ko ding tiah ka zum.\nRussia rampi khal kha Communist rampi a si ih, khristianpawl in thla an cam natsat cun a kuaidarh theh mai. Germany pharpi khal kha khristianpawlih thlacam ruangah bal a si kha. Kawlram khal khristianpawl in nasaten thla kan camsinsin le van lam cangvaihnak in a thlengaw rori ding tiah ka zum. Ziangtin laimi kan um vivo ding ti cu ka ruat ban lo.\nCT : Thu lolam na ti zet ding nan, Chinmi hlasak thiam ah zo na uar bik, cun Chinmi upa hruaitu langsar deuh ah zo na ngaisangbik, ziangruangah na ngaisang, ca nganmi pawl ah zo ih ca nganmi siar nuam na ti bik?\nTSLM: Hlasak thiampawl hi ka uar theh. Evangelist Lal Eng Lian, Far Men Par, Lal Biak Eng pawl ih hlasak hi ngai nuam ka ti zet. Hruaitu hmuahhmuah hi ka ngaisang theh, hruaitu si hi a har em mai. Dr. Runbik khi ka ngaisan zetnak cu a taimaknak, a tlawmngainak, a thianhlimnak le a tlaitluannak pawl hi zohthim tlak zet a si ka ti.\nCangan lamah cun Dr. Than Bil Luai le Dr. No Than Kap ih cangan hi an tawngfang kawmdan ruangah si seh, an tawng hman mi hrimhrim khalah siar nuam ka ti.\nCT : O le Aw hin kan Falam calai a tibuai zik in na hmu maw? O le Aw ah ruahnak malte na nei ve ko ding kan zum…ziangtin?\nTSLM: A buainak ka hmu lo. Kan thanso ruangah a si tiah ka ruat. \"O\" ih ngan a si khalle siar a har lo, \"AW\" ih ngan khal le siar theih thotho a si. Kei ka cangan mipawl hi \"AW\" in ka ngan ih, kan siar thei lo in titu an um hrih lo.\nKei khalin \"O\" ih ngan mi hi ka siar thei lawlaw. Kan buaipi dingih ka ruah mi le ka hmuh mi sawn cu Chin Grammar lam hi a si. Group mail ih kan cangan mipawl hi Grammar kan neih lo ruangah a si bik in ka thei, siar a har tuk. Kei khal ka thiam lo tuk ti theiaw in ka zir rero.\nCT : Leitlun hmunkip u le nau kan tawnawk theinak dingah Rihli, Pathianthu ngannak ah BawipaiRobawm etc. pawl a um ih na ca nganmi tla kan siar theu ih ziangtin na ruat, group mail pawl a um hi tha na ti maw? Hi hnak in Chinmi (Falam mi) kan hmun khat sinsin theinak dingah ziangtin kan tuah thei ding na zum?\nTSLM: Thla khat sung damcak loin ka um ih umharphen ah tiin kan inn ah Broadband ka nei tho si ih tiin group mail ah Pathian thu tete nganin ka thlah ve tikah thazang kan ngah ti simtu tete an um ih ka phur zet.\nGroup mail hi Pathian thusimnak khalah a va tha ve ka ti rero. Chinmi kan hmun khat sinsin theinak ding ziangtin kan tuah thei ding ti lam cu ka ruat ban hrih lo e. Hruaitu tha le khawruahnak tha neipawl ih tawlrel a tul pei.\nCT : Na man tawk cin ah cabu hi bu ziangzat na siar ding na zum? Na cabu tha\ntibikmi ziang a si, Bible cangthlanbik pakhat tal na nei dingih cucu ziang a si?\nTSLM: Casiar hi ka paih zet nan casiar ka cak lo. Bu 600 hman ka siar lo ding. Leadership lamah Dr. J. Oswald Sanders ih ngan mi \"SPIRITUAL LEADERSHIP\" kha tha ka ti.\nThlarau khah nun lamah Dr. John Van Gelderen ih ngan mi \"THE WIND OF THE SPIRIT\" le Evangelist Mike Redick ih ngan mi \" PATHWAY TO POWER\" ti kha tha ka ti.\nCT : A net lam kan thleng vivo ih na hla duhbikmi in simta aw?\nTSLM : Pastor Ezra Lal Nei Thang ih phuah mi \"KA NUN IN BUAIPI A PAIH NAWN LO\" tile Evangelist Lal Eng Lian ih phuah mi \"MAW BAWIPA NANG KAN LO TUL E\" ti hi kan sungkua hla a si.\nCT : Na caan tha in pek ih kan lungawi tuk.\nTSLM : Kei vek men tla nan can sunglawi pe in interview-nak in nei duh hi cu ka lungawi tuk. Mithungaipi vek khin ka ruataw hial si maw!!!","id":"","dump":"CC-MAIN-2013-48","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/dr-timothy-sui-lian-mang-le-ct\/","date":"2013-12-12T14:51:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-48\/segments\/1386164641332\/warc\/CC-MAIN-20131204134401-00058-ip-10-33-133-15.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992807508,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":25,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992807507514954}","num_words":3378,"character_repetition_ratio":0.037,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.316,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"February 30\nBy- Bete Fala\nThihnak khamtlang ih ding au thawm cun, innsung hmuahhmuah a kuahkhat t'heh. Khawvang t'ih si awm tak ih, a aw neih hmuahhmuah suah ih t'ap aw leh, fapa te, fapa te ti aw a theih cun, a tha neih hmuah suah ih, thi le hnai tiang suak ih a hring tu naute nu cu, thihkhat ka luat ti hmel thawn lungawi aipuang ih khat mithmai te thawn a fapa te cu a von cawi.\nNauneih a kil tu nu pawl cun \" Nuthluai fapate ka neih le\n\"Van Lian Ce\" ti'n a hmin ka sak ding na ti kha, zoh aw na fapa hi a hmin thawn a kaihawk dan ding hi, hi tluk naute hmeltha duhnung kan hmu hrih lo ti'n an zaten an lungawi tlang tuk.\nMi harsa te an si ruangah liante thlakhat a kim in, a nu cun mi inn ah a tan ih hna a t'uan san ringring. A fapa fimthiamnak nei mi si ter rori a duh ruangah a sur a sa ti lo'n hnat'uan ding um hmuahhmuh cu a t'uan t'heh.\nLian te khal kum thum a kim ve thlang ih, a nu cun mi inn ih tan ringring a hmasong ruangah a hna tuannak\n( concrete) an khuai nakah a hruai ve ringring.\nLiante cu nauhngak zawnlung leh felfai zet a si ruangah a nu'i hnat'uannak kiang te ah a rak to kerki t'heu. A it hmut can ah a nu in puan a phah sak ih, puan in a lu a khuh ih cutin leilung par ah a itthat t'heu. A fapa itthat lai a hmel a von zoh cuh, Nuthluai thinlung cu a puakkuai t'heh zik. Ka fa na nu san ka tlaih lo ruangah, na suncaw ah buh rang hman ka lo ken thei lo in ngaithiam hram aw maw Ti'n liante hmel te cu zoh phah in a mitthli cu an rong luang thlurthlo. Zanlam ni a tlak zik hrawng in an faten inn lam an pan t'heu.\nInn an thlen cun, meisa an muah ih, kimnga beel pi ih \"vainimho\"cu an zanriah ah an ti hlum ih, an thurhang leh cite thawn an nufa te'n thaw ti zet in an ei t'heu.\nLiante cu angki paa leh bawngbi sia hniaphni te thawn a vak kerhko t'heu. Phanat hruk ding khal a nei lo. Kum nga a hong kim ve thlang cun, tlawng lut ding a si ve thlang ruangah an nu faten tlawng inn lam an pam ve. Saya\/ sayamah pawl in liante pa hmin an von suh cuh, mithmai thim zet thawi ding nuthluai cun, pa a nei lo a hon ti ih lian te cu a nu hmin lawng in tlawng a up.\nTlawngfawm angki pakhat, bawngbi pakhat lawng a neih ruangah ruah ih a toih ciar can khal ah zan ah an nufa ten meisa ah an ro ter t'heu. Nuthluai cu sun ih a um dah lo ruangah liante cu suncaw a ken t'heu. Lainte hrang suncaw ding ah ti'n fangfai pikhat te a leisak ih buh leh ngapi rawh a ken t'heu. Lainte cu ziangvek rawl a ei khal ah a thaw lo tivek khal in a phun dah hrimhrim lo. Tlawnginn ih a rualpi pawl in nang farahfa pa nei lo, nitin na hmeh le ngapi rawh ti'n an zawntaih t'heu khal ah a hnaset a dun men hai. Tlawng t'um phah ah a nu'i hnat'uannak in a hngak ih an nufaten inn an tlung tlang t'heu.\nLiante cu phunhrek te kaimi a si nan ca a duh zet. A man can ah ca ta rori a zoh.. electric sim lo meiinn hman an neih ve lo ruangah far vang tangah hmai dum mianmi te thawn ca a zoh t'heu.\nZarhte ni tlawng a kai lo can ah a nu'i hnat'uan nak ah cabu keng in a thlun t'heu. A nu'i hnatuan cu mitt'hep loin a zoh ringring. Liante cu a to nak ihsin a ding vukvi ih a nu hnen ah zamrangzet in a va feh ih a nu'i ken mi sobul cu a lon vukvi ih, \"Nunu cawl aw keimah ka lo sawng ding a hon ti\".\nNuthluai ih thinlung cu a parh t'heh zik. \"Van lian ce na tonak ihsin ding awla a tu rori ah na ca va zoh aw. Nang ih t'uan ding hna a si lo. Nangcu tlawngkai si na hna. Feh aw, feh zang, fehzang aw ka lo ti\", tin thinlung parh t'heh zik mitthli haal t'iamt'iam in liante cu a hon hro ciamco. Liante cun, a nu cutluk ih a thinheng cu a mang a bang tuk. Kum nga lenglo a si thlang a nu in mithmaisai khal in a zoh dah lo mi cuti mai ih a hon hro cu mak ti tuk cing in a cabu a lak ih ca a von zoh. Zanlam ni a liamzik thlang cun, Lainte ra kan tlungthlang ding ti'n cawi ding tin a kut a von pharh cuh, liante cun, a nu'i kut durh seksek thisuak a von hmuh cun, t'ong ngaih nak thei lo cun ninghang tuk in a t'ap thlurthlo. A nu cun, ka fa duat ca t'haten zir aw maw. Khah!! Ngam thlang aw ti'n liante'i mitthli cu a von hnulsak ih innlam an pan.\nNuthlui cu liante tlawngkainak ding ah a taksa ih a celhpaih lo tiang khal in sum a hlawh t'heu. A rilrawn tuk can khal ah hmuk pakhat te khal a lei ngam dah lo. Lainte khal tleirawl a hong si ve thlang. Tlawnginn ah a rualpi pawl in nang panei lo Van lian ce tiih an t'ongkhum nak cu a hnasung ah a cam tuk tlang. Tuzan cu ka pa zo a si ti ka nu ka sut thlang ding ti lungput a nei. Zanriah an khop ih liante cu ca zoh ding in far a hon vang.\n\"Nunu thu lo sut ding ka nei\"\nZiang thu maw?\n\"Ka p,,,pa hi zo si? Khuinah a um? A dam lai maw?\nNuthluai cu A faar sah lai a cawl dukdi.\nLainte na ca kha t'haten zoh aw.\n\"Nu, cucu in sim lo ding tinak maw? Sim na hreh tuk a siah cu ka lo nawr lo. Ti'n riahsia zet in a vong um.\nKa fa liante, pa nei lo a si ruangah na rualpi pawl zawntaih na tuar ti ka thei tuk. Kei na nu hi leitlunah raksuak ve hlah sehla nang hiti vek in farah ,rethei,zonziah na tuar t'ul lo ding nan sikhawh. In ngaithiam hram aw. Ka fa, ca thiammi si rori tum aw maw. Tin nuthluai cu a mitthli an tlak duahdo. Lainte cun Nunu, inngaihthiam aw keimah mawh si ka pa thuhla tla ka lo sut nawn lo ding. Ca thiammi fapa si ter I duh vek in, Nunu, ca ka zuam ding ih na duhthusam ka lo kim ter tengteng ding ti ka lo tiam.\nKhah!!! Hni awle ti'n liante cun a nu cu a vom pawm.\nKa fa, nangvek fapa ka rak lo hrin hi ka lungawi tuk. Pathianzarah kan dam ding ih phurhra na t'heh zan rori ah na pa thuhla ka lo sim t'heh ding ti ka lo tiam ve. Khah! Na ca va zoh ve thlang aw le.\nLiante cu phun nga a kai in phun kua tiang 1st lole 2nd a ngah ringring. A sinan a nu in phurhra boder ih um lo cu a duh hrimhrim lo.\n\"Nunu, a leng in phurhra tla ka kai men ding ca ka neh ko a ti nan a nu in a duh cuang lo ruangah liante cu Border um ding in tim tuah. Nunu, a sile ka um lo sungah rawl t'ha ten ron ei aw maw. Na celhpaih lole hna tla ron t'uan hlah. Cun, na dam lo veten sibawi hnen ah rak feh aw. Tlawng ka t'heh zangzang dingih keimah nih ka lo cawm thlang ding. Nu damten rong um tum aw maw tin thu a cah rero. Si ee,,, nangtla dam ten um awla na ca leh pathian kha a hmaisabik ah ret veve aw tin liante ih lupar ah a kutsuang in thla acam sak.\nLiante border a luh zaan cuh, nuthluai cu ti lo rawl lo leh it khal itthat thei loin a um. A fapa mithi zun ngai rorin a ngai duahdo. Liante a suah pek ihsin border alut hlan deuh tiang ihkhun pakhat ih ittlang an si ih, tuzan a mah lawng ti riahri tei a von ih cu a lungleng a tuar lo. An inn cu di in sia tak te, furcan ah tla cun an ihkhun tlunkhal in ruah an rong dok t'heu. Inn fate tak a si nan, liante a um nawn lo cun, milian inn sung kau deldel, bawlung sitnak khal ih hman theih khop ih kau sung ih mahlawng um vek rorin a thei aw.\nLiante khal a nu a ngai tuk ve. Thlacamnak ah an hngilh aw dah lo an nufa ten.\nNuthlaui cu, hnatuan ringring a si ruangah liante cu border ih rawl ei cih ding in kumkhat sung rawlman a pek cih ruangah a can tete loah cun liante cu a vongtong dah tuk lo. Veikhat veihnih inn a ra tlun can ah an tong aw t'heu.\nNutluai cu hna ta rori a tuan. A taksa ih celhlo tiang hna a t'uan ruangah a nini in a t'awl deuhdeuh.\nLiante, tete khal phurhar an t'heh zan a si thlang. Liante cu tuzan cu nunu tawn kan it tlang thlang ding tin phur tak in a puantawm cu a tuah, nuthluai khal ka fapa tlawng t'heh zan hrang ah ti'n Ar la thau t'ha zet a rak lei cia. A hnipuan neihsun zunthum sungih t'habik a hruk ih, a neih sun (sin kye) phanat a hri a cat ruangah puansia te thawi tuah mi a hruk ih, a fapa hmuak ding in a feh ve. An nufa ten an tonawk cu an lungawi tuk ih an pawm aw. Liante cun, nunu na dam lo maw na va t'awl ve. Na mit tang tla an dum t'heh nunu na dam lo si ko. si bawi hnen kan feh ding a hon ti.\nKa fa, dam lo sehla ka rong lo hmuak thei lo ding ra aw kan tluang ding khah tin inn zin an pam.\nAn nufaten ar cu an that ih a zan cu khohhran upa sawm in rawl ei khawn thlacamnak an nei. Zanriah khawh khua a thim zik mermo thlang liangte tei nufa cu thu nuam an rel.\nLiante in nunu tu in cu keimah ka lo cawm thlang ding. Tusun ni tiang in cawn ih ka t'ul mi an hai lo teih I tuah sak ringring ruangah, ka lungawi tuk. Nangmah ve nu ka lo nei hi cu leitlunah mi vant'ha bik ka si. Nu, kan sayakyi pa nih( sawng hmu) t'uan ding in in ti si.\nLiante thusim mi cu sang tu a neih lo ruangah liante cun a nu cu a hei zoh ih , a nu cu tha nei lo ti theih emem in a rak sing rero. Nunu, tuni na bang tuk maw? Maw, na dam t'ha lo saw? Tin a nui caal a hei tham sak cu. A caal cu a ling in a ling. Liante thinphang tuk ti ngaihnak thei lo cuh a biang par ah a mitthli an rong luang kiahko. Ihkhun parah a nu cu a hei cawi ih, puansia ciar thawn a caal cu a dip sak rero phah in\" Bawipa ka nu hi damnak in pek sak hram aw tin thal a cam phah rero.\nCaanher pakhat sung hrawng a hngak nan a nui taksa cu rehlam a pan thei lo ruangah a zanzan in vankautlang ih zato innpi a pan pi.\nZato innpi an thlen veten si an dawt ih, Glucose an thun cih. Liante cu Doctor pa in a ko ih, ka fapa, na nu hi Operation khal ih dam thei ding a si nawn lo. A natnak a tam tuk zo bak ah a natnak a rei tuk zo. Kan nih in ti thei mi kan neih nawn lo ruangah thaizing ah innah na tlunpi thei. In ngaihthiam aw tin Sibawi pa cun a suah san.\nLiante cu khawvel tleunak khal a hmu nawn lo. Leitlun ih a nu hmel a hmuh nawn lo ding cu a ruat thei hrimhrim lo. A nu a zoh cu a mitthli cu vanrialruah bang an sur. Canher hrek hnuah liante nu cu a mit a hon meng tento. Ka fa, liante ka lo dam pi rei nawn lo ding curuangah nangmah leh nangmah ron enkawl t'ha aw maw.\nBeiseinak a um nawn lo ruangah a thaizing ah innlam a pan pi. << peh lai ding >>","id":"","dump":"CC-MAIN-2014-23","url":"http:\/\/fcfsingapore.org\/february-30-part-i\/","date":"2014-07-23T13:57:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2014-23\/segments\/1405997878518.58\/warc\/CC-MAIN-20140722025758-00186-ip-10-33-131-23.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9989480376,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":32,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9989480376243591}","num_words":2112,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.345,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"3. Sam mawi thei kutin ketin kho thei: Arti ah heh amino acids leh minerals pawl um man sam te mam ruai ai kutin ketin te kho ruai ben i.\n4. Ruh ek ruh tontai zia um: Arti ah vitamin D leh calcium pawl tel ve man ruh kho ruai i.\n5. Hat thei: Arti ah protein tiang pawl khai um tho tho man thawhhlam (breakfast) kin ei fang arti ei tel tio le sing khaw kin hat ai khaw thil te bang ti hiam riap ro tuh i sing.\n6. Protein tam ngai: Protein heh taksa hrangah kul ngai man arti ei le sing khaw protein tam ngai nei tuh i sing.\n7. Hluak hrang pha: Arti ah cholinergic tihnak khai um tho tho man kin thisan zam lam leh hluak hnawm hnak pawl a thar in bawn sal teng to de i, Cia man hluak lam roh pui in pha ruai ben i.\n8. Aharah (nutrients) tam ngai ngah tuh i si: Arti em tam le si khaw aharah tam ngai ngah tu i sing, ziangman ti fang arti ah heh vitamin A, vitamin D, vitamin E, tandat leh calcium etc a phun phun kin taksa in a kul hnak pawl khim liang in um man arti ei tam heh pha i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2016-36","url":"http:\/\/zntksang.blogspot.com\/","date":"2016-08-30T07:19:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2016-36\/segments\/1471982974951.92\/warc\/CC-MAIN-20160823200934-00001-ip-10-153-172-175.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9324959517,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9324959516525269, \"cnh_Latn_score\": 0.05165989696979523}","num_words":208,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.12,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.933,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"အသစ္ေသာနိဂုံး\nဘ၀မွာ ဘယ္သူမွအစကုိျပန္သြားၿပီး အသစ္ကျပန္စလုိ႔မရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူတုိင္းက အခုခ်ိန္ကေနအစျပဳၿပီး အသစ္ေသာနိဂုံး ကုိတည္ေဆာက္ႏုိင္ပါတယ္။\nနာက်င္ျခင္းမပါတဲ့ ေန႔ရက္မ်ား၊ ၀မ္းနည္းျခင္းမပါတဲ့ ရယ္ေမာေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ မုိးစက္မ်ားမပါတဲ့ ေနေရာင္ စတာေတြ အတြက္ကတိျပဳခ်က္ ဆုိတာမ်ဳိး မရွိႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေန႔အတြက္ခြန္အား၊ မ်က္ရည္မ်ားအတြက္ ႏွစ္သိမ့္မႈ၊ လမ္းခရီးအတြက္ အလင္းေရာင္မ်ားကုိေတာ့ ကတိျပဳလုိ႔ရပါတယ္။\nစိ္တ္ပ်က္စရာ အေတြ႔အႀကဳံမ်ားဆုိတာ လမ္းခရီးေပၚက ခလုတ္ကန္သင္းမ်ားနဲ႔ တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြေက်ာ္လြန္ ၿပီးရင္ ေျဖာင့္ျဖဴးတဲ့ လမ္းခရီးကုိ ေရာက္သြားမွာပါ။ ခလုတ္ကန္သင္းမ်ား အၾကားမွာ အၾကာႀကီးမေနပါနဲ႔။ ခရီးဆက္ပါ။ သင္လုိခ်င္တာမရလုိ႔ စိတ္ဓာတ္က်ခ်င္သလုိ ျဖစ္လာရင္ေတာင္ အားတင္းၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ေနဖုိ႔ ႀကဳိးစားပါ။\nဘ၀ရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕အျဖစ္အပ်က္ေတြက အခုအခ်ိန္ထက္ ပုိၿပီး ရယ္ေမာႏုိင္ေအာင္ သင္ေပးႏုိင္သလုိ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ အလြန္အမင္း မငုိေၾကြးေအာင္ သင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။\nတစ္စုံတစ္ေယာက္က သင့္ကုိခ်စ္လာေအာင္ လုပ္ယူလုိ႔မရပါဘူး။ သင္လုပ္ႏုိင္တာကေတာ့ အခ်စ္ခံႏုိင္သူျဖစ္ေအာင္ ေနထုိင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ အျခားသူမ်ားက သင့္တန္ဖုိးကုိ နားလည္ၾကဖုိ႔သာ လုိပါေတာ့တယ္။\nကုိယ္ခ်စ္ေနတဲ့သူ တစ္ေယာက္အတြက္ ကုိယ့္မာနကုိ ရႈံးဆုံးတာဟာ၊ မာနေၾကာင့္ကုိယ္ခ်စ္ရတဲ့သူ တစ္ေယာက္ကုိ ရႈံးဆုံးျခင္းထက္ ပုိေကာင္းပါတယ္။\nက်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုိယ္ခ်စ္သင့္ ခ်စ္ထုိက္သူလုိ႔ ကုိယ္ယူဆတဲ့သူ တစ္ေယာက္ကုိရွာျခင���းအတြက္ အခ်ိန္းအမ်ားႀကီး ျဖဳန္းမိတတ္ၾကတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ကုိယ္ခ်စ္ေနတဲ့သူ တစ္ေယာက္နဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့အခ်စ္ကုိ တည္ေဆာက္မယ့္အစား အျပစ္ရွာျခင္းအတြက္ အခ်ိန္အမ်ားႀကီး ျဖဳန္းမိတတ္ၾကတယ္။\nမိတ္ေဆြေဟာင္းကုိ မေမ့ပါနဲ႔။ သူ႔ေနရာကုိ အစားထုိးႏုိင္တဲ့သူ ျပန္ရွာလုိ႔မရပါဘူး။ မိတ္ေဆြဆုိတာ ၀ုိင္လုိပါပဲ၊ ေဟာင္းေလ ေကာင္းေလေပဲတဲ့။\nမူရင္းလင္ခ္ - http:\/\/www.agiftofinspiration.com.au\/index.shtml\n26 September, 2016\nအသစ္ေသာနိဂုံး\nဖဲႀကဳိးနီေလး\nလူတုိင္းလုိခ်င္တာက ဖဲႀကဳိးျပာေလးပါ။ အျပာေရာင္ဆုိတာ ပထမ၊ အေကာင္းဆုံးဆုိတဲ့သေဘာျဖစ္ေနလုိ႔ေလ။ သူငယ္တန္း ကေလးေတြေတာင္ ဖဲႀကဳိးျပာကုိလုိခ်င္ၾကတယ္။ အားကစားဘက္မွာ က်ေနာ္ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ဖဲႀကဳိးျပာ ရတဲ့သူ မျဖစ္ခဲ့ဖူးဘူး။ အေျပးၿပဳိင္ပြဲဆုိရင္ က်ေနာ္ကဘိတ္ဆုံး။ ေဘ့စ္ေဘာမွာဆုိလဲ မပစ္တတ္ရုံသာမက ရုိက္တံေတာင္ ေကာင္းေကာင္း မကုိင္တတ္ပါဘူး။ ဘတ္စ္ကက္ေဘာမွာက်ေတာ့ ကြင္းထဲမွာ အျခားကစားသမား ကုိးေယာက္မရွိတဲ့ အခါမွသာ က်ေနာ္က ေတာ္တာပါ။ အားကစားဘက္မွာ က်ေနာ့္ထိန္႔လန္႔ဖြယ္ရာ ညံ့ဖ်င္းခ်က္ေတြကုိ ဘယ္ေနရာမွာ က်ေနာ္သေဘာ ေပါက္ခဲ့တယ္ ဆုိတာေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ေပမယ့္ အေစာႀကီးကတည္းက နားလည္ခဲ့တယ္ဆုိတာကုိေတာ့ မွတ္မိခဲ့ပါတယ္။\nက်ေနာ္သူငယ္တန္းတက္တုန္းက ေႏြဦးရာသီမွာ က်ေနာ္တုိ႔အတန္းဟာ မုိင္ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ေ၀းတဲ့ၿမဳိ႕ကုိ ေပ်ာ္ပြဲစား ထြက္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒါကႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ ခရီးမဟုတ္ေပမယ့္၊ အိမ္ေျခသုံးရာေလာက္သာရွိတဲ့ ရြာမွာပဲ တစ္ဘ၀လုံးကုိ ျဖတ္သန္းလာတဲ့ အသက္ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္ ကေလးတစ္ေယာက္ အတြက္ေတာ့ အိမ္ေျခ ႏွစ္ေထာင္ ေလာက္ရွိတဲ့ၿမဳိ႕တစ္ၿမဳိ႕ ကုိသြားေရာက္တာက တကယ္ကုိရင္ခုန္စိတ္လႈပ္ရွားစရာပါ။ သုိ႔ႏွင့္တုိင္ အခုအခ်ိန္မွာ ျပန္ေတြးၾကည့္ေတာ့ အဲဒီေန႔က အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ အဲေလာက္ႀကီးမမွတ္မိျပန္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ အိပ္ငယ္ေလးနဲ႔ ထုပ္လာၾကတဲ့ေန႔လယ္စာကုိ စားၾကတာ၊ ဒန္းစီးၾကတာ၊ ေလွ်ာစီးၾကတာ စတဲ့ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္ ကေလးေတြ လုပ္ေလ့ရွိတာေတြကုိပဲ မွတ္မိပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲတာေတြအၿပီးမွာ အေျပးၿပဳိင္ပြဲရွိတာကုိေတာ့ ေကာင္းေကာင္းႀကီးကုိ မွတ္မိျပန္ေရာ။\nအဲဒီအေျပးၿပဳိင္ပြဲက ရုိးရုိးအေျပးၿပဳိင္တာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီမွာပါလာၾကတဲ့ တစ္ခ်ဳိ႕မိဘေတြက ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျပးၿပဳိင္ပြဲမ်ဳိး လုပ���ဖုိ႔ စိတ္ကူးရလာၾကတယ္။ လည္ပင္းမွာ အားလူးအိပ္ကုိခ်ိတ္ရင္းေျပးတာ၊ ၾကက္ဥတစ္လုံးကုိ ထမင္းစားဇြန္းနဲ႔ သယ္ရင္းေျပးတာ စသျဖင့္ေပါ့။ အဲလုိအေျပးၿပဳိင္ၾကတာကုိေတာ့ အေသးစိတ္ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္မွတ္ညဏ္ထဲမွာ ထာ၀ရထင္က်န္ေနမယ့္ အေျပးၿပဳိင္ျခင္းတစ္မ်ဳိးေတာ့ ရွိခဲ့တယ္။ အဲဒါက ေျခေထာက္သုံးေခ်ာင္း အေျပးၿပဳိင္ပြဲ လုိ႔ေခၚၾကတဲ့ဟာေပါ့။ ကေလးႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ေျခတစ္ဖက္စီကုိ ႀကိဳးနဲ႔တြဲခ်ည္ကာ ႏွစ္ေယာက္တစ္တြဲစီ အေျပးၿပဳိင္နည္းေပါ့။\nကံေကာင္းတဲ့ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္က က်ေနာ့္အတြဲျဖစ္ခြင့္ရခဲ့တယ္။ အားကစားမွာ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ ည့ံတဲ့က်ေနာ္နဲ႔ တြဲခြင့္ရတာကုိ ကံေကာင္းတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္တာပါ :P :D ။ အဲဒီေကာင္ေလးက က်ေနာ္တုိ႔အတန္းက ဒုတိယအေတာ္ဆုံး အားစကားသမားျဖစ္ေနတယ္ေလ။ သူ႔ေျခတစ္ဖက္ကုိ က်ေနာ့္ေျခတစ္ဖက္နဲ႔ တြဲခ်ည္ေပးေနၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာသူဟာ စိတ္မေကာင္းႀကီးစြာ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ က်ေနာ္ေကာင္းေကာင္းသိေနခဲ့တယ္။ က်ေနာ္က အရႈံးသမား။ သူကေအာင္ႏုိင္သူ။ သူကအရာအားလုံးနီးပါးမွာ အႏုိင္ရခ်င္သူတစ္ေယာက္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္နဲ႔တြဲရင္ေတာ့ သူ႔မွာအခြင့္အေရး မရွိေတာ့ဘူးဆုိတာ က်ေနာ္သိေနတယ္။\nဒါေပမယ့္ သူ႔အေျခအေနကုိ က်ေနာ္ေလာက္ သတိထားမိပုံမေပၚဘူး။ သူကက်ေနာ့္လက္ကုိ လာကုိင္ရင္း၊ ေသနတ္ပစ္ ေဖာက္သံ ေပၚလာတာနဲ႔ အျခားတစ္ဖက္ဆီကုိ က်ေနာ္တုိ႔ေျပးခဲ့ၾကတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အနားက အျခားအတြဲေတြက လဲက်သူလဲက်၊ ခလုတ္တုိက္မိသူတုိက္မိနဲ႔ ျဖစ္ေနၾကေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ အဆင္ေျပေျပေျပးႏုိင္ခဲ့တယ္။\nခဏေလာက္အၾကာမွာ ေနာက္ဖက္ကုိ က်ေနာ္တုိ႔လွည့္ၾကည့္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အျမန္ဆုံးျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ လုိက္မွီႏုိင္မယ့္သူက အျခားတစ္တြဲပဲရွိတယ္။ အျခားသူအားလုံးကေတာ့ က်ေနာ္တု႔ိရဲ႕ေနာက္ ကုိက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ က်န္ေနၾကတုန္း။\nဒါေပမယ့္ စည္းမေရာက္ခင္ တစ္ေပသာလုိတဲ့ေနရာမွာ ကံဆုိးမုိးေမွာင္ျခင္းက ရုတ္တရက္ ေရာက္ခ်လာခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ေျခလွမ္းမွာၿပီး လဲက်ခဲ့တယ္ေလ။\nစည္းနဲ႔တစ္ေပသာ လုိေနတာဆုိေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔တြဲခ်ည္ထားတဲ့ ေကာင္ေလးက က်ေနာ့္ကုိ ဒရြတ္ဆြဲကာ ေျခလွမ္း တစ္လွမ္းေလးပဲ လွမ္းလုိက္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဖဲႀကဳိးျပာရႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူမလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ သူေျပးတာကုိရပ္ၿပီး လဲက်ေနတဲ့ က်ေနာ့္ကုိ ဆြဲထူေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ အျခားတစ္တြဲက စည္းကုိျဖတ္ေျပးလာ ခဲ့ၾကတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ဒုတိယပဲရကာ ဖဲႀကဳိးနီေလးရခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကုိ က်ေနာ္ေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနေသးသလုိ ဖဲႀကဳိးနီေလးကုိလဲ ခုထိသိမ္းထားပါတယ္။\nအဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေနာက္ပုိင္း ၁၃ ႏွစ္အၾကာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ဘြဲ႕ရခဲ့ၾကတယ္။ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္မွာ အဲဒီေက်ာင္းသားေတြကုိပဲ ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကားေျပာဖုိ႔ စင္ေပၚမွာက်ေနာ္ရပ္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူငယ္တန္းတုန္းက အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကုိ ဘယ္သူကမွ မမွတ္မိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖဲႀကဳိးျပာရဖုိ႔ထက္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကုိ မတ္တတ္ရပ္ႏုိင္ေအာင္ ကူညီဆြဲထူေပးတာက ပုိအေရးႀကီးေၾကာင္း က်ေနာ့္ကုိသင္ေပးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တဲ့ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ အေၾကာင္းကုိ က်ေနာ္ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပခဲ့တယ္။\nအဲဒီကာင္းေလးဟာ ဘြဲ႕ယူတဲ့လူေတြထဲမွာထုိင္ေနေပမယ့္ သူဟာဘယ္သူျဖစ္ေၾကာင္း က်ေနာ္ထုတ္ေျပာမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ပရိတ္တတ္ကုိ က်ေနာ္ေျပာျပခဲ့တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူတုိ႔အားလုံးဟာလည္း တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အဲဒီေကာင္ေလး ျဖစ္ေနခဲ့ၾကလုိ႔ပါ။ က်ေနာ္လဲက်ခ်ိန္မွာ ကူညီေပးၾကဖူးတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ရည္းမွန္းခ်က္လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ သူတုိ႔ေလွ်ာက္လွမ္းေနတုန္း အကူအညီလုိအပ္ေနတဲ့ သူငယ္ခ်င္းကုိ ကူညီဖုိ႔ အခ်ိန္ဖဲ့ေပးဖူးသူေတြပါ။\nက်ေနာ္အဲဒီဖဲႀကဳိးနီေလးကုိ ဘာေၾကာင့္သိမ္းထားတယ္ ဆုိတာကုိလည္း ေျပာျပခဲ့တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သင္နဲ႔အနီးဆုံးမွာရွိတဲ့သူက သင့္ကုိေအာင္ႏုိင္သူအျဖစ္ရႈျမင္ဖုိ႔ အျပင္ေလာကမွာရွိတဲ့လူေတြက သင့္အား ေအာင္ႏုိင္သူ အျဖစ္ ရႈျမင္သတ္မွတ္ဖုိ႔ မလုိအပ္ဘူးဆုိတာကုိ အဲဒီဖဲႀကဳိးနီေလးက ျပန္သတိရေစလုိ႔ပါ။ ကမၻာေလာကႀကီးကေတာ့ သင့္ကုိအရႈံးသမား ဒါမွမဟုတ္ ေအာင္ႏုိင္သူ အျဖစ္သတ္မွတ္ခ်င္ သတ္မွတ္လိမ့္မယ္၊ ဒါေပမယ့္ သင္နဲ႔အနီးဆုံး မွာရွိတဲ့သူေတြသည္သာ အမွန္တရားကုိ အသိဆုံးပါ။ ဒီဘ၀ခရီးကုိ က်ေနာ္တုိ႔ျဖတ္သန္းတဲ့အခါမွာ အဲဒီအခ်က္ကုိ သတိရမွတ္မိဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။\nသင့္သူငယ္ခ်င္းေတြကုိ ကူညီခဲ့ဖူးတာကုိ သက္ေသအျဖစ္ သင့္မွာဖဲၾကဳိးနီေလး ရွိခ်င္မွရွိမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဖဲႀကဳိးျပာရဖုိ႔ သင္ႀကဳိးစားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ကုိကူညီဖုိ႔ သင္ရဲ႕အခ်ိန္ေတြကုိ ဖဲ့ေပးခဲ့လုိ႔ သင့္ကုိသတိရမွတ္မိတဲ့ သူငယ္ခ်င္း အနည္းငယ္ေလာက္ေတာ့ ရွိလိမ့္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္နက္နက္နဲနဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ သူငယ္ခ်င္းေတြကုိ ကုိယ့္ဘ၀ရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းအား ဖဲ့ေပးဖူးသူေတြဟာ တကယ္တန္ဖုိး ရွိသူေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ က်ေနာ့္အတြက္ အဖုိးတန္ဆုံးလူေတြ ျဖစ္ေနတာကုိေတာ့ က်ေနာ္သိေနတယ္ေလ။\nဆလုိင္းရွန္းလ်န္အုပ္\n#ကေလးတကၠသုိလ္၊ အဂၤလိပ္စာအထူးျပဳ၊ မဟာတန္းဒုတိယႏွစ္မွ အတန္းေဖာ္မ်ားအားလုံးအတြက္ အမွတ္တရအျဖစ္ Staci Stallings ၏ The Red Ribbon ကုိဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆုိျခင္းျဖစ္သည္။\nRinumnak le Rualpiawknak\nPacang pakhat le a uico hi lamzin pakhat zawh in an feh rero. Pacang cun kiangkap thlirmual pawl nuam ti zet ih a thlir lai ah, a thi zo ti a vun mangsuak aw thutthi. A thih lai a vun mangsuak ih, a kiang ih feh mi uico cu kum reipi liam zo ih a rak thi mi a si ti tla a vun mangsuak. An zawh mi lamzin cu khuitawk lam a pan ti a theih lo ruangah a anhai deuh.\nTawkfang an feh tikah, lamzin sir ih lungto hruangkulh sang zet pakhat umnak ah an thleng. Hruangkulh cu lungmankhung vek rori a si. Cui hruangkulh cu tlang zim ih um mi, ni tleu hnuai ih tleu zohzo innpi pakhat kulhtu a si. Cui' innpi cu a zoh rero tikah tikeplung mawi bik vek rori a si mi kotka pakhat nei ti a hmu. Cui' kotka lam pan ih a feh mi sui lamzin pakhat khal a hmai zawn ah a um.\nCuruangah pacang le a uico cun kotka lamcu an va pan. A va thlen tikah kotka kiangah cabuai pakhat thawn a rak totu mi pakhat a va hmu. Pacang cun a va naih ih, \"Zangfahte'n, tu hi khuitawk ah kan um ti in sim thei pei maw?\" tiah a va sut.\nCu pa cun, \"Hitawk hi Vanram a si, ka pu,\" tiah a rak sawn.\nCutikah pacang cun, \"Eheu! Asile tidai mallai teh nan nei maw?\" tiah a sut bet.\nCu pa cun zaizir ih kawhhmuh phah in, \"Nei tuk e, ka pu. Rung lut awla, vur tidai ka lo suah ding,\" a ti ih, a ttong rual ah kotka khal cu a ong aw thok.\nAsinan pacang cun a uico khih phah in, \"Ka rual uico teh hi a rung lut thei ve pei maw?\" tiah a sut sal.\nCutikah cu pa cun, \"Poi ka ti zet, ka pu, ttilva cu kan cohlang lo,\" tiah a sawn. Pacang cun mallai a vun ruat hnu ah, lamzin pi ah a kir sal ih, a uico thawn lamzin pi zawh in an feh peh vivo.\nRei zet an feh sal hnu ah tlang zim dang pakhat an va thleng lala. Cutawk ahcun lamzin thiangfai mumal lo pakhat a um. Cui lamzin cun, khar dah mi khal si hmel lo, loram kotka pakhat a pan. Hruangkulh khal a um lo nan, kotka an tuah ve menmen. Cumi a va pan tikah kotka sunglam ah mi pakhat a hmu. Cu pa cu thingkung hngohsan in cabu pakhat a siar rero.\nPacang cun, \"Zangfahte'n, tidai na nei maw?\" tiah a vun auh.\nCu pa cun, \"Aw, nei tuk e. Khitawk ah tidai pump a um, rung lut aw,\" tiah hmun pakhat a kawhhmuh. Asinan a kawhhmuhnak zawn cu kotka lenglam ihsin hmuh a theih lo.\nPacang cun a uico khih phah in, \"Ka rualpi hi teh a rung lut thei pei maw?\" tiah a sut sal.\nCutikah cu pa cun, \"Ti pump kiang ah kheng pakhat a um ding,\" tiah a sawn. Cutin, a uico thawn an vung lut tikah, ti pump hlun pakhat le kheng pakhat an rak um taktak.\nPacang cun kheng khat ko in tidai a pump hnu ah, a uico a inter ih, amah khal in ti pump ihta reipi a in khuatkho. An tihal a reh tikah thingkung kiang ihsi anmah rak hngaktu pa cu a uico thawn an va pan.\nPacang cun, \"Hitawk hmun hi ziangtin nan ko,\" tiah a sut.\nCu pa cun, \"Vanram a si hi,\" tiah a sawn.\nPacang cun, \"Ka va theithiam lo ve. Khitawk lamzin kap ih um pa khal in a umnak khi Vanram a si a ti ve thotho,\" a ti.\n\"Aw, sui lamzin le tikeplung kotka umnak hmun kha maw? Vanram a si lo, Hremhmun a si kha.\"\n\"Cuti a si ahcun, na hmunram hmin an lo hmansak hi na thin a heng lo maw?\"\n\"Heng hlah e! Na ruah ding mi cu ka thei ko. Asinan an rualpi ttha bik rori tantatu ding minung pawl an rak hrikthlak ttheu ruangah kan lung a awi zet sokhaw.\"\nHram: Mark Horton ih \"Loyalty and Friendship.\"\nhttp:\/\/www.agiftofinspiration.com.au\/index.shtml\nVanneihnak Hleice\nKum ruk ka si lai ih ka nu in i rak pek mi dollar hnih ca hi ka paisabawm ah ka ret ringring lai. Thuserh nei ka si hran lo nan, kan fehnak tinkim ah dollar hnih ca cu ka keng tel ringring.\nCui' dollar hnih ca cu vanneihnak in ka fehnak tinkim ih i thlun ringring theinak ding ah ka nu in i pek mi a si. Ka nu in cumi i pek lai ah i zoh phah in, \"Vanneihnak hleice na neih theinak ding ah himi hi keng ringring ding ah ka lo duh,\" tiah i sim.\nKei khal in, \"Ka lungawi, ka nu. Ka kol ringring ding,\" tiah ka sawn.\nZing tinte'n hnipuan ka thleng tikah ka zalte ah dollar hnih ca cu ka ret ttheu. Ka nu cu kum 17 ka si lai ah mual a liam. Cumi ttum ah ka dollar hnih ca cu ka phorh ih, ka kut ah rei zet tiang ka hum ringring. Cutikah ka nu cun a tang lai mi ka nun lamtluan hmuahhmuah i run thlir ringring ding ti theihnak ka vun nei.\nNekcep buainak ka ton tinte'n dollar hnih ca cu ka phorh ih, ka cabuai ah ka ret ttheu. Nazi tampi sung cumi ka zoh ringring tikah, cinfelnak pakhatkhat ka polsuak thei ringring. Hnattuan ih ka luh hmaisabik ttum ah kum 30 ka si ih, ka ning a zak zet. Hnattuan ding ih tonsuhnak (interview) timi hin i ttihtthaih ciamco. Asinan ka tuah a ttul fawn. Tonsuhnak hmaisabik nei ding ih ka va feh tikah, hngahawknak room ah ka va to. Cutikah ka hmai ah nunau panga an um ti ka hmu. Cui' nunau pawl cu kei hnakih no le mawi zet ih thuamhnaw hruh an si thluh. An lak ih pakhat tla cu tangphaw rong thawn a ttial mi hnipuan, amah thawn mil aw zet mi paisabawm le kedam pawl thawn, soisel bo a si ko. An thiamnak le tontehnak ngan mi pawl an sau zia ka hmuh tikah, cui' nunau pawl thawn kan linglet verver ti ka hmu fawn.\nTawkfang ah zung manager Mrs. Martin in i run ko.\nKa vung lut tikah, \"Himi hnattuan hrangah tling ih na theihawknak ziangmi a si?\" tiah i sut.\nKei cun, \"Himi hnattuan hi ka hrangah a ttul zet ih, tuah thei lo mi ka nei lo,\" tiah ka sawn.\nThusuhnak dangdang i sut vivo hnu ah tonsuhnak cu a cem. Zung ihsi ka suah zawng ah, dunglam ka her sal ih, \"Mrs. Martin, hnattuan ra diltu dang tluk cun ka tling lo ti ka thei. Asinan canvo i pe hram aw. Thil ka zir lohli thei ih, na hnattuantu ttangkai zet ka si thei,\" tiah ka sim ta.\nLungawithu ka sim hnu ah caurau zet in ka tlung. Thaisun cu ni danglam a si ding tiah ka ruat. Zan ih ka ihkhun ka pan zawng ah, ka phone a rung lut ih, Mrs. Martin a rak si.\nMrs. Martin cun, \"Gina, hnattuan diltu lakih tling bik cu na si lo. Asinan rinsanawknak na neih tuk ruangah, a tak ih na langter theinak ding ah canvo lo pe ding in thutluknak kan tuah,\" tiah i sim.\nKa zum ban lo tuk mi a si ruangah ring zet ih au phah in, ka room sungah ka tlan kual ciamco. Cutikah Mrs. Martin ih hnih rero awn ka vun thei ih, phone ka rak thla hrih lo ti ka vun mangsuak thutthi.\n\"Mrs. Martin, ka lung a awi. Himi thutluknak ruangah cun na sir aw lo ding tiah ka lo kam,\" ti phah in phone ka thlak.\nCu thluh ah ka paisabawm ka la ih dollar hnih ca ka vun phorh.\nKa nu in a theih theinak ding ah ringpi'n, \"Ka lungawi, ka nu. Hlawhtling ko in ka zuam ding,\" tiah ka au.\nCumi can ciah ah, ka nu in kan unau zate'n mileng pindan ah ko khawm in, \"Ka ruahnak ahcun nan zate'n mi turu hlir nan si. Asinan vei khat nan hlawhsam tikah beidong hlah uh. Hlawhsamnak hi ttih hlah uh. Zuam sinsin ding ih in tuahtu a si. Nan hlawhtling ding tiah ka lo tiamkam,\" tiah in sim lai kha ka vun mang dukdi.\nTuini tiang in, ni tinte'n ka nu ka ruat ringring ih, dollar hnih ca khal ka paisabawm ah a um ringring lai. Kum tampi rei hnu ih innsang tonawksalnak kan neih tikah ka unau hmuahhmuah khal in an paisabawm ah dollar hnih ca an rak ret cio ti ka hmu. Kan zate'n kan hni ih, kanmah pakhat cio hrangah kan Nu ih in pek mi laksawng ih sunlawizia kan rel hai. Dollar hnih ca cun kan Nu in kan sungih a rak thun mi rinsanawknak kha a tharthawh sal ringring ttheu a rak si.\nHram: Eugenia Lampley ih \"Extra Good Luck.\"\n22 September, 2016\nMi Tawk Si Tum Aw\nSpanish zuksuaithiam le lemserthiam ropi Pablo Picasso cun a thiamtlinnak thuhla ah hitin a sim dah: \"Ka nu in, ralkap na ttuan ahcun ralbawi na si leh ding; puithiam na ttuan ahcun a netnak ah Pope na si leh ding, i ti. Ka nui' thu lung lo in zuksuaithiam Picasso ah ka hung cang hrim.\" Mah le mah rinsanawknak a neihzia a lang!\nAnih hi Abraham Lincoln thawn an thu a rual in a lang. Lincoln khal in, \"Ziang na va si khalle, mi tawk va si aw,\" tiah a rak sim. Thuron a pek mi ttongkam cu amai' nun rori thawn a tak in a langter fawn. Tuisan ah mi zaran si men duhtawktu an tam zet in a lang. Asinan Lincoln ih ttongkam cun tthansoh le tthanlennak hiarhal ding ah in sawm rero a si.\nHimi hin cungcuannak timi hi kan feh vivo ahcun a netnak ah kan va thleng ding ti ih kan ruat mi hmun vek a si ciah lo timi in mangsuakter. Kan tlin tawk ih ttha bik ih tuah timi hi Lincoln ih ralrinpeknak theitu le thiamthiamtu pawl in ziangtik lai khal ih an tuah ttheu mi cindan sawn a si.\nMy Fair Lady, Gigi le Camelot tivek awnmawi pawl ruangih cinken a hlawh zettu Frederick Loewe hman hi a tlaitluan ih hminthang ringring a rak si lo. Europe khawmualpi ih piano tumthiam mi ropi pawl hnenah a rak zir ih, a no lai ah awnmawi tumthiam le hlaphuahthiam dinhmun in hlawhtlinnak nasa zet a rak ngah. Asinan Amerika ih a vaih tikah piano tumthiam a sinak cu a hlawhsam. Curuangah can malte sung cu sui hawltu le boxing thongtu tiang a rak ttuan lawk. Asinan a sunmang cu a hngilh dah lo ih, piano tum le hlaphuah cu a bansan dah lo.\nCuvek ih a retheih lai ahcun piano man pek ding hman a nei ringring thei lo. Ni khat cu keyboard a tum ih, ni dang ih a tum mi vek si lo in, thawtkhumnak maksak zet thawn a tum ruangah thil dang hmuahhmuah a hngilh thluh. A tum ttheh ih a kiangkap a zoh tikah, a tum mi rak ngaitu an um ti a hmu ih a mang a bang. Zial parah pacang pathum an rak to.\nPacang pathum cun zianghman an ttong lo ih piano umnak lam khal an pan lo. An zalte an pur ih piano man daih paisa an phorh hnu ah, piano parah ret in an fehsuak sal hai. A tum mi awnmawi ih mawinak an hmuh tikah cungcuannak timi cu ziang a si ti an hmu ih, cumi hrangah an tuahsak mi a rak si.\nZiang na si khal ah, mi tawk va si aw. Na tuah mi kha tuah phu a si ih, nangmah le nangmah man a nei mi tiah na zumawk ahcun, mi zaran pakhat men si cu na di a riam lo ding. Tui na nun ah cungcuannak timi lamzin zawh ding ih na hril ahcun, na tlin tawk ih ttha bik in na zuam ding ih, a ttha bik na ngah kir ve ding. Cutikah diriamnak timi hi ziang a si ti na thei leh ding.\nHram: Steve Goodier ih \"Be A Good One.\"\nhttp:\/\/www.agiftofinspiration.com.au\/index.shtml\nNa Sulhnu Tanta Aw\nNa rak thei dah maw?\nFrance ram in English miphun an neh lai ih France ralkapbu kaihruai in, a hmaisabik ah rang thawn a tlan rero mi Joan of Arc kha cumi lai ah kum 17 lawng a si.\nJohn Calvin cu kawhhran thuanthu ih hminthang \"Institutes\" cabu a suah lai ah kum 26 lawng a si lai.\nEnglish biazai khawvel ih William Shakespeare sangtu John Keats kha a thih ah kum 26 lawng a si.\nEnglish calai ih rotling kutsuak a si mi \"Ode bezai pawl\" ngantu P.B. Shelly kha kum 30 a si ah tidai ah a pil that.\nSir Isaac Newton cu 'hiptha ih dan' (law of gravitation) thuhla tamsawn a hmuhsuah lai ah kum 23 lawng a si lai.\nAmerika Dingkhawm Ram ih ramkheltu hminthang Henry Clay cu kum 29 a si ah Senate palai a si ih, kum 34 a si ah House of Representatives ih Hruaitu a si.\nZuk suaitu hminthang Raphael in a zuk thupi bik pawl a suai lai ahkhan kum 25 le 30 karlak a si.\nAwnmawi khawvel ih hngilh dah lo ding mi Mozart cu kum 30 tiang lawng a dam.\nTaktak ahcun, kan lakih mi tamsawn cun hivek mi cungcuang pawl ih hlawhtlinnak vek hi kan ngah thei lohli lo ding ti a fiang. Asinan mi tampi cun tu ih an tuah zo mi hnakih tam rak tuah ding an si nan, tiah an ruat aw. Ka no lai ah thil cangsuak ding ih tuah ka rak duh. Asinan kum malte a rung rei tikah, keimah ka sinak ah diriam in, thil an cansuah lai rak zoh hi ka hrangah a ttha sawn ti ka theisuak. (Tu ah tla cun ziangtin thil an cangsuak ti ka theihthiam lo mi an tampi!)\nHimi hin ziangtinkim, mi timkim hrangah can a um timi in mangsuakter. Rah ttha kan rahsuah can a ra thleng hrih lo tla a si thei. Kan tuahttuan mi ttha bik simaw, kan umnak ding hmun ttha bik simaw, cu lehhnu deuh ah kan tong tla a si thei.\nColorado ramkulh ih aspen thingkung pawl khi an tthang cak zet. Rockies tlangtluan ih a thleng leuhleuh mi hramlak meisa kang in a siatsuah hnu ih, hung tthanglian hmaisa bik cu aspen kung pawl an si ttheu. Ram ro kha hramlak ah an canter lohli ih, a tthang cak lo deuh mi far kung pawl hrangah hnemdai an tuahsak. Far kung pawl cu an tthang cak lo deuh nan, aspen hnakin an nung sau. Thingkung pakhat cio in anmah le can an nei.\nMinung pakhat cio khal ah cuvek a si. Mi tthenkhat cu an rahsuak lohli. Asinan mi tthenkhat lala cun lehhnu kum reipi ah rah ttha tamsawn an nei ve thung.\nTui can ah nangmai rahsuah can a thleng hrih lo a si khalle, thinphang hlah aw. Na tuahttuan mi le na thinlung phumnak kha khimkhuahte'n ngaihsak aw. Beidong hlah, thinsau suah aw. Ziangahtile tthanlennak timi hi a muangcang thei. Thlipi le natnak pawl hi mi siatsuahtu an si ko nan, lo normawhtu le lo cak sinsintetu khal an si thei ti kha cingkeng aw. Tthatei' na somsohawk ahcun, a can a kim tikah rah bawr zet na nei ve ding.\nZiangtinkim le mi timkim hrangah can a um. Cule, ttuan thok ding can cu tui can hi a si.\nHram: Steve Goodier ih \"Leaving Your Mark.\"\nhttp:\/\/www.agiftofinspiration.com.au\/index.shtml\n19 September, 2016\nA Ttha Bik ih Lo Tuahtu\n\"Boruak siava lak khal ah a ttha thei bik in tuah aw\" tiah an ti ttheu. Asinan kei cun, boruak siava in a ttha bik in a lo tuah, ti'n ka zum sawn. Hringnun ih hngirtteuza thil pawl hman hi kan hrangah an ttangkai thei. Ramhotu hminthang Abraham Lincoln in cuvek a si thei zia in sim dah.\nRamhotu Abrahram Lincoln ih cozah ttuanrel tlangsuak pakhat, Edwin Stanton, cun Lincoln ih tlaksamnak hmu in vei tampi a soisel ringring. A cancan ahcun mipi hmai tiang ah a soisel men. Asinan Lincoln cu a parah a thin a sau zet. Curuangah cuvek minung cu ziangruangah dinhmun sang zet ah na ret tiah Lincoln an sut.\nCutikah Lincoln cun thuanthu pakhat hmang in a sawn sal. Vei khat ah a rualpi lothlopa putar pakhat hnenah a va leng. Cutawk ah thlip (thothe hnakih tum deuh rannung keutu. A mi keu a na zet) tumpi pakhat in lothlopai' rang ih tai ah a keu ti a hmu. Cutikah Lincoln cun cui' thlip cu dawitlan ding in a va pan. Cuvete'n lothlopa cun a rak kham ih, \"Dawi tlan hlah, ka rual. Hi ka rang tar zet le ttawnttai zet fehter theitu umsun cu himi thlip lawng hi a si,\" tiah ralrinnak a pe.\nHringnun ih kan ton mi harsat mangbang anhainak le buainak pawl hin tthathnemnak zawn an nei thei ve. Kan zawh mi lamzin in thlengter tla a si thei, hlawhtlinnak nasa sawn ngah ding in in somso tla a si thei ih, ziangtluk ih a harsat hman ah hmailam pan vivo ding in in forhfial tla a si thei.\nNang teh, boruak siava lak khal ih a ttha bik ih tuahtu maw, boruak siava in a ttha bik ih a tuah mi sawn na si?\nHram: Steve Goodier ih \"Making the Best of You.\" http:\/\/www.agiftofinspiration.com.au\/index.shtml","id":"","dump":"CC-MAIN-2016-40","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2016-09-28T18:43:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2016-40\/segments\/1474738661763.18\/warc\/CC-MAIN-20160924173741-00252-ip-10-143-35-109.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9969516397,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9969516396522522}","num_words":3332,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.181,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Karoly Takacs: Ruahsannak Huham Tarlangtu\nKaroly Takacs hi na rak thei dah lo tla a si men thei. Asinan Hungary ram ahcun an phunpi mi huaisen (national hero) a si ih, an ram mi hmuahhmuah in a hmin le a thuanthu mangbangza cu an thei thluh. Anih hi ruahsannak in huham a neihzia tarlangtu ttha zet a si.\nVorhtlak a si ko nan Olympic ih pistol kap zuamawknak ah a kehlam kut thawn sui tacik pahnih a rak ngah. Ziangahtile cangsual pangnak ruangah kut-den bomb in a kut vorhlam a siatsuah.\nKaroly Takacs hi Budapest khawpi ah 1910 ahkhan a suak. 1936 ahcun leitlun ih pistol kah hmuithiam langsar a si zo. Hungary ralkapbu ih ralbawi pakhat a si ruangah 1936 kum ih Tthal Olympic ahcun tel an rak siang lo. Asinan 1938 kum ah cumi donkhamnak cu an hlit sal. Curuangah Tokyo khawpi ih tuah ding mi 1940 kum Olympic ah tel ding in le sui tacik ngah ding in ruahsannak a rak nei.\nAsinan vansiat ni a rung thleng. Ralkap zircinhnak (training) an tuah lai ah a kut ih a ken mi kut-den bomb a puak pang ih, a kut vorhlam a siatsuah thluh. Camkhatte ah a sunmang pawl cu an kuaidarh. Cumi can ahcun hril ding pahnih lawng a nei:\n1. Pistol kah a bansan ding: Hril ding olsam bik a si. Pistol kah a bansan khal ah zohman in an mawhthluk lo ding. Ziangahtile a dinhmun cu an zangfak tuk cia mi a si.\n2. A kehlam in pistol a kap ding ih a sunmang a nungter ding: Thil zah-um zet a si ko nan, a harsa zet mi a si ding. Na hlawhtling cuang lo ding titu mi tampi a hmaton lai ding.\nZato ih thla khat a um hnu ah suah sian a si. Zato ih a suah hnu ihsin kut-den bomb pakhat men cun ka sunmang a siatsuah thei lo ding, tiah thutluknak a tuah. Cutin, a thupte'n kehlam kut ih meithal kap a zir.\nKum khat a rei hnu, 1939 kum ih Hungarian Phunpi Pistol Kap Zuamawknak ah Karoly cu a va lang sal. A tthianrual pawl in an rak hmuh tikah an lung a awi zet ih, anmah thape ding in zuamawknak ih a ra lang sal ngam cu a ral a ttha tuk tiah an lawm celcel. Asinan Karoly cun, \"Ra zoh ding in ka ra lo, ra zuam ding in ka ra sawn,\" a ti hai tikah an mang a bang zet. Cuihlei ah Karoly in a pakhatnak a ngah ih, an mang a bang sinsin. A vorhlam kut a siat hnu ah, a kehlam kut thawn kum khat sung a zir ih, pakhatnak a ngah a si cu! Cuvek a cang thei ding timi cu midang cun an zum thei lo ding nan, Karoly cun amah le mah rinngamawknak a nei ih, a ruahsannak ih humham cun a sunmang cu a taktak ah a canter.\nCutin, Olympic ih zuam ve ding ah a tiar aw thlang. Asinan, vanduaithlak zet in, 1940 le 1944 kum ih Olympic cu Leitlun Ralbuai Tthumhnihnak ruangah an tthulh sal. Midang si sehla cun a bei a dong thlang ko ding. Asinan Karoly cu beidong lo in a zir peh vivo ih, kum riat sung ah a thiamnak a rak tat hriam sinsin sawn.\nCutin, 1948 kum ah London ih tuah mi Tthal Olympic ah dinglai champion a si mi Argentine miphun Carlos Enrique Diaz Saenz Valiente neh in sui tacik a ngah. Cuihleiah pistol kap ih leitlun tahfung thar a tuah bet fawn.\nCumi lawng si lo in 1952 kum ah Helsinki ih tuah mi Olympic khal ah dinglai champion a sinak hum in sui tacik a ngah sal fawn. Curuangah a cang thei lo ding tiah mi tampi ih an ruat mi lenglam tiang thleng in a rung hlawhtling tinak a si.\nA zuamnak maksak ruangah Karoly cu Ramtamhuap Olympic Committee ih \"Olympic Mi Huaisen pawl\" cazin ah ret a si lanta.\nHram: 1. Károly Takács\n2. The Best Real Life Motivational Story - Károly Takács\n3. Olympic Motivation\n17 October, 2016\nKaroly Takacs: Ruahsannak Huham Tarlangtu\nNorman Borlaug – Minung Billion Khat Nunnak Runtu\nNorman Borlaug cu cinunglam mithiam (biologist) le cihramlam mithiam (geneticist) a si. Vei khat cu Mexico ram ah sangvut kung buainak nasa zet an ton thu a thei. Cihramlam natnak in Mexico ih sangvut kung pawl a ei siat ciamco ruangah, can rei lo te ih misenpi ttamhalnak thleng ding dinhmun a si. Mexico ram ih sangvut harsatnak cingfel ding in Borlaug cun cawl lo bang lo in kum hra lenglo a zuam. Midang zohman in cinfel theih a si a zum lo mi a si. Amah Borlaug khal in vei 6,000 lenglo tuahsinhnak a neih mi cu a hlawhsam.\nZiangtin a thin a sau cawk?\nA netnak ahcun Borlaug cun sangvut kung natnak cu a rehter thei lawng si lo in, sangvut kung pakhat cio ih rahsuah khal a pungter. Curuangah, khawpi tenau pahnih hrang lawng ih sangvut rak cingsuak theitu Mexico ram cu a lehhnu kum nga ah ramleng ih sangvut kuatu thupi pakhat ah a rung cang.\nAsinan Borlaug cu cutawk ah a cawl men lo. India ah a tthawn ih cuvek thil thotho a va tuah. 1943 kum ahkhan, Bengal lawng hman ah Indian mipi million 4 cu rilrawng in an rak thi. Asinan a lehhnu kum kua, 1963 ihsin 1972 tiang ah, Borlaug cun an sangvut suak zat cu a let hnih lenglo ih pung ding in a tuah thei.\nCumi hnu khal ah Borlaug cu China ah a tthawn ih fangcang cinnak a va tthangsoter. Cu thluh in Africa ah a tthawn lala ih thlaikung phunphun khal ttha sinsin ding in a va tuah fawn.\nLeitlun minung rak um dah hmuahhmuah lakah Norman Borlaug tluk ih nunnak runsuak tam an um lo men ding. Asinan a hmin hi na rak thei dah lo tla a si thei. A hnattuan khal na rak thei dah riai lo a si thei. Khatlam ah, anih hi Nobel Remdaihnak Laksawng, US ih ram mipi zaran laksawng sang bik pahnih lak ih tel Ramhotu ih Zalennak Tacik (Presidential Medal of Freedom) le Congressional Sui Tacik, le India ram ih zaran mipi pek mi laksawng sang bik dottu Padma Vibhushan a zatei' ngahtu minung umsun a si.\nHram: 99 Perseverance Success Stories\"\nKa Tum maw Ruh Saruh\nVei khat lai ahhin tlawngta nauhak pate pakhat cu an tlawnginn ih meisa cangsualnak ruangah a taksa hnuailam a rak kang thluh. Zohman in a nun khawsuah an zum lo. Sibawi pawl khal in a nui' hnenah, a fapa a thih ding thu an sim. Ziangahtile meisa in a taksa hnuailam hmuahhmuah cu a siatsuah nasa tuk. Vantthat thilthu ih a nunsuah khalle, a ke parih a din sal thei lo ding thu khal an sim.\nAsinan nauhak ralttha cun thih a duh lo ih, ke thawn veivak thei lo mi si khal a duh lo. A tumruhnak ruangah a hung nungdam ih sibawi pawl khal an mang a bang zet. Asinan a tai ihsi hnuailam cu maltakte hman a cangvai thei lo. A ke fem ngeungi te cu nunnak nei lo in a thlai aw hngeuhngi men.\nA netnak ahcun zato ihsin an suak thei. Asinan a ke thawn feh sal thei ding ih a tumruhnak cu dawnkham theih rual a si lo. Inn ahcun ihkhun ih a um lo can khalle tohkham-leeng parah a um ttheu. Ni khat cu tohkham-leeng ihsin a hlon thla aw ih, hmuan ih hrampi lakah a kut thawn a khawt vivo. Cutin hmuan kulhnak a va thleng ih, hmuan kulhnak vawk in a hung ding. Cumi hnu ah hmuan kulhnak hrut in vei khat hnu vei khat a hnuk phei aw. Feh a duhnak cu zianghman in an kham thei lo. Cumi cu ni tinte'n a tuah ringring. Ni khatkhat ahcun bawmtu nei lo in amahte'n a feh thei ding timi zumnak a nei hnget. A ke ih bun mi thir le a tumruhnak nasa zet ruangah, a netnak ahcun a hung ding thei, cumi ihsin pai cuaco in maltete a feh thei ih, lehhnu ahcun tthate'n a feh thei ih hlei ah, a tlan tiang in a tlan thei sal.\nLehhnu ahcun tlawng a feh thei sal ih, nuam ti zet in a tlan rero thei. Tlanzuamawknak ih tel a paih ruangah, college a thlen cin cun tlanzuamawknak ah a tel thei.\n1934 kum, February thla ahcun New York khawlipi ih Madison Square Garden ah, nungdam ding, feh thei ding le, tlan thei leh ding ah zohman ih an rak zum lo mi, cui' tlangval cun leitlun ih peng khat tlan thleng rang bik tahfung a tuahsuak ta riai.\nAmah cu Dr. Glenn Cunningham a si.\nA tthalam zawng ih thlirnak le zumnak ih huham nasatzia tarlangtu a si mi Dr. Glenn Cunningham ih thuanthu hin tuini tiang ah mi tampi a thawtkhum lai. A nunthuanthu khal hi, beidongza hlir a si mi dinhmun le thih a duh-um sawn vekih a lang mi dinhmun ihsin mi pakhat ziangtin a ra kir sal thei timi tarlangtu a si.\nHram: http:\/\/www.storypick.com\/inspirational-real-life-stories\/\nLaksawng Thlengawknak\n\"Laksawng thlengawknak ihsin ka ra tlung sal ciahciah si lawm.\"\n\"Na duh lo mi lo pe ngahtu an um maw?\"\n\"Um lo e. Ka ruahsan zat hnakin ka ngah tam sawn.\"\n\"Cu cu a hleifuan rori'n laksawng na ngah si pei cu?\"\n\"Si lo. A tam hleifuan ngah tivek a um thei lo,\" tiah thungai thlak zet in i sawn sal.\n\"Ka thluak na hnokter. Laksawng thlengawknak nan tuah ih, na hman cawk lo ding tiang ngah cu na duh lo. Asinan a tam luar ti a um thei lo na ti fawn,\" ka ti sal. Ka ttong mi ih sullam khal ka thei cuang lo nan, cutin ka ttong suak cu a si.\n\"Si lo. Khirhawk sal theih mi laksawng a si lo. Nei lanta ding ih pekawk mi si lawm.\"\nRicky Ricardo le Lucille Ball ih can mi 'I Love Lucy' zuknung zoh vekin ka thei aw thlang.\n\"Kan thok sal pei. Khuitawk ah na rak feh?\" tiah ka sut sal.\n\"Pitar-Putar umkhawmnak inn ah ka feh. Anmah va vehvai ding in tlawmngai ka suah.\"\n\"Laksawng thlengawknak ah ka feh na ti fawn.\"\n\"Na buainak ka thei ciah. 'Laksawng Thlengawknak' ka timi cu pitar-putar umkhawmnak inn ah feh in, mi kom nuam bik tthenkhat thawn caan kan hman tlang mi kha a si. Tu ahhin kum 40 lawng ka si. Annih pawl cu kum 70, 80 le cumi hnakih upa tla an si. Annih khal in in pek thei mi tampi a um. An rel mi thuhla pawl kha ka hrangah laksawng hleice a si. An tontehnak le zir ngah mi pawl cu a man bikhiah rual lo an si. An hnen ihsin tampi ka zir ngah.\"\n\"Cumi cu, laksawng thlengawknak a si pei cu, ti aw?\"\n\"Si e. Kei in ka caan ka pe hai ih, annih in nun thuhla in zirh.\"\nThlirdan danglam le ttha zet a si. Kum himi zat ca ka rak ngannak ih ka lamzin tluan ah ka ton mi minung hmuahhmuah hi ka hrangah 'Laksawng Thlengawknak' phunphun an rak si cio.\nNang khal in na tuahlonak ding san a um lo. Tuini ah mi pakhatkhat thawn komawknak caan hmang aw. Na venghnen pakhatkhat kha 'Nan rak ttha maw?' ti ding in na feh lai kha ding lawk aw. Kawhhran cangvaihnak ah tel awla mi thar pawl va tong hai aw. Tualsung ih pitar-putar umkhawmnak va vehvai aw. Mi pakhatkhat phone aw.\nPek ding mi tampi na nei ih, ngah ding mi tam tuk na nei ve fawn.\nHminsin: Bob Perks ih \" Gift Exchange - lessons about life!\" kan miphun nunphung thawn mil ding ih leh-her mi a si.\n10 October, 2016\nMinung Phun Ruk\nCanganthiam, thluaklam mithiam le physics mithiam a si mi Edward de Bono in 1985 kum ahkhan cahmai 207 a um mi Six Thinking Hats cabu a rak suah. Cumi cabu sungah khawruah dan phun ruk neitu minung phun ruk thuhla a tarlang. Cumi cu tui ni ih Human Resource Management ah minung mizia, nuncan le khawruah dan pawl cekfelnak ah Lukhum Paruk Khawruahnak ti'n a hmin a rung thang.\nA hnuailam ih minung phun ruk tarlang mi ah nang teh ziangmi ah na tel? Na rualpi teh ziangmi ah a tel? Ruat phah vivo in siar aw. Na duh ahcun na rualpi na mention thei!\n1. Mi Ngiaufiau (lole) Lukhum Dum Khumtu\nMi tthenkhat cu hmuhdan le ruahdan buaithlak zet an nei ttheu. A ttha lo lam in thil an zoh, an ruat. Ziangkim ah mi va elbuai lo in an um thiam lo. Ruahdan um cia mi dokalh zawng in thuron an pe ttheu. Thlengawknak timi an dodal.\nPawlkom pakhat ah hivek minung pawl hi an tel a ttul. Ziangahtile khing khaiawktonnak (check and balance) hi hmun tinkim ah a ttul mi a si. Hivek minung pawl cu cazin kaitu pawl, a tak ih tuah rori duhtu pawl, tidan hlun ngainatu pawl, kengkawhdik (realistic) ruahnak neitu pawl lakah hmuh an theih.\n2. Thiampu (lole) Lukhum Tangphaw Khumtu\nMi tthenkhat cu midang parah saya ttuan an duh. An hmuhnak a kau. An theih mi a tam. Anmah tluk in midang in an thei ve lo tiah an ruat ringring. Ziangtinkim ah a tlunlam ihsin huapkim zet ih ruat le thlir thiamtu pawl an si.\nPawlkom pakhat ah hivek minung pawl hi an tel a ttul. Thutluknak dik a suah theinak ding ah a tthalam ih thlirtu pawl le a selam ih thlirtu pawl karlak ih thu-lai hawlsak theitu an si.\n3. Sersuaktu (lole) Lukhum Hring Khumtu\nMi tthenkhat cu ruahnak tharlam le danglam hmang in thil sersuak duhnak thinlung an nei ringring. Ziangkim an zingzoi vivo ih ruahnak thar, hmuhdan thar, sersuahnak thar tivek pawl hawlsuaktu an si. Tidan hlun an ngaih lo ih khawruahnak thar hawlsuah ringring an duh. Can bikhiah nei ih hnattuan an huam lo. Buaipi cengmang ih buaipi lawlaw an paih ruangah zungthiam (artist) ah an hung cang duh.\nPawlkom pakhat ah hivek minung hi an tel a ttul. Ziangahtile tui san ahcun a tam thei bik ih thil thar sersuaktu pawlkom pawl lawng an hlawhtlin ruangah a si.\n4. Tongtuartu (lole) Lukhum Sen Khumtu\nMi tthenkhat cu ziangtinkim ah an thinlung tontuarnak (feeling) kha an ret thupi ringring. Thutluknak pakhatkhat an tuah zik khal ah an thinlung tontuarnak in a hliahkhuh ttheu. A dik le dik lo timi hnakin, anmai hmuhdan le ruahdan kha an thupitter sawn ttheu. An tontuarnak khal thinlung cangvaihnak, lungawinak, lungngainak tivek ih zir in a thleng aw ol. An pehtlaih mi minung hmuahhmuah khal kha anmai' tontuardan vekin an va pehtlaih ttheu. An thinlung a no. Zatlanglam hnattuan an paih cuang ih, malte ttuan cing in tampi fak hlawh duhtu pawl an si.\nPawlkom pakhat ah hivek minung hi an tel a ttul. Ziangahtile thilri leitu le zuartu pehtlaihnak tivek ah an ttangkai. Zatlanglam hnattuan (mi senpi hrangih hnattuan) tivek ah hivek minung pawl hin hmai an hruai tam.\n5. Mi Ti Fekfek (lole) Lukhum Var Khumtu\nMi tthenkhat cu sirhsan um taktak mi thil lawng an zum. Ttongkam kam khat kha ol-aite'n an cohlang duh dah lo. Thuhla hminsin cia mi le thuthang dik pawl lawng sirhsan in thutluknak an tuah ttheu. Buaibainak pakhat ih bulhram data pawl lawng an khawlkhawm ttheu ih, a dik sawn mi ngah thei ding khal in data dangdang an hawl vivo ttheu. Thil pakhatkhat kha a sinak ciahciah lawng ih ruattu an si ih, thinlung tontuarnak dung thlun ih thutluknak tuahlotu an si.\nPawlkom pakhat ah hivek minung hi an tel a ttul. Rinsan a tlak mi thuhla lawng rori zohtu an si ruangah pawlkom ih thutluknak diktertu an si.\n6. A Tthalam ih Thlirtu (lole) Lukhum Aihre Khumtu\nMi tthenkhat cu ziangtinkim ah a tthalam ih thlirtu an si. A siava bik an ton hman ah a tthalam ihsin an ruat ttentto. \"Ka ke lawng a kiak ih, ka thih lo ruangah a zia-um lai,\" tivek ih ttong ttheutu an si.\n\"A ttha tuk panteh!\"\n\"A ttha tuk, ti mai aw!\"\n\"Thiam lawlaw si!\"\nCuvek ttongkam pawl khi an hman zungzal mi a si.\nPawlkom pakhat ah hivek minung hi an tel a ttul. Mi dang ih diklonak rak somdawltu ding, a tthalam ih ruat thei ringringtu, hmeltheih le rualpi nei tamtu an si.\nMinung Phunphun, Ruahnak Phunphun le Senpihlawm (Society)\nPawlkom pakhat sungah minung phunphun an um vekin, ruahnak le hmuhdan phunphun khal an um ttheu. Mi pakhat le pakhat cu an bangrep ciah thei lo vekin, \"Zo a ttha ih, zo a sia,\" ti'n ol-aitei' thutluknak tuah ding a si lo.\nKut pakhat ah a saulam a rual aw lo mi kutzung pawl an um. Asinan anmah le zawn cio ah an ttangkai thluh. A hleifuan ti ih hlon theih mi kutzung an um lo.\nCuvekin pawlkom pakhat khal ah ruahnak phunphun a neitu minung an um a ttul. Ruahnak phunphun neitu an tam sinsin rual in pawlkom kha a cak sinsin thei.\nA thupi taktak mi cu, zovek minung khal kha a umnak ding zawn ciah ah ret ngah ding, le pakhat ih tlaksamnak kha a dang pakhat ih somdawl ding, timi kha a si.\nSirhsan: TopBiz Facebook Page\nA Taktak ih Kan Ruat mi kha A Taktak Cu A Si\n1942 kum ahkhan Hiroo Onoda cu Japan Ralkapbu ah bo-hnih ralbawi a si. Siahrelh ralkap zirnak ih kum hnih a zir hnu ah, Philippines ram ih Lubang timi tikulh hramlak ah raldo ding in an kuat.\nOnoda cu an ral pawl in an hman thei ding mi thilri ziangkim siatsuah sak thluh ding in an fial. Ralbawipi Tamaguchi in hitin thupek netabik a pe: \"Ka duai a si ti'n ral pawl kut ah pe aw hlah. Mah le mah that aw aw hlah. Keimah rori ih thu ka lo pek hlan sung hmuahhmuah cu cawl lo in do aw.\"\nCuti'n Onoda le a tthianrual pawl cu hramlak ahcun, zirh an si dan vekin, an cangvai. Rawl ah thingkung hramkung, cucik kharbok, rul le zinghnam tivek pawl an ei. A cancan ahcun caw thah ding an hawl ih an that ttheu.\nAn ral pawl khal in cutawk ih an um thu an thei ih, anmah that ding asilole kaikhit ding ah ralkap bur tampi an thlah. An doawknak ah Onoda ih ralkap pakhatkhat cu kap an tuar ttheu. Asinan an ral pawl in kap an tuar tam sawn tlangpi.\nAn ral pawl in an umnak hramlak ahcun, anmah bumnak ding ah, ralbuai a cem zo thu le hramlak ihsi ra suak hai ding in, vanzam thawn cahnah pawl an thla hrim ttheu. Asinan bumawknak langsar a si ruangah Onoda le a tthianrual pawl cun an zum lo.\nKum tampi sung ralkap bur tampi thawn an do aw ih, khatlam khatlam in thih-hloh an tong ringring. Onoda ih tthianrual pawl khal pakhat hnu pakhat an thi ih, a netnak ahcun amah lawng a tang. A zahumnak kilhim ding ah thupek a ngah mi vek ciah in a um peh vivo. Ral pawl hnenah a pe aw lo ih, amah le mah khal a that aw lo. Ralbawipi Tamaguchi rori ih thupek a theih hlan sung cu a ttuanvo a ttuan peh vivo.\nCuti'n a netnak ahcun, thupek cu a thei ngah.\nKum 30 a rei hnu, 1975 kum ah, ruksaih phur ih veivak Japan tlawngta pakhat in Onoda cu hramlak ah a va tong. Cui' Japan tlawngta cu thuthangca pawl hnen ih a hmuh mi thil va sim ding in Japan ah a kir sal. Cu thluh ah Ralbawipi Tamaguchi ih umnak an hawl. Cule, Ralbawipi Tamaguchi cu ralbuai a cem zo thu sim ding le raldo cawl ding ih Onoda thu va pe ding ah vanzam thawn cui' tikulh ahcun a va feh.\nAsinan thuhla buai tumpi pakhat a um.\nOnoda cun ralbuainak a um lo mi boruak ah ral a do rero a rak si. Kum 30 sungah a ral pawl a do rero tiah amah cun a rak ruat.\nAsinan a do mi taktak cu an rannung pawl Onoda in that nawn lo ding ih donkham a tumtu lothlotu le palik pawl sawn an rak si. Annih cun Onoda cu midang hmunram ah siannak tel lo ih umtu le ramtawitu ah an ruat. Onoda ih rualpi pathum an that zo ih, Onoda in lothlotu le palik 30 a that ve zo. Onoda cun American ralkap pawl ah a rak ruat hai.\nKhatlam khatlam in a si taktak ih an ruat mi kha a um lo mi thil a rak si. Anmai' hmuhdan in thuhla an ruat hnu ah, an tuah ttul ti ih an ruat mi kha an tuah.\nKannih khal in a taktak (reality) kan hmu ah ruat aw in, simfiangnak kan tuah ttheu. Asinan a taktak a si lo can an um.\nA ra lai ding mi kha zumhmang in kan hisap ih, kan hisap dan hngettertu ah thilthleng ih umdan kha kan simfiang ttheu.\nPhilippines cozah cun a netnak ahcun Hiroo Onoda cu a ngaidam. Onoda ih tuahsualnak pawl cu amah in a taktak ih a ruat mi khawvel sungah tuah ttul ti ih a rak tuah mi a si tiah an ruat. Leitlun taktak thawn pehtlaihawknak an neih lo ruangah, leitlun ah ziangvek boruak a thleng zo ti a rak thei thei lo.\nSirhsan: Dave Trott ih \"Reality is Whatever We Think It Is.\"\nThir Thinglamtah\nZabi 19 thoklam ahkhan Prussia ram siangpahrang Frederick William III cun a ram cu harsatnak nasa zet a tong ti a hmu. A ram cu hnianghnar le neinung ding in a zuam rero nan, cawl lo bang lo ih do a ttul mi ralbuainak pawl ruangah an rampi ih hlawnthil cu a mal vivo. Curuangah thlacam phah ih thu a ruat rero hnu ah, Prussia ram ih nunau pawl hnenah an sui le ngun pawl cu tangka ih suan ding ah, anmai' palungte'n rak keng cio ding in dilnak ca a kuat.\nAnih khal in an hlawnthil a rak kengtu pawl hnenih lungawinak langternak thil fate pakhat a tuah. Hlawnthil a rak kengtu pawl cu thir thinglamtah fate pakhat a rak pe ttheu. Thir thinglamtah ahcun, \"Thir hrangah sui ka pe, 1813\" timi a ngan aw. Cumi cu mipi in an rak duh zet. Prussia ram ih nunau pawl cun an rak neih mi hlawnthil pawl hnakin siangpahrang ih laksawng cu an ngai thupi sawn. Uang aw zet in thir thinglamtah cu an orh ttheu. Sui hlawnthil kha uar um lo sawn ah a cang. Thir Thinglamtah Thupek timi pawlkom dinsuah a si ih, cumi ih teltu pawl cun ceiawknak ah thil dang zianghman hmang lo in, thir thinglamtah lawng an hmang.\nTuini ah Siangpahrang pawl ih Siangpahrang hnenah a pumpe-aw-tu mipi kan ttul. Pathian ih siangpahrangram hrangah an nunnak hlantu ding, tthianrual le mi thar pawl duhdan hnakin Pathian duhdan a ngaina sawntu, mipi kan ttul. Zabi pathum lai ahkhan Bishop Cyprian cun, \"An raltthatnak ttawnhremtu le an zumnak rektartu le an thutluknak khuhtu le an thlarau khuahkhirhtu an neihsiah in cikcin vekin a ttawnhrem hai. An hlawnthil pawl kha vancung ah khawl sawn hai sehla cun, hlawnthil ih sal ah an cang lo ding, ziangahtile an neihsiah cu anmah rori in an co leh ding. Tu ahcun an sumpai ih bawi an si lo, sumpai ih sal sawn an si,\" tiah a rak sim.\nHram: http:\/\/varietyreading.carlsguides.com\/christian-stories\/ironcross.php","id":"","dump":"CC-MAIN-2016-44","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2016-10-26T11:11:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2016-44\/segments\/1476988720941.32\/warc\/CC-MAIN-20161020183840-00231-ip-10-171-6-4.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999550581,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999550580978394}","num_words":3845,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.36,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"fbciSahi Dhamija\n1.0 Varies with device\nFBCI(Falam Baptist Church of Indiana) kawhhran cu kum2000 ih zumtu unau malte in lungrualte ih Pathian biak le thangthat khawm theinak dingih dinmi a si. Tu ah sungtel member 1000 hrawng umnak a si. Chin tawng(Falam ) hmannak kawhhran a si. Senior pastor Rev. Ci Lian Kap le Assistant past Rev. Nun Uk le Deacon pawlih kaihhruainak thawi a feh rero mi a si. Kawhhranpi ah Nubu, Mino, E&M, Literature&Media le CE tiin department dangdang a um. Pathian zangfahnak zarah sungtel karhzai sinsin tikah biaktinn tum le kau sawn sak thei tumtahnak thawn member zaten Building Fundraising committee hohanak in ke kar rero zo asi fawn.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-04","url":"http:\/\/appgravity.com\/android-apps\/books-reference\/com-app-app5e3b9344f03a","date":"2017-01-18T07:09:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-04\/segments\/1484560280239.54\/warc\/CC-MAIN-20170116095120-00450-ip-10-171-10-70.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9810916185,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9810916185379028, \"cnh_Latn_score\": 0.018188979476690292}","num_words":109,"character_repetition_ratio":0.009,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.211,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tthitawknak Hmuhdan Buaithlak\nMinung pawl in mipa pitling pakhat amahte'n hnipuan a sop lai an hmuh tikah, anmai' hnattuan ngaihsak sawn men lo in, \"Ekhai unaupa, nupi nei awla thil na sop nawn lo ding,\" an ti ding.\nMipa pitling pakhat amahte'n rawl a suan lai an hmuh tikah, \"Unaupa, rawl na suan nawnlonak ding ah nupi na neih a ttul a si kha,\" an ti ding.\nNu pakhat in, amai' bawngbite hman sopnak cang thiamlotu, in ding tisa hman suang thiamlotu, asilole amahte'n ihnak tuah thiamlotu kum 35 mi a fapa simaw, rawl khawh ah coka ih amai' kheng kennak cang thiamlotu kum 35 mi a fapa simaw, zoh in, \"James, felfaite'n um na cu thlang, a lo zohkhentu ding nunau pakhat tthi thlang aw,\" a ti ding. Himi hi thil ttul taktak a si maw?\nThlirdan dang in kan zoh asile, senpihlawm (society) hin mipa pawl kha, nupi an neihnak san cu thil dang hrangah si lo in thenfaitu, rawl suangtu le nau neitu ding hrangah a si, ti in a pehhel zawng in a sim rero ah a cang. Ka mang a bang thok mi cu, mipa tlangpi hin nupi maw hnen-um felfai ha an ttul deuh, timi hi a si.\nNunau tampi cu thinbangnak le cauhnak ruangah an kum hnakih a let thum in tar hmel an pu. Na phone thawn TV hmai ah na to ih, na nupi in hnattuan a ttheh lai hlanlo na zoh cuahco men. A si ko maw?\nMipa pawl, nanmai' kheng nanmahte kholh hi a dik lo a si ti'n zo in a lo sim?\nNan hnipuan nanmahte sop hi a dik lo a si ti'n zo in a lo sim?\nZing na thawh hnu ih nan ihnak tuah tthat sal hi a dik lo a si ti zo in a lo sim?\nInnsang hnattuan ih na nupi na bom ruangah ziang thil dik lo a um cuang ding?\nMipa pitling pakhat in duat ding, rawl pek ding, a nuamzawng ih kilkhawi ding ih cawm a duh a si ahcun, nupi a neih a ttul hran lo. Nu nei lo cawmnak inn ah amahte va ap aw mai ko sehla a ttha sawn ding.\nAsinan na duhdawt ding mi, na sunlawih ding mi, na lungawipi ding mi, thil dangdang na tuahpi duh mi, innsang hnattuan na bom paih mi, le na dam sung ih na duhdawt ringring ding mi nupi na nei duh a si ahcun, nupi nei aw.\nCun, nangmai' innsang hnattuan pawl nangmahte ttuan ding ah na tar tuk zo ti ih na ruat ruangah nupi na nei duh a si ahcun, hnen-um ruai sawn aw.\nNunau pawl hi sunlawih lungawipi ding, duat ding, le duhdawt ding an si ih, hman (use) ding an si lo. Mipa pawl vek thotho an si ve.\nHram: A Twisted View Of Marriage by Tiny\n23 January, 2017\nTthitawknak Hmuhdan Buaithlak\nPapai' Duh mi Hmeh\nKum 9 ka si lai hrawngah a si. Inn ih arsa kan hmeh ni cu ka lung a awi thei zet ti ka cing lai. Ka nu le pa cozah hnattuan veve an si ruangah, mi neinung innsang vek cun, ni tinte'n arsa kan hmeh thei ve lo. Kei, ka pa le ka nu rawl kan ei tlang tinte'n, papa in ka duh tuk a ti mi ar thla, nunu in ka duh tuk a ti mi a hngawng le a ke, kei ka hrang ahcun a awm tit le a cawn......\nCumi cu kanmai' sung lawng ih kan theihthiam mi ttong a si. Leitlun thuhla ka thei tuk hrih lo nan, ka rel leuhleuh ttheu mi cu, 'nunu le papa an aa tuk. Ar thla le ar hngawng tivek cu a awm tit le cawn tit tluk in an thaw lo' timi a si. Cuvekin theiawter zet ih ka rel tinte'n papa in, \"Ni khatkhat ih pa dinhmun na thlen tikah ar thla na duh leh ding,\" in ti ttheu.\nPapai' ttongkam cu ka theihthiam lo vekin a el khal ka el lo. Papa cun ciptei' rawl tthial ding ih i sim phah in ka kheng ah ar cawn dang pakhat i pe bet ttheu. Kan innsang kimte'n kan nuamawk tuk lai can a si.\nTu ahcun a duh zet mi ar thla le keimah tanta in leitlun ihsin papa a liamnak tla kum 11 a kim thlang.\nPapa, lo sim duh mi pakhat ka nei. Na tu te tla kum 3 a kim thlang. Cun, keimah ka nauhak lai bang in papa a duhdawt tuk ih, ar cawn tla a ngaina tuk. Kei tla ar thla duhtu pacang pakhat ka si thlang sokhaw papa!\nPialrang ihsin ni khat te tal ra tlung thei awla cun, kan sungte'n ar cawn hlir a um mi rawl hmeh thawn rawlkho kil tlang ka duh e papa! Na tidan ttheu vekin ka kheng ah ar cawn i retsak lala ding ih maw!\nCumi ni ahcun ar thla ei nawn hlah aw maw papa!\nNa fapa\n#Gray Cloud ih ngan mi a si.\n22 January, 2017\nVanlaikhilik ah Na Sunmang Ret Aw\nPhiarthah rak tuartu Amerikan Ramhotu John F. Kennedy khan 1961 kum May thla ni 25 ah Congress Tlangsuakbu ih thucah pakhat a rak sim phah in, a hnuai ih ttongkam hi a sim tel.\n\"Ka zum. Kan ram hin tui kum sawmbi cem hlan ahhin thlapi parah minung hmaisabik a thlah thei ding. Cui' minung cu thlapi leilung parah ttum in a feh ding ih, leilungpi ahhin himdamte'n a rung kir sal ding.\"\nCumi can cu leitlun ih ram tha cak bik pahnih a si mi Amerikan le Soviet Dingkhawmram karlak ih Daisik Ralbuai (Cold War) can a si ruangah, tlolak ah rocket kapsuak in, leitlun ah zo ih thazang a cak sawn timi langter ding ih an zuamawk nasat lai a si. Mipi pawl in thlapi parih minung hung thlen ding cu ziangti hman in a cang thei lo an ti rero lai ah, Ramhotu Kennedy le National Aeronautics and Space Administration (NASA) ih dengfelphung mithiam pawl cun, \"A cang thei, a cang tengteng fawn ding,\" tiah an zum. Cuvek zumnak ruangah 1969 July 20 ah Apollo 11 thawn an kuatsuak mi tlolak-long khaltu Neil Armstrong le Edwin E. \"Buzz\" Aldrin, Jr cu thlapi leilung ah ttum in an veivak ih, leilungpi ah himdamte'n an rung thleng sal thei.\nHimi in ziang a langter tile, minung hin zumnak taktak a neih ahcun tlangpi pakhat hman a tthawnter thei, hnattuan maksak zet a ttuansuak thei tinak a si.\nWright Unau khal in tlunvan ih zuang mi vate pawl zoh in vanzam tuahsuak an tum. Mipi pawl cun tlunvan ih thil rit pi zuang ding cu ziangti hman in a cang thei lo, an ti. Asinan an unau in 'a cang thei lo' timi kha cang ding in an tuahsuak thei. Thli lakih zuang mi vanzam an tuahsuak.\nBill Gates in ni khatkhat ahcun computer ih hman ding mi software ci khat ka tuah ding ih, leitlun ih inn tin, zung tin, tlawnginn tin ih computer pawl ah an hmang thei ding, tiah a rak zum. Tu ahcun a sersuah mi microsoft software cu leitlun ih ram tin computer ah an hmang zo.\nAnthony Robbins timi mino cun tlacop hnattuan ttuan in, ei ding nei lo'n, pii ruk vuakvel pindan sungih a riah ttheu lai ah zumnak pakhat a rak nei. Ni khatkhat ahcun mi lian le hlawhtling zet ka si lai ding timi zumnak a si. Pii ruk vuakvel pindan sungih um a dinhmun thawn zoh ahcun ziangti hman in a cang thei lo ding vek khi a si. Asinan lehhnu ahcun lungput somsohnak (thazang pekawknak) le hlawhtlinnnak thuhla pawl sim, cabu khal ih ngan, in millionaire pakhat ah a hung cang.\nZiangruangah hivek thil ropi an tuahsuak thei? Vanlaikhilik ih an khawruahnak an ret ruangah a si. Cun, an si tengteng ding tiah an zum pumhlum fawn.\nNang teh, minung na si ve can ahhin hnattuan ropi, midang pawl in a cang thei lo ding an timi sunmang pakhat, ttuansuak ding in tumtahnak na nei ve lo maw? Tthate'n na ruat ka duh.\nKa sim sal ding. Hlawhtlin na duh ahcun \"Vanlaikhilik ah Na Sunmang Ret Aw.\"\n#ဗန္းေမာ္သိန္းေဖ ih ႀကီးႀကီးေတြး၊ ျမင့္ျမင့္ႀကံပါ။\n21 January, 2017\nUS Ramhotu Thar Donald J. Trump ih\nRamhotu Ttuanvo Lak Ttum Thucah\nThutthentu Lu Roberts, Ramhotu Carter, Ramhotu Clinton, Ramhotu Bush, Ramhotu Obama, tthianrual Amerikan mipi pawl, le leitlun mipi pawl: Ka lungawi.\nKannih, Amerika ram mipi pawl, cu tu ahhin, phunpihuap taimaknak ropi thawn kan rampi dinsuak sal ding in, le kan mipi hmuahhmuah hnenih kan rampi in a tiamkam mi phorhsuak sal ding in kan ra finkhawm aw a si.\nA ra lai ding mi kum pawl ah Amerika le leitlun ih thuhla cu ttangrual in kan cinghri ding.\nSawmngiarnak pawl kan hmaton ding. Harsatnak pawl kan pah ding. Asinan kan hnattuan cu ttheh a si ding.\nKum li a kim tinte'n, felfai le remdaitei' thuneihnak hlanawknak hrangah himi kailawn pawl ahhin kan ra pungkhawm ttheu ih, himi thlengawknak pumhlum ah zawnruatnak thawn in bawmtu Ramhotu Obama le Numi Pakhatnak Michelle Obama parah kan lung a awi zet. Annih hi mi cungcuang an rak si.\nAsinan, tuini ih puai hin sullam hleice zet a nei. Ziangahtile, tuini ahhin ukawknak pakhat ihsin a dang pakhat ah thuneihnak kan hlangkai men a si lo ih, party pakhat ihsin a dang pakhat ah kan hlangkai men khal a si fawn lo. Tuini ahhin, Washington, D.C. ihsin Amerikan mipi pawl hnenah thuneihnak cu kan hlangkai in, kan pe kir sal sawn a si.\nCan reipi sung cu kan ram khawlipi ih mi bur fatakte lawng in cozah ih thau rak sawk ban in, mipi pawl in a man an kuan. Washington cu a rak hnianghnar .... asinan mipi pawl in a neihnunnak an ttawm ban ve lo. Ramkheltu pawl an neinung ....asinan hnattuan nei lo mipi an karh ih, cetzung pawl khal khar an si.\nThuneitu mi malte cun anmai' hlawknak lawng an ruat ih, kan ram mipi cu an thlauthla. An nehnak cu nan nehnak a rak si ve lo; an ropitnak cu nan ropitnak a rak si ve lo; annih in kan ram khawlipi ih nehnak an lom rero lai ah, kan ram hmun tintian ih innsang talbuai pawl hrangah cun lom ding thil cu maltakte fang lawng a um.\nCumi hmuah cu a thleng aw zo .... tu ihsin, hitawk ihsin a thok zo, ziangahtile tu hi nanmai' can a si: nanmai' ta a si. Tuini ah hitawk ih a ratu hmuahhmuah le Amerika ram hmun tintian ihsi himi a rak zohtu hmuahhmuah ih ta a si. Himi hi nanmai' sunlawi can a si. Cun, himi, Amerika Dingkhawmram hi, nanmai' ram a si.\nA thupi mi taktak cu, ziang party in kan cozah a thunun timi si lo in, kan cozah hi mipi in a thunun maw timi sawn kha a si. 2017 January 20 hi, mipi pawl hih rampi uktu an si sal ni ti in cinken a rung si ding. Kan ram ih hngilh a rak tuartu mipa le nunau pawl cu hngilh an si sal nawn lo ding.\nTu ahhin mi tinkim in nan thu an ngai thlang a si. Santhuanthu tling cangvaihnak ih tel ding in minung million sawmsiar nan ra suak hi leitlun ih hmuh dah kel lo mi a si. Himi cangvaihnak ih a sutpi ban (a laimu) taktak cu, rampi ih din san cu a mipi pawl rian ding in a si, timi hi a si.\nAmerikan mipi cun an fanau pawl hrangah tlawnginn ropi an duh, an innsang hrangah venghnenawknak himdam an duh ih, anmai' hrangah hnattuan ttha an duh. Hivek pawl hi mipi dingfel ih beisei ding dikdawh le sullam nei mi an si.\nAsinan kan mipi tam tuk hrang ahcun, a tak ih thleng mi thil danglam pakhat a um: khawpi sung rori hman ah nu le fa pawl cu retheihnak sungah an tartahak; kan ram tlang le mual tintian ah thir-tlap a kai mi cetzung pawl cu thlanlung vekin an darh phengpheng; kan fimthiamnak kalhmang khal sumpai tampi cemliam a si ko nan, kan tlawngta no le mawi zet pawl theihfimnak nei lo ah a canter ih; sualbuarnak (crime) le misual bur pawl (gangs) le rit-theih siivai pawl in nunnak tam zozai an la ih, kan ram ih sunglam thazang tam luar tuk in ruk sak zo a si.\nHivek ih Amerikan mipi nuaisiatnak hi hitawk hmun le himi can ah a tawp a si.\nRam pakhat mipi kan si vekin .... an natnak cu kan natnak an si. An sunmang cu kan sunmang an si ih; an hlawhtlinnak khal kan hlawhtlinnak an si ve ding. Thinlung pakhat, innsang pakhat, hualvan sunglawi pakhat ttawm-aw-tu kan si.\nTuini ih siatserh tiamkamnak ka lak mi hi Amerikan mipi hmuahhmuah rian ding in siatserh tiamkamnak ka tuah mi a si.\nKum sawmbi tampi sung, Amerikan ttuanrian (industry) tlaseter in ram dang ttuanrian kan rak lianter; kanmai' ralkap hrantang le derthawngter cing in ram dang pawl ih ralkapbu kan rak tthangsoter; taimak suah ih kanmai' ramri humhim ding el in ram dang ih ramri kan rak hum ih; Amerika ih sunglam khawngkham (infrastructure) a tluksiat le ttiabeuh rero lai ah tipi ralkan ahcun dollar trillion tampi kan rak hmang pang. Kanmai' ram ih neihnunnak, thazang le rinsanawknak pawl van-taw-rin (horizon) ih a liam cuahco lai ah ram dang pawl cu neinung ding in kan rak tuah.\nHnattuannak hmun pawl pakhat hnu pakhat an khar aw ih, kan tipikap ihsin an tlan..... Amerikan mipi hnattuantu million ih million tel in hnattuan nei lo in in tansan. Kan lailak mihlawm (middle class) ih neihsiah cu an sengh ih leitlun hmunzakip ah an tthekdarh.\nAsinan khami cu a cem zo. Tu ahcun hmailam can lawng kan thlir thlang. Tuini ah hitawk ih a pungkhawm mi pawl hin khawpi tin, ramdang khawlipi tin, le thuneihnak innpi tin ih theih ding mi thupek kan timtuah a si.\nTuini ihsin, sunmang thar in kan ram hi a uk ding.\nTui can ihsin, Amerika hi Pakhatnak a si thlang ding.\nSumdawnnak thuhla, siah\/ngunkhuai thuhla, mi vailut thuhla, ramleng thuhla ih thutluknak tinkim cu Amerikan hnattuantu pawl le Amerikan innsang pawl ih hlawknak si ding ah tuah an si ding. Kan hman mi thilri pawl anmai' ram ih tuahtu, kan company pawl rutu, le kan hnattuan siatsuahtu ram pawl lak ihsin kan ramri pawl kan humhual ding. Humhualnak hin hnianghnarnak le thazang ropi ah in hruai ding.\nKa ruangpum ih thaw a um sung hmuahhmuah in nan hrangah ka do ding ih ..... ziangtik hman ah ka lo nauter lo ding. Amerika hin nehnak a ngah sal ding, tuihlan ih a rak um dah lo mi nehnak a ngah sal ding.\nKan hnattuan pawl kan la kir sal ding. Kan ramri pawl kan la kir sal ding. Kan neihsiah kan la kir sal ding. Cun, kan sunmang pawl kan la kir sal ding.\nMangbangza kan ram hmun tintian ahhin lamzin, zalampi, lilawn, vanzam kerawn, leivirh zin, tlangleng zin thar pawl kan tuah ding. Zatlang zohkhennak ih kan mipi pawl hnattuan ah kan hruai kir sal ding ih ....kan rampi hi Amerikan kut le Amerikan nihlawh thawn kan dinsuak sal ding.\nDan tluangtlam pahnih kan thlun ding: Amerikan thilri lei awla, Amerikan minung ruai aw.\nLeitlun ih rampi pawl thawn rualpiawknak le duhsakawknak kan hawl ding .... asinan cumi cu, ram hmuahhmuah in anmai' hlawknak an ret thupi bik cu a dik a si timi theithiam phah in kan tuah ding. Kan nundan kalhmang hi midang zohman cawnter kan tum lo, in thlun theinak ding ah tahtthimnak si ding ih tleu kan tum sawn a si.\nRual hlun pehzomnak kan cakter sinsin ding ih, rual thar khal kan kai fawn ding.... cule, nun mawi nei mi leitlun hi ttangrualter in, Islamic thisen-hal phungthluk hi leilungpi ihsin kan phiat hlo verver ding.\nKan remkhel ih tawphah bulhram cu Amerika Dingkhawmram parih rinumnak pumhlum neih hi a si ding ih, kan rampi parih kan rinumnak thawngin, pakhat le pakhat parih kan rinumnak cu kan hawl hmu sal ding.\nRamveinak (patriotism) hrangih na thinlung sangka na on tik ahcun, duh bul neihnak timi hrangah pindan a um lo. Bible in, \"Pathian ih minung pawl lungrualtei' umkhawm hi a ttha in a va nuam so\" tiah in sim kha!\nKan thinlung ih um mi kha tlangh zet in kan rel ding, kan thuruallonak kha tlaitluangte'n kan cuh aw (debate) ding,..... asinan mi-khat-sa-khat kan sinak cu kan kengkawh ringring ding.\nAmerika hi a lungrual ahcun, zohman ih donkham theih a si lo lawlaw.\nTtihphannak um hlah seh ..... humhim kan si ih, humhim kan si ringring fawn ding. Kan ralkap ih pacang le nunau ropi pawl, le daan hmansuahnak pawl hin in kilveng ding ih, a thupi bik ahcun, Pathian in in kilveng a si.\nA netnak ahcun, ropi zet in thu kan ruat ding ih, ropi sinsin in sunmang kan nei ding a si.\nAmerika ahcun, rampi pakhat cu hmailam ih ke a kar vivo lawng ah a nung a si, timi kan thei thluh. Thu lawnglawng rel in ttuannak neilotu .....cat bang lo ih phunciar nan, an phunciar mi khal ziangtik hman ih ttuan cuanglotu ramkheltu pawl kan cohlang nawn lo ding.\nThulolak rel can a cem zo. Tu ahcun ttuan can nazi a thleng zo. Cuvek a cang thei lo ti ih lo simtu zohman va zum hlah. Amerika ih thinlung, dosuah theinak le thlarau hi ziangvek sawmngiarnak hman in a tluk thei lo mi a si.\nKan duai lo ding. Kan rampi hi a dingcang ding ih a hnianghnar sal ding.\nKum thawngbi thar a suahnak ih dingtu kan si ih, tlolak ih thuthup pawl phorhsuak ding in kan man zo; natnak pawl ih siatsuahnak ihsin Leilungpi luatter ding ding in kan man zo; thaisun hrangih thahram pawl (energies), ttuanrian cetzung pawl (industries) le ningthiamphung pawl (technologies) herhawi ding in kan man zo a si.\nPhunhnam uanawknak thar in kan sungmuril a soter ding, kan thlirnak a khaisang ding ih, kan tthekdarhawknak a tuam dam ding.\nTui can hi kan ralkap pawl ih thufim hlun mansuah sal ding can a si: kan dum maw eng maw var maw a si khalle, a sen mi ramveinak thisen bangrep kan nei ih, zalennak sunglawi bangrep kan cen ih, Amerikan Thantar ropi bangrep upatnak kan pe a si, timi kha.\nCun, Detroit khawpi tet zet ih suak mi naute siseh, Nebraska phairawn thli-vir lakih suak mi naute siseh, zan can van bangrep an thlir ih, sunmang bangrep in an thinlung a luah ih, ziangkim-ti-thei Sersiamtu bangrep ih a thawt lut mi thaw an thaw veve a si.\nCuruangah khawpi le khawte, hmun hla le nai, tlang khat le tlang khat, tifinriat khat le tifinriat khat ih a um mi Amerikan mipi hmuahhmuah in, himi ttongkam hi rak thei uh:\nNgahthah nan si sal nawn lo ding.\nNan aw, nan ruahsannak, nan sunmang pawl in Amerikan hualvan cu a herhawi ding. Cun, nan huaisennak le tthatnak le duhdawtnak in lamtluan in in hruai camcin ding.\nTtangrual in, Amerika kan cakvakter sal ding.\nKan neinungter sal ding.\nAmerika kan uangawter sal ding.\nAmerika kan himter sal ding.\nA si, ttangrual in, Amerika kan ropiter sal ding.\nKa lungawi.\nPathian in lo thlawsuah sehlaw.\nPathian in Amerika thlawsuah sehlaw.\nHram: CNN Political.\n19 January, 2017\nDr. A. P. J. Abdul Kalam – Fimthiamnak thawn Vanrang Deng ah\nDr. A. P. J. Abdul Kalam ti ih theih tlangpi mi Avul Pakir Jainulabdeen Abdul Kalam hi India ram ih Ramhotu 11-nak, 2002 ihsin 2007 tiang ttuantu, a si. Mipi thinlung tongtu ramhotu malte lakih tel ve a si bang in, ramhotu a ttuan lai khal ah Mipi'h Ramhotu (People's President) tiah a rak lar. India ram ahcun dengfelphung mithiam le engineer dinhmun in ngaisan hlawh zettu a si fawn. Khawmualpi dang kap thleng thei pukpi (ballistic missile) le tlolak rocket ningthiamphung (space rocket technology) lam tthansohnak tampi a ttuan hlawhtling ruangah India ih Pukpi Minung (Missile Man of India) ti khal in theih lar mi a si.\nIndia ram ih tlawngta zatek 90 zikte pawl nun ahhin harsatnak mangkheng hmatonnak, thil cang thei lo vekih lang mi rori pahtlangnak, le siar cawk lo nun thapawknak pawl a khat thluh. Asinan cuvek pawl um hmansehla, mi tthenkhat cu cuangmuar zet in an hlawhtling. Fimthiamnak lam ih an ngah mi lukhum pawl an maksak zet ih, vei tampi ah tla cun an CV in mi a hringhro thei ti khop an si. Cuvek minung pawl cun tuini ih anmah si ding ah a run tuahtu cu fimthiamnak dik (right education) a si tiah an phuang aw cio.\nKan dunglam thla tampi liam zo ahkhan, Dr. APJ Kalam tonsuhnak ka tuah ttheh hnu, a Rajaji Marg inn ka suahsan hlan te ah a hnuailam ih ttongfang pathum hi salsuak ta ding in tlawng saya awphawi thawn i fial: tairialnak (perseverance), taimaknak (hard work) le thinsaunak (patience).\nHimi lawng hi tthansohnak lamzin umsun a si tiah a sim. Lehhnu, can reipi hnu ah, himi ttongfang pawl hi amai' nun a rak hmannak ttongfang pawl an si ti ka theithiam sal. Khawruahnaklam kaihruaitu khal an si ih, a tak ih hman ci khal an si. Thlanglam India ih tikulh khawpi Rameswaran ah, mipa nauhak pakhat dinhmun ih a rak tthanlen lai ihsin a khawruahnak le a nun taktak rak kaihruaitu an si.\nA pa cu vokkuanglong neitu Jainulabdeen a si ih, fimthiamnak zir lo a si ko nan, Kalam cu tlawngkaiter a duh. Kalam cu zingpit nazi 4 ah a tho ih dai a bual hnu ah mathematics zirnak ah a feh. An zirhtu cun ttum khat ah tlawngta panga lawng a cohlang. Ca zir hlan ih dai bual ding cu lo theih lo in a tlawngta pawl a tuahter mi a si. Mathematics a zir thluh ah a unauseu Samsuddin thawn an khawpi sungah thuthangca an zem ttheu. An khawpi ahcun lektthik meisa a um lo ruangah, zan nazi 7 ihsin 9 tiang zinan meifar an vang. Asinan Kalam in nazi 11 tiang ca a zoh ttheu ruangah a nu in zinan hleifuan a khawl sak ttheu.\nCa thiam thei zet a si ruangah Kalam cu tlawngsaya pawl ih somdawlnak a ngah ringring. Schwarzt Sang Tlawng ih Iyadurai Solomon cun Kalam hnenah, \"Thil pakhatkhat cu na ngah duh taktak ahcun na ngah thei a si,\" tiah a sim ttheu. \"Cumi in ttihlonak i neihter\" tiah Dr. Kalam in a sim sal.\nA nauhak lai ihsin vate pawl ih zuan dan khin a thinlung a la zet. Asinan vanzuang thilri khaltu le tuahtu si a duh thu cu lehhnu lawng ah a thei aw. Sang Tlawng a ttheh tikah Trichi khawpi ih St. Joseph's College ah physics a va zir peh. Asinan a zir thluh tikah a di a riam lo. Vanzuang engineering lam a zir ngah hnu ah, a hmaisa kum thum a rak hlon lak men kha a sir aw sal. Khatlam ah, college a kai lai ih Leo Tolstoy, Thomas Hardy, F. Scott Fitzgerald le Mirang bezaipu dang pawl ih ca a rak siar ngah ruangah cun a lung a awi ve.\nChennai khawpi, Madras Institute of Technology (MIT) ih tlunzuanglam a zir lai ah Kalam in zirnak thupi pakhat a zir ngah. Cumi cu caan ih manmual (value of time) a si. System design project pakhat a kaihhruai rero lai ah, ni khat cu a hnattuan zoh ding in an tlawng uktu a ra. A lung a kim hmel lo ih, a lehhnu ni hnih ah cumi project cu ttheh ding in Kalam cu a fial. A ttheh lo ahcun scholarship a ngah mi cu hnukkir sal a si ding tiah a sim. Cumi cun Kalam cu a buaiter. Kum tampi sung a pa a rak retheihnak pawl cu thulolak ah an cang thlang ding. Curuangah Kalam cu rawl ei lo, itthat lo in hna a ttuan. A ni netabik ah, a tthansohnak ra hal ding in a professor a ra. Kalam ih ttuansuah mi a zoh tikah a lung a hmui ih, \"Delhritnak (stress) hnuai ah ka lo ret ih, can netabik bikhiah hmaton ding in ka lo tuah hrim a si hi,\" tiah a sim thu Dr. Kalam in a rel sal.\nCumi ihsin Kalam ih hnattuan dan cu a danglam ta. A dam sungah project tamngaipi a kaihruai ko nan, project pakhat cio kha a ttuan ding mi project netabik vek hlir in a ttuan. Cuvek ih ti ttentto lungput a nei. Project hruaitu a si ringring khal hi mangbang ding a um lo. Amah thuron petu Major General R. Swaminathan in hruaitu dinhmun ih Kalam a hlawhtlinnak san hitin a sim: \"Hotu ttuan theinak le hnattuantu si theinak ding tlinnak tlamtling a nei veve. Khuimi veve khal olsamte'n a ttuan thei.\"\nA project picang hmaisabik SLV – 3 a hlawhsam hmaisabik ttum ahcun Dr. Kalam khal a thin a buai ve dah. Himi can hrawng thotho ah, a nauhak lai ih kaihruaitu Jallaluddin a thi fawn. \"Ka taksa pengtthen a thi ....\" tiah Dr. Kalam in a sim. Asinan SLV-3 cawlhsan ding cu a ruat dah lo lawlaw. \"Hlawhtling ding cun hnattuan kan taimak ih tairial kan suah a ttul,\" tiah a sim. Cuti'n SLV-3 cu hlawhtling zet in an tuahsuak thei. Dr. Kalam cun a hnattuan ih a hlawhsam lawk can ah khawruahphung (philosophy), sakhua le calai (literature) pawl ihsin thazang a la ttheu. Thiamnaklam ih thikawknak le hnattuan tlangnak ih tel ttha duhlotu pawl thawn ziangtin pehparawk ding timi khal a zir ngah.\n1998 kum ih India in Pokhran-II nuclear ralthuam zohfelnak an tuah mi ahkhan Dr. Kalam hin pawlkomlam, ningthiamlam le ramkhellam ih sutpi ban a rak ttuan. Himi hi 1974 kum ih India in nuclear a rak zohfel hnu ih a zohfelsalnak hmaisabik a si. Dr. Kalam hi Indian Institute of Space Science and Techonology (Thiruvanthapuram) ih chancellor, Anna Phunsangtlawng (Chennai) ih professor, le India ram ih zirthiamnak le zirhliahnak hmun dang tampi ih kaihhruaitu pakhat a si.\nHlawhtlinnak in Dr. Kalam cu an run thlun. Prithvi, Agni, Akash, Trishul le Nag pukpi pawl cu an hlawhtling nasa zet. India ram ih sunlawihnak ropi Padma Bhushan le Bharat Ratna khal a dong ih, cu thluh ah India Ramhotu a rung si. Anih hi India ram ih nauhak rethei tampi thinlung tong theitu ramhotu malte lakah a tel.\nMi rethei dungkhar ihsi ra a si vekin, mi pakhat ih hmailam can thlengawkternak ah fimthiamnak in ziangvek huham a nei timi a theifiang.\nHram: https:\/\/www.quora.com\/What-are-the-most-inspiring-short-stories\n18 January, 2017\nမကုန္ႏုိင္ေသးတဲ့ဝဋ္ေႀကြး\nSteve နဲ႔ Sarah တုိ႔ဟာ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ပဲ မဂၤလာသက္တမ္း ၁ဝႏွစ္တာ ကာလကုိ ျဖတ္သန္းလာခဲ့ၾကတဲ့ ဇနီးေမာင္ႏွံေတြပါ။ ဒါေပမဲ့ သားသမီး မထြန္းကားပဲ ေနလာခဲ့ၾကတာၿဖစ္ၿပီး အခုဆုိရင္ ၁၁ ႏွစ္ေျမွာက္ကုိ ေရာက္ရွိလို႔လာၿပီပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးကလဲ မဂၤလာႏွစ္ပတ္လည္ ၁၁ႀကိမ္ မျပည့္ခင္မွာ ကေလးအလြန္လုိခ်င္ ၾကတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ မိဘေဆြမ်ဳိးမ်ားနဲ႔ မိတ္ေဆြမ်ားက သားသမီးမရႏုိင္တဲ့ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးကုိ ကြာရွင္းဖုိ႔အထိ အႀကံေတြ စၿပီး ေပးလာၾကလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ႏွင့္တုိင္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးၾကားက ႀကီးမားတဲ့ ေမတၱာေၾကာင့္ ကြာရွင္းဖုိ႔ကုိေတာ့ သူတုိ႔မေတြးရဲခဲ့ေပ။\nလမ်ားစြာ ကုန္လြန္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ တစ္ေန႔မွာေတာ့ အလုပ္ကေန Steve ျပန္လာခ်ိန္မွာ အျခားေယာက်္ား တစ္ေယာက္နဲ႔ သူ႔မိန္းမတုိ႔ လမ္းအတူတူ ေလွ်ာက္ေနၾကတာကုိ ျမင္ေတြ႕လုိက္မိတယ္။ ထုိေယာက်္ားက Sarah ရဲ႕ပခုံးကုိသုိင္းဖက္ရင္း၊ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးထူးတဲ့ပုံစံလဲ ေပါက္ေနၾကတယ္။ အဲဒီေနာက္ တစ္ပတ္ေက်ာ္ေက်ာ္ ၾကာတဲ့အထိ သူ႔မိန္းမကုိ အဲဒီ ေယာက်္ားနဲ႔ပဲ အျခားေနရာေတြမွာ ထပ္ခါထပ္ခါ သူေတြ႔ေနခဲ့တယ္။ တစ္ညေနခင္းမွာေတာ့ အလုပ္ကေန Steve ျပန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီ ေယာက်္ားက Sarah ကုိအိမ္ေရွ႕အထိ ကားနဲ႔လုိက္ပုိ႔ရင္း သူ႔ပါးျပင္ကုိ နမ္းၿပီး ႏႈတ္ဆက္ေနတာကုိ Steve ျမင္ေတြ႕ရျပန္တယ္။ Steve ဟာ အရမ္းပဲ ေဒါသထြက္ၿပီး ဝမ္းနည္းေနေပမယ့္ သူ႔မိန္းမဆီမွာေတာ့ ဘာမွမေျပာပဲ ေနလုိက္တယ္။\nေနာက္ႏွစ္ရက္အၾကာ၊ အလႈပ္ရႈပ္ေနတဲ့ Steve က ဖန္ကရားထဲမွာ ေရေတြထည့္ယူေနတုန္း ဖုန္းသံျမည္လာတယ္။ ဖုန္းကုိသြားကုိင္တဲ့အခါ တစ္ဖက္ကေန \"ဟဲလုိ အခ်စ္ေရ၊ ငါကတိျပဳခဲ့တဲ့အတုိင္း ဒီညေန မင္းတုိ႔အိမ္ကုိ လာမွာေနာ္\" လုိ႔ ဆုိလာတယ္။ Steve ကေတာ့ဖုန္းကုိတန္းလန္းခ်ထားလုိက္တယ္။ ဖုန္းထဲမွာသူၾကားရတဲ့အသံက ေယာက်္ားသံျဖစ္ၿပီး သူ႔မိန္းမနဲ႔အတူအၿမဲ သူေတြ႕ေနက် ေယာက်္ားျဖစ္မယ္မွန္းလဲ သူေသခ်ာသိေနတယ္။ သူ႔မိန္းမကုိ အျခ��း ေယာက်္ား တစ္ေယာက္ထံ သူဆုံးရႈံးလုိက္ရၿပီ ဆုိတဲ့အေတြးနဲ႔ ဆတ္ခနဲ႔ စိတ္ဆုိးလာတယ္။ သူ႔လက္ထဲက ဖန္ကရားလဲ လြတ္က်သြားၿပီး တစ္စစီကြဲေၾကကုန္တယ္။\nအဲဒီခ်ိန္မွာ Sarah က \"အားလုံးအဆင္ေျပလား\" လုိ႔ေအာ္ရင္း အခန္းထဲကုိ ေျပးဝင္လာတယ္။ စိတ္ဆုိးေနတဲ့ Steve ကေတာ့ Sarah ကုိ တစ္ခ်က္တြန္းလုိက္မိတယ္။ လဲက်ေနတဲ့ Sarah က လႈပ္လဲမလႈပ္၊ ထလဲမထေတာ့။ ခ်က္ခ်င္းပဲ ဖန္ကြဲမ်ားအၾကား သူမလဲက်တာကုိ Steve က ျပန္သတိရတယ္။ ႀကီးမားတဲ့ ဖန္ကြဲစက သူ႔ကုိယ္ထဲ စူးဝင္ေနတယ္။ သူမရဲ႕ အသက္ရႈသံ၊ ႏွလုံးခုန္သံေတြ ၾကားေနရေပမယ့္ မလႈပ္ရွားေတာ့။ စိတ္ရႈပ္ေထြးေနတဲ့ Steve က Sarah လက္ထဲမွာ စာအိတ္တစ္ေစာင္ ရွိေနတာကုိ သတိျပဳမိတယ္။ လွမ္းယူၿပီး ဖြင့္တဲ့အခါ အထဲမွာ စာတစ္ေစာင္ရွိေနတာကုိ ေတြ႕ေတာ့ မွင္သက္မိသြားတယ္။ ေနာက္ သူဖြင့္ဖတ္တဲ့အခါ ဒီလုိေရးထားတယ္ -\n\"က်မခ်စ္ရပါေသာခင္ပြန္း\nက်မခံစားတဲ့အရာေတြကုိ ႏႈတ္နဲ႔မေျပာျပတတ္လုိ႔ စာနဲ႔ေရးခ်လုိက္တာပါ။ က်မ တစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာေအာင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ၿပီး၊ က်မေျပာျပမယ့္သတင္းကုိလဲ အတည္ျပဳေပးေစခ်င္ခဲ့ပါတယ္။\nဆရာဝန္က က်မမွာ အမႊာပူးကုိယ္ဝန္ရွိေၾကာင္း အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး အခုဆုိရင္ ၂ လ ရွိလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ဆရာဝန္ဟာ က်မတုိ႔ လက္ထပ္ၿပီးေနာက္ ဆက္သြယ္လုိ႔မရေတာ့ပဲ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့တဲ့ က်မရဲ႕ အစ္ကုိျဖစ္ေနပါတယ္။ က်မတုိ႔ ေငြေၾကးတစ္ျပားမွ ကုန္စရာမလုိပဲ က်မနဲ႔ ကေလးေတြကုိ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ သူ ကတိေပးထားပါတယ္။\nၿပီးေတာ့ ဒီညေန က်မတုိ႔ဆီမွာ ညစာ လာစားဖုိ႔လဲ ကတိေပးထား ပါတယ္။ က်မေဘးမွာ ရွိေနေပးလုိ႔ ေက်းဇူးအရမ္း တင္ပါတယ္။\nရွင့္ ခ်စ္ဇနီး\"\nစာရြက္ဟာ သူ႔လက္ထဲကေန လြတ္က်သြားတယ္။ တံခါးေခါက္သံေပၚလာၿပီး၊ သူ႔မိန္းမနဲ႔အတူ သူေတြ႔ေနက် ေယာက်္ားဟာ တံခါးဖြင့္ဝင္လာကာ \"ဟဲလုိ Steve၊ ဝင္လာတာ အဆင္ေျပ ပါတယ္ေနာ္။ က်ေနာ္ Sarah ရဲ႕အစ္ကုိ Max ပါ\" လုိ႔ သူ႔ကုိယ္သူ မိတ္ဆက္တယ္။ ေသြးအုိင္ထဲ လဲေနတဲ့ သူ႔ညီမကုိေတြ႕ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းပဲ ေဆးရုံကုိ သြားပုိ႔တယ္။ Sarah ကေတာ့ ေမ့ေျမာေနတယ္။ ဗုိက္ထဲက ကေလးႏွစ္ေယာက္ကုိေတာ့ ဆုံးရႈံးလုိက္ၾကရတယ္။\nSteve ေရ .......... ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္ကုိသာ ခ်င့္ခ်ိန္စုံစမ္းမိခဲ့ရင္.............\nမူရင္း၊ www.moralstories.com မွ \"Truth\".\nTuar Thiam A Har\nSteve le Sarah timi, nupa duhdawt aw zet hi an rak um. Asinan kum 10 tiang ah fa an nei thei lo ih, an neihawknak kum 11 a thleng thlang. An neihawknak kum 11 kimcam luan hlan ah fa neih an beisei zet. Ziangahtile fa an neih thei lo ruangah an rualpi le innsang sungkhat pawl in tthenawk an forhfial rero thlang. Asinan an karlak ih duhdawtnak hriphang hngetkhoh zet ruangah tthenawk ding cu an ruat ngam lo.\nThla tampi a liam hnu, ni khat ahcun, hnattuannak ihsin Steve a ra tlun lai ah a nupi cu mipa pakhat thawn lamzin ih an feh liam lai a hmu. Mipa cun Sarah ih hngawng in a kuah phah ih, an hlim hmel zet fawn. A lehhnu zarh khat lenglo tiang in, cumi pa le a nupi cu hmun dangdang ah a hmu kop rero fawn. Siimlam vei khat cu Steve a ra tlun lai ah, cu pa cun Sarah cu mawttaw thawn an inn kotka ah a tthum ih a biang ah a hnam ta ti a hmu. Steve cu a thinheng in a riah a se zet nan a nupi hnenah zianghman a sim lo.\nNi hnih a liam hnu, hnattuan ih Steve a buai zet lai can, rial tithawl (glass jug) thawn tidai a suah lai fang ah phone a ra awn. Phone cu a vun kai ih khatlam ihsin, \"Hello duat, ka lo tiamkam cia vekin tui siimlam cu nan inn ah ka ra ding,\" tiah a run ttong. Steve cun phone cu a thlak. Mipa aw a si ih a nupi thawn a hmuh tlang ttheu mi a si ti khal a zum hnget. Mipa dang hnenah a nupi a hloh zo a si timi ruat in a thin a ling thutthi. A kut ih a ken mi rial tithawl khal a tla ih a kuai darh thluh.\nCutikah a nupi cu, \"A remcang thluh ko maw?\" tiah sut phah in pindan sungah a ra tlan lut. A thinhengnak ruangah a nupi cu a rak tul ih a tlu. A cangvai nawn lo. A hung tho nawn lo. Cuvete'n rial thlalang kuai lakah a tlu ti a vun mangsuak. Thlalang tum zet pakhat in a sun. A nupi ih thawthawt, a tha caih, a lungtur pawl a thei nan man, a rei hlan ah a cangvai nawn lo. A thluak a buai zet lai ahcun a nupi ih kut ah ca-ik pakhat a hmu. A vun la ih a vun on tikah a sungah cakuat pakhat a hmu ih a thir dukdi. Hiti'n a ngan aw:\n\"Duhdawt mi Ka Pasal,\nKa thinlung umdan hi kaa ih ka rel thiam lo ruangah ca in ka ngan mi a si. Zarh khat lenglo sung sibawi ka rak tong zo ih, himi thuhla hi ka lo theihter hlan ah a felfai ka duh fawn.\nSibawi in faphir ka von thu a nemhnget ih, kan fa cu tu ahcun thla 2 an kim thlang. Cumi sibawi lala cu kan neihawk hnu ihsin pehtlaih theih nawn lo in a hlo mi ka ttapa a rak si. Paisa pia khat hman cem lo in keimah le kan fate pawl in zohkhen ding ah thu in tiamkam.\nTuini ah kan inn ih zanriah ra ei ding khal in in tiamkam fawn. Ka kiangih na um ruangah ka lungawi.\nNa duhdawt mi nupi.\nA kut ihsin cakuat cu a tla. Sangka king awn a um ih, a nupi thawn a rak hmuh tlang mi pa a rung lut hnu ah, \"Hello, Steve, ka ra thleng dik tiah ka ruat. Na nupi ih ttapa Max ka si,\" a rung ti. Vei le khat ah Max cun thisen tili lakih um a farnu cu a hmu thutthi. Zato ah a tlanpi cih ih Sarah cu lungcimit in a um. A pum sungih naute pahnih cu an hloh ta.\nSteve in kimcangte'n thuhla rak zingzoi sehla cun . . .\nHram: www.moralstories.com ih \"Truth\", submitted by Kristie, USA","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-04","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2017-01-24T11:12:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-04\/segments\/1484560284405.58\/warc\/CC-MAIN-20170116095124-00156-ip-10-171-10-70.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998237491,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998237490653992}","num_words":5293,"character_repetition_ratio":0.028,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.323,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam le Keimah (2)\nZingpit sung cu lung aa ciaci in Falam khaw sung cu ka cuan rero. Canphio (rangva) inn malte lawng umnak khua ihsin canphio inn le tlakrawh inn hlir umnak ah ka vun thleng thutthi cu ka ruahnak an vavai. Falam ahhin di inn teh a um ve pei maw, ti lamlam tla ka ruat. Ka hrang ahcun Falam cu a rak ropi riai!\nTawkfang nawn ihsin thil rim danglam pakhat ka thei. Coka lam ihsin a ra. Ziangmi rim a si nan zum? Falam pawl in duat zet in Rahsin kan timi buh rim a si. Falam zingpit zilthli thiang zet lakih a ra tel mi Rahsin rim te kha tuini tiang in ka hngilh thei lo.\nFalam ih phun riat ka kai tiang ka ei leh ding mi Rahsin buh rim ka theih hmaisabik ttum a si ih, cumi lai ahcun buh rim khal a bang ka ti lo. Kan vun ei tik ah tla cun a rim a tak nawn bet ih ka ei thei mumal lo lawk. Asinan can a rung rei ih Rahsin rim kha buh rim ah a rung cang kan ti ding maw, buh rim kha Rahsin rim ah a cang kan ti ding maw, a rim siatnak tla thei nawn lo'n thaw ti zet in kan rak ei thei.\nKeimah Falam ih tlawng ka kai hnu ah, kan innsang ah Falam ih tlawngkai minung pali kan rak um. Ka pa le ka pate khawte ah tlawng saya an si ih, tlangpar ram harsa hrangah cozah in somdawlnak a pek mi ration fang an rak ngah. (Rahsin timi hi ration ihsin a ra mi a si ti hman hi lehhnu pi lawng ah ka run thei sapbai).\nKa pa le ka pate in an ngah mi Rahsin fang cu khua lam ah tlun lo in, kan unau li ei ding ah an tanta ttheu. Cumi um lo sehla ei ding kan nei lo ding ih, tlawng kai thei lo ding kan si. Nu le pa, pi le pu khal in cumi Rahsin fang rinsan ih tlawng in thlah mi kan si. Curuangah kan hrang ahcun Rahsin hi kan nun hmailam can tthumawknak pakhat a rak si.\nRahsin buh hi cozah in lothlo pawl hnen ihsin a khonkhawm mi buh a si ih, ruahpi ih ciah mi, fang phunphun rawikhawm mi, reipi ret zo mi, tivek a si ruangah rim a neih cuangnak a si. Falam khaw sung khal ah mi neinung pawl cun an ei lo. Vok rawl ah an hmang. Mi tthenkhat cun ei nuam deuh seh tiah cet thawn an rial sal.\nAsinan kannih cun rial bet lo'n a khawlh lawng khawlh in kan ei. A rial betnak ding paisa khal kan harsa. Rial bet cun a heu cuang fawn ruangah tlawngkai sung kan daihawk lo khal kan phang. Cuti'n mi rethei ti na fam cun, rah sin cu a hringhran in kan ei bupbo mai. Hnihsuak saithiam tthenkhat in, \"Falam pawl cu farah ding hrimhrim kan si, kan ei mi buh rori khal farah ti men hman si lo'n rahsin a si si,\" an timi tla ka vun mangsuak sal. A hmin thawn an kaihkop thiam ka ti zet!\nKhatlam ah, tlawng pit can ah khua kan tlung ih kut thawn sum ih den mi fangcang kan vun ei cuh,a rim a hmui in a hnang ttha fawn si, fangtlor ei vek khi a si. Ei pek ahcun a har lala. Asinan malte kan um ih kan zongsang sal. Cuti'n Falam ah Rahsin kan vung ei sal cu, a tir ih a rim te kha a rak nam lala lawk. Curuangah kannih hrang ahcun Rahsin rim hi Falam ih rim khal a si ih, lung a ti leng cuang.\nMikhual kan neih tam deuh can tivek ahcun kan Rahsin fang in in daih lo ih a leng ihta kan lei tawk khal a rak tam. Cumi can khal ah fang lakih a man ol bik tete kan rak lei ttheu. Hmeh le tihang ding kan neih thei lo khal ah, ei ding fang kan neih cun tlawngkai suah ttentto kan rak tum mi kha vun ruat sal ahhin ka lung a zur ttheu!\nFalam ih fang a har cengmang len thil ol-ai a si lo. Fur can ih lamzin a siat can ah, Kawl lam ihsin Pu Ral Ling ih fang phurtu mawttaw lamzin ah an tan cang a um ttheu. Cuvek can ahcun Falam khaw pumpi ih thinhar a si bik. Kan zate deuhthaw in Pu Ral Ling tei' cawm mi tluk kan si ti a theih hial ding. A cancan ah tla cun Vankau ihsin Lumbang, Parte lam ah lamzin leimin a um maw ti hung zoh tla an rak um.\nHminsin tlak zet mi cu, cuvek in lamzin sia ruangih fang a har can khal ah Pu Ral Ling in fang man kaiter lo in, Falam khaw sung minung pawl lakah paisa neih ruangih lei tam hleice thei tivek um lo dingte'n, semsem damdam ih in rak zawrh ttheu mi kha a si. A sunglawi hleice tuk. Kan dunglam tilian le leimin ruangih Falam khawpi a harsat tiang khal ah an innsang in cuvek thotho in an run tuah ti kan thei ih ngaisan an um ngaingai.\n08 February, 2017\nFalam le Keimah (2)\n07 February, 2017\nJapan Ram ih St. Valentine's Day Thu\nA tlangpithu cun St. Valentine's Day hi ngaizawng pawl lawng ih hman ding vekin a lang ttheu ih, mi pak (alone) pawl thawn a pehpar lo mi ni vek tla a bang. Asinan Japan ram ahcun February 14 hi upa le nauta, ngaizawng nei le nei lo, an zate'n nuam zet in an hmang hai.\nJapan ram ih St. Valentine's Day an hman dan danglamnak pakhat cu, nunau in mipa chocolate laksawng an pek ttheu mi cindan hi a si. Asinan chocolate pek ruangah ngaizawng, duh, tinak a si thluh cuang lo. Nel mi mipa rualpi, hnattuanpi tivek kha nelawknak le lungawithu simnak ih pek mi Giri-choko (Obligation chocolate) a um vekin, nunau lam in duhdawtnak pholangnak a si mi Honmei-choko (True Love chocolate) khal a um ve.\nNunau lam in chocolate pek cindan a ra suahnak hi Japan ram sungah St. Valentine's Day hmeltheihnak an tuah tum lai ih a sullam an leh sual ruangah a si an ti. Tui san hnu lam ahcun mipa ih chocolate pek mi (Reverse chocolate) le nunau le nunau rualpiawknak ih pekawk mi Tomo-choko (Friendship chocolate) khal a rung lar sal.\nSt. Valentine's Day thawn a pehpar mi Japan pawl ih \"White Day\" thuhla khal hi ngai a nuam zet. St. Valentine's Day ttheh thla khat kimnak March 14 ni hi White Day a si. Himi White Day ahhin St. Valentine's Day lai ih chocolate laksawng ngahtu mipa pawl in a petu nunau kha laksawng pakhatkhat an pe sal ttheu. Honmei-choko (True Love chocolate) rak ngahtu mipa pawl in White Day ahhin a petu nunau hnenah thuhla an khirh kir sal tinak lampang a si.\nAsinan mipa pawl cun St. Valentine's Day lai ih an ngah mi laksawng man ih a let thum ih khung sawn (triple the return) an pek sal ve a ttul. A pek kir sal lo asile mipa kha a ret sang aw tiah ruat a si. A man zatrep ciah a pek sal asile pehtlaihawknak a satcat tinak a si fawn.\nTui san ahcun chocolate lawng si lo in mutthai, cookie, ceiawknak hlawnthil, hman ding thilri tivek laksawng a phunphun khal an pe aw thlang. White Day ih official website ih tarlang dan ahcun rong var an hrilnak san cu, rong var hi thianhlimnak a kawhhmuh ih, thanthling ih rong khal a var a si ruangah White Day hin 'a thiang in a thlum mi suakthuan duhdawtnak' a khihhmuh ti a si. A tir ahcun \"Ai ni Kotaeru White Day\" (Answer Love on White Day) tiah an rak ko.\nTaktak ahcun Japan miphun hin St. Valentine's Day vek thotho, an nunphung ih ngaizawng pawl ih ni ti theih Tanabata (Evening of the Seventh) timi an nei ko. July 7 ih an tuah mi himi puai hi Si-ar Puai (Star Festival) ti khal in an ko.\nCredit: The Irrawaddy\nFalam le Keimah (1)\nKei hi khawte fa, Aikawn tlang liam Darteti ih suak ka si ih phun li ka kai thok tiang ah Falam ka hmu hrih lo. Asinan ka u le ka pate pawl Falam ah inn hlang in tlawng an kai ttheu ih an hung tlun ah thil in sum ttheu ruangah \"Falam ihsin hung tlung\" timi hi kan a rak sunglawi zet. Falam ih tlawngkai ve tla cu ka rak cak ttiattia.\nTlawngpit ah khua hung tlung in khua ih nauhak pawl mutthai sum ciamco ih sunlawizia hi khawpi um pawl in an theih ve lo mi nun pakhat cu a si ve.\nPhun li ka kai kum ah Vankau veng ah inn kan lei ih inn thar apnak ih telter ve ding, le a hmai kum ihsin Falam ih tlawngkai ve ding ka si ruangih Falam i hmuh ciater duh thawn, ka pa in Falam ah i hruai.\nKan khua ihsin Aikawn tlang ah kan so, cuisin Rih zin zawh in Tlauhmun ah kan suk, Cerhmun ah kan so sal ih Tlairawn va ah kan suk sal, cutawk ihsin Zathlir Bangla le Surbung ah kan so lala ih, Laimual ah phei sal in, ke rori'n kan feh. Kan khua le Falam hi peng 27 ih hla a si.\nZingpit in kan pok. Cerhmun ah suncaw kan ei. Zathlir Bangla so cin cun ka ke kar a sawt thei nawn lo. Surbung kan thlen cun ka ke an thling liailiai. Cop le cop ah cawlh ka dil. Ka pa amah lawng si sehla khawthim hlan ih Falam thleng ding kha Laimua kan thlen ah khua a thim.\nKan feh vivo ih Hakha zin pial kan thleng. Cumi cin cun mawttaw ton ding an um phahphah. Rih zin ih jeep bak hmu dah lo khawte fa hrang ahcun mawttaw danglam taktak hun hmuh cu bang a reh sualso thei. Diesel phur mawttaw hman hi a rak ropi em! Asinan mawttaw an liam cun ke na cu amah kel ah a cang lala!\nFalam kan run naih vivo ih Lampa, Matubuk tluan le khawtaw lam tthenkhat an rung lang. Inn tin an tleu serser! Khawte ih zinan meifar lawng rak hmu ttheu ka hrang ahcun an mawi tuk! Hi rori hi maw khawpi an ti! Ti tlak a si!\nKhaw sung kan rung lut. Thirleng an vak rero. Tlawng cabu sung lawng ih ka hmuh dah mi kha a tak in ka hmu. To theih ti ka thei cia ko nan ke hnih lawng nei mi tlu lo ih an to thiam cu mak ka rak ti thotho.\nKa pa in thirleng ih in pahlonak ding ah ka kut in i kai. Taktak ahcun ka ke na tuk ih ka feh cak thei lo mi i hnuk phah khal a si. Ziangah a lo paw lo in ti men thei.\nA ngah lo. Kannih khawte mi Falam ih tlawng rengreng cu inn lam hrangih thil ttul leinak ding ah Falam ih zuar ding mi thilri phurh thei ceu ih phurh ringring a si. Ka pa khal thla cem ih tlawng saya hlawh a suah khalle cuti'n thil a phur thotho.\nTlunta zin in kan feh vivo ih Awmpui vakua kan thlen in tlunlam ah kan kaiso. Cuti'n minute malte sungah kan inn cu kan thleng.\nZan cu ka bang tuk ih thuah hnih-thum lai in ka itthat ding ka zum. A thaizing ka hung tho. Inn sawmnga khua bak hmu dah lo keimah khawte fa cun kan tukvirh ihsin mitberh hnul phahte'n Falam cu ka vun cuan ih . . . .\n\"Maw Falam. . . na dam maw?\"\nZuk: Paradise RiakLangz\nA Ttul Lo mi Ruat Buai Hlah\nSanghrang pakhat in a vak rero mi ketamnu a hmuh tikah hiti'n a vun ruat ngah.\n\"Ke pali lawng thawn veivah hman hi ka harsat tuk si khawh. Ketamnu cu ke a nei tam tuk. A khuimi ke bik a kar hmaisa ding ih, khuimi ke in a dung a thlun ding? Cumi thluh ah teh khuimi ke bik a kar sal ding?\"\nA ruat mi cu ketamnu a sim tikah ketamnu in hiti'n a sawn.\n\"Ka dam sung hmuahhmuah ka veivak nan, ziangmi ke ka kar hmaisa ti hi keimah hman in ka ruat ngah dah lo. Um hrih hnik .....ka ruat ta hnu ah ka lo sim sal ding.\"\nCuti'n reipi sung a ruat rero.\nReipi a ruat hnu ah ketamnu cu a dinnak ihsin a tthawn thei nawn lo. A ke a kar tum tinte'n a tlu cingcing. Curuangah ketamnu in sanghrang hnenah, \"Ka rual sanghrang, ka ke pawl ka thunun thei nawn lo. Curuangah himi thusuhnak hi ketamnu dang pawl va sut bet hram hlah tiah zangfah ka lo dil a si,\" tiah a sim.\nMah le mah zumngamawknak nei lo in, kutttial zohthiam pawl rinsan, le hlan san serh le sang tivek hlir thluntu cu, a tam liangluang tuk mi serh le sang in a zumngamawknak an vaw thlu thei. Khuarel sidante'n a rak um rero mi ketamnu ih kekar pawl cu sanghrang ih thusuhnak a ton lawng ah, khuimi ke ka kar hmaisa ding ti thei lo in a um. Mah le mah zumngamawknak timi kawn hi phur in, khuarel sidantei' um ahcun hringnun hi a nuam ko.\nKe pakhat hmailam ih karsuah can ah\nZiangmi ke pawl hmailam ah an karsuak ve ding?\nKe 14-nak le\nKe 19-nak bilawkter can ah\nKe 27-nak ziang a rak tuah?\nKetamnu in himi thubuai lawnglawng ruat sehla cun, ziangtik hman ah a feh thiam nawn lo ding.\nNgantu: Russian Journalist Anatoly Lunacharsky\nCredit: Nine Nine Sanay\nNu hrangah Innsang maw Hnattuan?\nNu pawl umkhawmnak group pakhat ah fa nei pek nu pakhat in \"nu a sinak ah a hlim thei lo thu, beidong vek ih a um thu, cuvek ih a um ruangah amah le mah khal sualnak nei vek ih a ruatawk thu\" a ngan. \"Fa a neih hlan ah sum lut ttha hnattuan a nei ih, a hnattuannak khal ah mi thupi le hlawhtling a si thu, fa a neih hnu cun amah le mah zianghman ttuan thei lo, mi thupi lo vekin a thei aw ih nuam a ti lo thu\" a ngan mi ka hmuh ruangah, ka siar dah mi cahram pakhat ka vun mangsuak ih himi hi ka ngan.\nAussie ih Ramkulh Tlangbawi Hotu (Chief Minister) a hung si mi nunau pakhat hnenah an sut lohli mi cu fa a neih lo thu a si. Khuitawk hmun, zovek nunau khal si sehla, dinhmun a san vivo, hmun ttha an ngah vivo, an thiam vivo tikah mi zapi ih theih duh mi cu \"fa a nei maw?\" timi a si. Fa a neih lo ahcun \"Hivek pawl a tuah ruangah fa neihnak ding can a nei lo\", fa a neih ahcun \"Hivek a tuah rero cu a fa le pawl hrangah can a nei lo ding, nau umtu thawn a tanta ding\" tivek in an ti ding. Minung pawl cun ci khatkhat in an rel thotho ding cu a si ko. Asinan an rel mi hi a dik vek a bang lala fawn.\nTui san ah nunau pawl khal fimthiamnak an nei ih, dinhmun ttha, hmun ttha an ngah ve thlang. Asinan hna a ttuantu nunau hmuahhmuah in rel lo khal ih an theih mi a um. Fa ka neih tikah dinhmun ttha ah ka um thei lai pei maw? Hnattuan a thupit can ah fa tansan in hnattuan ka ttheh thei pei maw? Hnattuan le fa note ah zo thupi sawn ah ka ret ding? Pakhatkhat cu ngaihsak sawn a ttul ko. Hnattuan ah dinhmun pakhat ngah ding in thazang le can heu ih zuam hnu ah, fa neih ruangih mai' zuamnak hmuahhmuah a lak ih a can ding phannak cu, rel suak lo hman sehla, thinlung sungih ruat buaitu nu tampi an um.\nCuvek ih thinhartu nu pawl hrangah cui' buainak cinfelnak cu kutkai ih innsang dinpi mi pasal hnenah a um ti a si.\nAmerika ih canganthiam le ramkhel mithiam pakhat in hmun dangdang ih a hlawhtling mi nunau pawl a zingzoi vivonak ihsin a theihsuah mi a si.\nInnsang nei nu pawl hrangah hnattuan hlawhtling neih ding cu pasal parah a tthum aw. Pasal in a hnattuan ziangtluk in a sunsak, ziangtluk in a bawm timi ah a tthum aw. Taktak ahcun neihawk hlan ihsin sut cia, relkhawm cia hi a ttha bik a si.\nSut ding ttha pawl cu:\nKa hnattuan ziangtluk in င somdawl ding?\nKa dinhmun kaisang in hmun tthawn ttul sehla i thlun pei maw?\nFanau kilkhawi ah ziangtin ttuanvo kan tthen aw ding?\nKum ziat an ti ah fanau Tualleng Tlawng thlah a tum?\nKa hrangah, nau hrangah a hnattuan a tthum thei pei maw?\nRawl suan a thiam maw, inn thenfai a thiam maw?\nFa kan neih tikah inn lam hnattuan ziangtluk bom i tum?\nMahte'n suncaw funawk a thiam maw, thil sop, thil ttaih a thiam maw?\nA thupi mi dang pakhat cu nunau pawl hi nau um le rawl suan an thiam cuang ti ih ruatnak hi a si. A dik lo. Hivek pawl cu nunau hnattuan an si ti'n hlanlai pi ihsin an ruat, an rel ringring ruangah, nunau pawl ih ttuan ding tiah a cang mi men a si. Curuangah innsang pakhat ah nunau in innsang hnattuan cu keimai' ttuanvo pakhat a si, keimah lawng in ka ttuan ding, timi ruahnak a thleng hlan lo cu amai' nun khal a thleng aw dah lo ding. Himi khal hi thlengawk a harsa zet ding. Mipa pawl cu sim lo, nunau pawl lala in innsang hnattuan zate'n keimai' ttuanvo tiah an hmuh ttheu ruangah a si. Nunau pawl hin innsang hnattuan lawng hman si lo in, nau um le buaipi ding hmuahhmuah khal mai' hnattuan ah an ruat ttheu.\nAsinan minung phunphun, ttulnak phunphun cu a um ko. Inn ah rak um, rawl suang, pasal le fanau ttulsam mi rak tuah ih diriamtu nunau hrangah cun buainak a um lo.\nAsinan mah rori hnattuan ih suah ve lawng ah diriamtu hrang khal ah fa neih tikah mai' hnattuan le innsang ah ziang ka ngaihsak sawn ding ti ih hril a ttul nawn lo. A remcan dan ding a um ko. Mai' innlam hnattuan le nau um hnattuan kha pasal thawn ttuanvo tthenawk a theih. Mah in ttuan thluh ding, pasal in inn lam hnattuan le nau um hnattuan a thiam lo timi kha phiat hlo in, na pasal sutron aw, relkhawm uhla, anih khal ttuanvo tthen ve aw. A hleice in fanau ttuanvo kha!\nCuruangah nunau pawl an hnattuan ah hlawhtlin theinak, zuam theinak timi cu mah ih pasal parah tampi a tthum aw a si.\nCredit: IHeartZoe\n03 February, 2017\nVanduainak cu Vanneihnak ah\nInnsang rethei zet ih suak mi nunau nauhak kum 13 mi cu milian inn pakhat ah hnen-um a va ttuan. Zan khat cu simpi hnu ah inntek milian nu ih hnipuan a rawt (ttaih). A hnattuannak ih a cauh tuk ruangah hnipuan rawt phah in zinan meifar a khong ngah pang. Curuangah milian nu ih hnipuan ah zinan an bung.\nA thaizing ah milian nu in cumi thuhla a theih tikah, nauhak nu cu a hnipuan man a kuanter. Nauhak nu in a kuan thei lo ruangah, a hnipuan man aiawh ah kum khat sung a sal a ttuanter. Amai' thil ti sual ruangah nauhak nu cu kum khat sung sal ah a cang. Curuangah thil ti sual nawn lo ding ih ralrin pekawknak hrangah ti in, zinan a kai mi hnipuan cu a ihkhun lu ah a thlai ringring.\nNi khat ah, cui hnipuan parih zinan kai mi pawl an um nawn lo ih hlei ah, a tir ihsin a rak um cia mi bal pawl khal an fai thluh ti a hmu ngah kherkher. Curuangah ruahnak thar pakhat a ngah vukvi. Zinan sungah thil dangdang a phunphun rawi in zohsinnak a tuah ciamco. A netnak ahcun hnipuan sawpnak sii ci khat a tuah khawsuak thei.\nKum khat a kim tikah milian inn ihsin a suak ih, amahte'n hnipuan sawpnak dawr pakhat a ong thei. Cumi cu leitlun ih hnipuan sawpnak dawr hmaisabik a si. Lehhnu ahcun dawr hngettek tampi tiang ong thei in a run hlawhtling. Cui' nauhak nu cu France ram ih Jean Baptiste Jolly a si.\nKan vanduainak tiah kan ruat mi khal hi lehhnu ih kan vanneihnak ding an si thei. Vanduainak ih kan ruat mi kha vanneihnak hmun ah in hruai thlengtu ding lamzin ah an cang thei. Curuangah na vanduai can ah, na hmailam can thim thluh in, lamzin zawh ding nei nawn lo vek ah ruat aw hlah aw. Na ruahsannak meifar mitter hlah. Ziangtluk in vanduainak tong rero khal awla, na ruahsannak meifar a mih lo ahcun, ni khatkhat ah nun khaw tleu hmu theitu ding na si lai a si.\nCredit: Nine Nine Sanay\n01 February, 2017\nA Danglam Lo\nHlan lai ahhin ram pakhat ah siangpahrang ih nupi sur mawi zet pakhat a rak um. Siangpahrang ih duhdawt bik mi nupi a si ko nan, siangpahrang fapa, unau le ram dang minung pawl khal in neih ding ah an duh ti a si.\nNi khat cu mifim khawnbawl pakhat in siangpahrang nupi hnenah nikhaw thuhla sim ding in ton a ra dil. Siangpahrang nupi khal in a rak siansak. Siangpahrang nupi cu tidai a bual ttheh pekte a si ih, a taksa pianthlai cu a hmutu pohpoh thisen soter thei khop in a mawi.\nAsinan mifim khawnbawl cun a fimnak thawn a thinlung cu a thunun ih, daite'n siangpahrang nupi cu nikhaw umtudan a sim. Cutikah mifim khawnbawl ngaina le ttihzahtu siangpahrang nupi cun thingthei rah pawl amah rori ih do a duh ruangah cabuai lam ah a va feh. Cu lai ah a hnipuan cu malte an pelh deuh ih thuh ding mi a taksa mawinak tthenkhat cu mifim khawnbawl in a rak hmu ngah kherkher. Cumi ihsi cun a fimnak khal in a thinlung a thunun neh nawn lo ih, siangpahrang nupi ih mawinak zuun tuar in vansang a lam.\nCan a rei tikah it thei lo, ei thei lo in a um ih a taksa khal ttumttawl in a harhdamnak tiang a siatsuah thlang. A netnak ah siangpahrang nupi in cumi thuhla cu a rak thei ih, mifim khawnbawl cu siangpahrang inn ah a ko. Cu thluh ah sui khuathai, ngun khuathai le dar khuathai pawl ah tanphaza ti a thletter hai.\nCule, sui khuathai sungih tanphaza ti cu mifim khawnbawl a inter.\n\"Khawnbawl pa, a thawtnak ziangvek a si?\"\n\"A thur zet, siangpahrang bawinu.\"\nCu thluh ah ngun khuathai ih tanphaza ti a inter sal.\n\"Khawnbawl pa, a thawtnak ziangvek a si?\"\n\"A thur zet, siangpahrang bawinu.\"\nA netnak ah dar khuathai ih tanphaza ti a inter lala.\n\"Khawnbawl pa, a thawtnak ziangvek a si?\"\n\"A thur zet, siangpahrang bawinu.\"\nCu thluh ah pakhat le pakhat be aw lo in tawkfang sung an um. A netnak ah siangpahrang nupi cun khawnbawl pa hnenah, \"Khawnbawl pa, tanphaza ti timi cu a retnak khuathai kan thleng khalle a thur thotho,\" tiah a sim.\nCumi a theih tikah khawnbawl cu a thir dukdi ih, a thinlung a thunun thei lo mi a vun mangsuak sal. Titsa hiarhalnak timi cu a rong le pianhmang lawng a thleng aw men: theihnak a hloter, fimnak a dalter, thinlung a mawlhter. Hiarhalnak timi hi thluak fimnak thawn kan thunun thei lo ahcun, hiarhalnak ih dung lawng kan thlun vivo pang thei.\nCuruangah ruat ttha aw, ralring aw, na hiarhalnak kha sup aw. Tanphaza ti cu ziang khuathai ih a um khalle a thur thotho so khaw!\nCredit: Thet Tant Cho","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-09","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2017-02-27T20:14:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-09\/segments\/1487501173761.96\/warc\/CC-MAIN-20170219104613-00492-ip-10-171-10-108.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999606609,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999606609344482}","num_words":3942,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"State Pawl le an Budget I\nChiangmai khua,Thailand ah a si i,kei le Pu Lian Uk,1990 i Haka i si MP hrilmi cu Pu Victor Biak Lian tei inn ah thu nuam kan rel.Hihi November 2005 kum kha a si.Pu Lian Uk cun nang hi economic graduate na si i,Lai ram federal kan ngah tiki kan economic feh dan ding tla article ngan aw la ,i ti.\nKei cun Pu Lian,ka ngan leh ke cu.A si nan a ol bik in lo sim seh la,thanso cak nak ding bik ah cun central a cozah hnen i sin sum a tam thei bik i hmuh thei tum i,cumi sum pawl cu dik zet i development hrang i hman a si mai ka ti.Cutik ah cun Pu Lian cu a mang a bang i,federal kan si hnu khal ah central i sin budget kan dil tho tho ding maw i ti.Kei cun independence kan si thei le na ti lovi,federal kan si le na ti i,federal ah cun kan nih Lairam vek i thil suak nei lo hrang ah cun central i kan nghah awk a tul nasa ka ti.Pu Lain Uk cun federal kan si hnu khal ah central i Kawl pawl kan rinsan tho tho ding maw i ti.Kei cun federal ah cun kan mai state ciar khal mah tawk i thu neih nak in kan kaihruai aw ding i,central khal ah Chin,Kachin,Shan Karen minister pawl an um ve ding,cui ruang ah central an si ruang ah Kawl lawng lawng an si cuang lo ding ka ti\nCule Pu Lian Uk cun ram dang (foreign ) i sin sum kan ngah thei lo ding maw i ti.Kei cun 1991 ah cold war a tawp i a hlan vek i Soviet Union le USA ep aw an um nawn lo hnu cun federal state pawl cu rel hlah independence ram pawl hrang hman ah ram ding i si sum dil ciam co hi a har sa zet thlang ka ti.\nEconomic hi subject har zet a si.Mizoram kan um lai ah tum khat cu journalist pawl i state assembly i budget an pass thu hla kan ngan thiam deuh nak ding ah tiin Finance Dept. i middle level official 2 in ni 3 sung in zirh.Ziang maw zatcu kan thangso ve ko ding.A tawp ah thu sut nak ka nei.Khami kum hlan i Mizoram budget kha ring i in zirh mi a si i,kei cun ram pakhat maw state pakhat maw i budget zat news i an ngan tik ah hi nikum budget ngan mi i himi maw si an ti,himi sawn ha tiin ka sut.Kha lai kha kum 2000 a si hmang i, Mizoram budget Rs. million 12000 ti hrawng i an ngan mi bang aw lo in hmun 2 ah a um.Cu tik ah official pahnih khal cun hi mi maw a si ding aw an ti zawk rero,An thei cek ci lo ti nak a si ding.\nA si len zo pawl in so state budget pawl hi thei thluh thei ti suh nak a um teng teng ke.Mizoram i state level i budget an tuah an ngan dan vun zoh lawk hnik sehla .A hmaisa bik i committee meeting an tuah nak ah state finance minister le finance committee lam i tel minister dang pawl le Members of Legislative Assembly (MLA) pawl le finance dept. i officer tum pi pawl an meeting ke.Cumi pawl in maw,cu lo khal le cumi i tuah sak mi sub-committee in maw kum 1 hrang i state budget ding cu meeting vawi tam pi tikcu pe in an tawl rel ke.Cumi pawl le finance minister pawl i ti mi cu state level ah chief minister remti nak in an pom nghet ding.\nHihi a dik thluh kem,a tha thluh kem kan ti la la ding.Himi budget proposal hi finance minister le finance dept. i senior officer pawl in Delhi ah an keng ding.Cutik ah Delhi ah national level expert pawl in cucu an zoh ding i,an ti sual mi an rem sak ding.Cule an dilmi a tam tuk an ti le an hnuk sak ding.Cumi hnu lawng lawqng ah hi state budget hi central pom budget ah a cang ding.\nKan ram a that tik i kan zir le kan tuah ding a tam nasa ti a theih theih ding ka zum.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-31\/","date":"2017-03-30T18:25:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00040-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8795543909,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8795543909072876, \"cnh_Latn_score\": 0.11969040334224701}","num_words":711,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.283,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.859,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"RalKap San ah Khan Zo Pawl an Hlawk Bik?\nWorld Almanac (Year Book 2009 ) ah khan Burma ram ah milai million 50 an um a ti i,cu nah cun ralkap (army,nave,air force ) 406000 an nei a ti.Burma i ralkap hi a hrek in 420,000 tla an ti i,ziang khal a si le 400,000 cu a si ko.South East Asia ram 10 sung ah cun Vietnam lawng in ralkap a nei tam sawn.\nRalkap san ah ralkap pawl in economic zawng in an hlawk pi bik ti kan ti theu vi,cu cu hun hawl hnik phawt seh la.Kan theih cio kovi,ralkap men men lubawk pawl tla cu an harsa zet ti a si.Cui ruang ah ralkap sung ah officer bawi pawl cu an lian in an hlawkpi ding tih a theih ding.\nBawi pawl ziang zat an um ti theih hmaisak a tul ke.Kei ka pa kha army ah captain tiang in a rak tuan i,3rd,Chin Battalion ah a si i,ka pai hnatuan a tawp nak cu Pakokku khua ah a si.Ka pa kha B.company hotu a si i,ralkap 140 lai a ho.Khatawk lai ah cun battalion pakhat ah ralkap 650 lai an um.Tu lai ah cun battalion pakhat ah ralkap 200 lai lawng an um.Cui ruang ah tui lai ah cun ralkap 50 ah captain 1 um bang seh la,ralkap 406000 ah cun captain 8100 lai an um ding.Captain hnuai ah second lieutenant le lieutenant 10000 lai an um ke.Ka pa lei san ah cun ralkap 650 ah major 2 lawng an um i,tu lai ah cun ralkap 200 ah 1 um bang seh la,major 2000 lai an um ding.Cu le cuti vek in lieu. colonel le colonel hi ralkap 400 ah 1 um bang seh la,1000 lai an um ke.Colonel i cin cun officer sang tak an si.\nOfficer sang bik pawl brigadier general,major general,leu.general le general pawl hi 200 lai maw cu an um ding.Cu tik ah cun ralkap uk i lennak pawl a rak sawr tu pawl hi officer 21000 hrawng an si ding i,cucu Burma ram armed forces strength i 5% lawng an si ding.Hi officer pawl lak ah corrupt lem lo pawl cu an um ko ding nan ralkap men men hnak cun an canvo a tha law law ti cu a fiang ko.\nA tangmi ralkap pawl,rifleman i sin sergent pawl 380,000 pawl lak khal ah ralkap uk rak sawr thei i mai tawk i rak lian cu ziang maw zat an um nan kan theih cio vek in officer si lo pawl cu an harsa zet ve a si.Cuti cing khal in ralkap hmuah hmuah cu ralkap uk ah sum le pai in an tha thluh ti in rak ti bang hnik seh la,hi pawl hi ziang zat ha an si ti vun zoh hnik kung.\nRalkap pawl 406000 khan a tlang pi thu in family an nei thluh ding i,an family pawl thawn mi 15,00,000 ( one and a half million ) an si ding i,kha ti lai i Burma ram i um mipi 50,000,000 ah ralkap family cu 3% lawng an si ta ria.Cui ruang ah ralkap uk kha mi 100 ah 3 lawng in hlawk nak an rak co ti nak a si.\nMipi Civil mi lak ah teh ?\nAizawl i um milian Pu C.Sang Ci khi kan um lai ah Zarkawt i a inn khi Rs.ting 500 man tluk ah kan rel.Kha tawk lai ah Bara Bazar inn hmun tha sawn i Vai tei inn,Pu sang chi inn hnak i fate,a si nan a hmun tha sawn kha Mizo pawl in Rs.ting 300 in an rak lei.Cui ruang ah tu ah cun Pu sang i thil le ri hi Rs.ting 1500 man tal a si ding i,cu cu US $ cun 3 millions a si ding.Pu Sang hi USA khal ah um seh la millionaire cu a si hrim hrim.Burma ah millionaire zing zat an um ke le.Cucu Burma tu lai i sum thleng cun Ks.ting 8500 lai a si ding.Million 1 dollar i nei hi Burma ah cun 1000 cu an um ko ding.Very rich pawl kan ti ke cu.Burma standard i super rich pawl $ million 10-50 tiang nei hi 20-30 cu an um ding.Ziang khal le millionaire and above hi 1000 hrawng an um ding i,cu cu Burma population i .01% a si ding.Point one percent si lovin point zero one percent hrawng lawng an si ding.Hi pawl hi cu an lian law law i,a dang very rich khal mipi i 1% cu an um ko ding.Hi very rich pawl hi brick building khal pahnih thum nei,motor car khal duh duh thleng thei ring ring pawl an si kei.Hi very rich pawl ah ralkap sawr thei cu 10% hman an um ke maw,a dang pawl cu mah te sum dawng,dawr nei,factory nei,smuggling tuah thei pawl an si ding.\nMipi 99% pawl hi teh.Tah nak a phun phun ah mi farah below poverty line (BPL ) hi Burma i um i 33%,then thum then i then khat an ti theu.Himi BPL khal ah then hnih then thum in kan then thei ding Kei ka khua Cerhmun i um pawl cu BPL an si thluh mai i,a si nan a niam bik le a sang deuh i um ti vek cu an um ke cu.\nA tangmi 65% hi middle income group (MIG) pawl an si i,himi khal ah lower le upper tiin then a theih ke.Lower pawl hi 33% tho tho si bang seh la,lower pawl hi cu zarh khat hna tuan ding an neih lo cun in le ei ding ah an khaw ruah a har nasa man ke.Upper MIG pawl khal ah a sang bik pawl hi cun brick building 2 \/3 nei an si ding i,a si nan a niam lam hi cu inn 1 tal cu nei,fale khal tlawng tha ngai ah cun re thei lo pawl an si ding.\nThailand i below poverty line pawl le Burma i MIG niam pawl cu an bang aw hrawng ding.\nCivil mi pawl hin ralkap a cozah kha kan rak sawr ve maw ti hi zoh seh la.A sawr kan mal nasa.Sang zet i sawr pawl,U Te Za vek pawl kha mi 50 lai lawng an um ding.Cule disctrict ,township,state and division capital hrawng i rak sawr khal an um ve ko nan a si nan hi pawl hi cu an mal zet ding.State,district le township hrawng khal ah len nak cu ral bawi pawl in an mai thluh ti cu kan thei thluh ko.\nCu ruang ah ralkap a cozah i kum 20 lai in rak uk kha cu economic an thanso tir thei lo i tlun ah ralbawi corruption a rak natsat tuk ruang ah kan ram cun a rak tuar nasa a si kha.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-29\/","date":"2017-03-28T06:20:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00657-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8665415049,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8665415048599243, \"cnh_Latn_score\": 0.13303005695343018}","num_words":1065,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.274,"stopwords_ratio":0.317,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.867,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kum 7 sung Suu Kyi house arrest i a um lai ah ziang pawl a cang ti ka ngan hlan ah kan zohthim ding mi ram pakhat thu ka ngan hmaisa ke.Kan ram a feh dan ding thu kan ngan peh vivo ding i,cumi rual rual in kan ram khal i kan zoh thim thei ding mi pawl tla kan tarlang phah ding.Leitlun i ram ka uar bik mi pakhat cu Singapore ram hi a si i,1971 hrawng ah khan a si hmang Singapore in kum khat ah senhri par an zuar nak in $800,000 lai an ngah an ti i,cumi tla cu ka mang a mang in ka daw nasa.Siangapore ram cu a fate tuk.Falam township,Kale township pawl hi square miles 1000 lai in an kau i,Singapore cu sq.ml 250 lawng a si.Peng 15 a sau i,peng 12 lawng a kau.Minung million 6 lai an um.\nSingapore i tidai an lak dan pawl\nRam fate tuk si minung tam tuk si cu khui tawk i tidai an la ti hi ka thei duh zet.A ram a fate tuk i tiva tum pi tla cu a um thei lo ti a fiang.Tlang ti tlak a um lovi,hmunsang i si hmun niam ah tidai an luang lo ding ti khal a theih theih.2009 i Singapore ka feh tik ah khan kan makpa Aalian ( Van Thawng Lian ) in Singapore ram i tidai an khawl nak tili pakhat i zoh tir.A kiang ah motor pawl feh tir an siang lovi peng 1 lai maw si ke in kan feh.Tili mawi zet a si i,lawng hlau zawk rero pawl an um.A kap ah hmun pawn\/hmun sang te te an um i,thing tum pi pi in an khat.cule hmun khat ah hmun sang i si hmun niam i tidai luang\/put ka hmu i ka lung a kim zet.\n(1) Cu ti cun Singapore i tidai an lak nak pawl cu a hmaa bik ah Malaysia i sin an lei mi a si.Malaysia ram in tlangpar i tidai tha zet cu pipe tumpi in peng tampi hlatnak in Singapore tikulah an an la.Hi hi Singapore i tidai a lak nak bik a si.Malaysia i tidai pawl i lak thei si lo bang seh la!\n(2)A tlun i kan sim zo vek in Malay tidai hi zing ruang ah maw a um lo pang le tiin Singapore hin tidai khawl nak tili 4\/5 lai a nei Malay tidai hi tuihnu kum 20 lai lawng lak ding in ca an ngan.\n(3) Tidai an lak dan a dang leh cu,Singapore ah hin ruah a sur tikah ruah tii pawl hi a lak in an luang hlo lo ti a si.Khuai tawk khuai tawk in maw an rak dawh thluh i,cu cu a tul nak nak ah an hmang.\n(4)Tisia ( rawl suan nak ti,toilet ti,thilsawh nak tidai ) pawl khal a lak in an luang lo.A khawl nak ah an feh thluh i,cu tawk ah an rak thlit fim thluh.A fim zet.A si nan minung in ding em ah cun an hmang lo.Industrial use\/air condition cet pi pawl ti daih nak vek ah an hmnag.\n(5) Tipi thuanthum i tidai al cu thlit fim i titha ah an cang tir.Himi tuah dan hi Singapore cun an thiam zet nan sum a cem tuk ruang ah tampi an hmang duh lo.\nSingapore i um pawl cun leitlun living standard sang bik i um thei cing in nikhat ah cawhrual in tidai litre 150 hrawng an hmang an ti.Tidai liter 20 hi bucket pung 1 a si i,kei hin thil sawh nak ,rual suan nak le a dang pawl ah ni khat ah tidai liter 80 tluk ka hmang thei men.Singapore pawl thawi living standard bang aw zik USA i um pawl cun nikhat ah tidai liter 650 lai an hmang ti a si tlat.\nKum 2003 i sin 2010 tiang i Suu Kyi um dan\nKan ngan zo vek in General Than Shwe khan Suu Kyi hi tuanpi a rak duh lo law law.Lei tlun i an biakawk tir khal ah a duh lo nasa.Than Shwe hi a lal sung kum 19 lai ah Suu Kyi thawn hin vawi 2 fang maw si an hmu aw aw.Than Shwe i biography ngan tu Benerd Rogers cun Than Shwe hi a mah hnak i ca thiam tuk,lei tlun i ngaihsan mi Suu Kyi thawi an ton awk ah hian naum a ti lo nsas a ti.Rogers tho tho cun leng lam i kan rak rin hnak in Than Shwe hi English a rak thiam a ti.\n2003 May thla i Depeyin i Suu Kyi thah an tum hnu tui kan rel mi kum 7 sung hi Suu Kyi hrang ah cun can hrehum bik pawl a si men ding.A pasal thi zik hman kha an hmuh tir lo a si kha.Michael Aris cu Rangoon ah ra hlah seh,na duh le London ah va feh aw an ti men a si kha.Suu Kyi in le London i a va feh cun Burma ah an kir thei nawn lo ding ti a thei fiang tuk fawn.Himi tum ah hin a fapa 2 pawl khal a tong thei nawn lo.cutin cun a fapa 2 khal cu pa in thihsan,nu in ram hrang i a pek awk ruang ah thawng tlak san in an thanglian a si.\nHimi kum 7 sung ah hin Insein thawng inn i thla 2 lai maw si thawng an tlak tum a um.Suu Kyi na na na cu Insein jail khal ah hmun tha deuh ah an um tir.Himi kum 7 sung ah Suu Kyi tawng thei ding i an sen sak mi pawl mal te lawng an um.UN lam pawl i sin a si deuh.Vawi khat tla cu Indonesia President pa rori Burma ah a ra i,Suu Kyi ton a dil nan an sen lo.\nTum khat tla cu thla 3\/4 lai zo hman in an tong thei lovi,cumi lai tla ah cun aa ding in sii tla an pe pang ke maw aw ti in ka phan sak nasa.\n( Suak leh zah Sui Kyi hin inn sung ah hi kum 7 hi ziang tin a hmang ti run ngan a si ding.)","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-4\/","date":"2017-03-28T06:24:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00130-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8950458765,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8950458765029907, \"cnh_Latn_score\": 0.10442475229501724}","num_words":991,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.951,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CHIN CALAI THLENG DANGLAMNAK\nPart-II\n(THANG LIAN MUNG)\n(3) Tumtahnak Ruangah\nCalai sersuah le calai fingkhawi hi thil harsazet pakhat cu a si ve. Cun calai humhalhtu lakah mai tanghmahainak thinlung a neitu tla a tel pang thei ve. Cuvek thinlung neitu pawl an um pang ahcun calai hrangah natsia pakhat nei vek tluk a si. Asinan calai humhalhtu tamsawn pi cu calai thansonak ding taktak lawng an ruat ih tan an la ve theu. Hivek calai humhalhtu phunhnih pawl ruangah calai hi a thleng danglam theu. Curuangah a hnuai lamah tumtahnak ruangih calai thleng danglamnak pawl kan zohtlang ding.\na) Mi zapi ih lungkimnak: Mi tamsawn ih fehpi zo mi, fehpi rero mi le fehpi vivo duhdaan thawn kalh aw lo ten calai fehpi duhdaan le ca ngan duhdaan thawn calai thleng danglamnak hi a si. Hihi tumtahnak tha ruangah a si ih cuih tumtahnak cu mi zapi le calai hrangih thatnak suahpi duhnak thinlung thawn lawng a si. Himi tumtahnak in calai hrampi pawl dokalh zawngin a feh dah lo. Cun minung pumpaak zawng in khal dokalh in a feh dah lo. Cun kiangkap calai dang pakhat khat parih thumawknak khal a nei lo. Tualsung suak calai rori thatsin duhnak thawn tualsung calai umdaan par lawngah hrambunmi tumtahnak a si. Calai original ngandaan le fehpi mi pawl khal a hnong lo. Himi tumtahnak cu mi tlangpi ih pumpaak, kawhhran, khua le tlangtluan pawl parih thumawknak um lo in calai duhdawtnak par lawngih thumawknak thawn calai thleng danglamnak sawn hi a si.\nb) Mi malte ih lungkimnak: Mi malte asilole pumpaak, kawhhran le tlangtluan zawngih calai fehpi duhdaan le ngan duhdaan thawn calai thleng danglamnak hi a si. Hivek pawl cun 'mai ngandaan' an uar. 'Ka ngandaan' tiin mi in hminsin ve seh ti duhnak thinlung an nei. 'Hitivek in ka ngan lo a si ahcun ka ngan sual a si ding' tivek in si maw tongpatan ih tannak thinlung an nei. Midang hnakin danglam ve hrimhrim duhnak thinlung tla an nei phah theu. Calai ngainatu tampi ih thinlung lak duh le calai ngainatu pawl parih umtlan ih mi laar si duhnak, cun politic zawngih ramlak duhnak thawn calai hi hriamhrei vekih hman duhnak, le kawhhran zawngih sawmawk phahnak pawlah tla an hmang theu. Calai hmangih mai pumpaak hlawknak dingih hminsinnak symbol nei ding tiang khalin tumtahnak thalo pawl tla an nei phah theu. Hivek thinlung neitu pawlin calai thatnak hnakin midang pumpaak si maw, pawlkom si maw cu a an dokalh ih mai pumpaak laarnak le hlawknak, mi ih theih tammi si duhnak pawl sawn an zoh theu.\nHivek in calai ngaingai ngaina si lo mifim thiam le calai lamih taimak suahnak pawl ruangah calai hi dinhmun hngetzet a neihmi ihsin hman a hnin theu ih a sawn theu. Cun calai hrampi pawl tla ziang siar lonak cu calai milesa hrekkhat pawlih thinlung sungah cii an tuh theu. Santhar calai tivek, calai cu a thleng kel tivek zawngin mi ih pomthei dingin tongkam mawi le saaldaan mawi khal an hmang theu. Cun kiangkap calai hi tualsung calai pawlih zohthimtlak a si timi ruahnak khal calai milesa pawlih thluak ah an thunlut. Cuticun tualsung calai ngaineep in kiangkap calai ngaisangnak, kan Chin calai hrangih natsia, pawl tla an karhzai ter theu. Cun midang ih theihlaarmi si dingah mipi ih ngaisang le upat mi pawl dokalhnak ah calai cu hriamhrei ah an hmang theu. Cun pumpaak zawngin calai thleng danglam theinak dingah rualpi sawmnak tla a thupten siseh, langzet in siseh an tuah theu.\nA ngaingai ahcun calai hmuahhmuah hin a tlun ih kan tarlangmi calai milesa pawl cu an tong cio. Kan Chin calai khalin a tong. Atu khalah a tong ih hmailam khalah a tong rero ko ding. Asinan cuvek pawl cu calai tuahthatnak hminpu in calai hrangah thathnemnak a um lemlo mi le siatnak sawn riangri a suahpi mi calai tleng danglamnak ah a cang theu. Curuangah calai taktak duhdawttu pawlin ralring ten zoh in thenhran thiam ding hi a poimawh ngaingai mi a si. Cuti lawngah kan Chin calai hin a lung a awi ding.\n(4) Zangzelnak Ruangah\nCalai thleng danglamnak ih a telve mi cu zangzelnak hi a si. Zangzelnak kan ti tikah zangzelnak lengih a caan ngah lonak khal a tel. Ca kan ngan tikah ngan famkim dingah tikcu caan a tul. Cuih tikcu caan cu cangantu in duhtawk in a ngah lo ahcun a canganmi hi cangan daan hrampi hnak in tampi a danglam ding a si. Himi ruangah a tawizawng ih cangan le a remcang daan ih cangan hi mi tampi in an lung a kimpi phah theu. Cun cafang malnak ding ih pamhai ruangah tla cangan daan hrampi peelih cangan daan pawl hi mi tampi in a lung a kim pi ve fawn a si. Curuangah hi zangzelnak ahhin zangzelnak, a caan ngah lonak le cahmai pamhainak pawl hi an tel.\nAtu kan san ah himi zangzelnak hi tampi in kan hmu thei. Internet ah a tamdeuh hleice. G-talk in kan biakawk ih kan sawnawk tikah, E-mail in zamrangzet le manmawhzet ih mi ca kan kuat le thu kan cah tikah, Facebook ih Message kuatawk le biakawk tikah, Phone in SMS kuatawk tikah, Telegram ih mi ca kan kuat tikah, tvk. phun tampi ah kan hmu ih kanmah rori in khal kan hmang rero mi a si. Zunglam hrangih hnatuannak zawng ahcun zangzel a ngah lo ih a caan ngah lo le cahmai pamhai tivek a ngah lo ruangah himi ruangih calai thleng danglamnak hi a um lo tluk a siih, asinan mipi karlak ahcun san a manzet mi a si. Cumi cu a thupibik in zangzelnak tiin kan tarlangmi a si. A tlunih kan tarlang mi thil pa (3) pawl lak ihsin kan luattheinak dingah-\na) Zangzelnak: Cangantu, calai humhalhtu, calai duhdawtu le calai hrang liolio ih thatnak hrangih a tuantu cun mipi hrangih ca kan ngan tikah zangzel a theih lo ih zangzel ruangih kan Chin calai tleng danglamnak pawl khal a do a tul a si. Mipi hnenah khal theiternak le ralringnak pek ding a si.\nb) A caan ngah lonak: Hi khal hi a tlun ih kan ti zo vek thotho a si. Calai milesa pawl cun ca kan ngan tikah a caan ngah lonak ruangih kan Chin calai tleng danglamnak pawl khal a do a tul a si. Mipi in an theifiang theinak dingah theihnak pawl zemdarh ding a si.\nc) Pamhainak: Cahmai pamhai hi cing ding a si lo. Calai hi siipuazii tluk in kan ret lo ding. Kan Chin calai hi siipuazii vekin kan fehpi pang a si ahcun kan calai hin kan nunphung le phunhnam pawl a kilhim thei lo ding. Curuangah cangan daan thawm pelh lo in cangfang hizat hi ngan lo in a tawizawng in ngan sehla cahmai hizat a run dingih cahnah hizat, peisa hizat, ka miat ngah ding tivek phun pawl hi cangantu, calai humhalhtu, calai duhdawtu le calai hrang liolio ih thatnak hrangih a tuantu cun kan hrial ding a si. Cabu suahtu pawl le a tuahtu, a cabu ngantu dingih sumpai hlawhtu pawl khalin tuah ding a si hrimhrim lomi a si.\nAtu tiang ahcun kan Chin calai hi a si lo zawngin luarkaituk in a thleng danglam hrih lo. Asinan nehhnu ah a um miah lo ding ti'n kan rel thei lo. Cangantu le mifim thiam tampi khalin mai duhdaan le mai ngandaan le mai style ti pawl hnakin cangan daan hrampi ah ziangtin a um ih mipi tamsawnpi in teh ziangtin an ngan ti sawn hi zirluh in pomthiam ve nak pawl hi kan zuam sawn ding a si. Curuangah a tlun ih calai thleng danglamnak pawl hi cingkeng in kan calai punghman lozet ih a tleng danglam pang ding hi fimringzet in kan kham in kan do ih kan neh tlang ding hi a thupibik mi a si. Cucu kan Chin calai hrangih kan tuah theimi, kan Chin calai hrangih thil mankhung cu a si.\nA theh zo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/chin-calai-thleng-danglamnak-3\/","date":"2017-03-25T05:54:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218188824.36\/warc\/CC-MAIN-20170322212948-00281-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998508692,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999850869178772}","num_words":1321,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"India,Burma le China\nZir naak lam uar a tul.\nAustralia in sin Uk te (Uk Lian ) Chinland Thuthang in thu i run sut.Burma Ram Feh Dan Ding hi zarh khat ah vawi ziat na ngaan ding i ti.Ziang tik tiang na ngan ding i ti i,nikum lam vek i Lai kohhran Tuah That Tul ti tla kha na cawl leh mai i,i ti.Hi tin ka sang ding.Zarh khat ah vawi 2 suah ka tum i,cawlh ka tum nawn lo.Kan dung i ka ti vek in kaa ram hrang ah tuan a tul tuk thlang i,tu ah cun ka ca ngan hi kan ram hrang i ka tuan ti nak a si ding.\nKan dung ah khan Lairawn ah Tuai Phet (affiliated school) pawl din a tul kan ti zovi,tui tum ah cun tlawng kai nawn lo pawl hrang i night school pa wl kan tuah a tul ti hi ka runngan ding.Ka ni te khua Zuatit ( Hmuntha ) tho tho in tthim seh la.Inn 400 tlun an um i,cu tawk ah cun a phun phun ruang i tlawng rak kai suak thei lo,tu i Englsih maw Burmese maw thiam duh pawl an tam zet ding.Inn 400 an um ruang ah hi vek pawl hi mi 300 lai an um men ding.Himi pawl hrang ah zarh khat ah khawm lo zan zan 4,zan khat ah nazi 2 sung tla Englsih le Burmese zir naak ah zan tlawng tuah sak seh la.Saya pawl cu affiliated tlawng saya private i kan san vek in a pe aw thei thei pawl in hlawh mal ten an tuan kei,a mah lawng te mi thiam an si a tul ding.Kum 1 ah thla 10 tla zir aw tir bang seh la.A hmisa bik lam ah cun mi 80 lawng tla an kai tak tak thei men.A rei a rei kei a kai khal an mal vivo men ding.A si nan kum cem i mi 30 in tha tei exam an pass suak tla cun hi hi a si si development ti mi cu.Hiti vek in zan tlawng kan tuah thei ring ring cun kan miphun\/Lairawn um pawl cu 90% literate ah kum 3 kum 4 sung ah kan tuaah suak ding.Tong thiam ca thiam cu sum dawnnak ah,sizung um nak ah,peh tlaih awk nak ah a tul tuk si.\nRam Pi 2 Lak i Burma Ram\nKan theih cio vek in China le India cu leitlun i minung tambik ram 2 an si i an lak ah ram fate Burma a um.1962 ah rinlopi in China cun India a do vi,ramri ah ram ziangmawzat a laksak lawk.An 2 in Burma cu an rualpi ding ah an duh ve ve.Tum khat cu China in Bay of Bengal tipi i um Andamans tikulh pawl hi India hnak in Burma a naih i,Burma ta si awm tak a si a ti phah.\n1962 ah khan General Ne Win hovin Burma ah a cozah si nak an la i,cumi hnu ah Burma cu socialist economic system in ram an fehpi ding thu an puang.Khalai ah cun socialist timi cu santiluan a rak si.China cu a lungvawi tuk i,Burma cu a lamtang ding in a duh zet i,Gen.Ne Win cu 1965 ah China tlawng ding in an sawm.Peking ( khalai i an kawh dan ) khawpi ah mi thawng za tam zet in sunglawi zet in an rak hmuak.A si nan Ne Win cun an lam a tang duh ta ria lo.China pawl thin heng in 1966 ah China ram i Cultural Revolution cu Rangoon tiang an thlen tir i,Rangoon ah Kawl le China ti buai awk nak a um i,Chin tampi an thi.Ne Win kha that lo nak tampi a rak nei nan Burma hi khui lam hman ah a tang lo a ti i,Non Aligned Nations i meeting hman ah non aligned ngai ngai nan si lo,Communitg lamtang nan si a ti i,Burma cu tum khat tla cu a tel tir lo.China thin heng cun Burma Communistg Party (BCP ) ramhnuai mi pawl vulh i,Kawl ram ralkap ( Kan khaw mi u Than Lian khal tel in ) thawng tampi Shan ram i communiat do nak ah an thih phah.\nNe Win uk sung India le Burma cu buaipi ngai ngai um lo,duhdaw aw ngai ngai lovin an feh.Tu hlan kum 25 November 1987 ah India prime Minsiter Raajiv Gandhi cu Burma ah a tlawng.Aizawl ah magazine ka rak nei zo vi,kan rualpa Mizo Aw editor DR. Zirlian cu Rajiv thlun in Rangoon ah a rak feh ve.Burma le India duhdaw aaw ten kan feh ding an ti nan kha tawk i si kum 1 fang 1988 i Burma i democracy duh ruang i buai nak ah India cun Rajiv Gandhi i hovin tlawngta pawl a bom nasa i,ralkap a cozah a rak do ciamco.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-12\/","date":"2017-03-28T06:23:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00144-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7903245687,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7903245687484741, \"cnh_Latn_score\": 0.2072577178478241}","num_words":768,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.284,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.867,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pi Suu Kyi kum 7 ( 2003-2010 ) sung sir i hnawl a si\nPi Suu Kyi cu 1989 ah house arrest i kaih a si i,thawng a tla cing in a party NLD pawl cun 1990 i hrilawk ah seat 80% am hmu.A sinan ralkap a cozah cun thuneih nak an pe duh cuang lo.Pi Suu hi 1991 ah Nobel Peace Prize an pe.1994 ah an suah nan an kai thul,thawng an thla leh thul in an ret.\n1999 i a pasal London i um Michael Aris cancer i a thih zik ah khan Michael kha Rangoon i an nu hnen i feh tir an siang lovi,Suu Kyi thung cu London ah na feh thei an ti.Suu cun Burma leng a suah cun a kir thei nawn lo ding ti a thei i,cutin cun a duh bik mi a pasal cu kum 6 lai an hmuhawk nawn lo hnu ah hmu thei cuang lovin a thihsan.Cule 2002 ah Suu Kyi cu an suah leh.1989 i sin ralkap a cozah i a duh bik mi cu Suu Kyi hin Burma suahsan seh la ti a si.\nRalkap uk ram thangso pawl\nKan dung ah Burma ralkap a cozah pawl cun socialist system kan hlawn i free market i kan feh cun kan thangso ve ko ding tiin an ruat ding nan kum 22 hnu khal ah Burma ram cu a thangso cuang lo ti kan ngan zo.Hi ram thangso pawl hi ziang ruang ah ti tu kan zoh ding.\nSouth Korea ah 1961 ah kum 44 mi army general Park Chung Hee cun a cozah sinak a run la.Korea ram hi Japan ral an tuar hnu ah cumi hnak i nasa sawn Korean War (1950-1953 )an run tuar.Hi tawk ah North le South Korea ralkap thawng za tampi tlun ah Chian ralkap 10,00,000 le American ralkap 250,000 an do aw i American 45,000 lai an thi.Cu tluk i an doawk ruang ah S.Korea khawpi Seoul tla cu a bal sek sek thluh.Cu ti cing cun Park Chung Hee hnuai ah S.Korea cu a thangso tuk i,1991 i Rangoon i college ka kai lai ah S.Korea embassy hmai i an thanso nak zuk pawl an tar mi cu ka rak daw nasa.\nTaiwan ram khal Asian 4 tigers ah an telh ring ring.China President Chiang Kai Sheik kha China civil war i Mao Tse Tung pawl a neh nawn lo hnu ah Taiwan ah a ralkap 200,000 le milai million 2 thawn 1949 ah an tlan.Formasa ( Taiwan ) tikulh ah tan an la i,hna an tuan tha ciam co.An ram a thangso tuk i,Taiwan cun 1965 khan fahrah bom nak kan hai nawn lo an ti thei.Tu ah Taiwan le S.Korea,Singapore pawl cu Western European level an si.\nIndonesia hi cu himi Asian Tigers pawl vek in a thang so lo i,President Suharto i a cozah kha a corrupt ve ko nan,zinan a suah i tlun ah hna an tuan tha i,Burma hnak cun hlan khal ah tu khal ah thangzo tak an si.\nEurope le Amerca pawl cu an thangso tuk zo vi,growth rate percentage ti tam ciam co a theih nawn lo.Kum khat i 3% hrawng thang i an theih cun thangsos tuk ah an ruat aw aw.India cu 1990 tiang hrawng ah kum khat ah 4% hrawng a rak thng i,cu cu Hindu growth of rate tiin hnihsuak ah an run rel.Tu ah cun India cu 7% tal a thang theu i,2009 tla ah cu 9% hman a thleng.China ram sawh cu a thang law law i kum 20 sung lai cu kum tin 10% tlun in a thang.\nKum 40 sung kum tin 6 % hnak i tam an than cun economic growth tha law law an si i,cuti vek cu ram 6 an um.South Korea,Taiwan,Hong Kong,Thailand ,Malaysia le Singapore pawl hi kum 40 sung 6 % hnak i tam an thang ring ring i,cui ruang ah tu khal ah ram thangso tuk ah an cang.Cui pawl lak ah S.Korea le Taiwan pawl cu kum 50 sung (since 1961 ) kum tin 6% tlun an thang ring ring.Burma teh le.Kan dung kum 5 lai ah khan Burma khal cu 5\/6 % in a thang an ti.A si ko ding.Asi nan mi na bese tuk thih zik rori a dam leh khal le thla tam pi a kum i rei a dam that nak ding a duh vek i Burma ram se tuk law mam tha ding cu kum rei tuk a tul ta ria.\nPi Suu Kyi Burma ram sung ah a tlawng.\nPi Suu cu 2002 i an suah khan a party tuah tha ding in ram sung hmun kip ah a tlawng i,Chin state tiang hman a feh a si kha.Hmun kip ah mipi a thawng a thawng in an rak hmuak theu.Gen.Than Shwe i ho a cozah pawl cun Pi Suu i cang dan cu an duh lo nasa.A nun ring ring cun an hrang ah a poi ding a si si ti khal an thei.Cu le 2003 May thla cem ah Monywa khawpi kiang i Depeyin khaw kiang ah ralkap a cozah i hmanmi misual thawngtla an suah hrim mi pawl in ralkap pawl thupek in Pi Suu Kyi cu thah tum in an rak thua i,NLD mi 70 lai an thi i,Pi Suu cu a motor to mi in a tlan thei suak nan hriamhma tuar cing in an kai leh i,cui hnu thla thum li lai tla cu Pi Suu hi a dam maw a thi ti khal theih lovin a um a si.\n( Suak leh ah kum 7 sung Pi Suu i um dan )","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-3\/","date":"2017-03-30T18:25:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00099-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8129252195,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8129252195358276, \"cnh_Latn_score\": 0.18648314476013184}","num_words":885,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.277,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.912,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Ral Kap Tluang ( Steven) Profile\nHmin : Ral Kap Tluang (Steven)\nSuah ni : 1979.10.07\nNu le pa : Pu Ngun Pum, Nu Ro Lian Cuai\nU le nau : 5 kan si. Fapa neihsun ka si.\nSuahnak khua : Tingo Khua, Kalay Township, Sagaing Div. Burma\nFimthiamnak : a. Phun 10 (1997) tiang Lairawn (Kalay)\nb. LLB (Dagon University, Yangon, Burma) 2005\nHnatuan : President, Chin Refugee Committee, New Delhi (2011)\nInnsungsang : Single\nHobby : Casiar, Bicycle to, Zuknung zoh.\nAmbition : Politician si ding.\nCT: Delhi na thlen daan…ziang tumtahnak thawn Delhi ramcar na pan…?\nKa pa hi 1990 kum Burma hrilawknak ah Lairawn (Kalay) ih Chin National League for Democracy (CNLD) ih Organizer pakhat a rak si. Hih tumah kum 11 mi hrawng ka rak si nan Political Campaign an tuahnak ah ka Pa in in rak hruai ve theu ih cuisin thokin \"Ka upat tik le Politician ka tuan ding\" timi ruahnak ka neih phah. Cun ka Nu le Pa hi ca siar an rak peih zet tikah ka nauhak lai ihsin Cartoon zuk tete siar ka rak thokih tuisun tiangin Casiar hi ka paihbik mi pakhat ah a hung cang. Cutikah Politic lam ih ka thawtnak hi a thang vivo kan ti pei cu, Phunsang Tlawng (Mandalay, Monywa le Yangon) pawl ih ka kai lai ihsin Politic lam ah ka ti thei tawk in ka rak tel ve theu.\nPhunsang Tlawng theh ih innlam ka ra tlun hnuah \"Ram sungah cangvaihnak a har tuk, thinlung sungah ah len politics ih thei tawkih cangvaih ka duk tuk fawn, ram leng in cangvaih a remcang sawn ding\" tin ram leng ka suaknak a si.\nCT: CRC President hna na kaih thok daan?\nDelhi ka ra thlen hnu 2009 kum ah khan Dr. Run Bik le Falam hotu dangdang pawlih duhsaknak thawn Falam Union Secretary ka tuan.\n2009 September Chin Refugee Committee EC hrilawknak ah Falam palai ah ka rak tel ve. Cunah CRC EC in Vice President ah in rak hril.\n2011 February thla ah CRC President hlun ramdang in vaihsan tikah CRC ih daan vekin President ah ka ron kai thoknak a si.\nCT: CRC President na tuan hnu ih nan cangvaih daan le New Delhi Laimi pawl hrang ih na theitawk suah ih na tuah that tum daan?\n2009 ah Delhi ih Chin Refugee hi 4000 lenglo kan um ih 2011 kum thokah 10,000 lenglo ah kan run thang. 2011 kumcem lam cun 20,000 hrawng kan si men thei.\nDelhi ah Chin refugee nitin in kan pung vivo ruangah a hlan vekih kan feh dan kelih feh ringring tum kha cu a ngah nawn lo. Zin thar kan dap ih thil ti dan thar kan pol a cu tuk zo.\nDelhi Chin refugee pawlih kan harsatnak le kan zonzaihnak pawl kan cingfel theinak ding ahcun ahmaisabikah \"Advocacy and Campaign\" kan tuah a tul zet. Ziangruangah tile Refugee thuhla ahcun Advocacy le Campaign hi a thupi tuk ih CRC in a tuan ding thupibik pakhat khal a si.\nCurual rual in kan mah le Community sungah cakzetih hma kan lak thei cio a thupi zet ding.\nCT: CRC ih hnatuan daan tlangpi le nan cangvaih daan?\nCRC hi Community Based Social Organization a si vekin Chin refugee pawl ih hamthatnak ding hrang le Chin refugee thuhla tlangzarhnak ah pawlkom dangdang pawl thawn a cang thei tawk ih tuantlang hi a si bik.\nCT: CRC hnatuan ih harsa na tibik mi?\nPawlkom tinah mah le tawk zawn cio ih harsatnak an nei ve cio ko ding ih kan nih CRC hnatuannak lam ahcun mi khua le ram ih um kan Mipi 10000 lenglo riantu kan si tikah kan mah le tawkte cun harsatnak a phunphun kan tong ko. Ahleice in;\n1) India hi UN ih 1951 Convention Relating to the Status of Refugee ah le 1967 Protocol ah a tel ve duh lo lawng siloin India daanhrampi in humhimnak ngaingai in pek fawn lo tikah kan mipi pawl harsatnak an tuar tikah duhvek in hmalak a har zet.\n2) CRC hi Laimi lak in siseh, foreign donors lak in siseh, sumpai kan ngah mi a tamlo tukih, mi harsa, bom tul zetmi Chin refugees duhvek in kan bawm thei lo.\n3) Pawlkom a sinak vekin, Chin hnam CRC sungtel pawl zaten lungrual tiang kan hngakawk a tul ih, a cancan le thutluknak tuah a rei duh theu. Asinan himi cu harsa ti ding ah tla rel tham cu a si tuk lo.\nCT: CRC na tuan hlanah The Other Media ah na tuan lawkih mipi hrang ah tamzet hna na tuan ti kan thei cuipawl thuhla cu in sim tha sal hnik hen…?\n2009 September thla ah khan The Refugee Desk, the Other Media ah Community Social Worker hna ka rak tuan thok ih 2010 December thla tiang ka rak tuan.\nChin refugee pawl ih harsatnak thu UNHhhhhHCR zung in a cingfel theinak ding hrangah kan zung lam ihsin kan rak tawlrel bawm ih mi tampiin hlawknak an ngah tih ka hmuh tikah ka lung a awi zet. Pathian zangfahnak ruangah a si ko.\nCT: Delhi UNHCR, Don Bosco, YMCA etc. pawl ih hnatuan daan le laimi pawl thawn an pehtlaihawk daan tla in ruah hram?\nDelhi UNHCR le a Implementing Partners asimi Don Bosco, YMCA le Women Protection Clinic (Women Centre) pawl hin an mah le ti thei tawk ih Chin refugee pawl in riannak parah a hmaisa in lungawi thu sim ka duh hai.\nCun, saduh ka thah zet mi cu UN le IPs pawl hin Refugee pawl in riannak ah a cangthei tawkin mipi tamsawn ih duhdan si in a huap kau theibik ih hmalak tum hai sehla timi hi a si. Cun, ziangkim ah an Dingfelnak hi mithmuh theih si thei sehla ka duh zet fawn.\nCT: Ziangruangah New Delhi ihsin ram thumnak feh an mal?\nZiangruangah an mal ti cu UNHCR kan suh a tul ding a bang…. J\nRamdang feh kan tam theinak ding hrang ahcun In kotu ding ram pawl in Delhi ih kan dinhmun fianten in theihpi ih kan hrang sangka an on kau deuh a tul a si bik ko.\nCT: Laimi hrang ih na sunmang… ?\nPastor pakhat in Chin miphun thuhla a rak sim theu mi \"We live in a forgotten Land, but we are the unforgotten People\" timi hi kan theih ringirng dingah ka duh.\nBurma ram sung khallih State farahbik si hman nungla Pathian in tul a ti ih a duh tik ahcun Miphun ropibik pakhat ih rel kan hlawh ve thei ko. Cumi dinhmun kan thlen theinak ding ahcun Human Resource kan neih that a thupibik.\nIndia le Thailand tvk ih ram innhnen pawl Chin State feh tlangih Asia Super Highway an tuah ding thu ah kan nih Chin pawl hi zin cek le lei laitu hrang hrawng lawngih kan hlawkpi pang ding hi ka phang zet.\nCun Chin State hi ram nuam le a mawizetmi a sivekin \"Eco Tourism\" hi kan tuah lar thei le cu can saupi hrangah kan thathnempi ding ka zum. (Pualva tla hmuh ding a um lai men thei.)\nNa personal tumtahmi tla in sim lawlaw cih thei awla kan duh?\nPolitician si ding a si. Ziangruangah tile Leitlun hrang thahnem santlai ih Nun man nei si ding hi ka duhbik mi a si.\nPathian hi kan hrangih a thabikih lamhruaitu a si vekin Pathian pakhat lawng hi ka ruahsannak a si.\nCT: June 20, 2011 ni ih nan lamzawh daan le leitlun thuthanglatu pawl theihban tiang nan cangvaih daan kimcang deuh in in ruah aw?\nKei khal lo sim ka hiar zet. June 20, 2011 (Monday) kha World Refugee Day a si. Himi ni ah Delhi ih Chin refugee pawl kan nunnak a him lo zia le kan harsat zia pawl Leitlun pumpi ih simthannak hrangah tiah Chin refugee (3000) hrawng pok suak in Jantar Mantar ah kan himlonak kan va pho langaw.\nHimi kan Lamzawh thuhla thawn pehparawin hlawknak a phunphun kan nei.\nCopcilh ih kan hmuh mi cu India ih Chin miphun lole Burma ram thuhla a thei fiangtu deuh pawl in \"Hitluk ih nan lungrual ih nan pungkhawmawk thei hi cu mangbangza ngaingai a si\" an ti. Ti duhnakah Chin miphun hi kan Lung a rual zetih thil ti thei kan si ti kha India le Leitlun theihah kan pho langaw thei.\nCun UNHCR Chief of Mission hnenah kan Lamzawh thu ka hei sim tikah \"A lungawi thu le CRC thawi Chin mipi hrang nasazetih hmalak vivo a duh thu in sim cih\".\nRam dangdangih um mi NGO, INGO hotu then khat pawl le Chin miphun hotu thenkhat pawl in thawmvang an rak thei tikah \"Nan hmalak dan a ropi tuk\" tin in ron lungawipi hai zet.\nAtu a rei hlanah Delhi ih um Ram thangso pawl ih Embassy pawl le Ram Hotu pawl hnenah \"Lam kan zawhnak san\" pawl simfiangih kan hrangih theitawkih hma in laksak dingin nor bet vivo kan tum.\nHimi hin Delhi ih Chin refugee pawl hrangah Ruahsannak thar a thlenter ka zum zet.\nCT: UNHCR in teh an lo ngaih sak tha pam maw?\nHih thusuhnak thawn pehparawin a tlangpi thu cun;\n1) UNCHR ahhin staff an mal ruangah maw ka thei lo, harsatnak kan ton caanah duhvek hin in bawm lohli thei lo theu.\n2) Decicion-making process ah kan tel tam lo tuk\n3) Africa ram leh ram dang ih UNCHR staff pawl cu an mah le refugee communities pawl thawn relationship tha ten an nei, cuvek cu Delhi ah kan hmu hrih lo. Hmalak ding tampi kan nei lai.\n4) Laimi hi nan lungrual lotuk timi thupuhnak hi a diknak tla a um. Hivekih phuahlam an neihlo nak dingah kan lungrual thok tla a tul. Cuhnuah an mah UNCHR pawl hnen ah confidence nei zet in thu kan sim ve thei ding\n5) UNCHR le India cozah pehtlaihawknak lam hi ziangvek ciah a si ti theih a har. Ziangruangah tile Laimi lak ihsin UNCHR zungih dinhmun sang kai ban kan um lo tikah, a tlun lam ih thil um dan ziang hman kan thei lo can a tam.\n6) UNHCR staff tam zet hi human rights leh refugee rights training kai theh hai sehla cu kan mah refugee communities hrangah a tangkai zet ding ka zum.\nCT: Chin refugee pawl hi Refugee ngaingai siloin Harsatnak\/Farahnak ruangih Delhi ra thleng an si timi mi then khatih an rel mi hi ziangtin na hmuh daan in sim thei pei maw?\nHimi hi a dik lo mi puhnak a si. UNHCR ih thufim pakhat ah \"Refugee si ding hi zohman ih duh hril mi a silo\" an ti vekin \"Refugee sinak kan dil duhmi hi Refugee kan si cia zo ruangah a si\" sawn. Kawlram Ralkap cozah ih \"One race, one language, one religion\" timi ih ruangah a hleice in Chin miphun pawl hi hrem le vuak velh a phunphun kan tuar. Culawng siloin kum 50 lenglo Ralkap uknak hnuaiih palbeh le hrem kan rak si tikah kan Nuhrin Covo in siatsuah sak hman theiaw loin kan rak tuar cuahco. Kan ram ah Zalennak dik kan ngah hlan sung ahcun himi buainak hi a reh dah cuanglo ding.\nCuruangah kan khua le ram ah tlungsal ding si ta bang sehla zohman hin kan him ding a si tiih za ah za aamahkhan thei tu ding kan nei lo ih ruangah ram pakhat khat ih Humhimnak kan dil ding cu kan hrangah loh theih loh thil thu a si.\nCT: Delhi hi Resettlement nan feh hlanih colh sungnak (transit point) ah lawng nan ruat tivek ih an rel mi teh?\nHimi khal hi thu lolak puhawknak men a si. Delhi ih Chin refugee hrang third country resettlement in kawh ciamco lo cingin Chin Refugee a ni telin kan pung vivo zoh tikah Kawlram ah Ralkap acozah a si sung ahcun Refugee sinak dil hi a reh menmen lo ding.\nCT: Tulai fang teah Leitlun ah Chin Refugee ziangzat hrawng kan um ke?\nCazin hi fiangfai ten theih a silo nan New Delhi ah 10,000 leng hrawng, North East India (Mizoram, Manipur tvk ) lamah 80,000-100,000 hrawng le Malaysia ah hin 50,000 hrawng kan si men ding.\nCT: Ziangruangah Chin refugee kan pung ciamco a si pei?\nA tlangpi thu in;\n1) Kawl ralkap acozah in Chin state ih Ralkap a sopso ciamco ruangah mipi pawl zonzai tuk celh nawn lo ih tlan. (Militarization ruangah kan ti pei cu.)\n2) Ralkap ih tuan hrimter tumnak ruangih ra tlan. (Force Recruitment)\n3) 2008 Mautam ruangih harsatnak a phunphun tong rero zotu pawl kha bom thei dan ding tawlrelsak ih hnekin a phunphun ih phurit phurh bet celh nawn lo ih tlan.\n4) North East India (Mizoram, Manipur tvk) ih um Chin refugee pawl himlonak a phunphun ruangah um ngam nawn loin Delhi ih ra tlan.\nCT: Kan ramah Acozah thar a ding thlang si khawh himi hin Chin refugee pawl hrang ziangtlukin hmuar a neih na zum?\nA si ko. Kan ramah athu cun Mipi ih thlantlinmi acozah tiaw mi a ding ngai. Asinan, himi acozah thar hi Leitlun pumpi ih an co hlangmi acozah a silo. Cun President thar U Thein Sein in President thar thusimnak ah National Reconciliation lam a thupit thu a sim. Cutiih a sim theh thla 6 hnu lam cun Mipi acozah thar tiawmi cun Tlangparmi le tainyintha dang pawl asi mi Kachin, Karen, Shan tivek pawl thah cimit tum ko ih a kah ciamco kan hmu thei. Atu vekih Ramsung ralpi (Civil War) a hliau alh ter vivo lawng siloin Tlangparmi nunau tampi duhlo cingin an pawngsual vivo bet fawn. Himi ralpi ruangah kan unau Kachin miphun 20000 lenglo raltlan in China ramri ah an relh rero zo. Hitivekih ram le mipi zawn ruat ngaingai lotu Ralkap milai Acozah a ding sung ahcun Chin refugee khal mal lam ih hnekin kan pungkarh vivo ding zum a um.\nCT: Delhi ih Chin refugee pawl ih nan harsatnak le dinhmun tawiten in simfiang thei pei maw?\nAw.. simfiang thei tuk e.. Tulaifang te cu Delhi ih Chin refugee pawl lakih larzetmi tongfim pakhat a um.. cucu \"Thih tih ah Delhi ka ra tlan. Asinan Delhi ahcun thih ka cak zet\" timi hi a si.\nCT: India acozah in Chin Refugee pawl a lo zohkhen dan thuthawn pehparawin sim duh mi na nei maw?\nA si ko. A hmaisabik ah Chin refugee pawl in cohlan ruangah India acozah parah le a ram mipi pawl parah lungawinak simcawk lo kan nei. Asinan, India acozah ih Refugee pawl hrang hmalaknak lam ah cun riahsiat za in mal kan ti zet. A hleice in Refugee pawl hrangah Foreigner Regional Registration Office ih Residential Permit (India ih um siannak) ca cu Tourist pawl vekih tangka tampi cemih in tuahter hrim hi cu a poi ka ti zet. Rawl ei ding hman khopkham ih neilo refugee pawl himi PR tuahnak hrangah paisa an duhduh zat in dil tik ahcun a tuah thei lo kan tam sawn ih thin bangnak ngaingai a si.\nCT: Cun, New Delhi laimi pawlih tulbikmi thil hi ziang a si pei?\nHumhimnak kan tul bik. Community pakhat in 2011 kum tir thla 3 hrawngih police case an file mi case 15 hrawng cu India palik pawl in zianghman in tawlrel sak lo lawng hman si loin case then khat tla cu an hupphen hrim a bang ti ding khop in in ngaihsak lo.\nHimi ruangah Delhi ih vai pawl in Chin refugee pawl cu duhduh ih tuahmawh a ngah timi lungput an neih phah thluh a si in kan thei ih ni tin ten tihphang le mangbang in kan khawsa.\nCT: Kan rak theih dan ah Zaan Bazaarih vai pawl ih an hlon mi hanghnah hangrah tawt pawl tla nan sarih nan ei theu ti mi teh?\nSi tuk maw le… Chin refugee tam sawn hi nuntukhawsaknak lam ah hmuhsuam nautat a phunphun tuarih hlawhawih pumcawm aw kan si tikah duhvekin ei le inn ding lei thei loin Zaan Bazaar ah Vai pawl in hnawm lakih an hlon mi hanghnah hangrah tawt pawl sar in kan nung thei ceu a si.\nTunai te sinsin cun an mah kiangkap um vai pawl in an hlonmi thinghnah parah zun leh ek an thawh, cumi rori kan Chin mipi pawl in an va sar theu ih, thin a na ngai ngai.\nCun nu pawl hrangah le zanlai bazaar tiak hnu ih hanghnah hangrah tot pawl sar asi tikah a phunphun in hmuhsuam leh tonsual ton a awl zet fawn.\nCT: New Delhi laimi pawl biaknak lam ih an dinhmun in ruah bet aw?\nDelhi ah tui kum 2011 tiang Chin Kawhhran le Fellowship (30) lenglo kan um zo.\nCT: Kawhhran lamah tla na tuan phah ti kan thei ih in sim thei pei maw?\nA si ngai. 2010 kum ihsin Delhi Burmese Christian Fellowship (DBCF) ah Deacon ka tuan thok ih April 2010 ihsin tui ni tiang Secretary hna ka tuan. Atu hi member – 800 hrawng kan si.\nCT: Na nauhak nawnlo ih pangpar mawi khiah ding tivek na zuat zo maw?\n2009 ih kum 30 ka kim hnu ka kum ka siar nawn loih… Ka hawl lai..\nCT: Na hrangah nun timi ih sullam ziang a si?\nSim a va har ve… Mi dang hrangih thiltha tuahtu pawl hi nun man nei pawl an si ka ti.\nKa nauhak lai ah ka rak sim theu mi cu \"Minung kan si vekin ni ni khatkhat ahcun kan thi ding nan kan hmin a thih lo ding hi a thupi\". Thenkhat cu nung cingih hmin thi zo pawl an um laiah thenkhat cu thih hnu tiangih hmin thi lo pawl an um lala. Ka sim duh mi cu hmin ngahnak men ah thil kan tuah ding asilo nan thil kan tuahmi ah hmin ngah bantu si ding ih zuam ding hi a si. Curuangah ka hrangah Nun timi hi mi hrangah a si.\nCT: Mi va bawm ih a hlawknak le mi hrangih nun ih a hlawknak in sim ta?\nThin a nuam. Nun man a hla.\nCT: Kan hngilh leuleu I ngaithiam aw…Mai Sokhlei Par khi na u ti kan thei. Asinan, hminsau deuh kan pek thu na nulepa hnenah in sim sak awla, Nunthuleng lalnu tiah hmin kan pe…A nunthuleng teh na rak siarsak ve maw?\nCT Team pawl cingcing nan ti kim thei tuk aw….A si ngai. Mai Sokhlei Par hi ka u upabik a si. CT in Nunthuleng Lalnu tiah hmin nan pek mi cu ka lungawipi ve zet. Ziangah tile ka u Mai Sokhlei Par hi Calai hrangih Nung a si tin ka hmu ve.\nMinung lakih ka uarbik pawl cu Thil tha lamih Thil Pakhat khat Nun pi ih Thih pi ngam tu pawl an si.\nA nunthuleng ka rak siar ve theu ih a thangso zetih ka hmuh mi cu TongKoseh lam ah a si. Tahan ih seilian a si ve tikah Falam tong khun le tong koseh pawl hi kan thei tuk lo nan ka zum ban hnakin a run ngan suak tam zetih ka mangbang deuh ko.\nCun, a nunthuleng \"Ka Lo Duh\" hi Phunsang Tlawng ka theh pek teih kan inn ih a ngan mi a si ih kei tla ziangmaw cin cu ka rak theihpi ve tikah Nun thuleng ngan hi a rak ol lo zet.\nCT: Mai Sokhlei Par thawn cabuai khat ih nan rawl kiltlang nak a rei thlang maw?\n2007 kum ihsin a si ko.\nCT: A hrimhrim in Laimi pawl innpi CT teh hi a thupten na rak bih theu maw?\nCT hi nan ti tha zet. CT hi Chinmi ih Website kan neih hmaisabik lam a si ka zum. A hleice a tawlreltu pawl ka lo upat zet fawn. Tulaifang te ahcun Calai lamah nasazetin tan nan la ih Chin calai a thangso phah zet in ka hmu.\nCT: Leitlun Chinmi pawl hrang cah duhmi na nei maw..?\nPathian thu ah um uh si.\nChin tong in tong uh si.\nChin Ram dinsaltu ding kan si ti thei aw uh si.\nFimthiamnak lamah a sang theibik ih kai tum uh si.\nKa pa ih thucah lo hlawm ve ka duh. \"Khuitawk na feh ih na um tik khallah Mi hrang thathnem santlai na si thei lo hmanah mi hnoksak cu va si hrimhrim hlah aw\" timi hi a si.\nCT: Lo pehtlaihnak..?\nWZ-37, Budella\nVikaspuri, New Delhi-110018\nMb- +91 88 00 14 90 55\nEmail: firstname.lastname@example.org","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/salai-ral-kap-tluang-steven-interview\/","date":"2017-03-30T18:38:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00102-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992238283,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992238283157349}","num_words":3323,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.278,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Profile:\nHminngai : CHAL THAN KHUM\nCafunghmin : J.Khuma\/Salai J. Khum\nSuah ni : 4th January (A tu kum 34 kan hmang ve rero lai)\nSuahnak khua : Tlangzawl\nNu le pa : Khuang Cin Thang (J.Khuanga) le Lalthlamuan\nUnau : 4 (keimah thawn)\nNupi le fate : Lalmuansangi, fate pawl 1)Laldinsiama, 2)Lalrindiki, 3)Jennifer Lalhruaipuii\nQualifications : B.Sc., M.T.S., Dip. in Eng.(USA- Corresp)., M.A.\/M.Ed. (U.K.)\nHnatuan : TOEFL\/IELTS (Academic English) Teacher\nUmnak : Tahan – Kalaymyo\nAmah Salai Sen locun zoha rel thei ke! Cumi inrelsan si ding rak ti ve ringawt sehla \"Cumi ka ti san a si der mang si loi'\" a ti cun cu vial.\nNa hmin hi 'J. Khum' tin maw 'J. Khuma' ti ih ngan ding? tin lo sut bang sehla?\nJ. ti khi Jangiat tinak a si. Community hnihih um kop ka si ruangah a pahnihin a ngah veve.\nSociety ih cangvaihnak na neih mi a zaten theih kan duh.\nMethodist Khawvel ih ka cangvaih laiah cun Unit MYA President le OB hi kum 8 hrawng ka rak tuan dah. Circuit (Bial level) MYA President le OB hi kum 6 hrawng ka rak tuan ve man ih, District MYA (Synod Level) President hi kum 5 ka rak tuan man. Cun Methodist Youth khawvel ih a sang bik Conference Assembly \/ National Level MYA ah President kum 2 le OB kum 3 ka rak tuan ve man. Cu phahin Letpanchaung Christian Youth Fellowship (LCYF) President kum 2 ka rak tuan hnohno ve dah ih, Kalay Christian Council Youth Fellowship (KCCYF) Vice President le OB kum 4 ka rak tuan ve dah fawn. Cuihleiah Seminar a phunphunah Paper siar le Literature Sub-Committee tivek ah cun Chairman le Convenor tivek cu ka rak si hnuaihni ve phah fawn.\nAtu cu LZP ah Central President in si ter ve ih, ka thei tawk le ka thiam tawk le ka can pek thei tawk cun ka tuanpi rinsanum zetzet pawl thawn kan tuan hnohno rero cu a si ve hrih. FPTP Kalay ah Advisor in ti ih, CCYI ah tla Advisor in ti ve kha maw. Aw, si thoin ka thei. Mizo lam khalah ziang ziang maw si cu a tu khalah inkaihter ve rero. Tedim pawl khal hin ZYA Advisor-ah in hual deuh hmang. Ka tangkainak ding hmun ah cun ziangvekin in rak hmang khal sehla ramri khiah loin kan miphun le ram hrang ka hmangaw ding ka tiaw ve theu.\nLZP President dinhmun in LZP din a sidan, cangvaihnak le tumtahnak nan neih mipawl tla in sim aw.\nCa thiam mifim pawl huaihawtaw khawm ih, thu thatha simaw ih, tuan ding thatha khihhmuh le nunlamkawng tha le dik khih hmuhawk hi kan tum ih. Pehtlaihawknak tha thawn. Cun kiangkap hrang tangkainak a neimi pawlkom si kan tum fawn. Kan Laimi phun hrangah mi hnaihnoktu pawlkom si loin mi somdawltu pawlkom si kan duh zet. A tum khal kan tum vivo ding. Tubaite ah tla Outreach Mission kan tuahsuak. Khaw 4 ah Healing, Preaching and Teaching tiin Bawi Jesui' ministry dung thlunin nithum riaksuak in kan pok. Kan lungawi zet. Unreached area ih Bawi Jesui' hminin a thlengtu kan si thei ruangah. Mi na 200 lenglo kan tuamhlawm. Doctor 4 le nurse 2 in inthlun. Development thuhla kan zirh hai. Rev. Salai Sen Ro Sang, Salai Papu Luai le Salai Jesse pawlin Preaching hna an tuan.\nEngland ih tlawngkai thei dingih na rak paltlang mipawl a sangsang ten in ruah thei pei maw?\nNunharnak, camibuai har pipi phit tul, lunglen tuar thei tul, ca siar hnohno rero tul, thil ziangkim a thar mi pohpoh zir paih zel tul ti bang bawl a tam. Fit tawk a tul ti mi hin a fun famkim zetin ka thei.\nEngland khuitawk tlawng ah na rak kai? Kum ziat sung na rak zir? Ziangbik na rak specialized?\nEngland ah Birmingham Khawpi ah a si ih, The University of Birmingham kan ti. Cunah Thla 18 ka vung um. Cazir kum kum 2 tluk a si. An ni hi kan theih vekin an Master hi thla 15-thla 18 tiang ih theh ding hlir an si. Ka research le specialized area cu International Management & Policy a si.\nEngland na um laiih na rak ton mi harsatnak le nomnak pawl tla in ruah aw.\nA tirah rawl ei tin ten rawl hmeh lawng lawng eiah ka ruataw. A nuam lo nasa. A hnu cun zia deuh. Uisa ei a khat thei khawp mai. A kum hnih sung ah vawi khat hman ei lo. He he….\nLunglen le Creativity tha zet ih ram cangkang ih tlawng a rak thehtu pawl thawn Master kai khawm a si tikah an mah bang ding zuam tento ring rin g a tul. Zantin zinglam nazi 2 tiang deuh thaw ca zoh ringring. Mi bang mai si lo mi lan thei ding ih zuam cu har sinsin e.\nEngland na um laiah uisa ei a dil ih an phawklek thluh an lo tivek? Cule Mirang fala mawi pakhat in a pawm (hug) tumih a ngam lo, Laipa a duai, an ti mi teh thungai a si maw?\nKan rel tel zo bang. Um, a thawkah fam teh. A hnuah cun tive vualvo mai. Laipa a duai tam lo ding.\nZirnak lamah England le Kawlram kan hleihawkdan le cawn ding le hrial ding ih na duh mi pawl teh ziang an si?\nCritical thinking le Creativity cawrsuak thei ding condition pek danah lei le vanin a tanaw.\nMinister of Education si bang awla ziangvekin na tuan na zum?\nKan Bilingualism le Trilingualism problem ka solve hmaisa bik ding. Hi hi cazir ih a tumtah mi information theih ngaingai nak lakih in tawntemtu a si.\nRamdangih zir bet a duh rero mipawl hnenah ruahnak le thazang ziangtin na pe duh?\nScholarship hi \"Heh nang kan lo pe, feh aw,\" tiin na hnen a ra thleng awlsam mai mai lo ding. Zuam tento ih lak a tul ve. Tlawng tha ih Admission ngah thei ding cun ralthat le fitaw ko kan timtuah a tul. Cu lo cun ral tha lo hrangah Admission ngah thei nak lamzinah kirsalvurvo nak ding block a tam tuk. Kha Laipa kan duai lo ding kha, zuam hai uhsi.Tui san minopawl in an tlaksam mi hi ziang a si tin na ruat? Cumi parah ziangvekin lamzin na khihhmuh thei pei?\nKhawruahnak le tum fumfe neih.\nTlawngsaya pakhat dinhmun in Kawlram tlawngsayapawl thlengter na duh mi lungput le cazirhdan (teaching method) pawl tla in hlawm aw.\nInclusive Education lungput neihter hai ka duh. Nauhak hnen ihsin thu suhnak kau tak le zalen takih ong thei, an thusuh ziang vek a si khal ih a suttu parih negative reflection thlengter cuang lo lungput le tha teih let sal thei ko timtuah tu saya\/sayamah tampi neih ka duh. Thiam lo mi cu \"Ka lo let thiam mai lo nan ka rak zingzawi kei ih ka lo let leh tum thotho ding,\" ti theitu Saya le Sayamah dik tampi nei nungna ka va ti em.\nHuman Resource lam hi na ngaihven nasa ti kan thei. Himi thu thawn pehparawin na ruahnak in hlawm siang pei maw?\nHuman Resource hi in mawng (drive ) fehtu bik a si. Resource um loin Material tha lawng lawngin inthlen cilh khal seh la resource in a dawi ban lo cun hnawmhne le in tisetu men an si aw.\nLaimi cathiam (graduate) tamsawn hnatuan ding nei loih an vavaihnak san hi ziangbik a si tin na ruat?\nAn fehnak ding zin an hril dik lo ruang ah a tam bik. Cu loah kan cozah zirnak hivek a si hi, ti ih zir bet ding vocational training te te zir nak cang thiam lo le hnatuan nei lo zahthlak tinak cang thiam lo ruang tla a si thei. Nauhak lai ihsi milian si cu Vanram kai lonak tiih (theology dik ziktluak lo) rak neih laklawh ruang ih lentum lemlohnak khal tampi a hrawlhaw ding tin ka ruat.\n\"Professional\" ti mi hi ziangtin na simfiang duh? Cule Laymen, Amateur le Professional pawl an bangawklodan pawl tla in simfiang hrih aw.\nProfessional cu fumfe zet le eihawlnak ih hmang thei tiangih thiam hi a si. Zirsuah le tonteh pawlhcawkaw ihsi rasuak a si. Laymen a si le ziangvekin a rak tonteh ve hmanah zirnak nei lo a si ih a fumfe loih a tawp tutti. Hna le Line tinah Professioanl le Laymen kan um thluh. Laymen ti ruangah Pastor lo tapoh tla a si cuang lo. Pastor tla Ca zirh lamah Layman a si thei ih, nausar lamah phei cun Layman hman a si ban lo ding. Medical doctor tla cu vek thiamthiamin Preaching (Pathian thusim lam) ah layman a si ve thei fawn. Amateur ti khal cu Laymen titluk a si nan. Laymen professional tiin let sela a nai ko.\nMedia Age ih um kan si vekin kan theih tul mi Media Ethics tla in sim aw.\nContext thawn milaw mi lungput nei nung na, cumi milin cangvai suak sehla ti hi a tawi thei dan ih leh dan si mai seh la.\nGlobalization ah miphun in si seh, bulpak in si seh, kan ralrin tul mipawl?\nGlobalization in Leilungtlun a mukter (condensed) sinsin ih cuti laiah kan miphun lunglak dan (ethnonationalism) hi deglobalization lamzin a thlun. Mi zawngah kan khawruahdan phunphun hi globalised si thei ve sela ti hi ka sa duh thah a si. Kan kawr hruk duh zawng le kan ceiawk duh dan lawngin globalization dung a thlun hi ka duh tawk lo nasa. Kan khawruahdan hnatuan dan le zuam dan phun hmuahhmuah hi globalized si thluh sehla ka duh.\nSeminar paper Mizo 10\nSeminar Paper Lai 1\nSeminar Paper English 3\nPublished article Mizo 85\nPublished article Kawl 1\nPublished article Lai 8\nPublished article English 1\nZirlai cabu Article Lai 12 (Phun 5 ihsi Phun 10)\nZirlai Cabu Article Mizo 6\nHRD lam thu a tam nasa.\nCabu teh bu ziat na rak suah zo? Suah vivo na tum hrih maw? Calai market teh ziang a bang?\nCabu Pakhat lawng, Mizo in sapbai. A bu hnihnak suah ka man ih ka PA thawn kan zuam hnohno rero lai. Cahram ka duh tam vivo ih a tu cu cahmai 200 a kim thlang. Ka khawrpum a tul thlang ka tiaw rero. A miat umbanlo thahnemngainak le ka theihmi tete miin tla rak thei ve seu la tiih duhsaknak ruangih suah a si. Sum a suak tikah a hlawmin a suak. A lut tikah a pakpakin a lut ih hmual a nei cuca lo. Cu betbetah thei thiam lotu rualpi hmeltheih pawlin a miat lo ih sapbaiah a lakin in then lo ding sawm titu le um ta hai. Sinan, ka theihmi thu le hla senpi hnenih ka sim theinak lamzin umsun a si ruangah ram le miphun hrangih ka ti thei ve sun a si tiin suah vivo cu ka tum ko. Ka rim cuang lo.\nCalai ih thupitzia na simfiangdan tla theih kan duh.\nCalai cu nundan le hlawhtlin nak hrang a thupi nasa. Cet thil kan lei tikih a hmandan leh control dan simtu manual guide tluk a si.\nCalai tel lo cun manual guide bu tel loih cet thil tawngpatham ciamco vek kan si.\nTahan kiangkapah S.S (Secret Service) minupawl thuhla research na tuah an lo ti? Himi thuhla hi famkim deuh in in hlawm ve aw.\nSingai. Sokhlei Par thawn kan research hnohno. Keimah tein tla hmun hnih thum ka feh. Research hautak deuh mai a si. Hmel theihtu neih ve deuh hnuaihni cun kan focus centre ah kan hnatuan le kan sinak rak theitu an um pang theu ih, in lau phahphah. Asinan cuvek dinhmun khalah approach dan phunphun a ra suak ih, kan duh zawng kan thei phahphah ko.\nKan tum bik cu, ziangvek turning point ruangah ha SW le SS ah kan fala pawl an suah thluh hai?\nZiangvek harsatnakin ha cuvek si ding ih fial? An hrangah talsuahnak lamzin um thei mi tam\npi um nacingin ziangah an tal suak lo, ti pawl khi theih ih anmah vekin harsatnak a nei theitu fa\nla tampi an cuvek turning point ih an pengsual lo nak ding ih anmah le an nu le pa, u le nau pawl\nthu thatha sim ih cangan tikih ngan tel hi kan tum bik a si. Sokhlei Par cun a Nunthuleng ngan nak hrangah background phunphunah a hai tla a si men ding. Kei aiin Sokhlei Par research risk a\nngam sang deuh lai. A thlun hman ka thlun ngam mumal lonak tiang i fehpi lo maw? E..khai….\nCollege kai fala pawl le tlangval pawl umtudan pawl tla research kan tuah. A result hmang ih\nArticle ngan ka thok rero thlang.\nS.S le S.W (Sex Worker) hi ziangsi a danglamnak? Cuvek hnatuanpawl an mal sinsin theinak dingah ziangvekin tanlak a theih ding?\nSS pawl cu inah an um ih, kawh theih an si. An contact theinak a hnukte theih cun kawh theih fala Tahan ah khal hin an rak tam hngen hmang. SW cu a hmun ih riak lut lawlaw mi pangngai vualvo lak hman ih um nawn lo, a hmun ih zuaraw tawp pawl an si. SS pawl hnakin SW cu an rate a niam sawn nan NGO le medical Awareness lam an thei tha sawn ih, an thlun duh ah cun Security a um sawn men thei. CD thawn ti a si len. SS pawl cu remcan tikih ti lawk mai ti pawl a si ih, NGO le medical lam theih an nei tha fumfe lo sawn. Exposure an si tuk lo ruangah NGO tlain an target an si ti an thei lo. An theih hmanah mi tha te bang ih a um rero tu zoin ha vun counseling ngam ngawt ke? SW pawl cu sivai le awareness thawn ih kilkhawi ti loh runsuah an hr zet. Nun ngai tlai ih nitin 2000\/3000 lawng ngah dingih hlawhawk khi an ruat paih nawn lo. Sivai le Awareness pek a tawk menko. Cuhnakin SS pawl khi approach in kilveng nung na, a sawt an kirsal thei lai. Cun vulnerable condition le area ih um lai pawl calai le thu leh hla ih kan counsel a tul nasa.\nNa ngah mi fimthiamnak hi ziang hrangah a si tin na pom?\nKa kiangkap le community hrang, ka phunhnam hrang le ka ram hrang a si. Ka value dik tak cu ka phunhnam, ka community, ka ramah cutin ka cennak leilungtlun ah a um. A fate bik ihsin a sang sang tein tangkai ban si loin a sangsawn ih tangkai tum cih pawl cu a practical lo. Think Globally, Act Locally, ti a si kha.\nManagement hi ziangruangah, ziangvekin le zianghrangah a thupi?\nRam pakhat hi mawtaw si bang sehla Management hi a merhkawinak Steering a si.\nZu in ruangah rit kherkher ding a si lo na ti mi hi a sullam in sim thei pei maw?\nZu hi sual a si lo. Tidai men a si. Liquid a si. Na hman dan ethics kha a dik loah cun cucu thiat sawn ding a si. In ral lo tu (passive) raltu rak si rero khal hi a bang thlak. Zu a thalo zawngih a hmangtu cu namte a tha lo zawngih a hmangtu thawn bangaw an si. Namte khal thil cannak ah hmeh tuahnakah le a tulmi thildang ti nakih hman cun a tha ih, mi dawhthah nakih hman cun a tha lo cu a si mai. Mi pakhatin mi dawhthahnakih a hman ruangah nam te hi a tha lo kan ti ding sawm? A hmangtui thinlung kha a dik lo sawn. A hmannak dingah a hmang lo ruangah a si sawn, ti'n ka hmu. Asinan keimah cun zu cu ka in cuang lo. A in lotu in hiti kan sim hin a dawnsawn a nuam deuh ka beisei. A in pawlin an sim cun an mah tanaw aw vekin kan ngai khel ih.\nImmigration thuhla ah na hmuhdan in ruah aw. Himi ruangih a cang thei mi a consequences teh ziangvek a si thei?\nGeographically in ram kan timi pawl hi an than a tawp thluh deuh hai. Curuangah Chin ti mi hmin hrim hrim in cun State nei thei dingin khawi ram hmanah dinhmun a um thei lo ding. Kan neih theinak kan ram hi duhdawt hai nung na. Mai neihcia ram hmuah mi ram (Kawl ram) ti tahrat ih mi ram a si cia mi ram lamih zam hlo tivek kan tam tuk ih rawleika a thaw thei nawn lo. Ka thin a phang. Thil ti khawmnak tivekah Resource person kan nei mal tuk. A umsun pawl kan cang hnohno rero. Kan sungkua hrang hna hman tuan man lo zik ko community ah resource person dinhmun in tuanding a um. Mi thiam hmuahhmuah ti theih deuhthaw kan suak thluh ih, si,mal te te cio pekawk ih cang thei le thangso thei kha, mi malte nih kan vaivuan pi ih, kan ram ih kan miphun hi a hmaikhua a ngaihtuah um nasa in ka thei.\nNa upat mi minung hi zovek an si? Na innhnen dingih na duh lo mi minung teh zovek?\nMai mawhnak pawm thiam khawpih huaisen. Mi thleidan nei lo. Change ti mi ih prey si lo, change thawi milaw ih fit in a tuah thei ring ringtu, bulhram hmuah hnget khoh tha viau si, hi ka ngaisang. Cuvek pawl hrangah cun an pumpi lawng hi an ruahbik value a si lo ih, cuan ding mawtaw lawng khal a si cuang lo, Community Development from individual improvement le mai miphun lakah lawng Value ngaingai a um titu le Mai community ngat ih Value foundation buntu hi ka ngaisang. Mi tokhrawk hmang, thuphan per hmang, ngaisan ding ngaisang nakcang thiamlo le phungthlu lo pawl hi inhnen dingah ka duh lo.\nRualpi dingih na duh mi minung teh zovek? Rualpi dingih na hrial mi minung teh zovek an si pei?\nAn kiang ih ti kherkher ih um tul loih pawl theih. An rualpi hnget kan si vek ih Transparency share awk thei mi, keimai thu sia tha ka sim vek ih in sim ngam vetu. Ka serious tuk can khal ih ka kiang ih um hreh lotu.\nGood Personality ti mi hi ziangvek a si? Cuvek quality nei dingin ziang a tul?\nThinlungput le anka lamih biak sawnsaih le an kiang um nuam lawng si loin an physical appearance khal a hmui hmerhmo ringring lo hmanah rim si lo le zoh mawi lo si lo sehla.\nKan miphun in kan tlaksam ti ih na ruah mi le remthat na duh mi pawl?\nThanso duhnak thinlung. A nghetmi lamzin zawhih hlawhtling tumnak lungput. A dawl rei mi nundan le Mai context le mi context thleidang ih theih thiamnak nei, Leilungtlun Pathian thu fehpi dan pawm thiam pi ban ve, ti le a dang pawl…..\nFimthiamnak maw thupi lennak? tin lo sut bang sehla?\nFimthiamnak loin lennak a um ngai ngai pei maw? Caphun fimthiamnak a si kher lo hmanah ziang fimthiamnak nak maw si tal nei loin teh a len theih peimaw, ka thei lo.\nMinung pakhat hrangih thupibik hi ziang a si tin na zum?\nValue. A cennak community ih a value.\nMi zovek khi mihlawhtling an si tin na ruat?\nMai thawt zawng le tuan duh zawng hna (mipi hrang tha lo si loi' mipi hrang thil tha thlen thosi)tuan thei ih, cui hna ihsi eikhawp barkhawp le mal te tiang a tlin thei ih hmailam hrang khawruah ding thatha nei thei ve tu.\nMai Sokhlei Par in, \"Saya J. Khum cu hri 6 nei tingtang a si, a ti,\" an lo ti. Ziangruangah cutin a lo ti?\nTingtang pawl hi hridai panga nei ti vek pathum nei tivek an um reng reng maw si, mi pangngai a bang ve tingtang vekin hridai paruk a nei ve tinak men tla si na hen tu kawm?\nSalaipawl in, 'I love you' hman ti riai loih fala ngah theidan method Saya J. Khum in a theih mi te kha kannih tla kan thei duh ve, in run hlawm ve seh tiah request an lo tuah. Na hlawm siang pei maw?\nAmah Sokhlei Par ka ruah dahin ka thei. A hnenin sut mai uhla. Ka thluak bur sete hin a mang nawn fum fe lo….he he….\nSim duh mi na neih lai le…\nTam tuk nan, sau pang ding.\nKan lo pehtlaih duh tikah ziangtin kan lo contact thei ding?\nNo. 75\/11, Tahan G' Group, Kalay.\nPh. 09 47088206\nemail@example.com","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/j-khum\/","date":"2017-03-30T18:31:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00578-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993356466,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993356466293335}","num_words":3345,"character_repetition_ratio":0.028,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.293,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Profile:\nHmin : Lal Rin Kim (Ma Kim)\nSuah ni : May 6, 1986\nSuahnak khua : Shia Taw, Kalaymyo\nNu le pa : Pu Sang Hlei Ling & Pi Lian Hlei Sung\nUnau : Unau pali ah nautabik sangtu\nTlawngphun : B.Sc (Maths)\nTui umnak : Yangon\nMK: Kei cu ka nauhak lai ihsin laam hi ka rak paih ve hrimhrim. Yangon ka thlen hnuah training ah laam ka va zir ih cuisin a umzia felfai deuhin ka run thei vivo. Cule video zoh phahin tla keimah ten ka zir theu. Ka laam le stress pawl tla an hlo thluh ih ka fresh sal theu. Curuangah laam hi nuam ka ti; ka laam le cu ka hlim a si ko.\nCT: A hmaisabikih na rak telnak hla album hi ziang a si?\nMK: 'Rinum Ten' ti mi CD album hi ka rak tel hmaisabiknak album a si. Producer cu Canada ih 'Tikhing Awnmawi' pawl an si.\nCT: Tiger Girls producer le nan Tigers ziangruangah nan rak thenaw?\nMK: Hitin si, kannihpawl cun original (own tune) hla lawng tuah kan duh ih a hlan kan producer nih cun copy hlapawl tuah in fial tikah, in duhsak ruangah cu a si ding nan, kan hmuhdan le kan pomdan a bangawklonak tete a um ruangah kan trainer Nikki ih ho in kanmah ten ding dingin kan lungkimtlangih cutin contract tuah bet nawn loin kan thenaw a sibik. Cule 'Tiger Girls' hmin kha hmang nawn loin 'Me N Ma Girls' tiah hminthar kan tuah.\nCT: 'Me N Ma Girls' hmin a rung suahdan tla theih kan duh hrih.\nMK: Kan band hmin dingah 'Me N Ma Girls' kan hrilnak san pahnih a um: 'Myanmar Girls' tin le, 'Keimah le ka rualpi pawl' tiah. Myanmar ramsungmi kan si bangin traditional thil khal hloh loin le tulai tho si in feh vivo kan tum. Kan band hmin hi siar tikah a awsuah cu 'Myanmar Girls' tin a suak ih a ngan cun slung deuh nawnin 'Me N Ma Girls' tin a si. A hlan kan hmin (Baby, Chilli, Missy, Electro le Tricky) pawl kha (Ah Moon, Kimmy, Cha Cha, Htike Htike le Wai Hnin) tin kan hminngai sawn kan hmang sal. Kan character cu a hlan vek thotho khan a si ding. Kan hminpawl lawng a thlengaw ih kanmah panga thotho kan si, kan talent le kan quality khal a tumsuk cuang lo. A hlan Tiger Girls tha nan rak pek bangin tui 'Me N Ma Girls' khal hi tha in rak pe vivo dingah hitawk ihsin ka lo sawm cih duh.\nCT: Tiger Girls le Me N Ma Girls karlak a danglamnak teh ziang a si?\nMK: A hlan Tiger Girls laiah cun a lengah single in hlasak a ngah loih tu cu contract thawn a si lo ruangah single khalin sak a ngah thlang. A free lawlaw kan ti pei cu.\nCT: Me N Ma Girls hi zobikin tuanvo a la ih a hoha?\nMK: Kan hohatu (Trainer) cu Nicole May a si ih Nikki tin kan ko. Amah hi Australian a si ih an ram ah Band a nei ih professional singer pakhat khal a si. Nikki hi cathiammi pakhat a si ih an ram khalah hnatuan ti cawk lo a nei ko nan Kawlram hi a duhdawt; missionary vekin Kawlram ah um in talent a nei mipawl kha zirh le kaihruai in international level thleng thei koi tuah sak a duh. Curuangah Kawlram ah umhmun khuar rori'h kannihpawl in buaipinak san a si. Kan vanthatnak cu amah hi ramdangmi pakhat a si ko nan a idea le concept pawl hi kanmahpawl thawn a milaw thei ngaingai. Kan nuamaw tlang hai zet. A tumtahnak tla hi international tiang hit ban dingin ti a si tikah in zuampi ngaingai.\nCT: Nikki in a lo train dan hi in hlawm thei pei maw?\nMK: Zarh khat ah ni 3-4 hi hlasak phahin kan laam ih high-heel (4\" sang) hrukin training kan tuah ringring. A cancanah cun paih lo can le zangzel can kan nei ve theuih cuvek can le cu kawk kan tuar a si ko. Amah hrimhrim hi mi active tuk le zuam tuk mi a si tikah a duh vekin a dung kan thlun thei theu lo. Cutik le in hawmthawhnak le duhsaknak thawn in kawk ciamco theu. Asinan ni a liam hlanah ngaidam in dil salih in phurter sal theu. Mi kaihhruai le mi zirh lamah cun perfect rori a si.\nCT: Nikki hi nanmahpawl in nan hire maw, asilole ziangvekin nan tuantlang?\nMK: Nikki hi kan trainer dingah paisa phalh ih kan san mi a si lo. Cuvek ding cun tlin khal kan tlin lamlam lo ding. Ka rel zo bangin anih hi Kawlram music hin international a kai ban theinak dingah ti duhsaknak lungput thawn hinah a ra um mi a si ih kannmahpawl ih tulsam mi hman amah sawnin in a zal sung paisa hmangin in phuhru sak theu lam. Kannih in train ruangah sumpai fang khat hman a hlawh dah lo. Tu tla hi an ram ah a vung tlungih kanmah hrangah ni khatah nazi 20 rori hnatuan in sumpawl in hawl sak. Pumpeknak pumhlum thawn in cawmdawl mi a si. Kan group ih NUBIK rori a si. Hlawhtlinnak pakhat khat kan co tin ten amah tlukin rak lungawitu hi an um lo ding.\nCT: Me N Ma Girls ih custume design pawl hi nanmah te tawlrel mi maw, tawlrelsaktu nan nei?\nMK: A cancanah cun designer hnenah ka ap theu nan a tlangpithu cun kan Manager KoThet Paing in in ngaihtuah sak theu.\nCT: Me N Ma Girls lungrual tei ke nan kartlang theinak thuthup hi ziangbik a si pei?\nMK: Performance kan neih hlan tin ten kutkaiaw in mah le biaknak ciarin thla kan cam theuih, Nikki ih in zirh vekin:\nNumber one : Have fun!\nNumber two : I'm talking to you!\nNumber three : Energy!\nNumber four : Don't look at the floor!\nNumber five : Sing through the mic!\nWe are 'Me N Ma' girls! tin phur takin kan au hluarhlo ta theu.\nCT: Me N Ma Girls in ziangtiangin sunmang nan nei?\nMK: Ramsung lawng si loin ramleng tiang nor vivo thei ding.\nCT: Tufangih Me N Ma Girls in nan neih mi cangvaihnak pawl in sim thei pei maw?\nMK: Sim thei tuk e. Kan dung water festival hlante ah khan VCD pakhat kan rak suah zo. Tu hi album thar hrangah hla kan khawl rero lai. Cule puai tivekah tla performance kan nei theu.\nCT: Me N Ma Girls si loin nangmah 'Ma Kim' lawngin teh cangvaihnak na nei maw?\nMK: Aw, nei phah e. Tu hi, tui hlan Laimi lakih rak lar zet band pakhat a si mi 'Salai M' kha tharthawh sal an tum ih, new version thawn sak sal ding kan si. Cumi hrangah hla hnih sak ding ka nei. A tumtu ding cu Mosquito Band an si. Cule tu hi keimah ten single album tuah thei ka tum ih hla ka khawl rero lai; VCD\/DVD in tuah cih thei ka beisei ih Pathian rinsan in tuahsuak thei ka tum.\nCT: Ziangvek hla style sawn na hril? Hlaphuahtu teh zopawl an si ding?\nMK: Music style cu Pop, R & B, Modern Rock le Slow pawl an si tlangpi. Hla in phuahsaktu pawl cu Zante (Bless Me), Salai Lal Siang Aung, Jesse (Klirlungz), S. Kei Uk (Klirlungz) le Mai Sokhlei Par pawl an si. Keimah khalin ka phuah phah ko.\nCT: Lai music hrangih na sunmang teh ziang a si?\nMK: Kan Lai music ah hin dance music hi kan neih tuk hrih lo ruangah, dance music sersuah thei ka beisei. Cule dancer group thawn DVD suah thei khal ka sunmang. Tha in rak pek cio khal ka beisei tuk.\nCT: Chin music khawvel ah musician tam sin an rung suah theinak dingah ziang a tul tin na ruat?\nMK: Ka ruah ve dan ah cun:\n1) Love song ngai siang lo tivek hi um nawn lo sehla\n2) Tumtahnak hngetkhoh neih\n3) Mah thawn a milaw mi lamzin hril thiam ding\n4) Talent kan neih mi kha tathriam ringring ding\n5) Kan tuah ding mi hna hi hlawknak a um lo\/a mal a si khalle tha sup lo ten a tha theibikin tuahsuak tento ding\n6) Fashion khal ngaihsak a tul. Hnipuan kan thuamawk dan ih zirin mipi kan hip, kan hip lo thei. Asinan sexy tuk tivek hi cu hrial thei sehla.\n7) Confidence neih hi a thupi tuk. Confidence nei loih kan tuah mi ziangkhal hlawhtlin ngaingai a theih lo.\n8) Communication skill neih a tul. Artist ti mi cu mipi thawi hnamhnoihawk lo a theih lo ruangah mi zovek khal a biak thiam a tul.\n9) Kan co mi hlawhtlinnak a fatebik ihsin a tumbik tiang Bawipa Pathian sunlawinak hrang siter ringring ding.\n10) Mah le mah tawk tukih ruataw loin zuam bet ringring ding kan si ti mi lungput neih.\nCT: Music khawvel na rak luh ihsin tui ni tiangih na hngilh thei lo mi pakhat khat in sim aw.\nMK: Haaa.. a tampi, ziangbik ha ka lo sim ding aw! OK, paisa hlawhnak hrangih hla ka rak sak hmaisabik tumih ka ton mi ka lo ruah ding maw.\nTlawng ka theh kum, kum 19 mi ka rak si laiah Yangon ah mah tei todelhaw ih um dingin thu ka rak ruatcat. Cunah paisa ngahnak dingah tiah hnatuan hawl dingin ka rualnu thawn Hotel pakhat hnu pakhat ah lut in 'Singer nan tul maw?' tin kan va sut vivo. A netnakah singer a rak hawl rero mi Hotel pakhat kan va tong ngah. Managerpa in test nakah hla in sakter ih keimah ten guitar tum in ka rak sak. Vanthat ah manager pa in ni tin in ra sak sak thei kem tiah in sut cih. Cumi laiah hla fing hnih lawng hi byheart ih sak thei mi ka rak nei. Taktakah cun hotel vekih hla sak ding cun a malbikah hla fing zakhat tal cu byheart tengteng a tul. Cutikah Managerpai' hnenah hla fing hnih lawng ka ngah ih notes khal pakhat hman ka nei lo tiah frank zetin ka sim lawlaw. Asinan Managerpa cun a ngah tuk, na ngah vivo ding si si, internet ihsin tla ka rak lo hawl sak ding hokhaw tiah in ti. Amah riangri sawnin a hnenih hnatuan dingin zangfah in dil sawn lam. Ka ralthat dan ka ruahkir tikah ka tuk a sum tuk!\nCT: Music lamzin na zawhnak ah ziangvek harsatnak pawl na rak tong?\nMK: Harsatnak cu tampi ka tong ko; rel cawk hman a si lo ding. Music hi ka pumcawmnak a si tikah zir ringring a tul: hla byheart a tul (byheart ih ka ngah mi hla hi tu cun fing 300 hrawng a si zo), music style khal Jazz ihsin thokin rap tiang sak thei dingih zir a tul, dance khalah si seh MTV le ramdang girl band pawl zoh ih zir ringring a tul, music instrument a malbik pakhat tal tum thiam a tul; zangzel le daithlan a ngah lo lawlaw.\nHi hlanah hin VCD player se berbite pakhat lawng hi ka rak nei ih ziangtlukin a sia ti le cu 'close' hmeh a ngah loih kut thawi tullut lawngah a lut thei. Cule a parah kut thawi nam lawngah a aw a suak thei! Cumi te thawn kum khat zikte hla ka rak zir. Hnih tla a suak lamlam. Tu tiangin cumi cet cuka kol hlenhli lai.. hngilhlonak ah tiah.\nNi khat cu ka hnatuannak Hotel ihsin ka suak ih hna dang ka hawl lala. Asinan ka hlasak duhnak hmun cu unplugged thawi sak theinak dawr a si tikah hna ka hmu lohli thei lo. Ka beidong tuk thlangih paisa le ka tlasam thlang tuk tikah beer dawr pakhat ah hna ka van tuan. Cumi dawr cu hlasak thiam ngaingai lo hmanin paisa tampi an ngah thei; ziangah ti le cui dawr cu pangparthi orhter theinak dawr a si tikah mipa duhzawngih performance a pe thiamthiam kha an hlawhtling a si mai. Cumi dawr ah zan khat hla ka va sak; asinan kei cu ka zei lo deuh a si ding… parthi orhtertu pakhat hman ka ton loih hleiah paisa khal fang khat hman ka ngah ve lo! Asinan beidong duh lo ten a thaizan khal ka va sak lala; zianghman ka ngah cuang lo thotho. Cucun ka bei a dong thla lawlaw si ko. Customer pawl hin singer pawl ih hlasak mi hi thupi ah an neih loih, luxury fangfangah an zoh men ti ka hmuh tikah ka ning a na hluahhlo. Hi dawr ih hlasak hi ka ngaih a rem thei nawn lo; keimah le keimah hi niam tukin ka hmuaw thlangih ka thin a nat tuk ruangah ka tap rori. Curuangah a ni thumnak cu ka feh duh nawn lo. Hitawk kherkherih ka tuan lo hmanah Pathian in rilrawng in in ret cuang lo ding ti zumnak thawn dawr dangah hnatuan ka hawl sal.\nPathian zarah Hotel pakhat ah ka duhzawng vek ciah in unplugged thawi hlasak dingin hnatuan ka run ngah. Hnatuannak cu a remcang tuk ko nan inn ka tlun tikah ferry in kan inn tiang in thlah loin zinpi ah in thum theuih, tlun can le 11PM hrawng a si theu tikah zinpi ihsin kan inn karlak zintluan hi keimah tei feh a tul theu. Hi zin karlakah hin uico ti cawk lo a rualrualin an um ih in rak bo ciamco theu. Uico hi ka tih tuk mi a rak si hrimhrim thawn inn ka tlun tin ten ka tap ringring si mai. Neta ah cun idea thar ka ngah ih hotel ih rawl hleifuanpawl kha ka fun ih khai uicorual kha ka hei seh; uipawl in rawl an rak cuhawk buai sungah ka rak feh hlohhloih cutin ka remcang sal. Cutin zan tin ten uirual hrangah rawl ka tlun sak ringringih lehhnuah tla cun cui uipawl in in byheart thlangih rualpi ah kan rung cang!\nHarsatnak hi zo khalin mah le zawn cioin kan tong theh ko. Hatsatnak ka ton mipawl hi hlawhtlinnak hrangah an si tiah thazang ah ka hmang. Harsatnak ka ton le Pathian ka naih sinsinih curuangah harsatnak cu ka thlarau hrang hrimhrimah thil tha a si tin ka pom. Ka nunsung hmuahhmuah ah harsatnak dangdang khal ka run tong vivo lai ko ding; asinan kei cun ka tuah ding mi kha a tha theibikin ka tuah vivo tum. Ka hmuitin mi ka ngah theinak dingah tuarfeinak in pe dingin thla ka cam sawm theu.\nCT: Mitu ah khan nangmah khalin hlah na phuah phah ti kan thei zoih, ziangvekin na rak phuah? Ziangvek lam an si? Laihla maw Kawlhla ha?\nMK: Laihla khal Kawlhla khal ka phuah nan Laihla hi ka phuah tam deuh. A tamsawn cu gospel song an si. A zaten hla 20 hrawng ka rak phuah zo. Album ih suah zo mi khal a um hnuaihni. A music style cu Slow le Modern Rock hi ka ti thei deuhbikih cuvek lam an tam.\nCT: Na thinlung bu luahtu teh an um zo maw lo ti bang sehla?\nMK: Haa..haa.. tui ni tiang cu luahtu ding hngakin a um hrih lai ko.\nCT: Zovek tlangval in na kutzung ah zunghruk lo hrukter sehla na duh?\nMK: Aih.. cukel! Ka thin a rung khur ciamcoih ziang ka rel ding ti hman ka ruah thei nawn ual lo..haa..haa..\nCT: Sim duh mi na neih lai le..\nMK: A hmaisabikah tui ni tiang damnak le cahnak in petu, music artist pakhat si dingih talent in petu le lam in hruai ringringtu ka Bawipa Pathian hnenah lungawinak ka hlan. Cule ka hobby in theihthiampi ih thla in cam sak ringringtu ka nu le ka pai' hnen khalah lungawi thu ka sim.\nCun, hiti vekin duhsaknak thawn thu in sut ih mipi thawi theihawknak in tuahsaktu CT Team parah ka lung a awi tuk. CT hi tui hlan ihsin ka rak leng ve ringring theuih Chin website lakah cun ka duhbik mi website pakhat a si. CT Team pawl tla hi Laimi hrangah pumpe roriih hnatuan an si tikah ka upat in ka uar tuk. Kan Laimi hin media kan nei kau hrih lo tukih CT hi, a hleicein keimah vek artist pakhat hrangah, kan rinsan mi media pakhat a si. An parah ka lungawi tuk.\nCule Tiger Girls si seh, keimah khal si seh, tha in rak pe ringringtu audience pawl parah lungawi thu ka sim duh. Tui kan din thar mi 'Me N Ma Girls' khal hi tlaitluanih tha in rak pe vivo dingah khal ka lo sawm sal duh. Kannih khalin tha in petu audience pawlih zabeng awnpawl hi a lak siter kan duh lo ruangah kan zuam vivo ding a si tiah ka sim duh fawn.\nCun, tui ni dinhmun thleng thei ding tiangih in rak bawmtu, tha in petu le in rak somdawltu zate par khalah lungawi thu ka sim bet duh.\nCT: Personal ih lo contact duhtupawl hrangah lamzin na khihhmuh thei kem?\nMK: Ngah tuk e: firstname.lastname@example.org hmangin in pehtlaih thei ko.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/ma-kim-interview\/","date":"2017-03-30T18:31:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00584-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993369579,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993369579315186}","num_words":2809,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"-Uk Lian\nTu cun Rebecca Zahau 32, thihnak kum khat leng a kim thlang. Asinan, a thihnak thuhla hi a dai thei dahlo, tuini tiang leitlun thuthangca ngantupawl le misual cangvaihnaklam zohthiam pawl cun cawl-bangloin an zingzawi rero lai a si.\nRebecca Zahau a hmin pum (Rebecca Mawii Zahau) cu a tlangval inn sangkate (balcony) ah a lawngfangkheh, a kutke hridai thawn ṭem tahratin a khaiaw that mi a taksa cu July 13, 2011 ahkhan Coronado, California ah hmuh a si.\nA thih hlan ni hnih ah a tlangvalpa ih fapa Max Shacknai kum 6 mi cu a thihnak hmun thotho ah a rak cangsual ve. A lulam tiang a hliamawk ruangah sizung a thlen hnu reilote ah a thi.\n\"Becky hi a awkaw that lo, thahmi a si\"\nCuruangah Rebecca Zahau thihnak le a tlangvalpa ih fapa Max Shacknai thihnak cu pehawknak an nei tiah zingzawitu pawlin an zum. September 2, 2011 ah San Diego Sheriff Bill Gore cun Rebecca Zahau cu awkaw (a khaiaw that) ih Max Shacknai cu cangsualnak ruangih acangmi a si tiah an phuang asinan Rebecca Zahau tei sung cun amahte a thataw lo tiah an ṭang ve.\nRebecca Zahau Thih Daan\nRebecca Zahau a thih hlan July 12, 2011 ah a naunu kum 13 mi Missouri ih tlung ding mi airport ah a thlah. Cumi phah in a tlangvalpa ih unaupa Adam Shacknai Memphis ihsi ra thleng a hmuak phah. Cutin, a tlangval Jonah Shacknai, a unaupa Adam Shacknai le an rualpa Howard thawn zanriah an kil khawm. Zan ah awnmawi ring nawn ih an rak play mi cu an veng hnen pawlin an thei ban.\nRebecca Zahau ih tlangval sizung ih a feh lai ah a tlagnvalpa (a kawppi) ih naupa cun Rebecca Zahau a kut le ke pawl ṭemaw, lawngfangkheh in an sangkate ih a khaiaw that a hmuh tikah a upa zamrangte'n a phone. Himi can hi zinglam nazi 6:48 asiih. Palikpawl a hmun an ra thlen hlan ah Adam Shacknai cun a khaiaw mi a taksa a rak ṭhum zo.\nNazate'n an zoh tikah a kaa ah thil an rak barh ih a taksa kutke ṭawn pawl an zoh tikah mahte ih khaiaw that thei dingah an zumlo. Cutin, ziangruangah a thi timi thei fel loin July 23, 2011 ah St. Joseph's Memorial Park ah an vuiliam ta. Rebecca Zahau a thih hlanah le a thih hnu ah a computer hmangtu an um. A computer ih a hawl mi pawl an zohsal tikah \"Rape\"\", \"sexy girl\" le \"Asian girls\" tivekpawl hmuh a si. Curuangah, Rebecca Zahau hi amahte a that aw ding cu zum a si lo.\nAhleice in, Brazil, New Zealand, Finland, Spain le United Kingdom pawl ah July thla sung pum thuthang daitheilo ah a cang.\nRebecca Zahau hi\nRebecca Zahau hi March 15, 1979 ahkhan Falam, Chin State ah a suak. Rebecca Zahau hi Nalepa ti khalih kawh a si ṭheu. Pu Khua Hnin Thang le Pi Zung Tin Par ih fanu a si. U.S ih a umnak kum 10 a kheng zo.\nA nulepa le unau dang pawl tla Saint Joseph, Missouri ah an um ve. A unu hi, Mary Zahau-Loehner asi ih a naunu hi, Snowem Horwath a si. Rebecca Zahau cu Neil Nalepa, Scottsdale, Arizona mi thawn an rak nei aw dah ih February 2011 ah an ṭhen aw sal.\nCule, May 2011 ihsin Zahau timi a hmin a hmang thok. A pasal Nalepa thawn an um tlang lai 2008 ihsin Rebecca Zahau cun Shacknai thawn an rak komaw thok zo. Kum 2010 tiang ophthalmic technician sizung ah hna a ṭuan.\nShacknai le a fanau thawn caan tam an hman theinak dingah a hotu hnenah siannak rak dilin a rak cawl. A pasal Jonah Shacknai, 54 hi Medicis Pharmaceutical CEO dinhmun kai rero lai a si. Amah hi Suffern, NY ih piang suak mi a si. Arizona ah a um ih 2010 kum ah dollar 6.4 million a nei tiah hminsin a rak hlawh. Nupi veihnih a nei. A hmaisatu cu Kimberly James asiih a neitatu cu Dina Romano a si.\nTlangval ih Fapa Max thihdan\nJuly 11, 2011, ah Rebecca Zahau le a naunu thawn a tlangval tei inn ah a tlangval ih fapa Max Shacknai thawn an um khawm. Max Shacknai cu amahte tlangleng-tawivak cu a tluriil.\nZumnak ahcun bawhlung a palsual lole uico a palsual a si ding an zum. A hmai a khawng ngah hmaisa ih cutin a ruh le a lu lam tiang a khawng ngah ruangah zianghman theiloin a riil.\nCuti, a um lai ah Rebecca Zahau cu tikholhnak ah a rak um. Asinan, a naunu sawn in a hmu ih Rady Children's Hospital ah an feh pi. Asinan a damsuak theiloin a thi.\nRebecca Zahau thihnak cun mipi thinlung a tham nasa ih leitlun zingzawithiam pawl cun a thih daan fiangzet ih theih duh ah nasate'n an hliakhlai rero.\nRebecca Zahau thihnak thu hi leitlun thuthangca le magazine pawl ih headline ah thla tampi sung a lang. Ahleice in, Brazil, New Zealand, Finland, Spain le United Kingdom pawl ah July thla sung pum thuthang daitheilo ah a cang.\nTuikum September ah Forbes ih cangantu le thahawknak thuhla ngantu Cathy Scott le lawyer Victoria Pynchon te pawl tla cun a thih daan hi mahte thataw asi an zumlo thu le a thuhla zingzawi ih hliakhlai tuahtu pawlih tlaksamnak a um an zum thu pawl an sim.\nCun hleiah, \"Mahte that aw\" ti khalih ko nawnlo ding tiang ih an duh thu tla an sim. Tuikum September 19 ah canganthiam Kathleen McKenna cun Rebecca Zahau a thih dan a rinhlel thu cabu in a ngan tum thu a rak sim cia.\nSungkua tuarnak\nRebecca Zahau unau sungkhat pawl cun amahte a that aw lo timi an zumnak a reh thei lo. Rebecca Zahau hin a nunnak hi a ngaithupi ih sunglawizetin a nunak pumhlum a hmang ve a si. Cun, Pathian duhdawtu le sungkua unau duhdawttu a si tiah Rebecca Zahau unu cun amahte a thatawk ding a zumlo thu an sim.\nCuhleiah, a naunu khal cun \"Becky hi a awkaw that lo, thahmi a si\" tiah a sim ve. Rebecca Zahau rak zirhtu pakhat khal cun Rebecca Zahau hi milungawi thei le aipuang pawl a si tiah amahte a thahawk a zumlo thu a sim ve. Cun, Rebecca Zahau hi \"Pathian zumtu, mahte thataw hi sual asi\" timi thukeng ih zumtu pakhat a si.\nNikum September 7 ah Rebecca Zahau hrang website JusticeForRebecca.org rak tuah a si. Cutin, September thotho ah a thihnak thuhla cu tharthohsal a si. A website tla cu mipi zingzawi ding ih dilnak men si nawnlo in thuhla thar ngannak ah an thleng cih. September 20, ah Jonah Shacknai cun California Attorney General Kamala Harris hnenah Rebecca thihnak thu thlirsalnak nei dingah a dil kir, asinan a kuthnuai chief assistant attorney general Dana Gillette cun an zoh kir tum lo thu a rak kuat sal. Sikhalsehla September 30 ah Rebecca tei sung cun NBC Today lang in, state Attorney General's office pawlin an zingzawi ding thu an sim ve.\nA langdaan le a sulhnu zoh tikah mate thataw asi lo tiih authawm a tam\nZahau tei sung cun an sungkua aiawh thurelsaktu dingah Anne Bremner an ruai. Anne Bremner cun, Rebecca Zahau amahte a thataw lo timi a zumnak thawn \"Santhuanthu khalah hivekih minu mahte thataw thei an um ding loih tu hi a hmaisabiknak a si ding…a langdan vek asile zumtheih lo thil a si\" tiah a sim. Rebecca Zahau ih tlangval khal cun a thih hnu zarh khat ah Sitrick and Company pawl ruai in an thuhla buai thawidai lohli dingah a cangvai ve.\nTui A thuhla Buainak:\nRebecca Zahau cu amahte thataw a si thei hrimhrim lo timi, zingzawipawlih hmuhsuah daan a si. A langdaan le a sulhnu zoh tikah mate thataw asi lo tiih authawm a tam. Asinan, zo in a that, ziangtin an that timi theihfiang a theih lo. Hivek thuhla zingzawi ih cabu 30 lenglo suahtu pawl khal luzing mangbangin an um.\nRebecca Zahau thihnak kiang ih cangan \"She saved him Can you save her\" Amahnu in amahpa a run, amahnu na run thei maw? Timi hin zingzawitupawl a mangbang terzet ih a ca taanmi ih sullam an theithei lo in tutiang an um.\nA tlangvalpa ih fapa Max tluk bahnak hi amahte tlubah siloin an that thotho tiin a hringtu nu Dina cun a sim ih himi thihnak ah thu ah Rebecca Zahau a tel ve tiah a puh. Culo khal an tel ding ih a zum thu Dina cun a tarlang.\nRebecca Zahau case hi zingzawitupawl in an theihtheilo ruangah mangbangin an daithlang tum ṭheu, asinan, Rebecca Zahau tei sungkua lam tharthawhnak thawn a thuhla hi tinung sal ringring a siih, khat lei ah a tlangvalpa cun a thuhla dai dingah a duh ve.\n-Hram:\nhttps:\/\/en.wikipedia.org\/wiki\/Death_of_Rebecca_Zahau","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/rebecca-zahau-a-thihnak-thu-tharthohnak\/","date":"2017-03-30T08:52:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218193288.61\/warc\/CC-MAIN-20170322212953-00444-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9984887242,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.99848872423172}","num_words":1441,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hminngai: Thawng Lian Par\nSuah ni : July 17, 1975\nNu le pa : Pu Ngun Pum le Pi Ro Lian Cuai\nUnau : Unau panga lakah upabik\nCaphun : No.2, B.E.H.S., Kalaymyo ah phun hra tiang.\nSuahnak khua: Tingo, Kalaymyo\nTui' umnak khua : Anisakhan, Pin Oo Lwin (Maymyo)\nCT: Tufangte khuitawk ah na um?\n– Tufangte cu Yangon ah ka um.\nCT: Na hnatuan bikmi?\n– Anisakhan, Pin Oo Lwin ah sungtepawl thawn pangpar hmuan kan tuah. A rei hlanah ministry pakhat ah hna ka ttuan thlang ding.\nCT: Ziangruangah Mai Sokhlei Par tiah hmin na nei kherkher?\n– Ca ka rak ngan tir ah 'Mai Parte, lo le, Mai Parte (El-Bethel)' tin ka rak hmang theu. Asinan nunthuleng ka vun ngan ih ka run thawt deuhdeuh tikah cafunghmin nei lawlaw sehla a tha ding tin ka ruat. Cutin ka hmin duhzawng ka vun ruat; a hmin hmuh men hmanih 'Lai\/Laitlang' rim nam veuhvo thei pawl si thei sehla ka duh. Cule minu hmin keng lam khal si sehla ka ti.. 'Rih' tivek tla ka ruat lawk nan ka duhthu a sam thei lo. Cuisin Laitlang ih a kho mi pangparpawl ka vun ruat, cutikah Sokhlei hi ka uar bik: lar hlerhli a sendan hin huaisennak a kengkawh, a par khal a mawi, cule, a kung pumpi ahkhin colour dangdang a rawiaw hniaihniai lo, a sen le a hring kha a si tawp. Himi hi ka uar. Colour hmin bun fukfi theih lo colour neipawl khi ka uar lo cuh. Cun, sokhleipar cu a sannak hmun tlang par tivek lawngah a kho. Kiangkap boruak thiangfai mi lakah a nung ih zilthli thiangte hawp in a sannak hmun ihsin khawvel a thlir. Lairam ceimawitu khal a si. Zohmanin an sunsak in an tuamhlawm lo nan a tikcu te ah a par ringring thotho. Curuangah sokhlei hi ka cafunghmin dingah ka rak hrilnak a si. 'Sokhlei' ah ka hminngai 'Par' kha ka bet ih a hmaiah ka suan zet mi 'Mai' kha kopin 'Mai Sokhlei Par' tin ka rak hmannak a si.\nCT: Nunthuleng ihsin theih na hlawh ih Nunthuleng ziangtik ihsin na rak ngan thok?\n– Ummm.. nunthuleng hi ka kum 16 hrawng, 1992, ihsin ka rak ngan thok.\nCT: Kum ziat na si ah ca na rak siar thok? Na siar paihzawng hi ziangvek ca an si ti tla theih kan duh.\n– Kum 7 mi ka si ah Kawlca ka rak siar thok. Ka nu le ka pa hi casiar paih zet mi an rak si ih Shui Tui, Ttiizah, Moe Thauk Pan tivek hi in rak leih theu. Cuisin ka siar paihzawng ding cabu dangdang tla in rak leih theu. Ka kum a upat vivo vekin ka siar paihzawng ca khal hi a thlengaw ve vivo. Cartoon ihsin nunthuleng, cuisin mekazinpawl, cuisin ca rit deuh lam hi ka run duh vivo. A tir ah cun Kawl cabu lawnglawng hi ka rak siar nan ka dok a hung sang vivoih Mizo cabupawl tla ka run cinghri ciamco. Cuisin ka ban tawktawkin Mirang cabu cuampi ka vung pur lala. A cang thei tawkin ca phunkim ka siar: Pathian thu, thlimthluai calai, harhdamnak, tthansonak le nunthuanthu pawl. A cancan ah cun ka cangan ding mi hrang a ttul ruangih paih lo cingtei hnekaw copih ka siar mi cabu khal an um. Tui' hnu lamih ka siar tam mi cabu cu Pathian thu lam a si.\nCT: Nangmai' bulpak hrangih na rak lei hmaisatbik mi cabu hmin in sim thei kem?\n– Sim thei ee. P. Moe Nin ih 'Meingmah Gung-yee' le 'Apiu Laan-hngun' ti mi bu hnih hi ka rak lei hmaisabik. Cunah kum 12 mi ka si.\nCT: Asile Laica na rak siar thokdan teh?\n– Kum 10 mi ka si ah Laica ka rak siar thiamih cumi laiih Laittong ih ngan mi ca siar ding ka hmuh sun cu Dr. Than Bil Luai ih 'Sibawi Umlonak ah' le Salai Pa Sang ih 'Thuanthu Roling' le 'Nunau Kuttlaih' tipawl lawng a rak si. Hi cabupawl hi ka rak cil neknek.\nCule 1980s ah Rev. Dr. Lal Nei Kam ih a rak tawlrel mi 'Hruaitu' le 'Rihli Au Aw' ti mi mekazinpawl a ra suakih ka rak siar theu. Rihli Au Aw sungih ka rak siar dah mi Mai Menrihai ih 'Lakkha Suah Ni Mitthli' ti mi nunthuleng hin ka thinlung a rak khoih tukih tui ni tiang ka hngilh thei nawn lo. Keimah in nunthuleng ka run ngan tikah Mai Menrihai hi zo a si ti theih tumin ka rak zingzoi rero nan ka theingah thei lo. Asinan 2005 kum, CLF seminar Yangon ih an tuah ttum ah Salai Ram Ling Hmung in 'Nunthuleng Ngandan' ti mi paper a rak present. Cumi ttum ah Mai Menrihai ti mi cafunghmin hmangin ca a rak ngan dah thu tla a reltel. Ka lungawidan cuh! Ka rak uar zet mi cangantu ka vun tongngah cu ka di a riam tuk.\nHipawl si lo a dang khal ka siar ko. 1980s hrawng ihsin Phunsang tlawngtapawl ih an rak suah mi mekazinpawl tla ka hmuh sunsun cu ka hlah dah lo. Mekazin si lo a dang cabu suak mi pawl khal ka siar ko.\nCT: Mirang, Kawl, Mizo le Lai Nunthuleng cabu paziat na siar suak zo?\n– Aaaa.. a tam ding. Ka rak hminsin dah ngelcel loih.. tam cu a tam nawn thlang ding.\nCT: Kan Laimi cangan thiam na ti mi teh zopawl an si? Zoi' cangandan style in a rak lo influence bik?\n– Theihthiam ol ding le siar ol dingih tluangtlam le zangkhai tei ngan thiam poh hi cangan thiam ka ti. Ka calai zin zawhnak zalam tluanah Dr. Than Bil Luai, Rev. Dr. Lal Tin Hre, Rev. Sen Ro Sang lepawl hi an ca ka rak siar tam vekin ka nganca in rak zutmamsak ttheutu khal an si ih an parah ka lungawi ngaingai. Anmai' zarah tampi ka tthanso phah. Cule Dr. No Than Kap in Laittong ih 'passive voice' le 'adjectives' hmandan in rak zirh. A par khalah ka lungawi tuk.-\nCT: Na cabu duhbikmi 3 in kan thei duh.\n– Bible siar loah,\n1) Gone with the Wind by Margaret Mitchell\n2) The Purpose Driven Life by Rick Warren\n3) The Tree of Life by Witness Lee\nCT: Ziangtivekin ca na rak ngan thokih, khuitawkah na rak ngan ti in ruah thei kem?\n– Aw, ruah thei ee. Ca ka run siar tam vivoih cuisin mahtei vun ngan ve duhnak thinlung ka run nei. Nunthuleng le bezai hi mekazin ih ka rak ngan hlan, kum 12 mi ka rak si ihsin Kawl ttong in keimahten ka rak ngan ttheu. Ka classmate pawl hi ka 'fan' pawl cu an si. Cuisin 1992 kum ah Bethel Theological Seminary in 'BTS Awkhawk' ti mi cazual hi thla hnih vei khat (?) an rak suah ttheu. Editor cu Rev. L. Sang Hlei Khuai a si ih, a hnenah kei teh ngan ve sehla a ngah kem? tin ka rak sut. Anih in, \"Ngah tuk e, na ca a tthat ding lawng a thupi, run ngan awla suahtlak asile kan rak suah ding,\" tin in ti. Cumi ni ihsin thokin cangan ding lawnglawng ka ruat thlang. Mai ir-awmsuak ngan ding cun confidence ka rak nei loih cunah mekazin articles ka note mipawl sungih ka duh mimi thursuakin article pakhat ka ngan ih ka pe. Cumi cu press sut ih suak hmaisabik ka cahram a si. In suahsak duh ding ti hi ka rak beisei ngam lo lawlaw. Asinan cumi ka ngansunte a rung suah tikah ka lung a awi, ka tha a tho ngaingai.\nCT: Cuisin na run ngan peh vivo dan na calai zalam tluan thuhla in sim bet vivo aw.\n– Aw.. cutin 'BTS Awkhawk' ah cun ka run ngan peh vivo. Asinan tawkfang cun hi cazual hi suak thei nawn loin a cawl. Cuisin 1996 hrawngah 'Chin Nun Mawi' mekazin a hung suak. Editor cu Dr. Than Bil Luai a si. Pu Than in cangan paihmi pakhat ka si ti a theih tikah cahram in dil ttheu. Cutin 'Chin Nun Mawi' mekazin ah ka run ngan vivo lala. Hi mekazin hi ka cafung tahhriamnak hmun tlukah a hung cang.\nCule kum 2000 hrawngah khan 'Senhri Mekazin' a hung suak ih cunah ka run ngan lala. Cuisin 2007 kum ah Vankau Arsi mekazin Editor Salai Nhgepi in in run contact ih cuisin thokin tu tiang Vankau Arsi ah regular deuhthawin ka run ngan. Himi karlak khalah mekazin suak mi dangdang a um phahphahih cahram in dil mi hmuah ah cun a cang thei tawkin ka rak ngan ttentto ttheu.\nCT: Na theihbancin ah Falam tong in Nunthuleng paziat kan nei?\n– A tam lem lo ding.. ka thei thluh lo nan. Kutzung khiah theih hrawnghrang a si ding ka zum.\nCT: Tu ah nunthuleng paziat na ngan suak zo?\n– Aaa..cumi cu a cekci cun ka thei lo hokhaw… nan.. 70 hrawng cu a si zo ding ka zum.\nCT: Kan Lai cafangkom ah buainak na tawng maw?\n– Tong lem lo. Ziangah ti le kei cun ka ngandan danin editor hnenah ka kuat ih editorpawl in anmah le ngaidan cio in an rak remtthasal theu.\nCT: A tlangpithu in Nunthuleng pakhat ngansuak dingah ziangtluk na rei theu?\n– Ziangtluk a rei ti' vun rel fukfi cu a har zet. Pakhat le pakhat hi a bangaw lo cuh. Materials le facts kim tei ka neih cia ttheptthep can ah cun ni khat khalah ka ttheh thei ko. Asinan theih bet ttul mi tivek a um can ah cun a rei ttheu.\nCT: Nunthuleng na nganmi pawl khi, research na tuah theu maw?\n– Aw, a tamsawn cu research tuah mi lawnglawng an si. Ca ka ngan tin ten mipi hnenah wrong information pe ngah pang lo dingin a cang thei tawkin ka ralring ringring. Calai lakah nunthuleng hin casiartu hi a hliahkhuh (influence) theibik ti a si tikah ka casiartu mipi hnenah lungput dik lo, ruahnak ttha lo le cindan tha lo thlaici tuh ngah pang ding hi ka ttih tuk. Curuangah ca ka ngan ding tikah a cang thei tawpin research ka tuah fekfek ta ttheu.\nCT: What makes you, and what force you to write Nunthuleng?\n– A tlangpithu in, ka rak theih dah lo mi thu pakhat ka vun theih tikah midang tla hlawm\/theihter ve ka duh ttheu.\n– Cule kiangkapih thilcang mi remcang lo zetzet ka hmuh tikah tla hin ca ngan dingin in motivate ttheu. Midang ih tonteh mi ihsin fim kan zir thei cuh.\n– Cun, mai tuar\/ton dah lo mi thil ah theithiamnak neih hi a har ngaingai. Cutikah pakhat le pakhat hmuhsualawk mai khal a olte. Pakhat le pakhat kan theihthiamawk thei sung cu ngaidamawk khal a rak ol cingcing. Curuangah mi pakhat khat ih tuarnak kha midang hnenah sim tahratin theihthiamter ka duh. A tawizawngin kan rel a si le, nunthuleng in ngansuaktertu cu seherhnak, zirhduhnak le duhsaknak lungthinpawl hi an si.\nCT: Nunthuleng na ngan zikah ziangvek timtuahawknak na nei theu?\n– A hmaisabikah mipi hnenih pek ka duh mi 'message' kha ziangbik a si ti theihfiang ka tum.\nCumi theifiang hmaisa loih ka ngan le ka pek duh mi message kha casiartu in a rak congah lo thei.\n– Cangantu cu 'Thutthentu' (Judge) tla kan si. Curuangah ka character pawl kha dik zetih judge tuahsak dingin a cang thei tawpin ka ralring.\nDik zetih thuthen thei ding cun Bible based a ttul. Pathian in 'sual' a ti mi kha kei in 'a sual lo' ka ti thei lo. Thlarau Thianghlim bomnak thawi Bible siar tam lo cun thudik (the truth) hi theih a theih ngaingai lo tin ka zum.\n– Character pawlih an ton mi harsatnak hrangah a cang thei tawpin 'suahnak sangka' (way out) onsak thei ka zuam. Sim duh mi cu, casiartu in cumi an siar tikah 'khimi ruangah himi a tong, khavek rak ti lo sehla cu hivek a rak tong lo ding nan' tivekin, pakhat khat hmuhsuahter thei ka tum. Himi zawnah malte sim bet ka duh mi cu, Pathian theilotu leitlun canganthiam hminthang hrekkhat hi life thawn pehparawin an rak buai, nunnak ih san theih an zuam, an hawl, asinan hmungah thei loin an rak beidong. Kannih Pathian fatepawl hrangah cun cumi thu ah zianghman buai ding a um lo. Harsatnak kan ton ah siseh, hlawhtlinnak kan co ah si seh, a zaten Pathian sunlawinak hrangah a si. Zianghman buai ding a um lo. Pathian fate kan rak si hi kan vanttha tuk.\nCT: Na nunthuleng sungih character pawlih sunglam cangvaihdan na ngandan hi a thuk thei tuk. Ziangruangah hivekin na ngan thei?\n– In faknak parah ka lungawi. A phunphun cu a um thei nan, keimai ruahdan ah, kei cu nunthuleng ka ngan tikah a thuanthu (plot) hnakin characterpawl ih feeling kha thupisawn ah ka ret. Ziangah ti le tuahnak (action) cu ruahnak (thought) ih rah suak mi a si. Tuahnak ih bulhram cu ruahnak a si kan ti pei cu. Curuangah kan tuah mi ih a hrampi sawn kha hailang thei sehla ka duh. Mi tampi cun thil pakhat an tuah mi hi ziangruangah an tuah ti 'a san' hi an thei ttheu lo. Thutthimnakah misoiselhmang le mimualphohhmang pawl hi a tlangpithu in sunglamah tlaksamnak thup neitu an si ttheu. Confidence neilo, insecure person kan ti pei cu. Cu pai' confidence tlaksamnak zawn a theifiangtu cun midang hnakin cu pa cu a dawh theisawn lawng si loin, confidence nei minung pakhat ih a cansal theinak dingah bomdan a theideuh cingcing ding. Ca ka ngan tikah tumtahnak ka neih mi cu, ka ca siartu in ka ngan mi acangtu (character) ih feeling kha theihthiampi thei dingin a si. Ka characterpawl hin a tak nunram ih a um ngaingai mipawl ih ai a awh thei ding hi ka duhthusam a si.\nThuanthu phuah cu a ol men thei; asinan mi pakhat ih feeling (amah ih a theih mi feeling siseh amah rori hmanin a theihawklo mi feeling siseh) diktak ih va theihsak le amah vek ciahih tuarpi thei ding cu thil ol a si hrimhrim lo. Sensitive zet mi si a ttul. Mi pakhat in a thuanthu in sim ti bang sehla, a thuanthu fehdan vekih ngan zuahzo men cu a har lemlo ding. Sihmansehla a tuarnak ngaingai: ziangtin a feel, ziangruangah cutin a feel ti mi vun theihsak ding cu a har tuk. Lenglamih a cang mi ngan cu a ol nan sunglamih thil cang a thupaw mi vun phorhsuak thei ding cun nasa zetih lungthin pek a ttul. A cangtui' dinhmun ah a cang theibikih din ngah thei ding hi a thupi tuk.\nCT: Asile cuvekih mi pakhat ih sunglam tuarnak (inner feeling) thei thei dingin ziang a tul?\n– Keimai hrangah cun:-\n1) Pathian ih duhdawtnak cotu si hmaisat a ttul. Culawngah Krih lungput kan nei thei dingih midang kha thinlung tak ten kan duhdawt ve thei ding. Mi ih feeling theih kan zuam hlanah amah kha kan duhdawt hmaisat a ttul. Culocun thinlung pe ih mi thuhla ruah rero hi thil paihum a si lemlo.\n2) Ca kan siar tikah simaw, mi' thurel mi kan ngai tikah simaw, subjective mind thawi siar\/ngai lo ding. Subjective minded pawl cun ziangtlukin cabu an siar tam ih mi' thurel an ngai tam a si hmanah theih bet mi le hmuh bet mi (or) ruahnak thar a ngah har ttheu. Mi pakhat ih a lung sung thukbiknak hmunih feeling thei thei dingin Thlarau Thianghlim bomnak khal a ttul rori. Ziangahtile Thlarau cu a fim. Cun, Pathian Ttongkam thawi kan thunkhahawk ringring khal a ttul. Hebru 4:12 ah Pathian Ttongkam ih huham neihzia kan hmu thei: \"… milai thinlung ih duhnak le ruahnak tla a thei thluh a si,\" a ti.\n3) A tangdor mi thinlung neih a ttul. Mitangdorpawl lo cun mi thurel hi an ngai paih thei lo. Mi in an feeling in sim tikah lunglutzet le thinlung pe ih kan ngaisak thei lawngah an tuarnak muril kha kan kaingah thei a si.\nCT: Nunthuleng ih hmuar neihzia na simfiang daan?\n– 'Art for Art's Sake' ruahdan neitupawl cun zirh tum mi nei nunthuleng hi an ngaihlo zet. Nunthuleng ih hmuitin mi cu entertainment pek ding a si ti'n an ruat. Entertainment pek suah hi nunthuleng ih tumtah mi thupibik ah kan ret a si ahcun nunthuleng ih hmuar cu minung a hlimternak hi a si kan ti thei.\n– Asinan kei cun, Bernard Shaw ih ttongdan takah, mipipawl nom\/hlimnak pe ding lawng cun ca ka ngan lo tiah ka ruataw. Clayton Hamilton khalin, \"Nunthuleng cu fialnak tello, thudik hmuhsuahternak in mi a zirh,\" a rak ti. –ism pakhat lawngah ka tthumaw lo kan ti pei cu. Curuangah nunthulengih hmuar cu, Pearl S. Buck ih ttong mi bangin, minung umtudan phunphun kan theihtheinak hrangih tarlangnak a si ih cumi cu a hmuarneihnak thupibik khalah ka ruat.\n– Nunthuleng cun fungfek thawi nunsim loin mahte thuruahcatnak le mai' palung ngat in casiartui' lungput le ruahdan kha a thlengter thei.\nCT: Cangantu pakhat si dingah ziangvek harsatnak na rak tawng ve?\n– A tampi. Ka rel cawk lo ding ruangah malte lawngin ka rel mai ding. A pakhatnak cu nunthuleng ka rak ngan thok laiah mi tampi'n in rak do. Kristian pakhat hrangah hivek nunthuleng ngan hi a ttha lo, a mawi lo, thlarau lam tlakniamnak a si tin in ti. A pahnihnak, nu le pa tampi in an fale kha nunthuleng siar an siang lo; sualraldan zirhtu a si an ti. An falepawl in le ka ca hi an siar paihzawng a rak si ngelcel fawnih cutikah kei cu nu le pa hrekkhatih 'ral' ah ka rung cang. A pathumnak, cangantu cun ca tampi a siar a ttul tikah duh vekin cabu ka lei thei lo. Cule kei cu research tuah fekfek duh pawl ka si tikah duh vekin ka veivak in khual ka tlawng thei lo.\nCT: Nunthuleng ngan hi zir\/zirhawk a theih lo titu um bang sehla ziangtin na rel ding?\n– Zir\/zirhawk a theihnak zawn le a theihlonak zawn a um. Asinan talent a nei lo mi cu ziangtlukin zir\/zirh rero khal sehla a ngah cuang lo .. men thei.\nCT: Calai seminar hi ziang tin na ruat?\n– A ttul rori mi a si. Amahlawngte a hmandan thiam tum vivo sehla cu a ttha sinsin ding.\nCT: Kawl pawl ih, sarpyay haw-piau-puai tvk hi neih kan cu na tive lo maw?\n– 'Kan cu ve' ti lamlam; kan tlai tuk zo lam lo maw!\nCT: Literature, literacy le literary ih danglamnak in sim thei kem?\n– Literacy cu calai a um theinak dingih karbak thupibik a si ih, Literature cu literacy parih a kai zotu in a ngan\/a siar ding mi a si. Literary hi cu a sullam khal 'calai thawn a pehparaw mi\/calai lam' tinak a si koih buai ding a um lem lo tin ka ruat.\nCT: Leitlun in pure literature tiih an ruahmi ziangvek a si?\n– A tlangpithu in biazai, lemcan (drama) le nunthuleng ti mi pathum hi an si in ka thei. Cumi hmanah a duh uluk deuhpawl cun zirh tum mi nei lo pawl khi 'pure literature' ah an ret deuh. (Thudangah, 'Pure Literature' ti mi hi Klirlungz pawlin 'Calai Tthiahvar' tin an phuah ih ka lungkim nasa.)\nCT: Nunthuleng na rak nganmi \"Vapual Luaithli\" kha zuknung ah ziangtin nan rak tuah ti thu kha kim deuhin in ruah thei kem? A dang teh video in tuah na tum vivo maw?\n– Ruah thei tuk ee. 'Vapual Luaithli' kha nunthuleng ih ka rak ngan mi a si lo. Lairawn Zirsang Pawlkom (LZP) in video zuk dingin thurelnak an rak nei ih a thuanthu ngantu dingah keimah in rak hril ruangah ka rak ngan mi a si.\n– Video an zuk tikah fund an nei tuk lo. Curuangah khami hrangih ttuanvo neitu le a cangtupawl kha anmahtei todelhaw thluh dingin an rel; mah le suncaw an fun, mah le thil ttul mi mahte tumawk. Cuti rori'n an rak zuk khawsuak. Video editing tuahnak hrang rori khalah sumpai duh vekin an hmang thei lo. Ai.. volunteer taktak an si ko! Ka upat hai tuk. Kan beiseinak hnakih sangin khai video kha mipi in an rak duh ih a lungawium tuk.\n– Video dang zuk khal anmah cun an duh ringring ko. Lemcan lam talent dong mino khal tampi an um. Asinan, lalain, sumpai a um lo! Ram\/miphun pakhat a tthanso theinak dingah 'Art' khal hi thildangpawl thawi tthimah a thupitdan a rulrau ce lo ti theithiamih hmubantu milian kan neih tikah cun kannih khalin Lai zuknung zoh ding tampi kan run nei thei leh ding.\nCT: Thangthar nonawn calai ngainapawl hnenah cah duh na nei pang maw?\n– Aw, malte cah ka duh: cangantu pakhat si a duhtu cun ca tampi'n a siar a ttul; mi in ziangvekin ca an ngan ti mi hi zir rero ding, cule ngan a duh mi thu kha raltha zetin ngansuak sehla, cule beidong mai loin ziktluak zetin ngan vivo, ngan rero seh ti mi hi ka cah duh. Cangantu hlawhtling pakhat si ding cun taimaknak, tumruhnak, zuamnak, tuarfeinak, thinsaunak le pumpeknak lungthin neih a ttul. Klirlungz pawlih ttongkam hi ka duh tuk: Art cu atcilh ding!\nCT: Nunthuleng ngan a zir rerotupawl hnenah ziang mi ruahnak pek na duh?\n– Andre Mourois ih ngan mi 'The Art of Writing' ti mi cabu sirhsan in ruahnak ka hlawm duh. Nunthuleng a ngan duhtu cun:\n1) Ttongfang (word) le ttongkauseh pawl thei tam dingin zuam ding. Cule cui ttongfangpawl cu grammar dik zetih nganthiam dingin zir ding.\n2) A ttulnak zawnah a ttul mi ttongfang kha ti cutco rori'h hmang thei dingin zir ding.\n3) Biazai le nunthuleng a tam theibik in siar ding. Leitlun ih nunthuleng hminthangpawl kha siar rero sehla cui nunthuleng an rak ngandan kha amahten a run kaingah thei ding.\n4) Uar mi cangantu pakhat khatih style cawn ngah pang ding kha phang hlah seh. A rak cawng pang a si hmanah ca a run ngan tam deuhdeuh tikah amai style ten a feh leh thotho ding. A thupi mi cu a thiampawl ih ngandan kha zirzawng phahin mai style neih thei zuam ding hi a si.\n5) Ttongkhun zetzet le thuk tuktuk ttongfang hman uar hnakin, a tamsawn ih theihthiam olsam ding ttongfang zangkhai hmangih tluangtlam tei ngan hi a tthasawn ringring, ti a si.\n6) Ngan ding thu a ra suak mi kha khek loin ngan lohli sehla a ttha. Culocun ngan khawsuak ngaingai ding hi a har ttheu. A famkimlo ti thei cia khal sehla, vun ngansuah hnuhnu cun a bet ding le a rem ding pawl cu amahten a ra suak leh vivo mai.\n7) Life experience nei loin Art diktak sersuah a theih lo ti kha cingkeng phahin suangtuahnak khawvel lawnglawngah tlangleng loten a tak nunram khawvel ah tla tlanlen phah ding.\nCT: Nunthuleng hizat na rak ngahn zo si khaw, hlawh man teh na rak ngah dah maw?\n– Hlawh man!! Kan Chin calai khawvel ah cangantu in cangan man a ngah ti a um dah mawsi? Nanmah lawnglawngin in sut ih ka lo sut ve duh; CT teh ziang nan bang? Ni tin ten thuthar nan suah thei ringring mi zoh hin nihlawh hlo koih thungaithlakih buaipitu nan um ti cu a fiang mai. Ka thusuhnak cu, CT ttuanvo latu hin hlawh man a nei maw???\nCT: Tu Editor hnatuan lam lo sut lala sehla; Editor ttha pakhat si dingah ziangvek quality neih a tul? Cule Editor hi ziangtlukin a thupi?\n– Thusuhnak ttha tuk a si! Ziangah ti le calai tthangso dingah editor ttha neih hi a thupi tuk lawmmam. Editor ti mi cu 'proof reading' tuahtu a si lo. Proof Reading ti mi cu editor ih remfel cia thluh mi, press ih sut (or) computer ih ta print out zo mi, kha type sual mi remtthatu khi a si ih, Editor ti mi cu cahran ra thleng mipawl Editing tuahtu (Edit-tu) tinak a si.\nEditor pakhat si ding cun a hmaisabikah casiar tam mi a si a ttul. Editor cun calai thuhla hi a phunphun ih a theih a ttul rori. Amai' tuizawng le ttha tizawng a si lem lo mi khal a theih ve thluh a ttul. Ca siar na lo editor cun ziangtikhmanah 'Good Editor' ti a hlawh thei dah lo ding! Reltlak ttuansuah mi khal a nei thei dah fawn lo ding! Editor hnattuan cu hna khunghar ngaingai le uluk ttul zet thil a si tikah calai misa taktak hrang loah cun thil ticilo zet a si.\nEditor cun a hnenih ra thleng cahran (manuscripts) pohpoh a rak siarsak thluh a ttul lawng si loin ca ttha (suahtlak mi) khal a hril thiam a ttul. Ziangvek hi 'ca ttha' a si ti thleidang thiam ding cun ca siar tam mi a si a ttul lala! Cule a hril mi cahranpawl kha a bibohnak tete le rualremlonak tete pawl rak culmamsak theitu a si a ttul fawn. 'Culmamsak' kan ti tikah, original cangantui' style (flow & euphony) hmuah hlo ttheh koih rak remsak cu a ngah lo lala. Editor ttha cun amai' hmuithlam langter riai loten mi cahran kha a remmawisak thiam ttheu.\nEditor ttha cun cafung thar (cangantu thar) tampi a sersuak ttheu fawn. Mi zo khal, ca kan ngan thok laiah cun kan cahram hi, kanmah lala khalih kan hawmthawh bangin, tlaksamnak nei hniaihniai a rak si ttheu. Cumi cu editor ttha cun cui cahranpawl cu thinsauten a rak remmawisak lawng si loin, cangan thar tetepawl kha beidong lo dingin tha a pe, a zirh, tidan ding lamzin a kawhhmuh ih a kaihruai fawn. Cutikah ca ngan tir pawl kha phurnak le zuam sin duhnak thinlung a pe a si. Himi zawnah cun Dr. Than Bil Luai hi ka fak ngaingai; 'Chin Nun Mawi' mekazin ih Editor a rak ttuan lai kha ca ka rak ngan thok laihrawng a si ih keimah le keimah hi ka hawmthawhaw thei tuk. Ka cangan mi hi mi siartlak a si ding ka zum thei dah lo. Asinan Pu Than hin mekazin a suahzik tinten cahram dilnak ca in kuat, cule mi tla a run cah ttheu. Cutikah amah hmaisongah tum lopin le hawmthawhaw cingten ca ka run ngan vivo phah. Tui ni tiangih ca ka ngan thei hi khami laiih Pu Than ih thapeknak, sunsak thiamnak le thinsau tei in rak kaihhruai paihnak ruangah a si ih hitawk ihsin a hnenah lungawithu ka sim a si.\nEditor ttha neitu miphun cu an calai khal a tthangso ol ding ka ti duh. \"Miphun ih hnuk cu Calai\" ti a si ahcun cui 'miphun ih hnukhri' kaitu cu Editor a si. Cangantupawl hrangah cun 'Editor ttha' cu an ngancapawl mawitei' hung parsuak thei dingih fingkhawitu le somdawltu hmuankiltu ttha (Good Gardener) vek a si. Aa.. a sau tuk pang ding, hizat hin ka duhtawk hrih mai ding.\nCT: Nunthuleng ngan tikih na harsatnak bik pawl?\n– Tampi a um. A pakhatnak cu Laitong ka thei mal tuk. Ka rak pitlinnak hmunpawl hi Mizo le Kawl ttong hman tamnak hmun a rak si tikah kan Laitong thiamnak lamah tampi ka tlaksam phah. Ka nu le ka pa hi Laitong hmang fekfekpawl an rak si ruangah hizat hi ka thiam lam! Ca ka run ngan ngaingai tikah Laittong ka rak thiam lozia ka run hmusuakaw ih cuisin a thiampawl hnenah ka zir ciamco. Lai ttongkhun, Lai ttongtthim le Lai hla pawl tla ka zir bet rero.\n– Ka harsatnak a pahnihnak cu, Lai nunthuleng siar ding kan rak nei mal tukih hman cia mi ttongfang in a daih thei lo. A um cia mi rin ding a mal tinak. Ttong thar hawl vivo le phuah bet vivo a ttul. Ahleicein adjectives le adverbs hman a ttul can ahkhin ka buai ringring; ca mawitertu cu khatei pahnih kha an si fawn cuh! Ttongfang fang khatte ka polsuah thei lo ruangih zianghman ngansuak thei loih ka to cuahco can a tampi.\n– A pathumnak, ngan duh mi hmuahhmuah in ngan a ngah lo mi hi ka beidong. Thutthimnak ah, nikum ah khan Kalaymyo kiangkapih Sex Worker pawl kha research tuahnak ka rak nei; vei tampi ka tong, thu ka sut, ka leng hai. Asinan vun ngansuah ngaingai ka tum tikah ngan a remcang lo mi thu tampi a rak um. Kei cun a si mi kha a sidan vek cinci'n ngan ka duh tikah a harzet. Sex worker pawlih life (an tonteh mi harsatnak, nomnak, challenge le feeling) ka theih mipawl ka theihzat in kimcangten ka ngansuak lo (mipi ka theihter lo) a si ahcun an parah ttuanvo hlensuak lo ah ka ruataw dingih ka thin a nuam thei dah lo ding. Curuangah tui ni tiang an thuhla zianghman ka ngansuak thei hrih lo.\nCT: Nunthuleng tla na let ttheu tin kan thei. Paziat na let zo? Na cafunghmin teh ziang a si? Ziang ttong ihsin na let ttheu?\n– Aw.. ka let phahphah hokhaw. Paziat ka let zo ti le cu.. pahra kiangkap hrawng a si thlang ding ka zum. Nunthuleng ka leh tikah 'Chinland Rose' ti mi cafunghmin ka hmang ttheu. Mirang le Kawl ttong ihsin ka let tambik.\nCT: Mirang etc. tong dang lehlin tikah kan Lai tong in a daih lo an ti theu…a daihlo ngai maw, a lettu ih thiamlo sawn ha?\n– Ummm… a daih lo ngai khal a si thei; Laittong thiam tawk lo ruang khalah a si thei thotho.\nLaittong ka thiam thluh lo tikah kei ih hrangah cun a daih lo lawlaw si ko. Thutthimnakah, 'Sherlock Holmes' kha ka rak let tum dahih, ka vun thok cu kan neih lo mi ttongfang a tam tuk lawmmamih beidongin ka tthulhsal. Detective hi ziangtin ka let pei? Cuvek lam lo khal a tampi: 'smile' le 'laugh' hi kan ttong in ka hmang danglam thiam lo. Cule wonder, surprise, amaze, stun le astonish tivek tla hi ka buaipi. (A cekci ih leh ding tinak cu a si lo nan.) Ai.. vun rel ding cun a tam tuk.. ka theih mi hnakin ka theih lo mi hi a tam luarkai tuk lawmmamih!!\nCT: Nunthuleng siar siang lo nu le pa pawl hi ziangtin na ruat?\n– Zo khalin duhhril theinak kan nei cio. Curuangah an duhhrilnak thuhla ah ruahdan ding hranpa ka nei lo. Asinan kan duhhril mi hi theihnak le thiamnak tlaksam ruangah a si pangah cun a poi zet ding. Kiangkap miphun tthangsopawl in nunthuleng an siar, an ngan, phunsangtlawng ah doctorate degree ngahnak tiangah an hmang. Nunthuleng ngan thiampawl cu rampi huap sunloihnak an pe. Cumi lailakih nunthuleng cu thil ttha lo vekih a ruattu cun amah ah puhmawh felfai a nei ko lo ding maw ka ti men. Amahlawngte theihlonak ruangih nunthuleng siar duhlotu an um pangah cun an tisual ka ti duh.\nPhun dang deuhin vun rel tum sehla; sihlum khi a phunphun a um. A kha mi sihlum cu ei\/dolh a har laiah cithlum tuam sihlum cu ei\/dolh a nuam. Nunsimnak hi kan damnak hrangih kan ei ttheu mi sihlum thawn vun tthim sehla: Fungfek thawi nunsimawknak khi 'a kha mi sihlum' vek a si ti a theih ding a si ahcun nunthuleng ih nunsimdan cu cithlum tuam sihlum vek a si ti a theih ding. Curuangah nunthuleng siar a sianglotu nu le pa pawl cu a tthatdan bangaw ciocioah a kha mi sihlum lawng khi ngaisang ih cithlum tuam sihlum cu a ngaineptu pawl an si tin ka ruat.\nCT: Nunthuleng lawnglawng kan lo sut, Bezai na ngan tampi an lo ti?\n– Aw.. 'tampi' cu a si lo nan bezai tla ka ngan phah ko.. nunthuleng hnakin ka ngan tam lo men. Taktakah cun nunthuleng hnakin bezai hi ka rak ngaina hmaisasawn; ngan khal ka rak ngan hmaisa. Bezai le nunthuleng cu faphir vek an si ih tthenhrang a theih lo. Bezai a ngainatu cun nunthuleng khal a ngaina ih, nunthuleng ngainatu cun bezai khal a ngaina theu.\nCT: Nunthuleng le biazai thupitnak cuaithlai bang sehla khuilam ah na buuk rit ter ding?\n– Ka hrangah cun nunthuleng le biazai cu hnattuandan bangaw lo thil thupi pahnih an si tin ka hmu. Curuangah kei ih cuai hman mi ah cun an khingrihdan a bangaw ko.\nCT: Ziangruangah Biazai hnakin Nunthuleng na ngan tam sawn?\n– Biazai (Poetry) cu, ka hrangah, a ramri a bi tuk. Bezai ngan tikah ttongfang hleifuan um riai loin a ramri sungih khumluh a ttul. Asinan nunthuleng cu biazai hnakin a ram a kau lawng si loin a zalen fawn. Curuangah bezai hnakin nunthuleng ka ngan tamsawnnak san a si thei.\nCT: Tu Biazai ih thupitnak na simfiang daan khal kan thei duh bet?\n– Biazai cu ttong thlum-ttong al phunphun thawn thinlung sungih kan pai mi thuhla kha a rualrem le mawi theibikih remkhawm mi calai phun khat a si. Matthew Arnold in, \"Biazai cu a mawi theibik, cinken olbik le hmual neikau zet dingih thureldan a si ih, cucu a thupitnak khal a si,\" tiah Essays in Criticism sungih a rak rel mi khi ka pompi ve.\n– Bezai ih thupitnak hi kei cun ka simfiang thei ka zum lo. Curuangah Palestinian national bezaipu Mahmoud Darwish ih ttongkam hi ka run sang duak lala mai:\nPoem cannot establish a state,\nbut they can establish metaphorical homeland in the minds of the people.\nCT: Biazai ah ziangtivek lam na ngainaa hleice?\n– Ummm.. 'ziangtivek lam' ti cu! Kan theih cio vekin bezai hin mawinak phun thum a nei ih: a duhsan\/a thufun ih mawinak, a awkhiah (rhythm) ih mawinak le a ttongfang ih mawinak ti in. Cumi pawl lakah mawi ka ti mi pakhat khat a nei mi bezai hi ka duh ttheu. A bezai phun lamin in sut a si ahcun, phung nei caang (bound verse) a si maw caang zalen (free verse) a si ti lam hnakin ka lung tongngahtu bezai hi ka duh si ko. A thufun lam hi cu.. ka feeling a danglamdan izirin a danglam ve vivoih…\nCT: Kan Laimi biazai nganthiambik na ti ve mi 3 in?\n– Ngeee.. 'mi pathum' lawng tivek.. .! Ka uar mi kan Laimi bezaipi\/pu an tam tuk si.\nCT: \"Hnah Ro Paltu\" tiih na nganmi kan rak hmu, Klirlungz pawl thawn ziangtluk nan thei aw…tam deuh in in ruah thei kem?\n– Haaa.. cu lamlam! Ruahpi ruah lopin a sur ti bangih!! Ka lo ruah thei ko ee..\nNikum 2010 ahkhan Tahan ka va tlawng. Cunah Klirlungz pawlin in ra tongih cuisin kan theiaw thok. Taktakah cun kan tonawk hlan ihsin an calai kutsuakpawl hi ka rak uar cia hrimhrim. Kan vun tongawkhawm cu calai thu kan titi ciamcoih kan ttong a thawt tuknakah banzai khal relthiam nawn lo'n 2 AM tiang kan to ko lo maw! Annih hi calai lawngah si loin music lam khalah talent nei ngaingai mi an si. Vanthat ah ka va tlawn lai kha 'Duhnak Tiamthu' ti mi hla khum dingih an buaipi vutvo lai can a rak si kherkherih recording ah tla ka va thlun ve hnohno theu. Cunah music lamih an tawkzia khal a tak rori'n ka vung hmu ngah famteh.\nKan tonawk hmaisabikih a hmai zarh ah 'Tlacop bezai' phuahkhawm dingin kan tongawkhawm lala. An zaten mi pariat hrawng an si. 'Tlacop bezai' ti mi hi cabu lawngah ka rak siar dah ih a ngaingaiin ka vun tong cu manhla ka ti tuk. Klirlungz pawlih calai thuhla an theihzia, bezai thiamzia le misazia ka mit rori'n ka vun hmu cu ka tha a thoin ka uangaw ngaingai. Kan Chin calai hrangah rinsantlak le suanvawrtlak mino an um ti ka theih hin kan calai hmaikhua hrangah ka hna a ngam hlunhlo.\nPakhat le pakhat rak sawmkhawmaw tahratih in ra ton ruangah Klirlungz pawl parah ka lungawithu hitawk ihsin ka hun sim duh. Anmai zarah calai parih ka rak beidonnak pawl kha tharthawh in a umsal ih anmah thawi kan tonawk hnuah nunthuleng ziangmawzat tla ka run ngansuak thei. Cule calai thawn pehparawin ka mit vangtertu khal an si. Anmah thawi tongaw dingih khua in rak khansaktu Pathian hnenah vei tampi lungawithu ka sim zo.\nCT: 'Tlacop bezai' na ti mi hi kan rak theih dah mi a si lem loih sau deuhin in simfiang thei pei maw? Cule nan bezai phuah mi mallai tla in hlawm thei le kan lungawi zet ding.\n– Aw.. tlacop bezai ti mi cu zianghman ruah cia mi um lo, a hmun thlen hnu lawngah pakhat in tlar hnih-khat a hun phuah ih cumi ih a hman mi 'awttelh' (rhyme) kha la in a sangsang tei phuah bet vivo mi khi a si. Kawl calai thuanthu ah cun Phu-tudaw U Min le Luu U Min tei pahnih hi tlacop bezai phuah thiam hminthang an si.\nKlirlungz pawl thawi kan rak phuah mi tlacop bezai hrekkhatpawl cu groupmail ah kan rak thlah zo ruangah cutawkih kan rak telh lo mipawl hi kan theihfiang theinak hrangah (zohtthim dingah) ka run tarlang ding.\nZan khua a hung sim vivoih kan zaten kan ih a hmu thluh; cutikah pakhat in, \"Ee.. kan ih a hmu thluh em mai.. bezai tthittha khal kan phuah khawsuak thei nawn zik lo. Tonawk sun pamhmaium, hnek cop bezai tal phuah kei uh,\" tin a run ti. Cutikah pakhat in a paih nawn lo tuk ruangah,\n\"Ka mit a fe\" tin a hun ti.\nCucun midang pawlin himi ih 'fe' timi kha a awttelh ah hmansak tahratin a sangsang ten an run phuah bet vivo..\n\"Ka tha a ze\nKa lung a he\nA hnet in ka hne,\" tin.\nCumi ttheh cun S. Kei Uk kha a ihhmut tuar loah tohkham sau ah rizai sin in a it. Cumi cu zoh in a dang pakhat in:\n\"Ka lungthin merem keng ti in\nUkte in rizai a sin\nA rel leuhleuh aw 'tin',\" tin bezai a hun phuah. Cutikah a dangpawl in hitawkih 'in' ti mi awttelh kha hmangin an run phuah bet ciamco:\n\"Um nahrat lo awttelh kan fin\nKa lu sung tiang a hnin\nFimharh hnailo pin\nAnka mawi hnailo ka vun cin,\" tiah. Himi laitakah Kianghrol kha Way Lay lakphak dawr ah bawlung sit zoh dingin Joe kha a sawm ih an suak. Cumi zoh in pakhat in bezai kharnak a vun tuah:\n\"Kianghrol a feh cak hngin,\" tin.\nKianghrol le Joe an suak tum kha kan zaten kan dawn. Asinan an pahnih cu an suak thotho; sangka an thlen zawngah pakhat in an dungthlunin bezai a vun phuahsan:\n\"Zomaw tei pahnih an tlan\nKan kaitaang rero nan,\" tiah. Hitawkih 'tlan' ti mi awttelh kha thlun in midang khalin an run bet vualvo:\n\"An thinlung ah Chelsea le Inter Milan\nKanmah lawng in tan\nWai Lay lam an pan\n'Mangttha' in ti san,\" tin coplecilh in an hun phuah.\nKan ttheh zawngah kan phuah zo mi bezaipawl groupmail ih kuattu dingah Simon Lakto kha ttuanvo an pe. An fialdan cu:\n\"Lakto, bezai na heihnak ah heih\nNa duh le Rihli ah, na duh le Buannel ah\nA duh le zawng ah suak seh\nA duh le ngau ah suak seh\nZiang le ziang simaw kan peh\nThungaithlak ah kan neih,\" an ti!\nHimi lo a dang tampi tla a um lai nan a sau tuk ding ruangah hizat lawng hin ka duhtawk hrih mai ding. Hizat cun 'Tlacop bezai' ih umzia khal kan theihfiang thei ka beisei.\nCT: Klirlungz pawl thawn calai lamah ziangvek cangvaihnak nan rak nei?\n– Cangvaihnak.. ti sehla, Tahan ka um sungah khan an cabu 'Biazai Rianram' release-nak an nei ih kei tla 'Biazai Rianram Ka Hmuhdan' ti mi thulu thawn thu in simter. Cule Valentines' Day ah anmai hohanak in 'My Life, My Writing' ti mi thulu hmangin calai thuhla hlawm dingin in rak sawm. Cuttheh le March ni 21 ni ah LZP hohanak in 'World Poetry Day' tla nuam zetin kan rak hmang khawm.\nCT: Klirlungz pawlin na hrangah bezai an rak phuah ti thawm kan rak thei. Fing khat hrawngin in hlawm siang kem?\n– Aw, hlawm siang tuk e. Groupmail ih rak tel lo mi JC Kip Ling ih in phuahsak mi bezai hi ka lo hlawm ding maw:\nKhuaiseng Far\nNunnak thaap in midang hrangah a zup,\nNun thu le hla zir ah a hmai a dup;\nZapum tual ah a hualvan cu a buan,\nA baak lo mi zawnruah leiba a kuan.\nKamseh fualfo'n thih tham hriamhma a tuar,\nDekcok tong rotthu zonzai a hmul a buar;\nA nitin bu sungih dodup hnaikhuar,\nAlti fim ah thlor in man lo'n a zuar.\nMaurua bang a tuaisal lo hmanah hin,\nMitthli va ih a kholhfai mi a hmin;\nDangcar kuahkoi' a rak huah mi cawmti,\nA dunglehsal, lungzur phahin a hni.\nFur, tthal, thlatang tuarsuak a hnge niim cu,\nLungleng zan riakmaw va hrangah colh-bu;\nFurpi ruahceen bekthlawk lakih tthal ni,\nZanttim thim khawzing tikcu ih thlapi;\nThlanhrifim luang hrutu vulpi zilthli,\nA kung hnem cu nat-sia nei hrang dam-sii.\nCT: Lairawn calai pawlkom ih na telnak pawl?\n– Calai pawlkom tivekah cun telnak ngaingai ka rak nei dah lo.. 2001 ihsin Mandalay ah kan rak um zo tikah maw. Asinan Lairawn lam ka va tlawn can ih telnak remcang a um ahcun ka va tel ve vivo theu ko.\nCT: Calai misa na ti mi ziangvek…zovek pawl an si?\n– Mai thu duhnak, hminthan duhnak tivek hnakin calai rori a buaipi sawntupawl khi calai misa ngaingaiah ka ret deuh.\nCT: Calai duhdawttu na timi pawl teh zovek an si?\n– Calai a tthansoh theinak dingah tumruh zetih a feh ngamtu khi calai duhdawttu an si tin ka ruat.\nCT: Mipi casiar kan ze tuk hi a ngantu ih mawh a si in na hmu maw?\n– Casiar ze ti mi hi a thupitnak theihngah lo ruangah a si deuh ttheu. Cun casiar ih thupitnak theingah ding cun casiar a ttul ve lala. Himi hi kap hnih in vun rel tum hnik sehla:\nKa theihzat ah, Rev. Dr. Lal Tin Hre ih ngan mi 'Nupi Tthatthum' kha copy zaten a rak cem theh. Cun, Dr. No Than Kap ih ngan mi 'Aw! Falam' khal kha a suah hnu tawkfangah a rak cem thluh thotho. Cule Cung Ngai ih nunthuleng lawrkhawm ' A Ttap mi Mitthli' khal a khawng thluh lohli thotho. Himi zoh tikah mipi hin kan siar duhzawng cabu cu kan siar ko ti a fiang.\nKhatlamah, tuihlan deuhah khan, kan Laimi publisher pakhat in, \"Kei cun Pathian thu lo bak cu ka suah thei lo,\" tin calai seminar pakhat ah a rak rel mi ka rak thei dah. Amah vek tampi an um; ka thei. Kan theih dingih ka duh mi cu, thu khungkhai tuk le rit zetzet ca hi casiar tir minopawl in an siar paih lo. Kan calai a nun lawngah kan ttong khal a nunkhua a sau ve thei ding. Sihmansehla zapi siar paihzawng le ei theizawng ca siar ding a um lo cun siar loih um mai kha a ttul si ko.\nCuruangah kan Laimipawl in kan Lai cabupawl an siar paih lo a si ahcun ziangruangah a si pei? Kei cun mawhnak nei veve kan si ka ti duh.\nCT: Calai le biaknak an tthenaw theilo in na hmu maw…na hmuh daan?\n– Calai le biaknak cu a tthenaw thei lo lawlaw. Bible hman hi ca ih ngan mi a si si! Curuangah hi thu cu simfiangawk ciamco ttul khalah ka ruat lem lo.\nCT: Kan calai ih kan hmasawnnak le thansoh dawnkhawmtu um ih na hmuh mi?\n– 1) Calaimi ngaingai si si loih calai tawhfung kaitupawl\n2) Calai ih huham (power) theilopawl\n3) Thlimthluai calai (esthetic) ngaineptupawl\nCT: Na thu in thlengaw theh thei sisehla kan calai hrangah zingmi na thleng ding?\n1) Mai hmuhdan thawi a milawklo ruangih an ca siarsak duhlo ti mi lungput hi ka hlonhlo ding!\n2) Nauhak le teenagers pawl siar ding ca kha first priority ah ka ret ding.\n3) Cabu phun (kind) a kim theibikin ka suah ding.\n4) Cangan talent neipawl hrangah sangka kaupin ka onsak ding.\n5) Cangantu in cangan hi a professional job roriih a hman theidan ding ka tawlrel ding.\n6) Calaimi ngaingai hnenah calai tawhfung ka ap ding.\n7) Hmun tin ah tu le tu saapii hawpiaupuai le calai seminar ka tuah ding.\n8) Biakinn tin le khaw tin le veng tin ah library ka neiter ding. Culawngah cabu lei theilopawl khalin ca an siar thei ding. Kahtaphuatphi'n, ca siar lo miphun hi a tthangso thei kem??\nCT: Unau venghnen dang hnakin kan Calai hi a cak lo hleice maw?\n– Quantity lam cun ka rel ban lo. Asinan quality zawngin kan zoh a si ahcun kan cak lo hleicenak ka hmu hleice lo.\nCT: Kan Laimi cangantu an tam sinsin theinak dingah ziang a ttul tin na ruat?\n– Casiarmi kan tamdan izirin cangantu khal kan suak tam thei ding. Zovek cangantu khal, ca a ngan hlanah casiarmi a rak si hmaisa ringring. Ca kan siarnak ihsin mahtei' ngan ve duhnak thinlung a rung suak. Curuangah cangantu tampi ra suak ding cun casiarmi tampi a suah hmaisat a ttul kan ti thei ding.\nCT: Mai Lai tong hnakih miphun dang tong hmang uar sawn pawl hnenah ziangmi na sim duh bik…cui pawl cu zovek an si?\n– Mai ttong kan hmang duh lo a si ahcun Pathian in kan hman dingih in pek mi ttong kha kan hmang duh lo tinak a si ih.. ! Cuipawl cu zovek an si thlang pei??\nCT: Chin Common language (Laizo) Falam tong hi tuihnu kum 10 ah ziangtluk in a hmasawn in a hmasawn lo thei?\n– Hihi cu a ttong neitu in a ttong hman a uar le uar lo danih zirin thu a rel ding ka zum. Cule Falam ttong ih suah mi ca, music le zuknung (Art kan ti pei) ziangtlukin a suak tam thei ti le cupawl in ziangtlukin mi a hliahkhuh thei ti mi par khalah tampi a tthumaw thei ding ti a zumum. Korean ttong tla hi zohmanin zir in fial dah lo nan an zuknung kan zoh tam tikah an ttong tawkfang cu duh le duhlo in kan run thiam thluh mai. An hnamthuam (Traditional Dress) khal a tir ah cun mawi kan rak ti lonan tu cun a zozo in an hruh celcel zo. An music khal cuvek thothoin an copy celcel. Korean pawlin an ttong le nunphung pawl uar dingin mi an ra forhfial in mi an thlimthluai ti ka thei dah lo. An zuknung le music (Art) ihsin mi an hip rero men. I hope it makes sense!\nCT: Asile Korea ram vekih kan tthanso ve theinak dingah ziang a ttul tin na hmu?\n– Perspective dangdang cu a um ko ding. Asinan kei cun Korea ram hitlukih a tthansonak san hi Pathian phatsan hnakin martyrdom rak hrilsawn tuihlan zumtupawl ruangah le thlacam mi tampi an neih ruangah ka ti lo thei lo.\nCT: Minung pakhat ih ziaza, sinak le lungput dik tak a lang can hi ziangvek can ah a si tin na ruat?\n– Harsatnak a ton can ah. Ttong dang in kan sim a si le, kawtawhpit dinhmun kan thlen can ah kan sinak a langfiangbik tin ka ruat.\nCT: Harsatnak tampi a tong dahtu hi mipitling ah an suak duh cuang ti mi hi na pom maw?\n– A diknak zawn a um ve ko. Sihmansehla mi pakhat in ziangvek harsatnak a rak tong dah ti mi hnakin, khai a rak ton mi harsatnak kha ziangtivekin a rak tuarsuak ih ziangtizawngin a rak paltlang ti mi hi a thupisawn mi cu a si. Maths kan rak zir laiah a phi dik ngan menin full mark ngah a theih loih, problem in pek mi a sangsang tei kan solve dan ah mark pek a si vivo vek kha a si kan ti pei cu.\nCT: Harsat tuarnak (suffering) parih na ruahdan (attitude) hi ziangvek a si?\n– Himi thu ah Pathian thu zawngin rel ding tampi ka nei. Sihmansehla a sau tuk pang ding; pakhat te lawngin ka rel ding. Kei ih hrangah cun harsat tuarnak cu midang kan bom theinak dingah a si tin ka pomhnget. Cumi cu Pathian sunlawinak hrangah a si fawn. 2Kor. 1:6 ah, \"Harsatnak kan ton mi cu nanmah bomnak ding le runnak hrangah a si,\" a ti.\nCT: Nunnak ah a thupibik ti ih na ruah mi hi ziang a si?\n– Pathian ih duhnak vekih um ringring thei.\nCT: Leitlun ih mivanthabik na ti mi hi mi zovek an si?\n– Duhdawt a si mi pawl.\nCT: Mi ih duhdawt mi si thei dingin ziangtin um a ttul?\n– Mah in duhdawt hmaisat a ttul. Bible ih in zirhdan khalah, \"Mi in na parah tuah dingih na duh vekin mi parah tuah aw,\" ti a si. Theihthiam a olte ko: biak mi si na duh le mi be hmaisa aw; bawmtu neih na duh le mi bawm hmaisa aw; ngah na duh le pe hmaisa aw. Mi hnen ihsin ziang mi ngah na duh? Cumi cu pe hmaisa aw. 'Tuah hmaisatu' si hlawkzia a theifiangtu cun 'tuah hmaisatu' si hi an hreh dah lo lawng si loin a cuh in an cuh sawn.\nCT: Leitlun ih mizangfahumbik na ti mi teh?\n– Mah le mah ngaidamaw thei lo pawl le community ih hnon tuartupawl.\nCT: Cupawl hrangah luatnak a um thei kem?\n– Ziangtluk misual an rak si hmanah kan sirawk ahcun Jesuh Krih zarah Pathian in in ngaidam thluh. Cumi cu a zum a ttul. Riahsiatza pakhat cu, Pathian hmanih a ngaidam thei mi kan sualnak hi kanmah le kanmah sawn riangri kan ngaidamaw thei ttheu lo. Mah le mah ngaidamawk theilonak in thiamlo canawknak le phuhrunawknak mi a pe ih cumi cun kan nunhlimnak hi nget vekin a ei se ttheu. Cule hnon a tuar mipawl cu, A hnen kan kirsal tin tei ziangtiklai khalih in cohlang ringringtu, Pathian hnenah a kirsal thei. Pathian in a cohlan mi cu milai zohmanin an hnong thei lo!\nCT: Christian pakhat hrangah ziangsi thupibik?\n– Pathian Thlarau Thianghlim thawi khah, communion neih ringring.\nCT: CCYI ah na tel ve an lo ti, CCYI fehtlang in Cung Pathian hrangah ziang na tuah ve tum?\n– Si, CCYI ah ka tel. Ziangahtile an tumtah mi hi ka duh tuk. CCYI fehtlangin Pathian hrangah ziang ka tuah tum ti lam hnakin, CCYI fehtlangin Pathian in tuahter in duh mi tuahsuak a si theinak ding hi ka thlacam mi a si.\nCT: Tufangah ziangvek ca na ngan ti in theiter siang pei maw?\n– Oh, nan theih duh tla cun ka lungawi tuk famteh. Tu hi nunthuleng sau (novel) pakhat ka ngan thok zo; a hmin ah 'My Love' tin ka pe hrih phot. Hi novel hrangah hin mi tam nawn ka interview zoih tu khalah theih bet ttul mi a um lai thotho ruangah duh vek cun ka ngan zutzo thei hrih lo. Cule cabu sirhsan ttul mipawl tla ka siar phah rero lai.\nCT: Tu fangah ziang cabu na siar ti'n lo sut bang sehla?\n– Ha..haa.. in suhdan cu! Tu fangih ka cabu siar lai mi cu Thomas L. Friedman ih ngan Kyaw Win ih leh mi \"The World Is Flat\" a si. Hi cabu hi tui ka ngan mi novel hrang a ttul mi a si ih Salai San Siang Thang in in rak san. Ka ttulhai mi ziangkim in buaipitu Siangte parah hitawk hmun ihsin lungawithu ka sim a si.\nCT: Nunthuleng cabu suahaw an lo ti celcel ih mipi dilnak na pitlin tum maw?\n– Aw, tu hi, Vankau Arsi mekazin in bungpeh nunthuleng in kum hnih leng lo an rak suah mi 'Ka Lo Duh' kha Salai San Siang Thang in cabu ih suah a tum. Tui kum sungah suah a si thei kan beisei. Cun, Lairawn Zirsang Pawlkom (LZP) pawlin ka nunthuleng lawrkhawm suah an tum ih cumi khal cu tui kum sung thothoah a suah thei ka zum.\nCT: Online ih kan lo pehtlaih vivo theinak dingah lamzin a um maw?\nCT: Simtheih duh mi na neih lai pang le?\n– A hmaisabikah hivekin CT thawi tonawk theinak in petu Bawipa Pathian hnenah lungawithu ka sim. Cule mipi thawi kan karlakah pehtlaihnak lilawn in donsaktu CT Team hnenah, Nhgepi daanten, lungawinak cuai zali ka sum! Cun, ka cangan mi in rak siarsak ttheutu ka 'fan'pawl hrangah ka lungthin muril sungih lungawinak pangpar khiak in an hnenah ka hlan a si.\nCT: CT lengtu pawl \"Hi\" na ti ta le an lungawi zet ding?\n– Sunsak mi CT lengtupawl le ka casiartupawl, hitawk ihsin cibai ka lo buk hai a si. Ka lungsung thu cu ka lo sim theh zoih, kei tla nan lungsung thu ka ngai duh ve. A tlunih ka email address khi hmangin kan lungtur hi hlawmaw vialvo uhsi. Nanmah hi ka thlalang, ka thahri le ka nunfu nan si. Nan awkam thei dingin ka rak lo hngak ringring a si ti kha rak hngilh hram hlah uh. Nan zaten Pathian in a duhdawtnak le hnangamnak thawn lo tuamhlum camcin hram seh!!!","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/ct-le-mai-sokhlei-par\/","date":"2017-03-30T18:30:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00644-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993897676,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993897676467896}","num_words":8676,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai David Nun Tho Thutawi\nHmin pum : David Nun Tho\nKawh duat : David, Tho Tho, Thote, Ko Gyi\nSuah ni :19\/10\/1986\nSuahnak Hmun : Tahan, Taungphila, Kalay Township\nNu le Pa : Pa Hmun Lian le Nu Zong Nuam\nUnau zat : David Nun Tho, Christopher Lal Biak Lian (Malaysia), Rebecca Tluang Hlei Mawi (Taungphila)\nUmnak : Indianapolis, USA\nQualification : Chemistry (2) years, Kalay University, Pastry Chef (Confectionary & Bakery), Adang zirpeh vivo lai ding\nRawlhmeh duhbik : Chin Foods, Olio Pasta\nHobby : Thilthar Ruat le Tuah, Sumdawng, Miharsa Bawm, Casiar, Bawhlung sit\/zoh, Spatacraw lek, Movie zoh le Hlasak\nFavorite songs : Gospel Songs\nThuken : Jerimiah 29:11 sungta Pathian in ka hrang\/na hrangah thil tha lo khua a khang dah lo , Not to give up\nHnatuan : Refugee Base Community Organization ah Diplomatic coordinator\nLeitlun damsan : Mi dang hrang ih nung.\nCT: Ziangtik kumah Malaysia na rak thleng? Ziang ruangah na rak thleng?\nPathian khuakhannak ruangah 2003 kum ah Malaysia ka thleng. Leitlun harsatnak a phunphun ruangah cu si ta mai ih asinan keicun Pathian in ka hrangah thilmaksak i hmuhduh ruangah i thlengter tiah ka ruat aw.\nCT: Na bulpak in Malaysia ih harsa na ti bik mi ziang a si?\nKa thlen pek ahcun harsatnak kan tong hnuaihni nan kum rei um zo hnu ahcun a nuam sal ko. Malaysia ihsin US feh pawl khal Malay lam an ngai nasa theu ih Malay um hi nuam an ti cio si ko ding ka ti..Hehehehehe…… bulpak ih harsatnak bik cu ka status\/ID (dinhmun\/ram mi silonak) hi si bik ko.\nCT: Leitlun ih na saya\/ma tha bik in sim thei pei maw?\nSim thei tuk ee, I hringtu ka nu hi si bik ko. Kan sentet lai ihsin ka nu in hitin thu i cah theu \"Ka lo hring rengreng ihsin mi menmen ding ah ka lo hring lo. Mi hmuahmuah ih rinsan mi hruaitu tha, tlangpar ih a vang mi meiin bangtuk in midang hrangah na tleu ding ih mi harsa pawl na bawm hgai ding, Leitlun ah mi hlawhtlingzet mi na si ding\" tiah nun i sim theu. Mi menmen na si lo timi tongfang in ka nun i luatkhat bik.\nCT: Thudang vun kaat duak sehla tubaite ah Sunlawihnak Rocapi na dawng ti?\nAw a si ngai ual! Avei(7) nak Chin Kumthar Puai niah mipi 1,000 lenglo hmaiah ka tlinglo tlaklo hman ning la Pathain um pi nak thawn Malaysia um Chin mi hrang ahleice in Falam mipi hrangih kumhnih sung tuansuak mi le hlawhtlin mi parah mipi ai-awh in sunlawihnak rocapi ka dawng.\nCT: Malaysia ah Chin mi beunak hawl (Refugee) thawngziat hrawng nan um?\nCommunity Base Organization (FRO, CRC, ACR) te thawn data kan lak nak ahcun mipum 50000-60000 hrawn um ding ih zum a si. Cumi lak ah Chin-Falam mi 5000-10000 karlak kan um ve.\nCT: Malaysia Chin mi pawl ih an tlaksam bikmi ziang asi ti'n na hmu?\nHmm!!!Chin mi pawl ih tlaksam bikmi vun ti cun view point phun tampi a um ding ih ka thlir ve daan cu mah le hnam ah aatcilh kan tamtuk mi le mah le tongciar (ttul lo khal le din thar) hi asibik in ka thei. Himi tete in hmuh theih lo mi kan thinlung in thenthek tin ka hmu. Vun bet sehla Chin mi umnak tinkim ah himi old idea le feh daan in, in ciahneh tuk lai in ka thei. Chin mino pawl cun sunzawm in thlun kan tum lo pei tiah ka ti theu.\nCT: Malaysia ah Laimi Kawhhran\/ Fellowship pa ziat a um? Nan lungrual khawm maw? Thlarau lamah nan hlim tawkin na hmu maw?\nHi mi thusuhnak cu ka let hlan ihsin kan mithlam ah a cuang thei ka zum. Ziangahtile Chin mi Bible tlawngsuak kan tamtuk tikah thlennak hmun tinkimah kawhhran umcia mi pehzomtum lo in khawmnak inn malte lole mipum malte va si khale kan va din ta hngehnge theu. Malaysia khal cu bangtuk thotho in Chin mi fellowship zaten (25) lenglo a um in ka thei ih cuhnak khal a tam men thei. Tong ah kan lungrual lo hmanah Pathian biaknak ahcun kan pumkhat thei in ka thei.Thlarau lam khalah Malaysia ih ra mi Evangelist pawl ka sut theu ih Kawlram hnak in Malaysia um pawl in Pathian thu duh thu theih a si theu. Malaysia a thatnak cu Kawlram vek in Denomination um loin hmunkhat (fellowship) ah kan lung a rual thei.\nCT: Malaysia Kawhhran\/Fellowship pawl ih tlaksammi ziang asi tin lo sut ning la ziang tin in sang ding?\nSim thiam a har nasa, atlun ih ka simzo vek in thlir daan tampi a um. Ka hmuh daan i sut ruangah Youth pawl hrang Space a mal tuk deuh in ka thei. Asancu Malay um Chin mi 100 ah 80% tluk hi Youth pawl lawnglawng an si ih independent tak in fellowship sungah an cangvai thei hi ka saduhthah a si.\nCT: Pawlkom zawngin ziangzat hrawng Chinmi pawlkom a um? Pawlkom le committee pawlih cang vaihdaan ah nan hlawhtlinnak le hlawhtlinlonak ih na hmuh mi?\nPawlkom vun ti cun Refugee lam pang in sut ti ka zum, Falam Refugee Organization, Chin Refugee Committee, Alliance Chin Refugee le Zomi Association Malaysia tiah pawlkom tum -4 a um. Pawlkom zaten UNHCR, NGOs le adangdang beunak hawltu pawl ih ttul mi pawl tawlrelsak rero asiih a tamsawn cu Pathian zarah a hlawhtling. Chin issues ah a cang le malte hmuh daan le pom daan a kalh aw caan vek cu a um phah theu, cu lo dang cu Malaysia lo bak hitivek Chin mi pawl lungrualnak a um pei maw tiah ka ruat. Ziangahtile kan tongaw ringring ih information share nak khal kan nei tik ahle UNHCR kuttang ah mah le miphun hrang ciar tuan kan si tikah buainak ciamco cu a um nawn lo tluk si ko.\nCT: Malaysia Chin mi pawl lungrual tulnakah ah nan lungrual khawm thei in na hmu maw?\nAtlun ih ka sim zo bang in Chin issue (biaknak, beunak hawl) thu le hla pawl ahcun kan lungrual nasa so khaw.\nCT: Chin Mino pawl hrang ih na saduhthah in sim thei pei maw?\nHumm!! Atam khop mai! Thil rengreng hi a that lam ih thlir thiamtu kan si ding ka beisei. Negative perspective kan nei tam asile ziangkim kan tuannak ah tihnak, beidon awlnak le hlawhtling lo nak a rah suahter. Cule Vision nei ih to men siloin kan neih mi Vision ah feh in atak ih tuansuaktu kan si ding a thu pi tiah ka ruat.\nCT: Cun, Calai lam pawl tla lo sut sehla? Malaysia ih Thuthang Kawhhran le Fellowship le Pawlkom zawngih suahmi pawlih tangkai zia le hmual a neih zia pawl in ruah aw?\nI sutfuh nasa, hmanten keimah khal cuih kawhran le fellowship pawl ih suahmi thuthang pawl ruangah Chin cangan le siar ka thiamnak a si. Kum zabi\/zabu 21 sanah media in mi thinlung a luahkhattuk lawnlam. Curuangah a tangkai zet ih pawlkomnak le thu hla simthannak le theih awton awlnak bik innpi pakhat a si. Cule media in kan Chin mipi pawl lamzin dikah kan hruai suak thei ding timi zumnak ka nei.\nCT: Calai le thuthangca pawl nan suah daanah na lungkim maw? Tlaksam mi le hmasawnnak pawl?\nChin ca ih suah mi thuthangca tawkfang lei le siar ding a um nan casiartu duhhnak in kan mal deuh laiih poi deuh. Mino pawl lawnglawng hohan deuh in suahmi thuthang ca a tam ruangah thanso lam a pan vivo in ka hmu.\nCT: Permit nei ih Malaysia thleng le Permit nei lo ih thleng pawl tuar mi harsatnak pawl?\nAla!!!! Permit neicu cabu an neih ruangah kaih le khih tih ttul loin huaisen zet in an suak vak thei,asinan an thlahlawh deuh ngaingai. Athen hrek khat cu Agent pawl in Kawlram um laiah sunmang makzetzet an sim theu ih an thleng ngaingai tiklen a dangpi si sal ih harsa ton mi khal an tamzet. Curuangah cabu ihsin suahsan an tamzet. Permit nei lo ta nana cu angki dum nawn hmuh veten dawp le tlan ding man ringring asi ko. Asancu palik pawl in ankor rawng hi dum-dup nawn asiih mi an kaih le thawng ih thlak hnak in sumsaw dil lole neih mi laksak an hmang theu. Ramleng thlengcia Malay um dah pawl cu kan hnak khal in an thei sawn men ding. Mihrek cun palik pawl hitivek nawhthuh ei an thiamnak khal hi Kawlram mi pawl in zirhmi asi tiah hnisuah capoh thungai an rel theu.\nCT: UNHCR in beunak hawlpawl a zohdaan ah na bulpak ih na hmuhdaan ah na lungkimnak le kimlonak pawl?\nUNHCR zung in beunak hawlpawl in zohdaan ahcun sawisel ding ciamco ka hmu tuk lemlo, asancu kum-2002 ihsin 2010 karlak ih Chin mi beunak hawl pawl kan nuntu khawsak daan kan dinhmun le atu kum-2011 dinhmun vun zohsal ahcun tampi zalennak a um ticu el theih asilo. UNHCR le acozah tuanvo nei pawl thurel tlangnak le tuan khawmnak an nei leuhleuh zarah Malaysia in UN-1951 ah sign tthut mi ram asilo nan that lam a pan vivo in ka thei. Mihrekkhat in lungkimlonak a phunphun an nei men thei, asinan tuanvo neitu pakhat dinhmun in vei tampi cu UNHCR tuanvo neitu lam sisawn loin kan Chin mi pawl ih timtuahnak nei lo le sambauhnak ruangah buainak kan tong mi a si sawn tiah ka hmu.\nCT: Malaysia ih laimi hruaitupawl na hmuhdaan ah an mawhphurh an hlen tin na hmu hai maw?\nHmm… ka hmu daan lawng ka rel ding ih Chin mi hruaitu pawl social lam pang ahcun ka neh aw nasa in ka thei ih, amah lawngte Chin mi Zuri tampi ka hmu tikah community upa pawl tlunah a tthumaw maw lole biaknak lam hruaitu pawl hnenah so a tthum ding tin ka ruat theu. Curuangah a kaphnih hruaitu pawl in himi Chin mi zuri sabah thu ahcun kan tlasam veve in ka hmu.\nCT: Nangmah thulam losut sehla…Malaysia ah ziangmi na tuah bik?\nAw! Mi bangran vek in pumcawmnak hawl in kum tawkfang Bakery lam ah hna ka tuan hnuah, Pathian khuakhang le lairelnak ruangah kan Chin-Falam Refugee Organization ah diplomatic coordinator dinhmun in kum-2 lenglo ka miphunpi pawl ka rian.\nCT: Ram nuam pan in na zam tum tivek kan rak thei.\nPathian in damcahnak i pe ding ih ramnuam ti siloin ramthumnak lam sawn ah ka feh ding ti seh la….hehehehe… USA hi Chin mi pawl in vanram tluk ah ka ruat lole ramleng um hi mi neinung tuktuk ding le nun nuam emem ding tiah ahleice in Kawlram lam ihsin kan ruat theu mi cu a rak si lo thu ramleng thlengcia pawl in an thei nasa ding ka zum…Pathian tel lo cun ziangvek ram nuam le ramtha kan va thlen hmanah tican ziaza nei zik hran lo, curuangah Kawlram lam um u le nau pawl ramleng thleng nan innsang,suahpi le sungkhat pawl in Pathian nung an phatsa\/ thei lo in an um lo ding in nasaten thlacam sak uh tiah forhfialnak nei phah ka duh.\nCT: Na fehsuak hlan ah Malaysia Chinmipi hrang na taanta duhmi ziang a si?\nPathian ttihzah in hruaitu pawl ih hruainak tangah vuihram lo ten hlun hnianghno le pumpe ih hnatuan pawl thapek le sawmdawl thiam in zohman mah le hnam ah buai loin Chin mi sinak ah pumkhat vivo dingah thucah taanta ka duh. Cule hnam te nau ah buaipi lo ding, Chin mi ah lungrual ten kekar vivo ding hi a si.\nCT: Thudang daih lo sut sehla…zaanah lo phone thuptu fala lolen sms text lo kuat thuptu fala na nei maw?\nHehehehe!!! Ziangtin ka lo sim ding aw!!!!! Um thul….hmmm…cule um lo thul…. Pathian in ka hrang le ka miphun hrangah thahhnem santlai mi hnakruh tha te i pe ding ka hngak rero lai.\nCT: Chinland Today tuanvoneitu na si vekin CT hrang sunmang na neihmi in ruah aw?\nCT hrang ah sunmang kan neih mi tampi lak sung ihsin BBC, CNN le adangdang larsang zetzet mi web pawl vek si vivo thei ding ka beisei. English version thawn khal post thei vivo sehla. Cule ramsung Kalay-Kabaw le Chin State lam ih thuthar human rights thawn a pehparmi thu pawl khal post thei vivo in hardamnak lam le perspective\/article tivek lam pang khal nei tam vivo thei sehla duh a um. Live in zoh thei dingmi interview lole broadcast news vek nei thei sehla ti khal saduh ka thah. Media in kan Chin mipi pawl lamzin dikah kan hruai suak thei ding timi zumnak ka nei.\nCT: Cangan thei zet pakhat ihsin cabu suah na tum maw?\nCangan thiam ciamco ka silonan Chin mi hrang atha, milaw dingmi ca pawl cu letling vivo in suah thei sehla cu ka duhzet. Sinan, cangan le cabu suah tihi thil awl sam asiloih tampi zir ding ka nei. Atu khal ah thiam lo cing te in Pathian Ton Na Man Zo Maw? timi mirang version ihsin Chin version ah ka letling ih Malaysia ahcun mipi hnenah mission hrang tumtahnak thawn man nei lo in zemdarh a si. Kawlram ahleice in Kalay-Tahan lam khal ah siar theih in a um leh ko ding.\nCT: Malaysia Chin mi tlun ih na hmuhdaan in hlawm thei pei maw?\nMalaysia um Chin mi tamsawn ka sual lo asilen 98% cun UNHCR ah beunak hawl in ramthumnak feh ding in nun khawsaktu kan tam. Kawlram khal ah harsa,Malay khalah harsa ih ramthumnak khalah harsa thotho. Ruahnak le hmuh daan tampi a um mi lak sung ihsin pakhat ih ka hmuh mi cu kutthiam (skill) zianghman tthitha nei lo, fimthiam zirnak nei lo le vision&goal nei lo in kan um ruangah a si tin ka hmu. Malay um innsang 100 pawl kha thaisun ah ziangso na suang ding tin vun suh banghnik sehla innsang 10% in thusuh mi let theitu a um le cu lungawi um tuk lam ding tin ka ti theu. Zianghman timlam nak nei lo in kan nung tikah hnamdang le miphun dang vek mi neinung si ding a harzet ih mumal nei lo in kan tikcu caan a cem theu. Kan thinlung khua ruahnak khal ah hnatuan neitu lam si tum loin mi ih hlawhfa si ding tawk in kan di a riam theu hi poi ka ti zet. Chin ram thanso ding kan duh ahcun mi fimthiam tampi kan tul rualrual in neinung tampi (business man le owner) khal kan ttul fawn.\nCT: A lo pehtlaih duhtu pawl hrang pehtlaih thei daan ding mipi hnenah na pe thei pei maw?\nPe thei tuk male, email@example.com ahle David Nun Tho tin facebook ah in hawl thei ih phone thawn pehtlaih duhtu kan um pang asilen +3178590162, 3175507816 (Indiana polis,USA) ah pehtlaih thei a si ding.\nCT: Thusuhmi pawl famkimzet in sangsak mi parah lungawinak simcawk lo kan nei.\nAw!!! Keikhal Pathian in damnak i pe ih thusutmi pawl letsal theinak caantha ka ngah ruangah ka lungawi ih a siartu zaten tlunah Pathian hnen ihsin ra mi hnagam daihnak leng hram seh tiah thalza ka cam fawn a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/nimthlakau-interview-salai-david-nun-tho\/","date":"2017-03-30T18:35:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00180-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997017384,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999701738357544}","num_words":2472,"character_repetition_ratio":0.036,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"\"Ka innsangnu Biak Chin hi ka uar bik\"\n\"Action songs, Nauhak hla, Choir, Quartet ti vek thaw cun Fing 1000 hrawng a si\"\nCT : Na hmin, na nu le pa, na suahnak, u nau ziangzat na nei, khawi tawk ah na um?\nTZKT : Ka hmin cu Tuan Za Kip Thawng a si ih, Ca Te tin in ko tam deuh. Ka pa Pu Tin Dun le ka nu Pi Tlang Kip Zing an si. Kalrawn Hmunpi khua ah ka suak. Unau pa (5) kan si ih ka nau pakhat cu in liamsan zo. A tu hi Tahan, Taungphila ah ka um.\nCT : Fimthiamnak lam ah ziang tiang na zir?\nTZKT : Falam in phunhra ka ong. Zomi Theological College ah B.Th ka theh. Asia Evangelical College and Seminary ah Master of Ministry ka theh. Trinity Theological Open University in Doctor of Theology, Secunderabad ah lamhlat zirnak in ka theh. Faith Theological College and Seminary, Bangalore, ah Doctor of Philosophy lamhlat zirnak in ka theh suak. Secular lam ah cun Bachalor of Art (History) ka theh.\nCT : Ziangtik ihsi khan Pathian thuthangtha na rak sim thawk ta?\nTZKT : 1993 ihsi khan thuthangthasim ka rak sim thok.\nCT : Na Sermon thupi hmaisabik na mang lai maw?\nTZKT : Ai! Ka mang ngelcel nawnlo aw.\nCT : Na Bible cang duhbik le hla duh bik in sim thei pei maw?\nTZKT : Baibal caang cu duhbul ka nei lemlo, ka duh theh deuh. Hla belte cu Pathian ih I pek mi \"Ka nunnak Krih\" ti mi hi ka duh bik. Ka innsang nu Biak Chin in 1998 kum ah aw a thun ih, cui kum ah Mizoram hlasak thiam Bethsy in Mizo in a sak. Tu hrawng ah Mizoram ah an uar zet.\nCT : Thuthangtha na phuannak kip ah nautatnak le dodalnak na tawng ko maw?\nTZKT : A tawnggtam pawl ka si men ding ka ti rero.\nCT : Thuthangtha sim ih na vah suakso nak ih nuam na tibiknak le harsa na tibiknak in sim thei pei maw?\nTZKT : Thuthangtha sim in ka vahsukso nak ih nuam ka ti bik cu Pathian Thlarau phuanlang awk nak a um ih, keimah khal ah mana thar co ve si, mipi lam khal thlarau lam le taksa laman tul mi an ei ngah ih an di a riam sutso khi a si. Harsa tibik tak cu ka nei lemlo. Krih hrang ih harsat tuar hi ka lungawinak a si sawn.\nCT : Thuthangtha sim in Lai khawte khaw ziangzat na pal?\nTZKT : pathian in I pal ter tam pam. Ka thlen hrih lo nak a tam lai.\nCT : Khui tawk ih thu na sim ah thlarau in nasa hleice in a lo pawl ih na theih awk?\nTZKT : A tlangpi thu cun ka thlen nak ih piang ah Thlarau pawl nak cu ka dong ringring ko.\nCT : Hla na phuhmi kan sak theu tikah mawi kan ti zet ih hla ziangzat na phuah fel?\nTZKT : Ka hlaphuah mi hi, Action songs, Nauhak hla, Choir, Quartet ti vek thaw cun Fing 1000 hrawng a si.\nCT : Kan Chinmi awnmawi thiam an sal tikah na hmin a lang ringring ih ziangtluk in awnmawi ah na rak hmang aw?\nTZKT : Awnmawi lam ah cu ti ih hman awk ciamco nak ka nei tuk lo. Falam ah hin awnmawi uar mino tamdeuh hi cu ka zirhnak ih ra tel an tam. 1989 ihsin tuini tiang hi Tingtang tum, Keyboard, Hlaphuah daan, Drum tumdaan ti vek pawl hi tindan ka pe ringring.\nPhunsang tlawngta pawl show tuah vek tla ah Bass ka rak tumsak theu. Zomi Theological College building saknak ding Fund hawl ah Lasho, Taungyi, Maingsho tivek pawl ah kan rak show dah ve. Dunglam zawng ih Guitar tum ti vek pawl ka rak hman ciamco lai hrawng male. Cule training ah hmun dang khaw dang khal in, in sawm tamzet pam. Biblical School of Theology Falam ih a rak um lai tla ah Music kumkhat sung ka rak zirh.\nCT : Kan Chinmi sinak\/umtu\/ ziaza na duhlo zetmi thlengter thei sehla thlengter na duh zetmi a um maw?\nTZKT : Umve ko. Culak ih pakhat cu, miphundang le tongdang lak ih va um ruang ih Chinmi si lo vek ih mi ih tong le phun ttawm kan hman theu hi tthin seh la a tha ka ti.\nCT : Kan Chinmi hlasak thiam ah zo na uar bik?\nTZKT : Ka innsangnu Biak Chin hi ka uar bik.\nCT : Kan Chinmi thuthangtha sim pawl lakah zo na uar bik?\nTZKT : Uarbik tak ka nei lemlo.\nCT : Tuihnu kum (10) ah kan Chinmi ziangtluk in kan thangso in kan tla niam ding timi na ruahnak in hlawm thei pei maw?\nTZKT : A minung hi cu tu hnak in fimnak le lennak ti vek ah kan than so deuh ka zum ih, kan Chin ram bel te hi ziang bang ngai pei maw?\nCT : Pathian in a lo hmang ih na thuthangtha simnak ruangah mi paziat hrawng in piantharnak an co ding ti in sim thei pei maw?\nTZKT : Pathian in a thei.\nCT : Ruahlopin thla khat sung vial nung ding in um aw la, kan Chinmi hrangah ziangmi na tuah ta ding?\nTZKT : Pathian thu ka ti thei tawk in ka sim ta ko ding.\nCT : Chinmi ramkip ah raltlan ih kan vahvaih hi Pathian tumtah a si tin na pawm ve ko maw?\nTZKT : Pathian remruat ti cun ka pom thei lo. A mahbel te Pathian in kan dinhmun in theihsak ti cu ka ring.\nCT : Chinlandtoday siartu nikhat ah 100 lenglo an um ih cui pawl hnen ah thucah tawi sim duh na nei maw?\nTZKT : Siar tam hi theih tam nak a si. Theihtam hi fimnak bawmtu pakhat a si.\nCT : Chinlandtoday hi mi thawng tel in an thlir, Chinmi zate ta a si ih ziangtluk in kan Chin mipi hrangah hna a tuan thei ding na zum?\nTZKT : Amah Chinland Today site ih tarlangmi ca pawl le thil um daan hoih in a siar tu Chin mipi hrang ah lam kip in thansonak bawm tu a si ding tiah ka ruat.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/tuan-za-kip-thawng\/","date":"2017-03-30T18:33:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00181-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9986691475,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9986691474914551}","num_words":998,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hmin Ngai : Enoch Laineipui\nSuahnak Khua : Saikhum Leilet khua, Falam township, Chin state.\nNu le pa Hmin : Pa: Rev. Bualkham, Nu: Lalrosung\nU le nau pawl : Pi Biaktlem, Upa Vanlalzar, Pi Hrangthan, Pastor Ngurlian, Upa Lianci, Rev. Laldinsuah, Saya Solomon Ramthang pawl an si, mipa paruk nunau pahnih kan si.\nFimthiamnak : B. A (Hist. Yangon), B.Th., M.Div., Th. M.\nTufang umnak : No. 89.A, 19th Ward, Thamahsheiktah street, Hlaing Tha Yar,Yangon.\nHnattuan : Pastor\nHobby : Pahnih ih ka rel ding: (1) Leitlun lam thil ah cun, \"capoh hnihsuah tuah ih mi hnihter\". (2) Pathian thu lam ah cun \"thuthang ttha sim\".\nAmbition : Leilung tlun hi thuthang ttha sim ih hel suah ttheh.\nThuken : Leilung tlun thu lam ah cun (1) Leilung tlun kan damsung ah hin mi lungawinak le mi hrangah thil ttha hi kan tuah ding mi bik a si. Pathian lam thu ah cun (2) Ziangkim aiin Jesuh ka duh sawn.\nCabu Duhbikmi : Mizo ca ih an nganmi, \" Kei ka hrangah cun nun hi Khrih a si\" timi cabu.\nUpatmi Milai : Ka pa le ka nu tluk ih ka upat mi le ka hrangih mi ropi leitlun ah ka hmu lo.\nCT: Kan titi hlanah Lairawl na duhmi pawl in simta thei pei maw?\nEnoch : Tak ngai tak ngai e… lairawl ah hin, Phiang, Bete, Vainim, Busul, Tantthe, Hlamhmai, Fangngai (Buhtun) tvk..an um culci ih culak ah cun Arsa thotho hi ka duh bik he he he.\nCT: \"Hni siamso aw, Hni uarau aw\" timi VCD kha Falam ttawng ih Capoh hnihsuak VCD hmaisabik tin kan thei ih a hman maw?\nEnoch : Himi thusuhnak ka sannak hi ka pawrhawknak sihram hlah sehla, ka theih tawk ah cun a hmaisa bik siin ka thei aw. Kan Chin mi rinsan tlak taktak upa pawl khal in thazaang in pe ih kei mai rel si lovin, an mah in, \"Kan Chin mi Falam ttawngah cun Hnihsuak sainak VCD tuah hmaisa bik na si\" in ti. Nan theih dan hi a dik ah ka ruat.\nCT: Ziangruangbik ah Capoh hi na tuah ih ziangtik in na tuah thawk?\nEnoch : A tlun ih ka thuken mi vek khan ka nauhak lai ihsin mi hnihter, mi lungawiter hi ka rak tum bik mi a si. Ka unau pawl lak ah hnihsuak sai an um lem lo nan kei hi ziangah si maw ka rak paih ciam co. Ka kiangih um hi keimah ruangah lungawi in hni siam so hai sehla timi duh ruangah capoh hnihsuak hi ka tuahnak a si ih, ka theihsual pang lo ah cun kum 7 ka si kum (phunhnih ka si kum, kan khua in Zongte khua ih nauhak bawhlung an sit ah a pakhatnak kan la ih lawmman khawsen in kan lawm ttum) ihsin khawsen puaituahnak ah hnihsuak ka rak sai thawk.\nCT: Mizo ram vek in Hruaitu pawl Capoh ih sawiselnak tuah hi a tha lo ding maw?\nEnoch : Himi thusuhnak hi keimah le kei mah ka rak sut aw dah zo. Khat lam ah cun ttha ka ti ve ko e, ziangah tile minung hin kan tthat lonak hi kan rak theithiam aw ttheu lo ih cumi remnak ahhin a ttha ve ko lo ding maw? ka ti ve. Mizoram tla khi tampi cu Politic hnihsuak an hman mi khin an hruaitu tampi nun a thleng nasa in in ka thei. Kan ram ih politic cu tanta in Pathian kawhhran kan hrauinak le kan Christian nan dik lo pawl tthin aw dingah tuahsehla ttha ka ti ve khawp mai. Cun, hiti vek in tuah aw tiah thurawn petu khal ka rak nei dah. Asinan, kan ram dinhmun tlan a zir lo bak ah mi thin vun natternak capohnihsuak sai cu ka thisen in a ngam deuh hrih love. Hnihsuak si lovin, \"hnih ttah-suak \" ah a cang pang kei ti ka phang he he he. Zo ih nun hman den bul nei lo, asinan nun thleng danglamnak dingih ttha thotho hnihsuak hi sersuah ka duh bik mi a si.\nCT: Capoh hi kan Chinmi pawl lakah ziangtluk in hmual a nei?\nEnoch : E…. nei law law si! Kan Chin mi pawl cu capoh le hnihsuak duh mi kan si ih kan thuthup tla hi hnihsuak hmangin kan sim aw sawn in ka hmu. Kan riahsiaknak tla hi hnihsuak thawi kan pawlawk cun tamzet a rehter fawn. Kan khua ah hin khawhar topinak ah hnihsuak tuah dingin ka nauhak lai ihsin in fial ring ring ttheu. Hnihsuak ka tuah caan ah cun khawhar sungkua khalhi an hapi dengkawr tiang lang hin an hni ih \"kan khawhar in hnem riai\" tiah lungawi thu in simtu hi tam zet ka tawng zo.\nTlangval le fala kawmawknak khalah nelawknak le duhdawtnak sersuah awl bik cu hnihsuak le capoh ih pawlawk hi a si. Kan Chin mi cun hotel thabik ih tawn khawmawk ai-in capoh le hnihsuak hi kan rualpi ttha tuahnak ah kan hmang in ka hmu. Chin mi le capoh hnihsuak cu mit le hnar vek in tthen theih lo in kan nun phungah a um in ka hmu a si. A tawinak in, nelawknak a suahter, duhdawtnak a pungter, khawhar a hnem ih kan thinlung in thianter a si. Curuangah, kan Chin mi hrangah cun hnihsuak capoh hin hmual tampi a nei zet in ka thei.\nCT: Capoh,hnihsuak hi tuah vivo tlak in na hmu maw?\nEnoch: Aw…Capoh hnihsuak hi a tuahdan (pattern\/ how) lawngte ka rel thei lo nan tuah vivo tlak ah ka ruat. Kan lai nun dan le lothlo hna kan ttuan dan, fala le tlangval kan nun dan, kan Chirstiannak lam tianghin hnihsuak sisi ih zohthim tlak nun sersuak in tuah vi vo sehla a va tha awm ve! tiah ka ruat theu. Cuvek in tuah theitu hi kan Chin Falam lak ah hin um lohli sehla ka beisei. Mi dang khal in an duh in an cak viau ding tiah ka ruat. Pathian tak be lo hnam dang pawl khal in an tuah ih an nawmnak ci khat a si ve ruangah tuahtlak rori ah ka ruat.\nCT: Kan Chin nunphung le Capoh hi a milaw in na thei maw?\nEnoch: Mi sapawlh thuan thu ihsin hnihsuak hi a rak um hmang. Saberek ih khuangcawi thuanthu ka theih mi ah \"Zubui in khuang a tum ih ramsa pawl nawnnak ah Sakhi a hni nasa lutuk ih tutiang a cal a kir ta\" an rak ti mi ka thei. Kan nun phung thawi kalh aw mi thu kan rel lo a si ah cun (ex. zahmawh thu lutuk, mi rualbanglonak thailang ciam co, mi nautat le zawkzet) a mil aw lo mi hnihsuak a um cu ka ring lo. Kan nun phungah titi sep leh hnihsuak sai phah thawn rak pawl aw theu Chin mi kan si ruangah a milaw lo si lovin a milter lam ah ka ruat sawn.\nCT: Na capoh, hnihsuak tuah ruangih thinheng le lo sawisel an um maw?\nEnoch : Cu kher kher! tak ngai tuk nan ti sum! Um bese love. Ka nuahak lai ihsin ka hnihsuak sai rak theitu le mi ttihhrut te ka sizia rak thei zo pawl cun an mai thu hnihsuak ih ka rel hman ah khin hnih an khawp lo lam ttheu. Hnihsuak khal hmel theih lo ram a thlen cun huatu le ngaih lo tu cu an um thei ko. Ziangah tile capoh hnihsuak a si ti an theih fiang lo ruangah a si tiah ka zum. Ka VCD suah hlan tiangah kha cun relse tu le hua zuak zo tu pakhat hman an um lonan VCD ka hun tuah zik tak tak kha cun thungai a rel a si ko ding, a ttawngphen ah thu ngai a tel ding tiih rak hua zik zuak zotu le VCD suah ding lawm man cu, khua le ti, bulpak tthatlonak a rel kei tiah rak tuksum deuh cu an um ko.\nThenkhat cu pacang ttha taktak le thinlung kau em em an um fawn. Himi lak ah bulpak thufim ka rel mi rori (ex. Pu Paro, Pu Tuan Ling Thang, Rev. John San Luai, Rev. Robert Thawm Luai etc…) pawl cun thazang in pe ih, \"sim hluah hlo mai aw\" tiah duhsaknak in pe sawn. Pathian zangfahnak in CVD cu a hungsuak tak tak ih capoh hnihsuak tiah zo khal in an rak thei thiam thluh a si ko ding, email ih ca ka dawn dan cu a dang tuahsal dingih thazang peknak lam hlir a si ka dawn sal. Kei cu hnihsuak capoh thungai silovin, hnihsuak capoh rori sai ttheu mi ka si in ka thei aw.\nCT: Capoh hi a group vek in teh ding sehla kan Laimi hrang ah tuah thei mi a um pei maw?\nEnoch : Um tuk e….himi hi ka hngahhlap bik mi a si. Kan ram hi nitin in tthat lam a pan vivo ih thil tici a si viau dingah ka ruat. A group in ding sehla kumkhat ah vawi hnih lole vawithum tal maw VCD ah thun aw sehla kan Chin nun ah nawmnak in thlen lawng silo vin kan nun in tthangsoter dingah ka ruat. Cun, siat ni tthat ni ah sawm kan hlawh dingih lungawi mi hnen ah lungawi sinsin nak a thlen dingih riahsiatnak a tuartu hnen khal ah hnihnak, thawvennak le lungawinak a thlen thei ding.\nKei men ih ka hmuh tawn mi ah cun khawhar pawl hin an ttahnak ih ttahpitu an ttul vek hin an thinlung sungah cunlungawinak hnihnak an ttul ve in ka hmu. A tikcu rem cang te ih thlak thiam ahcun hnihsuak capoh hin khawhar sungkua khal hapi lang veng veng in a tuah thei ve a si. A group in dingtu kan Chin mi ih an um ding hi ka thlir mi bik a si. Kan nungphung a ttha lam in cawisan an tum kei, siat ni khat ni ah ttanpitu ttha ah an cang kei, ramsung ram leng ih um kan Chin mi taksa in kan tawnawk thei lo khal a sile kan titi, hnihsuak capoh in kan pawl aw dingih leitlun ih miphun nuam bik ah kan cang ding a si. A va cak um ve aw!\nCT: Dr. na ngah an lo tivek thungai maw si?\nEnoch: Dr. timi ih sullam cu, \"Dak Rero\" tinak a si ih ka nauhak lai ihsin ka ngah zo. A hleice in nunau hi mipa aiin an hawkdak ih Dr. ngah an tampi. Japan ah tla khan ka va ih hnakum (nikum a si lo) ah khan ka va la zo. Dr.ngahnak awl bik cu sangkate awng sehla DAK RE RO sehla ngah hngal a simen.\nCT: Kan ram ih Sponsor kan ti rero hi ziangtin na hmu?\nEnoch : Tak ngai tak ngai e…Sponsor dawn lam ah hicun tutiang ka virgin pialpi lai, (ka dawng hrih lo tinak). Sponsor hi cu kei mai hmuh dan cun sponsor silovin \"SPON-THAU\" tiah ka ko men. Sumlu ttul lo ih sumpai peipunnak a si ih a ropi nasa. Ziangahtile, sponsor ttha tak dawngtu thau lo ka thei lem lo. A thau lo hi cu pi le pu san ihsin mi thau thei lo sungkua an si ding tiah ka zum.\nCulo le an pumpi a cak tuk ih an eimi rawl rialta lovin a hlawnsuak hngal cing cing a si ka zum. Tthenkhat cu nauhak hmin in, tlawngta hmin in, kohhran hmin in sponsor an sioh ih a ra thlen cun mi pakhat (an mai) hnen lawngah a thleng. Curuangah mi tampi hrang kha inn sungsang pakhat ih an ei ah cun thau awm tak ti uh law. Curuangah SPONSOR tilovin SPON-THAU ka ti men. Cun, ka duhtawk loih tui kum 2011 hicun SPON –THAU ti lawng hman duhtawk lovin SPON-SUAL tiah a hmin ka bet.\nCT: Lai thufim na rel ttheu mi lak in na lunglut bik pathum, an khaw hmin thawn in sim thei kem?\nEnoch : Ceke law hawi! a va cak um em! pathum lawng cu in relter mal lam, tulai khal ah keimah in hniter rero tu thufim pathum an khaw hmin thawn rel ka duh. Lairal tlang pawl hi an ropi nge nge.\n(1) Mi hmai ah cun na hmel hni siamsi ten um awla na kawr dip sungah na kut tum aw, (Selawn khaw thufim).\n(2) Mai nupi pasal ih duh cengcu Arcang khal thik ding, (Zongte khaw thufim).\n(3) Lungrualten kan khua kan um phawt ah cun nikhat khal thathaw lawn um a theih, (Singai thufim).\nCT: Tlangval pawl Nupi ttha tawng thei ding in ziangtin kan hawl ding?\nEnoch: Himi thusuhnak cu ka duh hle mai. Ka duhzawng suh in thiam nasa, hnihsuak deuh, titi sep phah le capoh hnihsuak rawi culci in ka lo sang hai ding. A sau deuh khal le in ngai thiam uh la.\nNupi ttha tawng thei ding cun thil pa thum thlun thei a ttul:\n(1) Nunau\/ fala kha an hmel silovin an khuk vun ih hawl ding(Thipcang khaw thufim). Nunau nan hawl le mitthen khat cu a pakhatnak ah an hmel nan zoh ih cun a pahnihnak, a vawihnihnak ah an balah, a pathumnak ah an taw nan zoh, a pa palinak ah an kedil le kutzung ke zung nan zoh cucun a neta bik ah kiang le kap nan zoh ttheu a si ka zum. Si ee a si ko. Nupi ttha hmu ding cun nan tawnawk veten an khukvun nan zohsak hngal ding. Thlacam mi an simaw? ti kha nan zoh ding. An khuk vun nan zoh kha siang lo vek ih an um le an nu le an pa nan sim ding. An khuk vun ah khan hmaser men men si lovin Kelcang (mee cang) khukvun vek ih a ser dem dem thluh a sile thlacam paih an si ruangah cuvek nunau cun a lo duh lo khal le neihtum ngei ngei aw. Asinan ralrin ding mi cu a nauhak lai ih leh a paih tuk ruangah a rak bahnak hmaser a sile silo kha mitkharh power tam zet in zoh ta ciam co ding. A loduh lo a si le palik hnen ah sim mai aw. Palik in an lo bawm ih a lo duh cuang lo a sile, thlariat sung an kawtka ah zingtin thaw kuahko in va ttap aw. Vawikhat na ttah ah khan na mitthli tidai pungkhat hrawng a khah ring ring a ttul aw. Cutin na zuam nan fala in a lo duh cuang lo a sikhal le a nu le pa in na ttap an ning tuk kei, na va ttah leh phangah an lo neihawkter ding cucun nupi ttha na tawng thei ding.\n(2) Nupi ttha tawng ding cun nupi hawl lo ih um men a ttha. Pathian in Adam kha nupi va hawl aw tiah a fial lo, Isaac khal kha a pa Abraham in nupi va hawl aw tiah a fial lo, Joseph khal kha nupi hawl in a zuang a phar ciam co lo. Nupi hawltu ttha bik cu Pathian a si. Nupi ttha cu hawl caan ah hmuh a har ih ttul caan ah hmuh a awl. Kan mah ih kan hawl le, nupi ttha kan hmuh hlan ah mi hmel ttha kan hmu ih nupi ttha ih umnak thleng man lovin nupi kan nei cingcing. Nupi hawl lutuk cu mitcawtnak a si, Samson in fala mawi tin nupi ih nei dingin a try in a hawl nasat tuk ruangah a ne tabik ah cun a hawlnak mit a cawt kha cing ring ring uh law. Curuangah nupi ttha tawn na duh le palai ah Pathian hmang aw la mawi na ti mi lawng silovin ttha le mawi na ti mi a lo pe ding.\n(3) Nupi ttha tawng ding cun mah khal tlangval virgin si a ttul. Mah hman experience (himi experience ka ti mi hi thildang silovin Cangai khawrh lam thu ho khaw ka rel) tampi neih ah cun Pathian in cuvek cu mal a sawm lo ding tiah ka ruat. Fala an virgin lo kha zawi ruangah? \"kan mah mipa ruangah\" a si. Fala ttha hmuh an har lutuk hi zawi ruangah ? \"kan mah mipa ruangah\" a si. Mah him hi fala him tawnnak a si ih mah tthat hi nupi ttha tawnnak a si. Kut zaphak ih khuh thei mi kilhim hi a thupi bik a si cu! Fala biak thiam lutuk cu lengut nak hram a si. Nupi ttha tawn ding cun nunau ttha thawi hmuhawk a thupi ih, hmuhawk lawng silovin co-awk ngei ngei a thupi. A tawinak in nupi ttha hmu ding cun \"hawl\" ai-in \"hmuh\" a ttha bik. Hawl lo ding, hmuh mai ding.\nCT: Laitlang hi umtlak in maw umtlak lo in na thei?\nEnoch : Ai ha! Ai ha! ka lo sannak hi a saupang lala men thei. Laitlang tluk ih umnak tlak ram leitlun ah a um lo. Laitlang nan vun ti thawm ka thei ihka mitthli a tla zik. Laitlang kan tlansan hi a pawi tuk aw. Laitlangah eiding a um lo nan ti, Tio le Lai kap ih vunnel hman khi laimi zaten kan eicawk lo ding. Khaw khat le khaw khat motor, petrol, gas, diesel le paisa tul lovin kan tlawngaw thei ringring. Khawtaw le khawlu biakawk khal ah Telephone ttul lovin kan auh-aw hluah hlo thei mai.\nKhawsung khal le traffic ih kham buai a um dah lo, kan va nuam lawm man em! Reilo te-ah senhri mankung khi a ci karhter dan an thiam dingih kan Chin ram ih thing tin ah senhri a khat theh ding. Mirang pawl in leilung tlun ih mei tha ttha bik an hung ding ih sihte kua khal ah electric kan vang ttheh ding. Sun le zan hi kan thei thiam lo ding. Ramsa pumternak sii pawl kha ramsa le kan vulh mi rannung kan pe dingih Sakhi khal meithal tel lovin ui ngam zet kaih vekin kan rawl hmeh ah kan kai men ding. Sapherh tla cu kan inn kiang kuar silhnak ah kan hmang ding. Auto-Telephone Centre pi an hung dingih Hand phone tla hi cu kan ui dennak ah kan hmang ding.\nKan vok pi hman in pathum lai a nei ding. Surbung tlang ah khin vanzam a ttum dingih vanzam cuanman cu a lak lawng silovin a cuang pawl paisa in pe lam ding. Leitlun sii thiam bik pawl hi Lairam ih um an cuh-aw dingih Medical Doctor siar cawk lo an um ding. Zokhal an nat man hlan ah sizungah an umter dingih zohman mi naa an um lo ding. Leilung tlun ih fimthiamnak lam (World highest Education timi ) mirang pawl in reilo te-ah din an tum ih an din hnu cun Chin mi cu phun hrek ih zir thawk lovin phunhra awng cia in tlawng an kai thawk ding. Zohman cawmaw thei lo an um lo ding. Paisa rialnak hi inn tin in kan nei dingih mifarah bik hman in paisa hmancawk lo a nei ding. Dawr thil kan lei khal le paisa pek ai-ah vawikhat kan kut kan beng ding ih kan duh duh kan la mai ding. Rel ding a tam tuk aw! ca cun ka ngan cawk lo ding. Curuangah keicun Lairam hi umnak tlak ah ka ruat a si. Kan Laitlang ihsin tlan suak pawl tu-ihsin kan CHIN RAM hring dildel te ah tlungsal uhsi, kirsal uhsi.\nCT: Laitlang lam tlun teh na cak dah maw phur teh na phur maw?\nEnoch : Laitlang ih tlun hi Buh cak ai-in ka cak ih lungphur ai-in ka phur sawn.\nCT: Calai lam hiteh na paih zawng a si maw?\nEnoch : Calai lam khal hi Paihtebe aiin ka paih sawn. Calai lam ahhin a phur pawl lakah ka tel ve. Makazin khal ah ka ngan hnuaihni ih kan Chin mi in calai ngandan dik fumfe lungrual zet ih kan neih thei hrih lo hi pawi ka ti zet. A phun le hnam kohhran zawngin feh in O le Aw hi mithi ruang cuh in kan cuh aw ciam co hi cu pawi ka ti nasa. Asinan Pathian in a ttha bik in tuahsak leh lohli ka beisei. Reilo te ah kei khal cangan suah mi neih ka tum ve. Paisa silo, uknak silo, thazaang silo ih ram thansohhter tu bik cu Calai a si ti ka thei fiang ih Calai lam ah cun ka phur law law. Ka paih zawng lak ih pakhat a si ve.\nCT: Thudang kat in hlaphuah na thiamtuk tin kan thei ih ziangtik in hlaphuah na thawk ih tuah fingziat hrawng na phuah zo?\nEnoch: Ka lungawi e…hlaphuah thiam cu kei silovin in Petu Pathian a si sawn. Hla hi ka phuah mi ka theihhngilh sal mi tla a um phah phah ko. Ka siar thei cin le ka computer sungih hla ka copy mi hla hi hla sawmruk (60) a kim. Kei hi kartin thlatin ih hla phuah thei mi ka silo ih Pathian in ka sungih a thu\na ret mi in, meisa vek ih in kangral caan lawngah khin Pathian hnattuannak langsuahnak ah Pathian in hla in phuahter ttheu a si. Pathian in rawlul ta lo ih hla in pek mi hi tutiangah cun a um hrih lo a bang. Pathian in mal a sawmcuang mi (vun ti mai sehla) ka hla phuah cu kum 1999 December thla ah ka ttan ih hla ka phuah thawknak hi cu kum 13 ka si kum Quitor ka thiam pekte in ka ttan, cui hla cu, \"Pathian in tluse zomi kei mi sual hi zangfahnak in zalennak le rundamnak i pe, halleluiah!\" timi hla a si.\nCT: Na hla phuahmi zo pawl in an sak?\nEnoch : Pathian in, in pek mi hla hi a vawi khatnak ah (1) B.T. M Group (Biblical Tin Jubilee Music Group) in kum 2007, December thla ah an sak thawk. A vawi hnihnak ah (2) Saya Duduh in a sak. A vawi thumnak ah (3) Sayamah Par Cin Mawi in a sak. In suhlo mi a sinan, reilo te ah Evan. Hrangthanhawl in Pathian ih in pekmi hla hlir a khui tluansuak in a sak tum.\nCT : Thuthangttha sim lam khal ah Pathian in a lo hmang zet tin kan thei ih Crusade, Campaign vawiziat hrawng na tuah ih vawiziat hrawng na Sermon zo?\nEnoch : In pawrh linglet ttheh pang kei aw. Leilung tlun ih nuam ka timi bik cu Pathian thusim hi a si. Pulpit ih ka kai hnuhnu cun vanram thleng vek in ka thei aw. Ka rel ding mihi Pathian mi, mi dang pawl ih rawngbawlnak ngaih tuah cunrel tlak lote a si. Ka sermon note ih ka hminsin dan vek cun ka sermon zat cu kan dungkar (30.10.2011) ih ka thusim thawn kawm in vawi 2043 cekci a si. Hi sermon hi devotion ih sermon nep nawi tel lovin pulpit hlir ih ka dinnak sermon a si. Kum 12 ka si in Sermonnak ka rak thawk (I.C.B) kan um lai nuahak sunday school ah a si.\nCrusade hi ka sermon note ih ka ngan dan vek cun vawi sawmsarih (70) ka nei (Home Crusade tel in) ih Gamping hi vawi hra (8) lawng ka nei. U.S.A., Australia, Canada, Singapore, Japan, Malesia, India, Philipine le ram dang hmun dangih um kan Chinmi in Crusade nei dingih in kawh duh ah cun vawi 80 tla a kim leh mai ko ding e. Pathian lawng ropi sehlaw.\nCT: Tulai kan ram mipi thinlung cawktu \"O maw Aw, Bawi maw Lal, Zum thei maw thei lo\" ti pawl hi ziangtin na hmu?\nEnoch : O le AW thu ah cun, Zangfahten casiartu pawl in hmu Sakhi hram hlah uh. Sakhi cu ramsa lak ah sa thaw bik lam a si kha he he he. \"O\" cu minung vek in tehkhin sehla tlangval nupi nei hrih lo a si. \"AW\" hmannak ah hman lo ding, ziangahtile tlangval cu pacang pawl lakah an um thei lo. \"Ttuan thok uh\" ti silovin \"Ttuan thawk uh\" ti a si ding. Ka \"awlok na ti song\" ti silovin, \"ka awlawk na ti sawng\" ti ding. \"AW\" cu nupi nei zo a si. Pahnih an si ih an lung a rual, an awn khal a pi cang. Nupi ka neih hlan ah cun thil picang tuah ding hi nupi neizo pawl ka rak kian ttheu. Cuvek in \"O\" hin \"AW\" umnak luah nawn lovin tlangval a si ruangah nupi neizo upa deuh pawl kha kian seh. \"O\" le \"AW\" cu leilung tlun cem tiang hman an sinak hmun a bang aw dah lo ding. Curuangah \"O\" cu ka \"KO\" tinak ah hman ding a si ih \"AW\" cu ka \"KAWI\" \"MAWI\" \"CAWI\" tinak ah hman ding a si. \"Ka ok na ti tok\" ti silovin \"ka awk na ti tawk\" tihi a dik mi bik a si tiah ka pawm. AW cu cafang a tam deuh ih an lam ah tang sehla a hnangam um deuh ah ka ruat.\nZum thei le thei lo lam ah hicun, mak ka timi cu zum thei lo ti pawl khal in thu an sim le Pathian in mal a sawm ih mi an piangthar, zum thei ti pawl ih an sim khal le Pathian in mal a sawm ih mi an piang tharr tho tho. Ziangruangah tile a titu cu minung a si lo ih za ih za cangvai tucu Pathian a si ruangah a si. Curuangah, minung ih tuah mi a silo ruangah \"kan zum thei lo\" tihi za ah (100) za le sawm nga (150) ka pawm. Minung (Adam le Eve vek ih famkim taksa nei minung) hman in Pathian zum thei hlah kan nih (lei minung hmuah hmuah) mithi deuhdeuh cun ziangtin ha kan zum thei ding? he he he. Miin thing le lung men kan si lo, ramsa men kan si lo an ti ttheu. Asinan Bible ka siar ih thing le lung hin Pathian an ttih sawn, thli le ruah tla hin Pathian thu an thlun sawn, ramsa tla hin Pathian thu an thlun sawn, Ni le thla tla hin Pathian thu an thlun thei sawn. Kan nih minung hi cu aw! kan zum kan ti re ro nan kan rak zum thei tak tak lo a si. Tulai minung tla hin e..Pathian kan ttih lo em mai. Pathian hi ka zaang a fak tuk ttheu. Kei cu \"theory\" le \"theology\" lam silovin, PRACTICE rori in ka nun ih ka hmuh mi a si, Pathian ka lo zum ka ti rual rual in thaizing ziang ka cang ding? timi thusuhnak in a thlun hngal. Ziangha ka theih feng lo mi cu ka zum thei ding? cui theihnak cu Jesui hnen ihsin a run lo ah cun ziangtin ha ka theih thei ding? Zum uh in ti ih \"zumnak\" in sersiam saktu (I Timothy 1:14, Heb. 12: 2) Pathian hmin ka thang tthat.\nBawi maw Lal timi ah cun… tehkhinak vun la sehla. \"Bawi\" timi thu ah \"Fuubawi\" (fuu kan feh ttheu mi hi) kan ti mi ah a hman theih nan \"Fulal\" tivek in a hman theih lo, Haa khal ah Haabawi tiah kan ko, Haalal tiah kan ko cuang lo. Curuangah \"LAL\" timi cu Pathian hmin sunlawihnak ah hman a si. Curuangah \"Bawi\" timihi cu \"LAL\" ai cun a pi cang lo deuh tiah ka zum ih \"Bawi\" tilovin \"LAL\" ka ti ttheu. \"Bawipa\" tilovin \"LALPA\" ka ti ttheu.\nCT: Na nunnak ih har na ti bik mile nuam nati bik mi in sim thei kem?\nEnoch: Leilung tlun lam thu ah cun ningttih ih eksuak hi har ka ti bik ih, cun hmeh thaw kan ei caan ah ka nupi in uluk nawn ih in hun zoh hi nuam ka ti bik. Pathian thu lam ah cun, rawngbawl lo ih um cuah co hi, har ka ti bik ih, Pathian Rundamnak a thei fiang lo pawl sim le thangtthatnak hla sak ih laam hi nuam ka ti bik.\nCT: Tucun innsang Nu le na nei zo si NUPI tihi ziang saw a san, a long-form teh in sim thei kem?\nEnoch : N = Nonal ziarzi, U = Upa tuk lo nauhak tuk lo, P = Pathian le Pasal ttih thiam, I = Inteknu si dingin tling zer zer, ver ver, thliai thliai.\nCT: Nupi na rak neih hlan ah ngaimi na rak nei dah maw?\nEnoch : Aw an tam mai. Casseth, Radio le kan hmuan thlang ih fala mawi emem umnak innsang ih um mi, an pitar nui khuh awn ka ngai ttheu.\nCT: Mi ttawl maw mi thau na uar cun ziangvek ih thau ha mawi na ti?\nEnoch : He he he…tak ngai tak ngai e….Mittawl hi cu Xarox coppy an si ih mi thau hi cu original (a ngai ngai) an si. Thau ah khal hin pum dawp peerh peerh an um ih cupawl cu \"bawhlung dawlhtu\" ka ti. Thau ah cun pumcek lo thaunak ka duh bik.\nCT: Laimi silo hnamdangmi nupi\/pasal neih hi a ttha maw ttha lo?\nEnoch : Tawite in ka lo sang ke aw. Tutiang ah Sakhi in Tlavang phunhnam nupi\/pasal ah a nei dah mawsi? Zukneng in Pawpi phun hnam nupi\/pasal ah a nei dah maw si? A ttha maw ttha lo ticu ka thei fiang ciah lo, ziangah tile kei ka nei ve lo ih cunah a si. A nei zo pawl sut sin sehla a tthatnak an theih ka zum.\nCT: Fala, tlangval, nu, pa ler lutuk pawl khi ziangtin an hmin na sak?\nEnoch : (1) Luzing si loih tluk hmang pawl (2) Zanthim le kerkawm lehnak (athlete) thiam pawl (3) Satan ih thisen thuntu pawl tiah an hmin ka sak.\nCT: Lairam Uktu si awla ziang na tuah ding?\nEnoch : A va cak um em, kam nan surter! Lairam uktu ka si sisehla cu a pakhatnak ah (1) Lairam ih um Christian ti aw si piangthar lo pawl hi thawng ah ka thla ttheh ding. Pastor piangthar lo le phei cu an ke zungpi hmul ka phawt sak ttheh ding (thawng inn sungah) an pianthar hnulawng in ka suah ding. (2) Ttawng pakhat ka phuahsuak dingih phun le hnam nep nawi tampi um cing hin \"Chin mi ka si\" (U.S.A pawl ih I am American tiah an duhawk em em vek khin) timi thu hi hnam pakhat ah ka tuah ding (3) Khawtin ah \"Sial-ki-ring-cin\" (ziangkim tuah theinak) ci ka zem dingih an lo ciar ah an tuh dingih zianghman ttul tlaksam mi nei lovin ka mipi ka tuah ttheh hai ding.\n(4) Lal duh le Lal thiam lutuk pawl ka lalter lo dingih mipi ih tidaisuah an fial thei mi kha Lal hna ka ttuanter ding. (5) Palik le Ralkap ka nei lo ding. Misual pakhat hman an um lo ding, a sual bik hman hi mittha bik tiah an ko ding. (6) Zohman mi naa an umlonak dingah minung haapi kar lak ah damnak sii ka tawih ttheh ding. Mi naa hrangah Siizung a ttul a um lo ding. (7) Nupi\/pasal pakhat khawp lo pawl kha ka kai ttheh hai dingih siithiam pawl in pakhat lawng an khawh theinak dingah an taksa ih hlawn ttul mi ka hlawnter ttheh dingih nupi\/pasal pakhat lawng an duh tawk ding. (8) Telephone danglam tak ka tuah ding. A hman dan ding cu, \"zokhal an hnarkua ah an mehtawk an hrawlh lut phawt cun an duh duh an be thei hngal ding\". (9) Sky Net Education ka din dingih kan Arpi khal in B.A an ngah ttheh ding. Cathiam lo bik hman in phun 1000 (thawngkhat) a awng ding.\n(10) Bawngbite ttha tak (tawh kalh theih) company ah tuah ka fial dingih nauhak le fala le tlangval in an hruk dingih nupi\/pasal an neih hlan lo cu cui bawngbite an hruk ruangah mi zokhal an virgin ttheh ding. (11) Kohhran pakhat lawng ka umter dingih cui kohhran thupawm (Doctrine cu) cu \"Bible ih a rel mi poh poh ah Amen ka ti\" ti a si ding. (12) Pathian rawngbawltu (Pastor, Rev. pawl ro ri le rawngbawltu hmuah hmuah) in Bawhlung sit an buaipi lutuk lonak dingah Bawhlung himeisa sung lawngah sit ka siang ding. (13) Paisa hi hman ttul lo ka tuah dingih mit ih kan zoh mi dawrthil (minung cu silo aw) poh poh kha a man kan pe a si hngal mai ding, lak a theih cih. (14) Kan ram ih mi farah bik tei inn aiin kan inn a awn ding.\nCT: Tui na innsang dinhmun ah khan zingha na duh bik?\nEnoch : Internet Cafe ah ka Email ka zoh tinte hin paisa \"tingkhat\" ($ 100 or Ks 100000%) ka lo kuat in titu hi um ring ring sehla cucu ka duh bik.\nCT: Na hnihsuak capoh a zoh duhtu le a lo pehtlai duhtu pawl hrang ah ziangtin kan lo hawl ding?\nEnoch: \"Hni Siamso Aw, Hni Uarau Aw\" tin Youtube ah hawl a theih ding ih keimah cu firstname.lastname@example.org ah in pehtlai thei ringring.\nCT: Thusuhnak pawl famkim tei insannak parah kan lungawi.\nEnoch : Keikhal ka lung nan awi itthat rori. Hivek in kei men ramdang hman thleng thei lo in duhsak ih thu in suh duh ve ruangah ka lung a awi nasa. Nan um har caan le in run sut leh ttheu uhla. Thu ka lo sannak hi nan tumtah lo vek le hnawk cel cel in ka lo sang pang a sile in ngaithiam hram uh aw. Ka lung a awi tuk.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/capoh-sai-thiam-enoch-laineipui\/","date":"2017-03-30T18:36:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00652-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994625449,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994625449180603}","num_words":5462,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"MINO HNEN THUCAH\nJuly 26, 2009\nBTS, Insein, Yangon\nTuvekin mino hnenah fawrhfialnak thucah nei dingin in sawm ruangah nan hnenah lungawi thu ka sim.\nFimthiamnak lam siseh, ei-in hawlnak lam siseh, nuncan le ziaza lam siseh, lamzin dik le tha lo kawhhmuh theitu le fawrhnak lo pe theitu upa dang an tampi ti ka thei. Curuangah, kei cun hivek lam thu si lo deuh, kan phunhnam thuanthu le ziangruangah tui dinhmun ah ka dingih ziangvek lungput mino in nan neih a tul ti lam lo sim ka duh. Tui ni ih ra suak mino cu Falam nan si ruangah ka lo sim ding mi cu, 1) Chinram pumpi dinhmun (Kawlram sung lutdan) le, 2) Falam dinhmun (thansoterdan) tin ci hnihin ka then ding.\nI\/- KAWLRAM SUNG LUTDAN:\nKan Chin thuanthu theih ban cin ah Mirang siar lo zovek phunhnam dang hnuai hmanah kan rak um dah lo. Kan tlunah vanzuang vate lawng an rak zuang theu ih, kan lu parah samphang lawng a rak um.\nMirang uknak hnuaiih kan rak um laiah tui Kawl, Shan, Kachin, Karen, Kaza tivekpawl thawn uknak pakhat hnuaiah rampi pakhatah kan rak um tlang dah lo. Mirang in Kachin le Chinram cu Kachin Hill Tribes Regulation timi le Chin Hills Regulation (1896) ti mi hmangin in a rak uk. Karenni (Kaya) tla cu Mirang in a do khal a do dah lo, a uk mi ram khalah a ret dah loih a mahte zalennak neiin a um. Asinan Kawlram cu Province of British Burma tin direct in a rak uk. Sim duh mi cu, a tawi zawngin Mirang san lai khalah Kawlram le Chinram cu ram pakhat an rak si lo tinak a si.\nLeitlun ralpi vei hnihnak buai lai 1942 ihsin Shan, Kachin le Chinram cu kawmaw in a hranten ukaw dingin Mirang cun thei tawkin an rak zuam (Asinan a tlai tuk zo: too little too late, ti theih a si). May 17, 1945 ah Mirang cozah in \"White Paper\" timi thusuah an tuah ih cutawkah:\n\"Shanram telin tlang par rampawl (Kachin le Chin telin) cun Kawlram thawn kawpawk kan duh an ti lai hlan lo Governor in a hranten a uk ding\" ti'n a puang.\nKawlram (Burma proper) le Tlangparmi an bangaw lo a hrante an si tinak a si.\nCun, October 17, 1945 ah Yangon Myodaw Khanmah ah culaiih Kawlram uktu Governor Dorman Smith in hitin a sim:\n\"… Tlangpar mipawl hrangah a hranten ukawknak kan lo pe ding…\" ti'n.\nFalam ih Superintendent le Deputy Commissioner hna tuanin rak um dah Frontier Areas Administration Director H.N.C. Stevenson tla cun Pinlung Thukamnak an neih hlan ihsin Laimi le tlangpar mi hotupawl hnenah a ruh lang koin:\n\"…. Kawlram nan kawp asile an lo nambet lohli lo hmanah rei hlanah inn hra uktu khaw bawi (se-ing khawng) tluk fangah an lo ret ding. Cutikah Kawl nan kawp cu nan thin a na zet leh ding\" ti tiangin ralrinnak pe phahin a sim.\nPinlung Thukamnak an neih hnu February 16, 1947 khalah Chin hotu pathum hnenah Kawlram uktu Governor in Kawl kawp loin anmah Mirang hnuaiah um hrih dingin a lem ten a lem nan an duh cuang lo. An thu an thlun duh lonak san bikih lang cu Mirang uknak ihsin suak an duh ruangah le Aung San an rak zum tuk ruangah a si. Aung San cun,\n\"Kawlpawl cu Mirang sâl kan si ka duh lo bangin Tlangparmipawl khal Mirang sâl nan si ka duh lo. Cuitlunah Tlangparmipawl cu Kawl pawlih sâl nan si khal ka duh lo,\" ti tiangin Pinlung Thukamnak neih hlante February 9, 1947 sunah Pinlung khua\nah mipi hnenah a sim. February 8, 1947 khalah,\n\".. Curuangah Kawl thawn kawp uh khal ka lo ti thei lo, kawp hlah uh khal ka lo ti thei lo. Kawp ding le kawp lo ding cu tlangparmi Kachin, Chin, Shan pawl thuthu a si. Keimah le kan party AFPFL cu a ding ringring lo ding ti ka thei. Curuangah AFPFL a siat hnu khalah kan Thukam a hngeh ringring theinak dingah dan (constitution) kan tuah ding ruangah lehhnu lam hrangah ziang hman thinphan ding a um lo,\" tiin a rak sim.\nMirang aiawhin Stevenson le Kawl aiawhin Aung San cu, Shan, Kachin le Chin cuh-awin hridai an diraw rero tluk a si. Stevenson hin Aung San cu a hua zet, Aung San khalin Stevenson hi a hua zet ve ti an bulpak hmin tiang salin na zetin an sawiselawkdan zoh tikah a theihtheih.\nBEIDAWNG LAWK\nKawlram ah tawngpa lutih lut cu Kachin le Shan cun an rak tum lo. February 8, 1947 ah Gen Aung San le a ho cu Pinlung Thukam tuah dingin Pinlung an thleng. Nasaten Aung San cun Shan, Chin le Kachin palaipawl a lengih thu a relpi vivo.\nPu Vum Kho Hau ih ho Chin palaipawl cun Chinram hrangah ziangvek dinhmun (State or Division etc.) kan duh ti lam relih sim loin, Mirang san lai hnakin fimthiamnak, lamzin le harhdamnak lamah Kawl cozah in in bawm uh ti lawng an rak dil. An dil mi cu Aung San cun awlsam ten pek a remti.\nCuruangah Kawlram ah lut mai dingin Thukam tuah an man thu Aung San hnenah an sim. Cui thu cu Vum Kho Hau in Shan hotu Sat San Htun le U Cia Puh a sim tikah, Sat San Htun in cuvekin Chin lawngin a hranten lungkimnak thukam nan rak neih a tha lo ding, Kachin thawn to tlangih thurel tiang tal nan hngak a tha tin a sim.\nFebruary 10 sunah Shan, Chin le Kachin hotupawl le Aung San le a hopawl thu an reltlang tikah Kachin lamin Duwa Zawlwin in Bamaw le Mythkyina districts cu Kachin ramah telh siseh, cule Kachin cu State in pe uh. Cuti a silo ahcun lungkimnak thukam kan tuah thei lo, tin tan a lak tlunah Shan hotu Ngiaung Shew Sawbua khalin a dil mi a ?hum duh lo ruangah, Aung San cu a beidawng in Thukamnak nei loin Yangon ah tlunsal a tum lawk. [Hi zawnah theih tlak zet cu, Kachin dil mi Bamaw le Mytkyina districts cu Kachin miphun hman si lo Kawl, Shan le Shan-tuluk pawl a tam sawn umnak ram a si tlunah 1935 ih tuah mi Dan vek a sile Mytkyina le Bamaw districts cu Kachin ram sungah lutter lo ding ti a si bet. Cuticingin loh theih loin Kachin pawlin an dil ruangah tui ni tiangin Bamaw le Mytkyina districts cu Kachin ram ah a um lanta.\nPINLUNG THUKAMNAK\nGen. Aung San hoin an thei tawkin Kawlram zawm dingin an sawm ruangah, Shan le Kachin dung thlunin kannih Chinpawl khalin Kawlram sungah lut kan rak remti ve. Cutin thuanthu ih tang lanta ding remtinak thukam \"Panglong Agreement\" ti mi cu February 12, 1947 zinglam nazi 11:00am ah Shanram Pinlung khua ah kan Chin upa pathum Pu Kio Mang (Hakha), Pu Hlur Hmung (Lumbang, Falam), le Pu Thawng Za Khup (Tedim) pawlin an hmin ngan in an rak nemhnget ve.\nMirangpawl cun Kawlram sungih tlang par mi lut kan tum thu an theih tikah mak an ti, an thin a nuam lo. Ziangahtile anmah Mirang kut hnuaiih kan tan vekin Kawl kut hnuaiah kan tan lala an phang. Cuitlunah tlangparmipawl cu leitlun ralpi vei khatnak le vei hnihnak lai khalah Mirang hnenah rinum zetih ?ang ringring an sizia an theih tlunah mahte ukaw thiam an si hrih lo tin an ruatih Kawl kut hnuaiih vun tanta men ding cu an seherh zet a bang (Aung San ih ho Kawlpawl tla cu Mirang phatsan in Japan an kawp hnu-ah Japan phatsan in Mirang an kawp lala).\nFACE (Frontier Areas Committee of Enquiry)\nMirang pawlin Pinlung Thukamnak neitu Shan, Kachin le Chin hrangah an sirawk phangin Frontier Areas Committee of Enquiry (FACE) ti mi an dinih cui Committee ah Pu Vum Kho Hau a tel hngehnge. Committee hotu cu Mirang cozah thlah mi Rees William a si. Cui committee an dinnak san bik cu Panglong Agreement tuah zo hman hai sehla, tlangpar mi hotu dang a tam sawnin Kawlram ih lut an duh lozia an sim ahcun lut loin umter an tum ruangah a si.\nCui committee cun Pinlung Thukamnak ih tel ve lo Chin hotupawl cu March le April 1947 ah Maymyo (Pyin Oo Lwin) ah koin thu an sut. Falam ihsin Pu Thang Tin Lian, Pu Hniar Kulh, Pu Sang Tlir, Pu Thang Cem, Pu Tial Dum le Pu Lian No an telve. An sut bik mi cu, Kawlram in zalennak a ngah tikah Kawlramah lut ve nan duh taktak maw? Nan duh a sile ziangvek dinhmun in lut nan duh, ti a si bik. Chin hotu pawlih an sannak cu Kawlram ah kan lut duh ti a si thluh. Asinan, ziangvek dinhmunin lut an duh timi ah a thawkpek lamah an thu a fiang lo nan (Kawlram sungah district pakhatin um kan duh tina, an si culci), a lehhnu deuh April 20, 1947 ah ca thawn ziangvek dinhmun in lut an duh ti thu an thehlut.\nCui ca sungah Kawlram ih lut an duhdan hitin an ngan:\nRamkulh kawmkhawm dinhmun in lut (To join the Federation)\nDuh tikah suaksal ding (To secede at any time)\nHi tumah Falam in culai ih college rak kai zo Pu Za Hre hnenah hi Committee in thu an sut ve nan a sim mi cu Federal si loin Ministerial Burma ih lut a si. Asinan amah Pu Za Hre ruan bikah Kawlram sungah Chinram cu State si loin Chin Special Division in kan um phah ti theih a si lo ding. Pu Za Hre in siseh Pu Vumkhohau le hotu dang khalin State thu hi an rak ruat tel lo lawlaw. Chinram cu Shan le Kachin hnakin ram harsa a si ruangah Kawlram bawmnak kan tulih an hnenah kan lut a tul, ti mi hin an thinlung a luah khat bik a bang.\nHMINSIN:\nMirang hnenin Independence rori rak dil lawktu Kachin le Shan hmanin Kawlpawl thawn kawpawk an hril ruangah kannih Chinpawl khalin Kawl kawp an rak hril venak a si ti ding cu a si lo. A san cu Kachin le Shan in rak kawp tum lo hmansehla a hranten Chin hin kawp an lungkim ding ti thuanthu-ah kan hmu (Eg., Vawmthumawng, Vumkhohau cangvaihnak).\nThusutnak um thei mi cu,_ Mirang in a hranten in uk nacingin le a hranten umter in duh nacingin ziangah Kawlram sungah Tlangparmi an rak lut thotho? ti a si. An lut duhnak san bik cu Kawlram ih an lut le Independence zamrang thei bikih ngah an zum ruangah le an duh tiktikah Kawlram ihsin an suaksal thei an zum ruangah a si.\nThusutnak dang um thei mi cu hihi a si;_ Hlanlai Mirang thlen hlan le mirang san lai khalah Kawl le Chin cu rampi pakhatah kan rak um dah lo, kan nuntukhawsakdan khal a dangdang, kan tawng khal a dang, kan biaknak khal a dang kan ti. Asile zawi sanah Kawl le Chin kan laicinnak a nai thawk? THuanthu kan zoh tikah a hleicein saklam Chinram (Laitlang) le Kawl hi pehtlaihnak kan nei mal zet. Pehtlaihnak kan nei ti theih khal a si lo, a can canah kan pupa pawlin sâl si dingah phairawn ah sukin mi an vung kai theu. Mirang kai hnu khalah a hranten uk kan si. Asinan theihban cin Mirang kai hnu-ah thlanglam Laitlang, thimnakah Kanpetlet cu 1927 hlan ihsin Pakokku district hnuaiah a rak umih Magwe Commissioner in a rak uk. Chin le Kawl laicinnak naisin dingih zuambiktu khal thlanglam Laitlang mi Pu Vawmtumawng a si. A tuahmipawl cu:\n1920 hnulamah Chinram ah Kawlca zirh nawn lo dingin Mirangin a khamih Chinca a tuah sak tikah, Pu Vawmtumawng hoin nasaten Chinram ah Kawlca zirhsal dingin cangvaihnak an rak nei. Amai hoin 1933 ih an din mi Chin National Union cun Ngaze khua ih thu an relcat mi lakah, \" Kawlram ukawkdan (91) hnuaiah Chin Hill cu ret dingin\" timi dilnak a tel. 1946 January ah AFPFL in ramkulh huap thureltlangnak an neih laiah Kawlpa U Phe Khin in \"Tlangparmipawl Kawlram thawn kawpawk ding,\" timi thu a thun tikah a rak bawmtu bik cu cui khawmnak ih Chinmi aiawh in rak tel ve Vawmtumawng a si. January 8, 1946 ah AFPFL hotupawl le Shan, Chin, Kachin hotu an tawnawk laiah Chinmi hrangih Vawmtumawng ho ih an dil mi lakah pakhatnak cu, \"Tlangparmi Bhudist siter dingih tuanvo neitupawl cun Phungkipawl cu Chin Hill ah thlah sal hai seh,\" ti a si. Cui umzia cu Chinpawl Bhudist cangter dingih zuam tinak a si. Cun, December 25, 1946 AFPFL hmunpi ih thuthang-simfiangnak (press conference) ah Pu Vawmtumawng cun hitin a rak sim:\nKannih cun 1935 lai ihsin Kawlpawl thawn kawpaw dingin nasaten kan rak zuam zo. Cun, Chin pawlin Kawl thuamhnaw hruh ve dingin kan rak zuam ruangah kan hlawhtling zet. 'Kawlpawl thawn independence nan lak tlang lohli a sile nannih cu fimthiamnak lamah nan niam lai ruangah an hnuaiah an lo ret tengteng ding, curuangah nan kawp duh khalle kawp hrih hlah uh, kum thum-li tal hngak hrih uh, cui sungah Kawlpawl thawn rualran nan si theinak dingah kan lo zuampi ding',_ tin Mirangpawl cun an sim ruangah Kawl le Chin hmusualaw dingin nitin an tuah sinsin tin kan hmu a si.\nHitin Vawmtumawng hotin Kawlpawl thawn naiaw sinsin dingin le independence khal latlang dingin nasaten an zuam lai October 28, 1946 ah Falam, Tedim le Hakha ihsin palaipawl cu Falam khua ah tawngkhawmaw in 'Kawl thawn kawpaw in independence lak le lak lo ding' thu an reltlang ve. Cui an relcat mi cu hitin a si:\nMirang uktu Governor hnuaiah um hrih ding.\nTlangparmi unau Shan le Kachin thawn kutkaiawin rualrem zetih tuan tlang ding.\nPinlung tokhawmnak (1946) ih din mi 'Burma sung um tlangparmi zin le dan pawlkawm,' ah telve ding.\nChinpawl tu hnakin fimthiam neiin kan harhthar ih kanmai thu kanmahte kan rel thei le kan tuansuah thei tikah, Mirang cozah suah mi 'Cahnah Var (White Paper)' le Pinlung thurelnak ih Governor ih a sim mi 'Kawlram thawn kawpawk ding le kawpawk lo ding' thu khal ruat tlang leh siseh. A tlunih thu relcatmi cu Tedim aiawh in 15, Hakha aiawh in 29, Falam aiawh in 6 in hmin nganin an nemhnget ih Tlangparmi Uktu (Frontier Areas Administartion) hnenah an pe.\nA tawizawngin kan sim asile, Kawlpawl thawn kawpawk ding thu-ah, culaiih cathiam sang cin le ramthu theiban cin Pu Vawmtumawng le Pu Vumkhohau ih zuamnak vekin Chinram cu a feh ti theih a si (Beidawng lawk timi zawnih February 8, 1947 ih Vumkhohau le Aung San lungkimnak zoh sal aw).\nKhaikhawm:\nKachin pawlin Kawl an kawp hlanah, Bamaw le Mytkyina phairawnpawl cu Kachin State sungah tel dingin le Kachin cu State dinhmun ngah dingin nasaten an rak sim cia nan kan Chin hotupawl cun Kawlram lut ding ti bak State in kan um duh ti le kan Chinram ah thimnakah phairawn Kalay area le a dang pawl telh tengteng siseh an rak ti lo. A hranten dinhmun sang deuhin State ih um hnakin Kawlram sungih lut rori cu a hlawk sawn ding tin an rak zum a si hmang. Cutin phairawn ram nei lo le State hman ngah loin Kawlram sungah kan lut phah.\nCuihnuah Tlangparmi thukamnak rak neihpitu bik Aung San thah a si. A hnu-ah UNu hoin rampi Ukawkdan (constitution) an run ngan tikah Tlangparmi duh mi le dil mi vekin Federal si loin Unitary in run ngan a si. Cuihnu reilote ah a takin independence run ngah a si. Independence ngah hnu kum 10 sung (Democracy san) a rung thelngih Rampi Ukawkdan (1947 constitution) thlunin ukawk a si tikah a hmin in Chin Affairs Minister ti tiangin kan rak nei nan a takah kan Chinram thansonak ding hrang tuan thei dingin \"thuneihnak\" an nei lo. Chin Minister (Vuanzi) cun Rangoon ih Finance Department lungkimpinak tel loin Chinram ah Zung cazi pakhat hman a ret thei lo.\nKum hra kim hnu-ah Tlangparmi upapawl beidawng in February 25, 1961 ah Taunggyi ah thu an reltlangih Aung San ih a rak lungkimpi vekin Unitary si loin Federal in ukawkdan (constitution) cu rem dingin thu an rel nan a hnu te March 2, 1962 ah Newin ho ralkapin thuneihnak an la ih democracy san a cem. Ralkap uknak a hung thleng sinsin ih kum 40 lai a hung rei hnu cun rel ding a um nawn lo. Kan cem. Kan tlau cikcek. Kawl tawngin 'tua-babi' kan si men.\nLO SEHLA:\nKawlram in independence a ngah tikah kannih Shan, Chin, Kachin rak telve loin Mirangpawl duhdan bangin a hranten um bangsehla ziang a bang ding? timi thusuhnak hi \"sehla\" ti thu asinan ruat tlak zet a si. Hmailam ra cang ding thil cu a can hlanih thil umtudanin ziangmawcin sim cia theih a si. Curuangah, an pupa san ihsin mipi thansonak ruat dah lo le lal ding le mi uk ding lawnglawng ruat Kawl kawp lo bang sehla ziang a ra cang ding ti khal ziangmawcin sim theih a si.\nRak kawp lo sehla,\nMirang hnuaiah a hranten kum 3 – 4 lai kan um hnu cun Kawlram kan kawp duh nawn lo ding, kum 10 lai a hung rei sinsin cun kan kawp duh lo deuhdeuh ding.\nKanmahte ukaw thei kan si hnu cun Mirang hnenin independence kan ngah tengteng ding.\nCutin Federal States in Shan, Chin Kachin cu rampi pakhatin kan um ding.\nKawl influence tlukin Mirang influence-nak a um dingih Leitlun ca a si mi Mirang ca khal tui Kawl ca kan thiam tlukin mi zakip in kan thiam ding ruangah, a thlengaw rero mi leitlun san manin banin kan thangso ve ding (tui Malaysia le Singapore kan tluk tengteng ding).\nKan calai le zin le dan khal tu hnakin kan cawisang thei ding. Peng khat le peng khat hrin khat le hrin khat hmusual aw sinsin dingin in tuahtu an um lo dingih Chinram ah rualremnak le daihnak tu hnakin kan nei ding (thansonak a phunphun, thimnakah vanzam tumnak, college tvk., khal tu bangin cuhawk ih ti buaiawk rero tul loin kanmahte kan duhduh kan tuah thei ding)\nKum tam ramdang dangih kan um ruangih phunhnam dang vekih kan ruat sual pang mi kan unau Minopawl thawn kan kawpaw thei dingih Chinram cu tu hnakin a kauin a cak ding.\nKawlram thawn ram khat si lo hmansehla, ram-hnen dinhmun in (ukmi si loin) rualremten pupa san lai bangin kan um ding (pupa sanah rampi dinhmun in Kawl le Chin an rak do aw dah lo. A can canih Chin pawlin phairawn ih sâl an vung kaih cu thuhran a si.)\nKan Chinram cu kan thei tawkin tuah mawi a si ding ruangah, leitlun ram nuam ram mawi le ram thangso lakah a tel ban ve ding.\nKan tlawnnak le kan thlennak ram kipah, tu vekin mithmai nau hnianghni ten si loin, mithmai hngal zetin kan um thei ve ding.\nTui ni ah US le thangso zo ramdang ih feh le vaih cu thil mankhung le sunglawi zetin kan ruat nan, Kawlram ah rak lut lo sehla a linglet a si ding Ramdangmipawl kan Chinram ah ra vaih le ra um an duh tuk dingih tam tuk ra lut lo dingin kan buai riangri ding.\nTlangkawm: Falam sim lo Chin mino tam sawn lakah kan Chin thuanthu le leitlun rampawl thuanthu thei duh le thei tum nan mal tuk. Theihnak a mal ruangah kan pa lei sanah a si lo lam an rak zawh sual pang zo. An zawh sual ruangah tui ni ah ram ih kipah mithmai nau hnianghniten bangin nang le kei kan vavaih reronak a si. Kannihpawl sanah kan thei thawk nan, hlawhtlinnak hmu thei dingin can in a pe nawn lo, a tlin khal kan tlin lo. Tu ah nan san a thleng zo. Theihnak nan neih mal tuk a sile kan khua le ram hmailam hrangih ke kar dan ding thu khalah ziangbik a tha ding, ziangbik kan tuah ding ti thei loin nan um thei. Theihnak a mal tikah rampi a siat ti a takin kan ramah nan hmu rero. Tui nan san ah nan saduhthah a kim thei lo hmanah, nan tesin fahlang san hrang nan ruat sak tengteng a tul.\nTuluk Thufim ah,\n\"Liam cia thil ruangah riahse hlah, thil tangkai a si lo;\nAsinan hmailamah na palh mi tuah sal lo dingin kham cia aw,\" tin a um.\nAsile kan ram hmailam umdan ding thlir ciain tui niah ziang kan tuah ding? Cui tuah ding mi cu zoin kan tuah ding? Minopawl maw upapawl?\nCui \"tuah ding mi\" tuahtu ding le tuansuaktu ding cu upapawl lawng an si lo, mino lawng khal an si lo, an pahnih kawmkhawmin a si. Mino cu rangcang cak zet vek an siih upa cu a parih to rang kam kharh dirtu vek an si. Kam kharh dirtu a um lole rangcang cak zet cu a tha a cah tuk ruangah a si lo lamah a tlan sual thei. Upa kaihhruainak le thurawn peknak tel lo cun minopawl khal a si lo lamah pen pang a awlte. Tlan zuamawknak ah nehtu si thei ding cun rangcang le a parih to an pahnihin an thupi veve. Upapawl in an hmuh le tawn mi ihsin an theih ngah mi thil tha le hmailam hrangih khua an khan mi tuan suaktu ding cu mino an si. Upa le mino thenaw thei an si lo.\nII\/- FALAM DINHMUN: Tui ni ih ra suak Falam minopawl, thu ka lo sut ding. Chinram pi le Falam khua le ram thangso sinsin dingin ziang kan tuah ding ti thuk zetin nan ruat dah maw? Nan ruat dah lo ahcun tui ni thawk talin nan ruat a tul. Asile ziang kan tuah ding? Kan tuah dingih tul hmaisa bik cu kanmah le kanmah thazang nei dingin tuahawk hmaisak a si.\nChinram pi cu tanta hrihin Falam peng thu lawngah ka lut ding. Ziangah Falam peng dinhmun hi peng dang hnakin tumsuk lam a pan vivo kan ti reronak? A san cu kan lu parah Utawng a to khalle zoh men, Tlang-ak a to khalle zoh men kan si ruangah a si. Culawng a si lo, kan lo rawl zinghnam in a ei thluh zik khalle zoh men kan ar sava in a thiar khalle zoh men kan si ruangah a si. A pawi zet mi cu Falam peng dinhmun diktak, thimnakah khawpi thawndan thu, Regional College, Vanzam tumnak, Rih zin tivek rel uar le rel suaktu deuh cu \"peng dang thawn remawk lonak simtu, asilole hrin khat le hrin khat huatawknak tuahtu,\" tin kan hmu sual theu. Hihi ruahnak dik lo a si.\nZinghnam in kan lo rawl a ei ahcun kan lo rawl siatsuahtu cu zinghnam a si kan ti a tul, sava in kan ar a lak ahcun kan ar thiartu cu sava a si kan ti a tul. Hihi thudik rel a siih a palhnak a um lo. Innhnen pengdang thawn rualrem tluktu a um lo. Asinan innhnen tha neih a thupi ve. Kan innhnen lala in kan hruang sungah lutin kan inn sung thil tiang an thuten an lak rero ahcun kan zoh cuahco men asile kanmah le kanmah siatsuahaw kan si, innhnen khal ral ih cangter rero vek kan si. A san cu na neih thil a lo laksak rero cu na tuar thei lo can a thleng dingih cutikah tawhawk, huatawk le doawknak tiang a thleng thei. Curuangah innhnen thawn duhdaw aw zetin umtlang ringring kan duh taktak a sile a tlai hlanah \"na ta ka ta, na covo ka covo\" ti mi theithiam dingin duhsaknak thawn kan sim ngam a tul. Mai thil khal kan humhim ngam a tul.\nZiangtin kan thazang cak dingin kan tuah ding?\nZiangtin Falam kan cakter thei ding? A hmaisa bikah kan umnak Chinram ih a cang rero mi le kan rampi umdan kan theih hmaisak a thupi. Kan kiangkap zohin kan cangvaihdan khal a phunphun in a thlengawk ve a tul. Falam pawlih awkam le thusimmi, kan tul mamawh mi le aihramnak tiangin, peng dang le rampi tiangih theih ban le ngai duh mi si thei ding cun, kan peng-hnen le rampi pawlih tuahdan kan cawn ve tul mi a um. An tuahdan zate ka ti lo. (Thaten nan ruat a sile ka sim tum mi nan theih thiam ka zum. A ruh lang ko ka sim duh lo ding.)\nLeitlun nuntukhawsakdan kaihruaitu lu bik cu ramthu kan timi Politics a si. Sumdawnnak siseh, nunphung siseh, fimthiamnak siseh, harhdamnak siseh, biaknak siseh, an zaten politics hnuaiah um thluh an si. Curuangah German ralrel thiam Clautwitz ih sim bangin raldo (war) timi cu Politics ih doawknak a si. Ramthu cu palai hmangin a nem zawngin cinfel a theih lo tikah hriamnam thawn doawknak in cinfel a si. Cun, raldo timi cu thahawk lawng a si lo, khatlam ih mi do duhnak (the will to fight) cemter ih tumsukter dingih do a si. Raldo a cem tikah palai hmangin a nem zawngin ramthu buainak cu remthat a si. Curuangah ralkap timi cu ramkulh ih tumtahmi kilven a si.\nKan Falam thansonak ding hrangih tumtahmi zoin a kilveng ding? Nanmah mino nan si. Ziangtin nan kilveng ding ti cu tui ka lo simmi ah a fiang zet zoin ka thei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/19-2\/mino-hnen-thucah\/","date":"2017-03-23T04:20:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218186774.43\/warc\/CC-MAIN-20170322212946-00052-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9985725284,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9985725283622742}","num_words":4128,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tluang Than Mawi Thuhla Tawi\n- Hmin : Tluang Than Mawi\n- Kawh duat : Duatte\n- Suah ni : October 24, 1994\n- Nu le Pa : Rev. Richard Khum & Pi Thawng Lian Par (Mai Sokhlei Par)\n- Umnak : Anisakhan, Pin Oo Lwin (Maymyo)\n- Tlawngkainak : B.E.H.S (1), Pyin Oo Lwin\n- Distinctions : Maths, Chemistry, Physic & Myanmar\n- Hobby : Casiar, bezai ngan, music ngai, mi pawlkom, khualtlawn, Pathian hna tuan.\n- Favourite : Colour ah a sendaang (pink); ei-in ah arti kio le aa-luukio ro; hlasak thiam ah cun Miley Cyrus, Taylor Swift, West Life, B.J le\n- Klirlungz; actor\/actress ah Korean actor le actress; film ah cun Tom & Jerryle Disney cartoon zaten, cule Hanah Montana, The Last Song le AnotherCindrella Story.\n- Goal : Pathian hna tuan (nauhak le mino thuzirhtu, lecturer)\nCT : A hmaisabikah tlawng na rak kainak le na rak ti thatdan tete pawl in sim thei kem?\nTTM : Aw, sim thei ko. Phun hrek hi No. 14, Middle School, Tahan, Kalaymyo ah ka rak kai. Cule phun 1 hi No. 11, High School, Mandalay ah ka kai. Phun 2 ihsin phun 4 tiang hi No. 4, Primary School, Mandalay ah; phun 5 ihsin phun 7 tiang cu No. 16, High School, Mandalay ah; cule phun 8 ihsin phun 10 cu No. 1, High School, Pin Oo Lwin ah ka kai. Mucu (nursery school) ihsin phun 10 ka kai tiangah laksawng ka rak ngah deuh ringring. Cule kan class ah Monitor le tlawng aiawh Announcer tivek tla ka tuan theu. Aw.. ka phun kua laiah kan tlawng aiawh in English Competition ka rak tel dah; round table phun ah kanmai group in pathumnak kan ngah.\nCT : Phun hra na kai laiah tuition (or) boarding school vekah na rak um maw?\nTTM : Aw, a tirah cun tlawng kai phahin tuition ka rak la. Cule December thla ihsin Snow Queen Boarding School ah ka lut.\nCT : Ca na rak zohdan le zuamdan pawl tla in hlawm aw.\nTTM : Zan tin nazi 7 ihsin 11 tiang ca kan zoh. Kei cu ca ka zir le ka zoh zik tin ten thla ka cam ta theu. A malbik ni khat ah vei 3 thla ka cam ringring. Cule Bible tla ni tin ka siar. Kan ca zohdan cu Maths le Bio cu a thupi mi chapter kha neh dingin kan zoh hmaisa. Question hlunpawl tu le tu in phiter. Ong mark ngah ding zat kan thiam hnu lawngah D hrangah a dang chapter ta kha in zohter. Chemistry le Physic cu definitions kha thiam ciang dingin kan byheart thluh; ni tin ten byheart in in siarter theu. Revision tla tu le tu kan tuah. English cu grammar neh ding kha in zirh tambik. Myanmarsar cu kutngan mawi le spelling dik a thupi.\nCT : Phun hra na kai laiah ziangvek harsatnak na rak tong dah?\nTTM : Ka bei a dong, ka tha a nau theu. Kan hostel ah hin thla hnih ah vei khat camibuai in phiter theu ih a tirah cun D in tla ka rak ong dah lo. A lehhnu lam lawngah ka mark kha a rawn tam leh cauh. Confidence ka tlaksam can khi har ka tibik. A tirah cun Pyin Oo Lwin ih Boarding School thabik ah kai dingin sunmang ka rak man ringring. Asinan phun hra ka vun thlen ngaingai tikah cun cutawk hmunah ka kai theisal lo. December thla tiang inn ihsin tuition lawng ka rak kai.\nKa bei a dong tuk si ko. Asinan ka nu in hitin tha in rak pe: Boarding School thabikah kai in D tampi thawn ka ong a si le ka kainak a that ruangah tin na ruat pang dingih Pathian a sunglawi lo ding. Cathiamnak lo pe theitu cu Pathian sawn a si ih, mi vekin Boarding School thatha ah kai lo hman sehla D tampi thawn na on ahcun Bawipai ruangah ti kha mi in an thei dingih cutin Pathian a sunglawi ding. Curuangah khami na harsatnak kha Pathian hnenah hlan aw, tin in rak ti. Cuisicun ka tha a tho lehsal. December ni 17 lawngah Snow Queen Boarding School ah ka rak lut. Ka pa in harsa cing ten in rak ret tento mi hi ka hngilh thei dah lo ding! Khatlukih in rak duhsaktu ka pai parah ka lungawi tuk. Cule thazang in rak pe ringringtu ka nui par khalah ka lungawi ngaingai.\nCT : Har na tibik mi subject teh ziangha?\nTTM : Biology hi ka neh lo. Ka thiam cia mi tla ka rawisal thluh cingcing theu.\nCT : Myanmarsa ah D ngah ding hi a ol lo an ti cio mi a si ih ziangtin na rak ngah thei?\nTTM : Kut ngan mawi, felfai ten ngan, cule spelling dik tivek hi a thupi. Cule sasisakung (essay) ngan thiam ding tla a thupi. Cabu sung ta copy tawp tivek cu mark tampi ngah a har deuh; creative idea neih a tul. Kei cu ka nauhak lai ihsin cabu siar ka paih ruangah sasisakung ah cun harsatnak ka nei tuk lo.\nCT : D tampi thawi phun hra ong thei dingin ziang mi a tul?\nTTM : 1) Ni khat zir mi ni khat ah thiam thluh tum ding. Saya\/mah pawl in ca in zirh laiah tha ten concentrates ding. Culawngah ca kan fiang thei ding.\n- 2) Thiam cia mi ca kha Revision tuah leuhleuh.\n- 3) Question hlunpawl kha phi thei thluh tum ding.\n- 4) Ihhmuh khop tei it le rawl tha tei ei tla a thupi.\n- 5) Rualpi tha, mah thawi tumtah mi bangaw, lawng kawm ding.\n- 6) Thinlung hnget nei ding hi a thupi tuk. Kei tla a tirah cun D tampi thawn rak ongpawl khi special thluak an nei ce si ding tin ka rak ruat theu.\n- Asinan a taktakah cun mah zuamnak hi a rak thupibik ti ka rawn theifiangsal. Curuangah beidong loin a thok in a cem tiang punghman ten zuam ding.\n- 7) A tir te ihsin tumtah mi ret cia ding. Cule kan tumtah mi kha pial lo dingin ralrin ding.\nCT : D pali thawn rori na ong thei hi na nu le pa pawl ih thapeknak teh a tel maw?\nTTM : Aw, tel tuk e. Ka pa in punghman in ra veh theu. Ka tul mi ziangkim in ra pe. Cule ka nu tla hmun dangah a um nan paisa in kuat, in phone ih tha in pe ringring. Cule phone ihsin thla tla in camsak theu. Ka pi tepawl in tla in ra veh ih rawlhmeh tivek tla in phurh theu. Hivekih in ngaihsak ruangah ka thanaunak tla a rehsal theu. Cule kan hostel ih saya U Win Kyaing in tla tampi tha in rak pe.\nCT : Hivekin D tampi thawn phun hra na on thei hi ziangruangahbik a si na zum?\nTTM : Pathian ruangah a si. Ziangahtile phun kua ka kai pekah ka pa in birthday in rak tuahsak ih cumi ah pastorpawl tla an ra ih phun hra ka kai tikah D tampi thawn ka on theinak dingah prayer request ka rak tuah. Cumi cu sibawi zir ka duh ruangah a si loih Bawipa kha a thabik pek ka duh ruangah tin ka sim. Cule ka dil vekin thla in rak camsak. A pahnihnak cu punghman in ca ka zoh ih zuam tla ka zuam. Ka rak sim zo vek kha a si ko.\nCT : Tu teh ziang mi si zir bet vivo na tum?\nTTM : Ka duhdan ah cun secular degree pakhat khat ngah ta sehla, cumi theh le M.Div kai sehla, cule peh vivo sehla ka duh. Pathian hnatuan hi ka tumtah mi a si nan Bible tlawng lawng si loin secular lam khal hi zir cem thotho sehla a that ka zum.\nCT :Ziangruangah Pathian hna tuan na duh kan lo ti le…?\nTTM : Kei cu mi bawm, nauhak fingkhawi, pitar putar tuamhlawm, cule minopawl thu zirh tivek hi ka paih tuk. Curuangah a si ding ka zum. Tu tla Church ah Praise & Worship ka lead theu.\nCT : Sungtepawl in teh thil dang tuah an lo fial maw?\nTTM : Fial lo hokhaw. Ka nauhak laiah cun Papu Tluang (Steven Ral Kap Tluang) in na upat tik le Politician na tuan ding tin in rak ti dah. Asinan papi le papu pawlin an rak kawk ciamco.. nangmah na tuan tum hman ziangtitha an ti.\nCT : Ca na siar theu tin na sim ih ziangtik ihsin lenglam ca tivek hi na rak siar thok?\nTTM : Phun khat ka kai laiah ka nu in cartoon le thuanthu cabu tivek in rak leih ih cumi ihsin casiar ka suai cih. Tlawng colh ni tin ten cabu dawr ta ka duhduh zat ka va sang theu. Cule keimai moh-phu (pocket money) in tla cabu ka lei.\nCT : Ziangvek cabu si na uar?\nTTM : A tirah cun cartoon le thuanthu cabu pawl hi siar nuam ka ti. Cule ka nui' cabupawl tla ka rawn siar vivo. Ka siar tam mi cabu cu Ttut Pi, Bo Bo, Mih Mann Lay, Shwe Yamin.. himipawl cu cartoon. Cabu dang cu let mipawl hi ka siar tam: Mya Than Tint, Maung Htun Thu, Phay Myint, Erich Segal ih Love Story le The Class, Margaret Mitchell ih Gone with the Wind, Geoffrey Archer ih Cain and Able, Charles Dicken ih David Copperfield, Shakespeare ih Dramapawl, Leo Tolstoy ih capawl tla ka duh theh. Cule Godfather, Papillon le Banco, Exodus, ai.. ka thei cawk nawn lo. Kawltong ih let mi hi ka siar tambik. Cule Mirang retold tetepawl tla ka siar phah thotho.\nCT : Laica teh na siar lo maw?\nTTM : Aw, tu phun hra ka on hnuah mekazin hlunpawl ka siar ciamco. Laica rori thawn bezai phuah thei le ca ngan thei ka tum.\nCT : Na cabu siar zo mi lakah ziang mi cabu in a lo nehbik?\nTTM : Phay Myint ih let mi \"Chicken Soup for Soul\" ti mi cabu. Ka kum 12 birthday ah ka nu in a series in in rak present.\nCT : Tlawngta pakhat in lenglam cabu siar ciamco hi tlawng ca a buaiter lo maw?\nTTM : Kei cu in buaiter dah lo. Tlawng ca zoh can pelh tiangtiangin cu kei tla ka rak siar dah lo. Tlawng colh ni tivek lawngah si ka siar theu. Tlawng ca lawnglawng siar hi ka nu le ka pa in tla tul an rak ti loih ka vantha.\nCT : Tlawngta pakhat ca a thiam theinak dingah nulepa in an turhhnawh hi tidan dik a si kem?\nTTM : Kei cu ka nulepa'n by force in zianghman in rak fial dah lo. Tlawng ah number one tengteng si ding tivek khal in ti dah lo. Ka rualpinu cu a nulepa in pakhatnak na ngah lo le kan lo vaw ding tivekin an ti ih kan sayama in monthly exam result in sim zik cun a tap cia simai. Ka zangfak thei lutuk. Ca tla a thiam phah cuang lo.\nCT : Asile nulepa in ziangtin ti sehla tha na ti?\nTTM : An fate kha ca thiam a thupitdanpawl theithiam dingin simfiang hai sehla, cule ca thiam duhnak thinlung nei dingin tla sim theu sehla. Fial copih ca zoh hnak cun thiam taktak duhnak thinlung thawn zoh le a thiam ol cuang. Pressure pekawk hi kei cu tha ka ti lo!\nCT : Bezai tla na ngan theu ih fing ziat na rak ngan zo?\nTTM : Si ee, kei cu bezai ngan ka paih tuk. A zaten fing 50-70 hrawng cu ka ngan zo ding.\nCT : Ziangruangah bezai na ngan?\nTTM : Ka thinhar can tivek, ka umhar can tivek le bezai ka ngan theu. Cule ka thin a rawng nuamdeuh in ka thei. Ka lungawi can tivekah cu ka ngan dah lo.. hii..hii..\nCT : Phun hra tla na ong zo fawnih boyfriend tivek teh na ret thlang lo ding maw?\nTTM : Aw, ka ruat rero lai..hii..hii. Ka nutelepawl.. Ta (Tavi) le Te (Juny Run Rem Men) pawlin phunsang tlawng na kai laiih boyfriend na neih lo le na siraw leh ding tin in cah nasa. Anmah tla an rak siraw tuk vek a bangih … hii…hii..\nCT : 'The man of your dreams' hi zovek a si pei tin kan lo sut le teh?\nTTM : Pathian theitu le keimah le ka sungkhat tla in theithiamsaktu si sehla ka duh.\nCT : Na duhbik mi Bible caang in sim thei pei maw?\nTTM : Filipi 4:13: In caktertu Bawi Krih zarah ziangkim ka ti thei.\nCT : Na motto tla theih kan duh hrih.\nTTM : No mountain too high for you to climb; no river too wide for you to cross. (Celine Dion ih Angel ti mi hla lyric ta).\nCT : Na 'Ideal Person' hi zo a si pei?\nTTM : Phun hra ka rak kai sung hmuahhmuah ah ka rualpipawl thawn Lal Pek Tluanga zohthim in kan rak zuam ciamco. Amah hi 2010 kum ah ka kainak hostel ihsin All D in phun hra a rak ong.\nCT : Phun hra a kai rero lai ding mipawl hnenah ziang mi na cah duh?\nTTM : Pathian rinsan ding. Ni tin Bible siar in thla tla cam ding. Cule tlawng kai veten tumtah mi goal ret ding. Cumi goal kha hngilh loin theih ringring ding. Ziangtikhmanah beidong lo ding. Kan zuam ah cun a cang thei lo mi a um lo ti kha theih ding.\nCT : Na personal thuhla teh lo suh a ngah pei maw?\nTTM : Aw, a ngah tuk lawlaw. Nan duhduh in sut uh. Hlawmawknak chance Bawipa'n in pe tin ka ruat ding.\nCT : Kan lungawi tuk. Broken family sung ihsin rung pitling mi na si tiah kan rak thei. Nangmai experience sungin thu cah duh mi (or) hlawm duh mi na nei maw?\nTTM : Si ko, 2006 May thla ah ka nu le ka pa an rak thenaw. Cutawklaiah kei cu phun ruk (kum 12) ka si ih ka nau cu phun li (kum 10) a si. Ka pai' hnenah kum nga sung ka um hnuah 2011 March thla ihsin ka nui' hnenah ka umsal. Ka nulepai' thenawk thu ah zohman ka mawhthluk lo. Ka duhdawtnak khal a danglam cuang lo. Annih khal in duhdawtnak a danglam cuang lo.\nAsinan ka nulepa an thenawk ihsin kan unau hrangah 'inn' ti mi hi a san a um nawn lo vekin a um. Ka rualpipawl an nulepapawl thawn an um ka hmuh le ka daw thei tuk. Cule tlawng ah laksawng la dingih ka feh ni tivekah hin ka nu ka ngai cuang. Hnipuan hruh ding le ceiawkdan ding tivek ka thei loih ka tap ciamco theu. Ka nu hi a fel tukih mi cei tla a paih cuh. Cule shopping feh can tivek le hnipuan lei ding ka hrilthiam loih ka nu ka hlam theu. Cule hlawhtlinak tivek ka ngah canah ka nu ka ngai thei tuk.. ziangahtile nu vek cun pa in mi lawm an thiam lo. Hlawhtlinnak ka co tla hi ka nu thawi kan umkhat lai vekin a manhla thei nawn lo. Ka nu cu mi thazang pek le mi lawm tivek hi a thiam thei tuk. Cule mi ngaihsak tla a thiam.\nKa hmuhdan ah innsungsangah hin nu hi an thupibikin ka thei. Nu cu pa vek an si thei thotho nan, pa cu nu vek an si thei ve lo. Ka pai' hnenih ka um laiah ka nu a um ve lo ruangah ka nun hi a famkim thei lo; tu ka nui' hnenah ka umsal zo nan ka pa a um ve lo ruangah a famkim cuang lo thotho. Curuangah nupa zohman hi thenaw lo hai sehla tiah ka cah duh.\nCule ka nau Joseph tla hi inn ah ka nu a um nawn lo hnu cun inn ah a ngam thei nawn lo. Cunah anih hi kum 10 mi lawng a rak si lai. Ka nu hi fale lehpi a paih thei tuk; computer\/TV game tivek lehdan in zirh ih kan lek khawm theu. Cule inn sungah ral do tivek, lentecelh tivek, cahnah thlep (Origami) tivek, a phunphunin kan rak lek ciamco theu. Cutin ka nu a um nawn lo vukvi tikah kan unau cu umdan kan hloh thluh; kan vavai a sibik ko. Ka nau umdan ka zoh hin ka zangfah tukih ka thin a na thei tuk.. hnemdan le ka thiam si lo.. a thup ten ka tap theu. Nu a um lo cun innsang cu a bu a hlum thei nawn\nlo rori. Ka pa in tla a tha theibik in in kilkhawi ko nan sam mi kan nei thotho.\nKa hmuhdan ah innsungsangah hin nu hi an thupibikin ka thei. Nu cu pa\nvek an si thei thotho nan, pa cu nu vek an si thei ve lo. Nulepa thenawk cun.. ka pai' hnenih ka um laiah ka nu a um ve lo ruangah ka nun hi a famkim thei lo; tu ka nui' hnenah ka umsal zo nan ka pa a um ve lo ruangah a famkim cuang lo thotho. Curuangah nupa zohman hi thenaw lo hai sehla tiah ka cah duh.\nCT : Nupa thenaw nulepapawl hnenah ziang mi na sim duh?\nTTM : Falepawl kha duhdawtnak langter ringring thotho ding; a cang theibikin ngaihsak ringring ding. Cule falepawl hnenah zohman in nui' mawhnak, pai' mawhnak tivek hi fale hnenah sim rero lo ding; mi thin a nauter men. Fate hrangah cun nulepa hi an sunglawi tuk; special an si ringring ti kha theihsak ding. Cule nu ton siang lo, pa ton siang lo tivek hi ti lo sehla tiah ka cah duh bet. Cuvek cu fate hrem rero thawn a bangaw!\nCT : Nulepa thenaw falepawl hnenah teh ziangtin thazang na pe duh?\nTTM : Nulepa an thenawk tikah fale in tampi kan tuar. Asinan cumi cu thinnaunak le thinnatnak ah hman ding a si lo. Nulepa thawn hmun khatte ih umtlang lo ruangah kan hmaikhua siat phah koin tuar ding a si lo; leitlun nulepa hnakih in duhdawttu le in ngaihsaktu Pathian kan nei ti kha cing ringringin mipitling pakhat si thei dingin zuam ding. Nulepa neih lo ruangah sunnak a si cuang lo, mi bang lonak khal a si lo. Nulepa thawn umtlang nain hlawhtling lo tampi an um bangin, nulepa thawn umkhat lo hman sehla hlawhtlinnak a co thothotu khal tampi an um thotho ti kha theih ringring ding. Kan tuar mi hi a lak a si lo; Pathian in a sunlawinak hrangah kan tuarnak hi a hmang thei.\nCT : Na rak tuar mi harsatnak lak ihsin tuvekin ziangtin na hlawhtling thei?\nTTM : Pathian ruangah a si ko. 2008 March thla ah khan ka rak piangthar ih cuisicun ni tin te Bible ka siar, thla ka cam theu. Cule ka nu le ka pa le sungkhat pawlih thlacamnak ruang khalah a si. Pathian bomnak thawn ziangkim ka tuarsuak thei ti hi ka zum ringring. Pathian rinsan hi a hlawk tuk.\nCT : Na tonteh zo mipawl thawn pehparawin ziang mi na sim duh?\nTTM : Ka ton mipawl parah vei tampi cu ka thin a na theu. Asinan tu ah cun cumipawl cu lung mankhung vekah ka ruat thei thlang. Ka experience pawl hi midang bomnak hrangah a rak thahnem tukih curuangah poi ka ti nawn lo. Minung kan dam sung hi tawite lawng a si ih cumi sungah mi tampi bawmtu le bawmnak tampi pe theitu si hi ka duhbik.Tu cun kei tla ka nui' hnen ka thlengsal zoih ka hna a ngam tuk. Ka nu in ka nundan ding le ka umdan ding tampi in zirh, in kaihruai. Cule ka pa khalin in ngaihsak ringring thotho. Curuangah ka future hrangah ka thla a phang nawn lo.\nCT : Na bezai phuah mi lakih na duhbik mi fing khat ten in hlawm siang pei maw?\nTTM: Aw, hlawm siang tuk ee. Himi biazai hi Kawltong ih ka nganmi asi ih ka nu in kan Laitong ih in lehsakmi a si.\nBu Hlum\nHngirhngir awnpawl in\nKa nunnak an thangharh\nHuatawknak thawi ngiarawknak\nA ralsanaw mi hmuitinnakpawl thawn\nNun an rak remtlang tikah\nA can a hung kimih\nAn karlak a khing thlang cun\nThenaw in a laiah a phel phukphi.\nKan hlimnak bu le\nA hlum nuam mi meifar\nA kuai darhsarh thluhdan cu\nA bu a siat, fano khal ti phengphengin\nBeunak bu a hrek a hek hnu cun\nA hrek lawng tang mi cui bu cu\nThli sia khalin a nuai duh ce maw ti pangnak!\nTui hlanih ka rak theih dah lo mi thlatang\nTu ah cun a daihdan a luar cuang!\nAw.. a bu a siat thluh hnu cun\nVate fanopawl khal\nBeunak hmun nei lo'n an vavai.\nKan beunak bu hlum nuamte kha\nZiangruangah henha\nA rak siattheh ke aw???\nCT : Duhsaknak tampi thawn na sung thu in hlawm sian ruangah kan lungawi tuk. Kan lo sut ngah lo mi a um pang le in sim aw.\nTTM : A um lo a bang. Asinain CT parah lungawithu cu ka sim ta duh. Kei lamlam tla in rawn interview ih ka lungawi lutuk.\nCT : Ziangtin kan lo pehtlaih thei ding?\nTTM : Email in kan pehtlaihaw thei ding: firstname.lastname@example.org. Facebook ah tla 'Mai Tluang Than Mawi' tin ka um ko.\nCT : Famkim ten kan thusuhnak in sansaknak parah kan lungawi zet.\nTTM : Kei tla in interview ruangah ka lungawi lutuk. God bless you all!","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/mai-tluang-than-mawi\/","date":"2017-03-30T18:35:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00236-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9989634752,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.998963475227356}","num_words":3457,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin Nonawn lak ih langsar zet\nChin Star News, Chief Editor tuan rero lai, FCCI Youth secretary tuan rero lai, US Chin New Year Festival (2009-10) ih Biazai ngan zuamawknak ih pakhatnak latu le Hlasak zuamawknak ih pakhatnak latu US nonawn star pakhat a si mi Justin cu kan CT palai thawn an kawm aw.\nKa thuhla tawi\nJustin : Ka hmin Justin Sanghrinthang (Thangkuk) a si. Ka Pa cu Pen Thang a si ih ka nu cu Sayamah Lian Sung a si.\nNaupa pakhat ka nei ih Tha Lian Thang (Thangte) tiah kan ko. March 08, 1990 ah Falam ah ka suak. Tukum hi Perry Meridian High School in high school ka theh pek te.\nA tu fang cu Indy Chin Pawlpi, USA ah Public info; Culture and Literature tuanvo ka kai ih Chin Star News ah Chief Editor ka tuan. Cun, Falam Christian Church of Indianapolis ah Mino Secretary ka si.\nCT : Lai Kum Thar Puai, 2010 (Chin New Year Festival ) ih hla zuam-awknak ah pakhatnak ngah ding in ziangtluk na timtuah (prepare) ?\nJustin : Lai Kum Thar Puai ah hlasak zuam-awknak a um ding ti ka thei vete'n \"Chin Community\" timi Biazai cu thlacamnak thawn ka ngan cih. Cumi Biazai ka ngan mi cu ka u pa Chigaco ih Salai Ngun Nawl thawn aw thluk kan bun. Cutheh in Indy Chin Band pawl ih zuampinak in kan zir (practice) ringring puai thlen hlan tiang. (Indy Chin Band : Lead guitar : Salai Lai Lung Lian, Bass : Salai Ko Aung, Drum: Salai Siang Lian (Siangte), Guitar : Kunrirak (Ukte).\nCT : Himi hla na sak laifang ah ziangmi na feeling?\nJustin : Ka hla ih a ti duh san mi pawl ka feeling phah. Kan suulphumnak ram a si lo mi ram ah kan um na'n sikhawh Chin Community,USA ruangah Chin thangthar nonawn le Chin mipi hizat nuam le hlunghlai zet in Lai Kum Thar kan tuah thei ti'n ka hla uar zet in ka sak.\nCT : Mai hla phuahcop asiih pakhatnak na ngah ding na rak zum cia maw?\nJustin : Ka nu le ka pa, ka sungkhat pawl, ka rualpi tha pawl le saya pawl thawn Pakhatnak ngah ding in Pathian hnen ah thlacamnak kan neih hnu ih zuam-awknak ah tel mi ka si ruangah hnangamnak kim thawn zuam-awknak ah ka tel.\nBiazai ka ngan mi a zate in cu 70 a luan zo.\nCT : Tui kum 2010 fang-er puai nan hmannak ih na duhbikmi le na duhlobikmi pakhat veve in sim aw..?\nJustin : Ka duhbikmi cu Laimi tamzet hmun khat ih mai Laitong te thawn vun biak-awk, Laihla sak le mai Lailaam vunlaam tluk ih ka duhmi a um lo. Asinan Laimi hrekkhat Laitong silo a dang tong in an mah le an mah an biak-awk ka theih mi hi ka duhlobikmi a si.\nCT : Nikum Fanger puai Biazai ngan zuamawknak ah pakhatnak na la zo ih Biazai ah ziangtluk na thinlung na rak pe?\nJustin : Singai ! 2009 Lai Kum Thar (Indianapolis) ah Biazai pakhatnak ka rak ngah dah ngai. Hmaisa sawn ah Biazai in thok sehla. Biazai hi ka nauhak laite ihsin ka siar ringring. Burma kan um lai ka phun sarih lai-ah Kawl ka sayapa hnen ah Biazai ngan daan ka rak zir. Cule Biazai bu pawl tampi ka siar. Cun, Falam ih Biaknak lam ih suah mi thuthang ca le cazual pawl ih Biazai khal ka siar ringring. Tong khuun le Lai thuanthu khal tampi ka siar ih cumi pawl nih khal Biazai ngan in bawm zet.\nCT : Hla hi ziangtik in na sak thok ih ziang tluk in na rak paih?\nJustin : Hla lam cu sim ding ka phur zet. Sunday school ka kai thok ihsin hla ka sak thok. Sinan mipi hmai ih keimah te'n pakzai (solo) ka sak hmaisabik cu ka kum 10 lai-ah a si ih Bethlehem Baptist Church, Falam ah a si. Hlasak hi ziangtluk tiang ka thinlung ka peek tile cu hlasak thiam hmin thang pawl ih an kaa caang daan, an kut hawi daan le an mit men daan tiang in ka rak cawng ih an aw suah daan vek rori in ka aw ka rak suah ciamco. Tu khal-ah hlasak daan le music lam ka zir rero lai a si.\nCT : Biazai paziat na ngan zo?\nJustin : Biazai ka ngan mi a zate in cu 70 a luan zo. Hmaisabik ka ngan mi Biazai cu ka kum 15 ramleng kan thlen ni ih ka ngan mi \" Ka Kir Saal Ding\" timi a si.\nCT : Hla fingziat na phuah?\nJustin : Hla hicu ka phuah tuk lo. \"Ninu Bang Suum Saal Aw\" le \"Chin Community\" hi an si ko. Kei cu a sak lam ka si. Hmailam ah cu Pathian nih rem a ti le a sak tu lawng si lo ih hla phuah vivo khal ka tum.\nCT : Album teh suah leh na tum maw?\nJustin : Pathian nih rem a ti ah cu 2011 sungah Album pakhat suak thei ding in thla kan cam rero lai.\nCT : Mi note na si lai ih na upat tikah ziangmi si na tum?\nJustin : Pathian ih i peek mi ka nunnak hi Khirh le Miphun hrangah ka hmang ding. Ka duhtuk mi hlasak,cangan le lemcang hi ka sunzom vivo ding. Cun , ka hrang ih Pathian nih a tumtah cia mi thil ah lungawi zet ih a cohlang thiam tu si ding ka tum.\nCT : Kawlram (Lairam) ah kirsal na tum maw?\nJustin : Ka kir saal ding ni le thla siar in i hngak rero laitu ka nu Lairam hnenah thansanak, hlawhtlinnak le nunnomnak thawn a fapa kei in ka pan saal teengteeng ding.\nCT : Kan Chin hlasakthiam lakah zo na uar bik?\nJustin : Pathian hla ah Sangpi le Mai Lal Biak Hnem cun love song ahcun Solomon Menrihai hi ka uar.\nCT : Chinmi hruaitu ah zo na ngaisang?\nJustin : Pu Con Bik ka ngaisang in ka uar a si.\nCT : Na buai thei tuk fawn Chinlandtoday ah na rak leng man ve maw?\nJustin : Chinlandtoday a um thok ni ihsin tui' nitiang nikhat veikhat tal a malbik pelh lo ih a zohtu lakah ka tel ve. Ka lo lawmhai zet nan zuamnak parah.\nCT : Chin mino le hlasak, cangan lam a huam mi hnenah cah duh mi na nei maw?\nJustin : Miphun pakhat a thangso theinak dingah thil tampi a tul. Cu mi tampi a tul mi lak sung ihsin awnmawi lam le Calai lam khal hi thansonak kalbak pakhat an si ve. Kan ni mino san ah kan Chin (Lai) awnmawi saang sinsin seh. Kan Calai khal miphun dang hluan in a thum hleicenak lang sin ter uh si.\nAtnak sumziing pawl cu cakzet in pah bal ding ah kan zuam ding. Kan tong, kan Calai le Nunphung kilhim vivo uh si ti hi ka cah duh hleiah khui hmun kan um khal le Chin (Lai) miphun ka si tiah baan phar ngam tu si cio uh si tikhal ka sawm duh fawn a si.\nCT : Kan lo naihsin theinak ding ah…\nMy Website : www.justinthangworld.webs.com\nYoutube: www.youtube.com\/justinshthang\nFCCI : www.falamchristianchurch.net\nChin Bible : www.www.myanmarbible.com\/bible\/Falam\/html\/index.html\nID: email@example.com","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/justin-sanghrinthang-thangkuk-le-ct-palai-kawm-aw\/","date":"2017-03-30T18:33:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00248-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9962595105,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9962595105171204}","num_words":1158,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.304,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1\n1907 kum ih Champawat milai dehtu pawpi ka rak pel lai ah, Almora pengpi nisuahlam ramri ih khawte mipi pawl ttihphannak thawi' a khattertu milai sa ei tlavang pakhat thuhla ka rak thei. Senpi Tlangsuakbu (House of Commons) tiang ah a thuhla suhawknak a um mi himi tlavang hi hmin tampi in an ko ih, minung zali dehtu tiah theih a si. Kei cun Panar milai dehtu ti ih ka rak theih ruangah ka rel ding mi thuanthu khal ahhin cumi hmin cu ka run hmang vivo ding.\n1905 kum hlan kha cu Cozah hminsinbu lam ah milai dehtu pawl ih thuhla hi nganlut a si dah lo. Curuangah Champawat pawpi le Panar Tlavang hlan ah hi cun Kumaon tlangtluan ah milai dehtu hi theih si hrih dah lo ding in a lang. Asinan himi ramsa pahnih – a pahnih kom in minung za riat le sawmthum paruk dehtu – an hung um tikah Cozah cun harsatnak a tong. Ziangahtile hivek ramsa cinfelnak ding bungrua a nei lo ih, ramtawi pacang pawl ih huamnak lawng rinsan ding a nei. Vanduai thlak zet in himi can ih Kumaon ahhin hivek ramtawihdan thar a huamtu hi an rak maltuk. A dik maw dik lo cu rel theih a si hran lo nan, hivek ramtawih hi cu, a lehhnu kum malte ah Wilson in amahte'n Everest tlang zim kai thlen a tum mi vek ih thil ttihnung ah ruat a si. Keimah lala khal Wilson in Everest tlang thuhla a theih lo tluk thotho in, milai dehtu thuhla hi ka thei fumfe lo. Wilson in a tumtah mi a hlawhsam ih, kei in ka hlawhtlinnak san khal hi vantthat ruang liolio a si.\nChampawat pawpi ka thah hnu Naini Tal ih kan inn ka ra tlun tikah cozah in Panar Tlavang kap ttuanvo la ding ah in dil. Himi lai cu pumcawm hnattuan ah ka buai nasa tuk ih cumi ttuanvo hrangih can ka pek thei tik ahcun zarh tampi a rak liam man zo. Cutin, tlavang a hrannak hmun Almora pengpi deng le kawr pan ding ih ka tiarawk rual ciah ah Naini Tal ih Ttuanvo Neitu Mangkibawi (Deputy Commissioner) Rerthoud hnen ihsin Muktesar milai dehtu pawpi in ttihphannak thawi' siangpahrang a ttuannak hmun ah mipi pawl va bawm ding ih i dilnak ka ngah. A thuhla ka lo sim cia zo bang in, cumi pawpi ka va pel ngah hnu ah, Panar Tlavang pel ding in ka feh (Himi thuanthu umnak \"The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon ah Muktesar Milai Dehtu thuhla hi a um – ca lettu).\nTlavang a hrannak hmunram kau zet hi ka feh dahlonak a si ruangah Almora ih Ttuanvo Neitu Mangkibawi Stiffe hnenah himi tlavang thuhla ka theih thei ding hmuahhmuah va sut ding in Almora lam in ka feh. Stiffe cun lainat zet in suncaw ei i sawm ih hmunram zuk pawl khal i pe. Ka feh zawng ih i mangtthat phah ah thil ttihnung um thei mi hmuahhmuah ruat in, cumi pawl cu ro cah ciamciam ta ih hmaton ding in ka hril ngaingaimaw, tiah thu i sut thutthi ta.\nKa hmunram zuk pawl cun tlavang a hrannak hmun feh theinak ding lamzin pahnih an um thu an tarlang. Pakhat cu Pithoragarh lamzin ih Panwanaula ihsin a si ih, a dang pakhat cu Dabidhura lamzin ih Lamgara ihsin a si. Lamzin neta deuh ka hril. Suncaw ei khawh ah, ro cah cia ding thuhla cu um hman sehla, thinlung hahdam in ka pok. Siahhlawh pakhat le ka thilri phurtu pacang pali in in thlun. Ka milai pawl thawn Khairna ihsin hmun so zet peng hleili kan feh zo. Asinan kan no lai le cahvah lai a si ruangah ni khat a liam hlan ah hlapi tiang feh bet kan tum.\nThla thul zan thlapi a suah rual ah amah lawng a um mi inn pakhat ah kan va thleng. Phar parih ca ngan rin aw hrenhren pawl le a kiangkap ih cahnah tlek pawl ruangah tlawnginn ih hman dah mi a si kan zum. Riahbuk puanthlam ka keng lo ih cui' inn cu tawh a hrenawk fawn ruangah ka milai pawl thawn tual ih riah ka tum. Milai dehtu sam a cainak hmun ihsin peng tampi kan hlat lai ruangah a him tawk zet ko. A kil li in pii kul cio hrawng a kau mi tual cu senpi lamzin thawn a dai aw ih a kaptluan pathum cu pii hnih sang phardawl in an kulh. A kaptluan palinak cu tlawnginn in a kham.\nTlawnginn dung ih hramlak ah zinan tampi a um ih, ka siahhlawh in rawl a suan theinak ding ah ka milai pawl cun tual kil pakhat ah meisa an muah. Kei cu tawh hren mi sangka hngohsan in ka to ih kuak ka fawp phah. Ka siahhlawh cun lamzin thawi' naibik pharhdawl niamte parah tuu ke pakhat a ret ta ih meisa lam ah a ra kir sal. Culai ah tuu ke umnak phardawl dung ihsin tlavang pakhat ih lu a hung lang lai ka hmu. Thil umtu dan cu zoh nuam ka ti zawng a si ih, tlavang cu keimai lam a hoi fawn ruangah cang lo in ka um. Tuu ke umnak ihsin ka siahhlawh pii malte a feh thlen rual ah tlavang cun sa cu a lak ih lamzin paltlang in hramlak ah a liamhlohpi. Sa cu cahnah tumpi parih ret mi a si ih, cahnah thawn an erh awk ruangah tlavang in a thiar vete'n cahnah an awn. Cumi cahnah awn a theih tikah ka siahhlawh cu dunglam a hoi ih sa thiartu cu uico ih a ruat ruangah auh phah in a dawi. Asinan tlavang sawn a si ti a theih ngah vete'n ka umnak lam ah a hlan hnakih cak sawn in a ra tlan sal. Nisuahlam ram ih um vun rang minung pawl hi malte an aa deuh ti ih ruat kan hlawh. Cumi khal thuhla dangdang pawl hnak in, sundir ni ling hnuai ih veivah kan hman ruang ah a si bik. Ka siahhlawh mi ttha in cui' thilthleng zoh in ka hni rero ti a i hmuh tikah, kei hi ka cipi pawl hnak in ka aa luar deuh ih i ruat ka phang lamlam. Thin nuam lo zet awkam thawn, \"Tlavang ih a thiar mi kha na zanriah ding a si. Na hrangah thil dang zianghman ka nei lo,\" i ti. Asinan zanriah cu awmang zet in a tuah thei thotho ih, tlavang rilrawng in a sa a thawt laifang a si mi tuu ke a ei thawt tluk thotho in, kei khal in ka zanriah cu ka ei thaw ve ding ka ti ngam.\nA thaizing cu zingte'n kan pok ih, Lamgara ah rawl ei in kan cawlh lawk hnu in, siimlam ah milai dehtu sam a cainak ramri ih um Dol Dak Bangla (Bungalow) kan va thleng. A thaizing ah ka milai pawl cu bangla ah tanta in milai dehtu ih thuthang va verther ding in ka pok. Khaw khat hnu khaw khat ah ka feh ih, ke-feh-zin pehzom aw vivo pawl ah tlavang keneh ka hawl phah vivo. Siimlam ah loram ah amah lawng a um mi inn pakhat umnak ka va thleng. Cui inn cu lungto ih sak mi a si ih, a tlunkhuh khal lungpheng a si. Hramhri kung umnak hramlak in a kulh mi loram ekah malte sungah a um. Cumi loram inn fehnak ke-feh-zin ah tlavang pa tum zet ih keneh pawl ka hmu.\nCui inn ka va thlen tikah zaute fatakte ihsin pacang pakhat a rung lang ih, thing ih tuah mi kailawn ihsin rung ttum in, tual ah i ra tong. Cu pa cu pacang no te, kum kulhluan hnih hrawng a si ih, a riah a se zet. Mizan ah amah le a nupi cu pindan pakhat lawng a um mi an inn zial ah sangka ong in an it. Ziangahtile April thla a si ih khua a hlum tuk. Zan ah tlavang cu an zaute fatakte ah hung kai in a nupi ih or a keu hnu ah pindan ihsin a lu dirhsuah hmaisat a tum. Thawpit ih kiauraak phah in nunau cun a pasal cu a kut thawn a hai ttuattto. Cutikah a pasal cun thil um dan a theithiam cih ih a nupi ih kut khatlam kai in, amai kut khatlam thawn sangka tlang cu ttansan ah a pawk ih, tlavang kut ihsi a a nupi a dirhsuah hnu ah sangka a khar. A tanglai mi zan can hmuahhmuah cu, tlavang in sangka run bauhsiat a tum rero ruangah, an nupa in pindan kel pakhat ah tthia thlohthlo in an um. Thli lut-suak um lo pindan hlum hiamhiam ih an um ruangah a nupi ih hriamhma pawl cu septic ah an cang thok ih, zinglam a thlen cun a na tuarnak le ttihphannak ruangah a lung a fim nawn lo.\nSunvu in pacang cu a nupi hnenah a um. Tlavang ra kir sal in a nupi a thiar a phang ih, an venghnen naibik le an inn karlak ih hramhri kung sah zet um hramlak va feh ding khal a ttih phah fawn. Ni a liam zik lala ih, mi van duai cun zan ttihphan um dang pakhat a hmaton zik cuahco zawng ah a inn lam ih ka va feh lai i rak hmu. A thuhla pawl ka theih tikah ka ke hram ah ra sep aw ih a ra ttah kha ka mang a bang nawn lo.\nKa hrangah boruak harsa a thleng. Cumi lai ahcun milai dehtu a hrannak hmunram ih minung pawl hrangah tuamhlawmnak-hmaisa (first-aid) lam thilri pawl Cozah hnenah ka rak dil hrih lo. Curuangah Almora hnak ih nai sawn ah ziang siivailam thilri simaw, bomawk theinak dang simaw, an um lo. Almora cu peng kulhluan nga a hla fawn. Nunau hrangih bomnak dil ding cun keimahte ka va feh a ttul ih, cumi cu pacang kha mi aa laktlak lo dinhmun ih thlenternak tluk a si thei. Ziangahtile pacang pakhat in a tuar thei zat ttihphannak hmuahhmuah cu zan khat sung a rak tuar zo. Tlavang cu ra kir sal in sangka bauh a tum lala hmel fawn ruangah, zan khat dang cuvek qttihphannak a tuar bet ahcun mi aa inn ih ret mi ah a cang ding ti a fiang.\nPacang ih nupi cu kum hleiriat hrawng a si. Tlavang in a haa thawi' a or a rektarh lai ahkhan zapathal in a rak it. A pasal in a kut ih a dirh tikah tlavang cun dir neh ve thei ding in a kuttin thawn a awm a ttham. An dirhawk netnak ah tlavang ih tin pawl cu a taksa sungah thuk zet in an lut ih, an rin aw hrenhren. Thothe a khat ih zam surso mi, sangka pakhat lawng nei, tukverh um lo pindan fatakte hlum hiamhiam sungah nunau ih hngawng le awm ih hriamhma hmuahhmuah cu septic ah an cang thluh zo. Curuangah siivailam bomnak ngah khal ah, ngah lo khal ah, a nunsuah theinak ding cu a mal tuk lawmam. Cumi thil umdan ka hmuh ruangah, bomnak dil ding ih feh lo in, a zan cu pacang ih kiang ah um sawn ding ah thutluknak ka tuah. Himi thuanthu a siartu lakih minung pakhat te hman, tlavang asilole pawpi in a or ih a keu mi, mi vanduai asilole rannung vanduai ih tuarnak pawl, a zia-umternak ding asilole a tuarnak cemternak ding ah – cerek pakhat bak lo cu – thil dang zianghman nei lo in, naa a tuarnak pawl hmu le theitu ih nan canlonak ding ah ruahsannak nasa zet ka nei.\nInn can thotho ih sau zaute cu a khatlam deng veve ihsi do mi a si ih, pii hleinga hrawng sau in pii li hrawng a kau. Far kung no pakhat ih tuah mi karbak thawn kaihsoh a theih. Cumi karbak ralkah ah cui' inn ih sangka neihsun a um ih, zaute hnuai ahcun tih-thing retnak puk te pakhat a um. Puk te cu pii li kau in, pii li a sang.\nPacang cun amah le a nupi umnak pindan sungih um ve ding in zangfah i dil. Asinan cumi cu ka tuah thei lo. Ziangahtile, mi ten sia cu ka si lo nan, pindan sungih rim sia cu a luartuk ih ka tuar theinak in a daih lo. Curuangah kan karlak ah zaute hnuai puk te khatlam deng ih tih-thing pawl kan retkhawm. Puk te ih tih-thing um nawnlonak ahcun phar hngohsan in ka to thei ding. Tu ahcun khua a thim zik thlang. Curuangah a kiangnai tivate ah tidai va in in, ka zutawk hnu ah puk te ahcun ka to. Pacang cu a nupi hnenah hung feh ding in, le an sangka cu ong ringring ding in ka sim. Karbak ih a kai lai ahcun pacang cun, \"Tlavang in a lo deh tengteng ding, bawipa, cutikah ziang ka tuah ding?\" i ti phah. Kei cun, \"Sangka kha khar awla, thaizing tiang rak hngak aw,\" ka ti.\nThla thul hnu zan hnih a si zo ruangah khawthim can tawite a um ding. Cumi khawthim can cu ka thin i phangtertu a si. Pacang in a rel bang in tlavang cun khawvan tiang sangka a kheuh rero taktak ahcun hlapi a feh hrih lo ding ih, tu hman ahhin hrampi rul lak ihsin i bihthup rero men thei. Zan khawthim lak ahcun thil hmuh thei tum ih mit ttang ttentten phah le nisuahlam tlang zim ihsi thlapi hung suah lohli ding thlacam phah in nazi pakhat le hrek sung ka um hnu ah cinghnia pakhat in theihternak au-aw a run suah. Cinghnia cun a cuap tha hmuahhmuah suah thluh in a ai ruangah hlapi tiang in a theihtheih. A ai-awn cu 'fe-a-on, fe-a-on' tivek deuh a si ih, a mithmuh ih thil ttihnung a um sung hmuahhmuah cu a ai non rero. Tlavang hin sa an pel tikah siseh, an deh mi sa an pan tikah siseh, nuamnaite'n an feh ttheu. Curuangah, cui' tlavang cu milai dehtu ah vun ruat in, kan karlak peng hrek a feh sung cu minute tampi a rei ding ih, a ra thlen ah thlapi a suak taktak lo a si hman ah kap theinak ding tawk in a tleu zo ding. Curuangah ka thin a hahdam ih zalen deuh in ka thaw ka thaw thei thlang.\nMinute tampi a liam. Cinghnia khal a ai nawn lo. Thlapi cu tlangmual tlun ihsin a hung suak ih, ka hmaizawn leilung cu a run tlet eng pempem. Thil cangvai zianghman hmuh ding a um lo. Awn theih ding umsun khal ka tlun ih nunau vanduai in natnak nasa zet tuar in thaw thawt ding a hawl rero awn lawng a si. Minute pawl cun nazi hrangah lamzin an kian. Thlapi khal van ah a kaisoh hnu in nitlaklam ah a suk thok thlang. Cutikah ka hmaizawn ih leilung cu inn ih phenthlam in a run hliah. Can ttihnung a thleng lala. Ziangahtile tlavang in i hmuh ahcun, tlavang pakhat ih thinsau theinak suah in, a cangvaihnak pawl phenthlam ih an hliahphen thei ding can a hngak tengteng ding. Asinan zianghman a thleng lo ih, cumi hlan nazi hleihnih ih thlapi a rak suahnak zawn ihsin ni tleuzung pawl van ih an kapsuahawk tikah, sa bawh ih ka to zan hmuahhmuah lakih zan saubik cu a hung cem.\nPacang cu zan hmaisa ih zanvartei' a men ruangah thaw zet in a itthat hluahhlo. Puk te suahsan in ka ruh kham pawl ka sawizoi lai ah karbak ihsin a rung ttum – leilung hak parah cang lo ih nazi tampi sung to dahtu lawng in ruh a kham thei zia hi an thei. Ram theihmu malte ti lo cu nazi kulhluan li sungah zianghman ka ei lo ih, ka um hrih khal tthathnemnak a um nawn lo ruangah, pacang cu mangttha ta in, peng riat hla ih um mi Dol Dak Bangla ah ka milai pawl va pehzom sal ding in, le nunau hrangih bomnak va cah ding in ka pok. Peng malte lawng ka feh ah ka milai pawl ka tong. Reipi ka hloh ruangah ka thilri pawl an fun ih, Dak Bangla ih ka riah man an pek hnu in, i hawl ding ah an ra pok. Amah thawi' kan biakawk rero lai ah, Temple pawpi thuhla ih ka rak rellang dah mi, Lamzin Kiltu a ra. A Bhootia rang cakvak te parah hnget zet in a to ih, Almora lam pan ding a si ruangah, Stiffe hnenih ka cakuat cu lungawite'n ttuanvo i laksak. Stiffe cun ka ca a ngah vete'n nunau hrangah siivailam bomnak a kuat cih. Asinan bomnak a thlen tikah cun a tuarnak pawl cu an rak cem zo.\nHimi Lamzin Kiltu hi Dabidhura ah milai pakhat deh a tuar thu i simtu kha a si ih, Dabidhura ka va thlen tikah ka ton dah mi lakih ramtawih tontehnak mangbang thlakbik le ngaihven umbik ka va tong (Temple Pawpi thuhla hi himi Panar Tlavang thuhla umnak 'The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon' cabu bung hmaisabik ah a um. Puithiam in na kap thei lo ding, kiltu a nei tiah a sim vek in, a kap tum rero nan a hlawhsam – ca lettu). Cumi tontehnak ka ngah hnu ah Dabidhura biakttheng ih puithiam putar cu ka kap that thei lo mi pawpi vek in milai dehtu hin a biakttheng ih humhimnak a ngah ve maw tiah ka sut. Cutikah puithiam cun, \"Lamlam, Bawipa. Himi Shaitan (Khawsia) hin ka biakttheng ih pathian ra betu minung tampi a deh zo. Himi kap ding in ka ra kirsal ding na ti vekih na ra kir taktak ahcun, zinglam le siimlam ah na hlawhtlin theinak ding hrangah thla ka lo camsak ding,\" tiah i sawn.\n2\nKan nun hi ziangtluk in lungawinak thawn khat hmansehla, aipuang hleice ih kan thlirsal ttheu mi canbi cu an um ttheu thotho. Ka hrangah cuvek canbi cu 1910 kum a si. Ziangahtile himi kum ah Muktesar milai sa-ei pawpi le Panar milai sa-ei tlavang ka kap ih, himi thilthleng ropi pahnih karlak ah, keimah le ka milai pawl in Mokameh Ghat (Mokameh Karbak) ah, cet thilri zianghman tel lo, kan kut thawn rori in ni khat sungah thilri ton thawng nga le za nga rori kan thiarsuak thei. Himi hi can-hmuahhmuah tahfung (all-time record) a si.\nPanar tlavang kap tum ih ka pawhsuah ttum khatnak cu 1910 kum April thla ah a si. Cumi kum thotho September thla hlan cu a vei hnihnak zuam sal ding in can ka pe thei lawk lo. April thla le September thla karlak ahhin minung paziat deh an tuar ti ka thei lo. Ziangahtile ka theih cin ahcun,Cozah in ziang cazual (bulletin) hman a suah lo ih, Senpi Tlangsuakbu (House of Commons) ih himi tlavang thuhla thusuhawknak a um mi ti si lo ahcun, Indian thuthangca pawl ah himi tlavang thuhla tarlang mi dang a um lo. Panar tlavang hi minung zali dehtu tiah theih a si ih, Rudraprayag tlavang cun za le kulhluan nga a deh. Himi thuhla ah Rudraprayag tlavang thuhla cu India ram pumpi ih thuthangca thulu pawl ah hmun a luah ih, Panar tlavang thuhla cun mipi ih theih a hlawhtuk lonak san cu sam a cainak hmun hi mi senpi khualtlawn veivahnak hmun ihsin a hlat deuh ruangah a si hmang ding. Rudraprayag tlavang cu kum tin in pathian be ding ih khualtlawngtu thawng sawmruk an veivahnak hmun ah sam a cai. Cui' khualtlawngtu lak ahcun mi hnuaihnung bik ihsin mi phun-u bik tiang an tel ih, cu pawl cun milai dehtu ih rawlkheng paltlang ih an feh thluh a ttul. Himi pathian be ding ih khualtlawngtu pawl, le Cozah in ni tin cazual a suah mi pawl ruangah, Panar tlavang hnak in a siatsuah mi a mal nasa cing in, Rudraprayag tlavang hi a hmin a lartuknak san a si (Rudraprayag tlavang thuhla hi Jim Corbett in cabu dang pakhat a ngan – ca lettu).\nPanar tlavang kap ding ih vei hnihnak zuam sal ding ah, siahhlawh pakhat le ka riahbuk thilri le lamcaw phurtu minung pali thawn September 10 ah Naini Tal ihsin kan pok. Zinglam nazi pali ih inn ihsi kan pawhsuah lai ah khua a dur khiamkhiam ih, peng malte kan feh tikah ruahpi vannawn a rung sur thlurthlo. Sunvu in a sur ih peng kulhluan riat a hla mi Almora kan va thlen tikah kan ruh tiang in a ciar thluh. Cumi zan cu Stiffe hnenih va leng ding ka si nan hnipuan ro pakhat hman ka neih lo puhmawh in Dak Bangla ah ka um sawn men. Bangla ahcun khualtlawng ih riaktu dang zohman an rak um lo ih, ttuanvo neitu in ka hrangah meisa alh hluahhlo tappi pahnih um mi pindan pahnih in pe. Curuangah zinglam ahcun khualtlawng peh thei ding in ka thilri cu an rak ro thawkhat ve.\nAlmora ihsin April thla ih ka rak zawh mi lamzin thotho zawh sal ka tum. Hriamhma tuar ih nunau a thihnak inn ihsin tlavang cu pel thok ka tum. Thawhhlam ka ei lai ah Panwa timi tlakrawh inn sak hnattuantu pakhat cu kan hnenah a ra. Anih hi Naini Tal ah kan hnattuan a ttulttul in ttuansaktu a si. Panwa ih khua cu Panar horkuam ah a um ih ka milai pawl hnen ihsin milai dehtu pel ka tum thu a rak theih tikah kan hnenih feh ve ding ah in dil. Ziangahtile inn ih tlun a duh nan amahte'n a feh ngam lo. Panwa cun cutawk hmunram cu a theih ruangah ruahnak in pek vek in, tlavang in ka zanriah in eisaknak tlawnginn lam ihsi Dabidhura lam ih feh ka tum mi cu ka tthulh sal ih, Pithoragarh lamzin zawh ding in ka ruatcat. Panwa Naula Bangla ih zan kan riah hnu in, zingte'n kan pok ih peng malte kan feh tikah Pithoragarh lamzin ihsin vorhlam ih a um mi zinrua ah kan pial. Tu ahcun milai dehtu ih hmunram ah kan um thlang. Hitawk hmun ahcun lamzin pi a um lo. Khawte pakhat le pakhat pehzomawknak ke-feh-zin tete hmang in an pehtlaih aw ttheu.\nThil umdan a sawtpawt thei hrot lo. Ziangahtile kil li peng za tampi a kau mi ah khawte pawl an darh zelzel ih milai dehtu cu khuitawk fang ah a um ti kan theih lo ruangah khawte pakhat hnu pakhat ah va feh vivo in va hliakhlai a ttul. Salan le Rangot khawte-hlawm (pattis) paltlang ih kan feh vivo hnu, a ni linak siimlam ah Chakati khua ah kan thleng. Cutawk khaw lal cun Panar tiva khatlam ral ih Sanouli timi khua ah kan dung ni malte ahkhan tlavang in minung a deh thu in sim. Tu pekte ih ruahpi vannawn a sur ruangah Panar tiva cu a lian zet. Curuangah khaw lal cun, thaizing ah lilawn a um lo mi Panar tiva tan olsamnak kawhhmuhtu ding minung pakhat ka lo thlahter ding ti ih in tiamkam phah in, cumi zan cu an khua ih riak ding in thuron in pe.\nKhaw lal le kei cu inn dot-hnih saupi khatlam deng ah kan be aw rero. Thuron i pek vek cun cumi zan cu an khua ih riak ding in ka lung a kim. Khaw lal cun inn tlunta dot ah keimah le ka milai pawl hrangah pindan pahnih a ruahman ding thu in sim. Kan biakawk lai ahcun hnuaita dot ih khatlam dengbik pindan cu luahtu nei lo a si ti ka hmuh ruangah cutawk ah ka riak ding ih, ka milai pawl hrangah tlunta dot pindan pakhat lawng a ruahman a ttul phah ding tiah ka sim. Ka riah tumnak pindan cun sangka a nei lo. Asinan tlavang ih deh mi netabik cu tiva ih khatlam ral ah a si ih, milai dehtu cun tiva ti lian cu tankai a tum lo ding ti ka thei.\nCumi pindan ahcun bungrua zianghman a um lo. Ka milai pawl cun, cumi pindan rak luahtu netabiktu cu mi borhbah luarkai a si ding ti ih phunzai rero phah in hnawmhne le hnipuan sia um mi hmuahhmuah cu an phiat fai. Cu thluh in leilung ih phah mi, tidai zun thei lo ihphah (groundsheet) cu zial ih hman mi tlakkhang parah an phah. Ka ihkhun ah to in, tual ih muah mi meisa thawn ka siahhlawh ih in suansak mi zanriah ka ei hnu in ka it. Nazi hleihnih sung ah hmun hlapi ka feh ciamco ruangah rei lo te ah ka itthat cih. Ni a suak ciah ih, pindan sung a run tlet eng rual ah pindan sungah cun thawmvang dimte ka thei ih ka mit ka hun men tikah ka ihkhun kiang ah pacang pakhat a rak to ti ka hmu. Cu pa cu kum sawmnga hrawng a si ih, phar nat dinhmun netkhawt neitu a si. Ka hung tthangharh ti a hmuh tikah, cui' nung cing ih thi mi vanduai cun a pindan ah zan nuam zet ka hman a beisei thu i sim. A khatlam khua ih a rualpi pawl hnenah ni hnih sung a va tlawn thu, a ra kir tikah a pindan ih ka rak ihthah lai a hmu ih ka tthangharh hngak in ka ihkhun kiang ih a rak to thu i sim.\nNisuahlam ram ih nat ttihnung bik le suankaiawk olsam bik a si mi phar nat hi Kumaon pumpi'n nasa zet in a darh. A hleice in Almora pengpi sung ahhin a luar hleice. A luartuk lawmam ruangah minung pawl in phar nat cu Pathian vehvainak ci khat ah an ngai ih, phar nat neitu pawl khal a hranpate'n an ret cuang lo hlei ah, suankai aw lo ding ih damkhanawknak khal zianghman an tuah lo. Curuangah kum tampi sung phar nat neitu in a rak luah mi pindan kha ka riahnak ding ih ka hril tikah khaw lal cun ralrinnak pek ttul ah a rak ngai lo si bik in a lang. Cumi zing cu ka hnipuan ka hruh can a rei lo nasa ih, in hruaitu ding a man vete'n khua cu kan suahsan.\nKumaon ramtthen sungih ka veivahnak ahhin phar nat ngah ding phan-umnak hmun tampi khal ka thleng dah ko. Asinan cui' zangfakza mi vanduai pindan ih ka riah ttum tluk in mi thiangfai lo ih ka ruahawk can hi a um dah lo. Tiva kan ton hmaisabik ah ka siahhlawh in thawhhlam i timtuahsak ding in, le ka milai pawl in an rawl an timtuah theinak ding ah, cawl ding in ka sim hai. Cu thluh ah ka ihphah kholh ding in, le ka sinpuan pawl ni ih pho ding ih ka cah ta hai ih, carbolic (kabawlik) sahpian tan khat la in lung pheng tumpipi ih an kulh mi tili fatakte umnak tiva lam ah ka vung suk. Cumi pindan ih ka hruh mi hnipuan hmuahhmuah ka hlit hnu ah tili ahcun ka sop ciamco ih, lung pheng pawl parah ka pharh. Cu thluh in a tanglai mi sahpian thawn ka rawt aw. Himi ttum tluk in sahpian ka rawt aw cipciar dah kel lo. Nazi pahnih hnu ah, nuai nat tuk an tuar ruangih a kir siaisiai deuh mi hnipuan pawl hruh in ka milai pawl hnenah ka kirsal. Tu ahcun thiangfai in ka thei aw sal thlang ih, thawhhlam khal ramtawipa in thaw zet ih a ei vek in ka ei thei sal.\nIn hruaitu cu pii li le zungpibok ruk hrawng ih sang a si. A lu a pawr zet ih a sam khal an sau. A taksa cu barrel tumpi vek a si ih, a ke an tawi. A ttong a mal fawn. Hmun hrap kaisoh ding kan nei lai maw ti ka sut tikah a kut a pharh ih, \"Hitluk ih rawn a si ko,\" tiah i sawn. Cutin a rel nan tlang hrap zet ihsin a hnuai ih horkuam ah in hruai suk ta thotho. Horkuam kan thlen tikah horkuam cu zawh in tiva umnak kan va pan ding si hmang ka ti lawk. Asinan, in hruaitu cun zianghman ttong lo, le a lu khal kan lam ih her lo in, hmun kolh ihsin a feh ih a khatlam ih tlangmual so ah in hruai lala. Cui tlangmual cu a hrap zet ih hling an tam zet hlei ah, lei tthenel an um ih feh a harsa ngaingai. Kan tlun ih ni a sat tuk fawn ruangah tlangmual zim cu thlanhri baksen tla in kan hung thleng. Asinan tlangmual kaisohnak ding ih tuah mi ke neitu si awmtak in, hruaitu cu a hna hman a thak hrih lo.\nTlangmual zim cun hmunram kaupi a lang. In hruaitu cun Panar tiva thlen hlan ah tlang sang pahnih kaisoh ding kan nei lai ti ih in sim tikah, tlakrawh inn sak hnattuantu Panwa cun thilri dum rit pipi thawi' tuah mi a kortlunthuah cu in hruaitui' hnenah pe phah in, Kumaon ramtthen sungih tlangmual hmuahhmuah in kaisohter thluh man ah a tang lai mi lamzin tluan in cui' kortlunthuah ritpi cu a phurh a ttul thu a sim. Zianghtile Panwa cun a innsang pawl hrangih tlunlawm thilri fun dang pakhat a phur lai. In hruaitu cun a taksa ah mee hmul ih tuah mi hridai pakhat vet in, kortlunthuah cu a bil ih a zaang ah hnget zet in a qttawn. Kan suk ih kan so. Cu thluh in kan suk ih kan so sal lala. A netnak ahcun horkuam thuk zet ih a luang mi tiva cu kan hmu. Tu tiang cu zinrua hman um lo mi hramlak hlir ah kan feh. Asinan tu ahcun tiva lam ih a suk mi ke-feh-zin bi zet pakhat kan tong.\nTiva kan vung nai sinsin rual in a lang dan cu ka duh lo sinsin. Tiva ih a vung suk mi le a khatlam ral ih a kaiso mi ke-feh-zin zoh in cutawk zawn cu tiva puan zawn a si ti a lang. Asinan tiva cu a lian zet ih cumi tankai cu thil atthlak zet si ding a bang. Asinan in hruaitu cun himdamtei' tankai theih tuk mi a si tiah in sim. Curuangah ka kedam le mawza pawl ka phelh ih Panwa thawn kai aw phah in tiva ah ka vung ttum. Tiva cu ttangphel sawmli hrawng a kau ih, a tlunlam tidai suar dan zoh in a hnuailam a khokrok ti a theihtheih. Ka zum vek taktak a rak si fawn. Tidai in ka ke a phet thlu dengmang ttheu ih, vei hnihkhat cu ka ke a tartahak phahphah. Asinan khatlam ral ah kan va talsuak ttuatto thei.\nIn hruaitu cun kan dung ihsin in rak thlun. Dunglam ka hei zoh sal tikah cui' mi pacang fatakte cun a harsat zet ti ka hmu. Kan hrangih cawn tiang a si mi tiva cu a hrangah tai tiang a si. Tiva khohnak bik a ra thlen tikah ti luang cu dunglam tun ih ttang ttha lo in cang-ai feh in a feh. Aa zet in ti luang cu a hmailam ih a ret ruangah tidai in zapathal in a sawh thlu ih tiva luang cak zet lakah a pil. Kedam ka hruh lo ruangah lungto zumhriam lak ahcun kei cu lak ka tlak lo. Asinan lungto zumhriam poisa lo tu Panwa cun a thilri a thlak tupti hnu ah, tthuktthun lawknak fatakte hman um lo in a thlanglam ttangphel sawmnga ih tiva kap ah a vung tlan. Cutawk ahcun lung pheng tumpi a um ih, lung pheng tumpi sir ahcun tiva cu rapthlak khop ih cak in a luang. Cui' lung pheng ciar le nal par ahcun Panwa cu a kai hnu ah a bok ih, tidai in in hruaitu a vun fen thlen tikah a sam in a rak kaih. Malte sung an talbuai lawk hnu ah lungto parah a dirsuak thei. Cu thluh in kan hnenah an ra thleng. In hruaitu cu zinghnam tidai ih tla a bang. Panwa cu, amai' nun hrangih thil ttihnung zet si cing in, pacang fatakte nun runsuak ding in zah-um le huaisen zet ih a cangvaih ruangah ka fak. Panwa cun mangbang nawn in i zoh hnu ah, \"Ai, a nunnak kha ka runsuah duh mi a si lo, a zaang ih um mi ka kortlunthuah thar kha ka ui si lawm,\" a ti. Ziangtizawng khal va si in, a tumtahnak cu ziang a va si khalle, riahsiatnak thleng ding cu a kham a si hrimhrim ko. Cutin, ka milai pawl in pakhat le pakhat kai aw in himdamtei' tiva an rak tankai thei hnu ah cumi ni hrangih kan thil ti cu duhtawk thlang in, tiva kap ih riak ding in ka sim hai. Panwa ih khua cu tiva thawn peng nga hla ah a um. Curuangah in fehsan. In hruaitu cun tiva cu a tankai sal ngam nawn lo ruangah Panwa cun an khua ah a hruai lawlaw.\n3\nA thaizing ah milai pakhat deh a tuar netabiknak Sanouli khua hawl ding in kan pok sal. Khua a siim tikah horkuam thelhkolh kau zet ah kan thleng. Hmuh bannak ih milai cennak thluathlam zianghman a um lo ruangah cui' hmun thelhkolh ahcun kan riak. Tu ahcun milai dehtu ih tlanlennak laifang ah kan um. Leilung ciar ah nuam lo zet ih zan kan hman hnu, a thaisun sundir hrawng ah Sanouli cu kan va thleng. Cui' khaw fatakte ih minung pawl cun in hmuh tikah an lung a awi ngaingai. Lungawi zet in, ka milai pawl umnak ding hrangah pindan pakhat, le ka riahnak ding hrangah dii ih khuh mi kulh nei lo platform pakhat in ruahman sak hai.\nCui khua cu tlangmual pharh aw ih um a si ih, a hnuailam horkuam ih cangdawl loram pawl an lang. Cangdawl loram pawl ih fangcang cu tubaite ah an rak sengh zo. Horkuam khatlam ral ih tlangmual cu nuamte'n a hrap so vivo ih, loram ihsi ttangphel za a hlatnak hmun ah ekah kul hrawng a kau mi hrampi rul sah zet a um. Cumi hrampi rul tlun, tlangmual zimlam naih ah khawte pakhat a um ih, a vorhlam kap, tlangmual liang zawn ah khawte dang pakhat a um. Cangdawl loram ih kehlam ahcun horkuam cu hrampi keuhnak tlang hrap zet in a rak phit. Curuangah hrampi rul sah zet cu hmun thum ihsin loram in an kulh ih, a hmun linak cu hrampi keuhnak hmun thelhkolh in a kulh.\nThaithawh ka ei thok zawng ah khaw sung ih pacang pawl cu ka kiang ah an ra to kual ih thu kan rel tlang. March thla hrek neta le April thla hrek hmaisa karlak ahkhan hitawk hmunram ih minung pali deh an tuar. Dehtuar hmaisabiktu cu tlangmual liang ih um khawte mi a si ih, a pahnihnak le pathumnak cu tlangmual zim kiang ih khawte mi an si. A palinak cu Sanouli khaw mi a si. An pali in zan ih deh mi an si ih, ttangphel za nga hrawng a hlatnak hrampi rul sungah tlavang cun a thiar. Cutawk ah cawl phah in a ei hai ttheu. Khawte pathum ih minung pawl cun meithal an neih lo ruangah mi ruak vung lak khal an ngam lo. Tlavang in mi a deh netabiknak cu kan dunglam ni ruk ah a si ih, thuhla i simtu pawl cun, tlavang cu cumi hrampi rul lak ah a um lai tengteng ding tiah an zum.\nCumi ni zinglam ih kan rak pal phah mi khawte ah me (kel) no pahnih ka rak lei phah. Curuangah khaw sung mi pawl in hrampi rul lakah tlavang a um lai an timi a si ngaingai maw ti theihfiangnak ding ah me fate deuh cu siimlam ah hrampi rul kap ahcun ka vung hreng. A kiangnai ah thingkung remcang an um lo ih, khawdur finkhawmawk rero dan zoh in zan ah ruah a sur hmel ruangah tlavang cu ka bawh lo. Ka umnak ding ih kan ruahman mi platform cu kulhtu zianghman a nei lo. Curuangah a zan ih tlavang a run pang asile deh harsa minung hnakin me nonal te a duhsawn beisei in ka me pakhat cu a kiang ah ka hreng. Zan reipi tiang me pahnih an kawhawk rero awn ka thei. Curuangah tlavang cu a thawmvang theih ban ah a um lo a si ka zum. Asinan hitawk hmun ih a ra kirsallonak ding san a um cuang lo ruangah a tthabik ruahsan in ka itthat.\nZan ah ruahhmaite a sur. Khawdur um lo van fai riahriah ih ni a suah tikah thinghnah le hrampi hnah hmuahhmuah cu ruahthli for ruangah an tleu serso hai ih, hla sak ding neitu vate hmuahhmuah khal in lungawi aipuang in ni thar cu an hmuak. Ka platform kiang ih me cu diriam zet in hrampi bur khat a ei ih, a khattawk in a ai (be) phahphah. Asinan horkuam khatlam ih me cun awn-ai a nei lo. Thawhhlam rak hlumter ding ih ka siahhlawh ka cah hnu ah, horkuam paltlang in me fate sawn ka hrennak ah ka va feh. Ruah a sur hlan hrawng ah tlavang cun me cu a rak deh ih, a hrennak hri phihcat in hmun dang ah a rak thiar ti ka va hmu. Me a thiarnak sulhnu cu ruahpi in a tleuhfai thluh. Asinan a poi lo. Tlavang in a deh mi a thiarnak ding hmun cu pakhat lawng a um. Cumi cu hrampi rul sah zet umnak hmun lawng a si.\nA deh mi a ei lai ih tlavang asilole pawpi va pel hi sa pel dan nuambik ih ka theih mi a si. Asinan thil um dan remcang in, hlawhtlin theinak ding beisei um zet a si can lawng ah a nuam ve thung. Hitawk hmun ahcun thil um dan an remcang lo. Ziangahtile hrampi rul cu a sah luar tuk ih, awn-ai nei lo ih va pan theih a si lo ding. Khaw sung ah kir sal in thawhhlam ka ei hnu ah, an khaw kiangkap hmunram thuhla sutron ding in khaw sung mi pawl ka kokhawm hai. Tlavang cun amah ka rak bawh theinak ding khop in a deh mi cu a hlah lai maw timi va zoh a ttul. Cumi ka va zoh ahcun tlavang cu ka va tthawng (hnoksak) tengteng ding fawn. Curuangah, ka va hnoksak ruangih tlantu tlavang hrangah, a kiangkap hmun naivai awmang tawk ah relhnak ding hrampi rul sah dang a um maw timi ka thei duh. Peng hnih hnak ih nai ahcun cuvek hmun a um lo thu, cutawk hmun ih va feh ding cun tlavang cun thlawhlai loram kaupi a paltlang a ttul thu, in sim.\nSundir ah hrampi rul umnak ahcun ka va thleng sal. A dehnak hmun ihsi ttangphel za ah, tlavang in me sa a rak hlah mi hmuahhmuah ka va hmu. A hlah mi cu a ketin pawl, a ki pawl le a pumpi pheltthen lawng an si. Sunvang ah peng hnih hlatnak hramlak ih tlavang a va tlansuah ding phan a um lo ruangah nazi tampi sung ka pel. Ka sa pel cu tlaiberh pawl, thlanthla pawl, cipte pawl le scimitar-babbler vate pawl in in bawm. Himi vate pawl in tlavang ih cangvaihnak tinkim in sim. Ziangruangah khawte pathum ih pacang pawl sawmkhawm in tlavang cu ka kap remcang theinak ding hmun langpang ih rung suak ding ah ka hotter lo tiah in sut men thei. Asinan cuvek tuah ding cun sakhan namtu pawl hrangah thihnak thlankhur a naituk ding. Hmun langpang ih suak ding ah in hot a si ti tlavang in a theih vete'n dunglam ah a kir ding ih a feh tumnak ih rak umtu tapoh cu a do ding.\nTlavang cu ka kap remcang thei lo ih, hlawhsam in ka kirsal. Khaw sung ka thlen tikah sikserh (malaria) in bese zet in i tlakbuak ih, a lehhnu nazi kulhluan li sung cu platform parah lung molh miammiam in ka it. A thaisun siimlam ahcun sirhserh in i tlansan zo ruangah sa pel cu ka peh thei sal. Anmahte ruahmannak in, ka milai pawl in me pakhat deh a tuarnak hmun thotho ah me dang pakhat cu an rak hreng. Asinan tlavang cun a dai lo. Hihi thil ttha zet a si. Ziangahtile tu ahcun tlavang cu a ril a rawng thlang ding. Curuangah a ni thumnak siimlam ahcun ruahsannak nei zet in ka pok.\nHrampi rul umnak kiang, kan dunglam zan hnih ih tlavang in me a dehnak ihsin ttangphel za hrawng a hlatnak ah sasaw kung tar pakhat a um. Cui thingkung cu cangdawl loram pahnih karlak ih pii ruk a sang mi cang hrap ihsin a keuhsuak mi a si. Ka rubber tawphah nei kedam thawn a par ih va feh thei ding khop in a kung cu tlangmual tlun ah a awn phei. A kung hnuailam, leilung ihsin pii hleinga hrawng a sannak ihsin a hngettek pakhat cu a hnuailam loram tlun ah a va khawhsuak aw. Pii khat hrawng a sah mi cui' hngettek cu a kawhawm ih a rawp fawn. Tonak him lo le remcang lo zet a si. Asinan cumi cu thing hngettek um sun a si ih, ttangphel za tampi hlatnak tiang ah thingkung dang zianghman an um fawn lo ruangah, ttihnung ti cing in, cumi thing hngettek ih to ding ah ka ruatcat.\nHrampi rul sungih ka hmuh mi tlavang keneh pawl le kan dung April thla ah nunau pakhat deh a tuarnak loram inn zin ih ka hmuh mi tlavang keneh pawl an bangawk ruangah, ka buaipi mi tlavang hi Panar milai dehtu a si ding tiah zumnak ding san le vang tampi ka nei. Curuangah ka milai pawl cu blackthorn ko tampi sat ding in ka fial hai (blackthorn hi a par var in, rah bokbawn rong nei mi, hling nei thingkung a si. A hling um dan cu kan lam ih saisiak thawn an bang aw deuh). Thingkung hngohsan phah, a hngettek ah ke thluang phah ih ka to ngah hnu in, ka milai pawl cu blacktorn ko pawl a tom ih ttawn ding in siseh, cumi pawl cu thingkung ah ret in hridai thawn hnget zet ih ttawn ding in siseh, ka fial hai. Hivek in cipciartei' ka rak ruahman mi hin ka nunnak i run ti ka pom rori.\nPii hra ihsin pii kul karlak a sau mi blackthorn ko tampi cu thingkung ih kimvel ah an ttawn. Khatlam khatlam ah tla lo ding ih sirhsan ding dang ka neih lo raungah ttawntarh mi blackthorn ko pawl cu ka lakhawm ih ka taksa khatlam khatlam ah ret in ka ban le taksa lak ah hnget zet in ka cep. Siimlam nazi panga ah ka timtuah mi hmuahhmuah ka ttheh. Ka or humhim thei ding in ka kortlunthuah hnongbil (collar) ka pharh ih, ka hngawng humhim thei ding in ka lukhum nem cu dunglam ah ka dir deuh. Cutin thing hngettek ahcun hnget zet in ka to. Me cu ka hmai zawn ttangphel sawmthum ih loram ah fung pakhat khen in an hreng. Cu thluh ah ka milai pawl cu loram ahcun kuak fawp phah le ring zet ih ttong phah in an to.\nHimi tiang cu hrampi rul lak ah awn-ai zianghman a um lo. Asinan tu ahcun scimitar-babbler vate pakhat in ralrin peknak ai khing zet a run au-suahpi ih, minute pakhat pahnih hnu ah cipte awm-var (vate) tampi khal an cik celcel. Himi vate ci hnih hi tlangmual par ahcun thuthang petu rinsan tlak bik an si. Curuangah an ai ka theih hnu in ka milai pawl cu khaw sung ih va kir ding ah theihternak ka vun tuah. Tlun ka fial cu an lung a awi zet. Ring zet ih ttong rero phah in an feh liam tikah me cu a ai thok. A lehhnu nazi hrek sung cu zianghman a thleng lo. Khaw saklam tlangmual zim ih ni a liam cuahco zawng ah ka tlun thingkung parih um thlanthla pahnih cu keimah le hrampi rul karlak hmun thelhkolh ih um mi rannung tthenkhat cuk ding in an zuang. Khaw sung lam hoi ih ai rero me cu tu ahcun keimai umnak lam a ra hoi ih, a ai a cawl. Me umtudan zoh in thlanthla pahnih in an cuk mi rannung, le me in a ngaihven mi rannung ih cangvaihnak pawl ka thei. Cui rannung cu tlavang lo bak a si lo ding.\nThlapi cu tthen li tthen thum lawng a tum lai ruangah nazi tampi sung khua a thim ding. Khua a van tthat nawn lo hnu ih tlavang a ra suah pang ah ti'n cerek sawl thun mi twelve-bore zunphir ka keng cia. Ziangahtile khawthim lakah rifle cerek pakhat lawng hnak in cerek sawl pariat thawn tlavang cu ka ngah ttha thei sawn ding tiah ka ruat. Lektthik vang le torch tivek, zan ramtawih bawmtu thilri pawl cu ka ngan lai mi thuhla a thlen lai ahhin, India ah hman an si hrih lo. Hmui dingh thei ding ih rinsan ding um sun cu meithal kaa zim ih ttawn mi puan var lawng a si.\nMinute tampi sung ziang thilthleng hman a um lo lala. Cumi hnu ah ka pawk mi blackthorn ko pawl dimte'n dirtu an um ti ka thei. Thingkung awn ih blackthorn ko pawl ttawnnak cang ka rak thiam cu ka lung a awi zet. Ziangahtile mah le mah hum aw ding in dunglam ka her thei lo ih, ka kortlunthuah hngawngbil le lukhum pawl cu humhimawknak siava men an si fawn. Tu ahcun milai dehtu ka buaipi ti cu rinhlelh ding a um nawn lo. Cuihleiah milai dehtu tumruh zet a si ti a lang fawn. Tlavang cun hling lak ihsin a hung kai thei lo ti a hmu. Curuangah vei khat a dirh hnu in, blackthorn ko zim cu a haa thawn a keu ih na zet in a thin ciamco. Ka ban le taksa karlak ih blackthorn ko pawl ka cehtarh ruangah ka hngohsan mi thingkung ah na zet in i dirhbet.\nTu ahcun sunvang netabik khal van ihsin a liam hlo ih, zan hlir ah minung a dehtu tlavang hrangah cangvaihnak a remcang thlang. Khatlam ah kei cu keimah khal ka si thei nawn lo. Ziangahtile khawthim lak ahcun minung hi nungca hmuahhmuah lakih humhim aw theilobik kan si ih, keimah pakhat lawng hrangih rel tla cun, ka raltthatnak khal a tawdengbik ih a um lai can a si. Zan hlir ih minung zali rak deh zo a si ruangah, tlavang cun i ttih mumal lo. I ttih lo ti cu, blackthorn ko pawl a dirh rero phah ah, khaw sung ihsin thin phu dutdo ih rak ngaitu pacang pawl ih theih ban ding khop in a hngirhngir ring ngam. Cui' hngirhngir awn cun pacang pawl ih thin a phanter zet thu lehhnu ah in sim. Asinan kei cu annih thawn kan linglet. Ziangahtile a hngirhngir awn ka theih lawng ah khui ah a um ih, ziang a tuah ti ka thei. Ka ttihbik mi cu awn lo ih a um laifang a si. Ziangahtile ziang a run tuah ding ti ka thei thei lo.Blackthorn kung pawl na zet ih dir in vei le khat ih a thlah thutthi ciamco ruangah vei tampi cu ka tonak ihsin ka tla dengmang. Khua a thim mepmep ih pawk ding hngelhnget zianghman ka neih fawn lo tikah, hung khir pang sehla cun a dai lawng i dai men hman ah leilung ah ka vung tla tengteng ding.\nThin tthia thei khop ih awn-ai a reh reprep cingcing hnu ah tlavang cu cang hrap sang ihsin a dawp thla ih me umnak a va pan turto. Kap theinak ding remcang ih khua a van tthat lai ah tlavang a ra suah beisei in, ttangphel sawmthum hla ih me ka hrennak a si. Me umnak a thlen hlan ah tlavang cu kah that man ka tum. Asinan tu ahcun me cu ka run thei nawn lo. A var a si ruang ah rau ruari'n ka hmu thei fang. Curuangah a talbuai ttheh tiang ka hngah hnu in tlavang umnak ding ih ka ruatnak zawn ka tin ih meithal zangte ka hmet. Ka meithal puak cu thinheng hrum awn thawn i rak sawn. Dunglam ih tlavang a sip zawng ah thil var tleu zukzi pakhat ka hmu. Cu thluh in tlavang cu cang hrap sang dang pakhat ihsin a khatlam loram sungah a vung liam hlo.\nMinute pahra maw hleinga sung hrawng simaw cu tlavang thawmvang dang a um lai maw ti'n thin phu dutdo'n ka ngai. Cu thluh ah ka milai pawl in in rak ko ih, ka hnenih an rat a ttul le ttul lo in rak sut. Tu ahcun saklam ihsi an rat cun an hrangah a him thawkhat ko. Curuangah far thing meifar rak vang in, ka sim dan vekih ra hai ding ah ka hei auh. Hriakthling ngah zet far kung nung lai cek tan ih an tuah mi an meifar pawl cu pii hleihnih ihsin hleiriat karlak hrawng an sau hai ih, meisa a tleu ttha thei zet. Curuangah Kumaon ramtthen hmunram deng le kawr ih um khawte pawl cun zan khawthim lakih tleunak ngah theinak ah himi lawng hi hman ding an thei.\nVei tampi au rero phah in, an tlan kual rero hnu ah, meifar pakhat cio kengtu pacang kul cu khua ihsin an ra poksuak ih, ka simdan run thlun vivo in, cangdawl loram pawl tlun ihsin an run hel hnu ah ka dunglam ihsin ka tonak thingkung ah an rung thleng. Thingkung ih blackthorn ko pawl an ttawnnak hri cu tlavang in hnget tuk ih a dirh ruangah a tan ih tan a ttul. Hling an tthawn ngah in thingkung parah an hung kai ih ttum thei ding in in hung bawm. Ziangahtile ka tonak remcang lo tuk ruangah ka ke tha an com thluh.\nAn ken mi meifar komkhawm cun me ruak umnak loram cu a tlet eng pempem. Asinan a khatlam liam ih loram cu meifar eng phenthlam sungah a um. Kuak zem phah vivo in tlavang cu hriamhma ka baih nan ziangtluk in a besia ti ka thei lo, curuangah khaw sung ah kan tlung ding ih, thaizing ah ka ra vehvai sal ding, tiah ka sim hai. Cumi cu an lung a kim lo nasa. \"Tlavang cu hriamhma na baih zo a si ahcun tu ahcun a thi zo tengteng ding. Minung tampi kan si ih, meithal na nei fawn. Curuangah ttihphan ding a um lo.\" \"Loram ih khatlam tlang tiang tal va feh in, tlavang cun thisen hnuhma a tanta maw ti tal cu kan va zoh pei.\" Tlavang va hawl ding le hawl lo ding thu kan elawk ciamco hai hnu ah, ka ruahnak tthasawn cu ka tthin sal ih, a hnuailam cangdawl loram a langnak, hitawk loram deng tiang tal cu va zoh ding ah ka lungkimpi sal.\nAn dilnak ka lungkimpi ruangah, ka dunglam ah a tlar in an feh ding, an meifar sangpi ah an thlir phah ding ih, tlavang in i zon pang asile khawthim lak ah in tanta lo ding, tivek thutiamkam pawl ka tuahter ta hai. Phur zet in thu an tiamkam hnu, meifar dang pawl an vang bet ih an alh tleu tthat hnu in, kan feh. Hmai ah ka feh ih ka dunglam ttangphel panga ihsin in thlun.\nMe umnak tiang ttangphel sawmthum, cu thluh in loram deng tiang ttangphel kul a hla. Nuamnaite'n, thawmvang um lo in, hmailam kan pan vivo. Me umnak kan thlen tikah a hnuaita loram ih khatlam deng a lang. Thisen hnuhma zohnak can cu a um nawn lo. Loram deng kan thlen nai vivo rual in a hnuai ih loram cu a lang kau deuhdeuh. A langlonak zawn bi takte lawng a tan ciah ah, thinheng ih hrum rero phah in tlavang cu cang hrap tlun ah a hung khir ih, a zate'n a hung lang thluh.\nTlavang in mi a zon zawng ih a thinheng hrum awn ahhin thil ttihnung zet a tel. Pawpi in a zon lai ih umhmun tthawn lo lawlaw sai (vui) rual le tlavang in a zon ruangih lu-sam mang loi' tlan ciamco sai rual ka hmu dah. Curuangah hriamhrei nei lo ka rualpi pawl cu minung pakhat vek rori'n a rual ih dunglam an her le an tlan ciamco ka hmuh tikah ka mang a bang lo. Asinan vantthat thlak zet in, an tlan manhlap tuk ruangah pakhat le pakhat an pah aw ih, hnget tuk lo ih an ken mi meifar tthenkhat cu leilung ah tla in an alh peh rero. Cumi pawl tlavang awm ih cerek sawl rual khat thun lut theinak ding daih in an tleu.\nKa meithal puak an theih tikah an tlan an cawl ih, an lak ih minung pakhat in, \"Aizelaw, va poi ve. Asinan kan parah a thin a heng lo ding. Ziangahtile hi khawsia hin kan raltthatnak cu tidai ah a canter ti a thei,\" ti ih a ttong ka thei. Si e. Thingkung parih ka tonteh mi ihsin milai dehtu tihnak timi hin mi pakhat ih raltthatnak a laksak ttheu ti ka thei ko. An tlan thu khal ah, keimah lala khal meifar kengtu pakhat si sehla, ka tlan cakbik thotho ding. Curuangah ka thinhengnak ding san a um lo. Tlavang cekfel rero ah in ruat hai seh ti ih ka umawkter hnu rei lo te ah, pahnih, pathum tivek in an ra thleng sal hai. An ra kim khawm tikah, anmah zoh lo in, \"Khaw sungih tlavang zawnnak ding rua le hridai nan run keng maw?\" tiah ka sut. Hlawptlo zet in, \"Aw. Thingkung tawhram ah kan tanta,\" tiah in sawn hai. Kei cun, \"Va la uh, khaw sung ah tlung in ti sa no khat in ka duh,\" ka ti hai. Zan huihsuk dai a rung hrang ih, ka sikserh nat a run kaitho lala. Thinthirnak ding hmuahhmuah a cem thluh fawn ruangah ka ke thawn keimahte din men hman ka harsat thlang ti ka hmu.\nSanouli mipi pawl hrangah cumi zan cu, kum tampi sungah ttihphannak nei lo ih an ihthah thei hmaisabik zan a si ih, lehhnu khal ah ttihphannak nei lo in an rung itthat thei lanta.\nHminsin: Major Jim Corbett ih \"The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon\" cabu sungih ta \"The Panar Leopard\" leh mi a si.\nHram- Calai Deirel (http:\/\/calaideirel.blogspot.com.au\/) ta lakmi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/72027\/","date":"2017-03-27T18:27:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189495.77\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00364-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999699593,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999699592590332}","num_words":8994,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Suu Kyi A Santlai Lo An Rak Ti Lawk\nRamon Magsaysay Award\nMagsaysay Award hi Nobel prize vek cu a si lo nan Asia ah cun a sang bik a si.Mgasaysay award nghah 3 ka mit in ka hmu dah i,2 cu ka kut in ka chibai dah.Pakhat cu India mi a si i,corruption do tu Anne Hazare a si.Field tum pi ah dawhsan ah a to i,mi 10,000 lai um nak a si ruang ah hla pi lawng in ka hmu.Pahnih nak cu Kiran Bedi a si i,a nih hi nunau Indian Police Service (IPS ) tling hmaisa bik a si i,Tihar jail a zoh that ruang i hril a si.Ka rak kawm nak cu kei journalist ka si lai Aizawl ah a si.A 3-nak cu Dr.Cyinthia Maung a si i,Karen nunau doctor si in Thailand sung Burma ramri Mesaut i a mai Mae Tao clinic ah a si.Dr.Maung hi 1988 i democracy duh pawl i tel,tlan a tul ruang i Thailang i tlan ve a si i, tu a um nak hmun ah sizung te din in tu tla ah cun doctor dang pawl thawn ni khat ah mina 300-400 an zoh ring ring i,mi farah pawl tla cu a lak in an zoh.A hmin a thang in a tha zet i,lawm man a phun phun 14 lai a ngah.Magsaysay awrad hin $60,000 lai a keng tel.\nPresident Ramon Magsaysay hi Philippines President si cing in kum 50 mi lawng a si lai ah 1957 ah vanzam tlak nak ah a thi.President ah kum 4 lawng a tuan man,a hmin a tha zet.Cui ruang ah Magsaysay Award an run tuah i,tangka hi Ford Foundation in an tum sak.Kum tin field 5 lai ah award an run pe.Community service ti vek.government hna tuan tha ti vek ah an run pe a si.\nDr.Sa Sa\nChin mi lak i Magsaysay ngah tlak ding i ka a ruah mi pakhat cu Dr.Sasa a si.Anih hi Mara mi si i tuah kum 33 lai lawng a si .Burma ram i sin a tlan suak ve i, India Shilong lam ah ca a zir lawk.Cule tui ka tuan nak Prospect Burma pawl i bom nak tla a tel i,Armenia ram i medical college i sin doctor a ngah.London tla ah a um i,British MP le mi pawimawh tampi thawn tla an thei aw.A hna tuan tha zet mi pakahat cu Chin state ramri ah health worker 1000 tlun training a pe zo.Cui pawl cun Lairam ah feh in mipi harhdam nak an tuan sak.\nMagsaysay Award dawng tlak dang pakhat Dr.Than Bil Luai i thu leh pek ah.\nPi Suu Kyi Um Dan a Lai Zet Lawk\nPi Suu Kyi kha 2010 hrilawk an tuah hnu,2008 danpi an hman hnu,in ti buai thei nawn lo ding ti i an ruah hnu ah ralkap a cozah cun house arrest i sin a suah.A suah hnu ah NLD party office i sin mipi thawng tampi hmai ah thu a sim.General Than Shwe thawi tonawk a duh khal leh hnu deuh ah a rel.Suu Kyi hi Time magazine pawl,BBC radio le TV pawl,midang tampi tla in hi hrawng khal ah an tong rero.Time magazine i a ngan mi cu Suu Kyi hin ralkap a cozah thawi biakawk a duh thu a rel rero i,a si nan ralkap pawl in le an be duh si lo,hiti a si ah cun a beidong in ti lo ding le tong lo ding tla a tong kei,house arrest tla in an khum leh ding ti a phan um a si a ti.\nFebruary hrawng ah Tahan lam i si Delhi i ra mi pakhat ka sut i,Suu Kyi ziang tin ha an hmuh ka ti.An duh tuk nan ziang hman a ti thei ual lo an ti a ti..Cumi cek ci cu Suu Kyi i um dan a rak si.Himi cek ci hi General Than Shwe le ralbawi pawl i an tum dan a rak si.A hmin a thang khal le ziang hman tuan thei hlaah seh ti hi.Cuti cun nikum August thla hlan ah khan Suu Kyi cu hmin thang leng leng,ziang hman i santlai lo in a rak um.Pagan i a fapa Kim thawi an feh tum tla kha politic tla a rel ngam lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-10-2\/","date":"2017-03-30T18:26:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00335-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6746752262,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6746752262115479, \"cnh_Latn_score\": 0.32456180453300476}","num_words":693,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.312,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.816,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CT : Na thuhla tawi in sim thei pei maw? ( Hmin, Nu le pa,Unau, nupi fanau le umnak pawl..)\nHM : Ka hmin cu Hre Mang asi ih Zawlte khua, Falam peng ah ka suak. Ka pa hmin Pu Tial Hlei Kap le ka nu hmin Pi Sa Tin Par (l) asi. Unau mipa 6, nunau pa 6, a zaten 12 kan si ih USA 1, Canada 3, Yangoon ah pa 1, Falam le khawlam ah tla an um. Kum 2000 ah india ihsin USA ka feh ih 2002 ah ka nupi fate khal USA ah ka hruai hai.\nKa umnak inn cu online ah zoh theih asi: http:\/\/picasaweb.google.com\/hremang\/House?feat=directlink. cun kan kawhhran online rak leng duhtu hrangah: www.falamchristianchurch.net ah rak zoh theih asi, zo kan si, ziang kan tuah, ziang kan zum, tvp, a um. Cangan mi siar duh hrangah www.hremang.com ah siar theih fawn.\nCT : Nupi le fanau pawl hnatuan?\nHM : Ka nupi hmin cu Pi Lynda Tumpar asi ih fapa pahnih, Ginny Zalan Mang le Moses Cung Hlei Mang kan nei. Ka nupi cu India ramah Master of Civil Engineer and Building Management a zir theh ih Mizoram State kumpi PWD zungah SDO kum 7 a tuan hnu ah 2002 ah USA a ra. Tufang a hnatuan cu kan kawhhran ah rawngbawl in, Falam Christian Church of Indianapolis (FCCI) ah volunteer in kawhhran milesa bawm in a um. Kan kawhhran member pawl nitin tulsam mi bawmtu bik asi.\nCT : Zirnak lam ah ziangtiang na theh? Zir rero lai mii teh?\nHM : 1985 ah Hakha phunhra tlawng No.1 ihsin phunhra ka ong ta. Degree ka ngah mi pawl cu Master of Public Affairs (M.P.A.), 2005, Indiana University Purdeu Universtiy at Indianapolis, Indiana, USA; Batchelor of Arts (B.A.) in Political Science, 2002, Hartwick College, New York, USA; Master of Theology (M.Th.), 1999, Cohen University and Theological Seminary (India Campus), Haryana, India; Batchelor of Theology (B.Th.), Grace Bible College, 2006, Haryana, India. Ka zir nan, degree ngah loin ka tanta mi pawl cu lo sim bet sehla, Manadalay University, Mandalay, Burma ah Batchelor of Science in Physics, Kumkhat zir; Aizawl Law College, Mizoram ah Batchelor of Law, law kumkhat zir; Delhi University, India ah Batchelor of Commerce (Correspondent), Kumthum course zir theh.\nCT : CNF hmin in kan miphun hrangah hna na rak tuannak thuhla malte tal in ruah thei pei maw?\nHM : \"Phuatpho rero\" loti a tul zik te. Mandalay University ah tlawng ka rak kai lai, kum 1887 ihsin ralkap kumpi duh lonak kawlram tlawngta cangvaihnak (sandahpiah) ah ka rak tel thawk. 1988 ah, Falam ihsin Mizoram feh dingin kan pawk ih Thlau hmun ihsin rualpi dang le Pu Hrang Vung te pawl thawn kan then aw aw. Annih lairal zinin Vaphai lam an pan ih kannih Zawlte, kan khua kan pal phah ding kan ti laiah khua ka thleng zan ihsin Malaria Typhoid in thla-nga sung ka naa.\nDam thei loin Tibual sizung ah rualpi hrekkhat Tanzaw (San kip Lal) le in kachin ram an feh zawngah in rak zoh rero. Rualpi pawlin in fehsan hnu ah U Mang Luai thawn Kachin ram kan feh. Phakan kan thleng hnu ah U Saw Tun, Pu Van Thawm Lian (l) tla laimi tlawngta hnenah rak kuat tu kan tawng. In hngak uh a ti vekin kan hngak. Thu um ruangah U Saw Tun kha CNF\/A pehzawmnak a duh nawn lo thu in sim ih keimah te Kachin ram, Phakan ihsin KIA headquarter lam pan in ka feh.\nKIA batalion 6 captain pa thawn nitthum sung sai pakhat veve to in China border KIA headquarter kan feh. Irawady river ah annih an tangta. Laimi ka tawn hlanah Kachin ralkap KIA pawl lakah thlaruk keimah te ka um. Ka feh pekte ah nithum sung ke in hramlak ah kan feh ih ka kezungpi tin pahnih pawk phah in furbek ruahpi ciarbek lakah feh kha ka cing lai. Ka feh tlai ruangah Kachin ramah ralkap training ka kai man lo. 1991 Feb 12 ah Kachin KIA headquarter ah thisen in in Chin miphun hrang tiamkam awknak ka rak tuah. 1991 ah Laimi tlawngta bur thawn China ramri ihsin India ah hramlak in kan ra tlung laiah vunnel in kan kezaphak vun in eisak mi tla hngilh a harzet.\nIndia rampi ah Naga council (tapung hmunpi) ah thlathum rilrawn kan tuar mi tla hngilh a harzet. 1992 ah, Bangladesh ram ah laimi tlawngta pawl hnen ihsin ni 85 ralkap training ka theh ta. A tlangpi thu in \"ralkap rawlsuang (Army cook)\" ka si ka ti aw men theu. Training ka kai theh in Army staff zungah inret. 1992 kumcem zawngih CNF\/A cabinet meeting sung hmuahhmuah Aizawl ah ka umih an meeting thurel mi pawl ka ngai ringring. An tuangtim tu le security ka rak si.\nCNF\/A cabinet pawl thlakhat lenglo an meeting ih thubuai an rem awk thei nawn lo hnu ah, Zing Cung tein Champhai camp ah Pu Thawm Hlei Mang, Camp commander thuneihnak an laksak ti thu in sim ve ten, President, Defense Secretary, Army Chief, le Home Department Secretary pawl thawn December 1992 ah Champai ah kan feh ih Pu Sang Ci hotel ah kan riak. Pu Sang Ci Hotel ihsin Champhai Camp aa-na ting tu pawl kap ding le dinglo zanvar kan rel ih khawvang hlanah kap dingin kan um. Kan president Pu No Than Kap le Defense Secretary Pu Tlung Luai in kanmah le mah kap awk, thisen suah hnakin kanmah sawn kan cawl sawn pei tiah khawvang zawngah thuthluknak an tuah.\n\"Kei cu ralkap ka si ih ralkap ka tuannak thuneihnak laksak tu (aa-na ting tu) an um asile anmah maw thi ding, keimah, culawng hril ding ka nei\" ka ti hai ih ka cawlhsan hai. Annih tla Champhai refugee campah an feh ih mitthli le canghnap thawn cawlhnak thu an puang ta. Tlangval tleirawlin fala duh zetmi a lengih thin khur dekdo cingten a fala nu a duhnak thu a simzik zawngah a nulepa an ra tlung vek khi asi.\nKa nolai can sunglawi zet ka duhdawtmi ka miphun hrangah ka rak hmangih ka lungawi zet. Ka sim theu mi cu \"rak thi dingna ka sir aw lo ding\". Kan miphun hrang ka tuahsuak mi cu relding um lonan, CNF\/A ka um sungah tampi ka zir ngah: Kachin miphun pawl dothlennak thu, kan laimi thinlung, mizia, ramthu lungput, tvp, tampi sumpai in lei theih lomi le Mandalay University ah inrak zirh dah lo mi pawl ka zir ngah. Ka tuah thei mi, ka kutsung um thuthluknak hmuahhmuah ka tuahsual mi ka thei lo, keimah tuah theimi lenglamah a cangmi pawl cu Pathian kut ah ka hngat theh ih Pathian in ka hrang le ka duhdawtmi ka miphun hrang thasawn in thuanthu a herter rero asi ti ka zum. Ka sim theu mi cu \"hahdam zetin thuanthu tisuar sosang herkual ka to rero men.\"\nKa cing ringring mi pakhat cu KIA pawl lakah ka um lai ah ka rak ruah mi \"laimi tlawngta lakah keimah hi a niam bik, a aa bik, a cak lo bik mi si ninga, cule, ka unau pawl cu keimah hnakih cak, fim, tha, thiam hlir an si ahcun ka mithmuh ah ka damsungah kan mipi an zalen theh ding\" ti a rak si nan ka sunmang cu sum in a zel ih santilian in a fenta.\nCT : USA ah ziangtivekin na rak thleng? Khoitawk ah na rak um?\nHM : US Congress thusuak vekin Kawlram tlawngta pawl hrang scholarship program an tuah mi ka ngah ve ih August 2000 ah tlawngkai dingin USA ka feh. New York State ah kumhnih sung Batchelor of Poltiical Science ka zir ih B.A. ka theh hnu ah Master of Public Affairs (M.P.A.) zir bet dingin Indianapolis, Indiana ah ka tthawn ih 2005 ah M.P.A. degree ka lak ta. Cuisin tuni tiang Indianapolis, Indiana, USA ah ka um. 2003 ihsin kan umnak Indiana State government hna ka tuan.\nCT : Tuih na umnak Indiana Polis ah Laimi zianghmuah hrawng nan um pei?\nHM : Indianapolis, Indiana ah Laimi ziangzat an um ding tihi ka sim sual pang ding, an sim culci vek asile 4000, thawngli lenglo cu kan um zo cu an ti. Number ka simm hi rintlak asi lo ding. A hrek in 5000, thawngnga kan kim tlang tla an ti.\nCT : USA ah Chinmi tampi kan thleng tikah ziangmi harsatnak kan tong bik in na hmu?\nHM : USA kan thleng tikah America ramah ziangvek hi ka dinhmun asi ih ziangtin nuntu khawsak ding asi ti kan thei aw lomi hi kan harsatnak bik asi in ka hmu.\nCT : Kan ram a that tikah kan Chinmi in hruaitu (leitlun lam) dingah kan lo ruahsan lai ah ziangruangah Pathian hnatuantu Tuukhal si dingah na let awk vukvi?\nHM : Ka nauhak te lai ihsin Pathian in Amah rian dingin I kawh mi ka si. Capoh ah ka sim theu mi cu \"CNF\/A a kuai theh nak cu CNF\/A sungah Jonah kan um ruangah asi\" ka ti theu. Keimah duhdan in ka feh hnakin Pathian duhdan le lamhruainak ah hngat aw aw in ka damsung can, ka neihmi theihmi, fimnak le pehtlaih mi ka ziangkim ka hmang tikah ka lei damsungah keimah, ka insang, ka khua le ram le ka miphun hrangah a thabik a tambik tuansuak thei dingin Pathian in I hmang thei asi ti ka thei. Keimai duhnak cu a cemzo, Pathian duhnak le tumtah hrangah ka nung. Cucu ram le miphun hrang tuan ding asile ka lungawi sinsin dingih keimah duhdan in ka rak fehmi hnakih tam le tha in Pathian in ihmang thei sawn asi ti ka fiang.\n\"Kan ram a that tikah kan Chinmi in hruaitu (leitlun lam) dingah kan lo ruahsan\" na timi cu zohman in insim dah lo pi, insim tlai tuk sisi, tulawng ka thei sisi. Inrak simtu um hai sehla cu thudang deuh tla a um thei famteh. Na simvek ka cang pang ding phang tu lawnglawng an si lo sawm ka rak ti sisi maw, ka thei dik lo si cu J J J (capoh).\nCT : Pastor na tuan hnu ah harsa na tibik mi le nuam na tibik mi in sim thei pei maw?\nHM : Harsa ka ti bik cu ka hmuihmel ah Khrih hmel a lang thei lo, ka tisa hmel a lang ringring, mi hrek cun Pathian thu ka simih rawng ka bawl tla \"Politics\" tuah thuhneih duh vekin in hmu lai in ka thei aw aw (I sim tu khal an um). Ka lei tisa hi ziam ralin meisa in kangfai thluh sehla, tisa cu cem sinsin in ka hmel ah keimah hi in hmu nawn hlah hai sehla tiah tangdor nun hi Pathian in izirh rero.\nPastor tuan ih nuam ka ti bikmi cu tuihlan ah ka rak neih ban dah lomi Pathian Thlarau ih pawlkom nak hi asi. Ka lei damsung ih ka diriamnak, lungawinak sangbik cu Pathian Thlarau ih pawlkom nak hi asi. Ka lungawinak, nuam ka ti bik cu leitlun mi pawlin porh awknak ah an hman theu mi thil pawlah a hngat aw nawn lo, Amah Pathian thawn pawlkom awknak, pehtlaihnak ah asi.\nCucu a kumkhua in a hmun dingmi sankhuk in ka cen (nawmpi) dingmi lungawi diriamnak asi. Pathian in tuanvo ipek mi le tuan ifial mi khal Amai huham cahnak in tuan theh ding asi tikah ka hahdam tuk lawmmam.\nCT : Tuarharzet ih na ruahmi thlemnak lole hniksaknak na tawn tikah ziangtin thazang na lak?\nHM : Hniksaknak tawn tikah a hmanrua pawl hrial tul mi hrial in siseh thlemnak ih tumtah mi theih fiang le Pathian Thlarau kaihhruai nak ih nun hi nehtu lamzin asi. Hmanrua hrial tul mi cu thimnakah, kei mah hi ram le miphun thuanthu nung ngaihven paih zet ka si tikah cupawl in ka sunglam hmun kautuk khua luah lo dingin TV tivek ka zoh tuk nawn lo.\nCun thlemnak hi kanmai nun hi Thlarau Thianghlim ih ukmi nun kan neih lo asile neh theih asilo. Cawlhni voikhat khawn, thlacam can lawng asilo, 24\/7, ziangtik lai khalah Pathian Thlarau Thianghlim ukmi nun neih a tul. Ka mit ka meng ih ka siatha theihnak a fimvar can poh cu ka thlarau cu Pathian Thalrau thawn pehzawm aw ringringin tangdor in a thu hnuai ah ka nung. Cucu keimai nun ah thlemnak ka neh thei nak asi.\nCT : Kan nih peng milesa cu mingai dam hmang, thinnem lungfual, dik lo zet in kan peng parih mi in in ti khal le kan ngaithiam theu, cuaruangah Falam pawl cu Pastor tuan ding kan si tivek ka thei hnuaihni dah, ziangtin na ruat?\nHM : An simmi diktaktak sehla cu Falam mipi pawl hi pastor pawl kaihhruai nak hnuai ah lungrualten kan feh tlang thei theh dingih kan cak tuk ding, Laimi pawl ka kaihruai thluh thei ding. An simmi hi thuphan asi, a dik lo. Cutin si sawn loin Falam pawl hi ziangruangah raltha zetin an ding ngam lo, an feh lo ti asile a sungmuril ah lungrualnak, hrihrual vekin hrual aw mi miburhlawm thazang, fekzetin a kaihhnget aw mi mibur thazang (social political force) a um lo ruangah nemzet vekin midang duhdan in an feh theu nak sawn asi in ka hmu. Tongdang in kan sim asile zaangruh nei lo, cangcel vek, sirhsan thazang (political backbone, social force) nei lo kan si. Tufang sinsin cu cangcel tan bulcawng mi, a bulcawng tete cang sepso vekfang in ka hmu. Falam pawl thinlungah ngaidam nak ngaingai a um lozia tlang cabawm ah siseh a takin hmuh ding rel ding tampi a um. Falam mi pawl hi a bur lungput thleng awknak (social reformation) a um lo asile rak zoh lai uhla kan mualpho sinsin ding. Falam khawpi a rawp duahdo mi khi kan Falam mipi pawl abur lungput (collective mindset, people's morale) langter tu asi.\nCT : Na member pawl parih na duhsaknak sangbik ziang pawl an si?\nHM : \"Na member pawl\" na timi cu Falam Christian Church of Indianapolis kawhhran member pawl na ti duhnaksan asi ding ka zum ih, an zaten vanram kai theh hai sehla, cule, an lei damsungah Pathian in a kawhnak vekin pakhat cio parah Pathian tumtah mi ah Pathian lunghmui zetin tuah famkim sisehla tihi ka duhsak mi, ka thlacam sak mi le ka ti thei tawk ka zuam sak rero asi.\nCT : Nan kawhhran hmin ziang sita?\nHM : Falam Christian Church of Indianapolis (FCCI) asi.\nCT : Na no lai fawn ih na hmin hmai ah Dr. ti ih ngan a rem tuk ke?\nHM : Cuvek a um le Laimi pawl tla in in uar ciamco pang pei maw? Lole, keimah le keimah tla mifim ah ka ruat aw pang ding ti ka phang deuh, sibawi le ka si fawn lo (capoh). Ka lei damsung Pathian tumtah mi tuansuak nak ding hrangah a tul asile Pathian in izir ter leh ko ding. Keimah cun ka zuam tuk ko.\nCT : USA thleng kan Chinmi mino pawl hrangah zir le tuan dingih na duhsakmi in sim hram?\nHM : Kan kawhhran member pawl mirang tong ka zirh lai ah capoh thungai in ka ti hai mi cu \"Tui hnu kumthum ah mirang tong thiam lolo cu mipi hmaiah fungfek in nan taw kan lo thawi ding, naute hman tah lawng thiam in a suak ih kumthum ah tong a thiam, nannih amal bik tong pakhat thiamcia hrangah kumthum sungah mirang tong nan thiam tengteng ding. Zirnak a tul mi audio (cd) siseh online ah (www.englishspeak.com) ah siseh, a hmun ah feh in zirnak tampi a um,\" ka ti hai. Kum 40 hnuai cun degree asilo hmanah mai duhzawng kutthilthiam certificate tal ngah dingin zir hrimhrim ding asi. Mahte business nei asile thudang. Cucu keimah in ka tuah zo mi thu ka simmi asi, keimah kum zat kum ah harsatnak ka tawnzat, damlonak, buainak, farah zawnzaih ka tuar le tawn mi zat tawng tu hi an tam pei maw, ka ti theu. Curuangah an zuam le zuam lo lawng asi, an zir duh mi an zir lole, zianghman puhmawh ding an nei lo ti ka thei. Kum no lai ih nuamnung cen duhnak hi kan miphun siatsuah tu asi.\nCT : Chin miphun mi tamtuk USA ah kan ra lut tikah hmailam USA cozah hnatuannak ah ziangmi dinhmun kan thleng lai ding ti ah (vision) na nei?\nHM : Kan dung kum hmaisa ah kan kawhhran Sunday school kai, mino pawl Indiana State governor office, State Supreme Court, Assemble House pawl ka fehpi. Governor office kan lut laiah kan tour guide mirang pa in \"Zosi governor tuan duh?\" tiah a sut tikah Justin in \"keimah\" ati. Cun State Supreme Court room kan um laiah ziangtin Judeges pawlin thu an then timi in sim rero ih cunah \"Zosi Suprime Court Justice\", tuan duh tiah a sut lala tikah Aphai in \"keimah\" a ti ih Supreme Court Justice kawrfual pi thawn zuk tla an zuk aw rero. Nauhak te in America thleng pawl cu cozah hnatuan sangpipi an kai lai ko ding ti ka zum.\nCun, America ramih suak mi, kan tesinfa lak ihsin National level tiangah upat tlak mi an suak vivo ding ka zum. 2003 ihsin America ramah cozah hna ka tuan ih American mipi tampi ka pehtlaih ih an sinak ka thei le kan Laimi pawl lungfimnak Pathian in a pek mi thawn ka tahtthim tikah American mi tampi pawl bangrual asilo tiin ka hmu.\nCT : USA sung state tam nawn ah Biakkhawmnak an neih tikah Chinmi kan tong rori hmang lo in Pathian biakkhawmnak nei pawl ziangtin na hmu?\nHM : Kan tesinfa pawlin laitong an thiam nawn lo hnu ahcun mirang tong an run hmang leh ko ding. Cun, a hrekkhat cu miphun citin cawhpolh in an um tikah hman lo theih loin kawltawng tla an hmang rero. Cun mitampi cu miphun, tongkhat hmang in kawhhran an din vivo: Lushei, Zophei, Zotung, Tedim, Hakha, Falam, Matu, Sihzang, kawltong, tvp, in. A tha bik cu Pathian in in pekmi tong in Amah Pathian kan biak dingmi asi. Amah biaknak dingah Pathian in tong inpek. Asinan, cutin a cang thei lo asiole miphun cawhhruai nak ahcun a cang thei bik, kan thlarau diriamnak bik tongin Pathian cu biak ding asi ko.\nCT : USA ram sungah kan milesa Pastor 25 lenlo kan lo nei in kan thei, Hmailam kan Chin miphun thansonak ah nan thupi tuk tiah na zum maw? Ziangmi tuan khawm le tuah tummi a um maw? Pengdang kan unau pawl tla cu Khawmpi\/civui hman an nei thlang ding sikhawh.\nHM : Leitlun miphun le rampi khalah biaknak lam hruaitu pawl hi an ram le miphun tuahtha tu an si ringring. Curuangah America ramih laimi pastor 25 lenglo pawl cu an thupi ngaingai ti ah ka ruat. Pastor pawl hi politician pawl hnakin an thupi sawn nak a um, a bik takin ramleng umnak hmun ah. Pastor pawlin kan milesa thuanthu an tuah that thei mi tampi a um vekin an vuak thek, tuahsiat thei mi, tuah siat rero mi tampi a um. America ram um Laimi lakah Baptist Association an ding zo, an duh mi mi cu an associstion sung lut dingin an sawm aw rero ih ziangzat ciah an si ti ka thei fiang lo. Cuvek in Gospel Church pawlin association an nei ve. Tuihlan ihsin a rak dodal aw bik kawhhran pahnih USA ah pawlkom an ding veve zo ih ziang tiang kan mipi thenthek hai kei maw, sim theih asi hrih lo.\nKan miphun, milesa ziangtluk tiang vaaw tek hai kei maw, ka thei lo. Politician pawl hnakin pastor pawlin mibur (society) hi an vawthek sawn in a lang. Falam milsa kawkhran le pastor pawl zapi te hnatuan tlangnak zianghman a um hrih lo. Keimah in ka hmuhban cin cu ka sawm rero hai zo, tha cu an tizet. Tawnkhawm awk le thu le hla relkhawm thei ding cu an duhzet thu ka kawm dah mi pastor pawl cun insim. Pengdang thu ahcun Hakha le Thlantlang pawlin \"North America Chin Baptist Fellowship\" an dinnak a rei zo, an dinkum ah khawhran pakhat in US $ 3,000 an thawh ih US $ 30,000 lenglo an suah, Hakha Christian College, Matupi ih Bible College, Hakha le Kawlzin, etc. nasa ten an bawm rero zo.\nKan pastor 25 pawl hin satan rawngbawl, huatnak thlaici tuh, huatnak le thentheknak tipungtu hantuan bansan in, Pathian duhdawtnak an sung ihsin a luangsuak dingih Khrih ih duhdawtnak thupek nunpi hai sehla, Laimi cu kan tha theh ding ti ka zum.\nCT : Kan Lai Baibal kai ih mipi hmai ih siar fukfo pawl maw tong dang ih ngan mi mai' tong ih let cuapco pawl saw na si?\nHM : Lai Bible, Falam Bible ka hmang ko. Mirang tla ka hmangkawp ko. Mirang tla ka cell (Blackberry) ah version pathum, KJV, NIV, RSV, ka ret ih ka zohkawp ringring ko. Inn ahcun \"Logos Bible 4\" software ka hmang, printed copy version phunphun khal ka hmangcih, leitlun tong citintian, le versian tintian ka kawl ko nan mipi hmaiah hmanbik mi cu Lai Bible asi.\nCT : Kan bible sungah na siar tambikmi le na rel tambik mi bungcang? Na uar bikmi kan ti pei cu?\nHM : Philipian 1:21; 2:13.\nCT : Calai na duhzet ih, hmailam kan calai hrangah vision na neihmi a um maw? Ziang?\nHM : Vision ka neih mi sim a cu hrih lo. A kuh deuh lai.\n(Cuhnakin laica bukhat hman siar lole ngan hrih lo pawlin \"O le Aw\" tivek thu an buaipi rero hi cu kan nauhak lai ih caw ek cep kan khit awk ter in mang ter theu)\nCT : Mino pawl in kan tong dinpitu kan tong hmuh thei ih ngannak calai hi ziangtin ttan kan lak ding, ruahnak in pe aw.\nHM : \"Hman lo ding ruahnak pek rero hi a pekmi hnakin a petu a aa sawn\" an ti ih hmantlak mi le hman dingmi ruahnak pek ding ka nei pei maw. Ca tampi kan ngan a tul, kan siar a tul, siar thiam dingin thangthar kan zirh cio a tul, cabu suah thei thei sumpai bawmnak an tul, calai hmanrua ah hmangin lamtang tuah hmangtu pawl nasa ten mino pawlin do ngam a tul. Calai tanzet vek si calai hmanrua ah hmangin lamtang tuahtu, le tanbul nei in casiar sak aw lo tivek pawl hi kan calai tthangcak thei lo dingin a siatsuah tu an si.\nCT : Aiha thuruahtuk cu thluak a car zik ual, rawl hmeh na uarbik mi tla in sim he, rawl ei lo sawm tla kan duh ding sisi.\nHM : Kachin ramih, Cite le hnakpeksen rial niarniar mi buh thawn cawm kha a ngai um bik ko, cun Naga Council (Naga tapung headquarter) ih hramlak hnahzam (bida zaing) hnah no le hramlak hnahcang (banhla kung) tawba var te buhfai pawngkhat thawn milai 15 hrangah belpi thawn suan mi kha a ngai um ko. Ei le in ah ka pawntam lai ka thei dah lo, duh ciamco le uar ciamco khal ka nei maw ka thei aw lo. Nan suansuan kha ka rilrawn le tam deuh, rawng lole mal deuh ka ei ding, in do duh ceng asile.\nCT : \"Ril ih rah fa\" tiah kan pupa tong a um ih, na fate pawl an upat tikah ziangmi na tuah\/tuanter tum?\nHM : Pathian tumtah mi tuansuak thei haiseh ti cu ka duh thusam asi. A nauta deuh cun \"nauhak doctor tuan phah in rockstar ka si duh\" ati ih a upa deuh cun \"Paleontologist\" ka si duh\" ati. Nauhak lai ti famcu an thinlung a thleng vivo famteh. Falam ah college a um lohli asile college an kai thei tikah kumkhat tal a malbik Falam ah kaiter ka duh zet thu ka sim rero hai.\nCT : USA ram ah khoitawk state lole khua nuam na tibik, ziang ruangah?\nHM : Indianapolis, Indiana, USA a nuam bik. Ziangah tile keimai umnak asi. Ka um lonak cu ziangtluk a nuam ding ti khal ka ruat setset lo, ruat khat sehla a sinak taktak ka thei thei zik lo.\nCT : Ram picang USA a thleng zo tu pawl lak ihsin kan ziaza mawi le tha na tibikmi le rem\/tthin tul ti ih na ruahmi pawl?\nHM : Ziaza tha zetmi pawl cu hnatuan paih, zuam zet, sumkhawl ih inn le lo zal, fate tlawngah thei tawk suah in cazir ter, zir paihnak, ti pawl hi miphun dang tampi bangrual lo kan si. Kan thleng, tthin tul zetmi cu kan lungput mizia (moral character) hi asi. Cucu ol-ai ten thleng, le tthin theih asilo, kan nunthuthlung (life principles), zumnak thuken (belief system) rori a tlarawp theh zo. Pathian a hminmen ih zumtu siloin a tak in nunpi tu, Khrih dungthluntu taktak kan si cio dinghi ka duhthusam le ka thlacam mi asi. Cu lawnglawngin, Pathian Thlarau uknak le kaihhruai nak in kan nunthuthlung, lungput mizia khal a thleng vivo thei ding. Tukak cu cabu suah tlak in rel ding a um ko.\nCT : Leiltlun Chin miphun pawl hnenah sawm duh\/ cahduh mi?\nHM :Leitlun khawmual tin ih a um mi, Laimi hrangah ka seherh bik mi cu Pathian thu hi a thei tu lawng si loin nunpi tu si cio hai sehla ti asi. Laimi kumkim pawl hin Pathian thu kan theihmi cio nunpi sehla laimi thuanthu tuahtha dingin leitlun miphun dang bawm rero kan tul lo ding.\nPathian a duhdawt tu pawl cun an miphun an duhdawt ih miphun a duhdawttu pawl cun an miphun Pathian khal an duhdawt asi. Pathian ka duhdawt ti si in a unau a hua, a relsia, thangsiat rero tu cu amah le amah a thei aw lo, thim lakah a vak rero ih a sungah Khrih ih Thlarau a um lo, Pathian ta asi lo tinak asi. Mi zokhalin kan thlennak kipah unau laicin sempi te duhdawtin Pathian hmin sunlawinak ah mai miphun te duhdawtnak in kan neih mi theih mi ti thei mi a thathnempi tu hnenah an thathnempi ding can poh ah pe suak in khat le khat tungding aw tawn in zuam tento cio uhsi. Kan miphun thuanthu tuahtha tu ding cu kanmai miphun milsa kan si ih a tuahsiat thei tu khal kanmah thotho kan si.\nBawipa in kan miphun hmangin a tuah duh mi tuansuak thei dingin a tulmi ziangkim inpek asi, cucu Thlarau Thianghlim kaihhruai nak in a dik le hmannak hmun le can ah kan hman thiam ding lawng asi. Leitlun ramtinkim ih fimnak thiamnak pawl zir in ramsung kan milesa pawl hrangah kan ram thansohnak hrangah hmang dingin Pathian in leitlun hmunkip ah in thlah asi ti ah ruatin, leitlun kan umnak thlennak hmun kip ah Pathian thu vek in nungin, Thuthangtha karhzainak hrang leitlun killi ah Thuthangtha ausuahpi in, ramsung tun dinnak ding hrang sunmang man in tuan zuam cio uhsi. Kan Chinram thuanthu nung hmasawnnak ding cu ramleng thleng Chin mi pawl liang parah a tthum aw aw asi ti in ka hmu.\nCT : Lo contact duhtu pawl hrangah ziangtin pehtlai na theih?\nCT : Na caan sunglawi, kan milesa hrangah na pek ih hlawknak tampi kan nei tengteng ding.\nHM : Kan lungawi zet.\nKei tla ka lungawi. Pathian in nan thiltuah mi in rahtha rah thei dingin malza lo sawm hram sheh!","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/hre-mang-le-ct\/","date":"2017-03-30T18:38:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00336-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9980108142,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9980108141899109}","num_words":4446,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.273,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lettu: Lal Lian Zual\nPalik ka si ih ka hna cu kum 14 lai ka `uan zo. In zirhdan a si hleiah ka hna`uan in a kentel mi a si ruangah ziangtik lai khalah ralringin ka um ringring. Mipi lungawi lo duhphawrh tivek tla hi buainak an tuahlonak dingah an dungin kan thlun `heu. Anmah khalin an tum cia si lem lo, ziangmaw titi ih buainak tuahih an ban `um tla a um ve hnuaihni. Mibeidawng thin-aithawkin senpi umnak ih buainak an tuah ciamco cang khal a um. Hivek can ih pawimawh emem cu vaivuan lo ih thindaite ih um a si. Kan vaivuan pang a si cun buainak tifel loin kan bet sawn ding tinak a si.\nKiltu Aiah Tuartu; Misual kutthlak tuar runtu ah ruataw in, ziangtik can khalah kiltu thinlungpu ih ka um laiah, zan khat cu kiltu aiah tuartu dinhmunah ka um ve ta tlat mai! Kiltu ih ruataw Pathian hrimhrim mamawhnak nei lo cun Pathian lo cu kiltu dang ka nei lo ti ka theifiang ve ta.\nKa ihnak khan ih thithlepih ka ihthah lai cu ka nupi `awng awn cun in `hang lualli. A `awng mi cu, \"Ziang a cang, John?\" ti men a si nan thinphang le mak tinak aw a tel ruangah ka harh lohli. Ka fapa kum 17 mi John cun, \"Aw..si..\" ti lo cu `awng dan ding a thei lo. Ka hun zoh cu ka ihnak khan pindan sangka ah John cu dingin a ra lang. Cuih zan cu a nau kum 15 mi thawn `halai khawm ah an khawmaw ve ruangah an ra tlun phahah an maw`aw in thil a su pang simaw ah ka ruat men.\nKa Meithal…\nJohn cun a dunglam cu in kawhhmuh i, a dungah cun a nau Beau cu hmaituam mi pakhat hin a lu cu a meithal thawn a rak sawh cu ka hei hmu. Cuvek cu palik `awngkam cun, 'inn ih luhhnawh suamawknak(home invasion robbery)' kan timi cu a si. Suamhmang tawn ciocio ah cun thih `ihnungbik phun suamawknak kan tawng ti ka theifiang hngal. A thupten, kan theih lo laiah kan thil ruk an tum lo ih kan um lai, kan mithmuh rori ah kan thil neihpawl lakih a `ul cun kanmah khal mi thah an hreh lo ti a fiang. TV le CVR tivek hleilo zianghman kan neih lo thu sim sehla an zum pei maw? Rak zum lo ta sehla ziangtin in tuah ding?\n'Ka meithal la thei hleuhhli sehla cun aw…'tiin thu ka ruat. Lak thei dan khal a um men thei. 'Aih cuvek a ci lo. Keimah lawng ka si lo. Ka nupi fanaupawl in an thih phah thei'. Curuangah an ti mi pohpoh tuah cu a fimthlak bik ding. Hivek suamawknak ih thi le hriamhmapu an um `heunak san cu an suam mipawlin an rak do ve `heu ruangah a si ti ka thei zo. Curuangah an duh vekvek an tuah thei hi a dikbik ding.\nZial ah Bawk Aw; Hmaituam cingih ka fapa puakruk thawn sawhtu kiangah cun midang hmaituam tho hi a rawng lang leh ta. Theih tumih zoh an hua, thei vekih kan um pang cun an thingphang ih an duh hnakih hla an feh dingih in that mei thei a si. Curuangah fiang takih an hmel zoh lo vekih lang cu ka tumbik mi pakhat a si. Kan fapa pahnih le kannih nupa cu khan pakhatah cun in retkhawm ih a kim lo cu kan fanu kum 12 mi pindan dangih it Nicole lawng a si. An hmuh tikah ziang a cang ding? Insangih cuvek hawn tawn cun ka insangpawl hrangah cun ka thinphang nawn. Ziangmaw pang menah kan zate ih thi thei kan si si. Ziangkhal cang sehla Khrihah kilhim kan si zo ti ka theihnak cun ka thla a muangter nasa. Cucu ka hnemawknak um sun cu a si thlang mai.\nMeithal kengtu sawn cu, \"Zialah bawk aw\" i ti hrukhro. Cutin phar le ihkhun karlak zialah cun ka hawn bawk zuarzi. Tlangval pawisa duh menmen in in suam lo, palik in misual kan tuah vek cekci in in tuah ruangah an vawi khat tinak a si lo ti a fiang. An thiam tuk. A meithal cu ka hawn hmu zuakzi ih Magnum .357 simaw .38 si vekin ka thei. Meithal `ihnung ngaingai a si. Ka bawkkhup lai cun misual kut le ke `awnnakih an hman `heu Tape- hnang (duct tape)dirh awn ka thei ta. Meithal keng lo sawn cun ka kut dung lamih `awn le erhnak le ka ke erhkhawmnak ah a hmang. Ka hmur a rawn erhpit hngal fawn.\nMeithal Awn Thupnak Lukham\nBawkkhup ih ka um hnu ah ka lu cu lukham thawn an rawn khuh thlang. Hi khal hi Training-nak ih kan zir cia mi kha a si. 'Misualpawl hin an mi thah cu lukham an dam `heu, cucun meithal awn a thup hleiah thisen `ekdarh ding a kil' tiih misual neh zawtnak dingih kan rak zir `heu cu keimah in kahnakah an hmang zik thlang. Lukham dang pakhat a thuah bet deuhdeuh sapbai!! Ka cang pang cun ka nupi fanaupawl in an tuar zik ruangah hngah mai lo cu ti theih dang ka nei lo.\n'Kun te hen\" tiin Danice cu an hawn hro khurkho. Pakhat in a t`emt`awn lai cun pakhat in kapthat dingin in hro camcin. Danice an phuar hnu cun ka fapa pahnih khal an phuar ve ti an thawm in ka thei mai.\n\" Mi ra leng ding an um maw?' tiin in sut ih kei cun an um lo thu ka sim. Ka hmur an erhpit ruangah ka `awng an thei thei lo. Ka hmur cu an hawn phawih hnu cun kan thawmah khatlam ih it kan fanu Nicole cu a `hang dingin a rung lut pang ding ka phan ruangah dimte in, 'An um lo' ka hun ti.\n\"Khawiah na pawisa bawm\"\nA umnak ka sim.\n\" Khawiah na sui `hi\" tiin Danice cu an sut leh in.\n\"Pawhdawh tlun tabik ah\"\n\"Hinah Nauhak\"\nA neitupawl cuti cang thei loi kan bawkkhup lai cun thinphang lo le muang ememin kan inn sungih thil mankhung pauhpauh cu uluk takin an hawl thlang. An duhtawk an ngah hnu ah, \" Na zunghruk ka phawih thei lo ahcun na kutzung thawn ka tan ding\" ti thawm ka thei. Danice cun a hmur erhbeh `awng thei mumal lo thawn fiang lo takin , 'Na dirh phah in merh aw\" a hun ti hnuaihno.\nMeithal kau awn ihsi cun meithal keng sawn cun a meithal cu kah mai theihin a ret ti ka thei. Reilote hnu ah, \"Hinah nauhak pakhat a rak it ziar a si hi\" tiih an be-aw ka thei. Nicole ih it cu an hei hmu ngah ti a fiang, ka `ih vek cekci in thil a cang thluh ti ka theih tikah ka mang a bang nasa.\nKa fanu cu an kawk hmaurhmo, \"Bawk aw\" tiin aw hrang takin thu an pe. ~apin a dodal dingih thil a pawi thluh pang ding ti ka phang nasa. \"Bawpa vaivuan lo dingin bawm aw\" tiah thla ka cam. Asinan vanneih thlak takin Nicole cun thu a awih mai a si ding thawm a um nawn lo. Thilerhnak tape hnang an hik awn ka vun theih cun kanmah vekin Nicole cu an phuar ti ka theih tikah ka thawpi ka suah hlunhlo lehlam sawn.\nThlacam Mai Lo Cu\nPalik ka si ih ziangtik lai can khalah ka nun hi sual do ih neh dingin ka man ringring. Cuih ruahnak cun ka nunphung a uk ih ka hna`uan khalah nasa takin ka hlawhtlin phahin ka thei. Tui 'umah hivek thil hi keimah rori parah a thleng thei ding ti ka ruatsuak dah lo. Police…ka ruatsuakaw ih hiti thil an hawl vivo cun ka palik tacik an haisuak tengteng ding! An hmuh pang cun misualpawl cun palik tihrimnak hrimhrim khalah kan insang parah ziangkhal tuah an duh ding…Palik nunphung ka rak zir dah mi ihsin ziangkim ka theithiam cia `heh. Sihmansehla ti thei zianghman ka nei lo. \" Bawipa ti thei ka nei lo, in humhim aw\" tiih thlacam mai cu ka ti thei umsun a si.\nPakhat ra lut awn thawm ka thei ih ka bank card le ka wallet (pawisa bawm) a run keng lut. Ka PIN number in sut ih ka sim. A theisual ih ka simsal., \"Pawisa va laksuah kan tum ding ih na rel sual pang cun na thi si mai\" in hei ti bet.\nKhawiah ha na Meithal?\nPakhat cu a feh hluthli ih a reh reprep. In kiltu cun a meithal cu khat tawkin a kau awn leh t`hukt`ho t`heu. Ka sungtepawl t`ih phang au-awn ngai a nuam lo nasa. Cuih hnuah pakhat a ra lut ih ka kiangah ngawi khiaukhi in a din hnu ah, \"…Palik na `annak kum ziangzat a ti zo?\" i run ti cutci ta. Ka tacik (badge) an hmu tinak a si. Ka meithal an hawl tengteng. Ka meithal 40 Caliber Glock kha, an hmuh tikah cun ka meithal rori thawn in kap that a si mai. Ziangah maw? ka meithal cun ka insang zate-in in kapthat ding ih ka meithal cu ka kutah in humter ding. Cutin ka sungte cu ka kahthat hnu ah kleimah le keimah ka kapthat aw tivekin an langter thei thlang. Ka t'ihphan mi zate a thleng dik vivo thlang!!\n\"Na meithal khawiah..?\" Ka zum vek cekci. Ziangtin ka tuah ding? Thuphan sim ningla cutin can malte tlaiter sehla teh? Si lo. Thungai lawng sim hi a dikbik ding.\n\"Thlalang sir…ka taikhap kiangah a si ka zum.\"\n\"Thuphan na per ciangbal. Kannih khalin ka zum ih a rak um lo\"\nKa Can a Cem Zik\nKa thei lo ngaingai. Ka hun ruatsal. Ka rak tisual ngai. A hlan ih trainging ka neih ihsin ka maw`aw hnuai ih ka ret ka lasuak hrih lo ti ka thei veten ka sim hngal. Pakhat cu a feh hngal ih reilote ah, \"Hinah ka hmu\" ti cingin a ra lutsal. Ka zum vekin a dik vivo si!! Cuih awthawm cu milai aw thawm ka theih netabik a a si men thei. Asinan in that hrih lo…!\n~awng Thlamuan Thlak Lo\nAn duh vek an ngah hnu cun an hotupa cun, \"Ka feh leuleu. Ka feh tik le kan feh hnu minit 10 ah palik na fawn dingih an ra lo runsuak mai ding\" i ti ta mai. Ka nufapawl cu an thaw a suak huaihi. Asinan kannih palik hrangah cun thlamuan um lo nasa. 'Hivek misual in in hnemnak hi zum lo ding. Buainak tuah loih hnangam takih in umter hnu ah mi thah an duh ruangah' ti a si. Cutin ka can cem a nai ti ka zum hnget sinsin.\nCuruangah cang ding cun tu hi cang tikcu cu a si. Pabik ka si ih hi insang hotu ka si ruangah anmah kilhim cu ka `uan vo hrimhrim a si. Kan zate in thih hngakin hinah dunglam kut t`emt`awn kan si si.\nBawipa na kutah\nIn that zik rori ih ka theih cun ka thin a hung pit uk-o. Ti thei mi ka nei lo. Pa-awkter ih do ve cu kan trainging-nak ah a `angkai lo ti kan rak zir thluh zo si. Beidawng tak cingin, \" Bawipa na ta kan si. Na kutah kan um. Na thu thu…\" tih mai lo cu rel ding dang ka nei lo.\nInn hnuai lamah maw`aw retnakah thawm ka thei. Car nunter awn ka thei bet. A awn ihsi cun keimai maw'aw awn rori a si. Keimai Van maw'aw cu an ru ih an tlansuahpi rori ti a awn ihsin ka thei thei. Cuih hnu cu a reh khepkhep.\nNgam lo cing cun ka hun cang ih ,\"Nan um kim maw?' tiin ka hun phun siapsi. \"Ka pa, kan um `heh ko\" titu cu ka fapa John ih aw a si. \"Cang hlah uh, an ra kirsal thei hokhaw\" ti ka sim hai.\nInsang Raltlan\nThawm dim emem cun ka hun to. In t`emnak ka hun phawih ih khua ka hawi vel cun suamhmangpawl cun in tlansan thluh zo ih ka theih ruangah ka hun ding. Kan inn ah cun ziang thang ha an kam ti kan theih lo ruangah zamrangten kan tlansuak ih kan inhnen Flewelling tei inn ah cun kan tlanlut hngal. Cutawk ihsin palik kan fawn hngal.\nHmun ralmuangah cun ka thunei in lairel khal ka thiam leh zutzo nasa. Sikhalsehla dinhmun a hun siat taktak cun thuneitu ngaingai cu Pathian sawn a si ti ka theifiang thlang nasa. Curuangah ka thil thlirdan cu a thlengaw hngal verver a si.\nPalik hnenih kan theihawkter hnu cun ka puzawn tei inn ah ka `hawnaw hngal. Kan inn cu a zate in misual kutneh (criminal scence) a si ruangah an zohhliah thluh ta a `ul thlang. Cuti an zingzawi thluh hnu cun misual cu kaih hngal dingah ka ruat. Asinan an kaih lohli thei lo ruangah nuam ka ti lo lehlam nasa.\nMakzetih Kaih\nPhone thawn mi ka biak laiah ka pizawn cun inn hmaiih palik Car ding a hun hmu ngelcel. Palik pakhat cun tlangval pakhat cu kaiin maw`aw sungah a tul lut lai ka hei hmu. Ka fale cun sangkate puanzar phen ihsin an hei zoh ih, \"Khipa cu in suamtu lakih pakhat a si rori\" a ti ta mai.\nA mak nasa, in suamtu lakih pakhat cu ka pizawn tei inn hmaiah cun sualnak dangpi thawn an kaih lai cu ka hmu cu a si ta mai. Pakhat an kaih hnu cun an hun dawp ih reilote ah an zate cun an kai thluh ta mai.\nA maknak emem pakhat cu thut`henak zungih feh t`ul loin anmahte an phuangaw ih an sualnak hrang dan vekih hremnak pek hngal an si. Phuangaw lo ta pang sehla in suam laiah khan an fimkhur tuk ruangah kutneh le zianghman kan inn ah khan hmuh theihin an tan fawn si lo, a buaithlak nasa ding. A tawizawngin hivek thil sual tuahnak le suamawknak hi leitlunah a tam nasa `heu. A zingzawitu ih t`an cang khal tampi ka nei ve. Tui t`umih kan tawn mi hi thil danglam le mak khal a si lem lo. Asinan zirlai namen lo in tan ta a si.\nSuamhmang Zirhtu\nPalik theihnak ihsi cu hipawl hi ka rak thei zo. A sangsang ten a ra cang ding mi rak zumdan ka tuah thei. Asinan a tuartu lam theihnak ihsin ka rak thei dah lo. Hi vek buainak hi ka neh thei le ka tifel theih maiah ka rak ruat `heu, asinan ka tifel thei remrem lo, palik si khalin umzia a um lo cang a rak um ti ka theisuak. Cuhnak hmanin pacang`ha tiaw ve si hin thlacam ti lo cu ti theih mi pakhat hman kan neih lo ni hi a rak thleng thei ti ka fiang tuk thlang.\nKhaih suamhmangpawl khan in suam si hmang ka rak ti ih, asinan in rak suam lo. Thuneitubik hmang ka rak tiawk t`heu kha thuneitu ngaingai cu Amah a si ti kan theih theinak dingah in zirh dingin Pathian in khai suamhmangpawl kha a rak thlah sawn a rak si. Cuti rak si lo ta sehla hi thu ngan thei dingin ka dam nawn lo ding.\nHminsin; Senhri Megazine ih suah zomi a si#","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/in-that-zik\/","date":"2017-03-27T18:22:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189495.77\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00417-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997332692,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997332692146301}","num_words":2520,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.333,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Minute Pakhatten!\n\"Duk!! Duk!! Duk!!\" Parte ih lungtur awn cu sumdeng hruanaw bang a tlir dupdo. Zanvar itthat thei loin thlanhripi thawn siir le siir a her rero. Tuizan vek boruak ahcun zo cio hrang khalah itthat a har zet. Thaizing phunhra result suak ding a siih ong ding cu a zumaw tuk nan an Sawng ih cathiambik a pahnihnak a si ringringmi 'Thiam hleice' ih ong a duh. Curuangah a lungtur hi a cawl in an cawl thei lo. An tlawng saya pawl khalin 'D' paziat a tel ding tiih an zoh tukmi a si fawn. Cutiin itthat loin zankhua a var. Zinglam khawfing a cat veten a tim a tuah ih Falam lam pan in a rualpi dang thawn an feh.\nCinmual tlang luhnak rori zin lamthlang ih Myone Pinyia yi zung ah minung cu an phuul murmo. Parte tei rualvahza khal an vong suk veih a hmun an thlen zawngah Parte cu a kefeh a cawl cutci. A ttang a domih a mit a von sing murmo. \"Parte!!!!! Na hmin ka hmu. Hinah na khung number rori a si. Yess!!!!\" tiin khir le zuang phahin khuppi cun a hong pom. Parte cu a mit a hon mengih calung pi umnak lam pan in a vong tlan turto. A hmin umnak cu a von zohih a vorhlam kilte ah, \"Math, Bio\" tiih nganmi a von hmu. A thawpi a hon thaw hlunhlo. A lungawi mitthli dil kelki in umngaihnak hman a thei nawn lo. Tu cun lai khawte behrek ihsi nuhmei farah fa tlawng rak kai a sinak hi a uar aw tuk thlang. A tlawngkai lai tlawngkhuan um tinten mithmai nau zetih um ringring, Bawm khat rori in kun ngerngi teih hanghnah hangrah a rak phurh ringringtu a nuih tha bang man a lak a si lozia a hmuh thei thlang ruangah a hmai a hngal zet. An Sayakyi tong dingin khawsunglam pan in an feh. An Sayakyi pa cun hlimnak ih khat mithmai thawn a rak hmuak ih a rak pom. Hni le khekin thu nuam an rel tlang hnu ah Khua lam pan in an tlung sal.\nParte cu Siivai lam thiamnak zir rori a duh ruangah Nurse kai a tum. Yangon ih kai dingin tumtahnak a nei. An innsang dinhmun in a tlin fawn lo. A nu cun, \"Ka fa, na nu ka dam sungah na donhar hlah. Thettiak ei cun Pathian in in cawm lo ding hokhaw. Na kai duhmi cu kai ko aw\" tiin tha a pe ringring. Phunsang tlawng kai ding dilnak an tuah rero thlang. A kai duhmi cu mark 400 cekci in an la. Parte ih mark kom cu 397 a si. A ban deuhlo fangfang a rak si tikah a thin na in a ttap ciamco. Ingineer line a dilih a ngah cih. Tlawng lut dingih kawhnak ca a rak thleng cu 'Kalay Myone Tthawma' ah GTI kai ding a si. A nu cun thlacamnak thawn thlahnak a tuahsak ih cutin Falam Chin-Tawng-Tan gate in Cinmual tlang lan cun a feh liam. A thinlung cun Siivai lam thiamnak zir ding lawnglawng a ruat ringring thotho.\nFalam Vankau tlangih um NTS ih kai dingin a ruatkual ih thuhla a zingzoi tikah tlawngkai dingih dilnak(siohnak) lawng menah ks\/300000 rori a ttul thu a thei. Cumi hmanin ngah ding le ngahlo ding theih a si hrih lo bet. A nu in veilekhat ah cuzat zat paisa a hawl hmu thei lo ding ti a theifiang tuk fawn. Seherh zet cingin a ngahmi line kai ding cun a feh suk vivo. Tlawng an von lut. Tlawngluh man ah cuzat, cabu manah cuzat, cumi khami hrang, A sawng um man ks\/…… A paisa cemliam tamdan cu a rap thlak. Ni le thla cu an hongliam vivoih tlawng an luhnak khal thlaruk a rak kim thlang.\nFuurpi a si vekin ruah cu catbang loin a sur. Parte cu ciar thliothlio in A sawng sung a vong tlan lut hnumhno. Cu fangah a siir ihsin, \"Parte, phone an lo biak duh\" ti aw a theih veten zamrang takin phone a va kai. \"Hello…… Parte ka si. Zo na si?\"\n\"Parte, Titi ka si\"\n\"Aw…… Titi maw?\"\nParte cu kaittem ah a hong tlan ciamcoih a room sungah bang helhel in a hong lut. A mithmai cu a lungawi tuk ti theihtheih fahran in a vam hemhem. A haa fang 32 cu an lang siamsiam. A Bag, Sarang dip a lak ih a thilri cu pakhat hnu pakhat a bilih bag sungah a san. A hnathlam ah Titi ttongmi, \"Falam ih NTS tlawng kha paisa fangkhat hman cem ttul loin Mark rori in an la thlang ding. Hong sioh tengteng aw. Na ngah tuk ding. Kei khal ka dil ve ding si. Phunhra ong certificate kha original rori a ttul\" ti cu a thuanthuan in an rong thang. Cutin a nuih hnenah ziang thu hman ronnak tuah riai loin Falam a hong so ih thil ttul zaten a hong tawlrel thluh. Ziangkim thu a fel hnu lawngah khua a tlungih a nu a va sim. A nu cun, \"Ka fa, na paih zawng le na tumtah bikmi a si vekin kai ko aw. Kan miphun hrangah mi pakhat si ding rori in zuam aw\" tiin mithmai pan takin a rak ti.\nZaan an it ih Parte nu cu a thinpit uk-o in thu a ruat. GTI ah kumhrek a kai ih cumi an cem mi paisa hi malte men a si lo. Atu NTS kai dingih an cem ding pawl ruatin a thin a bang zet. Asinan a fanu ih mithmuh ah mithmai pan takin a um ringring. Parte cu Vankau tlangah NTS tlawng a kai. A nu cun a fanu cawmnak ah hnattuan khung taktak a ttuan. An khua ihsin Falam tiang ttilva men bangin Bete phurh a hlawh thul, Vainim phuth a hlawh. A caan ahcun Arti phurh khal a hlawh. Nunau taksawh thingput khal a hlawh. Cutin harsa zetin a fanu cu a cawm. Falam ih Vainim le bete a phurh hlawh caanah a fanu rilrawn ding phangah banhla car, kawlhra suan cia tivek a phurh ceem ringring. Parte cun, \"Ka nu, tlawng ih hmeh cu a thaw lo tuk. Phunhra boarder Sawng ih kan ei hnakin a sia deuh bet lai\" a ti cun duhdawtnak thawn a fanu hrangah Sihmui a phom. Sasen a lei ih a pherhcar hnuah a kiorum sak. A fanu rilrawn tuar ding hrimhrim a siang lo. Parte cu an tlawngih cathiambik a si ringring tikah theilotu a nei nawn lo. Hni le puan khalah a nu cu \"A sa ngai maw a belhnak a tam sawn\" ti ding khop hnipuan a hruk lai ah Parte cu milian fanu bangin a thuamaw ziaizi. Falam bazar an luh tivek khalah mikip ih mit cu Parte parah a fu ringring.\nKum thum sung NTS a kai hnu ah Ong lethmat an ngah hlan hlawhleng in hnattuan dingin Tahan ah an suk. Wesley zato innpi ah ttuan an tum nan remcanlonak ruangah Yangon an suk lan. Yangon Alone ih Acedamy Clinic ah hna an ttuan. An hnattuannak thlathum a rei in Parte cu thu danglam tak a dong. US ih mi pakhat in nupi dingin a rak ko. Can tawkfang lai khua a ruat. A thinlung hrekkhat in feh a duh nan khatlam ah Falam rori ih hnattuan a duh fawn. Khatlam in a ruatsal ih a nu a cawm theidan ding a ruah ah feh a duh. Cutin a nuih hnen ahcun thuhla a hon simfiang.\nA nu cun, \"Ka fa, ka kiangnai ah um in i kilkhawi awla ka duh nan….. Tu tlawng na ttheh veteih pasal na nei ding ti cu? Cu betah ka hnen ra kirsal thei nawn lo ding na si bet fawn\"\n\"Ka nu, ka nau le pathum rori an um lai si. Anmah in an lo kilkhawi thei ko. Kei cu kawlram ka um khalle Falam cekci ah hna ka ttuan ding ka ti ngam lo pi. Rih khawdar ah ka ttuan tla a si thei. Cun, hmun dangdang ah ka ttuan tikah cun ka lo kilkhawi thei cuang lo ding. Cuhnakin ramdang ka feh dingih Paisa in ka lo zoh ttha thei sawn ding. Ka nau le khal tlawng tthaten ka ron kaih thei ding. Kawlram ih hna ka ttuan cun ei cop bar cop fangfang in ka lo zoh thei lo ding pi. Ziang khalle ka feh ko ding\"\n\"Si ee, kumkhua na pom ding na pasal cu nangmai' duhmi rori si ka lo duhsak. A ttang sungah ka nuam aw ding tiih na zum ahcun ka lo kham lo. Nunau cu pasal ih ta kan sisi\" ti phahin a mitthli cu van rialruah bang an rong dok zurzo. Mithi zuun tuar bangin zuun a tuar.\nKum 45 fang lawng a si hrihmi Parte nu cu a el a kun man. Hna khung tuktuk a ttuannak ah a thahri an rak diraw cat thluh. Parte cu a pasal ding hnen panin Malaysia cu a thleng dumdo ta. A ruahnak le a takih thil umtudan hi a dangaw verver! Malaysia a thlen veten a siraw cih. A pasal cu US a thlennak kum 4 a rei zo ruangah nupi a ko thei nawn lo. Parte cu amahte UN a luh a ttul thlang. A thiltuahmi a sirawk tuk ruangah a nu khal a phone ngam dah lo. A nu cun, \"Ka fanu ka ngai tuk. Cutawk ah harsa zetih a um hnak cun rong tlungsal seh\" tiin tuletu a cah. Parte ih kiang le kap ah cun pasal nei dingih Malaysia feh naih pasal thawih tonawk hlanih tthenawsal an tampi fawn. A ruah vekih thil zianghman a can nawn lo mangbang anhai in kawlram tlunsal a tum. Thubohcatnak a tuah fel hnu ah thil ttul ziangkim a tawlrel thluh ta!\nKumkhat sung liangluang a biak lomi a nuih aw theih hiar zet le sirawknak lungthin thawih a kirsal ding thu sim ding hngakhlap zet phahin an khua phone number cu a von hmet. \"Hello… Malaysia in Parte ka si. Zangfahten ka nu ka biak duh\"\n\"Aw…. Parte, na nu a dam lo besia zet hokhaw. A kaa in na hmin a sal rero. Minute pakhatte sung na hmel zoh a duh thu a sim ringring. Hitiih a umnak thlakhat a rei thlang\"\n\"Ziangtin ee?! Ka nu cu ziangtik in a dam lo?!\n\"Ramdang na feh hnu thlathumnak in a dam lo thok. Phone le na ron biak dah fawn loih…\"\n\"Amai' i biak thei lo hmanah ka ttong tal ngai seh. Ka ra tlung ding ti thu ka sim duh\"\n\"Aw reilote ah ron hmet sal aw\"\n\"Awle\".\n10 minutes a rei hnu ah…\n\"Hello…. Parte ka si. Ka nu..?\"\n\"Parte, na nuih lukham tangah canganmi a um. \"Ka fanu Parte, ka lo duhdawt tuk\" cu zat lawng\" an ti zawngah, \"Dawng!! Dawng!!\" mithi dar an tal tariai!\nParte cu a phone leitang ah a tla ruairo! \"Nu, minute pakhatten thu ka lo sim duh. Minute pakhatten!!!!\" tiin mitthli tla thlohthlo'n…\nMay 9, 2013\nBy\/ Mai Daidim","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/minute-pakhatten\/","date":"2017-03-27T03:12:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189377.63\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00300-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987812638,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987812638282776}","num_words":1826,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.327,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Laimi Hrang I TlangTong Thu Ah\n1980 kha a si hmang i,Aizawl MacDonald tlang i Pu Hrang Nawl i a innsan mi ah a si.Pu Hrang hi 1956 lai i kum 24 mi si cing i Burma ram MP i hrilmi a si.Kei cun Pu Hrang hnen ah cun Pu Za Hre Lian khan Chin affairs minister ( Pu Hre hin hi tawk lai ah Union cabinet minister si in Central ah minister dang si nak a kawp ) a si lai ah Chin state pumpi ah tlawng phun 4 tiang Falam tong zir tir ding tiin rak tuah tum seh la a ti thei ke maw ka ti.Pu Hrang cun Chin affairs council ah cun in neh ko ding nan parliament ah ka do ding i,a ti thei ding maw si i ti.\nChin ram ah hin common language neih kan duh cio i,zo khal in mai tong si thei seh la kan duh thluh.Kan tong in duh sak lo tu cu Chin mi duh lo ah kan puh aw thluh ko.Hiti a si ruang ah hihi thil tul zet si si thil har sa tuk a si la la.\nTui tum khal ah Chin state ah tong pahnih in tlawng ah pun 2 tiang zirh siseh ti tum a si lawk nan mai tong ciar an run dil tik ah cu cu thuphan ah a cang sal.Kan theih zo vek in Sangaing Chin affairs minister Pu No Than Kap cun Chin minister le MP pawl i President Thein Sein an ton nak ah tong phun 5 in maw zirh tir nan tum ti a suh nak ah Kawl mi central minister pakhat cun Chin tong neitu phun 2 dang hman in an tong zirh tir an duh i,cumi pek sak a si tla cun phun 7 a cang ke cu a ti.\nTingaihnak cu a um lo a si mai.Cui ruang ah cun mah te ciar i zuam a tul ta riai.Tlangh ca bom lawng i tanlak in cu tluk a sawt nawn lo.Tuan nak tam pi in a thlun a tul.\nKan ti thei ding mi pakhat cu,Falam peng le Kale valley i Falam pawl um nak i tlawng pawl i ca an zir ding ah text book tha tha tuah hi a si ding.Tu cu democracy kan si thlang i,kan mai sum le pai i kan tuah tla cun phun 4 tiang khal kan zirh tir kei,cu hman ah subject pakhat lawng si lovin pahnih tal kan zirh tir ding.\nKan peng le Kale valley hman ah tuan ding tam pi kan nei lai.Kan mi le sa,zo an si khal ah tong tha tei thiam lo kan tam tuk.A thiam duh lo cu ziang ti tha,a thiam duh pawl hrang tal i tha tei an thiam nak ding kan ruah sak nasat a tul.Himi ding ah cun ca thiam pawl le sum nei pawl,ram duhdaw tu pawl kan tan tlan thluh a tul.\nCa thiam tam mi phun,theih kau nak nei tam miphun,miphun tang rual kan si cun hnamdang khal in zoh thim tlak le kawm tlak ah in ruat ding.\nTlang tong hi tui hnu kum 30 hman ah kan zate hrang i kan neih thei ngai ngai a harsa ding i,cumi hrang ah cun a tuan tha tha,a thiam tam tam,cawn tlak a si mi mi,tong hman tam bik pawl cu mipi in tlang tong ah an run hril leh ko ding.Mizo thufim ah a ruh no no chhuak ah an ti si maw ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-40\/","date":"2017-03-28T06:26:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00499-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8219348192,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8219348192214966, \"cnh_Latn_score\": 0.1773759126663208}","num_words":569,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.826,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"India State Pawl i Thu Neihnak Dang Pawl\nSenghri par i sin Laimi kan len dan ding\nKan Laitlang i pumcawm nak khawp kan ngahthei nak ding pawl ngan leh seh la.Rihli khaláh ka ngan zovin kan dung lam kum 40 lai i ka theih mi.Singapore ram i kum khat i senhri par zuar i dollar 800,000 lai an ngah theu dan kha.Singapore cu kan ti zo vek in Falam township or Kalemyo township i 1\/4 lawng i kau a si.Tlang an nei lo.Cumi cing in khui khui ah maw senhri an cing i ramdang ah an zuar thei.\nLaimi kan ti dan ding ah thing tum pipi hau tullovin,senhri lak nak ding thir fung,hnuh sau vivo i feet (pi)25 lai i sau thei,ti tawi le feet 5 lai i kianghrol vek i tuah thei mi in,lei i sin maw thing par kai lawk in maw senhri cu cumi feet 25 i sau in kan la theu ding.Thing hau pawl cu hrem an si ding.Kan dung lam kum 40 lai i Burma i ka um lai khal ah Kawl pawl hman in Lai senhri cu an sunlawih zet.Cu ruang ah dan thlun tha zet i tihdan tha thawi senhri hi kan cin ah cun kan ram tilian tu pakhat cu a si teng teng ding.\nIndia state pawl i um dan\nIndia ram ah state tenau bik cu Union territory an ti.Hitawk i central aiawh i um hi Lt.Governor an ti.Law and order hi central in a kai.Cule hi UT state pawl hi sum le pai lam khal i bom tul i an ruah mi a si ruang ah central in budget (finance ) khal ah a hleice in a kilkhawi.\nMizoram kha 1971 ah UT dinhmun an ngah.Himi hlan Mirang uk lai ah Mizoram cu Lushei district an ti i,zipeng ( superintendent ) in an uk.Mizo hills hi UT an ngah tiang Assam hnuai ah an um.Cule independence an ngah hnu khal ah cutin an ti i,a si nan 1954 ah Lushei ticu Mizo tiin an thleng i,Mizo district an run ti.1966 ah khan Mizo National Front hovin ral an tho vi,independence an rak dil.Kum hnih khat mai ah an duhmi a cang thei lo ti an thei mai.MNF le a cozahpi an remawk hnu ah 1986 ah Mizoram cu state pitling i pek a si.\nState or UT pawl i hnuai ah 6th.Scheduled of the Constitution ah autonomous council timi an nei.Mizoram ah cun cuvek council 3,Mara ( Saiha ),Lai ( Lawngtlai ) le Chakma (Chawngte ) tipawl an um.Hi auto-council pawl hin thuneihnak mal te lai an nei.Thuthimak ah a cozah tlawng pawl ah phun 4 tiang cu an mai tong an zir thei i saya pawl transfer le appointment khal an thu a si.Cule middle school tiang ah maw si council hin thu a nei i,high school le college pawl cu state (Aizawl )in thu an nei.Cule culture lam ah thu an nei zet.Mara district council ah member 22 lai an um i,cu nah cun an hotu thunei bik cu chief executive member (CEM ) an ti i state level ah cun chief minister ti a si.,a dang full time 4 lai cu EM (executive member )an ti.\nHimi autonomous council pawl hi Central ( Delhi )a cozah lungkim nak i pek an si.Council hin a dang ten budget a nei thei.Council duh cing i ngah thei lo tampi an um.Council i lungkim tawk lovin cuhnak i sang UT duh khal án um.Mara le Lai le Chakma pawl khal hi kan dung lam kum 20 lai i sin Delhi ah UT an dil theu nan an ngah dah lo.Mizoram fate zet UT le state dang i then sin ding cu Central in a du hdah lo a si.\nMizoram ah cun Hmar pawl in Hmar Peoples' Convention tiin ral an tho vi,an nih cun Manipur le Mizoram ah autonomous council neih an duh.Ralkap 100 lai maw cu an nei ring ring i,state a cozah pawl mal te lai cu an hnaihnok thei theu.Cule1996 lai hrawng ah khan maw si HPC le Mizoram a cozah cu an remaw i,Hmar pawl hrang ah Sinlung Hills Development Council tiin an pe .Hmar ti hmin put tir an siang lo.,Mizoram sak lam bik i Sakawidai khua inn 250 lai um nak cu himi council i office um nak ah an pe.Office pakhat an nei i,cunah cun tapung hotu 5\/6 lai cun lakkha tha zet in hna tuan an hmu.Mizo a cozah hnuai mi 10 lai an hnuai ah an um.Ka theih tiang ah cun council area cin hi a cozah in a tuah sak duh lo.Cumi cu HPC thenkhat in an lung a kim i,then khat cun lungkim cuang lovin cuihnua khal ah ral an rung tho.\nCule kan dung ah kan ngan zo i,Tui kuk timi Bru pawl khal in Mara ,Lai leChakma vek in autonomous council an duh i,ral an tho vi,an nih sin sin tla cu Mizo pawl in Zo hnahthlak hman nan si lo án ti i,an inn pawl an ur sak i,Tripura ah mi 50,00 lai an dawi i,cui pawl cu hramlak ah refugee vek in an rung um ta.\nMizoram 1986 i state an ngah tum i Aizawl i ra tlawng Prime Minister Rajiv Gandhi khan thu a sim nak ah,kei mah rori in ka hna in ka theih mi cu ,Mizoram pawl in thuneih nak nan duh i,state kan lo pe thlang.A si nan nan state sung i um hnam te nau sin pawl ( Lai,Mara le Chakma ) hi duhdawt takin nan kil sin a tul ding a ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-fehdan-ding-part-27\/","date":"2017-03-30T18:27:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00415-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6745984554,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6745984554290771, \"cnh_Latn_score\": 0.32348793745040894}","num_words":897,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.283,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.704,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalaymyo Mangala vengih Mangala phungkitlawng ihsin thok in Kalaywa lamizin, shwebongta phungki tlawng tiang lamzin an zawh. မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ tuahnak ding hrang thu 17 an tarmi thawn lamzawh an si.\n\"Kalaymyo ah မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ thawn pehpar in a veikhatnak duhphorhnak si. Lailan ten kan sim len Kalaymyo hi ramri ih um a si tikah hnamdang mipa thawn an neihawk ding kan phang. Kan miphun, sakhua kilhimtu fanu tha an si theinak ding ah မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ zamrang ten tuah hai seh tin kan dil vivo ding\" tiah Kalaymyo Nayta phungki tlawng hotu in The Messenger Media ah a sim.\nမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ hi a dang sakhua daang thawn khal a kalhaw lo. အမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ hi milai covo a buar lo. အမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ a dokalhtu cu mai miphun kilveng duh lo an si tiah sign board kai in an au.\n\"Kawl nunau pakhat hrangah မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ tuah sak a si cun a nunnak hrang a thindai a theih zo tin ka ruat. Curuangah si tui' ni duhphorhnak ah ka tel. Minu zaten tel hai sehla ka duh\" tiah Kalaymyo tualsungmi minu pakhtat in The Messenger Media ah a sim.\nRef; The Messenger Media","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/zamrang-in-miphun-kilnak-daan-tuah-dingah-kalaymyo-ah-duhphorhnak-tuah\/","date":"2017-03-27T20:29:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189525.23\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00359-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9845090508,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9845090508460999, \"cnh_Latn_score\": 0.014584853313863277}","num_words":182,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.193,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kei cun Burma ram ka run ti i,hi hi ralkap a cozah pawl i duh lo mi cu a si lo..Democracy duh tu pawl,a hlei ce in ramdang i um lai pawl cu ralkap pawl kan tih a tul lem lo ruang ah Burma tiin ka ti.Myanmar ti lovin. Pi Aung San Suu Kyi khal in English i a tong nak ah cun Burma ti hi a hmang.Hihi democracy kan si ngai ngai lawng a hmin thleng le thleng lo ding hi rel ding a si ding.\nCule tu fang hi NLD party MP hril thar 43 pawl i parliament an luh ding i thutiam an lak dan ding ah an buai ti kan thei cio i,an nih cun 2010 Dan pi kha an lung a kim lo tik ah thutiam lak nak ah khami dan kha kan safe guard ding tiin a um mi kha an ti thei lo. Kan respect ding ti lawng in ti an duh.Kan theih cio vek in 2010 i hrilawk nak i an rak tel lo kha khami dan kan pom lo an ti bik ruang ah a si.Khami dan pom lo ruang i Laimi hrilawk nak i rak tel duh lo pakhat cu Pu Cin Sian Thang,Zomi National Congress president kha a si.ZNC hi 1990 hrilawk nak ah seat 2 an ngah.Pu Cin Sian Thang cun 2010 dan hi tlangpar mi pawl siat nak di ng a si a ti i,an rak tel duh lo.\nNikum August thla i Pu Sui Kyi le President Thein Sein an biakawk hnu ah remawk nak a rung um vivo i,a si nan can rei pi cu ziang ruang ah Pi Suu Kyi hin 2010 dan hi vantlang theih ah a sawisel lo tiin ka rak ruat zawk rero.Cuvek a si hnu ah April ni 1 hrilawk hlan thla khat duh hrawng ah maw si Suu Kyi cun 2010 dan hi democracy ngai ngai a si lovi himi cu thleng leh ding a si a run ti i,ka lung a kim ngai ngai.\nCule hrek khat in Pi Sui Kyi hin 2011 lawng i si hmuah in ralakap a cozah hi run tuan pi a duh i,hi hi ahlan khua pi kum 15 lai i sin rak tuan pi duh sehla kan nuawm nak a rei pi ding nan an ti.Himi hi sim fiang ka duh.Suu Kyi hin rak tuan pi duh hman seh la ralkap lam in tuan pi an rak duh dah lo.Suu kyi hrang ah tuanpi ding khal a rak um dah lo.Thuthiam nak ah 2008 hi dan sete vek hman an rak tuah duh lo.Kei mai rin dan men tla cun General Then Shwe hi kum 78 lai si lovin kum 60 lai lawng si bang seh la,cui tlun ah Burma ram economic hi hi tluk in se lo seh la,tui dan sete 2008 dan hman hi tuah sak a tum lo ding i,kum 10 tlun cu uniform thawn run uk a tum lai ko ding.\n1990 hrawng ah khan ka pu Dr.Za Hlei Thang khan ralkap pawl hin kum 15 kum 20 run uk an tum a ti i,kha lai ah cun ka rak zum lo nan a rung si tak tak ko.2010 hrawng ah khan a si hmang Victor Biak Lian in Suu Kyi cu a cem zo,Burma democracy a rung si ngai ngai ding cu kum 20 lai a duh ding i,cunah cun Suu Kyi cu a dam hman ah kum 80 tlun a si ding i,ziang hman a si thei nawn lo ding a ti.\nPu Victor khal in Presidnt Thei Sein hin Suu Kyi hi a run tuan pi duh ding hi a ruat ban lo.\nKan theih vek in 2003 ah Suu Kyi kha Depeyin ah thah an rak tum a si kha.Cui tlun ah Than Shwe tla cun Suu Kyi i hmin sal hman a duh dah lo ti a si.Nikum April thla tiang hrawng hman ah khan Sui Kyi hi a cang sual ah cun na pi hrem a si ding an ti lai!\nHmai lam thu ding kan thei lo nan tu ah cun Suu Kyi i hoha nak in beisei nak kan run nei deuh cu a si ta mai.\nZiang ruang ah Thein Sein hin Suu Kyi a run tuan pi duh tihi zoh tlang seh la.Burma ram economic a se tuk lawmam.1960 hrawng i developing ram pawl i economic tha bik Burma hi tu ah cun UNO member 190 lai ah ram farah bik 10 ah a tel tlat.Tui ralkap pawl hin socialist system kan hlon cun South Korea,Taiwan le Indonesia pawl tla ralkap uk si i free market system in an rung lian a si si,kan nih khal kan lian thei ding tiin an rak ruat ding.1990 hrawng tho tho ah mi ram pawl cu economic ah an tthang nan Burma cu ralkap hnuai cun a tangso dah lo ding tiin 1991 hrawng tho tho ah Ka pu Za Hlei tla ka rak sim dah.( Hihi leh hnu ah ka run simfiang ding )\nPresident Thein Sein cun democracy lam kan hoi lo cun,kan ram hi a farah sisin ding ti a thei.\nThein Sein tho tho in ram se zet Laos ram hman kan tluk nawn lo a ti.Laos ram i percapita income cu $2100 lai a si i,Burma cu 1200,India 2900,China 5000 lai,Malaysia le Thailand 9000 lai le Singapore tla cu 35000 lai a si.\nBurma economic a siat tuk ruang ah le economic sanction thlah tir a duh ruang ah Suu Kyi hi an tuan pi a si mai.Cui tlun ah Arab Spring thu an thei ve i,tu lai ah dictatorship mipi in an hua tuk ti a si i,cu nah an runtih khal a si ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-1\/","date":"2017-03-28T06:27:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00037-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8431155682,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8431155681610107, \"cnh_Latn_score\": 0.15638557076454163}","num_words":920,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.267,"stopwords_ratio":0.297,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.926,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ziang ti vek in a rak farah:\nBurma ram feh dan ding kan ngan nak ah a rak farah nak hristory khal ngan a tul.Kan ti zo vek in Burma cu 1960 hrawng ah cun Asia ram ram 50 lai ah a lian bik 3 lak ah a rak tel ding.Tu ah cun a fahrah bik ram 2 lak ah a tel ti a si.\n1987 ah UNO rori in Burma cu ram farah.leiba rul thei lo,bom cawp tul ah a puang.Cui hnu kum 1988 ah ralkap in sinak an la i,kan dung i kan ti zo vek in socialist economic dan sia hi kan hlon cun ralkap uk South Korea,Taiwan le Indionesia vek in kan lian leh ko ding.Cuti vek i kan len cu democracy ngai ngai a tul lo,ralkap in kan uk thei ring ring ding tiin an ruat ko ding.\nHi ralkap pawl hin cutivek in an ruat ding nan an nih cun Burma ram hi economic zawg in an thangso tir thei lo ding tiin ka Pu Dr.Zahlei pawl tla ka rak sim dah ti ka ngan zo.Ziang ruang ah cu tin ka ti ngam ti cu a hnuai lam vek ruang ah a si.\n(1)Huatu an nei tam tuk.\n1988 i democracy duh ruang i buainak a suah nak ah ralkap in mi 3000 lai an kap that tiin leitlun i rin a si.Cumi ah huat an tuar tuk i,cumi hnu in run uk tu pawl i hnuai ah thanso nak ding cu a har tuk.\n(2) Dawr le cet zung an rak lak mi pawl in an hua lai.\n1964 ah khan Burma ram pumpi ah a cozah in dwrt pawl a cozah hrang ah a la thluh i,zangna dawmnak khal pe cuang lovi,Cutawk i dawr nei tu pawl cun 1989 i ralkap a cozah cu an duh ngaihnak a um lo.1989.90 hrawng ah hi hlan kum 28 lai i na rak tuar lungawi lo tampi an dam lai.Kan Laimi hman ah Falam i Pu Pek thang,Teddim i Pu Sang Ci pawl tla cu kha lai cu rel hlah tu tiang an dam lai.Pu Pek Thang cu tu ah kum 93 lai a si ding.\nRam pakhat ti thanso nak ding ah sum nei pawl i an tuanpi lo cun a thangso thei lo.\n(3)Leitlun in economic hrem nak a pe.\n1988 buai hnu,1990 i hrilawk nak i NLD cak cing i sinak an pek lo pawl ruang ah economic zawng in leitlun ram lian pawl le sum cawih thei tu IMF,World Bank le Asian Development Bank in Burma ram cu an hrem ve thlang.Ralkap a cozah pawl cu UN in in hrem lo,China le Russia kan dawr thei lai,India khal in in kawm leh ko ding,ASEAN ( Singapore,Thailand le Malaysia tivek ) pawl kan dawr thei pam,kan thangso thei tho tho ding an ti ding.A si nan Burma cu a rung thngso cuang lo vi,cui tlun ah kum tin a niam vivo ti cu zapi theih ah a cang.Leitlun ram tampi i an hrem nak hi democracy a um lo ruang ah,human rights a um lo ruang ah,mitam sawn Kawl pawl i tlangpar mi pawl an tiharsat ring ring ruang ah a si.\n(4)A Cozah hnatuan pawl in hna an tuan tha lo.\nBurma ah ralkap hnak in a cozah hna tuan pawl an tam sawn.Hi pawl hi an lakkha a cozah in a pe.Acozah a that lo tik ah cun hi pawl hin hna an tuan tha lovi,cu nah cun a cozah budget tam pi a sung ring ring.Himi ruang ah ram thanso ngaih nak a um lo.\n(5) Lo nei pawl hna an tuan tha lo.\nSocialist san lai i sin fang cing lo nei pawl in fang godon ah man mal te lawng ngah in an lo suak fang pawl cu an sung ring ring.Himi ah hian an lungwi lo nasa theu.Cui ruang ah an mai lo la la ah an tuan that ding tluk in tampi cun an tuan duh lo.\n(6) Ralkap hrang ah sum an hmang tam tuk.\n2008 i defence budget ah ASEAN ram 10 ah Burma ram cun Singapore ti lo ah cun ralkap hrang ah sum an hmang tam bik.Khami kum ah $6.9 billion an hmang.Burma hnak in let 3 lai i lian Thailand cun $4billion lai lawng a hmang.Burma in ralkap 400,000 lai a nei i,a mah hnak i nei tam Vietnam cun $3.5 billion lai lawng a hmang.Ram fate bik le ram lian bik Singapore lawng in ralkap 70,000 lawng a nei nan khami kum ah $7.2 billion a hmang i,tu ah cun billian 9 a hmang zo.Singapore sawh cu an len ruang ah an hmang a si mai.\nBurma i hi tluk i ralkap hrang i sum a hman tam nak i Burma ram kumkhua uk an tum ruang ah a si i,1988 vek i buai a um khal le mipi cang thei lo ding i rak tuan tu ding ah farah zet cing in defence budget an tisang nasa ah a cang.\n( Suak leh ah August 2011 ah Naypidaw ah President Thein Sein le Pi Suu Kyi ziang ha an rel tlan ke ?","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-2\/","date":"2017-03-28T06:29:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00068-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8569019437,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8569019436836243, \"cnh_Latn_score\": 0.14299432933330536}","num_words":825,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.265,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.883,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Arab Spring leh Burma\nKan theih cio vek in kan dung zarh ah President Thein Sein le Pi Suu Kyi cu Naypidaw ah nazi 2 sung an kawm aw aw.Hi hi kum 1 sungi vawi 3 an kawm awk nak kha a si.Nikum August thla ni 19 i rinlopi i an pa hnih an kawm awk i sin Burma ram politic cu a thleng aw thluh a si mai.Himi ziang ruang ah a si ti tui tum ah zoh thlang seh la.\nTunisia ram khi Africa si si ,Muslim ram an si.President Ben Ali in kum 24 lai a rak uk nak ram a si.Economic ah Burma hnak cun an tha tuk.An that tuk ruang ah university graduate an tam tuk i,cumi ah economic thanso nak in a dawi ban lo.Graduate sisi hna hmu lo an tam tuk.Hihi pakhat ah cun corruption tam tuk ruang khal ah a si.President pa i nupi hi a corrupt tuk ti a si i,an mah le an sungkhat lawng an lian aw tir.\nHi tik lai ah degree ngah tlangval pakhat pa cu hna a hmuh lo ruang ah thlai hnah thlai rah leng te thawn zuar in pum a cawm aw i, vawi khat cu cupa cu na um lo nak ding ah na um tiin police nu in a beng.Hipa thinna tuk cun a ur aw aw.i a ur awk i sin mipi thin heng cun khaw tin ah sandah an piah.Ni 10 hnu hrawng ah hi pa hi a thin.Hihi December 20010 le January 1911 ah a si.Hipa hi a thi i mipi thin heng sinsin cun thawng tam zet zet in khawpi tin ah sandah an piah vivo.\nKhui tawk in ha ka theih ti ka thei nawn lovi Tunisia i mipi sandahpiah hi Burma ram hotu pa Gen.Than Shwe cun thin phu hlup hlo in a rak thlir ring ring ti a si.President Ben Ali cu Saudi Arabia ah a tlan a tul ta,Hi hnu ah Egypt mipi pawl in an President Hosni Mubarak cu duh lovin sandah an piah ciam co i,February 2001 ah Mubarak khal cu an bang ta. Hi hi Gen.Than Shwe le a ho pawl cun kan theih hnak in an thei.\nArab spring hlan ah cun ka run ngan zo vi,ralbawi pawl cun Pi Sui Kyi hi ziang tik hman i Burma politic i tel lo ding in thang an kam.Kan kam ngah ria e an ti ding.Suu Kyi kha hrilawk ah a tel thei lovi,cuti tho tho vin 2015 i hrilawk khal ah tel thei lo ding in an tuah cia .Cumi cu kan thei thluh ko.2015 ah Suu Kyi hi kum 70 a kim ding,Hril awk leh 2020 ah cun kum 75 a kim ding.Cumi a si ah cun Pu Victor Biak Lian i ka hnen I a sim mi a dik sin sin ding.Burtma ralkap le mipi in democracy an ngah ngai ngai tik ah cun Suu Kyi cu kum 75 lai si in a tha hnem nawn lo ding a ti.\nCutin an tum cing in tu ah cun Suu Kyi cu President in vawi 3 a tong zo i,cumi lawng si lovin parliament in a poimawh bik committee pakhat ah chairman ah an ret t ria.\nZiang ruang ah ti le ziang ti vek in August 2011 ah President Thein Sein le Pi Suu Kyi hi an be aw aw ti cu suak leh ah kan ngan ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-33\/","date":"2017-03-28T06:22:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00102-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7842472792,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7842472791671753, \"cnh_Latn_score\": 0.21453657746315002}","num_words":553,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.295,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.873,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Jonathan L Sang\nPhone na lei tik le na thei tul mi , Original rori maw , Duplicate a si ti awl sam zet in thei thei nak ka lawm hlawm hai ding .\nNa leiding mi phone cu Quality kim zet mi leh Original rori a si le si lo kha na mit in na zoh in cu na thei thei lo ding , tulai thiamnak sang ah a bang aw zet mi thilri thei thiam harzet ruangah mi tam pi nih thil kan lei sual theu , cu mi lak sung ah mam tam pi in kan nei sun mi sumsawn te thawn kan ni lai mi pawl tla thu hla thei aw leh biak aw nak ding ah mi tin deuh thaw zik te in phone kan lei in cio thlang , cu ruang ah phone kan lei tik ih na lei sual lo nak ding ah na ralring zet a tul , zing tin na thei thei ding ……\nA hmasabik ah na lei ding mi phone kha (test ) ka duh a thei maw tin an sian nak ngen aw la aw an lo ti le Battery kha bun ti aw la cu mi then in *#06# kha ( call ) ko aw cu mi na ko ve ten leilung tlun ram tin kim ih bun sian nak number ( IMEI – Internationaal Mobile Equipment Identity ) number lung 15 kha a rawn lang maiding .\nThuthimnak ah 263457009564734\n( 1 ) Cumi a ralang mi number kha a thawk nak ihsin siar aw la pasarih nak leh pariat nak number kha 02 maw 20 a si pang le cu na phone leiding mi kha Tuluk (Chaina ) ram ih an tuah mi phone pawl lak ah a niam bik mi quality a si ti kha a fiang zo.\n( 2 ) A langmi number kha 08 maw 80 a si ah cun na phone lei na tum mi kha Germany ram ah an tuah mi a si tih a fiang ,a tha lam Quality ah tawkfang din hmun a si , a sia lam a si lo.\n( 3 ) A langmi number kha 01 maw 10 a si ah cun na phone zoh lai mi kha Finland ram ah tuah mi ti kha a fiang Qualitya kim mi phone pakhat a si ti kha na thei a tha .\n( 4 ) A lang mi number pawlkha 00,03, 04,05,06, a si ah cun na phone leiding mi kha a tuah nak hmun a suah nak tak tak Original industry ah an tuah si ti kha a fiang a tha bik high quality a si ti kha a fiang zo na hna ngam thei ti nak si cu .\n( 5 ) A langmi number kha 13 a si pang le cu lei lo aw la a tha sawn ding a sia bik an ti mi phone pawl ah a tel zo ti kha a fiang , na harhdam nak ( health )lam ah alo siaksuah thei mi phone a si ruang ah feh san men pawi ti hlah aw a dang kha hawl sawn aw .\nA tlun lamih ngan mi number pawl hleiah a dang number code pawl a um lai ko nan a thu pi in thei tul teng teng mi number pawl lawg tarlang a si . Hi mi na siar theh cun phone lei na sual hrim hrim lo ding tih duh sak nak thawn .\nSource :www.nayzawlin.com","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/phone-na-lei-tik-ih-na-theih-tul-mi\/","date":"2017-03-27T03:10:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189377.63\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00420-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9619402885,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9619402885437012, \"cnh_Latn_score\": 0.036882054060697556}","num_words":528,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.283,"stopwords_ratio":0.377,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Šianglianuk Ķianghrol\nPhiarthah rak tuartu Amerikan Ramhotu John F. Kennedy khan 1961 kum May thla ni 25 ah Congress Tlangsuakbu ih thucah pakhat a rak sim phah in, a hnuai ih ttongkam hi a sim tel.\n\"Ka zum. Kan ram hin tui kum sawmbi cem hlan ahhin thlapi parah minung hmaisabik a thlah thei ding. Cui' minung cu thlapi leilung parah ttum in a feh ding ih, leilungpi ahhin himdamte'n a rung kir sal ding.\"\nCumi can cu leitlun ih ram tha cak bik pahnih a si mi Amerikan le Soviet Dingkhawmram karlak ih Daisik Ralbuai (Cold War) can a si ruangah, tlolak ah rocket kapsuak in, leitlun ah zo ih thazang a cak sawn timi langter ding ih an zuamawk nasat lai a si. Mipi pawl in thlapi parih minung hung thlen ding cu ziangti hman in a cang thei lo an ti rero lai ah, Ramhotu Kennedy le National Aeronautics and Space Administration (NASA) ih dengfelphung mithiam pawl cun, \"A cang thei, a cang tengteng fawn ding,\" tiah an zum. Cuvek zumnak ruangah 1969 July 20 ah Apollo 11 thawn an kuatsuak mi tlolak-long khaltu Neil Armstrong le Edwin E. \"Buzz\" Aldrin, Jr cu thlapi leilung ah ttum in an veivak ih, leilungpi ah himdamte'n an rung thleng sal thei.\nHimi in ziang a langter tile, minung hin zumnak taktak a neih ahcun tlangpi pakhat hman a tthawnter thei, hnattuan maksak zet a ttuansuak thei tinak a si.\nWright Unau khal in tlunvan ih zuang mi vate pawl zoh in vanzam tuahsuak an tum. Mipi pawl cun tlunvan ih thil rit pi zuang ding cu ziangti hman in a cang thei lo, an ti. Asinan an unau in 'a cang thei lo' timi kha cang ding in an tuahsuak thei. Thli lakih zuang mi vanzam an tuahsuak.\nBill Gates in ni khatkhat ahcun computer ih hman ding mi software ci khat ka tuah ding ih, leitlun ih inn tin, zung tin, tlawnginn tin ih computer pawl ah an hmang thei ding, tiah a rak zum. Tu ahcun a sersuah mi microsoft software cu leitlun ih ram tin computer ah an hmang zo.\nAnthony Robbins timi mino cun tlacop hnattuan ttuan in, ei ding nei lo'n, pii ruk vuakvel pindan sungih a riah ttheu lai ah zumnak pakhat a rak nei. Ni khatkhat ahcun mi lian le hlawhtling zet ka si lai ding timi zumnak a si. Pii ruk vuakvel pindan sungih um a dinhmun thawn zoh ahcun ziangti hman in a cang thei lo ding vek khi a si. Asinan lehhnu ahcun lungput somsohnak (thazang pekawknak) le hlawhtlinnnak thuhla pawl sim, cabu khal ih ngan, in millionaire pakhat ah a hung cang.\nZiangruangah hivek thil ropi an tuahsuak thei? Vanlaikhilik ih an khawruahnak an ret ruangah a si. Cun, an si tengteng ding tiah an zum pumhlum fawn.\nNang teh, minung na si ve can ahhin hnattuan ropi, midang pawl in a cang thei lo ding an timi sunmang pakhat, ttuansuak ding in tumtahnak na nei ve lo maw? Tthate'n na ruat ka duh.\nKa sim sal ding. Hlawhtlin na duh ahcun \"Vanlaikhilik ah Na Sunmang Ret Aw.\"\n#ဗန္းေမာ္သိန္းေဖ ih ႀကီးႀကီးေတြး၊ ျမင့္ျမင့္ႀကံပါ။","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/vanlaikhilik-ah-na-sunmang-ret-aw\/","date":"2017-03-23T02:14:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218186608.9\/warc\/CC-MAIN-20170322212946-00035-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999856472,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998564720153809}","num_words":519,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.328,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Democracy Khui Ram ah a kim bik?\nLai Khawte lam thanso a tul\nTunai te ah Saya Hlawn Cen Thang le Saya No Kap pawl in in sim i,cu cu Haka cu rel lo,Thlan Tlang hman Falam hnak in an thangso tuk thlang an ti.2009 kha maw si Saya Zalawr i Delhi i crusade a neih nak ah tu hlan i Falam i si ziang hman kan rak siar lomi Thlan Tlang khua hman tu ah cun kan tluk nawn lo a ti.\nFalam thanso nak ding khal a phun phun kan ngan leh ding i,tui tum i tawi te i ngan ka tuh mi cu Lai khawte pawl an than lo cun Falam khal a thang thei lo ding ti hi a si ding.Falam district i Lai khawte pawl i ah ei le bar duh tawk i an ngah thei a si i tlun ah hmun dang i zuar ding mi a tawr a tawr i a um lawng ah Falam khua khal an tipi thei ding.\nHrek khat cun Falam Falam nan ti rero,Tahan lam ah kan thangso i a tawk a si si tla nan ti ding,a si nan kan nih Falam peng thlah pawl hrang ah cun kan khawpi ziang a si ti in suh le Falam kan ti ring ring ding.Thanso nak pawl cu nidang ah kan peh leh ding.\nDemocracy khuai ram ah a kim bik?\nKum 20 lai a rei hmang i,Time magazine i ka siar a si i,khui ram ah democracy a tha bik,a sang bik in an hmang an ti nak ah Findland,Sweden le Switzerland lam hi a sang bik an si ta tlat.Lei tlun i ram lian bik,democracy hmang nasa USA le UK pawl a sang bik ah an tello.USA tla kha cu 85% democracy an pe hmang.\nIndia teh ti seh la,kha lai ah cun 78% hrawng a si hmang.Cumi cing in India cu federal ram a si tho tho.India khal ah a cozah thunei tu pawl ah executive branch,legislative le judiciary branch ti in an um.1975-77 tum i India PM Indira Gandhi i emergency a puan tum tla ah cun democracy a rak hlo nasa.Executive ( Prime Minister ) a rak thupi tuk i,legislature ( parliament le judiciary ( court le supreme court pawl cu Prime Minister duh dan in an um thluh a ti theih.\n1989 tiang hrawng hman ah khan India central i majority la i a cozah tuah tu pawlin state pawl ah an mai lam i a cozah tuah lo nak pawl cu an thiat mai i,hrilawk nak an tuah tir i,cu nah an mai lam an cak tir theu,An mai lam party i seat malte i an cak lo a si le opposition lam seat pawl cu minister si nak le contract pek nak vek in an lei i,cutin state pawl khal an mai lam ah an um tir theu,\nIndia ram khal ah tu nai kum 15 sung hrawng ah cun democracy a um tha sin sin i,supreme court khal a thupi tuk.Dan kalh deuh i executive ( Prime Minister ) i a ti mi pawl cu court in a thiah sak cing cing.Cuti lawng si lo vin legislature khal a rung thupi tuk i,tu lai tla ah cun Congress party hruai United Progressive Alliance (UPA ) hin eptu pawl cu rel hlah, a mai lam tang party dang pawl hman hi a tlawn that ring ring a tul thlang a si.\nIndia ram a that sin sin nak cu Election Commision tha zet a nei.Hihi constitution i a tuah sak mi a si i,EC commsiion member 3 pawl hi ruling party in an hril theu nan election a rung um tik ah ruling lam an tan ciamco lo.Ram le mipi hrang ah tiin a dik bik in an feh.2000 kum i USA i hrilawk nak ah India vek i Election Commission an neih lo ruang ah Al Gore le George Bush le kha a tling an puang lawk thei lo ti kha kan cing lai ding ka zum.\nBurma ah democracy tha zet kan neih thei nak ding ah cun judiciary tha zet,thunei thei kan neih a tul.Tu ah cun cu vek kan nei hrih lo.Cule election commission tha nasa kan neih a tul.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-25\/","date":"2017-03-30T18:25:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00533-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8501162529,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8501162528991699, \"cnh_Latn_score\": 0.14945058524608612}","num_words":690,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.313,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.899,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Burma Hrang I Parliamentary (Prime minister )System A That Nak\nFalam khua ah tan kan lak a tul\nMizan sun ah Champhai i Saya No Kap in mail i kuat i,Haka le Thlantlang cu an thang so law law, a ti.Cule Chin state Chief Minister Hung Ngai kha Falam a thanso lo nak san a sut i,Hung Ngai cun in sak thei pawl in Falam ah nan sak duh lo pi,Haka Thlantlang pawl tla cu an mah an um lo hman ah in an sak i,an sung khat pawl an um tir,cu nah an thang a si mai i ti a ti.\nTuhlan ah tlangcabom ah ka ngan dah i,Falam ah brick building 10 sak uh la,Falam cu a thanso a si mai.Miung 200 lai le dawr 10 lai in hlawh awk nak kum 2 sung an neih phah ding ka ti dah.Falam thanso nak kan tuah tlang a cu a si hi.\nBurma le USA a bang aw lo\nUSA l;e France vek ah cun Presidential type in an feh.President cu mizanpi an an vote.Annih ram pahnih ah cun tong pakhat ve ve lawng hman nak ram a si i tlun ah ram thangso tuk an si i,President system hi a tha zet.Tui 2008 danpi ah cun Burma President cu MP pawl lawng in an vote i,tui vice president Tin Aung Myint Oo ai tla ah cun armed forces pawl in an thlah ding ti a si sap bai.\nA si,hi 2008 danpi sawh cun democracy ngai ngai khal a si cuang lovi.Democracy ngai ngai ah teh President maw Parliamentary system ha a tha sawn ti zoh hnik uh sih.\nTu fang klal i Delhi i um lai,1990 i NLD MP an hril mi,Katha Indaw i si tuitum khal i khual tlawng hlah seh la cu NLD MP tling 44 laki tel ding mi U Saw Hliang ka sut i,President maw Parliament system so na duh ka ti i,parliamentary system fam teh i ti.\nDemocracy ngai ngai a si hman ah,President hi mipi i direct hril a si hman ah 66% Bama (Kawl )pawl um nak ram ah cun ram hotu bik cu Kawl an si tho tho ding.A si le parliamentary khal ah MP tambik cu Kawl an si ding ruang ah Prime Minister cu Kawl a si tho tho lo ding maw kan ti men ding.A si ko ding.A si nan parliamentary ah cun kum 5 term an si hman ah kum 5 sung ah Prime Minister kha MP tamsawn i an duh lo tik tik ah kum 5 nak can a thlen hlan ah PM cu an hlon thei.Ram hrang ah stability cu a um lo phah nan kan nih Burma vek ram ah cun Taingzinta pawl hin kan mai thatnak kan zoh phah a tul.President cu kum 5 sung MP pawl i an hril hnu hnu cun sual tumpi a tuah lo ah cun ziang ti zawng hman i hlon theih a si nawn lo.\nIndia ram ah tu hi Lower House ah MP 543 an um i,273 lai neih lawng ah a cozah an tuan thei.Congress party hin 206 lawng a nei i,a mai lam tang pawl thawn United Progressive Alliance (UPA )an ti i,a cozah cu an tuan thei.Parliamentary system a si ruang ah Prime Minister hin Congress si lo a mai lam tang party ( MP )pawl a ngaihsak ring ring a tul.Culo ah cun a tla top a si mai.\n1998 ah khan Central India ah majority ngah party an um lo theu i,vawi khat tla cu vote of confidence an lak nak ah AB Vaipayee khan vote 1 te in a tling lo.Mizoram in MP 1 te an nei i,cumi cu a thupi nasa.\nBurma ah khan 1958-59 lai ah khan party pawl an buai tuk ruang ah General Ne Win hovin caretaker goverment an tuan.Cule 1960 i general election nei ding in an ti.Kha lai ah khan army cun U Nu lam kha tan lovin U Ba Shwe le U Kyaw Ngyin lam party kha an tan.Vawi khat cu kum 24 mi as si lai i MP ngah Pu Hrang Nawl ( Burma record ngah tu )kha General Ne Win in a kovi,cu nah cun U Hrang Nwl cu Ti me lam i vote pe ding in a sawm.Himi ka tarlang duh nak cu Laimi MP 1 te hman hi parliementary ah cun an thupi ka gti nak a si.\nCui ruang ah cun India vek in President cu nei tho tho vin a hmin cun ram lu bik a si kei,a si nan ram pi thunei tu cu prime minister ( tui India,Bangladesh,Thai,Malay le SDingapore )vek hi Burma khal si thei seh la a that ka ring.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-13\/","date":"2017-03-28T06:22:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00175-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7480143309,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7480143308639526, \"cnh_Latn_score\": 0.2506169080734253}","num_words":755,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.767,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinmi a duhdawtu Salai Jimmy Thawng @ SaTin Thawng cu CT in, interview nak a nei. Jimmy hi tulai nonawn le upapawl Falam khaw thar kan din ding tiih ruahnak thar petu a si. Jimmy le CT an tawnawk tikah:-\nJT : Kahmin Salai Jimmy Thawng @ SaTin Thawng kasi. Pu Tlang Lian Khuai le Pi Dar Rem tei fatir (first born ) si in 1970 naih lam ah Falampeng Khawpual khua ah kapiang, nau le suah pi hleikhat (11) kan dam lai, pa (8) , nu (3) kan si ih kan zaten Kawlram ah kan um lai ko.\nCT : Nupi fanau thawn nan um ti aw, nan sungkua dinhmun malten' in sim aw he?\nJT : Nufa kanei zo fapa (2) fanu (1) ih pa kasi, kafapa pahnih cu tu ah University ah kum thumnak le kumhnih nak ansi ih kafanu in tui kum phun hra a phi ve, kan nui hmin cu Flora Hang Cin asi ih khawkhat suak kan si.\nCT : Hmaitawn thu suh ti a siih kan duhduh kan lo sut pei cu….ziangtik kum ihsin Chin mipi hrang hna ka tuan na ti aw ngam, titlak lo te khalsisehla…?\nJT : Chinmi le Chinram hrangah zianghman ttuan suak theimi kanei hrih lo ka thok zik cauh asi lai.\nCT : Cabu buzit na ngan zo, ziang pawl ngan na tum bet lai, mipi in na cabu nganmi an duh zet maw?\nJT : Acozah siannak lakin Kawlram ah cabu uk (10) lai te cu karak suah thei ve zo. Ngancia suah hrih lomi uk (5 ) kaneilaifawn. Cupawl hleiah Chinca thawn cabu uk (2) te tla ka suah vezo. Cangan hi kahnattuan pipa bik (professional job) a si ruangah kadam sungcu kangan vivo ko ding.\nKa cabu hrekkhat hi mipi in tha inrak pek ve nasa ih vei nga ruk lai tla nambet rero lai mi an si. Cun cabu ngan ttheh veten suah loin publisher hnen ih ka zuarmi tla an um, cumisungin bukhat tlacu Kawlram paisa thawn tingriat (ks\/ 800000) ka khawng theiih Kawlram ah cun khawngsangbik top ten ka tlingve asi.\nChinmi hrangah a rei hlanah Salai Sun Ceu, Salai Za Lian, Dr.Ni Khuai, Pu Con Bik tei thuanthu pawl le The Chin History vol-2&3 tla suah asi ding, The Chin History vol- 1 tla a vei hnih nak uk (1000) in nam sal asi ding.\nCT : Paifa Sailai Album kha ngai a nuam nasa ih ziangtin na rak tuah…mipi in ziangtluk an duh in na hmu?\nJT : Paifa Salai Album hi heavy le slow rock, Pop, Rap, Alter, Punk, Raggae, le Chin traditional hynm pawl kimnawn ih tuah mi cu asi.Vuak thum tlansan ih Chin music khawvel hmai ah step khat kai thei ding ruahsanh ih tuah mi Album asi.\nKan Chin hla ih kan theih dah lemlomi melody phundang deuh asi ruangah a thok cu mipi in an theithiam tuk lo nan tu ah cun ramsung ramleng a deng kuai ve zo a bang . CD (600) le Tape (500) laicu kan zuar suak ve zo asi kha maw.\nCT : Thudang ah kan kaatsal ding ih zirnak lam ziangtluk na zir, zir bet na tum maw?\nJT : Falam Cambary tlawngin phunhra hmat ttha nawn in ka ong. B.A (History) cu kasive kha , zirbet lam pang hi duhhman sehla ka fale u-sa pek an ttul zikih katithei hrih loding a bang.\nCun Lei tlun hmun tam nawn ih kahmuh tonmi le theih mi hi atam tawkfang ve zo ruangah cumi pawl hmangin hnattuan suah ka tum sawn, zirtam zet ih malte lawng ttuan hnakin zirmal zetih tampin ttuan tivek hi ka uar zawng sawn asi, a cangthei ah cun zirbet cu ka duh ko.\nCT : Kan ram sung ah khuitawk hmun\/khua ah na ngam bik, ziang ruangah?\nJT : Leitlunah kasuahnak khua ih umhi nuam katibik le ka ngam bik asi, a mah lawngte ka hnattuan nak ih zir in Yangon ah ka umtam sawn, Tahan ah khal ka um tam ve zet.\n\"O le Aw a nun sung cu X khal a nung ve ko ding tin ka hmu\"\nCT : Calai thu hi lo suh aam deuh kan duh ee, X na hmannak thu cu kan thei ko ih hi X hin O le Aw remnak a tuah thei ding na zum maw? X na hman mihi a duhtu maw duhlotu an tam deuh in na hmu? Hman vivo teh na tum thotho maw…?\nJT : O le Aw party pahnih nuai awk nak karlak ih victim si aduh lotu hmuah hrangah cun X hi choice ttha tak le tlansuah nak sangkaa asi. Cuvekin X ahmangduh tukhal a nini in an karh sinsinih Southen Chinram tiangin an theittheh zo ti asi.\nCucingin kei cun tuisunni tiang ka flexible zet lai ko, O le Aw hotu upa pawl hnenih upat nak thawn zangfah dil ka duh mi cu \" Komaw sal uhsi \" tihi asi lai, kan mipi khal miih misleading zawngih hruai tong lodingin nan mit meng uh la nan hna ong uh tin ka cah bet duh asi. O le Aw a nun sungcu X khal a nung ve koding tin kahmu, kei cu Problemmaker kasiloih Peacemaker sawn ka si.\nCT : O le Aw thu ih na hmuh daan theih kan hiar zet. O hmangtu maw Aw hmangtu an tam sawn in na hmu? O le Aw buai thok hmaisabik thu na theih daan ziangvek a si..? Ziangtin kan rualrem thei sal ding?\nJT : O le Aw thuhi kei thawn asengaw nawnlo ruangah ka interest nawnlo. O maw Aw ziang an hmang tamsawn tikhalhi kahrangah cun minor men asi zo, theikhal katheilo asibik. O le Aw an buai hlanah ramleng kasuakih an buai hnu kumreipi ah inn ka tlungsal lai ruangah ziangtluk an buai tikhal katheicuca lo.\nZiangtin kan rualrem sal theipei tithukhal hi keimah hnakih fimsawn le thiamsawn kan u pa pawlin kumrei pi an zuam rero zo ih an hlawh tling lomi asi ruangah rualrem sal theinak ding lamzin hi a pit ttheh zo titheih asi. Keimai hmuh daan menah cun O le Aw ih problem word asinak poh kha kan hlon peiih X thawn a ai kan hrol theile lawng kan hmun khat thei salding tin ka ruat.\n\"Chinmi cu creativemind nei mal mi kan si ruangah kan mah ten cabu tlamtling kan ngan suak thei lo a si\"\nCT : Na cabu suahmipawl ah teh O le Aw na hmang kop ko maw?\nJT : Hmangkop lo ee, word pakhat hrangah spelling pahnih hmankop atheih lopi, cuvekih duhduh hman kop thei asi ah teh cathiam a ttul ding sawm , Mirangca tla kan duhduh in kan ngan thei pei cu asilo maw ?\nCT : Calai thansohnak ding ah ziangmi a thupibik na ti?\nJT : Calai lam tthangso dingah cun kanmipi in ca nasaten kan siar ding a thupibik tin ka hmu.\nCT : Chin tong ih nganmi cabu na duh bikmi in sim thei pei aw?\nJT : 12. 2007 kumih ka suahmi \"The Chin History vol-1? hi kaduh bik miangmo ko, a spell zawngcun kangan fuk tuk lonan ,a thule hla ah cun kangan fuh in ka thei aw. Midang nganmi cabupawl khal an ttha hai zet ko sokhaw, ka duh ttheh ko.\nCT : Ziangah Chinmi pawlin awm ir suak cabu kan ngan mal tuk, cabu leeh mi tivek le thuanthu nganmi etc. a tam nan ziangah kan own word ngan kan mal?\nJT : Chinmi cu creativemind nei malmi kan si ruangah kan mah ten cabu tlamtling kan ngan suak thei lo asi, cabulawng sihlah khaw thildangdangah khal mi thu cawng lawng hi kan thiam sun cu asi, mah le mah confidence kan neilo kan tipei cu. Kei cu micabu nalet ve lo ding maw inti tikah, micabu kaleh hnakin mi in kacabuhi let vesawn seh tin ka ti ttheu.\nCT : Kan calai hi miphun dang pawl lakah kan hnu fual maw, mi kan bang lo tuk maw?\nJT : Kan calai cu a hnufual hrimhrim lonan, kan lungput le kan action cu a hnufualin mi kan banglo, ahleice in lungrual kan duh lo, hihi kan Falammi in hnufual tertu bik asi.\nCT : Aw, hla lam mi ka si na ti kan thei theu ih hla fingziat na phuah zo?\nJT : Asi..hla hi kanauhakte lai caanah Se khaal phah in karak phuah rero dahzo, asinan nauhak hlaphuah asiruangah hman an tlak ngaingai lo. Tu ah sak hrihlomihla fing (20) hrawngcu kaneiin ka thei.\nMicun hlafingtam zet phuah thei an zuam in an rel uar zet theu, kei cun phuah tam lemlo hman seh la phuah sun te tthazet dinghi kazuam sawn, quantity hnakin quality hi thupi ah karet sawn kan tipei cu.\nCun tulaisan ah hla hi phuah cia a ttha tuk lemlo in kathei, ziangah tile kan san tiluan hi anini rorin a her ciamco tikah kan hla pawl reilote ah an date out thei asi.\n\"Tui hnu kum (10) hlanah cun Falam khawthar mawitak Industrial city cu a hmel kan hmu hrimhrim ding a si\"\nCT : Na hla phuahmi ah ziangmi na duh bik, duhbik na nei lo le na duhmi pawl pathum in ngan aw. Ziangruangah cui pawl cu na duh?\nJT : Sakhrih lomi sungcun karel lopeiih tui kasak ciazomi \"Paifa Salai\" album sungin rel sehla \" We are One in Chin, Paifa Salai, Nahrang lawng asi, Aw-Semnak Chinram \" tivek hla pawlkhi kasak athaw cuang in ka thei, hla kaphuah tinten kahla sungah kathlarau thuncih theihi kabeisei tumbik asi, ziangah tile spirit tellomi hla cu a ro in arumcar ttheu asi.\nCT : Kan Chinmi lakih hla phuah thiambik na ti mi, ziangruangah khuimi a phuah ruangah cucu thiam na ti?\nJT : Kahnakih talents neitthasawn lawngte an si ruangah an zaten kangaisang ttheh asi, ngaisan bulcuang kaneilo, an zaten hlasak thiam zet lawngte an siko mah le san cio ah cun.\nAmah lawngte Pathian hlasak pawlin kannih vek love song le ram le miphun hla sak tupawlhi nautat deuh vek le misual vekih in zoh mihicu kaduh lo nasa asi. Milakah \"Keicun Pathian pekmi ka awthawn ziangtikhmanah lovesong vek kasak dah loding, Pathian thangtthat hlalawng kasak ding\" tivekih an ttongttheumi khalhi ttongkam mawilo zet pakhat asi tin ka hmu,uarawknak ttongkam phunkhat asiih Farasi ttongkam vek asi.\nCuvek extremme zetmi religious thinlung kan neih ruangah mikan bang theilonak khal asi.\"LOVE \" ih Theory theiban hrih lopawl ansi. Khualeram leilungpalin Pathian kan thangtthat rerolai asi, vanram kan thlenghrih lo, leiah umin leiih pekmi tilerawl kan ei rero lai asi ti kan zaten kan theih a ttha.\nCT : Kan Chinmi hlasak thiam ih na ngaisanbikmi zo a si, ziangruangah na ngaisang?\nJT : Hithu khalah a tlunih tavek thothoasi, zobul ngaisan cuang kaneilo, mah le san cio ah cun thiambik lawngte an si ttheh ko, culawngsiloin tuisan cu khuahlan laivekin a country hla pakhat men in a sitheinawnloih, heavy metal, rap, hiphop tivek tiangin explosion san asi tikah, khua hlan deuh ih hlamawibik kan timi khalkhi tuisanah cun amawibik nawnlo theimen asi.\nCuruangah zobul a thiam bik ti a ngah nawnlo, \"The King\" timi a um thei nawn loih, santiluan vekih hla a phuah thei tu lawngin awnmawi khawvelah a nungrei theiding asi. A mah lawngte kan Chin composer hrekkhat hla an phuah tinten vuak thum le vuak li an hleh kaa zokrero mihi cu a poi deuh ka ti. A hleice in Gospel hla pawlah cuvek a tam theu.\nCT : Bangalore le Delhi ih concert na tuahtum mi na thulhnak san in sim thei pei maw?\nJT : Keimah lamah cun hlasak ding ka ready ringringkonan Bangalore le Delhi um kan mile sa pawlin \" khuihnik kan lo support kei \" inti loruangah stageshow katuah thei leh lo nak asi, keimah lawngcun ziangkim katithei cawk velopi.\nAizawl stageshow tuah ding thu khalah harsatnak tampi a um ko, a hleice in sumpai lam support tu kan neih loah cun kan tuah theilo asi mai. Aizawl um kanmilesa pawllakah hivek lam thlarau neihi an vaang nasa ih thla kan cam rero lai asi.\nCT : Tui na tlawn ram thu hi ziangtik ihsin na ngan thawk ding, a title ding ah zianghmin na pe ding..? Ziangruangah? Ziangtikah na theh thei ding…na cabu ih tumtahmi?\nJT : Thairam thu theihttha timi cabu Kawlin kasuah dah zo ih tukhal India ram thu theihttha timi cabu Kawlthothoin suah ka tum. Aranglamin suah thei ka beisei. Tuittum katlawnram ihsin a malbik cabu pathum tal ngansuah ka tum asi.\nCT : Na tlawnnaknak khua pawl in na seminar tuahmipawl an ngai duh ko maw, ziang tluk mipi na influence timi in sim thei pei maw?\nJT : Asi..kazumnak hnakin kathurelmi pawl mipiin an ngai duh nasa. Atlangpi thuin Chinmi cu Pathianthu sim lerel lawnghi kan titheiih, tui karel mivek tthansohnak lam thu le hla hi cu kan theiban hrih loruangah a rel khal kandah lo asi bik, curuangah hivekthu an theih tikah an mangriangri a bangih a hrek khat tla cun kamit a keuh rori titu tla an um asi.\nKan ramsung khalah hithupawl hi nasaten simpeh vivo ka tum asi. Culocun Laimi kan cem ding asi. Chinmi kan pianthar daan a fuh deuh loih, Bible kanlak daan khalah apuan in a niam tuklai asi.\nCT : Tui a dam lai mi kan Chinmi in hotupawl lakah zo na ngaisang bik, ziangruangah?\nJT : Chinmi in hotu kan nei dah sawm ? cuvek milai kathei dah uallo. Cuvek hotu kan neih awkah tuvek dinhmun kansi dingmaw ?.\nCT : Seminar na tuahnak khal ah Falam khaw thar din ding an phur bik in a lang ih cucu ziangtin tumtahnak na nei vivo? Din thei taktak ding na zum ko maw? Ziang tik hrawng ah a si thei ding, mipi tamsawn an lungkim ding na zum maw? Awle, kan lo sut cawk lo ding ih Falam khaw thar din daan ding thuhla kimcang ten in ruah sal hram aw?\nJT : Asirori…hithuhi tulaifangah cun kan milesa pawlih khawruahnak a tthawng bik tu asi, zo khalin Falam khawthar dinh thei kan duh cio tinak asi cu, a lungawi um ee, ziangkhal vasiseh la Idea umhmaisa loin thilri a um theilovekin \"nothing is imposible\" timi ttongkam khal hi kan theih a ttha.\nKanzuam ciopei ih tuihnu kum (10) hlanah cun Falam khawthar mawitak Industrial city cu a hmel kan hmu hrimhrim ding asi. Asinan a karlakah ahar khalcu kan har men thei, asinan harnak kan pahtlang thei loah cun hlawhtlinnak khalcu kan co theive lodingsisi, harsatnak cu hlawhtlinnak tuamtu a hawng asikosisi.\nLungrualten kan ttangtlangdingih, mah le tithei zawn cioah kan ttuan vecio pei ih nehnak cu netabikah kan ta asi hrimhrim ko ding asi. Tlang kan tonle lamzin kan sat peiih, tiva kan ton len lilawn kan don maiding asi, zianghman ttih hlah uh kan lakah nehtu Pathian a um asi.\nCT : Chinmi kan thansohnak pakhat le kan dungtawlhnak pakhat in sim aw?\nJT : Pathian zumtu kansi hi kan tthansoh nak asi ih, hrinhnam, peng, ttong le denomination feeling kan neih tukmi hi kan dungtolh nak asi.\nCT : Mipi hrang thucah tawifamkim na nei maw?\nJT : Chin ah pumkhat kansi, Khrih ah pumkhat kan si, zo hmanin tthen hlahseh timi (We are One inChin, We are One in Christ, Don't be broken) hi kanmipi hnenih ka cah duh micu asi ee.\nCT : CT lengtu tampi lakah na tel maw…?\nJT : Leng ttheu ee…casiarmi ka sisi, a tha tuk nan zuk tarmi tete tla an mawi duh zet, cun nan thuthang lawrkhawmmi tete tla siar a tlak zet ko, awnmawi, biazai, capoh, article, pawl khal an pitling zet ko.\nA cangthei asi len Mirang ca tiangin tuah bet thei tum uh cila kalo duhsak asi, ziangah tile nan hmin hi Chinland ti asitikah a huap kau zet asi.\nCT : Kan thusuhmi pawl kimcangten in san thei ruangah kan lungawi.\nJT : Kan lungawi ve.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/salai-jimmy-thawng-le-ct\/","date":"2017-03-30T18:29:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00070-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9982275367,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9982275366783142}","num_words":2561,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.2,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Rev. Thang Tin Sum ka si ih, Ete pa, Pu Sum, Paa Sum, Saya Sum, U Sum tin a phunphun in in ko. Kan Laidan ten, hitivek in kawhawk hi sung lawi ka ti zet. .. Miphun dang pawl ih..ka hmin kimten in kawh hi cu nuam ka ti tuk lem lo. Kum 1980 ah nupi ( Ttial Vang Lian, Vangte) ka nei ih Pathian in ka hminse sawngtu ah, fanu Tin E Sin (Ete ) le fapa Tha Van (Vanvan) in thlawsuah.\nCT: Na suahnak khua cipciar deuh ten.\nKa suahnak khua cu Bomba, Dokhar, Inral, Than Zam khua tin hmin 4 kan nei ngelcel. Ka pu cu Than Zam a si ih, Tlauhmun miuk Pu Van Nawl ih naupa a si. Pu Than Zam cu, Tlauhmun ih veng lal ttuan a paih lo ruangah Dokhar ah khua an kai. Dokhar hmun cu, a u tei khua Khawlung kiangah a um. Cuisin Tiahdai khua lam naihnak hmun ah an tthawn. Bomba kung a um ruangah Bomba an ti. Khualhring tlang tluan, Tlangkhua thawn ralden te kan si ruangah, Tlangkhua unau pawl in Inral in ti. Chuncung, Ramthlo lam unau pawl in kapu'i hmin, Tham Zam khua in ti. Kan khua Bomba cu khawkelet a si ruangah zo khal in an pal tuk lo. Falam pengah a larmi khua khal a si lo.\nCT: Na no lai can ih na rak tumtah le na harsatnak?\nalam tlawng phun 10 ka on hlan ah ka piang thar zo ih, Pathian thu lawng a rit in ka rak ri dah. Thildang tumtah thei mi ka nei lo. Phun 10 ong ta lo in Falam Bible tlawngah Diploma kai mei sehla ti lawng ka tumtah. Sadu Sandar Shing le Paul ih nundan ka daw tuk. An mah vek in thuthang ttha phuang ih Martyr in thi ve mei seh la ti tla ka duh mei. Ka rualpi le sungkhat pawl cu ka parah an lung a kim thei lo. Cu lawmam, phunsang tlawng kai tla tum aw la, cuihnu lam ah Pathian hna na ttuan le a ttha sawn ding tiah in forh rero ttheu. Falam ih kan Bible tlawng kai ding cu a rem cang thei lo. Pathian lam hruainak thotho a si. Phun 10 camibuai ka tuah sal ih Pathian bawmnak in ka ong. Kum 1969 ah Mandalay University ka thleng. Mandalay University ka thlen tik khal ah Pathian thu ka sim ttheu ih ka rualpi pawl hrekkhat in Pastor tiah capohnak in in ko lala. Phunsang tlawng ka kai lai khal ah, Bible tlawngkai ih, Pathian hnattuan ding lawng ka tum ringring.\nCT: Na zirnak lam dinhmun?\nKum 1973 ah Mandalay University in B.A History ka ttheh. Ka ttheh hnu kum 1974 in MIT, BDS, Insein ah Bible tlawng kai ka thawk. Kum 1976 ah B.R.E ka ttheh. BRE cu culai fang ih a sangbik Degree, BDA ( MIT) in a pek thei mi a si. Tutiang in Pathian hnattuan in can ka hman ruangah Degree sangpi zirnak can ka nei ve lo.\nCT: Tufang na hnatuan mi pawl?\nKum 1976 Bible tlawng ka ttheh veten, Burma Council of Churches (MCC) hna ttuan ka thawk. Literacy Director\/Coordinator tin tutiang Pathian in i hmang. MCC hna ttuan ka thawk pek ah ZBC Saya pawl Yangon ah zohman an um hrih lo. Culai fang ih ZBC GS cu Rev, Sang Awi a si. Treasurer cu Rev. S Hre Kio a si. Hitin in ti \"A ziang khal le ZBC ramsung ttuan ter cu kan lo duh sak zet nan, BCC level in ZBC Saya khal kan neih dah lo ruangah kan mai aiawh vek in ttuan ko aw \" in ti. A cem cia mi can pawl ka vun ruat ih, kan pupa ttong tthim vek in \" Keihi Zawhte upat in ka u pa\" a si hi teh ka ti ttheu.\nCT: MCC ih nan hnatuan mi pawl theih kan va hiar sinsin ve?\nthnic minorities timi Kawlram um miphun fate deuh pawl hrangah Calai hna kan ttuan. 1976 in tutiang kan ttuannak hmun pawl cu; Naga, Wa, Karen, Shan, Akha, Lahu, Lisu, Kachin, Tedim, Falam, Hakha, Cho, Khumi, Lemi, Ruangtu, Myo… timi miphun pawl hrang ah kan ttuan. Asinan tufang cu Ka Chin, Hakha, Falam, Lemi, Ruangtu, Lahu, Lisu, Lahu miphun pawl hnen lawngah kan ttuan thei. A zaten kan huap cawk nawn lo. Advanced le Basic Level Literacy tin phun 2 kan tthen. Kachin, Hakha, Falam cu Advanced group an si ih a dang pawl cu Basic level an si.\nCT: Ziang ruangah Vainim Saya an lo ti?\nLai khawte lam suak ti famcu kawhhawl sovar te kan ei ringring mi hin ka thin i khawih, a nazet ttheu. Mandalay tlawng ka kai lai khalah khawlam putar pawl in vainim rialnak in cah ringring. Hivek dinhmun ih tthanglianmi ka si tikah, Laimi khawte lam pawl ziangtin kan tthangso deuhding ti le, kan eiin daan ziangtin kan thleng thei ding timi hi tutiang ka ti theitawk ruat lo in ka um thei lo. Innhnen duhdawt ding timi kan Pathian thukham khal a si. Kan pupa pawl ih nuhmei farah khurawm ding an timi thaw khal in a mil aw.\nMCC ka ttuan sungah kan Lai khawte lam tthansonak ih kan ttul bikmi pakhat, Vainim ei dan thleng ding thu thawn peh aw in tu le tu ka rel tam tuk ruangah, MCC ka ttuanpi Saya pawl in Vainim Saya tiah in ko. Kum 1984 hrawngah Dr. Than Bil Luai le Pu Bawi Kheng ( Lumte khua mi) ka sawm ih, Khuanglung kiang lungbok va ah Vainim rialnak le sitii rialnak cet kan tuahsak dah. An khaw kiangkap pawl in an rak tthathnempi zet tin ka thei.\nKhaw dangdang hrangah Vainim rialnak cet kan bun sak thei lo nan, Vutcam thawn vainim hawngkhawh daan ka zir suak mi in mitampi tthathnemnak a pe ti ka thei ih ka lung a awi zet. Vutcam thawn vainim hawngkhawhdan formula cu, Pathian lam hruainak in, Kum 1990 USA, Kiononia centre ka thlen ttum ah in sim ih, Laitlang ka tlun veten ka zirh lohli hai. Tutiang Lai khawte lam hmun tampi ah an tthathnempi zet tin ka thei ih Pathian ka thangtthat.\nCT: Tufang teh Khawte lam tthansonak ziang na buai pi lala?\nLothlo seminar timi hi kumtin ten, Falam, FBA zungah kan tuah ttheu. Lai khawte lam tthansonak a duhtu, kumkhawdaih hmuan (permanent farming) a tuah zo tu, pawl tla kan sawm ih, thu hlawm khawmawknak kan tuah ringring. Kan tumtahmi cu, pilher nawn lo in ziangtin kumkhawdaih hmuan kan tuah thei cio ding timi kan rel khawm ttheu. Kan seminar kaitu area sungin, lopil tampi a nei lotu area pawl cun kan thurel mi an phur nasa. Thangpawl area tivek pawl in an phur cuang. Himi area pawl cu kan resource, saya khal an si. Asinan, lopil tampi a neitu pawl cun an phur tuk lo. Thutthimnak ah Zahau area kan khawlam tivek pawl….Khua ihkipah permanent farming, kumkhawdaih hmuan tuah thei seh la timi cu kan saduh thah cio mi a si.\nCuasi ih, kan khua Bomba khal ah Falam peng Thangpawl area vekin, kumkhawhmuan, (permanent farming) tuah thei ding in nasa zet in ka zuampi lai fang a si. Pipe in tidai kan lak sak thluh zo. Hmuan tuah mei ding lawng a bak. Asinan a tuah an mal te lai. Vutcam thawn vainim hawng kheh cu kan cawng hluarhlo mei nan, thil harsa deuh a si mi, kumkhawhmuan tuah ding tivek cu olten an cawng thei hrih lo. Lopil tthattha pil 9 lai an neih ruang khalah a si men ke maw ka ti rero. Lo an vat. Kum 3 hrawng an thlo. A dang ah an cer lala. Kum 9 lai a rak rei zo ruangah an lo cu a mawk zet. Cozah dawm burh khal a ttul lo. An thlai rawl pawl cu green product taktak a si ih a thaw cuang. Harhdamnak ngaingai cu a si. Cuticun pilher rero in lo an thlo lala. Olten rawl an nei mei ih, cumi cun kumkhawdaih hmuan tuah ding ti ih kan forh rero mi cu kan hlawh tling thei ngaingai hrihlo. Nikhat khat ah cun an cawng duh leh hram ke cu tiah zumnak ka nei.\nKhua ih kip ah kumkhawdaih hmuan tuah thluh thei ding in saduh kan that. Lopil tampi nei lo pawl hrangah cun kumkhawdaih hmuan tuah cu an duh mei. Zirh a ol te. Falam peng sung ram nei mal pawl hmun ahcun kumkhawdaih hmuan nei an tam thlang. Cozah dawm an hmang tuk deuh ih organic dawm in thleng thei ding kan forh sal rero. Thutthimnak ah, Bokashi dawm, compost dawm tivek tuah dan kan zirh ih an thleng thei leh ko ding tiah zumnak kan nei. Hivek tuahdan cabu tla kan suah sak rero.\nCT: Pawl (Denomination) parih na hmuh dan?\nPawl ah rundamnak a um lo tiah Kum 1973 ah hla ka rak phuah dah zo. Cumi cu tu khalah ka pom mi a si. Pawl tinkim hi Bochuk Jesuh ih Batalion kan sithluh tiah hmu aw thiam seh la, mah le mah kap aw lo te'n, Bochuk hrang lawng ah Satan ral do cio seh la ziang tluk ha a tthat ding.\nCT: Ramdang zingtik ah na thleng?\nMahsalah san sung, Kum 1962 in 1979 tiang, biaknak lam hmin in ramleng feh an siang lo. Sangka an khar ttheptthep. Asinan, Kum 1979 in Biaknak lam upa pawl ramlengah meeting kai theih a si thlang tiah an than. Cuveten, MCC, GS Rev. U Aung Khin Singapore ah a feh. A nawl 2 nak ah upa hrek khat pawl cu, US le Hongkong lam tla ah an feh. Rev. Smith cu USA ah a feh ih Rev. C. Hrang Tin Khum ( ZBC. GS ) cu Hongkong ah a feh. Kum 1980 ah keikhal Italy ram ah ka feh ve. A nawl 3 nak hrawng ka si. Cuihnu ah cun ramleng ah tu le tu, meeting kai ding in siseh, Training kai ding in siseh ka feh ttheu. America ka thlen hmaisabik kum cu 1985 a si. Culai ah cun Laimi an rak mal zet lai.\n1980's ah cun ramleng feh an mal zet. Rev. Dr. Van Bik ih a rak ttongdah mi ka cing lai. Kum 1983 ah London in a ra tlung ih, Laimi pacang rual in ramleng a tlawn thu an sut ciamco. Anih in \"Nikhatkhat ah cun Laimi pawl tla Singapore feh tla cu kan tamzet lai ding. Kalemyo kan tlawn tluk fang lawng a si leh ding\" a ti. Asim vekin tuah cun Singapore sim lo, Leitlun ram ih kipah Laimi kan khat thluh ngaingai.\nCT: Kan Calai parih na hmuh dan;\nKan Falam pawl hi ka ruahnak hnak in kan Calai lam ah kan tthangphawk nasa tin ka ruat. Kan Lai cangandan kan ttong feh daan, kan vowel um tu daan pawl nasazet in kan phawrh suak thei tin ka hmu. Kum 1980's hrawng ah himi thu hi kan mithiam hrekkhat in an rak buaipi thei zo. A vowel um tudan ih zoh cun buaipi tlak taktak cu a si ngai. Linguist lam Ph. D a ong pawl hman in himi Vowel cu an buai pi mi a si rengreng. O le Aw thu thawn peh aw in khuahlan missionary san ihsin an rak buaipi zomi a si ticu kan thei cio ding ka zum. Khatlam khatlam in 100% a famkim thei ngaingai lo. Famkim thlepthlep lo hman seh la, kan hman tthang mi a si ruangah a poi tuk lem lo. Hman theih a si ko. Himi ruangah na tuk ih buai ciamco ding in ka ruat lo. Thutthimnak ah \"Klang\" timi tla kum reipi an rak hmang thei ko. Zaran pawl in a sual ti hman an thei lo. Asinan, kan mithiam hrekkhat in \"Tlang\" ti ding a si sawn tiah an thleng ih, tuah cun mi tamsawn in \"tlang\" \"tl\" kan hmang zo. Asinan \"Tl\" a hmang duh lo mi hrekkhat an um lai. Thutthimnak ah, \"Klem\" \"Klir\" tivek. \"Tl\" an hman duh lo khal le, poi sat tuk ding a si lem lo. Kan theih thiam pi ko. Cuvek theihthiam sak awknak (mutual recognition) hi thil ttha a si tin ka ruat. Kan bangawk lonak tete hi theihthiampi awk ding a si. Camibuai tuah ding vekih ti fekfek tuk ding a si hrih lo.\nKum 2002 ah kan calai lam ttuantu, CLF le FCCLS kan mithiam hrekkhat pawl MCC ah ka ko khawm ih thurel tlangnak kan nei. Ramdang ih sin Linguist lam thiam minung 5 lai khal in in tel pi ve. In zirhmi sungin kan lung kim zetmi thuhla pakhat cu hitin a si. \"Calai timi cu a har zetmi subject a si. A cancan ahcun, nupa rem aw lo vek a si. Remawknak tuah lo ah cun tthen awk a ol te. Tthen aw lo ding in Maximum Humility timi nasazet in khatlam khatlam tthumawknak neih a ttul\" ti a si..\nCutivekih in forh ciamco ruangah, lungrualnak tla kan tuah thei lawk. Kan lungrualnak cu cabu fate ah kan suah ih, tutiang FCCLS cun a tlangpi thu in a fehpi rero lai. Asinan, a hrekkhat in, kan lung rualmi thu kan feh pi thei sal lo. Himizawnah a thlun thei lo tu pawl khal napin mawh thluk awk ciamco ding a si lo tin ka ruat. Ziangah tile kan nih cu Cozah lam vek in thu nei tu kan si lo pi. Duhsaknak lawng ih remnak tuahtu fang men kan si.\nCT: A bang aw lomi ziang tin saw hna kan ttuan tlang thei ding?\nA bang aw lomi khal hmunkhat ah kan um tlang thei ko timi, kan khua Bomba le Khawlung thu thutthimnak in rel ka duh. Khawlung le Bomba cu unau suakkhat khua kan si. Asinan an hmin sak a bang aw lo mi a um. Kan khua Bomba in \"Zaal\" kan ti. Khawlung in \"Vaidip\" an ti. A cancan cu Khawlung le Bomba tlangval huatsuak pawl an el aw ciamco ttheu. Ziangtluk kan el awk khal le tuisun nitiang kan hminsakmi a bang aw thei dah lo. Asinan, Khawlung in \"Vaidip\" an ti ih Bomba pawl in \"Zaal\" an ti ruangah malte hman kan hua aw cuang lo. Pakhat le pakhat kan duhdawtnak, unau kan sinak, pakhat le pakhat kan tuam hlawmawknak, kan tlawmngainak pawl cu himi kan hminsak dannak in a tthen thei dah lo. Cuvek in kan Falam pengsungah lam dannak tete, kan cangan dan a bang aw lo mi tete cu kan nei ko ding. Asinan cumi pawl ruangah kan common interest cu hloh ter ding a si hrimhrim lo. A ttulnak ah bawm aw hliarhlo thotho ding kan si. Cuvek tidan, bawmawknak cu, miphun picang pawl ih lungput an ti. Tuluk le USA tla an bang awklonak tampi a um ko. Asinan, hmunkhat ih an hnattuan tlang theinak, sipuazi lamah cun an ttangrual thotho.\nNikhat khat ah kan cozah pawl in kan mithiam pawl tla hmang in, cazirding tla in tuah sak thei can tla a um leh ko lo ding. Cuican ah cun tlawngta cun ziang tin saw kan el thei ding. Cozah ih zirding a timi vek in camibuai tuah ding a si mei. Tuah cun Biaknak hmin lawng in kan cang vai ih, camibuai tuah tla a ttul hrih lo ruangah a poituk hrih lem lopi. Huatawknak thlak ko, mah le mah na tuk ih thu el aw ciamco ding kan si hrih lo tin ka ruat. Khawlung pawl in \"Zaal\" an ti thei lo khal le \"Vaidip\" an timi cu theihthiampi mei seh la, Vaidip na timi cu a diklo pi tituk hrih lo seh la a ttha lo ding maw ka tinak a si.\n(Asinan hminsintlak ih ka ruat mi cu, ka tupa Pa Ro tivek, Khawlungpa in midang hnen, Falam tlaangpawl, mipi hnen a thlen tikah cun, \"Vaidip\" a ti kherkher lem lo. \"Zaal\" a ti thei ve ko. Cuvek in a ttulnak hmun ah cun thlengawk thiam a ttul zet. Zahau pawl in kan khua cio ah cun, \"Rawl ka ii\" kan ti naan, Falam lak kan tlan ah cun \"Rawl ka ei\" kan ti thei ve ko. Ti fekfek tuk ding a si lem lo. Zapi duhzawng tla pompi thiam seh la ka tinak a si. Tlauhmun le Sunthla pa in \"Ki\" timi an hmang nan, midang theih ding ih ca an kuat tikah cun \" Kei\" timi an hmang thiam ve a si lo maw?)\nBang lo aw cing in ttanrual theinak hawl thiam cu miphun picang pawl tidaan a si.\nCT: Thangthar nonawn thucah duh in na nei maw?\n1. Pathian hngilh hlah.\nKeimah Khawte Fa timi ka cabu cemnak lam ah kan Laimi pawl hnen ah thu tamnawn ka cah zo. Kan pupa pawl rinsantlak an si theinak cu, Biaknak ah an tthum aw ka ti. Khawzing Pathian ttihzah tu an si ruangah Rinsantlak an si theinak a si tiah tampi ka ngan zo. Tulai san khal ah cumi ka sim zo mi Biaknak timi cu kan ttul bikmi a si ko. Biaknak fumfe kan neih lo ah cun, Pathian parah kan tthumawk lo ah cun, midang rinsantlak kan si thei dah lo ding.\n2. Tesinfa tiang ro ttha roh tum aw.\nA ngaingai tiahcun Laimi pawl kan nundaan hi ka zoh rero tikah kan pupa san in tutiang kan tumtahmi kan ngah ringring ka ti le ka sual lem lo ding. Kan pupa san ah cun, Salu ngah ding an tumtah ih an ngah suak taktak tiah \"Salurop\" timi hla ka phuah zo kha. Tu fang ah cun ramleng feh kan tum cio ih kan feh thei taktak. Kan tefa tiang hrang a ttha mi ro ttha ziang kan roh ding timi cu tampi ruat tlak a si. Ecology dinhmun lam ih ruah cun, kan leitlun tthansonak pawl hi beidongnak tampi a suak. Dawttlak ngaingai a um lo. Duhham nak hlir in a khat. Global warming ruangah Climate changes timi, tikcu le can a thleng aw thluh. Nan thei cio. Tefa hrangah kan Leilungpi hi umnak tlak a si nawn pei maw tiah Ecologist pawl an thin a phang zet. Leitlun mithiam pawl tu le tu conference an tuah rero ttheu nan, lungkimtlangnak pipa zianghman an suah pi thei dah lo. An conference cu mi hrekkhat in nan theih zo vek in COP an ti. Conference of Parties ti a si. COP-15,16,17 ti pawl an tuah zo.\nKan theih vekin minung tampi cu tisa tthansonak lawng an uar tukih kiangkap (environment) an siat ter thluh. Cu asi ih, IT san kan mino pawl cun kan san thawn a mil aw mi ziang a si ti napin ruat ding a si. Tisa tthansonak lawng cu a tlamtling thei ngaingai lo. Holistic development, sustainable development tivek pawl lawng ruat tlak a si.\nPathian ttihzahnak a tello mi thiamnak cu ttih a nung. Cuvek in Pathian tello tthansonak cu ttih a nung. Cui kan san, IT san fimthiamnak phunphun ngah suak ding in napin zuam uh. Cumi thiamnak le, Pathian ttihzahnak nan kom khawm thei a si le Leilung tlun ih zoh tthimtlak nan si ding. Kan pupa pawl ih dan ttha khal hngilh hrimhrim hlah uh. (Western technology + Asian family spirit + God) Himi pathum nan kom khawm thei le a tlamtlingmi tthansonak nan ngah suak thei ding. Tesinfa tiang ro ttha ah a cang ding. Tisa lam lawng tthansonak cu nunsantlak a si lo. Duhhamtuk tthansonak cun kiangkap a siat suah thluh. Kanmai san daih lawng si lo in tesinfa tiang a daih dingmi ro ttha tumtah ding a si.Na simmi , na relmi, na tuahmi in midang hrangah ziang tluk tthatnak a suahpi ding? Tesinfa tiang teh tthatnak a suahpi thei ding maw titla saupin ruat aw. Tthatnak a suahpi theimi, na tuah theimi taimak thlak in zuam aw. Cumi tengteng a si ticu ka lo khihhmuh thei lo. IT san thawn a mil aw mi napin ruat cio uh. Keimai din hmun in ka rel a si le, ka tuahmi pawl hi tesinfa hrang rottha a si lo hman ah, Pathian rundamnak thuthangttha ka phuan ttheu mi cu, tesinfa tiang rotthabik pakhat a si tin ka ruat.\nVan hram deng tiang a um mi Laimi ka phunpi pawl, Leitlun tisa nunnak hrangah tesinfatiang ro ttha roh ding na neih lo hman ah, Thlarau lam rundamnak ro ttha na roh thei. Leitlun nan thlennak hmunkip ah missionary lungput nei in, thlarau kaitu siding zuamcio uh. Cumicu tesinfatiang ro tthabik a si. Keitla ka pa ih i rohta mi kan inn pi cu a rop zo. Asinan, kan khua Pastor Rev. Hrang Zul le Falam Pastor Rev. S. Hre Kio ih in rohta mi Rundamnak cu kumkhua a hmun mi a si. Cuvek kumkhua a daihmi ro sunglawibik roh cio u si.\n3. Asaannak in khua cuan aw.\nA niamnak hmunrawn in khua thlir lo ding. Tlang sannak hmun in khua na cawn lawngah fiangten ram hlapi na hmu thei ding. Niamtei khaw cawn cu, mitcaw pawl vuipi thu (Saipi) an el awk celcel vek a cang thei. Lei tisa thinlung put ih kan zoh awk tukah cun huatawknak a tam ringring. Laimi pawl hi a khua le a peng dinhmun lawngin zoh awk kan hmang ttheu. Phunkhat, hnamkhat kan sinak pawl tla kan hngilh can a tam tuk. Phunkhat, hnamkhat kan sinakzawn in zoh awk tla thiam phahphah seh la ziang tluk ha a tthat ding. A ngaingai ti ah cun, hnamkhat, phunkhat kan sinak hi, a peng tahnak ih kham thei ding a si lo. Thutthimnak ah Mizoram tiang kan zoh a si le kan phunpi ticawk lo nan hmu cio ding.\nCu lawng si lo in, Thlarau mit in kan minung pi hi zoh thiam a ttha. Bawi Jesuh ah thisen khat, taksa khat, pumkhat kan si ti tla hngilh hrimhrim lo ding. Cuticun Vanlam mit in kan kiangkap kan thlir phah thiam le lung awinak a tam. Remnak a tam. Duhdawtnak a tam. Thinharnak a mal. Huatu a mal. Lungrualnak in a khat. Na thlennak kipah na nuam ding.\nCT: Lo pehtlaihnak?\nCT: Na buai tuk karlak ah hitluk caan in pe thei ih kan lungawi tuk.\nKei khal ka lungawi ve.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/pu-thang-tin-sum\/","date":"2017-03-30T18:38:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00136-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9989622831,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9989622831344604}","num_words":3641,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.305,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Steven Rualthankhum Sunthang hi kan Chin mino lakah zirnak le thiamnak ah kan suanvawr mi pakhat a si. Kan Chin miphun harsat tuar le mangbang an um tik khal ah a ti theitawk in bawm dingah a ralring ringring.\nLCF, Malaysia in harsaknak a tawn caan khal ah a neih sumsaw le a ruahnak phunkim in rak tung dingtu a si. Tuni ah LCF mipi harsat a tawng mi pawl ramtha ramnuam ah mi tampi an thleng vivo zo.\nCT : Na hminpum, na nu le pa le unau , na nupi le fanau pawl, na suahnak khua tla in sim thei pei maw?\nKa hminpum hi a sau deuh ih, in kawh paih ding ahcun ka lo simthei ko; Steven Rualthankhum Sunthang ka si. Tibual khua ah ka piang. Ka nu le pai' hmin cu Pu Khuang Lian Thang & Pi Mang Tlem an si. Ka innsang nui' hmin cu ka uui vio ih mi ka sim dah lo nan, Susan Sunthang a si. Ka fanute hmin cu Sophia Lilymawi Sunthang leh ka fapate cu Syrus Dinsang Sunthang tla an si.\nCT: Tui na umnak khua le ziangtik in Australia na rak thleng?\nTucu Perth khua ah ka innsang thawn kan um. 1998 kum ah international pilot training hrangah Australia ka rak thleng.\nCT: Vanzamleng mawng ( pilot ) na tuan tir ah kum ziat na rak si, ziangtin pilot hnatuan na rak ngah thei? (miziangzat in nan rak dil mi paziat in nan ngah tivek pawl tla a tel thei pei maw? cun thu an lo suh mi lak ih mak na ti bik mi tivek..)\nVanzam ka mawn tirah kum 24 ka rak si. Rangoon ih Summit Parkview Hotel ah mitampi lakah camibuai ka rak phi ve ih, Kawlram ihsin an hrilmi mi 4 ah ka rak tel. Cumi mi 4 cu Singapore ah interview in tuah lala ih keimah lawng in hril suak.\nIn thusuhmi pawl cu an maktaktak si ko. Cumilak ih rinlopi in tiphuatphi ih in rak suhmi cu; nan Kawlram leh Chin mipi hrangah ziangha na helhkambik timi thusuhnak a si. \"employment\" (hnatuan) tiin ka rak let ta.\nCT: Kan mino pawl hrangah pilot tuan duh sehla ziangmi thiam le zir a ttul? Cun Chinmi hrangah teh duhsaknak na nei maw?\nPilot ka tuanpi pawl hi lawyer, Business ih degree ngah leh Engineer pawl an tam. Maths thiam cu a tulbik ko. Curaungah cumi khami zir cun pilot an tuan thei ti ding cu ka thei lo. IQ cu a malbik 120 neih a tul ding.\nMahte sumpai cem ih pilot zirnak tampi rampicang ahcun a um. License an ngah hmanah airline ah hna an ngah ding ti guarantee a um cuang lo. Ka zirpi pawl tla Airforce major leh mahte zir ih rak zir tla an um. Airline in a mai' standard in a thok ihsian a zirhsal theh. Laimi mino pilot tuan thei an um ahcun duhsaktuk ee. Guide khal ka tuahsak thei ko. A airline hi nei theitu um sehla a tha sinsin famteh maw.\nCT: Kan Chinmi huap in Pilot tuan rero lai na theimi midang an um maw, zo pawl?\nPau Khan Thang (former Minister, Burma), Pu Than Kip Luai (retired) hi ka theihmi um sun cu an si. Tulaifang ih tuan rero lai cu ka thei lo aw.\nCT: Zirnak lam ah na zir suah mi pawl in sim awla, tulai ah teh ziangmi na zir rero?\nZirnak hi ka rak uar zet ih, ka rak zir dahmi pawl hi ca leh tuahnak kop aw deuh hlir an si. Ka hung upa vivo ih zirnak ihsin maw, tonnak ihsin maw ih kan ngahmi fimnak hi ka ti sunglawi sinsin. Ka zirtheh zo mi pawl:\nBA (English, YGN), Diploma in Marketing Management (India), Diploma in Computer Apllications (India), CPL (Singapore & Australia), ATPL (UK), Diploma of Electrotechnology Engineering (Australia), MBA (Aviation, Australia) tla an si. Tu hrawng cu nupi ti lungawidan ka zir rero.\nCT: Hmailam na dam sung Pathian in cantha a lo pek mi sungah ziangmi zir in ziangmi dinhmun thlen na tum? (Bulbak thil deuh a si ih, in sim duh lo len nangmah na thu a siko.)\nZir duhmi leh zir ding hi a tamtuk ih, ca ih zirmi hi cu cawlh ka duh hrih. Nunnak ih a tepmi fimnak ka zir hrih tum. Pathian ih rem in ti sak len cu kan Lairam ah mipi diriam ding rori thil pakhat tal ret ka duh. \"Dead Sea Scroll\" tla siar thei ka cak zet loziang.\nCT: Awnmawi lam ah a thaw zet mi na si ko maw?\nAwnmawi lamah cun ka thaw lawlaw. Ka aw hi a thawtuk lo men na!\nCT: Nangmah ih sak mi Chin Hla \/ Laihla paziat na sak? Mi dang sakmi teh paziat na thun sak ? Hmailam ah kan Laihla thawn pehpar in CD, VCD le DVD lam ah vision na neih mi in sim thei aw?\nKawlram ka suahsan hlanih ka rualpi le thawn a-hmat-ta-ya kan thunmi leh kan khua kohhran pakhat ih kan tuahmi CD ahcun ka sak. Midang sakmi hi ka thun hnuaihni nan, suah hrih lo ih retmi tla ka nei. Hla hi ka duh uluk tuk maw sike, ralhla ih produce hei tuah tifam cu, a remcan lonak tampi a um ee. Lai hla leh Lai cabu cu a tuah theithei ih kan tuah hluahhlo a tul ko.\nHlaphuahthiam leh sakthiam tampi kan nei ih an thiamnak hmualnei ko ih mipi hnen thlentu kan tamtuk lo. A thlenhtheitu an um hmanah mipi ih rak cohlandan hi duhthu a sam lem lo. Mirang dantakin, education (fimnak\/theihnak) kan tulbik a si ko. Falam hla hi average in kum khat ah CD pa 4 – 5 cu a suak ih, Rangoon leh ramdang ih um Falam mi pawl tal in innsang khat pakhat tal rak lei thei hai sehla, sumpai cem ih a suahtu hrangah thazang tampi an ngah ding. Tu hrih ahcun, a copy lam ah taima kan tam deuh lai hmang. A neitu ih siannak umlo ih thil kan laksakmi hi fifir ti asiih, Electronic Media hi olten a copy theih nan, neitu nei a si ti kan theih a thupi zet. Miphun picang pawl cun cabu siseh hla siseh, a thuah-thuah in tampi an nei famteh. Kan tong, kan nunphung a hlohral kan sian lo ahcun, a kilkim in kan zate'n kan tanrual a tul a si mai.\nCT: Calai lam ah kan dung nai ih Kawlram na va tlunnak ih na hmuhtawn mi pawl in sim thei pei maw? Hmailam ih kan calai a cak vivo nak dingah ziangmi kan tuah a tul ?\nTulai kan calai a fingkhawitubik cu biaknaklam pawlkom hi an si ko ih cabu suahmi leiawk khal len kan kohhran, an kohhran cabu tivek deuh ih leiawkbik a si ko. Cumi pawl ih suahmi cu cutiih an ngan asilen leisak lo ding tivek tiang thu a rak um ih, mah leh mah hngawngrek-aw rero thawn kan bangaw tin ka hmu.\nNau bangih in duhdawt zettu, Kawlram level calai (sa-pyi) ih mi hmingthang pakhat a rak simi Salai Ram Ling Hmung ih in mual in liamsan hnu-ah Falam mino lakin qualified journalist rinsantlak mi pahnih, Nghepi leh Henry Pum Kai Thang kan nei sal ih ka hnangam zet. Upa lam khal ah cangan paih taktak kan nei ih a tha zet.\nThu ummi cu casiartu kan maltuk ih cabu (magazine, journal, etc.) suahtik ah a zin ngah a har zet. Pawlkom pakhat in maw, mipakhat in a sung ih a zuar thei ringring lawngah cabu a suak ringring thei ding. A zuarnak network khal thaten kan nei hrih lo. Rualpi leh theihthaim vekih zuarsak kha kan ring lai ih thu ngaingai hnatuan pakhat vekih tuantu kan tul.\nCalai, hla leh website hrangah Rangoon office ih tauntu ding Falam mi staff ka duh zet nan, tutiang cu ka hmu hrih lo.\nMirang pawl ih cangandan in tuahsaknak kum 100 a kim hnu khalah Mirang pawl ih tuahsakmi maw remsakmi kan cuan rero lai ih, kanmahtei' kan remthatmi a mal tuk lai. A ca leh a tong hmangtu um sun len Lai tong tonglonak khua leh ram ah kan vai vivo fawn, kum 100 sungih calai thansonak (literature improvement) kan tuahmi (trend) thawn vun zoh ahcun kan calai hrangih ka sunmang a thatuk lo. Ka tuk a sum.\nA thupibik cu kan ca kan siar tam a tul. Kan hla kan ngai tam a tul.\nCT: 1988- 1992 karlak college kai thei lo ih buai rero lai ah khawi tawk ah na rak um?\nRambuai ih tlawng a rak pih lai ah, India ah tlawng ka rak kai.\nCT: Kan Chin miphun in miphun le ram hrang pawlkawmnak an tuah mi ah telnak na nei maw?\nChin pawlkom or Falam pawlkom dinnak ah tla cun ka rak tel ve dah nan, ziangmi pawlkom hman ih ka tellonak kum 2 hrawng a si thlang. Pawlkom ih hmualnei (effective) zet ih cangvaih thei ding cun mah leh mah todelh theiawk (self-established) ta a tul ding ti ka thei suak vivo ruang sawn ah a si.\nCT: Miphun le Ram hrang ih cangvaihnak ah ziangtivek ih cangvaih na uar?\n\"Organizational Behaviour and Management\" timi ka zir hnu in leh, Organizational Structure rem\/tuahnak ih ka tel hnu in, cangvaihnak phunphun hi uardan ka thiam zet thlang. Asinan, \"miphun leh ram hrang\" timi kan sal ringring theu nan, miphun leh ram cu kan ti thupibikmi ah a tel fawn lo ih ka awlok a song theu.\nKan Laimi pawl hrangih kan tulbik cangvaihnak cu kilkim ih cangvaihnak ti sehla ka sual lem lo ding. Tulmi kan neitam tuk! Kan lungput, ruahnak kan thleng a tul. Ruahnak thleng dingah fimthiamnak kan tul vekin , thuneihnak aa-naa (authority) khal neihphah a tul. Tui kan dinhmun cu sumpai kan neihmi a tam lem lo, fimthiamnak kan tlasam, zo hman in zoi' par hmanah authority kan nei fawn lo ih hmual nei fulfo ih cangvaih ding cun caan rei nawn cu kan tul lai ding ka zum.\nAsinan, mi pahnihkhat sumpai nei in, thuneihnak a neitu pawl thawn cangvai theimi mino lakah kan um rero thlangih, cupawl ih cangvaihnak ah a hnaihnok lo zawngin phurtak in kan telpitheinak a um tin ka zum. Cumi hrangah support or consulting group vekih fimtak ih mipi or (interest group) a hoha theitu rinsanmi pakhat cu kan tul thotho.\nCT: A netabik ah Pathian in vanzam lamzin in cehsak cia mi a um na timi kha ka hngilh thei lo, cumi lamzin zawh in ziangtik ah Surbung tlangrawn pi ah Chin miphun pawl ram dang ihsin kan tlung\/ kan tlawng hluarhlo thei pei?\nKan hlasakthiam pawl in kan Lairam lamzin seherh ih hla an rak phuahmi tampi a um. Salai Sun Ceu in peng 200 hman a saulomi kan Lairam lamzin tuahnak ah kum 200 a rei lai ding ti tiangin tla hla a rak phuah ih zaangfahza kan si ko. Liamkuan tul nawnlo ih Pathain ih in pekciami vanzam lamzin kan nei zo a si ti kan theih khawm hnu cun kan tulbetmi lamzin sawn cu vanzam tumnak ding peng 2 sau lamzin lawng a si. Peng 2 cu kum 2 hrawng lawng rei sehla a mawi zet nan, kan pa lei' sanlai ihsin vanzam tumnak kan nei ding ti a si zo ih, curuangah ziangtik ah kan nei ding timi cu Pathian lairel siseh law.\nCT: Kan thusuh mi kimcangzet in in sasnnak le can in peknak parah kan lungawi. A siartu pawl khal in thathnemnak tampi an ngah ding ti khal kan zum.\nKeimah vek tla hitin thusuhnak in nei duh ih nan parah leh a rak siartu pawl parah lungawinak tampi ka nei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/mi-cuangce-steven-rual-than-khum\/","date":"2017-03-30T18:38:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00181-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997263551,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997263550758362}","num_words":1915,"character_repetition_ratio":0.028,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Burma le India Pehawk Nak a Rung Siat Dan\nTaimaknak\nRam khal siseh bulpak khal siseh thanso kan duh ah cun taimak nak a tuhpi tuk ti cu kan thei thluh ko ding.Tu hlan pi ah cun taimknak hnak in thluak that nak hi let tampi in a thupi sawn hmang ka rak ti.A si nan cauk pakhat ka siar nak ah American scientist hminthang zet,electric bulb tuah tu Thomas Edison cun \"Success is 1 percent inspiration and 90% perspiration \" a ti t ria.Inspire hi thluak that ti nak ah cang seh la,perspire hi thlan suak a si tik ah taimak tinak ah a cang.\nCuiruang ah thluak tha cing khal in taima lo pawl cu ziang hman an si thei ta lovi,thluak tha lo cing i taima pawl in an hleih ring ring ti nak a si ding.Kan senlaia ah Saya Lian Chhawn timi Farrawn tlawngsay pa,English cu thiam law law ,si nan zu in mi a si i tlun ah mi taima lo a si ruang ah a san sung cu JAT saya in can a cem tir thluh fam teh.Ziang hnatuan kan si khal le taim ten tuan tum cio uh sih.\nIndia Burma Peh awk nak a siat phah\nKan ngn zo vek in 1988 August le September i Burma buai ah India cun Burma i democracy duh pawl kha a bom nasa.Rajiv Gandhi PM a tuan ruang khal ah a si phah..Rajiv cu khami i sin kum 1 sung cu a rung lal nan November 1989 hrilawk ah a tla.Cumi hnu ah a cozah caklo zet VP Singh le Chandre Shekhar pawl i hruai an rung lal.1991 June thla ah hrilawk hlan te,hrilawk i cak mai ding Rajiv kha an run thah ruang ah Congress i PV Narasimaha Rao hruai cun India an run uk.\nNarasimha Rao hlan ah hin India a cozah pawl cu an mah sungbuai nak ah Burma ram thuhla an tawlrel man lo.A si nan Indian govt.dept. pawl cun Burma democracy lam pawl cu a thupte cun an tan lai.Rao a rung lal khan India cun Look East Policy ti a run hmang.Himi hi India hin ASEAN ram 9,pawl thawi pehawk a duh i tluna ah,Burma ah China a lut nasa ti a thei i,India khal in Burma i ralbawi pawl a tuanpi ve lo ah cun China thu lawng lawng Burma ah luang ding ti a thei.Cuti cun India cun Burma i democracy duh pawl cu cutluk i bom nawn lovin ralkp a cozah cu a run bom thlang.\n1994 ah khan Bangladesh i training la Naga ral pawl 300\/400 lai cu Chin state feh tlang in Burma isin Nagaland lam pan an tum.Mizoram sung vek ah India ralkap an tih ruang ah an feh ngam lo.Hilai ah Burma le India an rual that awk pek a si ruang ah Burma ralkap pawl cun India duhdan thlun in Chin hills i sin Naga pawl cu an rak bawh.\nHimi lai fang ah India cun Aung San Suu Kyi cu Jewarharlal Nehtu Award of International Understanding cu a pe ta ria.India tangka Rs.10,00000 a tel cih.Burma ralkap a cozah cu a thin a heng tuk i,Naga hel pawl rak bawh Burma ralkap pawl cu a koh kir thluh.Cutih ah cun Naga pawl cu him dam ten an ram ah an thleng thei.Lei tlun ram pawl peh awk nak khal a cang cang cun hiti vek men hi a si ve mai.\nHimi hnu ah cun India cun a policy cu a run rem i,Burma ralkap a cozah cu mawi lo zet tiang ting in an run tlawn ta a si.Hihi thu 2 a um.1 nak ah China i Burma a tuam thluh lo nak ah a si i,2 nak ah cun Burma ram sung i um Naga,Assam le Manipour hel pwl Burma i a bawm lo nak dng ah a si.i","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-18\/","date":"2017-03-28T06:23:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00330-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7021316886,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7021316885948181, \"cnh_Latn_score\": 0.29634517431259155}","num_words":632,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.806,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Burma in Nuclear Bomb Tuah a Tum Nawn Lo!\nTui kum June ni 4 ah khan Singapore ram i defense minister pawl meeting nak ah Burma ram i khatilai i Defense Minister Lt.Gen. Hla Min cun Burma ram cun nuclear bomb tuah lam a tum nawn lo a ti.Hla Min cun Burma hin nuclear research lam cu a rak tuah nan cumi cu electric power ngah nak ding lam lawng ah a si a ti.\nMinister hin Burma in N. Bomb tuah a rak tum dah lo a ti nan Singapore i thu a sim i bomb tuah a thulh thluh a ti tik ah tum khat laiah cun tuah a rak tum dah ti cu a fiang a si.Thu thei kau lem lo pawl tla cun Burma in N. bomb 1 lai cu a nei ti tla an rak um.\nBurma in N. bomb tuah a tum ding ti thu hi kum 2002 hrawng i sin a rak um zo vi,himi ah hin hrek khat tla cun ram cawisan nak ah hmang in ralkap a cozah tla kha titha an rak ti man a si.\nBurma hin Russia ram ah engineer 1000 lai maw a rak thlah i,cui lak ah cun nuclear engineer 100 tlun an tel.Russia ram bom nak in megawatt 10 i cak nuclear reactor tla a rak tuah.Himi 10 MW cak kawl hi cu bomb tuah nak ah cun a fate tuk ti a si.\nHimi thu a um lai ah kei cun Burma cun a tuah suak lo ding,a tuah ngai ngai ah cun USA in a nuai mit ding ka rak ti theu.1971 lai ah khan US Secy. of State Henry Kissinger cun Pakistan i bomb a tuah ding a duh lo tuk ah Pakistan hotu pawl hnen ah \" Don;t insult the intelligence of the USA \"ti in a rak hro dah.Cuti cing i Pakistan i a rak tuah thei tho tho nak cun kan cahram ah cun ngan ding cu a si ta lo..\nN. bomb tuah ding hin sum tampi a tul.Burma i 2010 i hrilawk nak hlan ah khan Burma minister pakhat cun Burma vek i ram rethei in ziang tin so N. bomb a tuah thei ding tiin a rak ti dah.\nGeneral Than Swe khan tum khat ah cun ziang ruang ah N.Bomb tuah a rak ruat dah tiin zoh tlang uh sih. A tlun lam i kan ngan zo vek in raklakap a cozah mipi i an duh lo tik ah cun hemi bomb nei thei ram i an can tir thei ah cun mi tampi in ralkap a cozah hi an ngaihsan phah ding ti a si.Cumi tlun ah,vawi khat lai i Australia ram i tlan Burma ralbawi 2 cun Burma ram i milian bik Tey Ya i tong an thei dah an ti.Tay Ya cun kan pu Than Swe hin hitin a ti an ti.Burma hin Thailand ram hi economic thanso nak lam ah kan ngam lovin,cui ruang ah N. Bomb kan neih hmaisak cun Thailand in in tih phah ding a ti ti a si.Cui tlun ah kan dung kum 2 hlan i Burma ram tlan san tu Burma army major pakhat cun Burma ram i missile rocket pawl tuah a tum dan pawl a phuang suak thluh.N.bomb tuah a tum a ti lo nan missile pawl hi N.bomb phur tu ding ah tiin a ruah theih a si.\nBurma hin rak tuah tum ngai ngai seh la zawi bom nak i sin so a tuah ding ti suh nak a um la la thei.Russia hi cun Burma i bomb a neih tiang i bomb cu a duh lo ding.Ziang ruang ah Burma engineer pawl training a pe ciam co ti le,pakhat nak ah sum a duh ruang ah a si i,pahnih nak ah USA a phir sit duh ruang ah a si.China in teh a bom ding maw ti suh nak ah China le Burma cu Burma i ralkap a cozah san ah an naih aw zet nan Burma i N. bomb a neih ding cu China cun a duh lo ding ti cu a fiang la la.Cu a si ah cun North Korea lawng a tang .\nN.Korea cun Burma i bomb a tuah ding hi a bom duh ding.A san 2 tal a um la la.Pakhat nak ah cun sum a duh a si mai.Pahnih nak ah cun amah N.Korea vek i ram huatsuak dang an um ti hi tilang a duh ding.\nGen. Hla Min cun Singapore i thu a sim nak ah Burma hin tu hlana ah cun N.Korea hi a rak kawp nan tu ah cun democracy lam i kan feh ruang ah N.Korea thawn an kawp awk nak pawl cu a su cat thlang a si a ti.Tui President Thei Sen ho Burma hi cu ram huatsuak si cu a duh lo law law ti cu a fiang nasa a si hi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-37\/","date":"2017-03-30T18:27:57Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00226-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7677428126,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7677428126335144, \"cnh_Latn_score\": 0.23090802133083344}","num_words":802,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.839,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"President System Maw Prime Minister (Parliamentary) System saw Tha Sawn?\nKhawte Than So Dan Ding.\nKei ka suahnak khua hi Cerhmun a si i,ka senlai ah cun inn 60 lai an si.Ka pa' senlai ah cun inn 120 an rak si ih.Tu ah inn 33 lai lawng an um.An rung mal zet thlang nan an thanso nak ding kan ngaihtuah sak tho tho a tul ko.\nKan khawmi pawl i hnatuan hi mivek kan bang ciamco lo men ding nan,ziang maw te te zoh thim ding a um a si le ti ah mal te in ka run ngan ding.Kan dung kum 15 lai ah maw si UNICEF lam a si hmang i bom nak in tidai pipe an rak nei.Cule kan dung kum 5 lai ah Rev.Ngun Hlei Thang tei nupa tanlak nak in mirang an rualpi pawl in tidai i si electric lak nak te an run tuah.\nKan nau Thwm Hnin i fanu Engte i pasal Van Thawng Lian (Aalian ) in pu i hmin in mucu (pre- primary school )building le volley court cement concrete in an tuah sak.Kei mai nau le in Taithio Clinic tiin kum tin sum an thawh khawm i sii an lei i,kan khaw pawl hrang ah sii a man hrek in an zawrh theuh.Tu nai ah Rev.Dr.Stephen Hre Kio i bom nak in Baptist bik inn thar brick in sak an thok rero i,himi biak in hrang ah kan dung te ah USA i um kan khaw mi pakhat in Ks.Ting 10 an thawh ve USA i um Ngun Thawm in kan khua ah inn 2 hrang canphio.a lei sak.\nMai khua cio hrang ah tan la seh la,kan ram cu kan tthangso a si mai.\nPresident Rule Prime Minister Rule Pawl\nSouth Asia le South East Asia i democracy ram ngai ngai pawl hi zoh seh la,India hi parliamentary democracy si i,Prime minister in thu nei in, si nan a hmin cun President thupi bik.Bangladesh khal India vek a si.Nepal ah siangpahrang an paih thlak hnu khal ah India dan an la.Srilanka lawng te President system in an feh.\nThailand leh Malaysia khi constutuional monarchy an si i,siangpahrang an nei i,prime minister pawl an thupi bik.Singapore hi cu tuhlan i sin parlimentry democrcy a si ring ring.Indonesia le Philippines pawl hi presidential type an si.\nIndo China an rak timi ram 3 hi democracy ngai ngai cu n si hrih lo kan ti ke.Communist an rak si .Vietnam hin President a nei i,prime minister khal a nei.A si nan a thupi bik cu party general secy. a si.Laos khal cu ti vek a si i,Cambodia hin a hmin cun siangpahrang an nei.Prime Minister Hun Sein hi Communist party hotu le primi minister si a kawp i a thupi zet.\nBurm ah cun U Nu san i democracy lai ah khan kan rel zo vek in democracy ngai ngai si si centralization ( Unitary )a rak si ruang ah Taingyinta pawl in khami kha an rak duh lo.Cule Socialist one party system lai ah kan rel zo tho tho vek in party kha a rak thupi i,cui ruang h tum khat tla ah cu U Ne Win khan party chairman sinak lawng in India a tlawng i,President vek in an rak hmuak thei ta lo vi,poi a ti zet i ti tla a um.Kha lai ah party chairman cu dung lam in thu nei in,Burma khan President le Prime minister an rak nei a si.\nCui hnu kum 20 tlun ralkap uk sung ah Burma ah President ti an um lo.Prime Minister ti khal rei nawn an um lo.SLORC ( State Law nd Order Restoration Council ) tiin a rak um i,cu nah General Saw Maung khal kha chairman a si i,Than Shwe khal.Cui hnu i SDPC (State Development and Peace Council )khal ah Than Shwe khan chairman vek in a kai.2003 i sin ralkap uk sisi in Prime Minister an run nei i,cu cu Gen. Khin Ngyunt kha an tuan tir.Sr.Gen.Than Shwe cu SDPC chairman in a thupi bik a si tho tho.\nTui 2008 danpi ah hian President cu a lu bik ah Burma ah an ret.Prime Minister ti hi central ah a um lo.State le division i hotu pawl khi prime minister ( India i chief minister kan ti aiah )an ti thluh.\n(Suak leh ah ziang ruang ah kan ram ah parliamentry system a tul sawn ti run ngan a si ding.)","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-21\/","date":"2017-03-28T06:19:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00409-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7868337631,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7868337631225586, \"cnh_Latn_score\": 0.211501806974411}","num_words":720,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.857,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thansoh Bawmtu- Part – 10\nSUMTHLENG UMTUDAN\nAmah lawngte, leitlun ramtinkim kom in tangka pakhat lawng hmang thlang thluh sehla thilri kuatawknak ah a olsam deuh ding. Asinan, hivek thil cang dingin thil olsam asilo. Beer tuahnak Copenhagen City in anmah Denmark tangka Kroner ih beer man pek an duh ding. Cuvekin Hongkong ih hnipuan thitnak khalin an zuarsuakman sumpai hongkong tangka ih ngah an duh ve ding.\nTangka hi Beer le Korte, thil le ri bangih man nei mi pakhat asi. Thilri thawn an bangawk lonak pakhat cu tangka man hi ramdang tangka lawngih tahthim theih asinak ruangah si. France tangka franc sungah America dollar atel. Dollar sungah British Pound atel. Pound sungah Japan tangka Yen atel,,..adt… cutivekin nitinten leitlun sumthlengawknak aher kualaw rero. Asinan, leitlun ramtinkim um bank le sumthlengnak hmunpawlin nitinten sumthleng rate an sim thei ringring.\nLeitlun sumthleng zuarleiawknak cun tangka man nei deuh ram tangka cu mitthep kartin in sum man athlir ringring. Sumthleng kai can aum vekin sumthleng tlak can aum. France tangka Franc le America Dollar sumthleng an kai tlang can ah Franc le Dollar tahthim ding cun Dollar man aniam bangin British pound le France franc tangka tahthim tikah pound atam sawn ringring. Ramleng sumthlengawknakah leitlun ramtin tangka hi nitin nazi 24 sung sumthleng rate athleng aw dualdo rero.\nCutin, sumthleng zuarleiawknak pakhat le pakhat cu pehtlaihawknak an nei ringring. Bank le sumthleng zuarleiawknak\" Bureaus de Change\" zoh in leitlun pehtlaihawknak bank sumthleng rate cu zoh thlun in bulpak sumthleng rate neih asi. Cuih sumthlengawknak cun leitlun khualtlawngpawlih sum athlengsak.\nKhualtlawng pakhat sinakin sumthleng zuarleiawknak kan tuah duh ruangah sumthleng rate tlak, sang kan theih tengteng atul. Ziang ram tangka khal si sehla sumthleng zuarleiawknak ah siseh, bank ah si maw na sum na thleng tikah alo thlengsaktu in malte amiat ringring. Curuangah khualtlawng pakhat sinakin sumthleng zuarleiawknak karlakah sumthlengtu in mallai a sung aw ringring ding asi.\nRamleng sumthleng zuarleinak ah ram tangka par ah thum aw in zo in sumthleng rate asim thei ding timi ahhin a dang thilri zuarleiawknak bangin zuartu le leitu parah thum aw in Dollar leitu an tam asile dollar man a kai ding asi. Lehlam zawngih kan rel asile lei duhmi dollar parah thum aw in a rate rel ding asi.\nRamleng sumthleng rate hi sumdawnnak le ramkhel thubuai tamnak ruangah adanglam thluh thei. Voihnih voikhat ah bulpak milai sumdawnnak ruang khalah athlengaw thei fawn. Ramleng thawi pehtlaih thilri kuat sumdawngpawl khalin a dang pursumleilawnnak pawl bangin ahlawknak lawng ruatin thil le ri an kuat ve. Amah lawngte Tokyi ah sumfathang\" interest rate\" atlak can ah Japan tangka Yen hi an zuar ih Dollar an lei ciamco theu. Sweden ram ih sumdawnnak athat veten Kroner sumthlengman kailam apan, Germany sumdawnnak hi ramkhel ruangih harsatnak aum tikah Germany tangka zuar in adang tangka hngelhngetnak ding hrangah an thleng cia theu.\nLeitlun sumdawnnak pehtlaih harsatnak an ton can ah sumpai rinsan in ziangkim ah an thum aw. Ramkhel le pawlkom biakawknak athat lo can ah thilri kuat sumdawngtu le sumhramthlatupawl cun USD le Swiss Franc vekih hngelhngetmi tangka \"Hard Currencies\" pawl an lei ciamco theu. Asan cu hivekih ramkhel le ram khat le ram khat pehtlaihawknak siat can ah hngelhngetmi sumpai cun kel a awh ringring timi ruahsannak thawn lei an si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/sumthleng-umtudan\/","date":"2017-03-23T04:28:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218186774.43\/warc\/CC-MAIN-20170322212946-00642-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998819828,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9988198280334473}","num_words":542,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.175,"stopwords_ratio":0.173,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kum thum sung rori album a suah nawn lo na'n Rihanna hi leitlun music lamah cun a lar kel ten a lar thotho. Tu tak hi record thar ding a buaipi rero lai tak a si.\nRecording Industry Association of America (RIAA) cun Rihanna hi Gold le Platinum song certification an pe.\nRihanna in Digital Single Award a rak ngah zo ih, single hla 100 millon zuar suak thei um sun a si.\nHrm:E!online","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/rihanna-in-kum-3-hnuah-record-thar-a-tuah\/","date":"2017-03-27T18:24:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189495.77\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00402-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9623712897,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.962371289730072, \"cnh_Latn_score\": 0.02044890820980072}","num_words":73,"character_repetition_ratio":0.021,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.205,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.977,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"KA PA KA HUA\n(Part 2)\nMai Sokhlei Par\n(1)\n\"Bawi Van Thang!\"\n\"Awih, ka ra.\"\nKum 5 mi Van Van cu an hmuan sungih tengtere kung hnuaiah a rualpipawl thawi nuam zetih an lehawk rero laifang, a pai' aw a vun theih cun coplecilhin a tha hung khur cih. A pa in a hminngai thawi a kawh thlangthlang cun a parah thinhengnak a nei ti a theithiam mai. Curuangah Van Van cun a rualpipawl cu tansan in a pai' hnenah a va tlan vurvo. A thin cu a phu dukdo. A thinlung cu lungphannak in a khat. Ziang tuahsual mi a rak nei si pei tiah nasa zetin a ruat ciamco. Asinan a thei si lo.\nVan Van ih thlarau in a nu a vun hlam! Tu fangah a nu rak um sehla ziangtlukin a hna a ngam ding!\nVan Van nu cu sumdawng a si ih inn a hlum man dah lo. Van Van pa cu mifel zet le strick zet a si ih Kawhhran khalah hruaitu a si. Sumpai hawl lamah thahnem lo hman sehla a hmannak lamah cun mififikzet pakhat a si. Van Van nu cu a sumdawnnak a tluan vivo hrih ruangah a pa sawn cu inn hlumin innsang tuanvo a rak la. Cutin Van Van cu pa lawngih fingkhawnak hnuaiah a rung um.\nVan Van in a pa a vun hmu cu a lungtur hmuah cawl theh zik deuhthawin a ttih. A pai' ken mi nuang funghreu cu zoh khal a zoh tha ngam lo. Van Van cun a pai' kut kehlam cu a vun zoh;__ motor lem pakhat! Kan dung zarh ih a pai' rak leihsak mi motor sente. Van Van cun a pa in ziangruangah hi motor hi a keng a si pei tiah a ruat ciamco. Asinan zianghman a ruatsuak thei lo.\n\"Hinah hin na kut bom in ra ding hnik,\" tin a pa cun a ti ih Van Van cu a pai' hmaiah a kut bom in a va ding. A pa cun Van Van cu thip zetih zoh phahin a ken mi motor lem cu Van Van ih hmaiah a vun hmuh. Cule,\n\"Hi motor lem hi ka lo leihnak hman a rei hrih lo; ziangruangah a ke na ti thlong thluh man? Hmmm?\" tin a sut.\nCu cun Van Van cu a mitthli a rung hal ttuamtto. A si ngai, a rualpipawl thawn an rak lek laiah a ke an rak ti thlong ngai. Tu cun a mawhnak a theiaw thlang. Curuangah tong ngaihnak thei loih leisinbih in, mitthli hal kiangkiangin, a ngui ringring. A pa cun,\n\"Na thil tisual mi na thei thlang si lo maw? Khatlam hoi awla na taw song hnik,\" tin rum zetin a ti. Cuveten Van Van ih mitthlipawl cu a biang parah tiva men bangin an rung luangthla zurzo. A pai' kutthlak ziangvek a si ti a thei tuk; ttihnak ruangah a lungtur cu a rung rang sinsinih a awm cu butlak men bangin a phu hluphlo.\nA pa cun Van Van cu a mitsen remrem thawn ti hrelhrelih zoh phahin,\n\"Thil na ngen mi hmuah in ka lo leih thluh. Ziangruangah tha ten na fingkhawi lo? Paisa hi a lakih ngah theih ah maw na ruat? Hmmm? Khui, na taw song,\" tin a ti. Cule Van Van ih banphur ah a kaihsak ih vuak rem dingin Van Van cu khatlam a herter vukvi .\n\"Papa, in vaw hlah.. in vaw hlah.. ka ttih tuk.. Papa, thil ka tise nawn lo ding. Papa, in vaw hlah.. in vaw hlah maw..\"\nVan Van ih ttap le raak ih zangfah a dilnak cu a pa cun hnasettun in a funghreu cu a vun hawi. Van Van cun a ttih tuk ruangah a taw cu a kut khatlam thawn a rak kham. Curuangah a pa cun Van Van ih taw vaw ngah loin a kut a vaw ngah!\n\"Papa, a na.. a na tuk.. in vaw nawn hlah.. in vaw nawn hlah.. a na.. ka tise nawn lo ding.. ka tise nawn lo ding… maw, Papa…\"\nVan Van cun thir thlohthloin a va cu ngaidam a vun dil. A pai' vuak ngah mi a kut cu a nat tuk ruangah a thing phahphah.\nA pa cun Van Van ih ttap aw a theih cun a thinhengnak a hung sosang deuhdeuh a bang; a funghreu cu napin a vun hawi sinsin.\n\"Fik…….. Fik…… Fik…\"\n\"A naaa! A naa… Papa.. a na tuk! In vaw nawn hlah.. in vaw nawn hlah..\"\nVan Van ih ttap le rak awn le a pai' vuak awn cu an innsung ah a khat thluh.\n\"Na ttap ngam sapbai mawsi… na ttap hrih kem.. na ttap hrih kem?\"\n\"Fik……. Fik…… Fik….. Fik….. Fik…..\"\n\"Aiiii… Papa.. ka ttap nawn lo ding.. in vaw nawn hlah… Papa.. a na tuk… a na tuk… Papa..\"\nVan Van cun a pai' vuak cu na a ti tuk ruangah a tur, a tal, a khir. Sihmansehla ttah cu rel lo, ai khatte khal a aisuak ngam nawn lo.\n\"Tuihnu na rim kem? Rel..\"\nVan Van cun a pai' tong mi cu son ngaihnak a thei lo. Ziangruangah ti le 'RIM' ti mi tongfang ih sullam a theiban ve lo. A pai' tong mi 'Tuihnu na rim kem?' ti mi ih sullam cu amah ten a zumhmangih a vun ruah tikah 'Tuihnu na seter lai kem?' tinak a si ding tiah a ruat. Curuangah 'Seter lo ding' tinak ah,\n\"Rim lo ding,\" tin a pa cu a vun ti!\nCu cun a pai' mithmai cu hmuh copcopin a hung danglam zutzo. Pawpi in zukneng fano deh dingih a zoh men bangin a fapa cu meisa bangih hliau vutvo thinheng mitmeng thawn ti ngerngerin a vun zoh. A pai' mithmai le mitmeng umdan a vun hmuh cun Van Van cu a ttih tuknakah a tiral thluh tum. A pai' zohnak mitmeng sungah vung ziamral thluh zik vekin a um.\nZiangruangah hitlukin a pa a thin a heng ciamco ti hi Van Van cun a ruahngaihnak a thei lo. Tuihnu cun a thilri a tise nawn lo ding tiah a rak sim nan ziangruangah a pa a thin a heng deuhdeuh si pei? A ruat ban lo!\n\"Ziang.. tin.. ee? Siat.. suah… hrih… ding.. ee? Hitluk milungruh fa cu.. khuiha, hun lo vawthat lawlaw hnik keng!\"\nA pa cun Van Van cu nuam teten a ra naih. Van Van cun a pai' thinheng tharnak san a theithiam lo. A ttih tuknakah a pa cu mitmeng phaw kekite thawn ti hiohi ten a rak zoh. Ttihphannak in a tha a kaibet thluh ih a kaa ihsin ziang 'aw' hman a suak thei nawn lo; cang khal a cang thei nawn fawn lo. A pa in a parih a ra tuah ding mi cu cang lo khai loih ding ziarziarin ti ciauciten a rak hngak.\nA pa cun Van Van cu a sam in a thimsak. Cule a hnuk vivo ih thing phar ah Van Van ih cal cu a va khawng… vei khat.. vei hnih.. vei thum.. vei li.. vei nga…\nVan Van ttah ngaihnak a thei nawn lo. Ai ngaihnak khal a thei nawn lo. A mit a thim thluh ih arsirual an ttek surso lawng a hmu; a lu khal a hit thluh. Ttihnak le lungphannak ruangah thinlung mu le mal khal a nei nawn lo.\nVan Van ih cal thihnai thawi a khah thluh hnu lawngah a pa cun a fapa a hremnak cu a tawpter.\nVan Van cun a pa'n thinhengih thu a suh tin ten zianghman rak let nawn lo dingin a thinlung ten a hminsin. Ziangah ti le a thulehnak in a pai' thin a hengter sinsin ti a zirngah zo. Curuangah zianghman tong loih ngui ringring hi a hrangah a himbik, a thabik tiah a zum.\n(2)\nTlawngsayamah cun a hmaiih kut bomih ding ngerngi Van Van cu a sut.\nVan Van zianghman a tong duh lo. Thusuhnak leh cu mi thin a hengter deuhdeuh sawn tin a rak hminsin hnget tuk zo. Curuangah ngui ringringin a hmai cabuai parih sayamahnui' funghreu lawnglawng a zoh ringring. Van Van in zianghman a son lo ruangah sayamahnu cu a thin a rung heng tum.\n\"Bawi Van Thang, ka lo suh mi na thei lo maw? Ziangruangah homework na run tuah lo ka lo ti cu?\" tin sayamah cun vin nawnin Van Van cu a vun hro.\nVan Van cun sayamah cu ttih cingin ti hliauhhlo ten a vun zoh. An sayamahnui' thusuh mi cu a dik vek tei sim a cak tuk. Mizan a pai' rak vuaknak ruangah a kut a na ih cafung a keng thei lo tiah sim a duh. A kut a nat tuk ruangah ca a ngan thei lo tiah theihter a duh. A pa in thing phar ih a lu a rak khawn ruangah a lu tla a na tiah a dinhmun dik tak rel a duh.\nAw, sayamahnu hin a dinhmun theihthiampi sehla ziangtlukin a duh!\nSihmansehla sayamah duhlozawng a si pangah cun vuak a tuar lala pang ding ti a phang fawn. Curuangah zianghman tongsuak ngam loin a mitkhumsukin a kunsal.\nCumi a hmuh cun sayamahnu cu a thin a rung heng thlang. Cabuai parih a ret mi funghreu cu a la ih cabuai cu napin a vun vaw fukfi. Cucun Van Van a thir dukdi. Lungphang zetin sayamah cu phaw kekein a vun zoh. Sayamah cun thinheng mithmai se zet thawn Van Van cu a zoh ih,\n\"Aiii.. hitluk lungruhfa cu! Mai sayamah upat nak cang khal thiam lo.. nun lo sim na tul si hi! Na kut pharh,\" tin a ti.\nVan Van a lung a phang; a thin a rung thir dutdi. Vuak a tuar lala thlang ding! Cumi a theihfiang veten a mitthli a rung hal cih. A ttih. A phang. A cal ah thlanfimpawl an rung pawt ttiamttiam. A kut le a ke pawl khal ttihphannak ruangah an rung vut cupco.\n\"Na kut pharh aw ka lo ti cu na thei lo maw? Hitluk lungruh thei teh!\"\nSayamah cun huatnak le ningsinnak thawi khat mitmengpawl thawn Van Van zohin a vun hro bet.\nCucun Van Van cu sayamah hmaiah a kut cu a vun pharh ziarzo; asinan a mit cu sayamahnui' ken mi funghreu par lawnglawngah a fu ringring lai thotho.\nSayamah cun a funghreu cu a vun hawi; cui funghreu cu ziangtikah a kut parah a rung tla ding ti ttihphannak thawn Van Van cun cui funghreu thlennak nak cu ralringzetin a rak zohthlun ve vivo.\n\"Phak.. phak.. phak\"\n\"Aih.. a na.. a na..\"\nVan Van a hung raak thutthi. Cule thir thlohthloin a ttap ciamco. Sayamahnui' vuaknak a kut cu mizan ih a pai' rak vuak zonak kha a rak si!\nSayamah a mang a bang! A vaw na lo ti a thei tuk. Dim tei vaw na cingih cuti raak ih a raak cu a thin a heng deuhdeuh.\n\"Khazat te lo vuak ruangah khatlukih raak a tul mawsi? Na mi mualphoh duhdan hi!\" tin a kawk ciamco.\nVan Van cun sayamahnui' thinhengnak san a thei lo. 'Mualphoh' ti mi tongfang khal a sullam a thei lo. A theih mi cu, a rak na cia mi a kut kha sayamah in a vuak bet ruangah na a ti tukih a raak. Cuvial lawng a si.\nA run theihfiang mi pakhat cu a pa in siseh, sayamah khalin siseh, an vuak laiih a ttah le a raak hi an hua tuk, cuti a um le an thin a heng sinsin, ti mi hi a si.\nCuruangah tuihnu hrimhrimah cun zoi' an vuak khalah ttap nawn lo dingin Van Van cun a thinlung ten hnget zetin a hminsin.\nSihmansehla a theihthiam thei lo mi pakhat a um: cumi cu, a vawtupawl ih thusuhnak a leh khalah siseh, leh lo khalah siseh, ziangti' a um khalah an thin a rung heng deuhdeuh theu mi hi a si.\nA pai' thusuh mi a rak leh ruangah a pa'n a rak hrem bet phah.\nSayamahnui' thusuh mi a leh lo ruangah vuak a tuar phah.\nCumi cu a san a ruat rero nan a theithiam thei cuang lo. Upapawl hin an thusuhnak a leh hi an duh maw duh lo ti mi hi theifiang thei sehla a duh tuk. Culawngah vuak dem deuh dingih umdan a thiam phah thei ding!\n(3)\n\"Van Van.\"\n\"Awih.\"\nVan Van cun inn hmailam ihsin a pai' aw a theih ve ten a rak sawn. A pa cu a vahnak ihsin a ra tlung thlang. Van Van cun a pai' kawhdan zohin a pa in ziang thil simaw a run sum ti a rak theithiam mai. Curuangah Van Van cu aipuang zetin inn lengah a va tlansuak turto.\nA rak zum cia vek ngaingaiin a pa cun hni siamsiamin thil pakhat cu Van Van hnenah a vun pe.\n\"Heh, meithal ka lo sum. Na duh maw? Vun zoh hnik he..\" tin hni phahin a pa cun a ti.\nVan Van a lungawi tuk.\nA pai' thil pek mi cu a vun phorh. Meithal lem, battery thun pawl, vun kah ih eng zohzo, a phunphunih awn tthohttho thei, a vun hmuh cun a lungawi tukah hni hiamhiamin a pa a vun zoh.\nA pa cun a fapa ih lungawi hmel cu zohnuam ti zetin a rak zoh ringring.\nVan Van cun a meithal cu a vun kap ciamco. Meithal awn le mei eng zohzo in a tha a thoter tuk. Ding phahin a kap thul, to phahin a kap thul, hman ngaihnak khal thei lo khopin a hlim.\nVan Van cun mah tei hlim cu famkim a ti thei lo. A thil thar neih mi hi midang khalin rak hmu ve hai sehla a duh. A rualpipawl in a meithal tharte cu rak lawm vualvo hai sehla, rak tham sin ve hai sehla, cule.. rak daw kuahko hai sehla!!\nCuruangah Van Van cu a meithal kengin lengah a vung tlansuak.\nHla khal a feh man hlanah Van Van cu thil pakhat a vun ruatsuak ih a tlan lai cu a cawl dukdi sal.\nA rualpipawl a va hmuh cun rak tham ve an dil dingih, a siang lo a si le an hua thluh ding. A siang a si le an thamse thluh lala men thei fawn. A meithal a siatter pang a si ahcun……..!\nVan Van ih mitthlam ah cun a thilri a siatter can ih a pai' rak hremdanpawl cu pakhat teten fiang zetin an rung lang cupco. Cuveten Van Van ih thin cu a rung phu dutdo cih! A ttih. A lung a phang. A meithal humnak kut khal thlan thawn a rung ciar thluh. A kutzung zim pawl an rung hit zuaizo thluh vekin a theiaw. A lung a phang tuk. A takpum cu thlanhrifim in a rung leihkhat thluh.\nVan Van ih rak hlimnak hmuahhmuah cu thli ih a semhlo mi vutcam bangin a hlo thluh verver. A rualpipawl hnenih a meithal tharte va hmuh a caknak le phurnak pawl khal an ziamral thluh. A rak duhzet mi meithal tharte a ngah ruangih a lungawinak thinlung ninu khal tu cun a lungphannak mero dum in pit mepmepih tuamin a zelthim thluh zo.\nA ken mi meithal cu Van Van cun a vun zoh. A thar pa-ka te a si. Duhnung haheuhza khal a si. Sihmansehla tu ah cun Van Van cun cui meithal cu ttihnung hmuh in a hmu thlang. A tham ngam nawn lo. Amah hremtu le vuaktuartertu ding vekah a ruat.\nVan Van cun meithal cu mivelhhmang misual pakhat zoh in a zoh ringring. A hua tuk. Amah siatsuah tumtu a ralpa a si.\nMeithal a zoh laiah Van Van ih lungtur cu a rung rang deuhdeuh. A motor lem a tisiat ruangih a pai' rak hremdanpawl cu a mitthlam ah fiang sinsinin an rung lang bet ciamco.\nA pai' funghreu hlap awn…\nMidehhmang ramsa men bangih zangfah lainatnak tel riai lo huatnak thawi khat tuksumza a pai' mitmeng sen riairiai pawl…\nThing phar ih a cal a khawnsak laiih mit hmuah thim thluh ko le thluak khal hit bembem thluh koih a na mi le ttihnak thawi rawiaw mi tuarnak pawl…\nA ttih tuk!!!\nVan Van a mit napin a vun sing. A kut ih meithal cu napin a vun hum. A pai' rak vuaknak na hman tu tiangin an damtha thei hrih lo. Khavek tuarsal ding cu a ngam nawn hrimhrim lo. Amah siatsuahtu ding a ral cu a siatsuah lohli a tul. Culocun ………\nVan Van cun a meithal cu hnget zetih hum fetfetin a feh tohto. Lungto tum nawn a hmuh in cumi parah a meithal cu a ret. Cule lungtum pakhat a va sar ih a a ra kirsal.\n\"Nangmai ruangah ka pa'n in vaw ding. Se thluh aw.. se thluh aw… ka lo duh lo.. \"\nVan Van cun diriam zetin a meithal cu lungtum thawn a su ciamco. A tha neih hmuah suah in a su rero.. a su rero…\nAtawpatawpah cun Van Van ih ke phurah cun meithal cu darh zelzelin… parhkuai theh in.. kekruai thehin…\nVan Van cu a tha a bang ngah tiangin meithal cu a phom rero ko. Dip niarniar thluh koih phom thluh hman a duh.\nVan Van cu a ding; cule meithal kuaipawl cu a ke in a vun pal, a ttumh, lei ah a nuai, a sitdarh ciamco. A lungkim ngah in Van Van cu a kut a vun beng pherhpho. Cule a kehram ih meithal them darh zelzel cu diriam fahranin a zoh ringring. Cuisin lungkim zetin a vun hni.. nehnak cotu ralbawi pakhat ih hnihdan vek a si. Si ee, amah hremtu ding a ralpa cu a that ngah zo. A ralpa cu a thi zo. Tu cun tihphan ding zianghman a um nawn lo.\nVan Van cu thawsuak zetin le thinlung diriam zetin amahten a hni hmukhmo.\n(4)\nVan Van cun a hmaiih zapathalih let riairiai a ralpa cu a zohkhop thei lo. Meithal tharte a rak ngah lai hnakin a ralpa a thah ruangih a hlimnak cu a famkim sawn. Diremnak le lungkimnak thawi khat hlimnak mero parah toin.. cui mero ih hruainak nakah thlunin.. Van Van cu tlun vansangah a zam ziaizo rero.\nVan Van ih hmel cu a hahdam hiahhiah. A thinlung cu patpar men bangin a zang hiarhhiarh. Donharnak, ttihnak le lungphannak tel lo cui a hmelte cu phentu nei lo thlapa men bangin a thiang ih a mawi.\nVan Van cu mero parah toin a zam rero. A mit a sing. Nuam a ti tuk. A ttum siang nawn lo. Tawpnak um lonak hmunah zam vivo a duh.\n\"Bawi Van Thang!\"\nVan Van a mitsing lai cu a vun meng dukdi. Cule aw a ratnak a dunglamah cun a vun hoi vukvi.\n\"Ka pa!\"\nVan Van pa cu meiling bangih vam vutvo thinheng mithmai thawn Van Van dungah a rak ding ziarziar. A pai' thinhengzia cu a mithmai zoh men hmanin tuksumza a si.\nVan Van cun a pa a vun hmu cu mero par ihsi' rung tla tupti vekin a theiaw. A kiang le kap cu a vun zohfiang. Aw.. cung vansangah si hmang a rak zuan rero a ti laiah..\nVan Van cun a pa cu tha ten a vun zoh. A pai' thinheng mitmeng sen remrem le a kut ih a ken mi funghreu pawl cun Van Van ih lung cu an rung fimter ruahro.\nVan Van cun a ke phurih darh zelzel meithal them pawl cu a ralpa ih ruak a rak si lo ti tu cun a fiangsal zo. A ralpa hmang tiih a rak siatsuah mi cu a meithal lemte sawn a rak sizia khal a theingah thlang.\nCuruangah Van Van cun a pai' thinhengnak a rak tuahngah zo a si ti a vun theisuak rumro. A pai' thinhengzia ding le a hremdan ding pawl khal …\n\"Bawi Van Thang, ra. Ka hmaiah ra ding hnik.\"\nTtihnak ruangih tha tthia thlohthlo Van Van cu a pai' hmaiah kut bom ngerngi'n..\n(5)\nVan Van sizungah a um.\nA pai' thinheng kutthlaknak a rak tuar mi pawl cu rapthlakza a si. Van Van cu a taksa a nat tuk ruangah zianghman tla a cangkhai thei lo. A mitmeng cu ttihphannak in a khat ringring. Zan ah khal hnukciap zetin a itthat thei dah lo; a thinlung cu ttihphannak ruangah a phudup ringringih malte a vung ihthah ziarzo khalle thlattem zetin a rung thangharh hlukhlisal cingcing. Thawmvang tehrep a theih khalah mitmeng phaw kekein khua a tang vutvo theu.\nCule Van Van cu biak a theih lo. A tong lo lawlaw.\nVan Van pa cu a fapa umdan a hmuh tikah a siraw tuk. Kut a rak thlak na luar tuk ti khal a theiaw keukeu. Kum 5 mi lawng a si mi a fapate parih a kutthlakdan hi pacangpa pakhat hrang hmanah tuar tham a si ti a theiaw ko. A fapa a rak tidan a vun ruahsal tikah a thin a na tuk. A thinlung cu sirawknak in a khat. Van Van cu a fa neihsun a si; a hrangah a sunglawi tuk. Ziang hmuahhmuah hnak khalin a man a khung sawn. Asinan cui a duhdawt duahdo mi a fapa rori cu a thinsiat tuar loah na tukin hliamhma a rak baihngah zo!\nVan Van pa cu a siraw duahdo. A fapa tlawngkai thei nawn lo ko rak veltu cu amah a si. A ngaidamaw thei lo. Van Van cu a kut a kiak, a lu a kuai, a hmai a thling thluh.. a taksa pum cu hliamhma thawn a khat thluh! Zosi hivekih tuahtu? A pa, amah a si.\nVan Van pa cun tuihnu hrimhrimah hivekih a fapa ti nawn lo dingin thu a ruatcat. Van Van tong thei lo le cangkhai thei loin, na tuar in, sizung ah hrum le ai ih a um hnu lawngah a pa cun a fapate a duhdawtzia le a lainatzia a run theifiang sinsin.\nCulawng a si lo; a fapa hrangah a rak tlinlozia khal a run hmufiangaw.\nTuihnu cun a fapa hrangah 'Patling le patha' si a zuam thlang ding. Fate hrangah neih man a manhla mi 'pa' si a zuam thlang ding.\nVan Van in a rualpi nauhak pakhat hnenih a rak tong dah mi kha a pa cun a vun mangsuak ruangro. Cumi laiah cun Van Van cu a rualpate thawn hmuancar ah an rak lekaw rero. Van Van in a rualpatei' hnenah,\n\"Bik Bik, na pa vek pa neih ka duhve ee. Kei cu ka pa'n in hua tuk,\" tin a ti!\nCui tongkam a rak theih pekte laiah Van Van pa cu a thin a rak heng hlukhli dah. Sihmansehla tui' a vun ruahsal tikah cun a fapa ih sim mi cu a rak dik nasa tiah thin na zet cingin a pom thei thlang. Si ko, a fapa in mi pa hi a pa si dingah a rak daw kuahko theu ko ding! Amah hi a pa rak si lo sehla tiah a fapa cun duhthu a rak sam rero dah ko ding. Cule, a fapa a rak tuamhlawmdan ruangah a fapa hin 'Kei cu ka pa'n in hua tuk' tin a rak zum theu ko ding. Van Van a mawh lo; a pa amai' mawh a si.\nVan Van pa cun a fapa lungawitersal a duh. A parih a fapa ih thinnatnak le ttihnak pawl khal dawihloh thluhsal a duh. Ziangtlukin a fapa a duhdawt ti hi a fapa theihfiangter a duh. A fapa a rak huat lamlam lozia langter a duh. Curuangah dawr pakhat ah a va tlan ih a fapa hrangah thil mankhung zet pakhat a va leisak.\nVan Van pa cun kan dungih a rak lei mi meithal lem hnakih tha le mankhung sawn a lei mi cu kengin Van Van ih ihkhun parah a va to. Cule phur zetin a thil lei mi cu a vun phorh ziarzo.\n\"Van Van, hi, zoh hman.. meithal tharte ka lo leih lala. Tha na ti maw? Na duhzawng maw vun zoh hnik. Kan dung ta hnakin a man tla a khungsawn hokhaw..\"\nVan Van cun a pai' ken mi meithal lem cu a vun zoh. Van Van ih mitmengpawl cu meithal lem a vun hmuh veten a rung danglam ciamco. A mitmeng cu ttihphannak le huatnak in a rung khat thluh lohli.\n\"Ka duh lo. In pe hlah. Zianghman ka duh lo. Tlan aw… tlan aw.. zianghman ka duh lo.. tlan aw..\"\nVan Van a au ciamco. Sizung a um hnu kam khatte hman rak tong dah lo Van Van hivekih a run au ciamco cu nurse pawl an thla a phang thluh. Van Van cun a pa cu a kutzung thawi khih in a auh rero ko. A mitthlipawl cu ruah bangin an surthla zuizo.\nCumi hnu hrimhrimah Van Van in a pa cu a hmu duh nawn lo. A pa a hmuh tinten a mitmeng le mithmai umdan cu coplecilhin a rung danglam thluh theu. Cule mi-a men bangin a talpawlok, a au, a tap, a sawltal.\nSibawipa cun Van Van cu a cipciar theibikin a ngaihven. Ahleicein Van Van ih lenglam natnak si loin a thinlung lam natnak cu hmuhsuak rori a tum. Lamzin phunkim le tidan phunphun hmangih a test rero hnuah…\n(6)\nSibawipa in Van Van pa cu a khan ah a ko.\n\"Van Van pa, na fapa hin thinlung lam hliam tuar mi nasazet a nei. Cumi cu nangmah a lo hmuh canah hin a hung luar theu. Curuangah na fapa na duhdawt ih a damthatsal na duh a si ahcun a hmuh dingih na lang nawn lo a tul. Culo cun na fapa hi mibanglo ah a suak lanta thei. Curuangah a nu sawn kha hei cah awla a nu in ra umpi sehla a tha ding.\"\nCui tong a theih cun Van Van pa a lung a kuai. A fapa in a cohlang duh nawn lo! A fapa in a hmuh duh nawn lo! A fapa in a hai nawn lo! A fapa in anih cu a ttul nawn lo! A fapa hnenah a duhdawtnak a langter thei nawn lo ding. A fapa hnenih pek a tum mipawl khal a pe thei nawn lo ding. A fapa ih thinlung a thukbiknak hmunah hliamhma a rak semter zo!\nA sirawknak in a lungsungmuril a hei zun.\nA fapa a vun lainatnak le a poi tinak cun a thinlaimu cu a pem.\nVan Van pa cu Van Van ih khan lengah dingin, sangka ong ihsin ihkhun parih it a fapa cu a bih ringring. Cule Van Van zoh phahin dim ten a vun phun sepso:\n\"Van Bawi Thang, ka fapa, na pa hi in rak ngaithiam hram aw\"!!!\nMarch 23, 2011\nOn Wednesday\n11:40 AM","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/ka-pa-ka-hua\/","date":"2017-03-27T18:19:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189495.77\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00437-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.99899441,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9989944100379944}","num_words":4413,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.332,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CT Leh Ceng Te Camkhat\nCT: A hmaisabikah bezai na rak ngan thokdan le bezai parih na feeling pawl in ruah aw.\nCengte : Tlawng ah biazai in rak zirh theu ih siar nuam ka ti zet nan kei mai ngan ding cu ka rak tum dah lem lo. Vei khat ah ka uar mi pa hmundang ah a rak feh. Ka ngai nak ka thinlung ih a luang liam mi biazai ah a cang. \"Duhmi hnenah\" ti mi kha a hmaisabik ka ngan mi biazai a si.\nCT: Tuini tiang bezai fing ziat na rak ngan zo? Mekazin tivekah teh fing ziangzat a tel zo?\nCengte : Ka ngan mi zate in zakhat zik hrawng an si ding. Magazine ih tel mi hi ka thei fiang lo. A hrek khat cu in dil ih ka kuat an an telh le telh lo vek in sim sal lo. A hrek khat le group mail ih ka thlah mi pawl i sim lo in rak lak vek tla an um.\nCT: Ramsung remleng ah na uar mi bezai ngantu le na uar mi bezaipawl in hlawm aw.\nCengte : Biazai ka ngan nan ka siar mal zet. Ka siar sun sung in Kawl le mirang pawl rel seh la.\nPhunsang tlawng kumthumnak ih Aesthetics ah biazai thawn pehpar aw mi Zawgyi ih ruahnak in rak zirh dah. Cu mi ih sin a biazai pawl ka hmuh sun ka siar ih beda laan tin a ngan mi biazai pawl ka uar zet. Cu le a mah thawn sankhat si mi Mintuwun in Pinmanguktu tla a ttha ka ti. Mintuwun ih biazai pawl ah cun a hleice in nauhak biazai a ngan mi pawl mawi ka ti zet hai. Ngwetayi ih biazai fingkhat tlawng ah kan rak zir dah. A leng ah a dang pa hnih ka siar ngah ih an pahnih ten ka duh. Maung Sein Win (patikung) hi ka uar lem lo nan, a biazai pa hnih thum lai cu a ttongfang hman mi pawl mawi ka ti zet. Tu santhar biazai pawl ka siar mal zet ih duh ciamco mi ka nei lem lo.\nTagore ih biazai pawl a tha ka ti mi an tam. Dorothy Parker ih nganmi pawl hi an awsuah a mawi, an zangkhai ih siar nuam ka ti. Maya Angelou ih biazai pawl lakah ah \"Still I rise\", \"Our Grandmothers\" \"I know why the caged bird sings\" ti pawl hi ka duh ngaingai. Inn sung ih kharhkhum tuar mi vate thawn pehpar aw in Tagore ih ngan mi le Maung Sein Win (patikung) ih ngan mi tla ka rak siar dah nan Maya Angelou ih ngan mi hi ka uar bik.\nCT: Na ngan zo mi bezai lakih na duhbik mi bezai fing khat in in hlawm siang kem?\nCengte : Biazai ka ngan mi pawl ka duh thluh hai cio ih duhbikmi ka nei lo.\nCT: Na bezai cabu \"Nunau: A Thuanthu Le A Bezai Pawl\" a rung suahkehdan tla theih kan duh.\nCengte : Sorry, kum thum lai a rei zo ih dung ah ka taan ta zo. A thar hrang ah ka buai rero laifang a si.\nCT: Cumi bezai cabu sungah soul searching na tuah mipawl kan rak hmu. Chinram hnenah ziang thucahnak na nei duh?\nCengte : In suh bet ruangah kir sal ta seh la, kha lai ah 'soul searching' ti mi tongfang ka rak hmang nan tu ih ka vun thlir sal tik ah 'identity crisis' ti mi ka lung ah a suak. Thu dang dang cu a si cuang lem lo.\nMidang hnen ih thucah ding khop in ka picang tin ka ruat aw lo. Ka theih mi le ka ruahnak pawl mi va hlawm le va ruah fang hi ka tum mi a si.\nCT: 'Evi Thuanthu', 'Zing Thar' le 'Dinhmun Hawltu' tvp., hi feminism bezai phun a si lo ti sehla ziangtin na let duh?\nCengte : Hi mi thusuhnak cu phunhnih in ngai a theih hmang ka ti. Ziang va si khal seh la kei ka ruahdaan ah cun casiartu in an ca siar mi par ih an hmuhdaan cu an mai thu thu a si ko. Kei mai hmin sak ding vek si seh la cu 'feminism' si lo in 'nunauism' ti'n ka ko ding.\nCT: Tuisun ni ah, Chinram ah Gender thleidannak a um lai tin na ruat maw? Na ruat a si le ziang mipawl in cutin a lo ruatter?\nCengte : Tahtthimnak ah biaknak lam zoh seh la. Kan pawl (Baptist) ih ordain pek daan neih mi ka theifel lo nan a ngah tu pastor pawl zoh a si le mipa cu innsang(nupi) nei an si ih nunau cu innsang(pasal) nei lo hlir an si. 'Nunau a si ah cun pasal nei lo mi a si pei ih mipa a si ah cun nupi nei mi a si pei\" ti vek in daan a um a si ah cun cucu thleidannak a si ko lo maw? Pawl dang pawl cu an roh sin sin. Ordain pek ding cu sim lo, pastor hman ah nunau an cohlang thei hrih lo. Hi hi Kawhhran sung ih thuneitu mipa pawl in Baibal ih ngan mi vek rori ih thlun an taimak tuk ruangah cun a si lem lo ding. Paul ih ngan vek cekci in Kawhhran upa tla hril aw bang seh la, Laimi pacang paziat kawhhran upa ttuan tlak ngaingai an um pei ti tla ruah ding a um. A ngaingai ah cun kan Baibal sung ih Judah pawl khal siseh, Laimi khal siseh mipa ih ukmi (patriarchal) daan rak hmang tu kan si. Cu ruang ah kawhhran sung ih nunau le mipa thleidannak hi Baibal vek ciah ih thlun duhnak hnak in mipapawl in nunau an uk nak daanhlun kha thlah siang lo in an kaih fetfet mi sawn a si tin ka hmu.\nCT: Mirang ram vekin Chinram ah minupawl in mipapawl thawn covo bangrep nei ve bang hai seh, kan Chin community hi ziang a bang pei? Hivek zalennak hin ziangvek rah a suahpi na zum?\nCengte : 'Covo' ti tik ah 'human right' sim duh mi a si ah cun kei 'pianvo' ti mi tongfang hman ka duh deuh. Henry (Pum Kai Thang) in 'human right' ti mi cu minung ih a piang mi kan zate ih co mi 'vo' a si ruang ah 'pianvo' ti hi hman ding mawi a si tin a rak sim mi ka thei dah. Cu le 'covo' ti tin ten kan hnglih lo ding a thu pi zet mi cu 'ttuanvo' a si. 'Covo' a nei tu in ttuanvo khal a nei cih ringring.\nThu ngai ten ti le mirangram ah nunau pawl in mipa pawl thawn covo bangrep an nei ngaingai maw ti hi ka thei lo. A si nan ka theih mi cu mirang ram pawl (US, UK le Europe ram dangdang) ih nunau pawl in tuih sun in an co mi 'right' pawl hrang ah nasatak in an rak cangvai ih ngah thei ding an rak zuam. An mipa pawl an thin ttha tuk ih an tohmun ah an pek mi a si lo. Nunau pawl namnuai hi a dik lo a si ti ruahnak a nei ve tu mipa hrekkhat khal in an rak ttanpi. Tu lai nunau hrekkhat in acozah hrilawknak ah vote kan pek thei tla thupi ah kan neih lo thei men. A si nan hi ti vek ih vote pek thei ding ah nasa zet in mirang ram ih nunau pawl in an rak dil ih a hrekkhat cu thawng tlak tla an rak tuar.\nNunau pawl in mipa pawl bang in zalen zet in kan ruahnak le kan thiltitheinak suah in hna ttuan ve thei seh la Lairam tu hnak in a tthangso ding ti'n ka zum. Lairam ah hmang lo in kan sunral mi resource tambik cu nunau pawl ih thluak le ruahnak a si ding. Innsungsang ah siseh, tlawnginn ah siseh, biakinn lam ah siseh naunak lai in nunau pawl hi mipa pawl thawn bangrep in tuamhlawm, zohkhen kan si ih, equal opportunity le right pek kan si le tu hnak in kan ram le miphun hrang ah kan ttangkai thei ding.\nCT: Simone De Beauvoir in, \"Minu fimtuk tivek cu mipapawl in an ngaih lo; an tih,\" a ti. Mipapawl in intelligent tuk minupawl an uarlonak san hi ziangruangah a si na zum?\nCengte : Simone de Beauvoir in ziang mi thu thawn pehpar aw in hi tin a rak ttong a si pei ti ruah ding a um. Hi nu hi ka theih sual lo ah cun mifim, cathiam zet a si ih mipa rualpi ttha tampi a rak nei. Mipa chawih deuh pawl in an rak ttih tla cu a si thei men. Si nan tlawng a rak kai pi, pakhat nak a rak ngahtu Jean Paul Sartre cun a ttih lo lawng si lo in a rak uar sawn. Rak ttih bang seh la thih tiang an um tlang thei lo ding.\nCu le kei mipa pawl in ziangvek nunau an uar ih, ziang vek pawl an ngaih lo, an ttih ti vek hi ka buaipi zawng a si lem lo. Kei cun mifim, intelligent mi cu nu a si ah, pa a si ah, a aa mi hnak cun ka uar deuh ngei ngei. Cun fim lawng si lo in thinlung ttha le mi tluangtlam si tla a thupi ka ti.\nCT: Minu thawn pehparawin kan neih mi kan Lai Daan lakah na thleng danglam duh mi daanpawl?\nCengte : Kan theih cio vek in Lai daan cu ngan mi daan a si lo. Hi vek pi-pu pawl ih rohmi, thisen le nunphung ih a ciah aw mi daan pawl hi ngan mi daan hnak hman in thleng an har sawn ttheu. Ngan lo mi a si tik ah vun rel fuatfi ding a har. Khua khat le khua khat, hnam khat le khat tla a bang aw thluh lo ding. A tlangpi in thleidannak ih hrampi cu nunau hi mipa hnak in an sinak niam deuh ti mi ruahnak (women are not fully human beings like men) par ah a bun aw tin ka ruat. Cu ruang ah cuih lungput, ruahnak thleng ding hi a thupi bik ding ka ti.\nCT: Biazai ih a thupitnak na sim fiang daan?\nCengte : Maya Angelou in \"Art is for the soul\" a ti. Biazai hi thlarau hrang ah a thupi tin ka ruat ve.\nCT: Kan Chin bezai dinhmun na hmuhdan?\nCengte : Naute duhnung tak, a kepar ih din a tum rero mi.\nCT: Bezai ngan a zir rerotupawl hnenah ziangvek duhsaknak tongkam na hlan duh?\nCengte : Na neih lo mi, midang na pe thei lo ding. Be honest with yourself and to your readers.\nCT: Nunthuleng tla na ngan lo ding maw?\nCengte : Mai duh cun tampi ngan zo seh la ka duh nan.\nCT: Bezai ngan hi zir\/zirhawk a theih maw?\nCengte : Kei cu ka siar mi pawl in ka zir.\nCT: Klirlungz pawlih 'Biazai Rianram' cabu na rak siar dah maw? Hi cabu parih na hmuhdan?\nCengte : Ka rak siar ih, hi tluk in maw si ka ca siar a mal ti ka thei aw.\nCT: Bezai ngantu si dingin ziang mi a tul?\nCengte : Midang hnen ah hlawm duhnak lungthin (a heart willing to share) neih a ttul.\nCT: Bezai thawn pehparawin hmailam hrangih na sunmang?\nCengte : Ka thinlung ah nganduhnak a suah tin ten ngan hrih ka tum.\nCT: Bezai na ngan tikah tongfang kan nei mal tuk tin na ruat theu maw? Cumi harsatnak cu ziangtin na rak pahtlang theu?\nCengte : A hlan ah 'a mal tuk' ti si lo in 'a mawi lo' tin ka rak ruat sual dah. A si nan tu cu ziang vek ttong khal a mah le si ning ten an mawi thluh ti'n ka cohlang. Lai tongfang a mal a si khal le Kawl le mirang tongfang, mallai ka thei veve ih a ttul nak zawn ah va hlan a sual tin ka ruat lem lo.\nCT: A rei hlanah bezai cabu pakhat na suah tum sal ti kan rak thei….A thuhla kimcang in in sim cia aw.\nCengte : Biazai fing 54 a tel ih \"Vainimho eitu pawl\" tin hmin ka sak. A hmai sa ah Rev. Run Cung Mang hnen ah ka kuat ih draft a mah in i rak siar sak. Cu hnu ah Nhgepi in i siar sak ih kan rem ruri sal bet, cangan daan mal lai. Editor ttuan tthang ti cu cafangkom sual a hmu cak nasa. Cauk ih cangsuak ding cu a mai kut ah ka ap. Suak cing thei seh la ti cu ka saduhthah a si.\nCT: Na nun lo nehbiktu cabu pathum in in sim aw.\nCengte : Ka nauhak lai in in rak zirh mi le tu ni tiang ka siar tam bik mi cu Baibal a si.\nSimone de Bevoir ih 'The Second Sex' ka siar nak in nunau sinak le dinhmun fiang deuh in ka thei ngah. Keimai sinak ti tla a theih cih pei cu. Pathian zum lo tu a si ih a ruahnak zaten ka pom pi lo nan \"One is not born, but rather, becomes a woman\" ti mi cu a dik tin ka pom.\nKa tumtah vek in thil a can suak thei lo ih ka tha a siat lai ah Salmon Rushdie ih 'Midnight's Children' ka siar sal ih phundang ten thazang ka ngah.\nCT: Sim duh mi na neih lai le…\nCengte : CT hnen ah le a siar tu nan zate hnen ah ka lung awi.\nCT: Ziangtin kan lo pehtlaih thei ding?\nCengte : email@example.com","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/chinland-today-leh-ceng-te-camkhat\/","date":"2017-03-30T18:29:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00291-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997474551,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997474551200867}","num_words":2253,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.375,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"TLU NAWN HRAM HLAH\n\"MASADA\"\nNo Than Kap\nMino rual hmaiih ding sen thum ben ralkap pakhat cun an hmaiih ding minopawl hmin cu pakhat hnu pakhat ring zet, cang fohfoin a hun ko. Cui hnuah an vawrh lamih ken mi Bible cu sang deuhah a thlirterih aw ring zetin, \"Israel pawlih Pathian Yahweh hminin thu ka tiam, Masada a tlu dah nawn lo ding,\" ti'n Hebrew tawngin a au. A au vek cekciin mino rual khal vei thum tiang an au ve.Cui an thukamnak au thawm cu an dinnak tlangzim ihsin an hnuai phaikuam kimvelah a thang khawk ruangro. Hi hmunih hivek thukamnak neih hi Israel kumpiin an ralkap training awng mino zate hnenih a tuah ringring mi a si.\nKan dung kum (72 AD):\nA hnuai ihsin hun thlirtu Rom ralbawi hminthang Flavius Silva hrangah a tlunih ban tumpi phun mi men bangih ding tiautiau, hnah hring thingkung kung khatte hman um lo, a ro-ih ro, sang viahviah tlangpi cu a lu tlunah rung cim ding vekin a hmu. Cui tlang cu Judea nelrawn ramro ramcar lakah rawkhui bangin amahte'n a ding tiautiauih pehzawmtu tlangtluan dang pakhat hman a kiangah a um lo. Thilmak zet cu cui tlang cu pi 1,450 a sangih a luzim cu tan bial mi men bangin a rawn derder. Cui rawn cu bawhlung sitnak bualrawn panga lai tlemin a kau.\nTlangzim rawnih umpawl cun Jerusalem khawpi umnak nitlaknak lam cu lungleng zetin an cuan cuahco. Aw! Jerusalem! hmuh leh ti ni um hram seh, ti'n mitthli halin thla an cam. Cui sin nisuahnak lam cu suk zoh nawnin an vun zohih tipi thi (dead sea) ti mi tilipi cu thiang zet le dumpawl kelkelin an hi hmu. Hi tipi thi cu tifinriat hnakih niamah a umih leitlunih a niamnak bik hmun a si. Tidai luan suahnak le luan luhnak nei lo tipi thi a si. A tidai cu a al tuk ruangah a sungah nunnak nei ngate le rannung ziang vek hman an um thei lo, thing le thirih tuah mi vawkkuang lawng ziang vek hman ret thei a si fawn lo. A ti leuh tikah a phuanaw luaklo menih a sungah pil a theih lo. Asinan hi tili sungah milai hrangih tangkai thil phunphun le damdawi hrangih tha thil phunkim a um.\nCui tilipi ralkhat lam cu an hi thlir vivoih rau riarite'n an hi hmu ban. Cui rau riari nawnih lang ram cu tui niih Jordan ramih rung cang hlan laiih Israelpawl rak do ringringtu Edom phunhnampawl rak umnak ram a si. Cui tilipi tawzum lam cu suahsual lamih khaw hminthang bik Sadom le Kumarah rak umnak hmun a si.\nHi tlangzim rawn cu \"Masada\" timi kulh hminthang a si. Hi Masada ih relh mipum thawngkhat hman kim lo nunau, nauhak le pacang rual um khawm ruangah do neh lo mi nei lo, miphun zo vek khal sâlih tuah thei thluh Rom kumpi cu mangbangin a um.\nMasada ih umpawl cun ralring zet le thinphang nawnin an umnak tlang hnuai cu kilih kipin an vun thlir kualih thingkung pakhatte hman umlonak kawlh lel-lelih umhmun khuar Rom ralkappawl cu amahmahin an vun hmu. Asinan a tlang cu a san tuk ruangah a hnuaiih ralkap pawl cu sihte vak neuhno vek fangin an vun hmu ban. Rom ralkap cu an umnak tlang saklam le thlanglam hmun riat laiah umhmun an khuar ti fiang zetin an vun hmu.\nA hnuai phaikuam ihsin cui tlangzim Masada thleng dingah mi pakhat tlem, so tenten kawi ngialngi zin fate zawhin kaisoh asile ni khat zik lai rei a tul. Asinan tlangzim thlen hnu hmanah tlang tlun rawn Masada cu cuampi tiattiat lungpi thawn kulh hnget thluh mi a si ruangah, a luhnak kawtka ihsi lo cun lut theih a si cuang lo. A sungih lut theinak umsun kawtka cu a tlunih um pawlin an rak kharpit bembem ruangah ti ngaihnak a um lo. Cui cuampi tiattiat lungpi rak dawltu cu Jesuh Khrih nautet laiih nauhak kum hnih hnuai lam rak that thluhtu Herod siangpahrang a si. Anih hi Judah siangpahrang asinan Edom hrin a si ruangah le a sualral tuk ruangah Judah pawlin an hua zet. An huat ruangah hi hmun hi a relhnak le daite'n a cawlhnak dingah a rak tuah mi a si. Herod a thih hnuah hi kulh hi Rom ralkappawl an um lawk. Asinan 66 A.D ah Menahem Ben Yehuda hoin Judah pawlin an laksak. Cui ni thawkin Rom uk duhlotu hnam duhdawtu Judah pawl kutah a um.\nRom ralkap thawng hleinga lai hotu Gen. Flavius Silva cun hi tlangzimah loh-theih-loin hung kai suah a tum. A tlun rawnih relh phunhnam duhdawtu Judahpawl cu sâlah a hung kaih thluh tengteng a tul. Asinan tu tiang ahcun a hnuai phaikuam ihsin hun cawn cuahco men ti lo cu tuah thei mi a nei lo. A kut hnuaiih raltha le ralrel thiam ralkap thawng hleinga rual khal an umnak kulh sungah a thupek hngakin fei le nam thawn an ralring t'engt'eng. Tu tiang thupek an hmuh lo ruangah a hrek cu dawnharin an to thul an ding thul.\nNi le can a hung rei vivo. Asinan tlangzim rawnah hung kai ngaihnak a um lo ruangah Rom ralkappawl cun tlangzimih umpawl cu hung do neh hnakin tidai le rawl loin ret an tum. Cuti'n pawn lamah tirawl hawlin suakvak thei lo dingin an kulh pit thluh. Tlangzimah tidai le rawl a cem cun anmahte rung tumin an kut sungah an rung peaw thluh ding ti'n an ruat. An lakih tam sawn cu nunau le nauhakte an si fawn ruangah rilrawn le tihal an tuar rei thei an zum lo.\nCuti'n ni khat hnu ni khat, zarh khat hnu zarh khat, thla khat hnu thla khat a liam cutco. Asinan a tlunih Judah raltha le tumruh rual cu tlang hnuai lam panin tumsuk ti an nei lo. Rom pawlin Masada tlangzimih Judah pawl an kulh bet sung cu thla sarih a rei thlang.\n73 A.D. Tihphannak thlentu zing dai:\nAn umnak nitlaknak lamin Rom ralkappawl cu an hung kaisoh thei mai an zum ruangah Judahpawl cun thing umsun le leilung cawhpawlh thawn tlangrawn hung lutnak kawtka cu an khar pit. Asinan cui kawtka cu Rompawl cun meisa thawn an ur kangih an siatbalsak.\nTlangzimih um Judahpawl hrangah ruahsan ding dang a um nawn lo. An let hleinga hnakih tam, leitlun ralkap cak bik Rom ralkap cu annih nunau, nauhak le pacang um khawm mi menmenin thla sarih sung ziang tuah thei loin an umter thei zo. Asinan tu ahcun an pacangtha pawl cun ti thei mi an nei nawn lo. An ti thei umsun cu tlang hnuaiah vung tumin an ral kutih pekawk thluhih an sâlih can lan ta, lole an ralpawl hung kai tiang rak hngakih an nupi le fanu pawl duhtawkin nawmcennakih an hung hman lai rak zoh cuahco a si. Cuti'n tlangzimih an rak um ahcun thin tuar loih rak do let tumtu cu zangfahnak sete hman tel loin Rom ralkap cun an nam hriam le fei zum thawn an that thluh dingih, a tang sun mipa cakvak deuh khal an sâlah an hruai thluh ding.\nRiahsiatza Zan:\nRom pawlin Masada tlangzimih Judahpawl an kulh bet sung cu thla sarih a rei thlang.Tikcu le canin tlangrawnih umpawl cu a liamsan vivo. Cerlian ninu khal thlanglam thlangzimah a liam miarmo. Khua a hung thim cetco. Tawkfangah thlang lam van tlunin thlapi khal a hung eng pempo. Zan dang bangin thlapi vang lawmin nauhakpawl cu sa celcite'n an lekaw rero. An lekaw lai cu upa zohmanin kham an tum lo. Hi vekin zalen zetin dawnhar mi nei loih khawsak le tlanlen an duh ruangih hi hmunih ra um hrim an si ruangah, zovek ral hmanin an zalennak le an fatepawl thinnawmnak dipdalter le hnaihnawkter an tum lo.\nAsinan an fate pawlih nawmnak cun rei a daih nawn lo ding ti an thei. Mupi bangin thla neiin zuang hlo thei an si fawn lo ruangah, an hrangah nung cingih Rom kut sungih pekawk ti lo cu tuah thei mi dang a um nawn lo. Hmansehla Pathian ih pek mi zalennak cu zo vek hnen hmanah pek an tum lo, hlohter khal an tum lo. Pathian siar lo zo vek phunhnam dang hman an lu tlunah um a thiang lo tiih zum hngettu cui Judah mi raltha rual cun Rom pawlih ruah ban lo mi tuah an tum.\nTualleng nauhakpawl an ih a hmu thlang. Nauhak dang khal an lekaw an cawl thlang. Zantim an naih cuahco thlang. Tawkfangah an hotu bik Ekazar Ben-Yair cun an zate'n hmun khatah a ko khawm hai. An zaten an hotupai' mithmai an zohih a thusim ding mi theih fiang tumin dai khepkhepin an to. Pacang hrekkhat ralvengtupawl cun an hotu bikih thusim lai tibuai theitu an um pang maw ti thei fiang tumin khamtlang ihsin hnuai lam cu thate'n an vun thlir kual phahphah. Rom ralkap cu an umnak kulh sungah an um kelin an um rero ti an vun hmu. An mithmaiah riahsiatnak a lang ko nan dungsip tumnak sete hman a lang lo. Cule an hotu bik cun tesinfahlang tiangih cinken ringring tlak thu ropi a sim hai!\n\"Dungthluntu rinum le ralthapawl, hlanlai ihsin milai parih tha umsun cung Pathian siar lo, Rom le zovek hnam dang uknak hnuai hmanah lut kan tum lo. Hihi a takin kan langter a cu thlang. Rom kutih kan luh ahcun sâlih tang kan si maiih, cu tlukih ningzakza le mualphothlak a um lo…\nCuruangah thil sunglawi le ropi tuah thlang uhsi. Asinan cui hlanah kan neih mi zate'n nawkkang ta thluh uhsi. Rom pawlin kan thil lak ding pakhat hman an hmuh loih, an tham banah kan minung kan um nawn lo ahcun, an hrangah cu tlukih tuar har a um nawn lo ding ti ka thei. Hmansehla kan rawl retnak cuam cu nawkkang loin himte'n tan ta uhsi. Culawngah rilrawn ruangih thataw kan si lo, sâlih tan kan duh lo ruangih thataw kan si ti Rom pawlin an thei ding.\nRa uh! Kan kutin zalen zetin nam sau a kaih thei laiah thil upat tlak tuah uhsi. Ral pawlih sâlah lut loin thi sawn uhsi. Cuti'n hi leitlun hi kan nufapawl thawn mi zalen dinhmunin tanta uh si.\"\nMipi cu an dai khepkhep. An lakah zohman cui a sim mi el tum an um lo. Lungkim lo khal an um lo. A sim vekih tuah ngam lo ding hmelpu khal an um lo. Nupawl cun ziang theithiam hrih lo an pawm lai fahniangtepawl cu an zohih an mitthli a tla. Tualleng nauhak rual cun riahsiatnakih khat an nu le pai' mithnai cu phaw kekite'n an zoh. Mitthep loih thihnak pahtlang ngam pacangtha rual cun an nufapawl cu an zohih an awm sungah riahsiatnak le thinhengnak a soin a hung so ut-ou. Asinan an hotupai' sim mi si lo hril ding dang an nei nawn lo ti an thei.\nTawkfang an rel tlang hnuah fung zukin an lakih pacang pahra hril dingin rem an ti. Cui an hril mi pahra cun an nupi le fate telin an zate'n that thluh dingin tuanvo an pe.\nVan a thiang riahriah. Thlapi khal tlang phenah a liam zik thlang. Cung sangah arsi an hung de sepso. Thawmvang zianghman theih ding a um lo. Zilthli nemte ra hrang zerzo ti lo an hnenih ra thleng thil dang zianghman a um lo. Jehovah Pathian cun tlunvan ihsin run cuan reroin an thei.\nAn lakih mi pahra cu nam hriam thawn an hung ding suak. Mipa sim lo nunau le nauhak lak khalah thah tihih tal suah le tlan tum an um lo. Nam sau thawn an hngawng an sat tikah sat rem dingin le thi tengteng dingin nunau le nauhakte khalin an lu an rak tun. Nauhak hrekkhat cu ziang bik si an hnenah thleng ding ti khal thei fiang loin an nu le pai' fial vekte'n zathalin an it ih an mit an sing. Nu hrekkhat cun an fate cu nam sau thawi an satthat lai rak hmu ngah pang lo dingin ke thluangin an bawhkhupter. Cuti'n mi pahrapawl cun thin pacang zetin pakhat hnu pakhat an sat that vivo. An sat mi lakah zohman thinphangih tap le talbuai an um lo. An doral Rom kutih thih le sâlih tan hnakin mi zalen dinhmunih thih cu thil sunglawi sawnah an ruat. Cui a thattu mi pahra lakin pakhat cu fung zukin an hril lala. Anih cu a tang lai mi mi pakua thattu ding a si.Cuti'n a thah hlanah mipi an thah mi lakah hnukcat loih um lai an um pang maw ti'n an zoh tha sal thluh. An zate'n an thi fel thluh ti an theih hnuah an lakih an hril mi pacang pakhat cun a dang pakua cu thin pacang zetin a thah thluh. Cui hnuah amah le a mah khal a thataw ve.\nThihnakin Masada kulh cu a tuam pit thluh. Masada kulhih um lakah nungdam pakhat hman an um nawn lo. Zilthli nemte a hrang nawn lo. Thlapa le arsi tle sepso khal an hlo thluh. Van a thim. Jehovah Pathian a riah a sia. Masada kulh luahtu umsun cu nunnak nei nawn lo miruak lawng an si thlang.\nMithiin minung a neh ni:\nA thaizing khua a van that hlan, ar vei hnih khuang hrawngah Rom ralkap cu Masada tlang parah khawthim sendenin hung kai an tum. Judah pawlih rak phih mi sangka khal a awngaw viahviah. Cuiti'n lilawn dawnin an kaiih awlte'n tlang tlun an hungthleng. Sangka an luh vete'n Judahpawl cu fei le nam thawn an thei tawkin an rak do an zum nan, rak dolettu an um hrih lo. A tlang rawn an hung thlen hnu khalah anmah rak dotu ding milai pakhat hman hmuh mi an nei loih an mang a bang. Asinan Rom ralkappawl cu an hna a ngam taktak hrih cuang lo. A thupte'n hmun khatkhatin Judahpawl cun an rak bawh a si ding ti'n an ruat. Hmanseh milai cu sim lo cucip le kharbawk thawmvang hman an thei cuang lo.\nKhawfing a cat ruangro. Khua a vang vivo. Rom ralkap cu a rawn laifang an hung thleng. An rak ruah dan hnak hmanin a hmun cu a rak nuam, a kauh khal a kau diahdiah. Nisuahnak sak lamah a tlar a tlarih dawl mi pindan vek inn an hi hmu. An keh lamah Judah pawlih an sak ta mi Sinakawk (biakinn) cu thing riamrite'n a rak um. Cui kiang naihnawnah Herod siangpahrangih hmeipawl takkhawlhnak le an taksa nonal dingih tikhu thawi an uamawknak lung-inn cu mawi le hngetkhoh zetin a ding. An feh vivoih nisuahnak lamih um tlangzim rawn luhnak kawtka pakhat deuh cu an va thleng. Cui sangkapi cu a sung lamin awn theih rual loin lungpheng hlaipi thawn an kharpit ti an va hmu.\nAsinan Rom ralkap cun kaih le thah an tum bik mi minung pakhat hman hmuh mi an nei cuang lo. Dimtei' milai t'awng awn le au thawm khal theih mi an nei lo. A daihin a dai khepkhep. An mangbangah relh theinak ding inn sung le kawmker tiangin an bih thluh.Thawmvang theih mi an nei cuang lo. A netnakah a rawn kil khat an va thlengih a tlar a tlarih mithi ruak um khawm cu an va hmu. Cui hnu lawngah Rom ralkap cun thil um dan an thei fiang. Diriam fahranin an nam sau thawi dawh that an rak tummi milai pakhat hman an rak um nawn lo. Ni tam le zan tam an taksa hiarnak riamtertu dingih nawmcenpi an rak tum mi fala le nunau pakhat hman nungin hmuh mi an nei lo. Suk le soih caw rual men bangih sawr le fial ding sâl khal pakhat hman kaih ding an hmu lo. An hmaiah uangaw le puarthau zetih dingin, \"kan lo neh\" tiih cil an phui rero thei ding mi pacang nungdam khal pakhat hman an hmu lo. Cuti'n ti ngaihnak thei loin an hotu bik Flavius cu a beidawng le thinling tukah a nam sau vanah athlirih ringpi'n a au ruangro.\nRal nehtu ti dan theu bangin an ral Judahpawl neih mi thilri le thuamhnaw laksak ding an hawl rero nan hmuh ding a um lo. An hmuh sun cu meisa thawi nawhkang mi dum cak riamriam meihawlih cang zo thilri le vutzam pungkhawm lawng an si.\nMiruak umnak kiangih a tlar a tlarih dawl mi pindan sung an va zohih Judah pawlih tan ta mi rawl le eiin ding an va hmu. Cui an ret ta mi tirawl cu milai 1,000 lenglo hrangah ni tam daih a si ti an hmu. Cui si cun Judahpawl cu eiin ding neih lo ruangih thataw si loin, phunhnam dang sâlih tan an duh lo ruangih thataw an si sawn ti Rom ralkap cun an thei fiang.\nGen. Flavius cun amah le amah nehtu ah a ruataw thei nawn lo. Judahpawl sawn cu nehtu diktak an si ti a thei, ziangahtile an kut sungah lut loin mi zalen dinhmunin zingpul mual an rak liamsan ruangah a si. Cui ni cu Flavius in a dam sungah mithiin minung a neh ni a tawn vei khatnak a si. Falvius cu ti ngaihnak thei lo thinling tukah a au ruangro lala.\nCui mah le mah thataw Judahpawl cun sâl tang minung si hnakin, zalennak nei mithi si an hril sawn ruangah Rom nehtu cu anmah ah an cangih Masada tlu nawn lo dingih tuahtu khal anmah an si lanta.\n+++\nLungthin an kai tho: Cui Judah raltha rual thahawknak hmun Masada tlangrawn kil khatah dingin khua ka ruat. 73 A.D laiih mahte thataw Judah ralthapawl cu ka kiangah hung ding thuptho salin ka thei. Thi dingih khua an rak khan lai le cui hlan thla sarih sungih an khawruah danpawl pakhat hnu pakhat in sim reroin ka thei. Annih cun ka lung sung thuk bik le ka hna thli-ah mithiin minung neh a theih ti in sim. Nung cingih sâl dinhmunih um hnakin thih a sunglawi deuh ti in sim. Nun hnakin thih hin mi' thinlung sungah hna a tuan thei can a um ti in sim fawn.\nKa thinlung mitthlam cu muvanlai bangin a zuang diaidoih kan Lairam tlun a thleng. Masada iang tlang a um ve mahna ti'n hring dildel khua le ram le fing le tlang ka cuan vivo. Masada iang tlang a rak um riai lo. Ka lungthin kaithotupawl iang ban pacangtha tal an um mahna ti'n khaw zakipih mi tinkim ka thlir kual lala. Cuipawl iang ban khal hmuh ding an um lo. Milai ciocio kan va bangaw lo ve aw, ti ruat phahin ka thawpi ka hun suah.\nTlailam zilthli nemte a hrang zerzo. Cung ninu khal thlanglam tlang zim phenah liam zai a rel ve thlang. Cuti'n ziangtikah kan ramah Masada iang tlang um leh kei maw ti ruat phahin le ka lungthin kaithotupawl rauthla cu upatnak pe phahin tlang hnuai lam panin nuamteten ka suk\n***\nThaizing khawvan hlanah Rom ralkap pawl cu hi kulh sungah an hung lut thei thlang ding. Asinan hmai lamih kan um dan ding hril thei dingah zalennak kan nei lai. Kan nupipawl cu mi hmuhsuamin umter lo uhsi, kan fatepawl cu sâlih tan timi a theih hman theiter hlah uhsi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/19-2\/tlu-nawn-hram-hlah-masada\/","date":"2017-03-23T04:23:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218186774.43\/warc\/CC-MAIN-20170322212946-00203-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991009235,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999100923538208}","num_words":3176,"character_repetition_ratio":0.037,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mai Bingbi Par Thutawi\nHminpum: Mai Sui Ngun Par\nDuat kawh: Suikuk, Kuk, Kuh\nSuahni: Zarhpi ni (24. 10.82)\nSuahnak hmun: Falam canbary veng ka pi inn\nNu le Pa: Revd. Don Hre Dun (MUlukolh) ,Pi Zing Cuai\nUnau zat: Ka ta le pahnih Salai Jerry Ram Lian Thio, Joe Thian Kip Ceu( Demo Lemlawi) le kan nau ta bik Mai Ann Zung Len Cer ( Ai Thang Vel) le kei mah thawn pa 4 kan si.\nUmnak: MRTV quarter Tatkone khua Naypytaw ,Kawlram.\nQualification: BTh. ( ZTC), Burmese distant in ka zir lai.\nRawlhmeh duh bik: Laisuan hmuah hmuah le mak phek phom.\nHobby: ca siar,Ca ngan, Hla ngai.\nLeitlun ih damsan: ka nu le ka pa\nCabu duhbik: ka siar ban tawk cu ka duh thluh ,duh bik ka nei lo nan ka duh daan bial te an dang aw a thuhla, a cangan daan, a cafang hman, a cabu design, a zuksuai, rontheih mi (tmk. Dictionary tvk.)\nHarsatbik can le nuam bik can : Pathian le ka insang ruat lo ih kei mah lawng rori ka ruat caan hi ka hrang ah cun caan har bik a si.ka nuam bik can cu kan sung kim te ih hni suak kan sai tlang can ( kan sung ten hnisuak sai kan hmang)\nFavorite song: Ka ngai hrih lo mi tla an tam pi lai ruang ah duh bik ti ih simding ka nei lo, awnmawi ah cun Rock sungkua, blues, alternative pawl hi ka duh cuang a sak thei khal ka duh.\nThuken: Pathian in a thei.\nHnatuan: Broadcaster (Myanma radio, Chin program)\nCT: Ziangtik in ca na rak ngan thok?\nMBP: Ca ngan thok daan Phun 8 ka kai lai ihsin catluan ngan hi tlawng ca a si tiah ruat lo in peih zet in ka rak ngan theu. Phun 9 kan kai ah rual pi pawl in a thulu pek in catawi te te in ngan ter theu .Phun 10 ka phit kum ah result suak hngah lai ah nunthuleng ka rak ngan thok.\nCT: Mai Bingbi Par timi hmin na rak ngah le a sullam?\nMBP: Hmai sa bik ih nganmi nunthuleng Hmai sa bik ih ka ngan mi nunthuleng hi kawl in ka rak ngan ih Myitta tamann ka rak kuat cutin result lawng a suak ih ka nunthuleng cu a tel lo. Bible tlawng kai ka thok kum ah MIT tlawng ta pawl ih suah mi \"Dawn\" magazine ka rak lei ,a content ah \" hri phang khat …..\" ti ih ngan aw mi ka hmu a ngan tu ka zoh zang zang ih Kezi Shia Mon ti a si ka lung awi daan cu a mak.Cu mi lai ah ka rual pi Pi Rin le Tin Tin an rak um in rka lungawi pi ve zet . Kezi Shia Mon ti mi hmin cu tu ni tiang ka hmang nawn lo.\nCT: Bezai fing ziat le Nunthuleng paziat na rak ngan zo?\nMBP: Kawl ca ih ka rak ngan hmai sa bik nak hi a tu ah ka ruat sal ih cumilai ah lai ih ngan mi nunthuleng hi Salai Ram Ling Hmung ih ngan mi pakhat hnih fang fang lawng ka rak siar lai naan kawl ca cun ka rak siar tam zet zo. Curuang ah nunthuleng hi kawl ih ngan a awl sawn tiah ka rak ruat a si hmang.\nCT: Na ngan zo mi Bezai le Nunthuleng ah na duhbik mi?\nMBP: \" Hri phang khat cat aw\" ti mi ka nunthuleng tel nak magazine a tawl rel tu ah Saya Phun Hram Awi a rak tel (a tu Revd.) . Cutin MIT ihsin tlawng a theh kum ah FBC Falam ah hna a tuan ih Cerhti magazine hrang ah nunthuleng in rak dil, a nih hi cangan tu pakhat din hmun ah ret in I kom hmaisa bik tu a si.Cu tin \" Duhmi \" ti mi ka rak ngan a thulu pek ding khal ka rak thei lo ih Salai Cung Uk Peng ih bezai ka siar nak ihsin ka lak mi a rak si ,a thuhla cu a dang aw .Cumi hnu rei lo te ah FBA Thang Tsin magazine hrang ah nunthuleng in dil ve cih cumi lai ah Revd. S Nun Uk nih biak nak lam u pa tam pi hmai ah \" na thiam tak si, kan lai mi nunau ca ngan an mal tuk, ngan aw ngan aw a tha \" tiah tha I rak pek ih cu tin kei khal lai calai tiluan ih ka tel vivo nak a si.Cumi lai ah cutivek tha pek nak pawl rak co ngah hlah seh la Bingbi par hi a nung rei lem lo tla a si thei.\nCT: Bezai le Nunthuleng ah khuimi sawn na misa deuh? Ziangruangah si pei?\nMBP: Cerhti hrang nunthuleng ka ngan ah hmin ziang ti ih pe aw ding ka rak thei lo, Bible tlawng ah cun \" Nay Hnin Kha\" ti cu ka hmang zo nan lai hmin ka duh fawn, cu tin ka ruat rero lai fang ah ZTC picnic zinghmuh tlang ah kan rak feh Bingbi an par nasa lai fang te a rak si, cu tawk ah ka rual Pi Rin in \" Hei! Sui kuk Bingbi par ti awk hmen \" tiah I rak auh ih kei khal in ka mithmuh ih Bingbi par le mawi ka ti tuk ve fawn ih lung awi ten cu mi ka hmang cih, ka pa khal in a mah ih pek mi tluk in I duh pi ve.\nPi pu pawl in ziang ah Bingbi par tiah hmin an rak pek ti cu ka thei ve lo nan a nun cu ka uar zet tlang sang, lung kham lak le mi ih hmuh lo nak tuupi sung ah har zet ih nung mi a si tin ka hmu ,cutivek hmun khal ah a mah a caan te ah a par tho tho, kei khal cu vek si thei ka duh ve zet. Ka ruah nak a dik maw cu ka thei ve lo nan Mai Bingbi par ti cun ka ti aw dah lo a mah pangpar rori sunlawih nak ah tiah Bingbi par tiah ka hmang sawn theu.\nCT: Bezai le nunthuleng na ngan zat?\nMBP: Kawl ih ka nganmi nunthuleng 30 lenglo a si ding.\nCT: Biazai na rak ngan thok daan tla?\nMBP: \"Nay Hnin Kha \" hmin in cu tlawng in phar tar ca ah ka rak ngan phah phah, cu tin Bible tlawng ah Pu sui( Zunphir ) rual pi Salai Cung Bik, Salai Bawi cung le Aa Cer thawn kan kom aw, zingkhat bazaar zin kan phei tlang lai ah Pu Sui le Awi pi (Salai Zing Mang) kan tong ih an bezia cabu suah tum thu an rel ih Pu Sui in \" Hei! ngan ve aw ca na ngan theu ka thei ko cuh\" I ti ih cutin Van Cung Thaihlio calai bur sung tel ah ka lut ih \" Ka beidong \" ti mi bezai ka rak ngan ve.\nCT: Na nunthulengih na duhbikmi le na sinak?\nMBP: 2007 pa ni sunlawih nak ah FBC, Yangon mino khawm ih phai ding ih ka rak ngan mi bezai te hi tu ni tiang ka duh bik. Nunthuleng ah cun ziang vek ka si ti a si le, ka nu in fa pali in nei ih kei hi \"sang deuh aw la a tha nan\" I ti ih ka ta pa u pa deuh hi \"mi hmaisong nei tuk hlah aw la\" a ti theu, a nauta pa la la le \"hi hnak in fiang deuh in tong aw la\" a ti ih kan nautabik nu cu \"na san le na ngo hi na u seu thei aw la a tha nan \" in ti ciar theh kei khal nunthuleng thu ah cun ka nu vek ka si ve.\nBezai le nunthuleng misa \"Cumi na bezai kha..\" ti tu hnak in ka nunthuleng thawn i thei tlang tu an tam sawn. Cuhnak ih in thei tam sawn daan tla cu hni a suak tuk ti a si ih………..nan nih in teh ziang tin I hmu ti thei ka duh ve ngai ngai.\nCT: Vankau Arsi Mekazin, October 2007, ih na nunthuleng \"Falam ah Ka Um\" sungah Falam khaw sungih minopawl dinhmun tam nawn na tarlang. Tui sun ni ih Falam minopawl na hmuhdan?\nMBP: Si \"Falam ah ka um\" ah khan Falam mino din hmun tam nawn ka rak langter ngai, ka nunthuleng a tam sawn cu Falam rim an nam thluh ko, cu mi lak ah Falam mino pawl ih khua le ram an duhdawt daan le khua le ram hrang an zuam daan pawl ka ngan hrih lo ih hi hmun ihsin ngai thiam ka dil. Kha mi ka ngan mi ah khan hnatuan nei lo ih a to men khal dawt um zet in ka rak ngan, sinan a tu ah cun an hrang ah result pakhat khat tal suah pi lo ih ngan ding ka ngam lo. Kan khua kan ram ah ziang tin hnatuan um ding in kan tuah ding ti mi thusuh nak pawl hi ka let thei lo ding ruang ah thei aw ter lo ih ka um tla a awl te. Cu mi lai ih falam mino pawl le a tu ih falam mino pawl hi an mah kel te an si ko nan kan khawruah a dang ruang ah kan hmu daan a dang tla a si thei. Si lo le a tleng aw lo mi dinhmun ih a um mi mino pawl ih thaw thawt nak an hawl daan a thleng aw tla a si thei. A tu ih ka lo sim thei mi cu Falam mino pawl an thaw pi suah nak ding tha a ruat sak tu kan tul.\nCT: Nunthuleng ngantu si dingin ziang mipawl a tul?\nMBP: Nunthuleng ngan tu si ding ah cun nunthuleng a duh tu a si a tul, ca a siar tam tul ding, ca a siar tik khal ah a thuanthu lawng zoh lo in an ca ngan daan khal tha ten zoh thiam zuam ding, cun ziang hmuah hmuah that lo lam ih zoh a hmang lo tu khal a si a tul ding a bang, cu lo cu sim ding ka thei lo. Aw! awl te ih beidong a hmang lo mi tla si seh la.\nCT: Nunthuleng na ngan tikah ziangvekin timtuahnak na rak nei ih, ziang mi kha na rak ralring theu?\nMBP: Nunthuleng ka ngan tik ih ka ton theu mi Nunthuleng ka ngan tik ah ka nu ka pa ,ka u ka nau le ka rual pi za ten tha in pek ih ka hrang ah cun kiang kap ruang ih harsat nak cu a um lo, nan kei mah ih ka feel ngai mi si lo in mi ih in sim mi thuhla nunthuleng ih can ter ka thiam lo mi hi a har zet. Mihrek khat ih in sim mi an hmuton mi pawl ngan tha an tam pi nan ka ngan thei lo mi hi a poi ka ti zet.\nCT: \"Nunthuleng cu phuahcop thuanthu men a si ih siar a tlak lo\" titupawl hnenah ziangtin na let duh?.\nMBP: \"phuahcop ngan khal ol hlah khaw\" phuah cop thuanthu siar a tlak lo an ti a si le a tu tiang ih nunsimnak ah le zoh thim ding ih kan hman, kan zir rero mi Aesop ih \"Ram ui le sabit rah, Putar pa le fapa pa thum\" pawl teh khawi kan heih ding. Cun leilung pi ih a buai pi mi Gone with the wind, Romeo le Juliet, Robin hood pawl teh?\nCT: Calai hrangah siseh, milai hrangah siseh, nunthuleng a thu pitdan?\nMBP\" Nunthuleng cu calai a famkim ter tu a si tiah ka hmu. Cun nunthuleng hi rak um hlah seh la milai nun ah um a har sin sin ding ka zum. San thuanthu tam pi khal a hlo ding tiah ka ruat.\nCT: Ziangtik ihsin ca na rak siar thok? Cule ziangvek lam ca na siar tam bik?\nMBP: Ka ta pa nau ta deuh ka um phah ah shwetaew sung ih thuanthu kha voi khat siar ah ka siar theh ih ka rak lung awi zet mi hi ka mang ring ring ,cu hnak ih ca tawi cu ka rak siar zo ti nak a si. ka ta pa hi 88 ah a suak si khawh kei 82 ah ka suak ih ,ka ta pa kum khat a ti in tuat men seh la ka kum 7 ah ca ka rak siar thok zo si ding. Nunthuleng hi ka siar tam bik, a sinan a tu ah cu radio a ngai tu pawl hrang ih thathnem pi ding mi pawl ka siar tam vingvo.\nCT: Tufang kan calai dinhmun na hmuhdan le kan calai a thanso sinsin theinak dingih ruahnak na pek duh mi?\nMBP: \"Kan calai dinhmun hi a thangso vivo, a thanso sin sin nak ding ah cun cu tin kha tin\" ti ih simding ka thei lo. Ka hnak I doh tu cu a um cu mi cu magazine tivek hi pawlkom tam pi in a pak pak ih kan suah ciam co mi………\nCT: Bezai cabu bu ziat na rak suah zo? Bezai\/nunthuleng cabu ih suah dingin tumtahnak na nei maw?\nMBP: Bulpak ih suah mi pakhat te hman ka nei hrih lo, rual pi pawl thawn cu Tlangzim meikhu le FIDI bezai cabu, cun tlawng kai lai ih kan rak suah mi pa khat hnih te khal cu a um ko. Nunthuleng khal Cung Ngai ih \"A tap mi mitthli\" cabu ah ka ngan mi pakhat in telh sak ih cu mi lawng a si ko. Si! kei mah ten nunthuleng cabu suah leh ding cu ka duh ko, Nhgepi khal in suah thlang ding in l ti rero. Zunphir khal in a zuk suai ding a ral ring aw zo nan……J\nCT: Vankau Arsi Mekazin, May 2009, ih na ngan mi \"A Cui Ni Khat\" nunthuleng ahkhan mipa suakthuan tlawngta pakhat ih feeling kha thuk zet, kimcang zet le cipciar zetin na rak ngan. Khavek kha ziangtin na rak ngan thei?\nMBP: \"A cui ni khat \" rak ngan suak daan cu hi tin a si ti ih sim tul pawl a si deuh. Saya MyaThan Tinh ih kawl ih a leh mi J.D Salinger ih Cacther in the Rye ka siar nak ihsin a ra suak mi a si , ka rak siar hmai sa bik lai ah cun cu ti ih nunthuleng ngan ding tiang cu ka rak ruat lo ,cu tin ka siar hnu rei pi ah Salai I Bawi Uk Thang thawn kan ca siar mi pawl kan rel tlang nak ah cumi nunthuleng thu ah kan theng ih siar sal duh nak ka nei ih cu tin ka siar sal nak ah hmai sa ka siar lai ih ka hmu daan thawn a bang aw lo in ka hmu bet mi cu tlangval pek te pakhat ih feeling hmang in milai tam pi ih zia za a lang ter mi a si. Cu ti ih ka hmuh nak ihsin ka ruat suak mi cu ka kiang kap ih thil cang mi le ka hmu mi pawl hi tlang val pek te ih mit in ngan ve seh la duh a nung zet mi nunthuleng a ra suak ding ti mi a si.Tlang val pek te ih kiang kap thei a duh lai fang mi a thinlung le thuh a nei hrih lo mi a ruah nak , pheh a nei hrih lo mi a hmu???h daan pawl hmang in ka ngan mi a si. A thuan thu feh daan ka duh zet ih cu mi vek ih ka ngan mi cu a si . A kiang kap le a thuhla cu an dang aw ti a siar tu in nan thei ko ding . Cun cutluk tiang ih tlangval pek te ih feeling pawl ka ngan thei nak cu mipa rual pi tam ka neih ruang ah a si ih ka ta le ih character khal an tel . Ahlei ce in Ka rual Lal Biak Sui te inn tang ah phun 9 tlawng ta pawl an it ih ,an suh an soh ka hmuh hai nak khal in tam pi I bawm.\nCT: Upattlak na ti mi minung hi zovek an si pei?\nMSP: Upat tlak ka ti mi pawl hi pakhat le pakhat ka u pat nak an bang aw lo hnawmpung sung fek fek lawng ih hnawm a hlon ruang ah, eco- concern a neih ruang ah, a nupi le a fa te a duhdawt ruang ah, zuutama pasal thin sau ten a kilkhawi ruang ah, mi ihthluak a fir lo ruang ah, a sual pang mi thil par ah tuanvo la ngam ruang ah, mi dang ih tuar nak a hlawm thei ruang ah, meeting ah a thu fek fek lawng a ti lo ruang ih mi zuar thlai a hman lo ruang ah, mit hmai ngah duh ru thil ti thei pawl hnen ih mithmai ngah ding ruat lo in mi harsa an ti mi pawl lam ih a tan ruang ah, mi tam pi thei fek fek lawng ih hnatuan tu a si lo ruang ah ti vek in an tam pi … ziang vek hnatuan khal a si le a thiang mi a si poh ah cun ning zak lo ten a tuan ngam ruang ah, a par thlen duh ruang ih mi nam thla tu a si lo ruang ah, a tuan vek ngai ngai lawng in a tong ruang ah tin…..ka u pat vivo hai ka rel vivo le a cem thei lo ding ih ka hrelh pang mi tla a um ding curuang ah hi hmuah si hrih seh.\nCT: Radio Broadcasting ah hna na tuan tin kan rak thei. Himi na hnatuannak thuhla le na hmuhton mipawl tla in hlawm aw.\nMBP: Radio Broadcasting ah hna ka tuan Si, cozah radio broadcaster ka tuan. 2009 Nov 2 ni ihsin ka rak tuan thok ih 2011 March thla ah permanent in pek.Kan awsuah nak ah mi pa 5 kan si ih kei hi junior bik ka si. Umm! kan hna tuan nak le ka hmu ton mi lo sim seh la cu , hi tawk ih ka tuan thei nak hi Pathian ih thlaw suah le U Sap te ( I Love Myanmar) ih duh sak nak ruang ah a si. Salai Phun Zam ( Van Than Zam pa ) hnen ah hitawk ih tuan ding milai an hawl ter , broadcaster ding cu a si ih , lai ca le lai tong thiam le a tul ,kei hi announcer tuan ka peih zawng a rak si , thal tlawng pit ah nau hak pawl laica tla ka zirh phah si , hnatuan le ka nei lo ,a nih in le mi hawl ciamco nak can a nei lo ih \" na tuan thei pei maw? \" ti ih a suh mi lak ah ka rak tel ve ih cutin kei mah feh ding in kan rak remcang aw. Hih hnak in rak nau hak deuh ning la ka tuan pek thla thum li ah ka mitthli le ka khak hnap thawn ka rak tlan sal teng teng ding. Cutluk tiang ih rak hut (huat a si lo ) mi ka si, a tu ah cun tuar man ka nei ka tuan pi pawl hnen ah ka nuam aw ngai ngai, ahleice in Pathian ih duhdawt nak sunsak ka thiam nak hmun khal a si, ziangah ti le hi nah ka thlen hlan ah cun I duhdaw tu pawl hnen lawng lawng ah ka rak um ih Pathian duhdawt nak ziang ka rak siar lo. Hi tawk ka thlen in Pathian in I duh ko ti mi ruat rori in thazang ka rak lak ih tu ah cun hi nah ah rak thleng hlah ning la ti ka ruah men ah ka thin a phang. Kan hantuan daan hi tlun lam ih broadcast daan ding in khaih sak cia mi a um, thuthang le cahram cu tlun lam ih in pek mi kan than theu .Cun rawl suan daan, nunphung , harhdam nak ti vek pawl hrang ah cun kan mah ten ca hawl in kan siar ih kan ngan, kan ngan mi an siar ih nan suah thei in ti in lai ah kan let hnu ah kan suah theu. ( mi dang ih ngan mi suah ding ih sian zo mi pawl khal kan suah theu )\nLai ih kan leh nak ah hin lai ih kan neih mi dictionary pawl, kawl dictionary ,mirang dictionary kan ron, kan suh ban mi kan sut hai..tu ni tiang a fam kim mi cu a si hrih lo, ruah nak pe tu le rem sak tu ding kan bawh ring ring ko. Aw suah nak a si vek in pih ni a um lo ih a rem cang daan daan in cawlh kan sawng aw theu. Atlang pi thu ih kan hnatuan daan si.\nKan hnatuan nak a thupit zia\nKan tong le kan calai kilkhawi nak hmun a si, cun nunphung le kan thuanthu kilkhawi nak khal a si fawn, kan awnmawi kilkhawi nak hmun khal a si. Kan aw suah a ngai tu hi a tam sawn cu khaw te ih um an si ruang ah kan mipi tam sawn ih theih nak le ruah nak a thanso ter tu khal asi, curuang ah a hmun ih aw suah tu lawng ih tuanvo lawng ah ruat lo in kan miphun za te ih thei pi ding mi a si tiah ka hmu. A tu ih in tan pi tu pawl khal kan mah in bawm lawng si lo in kan miphun an khai sang rero mi a si. Kan lai awsuah nak hi hmakhat sung te thinlung a nuam ter tu entertainment lawng si lo in thu theih nak a pe si, fimzir nak le asi si thin lung le a hnem fawn mi infotainment le edutainment tha khal a si a tul. Curuang ah kan mah lawng ih theih mi le hmuh mi le thiam mi lawng ring ding ah cun cozah ih in pek mi kan awsuah nak hi pam hmaih a um lo ding maw!\nCT: 'Duhdawtnak' ti mi ih sullam hi ziangtin na simfiang duh?\nMBP: Thu in suh mi ka phurh a rit zet lai ah a zaang khai te in sut ih an thiam nasa ka ti naan awl te ih leh theih mi a si ual lo. A tu tiang a hman ka thiam hrih lo mi Ka suah pi mi hriamhrei a si. \"Duhdawtnak\" ih sullam hi hlan lai pi ihsin a tu ih a um nawn lo mi milai pawl in cumi a si, khami a si an rak ti mi a si, a tu khal ah kha mi a si, cumi a si kan ti rero ,a thleng hrih lo mi can khal ah a tu ih a um hrih lo mi milai pawl in khami a si, cumi a si ti ih an el aw lai ding mi cu \" duhdawtnak\" a si ka ti theu. Duhdawtnak thawn peh par aw ih pakhat ka sim thei mi cu \" can cu mi hmuah hmuah ih lungkim tlang mi a tha bik mi physician a si, duhdawtnak ruang ih ngah mi hma khal a dam ter thei nan a nun ter sal thei tu cu duhdawtnak lawng a si\".\nKei mah vek ih nunthuleng nganmi si ding cu zohman ka duh sak lo, ziang ah ti le ca ngan ka ze ,ka daithlang ih nawt cop ka tul ring ring ruang ah. J ruah nak pek seh la ….kei mah vek in ca ngan ze lo ding ih ruah nak pek ka duh cun ca ngan nawt leuh leuh nan ttul ve pang khal le ca ngan I nawt ring ring ih khawi hmun ka thlen khal ah ka nunthuleng a ra lak peih tu Nhgepi vek rual pi le, ziang hman na ngan hrih lo maw kei ka ngan zo ual ti ih i zuam tu Cung Ngai vek rual pi ,cun na nunthuleng a tel lo cu a va poi ve I ti theu tu ka nau le le ka rual pi pawl vek nan neih ve a tul ding.\nCu le kei mah khal lai nunthuleng ka rak siar mal ruang ah lai ih ngan theih lo tluk ah ka rak ruat dah ruang ah lai nunthuleng ngan tu an um vingvo nak ding ah cun ngan cia tam pi kan hmuh a tul.\nKei mah khal zin hawl phah rero ka si ih hih zin ,khai zin tiah mi ka hmuh thiam lo..kan zum mi zin cio cu kan zawh san pei uh, a tha sawn mi zin kan hmuh khal ah ka zawh zo hnu hnu ti lo ten a tha sawn mi kan thlun pei uh ( a ol mi ka ti lo maw)\nNunthuleng ka ngan ding tik ah, a thok in a cem tiang ka thuak ah ka ngan hmai sa theu, ka ruah nak ih a tlaung hnu lawnng ah cahnah ah ka ngan theu. Cun ka ngan hlan ah rual pi pawl ka sim hmai sa theu, a tu ah cu ti ih sim ding rual pi khal ka kiang ah an um nawn lo,aw ka hnatuan pi Salai Lian Ci cun ka sim ah cun I ngai sak theu ih khal I pe theu…cun ka ngan mi khal I siar sak aw ka ti ih a tel nak magazine ka pe i siar sak theu ih ka hnuk a cat lo fang fang .\nMBP: A hlan ah cun nunthuleng ka ngan le a netnak hi ka rak thlah hluah hlo men atu ah cu ralring ding in ka ruat cat zo, tmk a hlan ah cun pakhat khat character tha lo a nei a si le ka tan san men nan a tu ah cun nuncan a tha lo mi a tel le that ter ta ding in ka ralring. An kedam, an hnipuan ka hruh ter mi le an hna tuan a kaih aw le kaih aw lo ti vek ka ralring, ralring lo in kan lemcang nu kha a um lut hnak ih a tam tuk mi hnupuan kan hruh ter pang le hlawh hlang ah kan can pang thei, cu vek in mipa tla mifir ah kan can pang thei.\nCT: Nunthuleng na ngan daan, research a tul in na thei maw?\nMBP: Ka ca siar mi tlang khat te khal ka hrang ah nunthuleng ngan nak material ah an cang thei, Tmk \" Ka kiang ah an um dah\" ti mi ka ngan suak nak khal hi korea zatlan pakhat ka zoh nak ih sin a si, suakthuan tlawng a theh lo in zonzai zet ih hna a tuan nak ah a a rual pi pawl an ra ih, kanun nak hi suak thuan phunkhat te ka ong lo ruang ah angki beh pakhat te sih sual mi vek in khawi tawk hman ah a rem cang thei nawn lo ti ih pakhat pa ih tong mi ihsin ka rak ngan mi a si. A tutiang ka ngan mi ah cu research na sa zet ih tuah tul ciamco mi a tel hrih lo, kei mah te ih ka hmuh ton mi par ih ngan mi an si lai ruang ah a siding, kan ngan duh mi ih zir in research tuah cu a tul rori.\nCT: Neita lam ah cahduh le sim duh na nei bet maw?\nMBP: Nunthuleng ngan ka thok rero hnu ah Senhri magazine ah Mai Sokhlei par interview ka rak siar ih nunthuleng ngan tu pakhat dinhmun ah interview sut mi si ve seh la tiah ka rak daw zet, tu ah ka sunmang pakhat thawk in khum sak tu CT. Cun ziangvek te ka ngan khal ah ka nunthuleng a rak siartu pawl, nunthuleng sung ih an hmin ka duhduh ih ka telh khal ah I to dah lo tu zaten, Calai mi ah I cohlangtu calai unau nan zate, hi interview a siar tu nan za ten, calai lam zin ka rak zawh nak ka sulhnu zawt sal tik ih hrelh atheih lo nan, hi tawk ih an hmin ka telh lo mi pawl …………. hnen ih sim ka duh mi pa khat a um. Nan mah lo in Bingbi par a nung thei lo.\n> Facebook ah Bingbi par tin hawl ka ol te.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/nimthlakau-interview-mai-bingbi-par\/","date":"2017-03-30T18:37:57Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00373-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998495579,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998495578765869}","num_words":4687,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.353,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kumthar Thucah\nhmun: Lion City Hall, Yangon\nBy Dr. No Than Kap\nA ra suak u le nau nu le pa nan zate hnenah kan Lai kumthar lungawinak um hram seh. A hmaisabikah tuvekin mipi hnenih thusimnak can i petu Falam Pawlpi EC upapawl hnenah lungawi thu ka sim. Tui sunah ka ir-awm sungah mipi hnenih sim duhmi a tam zet nan kan Lai kumthar thu malte le thanso lamih lungrual kan thiam sinsin theidan ding thu lawng ka sim ding.\nHi hmunah ra suakkhawm men si loin Lai kumthar lawm tlang dingih ra suak kan si ruangah phunhnam pakhat kan sive ti leitlun theihin kan langternak khal a siih a ropiin a sunglawi hleice.\nASINAN, tui ni ih ra suak mipi pakhat ciar hnenah, kan Lai kum thar ni cu ziang tik a si tin in suttu um bang sehla, cumi ni cumi thla a si tin fiang fukfin sim thei lotu cu mi tam sawn kan si men ding. Tui ni October 14 hi kan kum thar ni cu a si ko lo maw titu khal kan um thei men. Ngaingai ah a rak si fawn lo. Tui ni cu kumthar ni si loin kumthar \"lawm ni\" lawng a si. Ziangahtile October thla ah Lai kum a thar ve lo, August thla ah a thar zo. Asinan a lak le November, a lak le October, a lak le September ah Kawl nithla siarih tadincut lahpih senden in kumthar kan tuah tikah kan minopawl hrang tla ahcun kan kumthar can ni le thla hi khui bik a si tin buai reronak tlak a si ko. Pupa sanah Lairam ah rawl ngaiih kan rin bikmi fangngai thar lakluh thluh can khi kumpi kum khat a cem can a si. Cui can cu Mirang nithla siarin August thla thawn a dengaw. Cui can cu kum hlun thlah liam can le kum thar hmuak can khal a si. October thla ih fanger\/tho\/dawngpi\/ lohawt, kan hman thawknak san cu 1906 hnulam ah Lairam ah tlawng a hungum tikah October thla ah tlawng a pit theu. Cuisin tlawng pih can senden in kumthar cu October ah run hman lanta a si.\nZIANGRUANGAH kan kumthar ni le thla thei fiang lo kan tam sawnnak san? A san cu ni thla siardan le kum thar tivek khal thupi ih retnak cang kan thiam lo ruangah a si. Felfai zet nithla siar dan neih hi phunhnam upa kan sinak langtertu a sizia kan theih a tul. Phunhnam ding hnget tertu cu hnam dan hi a si ti khal kan theih tengteng a tul. Kan dan kan kilhim thiamih kan cawisan thiam lawngah phunhnam dang lakah upat tlak le zah tlak kan si thei ding.\nTui ni hi Chinram pumpi huapih tuahmi kumthar lawm ni a si lo, Falampawl lawngih tuahmi a si. Curuangah Falam pi dinhmun malte sim ka duh. Falam thansonak thu rel tinten ka theih theu mi cu, \"Falam cu hrin le hnam kan tam tuk, hrin 11 lai kan um ruangah kan thu a rual thei lo a than khal kan thangso thei lo ding,\" ti a si. ASINAN kei cun cutin ka hmu ve lo. Hrinhnam kan tamnak hi a tha lamih fehpi kan thiam ahcun thazang cahnak nasa zetah a cang thei tin ka hmu. Falam in mawi tertu a si tin ka hmu fawn. Pangpar hmuanah pangpar phunkhat lawng si loin phun dangdang, a sen, a hring, a rang, aire tin an um khawm tikah cui pangpar hmuan cu a mawi cuang bangin Falam ah hrindang dang kan um tikah kan mawi sinsin thei.\n## Theih awl dingah Falam cu kuttum vek a siih hrin 11 cu kutzung vek kan si. Kutzung 5 hi a bangaw an um lo nan pakhat ciar an thupi thluh. A khuibik hman um lo sehla kuttum cu a cah ding zat a cak thei nawn lo ding, a mawi ding zat a mawi thei lo ding. Kuttum le kutzung thenawk a theih lo bangin hrin 11 le Falam thenawk a theih lo. Zangiat cu Falam a siih Falam cu Zangiat a si, Hualngo cu Falam a siih Falam cu Hualngo a si. Zahau cu Falam a siih Falam cu Zahau a si. Cutivekin hrin zaten kan si thluh. Zovek hrin khal huat bul, do bul le eltai bul mi neih lo ding. Hrin khat tlin lonak a um asile hrindang in kan khuh mawi ding, kan tuam mawi ding. Hrin khat thangsiat cu Falam pi thangsia thawn a bangaw, hrin khat hminthat khal Falam hminthat thawn an bangaw ti theih ringring ding.\nCuruangah, kan danglamnak hi in ceimawitu le in famkimtertu le in caktertu ah hmang thiam sisehla cu hrin 11 kan um hi Falampawl tumsuk lam in pantertu a si cuang lo ding. Asinan tumsuk lam lawngih lungrual kan thiam ahcun, a dik, hrin 11 kan um hi in caklotertu, in thangsolotertu, in mawilotertu a si tengteng ding. Asile tumsuk lamih lungrual timi cu ziang a si?\nMai hrin cio uar le cawisan hi a pawinak a um lo. Asinan mai hrin cawisan tiang lawng thiamin hrin zate kawm (hrin 11) Falam timi cawisan lamih lungrual le tuan tlang kan thiam nawn lo ahcun, cucu tumsuk lamih lungrual lawng thiam, thanso lamih lungrual thiam lo ti theih a si. Mah le hrin cio kan cawisan le kan cahter mi cu a hnakih tum le sang deuh Falampi timi caktertu ah kan hman thiam a thupi, a tul khal a tul. Falam cahter khalah cawl cuang loin Chinram pumpi caktertu si ding tiangin kan tuan a tul.\n[Kumtin hrin 11 in a hranten kumthar lawmnak kan tuah khal hi a pawinak a um lo. Asinan, mai hrin kumthar tuah lawngah neih thingnung suah duhin Falam kumthar tuah tikah phur nawn lo le paih nawn lo kan si ahcun, thil dik lo le tumsuk lam panih feh a si. A cang thei a sile, zawi hrin hmanin a hranten kumthar tuah loin Falam ah sungkhawmaw thei thluh sehla a tluktu a um lo. Innsang pakhat ciarih sumpai kan hmanmi a mal phah deuh ding, pumkhatnak thinlung khal in neiter sinsin ding.]\nMizia: Hrin 11 lakah kan mizia za ah za a bangaw thei lo, nu khat pa khat hrinmi hmanah mizia le pianhmang a bangaw thluh thei lo. Mi thinnem zet kan um ding, mi thin tawi zet khal kan um ding. Cak deuh kan um ding, cak lo deuh kan um ding. Kan mipum khal a bangaw thei lo, a tam kan um ding a mal deuh kan um ding. Hihi leitlun dan a si. Asinan hi kan bangawk lonak khal hi eltaiawknak, nautatawknak, hmuhsualawknak, uarawknak, le huatawknakih kan hman pang ahcun, cu khal cu tumsuk lamih lungrual a si.\nT'awng: Falam peng sungah hrin dangdang kan um bangin kan t'awng khal a bangaw lo. Mah le tappi t'awng cio kan nei. Mai tappi t'awng cio kan hman khal a pawinak a um lo. Asinan kan zaten kan theih tlang cio mi le Lairam pumhuap tiangih tlang t'awngih kan hman reromi Laizo (Falam) t'awng hi lungrualten hman tlang le cawisan thiam nawn loin mai hrin t'awng uar tiang lawngih kan tawp pang ahcun, cu khal cu tumsuk lamih lungrual a si.\nFalampawl kan ihthat sungah Lairam khawpibik sinakin tlang hra danah in vaih san. Ziangtitha maw! Falam khawsungah Regional college um ding rori um loah a cang sal. Ziangtitha maw! Falam khawkiang Surbung tlangah vanzam tumnak um zik rori um loah a cang sal. Ziangtitha maw! Falam peng sung Laiva ah Falam khawsung daih neknek hydro electric a um nan Falam khua in electric phiang kumah vei hnih khat fang a ngah. Ziangtitha maw!\nASINAN ziangtitha maw!! ti tul lo thil mankung pakhat kan nei. Cucu kan Falam tlang t'awng Laizo hi a si. Khuanui remruahin hi kan Falam tlang t'awng hi Chinram tlang t'awng khal a si cih. Hihi uanawk ding cu a si lo nan, lungawinak tlak cu a si ve hrimhrim. Asinan kan kilkimih kan cawisan thiam lo ahcun hi Laizo t'awng khal hi \"ziangtitha maw\" timi lakah a tel ve leh ding. Ziang tlukin hi kan t'awng hi kilhim le cawisan vivo a tul ti malte sim ka duh.\nKeimai ka theih fiang rori mi hmanah, kan dung 2003 June thla hrawngah Radio Laican ih hmanmi Laizo cu Laimi zapi theihmi a si lo ruangah thleng a tul tin tlunlam thuneitu hnenah ca thawn nasaten peng dang unau hrekkhatin thu an thehlut. Hi thu hi kan Falam Pawlpi Secretary hlun Salai Tuan Ling Thang in a rak theih ngahih kan Falam Pawlpi calai le nunphung hotu hlun Saya Phun Kar Thang a sim. Anih in kei I sim sawng. Cuisin thu thawn ca thawn tlun lamah thil umdan nasaten kan sim. Laizo (Falam) tawng cu thleng loin tui ni tiang amah kelin a feh. Hi lawng a si lo, nan theih cio mi ram pawn Radio ih suahmi khalah Laizo cu hman ringring a sinan, tui kum June – July thla ah a hran kel thlisia a hrang lala ih Laizo tawng hman siang loin zarh thum sung rori Laican khal a tawp. Kan theih vek asile Washington lamih thuneitu hnenah Laizo tawng cu Laimi mi malte lawng theihmi a si, mi tam sawn theihmi a si lo. Cuitlunah tui ralkap cozah in a hmanter menmi a si tin ca tampi a lut. Cutikah hotulam mangbangin Laizo tawng cu hmang nawn lo dingin zarh thum sung an cawlh ter. Hi thu kan theih veten Washington ih tuanvo neipawl hnenah ca kan kuat. Email le internet zohtupawl cun cui ca khal nan rak hmu ko ding. Tu ah Laican cu peh sal a siih Laizo tawng khal hman sal a si. Tui ni khalah hi thu ah, nan u le pa le pawlin itthat loin kan hna kan thawng ringringih a tul danih humhim vivo dingin kan ralring ti lo sim ka duh.\nHi thupawl ka lo simnak san cu kan neih ciami khal kilhim le cawisan kan thiam lo ruangah an rak hlo dah zo, lehhnu lam khalah an hlo thei ti kan theih ka duh ruangah a si.\nHitin kilhim lawng khal a tawk lo, kanmah Falammi lalain nasa zetin Laizo t'awng hi kan hman tamih kan cawisan a tul. Curuangah (1) Ziangvek tappi tawng nei kan si hmanah kan fa le pawl cu Laizo tawng hi thiam tengteng dingin zirh ding an si. (2) Bible tlawng le Biak inn khawmnak khalah kan Laizo tawng hi hman hramhram ding a si. Kan palh zet theumi cu hnamdang mi, thimnakah Kawl maw, Shan maw Karen maw pahnih khat kan khawmnakih an um asile kan tawng an theih lo phangin aw pai le paiin Kawl tawng kan hmang ciamco. Tlawngah siseh khawmnakah siseh a tam sawn Laimi kan si ahcun cui pahnih khat hnamdangmi cun kan tawng zir ve mai hai seh. Kan tawng an zirih an thiam ruangah an hrangah sunnak fate hman a um lo, an tawng bakah tawngdang pakhat an thiam bet a si maiih cucu an hrangah hlawknak ngaingai a si.\nKan calai thu ah, Mirang sanlai 1922 lai ihsin Lairam tlawng hmuahhmuah ah hman dingih an rak hrilmi Laizo ca neitu kan si. Asinan Laizo ca hmangin ca nganmi cabu ti tham a um hrih lo. Tuvekin a feh vivo asile kan ca khal kanmai peng sung hmanih hman mumal lo ah a cang leh ding. Ca timi cu ziang tlukin famkimin tha khal sehla cui ca hmangih nganmi thu le hla a mal vivo ahcun rei hlanah a hlo tengteng ding. Khatlamah ziang tlukin ca nganmi tam khal sehla a siartu an um lo ahcun umzia a nei cuang lo. Curuangah ca ngan thiam cin cun nasaten ca phunphun ngan vivo ding. Ca ngan lo mipi khalin Kawl le Mirang tivek phunhnam dang ca hman mit cat thla zik ko kan siar ih kan bih paih rero ahcun, kanmai ca te thawi nganmi cu ziangvek thu a si khalle siar tengteng ding. Ca siar thiam lo hi atnak a si bangin, ca siar thiam nacingin ca siar tam lo hi mi bang lonak a si ve ti hi theih ringring ding.\n[Kan MINOpawlin nan lungawinak le lunglennak thu le hla nan langternak cu kan Lai anka niakno si sinsin aw sehla, nan uarmi cu kan ca te thawi thu tinkim t'ial thiam si hramseh. Tlangval pawlin nan uarmi Lai fala cu kan phunhnam lainattu le zahpilotu, kan ankate thawn a lungawinak le lunglennak thu tinkim langter thiam lengnu si hram seh. Fala pawlin nan uar dingmi tlangval cu kan Laidan upat le cawimawi thiam, hnamdang ca men si lo Laica le biazai te thawn ca a lo kuattu valpa si thlang hram seh. Minopawl lungput parah hmailam kan fehdan ding a thumaw ti thei ringring hram uh.]\nKan Laizo cafang kawm dan (orthography) ah 1980 hnu lam ihsin hitin si sawn ding a bang timi thu a suak. Cucu ngaihsak a rak si lem lo nan kum 2000 hnu lamin ngaihsak vivo a si. Tu tla ahcun kan ngaihsak tuk lamih nang cu O nang cu AW ti tiangin ti aw hman kan um. Tuvekin O le AW thu ih kan buai paih vutvo hi kei cun \"calai ih harhtharnak ropi\" a si tin a tha zawngin ka hmu. Hitin kan buai hlanah cahmai pakhat hman siar paih lo kan tam zet nan kan buai hnu cun tlar hnih khat nganmi ca te le rualpi hnenih kuatmi ca rori hman, O maw a hman, AW maw a hman tin kan bih paih rero ih hi tlukin kan ca ngandan ih kan thinlung in la luttertu, Calai in duhtertu O le AW hi kan CIZUSIN ti tlak an si ko. Ngaingai khalah tui ni tiang kan ca nganmi zoh rero tikah cahmai pakhat hman O tel loin nganmi a um lo ruangah O hi kan ca famkimtertu a si. AW khal cu thotho. Ca in tuahsaktu JH Cope khalin O le AW hi a rak hmang veve zo. Curuangah an pahnihin an thupi veve, hlawn bul le lak bul um thei a si lo.\nAmah lawngte, ca siar sakawk duh nawn lo tiangin kan um phah, ca ngan khal paih nawn lo tiangin kan um phahih pakhat le pakhat huatawknak tiangih kan hman ahcun thil tha lo le thil atthlak ngaingai a si ding. Cucu tumsuk lamih khawruat le ke kar a si. O uar deuhih nganmi khal kan ca, AW uar deuhih nganmi khal kan ca ti thinlung kan neih ahcun, O le AW ih kan buainak hi kan calai sungih thuk sinih in lut tertu a si tengteng ding. A thupibik cu ziangvek lungput thawn ziangkim hi kan zoh ti miparah a thumaw. Tumsuklam si loin thangso lam mit thawn ziangkim hi zoh thiam hram uhsi, a se lam si loin a thalam mit thawn ziangkim hi zoh thiam uhsi. Cun kan duhdan tantain midang duhdan kan thlun ngam can khal a um a tul. Kanmai duhdan lawnglawng midang thlunter tum ringring ci a si lo. Lungrual taktaknak ding a si ahcun keimah rori khalin ka duhdan vek duh lotu midang duhdan thlun ka hreh hrimhrim lo.\nCun, ka phan theumi cu Kawhhran thu ah siseh, Calai thu ah siseh, Hrinhnam thu khalah, Falam pawlin \"Mi tamsawn duhdan\" timi hi luan tukin kan fehpi pang theu maw ti a si. Thimnakah Zahau hi Falam hrinhnam lakah kan tambik tiin kan thu khal lalter tum ringring sehla thil dik a si thei lo ding. Khawhhran thu khalah cu thotho. A can canah annih cu kawhhran tenau timi awkam dik lo zet theih ding a um theu. Kawhhran cu Jesuh Khrih taksa a si ruangah a tenau le a tum (picang) timi a um thei lo. Pawl kan timi denomination lawngah sungtelpawl zohin mipum tam cu Pawl tum mipum mal cu Pawl te\/mal ti theih a si (Hi zawn khalah tenau timi tawngfang kherkher hman cu a dik lo ding). Can tampi ah a thu ih zirin mi tamsawn duhdan cu lalter ding a si ko. Asinan kan ralrin lo asile mi tamsawn thuneihnak timi \"Majority dictatorship\" hi tihnung zet ah a cang thei. Tam sawn sinak in mi kan nauneh ih kan nambet tum ringring asile thudik le thutha in hmunram nei loin a um thei. Ziangahtile mi tam sawn duhdan hi a dik can tam hmansehla a dik ringring lo, mi mal sawn duhdan khal a sual ringring fawn lo ti leitlun san thuanthu ah vei tam kan hmu.\nKan unau Pengdang mi hrekkhatin Pu No Than Kap ih policy cu Falam peng cawisan lawng a si, a tumtahbikmi cu Chinram capital Falam ih thawn sal a si an ti. Ca thaw rorin nganin suahmi khal an nei. A dik, Falam peng cawisan cu ka thih tiangin ka tum ding. Asinan Falam peng cawisan lawngin ka tawpter tum lo, ka tawpter dah fawn lo. Chinram hrangah tling le tling loin ka mitthli, ka thlan le ka thisen luang tiangin ka rak tuan dah, ka tuan reroih ka tuan vivo fawn ding. A dik, Chinram capital khal Mirang san lai ihsin Falam ih um zo a si ruangah Falam ihsin Hakha ih a thawn hi tul ka ti lo, hmansehla Hakha ih a um zo ahcun Falam ih thawn sal khal tul ka ti lo. Hihi thil thupibik ah ka ret fawn lo. Asinan ka duh lomi le ka duh dah lo dingmi cu iksiknak ruang menih a um cia mi laksakawk le thawnsakawk hi a si. Peng pakhat thansonak cu pengdang pakhatin a va ti buai a tul lo. Falam hi Lairam khawpibik si lo khalin nasa zetin thansoter a theih. Tu khalah cement factory a um ding, surbung tlang khalah vanzam a tum leh ding, rihzin khal tuah that a si dingih Kalay le Falam karlak zin khal a kau sinsin ding.\nKan khua le ram thanso thu ah: Falam sungih um hrinhnam 11 an thanso cio asile Falam pi khal a thangso ve dingih Falam a thanso le Lairam pumpi a thangso cih ding. Cuvek thothoin peng dang Mindat maw Matupi maw Thantlang maw Tedim maw an thanso le Lairam (Chinram) pumpi a thang so cih ding tin za ah za ka zum.\n**Curuangah kannih Falam pawl khalin kan Falampi thangso sinsin dingin zuam vivo hram uhsi. Hihi kan liang parih thumaw \"phur\" a si. Falampi hi kuttum hngetkhoh vek si dingin tel hngetaw sinsin uhsi. Cutin Falampi hi sialso duaini kan nei lo ni bang sum awng ee.. tin hla sak sinsin uhsi!\n**Miphun ropi kan sizia leitlunah langter thei vivo dingah LAI KUMTHAR khal kumtin ten hmang vivo uhsi!","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/19-2\/kumthar-thucah\/","date":"2017-03-23T04:21:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218186774.43\/warc\/CC-MAIN-20170322212946-00227-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999124825,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991248250007629}","num_words":3068,"character_repetition_ratio":0.036,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CT : Na thuhla tawi in sim thei pei maw? Hminpum, nu le pa, Suahnak le unau pawl?\nVTP : Sim thei tuk ee! Kei lamlam ka thuhla theih nan duh cu ka mang abang sawn. Ka hming pum cu Van Tuah Piang a siih, (Piangte) tin duhkawh nakah in ko. Falam khawlipi ah ka suak. Pu Ral Sai Lo le Pi Cia Cuai te ih fa 7 nak ka si. Unau 8 kan um ih, nu 4, pa 4 keihi mipa ah nauta bik ka si.\nCT : Na suahpi unau pawl khawitawk ah an um?\nVTP : Kan upa bik hi Pu Biak Hlei Thang (Biakkolh) (B.Sc. Math) a siih, 1998 ah lawnglam hna a ttuannak Vietnam ramah in thih san. A sangtu hi Pi Biak Nei Man (Mante) a siih, Malaysia ah tulai san tiluang thlun in an sungza in an um lai. Hrin Nei Thiam (Thiamte) (M.Sc, Physics, MRE, M.E(India), PhD. in Physics) ka unu hi Naypyidaw ah Nikhua tah nak Dept ah Deputy Director in a um, innsang a nei hrihlo. Pu Van Lal Sak (Lalte) hi an sungkua in Falam ih kan innpi an hlum. Pu Tha Nei Sum (Sumte) (B.A) leh asangtu Pi Tha Men Thluai (Thluaite) (B.A, Honor, M.A ,Theology) te innsang hi USA ka um nak khua Indianapolis ah an um ve. Kan nauta bik Pi Sui Nawn Par (Suite) (B.A 2nd yr) hi an insang in Malaysia ah san tiluang thlun ve thotho in an um lai.\nCT : Na innsang (nupi fanau ) pawl ih dinhmun?\nVTP : January 25, 1997 B'lore ih M.Div ka zir laiah, Pathian samhrisih nupi Pi Israeli (Mami) timi thawn Bible tlawngah kan nei aw. Tuniah Pathian thlasuah fanua David Rem Ruat Piang kum 8 leh Elizabeth Biak Lian Mawi Piang kum 4 kan nei.\nCT : USA ah ziangtikin, ziagtin na rak thleng?\nVTP : USA cu April thlacem 1997 ah, BRSP (Burmese Refugee Scholarship Program) timi USA Education Dept. ih pekmi kum hnih pum hlum, full scholarship program in Pathian kaihhruai nakin ka rak thleng. International Airport, Indianapolis ah Indiana Univ (IU) ih international student dean le ttuanvo nei pawl le rualpi thleng cia pakhat, hnih nih ropi zetin in hmuakih, IU campus, Bloomington ih tlawngta pawl umnak tthatak (dorm) ah in ret. December tiang pre-academic course ka zir. January1988 in Indianapolis ah college ka kai ttan. Cumi laiah Indianapolis ah Chinmi keimah thawn pali lawng kan um. Tu ah cun Chinmi thawngli lenglo lai kan um zo. Ka thinlung ten cu Chinmi lakah Indianapolis khaw dintu pakhat in ka ruataw ve.\nCT : Zirnak lam ah na zirsuah mi pawl?\nVTP : Zirnak lam hi simtlak a um lo. 1988 buailai ah RC (2) Hlaing Campus, Rangoon ah Philosophy major in mallai cu ka kai man. A tawi zawngin, 1993 kumthar ah New Delhi ka thlengih, 1995 ah B.D Pathian lam hruainak in ka ttheh suak. Cuhnuah B'lore lam ah M.Div ka peh zawmih, ttheh zik zawngah, USA ah scholarship ngah in ka ra. USA ah kumli Indiana University, Purdue University, Indianapolis (IUPUI) ah university ka kai salih, Bachelor of Social Work (BSW) cu 2001 ah Pathian lam hruainak in ka ttheh suak. Master ka zom tumnak a rei zonan, nufa neih hnu cun, ca hngakih thupi mi a rak tamtukih, tu ni tiang ka zom thei nawnlo ah a cang. Ka thinlung in cu ka zom tum rero lai ko.\nCT : CNF ah na kum zianghmuah ah na rak lut, kum nautabik na si men ding ka zum?\nVTP : Thuanthu saupi a siih, a tawi theidan bikin lo sim ka tum ding. Oct ni 5, 1988 ah Mizoram lam panin Laimi tlawngta ziangmaw zat kan tlang (Diary ih ka nganmi a si). Champhai ah CNF kan theih hlanah, BDF (Burma Democratic Front) tin phunsang tlawngta hmin in kan rak um. Asinan, duhvek in hma kan sawnlo tikah, CNF ihsin Kachin ram lamah ral lam thiamnak zir thei ding dinhmun a umih, cumi ah tlawngta tam sawn cu 1989 kumthar ah kan feh suak. Culaiah kum 18 ka kim zik leuleu. Nauhak lam cu ka sinan, nauhak bik cu ka si lo. Asinan, ka thinlung a rak pacang tuk zo.\nCT : CNA dinhmun in ralram na feh zik ah na nu le pa hnenah but le a tul mi thuamhnaw na cah tivek ka rak thei dah?\nVTP : Hmmmm! Ka hngakin thu nan theih deuh si maw! Ka cahmi an tam hnuaihni ih ziangbik ti ka thei fiang nawnlo.\nCT : Pengdang pawl in CNF Ana an rak lak tikah ziangtivek in ruahnak na rak nei, kha lai ih na thinlungput theih kan duh?\nVTP : Himi hi rel ciamco ka paihlo zet ttheu. Khalai ah keicu ralkap men le (Training Instructor) ka rak siih, politics thuk tukin ka rak thei lemlo. Ka thinlung sung teih a um mi pakhat cu CNF in Chin State dinhmun kan thleng thei tengteng ding, kan sual rero mi hi kan hlawhtlin tengteng ding tin ka rak ruat.\nAsinan, aana an lak ngaingai cun Laimi lole Chinmi tiaw ding hi kaning lamlam a zak. Ka ning a na tuk. Chinmi cu mi malte kan siih, hivekin lung ruallo leh thinlung danglam tak nei an um cu ka mang a rak bang zet. Kum 3, 4 sung ka tikcu caan, ka thlanhri, thinsen le nunnak a liam mi kan rualpi pawl kha a lakah an cang tlukin ka ruat. Khami ni tlukih pacang pakhat hnapnawp in ka ttap, ka nguk kha tuni tiangah ka ttawng nawn lo. Cafangih ngan dan ka thiamlo. In ngai thiam uh.\nCT : CNF ah nunnak thap ngam in kan mipun hrangah na tuannak ih na hngilh thei lo mi harsa a um maw?\nVTP : Ka hngilh theilo mi harsat nak cu an tampi nan, a tanglam ta pawl hi ka thinlungih tang ringring mi an si.\ni) Kachin ram ah training kan tthehih, a hmaisa bik ralram ka feh ttum kha a si. Ruah nasa zetin a surih, zan a si fawn, a thim nasa. Khatlam ralah kawl ralkap pawl an um ih, a khat tawkin kapaw rero a si. Kei duty ka ciahih, thingkung tumpi hnuaiah, mikeu kawngsang, cangvat, meithal zian le ruah thawn kan sual aw rero. cangvat in ka zahmawh tiang in zukih, ni tampi sung zun ka thawh tinten thii a suak ringring fawn. Khua le a sik, hnipuang zaten an cin ttheh.Khami laifanghih ka ngai bikmi cu Falam ka pai innpi sungih hlum takin ka nui puang in tah sak mi te thawn ka ih lai kha a si.\nPakhat lala cu, ralram ihsin kan tlun lamah, kan lak ih nauhak bik te \"Sui Kung\" timi malaria in in thih san ih, hramlak ah a zanzan in palastic thawn tuamin kan phum tikah, ka lung a kuai ttheh. A nu le pa a u le nau ka mithlam ah an cuang. Cuvek thotho in rualpi ziangmaw zat Kachin ram feh tlangmi kan tlunlam ah an kim nawn lo hmuh tikah, mitthli a tlak.\nii) Pahnih nak ah cun Kachin ramin ke in kan rak tlunih, kan kephah leivut in in ei ih rualpi pawlin in tansung ttulih, ke na mipawl fur ruahpi sur dupdo lakah sun zan in feh thei na lo cing ten kan feh thotho mi kha hngilh a har tuk. A natzia sim menah cun theih thei a si lo, mah nih tuar ve lawngah nan thei ding. Sihte a fehmen hmanah a na tuk. Kedan hruk theih a si fawnlo. Zarh ziangzat sung maw mitthli thawn feh ttengtto a ttul thotho fawn.\nHimi ah pakhat te ka bet bet ding. KIA ah training instructor ka si vekin training vawithum ka pe man. Vawikhat cu sunlai fangah, hnipuang sawp caanah KIA ih senli pa in thingphur dingah ralkap training kai lai pawl (dannsi) in tuah tir. Mipa pawl cu hmakhat ten an thleng manih, nunau fala pek tete ka farnu khukhri rual pawl cu an tlai deuh. Cutikah, vuak aw in tiih, a dikin ka hmulo ih, nuam ten ka vuak hai. Cutikah, senli pa cu a thinhengih keimah riangri napin mipi hmaiah in vuakih, khatin na vuak ding in ti. Ka ning a zat zet. Asinan a diklo ih ka hmumi cu ralram khalah ka tuah duhlo. Nehhnuah training ka pekmi pawl cun, ka parah lungawi thu in rak sim sal rero.\niii) Pakhat lala cu Naga ram ih thla 7 sunglai rawl eikhawp neilo ih rilrawngih kan um cuahco lai pawl an si. Khalai ah section pakhat ah mi 6-7 kan um ih kan ei dingmi cu fang pawng hrek lawng a si. Cucu bel tumpi ah ti tam tak le hngahcang thawn kan suangih, (khuaidann) in kan ei. Naga ram cu mipi hman rawl khawplo a siih, an vok pawl tla cu ei ding a um lo. Asinan, an vok pawl hmanin kan ek an ei duh ve ce lo, kan ek cu vok ek thawn abangaw tinak si cu.\nAsinan himi pawl ka tuarmi hi, keimah hrang lawng silovin, ka miphun le ka ram hrangih ka pek theitawk ka pek aw mi a si tikah, ka lung a hmui tuk. Ka tuar laiah cun a har tuk konan, ka di a riam zet. Tunitiangah tisa lam sinak ih ka porh aw nak bik cu ka nolai caan ttha kum 4 sung kan miphun le ka ram hrangih nunnak thapih ka rak ttuan ngam nak lawng a si.\nCT : CNF ah ziangtin na rak lut ih ziangvek tumtahnak na nei..etc.. in ruah aw?\nVTP : Himi thu cu a tlun lam ah malte ka lo sim zoih, ram le miphun ka duhdawt tuk ruangah ka rak lut tin a tawi zawngin lo sim men kung. March ni 13, 1988 a si ta in ka thei. Rgn ih 1st yr college ka kai lai ah, Rgn Univ Main Campus ih protest kan tuahih kaih ka tuar ihsin, ka thinlungah dothlengnak tuah duh nak lungthin a rak um zo. Insein thawnginn (prison) ah zaanli tlawngta thawngtel thawn kan tlak. Insein thawnginn pi ih, zaanli um cu, kumli vek tluk a si. Kan harsat zia sim ding a um lo. Pathian kil ven nakin himdam ten a ni 5 nakah ka suak thei sal. A tawi zawng cun Ka tumtah bikmi cu, ka no lai caan te hi ka miphun le ram hrangah ka pe aw theitawk pe aw kung tibak khalai ah tumtah nak dang ciamco ka nei lo.\nCT : CNF ihsin nan suahhnu Delhi lam ah ziangtivek in nan khawsa?\nVTP : 1993 January thla ah Delhi ka tlengih, UNHCR ah refugee status ngahin Bible tlawng ka kai. Secular hi kai ka rak duh vezet nan, khami lai dinhmun ah paisa tha in a rak tlinlo. Bible tlawng sungih um ka siih, cangvai nak dang simtlak ciamco ding ka nei lo ah a cang. Amah belte mah le tawkcio ah a ttul dandan in mai miphun le ram hrangah kan tuahmi hnihkhat tete cu an um ko.\nCT : Tuni ah kan miphun hrangah ziangmi na tuan rero lai?\nVTP : Himi ah malte hlanlai deuhah va kah ta sehla, tuih Lailun Foundation hi 1998-99 hrawngah CNF ih suakmi Falam mi le sa pawl ruahnak lak khawmin kan rak din, kum tampi ttuanvo lak in ti thei tawk ka rak ttuan ve. A tirah cun, politics lamih hmalak ding a duh kan rak um nan, ramsung lam tthangso nak focus sawnin kan feh pei tin u le pawlin an ti ih, ramsung lamah tla cu tampi hna kan ttuan suakmi a um. A lakih zohaw theinak Clinic Falamah kum mawi tawk kan rak tuah thei, cabu ttha zet pahnih Lailun in a suah. Tampi an um lainan, ka duhtawk hrih ding. Himi ka sim duh nak hi, Lailun Foundation hi santhar mino pawl in an theih ka duh ruangah a si. Sim tlak lo tete ka telnak an um hnuaihni ih, tu ciah ah cun, Chin Pawlpi, USA ah kan GS in in cawlsan ih AGS ihsin GS ah ka um. Asinan, hipawl hi cu a hming men an si. a ttuantu ngaingai cu kan mipi an si sawn.\nPathian hnenih ka rak dil ttheumi cu mi bawm va diltu sawn silovin, mi va bawm theitu si hi a si. Pathian thlasuah dawngin mibawm dinghi an um ringring. Zarhte le Cawlhni cawlcaan a tam sawn cu, bawm ttulmi tete bawm nak ah caan ka hmang sawn. Hipawl hi, zohmanih fialmi tla an si loih, zohman in tla an theilo dingnan, ka hrangah cun, hivek ih bawm a ttulmi kan miphun pawl bawm hi, miphun hrangah hnattuan taktak a si sawn in ka hmu. Ka bawm thei cin bawm dingin ka ready ringring.\nCT : Hriamhrei hmang lo in kan ram a thleng awk thei dingah na zum maw?\nVTP : Himi thusuh nak cu, simdan le hmuhdan tampi a um ko ding. Ka hmuh dan ah cun, kan ram cu tunitiang hriamhrei hmangin kan rak do ve rero konan, danglam nak ngaingai a um theilo cu si hi. Mipi sawnin harsat nak an tuar men abang. Curuangah lamzin dang deuh sawn a um ka zum. Cu lole hriamhrei kanneihmi kan hmang thiamlo sawn tla asi thei ko. Ram tampi hriamhrei hmangin thlengaw mi a um rualrual in hman ttulloih thlengaw khal a um thotho. Kan neihmi (ziang a va si khalah) kan hman thiam a thupi bikin ka thei.\nCT : Tulai ih kan miphun Chinmi hrangah a thupibik ti ih na ruahmi, political lam?\nVTP : Political lam hi ka tih thei zawng a si ve ciamco lonan:\nThupi bik cu a si lo men ding nan, ka cah aw duhmi cu Chinmi hi pawlkom din kan uar zetih, kan din pek ah cun, kan phur khawmin kan nuam nasa. A sinan, a rei cun, thuphan ah a cangih, ek tan in kan tan mai ttheu. Himi hi hma in sawn tir lo tu pakhat a si.\nPahnih nak ah cun, hotu le hruaitu kan nei sun tete hi somdawl kan thiam zet a ttul. Falam mi tamsawn cu kan upa\/hotu\/hruaitu pawl hi hnihsuah sai nak vekah tla kan hmang mai ttheuih, hihi hma sawn nak dingih in dodal tu pangan (virus) pakhat a si ti kan theih a ttha. A caklo mi kha caktir tum sawnlovin, tulthluk kan tum sawn ttheu.\nCT : Mi tampi in \"thuphan simthiamnak siloin Pathian in Chinmi in duhdawt tuk ruangah UNHCR upa pawl thinlungah hna a tuan ih refugee dinhmun ah in pom, cuihlei ah ram thumnak ah in kuat hrih \" an ti, ziangtin na hmu ve?\nVTP : Pathian rawnbawl pakhat nih kan Pathian cu a ttha tukih, \"Bawipa, thaizing refugee interview ka tuah dingin, thuphan per nak ah in bawm aw\" an ti bang in kan Pathian cu a ttha tukih, in bawm thotho a ti. Ziang lam khal va sisehla, Pathian lamhruai nak cu a um si ko ding tin ka ruat. Asinan, thuphan per cu tha ka pe lo.\nCT : USA le ramtin ah Chin Mino tampi kan thleng ih kan Chin ram hrangah tuah ding ih na saduhthat in sim aw?\nVTP : Ramtin thleng kan mino pawlhi, saduhthah sak hman ttullo khawpin hna an ttuan sawn tin ka hmu. Curuangah tuih an ttuan kel ten Biaknak lamah siseh, Calai lamah siseh, nunphung lamah siseh an ttuan vivo ah cun, kei cu ka hna a ngam huahhi ko. Pakhat te a um mi cu remleng lawng focus lovin, kan ramsungah tuah\/ttuan theimi hawlcio in, kilkip-tthangso nak tuahtum cio sehla tihi ka saduhthah pakhat a si.\nCT : Ca ngan na paihzet in kan lo thei, ca na ngan tikah \"O\" le \"Aw\" in na cangan a lo ti buai pang maw? Lole na duhduh in na thai kual mai lole zo cangan dan na zohthim deuh?\nVTP : Calai lam ah hin, keicu sim ding ka neilo. Keimah lala hman, ramleng thleng hnuih Laica ngan thiam ka si. Phun 8 ihsin kawlram ah tlawng ka kaiih, Laica ka rak thiamlo nasa. Nu le pa cakuat ngan hmangah kawlca in ka rak ngan ttheu. Asinan, ka upa hnuah ka thiam sal. Curuangah Laica ka siar thiamlo\/ka ngan thiamlo tipawl tla Laica cu a ol tuk, zirah cun thiamtheih mai a si ti thazang ka pe duh. \"O\" le \"AW\" ah buainak ka neilo maw ka ti ding, buainak ding caang ka thiamlo sawn maw siding. Cangan dan zohtthim mi bik ka nei lo.\nCT : Chin mino tampi in kan tong, kan calai ah nasazet in tan kan lak ih, ruahnak in pe hnik ke?\nVTP : Kan mino pawl calai nan duhzia ka hmuhi, ka lung hmui bikmi a si. Curuangah ttan la sinsin uh, Chin ca in news, bulletin, magazines, cabu a phunphun suak sinsin seh. Zo a ngan tamtam, zo a suah tamtam tin tthatnak lam ah zuamaw sawn uh si. Pakhat le pakhat cabu kan suahmi thapek thiam in siarsak thiam aw uh si ti hi ka lo cah duh thei tawk a si.\nCT : USA ah thlengthar tampi in kan Lai tong in Pathian biakkhawmnak an ngai zet, ziangruangah miphun dang malte karlak ih um ruangah kan tong in biakkhawmnak an nei thei lo a si pei? Kan new generation ah kan miphun a hlo vivo mai lo ding maw, Biakinn lawng kan ton awk theinak a si fawn?\nVTP : Himi thusut nak hi nan thei sual deuh teh a si pei maw? USA ih Chinmi a hlawm ih um nak ah cun mai ttawng ciarin Pathian biakkhawm nak kan nei ttheh sisi. Indianapolis ah tla cu Chin ttawng hmangmi biakinn 12 lenglo lai kan um zo. Na sim vekin, ramleng ah cun Biakinn hi kan ttawng zirnak bik le thiam theinak bik hmun cu a si.\nAsinan, a thupi bikmi pakhat lala cu, nu le pa hi an si bik. Inn sungsang ah fek zetin mai ttawng ciar fa le kan hmang pi ah cun, khuiram khalah um sehla, kan ttawng kan hngilh dah lo ding. Mai ttawng thiamlo cun, mai miphun sungah kan ngam lo, kan nuam aw lo, ngainat nak a hlo deuh rori. Curungah Biakinn ih mai ttawng hman theilo hrangah cu, inn lamah fek zetin mai ttawng hman cio kan tumpei. Kan upa saya pakhatin nan ni cu Laimi nan tampi ih nan fa le Laittawng an hman theiih an thiam thei in ti. Cucu thil diklo a si. Kan fa le pawl hi an mah le an mah rualpi thawn an biakaw le mirang an hmang nasa zo. Kham an harsa zet. A thupi sawn le kan ttawng an zirnak hrampi ngaingai cu inn sungsang, nu le pa hnen ihsin a si sawn ti kha kan thei fiang ka duh.\nCT : Chinmi (USA) ih thleng pawl hrangah moral support a tul biknak san le ziangtin rem ding ti ih na saduhthat le tuah rero lai mi teh a um maw?\nVTP : Kei ka hmuh dan ah cu, mi pakhat nuncan\/ziaza\/khuaruah\/umdan (moral) a dik lo ah cun, cumi nu\/pa ih thusim mi cu lakding a um hmanah a nun ah cawn ding a umlo le cu ngai ka paih lo. Mipakhat cu thusim a thiam ciamco lo mending. A sinan, a nuncan\/ziaza ah cawn tlak a um ah cun, nuncan\/ziaza lak tlak lo nu\/pa ih nazi pakhat sung thusim hngakin hmual a neiin, cawn ding a tam sawn. Cucu (moral) ih thupit nak cu a si.\nZohman hua sianglo ten, timen sehla, keimah ka unau pawl tla an tel thotho. Chinmi tamsawn cu thuphan a mawitawk sim ruangih ram thumnak thleng kan tam. Cumi ka sim duh nakcu, thuphan kha thungai vekin rak simtam zo tikah, ram thum nak thleng tik khalah, (habit) ih hmang zawngsang lanta an um. Cucu thil tthalo zet suak tirtu a si. USA ah himi hi, hmun tampi ah inteek mirang pawl in kan mizia an thei vivo thlang. Himi in miphun hrangah thil ttha lo zet a suahpi rero zo.\nKan tuah thei dingmi cu, biaknak lamah nasa zetin (moral) lam thupit zia zirnak kan saya\/upa pawl in neipi thei sehla. Cubakah, mimal cio in kan focus mi thleng a ttul ah cun, thleng hrehlo sehla. Ti duhmi cu mipkhat in paisa ngahnak lawnglawng a focus ah cun, moral lam cu zianghmanah a ngai pawimawh lo thei. Curuangah paisa kha a thupi lo tinak si lovin, paisa hngakih thupi sawn minung nunnak (life) ah tampi a umlai timi thei fiangih kan focus mi thleng thiam tla a pawi mawh in ka hmu. A tampi lai nan, tuttum ah cun hivial hi ka sim theitawk si sehla.\nCT : Chin mino Hlasak thiam na fale Solomon le BJ tei unau ziangtivekin na support?\nVTP : Solomon le BJ hi support an tlaktluk in le an thiam tlukin ka support theilo cu pawi ka ti zet. Sumpai lam in sim tlak lo tete cu ka bawm ve hai. A tam sawn cu moral support hi si ka pe thei tawk. Pathian in saduhthah in in bawm thei tir leh ko ding. An number 1 fan cu keimah ka si ka zum.\nCT : Chin mino hrangah cah na duhmi?\nVTP : Cah ding a tampi nan, tawiten ka cah duh mi cu \"Pathian ttihzah in Tangdawrh nak le Dinfel nak thawn Hmailam ah ke kar vivo tum uh si\" tihi ka cah thei tawk a si. Atawi zawng cun, \"Ding Fel nak thawn Hnattuan\".\nCT : A lo contact duh tu hrangah ziangtin?","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/ct-le-van-tuah-piang\/","date":"2017-03-30T18:31:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00392-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9971945882,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9971945881843567}","num_words":3503,"character_repetition_ratio":0.027,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.283,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CNF Dintu Pu Tial Khal I Thuanthu Bu Ca Uk\nKum khat lai a rei zo i,Delhi ah Pu Tial Khal hin a thuhla a ngan mi i hmuh i,cumi ka zoh cun suah tlak a si ti ka thei mai. Cule Laimi upa pawl kan ko khawmaw i,cauk cu tuah ding in kan rel cat.Cumi hnu i a tul mi cu tangka a si ta.\nInternet i sin ka dil i,Ottawa,Canada i um Pu Ning Kee cun sum ka thawh ding a ti mai Amah pakhat lawng i sum cun a theih cuang lovi,cui ruang ah a rualpi pawl a sawm khawm.Cule Rihli i sin ka dil tho tho.Pu Tuan Ling in a naupa i sum $100 in run kuat.Cumi hnu ah Pu Tuan Hre Ling Calgary,Canada in a rualpi pawl thawn sum in run kuat.Azaten Rs.27000 lai a si.\nPu Tial i cauk ah a nau hak lai i Lian Duh khua kiang i Japan le Mirang kapawk nak,cule Falam i police a tuan thu,mi thawi an buanawk thu pawl a teli,cui hnu ah a nupi neih a ngan.Police meithal siat tuah a zir dan pawl a ngan.1960 hlan ah police i si a ban i MP cuh a tum thu a ngan.\nPu Tial hin kha lai i minister rak tuan zo Pu Za Hre Lian kha cuh a tum ti ka thei i,hi cauk sung ah cun Pu Hre cuh a tum ti cu a ngan lo.Amah ka sut i,Pu Hre rak cuh ka tum a si ko i ti.\nMP cu a cuh thei lo nan Ti Me party i general Secy.Falam district a rung tuan.1962 i Ne Win i a cozah a lak hnu i Falam party ho tu vek i Rangoon i vawi hnih vawi thum a tlawn dan pawl tla siar a nuam zet.\nRalkap a cozah cun lal ring ring an tum ti a theih tik ah Pu Tial cun acozah do tum in a pawk nan an kaih i Mongywa jail ah kum 3 lai a tang.\nCui hnu ah MNF pawl i Falam an lak tum ah MNF pawl cu a thlun i,East Pakistan (tulai Bangladesh ) an thlen hlan i hramlak i Saya Thawm Luai pawl thawi an relh zawk rero dan pawl ngan a si.Bangladesh ah kum3 lai maw Pu Lal Deng i group pawl thawn an um i,cunah MNF pawl i Laimi an thleidan dan pawl,India le Pakistan an doawk ruang i Laimi pawl cu a dang tei an tlan dan pawl,hram lak i pawpi le sai lak i an riah dan pawl le,cui hnu i Mizoram i si KIA bomnak lak tum i Kachin ram i an feh dan a ngan.\nKachin ram i an feh dan hi siar nuam ka ti bik men ding.Harsa zet i an feh hnu ah KIA hmunpi a phun phun an thleng i,cui hnu an tlun lam ah Kachin pawl in pistol 1,lung man khung malte le bing malte an ken.Pu Tial hi harsa zet tho tho in Sui Ling thawn Tamu lam an thleng leh.Harsa zet i Kachin ram an feh hnu khal ah a tuan ding a hlawh tlin ta lo Pu Tial hin ram a duhdwt tuk rual rual in leadership quality cu a nei sang lo ti hi mi hin kan thei thei a si. .\nA nupi neih dan pawl ah,vawi khat cu fala pakhat in nan inn ah ka ra um ding a ti i,cui ca cu a nupi in a rak siar i,cu nah a nupi thawn an thenaw.Bangladesh i a um lai ,Kachin ram i a feh zik i a thitmi a nupi thung cu tlangval pakhat in nan pa in ra seh a lo ti a ti i,zan tampi riah nak ah a tlun pi.Pu Tial cu a tlun leh hnu khal ah hi nu hi a duh nawn lo.\nChhawng U i a neih mi a nupi thung cu ,kutsih tu pastor pa in nan duh tik tik tiang nan nei aw kei,nan duh awk nawn lo tik ah nan then aw ding a ti.Cutin an thenaw leh.\nTui Burma Ram Feh Dan Ding i kan ngan hi cu mal te lawng a si i,a bu ngai ah nan rak siar a si ke cu.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-30\/","date":"2017-03-28T06:28:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00009-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6962003112,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6962003111839294, \"cnh_Latn_score\": 0.30313780903816223}","num_words":702,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.759,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2010 Hrial Awk ah NLD Rak Tel Bang Sehla\nLairawn thanso tir dan ding\nLairawn kan timi Kaleymyo area ah Falam Laimi hi 70,000 hrawng kan um ding ti in ruat seh la.Minung hi mi zat an thanso lo cun Laimi cu kan thangso lo ding.Thanso nak thawn peh par aw in,Pu Lian Uk,1990 i MP tling,kha 1991 i Aizawl i a um lai ah LCF khawm nak isin vawi khat cu ka jeep se te thawn kan tlung.Zan ah a si i,in thihsan zo mi Pu Hram Tlai le Saya Cung Nung pawl ka phur i,motor cu ka mawng.Hitin Hram Tlai hnen ah ka sim.Pu Lian Uk hi politician hotupi tiin kan hlir zawk rero i,Burma ka suah san nak hi kum 15 a rei zo i,cumi karlak ah lawyer a tuan nak i si mi an bom cu thu dang,cule Laimi hrang i Burma ram feh dan ding ah dan tuah lam ah cun a thahnem ko,cu lo ziang saw a thathnem nak tiin ka ti.Cule Hram Tlai cun cumi thu pahnih ti lo ah ziang hman a tha lo tiin ziang tin so na ti thei i ti.\nA si le,Kawi Tlai,Pu Lian Uk i kaihhruai nak i Surkhua,Tlauhmun,Haikhawl pawl cu zan tlawng vek tla an tuah thei i,Mirang ca le Kawl ca tla an thiam phah,U Lian Uk i bom nak in khaw hrek khat pawl ah sum an thawh khawm i an khua i ca thiam thei farah tlawngta pawl an cawm phah i damlo sizung um thei lo pawl Falam le Mandalay sizung pawl ah an kuat thei,U Lian Uk i lamhruai nak in Tlangpi,Zongte,Lumbang,Cekan tivek pawl tla leilet tuah dan tla an thiam deuh i,rawl tla an thar tam thei i,an thangso zet ti khui tawk ah ha na theih ka ti.Hram Taln cun thei lo ve i ti.\nPu Lian Uk kan rel ta ceng ceng vawi khat cu Germany i ka rualpa Kip Kho Lian Aizawl feh phah ah Delhi ah ka inn ah a thleng i,cu nah cun hitin i ti.U Lian Uk cu tu ah cun na upat lo mai thei,Haka pawl la la khal in an upat ciamco nawn lo,a si nan 1970 le 1990 kar lak i Burma ram sung i Chin national politic tinung ring ring tu cu a mah a si i ti i,cumi cu kan nghilh lo a tha i ti i,cumi thu cu thu ngai a si ti ka thei i,U Lian Uk a rak ti tha zet ka ti.\n(Suak leh ah Dr.Than Bil Luai hnen i ngen nak run ngan a si ding ).\nNLD le Sui Kyi le 2010 Hrial Awk Nak\n2010 November hlan ah Pi Suu Kyi cu house arrest in a in ah khum a si.Khami kum tir i sin khan 2008 danpi hmang in ralkap a cozah cun hriawl nak a tuah thlang ding ti cu zo khal i rin le theih a si.Acozah cun Suu Kyi i hruai NLD pawl tel thei lo ding in a phun phun in an tuah ti cu kan run ngan zo.Cumi cing in NLD pawl lak ah kan tel ding i,ka tel le Suu Kyi khal kan bom thei ding ti pawl ziang amaw zat an um.NLD hotu i hiti vek i ti pawl ah phun hnih in an um.A hrek cun thinlung tha zet in ralkap pawl i duhnak ah tel hrih phawt seh la,cu le democracy ah nuam te ten feh pi seh la an ti.A hrek cun Suu Kyi i kaihhuai nak an ring nawn lovi,cu nah ralkap duhdan in tel uh si an ti.\nNLD central committee member 150 lai cu himi kum hrilawk hlan ah Rangoon ah an ko khawm aw i,cu nah thu an rel.Suu Kyi cu house arrest i a um ruang ah an tong thei lovi,a si nan NLD hotu Ngyan QWin i sin Suu Kyi i duhdan cu anthei thei.Suu Kyi cun 2008 dan i hrilawk i tel cu a duh lo ti a si.Himi tik ah meetin g ah cun hrilawk i tel lo siseh an ti thei vek nan NLD khal cu a phel ah a cang.\nNLD hotu mal te pawl in Natioanal Democratic Front (NDF )tiaw in hrilawk ah an tel i,seat 50 lai an cuh i,10 lai cu an ngah.A ngah lak ah 1990 i MP rak tling 5 lai an tel.\nHrilawk ah hin NLD pumpi hin Suu Kyi tel lo cing ,a si nan a mai lungkim nak in tel bang seh la ziang ha an bang ke.1990 hrilawk kha cu Suu Kyi tel lo,a si nan a lungkim nak i tel an si ruang ah seat 80% an la.Tui tum cu rak tel bang khal seh la,free and fair a si lo ruang ah Burma i natioanl level seat 800 lai ah 70 hman an ngah tei ke maw.Himi hrilawk hlan ah mi hrek khat cun free and fair a si ding anrak ti nan a si lo ti cu kan run thei thluh ko ding.Cui ruang ah khami rum an rak tel lo cu an ti dik sawn ah a cang.Free and fair a si i Suu Kyi lungkim nak i an tel cun tui tum vek in seat 90% hrawng an ngah ding ah a cang.\nHi tawk ah hin ralkap a cozah cun Suu Kyi thawi a thenaw mi NLD hi hrilawk ah tel seh la,cu le seat 70 lai lawng ngah tir in leilung tlun bum seh la ti an duh bik ding.\nSuu Kyi khal a tel thei lovi,NLD khal an tel ta lo.Himi tik ah General Than Shwe cun \"Kei cun ram kum 18 ka uk zo,nang Suu Kyi cu na tal thei nawn lo\"a ti ding.Suu Kyi cu \"She is finished \",A Cem zo,A dih cang,A Chhe der tawh'Tuu Tua Bi,Suu Kyi kuch Nahin Kar Sakte an ti ding.Suu Kyi hi ti vek i dinhmun sia i a um lai ah cu tawj i si kum 1 hman a rel hlan ah Suu Kyi cu Burma i politician lang bik le poi mawh bik a rung sileh.hi hi Burma ram khal i Gorbachev kan run neih ruang aha a si.\n(Suak leh ah Burma Gorbachev ?).","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/buma-ram-feh-dan-ding-part-8\/","date":"2017-03-28T06:25:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00021-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9207894206,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9207894206047058, \"cnh_Latn_score\": 0.0784960612654686}","num_words":1008,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.289,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.979,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lai hla phuah thiam le director Salai Aye Chan Maung@ Salai Tha Tin Lian ih khanlung cu tui' sun December ni 3 ah an phun tiah thuthang kan ngah.\nKalaymyo tlun 9 miles view point sak Laitlang fehnak zin kapah tui' sun nazi 12 ah caanserh hmang in Salai Aye Chan Maung ih khanlung an phunmi a si.\nSalai Aye Chan Maung cu 2015 December ni 3 zaan ah Kalaymyo khawsung ah motor cycle cangsualnak ruangah December ni 4 ah mual a liam.\nAmah hi Salai San Uk Hnin(Tum Hnin) ih Tu le Me thenawknak album sung Nui' dutdawtnak hla a phuahmi in 2013 Chin Music Award ah hlaphuah thiam laksawng, 2009 kum Excellent Centre, Video & Photo Editting zuamawknak ah Gold Medal laksawng, 2012 ah rampumhuap zuknung Director sinak laksawng pawl a ngah.\nKhanlung phun sun ah Salai Aye Chan Maung hngilh lonak T-Shirt khal an tuah cih.\nSalai Lal Nun Uk","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/salai-aye-chan-maung-ih-khanlung-phun-zo\/","date":"2017-03-27T18:11:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189495.77\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00558-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6755338907,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6755338907241821, \"cnh_Latn_score\": 0.31556543707847595}","num_words":143,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.189,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.778,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hnamtenau Pawl le State Budget II\nLeilugtlun ah hin ram pakhat le pakhat khal sum le pai cuhaw i buai a si theu i,cuti vek in ram pakhat sung khal ah state pakhat le pakhat maw,state acozah le central a cozah maw khal cu sum cuh aw i buai ring ring a si.\nKan nih Burma ram sawh cu kan theih tlang vek in centralization ram a rak si i tlun ah ethnic Burman (Kawl ) pawl i duhtawk i in hruai nak ram a si i,Tiangyinta pawl (hnamtenau ) pawl cu thuneih nak khal kan nei mal i,budget sum khal kan co mal theu.\nA cang le Tlangpar mi kan ti aw i,kan nih pawl mipi hi 33 percent kan si i, kan ram kauh zawng ah cun 50 percent tlun kan si.Cutizat in kan um nak a kau in mi khal kan tam ko nan central i si kan comi kan budget cu amal nasa ke.Ziang zat kan co ti cu ka thei cek ci lo.Thei thei ding in kha lai i central a cozah pawl khan an tuah duh lo.\n1969 i Institute of Economic college ,Rangoon i ka kai lai ah vawi khat cu khalai i Institute of Education i rector ( chancellor ) pa,a cozah party lam ah central committee member si ban in college luyechun ( out standing student ) si zo pawl kha meeting ah in ko.Cutawk ah cun kei in Taingyinta pawl hi minung khal ah 33% lai kan si nan budget ah cun 10% hman kan co ka ring lo ka ti.Anih in i san ngaihnak cu a thei cuang lovi,mithiam pawl ka rawn kei ka lo sim leh ding tiin meeting ah cun i tiam.I sim leh cuang ta lo.\nRam pakhat sung ah miphun phun khat lawng an um khal le,phun dang dang an um khal le an cuhawk bik cu political power le economic power a si theu.Tui tum ah economic power thu kan ngan i,himi thu ah India in ziang tin ha a tuah ti run ngan bang seh la.\nIndia ram hi Burma hnak cun per capita income zawng khal in a lian tuk nan leitlun level ah cun ram farah ah a tel lai.Cuti cing in India cun hnamte nau pawl a ngaihsak nasa.\nMizoram i ka um lai a hmaia lam ah khan India central a cozah in Mizoram hi hi tivek in a bom tam thei ring ring lo ding an rak ti ve theu.A si nan hotu pakhat thung cun ramri i um a si ruang ah a bom tam ring ring ding a ti.Cuti vek in Union Territory an si hnu kum 40 hnu le state an si hnu kum 27 hnu khal ah Mizoram cu sum tam zet zet in a vur theu.Mizoram lawng a si lo,Nagaland,Manipur,Arunachal Pradesh ,Sikkim le Jammu and Kashmir pawl hi mi pakhat ciar i sum an ngah dan ah India ram ah a sang bik an si theu.\nHimi ka ngan nak ah Burma khal democracy ngai ngai kan si cun Chin state ( farah bik i ruat mi ) hi in duhsak cuang ding i,cutik ah cun Sagiang Tiang Kalemyo disctrict i um Laimi hnak in Falam peng i um pawl in pakhat hrang ciar i siar in sum kan ngah tam cuang ding ka rak ti.\nDemocracy ngai ngai kan si cun tlang parmi pawl i dinhmun a tha phah ding tiin beisei cio seh la.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-32\/","date":"2017-03-28T06:24:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00071-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8058413863,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8058413863182068, \"cnh_Latn_score\": 0.1925908625125885}","num_words":558,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.289,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.848,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Profile:\nHmin : Ngun Zan Mang\nKawhduat : Zante\nSuah ni : 15. 7. 1986\nNu le pai' hmin : Pu Tha Ling Thang le Pi Ngen Nei Tlem\nUnau : Pariat lakah nautabik sangtu\nSuahnak khua : Ngal Ti\nTlawngphun : B.Sc (Physic)\nTui' umnak : Yangon\nCT: Ziangtik ihsin thokin music hi na rak buaipi?\nZante: Phun thum phun li hrawng ih sin.\nCT: Music thawn pehparawin special deuh ih zirnak na rak nei maw?\nZT: Special deuhih ka zir cu phunhra ka theh hnuah College kai phahin Tahan (Kalay) ah Thang Boih (Maan Nazi dawr pa) hnenah ka zir thokih, College ka theh in Yangon ah GMI Saya David Sum tlawng ah ka kai ih ACM (Associate in Church Music) ti mi degree in pek.\nCT: Music Instruments ah ziang mi khi si na line bik?\nZT: Lead Guitar hi ka major bik si.\nCT: Prefessional khawvel ah ziangtik kum ah ziangvekin na rak lut?\nZT: Professional ti cu a tu tiang khal professional tin ka ruataw thei hrih loih.. music khawvel ka luhdan tisawn sehla. Tahan, Kalay ka rak um lai khalah hla le show tivek khalah ka tum phahphah zo.. ih, music tlawng ka theh hnuah hin thungaithlak deuhin ka lut vivo. A hlan cu ti luamlamah a cang deuh. 2009 hrawngin a sibik ko.\nCT: Tulai kan Chin music hi ziangtin na hmu? Tlaksamnak kan neih mi tete hi ziangvekin tuahtha sehla na duh?\nZT: Tu hlan kum kan zoh a si le kan thangso nasa tin ka hmu. Thapekawk hi a thupi zetih nu le pa tla hin fale tha pe sehla cun music training tla peaw thei rero sehla a tha. Culen nu le pa khal siseh, mino khalin siseh, hla kan ngai mi hi a kel lawnglawng ngai loin, ramdang tuah mi hla tete, Pathian thangthatnak ih an hman mi hla tete, tivek tla hi tampin ngai in zirzawng sehla kan thangso deuh ding tin ka zum.\nCT: Ziangvek music style na ngaina? Ziangvek style kha tum nuam na tibik?\nZT: Music hmuahhmuah cu ka ngaina theh (Hip Hop siar lo). Tum nuam ka ti cu modern rock pawl hi tum nuam ka ti bik. Ti dumdo pawl kha male.. heheeh…\nCT: Kan Chin hla style pawl teh hi ziangtin na ruat? San a man na ti ko maw?\nZT: Tui hnu lam kan hla suak pawl ka ngai tikah san kan man nasa thlang tin ka hmu. Sinan hrekkhat hi remthat ding tampi a um lai tin ka hmu. Laimipawl in Pathian thangthatnak ih kan hman mi country hlapawl tla hi kanmah kan Lai hla style te a si an ti ih.. hihi a dik lo. Hi mi cu Mirangpawl ih rak thun (tune) mi style a si; kanmah kan theih lo le kan thiam tawk lo ruangah phundang zetah a rak suak mi a si. Curuangah country a si tla len Mirangpawl tuah mi vek kan cawng cengmang cu anmah vek dingin tuah thei\/phuah thei tla hi zuam sehla a tha nasa ding.\nCT: Professional musician pakhat si thei dingin ziangpawl a tul? Na rak zuamdanpawl in hlawm thei kem?\nZT: Professional si ding hin kei tla ka zuam rero laiih a tu tiang ka rak paltlangdan mallai lo hlawm sehla: kei cu ka nu le ka pa tla milian an si lo tikah sum le pai ka harsa zetih an tlin tawk ten ka zir ding tin ka dil tikah (ka nu le pa, ka u leih duhsaknak thawn) in el siang lo ten in rak kaiter. Culen ka zir tik khalah si ngaingai duhnak thinlung thawn ka zir. Ka thei tawkin a leng ta khal, zir mi sung ta si lo khal, ka hawl in ka zir bet. Cun rualpi mi theih khal nei tam dingin a cang thei tawkin ka kawm. Culen a hlan ka ton mi lo sim sehla: Show tivek le singsong service tivek can khalah ningzak lo ten keimah in ka lo tumsak ding tiah mi guitar sang in ka rak tumsak theu. Hla khal man la loin studio tum ding hawl in ka rak vak dah.\nCT: Music khawvel na luh ah ziangvek harsatnakpawl na rak tong?\nZT: Harsatnak cu tam nasa. Mitu ka ti bangin sum le saw lam khalah ka harsa. Cun Yangon ka thleng pekah tla cun Kawl ttong len ka thiam tuk lemloih a har zet; sim duh mi len minute nga lai ruat tain ka rak sim theuih kan Sayapawl tla biak ka thiam lo nasaih apengparang tlain ka rak be ngah theu. Rualpi kom can khalah a har nasa. Cupawl tla tuar tentoin Kawl unau tla ka rak pawl.. ih.. culen music ahhin hrekkhatpawl cu mi zuam (eltai) an paih zetih hla vun tum, si lo len pakhat khat vun sideuh sehla cumi pa cu a cumi ee a khami ee ti ih eltainak awkam an sim mi theihsal khi har ka ti zet. Kei cu mi eltai tla ka tum loih mi nih tla in in eltai lo sehla nuam ka ti zet. Mah tuah mi kha tha thei ding tawpih tuah kha ka zuamsawn.\nCT: Tui na tumnak hmun le band teh in sim thei pei maw? Kimcangdeuh in in ruah aw.\nZT: Sim thei lutuk kei cu…;P Tu hi Promise Land Studio ah BLESS ME BAND ti in kan ding.\nLead-Zante , Bass-Piangpi , KB-Mungpi (Mung Mung), Drum- Seng Aung pawl kan si. Lai le Kachin lam thawn kan komaw culci.\nCT: Na uar mi musician pawl tla theih kan duh.\nZT: Aw, cuti ti? Ka uar mi hi an tam nasaih uar hleicedeuh mi pawl ah cun guitarist ah Joesatriani, Stevevai, John Petrucci, Chit San Maung pawl hi ka uar.\nCT: Na hlaphuah mi tete tla kan rak hmu ih fing ziat na rak phuah zo? Zopawl in an sak? A hla style teh ziangvek an si?\nZT: Hla hi fing 60\/70 hrawng lawng si ding ka phuah lai. A rak saktupawl cu Thlapi , Ma Kim, Susan le Tiger Girls pawl tla nih an sak. Style hi cu Modern le Slow Modern pawl a tam.\nCT: Hla na phuah tikah a thluk maw na phuah hmaisat a hlathu? A hlathu (material) hi ziangtin na ngah theu?\nZT: A thluk hi ka ngan hmaisa theu. A thu hi cu neta ah ka bet theu. A bangawk lo eehh. Thenkhat cu mai feeling rori te ngan mi tla a um. Thenkhat cu mi feeling vun feel sak mi tla a um. A saktu ih zir tla'n ka ngansak hai.\nCT: Hla fing khat na tum tikah hla mawiter dingah ziangtin arrangement na tuah theu?\nZT: A hmaisabik ah a music style ih zirin ka ruat ta. Cu theh in hlathu thawn pehparaw dingin ka tum. Tahthimnakah, a puakkuai mi lam si len puakkuai dingin ka ruat ih, cun a fehdan kalhmangah cu ngai nuam dingin le hlathu umzia zoh tlain ka rem.\nCT: Series ziangzat hrawng na rak tum zo? Kawlhla maw Laihla an tam?\nZT: Series in cu kul hrawng lawng si ding. Hla fing in cu a tam nasa thlang. Kawl le Lai cu an zatrep hrawng ding. Tedim hla tla um hnuaihni..\nCT: Chin music in mi kan bang theinak dingah ziang a tul tin na hmu?\nZT: Zirnak tampi kan tul. Culen a ngaitu khalin hla cangkang zetzetpawl tampin ngaih sehla.\nCulen hla a suahtu tla hin quality tha zetzetin suah thei sehla, ti tuktak men loin. VCD\/DVD si tla len mah le camera te menin zuk loih professional deuh dingin, a suahtu khalin sum le pai ui loin, Lai hla si pam ti loin quality zoh sehla, cun a thupibik cu a ngaitu ding mipipawl hin kan ngai paih lo tla si len mah Laihla te tiah lungawipinak ah leisakawk hi taima sehla tha zet ding tiah ka sim duh.\nCT: Hmailam hrangih na sunmang tla theih kan duh.\nZT: Kei cu \"Zante\" ka si ih sun ah mang ka man dah lo lo ti seh la nan zum men dingih..LOL … aaa.. keimah le keimah hi ram theih khawvel tiang theih si thei sehla ti hi ka sunmang a si. Cu hnuah kan Chin music hin khawvel a khing ve ding hi a si. Cun ka Bawipai' in pek mi music thiamnak hin Amah thangthat sunlawih sinsin thei ding tla hi ka sunmang le ka thulubik cu asi.\nCT: Na hmuhton mi lakih na hngilh thei nawn lo ding mi thil pakhat in in sim aw.\nZT: Ka hmuh ton mipawl hi an um hnuaihni nan ka hngilh phahphah thlang. Asinan tu tiang ka vun ruataw ih ka hngilh lo mi te cu, ka nauhak lai kan khua crusade tuah laiah tihnimnak co ka duh tuk. Asinan ka pule in in rak siang lo. Cutikah cumi ttum ih in zirhtu hnenah ka va feh ih tipil ka duh ve thu ka va sim. Sayapa cun, 'Aw, si awkah,' tin ka nu le pai' hnenah in dilsak ih cutin ti ka rak pil ngah. Himi thu te hi cu ka cingringring lai.\nCT: Na riahsiatbik ttum le na lungawibik ttum hi khui mi an si?\nZT: Kan vokte cinghnia ih a deh ttum hi ka riah a sebik in ka thei. Cule ka lungawibik ttum cu.. tthi (Lottery) poh sehla ka umdan dingpawl ka vun ruah hi cun, Pa Tuan danah, ka lung hi a hung awi hluahhlo si mai.. hahahaaa..\nCT: Thinbangnak (stress) na ton tikah ziangvekin na pahtlang theu?\nZT: Kannih cu Pathian fate kan si ih Amah in in umpi; ziangkim Amah in rem in ruatsak ding ti in thazang thar lak in ka hnemaw theu.\nCT: Harsatnak parih na ruahdan?\nZT: Har sat nak a rat ta lo cun nomnak hi a ra hngalh dah lo!\nCT: Music lamih phur thangthar nonawnpawl hnenah ziang mi ruahnak pek na duh?\nZT: A tu thok a tu si hngalh tum loin thinsau zetin kan zuam tento si len ni khat khatah cun kan hrangah hmun le caan a um leh ding.\nCT: Lovesong ngai a duhlotupawl hi ziangtin na hmu?\nZT: An fiangdeuh lo ruangah tin ti sehla a na tuk deuh pei maw aw??\nCT: Gospelsong ah tulai music style deuh (heavy deuh) ih an tuah le a lovesong style tuk tivekih an soisel theu mi parah ziang na sim duh?\nZT: Kan theihnak a sang tawk lo ruangah si ka ti. Mi nih (tehkhinnakah Mirang lam) ziangvek music in Pathian an thangthat ih ziangvek style an hmang ti tla theih a tha ko lo maw? Kei ka ruahdan cu a thabik mi music le a mawibik mi style in Pathian cu thangthat ding si ko ka ti.\nCT: Music ih hmualneihzia tla in simfiang ta loah…\nZT: Pathian kan thangthatnak ah music tel lo a ngah lo bangin, kan riahsiat kan lungawi can ih kan hriamhrei thabik a si ko lo maw! Ka hmuhdanah cun music cu minung thinlung nehtubik a si.\nCT: Falapawl hnenah na phone number rak lo pek sak bang sehla rak thiktu ding an um pang pei maw?\nZT: Aah ….. um lem lo ding aa.. an rak um pang khal len lungawium si ko ..;p\nCT: Pangpar tel pek na duh mi fala hi zovek\/ziangvek an si pei?\nZT: Aa.. ka sim cawk lo ding. Ka sim len cuvek cu kei ka si lo an ti theh dingih netaah kawt tla ka kawt pang ding ..;P Ka rual Ma Kim dan takah 'a nu te cu si phot ding'.. hehe..\nCT: Na tuang lo timsaktu dingah Lainu kherkher na tideuh maw?\nZT: Pathian remruat dandan si ko. Lainute si len cu a tha sinsin pei cu ti.\nCT: Duhdawtnak hi ziangtin na ruat tin lo sut bang sehla ziangtin na sawn ding?\nZT: A tep zotupawl cun an thei ko dingih.. tii zuaizo ding ko mi tizur (tiral)ter theitu a si an ti ih midangpawl nih cu. Tepsan (test) hnik sehla ka cak nasa….\nCT: Artist pakhat hrangah art diktak sersuak thei ding cun lungkuai (zunngai) ta kherkher a tul an ti mi hi dik na ti maw?\nZT: Aih, dik ka ti lo! Hi mi cu Pathian nih in pek mi talent a si ih. Pathian nih lungkuai ta uh in ti lo pi.. Bible ah a um lo.\nCT: Nangmah thawn pehtlaih a duhtupawl hrangah ziangtin lamzin in kawhhmuh thei ding?\nZT: Sanchaung, Yangon, Myanmar. Email: email@example.com, Ph -0949301795.\nCT: Sim duh mi na neih lai le…\nZT: Hi tivekin duhsak zetih in rak suthlam mi parah CT hnenah lungawinak tampi ka nei. CT hi kan Lai website ah cun ka uarbik mi website a si. Laimi hrangah CT hi ding ringring hram seh! A rak siartu mipipawl hnen khalah lungawinak tampi ka nei. Hmailam khalah tha in pek ih bawmaw tawn ding ka duh. Nan zate parah lungawinak sim cawk lo thawn….. Zante (Guitarist:-)","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hmaiton-thusuhnak\/zante-guitarist-interview\/","date":"2017-03-30T18:34:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218199514.53\/warc\/CC-MAIN-20170322212959-00463-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9986097217,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.998609721660614}","num_words":2119,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Vei khat lai ahhin thla 10 sung hrawng tidai pawl a khal thluh ttheu mi, khawpi tuk lo pakhat a rak um. Thlatang a ra thleng. Vur an tla nasa. A daihlam -30 degree lai a thleng thlang. Hitawk hmun ahhin kum thum ah vei khat hrawng vur thlipi a hrang ttheu. Vur thlipi a hran tikah vur tlangtluan pawl an cim. Inn pawl an siat.\nCuruangah cutawk hmun ih minung pawl cun vur thlipi a hran tinte'n an hruh ttheu mi korfual pi an hruh. Cui' korfual zal sungah far thling khal pakhat, meitalh pakhat, zanthing tan li-nga hrawng, sapherh cuai hrek hrawng an pai ih, an kiang nai ih puk sungah an beu ttheu. Cuti'n, thlatang can zan khat ah vur thlipi a ra hrang thutthi. Khaw sungih minung pawl cu an kiang nai ih lungto puk pawl ah an va tlan ih, thlipi lak ihsin an relh.\nMinung paruk cu a thim khiamkhiam mi lungto puk tumpi pakhat sungah an thleng. Mi pakhat in a ken mi meitalh le far thling hmang in meisa a muah ih sapherh a rawh. Meisa kiang ahcun sapherh rawh cu a ei ih, a korfual thawn a lu khuh in a sing rero.\nCu pai' meisa muah mi an hmuh tikah midang pawl khal an ra ih meisa ahcun an pai mi thing an thlak bet cio. Sapherh khal an rawh ih an ei. Cu thluh ah meisa kiang ahcun an sing rero ve.\nVur thlipi ttih ih ra tlan an si ruangah pakhat le pakhat an zoh hliah aw man hai lo. An cau zet fawn ih meisa sungah thing tan khat cio thlak bet in vur thlipi a reh ding can an hngak. Khua a sik tuk fawn. Ruh le thlik tiang in a fep ngohngo. A lenglam ah vur thlipi hrang awn a huk rero fawn.\nA rei tikah an meisa cu zanthing a cem vivo ih a alh dim vivo. A mit zik cuahco thlang. Zanthing thlak bet a ttul.\nKhua a sik tuk ruangah mi pakhat a hung tthangharh. A korfual zal a vun pur. Zanthing tan khat thlak bet a tum. Cumi can ciah ah a hmai zawn ih umtu khal khua a sik tuk ruangah a hung tthangharh ve. Meisa tleu riari ahcun pakhat le pakhat an mithmai a tong aw.\nPakhat cu an khua ih mi hmuahhmuah hnenah paisa cawih in a pungtthang a eitu milian a si. A dang pakhat cu a inn le lo pawng ih tlen sal theilotu mi rethei a si. Sum cawihtu milian cun hitin a ruat: \"Shhhh… hivek mi rethei thawn meisa kan rak ai tlang kherkher cu a! Sala! A mithmai zoh men hi vansiatnak a si. Tawk seh, ka zanthing hi meisa ah ka thlak lo ding. Ka thlak ahcun hi milai hi a khua a hlum ding. Ka thlak lamlam lo ding!\" Cuti'n a ruat hnu ah meisa cu a dungtun ih a sing peh rero.\nA inn le lo sungraltu mi rethei khal in hitin a ruat ve: \"Hivek, a hlep tampi ei hmang mi duham thawn meisa kan ra ai tlang ngah kherkher cu ka va van se lawmam ve aw! Kan pupa ihsi kan leiram rori a pungtthang tam tuk la in, dik lo zet ih in laksaktu milai! Meisa ih zanthing ka thlak ahcun …… tawk seh, ka thlak lo ding!\" Cuti'n a ruat hnu ah meisa cu a dungtun ih a sing peh sal ve.\nMidang pakhat a hung tthangharh sal ve. Khua a sik tuk cuh! Zanthing a thlak bet tum zawng ah a hmai zawn ih umtu khal a hung tthangharh ve. Pakhat cu hlawhfa latu a si ih, pakhat cu hlawhfa a si.\nHlawhfa latu cun, \"Hna hman ttuan paih hnai lo'n a lak ih paisa ngah duhtu thawn meisa kan rak ai tlang kherkher cu a va zia lo ve aw!\" ti'n a ruat. Hlawhfa khal in, \"Kan nihlawh pawl dik lo zet ih sor in a neinung rero mi thawn kan tonawk kherkher cu aw! Zanthing ka thlak lamlam lo ding,\" ti'n a ruat ve. Cuti'n an pahnih in meisa cu an dungtun ih an sing peh rero sal. Meisa cu a ziam zik ngaingai thlang. A lenglam ah vur thlipi a hrang nasa lai fawn. Khua a sik ti hman in a daih fawn lo.\nCumi can ah a dang mi pahnih an hung tthangharh ve. Zanthing an thlak tum veve zawng ah meisa tleu riari ah pakhat le pakhat an hmu aw. An pahnih in hiti'n an ruat veve: \"Kei ttheu hi cu aw! Hivek sakhaw dang betu, biaknak dik lo neitu kherkher thawn hmaton in kan rak to a si si a!\" An pahnih in an biaknak a bang aw lo. Curuangah an zanthing cu an zal ah an san veve sal ih, meisa dungtun in an sing peh veve sal.\nA thaizing ah runsuaktu pawl in cui' lungpuk cu an va zoh. Meisa a um lo ruangah khaw sik ih a thi mi mi ruak paruk an va hmu. An taksa an cekfel tikah korfual sungah zanthing an nei, meitalh an nei, far thling an nei, ei ding khal an nei cio. \"Zanthing, meitalh, ei ding le far thling nei cio cing in ziangruangah khaw sik in an thi a si pei?\" tiah ruat phah rero in mi ruak paruk cu an thiar suak hai.\nKan kiangkap khal ah meisa kiangih minung paruk vek in, phuba lak duhnak tur sia in ih thih a tumtu mi tampi an um. Meisa kiangih minung paruk vekin zo na si, zo ka si, ziang na si, ziang ka si timi duhamnak (mah ret thupiawknak) hi nei lo in, a cang thei tawk in hlon thei cio sehla a ttha zet ding.\nCredit: U Phone (Chemistry), Mandalay.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/zo-na-si-zo-ka-si\/","date":"2017-03-30T08:49:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218193288.61\/warc\/CC-MAIN-20170322212953-00340-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999091625,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999091625213623}","num_words":960,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.328,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Gen.(Rtd.) Shwe Mann in Tiangyinta Pawl a Mawhthluk Ta Riai!\nTihni sun (26-9-12) ah khan Burma ram parliament speaker Gen.(rtd.) Tura Shwe Mann cu Singapore ah a tlawng i,cunah cun a thl;en nak ah BBC correspondent Jonathan Head in nazi 1 sung lai thusuhnak interview a nei.Jonathan cun Shwe Mann cu biak a nuam zet i,hni suamsi ten a um ring ring,hmuh khal a harsa lo nasa a ti.\nShwe Man hin uniform a hruh nawn lovi,tu hlan ah cun uniform thawi an zuk mi lawng lawng ka rak hmu theu.Tui tum TV ah a hmel tha ten ka hmu thei.Shwe Mann hi reformist ( thelng awk duh tu) a si ti ring ring a si i,cui tlun ah leh hnu i President si tum a si ti tla in ka thei teuh i,tui tum khal ah President si a tum leh rin a si thu BBC in a sim.BBC hi radio le TV in ka ngai i,ka zoh ve ve.\nShwe Mann hi Kawl tong in a tong i,a tong hi English i leh cop a si.Cutawk thu suh awk nakah cun Shwe Mann cun Aung San Suu Kyi cu a sim mawi ,hna kan tuan tlang a si ti tla a rel.Burma cu thleng awk nak reform nak lam ah a feh vivo ko ding a ti.\nShwe Mann hi Gen.Khin Ngyunt a tlak hnu 2004 i si cun Burma i No.3 si in ralkap hmuah hmuah hotu a rak si.Then khat tla cun Gen.Than Swe a tuan nawn lo cun a mah a thupi bik ding ti tla in an rak ti theu.\nMidang mawh thluk an hmang leh.\nBurma ram i tha lo zet i in uk tu ralkap hotu pawl hin an hlawh tlin lo nak ah midang dang thuphan per cing in an mawh thluk theu.Tui tum i BBC i a suh nak ah,ziang ah so tu lawng i democracy lam i nan feh,ralkap i nan uk sung ah mi tampi in harsa zet in an tuar ring ring a si si tii suh nak cun Shwe Mann cun kha tawk lai ah khan Taiyingta Tapung pawl i buainak an tuah ruang ha si ti in a ti ta riai.A thusim dang hmuh hmuh cu ka lung a kim thluh nan himi hi cu thu phan rori a si.\nKan thei cio ding i,Gen.Khin Ngyunt khan ramhnuai um pawl thawn cease fire a tuah thluh i,KNU ti lo cu.Cui ruang ah Shan Ram pi le Kachin ram area kau zet tla ah cun Burma ram in daihnak a rak ngah lai tak fang a si.1994 i sin 20010 kar laka h an duh ah cun tu vek in democracy sangka hi an rak ong thei ko.\nTui tum ah Shwe Mann hin tlangpar mi democracy duh pawl a mawh thluk i,ralkap lam tang pawl leh cun democracy i kan luh har nak hi Pi Suu Kyi i ralkap pawl a biak duh lo ruang ah tiin thuphan an sim ve thung.Suu Kyi cun kum 15 tlun sung be aw kung ti in a dil ring ring nan ralkap pawl cun an duh lo i tlun ah 2003 tla ah cun Depeyin khaw kiang ah thah an rak tum i,cui hnu ah cun cang thei nawn hlah seh tiin house arrest in tong an thlak ring ring a si kha.\nBurma Ram Feh Dan Ding ah hin ka ngan dah i,Gen.Than Shwe tla cu tu ah kum 80 mi si lovin kum 60 mi cu siseh la cun ralkap uk kum 10 lai i uk leh a duh ko ding.Cu lo le 2007 i phungki pawl i zinzawh kha um lo seh la cu tui hnu kum 5 tal cu uk bet a tum ko ding.Hiti cing hman in ralkap duh zawng i danpi tuah i Suu Kyi tel thei lo dan i kum 10 lai run uk an duh nan Burma ram economic a siat tuk i tlun ah Arab Spring a rung suak i,cui tlun ah reformist Burma Gorbachev President Thei Sein a rung um ruang ah ram tha lam ah kan pan thei ding ti a zum um fang a si hi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-13","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/dr-run-bik\/burma-ram-feh-dan-ding-part-43-2\/","date":"2017-03-28T06:27:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-13\/segments\/1490218189680.78\/warc\/CC-MAIN-20170322212949-00106-ip-10-233-31-227.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9002127051,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9002127051353455, \"cnh_Latn_score\": 0.09921467304229736}","num_words":677,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.278,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.957,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ani hi tui kum ah a album 'Viva la Vida' khawng tambik a si. Cun Best Rock Group ih thlan a siih tlun ah Best Act From Great Britain ih hlan a si bet fawn. Amy Winehouse in thawmvang a nei lo abang ti lai ah Best Pop\/Rock Female a ngah; Pink, Duffy le Katy Perry pawl in an tluk lo remrem tinak a si.\nCun Beattles member ih tang theutu Ringo Starr in Diamond Award a dawng ve.\nA merican lam khal an thawm adai cuang velo, Beyonce Knowles in outstanding Contribution to the Art a ngah ve. Cun Alicia Keys, Mariah Carey, Akon, Kid Rock, Enrique Iglesias le Producer L.A Reid pawl khal a cangtha venasa.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/thufim-42-pawl\/","date":"2017-04-29T03:42:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123270.78\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00007-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9728464484,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9728464484214783, \"cnh_Latn_score\": 0.02115049958229065}","num_words":118,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lamzin Dangin\nRev. Run Cung Mang (LCF Malaysia)\n\"Cuih Arsi an hmuh saal tik ahcun an lung a awi ngaingai. An hmai ah a feh vingvo ih naute umnak tlun ahcun a cawl. Inn sungah an vung lut ih naute cu a nu Mary thawn an vung hmuh tikah an khuk an bil ih an biak. An laksawng kenmi sui, frankincense le mura zihmui an suah ih an pek. Cule mifim pawl cu Pathian in an mang ah Herod hnenih kir saal nawn lo dingin a sim ruangah lamzin dangin an ram ah an tlung.\"\n– Matt. 2:10-12\nThuhmaihruai:\nLamzin kan ti tikah kan mitthlaam ah a phunphun in a cuang ding ti ka zum. Kan umnak ram le khua ih zirin Lamzin khal phunkim a um ding. Lamzin naal le tthazet tla a um dingih lamzin sukso, bingbo le korkiak le horkuam tla a um ding. Rundamtu Jesuh Khrih a suahlai ih Nisuahnaklam mifim pawl ih fehnak lamzin tluan ka ruahsak tikah a hla ngaingai ih a cungkimzet ding ka zum. Asinan a thupimi cu \"lamzin dangin\" timi zawnte hi a si. Jesuh an hmuhton hlan ih an zawhmi lamzin le Jesuh an biak ngah hnu ih an thlunmi lamzin a bang nawn lo. An thlarau nun, an thinlung put, an thluak khuaruah daan le an taksa ruangpum rori ih an fehnak lamzin a bang nawn lo, a thlengh aw, a danglam. An nun daan lamzin a dang. Khrismas hi lamzin dangtertu a si.\n1. Nu thianghlim Mary ih Nun daan lamzin dang\n(Luke 1:26-56)\nKhrismas ih thawtnak le thlumnak tep ngah hmaisabiktu hi nu thianghlim Mary a si. Thinlung thianghlim le nunnak thianghlim neitu fala him Mary cu Pathian in a hril ih Rundamtu suahnak ding hmunah a tuah. Ruah sak tikah pasal nei hrih lo naupai ding ti cu Mary hrangah thil harsazet cu a si ding. Duhtu tlangval Joseph nei ve fala rori pasal neih hlanih nau vun pawi ding cu ruah tikah celh a si lo. Joseph thawn tthi aw dingih thukamnak a neimi fala hnenah vancungmi cu a ra ih, \"Na parah daihnak um ko seh! Bawipa na hnenah a um ih thluasuahnak tampi a lo peek a si,\" tiah a a ti. Cuih vancungmi ih thusimmi a theih tikah Mary cu a don ahar ngaingai ih a ttongmi ih tican cu ziang a si pei tiah mangbang in a um.\nCutikah vancungmi in, \"Mary, ttih hlah! Pathian cu na parah zaangfahnak a nei a si. Fa na vun dingih fapa na hring ding. A hmin ah Jesuh na sak ding…\" ti ih a sim tikah Mary in, \"Kei cu fala him ka si. Cubangtuk cu ziangtinso a si thei ding?\" a ti. Vancungmi in, \"Pathian ih tuah thei lomi zianghman a um lo,\" a ti tikah, Mary in, \"Kei cu Bawipa ih sal nu ka si. Na sim vek cun ka parah si ko seh,\" tiah a ti thei. Pathian thungai in a um ruangah a nunnak ah Pathian ih mangbangza thiltitheinak le sunlawinak a lang. A nunnak ah Khrismas ih thawtnakbik a muril a simi lungawinak a tep ngah: Mary in, \"Ka thinlung in Bawipa cu a thangtthat, Pathian i Runtu parah ka nunnak cu a lung a kimzet\" a ti (Luka 1:46-47). Minung sinak in a thin a har, a mang a bang ko nain a nunnak ah Jesuh nautu a seem tik ahcun a nunnak lamzin a danglam mai ih lungawinak le thangtthatnak hla mawi a sak thei. A thlarau le a thinlung ah nun diriamnak a nei.\n2. Tuukhal pawl ih Nun daan lamzin dang\n(Luke 2:8-20)\nTuukhal pawl hi Khrismas thuthangtha thei hmaisabiktu an si. Zaan ah an tuu pawl kil ih an umlai ah Bawipa ih vancungmi pakhat cu an hnenah a langih Bawipa ih sunlawinak cu an parah a rung tleu. An ttih ngaingai. Vancungmi in, \"Ttih hlah uh! nan hrangah thuthangttha ka run keng; cuih thuthangtha cu mi hmuahhmuah hrangah lungawinak tumpi a si. Tuih zaan rori ahhin David khua sungah nanmah Runtu Bawi Khrih a suak zo,\" a ti. Culawng si loin, Khrismas ih muril lungawinak le hnangamnak thu: \"A saangbik van ahkhin Pathian cu thangtthat si ko seh, A duhdawt mi minung pawl umnak leitlun ahhin remnak leeng ko seh,\" timi vancungmi ih hlarem ngai ngahtu an si.\nTuukhal pawl ih nunnak ah duhnungzet kan cawn tlakmi cu, \"Bethlehem khua ah va feh uhsila Bawipa ih simmi cu va zoh hnik uhsi\" tiah pakhat le pakhat an ti aw. Cuticun manhlapzet in an feh ih Mary, Joseph le caw rawl einak kuang sungih a it mi naute cu an va hmu. Cule tuukhal pawl cu an hmuhmi le an theihmi pawl ruangah Pathian thangthatnak hla sak phah in an tlung. Tuukhal pawl ih nunnak hi Jesuh naute an hmuh hlan ahcun an farah zonzaihnak ruangah thinhar le beidong tla an si ding. Thinphannak le ttihnak in tla an khat ding. Asinan Khrismas naute Jesuh an hmuh veten an nunnak ah lungawinak le hnangamnak hlir in a khat. A fehlam ah thinlau in an um nain an kirlam ahcun Pathian thangthat hla an sak thei. An nunnak lamzin a danglam.\n3. Nisuahnaklam Mifim pawl ih nun daan lamzin dang\n(Matthai 2:1-12)\nKhrismas caan ih thungaithlak ih cangvaitu pawl le Khrismas ih sullam a simi peeknak nun phuanghlangtubik hi Nisuahnaklam mifim pawl an si. Mifim le milian an si bangin khurkhua an ruat thiam. Khrismas Arsi an hmuh tikah siangpahrang a si ti an thei ih laksawng mankhung thawn biak dingin an pok. Pathian biak dingih feh tikah kut lawngin feh lo ding ti in zirh. Lam hlapi ihsin retheih zonzaih tuar in an feh. Vanlam arsi zoh le thlun in an feh tikah Pathian in lam a hruai. Asinan mifim ti cu Jerusalem khua kiang an thlen tik ahcun vanlam cuan nawn loin anmai' thluak fimnak an hmang ih Herod siangphahrang inn ah an lut tariai ee. Asinan leitlun siangpahrang inn ah naute cu an tong lo, Herod ih thinphannak le phiarsawmnak suahpitu ah a cang.\nAsinan Puithiam pawl le Daan thiam pawl ih simmi vekin an feh saal tikah Nisuahnaklam ih an hmuhmi arsi cu an hmu saal. Bible in cuih arsi an hmuh saal tik ahcun an lung a awi ngaingai a ti.\nKhrismas ih huham cu lungawinak a si. Nisuahnaklam mifim pawl in naute an hmuh tikah an khuk an bil ih an biak ti'n kan hmu. Culawng si loin an kenmi thil mankhung laksawng pawl sui, frenkensen, le mura an pek. Hminsin tlak hmuh theimi cu hih mifim pawl hin Jesuh an hmuh hlan lo thinlungtak in an hawl, an hmuh tikah an khukbik in an biak ih a mankhungzetmi laksawng an pek. Khrismas taktak an hmang ngah, naute Jesuh an ton ngah hnucun ahlan ih an fimnak an rinsannak, milian an si ruangih an duh awknak pawl a hlo thluh ih tangdornak le vanlam thuthlunnak nun sawn in an khat. A kirlam ahcun Herod tong nawn loin Pathian ih thupek ngai in lamzin dangin an tlung. An nun daan lamzin a danglam. Mifim pawl in an thinlung takin le thungaithlak ih an hawl tikah an tong ngah. Daan.4:29 ah, \"Cutawk ahcun Bawipa kan Pathian cu nan hawl dingih nan thinlung tak te'n nan hawl ahcun nan tong ding\" a ti. Jeremiah 29:13 sungah, \"In hawl dingih in hmu ding. Nan thinlung takteih in hawl tik ahcun!\" a ti. Thinlung takih hawltu cu Bawipa cu an tong.\nThunetnak:\nDuhdawt mi zumtu, Pathian ih remruahmi Khrismas caan sunglawi kan thleng saal. Na thinlung na timtuah maw? Thinlung thianghlim, ruahnak thianghlim le taksa thianghlim te'n Khrismas caan sunglawi hmuak in lawm cio uhsi! Mih khua le mih ram ah thinkhur le ttihphang in caan tampi khua kan sa. Mangbang vansang le beidong in kan um ttheu. Sikhalsehla, nangmah le keimah rundam dingin vancung sunlawinak taan ih leitllun a rung ttumtu Jesuh Khrih ih suah cam Khrismas caan ahhin lungawi aipuang le hnangam tein um uhsi! Thlarau thu ziang siar loih leitlun lennak le sumlesaw lawng dawi le zuan ih kan umnak ihsin Khrismas naute in kan thinlung sungah siangpahrang tokham ah to in thlarau nun tthanlennak in thlenh hramseh. Kan thinharnak le kan beidongnak ihsin ruahsannak le thlangam daihnak ah in thlenh hramseh la, pakhat le pakhat karlak ih huat awknak, dokalh awknak, raalsun awknak pawl hlo viarviar in remdaihnak (peace) um hramseh!\nBawipa Jesuh a suahhlan kum 700 lai ihsin a hmin ah Mangbangza, Remruattu, A cak Pathian, Kumkhua ih Pa, Daihnak Siangpahrang tiah hminpek a si zo (Isaiah 9:6). Curuangah, Khrismas ih muril a simi lungawinak le remdaihnak cu na parah thleng hramseh. Mary in Jesuh a neih veten lungawinak le hnangamnak a nei. Tuukhal pawl in Jesuh an hmuh veten lungawinak in an khat. Nisuahnaklam mifim pawl in Jesuh an ton ngah tikah an thinlungput a thlengh awk bangin unau, nang le kei tla Khrismas caan ahhin kan thinlung takin Messiah kan hmuah ahcun minung ih pek awk thei lomi hnangamnak le lungawinak kan co ding. Na nun daan lamzin a dang ding.\nHla phuahtu in hi ti'n a ti:\nVancung sunlawinak le sui lukhuh cu taan in,\nLeitlun ah na runt ttum tikah,\nSihmanseh Bethlehem khua ih na thlen tikah,\nUmnak hmun ttha hman na nei lo.\nBawi Jesuh ka lung sung rung um,\nNa hrangah umnak khaan a um;\nBawi Jesuh ka lung sung rung um,\nNa hrangah umnak khaan a um.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/lamzin-dangah\/","date":"2017-04-29T03:43:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123270.78\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00072-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999847412,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999847412109375}","num_words":1553,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hringtu an pa cu an kai thei zo ih thusut dingin an hraui zo.\nNufarual pawl ruak cu Tachileik sizung ah checknak an tuah hai, Hithil hi ziangruangah a cang ti an thei hrih lo. Pa bik hi a sualnak a phuan asi ahcun thihhlanlo thawngthlak a tuar ding tiin an sim.\nRef; MIEpi","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/a-fanu-pahnih-le-a-nupi-hreitlung-in-a-ceh\/","date":"2017-04-26T21:45:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121665.69\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00210-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9976277947,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9976277947425842}","num_words":54,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.333,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Malaysia Putra Jaya Buuk ah a um mi pawl in Pathian hnen thlacam khawmnak an nei.\nThlacam thupi dilnak a um, Pa Thang a dingih Tuni Ungkung parah Ungrah lawh ka tumnak ka ttum lam ah a tlak ih ka ke a naa a ti. Thlacam a dilmi cu tluangten an cam.\nKhawm ban hnu ah Salempa in \" U Nau, na thlacam dil mi cu cam ngaihnak khal ka thiam lo, tuhnu cu kai nawn lo mai awla \" si ko lo maw a ti ih, a kiang um pawl cu an rak hni tthnunttho.\nby:Buuk val","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/thlacam-dan-ka-thiam-lo\/","date":"2017-04-29T13:40:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123491.79\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00001-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9973856211,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9973856210708618}","num_words":96,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.396,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Van Bawi Lian\nChinland Today\nMelbourne: Australia Melbourne thleng Chin mi kohhran le pawl tin ih mino pawl cun October 26, 2013 tlailam ah hmunkhat ih Pathian thangṭhat khawmnak an nei ding.\nA vei (5) nak Chin Christian Youth Combine Worship Service cu Melbourne nitlaknak ih um Chin Baptist Church pawl in inntek ṭuanvo lain Pathian biak khawmnak neih a si ding. Hi Pathian biak khawmnak ah kohhran tin le pawl tin in hla fingkhat cio saknak an nei ding ih Choir 3 le phun dangdang ih Pathian cawimawinak, thutawi simnak pawl tuah a si ding tiin Chinland Today Media cun thuthang kan dawng.\n\"Hi Pathian biak khawmnak hrangah kan ni inn tek lam khal in thla ziang maw tizat lai ihsin nasa zetin timlamnak kan nei zo. Tlangkai ninga zan, ni li zan leh zarhte ni pawl ah a hla zirnak le music pawl timlamnak kan rak nei. Hall lamah harsatnak a um lawknak a caan te ah Pathian in mi 550 lenlgo tlem Planet Shaker pawl ih hall hman theinak dingin lam in hruai\" tiin CBC hotu Thawng Thawng cun a sim. \"Kan duhbik mi le kan tumtah bik mi cu Mino a tamtheibikin ziangtik Pathian hi kan sunlawih in kan thangṭhat thei ding ti hi kan ruahsanbik mi le kan thlacamnakbik mi a si ih Mino thlacam thlakhat veikhat Friday zan ih kan nei mi khal ah kan thupi ter bik mi cu hi mi ni ah Chin mi Australia thleng mi pawl a tam theibik Pathiang thangṭhat ding hi a si' tiin a sim.\nTuiṭum ah Melbourne ih um kohhran le pawl 28 lenglo sawm an siih pawl 20 lenglo in an tel thei ding thu an sim than zo thu CBC mino hotu Thawng Cin Lian cun Chinland Today Media hnenah a sim.\nA vei (6) nak Chin Christian Youth Combine Worship Service hi a veikhatnak ih rak hmannak Emmanuel Christian Church Melbourne ah hman a si ding tiin Chinland Today Media cun thuthang kan dawng.\nChin Christian Youth Combine Worship Service hi November 14, 2009 ah Emmanuel Christian Church, Melbourne Youth pawl ih rak hohanak in rak hman thok a si. Melbourne um kohhran le pawl um hmuahhmuah zaten 13 pawl tawngkhawmawk ih rak hman thok mi a si. Mino 500 leng in hi Pathian biak khawm hi hlunghlai zet le sunglawi zet in an rak hmang. CCYCWS rak thleng dahzonak pawl cu, Emmanuel Christian Church Melbourne, Chin Christian Church Melbourne (Chin Christian Fellowship tiih rak theih mi), Melbourne Chin Church le Victoria Chin Baptist Church pawl tla an si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/melbourne-chin-mino-pawl-hmunkhat-ah-pathian-biak-khawm-ding\/","date":"2017-04-26T08:00:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121216.64\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00004-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9945889711,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9945889711380005}","num_words":414,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"WASHINGTON ( Reuters ) : North Korea ram cun, an ram ih Nuclear tuahnak duhlo tu ram pawl ih an hringhro nak le, South Korea thawn an karlak thu ah, South Korea thawn raldoawk kan man zo asi tiin March 30, Zarhte Sun ah thu an than durdo thlang. North Korea hruaitu Kim Jong Un cun, South Korea thawi ramri kiang ih retmi US ralkap pawl umnak pawl kahnak ding siannak cu hmin a sign zo. North Korea hi, China hin a tan ve zet ruangah, an buai taktak asi ah cun China hin North Korea a bawm zumtu khal an um.\nUSA hin South Korea lam ah a ding ih, North Korea ih ralthuam tuahnak pawl khal duhlo zettu ram asi. North Korea in raldo a man thu a puannak ( State of War ) thu ah, White House National Security Council spokeswoman Caitlin Hayden cun, \"North Korea in state of war a puannak thu kan thei zo ih, hi an thu puannmi ruangah kan nih khal ralring zetin kan um thlang ih, South Korea thawn thuksin kan pehtlaihawk a tul thlang asi\" tiin asim.\nhttp:\/\/www.straitstimes.com\/sites\/straitstimes.com\/files\/kim293132e.jpg\nhttp:\/\/www.google.com\/url?sa=t&rct=j&q=north%20korea%20has%20announced%20it%20has%20entered%20a%20%22state%20of%20war\"%20with%20south%20korea%20and%20will%20deal%20with%20every%20inter-korean%20issue%20accordingly.%0A&source=web&cd=1&cad=rja&ved=0CDUQqQIwAA&url=http%3A%2F%2Fwww.news.com.au%2Fworld-news%2Fasia%2Fglimpse-of-north-koreas-plan-of-attack-on-us%2Fstory-fnh81fz8-1226609165555&ei=HUNXUYviOLDLyAG7_oHoBQ&usg=AFQjCNHFhseOfpYby2Ow7lCWcInaZnc1KA&bvm=bv.44442042,d.aWc","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/north-korea-raldo-man-thepthep-zo\/","date":"2017-04-26T07:56:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121216.64\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00060-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9152386785,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9152386784553528, \"cnh_Latn_score\": 0.026981916278600693, \"czt_Latn_score\": 0.011658277362585068}","num_words":182,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.203,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.92,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kan Ca Ngan Dan Hi!\nDr Than Bil Luai\nPart ( 1 )\nA tlunih thutlangpi thawn pehpar in, 'ca ngan dan' ti mi ah thu pahnih a um thei.\nPakhatnak cu mit ih hmuh le siar theih ngan ca rori khi a ngantu in ziangvek in a ngan ti mi a si. Hi mi ah cafang kawm dan le hman dan, ṭawngfang kawm dan le hman dan, ti pawl hi thupi bik ah ret in zoh a si. Hi zawn ah, ṭawng ihsin ca a rat bang in ṭawng thlun ih ngan mi ca cu ziangvek in hmuh le siar theih in ngan a si, ti a tel ve.\nA dang pakhat deuh cu ngan mi ca sungih um thu le hla cu a ngantu in ziangvek in a ngan ti a si. Hi zawn ah \"ca ngantui' ngan dan\" kan ti mi cun a cafang le ṭawngfang hman dan le kawm dan ti pawl a kawhhmuh nawn lo, a ngan mi thu le hla a kawhhmuh sawn.\nSawmnak:\nHi \"Kan Ca Ngan Dan\" ti mi thu tui ṭum ih ruat tlang dingih ngan a si tik ah, a tlunih tarlang mi a pakhatnak sawn hi thupi le hmuitin ah ret in ngan a si. Curuangah, hi ca siartu kan zaten, hi ca kan siar tik ah – tui ni tiangih kan lai ca ngan dan [cafagn hman dan le kawm dan, ṭawngfang hman dan le kawm dan] ti pawl khi kan thinlung le ruahnak ah ret in – hi ca sungih ngan mi thu hi zoh tlang uhsi, ruat tlang uhsi, rel tlang uhsi.\nA dik, dik lo:\nRel tam ṭul lo in Lai ca ngan thiam ti-aw pawl lakah kan ca ngan dan a bang-aw lo ti cu kan cabu, Bible, megazine le ca phunphun kan suah mi ihsin a theih theih. Ca ngantu pakhat le pakhat kan bang-aw lo men lawng si lo in, ca ngantu mihrek cu kanmai ngan dan lala khal hmun khat le hmun khat a bang-aw lo. Hi pawl lakah hi ca ngantu khal a tel ve. Thimnakah, Tlamtling Khristian Nun, Bible Ngan le Leh Dan ti mi le Mi deh hmang Pawkei Pakua ti mi cabu pathum khi kan zoh tlang asile thu bang-aw si, cafang hman mi le kawm dan bang-aw lo an um hniai hniai ti kan hmu. Hi cabupawl ngantu in tui ni ih a hmuh suah mi cu, \"Lai ca hi fimkhur lem lo ih ngan cun dik lo pi'n ngna a awlte, hi vekin dik lo ih ngan mi khal hmuh ding a tampi\" ti a si.\nHi \"dik le dik lo ih ngan mi\" ti mi thu ciah hi, hi ca siartu le hi ca ngantu kan zaten tui ṭum ih kan tuat tlang bik ding thu cu a si. Ziangahtile, a dik, a dik lo, kan ti tik ah cu vekih ti thei dingin ṭansan felfai kan neih hnu lawngah ti ding a si. Tansan felfai le tahfung hngetkhoh nei si lo in, ca kan ngan cio mi khi \"a dik, dik lo\" kan tisakawk pang ahcun a titu zozo khal thli lakih din tum kan bang thei. Taktak ahcun tui ni ah ngan dan dik lo dik lo ti mi thu hi, hi ca ngantu khalin tu vekin a sim nan, a sim thei hlan sung cu a ngan mi pohpoh a dik ti ngan in a rak ngan mi hlir an si ve [tui hnu ah a dik lo ti'n a hmu suak men na], ti hi rel hreh ding le zahpi ding thil ah a ruat lo.\nNan dan dik lo dik lo ti thu thawn pehparin thusuhnak ra suak lohli thei mi le ra suak ṭ heu mi cu:\n1. Ngan dan dik, dik lo ti mi hi ziangtin kan thei thei ding?\n2. Ngan dan ziang vek khi a dik kan ti ih, ngna dan ziang vek khi a dik lo, kan ti?\nCu vekih ti thei dingin kan ṭansan le tahfung cu ziang vek a si? ti paw hi khunkhan deuh in ca ngan dan thu ruattu cun, suh loh theih a si lo.\nHi thusuhnak pawl simfiang a si hlanah, awltlang zetih thuruat le thurel hmang pawlin \"kan siar thei ih a duhsan kan theih hnuhnu cun ziang vek ngan dan khal a dik a si mei\" an ti ṭheu mi khi sanglet hmaisa sehlal. Hi vek awltlawng zet hmuh dan cu awltlawng zat sannak thawn sagn sehla a fiang thei mei ding a bang. A hnuaiih ca hi kan siar tlang hnik ding. \"ca mal te ka lo kuat.nan za ten nan dam ko lo maw.kan nih khal kan dam.a thu pi mi a um tuk lem lo.in lam ca kuat ka duh ih nang mah in inn lam tiang in rak kuat sak thei pei maw?zang fah nak in in theih ter sal aw.\"\nHi ca hi mi pakhat in i kuat mi a si. Ka siar ih ka siar thei thluh, a ngan mi duhsan khal ka thei thei thluh. Asinan, ca ngan thiam pek phun li nauhak hmanin hi vek ca ngan dan hi \"ngan dan dik\" a ti a zumum lo. Ziangahtile, \"cawlhnak [full stop]\" hnuah cafang fate a hamng, inn le in hi [home] tican ih a hman mi a si nan cafang kawm bang-aw lo in a ngan, thusuhnak [?] hnuah cafang fate a hmang, \"zangfahnak, kannih, thupi, nangmah\" ti pawl hi thu hlawm khat an si nan kawm lo in a dang dangah a ṭhen.\nTahṭhimnak dang pakhat tarlang belh sehla. Kan nui' hmin cu Lai ca in kan ngan a si le \"Sui Hlawn Thluai\" ti a si. Asinan, tupekte e-mail dilnak ah a hmin cu Kalw ca ihsin Mirang [Lai] cafang, a,b,c, hmang in Kawl pawl in an rak ngan sak ih an ngan dan cu \"Shwe Loun Htay\" ti a si ta riai. Kan siar ih siar theih a si, a duhsan khal kan thei. Asinan, tui ca siartu kan zapi tel in zohmanin hi hi Lai ca ngan dan dik a ti kan um a zumum lo. Mirang dawk Lai dawk [kahpia] ca ngan dan, hman tlak lo, thlun tlak lo, a si kan ti cio ko ding.\nCuruangah, ca ngan mi pohpoh, \"kan siar thei ih a duhsan kan theih hnuhnu cun ziang vek ngan dan khal a dik a si mei,\" ti mi cu ca le calai umzia theifiang hrih lotu pawl ih ṭawngkam men a si, ti sehla akn palh lem lo ding.\nThu um dan:\nCa ngan dan lawng si lo, thil ziang khalah a dik, dik lo, [a sual, sual lo] ti hi sim a awl ruah in vun simfiang cu thil har zet a si ṭheu. Thimnakah, \"mi thah cu a dik lo, thil sual a si\" vun ti cu thil awlte a si. Thil sual le dik lo a si ti khal zapi theih a si. Asinan, ziangtin dik lo le thil sual a si na ti thei titu mi pakhat khi vun simfiang tum awla thil awl lo zet a si ding, ziangahtile, \"mi thah cu a dik lo, thil sual a si\" ti mi el duhtu cun \"ralkap khalin mi an kap that ih an dik lo an sual an ti cuang lo, a that tam theithei lawmman an pe in an cawisang sawn, curuangah, mi thah hi thil dik lo a si ti theih a si lo\" ti'n a ṭawng thei ve ih cu mi vun simfiangsal ding cu thil awl a si lem lo ding.\nCu vek thotho in kan Lia ca ngan dan fik le dik lo thu hi, ngan zo bang in ṭansan le tahfung felfai neih lo cun, sim le rel harsa zet a si. Lehlam ah ṭansan le tahfung neih cun thil harsa a si lo lala. Hi ca ngantu khalin Lai ca ngan dan thu ah \"dik, dik lo\" ti mi a sim ve tik ah ṭansan le tahfung felfai a nei ih, cu cu hi ca siartu zaten tui ṭumah ruat talng le zoh tlang dingin a hnuai lamah ngan suah a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/kan-ca-ngan-dan-hi\/","date":"2017-04-26T07:51:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121216.64\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00396-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993800521,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993800520896912}","num_words":1337,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.258,"stopwords_ratio":0.345,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"March 6th, 2009\nNorth Korea In A Ramtlun Boruak Sianglo\nNorth Korea cun a ramtlun boruak leh Sea Of Japan tlun Boruakih South Korea vanzam zuanter a sian nawnlo thu mizan sunah a puang. South Korea cun North Korea ih thilti dancu nasazet in a sawiselih. ram pahnih karlakih thilti nakding dan kalh asi a ti. North Korea cun an ram leh Sea Of Japan tlun boruakih South Korea vanzam a zuang thotho asi ah cun a himding tihi rel theih asilo ih. Ziangvek buainak a tongkhal asilen North Korea in mawhphurh nak zianghman a neilo ding ati.\nNorht Korea in himi a sianlo naksan hi hmai tlawngkai nikhat ihsin tuithla ni 20 tiang America ralkap leh South Korea ralkap pawl raldo zirtlang nak an nei ding ruangah cumi duhlo nak a langter nakih tuah asi zum asi. Himi ruangah South Korea ramih khualtlawng phurtu vanzam Company pahnih Korean Air leh Asian Airlines cu an zuannak lamzin ti danglam an si. South Korea ihsi nitin Vanzam 30 hrawng zuangsuak ringring hi North Korea leh Sea Of Japan tlun boruak ih zuangtlang ringring mi an si.\nHillary Clinton In Tapung Bawmtu Ah Iran A Puh\nUS Secretary Of State Hillary Rodham Clinton cun Egypt, Israel leh West Bank, rampawl a tlawnhnu ah Brussels a pansalih. Hillary Clinton cun Iran thilti dancu nasazet in a sawisel salih. Iran ramcu Arab pawl thekdarh tumtu leh ramkhat leh ramkhat hua aw dingih thutuah hmang leh Tapung misual pawl bawmih ti karhzai ter, Israel leh Europe tithla phangter tum ringring, ram dangdang hringhro tu ah a puh.\nRarack Hussien Obama ih hruainak US Cozah tharhi Iran hnenah a nem deuhding leh biak that awknak thar an nei dingih ruahdeuhmi asi laiah Hillary Clinton ih ttawngkam suakdan ah hin US Cozah tharhi Iran parah a nem cuanglo meithei tiah mitampi in ruah nak an nei. Hillary Clinton cun Arab hruaitu pawlleh leitlun ramdang hruaitu dang khalin Iran cu buainak tuahtum leh ram kiangkap hringhro ringring ah an ruat asi ati, Clinton cun Iran cu ram dangdang thil khalah hrawlh aw vivo leh Hezbollah, Hamas, leh Tapung dangdang pawl khal a thuptei paisa pe ih bawm vivo ih buainak tuahsuak tu asi ati.\nUS Secretary Of State Hillary Clinton cun Brussels ih NATO ram Foreign Minister pawl Meeting nakah thusim in March thlacem zawngahhin Afghanistan ram thurel khawmdingih tawnkhawm awknak nei dingin ram tinkim hotu pawlcu a sawm cihih. Hi tawnkhawm awknak ah hin NATO rampawl cu kimtei suak dingah a sawmbetih NATO rampawl kantel kimlo asi ah cun Afghianistan ram tuah thatding cu thil harsazet asi a zumthu khal a simbet. US Secretary Of State a si hnuah Clinton hin NATO Meeting nakah a thurel vawikhat nak asi. Clinton hin Russia Foreign Minister, Sergei Lavrov,khal a kawmcih dingih Clinton cun Afghanistan ram thurel khawmnak ah hin Iran khal tel tengteng sehla a duhthu a simih Franch Foreign Minister, Bernard Kouchner, khalin Afghanistan ramthu relnak ah Iran tel tengteng dingih a duhthu a simve.\nPathian cu Kancah nak a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/hillary-clinton-in-tapung-bawmtu-ah-iran-a-puh\/","date":"2017-04-26T08:08:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121216.64\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00289-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9971418381,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9971418380737305}","num_words":500,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.174,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nov 20: Mizoram pitar le putar ih uar zetmi le kan Chin mi tampi ih uar, hlasak thiam hminthang Lalroutmoi cun Mizoram Presbyterian Synod Hospital ah fanu duhum te a nei tin thu dawn a si. A fa neih a har deuh ruangah a pumpi an zai ih cutin, him damten a nei thei. A fanu te cu Kg. 3 le gram 700 a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/lalroutmoi-in-fanu-nei\/","date":"2017-04-29T13:34:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123491.79\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00425-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999245405,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999245405197144}","num_words":62,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.323,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"HM: Zanglam zawngin a thlah khal asile ralkap a cozah in politics ruangah thawngtla a thlahmi cu thiltha asi. International ah mithmaitha a ngah duh ruangah siseh Kawlram mipi hmaiah Ralkap a cozah tan dingin a tuahmi khal asile a tha asi.A tufang thuanthunung zoh asile Kawl cozah in remdaihnak, thleng awknak hrang ke a kar rero timi cu eltheih asilo. Cumi lakah thuthla suah hi pakhat asi.\nCT:Amnesty ih umtu daan malte in sim thei pei maw?\nHM: \" Amnesty\" timi cu cozah kumpi lareltu pawlin dandinglai thleng cuang loin daan in a mawhsiatmi pawl kha thu pakhatkhat ruangah luatnak peknak asi. Ramkhat le ramkhat daan a bang aw lo nan, Cozah kumpi dan tuahtu (legislative body) thuthluknak in siseh president, lole siangpahrang thusuak in siseh amnesty thupek theih asi theu.\nCT: Kawlram ah ramtin kim ihsin palai an thlah ih Mr. President Thei Sein a bulpaak cangvaihnak ah le kawlram hrangah that hnemnak a suahpi tin na hmu maw?\nHM: Ramdang ihsin ram palai pawlin Kawlram cozah kumpi hruaitu an tawn mi tla thiltha asi. Kawlram thleng awknak ding hrangah a tul hrimhrimmi asi. Kawlram thleng awknak dingah le democracy uk awknak suak dingin Kawl ralkap a cozah cu hriamhrei thawn ramdang zohman in an do lo dng ti cu a fiang vekin a nemzawngin cabuai parah thu reltlang in ram tuahthat asi ding timi cu kawlram a ngaihventu pawl siseh ramkheltu pawlin siseh leitlun politics lam thiamsang filawr pawl khalin an hmuhdan cio asi.\nCT: NLD party cu legalized party a si zo tikah Daw Suu kyi in Parliament house ah ziangmi tawk cintiang thu (voice) a nei thei ding?\nHM: Daw Suu Kyi in parliament ah tohkham a co ve asile a tu hnakin tam sinsin thleng awknak hrangah ralkap uktu pawl a ciahneh in rampi hmasawnnak hrang hna a tuan thei sinsin ding. A tuvek ram dinmun thleng awk laifangah Daw Suu in a nemzawng politics huham (soft power) a hmanthiam a thupi tuk. Kumpi cozah uknak tohkham ah pakhatnak a colo khal asile parliament ah ziangvek dinhmun khalin thleng awknak hrang tampi a tuah theiimi a um asi.\nCT:Parliament innpi sungah a tamsawn hi Ralkap palai hlir an si tikah Pi Suu Kyi in a thun lut thuthapawl dodal tu lam ah maw an ttang pei culole a thu an thlun pi ding tiah zumnak na nei?\nHM: Pi Suu Kyi in a duhmi policy a fehpi tikah dokalh zawng si loin innpi sungtel pawl hnenah zapi hrang thatnak, rampi daihnak le thanlennak hrang asi ti fiangzetin a thu a putlut thiam a thupi zet. Lamtang tuah ciamco tahratin thahrum (hard political power, hriamhrei tinak si loin) a hmang asile a thatlonak a tamsawn ding. A tlunah sim zovekin a nemzawng ramkhelh huham cahnak (soft political power) a hman thiam a thupi zet. Ziangah tile Kawl ralkap uktu pawl khalin a nemzawng huham cahnak a neihmi, ram mipi le ramleng leitlun khawmual in Pi Suu Kyi an tannak dinpi mi hi anmai thatnak hrangah an hman duhmi asi. Thleng awknak (reformation) hrangah Pi Suu Kyi ih a nemzawng ramkhelhnak huham (political soft power) a neihmi hi hman an duhmi asi. Pi Suu Kyi in a nemzwng huham a neihmi a hmang thiam asile khatlam le khatlam hrangah thatnak (win-win) tuanrah a suahpi hrimhrim ding asi.\nRamsungah pursum leilawn thuken (economic policy) a zalen ih mipi pawlin ramsung ramleng cozah, pawlkom, company pawl thawn hnatuan tlang thei dingin cozah kumpi in a sian asi ahcun ram cu hmakhat te ah thangso thei mi asi. Leitlun pumhuap pehtlaihnak a tha tuk zo ih ziangkim awlsam ten ramsungah lei killi ih ta bungrua (resource) laklut theih asi tikah thansonak cu harsa asilo.\nChin mipi pawl hrang khalah tampi hmasawnnak a um ding. Harsabik zual ram (special economic zone) ah in retih a hleice in duhsaknak kan co sinsin asile Chin mipi hrangah hmasawnnak a tlancak zual ding. Curualrualin kan mipi kan ram a farah tuk tikah fimkhur tulmi a um. Chin State sungah siseh, Chin mipi pawl umnak (majority sinak) hmun kipah Chin mi rori in thansohnak (development) hnatuantu si thei dingin dan khuahkhirhmi neih tengteng a tul. Cutin kan miphun pawl ramlian, miphun lian pawl in cimneh lo dingin kanmah le kanmah kan kilhim awk thiam lo asile hlohnak a awlte fawn. Kan nunphung, kan thuanthu, kan khua kan ramah miphun dang in sumpai lennak tawn in nampil theimi fimkhur a tul. Ramleng suak kan mifim mithiam pawl tla ramsungah kan kawhkir sal thiam tla a thupi zet. A tlangpi thu sim asile kan harsatnak tla a rei tuk zo ih thansoh ding lawng kan hmabak asi ko.\nCT: Hmai lam ah Thein Sein acozah in ziangtivek in hma an lak pei, tlangpar mi (Ethnic group) pawl thawn ceasefire an tuah tum mi tlunah teh an hlawh tling thluh na zum maw?\nHM: A tuvek asile thleng awknak hi ke an karcak tuk lam maw ti ding khawp in tuihlan Kawl Ralkap Cozah vek an silo. Thleng awknak an duh taktak in a lang. Ralkap pawlin an tihmi cu mipi uknak, democracy a suak tikah a tu hlanih ralkap upa pawlin hremnak, an parah thuthennak an tawn dingmi hi an tihbikmi pakhat asi. Curuangah Ralkap Uknak duhlo tu pawl khalin dunglam thu cu tanta thei in hmailam sausawn zoh in rualrem ten ralkap hruaitu, U Thei Sein te pawl an tuanpi thei asile thleng awknak a hnget khoh sinsin ding tiah zumngam asi. A tu ah miphun dang ralkap, ramkheltu pawl lawng si loin kawl pawl, ralkap uknak duhlo in ramleng suaktu pawl tla kokir in thlawngtla pawl tla a suah, remdaihnak a tuah rero mi hmuh tikah remdaihnak cu suak taktak ding tiah ruahsannak neih hi neih ding mawi hrimhrim asi.\nCT: CNF ah thu ah teh Chin ramah ziang tivekin an cangvaih vivo pei? Kawlram cozah in teh an dilmi (demand) mi pawl hmuahmuah an tuah sak zum a um maw?\nHM: CNF le Kawlram cozah biak awknak thu hi sim a har lai hrih. Nupi be ding vek fang an si lai. An thatsuak thei ding cu zum a um ko. Kawlram pumpi biakrem awknak cu a tu ih cozah ih tumtahmi asizia cu a langfiang zet. CNF in an dilmi hrekkhat cu parliament tiang thlen tulmi, State pakhat ih dinhmun (State rights) tiang a tel tikah thu harsa asi ih lehhnu nuamteten rel sunzawm vivo ding mi thu asi. Cuhnakin rualrem ten CNF pawl khalin ramsungah an tuah duhmi tuah thei in cozahpi pakhat thawn dawr aw thei dinhmunah an din asile CNF hrangah kekar hlawkzet a karngah asi ko.\nCT: CNF in Chin ram hrangah ziangtivek Development tuah a tum, Chin ram huap in teh an tuahsuak thei zum a um maw?\nHM: CNF in ramsungah development tuah dingin cozah in siannak a pek asile development an tuah thei ko. Asinan cozah in ziangtiang sumpai le bungrua, hmun le ram a pek ding, tvp a fiang hrih lo tikah sim a harsa zet. Cun CNF lakah ramleng sumpai bawmtu pawl thawn tuan tlang thei an si sinsin asile sumpai hrampi tampi ngah thei nak lamzin a um ko.\nCT: CNF rualremnak an neih mi ruangah Chin Society ah Lungrualnak maw lole thenthetnak a suah ter pei?\nHM: CNF in rualremnak an tuahmi cu Chin mipi zapi te lungrualnak asi tiah sim thei dingin zianghman a lang hrih lo. Rualremnak an tuah mi in thenthek nak a suahter khal asi fawn lo ding. Chin miphun pawl cu miphun dang thawn tahthim theih lo nak cu mah le tlangkulh, ramthen, peng ah miphun fatete in hmun le ram kan luahcio tikah rualremnak timi hi a thu in rem awknak men si loin miphun, miphun tete an telkim ringring hi a tulnak lai a rak um theu. Tuini tiang a thenthek aw cia mi Chin miphun pawl cu CNF in miphun rualremnak an tuah ruangah a thenthek aw mi siseh an rem aw mi a thar in an ummi sim ding a um hrih lo tluk asi. A tuih president an pek mi pawl cu CNF thawn rualrem cia mi an sinak a rei tuk zo. Cun ramsung ihsin CNF pawlin tuahmi miphun rualremnak ah a teltu pengdang milesa pawlin anmah le peng, phunhnam tete ziangtluk an kaihruai thei, an ciahneh thei timi parah tla a thum aw mi asi.\nCT: Kawl cozah in CNF hmang in Chin mipi sungah Politic game an lek rero a si tiah ruahtu an um ih cumi teh ziang tin si na hmu?\nHM: A ruatu an um tla le an mawh lo. Kawl pawlin CNF hmangin nasa ten Chin miphun thentheknak a tuah thei mi a um ko. Asinan a tu hrih ah Kawl pawlin CNF hmangin Chin miphun rem awk lonak an tuah asi tiah sim thei dingin thu zianghman theih mi ka nei hrih lo. Ziangah tile Kawl cozah cun hriamhrei kai pawl zo poh tla a biakrem laifang asi. Kawl cozah in CNF hmangin Chin miphun thentheknak a tuah thei dan tampi a um ko. Cu pawl sim dingah a tikcu hrih lo. An tuah lo dingah ruat hrih a tha sawn.\nCT: Santhar Chin ram tiih kan ti ringring theu mi hi ziang vek ram a si pei ? leitlun ram pakhat thawn taththim ding na nei le in sim thei pei maw?\nHM: \"Chin ram thar\" na timi cu ziang na sim duh ti ka fiang ciah lo. Asinan a thangso mi, santhar Chin ram na sim duhmi asi ding tiah ka ruat. Cutin asile Chin ramthar ahcun pursum leilawn, ei hawlnak (Economic) lamah mahte kutke in ding thei, miphun fatete lakah rualremnak miphun pumkhat sinak in thilri, sinak le duhmi canpual, canvo cuh aw in sual aw, that aw, thisen suah awaw, hua aw rero lo in mah le peng, ramthen ciar ah siseh Chin ram hmunpi ah siseh duhthusam miphun pakhat canpual canvo kan neih thei ding le kan Chin fahniang pawl fimthiamnak le thansonak lamah zohman dunglamah tanta mi um lo ten rualran ten thansoh, hmasawn tlang ding hi asi bik. Chin miphun in leitlun miphun dang vekin miphun pakhat pianpi canpual, mahte lairel, roral theinak kan neih le kan nupi thei ding hi asi ko.\nCT: Kum ziangmawzat ah Chin ram ziangtinkim leitlun ramthangso pawl kan bang thei pei?\nHM: International level in Chin ram thangso dingin ram uk awknak a that ahcun kum reipi a tul lo ding. Sihman sehla, Kawl pawl hin Chin miphun thansohnak kan tlan cak ding taktak hi ziangtluk tiang sangka in onsak ding timi cu sim harsa asi. Curuangah cozah kumpi in ziangtluk zalennak a pek, ziangvek hmanrua bungrua, sumpai a pek ih ziangvek ramdang le pawlkom, company pawl hmang in Chin ram thansohnak hrang hna a tuan duh timi parah a hngat aw zet. Cumi pawl cu ramkheltu pawl cabuai (political table) parah a um mi asi tikah ramsung remdaihnak, uk awknak, tvp cozah kumpi kekar parah a thum awmi a tamsawn tikah kum ziangzat a rei ding timi cu sim harsa asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/what-is-next-kawlram-politik-thlirnakpastor-hre-mang\/","date":"2017-04-27T22:25:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917122629.72\/warc\/CC-MAIN-20170423031202-00387-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994243383,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994243383407593}","num_words":1830,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Himi cu pengpi (district) hrek deuhthaw ih kau mi hmunram ah thla thum sung sam a caitu pawpi pakhat thuhla a si. Sam a cainak hmun hi peng 60 hrawng sau in peng 60 lole cuhnak ih tam a kau. Sam a cai sung hi a rei tuk lo nan a rap-um zet. Ziangahtile amai' ram sung a si mi kil li peng 3,600 sungah rin lo pipi'n a thleng vukvi ttheu. Scarlet Pimpernel pangpar vek thotho in, mi hmuahhmuah in an hawl nan an hawl hmu thei lo. A san a cem dan khal zum lo pi ih thleng mi a si.\nSakta Coimbatore pengpi ih hmunram tamsawn cu tlangmual le hramlak an si. Thlanglam ah phairawn hmunram a si mi Coimbatore pengpi taktak in a kulh. Coimbatore taktak thawn an ramriawknak ihsin hrap ttentten in a so thutthi. Nitlak-thlanglam ahcun Nilgiri asilole Blue Mountain Range an um. Nitlak lam ah Mysore hramlak an um ih, Nitlak-saklam ahcun Biligirirangans tlangmual sang pawl an um. Saklam, nisuah-saklam le nisuahlam ah a kap khatlam khatlam ih hramlak sah zet a um mi Cauvery tiva a luang. Nisuah-saklam le nisuahlam ahcun Salem pengpi ih hramlak thawn an ramri aw.\nSakta Coimbatore pengpi ahhin khawpi ti ih kawh tlak ngai cu Kollegal lawng a um. Kollegal khawpi hi pengpi nitlak-saklam kel ah a um ih, Cauvery tiva ihsin peng riat fangfang a hla. Kollegal khawpi ihsin lamzin pali an fehsuak. Nitlaklam ih feh mi le saklam ih Mysore lam pantu lamzin cu tui' ttum thuanthu ah an tel lo. Lamzin pathumnak cun dingh deuhnawn in thlanglam a pan ih Biligirirangan tlangmual pawl ih nisuahlam tawhram tluan paltlang in a feh. Himi lamzin ih peng hleisarihnak ah Lokkanhalli timi khaw tum pakhat a um ih; Lokkanhalli hnu peng hleithum ah Bailur khua a um. Bailur khua hi 'Bison Range' (Sele Tlangtluan) a thoknak a si ih pengban 48-nak ahcun Hasanur a um. Cumi hnu, Kollegal ihsin peng 52 ih tlang hrap luzim ah Dimbum khua a um.\nLamzin palinak cu nisuah-thlanglam pan in a feh ih Kollegal ihsin peng 25 ah Ramapuram khawte a thleng. Cumi hnu ah thlanglam pan ih peng 24 a feh hnu in Bargur khawte a thleng. Cu ttheh ah peng nga hlatnak ih Tamarakarai khawte pal phah in, Dimbum tlang hrap ih nisuah-thlanglam deng a vung thlen hnu ah, phairawn ih um Andiyur khawte ah a vung suk thla zurzo. Himi lamzin hi peng 81 a sau.\nKollegal-Lokkanhalli-Bailu\nA tlangpithu cun pawpi hin hrampi sahtuknak hmun hi an duh lo. Hramhri mal deuhnak hramlak ah an um ttheu. Asinan hrampi sahnak hmun hi sai (vui) le sele in an duh. Pawpi hin hmunram thelh deuh a duhnak hi a san tampi a um. Pah theih lo deuhthaw ih sah mi hrampi cun a deh ding mi ciamciamtei' a pelthupnak a dawnkham ih, a net khar ding in rapthlak zet ih a zon lai khal ah a rak hnaihnok. A san dang pakhat cu pawpi ih deh ttheu mi sakhi le zukneng phunphun siseh, ngal siseh, khawte rannung khal va si sehla, hramlak sah tuk ah an lut dah lo. Hramlak sah sungah cun sai le sele an um ih, annih hi pawpi in a hrial fawn. A san pathumnak cu hrampi sahnak hmun ahhin cangvat, ramsa hrik phunphun, le India ram ah ramsa thothe ti ih an kawh mi thlip tivek tampi an um. Hivek pawl hi pawpi in an ngaih lo zet.\nRamapuram milai sa-ei hi pii 6,000 lenglo a sang mi Ponnachai Malai tlang ih Cauvery Tiva kap tluan ihsin a rung tiah an sim. Cui tlang ih tlang hrap ah Shologa hrinhnam le Indian thlaicingtu pawl ih cin mi khawfi hmuan mallai an um. Ramapuram milai sa-ei hi a thoknak ahcun innzuat ttilva dehtu zaran pakhat men a rak si lawk ti a si. Hitawk hmun ih thlaicingtu pawl le kuli pawl ih rannung pawl a deh ih a zongsang. Innzuat rannung tampi a deh hnu ah, a rualpi dang pawl hnakih thuhla ruat danglam thei deuh thlaicingtu pakhat cu Coimbatore Khawpi ah vung feh in, zoh men hman ih ttihzungza a si mi cehtarh thang asilole kawlthang (gin-trap) pakhat a vung lei.\nCui' thang cu thir ih tuah mi a si. A mi cehtarhnak cu a tluan ih haa a um mi rin-bial-hlum hrek veve an si. Cui' rin-bial-hlum hrek cu khatlam khatlam ih pharh tikah pii hnih le hrek deuhthaw a kau. Haa pawl cu zungpibok pahnih hrawng an sau. Thang ih khabe pawl (rin-bial-hlum hrek thirtluan pahnih) cu malte dai ngah men khal ih pelh cih thei mi thang-khap thawn an khap. Thang-khap phelh tikah spring tha cak zet cun thang khabe pawl cu ttektla tluk ih rang in a dirhcip thlukthli ih, thang haa pawl khal luhkalh aw in an cip thluh.\nA rei hlan ah pawpi cun hnawi sawr cawpi pakhat a deh ih khuarkhawhrum pakhat ah thiar in thinghnah ro peng aw khawm lakah a thup. A ei ta lo. Pawpi ih deh mi cawpi sulhnu cu an zawt ih an va hmuh tikah cawpi ih taksa dunglam ah thang cu khimkhuahte'n an kam. Ziangahtile pawpi hin an deh mi an ra ei sal tikah a dunglam in an ei thok tlangpi. Cawpi khuhtu thinghnah ro pawl vek thotho thawn thang khal cu an khuh ve. Pawpi cu a ra kir ih a vansiatnak ah, le midang pawl ih rung vanduai lehnak ding ah, thang cun a lu a rak awk. Thang cun a hna dunglam ri ciah, a hnawng ah hnget zet in a cep.\nThang cu leilung ih khen mi fung ah an hreng. Pawpi cun thang cu a phih ciamco ih an khen mi fung cu a dirhphong. Asinan thang cun a hngawng cu hnget zet in a ceptar lai. Thang hrennak fung a dirhphong hnu ah, thang rit zet hnukcai phah in, hramlak sungah a tlan lut. Peng hnih deuhthaw a feh hnu ah thang cu lungto tumpi pahnih karlak ah hnget zet in a tang. Pawpi cun luatsuah thei a zuam rero nan, a zuam sinsin rual in thang ih cehtarhnak cu a hnget sinsin men.\nA na tuar in pawpi cu a huk ih, anhai zet in a talbuai rero. A huk awn pawl cu, peng hnih hlatnak ih an thlairawl hmuan ihsin, thlaicingtu le a kuli ningttih pawl cun zan hrek sung an thei. A netnak ahcun pawpi cun thang cu a phelh thei. Asinan a kehlam hna le mit a siatsuah ih, a hngawng le hmai pawl khal ah hriamhma bese zetzet a ngah. A lehhnu zarh khat hrawng cu cutawk hmun ah a sunsun zanzan in na tuar ruangih a hrum awn an thei ringring.\nCu thluh ah can reh reprep a rung um. Mi hmuahhmuah in pawpi cu a hriamhma pawl ruangah a thi a si ding tiah an ruat. Thlaicingtu le a hlawhfa pawl cun khimkhuahte'n mulukolh pawl an cuan rero. Ziangahtile mulukolh pawl in ramsa ruak cu an hmu tengteng ding ih rawl ei ding in leilung ih an ttumnak zawn ihsin ramsa ruak umnak cu theih a theih ding. Asinan an hmuh mi mulukolh pawl cu van sang ah an zuang rero ih, an hnuailam leilung parah thihnak hmelhmang a um maw ti'n an cuan rero. Asinan leilung ih ttum pakhat hman an um lo. Curuangah pawpi cu a thi lo ti a fiang.\nZarh hnih a liam. Siimlam vei khat cu khawfi hmuan te deuh pakhat umnak zin ah Sholaga hrinhnam Jeyken le kum hleiriat mi a nupi an hung feh. Indian cindan a si vek in Jeyken cu hmai ah a feh ih, a dunglam tthangphel (yard – pii thum) khat hrawng ihsin a nupi in, a lu ah thlaici dip pu phah in, a thlun. Tidai a kang mi tiva pakhat an thleng. Cui tiva kap ah, hitawk hmun ahcun, tiva kap lawng ih keuh ttheu mi fu vek phok kung an um. Tiva kap hrap malte an hung kai zik zawng ah cui' phok kung rul lak ihsin pawpi cu nunau parah a ra khir ih, leilung ah a nam thluk.\nJeyken cu dunglam a her tikah ttihphannak ruang ih tha khong thluh a nupi cun zangfah dilnak mitmeng thawn leilung ih tlu phah in a rak zoh ti a hmu. Pawpi cu nunau ih zaang parah a bok ih a ke pahnih thawn nunau ih liang khatlam khatlam a pal. Nunau ih lu tlun ciah ah kau zet in a kaa a ang. Kehlam mit le hna nei lo, a hngawng le hmai ih hriamhma pawl khal dam hrih lo mi pawpi a si.\nJeyken cu lungto ah a cang a si ko. A cangvai thei lo ih a ttong thei fawn lo. Ttihphannak le mangbangnak ruangah a umhmun ahcun a ding khong tthengttheng. Ttihnung sinsin ding ih a mithmai tlek siapsiap zo kirsawngter phah in pawpi cu rapthlakza in a hngirhngir rero. Cu thluh in nunau cu a vorhlam liang ihsin a thiar ih tiva khatlam ral pan in a feh. Nunau ih lu cu hnuailam ah a tlai ih a sam phelh darh aw le kehlam kut le a ke pawl cun vunnel an hrut vivo. Malte a rei tikah pawpi le nunau cu tiva khatlam ral hramlak sung ah an liam hlo.\nZangfakza nunau cu ttihphannak ruangah a lungci a mit asilole a thi zo in a lang. Cumi cu Jeyken in a nupi a hmuh netabiknak a si. A nupi cu pawpi ih a run nam thluk lai rori khal ah malte hman a ttapraak lo.\nThla khat a rei hnu ah Ramapuram ihsin peng hnih hlatnak ah pawpi pakhat in rannung khaltu mipa nauhak a deh. Himi ttum ahcun a hrek ei zo mi ruak cu hrampi lakah an hmu. A lehhnu zarh thum hrawng ah minung pakhat deh a tuar lala. Himi ttum ih pawpi in a dehnak hmun cu Kollegal-Lokkanhalli-Bailu\nCulai ahcun Sakta Coimbatore hmunram ih ka ramtawih licence cu a kum a rak cem kherkher. Sakta Coimbatore hmunram hi hramlak zung lam in Sakta Coimbatore taktak le Kollegal Ramtthen tiah hmun hnih in an tthen. Ukhruaiawknak lam ahcun Kollegal hi Sakta Coimbatore Pengpi sungah a um ko nan, Hramlaklam Zungtthen cun tunaite ahkhan Hramlaklam Ramtthen pahnih ah a tuah mi a si. A kum a cem mi ka licence cun Sakta Coimbatore taktak le Dimbum ram a huap ih, Lokkanhalli, Bailur le Ramapuram cu Kollegal Ramtthen sungah an um. Ka licence hlun a kum tthan sal tum in a ttul mi sumpai ka kuat zawng ah thuthangca ah pawpi in sualral a suah netabiknak thuhla ka siar ngah. Curuangah ka thu ka tthin sal. Ni hra sung cawlh ka lak thei ruangah Bangalore ihsin zingpitte ah ka pok ih peng 87 hla ih um Kollegal Hramlaklam Zungtthen cu, cumi ni hrangih an on hlan ah, ka va thleng. Ramtawih theinak licence le pawpi thuhla ngah theih mi hmuahhmuah cu rei lo te ah ka ngah mai.\nMilai sa-ei a cangvaihnak hmunram cu ka hrangah hmun thar deuh a si. Curuangah peng 25 hla ih um mi Ramapuram khawte ih hramlak deuthlam fate pakhat ah tthum aw ding in ka ruatcat. Lamzin biboh luarkai zet ah nazi pakhat le hrek ka feh hnu in cutawk hmun cu ka va thleng.\nTuah hmaisabik ding mi cu, pawpi philhloh sak ding ih ka rat thu sim phah in, Ramapuram tualsung minung pawl ih rinsannak ngah ding mi a si ti cu a fiang mai. Mipi pawl cun in thei dah lo ih, thuhla dikdawh tuk lo pawl in sim. An rel dan ahcun pawpi cu minung a deh hmaisabiknak Ponnachai Malai le, tlang-ak zuan ih zuan in, peng 60 hrawng hla ih a um mi Bailur karlak ih khuitawk hmun khal ah a um thei ti a si.\nKa lo sim zo bang in Bailur cu Kollegal ihsin peng 30 hrawng hlatnak, Kollegal-Lokkanhalli-Dimbu\nCutin, a thaizing khawvan rual ah Ramapuram ih Hramlak Deuthlam te cu suahsan in Bailur lam ka pan thok. Lamzin cu nitlaklam pan deuh in a suk ih, thlanglam peng hnih ih um mi Humhual Thinghram taktak ramri sungih tlangmual fatakte pawl a khuhtu thlawhlai loram le hramhri kung tamnak hramlak pawl lakah a feh vivo.\nKhawteberk mallai ka pal phah. Asinan minung pawl cu sangka khar mi sunglam ah simaw, an sangka hram ah simaw, an rak um thluh. An rannung malte cu rannung hauhruang lenglam kiangte asilole an thlam kiangnai ih hrampi khopkham umlonak ah an thlah hai. Ziangahtile milai sa-ei thuhla cu a darh kau zet zo ih, cuvek can ih ra tlawngtu an ttihnak khal an pung zo.\nSuh theihnak hmun hmuahhmuah ah thuhla sut phah vivo in nuamnaite'n ka feh. Hitawk khawteberek ih umtu Sholaga hrinhnam hmuahhmuah in an kiangnai ah, mizan asilole nazi 72 sung ah pawpi huk awn an theih thu an rel. Hmun pakhat ahcun tthuan hrut pekte mi loram neitu ih thlam thawn ttangphel 100 lawng hlatnak ah pawpi a feh lai ih tang mi a keneh fiang zet in hmuh. Hmailam can ih ka ttulhai ding ruangah pawpi keneh pawl cu cipciarte'n ka tah. Asinan a rei hlan ah, hitawk hmun ih mipi pawl hin an ttihphannak luar tuk ruangah thuhla dik lo pumhlum asilole uarluartuk mi in sim ti ka thei. Khatlam ah, Ramapuram le Bailur karlak peng 19 ahhin pawpi ziangmawzat an um tla cu a si thei. A keneh ihsi ka ngah mi thuhla ahcun, pawpi pakhat in himi khawteberek pawl hi kan dunglam ni thum lole ni li ah a rak vehvai mi a si!\nSiimlam nazi 5 ah Bailur ka thleng. Bailur khua cu deuthlam kul hrawng um mi khawte a si. Hitawk hmun ah pengban 21-nak kiang ih pawpi in nunau a deh lai rak hmutu lamzin hnattuantu pawl ka tong hai. Cu pawl cun ka tarlang zo mi pawl kha in sim. An rel uar hleice mi cu pawpi ih hmel sisawi thuhla a si. Pawpi in a kiauraak rero mi lamzin kuli nunau hrampi lakih a thiar hloh laifang ah, ttihphannak ruangah an umhmun ah khong ttheuttheu in an rak ding thluh ih, pawpi cu fiang zet in rak hmu hai.\nHramlaklam Zungtthen Deuthlam naibaik cu Dimbum lam pantu mawttaw zin ah a um ih peng thum le hrek a hla. Lamzin khatlam khatlam ah Humhual Thingram an um vee. Tu hi nazi 5:30 a si ruangah nazi pakhat a rei cun khua a thim ding ti ka thei. Curuangah peng thum le hrek cu kekar sau pipi'n ka feh ih khua a thim hlan te ah Hramlak Bangla te cu ka va thleng.\nNi cu Bangla ihsin peng thum hrawng hlatnak ih um mi Billigirirangan Tlangmual dunglam ah a liamnak a rei thlang. Varanda ah kut retnak um tohkham sang hlun le kiak zo pakhat dir ih ka to zawng ah, khua a thim zik thlang ti theihtertu utawng le ram-ar khuang awn pawl in in rak hmuak hai. Nitlaklam tlangtluan ihsi rung ttumsuk zukneng pacang ih ai-awn cu bangla le tlangmual tawhram karlak horkuam sah zet sungah a rung khawk ruangro ih ngai nuam ka ti zet. Himi horkuam ih thingkung zim siar cawk lo phah aw mi cu unau hmelpalh can ahcun kawzaw dum vek a si.\nNazi hrek hman rei deuh hlan ah khawthim mepmep can a rung thleng nan, demde million khat lai cawl lo ih an tleu serhso ruangah zan cu a vang hiamhi phah. Khawthim hmulhmuk can ih zuang ttheu elfin khuavang fatakte pawl bang in, an mei-inn tleu fiang riahri zet an thiar ih hrampi bur le thingkung zim hmuahhmuah pan in hmun tin ah an zuang nerno rero. Vei hnih khatte ahcun a rual in an tleu surso. Cumi can ah, an futkhawmnak thingkung asilole hrampi bur ahcun thilnung fatakte thawng tampi ih tuah mi tleu tumpi a hung um. An tleu cu a nemno zet. Cu thluh cun, a rual ih an tleu surso can maltakte a um sal hlan cu, hramlak khawthim dum miammiam a pharhdarh aw ttheu.\nCumi zan cu tuante'n ka it. Bangla te ih pindan laili zial parah ka riak. Asinan zinglam nazi 2 ah pawpi pakhat hrum awn in i tthang. Horkuam a paltlang phah ah a khattawk in a hrum ih, hlaral a va thlen in a reh.\nA thaizing zingpit ah Bailur ah ka va kir ih tualsung ramtawi pacang pahnih bomnak dil in, thangtarh ding ah cawcang no pathum ka lei. Cawcang pakhat cu zan ih pawpi ai awn ka theihnak hmun, bangla nitlaklam horkuam ih luang mi tiva kap ah kan hreng. A pahnihnak cu, Bailur le Hramlak Bangla lailak, lamzin ihsin ttangphel 100 fangfang hlatnak hmun thelhkolh fatakte ah kan hreng. A pathumnak hreng ding in pawpi in lamzin hnattuantu a dehnak hmun, pengban 21-nak ah kan va feh kir. Hitawk hmun kiang ahhin Oddam Betta Halla timi hramlak tiva pakhat in lamzin a run tan. Tiva kap khatlam khatlam cu, Hramlaklam Zungtthen in thingram cinnak hrangih a vat mi hmun bi pakhat ti bak lo cu, pit zet in rua an kho. Vat mi hmun ahcun an nung khawsuak thei maw timi zohfelnak ah thingkung ci phunphun an cing. I bawmtu pawl cun vat mi hmun ahhin pawpi pakhat a feh ttheu ti in sim ih an rel mi cu a dik ti ka hmu. Hmun thum ah pawpi neh hlun le tharhlam thawkhat zet an um hai. Keneh tharhlam bik cu ka zohfel hnu ah, mizansun lam ah khawteberek ih ka hmuh mi thawn ka khaikhin. An pahnih in pawpi pa pakhat ih keneh veve an si. Asinan Hramlak Zungtthen in thing cinnak hrangih a vat mi hmun ihta cu a tar in a rit deuh.\nThangtarh pathumnak cu Oddam Betta Halla tiva in himi thing cinnak hmuan a run palnak ih hmun thelhkolh deuh ah kan hreng.\nHimi hmuahhmuah kan ttheh tikah siimlam nazi 5:30 a si thlang. Bailur khawte ih kan ra kir tikah Solaga hrinhnam pacang taksa ttha le zoh-rem pakhat in i ra pan. Cu pa cun milai sa-ei ih deh hmaisabik mi nu ih pasal Jeyken a si thu amahte'n hmeltheihnak i tuah. Ponnachai Malai tlang hrap ih hna a ttuannak khawfi hmuan kiang ihsi fehtu khualtlawng pawl in pawpi kap tum in Ramapuram khua ih Sahib (Indian pawl in English pawl ttihzahnak ih an kawhnak hmin) pakhat a rat thu an sim. A nupi thattui' parih phubalak duhnak hlir ih a khah ruangah khawfi hmuan neitu in keimah bawm ding in Ramapuram ih a ra feh a siansak. Ramapuram a thlen tikah Bailur ka pan zo thu an rak sim ih, cutawk ihsin amahte'n i run dawi thlun cih.\nI bawm tumnak le i hawl buainak parah Jeyken cu lungawithu ka sim ih ka bulpak bawmtu ah ka la cih. A hmuihmel um dan le pawpi thah theinak ding ih ka tum maw ruh saruh timi thutluknak hngetkhoh a neih mi ka duh. Ka cohlan ruangah Jeyken cu a hni-no (smile) ih lungawithu i sim. Asinan hlawhman pakhatkhat pek ding cu nasa zet in i el. I bawm pumhlum rori a tumtah thu khal fiangte'n i sim.\nHramlak Bangla ah ka kir sal. Jeyken le i bawmtu dang pahnih cu thaizing zingpitte'n pengban 21-nak kiang ih hren mi thangtarh rak hal ding ah ka cah ta hai. Keimah cun thangtarh dang pahnih ka va hal ding. A thaizing ah horkuam ih tiva tawhram ah kan hren mi cawcang hal hmaisa in, bangla le Bailur lailak hramlak ih thangtarh cu neta ah ka hal. An pahnih in an him ih an kiang ih um mi vunnel khal ah pawpi keneh hnuhma hmuh ding a um lo. Cu thluh cun Bailur ah ka feh ih ka rualpi pathum ka rak hngak. Nazi pakhat sungah an ra thleng ih thangtarh pathumnak khal a him lai thu in sim.\nJeyken le Solaga pacang pakhat cu khaw sung ah tanta in pacang pakhat ka hruai ih hramlak ah kan feh. Ka hruai mi Sholaga ramtawipa cu cutawk hramlak ih ramsa kong pawl thei zet tu an timi a si. Nitlaklam ah Biligirirangan tlangtluan tawhram thlen tiang kan feh. Hitawk hmunram hmuahhmuah hi ka theih dah lo mi an si ruangah hmai ah ka fehter ih, ka kut ah tiar aw cia ih rifle keng in a dunglam ihsin ka kil. Solaga hrinhnam pawl hi hramlak minung hrimhrim an si. I hruaitu cun ramsa kong pakhat hnu pakhat a suk a so ih kan hrawh rero lai, kham kuar thim miammiam pawl sungih kan lut lai, raw hnah thuah aw thliangthliang kian in bok deuhtaw ih kan feh lai, le in awktangtu malte'n-i-hngak-hrih hling (wait-a-bit thorn) kan khiak lai pawl khal ah thinthirnak zianghman a neih hmel lo. Asinan pawpi hnuhma tharhlam zianghman kan hmu lo. Hmun pakhat ahcun tlavang pacang tum zet pakhat ih hnuhma kan hmu ih, a dang pakhat ah a fate pawl thawi' vak mi tlavang pinu pakhat ih hnuhma kan hmu. Asinan kan hawl mi pawpi cun cutawk ramsa kong cu a zawh lo ti a lang.\nHramlak Bangla te ih kan thlen sal ahcun siimlam nazi pathum a ti zik thlang ih, tlaikhaw hnu ah suncaw dai kan ei. Sholaga pacang cun meisa a muah ih, kei in no tampi daih ti sa ka awm. Cu thluh ah bangla hruang sungih tikhur fate ihta tidai khai in ti ka bual ih a dai nuam zet.\nSiimlam nazi panga ah Sholaga pacang thawn Bailur ah kan kir ih Jeyken, amah le Sholaga pacang dang pakhat cu a thaizing ah pengban 21-nak ih thangtarh va hal ding in ka cah hai. Bangla ih ka thlen sal ahcun nazi pasarih a luan zo. Cumi zan cu thaw zet in ka itthat. I hnaihnoktu pawpi hrum awn khal a um lo. A thaizing zingpitte ah thangtarh dang pahnih ka va hal sal. An pahnih in an himdam.\nHramlak Bangla ah ra kir in ttamhnem fangfang rawl ka ei hnu ah Bailur lam ka pan. Lamzin tluan ah pawpi keneh a um maw ti'n khimkhuahte'n ka zoh phah vivo. Pawpi pakhat hman in lamzin an tankai lo. Zinglam nazi 9:15 ah Bailur khua ka thleng ih ka kaithlun pawl ka rak hngak. Nazi pahra kim hlan ah an ra kir ih, pawpi in kan thangtarh a deh thu le a thiar thu in ra sim. Kan hrennak hri keu catnak cang a rak thiam a si hmang.\nVantthat thlak zet in, cuvek thilthleng thei dinhmun hrang khal ih timlam aw cia in ka ra ih, ka tipuan phurhbawm ah detmei le zan ramtawih can ih ttul mi thilri pawl ka rak thun. A rang thei patawp in kan va feh kir sal ih sundir malte luan fangfang ah cawcang kan hrennak hmun cu kan va thleng. Thangtarh a naihniam lai ih pawpi keneh pawl cu ttangphel kul hlatnak ih leilung nem parah an lang. Pawpi keneh cu ka zohfel tikah a pa si lo in a nu a rak si. Cutawk hmun ihsin a netkharnak hrangah cawcang cu a run zon ih a deh hnu ah a ke kan hrennak hri cu a keu cat.\nCawcang cu ziangtluk ih hla ah a thiar ding ti kan theih lo. Curuangah pawpi hnuhma ka zawt sung ah ka rualpi pawl cu pengban 21-nak ah siimlam nazi 3 tiang in rak hngak ding in ka sim. Pawpi in hla deuh tiang a thiar ahcun keimahte'n relhthupnak ding ka tawlrel ding ih, zanvar in pawpi ra kirsal can ka rak bawh ding. Cuvek a si ahcun nazi 3 ah ka ra kir lo ding ih, annih khal Bailur ah an rak tlung hai ding. Asinan pawpi in nai deuh ih a tanta ahcun ka ra kir ding ih ttheng remcang deuh in tuahsak ding in ka rualpi pawl cu ka ra ko hai ding.\nA hmaisalam ttangphel 200 sung cu pawpi cun cawcang cu a dirh le thiar a thleithlak. Tthangphel 200 hnu cun tiva kiangkap leilung niamnak ih keuh mi raw kung pawl umnak a cem. Cu thluh ah lantana kung sah zet ih umnak hmun ah a lut . Cawcang rit a thiar ruangah lantana kung pawl cun a feh an dawnkham zet ti a lang. Hitawk ihsin, pawpi in an deh mi an thiar phahphah ttheu dan vek in, cawcang cu a liang parah a suan soh ruangah a sulhnu zawt a harsa thlang ngaingai.\nCawcang ketin lole ki in a khattawk ih thinghge ro a kiakter mi lo bak cu pawpi fehnak lamzin kawhhmuh theitu dang a um lo. Hrampi rop phah aw le lantana hnah ttil pawl in pawpi keneh lang thei lo ding in an kham thluh. Curuangah feh a sawt lo zet ih thil umdan khal ka duhdan a si lo. Ziangahtile a thluak hmuahhmuah ih a hnuhma ngaihsak a ttul ruangah, rin-lo-paral ih do thutthinak ihsi mah le mah kilhimawknak ding ah, ka thinlung ka pek ding zat ka pek thei lo phah. A netnak ahcun lantana umnak cu a cem ih hramlak thelh deuh a thleng. Hramlak thelh deuh ahcun kang deuh in thingkung an um ih, thingkung hnuai ahcun sunlu kung niamtete an um.\nPawpi in cawcang a tthumnak hmun pahnih ka va hmu. Tu ahcun pan tum mi hmun hranpa a nei ti a fiang thlang. A pan tum mi hmun si thei ding ih zum-um bik cu rawl a pek ding mi a fate pawl umnak puk a si thei.\nPawpi hnuhma cu a so lam a pan vivo ih, leilung khal lungto a tam vio. A netnak ahcun thingkung karlak ong ihsin, ka dinnak tlunlam pii 200 zawn hrawng, furlong hnih hrawng hlatnak ih um mi tlang pawng fate ka hun hmu. Tu ahcun ka thlun mi ramsa cu milai sa-ei a si lo ti a fiang thlang tiah ka ruat. Ziangahtile, milai sa-ei cu a nu maw a pa a si timi fiang verver hrih lo hman sehla, ka ngah zo mi thuhla hmuahhmuah cun pawpi pinu si lo in pawpi pa a si ti an tarlang. Khatlam ah, milai sa-ei cu kehlam mit le hna nei nawn lo a si ruangah, ka thlun mi ramsa hi vei khat te ka hmuh duak thei ahcun, milai sa-ei a si le si lo cu ka fiang verver cih mai ding.\nZiangtin ka zoh duak thei ding timi cu ka buainak a si. Kan tonawk tiang ih va feh ding timi cu thuhla fiang ngahnak ding olsam bik a si. Asinan cumi cu ka duhzawng a si hrot lo. Ziangahtile, milai sa-ei a rak si lo hman ah, a fate pawl thawi' an umnak puk sangka va kingtu minung cu pawpi cun a rak cohlang lo nasa ding ti a fiang.\nAsinan hmailam ka pan. Tu ahcun lung khokrok lak ih cawcang a thiar buainak ah, cawcang thisen maltakte tang mi in a sulhnu an langter ih, a hnuhma zawt a olsam thlang.\nA hrek ka thleng thlang ih, a hrek ka feh leh cun tlang pawng zim ka thleng ding. Hitawk ihsi cun lungto tumpipi an peng aw khawm. Pawpi cun a thiar mi cawcang cu lungto karlak ih a tarhlonak ding in a hel kual phah ruangah, a hnuhma cu lungto tumpipi karlak ahcun a lut thul, a suak thul. Tu ahhin siimlam nazi pathum kimnak ding minute pahra a duh lai ih, ni in lungto pawl cu ren lo baksak ih a sat (em). Curuangah lungto pawl cun, thil rawhnak thuk tumpi sangka ih mi a em vek in, ka hmai in em kir nasa ve. Ka hnipuan cu ka thlan in a ciah ciar thluh. Ka thlan cu ka biang kang-ut le tleu lengleng le ka mit ah tiva bang in an rung luang ih ka hmur kap deng ah an rung thleng. Thinthirza cui' can te ahcun, ka thlan cu ka rak liak ih, a al zuamzo deuh ti khal ka mang lai. Rak liak cu ka tumhrim mi cu a si hran lo nan!\nLungto sa hiamhiam lakih ka feh lai ahcun ka rubber kedam cun thawmvang a nei lo. Lungto dunglam ah ziang a um ti thei lo lawlaw in, lungto kel pakhat hnu pakhat ka va thleng. Cu thluh ah degree 30 hrawng ih hrap in leilung kaiso a hun sawhtu lungto hrap suk pakhat umnak ka va thleng. Cui lungto hrap suk cun lei kuar puan deuh pakhat a umter. Lei kuar cu puk ti tlak ngaingai a si ciah lo. Cutawk ahcun an hnuailam ah rong var um in, a dum thawn a ttial mi khawfi rong naih deuh rong eng (brown) nei thil hlum pahnih ka hei hmu. Cui thil hlum pahnih cu pakhat le pakhat nen aw kual rero phah in 'i-kaih-thei-len-i-kai-aw'\nKei cu pawpi sulhnu ka zawtnak hmun ahcun ka cawl. Thil cangvai umsun cu 'kilik' ti fangfang ih awn mi rifle mawn kau awn theih tham lo te a si. Asinan cumi cu a rak tawk! Pawpi fa no te lawng an si lai ko nan, tesinfa pekawk sawng vivo mi, thinhriknung ih thil theihtheinak cu an suahthlak ihsin an run som nung ve. An pomawk mi thlah aw in an cawl ih, ziang ka si ti in zoh.\nTu tiang khal ah khami kha ka mitthlam ah fiang zet in a lang lai. Pawpi fate pakhat cun sualnak nei lo mitmeng thawn thinphang hiahite'n i zoh. A dang pakhat cun ngaihlonak ruangih siksik (hiss) ding in a mithmai a kirter.\nA siksik awn cu hremhmun tawh ongtu a si. Ziangahtile a siksik awn ruangah pawpi pinu itthat cu a tthang. Tlir durdo ko ih huk phah in puk sung ihsin a ra tlan zurzo ih, a fate pawl a taksa thawn ra hum phah in, keimah i ra pan turto.\nKan karlak cu ttangphel 20 hrawng a si men thei. A ra tlan phei vivo lai ahcun ka meithal thawn a mit karlak ka tin. Ttangphel panga hlatnak a ra thlen ah a cawl. Leilung ah bok in, tleu zohzo ko in a mit a meng ih a kaa khal kau zet in a ang. A huk le hngirhngir awn cun ka dinnak leilung cu a tlir durdo rero. Pawpi diktak a si. Asinan milai sa-ei a si lo!\nMangbang thlak bik miangmo cu i ra zon thleng lo mi kha a si. A ra thlen zawng can netkhawt ah a raltthatnak a cem. Ttongkam tluangtlam bik thawn, \"Zamrangte'n tlansuak aw, ka fate pawl hi tuahmawh hlah, na tuahmawh ahcun ka lo that ding,\" tiah i sim.\nA thupek cu lungawite'n thlun ka tum. Kar khat hnu kar khat in, dunglam ah ka sip hrethro. Ka kir lai khal ah ka mit cun amah lawnglawng a zoh ih, ka rifle tinnak zawn khal tthimte tia hman ka tthawn lo. Ka mehtok khal rifle zangte ah ka thluah ringring lai.\nPawpi pinu cu a umhmun ah a um ringring lai! Ziang ka tuah ti a theithiam a bang. Tuahmawh i duh lo timi, le a fate pawl a hum men a si ti ka theithiam. I ttih tla a si thei. Kei khal in ka ttih ve! Asinan kei khal in amah va tuahmawh siseh, cui' innsang aipuang duhnung te va siatsuah siseh, ka duh ve lo.\nCuruangah dunglam ah ka kir vivo. Pawpi pinu cu a huk peh dumdo rero. Amah phentu lungto kel hmaisabik ka thleng. Cumi hnu lawng ah ka fehnak hmun thei thei ding in, zamrangte'n ka dunglam ka zoh kir duak ngam. Tu ahcun pawpi pinu cu a huk a cawl nan, a hrum rero lai. A hrum awn a um sung ahcun, a umnak hmun ka theih thei ruangah, ka him ti ka thei.\nLungto tumpi pakhat ka lan leh. Cutawk ihsi cun a thinlung thleng sal in i ra pannak can a neih man ding hlan ah zamrangte'n ka kir vivo. A hrum awn a cawl. Cutikah thil ttihnung taktak a thleng thlang ti ka thei. A fate pawl hnenah a kir tla a si thei ih, i run dawi khal a si thei. Cop le cop ih ka dunglam zoh rero phah in, tlangmual hnuailam ah a cak thei patawp in ka tlan suk. A rei hlan ah thingkung le sunhlu kung pawl umnak ka thleng. Cu thluh ah harsa zet ih pawpi hnuhma ka zawtnak lantana kung pawl umnak ka thleng. A netnak ahcun raw kung pawl umnak le lamzin ka va thleng.\nLamzin ka thlen ahcun siimlam nazi 4:30 a si ih, ka fial vek in, ka rualpi pawl cu Bailur ah an rak kir zo. Khawthimnak ding nazi pahnih lawng a duh thlang ih, peng kua ka feh a ttul lai fawn. Cuti cu a si hman nan, kuak vun fawp lohli ding in lamzin sir ah minute nga sung ka to ta. Kuak fawp ta ka phu hrimhrim in ka thei. Pawpi pinu kap tengteng ttul dinhmun ih ka thlen lo ruangah ka lung a awi zet fawn. Ziangahtile pawpi fate pahnih kha ka thluak sungah tharhlam zet in an lang lai.\nBailur khua ka thlen ahcun nazi paruk le hrek a luan zo. Ka rualpi pawl cun ka thuhla theih hiar ttiattia in in rak hngak. Thuhla um dan ka sim tikah, pawpi pinu in mi a zon hnu ah zon thleng lawlaw lo ih a um cu thil um dah lo a si tiah an lung a kim ve.\nHramlak Bangla ka pan netabiknak ding hrangih Bailur khua ka suahsan sal can ahcun khua a thim zo. Ka feh phah ah Bailur le bangla lailak, lamzin ihsi hlatlonak hramlak thelhkolh, ih kan hren mi thangtarh pakhat cu vung halh a ttha ding vek in ka thei. Himi ruahnak hi ziangtin a rung um ti ka rel thei lo. A hleice in zinglam ih Bailur khua ka pan phah ah ka hal zo fawn. Asinan halh i fialtu cu thinhriknung a si ih, ka nun hi thinhriknung ih fial dan thawn vei tampi ka rak hmang ttheu. Lamzin ihsin ka pial ih thangtarh kan hrennak hmun kolh ih va thleng mi ke-feh-zin ka zawh. A thim thawkhat pam. Asinan, van rong pawl fai riahriah ih arsi eng zet pawl an rung tleu ruangah khawthim cu a zia-um deuh. Ka kiangkap ih hrampi pawl cu thla pianhmang vek an pu. Thli cu, a cangcang ah, thawpi thawt awn vek in lamzin rikham tuahtu fur thingkung hngettek pawl lak ah a hrang huho. Awn dim thei patawp in leilung ih a ttil mi tlor hnah hlai hliaphliap pawl cu zan ih lar aw ttheu pangang thla tumpi an bang lamlam.\nKa thangtarh ka hrennak hramlak theipi kung fate hnuai ah ka va feh. Cutawk zawn ahcun thingkung phenthlam an thim cuang ih, cawcang cu a eng a si fawn. Ka kiang naitakte ka va thlen hlan tiang cu ka hmu thei lo. Ka va naihniam ruangih thin thir si awm tak in a hung ding ttualtto. A cangvaih thutthi ruangah kei khal ka thin a phu dukdi. Tuahmawh a tong hrih lo. A ke ihsi ka hrennak hridai a rak ngerh aw thluh pang maw ti zoh ding in a khatlam ah ka va feh.\nCumi ciah ah milai sa-ei in i run zon.\nCawcang khatlam kap ih ka rak feh cu ka van a ttha. Ziangahtile keimah le pawpi karlak ah cawcang a um ah a cang. Asinan ka thin a thir nasa ti cu ka pheh lo.\nMitu ciah ih ka ra suahnak hramlak ihsin 'Woof' timi awn-au rapthlak a ra thang dumdo. Cawcang cu a her vuatvo. Ka dunglam ah theipi kung ret in cawcang dunglam ahcun ka khir kual vivo ve. Ka khir rual ah hridai in i rak awk thlu dengmang sapbai. Meikhu rong thil pianhmang tumpi pakhat a ra khir ih, cumi khing rit cun cawcang cu a delh thluk.\nAsinan pawpi cun cawcang ih hngawng asilole or cu a keu lo. A dung ih um mi keimah ra zonnak hrangah a run khirhnawh men mi a si. Vantthat thlak zet in, cawcang a tluk ruangah pawpi ih khir dan a cingpen phah. A khir cingpen lo sehla cun mitthep kar ah i ra zon peh thei cih ding.\nCawcang tlu taksa sawihnin aw par ihsi a thiarfihlimawk zawng ciah ah ka cerek cu a mit pahnih karlak ah a lut. Cawcang parih bok pawpi taksa cu dunglam ah a herh aw ttuatto. Cu thluh vete'n cawcang cu a hung ding sal ttuntto. A hmailam ke pahnih cu hmailam ah an hor tlu deuh.\nRuat ta hran lo in pawpi ih kehlam liang a si ding ti ih ka zumnak zawn ah ka kap sal cih mai. Cawcang cu a tlu rupri! Pawpi cu cawcang par ihsin a tolh thla ih ka lam i ra pan. Cumi rual ah a hngawng ah ka kap bet.\nCawcang cu a cangvai nawn lo. Pawpi cu a tha a caih ih nasate'n a tal vuatvo. A netnak ahcun ziangkim in a reh reprep.\nRifle parih detmei eng ihsin ka cerek hmaisabik cu pawpi luruh sungah a lut ti a lang. Ka cerek pahnihnak cu a rak niam tuk. Ka .405 rifle cerek rit zet cun pawpi awm a hnor hnu ah cawcang hnak sungah pop rapthlak zet pakhat a vung tuah. A ttul hran lemlo mi ka cerek pathumnak cun pawpi or a ngah tlang ih, ong pakhat a umter. Asinan, a tumhrim mi si hran lo hmansehla, ka nunnak runtu a si thotho mi zangfakza cawcang ka thah ngah pang cu a poi nasa.\nKa kut an tthia, ka khuk tha an dor ih, dam lo nasa tuk vek in ka um thutthi. Cumi siimlam thilthleng hnu ih ka ton sal lala mi cu a ti thutthi tuk. Theipi kung hngohsan in leilung ah ka to ih, ka kut in ka cal ka hun tham tikah, a dai ttuamtto ti ka thei ka thin a phang.\nCutawk ah ziangtluk rei ka um ti ka thei lo. Cu thluh in ka kuaite ka vun dap ih kuhsi ka thun hnu ah ka cawng. Kuak khu ka hlik hmaisat mi mallai cun ka tha tthia luar tuk cu an zia-umter ih, a rei hlan ah lamzin hung thleng in, Bailur khawte lam ah keimai' keneh ka thlun kir sal.\nThinlung sa hiamhiam, thuhla theih hiar ttiattia, le beiseinak nasa zet thawn khaw sung mipi pawl cu lamzin ah an rak umkhawm. Ka meithal puak vei thum cu kiangkap tlangmual pawl ah thangkhawk in, horkuam tluan le lungto tamnak tlangtluan pawl tiang ih a khawk peh vivo ruangah an rak thei thluh. Bangla ka pannak zin ah ramsa pakhatkhat ih do ka tuar a si an rak zum. Asinan i dotu cu milai sa-ei maw, savom tthenkhat maw, sai (vui) a si ding ti an ruat suak thei lo.\nKhawthim riari lak ihsi ka hung suah in hmuh vete'n i hmuak ding in an ra tlan ttutto. Ka siahlawh pathum cu a hmaisabik ah an ra. Lamzin sir ah to in thuhla um dan ka sim hai. Mak tinak le zum theilonak ruangah an kaa an ang hiahia. Cu thluh ah lungawipinak le ka him ruangih an lungawinak pawl in sim ciamco.\nKa hmai ah cawhnawi tharhlam hlum thurtho lai 'chattie' khat le banhla thlar khat an ra hung. Laksawng ahcun thil cangtlung tuk cu si lo hman sehla, khaw sung mi pawl ih thinlung taktak lungawinak a tarlang.\nNazi hrek a rei cun khaw sung mipi hmuahhmuah cu pawpi zawn ding in mei-inn le zinan sertom pawl, fung khohkhah pakhat, le hridai kual tampi thawn an timlam aw khawm. Pawpi umnak ah kan kir sal ih, minung sawmnga lenglo cun thil umdan danglam an hmuh tikah, mangbang in an mit a phaw keke thluh. Jeyken cu zangfah a um hleice zet. A nam thawn pawpi a sat thok tikah, ka cerek in a siatsuah thluh dengmang mi pawpi phaw a siatsuah bet ding ruangah ka zaang a ram. Curuangah nem zet si, khoh zet fawn in ka dirhtthawn. Cu thluh ah, a nupi thi zo vun ruat in, sup aw thei nawn lo'n a ttap ciamco.\nPacang cakvak le ralttha pakhat thinlung thuk zet tuarnak thawi' a ttah lai hmuh hi thil nuam lo zet a si. Cuihleiah, hivek riahsiatnak hi a kangkai aw thei. A ttah ka hmuh tikah ka dang sungah thil sawhhngong aw danglam pakhat a hung um ih, tawkfang tiang cu a reh lohli thei lo.\nThilthleng danglam pakhat ti bak lo cu, rel ding a tang tam nawn lo. A thaizing ah bangla lam pan in Jeyken a ra. Mizan ih lamzin ka pialsannak zawn a rak pal phah. Cutawk ihsi ttangphel sawmnga a feh lan hnu ah zunpawng tlan ding in sunhlu kung pakhat dung ah a feh. Cutawk ah mizan ih pawpi in i rak bawh hmaisabiknak hmun a va hmu. Ka kiangnai ah a rak um ih, lamzin ih ka veivah lai i rak hmu, asilole, i rak thei ti a fiang.\nJeyken in a thil hmuh mi i sim tikah keimah rori ih va cekfel ding in kan va kir sal. A rel mi a dik ti ka va hmu. Vunnel nem parah fiang zet in pawpi keneh an um ih, ka va thlen ding i rak bawhnak nazi hleihnih lenglo a rei zo cing in, a taksa khing in sunhlu kung hnuai ih phok kung le hrampi nem a nen mi khal a tthenkhat cu an tlu lai.\nCuti cing in mi tthenkhat cun Vanlam Bomnak, hruaitu-thlarau, thinhriknung, asilole theihzung paruknak (sixth-sense), nangmai' duh dandan in va ko mai awla, tivek hi a um lo tiah in el ttheu. Kei cun Vanlam Bomnak timi hnak in a zumlothu pawl hi theihthiam an harsawn in ka thei ve thung!\nHminsin: Kenneth Anderson ih \"Man-Eaters and Jungle Killers\" cabu cahmai 141-162 ih 'Ramapuram Tiger' leh mi a si.\nMilai Sa-ei Thuhla Dang Siar Na Duh Asile:\n1. Leitlun ih milai deh tambiktu \"Champawat Pawpi\"\nhttp:\/\/\n2. Leitlun ih milai deh tambiktu \"Tsavo Kiosa pawl\"\nhttp:\/\/\n3. Leitlun ih milai deh tambiktu \"Panar Tlavang\"\nhttp:\/\/\n4. Leitlun ih milai deh tambik sangtu \"Chowgarh Pawpi pawl\"\nhttp:\/\/\n5. \"Mohan ih Milai Dehtu\"\nhttp:\/\/\n6. \"Kanda Milai Dehtu\"\nhttp:\/\/","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/ramapuram-milai-sa-ei\/","date":"2017-04-27T22:42:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917122629.72\/warc\/CC-MAIN-20170423031202-00402-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999920845,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999208450317383}","num_words":6967,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"BBC, VOA | January 19\nUS, Japan, leh South Korea ram aiawh tu pawlcu Washington khawpi ah North Korea Nuclear ralthuam thuhla relkhawmin an tongaw ih, hi ram 3 aiawhtu pawlcun North Korea khal Nuclear ralthuam thuhla relkawhm nakah lamzin a ongaw thleng dingih an zumthu an sim.\nNorth Korea Cozah hi kum 2009 ihsin Nuclear ralthuam thuhla relkhawm nak US, Japan, South Korea, China, leh Russia pawl hnenah a telduh nawnlo ih, asinan tu ah cun Nuclear ralthuam thuhla relkhawm nak leh US, Japan, South Korea pawl thawi an karlak boruak relrem dingih an telduh thlang an beisei.\nRelzo vekin North Korea ram Lalpa, Kim Jong-iL a thih ihsin an ramhi ziangvekin a fehding tihi theih cu a silo nan\na aiawhtu Kim Jong Un ih hruai nakah ram dangthawi an pehtlaih awknak a thatdeuhdingih zumnak a um laiah North Korea ramih rorel nak sangbik Supreme People Assembly ih an Vice President, Yang Hyong Sop cun an ram hruaitu thar Kim Jong Un cu ralkap kilkhawi dan leh ukdan khalah an ram sumpai dinhmun leh an ram mipi a hruai nakah a pai duhdan rak pawmih rak thlun ringringtu a si ruangah a pai North Korea rampi a rak hruaidan tidang lam lo dingih a duhthu a sim.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/north-korea-iin-an-ram-feh-dan-thleng-a-tum-lo\/","date":"2017-04-29T13:37:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123491.79\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00476-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9972983599,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9972983598709106}","num_words":205,"character_repetition_ratio":0.111,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.195,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Aa Mang tiih theih Tanbu khua mi a si. A tlaknak hi mawtaw a tlunlam thlalang um mi parah a siih mawtaw thlalang paw cu an kuai theh ih a mah cu tokham ah a tlak.\nPalik pawl in sizung ah an hruai ih damcak ten a suak zo tiah thutheih a si. Sizung ih an zohkhen man pawl an rak zangfahtuk ruangah fangkhat hman laloin an suahter sal.#","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/malaysia-ah-chin-mi-inn-dot-5-dawp-nan-thilo\/","date":"2017-04-27T22:27:03Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917122629.72\/warc\/CC-MAIN-20170423031202-00495-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999375343,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999375343322754}","num_words":69,"character_repetition_ratio":0.006,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.391,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pu Khuang Lian Sum\nPu Khuang Lian Sum hi CNA ralkap training rak kai hmaisabik le CNA ralkap pawl trainning pektu thleng a rak ttuan tu a si. Kan miphun hrangah nunnak tiang thapngam in mipnun duhdaw le tuantu a si. Tuisan mino pawl ih cawntlak pumpekk awknak neitu mi rinsantlak a si.\nCT:: Nahminpum, na nu le pa, na unau, na nupi fanau pawl, nasuahnak khua tla insimthei peimaw?\nKLS ::Aw simthei ee, kahminpum cu Khuang Lian Sum asi kasuahnak khua\nBualzawl, Pu Tawk Thang leh Pi Khaw Nei Sung teifa pakua lakih a laita\nbik ka si. Ka unau pawlcu,\nHlawn Nei Tlem—-Tahan\nKhaw Tin Men——Letpanchuang\nHiar Kip Zing—–Canada\nMang Tin Hrem—–New Delhi\nKhuang Lian Sum—Canada\nNo Than Thluai—-Australia\nThan Kip Hre——Aizawl\nThawng Sin Tlem—Canada\nNgun Cia Kil——Australia.\nHihi kan unau leh kan umnak hmunpawl asiih kanu le ka pa cu Lairawn Letpanchuang ah an um, Ka nupi Chin Khan Man asiih fanu pahnih leh fapa pakhat kan nei.\nCT:: Tui na umnak Canada ram ziangtikah na rak thleng?\nKLS ::August 7, 2003 ah kan thleng.\nCT:: Canada na thlen hlanah khuiah naum?\nKLS,, Canada ka rat hlanah New Delhi India ah kaum!\nCT:: CNA ralkap Training dingah a feh hmaisabik pawlah narak tel tiaw?\nKLS ::Aw si ee,,\nCT:: Hmaisabik trip ah mi paziat nanfeh? zopawl nan si?\nKLS ::A hmaisatrip ahkhan mi 5 (panga) kansiih\n1)Sa Tin Mang\n2)Khuang Lian Sum\n3)Tha nei Luai\n4)Zo Kap Mung le\n5)Pau No, Pawlhi kansi,\nCT:: CNA ralkap Training ong mi paziat ciah nan si?\nKLS ::CNA ralkap KIA pawl hnen ihsi Training ong hi minung 64 kan si.\nCT:: Training nan kailai ah harsa natibikmi leh nuam nati bikmi?\nKLS ::Aaa,, keihi Training vawihnih kala ih ralkap training menmen ka ong hnuah ralkap tharpawl raldo zirhtu Training Instructor kazirsalih, ralkap training menmen hicu Saya pawlih mivuak leh mihrem hi a harbik cu asiko.\nTraining Instructor kazir nakah cun vuakawk leh hremawk cu a umnawnlo nan dan a khohkhah tukih himi a harbik ah acang kecu.A nawmnak lamhi cu Training ahcun relding a tam lemlo!\nCT:: Ziangruang bikah CNA ah na rak lut? Ziangmi beiseinak na rak nei?\nKLS :: Um!! Hicu thusuhnak tumzet asiih saudeuh in lolet sehla a famkim deuh dingah ka zum, A hmaisa bikah cun kan Chinram leh miphun hrangih zalennak ding policy ngaingai khal karak neilo kawlpawl mitkem leh huattuk ruangah bul ka ttannak asi, kawlpawlhi karak hua tukih 1984 phunsarih kakai lai kum 16 ttha fang kasi laiah Kachin Independent Army (KIA) pawl zawmih raldo zirtumin ka rualpi pahnih sawmin Pu No Thang thlunin (Khantti) kan rak panih asinan Kawl ralkap anrak tamtukih kan beisei leh tumtah vekin KIA pawlkha kan tawng theiloih beidawngin kankirsal,\nCumi hnuah rualpi dang pahnih ka sawmsalih 1985 kumtir ahkhan Mizo National Front (MNF) hnenih raldo zirih Chin ralkap situmin Bangladesh panin kan fehsal lehih asinan khami laikha MNF leh India cozah rualremnak tuahtumih anrak dawrawk rero lai asiih MNF pawlkhan an party titum leh ralkap lakbet an tumnawnloih beidawngin kan kirsalih 1986 ah MNF leh India cozahpi cu rualremnak tuahin MNF pawlkhal June,1986 ah an rungtlungthluh.\nCumi hnuin kan chinmi inhruai theitu leh politics lamih peaw theideuh tu Upa deuh sawmtumin ka mitmei rero laiah kan Unau hrekkhat pawlin Chin tapung din an tumtin in report ih September 4,1986 ah Kalamyo ralkap 89 Batalion pawlin in rakai ih thlathum sung Thawng in thlak.In hrem ciamco hnuah in suahsalih zungah thubuai kumkhat lai ka nei. Cumi kathubuai a cem veten Mizoram panin ka fehsalih March 20, 1988 ah Pu Tial Khal, Pu Lian No Thang leh Pu Ro Enga pawlin CNF party kha anrakdinih cumi cu ka hungzawm. Asinan ralkap anneithei hrih loih lehhnuah Pu No Than Kap kha ralkap Training nak leh bawmtu Harlingen KNU hmunpi Manaplo lamah an thlah ih cumi a rathlenhnu Dec 20, 1998 ah CNA ralkap sinak thutiam hi kanla suak.\nCT:: CNF sungah lungrualnak a umlo ruangah Falam pengmipawl nan cawl thehih nathin lung ziangvekin khua naruat?Tuini vek dinhmun inteh cutin kanrak tilo, cuti zawngdeuhin rakti sehla, tivekih ruahcan naneimaw?\nKLS :: CNF party a buaiih Falam pawl kancolh ahkhan Falammi ziangmawzat cun 1993 January 7 ahkhan Bangladesh ih kan Head Quarter kansuahsanih, ka thinlungih khawruahnak tumpi a ummi ah CNF kan buainak hrampi bikcu kawl ralkap Politics kando nehlo tin karuatih kan hotu pawllakah kawl ralkap minung anum asi peimaw? tiah kemah le kemah khal kasut aw rero.\nA pawi katimi cu CNF party kuai mihin kan Chin miphun peng tinkim thin lung sungah huatawknak lungruallonak, zumawklonak, doawknak ,iksikawknak le hmuhsualawknak ci hngetzet a tuhdingih lehhnu kannaule tthangthar thinlung thianghlim virgin thianghlinte hin CNF party buainak politics thli rimsia hi an hawplut dingih an thinlung sungah a damtheinawnlomi politics sia natnak an tuarding tihi karak phancia mibik asi. Kanzum vekin tuidin hmunah CNF party thawi pehpar awin kan chin politics cu talsuak theinawnlonak tilipi sungah inhnuklut hicu a pawi kati.\nNathusuhmi pakhat, Tuidinhmunah cuti zawngdeuhin kanrak tilo , cutin rakti sehla timi na neimaw? timi hicu..\nKanei,Asinan himi cu kalo letlo mai ding kanmah Falam lam hotu hrang khalah,cun Unau CNF ttuan laitu pawlhrang khalah, Cun Halkha Upa dang hrangkhal ah ngainuamlo leh thilmawilo thuhla asi theiih curuangah inrak theithiam sak maiaw.\nCT:: CNA ralkap in ralram na umlaiah harsat nakleh beidawngnak na tawngdahmaw?\nKLS :: Hi nathu suhmi khalhi lamzin pahnih in kalolet dingih , Taksa lamihharsat nakleh Thinlung lamih harsat nak aum. Ral thawi kahawk hicu a har rori asiko, kawl ralkap pawlhi raldo an thiamtukih cun kannih hnakin antam sawn ringringih Raldo zirhtu Training Instructor kasi konan kawl ralkap thawi kahawk hicu ka ttihzet ttheu,lo theihlo asithu men asi. Maikhua le ramih rualpi leh fala hmaiih zuri nawnih ralttha kan tiawk ttheuhi cu kawl ralkap in meithal G3, G4 ih Auto ih mi an zit ciamco hicun raltthat a harzet ttheu,Thin lunglamah harsatnak a ummi cu ralkap pawl ramhnuaiah lungrual zetten kan umlaiah hmunpi lamih kan pu le pawl lungrualnakah an raktlasam, KIA pawlhnenih kan umlaiah KIA ralbawi pawltla cun kan din suakdinghi anrak zumlo cia, cucu kathin lungsungtei ka thinharnak leh beidawngnak thuruk rak ummi asi.\nCT:: CNF sungah lungrual lonak a suakmihi hotu ruangah maw peng thinlung neihruangah asi tin na hmu?\nKLS :: CNF party buainak hi mipi vangtlangin kanhmuh theihmi lenglam ih a langnak ahcun hotu buai ruangah tiih ruahtheih asi. A buainak taktak sunglam ihsi a irh puakkuai tertu cu pengthinlung neih ruangah asi tihicu lamzindang zawhpialter theih asilo. Tui sunni tiangah mihrekkhatin CNF buainak cu pengthinlung neih ruangah asilo ti'n ttang rero khal haisehla kanmipi leh tthangthar thinlung sungah a result cu fiangzetin a langih an ttannak karbak a nalzetding. Cumi rualin hotulam dinhmunah kanmai lamkhalin kanmah leh kanmah zohfiang awkding kannei tihi kan pawm thiam a ttul veding!\nCT:: Training na kailai kan miphun hrangih thatho zetin ralram nafeh laileh tui nadin hmun na khaikhin tikah ziang a bang?\nKLS ::Tui ka dinhmunah ramnuam leh ramttha kathlengih keimai bulpak dinhmunah cun ka tthangso konan, kan ram leh miphun hrang ahcun tuahthei mi ka neimal zet.\nCT:: Nunnak tiang thapin kan miphun hrangah na rak ttuanzoih tuini ah ziangvek zawngin ttuan na duh \/ na tum?\nKLS ::Politics timi hi a tikcu le a can a hmunle a ramih zirih zothiamhi a thupizet. A liamcia canah ralthuam hriamnam kaiin kan ram leh miphun hrangah zalennak kanrak sualih, khanglaiih kan hnattuan kha kan mai thinlung diorama a raksi. Burma ralkap cozah langter nakmen fangkha a raksi. kan chin miphun dinhmunah ralthuam hriamnamthawn zalennak kansualsuakding tihi cu tui din hmunah cun Upa lungfim rawnhmaisa sehla atthat kazum. Hraimman thawi cozah dohi miziang mawzatin an hlawhtling konan kan kiangkap pawl vunzoh sehla KNU in kum 50 lenglo ando KIA khalin kum 50 lai ando anmipi ttanpi nakkahl anhmu. India ramah kan Unau Naga pawlkhalin kum50 lenglo ando, ULFA pawlkhalin cuthotho,Sri lanka ah LTTE pawlkhalin ralthuam hriamnam ttha zet tampi an neiih tuthleng hlawhthling an umlo.\nKan leitlun ram tthangso vivo miah mipi in mahle bulpak thinlungsungah sia le ttha theihnak annnei thluhih ziangtlukin ralthuam hraimnam neittha khal sehla mipi ih support nak kan colo ahcun hlawhtlin nakcu hmunso khukdawmih tidai luantertum vek asi. Tu dinhmunah kan tuahthei micu kan tthangthar pawl fimthiamnak tthansoter, kan mipi vangtlang harhdamnak tuahsak, mipi vangtlang tile rawl khawpkham hmuhnak ding ngaihtuah sak, kan miphun cawisan, kan biaknak tthansopi sinsin leh thildang tthansonak pawlhi kantuah ttulmi asiin kahmu ih ka tum.\nCT:: CNA\/CNF ih rakttuanzo pawlhi kan mipiin kanlo ngaisang emem ih kan lo upat fawn tuini ah finkhawmawin kan miphun hrangah pumpe in ttuansal sehla kan Chin ramhrangah ziangtluk thathnemnak a umpei? ttuantlang theih asiko lo maw?\nKLS :: Kan Chin ram leh miphun hrangah Finkhawm awin ttuantlang theihcu asiko. cun kan tthangthar mithiam pawlkhal pumpe awthei an tamko ding. Asinan thil pakhat ruahtthat hmaisa dingttul aum, cumicu ziangvek policy in hna kanttuanding tihi a thupizet, kan hnattuantummi policy kha mipiin anzoh dingih mipiih zumtlak kan sipei maw tihi kan ruah hmaisa ding asi.\nCT:: Surbung tlang thuthang hi nangmai bulpak pekawk nakin maw Na ngan? a ropi\nkanti nasa!\nKLS ::Ka lungawi, Surbung tlang thuthang hi kannu in inbawm ttheu!\nCT:: \"O\" le \"aw\" ahcun nabuai lemlo kei cu ti aw..\nKLS :: Hahaha,, rakbuaive ding khalcu asinan, a thasawn leh a diksawn relpi ding katheicuangloih keimai remti danin karak hmangve men asi himaw!\nCT:: Kannih santhar mino sanah chin calai ziangtlukin kan tthangso terpei?\nKLS :: Kan calai tthansoter ding ahcun zuamnak kanneih a ttulih kan mahle kan umnak hmuncioah kan tlintawktein mahle tithei zawnah zuamtlang a ttulih himi ahcun kan mipi leh tthangtharin Pu RunBik ih nunkhi cawntlak in kahmu.\nCT :: CT website na rak leng dah maw? Na ruahnak in seu ve aw, kan lo welcome!\nKLS :: CT Website ka rak zoh ringringih ttongkam mensilo ka thinlung taktakin a ttha ka tituk,kan mipi khalin tthanso nakah anhman vivo ka beisei. Keima hin ruahnak lopek hnakin nan Website ihsin theinak leh hmuhnak kaupi ka neihphahih ka lungawizet.\nCT:: Kan chin mipawl tanrual kanthiam vivo nati maw?\nKLS :: Kan Chin mipawlhi tthangthar mithiam kannei vivoih ttanrualnak kanthiam vivo dingah kabeisei. Politics lamahcun kanmit a de hrihlo, lungrual leh\nttantlang kan thiamnak dingah miphun thinlung kan neih mihi a hrampi ihsi hlawnfai a tulzet.\nCT:: Laitlang nan khua na ngaicanah ziangtin khua raruat? khuatehla samin maw? Tingtang na cuh sawn?\nKLS ::E, khai Cawngnak puansinih khuatehla sam ngongo pawl kasi!\nCT:: Lai pacang dinhmunin kan Lairawl ah ziangmi na ngainabik?\nKLS :: Tuihlan khalah suhnak ka tawng zoih Mizoramah kan MP Dr Za Hlei Thang thawn khualtlawngih Khuangleng khaw pawlin vokthau sumruk an rak thahih cunah insutzo. Lai rawlih ka duhbikmi cu Zaapan buh tharte leh Voksa rilte phiar, aril fangtlawr thithun khakuan ih hangbawl!\nCT:: A heu ! ka cil ka volh rori.\nCT:: Kan mipi hrangah ziangmi thucah naneiduh?\nKLS :: 1 .Pathian ttizah ringring,\n2. Diknak nun neih,\n3. Taimaknak nunneih,\n4. Tikcu can hmandik, hipawlhi kan zuamtlang hram peiuh tiah kacah awduh.\nCT:: Kan thusuh mi insannak parah kan lungawi, kan miphun hrang thathnennak a um hrimhrim ding khal ah ruahsan nak kannei.\nKLS :: Ka lungawi!","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/pu-khuang-lian-sum-le-ct-thusuh-awknak\/","date":"2017-04-29T13:32:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917123491.79\/warc\/CC-MAIN-20170423031203-00569-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9926635027,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9926635026931763}","num_words":1816,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.196,"stopwords_ratio":0.141,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nuclear Thu Ih Biak Awk Nak Ah North Korea Tel Tum Lo\nNorth Korea in tui thla April ni 5 ih Rocket a kahsuak ruangah UN Security Council cun nasa zetin a sawiselih hremnak pekzo mi ih tlunah hremnak pekbet a tumthu mizan sunah thu suahnak a tuah. Himi ruangah North Korea cun Nuclear Programme thurel nakih a teltum lothu a suahve ih Nuclear khawlpi a cawlhter ciami khal ti nunsal a tumthu a puang.\nNorh Korea Foreign Ministry thupuangtu cun Nuclear ralthuam titawp dingih biakawk nakcun North Korea hrangah umzia a nei theilo ih UN thilti dancu North Korea mipi zalen nak pahbal leh mipi hmuhsuam nak asi ati. North Korea cun US, China, Russia, Japan, South Korea, pawlthawi Nuclear Programme thu ih biakawk cu NOrth Korea hrangah thil ttulnak a umlo ih hi rampawlih thurel cakmi in North Korea duhdan cu a ti danglam cuanglo dingih North Korea kekar nak khal a ttembet thei cuanglo dingih North Korea cun Nuclear ralthuam lakih si humhim awknak lamzin a hawl ko ding asi ati.\nUN Security Council cun North Korea in tuithla April 5 ih Rocket a kahsuak ruangah hremnak khoh sinsin ih fehpi a tumih sumpai leh ralthuam lamih North Korea hremnak ding thu rakrel cat zomi cu a taktak ih hmang dingin Council cun UN Sanction Committee thu a pe cihzo.\nSouth Korea khawpi Seoul ih BBC Correspondent John Sudworth cun North Korea Foreign Ministry ih thusuah micu a khoh zetih a liamcia kum 6 ih thurak relcat zomi pawlkhal a pahbalsal thluh asi ti. Asinan himi ruangah biakawk salnak ding lamzin a pit ticu a um cuanglo tiah BBC cun a sim.\nRelzo vekin North Korea cun Rocket a kahsuak micu vansang biakawk nak dingih hman ding Setellite Orbit ih hunret tu asi ati nan South Korea, Japan leh US cun Missile kahsuak a tummi khuh phentu ih hman atum tiah an sawisel. North Korea hin Nuclear leh Missile a rakkap suak zo ih tu ah Rocket a kapsuak sal lala ih UN Securityn Council in khohkhah zetih hremnak pek dingin Japan, S, Korea, leh US cun an nawrnan China leh Russia in khohkhah tukih hremnak pelo dingih an ttan ciamco ruangah UN Security Council khalin US, Japan leh S, Korea duhdan vekin a fehpi theilo nak asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-17","url":"http:\/\/chinlandtoday.info\/nuclear-thu-ih-biak-awk-nak-ah-north-korea-tel-tum-lo\/","date":"2017-04-26T07:49:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-17\/segments\/1492917121216.64\/warc\/CC-MAIN-20170423031201-00456-ip-10-145-167-34.ec2.internal.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9988476634,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9988476634025574}","num_words":378,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.185,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Blogs\n|Posted by salaihute on February 26, 2012 at 4:30 PM||comments (0)|\nRoman Emperor Antoninus Pius in Christian pawl hremnak (persecution) a thawk sal tik ah milem biaktu tampi in christian nu hmei Felicitas timi nu ruang ah emperor cu an complain ciamco. A mah le a fa le pasarih, Januarius, Felix, Philipus, Sylvanius, Alexander, Vitalis le Martialis pawl in mitampi Christ Jesuh hnen ah an hruai.\nEmperor in Felicitas le a fa le pasarih ih case kha Rome ih supreme court hotu bik Publius hnen ah a kuat.\nPublius in Felicitua cu mi tampi ih upat zet mi si kha a theih tik ah a nunnak zuah a duh. An sungte in a inn ah a ko hai ih, \"nan zumnak nan phatsan asilen thihnak ihsin nan luat thei ding ih lian nak pawl nan nei ding, curuang ah nan zumnak phahsan uh\" ti in a lem ciamco.\nAsinan Felicitas in, \"an zumnak an thawn thei lo thu, ka thin lung sung ah Thlarau Thianghlim a um zo ih nunnak power in pek, tukforhnak pawl tuar thei nak in pek ih ka par ih na tuah ding mi pawl tla a mah ruang ah ka zumnk ruang ah ka tuar ngam a si,\" ti in let. Cui hnu ah a fa le hnen a hoi ih a mah vek in zumnak ah fekzet in um ding in a sim hai.\nPublius cu a thinheng tuk ih Felicitas cu thawi ding in order a pek. A fa le pawl kha pkhat ciar in a ko hai ih sir aw ding in le an zumnak tan san ding in a lem hai. A fapa upabik Januarius, a ko hmaisa. Januarius in hitin a let. \" Nang ih in tuah ter duh mi cu atthlak za rori a si, sinan ka zumnak cu Jesuh Christ ah a thum aw a si ti kha ka phuang ngam a si. Curuang ah cuvek tihzahnak ihsin tla in kilkhawi ding a si,\" ti in a let. A nau le pawl in cutin an let ve.\nPublius in Emperor hnen ah roman pathian hnen ah an thawn duh lo thu le Jesuh an el duh lo thu report a pek. Emperor Antoninus in an zaten that theh ding in thu a pek. A fa le kha that hmai sa in Felicitas kha a fa le an thah lai a hmu tu si ding ah netabik ah thah dinh in a fial hai.\nJanuarius kha thir hlum pawl le a zim a hriam mi thawi nak ( the passion of the Christ movie sung ih Bawi Jesuh an thawi nak hri vek in ) a thih tiang an thawi. Felix le Philipus cu fung hrio ih an thih tiang an thawi. Sylvanius cu lungto tam zet tlangzim ihsin a lu in an thlak. Alexander, Vitalis le Martialis pawl cu an lu an tan.\nFelicitas, a zumnak a tansan dah lo tu cu thlali hnu ah an thah. A zumnak cu ziang hman in a siat thei lo. Thlarau Thianghlim in kan thinlung sung ah hna a tuan ah cun kan zumnak cu meisa vek in a kang ih cumi cu ziang hman in a siat suah thei lo. Felicitas ih zumnak cu cawng cio uh si.\nPathian hmin thangthat in um ko seh.\n|Posted by salaihute on February 12, 2012 at 9:00 PM||comments (0)|\nPAUL IH A THEIH FIANG MI THU PATHUM\n2 Tim.1:11.12\nPaul hint hi tampi theih mi cu a nei ko. Cu mi lakah hi 2\nTimothy 1: 11.12 sungih a theih mi vial hi kan thazang laknak dingah\nle kan cawn dingah kan zoh tlang ka duh.\n1.A hnatuan ding a thei\nPaul cun Zentelpawl hnenih\nthuthangtha sim tu ding ka si a mah le mah a thei aw. Phundangih kan\nsim a si le a hnatuan ding diktak a thei fiang a si. Paul ih a hnatuan\nding mi a theih fiang thu hi ngai nuam le cawn tlak a si. Minung cu\nzokhal kanmai hnatuan ding mi kan theih feng lawngah cuihna ah cun kan\nhmang aw thei a si. Kan tuan ding mi hna thei loih kan um ih a rem\ncangcang tuan mai tu kan si ah cun mi hnawksak ah kan cang thei.\nCuruangah zumtu kan tuan ding mi hna hi Paul bangin theih tum uh\nsi. Zumtu tampi cu mai hna thei fing lo kan tam tuk a bang. Kan tuan\nding mi hna kan theih a si ah cun cui hna parah lungawi zet le,tha\nthozet in kan tuan thei ih,cuihleiah mi ih an tuan lo khal le kan\nngawn thei lo. Asan cu kan mai hna a si ruangah. Zumtu nangteh ziang\nsi maw na tuan ding mi hna cu. Na tuan ding mi hna na theih feng hnuah\ncun mi dangpawl tuan dingah tun hlah law nangmai hna a si kha.\n2.A zum mi\nPaul cun a zum mi a thei fiang tuk. Paul hin a zumnak\nsi lo in a zum mi a si fiang zet ih a thei mi cu. Cui a zum mi cu zo a\nsi, ziang a si ti a theih feng ruangah dung sip a tum lo ih, a zum mi\ncun cahnak a pe theu a si. Paul in a zum mi a theih feng ruangah\nziangvek a parih a thlen hmanah ningzahnak fate hman a nei lo.\nZumtu nangteh na zum mi na thei fiang ve maw? Zum mi kan theih\nfeng lo cun cahnak kan nei mal ih a tul lo mi khal ah kan ning tla a\nzak ciam co. Ka zum mi in ziangvekin keimai ruangah ah a tuar ti\nle,ziangvekin keimai ruangah minung dan ih mual phonak a tuar ti kan\nthei lo thu a si. Cupawl cu ka zum mi pa in a tuar thluh ti theih cun\namah ruangih ningzaknak tipawl hi cun in buaiter nawn lo ding.\nKan zum mi kan theih feng cun kan ral khal a tha ih, amah khal kan\ntan thei. Curuangah kan zum mi thei fiang dingin thlacamnak thawn\nBawipa naih uh si.\n3.Pathian rinumnak\nPaul hin Pathian cu a rinum a si ti fiang\ntukin a thei. Pathian rinumnak a theih feng tuk ruangah a hnenah thil\nziangkim in a kawlter a si. Pathian rinumnak theih hi ziang tlukin a\nthupi ti cu Paul ih nundan hin kan thei thei. Zumtu tampi cun Pathian\nrinumnak hi kan nunnak taktakin kan tem lo. Pathian cu ziangtik lai\nkhalah a rinum a si.\nZumtupawl in Pathian rinumnak kan theih feng ruangah a hrangah\nkan rinum thei ve a si. Zumtu rinum lopawl khi Pathian rinumnak thei\nfiang lopawl an si theu. Kan Pathian rinumnak kan theih feng mi hin\nkanmah ah thlangamnak maksak in thlen a si. Vawi tampi thinphang le\nhelhkam emem ih kan buai ciamconak hi Pathian rinumnak kan hngilh pang\nruangah ah a si theu. Pathian cu ziangtik lai khalah a rinum ringring\na si. Cucu hngilh hlah uh si.\nEvan Lal Eng Lian\n|Posted by salaihute on January 28, 2012 at 7:30 PM||comments (0)|\nLEITLUN IH TLEUNAK\n14\"Nannih cu leilung pumpi hrangah tleunak nan si. Tlangpar ih tohmi khua cu thuh a theih lo. 15Zohman in mei-inn an van tikah khengkuum an khuh dah lo. Mei-inn vannak tung parah an vang. Cutiin inn sungih a ummi zate hrangah tleunak a si. 16Cubangtuk in nan tleunak cu mi hmaiah tleuter ding nan si. Cuticun thil ṭha nan tuahmi cu mi in an hmu ding ih vanih a ummi nan Pa kha an thangṭhat ding. Matthai 5:13-16\nZiang vek tleunak ha na si? Nang mahten na sut aw dah maw? Na tleunak hi midang in thaten le felfai ten zoh lawng ah an hmu thei mi na si maw? Lolen, khan sung ah na lut veten khan zaten a tleu theh mi tleu nak na si maw? Khui tawk kan um khal ah Christian pawl cu a tleu zet mi mifar kan si a tul. Fate zet mi a si hman ah a kang ring ring mi meifar kan si ding kha a thu pi zet.\nA thim mi kha tleu ter ding ah cun kan mah hi a tleu tu kan si a tul. Cu lo cun Pathian ih thlawsuah pawl kan hmu thei lo ding. Pathian in kan nunnak ah ziang si tuah a duh timi hi fiang ten le tha ten kan hmu thei lo\/ thei thei lo. Minung thinlung ah Thlarau Thianghlim in hna a tuan ding timi le Pathian hnen ah rinsan um zet mi a milai pawl si ding in Pathian in a duh. Pathian in kan hnen ihsin ziang hman hei mi a nei lo. A mah rinsan ding lawng kha a si.\nZumtu na si cun Pathian hrang ah special zet mi na si. Pathian ih inn sungsang na si, Thlarau Thianghlim in a lo um pi ih a tleunak in na sung ah a tleu a si. Na hna tuan nak ah, na tlawng kai nak ah, na inn sungsang ah Pathian in na ruah ban lo in hna a tuan ding. Kan lam ih kan tuan ding mi cu a tleu nak kha hmun tin kim ah tleu ter ding kha a si.\nBawipa hi tawk ah ka um, ka nunnak ah na duh bang in hna tuan aw, na duh mi in run sim aw, tin thla kan cam ih kan ap aw ah cun Pathian in kan hnen ah hna a tuan ding. Pathian in a zumtu a fale pawl hrang ah hnatuan ding in a man ring ring.\nLeitlun ih tleu nak si ding ah Pathian hnen ihsin tleunak meifar na sung ah vang ter aw.\nPathian hnin thangthat in um ko seh.\n|Posted by salaihute on January 28, 2012 at 7:25 PM||comments (0)|\nPathian ih missionary kan si.\nZumtu na si ah cun a sunglawi zet mi Bawi Jesuh ih taksa pakht na si ve. Pakhat cio in maw,mitam pi komin maw, ziangvek va si khal ah kan hnen ih Pathian a duh mi cu hi leitlun ah Pahtian ih tleunak cu mi hmuahhmuah hnen thleng ding in sim ding, tleu ter ding hi a si. Mi tam pi in Biakinn ( church ) cu social tuah nak, tawng aw khawm nak men ah an ruat. Bibe in cutin a sim lo. A can can le biakinn kan feh tik ah, thangthatnak hla sak, thlacam, sermon ngai, fellowship tuah le biakkhawm, cu theh in kan tlung men ih kan nunnak ah ziang hman tha zang ngah mi tla kan nei lo. Zarhtin ten kan tuah ring ring ih a rei cun kan ning mei. Kan hrang ah khawm timi hi san a nei lo. Ziang ruang ah kan khawm, ziang ruang ah fellowship kan nei timi hi mi tampi in kan thei lo. Vitamin a sam ring ring mi vek a bang.\nBawi Jesuh in nunnak thuthangtha cu sim ding in kan hnen ah tuanvo tum pi in pek a si. Hi kawh nak cu missionary pawl hrang ah lawng a si lo, zumtu kan zaten hrang ah a si. Kan mission field cu ram dang ah missionary thlah lawng in a tawk lo ih kan inn sungsang, rualpi, hnatuan pi, kan biakinn, kan community, mino pawl, nauhak pawl, nubu pawl, upa pawl, an zaten hi kan mission field an si thluh. An zaten hnen ah Bawi Jesuh ih thuthangtha sim ding kan si. Kan unau, mino tete pawl biakinn an pan lo ih leitlun nuam nak ah an tlan len tikah ziang ruang ah zu le sa le leitlun nuamnak hi an thlah thei lo ti hi ruat ding tam pi a um. Hruai tut ha an nei lo ruang ah maw? An nun sung ah Pathian thu in a khat lo ruang ah maw? Zumtu an si ko nan rundamnak an ngah lo ruang ah maw? Ti hi thu tampi ruat ding a\nBawi Jesuh van ah a kai hlan ah, a dungthlun tu pawl hnen ah 19Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh, 20Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,\" tiah a ti. Matthai 28:19-20. A ti vekintuni ah tla Bawi Jesuh cu kan hnen ah in um pi a si. Kan mah ten cangvaih dingin in tan ta lo. Thlarau Thianghlim kan hrang ah in pek a si. A can can ah cun kan thin har, kan beidong, kan riahsia can ah Pathianin in tansan si ke maw? Pathian khui ah na um? Tiin kan ko, kan au thew. Pathian cu kan sung ah a um ring ring a si. Thla kan cam tik ah a thei lo ding phang ah maw, a aw thei duh ah maw, kan au, kan hawl thew. Kan thinlung ten thla kan cam mi hi Pathian in a thei thluh a si. Kan hmu thei lo khal le kan hnen ah a um ring ring timi hi zumnak ( fath ) a si. Zumnak timi cu Pathian in a tuah thei timi kha zum si lo in Pathian in a tuah ding timi kha theih a si. Curuang ah kan nunnak ah Pathian in nasa zet in hnatuan a duh ruang ah kan thin lung sangkaa ongin in fialmi kha tuah uh si.\nHi leitlun pi rundam si ding ah kan nih tla a tuan tu pakhat kan si ve hi a va sunglawi so. A tluk mi pawl tho ter tu le, a thei hrih lo pawl thei ding ah, nunnak thar ngah nak ding ah le a thuthang tha sim tu si ding ah Pathianin tuanvo in pek a si. Ziang kim kan tuah tik ah rinsan tlak kan si hi a tul zet. Culawng ah Thlarau thianghlim in mak zet in kan hnen ah hna a tuan thei ding. Nan hnen ah kumkhua in ka um ding timi thukam vek in tu ah tla kan hnen ah a um rero a si. Nang teh na nunnak ah na tep ngah zo naw?\nPathian hmin thangthat in um ko seh.\n|Posted by salaihute on January 21, 2012 at 11:35 PM||comments (0)|\nPu Thu Mawi tei inn ih bible study kan tuah mi ka lo hlawm ve. 1\/21\/2012 8:00 pm to 9:30 pm.\nTuzan bible study cu Semtirnak bung 14 a si ih kan hlawk nasa. Thazang ka ngah mi te lo hlawm ve ka duh. Lot cu a mah duh zawng lawng zoh in Pathian ih duhzawng a zoh nawn lo ruang ah a um nak ah harsatnak lawng in a khat. A mit ih hmuh thei mi lawng hi tha tawk ah a ruat. Sodom le Gomorrah khua cu mit hmuh ah cun an tha zet nan nikhat ni ah cun a hlo ral thluh. Nitin kan nunnak ah hril ding tam pin kan nei ve. tusan ah Sodom khua cu kan thin lung a si. Kan hril sual ih buai nak le harsatnak kan tong ah cun Pathian hnen ah kan sir aw sal ding ih lungawinak kan ngah sal ding.\nLot cu a pu Abram a hlun ring ring ih thlawsuah a nga ring ring. A pu hnen ihsin a tlan veten harsatnak le buainak a tong cih. Nitin kan nunnak ah Pathian thawn kan feh tlang a si ah cun kan lam a tlung ring ring ding. a mah hnen ihsin kan tlan cun harsatnak in kan nun a khat ding. Melchizedek hi Pathian in puithiam a si ih Siangpahrang tla a si. Abram in then hra then khat a pek ti kan hmu thei. Then hra then khat hi Pathian ih ta a si ih Pathian hnen ah pek ding kan si. Siang bawipa in hitin a ti dah. Nikhat ah Van Lasi hrang ah peanut pawl cabuai par ah ka ret. Cumi sung ihsin pakhat a lak ih kei mah in pek. Cumi in pek mi te hi ka lung awi zet. Pathian tla cu vek a si ve. Kan neih mi sung ihsin then hran then khat te kan pek kha a lung a awi tuk.\nAbram in Lot a run ti kan hmu thei. Siangpahrang pali pawl in Sodom an lak hnu ah Abram in a va feh in pacang hlir 318 thawn an va do tik an neh. An ral pawl cu an tam zet nan Abram hnen in tang tu pakhat cu an zaten hnak in a tam sawn. Cumi cu Pathian a si. Tu tla hi kan hnen ih tang tu Pathian cu leitlun hnak in a cak sawn a si.\nPathian thawn pawl kom aw tu cu thlawsuah tam pi an tong ti thu hi cabu sung in kan hmu thei. Tuzan ah Pathian thu ngai ding in kan ra pawk cio tik ah Pathian in thlawsuah tampi in pek a si ti mi kan hmu thei. Lot le Sodom khua bang in leitlun nuam nak ah minung tam pi cu an tlan leng rero ih buainak an tawng rero lai a si. Hmai lam ah teh zo ha na hril sawn ding.\nCule Kan pastor Uk ih a sim mi pakhat ah, Berian mi pawl cu thuthang tha sim tu pawl an rat tik ah thu dik an sim maw sim lo ti thu kha bible tha ten an zing zoi ta ring ring ti kha a si. Kan nih tla Pathian thu kan ngai tik ah thusim tu pawl ih sim mi kha a dik maw dik lo ti kha bible thawn check ring ring a tul. Berian mi pawl cun Pawl ih thu sim mi khal bible pawl a kaih le kaih lo an check fing fing a si ti kan hmu thei. Curuang ah Pahtian thu ra sim tu hmuah hmuah kha a nih cu a tha zet, a nih tla a tha tho tho ti ding kha si lo ih bible thawn check fing fing ding a si.\nTuzan midang pawl an tlun hnu ah Dr.Ting Htay ih Genesis bung 3 zirh nak malten ka vun ngai ih Eden sung ih a um mi hmuah hmuah hi a tha thluh a ti. Even a tree of good and evil hman hi a tha tin a zirh. Cumi lawng si lo in kan Pastor Uk thuzirh mi pawl hi a sual tin a ti cu teh. A tlun ih ka ngan mi pawl ah a sual mi a um maw? Pathian thu lawng lawng si lo sawm. Minute pahra te sung ka vun ngai hman ah zirh sual ti thu ka thei cih.\nBible kan check ding fing fing hi a va tul so. Kan ti rero bang in zirh sual pawl hi an va tam so. Pastor Pa Uk ih a ti bang thu thang tha sim tu, van ram thu sim tu pastor kan neih hi a va sung lawi so. Hmaizarh len Pastor Uk tei inn ah a si ding ih Thukam thar bung 15 kan zoh khawm ding. zaten ra pawk cio ding in ka lo sawm.\nPathian hmin thangthat in um ko seh\n|Posted by salaihute on December 26, 2011 at 6:15 PM||comments (0)|\nKan tulcan te it thil kan ngah thei lohli lo ih kan hngak hi a har zet ka ti. A can can le minute 5 te hngak khal hi a rei thei zet. Harsat kan ton can ah, Pathian kan tul zet can ah thla kan cam kan ko rero nan Pathian in hngak hrih aw in ti. Cuti vek can ah kan nih cun answer ngah mei sehla kan duh. Sihmansehla Bawipa in Saam hlabu sung ah hitin a ti.\nSaam 27:14 Bawipa cu hngak uh; cak uhla, raltha in um uh; Bawipa cu rinsan uh.\nPathian in hngak hrih aw in ti tik ah kan um nak kel, kan tuah mi kel te kha tuah rero in Pathian in ziang si a duh, ziang mi si a tumtahmi ti kha hngak ding a si.\nZiang ruang ah Pathian in hngak hrih aw in ti?\nHarsatnak kan ton can, thil kan tul zet can ih hngak hi a har zet cuang. Sinan Pathian in kan thlacam hi ziang ruang ah in amen hrih lo ti hi kan theih fiang a si ah cun a mah kan zum thei ding ih a mah ih can kha kan hngak htei ding. A can can le hmai ah feh vivo ding hi kan ngam lo, Pathian in kan hrang ah tumtah nak a nei. Sinan cui tumtah nak hmun thleng thei ding ah kan thinlung, kan ruah nak a dik lo mi pawl,rem sal ding ah in cawl ter ih chance in pek. Sual kan tuah mi pawl silo len ruah nak tha lo kan ruat mi pawl lo len thil tha lo kan tuah mi pawl kha rem ding in Pathian in a duh. Kan nun hlun kha tanta in nun thar thawn feh ding kha Jesuh in a duh mi a si.\nDavid cu siangpahrang si ding in a nauhak lai ihsin hriak thih asinan, can tampi hramlak sung ah Saul kut sung ihsin tlan in a um. Harsatnak phun kim sung ihsin David kha training a pek rero. Hotu pakhat si ding ah a rem rero. Pathian hnen ah rinsan nak a nei vivo ih ziang kim a tuah tik ah Pathian kha a rawn ta ring ring. Pathian thu lo in ziang hman a tuah lo. Can a kim tik ah Pathian in siangpahrang si nak tohkham cu a pek.\nDavid vek ih kan nih tla Pathian in training tampi in pek ve. Kan hnatuan nak ah boring tuk maw, a mah kan rinsan lo mi kha rinsan ding in, a mah kan rawn lo mi kha a mah rawn ding in harsatnak hmun ah in ret. Sinan nikhat ni ah a tumtahnak hmun ah in thlen pi ding a si. A thlawsuah tampi in pek ding a si.\nKan zumnak in thang so ter.\nKan duhmi hmuah hmuah in pek thluh sehla a mah kan rinsan nawn lo ding. Zumnak in kan feh nawn lo ding. Abraham vek in Pathian nih ka lo pek ding timi kha kan hmu thei lo khal len zum ding a si. Pathina in a thukam mi a pelh dah lo.\nZiang tin kan hngak ding?\nKa nau Mee Nge sizung ah nau neh ding in a um lai ah hngak nak hmun ( waiting room ) in ka rak hngak. Tunu te Pathian in in pek ding timi zumnak thawn ka rak hngak. Cuvek thiam thiam in kan nih tla Pathian hnen ah kan thin lung hawi in waiting room in kan hngak ve a tul.\nThin saute, daiten le rinsan ten hngak aw. Hi pawl hi Pathian ih thu ngai tu pawl hrang lawng a cang thiei mi a si. Pathian in kan thatnak le kan hrang ih a tha timi lawng a tuah timi kan thinlung sung in thei sehla, a tikcu le a can kim tikah a thlawsuah kan co leh ding ti hi kan zumnak a si. Pathian thu sung ah kan nemhnget a tul. Bible hi kan nunnak ih lamhruai tu a si. Nitin ten Bible kan siar ding ih a duh zawng kha bible sung ihsin in lang ter dingih, a dik nak lamzin kan thlun thei ding.\nA mah rinsan in confident nei zet in kan hngak ding. Pathian hnen ah kan ap aw hnu, a duh zawng in kan nun kan hlan hnu cu a ma kha confident nei zet in kan rinsasn thei. Ziang tik ah ziang tuah ding hi a thei tuk mi Pathian a si. A duh zawng in thilcang ding in a tuah ring ring. Kan nih ih kan tuah ding mi cu a mah kan zum ding ih a mah lam in hruai ding kha thei hi a si.\nCan tawite sung lawng kan hmu thei.\nAmerica a fast food a tam tuk. Drive thru le zamrang ten check-out tuah thei nak a tam tuk. Traffic ah minute malte sung hman kan hngak peih lo. Ziang kim hi a rang theibik in kan duh. Kan thlarau hrang cun cuvek rang kha a theih nawn lo. Pathian in a tikcu ah thil a tuah ding tin a mah kha rinsan ding in Pathian in a duh. Pathian hnen ah rawn lo in minung le a dang dang hnen ah kan rawn. Lamzin na hlo tik ah minung pa 3 hnen ah direction dil awla phunthum in an lo sim ding. Minung ih kan ruat nak cu an bang aw thei dah lo. Minung cu kan rawn a tul can tla tampi a um ko nan Pathian kha hmasa bik ah ret in a mah rawn ring ring ding kan si. A mah lawng ih thil hmuahhmuah a thei a si. Pathianin in hngilh a si ding, tutiang ziang hman in sim hrih lo tin kan ruat can te ah Pathian cu kan kiang ah a um ring ring a si.\n2 sansiarnak 16:9 Bawipa cun a mah rinsannak thinlung a neitu hnenah thazaan cak pe dingin leilung pumpi hi a zoh ringring a si.\nKan hngak ruang ih thiltha kan nga mi.\nKan lamzin a tluang ding ah le kan tul mi pawl in pek ding ah Pathian kan hngak tikah ziang ha kan ngah? hmaisabik ah thinsau ten a hngak tu pawl ih thlacam cu Pathian in a thei. Saam 40:1 Bawipa bomnak cu ka hngak ringring. Cule i run ngai ih ka aunak a thei. Cule ziang tuah ding mi fiang ten a im cu rin an nih in an thlun thei ding.\nSaam 25:4-5 Mawi Bawipa, na lamzin i zirh aw; Na lamzin cu i theih ter hram aw. Na thudik vekih nung dingah i zirh aw; ziangah tile nangmah cu i ruutu na si. Sunvu te nangma ka lo hngak.\nKan zumnak in hnget ter. Thiltha kan tuah suak tikah kan mah le kan mah kan rinsan aw ih kan zumaw zet. Cuti vekih Pathian in a hnen ah rinsan ding in duh. Ziang si in sim duh, ziang si a duh zawng tihi ngai ring ring ding kan si. Cutin kan um tik ah mi hmuahhmuah ih pek thei lo mi hnangam nak, lungawi nak, cahnak pawl Pathian in in pek ding a si. Pathian cu a thu kam mi pawl a siat dah lo ih, a mah a arinsan tu pawl hrang ah thil tha a tuah ring ring a si.\nIsaiah 49:23 Siangpahrang pawl cu nan hrangah pa bangtuk an si dingih, siangpahrang bawi pawl cu a lo tuamhlawmtu nan nu bang tuk an si ding. Nan hmaiah an lu an kuun dingih a lo tihzah ding. Cutiah kei mah bu Bawipa ka si kha in thei ding; keimah bomnak a hngak tu pawl cu an bei dong lo ding, tiah a ti.\nPathian in thlawhsuah in pek hram seh. zumnak in nghak uh si. Amen!\n|Posted by salaihute on December 11, 2011 at 1:00 AM||comments (0)|\nChristmas hi kan hrang ah ziang a si? ( what does Christmas mean to us? )\nBawi Jesuh hi leitlun a rung tum lai ah Judah miphun pawl hi rundam an tul lai fang a si. Asinan a rung tum ngai ngai ah cun thlarau lam runtu hnak in taksa le ram runtu ding ah an rak duh sawn. Siangpahrang inn ih suak ding kha caw kuang ret nak a niam bik ah a rak suak. Mi fim, mi lian le politics thiam pawl thawn pawl lo in mi farah, rukru, misual le hlawhhlang pawl thawn a pawl sawn. Bawi Jesuh kha thlarau rundamtu ding ah an rak ruat lo. A tul tla an ti lo. An fimnak le an thiam nak in a tlin ko ding van ram kai nak ah a dang a tul lo tin an rak ruat.\nTu kum ah Jesuh kan hnen ah a rung suak lala. khua hlan bang in Bawi Jesuh kha hmai ton in kan el lo nan kan thin lung le kan ruat nak in kan el. Hi leitlun thilri pawl in kan nunnak in luah khat tuk ih suak kan tum nawn lo. Judah mi pawl bang in Bawi jesuh kha kan nun nak ih Bawi ngai ngai si ding ah kan duh lo. Kan duh vek in kan nung duh sawn.\nTu kum ah Jesuh in ziang si in dil? What does Jesus demands from us this year?\nJudah pawl hi Pathian thei tu le dan thluntu pawl an si. Kan nih tla zumtu kan si ve. Christian sinak dan le dun pawl kan thei ve. Ziang si kan dang awk nak? Kan nih in Bawi Jesuh kha rundamtu ah kan pom. Judah Iscariot bang in hriam nam king in cozah do ding ah cun tu san ah a tul nawn lo. Sinan do tu cu kan nei ring ring. Jesuh kan lam tang in in do pi ve ding in kan duh. Kan ruat dan vek a si lo tik ah kan thin a heng ih kan riah a sia. Thil hmuah hmuah tuah tul lo le tha zang suah tul lo in tuah thluh thei sehla kan duh. Hnatuan tul lo in paisa tampi nei sehla, Lottery tla tampi ngah sehla kan duh. Kan duh nak vek in a cang lo tik ah depression kan ngah. Judah Iscariot bang in kan mah le kan mah tla that awk kan tum si lo sawm. Bawi Jesuh in kan thlarau lawng si lo in kan taksa tla run dam in duh. A mah bang in tuah mi kan si ih a mah vek in thinlung pumkhat le ruahnak pumkhat si ding ah a duh.\nChristmas hi Bawi Jesuh ih suah ni (jesus' birthday) a si lo, ziang ah tile Bawi Jesuh cu kan thinlung sung ah a um zo. Minung ah a rung cang mi (reincarnation) a si ih khai hlan ah a um cia mi a si. Bawi Jesuh in suahni (birthday) a nei lo. A nih cu alpha le omega a si. Kan thinlung sung ah a um zo. Wow!! a mak nasa ti uh law. Ziang ruang ah saw kan thinlung sung ah a um duh? Kan nih hi khua hlan ih Israel pawl thawn dang awk nak ziang hman kan nei lo. Sinan kan hnen ah Bawipa cu a um duh tho tho. Himi thu ah kan pastor Rev.Dr. Khaw Lian Uk ih thu sim mi ka run ngan ding.\n\" Pathin cu minung ah a cang. John 1:4-6. Pathian hi minung ah a cang ti hi ka ruat tik ah a mak ka ti zet. Minung hi ziang ha kan si ruang ah Pathian in cutluk lawmamin in duh thei? Tahthim nak ka lo pe duh mi cu, Sinpi Hran Thang cu a piang tuk a mawi tuk ih Vancung fala Ai Thang Vel in a zoh tik ah a piang tuk ruang ah a mawi tuk ruang ah van lasi sinak tan ta in pitar vun a hruk ih lei tlun ah a rung tum ti a si. A nih Ai Thang Vel ( Van Lasi) in ziang ruang ah leilung ah a rung tu, ziang ruang ah ti le a mawi tuk mi Sinpi Hran Thang kha a ngai zawng ruang ah a si. Sinan Bawi Jesuh leitlun ah a rung tum timi cu ziang ruang ah si ti le kan mawi tuk ruang ah si lo. Kan nih vek Bawipa in in duh ih leitlun ah minung a can paih hi mang bang za a si. Curuang ah a mah thangthat ring ring ding kan si. Kan nih vek minung pawl van Cannan thleng thei ding ah a har bik mi thihnak tuar ding ah Jesuh Khrih cu a rung tum a si. Pathian hmin thangthat in um seh. Kan mah hnen ihsin ziang ha a lak ding ih kan mah hnen ihsin ziang si a duh mi a um? Kan nih ihsin ziang si seherh thluah thloh in leitlun ah a rung tum ti sile, a nih hi a seherh bik mi cu ziang ha ti a si le, hitin tah thim nak kan lak ta ding. Unauza kan um ih kan lak ihsin a tontai bik hi ka nu in a seherh cuang. Midang cu kan dam, kan cak, kan suk kan so thei . ka nu in nan nau tabik hrang ah tla ruat ve uh maw in ti ring ring. Kan lak ihsin a ton tai bik hi ka nu in a seherh bik a si. Cuvek in kan nih tla hi kan nih khal hi Bawipa in in tan ih hell ram kan thleng ding hi in siang lo. Kan mawi kan that ruang ah si lo in a zangfah nak sawn ruang ah leitlun ah minung sinak cang in thihnak hrial thei mi a si ko nan hrial lo in a duhdawtnak sawn in leitlun ah a rung tum nak a si. Curuang ah Pathian hi minung a cang timi hi nang mah le kei mah in duhdawttuk ruang ah a si. Cumi in duhdawt a si ti thei in, Jesuh Khrih in in duhdawt ruang ah kan mah hrang a thi ti kha pianthar nak a si. Van kai nak a si. Mi piangthar le piang thar lo kan dan awk nak hi mi piang thar in kawl kan ur thei sawn ruang ah si cuang lo. Tong kan an thiam, khabeh sep an thiam ruang ah si lo. Bible tla an siar ih kan hmuh lo mi kha an hmu thei ruang ah si cuang lo. Mi piang thar pawl hi ziang ruang ah an piang thiar ti se le cun kei cu ziang hman ka si lo ih Jesuh cu ka hrang ah a thi si ti hi zum tawp kha pian thar nak a si. Curuang ah leitlun ah a rung tum nak a si kha john bung 6 sung ah tha ten kan hmu thei.\n11 sung ah cun minung ah a rung cang nan Jesuh an co hlang lo timi kan hmu thei. Himi hi ka ruat thew, khai san lai ih Judah pawl lawng si lo, tuisan khal ah Christian ka si ti aw cing khal in Jesuh an co hlang lo mi tam pi an um. An khawm thew, hla an sak ve, mihnen an um thew ko nan a tak tak ah cun, Jesuh an nunnak ih a vun luah khat ngai ngai ding si ah cun, an nunnak ih Bawi ngai ngai a si tak tak ding cun nan cu um hrih aw, nan cu um hrih ko aw an ti. An nunnak kha Jesuh hnak in thupi sawn ah an ret. Kan nunnak hi Jesuh hnak ih thil thupi sawn kan ret mi a tam a si ah cun Jesuh kan nunnak ah a um nan kan hna a ngam thei lo. Jesuh ih man that zia, a sunlawi zia le a tha zia kan theih ngah hnu lawng ah ka bawi a si ti kan thei thei. Jesuh lawng hi kan hrang ah a thu pi bik a si. Jesuh nei tu kan si hi mi van tha bik kan si. Jesuh hi mi men men a si lo. Nisuak nak ih mifim pawl in an buak pi mi, leitlun mi ih buai pi mi Jesuh kan hnen ah a um a si\". (Salaihute tei inn ah mino bible study kan tuah lai John bung 1 nak kan rel khawm lai ta lak mi a si.)\nJesuh kan sung ah a um maw? Tukum Christmas ni ah Jesuh hi a thu pi bik maw? Kum liam cia bang in nuam cen nak sung ah maw kan um lai? Bawi Jesuh kan hrang ah a suak maw? Tikcu in mi a hngak lo tu hi can tha bik a si. Bawi Jesuh cu kan hrang ah kan thinlung ah a suak zo. Zum awla rundam na si ding.\nPathian hmin thangthat in um ko seh.\n|Posted by salaihute on December 4, 2011 at 11:05 AM||comments (0)|\nPathian ih zanfgahnak\nTirhthlah 15:6-11\nCuruangah tirhthlah pawl le kawhhran upa pawl cu cuih thu ruat dingah an tong aw khawm. Caan reipi an el awk hnuah piter a ding ih, \" ka u le ka nau tla, nan theih zo vekin kei hi nanmah lak ihsin Zentail mi pawl in Thuthang tha an theih ih an zum thei venak dingah thuthang tha na henih sim dingah Pathian in i hrilnak a rei zo. Cule mi hmuahhmuah ih ruahnak a thei thehtu Pathian pomnak cu kan hnenih Thlarau Thianghlim in pek vekin an hnen khalah Thlarau Thianghlim a peknak in a langter zo. Pathian in anmah le kanmah karlakah thleidannak zianghman a nei lo; an zum ruangah an sual nak khal a ngaidam a si. Cuti a si ruangah ziangah so kan pu le kan pa pawl in siseh, kanmah khal in siseh kan phurh thei lomi thilrit cu zumtu pawl ih zaang parah suang tahratin Pathian cu hniksak nan duh? Asilo! Kannih hi anmah vek thotho in zumnak kan nei ih Bawipa jesuh ih zaangfah thinpemnak thawngin rundamnak kan ngah a si,\" tiah a ti.\nZumtu kan si vekin rundam kan si mi kha Pathian ih zangfahnak ruangah tin kan zum. Asinan zangfahnak sung ah cun a tu hi kan um. Rom 5:2 hi ziang si a ti nak san? Nitin kan nunnak ah ziang tin kan thei thei? A bik in harsat kan tuar lai can ah.\n- Pathian ih zangfahnak in kan thinlung sung ah milai ih ruah ban lo le theih ban lo mi thazan (power) in pek. Cutin harsat kan tuar nak pawl cu tuar thei nak thazang kan nei. Buainak kan tong lai can khal ah Pathian hnen ah lung awi thei nak kan nei.\n- Zangfahnak in Cungnungbik Pathian hnen ah zumngamnak, rinngamnak (confidence) cu kan nei ring ring ding in in tuah.\n- Nitin kan kekal nak ah kan hnen ah a um ring ring timi kha rinnak kan nei.\n- Pathian ih in kilven nak le in um pi nak, in zangfahnak pawl kan theih tik ah mi dang harsatnak nei\/tuar tu pawl hnen ah zangfah duhdawtnak kan nei.\n- Thinlung kuai le mitthli thawn kan um can khal ah Pathian in kan hnen ah mangbangza thil a tuah ih zangfahnak thawn hna a tuan tik ah kan ruatnak le kan si nak pawl an thleng aw tik ah midang pawl in Pathian ih hnatuan nak cu an hmu thei ih Pathian an thangthat.\n|Posted by salaihute on November 14, 2011 at 10:45 PM||comments (0)|\nDear ACBC,\nACBC Mino ih tuahmi youth mission concert cu tuzarhte ni 11\/10\/2011,\n7 pm - 10pm ah tuah ding a si.\nACBC music group le kohhran dang dang ih music band pawl thawn thangthat nak hla sak ding kan si.\nhimi kan tuah sung ah sum khawn nak tla a um ding, rawl thaw thaw tla man awl ten lei a theih ding. Sermon CD tla a ngah thei ding.\nlung awi.\n|Posted by salaihute on October 31, 2011 at 10:50 PM||comments (0)|\nDeat all,\ntuzarh sat zan bible study cu kan secretary pu hau lian tei inn ah a si ding.\ngenesis bung 9 kha rak siar cio ding in ka lo sawm duh.\nkhawm thet in choir zir nak a um cih ding ruang ah tuanten ra pawk cio ding in ka lo sawm bet.\nlung awi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-34","url":"http:\/\/acbcchurch.webs.com\/apps\/blog\/","date":"2017-08-19T11:00:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-34\/segments\/1502886105341.69\/warc\/CC-MAIN-20170819105009-20170819125009-00410.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996196628,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":13,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996196627616882}","num_words":6469,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.349,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"What email address or phone number would you like to use to sign in to Docs.com?\nIf you already have an account that you use with Office or other Microsoft services, enter it here.\nRemember me\nOr sign in with:\nSigning in allows you to download and like content, and it provides the authors analytical data about your interactions with their content.\nEmbed code for: New attach\nSelect a size\nThe End Of My History.\n15\/7\/2016\nTo: \"Zung Rem Par\"\nHAPP X'mas MY LOVE HAPPY NEWYEAY MY LOVE\nA hmai sa bik ah; Happy X'mas A hmai sa in Happy newyear my love.\nMy love. Kn hrang ah nau te a Kn ngaizawng awk hnu ih Kumthar hmai sa\nsuak zo in Rundam tu ding. Kn bik ah nang le kei cu hmun hranhran ah kn um,\nduhdawtnak hngilh lo nak ah hman se la k Thinlung ah cun n nai bik. Ka lo\nsi hram seh tin....duh thu k sam duhnak in ziang tik lai khal ah k nuam aw...\nI Love You.... I Miss You Duat......\nHAPPY VALENTINE DAY MY LOVE HAPPY BIRTHDAY MY LOVE\nFeb,14 \/ Hi ni hi a hlan i sin nang thawn rak 1992\/3\/27 happy birthday my love..\nhmantlang k cak zet theu, zin sukso ah feh in Kawl ah um aw la cun sun vu na hrang\nhmun hal pi ah k tlawng ih, hi can a ra thleng k vak mi pol tlai ah cun na hnen k\ncu k lung len a lur tuk ko ngai nak a zual sinsin ratthlen man ding nan.... Hman se la\nrual le pi pol cu kawp kim te in an leng tlang nang na um si lo, zan hnu ah Happy\nhman se la, kei cu inn ah um in k thin lung sung Birthday ko ti fang; in ngai thiam aw\nah nang lo ngaih tuah phah cing in ni k hmang mo my Duat, Pathian in lam lo hruai\nliam, na hrang ah lo pek ding tla k nei na ra tlun lo um pi in na nun khua lo sau ter hram\nsal tiang n hrang ih k rinum thei nak ding ah.... seh! Ka nun sung hmuahhmuah ah tui\nKo duh tuk Duat Te... Happy valentine day! tum bak ih k nun i luah khat tu k tawng\nhri lo.... nang ti lo cu...\nI Love You Duat....\nHI ang pol hin ni tin in k thin in nuam ter; na hrang ah san tlaih nak ka nei lo tuk ti k thei ko nan ko duh nak ti bak lo cu... K hrang ah cun a tlun lam pol ih Event ti lo cu zoh ding k nei lo ko ngai tuk rori si ko Duat te......\nhi vail si na hrang k rak ti thei tawk n ra tlun ih lo pek ding a si nan, kn din hmun hin a pe nawn lo a poi tuk Duat te... ko ngai nak a reh thei lo!\n15\/7\/2016 (Peter Hrang Kip Lian)","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-39","url":"https:\/\/docs.com\/tulai-nundan\/4353\/new-attach","date":"2017-09-25T02:48:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-39\/segments\/1505818690307.45\/warc\/CC-MAIN-20170925021633-20170925041633-00522.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9889937043,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9889937043190002}","num_words":499,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.277,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"US, Indianapolis ih High School pakhat a simi Perry Meridian High School bawhlung team ah Chinmi tthen 3 ih tthen 2 tluk an tel tiah theih a si.\nPerry Meridian bawhlung team ah lektu 23 an siih cumi lakah 2\/3 cu Chinmi an si.\nPerry Meridian bawhlung team ih tel vemi Bawi Sang Uk cu kum 10 a si in Indiana a thleng. Bawi Sang Uk cu Basketball tla a thiam zet, nan a ruangrai a fate deuh ruangah Bawhlung team ah telh a si.\nBawi Sang Uk cun, \"US ka ra hlan ah, kan khua ahcun mawtaw hman ka to dahlo. Bawhlung, Basket ball ti vek tla ka lek dahlo. Hinah ka thleng hnu lawng in ka lek,\" tiah a ti.\nChin mino tampi fimzirnak lam ah siseh, lehpannak lam ah siseh an hlawhtlinnak thu tete theih tikah lungawi a um ngaingai. Pathian in Chinmi khaisangtu ah siter vivo hram seh.\nSource: Indy Star","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-43","url":"http:\/\/vcth.net\/us-tlawng-pakhat-ih-football-team-ah-chin-mi-23-tel","date":"2017-10-23T22:43:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-43\/segments\/1508187826840.85\/warc\/CC-MAIN-20171023221059-20171024001059-00328.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9230151176,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9230151176452637, \"cnh_Latn_score\": 0.07675237953662872}","num_words":150,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.927,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Finland ram Turku khua ih bazaar ah mipakhat in nam in mi an dawt ih mi 2 an thi, minung 6 hliamhma an tuar tiah theih a si.\nNam ih mi dawttu pa cu palik in meithal in an kap ih an kai ngah zo. Ziangruangah hi tiih mi a dawtnak ti hi theih a si hrih lo nan Terrorist cangvahnak thawn a pehpar aw ding zum a um.\nAugust 17 ah tla Sapain ram Barcelona khua ah Van mawtaw in mipi an pah ih minung 13 an thi.\nKan dung April thla ah Sweden ram ah Uzbek pa in Sweden mi 4 a rak that.","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-43","url":"http:\/\/vcth.net\/finland-ah-mi-2-nam-dawt-that-an-tuar","date":"2017-10-23T22:44:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-43\/segments\/1508187826840.85\/warc\/CC-MAIN-20171023221059-20171024001059-00373.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987728596,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987728595733643}","num_words":101,"character_repetition_ratio":0.009,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.406,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2) Na fimzirnak lam pang tla theih kan duh nasa…\nAns: B.Sc (Physic) Thawn 2004 in Kalay University ah ka theh.\n3) Siamsin pawlkom tivek maw.. pawlkom dang tete pawl ih na rak cangvai dahmi pawl tla theih kan duh nasa…\nAns: Siamsin pawlkom a ah cu ka tel dah lo sinan, A tu ii Social worker ka tuannak ah Siamsin pawlkom I senior ti vek an mah thawn tonawknak ti vek cu kan nei ko. Pawl kom dang cu 2012 Aug 21 in from up mi Upper Chin Dwin Youth Network ah former ah ka tel ve.\n4) Chinland Natural Resources Watch Group nan rak din suak dan thu in ruah thei pei maw?\nAns: Chinland Natural Resources Watch Group din dan cu rel ding tamtuk menthei, si nan short story ka ti pei cu maw. The very beginning cu 2012 kum sung siamtuah sin pawlkom le kanmah Lian Tuang, Zam Thuam te le pawl thawn Democracy thu hla ti vek, 2008 constitution ti vek Human Right tivek pawl awareness kan tuah ii 2012 December ah khua 8 kan thleng. Cu I sin Paha ah Cement factory le Hydro power project om an ti ruang ah Tedim Myone sung Kalaymyo kiang Zozang khua ah ka va feh. Cu I sin Gullu Tlang project tla kan thei sal I khua mi pawl hnen ah thu hla om sel ah (any information) rak ko uh ti I network kan tuah thei. Cu I sin December 24 ni ah Zozang Hausa pa in Gullu Tlang mining tuah tum tu pawl an ra I ziang vek kantuah pei an ni cu 2013 January ah kan ra leh ding in tih ruang ah nan mah I suggestion kan duh in ti. Cu ruang ah 2013 January ni 7 hni ah Kalaymyo I sin minung pa 7 kan va feh I Gullu Tlang hnuai I khua 5 ah information kan va lak thei . Cu I sin hthu hla kan ngah hmi pawl kha kan mah I Kalay network Naythar, Upper Chindwin (kawllam pawl), 88 in arr su, kan mah I laimi pawlkom hrang ah ZYA(Zomi Youth Association), Green Kenedy Group ti vek pawl leh Gullu Tlang I khuami pawl thawn January ni 10 ni ah Kalaymyo Naythar ah kan tong awk thei I cu I sin Kalay Kabaw and Mwetaung Watch Group ti hmi pawlkom kan tuah. Cu I sin Gullu Tlang kiang I khua 15 ah awareness kan vatuah thei. Si nan ES\/IA ti vek pawl tuah ding a tul leh I cu ruang ah Kalaymyo I kan mah laimi pawlkom 14 htawn kan tong awk I Chinland Natural Resources Watch Group (Lairam Leirun tlangpal thil zotu pawl kanti pei) haha himi cu ka thiamlo Tedim in cu (Zogam Leitang apiang Vangil encik pawl) .\n5) Chinram ih Natural resources thu pawl hi ziangtin a si… Example, Gullu Tlang thu siseh, hmun dang dang ih ummi Natural Resources thuhla pawl in ruah thei pei maw??? Ziang pawl a suak… ziangtin ruahsan ding a um timi pawl…\nAns: Gullu Tlang hrang ah cun kan dung June 18 hni in parliament ah Pu Steven in a sut hmi kha Ministry of Mine I 'ဒုဝန္ႀကီး I sim dan si le cu an tuan le ding si le khal public thawn refrendom tuah leh ding an ti, cu theh le public in a duhlo cuan kan tuah til lo ding an ti. Tu I cu list kan ngah vek dan si le cu Chromic, Nickle ti pawl om an ti, cement tla tam ve, tu I tha ten ka tuah til duh mi pa khat um cu cu Kalaymyo I Enjin Company si, an ni cu Paha tlang I Cement an thoh duh hmi rhang ah kha khuahmi pawl I sign kha an lak. Hi vek I cu a ma I procedure si ngai ngai lo, lai mi leh lai mi si I hi vek cu duh hnak om lo kan ti ve.\n6) Gullu Tlang thuhla Taluk company thawn cozah pi ih tuahmi hi ziang dinhmun a si. Himi thuhla ruangah mipi hrangah a thatnak teh ziang a um?? A that llonak lam pang hi teh???\nAns: Hi hmi hrang ah cu no 5 I a phyi ah tel malte tel theh zo, Si nan himi rang ah ka rel duh mi cu, mipi I ngah ding thil kha kan ngah lemlo ding, a that loh hnak ti vek cu na sut duh taktak mi ziang tih ka thei lo I mean mi nung pa khat leh khat kha kan hmuh awk danleh kan san aw dank ha a bang lo, technical view I sin cu Environmental Management Plan tha ten an tuah lo le cu Kabaw velly siat thluh ding, Kabaw Velly siat le khoi tawk I sin fang (rice) kan ngah pei ti cu kanmah hrang ah big challenges a si. Cu I sin China le pawl sisel ah an hmah I worker thawn an ra ding I local I hna tuan ngah ding om lo ding .\n7) CNRWG ih hmailam nan tumtahmi pawl le cangvai tummi pawl tla theih kan duh nasa… Cule, CNRWG ih hoha rero tu pawl tla in sim thei pei maw???\nAns; Hmai lam cu hi hmi Natural Resources hrang ah kha public tla tel thei ding space tuah ding kantum, kan duh dan cu maw himi hi NR hrang ah conflict a om le kha sandapya ti vel rori kha a phyi silo cu I sin forum tuah I statement thoh tit la zia om ngaingai lo cu, cu cun himi NR hrang ah management tuah hnak ah kha Public tel thei sel ah ti kha kan tuah tum ziang tin le ziang tik ti cu ka thei thihlo, CNRWG I hna tuan hnak cu mihnung ai in Pathian I tonaw pih hnak kha a tambik kan hmah le hmah si le cu tu I tiang kha thleng ding ka zum lo. Lian Khan Tuang (Lian Tuang), Zam Thuam, Bia Za Mung (Bia Mung), Pau Tawi Thang (Pau Tawi), Thang Sawm Lian( Sawm Lian) Man Hau Dim (Haunu), Cing Khawl Lun ( Mimoo), Dal Sian Am (Ampi), Dr Sian Nun Siam (Siambawi), Jessie, Htwe Aung, Mang Za Khup le a dang a hmin I k arak suah theilo tam ve lai.\n8) EITI thuhla hi in simfiang thei pei maw? Ziang mi a si.. cule, Falam ah tla Chin State hrangah nan rak din tivek tla kan thei ih, hoha rero tu pawl hi teh zo pawl nan si???\nAns: EITI ti cu khi NR rhang I kan ngah mi tax or revenue pawl kha transparent um ding ah tuah hmi a si I international level a si. A ham I arthar chat cu A choya, Company le Mipi lam I sin leader pawl kha totlang ding I hi mi NR in ziang zat kan ngah ziang vek ah kan hmang ding tivek kah kumkol hnak a si. Cun A coya Company le mipi an pathum I hrang ah kha benefit om ve cu. EITI thu cu rel ding tamtuk ee, Falam I ka tuah mi cu national level le sub national level hrang ding I representative ngah nak ding ah a si I hi mi working group tla I meeting tuah le sal a tul.Cu mi cu Myone khat ah pakhat si I, cu le CG i sin 1, CNRWG in 1 minung 15 hi mi cu regional working group , cu I sin district pa khat in represent 1 le Paletwa le Sami hrang ah 1 cun 4, CNGWG I sin 1 minung 5 himi cu National Working Committee ah kan tel, cu I sin Chin State representative ding ah cu a tu I kei mah ka ci ii, National level Multi Stake Holder group ah alternate in ka um I Naypyidaw ah Company, A Choya le CSO (MSG) Meeting tla ka tel phapha .\n9) Chin mi pawl hi pakhat le pakhat kan lungrual lo zet tin an ti cio ih, nangmah in teh na lungkim pi maw? Tuhnak in lungrual sinsin thei ding hrangah teh ziang pawl tuah a tul timi na ruat??\nAns: Kanmah mi lawng lawng silo ee, midang tla a lungrual tuk tivek omlo pi. Si nan kan mah Laimi cu kan tong awk hnak mal tuk I cu ruang ah si men ka ti hmang ee. Kan tong awk rero kei kan duh dan a bang aw mi tla om kei a bang aw lo tla om kei cu cu poi ka ti lo, Kan tong aw ring ring thei hnak ding kan tuah a tul, kan dung lam ah cu leader ti vek lawng lawng an tong aw I maw cu theih lo ee, kan hmah public kha tong aw ring ring a tul in ka zum.\n10) Kum note na si nan, khua le ram hrangah na cangvai nasa ih, hivek cangvai dingin ziang thu pawl in, zo pawl nih a lo inspire???\nAns: Imn kei ka hmuh dan cu what is human being? Ti kha Malaysia ah hna va tuan lai I ka ruat ring ring hmi a si, cun hmi nung pa khat I a hmah I environment hrang ah ziang hmaw pa khat khat kha tuah tul ti I kei san dan vek a si. Doing what you like and doing for other people ti mi kha ka duh tuk mi a si.\n11) A tu vekin caan in peknak parah kan lung a awi zet.. Lungdam mahmah ee..\nAns: Aw kei tla kalung awi ….","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-47","url":"http:\/\/vcth.net\/andrew-thatuang-suhtonnak","date":"2017-11-21T04:23:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-47\/segments\/1510934806316.80\/warc\/CC-MAIN-20171121040104-20171121060104-00764.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9753508568,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9753508567810059, \"cnh_Latn_score\": 0.024490924552083015}","num_words":1538,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.272,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.924,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lian (UK)\nSalai Tawna cu a thei lo tu kan um lem ding ka zum lo. Music lam ah Chinmi ah zirsangbik lam pakhat a si. Chin National Day tinten kuat kai awk phah in kan lam phah in, kan ong ringring mi \"Yakhine yoma taung dan neh set ne deh Chin taung dan\" timi hla phuahtu le laihla, kawl hla in awmmawi (hits) tampi a suahtu, Mizo legendary band Vulmawi in band sung ih a tel vetu, hlanlai kawlram hminthang Chin music band ABC (A mawi Bik Chinram) founder, kawlram hlasak le zuknung cang thiam Tint Tint Htun ih let oo saya, kawlram hlasak hminthang bik Lay Phyu phunsang tlawng a kai lai ih cat lo bang lo in rak ngai ringring mi \"a hla ka bar\" timi hla rak phuahtu, tlang a kai tin ten laitlang a ngai tu, Chinmi\/ ram hrang ah tiah a thiam mi music lam in tu ni tiang nasazet in zuam rero tu a si.\nSalai Tawna hi kan ram Rangoon University in 1985 tlawng a ṭheh hnu 1991 ah US, Oregon State ihsin BA (Music) degree, Colchester Institute (UK) ihsin MA (music) degree le Zurich University ah Ph.D tiang a lak theitu a si hlei ah leitlun phungsang tlawng hmin thang Arizona state, Limerick le Zurich universities pawl ah khal lecture rak pek dahtu a si.\nSalai Tawna hi London ah 2008 le 2009 kum pawl ah ka rak tong ngah ih capo paih zet, laimi thawn um nuam ti zettu le music ah passion nei tak mi pakhat a si ti cu ka rak thei ngah. 2010 Chritmas hlan te ah, Switzerland ram ka va tlawng ih, Salai Tawna cun ka inn na rak tlawng tengteng ding, lairawl ka lo suang sak ding tiah I rak sawm ih Chinworld chief editor- \"mi hmuahhmuah ih BA\" an timi Thangpi thawn ni khat cu kan va tlawng.\nKan tlawng hlan zan kha Thangpi inn (Zurich) ah ka riak. Salai Tawna cu Switzerland myodaw Bern timi khua kiang ah a um. Bern train station ah tong aw, cun Bern khaw sung mal lai vak cule an inn lam ah lairawl va ei ding cu a si. Cule Xmas kan tuahnak ding Lucern khua ah pan sal ding kan si. Thangpi thawn Zurich in zing ten kan suak ih, Bern train station ah zing lam 9:30am hrawng ah Salai Tawna thawn kan rak tong aw. Salai Tawna thawn hi tlangkai lam ah passionate nei zet mi kan si ih kan hmin tla tlang hmin in kan ko aw. 2008 London a ra lai ah a nih hi \"Ai Kawn tlawng\" tin ka rak ko ih, kei hi dum nawn, niam nawn ticu \"Surbung tlang\" tiah i rak ko. Kan vun tong aw cu, ka ṭhang deuh, ka ngo deuh, ka pa deuh maw thei hlah \"ee hee .. tu cu Van Kau Tlang na si thlang ual\" i rak ti. Tu cu na ngo deuh, na vang deuh, na sang deuh ih vanram na nai thlang \"Van kau tlang\" bak na si ko i rak ti ih tuni tiang \"Van Kau tlang\" tin i ko tata.\nCutin Bern khua ih tourist attractions hmun House of Parliament, Sui an ret nak Central Bank, Clock Tower, City of Fountain (Salai Tawna ih kyauk khin lan), Helveticus zuktuh, Einstein a rak um dahnak inn, The Granary, Bear park, Cathedral of Bern, French Church le Townhall timi hmun pawl kan va leng. Lam tluan in capo in sim ih Thagnpi thawn pum dom phah in thi zik in kan hni. A tlun ih hmun pawl cu an mak tuk nan Salai Tawna nih lamzin ah in rak simmi thu pawl a mak sawn ih himi thu malte ka rak share sawn ding.\nSalai Tawna hi kan ram Rangoon University in 1985 tlawng a ṭheh hnu 1991 ah US, Oregon State ah music zir ding ah a rak feh. Bangkok in a vanzam to mi ah Kawlram mi mal lai an tel ve. Cu mi lak ah a hmin \"Maung Ko Ko\" timi pa khal a tel ve. US Immigration passport control section ah an thleng thlang. Kawlram passport sen hlianghli te kai pawl cu an passport hmunkhat ah an up ter ih khan khat ah an to ter hai. An hmin ko in pakhat hnu pakhat khan sungah an ko lut. Maung Ko Ko can a vun kim thlang ih Immigration officer pa midum tak, sangtak, luvam hiohio, tum liai liai tak officer pa nih cun \"Maung—Ko Ko\" (aw kam nem ten, aw thluai phah in, Yangon lam a chauk pawl ko awk dan phun in) tin a rak ko. Mg Ko Ko in le hipa rori nih \"Maung Ko Ko\" in tinak, ziang si, a tlangval le ka si fawn lo, duh kawh ten thlum zetin \"Maung\" in ti a ti ih a rak awih duh lo. Officer pa nih cu \"Maung Ko Ko\" tin thin heng nawn in ko la la. A nih le awih duh cuang lo. Cutin midum officer pa cu a ko peih nawn lo ih a zung khan sung ah a lut sal. Malte rei lo ah midum officer pa cu a ra suak ih thin tawi tak aw, aw hrang tak in \"Who is Mg Ko Ko\" a ti ih Mg Ko Ko cun lung awi tak le kut zung tung phah ten \"I is, I is, I is Mg Ko Ko\" a rak ti. Midum officer pa nih le thin heng nawn in\"Oh! Are you Mg Ko Ko\" tin a sut ih, Mg Ko Ko cun ṭihzah, upat tak ten \"Yes, I are, I are, I are Mg Ko Ko\" a rak ti sal. Cutin Immigration in a luat thei ih leng ah a rak suak thei ve tiah a ti.\nIn simmi a tam tuk ih lamzin tluan in thi zik te rorin ka hni thei. Cun, lamzin ah laimi hrang ih music lam in rosung lawi a tan duhmi thu pawl, a rak hmuh ton mi music thu, ABC an rak din dan le an hla phuah mi pawl, ram dang ih music a zir dan, ramdang ih lecture a pek lai ah \"Michael Jackson break dance hi kan Chinmi pawl ih lam dan\" a rak si timi lecture a pek thu pawl tampi in ruah, kan sut ih kan rel tlang. Himi thu pawl le a inn kan thleng tik ih, lairawl in suang sak dan thu pawl Part 2 ah ka rak ngan leh ding.\n[nggallery id=9]","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-51","url":"http:\/\/vcth.net\/chinmi-lakih-music-zirsangbik-salai-tawna-ka-tlawn-nak-part-1","date":"2017-12-12T17:50:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-51\/segments\/1512948517845.16\/warc\/CC-MAIN-20171212173259-20171212193259-00063.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9699667692,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9699667692184448, \"cnh_Latn_score\": 0.029596732929348946}","num_words":1073,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tulai mipi ih an thei duhbik mi thu pakhat cu NLD in zo vice president ah zo a thun pei ti hi a si. March 10 ah vice president hmin cu Hluttaw ah thun lut ding a si.\nNLD hotu pawl in cu Pi Aung San Suu Kyi cu president a si ko ding, a hnu le rang lawng si ko tiah an ti.\nAsinan tuitum ih vice president hmin thun lutmi ah cu a hmin a tel thei lo ding. March 10 ih hmin thun ding a siih ziang ti lam khal in daanhrampi, 59f, rem le cawlhter sungnak ding caan a um lo.\nCuruangah tulai fang mitampi ih NLD ih vice president ih a thun ding tiih an zumbik mi pawl tla cu Pi Aung San Suu Kyi thawn nai aw, nel awtu pawl an si.\nA pakhatnak ih an zummi cu Pi Aung San Suu Kyi ih a rualpi tha a simi U Htin Kyaw a si. A pahnihnak ih an zummi cu Pi Aung San Suu Kyi ih bulpak harhdamnak tuanvo laktu le NLD harhdamnak committee sungtel a simi Dr. Tin Myo Win a si. A pathumnak ih an zummi cu CEC sungtel Dr. Myo Aung a si.\nU Htin Kyaw cu Kawlram cangan thiam hminthang Min Tuh Wan ih fapa a si. A pu, a nupi ih pa, tla NLD CEC sungtel a rak si dang. Cun a nupi Daw Suh Suh Lwin tla Yangon ramthen, Tongkhuah pengih NLD MP a si.\nDr. Tin Myo Win cu Pi Aung San Suu Kyi ih bulpak le innsungsang sibawi in kum reipi hna rak tuantu a si.\nDr. Myo Aung cu NLD thok pek ihsin a teltu pakhat a siih tulaifang Cozah hlun le cozah thar thuneihnak thaten pek aw theinak ding committee ih tuanvo neitu pakhat a si.\nAsinan NLD lam in official in vice president ah zo an thun ding ti thu an suahmi, a than mi cu a um lo. Ramkhel lam a thlirtu pawl ih zumnak le ruahnak men cu a si. BBC","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-51","url":"http:\/\/vcth.net\/nld-in-zo-pawl-vice-president-ah-a-thun-pei","date":"2017-12-12T17:39:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-51\/segments\/1512948517845.16\/warc\/CC-MAIN-20171212173259-20171212193259-00195.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998936653,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998936653137207}","num_words":338,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.37,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh, Hakha peng, Chuncung khua ah December 2, zinglam nazi 1:00 hrawngah Pu Mang Kung inn le Pu Lian Tlung inn a kang tiah theih a si.\nHi innkangnak ah thih le hloh cu a um lo nan Pu Mang Kung cu meisa kangnak hliamhma ruangah sizung ah tuamhlawm a si.\n\"Pu Mang Kung cu meisa kang hlaimhma ruangah Hakha sizung ah fehpi a si, nan Hakha sizung ah thilri a kim lo ruangah Falam Sizung ah fehpi sal a si,\" tiah The Chinland Post thuthang in a ti.\nKan dung nai, November 25, ah Falam peng Tlauhmun khua ah tla inn pakhat a kang thu theih a si.\nSource: Hakha IPRD & The Chinland Post","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-51","url":"http:\/\/vcth.net\/chuncung-ah-inn-2-meikang","date":"2017-12-12T17:58:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-51\/segments\/1512948517845.16\/warc\/CC-MAIN-20171212173259-20171212193259-00209.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8784503341,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.878450334072113, \"cnh_Latn_score\": 0.1199924424290657}","num_words":113,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.301,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.852,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tanitari ramthen, Dawai, June 8, BEHS 1 ih phunhra ongcazin zohnak ah tlawngta fala pakhat lungturnat in a thi. Tlawngta nui' hmin cu May Myo Thu Zar Aung a si ih kum 16 a si.\nA sen lai ihsin lungturnat nei a si ih BEHS 1 ih phun 10 phi a si. Phun 10 result a suak ding zaan cu zaanvar a it lo. A nu in thinphang hlah na sung le tla a poi lo, hna kum ah na nolh sal ding tiah a thindai ding in a ti. Nan zinglam 4:00 am, a nu le pa thawh hlan, ah tlawngah a feh. Tlawng ah cu result zoh tu an rak tam zo ih hmai a tawt thei lo ruangah tuanvo neitu kha a zoh ter. Cu pa cu na hmin ka hmu lo a ti. A zum lo ih a rualpi pawl a zoh ter sal. A rualpi pawl ih an zoh sung ah Cycle kiangah a rualpi pawl hngak phah in a tlu. A tluk pek ah cu an ko mi a sawn thei nan sizung an thlenah cu kawh a theih nawn lo. Cutin a nun a cem ta.\nSource: New Eleven","id":"","dump":"CC-MAIN-2017-51","url":"http:\/\/vcth.net\/phunhra-result-zohnak-ah-tlawngta-pakhat-thi","date":"2017-12-12T17:48:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-51\/segments\/1512948517845.16\/warc\/CC-MAIN-20171212173259-20171212193259-00265.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999106884,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991068840026855}","num_words":189,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.27,"stopwords_ratio":0.439,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Enjoy Your Bible\n(Falam)\nBy William MacDonald\nCopyright 2010 by William MacDonald\nPublished by\nMr. Kap Khen Thang\nFamily Literature Ministry\nG.O.P. Box 395\nYangon\nMyanmar\nPhone 0095641084\nor\nCangan tu ih thucah\nCabu ih thulu a si mi lungawi nak le zir nak ti mi cafang hi mitam pi hrang ah a kalh aw mi a si men ding.Thudang thawn a mil aw thei mi thulu kan tarlang lo ding.Asinan Pathian thunung zir le, siar hi zumtu pakhat hrangah lungawi nak, nom nak, diriam nak sihram seh.Job leh saam cangan tu pawl ih ruah dan khal a si.\n\" Na daan pawl cu ka hnawl lo ih,na thunung pawl cu ka thinsung ah ka khum a si\"( Job 23:12).\n\" Bawipai thu then nak cu a dik, ih ziang tik lai khal ah a dik a si\"( Saam 19:9b-10).I pek mi daan cu leilung pum pi thil man thatha pawl hnak in a sunglawi sawn.Aw, na daan pawl ka duh zia cu, sun ni hlawh in ka ruat. Na thu pek mi pawl an thlum zia cu khuai ti hnak in an thlum sawn.Na thukham pawl cu kumkhua in ka ta an si ih ka thinlung nuam ter tu an si.The Believer bible Commentary sungah Cazoh fel tu pawl in hi tin an ngan dah.Bible zir hi a thaw ah cun Sangvut hlum tete vek in thazaang in pe theu nan a ro thei mi thil a si.Asinan sangvut cu an tuah rero tik ah Chawkalet tete ah an cang.\nBible hrilhfiah nak cabu sung ah nahawl duh mi pawl ol ten na hmuh thei nak ding ah leh cubang pawl kan zingzawi mi sung ah kan thinlung zaten pek thei ding in tuah a si zo.\nTi pi thuanthum vek in a kau mi Pathian thu zingzawi nak ah hi mi cabu te in, lamzin khih hmuh nak zuk vek in a lo bawm ding a si.\nNuam zet in Pathian thu zir thei hram uh. Art Farstad\nThu Hmaihruai\nOl ten bible zir thei nak ti ih thulu tar mi cabu na hmu a si le, lei hrimhrim hlah ziangah ti le Pathian thu zir nak ah lamzin ol a um lo.Bible cu danvek in ti ngurngo ih zir tul mi a si.\nBible ca zir duh ding ih lung thawh ter awk nak par ah a thum aw a si.Kan tuah duh zet mi tuah ding ah kan nun nak ah caantha kan nei theu.Pathian thu ih a maan khung zia kan theithiam a si le, Pathian thu kan zir paih tengteng ding a si.A maan khung zia le thawt zia cu zum nak lawnglawng in ka hmu thei.Zum nak lawng in Pathian thu a man khung zia kan theithei ih, hngilh a ol zet mi bawhlung puai zoh vek a si lo.\nA hlawm ih Pathian thu zir nak, Sunday school kai ringring nak hi Pathian thu zir duh nak thinlung tha thoter tu a si.Cu mi cun kan nunnak ah tam pi in bawm theu.Mi pakhat hrang ih thiltha cu midang hrang ah a tha lo mi tla a si thei.\n(1)Thlarau thianghlim ih zirh thei mi pa si ding in Pathian hnen ah thlacam aw.Mah le mah ziang hman ka thei lo ti ih tlakniam awk nak in thlawsuah co nak lamzin ah in hruai theu.\n(2)Cu le na theih duh mi, zir nuam mi bible sung ih cabu hminkha thlacam nak thawn hril aw.Thuthangtha John hi mitam bik ih hril mi a si theu vek in Paul ih ngan mi Rome cabu tla hi an hril tam thei ve zet a si.\n(3)A tawi mi bugncang hril aw la tan thlang aw.Cutin na tuah a si le bible zaten zir le zingzawi hi na hmuitin mi ah a cang ding a si.A tam tuk tih mi ruah nak in na thinlung akhuh men ding.Asinan hnatuan tum tih mi hi hna tuan fatete tuan nak thawn kan theh thei tih kha thei ringring aw.Bible zaten a silo le bukhat hi voikhat ah na zir theh thei lo ding nan a mal mi bungcang cu na ti thei ding a si.Curuangah bungcang a mal mi thawn tan aw.\nA tlun ih thu thawn pehpar aw in F.B Meyer in hi tin a ngan; zumtu pawl in nikhat ah bible bungcang tampi siar tum ding a si lo, asinan an siarsut mi pawlkha tha ten zir ding; a thu bur pi in siar ding,bible leh bible zoh thim ding, Pathian ih a duh nak san pakhat a si lole cu hnak tam phurh suak tum in kan siar a si le kan hmuh ton nak a kau ding,Pathian thutak hiar nak na nei thar ding, na hahdam ding ih a nung mi Pathian thu ah lung awi nak taktak an nei ding a si.Jesuh in hi tin a ti;\" Ka pek ding mi tidai cu a sung ah cerhti ah a cang ding ih cu mi cun nunnak tidai le kumkhaw nunnak a pe ding\".Jesuh ih a tih duh mi thei thiam in tuah suak tum uh si.\n(4)A fiang lo mi le theihthiam a har mi bungcang pawl kha thusuh nak thawn cabu sungah ngan aw.Midang in ziang tin bible na zir theu ti in in sut tik ah \" thusuh nak thawn\" tin ka let ringring theu.Cu tin ka tih tik ah bible ah ringhlelh nak ka nei tih nak a si lo.Asinan harksat nak kan tong taktak ih hi tin kan sut aw theu\" ziang mi si a duh nak san\".\nThuthim nak ah ( Johan 23:31-32) ah Jesuh in hi tin a ti\"A tu ah mia ih sunloih nak cu a lang zo; cule a mai sung in pathian sunloih nak khal a lang a si.Cule a sung ih Pathian sunloih nak lang ter a si ah cun Pathian in mi fapa ih sunloih nak cu a mai sung rori in a lang ter ve ding.\nVoikhat na siar nak ah cun hi cang hi a thianghlim mi tongfang pawl rawi aw ah na ruat men ding.Ka theithiam lo tin kan kaan pang a si le ziang tik hman ah a tih duh nak a san na thei dah lo ding.Asinan cawl ta hrat in thu harsa cu nahma ton ngam a si le ziang si a duh san ti mi thusuh nak thawn a sullam na hawl a si le netabik ah cun a har mi bungcang pawl cu na theithiam ding a si.Jesuh in Kalvari lam hoi in a sim mi a si.Kalvari ih a theh zo mi a hnatuan nak ina hmin a sunloih ih Pa khal a sunloih a si.In rundam tu ih pekawk nak thawn pathian a sunloih vek in Pa khal in a mai hmai rori ah Fapa cu a sunloih ve ding a si.Cu mi cu in rundam tu thih nak ih sin a tho ter sal ih a vorhlam ih a to ter nak in a lang ter a si.\n(5) Na thinlung ah Pathian thunung thawn luahkhat ding in a tu le tu siar ringring aw la, a cang thei a si le zoh lo in ngah tum aw.Na zir mi bungcang na ruah rero vek in na par ah theihthiam thei nak a run thleng leh ding a si.Cu ticun na zir lai mi bungcang fiang ko ih a lo sim thei tu bungcang na ruat ve vivo ding a si.\n(6) A cang thei a si le bible dangdang siar aw.Fiang deuh ih an hman mi tongfang pawl khal in a duh nak a lang ter theu a si.Bungcang, pakhat a sinan a bang aw lo mi KingJames Version leh J.B Phillip ih an tongfang danglam nak kan zoh ta ding.\nKolose 1:28-29( KJV)\n28 mi kip Khrih Jesuh ah famkim zet ih kan hlan thei nak ding ah fim nak hmuahhmuah thawn mi kip nun sim in le zirh in a mai thu kan phuang.29 cu mi hrangah na se zet hna kan tuan.Khrih ih hna tuan nak kan sungah cakzet ih a tuan dan zir in nasazet in kan tuan a si.\nKolose 1:28-29( J.B Phillip)\nCungruangah zozo hnen khal ah Khrih cu kan phuang a si.Mikip hnen ah fim nak kan neih mi hmuahhmuah hmang in ralrin nak thu kan sim ih kan zirh. Cu ti ih kan tuah nak san cu zozo khal Khrih thawn an pehzom awk nak thawng in Khristian pacang si in Pathian hmai ah thlen pi kan duh ruangah a si.29 Hi mi tuah suak dingah a mah Khrih ih i pek mi cah nak ruang ah ka sung ih hna a tuan tu hmang in na sa zet in kan tang ih kantuar ciamco a si.\nKolose 2:8 ( KJV)\nRalring uh,cu tin a si lo le mi in Khrih zirh nak vek si lo, milai fim nak le bumawk nak thu lolak menmen, minung lam le lei tlun thu hram thawh zirh awk nak hmang in ral lak ih sin an la pang ding.\nKolose 2:8( Phillip) Ralring uh ! minung fim nak, zianghman santlai nak nei lo pakhat le pakhat bum awk nak fim nak hmang ta hrat in zo hman in saal ah lo tuah hlah hai seh.Cubang tuk fim nak cu Khrih hnen ih sin a ra mi a si lo; minung le van le lei kar lak ih uk tu thlarau pawl ih thu zir nak ih sin ra mi an si.\n(7) Bible hrilhfiah nak pawl kha a cang thei tawk in hawl aw la siar aw.Hmun tin kim thlir aw la bawm tu hawl aw.Asinan bible hrilhfiah nak ca bu pawl in bible ah hmun a luah lo nak ding ah nangmah le nangmah ralring aw.Bible kha thaten siar aw la bible ih zirh mi pawl kha a mah bible thawn hniksak aw la thiltha hmuahhmuah cu hnget tak in pom ringring aw.An sim theu mi thufim pakhat vekin, \" Serthlum cu ei aw la a mu hlon aw,(or) Ar sa cu ei aw la a ruh pawl cu hlawn aw\".\nHrek khat khristian pacang tha pawl in Pathian thu bible lawnglawng kan siar ding ti in hnget tak ih ding tu an um ti cu ka thei theu.Pathian thu theifiang nak dingah a lenglam ih sin bom nak an lak lo ruangah an hngal pang theu ih an pom mi zirh nak khal a dik bik mi zirh nak a si ti ah an ti aw theu.Cu pawl cu ka tih zet mi ziaza nei tu pawl an si ruangah ka khawruah a har zet theu.a hmai sabik ah, zate huap in kan zoh a si le cu ti vek thin lung nei tu pawl in Pathian laksawng a si mi kohhran sung ih zirh tu pawl an zoh niam a si lo le an hmuhsuam theu a si.Pathian hna tuan dan hi kaa thawn si maw, calai lam in tla a si thei a sinan a thathnem dan a bang aw a si.Zum tu pawl pakhat le pakhat pawlkom awk nak in si seh simfiah nak cabu bukhat le bukhat tahthim nak in hlawk nak tam pi hmuh theih a si.Cu ti vek in an tuah a si le lamzin pakhat lawng zawh nak ( si bik nak ) ih sin a lo hum ding a si.Cu mi cun a danglam mi ruah nak lak ih sin si seh, zum nak dang l;ak ih sin a lo run ding a si.\nZumtu mino pawl in thlarau nun le bible theihnak ih a khat mi, lamhruai tu a silo le khih hmuh thei tu neih a tha.Cu pawl hnen ah thusuh nak neih le harsat nak sim hi theihnak a kau ter ih thlarau lam thansoh nak ah tampi in bawm theu.\nTheifiang ding in a lo bawm tu simfiang nak, thuthim nak pawl kha thaten ngan aw.Ka hngilh lo ding na ti men ding, a sinan na hngilh ding cu zum a um sawn.\nZum tu dang pawl thawn pakhat le pakhat thusut aw uh, cu le a phi khal theih tum uh.Caan rei zet a phi hawl in Pathian thu na zir a si le Pathian in mangbang za di riam um zet mi a phi mi a pe theu a si.\nMi pakhat hnen ah tha ten na sim thei ding tiang zir in a phi hawl vivo aw.Mi dang pawl tha le fiang te ih na sim thei lo ah cun nangmah khal na thei ngaingai lo ti nak a si.Voitam pi Pathian thu thelh ko ih sim can a um theu, ziangah ti le thuk tuk ih kohhran tum ruangah a si.\n(10) Na zir mi pawl kha midang hnen ah sim vivo aw. Cu tin na tuah a si le na thin lung ah n acing ringring ding ih midang khal thazaang an ngah ding a si.\n(11)Kan siar mi hi kan thlun ding ti mi tumtah nak thawn Pathian thu siar uh.Pathian thunung ih a lo zirh duh mi kha hawl uh.Thulun nak cu thlarau ih taksa peng pakhat a si.\nZirh nak le tuan vo, hnatuan hi ziangtik hman ah then aw ter hlah.Bible ih zirh nak pawl pakhat hnu pakhat a hran te ih ret mi cabu a si lo.( Flip 2:6-8) hi Jesuh ih si nak tar lang nak ah a thu pi zet bungcang a si.Asinan himi bungcang hi zum tu pawl in mai taanghma lawng sial lo in mi dang hrang tuan sawn ding kan si tih mi forhfial nak thawn a peh tlaih aw mi bungcang a si.Tuah ding ih sim tu tongfang ih dungah thu pek a um ringring theu. Ti in mipakhat in a sim dah.Thlun tu nei lo zirh nak cu a dai mi nunnak nei lo vek a si.Thim ong ah vancung mi zianghmuah an tlem ding tih cu midang pawl in el aw hai men sah.Cu tivek rinhmang thusim nak in thlarau nun a cawm lo.\nBible Zirhdan Phunthum\nLeitlun tlawng kan zoh a si le siar dan, ngan dan le zoh dan tih mi thil pathum hi thuhrampi ah ret in an zirh aw theu.Cuvek thotho in bible zir nak ah khal an hmang.\nCa Siardan\nZumtu tam tak in bible siar hnak in bible thawn a peh tlaih aw mi cabu bible hrilh fiah nak, tongfang zingzawi nak, tongfang simfiah nak, hmun leh ram sim fiang nak le mi sermon siar nak ah caan tam sawn an pe theu ti hi mangbang za a si.Cabu siar hi thansoh nak ah mibawm tu men fang a si.\nBible siar can malte lawng a nei tu, lo hnatuan pawl in an siar mi bible hi tha ten an thei fiang, ziangah ti le tu le tu an siar ringring ruang ah a si.\nBible a thok ih sin a cem tiang siar dingah can tam pi a tul men ding nan siar thluh hi a tha.Cu tik vek ih kan siar tik ah hrekkhat bungcang pawl cu thlarau thazaang hrang ti in can pek a tul theu.\nBible hi zingzawi ringring ding a si lo.Bible na siar tik ah na theih nak a kau vivo ding ih na thei fiang deuhdeuh ding a si.Daiten bible na siar can ah a dik lo mi zirh nak pawl a luh lo nak ding ah na thluak ron hlah.\nCa Ngandan\nBible kan siar tik ah bawlpen a si lo le khee dankeng ringring aw.Dai te ih kan um can, nithla, caa rin mi pawl, le hmuh dan pawl ngan ding kan si.Mi hrekkhat ih bible cu tul mi ngan ding ah hmun zuah mi a um theu.Mi hrekkhat cun an theih mi pawl thusuh nak, thu harsa pawl, an sar suak mi thudik pawl, le a peh tlaih aw mi bungcang pawl ngan nak ah bible zir nak cabu tin an ret theu.Na thiehmi thil tha pawl na ngan lo a si le na hngilh mi a tam sawn ding.Na hngilh lo nak ding ah na theih mi pawl kha midang va sim aw.\nZoh fiangsal\nKa siar mi ngan mi zo fiang sal tih mi hi a thupi zet mi pathum nak a si.Ruat sal nak ti tla in an ko.Thukham hlun ih tonghram a si mi Hebrew tong ah cun\" ruat sal\" an ti , hi mi tongfang hi caw in a eirh a ei sal vek in thil pakhat par ah thaten ruat sal ti nak a si.Nisuah nak lam ih zumlo tu pawl ih biak in nitlak nak ih um mi zum tu pawl biak nak neh in an thlun ih an um nak san pakhat cu ziang a si le, nitlak nak ih um mi zum tu pawl in an feh, mawtaw an mawng nak, innsung ih dai te an um can sangka leng an thlen tik ah bible an siar, an siar sal, an ruat sal lo ruangah a si.\n( Lk 21:14) ah Jesuh in hi tin a ti; \" Ka dung thlun tu si ruang ih daan vek in harsat nak an ton can ah ka tetti pawl cun ziang si ka tong ding tin ruah cia a tul lo ding ti ah a ti\".\nAsinan paul cun Timothy hnen ah tha ten ruat ding ah a sim.A tihduh nak san cu ziang a si ti le, thil pakhatkhat tuah tik ah tha te ih ruat ding ti nak a si.\nZum tu pawl in bible zir nak ah a hrampi a si mi siar dan, ngandan, zoh sal nak pawl hmang she la ziang thiam nak nei lo kan kohhran cu a thleng aw ding ti cu zum a um.\nBible Zirnak ih Tulbik mi Thilpawl\nA si vek cekci ih leh dan\nA si vek cekci ih tuah,let, lak hi bible zir nak ih a thupi zet mi dan pakhat a si.A dang zawng in kan ti a si le na siar mi ih a ti duh nak san na thei a si le a dang hawl nawn hlah.Jesuh in hi lei tlun ah kumthawngkhat sung a uk leh ding ti in bible in a ti a si le Jesuh in kum thawngkhat sung a uk leh ding ti in a si nak vek cekci ih zum ding a si.A si nak vek in le hrilhfiah hi bible ih duh mi a si.Let dan dang pawl tla cu thlarau lam lawnglawng hawl ih let le thuanthu vek ih lak hi a si.Thil buai pakhat cu ziang a si ti le thlarau lam hoi ih an leh tik ah zota a dik deuh ti kan theih thiam lo hi a si.\nDinhmun le Tuahnak\nDinhmun le tuahnak kan then a si le, sinak le thil um zia ti in tla an ko.Kan dinhmun sinak cu Jesuh sung ih kan um hi a si ih tuahnak tih mi cu nitin kan nunnak ih kan thlun ih kan tuah mi hi a si.(Kol3:1) ah Jesuh thawn kantho salcucu kan dinhmun(or) kan si nak cu a si.Zum tu pawl cu tlunlam thil hawl ding kan si, cu mi cu kan tuah ding mi um sun a si.Kan sinak le dinhmun cu a famkim mi a si.Jesuh hmel kan hmuhhlan lo kan thil tuah mi a fam kim thei lo ding.a can akim hlan cu Jesuh vek si ding in kan khristian nun hi thang vivo ding kan si.\nTuanvo le Nuncan Ziaza\nTuanvo le nuncan ziaza ih danglam nak hi kan theih atul mi a si.Tihnim tu Johan hi prophet pawl hnak in a ropi sawn.Ziangah ti le a tuan vo cu Jesuh ih hmaitlan( Lam zin sialsak tu) a si ruangah a si(Lk 7:28).\nAsinan bulpak nun can ziaza ah prophet dang pawl hnak in a ropi sawn ti nak a si lo.Mary hi kan Bawipa Jesuh ih nu a si vek in nunau hmuahhmuah lak ih thlasuah co tu bik a si(Lk 1:28), asinan thukham hlun nunau pawl hnak in a ziaza a mawi sawn ti nak a si lo.Jesuh lei tlun a um lai ah Pa tuan vo a la tu kan pa Pathian cu afa pa jesuh hnak in a ropi sawn(Jn 14:28).Asinan an si nak a dang aw lo Pathian pakhat an si.In rundam tu Jesuh cu a dinhmun tan in, in rundam tu si ding ah leitlun ah a ra tum( Fil 2:7)Asinan Pathian si nak a hlo cuang lo.ram uk tu cozah pawl hi Pathian ih hril mi an si,A san cu an bulpak nunnak in Pathian an thei lo nan an nih khal Pathian ih pek mi hna an tuan ti in kan ti thei a si.\nThuhlawm sungih bungcang\nBible zir tik ah bungcang pakhat lawng zir lo in a tlun le tang ih thuhlawn vek in zir ding a si.Tahthim nak pawl zoh hnik seh la:\n\"Kan then awk tik ah Bawipa in in hram seh\"( Gen 31:49), hi tongfang hi tu san ih hman rero mi,thlasuah pek nak tongfang pawl vek a si lo.Jacob le Laaban an thenawk ding ruangah pakhat ih sual nak kha pakhat in an cek aw thei lo ding ruangah pakhat le pakhat an bum awk nak pawl ceksak ding in Pathian an sawm nak sawn a si.\n(Isa 1:6)\" Na keezim ih sin na lu thlung tiang a dam mi khui tak hman ah a um lo.A pemmi , a dup mi le a bauh mi hlir in a khat a si.Na hma pawl cu kholhfai mi a si lo,Tuam mi khal a si lo. Fih um zia sim nak ah a tlangpi thu in an hmang theu.Asinan Pathian in Judah pawl hnen ah an sual nak vek in, rim ding in, a pek mi hremnak an lu ih sin kee zim tiang an him lo zia a sim duh mi a si sawn.Cu ti vek in an tuar ko nan an sir aw cuang lo.\n( Jn 15:6),\" Zo khal ka sung ih a um lo tu cu Sabit hnge an hlon ih a car mi bang tuk a si ding.Cu bang tuk hnge pawl cu an khawm ih meisa sungah an hlon ih a kaang theh\". Hi bungcang in, Jesuh ah pehzom in rah rah thu a sim,rundam nak thu a si lo.A car mi hnge pawl cu Pathian in a khawm hai ih mei sungah a hlawn ti nak si lo in minung ih hlon mi sawn an si.Jesuh thawn pehtlaih nak a nei ringring lo mi zumtu pawl cu hi lei tlun mi pawl in an hmuh suam theu ti mi a sim duh mi a si sawn.\n(I Kor 2:9) \" Asianan cathianghlim in, \"milai zohma ih an hmuh dah lo mi, zo hman ih theih dah lo mi,a cang thei ding ti ah zo hman ih ruah dah lo mi, cu mi cekci cu Pathian in a mah a duhdawt tu hrang ah a tumtah mi a si\" ti ah a ti.Vanram khih hmuh tu bungcang a si ko, thukham hlun ih an theih dah lo mi thudik vanram thu cu kohhran san sung ih a um mi dungthlun tu pawl le prophrt pawl in an sim thei ter zo ti ih a sim duh mi cu a si.Vanram kan thlen tik ih theih ding mi thudik si lo in, a tu ah khal Pathian in thlarau thianghlim hmang in in sim ti in Cang 10 nak ah paul in a sim.\n(I Kor 15:29)\" Cu le a thi mi pawl aiawh in tihnim nak a la tu pawl hi ziang tin saw an si ding?An tum mi cu ziang so a si?Mi hrekkhat ih an tih vek in a thi mi pawl thawh ter sal lo an si ngaingai ah cun ziangah so hi mi pawl in mi thi pawl aiawh in tihnim nak an lak? Hi mi bungcang ih thuhlawm kan zoh a si le zum tu pawl ih harsat tuar nak le thah an tuar nak thu a sim duh.A thi zo mi pawl hrangah thawh sal nak a um lo ah cun zum nak ruang ih thah a tuar tu hrang ih aiawh tihnim nak a la tu cu a mah le amah mual a phoh aw a si.\n( IIKor 13:5)\" Zum nak sungah kan um maw um lo ti theihfiang nak ah nanmah le nanmah cek aw uh, Jesuh Khrih kan sung ah a um taktak na ti thei maw?A um taktak lo a si ah cun nan cek awk tik ah mi hlawhtling lo nan si\".Hi bungcang ih a sim duh mi cu, zumtu kansi vek in kan rundam nak ah kanmah le kanmah rin awk nak kan nei maw ti ih mah le mah zoh sal uh ti nak a si lo.Paul cu an thlarau pa a si vek in Korrin zum tu pawl rundam an si nak ding le Jesuh an sung ah a um ti mi in Jesuh dungthlun tu si nak a lang ter du mi sawn a si.\n(Gal 6:7)\" Nangmah le nangmah bum aw hlah zo khal in Pathian cu an dekcok thei lo.Mi lai cun a tuh mi cekci ciar an khawm ding\".a thuhlawm kan zoh a si le Paul in zum lo tu pawl ih sual nak a sim duh mi si lo in zum tu pawl ih an tirhfak zia a sim duh mi a si.\n( Phil 2:12) \" Curuangah,ka duhdawt mi ka rual le uh nan hnen ka um lai ih ka thu nan thlun ringring vek in le, cu hnak hman in a thu pi sawn mi cu nan hnen ih ka um lo can ah ka thu nan thlun ding hi a si, run nak famkim nan ngah nak ding ah tihphah le thia pha in tuan rero uh\".Tuan nak in rundam nak a ngah thei tih mi hi Paul ih zirh duh mi a silo.An lung a rual lo ruangah, Jesuh nuncan mawi thlunphah in lungrual nak an ngah sal thei nak dingah zuam uh, tuan uh ti nak sawn a si.\n( II Pet 1:20) \"Zokhal a mai bul in ca thianghlim sung ih profet thu sim mi kha a fiang thei lo ding\" ziang tin bible kan hrilhfiah ti a sim duh mi si lo in , a hmaisa bik bible ngan tu pawl khih hmuh nak sawn a si.A hmaisa bik ngantu pawl in an mai bul pak in an hrilhfiah lo, a sinan thlarau thianghlim ih hruai kai dan vek in an sim sawn.\nBible cu amah bible in a san hrilhfiah seh.Zoh thim ding ah;- ( Lk 14:26) cu (Mtt 10:37) ah a san a sim fiang.Huatnak ti mi hi \" thim nak \"tongfang a si ih a san cu duhdawt nak nei ti nak a si.\nBritish thusim tu,Stuart Briscoe cun thuhlawm vek ih bible zir a thupi zia cu hnihsuak za thuanthu thawn fiang zet in a sim.Voikhat ah putar pa cu Ui le Laak thawn lamzin kap te ih an feh lai ah Mataw tum pi in a khawng ngah ih an za ten hawrkuam sung ah an tlak theh.Cu tik ah putar pa cun mawtaw mawngtu pa cu zung ah taza acuai, asinan mawtaw mawngtu pa ih Sihnii cun \" nun hah dam nak ka nei dah lo\" ti in putar pa cun mawtaw mawngtu hnen ah a ti ti ah a sim.Pu tar pa cu thu an sut vivoih Sihni pa in ka mi lai pa hi a lo khawngngah nak hmu ah, na hnen ah a ra maw, na tha maw ti ah a lo sut maw, aw ti in a let.Ka nunnak ah nunhah dam nak ka nei dah lo ti in na tong maw? Cu le putar pa in hi tin a sim, ka Ui le Laak thawn ka feh rero lai ah hi mi pa in kan um nak ah cak zet in a ra ih in khawngngah cu le hawrkuam sung ah kan talk.Cu le mawtaw mawng tu pa cu mawtaw par ih sin meithal thawn a dop ih ka Ui hnen ah a feh ih a that, cu le ka Laak hnen ah a feh lala ih a hmai lam kee a kiak ruang ah a that.Neta bik ah ka hnen ah a ra ih na tha maw ti in in sut?Kan nunnak ah nunhah dam nak a nei dah lo ti in ka let.\nBible Tongfang\nA dik zet mi simfiah nak na nei a tul Pathian thu ih a san sim fiang ding ah leitlun lam ih simfiah nak a si mi\" Webster\" cabu sung ih ta pawl kha hmang hlah.Zum tlak a si mi bible hrilhfiah nak pawl hmang aw. Leitlun lam ih an hman dan thawn a kalh aw mi na sar ding a si.Thuthup cu simfiang a har zet mi le, leh a har mi thusuh nak a si lo.Asinan a tu tiang theih a har mi thu dik le minung lam ih theih a har mi pawl cu Pathian in a sim fiang zo a si.\nHlanlai ih Pathian thu thiam John Bengel, German pa ih ngan mi cabu pakhat ah hi tin a ngan\" zo khal bible sung ih tong khun ( Tongfang) kul a theifiang tu cu bible a thei fiang a si\" ti ah a ti.Tongfang kul kan hmu thei lo ruangah kan mah ten kan rem men ding ti ah hrekkhat cun an ti aw theu.\n1. Sual thlen nak\nThukham hlun ah cun hi mi tongfang hi sual thlah nak, sual ngaidam nak si lo in sual nak pawl a khuh ti nak sawn a si.Ci le raithawi nak an tuah hlan ah minung, ramsa pawl le thilri pawl thiang hlim ter ti nak a si.Thukham thar ih tongfang a si lo.Thangthar a tu can ah cun Jesuh Khrih ih a pek awk nak thawng in Pathian le minung pawl rualrem nak an nei ti nak a si.\n2. Hril cia\nLeilung pi a semsuah hlan ih sin Pathian in zumtu pawl a hril \" a duhdawt nak sung ah mi thianhglim le mawh nei lo si ding in hril zo\" ( Eph1:4).Hi zirh nak hi minung lam ih tuan thei, ti thei nak pawl cuaithlai thiam a tul.Minung in a hnget mi thuthluk nak thawn Jesuh Khrih a pom ih a zum a tul ti nak a si.\n3. Zum nak\nA mah Jesuh Khrih le a thunung zum ih hngat ti nak a si.Cu lawng si lo in zum nak ih hmuitin mi thil ti khal in thih theih a si\" Pathian in a minung pawl hnen ah \"kumkhaw daih zum nak\" ( Jud 1:3).\n4. Theicia\nMinung,ramsa pawl le a thleng lai ding mi can pawl an semsuah hlan ih sin thei cia ti nak a si.\n5. Ngaihdam nak\nSaulthlah nak le sualsaal ih sin luat ter ti nak a si.Pathian ih ngaihdam nak cu Jesuh Khrih kalvaritlang ih hna a tuan nak par ah a thum aw.Misual pawl cu Jesuh Khrih ah an hngat awk nak thawng in sual ngaihdam an si.zumtu pawl,an sual phuang in sual an sir a si le ngaihdam an si.\n6. Sunloih nak\nUpat nak pek, biak ti nak a si.Pathian ih a ropi nak cu a famkim nak a si.Zumtu pawl cu thawh sal nak taksa an so hnu lawngah famkim mi an si ding.\n7. Thuthangtha\nRundam nak thuthangtha ti nak a si.A kau deuh ih kan zoh a si le thukham thar ih thu ropi pawl a khih hmuh.\n8. Zaangfah nak\nPathian ih phulo co ter, mithmai tha co.A lak ih pek mi laksawng a si, Zum nak thawn lawng ih co hlan theih mi thil a si.\n9. Thiamco ter\nMiding , mifel ti ih thiam coter minung pawl in Pathian ih that nak, dik nak, fel nak a theih lawng ah Pathian cu a dik a fel ti ah an pom. Minung pawl an sual sir in thuthangtha an zum a si le Pathian in cu pawl cu miding, mifel ti in thiam a co ter.Thiam co nak hi zaangfah nak,zumnak, thisen, tuannak, huham le Pathian ruang ih ngah thei mi a si.Zaangfah nak in phu lo in co ter.Zum nak thawn lawng in ngah thei nak lamzin a um a si.Jesuh in thisen a pe,Tuan nak in thiam co kan si nak a lang ter.Thawhsal nak in, Pathian in Jesuh ih hnatuan a co hlan nak a lang ater.cu le Pathian cu thiam co ter tu a si.\n10. Daan ( Thupek)\nThukham hlun ah cun Pathian in minung pawl cu daan taang ah a hniksak theu ih an thlun thei lo ah cun daantat nak an tong theu. Minung pawl ih thu awih nak vek in thlawsuah hmuifu an co theu.Thukham thar ih thupek dan pawl cu a zaangfah nak ruang ih rundam si mi pawl, nuncan tha le dik in a unng thei nak ding ah lamzin khih hmuh tu a si.A tu ah cun daan tat ding tih ruang ih thu awih si lo in duhdawt nak cun thu awih ding in a forh sawn a si.\n11. Remruat cia\nPathian in minung pawl hrang ah vansia,vantha tong ding in rem a ruat sak cia. Zum tu pawl cu a fapa ih hmuihmel keng ding in rem ruat cia an si.\n12. Thin dam ter\nFapa Jesuh Khrih thawi nak le rannung vek ih a pek awk nak par ah Pathian a lung ahmui ruangah a zaangfah nak cu tuan nak in lang ter.\n13. Rualrem nak ( Remawk sal nak )\nThil pahnih karlak ih huat awk nak hlawn ta hlat in rualrem nak deih nak tuah ti nak a si. Pathian le zumtu pawl cu rualrem nak an nei zo ziangah ti le ral awk nak ih hram pi a si mi sual cu fapa Jesuh in a hlawn theh ruang ah rualrem nak an nei.\n14. Tlen nak ( sual ih sin)\nLei sal ti nak a si.Kan nih cu Pathian sersiam mi a minung pawl kan si.sual ih ruang ah satan ih saal ah kan cang Jesuh in man tampi pek in in lei sal, cumi cu a sunglawi zet mi a thisen thawn a si.\n15. Nun sir awk nak\nHmun dang ah hoi san a si lo le dungtun san mah le mah, sual ih sin, a hlan ih lungput, thil tuah mi ih sin, Pathian hnen ah thinlung thleng aw ti nak a si.Kan thinlung thlengawk nak lawng si lo in kan ruah nak khal a tel ve.Zum lo tu in a mah le mah, Pathian thu ih a um lo zia, mi hlo a si nak, bawm tu nei lo si nak, ruah san mi nei lo le zaangfah nak a tul zia thei aw ih nun sir awk nak neih hi a si.Nun sir nak ti mi cu mah le mah duh awk nak,duh ham nak pawl tan ih Pathian lam pan ti nak a si.\n16. Thawhsal ank\nA thi cia mi taksa ih sin thosal.Hi mi in tak sa thawhsal nak a khih hmuh, thlarau thawh sal nak si lo.\n17. Dingfel nak\nSual le daan thawn kal aw ih a dik mi le a tha mi tuah ti nak a si.Kan Pathian cu a dik mi Pathian a si.Jesuh a zum tu pawl cu Pathian in dingfel nak thawn a thuam hai.Cu mi cu si nak ih kan dingfel nak a si.Zum tu na si ni ih sin nun can mawi le fel te ih um ding mi a si.Cu mi cu tuan nak ruang ih fel nak a si.\n18. Rundam nak\nSual, thuthen nak, thawng in tluksiat nak ih sin run suak ti nak a si.Rundam nak ti mi tong fang hi a tlangpi thu in thlarau run nak ah an hmang theu.Asinan a thlun le tang ih thu vek in a san hi a dang lam thei.\n19. Thianghlim nak\nA dang te ih um.Jesuh cun thinglamtah hna tuan nak ah a mah le mah a ti thianghlim aw (pum a pe aw).Zum lo tu pawl khal thlarau thianghlim in leitlun si nak hrang ah a hran te in a ret hai theu.Zum tu pawl khal an pianthar ni ih sin Pathian hrang ah ti in hi lei tlun ih sin a hran te in an um zo.Cu ruang ah zum tu pawl ni tin kan nunnak ah hi lei tlun thil ih sin a pak te ih nung vivo ding kan si.Van thlen lawng ah famkim thing hlim a si leh ding.Nunnak a nei lo mi pawl tla Pathian ram hrang ah ti in a hran te ih ret an thei.\n20. Sual nak\nPathian ih famkim nak kharuah nak,tongthawn, tuah nak in si maw hmin a siat ter.Hmin a siat ter, hmuhsuam ti nak a si.Sual ti mi daan nei lo, a dik lo mi tuah le a tha ti thei cing ih tuah lo hi a si.\nBible Zirnak ih Keekar dan\nKeekar nak 1:Zohhliah nak\nKan lak ih sin mi hrek khat cu thuthen nak zung ih sung tel dah tla an si men ding.Mi tam sawn cun T.V sung ih thuthen tu pawl ih thu an sut dan nan zoh theu ding zum a um.Thu buai pawl in mi thinlung a lak zet theu mi pakhat cu tetti pawl ih an tong mi pawl a si.Mi hrek khat pawl cu tha te in an zohhliah theu ih zum tlak ding ko in an tong theu,an hmuh lo mi par ah kan hmu an ti dah lo vek in an hmuh an ton mi pawl an sim tik ah an hmuh vek cekci le kim fel ten an sim, an rel theu.A hrekkhat tetti pawl cu zum tla lo zia a theih thei zet theu.\nKan lak ih sin mi hrekkhat cu Federal Bureaus of Investication ih tuah mi lemcan zir nak ah ziangtluk in thil ka hmin sin thei pei ti in samibuai na phi dah ding ka zum.Zuknung (Zatka), Baisikhup tawi te sung ih a cang mi vanduai nak thil cang mi pawl thawn pehpar mi thusuh nak pawl ka let tik ah hmat tam pi ngah dingah kan zum aw theu.Midang pawl hnak in kan hleice kan ti thei deuh a si ceng lo le, then thum then ih then khat lawngkan let thei theu a si lo maw.Nunau nu ih thawng Rawng (Color) cu ziang mi a si?A rawng tak maw tak lo mi si?A rawng tak mi thawng a si ding ti ah kan ruat theu.A taktak ah cun nunau nu cun thawng zianghman a nei lo.F.B.I zirh awk nak ih a tel dah tu cun a za ten a si lo hman ah a tam sawn a let thei ding.\nPathian thu kan zir, kan zohliah lai ah kan thinlung ruah nak tel lo ding in kan thinlung ruah dan pawl kilkhawi thiam a tul.Asinan midang va zirhsawng nak ah hmang lo ding ti nak a si lo.Kan ruah dan vek a si maw, kan zir mi pawl a tel maw ti in buai rero lo in in zirh duh mi kan hmuh fiang thei nak ding ah kan thinlung ruah nak kilkhawi that a tul.\nNa zohhliah rero vek in nangmah le nangmah thusuh awk nak na nei ding mi thusuh nak pawl; tla cu a tang ta vek an si.\n(a)A taw thawh nak ih a tlangpi thusuh nak\nZiang mi si a thuhlawm\nKan sim zo vek in a thuhlawm ih sin bungcang pakhat lawng lata hrat in kan hrilh fiah, zingzawi a si le a dik lo zingzawi dan a si.Asinan a dik ve ringring cuang lo.Bungcang pakhat lawng a sinan bible ih sim duh mi a huap theh mi thuthangtha bungcang tam pi a um.Martin Luther in tah thim nak ah mi pakhat cu John 3:16 hi a si.Ziang khal a si le , saan vek in, kan zir rero mi bible sung ih cabu pawl a ngan tu le cakuat a dong tu pawl hi kan then thiam a tul.Biak nak lam ih hruai tu tampi in rundam si ding ah tihnimnak lak a tul tengteng ti ih zirh nak ah John 3 :5 hi an hmang theu.Cu mi bungcang cu a tang ta vek in a si.\n\"Jesuh in thungai thu ka lo sim; zokhal tidai le thlarau thawn hrinsal a si lo ah cun Pathin uk nak sung ah an lut thei lo ding\" ti ah a ti.\nA thuhlawm pi in kan zoh a si le Jesuh in zum tu pawl ih lak mi ti hnim nak a sim duh mi a si lo, ziangah ti le khristian pawl ih kohhran an hmuh hlan\" Pentecost) ni ah Jesuh in Judah mi phun hruai tu hnen ih a sim mi tongkam a si.Cu le, Judah mi pawl in an biak nak ih a lut tu pawl cu tihnim nak an pe theu ti cu a hman ko nan NiKodimas cu Judah biak nak ahlut thar mi a si lo, a mah cu Judah miphun a si ih Israel mi pawl ih zirh tu ti ih kawh mi pa a si.\nMidang pawl in Bawipa zanriah an hman tik ah Jesuh ih taksa le a thisen kan ei, kan in ti zum nak, ruah nak kha a dik a si ti in lang ter ding ah John 6 sung ih Jesuh ih tongkam an hmang theu.zo hnen ah Jesuh in hi thu pawl a sim?Hi mi Bawipa zanriah zirh nak a um hlan ah zum tu mipi pawl hnen ahthlun uh ti ih thupek a um hlan Kapanaum khua, Sinakok ih a um mi Judah mi pawl, A mah dodal tu pawl hnen ih a sim mi a si.Cu le cuih tongkam le tongfang pawl kha tisa lam hnak in thlarau lam ih thil ding ah cang 63 ah a sim fiang.\"Nan hnen ih ka lo sim mi tongkam pawl cu thlarau a si ih nunnak khal a si\".\n(b) Sut ding mi thusut nak\nKa lo sut mi thusuh nak pawl cu a ol zet mi le a niam mi lawng an si.Cuih thusuh nak pawl cu tlawngah kan zir zo ding nan kan hngilh zo men ding.\nThusuh nak 1: zo a si?\nNa hril mi bungcang kha siar aw.\nA tawi mi pakhatkhat kha tha te in hril aw.Zo nih a ngan? Zo hnen ih ngan mi si?Zo ih tong mi si?Zo si cangvai tu?Zo si a khih hmuh?\nThusuh nak 2: Ziang si?\nZiang si a cang rero?Ziangvek ca ngan dan saw?Thusim mi a si maw?Thuanthu a si maw? Zirh nak a si maw?A ralai ding mi can sim nak a si maw?Ziang si a din hmun?ziang si an elawk mi?Ziang mi si cangan tu ih tumtah mi?Ziang si ti mi thusuh nak in pakhat pakhat a sut aw thei.\nThusuh nak 3: Ziang tik ah?\nHi bungcang hi ziang tik ih cang mi si, a liam cia mi can ah maw, a tu ah maw,a ralai ding mi can ah si maw? Israel ram din hlan ih cang mi a si maw?Zum tu pawl san ih cang mi a si maw? Hmailam can sim duh mi a si maw? A ralai ding mi vanram thu a si maw?\nThusuh nak 4: Ziangvek hmuh ah?\nIsrael mi pi pawl nelrawn ram ih an um lai ah maw?Hi thu pawl hi Jerusalem ih cang mi a si maw? Babylom ih cang mi a si maw?A ralai ding mi uk nak ram ih cang ding maw si? Hmun le ram hi thuanthuzingzawi tu pawl hrang ah a thu pi zet mi thil pakhat a si.Thuthen tu pawl ih an suh theu mi pakhat cu thubuai can ah khui tawk ah na um ti hi a si.\nThusuh nak 5: ziang tin?\nKhami bungcang sung ih thu kha ziang tin a cang mi si?Duhdawt nak ruangah maw a si?Duh awk nak ruang ah maw a si?Dodal nak ruangah maw a si?Tih hrim mi maw si?Pathian a tel ve ruangah maw si?\nThusuh nak 6: Ziangruangah?\nZiangruang ah a si ti kan theih hnu ah cun,Bible zir mi pawl zohhliah, hmin sintu din hmun hnak in a ti can fiang ter ding ih a cang thei mi thuhla pawl a rem aw vevo ding.Voikhat hnih cu ziangruang ih cang mi a si ti hi a fiangzet theu: Pathian ih simcia mi a si ruangah; cu mi cu a liam cia mi can ih thil cang mi ruangah a mah te cang mi tla an si theu.\nTu ah cun Kalati bung 1 nak hmang in thusuh nak pawl kan sut ding.\nZosi?Paul ih ngan mi a si ih Kalati zum tu pawl hnen ih a kuat mi a si.\nZiang mi a si?Paul cu a khawruah har in a mang a bang ziangah ti le a dik lo mi thuthang sia an ngai ih an zum ruangah a si.\nZiang tik ah ?Kohhran din hnu a rei hlan ah a si. Paul in an hnen ah thuthangtha a sim dah hai.\nKhuitawk ah? Bible dunglam ih ram zuk pawl kan zoh a si le Kalati cu Asia minor ih a lai fang ah aum. Hi mi ca a ngan tik ah paul khui tawk ah a um ti cu bible in a sim lo.\nZiang tin ? Kalati zum tu pawl a tu le tu an thleng aw ti mi thuhla Paul hnen ah a thleng.An thu hmun khat lo ruang ah a mang abang zet.\nZiangruangah? Thil sual do a tul ruangah apostle Paul vek ih thu neih nak a neih zia le a sim mi thuthangtha humhim a tul ruang ah a si.\nKeekar nak 2: a tican sim fiah nak\nKeekar pakhat nak ah cun bungcang ih sim mi hminsin le zohhliah hi a si ih, Keekar pa hnih nak ah cun a ti can hi ziang a si pei ti zohfiah hi a si.Voi hnihkhat ah cun a ol zet mi le a fiang zet theu ruangah a sullam hi zoh a tul lo theu.Na lunglut mi thuhla a si ih a sim mi vek in na tuah a si le thu har sa a um dah lo.\nKhristian hmuahhmuah zik te in a sullam lak dan a bang aw mi bible cangkhat kan zoh ta ding.\n1Pitar5:7 ah dung tlun tu Pita inhi tin a sim.\"Nan don har nak hmuah hmuah cu a mai hnen ah thum uh,ziangah ti le a mah cu nan zawn a lo ruat tu a si\".A ti can a fiang na sa.Kan don har nak hmuah hmuah Pathian hnen ah thum ding kan si.Ziang ah ti le a mah cu zawn in ruah ruang ah an leh mi dang pawl tla zoh na caak men ding.\"Care\"ti mi tong fang hi K JV le NKJVBible ih pupa daan vek ih an hman mi tong fang a si.1526ah William Jyndole ih suah mi a hmai sa bik mi rang tong ih ngan mi thu kaam thar ah khal hi mi tong an hmang.\nThinlung pe in hi mi cang na zohfel a si le tonghram pi a si mi Greek tong ah cun \" care\" ti mi tongfang pahnih ih a bang awk lo zia nahmu ding.Mirang bible cun don har nak ti mi le zawn ruah nak ti mi tong fang ai ah \" care\" hi an hmang.A hmai sa \"care\" hi a si lo lam ih tongfang a si ih donhar nak mangbang nak ti nak a si.Greek tong ah cun \"Merimna\" a si.\"Care\" ti mi tongfang hi Greek verd \"Melo\" tuah tu sim tu a si ih, mi pakhat par ih ngaihven nak, thil pakhat par ih ngaihven nak ti nak a si. Curuangah Pita in donhar nak ti a si mi \"Care le zawn ruah nak ti a si mi \"Care\" pahnih karlak ah an danglam nak a sim duh mi a si.America in an thil phur nak vanzam pipi thawn hmun tinkim ah thil fun tampi,zawn ruah nak thawn an kuat rero ti mi ih sin, ral pi voihnih nak theh ih a nung mi Europ ram ih kum upa tampi pawl cun \"care\" ti mi tongfang ih a ti can cu a si nak vek cekci in an thei ding.\nA tlun ih nepnawi zet ih kan zoh mi in a ti can simfiah nak ah than so nak a lo pe.Asinan a ti duh nak san cu a fiang zet.Refomation san ah Pathian thu ruang ih thah a tuar mi William Tymable ih hril mi tongfang a si ih KJV bible sungah a cekci in an hmang.\nHi hnak ih a har mi bungcang, a hlei ce in an el awk theu mi bungcang ah\"care\" ti mi tongfang hi a sinak vek cekci ih laak hi a tha.Tahthim nak ah, rundamnak cu zaangfah nak le zum nak thawn lawng a si ti a hnawl tu pawl cu hi ti vek a fiang zet mi bungcang pawl an hnen ah kan sim tik ah hi mi cu nang mai sim fiah nak a si ti in an lo ti ding.Vanram kai ding cun mal te tuan a tul ti zirh nak thawn din mi biaknak pawl bat in an sim theu.Cu pawl cun Eph 2:8 vek ih zaangfah nak ruangah zum nak in rundam kan si ti ih a zirh mi bungcang tampi an laak ih a phunphun in an sim theu.\nKhristian sungah a bang aw lo thil tam pi a thlen nak hi a ti can a phunphun ruangah, a ti can afiang lo mi bungcang pawl ruangah si lo.Sankhat hnu sankhat a hman mi kohhran feh dan an thluh duh lo ruang ih a cang sawn mi a si.\nTah thim nak ah reformation san( 1560) lai ah Martin Luther cun bible ih fiang te ih a sim mi a kham lo mi puanfual, phazawngden vang in ETC pawl cu tuah khal seh la a poi lo ti ah a ruat.Asinan John calvin cun bible ih ngan lo mi a fiang lo mi pawl cu hlon theh a duh.Mah te kee par ih a ding mi kohhran pawl cu ziangtik hman ah rampi ih kohhran ah a cang dah lo nan cuih kohhran pawl cu mi hnaihnok tu hrampi an si.Cu pawl cu nauhak tihnim nak le rampi in kohhran pakhat lawng dinding ti ih zum nak a dokalh tu pawl an si.Baptist, Methodist,bible kohhran le unau kohhran ti ih theih a si mi kohhran pawl tla cu mah te kee par ding kohhran ih thlarau fa pawl an si.\nBible zir le zingzawi hi ziang tluk ih zum a tul zia le a har zia tahthim ding ah a ti can sim fiang ding ih a har mi le el awk nak a suah ter theu tu bungcang kan zoh ta ding.\nCu le Pita in an hnen ah hi tin a sim\" nan za ten nan sual tan san fingfing uh la Jesuh Khrih hmin in tihnim nak lak uh; cu ticun nan sual nak ngaidam nan si ding ih Pathian laksawng thlarau thianghlim nan ngah ding\"( Att2:38).\nPita in zo hnen ah a sim ti hi theih hmai sa a tul.Judah mi pawl, Israel mi pawl hnen ih a sim mi a si ( cang 14,22)zentel pawl le zum tu pawl hnen ih a sim mi a si lo.Asinan paingthar lo Judah mi pawl hnen ih a sim mi a si.A hmai sa bik ih a sim mi cu \"Sir aw uh\" ti mi tongfang a si.Ziang mi maw an sir awk ding mi?A tlangpi thu in, an sual nak hmuahhmuahkha a si.A sinan Pita ih tih mi cu a dang a si.An Pathian, thinglam tah par ih an khen bet nak sual nak kha a sim duh mi a si sawn.Cang 23 le 36 in fiang ten a sim fiang.\nPathian khaw khan nak vek in an kut sung ah Jesuh pek ding kha a rak rel cia.Misual pawl ih forhfial nak in Jesuh cu thinglamtah par ah nan khen ih nan that, cang 23 .\nIsrael mi pawl, thianglamtah par ih nan thah mi Jesuh hi pathian in Bawipa le Messiah ah a tuah zo mi a si, ti hi fiang ten nan thei theh ding ah a tuul hrimhrim a si, cang 36.\nAn sir aw hnuah, Pita ih mipi pawl in ziang mi si tuah a tuul lai tiah an sut , Pita in Jesuh Khrih hmin in tihnim nan tul lai ti ah a ti hai.An thil tih mi cun,mipi hmai ah mah le mah Jesuh thawn kan peh zom aw zo ti nak a si.Cule a nih cu thianglamtah par ih a that tu mi phun thawn peh tlaih awknak a nei nawn lo.\nTihnim nak an comi cu an sual ngaihdam nak a si.Judah mi pawl hnen lawnglawng ah ti hnim nak la uh la nan sual ngaidam a si ding ti in sim a si.Kan hmuh zo vek in, hi mi cungcang ih an sual nak ti mi in Jesuh par ih an thil tuah mi a khih hmuh. Tihnim nak an co mi cun hman tha lo lak ih sin an mah le an mah an run aw a si, cang 40Jesuh an thah ruang ih sual a nei mi ram le hnam ih sin an mah ten a dang ah an um ti nak a si( Mtt 27:25).\nTihnim nak in an thlarau a rundam lo.Asinan Jesuh thih nak thawn pehpar aw in, thih nak thawn a bang aw mi an sualnak kha ngaihdam a si sawn.Nun sir nak nei in a mah Jesuh an zum lawng ah an thlarau cu run dam a si.Bible fial mi le sim mi khal a si.Tihnimnak cun Judah mi pawl an sual nak hram pi ih sin a lak hai ih khristian pawl ih kee hram ah a ret hai a si.\nSual ngaidamnak hrang ah hi tongkam ih a ti can simfiah dan phunkhat a um lai.An sualnak thlah sak a si ruang ah tihnim nak lak uh ti ih fawrh nak tla a si thei.Sualsir nak a nei ruangah zum nak thawn a tuah mi cu sim a tul nawn lo.Hi mi ruangah tihnim nak co ding in a dil.Tihnim nak cun an sung ih a um mi thil pawl a dang ter a si.\nThlarau thianghlim ih laksawng naco ding.Hi Judah mi pawl in an zum ih an sual nak an sir veten a thleng aw mi an si zo.Mi za pi hmai ah Messiah ih ta kan si ti in tihnim nak an lak le ve ten Thlarau thianghlim khal an co cih a si.\nKeekar nak 3 Hmandan\nNa zir mi pawl ziang vek in, ziangtin na hmang ti mi hi a ne ta bik zoh ding mi asi.Zohhliah nak ti mi cu bible in ziang a sim ti hi a si.A ti can fiang ter ti mi cu bible ih a sim duh mi kha a si.Bible in ziang mi si in sim duh ti mi cu a hman dan a rak si.\nMitam sawn ih kan hmuh ton zo vek in, bible zir nak ti mihi mi tam pi cun thuhar sa pawl bur nak ti in tla an ko theu.Bible phun li phun nga hrang kan siar hnu ah a thuhlawm hman zohfiah ta lo in ziang mi in sim duh mi a si pei an ti theu.A sinan, hi mi bungcang in ka hrang ah ziang mi that hnem nak aum ti in hman ding a si.Cu ti vek in kan hmang lo a si le bible zir nak ti mi hi kan thluak hniksaknak men ah a cang ding.\nBible sung ih kan hmuh mi thu hrek khat cu kan nunnak ih hman a theih lo mi a um.Tahthim nak ah Israel pacang tha hmuahhmuah cu an puaipi ni Pathian hmai ah kumkhat ah voithum ra lang ding in thu pek mi an si.A sinan kan nih in tuah in kan hmang thei ve lo.Asinan hi mi thu pek hmang in khristian pawl biak inn feh an daithlang lo nak ding ah thazaang pek nak ahhman a theih a si.\nAsinan a hlan ih in sim zo vek in Jesuh cu zum aw, cu le rundam na si ding, kan tuah hrih lo a si le kan tuah a tul mi asi. Tihnim nak na co hrih lo a si le thukham thar ih fial mi tuan te in thlun hi a tha.Cu le Jesuh in A mah cing ringring nak ding ah Bawipa zanriah hmang uh, tuah uh a ti a si le kan nih a minung pawl in a remcang tinten tuah ringring ding kan si( I Kor11:2 ) sung ih a tih vek in .\nNan tongkam ralring uhti vek thu pek pawl thaten kan thlun thei nak ding ah cun a kum in tla can a rei men ding. Asinan ( Jere 3:12 ) sung ih a thupek mi cu hmun khatkhat ih sin hman tan ding a si.\nNangmah ten zingzawi na theh tik ah si maw, midang hnen ih bible na zirh theh tik ah si maw, thu na sim theh tik ah si maw calung pi par, cabu sung ih hman dan na ngan mi pawl cun na lu tlun bioscope hmuh nak par ih mi dangdang ih ngan mi le sim mi cun hminsin tlak a si miPathian a mah ten thil hmuahhmuah a tuah nak ah a saih awk zia, a dik nak le mawitak ih cabu rem dan a lang ter ding a si.\nThupi Cang Ngaingai\nTahthim tongkam\nBible cu a si nak vek in a tican sim fiang ding ti ih sim le rel hnak in a kel te ih a tican simfiah ding ti ih sim le rel hi a tha sawn.Hi ti ih kan tih nak san cu tahthim ih an sim mi pawl hrang a si.Cu pawl cu an sim vek cekci an tuah dah lo.Asinan an sim duh mi pawl cu a dik mi le a hman mi a si.Saam hla bu sung ah thingkung pawl an za an beng ti in a um.Thingkung in kut ngai an nei lo ti cu kan thei ko.Thingtek le thinghnah pawl rual zet in an cang theu, cu mi in Pathian ih tuah mi a kut neh pawl in an thang that ti nak a si . Rual zet ih an cang theu mi kha zabeng ti ih a kawh duh nak san a si.\nBang aw zet, \"vek\" vek in ti mi tongfang hmang in thil pakhat kha a dang pakhat thawn thim ih hman mi a si.A mit cu meisa alh a bang (Rev 1:14).\nMeta Phor- thim nak ih tong cu asinan \" vek\" vek in ti mi tongfang hmang lo khal in a khih hmuh mi a lang ter thei mi tongkam\" Hi mi sangreu cu ka tak sa a si\" ( Mtt 26:26).\nMetonmy –Thil pakhat kha a peh tlai aw mi thil pakhat ai ih hman a si ( IKor 11: 26) sungih khuat ti mi in a sung ih um mi kha a sim duh( Kolo 3:5,8,9) sung ih hi lei tlun ih um mi nan taksa ruang ( kut,mit,kee) pawl timi kha kan taksa ruang ih tuah mi sual pawl a khih hmuh a si.\nHyperbole- Porh tuk ih sim mi lamzin peng ih hruaisual an si lo nak ding in thu hleifuan tak ih sim, cing keng tengteng ding ih thu porh le hleifawn ih sim.\" Ho tu mitcaw pawl! Nan inn sung ih thothe cu nan lak, a sinan Kalauk riangri nan dolh fawn\".\nParable- \" sullam nei mi thuanthu tawi te\".phuahcop mi si hman seh la sullam a nei.Voi hnih khat cu rel duh mi pakhat lawng a nei.A thei duh tu hrangah theih theinak ding in Jesuh in tahthim nak thuanthu tawi tete a rak hmang.Asinan a thei menmen tui hrang ah cun man a nei cuang lo.\nAllegory- Tahthimnak thuanthu\nParable ( tican nei mi thawn thuanthu tawi) thawn a bang aw nan a thuhla a sau deuh.Tican nei mi thuanthu tawi vek asinan cipciar zet in sim a tul lo.Zaangfah nak le daan rawi a theih lo ti sim nak ah Paul in Abraham ih thu cu thim nak ah a hmang.(Kal 4:21-31).John Bunyun ih ngan mi Pilgrim's Progress hi a sau deauh mi thimnak thuanthu a si ih cumi cun Satan uk nak ram ih sin suikhawpi tiang a tlawng tu ( Zumtu) khih hmuh mi a si.\nParallelism: \"A bangaw mi pahnih a rual ih sim le hmu\".\nVan ih pathian sunloih nak a sim ih, tlo lak kuapi in fa kutzung an lang ter (Saam 19:1). Pakhat si nak in phunhnih in a tar lang.Hebrew ca ngan tu pawl ih an duh zet mi cangan dan a si.\nIrony : Linglet sawng ih sim; a si vek cekci sim lo in tongkam dang hmang in thil pakhatkhat an sim, rel duh tik ih an hman mi tongfang pawl an si.Cu pawl cu hnih suak za, sawisel nak thawn a khat mi tongkam an si.( II Kor 11:8) sungah Paul in hi tin a ti \"Nan hnen ih hna ka tuan lai ah khan kohhran dangdang in in zoh. Nanmah bawm nak ah an thilri ka long ka ti peicu\".\nSynectoche: Thil pakhat,a hrekkhat kha zapi hrang ih hmang a si lo le a zaten pakhat, a hrek hrang ih hmang ti nak si \"…..Nangcu leidep\" ( Gen 3:19).Ram( mirang ah cun leilung tlun) ram sung ih a um mi pawl ih hmin cazin la ding in thu a pek (Lk 2:1).\nHebrew casiar dan ah cun Nazi 24 hi \"Onah\"Mirang tong in pakhat ti nak a si.Cu le cu mi ih hrek khat \"Onah\" pakhat ti ih siar a si.Jesuh thlan sung ah nithum le zan thum a um ti cu hi mi siar dan ih a sim fiang zet a si.Jesuh cu thlansung ah ninga ni ni hrek, niruk ni, zarh pi ni ni hrek lawng a um nan, a tlun ih siar dan in a sim fiang zet a si.\nZohthim dingmi( Phenthlam)\nTypology ti mi tongfang hi Greek tong a si ih \" Typos\" ih sin a ra . Cu mi ih a tican cu cet ih rial mi zuk, ca,pungsan, cipciar zet in kan sim a si le\" Phun\"(ziaza bang mi phun, thilri or minung).Thuthim nak ah ( I Kor 10:11) kan zoh a si le kan hmu thei, thukham hlun ih Israel mipi ih tuar mi pawl kha, thukham thar zum tu pawl ih thlarau thudik zirh nak ah zothim ding in an ngan cia mi a si.\nPungsan or a tican nei mi zuk, thil, minung ti mi cu Malkhizadek,Kannan ram, puanthlam sung ih an hman mi thilri pawl vek hi an si hai.Tahthim nak kan zoh ta ding.\nNoah ih lawng: Noah ih lawng ti dai tlun ah a um ti mi cun Jesuh Khrih kavalri tlang par ih a thi nak kha a sim duh mi a si.Lawngsung ih a um tu pawl cu luat nak or rundam nak an ngah vek in Jesuh Khrih sung ih a um tu pawl cu an him a si( I Pet 3:18-22).\nMalkhizadek \" Nang (Jesuh) cu Malkhizadek puithiam si dan vek in kumkhua puithiam na si ding\" ( Heb 7:17).\nMoses: \" Bawipa na Pathian cun nang mai u nau sung inkeimah vek profet a suah ter ding ih cuih thu cu nan ngai sawn pei\" ( Deu 18:15).\nLan taak puai: \"…Kan lantaak puai tuufa a si mi Khrih cu raithawi nak ih pek a si…\"( I Kor 5:7).\nPuithiam sang : \"Pathian tohkham sunglawi vorhlam rori ah a to thei tu puithiam sang kan nei ( Khrih)\" ( Heb 8:1).\nThawinak: \"vancung ih aum mi thil an cawn cop mi pawl cu cu bang tuk ih tlenfai ter an tul.Asinan vancung ih um mi a ngaingai a si mi khal in thawi nak tha sinsin a tul asi.\nPuanzar( Puanthlam ih ta): \"… Puanzar sung ih sin…, cuih puan cu a mai taksa pum kha a si\" (Heb 9:20).\nPuanthlam: \" Cuih thu cu minung ah a cang ih kan lak ah a um…\" ( jn 1:14).\nManna: Jesuh in \" keimah hi vancung ih sin a rung tum mi nunnak saang ka si\" (Jn 6:50).\nLungpi: \" an za ten thlarau tidai phunkhat an in.An hnen ih a tel ringring mi thlarau lungpi ih sin tidai an in ih, cuih lungpi cu Khrih a si\"( I Kor 10:4).\nRul: \" Moses in nelrawn ah fungpar ih dar rul a tar bang tuk in mifa pa khal tar a si ve ding\" ( Jn 3:14).\nJoseph( Jacob ih fapa, Mery ih pasal a si lo ). Jesuh Khrih ih phen thlam an ti dah lo nan, Ada Harbershon le Arthur Pink cun an pahnih kar lak ah a bang aw mi zakhat leng lo a um an ti.Hi mi in bible sung ih phenthlam, zohthim ding mi thlam pawl hawlsuak dingah tha in pek na si.\nZiangkhal a si le,ziangvek zohthim ding phenthlam hi famkim ti a um lo.a hlei ce in kan bawipa Jesuh hrang ah.\nThil hrial ding mi pahnih a um.A pakhat nak ah a tlun ih kan sim zo mi vek pawl lawng co hlang, a hleice in thukham thar sungih ta pawl.A pahnih nak ah, zohthim ding mi lawnglawng ruat, hmun tin kim ah hawl( thukhathar ah ) hi a si.\nPhentlam par ah zirh nak kan tan lopei uh.voitam pi, thuthim nak ah, profet pawl ih sim mi a tican sim fiang nak ah hman theu a sinan, hi mi pawl hi zirh nak ih hram pi a si lo.\nBible sung ih hminsin nak( Thil pakhat hrang aiawh mi)\nIsrael khih hmuh nak ah ram leilung hi hman a si theu.Leilung sung ih thil man khung pawl in Israel a khih hmuh duh mi a si ding ti in zum a um.Cu mi hrang ah Bawipa cu a neih mi hmuahhmuah zuar in lo ram cu a lei ( Mtt 134:44).Sahrang pakhat leilung suang ih sin a hung suak ( Rev 13:11) ti mi hi ni ne ta lam ah Israel ram ih sin thu a nei zet mi uk tu profet sual a suak ding ti ih thei mi a si.\nTi pi thuanthum in Gentel pawl a khih hmuh men thei. Ti pi thuanthum ih sin a man a khung zet mi lung man nei pawl ( Mtt 13: 47). Cu pawl cun Khrih ih mo a si mi Gentel pawl a sim duh mi a si.Siangpahrang pakhat cu tipi thuanthum sung ih sin a hung suak ( Rev 13:1) ti mi in tungding thar sal a si ding mi Rom rampi uk tu Gentel uk tu pa a Khrih sim duh.\nIzip in kan leilungpi le a sung ih um mi mi hip nak pawl, nomcen nak pawl le milem biak nak pawl a khih thei.\nKannan cu vanram a si lo, a sinan Khrih ah van ih leng dinhmun kan si.Kanaan ah do awk nak a um, van ram ah cun a um ve lo.\nRalrin ding mi: Kan zoh zo mi hmin sin nak pawl kha bible sung ah kan hmuh tinten a tlun ih kan hman vek in hman theih a si lo ding.\nBible Nambat pawl\nBible sung ih nambat pawl in tican an nei theh.Hmun dangdang ih man dan zoh in a tican hi a theihtheih.\nNambat \" 1\" hi mi in \" a hleice a tha bik\" le thuneih nak sang bik nei tu, Bawi bik ti a sim duh mi a si.Rawl ei nak cu NewYork ah cun nambat pakhat nak si ti khal ih hman theih mi a si.Pathian pakhat lawng a si nak cu \" Shema\" ti mi Hebrew pawl ih zum nak ah a hmuh theih.Cu mi cu \" Thei, theu uh ti nak a si. \" Maw Israel mi pawl, tha ten ngai uh! Bawipa a mah pakhat lawng hi kan Pathian a si\" ( Deu 6:4). A ralai ding mi siangpahrang uk nak ram an sim mi ah cun\" cuih ni ah cun… Pathian pakhat, a hmin khal pakhat lawng a si ding\".\nNambat \" 2\" Hi mi cun thil pakhat a cang mi kha thungai a si ti ih hnem hnget nak ti a sim duh.\" Mi pakhat sual puh thei nak ding ah cun , thei pi tu pakhat lawng cu a tawk lo, a mal bik ah pahnih an um a tul a si\" ( Deu 19:15).\nNambat \" 3\" hi mi cun thumkom Pathian a si nak, a famkim nak a sim duh. \" Pa, Fapa le thlarau thianghlim hmin in\" ( Mtt 28:19).\nNambat \" 4\" leithlun pumpi khih hmuh nak ih hman theu mi a si. Thuthangtha pa li, leilung kil li ih sin thil pali ( Jere 49: 36 le Rev 20 : 8 ).Lei lung uk tu Gentel mi khih hmuh nak ih hman mi sahrang pa li( Deu 7: 3).\nNambat \" 5\" Hi mi cun minung pawl ih cah lo nak le rinsan nak mi dang rinsan nak a sim duh. Dungthluntu pawl in mi 5000 rawlcawm nak ah sang panga lawng an bawm thei ( Jn 6: 9).(Mtt 25:2 ) sung ah a aa mi fala him panga le a fim mi fala him panga a um.Cu le Pathian hnen ih kan nei mi kan mawhphurh tla a sim duh.\nNambat \" 6\" Hi nambat hi famkim a si mi nambat pasarih hnak ih pakhat a mal mi nambat a si.Koliat cu Dongruk le khapkhat a sang mi a si: Jew mi pawl cun a mah le mah ti thianghlim awk nak hrang ah ti bel paruk an nei( Jn 2: 6).Tahthim nak ding ih a tha bik cu thuphuan sungih sahrang nambat \" 666\" hi a si.\" 6 \"hi minung ih nambat a si: Mi nung cu Pathian hmai ah an sual nak ruang ah mi thiang lo an si.\nNambat \" 7\" hi mi cu famkim le tlamtling ti nak si.Pathian cu niruk sung hna a tuan ih nisarih ni ah a cawl.Sual thawi nak an tuah tik ah Bawipai hnen ah thisen voi sarih theh a si theu ( Levi 4:6-17). (Mtt 13) ah Bawipa Jesuh in thuthim nak pasarih thawn van cung uk nak thu a sim: ( Rev 2,3 ) ah kohhran pasarih hmang in a tu kohhran can a sim.\nNambat \" 8\" Hi mi in hram thok nak thar a sim duh. Tilik a tlung hnu ah mi pariat in leitlun mi an karlh zai ter. Judah dan ah nauhak mipa cu niriat ni ah vunzim tan a si theu.Jesuh cu niriat ni ah a pian ziaza a thleng ih ( Lk 9: 29), ni riat ni ah a tho sal.Pathian ih ni zarhpi ni cu niriat ni a si ih ni hmaisa bik ni a si.Greek ah cun nambat thawn a pehpar mi Jesuh ( Iesous) hmin cu 888 rori an bet.\nNambat \" 10\" himi in milai mawh phurh, tuan vo a sim duh mi a si.Thukham pahra ih: feh nak le tuan nak ding ah keezung pahra le kut zung pahra kan nei cio a si.Pathian in Izip pawl hnen ah harsat, mangbang, natnak pahra a thlah ( Exo 7:12).( Lk 19: 13 ) ah bawi pakhat in a hnen um pahra hnen ah sui tangka fangkhat fingfing a pei ti mi thim nak thuanthu tawi a um .\nNambat \"12\" hi mi cun uk nak cozah khawkhan nak, a sang bik thuneih nak nei tu bawi ih nambat a si.Cu pawl cu Israel miphun 12, dungthluntu 12, Jerusalen khawpi thar toh nak 12, vangcung mi 12 ih kil mi sangkaa pi 12 tla an si.\nNambat \" 40 \" Milai tuanvo pahra cu hmun tin kim ih a um mi pali thawn tih punter a si mi cu hniksak nak a theh mi minung pawl 40 thawn abang aw a si.Ti lik sung ah nisawm li le zan sawm li ruah a sur.Moses voithum hniksak nak atong ih a voithum in kum 40 fingfing a rei, Izip ram ah, nelrawn le ramcar ah a si. Israel mipi pawl cu thlaler ah kum 40 sung hniksak nak an tong.Saul le David in kum 40 veve Israel ram an uk.Ninaveh pawl hnen ah nan sual sir uh ti in ni 40 can pek an si.Kan Bawipa Jesuh cu ni 40 le zan 40 thlaller ah hniksak nak a tong.\nBible Sung ih Rawng ( Color)\nRawng pawl khal in sullam an nei.Sendup cu siangpahrang tesin fa pawl thawn pehtlaih nak a nei ( Judg 8:28), sentleu cun sual a khih hmuh ( Isa 1:18), a raang or a var cun thianghlim nak le dingfel nak a sim duh ( Rev 6:11), Mepian cun vanram or van a sim duh ( Exo 24:10).\nBible sung ih hmin Pawl\nBible sung ih hmin pawl khal in sullam an nei.Jacob ti can cu\" bum \" ti nak a si.Israel ti in hmin thleng sak a si ih a tican cu Pathian fa le ti nak a si.\nKumza le sawnnga lai rei zo hman seh la Charles Dicken ih ngan mi cabu pawl mipi in an hngilh thei lo nak san pakhat cu a ngan mi thuanthu mil in munung hmin pawl pek dan a thiam ruang ah a si.Dicken ih ngan mi pawl hi phuahcop mi sihman seh la an hmin le an ziaza a rem awk dan hi cu mangbang za a si.\nThu dangdang a si ruangah bible sung ih hmin pawl kha theihhngilh a har zet. An hmin pawl le an ziaza hi an mil aw zetzet hai a sinan an nih cu phuahcop men si lo in mi taktak ih hmin pawl an si.A sang bik thu nei tu Pathian in , a thu nung sung ih minung mipa nunau pawl cu a tican nei mi le an nuncan ziaza thawn a rem aw mi hmin an pu a si.\nBible Sungih Mi langsal hmin pawl\n(Thukham hlun)\nAdam- a sen, leivut\nEve- Nunnak petu\nCain- ngah mi( thil pakhatkhat ngah)\nAble- a hring mi hram pi um nak hmun\nAbraham- minung pawl ih pa\nSarah- singpahrang fanu\nIsaac – mi lungawi pa\nJacob- Mi hrokhrawl\nJudah- Thangthat\nMichael- zo si Pathian vek\nIsaiah- Jehovah rundam tu\nThukham thar\nJesuh- Bawipa in a run\nMary- a kha mi ( Miriam thawn an bang aw)\nJoseph- Ti pung ter tu\nPita- lungto\nFillip- Zamraang duh tu\nStephen- pangpar thi\nPaul- mal or a te mi\nA Dang Thilri pawl\nLeilung suak pawl khal in pehtlaih nak a nei ve.Sui cun sunglawi nak le Pathian si nak pawl thawn a pehtlaih aw.Ngun cun rundam nak a sim.Dar cun thuthen nak a sim duh ih thir cun cah nak a sim duh.\nNi Thla\nBible na zingzawi tik ah tik cu le can bikhiah(limit) tuah hlah aw. Kan fiang nak ding ah ( Gen 1:1 ) ah ni thla a ngan lo. Hi leitlun ih um mi minung kum pawl cu an te sin fa pawl hmang in an kum cu cu hmuah hrawng a si ding ti a theih thei.A tlangpi thu in bible na siar tik ih thazaang na ngah nak le na hlawk nak cu nithla na theih lo nak in ziang hman a lo siatsuah zik mi.\nCaan\nBible sungah caan sim dan a phunphun a um Jew pawl ih siar dan a dang vek in ramdang pawl ih siar dan a dang ve.voihnihkhat ti ih kan ruah theu mi nithla pawl hi kan hman mi Calender a bangawk lo ruang ah le nikhat sung ih nazi kan siar dan a bang awk lo ruangah a kalh aw vek in a lang mi sawn a si.\nCuai, Pidan le sumpai\nHi mi pawl hrang ah thil pakhat a dik in kaih ringring a theih lo . Ziangruangah ti le cuai, thiltah dan, sum thleng tih mi pawl cu nitin ih a thleng aw mia si.a man tam le tam lo a deih le deih lo, a kim le kim lo cu a thuhlawm in a sim theu.\nZohfel tu( Editor) Thlarau thianghlim\nHi nah theih ringring ding mi le thlun ding mi dan pakhat a um.Thlarau thianghlim in thukham hlun ta bungcang pawl thukham thar ah a hman tik ah, a thlun ding mi daan cu a mah thlarau thianghlim par ah a thum aw a si.Ti duh mi sawn cu a duh mi bungcang pawl lak in a peh par aw lo mi thu ah khal a hmang thei.Thlarau thianghlim in Pathian tongkam Hosea ih a hman mi pakhat cu,\" Nan nih cu ka minung nan si lo\" ( 1:9). Johovah hnen ih sin a tlan mi Israel pawl a khih hmuh a si.Asinan Pual in Hosea ih ngan mi kha ( Rm 9:25-26) ah Gentel mi pawl khih hmuh nak ah a hmang.A hmang tu a bang aw ruangah poi mi zianghman a um lo. A hmaisa bik ngan tu cu thlarau thianghlim a si ih a ngan cia mi ca pawl cu a duh nak ah a duh vek in a hmang thei a si.\nCabu pawl Ansinak cekci ih suah tu\nThukham hlun\nKan zir mi pawl hi Pathian thunung hrang ih a tangkai zet mi pawl an si.Ziangkhal a si le bible hi sullam dangdang ih rundam nak thu pawl thawn pehper aw in mitam pi ih ngan mi a si ih a sung ih a um mi cabu 66 pawl tla cu Pathian ih thawkkhum mi an si.Job, Dungthlun tu le Thuphuan cabu sung ih a cang mi thuhla pawl an si.Thuhla pawl an sinak vek cekci thenthei ding in a bawm thei tu then dan a um.\nBible sung ih thuanthu cabu pawl cun Genesis ih sin BC 400 tiang a lo hruai kir sal ding.A hmailam cabu panga cu ( Pentateuch) orTorah zirh awk nak ti in an ko ih hmin an pek.A tam sawn thuanthu bu pawl cu pakhat hnu pakhat a sangsang te in an thlun aw.\n1.Cazual panga\nGenesis cun semsiam nak ih sin Joseph ih thih nak tiang a lo sim ding.Suahlan nak hi Israel mipi pawl Sinai tlang an thlen tiang a sim( 19:1-2) an thuanthu pawl a sangsang ten an thlun aw vivo.A tang lai mi suahlan nak, puithiam hnatuan le mipum siar nak ( 1:1- 10-10) tiang Israel pawl cu Sinai tlang ah hmun an khuarthu a sim ih a dang bungcang pawl cun tiamkam ram a pan rero mi Israel mi pi pawl ih an khualtlawn dan tha te in a khum.A cem zik lam ah cun Israel mipi pawl cu Moab ih hmun rawn Jordan tiva ih nisuah nak lam ah an thleng.Daanpeksal nak cabu icu Moab ih hmun rawn ih sin a cang mi thuhla pawl ngan mi an si.\n2. Thuanthu cabu pawl\nJoshua cabu in ram a laak dan le miphun 12 pawl ih ram an then dan pawl a sim.\nThuthen tu in Israel mipi pawl tu le tu dung an tolh nak thu le ralkap bawi pawlhmang in Pathian in a run nak thu pawl a sim.\nRuth cabu in a san lai ih thil a cang mi pawl hi thuthen tu san ih cang mi pawl a si.\nI Samuel hi ca bu in Samuel ih a hril mi Israel pawl ih a hmaisa bik siangpahrang saul ih thuanthu le David par ih thinlung dik lo a neih mi pawl a sim.\nII Samuel in David siangpahrang a can nak le harsat nak, tlaksiat nak lam a pan nak thu pawl a sim.\nI King cun Solomon in David ih sinak a co, sunglawi zet ih a uk nak le a tluksiat nak thupawl a sim. Solomom ih fapa Rehoboam in aa zet in thil a tuah ruangah ram cu hmun hnih ah then a si.A tang lai mi I siangpahrang le II siangpahrang cun a then aw mi ram thu a si.\nI Sansiar nak hi I le II Samuel thawn a bang aw mi ( A rual ih feh) a si ko nan, thuanthu lam hawi ih ngan mi si lo in thlarau hoi in ngan mi sawn a si.\nII Sansiarnak cun thlarau lam siseh Israel mi pawl an ram ah kirsal ding in Cyrus ih thupek nak thawn cabu a khar.\nEzra le Nehemiah cabu cun Cyrus thupek vek ih a ra kirsal tu Israel mi pawl ih thu a sim ih Nehemiah cabu hi thukham hlun ih thuanthu bu neta bik a si.\nEsther cabu in Ezra bungruk le bung sarih karlak ih thil cang mi thu pawl a sim ih a kirsal duh lo tu Jew pawl ih thu khal a tel ve.\nSemter nak 1-11 sung ah minung ih thuanthu pawl a sim.semter nak bung hlei hnih ih sin thukham hlun a cem nak tiang hi Israel thawn pehper aw ih ngan mi a si.A dang ram pawl tla an tar lang ko nan Israel ram thawn pehpar awk nak nei ruang ih ngan mi a si.\nNa siar mi minung tampi le thil a cang mi pawl hi thim nak a si, cu micun thukham thar san a khih hmuh duh mi a si ti kha cing ringring aw.\nThukham hlun ih mipi pawl ih hmuhton mi pawl hi thlarau lam hrangih in zirh duh mi pawl, in sim duh mi a si ti mi khal cing ringring ding ah a poi mawh a si( Rm 15:4; I Kor 10: 11).\nNisuahnak ram a laifang ih um mi tiva pawl ( Tigris le Euphrates) hi leitlun tilik a rak tlung hlan ih an luan dan vek in an luang lo.Cu ruangah Eden hmuan hi khuitawk ah a um ti fiang te in sim a theih lo.\nRaithawi nak thawn a pehpar aw mi Pawl an thleng tik ah, sual tlen nak or sual thalh nakti mi theih ding hi a thupi zet.Jew mi pawl hi Pathian thawn thukam, lungkimnak nei mi an si ih an nih pawl khal sankhat hnu sankhat ih a um pawl vek inBawipa an zum nak thawng inrundam an si.Pathian ih pek mi thuthup pawl an zum lawng ah a rundam hai a si.Asinan harsat nak a um mi cu A mah Pathian thawn pawlkom nak nei ringring, sun loih thangthat nak thawn va hneih, vapan ding ih tling hi a si.\nPathian rinsan ih an um tik ah an sualnak cu a ngaihdam sak hai ih a thungai lo ih an um tik ah hremnak a tong ter theu.\nThawi nak ti mi hi a bal mi ( sual) ruang ih tuah mi a si.Sual thianfai nak cu an tuah ringring nan cumi in an sual nak pakhat te hman a faiter theilo( Heb 10:4).Sual tlen nak ih tonghram pi cu \"Khuh\" ti hi a si .a lenglam lawng a si ih kan sung ih kan sual nak hmuahhmuah ( A hram pi ) cu a fai ter thei lo.\nSual tlennak timi hi thukham thar tongfang a silo.Ziang khal a si le, thinglam tah par ih Jesuh raithawi nak cun Pathian thawn rualrem nak in tuahsak zo ti in a tlang pi ih hman theu mi a si.Jesuh in sual thlah nak hrang ih a tuan nak thawng in sual thawn a pehpar mi thusuh nak pawl a um nawn lo, a dai zo ti hi a si.\nZumtu mi tam pi in I le II siangpahrang sung ih a then aw zo mi Israel ram an thlen tik ah harsat nak an tong theu.Curuangah an thu mal lai theih cia nak in tampi mi a bawm.Solomon a thih hnu ah Israel rampi cu hmun hnih ah a then aw.Jeroboam in hnam hra a uk.Cu mi cu saklam uk nak ram, Israel tih khal ih kawh a si.Solomon ih fapa Rehoboam cun hnam hnih a uk ih cu mi cu thlangta uk nak ram, Judah ti khal ih kawh a si.\nI srael in a sual mi siangpahrang 19 an nei ih cu pawl cu thisen peh tlaih nak a nei lo mi san 9 ih sin an ra.Assyria pawl in saal ih an kaih thluh ni( BC 721) tiang a sun zawm vi vo.\nJudah in siangpahrang 20 an nei ih anza ten cikhat ih thlah mi an si.Jesuh Khrih, David siangpahrang tohkham par to ding ih roco tu a si thei nak hnam khal a si. Judah ram ih siangpahrang uk tu tha pawl: Asa, Jehosaphat, Jehoash,Azariah,Hezekiah, le Josiah tla an si.Babylon in BC 586 ah Judah cu saal ah an hruai.\nVoitam pi siangpahrang pakhat ih a uk nak cu ram dang uk tu siangpahrang thawn pehpar aw in an sim theu.Tahthim nak ah, Nebat ih fapa, Jeroboam siangpahrang in ram kum 18 a uk kum ah abijam cu Judah ram uk tu siangpahrang ah a cang( I Sansiarnak 15:1).\nIsrael le Judah ram ih siangpahrang hrekkhat cu a bang aw mi hmin an nei:Ahaziah,JeroboamIIti in kawh a si theu.\nHmin nei tutla an um: Jeroboam cu Joram: Abijam cu Abijah: Hoash cu Jehoash: A zaariah cu Uzziah: Jeroiachin cu Jecoriah, comiah ti in tla an ko theu.\nA then aw mi ram thu thate ih na thei duh ah cun nangmah te cazin tuah aw.I saingpahrang ih sin tan aw la a hmai sa bik Judah siangpahrang a si mi Rehoboam hmin ngan tan thlang aw.\nCule a khatlam ah Israel ih hmai sa bik siagnpahrang a si mi Jeroboam hmin ngan aw ( I Siangpahrang 12:20) . Cu tin I le II siangpahrang cabu sung ih an hmin pawl le kumziat an uk lai ah thlangta ah zonih auk ti thaten na thei thiam ding a si.Thlangta uk nak ram ngannak hnuai ah 70 sung Babylon saal an tan nak thu le , Ezra le Nehemiah hoha nak hnuai ih saal ih sin an tlun nak thu pawl hrang ah hmun rak tauh cia aw.Cazin na tuah cia mi kha thaten ret tha aw la profet pawl ih nagn mi hmailamthu sim cia mi thawn a peh tlaih mi cabu pawl hnen ih na thlen tik ah zo profet in zo ih uk nak huai ah thu a sim ti na hmuh thei ding .\n3.Biazai cabu pawl\nPathian cu biazai ngan thiam bik a si.a thunung pawl cu biazai in a khat.thuanthu bu sung ah a lak cancan ih a lang theu mi cabu dang ih bungcang pawl, profet pawl ih ngan mi cabu tam sawn le thukham thar sung ih thuphuan cabu pawl ah kan hmu thei.Cabu ngan dan ah si seh a pungsan khal ah biazai a si mi cabu panga a um; Job,Saam, Proverbs, thusim tu le Solomon hla bu pawl tla an si.\nA.Job cabu\nJob cabu hi thuanthu cawnlam vekih ngan mi biazai sau tak a rak si.A duh um zet mi a stal le a thukzet mi a tican pawl ruangah zum lo tu pawl khal in an ur zet.Job hi Gen 11 Abraham ih Terah san hrawng ih nung ve mi a si ti theih hi a tangkai zet mi bawm tutha a si.Pathian, Job, Satan, Eliphz, Bildad,Zophar le Elihu pawl hi a langsal mi cabu sung ih mi thupi pawl an si.\nJob ih rualpi pathum pawl in Job ih tuarmi pawl hi a sual nak ruang ih a nun nak ih ra thleng mi a si el nak cu bung tamtak a lang.Harsat nak hi sual nak ruang ih thleng mi a si ti hi a tlangpi thu in a dik ko nan Job ih nunnak ah cu a si ve lo.\nThinsau tih mi le ( Tuar) ti mi karlak ih an danglam nak theih hi a thupi na sa.Job hi taktak ah cun a thinsau lo a sinan a tuar tento sawn a si. Himi cabu in ziangruang ah miding le mifel pawl harsat nak an tuar ti mi thuhar sa a simfiang lo.Kan nunnak ah ziangvek harsat nak thleng hman seh la a mah pakhat lawnglawng rinsan tlak a si zia le sersiam tu a si mi, a Pathian si nak kha a lang ter duh mi sawn a si.Job sungah hin Jesuh nahmu thei ve 19:25) ah \" asinan ni neta bik tiang in din pi tu ding cu van ah khin a nungringring mi rundam tu a si ti kha ka thei\"ti ah a sim.\nB.Saam hla bu\nA hmai sa bik ah saam hla bu hi angan tu in a nun nak ah a hmuhton mi taktak lawng a ngan ti cu kan theih a tul.Asinan Israel mipi pawl ih an hmuh ton mi pawl thawn bang aw mi tla a um.Hmun tampi ah a ralai ding mi Messiah ih thu tla a ngan.Cu pawl cu Messiah ih saam ti in an ko.Kan nunnak a danglam can ( har can le nom can) ah kan siar mi pawl hi kan nunnak ah kan hmang lo ah cun saam hi a za ten kan zir theh hrih lo ti nak a si.\nSaam sung ih pakhat le pakhat an biak awk theu mi pawl kha zoh fiang tum aw la a tong tu pawl khal theih tum aw.Tahthim nak ah ( saam 102) kan hmang ding.Cang 1- 11 kan Bawipa Jesuh, Cang 12- 15 hi Pa Pathian; Cang 16-22 hi thlarau thianghlim a si ih: Cang 23,24 hi Jesuh Khrih a si lala ih, cang 24-28 hi Pathian a si.\nA hrekkhat saam ah cun Pathian ih thinheng nak cu ral pawl par ih a burh nak saam tla a si theu.Siatcam ding sawm nak a si ruangah siat cam nak saam ti in tla an ko theu.daan tang ih a nung mi Jew pawl thawn a mil aw mi tongkam cu zaangfah nak tang ih a nung mi zumtu pawl hrang ah cun a rem ve lo.Ziangkhal a si le \"na uk nak ram thleng hram seh \" ti ih thla kan cam theu mi in Pathian ih ral pawl siat ral hram seh ti nak a si.Ziangah tile Jesuh uk nak a thlen hlan ah a ral pawl siatral a tul ruangah a si.\nBible dang, Hebrew bible le hnamdang, ramdang pawl ih tong thawn ngan mi bible sungah cun thu lu an tar mi pawl khal saam a si ve ti in cu pawl cu cang khat nak ti in an pe theu.Curuangah an bible cang pawl cu kan bible cang hnak in cangkhat a tam sawn theu.\nC.Thufim\nA hmai sa bik ah ziangmi thifim, ziangvek thufim so a si ti theih a tha.Thufim ti mi cu cingkeng ol ding ah thudik or fim nak kha a tawi zawng ih sim le rel mi a si.Thufim pawl ih tumtah mi cu fimnak zirh hi a si.\nA hmailam bung 9 sung ah ruah nak pawl a luang rero bang in ( a thu pi zet mi nunau pahnih thu), 16:1-11 sungah (lamhruai tu) bung 24 sungah ( tuah hlah ) ti mi a lang leuhleuh mi netabik bung hnih tla an si.Cabu sung ih a tang mi a tam sawn thufim pawl cu pakhat le pakhat peh awk nak nei lo in an mah te ciar in um khawm mi an bang.Ziang khal a si le kan hmufiah or kan zo thiam lo ruangah tla a si men ding.Bible hmun khatkhat ta kan siar, kan zir ah si maw a cang men thei or a si men thei ti mi ruah nak thawn kan zir thiam a tul.\nTui sun ni tiang, zum tu mitam tak cun nikhat ah thufim bungkhat an siar rignring theu.thufim ca bu hi nikhat bungkhat ti in siar theih a si.Cu le a tu le tu siar leuhleuh nak cun fim nak le ruahnak, zohfiah thiam nak cu nikhat hnu nikhat a pung vivo a si.\nD. Thusim tu\nDuh um zet cabu a sinan a sangka tawhfung thawn na ong lo hlan cu hak zet mi le theihthiam a har zet mi cabu a si.Cumi tawhfung cu \" Ni huai ah\"ti mi tongfang hlawm hi a si ih voi 29 lai kan hmu thei.\nNi hnuai lawn ih sullam a nei mi nunnak ti mi hi Solomon ih hmuhsuak mi a si.Solomon cun fimthiam nak ah, len le neihsiah ah, nom cen nak ah, zu le sa ah, nu le pa ah, a cang thei mi thil hmuahhmuah thawn thinlung diriam nak a hawl a sinan neta bik ih a ton mi cu hi leitlun ih a um mi thilri pawl in minung thinlung diriam nak a pe thei lo ti hi a si.An za ten thli vek ih a zamhlo mi thulolak men an si a ti.\nHi cabu sung ih Pathian hmin cu Elohim ti in kan hmu thei ih Jehovah ti cu a um ve lo( Thukam vek ih nung Pathian).Minung in huham a nei mi ( Elohim) a um ti cu a sersiam mi pawl zoh in a theihtheih a si.Asinan Pathian lam ih hmuh ter nak lawng in Jehovah ticu a thei ding a si.\nZiangah ti le Pathian lam ih hmuh ternak a um lo ah cun cu mi cu minung lam ih ruah nak a si ti mi hi hrekkhat cun a dik ti in an pom, hrek khat cun a hrek lawng a dik an ti ih hrek khat cun a dik lo lawlaw ti in an pom.Ziangkhal a si le cumi cun thawkkhum a si nak a tham ban lo.Ni tang ih a um mi satan ih sim mi le minung ih sim mi cu thawkkhum nak cun a dik rori a si ti in a kham lo.\nE.Solomon ih hla\nZiang ruang ah hi cabu hi thukham hlun sungah a um thei ti ah cun a tincan hi Israel pawl thawn pehtlaih nak a nei ih kohhran thaw a naih aw lo ruang ah a si.Kohhran par ih Jesuh ih duhdawt nak ti in thlarau lam zawng in lak a theih nan cu mi cu a sim duh mi thuhram pi a si lo.\nCabu ih tawhfung a si mi a bungcang, voithum hmuh a thei\" Aw Jerusalem fanu pawl….a mah ten a thang lo hlan lo cu rak thang hlah uh ti in thu ka lo cah hai\" 2:7;3:5; 8:4.\nHi hla in rin a um lo mi nu le pa neih awk nak a do kalh.Israel pawl cu Pathian thawn an thit aw nan rin um lo in milem biak nak dung an thlun.Thukhamhlun ih tong hram pi cun mipa a sawh duh maw nunau a sawh duh mi si, a silo le mi pakhat or mi tampi ti cu a sim fiang zet. Tu san bible hrek ah cun nunau maw mipa a sawh duh ti mi a sim fiang hlei ah nambat tla a pe.A sung ih mi langsal pawl shalamite, Jerusalam fanu, Solomon le tuu khal pa ( hmin thei lo) mi tla an si.\nSolomon cun thil hmuahhmuah hi a nuam mi, a sunglawi mi le a ropi zet mi pawl a hmuh thei ih tuukhal tu pa sim dan ah cun hramlak khaw te dinhmun pawl hmuh a theih.Shalamite cu siangpahrang nupi pawl um nak inn ih ret ding in Solomon cun nunau nu ih thinlung cu neh a tum.Asinan nunau nu cu Solomon ih lemnak vek in a thinlung a thleng aw loli lo.Netabik bung ah tuukhal pa in nunau nu cu a ta a si ti sim ding ah a hung lang.\n4.Profet pawl\nProfet pawl hi Pathian ih hmur le kaa a si lo le a mah ai ih tong tu pawl an si.Israel mipi pawl an sual can le an duhduh ih an um lai ah an sual nak phorh suak ding ah mi pi pawl hruai sal nak ding ah, an sualnak pawl ruang ih rading mi pawl a bik tak in saal ih hruai ding thu pawl sim ding ah, thu an lung ih an sual an ban san ah cun thlawsuah a pek ding thu pawl, saal ih sin na suak sal ding ti mi pawl sim le ralrin nakpawl pe tu ding ah Pathian ih hril mi an si.Curuangah profet pawl hi a cang lohli ding mi thu pawl le a cang leh ding mi thu pawl sim tu an si.\nThukham hlun ih profet pawl cu a tang lam ta vek in, a tlang pi thu in kan then thei;\nProfet Tum( Major profet): Isaiah, Jeremiah, tahhla tla a tel cih, Ezekial le Daniel tla an si.\nProfet fate( Minor Profet): A tang mi hmuahhmuah 12 an si.\nA tum le a te ti mi tongfang profet pawl hnen ih a hman nak san hi a thupi le a thupi lo ah thum aw lo in a cabu a tum le a te ti mi ah a thum aw sawn,Tahthim nak ah, Zechriah hi a te mi profet ih tel mi a sinan Messiah thu sim nak cabu a si raungah a thupi zet a si. A taktak ah cun Daniel hi profet ti ah an ko lo.Asinan a nih cu Pathin ih pek mi profet si nak a co tu, cozah hna tuan pakhat a si.Hebrew bible ah cun Daniel cu \"ngan mi\" ti mi Hebrew bible then dan vek in a thenthum nak ih um mi a si.\nAn hna tuan kum, tikcu le caan zoh in profet pawl a then theih.\n(i)Babylon saal ih an tan hlan: Isiah, Jeremiah, Hosea,Joel,amos,Obadiah,Jonah,Mikah,Nahum, Habakuk le Zefaniah an si.\n(ii)Babylon saal ih an tan lai: Ezakiel, Daniel tla an si.\n(iii)Babylon saal ih sin an suah hnu: Hakai,Zechariah le Mallakhi tla an si.\nProfet pawl hi ziangvek an si ti le ziang tik ih ngan mi an si ti theih ol nak ah; thukham hlun ih dungta bik profet pathum hi saal ih sin an luat hnu ih ngan mi an si, Ezekial le Daniel cu saal an tan rero lai ih ngan mi an si ih a dang hmuahhmuah cu saal an tan hlan ih ngan mi an si.\nA hrekkhat in Israel ah, a hrek in Judah ah, a hrek in a pahnih hnen ah Pathian hna an tuan.Jonah lawng hi Gentel ram ah a feh.A thlen nak ram pawl a fiang lo ruangah a si vek cekci in then a har.A tlun ih kan sim zo vek in, a then aw mi uk nak ram kha cazin na tuah a si le zo ih kut tang ah hna an tuan khui tawk ram ah ti ngan ding ah tu hi nahrang ah cangtha a si.\n(a)Profet cabu sungih Hmin thupi pawl\nA tanglam ih hmin pawl thawn na nel aw vivo ding a si.\nJerusalem…Judah ih khawpi a si ih Zion ti ih voihnihkhat kawh theu mi a si.\nSamaria…Israel ih khawpi a si.\nIsrael…a cang ah cun hnam hnamhra a sawh theu nan a ram pumpi sawh can tla a um theu.Hosea cabu ah cun Ephraim hi sakta uknak ram ih hmin dang a si.\nAssyria… A sual zet mi a si ih Israel ih ral an si.Saklam siangpahrang in a uk.\nNineveh…Assyria ih khawpi a si.\nSyria… adang ram (or) miphun\nDamascus…Syria ih khawpi le pinee a si.\nEgypt…Thlangta siangpahrang ih uk mi ram a si.\nBabylonian, Babylon, Chaldea…Hi mi hmin pawl hi thleng aw in an hmang theu.Babylon cu khawpi a si.\n(b)A thlengaw mi caan\nProfet cabu pawl na zingzawi tik ah …an nih khal biazai vek ih khat mi an si ruangah….pakhat ih sin pakhat zamrang zet ih na thlengthiam tul a si.Pathian hnen ih sin thuthennak a thleng ti in ringzet in an au rero lai can ah ( Joel 3:14-16) a ralai ding mi a sunglawi zet mi uk nak ram thu ah hmakhat te in an sim mi an thleng( Joel 3:17-18).A bangaw mi bungcang sungah , Messiah ih a voikhat rat nak thu an sim rero lai ah semicolon(;) lawng dang in an nih cun a voihnih nak thu ah an thleng theu.\n(c) Bawipai Ni\nBawipai ni tih mi hi nazi 24 sung lawng si lo in kumzabi in a rei.Thukhamhlun ah cun Pathian in Israel ih ral pawl a neh can( or) a minung pawl a hrem can kha a khih hmuh.Thukham thar ah cun Bawipa ni ti mi in kum 7 harsat nak, Jesuh voihnih ratsal nak, kum thawngkhat uk nak, le nata bik can ih van le leilung a siat ding mi tiang a huap ih mithiang a lawr theh veten a thok ding a si.\n(d) Khihhmuh mi thuahhnih\nKhih hmuh mi thuahhnih ti mi hi na zoh duh, na thei duh men ding.Tih duh san sawn cu, hmailam ah ziang a cang ding( Prophecy) ti ih an sim mi kha tu ah le a hrekkhat cu a rak famkim zo men ding, cule a tanglai mi pawl cu a ralai ding mi ni ah a famkim leh ding.Tahthimnak ah Joel ih phuan mi 2: 28-32.Joel ih a phuan mi cu Pentecost ni,Messiah a zum tu pawl ( Jew) par ih thlarau thianghlim burh mi in a hrekkhat a kim zo ih Jesuh a voihnih nak a ra ding ih mi hmuahhmuah hnen ah thrarau thianghlim a burh tik lawng ah a za ten famkim a si ding.\n(e) Profet sual\nPathian ih profet pawl lawng si lo mi profet tla an rak um.Cu pawl cun sual can ah si seh do awk nak a um can khal ah daih nak le thansoh nak ding lawng an sim theu.Asinan her dang lam nak a um cuang lo.\nThukhamthar\n1. Thuthangtha pawl\nThuthangtha cabu pawl hi mi ih theihbik mi le nel bik mi a si.Si hman seh la zum tu mal te lawng in a sim duh mi le a huap zat an thei.\nHi cabu pawl in Jesuh ih thuhla pawl a sim theh tum lo.Antumkhal le an sim khal le an theh thei cuang lo ding( 21:15).Bung 84 in Jesuh Khrih ih kum thum sung a tuahtuan mi thuhla pawl a sim. Cang 89 ihsin 84 in a sim.Bung 28 in dung ta bik Bethany a thlen ni le a hrekkhat thil cang mi pawl cu thuthangtha 1,2,3 ah kan hmu thei.Mi 5000 rawl a cawm mi cu anpali ah kan hmu thei.Thil cang mi pawl hi a sangsang ten a um thluh lo, a peh aw thluh lo.A cang mi thuhla pawl ih tikcu can vek in rem an si.\nA cang mi thil pawl hi peh tleih naknei in a sangsang ten an um ve ringring lo.Cu pawl tla cu:\nA sangsang te ih rem mi…a cang mi pawl ih tikcu le can zoh in rem an si.\nCaan zem le pek daan…(Mtt8:1-17) ih mangbang za pali hi hmin sin aw.A pakhat nak ah, Jesuh Khrih a taksa ruangpi thawn aum nak ah timi in leitlun ih a um lai thu a sin duh, a dam lo mi Israel pawl a tuamhlawm hai.A pahnih nak ah,Jesuh cu a taksa ruang pi a ra lo nan Gentel mi pakhat a dam ter.Piter nupi ih nu tidam a si lai ah cun Jesuh cu a mah taksa thawn a um.Neta bik mi bur pi a dam ter.Hi mangbang za pali pawl in Jesuh Khrih lei tlun ih hna a tuan mi pawl, zaangfah nak can sung ih tihdam nak a hna tuan pawl fiang te in a lang er.Jesuh a voi hnih rat nak ah Israel mipi pawl cu hmunkhat te ah hui khawm an si ding ti mi in a thlun ding. Cumi theh cun kum 1000 uk nak sung ih hna a tuan dan na hmu ding a si.\nNuncan(or) thlarau lam… (Mtt 9:23-24) mithi atho ter ih mitcaw pawl khua an hmu zo.Tong thei lo pawl ih ka cu onsak a si zo.Mipakhat ih rundam nak a ngah dan vek a si lo maw.\nThuthangtha Johan sung ih thil cang thuhla cun Jesuh ih thu a sim mi ( or ) a tong mi pawl hnen ah a hruai hai.Tahthimnak ah (Johan 12:20-26)Greekmi pakhat in Jesuh a va tong, cu mi cu, rundam tu cu faanghum thawn pehpar aw mi tong ding ah hma a hruai asi.\nThuthangtha Jesuh Hminsin nak Rong( color) Bungcang\nMate Siangpahrang Pawpi Sendup Jud 8:26\nMak Saal Cawcang Sentleu Saam 22:6\nLuk Minung Minung A raang Thup 19:8\nJohan Pathian Nimkau Mepian Exo 24:10\nKumzabi a rei hnu thuthangtha pali sung ah Jesuh a si nak vek ih thlir dan pali pawl tarlang ding ti mi cu hi lei tlun cangan tu pawl tuankhawm nak in a cang thei mi thil a si lo.Bible sung ih a tul mi thil hmuahhmuah cu Thlarau thianghlim ih hril mi an si.Tahthim nak ah, Mark le Johan sung ah sansiar nak a um lo.Saal le tan nak hmun nei lo mi Pathian Fapa hrang ah cu tivek a tul ve lo.Asinan Jesuh cu siangpahrang a si ti sim nak ah le minung Fapa a si ti sim nak ah cun a tul .\nA cancan ah cun thuthangtha pawl ih ngan mi pawl hi bangaw vek an sinan a tak ah cun an bang aw lo.(Jn 2:13-25) sung ta vek in Jesuh Khrih ih biak inn thianfai nak cu hnatuan a thok naka si ti in kan hmu thei nan, Mahtte,Mak le Luk ah cun a cem nak lam ah a lang.\nThuthangtha cabu sung ta thuhla a bangawk lo nak hi an kalhawk ruangah a si lo.Thuhla an bet sal theu ruang ih cang mi sawn a si.Jesuh lupar ih an tar mi ca tlang a kim ten na thei duh le thuthangtha pali sung ih an ngan mi pawlkhawm aw la na ngah ding\" Nazeret mi Jesuh, Judah siangpahrang.\nCu tivek ih a danglam nak a um tinten cu mi danglam nak in sullam le thupit nak anei ringring.Zohthim ding ah,(Mtt 10:24) sungah Jesuh cu zirh tu le Bawi a si ih kan nih cu saal le dungthlun tu kan si.(Luk 6:40) sungah kan nih zirh tu kan si ih zirh kan tummi pawl cu dung thlun tu hi a si.( Mtt 7:22) sungah zum lo tu pawl cu siangpahrang ih hnatuan tu tin a tar lang.Asinan ( Luk13:26) sungah an nih pawl cu miphat tu pawl khawmnak an el ti thu a tar lang.( Mtt 18:12-13) sungah 99 thuanthu Pathian in thil fate par ih a ngaih ven zia a lang ter.A sinan (Lk 15:11-17) ah cun nun sir kan tul lo ti ih mah le mah a zum aw tu Pharises Pawl nunsim nak ah a hmang .\nThuthangtha cabu pawl pakhat le pakhat rual rem te si ding in angan tum tu pai hrang ah cun a tumtah mi a thelh a si.An bang awk nak par ah si lo in an danglam nak par ah a thupit nak a lang.Jesuh Khrih mi sen pi hnen ih hna a tuan nak cu phunthum in kan theithei a si:\n-Judea pawl hnen ih kumkhat sung hna a tuan nak( Jn 1:15; 4:54).\n-Galilee pawl hnen ah kum 1 le thla 9 hna a tuan nak( Mtt 4:12-18:35; Mk 1:14-9:50;Lk 3:19- 9:5; jn 5:1-10-21).\n- Perean pawl hnen ih thla 4 or 5 hna a tuan nak ) Jn 10:22-11:57).\nA hmai sa thuthangtha 3 cu synoptic ( Hmutlang)tu ti in an ko, Ziangah tile an sim mi pawl\na tlangpi thu in a bang aw.\nJohn ih thuthangtha cu Autopti ti in an ko90% hnak ih tamsawn a hman mi thil pawl, an tongkam in a sibik nak a lang ter.John siar lo a dang pathum pawl cu thuanthu lam huai in a cang mi pawl an khum ruangah ziang tin rundam kan si thei ding ti hi tam an tar lang lem lo.A dik a si, an Pathum ih bungcang pawl cun zum nak ih rundam kan si Jesuh ah, asinan a famkim mi rundam nak zirh nak thei ding cun Rom cabu na thlen hlan lo na hngak a tu a si.\n(a) Olive tlangpar ih thusim mi pawl theihfel nak\nAsile Mtt24: le 25 hi hmai sabik ih na siar mi kan ti ding.A sung ih a ngan mi thil a cang mi pawl in thinlung thatho nak, phur nak na nei ding.Cu vek thotho in na khawruah har mi a um ve ding.Thusuh nak phunphun na thinlung in na ruat ding.Zo si? Ziangtik ah?Ziang thathnem nak I pe ka nun nak ah?\nCu mi pawl theih thiam thei nak ding ah tawhfung pali a um.\n(1)Cuih thu pawl cu Israel pawl hrang a si ih kohhran thawn pehpar awknak a nei lo.A taktak ah Olive tlangpar ih thusim nak ah kohhran a khih hmuh tu pakhat te hman a um lo Jew pawl a khih hmuh duh nak san pawl kha hminsin aw.:Hmun thianghlim,Jerusalem biakinn asi; (24:15); Judea( 24:16) Sabbath ni ah khual tlawng hlah(24:20).\n\"Hril mi\" hi mi tongkam ruangah mangbang in um hlah( 24:22,24,31).Hi tongfang in kum 7harsat nak sung ih hril a si mi pawl cu van ah kol an si zo.Cu vek thotho in 25:40 ih Unau pawl ti mi in Jew unau pawl a sim duh mi a si.\n(2)Cu mi cu a ralai ding mi can pawl thawn a peh aw ko nan, a cang zo mi le a cang rero lai mi thawn pehpar nak a nei lo.\na.Kum sarih harsat nak( 24:4-28).\nb.Jesuh Khrih a voihnih rat nak( 24:30).\nc.ram thuthen nak( 25:31-46).\n(3) Cuih thu sung ih hmuh mi thuthangtha cu ( 24:14) uk nak ram thuthangtha a si ih zangfah nak can ih an phuang mi thuthangtha a si lo.\nThuthangtha pakhat lawng a um cu mi cuzum nak in rundam kan si.Asinan tikcu le can a bang awk lo vek in thuthangtha ih sawh duh mi pawl an danglam ve men thei.Thukham hlun ah cun pathian ih hmuh mi le sim mi pohpoh an zum ah cun rundam an si.A tu kohhran san ah cun zum nak in Jesuh ah rundam kan siih in tiam cia vek in a ra sal ding ih van ah in hruai ding ah cun a mah Jesuh Khrih na zum a sile rundam na si ding ih hi lei tlun a rat sal tik ah 1000 uk nak ram ah hruai lut na si ding.Cu mi cu 1000 uk nak ram hrang ih thuthangtha a si.\n(4)Cuih thu cu Jesuh uk tu si ding ih voihnih rat sal nak thawn a peh aw ih thianglawr thawn ziang hman apeh aw lo.Jesuh rathlan ah minung thinlung bang ter tu, tih nung za thuthen nak a thleng cih ding ti hi a si.Thawhsal nak lam a khih hmuh lo.Mithiang a lawr hlan lo van ah tihnung za hminsin nak a um lo ding.Thianglawr nak ah thuthen nak a umlo ding.Thawhsal nak ti mi hi a thupi zet mi thianglawr nak ih phenthlama si.\n(24:40-41) sung ih lak soh a si mi pawl cu thuthen nak tong ding in lak soh mi an si.A tang tu hmuahhmuah cu uk nak ram ah an lut ding.Hi mi cu thianglawr tik ih a cang ding mi thawn a linglet mi a si.( 25:3) sung ih fala aa panga in rundamnak a nei tu kum 7 harsat nak sung ih um ding Jew pawl a sim duh mi a si.Fala fim pawl cu, Jesuh voihnih nak rat tik ah a um ding mi mopuai nak ih rat el ve ding mi Jew zum tu pawl an si.\nOlive tlangpar ih thu a sim mi hi Israel ram lawng thawn pehpar aw mi an si ti in a san kan let ruangah hi mi thu cu kan nih thawn pehpar nak a nei lo tin a si lo.Nineta bik can ih um kan si, Jesuh rat nak can a nai zia, ralring te ih kan um a tul zia, cu le mi tampi rundam si ih Pathian thinheng nak ih sin an luat thei nak ding ah thuthangtha sim a tul zia in theih ter a si.\nB.Bible sung ih cati sen thawn ngan mipawl\nA netabik ah, Jesuh Khrih ih tongkam pawl cati sen ih ngan mi pawlkhal an tumtah mi an thelh a si.An thil ti dan hi Jesuh ih tong mi pawllawng hi a thupi le thawk khum pi a bang. Bible thawkkhum nak ah degree deuh le deuh lo ti a um lo.Bible cu a thok ih sin a cem nak tiang Pathian ih thawkkhum mi a si( Ziangkhal le, Jesuh ih tongkam nahawl,na zingzawi a si le ca tisen ih ngan mi bible in tampi a lo bawm ding a si).\n( 2) Dungthlun tu cabu( Acts)\nJ.B Phillip in \"a cang rero mi kohhran tleirawl\" ti in hmin a pe.A tha zet mi thulu a si ih cu ti vek in na ruat ve ding ti ka bei sei. Cuih thulu cun thaten a tar lang.\nA sung ih a um thuhla pawl cu Jesuh Khrih van a kai ni ih sin Pual thawng a voikhat tlak nak tiang AD 30- 63 kum 34 a rei mi thuhla pawl ngan khawm mi a si.\nPita cu bung 1: 12 sung ah a thuk zet ih cangvai tu a si ih cu mi theh ah Paul in a lai ih sin a cang vai ve.Hi ca bu in thuanthu pawl famkim zet in a sim or a tar lang lo.Asinan kohhran hmaisa pawl an thlarau thazaang a cak nak ding ah thlarauthainghlim ih hril mi pawl lawng ngan khawm mi a si.\nA thupi deuh mi thuhla pawl cu a tanglam ta vek in then an si:\nAD 30-37- Jesuh Khrih lakso nak ih sin Stephen a thih ni tiang( 1-8).\nAD 37- 40- Sual a pianthar nak ih sin Jerusalem ih voikhat a rat sal nak tiang ( 9)\nAD 40-42- Cornelius pianthar nak ih sin Paul Antioch ih a thlen ni tiang ( 10-11).\nAD 44- James a thih nak ih sin Herod thih ni tiang ( 12)\nAD 45- 47- Paul a voikhat missionary khul tlawn nak ( 13-14)\nAD 48 – Paul missionary kal lak ih a rei mi can le Jerusalem Counsil khala tel( 15)\nAD 50 -54- Paul a voihnih missionary khual a tlawn nak ( 16-18)\nAD 54 -58- Paul a voithum nak missionary khualtlawn ( 19-21)\nAd 58 – 60- Paul Caesarea thawng a tan nak ( 22- 26).\nAD 60 – 63- Paul Rom khua a tlawn nak le thawng a tlak nak( 27-28)\nThuthangtha cu Jew pawl hnen ah sim hmai sa a si ding, cu mi theh le Gentel pawl hnen ah sim a si ding ti ih Jesuh thupek a famkim nak thu cu dungthlun tu cabu sung ah an tar lang (1:8).Bunghmaisa lam ih mipi cu Jew pawl an a si.Asinan Pathian ih minung tam sawn in a thunung an hnawl ruangah thuthangtha cu Gentel Pawl hnen ih sim le phuan nak a si. Thuthangtha, I srael pawl hnen ih a tlan nak cu 28: 28 ah tha ten a khum a si.\nThlengawk nak cabu ti in tla an ko rero theu.Ziang ah ti le daan san ih sin kohhran san ah Judah biak nak ih sin Khrihstian biak nak ah ti in a theng aw mi pawl hi cabu in a khum theh ruang ah an ko nak san a si.\na.Thlarau thianghlim co hlan nak\nDungthlun tu cabu sung ah zum tu pawl phun li kan hmu thei.Asinan thlarau thianghlim an co hlan dan thawn pehpar aw mi an thuhla pawl zoh vivo tik ah thil a phunphun ruang ah thlarau thianghlim an co hlang dan pakhat hman an bang aw lo ti cu kan hmu thei a si.\n(1) Dung thlun tu 2: 38 ah Jew pawl cu an nun sir aw in tihnim nak an lak tik lawng ah thlarau thianghlim an co.\n(2) Dungthlun tu ( 8: 6; 12- 17) sungah Smaria pawl cun an zum. Cang 6 ih tihnim nak an lak, cu le dungthlun tu pawl in an par ah kut a pharh lawng ah thlarau thianghlim an co.\n(3) Dungthlun tu 10: 44- 48 sung ah Gentel mi pawl cu an zum le ve ten an co.Thlarau thianghlim an co hnu lawng ah tihnimnak an co.\n(4) Dungthlun tu 19: 1-6 sungah Johan ih dung thlun tu hrek khat pawl cu an zum cang 4, tihnim nak an lak cang 5, Paul in an par ah kut a pharh lawng ah thlarau thianghlim an co.\nTu lai ah a pathum nak a si…zum, thlarau thianghlim co hlang, cu le ti hnim nak lak hi a si.\n(b) Dungthlun tu ca bu tulai rundam nak\nTu san ih a cang leuhleuh mi a sangsang te ih feh dan cu bung hra nak ah a um.Israel pawl in rundamnak thuthangtha an hnawl ruangah cuih thuthang tha cu Gentel pawl hrangah a cang.A sangsang te vek in (1) zum (2) Thlarau thianghlim co hlang hnu lawng ah(3) Tihnim nak lak.Ziang mi a si pei tu san Jew pawl hragah?Gentel pawl thawn a bang aw.Israel cu rei lo te sung hnawl mi an si ko nan a tu ah cu \" danglam nak a um nawn lo\" ( Rm 3:22b).\n(b) Thlarau thianghlim ih huham thiltih thei nak\nDungthlun tu cabu sung ih in zirh duh mi pakhat cu thlarau thianghlim ih huham thil tih thei nak hi a si.A hril mi vek in a cang vai, milai si nak ih dotheih mi a si lo.A nih cun a danglam zet mi thil tih dan pawl a hmang ruangah zo hman ih kham thei rual a si lo, mi tam pi ih tih sual mi theu cu thlarau thianghlim kham le pungsan pek an tum theu nak hi a si.Thlarau thianghlim hmin sin nak pawl thli, thaw, tidai, meisa mero tla an si.Kan zoh mi pawl hi dung thluntu sung ih kan hmuh mi thlarau thianghlim hmuhsak nak pawl an si.\n(3)Cakuat pawl\nCakuat pawl zingzawi nak ih ropi zet mi tawhfung pakhat cu zum tu pawl nun nak ah ziang si a sawh duh, zum tu pawl tuah mi ah ziang si a sawh duh ti mi a dang te ih ret thiam,zoh tiam le then thiam a si.Rom, Efisa, Kolosa ca kuat pawl hi cutivek ih rem mi an si.Bung hmaisa lam cun si nak a sim a duh ih, bung neta lam ah cun tuah tuan ding mi a sim theu.\"Jesuh sung ah \" ti mi in kan si nak a sim ih \"Bawipa sung ah \" ti mi in kan um nak ding hmun a sim.\nA tul rori mi le a thu pi lo mi kha then aw ter aw.(Rm 14:5) sungah Paul in \" an mah ciar in an thinlung sungah fiang ter ta hai se\" ti ah a ti.A ti duh mi sawn cu mah hrang ih duh hril nak a si.\nRuah dan phunphun or a danglam mi ruah nak hrang ah hmun a um a si.Asinan nan Apostle cun a hram pi a si mi zum nak thawn pehpar aw in a sim lo. A bang aw lo mi nuncan ziaza thawn pehpar aw in a sim mi sawn a si ih cu pawl cu thil tul zet a si lo.Bible in thukam thawn pehpar aw in a sim tik ah mi pakhat ih ruah nak hrang ah hmun a um lo.Asinan a thupi lo zet mi hrang ah le ruah nak a phunphun hrangah hmun a um.\nKorin pawl hnen ih kuat mi sungah Paul in hi tin a sim; \" cuticun ziangbang tluk lamzin a va si khal le laansuak thei nak ding ah mikip hnen ah an nun dan vek in ka nung vivo\" ( I Kor 9:22b).Mihlo pawl rundam an si thei nak ding ah cun Bible um tu dan pawl hnawl a tul ti nak a si maw?A tican cu cu ti vek a si lo.Pathian thu thawn a kalh aw lo mi can tha pawl a pek duh mi sawn a si.\nHmun dang ah khal hi tin a sim \"Mithiang pawlhrang ah cun ziang hmuahhmuha a thiang theh\" ( tit1:15) ah a ti.Hi mi bungcang te lawng kan zoh ah cun ca thalo pawl, zuk thalo pawl, nuncan thalo pawl tla a thinghlim mi an bang.Asianan cu ti vek ti can pawl cu a sual mi a si.Hi mi bungcang in sual a si lo mi, a tianghlim mi nuncan ziaza pawl a sim duh mi a si.\nZum tu pawl cu daan tang ah an um lo nan, thukham thar sungah cun thupek pawl thlun ding ah a forh.Ziangkhal a si le cuih thupek pawl cu daan tat duh ruang ih pek mi si lo inzum tu pawl nuncan ziaza tha an neih theinak ding ih khih hmuh tu sawn a si.\nThulun nak ti mi hi kan taksa ruang pi ih a tek a si ti kha kan hngil lo pei ( Hosea 6:3; Mtt 13:12).Hi mi cu minung fimthiam nak ih ngah mi a miat si lo in thulun nak ih ngah mi a miat sawn a si.\nA hrek thu dik le thu hman pawl cu minung theih nak in a ban lo, theihthei rual a si lo ruangah zum nak thawn cohlan tulmi khal a um.Tahthim nak ah thumkom Pathain; a rual aw mi Jesuh ih Pathian sinak le minung si nak; hril cia nak; le minung lam ih tuahtul nak tla an si.\nA siar mi bungcang kha thaten siar aw la hmin, ai awhnak hman mi pakhat ah na thin lung pe aw.( Efi 2 sung ih\" nangmah\" cang khat le pahnih ti mi cun Gentel zum tu pawl a khih hmuh mi a si ih cang thum sung ih \"kan nih\" ti mi cun Paul Jew zum tu dang pawl a sim duh.(I Jn 2:28) sung ih \" nan nih \" ( Ca siar tu) a mah thawn nan peh zom awk nak ah cun hmun ringring ko uh; cu ti cun a mah a rat tik ah ral that nak in kan khat ding ih a ra thlen ni ah ning zak in kan ca ngan tu or dungthlun tu pawl relh re ro a tul lo ding.\nThla rau thianghlim in tong fang dangdang a hman tik ah, a tican pawl tla a tlang pi thu in in an thleng aw ve.Tahthim nak ah, zum tu pawl cu nauhak vek kan si, a tong fang hman mi a bang aw lo.Nauhak ti mi cu Pathian inn sung sang ih tel ve a si ih fapa or fa tih mi cu tleirawl vek ih zoh mi a si.Ca kuat pawl ih thuanthu a si mi dungthlun tu kan siar,kan zir le kan zingzawi lawng ah kan zir mi cakuat pawl par ah hlawk nak kan ngah ding.(Kal 2:1-10) cu ( Att 15:1-29); I le II Timothy cu Act 16 ah an thuanthu kan hmu thei.\nRom hleikhat theih fiang nak\nHi bung hi mi theihdan hnak ih a thupi zet bung a siruangah a hlei ce ih kan zohnak tla a si.Pathian ih khawkhan dan a hleice in Israel mi pawl ih hmailam can theih nak ding ah fel te ih tuah mi Rom 11 ih a ti can cu a thupi zet mi a si. Cu mi pawl theih thei nak ding ah tawhfung paruk a um:\n(1)Cang 1 le 2 na zir tik ah \" a za ten, pumhlum\" ti mi tongfang hi na ruah nak ah rak bet aw.A thuhlawm pi in a dil ruangha Pathian in a mi pawl a hnawl hai a sinan \" pumhlum\" in a si lo. A mah paul ih si nak zoh in a theihteih a si.\n(2) cang 11 nak na zir tik ah \"dungta bik ah \" ti mi tongfang kha na ruah nak ah rak zem bet aw.Israel mipi pawl an tlu an bah ti cu Paul in a pom a sinan an bah or tluk kumkhua lo ding ih dung ta bik khal a si lo.Hmun khat te ah lak khawm an si leh ding.\n(3) Cang 13- 24 sungah Paul cun Gentel mi pawl hnen ah thu a sim, Pathian ih kohhran mi pawl hnen ah a si l o ti kha cing ringring aw. Hi mi bungcang sungah kohhran ti mi na siar ngah a si le, Rak hnawl men aw.Run dam mi hrang ah kohhran mi pi pawl cu tacik khen an si ti mi cu a cang thei mi a si lo( Efi 4:30).\n(4) cang 17-24 sung ih a tha mi olive kung in kumzabi tamtak can tha sunglawi a nei tu pawl a sim, Israel ram cu a si lo ti kha na hngilh lo pei.A thupi zet mi pakhat a si.Pianphung tek mi pawl cu Israel mi pawl an si ih hram lak ih Olive teek pawl cu Gentel pawl an si.Israel cu Pathin ih hril mi Olive thing ih pianphung teek an si.Asinan can tawite sung hnawl an si, Gentel mi hrang ah cun can tha sung ih um an si.A tu Pathian ih tumtah mi cu Gentel mi pawl kawhsuak hi a si ( rundam) ( Att 15:14).\nOlive kung in Israel a khih hmuh na ti a sile Israel sung ih sin Israel a thanglian, I srael sung ih sin Israel a hnawl, Gentel cu Israel thawn a peh aw, Israel sung ih sin Gentel ngawl an si men thei.Israel cu Israel thawn an peh aw sal.\n(5)Gentel pawl an kim tik ah cang 25 tih mi in thiang a lawr a si tik ah Jesuh ih mo a si mi Gentel pawl lak soh an si ding ti mi a khih hmuh a si.Cu le Pathian le Israel a peh zom nak a thar in an thok sal ding.\nGentel pawl ih can ti mi tahwn na rawi lo pei (Lk 21:24).Hi mi in a tu ih kan din hmun le Israel pawl Gentel kut tang ih an um lai thu a sim.Cuih can cu Jesuh voihnih rak nak can thawn a nai aw zet.\n(6)Cang 22 nak na thlen tik ah na ruah nak ah \" a zum tu pawl\" ti mi tongfang kha rak bet aw.Israel lak ih sin a zum tu hmuahhmuah cu rundam an si ding.Israel ram sungih zum lo tu pawl cu Jesuh A thu neih nak thawn a rat sal tik ah a siat suah hai ding ti in bungcang dang khal ah kan hmu thei.\n4.Thuphuan\nBible sung ih a har bik mi cabu a si ih Pathian hnen ih sin rami tongkam or hmuhsak ti in tla an ko.Zum tu pawl ih an hril theu mi cabu khal a si.Mitam pi in an duh zet ruangah mangbang ding a si lo, ziangah ti le a sungih a um mi pawl cun mi thinlung a khoih ih theih duh nak thinlung a pe cu le a mawizet mi cabu a si ruangah mi tam pi in an duhzet nak san a si ih, duhding tlak cabu khal a si.\nCabu menmen a si lo mi thuphuan ca bu on nak ding ih a tul mi tawhfung pawl tla cu a tang lam ta vek an si.\n(1) A hmaisa bik ah hi cabu hi thuthen nak thawn a khat mi cabu a si ti kha na theihfiang a tul.Bung 4 le 5 vek in biaknak hrang ih a mawizet mi thuhla pawl vorhkhat mi a si.\n(2) A hmailam bung 3 sung ah Jesuh cu kohhran sungah cipciar tak ih thuthen tu a si ti a sim.Thuthen nak cu Pathin ih inn ih sin a tan ding ti mi in a kim ter zo a si.\nKohhran pasarih hnen ih cakuat mi pawl cu a tanglam ta vek an si.\n*Hi kohhran pasarih pawl hi Johan san lai ih a um ngaingai an si.\n*Kohhran san cu Pentecost ni ih sin thianglawr tiang a si.Himi hi khristian thuanthu fehdan thawn a mil aw mi a bang.Bung 4 ihsin a cem nak tiang kan zoh tik ah leitlun ah kohhran a um dah ti mi voikhat te hman a tar lang lo.\n(3)Thuphuan 4:1-19:5 tianghi a thupi zet mi bubgcang pawl an si.Kum 7 harsat nak sung ih Pathian thu a then dan ding pawl thawn a peh aw mi a si.Thuthen nak pawl tla cu:\n*Tacik pasarih\n*Taw tawrawt pasarih\n* Kheng pasarih\nTacik, tawtawrawt, kheng cun kum 7 harsat nak ih a cem nak lam le Khrih uk nak ram on nak ah a lo hruai ding a si.thudang tamzet cu thuthen nak pahat le pakhat karlak ah zep in a um.\na. Tacik khen a si mi Jew mithianghlim 144000( 7:18)\nb. Kum 7 harsat nak sungih Gentel zum tu pawl ( 7:9-17)\nc.A cakzet mi le vancung mi le cabu fate( 10)\nd. Theihpi tu tetti pahnih(11:3-12)\ne.Israel (nunau) rulhreng(12)\nf. Sahrang pasarih(13)\ng.Zion tlang par ih Jesuh le mi 144000(14:15)\nh.Van cung mi le kum khua daih thuthangtha(14:6-7)\ni.Babylon tlu thlang ding ti ih thu than nak(14:8)\nj.Sahrang bia tu pawl hnen ih ralrin thu(14:9-12)\nk.Rawl khawm caan(14:14-20)\nl.A siat ral ding mi Babylon(17:11-!9:6)\nThuphuan sungih thuanthu pawl hi a sangsang te ih rem mi a si lo.\n4.Bung (19:6-22:21) hi kum sarih har sat nak thawn a peh par aw a si.\na.Jesuh khrih voinih a rat nak\nb.Kum thawng khat Jesuh uk nak ram\nc.Tohkham rang thu then nak\nd.Kum khua um nak ding ram\n5.A tlang pi thu in,a tlun le tang ih a peh par mi thu le bible bung cang dang ah hmin sin nak vek in a ti can an let lo le,kan hmuh mi thu la pawl hi a si nak vek cekci ih laak a tha.Vei tam pi a thu hlawm sung ah a ti can cu sim fiang a si theu.\na.Arsi pa sarih cu kohhran pa sarih ih van cung mi pawl an si(1:20)\nb.Sui mei sa vaan nak pa sarih cu kohhran pa sarih a khik hmuh (1:20)\nc.Rul hreng khuasia or Satan a hmuh sak( 12:9).Hmundang ah cun,athuhlawm pi ih sin a tican hi tih fiang ter a bang theu.\na.Raang sen cun do awk nak a khih hmuh ( 6:3-4)\nb.Tacik pathum nak in rawl tampi a sim duh(6:5-6)\nBible bungcang pawl khal in a tican hi simfiang thue.Tahthim nak ah 13:2 sung ih Tlavang, Vom, Pawpi pawl cun Greece, Persia Babylon ih uk nak ram ti in Daniel bung 2 le 7 ah a sim.Ti pi thuanthum sung ih a suak mi sahrang pawl in a sualzet hi ram pawl ih hmuihmel an keng.\n(5)Bible ih simfiah lo mi bungcang pawl cu a tican sim lo in, a famkim ding tikcu can hngah hi a tha bik.A tik cu can a thlen hlan lo theihfiang a theih loh ding mi thuhla pawl bible sungah a um.\nThuhar um nak hmunram\nMinung pungsan or a sersiam a si ve mi rannung pawl\nVoitam pi minung ih pumpi tek pawl cu Pathian in a nei ve tiin puh a sitheu.\"Bawipa in mi ding pawl cu a zoh ringring hai ih an au nak khal a thei\" ( Saam 35:25).\"A thlathawn a khuh dingih, a lo kilkhawi nak sungah na him ding\"( Saam 91:4a).Thlarau a si mi Pathian in, mit le hna nei lo, cu le thlam le pungsan khal a nei lo.Kan fiang thei nak ding ih hman mi an si.Cu cu hi tin tla an ko,minung pungsan\nMinung pawl ih umdan ziaza vek in bible in minung tongkam a hmang theu.Tahthim nak ah \" Pathian a sir aw\" ti mi tongkam kan hmuh tik ah Pathian in sual a tuah ruangah a riah a sia ti nak a si lo.A \"sir aw\" ih a tican cun minung in thulun nak ih sin thulun lo nak lam a pan tik ah Pathian khal thlasuah pek nak ih sin thuthen nak lam pan a tul theu ti nak a si.Tongfang dang kanhmang a si le minung pawl an thlengawk bang tuk in Pathian khal a si nak a thleng aw ve( Minung pawl an thlengawk dan thawn mil ding in a um).Cu mi cu Pathian a sir aw kan tih theu mi cu a si.NJKV bible sungah cun \" a sir aw\" ti hmang lo in tu san hrang ih a tha sawn ding mi\" thum, nemter\" ti mi tongfang a hmang.\nPathian ih a si nak ciah cu mitthawn hmuh theih a si lo nan pungsan nei in minung hmai ih a lang nak cu \"theophany ti in an ko.JesuhKhrih nau te vek in a suah hlan, mi hmai ih a lang awk dan pungsan cu\" Christiphany ti in an ko, a san cu ,Jesuh Khrih mi hmai ih a langawk dan) .Thukham hlun sung ih \" Pathian ih vancung mi\" ti mi cu Jesuh khih hmuh mi a si( Gen 16:11- 13; 31:11,13; Exo 3:2,11; Jud 6:21-22;13:18;Hos12:4-5;Gen32:30).\nPathian ih lungkim nak\nPathian ih lungkim mi lawng tuah ding in a tu le tu a sim theu ti mi in ( I sam 16:14) vek ih a harsa mi bungcang pawl kan theihfiang nak ding ah tampi in bawm a si.\"…Bawipa fial mi khawsia in a hrem\".( KJV bible ah cun Bawpa hnen ih a ra mi thlarau sia) ti in a um.Pathian hnen ih sin thlarau sia a ra thei lo a sinan a fial thei a si.Satan in Jod ih neih mi hmuahhmuah long theh hman seh la Job in hi ti in a ti\" Pathian in a lak sal theh\" ( Job 21:21b).Isaiah sungah Pathian in \" thlasuah nak le thihhlo harsat nak tuah tu ka si\" ( Isa 45:7) ti in a ti.Ziang ah ti le thihhlo harsat nak thleng ding a siang ruangah cuih thihhlo harsat nak cu a mai tuah mi vek ah a cang ti nak a si.\nA pahnih nak aiawh tu\nMi pakhat ih tuah ding mi cu midang in aiawh an tuah sak khal le a mai tuah mi ti in kawh a si theu. Joshua in camsiat nak le thlasuah pawl cu Israel mipi hmai ah a siar ti in ( Josh 8:35) in in sim.A sinan danpek sal nak sung lam kan zoh sal a si le Levi pawl in Joshua ai ah an tuah sak ti kan hmu thei a si( Deut 27:14).\nPathian le Minung hnatuan dan\nPathian thu a si mi bible an zir vivo le a danglam mi Pathian le minung an kom awk dan nahmu ding a si.Pathian in a mai tuah ding mi cu a tuah fel vek in minung khal in a tuan vo a tuah fel a tul.minung in Khatlam le khatlam a rem awk dan ding kha a zoh thiam a tul a si. ( Efi 1:4-5) sungah Pathian in mi a hril dan kan hmu thei vek in ( Johan 3:16) sungah minung lam ih tuah ding mi tuanvo a um ve.Pathian in mi a hril vek in minung khal in a mah Pathian hril a tul ve.\nAn hnatuan dan cu rundam nak thu ah khal kan hmu thei.Bawipa cu in rundam tu a si\n( Efi 2:8-9).Ka nunnak ah Jesuh cu in rundam tu a si ti ih zum nak thawn kan co hlang ding can cu ret a si ti cu bible le nitin kan hmuh ton mi in in sim a si.\nIn kil ven nak thu ah khal a hmuh theih a si.Zum tu pawl cu Pathian huham thawn kil ven mi an si( I Pet 1:5); cu mi cu Pathian lam a si.A sinan zum tu \" zum nak thawng in\" ti mi cu minung lam a si.\nA mah Pathian lawng hi a si in ti thianghlim ter thei tu( I Thess 5:23), a sinan thianghlim ten um ding in thu pek mi kan si( I Pet 1:15-16).\nHnatuan nak ah khal kan hmu thei.\"Bawipa in inn cu a sak lo ah cun, inn sak tu pawl ih hnatuan nak cu a lak a si\" ( Saam 127:1).Hinah ah Pathian lam le minung lam a tel dan ol le fiangte in kan hmu thei.Tahthim nak kan lak mi pawl ih sin kan zir ding mi cu\" A bang aw lo mi pahnih khal rem aw ding in tuah tumhlah! A kalh aw mi pahnih kha co hlang sawn aw\".\nThudik\nThuanthu za ten zohhnu lawng ih theih thiam a theih mi thudik a um theu.Cu ti vek thu sung ih sin cangkhat lawng kan lak tik ah Tulsam a nei mi or a famkim lomi vek ah an cang theu.Nauhak hmuahhmuah si lo in nu le pa thu a ngai tu lawng kum rei pi an nung ( Efi 6:13) ti mi hi a tlun le tang ih pehpar mi thawn kan zoh ah cun a tlang pi thu ih a dik mi a si.\nA tican simfiang nak tawkfung\nBungcang pakhat in a tican simfiang dan pakhat lawng a um ti khan a cing ringring pei.A sinan cu mi bungcang cun hmun khat or hmun tampi ( kan nunnak) ah thazaang a lo pe thei ih nun a lo sim thei.( Job 23: 10 ) kha tahthimnak ah kan zoh ta ding, \" I hniksak a si le sui vek in ka thianfai zia kha a thei ding\".Job cun hi ti in a ti Pathian hmai ih hniksak tong mi ka si ah cun thurel cak nak ah mawhnei lo ka si ding.A nih cu miding fel sual nei lo si hman seh la a rualpi pawl in a tuar nak cu a sual nak ruangih tuar mi a si an ti.( Job 23:10) ih a tican sim fiah dan cu a si. A sinan cuih bungcang cu kan nunnak ah hniksak nak kan tuar ruangih kan ngah mi hlawk nak ti in tla kan la thei.A rualpi pawl in a nuncan ziaza an er a si.Sui er tu cun sui par ih a hmel a hmuh hlan lo sung hnawm pawl a thiangfai ter theu a si.\nKhur le ram thawn peh tlai in a cang mi\nBible hi Israel ih khur le ram thawn pehtlaih aw ih ngan mi a si.Saklam a ti tik ah Israel ih sak lam ti nak a si.Cuih hmun le ram ah cun mangbangza a si mi nikhua a um.Lei lung an ti tik ah bible ih hmun le ram a si mi Mediterranean leilung , hmun le ram hi a si.Paul in thuthangtha cu leitlun hmun za kip ah a thleng zo a ti tik ah( a mai san ah)( Kolo1:6), kan nih in a tu leitlun ih a um mi ram fa tete a si mi Aztecs Incas ah khal a thleng zo ti in a thleng zo ti in a tican lak ding a si lo.A sim duh mi sawn cu Israel ram ah a thleng thu sawn a si.\nKhrih thuthawn a khat mi cathianghlim\nBible ih hmun tinkim ah Bawipa Jesuh thu hawl ding kan si.Jesuh in Jew mi pawl hnen ah ca thianghlim in a mai thu a sim ti ah a ti( Jn 5:39). Dungthlun tu pahnih thawn Emmaus lam pan ih an feh lai ah Jesuh in cathianghlim sung ih a mai thu an ngan nak hmuahhmah kha a hnen ah a sim fiang( Lk 24: 27).\nA dang ruah ding mi\nBishop Middleton in hi tin a sim, Thlarau thianghlim ti mi hmin hmai ah \" the\" mirang tong ti mi Definite Article a um ah cun thlarau thianghlim ( a minung) a sim duh , a sinan cu ti vek a um lo ah cun a hnen ih sin a ra mi laksawng a sim duh ti ah a ti.(Jn 20:22) sungah Jesuh in \" thlarau thianhlim ra co uh \" ti ah a ti.( bible tonghram pi thawn ngan mi ah cun article a si mi \" the \" a um lo). A tih duh mi sawn cu minung ruangpi si lo in a hnatuan pawl rak tep cia uh ti nak a si.Penticost ni tiang thlarau thianghlim an co hrih lo.\nBible sungih um mi hmuahhmuah hi sim sal mi hlir an si ti theih a tul. Cule mi tongkam or an ngan cia mi ca an lak mi hmuahhmuah hi a dik thluh lo.Minung fimnak ih tong mi pawl (Job 42:7) le khuasia, khuavang pawl ih sim mi thudik pawl hi thlarau thianghlim ih thawkkhum mi a si ti in kan ngan ding a si.Bible in a ti\" Pathian a um lo ti vek tongkam cu \"miaa pawl ih tong mi a si.\nBible sungih tongfang pawl hi an ngan tik ih a um hrih lo mi thil pawl ngan nak ah a kaih aw zet mi tikcu le can vek ih a thlengaw thei mi tongfang pawl an si.Ezakiel ih sim mi thal cu hriamnam thawn ral do awk nak a si.A sinan Ezkiel ih hman mi tongfang kha a puak thei mi pukpi cerek ti in tla a lak theih a si.\"Mawi le nemzet ih ngan mi biazai bang in a thup aw mi le theih a har mi tongfang remdan cun hmuh ton thar mi thu pawl thawn khatlam le khatlam rem cang aw ding in timtuah cia mi a si\" ti cu Pierson khal in a lung a kim ve.\nSim hmaisa cia or telh cia ti mi cu minung le thilri pawl a rak um or Pianhlan ih thusim nak ah theihcia ti nak a si.David in ( Samm 5:7) ah biakinn thu a sim zo a sinan biakinn tundin ni tiang a nung lo.Thukham hlun kan hmuh fiang theinak ding ah thlem nak pawl kan do a tul.\nThukham thar zum tu pawl vek in thukham hlun zumtu pawl in bible an nei lo ti kha na theih a tul.Cuvek thotho in thlarau thianghlim in a um pi ringring lo.A bangaw lo mi nuncan ziaza tuah le neih cu kan sian a tul, a sinan sual tuah nak ah a si lo.Pathian in a lungkim lo nak thuhla tampi a khum ih in pek ruangah kan ralrin thiam a tul.Hlanlai pu le pa pawl cun nupi tam pi an thit. Cu ti vek thuhla pawlkhal rin um tak in ngan theh a si, A sinan nupi tam pi thit hi Pathian ih lungkimmi a si lo.Pathian in Adam hrang ah nunau Eve pakhat lawng a tuah sak.tih nung mangbang za sualnak a phunphun khal a telh cih, cu pawl cu thinlung phur nak ding ah si lo in, thit ve ding ti ih thinlung thleng ding ih telh mi a si lo.\nNe ta bik na theih ringring ding mi cu thu lun nak hi thlarau lam theih nak ih ruang pi tek a si.A thunung ah thu lun nak na nei deuhdeuh le thlasuah na ngah deuhdeuh ding a si.\nBawmtu tha pawl\nKhihhmuh tu tongfang khawm\nKhristian zirh nak ih mi lar saya pawl in bible zirh nak ih a tha zet mi tawhfung ti ih an sim theu mi pakhat cu\" Nangmah, na bible, thlarau thianghlim, le khih hmuh tu tongfang khawm ti hi a si\".Pakhat nak ih sin pathum nak tiang cu zum tu pohpoh in an lung a kim ding. A sinan ziangruang ah Concordance hi a thu pi zet.\nBible siar tu pawl cun concordance hi nan thei ko ding concordance ti mi cu tongfang pawl a,b,c ti ih a sangsang te ih ret mi ca bu a si.Kan hawlduh mi tongfang pawl le catlang tawi tete pawl ih umnak khihhmuh thei ding in a sangsang te ih rem mi a si.Mirang bible a si mi KJV,NKJV, NASB, NIV le bible dangdang ah khin a um theu.\nBible cang hawl dan\nA lar zet mi concordance hman dan cu, miih sim mi, rel mi, kan zir mi bible cang ih um nak na theih lo tik ah concordance cun a um nak a lo khih hmuh thei ding a si. Thuthim nak ah kan dung zarpini Sunday school ah \" Pathian le minung kar lak ah Pathian pakhat le rem nak tuah tu pakhat a um\" ti mi bible cang nan zir kan ti ding.Strong ih tuah mi concordance sungah kan hawl tlang ding.A lar zet mi hmin pawl ai awh tu hmin pawl, sun, zan ti vek tongfang pawl ti vek a si mi hman a mal mi tongfang kha hril sawn aw.Hman a mal mi tongfnag cu \" rem nak tuah tu\" ti mi hi a si\" Rem nak tuah tu ( Mediator) ti mi catlang na hmu tik ah cu mi tongfang cu thukham thar ah voi sarih an hmang ti in tla na hmu ding.Ral ring ten cuih um nak na hawl a si le ( I Tim 2:5) ah a um ti cu concordance cun a lo ssim ding a si.Cuih concordance ih na vorhlam cangan nak hmun ah 3316 ti mi nambat na hmu ding- concordance ih dunglam ah thukham thar ih Greek tongfang pawl ti can simfiang nak thu lu na hmu ding.3316 ti mi nambat cun rem nak tuah tu ti mi tongfang hi Greek tongah ziangvek tongfang an hmang ti na hmu ding.\nYoung ih concordance cu mal te a dang deuh.Hi concordance ah a dunglam ah zoh sal a tul mi nambat a peve lo.\"Rem nak tuah tu\" cu Greek tongfang \" Mesites\" ih sin ra mi a si ti a lo sim hngal ding a si.\" Remnak tuah tu\" ti mi hrang ah Greek tongfang tampi an hmang ah cun, cuih cabu cun Greek tongfang ih hman dan pawl hmundang te ah a ngan ding a si.\nTongfang Zingzawi nak\nConcordance cun bible sungih a thupi mi tongfang pawl ih hmandan pawl a sangsang ten a rem vivo.Cu mi in bible sungah cuih tongfang ih a thupi zia a lang ter.Zoh thim ding ah, biaknak, biak zo mi, biatu , le a bia ti mi tongfang hi voi zahnih lai a lang. Pathian biak ti mi tongfang hi bible thawkkhum tu hrangah ( Thlarau thianghlim) a thu pi zet mi a si.\nBible tongfang pawl ih tican theih vivo nak ding ih an hman mi pakhat cu \" A hmaisa bik hman dan\" ti in an ko theu.A hmaisa bik ih hman dan le theih nak cun thil dang tuah le ruah nak ah a tang kai zet mi a si.\nZoh thim ding ah \" Pathian bia\" ti mi hi (Gen 22:5) ah hmaisak bik in a lang,\" kei le ka fa pa cu Pathian kan biak ding\" .Rak zoh uh; Abraham le Isacc ih thuanthu a fapa rai thawi nak hrang ih hlan siang tu pa Abraham ih duh dawt nak a lang ter a si.Khristian biak nak ih a thu pi zet mi Khrih ih thinglamtah a mah theih ringring nak ding ih tuah mi Bawipa zanriah hi a si.\"Abraham le Isaac hi Pa Pathain le a fapa Khrih ih phenthlam hmuh tu an si.\nTongfang hram pi\nMi hrekkhat in mirang bible KJV hi a tha bik le a hram pi tluk ah an ruat theu- Kumzabi tamtak, a liamzo mi can ah Pathian in a mai tongkam a si mi thukham hlun cu Hebrew tong le Aramiac thawn mal lai, cu le thukham thar cu Greek tong thawn thawkkhum mi a si ti hi zum tu pawl hnen ah sim a tha.Cu lawng ah ziangmi cu thawkkhum mi le khum lo ti cu an theifiang ding.\nThukham hlun le thar hi a bang aw lo mi tong thawn ngan mi a si ruangah tongfang dung ih aa sullam cu an bangaw lo ding.Greek tongthiam le thei lo hrangah Vine ih tuamhlawm mi thukham hlun le thar tongfang pawl ih a tican sullam fiang zet ih a lang ter tu cabu hi bawm tu le khih hmuh lam hruai tu tha zet a si.\nMirang Pawl ih Greek Concoedance\n1800 kum hmai sa lam ih a rahsuah mi thangphawk nak pakhat cu thuktak ih bible zir hi a si ih cu mi cu George V. Wigram in a tul mi sum le pai a pe, a mailam hruai nak in 1844 ah a thok. George V. ih nu cun fa 19 a neih hnu khal ah \"duh mi kan inn sungsang hi a tum tuk zo\"ti in a pasal hnen ah a ti cuang lo, cu mi cun bible duh tu pawl di a riam ter zet a si.Ziangruangah a si pei ?Ziang ah ti le V ti mi ih sul lam cu \" Vicesimus \" ti mi Latin tong a si ih \" 20\" ti nak a si.Rom pawl ih nau hmin pek dan \" Primus, Secundus, Quintus, Sextus, hi mi pawl hi hlanlai ih Rom pawl ih hmin pek dan a pe.A sinan ziang ruang ah vicesimus a pek a si epi?A tam tuk ruangah a si men thei.\nA tang ih ta hi zoh thim ding pakhat a si.Tongfang pakhat cu\" thangthat ti ih leh theu a sinan a nih cun \" biak\" ti in a let.Strong concordance ah Dokxa ih nambat cu 1391 a si.A voihnih 1844 cabu suah tu pa in cabu par ah \" Elizth Wilson\" ti in a ngan( a hman mi hmin pawl kha a tawi zawng in a ngan).Hi mi a tha zet mi tahthim nak in Mr. W igram a zuam re ro mi a sim fiang zet.Pathian thu hi siangbai Oxford, Cambridge le trinity, Bublin bible tlawngta pawl hrang lawng si lo in zum tu nu le pa, le nauhak pawl hrang khal a si ve.\nKum 150 leng lo cuih cabu cusunzan in an suah rero.Greek tongfang pawl cu a sangsang ten an ret vivo( Greek ca thawn cu le miraang cafang thawn tla an ngan) a sinan a hrekkhat cang pawl cu miraang tong in an ngan, thei thiam ol nak ah cu pawl cu a sawng in an ngan.Tongfang khun tak ah a um ti theih nak ding ah cabu dunglam ih miraang tong thawn ngan mi khih hmuh nak tongfang pawl zoh a tul.\n\" Biak' ti mi tongfang kan zoh a si le cuih tongfang cu a bang aw lo mi Greek tongfang panga thawn a tican a let ti kan hmu thei ding ih an um nak cahmai nambat par ah cazin tuah in fiangzet in an ngan.Cabu dunglam ih khih hmuh nak ah cun Greek cafang thawn an ngan nan cahmai ah cun Greek tong vek cekci in an let.Tahthim nak ah \" Latireuo\" cu ca hmai nambat 449 ah a um.Cuih tongfang cu voi 21 a lang, cu le a tican an let tik ah \" biak\" lawng si lo in \" rian\" le \" tuanding in\" ti in tla an let.Hi mi in \" biak' ti mi tongfang hi kan siar tik ah a tican a thuk zia a lang ter.\nTuah nak sim tu tongfang a thok nak ah \" Latry \" timi cafang kan hmin sin men ding.Miraang ah cun tongfang cem nak ah \" latry \" , \" Mariolatry \" \" Mary duhdawt\" ti in an hmang theu.KJV bible sungah tongfang tamtak cu \"Biak\" ti in an let.Hi tongfang pawl ih a thukdeuh mi a tican kan hawl thei nak ding ahVine's Expository Dictionary ( Vine ) ih fiang zet ih a tican simfiah nak cabu ) in a lo bawm ding ih khihhmuh nak tha khal a lo pe ding a si.\nWigram ih cabu hi Greek Textus Recepetus ti mi cabu le king james vesion par ah thum aw ti kha na theih a tul.Hlan lai Greek pawl ih cabu le thangthar cabu pawl a danglam nak cu a niambik 2% le a sang 8% a si thei ti ih ruah a si..\nBible tongfang pawl sullam le tincan Simfiangnak cabu pawl\nBible hmun le ram a si mi Jerusalem, Syria,Edom, Antioch or Rom na zingzawi duh si le cuih hmun le ram a sim mi bungcang pawl zoh aw la an thu le hla tam pi na thei ding a si.Thingkung,ramsa an thil cin mi pawl, an thil hman mi a phunphun, an minung, an hnam, an ram minung pawl an hmin vek in na thei ding ti mi khal hi thu dik a si.\nAsinan bible tongfang pawl sullam le tican simfiang nak cabu hlun pawl hnak ih a hlun sawn mi cabu cun ca ih ngan ding hnak in cati dum le var thawn zuksuai a ol sawnmi pawl a um.Bible tongfang le sullam tican simfiang nak cabu thar ah cun rong phunphun thawn suai mi bible leilung, ramzuk, cule Herod ih biak inn vek, tu san ih a um nawn lo mi zuk pawl rong an thuh ih cabu ah a telh cih theu.\nVansiat za pakhat cu, cuti vek ceimawi mi thawn a khat mi bible tongfang pawl ih sullam le tican simfiang nak cabu sung ah liberal deuh ih an lakmi, luantuk ih thlir mi, bible thawn a kaihaw lo mi a tican simfiang nak pawl a umtheu.Uhger ih bible tongfang pawl ih sullam le tican simfiang nak cabu sungah Demetrius ti ih kawh mi tuamhlawm awk dan a um.International Standard Bible, Encyclopaedia hi bible tongfang pawl ih sullam le tican simfiang nak cabu pawl ih pu an si.Cabu ih a thu pi zia lang ter nak dingah, rah a rah cu hrih lo mi theikung pi kha ziang ruangah Jesuh a camsiat nak san simfiah nak ding a um( Mtt 21:18-20;Mk 11:12,13,20,21).\nBible Ramzuk Cabu\nKum zabi 19 ih sin din mi biaknak pakhat cu America ah a um Mormon tiah an ko.Mormon in cabu pakhat a nei ih cuih cabu cu bible thawn an thuneih dan a bang aw an ti.Cuih cabu thisen thawn a khat mi doawk nak,Mi pakhat thawn a peh aw mi hmin pawl le zoh san zet mi hmun le ram pawl ( James cabu sung ih sin khal lak a si lo mi) in hi lei tlun ih thuanthu, khua le ram um dan, hnampawl thawn pakhat hman petlaihnak an nei lo.\nPathian thuthawn khal pehtlaih awk nak a nei lo.A zaza ih um mi khawpi pawl, tiva pawl, tlang pawl, leitlun hruai tu pawl in, upat mi bible cahmai leng in theih nakpawl tla Pathian thu sung ah a um.In feh san zo tu Dr. H Chester Woodring cun a thianghlim mi hmun ah feh inhi hmun pawl hmu hmai sa ding ahvan ih a tar mi bible kha dir thlak aw cule a romi leilung ah phun aw ti in a sim theu.Israel ram feh sal tik ah, a tha mi bible ram zuk cun bible ih hmun le ram pawl tha zet in a lo hmuh ding a si. Bible tamsawn ih dunglam ah ramzuk a um theu.A hrekkhat cun a thu pi mi thu hla pawl sim nak ah a fate mi zuk dum le var an hmang theu.( Jesuh hnatuan nak pawl, Paul ih khualtlawn nak pawl) ruat sal uh si.\nA sinan a tum zet mi hlan lai lei ram zuk cun Israel mi pawl ih vah toih nak, a then aw mi uk nak ram, Jesuh sanlai ih Palestine ram zuk, thuphuan sung ih kohhran pa sarih ih um nak hmun pawl a sim.Cuih zuk cun hi thu pawl a nung thei nak ding ah a bawm zet a si.Bible thu na zirh a si le cabu le cabuai par ih bible ramzuk tumpi cun na sim mi thu ah a tak ih thei duh nak a lo pe thei ding a si.\nBible Hrihfiahnak Cabu pawl\nZiangvek cabu hmin thang a va si khal le a cabu ih si nak rel a theih.Tahthim nak ah John Calvin cun a pianthar hlan ah Latin tong in Rom Seneca ih hrilhfiah nak a ngan dah.Bible thawn peh aw in mirang tong ih ngan mi a sia le tha thleidang a theih lomi hrilfiah nak cabu tampi a um.\nHrilfiah nak cabu thawn peh aw in hril ding mi pahnih a um.Pakhat nak ah cun hrilfiah nak cabu zoh hmaisa cule bible ih a zirh duh mi kha cuih cabu vek in khaisang an tum.Hi mi cu farise pawl ih nunphung thawn danglam nak a nei lo.Hrilhfiah nak cabu sawn kha bible zirh dan thawn zohfel ding mi a si.\nA pahnih nak ah cun hrilhfiah nak cabu hmuahhmuah then hi a si.Thuthangtha sim mi pawl hnawl theh ti mi hi ruahngam ding khal a si lo.Zoh thim ding ah, tu can khal ih a lar zet mi le a thazet mi hrilhfaihnak cabu cu Harry A.Ironside ih ngan mi a si ih Moody kohhran ih thukham thar a za ten le thukham hlun cabu hrekkhat sung ih sin an let ih mal te lawng a dang aw.Thlarau theihthei nak thawn a tuan mi tamtak cu cabu vek in ngan a si .A sinan bible tlawng a kai tu pawl hnen ih sin laak mi a si.( Hi siar nak ti mi cu bible cang pawl pakhat hnu pakhat ruat tinak a si).\nCatluan karlak ih tawhfung\nRalring te ih bible tlawng a kai tu tlawng ta pawl cu mirang tong ih leh mi bible phuntam pi pawl ih an bang aw lo mi par ah an thin a hnok zet theu.Tong hmuahhmuah hi an thleng aw rero ih ziangruang ih thleng aw mi an si ti cu theih a har lo ding.Tahthim nak ah, nkjv hi okjv hnak in, a tu an hman rero mi ( 1611 hnak in 1769 ih rem sal mi sawn hi a tlangpi thu in an hmang).A sinan 1970 le 1990 ih an let mi pawl ih tingfang pawl, tongfang remdan an bet mi le an hawl mi pawl hi ziangruang ah a bang aw lo.\nCatluan karlak ih ngan mi pawl hi an let mi baible le baibal hrampi hi ziangtluk in a naiaw ti zoh fel nak ah a thu pi zet.Ca tluan karlak ih a um mi tonglehnak cu,kjv,nkjv,rsv,nrsv,niv,nasb, ah hmuh a theih a si.Mirang tong ih leh mi pawl cu Greek tong in ngan mi bible ca tluan karlak ah tongfang pakhat hrang ah tongfang pakhat hmang ih let hi a si.\nTu lai a lar zet mi Interlinear ( catluan karlak ihngan mi ca ) cu Greek mirang catluan karlak ih ngan mi thukham thar a si.Cuih cabu cu ( I Tim 5:1-7) khal a huap vemi cabu a si.Tongfang pakhat hrangah tongfang pakhat leh a si tik ah theihthiam a har zet can a um theu.Tongfang pawl par ah nambat pek in a um.A sinak vek cekci ih leh mi tongfang pawl le mirang tongfang feh dan a bang aw thei nak ding ah cuih tongfang par ih nambat cun tampi a lo bawm ding a si.Ca tluan karlak ih ngan mi cabu hrekkhat pawl in an tuah ve nan hi ti vek in a tam lo ih an tuah kau ve lo.\nNambat khen mi tongfang pawl thawn a deih lo can tampi a um.Tahthimnak ah Greek ah cun tongfang fehdan vek in tongfang pawl remkhawm in a um.A sinan mirang ah cun a um ve lo, cumi pawl cu a pahnih nak catluan ih tongfang feh dan ih a sim fiang theu a si.Nambat pawl le mirang ca tluan pahnih nak pawl ih hman mi in, catbang lo ih hman mi in Pahtian thu nung a caak zet mi tong um tu dan,feh dan, remkhawm dan a theih nak cu athang ter a si.A hlei ah nkjv catluan tanglam ih ngan mi Greek tongfang zingzawi nak le cuih tongfang ih um nak khih hmuh tu tel cih ti mi a si.\nCa tluan karlak ih tican ngan mi cabu hmang ding ah Greek cafang theih a tul lo.A sinan na thei khal le cuih na theih nak cun cabu hman dan ol te ih na thlun thei ding Greek cafanng kawm dan le a aw suah dan a bang aw ruang ah a aw suah dan theih nak ding ah a tican simfiang nak cabu zoh, kau a tul lo.Mirang tong fang ih 15% cu Greek tong hram pi nei mi an si.( Zoh thim ding ah – him nak ( an chor) ), dungthlun tu( Apostle), hnimphum nak( Baptize), khawkhan nak(Shedule) te le Phon, siangpahrang tohkham(Throne) cu le mirang ca tam sawn cu Greek tong ih sin ra mi an si.\nMirang- Tongfang le simfiang nak cabu\nMirang- tongfang pawl sullam le tican simfiang nak cabu hi bible leh mi simfiang nak ah a thupi zia mi tampi in an hmu ban lo.Mifim pawl cun tongfang ih tican simfiang nak cabu hi hlawk nak ngah dingah an hmangtheu.Thukham hlun thei zet tu Dr.Merrill F. Unger cun tican simfiang nakpawl cu cabu pakhat siar vek in a siar theu.Hrekkhat in a nih cu schorlar a si ual nan ti men ding.Cu mi cu thu dik a si.A sinan scholar a si lo mi pawl khal in tongfang pawl sullam le tican simfiang nak ih sin hlawk nak tampi ngah a theih ve, Norway ram a taw ne bik ih um mi tikulh, lower Farstad ih sin a ra thawn mi tlangval pakhat cu \" th\" ih aw suak dan ngah duh ah a thla lang hmai ah 33333ti mi nambat pawl cu a ngan ih cumi cu nitin ten a siar ringring theu ih tongfang pawl khal tha te in a zingzawi theu cu ti vek ih a tuah ringring theu ruangah ram nei tu mipa pawl hnak in tongfang tam a thei sawn a si.\nZiang vek hrilfiah nak cabu hi na hman ding ah a tha?A tam sawn cu an tha lo.A sinan a niamzet mi tong thawn ngan mi pawl cu hrial seh la a tha.President Eisen Hower le Billy Graham cun \" nu-cle-ar ti ih a suah ding kha nu-cu-lar ti in thluk dik lo pi in an sim theu,cu ti vek aw thluk a ngan mi pawl cu na hman lo a tha .\nAmerican pawl ih ro thilri a si mi Oxford Dictionary ( mirang le American ti in phunhnih a um) le Webster ih suah mi pawl hi a tha mi an si.Sakhua zet mi le American khristian zir sang lak ih tel a si mi Noah Webster( 1758-1843) cu Yaleah Sanskirt le hlan lai tong a simi Greek, Hebrew, Latin pawl a zir hai.Tongfang pawl ih an rat nak hrampi, tongfang hrampi a sim thei tu, ape thei tu a hmai sa bik mirang dictionary suah thei nak ding ih a zir mi a si.A nih cun tongfang pawl ih tican le a hman dan simfiang nak ding ah bible a hmang leuhleuh theu.\n1824 kumih suah mi Webster dictionary sungah bible thawn a pehpar aw mi tahthim nak le a hman dan pawl a telh cih.Theology tongfang a simi thiamconak pawl khal dikzet in a tican a simfiang.A reihrih lo mi a liam zo mi kum ah a cabu hi rialsal asi ruangah khristian tamsawn suah nak cu a tu khal ah na co thei lai.\nA Hleice ih Zingzawi nak\nBaibal ih mi thupawl\nAmerican lo hnatuan nunau pakhat in hi tin a sim; milai pawl hnak ih mithar (or) mikhual an um lo.Nunau nu a dik a si.Tongfang thar pawl ih um nak ah thinlung tak ih theih duh ter thei tu tongfang pawl kan ret thei a si.Bible cu rong a phunphun, a sual zet mi pumpek awk nak, mi puar, nunnem, a mawi zet mi le tihnung za minung pawl ih thuanthu thawn a khat.Mi ih thuanthu ti mi tongfang hi Greek tongfang ih sin ra mi a si ih\" Nunnak ngan mi\" ti nak a si.Mi ih thuanthu pawl thawn a kaih aw zet mi thudik pakhat cu\" thudik cu ruah nak ih hmuh mi thuanthu hnak in hmuh a har sawn\" a si.Joseph, Esther, David le mi dang tampi ih an thuanthu pawl hi mangbang za le khuaruah har za an si.\nDicken ih thuanthu cabu pawl ah a dik a hman mi miding pawl ih thuanthu pawl a tel theu.Ziang ruangah a si pei? Ziangah ti le an thuanthu pawl hi an zohfiah mi minung pawl par ah a thum aw ruangah a si.Bible sung ih kan hmuh mi, mi ih thuanthu pawl hi a sik mi le a hman mi a si.Pathian thudik zirh nak ding ih a tican simfiang mi pawl an si.A sinan an za ten famkim mi a um lo.\nA hrekkhat pawl ih thuanthu pawl cu a tawi ih a thlum mi an si.Tahthim nak ah Enoch;\nEnoch cu a kum 65 a si ah Methuselah ti mi fapa a nei.Methuselah a neih hnu kum 300 sung Pathian thawn an feh tlang, fanu le fapa tampi a nei hai.Enoch cu kum 360 tiang a dam.A sinan a nih cu midang pawl vek in a thi ve lo.Pathian in a lak so( Gen 5:21-24).\nJabez;\nJabez an ti mi pa a um ih an sungkhat u le nau lak ah an upat bik mi a si.hrinhar zet ih neih mi a si ruangah a nu in Jabez ti ah a sak.Jabez cun Israel ih Pathian hnen ah thla a cam ih, \" Bawipa, i thlasuah hram aw la, ram kaupi I pe aw.Kan hnen ah um aw la tuahmawh nak ka ton lo nak dingah le harsat nak ka ton lo nak ding ah I humhim aw\" ti ah a ti.Cu ruangah Pathian in a dil mi vek in a pe( IChro 4:9-10).Rong ( color) a phunphun ih cei mikhatlam ah thuthangtha pali a um.Jesuh Khrih a nunnak ih neta bik zarh, a thih nak, a thawhsal nak le ni sawmli sung a hna tuan mi pawl hi tha ten hril mi an si.\nPathian thunung sung ih thuanthu pawl cu a sauzet mi Enoch le Jesuh Khrih karlak ih tlangleng tu pawl an si.An nih pawl cu Pathian thunung sungah annunthuanthu tawi ngan ding khop ih thu nei mi an si ih cu pawl cu Noah, Abraham,Sarah,Jocob, Joseph, Ruth, Hezekiah,Esther, Mary, Pita le Paul tla an si.Bible sung ih Sarah thu hmang in nun thuanthu ngan dan kan zoh tlang pei uh.\nKar khat nak; concordance cabu ( khihhmuh tu ) sungah an hmin zoh hmaisa aw.\nSarah cu bible sungah voitam pi kan hmu thei, (Gen 17:49) sungah Isaiah cabu sungah voikhat, thukhamthar ah voithum hmuh theih a si.Sarah cu thil ri tu vek in semtir nak ah voihnih, Rom ah voikhat hmuh theih a si.\nA tanglam ih ngan mi pawl hi Sarah ih hmin langter nak le nei tu vek ih a lang nak pawl a si.Sarah ih a hmin hram pi ( hmin hmaisa) kan thei lo tla a si men ding.A sinan a hmaisa bik Sarah hmin lang nak (Gen 17:15) kan siar a si le kan hmu thei.( Gen 11:29; 17:15) sungah cun Sarai ti in hmuh a si.Thinlung kehkhuai ih a um can khal a si.\nKarhnih nak; Mipakhat ih nunthuanthu kha siar in zoh fiang aw la cabu sungah thaten khum aw.\nBungcang pakhat nak( Gen 11:29-31); Sarai cu Abraham thawn athit aw a sinan fa a nei thei lo.\nBungcang pahnih nak ( Gen 12:5); Sarai cu Abraham le innsung sang pawl thawn Kannan ah a feh.\nBungcang pathum nak( Gen 12:10- 20); Abraham in Sarai cu ka far nu a si ti ih a sim hnu ah Sarai cu Faroh in a inn ah a hruai.Pathian in Faroh cu a hrem ruangah Abraham leSarai cu an lamzin kel ah feh ding ah a thlah sal.\nBungcang pali nak ( Gen 16:1-9); Sarai in ka hrangah hargar Izip nu in fa in neih sak seh ti in Abraham hnen ah a dil.Bible le cabu dang pawl ih sim dan vek in hi nun phung hi cuih san ah co hlang a thei.Hagar inSarai cu nucing ti in a hmuh suam ruangah Sarai in hrangtak in a biak theu ih, Hagar Izip nu cu a tiam.Pathian ih van cungmi in Sarai ih thu neih nak tang ah um ding ah va kir sal aw ti ah a ti.\nBungcang panga nak( Gen 17:15-19);Pathian in Sarai ih hmin cu Sarah tiah a thleng sak.Thukam (or) lungkimnak a tuah.Mi hmuahhmuah ih nu si ding in hril cia mi a si.\nBungcang paruk nak( Gen 18:6-15);Sarah in vanmi mikhual pathum cu a thlamsung ah a tuamhlawm hai.Nu tar a si zomi Sarah in fa a nei ding ti a theih tik ah a hni.Sarah cu a tih ruangah ka hni lo a ti hai.\nBungcang pasarih nak ( Gen 20:1-8) Abraham ih mibum hman nak ruangah Sarah mi hmeltha cu Gerar siangpahrang Abimelech in a lak.Pathian ih saalpa Abraham ih sual nak ruangah zum lo tu innsung sang cu har sat nak an tong.Sarah cu singpahrang ih nunsim nak atongCang 16.\nBungcang pariat nak( Gen 21:1-8_; Sarah in Isaac a pai, Isaac ih sullam( mi hni pa ) ti nak a si.\nBungcang pakua nak ( Gen 21:9-12); Isahmel in Isaac a hmuhsuam ruangah Sarah in an nufa in a dawi hai.Isaac cu ro co tu ding a si ruangahPathian in Abraham hnen ah sarah ih thu ngai aw ti ah a ti.\nBungcang pahra nak( Gen 23:1-19);Sarah cu kum 127 a ti ah Kirjath Arba( hebron) ah a thi.Sarah ih ruang cu Abraham in Ephron pawl hnen ih a lei mi mi thlan ah phum a si.Bible zir nak or tican simfiang nak cabu cunAbraham le Sarah ih thlan cu tu ah khal a um lai ti in a lo sim ding.Sarah cu a pasal le a fapa in an tah( 23:2) a nu thlam sungih a nu pi hruai tu pa ( 24:67).Sarah ih thlan ah Abraham , Isaac, Rebekah, Leah( 49:31) le Jacob( 50:13) tla an phum.\nBungcang hleikhat nak( Isa 51:1-2); Isaiah in dingfel nak a nei mi an mi phun hram pi a si mi Abraham le Sarah cu rak zoh uh ti ah a ti hai.\nThukham thar sungih Sarah thusim mi bungcang pawl:\nBungcang hleihnih nak( Rm 4:19); fa a nei thei lo mi Sarah ih pum cun Pathian thukam par ih Abraham ih zum nak cu a dawn kham lo.\nBungcang hleithum nak ( Rm 9:9); Paul in Sarah cu thukam ih nu, Messiah ih hrin lr hnam si ti hmuh sak nak ah ( Gen 18:10 ) cu tahthim nak ah a lak.\nBungcang hleili nak ( Kal 4:21-31); (Theihding mi; Sarah ih hmin a hman lo ruangah a thupi zet mi hi bungcang cu khih hmuh nak cabu sungah na hmu lo ding.A hlan ih theih nak, Commentary, bible tongfang tican simfiang nak cabu pawl in a um ti thu a lo sim thei ding).Paul cun daan le zaangfah nak, mi luat le luat lo, taksa le thlarau tahthim nak ah Sarah le Hakkar a hmang.Sarah cu thiltha pawl thawn thim nak ah upat nak co mi a si.\nBumgcang hleinga nak( Heb 11:11); Sarah cu tar hnu khal ah fa a pai theih ti mi zumnak nei tu a si ti hmuh theih a si.An let sal mi bible dangah ah cun Abraham lawng in zum nak nei vek in an let.A sinan netabik bungcang ih a sim dan vek a si ah cun kjv le nkjv cu kan nih cun kan hril deuh.\nBungcang hleiruk nak ( I Pit 3:5-6); Sarah cu Pathian rinsan ih a nungmi nunau thianghlim, a pasal thuneih nak tang ih phahniam aw tu a si.A mawi nak, a nun nem nak a lang ter( Cang 4).Pita in tu san ah cu vek nunau pawl cu\" Sarah ih fanu \" ti ah kawh theih a si ti ah a ti.\nKarthum nak; Thil a cang mi pawl khal a tlangpi in tarlang aw la thuanthu cu thaten simfiang aw.Pathian thuthawn naibik si ding in tuah aw.A sinan a rem can nak ah hlanlai thuanthu hawl tu pawl ih an hmuh ton mi khal na bet thei.Sarah ih thuanthu ( Gen 11-49) le a thlarau nun hi a thupi bik a si ko ding.( Isa 51:2) le thukham thar,Sarai cu a Sarah ti ih a hmin thleng nak hmun ih sin a thuanthu cu hmunhnih ah then a theih.Sunday school zir nak, nunau bible zir nak, zingzawi nak, nun thuanthu thawn pehpar aw mi sermon pawl khal hi hi ti vek tuahnak ih sin ra thei mi a si.\nFingkhawi khawm nak\nMinung kan si vek in,kan ngan lo ah cun a tam sawn cun thil hngilh kan hmang theu.Kan tar vivo vek in kan thil hngilh thei nak hi kan theih nak hnak in a rang sawn theu.\nKan hngilh lo nak ding ih tuah ding mi pakhat cu kan hmuh dan, ruah , thusuh nak pawl lcabu sung ah thaten ngan hi a si.Bible tlawngta diktak cun cabu sung ih an hman mi thufim, midang hnen ih simsawng ding ih a tha mi, bible bungcang ih ti can simfiah nak ih a tul mi thu pawl, Magazine sung ih ca tha pawl, thusim nak le zirh nak ih bawm thei tu ding thu pawl ziang tin ka fiangkhawikhawm thei ding ti in an ruat ding.\nThil a thu pi mipawl kha cahnah par ah ngan aw la cahnah pawl retkhawm nak a bil thei mi cahnah khoh pi sung ih ret hi a tha.A hrekkhat pawl cu caik tumpi sungah an ret theu a sinan cu mi cu rei a deih lo.Fingkhawikhawm dan pahnih a um: a pakhat nak ah bible sung ih cabu pawl vek in a sangsang te ih ret a si ih, a pahnihnak cu a sung ih um mi thuhla pawl vek ih ret hi a si.A hmaisa sung ah bible bungcang pawl ih ti can simfiah nak pawl le bible thuthawn a kaih aw mi tahthimnak pawl ret aw.A dang pakhat ah cun a sangsang te ih na ret mi thuthawn a pehtlai mi le cuih thu pawl na zirh tik ih a tangkai ding mi thu pawl le thei ter nak pawl ret aw.\nNa siar mi cabu sung ih na duh zet mi, an ngan mi thu pawl fekkhoh ter ding ah sirhsan ih nahman mi kha zukkhawm aw( Xerox).Cu le na lak nak cabu ih a ngan tu hmin, cabu ih thulu,cabu an suah nak company le khawpi hmin, an suahkum le na lak nak ca hmai nambat pawl khumcih aw.Tahthim nak ah;\" Irionside, Harry,A.expository messages on the Glatians.NewYork ; Loizeaux brothers, 1941.p.34\".\nCahnah pawl fingkhawikhawm nak a bil theih mi cakhoh pi cu \"fingkhawikhawm nak\" ti in thulu bun aw la sungah na duh mi cahnah pawl ret aw.Cu le kumkhat ah voihnih hrawng thaten rem aw.Hi pawl hi zohthim ding ih hril mi thutlangpi pawl an si.Hi ti vek cekci ih thlun a tul lo.Mi tam pi ih tul lo mi thu tlang pi pawl cu a par ah hminsin nak kan khen.Zo cio khal in mah ten thu tlang pi hril kan duh theu.\nNau siat ter nak\nVancungmi\nThurin humhim dan\nKhuahlan milai thu zingzawi nak\n*Arminian ih thurin\nRinawk nak\nPathian a um lo ti ih zum nak\nPahtian ih sinak pawl\nTidai hnimphum nak\nBible ca thianghlim\nBible zir nak\nBible a phunphun\nMi nun thuanthu\nNauneih kham nak\n*Calvin thurin\nNetabik thuthen nak\nNauhak pawl\nKhrih\nKhristian thawn a pehpar mi thuzirh nak\nKhristian innsung sang\nKhristian nunmawi\nKhristian hnatuan\nKhrismas\nKohhran\n*Kohhran thuanthu\nHnangam nak\nSual phuan nak\nRalring zet ih tuah mi\n*Ruah nak pek nak\n*Thukam tuah\nSersiam nak than so vivonak\nThinglamtah\nThurin peng pawl\nKohhran upa\n*Kohhron pawl\nKhawsia,khuavang le ramhuai\nThlarau sia\nCaan then dan\nThen awk nak le nupi neihsal nak\nKhristian hmuahhmuah hmunkhat te ih um ding ih zum nak\nKohhran upa pawl\nKumkhaw deih hrem nak\nKumkhua\nNuncan mawi zir nak\nZum nak\nZirh nak sual\nRawl urh nak\nSumpai\nNgaihdam nak\nMithi vui nak\nThlarau laksawng\nPek nak\nPathian\nThuthangtha\nZaangfah nak\nLamhruai nak\nTi dam ter nak\nVanram le hell ram\nThuanthu\nIsrael thuanthu\nThianghlim nak\nThlarau thianghlim\nMipa le mipa, nunau le nunau neih awk nak\nThawkkhum nak\nJew mi pawl ih thuthangtha sim nak\nKhrih thuten nak\nDaan le zaangfah nak\nLiberal pawl ih zum nak\nKhrih ih nun\nBawipai ni\nBawipa zanraih\nMinung pawl\n*Ramzuk\nThitawk nak mopuai\nSar thih\nMangbangza pawl\nThu phunphun rawi khawm mi\nRawngbawlnak\nNu\nZuksin\nAwn ring pawl\n*Neo- Orthodoxy\nPentecostal thu rin\nLei thu van thu zingzawi le mi lai nun nak thu hawl le zir nak\nBiazai pawl\nRam thu le mee pek nak\nThalcam nak\nThusim nak\nHmai lam can sim nak\nThinlung thu zir nak\nMi pi theih in\nThu suh nak\nCaan tha\nThianglawr\n*Remthat sal nak\nThawhsal nak\nTuan man laksawng\nR.C thurin\nSatan\nTikpan zir nak\nBible zohlo zir nak\nA voihnih rat nak\nMah le mah upat nak\nLeitlun thawn a peh aw lomi\nNu le Pa\nHmin sinnak le thumak\nSual\nThlarau nun\n*Caan hman thiam nak\n*Tuar nak\n*Bawi pai ni ulh nak\nPuanthlam\nZrih nak\nHmel hmu ih awn thei mi TV\nThlemnak\nLung awi thu sim\nTong dang ih tong\n*Zem mi ca\nThumkom Pathian\nCalai tuah fimnak\n*Fala thianghlim nau neih nak\nNu pawl hnatuannak\nMangbang za Pathian\nLeitlun um tu dan\n*Leitlun biak nak\nThangthat, biaknak\nTleilrawl\nNauhak\nBible sung ah hminsin nak\nKan theih mi bible thupawl rel dan a lar zet mi pakhat cu bible sung ih a kap lam te ih hmun lawng ih ngan a si ih hrekkhat bible ah cun cuti vek ngan nak ding ah hmun an ret theu.\nMihrek cun bible sung ih mai ruahdan va ngan ciamco hi thil tul ah an ruat lo.Ziangkhal a si le,Scofield le Ryrie in cu ti vek ih an tuah theu ruangah tu ni tian mi thawng tampi in hlawk nak an ngah a si.A danglam nak pakhat, cuih bible cu na bible zirnak a si ih ziang tik hman ah cabu in a suak lo ding.\nBible hminsin dan zintha pahnih a um.A pakhat nak ah bible cahmai kap ih hmun lawng tumpi a nei mi bible na neih a tul.Cule thulu na pek duh mi pawl,na hmuhsuak mi pawl,a sung ih thusuh nak pawl, sermon na ngan mi pawl, atha mi zirhnak pawl kha cahmai kapih hmun lawng a si lo le cahmai tang ah ngan hai aw, cuih bible cu nangmah te bible na zir nak ah khal na hmang thei ding.\nA pahnih nak ah ziang hman hminsin nak tuah lo lawlaw hi a si.Cu tin na tuah a si le nitin bible na zir nak, siar nak ah thazaang thar ngah ringring ding a si.Hminsin nak tuah mi bible cu a tul nak ah hman a theih a si.\nRong (Color)a phunphun thawn hminsin nak tuah\nRong a phunphun thawn cei tahrat in a man har zet mi cabu pakhat ih cang ter or suah na tum lo tla si men ding, na tumtah mi pawl hrang ah rong a phunphun na hmang thei thotho.Thu thim nak ah, van lam thu a sim tu bungcang pawl kha Mepian thawn rundam nak thu pawl a sen thawn, a ralai ding mi uk nak ram cu sendup thawn, kumkhua nunnak a hring thawn ti vek in na hril thei a si.A cang thei mi thil cu cem ni a nei lo.\nHminsinnak a phunphun\nBible sungih an ngan lo mi catlang thennak tinten thulu pe aw.Cuih na tuah mi cun bungcang hawl nak ah le a bang aw mi cang hawl nak ah tam pi a lo bawm ding.Thuthimnak ah, thuthangtha pali sung ih a bang aw mi mangbang za pawl le thuhla pawl hrang hminsin nak tuah a ol zet.\nNa theihthiam lo mi bungcang na ton tik ah a kap te ah hmin sin nak tuah aw.cun hinah ah thuhar sa a um ti a lo theih ter sal ding a si.Bungcang pakhat hrang ah na lungkim zawng ih theihfiang nak ngah ding ah kum tla a rei men ding.A sinan thlacam nak thawn, siar, zir, cuih thu an sim mi va ngai, na ruat a si le nuam teten na theifiang ding ih bible cu a mah bible lala in a tican a simfiang aw ding.Bible a tican simfiang nak cabu thabik cu a mah bible hi a si.A sungih um mi hmuahhmuah cu pakhat le pakhat peh zom awk nak an nei, ziangah ti le a za ten a dik mi a fam kim mi Pathian hnen ih sin ra mi an si.\nA tangah rin aw\nA thupi mi toangfang pawl a silo le tu le tu hmuh mi tongfang pawl tang ih rin mi cun neta cuih bungcang nah awl sal tik ah a lo bawm ding a si.Bible sung ah a tung zawng ih rin mi khatlam khatlam ih a um mi toangfang pawl, ruah dan pawl, a hlo mi tuu, a hlo mi fapa, a hlo mi thir tangka, vek in a bang aw men ding( Lk 15).Cuih ruah nak in catlang then nak le sermon nak ah \" a hlo mi\" ti ih thutlang pek digah a forh a si.\nSirhsan mi tongkam\nThusim tu pawl hnen ih sin kan theih mi le kan siar mi cabu sung ih sin kan duh mi, theih a tul mi pawl kha kan hngilh hlan ah ngan lohli a tha.Letmah pathum a kau, panga sau mi cakhoh par ah ngan aw la cuih pawlhrang ah thingkuang te tuah sak aw.A dang hminsin dan larzet mi pakhat cu bible sungah maw, a dunglam ih a lawng mi cahmai ih ngan hi a si.Hi ca bu ngan tu pa ih bible kawm sung ih a ngan mi zohthim ding pawl tla cu :\n\"Lungawi nak hi nun sung ih a thlum zet mi nom nak a si\"= Luther\n\" Tangdor nak; zo ka si ti mah le mah thei aw le Pathian cu zo a si ti theih hi a si\"\n\"Micak vak lo thawn kop awk nak in Pathian hna tuan nak ah hmual a nei lo\"\n\" Pathian ih lamzin cu kan lam zin a si lo\"\n\"Thangphawk nak; a hmaisa Pita cu Pita pahnih nak a cang tik ah \"\n\" Nunthianghlim nak; dingfel nak cu a tak ih a co hlang\"\n\"Sualhram pi cu mah te thu neih nak a si\"\n\"Pathian cu kanpa a si ti cu a dik mi a si; a sinan kanpa cu Pathian a si tikhal a dik ve\"…William Kelly.( Luther le Kally ) pawl vek ih a hram pi thei mi pawl par ah zumnak ah thum aw seh la a tha.A tam sawn thufim tha zetzet hi zo ih tong mi si ti a theithei lo.\nBible Zohfel nak\nBible pawl leh nak, hlan lai bible hram pi ah cun ca ngan tik ih hman mi hminsin nak(.,;?!') pawl a um lo .Cu pawl cu calet tu pawl le zohfel tu pawl ih bet mi an si.Thusuh nak pakhat a um mi cu ( II Kor 5:19a) nak hi ziangtin kan siar ding.\"Pathian cu Jesuh sung ih sin leitlun mi pawl cu a mah thawn rualrem nak a tuah ti ih siar ding maw, Pathian cu, Jesuh sungih sin leitlun mi pawl cu a mah thawn rualrem nak a tuah\" ti ih siar ding mi saw a si?A hmai siar dan vek a si ah cun Pathian cu Jesuh sungah a um leitlun mi pawlthawn rem nak a tuah theh tik ah\" a pahnih nak ( A tha sawn mi) leitlun mi pawl thawn rualrem nak cu a mah Pathian thawn tuah mi a si.A sinan cuih tuahnak cu Jesuh ih taksa ruang le a hna tuan nak sung ih a tuah mi a si.\nCafang tum ih ngan\nA hlun bik bible ah cun cafang tum le te ti in dang lam nak a um lo.\" Thlarau \" maw a thuhlawmpi a silo le a tlun le tang ih a peh aw thu zoh nak in kan then thei.Neta sawn ih a tican cu thlarau thianghlim a si.\nBible Bunglecang then dan\nBible sungih thu pawl ol ten a um nak kan theihthei nak ding ah bible thiam pawl in bungle cang in pek sak mi hi lung awi za a si.Bung tete ih then a si ruangah voitampi a peh aw mi thu pawl then awk nak a um theu .Zohthim ding ah ( Mtt 9:38; 10:1;16:28; 17:1; 19:30;20:1; Rm 14:23;15:1;I Kor 10:33; 11:1;I Kor 12:31;13:1;II Kor 4:18; 5:1; II Kor 6:18;7:1).\nA mal le tam ngan dan\nKjv bible sungah cun tongfang \" Thee\", \" thy\",\" Thine\" pawl cu a mal khih hmuh nak ah ahmang ih You, your,yours pawl cu a tam khih hmuh nak ah a hmang.Bible hmuahhmuah ah hi tongfang pawl hman a si lonan cang vai tu simnak tongfang a um tik ah hman a si theu.Zoh thim ding ah ( I Kor 12:31) ah Paul in hi tin a ti\" Cu ti a si ruangah a thupi deuh mi laksawng kha nan tumtah ding mi a si sawn\".Hi cang sungah nan( You ) ti mi tongfang a hmang.Greek cafang rem dan le ngandan ah\" tumtah\" ( Desire) ti mi tam pi a khih hmuh.Curuangah\" nan\"( you ) ti mi cun mipakhat nun si lo in a rak khawm tu hmuahhmuah a sim duh a si.Mai bulpak hrangah thlarau laksawng ngah duhnak ti cu a cang thei mi a si lo, ziangah ti le mi pakhat a pianthar tik ah thlarau laksawng pakhat a si lo le hnak ih tam a ngah.Thalarau thianghlim in a mai duh dan vek in a thil ti thei nak huham thawn a zem hai ti in ( I Kor 12:11) ah kan hmu thei.A sinan mipi in zir nak lam laksawng dong tu mi pakhat an tul ah cun Pathian hnen ah thla za cam uh.\nRong a thleng aw vivo mi sullam\nSullam tampi a nei mi tongfang tampi a um.Tahthim nak ah\" perfect\" \" famkim\" ti mi tongfang cu phundang in a hman theih.Van ih Pathian a famkim vek in famkim ve uh ti in ( Mtt 5:48) ah in sim.A simduh mi cu Pathian ih a tuah dan vek in kan nih khal thleidan nak um lo ten mi va bawm ding kan si.A tlang pi thu cun thlarau nun pitlingnak lam a sim duh theu.A tlun le tang ( a thuhlawm pi) ih thu um dan zoh in a tican a si lo le sullam cu sim theih a si.Leitlun mi piangthar pawl khih hmuh nak ih kan hman tik ah.zumtu pawl cu sual an nei nawn lo ih sual an tuah thei nawn lo ti nak a si lo.\nA Thupi zet Tawhfung Pathum\nIsrael le Kohhran\nThu net nak bungcang ah, ca thianghlim theifiang nak dingah a thupi zet ti ih kan ruah mi tawhfung pathum kan zoh tlang pei uh.Cu pawl cu; I srael le Kohhran an danglam nak; bible tik cu can then dan; le bible ih tican a si vek cekci ih sim fiah dan , pawl tla an si.\nBible thaten kan theih thiam thei nak dingah a thupi zet mi tawhfung pakhat cu Israel le kohhran ih an danglam awk naktheih le hmuh fiang hi a si.Israel pawl sim mi maw, kohhran sim mi ti theihfiang lo nak cu a kalh aw mi le thilhnok ah in hruai theu a si.\n( I Kor 10:32) sungah Paul cun minung pawl cu Jew mi, Zentel mi le Pathian ih kohhran ti in a then hai.Paul cun Jew zum lo tu le kohhran ti in hi tawk ah fiangzet ina then.James khal in Israel le kohhran karlak ah rin a riin.Dungthluntu 15 sungah kohhran …a mai mi pi pawl, 14; Israel… David ih biakinn cu sak sal a si, cang 16.\nIsrael cu Pathian ih hril mi leitlun minung pawl an si.An ram cu Abraham in a thok ih taksa thawn um nak ram a si.An zum lo ruangah Israel cu can tawi te sung Pathian in a hnawl ( Rm 11:15a).\nKohhran cu Pathian ih hril mi van minung pawl an si ( I Pit 2:9).Pentecost ni ih sin a tan ih thlarau thawn hrinsal mi pawl lawng an lut thei.Israel thawn peh zom nak zianghman a nei lo, cu le a hlan ah khal a um dah lo mi a si.Jesuh leitlun ah a um lai ah a kohhran cu a ralai ding mi thil vek in a sim theu.(\" Ka kohhran ka din ding\" Mtt 16:18).Korin kohhran pawl hnen ih Paul cakuat hmaisa bik mi sungah kohhran cu din in a um zo( I Kor 12:13).\nIsrael hnam sung ih sin Levi, cuih hnam sung ih sin Aaron ih innsang khat cu puithaim si ding ah hril mi a si ( Exo 28:1).Kohhran sungah cun zumtu hmuahhmuah cu a thiang mi le phun u puithiam an si( I Pit 2:19; Heb 10:19-22).\nIsrael cu thuthup a si lo, Pathian lo leitlun mi pawl in cuih thudik cu an thei lo a sinan minung ih tesin fa pawl hnen ah theih ter a si zo.Kohhran cu thuthup a si lo le a relh aw mi thu a si ih thukham hlun ah voikhat te hman a tar lang lo a sinan Apostle le Prophet, thukham thar, in a theih ter zo ( Efi 3:5,9; kolo 1:25-26;Rm 16:25-26).\nDaan ih tang ah Jew pawl le zentel pawl ih an danglam nak felfai tak ih then thiam a tul zet.Khrih thawn peh awk nun nei lo.Mi khual nan si ih Pathian ih hril mi miphun ah nan tel lo.Pathian in a minung pawl hnen ah tiamkam nak a rak tuah cia mi par ah bun but ta hrat ih tuah mi thukam nak sungah co vo zianghman na nei lo.Leitlun ah hin ruahsan nak nei lo le Pathian nei lo in na rak tlang men( Efi 2:12).Kohhran sungah cun Mipiang thar Jew le zentel cu Jesuh Khrih ah pumkhat an si( Efi 2:13-17).Thuthangtha a um ruangah Zentel mi khal Judah mi thawn Pathian ih thlasuah co tu an si ve thlang;pumkhat sung ah a tel mi an si ih Khrih thawng in Pathian thukam nak sungah co vo an nei a si ( Efi 3:6).Hi vek in lungrual nak an nei ding ti mi cu thukham hlun san ah cun ruah ngam ding khal a si lo.\nJew mi piangthar pawl cu a neih mi thukham hlun ih sin van lam ruah san nak anei, an hnen ih Pathian thlawsuah nak thukam cu hi leitlun ih thil le ri an si ih hi lei tlun ah cuih thukam cu a famkim ding( Deut 7:12- 16;8:79; 28:1-14).Kohhran mi piangthar pawl cu vancung ih thlarau thlasuah pek an si( Efi 1:3).\nIsrael pawl cu Jesuh uk nak a cem ih vanthar le leithar din thar sal a si tiang leitlun ah um vivo ding an si.Kohhran cu thianglawr ih Jesuh in a mi le fa pawl a pai inn ah hruai an si hlan sunglawng an um ding (Jn 14:13;I Thess 4:13-18).Israel le kohhran an dang lam nak tam pi a um lai a sinan a tlun ih kan zoh zo mi pawl cun na thei sual lo nak dingah a lo sim fiang thei ko ding.Israel le kohhran an si nak vek ih sim fiang thei tu bungcang hnihkhat hmang in kan zoh hrih ding.( Kal 6: 16) ah Paul cun hi tin a ti' \" cuih thudik cu an nunnak ah nitin ten a thlun tu pawl cu Pathian deihnak le zaangfahnak co hram hai seh; Pathian ih minung zate hnen ah tla um hram seh \"( thlun ti cu cang 15 ih siam thar mi a si).\nZum tu mipiangthar Jew pawl cu midingfel si ding ah zaangfah nak le daan rawi a tul ti ih zirh tu saza sual pawl thawn thim ding ah a phorh suak hai.Cuih saza sual pawl cun an mah le mah Israel mi dik tak kan si an ti nan Apostle cun \" an si lo, Israel midik tak pawl cu daan le tuan nak tel lo, zaangfah nak ruang ih zumnak thawn run dam a si mi Jew pawl hi an si\" ti ah a ti.\nStephen in Israel cu Nelrawn ram ih \" kohhran vek\" ( KJV) (or) mi senpi( NKJV ) vek in a sim ( Att 7:38).\" Kohhran\" ih tonghram pi ah cun Ekklisia a si ih a tican cu mitam pi lak ih sin kawhsuak, misen pi; mitampi um khawm ti nak a si.( Att 19:32 ) ah cun hnamdang Moab tarlang nak ah a hmang! Pathian ih kohhran a sim duh maw duh lo ti cu a thuhlawm pi in a sim fiang theu.\nKohhran ti mi cu thukham hlun ah a phenthlam lawng in a lang ih a tak ih sim nak a um lo.Olive tlang ih thusim nak ah khal hmuh theih a si lo.Cu le cuih kohhran cu thuphuan bungthum ih dunglam ah cun, hi leitlun ah hmuh theih a sin awn lo.( I Kor 15:52) sungih a net nak tawtawrawt cu kohhran hrangah a phaw; cuih tawtawrawt cun mithiang a lawr ding ti a sim.( Rev 11:15 )sungih tawtawrawt pasarih cu kum sarih harsat nak ih a cem nak le Khrih ih uk nak ram ong nak ram a sim duh mi hminsin nak a si( Mtt 24:22 ) sungih\" hril mi\" ti mi cu kumsarih harsat nak sung ih Pathian hril mi Jew pawl an si.An nih pawl cu kohhran can ih hril mi pawl thawn pehtlaih nak a nei lo( I Pit 1:2; 2:9).\nBible Cangthen dan\nCang then dan ti mi khal a thenthek ti mi a si.Pathian cu a thleng aw dah lo a sinan minung pawl thawn an pawlkom awk dan le thukam a tuah dan cu can a liam vek in a thleng aw ve.Raithawi uh ti in thu in pe lo.Cuih thu pek lo nak cun bible sung ah canthen a um ti in hmuh a si.Bible sungih ngan mi a si lo le a um mi hmuahhmuah hnen ih sin thil tha kan hmu thei asinn a ngan mi hmuahhmuah hi kan hrang a si theh lo.Hi ti ih ngai men ah cun thu dik a bang zet mi hla hlun cu bible sung ih thukam mi hmuahhmuah bung za ten ca tluan zaten ka hrang a siti mi hi a si.A sinan cu mi cu a dik lo ziangah ti le Pathian in Abraham hnen ah Mediterranean ih sin Euphrates ti pi tiang na ram si ding ah thu ka lo kam a ti, Cuih thukam cu Israel pawl hrang a si, kohhran hrang a si lo.A bang aw lo mi tik cu le can vek in Pathian in thil um dan a phunphun hmang in minung pawl a hniksak theu. A lam hruai, a um pi dan a phunphun kha kan nih cun can then a si ti in kan rak sim.( can then nak ( Despensation ) ti mi tongfang cu nunkhaw sak dan( economy) ti ih leh mi tongfang ih tonghram pi a si.\nCu mi cu zamrang teninnsungsang hnen ih a cang mi thil thawn a bang aw a si. Nupi pasal thit awk tik ah a hmin pawl cu cazin tuah a si theu.Fa an neih tik ah a hlan ih an cazin cu thlengtahrat in a thar tuah sal a tul theu a si.Kan theih cio vek in fa le kumnga, kumruk a rak si cun an fala an tleirawl tik ah a hlan ih kan hman mi pawl nuncan khawsak dan pawl cu a thleng a si theu.Can then dan pasarih pawl tla cu a tanglam vek in an si.\n1.Sual lo\nA hmai sa bik minung Adam a sual hlan ah, Pathian thawn thukalh aw lo ten an pawl kom aw theu.Sual lo te ih a um sung hmuahhmuah cu hmuansung ih um ringring ding mi a si.A sinan Adam le Eve ih an thulun lo nak cun daiten le sual lo ih an um can ih a cem nak ah a hruai hai a si.\n2.Sia le Tha Theihnak\nSual a rak lut le ve ten, din hmun khal a thleng aw ve.Pathian thawn an pawlkom awk nak a cat cule Adam le Eve khal Eden hmuan ih sindawisuak an si.Sual nei mi minung in a thianghlim mi Pathian pan ding ah cun aiawh raithawi nak a tul ti an thei suak.\n3.Minung Ukawk nak\nLeilung pi ti alik hnu, Mithat cu that sal ding ti ih thu a pek hnu ah Pathian in minung uk nak cu a khaisang ta a si.Bible khal in fiang ten a sim lo hi hrem nak cun sung le khat ih ral awk nak cu daiter thei cuang lo a sinan cuih minung uk awk nak daan cun misual pawl an sual nak vek in a lang ter a si.\n4.Thukam awk nak\nPathian inAbraham thawn an tuah hmai sa bik.Pathian hi sansung ah hlan pu le pa pawl hnen in si seh, Israel pawl hnen ah thukam nak cu siang zet in a tuah theu.\n5.Daan\nPathian ih hlanlai minung hmaisa pawl, ( Deut 20 ) ih sin thukham hlun sungih a um tu pawl cu daan tang ah hniksak nak a pe theu.A pek mi thukham 10 cun minung pawl in Pathian lung hmui zawng in thil an tuah thei lo zia a hmuh, an sual nak sim nak dingah le rundam an si thei nak ding ah Bawipa hnen ih thlen tu ding ih a pek mi a si.\n6.Kohhran\n( John 1:17) sungah, daan cu Moses ih pek mi a si, Zaangfah nak le thunung cu Jesuh hnen ih sin a ra.A tu san kohhran cu Pathian ih dinthar mi misen pi um nak a si ih daan tang vek in cawhkuan thawn a si lo, a sinan Jesuh cu kan nunthar uk tu si ding a si.Kohhran mi pawl thiang alawr tik ah, Pathian ih a thin heng thu then nak cu leitlun ah a burh ding, a fapa an tarthat ruangah kum 7 harsat nak can ih cang ding mi asi.A neta can hrek ah cun har sat nak a luar ding. Cuti vek harsat nak cu leitlun mi pawl in an tuar dah hrih lo ih cuih kum 7 a theh cun zo khal in an tuar nawn lo ding ih cu ti vek ih harsat nak a um nawn lo ding.\n7. Kum thawngkhat uk nak ram\nKumthawngkhat uknak ram cu daihnak le thlasuah thawn a khat ding.San hmuahhmuah lak ih san nuam bik a si ding. A hrek khat cun kumkhua um nak dinghmuan, Pathian ih netabik can a theng ti ah an ruat theu.Cu nah cun sual, riahsiat, natnak le thih nak a um nawm lo ding.Cule mipiangthar zumtu pawl cu Jesuh thawn kumkhua an um tlang ding asi.\nMi ih rel siatnak thawn a kalh aw mi pakhat cu bible sung ah can then a um ti zum tu pawl cun rundam nak thuthangtha cu, cankhat hnu cankhat a thleng aw vek in a thleng aw ve lo ti hi a si.( Thuthangtha pakhat lawng an pom.Rundam nak ti mi cu a liamzo mi can ah si seh a ra lai ding mi can ah khal si seh, Jesuh Khrih cu zumnak thawn an co hlang mi le Kalvari tlang Kross par ih Jesuh tuan mi par ah a thum aw mi a si.Thukham hlun ah cun Pathian ih hmuh mi le sim mi pawl hmuahhmuah zumnak thawn a co hlang tu le a thlun tu cu rundam an si.Kan theih mi pakhat cu a ralai ding mi can ah rundam tu cu mi sual pawl ai awh in a thi ding ti mi kha an nih pawl in an thei ve lo.A sinan Pathian cun a thei a si.A zum tu pawl ih cazin sung ah Jesuh ih tuan mi pawl cu in khum sak a si.Tui ni tu can ih kan nih zum tu pawl cun kan zum nak cu a tu hlan kum thawnghnih can ih kan hrang thih nak tuar tu, in rundam tu hnen ah kan hngat a si.Bible sung ih can then a um ti thudik a hmang thiam tu pawl cun ziang ruangah raithawi nak kan pe nawn lo, ziang ruangah dan sung ih ngan mi a thiang mi le a thiang lo mi rawl thawn a peh par mi daan pawl kan thlun lo ti mi cu tha ten a sim a si.A sinan can then lawnglawng ur zet ih feh pi nak cun thlarau lam zirh nak thawn a khat mi tong fang pawl in fir thei a si.\nThunet nak\nA kalh aw mi Pathian tongkam a thunung ong nak dingah tawhfung tam pi kan zoh zo.A hrekkhat cu a tlang pi thu in, hrekkhat cu cipciar tak in kan zoh. Kan zoh mi pawl hmuahhmuah hi bungcang zate hrang ah hman a tul lo ruangah kan van tha na sa.\nTawhfung pawl hman nak ah a dik mi Keekar dan pawl\nZum tu pawl umdan a silo le thuanthu a tawi zawng in kan sim a si le an nih cu a burbur in bible an zir theu.Letcop mi le a ti can fiang ding ih ngan mi khal a um.A hlum zawng in si maw, ring pi siar lawng ih a rem mi bungcang pawl lawng siar a si theu.Cu le an ruah dan le an theih dan an sim theu.\"Hi mi cun, thil pakhat ralring deuh ding in in sim\".\nBible ih zirh duh mi theih cu a tha mi a si ti ih tih ding a si lo.A dik mi ih sin a hmai sa bik keekar nak a si mi zoh fiah nak ah cu le a net nak keekar nak a si mi\" ka hrang ah ziang si in sim duh\" ti mi tiang an feh theu.Bible zirh mi hmuahhmuah hi nitin kan nun nak ah hmang ding kan si.Asinan a thuhlawm pi ih sim duh mi na theih fiang hnu lawng ah hmang aw.\nAw, mangbangza, mangbangza a si mi Pathian tongkam!\nCa hmai tin ah a dik mi fim nak a um,\nCu le voi thawngzahra lenglo kan siar men thei\nA za ten, pakhat hman, a hlon tu a um dah lo\nCatluan tin ten thlasuahnak, a thukam pawl cu lungman khung vek\nA za ten, an za ten, an him ding\nCu le kan theih mi cu can le lei lung pi hlo ral hman seh\nPathian ih tongkam cu a hmun ringring ding a si\nAmen","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/bitflow.dyndns.org\/falam\/WilliamMacDonald\/Falam-Baible_Ah_Na_Lung_Aawi_Aw.html","date":"2018-01-24T11:20:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084894125.99\/warc\/CC-MAIN-20180124105939-20180124125939-00471.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999351501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999351501464844}","num_words":32883,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.388,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tulai Tuluk social media Weibo ih a larbikmi video a si. Hminlanglo pakhat in a phone in video a zuk mi a si.\nTuluk ram, Jiangsu province, Changzhou University ah phunsangtlawng saya, Professor pa cu a tlawngta nu thawn tlawng khan sung cazirnak cabuai parah sex an hmang.\nZoh daan ah fala nu cu hniphuan a hlit t'heh. Sayapa cu a bawngbi lawng a phoih. Fala nu cu a ke pahnih sayapa ih liang parah a ret.\nTlawng sayapa cu hnatuan suah ding maw, ziangtin dan tat ding ti cu tuanvo neitu in thil um daan an zingzoi rero lai tiah theih a si. (DailyMail)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/tuluk-tlawng-sayapa-a-tlawngta-nu-thawn-sex-hmang-lai-video","date":"2018-01-16T23:03:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084886758.34\/warc\/CC-MAIN-20180116224019-20180117004019-00775.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9855488539,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9855488538742065, \"cnh_Latn_score\": 0.014390409924089909}","num_words":105,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Francis Cung Bik\nVoikhat ah Unau hnih te an um. An Unau hnih in lo pakhat an ṭawm aw. A uu deuhtu cu innsang nei zo a si. Nupi, fate thawn an si. Nan, a nau deuhtu cu tlangval a si lai. An lo rawl suak pawl cu bangran ten a ṭhen aw ringring.\nNikhat cu a nau in hi tiih bangran ten lo rawl suak an ṭhen aw cu a dik lo in a hmu. \"Kei cu tlangval innsang nei lo ka si. Ka ṭul mi tla a tam lo. Ka uu thawn bangran ten kan lo rawl suak kan ṭhen aw cu a diklo\" tin a ruat ih zaan ah a thup ten a uu tei' iin hmai ah fangcang, vainim pawl a thupten a ret.\nA uu tla in an lo rawl suak a nau thawn bangran ten an ṭhen aw cu a dik lo in a hmu ve. \"Kei cu innsang nei ka si. Ka nau cu amah lawng, kei cu zohkhen tu fa le, nupi ṭha zet tla ka nei. Curuangah ka nau hi ka hnak in a ṭul sawn,\" a tiih zaan ah a thupten a nau ih hmuancar ah lo rawl le thlairah pawl a re.\nCutin zaan khat cu a uu in a nau hmuancar ih rawl ret ding in a feh lai ah a nau tla a uu inn hmai ih rawl ret ding ih a feh an tong aw dukdi. An unau in an rawl dip cu an thlak ih an pom aw.\nTwo Brothers by Brian Cavanaugh","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/unau-hnihte","date":"2018-01-19T05:49:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084887746.35\/warc\/CC-MAIN-20180119045937-20180119065937-00200.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999933362,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999333620071411}","num_words":258,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.422,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"DANGLAMNAK\n(Falam)\nOriginal Title: Here´s the Difference\nBy William MacDonald\nCopyright 2010 by William MacDonald\nPublished by\nMr. Kap Khen Thang\nFamily Literature Ministry\nG.O.P. Box 395\nYangon\nMyanmar\nPhone 0095641084\nor\nDANGLAMNAK\nHawl ol nak\nThuhmai hruai\n1.Rundamnak ih um dan phunthum\n2.Thiamco nak ih umtu dan\n3.Kumkhaw nunnak ih umtu dan\n4.A tu le neta hrang remtuah nak\nAKHAN II\nA MAWIZET MI KHRISTIAN NUN DAN PAWL\n5.Dinhmun le tuahsuak nak\n6.Pehtlaih awknak le pawlkom awk nak\n7.Zung thuthen nak le nu le pa ngaihdam nak\n8.Si nak pahnih\n9.Thianghlim nak a phunphun\n10.Thlarau thianghlim thawn khat, cencilh nak le Baptisma\n11.Rundam nak le hnatuan\n12.Bulpak thiltih thei nak le dinhmun sang si nak\n13.Thuhrampi\nAKHAN III\nA DANGLAM MI PATHIAN IH KAIHHRUAI DAN\n14.A bang aw lo mi san\n15. Bible ih thukam picang pawl\n16.Isrel, Zentel le Kohhran\n17.Daan le zaangfah nak\n18.Kohhran le uk nak\nAKHAN IV\nNI NETA IH A THLENG DING MI PAWL\n19.Jesuh khrih voihnih rat sal nak\n20.Jesuh khrih ratsal tik ih thil a thleng ding mi pawl\n21.Bawipai ni, Khrih Jesuh ih ni, Pathian ni\n22.A let hnih ih khah nak( Thlarau thianghlim)\nA KHAN V\nBIBLE SUNG IH THUDANG PAWL\n23. Thuthen nak pasarih\n24. Mithi khua le hell\n25.Bible ih thuthup\n26.Khrih ih sunloih nak umtu dan\n27.Thuthangtha sung ih a bangaw lo mi thu pawl\nTHU HMAI HRUAI\nHi ca uk ih tumtah mi cu bible kan zingzoi tik ah man a nei mi pawl bawmtu si dingah a si, a hlei ce in thukham thar hrang a si.Zum tu hmuahhmuah hi bible zir tu an si a tul.Zum tu hmuahhmuah hi bible zir tu an si thei.Asinan a tam sawn cu bawmtu kan tul . A khan tin kim in phun dangdang in in bawm ding a si.\nCa siar tu in simfiah mi pawl a theifiang ding a thupi zet.Bible ih hman mi tongkam sullam pawl cu dictionary tinkim ah hmuh ding a um lo. \"Mystery\" ti mi Pathian tongkam hman dan hi a tlangpi thu in a bangaw lo.\nThurin hnget neih ding cu a thupi zet.Bible bungcang pawl ih relduh mi a san kan phurhsuah thei ding a thupi tuk.\nA bangaw lo mi pawl kha kan zoh thim ding a poi mawh.Gospel pakhat sung ih thu kha a dang gospel ta thawn a bang aw men thei.Ziangtla a si le, an san le an rel duh mi pawl cun a bang aw lo thupi an nei cio.\nThiamconak le man nei ter ti mi pawl khal in sullam dangdang an nei; Bawipai ratsal nak ti mi pawl thawn cun a bang aw lo. A hnok thei zet mi a si ruangah thungai htlak in a tu le tu kan ruah a tha.\nZumtu pawl hmaisa ih kan suah mi, himi ca a siar tu pawl hrangah cun bible an siar tikah thansoh nak ah an hmang cio ko ding. A tu hi mi cabu a voili nak ( mirang tong in) an suah nak a san tla cu kan hlawk nak pungter sin dingah ti ruahsan nak thawn a si.\nKAHAN I\nRUNDAM NAK MAKSAK ZIA\n1.Rundamnak ih umtu dan phunthum\nKhristian kan can leve ten a tamsawn cun kan thlarau rundam nak lawng kan ruat, bible kan zingzawi tik khalah cu ti thotho in kan thei.Asinan a fung le a rang bible ih relduh mi hi hi lawng a silo ti hi a si.\nKan theihsal mi cu rundamnak ti mi in a kauzet mi sullam a nei \"runsuahnak\" \" Himnak\" Daihnak titla a si.Tahthimnak ah, luat nak thuthawn pehpar aw in Filipi 1:19 hi a rak hmang:\nNan mai thlacam nak le Jesuh Khrih thlarau hnen ih sin a ra mi bomnak thawng in miluat ka si ding, ti ka thei.Hi mi bungcang in runsuah nak ti mi a sim fiang zet.\nFiflipi 2:12 sungah cun rundamnak cu danglam deuh in kan hmu thei; cu mi cun Filipi kohhran a ti buai ter nasa.Nasa zet in remawk lo nak a rak suak Filipi 2:14; 4:2.Curuangah Pual ih in theih ter duh mi cu, hi tivek ih thubuai nak ruangah phahniam awk ding, Khrih hrangih thawiawk sawn ding hi a si.Paul in 2:12 sungah hi tin a ti: \"Curuangah, ka duhdawt mi karual le uh nan hnen ka um lai ih ka thu nan thlun ringring vek in le cuhnak ih a thupi sawn mi cu, nan hnen ih ka um lo can ah ka thu nan thlun ding hi a si.Runnak famkim nan ngah nak dingah tihphah le thiaphah in tuan rero uh\".\nRunsuahnak ti mi thawn pehpar aw in Phunthum in kan hmu thei: v30\"Tamphawlawmg kil tu pawl cu tlan an tum; vok kuanglawng kha ti sungah an thum ih tamphawlawng ih hmailam ih sin, tamphawlawng hren nak thir kawn hrekkhat tla tlading bangin an um aw ter, v31 Paul in ralkap pawl hnenah a ti hai, tamphawlawng kiltu pawl tamphawlawng parah an um lo a sile nan luat thei lo ding' tiah a ti hai ( Att 27: 30- 31).\n\"Noah cu zumnak a nei ruangah, hmuh thei lo hmailam thuah Pathian in ralrin nak a pek tik ah a theithei a si\" ( Heb 11:7a).\n19 thlarau thawngtla pawl hnenah a feh ih thu a sim, 20 Noah in lawng a rak tuah lai ah Pathian in thinsau in a hngak nan a thu an ngai duh cuang lo.Lawng sung ih a luat tu pawl cu mi pariat lawng an si; an nih cu ti sungih sin runsuah mi an si\" ( 1 Pet 3:19-20).\nPathian cu a mah an thei ih a rinsan tu pawl hmuahhmuah hrangah run tu a si:\n\"Re thei zet le harsa zet in hna kan tuan ziangah ti le kumkhua in anung mi Pathian ah ruahsan nak kan but. A cuih Pathian cu, a mah a zum tu hmuahhmuah hrang ah run tu a si\" ( I timo 4:10).\nKan urzet mi le kan hman theu mi cafang rundamnak (or) runnak tla cu sual ihsin runsuak ti nak a si.Hi mi hi thukhamthar san ih a tlangpi thu ih kan hman mi a si.\nHi tawk ah rundamnak umtu dan phunthum- aliam zo mi caan, a si rero lai caan, le hmailam caan:\nA liamzo mi caan- sual man thih nak ih sin ka luat zo: Thiamconak\nA si rero lai caan – sual ih sin run kan si rero lai: Thianghlim ter nak\nHmailam caan – sual ih sin run suah ka si ding: sun loih nak\nA Liamzo mi caan ih rundamnak\nSual man thihnak ih sin rundamnak thu kan zo tlang pei:\n\" Zaangfah nak, zumnak thawng in runmi nan si ih, nangmah ten na ngah mi a si lo; Pathian pek mi a si\" ( Efi 2:8).\n\" Pathian in a mai minung si dingah in ko ih in run suak\" ( 2 Timo 1:9a).\n\"Thiltha kan tuah ruangah a si lo, a zaangfah nak ruangah in runsuak a si.Thlarau ih thianter nak le hrintersal kan si ruangah a si\" ( titus 3:5).\nTahthimnak pathum tla, a liam zo mi caan ih runsuah nak thawn kan hmu bet thei a si.\n\" Rundamnak cu a sung lawngah a um; leilung ah Pathian ih in pek mi run tu dang le run thei tu hmin dang a um lo tiah a ti\"( Att 4:12).\n\"Jesuh cu Bawipa a si tiah na thinlung thawn na tong ih, Pathian in thihnak ih sin a tho ter sal tin a thinlung in na zum ah cun rundam na si ding\" ( Rm 10:9).\nCuruangah a liam cia mi hrangih rundam nak ti mi cu ziang a si pei kan theih fel a tul na sa.Mi pakhat thihnak thawng in sual man cawhkuan nak ihsin runsuah kan si ahcun a liamcia mi caaan a khihhmuh a si ticu na theithei ding.\nA si rero lai caan ih rundamnak\nRundam mi ka si ti in kan ti tikah nikhat hnu nikhat rundam rero ka si ti mi thawn a bangaw a si.Sual thuthen nak ihsin run kan si; siatsuah nak ihsin run rero kan si.Sual cawhkuat nak ih sin rundam kan si; sual thuneih nak ih sin rundam rero kan si.Kross parih a hnatuan nak thawng in rundam kan si; a nunnak thawn runmi kan siih Pathian vorhlam ah in ret. Rom 5:10 sungah a ral ka si laiah a fapa in remnak in tuah sak. A nunnak thawn rundam kan si'.\nRundam rero lai ti mi cu thianghlim ter rero lai ti mi thawn a bangaw ih sual thawn an then aw ti nak a si.Kan co mi rundam nak hi a peh rero lai ti cu Heb 7: 25 ah kan hmu thei:\n\" A tu le kumkhua in a mai sung in Pathian a pan tu pawl cu a run thei a si; ziangah tile kumkhua in a nung ruangah Pathian hnen ah a dil sak ringring a si\".\nRundam rero lai ti mi thawn pehpar aw in 1 Kor 1:18 ah kan hmu bet thei:\nThinglamtah par ih Khrih thih nak thu hi a hloral cuahco mi pawl hrangah cun at thlak a si; sikhalsehla rundam lai rero mi kan nih hrangah cun Pathian ih cah nak huham a si.\nHmailam caan ih rundamnak\nNetabik ah hmailam hrangih rundamnak hmuh dan a um. Hmaton in rundam tu thawn kan ton awk tik ah kan sual nak ih sin runsuah kan si ding.Kan taksa pum cu run a si dingih sunloih a si ve ding.A tang ih bungcang in hmailam caan ih rundam nak famkim sunloih nak thu pawl a rel:\n\"…rundam kan si nak ding caan cu hmaisa kan rak zumpek lai hnak in a tuah a nai sinsin thlang a si\"( Rm 13:11b).\n\"8 kannih cu sunih minung kan si ih fimzet ih um ding kan si.Curuangah zumnak le duhdawt nak cu tangphaw ai ah kan ruahsan mi runnak cu thir lukhum ai ah hmang uh si.Pathian in a thinheng nak tuar ter dingah in hril lo; kan Bawipa Jesuh Khrih sungin rundamnak co ding ah in hril a si\" 1 Thess 5:8-9).\n\"…Cule voihnih nak a langsal ding ih cutik ah cun sual nak thu si nawn lo in a mah ahngak tu pawl rundam dingah a si ding\" ( Heb 9;28b).\n\"Ni netabik ih lang ter dingah a tu ret cia mi rundamnak cu zumnak thawng in Pathian huham ih kil ven mi nanmai co ding mi ro a si\" ( 1 Pita 1:5).\nRundamnak hmandan phunthum a zaten\nAtlun ih bungcang pawl hmunkhat te ih kom dingah na harsa a si le, a tanglam ih bungcang pawl kha rak hngilh hlah.Famkim ten na hmu thei ding.\n\"A mah in fapa a hring dingih a hmin ah Jesuh tiah nansak pei, ziangah tile a minung pawl kha an sualnak ih sin a run suak ding a si\" tiah a ti ( Mtt 1:21).\n\" Nan hnen ah runnak a thlen ter tu thuthangtha a dik mi thuthang cu nan theih tik ah nan nih khal Pathian minung na si ve. Khrih nan zum ih Pathian in a mai ta na si nak lang ter nak ah nan par ah hminsin nak a khen; cuih hminsin nak cu peding in a lo tiam cia mi thlarau thianghlim kha a si\" ( Efi 1:13).\nHi mi pawl in an si nak ciar kha bangran ten rundamnak thu thawn pehpar aw in in zirh a si.\n2.Thiamco nak ih um tu dan\nZaangfah nak in thiamco ter kan si tiah thukhamthar in in zirh, zumnak in, thisen in, huham thawn, tuannak le Pathian thawng in.A tumtah mi pakhat a sinan hmuh dan a phuhphun in an rel cio tikah kan hnok phahphah theu.\nThiamco nak simfiah nak\nHmaisa ah thiamco nak ti mi cu ziang a si? Thiamco ti mi cu \" dingfel\" ti nak a si bik.A silo le thiangfai ter, a sinan a thianfai nak lang ter mi thiam co nak a rak a si.\nKan mah ten kan thianghlim aw thei lo.Thian hlim nak kanmah ah a um lo.A sinan Khrih cu rundam tu le Bawipa ih kan co hlan tik ah Pathian in thiam in co ter cih a si.Khrih in tuah sak mi par ah a thum aw.Khrih ah kan um tik ah Pathian in mi thianghlim ah in siar.Kalvari tlangpar ih lungtong pekawk nak ruangah a zumtu hmuahhmuah cun Pathian thianghlim nak thawn a thuam ta si. \"Khrih cu sual nak zianghman a nei lo; sikhalsehla kan mai ruangah Pathian in kan sualnak in tawm ter ih cu ticun a mah thawn kan pehzom awk nak thawng in Pathian ih ding nak kha kan tawm ve ding a si\"( 2Kor 5:21).\nKan sim zo vek in, ziangtin thiamcio nak cu zaangfahnak, zumnak, thisen, huham, tuannak le Pathian ti in phunruk ah a um thei.\nZaangfah nak thawng in thiamco nak\nHmaisa bik ah thiamco nak hi zaangfah nak in a si. Rom 3:24 ah \" a zaangfah nak ruangah thiam in co ter ih Khrih thawng in in rundam\". Asullam cu minung in a mah ten thiam a co aw ter thei lo; a zuam khal le a theih lo Pathian pek mi zaangfah nak lawng in a si.\nZumnak thawng in thiamconak\nPahnih nak ah, zumnak thawng in thiamco ter ti hi a si.\" A tu cu zumnak thawng in thiamco ter mi kan si zo ih Kan Bawipa Jesuh Khrih thawng in Pathian thawn kan rem aw zo\" ( Rm 5:1).A rel duh mi cu rundam tu Khrih a zumnak thawng in thiamco ter a si.Hell ram tla ding ka si ti ih a thei aw ih a sir awk a tul, ih Khrih ih kross parah sual man cawhkuan a tuar sak ti kha a zum a tul.\nZaangfah nak cun misual pawl phah niam awk ding a fial ih thiamco nak laksawng a pek.Zumnak ti mi cu nunsir awk nak a si ih helhkam mi nei lo in Pathian pek mi laksawng kha thinlung le nunnak ih cohlan kha a si.\nThisen thawng ih thiamconak\nThisen thawng in thiamcoter a si.\" A thisen thawng in thiamcoter kan si ih Pathian thawn rualrem nak kan nei zo ih ziangtluk in so Pathian thinhen nak ih sin a mah in in runsuak sinsin ding\"\n(Rm 5:9).Kan thiamco thei nak dingah ziangtluk in a khung zet mi maan pek a tul.A thianghlim Khrih cun kan sual leiba ai ah a sunglawi zet mi a thisen a thlen.Maan rel theih lo mi kan thiamco nak hi, tih a nungzet mi maan pek nak in a si.\nHuham thawn thiamcoter nak\nHi mi thuthawn pehpar aw in bible ah tampi kan hmu lem lo.Asinan \" Kan mai sualnak ruangah thih nak ah thlen ter a si ih Pathian thawn kan rual rem nak dingah nunnak ah thawh ter sal a si\" ( Rm 4:25).Hitawk ah kan hmuh thei mi cu Jesuh ih thawhsal nak thawn a peh aw. \" Cule Khrih thawnter sal a si lo ahcun nan zumnak hi bumnak men ah a cang dingih nan sualnak ruangah a hloral hrih mi nan si ding\" ( I Kor 15:17). Curuangah kan thiamconak hi Jesu Khrih thawnsal nak huham thawn a peh aw a si. Curuangah a huham cah nak thawn thiamco ter kan si.\nTuannak ih thiamco ter nak\nTuannak ih thiawmcoter kan si.\" Hiti a si ruangah minung cu a zumnak lawng in silo in a tuahnak thawng in Pathian thawn rualrem nak a co tin an thei a si\" James 2:24).\nPaul cun zumnak thawng in thiamco ter nansi tiah in zirh.James cu a sive lo, tuan nak in thiamcoter nan si tiah in zirh. Asinan kan tuan that nak in kan ngah thei ti in a rel duh mi a si lo. Zumnak le tuannak kom aw in a rel duh mi a si sawn.A relduh mi bik cu zumnak in thiamco ter kan si ko nan tuannak thawn kan sunzom nak thawng in a si.\nZumnak nei fawn si in tuannak a nei lo tu cu zo hman in an zum lo ding.Cuti vek zum nak nei tu pawl cu an kaa lawngah a si ih maan a nei a si( James 2:14-17).A dik mi zumnak cu hmuh a theih lo, asinan tuan nak in a lang ter ( James 2:18).Abraham cu a zumnak kha thiamco nak ah pomsak a si ( Gen 15:6), asinan tampi a rei hnuah a zumnak kha a fapa thawi nak ah tuan nak thawn a lang ter ( Gen 22:9-14). Rahap khal in a zumnak cu tuannak thawn a lang ter ve ( James 2:25).Curuangah tuannak ih thiamco ter kan ti tik ah, tuannak cu lenglam hmuhsak tu a si ih, zumnak cu sunglam ah a si ve thung.Tuan nak lawng a si bik lo nak,hmual a nei ter a si. Hram pi a si lo nan, thiamconak ih rah hmaisa bik a si.\nPathian in thiamconak\nNetabik ah Pathian thawng in thiamco ter kan si. \" Pathian ih hril mi pawl cu zo nih so sual an puh ngam ding? Pathian ih thiamco ter mi an si\" ( Rm 8:33).Pathian cu miding ti ih in phuansak tu a si.\nAtawi zawng\nA tang ih ta pawl komkhawm in, thukham thar ih in zirh duh mi thiamco nak kan hmu thei:\nZaangfah nak – kan phu lo\nZumnak – Kan neitul mi\nThisen – Rundam tun in lei\nHuham – Khrih hnatuan nak le thawhsal nak thawng in Pathian lung kan tong\nHnatuan nak – a dik mi zum nak thawng in Pathian tawn kan peh aw thei ah cun a nun ah tuan nak a nei ding.\nPathian – a nih cu Khrih a nei tu hmuahhmuah thiam a co ter thei a si.\nThianco nak thawn pehtlaih aw in biazai thawn hi ti in kan thei thei:\nA sangbik mi Pathian zaangfah nak in in sawm\nVanah hmun mawi nei ve dingah;\nA duhnak sunglawi maksak\nA zaangfah nak thawng in thiamcoter kan si.\nKhrih cu kross parah a thi;\nCunah sendup thi a luang\nCu mi cun vurvek in a var ter\nThisen thawng in thiamcoter kan si\nPathian in a tho ter sal; cumi cu thu tiam a si.\nSatan cun a nah suah\nA thawhsal nak in phannak pawl a hlo ter\nA huham thawn thiamco ter kan si.\nThlarau thianghlim in in hruai\nBible ih fial mi tuah dingah\nThutak cu na pin ka kai; Khrih cu ka hrangah a thi\nZumnak thawng in thiamco ter ka si.\nKhrih ta ka si ti a ringhrel aw ah cun,\nRinhrelh nak thawn a thup awk ah cun,\nA ta ka si ti kha ka hmu ding\nTuan nak ih tamco ter mi kan si.\nZiangkim hi a ta a si ih ruangah Pathian ka thangthat\nZaangfahnak, Zumnak, thisen\nThawhsal nak huham le tuan nak\nPathian thawng ih thiamco ter kan si.\n(Helen H. Shaw)\n3.Kumkhaw nunnak um tu dan\nTlamtling nunnak\nKum Khaw nun nak ti mi hi a cem thei lo mi nun nak thawn a bang aw lo Run-mi siseh, run lo mi siseh Kumkhua in an nung ding. Asinan zumtu pawl lawng in kumkhaw nunnak an nei ding. Cu mi cu nun tlam tling ti tla in Kawh a theih. Pathian si nak khat kan co, cu mi cu Khrih sungah a si. Hinunnak cu hmuh thei mi ih acan tik ah Kan nih in kan hmu asi. Cuithu cu na hnen ah ka rel ih Pathian mi kumkhaw nun nak, Kan hnen ih theih ter a si mithu kha nan hnen ah Kansim a si (IJn 1:2; IIn 8;20).\nA dam Sual a tuah hlan ah kumkhaw nunnak a nei lo. Sual Khal a nei lo, leitlun ah cu tin a um nan van ah Khrih thawng in rundamnak, sunloih nak co dingah ruah san mi a nei lo. Ti cu siat suah nak ah le thalo tuah nak ah a tum vivo. Cu vek din hmun cun Khrih Kha rundam tu le Bawipa a si ti in zum nak thawn a cohlang lo ah cun kumkhaw nunnak co a theih lo, a hmin in thlasuah khal co a theih lo.\nVoi hnih khat cu kumkhaw nun nak hi a tu kan dinhmun le ne ta caan ih Ro vek ih ruah san ding vek in tla arel.\nA tu kan caan nei tu\nZumtu pawl in Pathian ih laksawng cu a tu ih an dinhmun ciar ah an nei. Hi laksawng cu Pathiam in tiam kam pawl an si (IJn 2:25), A mai Sungah a um (Jn 6:68); I Jn 3:11) A mah zumnak thawng in a si.\nThudik ka lo sim: a zumtu cu Kumkhaw nun nak a nei (Jn 6:47; 3:15-16, 36; 5:24; 6:40; I Tim 1:16).\nA mah a zum tu pawl in a pek mi tidai an in (Jn 4:14); A tak sale a thisen in tu le ei tu pawl (Jn 6:54); A mah an thlun (Jn 10:27); a mah theih nak in (Jn 17:3). John ih arel mi cu mi that tui sungah cu kumkhaw nunnak, a um lo ti asi kumkhaw nunak hi Pathim lak sawng a si (Rm 6:23; IJn 5:11) kum khaw nunnak hi fapa ih pek mi khal a si.\nV 27 Ka tuu pawl in Ka aw an thei, ih ka thei hai ve, ka dung in thlun; 28 An hnen ah kumkhaw nunnak ka pek ih ziang tik hman ah an thi nawn lo ding Zohman in in long thei nawn lo ding (Jn 10:27-28; Jn 17:2).\nA thupek mi cu kumkhaw nunnak a si ti ka thei. Curuangah ka sim mi hi ka pa in sim dingin i fial mi a si tiah ati (Jn 12:50).\nKumkhaw nunnak hrangih hril mi pawl zumtu ah an cang (Alt 13:48); A dik mi a si. Adang pakhat cu hi mithu a el tu paul cu kumkhaw nun nak ngah dingah an ruat awk lo rungah a si (Att 13:46). Pathian ih zaangfah lainat nak in dingfel nak thawn minung cu in uk ve (Rm 5:21), a zum tu hmuah cun Pathian ih in uk a si ti cu an thei aw ding.\nPathian fapa nazum ih kumkhaw nun nak kan nei ti na theih nak dingah hi ca kuat hi nan hnen ah ka ngan (I Jn 5:13).\nKum khaw nunnak a nei tu pawl cu nikhat hnu nikhat tuannak an nei.\n\"Zumnak ih tlanzuam nak ah na tha neih pa tawp suah aw la kumkhaw nunnak nei ding in zuam aw.Thei tu tampi mit hmuh ah na zumnak felfai zet ih na rak phuan tikah Pathian in a lo kawh san nak cu hi kumkhaw nunnak hrangah a rak si\" (I Tim 6:12).\n\" Cubang tuk in an thlun thei a si ah cun, hmailam hrangih hrihhram tha a but tu an si dingih ri sunglawi an khawl ding a si.Cuti cun nunnak taktak cu an co suak ding a si\" (I Tim 6:19).\n\"a siat thei mi rawl hrangah hna tuan hlah uh;sikhalseh la kumkhua a deih mi nunnak rawl hrangah tuan uh.Cuih rawl cu mifapa ih a lo pek ding mi a si, ziangah tile Pa Pathian in a par ah a lungkim nak tacik a khen zo tiah a ti\"( Jn 6:27)\nHmai lem ruah san nak\nRundamnak ah kan hmailam caan le kan din hmun pawl thawn tla a peh tlaih aw asi.\n\"Cuih kan biak nak cu kumkhua nunnak ruahsan nak ah hram a but mi a si. Thuphan a perdah lo Pathian in hi nunnak cu leilung sem hlan ih sin in tiamkam mi a si ih\"( Titus 1:2)\n\" Kan Bawipa Jesuh Khrih in a zaangfah nak thawn kumkhua nunnak a lo pek ding ni nan hngah lai ah hin Pathian ih duhdawt nak suangah hmun ringring uh\"(Jude 21).\nZimtu pawl sual ih sin kumkhua in an luat, a hleice in nat nak siava, tuarnak, le thih nak ihsin an luat hi mi in kumkhaw sunloih nak a rel duh.\nVaihnih khat cu kumkhaw nunnak cu ro vek khal in hmuh a si theu.\n\" Cule zokhal keimai hrangah nu le pa siseh fate siseh, unau siseh, farnusiseh, inn siseh, lo siseh, a tan ta tu cu a let zakhat in a ngah sal dingih kumkhaw nunnak pek a si ding\"(Mltt 19:29) siarbet Mk 10:29-30; Lk 18:80)\n\" Cu mi cu a zaangfah lainat nak thawng in Pathian thawn kan rem awk thei nak dingah le kan ruah san mi kumkhaw nunnak cu kan ta a si thei nak dingah a si\"(Titus 3:7).\nTuannak a si lo\nHmun dangah curundamnak hi nun can that nak ruangih ngah mi vek tla in kan hmu thei. Hi pawl hi Mtt 25:48-46; Lk 18:29-30; Jn 4:36; 12:25; Rm 2:7; Gala 6:8. Asinan hi mi bungcang pawl in atam sawn bible ih in zirh mi, a zangfah nak ruangih rundarm a si ti mi a dik mi zirh nak cu a kalh thei lo rundamnak cu laksawng a si ih zum naklawng in a si.\nHi mi bungcang pawl in ziangmi in hmuh duh tile vanram ah laksawng a phunphun pek dan a um ding ti asi. Khrih, tohkham rang thuthen nak hmaiah hrekkhat cu sunloih nak lu khum an co ding nan, hrekkhat cun tuar nak thawn an um ding. Zumtu hmuahhmuah kumkhaw nunnak an nei ding nan, lung awi nak lak sawng an co mi cu abangaw lo ding (I Cor 15:41b). Rin um lo pawl ih co ding mi cu (Gal 6:7-9) sungah kan hmu thei, Cu le thianhlim nak ih a thangso vetu cu (Rm 6:22) siar aw. Hi tawk ah kumkhaw nunnak a nei tu pawl ih tuanthat nak pawl atar lang, a co mi le a ngah mi kha a rel lo. Tahthim nak ah (Mtt 25:46, \"Cupawl cu kumkhaw hremhmun ah an feh ding ih, miding mitha pawl cu kumkhaw nunnak ah an feh ding tiah a ti\". Hi mi bung cang in ziangsi in zirh duh ti le Jew pawl kumsarih harsat nak ih Khrih an zum nak le khrih ah an nunnak le tuan nak thawn an rundam nals an hmuh sak ding thu a si.\nJohn 4:36 le 12:25 in rin um pawl ih laksawng a sim duh ih, rundamnak lam a hoi lo.\nCang 36 rawl a la tu pa cu a hlawh man pek a si ih, rawl cu kumkhua a nunnak hrangah a khawm a si. Thai cii a tuh tu le rawl a la tu hmunkhat ah an lung an awi tlang ding.\nCang 25 Nu nau nu in a hnenah, Messiah a rat tik ah cun ziang hmuahhmuah a mah in in sim leh ding tiah ati.\nRm 2:7 hi, mitampi hrangah a har hlei ce mi a si.\nMi hrekkhat in thiltha an tuah ringring ih sunloih nak, hminthatnak le kumkhawnunnak an\nhawl. Cu pawl cu Pathian in kumkhawnunnak ape ding.\nRundam nak hi kan tuahthat mi parah athum aw tiah an ti theu. Asinan cu tivek in sim cu bibal in a kham, Baibal ih zirh dam phunhnih cu hitin a si. (1) (Theoretical) ruah nak meimei (zum hmang) (lettu ih) a silo mi a si ati. Zum lo tu cun athazaang thawm a zuam, that nak atuah ruangah nunnak laksawng pektlak a si. Asinan a cang thei hrimhrim lo mi a si. Thil dik a tuah tu an um lo, pakhat te hman an um lo\" (Rm 3:12) Thlarau humham thawn a nung tu zumtu cu tuan nak a nei ding. Adik a si, rundam nak an tuan nak thawn hmuhsak a si theu nan a hrampi a si lo.\nA tawizawng in\nKumkhaw nunnak hi thlarau nun a si ih hrinthar nak in a si. Pathian cu kumkhua a hmun asi bang in, a pek mi cu nunnak a si. Cu mi cu a tu kan can hrang le hmailam hrang khal a si. Khrih a nei tu tak tak cun Pathian thu neih nak ih a ninzia a thei aw. A hnget mi kumkhaw nunnak cu Pathim thawkkhum mi bible ih sin a ra.\nKumkhawnunnak le laksawng hi a peh aw asi, laksawng ti mi cu Khrih ah kan nunnak thawng in kan nun a danglam nak, thianghlim nunnak le tuannak ih sin a ra.\nA net nak\n1. Everlasting le etemal ti mi tongkam, Greet tong (aionios) cu K.J.V cun bang rep in a let. A pahnih in hman a sitheu nan a hman nak hi a bang aw dah lo.\n4. Atu le neta hrang Rem tuah nak\nRemtuah nak hi baibal ah mawi ngaingai in, hmandan bang aw lo in a hmang theu. Bible ih arel duh mi cu a mah thubur pi thawn pehpar aw in kan hmang ih kan zir, kan zoh theu.\nThukham hlunsung ih rundamnak thu kha kan mang cio pei. Bawipa ah an zum nak an ret lawng ah run an si. Pathian in hmuhter nak a neih tikah an nih in an zum, an nih cu thianghlim ih ruah mi an si. Pathian in Abraham hnenah na tefa sim pawl van ih arsi zat in ka pungter ding ti in thu atiam, cu mi cu Abraham in a zum tikah thianghlim ih pomsak a si (Gen 15:6). Abraham cu khrih ih hnatuan nak thlun in thiamcoter asi. Cuti vek in Abraham in a thei ti hnak in, Pathian ih khawkhan mi a si sawn ih cu mi cu Abraham ah a ret, pomsak a si sawn. Pathian in rundam tui thlet mi thisen sunglawi thawng in a sual a ngamdam sak. Ziangtik lai caan khal ah si seh rundamnak cu Bawipa Khrih ih tuahsak mi zum ak thawng in a si ringring.\nSual cun Isrel pawl sual ah a puh ih, Pathian thawn pawlkom thei nawn lo in le thianghlim lo ah a can ter. Mithiruak cu Pathian biak nak hmunah an keng ih an sunloih aw theu. Cu mi pawl cn Pathian thawn a hla ter deuhdeuh. Curuangah thten kan zohfel a tul.\nThu Kham hlun ih sullam\nThukhamhlun ah, (atonement) remtuah nak Hebrew cafang ih sullam cu \"Khuh\" a si. Pathian in Noah cu long sunglam le a lenglam thing' thawn erh ding a fial, tik khal ah \"atone\" ti mi a hmang tho². (Atonement) Remtuah nak ti mi cu sual zaten khuhthluh ti nak asi.\nThu Kham hlun ih sullam\nThukhamhlun ah, (atonement) remtuahnak Hebrew cafang ih sullam cu \"Khuh\" a si. Pathian in Noah cu long sunglam le a lenglam thingthawn erh ding a fial tik khalah \"atone\" ti mi a hmang thotho. (Atonement) Remtuah nak ti mi cu Sual zaten khuh thluh ti nak a si.\nVoi hnihthat cu cawh kuan, a man khuh nak vek ah tla hman a si. Hi mi cafang hi mi pi pawl, puithiam pawl, miphun le Isrel pawl hnen ah atlangpi in hman a si theu. Sual man kuan nak ih hman mi cu asi lo. Thukham hlun ih thawi nak pek nak cun sual pakhat te hman a thiang ter thei lo. \"Caw cang thisen le Me thisen in sual nak a tlengfai thei dah lo\" (Heb 10:3)\" Pathian a bia tu pawl an sual nak ihsin thianfai ter mi rak si ngaingai hai seh la sual thu hlan awk nak an nei nawn lo ding ih rai thawi nak hmuahhmuah a um nawn lo ding\" (Heb 10:2).\nAtonement ti mi hi an san lai ah cun bulpak thinghlim nak an hmang theu. Jew pawl sual an neih tik ah thawi nak an tuah ih, a nun a sir le veten danglam nak an co, cu le veten ngaihdam a si cih. Sual ngaidam nak an ramsa thawi nat ih sin ra mi asi lo, asinan khrih ih thawi awk nak sawn ruangah, an sual man cawhkuan ih sin, an zumnak thawng in Pathian thawn an pawlkom aw thei fang a si. Thawinak cun Pathian an zum nak ih an tuan nak kha a hmuh ve. Khrih ih hnatuan nak lawng in a nung mi Pathian bia thei tu dinhmun in pe thei a si.\nThlun ding mi daan pakhat\nThukham hlun sungah (atone) remtuah can ai ah sual hlon nak ti in hmunkhat ah kan hmu thei.\n\"Sualnak le that lo nak ihsin na minung pawl le na khawpi an luat nak dingah Pathian in kum 70 ih let sarih a khiah zo.Sual nak cu ngaidam a si ding ding nak cu kumkhaw hrang in hnget ter a si ding; cuti cun sim cia mi le na hmuh mi pawl cu an ra thleng ngaingai ding ih biak inn thianghlim cu a thar in thianhlim ter a sis al ding\"(Daniel 9:24).\nHimi cang hi (NASB le NIV) in atha lo mi pawl hrangah remsal nak atuah ti in an let. (KJV) um sual hrangah, langnawn lo ding in a khuh sak ti in a let ve. A bungcang pi ih relduh mi sawn cu Khrih voihnih ratsalnak thawn pehpar aw in a mi Isrel pawl ih ne ta bik caan kha relduh mi a si sawn. A tul bik mi thawi nak dik tak cu kalvary tlangpar ah pek asi zo. A sinan Igrel cun a hlawk pi ve lo, cu hnak in an hrang riah siatza a si. (Zech 12:10 ; In 19:37) siar aw. Zing vek in thukham hlunah um hmanseh la a net nak cu Khrih a si thotho.\nNgah ti mi Sullam\n(Atonement) rem tuah nak ti mi thukhamthar cafang a si lo. Thu kham hlun sual ih remtuah nak ti mi hi thukhamthar sungah kan hmu dah lo. (HKJV) ah kan hmu thei.\nA tu kan sun ah ai remtuah nak (Atonement) hi ngah miti in kan rel. khrih ih remtuah sak nak hi, A thih nak le thawhsalnak in thianghlim ter mi pawl, rem nak ngah ti ah kan ti cio. Athisen in kan sual nak pawl a hlo ter. Asinan hi hin thunkhamhun thawn pehtlaih awk nak a nei lo.\nHi mi thu thawn pehparaw in tamsawn in kan theithiam theu lo rualrual in khrih hnatuan nak ih famkimzia kha thukhamhlun thawn hmuh tlang a harzet theu ruangah a tu le tu kan zingzawi leuhleuh pei uh.\nPathian uk nak sungih remtuah nak\nHi remtuah nak thawn pehpar aw in, hmailam caan ih kum 1000 uk nak thawn, Pathian uk nak thawn khaikhin aw in, Ezekiel in, biak nak, Isrel mipi hrang fiangzet in a sim, Hebrew 10:12, \"Asinan Khrih in sualnak hrangah raithawi nak voikhat a pek ih cucu kumkhaw daih a si. cuih hnu ah pathian vorhlam ah a to\", cun Hebrew 10:18, \"Cubang tuk in an sual nak ngaidam a si ah cun tlengfai raithawinak cu a tuul nawn lo\".\nThukham hlun thawn pehpar aw in (Atonement) re tuah nak ti mi hi hrilfiah nak kan tuah tik ah kan buai nasa men thei. Ziangah tile sim fiang nak dang a um dah lem lo ruangah a si. Atlangpi cun khrih ih tuan nak le a tuar nak par ah a thum aw sawn a si. Khaikhin aw in kan sim tik ah theihthiam a har men ding nan, khrih sawn kha a hrampi ah ret in zingzawi aw la na fiang deuhdeuh mei ding.\nThunet nak\n1. Remtuah nak ni\n2. Hebrew 9 : 13\n3. Hebrew 9: 14\n4. Noun standard Greek Cafang in ( remsal nak ) ti ah a hmang.\nAKHAN II\nAMAWI ZET MI CHRISTIAN NUN DAN PAWL\n5. Dinhmun le tuah suak nak\nZumtu ih dinhmun le tuah nak ti mi pahnih an danglam awk nak thei thiam thei ding in tawh hren a si lo mi thukhamthar hrangah tawh dang a tul bet nawn lo. Hi mi tong pahnih ih sulam cu an bang aw ko , a sinan danglam deuh in rel theih a si.\nDinhmun le luahsuak nak le hi an dingmun le an sullam an bang aw a si. A tawizawi in reltum hnik sehla khrishtian dinhmun ti mi cu khrih ah a din hmun kha a si ih - khrih ah ziang a si a din hmun , Tuan suah nak cu, A mah le mah ah ziang a si- that deuh nak a neimaw? Ziang vek siding atul. Apakhat nak cu thurit thawn tuah ding a si, Pahnih nak cu atuanvo a tuah ding mi asi. Pakhat nak cu a taak mi a si ih, Pahnih nak cu tonteh mithawn a si. Pakhat nak cu pawlkomnak in a si ih, Pahnih nak cu hlawm awk nak in a si.\nZum tu cu khrih ah ziang a si ti mi le a mah le mah ziang a si ti mi an pahnih karlak ah a bangaw lo mithil aum. Zaangfahnak in Khrih ah in ret ih Pathian hmaiah in famkim ter. A fapa sungih sin in co hlang (Efi 1 : 6) le , Khrih ah in famkim ter (Kolo 2 : 10). Pathian in an sual nak pawl in ngaidam sak ih thianghlim nak puan in sin ter ( II kor 5 : 21). A si hmang ti ih tong ding a si lo:\nHnaih aw, Pathian hnaih deuh aw,\nKeimah ten ka hnaih thei lo;\nPathian fapa khrih sungah\nA nai bik tu ka si.\nDuhnung, pathian duh bik uh,\nKei mah ten ka duh bik thei lo;\nA fapa a duhdawt nak thawn\nCu mi cu ka par ih a ret mi a duhdawt nak a si.\nCATESBY PAGET\nZumtu pawl ih tuannak cu pakhatkhat ruah san nak thawn a si. A mah lawng te famkim nak thawn an a hlat aw. Nikhat hnu nikhat a thleng aw. Voihnih khat cu tlangzim ah thlarau lam ah an ding theu. Voihnih khat ve cu hmun rawn ah dawi hloh an si theu.\nTuahnak thawn kandin hmun kha thang ter ding ah pathian in in duh sak si. In duhdawt ih kan hrang a thi tui hrang ah, kan ni tin nun hi khrih kan bang deuhdeuh a tul. Phillips Brooks, the beloved American christmas carol, O little Town of Bethlehem ti mi ca ngan tu in hitin ati, nule pai hna a si lo ti mi thu dik cu khristian pawl in an thei, A dik a si, Ziangtik hman ah kan fimkim thei lo ding hi leitlun ah, kan thihhlan sung maw, khrh ratsal hlan sung. Asinan tuah ding mi pakhat cu kan neih atul ; kan dinhmun hnak ih sangdeuh ding ah katuah tengteng a tul.\nIn rundam tu kam hmuh tik ah a mah vek kan si ding ( I Jn 3 : 2) . Pathian huham ruangah danglam nak kan nei, kan mah lam ih tan a tul loding. A tu kan san ah khrih bangnak nun kan nei ah cun Pathian a sunglawi deuhdeuh ding a si. Khristian thurin hi tham rero khal atul lo, zumnak ah hnget tak ih ding tu kan si ah cun.\nDinhmun le tuah nak thleidan thiam nak\nBungcang ih rel duh ni cu Dinhmun maw tuah nak a si ti kan theithei ding. Rak zoh aw \" khrih sungah\" \" a duhdawt mi sungah\" (or) \" a sungah\". hi tivek tongfang na hmuh tinten kan dinhmun a rel duh ti kha rak mang ringring aw (Efi 1 : 3-14). Tuah ding mi bungcang pawl kan hmun tik ah ziang siar lo ih um lo ding kha a thu pi tuk.\nThukhamthar sungah cun tuah ding hnak in dinhum kanhmu hmai sa thei.Paul cakuat mi dangdang le, a hleice in Efisa lam ah tla cun, hmaisa bungthum tiang, khrih sungah ti thu a rel tam bik; ih neta bungthum sungah cun ni tin kan nunnak ah ziangtin kan nung ding ti thu arel . Ahmaisa bungthum ah cun khrih thawng in vanram ih kan dinhmun kan hmuthei; Neta bangthum sungah cun inn sang thu le leittun ih ni tin nun dan ding a rel leh ve la la.\nBangaw lo mi Tahthim nak a phunphun\nThukham thar kan zoh tlang mi in ziangtluk in in bawm. Hi tawk ah din hmun le tuahnak ih bang awk lo nak phun sarih a um.\nTahthim nak 1:\nDinhmun :\nVoikhat raithawi nak, sualnak ih sin a tlengfai mi pawl cu kumkhua mi famkim ah a tuah a si (Heb 10 : 14) .\nTuah nak :\nVan ih nanpa a famkim vek in nannih khal nan famkimve pei ( Mtt 5: 48) canghmaisa cun zum tu hmuahhmuah famkim ah a ret; can pahnih nak cun zomtu pawl famkim a tul ati. Thaten kan ruat cio pei, hmaisa cun kan din hmun arel ih neta sawn cun tuah ding mi a rel.\nTahthim nak 2 :\nDinhmun :\n. . . Sual nak ah kan thizo ih ziangtin so a sungah kan um thei nawn ding (Rm 6 : 2 ).\nTuah nak :\nCuvek thiamthiam in nannih khal sualnak thu ah cun mithi kan si tiah ruat aw uh (Rm 6:11a)\nSual ah mithi na si - cu mi cu zaangfah nak ih a lo pek mi a si. Atu ih sin thok nikhat hnu nikhat sual ah mithi si uh - cu mi cu kan tuah ding mi a si.\nTahthim nak 3 :\nDinhmun :\nMi hrekkhat cun an sangih an zum ; curuangah Pathian fate can thei nak thu a pek (Jn 1:12)\nTuah nak :\nPathian duhdawt mi a fa hniang na si ruangah a mah bang ding in zuam uh (Efi 5 : 1).\nMi pakhat cu hrinthar nak a co le ve ten Pathian fa a si cih. Pathian fa, fa hniang taktak pawl cun a mah deuhdeuh nak an nei. Pathian mi zia nei dingah a si.\nTahthim nak 4 :\nDinhmun :\n\"A fapa Jesuh Kheih kan Bwipa thawn pawlkom nak nei dingah a lo ko tu Pathian cu rinsan tlak a si\"I Cor 1 : 9\nTuah nak\n\" Bawipai hna tuan ruangih thawng a tla mi keimah in; Pathian kawh mi nan si bang tuk in nannunnak ah Pathian kawhmi na si nak kha lang ter uh, tiah ka lo forh\"Efi 4 : 1) .\nKan nih pawl hi mangbang pawlkom nak, cantha tuanvo nei kawh mi kan si ruangah a kawh nak phuding ah kan zuam cio pei.\nTahthim nak 5 :\nDinhmun :\n\" Curuangah Rom khua ih a um, Pathian ih a duhdawt mi le a minung si ding ih a kawh mi nan z ate hnen ah hi ca kuat hi ka ngan. Kan Pathian le Bawipa Jesuh Khrih ih zaangfah lainat nak le daihnak cu nan hnen ah um hram she\"(Rm 1 : 7).\nTuahnak :\n\"Pathain zum tu pawl ih tuah ding mi a si vek in Bawipai hmin in a mah cu rak co hlang uh la bomnak a tul ah cun rak bawm uh.A mah hi mi tam pi hrangah siseh, keimah hrang ah siseh, rualpi tha mi tha hnem zet a si\" (Rm 16 : 2).\nPaul in Rome ih Khristian pawl cu mithianghlim a ti hai. Run mi an si ah cun, thianghlim an si. Asinan thianghlim mi cu a thianghlim deuhdeuh atul (Rm 16:2).\nTahthimnak 6:\nDinhmun:\n\"Ziangah tile nannih tla cu Pathian zaangfah nak in runmi nan si ih cuih run nak cu a mah nan rin san nak thawng in nan ngah mi a si\"(Efi 2 : 8a ).\nTuahnak:\n\"Runnak famkim nan ngah nak dingah tihzah le thiaphah in tuan rero uh\"(Fili 2 : 12b).\nKan dinhmun hi Pathian pek mi a si. Curuangah kan tuah mi hnak in zaangfah nak ruang ih kan din hmun kan uar a tul. khristian nun kan zir nak in, kan neih nak ih, khristian cang mi kan si lo. Cu hnak in Christian kan si ruangah khristian nun kan nei sawn a si.\nTahthim nak 7:\nDinhmun:\n\"Zumnak thawng in kan co mi Pathian ih zaangfah nak sungah a mah in in thlenpi ih cuih zaangfah nak sungah cun a tu hi kan um\"(Rm 5: 2a).\nTuahnak:\n\" Pathian lungkim nak a siah cun nan thuhla tla ka theih in thinlung cahnak ka ngah nak ding tiah beisei nak ka neih ruangah a reihlan ah Timothy nanhnen ah rak thlah ka tum\"(Fili 2 : 19).\nKhrih ih duh mi cu zaangfah nak ruangih a mah ah kan din hmun hi asi. Tuah nak hi cu zum tu pawl in an nitin nun thawn a sengaw a si.\nTahthimnak 8:\nDinhmun:\nKhrih thawn nung tu na si ah cun . . . (v1)\nNa thi ih, na nunnak cu khrih thawn Pathian sungah na um (v3)\nPractice:\n. . . . . Khrih cu khui ah a um tiah van ka zohih, A pai vorh lam ah a to ka hmu (v1).\nLeithil kharuat lo in vanlam thil kha ruat sawn uh (v2).\nCuruangah lei thawn a seng aw mi pawl kha hlontlhluh aw (v3).\nNehtabik tahthim nak, kolse 3 : 1-5 Kan hmang pei ziangtin pawl in dinhmun le tuah nak a rel.\nPaul in hi tin ati \"Nan thin zo ih: atu ah thi aw. Na tho sal zo ih; A tuah thawh sal nak thawn tho aw. Khrih zuntu kan si ruangah, kan mah le mah ah teh ziang vek so kan si.\nThil le ri thawn simfiang nak\nDinhmun le tuahnak thawn pehparaw in an danglam awk nak nual ten sim bet kan duh hrih, thla rau lam ih nunnom lo nak pawl ka ton tik ah himi thil pahnih in in bawm thei. II Corin 5:17.\nNun thleng awk nak an neih tik ah an nunhlun pawl a cem ih nunthar thawn an thuam aw. Cu ruangah \"kan nun ih a um mi thilhlun pawl kha a cem zo ih nunthar thawn kan thuam aw \" tiin kan ti cio pei. Asinan ruahsual nak thin hen nak kan mizia a suah can ah kan rundam nak hi kan ringhlel aw theu.\nKhrih ah ti mi tong cu kan zohliah tik ah, lungawinak in kan khat. Hi mi in ka dinhmun arel a si ti in ka hnun aw suak sal ih ka tuah nak a rak si lo. Khrih ah ziang kim hi adik a si. A sungah ahlun mi pawl a khiang hlozo. A sungah ziangkim hi tuah tharsal a si, kan sual nak pawl in ngaidam, in co hlang, thiam in co ter, in thianhlim ter ih thlasuah inpe. hi mi bungcang ka siar tikah, kei mah ah tih phan nak a um nawn lo. Khrih hrang ih nung dingah thaka ngah zet ih, ka duh zet fawn.\nThusuh nak: Dinhmun le tuah nak cu I kor 5 : 7; Efi 8 : 8 le I peter 2 : 9 ah kan hmu zo ih, na nun thawn mi na va sim sawng thei pei maw?\n6.Pehtlaihawk nak le pawlkom awk nak\nHi mi tla hi Dinhmun le tuahnak vek deuh an si ve. Asinan an bangawk lo nak te kha a thu pi ih kan theih thiam atul.\nPathian thanw pehtlaih awk nak\nMi pakhat cu hrinthar sal a si tik ah, pehtlaih thar awk nak a mah ah a um. Pathian fa ah a cang ti nak a si.\nMi tampi in an co hlan bang tuk in, Pathian fa can thei nak thu a pek (Jn 1:12)\n\" Ka duhdawt mi pawl, a tu cu Pathian fa te kan si zo; a sinan ziangbang tuk kan si lai ding ti cu a fiang hrih lo. Sikhal sehla Khrih a rat tik ah cun a mah bang tuk kan si ding ti kan thei; ziangah tile a mah a si vek cekci in kan hmu ding\"(I Jn 3:2)\n. Hrinsal nak thawn peh par aw in thil thupi zet mi pakhat aum! Naruat dah ve maw? Kan hrin thar nak hi Kumkhaw daih a si. Kir Sal a theih velo. Voikhat pehtlaih awk nak cu a cat thei nawn lo. Tahthim nak thaw hi tin kan ti pei, Joneses tei nupa in fate an nei, naute cu Joneses tei nupa ih fa a si ringring. Joneses tei nupa tla cu naute ih nu le pa an si ringring, An karlak ah an innsang ah remawk lo nak pawl a um men thei nan an peh tlaib awk nak a siat thei ve lo. Mr Jones a pa asi vek in anih tla Joneses ih fa a si ringring.\nZumtu atuih sin thok Pa Pathiam ah hring thar mile pehtlaih mi nasi kha hngilh hlah.\nPathiam thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian fa kan si nak kha a fing ter (Rm 8:16).\nSal nan si nawn lo; fa nan si zo a fa nan si ruamgah pathian in a fale hrang a ret mi hmuahhmuah cu a lo pe ding a si (Gala 4:7).\nHi mi peh flaih awk nak cu a cat thei nawn lo. Voi khat a fa kan si hnu cun a fa le kan si ringring.\nPathian thawn pawlkom awknak\nHi mi Pathian thawn pawlkomawk nak tla hi a dik mi a si. Pawlkom ti mi tong fang hi. Greek tong Koinonia ih sin let mi a si. A sullam cu Hmunkhatah um tlang, reltlang ti nak a si. relationship hi union a si ah cun, fellowship khal commupian a sive. Pehttaih awk nak a cat thei lo a si ah cun pawlkom nak tla cu a hnget deuhdeuh a si.\nSual in pehawk nak a catter. \"Sim aw cia lo in mi pahnih hmunkhat ah an fel tlang thei pei maw\" (Amos 3:3), a fa le pawl an sualtik ah Pathian in pawl thei nawn ve lo: Pathian cu theu nak a si ih a sungah thih nak zianghman a umlo\" (I Jn 1:5b). That cuh in sual thuh atumtu pawlthawn Pathum a pawl thei lo. Zum tu in Pathian a pawl nak a cat tik ah a nunlungawi nak, huham, ls a thlacam nun pawl a hlo a si.\nPathian thawn pawlawk nak a cat rualrual in sual sir nak, sual hlonduh lo nak thawn atong. Pawl awk nak ti mi hi a thupi tuk mi a si. Tahthim nak ah Khrih a neih hnuah, a nun nak hrangah thu bawh cat nak a nei thei ding. Zumtu dung kan tolh tikah, a pianthar pek ih Pathian thu a haar zet vekin, sual cu an har ve zet asi. A rundamnak cu a hmun ko nan taksa dan ah an tlasia ih, thu le hla ah khal an hlo.\nPathian thawn kan pawlawk nak a cat tikah daan thawn nunsim nak a thleng. Zumtu sual thuthen nak ih sin a tuat kan ti tik ah a nun sung sual a tuah thei nawn lo ti nak a si lo. Korin pawl dam lo nak bik cu ziang a si? \" Zianghrangah tile hi saang a ei tik le hi khuat a in tik ah Bawipai taksa tican a thei lo ah cun a ei a in tik ah thuthen nak a par ah a tuah cih a si.Hi tin na si ruangah nanmah lak ah mitam pi cu nat nak, tawntaihnak le thih nak tiang na tong a si.Hmaisabik ah kanmah le kanmah kan cek fel aw ta a si ah cun Pathian thu then nak kan par ah a thleng lo ding. Ikhal sehla Pathian thuthen nak kan par ah a thleng ih a mah in in cawh ngaingai a si ah cun hi leilung thawn siangral tlang ta lo ding in in run suak duh ruangah a si\"1Kor 11:29-32. Hrek khat zum tu paul cu an san a tawi zetzet, ziangah tile an nun nak in Pathuian sunloih lo in thang a siat ter ruangah a si.\nBaibal thawn hmuhsak nak\nSual ruangih Pathiam thawn pawlawk nak cat ter tu O.T. sungih David ih thu hi tahthim nak tha bik a si. Sual a phuan awk nak le Pathian in David a pawl sal nak thu cu Saam 32 le 51 ah kan hmu thei.\nThukhamthar lam ah cun fapa tlanhlo thawn pehpar aw in kan hmu thei (lk 15:11-24). An pawl awk cu a cat ko nan, a pa ih fa thotho a si. Hmunhla pi ram dangah a tlan nan A pa ih fa a si nak kha a hlo thei velo. Sual a sirih a pa hnenah a kirsal tik ah pawlawk nak a thar in a ngah sal a si. A pa cu a tlan ih a fapa cu a pom ih a hnam.\nI Jn 2:1 sugah Nau hak pawl hrang ih ngan mi a si ih, (teknia ) ti a si ih a sullam cu \"nau hak te te pawl\" (or) a hringthar mi pawl ti nak a si. Pathim in a fa le pawl sual dingah a duh lo, a sinan sual an tuah. Pathian hnen ih sin dung tholn in kan tlan nan, a fa kan si ringring thotho. Kanpeh tlaih awk nak kha a cat thei ve lo. Kan sual ih nak siraw in Pathian hnenih kankir sal tik ah, Pathian cu lungawi in in co hlang thar a si.\nPehtlaih awk nak he pawl komawk nak pa hnih ih danglam awk nak ka hmuh tikah tampi thei thar nak ka nei. Cun in duhdawt tu Pathian kan pawlawk nak kumthua cat nawn lo ding in kilkhawi thei ding ah in zirh.\n7. Thuthen nak le Nu le pa ih ngaidam nak\nNgaihdam nak phunhnih Bibal sung ah kan hmu thei. An danglam awk nak te te Kha kan zir a tul. Cu mi an Zung ih thuthen nak le nu le pa ih ngaidam nak hi a si.\nSimfiah nak\nJudicial ngaidam nak ti mi cu thuthen nak thawn a si. Parental ngaidam ti mi cu nu le pa ih ngai dam nak a si. Pakhat nak kha cu Zung thawn a seng ih pahnih nak hi cu inn sang thawn a seng aw.\nThuthen nak ih ngaidam nak\nHmaisabik (Courtroom) thuthen nak ah kan lut pei. Pathiam cu thuthen tu a si ih, mimung mawh nei tu pawl thuthen nak tuahtu asi. Minung cu that lo nak sual thawn a khat, sual man cu thih nak a si. Asinan Jesuh in hi tin a ti \"Misual pawlih sual man kei mah in ka pe ding; a hrang ah ka thi ding\" a ti. cu mi cu kross par ih rundam tu ih lung put a si. A tuah cun sual thuthen nak a si thlang, \"Ka fapa hi na rundam tu le Bawi ah na co hlang a si le, ka lo ngaidam ding\" ti a si. Khrih cu a zum ih a co hlan le ve ten Thuthen tu ih ngaihdam nak cu a co. Sual man a pek tul nawn lo, Khrib in a pek sak thluh zo. Sual nzaihthiam sak a si mi cun Pathian thawn a peh aw thar sal zo: Pathian cu a thu then tu a si nawn lo ih; a pa ah a cang ta a si.\nNu le pa ih ngaidam nak\nInn thawn pehpar aw in, nu le pa ih ngaihdamnak kan zo tlang pei. Pathian cu pa a si ih, zum tu pawl cu a fale an si. Afale sual an tuah sual pang theu. Cutikah sual man thih nak tong ding ah Pathian a in retnawn lo, ziang ah te le Pathian cu an thuthen sak tu a si nawn lo ih, an pa a sisawn ruangah a si. Cu hnak in an pawlkomawk nak, an nelawk nak kha a cat sawn. An innsang nomnak a hlo. A pa ih fa si nak a hlo lo nan, rundam lungawi nak ahlohter,. Asinan sual sir aw in a pa hnenah a kirsal tikah nu le pa din hmun ihsin a ngaidam a si.\nThuthen tu ih ngaidam nak cun, voikhat ah a theh thluh a si; nu le pa ih ngaidam nak cu ziangtik lai caan khalah a si. Jesuh in (Jn 13 : 8-10)sungah ati. sual man thih nak ih sin voikhat run kan tul ih, kan khristian non a thianhlim thei nak dingah nule pa hnen ih sin ngaidam nak kan ngah leuhleuh atul a si.\nAbangaw lo mi thil phunhnih\nNgaihdam nak tih mi reldm bangaw lo cu fiangzet te a tawizawng in a lenglam tavek in kan hmu thei.\nBible sungih thleidang lo ngaidam nak\nAtu ih sin thokin kan zoh dingmi bungcang pawl in mipakhat ruangah, za ten in ngaidam sak, mi sual pawl hrangah khrih ih tuahsak nak ruangah timi thleidan nak um lo ih ngaidam nak a si ti kha a tanglam ih hmuhsak nak pawl hmangin ka theithei asi:\n\" Ziangash tile Khrih a thih nak thawng in kan sual nak cu ngaidam a si zo ih a luat mi kan si zo.Pathian in a zaangfah nak cu kan hnen ah tamzet in in pek ruangah \"(Efi 1 : 7).\n\" Cu pawl ai ah pakhat le pakhat zaangfah thinnem nak nei ton aw uhla, Khrih thawng in Pathian in a lo ngaidam bang in pakhat le pakhat ngaidam aw uh\"(Efi 4 : 32).\n\" Hlanlai ah na sual nak ruangah le daan leng ih a um mi gentel mi nan si ruangah thlarau lam ah cu mithi nan rak si.Sikhal sehla a tu cun Khrih thawn hmunkhat ah Pathian in a lo nung ter zo.Pathian in kan sual mawh nak hmuahhmauh in ngaidam zo\"( Kolo 2 : 13).\nBible sungih nu le pa vek ih ngaidam nak\nBaibal sungah nu le pa vek ih ngaidam nak bungcang pawl au m ve:\n\" Nanpar ah sual nak a tuah tu pawl nanngaidam a si ah cun vancung ih a um mi nanpa in a lo ngaidam ve ding. Sikhalsehla midang sual nak nan ngaidam lo a si ah cun nan sual nak cu nan pa in a lo ngaidam ve lo ding\"(mtt 6 : 14-15).\n\"Soisel ih na um lo nak dingah mi va soisel hlah.Midang va hnong hlawh, Pathian in a lo hnong ve lo ding.Midang ngaidam aw la Pathian in a lo ngaidam ve ding \"( Lk 6 : 37).\n\" Cun thlacam ding ih nan din tik ah mi pakhatkhat par ih duh lo nak na neih mi kha va ngai thiam uh; Cutik ah vancung ih a um mi nanpa in nan sual nak kha a lo ngaithiam ve ding tiah a ti\"(Mk 11: 25).\nAtlun ih bungcang pathum pawl in pa ti in a hmang: pa ih ngaidam nak a tel ti nak a si. Za ten rundam ti miah kan mai duhthlan nak khal in a sive, pa ih ngaidam nak ah cun, midang kan ngaidam le in ngai damve.\nMatte 18 : 23-33 sungah Jesuh in Saal sum a pungtertu pa cu a ngaidam thu asim. Asinan Saal pakhat sawn cu a ngaidam thei lo ih thawng ah aret thu cu, Jesuh in \"nan unau kha nan thinlung ngaingai in nan ngaithiam lo a siah cun hnem um pa bang tuk in a lo tuah veh ding a si ti ah\" v35 netnak a tuah. Hi mi khal in pai ngaidamnak a kawhhmuh a si. Kan sual nak pawl kan kaa thawn ka phuang lo ih, ka sir aw lo ahcun pa dinhmun ih sin pathian in in ngaidam thei lo a si .\nNitin Baibal ka siar tik ah hiti vek ih theithei ding ah ka zuamcio a tul. A tu ih sin thok in thuthen nak ih zapi ngaidam nak (or) pai ngaidam nak a rel duh timi theithei ding kan zuamcio pei. Misual pawl cu an zum tik ah thleidan nak um lo mi, ngaidam a coih; padi nhmun ih sin pathian ngaidam nak cu zum tu asual thei aw ih a sir awk tik ah a cove thung a si.\n8.sinak phunhnih\nA bangaw lo mi zum tui sinak phunhnih ka zoh cio pei. Zum tu cu thu tak thawn aum lo tikah renhrelh nak, sual le phur lo nak thawn a khat. Kan ruahfel a tul mi cu zum tu hin sinak phunhnih cio\nan nei ti hi asi, a hlun le a thar pahnih an si ih an um tu dan, an ziaza kha kan theih atul.\nSinak hlun\nZum tu siseh, zum lo tu siseh an zaten si nak hlun an nei cio. Hi mi hi cu zumlo tu pawl ih an nei mi cu a si, ih Adam ruangih ngah mi khal a si. Adam ih si nak tin tla an ko. David in \"Ka nu pum sung ih ka um lai ih sual kei mah ah a um\" (Sam 51:5) tiah ati. Paul khal in minung ka si nak ah that nak zianghman a um lo\" (Rm 7:18) tiah ative. That nak kan neih lo ruangah riahsiat ding a si lo ih kan si nak tak kha hawl suak ding kan si sawn.\nAdam sinak hi zumtui hrangah ral pathum tluk a si, a dang pahnih cu hi lei tlun le siatvatnak an si. Si nak hlun sungah a um, rinum lo nak le sial nak lawng acm. Cu mi cu thil theanghlim lo mi le a lem pawl a duh. Cu mi cu minung hmang in Pathian a do. Cu pawl cu Pathian ih daan in a hua, Pathian duh nak a tuah thei lo. Cu pawl ruangah mi tampi in thu tak hnak in a tak lo mi, a sual mi an hril.\nAdam ih sinak cu ten um mi siatvatnak a si. Cutin minung cu thianghlim ten a nung khal le that deuh nak an nei thei lo. Pathian in cu vek pawl a ngaih sak lo, cu hnak in kross parah daan atat sawn a si. \" Pathian in a fapa tahlat in minung sinak sung ih a um mi sualnak kha thuthen nak a pek' cui a fapa cu sual nak cemral ter ta ding in minung si nak thawn ara (Rm 8: 3b). \"Kan si nak hlun cu khrih thawn kross par ah khen cih a si zo\" (Rm 6:6). A tu ah pathian ih in fial mi cu a fapa ih thih nak tawmpi ding le co hlang ding a si.\nMinung cu tuah lo ding in kham kan si tikah, kan nun hlun cun tuah duak a cak theu. Cu mi cu pawl in a hmuh ton mi pawl thawn.\" Asinan sualnak in cuih thukha cu hmang tahlat in ka pumas sungah duhnak le hial nak a phunphun a tho ter.Daan a um lo nak ah cun sual nak cu a thi a si.Keimah khal hi daan tel lo in a nung mi ka rak si; a sinan thukha a ra thleng ih sual nak cu a nung ih kei cu ka thi\"(Rm 7 : 7-9).\nCulawng si lo in kan nun hlun kan neh thei nak dingah Paul in hitin \"Thin nuam lo minung ka va si so! Thih nak lam ih i khortu hi tasa pum ihsin zo so i runsuak ding? (Rm 7 : 24) ti in hawl uh in ti.\nAdam ih kan si nak kha kan nun hlun a si. Cu mi hrangah khrih cu a thi ih kan sual man a nun a pe. Kan sual tukih ruangah Pathian ih in tuah sak mi a si.\nKan sim mi pawl hin zum lo tu pawl ih that nak pawl, Zawn ruah nak, duhdawt nak pawl kha a hnong thluh lo ih cu pawl cu an nun ih um thei mi pawl khal a si ve ko. Amah lcung te nu in a fa te a duh vek tluk fang a si. Cu mi cu zir tlak mi khal a si men theiih christian pawl nun khal ah a luah men thei, rundam nak hrangih an zum nak khal a si thei. Ziang khal a va si le a thupi. a hrampi cu hihi a si mi zum lo tu pawl ih tuah thei mi um sun cu khrih hngat kha a si (Jn 6 : 39).\nSinak thar\nMi pakhat cu a hrinthar tikah sinak thar a nei. (II Pet 1 : 4), Khrih ih nun a si. Hi mi si nak cu a sual thei nawn lo. Pathian hnen ih sin ra mi hrinthar nak a rak si (I Jn 3 : 9).\nHi mi hi a tha mi le a tha mi pawl hrang ih a tlak mi a si. Cu mi cu khrih ih si nak (or) minung thar ti in kan ti thei.\nThianghlim nak thawn a nun a cawm aw theu. Ziangtin kim hi Pathian thu thawn a sawn theu.\nPathian daan pawl cu a duh. A thu pek mi pawl kha phurrit ah a ruat lo; cu vek cu si nak thar ih duh zawngtak a rak si sawn. Nu in nau te a duhdawt ih kilkhawi tha ding ih thu pek mi bang tuk ah an ruat; A tuah duh zet mi khal cu a si.\nHimi sinak phunhnih hi Noah in a lawng ih sin a thlah mi va te pahnih Tlakak le Thuro, titla in tah thim thei a si. Tlakak cu a kirsal lo; Thuro cun si nak thar a hmuhhlan sung cu longah a kir sal. Jesuh tong mi ziang tluk in a dik, \" Minung cu taksa lam cun a nu le a pa sung ih sin hrin mi a si; sikhal she la thlarau lam ah cun thlarau ih hrin mi a si\"(Jn 3 : 6).\nDoawk nak cu a rak tanta\nPiangthar pek pawl cun an din hmun tawk te ah an buai thei zet. Hi ti in an ti then, Sual cu ka sung ih sin lak suah a si zo, A sinan ka pa pi cu ka ruh sungah a tang lai tiah an ti theu.\nMi pakhat cu rundam a si le veten, sinak pahnih cu an do aw hngal a si. A sinan mangbang ding a um lo. A bangaw lo mi sinak pahnih cu ziangtin dai ten an un tlang thei ding? Rebekah pumsung ih nau phir do awk thu tla hmuh sak nak ah kan hmang thei (Gen 25 : 22-23). A zaten a that ah cun, ziangah kei bul hi ti ih ka si nak?\nPaul in fiangzet in in sim Rom 7 : 14-25 Daan cu thlarau thil a si ti kan thei; a sinan kei cu tisa mi ka si ih sualnak ih si ding ah zuar mi ka si.\nA simduh mi bik cu taksa le thlaraw hi ral aw an si ih an rem aw thei dah lo (Kala5:17): \"Ziangah tile minung duh mi cu thlaru in a hua ih thlarau ih duh mi cu minung tisa khal in a hua ve a si.Cu te pahnih cu an ral aw.Curuangah na duh mi khan a tuah thei lo \"\nMining in thinlunghnget a neih lo ruangah mangbang ding a um lo. Kan sungah hin do awk nak a um ringring theu ih, Khrih kan zum le veten a zaten a hlo thluh dingah an ruat, asinan doawk nak ngai ngai a rak tan a si sawn, an rundam nak tiang in an ringhlel theu asi.\nTheih a tul mi zum tu hmuahhmuah, a tha bik i khal ih hi mi ral cu anei (I Kor10:13), ih kanthi, thiang a lawr tiang in a peh vivo ding. Cu hnak in rundam mi ka si taktak maw ti kan theih fel awk ding a thu pi sawn.\nZiang mi sinak in a neh\nThlarau thianghlim hi sual ih cencilh nak ih luatter tu a si (Kab 5:17). Ziangvek zum tu si seh cu ti vek huham cu a nei thei lo. Ziangkhal va siseh zumtu pawl thu lun nun le tanrual nak an nei ding a thu pi ngainngi.\nZumtu ti cu sinak neh ding thubawh cat nak nei tu ti in tla kawh a theih. A si nak kha tuamhlawm awk thiam a tul zet. A ti sa si nak kha TV, video, leh leitlun ca lai leh si nak sangbik duh pawl thawn cawn ding a si lo. Cinghnia cu tuu inn a neh ding ti ih hnangam ding a si lo.\nCuruangah Rom 13 : 14 in hi tin in \" tisa sualduh nak le hear nak pawl kha bangthlang uh\" cun I peter 2 : 11 ah \" Tharau thawn aral aw mi taksa hiar nak in lo neh hram hlahseh\" ti in zirh.\nPathian thangthat nak, Bible siar le thlacum ding hi tuah ding um sun a si. Tuah mi pohpoh nun thianghlim ding in dil asi.\n(Please) lungawiter, no ( excuse) ngaihthiam nak a um lo\nSual tuah tik ah (Excuses) tuah ding a si lo. Cu mi cu mah puh tu ah in can ter. (Excuse) ngaih thiam awk nak in thil tum pi siat suah.\nThunet nak\nBible le kan hmuh ton mi pawl in in sim mi cu si nak pahnih kan nei. Cu pawl cu hmin dang² in kawh a theih, an si nak a bang aw lo. Zumtu in hi mi a hmu ban lo ah cun, el awk nak vek ah tla a ruat men ding. Sinak hlun cun sual tuah hiar nak a neih ter ih mi thi vek an si. A nun athleng ih thlarau thianghlim duh nak athlun ah cun tisa duh nak a tuah hrimhrim lo ding (Kala 5;16).\n9.Thainhlim nak aphumphun\n(Sanctify) ih sullam cu \"thianghlim ah canter\" ti a si ih Sanctify, sanctification, saiht, holy, lohiness, consecrate, consecration pawl tla an san a bang aw thluh. (Santhification) tih mi thianghlim nak ti mi cu a burpi hnen ih sin then (or( a bal mi lak ih sin then a dang ten um ti nak a si. Mai pumpak nun thawn kan hrilhfiah thei lawngah, kan thei fiang deuh vi vo ding.\nThukham hlun sungah Pathian in ni sarih nak kha athianghlimter (Gen 2:3). Fapa tir le ram sa a pa fatir hmuahhmuah kha Pathian in a thianghlim mi ah a pom (Ex 13;2) . Puithiam pawl khal Pathian hmaiah an thinghlim aw ta pei (Ex 19:22). Sinai thang khal a thinghlim (Ex 19:23) Pathian um nak puan thlam le a sungih um mi pawl khal an thiang hlim ter pei (Ex 40:9) mi pi cu milem biak nak in an thianghlim aw ter ti in kan hmuthei(Isaw66:17).\nN.T cun thianghlim nak hi mi pi thawn pehpar aw in ahmang, Biak inn ih sui kha a thianghlim ter, biaktheng in lak sawng a thianghlim ter (Mtt 23:17,19). Paul cu lungawi thusim nak thawn peh aw in hi ti in a ti \"Pathian tohkam le thlacam nak in Pathian cosan tlak ah a tuah\" (I Tim 4:5)\nPathian in a sung lawi zet mi a fapa cu lei tlun ah a thlah (Jn 10:36); A mah tla thudik ih thianter an si thei nak ding ah kei mak khat ka thiang ter aw zo a si (Jn 17:19). A mah le mah mi pi hrang a hlan aw ti khal in kan ti thei.\nZum lo tu pawl khal thianghlim vek in a lang nak hmun aum ve: \" Ziangah tile a nupi thawn an kom awk ruangah cuih Pathian thei lo pasal cu Pathian hnen ah co tlak mi ah a cang; cu vek thotho in khristian pasal thawn an peh zom awk ruangah Pathian thei lo nupi cu Pathian hnen ah co tlak mi ah a cang\"(I cor 7:14a).\nAsullam cu zum tu pakhat ih nu pi (or) pasal ih a can tik ah rundam a si vi thei nak dingah thlacam thei nak din hmun a nei ve ti nak a si.\nZumtui sunglam nun nak thawn pehpar awin Pathian in a thianghlim ter . . .'(I Pet 3:15), Zum tu pawl khal in Pathian kha an nun pomhlum uk tu le Bawi ah an can ah cu Pathian kha thianhlim nak sunloih nak pek an si ve.\nAtlun ih kan zoh mi pawl thawn pehpar awin N.T ih thianghlim ter nak hi a thupi zet mi zirdan phunli in kan hmu thei a si. Cu mi pawl cu \"thiang ter cia nak, din hmun thianhlim nak, than soh nak ih thianghlim nak le a famkim mi thianghlim nak an si.\nThianghlim ter cia nak\nTu nai te ah mi pakhat cu a piangthar ih, thlarau thianghlim cu a nun nak ah hna atuan rero, leitlun si nak thawn a hran teah a um ih khrih ah a pek awk nasa. \"A suah hlan ah Pathian in a hril cia\" (Gal 1:13). Pawl in a ti. II Thess 2:13 sungah Pawl in rundam nak hrangah karbak pa thum in theih ter:\n(1) Pathian ih hril nak\n(2) Thlarau Thianghlim ih thianhlim ter nak\n(3) Thutak an zum nak thawng in\nHi mi thianghlim nak hi an zum hlan le run an si hlan ih sin a si zo.\nI peter 1:2, sungah hi tin a um:\n(1) Pathian ih hrilnak.\n(2) Thlarau thianghlim ih thianghlim ter nak.\n(3) Jesuh thu ngai nak.\n(4) Jesuh thisen ciah awk nak.\nKumkhaw hrang Pathian in in hril (Efi 1:4). Thlarauthianglim in in cencerh. Cu thu thangtha kan ngai. Khrih thisen thawng in kan tuan nak pawl hmuahhmuah cu siar a si.\nSi nak, Dinhmun Thianghlim ter nak\nMi pakhat a pianthar leve ten, a sinak khal thianhlim ter a si. A sullam cu Pathian in Khrih ah famkim in ti, Khrih ih kan um nak thawng in Pathian ih mi thiang ah kan cang zo. (I cor 1:30). Korin zumtu pawl nun thianghlim lo in, an sualzia thun (Ikor 5:1-2) ah Paul in in sim. Leithun mi thuthen tu an pan (I kor 6:1). Thawhsalnak a zum lotu saya an nei (I kor 15:12-14). Cu cing in an dinhmun cu mithiang ah pomsak an si ih Khrih ah co hlantlak mi thiang an si.\nA tuah cun dinhmun thianghlim nak thu a sim tu bungcang pawl kan zoh pei. Att 20:32 ih a rel mi cu \"Mithianghlim hmuahhmuah\" ti mi cu hmuahhmuah a ti duh nak a si, Att 26:18 sungah Jesuh in keimah ah zum nak thawn a thianghlim mi pawl ti ah arak tong. Korin ah cun thianter mi. . . thiam co ter mi nan si zo ti ah a ti (I kor 6:11). Hebrew ngan tu khal in hi tin a ti Khrih in kan sual nak ih sin in thiangfai ter zo\" (Heb 10:10).Voikhat raithawi nak in sual nak ih sin a tleng fai mi pawl cu kumkhua mi famkim ah a tuah zo\" (Heb 10:14).\nColonans 3:12 thawn pehpar aw in pawl ih sim duh bik mi cu zumtu pawl Pathian hmai ih an din hmun kha a si sawn.\nThangso mithianghlim nak\nBible tampi in khristian pawl cu mithianghlim tiah a rel, cun an thinghlim atul ti khal in a rel. An danglam awk nak, arel duh mi kan then thiam lo ah cun kan hnok nasa ding.\nThangso (or) hmuh theih tuah nak ih thianhlim nak cun nitin kan nunnak ah ziangtin kan nungding ti mi ah in luh pi. Sual nak tan in Pathian ah kan nun ding hi a thu pi. Thianghlim cu a thianhlim deuh deuh a tul.\nHi thianhlim nak thawn peh aw in (Jn 17:17) ah hi tin kan hmu thei, Na thu tak in thianter hai aw\". A tong kam cu a dik a si.\nZumtu pawl cu hi bungcang (II Tim 2:21) then a theih lo. Nun thianghlim nak kan ti tik ah a rel duh bik mi cu thah nak ih thianhlim nak kha a si. Pawl in korin sungah: \"Ka duhdawt mi u le nau, hi thukam nak hmuahhmuah hi kanmah hnen ih kam mi an si. Cu ruangah taksa pum siseh, thlarau siseh, a bal ter tu pohpoh cu hlon in thianghlim ten um uh si; Pathian upat tihzah nak thawn um uh si\" (II cor 7:1) cu vek thotho in Peter Khal in hi tin a ngan ve, \" a lo ko tu Pathian cu Pathian thianghlim a si bang tuk in nitin nannun nak ah thianghlim in nung ve uh\"(I Pet 1:15).\nKan nun a thianhlim nak cu ni tin thil thalo pawl hrial le tuah lo nak in asi:\nPathian inhi tin thiang hlim din ah a lo phut: \" Pathian in nan nih a thianghlim mi le nupa sual nak tuah lo ding in a lo duh.Mipa pawl, nan nupi thawn thianghlim le zoh mawi in um uh\"(IThess 4:3-4)\nZumtu pawl ziangtin an thianghlim thei ding, Khrih ziang tin an bang thei ding? A phi cu Korin sungah kan hmu thei: \" Kan nih tla cu kan za ten kan hmai puan in tuam mi kan sin awn lo ruangah Bawipai sunloih nak hi thlalang bang in a lang ter tu kan si.Cuih sunloih nak cu thlarau a si mi Bawipai hnen ih sin a rat ruangah knanunnak hi sunglawi sinsin in le a mah bang sinsin in in thleng vivo a si\"(2kor 3:18).\nTuah nak ih thianhlim cu cu pathiankan pawl nak in a si. Khrih kan thinlung sungah kan ret ceuh2 le a mah kan bang deuhdeuh ti nak a si. Ticun thlarau thianghlim in kan nun cu a thlengsak vivo-voikhat thu ah in thlenh sak thluh lo nan pakhat hnu pakhat in thleng sak a si.\nAfamkim mithianghlim nak\nHi mi thianghlim nak cun zumtu pawl hrang, hmailam a thleng lai dingmi can tla a rel duh. Jesuh thawn hmaton an hmuh awk lawngah a famkim le ding. Cunah Khrih vek in famkim tak in thianghlim ter a si ding.\nKolose sungah hi tin kan hmu thei \" Sikhalsehla a tu ah cun, a fapa taksa pum rori in thih nak a tuar nak thawng in Pathian in a rualpi ah a lo tuah.Cuti ih rem nak a tuah nak cu a hmaika ah mi thianghlim, mawh nak nei lo le soisel nak neilo in thlen ter a lo duh ruangah a si\"(Kolo 1:22).\n. Cumi niah kohhran cu thianghlim ter a si ding: \" Cuticun kohhran cu a mawi nak zaten a si mi, thiang le mawh nei lo, hnawihnih nak, soisel nak, a si lo le famkim lo nak dang um lo te in a mah hnen lala ah a suahpi duh ruangah a si\" (Efi 5:27).\nAfamkim mi thianghlim nak thawn pehpar aw in John in hi tin a simve: \". . .\"(I Jn 3:2b). Jude \". . . sual mawh nak neilo in lungawi nak thawn a sunglawi mi a um nak ah\" (Jude 24b)\nA tawizawng in\nHi mi in Bible na zingzawi nak ah nasetak in a lo bawn ding. Zingtik lai can khal ah thianghlim ti mi cafang na hmu le, nangmah le nangmah sutaw aw, \"Hi mi hi pianthar ih a cang mi a si maw? Khrih ah ka um hnu maw? Ni khat hnu ni khat ka um ding maw si? A si lo le Van ka thlen tikih ka nei ding so.\n10. Thlarau ih khat, cencilh nak le Tihnim nak\nThlarau thianghlim thu kan zir tik ah,kan thlei dan thiamtul mi thupi zet zet aum. Thlarau thawn khat, cencilh nak le Baptisma pawl ih an dang lam awk nak pawl kan zoh a tul. Thlarau tihnim nak hi meisa baptima a silo ti kan theih a tul. Thlarau ih khat ti mi le kan tuanvo kha kan hliah a tul.\nCencilh nak\nMi pakhat cu a pianthar le veten, thlarau in a sungah a cencilh (I cor 6:19): Thlarau a nei lo tu cu khristian ngaingai a si lo (Rm 8:9b). Thlarau ih cencilh mi pawl cu ziangtik hman ah a suahsan nawn lo (Jn 14:16). A cencilh nak Adanglam mi a kaih hruai nak tla nuam te ten kan thei vivo. Cencilh ti lawng silo in a mah ah phur nak tla a um a si. Thlacam dingah fial kan tul nawn lo Khrih kan zum le ve ten kan nei hngal a si.\nThlarau ti hnim nak\nThlarau ti hnim nak ih a hrampi cu\nI Korin 12:13:\" Cubang tuk kan nih khal hi Judah mi le Gentel mi tiah sihman nungla mi luat, saal, tin in um hman nungla kan z ate hin cuih ruangpi pakhat sungah cun thlarau pakhat ih hnim mi kan si ih kan zate hin cuih thlarau pakhat cu in dingah pek kan si zo\".\nTi hnim nak hi Thlarau thianghlim ih hna tuan a si ih khrih ah pomkhat in si ter nak hi a si, cu mi cu kohhran a si. Pentecost ni ih si a thok a si. Mi pakhat a pianthar tikah thlarau ih ti hnim mi kohhran ah pom a si.\nHi mi cu zumtu pohpoh in an co thluh ih, hrinthar nak ih ngah mi a si bang tuk in ngah leuhleuh thei mi a si lo ih, voi khat kha kumkhaw hrang asi.\nBible in zo hman thlarau ti hnim dingah thu a pek lo. Khrih a zum tu pawl hnen ah a mah ten a um mi a si. Phur tak in co hlantheih mi khal a si lo. Ziang tik ah hi vek hi a cang ti mi cu Bibal lawng in a theihtheih a si.\nMeisa thawn Baptisma\nMeisa tihnim nak hi Thlarau tihnim nak thawn a bang aw lo. Hi mi cu thuthen nak baptisma (or) thlasuah a si lo(or) thahnem lo mi a si.\nJohn Bapist cu zumtu pawl le zum lo tu pawl hnen ih a sim mi cu, khrih in Thlarau le mei sa thawn bpatisma a pek ding\" (Mtt 3:11; lk 3:16). John cun mei sa Baptisma hi Pathian ih thu then nak a si ti ah a sim hngai.\n\" Fang sep nak tangta a keng ih fang pawl a sep ding. Fangtha cu a cuam sungah tha ten a ret thluh ding, asinan a hii pawl cu a mit dah lo mi meisa sungah a ur ding tiah a ti\"(Lk 3:17; Mt 8:12)\nMeisa baptisma cu thu then nak a si ih lungawi nak lam a kawh hmuh lo. A sinan zumtu pawl hrangah John in hitin a sim \"tharau baptisma a pe ding\" (Mk 1:8; Jn 1:33). Meisa baptism thu cu a rel ve lo.\nThlarau baptisma hi zumtu pawl nun ih a thlengzo mi a si ih, Meisa baptisma cu a thlenglai ding mi zum lo tu pawl hrang a si.\nThlarau thawn khat hmuh dan phunhnih\nN.T sungah hmandan phunhnih in kan hmu thei. Hi mi kan thei fel loah cun bible ih rel duh mi pawl thei thiam lo in kan um ringring ding.\nPakhat nak ah (\"Sovereign\" filling) humhum thil tihthei nak thawn akhat ti in kan ko thei. Tahthin nak ah \"John cu a nui pomsung aum lai ihsin thlarau thawn a khat\" ( lk 1: 18b). John cun hmuh ton mi zianghman a nei hrih lo nan Pathian in a thiltih thei nak huham thawn, Messiah lam hma sialsak tu le ti hnim tu si ding in a tuah mi a si.\nCu vek deuh nawn in Acts sungah kan hmu thei. Pahnih kan zoh pei:\nActs 4:8-12 \" Peter cu thlarau thawn a khat ih tih phan nak zianghman anei lo.\"\nActs 13:9-11 \" Pawl cu tharau thawn a khat ih, hmakhat te ah Elimas ih mit cu athim.\"\nThlarau thawn khat uh\nA hmai sata thawn cun a bangaw lo. Hi mi cu zumtu pawl hnen ah thupek a si. Thuhrampi cu ephesian 5:18: \"Zu ri hlah uh, zu cu siatsuah tu lawng a si, cu hnak in thlarau thawn kaht sawn uh.\"\nVerb \"khat uh\" ti mi khat ringring ding a sim ih voi khat hmuh ton mi kha a tawk lo. Zu in cu siat suah awk nak lawng a si.\nZu in\nThlarau thawn khat\nZiang tin kan khat ding\nHmai sa ah ziang tin thlarau thawn kan khat theiding ti cu Kan Sim zo. Minung cun thla suah co ding ah kan zuam atul tiah a rel dah. Ziangtin mi nung in a tuah awk thei ding.\nSualnak kha siraw in a tlaihlan ah hlon aw (I Jn 1:9 Prov 28:13).\nNa taksa pum kha a nungmithawinak bang in khrih ah hlan aw (Rm 12:1-2).\nBible thawn khat awk aw (colo 3:16).\nThlacam nak ah can tampi hmang aw (2 kor 3:18; Mtt 7:7)\nKhristian pawlkom awk nak nei ringring aw (Heb 10:25).\nPathian sunloih nak ding tuah ringring aw (1 kor 10:31).\nThlaraw thawn a khat tu cun a phuang aw dah lo. A sinak kha a thup aw ih khrih kha a cawi sang (Jn 3:30; 16:14). Thla rau thawn a khat tik ah a tlin lo zia le porh aw dingah a tlak lo zia a thei aw deuhdeuh.\nThlaraw thawn khat ti mi cu taksa phur nak a si lo asinan thianghlim nak a si sawn. A dik mi phur nak a tel ko nan cu mi cu a hrampi a si lo. Kan minung si nak, hiar nak le phurnak kha Pathian duh dan ih thleng a si sawn.\nNe tabik Cafang\nA rel zo vek in zumtu cun hmuh ton, teh mi tampi a nei ding. Tahthim nak ah Pathian thawn pehtlaih awk nak nei lo in a tluk sal ih, Khrih ah pitling zet vek in an um ah cun taksa phurnak, hiarnak khal a tel thei. Hi mi cu cencilh nak le baphim thawn abangaw lo. Thlaran nun than so hi, thlarau thawn khat ti nak a si.\n11. Rundam nak le Hnatuan\nBibal kan zir ruangah that lo nak tampi lak ih sin kan runaw thei a si. Bingcang, rundam nak le khristian hnatuan nak pawl khal kan thlei dangthiam ding.\nRundam nak bungcang pawl\nRundam nak thu pawl hi bungcang te te ciar in thei ding a har lo. Athu hlawm te len theih ol ding ah in kawh hnuh thluh:\nPathian thawn peh aw in, Rundam nak hi zaangfah nak in a si:\n\" Sikhalsehla in luat ter tu Khrih Jesuh thawng in Pathian in a zaangfah nak laksawng cu in pek ih a mah thawn rual rem nak in tuah sak zo\"(Rm 3:24).\nKhrih thawn peh aw in, Kross parih ai awh nak a tuah mi ruangah a si:\n\" Khrih cu sual nak zianghman a nei lo; sikhalseh la kanmah ruangah Pathian in kan sualnak in tawm ter ih cuti cun a mah thawn kan peh zom nak thawng in Pathian ih dingnak kha kan tawm ve ding a si\"(2 kor 5:21).\nMinung thawn peh aw in, rundam nak hi zum nak in a si daan in a si lo:\n\" Sikhalsehla minung cu Jesuh Khrih zum nak ruang lawng in Pathian hmaiah thiamco ter nak an ngah; daan thlun nak in a si dah lo, ti kan thei. Cu ruangah kan nih khal Khrih kan zum nak thang in Pathian hmai ah thiam co ter mi kan si thei nak dingah Khrih Jesuh cu kan zum.Ziang tin tile daan thlun nak thang in milai zohman Pathian hmai ah thiamco ter nak an ngah lo\"(Gala 2:16).\nRinnak thawn peh aw in, zum tu cun Pathian thu thawn a luat ti kha a thei aw.\n\" Pathian fapa a zum tu in kumkhaw nunnak kan nei tin an theih nak dingah hi ca kuat hi nan hnen ah ka ngan\"(I Jn 5:13).\nHim nak thawn peh aw in, Pathian fale pawl cu sual thu then nak a tong nawn lo ding :\n\" Ka tuu pawl cun ka aw an ngai; kei mah in ka thei hai ih an nih in in thlun. An hnen ah kumkhaw nunnak ka pek ih ziang tik hman ah an thi nawn lo ding zo hman in in lawng thei nawn lo ding\"(Jn 10:27-29).\nHnatuan nak bungcang pawl\nHi bungcang pawl kan hngilh tik ah buainak, thuhar sa pawl a umtheu cu tik ah rundam nak le khristian nun thawn kan tuah ding mi cu. Jn 15:1\" Jesuh in kei mah ci sabit hri ngaingai ka si ih ka pa cu hmuah nei tu a si\".\nKa thu bulpi hi hell ih sin rundam nak a si lo, A sinan rah tampi rah ding sawn a si. Zumtu pawl in thlarau rah rah ding thu a si sawn (Gal 5:22-23).\nMi sual in run tu a tul, Asinan zumtu cun Khrih an bang a tul ve. Hi ti vek nun na nei lo ah cun a net nak ah hellah hlon na si ding. John 15:6 in hitin in zirh, Khrih sung ih a um lo tu pawl cu mei sa sungah hlon an si ding.\n\" Pathian ih in pek mi ka covo laksawng hmang ta hrat in inn sak thiam zet bang tuk in inn hram ka phun ih mi dang in cuih tlun ah an sak sekhal sehla ziang tin so kan sak ti kha zozo khal kan ralrin fingfing a tul a si.Ziangah ti le Pathian in Jesuh Khrih cu inn hram thupi bik dingah a ret zo ih inn hram dang phun bet a thei lo. Cuih inn hram phun mi par ih sak dingah mi hrek khat in sui a si lo le ngun a silo le lungman khung an hmang ih midang in zanthing maw, hrampi maw, a silo le fangcang kuang pawl maw an hmang\"(1Kor 3:10-15).\n.Caang 11 ih thupi , thuluu cu rundamnak a si. Khrih lawng hi a um sun mi rundam nak hrampi a si tiah in zirh. a dangcaang pawl cun a parih sak mi inn ah a thah thim. Zum tu hmuahhmuah cu meisa thawn a hnik sak ding. Zumtu pawl ih tuannak pawl kha urh thluh a si ding. Hi mi in zum nak in rundam nak ah a hruai ih, tuan nak nun lak sawng (or) a hlo mi lak sawng ah a hruai.\nPaul ih tong mi bungcang dang kan zoh hnik pei 1Kor 9:24-27:\" Tlan zuam nak ah mitampi an tel theu nan pakhat lawng in tlan zuam man a ngah ti cu na thei theh mi a si.Curuangah zuamman ngah suak ding in tlan uh.Zum nak ih a tel tu pohpoh in an zir lai ah an tak sa kha nase zet in an hrm, cu ti ih an zuam rero cu a voi thei mi pangpar kual lukhum men ngahduh ah a si.Sikhalsehla kan nih kantaksa kan hrem tik ah a vuai thei lo mi pangpar lu khum ngah ding ah a si\"\nCang neta bik ah pawl in a tlin lo zia thu a sim. Karik ah (a do kimos) an ti ih a sullam cu (co hlang lo or pom lo ) ti nak a si. Rundam nak lam a hawi lo, Khristian nun fimkhur ding thu a sim. Pawl ih rel duh bik mi sawn cu a tuan man lak sawng co ding ah pom ka tlak lo a ti duh mi a si.\nRundam nak le tuah nak thawn peh aw in an danglam awk nak pawl N.T ah Bawipa in a rel Mtt 12:30:\n\"Ka hnen ih a tang lo tu cu i dodal tu an si. I finkhawm pi lo tu cu a thek darh tu an si ti ah a ti.\nAsinan Mark 9:4 ah rundam tu in hitin a ti,\nKan lamih a tang lo tu cu.\nPakhat nak ah, hi buncang kan siar tik ah kal aw tla an bang. Mtt 12:30 kan hmuh tik ah a fiang thluh. Mtt 12:30 cun rundam nak a sawh ih, Mk 9:40 cu tuan nak a sawh a si. Hmaisa tahthim nak ah khan Jesuh a hnongtu, mihrokhrawl, khaw sia rin san in mangbang za thiltuah tu pawl hnen ih Jesuh tong mi a si.\nPahnih nak ah cun a dung thlun lo in ahna tuan tu pawl a rel. An kham tik ah Jesuh in khamhlah uh. . .in do tu a si lo ih kan lam tang an si tiah ati.\nHi mi simfiah nak pawl hi ziangtluk in a tha, rundam nakhi kan khristian hrangah a thupi tuk mi an si. Bible na siar titen ziang mi hrangah a tha ding ti mi kha sut aw ringring aw.\n*Pathian kan hrang atuan sak mi –Rundam nak\n*Pathian in kan sungah a tuan –Thianghlim nak\n*Pathian in kan mah hmang in a tuan- A hna pawl.\n12 Bulpak thiltih thei nak le Dinhmun sang si nak\nHi thuthawn pehpar aw in bible mal lai kan zo pei ih, hi cangan tu ih a ngan duh nak san bik cu zum tu pakhat ih nun dan le a nun sungih tuanvo pawl kha a rel duh mi a si sawn.\nJohn Baptist\nJesuh in ati, \"fiangten ka lo sim.\" Nunau ih hrin mi lakah tihnim nak petu John tluk ih a tum mi an um dah lo a si. . .\" (Mtt 11:11a). Noah, Daniel, or Job pawl hnak in a nuncan a tha deuh a tih duh nak a si lo ih a Pathian mi deuh, a tungdor deuh, (or) a duh nung deuh ti nak a si fawn lo. A mai din hmun tawk te ah Messiah ih lam hma sial sak tu a si nak kha arel duh ih a rel nak ding thu a phunag, ti a hnim sak mi pawl kha arel mi a si sawn.\nVanram ih mi nau ta bik\nJohn ih that nak pawl an rel theh rualrual in, Jesuh in \". . .sikhalsehla van cung ram ih mi nau ta bik hman khi Johan hnak in a tum sawn lai a si (Mtt 11:11b). Uk nak ram ih mi nauta bik pa kha Johan hnak in a si nak a tumdeuh, ih a nun can a tha deuh ruangah a si lo. Vanram member si pohpoh kha anman a tha ti nak si. Sawn John in mo pa ih ruat tiah a si awm aw (Jn 3:29). Pathian ih mi pohpoh kha mo an si. Mo nu mo pa ih rual si nak hnak in a sang deuh a si.\nMary\nVancungmi Gabriel in virgin Mary hnen ah,\" na hnen ah daihnak um ko seh Bawipa na hnen ah a um a si, nunau hmuah lak in mi thla suah na si\" (Lk 1:28) ti ah ati. Mary Pathian mi le sual nei lo nun mem te a si. A sinan mi hnak in a tumsawn nak bik cu, Jesuh lei taksa ih apian nak ding ih hril a si ruangah a si. Mary in a mah le mah hi tin a ti aw Pathian I run tu parah ka nun nak cu a lung a kim zet\" (Lk 1:47). Anun can ziaza kha Ruth le Hannah hnak in a tha sawn cuang lo.\nMisen pi lakih nunau nu in Jesuh cu a lo hringtu le a lo\ntuamhlam tu nunau cu mi lungawi a va si so\" (Lk 11:27) tiah a ti. Jesuh cun\nPathian thu a thei ih a thlun tu cu mi lungawi a si sawn\n\"Vs 28 ti ah ati.\" A sullam cu Mary hnak in Khrih dung thlu tu si hi a thasawn ti nak a si. Marry tla Jesuh a hrin nak hnak in, Khrih a zum nak thawng in thla suah a si sawn.\nKa Pa cu keimah hnak in a tum sawn\nDinhmun ti mi le nuncan ti mi ih thupi zia le then kan thiam thei nak dingah Jesuh in hi tin in sim (Jn 14:28). \"Ka pa cu keimah hnak in a tum sawn\" ti tong fang thawn pehpar aw in(Cults) zir nak sual pawl cun Jesuh Pathian a si nak pom lo tu pawl cun hi tin an ti, ziangruangah fapa cu a pa thawn a bang aw thei ding anti, cu pawl cu Thumkom pathian pom lo tu pawl an si.\nAsile hi mi bungcang ih rel duh mi cu ziang a si pei? Jesuh in hi mi atong lai can hi leitlun a um lai can a si ih, mi lai si nak thawn a tong mi a si. Asinan hnon mi a si ringring, Pa cu fapa hnak in a dinhmun atum deuh, a sinan an si nak cu a bang aw a si. A dungthlun tu pawl Bawipa an duhdawt ngaingai ah cun ka fel hmaisa ding ih a ra sal ding a ti tik ah an lung a awi sawn ding mi a si, ziangah ti le arat sal tik ah cun Pathian sinakthawn arat ding ruangah a si.\nHi ti vek el awk nak in kan nun can a thangter lo. Fapa cu Pathian thawn a bangrep ringring. Asinan fapa lei thun a um lei ih din hmun thawn kan thim ah cun Pathian dinhmun sangdeuh ah a lang ko.\nJesuh cu Kohhran hnak in a tumdeuh\nMatte 12 sungah Jesuh in Biakinn hnak in ka tumdeuh a ti aw (V6), Jonah hnak in a tum deuh (V41), Solomon hnak in atum deuh (V.42). Arel duh sawn mi cu ziangkim ih hrampi ka si a ti duh nak a si. Jonah hnak in a nuncan, a sim mi ah le a thusuak mi ah a tum deuh a si. Solomon hnak in sunloih nak le fimnak ah a tum deuh ih sunloih nak, fim nak pe tu sawn a si.\nThuhlaumpi zoh fel nak\nAtlangpi in kan thublawmpi cu nuncan le si nak dinhnun a si ih. Jesuh lawng kha hmuitin mi a si sawn, Athuneih nak le a dinhmun si nak ah suh ding ziangham a um lo. A nih cu a tum bik hnak in atumdeuh ih a thabik hnak in a tha deuh a si.\nThu net nak\n(1)Thulu ah kohhran le uk nak thu kan hmu thei.\n(2) A si nak vek in kan let a si le pakhat2 hnak ina tum deuh, uk nak a duh a si. Siangpahrang pawl ih uk kha a rel duh mi a si tem lo.\n13. Athupi bik mi\nN.T kan zingzawi tik ah a thuhrampi le a thupi mi pawl khan ka thleidan thiam a tul. Bible zaten Pathian thawkkhum mi a si ko nan, bungcang a zaten hin a rel duh mi thuhram a bangaw cio lo.\nFarasi pawl hnenah Jesuh in hi ti in a ti \" Daan thiam pawl le Farasi pawl riahsiat pi tlak na si. Nan nih midepde pawl a tik cu can ih a cu mi Kutinan, remhmui le ai thing pawl kha Pathian hnen ah then hra thenkhat nan pek; A sinan daan sung ih a thupi zet mi dingnak, zaangfah nak le fel nak pawl cu nan thlun lo ih zianghman ah nan siar fawn lo.Then hra thenkhat cu nan pek ding hrimhrim a si.asinan daan sung ih a um mi a dang pawl khal nan dai thlang lo pei\" (Mtt 23:23). Kan rel bet a si le, Daandang hrek khat cu a dang hnak in a tum deuh. Atum le a fale si seh daan cun thu lun nun nei ding a phut a si.\nKhristian zum nak khal hi vek thotho in thu rin par khal ah ahram pi bibal vek in le a thupizet mi ti in aum. A hrekkhat cu thu pek a si ih a hrekkhat cu pek mi thu a si (I Cor 14:37). Zum tu pawl in Pathian hmai ih thu kan bawhcat ding mi tla a um ve.\nZiang mi si Thuhrampi cu? (fundamentals)\n(fundamental) Thuhrampi kan ti tik ah, Thurin thawn pehpar aw in a tanglam ta vek in kan kawh hmuh a si.\n*Thawkkhum mi bible. Bible hi Pathian tong kam a si.\n*Thumkom Pathian. Pathian pakhat lawng a um ih Pathum in a lang aw.\n*Khrih, Pathian si nak. Jesuh Khrih cu Pathian a si.\n*Ti sa ih canter nak. Jesuh cu fimkim minung a si.\n*Ai awh thih nak. Phum nak, thawh al nak le van ih a kai nak\n*Thuthangtha. Rundam nak cu zuangfah nak, zum nak, le tuan nak.\n*Voi hnih rat sal nak.\nA hlomi pawl ih kumkhaw hrem nak\nAtuah cun thurin ti vek kan rel nawn lo ding. Kan hnget ter sawn ding a si. Cu mi pawl cu bible in fiang ten in zirh. Kohhran lam ah, sankhat hnu sankhat hmuh dan a thar thawn, Bible ih zirh duh mi hawl lo in, an ruahnak kha bible ah an but . Cumi hrangah thihkhal an man. Bible (fundamentals). Thuhram pi zirh nak lan in mai duhnak thlun tu pawl thawn kan fehtlang thei lo.\nA dik a si, hi ti vek fehdan pawl ruangah Pathian daan a siatsuah a si, Zum nak dik a si lo mi, Thinlung ruah, hiar nak le phur nak cun tisa sual nak le nu le pa hur nak a thlen a si. Pathian kham mi kha an tuah ih, an mai tuah mi sual kha an thup. Kan nih cu Pathian ah lei tlunthil sual pawl do tu ding kan si.\nBible thuhrampi hnak in a thupi deuh ih an ruah mi pawl\nBible ah zumnak, timi hnakin langsal zet le, sualzet ih an fehpi mi thu tlang pi pawl tla cu a tanglam ta vek in a si.\n*Baptisma\n*Nupa neihawk le then awk nak\n*A thleng lai dingmi ruah nak\n*Hrilawk nak le mi lai tuan vo\n*Humhim awk theidan ding\n*Kohhran ah nu pawl ih tuan vo\n*Thlarau lak sawng\nZum tu kan nun ah kan neih tul bik mi cu Pathian tongkam (Bible) humhim ding le sual do ding a si sawn.\nFeh sual nak ih poi mawh\nBible cu a dik mi ah hmun ter, hngetter in duh, kawh nak thatha thawn bible thlun ding a duh ko nan, unau mahle mah bah ter ding cu a duh lo (Km 14:13). Kohhran ih remnak, daih nak tla kha hnok sak hlah (Km 14:19). Thiang lo mi rawl an nei. Bible ih in zirh dan cu a tanglam ta vek in asi:\nJew biak nak, nithla siar dan thawn pehpar aw in kohhran hmaisa pawl cun milem pawl rawl an pek ti mi le a thiang mi rawl le a thiang lo mi rawl an nei. Bible ih in zirh dan cu a tanglam ta vek in a si:\nMilem rawl pek\nHi mi thuthawn pehpar aw in I kor 8:1-13 le I kor 10:14-30, hi hman tlangpi a si. Milem thawi nak le biak nak ah kan tel ve lo ih, zum tu kan si ruangah ei a thiang tiah pawl in a ti. Hi mi khal in a siatsuah thei lo. Paul in ziang mi a rel duh, sim tam ciamco atul lo ih pek mi bungcang kha siar tha aw la, na din hmun na zum nak a dik lo ti mi par ah tum aw in na thei fiang aw mei ding.\nUlh nak ni\nRom bung 14 cun saa ei lo ding hanghnah, le a rah pawl lawangei ding ti vek in, sa a ei lo tu in hanghnah le arah aei tu kha relse hlah seh , cu vek thotho in hanghnah le arah a ei tu khan saa a ei tu kha rel sia ve hlah seh, \"An mahten an thin lung sung ah fiang ter hai seh\" (V5b) Cu ti vek in Bible Pathian thawk khum mi le, Zaangfah zum nak thawng in rundam kan si ti mi vek ah na buai aw ter ciam co a si le na buai deudeuh ding. Ziangah tile a fiang tuk cia mi a si. Zum nak ah, Khristian nun ah a dum maw a var tin a fiang duh a si le Rom 14 kha siar tha aw.\nA thiangmi le thianglo mi rawl\nTitus 1 sungah, Pawl in zirh nak sual pawl in zum tu pawl Mosi ih daan tang ih an ret tum thu a sim. Cang (15)ah pawl in: \"Mi thing pawl hrangah ziangkim a thiang theh, asinan a thiang lo pawl hrangah Cun zianghmun thiang mi a um lo\" tiah a ti.\nPaul in hitin ati tik ah, lei tlun ih Mosi daanthawn si lo, Zaangfah nak ih caan sungah cu kan zum nak thawng in a thianghlim thluh ti a rel duh mi a si.\nRom 14 kan theihthiam vek in a fate (14) khal kan theihthiam a tul: \" Raul ei thianglo mi zianghman a unlo ti kha Bawipa Jesuh thawn kan Peh awk nak thawng in ka thei . . .\" tiah paul in a ti.\n*Sabit zu ai ah sabit ti\n*\n*Ton awk khawn nak can\n*Kohhran ton awk can ih awn ring hmang\n*\n*\n*\nAtlun ih thu thawn peh aw in kan khristian nunphung le nun can, hman dan pawl thawn peh aw in, (I Korin 9:19-23) ah Pawl in Khrih ah kan nun dan ding thawn in sim fiang zet:\nV19\" Kei cu mi luat ka si; zo ih saal hman ka si lo. Sikhalsehla mi a tam thei tak in lem suak dingah mi hmuahhmuah ih sal ah ka cang\".\nV20\" Judah mi pawl lak ih hna ka tuan tik ah Judah milam suak dingah Judah mi vek in ka um, keimah cu Mosi ih dan tang ah ka um nawn lo nan daan tang in a um mi pawl run suak dingah dan tang ih a nung vek in ka um \"\nV21\" Cu bang tuk thiamthiam in Gentel mi pawl hnen ih hna ka tuan tik ah Gentel mi pawl lem suak dingah Judah thlun lo in Getel mi pawl vek in ka um. Hi ti ih ka um tik ah Pathian dan ka thlun lo, ti nak a si lo; Khrih dan hnuai ah ka um a si\" .\nV22,\" Zum nak a derdai mi pawl lak ah cun zum nak a derdai mi pawl lem suak dingah an mah vek in ka nung. Cu tin cun ziangbang tuk lamzin a va si khal le ka len suak thei nak dingah ti inmi kip hnen ah an nundan vek in ka nung vivo\"\nV 23\" Hi hmuahhmuah hi thuthangtha hrang ih ka tuah mi a si ih a thlasuah nak kha midang tawm ve ding in ka duh mi a si\"\nPaul in hi tin ati tik ah thuthangtha thutak ah si seh, leitlun ih sual nak ah si seh thlir dun thiam in ka nung thiam ti nak a si lo. Cu mi pawl na fiang thluhthei nak ding ah Att 16:3 le Galati 2:1-5 hi rak siar tengteng aw.\nThu net nak\nThuhrampi le a thlengaw dah lo mi Bawipai daan hi thulun nun nei veve ding ah lungkim awk nak anei ko ding.\nZumtu pawl ni tin an nun ah a cang mi an ton mi pawl hi Pathian pek mi a tongkam (Bible) thawn kan khankhin ringring atul.\nZum tu pawl in lungrual le daihnak hrangah kan tih thei tawk ciar in tan kan lak tlang a tul (Eph 4:1-6). Mah le mal le nau tlu ter lo tu si ding ah zuam tlang uh si.\nThuhram pi ti mi le tu pawimah ti mi pahnih kan zoh tik ah, a cafang ah a hnok si sawn lo in Minung in a hnok sawn theu, Pual in (Rm14:5b) ah \"Anmah ciar in an thinlung sungah fiangter ta hai seh\" tiah ati; Bawi pa Jesuh thawn kan pehzom awk nak thawng in ka thei tiah km 14:14 ah ati. A tha le a sia ti mi cu zumtu pakhat ih nun ah a um ringring, asinan a thleidan thiam thei nak dingah Bible ih zirh nak theih kha a si sawn.\nA KHAN III\nA DANGLAM MI PATHIAN KAIH HRUAI DAN\n14. A Bangaw lo mi san\nAungudtine in, Bible duh nak le san siar dan ti in a sim dah. Pathiam in Minung kan san hi a rak then thluh: \" . . . Afapa sungih sin ziangkim a tuah ti ah pawl in (Heb 1:2) ah a ti. A tu san hi a tawi (or) sau Khal a si thei. Cu mi cu Pathian duh nak a si.\nSan then dan simfiang nak\nPathian a thlengaw dah lo vek in, A duh nak vek in a tuah. A hnatuan dan khal a phun dangdang ve. (Dispensalims) can then nak ti mi cu uk awk nak a si lo, sumkil, thupek nak le sumdawn nak a si lo. Tik cu le can ruat lo simfiang ding a harzet. Tahthip nak ahAmerica cu uk dan tam pi an then. Roosevel uk dan, Eisenhower uk dan (or) Reagon ih uk dan pawl kan rel duh mi a si sawn. Ziangvek a cozah khal va siseh a thupi bik mi curam pi hrang ih (policies) tum tah nak am nei mi kha a si.\nZuk le lem hmang ih hliah ter\nCu ruangah Pathian cu a minung pawl hmang in can (or) san a then. Pathian ih san then dan thawn peh aw in inn (minung in sang )um tu dan thawn kan tah thim pei. Inn ah Pasal le nu pi an um a si ah cun pakhat cu a rak suak. Asinan mi no a um ah tumtah mi thar a um. Nauhak pawl cu an tlei rawl tik ah inn sungsang in um tu dan cu a thleng aw ve a si. (Gala 4:1-5) ah fiang ten kan hmu thei.\nKain in a nau Abel a thah tik ah, Mi in an thah ve lo nak ding ah Pathian in kain cu hminsin nak a tuah sak(Gen 4:15). Pathain in tilik thawn lei lung pi a kholh hlan ah cun, Thisen a suah tu cu a thisen suah ve a si ( Gen 9:6a). Hi tawk ah a thleng aw mi can, san a um a si.\nAdang tah thim nak ah (Saam 137: 8-9) sungah Bybilon pawl thu then nak ding thu arel.\nV8Maw Babilon nang cu siatbal theh na si ding. Kan par ih na tuah mi hmuahhmuah mi ruangah,Na par ih phu a la tu cu mi thlasuah a si. V9Na fa note pawl la tahratin, lungto par ih a vua tu cu mi thlasuah an si\nCu mi hnu Pathian ih in tuah sak mi cu:\n\"Asianan kei cun hi tin ka lo sim nan ral pawl duhdaw uh la a lo hrem tu pawl hrangah thlacal uh\"(Mt 5:44).\nDaan tang ih um cu zaangfah nak tang ih um hnak in a hleih thei lo. Daan tang ih um lai ah cun lsrael pawl ih nupi le fate pawl cu dawi hlo ding mi an si (Ezra 10:3). Zuangfah nak cun kawm dingah a fial sawn (I cor 7:12-16).\nSanthen dan tarlangtu\nKhristian tampi in hi mi hi an pom lo ih. Mi sim khal an lung kim pi lo. Asianan santhen nak ih um dan cu a tanglam vek in ka hmuthei. Hmai sabik ah santhen dan phunhnih a um – Daan le Zaangfah nak a si: ' Pathain in daan cu Mosi hnen ih sin a pek; asinan zaangfah nak le thutak cu Khrih sungih sin a ra\" (Jn 1:17) kan bible tla hi OT le NT in then a si ih ukawk dan le thawi awk dan pawl khal a bang aw lo.\nSanthen dam pahnih acmti mi kan zum ah cun Exodus 9 hlan ah daan ti mi cu a rel lo ruangah Pathiam a um ti kha kan zum a tul. Daan a rat hlan pi ih sin Pathiam a um ti mi cu (Rom 5:14) kan siar le a fiang mei.\nCun santhen dan pali nak khal kan lungkim a tul, Ziangruangah ti le Bible in ara lai ding mi can arel (Heb 6:5). Jesuh rat sal nak le kum 1000 uk nak tla a si thei.\nPaul Khal in a tu kan can le ara lai dingmi kan can a sim ve4. Hmai sa bik a rel mi thu tak thawn hnget ding ih thuthangtha le kohhran thawn peh awk ding hi a si (I cor 9:17; efi32; Col 1:25) cu aralai ding mi can, hmai lam can tla a rel, (Ephe 1:10), Netabik can, Pathian ih duh nak a kim ding a rel mi a si.\nKan nih pawl hi hi leitlun ah a netabik thuanthu ngan tu kan si\/\nA san ih zir in Thawi nak\nDr. C.I Scofield in san then dan phun sarih cu a tanglam vek in a ngan:\n(1) Mawh nei lo (Gen 1:28)) Adam a tuah nak tiang\n(2) Tuanvo si le tha theih nal (Gen 3:7, 22) sual nak ih sin Tilik tiang\n(3) Minung uk nak (G 9:5-6) Tilik um nak ih sin Ahraham kawhnak, tiang\n(4) Thu tiamkam nak (Gen 12:1-3) Abraham kawh nak ih sin Daan pek nak tiang.\n(5) Daan ( ex 19-20) Daan pek nak ih sin Pentecosk tiang.\n(6) Kohhran (Acts 2) Pentecost ih sin (rapture) thianglawr tiang.\n(7) Uk nak (Rev 20:4) Khrih kum 1000 uk nak.\nSan thok nak ih sin a net nak tiang in then sak a si. A.E. Bath khal in Genesis sung ih nikhat ni ih si ni sarih tiang Pathain hna tuan dan thawn khai khin in a ngan ve:\n*Nikhat nak- Tiamkam nak le tleunak in Minung a tuah.\n*Nihnih nak- Minung uk nak (Tilik ih sin miphun then nak tiang).\n*Nithum nak-Israel (Abraham ih sin thuthangtha a cem nak tiang.\n*Ni li nak - Zaangfah nak (Paih uk nak can)\n*Ni nga nak – Kum sarih harsat nak\n*Ni ruk nak – Kum 1000 uk nak\n*Ni sarih nak - Kumkhua a hmun mihmun.\nSanthen nak ih thu pi zia\nA tlunlam ta vek cekci in lungkim pi ding ah a thupi lem lo, Asinan Bible tik cu le can then dan cu kan thei a tul na sa. Daan le Zangfah nak ih danglam awk nak cu theih a tul na sa. Bible ih can then dan theih hi kan hlawk nak a si. (II Tim 3:16). A zan ten hmunkhat te ah ngan cih a si lo nan, a za ten a tel thluh a si. Tahthim nak ah Jew pawl cu daan thawn sa le a thiang hlim lo mi pawl ei lo dingah kham an si (lev 11:3). Asinan a tu san ah un cu vek a sinawn lo (Mk7:18-19) hi rak siar aw.\nPathian in a mi pawl a thu an thlun ah cun neih le siah thang ter dingah thu a tiam (Deut28:1-6) . Neih le siah thang ter dingah thu atiam nan, A tuah cun laksawng ka lo pe ding in ti (Eph 1:3).\nSan zate hrangah thuthangtha pakhat\nSankhat hnu sankhat thil a phunphun in a rak thleng aw vivo, a sinan a thleng aw dah lo mi pakkhat a um, cu mi cu thuthangtha a si, rundamnak cu zaangfah zumnak thawng in a si. San hmuahhmuah hrang ih hrampi a si mi rundam nak cu kross par ih khrih tuan nak ah a thum aw. OT ah cu Pathian pek mi thu pawl zum le thlun nak in rundam an si. Tahthim nak ah Abraham cu Pathian ih tiamkam mi zum nak in thiam co ter a si (Ge n 1: 5-6). Kalvary tlangpar ah ziang a cang leh ding ti Abraham in a thei lo nan, Pathain in a thei.\nMi hrekkhat cun, OT ih mi thiang mi pawl cu \"credit\" a bak in rundan an si ti ah a ti. Azum nak kha khrih ah pom sak un si ve (Rm 3:25) 1900 leng lo lai ah khan kross par ih khrih tuan nak thawng in rundam kan si. OT le NT, an pahnih in Pathianzum nak in rundam an si veve.\nRamsathawi nak, daan thlun nak in rundam kan si ti tu pawl kha kan do na sat a tul. Daan cun cawhkawn lawng a pek thei ih, a rundam thei lo (Rm 3:20) Caw le me heh thisen khal in sual a tlengfai thei lo (Heb 10:4). Rundam nak hrang ih Pathian in tuah sak mi lamzin umsun cu zumnak lawng in a si(Rm 5:1).\nKam hngilh lo ding mi a thupi zet pakhat cu: Zangfah nak can kan ti tik ah, Pathian a liam ciami can ah a sunglawi lo kan tih nak a si lo. Pathian in mi nung cu daan thawn si lo in zaangfah nak thawn a hniksak kan ti duh nak a si sawnl.\nSan then a that lo nak pawl\nSan then nak thu kan zir tik ah that lo zawng ih lak sual ding aphan a um zet a si. Mihrek cu san then nak thu zur ta hrat in pawl ih din mi le ngan mi pawl laung kan hrang ah that hnem nak a nei ti in na sa zet in an feh pi. Thawng inn sung ih sin Paul ih ngan mi lawng an zum ih an feh pi. Cu tik ah baptisma, Bawipa zan riah ti vek pawl (prison epistles) lawng Paul ngan mi cabu sungah a tel lo runangah an zun nawn lo. Cu bak ah Peter lo pawl in zirh nak khal a bang aw lo an ti (Gal 1:8- 9). An\nnih pawl cu ultra-dispensationalists (or) Bullingerites tiih kawhmi an si. Kan hnon an tul na sa.\n15. Bible ih thu kam pi cang pawl\nSankhat hnu sankhat Pathian in mi nung pawl hnen ah thukam a tuah theu . Hrek khat cu daan thawn a si. Mi nung in thukam a kilkhawi ah cun Pathian khal in a kilkhawi ve. Asinan Minung cu tak sa pu a si ruangah ahlawthing dah lo.\nPathian ih tuah nak lo cun mi lai ihtuah nak le zum nak cun Pathian le an kar lak ih an ret mi thu kam kha a hnget thei dah lo.\nAbrahnam hnen ah Pathian in thukam a tuah tam bik, nan kohhran hnen khalah a tuah ti in kan ti thei.\nEden (Gen 1:28-30; 2:16-17)\nEden ih thukam cun minung a thiang hlimter, sual nei lo a ti ih pungzai in lei tlun ah khat ding a ti. Ramsa pawl hmuanhmuah par ah thu nei tu a si, Hmuan sung ih a um mi \"nunnak\" thingkung lo hmuah ei thei nak din hmun an nei. Asinan thu thlun to nak ruangah an din hmun cu a thleng thluh ih, thih nak ah an thlen aw.\nAdam (Gen 3:14-19)\nMilai a tlaksiat hnu ah Pathian in Rul cu asiatcam ih satan, Minu le Khrih an karrlak ih thilthlen ding mi pawl a sim cia. Minu cu pasal thu nei nak tangah a um dingih harsa zet in nau a hringding. Leilung pi tla comsiat a si cih. Mipa khal lo thlo in a nu fa pawl a cawm ding, thlan le tih phan nak in a khat ding ih lei ah a kir sal ding.\nNoah (Gen 8:20-9:21)\nLeilungpi cu tilik ter nawn lo dingah le cam siatsuah nawn lo ding in Noah hnen ah vangro hmang in a tiam. Mithat cu a tum bik mi cawh kuan tuar ding ah thukam aum. Noah hnen ih Pathian ih thu a kam mi kha tui sun ni tiang aum lai. Pathian Ham ih fa Canaan cu shem le Japheth ih sal si dingah a siatcam. Pathian in shem cu mithmai a pek Messiah suah nak si dingah a si (Gen 9:12) nak siar bet aw.\nAbraham (Gen 12:1-3; 13:14-17; 15:1-3; 17:1-8)\nAhraham hnen ih thukam khal hi a hmin Abram ihsin Abraham ti ih a thleng hnu ah a si. Miphun u (Israel) bulpak thlasuah; midang hrang ih thla suah co nak hrampi a si (12:2). Pathian rual ah acang ih aral pawl cu camsiat sak a si; Mi phunhmuahhmuah thlasuah don nak (Khrih ah a famkim ) (12:3). Izip ramri ih ti vaa ih sin Eufrates vapi tiang pek a si (13:18). Te fa sin tampi a pek (Gen 13: 16; 15:5). Mi phun tampi ih Pa a si ih (17:4,6). Ahleice in Pathian thawn peh tlaih awk nak nei (17:7b).\nDaan, Moses ih thukam titla in anko\n\"A tu ka thu nan ngai ih ka thukham na thlun a si le nanmah cu keimah ih minung taktak na si ding\"(Ex 19:5)tiah a ti.( 20-31)\nHi mi in kaupi a huap, Mosaic dan le thukham pahra a tel, Pathian hnen ih kan neih mi tuan vo le inn hnen pawl hnen ih kan tuanvo pawl a tel (Ex 20); Israel pawl ih nun can khaw sak dan pawl tain pi a tel (Ex 21:1-24:11); biak nak lam thawn khal a peh aw (ex 24:12-31: 18). Hi mi hi Israel pawl hnen ih pek mi a si ih, Gental pawl hnen ah a si lo (Ex 24:8; Heb 9:19-20). Hi mi hi an mai um tu dan thawn zoh in thukam pek mi a si, minung ih thulun nak a phut ih taksa dan ah tlak siat nak a si (Rm 8:3a). Rundam nak le sual (Rm 3:20b) Thukham pahra lak ihsin pakhat cu N.T ah a rel leuhleuh ( Sabbath lo hmuah ). Khristian pawl cu zaangfah nak tangah an um, daan tangah a si lo in khrih ah a si sawn (Icor 9:21); Daan cun Abraham hnen ih thukam pawl kha a siat suah lo (Gal 3:17-18).\nPalistine (Deut 28:1; 29: 1- 30:20)\nHithukam hi Gen 15:8, Pathian in Abraham hnenah a tiam mi Izipt ram ri ih sin Euphrates tiang a pek nak thu ah kan hmu thei. An thulun lo nak, an rin um lo nak le sualsiar in thleng aw ding ih Messiah uk nak tangah umter a duh, (Iking 4:21,24).\nDavid (II sam 7:1-17)\nDavid hnen ih Pathian thukam hi na uk nak a hmun ding ti lawng a si, sunloih nak tokham to ve ding in tiam mi a si (II sam 7: 12-16). Hi mi hi thil um tu dan zo ih pek mi a si lo, David ih thulun nak le thiang hlim nak pawl par ah a thum aw lo. Khrih hi lal tohkham ding kha David le Solomon te hnen ih sin nemhnget a si ih Joseph in a fa vek in Jesuh cu aco. Luke 3 sungah Mary ih suahkeh kan hmuh thei vek in Khrih tla David ih sin a piary. Auk nak cu kum khua in a hmun kum 1000 a uk nak khal a hmun ding.\nSolomon (II sam 7:12-15; Iki 9; II Chron 7)\nSolomon hnen ih thukam khal hi a si nak parah a thum aw lo, a sinan auk nak le a hnam, a suah keh nak cu a mai par ah a thum aw (IK I 9:4-5 j II Chron 7:17-18). Solomon ih ra suak mi Coniah (Jeconiah) titla in an ko tak sa peh tlaih awk nak cu (Jer 22:30) ah rak zoh betaw. Jesuh cu Solomon ih ci le hnam ih a thlengt mi a si lo.\nThukam a thar (Jer 31:31-34; Heb 8:7-12; lk 22:20)\nThukam nak cun Israel pawl ih um tu dan le Judah pawl ih um tu dan pawl in simfiang (Jere 31:31) Mosi hnenih thu kam mi pawl hnak in a sang. A thasawn mi puithiam thawi nak, biak theng le a tha deuh mi colh nak le thu kam thar a si (Heb 7-9 ; 13:10). Jeremiah ih can ah cun hmailam ih a thleng lai ding mi ti ih a ngan mi a si (Jere 31:31a). Um tu dan hmun le ram ih zir in Ismel pawl pah bal mi Mosi hnen ih thukam pawl vek a si lo (Jer 31:32). Pathian thlarau ih cencilh nak in a si (Ezek 36:27); Pathian ih thinlung suak a si (Jere 31:33); Isarel za pi hrang a si (Jer 31:34a); Sual ngaidam nak a si (Jer 31:34b); Mi hmuahhmuah hrang a si Jer 31 35 37.\nIsrel mi phun pawl in hi mi thukam thar ruangah hlawk nak an co hrih lo nan khrih voihnih rat sal nak ah cun an co ding. Zum tu tattak cun thukam thlasuah an dong ding. Sual hngilh sak nak le ngaihdam sak nak ruangah an lung a awi (Heb 10:16-17) cu mi cun daan ih dil mi pawl kha a famkim ter (Rm 8:4). Kohhran khal thisen ih tiamkam nak cu Bawi pa zan riah ei nak vek tla in hmuh sak a si(lk 22:20; Icor 11:25). Pawl khal in dung thlun tu dangpawl hnenah \" thukam thar zirtu tiah a ti aw theu (II cor 3:6); thuthang tha cu Pathian ih zaangfah nak a si a ti duh mi a si.\n16. Isrel, Gentel le Kohhran\nN.T in miphun hmuahhmuah cu phunthum ah a then: Isrel, Gentel le kohhran tiah a then. Paul in \"Nan nun zia cu fel ten nung uh la Judah mi hnen ah siseh,Zentail mi hnen ah siseh,buai nak suah ter hlah uh\" (I Corinthians 10:32) a ti.\nAtt 15:14-17 sungah hi mi thu thawn peh aw in a sim ve:\nKohhran\n\". . . Pathian in an zawn aruat in an mah lak ih sin mi hrek khat cu a mai ta si dingah a hril a si ti ah\" a ti v14).\nIsrel\n\" Bawipa in, hi mi hnuah, kara kir sal dingih A tluzo mi David ih uk nak cu ka tungsal ding, a siatbal mi ka sak dingih ka cak ter sal ding\" a ti cang16.\nGentel\n\" Cu ti cun leilung thun mi phun hmuahhmuah ka hnen ah an ra dingih, ka hril cia mi Gentel mi pawl hmuahhmuah khal an ra ding\" cang 17.\nPaul in an danglam awk nak cu hi tin a sim:\n*Jew – kut thawn vunzim tan (Eph 2:11)\n*Gentites – Vunzim tan lo (Eph 2:11)\n*Kohhran – tuah nak tel lo vunzim tan (Col 2:11).\nA tlangpi thu in bible zir tu pawl in Zental, Israel le kohhran thu ah an buai lem lo. Hi tawk ah kan nih cun kohhran le Israel ih bangawk lo nak kha kan thlir ding a si. Cu mi cu athu pi ngaingai mi si. Hi mi kan thei fel hlan sung cu bible kan fiang thei tak tak loding a si.\nZiang ruangah hi mi hi a thupi kan ti tik ah Isrel pawl thu kan zirh awk dan le Isrel cu a thangso mi Pathian Kohhran an si ti ih zirh awk nak pawl ka rel a tul. Isrel cu tlaitluan in Pathian Kohhran a si ti ah an zirh theu. Isrel cu OT ih kohhran a si ko, a sinan Messiah aco hlang lo tik ah, Pathian in a hnong kumkhaw a si. Isrel pawl hrangah ruahsan ding a um lo. N.T kohhran lawng hi Pathian ih Isrel ah an cang.\nBible ih in zirh mi Isrel le kohhran ih bangawk lo nak in zir mi pawl cu kan zum.\nIsrel in Bawi Jesuh cu an Messiah a si lo ti in a el tik ah, Pathian in kohhran thar a din a si. Cu mi kohhran thawn lei thun ah a tumtah mi akim tikah, Isrel pawl hrangah a ruat sak leh ding.\nKohhran le Isrel kar lak in bangawk lo nak cu a tanglam tavek in hmuh theih a si.\nOlivet Discovrse in Mathew 23:37-28:46 ah kohhran le Isrel thawn peh par aw in an bang awk lo nak a tong. Himi bungcang in Isrel a sim ih kohhran a si lo. An din hmun le Jesuh rat sal nak thawn peh par aw in a sim. 24: 16, sung ah, \"Judea ramih a um mi pawl cu tlang par ah tlan hai seh\" \"tih in an tlan ciam co lo nak dingah sabbath ni ah thla cam uh V20. Sabbath cu kohhran pawl hnen ih pek mi a si lo ih Isrel pawl hnen ih pek mi a si.cang 22 ah kohhran pawl hnen ih Jesuh ratnak ding thu pawl a sim fiang.\nZo khal bible a siar tikah Isrel pawl maw kohhran a sawh duh ti mi a theihthiam ding a thupi ngai ngai. Bawipai ni ti vek na siar a sile Isrel pawl a khih hmuh ti kha na theih fel awk a tul, Khrih ratsal nak ti vek nahmu ah cun kohhran a simduh timi fiang a tul. Revelation 11 ih tawtawrawt ti mi in Isrel a khih hmuh, ziangah tile hi mi in Bawipai ni a rel duh a si. Asinan net ta bik tawtaw rawt cu kohhran a sawh a si (I cor 15:52), cu mi cun rapture a hmuh ih rapture ti mi cu Jesuh Khrih ni a si.\nCun kohhran hi Isrel thawn a bangaw, a bang aw lo ti vek ih el awk nak pawl kan ruah that a tul na sa.\n1. Att 7:38 (kjv) sungah \"Isrel cu nelrawn kohhran ti ih kawh a si.\" Kan theih tul mi cu kreek tongin (ekklesia) \" Kohhran\" ti mi ih a sullam cu mi bur pi ti hi a si. NKJV cun mi pi um khawm tiah a sim, Att 19:32 sungah fiangten kan hmu thei. NT kohhran cu pa, le Bawi Jesuh thawn a peh tlaih aw a si.\n2. Kalati 6:16 sungah Paul in \" cuih thu dik a thlun tu pawl cu Pathian daih nak le zaangfah nak co hram hai seh, Pathian mi hmuahhmuah hnen khal ah um seh.\" Pathian ih mi pawl ti mi cun zum tu pawl a rel duh. Pawl in nan za tehnen ah daih nak um seh a ti tik ah zum tu pawl hmuahhmuah a rel. Cang (15) ah cu ser siam thar mi pawl kha Pathian mi ti ah a ko.\n17.Daan le zaangfahnak\nDaan Le zaangfah nak pawl hi Pathian ih minung pawl bang aw lo zet ih a hman theu mi a si. Pathian in a minung pawl, hi mi thil pahnih hmang in a kai hruai theu ti in kan ti thei. Daan cu Mosi hnen ih sin in pek, Zaangfah nak cu Jesuh khrih hnen ih sin in pek (In 1:17).\nDaan sungih umtupa cun a tuan man a ngah. Zaangfah nak sungih um tu cun laksawng in a ngah asi. Hi mi thu thawn peh aw in Rom 4:4 – 5.\nZaangfah nak le daan hi a kalh aw mi ansi. An kop aw thei lo. \"Hi ti ih arak hril Cu an hna tuan mi ruangah si lo in a zaangfah nak ruangah asi.\"(Rm 11:6a)\nDaan Cu thil umtu dan zoh ih pek asi: Ka thu na ngai asi le, lawm man Ka lo pe ding, tiah Pathian in ati, Asinan, na ngai lo ah cm, Cawh kuan ka pe ding ati\". Zangfah nak hi cu a lak ih pek mi asi. Man lo in thla suah ka lo pe ding tiah Pathian in a ti.\nDaancun, Tuah aw\", Zaangfah nak cun \"Zuam aw\" ati. Zuam ti mi cu a ma ten ra cang mi asi lo hi mi in Sersiam mi in a Sersiam tu a thung rulh nak asi. Hi mi ruangah zo hman tla an ur aw thei lo.\nDaan un thianhlim nak a dil, a sinan thiang hlim ter thei nak huham a nei lo. Zaangfah nak cun thianthlim dan ding in zirh (Titus 2:11-12) ih kan tul sam mi pawl in pe.\nDaan cun Siatcam nak ah ahruai: \"daan vek ro ri ih a thlun lo tu cu Pathian ih siat cam nak ah a um asi \"(Kala 3:10b) Zaangfah nak cun thlasuah a pe \"Khrih thawng in Pathian in a zaangfah nak lak sawng in pek ih a mah thawn rualrem nakin tuah sak zo\" (Rm 3:24).\nDaan cun a porh awter, asinan zaanfah nak cun a tangdor ter \" Cuti a si le ziang tal kan porh awk ding a um maw?Um hrim hrim hlah.Ziang ih ruang ah so?Dan kan tlun ruang ah maw?Si hlah.Kan zum ruang ah a si\" ( Rm3:27).\n. Daan ih tang ah rundam nak hnget a um lo; Na tuah that nak ruangah na hlawk nak na thei aw dah lo ding. Zaanfah nak ah cu a hnget mi rondam nak cu man lo in pek asi; Kan co le ve ten kan thei aw thei asi.\nDaan tang ih um tu cun a tuah lai ding mi a tuan vo a neih mi pawl ah zuamawk nakanei lo. Zaangfah nak ih um tu pawl cun kumkhaw rin awk nak a nei(In 10:27-29). Ziangah tile a rundam nak na cu Khrih ah a thum aw asi.\nDaan ruang ih rundam nak ngah ti a um dah lo. Pathian Khal in ziang tik hman ah a rel dah lo. Daan ih tumtah cu sual hmuh sak ding lawng asi. Daan cun sual thiam nak a karh ter (Rm3:20b).\nRundamnak cu zaangfah nak in asi (Eph 2:8-9). Khrih a co hlang tu pawl hnen ah a lak ih pek a si ih cu mi cun varam ah a thlen.\nDaan cun sual nak a pungter (Rom 7:8-13); Zaangfah nak cun sual a hua. Mi sual cu daan tang ih a cm tik ah tuah lo dingih kham mi pawl kha a tuah, duh hngal. Cu mi cu daan ih sual asi lo, asinan sual tuah duh nak cu minung pawl pianpi asi. Zaangfah nak cun sual a hnzilh, kan sual man cu rundam tu in a their hlo sak zo asi.\nDaan tang ah cun tuan ding a cem thei dan lo. Cu ruangah Sabbath, ni sarih nak an ulh nak asi. Zaangfah nak cun theh zo tin a ti ih ruang ah kan zarh le ni pawl tla cu Bawipai an si thluh ih, kan colh hahdam ni an si thluh.\nDaan cu minung ih tuah tul mi pawl asim. Zaangfah nak cun khrih ah Pathian ih theih cia mi pawl a sim. Daan cun tan nak asi (Gal 4:1-3); Zaangfah nak cu luat nak asi (Gal 5:1).\nDaan tang ih um tu pawl hmuah hmuah cu saal ansi; Zaangfah nak ih cm tu hmuah cu fapa le fanu an si.\nDaan in, duhdawt aw ati zaangfah nak cun Pathian in in duhdawt ati.\nDaan in, tuan aw na nung ding; zaangfah nak un \"nung aw la tuan aw\".\nDaan in, a dil zaangfah nak cun a pe.\nDaan in, \"atha bik cu a hrem zaangfah nak cun famkim nak a pe.\nDaan in, neih ding a fial zaangfah nak cun a nei ter.\nDaan in, mi a ngaidam lo, zaamsfah nak cun a ngaidam.\nDaan tang ah con fapa sual khawleng ah lungtong thawn a phomthat(Deut 21:18-20). Zaangfah nak cu fapa sual kha a kirsal tik ah a co hlang (Luk 15:21-24).\nDaan tang ah cun tuukhal tu hrang a tuu athi. Zaangfah nak ah cun tuu khal cu kha atuu pawl hrangah athi.\nMartin Luther in daan le zaangfah nak ih bang awk lo nak kha tha ten na then fel thiam tik ah Pathiam hnen ah lungawi thu sim aw tiah ati.\n18. Kohhran Le uk nak\nKohhran le Pathian uk nak (or) vanram a bang aw lo zia an theih tik ah mak an ti na sa ding. Khristian kan hnen ah uk nak le kohhran hi bang aw lo ti kan thei, asinan pomdan le nun pi nak ah a sual pi in kan rak hmang ih kan zirh aw theu.\nA khan hleiruk ah tampi kohhran thawn pehpar aw in kan ngan zo ih tampi kan rel bet nawn lo ding, Kohhran ti mi cu Pathian lam in asi ih kohhran ih luu cu khrih asi. Zom tu pawl cu a thek (a hnge) kansi. Kohhran cu penticost ni ih sin a tan ih, rapture lawngah a net ding. Cu mi cun khrih ih mo pawl a sawhih, A uk nak le kumkhua a sunloih nak pawl phuang sak ding ah asi.\nAsile Vanram ti mi cu ziang asi?\nVanram ti mi cu Pathian uk mi ram asi. Vanram ti mi cafang cu Pathian uk nak ram ti mi a sim. Cu mi cu (Daniel 4:25-26) ah fiangten a sim cang 25 ah, a sangbik mi minung ih uk nak a sim. Cu hnu ah vanram uk nak thu asim. Vanram ti mi in Pathian uk nak a sim duh.\nVanram uk nak thawn pehpar aw in hmuh dan pahnih a um. Pathian thil tih thei nak, huham thawn a uk nak hmuh sak tu le Piangthar tak tak khrih ah uk tu an si nak pawl tla an si.\nBible sungah uk nak ti mi thawn peh par aw in phunnga kan hmu thei.\nUk nak phuan hmai sa mi.\nOT sungah profet pawl in an rak phuang hmai sa zo. Daniel in hi tin a phung cia \"Pathian in auk nak a din ding ih, ziang vek mi cak khal in a siat ter thei lo ding (Dan 2:44) ti ah ati. Jesuh ih rat nak ding le kum khua ahmun mi athil tih thei nak pawl a sim cia(Dan 7:13-14; Fer 23:3-6).\nVan cung uk nak a nai zo\nUK tu ih kut ah uk nak aum, John Baptist, Jesuh hnak in, dung thlun tu pawl hnak in hlan ih sin van cung uk nak a nai zo ti in an Phung Cia (Mtt 3:2;4:17;10:7). Jesuh in …Khaw sia dawi thei nak huham cu Pathian hnen ih sin na ngah asi ah cun, Pathian uk nak cu nan hnen ah a thleng zo ti nak a si. Ti ah ati. Cun a sim leh mi cu… Pathian uk nak cu nan sungah a um (luk 17:21) tiah a sim. Hi mi uk nak ramthawn pehpar aw in N.T ah a lang tam bik asi.\nUk nak kar lak\nA Pathum nak uk nak cun a kar lak ih uk nak a sim. Israel mi pawl in a hnong hnuah, Siangpahrang cu auk nak van ah a kir sal. A uk hrang ih buai zet in lei tlun ah tan tu nei lo in a um dah, cu mi ruangah tahthim nak hmang in Matte 13 hmang in zirhter nak a neih nak asi.\nA uk nak sunloih ter nak\nA pali nak ah cun a uk nak sunloih ter hi a si. Cu mi cu lei thun ih kum 1000 a uk nak ding thu asi ih miliniam tit a in an ko. Sunloih ih a um ding ni (Mtt 16:28). Jesuh in a uk nak thawn pehpar aw in hi ti in a sim \" nisuah nak le nithak nak ih sin mi tampi an ra dingih vancung ram rawlei nak puai ah Abraham le Isak le Jacob thawn an totlang ding (Mtt 8:11).\nUk nak\nA panga nak ih uk nak cu kumkhua ahmun mi uk nak asi cu mi cu (II Pet 1:11) ah hi tin \"Jesuh khrih ih kumkhaw uk nak\" kan hmu thei.\nVancung uknak le Pathian uk nak\nVancung uk nak ti mi cu Matte cabu lawgah kan hmu thei. Pathian ih uk nak thuthangtha cabu pali sungah kan hmu thei. Jesuh in \"Mi lian cu van cung uk nak sung lut ding ah a har sa tiah a ti(Mtt 19:23). Mark 18:23 le luke 18:24 sung ah Cu vek thotho in Jesuh in asim. Pathian uk nak thawn peh aw in Matthew in a rel ruangah hi tin khai khin nak kan tuah hnik pei (Mtt 19:23 le 19:24). Van cung uk nak le Pathian uk nak bungcang pawl cu hi ti in hman asi:\nKhaiKhin Matte 4:17 le Mark 1:15\nKhaiKhin Matte 8:11 le Luke 13:29\nKhai Khin Matte 10:7 le Luke 9:2\nKhai Khin Matte 11:11 le Luke 7:28\nKhai Khin Matte 13:11 le Mark 4:11\nKhai Khin Matte 13:31 le Mark 4:30-31, Luke 13:18\nKhai Khin Matte 13:33 le luke 13:20-21\nMatte 19:14 Le Mark 10:14; Luke 18:16 khai khin awk nak\nVanram uk nak cu lenglam thlir dan le sunglam ih thutak ti in kan simzo. A pahnih in a dik ih Pathian uk nak asi veve. Hi ti in kan tar lang thei: Dungthluntu Pawl cun sunglam ih thu tak thawn hi tin a kawh hmuh Pathian uk nak cu ei le in asi lo; Thlarau thianghlim pek mi ding nak daih nak le lungawi nak asi sawn\" (Rm 14:17) ah ati. Hi titla in a tahthim. Pathian uk nak cu tong le Kam lawng asi lo ih huham ah asi sawn (ICor 4:20).\nUk nak Le Kohhran\nUk nak le kohhran in danglam awk nak tla hi ti in kan hmu thei: Khrih lei tlun ih a hna a tuan thok le ve ten a uk nak tla a thok cih; Kohhran cu Pentecost ni lawng ah a thok (Att 2). Cu mi uk nak cu lei par ah apeh hrih vivo hrih ding, lei lung pi a siat hlan sung hmuah; Kohhran khal a peh vivo hrih ding rap ture hlan lo; Jesuh voihnih rat sal tik ah hi mi khal a kir sal ding.\nA KHAN IV\nNI NE TA IH ATHLENG LAI DING PAWL\n19.Jesuh Khrih Voi hnih rat sal nak\nBible ah kan nop awk thei nak ding ah, Voikhat nak le voihnih nak Jesuh rat sal nak, an danglam awk nak kan thei fel ding a poi mawh na sa. Voikhat nak um Betlehem cawkuang sungih asuah nak ding thu a sim ih. Voihnih nak cun lei tlun ih a rat sal nak ding thu a sim. A voikhat nak cun a tuar nak pawl akhih hmuh, a voi hnih nak cun asun loih nak a sim (I Pet 1:11).\nHi mi bungcang thawn pehpar awin khrih rat sal nak ding cu a tlangpi thu in kan hmun thei. Cui hnu bungcang ah cun avoi hnih nak a rat sal tik ah a cangding mi thil pawl kan hmu thei.\nO.T ih profet pawl in khrih ratsal nak ding an phuang cia nan, an thei fiang thei lo. Pathian Messiah cu Minung asi nak le a sun loih nak thawn ara ding tiah ati. Tuar dingah, thi le hnai thawn a thi, asinan a ral pawl neh ding ah a rat nak asi. kum 2000 lenglo mi tampi in hi mi thu pawl hman thei fiang lo in khristian an rak tuan cu a poituk.\nHi mi Khrih ratsal nak phunhnih cu baible sung ah kanhmu leuhleuh theu cu mi cu theifel dingah kan zuam asi le man a khung zet mi hlawk nak kan co ding a si. Tahthim nak mal lai kan zoh hnik pei.\nSam 22:21, cun voikhat ratsal nak a rel ih. Cross parih a tum nak pawl akawh hmuh afate 22-21 ah hin dang lam nak aum cuih hmu cang hra pawl cun khrih ih neh nak le sunloih nak thawn a voihnih ratsal nak arel.\nPhunhnih ih aratsal nak Isaiah 9:6-7 ah kan hmu thei ve:\nv6kan hrangah naute a suak zo kanhrangah fapa pek asi zo: in uk tu asi ding. Amah cu Mangbangza rem ruattu, a cak mi Pathian kum khuaih pa daihnak sanpahrang; v7 kum khuaihpa, daih nak Pathian asi. Ding nak le thu hman thawn auk ding ih atu le kum khua in a uk ding asi cungnung bik Bawipa in hi hmuah a tuah ding.\nBetlehem ih arat nak cu kan hrangah naute asuak zo, pek asi zo ti mi a sim duh nak asi. A dang bungcamg pawl cun a sonloih nak 41. A hmuh sak asi.\nIsaiah 47:7 sung ih kan hmuhthei mi thil pahnih:\nA thianghlim mi Isrel pawl run tu cun, mi luat na si kha siangpahsang pawl tla in an hmu ding an lo upat nak lang ter dingah an ding ding. Isrel Pathian in a hril zo ih a thukam pawl a kim ter ring ring ruangah a tlun ih ta bangtuk in a cang ngaingai ding asi.\nPakhat nak cun uk tu bawi hnen ih saal rin um tha a sim ih a dang pawl cun khrih voi hnih ratsal nak a kawh hmuh.\nIsaiah 52:14-15 Sim fel nak\nv14 A hmuihmel a siat ih minung hman a bang lo tik ah mi tampi cu Mangbang in an um: v15 Mi phun tampi in an zo tik ah an mangabang ter. Siangpahsang tampi tla an khaw ruah har ih tihding zianghman an thei lo ding an zoh tik ah a hlan ih an theih dah lo mi an thei ding tiah ati.\nCang 14 cun Cross par ih rundam tu kha a langter an hrem a vok ih an tuahsiat hnu ah cu minung hmelhman a pu nawn lo. Asinan cang 15kan zoh a sile khrih rat tik ah cun a son loih nak thawn mi a bang mang ter leh ding. Bawi hmuah lak ih Bawi, Siangpahrang lak ih siangpahrang a rat sal can cu zo so mangbang lo in an um ding.\nBawi pai thlarau cu kan hnen ah a um ih cah nak in I khah ter.Bawipa in I hrilih farah hnen ah thu thang tha sim ding ah,thin lung kuai mi dam ter ding ah,Ral kaih mi pawl hnen ih luat nak thu than tu ding ah le thawng tla mi pawl hnen ih luat nak thu sim ding ah I thlah a si.Bawipa in a mi nung pawl a run suak ding ih an ral pawl a neh nak tik cu a ra thleng zo,ti ih thu than tu ding ah I thlah a si (Isaih 61:1-2 )Kan siar asi le a tang lam la vek in ka fiang tengteng ding asi:\nNazareth ih synagogue ah Jesuh in hi tin a sim \"Bawipai thlarau cu ka par ah a um,ziangah ti le mi farah hnen ih thu thang tha sim ding ah hriak culh in I hril zo.Sal tang mi pawl hnen ih luat nak thu sim ding ah le mit caw mi pawl khua an hmuh thei sal nak ding ah I thlah.Hrem mi pawl luat ter ding ah le Bawipa in a mi nung pawl a run nak ding tik cu a ra thleng zo,ti than ding ah I thlah a si\"ti ih ngan nak hmun kha a siar\" LK 4:18-19. Cu vek thotho in, hmuh sak nak pahnih cu \"Bawipa in mi dang pawl cu a zoh ring ring hai ih an au nak khal a thei.Asinan mi tha lo pawl cu lei lung par ih sin an hmin rori hman hloral tiang in a phiat fai a si\"Sam 34:15-16 sung ah kan hmu thei:\nPeter in I peter 3:12 ah that lo nak a tuah tu cu a dodal a si ti ah ati. A dang thusuh nak pawl un milai nun can dan pawl a hmuhsak a dang pawl cun Khrih voihnih ratsal nak a sim fiang.\nBethlehem cu Jesuh ih suah nak a si le ding ti in Micah in a sim cia\"Bawi pa in \"Maw Bethlehem Efrathah nang cu Judah peng ah khua fa te bik na si na in na sung ih Israel uk tu ka suah ter ding.Asem suah nak cu khua hlan lai,a liam zo mi can ih sin a rak thok zo a si\"a ti (Mic 5:2).\nNi nita bik ni ah khrih cu ziangvek asi ding ti cu micah in a sim cia\"A mah a rat tik ah cun Bawi pai tha zang le Bawipa Pathian ih huham thawn a mi nung pawl a uk hai ding.Lei lung pump u luk ah mi hmuah hmuah in a mak sak zia cu an hmuh ding ruang ah a mai mi nung pawl cu him zet in an um ding' Mic 5:4. Zechariah 9:9 in khrih voi hnih ratsal nak ding cu hitin asim cia V9, canghra nak cun krih voihnih rat sal nak le uk nak asim vet hung:V9,10\nHi mi voihnih ratsal nak thawn peh aw in O.T le N.T kan hmun thei. Tah thim nak ah\"Fapa von ding ih fa pa nah ring ding.A hmin ah Jesuh na sak ding.Mi mak sak a si ding ih cung nung bik Pathian ih Fapa tiah kawh a si ding.A mah cu Bawi pa Pathian in a pu David bang tuk in Siangphahrang ah a tuah ding ih,\" Lk 1:31-32 kan lak hnik pei.\nA hmai sabik cang kha cu Jesuh a suah tik ah a famkim zo (Mt 1:25) cang 32 le 33 cun a tu kan can le David to nak ah to ding ih khrih voi hrih ratsal nak thu a lang ter.\nHi nah a thup aw mi bungcang hngat ding aum Lk 20:18:\nLungltng par ih atla tu cu a siat suah aw ko ding; asinan a nem mi par ih a tla tu cu a siatsuah aw lo ding asi.\nHmaisa ih caang cun lungto cu khrih a kawh hmuh. Mi nung pian keng in a suak ih mi pawl an thinlung an siat ter awk zia a lang ter. 4 hrek khat ah cun, Van ih sin lungto a ra alai a ti. Khrih a rat sal tik ah a thu angai lo tu pawl cu hnawm vek in a hlon ding.\nNa ta bik ah khrih voihnih rat sal nak thu cu langsal tak in Heb 9:-26,28 ah kan hmu thei.\n20. Jesuh Khrih ratsal tik ih a thleng ding mi pawl\nHmai salam ahcun khrih voihnih raksal nak kar lak ih thil a tul mi pawl kan zoh zo. Cu mi cun thuanthu vek in 2000 lenglo hmun a lak zo. A pahnih nak ah cun profet pawl ih phuan cia mi akhi hmuh; cu mi cun a thleng lai ding mi hmai lam can a sawh ve. N.T ih tlangpi ih hman dan cafang kan zoh a si le \"coming\" ih sullam a presenee(or) a coming alongside ti asi ih a thlenglai ding mi thawn a peh aw mi asi.\nMirang tong coming ti mi cu hi tin a hmang. Tahthiam nak ah galilee ih Mi pi pawl dam ter dingah ara. Galilee ih a thlen nak thu si sawn lo in, Galilee seh vel ih tikcu can a hman dan pawl a sim duh mi asi sawn.\nKhrih rat sal nak a ruah rual in, a tik cu le can pawl tla kan ruah that zet a tul. Cu mi tik cu can thawn peh aw in pali lai kan hnu thei.\n(1)A thok nak\n(2)Feh pi dan\n(3)Lang sar ter nak\n(4)a thupi zia\n1.Khrih voihnih a ratthok dan ding\nKrih voihnih a rat thok nak cu rapture ti tla in anko, cu mi cu a mithiang pawl hrang ih rat nak asi. Rapture ti mi cu letin tong verb asi ih a san cu cv \" tlun lam ah dir so\". A si ih cu mi cu I Thess mang 4:17 ah a hmang. Van thli par ah a ra ding, Khrih ah a thi tu pawl an tho sal ding ih a nung lai mi zum tu pawl tih dunglam an si ding ih van ih pai hnen ah an tlung ding. Cu mi cu ziangtik lai can khalah a um thut thei mi asi.\nAdam thawn an peh zom awk nak ruang ah mi hmuah hmuah thih nak an ton bang tuk in Krih thawn an peh zom awk nak thawng in mi hmuah hmuah nun nak ah thawh ter sal an si ve ding.Sikhalsehla a sang sang te in thawh ter sal an si ding;a hmai sa bik ah Krih; cule a rat sal tik ah a mai mi pawl an si ding\"22,23.(ICor 15:22-23).\n(I Thes 4:13-18) v13 U le nau tla, ruahsan nak zianghman nei lo ih riahsia ih a um mi pawl vek in nan um lo nak dingah, a thicia mi pawl ih thuhla ah thuhman nan theih ding hi kan duh a si.v14 Jesuh cu a thi ih a thosal ti kan zum; curuangah Jesuh zum in a thi mi cu a mah thawn hmunkhat ah Pathian in a tho ter ding ti kan zum.v15 a tu ih kan lo zirh mi hi kan Bawipai zirh mi a si; kan Bawipa a ratsal tikah kan nih a nung mi pawl hi a thicia mi pawl ih hlanah kan feh hmaisa lo ding.v16 Vacungmi lak ih a upa bik ih thupek nak authawng, Pathian ih tawtawrawt tum mi thawm a thang dingih Bawipa cu vacung ihsin a rung tum ding.Khrih a zum tu a thicia mi pawl an tho hmaisa ding; v17 Cule kannih a nunglai mi pawl cu vanah Bawipa tong ding in a tho hmaisa pawl thawn mero lak ah cawi so theh kan si ding.Cuticun Bawipa thawn kumkhua in kan um tlang ding.v18 Curuangah hi thu in pakhat le pakhat hnem aw uh.\nU le nau tla, Bawipa Jesuh a rat sal nak ding le a mah thawn hmun khat ih kan tong awk khawn nak ding thuah kan lo sut asi (II Thess 2:1)\n(Jas 5:7-8)v7 Cuti a si ruangah u le nau pawl, kan Bawipa a ra kirsal hlan tiang thisau ten um uh.Lo thlo pa khi ruat hnik uh! A lo in rawl sunglawi a suah hlan lo thinsau ten a hngak a si.Toh ruah le fur ruah rat ding khi thinsau in a hngak.v8 Cubang tuk in nan nih khal thinsau in um uh.Nan ruahsan nak cu khoh ter uh.Ziangah tile Bawippai rat nak ni a nai zo.\nRapture hmuh sak tu bungcang dang pawl tla cu Jn 14:1-4; I cor 15:51-54 I Phil I3:20-21; I Thess 1:10: Heb 9:28; Rev 22:7, 20.\n2.Khrih voihnih ratdan ding\nA Pahnih nak khrih rat sal nak ah cunt oh kham par thuthen nak le sun tu rin cm pawl laksawng pek nak tla a tel cih ding asi.\nI Thess 2:19\n\" Daih nak in pet u Pathian a mah in famkkim zet in lo thianghlim ter she la, kan Bawi Jesuh Khrih a rat sal tik ah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzong za in mawh nak nei lo ah lo tuah hram she\" I Thess 5:23; Rm 14:10-12; Icor 3:15; II Cor 5:10; II Tim 4:7-8 zoh bet ding.\nA dang ah cun khrih rat dan ding ah cun tuu fa thit awk nak tla a tel. Ti cun khrih sunloih uk nak thawn a sunzom ding ti ah thuphuan in in sim.\n(Rev 19:6-9) v6 Cuihhnu ah mibur pi ih aw bang tuk a hrual in hrual aw mi tisuar aw bang tuk, khua a ri durdo mi aw bang tuk ka thei.Cuih aw in, \" Pathian cu thangthat si ko seh!ziangah tile Bawipa cungnung bik kan Pathian cu siangpahrang a si.v7 Lungawi ai pung in um uh si! A maksak nak cu thangthat uh si! Ziangah tile tuufa nupi thit caan a ra thleng zo ih a fala khal thih awk nak puai hrangah timtuahcia in a um zi.v8 A hruk dingah patzai ih tah mi puanrang a tleuzet mi cu pek a si zo,\" tiah an ti ka thei ( cuih patzai ih tah mi puanrang cu Pathian minung pawl ih thiltha tuah nak a si).v9 Vancungmi in, \"hi mi hi ngan aw tuufa nupi thit nak puai ih sawmmi pawl cu milungawi an si.Hi thi hi Pathian thudik a si,\" tiah a ti.\nCu pawl cu van ih cang ding mi an si ih, lei lung cu kum sarih harnak thawn aum ding, Cu mi cu a mal bik kum sarih a si ding (Dan 9:27; Mtt 24:4-28; Rev 6-9). Neta lam ah cun nat nak tha lo le, tuk sum za thil a cang ding (Mtt 24:15-31).\n3.Khrih voihnih rat sal nak hmuh ter nak\nPathum nak cu khrih ih sun loih nak, huham le Bawi hmuah lak in Bawi bik siangpahrang lak ih siangpahrang din hmun thawn a rat ding dan a hmuhsak. Mi kip in khrih voi hnih rat sal nak cu uk tu si ding ah asi ti an thei theh ding. Curuangah Khrih voihnih rat sal nak hmuh sak ti in an ko.\nOlip tlangpar ah a um tin ruat seh la, dungthlan tu pawl cu bulpak ten a hnen ah an feh, an ti mi cu Mtt 24:3 \" JEsuh cu tlangpar ah a to lai ah a dungthlun tu pawl zohman ih theih lo in a hnen ah an ra ih, \" in sim hnik: ziang tik ah so in sim mi bang tuk cun a si ding.Na ratsal nak caan le tuisan a cemnak can a nai zo ti theihthiam nak ah ziang vek hminsin nak so a thleng,\" tiah an sut.\nMtt24:27\" Ziangah tile mifapa cu nisuah nak ihsin nitlak nak tiang hmakhat ih a tleu ter tu nimthla a kau vek in a ra ding asi\".\nMtt 24:37\" Noah sanlai ih thil a cang mi vek in mifapa rat nak can ah cun a cang ve ding\".\nMtt 24:39\" Cu ti ih tilik in a fen hlo theh hlan tiang ziang a cang ding ti zohman in an thei lo.Cuvek thiamthiam in mi fapa a rat tik khal ah a si ding\".\nI Thess 3:13\"Cu tic un a mah in nan thazaang a khoh ter dingih kan Bawipa Jesuh a mithiang pawl thawn a rat sal tik ah kan Pathian hmai ah mifamkim le mi thianghlim nan si ding\".\nII Thess 2:8\" Pathian a hnong tule kan Bawipa Jesuh ih thuthangtha a cohlang duh lo tu pawl cu meisa hual hliau thawn a hrem hngai ding\".\nII Pet 1:16)\" Kan Bawipa Jesuh Khrih cu huham thawn a rat nak ding thu kan lo theih ter tikah phuahcop mi thuanthu ring in kan lo sim mi a si lo.A sunglai maksak zia cu kan mit rori in kan hmuhdah mi a si.\nPathum nak kan ngan mi thawn peh aw in bungcang dang pawl tla cu Zech 14:4; Mala 4:1-3; Att 1:11; II Thess 1:7-9; Jude 14:Rev 1:7; 19;11-16.\n4.Khrih voihnih ratsal nak thu pi zia\nHi mi cu khrih kum thawngthat uk nak thawn a peh aw mi asi. II Pet 3:4,7-13 ah fiang ten kan hmu thei;a tel ding.\nV7 Asinan a tu ih a um mi van le leilung hi meisa ih siatsuah dingah Pathian ih thu pek nak thotho in\nZuah hrih mi an si Pathian ahmuh suam tu pawl thuthen an si ni le siat ral nak an ton ni herangah zuah mi an si.v8 Ka duhdawt tla thu pakhat ci hngil;h hlah uh; Bawipai zohdan ah cun nikhat le kum thawngkhat a dang aw lo; a mai hmai ah cun an bang aw a si.v9 Bawipa cu a thukam mi kim ter dingah a khulh a fung a si tiah mihrek in ruat hman hai sehla a khulh a fung mi a si lo nanpar ah thinsau nak a neih ruangah a si sawn; ziangah tile pakhat te hman siat ral nak tong lo te in mi hmuahhmuah an sual nak ihsin a kirsal thei nak ding a duh ruangah a si.v10 Sikhalsehla Bawipai ni cu rin lo pi ah fihfir bang in a ra ding. Cuih ni ah van pawl cu huk celcvel in an hloral ding ih van ih a um mi ni le arsi le tlapi pawl an kaang ding ih an siat ral theh ding.Cule leilung cu a par ih a um mi thil hmuahhmuah thawn a hloral ding a si.v11 Hibang tuk in ziang hmuahhmuah a siat theh ding ruangah nannunak cu a thianghlim mi siseh la Pathian hnen ah pek ding a si.v12 Pathian ni, van pawl an kaang ih siatsuah theh an si ni le van ih a um mi hmuahhmuah meisa ling in a thi ter theh ding ni cu ra thleng zaang hram seh tiah Pathian ni nan hnak rero lai ah hin na pi in zuam uh.v13 Sikhalsehla kan nih cu Pathian ih in kam mi vanthar pawol le leithar, dingnak a um nak hmuh kan hngak a si.\nMi tha lo le mi puarthau pawl, hrangah khrih voihnih ratsal nak ruangah ziang mi thil a cang ve ding. Khrih ih uk nak ah an tel ve pei maw? An si lo ding. Cawh kuat le Pathian ih thin heng thu then nak an tong ding. Asinan sual nak cu an tuah deuh deuhih an mah le an mah zo an si ti tla an thei aw lo.\nPeter in hi tin a sim Jesuh kum 1000 a uk hnu ah cun hmel sia tak in siat suah an si ding ati.\n21. Bawipai ni Khrih ni, Pathian ni\nBible sung ih a thupi zet mi pawl kan zir le zingzawi nak ah kan than so a tul na sa. Hmai lam can thu pawl ka zingzawi tik ah Bawipai ni, Khrih ni le Pathian ni kan tih theu mi pawl kha thlei dang ten, an bangawk lo nak pawl kha kan theu theihthiam ding a thupi zet asi.\nBawipai ni\nHi mi in nazi 24 ni khat kan tih theu mi a rel duh mi asi lo, asinan tik cu le can then dan mi thawn a peh aw sawn.\nO.T sungah cun Bawipai ni tiah thuthen can ahhman asi theu(Isa 2:12; Joel 2:1-2). Ral pawl ih Israel pawl Pathian in thu a then tik ah hman asi theu (Zefaniah 3:8-12; Joel 3:14-16 Obad 15-16; Zech 12:8-9). A mi nung pawl mi lem an bia ih, an tluk tik khal ah hman a si theu (Joel 1:15-20; Amo 5:18;Zeph 1:7-18). Bawipai ni tih mi cun ral pawl thuthen nak le sual thu then nak Pathian hrang ih neh nak ni a si tik ah hman asi (Joel 2:31-32).\nN.T ih Bawipai ni tih mi cun a tlun lam vek thotho asi Att 1:7;I Thess 5:1). Cu mi cu Rapture hnu lawngah a thok ding.\n1.Kum sarih harsat nak cu, Jocab's buai ni ti tla in kawh asi theu (Dan9:27, Mt 24:4-28; I thess 5:1-11; 2Thess 2:2; Rev 6:1-19:16). Hi mi hi Bawi Pai ni hmai sa bik asi. Mi phun hmuahhmuah thu then nak le kum sarih harsat nak le lei har sat nak pawl thawn a peh aw.\n2.Mithiang pawl thawn khrih rat sal nak (Mat 4:1-3; II Thess 1:7-9). Kum Sarih har nak a net tik ah krih cu a vancung mi pawl thawn ara sal ding \"Pathian a hnong tu le thuthangtha a cohlang duh lo tu pawl cu Meisa hliau thawn a hrem hai ding (II Thess 1:8)\".\n3.Khrih ih kum 1000 uk nak. Hi mi hi Bawi pai ni ah a tel cih (Joel 3:18, 14; Zech 14:8-9. Cu mi cu Pathian a do tu pawl thuthen nak can asi ding (Isa 63:17-25). Thir kiang hrol thawn uk nak can asi ding (Rev 19:18).\n4.Netabik, Meisa thawn van le lei siat suah nak ni asi (II Per 3:7,10). Kum 1000 uk nak ih a net ah cun lei le van sung ih um mi pawl tla cu an siat theh ding Bawipai ni ah.\nKhrih ih ni\nBawipai ni ti mi cun Pathian fapa ziangsiar lo tu pawl thuthen nak asi ih, Khrih ni ti mi cun khrih a zum tu pawl, kohhran member, sung ter mi pawl thla suah pek nak a si. Bawipa Jesuh ni thawn a bang aw ti ni ah phunhnih in kan hmu thei.\n1.Mi thiang hlim pawl thianglawrh nak (ICor) 5:5;phil 1:6,10). Khrih ah a thi tu pawl an thosal ding. A nunghrih mi zum tu pawl cu tih danglam an si ding. Thlipar ah hip soh an si ding ih khrih thawn van ih a pai in ah an feh ding.\n2.Pathian fapa thuthen nak (I Cor 1:8; II Cor 1:14; Phil 2:16). Zum tu pawl cu \" Bema\" ah an ding ding ih laksawng pek nak a um ding. An rundam nak hrang ah thusuh nak a um nawn lo ziang, asinan an tuan man asi ding. Khrih ih nem hngeh mi pawl cun laksawng an ngah thluh ding(I Cor 3:15) Siar teng teng aw khrih ni ti tla cu (2 Thess2:2 ah kan hmu thei, Paul in Thesslonian pawl fiang zet in a sim.\nHarsat nak, tuan nak pawl lak ihsin luat mi an si ruangah Thesslonian pawl hrang ah an khrih ih ni ti mi cu phan ding a um lo.\nPathian ni\nPathian ni cu, Bawipai ni le khrih ni ti mi thawn ni ti mi thawn kan hnok loding a thu pi na sa. Pathian ni ti mi cu Pathian ih ni netabik hrang sonloih neh nak asi ih cu micu satan khur sung ih hlon kumkhua asi hnu ah a si ding ih lei le van cu meisa thawn siatsuah asi hnu ah a si ding (II Pet 3:12).\n22.A Lethnih ih thlarau thawn khat\nProfet pawl ih sim mi pawl kan zingzawi tik ah kan thei a tul zet mi cu profet pawl in tumtah mi, rel duh mi tampi an nei ti kha a si. Ziang tik ih a famkim mi le famkim leh ding mi so asi ti kha kan theih thiam a tul.\nThlarau burh nak\nThlarau thianghlim thawn borh aw ti mi thawn pehpar aw in Joel in hi tin a sim cia: \" Leh hnuah cun mi hmuahhmuah par ah ka tlarau ka burh ding, nan fapa le nan fa nu pawl in ka thu an than ding.Nan patar pawl in mang an man ding, nan mino pawl in lang nak an hmu ding. Cutik ah bawipai hmin a ko tu hmuahhmuah cu run nak an ngah ding.(Joel 2:28 32a).\nPeter in Penticost ni ah hi tin a sim …Profet Joel ih phuan cia vek in\" ati (Acts 2:14-21), asinan famkim ten a hmu thei ve lo.\nThlarau cu taksa ruang par ah burhthluh ti nak asi lo, asinanJew mi 3000 hnen lawngah burh asi. Van ah mangbang nak a um loni khal a thim lo, thlapi khal thisen a khat cuanglo.\nTi can cu Joel ih phuancia mi kha penticost ni ah a famkim hrih lo ti nak asi. Jesuh khrih voihnih ratsal tik lawngah a famkim leh ding. Arat sal nak ding ih phenthlam pawl cu kum 1000 uk nak ih a mi le pawl par ah akim leh ding.\nHrin nak Maksak\nCu mi cu phun dang againgai in \"Virgin\" tiah ah kan hmu thei: \" A tuah Bawipa a mah rori in khi hmuh nak a lo pe ding nunau no pakhat fa a von ih fapa a hring ding ih a hmin ah Imanuel tiah an sak ding Isa 7:14. Pathian kan hnenah aum ti mi in neh nak thawn kan um ti nak asi. Naute cu a hungthang ih asia le tha thleidan athiam tik ah arawl ei mi cu Cawhnawi le khuai ti zu a si ding v15.\nAsinan Jesuh hrin(suah) nak thawn peh aw in a famkim zo thu pawl cu a tanglam ta vek in kan hmu thei.\nMt 1:22-23, v22 Bawipa in profet hnen in v23 Fala him pakhat in fa a von ding ih fapa a hring ding a hmin ah Imanuel tiah an ko ding, ti ih a rak sim cia mi a kim nak dingah hi bang tuk in thil a hung cang a si.( Imanuel ti mi cu \" Pathian kan hnen ah a um\", ti nak a si).\nHebru tong (almah) cu Isaiah in a let hrih famkim nak ti in a hmang. Cu mi cu fala him naute a rel duh. Asinan Greek tong Parthenos ti mi ih sullam vethung cun \"Virgin\" ti lawng ih hman asi.\nNeh nak pum hlum\nPathum nak thahthim nak cu saam 118:26a ah kan hmu thei: Bawi pai hmin in ara tu cu Bawipa in thla suah hramseh. Zarh pi ni zingkhat cu, Jesuh Jerusalem ah a feh lai ah mipi pawl in hi tin an au, .. David fapa cu thang that uh! Bawipai hmin in a rat u cu Bawipa in thla suah hram seh\". (Mtt 21:9).\nAsinan profet pawl ih phuan mi pawl cu a cem hrih ti cu kan thei, nine ta hrang Jerusalem tlun ah har nak a thleng leh ding. Jesuh in hi tin a ti. \" Ka losim cia Bawi pai hmin ih rat u cu Pathian in thla suah hram seh\" (Mtt 23:39).\nNi netabik Jesuh ratsal nak niah, Messiah cu Bawi asi ti ih a co sangtu pawl hnen ah a famkim bik leh ding.\nJerusalem siat nak\nHi mi thawn pehpar aw in a kim dan phunhnih in kan hmu thei. Jesuh khal in a sim cia (Luk 21:20-24). Cu mi cuAD 70 ah a kim zo. Thuphuam 11:2 lam khal ah fiangzet in kan hmu thei(Rev 11:2).\nKhrih do kalh\nSaam 2:1-2 cu Att 4:25-26 ah sim sal asi: \" Nan thlarau thiang hlim hmang in na sal pa kan pu David sung ih thu na sim ih; \" ziangah so Gentel mi pawl hi an ai a thok, ziangah so milai hin a thahnem lo mi mi phiar nak an tuah.Bawipa le Messiah dodal ding ah leilung siangpahrang pawl an tim an tuah ih uk tu bawipawl thawn hmunkhat ah an tong khawm aw\"tin na rak ti.\nAtt 4:27 cu Khrih ih thih nak thu pawl a hmuh sawn: \" Ziangah tile Herod le Pontius Pilat in Messiah ih na hril mi na salpa thianghlim Jesuh dodal ding ah hi khawpi sungah hin Gentel mi pawl le Isrel mi pawl thawn an tong khawm aw ngaingai\".\nIsarel pawl komkhawm sal nak\nHi mi thuthawn pehpar aw in (Isa 43:5-7; Jer 16:14-15i Ezek 36:8-11i37:21) ah kan hmu thei. Ezra le Nehemiah tei sim cua vek in Babilon saal in an kir sal tik ah a kim asi. Asinan a thu hrampi cun hmailam ih a thleng lai ding mi a sawh. Pathian in a mi Isrel pawl cu ahruai Kir sal leh ding(Mtt 24:31; Deut 30:34; Ezek 36:24-32;37:11-14).\nA KHAN V\nBIBLE SUNG IH THUDANG PAWL\n23. Thuthen nak pasarih\nBible sungah thu then dan dangdang aum titla hmai sa bik ah thei a tha, an danglam awk nak te te kha kan thlir ding ih mipi, can le hmun le ram, thil dang a tel mi pawl, theu then nak a san le aresult pawl ka zoh fiang a tul. Mi tam sawn cu thu then nak kan tih le ve ten tohkham rang thu then nak kha kan puh thluh theu. Cu ruangah ralring zet ih kanzingzawi nak in an danglam awk nak in hmuh ding asi.\nAtlangpi thu in, hi mi thu then nak ah danglam nak a um lo kan ti men thei, asinan zumtu le zum lo tu pawl in Pathian hmai ah ziangtin an ding ding ti kha ruat seh la a fiang vor vor mei.\nCuruangah a thupi zet mi thu then nak pa 7 cu bible vek in kan hmu thei asi.\nSual thuthen nak\nSual thu cu Calvary ah Pathian in in then sak. Lei lung pi sual nak hrang ah Cross per ah rundamtu athi: \" Mi pakhat cu mi hmuahhmuah ai ah a thi ih cuih a thi nak sungah cun zozo khal kan tel ih kan tawm ve a si, ti kan thei ngah hnu ah cunKhrih ih duhdawt nak cun in uk a si.Khrih cu miza te hrang a thi ruangah zozo khal mai bul hrang lawng ah nung ding an sin awn lo; an ai ah a thi ih a nung sal mi pa hrangah nung ding an si sawn\" (II Cor 5:14-15).\n\" Cule Khrih a mah ruangah kan sualnak cu in ngaithiam a si ih kan mai sual nak lawng si lo in mi hmuahhmuah ih sualnak khal ngaithiam an si\"(I Jn 2:2).\nSual man cawkuan ai ah hmual nei zet in Jesuh Khrih a thi. A thlet mi thisen sunglawi in Pathian hmai ah sual athian ter. Cu mi cun Pathian thin hen nak ih sin in luat ter thei. A run nak cunsual ih huham thu neih nak pawl a net ter.\nA mah lawng te cross par ih a thih nak in rundam in siter hngal lo. A tuah sak cun lei tlun ih sual nak pawl a khuh thluh thei nan, sual a sir tu le Jesuh a mah a hngat tu pawl hrang lawng ah hlawk nak a um.\nMi pakhat in khrih au arundumtu le Bawi ah a pom le veten, a nih cu sual man cawh kuan nak ih sin kumkhua in a luat asi. Sual thuthen nak a tong nawn lo ding. A zum nak thawng in luat ter asi lan ta asi.\nZumtu Mah le mah thuthen nak\nMi pakhat cu rundam asi le ve ten, a ni tin nun nak ah a mah le amah thu a then awk ring ring a tul. Sim duh mi cu sual a tuah pang tik ah sir awding le sual tan ding in asi. Pawl in hi tin a sim I Corin 11:27-32 hi rak siar tha aw.\nSual ka tuah asi ti kan thei awk le ve ten thu then aw loh li in sir aw ding kan si. Cu mi cu kan nun ah kan neih ring eing ring ding mi asi. Hebrew 12:3-15 kha rak siar aw.\nPaul in hi ti in a ti aw a nun ih sual kha a then aw lo ah cun, zum tui hna tuan nak ah ka tling lo ti ah ati.\n\" Zuam nak hmun ah tel cio uh tiah midang ka sawm rero hnu ah keimah riangri hno mi ka si pang ding, tip hang ah ka taksa cu ka hrem ih fel ten ka kilkhawi\" (I Cor 9:27).\nKhrih tohkham par ih thuthen nak\nSual do ding ah le, cawh kuan pe ding in a silo. Tuan man laksawng pe ding ah asi sawn.\nHi mi khrih thuthen nak hmai ah zumtu hmuahhmuah an tel ding (Bema) titla in an ko. \"…Kan zanten Pathian hmai ah kanding ding ih A mah in kan thu in then ding asi (Rm 14:10c).\nMi thianghlim pawl an can thawh sal hnu ih kum khua a hmun mi thu thawn a peh aw mi asi. Sun loih nak tak sa ih an cu hnu ah asi ding.\n\" Ziangah tile thuthen dingah kan za ten Khrih hmaiah kan ding leh ding. Zozo khal a tha siseh a sia siseh a nunsung a taksa ih a tuah mi vek cekci in a ngah ding\" (2Cor 5:10)\n. Hrekkhat cu lek sawng pek an si ding ih, hrekkhat cu tuar nak thawn an can ding: (13,14,15)\n\" Cun an hna tuan mi fingfing kha ziangbang tuk an si ti cu Khrih ni ah a lang leh ding.Ziangah tile cuih ni ih an hna tuan mi cu meisa in a lang ter ding; ziangbang tuk hna tuan so a si ti kha meisa in a hniksak ding ih a fiang ter ding.Inn hram phun mi par ih innsak mi kha meisa in a siat suah thei lo a si ah cun a sat u in laksawng a ngah ding.Sikhalseh la a kang theh a si ah cun a sung ding; asinan meisa sungih sin a luat mi vek in a nunnak cu hum a si ding\"(I Cor 3:13-15a).\nIsarel thuthennak\nThiang a lawr hnu ah Isrel le zum lo tu pawl cu kum 7 harsat nak ah an lut ding, tuar nak mak sak tak an tuar ding. Cu mi cu Jeremiah \"in hi tin a ti\" the time of Trauble\" (Jer 30:7).\nA tu tiang ih a cang dah hrih lo mi tih nung za harsat nak a si ih, tui hnui khal ah a thleng nawn lo ding (Mtt 24:21).\nCu mi anet nak ah Messiah a lang aw ding, cu nah ami pawl a ko hai ding (Ezk 20:33-44).\nCu nah cu Anti-Christ biak ter asi ding ih, Jesuh in hi ti in asim cia cu mi tik cu ah mi phun pi cu a tlak siat deuh deuh ding ih a luar deuhdeuh ding ati.\n\" Kapa ih thuneih nak thawn ka ran an in sang duh lo; a sinan mipa khat a mai thu neinak in a ra ih a mah sawn cu nan rak pom\"(Jn 5:43).\nMalakhi in ziang vek sual nak an tuah ding ti asim cia (Mal 2:1-3:5). Messiah a co, pom lo tu cu siat suah an si ding ih a pom tu le a co hlang tu pawl cu kum 1000 UK nak sungah an lut ve ding asi:\n\" Cule Isrel mi hmuahhmuah runmi an si nak ding cu hi tin a si ding.Ca thianghlim in, \" Zion ih sin runtu a ra ding ih Jakop tesin fa pawl ih that lo nak hmuahhmuah cu a hlon hlo theh ding.An sual nak ka lak sak tiah cun an mah thawn hi thukam nak hi ka tuah ding,\" a ti bang tuk in a si ding(Rm 11:26-27).\nMiphun pi thu then nak\nHi mi cun Gentel mi pawl a sawh deuh bik (Mtt 25:31-46). Jesuh Voihnih ratsal nak ih a thu then nak a sim duh mi asi.\nMi fapa cu Siangpahrang aw vancungmi pawl thawn a ra ding ih a tohkham parah ato ding.(V31)\nJoel 3:2 khal in hi mi thuthawn pehpar aw in nase tak in a sim ve. Kum sarih harsat nak ih khrih ah rin a um tu pawl cu tuu tiah kawh an si (Mtt:25)\nA tuu pawl in vanram cu ro vek in an co ding …timtuah sak cu a an si(V34) Mee (kel) miphan pawl cu camsiat an si ding ih dawi hlo an si ding (V41).\nCu pawl cu kamkhaw hremhmun ah an feh ding ih, mi fel pawl cu kumkhaw nunnak ah an fehding (v46).\nMi hrek khat cun run mi mi phun le run lo mi ti ah an buai nasa theu ih theih thiam a har an ti theu. Thu hersa ih ret ding asi lo Pathian cun mi phun zawng in le bulpak khal in a sim. Atul ah cun a mi phun pi cu a run suak hai ko nan, A thu an awih lo ah cun a hrem hai a si Sodom le komawrah cu zohthim ding thabik a si Noah ih ti lik thawn.\nVancungmi thuthen nak\nBaible in tin fiang zet in in sim:\" Vancung mi a sual mi pawl cu Pathian in zuah lo in hell sungah a hlonthlak ih cutawk kjhawthim sungah cun temtawn in an um ih thuthen nak ni hngak in an u\"II Pit 2:4; \" An thu neih thei nak sungah um duh lo in an um nak hmun a tlansan tu vancungmi pawl kha cing ringring uh.An nih cu leilung khawthim sungah kumkhua in thir cikcin in khih an si ih a mak sak thuthen nak ni ah Pathian in a siatsuah leh hai ding \"Jude 6.\nVan cungmi a um ti cu thaten kan thei. Ziang tik ah cu pawl cu thuthen sak an si pei?\nA uk nak hi leithun ah,Messiah in thu nei nak hmuah, thu nei tu pawl le a ral pawl hmuah cu a keetang ah a ret ding (I cor 15:24-25) Van ah cun uarh duh nak, hngal nak, le thu neih duh nak thawn kai a theih lo ti cu kan thei fiang tuk.(Pet 2:)\nZum tu pawl cu A mah thawn uk tu an si ve ding ih van cangmi pawl thu then tu ding an si Paul in hi ti in a sim\"vancung mi pawl hman an thu kam then leh ding ti nan thei lo maw si\"( I cor 6:3)\nSetan cu kum 1000 uk nak a net nak le toh kham var thu then nak kar lak ah a thu then asi ding (Rev 20:10 \" Cule an nih a bum tu khawvang cu sahrang le profet deu a hlon nak, tilit in a li mi meisa pi le kat meisa sungah an hlon. Cutawk ah a sun a zan in hrem ringring an si ding\".\nA sual mi vancung mi pawl in setan cu an hruai lu a si ti an thei ih Pathian do tu an si ruangah a hleu zet mi mei a sungah hlon an si ding (Isa 14:12-17;Ezk 28:12-9).\nTohkham Var thu then nak\nJohn in \"A mak sak zet mi tohkham raung le a par ih a to tu ka hmu. Bawi tohkham par ih a to tu cu van le leilung in an tlun sun ih hmuh an si nawn lo\". (Jn 3:18b)\nFapa ih thu a el tu cun nunnak a eni lo ding ih Pathian ih hrem nak a par ah a um ding\"(Jn 3:36b).\nThih nak le nun nak cabu cu on asi zo; \" Cauk pawl an kau; cuihhnu ah nunnak cauk ti mi cauk dang an kau lala.Mithi pawl cu cuih cauk sungih an hna tuan mi an rak khumcia vek in an thu then a si\"(Rev 20:12b).\nAn feh nak ding cu nemhnget a si sz ih, an hmin cu nun nak ca bu sungah ngan asi lo, rel duh mi cu ziangtik hmanah an siraw lo ih khrih cu an rundam tu ah an zum lo. Van ah lak sawng pek nak a um bang tuk in, hell ah cun hrem nak lak sawng pek in an um ve ding.\nAn tuah mi vek in hell ram ah pek ve an si ding. A tha lo taktak ih a nung tu pawl inn hnen a hmuh suam tu pawl le zum tu a dodal tu le khrih a zum lo tu pawl an si ding.\nTaksa pum cu a thi mi a hmuh sak, an thlarau le thinlung cu huat nak asi ruangah a hlio zet mi mei sungah hlon an si ding.\nThih nak le mithi khua cu ti li vek a si mi mei sa sung ah thlak asi. Cu mi cu Voihnih thih nak asi(Rev 20:14).\nTohkham raang thu then nak hmai ah zum tu pawl an tel ve lo ding.Pathin pek mi zaanfah nak ziangsiar lo tu le nun nak cabu sung ih hmin a tel lo tu pawl hrang asi.\n24. Mi thi khua le hell (Hade of Hell)\nMithi khua le hell hi an bangaw lo. N.T ih tonghram pi ah an bang aw lo ih an sullam khal a bang aw lo. Hade ti mi cu a laang te temporary lawng asi ih hell ti mi cu kum khua in a hmun. Hades ti mi cu mithikhua ti in O.T ah kanhmu thei, hell ti mi cu (Gehenna) a hlio zet mi mei ti nak asi. Hades cu thawng inn pi vek asi. Hell cu a net nak mi thithlan vek asi.\nMithi khua (Hades)\nHmai sa in Mithikhua ti mi hi kan ruat tlang hnik pei. Voikhat hnih cu tuar nak hmun a sawh ih thlan khal a sawh ve theu ih taksa pumthlarau aum nawn lo mi kha a rel ve. Luk 16:19-31 ah fiang ten kan hmu thei. Zum lo tu milian pa ih ruak cu thlan ah asi ih a thlarau cu mithi khua ah asi ih ti cun tlun lam cu a hung so, ruah nak a nei ih cross le vanram (Paradise) khal cu a hmu. Ti hal le har in nat nak a tuar. Hell ih sin a u nau panza pawl a vei, a thlen nak hmun ih thleng ve lo ding ah. (Hades) ti mi mithi khua cun har sat tuar nak hmun a khih hmuh asi. Cu nah ih tlang sal a theih nawk lo.\nDungthluntu 2:27 hi siar aw. Cun Piter in saam 16:10 cu khrih ih thawh sal nak lam hoi in a sim.\nMi thi khua ah cun feh ter siang lo ding ih, Na duhdawt mi cu khur thuk pi sungah na tan ta lo ding.\n(Hades) ti mi mithi khua cu hmun asi thei loding ziangah ti le Jesuh a thih tik ah a thlarau cu (paradise) ah a cawl. Pathian um nak vanram thawn a bang aw. Asina nan thlarau a um lo mi tak sa ruak a rel duh. A thlarau cu nah ih tang ding a duh lo. Piter in ral tha tak in a thlarau cu mi thi khua ah a tang lo (Acts2:31) ti ah ati. Ni thum nak ah a taksa le a thla rau cu an kom aw sal.\nHi mi thu thawn pehpar aw in Revelation 20:13-14 ah fiangten kan hmu thei. (13:14).\nMitha lo pawl ih netabik thih hnu ih feh nak asi. Jesuh khrih cu thu then tu le thih nak le mithi khua tawh fung kai tu asi (Rev 1:18). Thih nak ti mi cun a ruangpum a khih hmuh ih(Hades) ti mi cun an thlarau a khih hmuh (or) zum lo tu pawl tohkham raang thu then nak hmai ih an thlarau le taksa komawk nak kha arel duh asi ih cu mi cu Mei pi sungah hlon ding in a si.\nMithikhua ti mi thawn pehpar aw in bible bungcang dang tla hi tin kan hmu bet thei(ICor 15:55).\nMaw thih nak khui ah so na neh nak, Maw mithikhua khui ah so na tur cu?\nHi mi hi Khrih ratsal tik ah zum tu pawl ih hla asi ding. Thlan ih sin an tho ding ih thihnak in a hnai hnok thei nawn lo ding. Mi thi khua cun an thla rua mal te sung lawng a umpi asi.\nThuphuan 6:8 ih rang sen cun thih nak a kawh hmuh, ih mithi khua in thlun cih. A dang bungcang ah cun siatsuah nak huham le thil tha lo tuah thei nak huham cu thih nak le mithi khua ah pek an si, kan hmu thei.\nVoihrnh khat mithikhua (tlades) ti mi cu leiba ti vek in hman can a um. (Mtt 11:23;Lk 10:15) Kha siar aw la na fiang vor vo mei ding.\nMatthew 16:18 khal in asim ve. Jesuh in hi lung par ah ka kohhran ka din ding, thih nak hman in a neh dah lo ding ti ah ati.\nN.T sung ih hell ti in voi 12 a lang mi sung ih sin voihlei khat nak kha cu Jesuh rori ih sim mi a si ih, Pa khat te kha cu a naupa James ih sim mi asi.\nHi mi hmun cu ziangtin kan thei fiang? Hell cu satan hrang ih tuah mi asi(Mtt 25:4). Pathian in hell thleng dingah a hril lo, an mah ten Pathian duh nak el in an hril mi asi. Hell cu tah le hacang rial nak asi(Mtt 8:12-22:13;24:51:25:30;Lk 13:28). Mei a hmit dah lo ih na sa tak in tuar nak hmun asi (Mk 9:46) cu mi cu kum khua in a hmun (Rev 4:11).\nJesuh in, taksa pumkim ih hell thlen ding hnak cun, pum kim lo ih Vanram thlen kha a tha sawn tiah a ti(Mtt 5:29-30;18:9; Mk 9:43,45:47). Zum tu cun taksa pum a siatsuah thei tu kha a tih ding asi lo, a thlarau a siatsuah thei tu kha a tih ding asi sawn (Mt 10:28; Lk 125:5).\nA unau miaa ati tu kha hell ah thlak asi ding(Mtt 5:22). Satan cun that lo nak lawng lawng a hring (Jas 3:6). Farasi pawl ih sual nak cun hell tlak ding ah a famkin ter (Mtt 23:15,33).\nTartarros\nGreek \"tong tartaros\" cu Peter in hell tiah a let II pet 2:4, a tla mi van cung mi pawl le thin hrang ih a nung tu pawl hrang asi.\nPurgatory\nRoman Catholic pawl cun \"purgalory\" cu Pathian Zaangfahnak sungih athi tu pawl thih hnu vanram kai thei ding ih hnik sak nak, hrem nak hmun asi tiah an ti.A sinan bible sungah cu ti vek kanhmu dah lo ih rumdam nak hrangah hman mi khal asi ve lo Rumdam nak cu Khrih ah a zangfah nak zum nak thawng in a sisawn.\n1. Hell ti mi le (Hades) mithi khua timi hi an let tik ah a sual zawng ih let mi bible a um hnuaihni. King James versiom cun Hades kha hell ti ah a let,(I Cor 15:55tel lo in). thlan ti ih let ding mi asi (Hades) hi Greek ih sin ra mi asi ih\"enseen \"hmuh thei lo mi ram ti nak asi. Hell ti mi Hebrew\"Gehennk \"ih sin thleng mi –kumkhaw hrem nak hmun, mei a hmit dah lo mi hmun ti nak asi\n2. Luke 23:43\n3. I cor 12:2 tahthim v.4\n4. Mtt 9:1\n5. Latin tong an \"Tartarus\"amsi.\n25. Bible thuthup\nN .T cu Pathian thuthup deuh hlir a si. Kan thei sual dinghi phan a um nasa. Cumi thuthup pawl cu a tawizawng in kan rak zoh tlang hnik pei.\nTheihfian ter nak\nThuthup timi cu, tu hlan ih hmuh sak dah lo mi thudik asi, minung thluak in a ban lo,cu mi cu Pathian a tu minung pawl hnenah a hmuh ter, athei ter rero.\nVamram thuthup Matthaw 13:3-80\nMtte 13:11 sungah \"vanram thuthup\"kan hmu thei. Tahthim nak pa sarih thawn a tar lang.\nMathew bung hmai sa lamah cun, Jesuh cu Isrel pawl hnen ah Messiah vek in a puang aw.Asinan atumpi 12 ah an biak nak lam ih hruai tu pawl in an do ih thil mak a tuah tla \"Beelgebub\" thlarau sia huham hmang in a tuah ti ah anti. Cu ti ih an do ruangah a uk nak cu phan danglam deuh in a sim. Cu mi cu Matthew 13 ah kan hmuthei. Jesuh uk tu si ih a ratsal nak an el mi le an do nak pawl thawn pehaw in tahthim nak pasarih thawntar lan asi. Siangpahrang cu an hnong nan, a uk nak ah kan hmu thei a si.\nCu mi can cu\"tares\"le sang vut an then aw ding ih siat nak ihsin thatnak a suak ding.Khrih a pawk ti cu an nuam ding ih, feh sual pawl cu siatsuah an si ding.\nIsrel pawl mitcawt nak thuthup(Rom 11:25)\n\" Ka u le ka nau tla, a hman mi thuthup a um ih cu mi cu nan theih dingah ka duh mi a si.Cu mi nan thei a sile mifim kan si tiah nan ruat aw lo ding. Ziang a si tile Isrel mi pawl an thinlung a ruh hi kumkhua in a si lo ding; Pathian hnen ah Gentel mi a thleng ding zat a thlen hlan sung lawng a si ding\"\nRapture ih thuthup (I Corinthian 18:51-52)\nMinung hi thihmai sa ding le thi neta tu kan um ding ti kan thei cia ih kan zum cio.Asinan Paul cun zum tu pawl thi lo in van ah an kai ding .Tih danglam an si dingih sunloih an si ding a si ati.Thih nak an tong dah nawn lo ding Khrih ah a thi tu pawl khal thawhter an si ding ih, mithiang hlim pawl thawn um tlang ding in van ah lak soh an si ding I Thess 4:13-8 ah cipciar zet in kan hmu thei.\nKohhran ih thuthaup Rm 16:28, Eph 3:4-5\nKohhran cu Pathian thu dik phur tu asi (Rm 16:25) asinan.N.T ah dungthluntu pawl in an sim fiang thluh (Eph 3:8) cu mi thuthup pawl cu a tanglam ta vek in an si:\n1. Khirh luu bik a si nak(col 1:18)\n2. Zum tu pawl ih sungter si nak (I cor 12:13)\n3. Gentel le Jew pawl cun gum nak pakhat an nei ih Khrih cu an ruahsan mi an si veve, cu mi pawl cu Khrih ah bunsak an si (Eph 3:6, 26-27, Eph 2:14-15)\n4. Kahhran cu khrih ih taksa pum asi(I cor 12:12-13)\n5. Kohhran cu Khrih ih mo (Eph s:25-27,31-32)\n6. Kohhram cu Pathian thuthup pawl le fim nak thei tu ding asi (Eph 3:10)\n7. Khrih cu leitlun pi ih run tu luu bik si ding in Pathian ih tumlah mi a si (Eph 1:9-10), akohhran pawl uk ding ah le a sunloih nak tawn ding ah asi\nA sung lawi zet mi Pathian ih thuthup tla cu nan sung ih a um mi khrih a ti duh\nmi a si ruangah Pathian ih sunlawi nak nan tawn ve ding tiah a ti (Close 1:27). Hi mi hi kohhran ih thuthamp asi,khrih cu zum tu pawl ih sunlawi nak asi ih Gentel le Jew pawl khal Pathian hmai ah an bang awding asi.\nColo 2:2 ah Pathian ih thuthup cu khrih asi tiah ati. Khrih cu zum tu pawl ih luu ti nak asi.\nEphe 6:19 le colo 4:3 ah kohhran ih thutlup kan hmu thei ve. Paul cun hi ti in, \"Cu mi cu Pathian thuthangtha famkim zet ih phuan kha asi ti ah ati (Colo 1:25).\nDaan nei lo nak ih thu thup II Thess 2:7-8.\nHi mi thu cu II Thessolonians 2:7-8 ah lawng kan hmu thei. Paul ih rel mi cu \" \"Daan nei lopa cu athupten hna a tuan re ro zo; sikhalseh la a kham tu kha hmun dang thawnhlo asi hlan ah cun a cang ding mi cu a cang hrih lo ding\" ti ah ati . Kohhran hmai sa pawl thlarau lam dan an neih lo thu kan hmu dah zo. Taksa dan le thlarau lam ih daan a nei lo tu pawl hlon an si le ding. Than so nak an nun ah a um lo. Rapture tik ah thlarau thianghlim lak kir asi ding ih, daan nei lo, mi tha lo pawl cu tan in an um ding.\nZum nak ih thuthup I Timo 3:9\nHi mi in khristian pawl ih zum nak a sim duh. Ziangah tile O.T san lai ah thaten an thei fel lo.\nPathian mi pawl ih thuthup I Timo 3:16\nZumtu pawl ih lu cu khrih asi ih, Khrih lei tlun a rat hlanah, ziangvek Pathian mi khal in an hmu ban lo. A sinan Jesuh Khrih cu lei ah ara ih Pathian mi ti mi cu ziang vek asi ti kha a hmuh hai.\nPaul cun Pathian mi pawl ih thuthup cu a thuk tuk ati, Jesuh Khrih ruangih an ngah mi le an nei mi thu dik tan ngam nak kha asi sawn.\nPathian mi pawl ih thuthup le Daan nei lo pawl cu an khaikhin theu. Pakhat nak cu famkimzet ih a umtu Pathian fale pawl asim duh ih, a pahnih nak cun sual lak ih cen aw pawl kha a sim duh asi. Jesuh khrih le Antichrist titla in an khai khin theu.\nAr Si pasarih ih thuthup Rev 1:12\nHi mi cu fiangzet in simfiah asi. John ih hmuh mi arsi pasarih cu Pathian mi phur tu vancungmi pawl an si. Asia ih kohhran pasarih titla in kawh asi. Sui mei inn pasarih cu kohhran pasarih asi. A tumpi 2 le 3 ah Pathian in kohhran pasarih pawl hnen ah thu acah hai a si. Cu mi cu phunthum in kan thei thei.\n(1)Ca zual pa sarih ti in le John san lai ah kohhran pasarih a um ti in a si. A tlang pi thu in hi mi hi an pom tam bik.\n(2)Lei tlun ih a um mi kohhran sung ih a um mi thil tiah a rel ve. A tlangpi thu ah bible tlawng pawl in hi tin an zirh aw theu.\n(3)Kohhran umtu dan le, pakhat hnu pakhat a um mi kohhran ti ah, dungthlun tu san ih kohhran ih sin kohhran anet nak tiang ih a cang mi pawl tiah an ti. Hi mi cu zohman in a pom pi lo nan thei ding a poi mawh Ve ko.\nPathian ih thuthup Rev 10:7\nThuphuan bung hra ih tawtawrawt pasarih, a phaw tikah, Pathian ih thuthup a famkim ding. Cu tawtawrawt pasrih nak an phawhnu ah van ihsin a ra mi aw cu \"Leilung tlun uk thei nak huham cu kan Bawipa le Messiah kut sungah a um zo ih kumkhua in kumkhua tiang a mah in a uk ding (Rev 11:15). Kum sarih harsatnak, a thoknak, Khrih leitlun uk dingih arat tik ah tawtawrawt phaw a si ding (Rev 11:17). Cu tik ah ami nung pawl cu laksawng a pe ding ih aral pawl cu asiatsuah ding V18. Cu ticun Pathian ih thuthup cu famkim ter a si ding. Satan le a thlun tu pawl cu nam thlak an si ding. Ziang tin kim cu Pathian hmai ah a net nak tuah a si cih ding. W.A. Criswell ih sim, vek in, lei tlun ah rei tak Pathian in a uk nak kim ter ding ah le, ding fel nak thawn a tun din sak nak cu a cem ding\". F.W. Grant in hi tin a ti ve: \"Pathian ih thuthup cu kum khua in a theh ding a sunlawi nak, ni bang in a tleu; kan zum nak cu co hlan sak asi ih, rin hrelh nak a um kum khuanawn lo ding.\nBabilon ih thuthup Rev 17:5-7\nHlawhhlang nu cu ramsa luu pasarih nei mi le kii pahra nei mi a to ti in Babylon hmuh sak nak cu Thuphuan 17 ah kan hmu thei. A hmin cu Babylon asi, hlawhhlang pawl ih nu leilung ih fih nung zazet mi asi. Cu mi cu V3 8-18 ah fiangten kan hmuthei. Nu nau nu kha cu khawvel uk tu a kawh hmuh (V18). Sahrang kha cu uk nak a nungdah nan, a nungnawn lo Siatral nak a feh ih, a thleng sal ding ih siat suah asi leh ding (V8). Luupasarih kha cun uk tu paswarih a sim duh (V9). Kii pahra kha cun uk tu pahra, hrwnkhat ih a kum awk nak ding a rel (V.12). Asinan an za ten siat suah an si leh ding (V.14).\nKan rel duh mi thutlhup pawl cu a tanglam ta vek in an si: Nu nau nu kha cu Rom ram sung ih biak nak le sumdawn nak a hmuh sak; Sahrang cu Rom Empire ah ramhra kom awk nak ding a sim. Thu phuan 18 kha siar thluh aw la na fiang mei ding.\nHi mi thu thawn peh aw in N.T ah pa li in kan hmu bet thei.\nI Corin 2:7 Sungah Pawl in \"Kei ka phuan mi cu Pathian fim nak thu thup\" asi ati ati. Sim fiang seh la a thup aw mi Pathian thu, duh nak cu tui sun ni tiang thlarau thiang hlim in in zirh rero lai asi.\nPawl le a dang dungthun tu pawl cu\"Pathin thuthup phur tu\" ansi (I cor 4:1).\nPathian thuthup cu theithei hman nungla duh dawnt nak kan nei lo ah cun a lak asi ti ah Paul in a ti (I Cor 13:2).\nPaul in I corin 14:2 sungah hitin ati, theih lo tong a tong tu cun minung hnen ah a tong lo Pathian hnen ah a tong asi, a tong mi kha zo hman in an thei sak lo, thlarau thawng in a tong mi asi.\n26.Khrih sunlawi nak um tu dan\nKhrih ih sunlawi nak kan ti tik ah, a hnatuan nak, asi nak, Pathian asi nak pawl kan kawh hmuh theu. Cu pawl ih a san bik cu a famkim nak kha zum nak mit thawn Pathian tongkam bible ah kan hmu thei asi. A si lo le Siangpahrang le Bawi si nak thawn a rat sal nak titla in kanti thei.\nA sunlawi nak cu pakhat, Pahnih ti in siar a theih lo. Mi nung pawl fimnak khal in a ban lo. Hi tawk ah a thup aw mi bible bung pawl ah phun sarih in kan hmu thei.\nPathian fa asi nak ih sunlawi nak\nHi mi in Pathian asi nak, afamkim nak a sawh. A sunlawi nak cu kumkhua in a hmun. A nih cu Pathian vek cek ci asi (Heb 1:3). Lei tlun ih a rat nak le Mangbangza asi nak khal cu asunlawi nak asi. Mtt 17:1-8; Mk 9:1-8; lk 9:28-36 pawl hi rak siar bet aw la thuk deuh in na lai suak thei ding.\nVan ih a sinak ih a sun lawi nak\nA nih cuPa Pathian ih lungkim zet mi asi. Pathian hmai ah a nih vek ih sunglawi a um dah hrih lo. Asinan a mah le amah a phah niam aw ih tangdor ten a um. Phil 2:7 kan zoh a si le \"asi nak hmuahhmuah a tan san ih hnen um vek in aum, Minungah a cang ih minung pianzia a keng. Charles Eesky in \" Mi nunnem, Van cungih asunlawi nak in minung vek in a suak, mi pawl an thi lo ding\" ti ah ati.\nHi mi hi nase tak in kan ruat a rul. Van ih a sinak tan in ape aw ti hi cu mak tak a si. Lei siang phahrang fapa in a in pi tan in kham le hling lak ah a cm thei pei maw.\nJesuh hi tin thla a cam \"Maw ka pa lei lung siam asi hlan ih nangmah thawn sunlawi nak ka rak neih mi kha atu na mithmuh ah I pe hram aw\"(Jn 17:5).\nA sinan cu pawl hnak in in lei tlun ah ara ih nun a hlan aw sawn.\nLei tlun ah minung fa vek ih a sonlawi nak\nLei tlun minung vek in, Mangbanz a thil tuah mi pawl tlun ah sunloih in a um a si.\"Jesuh in hi mangbang za hmaisa bik cu Galilee peng kanna khua ah a tuah (Jn 2:lla).\"A famkim mi sunloih nak a co. sual a thei velo,sual a tuah ve lo, a mahah a um ve lo(I cor s:21, I pet 2:22 IJn 5:5).A famkim zet ko nan, amai duh nak lawng in hna a tuan dah lo. A pai fial mi lawng a tuah (Jn s:19),A pai pek mi lawng a tong (Jn 13:80:17:8) Pilate in a sual nak a hmu lo (Iking 23:14,22; Jn 18:38;19:4,6). Herod khal in a sual nak a hmu ve lo (lk 23:15) .Fihfir pa khal in sual a nei lo ati ( 23:41). Judas khal in sual nei mi ka phat san a ti(Mtt 27:4)\nRun tu cu sual a nei lo nak ruangah sunloih asi lo; a tongkam khal ah sunloih asi sual anei tu pai tongkam cun Nagareth mi pawl an mang a bang ter (lk 4:22) A thu a then sak tu ding pawl tlan, minang in hi tong an tong dah lo an ti\" (Jn 7:46) mimung ih a famkim nak ah sunloih asi.\nA zuam nak parih sunloih nak\nA nih cu van ah um ring ring seh la in run damtu asi thei lo ding kross par ih sinh thlan ah, thlan ih sin a thawh nak ruangah a famkim mi rundamtu asi.\" Minung tampi in Pathian sunlawi nak an co thei ve nak dingah ziang zawngza a tuah tu le a nung ter tu Pathian in harsat tuar nak sung inJesuh kha mi famkim ih a tuah cu a dik mi a si.Ziangah tile Jesuh cu rundam nak ah an mah hruai tu a si\"Heb 2:10; \" Cule Mifam kim ih tuah a si tik ah a thu a ngai tu hmuahhmuah hrangah kumkhua rundam nak hrampi ah a cang\"\"Heb 5:9.\nFamkim hleice in a tuah aw thei lo.Ziangah tile anih cu a Famkim cia. A sinan a famkim mi rundan tu ah arak cang.\nKalvari ih sin hi tin \"Mi fapa sun loih nak ding can athleng zo\"(Jn 12:23b) tiah ati.\nA zuam nak in a sunlawi ter ih run dam tu famkim ah a can ter,mi nung ih a pian nak,a tuan nak pawl cu sonloih asi. Minung a can nak ih sin Messiah ah a cang thei lo, ziangah ti le Khrih si ding cu David ih hrin (hnam)a si tul Cross thawng in ziangtik hman ah Pthianlung kim tu, rem ter tu, run tu , Tuu khal tha ziang kim co tu thu nei tu(or) kohhran ih luu a cang thei lo ding.Cu mi hnak in minung ih a can nak, a thih nak,Phum in a um nak le a thawh sal nak pawl ruangah sunloih a si sawn.\nJohn 17:10 ah hi tin a sim: \"Na neih mi hmuah hi ka ta asi ih, kaneih mi hmuah hmuah hi na ta an si, le an sung ih sin ka sunlawi nak alang\"\nKross par ih a tuan nak ruangah a mithianghlim pawl hmang in sun loih asi.\nJesuh voihnih ratsal nak thawn peh aw in paul in thessalonian :110 ah hi tin a sim.\nA rat ni ah a huham sunlawi nak le Bawipa mithmai hmu lo ding in an nih pawl cu dawi hlo an si ding….\nA thawhsal nak le van a kai nak ih A sunlawi nak\nJohn 17: 1 ah hi tin\"Ka pa a tik cu a thleng zo. fapa in sunloih nak a pek thei nak dingah na fa pa hnen ah sunlawi nak pe hram aw \"a ti.\nCu vek thotho in (Jn 13:31-32) ah kan hmu thei: \" Judah a tlansuak hnu ah Jesuh in, \" a tuah mifapa ih sunlawi nak cu a lang zo; cule a mai sung in Pathian sunlawi nak khal a lang a si.Cule a sung in Pathian sunlawi nak lang ter a si ah cun Pathian in mi fapa ih sunloih nak cu a mah sung rori in a lang ter vi ding\".\nA thih nak thuthawn pehper aw in sunlawi nak pek asi, v32:kross par ih a tuan nak ruang ah pa cu sunloih a si bang tuk in, Pa in fapa cu a sunloih ve dingcu mi cu thih nak ih sin a thawh ter sal nak in asi. Van akai le a thawhsal nak in a sunloih ti mi bungcung a um bet( Kl 24: 26)\" Messiah hrangah hi bang tuk hmuahhmuah hi tuar ta theh hnuah a sung lawi nak sung ih luh ding cu a tul lo maw si? Tiah a ti.\"\nA sinan thla rau thawn pehpar aw in a ton(Jn 7:39)\" Hi ti in Jesuh in a sim tik ah a mah a zum tu hmuahmuah in thlarau an ngah ding thu kha a sim duh nak a si.Cuih can ah cun thlarau kha pek in a um hrih lo, ziangah tile Jesuh kha sunlawi nak ah thawh sal a si hrih lo\"(Jn 12:16) \"Abraham le Jakob le Isak ih Pathian , kan pu le kan pa pawl ih Pathian in a mai sunlawi nak cu a salpa Jesuh hnen ah a pek zo. A sinan nannih in a mha cu thu nei tu pawl ih kut sungah nan pek.Pilat in ka thlah ding ti ih thu a rel cia mi hmanPilat ih mit hmuh rori ah nan el zo a si\" (Att 3:13).\nVan cung ah lak soh a si (I Tim 3:16)\nPathian in thih nak ih sin a tho ter sal ih sun lawinak a pek (I Ret 1:21) A thawh sal nak le van a kai nak cun kumkhua sunlawi nak ah a thlen thawh sal nak le van a kai nak cu then thei mi an si lo.\nVoihnih arat sal nak le uk nak ih a sunlawi nak\nN.T sungah bung cang tampi kan hmu thei.Mi fapa cu huham le sunlawi nak thawn mero par ah ara ding (Mtt 14:30).cu mi ni ah Bawi pa sun lawi nak pek tu ah nan tel ve ding (I Thess 1:10).A sunlawi nak tohkham ah a to ding ih a mah a thlun tu pawl laksawng a pe ding (mtt 29:28)ih mi phun pawl thu a then ding (Mtt 25:31-33)\nLuk 9:26 \" Mi pakhat in keimah le ka thuzirh mi in zah pi ah cunmi fapa khal in a sunlaoih nak le a Pa le vancung mithiang pawl ih sunlawi nak thawn a ra thlen tik ah a zah pi ve ding: \" A nih in a sunglawi mi n auk nak sungih na bawi tokham par ih na to tik ah na kiangah in to ter ve hram aw; pakhat na vorhlam ah pakhat na keh lam ah tiah a ti\"(Mk l0:37). Messiah asi nak le Bawi hmuahhmuah lak ih Bawi a sunlawi nak cu hmel danglam nak tlang par ah hmuh hai ih, Peter le James le in an hmu.\nA sunlawi nak kan hmu ih a pa in a fapa neihsun hnen ih a pek mi saulawi nak a si(Jn 1:14b)m \" Pita le a rualpi pawl cu ih hmu thawzet in an rak it that;asinan an hung thang ih Jesuh ih sunlawi nak le Jesuh thawn a ding tlang mi mi pahnih kha an hmu\"(Lk 9:32).\nHmel danglam nak ti mi thawn pehpar aw in Pater in hi tin in a sim,Jesuh Khrih hu ham thawn a rat nak ding thu a si ati(Pit 1:16)\nCu vek thotho in John 17:22 ah kan hmu thei ve:\nAn nih khal pakhat ih an can thei nak ding ah nang mai in pek mi sunlawi nak kha an mah khal ka pek ve asi.\nZum tu pawl cu a mah thawn uk tu kan si ve ding (Rev 20:4c) A nih cu sunloih in a um tik ah kan tawm ve ding asi.\nLeilung ih theik lo mi cu Patrhing akhal in a thei lo(I Jn 3:1b) Khrih cu sunloih asi tik ah zum tu pawl kan tel ve ding asi khirh cu a lang tik ah nannih tla a mah thawn a sunlawi nak nan tawmaw ding asi (Kolo 3:4), \" Judah mi ho tu pa pakhat, a hmin ah Nikodemas an ti mi a rak um; a mah cu farasi mi a si\"(Jn 3:1).\nPumkhat an si nak kha a thei ding, Pathian in a fapa athlah ti khal an thei ding. Pathian in a fapa a duhdawt bang in mi thiang hlim pawl a duh dawt ve a si.\nVan ih a sunlawi nak\nJesuh ih duh nak cu John 17:24 ah hitin \"an nih cu ka um nak poh ah umve ding in ka duh \" tiah ati.\nUpat nak, sumlawinak lukhum\nA mah cu can tawite sung vangcungmi hnak in niamdeuh ah tuah a si ti kan hmu.cule cuti ih thih naka tuar ruangah a tuah cun sonlawi nak le u pat nak luk hum khum in kan hmu (Heb 2:9)\nVan ih a sunlawi nakkhal a Piter in asim cia vek in kumkhua a sunlawi nak thawn a bang aw.\n\"Cule caan malte sung na tuar hnu ah zaangfah lainat nak thawn a khat mi Pathian in Khrih thawn nan pehzom awk nak ruangah kumkhaw sunlawi nak a mah thawn hlawmaw ding ih a lo ko tu Pathian a mah rori in a lo famkim ter dingih hnget khoh nak le thazaang cah nak a lo pe ding\"(I Pit 5:10).\nLei tlun ah mi fapa si nak thawn sunloih a si bang tuk in van khal ah Pathian asi nak thawn sunlawi nak pek a si.\nVan ih a sunlawi nak Pathian asi nak, minung asi nak, a thiltih thei nak pawl ah sak asi..\nThu net nak\n1. Kan duh zet mi christmas carol hla vek\"ngai uh vancung mi hla an sak\"\n2. Jesuh a sual thei ,maw?ti mi thusuh nak kan let sal pei.A nih cuna pai fial mi lawng a tuah A pai lung kim milawng a tuah(Jn 8:29)\n3. Hmel danglam nak tlangpar ih a sunlawi nak le lei ih a sunlawi nak pawl cun a famkim nak le hunham a sim duh asi.\n27.Thuthangtha cabu pawl ih abangaw lo mi thu pawl\nThuthang tha cabu pawl kan siar asi le an sim mi kha an non leuhleuh A helice in Mate Mak le luk cabu pawl cun mangbang za tuah mi pawl, tahthim nak pawl le thuthang tha pawl cu bangrep in an phuang . Thlarau thiangthlim cun a tul lo mi ah a sim non dah lo.\nCip ciar zet in kan zoh asi le an bang awk nak kha thupi sisawn lo in an danglam nak kha thei a poi mah ve zet asi. Ziang mi bik hi kan hrangah a sim non duh nak asi pei ruat ding kan si.\nMi tampi cun anbangawk nak kha an hmin sin theu a sinan athupi bik mi kha an hlo ter. An bangawk nak hninsin hnak in a bang awk lo poi mawh sawn asi. Curuangah anbang awk nak pawl kha khai khin in kan rak zoh tlang hnik pei.\nThuthangtha ca uk pali ah John baptist in Bawipa in baptisma a pe ding tiah ati. Thla rau thawn baptistmaa lo pe ding (Mk 1:8; 28 1:33) a ti. Asinanan zumlo tu Mi pi pawl hnen ah cun\"thlarau le meisa thawn baptisma a lo pe ding tiah a ti\"(Mtt 3:11, lk 3:16). John in a bang aw lo mi baptismas thu a sim. Thlasuah nak thawn tihmin nak le thuthen tuih thu then nak an si.\nSermon pahnih, pakhat asi lo\nTlangpar thusimnak cu Mate 5-7ah kan hmu thei. Cu mi cu luk 6:74 ah sim non in a um. Asinan an bangaw lo a hmun tik cu ale can a dang aw asi. Mahte ih thuthangtha cu tlangpar ah sim a si. luk cun hmumrawn ah a sim. Jesuh cu a dungthlun tu pawl thawn tlang par ihsin a tum ih hmun rawn ah a feh (lk 6:17). Mahte cun vanram mi sinak thawn pehaw in thu a sim , luk ve cun dungthlun tu pawl ih leitlun nunkhaw sak dan le thuthangtha thawn khaikhin in a sim . Mahte cun thlarau lam thlasuah thawn pehpar aw in asim (5:3) luk cun taksa lam thlasuah thawn a sim (6:20) Mahte ah tuarnak a um lo, luk ah cun a um (6:4-26).Hi mi an bangawk lo nak hi liam ter meimei ding kan si lo.\nMahtte le luk cun \"kan ruangpi ih mei inn cu mit\" asi an ti. Matte ih sim duh mi cu paisa duh nak in thlarau lam a cau ter ati (6:22). Luk cun paisa thu a sim ve lo (11:33-36). Cu mi cu Jesuh khrih zirh mi thinlung ih duh nak le mi dang pawl thawn pathian thu ih kan pawl awk nak ih in kan thei aw thei ding asi.\nCumicu thuthangtha cabu sungah voithum lai asim……Mi dang par ih na hman dan vek in Pathian khal in na parah a hmang ve ding (Mtt 7:2) mi dang pawl parah thil then ding in ti, Pathian ih thlasuah luangliam ih kan ngah thei nakding ah luk(6:38)\nSawmkua le Pakua\nTuu sawmkua le pakua hnak in pakhat te kha a lar sawn cu mi i Matte 18:12-13 in Jesuh nauhak pawl a duhdawnt nak thawn a hmuh sak (v14). Luk i15:5-7 ah cun .Farasi sual sir duh lo pawl a sawh ve thung (vv 2 le 7)\nTaalen tahthimnak khal hi hnok ding asi lo (Mtt 23:14-30)(luk 19:12-27)Taalen thawn pehpar aw in , an tlin tawk ciar in Paisa cu pek an si, mi pahnih kha cun an tuah nak le zuam nak kha co hlan sak an si . A pa thum nak pa kha cun tlin nak anei lo.\nAn Pathum ten pasa pek mi zat a bang aw ko. Bangrep in can khal an nei cio . Mi pakhat in let hra in a pung ter,pakhat leh cun let nga in a pung ter ve, pathum nak pa cun ziang hman a punngter ve lo. Hmaisa pahnih kha cu an tuah mi vek in laksawng pek an si. Pathum nak pa kha cu a neih cia mi hman a hlo bet asi.\nVeiziang zal ael?\nPita in voiruk a Bawipa a phatsan kan tile asual lem lo ding . Thuthangtha cabu pawl thaten kan zoh asi le, hi tin a Bawipa cu a phatsan. (1) Nu nau nu hnen ah (Mtt 26:69-70;Mk 14:66-68) (2) Adang nunau nu hnen ah (Mtt 26:71-72, 14:69-70) (3) Mi pi pawl hmai ah (Mtt 26:73-74 , Mk 14-70-71)I(4)Mi pa hnen ah (Lk 22:58) (5) A dang mi pa hnenah (Lk 22:22:59-60) I(6) Puithiam sang ih hnen um pa ih sungkhat pa hnenah (Jn 18:26-27)Hi a netabik pa cu a phun dang,\"Jesuh thawn ka hmu tiah ati\"Midang cun an ti ve lo.\nThuthangtha cabu pawl in Jesuh ih hnatuannak hlir an simcio ko nan, an thuhlawm pi cu a dang cio.\nMatte Sim ding le zirh ding , dungthluntu siter ding (28:19)\nMak -Thuthangtha phuang ding (16:15)\nLuk -Theih pitu (24:48)\nJohn -Thlun ding (21:19-22)\nZiang ruangah thuthangtha cabu pawl in an sim not leuhleuh asi pei. A bangaw mi cu bible in a non ciam co zik lo. Ralring ten an rel mi a bang aw nak te le kha kanzoh vivo asile, thlarau lam thil thuk zet in kan lai vivo thei ding a si. Cuti cun kan nun ah thartawh in kan am ring ring thei ding asi.\nA Net nak\nPita hnen ih sim mi asinan zumtu hmuahhmuah thawn a pehtlaih aw asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/bitflow.dyndns.org\/falam\/WilliamMacDonald\/Falam-Here_Is_The_Difference_2010.html","date":"2018-01-17T01:07:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084886792.7\/warc\/CC-MAIN-20180117003801-20180117023801-00564.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998363853,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998363852500916}","num_words":34874,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.271,"stopwords_ratio":0.363,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Township judge\nDuhdawtnak cu a mit a caw. Duhdawtnak ah Upadi a um lo. Duhnak ih mi, duhtu pawl thawn pehper aw in cu Upadi a um. Sup aw theilonak ruang ih kan hrial thei lo tik ah a um.\nDuhnak thinlung a ra suak tikah duhnak pakhat lawng kan thei. Pakhat le pakhat inn sang ding tum lo. Pakhat le pakhat kut sih tum hrih lo nan duh awk tuk ruangah duhnak sung in ral khal an thleng pang theu. Pahnih lung kim cu a si ko. Voi khat, voihnih, voi tampi an pawl aw. Nau an keng. Nau ka keng zo tiah mi pa a sim. Mipa cu thing phang in a um. Neih ding a duh lo. A el. Zonih a tan pi ding? Zo hnen ah bawm nak a dil ding? Zonih bomnak a pe thei?\nMa Nuh ti mi nu cu fala kum 29 mi a si. Ko Kyin White cu Kyaih lat myo, Tazin datpung taih (zuk dawr) nei tu tlang val a si. Ma Nuh cu an inn ih hna tuan bawm tu a si ih thla khat ah 40ks an pek mi nu a si. Cu ti ih inn hna tuan a bawm lai ah Ko Kyin White in ka lo duh, ka lo nei ding tiah a bum lem ih a thup ten nu le pa an um tlang(an pawl aw). Ma Nuh nau a pai hnu thla(5) a si tik ah in thit aw tiah a sim. Cu tik ah tlang val pa in a el lawng si lo in an inn in an doi. Ma Nuh cu harsa mangbang in a um. Rin san ding dang a neih lo ruang ah Palik zung ah a thu a theih lut. Palik zung in palik ih rel thei mi a silo an ti ih Tazazung( Thurelnak zung) aht hu thleh luh ding in an sim tik Kyaih lat tazazung ah a feh ih zung in 1965 kum zazavautkyi a hmuh numbat (22) in an sang.\nCutik ah tazazung in Ma Nuh kha pithmu thu rel dan pukmah (200) vek in an hlekhlai hnu ah Ko Kyin White ah pithmuh puk mah 493 thawn a mil a si an ti ih Ko Kyin White cu an ko. Asinan kyaih lat myo uk thu rel tu pa cu second class power lawng nei tu a si ruangah Phiapung khua, zipeng tazatukyi hnen ah an kuat ih Phiapung zipeng in kyaihlat a pakhatnak tazatukyi(special power) U Thein Maung hnen ah rel ding in thu a pek tik ah cuih zung in 1965 kum zazavuat kyi a hmuh nambat(156) in an sang ih Ma Nuh thu an zingzoi hnu ah a thu theih luh mi cu a hnong sal.\nMa Nuh cu thin bangnak a tong sal lala nan beidong lo in Phiapung section tazatukyi hnen ah a thlen sal thotho. Cu tikah Phiapung zung in 1965 kum pithmuh pin sin hmuh a hmat(88)in an sang ih special power ngah tu U Chit Tin in a rel nan Ma Nuh ih thu cu a hnong sal thotho.\nAsinan Ma Nuh cun beidong lo in Rampi tazazizung in a thu rel sak tho tho ding in 1965kum November thla ni 25 ni ah thu a theih lut sal tik ah Rampi tazazungpi in 1966 kum Febuary thla ni 21 ni ah rampi tazatukyi Dr. Mg Mg le U Chit in an rel sal.\nCuih ni ah Ma Nuh zung a ra lo nan a ai wh ah Acozah sihni U Hnih le Ko Kyin White ih aiawh tu sihni U Ba Tan(3) tla in an rel.\nMa Nuh ih thu thehlut mi kan zoh tikah ziang pukmah in in rel sak uh ti a tel lo. Upadi vekin in rel sak uh ti lawng asi. Amah cu Ko Kyin White inn ah lahkhah ngah in hnatuan tu pakhat a si ko Kyin white in ka lo duh. Ka lo nei ding tiah a ti ih nu le pa an pawl aw ih, nau tla 5 a si tik ah inn in an doi, bawm tu a neih lo ruang ah palik zung ah thu a thehlut hnu ah tazazung ah thu a thehlut sal ti a fiang in kan hmu.\nMa Nuh ih thu thehlutnak ah amah cu Ko Kyin White in nu pi ah ka lo nei ding tiah duh thu a sim mi cu Ma Nuh in a zum ruangah a pum a pek. Cu ti in Ko Kyin White in ti lo seh la a pum a pe lo ding asi. Ko Kyin White in Mah Nuh a bum lem tikah ruahnak tha lo nei in a bum lem maw lem lo ti hi felfai zet in zingzoi a tul tiah an rel khawm.\nZazatatkyi pukmah 415 ah Bum ti thu thawn peh aw in phun(2) in an then. A pa (2) nak ah – mi Pakhat in bum lo sehla a tuah lo ding a silo le tuah lo in a um lo ding mi kha tuah ding\/tuah lo ding in bum tuar tu kha a bum hrim a si le, a cuih a tuah lonak(a silole) a tuahnak ruangah taksa si seh, thinlung siseh, a sinak siseh, thilri siseh, a siat suah (asilole) thih tuar nak a ngah (asilole) tuarnak a ngah ding ti thei na in a bum a si le cu pa\/nu cu mi bum a si tiah a ti.\nCuruangah Ma Nuh ih ca thehlut mi cu Phiapung a pakhatnak thu then tu ih a hnon mi cu an siat sal ih Ko Kyin White par ah pithmuh Upadi puk mah (417) in rel sak sal ding in an rel cat sal. Pukmah 417 ah zokhal siseh mi a bum ti a fiang a si le kum khat tiang thawng ah siseh, tangka siseh, a pa hnih in siseh mawh phur nak a tuar ding a si.\nZiang vek caan khal ah Upadi mang in…. Kan pek vevo lai ding","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/duhnak-le-nunnak","date":"2018-01-21T02:23:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00007.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994103909,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994103908538818}","num_words":976,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.267,"stopwords_ratio":0.378,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A SUNG THU UM PAWL\nTHUHMAI HRUAI\nThunetnak\nTHIANGHLIM UH\nTHUHMAI HRUAI\nKhrih an zumnak an phuang mi hmuahhmuah cu thinphannak a si ti laiah hnatuannak ih sin suah mi an um. Tamtak cu an piantir ih sin tluang zet an bang ih thaten an tuansuak thei. A si nan, can a rei ih sual sungah an tlu ih, thim lakah an tlu sal. A si ko, Christian ka si a ti aw tu hmuahhmuah rundam ngaingai an si cuang lo, sikhalsehla a ngaingai ih tarlang tu pawl lakah khal hriamhma pu an um hi ruah ding a um.\nA cang theu mi hi thil hi cu voikhat a tlak nak in milai pakhat nunnak a tang lai mi hrangah a khaisan ter. Amai sualnak si aw in phuan ding sikhal sehla, a phuan thawk in sin a nunram hi thim in a thei aw. Pathian hnatuan ding hrangah ka tling lo ti a hmu aw. A khawruah har bangtuk in a tonglo lawlaw. Mah le mah hnongaw bang in a nun ram hi a feh pi vivo.\nHitivek ih ruahding a si lo. Pathian ah ngaithiamnak a um. A thlaa a kiak zo mi vate khal a sang ah a zuang thei sal. Kharbok eizo hnu kum pawl khal Pathian in a remthasal thei. Mi tamtak in ngaithiamnak ziang ti bang in a remcang ding ti hi an zirdah lo hi a poi na sa . An sual an phuang sikhalsehla Pathian thu ih ngaidam an si zo ti hi an theilo tla a si hmang pei. A si lohle ngaithiamzo an si ti an thei aw nan an mah le mah an ngaithiam aw theilo tla a si men thei. Cui si cun an nunnak paltlang hi a sung mi Khristian bang tuk in a feh pi vivo.\nHibang\nmilai pawl bawm dingah hi cabu hi ngan mi a si. Sikhalsehla a pakhatnak si duh\nringring zumtu pawl herter tuding ah khal ngan a si ve. Hmuh le theihnak hi a man khung mi\ntlawng a si. Pathian thu hi\nhmaiton in zir kan duh a si ah cun, a harsa lam ih kanzir a tul lo. Bible hi a\nsivek ih zumnak thawn in Khristian mi in thianghlim nun ih thawsuah pawl a\ntheithei ding ih, cun sual ruang ih ningnatza hmuahhmuah a hrial thei ding.\nZiang ruangah ningzahnak le hmaisongnak ih sin kan zir a tul? Bible zirdingah\ncaan tha ten a hmang tu hi ziangah a theihthei ce?\nA KHAN 1\nKHRIHBANG IN\nA sangbik tiih tarlang mi tongkam hi cu 'Khrih bang' ti hi a si. Zumtu in kan nun pi tikah hihi cawn ding le upat nak sang bik a si. Bawi Jesuh vek ih nung duh ti hnak ih sang a dang a um lo.\nHenry Drummond in, 'Khrih vek siding hi leilung tlun pumpuluk ah kan ngaihsak ding lawng ah, minung ih tumtah mi thilpawl hi aatnak le thil zing kim kan ngah mi hi zianghmanlo a si' a ti.\nKhrih bang in, Khrih bang in!\nKa dilnak pawl a mah bang ding!\nLeitlun ka nun sung,\nKa khualtlawn sung a mah thangthat ding,\nKa dilnak hmuah a mah bang ding.\nAnonymous\nHihi\nlaksawng thabik a si tih\nMi\ntamtak cun thlarau hlo kaitu hrangah tumtahnak tum pi an nei. Hi hna hi tuisun\nih hmingthang zet a si vek in\nJesuh\nin, 'Ka hnenah ra uh la mi kaitu ah ka lo tuah ding,' ti'n thu a sim. Amai dung\nthlunding ti mi cu a nun daan vek ih nung ding tih nak a si, hihi\nPATHIAN HMAISAK DING\nPathian in a mi pawl hrang ih tumtahnak tumbik a neihmi cu a Fapa hmuihmel vek ih tuah hi a si. Jesuh ruangah a lung kim ih Amah vek a si pawl cu vanram co tu ding ah a duh. Amah dan zoh ah cun Amah kan bang cih ding a si. Hi bang in kan feh pi ah cun Pathian hming a sunglawi sawn ding a si.\nCarole Mayhall in tahthimnak pahnih in pek; pakhatnak ah cun a thau tuk mi nunau nu kha tawl saal ding a duh thu hi a si.\nA thuron (supervisor) mi ih tuah sak mi pakhat cu ziang ti vekin a cangduh tih mi kha thlalang ah a lemdum a tuah sak. Thlalang hnuai ih a din tik ah a mai lemdum hnak in a tum sawn. A suh takmi thu cu, 'na hrangih kan tumtah mi cu hi lam thawn bawngaw ding hi a si' a ti. Cui nunau nu cu zarh tam nawn rawl ei lo in a zir rero. Zarh tin tawl ding in thlalang hmaiah a ding nan a tawl thei cuang lo. Cu ruangah cui nu cu a hlan hnak in a zir tam ih, rawl a ulh tam sawn. A netnak ah nikhat cu thlalang hmai ih a din sal tik ah a lemdum zuk bang in a ra cang ta a si.\nTahthimnak pahnihnak cu zuktuahtu (sculptor) ih lungto hak tak ih sin kiosa lem a tuah nak hi a si. Ziangtin himi thil hak deuh ih sin a tuah theh thei ti tik ah, 'A awl tuk si. Ka tuahmi pawl hmuah cu kiosa a bang lo mi pawl kha hlon thluh ding hi a si' a ti.\nA hnuai ta pawl ah, minung bang tuk ih kan nunnak a bang hlanloh ziang tin Pathian in tuahthat a tumtah, ti mi hi kan tarlang ding a si.\nNangmah thawn kan um khawm kumkhua a si tih hmu hai seh,\nJesuh, ka Bawipa le Ruundam tu;\nNata ka si tih thei hai seh,\nKa tongka le ka nunnak za te in,\nNa sih nak bang in ka sinak hmu hai seh.\nA KHAN 2\nKHRIH IH ZIRHMI CAWNTLAK TANGDOR NUN\nZumtu hmuahhmuah hi leitlun ah Bawi Jesuh aiawh kan si. Amah cu cawntlak Ruundamtu a si ih Khrih ziang vek a si ti leitlun ah kan theih ter ding a si. Hihi tuanvo tumpi a si.\nKannih cu Khrih ih pumpi kan si. Pupi cu cet (vehicle) a si ih minung pakhat ih a mah le a mah a phuan awk theinak hi a si. Khrih ih pumpi, Kohhran cu cet a si ih leitlun ih a mah le a mah a phuanawknak ding ih a hril cu a si.\nAn zohmi kha Jesuh Khrih a si ah cun na sungah Amah cu ziang tin an hmu?\nMi hrek khat in hi tin an ti. Pathian in hminfate a nei. Amah cu Abraham Pathian, Isaac Pathian le Jacob Pathian an ti. Amah cu kan Pathian tiih an kawh tikah Pathian a ning a zak lo (Hebrews 11:16b). A hmin neta bik ah ka hming vuah ve seh la ziangtin si a ruah ding?\nCharles\nSwindell in hitin a sim: 'Na duh maw, duh lo, tipi vate (seagull) in tidai puan\ntak in hum sihte cu a zoh rero bang in leilung pi in in zoh ringring a si.\nZumtu hi catlaklo ih zoh kan si. Himi cu huaisen tak ih\nRuundamtu\nle a nun in peknak thu\nDungthluntu pawl ih nunnak ih sin Khrih cu harsatnak tum bik a tuar hi riah siat za a si. Amah cu a rualpi inn ih sin hliam tuar in a um.\nJames Spink cun:\nSiatnak tam sawn hi\nKhristian rinnak ih sin ra suak hi a si Khristian dodalnak hnak in duhpinak a\ntam sawn ziangah ti le Khristian pakhat ih tuah mi le a cawmawknak kha leitlun\nmi in an tahthim theu ruangah a si. Khristian zumnak hi\nHudson Taylor khal in:\nZumtu pawl ih rem awk lonak, Bible zum dingih rel tu, asinan cuvek cabu um lo hman seh an duh vek ih um thei, ka rinhlelh mi rualpi pawl ih relpihi pakhat cu asi.\nBawipa\nJesuh cu ziangtin sual\nSumdawn nak lam kan pan leh hnik ke. George Duncan in a hnuai ih thuanthu a sim:\nzan hmaisa ah sumtuah tu pakhat cu Christian thuthan nakah a tel ve ih a tuan zo nak nu in hi thu a thei. Cui zing cu cupa a thin a nuam lo zet. Ziangah tile an rin vek ih thil a tluang lo ruangah cu pai thinhengnak cu cui nu ih tlunah a thleng ta a si. Office ihsin a feh suak laiah a hnen lam ra mi nunau pakhat hnenah, \"a dik e Sunday zan ah Jesuh hnen a ra ih, Monday zingah hell ah a feh sal\" a ti.\nChristian sumdawng pa pakhat a rinnak ihsin a thlengawk tikah, amah do tu in hitin a sut, \"ziangtivek kohhran ah na um?\" Cupa cun hitin a let, \"cui thil ruangah kohhran in ka suak. Kohhran thawn zianghman tih ding ka nei nawn lo.\" A rinnak a ngah thei nak ding hrangah kum kul lai a reithei, asinan kum kul sungah a siat theh sal.\nA hmin thang lemcang tu (actor or actress) in rundamnak an co ngah tikah tipi ral khat ihsin ral khat tiangin thu an than theu. Thuthang an than cu si ko nan a nunnak hlun kha thiang ten a hlon lo tikah, lem a can nak a that vak lo tikah, Khrih khal in a nun nak a thleng danglam hran lo.\nA si lole leilung pumpi ih cawn tlak khop music thiam \"Christian music thiam\" (Christian musician) pawl ih puaituah mi ruahtlak khop mi pumpi (body) canghriat leh hla mal tha pawl khal a si thei. Hi hi Christian dan maw si? Asilole cawn ding tha lo hnihsuak za a si maw?\nMisual pa pakhat cu nasa zet ih Pathian thu simnak hmun ah a pianthar nak thu a phuang. Thuthang cu kat mei alh bang in a zel. Asinan sualnak a tuah mi khal a tuah leh thotho. Christian sinak kha capoh nak thawn a hman tikah, mi pakhat in a sut ih hi tin a sawn, \"zohman in Jesuh pom ding in in sim dah lo, ka tuah kel mi ka tuah sal a tul. Cui hnuah, Christian bawhlung lektu, Christian cowboys, Christian ram thu thei (politicians) pawl tla an um. Ziangah Christian misualpa ti a um lo?\nCun, Christian TV than nak ah nunau tha lo bang ih sam man khung tak ih cei aw, pil zik khop ih lung man khung thawi cei aw mi cu an ron than.(Nazareth ihsin ra, paisa pia khat hman nei lo vek si lo in, hi TV sung ih ta vek in a si tin an than).\nJesuh cu hi TV sung ta vek a si, Nazareth ih sin a ra ih paisa pia khat hman nei lo vek in a si lo, tin an than.\nFih Fir Hlah Uh\nInn ropi taktak ih um leh motor leh\nvanzam man tam taktak to ih khual a tlawng rero pawl kha theih hngilh hlah uh. A rei hlanah thuthan tu in a cang mi\nthu pawl a ron than tikah Christian mi in mualpho nak\nAmerica TV thuthantu hminthang pakhat in Versailles innpi (the place of Versailles) dung ih um sim thiam lo khop ih mawi mi hmaun hrang ih inn leh tibual nak tili (pool) pawl thawn sak mi khan 12 thawn mawi te ih sak mi inn pi ih um dingin thu a than. Hmun dang feh thei nak hmun fate tin a nupi ih a phuah mi Los Angeles ih um million dollar hrek man inn pi a lei leh. Mercedes motor leh rannung dang pawl ret nak ding ah \"Rolls Royce\" timi inn a sak bet.\nHmun\nsan nak bik ih um rinnak lam hmai hruai tu, ningzah thlak tak nu le pa lam khal\nih hmin lang ban Christian hmai a hruai tu ziang e maw zat thu\n'Khristian ramthu thiam' (Christian politicians) pawl ih an tong sia, an rinhlahnak thu, an pawl thatak, nuam tak bang an um nak ih sin Khrih cu ziangtin saw an rel siat na sat ding. Jesuh hming an relsiat nak cu siar cawk le ruah ban ding a si lo.\nRuundamnak a cozo mi a hmingthang thawngtla pawl khal tarlang ve a tha ko ding. Ringhlel ih thuthen hman duhlo tu thuthentu in zumtu pawl ih huaisen tak ih an rel saknak ruangah thawngtla pawl suah sal ding in a lung kim. Thenkhat Khristian pawl cun an hrang paisa hawlnak dingah cui thwangtla pawl cu feh suak siang lo in thuthangtha sim ih feh suak ding ah an fial. A rei hlanah an tlusal ih thawng an tla sal.\nCamibuai nak ih cafir tu Khristian tlawngta pawl, veng le hnen thawn to aw tu innsang nu pawl, misual le thin tawi pawl cu Bible tel o in camsiat an si. Khrihbang nun nei lo nu pawl hmuahhmuah cu an ral pawl ih relsiatnak an tong. Tangdornak nun neilo tu pawl ruangah zum hrihlo tu pawl an na, ti san cu, 'ziangah ringzet in na tong, ziang na sim tih ka thei lo.' Cu ti vek thotho in John MacArthur khal in hi tin a sim, 'Jesuh in a hnatuantu pawl hnak in class tam a nei sawn a sih ka zum' a ti.\nThungaithlak lo ruang ah Alexander the Great kiang ah ralkap pa pakhat cu an ra hruai.\n'Na hming ziang ha? Tin Alexander cun a sut.\n'Alexander,' tin ralkap pa in ningzak nawn ten a sawn.\n'Alexander maw? A si ah cun na hmingmaw, na um dan maw thleng aw!' tin ralkap lalpa in thu a pek.\nKhristian\nka si a ti aw tu pawl\n'Na duh lo mi na tuah\nlai ah na duh bang in a um thei ti hi rualrem awk lo tak in\nH.G. Bosch\nE.Stanley\nJones in nikhat Mahatma Gandhi thawn\n'India hi Khristian mi an sinak ka hmuh tik ah tampi lungawinak ka nei, curuangah ram dang mi le ramdang ukawknak um nawn lo in India ih mipi pawl nunnak hmang in India thansonak ding le ruundam an sih thei nak ding ah an mai cahnak an hman a tul. A si thei tin na zum maw, in sim thei kem? Gandhi cun ruat rero cingte'n hi tin a sim: ka lo sim duh mi cu nan nih Khristian pawl Jesuh Khrih bang tuk in nan nung ding. A pahnihnak ih ka lo sim duh cu, nan biaknak hi zianghman lo ruang ih nan sinak a nuam loh nak ding ah zuam uh. Ka sim duh mi pathum nak cu, duhdawtnak hi Khristian pawl thupit ter tu le ruahsan cu a si.\nGandhi ih rel mi an sim mi pakhat cu;\n'Khristian pawl hi tin si lo hai seh la, kei khal an mah bang ka si thei ding.'\nBrian Goodwin ih sim mi:\n'China nauhak pa te cu Khristian tlawngah missionary pakhat pa ruangah caa zir in a um. A sayapa cu a zah zet. Kum rei nawn hnuah, an khua ah a kir sal tih a theih cun a riah nak hotel ah hong ton a tum. A sinan, missionary pa cun tong duh lo in hotel ih sin a rak dawi. China nau hak pa te cu phun rero cing in a suak ih, 'hi bang in maw Khristian pawl an si theu.' Missionary sayapa ih kum tamtak a tuamhlawmnak le a ngaihsaknak kha hi ti vek ningzah thlaknak tum pi ruangah a hlo ral ta. China nau hak pa te hming cu Mao Tsetung a si.\nThuthang cu a va han thalo tak em. Hman seh la Pathian ah lung awi aw, hi thuanthu hi a za ten a si lo.\nA KHAN 3\nJESUH THU IN RU\nA khan netnak ah Khristian dik le a hminglawng ih Khristian pawl in ziangtin leilung Ruundamtu hi an rel sia tih an sim. Thinnaunak za a si aw. Si khal sehla, a dang ih simfiang theinak a um ruangah Bawipa ka thangthat. An kiang nai ih um tu hnen ah Pathian Fapa rinum daan thu a sim fiangtu zumtu u le nau pawl khal an rak um.\nKa rualpi a si mi ka tlawngta pakhat cu ka vun ruat. A ni cu melanoma natnak thawn thizik duahdo khal sehla a ihnak room hi cu vanram te a bang. Sayamah (nurse) nu khan a mai caan ih a hung veh tik ah hitin a ti, 'Rob in Jesuh thu in theih ter sal.'\nRobert C. Chapman in tangdor te in hi tumtahnak tumpi a tuah:\n'Khrih thu sim tu tampi ka hmu nan Khrih bang ih nung an mal keicu Khrihbang ih nun hi ka tumtah mi a si.' A neta ih John Nelson Darby ih a thusim nakah, 'A simbang in a nung,' a ti.\nWilliam Arnot thu ka rualpa ih simdaan cu, 'A thusim a tha, a cangan a tha deuh, a si nan a nundaan hi cu a mawi hlei ce' a ti.\nSikh\nmiphun ih sin a piangthar mi Sadhu Singh kha Khristian inn pakhat ah leng ding\nin sangkaadar (door bell) a hmet ih, an hnen um nute khan sangkaa cu a ong ih,\ncun a tlan kir sal ih Khrih a ra zo ti'n a pinu hnen ah cun hlawptla zet in a\nsim.\nJesuh Milai Bang\nRobert\nMurray McCheynes ih thuanthu ngannak sung ah, James A. Stewart in hitin a ngan:\nMr McCheynes ih thianghlimnak theihthei nak cu thu a sim hlan hmanah a nun\nziaza in thu a sim theh zo.\nStewart in:\nMcCheyne thawn a\nThianghlim hmun ah nuam zet ih thangthat le duhdawtnak thawn thianghlim pawl\nkomnak reipi tuah hnu cun Kalvary duhdawtnak ih bual\nTlan zuamnak le missionary tuan ih hmingthang Scottish mi Eric Liddell ih thu Sally Magnusson ih a ngan nak ah, Eric Liddell hi Japan thawnginnpi ih an khung lai ah Pathian a bang a si a ti.\nKhristian a sinak bang in a nun tikah milai tampi khal a mai hnen ah an ra leng theu. Eric hi Siaochang ih Tuluk (Chinese) lakih um a si ih an thawnginnpi sung ah khal Khrih hmel a lang ter. Nunau thalo le mi ih ziang hman ih an siar lo mi sumdawng pawl thawn khal an kawm aw; mi farah hrangah meihol a phurh ih, mino pawl khal Pathian thu a zirh; a sui nazi khal zuar ding in a man ringring ih, hockey lehnak hrang ih tul mi hrangah a ihphah tiang in a thlek a si.\nRichard Hillary in a cabu ngan mi The Last Enemy sungah fiangten a sim mi cu a vanzam mawnpi Khristian pa le a ton mi minung lakih thiam a ti bik Peter Pease in a relsiat na sa ti a ngan. Hi pa ih tumtah mi pakhat cu amah te um ter ih zaangfah lo tak in do le a zumnak hi ti kuaikek thluh ding hi a tum dan a si. Hi pa cun Montrose ihsin Edinburgh lam pan in tlangleng thawn khual an tluawn khawm nak ah caan tha a ngah rori. A tuarnak pawl zoh ringring cing in, \"na biak nak cu a lem a si, pupa san lai ihsin mal te tang lai mi, mi thawi pawlkomnak hrang lawng tha in a cem zo mi a si\" a ti. peter do tu kha tong thiam leh mawi zawng hmang thiam a si ruangah peter tong fianglo leh tong hak a si bang tuk in a tong zawng ah a sup aw theu. Asinan Hillary in Peter ih ziaza kha a sim thei lo ruangah a thu rel nak ah a sung zo ti a thei aw. A thu sim mi le a zir nak kha tha ten a sim fiang thei lo ruangah, a net nak ah cun awn lo in le fiang lo in a bang ta.\nCui ruangah J. H Jowett in hitin a ngan:\nMinung pawl in sim fiang ding har deuh nawn in an lo el rero mai thei. Theih nak lam in ol samtak in na neh nak ding khalah na tuar thei. Asinan rundam zo mi thu ah cun an lo do thei lo ding. \"a dam zo mi pa thawn a um tlang an hmuh ahcun, ziangtin sim ngaih nak an thei nawn ding\".\nR. W. Dehaan ih ca ngan nak ah:\nKan\nfehnak ding hmun kan thlen hnu reilo te ah missionary pa cun cuikhua ih um hrek\nkhat hnen ah thu simnak a nei. An hnenah rundamnak thu sim ding in a tim aw. Jesuh Khrih tinak ding ah\nJesuh kha milai pakhat bang in a sim ih, amah cu mi zangfah thei, mi ngilnei,\nduhdawt tu, ngaihsak thei mi le thil tha mi lawng a tuah tu cu a si. Cu tin a\nsim laiah hni siamso ten lung kim zet in lu rak suhnguthngo tu pawl kha a vun\nhmu. Cu tin thu a sim rero lai ah a thusim lai kha vun cawl ta hrat in thu a\nsut ta hai: 'Zo ih thu ha ka sim nan thei maw?' a ti. An lak ih sin pakhat in\n'Aw, kan thei, kan khua ih ra leuhleuh tu'i thu si na sim a ti.' Hmunhla ih sin\nra ih an taksa damnak hrang ih a ra tuamhlawm theu tu missionary sibawi pa ih\nthu kha an rel duh mi a si. Milai a ngaihsak dan kha Khrih a bang ih a nunnak\nah Bawi Jesuh cu an hmu. A nun ziaza kha Khrih bang in a nung.\nSir Henry M. Stanley in:\nLondon mi pawl biaknak lam lawnglawng ngaihsak ih an fehsual na sat lai ah thu sim ding in Africa ah ka feh. Kan ram ah cun ramthu hla le raldonak thu ruahnak pawl kha a dai zo. A si nan caan rei pi nawn thu ruat in ka um theu. A mah ten um mi putar David Livingstone ka hmuh tikah hi tin ka ruat, 'ziang ruangah hi vek hmunah a um? Ziang in saw hi tin um duhnak tuah?'\nThla tampi a liam hnu ah putar pakhat ka tong leh ih thu mak tak mai a rel mi cu, 'ziang kim tan in ih thlun aw' a ti. A fahnak, a ngilneihnak, a tuar theinak, a thatnak, le ziang tin a hna daiten a tuan thei tih ka hmuh tik ah a mah in ziang tin hman ih sawm lo pipi in a mai ruangah ka piang thar riangri.\nBilly Graham cu President Gerald Ford, Jack Nic\nNi khat India ih missionary then khat in missionary pa Silas Fox hrangah lehpannak an tuah sak lai ah an inn hnen Hindu nu cu Mr Fox a ra tong ih a suak sal. A suah hnu ah mak ti zet in a ra tlan lut sal ih, 'A hmel ah Pathian ka hmu' a vun ti. Pathian tamtak a ringtu nu cun Silas Fox hmel a hmuh tikah pakhat lawng a um mi Pathian nung cu a hmu ngah riai.\nA sin an thianghlimnak cu milai pawl ih zuamnak loh cun a ra thei lo tih kan thei. Hi nah hin milai ih tuahduhnak (will) a tel. Zumtu pawl cun thianhlim an duh ding ih an mah le an mah khal thianghlim ding in an tuah aw ding. A sih le, 'ziang tin milai in thianghlimnak lam kan pan thei ding?' ti ngiah tuah a tul.\nSiar zom aw!\nA KHAN 4\nZIANG\nZiang ruangah zumtu mi in thianghlim a duh ih? Ziang ruangah 'ka Bawipa bang sinsin ka duh?' Ziang ruangah Khrih bang in harsatnak tuar theihnak cu a neih?\nA si, hihicu a pianthar ih sin thawkin a mah te ih um mi a si. Sual huatnak cu a neithar ih, thianghlimnak nun khal a thar in a ngah. Thiangthlarau ih pawlkomnak in thianghlim nun cu a suah ter. Nunthar cu a mai nunnak ah nehduhnak in a mah te'n a ra lawng mi kha a si.\nCuihleiah, ziang ruangah Khristian pakhat in thianghlimnak cu a hawl ding, ziang ruangah leilungtlun thlemnak le taksa duhnak le khawsia cu a doding tih kha ruah na sat ding a um.\nSualnak ih a thalo bik pakhat cu Bawi Jesuh hming kha zahpalhlohnak kha a si. Bawipa le dungthluntu pawl ih tuah mi ruangah leilung lenglam hi cu dinghter in a um. Dungthluntu an sual pangah cun minung pawl in Bawipa le a hming cu rel siat in an um theu. 1987 ah TV ih thusimpa kha nu le pa sualnak lam ah a tel ve tikah an ram ih an theih tak bik Pathian a um lo ti ih rel tu in hi tin a sim, 'ziang ruangah biaknak cu a siat theh, a mawi lo, fihnungza si tih hi himihin a hmuh ter.' Nu le pa lam sualnak le tualthah ruang ih sualnak raung ah hin David cun, 'Bawipai hmin cu hmuhsuam ter tu ah a cang' (2 Sam. 12:14). Victor Jack in sual tuah hnuah thil pali a thi a si tin ca a ngan: Pathian hmuihmel a thih ter 'Pathian duhloh zawng thil' (2 Sam. 11:27); David ih hnangamnak a thi 'ka sual zo'; a hnget mi David ih lal tohkham a thi 'na inn ihsin naamhriam in a lo taan dahlo ding'; leilungpi hmai ih a tetti (witness) kha a thi 'raal pawl in Bawipa an relsiatnak ding in na tuah zo.'\nThianghlimnak hrangih tuah ding mi dang cu kan sualnak ruangih man in peek sak tu Ruundamtu kha theihnak a si (1 Pet. 2:24). Thinglamtah par ih a thimi Pathian Fapa kha zumtu in kan ni ruah a tul lo tla kan ti thei ding. A si ah cun kan sualnak ruangih thihnak tuar ih A thisen luan ter tul a si ah cun ziang ruangah a dungthluntu pawl in sual an puh tik ah a ngai dam thei theu?\nKhrih ih duhdawtnak ruangah thianghlim ih nun theih kha a si sawn. A ral kan si lai khal ah in duhdawt thotho a si. In rundamnak ding hrangah a duhdawtnak kha siar cawk loh man peknak thawn in in hmuh a si. Biaknak lam ih thaten kan nun theinak ding hrangah a tul mi thil pawl in tuah sak theh zo. A tuahnak hnak ih duhdawtnak dang a um thei lo. Hi bang duhdawtnak thei na cing in kan nun hlun ah kan kirsal leh a si ah cun riahsiat za thungrulh sal nak a si ding.\nHngilh thei theumi thupek an ti mi olten kan hngilh theu mi cu, 'Keimah ka thianghlim ruangah nan nih khal thinghlim ve uh' (Puithiam 11:44; 1 Pet. 1:16). Peter cun rinhlehnak umlo in in tan ta si khal seh la tuisun ih a cang rero lai cu a si, hi thupeek hi OT ah kan hmu thei lai. Pathian ih thianghlimnak a ti mi cu Amah hi a si ih, A Fapa thaten a zoh mi poh cu Amai sinak cu coter an si ve.\nSualnak in Pathian thinlung a Kuai ter\nThianhlim duhnak in Khrih kan duhdawtnak hi a lang ter ih Amai hrangah hmanruatha kan si ding. Amah kan duhdawt taktak ah cun Amah kan lung awi ter ding. sualnak lawng in Amai daan bal a si lo, a si nan Pathian thin khal a nat ter, a dikah cun thianghlimnak in Amah cu a duh. Jesuh in 'Keimah in duhdawt ah cun ka thukham pawl nan thlun ding' (Jn. 14:15). Thianghlimnak cu thupek a si (1 Pet. 1:15, 16; Heb. 12:14).\nSualnak in zumtu le zumlotu pawl a siat suah. Zumlotu in Khristian thatlohnak an hmuh tikah ziang tin an ti ti ah cun thuthangtha in minung nunnak a tuah thalo hrimhrim an ti ih an ngaihsak duh nawn lo. Bawipai dung an thlun duh lo lawng si lo in Khristian rinnak kha phurzet in an nautat bet lai. Mark Twain in Khristian a sinak ih sin a baan san, ziangah ti le Khristian pawl ih saal sinak kha an ngaidam thei ih, fihnung thu an sim ih, thilthalo an tuah tin a thei. Mahummad in Jews le Khristian pawl hnen ih sin Pathian thu diktak cu a thei. Brian Goodwin cun hi tin a sim, 'Khrih le midang ih duhdawtnak hi a tu Muslim pawl sinak bang in a thuanthu fehdaan lamzin hi a thleng ding a tul' a ti.\nSualnak kan tuah tikah zumtu dang pawl khal an tlusia ih, an bei kan dong ter ih kan tlu sia ter ve. Kohhran a si loh le sungkhar ah maw kan mah in rinsan tu pawl hi kan natter a si. Kan mai inn sungsang khal in ningzahnak le harsatnak kan tong. Kan sualnak hi midang thawn a pehpar ah cun kan Kohhran khal in hmingsiatnak a ngah ve, a si nan sualnak kan nei thup khal a si le thlarau lam khal a niam ter ih a hming khal a siat ter. Zumtu mino pakhat cun Pathian hnenih a thlentu khan amah le amah a tih khaw aw lo ruangah a mah phatsan tu le a buaiter tu a si tin a ruat.\nThianghlim nun ti mi cu a thabiik ih nunnak hi a si thlarau, thinlung le taksa hrangah a thabiik. Taksa le thinlung damnak hrangah a tha. Sualnak, ningzahnak le natnak phunphun ih sin in ruundam. Lungawinak kim le kumkhawnomnak ah in hruai (1 Jn. 1:4; Ps. 16:11). Nauhak te pakhat cu mithmai sia zet in an meeting nak ih sin a hun ding so ih, ziang a cang ti kha mi pakhat in a vun sut. 'Can khat sungih lungawi le thianhlim hi a har' tin a let. A si nan thudik ah cun thianghlimnak tel lo cun lungawinak ngaingai a um thei lo.\nTheihzom zel ding ah cun kan pumpi hi Thiangthlarau ih biakinn a si, hi ti hin thazaang in pek, 'cu ruangah taksa pum siseh thlarau si seh a balh tertu pohpoh cu hlon in thianghlim ten um uh si; Pathian upat tihzahnak thawn nung uh si' (2 Kor. 7:1). Kan sungih in cencilh ringring tu le kan rualpi a si ringring tu pathian hmuahhmuah hnak ih tum Pathian a si mi ih a ropitnak hi kan hlohter dah lo ding. 'Ziangah ti le a tu ah siseh, hmailam hrang khalah siseh, nunnak in tiamkam a si (1 Tim. 4:8). Hihi cu kumkhua hrangah timtuahnak tha bik cu a si. Ni khatkhat ah Bawi Jesuh cu kan tong ding. A thu thennak tohkham hmaiah kan ding ding. A tiduh san cu a tihnung mi thimlak ih sin tleunak ah a tu kan um thlang ding a si. Cu micu thianghlim nun tih nak cu a si.\nSualnak thu thentu Hmurka\nThianghlimnak in Bawipa hnatuannak a nuam terih sualnak in hmurka cu thu a then. Sualnak le thilthalo theihnak hi phuanawkloh sual a si ih minung tha a nem ter. Thlarau pawlkomnak lam ah nuam a ti lo. A mai sinak kha a siatsuah ter ih a zum theihnak khal a fiang nawn lo.\nThianghlimnak in thlacam a nuam ter. 'Kan thinlung in in mawhthluk lo a si le Pathian hmaiah ralthatnak kan nei a si. A hnen ihsin kan dil mi poh kan ngah, ziangah tile a thupek mi kan thlun ih a duh mi kan tuah ruangah a si (1 Jn. 3:21, 22). A sim duh mi cu 'ka sualnak hi zianghman poisa loin um ningla, Bawipa in ka thlacamnak a ngailo ding' (Saam 66:18). Sualnak in thlacamnak lam zin a cat ter.\nCun, Pathian thawn pawlkomawknak a cat ter. Cu micu a besia zet a bang nan a rak sia zet. Zumtu pawl Pathian thawn an hlatawk tikah tihnung za a si. Pathian thawn a zom aw ding, a si lohle amah zuar thlai thei tu thlemnak kha a sung a peek hai, a nunnak thimtertu kha a hlonhlo ding a si ti ih thu relcatnak a nei ding.\nPathian tihzahnak hi thianghlimnak hrangih forhfial tu cu a si ih; cucu thazaang tam pi in petu a si ding. 'Pathian tihzah' ti hi kan rel duhdah deuh a bang, a sinan a relduh mi sawn cu tihzah le upat ding dang zianghman a um lo ti hi a si. A caancaan ah 'tih' ti mi kha hiti vek in khal a duhnak a um thei Adam Pathian tihnak, Amai lungawilo zawng tihnak, Amai daan (his discipline) tihnak hi a si. Pa ih sualnak ruangah tu le fa sin thum tiang le fa sin pali tiang in Bawipa in a tong (visit) tih khal ruahsannak a sum; pacing tamtak an nupi hnen ih an rinumlonak pawl kha an fapa hmang in a sualnak theihter sal in a um.\nCui hnu cun, ziang ruangah thianghlimnak hawlnak hi kan thlauthla dah lo ding ih, ziang ruangah in Ruundamtu bangnak ding ih thansonak ding ah forhfial mi kan si ding ti pawl hi ruah ding a um.\nA\ntu cun thianghlimnak thu ah nasa zet in kan ngaihtuah caan a si ta.\nThianghlimnak (sanctification) ti mi hi thianghlimnak (holiness) ai ah tongdang\nhman a rak si ta ti kan thei pei.\nA KHAN 5\nTHIANGHLIMNAK PALI\nJoe cun rundam a sihlan ah Thiangthlarau in hminsinnak a tuah zo tikha a thei aw lo. A dik ah cun a pian hlan ih sin hminsin kha a rak si zo. A vun thanglian ih a rin vek in thil pawl cu a ra cang suak lo. Zumtu diktak pawl thawn komawknak cu a tuah. Nikhat cu midang pakhat in cahnak (tract) cu a ron pe. Khristian thuthannak aw kha rinloh pin a vun thei. A hnatuan nak ah a rualpa cun thu a sim. Thuthangtha simnak cu TV in a zoh. A nupi a pianthar hnu ah an inn cu lamdang zet in a thleng aw. Rundamnak a ngahnak hrangah Thiangthlarau ih a rak tuah sak zo nak thu thawn 'a mil awk' (coincidences) thu kha a vun mang leh sal.\nJoe cun Jesuh Khrih kha Bawipa le Rundamtu ih a zum hnu cun Pathian hmai ah thianghlim ih umding daan kha a zir leh. Tu cun 'Khrih sungah a um' ti Pathian in a hmuh ta. A simduh san cu Khrih hi a mai thianghlimnak cu a si ih, cuiruangah khal vanram a co theinak a si. Satan ih uknak leilung tlun thil ri pawl thawn hi cun a buai nawn lo. A tu cun leilung thawn a pehparlo ih Khrih ih member a si zo.\nJoe cun a nunnak danglamnak a thei tan ta. Sual huatnak a nei thar ih, thianghlim ih nun khal a thar in a hiar. Sual a tuah lainan a hlan bang in a si lo. Sualnak in a nunnak a neh nawn lo. A duh daan bang in sual a tuah duh nawn lo. Cun sual a tuah tikah a tuah mi thil ruangah a ning a zak theu. A nunhlun cu a hlon theh ding a si ta. A tong daan khal a fiang ih ngaihthlak khal a nuam. Thianghlimnak lam ah a thang so na sa ti hi rinhleh rual a si lo!\nThawhlehni ah khan Joe cu a thi ta. Ruundamtu thawn hmaitawn te in an tonawk tik ah danglamnak nasazet cu a ra thleng. Joe cu taksa le thlarau lam ah Jesuh a bang ta. Sualnak phunkim le siatsuah thei mi phun kim ih sin kumkhua in thlahsuah a si zo.\nTumtahnak dik lamzin pan uh si\nHi khan pali nak sung ih Joe nunnak hi Thukam Thar sung ih kan hmuh mi thianghlimnak hmuh daan pali thawn tahthim mi a si. A si nan cui thu kan sim hlanah ziang mi ha' thianghlimnak' ti ih a rel duh san cu ngaihtuah sehla a tha ding.\nThianghlimnak (sanctification) cu tongdang in thianghlimnak (holiness) a si. Thukam Thar ih tongmuril ah cun a pahnih ih lehdaan le tongkam cafang bang aw a si ih, a duhnak khal a bang aw.\nThianghlim (holy) ding le thianghlim (sanctified) ti mi hi thenhrang ding a si. Bible sung ih sim duhnak cu a bang rep aw mi a si.\nThianghlim ding ti mi cu famkim deuh ih tuahding a si tin ruahsual pang khal a um thei theu. Hihi cu a dik thei lo, ziangah tile Jesuh khal a mah le amah a thiang aw ter ti'n kan hmu (Jn. 17:19), kan thinlung in Khrih cu kan thian ter ding (1 Pet. 3:15). Amai sinak hnak in famkim sawn in amah le amah a tuah aw thei lo, cun a famkim nak kan bet thei cuang lo. A si nan A Pa ih tuan ding ih a timi cu Amah ten a tuan thei, cun kan nunnak ah Amah cu Bawi bik le Pathian bang in kan tuah thei a si.\nBible sung ah thianghlimnak (sanctification) a si lohle thianghlimnak (holiness) hi cu minung le thildang pawl hrang ih hman a si. Thumkom Pathian cu a thianghlim ih, cu mi cu thiltuah mi pawl ih sin a dang te'n an um ih an sinak le an tuahnak ah a thabik in an tuah (Puithiam 11:44-45; Jn. 10:36; 1 Cor. 6:19). Sinai Tlang thian terih a umnak san cu daan peek nak hmun a si ruang ah a si (Exo. 19:23). Thukam Hlun sungah Pathian in a ni sarih nak a thian ter (Sem. 2:3); a hnatuan nak ihsin a colh ni ding hrangah a tuah mi a si. Fapa tir hmuahhmuah le tilva lak khalah a pa fatir hmuahhmuah cu Bawipai hnen ah an thian ter (Exo. 13:2) ih Pathian ta a si tin an ruat cia. Puanthlam le a sung ih a um mi hmuahhmuah kha an thian ter, cu mi cu Pathian biaknak hrang ih ret cia mi a si (Exo. 40:9). Israel mi pawl an sual nak ruangah an mah le an mah an thianfai aw ter (Is. 66:17). A sim duh mi ah cun an mah le an mah an thianghlim aw ter thei ngaingai lo.\nZumlo tu pawl hman thianfai ter a theih tin ruahnak a um. Tahthimnak ah, 'a nupi thawn an komawk ruangah cui Pathian theilo pasal cu thianter in a um' (1 Cor. 7:14). Cu pa ih rundamnak cu a dik ngaingai a si ti duhnak a si lo. A duhnak ngaingai cu cu pa cu a lenglam thil thawn a hran te in a um ziangah ti le Khristian nupi a neih ruangah a si. Zumtu pakhat in mi tlunih thuneih theinak, thlacam pi nak hi that hnemnak tumpi a si.\nHi thuthawn pehpar aw in 'hran ih um' ti mi hin thianghlimnak (sanct.) ti ih hman mi hmuahhmuah cu a huap theh.\nA tu ah Thukam Thar sung ih kan hmuh mi thianghlimnak pali pawl hi kan zoh sal hnik pei. Cu pawl cu hi ti hin a theih thei.\nPianthar hlan ih thianghlimnak\nSinak thianghlimnak\nKut tuahmi lole A thang somi thianghlimnak\nA famkim thianghlimnak.\nPianthar hlan ih Thianghlimnak\nZumtu hmuahhmuah cu rundam an si hlan ah Thlarau Thianghlim in a thianghlim ter zo. Paul in Thessalonica pawl rundam an si thei nak kha pathum in a sim (2 Thess. 2:13).\nPathian ih hrilnak.\nThlarau ih thianghlim ternak.\nThutak an zumnak.\nPeter khal in hi bang thiamthiam in a ngan (1 Pet. 1:2).\nPa Pathian ih hrilnak le kaih nak.\nThlarau ih thianghlimternak.\nJesuh Khrih thungainak.\nA Thisen ih bualnak.\nHi pahnih ih sim bang tuk in, thianghlimnak hi pianthar hlan ah a ra zo. Thlarau Thianghlim in cu pa cu Khrih ta a si tin a ret cia. Cu ti cun cu pa cun thutak kha a thlun, cun Khrih ih thisen sunglawi thawn bualnak cu a hrangah a khiah cia.\nSinak Thianghlimnak\nMi pakhat rundam a si ve le ten, a sinak kha thianghlimter a si zo, a san cu Pathian in Khrih ah a um ti a hmu ih, Amai hrangah leilung thu thawn pehpar lo ding in a then sak (1 Cor. 1:2). Khrih hi amai thianghlimnak rori a si (1 Cor. 1:30).\nZumtu dik hmuahhmuah cu mithiang an si; Pathian ih khiah cia mi an si. A thizo mi Khristian nauhak te pakhat kha mithiang ah ruah a si. A khatlam in zoh sehla, Khristian taktak a si pohpoh a thi maw, a nung maw a si khal le mithiang a si. A si nan a ni cu tisa daan in a nung thotho ding (1 Cor. 1:1,2; 3:1,3). Amai sinak khal thianter in a um dingih a si nan a nun caanah cun a thiang ngaingai thei lo. Mi thianghlim pawl cu lehhnu khalah thianghlim dingih forh mi an si (1 Pet. 1:2, 15, 16).\nDungthluntu 20:32 sungah, 'Thianghlim terzo mi hmuahhmuah' ti mi cu zumtu hmuahhmuah ti in a phuang. Dungthluntu 26:18 sungah Bawipa in a mi pawl hi tin a sim 'zumnak thawngin Ka sungih thianhlim terzo mi hmuahhmuah,' Korin mi pawl khla hi tin sim in an um, 'Khlohfaizo thianghlim terzo ding terzo' an si (1 Cor. 6:11). Hi thu hmuahhmuah cun sinak thianhlimternak hi a kawh hmuh theh.\nKut tuahmi lole A thang somi thianghlimnak\nCu a si ruangah kuttuahmi thianghlimnak ti khal a rak um. Hi mi hin nitin kan nunnak ah ziangtin kan um ding ti hi a kawhhmuh a si. Kan nunnak ah Pathian thawn in then aw ter thei tu sualnak le thilthalo tuahnak pawl lakah kan nung tla a si thei. Ziang tik lai caan khal ah thianghlim ding ih thazaang in pe tu thianghlimnun hi a tak ih tuah ding a si. Hi hi thianghlimnak ih umdaan kan rel theu mi cu a si.\nJohn 17:17 sungah Jesuh in Amai hrang ih thla a cam ah khan hi thu hi a sim: 'Annih cu na hnen ah thudik in thlenter hai aw; na tongkam cu thudik a si.' Paul in Korin mipawl thazaang a pe 'Cu ruangah taksa pum siseh thlarau siseh a bal tertu pohpoh cu hlon in thianghlim ten um uhsi; Pathian upat tihzanak thawn nung uh si' (2 Cor. 7:1). Cu bang thiamthiam in Peter in hi tin a ngan, ' a lo ko tu Pathian cu Pathian thianghlim a si bang tuk in nitin nan nunnak ah thianghlim in nung ve uh' (1 Pet. 1:15).\nA hrante'n kan um ding a si ah cun kan kiangkap ih um rundam si lo mi pawl thawn kan dangaw rori ding a si. Caan khatkhat cu hi mi hi eithei (swallow) ding ih thudik haktak cu a si. Danglamawk ter hi kan duh lo. Rannung rual bang sitla kan duh. Mai kiangkap hrawng ih hminglangh kan duh mai. Si khal sehla Pathian in dangaw rori ding ah in duh.\nPathian in Israel mi pawl a kawh tikah, Balaam ih sim bangin, 'An mah te ih a nung mi mi phun an si, Miphun dang lakah a siarcih aw mi an si lo' (Mipumsiarnak 23:9b) hi bang in siter a duh. A hran ten phun dang zet ih um hran ding ah thu dik a zirh. A rawiaw mi thlaicii cu an lo ah an tuhkhawm lo ding (Puithiam 19:19). Pat phunhnih ih tahmi kerfualpi an hruk lo ding (Lev. 19:19). Caw cang le rangpa cu hna an tuan tlang ter lo ding (Deut. 22:10).\nSi khal sehla Israel mi pawl cun an duh lo. A rei hlanah an ni cun miphun dang pawl ih an neih vek in uktu ding an dil (1 Sam. 8:5, 20).\nCu bang thiamthiam in tuni kohhran khla in thil fate tiang in tuah ding a tul lo.\nA Famkim Thianghlimnak\nA pali nak thu cu a famkim thianghlimnak a si. Hi hi zumtu hrang ah hmailam thil a si. Ruundamtu cu hmai tonte ih a hmuh tikah sualnak hmuahhmuah le a balter thei thil hmuahhmuah ih sin kumkhua in a then aw ding (1 Jn. 3:2). Bawi Jesuh thawn an bang aw ding ih famkim thianghlimnak nun a nei thlang ding.\nKolose 1:22 sungih kan hmuh bang in: 'A Fapa taksa pum rori in thihnak a tuarnak, remnak a tuahnak cu a hmai kawh mi thianghlim, mawhnak nei lo le soiselnak neilo in thlenter a lo duh ruangah a si.'\nA dang khalah Jude in kan Bawipa ih in umpinak thu khal hitin in sim, ' sual mawhnak nei lo in lungawinak thawn a sunglawi mi a umnak ah a lo thlenter thei tu' (Judas 24) a ti.\nHimi pawl hi thianghlim nak ih ruah ding pali pawl cu an si: pianthar (conversion) hlanah ziang a cang; pianthar laiah ziang a cang; nikhat hnu nikhat ziang a ra cang rero; cun Bawipa kan hmuh tikah ziang a cang ding. Hi mi hi hi cabu sung ih ruahding thupi pathum nak cu a si. Tahthimnak ah, Khristian pawl ih hmasawn daan cu ralkap ih ralthuam thawn tahthim in a sang tu khan ah a sim.\nA KHAN 6\nPATHIAN RALTHUAM FA\nThianghlimnak ti mi hi Thukam Thar sungah a phunphun in a um.\nThianghlimnak cu a hlunmi hlon, nunhlun suahih nunthar hruk, a tharih thuam awk thawn a bangaw a si (Kolose 3:9-10). A tharih thuamawk timi hi Khrih ih nunnak diktak a si. 'Kan Bawipa Jesuh Khrih kha raldonak thuam vek in hruk uhla tisa sual duhnak le hiarnak pawl cu bang thlang uh' (Rom. 13:14).\nThianghlimnak ih a dang tahthimnak cu sabit kung ih rah tha vek a si. Khrih cu sabit kung a si. Zokhal Khrih sungih a um tu cu rah tampi a rah ding (Jn 15:1-17). Paul khalin hi thu hi, 'Thalrau ih rah' ti in Galati 5:22-23 ah a rak sim ve. Khrih ih duhdawtnak kha Paul in thianhlimnak vekin a hmu a si. Cu vek in zumtu sungah khal a si ve (1 Kor. 13). Paul khal in ralkap ih ralthuam vek ih ruahnak a pe (Efesa 6:10-18).\nZiang ruangah Ralthuam kan tul\nKhristian nun cu ralpi vek a si ih zumtu cu ralkap vek a si. Raldonak na sa zet ih a um rero laiah, a minung pawl hnak in doawknak hi a thupi sawn a si. Ral bawipai hnenih pum a petu le amah thawn a nai bikih a dingtu ralkap pawl cu an tinmi bik an si. Ralkap in a hriamhrei kha a hmingmen ih zumtu pawl parah a lak in a hmang lo.\nA netnak ah cun fiang ten a lang, 'Kannih in duhdawtu thawngin hi thil hmuahhmuah tlunah nehtu kan si' (Rom 8:37). Pathian kan lamih a tan ah cun, zoso in dodal thei ding (Rom 8:31). Neta bikah amah a dodaltu hmuahhmuah cu Jesuh hmai ah an khuk an bil dingih Jesuh cu Bawi a si, Pa Pathian sunlawinak ah tiah an za ten an phuang ding (Filipi 2:11).\nA si ah cun ziang ruangah raldonak ah ralkap pawl ih ruang pawl an phurh mi kan hmuh? Ziang ruangah thuthangtha sim thiam tampi le zirhtu thiam pawl an hantuan nak in an suah thluh? Ziang ruangah kan tlaksiat nak a tam tuk.\nMidang pawl in an rak ton zo vek in, kan zaten a tihnung mi tlaksiatnak sungah kan um a si. Hi thil tong lo ding in ralring in umuh, Dungthluntu Paul in Efesa 6:10-18 sungah raldo thu a rak sim zo. Cui sungah him teih kan um theinak dingih a tulmi le doawknak ih a nehnak kan co theinak ding a um a si.\nKan cahnak silo, Amai Cahnak\nA hmaisabik ah, 'Bawipa thawn nan pehzom awknak le Amai cahnak thawngin nan thazaang cu cakter sin uh (v. 10). Kanmai cahnak kan rinsan sungcu thihnak lam kan pan rero a si. Kan ralpa cu micak bik a rak si. Kanmah te cun amah neh thei ding in cahnak kan nei lo. Kan thiltitheinak tumbik cu kanmai tawntaihnak thei tahratin Amai thiltitheinak kan parih a thlentermi a si. Paul ih a rak sim mi kha a dik lo maw, ' Ka tawntaih tikah ka cak a si' (2 Kor. 12:10). Kan tawntaihnak hmuah cu Pathian in a thiltitheinak in in ti famkim a si (2 Kor. 12:9).\nRalthuam Famkim\nCui hnuah Pathian ralthuam kan hruk ding khla a tul. Kan hmuh vekin, taikhap, taangphaw, kedam, thirphaw, lukhum, ralnaam le thlacamnak pawl an tel a si. Paul in hi thu a rak ngan laiah amah kiltu Rom ralkap pawl ih ralthuam a rak hmuh ruangah, cui ralthuam ihsin thlarau lam thawn tahthimnak a rak lak tla a si thei. Cu ruangah kan ruah ding mi cu, 'ziangah Rom ralthuam le thlarau ralthuam a bang awk?' A dik ngaingai ah cun himi cu ralthuam ngaingai a silo, ziangah tile, 'Raldonak ih kan hman mi cu leilung hriamnaam an si lo; a cakzet mi Pathian ih hriamnaam sawn an si' (2 Kor. 10:4). Mi hrekkhat in hi thu in Khrih ih kansinak a langter a si tin an zum. Tahthimnak ah, taangphaw ai ah dinghnak cu rundamnak kan ngah ih Pathian ih in pekmi dingnak a si an ti. Ralthuam ti mi in Khrih thawn kan pehzomawknak ruangih kan ta a si mi dingnak, thudik, zumnak le rundamnak a kawhhmuh a si ahcun zumtu pawl an siatral thei lo ding. Khristian pawl hi a diklo mi zirhnak a silole nuncan ziaza thatlohnak ruangih an tlaksiat kan thei dah lo ding. Hmunkhawm ih a feh tlangmi Khristian pawl hrangah thildang hrukding a thupi lo, ziangah tile, annih cu ralthuam thawn an thuamawk cia ringring ruangah a si. A sinan Khrih sungih kan sinak a kawhhmuh cu a si lo. Cu micu nitin kan nunnak ah a takih kan tuah tengteng ding mi a si. Pathian ralthuam in Khristian nundaan timi a tarlang a si tiah kan zum. Khristian ralkap in soitonglo nun a neih ahcun, a dotu ih relsiatnak a neh a si ding. A ti sancu, thiltha tuah dingah ralthuam hruk ding fialmi kan si. Ziang tivek ralkap so kan si tile ziangtin kan nung tihi suh theih asi.\nSatan Tumtahnak\nSatan bumsiatnak do thei dingah Pathian ih in pekmi ralthuam kan hruk ding asi (Efe. 6:11b). Satan cu a depde ih Pathian ih minung pawl do dingah lamzin a phunphun hmangtu a si. Kan ralpa cu zo a si ti kan theih a tulih thlemnak a phunphun a hmanmi sungah tla sual pang lo dingin kan ralrin a tul a si. Cu a sile satan thlemnak tihnung cu ziang vek pawl so a si?\nA hramthok ihsin satan cu thuphan pertu a si ih, thuphan hmuahhmuah ih pa asi (Jn. 8:44). Satan in Eve hnenah Pathian ih a lo simmi a diklo asi tin a bum.\nSatan cu mibum hmang a si. Ani khal tleunak kha vancungmi bangtuk in a tuahaw terih a hnatuan tu a hnenum pawl khalin dinghnak hnatuan tu pawl vekin an tuah aw ter a si (2 Kor. 11:14-15). Vei khatkhat ah Bible hmangin mi a bumih, mangbangza le khuaruah harnak a phunphun khal mi bumnak ah a hmang theu a si (2 Thess. 2:9). Mibum hmang rulpi a si vekin, kimzet le thiangzetih Khrih a thluntu Pathian minung pawl hruaisual dingah lamzin a hawl rero a si (2 Kor. 11:3).\nSatan cu mi relsiatu asi ih, kan unau pawl sualpuhtu asi (Thup. 12:10). Bawipai minung pawl a dodal tu pawlcu Satan hnatuan tu an si.\nSatan cu mi thu cawngtu a si. Pathian ta a si mi thil hmuahhmuah a cawngtu a lemmen lawng a si. Moses in mangbangza a tuah vekin Egypt mitkhelh dawithiam pawl khal in tuahthei ve dingah Satan in a rak bawm a si (2 Tim. 3:8).\nSatan cu mi beidong tertu a si. Paul in Korin mi pawl hnenah riahsiatnak a tuartu khan an ngaithiam lo le, satan in thanau sinsin dingin a rak forh pang ding ti kha ralrinnak a pek a si (2 Kor. 2:7-11). Pathian in mi ralhrut pawl a hmangtheu tikha satan pa in a thei.\nA tuah duhmi lamzin pakhat cu mi thekdarh le nehtu si ding hi a si. A siat ciami inn a mah ten a dinsal theilo bang tukin, satan pa cun mithianghlim pawl lakah remawklohnak thlaici a tuh a si.\nSatan pa cu a caancaan ah kiosa rilrawng bang dehding hawlah a tawi rero (1 Pet. 5:8). A mah le a hnatuantu pawlih tumtah mi cu mi siatsuah ding hi a si. Kohhran a soisel (Thup. 2:10). Cuvek in minung pawl siatralnak dingah ritheimi thil, thlarau sual, zu, tisa hiarnak le sualnak a phunphun a hmang a si.\nSatan pa in Peter hmangin Jesuh thinglamtah parih tuarloding in a thlem. (Mark 8:31-33) vekin Khristian pawl khal thinglamtah parih tuar dingmi ningzahnak, tuarnak, le thihnak pawl hrial dingah a thlem ve a si. Thlarau lamih nehnak nasazet kan neih ih kan parhawk lai fangah satan pa cu nasazet in in rak do rero a si.\nSatan le A Rualpi pawl\nZirhtu sual pawl, zumnak sual pawl, uktu thalo pawl le thutak dotu pawl kan do theu sihmansehla a cui kan domi pawl cu thi le sa a neimi an si lo ti fiangten kan hmu. Raldonak ih a teltu cu Satan le a rualpi pawl an si, Paul ih a rak sim bangin, 'Kan do mi pawl cu milai an si lo, van ih a um mi thlarau sia cahnak pawl, uktu pawl, thuneitu pawl, le hi a thimmi leilung pumpi uktu pawl an si' (Efe. 6:12). Hi Bible cang in thlarau sia a simi hmuh theilo ka do a si ti in sim fiang a si. Cui thlarau sia pawl cu ralkap pawl lungrual vekin, lungrual ten an um. Cui pawl cu ziangvek sinak neimi an si ti kan thei lo nan, an zaten satan thupeknak hnuai ih a um thluhmi an si. Cui thlarau sia cahnak pawl cun Pathian hnatuan siatbal dingah le a hnatuantu pawl hrem dingin lamzin phunkim an hmang.\nPaul in kannih kan domi cu hi a thimmi leilung uktu pawl an si a ti tikah, cui pawl lawng kan ral an si ti duhnak a si lo. Kan ralpi pawl cu hi leilung, tisa le thlarau sia (khawsia, khuavang) timi pathum hi an si. A sinan Paul cun kannih kando mi cu satan le a rualpi pawl ansi tiah a sim.\nNan Umnak Hmunin Tanla uh\nKan umnak hmun ihsin tan kanlak theinak dingah Pathian ralthuam famkim kan tul. Kan ralpa cu ziang tinkim a thei thluh lo nan, thu tamtak a thei ih, kan cahlohnak zawnte khal a thei. Kan sinak pakhat te hman kan thup thei lo.\n2\nPaul cu ralthuam famkim hruk dingah a tiar aw cia zo a si. Zirhtu hrekkhat pawl cun raldonak ah a neta ralthuam pathum hnakin a hmaisa pathum kha a thupi sawn asi tiah an sim.\nTaikhap ai-ah Thudik\nA hmaisabik ralthuam cu taikhap aiah thudik ti mi asi. Taikhap ih thupitnak cu ralkap pa in raldonak ih a buailohnak dingah a korfualpi kha taikhap in a tenhnget a si. Cu ti a sile, Khristian pawl khal zumnak in ral kan do laiah in hnaihnok tu thil pawl hrial thei dingah thutak kan hmang ding. Jesuh in a dungthluntu pawl hnenah paui tuahnak ih zu in le sa ei in siseh, nun khawsaknak helhkam ih um lo dingin ralrinnak a pek (Luke 21:34). Paul khal in ralkap a tuantu cun a hotu pai' thulung ih ralkap a si lo mi mi menmen ih thuhla sungah cokkalh awlo dingin ralrinnak a pe ve a si (2 Tim. 2:4). Duhhamnak, lennak, tisa nun, hminthannak, duhhiarnak, nomsaknak pawl lak ihsin kan luat theinak dingah taikhap aiah thudik kan tul a si.\nTaikhap aiah thudik kha kan kaihnget ding asi. Cathianghlim ih simmi pawl kha fekten kan kaihnget a tul. Cathianghlim sungah a hramthok ih sin a nettiang a diklo a um lo. Bible hi Pathian thunung a si tikha kan thinlung ah rinhlehnak kan nei lo pei. Cathianghlim tlunah kan thinlung ruahnak kha thu kan nei ter lo ding ih, cu aiah Cathianghlim sawn in kan tlunah thu nei sawn seh.\nA sinan, thudik kan kaihnget lawng hi a tawk hrih lo. Thudik khal in in kaihhngeh a tul. Thudik in kan nunnak in uk thei ding a tul. Fiang teih tiah cun, himi ih a tiduhmi cu nitin ten Bible siar ih caan kan hman ding hi a si. Cui hnuah Cathianghlim vekin kan thlun thei ding khal a tul mi asi. Cathianghlim vekih kan thlun lawng a tawk lo. Kan parih a thlengmi thu hmuahhmuah khal kan thlun thei ding asi. Khristian pawl raldonak in an sunnak hi Bible an thlunloh ruangah a si. Cu ruangah 'Hi cabu in sualnak sungin a lo runsuak ding, a si lole sualnak sungin hi cabu in a lo run suak ding' ti mi hi a dik a si.\nZumtu\npakhat cu Pathian thudik sungah a um ih, cun thudik a thlunih, dingnak le\nfelnak nunin thudik a langter a si ahcun a hrangah himnak a um a si.\nTangphaw aiah Dingfelnak\nA pahnihnak ralthuam cu tangphaw aiah dingfelnak hi asi. Dingfelnak timi cu Pathian lam le milai lam ih a dikmi tuah hi a si. A tiduh mi cu a diklo mi le rinhlelh tlak a simi pawl hrial thei dingin sia le tha thleidan thiamnak neih ding asi. Dingnak tangphaw kan hruk tikah mi in in relsiatnak pawl kha kan kham thei ding asi.\nThamnak, nehduhnak, a silole thungrulhnak pawl kan hrial ding. kan ngah salding mi a si ahcun thil fate tiang in kan hmin sin. Exam phitnakah ca kan firding ai cun kan sung sawn mai ding. Kannih cu daan vek in kan thlun a si. Jesuh in dingnak cu thir tangphaw bangin a hruk asi (Is. 59:17), cu ruangah Amah kha kan zohthim ding a si.\nKedam ah Thuthangtha\nCui hnuah, 'Daihnak Thuthangtha phuang hiarnak' timi kha kedam aiah kan hruk ding (v. 15). Hi miin ziang maw a sim duh? A sim duh mi cu, Thuthangtha phuang dingah hiarnak neih ih tim cia ih um ding a si. 'Bawipa Jesuh, tuini ah thlarau hlo pawl hnenah in hruai aw. Nangmah in sangkaa in ron ong awla cuti cun mi hnenah Na thu ka sim thei ding' tiin zingtin thla kan cam ding. Cun, mi pakhat khat kha harsatnak le thlarau lam a tlaksam a si ah cun, Khrih hnenah hruaitu ding kan si. A luatih kan ngah dingmi Bible bungcang pawl cu minung sualnak, Khrih hnatuannak, misual pawl ih covo le Thlarau Thianghlim in mi thling kan si tiih in simnak thu pawl an si.\nBesia zetih a nami putar pakhat cu sizung ah a it. A thaisun ah a sungte pawl in an va veh ih, 'Na dam maw?' tiin an va sut. Cu tikah putar pa cun, 'Ka dam! Hi sizung ih sin ka suah le Pathian thu cu mi hmuahhmuah hnenah ka sim ding' tiah a sawn. Daihnak thuthangtha phuang dingah (a ke pawl) a ralring zo asi.\nThirphaw aiah Zumnak\nA palinak ralthuam cu thirphaw aiah zumnak ti a si. Cui zumnak thirphaw cu khawsia in meiling bangtuk a si mi thal in in kap tikah kan khamnak ding a si (v. 16). Khawsia cu Cathianghlim vekih zum lo ding le Pathian thatzia tep theilo ding in rundamnak kan comi hloter ding ah, mi beidong ter dingah, sualforhnak, thuphan rel dingah le ruahnak sual pawl thawn kan hnen ah a ra. Pathian thuah fekte'n kan dingih a nundan vek ih kan nun ih a thukamnak bangin kan zum tikah zumnak thirpaw kan hmang asi. Cu ruangah satan pai' thal ih in kapnak pawl cu leiah an tla thluh men ding.\nPathian in Paul hnen ah Caesar hmaiah ding dingah thu a rak tiam, a sinan Rom khuapi pan ih khual a tlawn laiah a tomi tangphaw lawng kha thlipi in a hrual ciamco. Zumnak thirphaw keng tahrat in Paul in, 'Pathian ka rinsan ih i sim cia vek cekci in a si ko ding' tiah a ti (Dungt. 27:25).\nLukhum aiah Rundamnak\n'Cule lukhuam aiah ruunnak kha lak uh' (v. 17a). Lukhum cun kan lu a him ter bangin, Pathian thu kan theih mi pawl hlo thei lo dingin cui lukhum cun kan ruahnak kha a humhim asi. Mi relsiat hmang pawl, thuphan per hmang pawl, Bible a diklo a si titu pawl in nasa zetin in do rero a si. Cu ruangah kan thinlung kan kil thei ringring a tul.\nSual ih hramthoknak cu rulpi in Eve a thlem nakin asi, cu vekin Paul khal in Korin mi pawl hnen ih a thlen ding a phang ngaingai. \"Ka phan mi cu: rulpi in a depdetnak in Eve a thlem ngah bangin nan thinlung thatlonak in a lo thlem dingih kimzet le thiangzet ih Khrih nan thlunnak hi nan tanta pang ding tihi a si\" (2 Kor. 11:3).\n2 Korin 10:5 sungah, 'Pathian kan theihnak dingah puarthaunak thawn an dawl mi khamtu hmuahhmuah kan bal theh; minung ih ruahnak cu sal bangin kan kai ih Khrih thu ngaitu ah kan can ter' hi Bible cang hi Paul cun a do a si. A tiduh mi cu, hi Bible cang hi Pathian ih in zirh daan thawn a mil maw mil lo ti theilo in midang tlunah kan zumhmang in thu kan then ti nak asi. Cuti a sile cui thu kan pom ve lo asi.\nSikhal sehla, lukhum ah rundamnak ih duhnak dang tla a um thei ding. 1 Thessalon 5:8 sungah, kannih kan ruahsan mi ruunnak kha thirlukhum aiah hmang dingah fialmi kan si. Kan ruahsan mi ruunnak cun kan ral a cem ding caan le Bawipai ramih him ten kan thlen nak ding caan a khihhmuh asi. Ziangtin Khristian in hi lukhum a khum ding? Ral pawl in kan mah in do caan ih khum ding a si. Kan ral pawl in in neh zik thlang. In hotu ralbawi pawl an sung thlang, sikhalsehla a tu ah cun an tlan hlo theh zo. Mi hrekkhat pawl cu an nun khawsaknak dingah an buai tuk ih raldonak ding caan an nei lo. Pathian lam ih kan thazaang a nem laifangah satan le a rualpi pawl an cak deuhdeuh a bang. Thuthang ca an suah mi pawl a mal tikah kan ruahsan mi rundamnak lukhum kan khum ding hi a thupi nasa. Hi tin kan sim thei, 'relsiatnak in indo hman sehla kan neh ding asi. A netnak ah nehnak cu kan ta asi. Pathian lam ah nehnak kan co thlang ding.'\nRalnam aiah Pathian Tongkam\nA netabik ralthuam cu thlarau ih in pekmi ralnam aiah Pathian tongkam asi (v. 17b). W.E. Vine in hithu hi a hnuai lam vekin a rak sim: hi mi in Bible sung ta hmuahhmuah a tinak si lo in amai caan te ih kan hman dingah thlarau ih in pek mi Bible bungcang pawl a sim duhnak asi ih cui Bible cang pawl cu kan thinlung ah kan khum ringring ding a si' tiah a sim.\nThlarau ih in pekmi ralnam aiah Pathian tongkam kan hman daanding cu kan Bawipa in satan ih thleemnak cu Cathianghlim hmangih a dawi bangin kan hmang ve ding a si. Hniksaknak a ton laiah Bible bungcang tampi a hmang loih cui caan ih a kaih dingmi Bible bungcang pakhat lawng kha a hril asi. 'Cathianghlim in a ti' tiah a vei thum in a hmangih Thlarau ih pekmi thu pawl kha satan pai' hniksaknak pawl khamnak ah a hmang.\nThlarau Thianghlim in a caan thawn a kaihaw mi Bible bungcang pawl in pek vekin kannih khal in a luat in kanngah dingih kan ngah thluh thei lo hmanah a theih tawk an theihthluh ding a tul. Himi in Bible a luat ngah ih thupit zia a langter. College thlawngta pa in a rinmi a rualpa hnenah ka saya pawl ruangah ka zumnak hi mal teten a tla vivo tin a sim tikah a rualpa cun, 'Ka fapa, zirhnak na bansan ah cun na theih cia mi kha an hngilh sal ding' tikha a sim. Cui a rualpa cun Thufim 19:27 kha a luat ngah losehla thlarau ih pekmi thutak ralnam kha a hmang thei lo ding.\nThlacamnak\nRalthuam paruk pawl kha kan tuah tikah thlacamnak in a ron thlun a si. Thlacamnak hi ralthuam pakhat vekin kan ruat lo ding, a sinan cui thlacamnak cu ralkap pa in ral a nehnak dingah a tuah tengteng ding mi a si. Cui mi cu ralkap pa ih nunnak hrangah thupi mi a si. Thlacamnak in Pathian remruahnak le hmuhtheihlo mi Bawipai' ralkap pawl a hmu thei a si (2 Siang. 6:17). Thlacamnak in nehnak a co a si.\nThlacamnak cu a cangcang ah silo in catbanglo in tuah ding a si.\nThlacamnak phunphun pawl: ngaidam dilnak, sualphuannak, zangfah dilnak, le lungawi thusimnak pawl kan hmang cio ding.\nThla kan cam tikah thlarau in kan khat ding ih, Amai in zirhdaan vek in kan cam ding.\nThlacamnak ah thangphawknak 'a netnak tiang thinsau ten hngah ding' le ruahsannak 'dil uh, hawl uh, king uh ti kha kan thei ringring ding' ti mi a um ding a si.\nCu ruangah mi hmuahhmuah hrangah thla kan cam ding, ziang ah tile kan zaten raldonak ah kan um thluh a si.\nThunetnak\nHi ralthuam pawl hi Khristian ralkap pawlih hrukding ti ih kan ti tikah, Pathian in an dunglam ih kham ding in a tuah mi a si lo. Tongdang ih ti ah cun, dunglam ih kir lo ding tinak a si. Pathian ih ralkap pawl cu dung sip in an thlan dah lo ding. Napoleon in a minung pawl nasazet ih ral an do rero laiah, khuang tum tu pai hnenah dung sipnak dar tum dingah thu a pe. Khuang tumtu pa cun, 'Bawipa, dungsip nak dart um ding in in zirh dah si lo' tiah a ti. Cui tongkam cun Napoleon ih thinlung a tongih ralneh dingin tan a la sal asi.\nSikhal sehla Khristian pawl cu dung an sip dahlo ding kan ti tikah an hrial dingmi tampi a um asi. Nu le pa sualnak kha a hrial ding (2 Cor. 6:18). Milem biaknak a hrial ding tuahcop mi milem pawl lawng silo in a nunnak ah Pathian hnakih thupi sawn ih a ret mi hmuahhmuah kha a hrial ding (1 Kor. 10:14).\nDuhhamnak a si mipawl paisa duhnak le lenduhnak pawl khal a hrial ding (1 Tim. 6:11). Nolai taksa hiarnak khal a tlansan ding a si (2 Tim. 2:22). Cumi cu raldo awknak ih neh theinak ding lam zin a si.\nKan zaten cui raldonak ah kan tel a si. Sunnak kan ton lohnak ding le a net tiangih rinum ten kan do vivo theinak dingah lungrual tein pakhat le pakhat thlacam sak uh si. Missionary fehtupa cu sual sungih a tlak ah cun a hnatuan mi a tansan tikah a rualpi in midang hnenah, 'Cu pai hrangah thla ka cam sak dah lo tikah cutin vun sim dingah ka ning a zak. Cu vek sualnak sungah ka tlu sual pang ding ti ka rak ruat dah lo' tiah a ti. kan zaten thlacamnak kan tul. Kanmah lakah cui thil cu a cang thei mi a si. Kan zate in kan zumnak hloral ter theitu thil tihnung lakah kan um asi.\nJohn Dorsy in satan pai thleemnak pawl doding in zumtu pawl ih humawknak cu hi vek in a sim:\nTuini ah ka thlacamnak hmunah nasazet in ral ka do;\nPathian thawn thu rel tlang ding ah Amah tongding in ka feh,\nA sinan cu nahcun satan pa ka hmu.\nSatan pa cun dimte in i sim,\n'Thla na cam ngaingai theilo, na cam lohnak khal a rei tuk zo;\nKhukbil in na tong rero nan\nThla na cam theilo tin a thei.'\nCu ruangah ka lukhum cu ka phelh ih\nIn simmi kha ka ngai sal,\nCu tikah a au aw ka vun thei sal ih\nKa tihnak hmuah an hlo theh.\nKa ralthuam pawl ka vun ceksal ih;\nDaihnak sungah ka ke pawl a rak um;\nKa taiten pawl kha thutak in ka ten tha zo;\nPathian thu cu ka hriamnam.\nDingnak taangphaw ka hruk lai,\nKa thinlung ih duhdawtnak humhim ding in.\nKa zumnak thirphaw kha a him thluh lai,\nKhawsia ih meiling bang tuk a si mi\nThal ih in kahnak ka kham thei,\nJesuh hminin Pathian ka ko,\nThisen sunglawi ka dil\nCutikah satan pa cu ningzah nak thawn daiziar in a tlan ih,\nPathian ka tong ih Amah thawn thu kan rel tlang.\nA\ntlunih kan simzo bang tukin, thianghlimnak thuah Pathian cu zirhtu a si ih kan\ntuahding mi pawl kan tuah a tul ti fiangten kan hmu. Thlacamnak dik ti mi cu\nthianghlimnak dik khal a si: Pathian tel lo in, kan um thei lo; kanmah tel\nloin, Pathian a um thei lo.\nA KHAN 7\nPATHIAN LAM KANMAI LAM\nThianghlimnak ti miah a danglam zetmi Pathian lam le minung lam a um a si. Pathian in kan zaten thianghlim ding a duh. Amah lawngin in thianghlim ter thei. Cule kan tulmi thazaang khal in pek a si. Sikhal sehla kanmah lam ih pumpeknak tel locun cu pawl cu a tuah duh lo.\nThlawsuahnak ngah ding lamzin ah kanmah le kanmah kan ret awk a tul.\nMitkher thiamtam mi ko tahrat ih thinghlimnak hawl hi cu a sual a si, a silole theihzo mi le hmuh zomi thil umtu daan pawl telo in rinlohpi ih vanthatnak ruangah Pathian bomnak ngahding tin rin hi cu a sual. Tlimno lakih ding ten fehih thlentheinak ding lamzin pawl an um; cui lamzin pawlah cun feh cio uh si. Tahthimnak ah, thlacamnak le biaknak tello ih thianghlimnak kan dil mi hi cu lamzin pakhat hnu pakhat fehduh thawn a bang aw.\nThianhlimnak cu zumnak lawng in a si tiih a simtu Khristian pawl cu mi hruaisual an si. Cu mi in Khristian pawl kha anmai lamih zumnak tello in Khrih vekih si ding in an umnak hmunih um sal ding ah thinlung buainak a thlen ter. Thukam Thar sungih khihhmuh mi tukforhnak za tampi hi a duhnak le thu ngai ding ih kawhnak hrangah himi hi lungawi ten an zohthlak mi a si.\nCu tivek thiamthiam in 'Thianghlim kawhnak' ruangih a phi ngah mi hi nehnak nun hi a si tiih zirh hicu lamzin hruaisual a si leh. Hitivek ih a tongmi mi pakhat Bawipa hnenah a nunnak thaten a pe sal tu hi cu zohman ih hnon theilo cu a si. A sinan himihi a si theh ding, hi tihin a cemtheh ding tihding a si theh cuang lo. A taktak ah cun, himi ih man le a thupitnak hi thinsau ten zuamnak a um lo ah cun zamrang in a ziam theh mai ding.\nCu ruangah kan ralrin ding mi cu a tha mi aupi mi thuhla pawl a si mi 'Fehter uh, cun Pathian sun loih uh', 'A thukamnak zum uh; thlarau kawhnak cohlang uh,' a siloh le 'Zuamnak cawluh la, rinsannak thawk tan uh.' Donald Campbell ih sim bang in, 'Zumtui nunnak ah Thlarau ih mahte caw cang in hna a tuan dah lo. Amah rinsan ding a hngak.\nThianghlimnak Hmakhat ten Atheih lo\nPathian thiltitheinak a bang, hmakhat te in thubuai cu a tuahsuak thei ding timi thianghlimnak zemsuah ding hi Pathian mithmuh ah a remcang thei lo. Zamrang ten remtheinak a peek lo, a silole thianghlimnak hrangah pumpelh in a pek lo. Cutin silo in huham a pek mi cu nunsung feh vivo hrangah a tuahsuak ih, cun ni khat hnu nikhat a remcaan daandaan in in ko hai.\nRundamnak hi zumnak lawng in a si, sikhal sehla thianghlimnak cu zumnak le tuannak ih sin a si.\nZo khal thlengawk nak kan tul ringring. Thinlung sual, thinheng olzet mi, thintawi, midang lungkim ter thiam lo mi, duhnung lo, mi tawl, mah hranglawng ruat mi, mi bum hmang mi sikhal nungna, thil fate te ih thukam le bulpaak hminthan duh mi sikhal nung la, a silole Khrih zah lo nak daan nei khal nung la, thlengawk kan tul. Bawipa in a lo thlengaw ter thei. A dik ah cun, cumi tuahding ah a lo hngak ringring. A sinan kan mah lam ih pawlkawmnak dingah khal in hngak thotho.\nKanmai pawlkawmnak pitlin ter dingih Amai thilti daan cu kanmah hi daan (law) tangah si loin, zaangfahnak tangih retding hi a si. Zumtu thianghlim an duhnak hi Ruundamtu an duhdawt ruangah a si, cun hremnak an tih ruangah a si lo. Hi thuhi cu a lehhnu ih kan sim ding mi hi a si.\nA KHAN 8\nZIANGTIN MINUNG KAN THIANGHLIM TER DING\nThusuhnak cu, 'veikhat rundam zo a si mi cu, thianghlim nun ih a nung ti ziangtin kan fiang thei ding? Sualnak le leitlun daan pawl thlunlohnak dingah a tha bik mi lamzin cu ziang a si?\nRo zemding tuanvo cu minung hnen ih kan ret tikah, a nih cun minung daan vekin a rel cat dingih a zem mai ding. Cu pa cun daan hnuaiah Khristian pawl na ret ding tiah a lo sim ding. Cu ti ih na tuah tikah zumtu pawl cu mi thianghlim ah an cang ding. Hi vekin tuah aw la na nung ding.\nHimi cu daan thlunnak in thianghlimnak a si. Cui daan pawl cu thukham pahra, Sabbath ulh thu, zu in khamnak, ritthei mi sii, kuhsi, lamnak, nun thalo ih nung, tivek pawl a tel a si. Kan tuahding le tuah lohding mi cu sim cawk loin a tam a si.\nSikhalsehla hremnak tel lo mi daan cu ruahnaktha peknak lawng a si, daan thu vekih a thlun lo tu hrangah hremnak timi a um a si. Hremnak ti duh micu rundamnak hloh ter hi a si. Tong dangih tiah cun, zumnak ruangih rundam kan si, sikhalsehla Khristian nun daan ih kan nung lo ah cun, kumkhua nunnak cu laksak kan si ding. Pungsaan pakhat a silohle a dangih daan thlun theinak in rundamnak a din pitu pawl ih an zummi cu zumtu pawl lamzin ding le fiakih a hruai thei tu thil pakhat cu hremnak hi a si.\nHivek ih thianghlimnak hawl cu a famkim lo. Cathianghlim thawn khal a kaih awlo. Daan pawl thlun ih tuahlo dingih ih khammi pawl kan tuah lo nak in mithianghlim kan si thei tiah Bible in a sim maw si. Tahthimnak ah, Paul in Galati mi pawl kha cuvek ruahnak ruangah a kawk hai, 'Hitluk lawman in nan aa maw si! A hram nan thok laiah cun Thlarau thawn nan thok; a net lamah hin nan mai cahnak thawn net ter nan duh maw si' tiah a ti (Gal. 3:3). Tongdang ah cun, a hramthoknak ah daan thlun nak in rundam na si lo tikah, ziangtin cuvek lamzin cun mithianghlim na si thei ding?\nHi vekin Cathianghlim thawn kaih aw loin thianghlimnak hawl cu a san a um lo. James Denney in a raksim zo vekin, 'Thianghlimnak a suah tertu cu Sinai Thlang a si lo ih Calvary Thlang sawn a si.' Daan ih duhmi cu zianghman a nei lo mi, cahnak a neilo mi, le tuahthei lo ruangih camsiat a si mi pawl thazaang pek a si. Cu tivek thiamthiam in, daan hnuaiah sualnak a um (Rom 7:8-13). Minung cu sualnak ih a tluk ruangah, thuah lo ding ih khammi kha a tuah duh deuhdeuh a si. Cu micu daan thlun lonak silo in minung sungih a um mi sualnak ruangah a si sawn.\nPathian Duhdaan vekih Thianghlimnak\nPathian duhdaan vekih thianghlim timicu a danglam zet. Cumicu zaangfahnak in a siih, daan ruangah a silo. Bawipa in fiang ten hi tin a sim; 'Ka zaangfahnak ruangah rundam nan si. Duhdawtnak thawn tih lo in fehsuak awla ka lo zirh daan vekin nung aw. Thlarau Thianghlim cu na sungah ka lopek zoih cuih Thlarau cun lamzindik zawhthei ding in thazaang a lo pe ding. Cule thlemnak na do ih sual na tuah lo ding tin na ti ruangah laksawng ka lo pe ding.'\nA dik, thusuh awk ding mi cu, 'Khristian nundaan thawn a kaih aw mi cu ziang vek nundaan so a si ti ziangtin kan theithei ding?' Curuangah Pathian in kan hnen ah hitin in sim, 'A tha, nan hrangah Thukam thar cu dinghnak in a tak ih tuah ding mi pawl thawn ka khat ter zo. Tuahthat ding ih fialmi hrekkhat pawl cu thupeekmi pawl ti khal a si thotho. A sinan cui pawl cu sual tuahnak ruangih a si mi daan pawl an si lo tin an thei ding. Hi pawl hi lungawi ter theitu nundaan ih kan zohthim ding mi an si.\nRundam kan si ih sin thokin, Pathian hmaiah thianghlimnak pekcia mi kan si. Ziangruangah tile Khrih sungah kan um ih, thianghlimnun kan nei. Kan tuanvo cu kan tuah mi kha kan sinak thawn a kaihaw maw, kan dinhmun hi ka dinnak thawn a kaihaw maw ti kan zoh thiam ding a si.\nDuhdawtnak ah Tihphannak a um lo\nZaangfahnak hnuai ih thianghlimnak cu duhdawtnak a si, tihphannak a si lo. Zumtu pawl cu Bawi Jesuh in an sualnak pawl hlonhlo dingih a pekmi man an theih tikah thianghlim ding hi an duh cih hngal a si. Calvary ih duhnak cu ralring zet, dingfel zet le Pathian mi zet ih nung ding ah nasazet ih tha in petu a si. Zumtu in thu a sut ih zamrang zet ih a saannak cu:\nI humhim thei ding daan ka tul\nNa hnenah i kai aw.\nKa thinlung ukin a um,\nLungawinak thlah thlam dah a si lo.\nMi pakhatkhat in hitin kankuat mai thei, 'Khristian pawl cu zaangfahnak hnuaiah na ret a sile an thlansuak dingih an duhmi thil hmuah an tuah dingih an duhdaan in an nung ding.' Tongdang ih tiah cun, zaangfahnak in sual a forh a si.\nSpurgeon in hitin a let:\nHi hi cu taksa daan in a silo in Pathian thatnak ruangih sual thuhla ah minung pawl hrangah cun zaangfahnak a si Ka parih a thatnak ruangah Pathian cu kan hua ding maw? In thlawsuah ruangah ka camsiat ding maw? Zumtu pawl Jesuh an zumnak hi thildanglam a si. Pathian hi a thatuk lo maw? A parah ka riah a sia lo ding. Ka sualnak pawl ngaidam ding in a timlam cia si lo maw? Cun Amah ka duhdawt dingih ka kham dah nawn lo ding.\nCui zaangfahnak cu a dik a si, thildang vek khal in relsiat theih asi. Rinhlelhmi cu mi hrekkhat in sualtuah duh ruangah phuahhlam an hawl vekin daan ih sin an caan tha an hmang. A sinan cuipawl cu telhlohin an um duhloh ruangah a si.\nDaan ihsin miluat kan si ticu a dik, a sinan daan neilomi kan si lo. Cuvekin Paul in 1 Korin 9:21 sungih a rak sim bangin, kannih cu Khrih daan hnuai ih um kan si. Bawi Jesuh daan cu zumtu ih daan le nunnak cu a si.\nKan duhmi hmuahhmuah kan tuah ti khal a dik, a sinan cumi laiih kan duhmi cu a tu thawn cun a dang aw a si. Thianghlim ding cu kan duh. Thleemnak do thei ding le cui thleemnak ihsin tlansuak theiding khal kan duh. Khrih thinlung kim tertheitu thil tuahding tla kan duh. Cuvek pawl tuah lawng in kan nunnak ah kan di a riam ding maw.\nTuini caan ah, Kohhran tinah thianghlim nun ih a nungmi Khristian pawl tampi an um ti khal kan hnong cuanglo. A sinan midang pawl cun an tuahthei ziangah tile Pathian zangfahnak sungah thaten an thum aw.\nA\ntu ah cun a takih a racang dingmi thusuhnak ruahnak kha kan bang thlang ding.\nZumtu pakhat hrangah a famkim mi thianghlimnak ngahding le sual tuah nawnlo\nding ti hi a cang thei pei maw? Cathianghlim in ziangtin a sim?\nA KHAN 9\nKHRISTIAN NUNDAAN THUPI PAWL\nThusuhnak cu, 'Zumtu hrangah nundaan tha cu ziang a si? Ziang tivek thil a tuah dingih, ziang vek thil a tuah lo ding? Hi vekih a tuah ding hi a dik maw dik lo?\nBible in zumtu cun a sinak thawn kaih aw ding in ziang vekin a nung ding ti thu in sim. Cumi cun thusuahnak tampi pawl cu fiangzet in a phi ih hlapi thu ruah a tul lo. Thuthimnak ah, cui thui thwn a kaih aw lo mi tuah tlang ding a thatloh thu in zirh a si (2 Kor. 6:14). Zumtu in zumlotu kha nupi, pasal ah a thit lo ding, zumlotu thawn hna an tuan khawm lo ding, zumlotu thawn Pathian an biak khawm lo ding. Cu mi thu ah thlacam ding a tul lo. A phi cu Pathian thu sungah a um cia zo.\nSikhalsehla Cathianghlim ih zirh daan thawn a kaih aw lo mi Khristian nunnak daan ih a ra cangmi thil tampi a um a si. Bible in thubuai hmuahhmuah kha let thluh sehla kan phurh theilo tiangin thubuai cu a tam tuk ding.\nCuruangah Pathian ih tuahmi cu hitin a si. Nundaan thupi pawl in pek. Cutikah thusuhnak a ra suak mi cu, 'Cuvek ih tuahding cu kan hrangah a tha thluh maw si?' Nundaan ding thupi pawl cu pakhat hnu pakhat kan tuah ding. Hi mi lamzin hmang in tuahsuak a theih lo mi ziang vek thubuai khal ka ruat dah lo. Cumi cu computer sungih ka tuah duhmi kha tuahsuak dingah kan hmeh ding mi hmet ngah lo in a dang a silo mi kan hmeh ngah pang a si ah cun kan duhmi a phi kan ngah theilo thawn a bang aw a si. A hnuai ih thusuhnak hi kan zoh hnik pei.\nNundaan Thupi sungah Pathian Sunlawinak pakhat tal a um maw?\nThu kan suh ringring mi cu, 'Cui sungah siatsuahnak pakhat tal a um maw?' Cu lawng siloin hi tin khal kan sut thotho ding, 'Cumi sungah Pathian sunlawinak pakhat tal a um maw? Dungthluntu Paul in 'Ziang bangtuk thil nan tuah hmanah, nan ei ah siseh, nan in ah siseh, a zaten Pathian sunlawinak hrangah tuah uh' ti ah nundaan ding thupi pawl cu 1 Kor. 10:31 sungah a rak sim. A hminthang mi thuthangtha simtu in Pathian sunlawinak ah thuthangtha a phuang ih, cuvek thotho in a nupi in inn ih pakan pawl kha a rak kholh. Cuinu cun nikhat ah veithum zel Pathian hna a tuan ringring a si.\nZiang tin kimah tihzahnak ih tuah mi hmuahhmuah cu Pathian sunlawinak a si. Khristian sal pawl hna an tuan tikah 'Khrih hnatuan bang in', 'Khrih ih sal bang in,' 'milai hrang men ah tuan lo in, Bawipai hrangah; an tuan asi (Efe. 6:5-7).\nSikhalsehla Pathian sunlawinak a si ter lotu thil tampi an um, cu pawl cu, mibum duhmi, a thiangfai lomi, a dik lomi, a silole a ngaingai a si ti a fiang lomi pawl an si. Hi thil pawl kan tuah hlan ah khukbil ih thla kan cam daan ding cu, 'Bawipa Jesuh, ka tuah ding mi thil hi na hmin sunlawinak ah si hram seh.'\n'Leitlun Daan' in a si maw?\nPiangthar lomi leitlun mi pawlin anmah le ciar in nundaan, thuamawkdaan, aw le zai, thilthiamnak, biaknak, khawruah daan an nei cio. Cu micu thlarau lam hnak in taksa lam a duh sawn ih, Khrih ih thupeekmi hnak in minung siatnak lam a duh sawn.\nZumtu pawl cu leilung ih ta an si lo (Jn. 17:16). Ziangah tile leilung a duh tu cu Pathian ih ral an si (Jeim 4:4; 1 Jn. 2:15).\nMi pakhat a pianthar tikah, leilung thil\npawl cu ziang vek a si ti theihnak kha Thlarau in a pek asi. Cuihnu ah, zaangfahnak in a thang lian vek in,\ncuih theih nak cu a thahiar tertu ah a cang thei a si. Vei khat cu zumtu pakhat\nin an ramih suak mi TV thar kha a cah. A rak phurtu mawtaw a ra thlen tik ah, a\nsang kate in a leng lam a vun zohih a kiangih ca tar (caw ngia) kha a hmu:\n'leilungpi khan a umnak khaan ah kenglut aw.' A tawk ee! Mawtaw mawngtu pa kha\nTV tlunleh saal ding ah a fial ta mai.\nJesuh in Nundaan Tha a rak Tuah maw?\nKhrih in a keneh kan thlun thei nak dingah zohthim ding in tanta a si (I Peter 2:21). Jesuh in ziang a tuah?\nKum tampi liam zo hnuah, Charles Sheldon in \"a kehneh vekin\" ti mi cabu a rak ngan, cui sungah cun Christian pawl in hi thusuhnak cu nitin in ruat dingah an relcat.\nMihrek khat in Jesuh cu siahkhongtu le misual pawl thawn rawl an ei tlang ti ah an rel vivo mai thei (Marka 2:15,16). A dik e, sikhal sehla, cu vekih a tuah tikah a pa, Pathian hnen ah a rinum ringring a si. \"Khrih ih a rak tuah mi zohthim tlak a keneh cu thianghlimnak dingih lamzin pakhat lawng a si vekin kan thlun ding a si\"\n(R. C. Chapman).\nJesuh Ratsal tikah Na Tuah mi Na Hmu Ngam Ding Maw?\nZohman in Jesuh a ratsal nak ding caan an thei lo. Ziangtik caan khal ah a si thei. Dungthluntu Johan in amah a rat tikah ningzahnak a cang thei mi pawl in theih ter a si (I Johan 2:28). Sual sungih ka um lai ah maw, a silole mi kan relsiat laiah, TV kan zoh rero laiah, a tha lo mi ca kan siar laiah, kan taksa duhnak kan thlun laiah in hmu sehla kan ning a zak ding. Jesuh in kan hnenah hitin in sut sehla kan ning a zak ding, \"hitawk ah ziangsaw na ti?\". Cu a silole Piter hnenih thu a suh vekin, \"midang pawl hnakin in duhdawt sawn maw?\" tiah in sut sehla kan ningzak ding.\nKhrih a ratsal nak dingih ruahsan mi cu zumtu pawl ih nunnak ah thianghlimnak an neih ding a duh a si (I Johan 3:3). Sikhal sehla thutak kan kaihnget ding lawng in a tawk lo, cui thutak khal in a tak in in kaihnget ding a si. Duhdawtnak thawn amah a lang ding a hngaktu hmuahhmuah hrangah laksawng a um (II Timote 4:8).\nZiangvek Sinak Cawn a Tul?\nChapter dangah, sinak pahnih ih thu thuk deuh in kan zoh leh ding. a tawi zawng in hi tawk ah kan sim hnik ding. zumtu hmuahhmuah in sinak pahnih an nei sinak hlun le sinak thar a si. Sinak hlun cu a dam thei lo mi sualnak a si ih; sinak thar cu simcawk lo thatnak a si. Hi sinak pawl cu pakhat le pakhat catlo in an do aw rero. Kan neih mi sinak cu nehtu a si.\nKan ni cun kan hmuh mi, kan theih mi le kan tuah mi in, kan fehnak hmun in; kan pawlkom awknak in; ruahnak nun kha in pe tu ihsin kanun ram hi kan cawm aw. Cinghnia kan cawm a si ahcun, tuu ih neh ding cu kan zum thei lo.\nNa Taksa cu Thlarau Thianghlim ih Biakinn a si\nMi pakhat rundam a si tikah, Thlarau Thianghlim in a sungah umnak hmun a la a si (I Korin 6:19). Thum kom ti mi pathum cu taksa hi biakinn a si umnak dingih a thianghlim mi hmun a si. Kan taksa cu a thianghlim ih a sungah a thianghlim mi mi Pakhat a um ti thei in kan nung a si.\nCui thutak ih in hrem sung hmuahhmuah cu a thianghlim lo mi nu le pa um khawmnak, duhhamnak, zuritnak pawl kan neh thei ding asi. Kan mah le kanmah kha khensa nat a suahter tu sii ritnak a simi kuhsii, a tihum mi sii pawl zongsang lo ding in kan kil khawi aw ding. Bawipai ram hrangah, kan taksa cu harhdam tha in le himte ih a umnak dingah harhdamnak hrangih thupi pawl kan thlun sawn ding.\nPathian ih Fale hrangah Umdaan Tlamtling a um maw?\nSiangpahrang ih fa kan si vekin, a sannak bik hmun ih thlen ding hi kan hngakhlap a si (Efe. 5:8b; Kol. 1:10).\nThuanthu pakhat an rel theumi cu (cumicu thuanthu lawng a si mai thei) France ramih siangpahrang Louis XVI ih fapa thu a si. Mi thalo nu pakhat in cui siangpahrang fapa cu tongthalo tong in a siatral ter ding in a zuam tikah siangpahrang fapa cu a kut a tumih a ke napi in a turih hi tin a sim,'Ka tonglo ding, cuvek ih tenum mi tongpawl ka tong lo ding. Siangpahrang dingih hrinmi ka sih si. Cuvek cun ka tong hrimhrim lo ding!'\nMi farah pakhat ciarbek lakih a bual awk rero kan hmuh tikah, kan riah a sia maithei, a sinan mang bang ding a silo. A sinan a ra hmutu bawi ih fapa kha ciarbek lak ih a bual kan hmu a si ah cun kan mang a bang na sa ding. Ramuktu bawi ih fapa cu vek ih a umding cu kan zum lo.\nLeilungthlun minung pawl khalin anmah le mah ziang antuah ti hnak in zumtu pawlih nundaan ziangvek asi ti an ngaihsak sawn. Zumtu pakhat kha a bah tikah, hitin a ti, 'Oh! Khristian nasi hmang ka ti.' An tuah theumi sualnak ah an tlu lala tin an rel lo.\nA sinan cumicu a si thei mi a si. Leitlun\nmi pawl in in thlingtla ringring a si.\nZumtu pawl nundaan ding ah paisa hmannak telseh la\nKan nunnak ah thilhrekkhat pawl cu an tha; a hrek cu an tha deuh; a hrek cu an tha tuk. A thabik cu ziang asi ti kan theih thiam ding a tul.\nA thabik ih raal a si ringring mi cu a tha ti hi a si. Sualnak a siter lo mi thil thlun ah paisa kan hmang mai thei, si khalsehla cui thil pawl cu a thupi lo mi, a laangte a simi, le a tullo mi an si thei. A dang ih sim ah cun, an paisa kha thuthangtha phuan darhnak ah kan hmang thei, cutivekih kan tuah tikah sunglawinak sangka in in rak hmuak a si (Lk. 16:9).\nHi thuin paisa tampi an hman nak in minung parah sual an tuah ding a tumtah mi a silo, a sinan cuvek in paisa an hmannak cu kum khua hrang asimi Pathian ramhrang hnatuannak ah an hmang sawn ding asi.\nCaan thaten kan hmang ding maw?\nPakhat leh cu, kan caan hman daan hi daan ih temtawnnak vek silovin zalen tak ih hmang ding kan si. Kan zaten nitin in nazi 24 ciar kan nei cio ih ziangvek ih hman ding tikhal kan relcat thei. Cui kan caan cu, thatnak hrang le sualnak hrangah a si thei ih a heulak men mi caan tla a si thei.\nHnatuan tu tha kan sivek in, kan caan kha man kan neih ter a tul, cumi cu, caan tha nan neih mi kha fel ten hmang uh ti a si (Efe. 5:16). Cumi ih a duhnak cu kan tuah mi poh ah a tha bik in kan tuah ding. Cumi cu sawmnak pawl kha kan hnawl ding tinak tla a si thei. Pathian thusim ding le pumpaak thlacam nak ah kan caan tha kan hmang ding. Cu hnuah sungkua khawm awknak le midang pawl thawn pumkhawm nak ah caan kan hmang ding.\nHi vekih rinum zetih kan tuahnak in Pathian ram a kausin ding asi.\nNa Nundaan in Midang tlunah ziangtin Hna a tuan?\nKan nunnak ah amah te ih a racang mi a tha le a sia timi thil tampi an um a si. Cu pawl cu ruahdaan dang hi a si. Khristian cun cu pawl cu tuah sian a si. An mah le anmah cu a sual an si lo.\nA sinan an unau dangpawl an soisel a si ah cun cuithil pawl cu a diklo ah a cang ding. Paul in Rom 14 sungih a ngan mi kha cing ringring uh:\nna unau sualnak ih a tluk rilh lonak ding khua na ruat cia sawn pei (v. 13b).\npakhat khat na ei ruangah na unau thinlung na nat ter a si ahcun cumicu duhdawtnak ih a langter mi tuahnak a sinawn lo. Rawl na ei mi in Khrih thisen ih tlen mi mi pakhat kha siatsuahnak tong ter hlah (v. 15). Rawl ruangah Pathain ih a tuah cia mi kha siatsuah hlah uh (v. 20a).\n1 Kor. 8:9-13 sungih a sim lehmi cu: sikhalsehla ralring uh: mi luat nan sinak kha zumnak lam ih a derdai mi pawl sualnak sung ih an bahnak ah cangter hlah uh. Thuthimnak ah 'ka thei ko,' a titu nanmah milem biaknak hmunih rawl nan ei kha thinlung a derdai hrih mi pakhat in a lo hmu a si ahcun cupa cu milem biaknak sa le rawl eiding a poilo tiah a forhtu ah a cang ding a si lo maw? Cutin 'ka thei ko', na ti ruangah cuih zumnak ih a derdai hrih mi, Khrih ih a nunnak a pek san mi na unau kha a hloral ding a si!\nCuticun an thinlung derdai mi nan siat ter ruangah le Khristian unau parih nan sual ruangah Khrih parah sualnak nan tuah a si.\nCuti a si hrangah sa le rawl ka ei mi in ka unau a sualter a si ahcun ziangtik hmanah ka ei nawn lo ding; ka unau sualnak sungih a tlak ding cu ka siang lo.\nPaul in 'ziang hmuahhmuah kan thuah thei ko,' sikhalsehla 'ziang hmuahhmuah hi a tha theh lo' (1 Kor. 10:23b) ti ih a sim tikah, kan tuah mi thil hi midang hrang ah a tha thluh lo bang in kanmai hrangah khal a tha lo.\nMidang hrangih kan tuahding mi pawlcu midang hrangah a thabik in kan nung ding, cumicu, thlarau lamih kan thansoternak a si. Midang pawl tluksiat ter dingih kan duhhrilnak cu kanmai hrang ah khal a san um lomi a si.\nW.E. Vine\nCuruangah Khristian mi cun voksa maw ngasa maw a ei thei ko ih sabit ti tla a in thei ko nan, Bawipai lamah a unau pawl sual sungih a tlakter lo ding kha a ralring sawn ding.\nCharles Haddon Spurgeon cu kuak pham a si ti kha kan thei cio ding. A ni in cu Kohhran hrangah Pathian ih laksawng tumbik pakhat a si nan, a nihcun cui kuakfawh a zongsang zo. Ni khat cu calungpi parih an tar mi a hmu, 'Spurgeon in kuak a fawh ruangah kuakfawp ve aw.' Cumi a hmuhin a kuakfawh a bang ro ri.\nRinhleh a um maw?\n'Ziangkhal zumnak um loin tuah cu sual a si' (Rom. 14:23). Ruah daan bangawk lonak thu kan rel rero lai a si, cumi cu thilsual a silo mi thil pawl an si. Thil pakhat a diklo ti ka thei ih, ka feh in ka tuah thotho a si le ka sual tinak a si. Cumi cu a dang Khristian hrangah a diklo si lo hman sehla; cupa cun dikfel zet in a tuah ding a si. Ka thinlung ah tha lo tin ka ringhlel ih zumnak in le upadi thawn a kaihaw mi rinnak thawn ka tuah thei lo; a sinan cumi ka tuah tikah ka sual a si.\nCaan khatkhat ah puansawp tu in puan a sawp mi kha a fai maw failo ti a theih lo tikah, a ra cang mi cu, 'Na rinhleh a sile, a failo a si.' Ruahnak bang aw lo pawl remter dingah cun 'Na rinhleh a sile, na tuah dingmi cu a diklo a si.'\nA Tha lomi thil a um maw?\n1 Thesalon 5:22 sung kan siar tikah, 'A thalo mi hmuahhmuah cu hrial uh' ti kan hmu. A thalo hmuahhmuah ihsin hrial uh tin Bible thar tete pawl in in sim, sikhalsehla Bible hlun in cun Bible thawn a kaihlo mi le tuahding tul mipawl in sim. A thit aw hrihlo mi fala le tlangval kha khaw leng ah an lengtlang ih an thinlung cu a thianghlim mai thei, a sinan rinhleh ding an um thotho. Sunday school saya pakhat cu a daai (coke) mi in dingin dawr (bar) ah a feh thei, a sinan a mah cu cutawkah a rat tikah a tlawngta pawl hrangah cun cutawk ih feh ding a har mai thei.\nThilrit a um maw?\nSualnak le thilrit timi hi a bang aw lo. Sualnak cu a diklo ringring; cuaitahnak kha a diklo a silo mai thei a sinan cumicu mi kham tu a si. ' In temtawn tu kan sualnak thilrit cu tlansan tahratin kan hmai ih a um mi tlan zuamnak ah teimak suah in tlan uh si' (Heb. 12:1).\nOlympic tlan zuam awknak ah, thlun tengteng ding mi daan pawl a um a si; an thlun lo a si le, tlan zuam awknak in hnon an si. Tlan zuamnak ih a tel tupa kha pawng hnih a ritmi thuamhnaw hruh lo dingih kham dingah daan ah a um lo. Cui thuamhnaw cu a hruh thei ko nan tlan zuam nak ah a neh lo ding.\nPaul in ca a ngan tikah thilrit timi hi a ruat theu, 'ziang hmuahhmuah kan tuah thei ko, a sinan ziang hmuahhmuah hi bawmtu an si theh lo' (1 Kor. 6:12a; 10:33a). Cui pawlcu Khrih lamih kan than sonak ding ah ziang hman an si lo. Cui pawl cu an sual thluhlo a sinan a tha hnem lo mi an si.\nKhristian pawl tlan zuamawknak ah an thilrit cu ziang asi? Thlarau tel lo ih rualawknak, caan hman lak nak, mai duhduh mi a luan ih tuahnak, lehnak lawnglawng ah caan hman theh nak, thleidan thiam lonak le TV zoh luan tuknak hi thil hmuahhmuah hi zumtu pawl nehnak co ih laksawng an ngahnak ding kham thei tu cu an si. A ngaingai ah cun, ziang tin kim tuahnak ah a hleifuan ih caan hman nak in thilrit a thlen ter thei.\nSal canter nak a si maw?\nUpadi thawn a kaih mi thil tampi a um a sinan cumi cu zongsang theih mi an si ah cun tuah hrimhrim lo ding a si. Paul in, 'Ziang hmuahhmuah tuah a thiang ko, ka tive ding; sikhalsehla ziang hman ih sal ah ka pe aw duh lo ding' (1 Kor. 6:12b) a ti. Anmah ah a dik lo si lo in mi in an kuthnuai ah sal vekih in uk ahcun a dik lo a si thei. Paul in amah le amah kha rawl thalo le zu pawl ei le in dingin a kham aw a si. Kannih khal cumi tlunah rit thei mi sii, le duhhamnak le TV zohduh tuk nak pawl khal kan tuah lo ding.\nKhrih ih Hmuhnakah Ziangvekin in a Lang Ding?\nMi hrekkhat in hitin an zum, Christian nundaan ih saan nak ding tha bik cu khrih ih mithmuh ah ziangvekin a lang ding ti hi a si. A lung a kim ding maw? Kan kiangah amah um dingah kan hnaihnok ter maw?\nZiang tik lai khalah kan kiangah a um ringring a si. Thlarau lamih mi upa ih sim vekin, \"Oh, a nih cun ka tuah mi hmuahhmuah a hmu, ka rel mi hmuahhmuah a thei, ka Bawipa cu ka hnenah a um ringring\".\nA thianghlim mi Rundamtu cu ziangtik lai khalah kan rualpi tha a si ti thei ringring uhla kan nunnak ah thianghlimnak in khualuah seh.\nCumicu, kan thinlung ih thurelcat nakah lam in hruai tu dingah Pathian ih in pek mi daan a si. Cui pawl cu kan theih vekin, kan cingkeng dingih, kan tuah ding, amai thinlung tongih a lungkim ter thei tu ding thil kan tuah dingih cumi cu thianghlimnak lamzin ah in hruai tu ding a si.\nVansiatnak ah mi tam sawn cun kan nunnak\nah thiltha lo kan tong theu. Nehnak le sunnak karlak ah kan um. Kan duh mi cu\nsual ih thiltithei nak sung ihsin luat ding hi a si. Thangphawknak khal kan\nduh. Cumi pawl hmu thei dingah lamzin a um.\nA KHAN 10\nDINGNAK LAMZIN ZAWH UH SI\nThu dik ti mi tam pi an um, cumi pawl cu sual ih thiltithei nak sungin kan luat thei nak dingah in bawm thei tu ding pawl an si. Cu pawl cu kan zoh tlang hnik pei.\nSinak Pahnih\nKhristian hmuahhmuah in sinak pahnih an nei ti cu kanthei cio ko ding (Rom. 7:14-25). A pakhat nak cu a suah ihsin a tel cih mi a hlun, sual, a siatral mi sinak a si. A dang pakhat cu a pian thar caan ih a ngah mi a thar, a thianghlim, Pathian thawn a pehaw mi sinak a si. Cu mi pawl cu Adam sinak le Khrih sinak tin kan ti thei. Khristian pakhat in hitin a ti, 'Sualnak cu ka thinlung ih sin lak hlo asi zo, a sinan sual hrampi cu ka ruh thlik sungah a um lai thotho.'\nSinak hlun cu a sia thluh a si. Paul ih tonmi vekin kan nih khal kan si thotho; a simmi cu, 'Minung ka sinak taktak sungah hin zianghman thatnak a um lo ti cu ka thei' (Rom 7:18a). Curuangah kan sinak hlunah thil tha zianghman kan hawl dah lo dingih kan hmuh lo tik khalah kan mangbang lo pei. Sinak hlunnak cu a sia thluh ti lawng hman silo in tha sal thei lo tiangin a sia a si. Thianghlim nun ih kan nun can hnakin caan sau pi kan nun hnu khalah a tha sawn thei cuang lo. A ngaingai ahcun, Pathian cun nunhlun cu a ngaihsak nawn lo. Sinak hlun cu Calvary tlang thinglamtah parah a hnong zo ih, kan nih khal cui nunhlun ah thi in nunthar ih nung dingah in duh.\nPaul in sinak hlun cu mithi ruang thawn a rak tahthim. (mithi ruang cu a rop ih a thu mi a si). Cu mi cun a fehnak tinkim ah a thlunih nasa zet in a tap ter, \"O, thinnuam lo mi ka va si so! Thihnak lamih I khortu hi taksa pum ihsin zoso in run suak thei ding?\".\nSinak thar cu Khrih ih nun a si ruangah a tha thluh ih thiltha um sun a si. Cumi cu a thianghlim mi, a tha mi, a ding mi, a duh um mi le a dik mi a si. Cumi ih a ruahnak pawl, a duhnak pawl, a tuannak pawl le a tuahnak pawl hmuahhmuah cu Khrih bang an si.\nCui sinak pahnih cu catloih an do awk ringring hi mangbang ding a si lo. (Lungrual tak ih an um khawm ding a har a si lo maw?). hi doawk nak cu pianthar can in a thok. Zumtu thar in a rak ton dah lo mi sunglam buainak a tong. A sinak hlun cun tlusal dingin a rak tuah, asinan a sinak thar cun thianghlimnak ah thang so sinsin dingin a rak bawm. Doawk nak cu a nasa ngaingai ih rundam a sinak kha ringhlel dingah thlemnak a tong rero. Asinan a ringhlel lo ding. A ngaingai ahcun, cui doawknak a ton mi cu rundam a si ti theih nak a si. Sinak pahnih nei lo bang sehla cui doawknak cu a tong lo ding.\nSinak pahnih ih doawknak cu Rebekah ih tonmi thawn an tahthim, a pumsung ih faphir an doawk rero a theih tikah \"ziang ruangah hi ti vek ka tong?\" tiin a tap. Rebekah pumsungih a cang mi vekin Pathian fa ngaingai a si ih amah thawn fehkhawm a duh tu pawl ih thinlung ah a cang ve a si:\nThlarau ih umpinak kan theih tikah, in heektu a um ti kan thei thei. Christian thangthar pakhar in ziangruang ah hi ti vek ka tong?\" tiin a tap. Taksa lam a si mi a upa sawn in a zawh mi lamzin a duh. Thlaraulam a si mi anau ta sawn cu thinlung dai ziar mi a si ih, mi neh thei lo ding a bang. Asinan kannih khal, Rebekah ih fale vekin, a upa sawn in anau a rian ding. Pathian in Thlaraulam ih a ra mi hmuahhmuah cu thlawsuah pe ding in thu a tiam, asinan taksa lam ih a ra mi cu a pe dah lo ding.\nBarnhouse\nKan pianthar caan ihsin a tan mi doawknak cu kan nunsung hmuahhmuah in a um vivo. Cui doawknak cu thihnak le thianglawrnak siar lo doawknak dang a um lo. Asinan thuthangtha ti mi cu Runtu Bawi kan hmuh ih kan sinak hlun ihsin kan luat thei nak ding a si ih amah kan hmuh tikah Amah vek kan si ding.\nPathian ih fa le in hi doawknak an tong a si ti hi fiangte ih kan theih ding a thupi ngaingai. Paul in in theih tersal mi cu sualforh hniksaknak nan ton mi pawl hi miding hnen khalah a thleng theu mi sualforhnak a si(I Korin 10:13). Thangthar mino pawl cu an duhhiarnak thawn an buai rero ih upa pawl, thusimtu pawl a silole mission pawl in cui mino pawl cu thimlakin le thlemnak nasazet sung ihsin luat ter thei dingah an zuam. Asinan zianghman a si lo! Rebekah hman a pum sungah naute pahnih an do aw rero (Seemtirnak 25:22,23), curuangah zumtu pawl khal an sungah sinak pahnih an do aw rero asi.\nSinak thar in a thianghlim mi le a fai mi a duh laiah, sinak hlun cun a thianghlim lo mi hmuahhmuah a rak duh. Cui pawl cu Noah in a lawng ihsin a thlah mi tlangak le thuro vek an si. A thianghlim lo mi tlangak cu sathu le rawl bal pawl hawl in a ei rero. Asinan thuro cu hmun thiang le ei ding tha a hmuh in lawngah a ra kir sal (Seemtirnak 8:6-12). Curuangah sinak hlun in Hollywood hiarnak le TV sungih thilthalo tuah ding a duh. A sinan sinak thar cun duhnungza Pathian thu a duh a si. A thupi mi pakhat cu kan cawmthat mi sinak cu nehtu a sinak a si. Mi pakhat pa cu a uico pahnih kha an sual aw ringring. A rual pa in 'khui mitu in so neh?' tin a suh tikah, hitin a let, 'Neh seh ka ti mi in a neh.' Sinak pahnih khal hivek in a si. 'Neh seh' kantimi in a neh a si. Hi thu hi uk-aw vate (cuckoo) thawn khal an tahthim. Cui vate cu a tii pakhat kha a dang vate cu ah a hong ret (tii) ih vate dang cun cui uk-aw vate tii cu a keuh ter. Vate pinu in rawl a va hawl ih a ra tlun tikah, vate fate pawl an kaa an angih an rak hngak ringring kha a hmu. Ziang tin kim hi rawl a ngah tu vate parah a thum aw a si\nSualnak a tuahtu cu sinak hlun a si\nSinak hlun ih kan sualnak pawl kha kan ngaithiam hrimhrim lo ding. Cumicu tuannak nei lo mi sual puhnak vek a si. Pathian in minung ih sinak si lovin, a tuanvo sawn kha a pom a si. Tlancakzet pai thu khan an thei zo men ding, thuthentu pa hmaiah hitin a sim, 'Upat tlak mi thu neitu, a tlan rero tu cu ka sinak hlun asi.' Thuthentu pa cun hitin a sawn, 'Na sinak hlun cu a thlan rero hmanah pound 50 ka lo cawh dingih, na sinak thar cu thudik hmai ih a fehthei ruangah pound 50 ka lo cawh ding.' Sinak hlun kan bum rero hi kan fehsuak nak ding lamzin a si.\nSualnak ih Tuahnak v. Sualnak ih Hnatuannak\nA dang thudik a simi kan theih ding mi cu sual ih hnatuannak ih pekawk ti le sual ih uknak timi hi a bang aw lo a si. Khristian hmuahhmuah cu an nunnak ah sual in ukthluh lo hman sehla sual ih hnatuannak ah an pe aw a si. Sual neilo a silo, a sinan sualnak malte a tuah.\nJohn in a cakuat pakhat nakah, zumtu pawlin sual an tuah thu fiangte in a sim. A simmi cu sualnak kan nei lo kan ti ahcun kanmah le kanmah kan bum aw ih Pathian hmai ah thuphan per ah kan can ter a si (I Johan 1:8-10). Asinan hitin a sim leh: \"khrih sungih a um tu poh cun sualnak a tuah lo. cule sualnak a tuah ringring tu cu Khrih a hmu dah lo mi le a thei dah lo mi an si. Zokhal sualnak a tuah ringring tu cu satan ih ta a si, ziangah tile satan cu a hramthok ihsin sualnak a tuahtu asi. Zokhal Pathain fa a si mi cun sualnak a tuah ringring lo, ziangah tile Pathian nunzia a sungah a um. Cule Pathain cu a Pa a si ruangah sualnak cu a tuah ringring thei lo (I Jn. 3:6,8a,9). A ngaingai ahcun, Johan in a hramthok ihsin sualnak a tuahtu satan pa cu sual tuah ding ih forhfialtu a si thu a sim a si (3:8); cumi cu amai ton mi a si. Asinan zumtu pawl cu satan ta an si lo, an nunnak cu sual in a uk lo.\nThusuh nak hitin a ra suak, \"sual sinak cu sual tuahnak ah ziangtik caan ah a cang?\". Bible in hi thusuhnak a letlo. Ral let bang sehla, a tawp nak tiang sual tuah sian kan si ding. Curuangah a daiziar mi Pathian in sual a si mi hmuahhmuah do ding in ralrin nak in pe a si.\nSual Nei Lo ti hi a si Thei Ding Maw?\nChristian pakhat cu thianghlimnak a ngah ih, sualnak a nei thei nawn lo tiih a zumtu mi hrekkhat an um. Cui pawl cu thlarau thianghlim ih a sim fiang tiang an buai rero, pianthar hnuah, sual sinak cu siatbal theh a si. Cumi ih si thokin sual an tuah nawn lo.\nHi vek ih a ring tu pawl cu sual ti mi hi ziang a siti an thei thiam hrih lo. Cucu Pathian ih sunloihnak co ban lo dingih kan tuahnak, ruahnak le kan tong mi pawl an si (Rom 3:23). \"Zokhal a sualtu cu Pathian ih daan a buar a si, ziangah tile sual ti mi cu daan buar khi a si\" (I Jn. 3:4). Thil tha a tuah ding mi thei cingih a tuah lo tu cu misual a si (Jeim 4:17). Ziangkhal zumnak um loih tuah cu sual a si (Rom 14:23). \"Sualnak in zumtu ih a tha bik ih a tuah mi a bal ter. A sualsirnak a hnaihnok. A mit ah hnawm bal a um ih a zumnak a ring lo.\" Thlarau lamih mi thianghlim pakhat ih sim mi cu a sualsirnak kha Khrih ih thisen in tlengfai a tul a si a ti. a dang pakhat cu, a tuah mi thil poh cu sualih hnawihnih mi a si ti ih a ti tu a si zia hitin a ngan:\nA thianghlim bik caan ka hmang\nKhuk bilih thlacamnak in,\nA tha bik ih kan ruah mi caan pawl cu\nKan thangthat nak hla in in lungawi ter,\nNang, ka thinlung hmuah a hmu tu,\nHi pawl tlunah ngaidam hram aw.\n\"Christian diktak cu a thiltitheinak hlo ter tu a si lo, asinan a ruahnak le a duhnak a hlo ter a si.\" A tu ahcun sual cu a hua. Sual a tuah tikah a ning a zak, ih thianghlim lonak cu a satbal theh a si.\nAsinan mi pakhat khat in thu an sut theu. \"Christian pakhat sual neilo si thei lo sehla, ziangruangah I Johan 2:1 ah hitin a sim, 'ka fa le tla, sual nan tuah lonak dingah hi ca hi nan hnenah ka ngan a si'.\" A phi cu Pathian ih sinak a famkim ringring a si. A thianghlim mi Pathian cun sual a si mi hmuahhmuah a ngaidam thei lo. A sim khal a sim thei lo, tahthimnak ah, \"sualnak cu a mal thei tawp ih mal ter ding\". hi mi in sual ti mi le Pathian in sual a tuah thei lo thu a tar lang a si. Curuangah Pathian cu a minung pawl hrang ah a sinak a famkim a si. Asinan rin lo piah an sunnak ding a tuah. I Johan 2:1ah, a sim thotho mi cu, \"sikhal sehla pakhat khat in sualnak nan tuah a si ahcun a ding mi Jesuh Krih, kan ai awh in Pa Pathian hnen ah thu in sim sak thei kan nei\". A hlan ih chapter ah, Christian pawlin sual an tuah thu a rak sim zo. Hminsin ding mi cu:\nSualnak kan nei lo kan ti ahcun kanmah le kanmah kan bum aw ih kan sungah thutak a um lo (I Johan 1:8). Sualnak kan tuah lo kan ti ahcun Pathian hmai ah thuphan perah kan can ter hi a thu kan sungah a um lo a si (1:10).\nZumtu pakhat cu sualneilo a si thei tiih sim thei ding in Bible bungcang tam pi a um. A pakhat nakah, Rom 6:2 ih sim mi cu zumtu cu sualnakah a thi zo. Hi mi in a sinak a lang ter. Pathian in khrih thawn an thi tlang zo tin a hmu. Kan nunhlun cu krih thawn thinglamtah parah khen bet a si zo. Asinan v.11 ah, Paul ih sim mi cu sualnak ahcun mithi kan si tin kan ruat aw ding, cumicu nitin kan tuah ding a si. V.12 in sualnak kan neih lo thu a sim duh nak si sehla, v.11 ih sim mi cu a tul lo ah a cang ding.\nA dang bungcang pathum in zumtu cu sualnak ihsin luatter mi an si zo thu an sim (Rom 6:7,18,22). Hi bungcang hmuahhmuah ah , ca ngan tu in sal le bawi ih thu tahthimnak thu a hmang. Rundam kan si hlan cu sualnakih sal kan si. Krih ih thihnak in, bawi si ding in sual ah kan thi zo. Sual ih huham ihsin luatter kan si zo ih dingnak le Pathian ih sal ah kan cang zo.\nCuhnuah, Thukamthar sungah famkim, famkim zo, le famkim mi ti a hman nak Bible cang tam pi a um, cumi in sual nei lo thu an sim (Matthai 5:48; Phi. 3:12; phil. 3:15 AV; II Timote 3:16,17 AV; Hebru 6:1; 9:9: 10:14; 13:20,21 AV; Jeim 3:2b; Thuphuan 3:1,2).\nA tlang pi thu in famkim timi tongfang ih a san cu a kim, a thanglian a silole puitling ti a si. Leitlun ih a nung lai mi Christian pawl thawn kan thim tikah, sualneilo ti mi hi a duhnak a si hrimhrimlo. Heb. 9:9 ah, thinlung famkimnak a khihhmuh, Heb. 10:14 ah, Pathian hmaiah mi famkim sinak a lang ter.\nSualnak nei lo mi famkim ti simnak a dang bungcang pakhat cu I Thessalon 5:23 a si. Hitawkah Paul ih thalcamnak cu, \"Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlim ter sehla, kan Bawi Jesuh Krih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak neilo ah lo tuah hram she\" ti a si.\nCuhnuah, Johan ih cakuat pakhat nak ah khal cui thu pawl a um (3:6,9; 5:18). Kan sim zo bangtukin, hi Bible cang pawl in kan tuah theu mi um daan thu an sim. A tongfang hman mi pawl cu 'ringring' ti a si. Zokhal Pathian fa a si mi cun sualnal a tuah ringring lo. sualnak ah a nung lo. sualnak in a nunnak a siatsuah thei lo.\nAsi\nle sualnak neilo mi famkim ti zirhnak hi a poimawh maw? Pathian thu thawn a\nkaih aw lo mi zirhnak (doctrine) hmuahhmuah cu a poimawh a si. Sualnak nei lo\nmi famkim mi si ding ih a zuamtu, a taima zet mi le zumtu ngaingai a dik mi\ntheihnak in a tawp ter, cun, buainak tampi ah, thinsiatnak le thintawinak pawl\nan tuar thei. H. A. Ironside in a cabu ngan mi Thianghlimnak, a Dik le a Sual,\ntimi ah amah te ih thianghlim a rak tum thu, a thinlung kekkuai nak thu, le\nChristian thainghlimnak ti mi zirhnak ih a luh tikah a nunnak ah a ra um mi\ndaihnak thu a sim.\nKa Bawm Thei Lo Sual Nak Ka Tuah\nSualnak ka tuah ding tiah kan ti dah lo ding. Bible in khal a sim dah lo ih a dik khal a dik lo. sualnak ka tuah ding kan ti tikah, kan sim (rel) a si, cumicu, thlarau thianghlim cu thlemnak do thei dingah cahnakin pe thei lo ti a si. Asinan in pe thei. Buainak cu Amah thawn a si lo, kanmah le kanmah a si. Thlarau ih cahnak kan hnon tikah kan sual a si. Kan tum tikah khal kan sual thotho tinak a si.\nSualnak ka tuah ding ti cu, Christian sinak a hnong a si, sualnak cu zumtu tlunah uk tu bawi si nawn hlah seh (Rom 6:14); sualnak ka nei lo a ti tu cu amah le amah a bum aw a si (I Johan 1:8); Krih Jesuh thawn pehzomnak thawngin nunnak in pe tu Thlarau daan in sualnak le thihnak daan sung ihsin in luatter zo (Rom 8:2). Nehnak in petu Pathian hnenah ka lungawi!\nPehzomawknak le Pawlkom awknak\nChristian pakhat a sual tikah, a rundam nak a hlo lo asinan a rundamnak ih lungawinak a hlo a si. Pathian sungkua ih pawlkom nak a cat asinan Pathain thawn pehzomnak cu a cat lo. Hrinthar sinak in Pathian fa ah a cang, ih zianghman in a then thei lo. Asinan a sual tikah, Pathian thawn an pawlkomnak a cat a si, ziangah tile \"Pathian cu tleunak a siih a sungah thimnak zianghman a um lo\" (I Johan 1:5). Kan sualnak kan phuan hlan lo le kan hlonhlo hlan lo cu Pathain thawn sungkua kan sinak a cat lai a si (I Johan 1:9; Thufim 28:13).\nNeh Thei lo mi Sual a Um Maw?\nZumtu\nin a theih ding mi cu sualforhnak ihsin luat thei nak a um ti a si (I Korin\n10:13). Kan zaten sualnak a silole sualnak pawl in in temhrawn a si, a hrek cu\nin kaihrem dingah kan sawm lo piin an ra; a hrekkhat leh cu in dirtla tu ding\ndaan an si. Kan duh mi kan ngah thei lo le kan duh vekih kan um thei lo tikah\nziangtlukin kan thin a bang theu! Thudik cu Pathian thu le Pathian hrangah thil\nharsa zianghman a um lo ti a lang ter tu minung ih kan ton mi pawl an si,\nPathian thiltitheinak hnakih tum sawn mi sualnak hrimhrim a um lo.\nTuahnak si lo a Mah teUm\nSualih thiltitheinak sung ihsin voikhat tuahnak ih rundam nak in pe thei mi thil dang an um lo ti hi kan theih ding ah a poi mawh. Vansiat thlak tak in hi thu hi tuni tiang kohhran tin in an el. Thusim tu pawl mi pi pawl hnenah thianghlimnak hi a tawizawng in an sim theu. \"A sangbik, thianghlim kawhnak\"(Altar call) ah, thusimtu pawl in mipi pawl kha thlarau ih khahnak, tipilnak, a silole nehnak nun an ngah nak ding ah a hmaiah rasuak ding in thu an sim. Mipi pawl in, cu vekih zirhnak in mithianghlim bik siding ah a thlen ter thei a si tiih an ruah ah cun bumnak an tong a si.\nLuatternak timi cu a tu le a tu ih a cang mi a si - asinan hmakhatte in tuah mi a si lo. Thu tiam mi cu, ' Hnangamzet ih khaw sa mi si hram seh' (Daanpeksalnak 33:25). 'Thlarau in khat uh' (Efe. 5:18) tiih kan sim tikah, a cafang ih duhnak cu, 'Thlarau in khat caamcin uh' ti a si. Tukforh nak a tlen tik ah neh thei nak aamahkhan kan neih thei nak ding ah a si sawn.\nSual Tuah Duhnak\nZumtu hrekkhat pawl cu sual an tuah duhnak ruangah a tul lo mi khawruah har nak an tuar (Heb. 10:26-27). Sualnak an tuah tikah an duhnak a tel a si, curuangah sual an tuah duhnak ah an sual ih Pathian thu thennak le Pathian a dodaltu pawl a kaangfai theh tu ding tihnung za meisa kha tih thluahthlo in an hngak ding a si. A sinan cumicu a dik thluh lo. Sual tuahnak le sual tuah duhnak kha a bang awlo a si ti kan theih ding a tul (Heb. 10). Sual tuah duhnak cu zianghman ih siar lo ti a si. Cumicu v. 29 ih, Pathian Fapa ziangih a siar lotu le sualnak ihsin mi a thiangfai tertu Pathian thukamnak thisen zianghman ih a siar lotu, le lainatnak a neitu Thlarau a nautat kha asi. Zumtu dik cun cuvek in a tuah dah lo ding! A ngaingai ah cun hi sualnak a tuah pang ding ti a phang tu cu sualnak a tuah lo tinak a si. Khristian zumnak hnongtu pawl cu thu a ruat saal dahlo mi mithinlunghak le porh aw hmang pawl an si. Pathian an tihzah loih a hremnak khal an tih lo.\nNeh dingah Bawm tul a umlo\nThil pakhatkhat kan tlansan hlan ah kan theih ding cu, thianghlimnak hrang ih in bawm thei lotu tuahnak le tuannak pawl a um ti kanmah le kanmah kan theih sal thei nak ding in in bawm theitu thil a um a si. Biaknak lamih mah le mah hrem awknak in mi a bawm thei lo. Kolose 2:23 sungah Paul ih sim mi cu, 'vancungmi nan biak pei tiih an hnek awknak le mi hmuhnak lawngah tangdor cuang vekin an umnak ah le anmai taksa lala an hrem awknak ah cun hi daan terek pawl cu mifim daan a bang ngai men ding. Sikhalsehla taksa hiarnak neh thei nak taktak ah cun zianghman thathnemnak an neilo.' Phungki sinak (monasticism) in mi a bawm thei lo. Mi pakhat cu phungki cang in leitlun dan ihsin amah le amah a then aw mai thei, a sinan a sinak diktak ihsin amah le amah a then aw thei lo a si. Mah le mah thu ruat aw sal nak (introspection) in mi a bawm thei lo. Mah le mah ah nehnak a um lo; mah le mah ih hnatuannak cu lawng sungih fungzum hlon thawn a bang aw a si. Dai teih umnak (passivity) hi a phi a silo. Thinghlimnak cu zianghman tuahlo ih um men ih a hngaktu tlun ah a ra menmen lo. Thleemnak ih hnatuannak theihnak khal in a ralo. Thleemnak thu kan ruah deuhdeuh le kan tong deuhdeuh a bang. Neta bikah, nehnak cu beidonnak in a ralo. Cumicu sunnak a siih Pathian ah beidong mi Khristian pawl a hmang lo.\nKan\ntheihding thil tampi a um. Kan tuah ding mi hi a tu ah a tak in kan tuah thlang pei uh.\nA KHAN 11\nNEHNAK LAMZIN THLARAU THAWN KHAT DING\nPathian\nlawngin in thianter thei, sikhal sehla kan mai tuannak tello in a tuah cuang\nlo. Khristian nun khawsaknak tam tak lak ah hin a kopaw mi Pathian a sinak le\nminung a sinak hmu duh mi an um. Pathian in thazaang cahnak in pe, a si nan cui\ncahnak cu kan hrangah kan hman a tul. Hi hi cu kan taksa hiarnak lam hrang ah tuah\nlo in Thlarau lam ih kan feh theinak hrangah lam zin pakhat a si. A si le Thlarau thawn khat ti mi ih duhnak\ncu ziang a si? Hihi\nneemtak le thuthup tak a bang. Cun thusimtu le missionary pawl hrangih ret hlei ce mi tla a bang. A si lo!\nHi hi Pathian mi pawl hmuahhmuah hrangih fial mi le thil pakhat khat hrang khal\na si lo ih zumtu pakhat khat hrangah khal a si thei lo. Kan fiang thei nak\ndingah Thlarau thawn thawn khat ti mi kan zoh tlang pei uh.\nSualnak Tamter hlah\nKan mah le mah thianfai aw ternak ding hrangah kan nunnak ah kan sual a si tiih kan theih le veten kan sualnak cu kan phuang pei ih, kan tlansan ding a si (Thufim 28:13; 1 Jn. 1:9). Sual hmuahhmuah cu Amah do tu a si bangtuk in sual hmuahhmuah cu Pathian hnen ah kan phuang a tul. Minung pawl an sual a si ah cun ngaidam an dil a tul. Sual phuannak dik cu:\nA Tuah Hngal ding: - Ni cem tiang le zarh cem tiang hngah ding a tha lo.\nA Thupi lo: - Tihlah, 'thilsual pakhat khat ka tuah a si ah cun ' lohle 'Ih ngaidam le ka lo ngaidam ding.' 'Thilsual pakhat khat ka tuah a si ah cun, lo ngaihdam ding ka duh' ti'n nunau tong bang in tong hlah.\nZa Ten: - Mi pakhat in hridai saupi pakhat a fir tin a phuang, a si nan cui hridai khat lam zimah khan rang an khit a si ti ih sim ding cu a hnong.\nCip Ciar tak in: - A si bang in sim aw. Mikei kha a mai hmin vek in ko mai aw zurit hmang ti hnak in fimkhurlo, rukru ti hnak in thilsaan. Peter in 'Mi famkim lo ka si,' a ti lo, a si nan, 'Bawipa, sual ih khat mi ka si' a ti.\nSual Hnong ding in Thancahnak ih Fehpi: - Hi mihi phuannak a si lo: 'Bartlett peerthei rah (pears) bawmpi khat ka ruk, a si nan bawmhnih ruk a tha sawn. Tu zaanah a dang bawm khat ka hong ru sal ding.'\nThinlung Taktak in: - 'Ka thleh. Ka sual a si. I ngaidam aw' ti mai aw.\nKan sualnak pawl thaten kan phuan tikah, ngaidam kan si zo tihi Pathian Thuthinghlim thiltitheinak thawng in kan theithei. Kan sual kan phuan ah cun Pathian in ngaidam ding in in tiamkam zo ih, Amah cu a tiamkam mi ah a dik. Zumnak ruangah ngaidamnak kan co thei.\nA si nan thenkhat in, 'Ngaidam ka si ti ka thei aw lo' tin an rel thei. A si thei lo nan, na theih awk khal ah, theih awk loh khal ah ngaidam na si zo. A thlengaw thei mi ruahnak pawl ih sin rundamnak theifiangnak hi a ra thei lo, a sin an thlengaw theilo ti mi hi Pathian thu ih sin a ra a si.\nThenkhat in hitin an sim thei, 'Pathian in in ngaidam zo ti ka thei nan keimah le keimah ka ngaidam aw thei lo.' Hi bang tuahnak hi cu a tul lo mi a si ih mah le mah hrem aw vek a si. Pathian in in ngaidam zo a si ah cun, a thu cu a thleng aw dah lo. Ziang ruangah sualnak sungah na um lai ding?\nPathian in in ngaidam le, a ciingkeng nawn lo ti hi a dik a si (Heb. 10:17). Pathian hi ciinkennak thinlung a thalo tinak a si lo ih, kan hrangah hi sualnak pawl hi a ra thiansak nawn lo ding tinak a si. Thu hnaihnok a um le an theihhngilh thei tuk a si. Thinlung kekkuai khop ih a sir aw mi pakhat sualnak sungah a bual sal tikah hi tin thla a cam, 'Maw Bawipa, ka sual ka phuang. Hi hi ka tuah sal leh a si.' Bawipa in hi tin a sawn, 'Ziang tin na tuah sal lala?' a ti. Hi bang ih kekkuai ih thla a cam sal tikah, Bawipa in a ngaidam sal.\nPathian\ncun a theihhngilh lawng si lo in NGATE KAI HL\nPathian\ntlun ah siseh, midang tlun ah khal siseh, kan kohhran tlun ah khal siseh kan\nsualnak hi a tam bang tuk in kan sual phuannak khal a tam ve ding ti hi theih\nbet ding a tha. Leith\n\"Na ruahnak ih sin na sualnak a um, na sual phuannak khal na ruahnak in siseh. Nunau thenkhat hnenah va feh hlah, na thinlung in na duh nak, hnaihnoknak le thin nomlohnak pawl va sim hlah. Lehhnuah hi pawl hi sual tuah tertu an si leh ding Kan thinlung sungah a thupte in kan sual a si le, na thinlung sungin a thupte in phuan siseh, midang thinlung ti hnaihnok le tibuai theinak hmun mipi hnen ah si lo sehla, Kohhran pawlkomnak ah a tuah sual pang a si le Kohhran pawlkomawknak ah ngaidam nak dil seh. Na mual phoh lem ding sawm? Ka sual a si ti'n sim aw.\"\nHarry Lloyd cu a rualpi pawl le a dawrtu pawl in a phulo tiangtiang in a thianghlim a si tin an ti. A pe aw tak Khristian mi pakhat bangih zoh thim ding engmawi bang in an faknak le an zahnak ruangah a don har a ti aw na sa, cu ruangah mipi theihthei ding in a hrialnak cu hi bangin a ngan:\nKa hnatuan lawngte ka ti thupit ter sawnih,\nKei mai nomnak ding hrang ka hawlnak ah\nKa cahnak hmuahhmuah ka hmang theh zik.\nBible ka siar dah lo hrimhrim.\nKa ruahsannak le ka tuahsual nak pawl laihsuah in an um.\n10% Pathian hnatuannak hrang ah ka pek awk\nRaithawinak ih ka pek mi le ka pek theimi thil man ol te bangin hnihsuah za a si.\nKei cu mi hausa (boss) bangih tuul mi le mi sawisel hmang mi ka si.\nVei tampi a duhdawt nak theilo tu pa bangih a theithiam lo mi ka si.\nNauhak lai ih ka tuah bang in khawmawk khal ka khawmaw suak dah lo.\nMi pawl in in fak caan ah hi bang hi bum awknak a si tiih ka ruahnak hi na hmu theiding.\nCu a si ruangah ningzah nak thawn phuang dingah in fial hramhram ti hi ka ruat.\nTetti a piah tu ding sawn kei mah vek Khristian pakhat ih riah siat za cu.\nPAKHAT siarlo zohman ka thang that lo.\nKan mah khal hi ti vek ih sual phuang ding kan si.\nA Sithei ah cun Pekirsal aw\nPathian ih zaangfahnak ih in zirhmi cu a cem zomi caanah ziang tluk in sualnak tampi tuah hmansehla a dik in kan tuah ding a si. Kan laak sual pang mi thil pawl, a neitu diktak hnen ah thaten peksal ding tinak a si. Rukmi paisa kha pekduhnak thinlung nei tinak khal a si thotho.\nZacchaeus hi himi Thukam Thar sungah cun a thabik tahthimnak cu a si. A pianthar hnuah hitin a ti, 'Bawipa, I ngai hnik! Ka neih mi ih hrek cu mifarah ka pe ding; cule ka bum mi an um ahcun a let li in ka samsal ding,' tiah a ti (Luke 19:8). Rundam a conak ding hrangah a tuah lo; a si nan in rundam a rak si zo.\nPeksalnak hi thinlung le kimzet ih tuah ding a si. Internet Revenue Service ih cangan tu bang kan si lo ding, hi pai ca ngan daan cu, 'Ka ihthah thei lohnak a rei thlang ziangah tile nikum ka siah (tax) sumlut reportnak ka pun tikah ka sumlut kha a diklo piin ka tuah hrim. Check $ 150 ka thun ih, ka itthat thei lo thotho a si le a tang lai mi pawl ka lo kuat ding.'\nCaan a liam rero ruangah maw a silohle thil umtudaan pawl thlengawknak ruangah maw thilri pawl hi pekkirsal theilohnak hmun a um. Hi thuhi Bawipa in a thei ih, sual phuansuah a si ahcun thinlung ngai ih a tuah taktak duh tu cu Amah in a co hlang.\nCaan tampi liamzo hnuah khan W.P. Nicholson in Belfast ih thu a sim lai ah Pathian Thlarau nasazet in a cang vai ih cui milai pawl in an umnak hmun cetzung ih sin anthil tuahnak thilri ruuk mipawl kha an pe kir sal. Milai tampi cu an keng sal ih company pawl khal in an thilri retnak hrangah inn fatete pawl cu an sak thei. A netnak ah, mipi hnen ih theihternak ca an ngan ih hitin an sim, 'sal a um nawn lo ding; inn dan (room) a um nawn lo!'\nCu tivek thiamthiam in, veikhat F.B. Meyer in Keswick Convention pi ah thu a sim tikah, Khristian mi tampi in an thilri hlanmi pawl le an ruk tak paisa pawl zamrang ten pekkirsal na tum tikah an post office kha cirhdup in a khah theh ruangah lamzin dang in an pe kir sal.\nA Nungmi Raithawinak bangin Na Pumpi Pe aw\nA pathumnak tuahnak kan thlen thlang ruangah a takih thianghlimnak theihnak ding hrangah kan zuam a tul. Bawipai hnenah kan pe aw dingih, kan taksa ruangpum cu a zaten dingnak ih sal si ding in kan pe ding (Rom 12:1-2; 6:19). Pekawknak hi thil hliahfiannak in a tan, a si nan thlengawknak phunphun in a tlun ding. Bawipai hnenah kan pumpi hi a nungmi raithawinak bang in kan pe hmaisa ding. Cu ticun nikhat hnu nikhat, a tu le a tu in kan mai duhnak aiah Amai duhnak kha kan cohlang ding a si. Amai kilkhawinak lam ah kirsal ding. Maizawn ruahnak kha tlansan ih nitin ten thinglamtah phur le Amai dungthlun ding kan si. Sual phuannak in a thianfai ter bang tuk in, pekawknak in hmantheih ding in in tuah sak zo.\nAnne Grannis in thianghlimnak (consecration) ih duhnaksan diktak cu a hnuai ih ta bangtuk in a hmu:\nKa nun thiang ka duhnak cu ka duh mi\nKa Bawipa ih umnak ding hrang ah,\nCun Amai thuam pawl hrukih ka thinlung hi\nA umnak ih hman ding;\nCun ziang a tul ti ka theih tikah,\nDai ziarzi te ih um zing tin in,\nThianghlim nak hmunah dai ziarin ka thawn ih\nKa duhnak cu A hnen ah ka taan.\nZaangfah thawn I cohlang ringring,\nAmai duh bangin ih um ter.\nCui ni hrangih tuah ding hmuahhmuah cu thiam dingin a hiar aw cia.\nHihi ka Bawipa in ka hiarnak pawl, thatlohnak pawl ziangtin I kilkhawi,\nZiang ruangah ti le ka duhhiarnak pawl thleng aw ding in\nKhua vantir ihsin kan tonawk ruangah.\nBishop Taylor Smith cu zing a thawh tin te'n a ihkhun ah cun khukbil tahrat in zingtin hitin thla a cam, 'Bawipa, ka ihkhun hi Nangmai biaktheng, ka pumpi hi Nangmai hrangah a nungmi raithawinak.' Bawipai duhdan bang ih um dingin nitin in a hlan aw.\nArthur Pierson in Goerge Muller kha thu a suh tikah,\n\"Ziang a si hnatuannak ropi takih thuthup cu, cun Pathian in nangmai hrangih thilmak zetzet a tuah mi pawl?' Mr Muller cun malte sung a vunzoh lawkta ih, cui hnuah a luu malte te'n a khup karlak a thlen ziktiang a kuun vivo. Dai ziar in reilote sung a um hnuah a vun tong sal mi cu, 'Kum reipi a liam hnu George Muller ih thih caan kha nikhat ka hrangah a ra si leh ding. Mino pakhat ka si bang tuk in, ropi tak tumtahnak tampi cu ka nei, a sinan cung thilpawl hmuahhmuah ah ka thih caan ding ding nikhat a ra thleng leh sal ding, cun ka sim bet mi cu, 'Bawipa Jesuh, a tu ih sin thokin keimai duh bang silo in Nangmai duh bang si seh,'cu ti cun cui ni ih sin thok in Pathian in ka sungah le keimah hmang in hna a tuan thok.\"\nGeneral Booth in hi thu hi lamzin dang in hitin a sim, 'Kum 17 ka silai ah William Booth ih neihmi kha Pathian in a neitheh ve ding tih ka fiang.'\nNa Nunnak kha Pathian Thuthawn Ciah aw\nUmlo theilo a pali nak cu Pathian thu thawn naite ih um ding a si, kan nunnak thawn naih aw deuhdeuh ti cu cui thu thawn ciah tinak a si. A rel duh san cu siarnak, cinkennak, zirnak, ruahnak le Pathian thu ngainak hi a si. A thu siarnak in kan hrangih Pathian a sinak daan a tlangpi in kan zir. A thu cinkennak thawn in tetti tul caanah, thlemnak ton caanah le thu theihfiang loh caan ah a remcang thu kha Thlarau Thianghlim in-in theih ter sal. A Thu zirnak ih sin zirhnak sual sung in le rinnak sual pawl ih sin lamzin dik ah in hruai. A Thu ruahnak ruangah a thu a simtu Amah kan hmuhnak ih sin in thlengaw ter. Cun, A Thu ngainak ruangah hin dingnak lamzin ih hruaimi kan si.\nSaam cangan tu in thianghlimnak (sanct.) le Thu (Word) kar lakih pehawknak a theithei; hitin a ngan: 'Ziang tinso mino in ziaza thiang a neih thei ding? Na thupek mi thlunak lawng in a nei thei ding Ka thinlung sungah na daan cu ka ret zo, Na parih ka sual lonak dingah' (Saam 119:9, 11). Jesuh kha thla a cam tikah hi thu thawn pehpar awknak kha a nget ter, 'An nih cu na hnenah thudik in thianter hai aw, na tongkam cu thudik a si' (Jn. 17:17). Hi pehawknak hi tusan thusimnak pahnih in langhter a si:\nHi cabu in na sualnak ih sin a lo kilkhawi ding, a si lohle sualnak in hi cabu ih sin a lo kilkhawi ding.\nPathian in thentheilo thil pahnih a nei; Bible ih leidipte (dust) le thinlung sungih tikhal (ice).\nThlarau thawn khat le Thu thawn khat ti karlakih pehtlaihnak hi theih sual thei a si lo. Efasa 5 sungah, Paul in Thlarau ih khat ti mi hi a hnuai ih ta bang in a sim,\n\"Pakhat le pakhat Saam Hlabu sung hla, aapawknak hla, thangthatnak hla, le hlathiang in be aw uh. Bawipa cu aapawknak hla le thangthatnak hla thawn nan thinlung takten thangthat uh\" (v. 19).\nKolose 3 sung ih a sim mi cu Khrih Thuthang Tha cu kan thinlung sungah a tlamtlinnak phunzakip thawn a cam ringring tikah hi bang in a rak si thei, 'Pakhat le pakhat zirh aw in nun sim aw uh. Aapawknak hla, thangthatnak hla le hlathiang pawl sak uh. Nan lungawinak hla in Pathian kha thangthat uh.' Thu khupnak: Thlarau thawn khat ding ticu Khrih Thuthang Tha cu kan thinlung sungah sualnak tuah kan tum tik ah sum thei ding mi a bawm.\nBible tello in thianghlimnak a um thei lo. Pathian zum tak mai McCheyne in hitin a sim, 'A Thu (Word) tello in Pathian in in thianter thei ti ka zum. Vancung mi pawl khal a Thu tello in thiang ten a tuah, cun Adam khal a Thu tello in thiang ten a tuah; a sinan a Thu lo in a tuah lo ding. An nih cu Na Thudik in thianter hai aw, Na tongkam cu Thudik a si.' Naute pakhat a nu in rawl a cawm bang in, Jesuh in a thlarau kha lak tahrat in a Thunung thawn a cawm.' Minung pawl cun an mai hmuh le theihnak an rinsan ah cun bum an tong, cuihleiah an Bible khal zarh khat hnu zarhkhat an kau dah hrimhrim lo.\nCat baanglo in Thlacam aw\nA si lohle thlacam loin thianghlimnak a um thei maw le. Bawi Jesuh ih thlacam danding in pek mi kha el a theih lo, zaangfah dilnak khal a tel cih ding: 'A harmi hniksaknak in tuarter lo in, siat nak ih sin in hum hram aw.' Sualnak ih sin kilkhawinak ding hrangah thinlung tak thawn thlacamnak a um loh ah cun ziang tivek thlacamnak hi a famkim thei lo.\nHinah hin nitin thlacam ti ih telhding mi te a um:\n\"Bawipa, thianghlimnun ih ka nun theinak ding hrangah thazaang i pe aw.\"\n\"Thlarau Thianghlim ih cencilh ka si ti thei thei ding in ih bawm aw,\ncu ticun A riah siatnak ding hrangah zianghman ka tuah lo ding.\"\n\"Vangcungram thianhlimnak a co tu bang tuk in a cang thei tawp in ih thianter aw.\"\n\"Sual ka tuah duh a si khalah sualnak ih sin ih humhim aw.\"\n\"Sual tuah ding ih thlemnak le sualtuah vovo theinak ding cu ih siang hrimhrim hlah.\"\n\"Putar le pitar ka si hnuah misual hming nei in ih thih ter hlah.\"\n\"Na Hming siatnak ding thlen theitu thil hrimhrim tuahnak ding ih sin ih kil aw.\"\n\"Na Vancung Inn nuamah i hruai aw cu lohcun sual sungah ka tla leh pang ding.\"\nKhukbil ih thlacamnak um lo cun zohman hi an thianghlim theilo tihi a fiang tuk rori.\nKhristian Pawlkomnak ah Telve aw\nThianghlim theinak a dang ngah theinak hi cu zumtu dang pawl thawn pawlkomawk hi a si. Vate pawl tla kha an hmun khat bangin Pathian mi pawl khal umkhawm a tha. Puithiamsang (Sanhedrin) in Peter le John an suah tikah an Khristian pi pawl an tong hngal (Dung 4:23). Hmun khatih kan pumkhawm mi kha baansan lo ding in forh kan si (Heb. 10:25). Dungthluntu cabu sungah, Thlarau Thianghlim cu lamdangzet ih a rat lai kha mipi pawl an pumkhawm lai tak a si kha. Hi hi ziangtin kan thei ti ah cun, 'Mi tampi hrangah Thlarau ih hnatuan nak' tin kan hmu thei.\nZiang tlukin sual tuah ding ih fialtu a cak zia le kan sualnak pawl ruangah ziang tluk in Rundamtu man a khun zia hi Bawipai thihcam theih ringring nak hrangih Sang kan phel mi in in theih ter. Bawipai zaanriah hi Pathian in sualih man khunzia in theihternak ding le khawsia kan kham theinak ding hrangah thazaang in cahtertu a si ih Pathian hrangah hman a si. Cui ruangah hmunkhat te ih tonawkkhawm ding hi a tha in a dik a si.\nBawipai hrangah Tuan aw\nNehtu Khristian pawl in Bawipai hrangih hnatuan nak ding kha an langter (Thus. 9:10). Isaac Watts in hitin a ngan:\nHnatuannak sungah riannak,\nA silole thiamnak hrangah ka buaizet a tul;\nZiangah tile satan in thil thalo, mi zaangzel pawl ih kut a kai a si.\nHihi thlemnak nasa bik le tihnungza tumbik caan cu hnatuan kan buai loh caan hi a si. David khal in a ningzah ter tu ding ah hi thu hi a zir zo. Cui kum thal sung Sianpahrang pawl raldo ding ih an feh laiah David cu a colh um, a zoh ih, cun a hiar (2 Sam. 11). A rei hlanah, sualnak a tuah, cu thehin tualthahnak in a sualnak cu thuhhloh thei lo in a um.\nSodom thu kan ruah tikah, nu le pa sualnak thu kan thei, a sinan Ezekiel in hi sualnak dang thupi pawl cu, 'hnangam le thindai ten an um ruangah' hi tin in sim (Ezek. 16:49). Hihi sual tuahduhnak hrampi a si ti mangbang ding a um lo.\nBawipai hrangah hnatuan ringring nak in thinlung kha a thatnak lam ih feh ter tiih kan theih mi kha kan tuah thei, cu micu, nunphung daan le ziaza umtu daan diktak a hlan ih daan um mi theihtheinak ding hrangah kan taksa thazaang hrangih felten in tuah ter tu cu a si.\nA\nhleice in nupi pasal nei lo ding ih kawhmi pawl hrangah an taksa thazaang\nbanglo ih tuah ding hi a sim duh nak a si. Mi pakhat ih sim le reldaan bang in\nhnatuannak in anmah le anmah an that aw ding ih, thlacamnak thawn an nung sal\nding. Nitin ih tuanthei ding mi hna tampi a um a si.\nTaksa Hremnak\nTaksa hremnak thawn khal a peh aw. Paul in a sim, 'Zuamnak hmun ah tel ciar uh tiah midang ka sawm rero hnuah keimah riangri hnon mi ka si pang ding, ti phan ah ka taksa cu ka hrem ih felten ka kilkhawi' (1 Kor. 9:27). Today's English Version in hitin a sim:-\nCu a siruangah ka tumtah mi ka thlentheinak ding hrangah ka tlan; boxing thongpa bang in a thong rero tu bang ka si. Midang pawl thong nak ih sin ka khamaw ding ih, keimah in ka neh ih midang lek dingin an kawh leh hlan tiang ka taksa cu ka kilkhawi ding.\nPaul in a taksa pum ngaingai a relmi a silo tin fiangten a sim. A rel duhsan sawn cu nu le pa sualnak lam, ihthah duhnak, ei le in le thiltuah dangdang mi pawl ihsin khamawk ding kha a rel duhnak a si sawn. A taksa hiarnak pawl a ngaihsak lo. Kannih khal zarhkhat ah vei thawng tampi 'duh lo' (no) tin kan tih ve ding a tha. Hihi leilungtlun fimnak hnonnak a si: 'A tha tin na ruah ah cun tuah aw.'\nPathian in hniksaknak kan ton tinten laksawng in pe ti kha hngilh hlah uh si. James in, 'Hniksak harsatnak a tuar ih hnget teih a ding theitu cu mi lungawi an si ' (1:12). Cun Ella Wheeler Wilcox in hitin a ngan:\nOh! A hmun ringring mi sinak ngah hnu ah, kan hmuthei kem maw ti hi a caancaan ah ka mang a bang. Cu mi cu, kan tuahnak ruangah si lo in tuanvo in pek mi kha kan hrialnak ih sin a si sawn.\nA tiduh mi cu ihthahding caan hi kan bekhiah dingih: nazi awnthei (alarm clock) hman hi thlarau lam hrangah thil hman tangkai zet a si thei ding. A tiduh sancu rawl le rittheih hmantamnak ih sin hrial awk ding, Sodom mipawl ih an sualnak dang theih ding cu 'ei ding tirawl tampi' ti hi a si (Ezek. 16:49). A sim duh mi cu taksa hardamnak thawn pehpar aw in dungthluntu pawl ih sim mi, 'ziang hmuahhmuah in man a nei' (1 Tim. 4:8).\nA\ntawizawngin sim sehla: hniksaknak in sangka a ra king cun, Jesuh kha sangka ah\num tir aw.\nNa Ruahnaknun Kilkhawi aw\nPumpi hremawk nak hrang ih a thupi mi cu ruahnaknun kha kilkhawi ding asi. A tihsan cu a tha khal siseh, a sia khal siseh, kan ruah mi pohpoh kha kan kilkhawi thei. Kan thinlung ih ruah mi hi in tuahsuak ter tu ih bulpi a si (Thufim 4:23). James in (1:13-15) nakah fiangten a simmi cu sualnak hi ruahnak ih sin a ra a ti. Reipi kan ruat a si ah cun, cui ruahnak in a tak in tuahsuak ter. Tuahsuaknak in thihnak tiang in a thlen. Hihi cu kan nunnak sung ih ruahnak, suahkehnak, thanlennak, thihnak vek ih her aw rero mi a si.\nKan thinlung ruahnak bang in kan tuah. Ziang ruangah tile a nih cu a thinlung put bangtuk in thil tuah hmang mi a si (Thufim. 23:7). Cu a si ruangah TV, video, radio, lamzohnak, thuthang caa siarnak le kiangkap in ti buaithei tu pawl zohnak ih sin kan kilkhawi awk ding a thupi a si. Bible sungah TV tiih ngan mi voi hnih lawng ka hmu ti ih ka sim nak in veihnih veikhat hnihsuah ka sai phah.\n'Cu tikcu ah BAWIPA tongkam a mal vivo ih BAWIPA langnak (television) khal a um tuk nawn lo' (1 Sam. 3:1b).\n'Ziang hman silo mi a hawl rero tu ka si lonak dingah i kilkhawi hram aw' (Saam 119:37) (TV Mirang Bible 'AV' sungah a hmaisa bik cafang 'T' le a neta bik cafang 'V' ih si laak a si).\nKumthar hlan zaan ih Khristian nupa kopkhat cun an TV dawngte a siat tikah a thar an thleng ding maw, a si lohle an hlonhlo ding maw tiin Bawipai hnenah an sut. A thaizing zingpit teah Saam 101 nak an siar. An dil micu caang (verse) 2b, 3a nak an siar tikah an dil mi cu an ngah: 'Ka inn sungah thinlung thiangin ka nung ding. A thalo mi cu ka zoi thei hrimhrim lo ding.'\nKan nunsung hmuahhmuah ah sualnak a phunphun kan hmu thei ih kan tuah thei. Cui sualnak pawl huatnak in kan thinlung kilkhawi nak ding ah Jude in in forh (Jude 23).\nA sinan kan nundung ih kan ruah mi kha kilkhawi dan a tha zawngih hmuh daan a um. Sual ruahnak hi kan hnong lawng silo in, a thiang in le a thianghlim kha kan ruahnak sungah kan khah ter ding a tul (Phil. 4:8). Hihi cu 'a tha lam zawng ruat hi Cathianghlim thiltitheinak cu a si.'\nKan\nhmuh le theihmi ih zirhnak cu caan khat teah pahnih kan ruattlang thei lo. A\ntakih tuah theinak thu cu sual le Khrih hi hmun khatah a cangtlang kel lo.\nCui a si ruangah, Bawipai' thu kan ruah caamcin ah cun kan nun khal a thiang\nsinsin ding. Bawipai' thu kan ruah caamcin ah cun AM\n\"Kannih tla cu kan zaten kan hmai puan in tuam mi kan si nawn lo ruangah Bawipai sunlawinak hi thlalang bangin a lang ter tu kan si. Cui sunglawinak cu Thlarau a si mi Bawipa hnen ih sin a rat ruangah kan nunnak hi sunglawi sinsin in le Amah bang sinsin in in thleng viso a si.\"\nHi Bible caanghi Khristian thianghlimnak hrang thaten kan ruah tikah a thupi tak hi a rak si.\nKan nih khal cu kan zaten hihi, zumtu dik ngaingai pawl hrang a si.\nKan hmai puan in tuam mi kan si nawn lo sualnak in kan hmai le Bawipa karlak in tuam ter thei. Kan sualnak cu kan phuang ih cun kan tansan tikah kan hmai puan ih tuam kan sin awn lo. Rundamtu le kan karlak ah rem awk lo nak a um nawn lo.\nThlalang bangin a langter Pathian thu hi thlalang a si.\nBawipai sunlawinak Bible sungah, Bawipa Jesuh ih thatnak famkim, a ziaza tha famkim le a hantuan le a lamzin duhnung za pawl kan hmu.\nAmah bang sinsin in in thleng vivo Amah duhdawt tak in kan biak tikah, Amah kan bang rori a si. Amah zoh nak ih sin kan danglam theh. Mi hrekkhat ih sim bang in, 'i runtu zoh ka hi; thianghlim ter tu zoh cu a si.'\nSunglawi sinsin in Himi hin Amai sinak ih sin a sunglawi ter sinsin. Voikhat te ah tuahter a si lo ih, sikhalsehla Aman in neih sung hmuahhmuah cu a si vivo.\nThlarau a simi Bawipa hnen ih sin a rat ruangah Kan ziaza thlengthei nak cu Thlarau Thianghlim ih hnatuan mi hi a si. Bible ih a sim bang tuk in Rundamtu zumnak ih sin Amah a zohtu hmuahhmuah cu Khrih bang nak a suah ter.\nWilliam D. Longstaff in a hnuai ih ta bang in fiangten a sim:\nJesuh na zohnak ih sin\nAmah na bang ding;\nNa rualpi pawl in na tuah mi ah\nAmah bangnak hmu hai seh.\nTluk ding hnak in Tlan hril sawn aw\nTlan ngam ding ih huaisen ding caan khal tampi a um, nangmah le a ra rero mi tukforhnak lak ah khal hla deuh nawn tlan ding caan a um. Joseph khal a tlan ve (Seemsuah. 39:12). A si ko, a korfualpi cu a hloh, a sinan sui lukhum a ngah. Hi tin a sim fiang, 'a nunnak hrangih a dotu le a tlan tui hrangah cun ni dang ah khal an do ding.' Kan ni hi cu nu le pa sualnak (1 Kor. 6:18); milem biaknak (1 Kor. 10:14); duhham nak (1 Tim. 2:22) ih sin tlanhlo rori ding ih sim kan si.\nJesuh in kan thazaang cak ter ih taima mi si ding ah in zirh. Hi ti hin a sim, 'Nan kut in siseh, nan ke in siseh, nan zumnak a lo pialter a si ah cun tan uh la hlon uh. Kut pahnih le ke pahnih thawn kum khua meisa sungih nan tlak hnak cun kut lo le ke loin nunnak sungih nan luh cu a tha sawn. Cule nan mit in nan zumnak a hlo ter a si ah cun phorh uh la hlon uh. Mit pahnih thawn hell meisa sung ih tlak hnak cun mit pakhat lawng thawn nunnak sungih luh a tha sawn' (Mt. 18:8-9). Kan taksa pum kan tan ngaingai ding tiih sim duhnak a si lo; cungpawl cu Thlarau Thianghlim ih biakinn an si.\nMi thenkhat ih ruahnak pek mi cu tukforhnak ih sin kan tlan tikah hmai no lo ih kan um lo nak ding ah ral rin a tul.\nTukforhnak kha Mithi vek in Thungrul aw\nSikhal sehla kan tuah awl lai ding bang ih kan tuah ding thil pawl tuah mi ih sin kan bang thei hrih lo. Paul in hi tihin in sim mi cu sualnak thu ah cun mithi kan si tiah kan ruat aw ding a ti (Rom. 6:11). A thinlung ruahnak hi cu a fiangzet mi le hngilh a theihloh mi a si. Khat lam lawng a naal mi puan thawn tuahmi mithi thingkuang sungih mi ruak vek a si. Hruaitu nu hlun kha mithi kuang lam pan in a feh ih, amah cu a bia. Ziang hman sawn kirsal nak a um lo! Cui nu cun zaan lam ih ra suak dingin a sawm. Cui mi thi ruang cu caanglo in daiten a it. Cui nu cun cupa cu sualtuah dingin a phunphun in a forh rero. A sinan cupa cu a thihzo ruangah zinghman lo ah a cang theh. Hi hi Augustine ih hmuhsuah mi ih sin ruahsal lehnak a si. Ni khat a pianthar hlan ih a hruaitunu a rak si dah mi in amah cu ci bai a buk. A kirsal ih zamrang ten a feh hnu ah cuinu cun a kokir sal ih, 'Augustine, keimah ka si, keimah ka si!' Zamrang ten a feh vivo ih, a hun auh kir sal. 'A si ee, ka thei a sinan keimai ta ka si nawn lo.'\nCu miruak pa kha sualnak tuahding in a thlem ih a sawm bang tuk in sualnak thu ah cun mithi kan si tiah kan ruat aw ding. A sinan kan tawkter mai lo ding. Kan Bawipa Jesuh Khrih ruangah Pathian ah kan nung a si tiah kan ruat aw ding. A tiduh mi cu Bawipa cu a thu lung ringring nak thawn Amah lungawi tertu hna tuan hawlnak thawn kan sawn kir sal ding a si.\nTihnungza Daaiawknak kha Hrial aw\nA dang kut tuah mi ih ruahnak malte pekmi bang in, daaiawk, pom, tongthlum, cangvaih daan, zawhte bangih cang vai rero theih thiam ding thil ziang maw tete ruahak pawl kan hrial ding a tul. Moody Thla tin Caa (Moody Monthly) ih ngan mi sungah Jerry Jenkins ih 'daan le zin' tawlrel mi pawl cu a mai hrang, a nupi, a sungte, a hantuannak a pu, a kohhran le Khrih ih mithmai pawl a humhimnak ding hrangah a hruang (dai) kulh mi kha a thlun.\n1. Ka theih lomi nunau thawn kan tonawk a silole zanriah kan ei tlang, a siloh le khual thlawngtlang a tul caan tinten veithum lai ka ruat nawn. A netnak ah hrial theilo khop ih hnoksak ih a si theile theilo ding thu cu ka nupi ka sim thei hmai sak a tul.\n2. Daaiawknak thu ah ka ralring zet. Ka cibai ding caan, a siloh le pomawk ding caan, a silohle cibaiding aiah kuah awk ding caan ah kei mai rualpi tha le ka laicin senpi pawl lawng kha midang hmai ah ka pom.\n3. Porhnak ka pek tikah an mah kha porh silo in an hnipuan hruk le an sam tuahdaan kha ka porh sawn. Ka hmuh daan an cun nunau pakhat zoh a mawi ti hnak in a hnipuan hruk a mawi tiih porh hi a dang lam na sa.\n4. Caizawng vek ih um a siloh le duhsaktak ih thurel khawmnak, hnihsuah sainak tiang in ka hrial.\n5. Caathawn le tongkam thaw ka nupi ka sim leuhleuh mi cu kan thitawk lai ih ka kam mi: 'ka dam sung in nangmah lawng ka lo kil khawi ding ' ti hi a si. Diana hi cu thikthu sia mi a si lo, ka hnenih sin rinumnak I dildah lo; a sinan ka thusim mi le amah ka kilkhawi daan pawl a lung kim zet.\n6. Ka hnatuan nak ih sin inn ka thleng ih nauhak pawl an ihthah hlan tiang caa ngan nak le zung hnatuan nak ka tuah lo. Hi ti ih ka tuah nak ihsin ka sungte thawn caan tampi kan hmang thei ih, kei le ka nupi khal thaten caan kan hmang tlang thei.\nRuahnak nemter tu thil pawl hmuahhmuah Hrial aw\nTongkam le tuahnak pakhat khat ih sin hrial ding dang cu, sualnak hnong ding ih kan pian ih sin in thlakniam thei tu zu innak, ruahnak buaiter thei sii pawl hman nak pawl kha kan hnong ding a si.\nSii le zu hmannak ruangah mi tampi in an tuah lo ding mi hi an tuah pang thei theu.\nErin Lutzer in hitin ruahnak a nei:\nZu ritnak le ningzahnak hi an feh tlang theu tihi Noah ih thu ih sin kan hmu. Hihi Bible sungih zu ritnak thu kan hmuh hmaisak bik a si ih Noah hi a thlamsung ah lawngte in a it ti hi na thei. Zu ritnak hin minung ih ruahnank a niam ter ringring. Mal te in hnuah, supawk theinak hmuahhmuah a hlo theh ih, minung ih thuruah thei mi pawl khal ziang hman poisa lo in an tuah ta mai. Tu baite ah amai zawn lawng ruat tu mi pakhat thawn thu kan rel thlang: 'zu in minung pawl hi zianghman ruahnak neilo rannung bang in a tuah thei. An thin bangnak hlohter nak ding hrangah zu innak lawng in lamzin an hmu thei.\nBawmnak Dil aw\nTukforhnak nasa zet in in neh neknek\ncaan le bawmnak kan neilo tinkan ruah caan ah ziang kan tuah ding? 'Bawipa ko aw' tihi a sawnnak a si. 'Bawipa cu beunak innsang pi a si,\nmiding pawl cu cutawkah an feh ih an him' (Thufim 18:10). Peter cu tifawn lakah\npil ding ih a ruah awk tikah hi tin a au, 'Bawipa, I run aw!' (Mt.\n14:30). Bawipa cun hmakhat te in a run. Hi bang in a tuah ringring.\nPathian in Nangmah hmangin Hna a tuan ti zum aw\nHarold Wildish in a Bible caa hmaisa bik sungah hi bang tuk in thazaang pek nak a nei: \"Na sualnak ih phur rit hmuahhmuah tanta tahrat in le Khrih ih hnatuan theh zo mi tlun ah thumawk a si ah cun na um nak le na hnatuan mi phur rit hmuahhmuah kha na tan a si ih, Thlarau Thianghlim ih hnatuan rero lai mi ah na hngat aw ti nak a si. Zing tin in Thlarau Thianghlim ih lam hruainak ding ah aap aw aw la, cun thangthat nak thawn aap aw in nangmah le nahman ding mi kha a lo tuansak nak dingah a hnen ah taan aw. Cui ni cu lungawi sopar ten Amah cu rinsan in le a thu ngai ding in ruat aw aw, na lamzin hruaitu, lungfim ter, tuah that ter, zirhter, hmanter le Amai duhnak bang in nangmai sung in le nangmah hmang ih tuah ding in Amah cu rinsan aw. Na hmuhmi le na ruahnak ih sin hrial ta hrat in Amai tuannak tlunah hngat aw mai aw.\nThlarau thawn khat ti mi cah thinphan nak ding zianghman a um lo; hihi cu thianghlimnak a si. Vei tampi cu tuah keel tuahnak leitlun ah le harsatnak tiang in a khat theh thei. Thazaang in petu ding ah mangbang nak tampi tak toncaan khal a um ding. A si nan nunnak lamzin hruaitu in in hruai ding. kan tuan mi hi nasazet in a tlangsuak ding. Pathian cu kanmah sung ah le kan mah hmang in hna a tuan a si ti kan tei fiang ding ih, a sinan porhawknak ding hrang ih tuah ding hi a si lo. Midang pawl thawn kan komawk tikah Pathian ropit nak hrangah thil pakhat khat a ra lang suak leh ding.\nThiltitheinak (Lk. 24:49; Acts 1:8); tetti hrangih huaisennak (Acts 4:13, 29, 31); lungawinak (Acts 13:52); thangthat nak (Lk. 1:67-75; Efe. 5:19, 20); le tuhlutawknak pawl kha a tul.\nTu ah cun thianghlimnak thu ah ruah daan dang deuh in kan her ta hnik pei. Khristian pawl in an hrangah uknak (kingdom) pahnih an hmu Bawipai uknak le leitlun uknak hi a si. A danglamnak a thei ih, cun a zumnak khui ah si a um ti khal a theih a tul rori a si.\nA KHAN 12\nUKNAK P\nHithu hi uknak pahnih thu a si. Pakhat tu cu leitlun thu a si ih, a pakhat cu Pathian Fapa ih uknak thu a si. Annih cu an bang aw hrimhrim lo ih, a remsal har mi an si. Pakhat tu cu thinlung ruahnak le thlarau thiamnak thu a siih, a dang pakhat cu khuavang thu a si. An karlak ah tipikel in a dang.\nLeitlun Uknak\nLeitlun thu kan vunruah tikah, leilung bial thu kha vun khihhmuhnak si lo in, amai mawinak le minung hlohralnak leilung pi ti sim duhnak a si. Pathian theilo tu ih fimnak le thansonak thu kha rel duhnak sawn a si ih, cu mi cu minung in Pathian ih an hngahawknak hrangih an tuah mi cu a si. Pathian cu hnong tahrat in milai khawsaknak thu hi a sim mi sawn a si. Hihi Pathian tello ih milai in anmah le anmah an nuamawk theinak hrangih an hawl nak ruangih a tuah le a tuannak thu a si. Hihi cu sual bulpi, sualman, le sual pathian (khawzing) cu a si. Hihi taksa hiarnak, keimah tinak le maizawng ruahnak ih sin dang aw mi a si. A takah cun hihi milai ih Pathian an donak thil pawl a si. Bawipa ziang rello le tlansan lawng si lo in; mawilo takih Amah an dodal mi kha asi. Himi cu rualremnak siat tertu hnak in a nasa sawn a si; ralpi rori a si lo sawm.\nBawipai Uknak\nPathian Fapa ih uknak kan ti tikah, minung pawl khawsak nak ah Jesuh Khrih hi Bawipa le Rundamtu a si tin a pom ding ti hi ka ti duhnak a si. Himi tuahding ih tumtah mi hmuahhmuah cu Khristian pawl hrang a si. (Uknak le Kohhran lakah sullam a nei mi doawknak um hman sehla, a bang rep bang in kan tuah thei a si).\nSatan le Khrih\nSatan hi hi leilung pi uktu a si, a thu neihnak le a ukdaan thu kha a phuang rero. Amah cu hi leilung uktu (Jn. 12:31; 14:30; 16:11), hi leilung ih pathian (2 Kor. 4:4), le misual pa (1 Jn. 5:19) tin kawhmi a si. Amah cu mibumhmang le thuphanper mi a si (Jn. 8:44) ih a danglam theilomi a mai tumtah mi cu rukru ding, thatding le siatsuah ding (Jn. 10:10) hi a si.\nBawipa Jesuh Khrih cu uknak dang ih uktu a si. A tumtah mi cu nunnak tlamtling zet pek ding hi a si (Jn. 10:10). Uktu tampi a um ti hman hai sehla, 'kannih hrangah cun pakhat Bawipa pakhat, Jesuh Khrih lawng a um ih Amai sung ih sin ziang hmuahhmuah semsuah a si ih Amai sung ih a nungmi kan si (1 Kor. 8:6b).\nZo ih ta deuh saw?\nPathian a zumlo tu hmuahhmuah cu leilung tlun uktu ih ta an si (1 Jn. 5:19). An pian thawk ih sin leitlun ta an si cih. An ni cu leilung hluumtu pawl tin ruah an si ih leitlun ah inn an nei. Saam cangan tu pa in an nicu ziang tin a sim tiah cun, 'annih pawl ih covo cu, an nunsung ih a co mi lawng hi a si' (Saam 17:14). Leilung hi an duhdawt ih leilung khal in a duhdawt (Jn. 15:19).\nMi pakhat a pianthar hnuah cun, a pakhat nak uknak ihsin a pahnih nakah a thleng thei (Jn. 3:3,5), cun tipilnak thawn in a thlengawknak cu a fiang ter. Leilung tlunah um hrih hman sehla, leilung thu thawn a buai nawn lo (Jn. 14:18; 17:11). A ni cu mikhaul le raltlan mi a si (I Piter 2:11). Leitlun thil pawl zianghman keng lo in van inn lam panih leitlun ih khual tlawng rero mi a si sawn. Leitlun thil a duh lo ih, a tuah pang a si le Pathian ral a si ding ti a thei aw ( I Jn. 2:15). Cuihruangah leilungin amah hua ding in tha ten a hrial sawn (Jn. 15:18, 19; 17:14; I Jn. 3:13). Leilung in amah a tuah duhdan kha a hnong ih leilung thu thawn a rualrem aw nawn lo ti sim duh nak sawn a si (Rom 12:2). Leitlun thawn pehpar aw in thlemnak thawn a um khawm dah lo, a silole kham ringring in a um. Leitlun thil pawl a tha lo tin a sim (Jn. 7:7), a sinan ziangtin leitlun ih hremnak ihsin minung pawl runsuah ih an um thei ih, Krih ah luatnak diktak an hmuh thei ding tin thuthangtha phuan a si thotho (II Korin 5:18-21).\nLeilung hi mi thinlung a la thei mi, mi thlem thei le mi kaihrem thei tu a si. Christian hrekkhat cu himi in a thlem rero ih a hi sung ihsin suah thei a si lo ding tin beidong in an ruat. Curuangah a kham tu hruang cu lan ding in an zuam. Leilung pahnih hrang ah a tha bik in an zuam. Hi thu ruangah leilung le kohhran an doawknak hi a fianglo ter theh. Mi pakhat in hitin a sim, \"kohhran ka hawl ih, leitlunah ka hmu; leitlun ka zoh tikah, kohhran sungah ka hmu.\" Cun Wordsworth in hitin a sim:\nLeitlun hi kan hnenah a tam tuk;\nA rei maw, a zamrang,\nkan ngahih kan hmang,\nkan cahnak pawl a lakin kan hmang theh.\nPathian fale leitlun thawn unau bang in a um ah cun Pathian in amah cu leitlun thil tuah dingah a siang theu, cuti a si ahcun leitlun hi a kawlawng nasa mi a si ti hi a thei suak ding. Hi mi cu a lem lawng a si. Thin diriam nak a pe thei lo. Hi mi in lungawinak a thlen thei asinan dunglam thuhla ruat sal tikah riahsiat za a si.\nBawipa, a sia zo mi tikhuah pi cu in ka tum,\nAsinan ee! Tidai ka in ngah lo.\nKuun phah ih in ka tum khalah,\nA cem theh zo,\nCun in hnihsan ih ka tap ruangro.\nLeitlun ah Ziang an um?\nDungthluntu John ih in sim mi cu leilung a si mi thil hmuahhmuah sualnak tisa in a hiar mi, milai in an hmuh mi le an duh mi thil, minung ih hmaihngal porhawk nak ih an ruah mi thil hmuahhmuah hi a zaten leilung ihsin a ra mi an si theh (I Jn. 2:16). Tong dang in sim sehla, leilung in nu le pa sualnak, tuarnak, rumronak, rak, liannak, misenpi thu, le huham pawl hi a sunloih a si. Leilung ih minung pawl hi caan ri lo te lawng an nung ding, a kumkhua a si lo; thil ri pawl hrang ah a si, minung hrang a si lo, an mai hrang a si, Pathian hrang a si lo. an zaten an thlennak ding cu thlanmual a si.\nKhristian pawl cun ruahdan danglam an nei. Cu mi cu hiarnak si lo, duhdawtnak, tuarnak si lo, thianhlimnak, buainak si lo, pumkhat sinak in a hminsin. A nih cun dingfelnak, hnangamnak le Thlarau Thianghlim sungih lungawinak hi a thu pi ter (Rom 14:17). Mithmuh ih tisa in a hiar mi aiah zumnak ih hiar mi hi a tuah duh sawn. Tisa sualnak hiarnak aiah, Thlarau ih hiar mi hi a tuan duh sawn. Hmaihngal porhawknak aiah, Pathian ih sunlawinak hi an hawl duh sawn.\nLeitlun Thil hi Ziang a si?\nA cem zo hnu caan sungah, leitlun thil tiih an ruah mi kuakfawhnak, zuinnak, lamnak, phe leknak, le video zohnak ti ih khammi a rak um. A tu cun an thlaih mi darper cu a lehlam ah a vawk thlang. Hi kham mi pawl hi hi bang in a ring thlang, \"ka in lo, ka fawp lo, ka thial lo, cun fala hnen ah mibang in ka feh lo\" tin hnihsuah an sai mai. Hi thil pawl hi leitlun thil a si lo tin an ruat. Thil hmuh dan sual, umdan sual, ruahdan sual pawl hi ziangtin kan hrial thei ding? Hi thil ruangah Erwin Lutzer in hitin a sim, \"Khristian mi tampi in sual thu pek pawl hi an hnong ve ko, NT ih a hram a si mi Khristian nun khaisan ding duh ruang ah si lo in, an mai sinak khai an duh ruang ah a si sawn. Ei le in le nu le pa nomnak tuah ngah lo ding tla an phang. Cuiruangah a hlan ih khammi pawl kha ruahnak diklo tak in an sawi sel a si. Ti cun ruahnak dik lo sul bawm sungah cun a lut deuhdeuh.\nKhuimi deuh Leitlun?\nLeilung pi in hmel dangdang a nei. Ramuk tu do awk nak leitlun a um; amah leilung um dan hrimhrim hi a sia theh. Sumdawnnak leilung a um; ziazadik lo takih tuah mi pawl thawn a feh. Biaknak lam leilung a um; a kutpawl cu Jesuh ih thisen thawn a hnawihnih theh. Thilthiamnak, music le munphung leilung a um, Krih hmel an ti bal, ziangah tile himi hi hnaihnok ter tu a si. Cun hnawmbal, nu le pa lam elawknak, pahnih lungkimnak thawn ih lungawi hawlnak leitlun khal a um. Hollywood le TV pawl khalin a phunphun in hi leitlun thu an zir rero.\nZumtu in leitlun ih duhnak a phunphun cu ziang tin an sawn ding? Ramuknak thuhla leitlun a um bangin Khrih siseh dungthluntu siseh zohman an tel lo ti a fiang. \"Kei ka uknak ram cu hi leilung tlun ah a si lo\" tin Bawipa in a sim a si lo sawm? (Jn. 18:36). cun Paul in kan ram ngaingai cu vancung ram a si tin a sim thei a si lo sawm (Phil. 3:20). Minung ih harsatnak a phi suahternak cu ramuk thuhal tlunah a si lo, asinan zaangfah ruangih rundam nak thuthang a si sawn.\nPathian mi pawl hi sumtuahnak leitlun ihsin an pen hrang thei lo, curuangah Paul in fimzet in ruahnak in pe, \"leitlun thilri buai pi uh, asinan leitlun thilri a buai pi lo vekin um uh\" (I Korin 7:31). Ralkap cun amah hotu bawi ih duhnak kha a thlunih ralkap a si lo mi mi menmen ih thuhla sungah a cokkalh aw lo (II Timote 2:4).\nBiaknak lam leitlun thu kan ruah tikah, Bibleih Krih tuarnak a ti mi kha kan telh lo tinak a si. Christian ih dinhmun cu Amah pan ding hi a si ih, riahbuk lengah fen in a tuar mi ningzah nak tuar ve ding a si (Heb. 13:11-14).\nThilthiamnak, music le nunphung leitlun a um bangin hi miah hin a hmaisa ah ziang mi ha a thu pi bik ti suh ding a um. Paul cu nunphung lam hmun pi bik Athens ih a feh tikah an thilthiamnak in a ni cu ziangtin hman a buaiter lo, asinan an milem khuazing biaknak in a riah a siat ter riahsia zet cingin Mars tlang an ti nak ah cun a hungfeh ih rundamnak thuthangtha cu a sim (Dungthluntu 17).\nA siah cun lomawknak leitlun teh ziangha a si? Hell lamzin ih minung pawl lawm nak a si maw? Minung nunnak timi hi hi vek lawng maw si? Hollywood teh in a siatsuah ter maw? Lamcawnnakin teh thlarau lam a khai sang maw? Hmaisong um lo tak ih sawnnak cu hivek fihnung le hnawmbal thawn a khat mi cu ziangtik hman ah Pathian hrangah thawnthu mawi an tuah thei lo ding.\nFimnak Phunhnih\nPathian fimnak a dodal tu leitlun fimnak hi kan zoh leh kei uh. Tahthimnak pek mi phun hmanih zoh hi a tha bik ding.\n\n\nLeitlun Fimnak\n\n\nPathian Fimnak\n\n\n- Nahmuhtheih, thamtheih le na tuahtheih mi ihsin a dikmi na hmu thei.\n- fimnak hi minungih ruahnak le fimvarnak ih sin a hmuh theih.\n- Rian ding tumbik cu hotu le bawi an si.\n- Thutak ti mi hi ziang thil a ra can khalih nunphung ih cohlang thei pohpoh hi a si.\n- Tumtahnak ti mi hi a tam nasa, a tumnak khal a tha.\n- Anmai hrangih nung, maihrang ih tuan ringring le mai hrangih tuan\nhmaisaknak in an nunnak an rundam.\n- Nehnak ti mi cu aa tlun bik si dingih forh, a cuangzet mi hrang, hminthannak, dinhmun le mithmai ngahnak hrang ih tuah suak thei hi a si.\n- Lennak cu neih mi khawl ciamco nak ih ngah mi a si.\n- Mithmuh nak hi zumnak a si. Leitlun minung cu hmuh thei nak in an feh.\n- A netnak ah an ding aw ter.\n\n\n- thlarau thu a si hmuahhmuah cu a tha ih, hmuh thei mi cu caan tawite sung lawng a awh (2 Kor. 4:18).\n- Bawipa tihzah cu fimnak ih hramthok nak a si (Saam 111:10).\n- A tumbik in nauta bik dinhmun a co dingih, a rian a tuan sak ding (Lk. 22:26,27).\n- Thutak timi hi Pathian ih tongkam pohpoh hi a si (Jn. 17:17). Ziangtik khalah a thleng aw dah lo.\n- An thu pitter mi cu a malsawn lam, a tanglai mi, a sinak malte Gideon ih ralkap, Thuthentu 7:1-7.\n- Na nunnak cu Krih hrang le thuthangtha hrangah pe aw (Mk. 8:35), nangmai hrang hnakin midang hrang ah ruat aw (Phil. 2:3b), cun mi dang hrangah nung aw.\n- Dungthluntu ih nunziaza\ncu a sinak hmuahhmuah a (Phil. 2:7).\n- Thlarau lennak hi lennak diktak a si. Zumtu pawlin an sumsaw pawl cu vancungah an khawl (Mt. 6:20). Amai lennak cu thilri tampi neihnak a si lo thlarau hlawnthil a si sawn ih, a duhmi cu a mal te. A zaten a tan theh ih a zaten a ngah.\n- Zumnak hi mithmuh thei nak a si. Pathian fale cu zumnak in an feh, mithmuh in a si lo.\n- A dik mi lawng tuah aw, Pathian thu ngai aw, cun Amai hnen ah lehhnu thu cu taan aw (Dungthluntu 5:29).\nPaul in leilung le Pathian ih fimnak tahthim nak cu hitin a ngan: \" Minung in anmai fimnak in Pathian an theih thei lonak dingah amah Pathian in a fimnak in a rak tuah cia zo a si. Sikhal sehla kan phuan mi 'at thlak' an ti mi thuthangtha hi hmangin a zumtu pawl ruun dingah Pathian in a tuah mi a si asinan kan nih cun thinglamtah ah khenih an tar mi Krih thu kan phuang ih cuithu cu Judah mi pawl hrangah rilhbah nak a si ih Greek mi hrang ah cu at thlak an ti mi a si. Cun Judah mi siseh Zentail mi khal siseh, cuti kan phuan mi cu Krih a si ih Krih cu Pathian cahnak le Pathian fimnak a si. Ziangah tile Pathian ih atnak a bang mi cu minung ih fimnak hnakin a fim sawn, cule Pathian ih tawntaih nak a bang mi cu minung ih cahnak hnakin a cak sawn (2 Korin 1:21,23-25a).\nUknak Pahnih ih Thilti Dan\nUknak pahnih ih fimnak pawl hi a lamdang nasa a si ahcun, an thiltidaan leh tawlrelnak pawl khal a cang rori ding a si. Hi nah malte a danglam awkna cu:\n\n\nLeitlun Thiltidaan\n\n\nKhrih Thiltidaan\n\n\n- Nangmah a lo bawm tu kha bawm aw.\n- A lo lungkim ter lotu kha thungrul aw.\n- a tul le hrumhro nak hmang aw.\n- Na duhham bangin zem aw.\n- Hmai rak kham tu kha reh pehnak, nawhthuh pek nak, ding lonak ihsin neh aw.\n- Zuamawknak hi lehnak a\nsi.\n- A tambik na ngah sal\nduh bangin amal thei tawpin tuah sak aw.\n- A hmuihmel in thu then aw.\n\n\n- A lo pesal theilo dingtu kha bawm aw (Lk. 14:12-14).\n- Thatnak in thungrul aw (Rom 12:20; 1 Thess. 5:15).\n- A lehlam biang kha tun hrih aw (Lk. 6:27,29).\n- A tulnak bangin zem aw (Mt. 20:1-16).\n- A dik mi lawng tuah ringring aw\n(I Jn. 21), tawhawknak a silole relsiatnak hi hmang aw hlah.\n- Taksa then pakhat le pakhat parah zawnruah nak an nei sawn ding, hi ti ih tuah ding a si (1 Korin 12:25).\n- Khrih hrangah tuah aw, ziang hmuahhmuah nan tuah tin kim ah law zet le tha zet in thinlung tak ten tuan uh.\n- Ding zet in thu then aw (Jn. 7:24).\nZiangti vek Ralthuam?\nLeitlun ralthuam cu meithal le tibawm lawng silo in paisa, mai that nak ding ih thuhla suah mi, zapi theih ih umnak le dinnak, minung thinlun hman theih nak, ding lo zet ih tuahnak pawl khal an tel. zumtu ih hriamnam (ralthuam) cu Pathian thu, thlacamnak, zumnak, le duhdawtnak a si. Hi pawl hi \"a cakzet mi Pathian ih hriamnam sawn an si ih ral hauhruang khoh zetzet siatbal nak ih kan hman mi hriamnam an si\" (2 Korin 10:4).\nSunloihnak\nA tu leitlun sunloihnak thu kan ruat hnih pei. Ziangvek in hi thu ah thinlung tho ter le a cangvaih ter? Hi mi in puanthlep, zuk tar mi, thiamnak let hmat, hminthatnak tacik, nehman thil hlawn, bang aw mi thuam, le covo pawl a hmang a si. Napoleon in voikhat cu rawng puanthlep tawite pakhat hmang in thu a sit, \"hi ti vek puanthlep bangin ram pakhat a din thei!\" a ti. na ruah tikah a lamdang in na theih ding mi cu puan than dawr ih sin tangka man mal te in puantlep cu na duh zat na lei thei. Mipa le nunau pawl cu a tha lo mi, a vuai thei mi pangparkual lukhum an ngah duh hrangah thingkung pakhat ih hnah lo duh in peng 26 tlan a zuam a si. Hi bang pawl hi leitlun sunloihnak cu a si.\nPaul in an nih cu a vuai thei mi pangparkual lukhum men a si ih, sikhal sehla Christian pawl cun a vuai thei lo pangparkual lukhum kan hawl a ti (1 Korin 9:25). Pathian ih tongkam in zumtu pawl thazaang in pek mi cu dingnak lukhum hrang, nunnak lukhum hrang, lungawinak lukhum hrang le sunloihnak lukhum hrangih zuam aw dingah in forh. Zokhal sisehla Khrih kha mi hmaiah a phuang ngam tu cu mi Fapa in Pathian ih vancung mi pawl hmaiah cubangtuk in a phuang ve ding (Mt. 10:32; Lk. 12:8). Rundamtu ih sunloihnak hi ziang in kan tahthim thei ding \"hnen um tha, rintlak zet hnenum na si! (Mt. 25:21,23). Rinnak in zumtu pawl hitin in tong ter thei:\nO leitlun, a ropi mi le sunloih tlak,\nNa lunghmuinak hi a lakin a karh!\nA thlumzet mi thu ka rak thei!\nA hman taktak mi ka ngah zo tin ka thei.\nKhrih in hmun pakhat I tuah sak ih,\nCunah cun inn nuam pi ka nei;\nCunah cun Jesuh cu ka hmu ding;\nCunah cun Pathian thawn kan um tlang ding.\nHannah K. Burhngham\nRammi Sinak Theihtheinak\nLeitlun rammi sinak theihtheinak cu mineinung, porhaw le hmaihngal mi an siih, a hminthang duh pawl hi an si. Khrih ih uknak ahcun hitevek a um lo. ram mi sinak theihtheinak hi cu thlarau lamih farah, ninghang lungsia pawl, lungnem mi, Pathian ih duh mi tuah a duh tu, mi zaangfah thiam tu, thinlung a thiang mi pawl, remnak a tuah tu pawl, le Pathian duhnak tuah ruangih hremnak a tuar tu pawl hi vancung ram cu an mai ta a si (Mt. 5:3-12). Jesuh cu mi aa pawl, mi tawntai pawl, mi nauta pawl, mi ih hmuhsuam mi pawl, le zianghmanih an siar lo mi kha a hril sawn a si (1 Korin 1:27-29; Jeim 2:5).\nThunetnak\nTusan sansia sungih sin kan nih in luatter dingah Khrih cu a thi (Galati 1:4). Hi leilung hi kan hrang a thi zo ih, kan nih khal hi leilung hrangah kan thi zo (Galati 6:14). Kross hi kan uarawknak a si.\nLeilung cun Rundamtu zianghman a pe lo, asinan Kross le thlanmual cu a pe a si. Pathian cun inn ih um men tahratin hiti vek ih hawl ding a kham.\nHinah cun mikhual kan siih, kan thlamuang lo ding,\nLeitlunih a lo pek mi inn cu thlanmual.\nNa kross cun fek zet in in fun khawm,\nNangmah hi kan tleunak hlawnthil na si.\n(James G. Deck)\nLeilung hi Pathian ih thuthennak hnuaiah a um. Dungthluntu Johan cun hitin a sim, \"leilung le a sung ih a um mi thilri pawl an hloral vivo\". Cun Donald Gray Barnhouse in hitin a bet: \"Kan ni cu leitlun thil kan duh ding a si lo, ziangah tile hihi leitlun fim le thansonak thawn mawh tuar ter a si ih, Bawipai thih nak ruangah vanduainak thawn siatter theh ding a si. Kan nunnak ih thuhram, duhnak le thiltidaan pawl hi leitlun ih uire mi le thianghlim lo mi pawl thawn a rawi aw thei lo.\n\"Leilung le a sungih a um mi thilri, milai ih an tlaihsan mi pawl hi an hloral vivo zo; asinan Pathian duhhak a tuah tu cu kumkhua in a nung ding\" (1 Jn. 2:17).\nLeilung\nle a sungih a um mi thilri vek siloin vancungram mi kan si ti theih a tul nasa.\nAsinan kan theih hrelh lo ding mi dang a um, cu micu, sual umtu dan le\nsirawknak diktak hi a si. Curuangah, theih ding mi cu, a cozah thuhla zirnak\nihsin a dang taksa umdan lam zirnak kha thlen theh thei a si.\nA KHAN 13\nSUALNAK LE SUALSIRNAK IH SULLAM\nSualnak cu ziang asi? Sualnak cu Pathian ih sunloihnak in coter thei lotu kan tuahnak, kan tongkam, kan ruahnak thalo pawl a si (Rom. 3:23). Cumi cu Pathian in duhdaan thlun lonak a si. Thiltha lo tuah lawng siloin, thiltha a tuah ding mi thei na cingih a tuah lotu khal mi sual a si (Jeim 4:17). Zumnak um loih tuah khal sual a si (Rom. 14:23). Sual cu daan buar a si Pathian ih daan a buar ter tu cu sual a si (1 Jn. 3:4).\nSualnak cu leitlun pum huap mi a si. 'Leilung tlunah thatnak lawnglawng a tuah ih siatnak a tuah dah lotu zohman an umlo' (Thusim. 7:20).\nSualnak cu suahkeh ihsin a si. 'Ka suah ihsin mitha lo ka si ih ka nui pum sungih sin misual ka si' (Saam 51:5).\nSualnak cu hmun tinah a um. Minung cu selinglet (totally depraved) an si. Sualnak in milai ih taksa hmun tin kim ah hna a tuan (Rom. 3:13-18). Hi cabu sungah sualnak phunkim a tuah lo tla a si thei, a sinan a tuah thei.\nSualnak cu thinlung in a thok a si (Jeim 1:13-15). Milai in a ruahnak ah, minung mitih hmuh theilo mi sualih lamzin kha a thlun thei. Sual thu a ruah deuhdeuh le, a kaa sungah rawl thlum vekin a rial ding ih, sual tuah kha a duh deuhdeuh ding.\nSualnak cu tihnungza asi ziangah tile Pathian dodaltu a si (Saam 51:4a). Cumiih a tihnunzia cu milai sinak ih tuarnak pawl; kan sualnak hrangih Bawipai tuarnak pawl; le zumlo tu pawl hell ih an tuarnak pawl vek a si.\nSualnak cu sal ih kaih a si (Rom. 6:15-16). A kaih mi pawl cu duhhiarnak, duhhamnak, le fihnungza asi mi daan pawl hmuahhmuah thawn a telcih a si.\nSualnak in mi a bumter. Sualnak in caantha cu a pe thei nan diriamnak a pe thei lo. Hremnak ihsin a tlansuak ter nan luatnak a pe thei lo. Ralrinnak hrang a duh um mai thei nan a thu theih hnu ah cun zoh a sia mi a si.\nSualnak in mit a cawt ter. Kanmah le kanmah hnak in midang tlun ah sualnak cu kan thei ol sawn asi. Kanmah ah upat tlak zet in a lang; midang tlunah cun kham theih mi a si. A diklo mi mi pakhat lawng kan hmuh ahcun kanmah le kanmah kan ngaithiam aw. Himi in a sia mi kan thinlung a hnem.\nSual in thinlung a har ter. Sualnak kan tuah leve ten thinphan nak a thlen ter. Kan tuah deuhdeuh ih, kan poisa lo deuhdeuh nak cu kan thinlung ruahnak kha kan phuang suak tinak a si. A rei deuhdeuh ih, ol takin sual kan tuah thei ih poi kan ti nawn lo. A cem zomi ruahnak ah kan tlu saal.\nSualnak in sualpuhnak a thlen ter. Adam a tluk siat tikah, Pathian le a nupi kha sual a puh: ' Ka hrangih na tuah mi nunau nu' (Seem. 3:12). Eve in satan sual a puh: 'Rulpi in i bum ih ka rak ei a si' (Seem. 3:13). Atu cu an tefasin pawl in an kiangkap um mi, an nu le pa pawl , a silole an rualpi pawl an bum. Tahthimnak ah, hitawkah mawtaw accident nak thu kha aamahkhan zungih simfiangnak then khat a um.\nKe thawn a fehtu pakhat khuilam ih pialding a thei lo, amai umnak lam ah ka feh ve:\nCupa cun lamzin a luah thluh. Ka khawng hlan ah ka kian a tul a si.\nLamzin sir ah mawtaw mawng in hlapi kha ka vun zoh duak, cu tin lamzin dawlnak leidawlnak lam ka pan vivo.\nRinlopi ah telephone thuam umnak ka thleng thutthi. Ka mawtaw hmai kha a khawng ngah tikah lamzin dang ah pial in ka mawng.\nSualnak cu ziangtik hmanah thuh theihmi a si lo (Heb. 4:13). Leitlun ih tuahthup mi sualnak pawl cu vancung ah phuan thluh an si ding.\nSualnak cu a um meen dah lo. Col (ritthei thil) vekin hna atuan. Thil pakhat in a dang pawl kha a khuh thluh ter thei. Mi pakhat in thithalo a tuah tikah hmun hlapi ih a feh ruangah hmun tinkim ah a feh zo tiin a ruat. Minung in an mai sualnak ngaidam ding a duh le ve ten a tamsawn cun an tauh deuhdeuh ih, mawhter nak a mal ruangah, ai tamsawn in an tuahduh deuhdeuh a si. Cu ruangah sulnak cu vurhlum vek a si.\nSualnak in mithiang mi hnen ah tuarnak a thlen ter ih thangthar pawl hnen ah khal a thlenter. Zutama in a fale pawl a riahsiat ter. AIDS natnak cu mithianghlim mi hnenah thisen thunnak in a kai. Sii suai miin a hrin hrih lomi a pum sungih naute kha a siatter. Mithiang pakhat hman an um lo. A tuahmi pawl, a that le a siat khalah, midang pawl a sawn a si.\nSualnak cu a tu ah le a ra laiding mi caan ah a rungcang ding mi a um ringring asi. A tu ah minung ih thlarau, thinlung, le taksa tlunah hna a tuan rero. A ra lai ding miah sualnak in kumkhua thihnak le hell ah mi a hruai a si.\nBawi Jesuh Khrih ih rundamnak zumnak tello in sualih hnatuannak in kan luat thei lo.\nTu ah, Israel siangpahrang David ih tonmi sual ih hna tuannak kan zoh hnik pei.\nDavid in thil tinkim a nei mawinak, lennak, hminthannak, sinak, mithmai ngahnak, sung khat le rualpi pawl a nei. A felnak ih sin lal tohkham co tu ah a cang. Fiang tein, Pathian ih mithmai a ngah ih a hrangah a ra laiding mi cu thukamnak in a khat. A hrangah cun leilungpi hi tikep vek men a si.\nA sinan, amah le amah kha a thahnem lo mi le daithlang nak ah a pe aw. A ralkap pawl raldo ih an feh laiah, David cu hnangam zet in le thinnuam zet in inn ah a rak um. Hnatuan nak nei sehla, a zohthup mi nunau nu hnen ah amah le mah a mualphohaw ter lo ding. A sinan a taksa duhnak a thlun nak in, satan pa kha nehnak a pe.\nHniksaknak! A ralrin loh lai caan ah, a inn tlun ih a feh rero laiah a mawi ngaingai mi nunau a hei hmu. Cu nucu ti a kholh rero lai a si.\nA thinlung a phur that! A taksa hiarnak a suak ciamco. David cun cui nucu a duh ih a tul ngaingai a si. Ziang ruangah David in cui nunau cu a tul? Nuamnak a duh ruangah a si lo maw? Kan nunnak hi hivek lawng ding a si maw?\nCu ticun ralrinnak meisa sen cu hmun tinkim ah a eng a si. A thinlung cu a hrum rero, 'A silo! A silo! Himi cu na tuah hrimhrim lo ding. Hi micu sualnak a si. Hi micu uiretnak a si. Bang aw!' David cun a siahhlawh pawl cu cui nunau va hruai ding ih a thlah lai hmanah an lakih mi pakhat in cui nu cu a rinumzet mi na ralbawi pakhat ih nupi a si tiah a eel a si.\nRaldonak thawm a thang ringring. Khui mi a dikih khuimi a diklo tiih thusuhnak a um lo. Lung a fimmi, thu ruat thei mi, theihthei mi si ding cu tuah saal lo ding, thinlung ih au aw ngaihsak ding a si. A sinan hi nunau nu neiding in na sa zetih hiarnak a um a si. A duhnak cu, a fimthiamnak kha mi hmuahhmuah ih relsiat celcelnak dingah a zuar a si hmanah, a duhmi cu a nei tengteng tum a si. Tuarnak hnakih thupi sawn zianghman a um lo. Rei lote taksa duhnak a thlun duh ruangah, a lungawinak, a sungte, a hminthatnak pe ding in a duh a si.\nMu le Mal neilomi Tuahnak\nDavid cun mu le mal neilomi thil a tuah. Thinlung ih tuar nasatnak in thianghlimnak a hlo ter. Tisa hiarnak ih thleemnak pawl cu a hrangah cun a thuhla elnak hnakin leemthiamtu a si sawn. Vancungram ruahsannak le hellram ih tihnun zia cu a hla aw ngaingai a si. Reilote a duhnak ruangah, Pathian tihzahnak, a maithuhla, a sungkua pawl ih ngaisannak, a rualpi pawl ih upatnak, le a thiltitheinak pawl a thleng aw ter a si.\nAlexander Maclaren ih hmuhdaan cu, 'Dinghnak a duhnak a theih hngilh, Pathian thawn an pawl komnak ih a lungawinak a hlon hlo, a thlarau nunnak a thimter, a lennak a cemter, a tanglaimi a nunnak ah a lungsung ah vansiatnak suumpi a thlen ter ih a mai hmin le a biaknak kha capoh tuahnak ih hmuhsuam mi ah a can ter. Milai a si vekin, siangpahrang a si vek in, ralkap a si vek in hlawhsamnak a suah ter.'\nEsau vek in, a fimthiamnak kha tisa hiarnak hrangah a zuar.\nSualnak hi cu duhnak ah cun a mawi ngaingai; vun zohsal ah cun tihnung za asi. David cun a ten um mi a tong zo. A thuhla a vun ruahsal tikah, sualnak in a ei cem theh zo. Sualnak ruangih a phuhrungnak in a na sa zet mi tuarnak a tanta. A himnak ding a tuah thei tla a si mai thei. A rinum mi a ralbawi kha a thah tengteng nak ding ah ral hrannak bik, hmailam bikah a feh ter. Cutin a suak hrih lo mi naute cu ralbawi pai fa a si tiah an zumding ih, nu hmeinu cu ka nei thei ding tin a ruat.\nSiangpahrang cun zohman in an theilo ding tin a ruat. A sinan Pathian in a thei ih Pathian a thinheng ngaingai. Pathian in David cu cui thilsual cu hrial ding in a duh ngaingai. Caan a rei hnuah Bawipa in uiretnak le mithahnak ih a sualnak pawl cu a theihter sal ih David in a rak el. A sualnak cu hrial ding in, sirding in, a silole phuang ding in a tum khal le ningzahnak le mualphonak in a khat. A lung haknak hi duhawknak maw sualnak ruagh ah maw asi, a silohle a pahnih in a si maw?\nNetabik ah, Bawipa in a profet Nathan cu tahthimnak thawn va sim dingah David hnen ah cun a thlah. Cui thu cu milian pa in mi farah pai tuu neihsun a lon thu a si. David cu a thinheng ih, thiltha lo tuah tucu thi ding in thu a pek.\nCu micu thang a si ih siangpahrang cu cui thang sungah a awk a si. A nih cu misual pa a rak si. Midang tlunih sualnak cu a hmu theinan amai sualnak cu a hmu thei lo. Milian pa a mawhter nak in, amah le amah a mawh awter a si. Tongding thei lo in le khamnak ding nei lo in a ding a si.\nA Hmanmi Sualsirnak\nA tawpnakah a sir aw. A nasazet mi tuarnak in bul pi cu sirawknak a si. Pathian hnen ah a sual a sirih a sualnak a phuang. Saam 51 kha kan hrangah a ret ta a si. Nan hnen ah simfiang sal dingin in siang hram uh.\nIn zaangfah aw, Bawipa! Na zaangfahnak ka lo dil! Hremding tlak ka si. A sinan Nang cu duhdawtnak ih a khat mi Pathian na siih ka lo dil mi cu ka tuah mi hi in thungrul siang hlah. Na zaangfahnak cu a tum ngaingai ruangah Na daan thianghlim ka pah bal nak hi hnawtfai thluh ding in ka lo dil. A dingmi na lamzin ihsin ka pial ruang ih ka that lonak cu kholhfai thluh aw la, a tihnung mi ka sualnak ihsin i thiangter hram aw. O ka Pathian, Na daan ka pahbalnak cu ka thei ringring. Ka sualnak cu mizapi ih theih mi a si ih ka sirawknak khal mi zapi ih theih a si. Ka sualnak le ka mawhnak cu ka thinlungah sun le zaan in a caam ringring, ih um ngaihnak ka thei nawn lo.\nSualnak ka tuahmi in Nangmah a lo do a si ti fiangten ka thei ih Na par lawnglawng ah ka sual a si. Oh, Bathsheba tlun ah khal ka sual ih a rinum zet mi a pasal Uriah tlun ah ka sual a si ti fiangten ka thei Pathian hi miral tha ralbawipa hnen ih ka rintlak lonak hi in ngaidam maw. A sinan sualnak hmuahhmuah in Nangmah an lo do hmaisa bik ti fiangten ka thei. Na daan cu pahbal a si zo. Na duhnak cu do mi a si zo. Na hmin cu upat a si lo zo. Cu ruangah keimah le keimah do aw in Na hnen ah ka lo pan. Na tuah mi kipah na dingfel ih Na thu relcat mi ah zo hman in a diklo nak an hmu lo.\nBawipa, keicu mi thalo ka si, sualnak sung ih um mi ka si. Hi thu ka sim tikah ka nu ning zakter dingih ka duh nak a silo, a silole keimai sualnak malter nak khal a silo. Ka tiduhnak cu sualnak ka tuah lawng silo in ka sinak hmuahhmuah ah misual ka si.\nA si nan Nangcu sualnak na hua ih milai ih an sunglam rinumnak cu na duh, cu ruangah a tu ah ka thinlung ah fimnak thuthuk zirding in Na hnen ah ka ra.\nPhaarnat neipa a dam theinak dingah hissop kung le tidai thiangfai hmang ding in thu na pek (Puithiam. 14:1-8). A si, Bawipa keikhal thinlung phaarnat in ka na a si. 'Hissop kungin i thiang ter aw la, ka thiangfai ding; in kholh aw la, vur hnak in ka vaar sawn ding.'\nKa sual tikah, ka hla pawl ka hlo ter theh. Thinnomnak le lungawinak ngaingai ka theih nak in ka hlo zo. Lungawinak awnmawi cu voikhat in intheiter sal aw. Ka dunglam thu ah, ka ruhpawl khiak in in zennter zo. A thianghlim mi puai tuahnak ah Na hmai ah ka ra thei nawn lo ding. A kiak mi ka ruh pawl kha in dam ter thlang aw, cutin lamphah in Nahmin thangthatnak Na minung pawl hnen ah ka tel thei ve ding.\nO ka Pathian, thuthennak le hremnak in ka sualnak na zohnak in Na mithmai her ter hram ding in zaangfah ka lo dil. A tum ngai mi ka that lonak ih neh cu hlon hlo aw. Cui pawl ka ruah tinten ziang tluk in ka thin i nat ter!\nKa vun zohsal ih, ka thinlung ah thinharnak in ka khat ti fiangten ka thei. Ka ruahnak cu a baaltheh. Sualnak ka tuah netabik tiangin a tha lo mi ruah nak ka cawng a si. Cu ruangah ka sungah thinlung thiang seemter ding in ka lo dil. Tihna thiangfai ah cun, a ron luangmi ti khal a thiangfai ve a si ti ka thei. A si, Bawipa, ka sung lam hi tuahthar sal awla cutin a ra suak lai dingmi sualnak do thei ding ah a fekmi a si ding.\nKa parah beidong hram hlah, Bawipa, a silole Na umnak ihsin in doihlo hram hlah. Nang thawn hlat nak ah, le Na Thlarau Thianghlim ka hnen ih sin na laknak hmun ah keimah ten ka um thei lo. Ka damsung caan ah, Na thu ngai lo ih an um tikah milai hnen ihsin Na Thlarau Thianghlim cu na laksak. Saul hnen ah na tuah (1 Sam. 16:14) Hi thu ruahding hi ka tih thluahthlo a si. Zaangfah ten, Bawipa, hivek canvo ihsin in luatter aw.\nA hlan ih ka sim vekin, ka hla pawl ka hloh theh. Ka thlarau si loin ka hla a si. Na rundamnak siloin Na ruundamnak ih lungawinak a si. A tu ah sualsirnak, sualphuannak, le sualnak hlonthlanak thawn Na hnen ah ka ra, Na rundamnak ih lungawinak cu ka hnen ah na ret nak ding in thla ka cam, thlarau ih duhnak thawn in bawm ding in khal thla ka cam. Tong dang in, Na duhnak thlun ding in le ziang tin kim ah na hnen ih lungawi in thiam ter dingah ka lo tul a si. Cutin na dingnak cu ka au pi ding.\nKa sualnak ngaidam a sinak in a dang mithalo pawl hnen ah zohthimtlak in ka nung ding ih an hnen ah ngaithiamnak le daihnak thu ka sim ding. Ka parih na tuah mi pawl an theih tikah, Na hnen ah ra kirsal ding an duh ve ding a si.\nCu vek thotho in, sualnak tipi ih sin in runsuah ah cun, Bawipa, leilung pumpi in na ruunnak thu an thei ding. Uriah ih thisen man cu ka parah a rit tuk, O in ruundam tu ka Pathian. Ka sual thawn hlo aw la kumkhua in na hmin ka thangthat ding.\nKa hmur cu sualnak in in khaar zo. Na ngaidamnak in run ong awla ka kaa in na thangthatnak ka phuang ding.\nMaw Bawipa, ngaidamnak ding hrangah biaknak le thawinak pawl ka rinsan lo. Nang cu thawinak a duh mi na si lo ti ka thei. Thawinak na duh a si ah cun na hnen ah ka rak keng zo ding. A sinan meiur thawinak in Na thinlung a lungawi ter thei lo. Thawinak le peknak na tuah mi a si ko nan cui pawl cun na lung an kim ter dah lo. Cu ruangah na hnenah thinlung kuaikek in kara cumicu na duhmi thawinak a si. Hi a kuaikek mi thinlung cu na hnong lo ding ih na hnen ih ka rakkan mi ka thinlung hi in rak sang hram aw.\nA tucu, Bawipa, keimai hrang vek in na minung pawl hrangah thla ka cam duh. Thil tha hmuhnak in lungawi ter hram aw. Jerusalem khua kulhnak pawl cu dawl saal hram aw. Na tuah mi cu ka sualnak in rinhlehnak a nei lo. Na hmin ka mawhsiatnak cu ka rak keng zo. A tu cu hnaihnoknak um loin na duhnak vekin tuah si hram seh.\nKan zaten nangmah thawn pawlkom ih kan feh tikah, kan sualnak pawl cu kan sirih kan phuang asi, cutin kan thawinak le kan dingnak in na lung a awi ding. Na hnen ih kan peknak in na lung a awi ter ding. Na biaktheng parah cawcang pawl cu thawinak ah kan pe ding. Kan thatlonak le kan sualnak in ngaidam tu Pathian cu thangthat in um seh!\nHi thu in nu le pa sualnak thu, mi pa veve, nun au veve, pawl awk nak sual pawl tha te ih ruat ding in lamzin in hmuh asi. Nu le pa sualnak lakih nun khawsak kan si vek in a ra lai ding mi khal ah kan tong vivo lai ding.\nA KHAN 14\nTHINLUNG THIANFAINAK\nA thlangpi thu in, thit-awknak cu Pathian in milai hrangih a duhmi a si. Thit-awknak cu nupi le pasal pakhat lawng neihnak siding in a rak tumtah, cumicu, nupi a si lole pasal pakhat lawng nei ding a si (Seem. 2:24; Mal. 19:5,6; Efe. 5:22-33). Thitawknak cu hmun ringring ding a duh, cumicu, zumtu pawl hrang lawng ah si lo in kan zate hrangah thiltha pekmi a si. Khristian pawlkomnak ah a tello a si hman ah, Bawi Jesuh in Cana khua ih thatawknak ah a serh ih a thianghlim te a si (Jn. 2:1-11).\n(A\ndik, mi hrekkhat cu nupi le pasal nei loin an um, a sinan cu mi cu daan ah a\ntel cuanglo).\nNu le Pa sinak ih Hmannak ding Pakhat\nThitawknak ih nu le pa pawlawknak in lungawinak le diriamnak a pek; thatawknak um loih nu le pa sinak hman cu mah le mah siat ter aw a si. Sualnak dangdang cun milai taksa hi a siatsuah tuklo; sikhat sehla nu le pa sualnak a tuah tu cun amai taksa par hrimhrim ah sualnak a tuah a si' (1 Kor. 6:18b).\nThitawknak ih puaituah nak a si lole lungkim nak tuah hi a tul lo tiih a zirh mi kan thei theu: mi pahnih cu an duhawk veve a si ahcun, hmunkhat ah an um tlang thei, Pathian in nu pa vek in a ruat. Thitawknak cu vancung ah tuah a si zo, ti in an sim.\nA sinan cu micu Bible ih simmi a si lo. Isaac in Rebekah a thit tikah lungkimnak le thukamnak a um a si (Seem. 24:53-58). 'Hi pa thawn na feh ding maw?' tiih na suh tikah, Rebekah in 'ka feh ding' tiah a sawn. Lungkimnak ah ngun, sui le thuamhnaw pawl a tel.\nPathian in Israel mi hnen ih thitnak a tuah nakah thukamnak a tel thu a sim (Ezek. 16:8b; Micah 2:14b).\nGalilee ram Cana khua ih thitawknak ah lungkimnak a um ih puaituah nak a um (Mt. 22:1-14; Lk. 14:8). Cu mi cu ni sarih ih sin ni hleili ni tiang puai a si ih mo puai korfual hruk a si (Mt. 22:12). Luka 12:36 sungah, thitawknak ihsin Bawipa a ra kir thu kan hmu.\nNupi le pasal pakhat lawng neih nak hi Pathian in minung hrangih a duhmi a si (Seem. 2:24). Nupi tampi neih le a dang buainak thu pawl Cathianghlim ah a um ticu a dik a si. Cumi pawl cu ca sungih ummi an si nan lungkim pinak a um dah lo. Pathian ih duhmi cu a minung pawl in a thalo mi hmuahhmuah an hnong ding ti a si (1 Thes. 5:22).\nHnatuan Hlennak\nMinung pawl in an thu ngailonak kha suah ding in an zuam rero. Cathianghlim cu an duhawknak fekter dingah le thitawknak daan umlo ih an um tlangnak thu ah an her. Chuck Swindoll in 'A tawk le a mawi ih tuahmi Pathian thu' (accommodating theology) tiih a kawhmi cu hitin a ngan:\nA hnuailam ta kan bet hrih ding:\nHi thu hla pawl hmuahhmuah a cang a si hmanah, nupa sualnak cu kham mi a si (1 Thess. 4:3). A lampi cu a hmang vivo lai. Kan tuh mi cekci kan khawm ding ti hi a dik ngaingai a si (Gal. 6:7). Zum tlak a silo mi pawl cu siatnak lamzin ah an feh (Thuf. 13:15b). Nu le pa sualnak a tuahtu le nupa tangthentu pawl cu thuthen nak an tong ding (Heb. 13:4b). Nu pa sualnak a tuahtu pawl cu Pathian Uknak an co theilo ding (1 Kor. 6:9-10), nu pa sualnak a tuahtu pawl cu tilipi vek a si mi meipi sung ah an um ding (Thup. 21:8).\nAn eel rero na-in, minung pawl cu sualnak le thianghlim lonak ih sin an suak thei lo. Tisa duhnak le an khuaruah thatlonak in an tlansuak thei lo (Rom. 1:27; 1 Kor. 6:18). Sii le vai in an tuamhlawm aw na-in, zah-mawh nat nak in a tihthaih re ro.\nA sinan hithu hi a tawpnak a si lo. Ziangah tile minung a tluknak hi Pathian ih a um pi tinak a si lo. Ruundam a silo ah cun, a sualnak a sir thei ih Jesuh Khrih cu a Bawipa le a Ruundamtu ah a zum thei asi. Cutin Pathian in a sulank le sualnak dang pawl cu a dung ah a retthluh zo ti kha a thei thei ding. Pathian in a ngaidam zo ih a hngilh sak zo. Hi thu cu a tawp a si.\nMi pakhat ruundam a si ah cun, a sualnak a phuang ih a tansan ih ngaidam a sinak thu cu fiangten zumnak a nei. Pathian cu mi ngaidam dingah a rin um ih a ding a si. A thukam nak ah a rin um. Ding zet in sualnak a ngaidam thei ziangah tile Ruundamtu in a man a pe zo.\nNupi Maaknak\nThitawknak\nah lungawinak hlo ral sehla ziang a cang ding? A ngaingai ah cun Pathian in\nKhristian cu a thupi bikmi lungawilonak le nomlonak tuar ding ah a tuahmi a si\nlo. A sinan minung pawl in an mai duhnak vekin an ruat thei, Pathian ih tongkam\ncu tlansuaknak ding lamzin hrangah sangkaa a on lo. Bible in fiangten in zirh\nmi cu Pathian ih duhmi cu nupi le pasal pakhat lawng neih ding a si. Khristian\nhmuahhmuah cun Pathian ih duhnak cu an thlun ding ih a dang mipa a silole nunau\nin zaangfah dilnak a tam deuh ih a silole thit awknak ih buainak tumpi a um ah\ncun maaknak a cang thei tiih ruat in a ummen lo ding.\nNu le Pa Pawlawknak ih Ningzahnak\nTu baite ah America cu Kohhran hruaitu pawl tel in ningzahnak in a khuh theh. Mi theih tam mi TV ih thuthangtha simtu pa cu kum hleikhat reizo ah uirenak in a mual pho. Profet thu cangan tu in a nupi kha midang nupi dingah a tansan. Thitawknak lam ih midam ter nak ih cangan thiam le zirhtu thiam pawl cu midang pasal nei dingah an pasal cu an maak. Tlawngta pawlkom hotu in hnatuan a suahter ziangah tile tu hlan kumthum ah daan an tuah ruangah a si. Cutin riahsiatnak cu a darh.\nKhristian mi pawl lakih ih a tlangpi thu ih lehrulhnak cu cui ningzahnak pawl hmuahhmuah tlunah zaangfahnak neih ding asi. Hi thu hi theihthiam thei lomi a si. Mi hrekkhat in an thu kan rel ah cun mi relhmang kan si ding tin an ruat. Hi mi khal hi theihthiam thei lomi a si. A sinan a damng zawng ih rel fiangnak ding a um. Hi a thalo mi tluknak pawl kan thuh ringring nak in, kohhran siatnak kan tuah tla a si thei. Hi tuksumza thu pawl phuan darh theh (an hming cu rello in) a si ahcun, a dang hniksaknak an ton tikah ralrin nak an nei thei ding. Bible in hivek ih hniksaknak ihsin luatter ding ah midang ih tluknak pawl a hmang a si.\nThianghlimnak lamzin ih tluknak ih tetti kansi bang in, kanti theilo nan kan mangbang, 'Ziangruangah a hrek cu an tlu ih a dang pawl an tluk lo?' Sawi tonglo ih a nung mi pawl cu an mailam thatnak siloin Pathian ih zaangfahnak sawn a si ti kha theih ter ding an si. An nih cun an mai cahnak in hniksaknak khamthei dingah an ruat aw.\nMi hrekkhat in mi dang pawl hnak in hniksaknak tamsawn an tongthei ti kan theih a tul. Thlarau lam raldonak in a hmaisa bik tlar ih a umtu pawl cu satan pai doding ih hmuitin mi pawl an si. Cun zoh a mawi mi, thiamnak a nei mi, sinak a nei mi pawl in midang pawl an do a si thei.\nMi hrekkhat cu Khristian pawl in a hrangih thlacamnak an neihmi in thlawsuah tampi an dong lo.\nA sinan mi hrekkhat in midnag hnakih tamsawn an tuah hmanah, Khristian pawl cun phanank an tong asi. Hi pawl hi kanmah le kanmah kan ruat aw sal pei. Tlacamnak: Bawipai cahnak kan tual zia kan theihloh tikah tih a nung ngaingai. Sual dingih kan duh lonak le kantul mi cu Bawipai hnenah kan sim leuhleuh ding a tul a si.\nCathianghlim tel lonak: Bible hi a tawpnak tiang in ralrinnak, forhnak, le tha peknak in a khat asi. A san cu, kan tluknak dingih hniksaknak kan ton tikah Cathianghlim in ringzet in le remcangzet in thu in sim thei a si.\nKohhran ih pawlkomnak ih sin mah te hrial awknak: Amah te lawng a um mi tuu cu cinghnia hrangah deh a ol ti a si. A kaang hlio zetmi meihol cu meisa mit lohli ding ih thiat ding a si.\nRuahnak kilkhawi lonak: Sualnak cu thinlung in a thok (Jeim 1:14, 15). Nu le pa sualnak a tuah tu cu a ruah mi kha a tuah mi ah a cang ter. Curuangah a si, Jesuh in nu le pa sualnak thu ralrin nak a rak pek (Mt. 5:28). Mi pakhat in uirenak thu a ruah dah lo ah cun, a tuah khal a tuah dah lo a si.\nCaan tawite hmannak: 1 Korrin 7:5 sungah, Paul in nu pa cu khat le khat an duh hiarnak el aw lo ding in le cuihnuah hmun khat ah um saal in thlacam ding in in zirh a si. Caan tawite sungah an suup thei lo ruangah satan ih sual thlemnak sungah an tla pang ding.\nMahte lawng umnak: Mahte umnak in thinheng nak le khuaruah cem ih umnak a thlen ter. Cumi damter nak ding lamzin pakhat cu Bawipai hrangah bang loin a pe aw dingih midang hrangah khal a pe aw ding a si.\nA thalo zawng ih tuahnak: Jesuh in hitin a sim, 'Na kut in na zumnak a lo pial ter a si ah cun na kut cu tan aw' (Mk. 9:43). Pathian thu zirhnak tlawng ih thusim tu ih sim mi cu, 'Nunau cu dai hlah. Paisa khal dai hlah. Sunlawinak khla dai hrimhrim hlah' ti hi a si. A tiduh mi cu, tuahmawh lo ih pom, lawm, le dimdawi ding a ti nak a si. Radio sungih thuthangtha sim thiam pakhat cu nunau pawl ruangah a tlu sia. A rah suah mi cu, thlarau lam ah a tla sia a si.\nRemawknak hrial dingih Hlawhsamnak: Zungkhaan sungah secretary thawn reipi umtlang nak hrial aw. Ruahnak petu thawn nel-aw tukih umtlangnak hrial aw. Midang nupi thawn vanzam tlun, hotel asilole mawtaw sungih umtlangnak khal hrial aw. Hi vek ih um nak in nasa zetin buainak a thlen ter a si.\nNu le pa sualnak thawn pawlkomnak kha hrial aw. Thinlung lam thuzirhtu ih sim mi cu, nunau thawn an ton awk nak ding a hrial. Pathian riantu in a thuzirh mi thawn hmundang ih um tlangnak kha a hrial. Doctor pa in mina nunau kha thu a sut tikah sayama nu kha a khan sungah a ko. Bawi le secretary in an mah pahnih ten zanriah ei tlangnak a silole zaan simpi tiang hnatuan tlangnak an hrial thei. In teeknu in a pasal khual a tlawn tikah a innhnen thawn leemsiahawknak a hrial thei. A mawi mi nupi in khua leeng ih um inn fate ah thlathum tiang caan a hmang lo ding ih, a pasal kha amah ten a taansan lo ding. Thal sung ih a thizo mi nunau ih pasal khal a kom lo ding. A silole hmunhla ih hna a tuan pa ih a nupi hrangah pasal dang a tul ti khal lang ter ding a si lo. A pasal lawng in a tulmi a kimter thei tikha a theih ding a tul.\nZaangfahnak: Hnatuan peihlohnak cu nasa zetih natnak a si. Zaangzelnak in nikhat ih kan tuahding mi kan tuah thei lo. Kan zaten thlemnak kan ton lo nak ding ah um men lo ih hnatuan kan neih a tul a sinan Pathian thawn kan pawlkom awknak cat ding tiang cun kan hna tuanah kan buai lo ding.\nPorhawknak: Khristian hrekkhat pawl an khaisan awk tuknak in mi pakhat cu nasa zetih porhawknak ah a hruai ngah theu. Cutin amah le amah kha leilung pi hia kut sung ah um terin mi maksak ah a ruat aw tan a si ah cun a rauhmi hi a diklo a si. A tihphannak cu a tum ngaingai a si. 'Hngalnak in siatral nak a thlen ter, Porh awknak in tumsuknak ah a hruai' (Thuf. 16:18).\nMilangsar si duhnak: Zokhal milangsar si a duh tu cu 'a taksa natnak dingah a khawng aw asi.' A tlangpi ih an sim theu mi cu, mi langsar siduhnak cu Khristian nunah le pawlkomnak ah a tha lo mi a si.\nC.A. Coates in hitin a sim:\n\"Langsarnak ah kanmah le kanmah kan relawk duh tikah, kan tisual a si ih biaknak lam thawn a kaih aw lo. Bawipa in mi zapi thei ternak ihsin a hrial aw; cumicu kan hrangah a tha ngaingai a si, ziangahtile kan mah lam ih kan siduh nak thawn a kalhaw mi a si. Kan nih cun mi langsar si kan duh, a sinan Bawipa cun mi a damter tikah midang hnen ah va sim loding in a ti Mi langsar si duhnak cu mi siatsuah thei tak a si; Bawipa in mi hrekkhat hnen ih a tuah bang in, Bawipa in hihi a pek a si ah cun, himihin zaangfahnak tam a tul zet.\"\nTelevision: Nu le pa sualnak tuah ringring nak, thinlung harnak, le thiltisualnak in a zohtu ih thinlung ah nasa zet ih sualnak a thlen ter ih tlakniamnak khal a thlen ter. Paul ngaihtuahnak le catlaklo ih a hnatuannak hin a thalo mi tuahnak ah a thlen. Nu le pa sualnak thawn pehpar mi cabu pawl, khui (films) pawl, cabu dangdang pawl, le video ketset pawl cu TV thawn bangaw in ningzahnak an suah ter a si.\nThangkamnak: Khristian hnatuantu pawl in thangih awk lo dingin kiltu ding an nei ti an thei. Ram pakhat ih missionary pa cu nunau pakhat in thlarau lam ih a tul mi thape ding in phone a set. Cui nucu telephone zungpi ih um asi. Cu pa cu vafeh tahrat in cui nunau nu thawn an biakaw ding maw? Missionary pa cun a nupi kha a hruai lo. Zungpi ah nunau nu a va ton tikah, palik pawl rin lo pi ah an ra ih cu pa cu nunau thalo thawn an um khawm tin an puh ih an kaih. Acozah in cupa cu an dawi hlo. Hi thu ah sualnak thu a um lo nan thudang ih ruah ah cun thangkamnak a si.\nHi mi khaan ih hivek thu ngan hi riahsiat za a si. Hi vekthu um lo vek in kan lan men a si ah cun a riahsiat thlak sinsin ding. A sinan a dikmi cu zumtu pakhat cu Thukam Thar sungih ralrinnak a pek mi pawl do in sualnak sungah a tla thei, cun cui sualnak cu pakhat kha a si. Hi thu kan ruah lo ah cun thinlung lam in zianghman kan ngah lo ding, buainak cu a cemral sawn ih Rundamtu thawn nitin ten naizet ih pawlkom nak in thinlung lam tluknak do dingah kanmah le kanmah kan kil aw ding asi.\nA KHAN 15\nPATHIAN IN SUAL A SIM DAAN\nMi tampi in a her aw rero mi kan nunsung ah nunau le nunau sualnak le mipa le mipa sualnak an tuah duh theu. Ai puannak cu a nai zetih a ra mi a si ih nuamnak a dil theu.\nA sinan zumtu pawl cu mipi pawl ih relmi an thlun lo ih kan daan ih kan tuah mi khal a si lo. An nih cu tongkam in, 'mi hmuahhmuah in an tuah' timi in an sawn lo ding. Hniksaknak tumbik cu, 'Bible in ziang a sim?' ti a si. Curuangah Cathianghlim lam ah kan her hnik pei.\nMipa le mipa, nunau le nunau sualnak thawn a pehpar aw mi Bible cang pawl cu:\nSeemtirnak 1 & 2. Pathian in mipa le nunau a tuahih a minung hrang ih A duhnak vekin thitawknak a tuah. Curuangah nunau le nunau sualnak, le mipa le mipa sualnak in nu le pa sinak langternak ah Pathian ih tummi a dik lo ah an can ter. Cumicu sualnak a si.\nSeemtirnak 19:1-26. Sodom mi pawl cu nunau le nunau, mipa le mipa sualnak an tuahnak ah an thang sia ngaingai. Fiangten Sodom bangin 'Sodomy' tiih tongfang ih a san cu nunau le nunau sualnak, mipa le mipa sualnak ti a si ih khawpi hmin ihsin a ra mi a si. Sodom mipawl in Lot ih mikhual pahnih sual pi an tum tikah, Pathian in a mi pawl suah ding in a fial, cui hnuah meisa le kaat in Sodom khuapi cu a siat bal a si.\nPuithiam Hnatuannak 18:22; 20:13. Moses ih daan ah mipa le mipa sualnak tuah cu thahding ih thupek a si. Rinloh pi in, himi in Sodom mi ih natnak thu tahthimnak in pe asi. Pathian in minung cu natnak ih thiding in thu a then lo.\nRom 1:18-23. Minung pawl in Pathian ih sinak dik fiangten an thei, a sinan cui an theih mi cu an hnongih milem biak tu, thingkung le lungto ih tuahmi milem pawl biak tu ah an cang. Pathian an theihnak an hnawl tikah, Pathian in thilthalo an tuahnak, nu le nu, pa le pa sualnak an tuahnak ah a hnon hai a si. Paul in fihnungza a simi hi thil pawl a tuah tu cu thitlak an si tiah a sim.\n1 Korin 6:9. Hi mi bungcang in nupa sualnak a tuah tu, a silole nunau le nunau sualnak, le mipa le mipa sualnak a tuahtu in Pathian uknak an cothei lo thu fiangten a sim.\n1 Timote 1:10. Sodom mi pawl cu mithat tu, nu pa sualnak tuahtu, milai rutu, Pathian ih daan thawn a kaih awlo zawng ih nung tu pawl an si. Pathian ih daan pahbalnak ih ngahmi cu thihnak hi asi.\nCuruangah Bible ih fiangten in zirhmi cu nu le nu, pa le pa sualnak cu Pathian ih a sersiammi hrangah a tumtah mi a pahbaltu sualnak a si. Ziang thu hla hmanin Cathianghlim ih tongfang pawl a hnawl thei lo. Kan sim leh mi cu Khristian pawl cu leitlun ih thuthennak pom lo dingin an ralring ding ih, Pathian ih tongkam in lam a hruai sawn ding a si.\nNunau le nunau, mipa le mipa sualnak hi ngaidam theih a si maw? A sannak cu, ngaidam theih ti a si, a sualnak a sirih Jesuh Khrih cu a Ruundamtu le a Bawipa ih a pomah cun ngaidam a si (Jn. 1:12; Rom 10:13).\nKhristian mi cu hi sualnak sungah a tla thei maw? Zumtu cu tawntaih nak in a tlu thei ti cu ruahding mi a si. Cuti a si ahcun, sualphuannak in le sualnak a tansan nak in ngaidamnak a ngah thei (1 Jn. 1:9). A sinan zokhal nunau le nunau, mipa le mipa sualnak in a nung a si ah cun, mipiangthar a sidah lo ti cu fiangten a lang. jesuh in 'Cuvek in profet pawl cu an tuah mi in nan thei thiam ding' (Mt. 7:20)tin a sim.\nTheihfiangternak le Atak ih Tuahnak\nNunau le nunau, mipa le mipa sualnak tuahding ih fial nak le a takih tuahnak ih a bangawk lonak a um maw? A um, a thupi zet mi bangawk lonak a um. Nupa sualnak tuah ding in a forh ih amah in cui sualnak a tuah lotu mi tampi an um.\nThleemnak kham theiding ah le thianghlim nun ih nungding in an mah le anmah an tuah aw nan, an hiarnak in a leem ngah ih natnak an tuar theh.\n'Nu le nu, pa le pa sualnak veikhat an tuah tikah, an tuah ringring ta' tihi a dik maw? A duhnak cu cui sualnak an tuah taktak a si ahcun a diklo lawlaw a si. Mi tampi cu Khrih ah an thleng aw ih an nun hlun cu an tan thluh. Thlarau Thianghlim in cu ti ih an tuah theinak dingah thazaang a rak pek. Korin mi hrekkhat pawl khal Khristian an si hlan ah nu le pa sualnak ah an pil thluh, a sinan annih cu cui sualnak ihsin thianter an si zo (1 Kor. 6:9-11). Nu le pa sualnak tuah duhnak a um vivo vekin, zumtu in a taanglai mi a nunsung ah cuithu thawn doawknak a nei thei, a sinan Siangpahrang Bawi Jesuh hrangah baanglo ih thazaang a suahnak in nehnak a ngah thei a si.\nMi\npakhat in nu le pa sualnak a tuah tikah Pathian in ziangtin a mawhthluk ding?\nPathian in cuvek thil thalo tuah ding in zohman a sersiam lo. Adam cu Pathian\nih kutsung ihsin a rat tikah, a thiang mi le a suallo mi a si. A sinan Adam a\nsualhnu cun, a cithlah hmuahhmuah cu, Jesuh tello in, mi bumhmang, midinglo le\nmisual ah an cang theh. Mawhthluk nak cu minung ih liangpar ah a um. Pathian ih\na khammi a tuah ruangah mi pakhat sual a tuahnak ruangah a tuanvo laksak\ntumkhal a dik lo a si. Nu le nu, pa le pa sualnak hi suahpi mi maw, mah ten\nngah mi maw a si? Pakhat sangsang a si thei. Mi pakhat cu cui sualnak thawn\nhrin cih mi a si ti cu a si theilo. Minung an sinak cu selinglet theh mi an si,\ncun cabu sungah sualnak an tuah thu khal a um. A hrekin thil pakhat ah\ntlaksamnak an nei ih midang in khal a dang thu ah tlaksamnak an nei. Zokhal nu\nle nu, pa le pa sualnak thawn hrinmi a si ruangah mawh ter a si lo, a sinan cui\nsualnak cu a takih a tuah a si ahcun mawh ter a si. Nunau le nunau, mipa le mipa\nsualnak hi thil tha lo mi tla a si thei. Tahthimnak ah, nu tling pakhat in\nhivek ih nun ih mipa kha a leem thei. Zokhal hi sualnak a tuah tu cu Jesuh ih\nmawhternak an tong, Jesuh ih sim mi cu, 'Hi nauhak pakhat khat a sual ter hnak\ncun a hngawng ah fang rialnak lungtumpi kha thlaih tahratin fitinriat sungah\nhlon aw sehla a mai hrangah a tha sawn ding' (Lk. 17:2) a ti.\nDaan Pahsiat tuih Lamzin\nNu le pa sualnak a tuahtu mipa le nunau in an nunthat lonak hrangah a man tampi an pe. Paul in 'An thil sual tuah ruangih an hlawh man cu an parah a thleng ' (Rom 1:27b) tin a sim. Himi sungah zahmawh natnak, cuap phaw natnak, Kaposi natnak (khensa natnak vek), le AIDS natnak a tel a si. Cun thinlung sualnak, thinlunglam hnaihnoknak le daan lo vek ih thlengawknak pawl khal an tel ve.\nAmerica ih Academy laksawng peknak an tuah hnuah, 19 san (nineteenth century) ih Mirang (English) cangan tupa cu nupa sualnak in a rak mualpho ih hitin ca a ngan:\nKhawzing pawl in ziangtinkim deuhthaw in in pe thluh. A sinan keimah le keimah sullam neilo in le nupa sual duhnak in in leem ngah Hmun saang thlen ka tum nan taksa hiarnak hawl in hmun niam ah ka tla. Ka ruah nak hi ziang vek ruahnak saw a si, ka thinlung sungah a diklo mi ruahnak a ra thleng. Daithlang zet in ka nung zo. Sualnak in ka lung in awiter tikah nuamnak ka cen. Thil fate in thatlonak a tuah thei le theilo kha ka rak theih hngilh, mi pakhat cu khaansungah a thupten thil a tuah, mi pakhat cu inntlun zim ihsin ringzetin a tap. Keimah le keimah ka porhawk cu ka bang. Ka nunnak uktu ka si nawn lo ih a theih khal ka thei nawn lo. In uktu dingah taksa nomnak ka rak duh ih tihnung mi ningzahnak in ka can a cem ta.\nNu le pa sualnak ihsin luatternak lamzin cu duhhiarnak thawn a bang aw, ih duhhiarnnak thu khal ah kan sim zo a si. Ziang khal si sehla, Bible lam thawn zirh nak hi ziang vek thu khal a thu pi bikmi a si.\nNu le pa sualnak lamah kan hmuh daan ziang ti vek a si ding? Khristian kan si vekin an nun daan relsuak lo in anmah a minung pawl kan pom ding a si. Ziangah tile ruundam an sinak ding ah Khrih cu a thizo, kan nih khal in cuipawl cu thianghlim nun ih an nun thei nak ding a si thei vek in lamzin kan hawl ding a si. Thin neemzet in kan pawlkom ding a si, kanmah le mah ruat aw phah in, cu tilo cun kan nih khal thlemnak le sualnak sungah kan tla sual pang ding. Pathian thu nasa takih an el in an hman sual le mi an zomtaih ah cun, an hnen ih thuthangtha va sim ding a tul tuk lem lo.\nA KHAN 16\nTHINLUNG RU\nThinlung ruahnak cu sunglam thuthentu a si ih ruahnak, tumtahnak le tuahnak parah sia le tha thleidang tu a si (Rom 2:15). Thinlung ruahnak in mi pakhat kha tidai thawl sungih a kut a hnim bang in a khan hmin sin thei ding ah a mit a vang ter. Thinlung ruahnak in mawtaw mawngtu kha a hmai thlalang sungih palik mawtaw a lang tikah a mawtaw a colh ter. Mi bum hmang kha zo hman in an dawi lo tikah thinlung ruahnak in a tlan ter. Shakespeare sim vek in, cui thil in kan zaten in tihhrut ter thluh.\nCu micu sumluhnak ah le thurelnak zungah, a silole khansung ih exam phit nak ah a sang bik tuahnak a si. Bible in cumicu, 'Bawipa in ruahnak le siatha thleidan theinak thinlung in pek, kan thinlung ih sin khui ahso kan relh thei ding?' ti in a sim (Thuf. 20:27).\nZo zokhal thinlung ruahnak thawn hrinmi an si. Milai in mi bumding, rukding, le mi thatding a tha lo tin a thei. Ziangah tile midang in a mah an hrem ruangah a thalo ti a thei ih, midang tlun ih va tuah ding khal a hrangah a tha lo ti a thei.\nSual theilo ih Lamhruaitu a si lo\nA sinan thinlung ruahnak cu sual theilo mi a si lo. Kan ruahnak dang pawl bang in, tluknak in a siat suah ve a si. Kan thinlung ruahnak cu kan zirmi thuhla in a thlengter thei. Cu ruangah an sim theu mi, 'Na thinlung ruahnak cu lamzin a lo hmuh tu si seh' ti hi a tawk lo.\n'Thinlung ruahnak in Thlarau Thianghlim ih tleuter mi Pathian Thu thawn a zir ding a tul. Thinlung ruahnak cu a harh ding ih thuthan tu a si ding, Pathian ih phunlangnak thawn kaihaw in a hruai ding ih a thlun ding.'\nBarnhouse\nA hmaan mi sualsirnak ah thinlung ruahnak a tel ve. John Newton in hi tin a ngan:\nKa thinlung ruahnak in sualnak a nei ih a tuar\nCu tin thinpihnak ah in thlen ter.\nTarsus khua ih Saul cu a rauhnak in a fial ih cui fialnak cu el in amah le amah a soisa aw (Dung. 9:5). Robert Murray McCheyne cu tlangsang parah tleu nak thawn zaangfahnak a thang tikah, a tih tukih thizik tiang in a khur ciamco.\nThinlung tha lo cu Khrih ih thisen in thianfai ter zo a si (Heb. 9:14). Cu micun kan nun run uk sehla, kumkhua thuthennak tihnak a um nawn lo, ziangah tile Khrih in zumtu pawl ai-ah a rak tuar zo a si.\nA tu cu ka thinlung ruahnak in in ti buai nawn lo,\nAmai thisen sunglawi ruangah\nKumkhua daih in in kholh ih in thianfai ter zo,\nPathian mit hmuh ah in thiangfai ter zo.\nThinlung derdai pawl cun ei le in thuah an mai hrangih that nak ding ah an ral ring zet (1 Kor. 8:7-8).\nThinlung cu a neitu in a thu a ngainak in thinheng olnak ah a cang thei. Ka mawtaw sungih ka lut tikah, awn ring zet mi in, ka mawtaw taikhap khap ding in in thei ter. Cu tiih ka tuah hnu cun, cui awn ring ka thei nawn lo. (Cu mi cu, daan kan lan hlan lo taikhap khap ding tinak a si!).\nMinung in a thinlung a thlun lo deuhdeuh ih a aw suak a mal deuhdeuh. Cumicu siatrethri (rabar) kha a dok-awk theinak naum te ten a hloh vivo vek a si. A silole thirhling ih holhkang mi taksa vek a si (1 Tim. 4:2). Mi lai cu sualnak sungah an paih aw ih suupnak an nei lo (Efe. 4:19). Milai in sual tumpi a tuah ih an bual awk thluh hnu ah, 'Ziang hman sualnak ka tuahlo' an ti lai (Thuf. 30:20).\nSualnak dodal ih kan himnak tumbik cu cui sualnak in a thir ter rero a si tin an rak sim dah.\nThinlung borhhlawh cu sualnak in a baal ter theh (Titas 1:15). Milai ih nunnak a sual a si ah cun, a thinlung khal a dang lam thei lo (Heb. 10:22).\nThinlung thiang ih um ding kan si (1 Pet. 3:16), Pathian hmai le minung hmaiah thinlung thiang nei ding in kan zuam ding (Dung. 24:16). Thinlung tha cu Pathian thu thawn remawknak a si.\nA KHAN 17\nMINUNG RU\nChristian pawlih an ton mi a thu pi bik nuncan cu nunnak kilkhawi hi a si. A thinlung sungih a ruahdan bangin a nunnak ah lam a hruai ih, amai sinak khal a hruai kawi thei. Cathianghlim ih sim bangin a thalam ih ruahnak in a tha mi a phi a ngah ding (Phil. 4:8). Thinlung thianghlim lonak in duhum lo zet nun hi hrial thei lo in a hruai ding.\nHi thu ruangah Bible in hitin a sim, \"ziangruangah tile anih cu a thinlung put bangtukin thiltuah hmang mi a si\" (Thufim 23:7). Asi lole Alfred P. Gibbs in a sim thei theu bangin, \"nangmah na ruah awk bangin na si lo. asinan na ruah awk bangin na si!\". Milai ih thinlung thupi pawl cu a ziaza khihhmuh tu a si.\nMifim bik pa in a sim, \"Ralring ten khua ruat aw, ziangah tile na ruah mi in na nunnak a sersiam ding\" (Thufim 4:23). Khuaruah nak hi thinlung hnak in kaudeuh hman sehla khuaruahnak hmun kha thinlung thawn thleng awla hi caang in ruahnak tha tak a pe thei thotho. \"Ralring in khuaruat aw, ziangah tile na ruahnak ihsin na nunnak a lo sersiam ding\". Thinlung hi kan um daan sersiamtu a si. A hram na kilkhawi ahcun, cu mi ihsin a ra luangsuak mi thil pawl a kilkhawi thei tinak a si.\nThukham Pahranak\nNunnak hrangah thukham pahra lakah pakhat lawng hi thupi ter tinak a si lo.\n\"Midang thil nan daw lo pei. Mi inn siseh, mi nupi le mi pasal pawl siseh, an caw an rang le midang ih neih mi hmuahhmuah nan daw lo pei\" (Suahlannak 20:17).\nDaw timi hi thinlung ih ruahnak a si. Pathian lungkimnak tel lo ih thil pakhat khat duhnak hi a si. Pathian in hitin a ti, \"Nan daw lo pei\".\nHi mi hi si, Tarsus khua Soul thinlung sungih thukham dinpi mi cu! A nunnak sungah amah an zah thei nak ruangah amah le amah a porh aw. A poimawh cuang sualnak pawl pakhat hman a tuah hlei ce lo. asinan thukham pahra nak hin amah cu a hunglang ter ih, a thalo mi tuah bang tukin ruahnak sual hi thilsual a si ti a thei aw. A nunnak a vun ruah tikah, amah cu sualnak sung thukpi ah a dawp tinak a si.\n\" Daan hrimhrim hi sualnak a si, kan ti ding maw? Ti hlah! Sikahl sehla sualnak hi sualnak a si ti in theihter tu cu daan a si. Daan in, \"midang thil daw hlah\". Asinan sualnak in cui thukham cu hmang tahratin ka pum sungah duhnak le hiarnak a phunphun a thoter. Daan a um lonak ahcun sualnak cu a thi asi. Keimah khal hi daan tel loin a nung mi ka rak si, asinan thukham a ra thleng ih sualnak cu a nungih kei cu ka thi. Nunnak petudingah ti mi thukham cu keihrangah cun thihnak a si. Sualnak cun thi cu tha a ngah ih thukham cu a hriamnam ah hmang tahratin I bum ih I that a si\" (Rom 7:7-11).\nZiangtin Hna a Tuan?\nJeim cun sual um daan a thuk deuh in a hmuh daan a sim mi cu:\n\"Cubangtuk hniksak nak miin an ton tikah, \"Pathian in I hniksak a si,\" tiah zohman in ti hlah she. Ziangah tile Pathian cu sualnak in a hniksak thei loih amah khal in zohman a hniksak hai lo a si. Sikhalsehla minung cu sualforh nak a ton tikah amai taksa hiarnak in a thlem ih zinpeng a zawh pi theu ruangah a si. Taksa hiarnak cu an fa bangin an von mi le a hrin mi cu sualnak a si; cu le sualnak cu a thang ih rah a rah tikah thihnak a thleng\" (Jeim 1:13-15).\nHi tawk ah sualnak cu milai nun um tu dan thawn a tahthim. Ruahnak pakhat a um. Naute cu a suak ta. Cun a thang vivo ih a pitling thlang. Cun a thi. Sualnak kan ti cu hitivek hi a si. Milai thinlung sungah bu a sak hmai sa. Cun a vun tuan suak ta. Cun a tuan mi khal daan ah a neih ta. A netnak ah thih nak tiang a thlen. Hi tin langter lo ahcun, sualthu hi rei pi kan vonruah tikah a rei maw rei lo in kan tuah suak thotho ding a si. A silole hlanih a sim bangtukin:\nRuahnak thlaici tuh awla, tuahnak na at ding.\nTuahnak thlaici tuh awla, zongsangnak na at ding.\nZongsangnak thlaici tuh awla, sinak na at ding.\nSinak thlaici tuh awla, laihri tannak na at ding.\nBawi Jesuh khal in nunnak hrangih ruah ding thu pi zetzet mi mak sak tak pawl cu a thu zirhnak ah a sim. Nikhat cu a sim mi ziang a si ti fiang thei ding in Jews thenkhat cu a hnen ah a ko khawm. Hi mi lai pawl cu a sunglam thuah lamdang zet in dang tahratin a lenglam thu lawnglawng an buai pi. Moses ih daan hnuai ah anmah cun voksa, sabeksa, kaikuangsa, cangai sa, sa pawl, a phunphun an ei le an fihnung pang ding tin an zirh theu. A dik ko, hi tivek rawl cu daan thu hnuai ah cun hi vek rawl ei hi cu milai hi a thianghlim ter lo. asinan, a tu Jesuh in cuti vek rawl pawl in milai a balh ter nawn lo nan ruahnak thalo kha a si sawn tin cui thu simnak pawl cu a cem zo thu a phuang zo.\n\"Cule Jesuh in misenpi kha a hnenah a ko salih an hnenah \"Nan zaten ka thusim mi hi ngai uhla thi uh! Minung hi lenglam ihsin sunglamah a lut mi thil in a baal ter lo. a sunglam ihsin a ra suak mi in a baal ter sawn a si,\" tiah a ti. Jesuh in misenpi pawl cu a feh san ih inn sungih a luh tikah a dungthluntu pawl cu cui a tong mi sullam sut dingah an ra. Jesuh in \"midang pawl hnakin nan fim cuang lo a si hi! Nan theilo ngaingai maw? A lenglam ih mi sungah a lut mi in mi a baal ter thei lo, ziangah tile cui thil cu a thinlung sungah fehlo in a pumpi sungah a feh ih cuticun zunpawng ah a suak sal a si,\" tiah a ti. (hitin Jesuh in a sim tikah ziang bangtuk rawl hman hi ei thiang an si theh ko, tiah a ti duhnak a si.) cule Jesuh in \"mi a baal tertu ngaingai cu a sung lamih sin a suak mi an si. Ziangah tile thatlonak a tuah tertu ruahnak thalo pawl cu minung sung lamih sin a suak mi an si: ruk ruknak, mi thahnak, nupa sualnak, duhhamnak, thil siava dangdang tuahnak, mi bumnak, a mawilo mi thil tuahnak, iksiknak, mi simsiatnak, puarthaunak le aat thlakza thil tuahnak, hi thil siava pawl hi minung thinlung sungih sin a suak mi an si ih hi pawl hin mi a baal ter a si\", tiah a ti.\" (Marka 7:14-23).\nMinung pawl ih ruahsual nak pawl hi sakhua zet mi ih simfiangnak in an ngaithaim theu ti hi na thei phahphah ding: \"Na lupar ih vate a zam lai khan a cawl ter thei lo, a sin an na lu parih buu a sak tum ah cun na kham thei.\" A sim duh mi cu na thinlung ih na sawm lo pi ih a ra mi taksa hiar nak pawl kha na kham thei a si, sual ti mi cu cumi pawl na rak hmuahnak le na sonkir lehnak hi a si. Thu suhtheih a um mi cu, \" a sile cu pawl sual a si lo ahcun, an thiangfai ih an thianghlim maw si?\" A sawnnak fiang bik mi cu sualnak phunkim, thinlung hiarnak, sawm khal sawmlo khal siseh an tenum theh ih, cun daan tuar ding an siih cun Khrih ih thisen thawn thianfai an tul. Zoh mawi lo tarlang nak, relsiatnak le a dang ruahnak thalo ruangah hi leitlun kan umnak hi a baalter ringring lo ding ti hi cu a si thei lo a si. Asinan a tha ter tu cu a thiangfai lo a si tiih ruahnak hnon ringring a si ih, rak hmuak loih hnon a si.\nRuat Buai Duh Hlah\nJesuh in Tlangpar Thuzirhnak ah a nasa zet mi sual thu kha a hleice in a thu pi ter. Hitin a sim:\n\"Hlan lai ah cun 'mi va that hlah, mi a that tu cu thuthennak a tuar ding a si,' tiih an rak ti mi nan thei zo. Asinan kei cun a u nau parah a thin a heng tu cu thuthennak a tuar ding; zokhal sisehla a u nau kha 'ziang hman ih thahnem lo,' a ti tu cu thuthentu hmaiah suahpi a si pei ih a unau kha 'Mi aa,' a ti tu cu hell meisa sungah a tla ding tiah phan a um a si, tiah ka ti. \"Nu-pa sualnak nan tuah lo pei, ti ih an ti theu mi nan thei. Asinan kei cun nunau kha hahiau mit in a zoh tu cu a thinlung in cu nu thawn a sual zo, tiah ka lo ti\" (Mt. 5:21,22,27,28).\nDaan in a sim, \"Mi nan that lo pei,\" asinan Jesuh cun, \"Mi va that ding na ruat lo pei.\" Ziangah maw? Ziangruang ah tile na ruah lo ahcun, na tuah dah lo ding. Daan cun, \"Mi nupi, mi pasal nan sualpi lo pei,' asinan Jesuh cun, \"sualpi duhnak thinlung in nunau cu zoh hlah.\" Ziangruangah hitin a sim? Ziangruangah tile tuahsuaknak cu ruatcia mi ih sin a ra. Na thinlung ih hiar nak khan a tuah ahcun cui hiar nak tuah suak ding hrangah na siraw dah lo ding.\nDungthluntu Johan cun a cakuat pakhat nak sungah hivek thuhram a rak than:\n\"A unau a hua tu cu mi that a si ih mithat tu sungah cun kumkhua nunnak a umlo ti nan thei\" (Jn. 3:15).\nHuatnak cu mithat tu a si tiih sim hi a luantuk deuh tla a bang, kan theih ding mi cu hiarnak le kimternak, hiarnak le cangsuakternak hi a peh aw tlang a si. Huatnak hi mithahnak seemtertu a si. Huatawk le thinheng olnak um lonak hmunah thahawknak a um lo. Minung thinlung hi simthiam lo ih thup aw le rel cawk lo ih tam mi a si. Hi mi hi thupek nak thawn a khat mi ralkap umkhawmnak hmunpi thawn a bang aw. Thinlung in kut hnenah ca ngan dingah pen la aw tin a fial. Hi mi hin ziang an ngan tum ti hi a sim. Hi hi a kau mi zomawk dan a si ih, ruahnak ih nasa zet ih a fial rero mi cu a si. A siah cun ziangtin hi mi cun hmun a la thei ding? Cun ruahnak teh ziang a si?\nHi ti ih an sim mi cu computer pakhat ih a bang aw a ngan ding ahcun ram pi tumnawn an sak bangin milai thluak ih hnatuan nak pawl hi tum hman sehla thinlung thu hi a zaten a hman thluh theih cuang lo.\nKan ni mi tam sawn cun kan thinlung hi pek dingah kan ruat. Sikhal sehla Bible in fiangten in sim mi cu Pathian in kan tuah ding mi hrangah a ruah mi cu kanmah hnen ih ruahthei nak thinlung in pek hi a si. Kan nih mi bulpak ciar hi siangpahrang in a kau zet mi a uknak bang kan si. Cun a thil ruah mi pawl ziang asi ti le ziangtin a ruat ding ti hi kan thei ding asi. Cu cu, a tha le a sia hrang san a tlai maw, tlailo ti pawl rel nak ah kan hmang thei a si. Kan ruah mi thil hi kan kil khawi thei.\nA Tha Lam ih Ruahnak\nRuahnak hi a thalam si thei dingah ka ruat. Tahthimnak ah, minung to ter daan thiam tak le Messiah thuhla thiamzet ih ngan mi ka vun ruat. Ka thinlung sungih a awn mawimawi nak ngai lo ih Cathianghlim sungih ka siar dah lo mi cu a music le a hlafang pawl ih rualrem awk dan hi a si, cun a tuah mi hmuahhmuah hi thlarau lam hrang ah a tha zet ding ih vancungah hitivek hlamawi kan nei ve ding ti hi ka vun ruat thei.\nIsaac Watts ih hlapi, \"Thinglamtah ka zoh tikah\" ti ka vun mang. Bawipa hnenah a thinlung a pe ih, cun hi hlahi Christian pawl hnen ih a pek thei sun cu a si. Asinan kaimah le keimah ka ruahawk mi cu, \"ka nun sung hmuahhmauh ah hi ti vek hlapi pakhat ngan sehla nun in man a nei ding\" ti a si.\nMilton ih a thinlung kilkhawi dan, a caan le zuamzet ih hna a tuan caan pawl le a hnatuan mi ka vun ruat. A ruahnak in ziangtluk in ka hmai ih ngan mi thuhla pawl a that ter.\nCu si lole Michelangelo ih kut thawi a suai mi zuk le a milem tuah teh hi. Thiamzetih rawldiltu ih umdan sim fiang nak ih a tuah tluan dan le zoh mawi dan hi! Vanthat nak ah kan hrangah le leilung pumpuluk hrangah ruahnak a nei ih, a ruahnak pawl hi zuksuai mi le sailing var in a lang fiang ter.\nCun thusimtu hmuah lakih siangpahrang Charles Haddon Spurgeon thu khal ka vun ruat. A. T. Pierson in a thu a sim mi khal ka vun ruat, \"Pathian in a pek mi a ruahnak hmuahhmauh in le a caan tha neih hmuahhmauh kha a tha bik in a tuah\". A thusim mi ka siar tik le rah a rah mi a nun thuhla hi ka vun siar tikah rah tampi a rah ti cu ka theithei mai.\nAsilole kan mai caan hrangah tahthimnak ah hmang sehla, thinlung ap hi thla pi par kainak dingah zamnak phunphun pawl tawl relnak le tuahsuaknak a si.\nA Thalo mi Hrangih Hmannak\nCu ti a si ahcun a thalo mi hrangah thinlung ih thiltithei mi hi kan ruat ve pei uh. Mi zaangfahnak nei lo lal sual ih hremnak khaan, hremnak hmun, datkhu (gas) khaan, thirbelsa pawl kha kan ruat. Minung thawngtam pi sualnak nei lo a hremih naza zet ih an siatsuahnak pawl kha kan von ruat.\nVoltaire, Tom Paine le Robert Ingersoll pawl bangih midang pawl ih zumnak siatsuah dingih an thiltithei nak pe aw pawl hi kan vun ruat. Biaknak a zum lo tu pawl ih thuthan nak ruangah Pathian ih a pek mi aipuannak thinlung nei tu pawl kha an siatsuah theh.\nTuisun minung pawl ih lem ngan mi, le zohmawi lem lo an suah mi kan vun ruat. Ziangti zawng in thinlung an hmang! Fihnung thil zuartu pawl, ruahnak lam balter tu pawl, a thiang lo le lamzin pial ih hruai tu pawl hi an si.\nCun a zaraan ih ruah ahcun a thalo mi ruahnak hrangah an thinlung pawl tampi kan hmannak hi kan vun ruat. Zarhkhat sungih sual kan ruahnak hmuahhmuah hi nazi pakhat sung zapi hmuh dingih tarlang ih feh vivo ding ti seh la zohman in kan duh lo ding. Ruahnak in milai zohman ih hmuh theilohnak hmun a thimnak innlak lamzin fatet pawlah ziangtin mi a hruaihlo thei ti kan thei. Hi hin lungawi theidaan pawl hmuahhmuah in bum linglet thei ih, phawknak pawl khamtu khalah a tel. Himi thilpawl thei duh kan hawipi a tel ah cun a hmaanmi thinhengnak thawn kan mawhter ding a si. A sinan thimlak ah tla a sithei, mahtelawng ih kan um caanah hmakhat ten ruahnak thlengduh cuang si loin duhhma le daan neilo bangin thinlung ruahnak hi kan thlun thei. A caan le ahmun ih khamnak pawl ruangih hnaihnok ter lo in mi pakhat khat le midang pawl thawi umtlang thei ding ih kan hrilnak le thinlung hiarnak pawl pakhat khat tuahdingin thinlung in hmun kipah in hruai vivo thei. Zumtu ih ruahnak nunsung ah a sual thei mipawl ruahtik ah thin a phan ter. Hi thilsual thei pawl hi daan vekih tuah theu a siah cun a netnak ah vansiatnak lawng a si ding. 1988 kumah leilung pumpuluk mi thawng za tampi hnenih TV ih Pathian thusimtu pakhat a ningzahtlak nu le pa sualnak a tuah mi kha an ron than. Amah khal in a nauhaklai ihsin caathalo le zuktha lo pawl tuahnak in in zeel a si tin a phuang aw.\nTuini ah sualnak temnak hnuai ah aihram rero milai tampi an um. Luatnak kan duh an tinan an ruahnak nun can thleng ding cu an duh lo. Tubaite ah Khristian pa pakhat vanzam tlunah ralkap mino pa pakhat kiangah a to. Cibai an bukawk hnuah ralkap pa cun Khristian pa hnen ah magazine cu a vun pek. A hun zoh tikah hihi a fihnung a si tin a vun hmu ih, duhsah ten a pek kir sal ih, cun a Bible sente kha a vun pek. Reilo te sung daiten an vun um ta. Cuihnu ah ralkap pa cun Khristian pa cu a ven sut, 'i vawm thei kem? ' a ti. Tihnung za thu a simi sualnak le ningzahnak thu kha a vun sim thei ih, cun vomnak a vun dil. Nu le pa sualnak ih sin luat ding a duh, a sinan zukthalo magazine pawl ih rawl a rak si lai.\nGeorge\nGoodman ih in theihter sal mi hi cu ruahnak pawl hi kan kilkhawi thei:\n'sual-ruahnak hi datsi (petrol) ih puansia ciah mithawn a bang aw ih;\ntukforhnak a tamtik ah meisa bangin a alh. Ruahnak sual cu na cawl ter thei,\ncun hithu hi na thei hrihloh ahcun ruahnak-kilkhawi daan thuhi na zir a tha.\nTaksa lam thu thawn peh aw in thinlung ih duhnak a thup ten thlun hi cu ngaidam\nthei a si lo. Khrih thu ngainak in ruahnak hmuahhmuah hi Thlarau thu thawn\nthawng na thlak ding. Ruahnak Thlarau a ning a natter a si.\nTuahnak Hram (Radical Action)\nA tha, simfiang a har mi thu cu hihi a si: hreitlung hi thingkung hramah ret ding a si. Ruahnak the le duh hiar nak a neih a tul a si.\nRundam a si hrihlo mi kha, piangthar hmaisa ding ti duhnak a si. Bawipa Jesuh a zumnak thawn, a piangthar ding a si. Cu tic un Thiang Thlarau in a cencilh ding ih ruahnak pawl a neh ter thei ding.\nKhristian pawl hrangah kekar ding hrek khat theih ter a si:\nA pakhat nakah, Thlacamnak thawn Bawipai hnenah na thilri hmuahhmuah kha hlan aw. Kan zate hrangah David ih thlacamnak rem cangtak tongkam hmang uh si: 'Maw Pathian, thinlung ka sungah seemter aw, ka sungah a thar le a dikmi thlarau run ret aw' (Saam 51:10). Hi tongfang pawl hi David ih nu le pa sualnak a tuah hnu le tual a thah hnu ih a phuan awknak hi a si. Hi hi cu ka hrangah ka mi a si, ruahnak sual nun kha a neh thei loh li ding a si.\nA pahnih nakah, na thinlung sungih a ra hmuahhmuah kha Khrih hmai ah phuang thluh aw. A hmaiih kan hunglang bangin ruahnak pawl khal tuahnak thawn bangaw in a lang leh ding. 2 Kor. 10:5 hi zoh hnik sehla:\n\"Pathian kan theihnak ding ah puarthaunak thawn an dawl mi khamtu hmuahhmuah kan bal theh; minung ih ruahnak cu sal bangin kan kaiih Khrih thu ngaitu ah kan can ter.\"\nKhrih ih thuthen mi ngainak hrangah kan ruahnak hmuahhmuah hi saltang bang in kan dir ding a si.\nA sang tuah sual bangin kan phuang dingih, cun ruahnak hmuahhmuah balh ter mi hin Amai lung kim pinak a hmuh theih loh. Lamzin kan fehlai khal ah si seh, mawtaw kan to lai khal ah siseh, khui ah khal kan um siseh, ruahnak thalo in kan lamzin in pengter thei a si tin kan phuang dingih, kan sim daan ding ah cun, 'Bawipa, himihi sual asi. Ka thinlung i balh ter a si. I ngaidam aw la, i thianfai ter aw. Tuufano thisen ih thiltitheinak ka lo ngen a si.'\nA dik, cun kan thinlung sungih ruahnak pawl kha kan dawi ding asi. Zaangfahnak ih tiamkam mi cu sualnak phuan mi lawng kha a si lo, a sinan sualnak phuang tu hmuahhmuah le a tlansan tu hmuahhmuah kha an si.\nNa sualnak thuh na tum ah cun na san sungah thil na ti suak thei dah lo ding. A sinan sualnak a phuang tu hmuahhmuah le a tlansan tu hmuahhmuah cu zaangfahnak an ngahding (Thuf. 28:13).\nA taktak ah tisehla, zarhkhat sung ah vei thawnghra lai 'ka duh lo' tin tithei ding in zirding ti nak a si. A sia lam zawng ruat dingah vei tamtak tukforh in kan um tik ah, hi tin kan sim pei, 'ka duh lo, hi ruahnak bangin ka tuah lo ding. Bawipa Jesuh hmin in ka hong ih, cun ka hlon hlo a si.'\nA dik rori mi Ruahnak\nCu ticun a dik rori mi ruat thei ding ah ka zir ding asi. Phil. 4:8 sungah Paul in kan hrangih in pek mi cu:\n\"Thunetnak ah, ka u le ka nau pawl, nan thinlung cu a tha mi le porhtlak a si mi in khat teruh: a dik mi, u pattlak a si mi, a hmaan mi, a thianghlim mi, duhnungza a si mi le hminthatnak a nei mi pawl cu nan thinlung ah um ter uh.\"\nA tiduh mi cu hi thil pawl le sual thu pawl hi a ang aw rep in vei khat te ah na ruattlang thei lo. Khrih le A thianghlimnak na thinlung ih a khah ah cun, sualnak le dinglonak hi a hloral ding. Then khat cun hihi hitin an ti: 'A thar ngainatnak ih dawisuah thei mi thiltitheinak.' Na duh bangbang in ko koaw, a sinan hihi tuah aw tinak a si. Khrih thawn kan umtlang tam sinsin a si ah cun, Amah kan bang sinsin ih kan thleng aw vivo a si (2 Kor. 3:18).\nMi zaran ih theihtheinak hrang ih sim mi cu kan ruahnak nun kan neh duh a si ah cun kan siar mi, kan hmuh mi le kan duhdawtmi unau pawl thawn ka um tlan tikah siseh kan ziaza cu kan kilkhawi ding asi. Thinlung a la thei mi cabu pawl le magazine pawl, Hollywood lem lamdang zetzet suahnak pawl, kha TV ihsin hmakhat te ah a balhnak an ron piah. Cun, milai nunnak ah taksa hiarnak thangphawk ter tu thilri tampi a um.\nA netnak tiang Bawipai hrangah hnatuan tam kan si ding a thu pi. Tihphannak a tambik caan pawl cu zaangzel lai fang caan, pumpuar caan le um menmen caan hi a si. Khrih hrang bangtheilo ih tuannak in nunnak ah a maksak zet humhimnak cu a um. Caan thaten a hmang duhtu cu tumtah nak um lo ih tuahnak ih hawl mi thinphannak kha a hrangah buainak a mal.\nThufim 16:3 sungih sim mikha a nai awbik mi a si thei:\n\"Na tuahmi hmuahhmuah cu BAWIPA hnenah hlaan aw, Na khuakhannak cu na hlawhtling ding.\"\nCun hihi zuamzet ih na thinlung sung ih na cinken ringring ding cu a si.\nKa khuakhannak hmuahhmuah, ka sung lam ih lungawinak pawl:\nKa thlarau tic au tu pawl kha\nBawipa nangmah in uk\nthlh hram aw.\nA KHAN 18\nRU\nCathianghlim ruahnak ih caan hmang tu mithianghlim zohman ka thei dah lo. Khuakhannak hrang ih caan hmang le Pathian a zumtu lakah zuam aw tertu an tam.\nRuahnak kan titik ah, thangso dingih ruahnak le Pathian tumtahmi khihhmuh tu ka tinak a si. Khristian ruahnak cu ruahnak Bawipa ah. Pathian thu ah le Bawipai thil hmuahhmuah hi thinlung lam nun ah a si. A menmen hrangah kan thinlung hi tumtahnak umlo lamzin fiakzet ah vaakvaiter hnak in, a thahnem mi tumtahnak lam ruat ding ih zirh ding a si. A lailak ih um men hnak in zaangfah le thutheihnak lam ih thangso ding ah kan thinlung lam ih hiar mi kha kan hlon ding a si. Ruahnak ti mi cu Khristian pawl ih zuam gear pi a si.\nCaw in a cilphuan a thial rero thawn tahthim hnik uh si. Rawl cu a ei theh zo, a sinan rawl rialtu pumpi hmaisa sawn ih thialleh sal ding ah a rak keng sal. Caw ih hmel um daan vun zoh tikah a uar um na sa. Cu tivek thiamthiam in zumtu khal Pathian thu thawn cawmawk ding a si, cun a siar mi thu ah kha ruahsaalnak caan a hmang ding a si. Hi mihin nunsung hmuahhmuah ah mithmai tha le diriamnak a pe ding si.\nRuahnak Diklo\nA si ee, Cathianhlim ruahnak hi a thabik a silole ni suahnak lam ih biaknak pawl ih biaknak phundang pawl thawn hnokter ding mi a silo. Feh sual (cultic) pawl ih ruahnak zumdaan cu Pathian cu milai sungah a um ih, cun cui milai ih ruahnak ih sin Amah Pathian a si theinak kha a thei aw. A phun dang deuh ih sim daan ah cun a thinlung a thianfai ter nak ding ah le a thinlung ih tangmi pawl hrangih a hngak mi hrangah a si an ti. ruahnak zianghman neilo ih milai hnen ih a sim mi le anmah lailang ding mi thuthang pawl hngahnak ruangah khawsia ram siimnak hrangah a tih nung. Jesuh cun khawsia polh mi pa kha a sim, a sinan nun remsaal nak rak cozotu kha a rak si. Thlarau sia kha dawisuah a si ih, a sinan a innpi cu a lawng ten a tang. Thlarau sia hnak ih siava sawn khawsia pasarih thawn a rakirsaal tikah a hlan hnak in a besia, cun cupai nunnak cu an lak (Mt. 12:43-45). Khristian pawl ruahnak cu Pathian thu thawn a khat ih, cun a thami porhtlak a simi a dikmi, a thianghlim mi, a hmaan mi, upat tlak a si mi, duhnungza a si mi le hminthatnak a nei mi pawl thawn an ruahnak cu an khah ter (Phil. 4:8).\nRuahnak in thlarau lam lennak le nehnak cu a kam a si. 'Thukham cauk cu hngilh hrimhrim hlah. A sungih ngan mi bang tukih na nun theinak ding ah a sun a zan in siar ringring aw. Cuti ih na tuah le na thangso dingih na tuah mi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding a si' (Josh. 1:8). Hinah ruahnak ih tumtahmi pakhat theih ding cu umdaan thleng ter ding hi a si: 'A sungih ngan mi bang tukih na nun thei nak ding ah.'\nRuahnak in Pathian sungah milai ih hrampi a thuk ter. Hi hin a rah tha a rah suah ter. 'Amah cu tiva kiangih a kho mi thingkung, a tikcu ih rah a rah mi le, a hnah tla a vuai dahlo mi bang tuk a si. A tuah mi kip ah a hlawhtling' (Saam 1:3).\nRuahnak in milai Pathian thawn zomawk theinak lamzin a khihhmuh. Pathian cun A thuthup pawl hi a thu a thluntu pawl hnen ah a sim (Saam 25:14a). Hi thu pawl hi lamhruainak, thapeknak, forhnak, le nunsimnak thu khal a si thei, a sinan zirhawknak thu dik cu a si lo. Bible sungih kan hmuh thei baak in a thutak a sim cuanglo. Zumnak hi mi thianghlim pawl hrangah kumkhua diah ih pek a si (Jude 3b).\nRuahnak in milai ih thupi lo a tuahtumnak caan heulakternak ih sin a ruundam a si.\nRuahnak hi Bawipa lung kimternak lamzin pakhat a si. Cu ruangah Saam ca ngan tu in hi tin thla a cam, \"Ka ruahnak hi A hmaiah thlum hram seh.\" Curuangah kan ni khal in a suak mi tongkam le kan thinlung in a suak mi ruahnak hin, 'maw BAWIPA, na hmaiah cotlak si hram seh; ka beunak lungpi le i runtu' (Saam 19:14). Cun hi hin Khrih bangnak a suah ter. Khrih thwan kan um tlang sinsin a siah cun, Amah kan bang sinsin ding (2 Kor. 3:18).\nZiangtin kan Ruat ding?\nRuahnak thu thawn pehpar aw in, mi hmuahhmuah hrangah a tha bik ti lamzin a um thei lo ding. Zumtu bulpak ciar in a mai hrangih a tha mi le a mai kiangkap um mi pawl thawn rem aw thei ding in hna a tuan ding. a dang deuh in sim sehla, hmun hlatnak, telephone um lo nak, television, radio, lamzin rongra, le a dang thinlung buainak caan pawl ih sin caan tha kan um ter thei a si. Isaac in zaanlam hmun khat ih thla a camnak ding hrangah hmun daihnak a hmu (Seemtir. 24:63). A silohle kan ni khal sun le zaan kan awl caan te kha kan hmang thei. David ih thlah theilo nak caan pawl kha Bawipai hnen ih thlacam nak le A thu ruahnak hrangah a hmang (Saam 63:6).\nKan rinloh ih thinlung ih a ra suak mi pawl tuahsuak ih a um nak ding, kan kawh thei nak ding le ruahnak ih a ra lut ve thildang pawl hminsinnak ding ah kutsung ah caphek te ken hi a tha. Cu mipawl kan vun phorh suah ve ten, kan thinlung ih sin kan theihhngilh thei ih, cun kan ruat zom thei cih ding a si.\nCui ruah ding mi ih tlunah a tangkai mi thu hram pawl tulsamnak zianghman a um lo. Saam cangan tu in zanvar te itthat lo in a ruah mi cu Pathian thunung pawl ruahnak ah a hmang (Saam 119:148). Saam 1 nak ih mi thaw suah a simi ih duh mi cu Bawipa daan le cui daan kha sun le zaan in ruahding hi a si (Saam 1:2; 119:78). Thatnak lam ih fekzet pawl (puritans) in Pathian htu thukzet ih an ruahnak ah an caan tamtak an hmang, cun an thlarau mi nasa. Seemtir nak ah makzet ih Pathian hna tuannak pawl le a thiltuah mi hmuahhmuah ka thinlung ah a hung suak (Saam 143:5). Cun mangbang za tlemnak in ruahnak hrangah a cem theilo mi thilri a peek. Paul in Timote hnenah a tulmi Khristian hnatuannak ih hmanrua thawn pehaw mi thil pawl ruat dingin a sim (1 Tim. 4:15).\nA thawk ah cun Cathianghlim tawite pakhat, cun thianghlimnak thu malte ruah ih hman nak, cafang pakhat ciar hmang ih ruahnak, tongfang burkhat le a simduh mi taktak pawl hmannak hin mi a bawm na sa. Tahthimnak ah, 'Pathian Fapa i duhdawt ih, cun ka hrangah a nunnak i pe' (Gal. 2:20b).\nPathian Fapa Hihi vun ruat hnik aw! Milai menmen a silo, a sinan Pathian cu taksa ah a hungcang. Nunnak le sunlawinak ih Bawi a si. Thil um hmuahhmuah Tuahtu le umtertu a si.\nDuhdawt A sinak sim fiangtu hrekkhat kan um tikah A duhdawtnak cu a lang thei. Hihi tahtheilo mi, a tlaklo mi pumpe aw mi, a bangaw lo mi, duhsak cuang neilo mi hi a si. 1 Korin 13:4-8a sung kan zohsal tikah hithu hi a sim.\nKa Hrangah Kan milai sinak thu Bible ih in simfiang mi lamzin pawl hrekkhat kan vun ruat hnik pei. Misual pawl, Pathian thu zumlo , mithi, Pathain raal pawl, Pathian neilo, Khrih neilo, ruahsannak neilo, thazaang neilo pawl cu an si.\nI Pe Duhdawtnak cu peek ti mihi a sinan in, Amai duhdawtnak in Amah le Amah a pe aw tihi ruatding cek ci a si. Paisa kha a pe lo, cun hlawnthil dang pawl khal a pe lo. amah le amah a pe aw. A ti duh san cu Amai thisen, Amai nunnak, asinak hmuahhmuah hi a si. Kan rundamnak a him ter nak hrangah aman khung bik a pe zo a si.\nKa Hrangah A va mak ve! A santlai lo mi pakhat hrangah hitluk ih a ron peknak hi aw. A tu hi bang duhdawtnak hi ziangtin ka thungrul ding? Isaac Watts ih tongkam ka hrangah ka laak mai.\nRampi ih um mi thil hmuahhmuah hi ka ta si bang sehla,\nCumi pawl cu thil kual cemnak hlat bangin a fa te nasa.\nDuhdawtnak mangbangza, a lamdang Pathian in\nKa thlarau, ka nunnak, ka sinak hmuahhmuah I dil.\nZumtu thar pakhat ih Bible sung thu a theih nak dingah hi thil ah dan hi a hrangah a har a bang ahcun, Cathianghlim sung ih thuanthu pawl kha a hmang dingih cumicu ruah thei a tum dingih, cun a siarih a ruah bang in amai hrangah a hmang ding. tahthimnak ah, Matthai (Levi) a kawh nak thu a siar thei ding (Lk. 5:27,28). A siahkhonnak thu le a thil ti dan pawl a si. Milai tampi a tong. Cun Jesuh cu a hnenah a ra. Amai thu lamdang dan Matthai ih theih thiam mi hi ziang a si? Jesuh in \"I thlun aw\" a ti. matthai ih thinlung ruah nak cu ziangtin a si ding? Ka thinlung ah ziangtin a cang? Jesuh a thlun ruangah ziang a taan? Ziang si a ngah?\nHi thil tuah dan mitthlam ih rak hmuh nak hi a si thei ding mi ruahnak thawn a pehpar aw ti hi thinlung hnok ter ding a si lo. mitthlam ih rak hmuh cia nak hi kan duh le duhlo khalah damnak, lennak, hminthannak, mit hmai ngahnak, le nomnak pawl hi kan duh bangin kan hrang rori ding a si tin Hindu Sikh saya pawl in a neta lamah zirh dan an rak nei. Sikhal sehla hi thu pawl hi Cathianghlim sungah sirhsan mi a um lo.\nDr. W. E. Sangster ih ngan miah, a pump e aw mi tlawngta cun Bible vekin nungding in a zir. A thinlung ruahnak hi a ngaisannak in, cui cabu kawm pawl sungih nalsual pangnak le cumiih mai thu ngan mi thil tuah nak dan a thiam. Mi phun uu pa bik ih mitthlam ih rak hmuh cia nak ti mi cu a hmailam hrangah a tum mi a si lo ih kan Bawipa ih nunnak ih mithmuh pawl le tuah zo mi pawl kha hminsin ding le a caan a kim tikah cangdawl lamzin ihsin tlan kir leh hi a si, cun in Rundamtu ih thuanthu a cang mi ngannak hmuahhmuah ah a si thei ahcun taksa pum hi tel ding asi, Piter, Jeim le Johan kha Rundamtu kiangih an um ih an hlawkngah bangin le a caan a kim tikih tlan kir sal ding; thlaan ih sin Lazaurs a ra suah lai kha zoh ding; Jesuh kehram Mary thawn to tlan ding. Mitthlamih hmuh cia nak hman dan mawi mi cu thil dik pawl lak ih, tuisun ih nunnak sungah cui pawl cu fiang zet ih hman ding hi a si. A leng suah khal ah siseh, inn sungih um khalah siseh Bible cu kan siar thei. Hi hi a tuah dan dang ten kan tuah pang a theih, cun a lenglam thil a si ringring ding, a si lo le cui ca kawm pawl karlak ah kan nal pang thei ih, cun amah Pathian thu sung lala ah kan um thei.\nHnatuan Tam Ruangih Cingnak\nRuahnak a rak kham tu tumbik pakhat cu kan hnatuan tam tuk hi a si. Hnatuan tam ruangih cingnak hi a thi ter. Kan pumcawmnak hnatuan pawl in in ei theh. Sungkua hrang le inn hrangih a tul mi in - inn lei ding, motaw pakhat maw pahnih leinak, rawl leinak, hnipuan hrang, fimthiamnak hrang, tivek ah kan buai. A caan kimte ih Christian hnatuan kan ti khal Charles Hummel in thu poi mi ih hremnak tin a ti mi bangin a tanglam ih tlak hi a ol te. Thucah pawl timtuahnak, dungthlunih hnatuannak, ruahnak ih a tulnak, bomnak hrangah voi thawng le pakhat dil ih Run tu'i kehram ih to ding ah caan malte sung hman au duh lo hi a si.\nHna tuan colh ding har tiah kan cang. \"Ka tuah thei zo\" tin porh aw zetih au pi mi Japan pawl ih mawtaw vek kan si. Thungai ih cangmi thil pawl hrial ih inn hngak le dawr thil leiih leitlun thil nepnawi pawl hrangah kan pe aw. Asinan kan mah cekci cu kan ngaithiam aw thei lo ding, ziangah tile kan tuah thei theh zo a si. Hnatuan tam mi minung pawl cu an ruat aw thei lai. Hi mi hi caan tawl rel thiamnak ih poimawh bik a si. Nasa zet ih thil tuahsuak thei pawl in mithep kar sung lawng hi caan hi an hlei ter. Hi caan pawl hi hnong thiam dingah vanlam duh zawng tuah thei ding ah kanmah le kanmah kilkhawi awk ding in kan zir a tul. Hi mi kan tuah nak dingah kan buai zet a si ahcun kan hnatuan a tam ngaingai tinak a si.\nPathain cu manhlap zet in khir phah ih amah le amah a phuang aw lo. Rin lo piih amah zoh duh, thei duh tu hnenah a thinlung cu a hmuh dah lo. Thlaraulam ih khua hmu duh tu hnen ah a sunlawinak a langter lo, asinan amai tlangthiang ih a ra tu hnen lawng ah a langter. Pathian thawn ni sawmli sung pawlkom ih a ra kir sal tikah Moses ih hmelah a sunlawinak a langter mi kha voile khat ih thla lak bangih a ra sauk a si lo, asinan amai can in a tar lang mi asi.\nVancung ihsin Khihhmuh mi Lamzin\nA hmaisa ih kan sim zo bang in ruahnak in milai sinak ah Bawipa hnenihsin a biiktak ih pehzomawknak pawl a ngah ter. Hi miah kan ralrin ding mi cu a caancaan ah phuanten kan thei, Christian ka si a ti aw pawl hmanin an sim thei, \"Bawipa in I sim' ti hi a si. Asinan Bible le a lehhnu ih thutheih mi ih langter mi cu Bawipa in hi tivek thil pakhat hman an hnen ah a sim dah lo. Ziangkhal sisehla, Pathian thawn naiaw ih a um tu pawl in Amai hnen ah phuan suaknak an ngah ti hi cu el thei a si lo. Tahthimnak pathum thawn kan ruat hnik pei.\nMrs. Shepherd ih zummi cu Bawipa in a sungkhat pawl ih nauhak pawl in rundamnak an ngah ding ti hi theih fiangnak a pe zo ti a fiang. Ziangkhal sisehla, thusimtu pakhat hnenih hithu a sim tikah, cu pa cun cui ruahnak cu mak a ti zet. An khua khatlam ih um mi dam lo a u pa in cui thil cang mi cu ziang hman a thei lo. Asinan zankhat cu Isaiah 49 nak a von ruah tikah, a nupi hnenah hi thuthangca hi a naunu hnenih sim ding in a fial. A thuthang cu v.25 a si: \"A lo do tu hmuahhmuah cu ka do dingih, nan fate pawl cu ka runsuak ding a si\". Kum a liam cun a fa le pawl cu rundam an si theh.\nAlfred cun Bawipa thawn naiawk hi nuam a ti. Peng thawng tampi hlat nak ih um a rual tha bik Alex khal a thup aw mi hmun sannak bik ah a rak um ve. Nikhat cu putar Alfred in a fanu hnen ah a sim, \"Thlathum sung zaangfahnak tohkham ah Alex ka hmu nawn lo tin a ti'. Cui hnu a rei hlan ah Alex a thihnak thlathum a si zo ti ca a ngah.\nHi mi cu ni ruk ni zanlam a si. Zumtu mino pakhat khawsungih a zung sungah thinlung tuarnak nasa zet in Pathian thawn an buan aw. Bawipa in I hnongzo a si tin a ruat aw. Phone a ra. Saam cabu sungih ngan mi pawl bang ih a tuah ngaingai tu putar Allan Smith hnen ihsin asi. Cui putar pa cun \"Bawipa in ka thinlung sungah nangmah a ron langter ih, cunah na hrangah thla ka cam a si ti ka lo thei ter duh a si\" a ti. mi no pa cun mak a ti zet. Allan in rinlo pi in a theih ter. Mino paih thinlung natnak a theih thei hi milai men ih rel mai hi cun a si thei lo. Niruk ni zanlam ih a zungkhan ih a ra thlen thei tikha zum a um lo.\nMurdo Macleod in hitin a sim:\n\"Zumnak in Bawipa\nthawn a feh tlang mi hmuahhmuah le Amah cu lamzin ih khual tlawn pi tlang mi a\nsi ti a thei tu hmuahhmauh cu Amai duhdawtnak le a ngaihsak nak ih lungawi\nrualrem nak pawl kha a hlawhsam dah lo. Hi ti vek thu ah a um menmen dah\nlo. Hi ti vek thuah mikhual a\nsi kel lo\nChristian pawl cun van lam khihhmuh mi leiba a nei ringring. Leilung\nduh zawng ih nung sa thliah men a si lo ah cun.\nA KHAN 19\nHMURKA RALRIN NAK\nKhristian mi pakhat ih tongkam hi a nun khausak nak ih tahnak (barometer) pakhat a si ti a thei tu hmuahhmuah in mak an ti lo ding, ziangah ti le 'kaa cun thinlung sungih a um mi a tong a si' (Mt. 12:34b). Milai pakhat ih tongmi na ngaithlak menmen nak ih sin, a sakhua lam khui ah a um tin a sim thei ding.\nKan hmuhton mi ih sin ziang kan zirsuak zo ti hi James in in theihter sal mi cu leihi fate zet hman sehla thiltha tampi le thilsual tampi a tuah thei. Minung in ramsa hmuahhmuah hrem thei hman sehla, kasung ih leicu a hrem theitu ngaingai zohman an um lo. \"Leicu a thalo mi a siih uktheilo mi a si, mithat thei tur a nei.' Hi thilumtu daan ah thil dang pawl thawn a bang awlo, lei cun a kalh aw mi a suh ter thei, cung pawl cu a thlum le a kha, thangthat nak le siatserh nak tongkam cu an si (Jeim 3:1-12).\nKan lei kan uk theilo hman ah, a kumkhua ih kan lungawi thei mi cu Pathian in a hrem thei. Thlarau ih thiltithei nak thawn a hriam mi lei cu duhnungza ah a tuah ih mi a relsia tu lei kha a tha in a tuah. Kan tongkam umtu daan ding ziaza then khat cu hi bang a si.\nThuphan per lo ding\n\"Thuphan per nawn hlah uh. Pathian zumtu pakhat le pakhat thudik kan sim aw fingfing ding; ziangah tile Khrih ruang pum sungah kan zaten sungtel ciar kan si\" (Efe. 4:25). Pathian cu thuphan a per theilo, cun zawi hnen khal ah thuphan per a siang lo. Hi daan hin thuphan pernak, thuphan var (white lies), a hnak ih sisawn ih rel nak, mi vaporh nak le thuthiamnak bal saal nak pawl hi an si. Khristian hnatuan nak ih ngah mi thuhla simsaal mi pawl cu a cuang liam in a sim lo ding. Cangan tu (secretary) cun a neitu (boss) a sungih a um lai caan ah a umlo tin a sim lo ding. Cun nauhak pawl in a duhum lo mi innleng tu hnen ah thuphan an per ngah lo ding.\nCu pa cu mitluang tlam mi a rak si ah cun cinken theinak tha thinlung a raknei lo tla a si thei. E. Stanley Jones cun, \" Thuphan na per a si ah cun na permi thuphan pawl humhim theinak thinlung thar a nei tinak a si; a sinan thudik na sim ringring a si ah cun, thinlung thar a neih a tul lo thudik cekci an sim ruangah a si. Hihi cu a hnai a hnok lo na sa.\"\nTongkahrang Hman lo ding\n\"Nan biak awk tikah tongka hrang hmang hlah uh \" (Efe. 4:29a). Hitawk ih 'tongkahrang' timi hi zianghamn sinak neilo, hman ding khal ah remlo, thathnem nak khal nei lo tinak a si. Tape aw khumnak (Tape recorders) kha a vei khat nak a hun suah tikah, a pakhat kah khum ih cabuai ih an biakawknak rak khum ding ah cun hnihsuah lehnak men a bang. Tape kha an vun on saal tikah, a lawngih a hrap zet mi an thusim nak ih sin thusimtu pawl an hnai a hnok theu. \"Zo khal sisehla ralring loih a tong mi kha Thuthennak Ni ah ziang ruang ah cutin a tong ti a simfiang a tuul leh ding\" tin Jesuh in ral rinnak ding a pek (Mt. 12:36). Curuangah, ziang pipa silo tong rero hi sual ah ruat in sual thupha cawi a tul ih kan nun ih sin hlonhlo a tul.\nThathnemnak ih Hman ding\n\" nan tong a theitu pawl in thathnem nak an ngah theinak ding in tongtha le tongmawi hmang uh\" (Efe. 4:29b). Tong dang hmang sehla, kan simmi bang tuk in midang hrangah thathnemnak an ngah theinak hrang ah kan hawl ringring ding. H. A. Ironside in thathnemnak thu a sim tikah hiti hin a lam hmuh ringring. \"Hi caangih sim duh mi hi ziang a si ding tin na ruat?\" tin suh leuhleuh ding. A dang pakhat in a theilohle 'hihi a duhsan cu si ding in na ruat maw?' tin lungawi sopar ten na ruah ding. A sim fiangnak thu pawl cu theih hngilh thei a si l o ding.\nKa rualpi pakhat in mi dang thu kha a silo lam in sim a ron thok. Mi dang ih thu rel sia rero hi a bang. A sinan a rel rero laiah a vun cawl ta duak ih, 'A silo! Hi hi thathnemnak a nei lo' a ti. Ziang a si pei ti ka thei duh na sa, a sinan cuih ni ih sin thok in hmur ka ziang tin hrem ding ti man nei mi thu ka zir ngah.\nA tik cu Caan ih zir in Tong thiam ding\n\"Nan biak awk tikah tongka hrang hmang hlah uh, nan tong a theitu pawl in thathnem nak an ngah theinak ding in tongtha le tongmawi hmang uh\" (Efe. 4:29c, NASB). A rem caan tik ih a rem cang thil sim thei ding hi laksawng tumzet pakhat a si. Zumtu upa pakhat in thizik cuahco mi zumtu minapa ih ihkhun cu a hngohsan ih Solomon Hla 8:5 nak hmang in, 'Hu sihmen maw thlaler ramthing lak in a ra, lung a duh vaal pa thawn zatial tlai aw phah leen' tin a ti. A silole a pastor pa in Saam 30:5 nak hmangin sungkhat riah siat nak a lon hloh, 'Zanah tahnak um hmansehla, zinglam ah lungawinak a thleng a si.' A silole Khristian nunau pakhat in Isaiah 49:4 hmang ih a beidong mi thu simtu pa caa a kuat nak ah, 'kei in, ka tuan rero na in a lakhlir an cang, ka tha zaang a cem theh, ka tuan suakmi zianghman a um lo ka ti. A sinan Bawipa cu a thalo mi thatter tu le a diklomi dik ih a tuah theitu a si tiah ka ring; ka tuan mi ruangah a mah in laksawng i pe ding.' Dr Alexander Whyte cu thuthen nak zung hmai ih a feh laiah, 'putar mi sual pa hrang ah thucah pakhat khat na nei maw?' ti ih suhnak ruangah a feh khal a nuam lo. A ruah rero mi thukah a vun ruahsaal tikah, 'zaangfahnak ah hin a lung a awi' (Micah 7:18). Daan thiampa cu amah a hnemnak a petu caafang khat te ruang ah a lung a awi. Hi caafang pawl hi a tul daan ih zir in mawi tak ih tong suak mi pawl an si Curuangah 'A caan a silai te ih tong mi tongkam cu, Ngun bawm sungih sui thing rah bang tuk a si' (Thuf. 25:11). Cu le ' A caan thawn a rem mi tongkam tong ngah cu, ziang tluk in so a that' (Thuf. 15:23).\nNgainuam le Amawi mi a si ding\nKan tongkam hi remcaan tik lawngah silo in, tongkam hi amawi in a ngaihnuam ding a si. 'Na tongkam cu ngaihnuam mi le a mawi mi siseh la ' (Kol. 4:6a). Kan Bawipa tongka khal a ngaih nuam, mipi tamtak in \"hmual nei zet ih a tongmi kha an theih tik ah an thinlung ah a lut zet ih mak an ti ngaingai' (Lk. 4:22b). Amah, Judah mi hrangah an hnong mi Samaria nunau hnen ih sin inding tidai a dil kha a thiang sawm? (Jn. 4:7). Nu le pa sualnak tuah ih an kaih mi a kuunmi nunau hnen ih a sim tikah 'keikhal in mawh ka lo phurh lo ding' a timi kha a zaangfahnak ruangah a si (Jn. 8:11b). Zaangfahnak in a hriam ih, mi ngaidam nak neih ding, a mawilo relawknak, hmualnei tak ih hmuhsuam nak pawl ih sin suup aw ding ah a fial. Lady Astor cun, 'sayapa Winston, kei hi na nupi sining la, na coffee innak sung ah tuur ka thlak ding' a ti. Hi thu thawn pehpaw aw in Mr Churchill in, \"Lady Astor, keihi na pasal siningla, hihi ka in rori ding\" tin a sawn. Capoh aw a bang naan ngai nuam cu a si lo.\nA dik, kan tongkam hi ngaihnuam mi a si ding ih cite bang in a si ding. 'Nan tongkam cu ngaihnuam mi le cite bang siseh' (Kol. 4:6b). Cu bang thiamthiam in Bawipa in, 'in ding tidai i pe aw' a tiih, cun 'keikhal in mawh ka lo phurh lo ding' a ti ih, a beet sal mi cu 'va feh aw la; va sual nawn hlah' a ti. Hi tongkam pawl cun an nun a sun na sa ti a fiang. An mang a bang na sa.\nA si ko ee, cite hi cu siatlo dingih ret himnak hrangah khal a tha; Cun cite cun tidai a hal ter. Cui a si ruangah kan tongkam in kan nunfelnak kha a lang ter ding ih mi in Khrih ih peek mi a nung tidai an hal ding a si.\nA Thiangmi a si ding\nA si rori, zumtu ih tongkam cu a thiang roriding a si. \"Pathian minung nan si ruangah nu le pa sualnak, zoh mawilo ih nunnak le hamtamnak pawl cu nan lakah a reel hman reel nawn hlah uh. Tong baal, tong sia le ngaih nuam lo tong pawl cu nan tong dingah a mawi nawn lo. Cu hnak in Pathian hnen ah lungawinak simsawn uh\" (Efe. 5:3,4). Sual thu za len tak ih kan reel mi a thei tu pawl hrangah mi a hlolak ter deuhdeuh a bang. Bible in a tihnung mji sualthu pawl vei khat veihnih in sim ko ee, a sinan cuih sual pawl hi poi saklo ih umding in duh lo ih fihding le hrial ding in duh a si.\nThukamnak tuah lo ding\nKan biakawk nak hi thukham thawn hngetter ding a si lo. \"Ziangtik hmanah siat cam in tuah hlah uh: vancung hminsaal in thu kam hlah uh leilung hmin saal khal in thukam hlah uh nan lu saal khal in thu kam hlah uh 'A si' cu 'A si' ti le 'A si lo' cu ' Asi lo' ti lawng hi sim uh; cui hlei cu mitha lo khawsia hnen ih sin a suak mi an si\" (Mt. 5:34-37). 'U le nau pawl ziang dang hnak in thu nan kam awk tikah siatsernak tuah hlah uh. Vancung siseh, leilung siseh, thil dangdang khal siseh, a hmin saal tahrat in siatcam nak tuah hlah uh. A si tiih na sim duh mi a sile 'a si,' ti aw la, a silo tiih na sim duh a sile 'a silo', ti aw. Cutin na ti a sile Pathian in a lo mawh thluk lo ding' (Jeim 5:12). Khristian mi ih tongkam cu a tluangtlam ringring ding ih thukamnak thawn ziang tikkhal ah hnetter a tul lo. Pakhat pa ih sim daan bang tuk in, 'Thukam pawl cu hman a tlak lo. Mi tha pakhat in pakhat baak a tul lo ih, misual pa cun pakhat baak a poi sa lo.\nBawipai hming ziangsiarlo ih hman hi a sual a si tihi theih thei a har mi cu a si. A sile tong kham mi pawl si ih lungawinak lam ih hman mi tete thawn thukam awk the ziang tin a si pei? Tahthimnak ah, Pathian (God) tinak ding hrang ah mangbang za ti ih hman mi (gosh le golly); Jesuh (Jesus) tinak ding ah rangdawinak hrangih hman mi tongfang (gee, geez); Jesuh Khrih (Jesus Christ) tinak hrangah keite, le kekortlawn ih ben mi (Jeepers) le hrizaam (creepers); nautat (damn) tinak hrangah puanbelh (darn); meidiil (hell) timi hrangah thilharsa (heck) ti ih hman mi pawl hi an si. Hithil pawl an bangawk cekci theimi hi Cathianghlim ih khammi pawl hi a siat suah ter na sa.\nA tha ko ee, thurelnak hmun inn sungih thukam nak tuahteh hi ziang tin a si? Kan Bawipa hniksaknak a tuar laiah, puithiam sang pa in 'Pathian Fapa, Khrih na si ah cun na simmi Anung Pathian hmin in ngaidam ka lo sut' a ti. Pathian hmin in ka lo sut ti micu siatserh tuah ding ih thupeek hi a si. Jesuh cun siatserh nak thu reel ding ah an dil (Lev. 5:1), cun a tuah ko. Hi thuhin Khristian mi tampi a dai ter. Sikhalsehla daan thukam nak hmang hi an thinlung ruahnak in a duh lo thotho a si ah cun, a sivek ih simnak in thurelnak tuah sian an si ding. A tiduh san cu suhnak letkirsaal a silole Pathian hnen ih thutiam nak zing hman pek lo ding hi a si.\nU pattlak a si ding\nA thiangmi thil pawl hi olsaam zet le upat lo zet ih rel ding a thalo. Cathianghlim ih ta pawl hi hnihsuah sainak ah kan hmang ding a si lo, a tiduh mi cu, Bible caang pawl hmangih hnihsuahsai le a si lo zawng ih hman hi a si. Pathian tongkam a si ruang ah ralrin a tul na sa.\nA thiangmi hnihsuah sai hi zo hman in an dodal lo, a sinan thudik cu thlarau thiltitheinak theihtheinak ah nasatakin mi a daithlan ter. Hnihsuah capo sai ciamco nak ih tonawk khawm nak pawl in Thlarau Thianghlim hi a mit ter theu. Thuthang tha pakhat ih ngen mi thupi zet nak cu ziaza maw lolamtak relnak pawl in a dawi hlo theh.\nHnihsuah sai thusimnak le danglam cuang ce ih thuamawknak pawl hi Khrih riantuantu pawl cun hrial ding a si. Hnihsuah sai tongtam nak hi rinlohpi in taksa hiarnak a ra lut thei.\nA Tawimi le Sullamnei mi a si ding\n\"Tam deuh na tong le tam deuh na sual ding, mifim na si ah cun na tong suup aw\" (Thuf. 10:19). Tongdang in sim sehla, kantong tam le kan sual tam. Tongtam ruang ih sual kan tuah lo nak ding ah tong lo a tha. \"Ruat hmaisa lo in tong hlah; Pathian hmaiah cun hmanhmawh zet ih tong ding khal ruat hlah. Pathian cu vancung ah a um; nang cu leilung parah na um; curuangah na tong mi malter aw\" (Eccle. 5:2). Hi Bible bungcang cun Pathian hnen ih thu kam kan tuah lok mi kha a sim duh a sin an thil dang thu khal ah tong zutzo ding in sim duh.\nA ngaingai ah cun mi tongtam hi cu nin an um tuk. Thli hman hipmanlo khop in a tong tam, mi dang khal in thu rel nak can an ngah lo. Tongnak hmuahhmuah le a rangaitu ih caan hmuahhmuah le an ruahnak hmuahhmuah hi a mahte lawng in a ham theh.\nA netnak ah mi cangan mite ka hmang duh ih keimai ngan mi siseh la a vat ha zik ve ka ti theu.\nKhristian pakhat in a tongkam ziangtin a tuah ding? A kilkhawi ding ih, biakawk nak ah hnuaisiah ding a tumdah loding. Thuphan pernak, a hrek lawng dik, huatawknak, a thiang lomi reelnak, le ziangkhal silo mi tong rero nak pawl hmang hrimhrim lo ding. Hmaan te ih thusimnak, phuanawk nak le thazaang ngahnak tongkam pawl hi a tulnak hmunah hman ringring ding a si. Thieh dahloh mi hnenah 'ka lung awi' tiih rel dingah harnak a tong mi pakhat a siah cun, a tongkam kha a zaten tongthluh lo ding in a zir pei ih, cun anmah a khamtu a siavami porhawknak pawl kha a fingkhawi ding a si.\nTongkam\ncun ruahnak hi a thlun ding nan a hruai ding cu a si lo. Tongkam tam ih sirawk\nleh hnak in daite ih um a tha sawn. Tong tu cu cituh tu a si ih a ngaitu pawl\ncu a aat an si.\nA KHAN 20\nKAN TONGTAMNAK IN NGAIDAM MAW!\nKum reipi liam zo hnuah Atlanta thuthang ah a hnuai lam thu hi a ra suak:\nHozet ih kio ciamco nak in mi ka thi ter thei sawn. Thatlo in ka neh. A taksa ka bawhthleek, a thin ka kuai ter, a nunnak ka siat suah. Thli in thla pawl parah khual ka tlawng. Thianfai nak in in hringding in cahnak a nei lo, thianghlimnak in thinpit ter thei lo. Thudik hrangah ngai saannak ka nei lo, dingnak hrangah tihzahnak ka neilo, daithlannak hrangah zaangfahnak ka nei lo. Hrem ka tuarnak cu tipi kap ih lungte zat in a tam ih thianfai nak vek ih tam a si. Thil ka hngilh dah lo, mi ka ngaidam hi a vang na sa. Ka hming cu kamtam ti a si.\nJeim in sualnak le tongtamnak thu hi ca a ngan tikah a rak ruat dah a si ding, \" Kan zate in kan palh pang theu.sikhalsehla a tongkam in a palh lo mi cu a taksa pumpi a uk aw theitu a si ih mi famkim a si\" (Jeim 3:2).\nMi reelsiat ding a ol ngaingai ih, bansan ding cu a har ngaingai.\nKamtam ticu ziang a si? William R. Marshall in kamtam ticu simlo mi um loih zianghman si lo rel hi a si tin a sim. Bill Gothard in khal kamtam ti cu a san umlo ih mithu rel rero a si tin a sim ve. Mi pakhat a um loh sungah an thuhla relsiatnak in kamtamnak kan pung ter a si. Kamtamnak in a tongtamnak cu thimlak ah aret; cu tin zaangfahnak um lo in, thathnemnak um lo in le tullo pi in mi a rel. Mirel hmangnak in mi pakhat hma ton ih remnak thu rel hnak in a dunglam in mi a sawisel rero sawn a si. Mirel hmang cu a thup te ih mi that vek a si. Bible sungah khal a um a si.\n\"Thuphan thu va reel sin vovo hlah\" (Puithiam. 19:16a).\n\"Katam pawl in thuthup an phuang theu, A sinan zumtlak mipawl in an thup thei\" (Thuf. 11:13; 20:19).\n\"Mithalo pawl in mi relsiatnak an karhter, Harnak an suahter ih rualpi than hman an kuaiter\" (Thuf. 16:28).\n\"Mi relsiatnak thu cu a thaw nasa, A thlum zetih kan dolh hluahhlo\" (Thuf. 18:8).\n\"Zanthing a um lo a si le meisa a mit, A thupten mi relsiat hmangtu a um lo le tawhawknak a dai\" (Thuf. 26:20).\nRom 1:29 sungah Paul in mithah hmang pawl le mithalo pawl thu thawn mi relhmang thu pawl a ngan.\nKa lo simmi Zohman va sim hlah\nVei khatkhat cu thlacam ding thawh vekin thu kan rel ih kan mi reelsiatnak thup ding in kan zuam theu. \"Hi thu hi ka tarlang a si, cu tin thla nan cam sak thei ding, a sinan cu mi cu nan thei maw \" A silole a thupten kan reelnak in sualnak kan hrial thei tin kan ruat. A hnuai lam ta hi a rah suah a si.\nBrooklyn ah nunau thu an rel re ro:\n\"Tillie in thupte ka lo sim mi kha amai hnenah simhlah ka to ti mi na sim in ti.\"\n\"Cu nu cu an rel mi a si. Tillie hnenah cu nu in a sim lo ding in ka sim nan ka ti.\"\n\"A tha, cu nu ih in simmi ka lo sim lo ding tin Tillie ka ti curuangah ka reel mi va sim hlah.\"\nCharles Swindoll in, seasons of life, timi a cabu ngan mi sungah, thuphan reltu pawl theu a ngan, a sinan cumi cu hmin dang in mi reelsiat hmang pawl ti a si. A simmi cu hi vek in a si:\nThuphan a simtu pawl cu an ten au, ih zum umlo mi an si. Lamzin fiakte sungah diriamnak an hmu, mi thinlung sungah thinhengnak cu bom vekin an puak ter. Thuhram thei lo in a thluamthlam an theih mi parah an hna a ngam Hmunkip ah 'An sim' a silole 'Na thei zo maw?' a silole 'Midang hnen ihsin ka thei' ti pawl in thu phuandarhnak hrangah himnak an pe.\n\"Hysterical Concrete Memorial Kohhran thu a kuai ding ti an thei zo maw?\"\n\"Ferdinand le Flo an thenawk thu ka thei zo, a nupi a rinum lo an ti.\"\n\"Ferdinand ih nu le pa cu paisa tampi an nei an ti.\"\n\"Pastor Elphinstonsky in a kohhran suahsan ding ih a sim thu na thei zo maw?\"\n\"An fapa sii a cuai ti ka sim thil leinak hrangah fih a fir.\"\n\"Mi pakhat in nupi a thi ding tin a sim.\"\n\"Mi hrekkhat in cupa cu zutama a si an ti.\"\n\"Nunau nu a ngai ti ka thei cunu cu a zoh tha.\"\n\"Tong a cem a netnakah a lamzin cu thu hlolak ah a can ter.\"\n\"Zumtlak a silonak cu mi tampi hrangah a poimoh mi a si.\"\nMi relhmang le thuphanper tu in mi pakhat hnen ihsin a dang pakhat hnen ih an sim vivo nak in reelsiatnak an kharh ter ti kan thei. Mi pakhat ciar in thuanthu tawpnak kha a tannak thawn kaih aw ding in a sialam in an beet.\nPaul in an Hmin a tar larlang ziangruangah?\nMi hrekkhat in Paul in misawiselhmang pawl a sim mi Himanias le Alexander thu (1 Timk. 1:19, 20); Figelas le Hermogenes thu (2 Tim. 1:15); le daar sosertu Alexzander thu (2 Tim. 4:14) ah an eel mai thei. Johan in Diotrefes a zuah lo (3 Jn. 9, 10). Hi mi hi a dik mi a si. A sinan a tumtah mi cu cuipawl relsiat dodal lo ding in zumtu pawl ralrin ter nak a si.\nHimi hi hruaitu pawl in thu an zirh ih an nundaan ding hrangah a tul zet mi a si. A sinan cu mi cu mi thekdarh ter nak ding silo in, mi thanso ternak ding hrangih tumtah mi a si. Cumicu mi reelsiatnak vek a si lo.\nKamtam thu ah kan cawnding mi a tha zawng in tampi a um.\nA pakhat nak ah, mi thu theihliah dingin kan sut thei. Paul in 1 Kor. 1:11 sungah tahthimnak in pe: \"ka u le ka nau tla, nan lakah tawh awknak a um ringring ti kha khla aw i sungkhat pawl in fiangte in in sim.\"\nA pahnihnak ah, mi reelhmang in mi thu a reel rero kha va sim sawng dingin siannak kan dil thei. \"A thu na reel rero mi va sim sehla na thin a heng kem maw?\" \"Oh, tuksum in, va sim hlah. Kan rualpi awiknak a tawpnak tla a si pang ding!\"\nA silole reelsiatnak ngailo in kan um thei. Kan ngai paih lo tiih simnak in kan eel thei, a silole an nuncan tha deuh dingah thlengaw ding in kan fial saal thei. \"Zohman in reelsiat thungai dah losehla, zohmanin an reel dah lo ding. Mi pi kha an hnaset ter awla mi reelhmang tu kha tongthiam lo ter awla mi reelhmang tu kha tongthiamlo ah can ter aw.\"\nWilliam R. Marshall\nTurkish\nthufim in in theih ter mi cu, \"Na hnenih mi a reel sia tu in nangmah a lo\nreel sia ding.\"\nA KHAN 21\nTHINGLUNG UMZIA T\nKohhran meeting nak sungah a si ih cun amah ten lamzin a neilo. Amah cu thinhengnak thawn a hliam aw. Sualnak ruahpi a sur ter bang in a baan pawl cu daan neilo in a hmang. A mit pawl a ling, a khabe a thir ih a kut caang ruh pawl an daang thluh. A netnak ah, a cum aw ih, a au, 'Ka fehnak ah Bawipa a feh ve.' A sinan zohman in mithianghlim ah an ruat dah lo. Thintawi mi pawl Bawipa in a ngaihsak ding ti cu zohman in an ring lo.\nThil run cangmi pawl cu hi vek in a si. Colhni zing lam ah a si. Sungkua pakhat cu khawm ding in an timtuah rero lai. Nauhak pawl in caan an rei ter, a pa a au, a nu cu rawl suan ah a buai rero, cutin an inn cu a hnok ruri. A sinan donhar ding a si lo. A reihlan ah an zaten hni siamsi ten Biakinn sung tohkham sau ah an rak tozo.\nTu cu Khristmas caan a si. Zo cio in a tul lomi laksawng ding hrangah hlawptlo zet in dawr an feh cece, ziang kim a nei tu hrang ah til an lei rero. Tha a tho. Phurnak a suak. Thinheng nak a mal.\nDoawknak a thok! Cutin thinnem te ih tangdor mi Jesuh suahnak an lawm!\nNunnak cu thinlung hniksaknak in a khat. Mi pakhat in mawtaw colhnak ih na mawtaw thar an rak siat suah. Na vanzam a tlai. A hngak tu an phun, na kawng parah tihaang an bung ter. Na phone cu zinglam 3:30 ah a awn: \"Sorry, Phone namber a diklo a si.\" A ron awn saal tikah na kai nawn lo. Mi aa a bang. Nauhak in na laksawng paw ah zuksuainak ih sithuh mi a bung ter ih, uico in a rak liak thluh.\nKhristian zumnak hrangah thinlung um zia langter nak ih mitheih ter hnak in thami a dang a um lo. Mah le mah nun tha zuam ih daiten um ter aw hnak in Khrih ih huham thawn a nun a thleng aw mi in mi nun a neh sawn. Mangbang lo ding in Cathianghlim ih sim mi cu, 'Thinsau cu tha cahnak hnakin a tha deuh, mah le mah uk theinak cu khawpi pawl uk thei hnak in a tha deuh' (Thuf. 16:32).\nThinhengnak Caan\nMi hrekkhat in Efesa 4:26 sungih thinheng ding thu ah an eel mai thei:\n\"Na thin a heng a sile sualnak sungah na thinhengnak in lo luhpi hlah seh; na thinhengnak kha nitlak pi hlah.\" A dik a si. Thinheng nak ding caan a um. Bawipa ziang siar lo ih a nun tikah kan thin a heng thei. Cu ruangah Jesuh cu a Pai inn kha fihfir relh nak hmunih an hman tikah a thin heng a si (Mt. 21:13).\nMidang in thil an tuah sual rero tikah kan thinheng thei. A tawi zawng in, Bawipa ai-ah le midang pawl ai-ah thinheng dingih fial mi kan si, a sinan kanmah le kanmah hrangah a si lo. Pathian lamah kiosa vek kan siding ih, kan mai hrangah tuu vek kan si ding. Cuhleiah thinheng nak sual sungah a dik ih thinhengnak ih tihnung zia langnak a sum. Thintawinak cu mu le mal nei loih thinheng nak cu a si. Curuangah Paul in, \"Na thinheng a sile sualnak sungah na thinhengnak in lo luhpi hlah seh; na thinhengnak kha ni tlak pi hlah\" tin a sim.\nMi pakhat in thinheng ding in thu a pekmi kha do aw, thinsau ding in le thinheng ol loding in in zirhtu Bible bungcang tampi a um.\n\"Thinlung sungih mi huatnak le ral awknak, taksa hiar sualnak le thinhengnak pawl kha cemter uh. Pakhat le pakhat hauh awknak, zomtaihnak le huatnak thinlung malte hman nein awn hlah uh. Cu pawl aiah pakaht le pakhat zaangfah thinnemnak neiton aw uhla, Khrih thawng in Pathian in a lo ngaidam bang in pakhat le pakhat ngaidam aw uh\" (Efesa 4:31, 32).\n\"Thlarau ih a rah ter mi cu thinlung saunak a si\" (Gal. 5:22).\n\"Thinlung neemnak nei uh; tangdor le thinsau in um uh. Duhdawtnak nan neih mi kha pakhat le pakhat nan zawi thei awknak in langter uh\" (Efesa 4:2).\n\"Ziang hmuahhmuah nan ton tikah thinsaunak le tuar theinak nei dingah Pathian sunlawinak ihsin a ra suak mi cahnak in lo cakter hram seh\" (Kol. 1:11).\n\"Mi thintawi pawl cu at-hlawh zetin thil an tuah\" (Thuf. 14:17a).\n\"Daiten na um ah cun mifim na si, A sinan na thin a tawi ah cun na atnak kha, a langter\" (Thuf. 14:29).\n\"Thintawinak in tawh awknak a suahter, A sinan thinsau nak in remnak a thlen ter\" (Thuf. 15:18).\n\"Miaa pawl cun an thinhengnak khi hmakhatte ah an langter, A sinan ruahnak a nei mi pawl cu an thin a sau ih an sup aw\" (Thuf. 29:11).\n\"Thin bahlah pawl cun tawhawknak le buainak tampi an suah ter\" (Thuf. 29:22).\n\"Miaa pawl cun an thinhengnak khi hmakhat te-ah an langter, A sinan ruahnak a neimi pawl cu an thin a sau ih an sup aw\" (Thuf. 29:11, NASB).\nBawipa in Jonah a sut, \"Na thin a heng hi a dik na ti maw si?\" Sup aw theilo ih kan thinheng caan ah hi thusuhnak hi kan thei ringring ding a si. Thinhengnak (anger) le tihnunnak (danger) karlak ah a cafang lawng in lamdannak a um ti khal kan thei ding. Cun Julius Caesar ih rak tuah vek in kan tuah ding: A thin ai thok tinten, a sawn kir hlan ah a tongding a ruat saal.\nMi\npakhat cu Khristian pakhat thawn tihnungza a thinhengnak thu ah an eel aw rero,\nmi thalo pa in hitin a sim, \"Oh a tha, ka tong a rei lo ding.\" A rual\npa in, \"Ka rual pa, linghnin hi a reilo, a sinan rei lo te a hnin sungah\ntihnung zet siatsuah nak a cang ter\" tiah a ti.\nA KHAN 22\nZIANGVEK KA HRUK DING\n\"Ziang saw? Na sim duh mi cu thianghlimnak hi kan hruk mi hnipuan thawn tuahding ti maw si? A sithei lo! Cumicu sunglam thu relnak a si. Pathian in ziangvek kan si ti lawng a thei duh ih kan hrukmi hnipuan a si lo.\"\nEelawknak a um vivo, a sinan a taktak ah cun Pathian in a pahnih in a thei duh, ziangah ti le kan sunglam umdaan kha a lenglam ah a lang ti a thei. Ngai hman uh, thuthimnak ah, Bawipa in Zion fanu pawl ralrinnak a pek.\nJerusalem nunau hnenih sin an uar bikmi hlawnthil pawl Bawipa ih a lonnak tikcu a ra thleng ding. An lu le an ke ih an thlaih mi khiingte, an hngawng le an kutih an khih mi faute pawl a lak theh ding. An hmai khuhnak paunpate, an lukhum pawl, an baan le an taai ih an khih mi ai-camnak an thlaih aw mi baan thlaih le taikhap pawl, an kutzung ih an hruk mi zunghruk le an hnar ih an thlaihmi hnarkhai pawl, an hnipuan thatha, an puan le an korfual le paisa bawm pawl, a paa zet mi an hnipuan pawl, an pavua pawl, an hngawngngerh pawl le an lukhuhnak puanpaa te sau zetzet pawl cu a longtheh ding a si. Zihmui an hmang nawn lo ding, an rim a sia zet sawn ding; taikhap thatha ai-ah hridai siava an khap ding; sam mawi zetzet aiah an lu an kolh theh ding; hnipuan mawi zetzet ai ah puansia an hruk ding; an mawinak cu an ningzahnak ah a cang ding (Isaiah 3:18-24).\nZiangruangah Bawipa in poi a ti ding? A phi cu v. 16 ah a um.\nJerusalem nunau pawl an hngalzia hi zohhnik uh. An puarthau tukah vantau eu-eu in an feh. Ningzah neilo in mipa par lawnglawng ah an mit an meng. Duh awzet le zum awzet in an feh ih an ke ih an khih mi khiingte cu an awn ter sulso.\nA man khung mi an thilri pawl, le an thuamhnaw pawl cu porhawknak ah an hmangih ziang hman lo ah an cang.\nHnipuan thu hrangih Thuthup pawl\nKan hnipuan hruk nakah Khrih cu Bawi si ding in Cathianhlim ih in sim thupi hrekkhat pawl kan zoh tlang hnik pei.\nA hmaisa bikah, kan hnipuan hruk mi hi a mawitawk in le fimkhur zet ih kan hruk a tul. \"Nunau khal a tawkzawn in um hai sehla zohmawi tawk in thuam aw haiseh\" (1 Tim. 2:9a). \"Zohmawitawk\" timi in duhnak dang tla a nei meen thei nan a mawimi ti duhnak a si. A mawitawk ih hnipuan hruknak in mipi pawl in ngaisak ciamco nak a um ter lo. Khristian mi pawl ih tuah tulding mi tuah ding cu zum tu pawl hrang ah thil har a si lo.\nA silole kan hnupuan hrukmi hi mi thinlung la ding in maw kanmah le kanmah larawknak ah saw a si ding. Kanmah le kanmah laraw ding kan si lo; kan tummi cu Khrih sunlawi ter ding lawng a si (Jn. 3:30; Kol. 1:18b). J.Russell Howden ih sim vek in, \"Khristian in a nun sungih a tuanvo cu Khrih tumter ding hi a si, a paisa pawl, a puanthitmi le amah le amah larawk ter ding a si lo.\"\nCuruangah a luartukmi thil pahnih kan hrial ding. A pakhat nak cu, leilung tlun ih thuamawk daan maktak pawl kan cawn lo ding. A hlun tukmi a silole a siatuk mi hnipuan pawl khal kan hruk hrimhrim lo ding. Howden simmi simsaal in, \"Pathian in hnipuan sia a silole a baalmi hrukding in thu a pe lo ih a fial khal a fial lo. Hnokzet ih a um tu a silole hnokzet in a thuamaw tu cu thlarau lam ah an tel lo. Kan taksa pum hi Thlarau Thianghlim ih biakinn a si ah cun, ziangkim in a mawi mi, a duhnung mi le a thami ah an cang ding.\" Tutiang a um lai mi tongfim cu: \"Mi ih thilthar anhruk hlanah, a hruhmaisa si tum hlah la thil hlun neta bik ih hlon tu khal va si hlah.\"\nKan nih cu a mawitawk ih thuamaw ding lawng kan si. Leitlun ih a um tu pawl in kanmah vek ih um ding an tul.\nCuvek thotho in mankhung zet ih hnipuan lei khal kan hrial ding. \" An sam an tom tikah a hleifuan in tom hlah haiseh; sui hlawnthil, lungvar hlawnthil le hnipuan mankhung zetzet thawn thuam aw hlah haiseh\" (1 Tim. 2:9b). \"A lenglam mawiternak na sam nan tuah daan, nan hlawnthil nan thuam awk daan le nan hnipuan hruk daan in mawinak hawl hlah uh\" (1 Pet. 3:3). Ziangkhal si sehla, himi thu in thil man ol lawnglawng kan leiding a ti duhnak a si lo. Cumi cu paisa hman daan thalo tla a si thei. A man le a that daan kan ruat ton thiam ding. Tahthimnak ah, kedam man malbik kan lei a si le, kedam leinak ih kan hman zat hnak in si bawi hnen ah paisa kan cem tam sawn tla a si thei.\nKan hnipuan pawl cu a fai ding ih a thianghlim ding a si. A baal le a sia mi hnipuan pawl cu Ruuntu hrangah a tha mi an si lo. A silole, Oswald Chambers sim vekin, 'Hnipuan sia hruh cu Thlarau Thianghlim a hmuh suam a si.\"\nKhristian mi a thuamawk daan in nunau mipa lang ter ding a si. Hi thu sim fiangnak cu Daanpeksalnak 22:5 a si: \"Nunau in mipa hnipuan nan hruk lo pei; mipa khal in nunau hnipuan nan hruk lo pei. Bawipa nan Pathian in cubing tuk a tuahtu cu a hua a si.\" A hmaisa bik ah hi Bible cang in a tha lo zawng ih umnak, midang hnipuan hruksalnak le nunau le mipa theithiam thei lo khop ih hnok celcel hni puan hruk a sim duh. Nunau le mipa hnipuan hruk thlengnak, le samtuah daan le hnipuan hruk daan in lamdannak tuah lo ding in khal in zirh a si. Pathian in nu le pa sualnak a huat thu ah thusuh ding dang a um lo.\nA tlangpi thu in, kan thuamawk daan hi Bawipai palai kan si vekin amah ai awh tu a si a tul. Cun kan nunphung le kan umnak hmun ih zirin kan thuamawk daan a dang lam thei. Kan hmuihmel langdaan in kan thu rel mi a siat bal thei a si ti kan thei ringring ding.\nKierkegaard in circus tuahnak thlam ihsin meisa a kang ding thu ralrinak pe ding in a thuamhnaw thawn khaw sungih an thlah mi hnihsuah saitu pa ih thu a sim. \"Khawsung mi pi pawl cu hni rero phah in a tah le a rak aw an ngai. Hi mi cu hnihsuah saithiam pawl hnen ih sin ruahding mi thu mak lemlo a si. Cutin khawsung cu a kaang ral ziangah tile a rual pi pawl in a thureel mi an hnong ruangah a si.\nSunglam ziangvek a si\nBible sungih a thupi mi cu kan sunglam um daan a si, lenglam langnak a si lo. Hmin sin, thuthimnak ah Kolose 3:12-14.\nNannih cu Pathian ih minung nan si. A lo duhdawt hai ih a mai hrangah a lo hril mi nan si. Curuangah zawn ruahnak, zaangfah thinpemnak, tangdornak, thinlung nemnak le thinsau nak pawl cu hnipuan bangtuk in hruk ih. Pakhat le pakhat karah thinlung hmuh aw lonak le phunzainak a um ah cun pakhat le pakhat zawi awk thei nak le ngaidam nak nei uh. Bawipa in a lo ngaidam vek in nannih tla pakhat le pakhat ngaidam aw uh. Cule hibang tuk ziaza tha an neih mi tlunah duhdawtnak bet uh; ziangah tile duhdawtnak cu ziang tinkim famkim zet in a finkhawi tu le a rem tertu a si.\n1 Timote 2:9-10 ah kir leh in, \"Nunau khal a tawkzawn in um haisehla ziaza tha in thuam aw sawn hai seh.\"\nO thianghlim zetin\nBawipa biak uh! A hmaiah kuun uh, A sunlawinak than uh; thungainak korfual in\nle tangdornak rimhmui thawn, khuk bil in Amah biak uh; A hmin cu Bawipa a\nsi.\nA KHAN 23\nTHUDIK SIM DINGIN\nThuphan sim hi a dik maw? A phi pakhat lawng a um. Pathian in thuphan a sim thiam lo ih zo hnen hmanah thuphan rel ding in a fial dah lo. thukham pakua nak in a dik lo mi sual puhnak a kham a si. Christian pawl cu thuphan pernak an hlonhlo dingih an inn hnen pawl thawn thudik an sim aw ding (Efesa 4:25). Satan cu thuphan hmuahhmauh ih pa a si (Johan 8:44) ih a nun cawng ding kan si lo.\nDennis J. De Haan ih in sim fiang mi cu, \"Thuphan pernak in ningzahnak tampi a suak ter. Thungai thu um lo in thukamnak a tuah. Thuphan thu lawng a sim. Dik lonak in thu a rel (thuphan pernak in rukruk hmangnak a suak ter). Maihrang thatnak ngah dingin thudik a thup. Thatlonak lawnglawng sim dingin a um\".\nBible in thuphan perthu a sim, asinan a lungkim pi dah lo. Abraham in Sarah thuah thuphan a sim (Seemtirnak 12:10-20;20:2). Isaak khal in Rebekah thu ah thuphan a sim ve (Seem. 26:7), Ananias le Safira in an tangka ap thu ah Pathian an bum (Dungthluntu 5:1-11).\nPathian\nih minung pawl in thuphan an sim lo nan thudik an rel lo caan a um. Hebru nau\ndongtu sayama pawl in an fahrin a ol zet ih nau dongtu sayama kan va thlen\nhlanah naute cu a rak suak zo tin an sim (Suahlannak 1:19). A ngaingai ahcun\nPathian ih a lungkim pi ruangah thuphan an sim lo ti a lang ter (v.20). Moses\nin Israel mi pawl hrangah thawinak pe dingah nel rawn ramthing ah nithum sung\nva feh ding in a dil (Suahlannak 5:3); Faro in thil fa te a dil mi a el ahcun,\ntlan ta ding ih dil nak tumsawn ka el ve ding ti a ruat cia. Ehud in\nsiangpahrang Eglon hrangah Bawipa hnen ihsin thuthup a ngah ti a sim; cumicu\nthihnak thu a si ti a phuang lang lo (Thuthentu 3:12-30). Pathian in\nVeikhat khat cu minung in thudik sirhsan ih thuphan simnak an ngaithiam. A tha mi lang dingin a tha lo mi tuahnak cu a dik le diklo ti ih biaknak lamih thu relcat nak vek a si ih Cathianghlim in a mawhthluk a si (Rom 3:8).\nThudik kan rel ih minung nunnak a siatsuah tikah thinlung buainak a ra suak. Nazi kuthnuai ih Judah mi a rak thup tu Christian pawl thu tahthimnak a um. Ralkap an ra ih an sut, \"Hi tawkah Judah mi an um maw?\" An um lo ti ding cu thuphan sim a si ding. A dangih sawn ding le Judah mi le an mipi pawl hrangah thihnak a si ding. ziangtin an tuah ding?\nMihrek khat in, \"thudik rel awla lehhnu thu cu Bawipa hrangah tanta aw\" tin an sim.\nA dang hmuh dan cu mibumnak a silole sualpuhnak na ton caanah Pathian rinsan ding a si. Cumicu Pathian in a tuah thei, asinan cuvek tuah ringring ding a duh lo.\nMidang pawl ih sim mi cu a thalo mi kan um nak leilung pi sungah, thil thalo pahnih ih tihnungnak hril ding caan a um. Thuphan simnak hi, a diklo sihman sehla, mi sual lo an thih ding hnakih tihnung a um sawn lo sawm.\nMihrek in Dungthluntu 5:29: \"milai thu hnakin Pathian thu kan ngai sawn ding\" ti mi an sim. Pathain in \"mi na that lo ding\" a ti (Suahlannak 20:13). Hiti khal in a sim, \"Thah dingih an hruai mi na hmuh ahcun, zam rang in va run aw. Hi mi cu ka hnatuan a si lo tin um men hlah, ziangah tile Pathian in a thu cu a thei ih, na thinlung a zoh a si. A lo thlingthla ringring ih, na tuah mi vekin a lo sam leh ding\" (Thufim 24:11,12).\nNeta bik ruahnak pakhat cu: An mah le anmah ah thil tha tuahnak a si lonan zumank dik langternak an si tikah thil tha ah a ra cang mi tuahnak pawl a um. Cu vekin Abraham in a fapa Isaak biaktheng parah thawinak a pek kha mithat dinhmun a si thei, asinan Pathian a lungkim, ziangah tile cumi cu Abraham ih zumnak dik a lang ter ruangah a si (Jeim 2:21). Cu vek thotho in Rahab hrangah thlingthla tu pawl tha ten zoh ding cu amah le amah do aw tla a si thei, asinan cui thil a tuahnak cu a dik ngaingai, ziangah tile Bawipa ah zumnak dik a neih mi a lang ter a si (Jeim 2:25). Hi tuahnak pahnih ihsin zumnak kan nei dingih cui pawl cu thil tha lo tla an si thei.\nKan sim zo vekin, buainak cu thupi lemlo mi a si. Vanthat nakah mi tam sawn cun cui thil cu an tong dah lo. Buainak tampi a silole buainak malte kan ton mi hrangah, a phi cu: thudik rel awla thuphan sim dah hlah ti a si. Dennis De Haan ih sim mi sim sal sehla, \"thuphan simnak in zumtlaknak a siatsuah, zumtlak lonak a suak ter, ih remawknak a siatsuah. A thalo bik mi a si ih, thu dik hmuahhmuah ih hrampi a si mi, Pathian a hmuhsuam a si\".\nA KHAN 24\nA DIK LE DIKLO HRIL HAR IH UMNAK\nNun dan tha le thalo, a dik le diklo ti mi ziaza umtu dan tel lo in christian thianghlimnak a famkim thei lo. pawlkomnak tinkimah, harsatnak cem ter dingah, rem aw ter dingah le mi bum ding ah siar cawk lo thlemnak le hniksak nak tampi a um. A hlei ce in tangka thu a tel tikah thlemnak nasa zet in a um. Cumicu Voltaire sim bangin, \"tangka ngahnak ding a si ahcun, mi hmuahhmauh an biaknak a bang aw thluh\". Christian mi hmuahhmuah in Voltaire diklo nak an lang fiang ter ding.\nHnatuan tu pa in a mai ruahdan a sim mi cu, \"Hnatuannak cu a thlep mi zuk tarnak puan vek a si; a kawih lawngah a ding thei\". Mihrek khat pawl cu Tlangpar thuzirh nak vekin an mai hnatuan ciar an tuan sal ahcun an sia theh ding ti fiangten an sim; tongdang in sim sehla, dingzet ih an tuan ahcun an nung thei lo ding.\nTui ni ih a tlangpi thu a si mi ziaza umtu dan hrekkhat pawl kan khai khawm hnik pei: tangka luh thu ih mi bumnak; thilri man khung ternak; thuphan thu thannak; thamnak rinsannak; thungrulhnak; leiba neihnak; thil tah le thlai ih mibumnak; a thalo mi thilri pawl tuahnak; cazin kimlo ih chek ca (tangka suahnak ca) tuahnak; leiba nei tu pawl tlansuak ter dingah an paisa neih lo thu rel suahnak pawl an si. Nuncan ziaza si loih tuahnak dang pawl tla an tel: midang thil ruknak; hnatuan tu'i zungih a tul mi pawl mah te thu ih va bomnak; caan tampi hrang minute 60 sung hnatuan caan pek thei lonak; hnatuan caan ah Khrih hrangih tetti sinak; Bawipai hnatuan ihsin bannak; daan pawl thlun lonak; zumtlak nak siatsuahnak; a caan kim ih hnatuan thei lonak pawl an si.\nChristian daanthiam in misual ti ih a theih mi hrangah sual lo ding in thu a pe ding maw? Thil phurtu vanzam a kiltu Christian in zu a in ding maw? Thil leitu in a bawmtu pawl hnen ihsin laksawng le lungawinak a ngah nak teh ziang a bang? A nii in a si lole a kar (week) in a hnu zo mi a run thei tu mission pa in ram dang uktu hnen ah thamnak a pek a si ahcun; cuvekin a tuah ding maw? Tlawngta in exam ding ah tuah cia mi a nei ih; a keng ding maw? Khensa natnak a suak ter tu thilri pawl zuarnak ah buainak a um maw? Christian tlawng ih an tul mi paisa hrangah, zu suannak hmun in tangka $100,000 an hlu ih; kawmmiti thu nei tu in cui laksawng a sang ding maw? Mina pa in Christian sibawi ih aamahkhan nak sign thu ding in a dil ih cu mi cu daan thawn a kaih aw lo ti an pahnih in an thei, sibawi pa in sign a thu ding maw? Innsak nak ih a tulmi thil ri pawl cu thunei tui hnen ah a um. Inn sak tu pawl in a hnen ihsin an lei a sile, a man zat hnak ih mal in an ngah thei ding. Asinan midang hnen ih ta an lei tum, cu a si le ziang ruangah a hnen ihsin an lei lo?\nThinlung Thatnak le Thuphan Simnak ih Thupitnak\nRawl dawr pakhat a nei tu Greek mi pakhat a um. Khawpi uktu pa in rawl dawr cu a zohthla ih thilri thleng ding tam pi a fial: rawl suannak meipung thar, sa cannak sahdamthar, kawngda thar le tohkham thar, le a man tampi a cem ding mi thil dang pawl an si. Netabikah, khaw uktu in a sut, \"na hnenah $25 a um maw? Rawl dawr nei tu pa in \"a um lo\" a ti ahcun, khaw uktu in \"karhnih sungah hnataun theh thluh aw, a si lole na dawr khar aw\" a ti ding.\nTacoma Narrows lilawn an tuah theh hnuah, company ih agent pa in cui lilawn thu ngan ding ah caan tha a ngah. Cui lilawn cu a siat thei dah lo ding tin a rel ih tuahman laksawng tampi a ngah. Nikhat cu thli na pi in a hrangih a ban pawl a hnin ih lilawn cu tidai sung ah a tla.\nChristian pawlin thu bawh cah ding har sa zetzet an tong ti cu el ding a um lo, a sinan thil thalo tuah pang ding kha a har sa sawn.\nHitawk ah thil tha ti an theih mi cu, ziangzat cem ding khal poi ti lo ih a tuah ngam tu pawl ih tahthimnak hrekkhat pawl a um.\nAdam Clark cu puanthan dawr ah hna a tuan. A boss pa in Adam Clark cu puanthan a tah tikah pharh dingin a fial. Adam in \"boss, na puanthan cu ka pharh ding, asinan ka ruah dan a si lo\" a ti. Pathian in lehhnu ah Adam Clark cu commentary on the Bible ti mi ngan dingah a hmang sal.\nA dang dawrah, thil lei tu pa in cazi hnen ah tangka tam cem lo in thil ri tam deuh pe dingin a dil. Thil leitu pa in \"tuah zaang aw, na boss in a lo zoh lo\" a ti. Cazi ih a sawn sal mi cu, \"ka Bawipa in in zoh ringring\" ti a si.\nHnatuan nak thar pakhat ah, Dick F. cu a sayapa thawn karkhat sung khual an tlawng. Nikhat a cem tin ten, a boss pa in hmuntin ih hnatuan tu pawl ih hnatuan caan kha a hmin sin theu. Hnatuan caan cu nazi 7 a si lole 8 sung si ding in a bet ih cui caanah Dick khal a tuan ter. Dick cu Christian a si vekin hnatuan a el, hna a tuan duh lo. A boss pa in thinheng nawn in a lehrul, asinan Dick cun a hnatuan a tuan ih lehhnu ah Ecuador ih missionary ah a cang.\nHarold G. cu bazaar ah aa-lu pe dingih hnatuan a hlawh tikah midang pawl ih dip pawl dawt tlang dingah fung zum keng ding ah a boss pa in a fial. A ong fate in a sungah thli a lut dingih aa-lu pawl a tawt ding. Harold in a el ih a tuah lo. Hnatuan neitu pawl in miding mi pawl cu hril ding tha bik an si ti an thei fiang.\nBob B. cu mipa hnipuan dawr ah hna a tuan. Voikhat cu, Christian a ti aw tu, an hotu pain, mipa kawt angki pawl a zuar suak ter. Bob hnenah $ 150 ih an zuar mi inntlunta kawt angki zaten keng thluh ding in le a thar in a man $ 200 man in ben ding in a fial, cutin $ 175 tiang a thum ter. A boss pa thawn an elawk hnuah, Bob cu hnatuan ihsin a suak. Lehhnu ah Ministry a fehnak in Pathian in a sunloih sal.\nPathian\nih thutiam cu rintalk a si, \"I sunloih tu cu, ka sunloih ve ding\" (1\nA KHAN 25\nBAWIPA, KEKKUAINUN IN PE AW!\nThangphawknak meisa pawl in Ruanda khuapi kam in a hran laifang a si ih, cun thangphawknak ih a langsar zet mi pakhat cu cuiram ih um mi zumtu pawl ih thlarau kekkuai nun an dawn hi a si. Rev Kevin baker cu a mai kohhran ah Pathian hnatuantu milai pawl zirh ding in England ih sin thlah a si.\nTlawng ih ca a zirh tikah a Pathian thuzirh mi hi liberal ah a ra cang. Pathian thu thawn pehpar aw in rinhlehnak le eelnak a nei thei ding.\nA zirh mi cu mimal te an siih, 'a piantharmi' anti, abalokele tin an theih pawl cu an si. Hi milai pawl cu zianglam nazi 4:00 ah thlacam dingah tonawknak an nei theu. Kevin in a mah hrang ah thla an cam sak theu ti a theih tikah a thin a nuam lo na sa. Ziang khal a sile, a mah cu cui kohhran ah pastor a si ih, cun an nicu thuthei lo rammi pawl an si.\nNikhat cu Kevin in hmahruai tu kha a ko ih simtheh ding ah a relcat. A nihcun mawhthluk ding le nautatter ding thu lawng a ruah tikah a rammi pawl cu daiten an to men. A netnak ah, ziang a ti ti ah cun,'sikhalsehla nan nih cu tanpinak tul ngaingai nan si' a ti. Pastor thuzirh pa cu a hlanhnak in a thin a heng sinsin.\nZiang khal a sile, mi piangthar pawl cu thla an cam zel tik ah, Rev Mr Baker ih nunnak ah Pathian in hna a tuan thok. Amah cu zumnak hman mi ih sin a hlat nak ah a fehhlo thehzo ti hi a thei aw thok. A netnak ih a theihthiam tikah kohhran ih cohlang thei ding a si ah cun siangbawi upabik hnen feh in le a thuzirh mi kha thutak a si mi Cathianghlim ih ummi vek a si lo ti hi a phuang.\nSiangbawi pa cun Kevin ih Pathian thu a sim daan a theih tikah a riah a sia ngaingai. A kut in a hmai cu a hup ih, hi tin a sim, ' Maw Kevin, a tu ah cun siangbawi na si thei dah lo ding.' Kevin cun a let sal ih, 'Bawipa ka thangthat' a ti.\nKuaikeknun hrangih tuultu\nThlarau Thianghlim in a mah cu a thil tuah sual mi pawl a thei ter vivo ih piangthar hmahruai tu hnen ah feh ih ngaidam dilding in Kevin cun tuultu a nei tin a ruat aw. A tangdornak hi a va mak ve! mithmai a nei mi Kohhran pakhat ih mi mizahum (cleric) cun midum tlawngta pa khat hnen ih ngaidam dil ding cu. Cui ruahsannak cu dungtun ding ah a zuam tento nan a tuultu kha a kai sinsin. A thawinak funghreu pawl kha dodal in a rak sit ngah pang. Vafeh ding in a relcah hlanloh cu hnangamnak a hmu theilo. A cem riai a si mai, a mawtaw tlun ah cun a hun kai ih ngaidam a dil ih a tongkam hman dan ding khal mal lai te a vun zir duak.\nSangkaa a va thlen veten piangthar pawl ih hruaitu kha a vungsuak ih 'Halleluijah!' a ti. Amai thlacam nak kha pek a si zo tih kha a thei. Kevin cun midum pa cu a pom. A hmaisak bik midum a pom nak a si.\nA tu ah cun rundamnak a co zotu pawl in Kevin kha zinglam nazi 4:00 ih tlacam nak ra tel veding in an sawm! A nih hrang ah cun a ruah ban loh in thil a si a ti. Ngaidam dilnak aw ka pawl cu a va tongsuak ta. Thinsau ten an vun ngai ih, 'zarh khat sung na zir maw si?' tin an vun sut. Pheh ding zianghman a um lo tik ah a si a ti. Reilo te sungah a theidah loh mi thalrau lam lungawinak cu thlacamnak ih sin a ngah ta. Tawl reltu in tlawngta pawl zinglam nazi 4:00 ih an thlacam nak ah anmah a zirh tu lakih zirhtu pakhat a tel ve ti a theih tik ah, an tlawng ih an ngaihsak bikmi hi thu in a siatsuah ter pang ding tin an ruat. An ruahsuah nak cu Rev Mr Baker hi tlawng dang ih thawnter ding a si, cun a thlawng sung (campus) ah zinglam nazi 7:00 hlan ih tonawk khawm nak hmuahhmuah ih tel loding in kham ding hi a si.\nRudamnak a ngah zo mi pawl cun Bawipa hmaiah hi thil hi thaten an vun ruat, cun minung thu ngaihnak in Pathian thu ngai hi a tha sawn tin an relcat. Ziangah ti le, thlacam cu an vun pehzom ih, dikari pek hnu reilo te ah an tlawng ih sin dawi an si. An riah a sia tuk lemlo. Hi thu ah mawh thluk kir sal nak um lo in thinsau ten an cohlang. A sinan Brother Kevin cun an siangbawi uktu tlun ah thin nomlonak a neiding tin an ruat. Curuangah amai hnenah cun an vefeh ih, cun siangbawi uktu pai hnen ih a thinlung retdaan diklo cu phuang aw ding in ruahnak an pek. A tu caan ah cun Kevin in dodalnak a nei nawn lo. A hmin sin mi kha thianfai ter ding in zamrang ten a va feh ih, cun a nunnak ih thangphawk nak a hmuh mi kha a tuah zom sal.\nA Thinlung ah Thawi aw\nThianghlimnak ih a hram thoknak thu hmuahhmuah ih thupi biknak le thuneihnak ah hin kekkuai nun hi a pakhat nak a si ding. A kekkuai milai kan titikah kan sim duh mi cu Pathian ih duhnak thawn a do neh. A mah cu a dodal tu pawl ih hmaiah le thinheng ol milai pawl hmaiah a zaidam ih a nun a neem a si. A biang lehlam a bentik ah, a khat lam a tunsal.\nE.Stanley Jones in hitin a sim:\nA khatlam biang na tun salnak in a raal hriamnaam pawl na laksak theh. Na biang cu a lo bengsak ih, cun nangmai ruahnak a dik a si tin huaisentak ih na biang lehlam na tun salnak in a mai thinlung cu na thawi. A mai huatnak cu na cemter. Na raalpa cu a cem riai. Nangmai huatnak na neh nak in na raalpa cu na nehzo a si leilungpi hi thungrul sal thei nan thungrul lo ih sup nak nun nei tu ih ke hram ah a um a si. Hi hi huham thiltitheinak a si thiltitheinak tawp khawk a si.\nKekkuai dingih raalrin nak hi nuncan ziaza mawi pakhat a si. Himi hin thungrulhding, mah le mah khawm aw ding, le phunzai ding ti pawl tuahlohli nak cu a rak kham. Pathian cun a kuaikek mi thilri pawl a hawl.\nPathian Mi inn hrang ih meibel pawl!\nNgai uh, ramleng tiang in au aw a thang.\nThate ih tuah mi a si lo,\nA sinan kekkuai nun hrangih raalrinnak a si,\nBawipa ih thilri pawl rak thei uh.\nNikhat cu amai kawhhran member lak ih sin pakhat cu Dr Alexander Whyte zungkhaan ah a neta bik suak thuthang ca keng in a ra lut. Cui mileng thusim tupa in Dr Whyte ih Pathian hna a tuan daan pakhat cu Khristian pakhat ih hna tuan daan thawn a pehtlaih aw lo a si tin miza pi hnen ah a sim dah a bang.\nDr Whyte cu thinheng tahsuahnak thawn a khat. Bawipai hnatuan tu rinumtak pakhat dodal ih hiti vekih mi a puhmawh mai hi cu a thin a heng na sa. Hiti vek ih sual a puhmi pa par ih a thinheng nak kha cafang tha malte hmang in a lang ter.\nCu pa cun, 'cumicu a si theh lo' tin a ti. 'A sim bet lai mi cu zumtu diktak na si lo a ti lailai.'\nCui thu ah Dr Whyte cun, 'zaangfah ten zungkhaan ih sin suak aw la keimah ten ka um thei ding, cun Bawipa hmaiah ka thinlung cu ka zohtha thei ding' a ti.\nKekkuai nak hi zir ding mi a si ih milai then khat in olten an zir duh lo. Thlai khat cu mi ih ngaisan mi Pathian hna tuan tu upa pahnih ih inn pakhat ah ka vung leng. Ziang tin thuhla hi a ra cang ti ka thei fiang nawn lo, a sinan president ka rak tuan zonak Bible tlawng thuhla a relsiat ding an vun thok tan. Ka korte hngawng ih sin thli hlum tak mai a rah rang bang in ka thei. Mi pakhat in, 'Ka rei! Hi naute hi ziang tluk in a hmel a sia' tin a sim mi naute nu ih a tuar daan ding bang in ka tuar. A si ko ee, ka ruahnak hi Niagara bang in a puak kek theh, cun himi te pahnih hi an duhduh tlawk ko seh ka ti mai. Ka tlun lam lamzin ah keimah le keimah ka lawmawk deuh mi cu dikcannak thu ah raltha tak in ka kham aw thei a si.\nThla tam nawn a rei hnu ah, miting kai dingah Iowa ah ka thlawng. Pathian Thlarau cu ka zumnak thangter ding in ka tlunah a ra thleng. Amah cun hitin ron simseh la a bang,\" Mac Donald, midang hnenah ziangtin Khristian nun in nung ding tin sim ding ah na feh ding a si. Sikhatsehla ka hnatuan tu himi pahnih hnen ah hmuah thudik na sim lo lawlaw ti kha thei aw.\" Colh umni ih thu ka sim hlanah, cui mi pawl hnen ah ngaidamnak caa ka ngan a tul a si.\nKekkuainun in Zomawknak a Hngeh ter\nCu ti cun rualpi sinak hi a cem ta tinak maw? Si hlah e, hihi a sidah kello mipawlkomnak kha a fek sinsin nak ding hrangah a tannak lawng a si. A ngaidamnak fiangter nak hrang ah le nasa zet ih ruahnak le thlacam saknakpawl kha fiangter nak ding hrangah a lung awi um zet mi caa an ron ngan. Pathian lamzin hi cu a thabik lam zin a si, porh awknak in anmah a siatsuah laiah kikkuai nun in pehzom awknak a hngeh ter ti a thei.\nA tawk ee, zirding mi ka zir theh zo tin nan ruat ding. A sinan ka zirtheh lo! Zingkhat mithi vui ding ih khawm awknak ah tel ve ding in tim ka tuah awk lai ah phone a ra. Kanmai ramsung England ramsung ih sin a ra mi thusimtu hnen in a si. Jesuh ratsal nak thawn pehpar aw in Bible vek a silo ti ih ka pom dan vek in thu a sim. A netnak ah profet thuhla kha a vun sim ih, cun ka ruah sannak pawl hi a ra hlum deuh cuang bang in ka thei. Phone hriipawl cu a satheh (hot) rori ding ka zum. Mithi vuinak ih thusim ding hrang ih timlam nak se bik cu a si. A thusim reimi ah kan hnok theh, cun a thu sim cu a bang ta.\nKum reipi cem hnuah London ah ka um. Bawipa hnen ih sin duhumlo tak mai inn leng ka nei lala. Hi thu simpa umnak nai ih lamzin ah ka feh. Cui telephone zungcu ka hmailam ah a um ti ka hmu. 'Bill, kha tawkah a si kha. Kan rualpa cu ko ih a hnen ih na tong daan pawl kha ngaidam dil atha lo maw?'\n'A sinan ee Bawipa, ka dik asi ti ka ruat lai thotho. A reihlan ih Nangmai ratsal ding thudik thu kha ka rak hum mi a si.'\n'Cumi cu ka sim duh mi a si lo. Hihi thil hmuhdaan dik cu a si vak lem lo.'\nDeute sungah cun ka va lut ih cun a number cu ka hmet (cui deute sungah amah cu a um lo ding ka bei sei). A sinan a rak um. A dik ah cun, ih sawn kir salt u ding cu amah a si. Ziangah amah cu ka ko tithu ka sim fiang. Cutin ngaidam ka dil nak cun ka hngal nak pawl hmuahhmuah I vuak kuai sak thluh. Amah cun ngaidam ka dilnak cu lungawi sopar ten i cohlang, cun a thai sun cu kan kiang nai ih rawldawr ah amah thawn sunrawl ei tlang ding ah a tawl rel. A neta lam ah cun amai khawm awknak kohhran ih thusim dingah khal in sawm.\nA sinan mi pakhat khat in hi tinin sut thei. 'kei hi kekkuai nun neilo si ning na. hithu ah ziang tin ka ti pei?' Phun pali in ruahnak ka pek ding.\nKekkuainun ih Kekaldan pawl\nA pakhat nak ah 'Bawipa, kuaikek nun i pe aw' tin thlacam ding asi, Khristian dang hmuahhmuah vekin nang khal thlengawk na tul tin na thei aw ding ih, cutin Bawipa in na nunram a lo thleng sak nak ding hrangah thla na cam ding. Thlengawk ih kekkuai nun nei ding cu tuar nak can a um ding.\nA pahnih nak ah, a liam cia zo ih na tuah sual pawl kha re tha aw, mi hnen ih na tongkam mawilo tak ih na tong mi kha ngaidam ve dil aw, Thlarau lam hnakin tisa tak na cang vaih nak pawl kha zohfel sal aw.\nCuihnu ah, Pathian hnenah le cun na tihsual mi pa pawl hnen ah ngaidam dil aw. Midang pawl hnen hnak in Pathian hen ih sualngaidam dil hi a ol deuh a bang. A sinan cerek mu kha keu aw la, na tuah tul mi hmuahhmuah cu tuah theh aw. Cu ti a sile Thlarau Thianghlim cu riahsia ter lo in na ke na kar thei ding.\nA netnak ah, na hmuh le na ton mi thu hi midang hnen ih simding kha poiti hlah. Nang mai hrang ah a rahsuah um ciam co lo khal a si thei nan na kekkuai nunih sin a ra mi thlawsuah nak mi dang thazaang petu ah a ra cang thei.\nPathian\nin a kekkuai mi thilri le a kekkuai minung pawl a duh. Vance Havner ih ngan\nbang in, \"A kekkuai theh mi leilung cun lotha a suah ter, a kekkuai theh\nmi mero cun ruah a sur ter, a kekkuai theh mi rawlmu cun thazaang a cahter.' A\nkekkuai theh mi alabaster box in zihmui rimhmui a suah cu a suah, \"Himi hi\nPathian le milai thazaang a neimi Jabbok ih sin Jacob ih ke awlnak cu a si. Hi\nlung kuai nak cun Peter cu nasa tak in a tap ter ih a co dah lo mi huham\nthilthitheinak thawn Bawipai hne ah a kir ter sal.\nA KHAN 26\nTONGSIA HMANNAK HRAMPI KA DUHLO TI MAI AW\nSteve cu insungsang nuam tintu a si ih a rual pi ih party puai ah a veikhat nak ih rittheih cocaine a hmangtu mino sumdawng a si. Reilote ah ruahnak danglam ter thei sii hman a thawk a sinan thiltitheinak le nawmnak ih caan hi cu rei lote lawng a si. Nikhat ah pound 60 zel a hman theu mi in an innsung sang nun hi a ziam ral ter ih reilote sungah an innsung sang cu a sia theh. Midang tamtak pawl bang in a mai thuanthu hi tawhawknak, leiba pektheilohnak le thenawknak in a khat. A mah a 'ngaihsak tu' a rualpi pawl tiang in a tu ah cun an tan san theh.\nRittheih sii le nomnak h a pehpar aw a si ti hi zohman in an el lo. Bible khal in a simmi cu leitlun in nomnak a pe ti hi a si, a sinan ziang a sim duh tiah cun, 'Caan tawite sung sualnak sungah nun nuam' tihi asi (Heb. 11:25). Nun nomnak cu an si konan rei an daih lo. Cun milai nomnak hrangih an peek ding mi man hi tamtak a si.\nZumtu pawl hin a tang lam rittheih si pawl thawn pehpar aw in ziang tin lungput kan nei ding? amphetamines, ihthahsii, bingvar, kokaine, PCP, ritthei sii (opium), sii ro (kanjuana), LSD, peyote, sii beek (glue), vihnitnak sii phun le codeine sii phen, Darvon le percodan tivek ah Bible ah teh cuvek pawl thusim mi a um maw?\nPaul in tisa ih hnatuan nak pawl Galati 5:19-21 ih a ngan tik ah, dawithiam (v. 20) le hnam le dawi hman nak (NIV) ti tongkam thawn a cem ter. Pharmakeia ti tongkam cu, Thukam Thar ih tongkam a si ih a tong hram ih a sim duh mi cu sii, tuur, ai-zelh, le dawi hman daan pawl a kawh hmuh. Himi cun rit thei sii cu khawsia pawl ih leitlun ih hnatuan nak ah an hman rua pakhat a si tin in thei ter. Doctor ih fial bang in sii hman ding mi a um, a si nan Bible ih sim duh mi dawithiam pawl ih hman mi, mithi thlarau ko thiam pawl (pol) pawl ih hman mi kha a si.\nHmangtu pawl cu Nehlotu an si\nRuahnak kauhter nak ding ih sii hman nak in a hmangtu ih a thabik tin a ruahmi ram tiang in a thlen thei ih cun a nunnak ah khawsia pawl luh nak ding ih sangka rak onsak cu a si rori tin kanthei. Sisuai piangthar hrek khat cun khawvang ih luh hnawh cih lo mi si suai a um lo an ti.\nKhawsia (ramhuai) ih tumtah mi cu siatsuah ding hi asi ringring (Mk. 9:22; Jn. 10:10a). Setan cun rittheih nak sii hmang tu pawl a silole a dang a kaih ngah ding miu pawl siat suah ding in a hawl ding. Cu micun tuisun ih kan theih mi ruahnak nei lo sualnak siava pawl thu hi a sim fiang. Rittheih sii, ramhuai, le siatsuahnak pawl hi a pehpar aw ti thei hi a poimawh zet ih a hrial hna khal thiam a tul.\nZumtu hi siatsuah thei mi sii a hrial tulnak san a dang a um lai hirh. Cungpawl cu zongsang ta a theih ih, Khristian mi cun hitivek daan ih sal si tan ding a si lo (Rom 6:16-23). A man khal an khung zet. Cui zongsang nak cun mi pa pawl cu rukru le misual a si ter ih nunau pawl nunau zuar aw ah a can phah ter. Tul lopi ih nat ngah nakl, taksa tawlnak le taksa siatnak pawl hi taksa ruang par ih a thleng mi a si. Thluak ruahnak khal a siat suah ter tuk. Zongsang nak cu harh lohnak, mah le mah thahawknak tiang a thleng ter. Rit theinak si hman hi dan pah bal khal a si. Daan pahnak in kaihnak, harnak, sumpai cemnak a can ter, cun thusual a tuah ah cun thawng ih thlak a si. Hmang tamtuk pang le thlan mual in a thlun cih fawn.\nKhristian\npawl cun a siatsuah thei mi sii lam hi hman ding a si hrimhrim lo, ziangah ti\nle a taksa hi Thiang Thlarau ih biakinn a si (1 Kor. 6:19). Cutin a 'tuah' lo a\nsiah cun midang a siatsuah ah a cang ih, Khristian nungcang hi mi ih cawn tlak\nlo ah a suah thei. Kan hnatuan cu mi runsuah ding a si ih ritthei sii hmang\nding a si lo. A tlun lam ih kan tarlang zo vek in ritthei sii le ramhuai\nhnatuan hi a pehzom aw a si. Zumtu ih hrial ding ramhuai hnatuannak thil dang\npawl a um lai: Cupawl tla cu phelek nak, dawi, aizing thiam, pol, miham thiam,\nmitkher thiam, mithi kawh thiam, kuttial zoh thiam, nikhua zoh ih hmai lam thu\nsim thiam nak pawl\na si (Daan. 18:9-14).\nZureu\nZutama mipiang thar pa kha hi tin a sut, \"Jesuh in tidai hi zuu ah a thlengthei ti the na zum maw?\" a sawn leh mi cu, 'Aw, Amah cun whisky zuu hi ei le paisa thap lehnak hi inn sang thil ri ah thin har duh do nu pi kha Khristian ah a can ter ka hmu zo ih ti dai cu zuu (wine) ah a thleng ti cu zum ding a har ka ti lo\" a ti\nRittheih ih an hman tlang pi cu zu hi a si. A tlun lam ih kan sim zo bang in zu khal hi cam khat sung nun nom nak, har satnak hngilhnak, thinhar nak a reh ter duak a bang. A sinan rittheinak sii dang pawl vek thotho in himi hin ruahnak a niam ter, milai sinak a thlakniam ih cun mi a siat suah.\nKhristian ka si ti aw mi hmuahhmuah cun ritthei theil thu thawn pehpar aw in Bible ih sim bang tuk in thlun ding an si. Pathian ih tumtah mi cu zuu hi mipa le nunau in thinnomnak ah a mawi tawk in siseh (Saam 104:15a). A luarih hmannak ih a rahsuah cu thiltha ten relcat thei nak an nei nawn lo (Thuf. 31:4, 5; Hos. 4:11). Tidai a that lo ruang ih pum natnak a ngah theinak hmunah zuu hman a siang (1 Tim. 5:23), cun mithi zik pawl, hangah hman a siang (Thuf. 31:6, 7). A sinan a tihnung bikmi cu rittheinak hmang in Pathian pek mi zaangfahnak hi khman sual ding phan a sum. Pathian in zumtu pawl hi mai tisa hiar nak ih thlun lo ding in ralrin nak a pek (Rom. 13:13). Fiang ten A sim mi cu zuri pawl Pathian uknak an cothei loding (1 Kor. 6:10). Mi pakhat in zumtu ka si tin a phuan khal ah, zu a rit a siah cun a phuan nak pawl kha a sual a si ti a hmuhtheih. Hmansual a sitikah, 'Zu in cu mi hmuhsuam tonnak a si, mi tongkam a tam ter ih tawhawknak a suah ter. Zu rit cu aat a si (Thuf. 20:1). Kan nunphung sungah zu kan innak hmunah midang kan tluk ter thei, zumtu pawl cun supawk thei nak hi zir ding asi, cumi cu rithei mi thil hmuahhmuah ih sin felfai ten hmunhla ih um ding tinak a si (Rom 4:21).\nA taktak ah cun zumtu pawl in kianghrol bang in zu hman ding hi a tul lo. Dungthluntu Paul in zuthawn khat ih Pathian fate si ding hnak cun Thlarau Thianghlim thawn khat sawn uh (Efe. 5:18) tin in forh.\nNatnak maw Sualnak?\nA tu caan ih phuahcop mi thuanthu thawn bum aw hlah uh, ziang ah tile zurit nak in sualnak hnak in natnak a suahte sawn. Bible in himi cu sual a si a ti, cun zuri tu cun Pathian uknak an co lo ding a ti (1 Kor. 6:10). Milai pakhat in a mai nun can ziaza hrang ah tuanvo a nei ih sual kha natnak a si ti ta hrat in cuih a tuan vo ih sin a tlan suak thei lo.\nKum tampi cemzo hnuah National Voice Magazine in zu innak in natnak a suah ter ti ih simfiangnak cu a tanglam bang tuk in a run sim:\nZu innak timihi zongsang a theih ih, zumtu cun thildang le midang ih sal si ding ah amah le amah siangawk ding a silo, Amah Pathian hrang lawng ah a siang aw ding (1 Kor. 9:26,27).\nMai poi hai le inn sungsang tulmi hrang ih hman ding mi hmuahhmuah a si lo zawng ih hmangter tu pakhat a sic un zu (a hleifuan) ih duh tu hmuahhmuah cu a lian dah lo ding a ti (Thuf. 21:17). Cun profet Joel cun zuphamtuk pawl cu an zuman ah nunau an zuar ding a ti (Joel 3:3).\nZutama pawl ih ngah thei mi natnak pawl cu kan theitheh kha thinnatnak, kalnatnak, lung natnak, thluak thahri pawl a siatsuah. US ih zu in pawl ih nun an zoh tikah a tlang pi in kum 51 an dam a si, mi zaran ih nunnak hnak in a tawi na sa. Nupi railai ih zu in cu a piang hrih lo mi nau te hrang ah a tha lo nasa. Mi pakhat cun, 'Pathian in kan sualnak in ngaidam nan kan taksa pum cun a ngai dam ve lo' a ti.\nVun simbet sehla hna tuan caan pawl a sung, a hnatuan a kai hnget thei lo, inn sungsang nun na sa tak in a siatsuah theh, zu ri driver pawl tampi an tlu, mah le mah thah awk nak le zu a rit can ah mithah tiang poi an tinawn lo. Reilo te ah cazin ih piah mi cu thawng a tla mi ih 80% cuang cu zu le rittheih sii an rit lai ih sualnak an tuah ruangah asi. Cu micun thatlohnak lam lawng a pan pi.\nSolomon in Thufim 23:29-35 (TEV) sungah zuritnak thawn pehpar aw in hitin a ti: -\n\"Zoso thinpit le vansaang in a um theu? Zoso riah a sia theu? Zoso mi thawn a to aw theu? Zoso a phunzai theu? Zoso a thu um loin hmaa a tuar theu? Zoso mit sen remrem in a um theu? Zu a in ringring mi pawl an si. Hai sungah sen zet le tleu zetin a um ih, in tikah dang sungah naal zetin a lut ding a bangmi zu kha zoh hlah. A netnak ahcun rul bangin mi a cuk ih, Rul tursia nei bangin mi a cuk theu. Na mit in thil phundang na hmu dingih, Thaten khua na ruat theilo dingih, fiangten na tong theilo ding. Cutik ah cun tipithuanthum laifang ih a it mi pa bangtuk le, lawng puan zaarnak thuam zim ih a it mi pa bangtuk na si ding. In thawi nain a na lo, in vuak nain ka thei lo, ziangtikah ka tho ding ih, a dang in ding ka hawl hrih ding, tiah na ti ding.\"\nHumhim theiawknak Lamzin\nMi pakhat kcu zu in mi a si lo nak ding ih a fiangbik mi lamzin pakhat cu zu thawn a hlat nak hmun ih um ding. Cu tin a um ah cun mi dang nun khal a tluk ter lo ding ti a fiang. Hi hi kan zate hrangah a thupi ih kan ruah ding cu a si. Zu kan in lai fang ah zumtu derdai pakhat in in hmu she la zu in cu a poi ual lo in ve hnik pei a ti ding ih zutama tiangah a cang thei. Hi thuhla ah cun nang le kei hin tuanvo kan nei ziangah ti le cawn tlak nun kan nei lo. Cu a siruangah Paul cun, 'Nan unau rilhbahnak a suahter tu cu ziang bangtuk a si hman ah tuah lo a tha sawn, sabit zu in lole sa khal ei loih um a tha sawn' a ti (Rom 14:21). A sim bet mi cu, 'Cuti a si hrangah sa le rawl ka ei mi in ka unau a sual ter a siah cun ziangtik hman ah ka ei nawn lo ding, ka unau sualnak sungih a tlak ding ka siang lo' a ti (1 Kor. 8:13). Mah le mah zutama a si ter hnak in midang zutama siter cu a sia sawn cun Pathian zuhtama ih vuncan ding cu a duh lo law law.\nNehnak a um thei\nMel Trotter cu zu in ringring mi asi. Sun vu in zu a in thei. Ni khatcu a fate a thi, zu in a hiar tuk nan paisa a nei lo zet. Cu ticun mithi thingkuang aha cun a va feh ih a fa ih dedam cu a lak ih, zu innak ah a pawng. A thil tuah mi kha a rapthlak tuk ti a thei aw ih that aw ding in tiva a ra pan. Lamzin a feh phah ah Pathian hna tuan tu pawl in rundamnak thu an sim rero kha a thei tikah thaten a ngai ih mang bang ze a piangthar ra riai. A mai nun nak cu a thleng aw pum hlum. Zu a in nawn ta riai lo, a tanglai mi a nunnak cu inn le hnatuan neilo mifarah pawl hnenah Rumdamtu ih thu sim in a caan a hmang. Thlarau Thianghlim ih thil titheinak thawn zu tlunah nehnak a um a si ti hi a nun nak in a phuang lang na sa.\nZu intu dang a pianthar ih a nun hlun kha tan tahrat in nunthar5 a fehding ti lang ter ding ah ti pil ding in a sim. Ti a pil theh hnu ah cuih a tipil nak tidai pawl an thlet fai ih an kholh tikah whisky palang a hmu. Cuih tipil tu pai nun cu ziang vek a si ti kan thei thei mai lo.\nZumtu zo zokhal zu thawn buainak a tong mi in thlunding mi thil mal lai:\nHi\nthu hi thupi in na ruah a si ah cun, Pathian in nehtheinak ding ih na tulmi\nthilti theinak a lo pe ding.\nA KHAN 27\nLEIBA TAMTER PAISA THAAP LEHNAK\n\"Pound 100,000 na ngah thla a si thei. Na vunthat nak number cu hi bawm sungah an um. Cumi cu na thawhmi sumbur thawn kan hnenah ra keng aw. Paisa ngah tu ca sin ah ra tel ve aw.\"\nCu tin paisa thap ih lehnak (gambling) ih tel duh ding in sawm nak thatha a um theu. Thawmhnaw dawr pi ih thawmhnaw man kan peknak hmuntiang in lehnak card(bingo card) an pek. Pound 1,000 a silole a tam sawn ngah theinak ding ah inn sungsang thilri man tampi kan leimi kan vun ruah tikah a fihnung thil a silo maw. Inn ah kan tlungsal ih to kham ah zau phah in aungbali million hrek a ngah mi hnatuantuph thu kan vun siar. A unau pa than tangka ih thu an kam awk ruangah million hrek a pouh tu pa ih thu kan vun siar. Paisa malte thawn million a pouh thei cu! \"Wow, a va mak ve, ziang tin pei million ka ngah thei ve lo ding maw! Tin kan ruat.\nSangka daar (bell) cu a on! Nunau te felzet pakhat in an thlawng ih awngbali tiket a lo leiter duh. El ding a har zet! Nauhak duh um tak! Cun a man khal le a ol zet.\nPaisa ngahzang duh tuk nak ih tlem nak\nKan milai umtu khawsaknak ah 'zamrang ih hausak nak le a zamrang paisa ngah nak le paisa thap ih lehnak a phunphun a suak ciam co. Rang thlan zuam awk nak le ui co tlan zuam awk nak ti vek a um. Leeng tlun ih thil a hlummi herh ih lehnak le tangka fai thlaknak kerong cet (slot machine) pawl (kutkhat lawng hmang) hmang ih lehnak, innpi ah paisa thap nak tivek na satak a um. Mi phunlam thu ah thapnak, rampi lam thu ah thapnak, awngbali le Irish miphun pawl ih funghreu thawn lehnak phunphun a um. Kohhran siloin hmuntam pi ah lehnak phun dangdang aum. Football lehnak, base ball lehnak le boxing thawng awknak a phunphun ah paisa thawn an kam aw. Blackjack le card panga lehnak phun namber pawl lehnak le phe lehnak pawl na lek thei. A silole, cuihleiih na thiamnak na lanter duh a si ah cun thilri tampi ret khawl nak hmunpi khan navun tuah thei. Thilri tampi retkhat nak dawrpi hi lehnak men a si kan ti duh mi a silo. Paisa hman daan thleng aw rero an si ko. A leitu le thilri tlun ah a hngat aw.\nPaisa thap ih lenak in thaap mi hnak ih tam ngah sal ding tin in thlem rero. 1975 kum ah Brazil pa Miron de Souza cun bawlung (football) sitnak ih paisa thapnak ah paisa 30 in a thap ve ih 2,451,549 a ngah. Cui caan paisa ngah tam bik cu a rak si.\nA hna kum ah kum 26 mi New Jersey pa cun tampi awngbali zarh khat ah $ 1,776 a pouh. Kum 76 a nung a siah cun a zaten $ 4.6 million a ngah ding a si. Paisa ngahnak hrangah awungbali tuah hi a thangso cak na sa. A ngam sang deuhdeuh tikah milai pawl khal a zamrang in an tel duh deuhdeuh a si.\nBible Zirh daan\nHi thu hla hmuahhmuah hi Bible in ziangtin a ti? Khristian ka si a tiaw pawl hrang ah paisa thaap lehnak a thiang ti teh a um maw?\n'Tangka thaap lehnak (gamble) na tuah lo ding' ti hi Bible in fiangten a sim lo, thukham pahra in hi tin a sim, 'midang thil nan daw lo pei' (Exo. 20:17). Paisa thawn lehnak hi thil dawtnak phun khat cu a si. Himi in len duhnak le Pathian in kil khawinak ding in pek mi ah lung a kim tawk lo ti a lang ter. Midang ih sum pai hmang in ka lian duh ti lungput, Pathian hnak in van that nak ka duh sawn ti lungput a langter.\nCui a si ruangah, duhham ih lehnak hi Bible in a duh lo. Luka 12:15 sung hi tahthimnak vunzoh sehla, \"Duhhamnak a phunphun kha ralring uh la fimkhur zet in um uh; ziangah tile mi pakhat ih nunnak taktak cu ziangtluk milian a si hman ah, a thilri neih mi ah hin a um lo\" (NASB). Zumtu ih nunnak lamzin cu paisa duhnak ih sin a luat ding, a neih mi parah a lung a kim ding (Heb. 13:5). Duhhamnak cu milem biaknak a si (Kol. 3:5); a tlun ih kan tarlang vek in, paisa thawn lehnak hin Pathian cu a thlak niam ter ih. Duh ham nak hi nunthat lohnak, zuritnak le midang thawn pawlkom aw thei lo ding in tuah tu sualnak a si (1 Kor. 5:11). Pathian uknak ram ih lutlo ding in mi dawn kham tu sual a rak si ziar theu (1 Kor. 6:10).\nBible ih simmi cu, 'Ol-ai deuh ih na ngah mi lennak cu, a rei hlan ah na hlohter ding, Har zet ih na hlawh mi cu rei a daih ding' (Thuf. 13:11). Upat tlak hnatuan timi hi paisa thaap lehnak hi a silo ih, thilthar tuah suak el thi ti suak thei hi a si. Paisa thapp lehnak ih hman nak hi hmancemnak lam zin a si.\nBible in a sim, 'Mi duh ham pawl in zamrang ih milian si an duh tuk ruangah, Farahnak an hnen ah a thleng zik ti khi an thei nawn lo' (Thuf. 28:22). Paisa thaap leh duhnak forh tu hi cu duhham nak hi a si. Duhhamnak hi a thianglo ih a sualmi a si bang tuk in, hihin Pathian camsiatnak a suah ter. Pathian ih camsiat cu farah nak a si.\nBible in, 'A dik lomi tangka a ngah tu minung cu, Mai tii lo tii a optu vate vek a si. A san that caan te ah a lennak a sung ding. A netnak ah cun zianghman lo mi aa ah a cang' (Jer. 17:11). Paisa thawn thap ih lehnak ih ngah mi paisa cun diriamnak rei a pe thei lo, hi mihin harsatnak tumpi a ra phur lut sawn.\nZumtu pawl rawl le hnipuan thu ah maineih tawk ih lungkim ding in Timote hnen ih thu a cah hnu ah, Paul in lena duh tu hmuahhmuah hnen ah, 'len a duhtu pawl cu sualforh nak sungah an tla ih aat-thlak hn ale tihnung za a si mi tisa duhnak thawng sungah an awk aw' tin ralrin ding thu a pe (1 Tim. 6:9).\nRundamtu thinglamtah parih an khai ih mithmuh rori ih Rom ralkap pawl in zaangfahnak nei lo tak ih a korfualpi kha camcah fung zuk in an tuah kha ka zoh tikah paisa thaap ih leh hi a ten um zia zumtu pawl cun kan thei ko ding (Jn. 19:23, 24).\nA Sungmi Sumtuah hnatuan\nMilai pawl in paisa a tomtom in an ngha tik ah an 'vanthat nak' cu mi tampi theih ding in an phuang. A sinan lehnak ih sin a sungmi pawl cu ti khiokhi ten an um ih an hminkhal a thang lo. Italian sumtuah tupa in 1974 kum Monte Carlo ih a lehnak ah $ 1,920,000 a sung ti thu kha a thei hman kan thei lem lo a si lo sawm. A silole a cumi kum thotho ah Arab siangpahrang fapa in Las Vegas ih bulpak lehnak ah $ 1 million a sunthu kha teh. Kan ram sung khal ah tang ka thaap lehnak ruang ah million ih sung mi pawl thu khal kan thei ban lemlo. Kanaan (mathematically) tuat zawng in tuat sehla paisa an ngah thei ding dan cu a mal na da. Pound 10 a hram retnak in pound million 1 a ngah thei tihi a zum um zet thil a si, a sinan tangka thaap ih lehnak in mi a thlem dancu ti in 25,000,000,000 ngah sal ding a si.\nPaisa thaap Lehnak hi a zongsang thei. Himicun milai pawl caan khat hnu caan khat an paisa pawl an hmangral theh ter. Mah le mah theih hngilh aw khop in an cang vai. An ruah thei mi cu reideuh an tuah a si ah cun paisa tam deuh ngah ding an ti ih an paisa hman an ui lo, a taktak ah cun ah sunnak ding ah an tuah. A caancaan ah an tuan man malte cu an ngah a lehhnu ih an sunnak ding hrang ih tuultu ah a cang. Zumtu zokhal hi paisa thawn lehnak sal si ding kan si lo. Paul in Korin pawl hnen ah an daan le dun ih siang mi si hman ah ziang thil hman ih sal silo ding in ralrin nak a pe (1 Kor. 6:12b). Paisa thaap ih lehnak (gambling) cun daan ih sian mi a rak si ve lo.\nA cawl theilo mi lektu in an mah le anmah le an innsungsang hrangah farahnak le riahsiatnak a phur thei ti zohman in an ruat thei lo. An inn sungsang cu siatralnak, rawl ei le in tlaksamnak, siar cawklo leibatnak, paisa lak luhnak a cat ringring ruang ah zaankhat te ih farah nak ih sin lennak ding duh ruangah a tuah mi hin ziang that hnem nak a thlen pi lo.\nSun mi a ngahsal theinak ding hrang ih a zuam nak ah sualnak tampi atuah thei ti kha hngilh hlah. Ruk ruknak, tangka eithupnak, tihthaih ih paisa laksak nak a phunphun ih paisa ngah theinak ding ah tih nungza thil tuahnak ah a can ter.\nHi thil thalo tuahnak pawl hi paisa thapih lehnak thawn a pehpar theu. Syndicate lole mafia pawl hi lehnak lam ah mi tampi theih mi a si. Khristian mi in hi hell rimnam pawl lehnak ah a tel tik ah mi fel ka si a ti aw thei pei maw?\nA siko ee, a caancaan ah tukforhnak hi biaknak lenglam ih sin a ra lut thei. Hi na paisa thawn Bawipa hnatuannak hrangah ziang tin na hmang thei tih ruat hnik aw. Hihi thil sia tuahnak ruang ih thiltha a ra thei ding tin hlanlai Karik (Greek) caa zirhtu ih ruahdaan cu a si. Biaknak lam zuam zet mi sazamah pakhat cu beiseinak tum pi thawn thusim tupa pakhat hnen ah a feh. Acozah awngbali zuarnak ihsin a leimi ticket hrangah a pouhtu siding in thlacam sak ding a dil. Cuinu ih tiamkam mi cu thla a cam ih a pouh a si ah cun a hrek kha kohhran ah pek ding ti a si. Thusim tupa in, 'Thla ka lo cam sak ding mi cu biaknak lam thil ah leh Khristian daan timi ah hin ruahnak thar na ngah nak ding hrang ah a si' a ti. Lehnak ihsin ngahmi paisa thawn Pathian hnatuan a tul lo ih, cun Pathian khal in ziang tin hman ah thlawsuah a pe lo, ziangah tile hihi a thianglo mi paisa a si.\nLeh a duh pawl in Paul ih thusim mi kha ruat sehla, 'Maineih mi par ih a lung kim tu cu lennak co tu an si' (1 Tim. 6:6). Pathian tihzah in na neih tawk ah na lung a awi ah cun paisa ih lei theilo mi thil na nei a si. Pathian na tihzah ah cun paisa thaap in na lek lo ding ih, na neih mi par ah na lung awi tawk ah cun tul mi dang le dawt mi dang na nei lo ding.\nA\nnetnak ah, paisa thawn leh a duh tu hmuah in\nA KHAN 28\nNAU KHAMNAK, A THALAM IN LE A SIALAM IN\nChrisitan thianghlimnak cabu sungah naukhamnak ti mi a tel ngaingai maw? Ziangah tile zumtu tampi in cu mi thu ah a poimawh zet mi tuahnak le nundan thu pawl a tel ti an thei, curangah tel ve dingin an forh. Nau khamnak cu Pathian in a minung pawl hrangih a tumtah mi a dodal tu a si ti nasa zet ih a ruat mi tam pi an um. Midang pawl cun a that le a siat ih a poimawh lo ti bangrep in an thei thaim nan cuhnakin cui thu cu zumtu pakhat ciar in an thinlung sungah an fiangter ta sawn ding (Rom 14:5).\nDodalnak Thu\nA hmaisa bik ah, nau khamnak do nak thuhla kan zoh pei.\n1. Seemtirnak 1:28 sungih Pathian ih sim mi cu, \"Fatam pi nei in pung zai uhla nan tefa cithlah pawl in leilung hi an luah khat pei ih an thu thu in an um ter pei\".\nA phi: Sersiam theh ah le tilik hnuah cui thu cu pek a si zo.\n2. Sungkua tamzet pawl cu Bawipai thlawsuah langtertu an si.\nFate cu Bawipai laksawng an si; Amai malsawmnak an si. No laiih neih mi fapa cu, ralkapih ken mi conkaing bangtuk an si. Cubangtuk conkiang tampi neitu cu, mi lungawi a si. Thuthennak hmun ih a ral pawl thawn an ton awk tikah, a sung hrimhrim lo ding (Saam 127:3-5). Na nupi cu a rah zet mi na inn sungih, sabit kuang vek a si dingih; na fapa pawl cu na cabuai kiangih, Olif kung note vek an si ding. A si, BAWIPA thu a ngai tu cu, hibangtuk ih thluasuahnak co tu a si ding (Saam 128:3,4).\n3. Sungkua tamnak ih fate pawl cu kilkhawi tu tha hnuaiah an thang lian, harsatnak an tong lo, midang hnenin thu an zir ih ol ten an sualral lo.\n4. Onan cu Cathianghlim ih tahthim mi naukhamnak tuah tu a si ih Pathian a lung awi lo (Seemtirnak 38:1-11).\nA phi: Onan ih sualnak cu, an mai Levi daan vekih, a u ih nupi nei dingih a duh lo nak a si.\n5. Paul in Korin mi pawl hnenah ca a ngan: \"Caa tawite sung thlacamnak ka duh tiah nan lung a kim tlang hmasa ti dah lo ahcun khat le khat nan duhhiarnak kha el aw hlah uh. Cuti lungkimnak in caan nan hman hnuah hmun khatah um sal uh. Cuti a si lole suup awk theilo ruangah satan sual thlemnak sungah nan tla pang ding\" (1 Kor. 7:5).\nA phi: Hi thu hi nupa si nak hman daan thu a si ih, nau khamnak thu a kawh hmuh khal a si thei, si lo thei.\n6. Nunau cu thinlung nem in an nungih zumnak le duhdawtnak le thianhlimnak sungih an hnget ahcun fa an neih nak thawngin ruundam an si ding (1 Timote 2:15). Fate Pathian thu ih cawm pi tling hi a thu pi ngaingai a si. Pathian ih duhnak cu kumno deuh nuhmei pawl cu pasal nei hai sehla fate tla nei in an inn kilkhawi hai seh ti a si (1 Timote 3:15; 5:14; Titas 2:4).\nA phi: Asinan pasal nei dingah le fate nei dingih caan a nei lo tu nunau pawl hrangah ziang tin a si ding?\n7.\nFanei thei ding le fa nei theilo dingih a tuah tu cu Pathian a si (Seemtirnak\n20:18; 29:31; 1\nNau Khamnak Thu a Tha Lam Zawng In\nNau khamnak thu ah a tha lam zawngin kan zoh sal pai.\n1. Hi thu hi Bible in fiangten a sim lo. Pathian in nupa cu an nunank hrangah Amai duhnak hawl dingin zalennak a pek mi a si.\n2. Mi pum tam ti tikah a tawk zawn a um. Paamnak ruangah nitin mi tampi an thi, ih mi tampi rawl khop lo in an um. A cuih thil cang mi ngaihsak lo a si ah cun tlak siat nak rap thlak a thleng ding.\nA Phi: Hi buainak hi rawl zemnak lam a si lo, zem suak sianglo ih duhhamnak le sa le rawl dang ei a kham tu biaknak sual pawl ruangah a si.\n3. Inn sang pakhat ih fate umzat cu nu le pa ih sumhman dan dinhmun in a then cat ding. Tha te ih zoh mi fate pakhat neih hnakin fate tampi neih nak in Khrih hmin a sunglawi ter cuang lo.\nA Phi: Pathian in sungkua malte a cawm vekin sungkua tampi khal a cawm thei a si (Mt. 6:33; Phil. 4:19).\n4. Fa le pawl ih lo lam hnatuan an bom theinak lothlawhnak ramih sungkua tam taktak an um hi ruah ding tlak a si. Khawpi ih inn fate le innkhaan fate ih a um mi pawl thawn cun a dang aw nasa.\n5. Cithlahnak hi thitawknak ih a tumtah mi a si thluh lo. Pathian in a minung pawl cu pawlkomnak ah le nomnak ah lungawi ding in le, rem aw ding in a duh.\n6. Nu'i harhdamnak a derthawnnak ah nau khamnak a um theu. Cuti a si le, ziangruangah hmun dangah a si lo?\n7. Thenkhat in sualnak, siatsuahnak le retheih zonzaihnak hmun hi leitlun ah fate tampi neih ding hi a san um lo ti in an ruat.\nA Phi: Pathian zaangfahnak cu sankhat hnu sankhat a hmun a si (Saam 103:17).\n8. Inn sang pakhat mipum 17,18,19 lai kan hmuh lonak hi mi hmuahhmuah deuh thaw in nau khamnak hi daan dangdang in an hmang ti a lang.\nA Phi: A taktak ahcun \"mi hmuahhmuah in an tuah\" ti mi in a dik ter thluh lo.\n9. Netabik ruahkhawm nak ah: Bible in nau kham thu hi fiangten a zirh lo hmanah, thinlung sup theinak hi Thlarau ih a rah mi pawl ih pakhat a si tin fiangten a zirh a si (Galati 5:23b).\nNetabik a phi cu ziang a si? A phi cu nupi le pasal a si ih Pathian hmaiah thu khai khin thiam a tul. Cun thla an cam dingih Amah Pathian in a duh mi lamzin zawh dingin fiangten a sim ding.\nHi\nthu pahnih hi thlarau lam Christian pawl hrangah thiltha a si ti ih pom ding a\nsi. Cu mi cu a hmaan mi a si ih mai thu lawnglawng hmang lo dingah, a si lole\nmai ruah nak vekih midang fial ciamco lonak ah a tha bik a si. Hi thu pahnih ah\nthu elawk nak a um ti kan thei ding ih Pathian hmaiah kan tuah mi a dik a si ti\nthinlung thiang kan neih a tul.\nA KHAN 29\nRAM UKNAK THUHLA\nRam uknak thuah Christian mi a tel ve ding maw?\nTel ding a titu pawl cu hi thufim hi an cawng a si, \"Mi tha lo hrangah nehnak dingih a tul mi hmuahhmuah cu mi tha pawl hrangah zianghman lo a si\". Hi mi ih a fianglo a si le, ram thuhla ih a tel tu zumtu pawl zohthim dingah Josep, Moses le Daniel ih thu an sim.\nMi fim pawl ih tongkam pom a si hmanah, cu mi cu milai fimnak ih rel mi a si ih Pathian lamih phuan mi a si lo ti kan thei ringring ding. Cathianghlim thawkkhum mi vek ih pom lok ding a si lo. Josep le Daniel khal, an hnatuan an tlansan lo ih cozah hnatuan tu pawl vekin an tuan ve a si. Moses cu a dang pawl hnak in cozah uknak lamah a um tam sawn a si.\nBible Lam ih Sawnnak\nA phinak hrangah Pathian thu lamih kan feh a si le, ziang kan hmu ding?\nBawi Jesuh cu ram thuhla ah a rak tel lo. ziangkhal si sehla, cui thuah a tel lo thu amah le amah a hmu aw fiang.\nDungthluntu pawl khal ram uknak thuhla ah an tel lo.\nPaul khal ram uknak thuhla ah a tel ve lo. Kawh a si nak ah a rinumnak le a thuthang tha sim mi pawl hin Farasi pawl dodal tu ah a cang.\nJesuh in a Uknak ram cu hi leilung tlun ah a si lo ti a zirh (Johan 18:36). Zumlo tu a unau pawl hnenih a sim mi cu, \"Leilung in nannih cu a lo hua lo, sikhal sehla kei cun nan thil ti daan a thalo a si ti ih ka sim ringring ruangah leilung in I hua a si\" (Johan 7:7).\nDungthluntu Johan ih in sim mi cu, \"Leilung pumpi hi satan hnuaiah a um\" (1 Johan 5:19). Ram uknak thuhla hi leilung daan thenkhat a si.\nLeitlun daan uknak ihsin kanmah le kanmah kan then aw ding (2 Korin 6:17). Archimedes in leilung pi lengih thil ka ngah thei ahcun leilungpi hi ka thawn thei ding a ti. kan ni khal Pathian hrangah leilungpi kan thawn ter tum a si ahcun leitlun daan leeng ih kan um a tul a si.\nPaul ih in sim leuhleuh mi cu, \"Ralkap a tuantu cun amah hotu bawi ih duhnak kha a thlun ih ralkap a si lo mi mi menmen ih thuhla sungah a cokkalh aw lo\" (2 Timote 2:4). Zumtu zate in tuan vo kan nei. Thinlung vakvai dingin anmah le anmah an tuah aw lo pei.\nRam uknak thu (politic) thil rapthlak tak a si. Cawkpolh nun a suah ter. Thurelcat nak pawl cu ziang mi a dik ti hnak in ziang in mi a bawn thei tiih tuah mi a si. Pathian lam hnak in minung lamah a bet sawn. Michigan ih tlangsuak hotu hlun Vandenberg ih sim mi cu, \"Ram thuhla cu a sinak hrimhrim in a sia thluh. Kohhran a kekar cangvaih nak kha hngilh ding a si lo. Tel ve tul lo mi hi ramunknak thu ah hnuai hnih ding a silo cu cing in a tel thotho a si ah cun a tumtah thianghlim cu a hloh a si mai.\nBanhla Khuakhan (Banana Project)\nLeitlun buainak hrangih Pathian ih duh mi cu ram thuhla si lo in thlarau lam a si sawn. Bawi thar pawl hril hnakin hrinthar ti mi hi a duh mi a si sawn. Ram uknak thuhla hi khensa tuam hlawm nak thawn a dang nak a um lo. kan din pi mi thu cu, \"Mithi pawl in mithi cu phum ko hai seh. Nang cu feh awla Pathian Uknak thu phuang sawn aw\" ti a si (Lk. 9:60). Banhla hawng thuanthu in hmailam thu hmuh thiam dan ding in zirh.\n\"Veikhat ah mi pakhat cu thuthang c asuahnak hmun ah hnatun thu pi zet a nei. Ca tuah le calai tam pi zemsuah ding hi a hna a si. Nikhat cu, hnatuan dingin a feh rero. Khawsung a lan ih lamzin sir ih banhla hawng a hmu nan a feh san. Banhla hawng in harsatnak a pe ti a thei ih a kir lala ih zohman ih an pal ngah lo nak ding hmun disaap ah sit a tum. Asinan hi khawpi ih zinsirah banhla hawng tampi a um thei ti a ruat sal. Pakhat lawng um khal sehla zohman in an hlon lo ih an sit hlo lole pakhat khat in a pal ngah thei. A si lo le pakhat khat ih ruh tla a kiak thei. Mitam pi sizung an thleng pang thei. Sihman sehla, cupa cun amai hnatuan ding a nei. Catuah nak hmun ih mi thu pi a si. A hnatuan mi cu casut ding le leitlun deng tiangih thuthang kuat ding a si. Thilthupi sawn pakhat hrangah seherh cing ten banhla hawng a tlansan ta. Lamzin phiat tu pawl in cui banhla hawng cu an hlon mai ding. Cu mi cu an mai hna a si.\"\nKan zoh ton tlang hnik pei. Christian pakhat in leitlun ah tuanvo tumpi a nei, cumicu, Bawi Jesuh ih thuthangtha phuan ding a si. Hi mi hi Christian hrangah hnatuan tumpi a si. A tuahlo a si le, ziangtik hmanah theh a si dah lo ding. Curuangah Jesuh in hitin a sim, \"A ram le a felnak cu hawl hmai sa uh\". Mitampi cu ram uknak thuhla ah an buai rero asinan kan nih cu Pathian in a thei hrih lo mi pawl hnen ah thuthangtha phuang suak dingin in kaibet a si. A dang hnatuan pawl tla an tha mai thei, asinan hi mi kan tuah suak thei lo ahcun, zohman in in tuah sak lo ding.\nTuisan ah Pathian ih tumtahmi cu leilung pi hi umnak nuam si dingih tuah that ding si lo in ram mipi pawl hi Amai hrangah hrilsuak ding a si sawn (Dungthluntu 15:14). Hi tumtahnak hlensuak dingin amah thawn hna kan tuan ding. Jowett in hithu hi tha ten a rak sim: \"Leilungpi runsuahnak ah kannih cu Pathian thawn tangtlang mi kan si. Nunnak ngah dingah Bawipai hminin milai pawl hriak thih dingah, mah le mah uk aw thei ding ah le ram pi hrangah remnak tuah ding ti mi hi kan tuanvo a si.\" Pathian cu tuanvo a tuan suak thei lo tu, hnatuan nauta a ngaima tu, zamsuak ding aiah khuk le kut ih a vak tu, le siangpahrang aiah sal a si duh tu Khristian pawl parah a thin a na ngaingai.\nKhristian pawl ih ram cu vancungram a si (Phil. 3:20). A thainghlim mi le leitlun ah mikhual kan si (1 Piter 2:11). Acozah thu thlun ding ih tuanvo an neih ah le a daan pawl hmang ding a si hmanah, a thuhla ah va tel ding tinak a si lo.\nRam uknak thuhla ah ka pumpek a sile, leitlun ih buainak hi hi ram uknak hin a tawlrel sak theh thei tu ka zum ti nak a si. A sinan ram uknak (politic) hin thil a tawlrel theilo zia kum hi zat sung ka hmu ih rinsan duhnak thinlung khal ka nei nawn lo.\nThukam thar ih relsan mi bik cu thil um daan pawl a that lo dan ding a si ( 1 Tim. 4:1-3; 2 Tim. 3:1-5). Himi in Pathian thupek suanglawi (Great Commission) thu pit ter ding in Khristian pawl in tul suak.\nCu tin kan titik ah zumtu pawl in ram thuhla ah tuahthei mi zianghman an nei lo tinak maw si? A silo! A suh duh mu cu awngbali katpia hmangih kan tua thei mi hnakin thlacamnak thawn kan tuah thei mi a tam sawn. Thlacam nak in thiltitheinak kan keng ringring. Thlacamnak in ram mi phun pawl ih thinlung kan sawh thei. \"Raldonak ih kan hman mi cu leilung hriamnam an silo; a cakzet mi Pathian ih hriamnam sawn an si ih ral hauhruang khauh zetzet siat bal nak ih kan hman mi hriamnam an si\" (2 Kor. 10:4).\nKhristian pawl hrangah uknak caan a thleng hrih lo (1 Kor. 4:8). Nunsung caan hi uknak caan hrangah zirnak caan a si. William Kelly in hitin a sim:\nKhristian pawl cu leitlun uknak thu thawn an buai ruri dah lo, Bawipai hmaisiatnak le an mai ningzahnak an hum. Khrih thawn tuar tlang ding in kawh an si zo, san khat hnu sankhat Amah thawn an uktlang ding. Uknak ding hrangih a thiltitheinak a ngah hrihlo hman ah; leilung in Khrih a hnon bang in, Amai tohkham ah to tahrat in thuthen ding ih A Pa ih hnen ih sin thupeek hngak in A Pai bawi tohkham par ah a to (Rev. 3:21).\nHithu hi ka ngan rero lai ah, Kelly ih simmi lungkim pi tu thuthar pakhat ka thei. Cu mi cu:\nMi piangthar Khristian a simi, Van Dyke cu, elawknak suah tertu a si. A pum cawmawknak cu ningzah nak in a khat. 1984 kum ah mi a bum ruang ah Upadi tuahtu pawl in an dawi suak zik te. Ram thuneitu pawl in dollar 500 an cawh ih upadi tuahtu pawl in ngaidam dil ter.\nKelly ih sim mi hi ruahding a thlak na sa: 'Khristian pawl cu leitlun uknak thu thawn an buai ruri dah lo, Bawipai hmaisiat nak le an mai ningzahnak an hum.'\nA KHAN 30\nKEIM\nThianghlimnaknun kan dawi rero laiah in derthawm tertu thil mal te a um. Nehnak ding hrangih sunglam a zoh tu pawl cu a diklo nak hmun zohtu an si; thinharnak, beidonnak le sunnak ko ah an cang.\nLeilungpi in milai le a thil ti theinak a thu pit ter. Zaangfah za a duh thus am cu: mi ih theih pi nak, hmin than nak, mi ih co hlan nak, khawhhran dan thlun tu ka si ve ti pawl hi a si. Milai than so nak lam a rel uar ih Pathian thuthangtha simnak tha a nem ter. Biaknak lam ca suahtu pawl in mah le mah ngaisannak ti mi cabu tampi an suah ciamco. Christian cabu dawr ih ka feh ah, a hnuai lam ih cabu hmin pawl ka hmu:\nNangmah le namgmah duhdaw aw\nMah le mah duhdawt dingih zirhnak\nMah le mah duhdawtnak, nehnak ih thupibik huham\nKa tha, nang khal na tha\nZo saw mi tha ka si a ti?\nNangmai hmuh daan dik\nNa phenthlam thawn rualpi tuah aw\nNangmah le nangmah theihthiam awknak\nA liam zo mi na caan theihnak, na hmailam caan ih thupi bik\nKa khansachiat (feeling) duh um\nNangmah le nangmah thu a tha in na ruat thei\nNa harsat nak mal tertu ding ni 30\nMithu pi pakhat na si\nKeimah si ding ka tlak maw?\nMahte um aw la duh aw\nDondel pawl par ah a duh um lo mi ca paate pakhat lawng a um. Cumicu;\n'Nangmah ten um aw' ti a si.\nTuisan thuruahnak pek (counseling) pawl hin mah le mah zohfel sal hi an fial theu. Thin sau zet pa kha a nau hak lai ih thanlen dan an ruat sal ter. Thimnak ah: (a nu le a pa thlaksamnak pawl), a ruahnak pawl, a beidon nak pawl, a umtu dan pawl (a tlangpi thu in nu le pa sinak lamah) ruah nak tha pek mi mumal a um lo ih a thu har sa pawl cu a rel vivo. A phi a suak mi cu cuti a si lole puhnak a si ding ti a si.\nUmnak Thalo Leilungpi\nNorway mi thuanthu ngan tu pa Ibsen in Peter Gynt cu thinlunglam piah ding in sizung ah a feh ih cui hmunah mi aa mi zohman a hmuh lo thu a sim. An zaten fimkhur zet in an tongih hmaan zetin an tumtah mi pawl an rel khawm ih cui pawl cu mifim an si tengteng ding tin Peter in a ruat. Cui thu cu sibawipa hnenah a sim. \"Hi pawl hi mi aa an si\" tiah sibawipa in a ti. \"Fim zet in an tong ko, asinan cu mi cu anmah le anmah thu lawnglawng an sim. A ngaingai ahcun, hi pawl hi anmah le anmah fim an ti aw zet. Hi tak ah cun zing, sun, zaan in kei cuti relnak in a khat. Hi tawk ah cun keimah ti nak ih sin tlan hloh a thei lo. zaan kan mang khal ah keimah ti thu lawnglawng kan ruat. O a si ngai, ka nau pa, fim zet in kan tong nan mi aa kan rak si zia hi\" tin sibawipa in a ti.\nLeilungpi hi Peter Gynt ih va leennak sizung thawn a bang aw ngaingai. Mah le mah sinak in a khat ti kan theih hlan lo cu a fim tawk nasa a bang. A rel suah mi thu pawl cu a ruahnak pawl, a ram uk daan pawl, a raldonak pawl, a tangka hman daan pawl le a tangka thu pawl an si. A tumbik mi, Pathian cu, a tarlang lo.\nCu tivek in thu ruah rel suah nak hi thinlung kim lo pawl ih nunzia a rak si. Hi thufim hi na thei zo ko ding: \"Thinlau nat nei tu pawl cu thli lak ih thlaam a sak tu pawl an si; thinlung nat nei pawl cu an hnen ih a va thawn tu pawl an si; ih thinlung hmaan lo dam ter thiamtu pawl cu a man rak khong tu pawl an si.\"\nSaam 77 Sungih Thinnuam lo Pa\nHi Bible bungcang ah hin mai hrang lawng ruahnak le a dam ter nak ti in phun hnih a um. A hmaisa tu cu Saam 77 a si ih, Bullinger in a hnuai lam vekin thu tlangpi a tuah:\nKei mah thawn hnatuannak, vv.1-6\nA rahsuah, retheih zonzaihnak,\nvv.7-9 Pathian thawn hnatuannak, vv.10-12, a rahsuah,\nLungawinak, vv.13-20.\nMi pakhat in hi thil pali hi thu tlang pi a rak tuah dah:\nHruumnak (Sighing)\nPilnak (Sinking)\nHlasak nak (Singing)\nA sang kai nak (Soaring)\nA hmailam hrekkhat ah, Asaph cu \"Harsat ka tuar\" a si lole \"ka\" ti mi vitamin luan deuh ih a hmangnak in harnak a tuar. \"Ka\" ti mi hi Pathian in voi 13 lawng a hmang nan Asaph cun 22 a hmang. Saam ca ngantu hi A Sang Bik ih thatnak, zaangfahnak le lainatnak a dil nan mah le mah sinak hmang tu ah a cang.\nHrekkhat lehah, Asaph cu Bawipai lamah a her sal. Pathian ti (noun le pronoun) in voi 24 a telh.\nRom 7 Sungih Mi Vansia Pa\nA pahnih nak Bible ca cu Rom 7:9-25 nak a si. \"Keimah\" ti mi voi 40 a hman hnuah, Paul cu a hruum, \"Aw, mi van sia mi ka si!\" Amah le mah ah nehnak a hmu lo. Fiangzet ih a sim mi cu, \"Minung ka sinak taktak sungah hin zianghman thatnak a um lo ti cu ka thei\". A khaan cem nak ah mah le mah sinak ihsin a her sal ih Bawi Jesuh Khrih sungah nehnak a hmu sal.\nNehnak hrangih sunglam zoh cu lawng sung ih fung zum hlon thawn a bang aw; thlarau lam a siatsuah a si.\nIsrael siangpahrang in amah hnakih a tum deuh mi mi pakhat a tul ti a thei ih, hi tin a ti, \"Ka thin a pih ruangah vanhram deng ihsin Nangmah ka lo ko. Himnak hmunah i khor hram aw. Ka ral pawl hmaiah i tantu cu Nangmah na si, Beunak lungpi ah i hruai hram aw\" (Saam 61:2), lungpi cu Pathian a si.\nMahte tuannak in minung kha Bawipai thlawsuah pawl a hngilh ter ih cui pawl parah lungawi thiam lo dingin a tuah. Hmualnei tak ih Pathian biaknak hi kan thinlung ruahnak le tuan theinak tha zaang mal ternak thawn a peh par awk vekin mahte tuannak in tha a nem ter a si. Cumicun, midang pawlih tul mi kha ziang a siar lo.\nMahhrang Lawng Ruat mi Sal\nMahhrang lawng a ruat tu cu amai thinlung le a ruahnak ah sal a si. Midang pawl an ti thei vekin mi thinlung lak theinak a nei lo. Ruahnak pe tu le a rualpi pawl hnenah riahsiatnak a tuar mi phuansuak a duh nan a ruahnak kha nautat zet in an hnong. Pathian ih duhnak kham dingah thir bang ih a hak mi thinlung a nei. Amah cu Ezekiel 33:31,32 sungih Bawipai a sim mi thawn a bang aw a si:\n\"Curuangah ka minung pawl cu na thu sim mi ngai dingah an khawm aw ciamco, asinan tuah dingih na fial mi an tuah lo. duhdawtnak tong cu an hmur in a suak, asinan an duhham lai thotho. An hrangah nang cu a thabang colhdamnak tuahtu, ngaihla sak tu le tingtang tumtu men ah na cang. Na tong mi cu an thei theh nan pakhat hman an thlun hrimhrim lo.\nKeimai daan a titu tampi an um. Cui pawl cu ziangtin kan tuah ding?\nLuatter Nak Ding Phun Nga\nA hmaisa bikah, amah in Khrih thawn hnatuannak ah a her ding (2 Korin 3:18). Cumicu, Khrih bangih kan cannak ding ah Amah zoh hi a si. Kan mai thatnak thawng tampi kan tuah mi in Khrih ih tuahmi pakhat hman a tluk lo. A si lole, a dang zongin, kan thianghlimnak hi a sunglawi mi Khrih hrangah cun reltlak lo men a si. Cat loin hi tin thla a cam thei ko:\nAw keimai sinak in in luatter aw,\nMaw Bawipa,\nAw Na sungah um dingin\nAw keimah ka si nawn lo\nKa sungih a um mi Khrih sawn a si.\n(A. B. Simpson)\nTidaan dik a theih a tul: maihrang hnatuan nak in thinlung natnak a thlen thei. Midang thawn hnatuan nak in beidonnak a thlen. Khrih thawn tuan tlang nakin lungawinak a thlen.\nPaul Van Gordor in hi tin a ngan:\nKan tul mi thil hmuh daan hi cu a tanglam ih thuah kan hmu thei. Beethoven's Ninth Symphomy puai kan tuah hnuah in hruaitu Artura Toscanini le music tumtu pawl in zapi ih lom duh ah rei deuh dingih antuah mi ruangah mipi pawl thu an pek. Toscanini cu thin bang nawn in music tumtu pawl lam hawi tahratin a sim, \"zianghman ka si lo, zianghman nan si ve lo\" a ti. Cun, an music tum mi a cem zawngah Toscanini cun, \"asinan Beethoven hi ziangkim a si lo\" a ti.\nSikhlal sehla Bible ca khal in a rin bang in mi hrekkhat in mah le mah ruatawknak hi a tul a si tin an ruat thei. Pek a si ko. Asinan MCCheyne ih thuah cu thlun a tha, \"ziangah tile nangmai hrangih veikhat an zoh awk le Khrih kha veihra zoh aw\". Christian Hlabu pi ih a sim bang in, \"Maihrang ah ruat lo ih, Rundam tu hnen ih beu hi ziang tluk in a thlum\".\nA pahnih nak ih mi pakhat ih tithei mi cu Bible thu thawn tahthim ih a hrang ah a lak ding hi a si. Thu dang in sim sehla, Pathian zaangfah nak ruangah ngaidamnak, dingfelnak le vanram co theinak a ngah ti hi a thei aw. Pathian a duh mi fapa ih pom thei mi ruangah Pathian hmaiah a ding thei. Khrih ah mi famkim a si ih, Pathain ro co tu a si ih, cun Jesuh Khrih thawn ro co khawm tu an si. Pathian in famkim zet ih a sersiam mi a si ih, a nunnak famkim ter dingah tuah ding thupi a nei. Pathian ah mi santlai a si ih, cun a sinak hmuahhmuah kha Jesuh hrang tuan duh nak a neih ter.\nA dang in sim leh sehla, amah le amah zianghman a si lo ti a thei aw (2 Korin 12:11; Galati 6:3), cun a taksa sungah thatnak zianghman a um lo ti a thei aw. Amai sungih tha ding a zoh lo ih, cun cu mi cu a hmuh lo tik khal ah a beidong dah lo.\nRuahnak peknak pathumnak, maihrang zawnruat tu cun midang hrangih a tuah sak ding mi ah amah le amah a sung aw ter. Diriamnak a hmutu pawl cu an mai hrangih ruah ding caan hman um lo in midang hrang ih nasa zet ih dawp mi an si. Diriamnak cu maihrang hnak ih mah le mah hnongawknak ihsin a ra mi a si. Himi hi a si, Jesuh ih sim duh mi cu, \"Zokhal amai nunnak a duh tu cun a nunnak cu a sung ding; asinan zokhal hi leilung ah amai nunnak a huatu cun kumkhua hrangin cui a nunnak cu a nei ta ding\" (Jn. 12:25). Thinlung ruahnak lam thiam Karl Menninger cu a sung ding ti a theihawk hnuah ziang a tuah ding tin a suh tikah, anih cun, \"Ka feh ding ih keimah hnak in zual sawn mi ka hawl dingih, cun amah cu ka bawm ding\".\nAmah milai pakhat a si duhnak ah a caan a cem ter dah lo. Ruangpum langdan, kimlonak, asi lole titheinak bikhiah sikhal sehla, Pathian in amah a pom bangtuk in amah le amah a pom aw, cun hitin a sim, \"Pathian zaangfah lainatnak thawngin a tu vek in ka si\" (1 Korin 15:10a). Nunnak sungah thlengaw thei lo mi thil pawl a um a si le, a si vekin a pom ih hnangamnak a hawl. Nunnak ih bial theu mi hi cungnungbik Pathian ih caan khiah mi an si, phun zai nak hisual a si ih, cu mi a tuah duh tu cu mi santlai lo a si.\nA\nnetnak ah mah le mah uarawknak dingah cabu in \"ziangtin a ti\" ti e\nmaw, a si theinak ruahnak tlunih thuruah khawmnak e maw, a si lole mai lamzin\nhmuh aiah Pathian lamzin hmuh a si mi ruahnak e maw ti ih mah le mah thu ruat\naw sal thei ter mi thil pawl hi hrial ding a si.\nA KHAN 31\nNUN THIANGHLIM DINGIN CAAN LAKUH\nWilliam D. Longstaff ih nun thianghlim nak hrangih a poimawh mi Christian hlabu pi ih cang 4 in a tuah mi hi ziangtin hi mi in in thei ter thei ih hi hla hi ziangtin a theih thei daan le afiang theih daan hi cu lungawi lo in kan sak rero theu. Christian thianghlimnak a netnak ih kan ruah ding ahcun, hi mi hi tlar khat hnu tlar khat in ruat in, cun a khan hmaisa lam hmuahhmuah ih kan ruahnak hmuahhmuah kha ziangtin kan pom ti hi kan zoh pei.\nNun Thianghlim ding in Caan lakuh\nThianghlim nun cu tuan suah a si ding. Caankhat te ih tuansuah a si lo. Ziangkim kumkhat te sungah, voikhat harsat ton nak in thianhlimnak ding in hmailam feh nak ding hrangah thil tumpi a suah ter tin ruat dingah tuk forhnak kan tong thei. Sikhal sehla, cumicu cuvek lamzin in hna a tuan lo. Himi hi Khrih cencilhnak ih can khat hnu caan khat tonmi a si. Vance Hauner in hitin a sim, 'Himi hin thianghlimnak ding hrangah caan a si ruangah kanmah ah caan kan nei lo. Thaten zumih a thlarau meifar a vanter saal tu, thansohnak dingih hnatuan nak kaiter tu hnen ih zuar ding hrangah a hnongtu, le a lamzin hlunah hnangam nak a hawl rero tu pawl hi mi thlaw suah an si.'\nBawipa Biaknak ah\nThlacamnak umlo in thianghlinnak a si thei lo. Thlacamnak in thilri lawng a thleng lo ih, kanmah khal in thleng. Hihi cawllawk ih tan sal le a silo, a tu le a tu ih a si mi a si. Himi hi daithlan ding mi a silo, tisa thinlung thlarau ih hiar dingmi a si. Hihi norhrim ding asilo, huham thawn asi.\nA Hnenah Catlo in um uh\nCatlo tihi caamcin ti a si, cun a simduh mi cu nunnak ah Pathian thu hi ngai caamcin ding hi a si. Himi hi Rundamtu theinak a thukter sinsin ih, cun Amah bangnak a san ter sinsin. Jesuh in, 'Kapa in thupek nak ka then ih cuticun amai duhdatnak sungih ka um vek in ka thupek mi nan thlun a si ah cun ka duhdawt nak sungah nan um ve ding' (Jn. 15:10).\nA Thu thawn Cawm uh\nBible hi kan siar , zir, zohlo ih ngah, ruat le thlun ding kan si. Jeremiah in A Thu thawn a hrai ih, cun a mai thinlung sungih lungawinak le nuamtinak ah a ra cang. Saam ca ngan tu khal in hi thu hi a zirh ih, cun sualnak dingih sin himi hin a kilkhawi tin a hmu. Hi hi kan zir a si ah cun, hi hin, 'zumnak hrang, sualpuhnak, tuahthat nak hrang, dinghfelnak ih zirhnak hranah a thahnem daan kan hmuding.\nPathian Farual Tuah uh\nMi thiang pawl thawn pawlkomnak in kan nunnak ah nasazet thianghlimnak a thlen. Nun zia tha mi in mithalo a kom ih a nun a siatsuah ding bang in thaten pawlkomnak in Pathian mi si theinak ding daan ah thazaang a pek.\nDerdai mi Bawm uh\nHi nunnak hi Bawipa hrangah le rual pi pakhat hrangah a kau deuh in kan sim thei. Zaangzeknak hi thang a si ti kan thei zo. Tukforhnak hi Pathian hna kan tuan lo caan ah a thleng theu.\nA Tlawsuah Co Dingah, Pathian Thu Cing Uh\nChristian nun ih hniksak nak pakhat cu, \"ka lukhum in Pathian thlawsuahnak ka dil thei kem? ti hi a si. Ziangziang kan tuah a sile, Amai sunlawinak hrangah kan tuah ding ih, cun Amai lungawinak ding hrang ah thinlung thingten kannei ding. Amah cun Amai thianghlim ringring nak ding hrang ah thlawsuah a pe ding a si.\nCaan thiangte in Hmanguh, Leiram a zual sin\nWordsworth cu a dik asi,\nLeiram hi, a rei maw; reilo kan hnen ah a tam tuk,\nNgahnak le hmannak in kan thazaang kancem ter.\nJesuh Thawn lawng in, A Hleice in Caan Hmang thup uh\nW. Graham Scroggie cun hitin tha a pe, \"Thlawsuah ngahnak ding hrangah nanmah le mah hrial aw uh\". Mithiang bik pawl cu Pathian thu ruat ter tu an si. Pathian sungah kan hram a thuk lo ahcun, kan nunnak hi a lenglam lawng a si ding.\nJesuh Khi Zohthim Uh, Amah Bang Ding In\nKum thawnghnih lai piah, dungthluntu Paul in hitin a ngan, \" kannih tla cu kan zaten kan hmai puan in tuam mi kan si nawn lo ruangah Bawipai sunlawinak hi thlalang bang in a langter tu kan si. Cui sunlawinak cu Thlarau a si mi Bawipa hnen ihsin a rat ruangah kan nunnak hi sunglawi sinsin in le Amah bang sinsin in in thleng vivo a si\" (2 Korin 3:18). A dang in sim sehla, Amah zohnak ihsin Amah bangnak ah kan thleng aw.\nAmah Bang Ding Zuam Uh, Nan Nun Ziaza In\nSinai tlang ihsin Moses a ra suk tikah, tleunak thawn a hmel cu a eng. Piter le Johan ih huaisennak kha Israel uktu pawl in an hmuh tikah, hi inn ihsin suak mi le zirh lo mi pawl hi Jesuh thawn an um lai a si ti an thei. Rundamtu thawn naite ih kan um a si ahcun, kan sungah Amah bangnak kan neih mi hi kan kiangkap ih ta mi pawl in an hmu thei ding.\nCaan Thiangte In Hmang Uh, A Ma'n In Hruai Seh\nHi mi ih ti duh san cu kan nunnak Pathian lamhruainak ihsin ziang hman in in her kir thei lo. a duhnak cu Amai hrangah kan ruahnak cu thleng ding a si. A ti duhsan cu kanmah le mah rinsan awknak hnawl in Amah ih lamhruainak rinsan ding hi a si.\nZiangvek a sikhal le A Hnen ih sin Tlan Hlah uh\nLamhruai tu hmakhat ten a rat lo caanah, milai cu kan pianpi sualnak thawn ka vak vai thluh. Rang tlan zuam awknak ih a zuam vetu bang tuk in kan duh nak ciar ah kan tlan. Nan miphiar nak in nan mah a lo siatsuah ding. Bawipa a mah in cun a cang ter ding ih oloksong nak nan tuar ding (Isaiah 50:11).\nNinghan Le Lungawi ah, Bawipa cu Thlun Camcin Uh\nZumtu\nkan nun bialah nom can le harsat caan a um ding, a sinan Pathian hnen ih sin\npial pang hlah uh si. John Wesley cun hi tin thla a cam, \"Bawipa ka nun ih\nbumdok lum lo dok ih a um mi pawl in rem tha aw la Khristian ngaingai in si ter\naw .\"\nA Thu zumnak thawn, Jesuh kha Zoh uh\nHi thu in Pathian thu ah in kir pi sal, Bible hi Pathian hmanrua a si mi Amai minung pawl faiternak le thianghlim ternak hrangah a hmang ti kan thei. Hi sungah Saam 119 ngantu ih lung ruahnak thawn a tahthim.\nNun Thianghlimnak thawn, Nan Thlarau hah dam ter uh\nA thiang nunnak cu daihnak; mah le mah kilkhawi awknak le dai te ih umnak nun a si. Zumnak in tihhrutnak le daite ih umnak ihsin in hruai suak a si. kan zum taktak a si ahcun, kan thin phang lo ding.\nNan Ruah nak le Nan Tuah mi kha Pathian thu thawn mil seh\nCuruangah David in hitin thla a cam, \"Maw Pathian, I hlathlai awla, ka thin heng hi thei aw. I hniksak awla ka ruahnak hi hmu hram aw. Ka sungah that lonak a um le um lo zoh awla, kumkhua nunnak lamzin ah i hruai aw\" (Saam 139:23,24).\nKa ruahnak hi hmu hram aw,\nA luang suak thup mi,\nKilkhawi mi thil ti ter tu;\nA baal mi thil pawl umnak khaan,\nKa thlarau hi ron uk aw.\n(F. Bottoms)\nA Thlarau Hruainak In, Dawtnak Tam Sinsin, Vancung Khua Hnatuan Ding, Nan Tlak Sinsin Ding\nHi hi a hran ih thufim a si ih, caan\nthiangte in kan hman tikah, a tu nunnak sungih thlawsuah nak kan hmuh mi in kan\nlungawi dingih, cun sunlawi nak innpi sungih thangthat nak ding kan relsin ding\nhi a si. Himihi Paul in Timote hnenih a sim mi cu a si: \"Taksa harhdam nak\nih zir mi cu man a nei ve ko naan thlarau harhdamnak hrangih zir mi cu\nziangtinkim in man a nei. Ziangah tile a tu ah siseh, hmailam hrang khalah\nsiseh, nunnak in tiamkam mi kan si\" (1 Timote 4:8).\nTHUNETNAK\nThianghlim nak hi theih hngilh thei mi thu pek a si thei, asinan hngilh ding a si lo. Bawipai thupek pawl lakah hi mi hi a sang bik a si. hihi ruahnak a si lole hriltheinak vekih pek mi a si lo, asinan tuah rori ding a si sawn. Amai thupek hmuahhmuah bangin, Amai hrang si lo in, kan mai thatnak ding hrangih pek mi a si.\nBawi Jesuh bang theinak ih sang sawn zianghman thil a um lo. Pathian hrangah thianghlim nun hnak ih tha zianghman a um lo. Hi miin Pathian a sunglawi ter ih zumtu hrangah khal that hnem pi mi a si. A dang deuh in sim sehla, Bawipai hmin ti ningzakter, hminsiatter le mawhsiat ter mi hnakih sual ziang hman a um lo.\nKanmai rundamnak ding hrangih a man petu Khrih ih duhdawtnak zat ih in thianhlim ter thei tu ding ziang hman a um lo. Hi thu hi sim bet uhla sualnak in Pathian thawn pehawknak a cat ter ih, midang a tluk ter.\nThianhlimnak hi tlangau lai rero mi a si ih, veikhat te ih tuah suak thei mi a si lo. Rundamtu ih hmel kan hmuh hlan lo ziangtik khal ah kan thianghlim ngaingai thei lo ding, asinan a netnakah nuam te ten Amah kan bang vivo ding.\nLeitlun taksa, le khawsia raldonak dar a awn ahcun Christian ralkap ih ralthuam kan hruk a tul. Hi ralthuam hi, a tawi zawng in sim sehla, thianghlim nak ral thuam a si. Hi ralthuam kan hruk sung caan cu, kan ral pawl ih in kah thei nak ding a um lo.\nPathian lawng in in ti thianghlim ter thei, asinan kanmah pawlkomnak tello in a tuah lo. Amah in thu pi thlun ding pawl in pe. Cui pawl kan thlun a si ahcun, Thlarau in pakhat hnu pakhat in thleng so vivo ding. Thil pakhat khat tuah theinak ih a tul mi pawl cu sualphuannak, pek kirsalnak, a sung peknak, Bible zirnak, thlacamnak Christian dang pawl thawn pawlkomawknak, Bawipai hrang hnatuan nak le taksa pum le thinlung kilkhawi nak pawl an si.\nThianghlimnak in nu le pa nunnak, kan tongkam, kan thin hengnak le kan hnipuan lamah tuah ding a nei. A ngaingai ahcun, nunnak sungah himi in tuah lo ding thil teh a nei maw?\nThianghlimnak um lo ih Bible siar caanah, zohman in Bawipa an hmu thei lo ding ti mi hi Christian zaten tha lak ding a si (Heb. 12:14). Mi pakhat in Rundamtu a rinsan caanah, thianghlimnak a ngah thei ti mi hi hi thu ah fiang ten a um. Curuangah thianhlimnak nun nei in, Thianhlimnak ralphaw kha hruk ringring, ziang tik hman ih hngilh ding kan si lo hrimhrim a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/bitflow.dyndns.org\/falam\/Others\/Falam-A_Sung_Thu_Um_Pawl.html","date":"2018-01-24T05:26:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084893397.98\/warc\/CC-MAIN-20180124050449-20180124070449-00235.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999639988,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999639987945557}","num_words":65132,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.373,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"John lsl\nInntlun khaan fiakte in inntang khaan kau deuh ah a pa'i cauk thair a bawm rero tu fapa te cu a thatho ngaingai. A pa ih thupi tak ih a ruatmi cauk pawl ṭha le rem sinsin a sinak ding ih rak tel ngah ve kha nuam a ti zet. A lung khal awi ngaingai.\nSinan a hlawptlo ruah in cu a ṭhahnem tuk lo. A nauhak tuk, tlun le hnuai ṭumkainak lilawn le a fiak, cauk le an tum, a thazang nih a tlin lo, a ṭang zet nan ziangngai a rak ṭhahnem thei lo. Bawm lo hman sehla a pa'i hnaṭuan a sot sawn ding. Naan a pa nih thinsau ten a ṭuan pi rero.\nCauk tum nawn pawl a phur, a zuam, har zet in a teimak. A ṭum, a kai, a baang. Cauk tom thawn a ṭum saal, a rit tuk, a tithei nawn lo, a cau, a cauk pawl a thlak, lilawn ah a to, poi a ti tuk, \"Ka pa hrang thil ṭha ka tuah sak thei lo\" tiah a mah le mah a mawhthluk aw. Cule riahsia zet in a ṭap.\nA pa a ra, a cauk thlakmi pawl a sar, a fapa kut ah a ret. Cauk a pommi fapa te cu a cawi ih a ṭum pi. Cutin an cauk thair cu an peh vivo.\nFapa nih a pa'i cauk a phur. Cule a pa nih fapa cu a cawi.\nRon Mehl ih Dad's Helper","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/pa-bawmtu","date":"2018-01-21T02:42:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00132.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.936750114,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9367501139640808, \"cnh_Latn_score\": 0.06326133757829666}","num_words":246,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.268,"stopwords_ratio":0.374,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.929,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Francis Cung Bik\nMual in liam san zo tu kan uu Salai Thang Za Mang ih hla kan theih ringring mi cu \"Zuam sin uh ṭhangthar nonawn leng le val\" ti si. An tiṭheu bang in ram le miphun ih hmailam ṭhansonak cu tusan mino pawl ih liang ah a um an ti. A dik ko ding. Ziangkhal lole mino ti hi mi thupi zet kan si. Kanmah bulpak nun ah hman no lai caan ti hi a thupi zet. Cu vekin kiang le kap, khua le ram, kawhhran hrangah tla mino ti cu a thupi ve zet. Cui a thupi zet mi kan Chin mino pawl ziang kan tuah ih, a ra ding mi thiasun hrangah ziang kan tim tuah? Cuti timtuahnak ziang cuca kan nei lo ahcun nisuak nitlak zoh in cutin kan caan a herliam rero men ding.\nTulai kan santiluan ruangah kan Chinmi pawl leitlun khuaza kipah kan thleng. Lungawi a um zet, cu vekin kan ṭuanvo a um ve. Khah! ṭuanvo ka ti tikah tumtuk in ruat hlah aw. Na kiang nai te ih a um mi kha ka sim duhmi si. Leitlun khuaza kip ih um kan Chinmi a tam sawn (Ramsung ramleng) cu thazang thawn pumcawm aw kan si. Fimthiamnak, Company Staffs, Cozah hnaṭuan, bawi ti vek kan um lem lo. Thazang ih hnaṭuan lo pawl tla a tam sawn cu Chinmi pawlkom thawn pehpar aw mi zung le kawhhran ti vek ih ṭuan a si deuh in ka thei. International level in a tlan theitu cu kan um lo, Biaknak lam ah cu pakhat hnih cu an um men ding nan Secular, Business, IT lam ti vek ah cu um lo lawlaw ti theih a si. Leiba le phar, thuh a theih lo an ti bang in thuh le pheh ding a um lo. Cucu kan dinhmun a si.\nLeitlun khuaza kip ih thlen hi ṭhanso a si maw? Thu ka sut aw! Si……. tourist ih leng le vak ih thleng kan si ah cu ṭhanso ti thei a si men ding. Cuti cu kan si lem lo hmang ti aw! Thupi zet ih ruahnak bur ka duhmi cu kan kiang le kap, mi bangran ding in zuam kan tum maw? hi kan dinhmun kan di a riam aw ko maw? ṭhanso ka duh- si le ziang ka tuah? Ziang pawl kan zuam ding? thu lehnak cu a phunphun in a um ko ding.\nA thar ih thok ih zir dingin cu a ol nawn lo men ding. Asinan zirnak ti mi cu na thlauthla thei lo.\n1. Theihkauhnak- Theihkauhnak kan update aw ringring a ṭul. Leitlun, kan kiangkap ah ziang a cang ti thei hi tusan ahcun thil mak cu a si lo. Nan mi theih mi na thei ve lo si ah cu thil poimawh a si. General Knowledge kan update aw a ṭul.\n2. Cangan, casiar kan teimak a ṭul. Cangan le casair lo cun ca pipa thei ding a ol lo. Field pakhat khat ah nasa nawn in na zuam duh sile tla cu general knowledge cu a tawk nawn lo. Cui kan thiehnak kan ruahnak pawl cu calai thiamṭial thawn maw ṭhingṭheng in kan suah thei sal a ṭul.\n3. Information Technology ah tawk fang cu ka ti thei a ṭul. Facebook, email, Chatting ka thiam ti fang cu a tawk lo ding. Kan san cu a ṭhangso vivo ko ding. IT le a ṭumsuk lem lo ding. Hih IT na nel lo le hih Fimthiamnak ah a tawk le zawn na ti thei lo ah cu ol lo si ko.\n4. Hihi na hrangah a thupi maw cu thei hlah, ṭong thiam-ṭong thiam ka ti tikah linguist le language lam sawn silo in skill of speech and talk sawn ka ti duhmi a si. Mi hip ding khop ih ṭong thiam ding in cu language skill tla cu na nei a ṭul thotho fawn. Ram hruaitu, Biaknak hruaitu si ding hi cu hi ṭoongthiamnak um lo in cu a ol lo. Mi hip thei lo bembem ram uktu le pastor si cu a kaih lo nasa ding. Cu vek ṭhiamṭhiam in pursum leilawnnak, kan hnaṭuannak ah tla hi ṭong thiamnak cu a thupi zet. Hih thil in mi na hip ding, rual na ngah ding cu le upatnak na co fawn ding. Curuangah fam cu Dale Carnegie ih \"How to Win Friends and Influence People\" a thupi ih minung tamtak in an lei, an hmang, ziang ah tile aungminnak sangka pakhat a si ti an thei fiang.\n5. Nun cen, ziaza, Thialand um ka siih an ram sung um tu dan mal lai ka thei phah. Kawlram mi pawl hi in upat lem lo. Cuvek in Mizo ram ih kan um ah tla Burma ho in hei ti ve hngehnge. Malay ah teh ziang a bang? USA ah teh ziang a bang? A betbet ah mi ram ah hnaṭuan ding, kuli hlawh ding le kan ram harsa ruangah mi ram ah kan via ih an ram mi pawl hnak ih luar kai in nun tu khua kan sak caan a tam. Chiang Mai ah cu kan ram ihsin ra mi mihrek khat ṭawta zet in zuu ri le au keau tu tla a um. Cu vek zia le za in zohman nih in upat lo ding ih hlei ah kan ram le miphun mithmai a tlak ter. Mihrek khat an dingfelnak ruangah an boss te in a rinsan, ṭihzah upat mi rulpi tete tla ka nei. Na ziaza cu mi ih an hmuh thei mi an lo rinsannak thil a si.\nIn liam san zo tu kan uu Salai Thang Za Mang ih in sawm bang in \"Zuam sin uh si\" kan Chin mino pawl. Falam pawlkom, Chin pawlkom te lawng ih pawpi le Tlavang buam ngam vek ih um cu a tawk lo. Zuam uh si kan ti awk tik ah mi thiam mi thil zaten thiam ding ih forhfial awnak a si lo. Na bulpak nun le na kiang kap hrang ih a ṭhahnem mi thil pakhat khat suahpi ding tinak sawn a si. Cutin…….karkhat hnu karkhat kan Chin ram tla in cui na thei na par cu a tlan ve leh ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/zuam-sin-uh","date":"2018-01-19T05:46:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084887746.35\/warc\/CC-MAIN-20180119045937-20180119065937-00064.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996134639,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996134638786316}","num_words":1024,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.376,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"\"Tuiṭum cu Falam ah zanhnih, Hakha ah zankhat cuisin thlanglam Chinram tiang tlawn vivo a si ding an ti vek maw?\"\n\"Ai, nang cu na vanṭha tuk aw! kan pa cu a thlun in tum lo lawlaw…nan Chinram ah ziang ka tuah ding in ti san men\"\n\"Kannih cu kan sungkim ten tlawn thei kan tum\"\n\"Hello, Norway lam pawl teh tlawn thei nan tum maw?\"\n\"Kei cu Falam ih rak suak ka sinan, Rihli ka hmu dah lo ruangah male!\"\n\"Kan dung kum ai-in a man a khung tuk ee\"\n\"Ka fa le pawlin nan suahnak Chinram hmuh kan duh tuk in ti rero ih cunah, kan man lo nasa nan male\"\n\"The Lailun Khawtin Tour\" US, khualtlawn kampani zungpi hmaiah Nimkut (December) thla a thlen le-veten, Chinram tlawng dingih timtuah rero tu le sungkhat unau hrangah ti'n ticket lei dingih rak bawhtu an tam celcel nasa. Hi \"The Lailun Khawtin Tour\" timi kampani pi hi 2025 kum ah khan Salai Barack Khaw Tin Luai in a rak din thok mi asiih tui kum, 2039 a thlen tiang a hlawhtling in a ti fuh zet tiih mi zozo khalih an zohso zetmi kampani pi pakhat cu asi ve. Hi kampani cu leitlun ramkipih um Chinmi hrangah tin a hleicein tawlrel mi asiih ramsung luhtheinak lawng siloin a fehlam siseh tlunlan siseh visa le khualtawnnak ih a ṭulmi ziangkim, kampani in tawlrel le ṭuanvo laksak thluh a si. Khawvel hmuntin ih um Chinmipawl lawng siloin hmuntin ramtin ihsin naturalist, ecologist le environmentalist pawl khalin an sunsakin an rinsan zetmi kampani pi pakhat rori a si ve mai.\nKampani rak dinthoktu Salai Barack Khaw Tin Luai hrimhrim hi ram le miphun a duhdawt tuk ruangah a neihsun thazang thawn taimak suahih hna a rak ṭuan ringring tu Chin pacang ṭha, patling pakhat rori a si ve, BBC le CNN tivek leitlun thuthang kampani tum pipi pawl khalin hmaitawnthusuhnak a phunphunin an rak nei rero. Hi kampani pi rak dinsuah thei dingin a rualpi Salai Osma Cung Nung le Salai Mandela Biak Uk tepawl thawn an pumpe in an rak zuam tlang lai pawl a vun simsal rero ṭheu. Kum 2007, Malaysia ih an rak umkhawm laiah, kala fala pawlin an rak thihhnawh rero nan, kanmai mi le sa lo cu nupi ah kan nei lo lawlaw ding tiin ti ṭengṭengih,val-u simai khal poi ti loin an hmuitin tumtah an kaih hngetzia tla a relkir uar thei nasa. Leitlun val-u lakah mi neinung bik si ka zuam ding ti tiangin tumtah hngetkhoh neitu Chin pacang ṭha tiin an thehlar thei nasa fawn.\nA rualpi Salai Osma Cung Nung le Salai Mandela Biak Uk te pawl le ramthuhla lamin an rak buaipi ve ruangah tu-ah cun thawnginnpi sungah kharhkhum an si zo. Hite pahnihih rak zuamnak ruangah hitivekin hmun dang ram dangih um Chinmi pawl hin zalen zetih ramsung an luhsal rero theinak asiih a rualpi pawl thu a ruahsal le a relsal can le a thin a nuam lo thei zet ṭheu. A cang thei tawkte cun a rualpi te pahnih an luatsal theinak dingin a zuampi ve rero. Khawvel thuthang latu pawl hnen khalah a tithei tawkin hite pahnih hrangah a phunphunin a aupi ve rero. UN khalin rampi daihnak le zalennak hrangih pum rak peaw ngamtu Salai Osma Cung Nung le Salai Mandela Biak Uk te pahnih ra suahsal theinak dingah tiin cozah ṭuanvo neitu pawl hnenah a phunphunin an rak ngen ve rero hmang.\nṬumkhat, BBC in hmaiton thusuhnak an neih lai-ah \"Khawvel mipi hnenah ziangvek thucah le na miphun pawl hnenah ziangmi forhfial na duh?\" tiin thusuhnak an nei-ih Salai Barack Khaw Tin Luai cun, ziangdang rel hnuaihni loin,\"Chinram Ticket Na Lei Zo Maw?\" a ti fukfo mai an ti cu teh.\nSalai Ayete (Vankau)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/chinram-ticket-na-lei-zo-maw","date":"2018-01-21T02:22:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00168.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992848039,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992848038673401}","num_words":624,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Zaan khat ah ka rualpi pakhat in link pakhat in kuat. Rualpi karlak ah duhmi link share aw cu a dan a si ko. A caancaan tla cu a zoh hman ka zoh lem lo. Cui zaan cu ka zoh. Ka ong. Ka thinlung i khoih zet. Ka facebook ah tla ka tar. Pitar nu pakhat guitar solo a ṭhua nasa mi video a si. A hmin cu Grandma Mary ti a si. Amah cu kum 74 a siih kum 60 a si in Guitar tum a thok. Um har phen tum phah in cu tin tu cu concert, Album pawl tla a suah.\nBlog ti vek ih visitor tam zet nei ding hi thil ol a si lo. Youtube ti vek ah a caancaan ah video tete ka upload ve ṭheu. A zoh tu an um cuca lem lo. Grandma Mary ih Youtube ka zoh ih \"I need your love so bad' viewer 263,063, 'Samba Pa Ti' viewer 193,339, 'Release Me' viewer 53,846 in an zoh. Cucu a men lo nasa.\nGrandma Mary ka zoh in thazang ka ngah nasa. Zirnak ti hi a tar thei lo ti a nem hnget. Kan laimi tam pi kan kaa ih a leng mi cu 'ka tar zo' ti a si. Kum 40, 50 hman kim hlan in tar kan cuh. Zirnak, challenge tawng ding kan huphurh. Hih kan pi Mary ka zoh in kei kum no lai mi zirnak ah nasa zetin teimak ding hi a mawi lo sawm ti ka ruat. Thluak ṭhatuk, thil thiam ol tuk na si lo hman ah na teimak hrat ah cu teimaknak in cinri pakhat tiang cu a lo thlen pi ding ti ka zum.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/a-tar-thei-lo-mi-zirnak","date":"2018-01-19T05:43:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084887746.35\/warc\/CC-MAIN-20180119045937-20180119065937-00111.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9836262465,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9836262464523315, \"cnh_Latn_score\": 0.016336504369974136}","num_words":274,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.28,"stopwords_ratio":0.38,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin National Day ni cu kan umnak hmun tin kim ah sunglawi zet ih hman a si thlang ding. Himi ni ah, kan Chin nunphung, thuam le lam pawl hmuhnak kan nei hlei ah, himi ni hi ziangtin a rak cang ti khal sim ringring a si. Cutin kan sim tik ah, kan sim dan, a bang aw cio lo. Mi tampi cun Chin National Day cu hlanlaisan ih kan rak hman mi \"Miuk dan\" kha siatbal in danthar a si mi Democracy ah kan thleng ni, mi hrek cun, Falam ih mipi 5000 lenglo tong khawm in thu rel cat a si ruang ah, Chin mi lungrualnak kan lang ter ni, mihrek cun Feb ni 20 nihi kan Chin thuanthu ah thupi mi ni a si rengreng tin khal Feb ni 20 sunloihnak ni, ti vek in a phunphun in sim a si. Cun, hlanlai kan pi le pu pawl in, a sansan ih an rak hman mi, miuk dan hi, rothil pakhat ih kan kilkhawi sawn ding mi a si. Himi dan siatral in dan thar kan thleng ni hi National day tiah ko a tlak lo tiah a ti tu khal an um. Daan thleng ni meimei, National Day ih ko a tlak lo ti tu khal kan um.\nCun, thuanthu kan sim tik khal ah kan sim mi kum le ni thla khal a bang aw lo. Tahthimnak ah Chin National Day Golden Jubilee Magazine sung ah Pu Vum Thu Mawng ih homi Chin National Union Organization le mirang pawl an tonawk ni hi Robert Siang Lian in 1938 ah a si tiah a ngan. Asinan, Mindat Zuzin in cun 1940 ah a si tiah a ngan. Cun, mipi rasuak zat an sim mi khal a bang aw lo. Pu Vum Thu Mawng te pawl an rak cangvainak ruang ah kaih an tuar ih, cui kaih an tuar ni khal cu mihrek in Feb 20, 1939 ah tin an sim. Mi hrek in Feb 25 1940 tivek in a dang dang in kan sim cio. Cun, February ni 20 ih mipi a ra suak tu khal 5000 an kim thei lo lawlaw, Falam vek khuate ah khawiah an riak ding tivek, mahte ruahnak in a cang theilo tiah a eltu khal kan tam zet.\nHi thu pawl sim fiang ding ah le Chin National Day kan pu le pawl in ziangruang ah Feb 20, 1948 hi an rak hril timi pawl zingzoinak ka rak nei. Nan thei cia vek in, kan mah Chin mi ih ngan mi pawl cu pakhat le pakhat kan bang aw lo tik ah, mirang pawl ih rak ngan ta mi pawl hi zum a um bik ding tiah, hi thu pawl ih London ih The British Library ah le Yangon ih National Archive Department pawl ah records pawl ka va hawl.\nThuanthu kanzoh hlan ah ni a bang awi lo mi tete sim fiangnak nei hmaisa sehla. Chin National Day ni ih kan sim tambik mi cu 1918 Feb ni 20 ah U Vum Thu Maung te ho in Maymyo ah Chin Education Uplift Society (CEUS) an rak din timi hi a si. Himi thu hi Evidence ngaingai in cu ka hmu thei lo. Chin National Day thuanthu a ngan tu le speech a pektu hrekkhat pawl ka sut tik ah, Chin National Day Golden Jubilee Maganzie ta an lak sin mi a tam. Pu No Than Kap ih \"A critical analysis of Chin National Day\" timi sung ah, cangantu Mindat Zuzin hnen ah hi thu thawn pehpar aw in a rak sut dah nan, khatlam in Evidence ngaingai an hmuh thei lo. Pu Than ih ngan mi sung ah cun himi ni ah CEUS in Chin ram ah Kawl ca zir an cawl ter mi an duh duhlonak an phung tiah a sim. The Chin Education Uplift Society (one of the leaders was Vawmtu Mawng) made a protest against the decision of the British authorities to rescind the teaching of Burmese language in Chinland.\nKa zingzoi thei tiang ah cu, himi hi 1918 ah cu a cang thei ding a bang lo. Ziang ah tile U Vum Thu Maung thu research ka tuah tikah, a nih hi 1900 ah a suak ih, a kum 17 a ti ah Mirang ralkap a lut ih, kum 18 (1918) ah cun Laitlang ah Mirang ralkap thawn ral a do rero lai. Maymyo ih a umnak cu 1922 lam lawng in a si lai. Pu VTM ih kuttang ih hna rak ṭuantu Pu Sein Yaw Aung in cun, hi ni hi 1922 Feb 20 ni ah a cang mi a si tiah i sim. Cunah cu, U Vum Thu Mawng khal Maymyo ih ralkap a ṭuan lai fang a si ih a si ding a awm ang zet. Cun, Chin ram ih Chin (Laizo) ih cazir hmaisabik ih Falam tlawng ah a si ih, 1925 kum ihsin zir thok a si. 1925 ihsin Kawl cazir an cawl ih, English le Chin (Laizo) in an rak zir. Tlawng hmin khal Varnarcular School tiah an thleng. Thlanglam Chin ram ah Cho ca an neinak hi 1935 lawng in a si lai. Cunah, 1918 ahcun, cutin Kawlca zir lo ding ih thu tuahmi a um hrih lo ih, ziangbik si pei protest an rak tuah timi hi evidence ngaingai in ka hmu thei lo. Asinan, hihi cu analysis base in ka sim mi si.\nCun, Chin National Union Organiztion (CNUO) hi 1928 Februay 20 ah din a si tin mi tam pi in an sim ṭheu. Asinan, Pu Vum Thu Maung ih Memoir sungah cun 1934 kum (ni le thla ngan lo) ah kan din thei tiah a ngan.\nA dang ni le thla pawl cu Mirang pawl ih rak ngan mi documents pawl ka hawl thei ih, an rak ngan mi ni le thla pawl tla cu.\n1) Kanpetlet in Mirang le Chin mipi tonkhawmnak – 1940 February 20\n2) Mipi ra suak zat – 1000-1500\n3) U Vum Thu Maung homi pawlkom in duhlonak langtertu – 200-300\n4) U Vum Tu Maung le a ho pawl kaih an tong ni le, Thuthangca (Thurihyah) in an kaih thu an suah ni 18 April 1940 (Thurihyah).\nMirang pawl ih rak ngan mi records hi a hnget khoh mi records a si tiah kei cun ka pom. Curuang ah, a tlun ah ni a bang aw lo mi tete pawl hi hmailamah himi attach ka tuah mi records in a ṭhathnem pi ding tiah zumnak ka nei.\nMirang pawl in Chin ram in ra uk hlan tiang ah kan mah dan le nunphung ten, kiangkap ih cawhpawlhnak (influence) tel lo in kum rei pi kan rak ding. Tlaisun pawl cun Democracy dan vek in, misenpi ih hrilmi \"Fahlam Council\" in kum reipi a rak uk hai. Cucu, Kawlram ih Frontier Area Administration Director a rak ṭuan dah tu HNC Stevenson in Tashon Democratic Council tiah a rak ko. Pengdang ahcun hnam le khua kilkhawi theitu ding milai, micak le mi ralṭha pawl in miuk ah an rak hril ih, tesinfa sawng aw dan in kan rak ukawk. Miuk pawl khal cun, an mah pakhat ih thuneihnak ih uk si cuang lo in, vengsuak upa hril in, vengsuak upa pawl thawn thurawn aw hnu in thuṭhen a rak si. Vengsuak upa pawl cu Khuangcawi thei tivek, milian sung in rak hril a si. Chinram zaten political system pakhat tang ah kan rak um lo nan, hnam khat le hnam khat tonawk ih pehtlaihnak cu a rak um ring ring. Cun, sumdawnnak lam khal ah pengkhat le phengkhat ah thilri zuarnak le thlengawk khal kan rak nei. Khua le Khua, Hnam le Hnam khal cu thazang cuhawnak (power) hrang ah kan rak do aw theu.\nLenglam ihsin kan Chin ram in ra do tik khal ah hnam khat le khat karlak ih buainak tete tan in, lungrual ten kan rak do. Chinram lak ding ih Mirang pawl do ding ah, Sizang, Sukte le Kamhau pawl khal hmunkhat ah kom aw ih Mirang pawl thawn nasazet in an rak do aw. Mirang ralbawi. Gen. George White in \"ka dodah mi ral pawl ah ngah harbik le neh har bik an si\" ti tiang in a rak sim dah. Chinmi pawl do awknak ah, ralthat lamih sunloihnak pekmi Victoria Cross tiang Mirang ralkap pawl in an rak hmu. Tlaisun khua khal ah Tlaisun, Zahau, Hualngo, Khuangli le Falam peng pawl an rak khawm awk. Hakha peng khal ah Zokhua le Sakta khal Sakta ah an rak khawm awk. Cun Zotung le Senthang pawl khal Khawpi khua ah an rak khawm aw ih, an za ten Fahlam pi thawn pehtlaihnak nei in Mirang pawl cu an rak do.\nKan Chinram pi miin in rak do tik ah, hnam le peng sung ih kan dang awknak tete pawl tan san in kan Chinram humhim dingah lungrual zet in kan rak do. Mirang pawl in Chin ram an uk hnu ah, an mai hrang ih uknak olsamnak ding ah, Miuk pawl hnen ah thuneihnak tum zet pek in, Miuk pawl hmang in, kan ram in rak uk. Mi uk in mipi hnen ah siah an khong, cui siah pawl cu Mirang pawl thawn a hrek veve in an rak ṭhen aw. Cui siah pek mi pawl tel in Mirang pawl in Tlawng, Sizung, Lamzin pawl in rak tuah sak.\n1930 hnu lam ih sin U Vum Tu Mawng ih homi Chin National Union Organization (CNUO) khal in mipi thazang thawn lungrual zet in zalennak ngah thei ding ah cangvaihnak nasazet in an rak nei. Kawlrawn ih zalennak ngahnak ding ih cangvaitu pawlkom pawl thawn khal pehtlaih awknak an rak nei. 1940 February ni 20 niah Mirang lamih thuneitu, Magwe Commissioner, Chinram Zipeng, Miuk, Khuauk pawl le U Vum Thu Mawng teih ho mi Chin National Union Organization pawl ton khawmawknak an rak nei ih Magwe Commissioner Mr.McCraken in, an dil mi pawl pek thei a si lo thu a sim tik ah duhlonak an rak lang ter. Chin ram Zipeng bawi in politics lam cangvaihnak neilo ding in ralrinnak tu le tu an pek. Asinan, an cawl duh lo ruang ah Mirang pawl in CNUO ih hotu pawl cu thawng an thlak. Hotu pawl thawng an tlak nan, mi dang an kai ih cangvaihnak an nor sinsin. Mirang pawl cun a cangvai tu pawl thawng an tlak vivo ih, cutin Chin mi hotu le mipi 135 lenglo an rak kai ih Falam, Hakha, Tedim, Mingyan le Katha thawnginn pawl ah thawng an rak thlak. Mi hrek cu Cooly tla an ṭuan ter.\nLeitlun ralpi voi 2 nak Chin ram ah a ra thelng tik ah, Mirang pawl cu India ah dung an sip ih Japan in rei lo te in rak uk. Chin ram ra kai tu Japan pawl khal Chin Hills Battalion, Chin Levies, Pu Vum Te Mawng homi ralkap pawl, Sukte\/ Sizang Independence Army pawl le Mirang pawl in an rak dawi suak.\nLeitlun ralpi voi 2 nak a ṭheh hnu ah cun, Kawlram pi cu Zalennak ngah din din hmun a rak si thlang. Aungsan- Atlee cachuk hnu ihsin, tlangpar mi pawl in Burma ram sungah an tel duh a si ahcun an tel thei ti a si tik ah, ဖ.ဆ.ပ.လ cun Lai tlang ah ခ်စ္ၾကည္ေရးခရီစဥ္ in U Vum Thu Mawng le palai dang pawl a rak thlah. Cutin, Kawlram zalennak a ngah a si ah cun, Chin ram teh Kawlram ah kan kom ding maw timi thurel ding ah Miuk Pu Hlur Hmung, Pu Kio Mang le Pu Pum Za Maang le ṭonglettu Pu Kawl Sum cu 1946 kum ah, Panglong khua ih tuahmi thurelnak ah an rak tel. An ra tlun hnu, 1946 October thla ah Falam ah Chin ram kulh ih Miuk pawl le thuneitu 52 pawl ton khawm aw in thurelnak an rak nei ih, resolution pa 4 an rak suah. Cu pawl tla cu: 1) Chinram cu Mirang tangah um hrih ding, 2) Tlangparmi adang pawl thawn pawlkom aw ding,3) Chin mi pawl kan ṭhangso ih, kan mah hmailam thu kan mah ten kan lai rel thei ding dinhmun kan si ah cun, Burma ram kan kom ding, Cui din hmun kan si lo ah cun, Burma ram thawn a dang ten kan um ding thu an rak suah. Himi thurel nak tho tho ah, Pu Hlur Hmung, Pu Kio Mang le Pu Pum Za Maang tla cu 1947 ih tuah ding mi Panglong ah feh ding mi an lungkim.\n1947 March 3-5 tiang Gangaw peng, Htilin ih tuah mi Chin-Bama Rualremnak (ခ်စ္ၾကည္ေရးညီလာခံ) cu Chin mipi 3000 le hotu thlanglam Chin ram ih sin U Vum Tu Mawng, saklam Chin ram ihsin Zokhua ihsin Pu Za Hu le Kawl aiawh in Dedok U Ba Cho thawn zatekom mipi 10,000 lai thurelnak an rak nei ih, hmailam ah bangrepten (တန္းတူညီတူ) in kan um tlang ding tiah lungkimnak an rak nei ih, Chin-Bama duhdawtawk nak theihternak lung khal an rak phun. 1947 ih tuahmi Panglong conference thawng in Kawlram pi sungah lut in Union of Burma tiih cang suak thei ding ah, kan pu le mi pathum pawl in hmin htoot nak an rak nei.\n1948 January 4, niah Mirang hnen ihsin Zalennak kan ngah ih. 1947 Danhrampi vek in Chin Special Division hrang ah Chin Affairs Council (CAC) kan rak nei thok. CAC cun Chin ram ih ukawkdan thleng ding in hmaisabik ah an rak zuam. Mipi duhnak vek in, hlanlaisan ihsin Mirang san tiang kan rak hmang mi tesinfa sawngawk ih ukawkdan ihsin Democracy dan ih thleng ah Enquiry Commission cu Kumpi Acozah ih siannak in, 1948 kum Feb ni 6 ni ah an rak din.\nEnquiry Commission ih tumtah mi cu danthlengawk dingah Miuk pawl ih ruahdan le mipi ih ruah dan thei ding, Miuk dan thleng tikah Acozah ih thuneihnak hnaihnok lo ding dan pawl hawl in Kumpi Acozah hnen ah thuthunlut ding a si. Enquiry Commission cun 1948 Feb ni 12 ihsin ni 18 tiang Tedim, Falam le Hakha peng pawl ah mipi le Miuk pawl ih ruahdan an zirzoi. Cutin, an zirzoi rero lai cu Falam ih Kawlram pi Zalennak sunloihnak puaipi an tuah lai fang thawn a rak deng aw.\nMi tampi cun, Falam ih mipi 5000 leng lo tonkhawm nak hi Miuk dan dunlonak thurel ding ih kokhawm mi ah an ruat ṭheu. A si hrimhrim lo, Kawlram pi Zalennak kan ngah mi sunloihnak ding ah tuahmi a rak si. Cutin mipi tampi an ra suak tik ah thurelnak khal an nei cih mi a si. Zalennak cu January ni 4 niah kan ngan nan, Rampi President rori le ramuk tu bawi pawl tel ding a si ruang ah Feb ni 19-22 ah an tuah naksan a si. Hi mi puai ah Rampi president Sao Shwe Taik a mah rori Falam ah a rak ra. Himi puai tuahnak ding hrang ah Kumpi Acozah ih budget Rupees\/ 21000 an rak pek.\nMi tampi cun Falam vek khua ah mipi 5000 rasuak thei cu a cang thei lo tiah an sim. Culai ih Hakha MP Pu Ro Thang in mipi 5000 kan kim a si tin a rak sim dah. Cun, culaiih Falam Zipeng Pu Tuang Hmung ih kumtin Report sung khal ah, mikhual 5000 lenglo kan nei tin a ngan mi kan hmu thei. Pu Tuang Hmung ih report sung ah Paletwa (culai in Rakhine saklam) ihsin palai pawl an ra thu, thupi zet in a ngan.\nChin thuanthu ah hmaisabik thurelkhawm ih an ra telnak a si. Mi pakhat cu Paletwa ihsin Falam ah ke thawn rori a ra pok. Cuvek tho tho ih, himi puai le thurelnak ding hrang ah Kanpetlet, Matupi, Hakha le Tedim ihsin mikhual an ra suak cio. Falam peng sung ih Miuk pawl khal in, Falam ah pok cio ding in thu an rak suah. Mi hrekkhat cu, politics rel ding ah si lo in, Rampi President Sao Shwe Taik le Chin Affairs Minister U Vum Thu Mawng hmu duh ah an ra suak.\nCui san ih a ra tel tu pawl ih simmi: Cozah hnatuan tu Pu Tuang Hmung ih Report hi kan hrang ah Evidence thabik a si. Kumpi Acozah ih budget Rupees 21000 a suah sak hi a rap thlak nasa. Culaisan ah siapi pakhat hi Repee 20 a rak si. Ralkap pakhat ih thlahlawh hi Rupees 15 a rak si. Budget le um, cuhleiah Chin thuanthu ah Chinmi pawl zalenzet ih thu an rel thei hmasabik can khal a si, cun Rampi President Sao Shwe Taike amah rori hmu ding thawn, mipi 5000 lenglo an ra suak cu mangbang a um lo nasa.\nThurel nak an thok pekte ah cun, Cozah lam ih palai, mipi lam ih palai tin palai teten thu an rel nan mipi pawl an tel vivo. Feb ni 20 niah Fimthiamnak lam, Harhdamnak lam le Transport lam thu pawl an rel. Cun, Enquiry Commission ih zingzoi rero lai mi ukawkdan thleng awk ding thu khal rel a si. Ukawkdan thleng aw ding ah Pu Thawng Za Khai in thu a thun lut ih Pu Sum Mang le Pu Thang Mawng in an lung kim pi. Hi thu hi can pek in an rel ih, a duh lo tu an um. Cuhrangah, meeting Chairman in Vote lak ding ih thu a rel cat. Vote an lak tikah ukawkdang thleng duh tu mipi 5000 an um ih, a duh lo tu 17 an rak um. Cutin, meeting Chairman in ukawkdan thleng ding in thu a rel cat.\nEnquiry Commission cun, danthlengawk ding thu cu Feb 22-26 tiang zingzoinak an nei peh vivo. Feb ni 26 niah Cozah hnaṭuan Wanthock pawl thawn tonkhawm awknak an rak nei ih hmailam in an feh thei dan ding thu pawl an rak rel. Mipi in dan thleng ding an duh thu an hmu fiang nan, a san san ih kan rak hman mi dan hmakhatte ih thleng ding hi thil ol a rak si lo. Cutin, Enquiry Commission in an zingzoinak report cu Kumpi Acozah hnenah 1948 September ni 30 niah an rak pek. Report sung ih an dil mi cu, Miuk dan aiah Democracy dan hamng ding, cule Miuk pawl an sung lo nak ding in bawmnak pek ding pawl a si. Kumpi Acozah khal in lungkimnak a rak nei. Cutin, Chin Affairs Council in 1948 kum October ni 12 ih tuahmi Consstituent Assemby Parliament (တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ညီလာခံ) ah danthleng ding cu Kumpi Acozah ih nemhnget nak a nei. Cun, Chin Affairs Council ih ngan mi \"Chin Special Division Act 1948\" khal cu nem hnget a si. Cui ni ihsin thok, Mirang pawl ih an rak tuah mi Chin Hills Regulation Acts 1896 cu a rak thi ih kan mah Chin mi pawl ih nganmi Chin Special Divison Acts 1948 rak hman a si.\n1948 ihsin 49 tiang, CAC cu danthleng aw ding, dan hmang ding mi pawl tuah, ṭhansonak lam le mipi hnen ih Democracy thu pawl zirhnak ah an can a cem ih Chin National Day hrang ziang khal an rak ruat man lo. 1950 kum ih sin Chin Affaris Council cun National Day nei ding thu an rel thok. Chin mi pawl hi Union of Burma sungah hmun dang dangah um hman seh la, unau suak khat, miphun pakhat kan si ruangah lungrualnak leh ṭuantlangnak a thupi tuk ti mi hi an rak thei. Curuangah Chin Affairs Council cun hmun kip ih um kan Chin miphun cu hmun khat ih kan hlawmkhawm thei nak ding le Politics lamah kan cak vivo theinak dingah \"Chin National Day\" kan neih a thupi ti an hmu fiang a si.\nCuruang ah 1950 October ni 9 ih tuah mi Chin Affaris Council Meeting ah U Vum Thu Mawng in National Day kan nei a ṭul, Cun National day hrang ah ni kan hril ding ih cucu tu niah kan nemhnget ding tiah thu a thun lut. U Vum Thu Mawng cun, ka thu thun lut nak san cu ram tin kim ah National Day an nei cio vekin kan nih Chin mi pawl khal National Day kan nei a ṭul ruang ah a si tiah a sim. Cui thu thun lut mi cu Matupi MP Pu Sang Nim ih a lungkim. U Vum Thu Mawng cun, hi thu hi, Chin Special Division Commissioner thawn nithum sung kan rel zo nan, kan ruah mi ni thum sung in, ziangmi ni bik hi National day ni ah kan nemhnget ding timi cu kan rel cat hrih lo. Kan ruah mi ni pawl tla cu\nCapt. Mang Tung Nung cun 1948 Feb ni 20 ni, nazi 11 hi National Day ih tuah ding ah thu a thun lut. Pu Sang Ning in a lungkim pi. Meeting Chairman, U Lian Thum in cui thucu nan lungkim maw tin a sut tik ah, meeting kai cu U Vum Thu Maung, U Lian Thum, U Sang Ning, Capt. Mang Tung Nung le U Tuang Hmung pawl in lungkimnak an nei.\nCuhnuah, U Sang Ning in a rel bet ih, February thla cu thlanglam Chin ram ah Lorawl lakcan a si ruang ah mipi an man lo ding, ni dang ah tuah sehla a ṭha sawn ding tiah a sim. December thla lo le January thla ah tuah sehla a rem cang sawn ding tiah a sim bet. Capt. Mang Tung Nung in mipi tonkhawm aw ding si lo ding National Day (အထိမ္းအမွတ္) hrangah kan hril tum mi a si tin a let. U Sang Ning khal in, thuthunlut ni ka elnak si lo tin a let sal. Cutin, meeting chairman U Lian Thum in Chin miphun hrang ah 1948 February ni 20 ni, zianglam nazi 11 hi National Day hrang ah siseh tiah nem hngetnak an rak nei ih, Cutin Chin National Day timi kan neih theinak a si. Thu an ṭhen hnu, 1951 kum ah a voi 1 nak Chin National Day cu sunglawi zet in Mindat khua ah an tuah. Himi thuan thu in kan hmu fiang mi cu National Day neih a thu pi dan an thei in, cumi hrang ah ni \"nikhat\" an rak hril suak mi a si.\n1956 ah Pu Za Hre Lian cu Chin Affairs Minister a rak cang tikah, hlanlaisan kan pi le pu pawl a sansan ih rak hman mi dan, kan hlon ni hi National Day in ret a tlak lo tin, National Day cu February ni 20 ihsin ni dang ah thleng ding in a rak zuam. Cui thu cu Parliament dan vek in thurelnak an rak nei ih MP 12 ih an lung kim ih MP pa 2 in an el. MP 2 a el tutla cu Pu Ro Thang le Pu Hrang Nawl an si. Parliament dan vek in, MP tamsawn ih lungkim a si ruang ah Chin National Day cu February ni 20 ihsin thawn a rak si. 1958 ah Pu Thang Lian cu Chin Affairs Minister a rak cang tikah, Minister a cang ding ih a tiam kam cia vek in, Chin National Day cu Feb ni 20 ah a thawn sal. Cu hnu ah Revolution Council le State Peace and Development Council pawl in Chin National Day ihsin Chin State Day ih thleng ding in an rak zuam nan tuni tiang ah hlawh tling nak an hmu lo ih Chin National Day tiah sunglawi zet in hmang ring ring a si.\nRamtin kim ah National Day an nei cio. Cui National Day cu ziangruangah National Day an ti nak a sullam khal an bang aw cio. E.g. Norway, Denmark, India, Malta, Poland le Slovakia ram pawl ah si le Danhrampi an nei ni kha National day tiah an hmang. Aurstralia sile Europe ihsin an ram ih hmaisabik lawng a rak thleng ni kha National day tiah sunglawi zet in an hmang. Ram tampi cu United Kingdom, France tivek Colony kutang ihsin Zalennak an ngah ni kha National day tin an hmang. Ireland tivek si le biaknak lamthawn pehpar in St.Patrick Patron Saint day hi National day tin an hmang. Luxemburg tivek ram si le an Siangpahrang ih suahni kha National day tin an hmang. Ramtin kim ah National Day timi an nei thluh ih, ram khat le khat an nei dan le an hmang dan khal a bang aw lo. Leitlun ram tampi cun National day an nei cio vek in Kan nih Chinmi pawl khal, miphun pakhat kan si nak kumkhua a hmun thei nak ding ah, Miphun Ni (National Day) timi neih a tul tiah U Vum Thu Maung ih homi Chin Affairs Council cun thu an rak rel cet. Cui ni hrang ah, kan chin thuanthu ih ni thupi ni thum sung ah, Falam ih mipi 5000 lenglo tonkhawm in, ukawkdan thelng ding ih an rak lungkim ni, Feb ni 20 cu Chin National Day siseh tiah an rak hril a si.\nChin National Day thuanthu kan zoh tik ah, Chin National Day nei ding ih kan pu le pawl in an rak relcat nak hi hlanlaisan ih kan pi le pu pawl dan an hua ruang ah a si lo. Kan Chinram cu, Miuk dan tang ah kan mah le nunphung ten, zalen zet in kum rei pi kan rak ding thei. Miuk pawl in khua le ram hrang ah a ṭha bik in khua an rak khang. Loram zem awk dan ah si seh, siah khawn dan khal ah si seh, nunphung lam ah si seh, an fimnak ih a daih sun, an ti thei tawk in, a ṭha bik in an rak uk. Leitlun ralpi voi 2 nak hnu, Chinram ih hmailam hrang khal ah Mirang, Kawl le Tlangparmi unau ding pawl thawn nasazet in thu an rak rel. Chinram hrang ah a tha bik in lai in rak rel sak. An mah ih zuamnak um lo seh la, kan hmailam thu cu rel theih a si lo. An mah in zuam nak ruang ah Zalennak khal kan ngah ih, tuni vek Chin National Day khal a cang suak thei nak a si.\nChin National Day cu Miuk dan ih sin Democracy dan ih kan thleng ni tin Democracy dan sunloih ni khal a si lo. Democracy daan hi khuahlan ah Tlaisun pawl ih rak hman rero zo mi a si ih Chin ram hrang ah a thar a si lo. Democracy dan hi kan ram kiangkap ah a rak hmang hmaisabik tu lam kan si.\nChin National Day cu, kan Chin thuanthu ah, Feb ni 20 hi ni thupi zet pakhat a si ruang ah khal a si lo. Ziangruangah Chin National Day um ding in, kan pu le pawl in an rak relcat timi hi thuanthu sung ah kan zohtikah, leitlun miphun tampi cun in National day an nei cio, kan nih Chinmi pawl khal in miphun pakhat kan si nak kumkhua a hmun thei nak ding ah, National Day kan nei a tul. Ziangruangah kan neih a tul tile Chin mi pawl hi unau suak khat, miphun pakhat kan si ih lungrualten kan ttuantlang thei nak ding ah le Politics lamah kan cak vivo thei nak ding hrang ah a si.\nNan zate Happy Chin National Day……\nby Van Cung Lian (UK)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/chin-national-day-thuanthu","date":"2018-01-21T02:29:03Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00234.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993884563,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":8,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993884563446045}","num_words":4390,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lian\nKa kum u pa vivo ih nauhak lai thuruat le legend vek a bang caan a tam zet thlang. A caancaan le ka nauhak lai khawi can tiang si ka cing timi ka ruat ṭheu. Mugyu ka kai hlan tiang ah ka cing mi a um hnuaihni nan khawi mi a cang hmaisa timi ka ruat thei lo. Minung cu thil hmaisabik kan tuah mi hi hngilh theih a silo. E.g. kan fala hmaisabik, khual kan tlawng hmaisabik, tlawng kan kai hmaisabik etc… Falam R.C.M ih Mygyo ka rak kai hmaisabik ni hi ka cing ringring lai. A ni le a thla pawl cu ka cing nawn lo nan cui ni ih a rak cang mi hmuahhmuah cu tuni tiang ka cing lai. Falam a ngai pawl, nauhak lai a ngai pawl in an thei duh pang ah tiah cui ni ih a cang mi malte ka rak ngan.\nNauhak lai ticu, tlawng ka kai ngaingai hlan ah tlawng kai ka rak phur zet. Ziangvek a rak si ti khal cu ka rak ruat cuang lo nan, mi an kai ih ka rak kai paih ve men. Ni khat cu (1987) kum cem zik lam ah ka pa nih vankau lam ah in rak hruai. Ka pa le a rualpi pawl U Aving le midang an tel hnuaihni nan ka cing nawn lo. Ka pa nih Aizawl lam in in rak sum mi boot sen te, Joy tin ngan mi jeans le angki sen (angki zal ah Kenzo) tin a rak ngan mi, ka hni puan hmuahhmuah lakih tha bik ka rak hruk. Bag fatete ka pai ih nithawng fatete ka rak keng. U Aving fapa Zaw Min Htun (Zaw min htun hi kan phun 2 maw 3 hrawng ah blood cancer in a rak thi zo) le midang Bawi Lian Cung (Acung), Bawi Hum Thang pawl thawn kan rak so in ka thei. Midang cu ka cing tuk lo nan Zaw Min Htun cu ka rak cing zet. Hmun so ah cu ka bang nawn ih ka pa in in rak cawi phah, Zaw Min Htun in \"a pa nih cawi cop tin I rak ti\".\nR.C Biakinn kan thleng in cu biakinn tumpi ka rak hmu tikah mak ka ti tuk. An khawnglawng (Bell) pawl ka rak zoh khop lo. Cule biakinn hmai kan lan in Far kung hring tak pawl ding zet ih phun mi mawi zetin a rak um. Cumi far kung pawl tang ah tonak (bench) tluan te sau zetin a rak um. Far kung thawn, biakinn mak tak thawn, a kiangkap le hnawm um lo fai verver khi si ih mak hi ka rak ti tuk. Biakinn sung cu kan zaten kan bih thluh. Ka pa khal R.C biakinn a rak thleng dah lo a bang. Thlalang sung ten bih ding ah ka pa nih I rak cawi ih a sung ih Mary le Jesuh zuk, zuk dangdang, sathaufar, thinglamtah pawl ka hmu ih mak hi ka rak ti tuk. Falam FBC Biakinn hi a tum zet mi a si ve ih ka pa hnen ah \"himi biakinn maw kan biakinn a tha sawn tin ka rak sut\". Ka pa nih I let sal man hlan ah U Aving nih \"R.C Biakinn pan teh a tha sawn\" tin a rak el cih. Ka pa cu a rak hni men.\nBiakinn kan vun liam zik te in thing thawn sak mi a mepian rawng (Apyayawng) in dot hnih a rak um. Cui inn hmai ah cu pangpar hmuan, pangpar phunkim an rak cing. Ka thlang lam ka zoh ih pangpar phun kim in a khat. A rak mawi zet, a background ah le vankau tlang, pangpar phunkim, thingkhung, Biakinn le Father pawl umnak inn thatha thawn mak hi ka rak ti tuk. Cumi thing inn pya ah cu kan thleng in keimah vek nauhak tampi an rak um. Sister nu a rak suak ih ka pa thawn an biak awk ih Sister nu nih I rak hruai tum. Ka pa ka rak thlah duh lo. Ka pa nih cu sister nu hnen ah I pek ih \"zun ka thawh ta ding, malte rei le ka ra sal ding\" I rak ti. Cutin sister nu nih tap phah in inn sungah I lut pi. A rei nawn hnu ah mi thar ti cu a um cia mi pawl nih le in rak zoh thluh, ka ningzak thawn ka rak tap sinsin. Zaw Min Htun nih cu \"Na pa zun thawh cu a va rei ve\" I rak ti bet ih sun hrek tiang lai cu ka tap ding a bang. Sun ah cu Biakinn hmai ah cikiling cikawlong (see-saw) kan to cu nuam ka rak ti zet. Cule nazi 12 kim khawnglawng tum ka rak dir bawm ve cu ka cing. Cumi hnu cu zaan lam kan tlung zik ih hla kan sak lai fang lawng ka cing. Cumi ni ah hla ka thiam lo nan netalam ah ka thei sal \"Now this school is over, we are going home. Good bye .. Good bye … we are going home\" timi hla kan rak sak ih sangka an ong in cu ka pa ka rak hmu ih ka lung awi zet. Mi dang rualpi pawl in \"Na pa zun thawh cu a rei dan\" in rak ti thotho.\nCunah lai ih R.C rak kaitu pawl hi kanmah ten tohkham (chair) kan nei cio, kan tohkam ah kan hmin an rak ngan cio. Tuni tiang cumi chair te cu a um lai, kum a rei vivo, keimah khal ka u pa vivo vekin, himi tohkham te khal a rak rop, tinbawsi ih ngan mi hmin te cu a rak piat. Himi kum ih ka kaipi mi, ka hnakin kum khat upa deuh pawl Zaw Min Htun (thizo), Thian Uk Thang (nung lai), Bawi Hum Thang, Bawi Lian Cung le midang dang pawl tla an rak kai. Sister te, lai tong in cu Sittae tin kan rak ko ih, an rak thin sau zetin in rak zirh mi ka ruat sal tikah ka lungawi zet. Tu hnu ah ka lawm hngai zet. Ka nu le pa in leitlun ih nun hi a rak harsa zia an rak thei, kan nauhak ten tuni ih 21st century ih challenges pawl pahtlang thei ding ah vision tumpi nei in, ziang hman kan thei hlan ihsin, in rak timtuah sak cia mi ka thei ngah tikah nu le pa duhdawtnak ka thei fiang deuhdeuh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/tualleng-tlawng-ka-kai-hmaisabik-ni-1987","date":"2018-01-21T02:30:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00777.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9781545997,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9781545996665955, \"cnh_Latn_score\": 0.021826520562171936}","num_words":1070,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.301,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.963,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"ACBC Youth Fund Raising Mission Concert cu March 22, 2017 zanlam nazi 7 ah ACBC Biakinn ah tuah ding a si. Himi concert ah hlasak tu le music tumtu pawl kohhran dang dang ih music thiam le hlasak thiam pawl sawm a si. Concert lawng silo in pakhat le pakahat pawl awk le nelawknak ding ah tla tampi a tha hnen a si.\nMusic tum tu ding pawl,\nGutiar: Salai Hute\nGuitar: Steven\nAcoustic: Salai Ma Ruat\nBass: Salai Oote\nDrum: Salai Robert\nKeyboards: Salai Luaite\nPriase and Worship hla tla tampi kan sak ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/acbcga.org\/blog\/youth-fund-raising-concert.html","date":"2018-01-24T09:18:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084893629.85\/warc\/CC-MAIN-20180124090112-20180124110112-00291.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9656828642,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.965682864189148, \"cnh_Latn_score\": 0.03378560021519661}","num_words":92,"character_repetition_ratio":0.008,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.283,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.979,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lian (UK)\n1) Thuhmaihruai:\nPu Lal Luai cu Mirang san lai ih micak, hminthang Thantlang miuk (Chief) a rak si. Mirang in laitlang an rak lakhnu April 1890 kum ah Mirang column pakhat donak in a hmin a rak thang sinsin. Cutin, a donak ruangah a relh ih, 1894 hnu lawng ah Mirang hnen ah a rak ap awk sal. Pu Lal Luai thu hi Mirang pawl ih nganmi Laitlang thuanthu ah hmuh ding a tam zet. Pu Lal Luai thuanthu hi, kan mah Chin lam in Hakha Lai Carelbu pg 24-27 ah le Deirel cazual website khal ah a thu hmu thei a si. Himi kan mah Chin mi pawl ih ngan mi le, mirang pawl ih amah thu rak ngan mi malte a dang lam deuh. Adanglam bik mi cu, tunaite Dr.L.H.Sakhong ih Lt.Steward thuthawn pehpar in a ngan mi, ka sim fiangnak sung ih Lt.Steward thih thu le zo in a that timi thu thotho a si. Hakha Carel Bu sungah Pu Lal Luai in Lt.Steward cu, Mirang Chittagong column laitlang ukding in Sep 1899 ih an ra lai ah a rak that tiah an ngan. Asinan, Mirang pawl ih nganmi cauk tampi le Hakha Lai Carelbu ih nganmi an bang aw lo ruang ah, Hakha Laicarel bu ih nganmi sawn hi a palh mi si ding tiah ka rak sim ding.\n2) Lt. Steward ih Thihnak (Hakha Laicarel Bu or Deirel ih timi)\nDeirel calai website ah \"Mirang nih 1889 September 5 ah awdar an chuah i, \"Lairam cu Fort White phu, Gangaw phu l…e Chittagong phu tiah phuthum in tuk i uk ding\" an ti. Awdar an chuahmi cu lihninh in aa hnin i Laimi vialte umtu thutto awk hngal loin an rak um. Pu Lal Luai nih Hakha bawi sinah \"Gangaw phu cu nanmah nih rak do ulaw Chittagong phu cu keimah nih ka doh hna lai …,\" tiah thawng a thanh. A mi vialte cu a pumh khawmh dih hna i hriamnam tling tein a timh dih hna hnu ah doh ding ah an kal i Mirang he cun Rangkamuti khua pawng ah an i kap. Lieutenant Stewart le a ralkap tam nawnte an thah khawh hna caah an le i an lektaakmi kawmpas le tungthlai suimilam an rak laak. Mirang ralkap phu dang an rak thlah òhan hna i an i tuk tikah hriamnam a thleidan tuk caah Mirang nih an nawr cuahmah hna. Hriangkhan khua pawng La-aw dong Burpahi nel ah Mirang he an i kah ah Thangzang khuabawi Tler Ceu le a hawi le an thi. Mirang nihcun an nam chih hna. Thantlang khua an luh hlan ah Khintlang le Vuichiptlang in an rak bawh hna i an kah òhan hna. Asinain Mirang cu Thantlang khua chungah an hung lut. Pu Lal Luai nih a rem duh hna lo caah a mi pawl he Thantlang cun an zam\".\n3) Pu Lal Luai le Lt.Steward thu ah Mirang pawl in ziangtin an sim?\nChin Hills Battaliion in chin heroes pawl upat sunloihnak cu, April 1939 ah Falam khua ah an rak tuah. Cuih, sunloihnak ah cu, Laithuam pawl thawn chitet (parade) an tuah ih Chin hero pawl upatnak an pek mi sung ah Pu Lal Luai khal a tel ve. British Library ih Chin Hills Battalion documents (MSS\/EUR 250) sung ah \"Chief Lal Luai of Thantlang, leader of the attack on a detachment of the 39th Garhwal rifles with two guns at the laawavar stream, Hakha subdivision, on the 2ndApril 1891. This engagement was very fiercely contested. The total losses were five killed and a Birtish officer and fourteen other ranks wounded. Chief Lal Luai did not surrender until 1894\" taih a ngan.\nCun, Lt.Steward thah thu ah ….\nTuck le Carey ih nganmi The Chin Hills timi cauk sung ah \"Thantlang pawl thawn hmaisabik kan tongawknak cu Hau Sata thu ruang a si. Hau Sata in Thantlang miuk Za Huat ih fanu a rak ṭhi duh. Za Huat cun a fanu hrang ah man sang tuk hlawn thil pawl a rak dil ruang ah Hau Sata cun a rak tlin lo, asinan cui hlawnthil pawl aiah minung lu thawn pek ding in lungkimnak an rak nei. Hi lu pawl ngahnak ding ah, Hau Sata cun mi siim ding a tim tuah ih, vansiatnak ah lamzin thar saknak ding hrang ih, survey a rak tuah tu Lt.Steward le a kilkhawi tu ralkap pawl thawn an tong aw ih, Lt.Steward le a kilkhawi tu tam swn cu an rak that\".\nA.S Reid ih nganmi The Chin-Lushai Land timi cauk sung ah \"Hau Sata in Lt.Steward a thahnak thu hla cu hitin a si. Hau Sata le a nu pi an buai ih, a nu pi cu a pa Za Huat (Thantlang miuk) hnen ah a va tlan hnuah Hau Sata in a va dil sal. Hau Sata in mirang lu pa hnih thawn a tlen sal tul tiah an lung a kim. Ka zum dan ah, hi vek luyaing (savage) pawl ih ruahnak thinlung ah, nang mah ih mi na that ih, na ngah mi lu, cu mi dang hnen ah na va pek a si ahcun, cumi na va pek mi pa ih, sal ah na cang ta. Cutin, Za Huat hnen ih pek ding ah Hausata cun mi va that ding in tim a tuah, Vansiatnak ah Lt.Steward cu Hau Sata thawn an tong aw. Lt.Steward te kiltu an nei mal mi an hmu tik ah, himi cu kan hrang ah caan tha bik a si tiah, ṭhelh lo in an that\".\nWim Vervest ih ngan mi The Lost Dictionary timi cauk sung ah \"Sa Hlut ih fapa Hau Sat in Lt.Steward cu 1888 kumah a that ruang ah lehrulnak (punitive) ral a thonak bik a si. Hou Sata cu thunei zet Thantlang miuk Za Huat ih tupa a si\".\nWimvervest ih a Pu, Major Newland nganmi The Image of War timi sung ah \"Thantlang miuk Lal Luai (Lt.Steward that tu pa) cu tlang lak ah a relh lai ih, a sung khat pa Za Huat in, Thantlang hnam pawl, Lal Luai ih um lo sung ah a uk\". Asinan, himi a ngan mi Major Newland a sual mi a si tin, a tu pa Wim Vervest in a cauk The Lost Dictionatary timi sung ah a sim fiang sal. Wim Vervest cun Major Newland ih fapa Sam Newland ih Diary thawn pehpar aw in a sim fiang lai ah \"Major Newland in Hau Sata that tu pa cu Lal Luai a si tin a sim ruang ah thuhla a hnok ter. Lt.Steward that tu cu Hau Sata a si tin, Chin pawl le Carey le Tuck in an sim\" tiah a sim fiang sal.\nSir Robert Reids ih nganmi The History of Frontier Areas Bordering Assam 1942 timi cauk sung ah \"Feb 03 1888 niah Lt.J.F Steward (1st Leinster Regiment) cu Rangamati ihsin peng 18 a hlan nak Saichun tlangtlaun ih, survey an tuah lai ah, miuk Hau Sata in Lt.Steward, European ralkap pa 2 le India ralkap pakhat a rak that hai\".\nZiang ruang ah an that timi cu Sir.Robert ih A.S.Reids ih nganmi thawn a lung a kim a bang. Cucu, \"Kaladan tiva kap ih luyaing (Hau Sata) le a nupi buainak ruang ah Lt.Steward thihnak a rak thleng\". Sir Robert Cun Hau Sata thih thu thawn pehpar aw in \"Hau Sata ih umnak khua cu, kan maih sakhan a si cia mi Lunglei ihsin March 14 (1889) ni ah kan suak ih, Za Huat ih khua cu March 19 ni ah kan thleng. Hau Sata ih khua cu ni 20 ni ah kan thleng. Hau Sata ih thlan cu kan lai ih, a ruak tang ah Lt.Steward ih zunphir kan hmu. Mr.Lyall's ih sim vekin, Lt.Steward that tu kan leh rul ngah\" tiah a ngan.\nMirang ralkap a thi mi pawl lakkhawmmi website ah \"Lt. John STEWART-Leinster Regt. cu – 1888 kum ah, Rangamatti khua kiang ah, survey a tuah laiah a thi ih a lu cu February 1890 kum ah an hmu sal\" tiah a ngan. See (http:\/\/glosters.tripod.com\/burmamem1.htm)\nSuhas Chatterjee ih ngan mi Mizo Chiefs and the Chiefdom timi cauk sung ah \"Shendu (mara) miuk cu Mirang lam tang a si ih, Hau Sata le a ho pawl ih cangvaihnak thu hla cu Mirang pawl hnen ah a sim. Hou Sata cun, Mirang pawl lamzin an cek si ahcun, a khua ah an ra ding ih, Mirang kut tang ih um a duh lo ruang ah cui lamzin tuah ding ih Survey tuah tu pawl cu thah a rak tum. Lt.Steward te cu, Shendu miuk Saipuia ih ralrinnak a pek rero nan, ziang hman a rak siar lo. Lamzin ceknak ding hrang ih Survey hnatuan tu pawl cu, 03 Feb 1888 ni ah, Hau Sata le Za Huat homi mi lai 300 lai in an kulh\" tiah a ngan.\nLt.Steward ih lu an phurnak thawn pehpar aw in A.S.Reids cun \"An tan mi milai lu pawl cu, nisuahnak lam (further east) ih um mi miuk Paona hnen ah an kuat. A mah cu Lt.Steward that ding ih hotu pa nga lak ah a tel. A dang pawl tla cu How Sata le a fa pa hnih le Za Huat an si\" tiah a ngan.\nLt.Steward ih lu cu Thangtlang peng Thangzang khua ah an phur. A lu cu Thangzang khua bungpi ah an tar ih, puai tuah in an rak lawm (sesawm an tuk). Thangtlang peng Thang Zang ih thang lian mi Salai Chan Khar in kan khua thuan thu ah hitin a si tiah i sim.\n4) Mirang Pawl Simmi Pu Lai Luai le Deirel website Simmi Pu Lal Luai thu Thlirnak\nDeirel website ih ngan mi Pu Lal Luai thu ah, Mirang pawl in September 5, 1889 ih awdar suah in Chinram a ra kai tu Chittagong column cu, Pu Lal Luai in mi a khawm thehhnu ah Rangamati khua kiang ah an va do ih Lt.Steward cu an that tin a ngan mi hi Sep 1899 hnu ih cang mi a si lo. A tlun ih evidence pawl ah Lt.Stewart cu 03 Feb 1888 ah, Hau Sat le a ho pawl ih thatnak in a thi tin kan hmu thei. Deirel website in, Maj.Newland ngan mi a quote pang tla a si men thei. Asinan, cumi cu a hman lo mi si tin Wim Vervest in a sim sal. Lt.Steward va sim tu ah Hau Sata ih homi minung 300 lai an tel ih cumi sung ah Pu Lal Luai a tel tla cu a si thei nan, Pu Lal Luai a tel timi cu, evidence a um lo (Major Newland ih ngan mi siar lo).\nCun, Deirel ih ngannak ahcun, Pu Lal Laui ih Rangamatti ih khua khiang ah Lt.Steward a that hnu ah, Mirang pawl an rak kai ih an rak do awk. Cumi ah Tlir Ceu a thi tin a ngan. Thil a cang dan (Overall) in cu an ngan mi cu a hman nan, himi thil cang mi hi kum 2 an thlau awk. Chittagong column cu Sep 1899 ihsin rak kai thok mi an si. Himi tum ah Pu Lal Luai nih a do hai mi si lo in April 1891 kum ah a rak do hai mi a si. Mirang nih laitlang zaten 11 March 1890 ihsin a lak theh zo. Asinan, Chinmi pawl nih Mirang a thup ten an do ringring thotho. Deirel ih sim mi, Pu Lal Luai le Mirang doawknak, Tlir Ceu a thihnak hi March 1891 ih a cang mi thil a si. Chittagong column an rak kai lai ih a cang mi thil a si hrimhrim lo.\nHimi Pu Lal Luai te doawknak cu Tuck le Carey ih nganmi The Chin Hills timi cauk sungah hitin a sim. \"29th March 1891 ah Lt.Macnabb (political officer) cu Lt.Mocatta ih homi ralkap pawl thawn Thau ihsin an pok. Lal Luai le Koizway ih ho mi Thangtlang pawl in Lt.Mocatta column cu, Laawvar tiva kiang ih zingrawl an ei lai ah an rak do\". Himi doawknak details cu Lt.Macnabb ih kimzet in nganmi The Chin Hills pg.51-53 ah va siar theih a si. \"Himi doawknak ah Mirang lam in Pa (5) an thi, Lt. Forbes, Jemadar Negi le a dang 13 hriamhma an tuar. Thangtlang khua a tam sawn cu himi doawknak ah an tel, an mipum in cu 500 hnakih mallo le meithal 300 lai tel in an do. An mah Chin lam in \"minung paziat an thi ti cu kan thei lo nan Thangzang miuk pakhat a thi ticu kan thei\" tiah a ngan.\nMirang pawl ih Thangzang miuk a thi an timi cu, Deirel ih ngan mi Tlir Ceu hi a si. Tlir Ceu cu Thangzang khuami a si ih, Mirang pawl ngan vekin Miuk cu a si lo. Hithu cu Thangzang khua ih thang lian mi Salai Chan Khar khal in Mirang pawl thawn doawknak ah kan khua pa Tlir Ceu tla an that ve tiah i sim.\nHimi thu hla cu Wim Vervest ih ngan mi The Lost Dictionary timi sung ah khal hi tin a sim. \"Thangtlang miuk Lal Luai ih a hminthannak cu political officer Mr.Macnabb a rak donak ruangah a si. Mr.Macnabb ih column cu Hakha ihsin 29th March 1891 ah an suak ih Thau khua ah an pan. Thau khua ihsin an rak tlung lam ah Lal Luai in a do hai. An doawk theh hnu ah Za Huat cu Hakha ah a ra ih daihnak ngah ding in Mirang hnen ah a ra sim. Daihnak an ngah theinak ding ahcun Thangtlang ih Lal Luai cu mirang hnen ah a apawk ter ding ih an inn pawl ur asi thluh ding . Carey le Tuck in hithu cu \"Events of 1892-93\" ah, Lal Luai siar lo thlanglam laitlang ah buainak a um lo. Lal Luai cu daihnak ngah ding ih kan dil mi term a lungkim lo ih, a tlan phah in Thantlang khua pawl ah siah a khawn. Netabik ah cu, Lal Luai ih sungkhat unau pawl thawn kan thih ruang ah, Mr.Tuck hnen ah Lal Luai cun, hmun dang ih in kuat lo ding aiah meithal zun 25 cu ka khua pawl in an pek hnu lawng ah ka ap aw ding tiah a sim. Cuhnu ah Lal Luai a dam lo ih, 13th May 1894 ah Hakha ih Mr.Tuck hnen ah a ap awk. Cun, Thantlang pawl khal in April 1891 ih Lt.Macnabb an rak donak ruang ih, dan tat mi man cu an rak pek thei\" tiah a ngan.\nCuruang ah Deirel ih ngan vekin, Mirang pawl Chittagong column ih an rak kai lai mi Pu Lal Luai ih a va do mi siloin, Mirang pawl laitlang an uk hnu an hnatuan lai, April 1891 ih Lt.Macnabb le a ho pawl an va do sawn mi a si.\n5) Thunetnak\nPu Lal Luai cu ruangtha, micak, paral tha le mirang rak dotu kan Chin hero pakhat a si. Mirang a rak do ruangah kum thum lai a rak relh. Himi thu ah Deirel website le Hakha Lai Carel bu ih ngan mi a sual ka tinak khal cu, mirang pawl ih nganmi cauk sung ta pawl thawn an bang awk lonak ruang ah a si.\n———————\nReferences pawl cu a tlun ah an cauk hmin le a ngan tu pawl thawn ka ngan thluh zo. A tlun ih ka list lo mi ah ….\n1) A military report in Chin-Lushai Country by E.B.Elly (British Library shelfmark number: X.809\/66230)\n2) Report on the Chittagong Column, Chin-Lushai Expedition by A.O. Chambers (British Library shelfmark number: IOL.1947.b.414)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/mirang-rak-dotu-pu-lal-luai-thu-simfiangnak","date":"2018-01-21T02:31:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00409.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9946757555,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9946757555007935}","num_words":2535,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.331,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CNF cun an president hlun Pu No Than Kap thu thawn pehpar aw in Niovember 28, 2007 ah statement an rak suah. Cui an statement suahmi cu mipi in thei tuk tla a rak silem lo. 2014 May hrawng in CNF statement suahmi cu online group mail pawl ah tharthawh sal ciamco a si ih mipi kaa ah titi a leng. Curuangah Pu No Than Kap khal in hi an thusuahmi thuletnak tuah ding in mipi hnen ah a rak than.\n# 1992 December 9 ah Pu No Than Kap cu Chin National Front ih sungtel sinak, Chin National Front (CNF) President le Chin National Army (CNA) Commander in Chief (C-n-C) sinak in siseh, National Security Emergency Committee (NSEC) in a dawisuak a si… tiin November 28, 2007 ah an ngan.\nSimfiangnak:\nHmaisabikah, Pu NTK dawisuaktu an timi NSEC hi CNF Central Committee in siseh, Central executive Committee (CEC or Politburo) in siseh a din mi a si lo, Pu Roger le Pu Zing Cung ih ho in CNF dan lo vekin an din mi a si ruangah, CNF ih President tuan rero lai le ralkap hotu bik C-n-C tuan lai (zo an si khalle) NSEC in dawisuah theinak power le right a nei lo.\nNSEC din thokdan:\n(1) November 11, 1992 cabinet meeting ah President Pu NTK remtinak in sual an puh mi zoh fiahtu dingah Sub-committee (Inquiry Commission) din ding in relcat a si.\n(2) Pu NTK cu CNF president ding lai le CNA lu bik tuan rero lai a si ruangah, sual an puh mi thu Inquiry Commission in a hmuhsuah mi cu Central Committee (CC) hnenah a thlen hnuah, CC in thuneihnak sang bik neitu Central Executive Committee (CEC or Politburo) hnenah thlen ding a si. Cui hnu lawngah Pu NTK cu President sinak in banter tlak a si, ti a si le CC le CEC in banternak ca an suah thei. Asinan November 11 ihsin thla khat sung Inquiry Commission in Pu NTK sualnak an hawl nan an hmu lo. An hmuh lo thu cu CC le CEC hnenah report an pe cuang lo.\n(3) Report an pek lo hleiah December 9, 1992 ah NSEC timi cu a thupten Roger hoin an din ih cumi cun Pu NTK kan dawi.. an ti rero mi a si. CC si lo, CEC khal si lo, CC theihpinak khal um loin CNF dan lo vekin din men mi NSEC hrimhrim hin CNF President ding lai cu Pu NTK si lo midang an si khalle dawisuah theinak power le right a nei lo.\nPu NTK in CNF a cawlhsan dan cu a hnuailam vekin a si sawn:\n– December 10, 1992 ah CNA umnak Champhai Camp hotu Pu Thawm Mang cu Maj. Zing Cung hoin thahrum suah in an hung siim ih Pu Thawm Mang cu a hman lai pistol laksak in a cal ah an tin ih an kaih. Cutin Pu Thawm Mang an kaih (kidnap) hnuah Pu NTK hnenah na tupa Thawm Mang thih ter na duh lo a sile meithal in pe thluh aw tiin Zing Cung in Aizawl ih um Pu NTK hnenah ca a kuat. Pu NTK cu CNA hotu Col. Tlung Lwe le Lt. Col Hrang Vung le ralkap pawl thawn Champhai ah an so ih Pu Sangchia inn ah an riak. Lt.Col Hrang Vung, Ngun Uk Lian tipawl CNA pawlin \"mai president sual puh men lawng si loin thahrum suah in hlon tumtu cu party dan vekin kan kaih ih an thu kan rel tengteng a tul,\" tiin meithal zun 20 lai thawn Champhai camp ih Zing Cung ho mi pathum (Sui Khar, Benjamin le Zing Cung) cu zingpit ah vung siim ih kaih an tum. An feh hlante ah Pu NTK cu a ihnak in a tho ih, naulepawl, hnamdang ral hman do taktak hlanah mah le mah meithal thawn do-awk a tha lo tiin Lt.Col Hrang Vung ho cu a kham. December 12 zinglam ah Champhai camp ah Pu NTK cu a feh. Buainak tuahtu Maj. Zing Cung te pathum cu camp ah um nawn loin hramlak ah an rak relh zo.\nCule Champhai camp ih CNA zate hnenah Pu NTK cun, \"Tutiang kan ram in zalennak ngah thei dingih tuan tlang dingin ka thei tawkin ka lo kaihhruai hai. CNF timi innpi cu umnak tlak si dingah kum 4 sung (October 1, 1988 – December 12, 1992) ka sak thluh zo. Chin ralkap CNA timi khal ka din ih thla neiih zuang thei dingin ka tuah zo. Asinan sinak atcilh pawlin ka kaihhruainak duh loin buainak an tuah. Sual in puh hrim ih in puh mi dik le dik lo thei fiang dingin Inquiry Commission tiang ka dinter. Asinan cui Inquiry commission thusuak daiten kan hngak rero lai ah thahrum suahin tuvekin buainak siava bik an tuah lala. Chin lala hmanah party pakhat sungih um, pakhat le pakhat le ram hrangah rinum dingih thisen rori in ih thukamnak tuah thluh kan si ruangah kan karlak ah hmuhsualawknak a um hmanah a nem zawng (non-violence) in cabuai parah thu rel fel ding kan si. Asinan tu cu keimah lawng si loin kan hotu dang tiang hlon ih thah (coup) tuah tumnak a um ruangah a poi tuk. Kawlram ah ralkap in uknak a lak (anating, coup) mi duh loin dothlengnak kan tuah tiin a au rerotu Pu Zing Cung pawl cun, kan do an timi Kawl ralkap vekin anating an tum. Asinan, tu ah keimah dotupawl cu meithal thawn kan hawlih kan kapawk a si le, kan lakah thisen a luang tengteng ding. Ral hman kan do taktak hlanah kanmah le kanmah kan kapawk a si le, peng khat le peng khat hnam khat le hnam khat huatawknak a pung sinsin dingih thuanthu ah kan mualpho ding. Curuangah ka sak cia mi CNF innpi le ka din cia mi CNA ah tui buainak tuahtu pawlin an duh tawkin lengin run tuan ko hai seh. Rampi le leitlun theih ding tlak in Chin timi le CNF cu ka tuah zo. Kei cu tui ni ihsin ka cawl hrih ding. Ka hnuih run tuantupawl hrangah ziang hman thil harsa a um nawn lo. Asinan ka bang lanta lo khal a si thei. Nan zaten ka cawlh hnu khalah ram hrangah run ṭuan vivo uh,\" tiin a sim.\nChamphai camp ih Chin mino ralkap zaten riahsia in an mitthli a tla. Cutin Cabinet Vuanci Col. Tlung Lwe, Finance Secretary Thawm Mang, Pub&Information Secretary Nililian le Lt. Col Hrang Vung le Falam mino CNA zaten, hivek mah le mah lakih buai kan paih lo kan cawl ve ding an tiih CNF cu an suah san thluh. Bangladesh ramri ih CNA hmunpi ih um Falam mino CNA pawl khal, Pu NTK le Falam hotu lam an cawl thluh ti an theih veten, an cawl thluh ve. Hitin thin na zetin mitthli thawn thenawk a si ruangah tui ni tiangin Falam mino tampi an thin a dam thei nawn lo.\nA tawinak in, December 12 ah amai thuten Pu NTK a cawl. Cumi hlan December 9 ah Pu NTK cu party ihsin kan suah tiih ngan mi cu, amahte cawl a si lo, dawisuah mi a si tiin thangsiat duhnak menih ngan hrim mi \"thu dik lo\" a si.\n# Pu NTK cu CNF ihsin an suah hnuah India Politics ah a hnamhnawih ringring ruangah India Security pawlin an kai ih SLORC kut sungah an hlan.\nSimfiangnak:\nPu NTK cu Kawlram ihsin U Newin in a rak dawi mi Kalapawl lakih tel ve India ralbawi Lt. Col. Grewal (Kawl tong Kawl vekih thiam) in thlem bum in a kaih mi a si. Hi Kala ralbawi in Pu NTK vek tho tho in Zakhaing ralkap (ALP) le Karen (KNU) ralkap pawl cu, India cozah in Koko tikulh ah umnak kan lo pe ding tin thlem bumin a kai ve ih, an hotu Khaing Raja cu a kap that hnuah, midang cu Calcutta ah kum tampi an thu relsak loin thawng ah a thlak. Zakhaing ralkap paisa $50,000 leng lo khal a laksak bet. Kum reipi hnu tunai ah an thu relsak a siih an thu buaipitu Sihni Kala nunau cu a umnak inn ah nam thawn a hngawng zai that a si (a zai thattu hi Kala ralbawi pa thotho zum a si). Tu ahcun Kala pai kaih mi Zakhaingpawl cu Netherland ramah refugee in an um ih hi thu hi sut fiang theih ringring an si. India Central theihpinak tel loin, Pu NTK le Zakhaing le Karen pawl bum in a kaih ih thah mi tla a neih ruangah Kala ralbawi pa hi kaih dingin hawl a siih India ah a um nawn lo.\nCuruangah, \"Pu NTK cu India Politics ih a hnamhnawih ruangah India cozah fialnak in kaih mi a si\" ti cu thuphan a si. Ziangahtile, Arakan (ALP) le Karen (KNU) ralkap khal India politics ah hnamhnawihnak um lo le India hman an thlen hlan Koko tikulh ah Kala ralbawi in a bumih a kai thotho. Himi Kala ralbawi le Kawl ralkap pehtlaihnak hi theih ban a si lo.\n# Rev. Dr Val Thang thawn Pu NTK in 2006 laiih thusuah (statement) an tuah ih CNF thu a dik lo mi a ngan.\nSimfiangnak:\n2006 laiah Pu NTK in Pu Val Thang thawn Statement an tuah mi thu cu, 1989 laiih Mizoram mi ZORO\/ZRV hotu Lalsanga le Roenga thih thuah, Pu NTK le Pu Val Thang ih thahnak order suah vekin thuthang a um ringring ruangah annih pahnih thahnak order suahtu hi Pu NTK a si lo, Pu Val Thang (khalai ih CNF General Secretary) khal a si lo, timi thu umdan diktak ngan suah mi statement a si. Pu Val Thang cu culaiah Sekenah timi Bangladesh ramri CNF hmunpi ih a um lai (Pu NTK cu ramdang ih a um lai) a si ruangah, Pu Lalsanga le Pu Roenga thih dan fiangten theitu a si. Curuangah Pu Val Thang thawn suah mi Statement cu CNF thu a dik lo mi ngannak a si lo.\n# Pu NTK cu Malaysia a feh laiah CNF le CNA thawn pehpar aw in a dik lo mi thuhla a sim lala ruangah miphun lungrualnak kha a siat suah thei ding ruahnak a um.\nSimfiangnak:\n2006 ih Malaysia a feh laiah Falam mino pawlih dilnak vekin CNF President a sinak dinhmun in CNF thuanthu a theih dan a sim. A dik lo mi simmi a um lo. Lungrualnak siat seh tinak khal a um lo. November 14, 1988 ah CNA a din thu le KIA ramih ral thiamnak zir dingin Mizoram ihsin ralkap ih lut hmaisa bik Pu Hrang Vung le mi 9 an si thu le Pu Zing Cung ih ho 7 cu leh hnu deuh ah \"the fittest seven\" timi ca thawn Champhai in Aizawl ah an ra ih CNA ah an lut ve ti thu a sim. December, 1992 ih thenawknak thu a ngan fawn. Hi thupawl Pu NTK in a sim ruangah miphun lungrualnak a siatsuah theinak ding san a um lo, a liamcia mi thuanthu sim men mi a si ih zo an dik, dik lo, timi simnak khal a si lo. Hi thu Pu NTK in a sim ruangah Pu NTK dodal le huat phahnak a tling lo.\n# 1988 kum March thla 20 ah Pu Tial Khal ho in Federal, Democracy, Human Right le Self-determination ngahsalnak ding hrangah Chin National Front an rak dingsuak a si.\nSimfiangnak:\nPu NTK in CNF president a tuan hlan ah Pu Tial Khal ih ho CNF ih tumtah mi cu Federal, Democracy, Human Right le Self-determination ngahsalnak ding hrangah a si lo; an rak tumtah mi cu India ram sungih Chinram lutter (to merge Chinland into Indian Union) a rak si sawn. India PM hnenih Pu Tial Khal hmin ih cakuat mi khalah hitin ngan a si (Mirang ih ngansaktu cu Pu Lalkhawliana a si). Pu NTK President a si hnu lawngah CNF tumtah mi cu \"mahte ukawktheinak ngah (to have the right to Self- determination)\" tiin thleng a si. \"Self-determination timi hi Independence, asilole, Federal danin rampi pakhat ih Chinram um ve\" timi phun hnih a sawh thei. Sawh thei dingin Pu NTK in a ngan mi a si. Hi tumtah mi le Danbu (Constitution\/By-law) cu August 30, 1989 Champhai CNF Central Committee meeting lawngah nemhnget a si.\n# Pu NTK cu Manaplaw ah meeting kai dingah CNF ah an thlah ih meeting kainak ah midang pawl in President in hmin an sign ih kei tla ka sign ve.. curuangah kei tla President ah in ret lawlaw uh..a tiih Roenga le Lian No Thang in an duh lo nan Pu Tial Khal in a duh ih president a rak cang… Party conference ah siseh, cabinet sungtel pawlih lungkimnak khalin siseh CNF president a rak cang mi a si lo.\nSimfiangnak:\nPakhatnakah, President sinak thawn Pu NTK in a hmaisabik ih (October, 1988) Thailand a feh tikah Manaplaw meeting kai dingah a si lo, Manaplaw (KNU hmunpi) um le um lo hman Pu Tial Khal le Pu NTK pawlin an rak thei hrih lo. Thailand a fehnak san cu Pu Sapzova timi MNF hlun Chiangmai ih um le Bill Young timi tongin ramhna tuan vivo dan ding lamzin hawl dingah a si. Pu Sapzova hnenah Pu NTK hmel theihnak ngansaktu cu Pu Hmangngaiha (Electric veng, Aizawl) a si. Pahnihnakah, 1988 laiah CNF in Tlangparmi meithal kai zawmkhawm National Democratic Front (NDF) ah a lut hrih lo ruangah Manaplaw ih meeting ah Pu NTK tel thei a si lo, president ka si tiih hmin sign nak ding san khal a um lo. Curuangah, an ngan bangin \"President in hmin an sign ih kei tla ka sign ve. Curuangah kei tla President ah in ret lawlaw uh,\" ti mi hi thuphan a si. Hitin Pu NTK in a simnak ding san a um lo.\nCun, culaiah CNF ah minung pali (4) Pu Tial Khal, Pu Roenga, Pu Lian No Thang le Pu NTK pawl lawng an um. Cabinet ti ding tlak a um lo, Central Committee ti ding tlak khal a rak um lo. V. President le General Secretary khal an rak um lo. CNA timi ralkap khal din a si hrih lo. Pu NTK Thailand a feh zik ah, President in maw Foreign Secretary hmin in maw a feh ding, timi thu a suak ih, CNF aiawh in thutawp va rel thei dingah President sinak in feh siseh, tiin thu relcat vekin feh suak a si sawn.\nPathumnakah, Pu Tial Khal, Pu Lian No Thang, Pu Roenga le Pu No Than Kap lawng umnak CNF ah an zate (4) lungkimnak telloin Pu NTK cu President ah a cang thei lo. Curuangah, Lian No Thang le Roenga in Pu NTK president a si ding an duh lo timi cu a dik lo.\nPalinakah, Pu NTK cu Party conference ah siseh, cabinet sungtel pawlih lungkimnak khalin siseh CNF president a rak cang mi a si lo…. ti mi thu ah, ngan zo bangin Pu NTK president a si pek laiah, CNF ah minung pali (4) lawng upa cin an um. Cabinet ti ding tlak a um lo, Central Committee ti ding tlak khal a rak um lo. Mi pali nga lai lawngin ziang Party conference an tuah thei ding? Cabinet timi a um hrih lo laiah \"Cabinet meeting\" ziangtin an nei thei ding? Pu NTK zuamnak in CNO, CDP, ZLF le Pu Zing Cung pawlih party BDF in CNF an kawp thluh hnu March 27, 1989 lawngah Cabinet members (Secretaries or Ministers) hrilnak le sinak pekawknak neih thei a si. Cabinet dinnak hmun cu Aizawl, Chaltlang vengih Pu Ngura tei inn hnuaiah a si. Cabinet members cu:\nPresident: Pu No Than Kap (John Khaw Kim Thang)\nVice President (1): Pu Tial Khal (Flm)\nVice President (2) : Pu Sang Hlun (Hka)\nVice President (3): Pu Salai Myo Aye (Asho)\nGeneral Secretary: Pu Acaret Val Thang (Mtu)\nTrade & Commerce Secretary: Pu Lian No Thang (Flm)\nFinance Secretary: Pu Ngun Hre (Hka)\nDeputy Fin. Secretary: Pu Anthony Thawm Mang (Flm)\nDeputy Foreign Secretary: Pu Roger Biak Lian Thang (Hka)\nPublicity & Info Secretary: Pu Thang Rem (Hka)\nDep. Pub&Infor Secretary: Pu Ni Lilian (Flm)\nOrganization Seretary: Pu Than Kio (Thantlang)\nMVL Director: Pu Tluang Lian (Flm)\nDep. MVL Director: Pu Dr. Sui Khar (Thantlang)\nDefense Secretary: Pu Tlung Lwe (Mtu)\nAsst. Defense Seretary: Pu Rollin Van Bik (Hka)\nPA to V.President -1: Pu Roenga\nHMINSIN: CNF dan ah President cu ralkap C-n-C a si ruangah Pu NTK cu C-n-C a si cih.\nSitting (L to R): Pu Tial Khal (V.President-1), Pu NTK (President), Pu Sang Hlun (V.President-2). Standing (L to R): Pu Thang Rem (Pub&Info), Pu Thawm Mang (Dep. Finance), Pu Roger BLThang(Dep.Foreign), Pu Roenga (PA to V.President-1), Pu Tluang Lian (MVL Director), Pu Nili Lian (Dep.Pub&Info), Pu Val Thang (Gen.Secretary).\n# Pu NTK in President sinak a lak mi parah lungawi lonak cu 1989 kum thawk lamah a sang bikah a thleng a si.\nSimfiangnak:\n2007 ih CNF thu suah mi ah Pu Tial Khal in Pu NTK president si dingah a duh ih midang hnenah pawmpi dingin a dil sak ti phun in an ngan. Cutin Pu Tial Khal in Pu NTK president a si ding a duh a sile ziangah 1989 kum thawk ah Pu NTK President a si ruangah Pu Tial Khal a lungawi lo, lungawi lonak sangbik a thleng, tiin an ngan lala? An thu ngan mi a kalh aw. An ngan mi a dik lo ti a lang.\nNgaingai ahcun Pu NTK president a si ruangah si sawn loin, India bawmnak paisa thu ah PC party sawhthupnak ruangah Pu Tial Khal in Pu NTK hnenin president sinak laksak a tum sawn mi a si. President sinak men lawngah Pu Tial Khal hi a buai lo ti a tlunih CNF pawl ngan mi lala ah a lang zo (Hi thu hi a hnuaiah fiang deuh in ngan a si).\n# Pu NTK cu India Congress (I) Cozah hnen ihsin an bawm mi Rupee Rs.1,000,000 (one million) cu president Pu Tial Khal um lo laiah Pu Tial Khal ih nupi hnen ihsin paisa suahnak Check kha a bum ih a lak hnuah amah thu te in a suah ih dik loin a hmang.\nSimfiangnak:\nHimi paisa thu ngan mi a rak zumtu mipi an um ruangah sau deuh in \"thudik\" simfiang a si ding.\nPakhatnakah, CNF hi ramhnuai (underground network) pakhat le Chinram in mahte-thuneihnak ngah thei dingin (to have the right to self-determination) Pu NTK san laiah rak tumtah a si tlunah, ramsung lawngah cangvai loin ramdang dang (international politics) ah tel ban dingin rak zuam rero lai a si tikah, \"thuthup\" timi an rak nei. Cuvek mipi theih ih puansuah lo ding mi paisa le ralthuam leinak thuthup (top secret) ih ret mi a um ruangah (Thimnakah, India bawmnak in KIA le CNA kawpaw in ramdang ihsin vanzam thawn ralthuam phurh tumnak), a thei ban lotu le a thei thiam lotu in CNF thawkpek lai ih hotu bik Pu NTK cu amai hrangah paisa hmang peng rero in an puh (ruat) phahnak a si.\nPahnihnakah, Pu NTK in amah le CNF hotu pahnih thum lai lawng ih theih ding thuthup cu Central Committee meeting ah a puangsuak. Hihi a palh zet mi a si. Thu umdan hitin a si: India ih paisa bawmnak thu hi CNF upa dang in a thu men lawng an theih a sile amah (Pu NTK) an zum lo phah ding tin a ruat ruangah, August 30, 1989 ah Champhai Refugee Camp ih Central Committee meeting ah India in CNF paisa a bawm thu Pu NTK in a puang. A puansuah tikah, Cabinet Minister pawlin anmai kaih mi Department hrangah paisa ting tam tuktuk an dil ciamco ih party sungah paisa at in an aa cih, dothlengnak timi cu paisa hawlnak vekih ruat Cabinet Vuanci lakah an suak cih. Hihi CNF buaithawknak hrampi bik a si sawn, Pu NTK ih president tuan le tuan lo thu lawngah buainak a suak lo.\nPathumnakah, India in CNF hnenah one million (Rs. 1,000,000) a pe timi hrimhrim hi thuphan a si.\nPalinakah, India hnenah Pu NTK hminin 10 million (1 crore) dil a si. Cumi sungin ting 17 lawng India in bawm a si hrih ding thu CNF a sim. India aiawh in paisa petu dingah ZORO hotu le DP party president Brig. Thenphunga Sailo cu Pu NTK in a hril (Hi thu kimcang Pu NTK ih \"Ramhrang Ruat in\" timi cabu sungah siar aw). Ting 17 pek ding timi sungin ting 6 cu India aiawh in Pu Thenphunga hmang in CNF hnenah pek a si. CNF lamin paisa dawngtu cu CNF president Pu NTK a si. Petu ah Pu Thenphunga in hmin a sign ih ngahtu ah CNF lamin Pu NTK in hmin a sign ve. Peknak hmun cu Zarkawt, Aizawl ah a si. A pek laiah India aiawh Kala bawipa le ZORO lamin Pu Thengphunga le Pu Lalkhawliana an um ih CNF lamin Pu NTK (president), Pu Tial Khal (V.president-1), Pu Roenga le Pu Ni Lilian an um.\nPek mi paisa ting (6) sungin a zan lala ah thawng sawmnga (Rs. 50,000) cu Pu Tial Khal hnenah pek a si (himi paisa ka hmang thei a si le Bank in Loan ka lak phah thei ding tin Pu Tial Khal in a dil ruangah). CNF upapawl lakah bulpak hrangih India bawmnak paisa hmang ngahtu cu Pu Tial Khal lawng a si. Cun, ZORO hotu Lalkhawliana te dilnak vekin thawng sawmli (Rs.40,000) cu an hnenah pek a si. A tang lai mi zaten Pu Roenga le Pu Ni Lilian hmin in Jt. Bank account tuah hnuah Vijay Bank, Aizawl ah ret thluh a si. Pu NTK hmin in paisa ret mi Bank ah pya khat hman a um lo. Cumi Bank ih paisa ret mi sungin Champhai camp CC meetingih relcat vekin CNA hman dingah biakawknak W\/T le R\/T cu Hongkong ihsin lei a si. Ramdang khualtlawnnak lamzin fehnak ih hman ding lenglam president Pu NTK in amah bulpak hrangah CNF paisa hman mi a nei lo. President a si ruangah CC remtinak le Finance Secretary theih loin Pu NTK in party paisa a duhduh in hmang thei a si lo. Paisa suak lut zaten Finance Secretary in record tuah thluh a si.\nPanganak, Ting 17 sungin ting 6 lawng CNF hnenah India ih pek mi a lut. A tang mi ting 11 cu Brig. Thenphunga kut a thleng zo nan Thailand ramri ih DAB meetingah Pu NTK a feh lai a si ruangah a tlun hnuah lak dingin rel a si. Pu NTK ra tlun hlan, DAB meeting ih a um laiah a tang mi ting 11 cu ZORO in an party DP hrangah hman an duh ruangah Pu Tial Khal an sawh thup ih Pu NTK cu hlawn tumin Pu Tial Khal le ZORO kawpaw in CNF sungah nasaten buainak an tuah. Pu Tial Khal pawlin;\n\"Pu NTK cu India bawmnak paisa tampi a lak ih USA lamah a tlan hlo zo. Hollywood lamah fala thawn nuam a cen rero men. Pu NTK in amai hrangah Paisa a ei thup ruangah CNF president ihsin ban a siih Pu Tial Khal cu CNF president a si sal zo..\" tivek thuphan le thusia phunphun cu Aizawl News papers ah an rak suah ciamco. Cui thuphan thupawl cu Pu Zing Cung pawlin an ngan sal mi a si. Pu Tial Khal le ZORO pawlin thuphan an rak sim mi cu tui ni tiangin a zumtu an um.\n@ Hitin 1989 October laiih ZORO le Pu Tial Khal kawpaw in CNF sungah buainak an tuah laifang, Pu NTK cu paisa tampi tlanpi in USA lamah fala thawn nuam a cen rero tiin thuphan an puh rero laiah, Pu NTK cu Thailand ramri Manaplaw kiang KNU(Karen) sizung ah a thi ding maw a nung ding ti hman theih ban loin a pumna in ni 4 sung, ziang thei lo (unconscious) in, a um. A dam lo sung hmuah Pu NTK rak kiltu cu Maj. Zamaising a si. Pu NTK thei tawkin rak bawmih rak kiltu Karen le KIA upa pawl hnenah lungawithu sim tlak a si.\nHMINSIN:\nHitin ZORO le Pu Tial Khal pawlin India ih CNF bawmnak thu Thuthangca tiangin an puansuah (publicize) ruangah Kawlram cozah tiangin an theih phah ih lungawi lonak India hnenah an thlen. A thupte ih sumpai bawmnak a lang suak tikah India le Kawlram rampi pahnih pehtlaihnak a siat phah phangin paisa bawmnak khal India in a tawpter. A pawi zet. Riahsiatza zet a si fawn. Pu NTK in thuthup ah ret a zuam rero laiah zapi theih dingin rak au luarlo an um ih cutiin au luarlo pawl cu International politics le dothlengnak tuah tlak an si lozia a lang.\nHitin party le ralkap sungah buainak a suak ruangah, Pu Thenphunga hnenih Ting 11 a tang lai mi cu, tu ni tiangin, CNF hnenah pek a si nawn lo (Pu Zing Cung ho in an dil ngah thei sal a sile a tha zet ding). CNF sungah Pu Tial Khal hmangin buainak an tuah ruangah Pu Thenphunga pawlin Ting 11 an ngah ih an hlawkpi phah, asinan CNF hrangah cun \"zuan theinak ding thla hmul phawi kawlh sak\" tluk a si.\n# Pu NTK in president Pu Tial Khal um lo laiah Pu Tial Khal ih nupi hnen ihsin paisa suahnak Check kha a bum ih a lak hnuah amah thu te in a suah ih dik loin a hmang.\nSimfiangnak:\n1989 laiah India in Check in paisa CNF a pe lo. A pek mi umsun Ting 6 cu, a tlunih ngan zo bangin, kut in pek a si. Tahthimnakah, Pu Tial Khal hminin Check ngan mi a um ih cumi cu a nupi hnenin Pu NTK in bum in a laksak a si ti bang hmansehla (even if), Check ih Pu Tial Khal hmin a um ahcun Bank ihsin Pu NTK in a suah sak thei hrimhrim lo ding (Bank cu an ralring tuk ruangah paisa cu zatzat midang in suah sak theih a si lo). Curuangah a tlunih Pu NTK in president Pu Tial Khal um lo laiah Pu Tial Khal ih nupi hnen ihsin paisa suahnak Check kha a bum ih a lak hnuah amah thu te in a suah ih dik loin a hmang.. timi thu cu zoh fiah dawl lo thuphan phuah cawp (baseless deliberate lie) a si.\n# A tlunih tarlang mi thuhla pahnih ruangah V. President Pu Tial Khal, Chief of Staff Pu Ro Eng le rualpi dang pawlin 1989 kum October (6) ah Pu NTK cu CNF ihsin a veikhatnak an rak dawisuah a si.\nSimfiangnak:\nV.President (1) Pu Tial Khal le Pu Roenga pawlin Pu NTK lawng CNF ihsin kan dawisuak tiin ca an suah lo, President Pu NTK, V. President-2 Pu Sang Hlun, General Secretary Pu Val Thang, Defense Secretary Col. Tlung Luai le Cabinet Secretary dang pawl khal an zaten kan dawisuak tiin ca an rak suah mi a si. Cumi duh loin, V.President-2 Pu Sang Hlun ho pawl cun, \"Pu Tial Khal le Pu Roenga pawl cu CNF ihsin kan dawisuak a si\" tiin ca an rak suah ve (Hilaiah Pu NTK Thailand ramri ah dam loin a um).\nKhatlam khatlam in \"dawinak ca\" an suah veve ruangah, Pu Tial Khal lamih suah mi lawng thungai le lak tlak ah ret tahratin \"Pu NTK a veikhat dawinak\" tiih an ngan mi cu thu pipa ih lak tlak a si lo. Cun, thulai le thudik ngantu cun, \"Pu NTK vei khatnak dawi\" timi zawnah Pu Tial Khal te in Pu NTK lawng si loin Pu Sang Hlun, Pu Val Thang, Pu Tlung Luai le a dangdang khal dawinak ca an suah ruangah Pu NTK hmin lawng dawi vekin ngan ding a si lo. Cuitlunah, Pu Sang Hlun pawlin Pu Tial Khal an dawinak thu khal \"CNF ihsin Pu Tial Khal an dawi\" tiin an ngan thluh a tul. Thleidan neiin ca ngan dan a si lo. Theih ding mi ah, khalaiah Pu Tial Khal (V. President-1) ih hoin president tuan lai Pu NTK dawi theinak power le right an neih lo ruangah \"Pu NTK vei khatnak dawi\" timi cu san le umzia nei lo a si.\n# Chief of Staff Roenga.. timi hi Pu Tial Khal ih kawh dan an cawn men mi a si. CNA ah Roenga cu Chief of Staff pek a rak si dah lo. Tui ni ah Pu Tial Khal le Roenga te pawl ih sim mi zaten a dik thluh vekin Pu Zing Cung pawlin ca an ngan mi cu Pu NTK donak ah hriamhrei (political weapon) phun in an hman hrim men mi a si.\n# Pu Sang Hlun, Pu Tluang Lian le 88 tlawngta tlan mi pawlin Pu NTK lamah dingin an rak tanpi ruangah Pu NTK cu President ah a rak ding suak theinak a si.\nSimfiangnak:\nA hmaisa ah \"an dawi\" an tiih tu ah \"a ding suak\" an ti lala. An dawi timi ih umzia a neih lozia a lang.\nTheih ding mi ah, Pu NTK in Pu Sang Hlun le 88 tlawngta tlan minopawl CNF ih a lutter cu Pu Tial Khal le Pu Roeng in an duh lo tuk (an sinak an hloh an phang tla a si thei). Hihi Pu Tial Khal hoin buainak an tuahnak san pawl lak ah a telve. Curuangah 88 tlawngta tlan pawlin anmah duh lotu Pu Tial Khal le Roenga lamah tang loin anmah duhtu Pu NTK lamah an rak tannak a si. Ngaingai ahcun 88 tlawngta Haka lam unau pawl hi Pu NTK in la lut lo sehla, Pu Tial Khal le Pu NTK lakah buainak hman a um lo men ding.\nTheihbet ding mi cu, Pu NTK CNF president a si ti 88 tlawngta tlan pawlin an theih hlanah, Pu Tial Khal ih ho CNF cu 88 tlawngta tlan pawlin an zawm duh lo. Tlawngta hotu Pu Sang Hlun le Pu Khua Uk Lian te Aizawl lockup ah thawng an tlak tik khalah CNF ih Roenga le Lianno Thang in in hek a si ti tiang in CNF le Tlawngta lakah thu a rak buai. October, 1989 ih Pu Tial Khal in buainak a tuah laiah Pu Zing Cung te cu Kachin ramah an um lai a si ruangah thufiang an thei ban lo.\n# Pu Tial Khal hopawl cu CNF (origin) ti ah an ti aw i India-Bangladesh – Kawlram ramri ah camp hmun khuarin a dangte in an rak cangvai a si….\nSimfiangnak:\nPu Tial Khal pawl cu a hrante in India-Bangladesh – Kawlram ramri ah camp hmun khuarin a dangte in an rak cangvai.. timi hi a dik lo. Hilaiah Col. Tlung Lwe ih ho CNA lawngin India-Bangladesh – Kawlram ramri ah camp an tuah ih cu hman cu an tuah thawkpe fang a si. Pu Tial Khal ho Roenga le Lalsanga ih ho mi (13) cun Col. Tlung Lwe ih ho an va do tumnakah ramri an va thleng men mi a si, hmun khuar mi an nei man lo.\n..# Pu No Than Kap le Pu Tial Khal homi CNF (origin) tiah CNF pawl hnih ah a rak then aw ta a si.\nSimfiangnak:\nZORO le Pu Tial Khal komkhawm in CNF sungih buainak an tuah mi cu nasazet a si. Pu NTK le Pu Sang Hlun CNF hotupawl khal Mizoram ah um ngam nawn loin Manipur, Lamka lamah an tlanih umhmun an khuar. Pu Tial Khal hoin nehnak an ngah lo tikah Pu Tial Khal cun 1990 ah CLO party thar a din. Curuangah 1989 ah CNF party pahnih ah a phir lo, party a rak thenaw fawn lo, buainak lawng a um.\n..# Pu Ro eng, Pu Lian No Thang le Aizawl um Chin miphun hrekkhat in Pu Tial Khal an tanpi.. Hi khal hi a dik thluh lo. Hitawk buai laiah Pu Lian No Thang cu CNF ah a um nawn lo ih zo lam hman tanpi mi a nei lo. August, 1989 ih India in CNF paisa a pek lai khalah Pu Lianno Thang cu CNF ah a um nawn lo. Himi paisa pek mi ruangih buainak khalah Pu Lianno Thang a tel ve lo.\nSimfiangnak:\nPu Roenga thihnak thu ah fiang zetin Pu NTK le CNF General Secretary Pu Val Thang in thusuah mi an neih zo ih simfiangbet ding a um lo. Roenga thihnak thu ah khalaiah Pu NTK cu mawhphurhnak neitubik a si, tiin an ti mi cu CNF lu bik Pu NTK a si ruangah, CNF sungih a cang mi zaten, amah ih order an si lo khalle, mawh a phur (moral responsibility) a nei, an tinak men a si.\nA tlunih simfiangnak cu pakhat le pakhat hua aw thar sal le hmusual aw thar sal dingin ngan mi a si lo, a siartu mipi in \"anmahten thudik hawl suak thei hai seh\" tinak fang a si (The purpose of this paper is not to renew hatred or misunderstandings, its just to help the readers find the truth themselves).\"\nSource: Riahbuk\nCNF ih 2007 November 28 ih an rak suahmi Statement:\nNo Than Kap (aka) John Khaw Kim Thanng thawn pehpar aw in Chin\nNational Front ih simfiang nak\nNovember 28, 2007\nHramthawknak.\n1992 kum December 9 ni ah Pu No Than Kap (aka) Jonh Khaw Kim Thang cu Chin National Front ih sung tel sinak in siseh, Chin National Front (CNF) President le Chin National Army (CNA) Commander in Chief sinak in siseh National Security Emergency Committee in an rak suah asi.\nCNF ihsin an suah hnu India Politics ah a hnamhnuai ringring ruang ah India Security pawl in an kai ih SLORC kut sung an hlan hnu ah Bible tlawngInn pakhat ah Bible tlawng saya atuan rerotu asi. 2006 kum ah USA ah ava feh lai ah CNF thawn peh par aw in adik lomi thu hla pawl asim hnu ah Rev. Dr Val Thang thawn Statement pakhat hmun khat an rak suah zo nan kan mah lam in zianghmanh letnak kanrak tuah lo. Kan dung rei lo te ah Malasia ah afeh sal i Hruaitu thawn tawn aw thusuh nak antuah i CNF thawn pehpar aw in siseh, CNA thawn pehpar aw in siseh adik lomi thuhla pawl asim lala ruang ah Chin Miphun dothlennak le Chin Miphun Lungrualnak kha asiat suah theiding tin ruahnak a um ruangah Pu No Than Kap thawn pehpar awin himi simfiang nak kha Chin National Front, Publicity and Information department in ahnuailam vekin kan suah asi.\nCNF Hram Thawk Lam Umtudan.\n1.CNF a suahkeh dan.\n1988 kum Marh thla 20 ni ah Pu Tial Khal ho in Federal, Democracy, Human Rights le Self – Determination hngahsalnak ding hrang ah Chin National Front cu an rak dingsuak asi.\n1988 kum cem lam ah Pu Tial Khal homi CNF pawl in Pu NoThanKap cu Mirang tong a thiam an ti i Ramdang lam dawrding in asawm ruang ah Pu No Than Kap cu CNF sung ah arak lut nak asi. 1988 kum ah Pu NoThanKap cu CNF palai in Manepalaw ah thu rel khawm Meeting ah avakai hnu arak thleng sal tikah amah nih \" A dang pawl hmuah hmuah khal President sinak in thu rel khawm nak Meeting ah an min an sign thluh ruangah keikhal CNF President kasi kati i CNF president sinak thawn karak sign asi, curuang ah President in kian lawlaw u \" tiin arak dil i CNF arak dinh hmasa tupawl sung in Pu Lian NoThang le Pu Ro Eng te nih anrak duh lo asi. Sihmanhsehla Pu Tial Khal amah rori in Pu No Than Kap cu katupa asi, Mino cathiam asi, Mirang tawng athiam ruangah Pu NoThan Kap nih a dilmicu pawm sak ding in adang hotupawl hnen ah a dilsak hai i Pu NoThan Kap cu CNF president arak sitheinak asi. Party Conference ah khal siseh, Cabinet sung tel pawl ih lung kim nak vek in khal siseh, CNF President arak cangmi asilo.\n-President Pu Tial Khal homi CNF Headquarters in Pu No Than Kap kha ramdanglam tuanvo anpe ih Pawlkawm Meeting kai ding in anrak thlah nan President sinak arak lak mi par ah lungawilonak cu 1989 kum thawk lam ah asangbik ah a thleng asi.\n– Cu hlei ah Pu No Than Kap cu India cozah Congress I hnen ih sin an bawmmi rupee Rs.\n(1) Million (rs. 1000000\/-)cu president Pu Tial Khal umlolai ah Pu Tial Khal ih nupi hnen ihsin phaisa suah nak Check kha abum ih alak hnu ah amah thu tein a suah i dik lo in a hmang. Atlun i tarlangmi thuhla pahnih ruang ah Vice President Pu Tial Khal, Chief of Staff Pu Ro Eng le rualpidang pawl in 1989 kum October (6 )ni ah Pu NoThankap cu CNF ih sin aveikhat nak anrak dawisuah asi. Sihmanhsehla Pu Val Thang, Pu Tlungluai, Pu Sang Hlun, Pu Tluang Lian pawl in siseh, 88 tlawngta tlan mino pawl in siseh Pu No Than Kap lam ah ding in anrak tan pi ruang ah Pu No Than Kap cu President ah arak ding suak thei nak asi.\n– Pu No Than Kap cu CNF party kha amah duh vek in ahruainak, phaisa duh tawk in a hman nak pawl ruang ah Pu Tial Khal le Pu No Than Kap kar lak ah buainak arak suak i 1989 kum October thla (6) ni ah Pu No Than Kap cu CNF ih sin avei khat nak dawi suak atuar hnuah Pu Tial Khal hopawlcu CNF (origin) tiah anti aw i India- Bang ladesh –\nKawlram ramri ah ralkap camp hmun khuar in adang tein an rak cangvai asi. Hi tihin Pu No Than Kap homi CNF le Pu Tial Khal homi CNF (origin) tiah CNF pawl hnih ah arak then aw ta asi. Pu Ro Eng , Pu Lian No Thang le Aizawl um Chin Miphun hrek khat in Pu Tial Khal kha an tanpi i Pu Val Thang, Pu Tlung Luai, Pu Sang Hlun, Pu Tluang Lian pawl le (88) Tlawngta tlan nau hak pawl in Pu No Than Kap lam ah anrak tanpi asi.\n– Pu Tial Khal homi CNF (origin) pawl sung ih Pu Ro Eng te group cu CNF then hnih then awknak thawn pehpar aw in thu rualremnak um theiding ah an thlahmi ZORO ih sin Pu Lal Sang te thawn an kawm aw i India- Bangladesh ramri ah Camp tuah in an rak um asi. Cu lai fang ah Pu No Than Kap homi CNF pawl cu Bangladesh ramri ah Camp sak in hmun anrak khuar hmasazo asi. Pu Ro Eng le Pu Lal Sang homi group cu Pu No Than Kap homi group kha sim ding in an rak thleng asi. Pu No Than Kap homi CNF group in 1989 kum December thla (18) ni zan ah Pu Ro Eng le Pu Lal Sang homi minung (14) le Meithal zun ( 3) thawn an kaingah i Sekenah Camp ah thong anrak thlak asi.\n-Pu Ro Eng, Pu Tluang Hre le Pu Lal Sang te siar lo a dang thongtla pawl cu 1990 kum February thla (3 )ni ah an za tein thlah arak si. Pu Lal Sang cu May (11) ni ah Mizo ram tiang thlen pi asi i Indiaram Parva athlen ah May (12) ni ah athi ta asi. Pu Tluang Hre cu a thongtlak lai ah June (25) ni ah senten natnak thaw in athi ta asi.\n– Pu Ro Eng tel in Mi pathumcu Thong Inn ih sin veihnih ciar an rak tlan ko nan an rak kai theisal asi. Pu Ro Eng cu July thla ne tabik zarh sung ah aveithumnak atlansal i tlun lam Order vek in 1990 kum August (5 )ni ah thahnak arak tuar asi.\n– Pu Ro Eng thihnak an pek mithawn pehpar awin Pu No Than Kap cu ka khual tlawn sung asi i thihnak pehtucu Pu Sang Hlun asi tiah athicia zomi Vice President Pu Sang Hlun lawng nih mawhphurnak anei. Keimah nih Mawhphurnak kaneilo tiin Kum 2006 May (13) ni ah Internet ihsin Pu Val Thang thawn hmunkhat ah simfiang nak ca pakhat an rak suah asi. Thu ngaingai ti ah cun cuih thuthawn pehpar awin mawh phurnak neitubik cu culai ih CNF President asi mi Pu No Than Kap hi arak si.\nPu No Than Kap kaihhruailai CNF umtudan\nPu No Than Kap kaihhruailai kum (3 )sung ah CNF cu Dictatorship in hruainak, Paisa dik lo zetin hmannak, Mah le peng duhnak thinlung neiternak, ziaza siatnak, misuam hmang nak, mi kidnap nak le Phioh – Thuk – Tat lansin pawl hmannak aphunphun pawl kha arak hmang asi. Politics akaihhruai tik ah peng khat le pengkhat karlak, hnam khat le hnam khat kar lak ah hmuh awk thiam loding in atuah i amah i honak, thunei nak um thei ringring ding tactic arak hmang asi. Ralkap thawn pehpar aw in Meithal hriamnam pawl cu ram dang ihsin bawmnak kan ngahzo tiin abum hngai i ram dang ihsin Meithal hriamhreipawl a rak phur dingmi Helicopter cawlnak ding cawlhmunkha vei tampi arak hawl ter asi. Asim ring ring micu \"Ralkap thazang nan kawm awthei asile Meithal cu mipakhat in zunhnih zunthum khal nan bei kei cu \" ti in bumnak thawn arak sim theu asi.\nPu No Than Kap par ih athukpi bik in puh micu atanglam pa (3) hi asi.\n(a) Thuneih nak (power) dik lo in ahman nak.\n– 1989 kum ihsin 1992 kumtiang CNF in anganmi danhrampicu Party Conference ih araktimi principle le Policy thawn nganmi arak silo i Pu No Than Kap in amah ih duh vek in anganmi CNF danhrampi lawng arak um. Cu ruang ah Party danhram, dunle dancu Party President pakhat lawngle Party Member pakhat lawng nih ngan cu a awm lo tiin mitampi in Pu No Than Kap par ah an rak suaisel nasa asi. -KaChin ram, Ka Chin Independent Organization ( KIO) Headquarter ah Alexandra Hrang Vung Thang cu Major sinak pek nak thir hri( mirang ca in ) thawimi ca pakhatcu General ZawMaing hnenah arak kuat. Cuih ca sung ahcun zohmanh theiter loding (Roger) tiin arak ngan. Cu lai ahcun Pu Roger F. Biak Liang Thang cu CNF i Foreign Secretary in KIO headquarters ah CNA ralkap pawl thawn hmun khat ah a um rero lai fang asi. Roger theihloding in thu pek i CNA ralkap pakhat kha Major rank tiang kaisang tercu Pu No Than Kap ih thil ti diklo le felfai lonak asi.\n– Party in Ka Chin Independent Organization (KIO) hnen ah ralthiamnak zirding hrang ah Chin Mino (70) cu Taluk- Kawlram ramri KIO hnenah thlah anrak si. Kum hnih sung Training phunphun an kai theh hnu ah 1991 kum February thla ah Chin Land ah tlung hram an rak thawk. 1991 kum May (25) ni ah Naga National Council Headquarters an rak thleng i cu tawk ih sin June (3 )ni ah Naga National Socialist Council ( Nukpa) khua ah anrak thleng. Chindwin tivapi alian ruang ah le tivarek pawl anlian ruang ah fursungcu NSCN (K) headquarters ah an rak cawl sung. Cuih sin Pu No Than Kap in Indian MI pawl ih bawmnak thawn ralkap pawlkha Meithal zun 4- 5 thawn group tetein aphur hngai.Ahmaisabik ah Major. Alexendra Hrang Vung Thang le Department ciar ih Upa pawl kha ako hmasa. Hrek khatcu hriamnam telloin Civil thuam thawn India North East lam ih sin anrak lut asi. Major ZingCung homi Ralkap (11) le Meithal zun (12) cu 1992 kum July (22) ni tiang an tang ta asi.\n– KIO hnen ihsin rak kenmi Meithal hmunthum then hmunhnih(2\/3) cu India MI pawl in Chin State – India ramri- Kawlram, India le Bangladesh ramri tiang anret sak. Asinan atangmi Minung (11) le Meithal zun (12) anrak phurtheinawn lomi thuhlathawn pehpar awin Pu Val Thang in Major. Zing Cung hnen ah 26\/ 12\/ 91 akut thawih nganmi ca apek mi sungah Pu Val Thang le India MI officer pa an ton aw laiah aphur dingmi moto car ara theinawnlomi thuhla kha Pu Val Thang in India MI pa asut tik ah India MI Officer pa in \"Nan John Khaw Kim Thang nih Civil Bus thawn kako theihai koding tiin i rak sim si \" tiin angan asi. Cu hlei ah Pu Val Thang kha Major Zing Cung te group phursuah nak hrang ah pu No Than Kap in veikhat te ah a tuan vo ih sin a cawlh ter nak thuhla le an mah group anrat nak hrang ah Major Zing Cung kha tuanvo apek nak thuhla pawl aum asi. Cumi ca sung i athu tawpnak ah \" Pathian in Lam tluan in an lo fing khawi ding i kan ChinLand ah nan rak thleng thei koding, thil acangmi thuhla thawn pehpar aw in kan president mawhphur nak thluh asi\" tiin Pu Val Thang in a ngan asi. Cu ruang ah a fiangmicu Pu No Than Kap in Major. Zing Cung homi minung (11) group kha a koduh lo ruang ah an mah rawkralnak hrang ah ruatnak anei asi. Sikhalsehla North East India do thlennak tuahmi group pawl ih bawmnak thawin 1992 kum October thla ah Major Zing Cung le ralkap (11) cu Meithal zun (12) thawn ChinLand ah dam tein anrak thleng thei asi.\n– Major. Zing Cung le ralkap pawl kha ral kar lak ah hriamnam thawn arak ra ternak thu hlakha 1992 kum November thla (6) ni CNF cabinet Meeting lawng ah fiang tein theih arak si. Cabinet Meeting tuah thei lo can kar lak ah Pu No Than Kap Commander in Chief ( C-in – C) , Pu Tlung Luai ( Defense Secretary ), Major Alexandra Hrang Vung Thang ( Chief of Staff) pawlcun Major Zing Cung kha an tawng i, Pu No Than Kap nih \"Nang hi CNA ralkap nasiruang ah kan Order na thlun pei, kan duh duh in nangmahkha kan lo ti thei asi \" tiin asim mi hi kan zoh tik ah Major. Zing Cung kha Headquarters tiang thleng terding ah a duh lo tikha afiang asi. Headquarters ah thlengko hmanh sehla arak thlen hlan can kar lak ah ralkap kha amah i azumh mi pawl in Control terding ah tumtahnak aneiciazo tikha kanhmuh thei asi. Neh hnuah Pu No Than Kap amah hrimhrim Major. Zing Cung kha atawng i \" Nang cu uknak lam ah nathiam tiin adang upapawl inansim ruang ah General Secretary tuan aw \" tiin arak ti. Asinan Major Zing Cung in \"Central Committee in dik tein tuanvo pek mi asilo ahcun katuan theilo \" tiin aletsal asi. – Cu hlei ah Pu No Than Kap cu thurelnak um lo in amah Order in Pawlsung ralkap pawl kha aduhtawk in Phio- thuk- tat atuahmipa asi. A mah i thil atuahmiruang ah ralkap pawl cu kan mah can ziang tik arak thlengpei tiin thinphang zet in an umtheu.Ralkap pawlcu athat tik ah Column asuak ter i thah duhmi ralkap pakha hmaisabik Point ah afehter i dung lam ih sin an kap that theuh ruang ah point ah zo hmanh in an feh ngam lo. Point an feh ter asi len keimah can athleng thlang ding tiin thin phang zetin feh dingmi dinhmun ah an rak thleng asi. Pu No Than Kap ih dik lozet in athah mi Mi hrekkhat list cu atang lam vek in kan tarlang asi.\nNo Min Kum Ahmun puhnak\/ case\n1 Lai Peng 1990 Thlatang.thingahlai,Sungtibawk khua Phaisa buainak\n2 Vision 1990 Thlatang sung, Thing ahlai Nu nau thuhla\n3 HrangBual 1990 Zimte khua kainak Phaisa khawn\n4 Hmangaih 1990 zimte khua kainak Phaisa khawn\n5 ZamAiSingh 1990 leilet khua kiang CNF dodalnak\nKauza 1992 Parva, Lunghring tlang Phaisa khawn\n7 Chuan Kung 1992 Champhai Area Tio tivakiang Phaisakhawn,Nunau\n8 M C 1992 Bangladesh HQs Thuaphuangdingtiahpuhnak\n– Cu hlei ah KIO ih sin arami, NSCN Headquarters ih athlengmi CNA ralkap pawl le hriamnam pawl kha India MI pawl in an phur sak rero lai ah Pu No Than Kap cu \"Give and Take Policy\" kha a hmang. Cucu CNF\/ CNA abawm tu NSCN (KhapLang) headquarters umnak hmunhma zate in zuk zuk i India MI pawl kut ah pekding kha asi. Hi hnatuan kha Major. Zing Cung tuan ding ah Pu No Than Kap in tuanvo arak pek tik ah Major Zing Cung in \" ziang hmuah hmuah in bawm tu pawl kha ka phatsan theilo \" tiin arak el. Asinain Pu Val Thang in Pu No Than Kap order asi atiruang ah NSCN camp meiro akhuh laifang ah zuk azuk sak. India ralkap in Major Zing Cung kha an sut tik ah \"Meiro nih akhuh ringring i himi zuk lawng kazuk thei \" tiin alet sal hai. Indian MI pawl in \"helicopter\" thawn kan kap thei pei maw? \" tiin ansut tik ah anhnen ah \"Anti Aircraft AA gun a um hlei ah meironih akhuh ringring ruangah nan kap theiloding\" tiin alet sal hai. Hiti hin CNF \/ CNA par ah abawm tupawl kha Siat ralding hrang ah Pu No Than Kap cu akut atawilo asi.\n– Surgeon Nawl Iap in NSCN ( IM) ralkap (30)kha chinLand sung ih sin Naga land tiang athlah lai ah India ralkap kha Ambush a fial hai. Indian ralkap in Ambush kah nak ding lam ih sin fehding in Pu No Than Kap in Order apek mikha Surgeon Nawl Iap in alung a hring i afial mi lam vek in feh nawn lo in adang lam ih sin afeh pi hai ruang ah Naga Land ah dam te in an thleng thei asi. Hi Thil khal hi dothlennak tuah reromi pawl lawng siloin Mah ih ralkap rori hmanh phatsan ih that ngam tiang akut atawi lomi Pu No Than Kap ih thinlung alangfian nak asi. Hitihin Pu No Than Kap cu dun le dan, Mi tamdeuh lung kimpinak um loin amah ih duhnak vek in athu neinak kha dik lozet in ahmang i hna atuan tikha kan hmuh thei asi.\n(b) Nu Nau lam Thuhla buainak\n– Pu No Than Kap cu nunau lam ah a thlahthlam tuk mi asi tiah mi hmuah hmuah in an thei thluh mipa asi. CNF ih thit umnak thawn pehpar awmi daan ah Mipa ralkap asilen dothlen nak atuah kum (5), Nunau ralkap asilen Kum (3) kimcia lawngnih legally thit um thei asi tiah rak ti asi. Asinain Pu No Than Kap cu thup tein nupi pakhat aneihleiah party member nunau pakhat kha akeihhrem i fa araiter asi. CNF president atuan lai ah nunau pawl kha amah kilveng tu ah naih tein aret hai. Aizawl ih aum lai ah kilveng tu ah aret mi nunau pakhat kha fa arai ter. ( Security Reason ruang ah a min kan tarlang hrih lo) Afa pai micu Pu No Than Kap in a thlak ter ruangah athi suak atam tuk i thizik tiang atuar asi.\nCu nunau nu in Inquiry commission hmai ah thil dik sim ding in a ready zo ko nain Inquiry Commission hmai feh thei loding in Pu No Than Kap cun Commission kha a phunphun in akham asi.\n– Cuhleiah a mah thu in Nunau pakhat kha fimthiamnak zirnak phaisa abawm i 1992 kumtiang mi pakhat hmanh nih an thei pilo i zo asi tikhal asimlo. cu nunaunu cu Naga land Makokcung ah Bible Tlawng akai ter i thuptein nupi vek in arak hmang. (Security ruang ah cunu ih hming kan tarlang hrih lo)\n– Ramdang ah kafeh ding tiin ati i Manipur State Lamka khua ah athlathla in nunau pakhat thawn an umkhat theuh asi. Cuticun Pu No Than Kap cu ziazalam ah atlak sam i nunau lam ah khal athlahthlam zet asi.\n(C)Paisa dik lo ih ahman nak\n– CNF cu Democracy, Federal le Self Determination ngah salnak ding hrang ah a do rero mi pawlpi asi. CNA cu CNF ih tumtah mi thleng theinak ding hrangah Mipi sung ih sin arak suahmi mipi ralkap asi. CNF cu aneihmi paisa pawl kha alliance pawl hnen in siseh, ramri Gate pawl in siseh, home Tax pawl in siseh, angah mi asi. Pu No Than Kap cu amah ih thuneihnak kha dik lozet in ahmang I, amah i tupa Pu Thawm Hlei Mang (Finance Secretary) thawn a thup ten fund hawlnak hnatuan kha adang upapawl theipi lo in antuah asi. Cu hnatuan cu ramri sumdawng pawl hnen ihsin amah ih milai ralkap pawlkha hmai tuam in hruaikuai ( Kidnap), misuamhmang ter hnatuan pawl asi. Hi hnatuan cu Cabinet nih athei sal tik ah party sung buainak pi asuah ter i a hrekkhat cabinet pawlcu Cabinet ihsin an hnuhdawh awk tiang athleng. Party ih paisa pawl manage atuahnak ah adang upapawl nih an theihpi lo i amah pakhat lawng aduh vek in management atuah. – Mipi ralkap tiah pawmmi ralkap pawl cu No Than Kap Order vek in hmaituam in mipi paisa le thil neih pawl kha suamhmang in alawng ter. Milianpawl hruaikuaiding hrang ah Pu No Than Kap in ralkap pawl cu arak hmang. Tiddim lam i milianpawl kha champhai ah a hruaikuai hai i rupee 500000\/- in atlan ter. Cuih paisa pawlcu Pu No Than Kap nih amah ih a duhnak vek in arak hmang asi.\n-1989 kum ah India cozah Congress (I) in CNF kha Rs. one Million arak bawm. Kha paisa suahnak check kha Pu Tial Khal kut sung ah an peh nan kha check kha Pu TialKhal um lo lai ah Tial Khal nupi hnen ah hrawkhrawl in a dil i paisa arak suah thluh. Khaih thuhla ruang ah Pu Tial Khal le Pu No Than Kap karlak ah hmu aw thiam lo tiangin din hmun a suah ter asi.\n– 1991 kum ah Pu No Than Kap, Pu Sang Hlun le Pu ValThang pawl cu CNA ralkap pawl ton ding ah NSCN (K) HQs ah an rak thleng. WT cet tuahhnih kha anrak keng i tuahkhat kha laksawng ah NSCN (K) anpek i tuahkhat kha rupee 120000\/- in anzuar.\nCuih an zuar nak paisa kha Vice Chairman Pu Sang Hlun le Pu ValThang kha theihterlo in Pu No Than Kap nih NSCN (K) hnen ih sin a suah i arak hmang asi.\n– Cu hlei ah General Secretary Pu Val Thang nih NSCN ( IM ) hnen ih sin Rs. 200000\/- nalak tiah apuhmi par ah Pu No Than kap nih Rs. 100000\/- lawng kalak tiin ati. Cu alak mi paisa thawn pehpar aw in Cabinet hnen ah khal arak thei terlo.\n– Champhai refugee Camp i ralkap pawlkha Zote- Tlang Sang gate pawl ah sumdawng pawl hnen ih sin Tax alak ter i cumi paisa pawl cu atupa Thawm Hlei Mang in Champhai ih Bank account ah aret. Cumi paisa cu Pu No Than Kap paihthlak asi hnu Pu Thawm Hlei Mang in pawlpi hnen ah apek sal tik ah Rs. 19\/- lawng apek i Bank account ih anret mi paisa hmuahhmuah cu an mahih paisa ah an hmang asi. Hitihin Pawlpi neimi paisa pawl cu anmahih duh vekin diklo zet in an hmang ruang ah pawl sung ah Pu No Than Kap par ah lungkim lonak le zumlonak cu atam vivonak asi.\n– Pu No Than Kap cu thuneinak dik loin a hmannak, adang upapawl theih lo in adang Orgnization hnen ihsin paisa lak i ahmannak, asuamhmang ternak, hruaikawi ter i paisa thawn tlanternak le nunau thuhla buainak pawl ruang ah 1992 kum November thla (11) ni ah Cabinet Meeting nih mawhpuhnak anrak nei. Cumi Cabinet Meeting ah hi thuhla pawl zingzuai dingah Inquiry Commission kha Member (5) in anrak din. Commission in Inquiry hnatuan anthawk ve tein Commission chairman Pu SangHlun in Pu No Than Kap arak dinmi Intelligent Mu Van Lai ( MVL), Deputy Director Pu Andrew Ngun Cung Lian kha a ko mi thawn pehpar aw in thudik asuak pangding tiah athin phang ruang ah thil dik asuak theilo nak ding hrang ah Commission Member pawl asimi Pu Van Thawm Lian le Major Alexendra Hrang VungThang cu aphunphun in an hnainawk ruang ah Commission cu asiat i Pu No Than Kap ih lungkimnak thawin Chairman Pu Sang Hlun ai ah Pu Tlung Luai ho in Commission cu an dinsal asi. – Asinan 1992 kum December thla (3) ni ah hnatuan hram an thawk ve tein Major Alexendra Hrang Vung Thang le Pu Van Thawm Lian te cun ahlan vek thiamthiam in Commission par ah zumnak kannei lo tiin le hi Commission in thildik asuahpi theikoding nain ataangmi commission member (3) khal kanmah par ah inzum nawn lo ruang ah kan mah kan tel dingkha an duh lo ding tiin an ti lala. Cu hlei ah Commission i hnatuan thawn pehpar awin athawk i Case an suhdan par ah kan lungkim lo tiin anti i Maj alexendra Hrang Vung Thang le Pu Van Thawm Lian cu cumi Commission ih sin kan suak tiin anti i an suak ta asi. Commission khal asiat ta asi. Hitihin CNF upa pawl karlak ah rualrem thei nawnlo dinhmun ah an thleng ta asi.\n– Hnetabik ah CNF cu atumtahmi lamzin par ah thlengthei salnak, Miphun hrang ih tuanvo tuan theinak le CNF ih dinhmun a siatsuah lonak ding ah National Security Emergency Committee ( NSEC) kha 1992 kum Decemver(9) ni ah Pu Roger F. Biak Liang Thang ho nak in Committee Member (10) tel in dinsuah arak si. Hi Committee in John KhawKim Thang (aka) Pu No Than kap cu Party ih Rule and Regulation kha apahtlang tiah fiang tein hmuh suah asiruang ah 1992 kum December (9) zing india standard time 08: 38: 08 A:M ah CNF President sinak le Member sinak in akum khua in dawisuah arak si.\n– 1992 December thla (9) ni ah Pu No Than Kap cu Party ih sin dawisuah hnu Pu Roger F. Biak Lian Thang le Pu Cang Peng tecu India- Bangladesh le Kawl ram ramri um CNF HQs ah vafeh in siseh, Maj. Zing Cung, Pu Benjamin Turing, Dr. Suikhar le Pu Andrew Ngun Cung Lian te cu Champhai refugee camp ah feh in siseh CNA ralkap pawl hnen ah Pu No Than Kap kha Party in duaisuah asinak thuhla simfiang nak anrak nei. Cupawl Champhai Camp ah an umlai fang ah Pu No Than Kap, Pu Tlung Luai le Maj Alexendra Hrang Vung Thang te cu an mah ih ralkap hrekkhat thawn champhai ah anrak thlengve.\nChamphai ah Pu No Than Kap in Emergency hmanding ah thup te in aret tami KaChin ram ih sin rak ken mi hriamnam sung ih sin rifle zun (5) cu Maj Alexendra Hrang Vung Thang ho in Zote- TlangSang khua karlak ah Maj. Zing Cung le a rualpi pawl (4) cu ambush tuah ih rak that ding in Order arak pek. Asinain Maj. Zing Cung le a group pawl cu Zote- Tlang Sam lam ihsin feh loin leikuang an tan i ramri Tio tiva tiang an feh ruang ah ambush an rak tuah nak sung ih sin an rak luat thei asi.\n– 2007 kum February thla (10) ni Lairawn Opinion Discussion ah Pu No Than Kap ca ngan nak ah \" National Security Emergency Committee ( NSEC) nih thu neihnak an lak lai ah Champhai refugee Camp ah retmi ( hmangmi) WT thawn HQs ah biak pawh ih atu arak thleng ding mi pawl kha an za tein rak kai hai ding in Order kasuah thei. Asinan an mah kha kazangfah hai ruang ah kakai ter hailomi asi tiin angan. Sihmanhsehla hi asim mihi thil dik mi asilo i hrawkhrawl ih asim angan mi lawng asi. Ziang ruang ah ti le culai ah Champhai Camp ah WT pakhat lawng arak um ko hmanhsehla Champhai refugee camp ah arak feh tupawl asimi Maj Zing Cung , Pu Benjamin Turing, Dr. SuiKhar, Pu Andrew Ngun Cung Lian te nih hmasa bik ah anrak lak sak micu WT cet pakhat le Pu Thawm Hlei Mang ih kaimi (.22 MM) Pistol pakhat kha asi. Cu hnu ah Finance Secretary asimi Pu Thawm Hlei Mang kut sungah CNF thawn pehpar awin Document pawl le Paisa pawl ap ding in ansim tik ah akut sung ih sin party paisa rs 19\/- lawng aum tiin ati i a angki zalsung ih sin asuah sak i apek asi.\n– Pu No Than Kap nih Lairawn Internet Opinion Discussion ihsin asimbetmicu \" 1992 kum amah kha president sinak ih sin in dawisuak tupawlcu Danhrampi vek in thihnak pek thei asi. Asinain kapek duh hai lo \" tiin arak sim ko na in Maj Zing Cung le adang upa hrek khat kha that ding in Ngun Uk Lian le adang mi pakhat arak fial asi. ( Note: No Than Kap nih Zing Cung le Group kha Thatding in afialmi Ngun Uk Lian amah rori nih Maj. Zing Cung hnen ah 1994 kum Central Command HQs ah an rak tuah mi Xmas puai ah asimsuaklawng ah theih arak si.) Curuang ah Pu No Than kap in \" thisuah kaduhlo ruang ah \" tiin asim theumi cu atlun lam ih kan tarlang mipawl kanzoh tik ah hrawkhrawl le a thuphanper lawng araksi.\n– CNF ih sin dawisuah hnu Pu No Than Kap cu amah ih dungthluntu ahrekkhat kha a hmang sal i cangvaihnak arak tuah sal. Indian North East dothlen nak Organization pakhat asimi NSCN (K) hnen ah ralthiamnak zir ding in minung athlah sal nain cuih athlah salmi sung ih sin a upa ih fapa Kap Luai tel in ralkap (2) thah an tuarmi siarlo\nziang hmanh a pitling theilo. Cu hnu ramri ah amah dungthluntu hrekkhat cu mithmai tuam in misuamhmang in an rak vaksal. Hnetabik ah India Cozah nih a mah ih cangvaih dan kha azoh thei nawnlo ruang ah an kai i Mawre ih sin Tamu um SlORC thu neih tupawl kut sung ah an hlan ta asi. Amah ih asimvek in thisuak nak kaduhlo ruangah ka cangvaihlonak asi timi tawngkam cu amah ih tuahnak thawn akalh aw ti kha fiangtein hmuhthei asi. Indianih akairuang ah acangvaih theinawn lonak asisawn.\n– Pu No Than Kap cu 1992 kum ah party ih sin dawisuah asiveleh tein \"Hakha pawlinka nmah Falampawl kha party ih sin in dawisuah asi \"tiin asimmi tawngkam cu tunitiang asim ringring mi asi. Hi tawngkam hi Falam kan unau atamdeuh nih khal adik tiin an zum. Cu hlei ah athawk tein HaKha nih Falam Khualipi cu in long tiin adiklomi tawng kam khal arak um ciazo i Hakha le Falam kar lak ah hmuh awk thiam lonak atum vivo nak asi. Cu ticun CNF President cu Falam lam asi ruang ah adang lam pawl nih thuneinak an duh ruang ah kei Pu No Than Kap cu in hlawnnak asi tiin atimicu adiklo. Thil dik cu atang lam vek asi.\n– 1992 kum November thla ah tuahmi Cabinet Meeting ah President Pu No Than Kap par ah mawhpuhnak an tuah tik ah kei \" Falam lam kasi ruang ah kasualnak in hawl ciamco asi. Hakhalam pawl nih thuneinak anduh ruang ah sual an hawl nak asi.\" tiin arak sim dah. Himi thuhla an theiveleh tein Pu Roger F. BiakLianThang, Dr. Pu SuiKhar le Maj. Zing Cung tecu CNF hotupawl asimi Falam lam ih Maj Alexendra HrangVung Thang, Pu Thawm Hlei Mang, Pu Nililian te thawn Aizawl Albert Ceu Hlun inn ah November thla a hnetabik zarh sung ah ni (2) sung ton awkin thu relkhawmnak an rak nei. Cuti ih an ton awk nak ahcun atu thuhlacu Falam le Hakha thuhla ruang ah asilo i Pu No Than Kap khamawh puh nak kan nei milawng asi.\" Falam lam President asiruang ah kan mawhpuh asi tiin nan ruat asiahcun nanmah pathum sung ihsin pakhat khat nih president in tuan sak ula kanduh \" tiin ansim tik ah an mah lam ihsin \" Pu No Than Kap siarlo adang ho thei tuding kan um lo, Pu No Than Kap aumlo asile cu kannih khal kan suak ding , a mah a um asiahcun kan nih khal kan um ding \" tiin an rak let sal. Dothlennak cu Pu No Than Kap ruang ah antuah mi vek abang. Cu ruangah an mah thawn thu rualrem theinak anngah theilomi dinhmun ah arak thleng asi.\n– Cu ruangah NSEC an rak dinthawk ah Maj Alexendra Hrang Vung Thang , Pu Thawm Hlei Mang le Pu Nililian tecu NSEC ah an tel ter nawnlo nak asi. Ziangah ti le an mah ih lungkim pinak tel lo in an thu thu in in tel ter asi tiin an tongkam asuak sal ding ruang ah, NSEC thazang acak ter loding hleiah India cozah le adang alliance group pawl thawn kan peh aw nak ah dawnkhantu pakhat asitheiding tiin ruatnak aum ruang ah siseh, Pu Tlung Luai le Pu Sang Hlun tekhal an tel ter lo ruang ah siseh, thla(6) sung ah an kohdingmi Party Conference ah an rak tel salding tiin ruahnak aumruang ah asi. Asinan dothlennak timi cu a awlmi lamzin siloin harsatnak lamzin asi ruangah khami harsatnak ihsin kan luat theinak ding hrangah arak suak mi buainak kha suanlam hmang in ralkap sung ihsin ralkap hrekkhat cu ansuak nak asi.\n– Ziangtinkhal asile Pu No Than Kap in \" Falam lam cu Thuneinak duhtu, Adangpawlkha an iksik ruang ah\" tiin ci avortak ruangah ralkap sung ihsin an suak nak asi. Kandung nai teah Aw Falam timi ca uk zoh asiahcun Chin Miphun zate thathnemnak hnakin Falam hnam thatnak lawng ah a thin lung a um i mahleh peng duhnak (Communal feeling) a na sat zia kha fiangten kan hmu thei si.\n-1992 kum CC committee sungah meithal apuah i a hrosa aw ciamco. Cumi meeting sungah Pu Val Thang leh Pu No Than Kap karlakah hmuhawk thiamlonak a rak um.\nCNF HQs sungah an pek mi ralkap training pakhat cu zinglam nazi panga hrawngah PT an tuah rero lai ah \"Ziangsi nan tuah- kan practics rero, zianghrangah- ChinLand hrangah, ziang thinlung thawn- kahpathir thinlung\" tiah an au rero mi kha \"Ka hna aset\" tiin a maih Pistol kha vanpar ah a kap ciamco. Amah kiang um party upa pawl kha \" nan nih pawl biak inn khawm letla Halkha, Pathian hla nan sak leh tla Halkha, Ralkap training nak ah tla Halkha, ziang si nan cang thluh \" tiin a au i ahrosa ciamco. A tak tak tiahcun CNF \/ CNA sung ah halkha tawng lawng siloin adang Chinhnam tawng tampi sim i hmang a rak siko. 1988- 92 kum kar lak CNF pawl sung ah nasazet in Miphun Politics harhsuak theihnak ding ah mahih hnamduhnak thinlung le mahih peng duhnak thinlung pawl a mal theinak ding kha nasazet in sim awk rero laifang arak si. Pawlsung ah hnam tin citin anrak telmi atambik can khal arak si. Asinan Pu No Than Kap cu pengtin hnam tin anrak tel mikha athupi ah ret lo in Official Language le ralkap Command Word pawlkha amah ih Falam tawng in arak hmang ter asi.\n– Pu No Than Kap CNF akeihhruai lai ah Party sung ah peng thleidannak thawin tuanvo arak pek ruang ah pawl sung ah mah leh peng duhnak thinlung cu ahram arak fek ter asi.\n\"Chin aiah Falam, Halkha, Matu, Mara tiin thleidannak cu abulpi ah ret in tuanvo pawl arak phawt. Pengkhat le Pengkhat hmuhawk thiamlo dingin atuah hai i amaih thu neih nak a um thei ring ring nak ding ah arak zuam asi. General Secretary arak tuan dah tu Pu Val Thang kha \" Nangmah kha President ka loret duh konan Pu Sang Hlun le Dr,. Sui Khar tein anloduh lo ruang ah ka lo ret theilo\" tiin Pu ValThang kha abum. Pu ValThang in adik tiin aruat i \" Halkha pawl in keimah president tuan ding ah an duh lo ruang ah kei CNF ih sin kasuak asi \" tiin 2005 kum February thla sung ah arak sim dah. Pu Val Thang General Secretary arak tuan lai ah Pu No thang Kap President le Commander in Chief ( C in C) tuanvo arak tuan. Vice President (II) le Defense Secretary cu Colonel Pu Tlung Luai arak si. Chief of Staff cu Maj HrangVung Thang araksi. Phun dang in kan sim asi le thuneinak zatein Pu No Than Kap ih milai pawl kutsung ah a um thluh kantithei. Pu Val Thang kha President heipek duh ngaingai sehla zohmanh in an el thei nak ding thuhla aumlo. Mah leh mah karlak ah remlonak cangter i amah pakhat lawng nih thuneinak angah duh ringring ruang ah Matupi lam asimi Pu Val Thang le Halkha lam asimi Pu Sang Hlun, Pu Dr.Suikhar teih karlak ah peng leh pumpak hmuh awk thiamlonak ding arak tuah mi kha asi.\n(5). CNF dintu asimaw?\n– Hruaitu thawn an ton aw lai ah CNF dintu pawlcu Pu Tial Khal, Pu Ro Eng, Pu Lian No Thang tepawl ansi i CNA dintu cu keimah kasi tiin asim mi thawn pehpar aw in thil dik tak tak cu-\n– 1988 kum November thla sung ah Pu Andrew Ngun Cung lian le Pu Benjamin Turing te cu Rakhine Libaration party hnen ah ralkap thiamnak zirding in an rak feh. 1988 kum December thla, 1989 kum January, February thlasung ah KIA hnenah ralkap thiamnak zir ding in aburbur in anrak thlah. 1989 kum February thla sung ah KIA Battalion (6) ah ral kap thiamnak azirding Mino (66) cu an za tein antong aw hai. Cu tawk hmun ih sin KIA tactical (3) HQs le KIA Training HQs ah ke in anrak feh i 1989 kum March thla (21) ni ah mi (66)cu training ground ah an rak thleng theithluh. (22) ni ihsin trainingcu anrak kai thawk i 1989 kum May thla (8) ni ah training cu anrak kai theh thei. Chin Miphun lang tar kha kutsuam in thukamnak an lak hnu ah Chin Miphun ralkap ( CNA) cu arak suak theinak asi.\n-1993 kum June thlasung ah rak tuah mi aveikhat nak Party Conference cem hnu ralkap private number Officially in pek ding arak si i KIO hnen ih sin ralkap thiamnak arak zir tupawl ihsiin thawk Private number cu pek ding ah an rak rel cat. Curuangah Chin mi phun ralkap ni cu 1989 kum May thla (8)ni asi tiah titheih asi. Asinan tu ni tiang Chin National Front ( CNF) nih Chin Miphun ralkap ni cu legally in arel hrihlo.\n– Chin miphun ralkap din tu thawn pehpar awin Pu No Than Kap CNF ah arak lut hlan 1988 kum March thla (20) ni ah CNF din arak si in thawk Pu Ro Eng cu Chief of Staff ah ret arak sizo ruangah CNA cu CNF adin thawk veleh tein din arak sivezo.\n– Pu No Than Kapcu NCF\/ A anrak dinh hnu ah CNF sung ah arak lut i Foreign Secretary ah tuanvo an rak pek lai ah Pu Ro Eng cu Chief of Staff tuanvo ara lak zo ruang ah Pu No Than Kap cu Chin miphun ralkap din hmasatu arak sitheilo. (6) UNO ah Kan Chin thu le hla hmasabik a au suak tu asimaw?\n– UNWGIP timicu UN (Structure an its hierarchal ) ah aniambik asi. Cuhlei ah ziangvek Indigenous pawlkhal kaitheinak hmun asi. 1993 kum ah NDF ih sin tlangpar mi hotupawl cu Europe an tlawn lai ah UNWGIP meeting ah an rak kai. Cuih NDF palai sung ahcun CNF aiawh in Dr. Vum Son Suan Tak ( L) arak tel. Curuang ah Chin Miphun ih sin UNWGIP ah a hmaisabik akai tucu Dr. Vumson SuanTak araksi.\n– UN ah zokhal in ca ngan ih sim theih asi. Dun le dan 1503 vek in minung canvo pah tlang atuartu zovek nunau mipa tilo pumpak in khal simtheih asi. Asilole an mah ih aiawh pawl pakhatkhat nih tla simsak theih asi. Curuangah himi zung ah hin kumkhatsung ah ca arak lutmi 300000- 400000 tiang aum asi.UN Secretary hnen ah khal ca ngan thei asi.\nZORO khal in ca an kuat theu. High Commissioner for Human Righs hnen khal ah ca ngan theih asi. Asinan himi zung cu 1990 tiang arak um hrihlo. Athupi sawn micu UN ah ca kan ngan tik ah ziang tluk in in ruatsak timihi asideuh. Zo khal in ngantheih tuahtheih mi hnatuan pakhat kha a mah Pu No Than Kap lawng nih ngan theimile tuah theimi asilo.\n( 7) Geneva in SLORC hnen ah an au suak pimaw?\n– Geneva in SLORC kawl ralkap hnen ah amah zalennak ding hrang ah an dilsak ruang ah siseh, Kawl ralkap le tlangpar hriamnam kai pawl karlak ah daihnak um theinak ding an bia aw rero can a rak siruang ah siseh, amah kha zalennak in pek tiin asim micu athu phanpernak lawng asi. Geneva timi word hi afiang satsai lomi word asi. UN asilole Geneva ih um NGO pakhatkhat, asilole mimal pakhatkhat asithei.\n– UN Machenism ah atuvek kaihtuar mipawl thawn pehpar awin UN Working group enforced and involuntary disappearances hnen ah report theih asi. Kha report kha hitawk ih Working group nih a saingmi cozah hnen ah ansimsal asi. 1996 kum sungah himi Working group hnen ih sin ngahmi report pawl cu Kazastan, Tunisia, Turkmenistan, Zimbabwe rampawl lawng ansi. 1997 kum sung ah Gambia, Saudi Arabia, Zambia rampawl lawng a umfawn. Kawl ram ih sin report ca pakhat hmanh a umlo. Adang pa khat hrihcu Special Repporteur on MyanMar hnen ah report pek theih asi. 1996 kum Special Repporteur on MyanMar report ca kha kan zoh tik ah detention tang ah Pu No Than Kap thu le hla pakhat hmanh aumlo. 1997 kum report ca sung khal ah aumlo. Cu ruang ah Pu No Than Kap ih Geneva atimihi UN asilo ticu afiang asi.\n– NGO pakhatkhat asitheipeimaw timi thawn pehpar awin Pu No than Kap thu hla par ah Society for Threaten People tiah kawh mi NGO nih acangthei sung in a au suakpithei. Pu No Than Kap vek case phun pawlcu cumi NGO in athupi bik in ankhamsak theu. Asinan cumi NGO cun atuahsak khal asilen ziangtluk in pitlingnak angah pithei cuangding.\nOrganization pawl hrang siloin pumpak pakhat hrangah ausuak sak hicu pitlinnak hmuh theih ding asilo. Pu No Than Kap simlo tuni SPDC nih akaihaimi Kawlram Democracy hotu Daw Aung San Su Kyi le U Tin Oo, tlangpar hotu Khun Tun Oo tepawl suah zalen nakding hrangah Geneva lenglo International le Security Council nih andilsak rero hmanh ah SPDC nih ziang an siar lo i kum tampi thawngtlak in an tuar thotho asi ti hi mit hmuh asiko. (8) SLORC hnen ah a surrendermi asimaw silo?\n– Ralkap cozah cu Politictian, dothlennak tuah tupawl cu an kaingah hai tikah an mah i politics dothlennak ruatnak le zumnak pawl kha an hlawnter hai i daitein ka um thlang ding tiin thu kamnak an tuahter hnu lawngah an thlah zalen theu asi. Chindothlennak thuanthuvek asiahcun Maj. Suan Khaw Pau, Pu Hrang Nawl le Pu Ro Thang tepawl cu India acozah nih ankai hai i Kawl ralkap Ditatorship NeWin hnen ah an pek lai ah anmah ih Politics ruahnak le zumnak pawlkha an hlawn theilo ruang ah kum tampi thawngtlak ter ansi. An thawngtlak ding kum acem hnu khalah an rak suaksal thei nan an mah kha cet lo in zoh rero an rak si.\n– Pu No Than Kap khal cu India cozah nih akai i SLORC kut sung ah an hlan. Tahthim nakah Pu No Than Kap cu SPDC hnen ah a surrender , Politics aruahnak le apawmnakathlahlo asiahcun kum tampi sung thawngtlak ding kha asiko. Atuvek in zalen ten fehrat ih umtheih ding kha asilo. Pu No Than Kap nih SLORC hnen ah keimah ih Politics, dothlennak, karuah nak le kazumnak pawl kha kahlawnding, daitein biaknak lam hnatuanlawng katuan thlangding tiah a sung apek i Give and Take pakhat khat atuah ruang ah asi.\nCu silo le Chin miphun pawl karlak ah lungrualnak siatter ding ah SPDC ih kutkai pakhat ah ahmangduh sal ruang ah asithei.\n-India cozah cu amah adodaltu Organization pawl thawn rualpi tuahtu pakhatkhatcu amah i security hrang ah Police pawl akilvengter timihi thilcangthei asilo. kan simzovek in NSCN (K) tepawl kha India hnen ah azuar hai i NSCN ( IM) tepawl le CNA pawl kha thatding ah ambush arak tuah termikha an thei ruangah Pu No Than Kap par ah an zumlo i atlanpangding tiin anthinphan ruangah Police pawl kha an kilveng termi men arak siko.\nThucemnak\nCNF cu chin miphun zate duhmi Self Determination, Democracy le Federal System ding suak sal theihnak ding hrangah din mi asi. Mipakhatkhat, hnam pakhat men ih duhnak kha tuahding ah dinsuak mi asilo. Self Determination, Democracy le Federal System ding suak theinakding kha Pu No Than Kap pakhat lawng in athei i aduhmi thil lawng khal asilo vek in Falam Halkha pawl nih lawng anthei i anduh mi thil lawngtla asilo. Chin miphun zate in kan duhmi Chin miphun zate thawn pehpar awmi policy pawl arak si kha zapithei asi. 1988 kum march thla 20 ni ihsin thawk chin miphun tampi nih nunnak pek in kum (19) sung kan do reromi miphun dothlennak ah kaihruainak thleng rero hmanh sehla CNF Policy (3) cu a thleng awk hleilo.\nPu No Than Kap cu Pu Tial Khal le CNF dintu upapawl in CNF ih sin an dawisuak lai ah amah ih athinlung diktak anrak theilo ruang ah tusun ni CNF ah miphun hrang ah ado re rotu pawl nih amah ih dungthlun in anrak dingpinak kha asi. Asinan kum (4) lai areihnu ah amah ih asuakpimi ziaza, athinlung le athil tidan pawl kha CNF le chin miphun pawl hrang ah siatnak asuakter ruang ah CNF President sinak, C in C sinak le CNF member asinak ih sin kum khua in dawisuah arak si.Pu No Than Kap in CNF pawl kehdernak tiah asim theumi \" Halkha lam pawl ih peng duhnak thinlung, thuneiduhnak thinlung, Falampawl ih hohanak an duh lonak \" tiah asim reromihi amah ih ei le in, politics, sociallam dicnity kha akilveng duh ruang ah hrawk hrawl in asim i seal vek in ahmangduh ruangah asi. Chin Miphun dothlengnak thuanthu sung ah zomawiloin thil acangmicu Pu No Than Kap ih aziazathatlonak, akhuaruah siatnak, miphun duhdawtnak neilo, mahpumpakhrang lawng thatnak ruat, dictatorship system ahmannak le Phio- thuk – tat lansin ahmannak pawl kha arak si.\nCu ruangah Chin Mipi le Chin Miphun pawl in Pu No Than Kap thawn pehpar aw in hi simfiangnak hi raktheicio hnu ah CNF cu pumpak pakhat le peng pakhat hrang ah asilo i Self determination, Democracy le Federal system kha azumtu le apawm tu mizapi telmi Organization asi tikha thinlung ah ret in kutsih in tel cio dingin kan lo fawrhfial duh asi.\nPublicity & Information Department\nChin National Front\nChin Land","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/pu-no-than-kap-ih-cnf-statement-thuletnak","date":"2018-01-16T22:57:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084886758.34\/warc\/CC-MAIN-20180116224019-20180117004019-00493.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9907046556,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9907046556472778}","num_words":12675,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.235,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pa raltha Hrang Thio upat sunloihnak ah, Falam ih bualrawn thabik cu Hrang Thio bualrawn tiah, Hrang Thio upat nak ah kawh a si. Hrang Thio cu 1949 kum ih a cangmi, ramsung ralpi ah Karen National Defence Organization (KNDO) pawl do nak ah a nunnak a rak liam. A thih lai ah cun cuilai ih hminthang Chin Rifle Batallion (1) ih Commanding Officer, Lieutenant Colonel rank ih ramhrang ah a nunnak a rak liam. A thih hnu ah, a mah ih sunloih u pat nak ding ah Colonel rank ah an kaih sal. Ka nauhak lai ah Hrang Thio cu minung si lo in, bualrawn pa khat a rak si. Ka pa in Kawlram thuanthu, 1949 lai ih ramsung ralpi thu le Hrang Thio thu pawl ka nau hak lai ah in rak sim theu nan thupi ah ka rak ruat lem lo. Ka upa deuh hnu ah Hrang Thio ti cu bualrawn siloin mi raltha zet ralbawi pakhat a rak si thu, kiang le kap hnen in ka rak zir ngah. Asinan a thuhla felfai in ka rak thei lo. Kan dung kum tawkfang in Chin thuanthu le Chin miphun rak hotu tha pawl ih thu pawl cahram in ka ngan thok ih Colonel Hrang Thio thu tla ngan ding in timhtuahnak ka rak nei. Hrang Thio thu thawn pehparawin, Pu Ceu Nawn ih ngan mi Theih Hliah Manlo Hrang Thio, Falam Canbary tlawng kum 75 kim magazine, Falam BEHS (1) kum (100) kim magazine, Falam khuapi kum (100) kim magazine le Lairam Milangsar Pawl le Pathian Kutneh Mawizia cabu sung pawl ah a thuhla hmuh ding a um nan, tulai santhar mino pawl in Hrang Thio thu kan thei tuk lem lo. Hicauk pawl cu, cabu hlun deuh pawl an si ih tla a si men ding. Mihrekkhat, a hlei ce in thangthar nonawn pawl hrang ah Hrang Thio cu bualrawn pi a si lai men ding ka zum. Hrang Thio thu a thei duhtu mino tampi an um ding ka zum.\nHrang Thio thuhi a tlun ih kasim mi cabu pawl sung ih ka rak zingzoi tikah, a thuanthu nganmi cabu le cahram pawl hrekkhat ah a thu mallai an bang awk lo nak a um. Asinan an bang awk lo nak pawl tla cu, a thupi zetmi thulu pawl cu an si lem lo. An mah ih rak ngan cia vek in ngan sal ding le ka duh lo. Ziangtin dang lam deuh in ka ngan thei pei tin ka ruat tik ah, Hrang Thio thu thawn pehpar aw in a fiang lo mi thu tete le 1949 ih a cang mi ralpi sung ih kan thei duh mi tete pawl thawn kom in ngan seh la mipi in an siar duh ding tin ka rak ruat.\nMihrekkhat in Chinmi pawl cu kan tlangparmi pi Karen pawl a phatsantu, 1949 ih ramsung ral in Karen le Chin karlak pehtlaihnak a tha lo ter tiah an ti. Chinmi cu kana a tuk, kan hrang ih thatnak rak tuah tu, Karen pawl rak do lo ding kan si nan, tin ka nauhak deuh lai ah I sim dah tu khal an tam pi. Cuhlei ah Hrang Thio cu cozah lam in a do pi nak san cu, Rampi tlangbawipi U Nu in ka fanu ka lo pek ding tin a ti ruang ah cozah lam ah a ttang tivek titi leng tla a um ruri. Cun mino hrekkhat cu 1949 ramsung ral thu rel an peih lem lo, ziangah tile Karen unau pawl phatsan vek in kan ruat, ningzakza vek in kan ruat. Cu vek thiamthiam in Chin Battalion pawl in ziangruangah Karen pawl an rak do ti a thei duhtu tla an um ih ruangah himi fiang lo nak tete pawl, simfiang nak ding ah zingzoinak karak tuah ih, himi cahram ah Hrang Thio thu le Hrang Thio ih ramsung ralpi ih a tel nak, Ziang ruang ah ramsung ralpi a rak cang nak? Ziang ruang ah Hrang Thio le Chin Rifle Batallions pawl khal in Cozah lam tang in KNDO pawl an rak do timi pawl ka rak sim fiang ding.\nHrang Thio ih Thuanthu:\nHrang Thio cu Pu Bawi Kulh le Pi Do Thluai te ih fapa upabik a si. Amah cu 1919 kum ah, Falam thawn peng 2 hrawng a hlatnak Thanhniar khua ah a suak. A pa cu mirang kut tang ah lamkhawng\/ lamzohtu a rak si. Hrang Thio cu kum 10 a ti in Laizo ih Hramthok Tlawng ah, a duh lo na cing in an rak kai ter. Phun 4 a ong hnuah, Falam Vernarcular Middle School ah Phun 6 tiang a kai. Cui hnu ah Ngawn ram ih um, Hmunpi khua ah tlawng Saya a tuan. Tlawng Saya thlahlawh a ngahmi tenren zetin a khawl ih, rang pa 3 a lei. Cui rang pawl thawn Falam ih dawr tuah tu pawl hrang ah thil phur in sum a rak hlawh.\nNikhat cu an khua ah Con lam pakhat a um. Cui puai ah milian fanu Lian Hoi thawn an rak tong aw. Cutin Hrang Thio cu Lain Hoi thawn an rak thit awk. Lian Hoi cu milian fanu a si ruang ah mo man khung zet a si mi Leiram K-1,000 man le tangka fai in K-60 a rak pek. Cutin Hrang Thio cu nupi a nei hnu ah mirang ralkap ah a lut. Cui san Lairam ah cozah hnatuan nei lo pawl hrang ah lothlo lo aibak hnatuan ding a rak um lo. Ralkap an lut a si le, lakhah tha ten an pek hlei ah, ramdang ih fehthei nak caan tha khal an rak nei. Cun, ralkap lut hi fimthiamnak zir nak ah tla an rak hmang. Curuang ah Hrang Thio khal cu May Myo (Pin Oo Lwin) ih Burma Rifle Battalion (2) ah ralkap a rak lut ih thla khat ah kyat 9 a rak hlawh. Kum khat ralkap a tuan hnu ah suahsemnak khua a tlung ih an nu in fanu te a hring. A si nan, vansiat ah a fanu te in thla rei lo ah a thih san.\nHrang Thio ih Mirang Ralkap a tuannak:\nHrang Thio cu Burma Rifle (2) ah ralkap a lut hnu reilo te ah senhnih a ngah. Leitlun ralpi voi (2) nak ah General Aungsan le Japan pawl in Kawlram an rak lak ruang ah Hrang Thio cu mirang pawl thawn India ram ah an sip. 1943 mirang in Japan do dingin an timtuah tikah Hrang Thio cu sen thum ah reng an kaih. 1943 kum thok lam ah mirang Chindit Battalion cun Japan pawl an do nan a hluh suah lo ih India lam ah an kir sal. Cui doawknak theh hnu ah Hrang Thio cu miring Governor Commission in bokhat ah reng kaih a si. 1944 ah Chindit Battalion cu an zuam sal ih Japan pawl India nisuahnak lam, Chin ramkulh le Kawl ram ihsin an dawi thei. Cui doawknak ah Hrang Thio cu nasa takin a ttang ih phur zetin a donak ruangah miring pawl ih pekmi Kawlram raldonak ih miraltha tacik (Burma Gallantry Medal) timi cu 1945 ah pek a si. Cuhlei ah mirang kuttang ih bawi pakhat ah cohlang a rak si.\n1945 Kandy Conference:\n1945 ah Burma ralkap hmailam thu rel dingin Sri Lanka ram Kandy khawpi ah Conference an nei. Cui Conference ih lungkimnak vek in Aungsan ih rak homi Burma National Army (BNA) le mirang kuttang ih rinum zetih hna a rak tuantu tlangparmi ralkap pawl kom aw in, Kawlram Ralkap pi din ding in lungkim nak an rak nei. Cui an dinmi Kawlram ralkap pi ah ralbawi 2,000 le ralkap 5200 tluk in Battalions 15 din a si. Cui Battalion 15 sung ah Kawl Ralkap Battalion pa (6), Chin Battallion pa (2), Kachin Battalion pa (2), Karen Battalion pa (3), Chin Hills Battalion le Gorkha Battalion tla an si. Cui Kawlram ralkap ih hotu le hotu sang cu General Smith Dun (Karen) le Brigadier Saw Kya Doe (Karen) tla an si. Kawlram saklam le thlanglam si-hta-nah-chuk (စစ္ဌာနခ်ဳပ္) ih ral bawi pawl tla cu Brigadier Ne Win le Brigadier Aung Thein (Mon) tla an si. Vanlam (Air force) lei uktu ah Col. Shi Sho (Karen) a si i Tilam (Navy) lei uktu ah Lt. Saw Jack (Karen) an rak si. Chin Battalion zate ih hotu ah Colonel (Bohmukyi) Dal Za Kam a siih sungtuan ah Major (Bohmu) Khen Za Mung tla an si. Kandy ih lungkimnak vekin mirang ram ih Sandhurst Royal Military Academy ah ralbawi niam deuh pawl zirnak nei ding ti a tel ih Chin battalion ih sin Hrang Thio le midang pawl tla England ram ah fehin zirnak an rak nei.\nHrang Thio ih Ralkap Sinak (Zalenmi Kawlram: 1945-1948)\n1945 April ih a thar ih dinmi Chin Batallion\/Rifle 1 le 2 cu Falam le Tedim ah hram toh a si. Chin Rifle 1 cu Falam, Hakha, Thantlang le Matupi lam pawl thawn kom khawm mi Batallion a si. Chin Rifle 2 cu Tedim pawl an tam bik. Hrang Thio cu Chin Rifle (2) ah Quarter Master timi Batallion piih tulsam mi thilri pawl zohfel tu a rak tuan. Cu lai ah Kawlram saklam Shwe Boo kiangkap ah dokalhnak, suamnak, firnak ti pawl thaten a rak do neh thei ruangah Major (Bo-hmu) reng ah reng kaih a si. Cun, Hrang Thio cu Chin Rifle (1) ih Company Commander (CO) reng ah tthan a si. 1947 February thla ah, Chin Rifle (1) cu Rakhine ram ih Mujahit dodaltu pawl do dingin Sittwe ah hmun an khuar. Mujahit pawl cu a tuih Rohingya tin kan theih mi pawl ih hohami a si ih, Rakhine ram saklam le Bangaladesh ram kom in an mah ten Muslim ram din an duh ruang ah cozah an rak do. 1948 ah Chin Rifle (1) cu Yangon ah an ko sal ih Hanthawati, Pegu, Tuanti le Thanhlin lam ih dodaltu pawl an do. 1948 Kawlram zalennak a ngah tikah Hrang Thio cu a kum (29) a ti ah, Lt. Colonel (Duh-Bohmu Kyi) ah a reng a kaiih Chin Rifle (1) pi Commanding Officer (တပ္ရင္းမွူး) ah a rank a kai. Kawlram zalennak an ngah tikah Chin Rifle (1) cu Yangon ah hmun an khuar. Chin Rifle (1) ih hotusang 2nd in Command cu Major. Po Kung a si ih Capt. (Colonel) Van Kulh (BGM, BAR) nih Adjutant a tuan. Lt.Colonel Son Khaw Pau le 2nd in Command Major Thual Khup ih homi Chin Rifle (2 ) cu Shwe Bo ah hmun an khuar. Lt. Colonel Son Khaw Pau cu a kum (26) a ti ah himi din hmun a thleng thei. Cun, Lt. Colonel Lian Cin Zam ih homi Chin Rifle 3 (Chin Hills Batallion) cu Mikthila ah tiin an si.\nLt.Col Hrang Thio ih Nun Daan le Ziaza:\nHrang Thio thu kan sim tikah, bawhlung sit a thiam dan thu, a ral that dan thu le nehnak ngah ding in zuam duhnak thinlung a neih dan thu pawl, a thei tu pawl in an sim ring ring. Colonel Van Kulh in a cauk \"BC 3666 Zeya Kyaw Htin Colonel VAN KULH, BGM & BAR (Rtd.)\" sung ah \"Colonel Hrang Thio (BGM) hi mingo, mi dawh, mi chuakthiam ngai a si. Pumpululh chuih a thiam ngai mi a si. Ral kah nak lei hoi hna ah cun, a ral a tha tuk\" tiah a sim. Thlanglam Kawlram ralkap rakuk tu Brigadier Kyaw Zaw khal in a mai thuanthu ngan mi cabu (Auto Biography) sung ah \"Hrang Thio cu bawhlung sit a thiam zetih a ral tla a tha zet Chin miphun a si\" tiin a ngan khum. Colonel Khen Za Mung khal in, Chin World thawn interview an tuah nak ah \"Hrang Thio tluk ih paraltha in ka sansung ah ka hmu dah lo\" tiah a ti.\nHrang Thio cu mi pawlkom a thiam zet. Bawhlung sit pawl tla amah in a tawlrel theu. Batallion le Battallion, senbenpawl le officer rank pawl tivek in bawhlungsit nak a rak tuah theu. Amah cu mi nun tha le mi tluangtlam a si. Bawi upa le cozah lam bawi pawl khal ih upat le rinsan mi a si. Chiinmi Za Hu khal Phunsang tlawng a rak kai ter ih a rak cawm. Za Hu cu nehhnuah Chinram Zipeng zung ah hna a tuan. Chin Rifle (1) tang ih ralkap a rak tuan ve dah tu Pu Za Thluai khal in \"Hrang Thio cu Burma Army Football team zong ah centre forward a si. Ti lio le a dang lentecelh zong a zuam ngai. Laimi siangngakchia ca cawng pawl fakpi in bawmh khawh a zuam hna. Rangoon khua phan tlun-inn ngeilo pawl caah tlunnak ding hmun a kawl piak theu hna\" tiah a sim. Hrang Thio cu Chinmi a sinak parah a lungawi, a hngalpi zetih Chin nunphung khal, can tha a nei tin ten a khai sang the utu a si. 1948 ah Chin kumthar puai (Fanger puai) cu an Battallion ah an tuah ih rampi President, Vuangyi pawl le ralbawi upa pawl khal a sawm. Cui Fanger puai ah Chin nunphung, Chin lam mawimawi pawl miphun dang bawi upa pawl hmu ding in a hmuh. 1948 December ah Christmas Carol singing cu amai battalion in an feh in President inn, Vuangyi pawl inn le ral bawi pawl inn ah hla saknak rak nei. Cutin 1948 tiang cu nuam zetin caan a rak hmang.\nKaren-Burma miphun buainak (1949 ramsung ral hlan thu)\nLeitlun ralpi voihnih nak a tho tik ah, Karen pawl cu Mirang pawl kuttang ah rinumzet in an rak um. Aungsan le Janpan pawl in Kawlram an lak tikah, Mirang pawl cu India ram ah an kir. Mirang pawl an um nawn lo tikah Karen pawl cun, Mirang pawl in nikhat ah in rak bawm sal ding timi ruah sannak thawn, an mah ten meithal an rak kai ih BNA le Japan pawl an rak do. Karen pawl um nak, Karen khua pawl khal hruang an kulh ih, an kiangkap ih um Kawl khua pawl thawn pehtlaih nak an rak nei nawn lo. Himi thucu Kawlram ih zalennak a ngah pekte ih, Kawlram ralkap rakuk cu General Smith Dun in a cauk \"Memoirs of the Four-Foot Colonel\" timi sung ah \"Karen pawl cu mirang pawl an rak rinsan tuk, mirang pawl India lam ah an sip mihi an hrang an sunnak tumpi tin an hmu. Cutin, an mah te mei thal an kai ih Aung San ih Burma National Army (BNA) thawn buai nak an rak nei phah phah. BNA pawl khal in meithal a kai mi khua pawl hnen ihsin an meithal pawl an long tum. Cutin, Karen pawl in an meithal an ap duh lo tik ah Karen le Kawl kar lak ah that awk nak tiang a rak suak. Cutin, Karen khua in Kawl khua pawl a sim ih, kawl pawl an that. Kawl pawl khal in Karen khua pawl an sim ih cutin miphun khat le khat that awk nak a rak suak. Khua tam pi cu urkang a si ih, minung 1000 leng in an thi\" tiah a ngan.\nHimi Karen le Kawl buainak thu cu Kawlram pi rakuk dah cu U Nu khal in a cauk \"Tartay Sanay Thar\" sung ah \"1942 hrawng ah Mirang pawl cu Inida lam ah an sip ih BNA le Japan pawl in kawl ram an uk. Cutin BIA pawl in Karen khua pawl hnen ah meithal an long, paisa an long, thilri man khung pawl an firsak. Myaung Mya peng ah Karen khua pawl hnen ihsin meithal long an tum. Karen pawl khal in an meithal cu an rak ap duh lo, ziang ah maw an rak ap duh ding, dan um lo laifang a rak si. Curuang ah Karen le BNA pawl do awk nak a rak suak ih cui buainak cu Karen le Kawl khua pawl ah a peh vivo. Karen pawl tamnak hmun ah Kawl pawl an tuar, Kawl pawl tamnak hmun ah Karen pawl an tuar. Cutin, Kawlram sung ih Karen le Kawl duhdawtawzet, buainakum lo in kum rei pi an rak um tlang nak cu a siat ral thluh zik\" tiah a ngan.\nKNU\/ KNDO Dinnak\nKaren pawl cu Mirang pawl in kanmah ten ram in pek ding tiah zumnak tumpi an rak nei. Cui hrang ah Panglong Conference khal ah, a va ngai tu men ah an tel. A sin an, an zum vek le an duh vek in thil a rak cang lo. Kawlram zalennak a ngah tik ah, kawlram ih danhrampi cun Karen State din ding in a lung kim pi. Asinan, cui ram cu khawi tia a si ding ti vek pawl mipi hnenih thusutnak le lungkimnak (referendum) tuah hnu ih neih ding a si. Zalennak kan ngah pek te ah cu Karen thu pawl cu Karen Affairs Council in a rak kai. A thok ah cu a rem cang zet, buainak ngai ngai a rak um lo. A si nan, can a hung rei deuh, Karen le Kawl kar lak ah buainak a hung suak in cun, Karen in Kawl a zum tuk nawn lo ih, Karen pawl cun Karen ram ngah ding au aw nasazet in a thang vivo.\nCutin, Kawl le Karen kar lak ih buai nak, mitamsawn a si mi Kawl pawl lak ih sin humhim awk nak ding le Karen ram ngah ih mahten lairel ding pawl thu pawl dil nak ding ah Karen pawl kom pawl a si mi Karen Central Organization, Burma, Karen National Association, Karen Youth Organization and Karen National Association pawl komkhawm in Karen National Union (KNU) timi an rak din. KNU an din hnu ni hra ah, KNU ih meithalkai ralkap a si mi Karen National Defence Organization (KNDO) timi an din suak. An din ve ten, meithal a nei hmuah hmuah in KNDO sung ah an lut. KNU cu mirang ram ih tlawng theh, danlam ih hnatuan (lawyer) Saw Ba Oo Gyi cu hotu ding ah an hril. KNU le KNDO ih dil mi cu, kawlram Delta (ျမစ္၀က်ြန္းေပၚ) kiangkap le Kawlram tang lam hmuah hmuah Karen State ih ret ding hi a si. Kawl cozah cun Karen State din ding cu an lungkim nan, cui KNU\/ KNDO ih dil mi cu an lungkim lo ruang ah buainak, zumawklonak pa khat le khat kar lak ah a rak suak sin sin.\nPeh lai ding ……\n(Cangantu Salai Van Cung Lian (UK) cu Kalaymyo um Pu Thawng Bil Lian le Daw Mawi Sung te ih fapa upabik a si ih England ram ah Civil Engineering in thlawng a theh hnu ah, England ram tho tho ah Civil Engineer tuan rero lai tu a si.)\nby Van Cung Lian","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/colonel-hrang-thio-le-1949-ih-ramsung-ralpi-thu-part-1","date":"2018-01-21T02:36:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00591.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9970294833,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9970294833183289}","num_words":3036,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lian UK\nHmawbi Doawknak:\nInsein ralpi theh in Hrang Thio cu an Chin Rifle 1 ih hmunkhuarnak ah lai daan in nehnak puai sunloihnak an tuah. Amah rori lai biar kaihin, Hakha peng ih \"Cikei Fim\" timi cikei an kap tik ih, puai an rak tuah ih an laam vek in pawpi phaw thlir phah in lai lam thawn nehnak sunloihnak a tuah. Cutin an battalion zaten thla 2 sung hrawng an cawl. Asinan ral do ding a cem hrih lo. Htan-tapyin lam ah KNDO pawl an cangvai lai thotho ih Hrang Thio cu KNDO pawl dawi hlo dingah tlun lam in thu an pek. KNDO pawl do dingin Chin Rifle (1) ihsin Company pali cu Hmawbi lam ah July thla ihsin an pok. Company No.2 le No.3 cu Hmawbi kiang Hla-pada do dingin ah an tim tuah. Hrang Thio cu ziangtin hi ral ka do ding tiah nasa zetin a ruat ih, August ni 6 ni ah do thok ding in a rel cat. August ni 5 ni, sun nazi 12 ah Company No.2 cu Hla-pada lam ah a rak feh ter. Cutin an feh lai ah KNDO pawl thawn an tongaw ih sun ah nasa zetin an kap aw. Cui thilcang pawl cu Tetkatu Sein Tin ih Aungsanturiyah Thai Cawn timi cabu sungah a tang lam vek in a ngan.\n\"Doawknak awn cu Hrang Thio te ih sankhan ihsin a thawm theih thei a si. Thuhla a tha lo. Hrang Thio cu doawknak thuhla helhkam in zaanvar a it thei lo. Zinglam nazi pa 5:00 ah ral hmun ihsin thu an than, ralkap 3 an thi ih 4 hriamhma an tuar ti thu. Hrang Thio cu ralhmun feh dingin a tim tuah. Thai Cawn in \"na hrang tihnung a um, thupruk in an lo do ding, Curiangah ralkap hrekkhat thawn lo thlun seh\" tiah a ti. Nan Hrang Thio cu a thu a thencat zo mi a thleng dah lo ruangah Thai Cawn in khal a el nawn lo. A tikcucaan cu zinglam nazi 5:15 hrawng a si. Hrang Thio cun \"Keimah rori ka feh a tul. Culole ka ralkap pawl an thanau ding. Hriamhma tuarmi ralkap pawl tla kan zohkhen tul\" tiah a ti. Cutin Thai Cawn ih Jeep parah a kai. Thai Cawn in mawtaw a mawng ih Hrang Thio cu a kiangah a to. A dunglam ah sii vai pawl a khatin an phur ih ralkap sibawi Capt. Mg Dwe a to, cun Capt. Thla Mawng le Lance Corporal Rua Khar an to. Thai Cawn in mawtaw maung phah in \"kan kir sal le a tha ding\" tiah a tiih Hrang Thio in, \"Thai Cawn, ziangah kan kir ding. Minung cu san khat ah voi khat lawng kan thi. Na tih maw si, na raltha ruangah ka kiangah ka lo ko mi si\" tiah a ti. Thai Cawn cun \"Kei ih ka nun nak cu tamat lawng a si, nang ih na nun nak cu ngamu a si. Thih cu ka tih lo, nang mah nun nak hrang ah ka ruat ruang ah si\" tiah a sawn sal.\nCuticun Hmawbi thleng zik Phungki tlawng kaing ihsin KNDO pawl ih thupruk do an tuar. Mawtaw dunglam ih a totu sibawi Mg Dwe cu a lu ah kap a tuar ih a hmun ah a thi cih. Hrang Thio le Capt Thla Mawng tla an kawng veve ah meithal kap an tuar ih an ding thei nawn lo. Thai Cawn cu meithla in an mawtaw an kap ngah veten mawtaw par ihsin a dawp. A tipuan angki cu meithal kapnak ah a ong thluh. Cun a pistol meithal cu mawtaw parah a um ti le Stengun pakhat cu Hrang Thio in a keng ti a thei. Cutin a hril aw ih Hrang Thio hnen ih Stengun cu a lak ih mawtaw phen in Capt. Rua Khar thawn ral pawl cu an kap sal. Zinglam nazi 5:30 hrawng a si ih, Thai Cawn cun thingkung kiang ih um KNDO ralkap pakhat a kap that ih, cupa hmin ih sin, meithal a kap awk ter. Malte rei lo ah, KNDO pawl in \"Chin ralkap a si ual\" tiah an thei ih an kap ciamco. Thai Cawn le Rua Khar tla cu Hrang Thio tan in dung an sip. Cutin sakhan lam ah an tlan lai ah Rua Khar cu a bang tukih a tluk. Thai Cawn in Rua Khar cu a pawk ih zinglam nazi 7:00 hrawngah Sakhan an thleng. Sakhan ih Captain Paul hnen ah thu an than lohli. Capt. Paul tla Hrang Thio te ruatin a armour mawtaw (thirihkham mi raldonak motor) a lakih a pok vurvo. Capt. Paul ih mawtaw tla thupruk ih kap a tuar ih kaih a tuarmi cu Thai Cawn te in an vun hmu ban. Thai Cawn te cun ralkap an khawm sal ih pumpelh zin thlun in ral hmun ah an feh sal. Hrang Thio le a dang ral bawi pa 2 cu KNDO ralkap 27 in an kulh. Thai Cawn le Chin ralkap 30 in rinlopin cui KNDO ralkap 27 cu an kulh sin bet. KNDO ralkap pawl cu an lau. Thai Cawn le a ho pawl in KNDO pawl meithal thlak dingin an dil. KNDO pawl tla in humhimten thlah dingin an dil ve. A rei hlan ah Company No.1 ihsin ralkap a rak thelng bet. KNDO pakhat tho tahrat in kutkaih bomb thawn ralbawi pawl nunnak a hringhro phah in suahnak lamzin an dil. Culaifang ah Company No.2 ihsin ralkap pawl an ra thleng. Cutin netabik ah KNDO pawl meithal an thlak. Hrang Thio te cu a rang theih bik in Mingalardone siizung ah an kuat.\nHrang Thio ih ni netabik (7,8 August 1949):\nAugust 7 ni ah Hrang Thio ih thuhla a tha tuk lo. Meithal kah a tuarnak a kawng ih hriamhma par deuh in an tan. August 8, a dinhmun a roh sinsin. Hrang Thio cu cui a hriamhma ruangah ram hrangah Aug ni 8 niah a nunnak a rak liam ta. Cuini, zinglam ah an Chin Rifle (1) ih ralkap zaten Hla-pada doawknak ih nunnak a laimtu pawl ruakvuinak ah an feh. Zaanlam nazi pa 4:00 hrawngah an duhdawt, an upat zetmi an Commanding Officer Hrang Thio a thih thu an theih tik ah ralkap zaten riahsia, lungzur in an tap. Hlapada ral hmun ih ralkap pawl tla a rnag thei bik in kir ding in thu an pek. An battalion ih an nu fa pawl khal an reh sia zet. Hrang Thio a thi ti thu in Kawlram pi linghnin bangin a hnin ter. A thih thu radio le thuthangca pawl ah an phuang. Vuangyi chuk le rampi hotu pawl in Chin Battalion 1 zung ah riahsianak capi pawl an kuat cio. Hrang Thio a thih hnu ah Major (Colonel neh hnu ah) Van Kulh ih Chin Rifle (1) cu a ho ih KNDO pawl cu Thailand ramri tiang an nor thei. 1950 June thla lai hrawng in cu Cozah lam in ziang hmuahhmuah an uk thei thlang. Asinan KNDO pawl cu KNLO hmin keng in tuni tiang dothlengnak an tuah rero lai.\nCol. Hrang Thio ih ruak vuinak:\nA ruak vuinak cu rampi milarsang pawl sunloih ruak vuinak (state funeral) in caan hman a si. 1949 August 15 zinglam nazi 7:40 ah a ruak vuinak an thok. A ruak cu Mingalardone siizung in ralkap mawtaw thawn phur a siih zinglam nazi pa 8:00 ah bengkhaya band in rampi hla an tum ih rampi thantar cu thuam zim ihsin thum vivo in thuam hrek tiang thlak a si, riahsianak langternak a si. Hrang Thio ih ruak kuang cu rampi thantar in an khuh. Chin battalion 1 ih ralkap pawl in uniform kim thawn an Hrang Thio ih ruak cu, armoured mawtaw par ah an ret. Rampi ralkap Lei, Ti (Navy), Van (Airforce) ralbawi pawl, Rampi uknak lam Vuangyi pawl, ramdang tanzung ih bawi pawl, Burma le Chin battalion ih ralbawi pawl, rualpi pawl le Insein mipi tla cu ruak vuinak mawtaw thawn nuam teten a dung in an thlun. Ruak vuinak a thlah tu pawl cu peng 1 lai a sau.\nZinglam nazi pa 9:00 hrawng ah a ruak cu Chin Rifle 1 ih headquarter ah a tleng. Chin Affaris Minister Pu Vum Tu Maung, Burma Army thlang lam (sit-hta-nah chuk) in Brigadier Kyaw Zaw, Myanmar's Motion Pictures ih sungtuan U Chin Sein, Chin Rifle 2 ih C.O Lt.Col Son Khaw Pau le Maj. Van Kulh pawl in ruak vuinak ah thu an sim. Cun ralkap lam pawl kom 45 pawl in a sangsang in zun-ngaihpar peknak an nei. Vuangyi pawl, ralbawi pawl le cozah department pawl ih upatnak zun-ngaihpar pawl tla a ruak kap ah an ret. Cui caan ah raldonak vanzam pathum Chin Rifle 1 head quarter tlun ihsin an zam vurvo ih Hrang Thio cu van tlun ihsin upatnak an pek.\nRampi in Col. Hrang Thio ih ruak cu Aa-zarni Thlanmual ah phum ding in an timtuah nan Hrang Thio ih a nu le Falam lam ih sungkhat pawl in a suahnak khua Than Hniar (Sakta) ah phum dingin an dil. Cutin Hrang Thio ih a ruak cu Mingalardone vanzam tual ah ralkap daan in upatnak pek in netabik an thlah ih Yangon in Kalaymyo ah phur. Kalay ih ralkap pawl tla in ralkap daan in upatnak thawn an rak hmuak. Kalaymyo ihsin Lumbang tiang mawtaw thawn phur a siih Lungbang ihsin Falam tiang an khawpi pawl in an liang rorin an phur. Falam Aa-kasa zung ihsin a sungkhat pawl, rualpi pawl, Cozah lam bawi pawl le mipi in Chin pa raltha Hrang Thio upatnak an rak pek cio. Aakasa zung ihsun Pastor Thang Hngel ih caan a hmang theh hnuah, a ruak cu a suahnak khua Than Hniar (Sakta) ah an phur.\nHrang Thio ih nu cu a tar zo ruang ah, a fapa ih ruak cu Falam ah a rak hmuak thei lo. A fapa ruak khua a thleng ih, a fa a tah nak aw an theih cun an khuaza ten tap lo in an um thei lo. A ruak cu a suahnak khua ah zaan li an ret ih a ni ngatnak ah an vui liam. Cutin Col. Hrang Thio cu a suahsemnak khua ah kum khua a cawl ta. Rampi hrangih a pumpeknak pawl tla rampi in a hngilh lo. 1955 ah Vuangyi Chuk U Nu in le 1958 ah General Newin in Thanhiar ih a thlan ah zun-ngaihpar thawn upatnak an pek.\nChin ralkap pawl ih rampi hrang pum an peknak le sunloihnak:\nLt. Colonel Hrang Thio cu a thih hnu in Colonel ah rank kaih a si hlei ah upatnak \"Sithu\" khal pek a si. Chin ralkap pawl cu kawlrampi tekdarh lo dingin pumpek ih a zuamtu an si. Chin battalion pawl ih commanding officer pawl a simi Col. Hrang Thio, Lt. Col Son Khaw Pau le Lt. Col Lian Cin Zam pawl tla cu Kawlram pi kuai lo dingin a khamtu pawl lakah mi thupi zet pawl an si. 1949 January – May tiang ah Chin Rifle 1 le 2 ihsin ralkap 300 lenglo an nunnak an liam. Chin Rifle 1 ihsin ralkap 220 tluk an nunnak an liam tiah Capt. Than Tawng in Pu Rodinga hnen ah a rak sim dah. Chin Rifle 1 ihsin ralkap pa 6 cu Kawlram pi ih ralthatnak lam sunloihnak a sangbik mi \"Aungsan Turiyah\", \"TihaThura\" le \"Thurah\" upatnak pawl an co. Cui sunloihnak pawl cu mai nunnak ruat lo in ram hrangah mai tuanvo felfai ten a taun tu pawl hrang ih sunloihnak a si. Cui sunloihnak a cotu pawl cu Capt. Thai Cawn (Aungsan Turiyah le Thura), Second Lt. Ca Thuan (TihaThura), Lt. Hniar Ceu (Thura), Lt. Thang Sui (Thura), Lt. Ngun Nawl (Thura), Lt Run Ling (Thura) le Coporal Nawl Sum (Thura) pawl an si. Kawlram pumpi ah Aungsan Turiyah tacik ngahtu pa 6 an um ih nunglai ih ngahtu cu Chin Rifle (1) ihsin Capt. Thai Cawn lawng a si.\nLt. Col Son Khaw Pau homi Chin Rifle 2 in tla sunloihnak a cotu minung 64 an um. Thura ngahtu 12, a palitnak ralthatnak buaih ngahtu 24, a pangatnak buaih Supreme Commander's Certificate of Gallantry Award (SCCOG) ngahtu 27 le a paruknak Certificate of Honour (COG) ngahtu 1 tla an si. Chin Hills Anti-Tank Regiment ihsin Major JS Jeya Raj, Capt. Lian Cung Nung, Lieutenant Soe Lwin, Lieutenant Van Hmung, Lieutenant Van Ceu, Lieutenant That Ling, Lieutenant Ba Lin, 2nd Lieutenant Sm Maung le a dang Non Commission Officers 29 pawl tla in sunloihnak co ding ah hminpek an si.\nThunetnak:\nHrang Thio thu ka zingzoinak ah Hrang Thio ih ni netabik thu thawn pehpar aw in Pu Ceu Nawn ih nganmi le Tekkatu Seintin ih ngan mi Thai Cawn thuanthu hi an bang aw lo. Asinan, an suah pi mi cu thukhat a si ko. A ni ih thucang tha ten study ka tuah tik ah Tekkatu Sein Tin ih ngan mi hi a fiang sawn, a awm ang sawn, thil a cang dan khal a sang sang ten a sim thei sawn. Asi an, ka sim vek in, danglamtuk mi danglamnak cu a si lo.\nColonel Hrang Thio cu paraltha, titsa nei tu, midingfel a si micu a nun in a lang ter. Chin Rifles, Kawlram ralbawi le Kawlram ralkap zate in upatmi pa khat a si. Mikom khal a thiam, ralkap rank niam, rank sang le Vuangyi le rampi President pawl thawn tiang nelaw zetin pawlkom theitu a si. A thih lai khal ah maktara State Funeral rorin a ruak thlahnak an tuah mi zoh in, Kawlram pi in ziang tluk in a upat, ziang tluk in Hrang Thio a zoh sang timi kan hmu thei. Minung cu, upattlak lomi pawl cu ziang tluk in rank sang hman hai seh la, an dung lam ah thuthup rel ding a um theu. Hrang Thio hrang ah thuthup rel ding a ral kap le a tuan pi pawl in an thei lo.\nNupi par ah titsa nei lo ih, midang nunau hrang ruang ih KNDO raldo dingmi minung pawl a si lo khal fiangten kan hmu thei. Ziang ruang ah ramsung ralpi a rak cang ih ziang ruang ah Chin Rifles le Hrang Thio khal kumpi Acozah lam in an do timi cu kan fiang ding ka zum. Cuhleiah U Nu khal, a cauk sung ah Buddist biaknak lam ah pumpek zet tu a si timi kan hmu thei. Cun, a fanu u pabik San San Nu khal 1949 ah kum 9 te lawng a si lai thu khal a cauk sung ah fiangten kan hmu thei. U Nu khal in, kumkim hrih lo mi a fanu duhtak cu, a mai hmailam hrang a that theinak ding ah Hrang Thio (kum 29) thawn pesa ding cu a cang thei lo mi thil a si. Himithu ah U Nu in ka fanu ka lo pek ding a ti, ti lawng si lo in San San Nu in zunghruk a pek tin an zum thu khal Lairam Milangsar Pawlle Pathian Kutneh Mawizia cabu sungah \"A zung hruk cu San San Nu (U Nu fanu) ih pek mi a si hmang ti-ah zumnak a um\"tin an ngan. Cun Facts of Falam cabu sung khal ah\"San San Nu (U Nu ih fanu) in Lt. Col. Hrang Thio cu zunghruk a pe dah, tiah an rel t'heu\" tin thaten zingzoi nak nei ta lo in, kawlahalah vekin an ngan. Kum 9 nauhak nute nih kum 29 pa zunghruk a pek ding cu, a cang thei lo mi thil a si. Hrang Thio homi ralkap pawl le Chin ralbawi pawl Capt Than Tawng, Pu Za Thluai pawl khal in hithu kan thei dah lo tiah an sim. Col Khen Za Mung khal hithu thawn pehpar aw in Chinworld in an sut tik ah \"hivek thu ka thei dah lo\" tiah a sim. Pu Ro Dinga khal, 1999 kum ah, U Nu fanu nautabik Than Than Nu thawn Newdelhi ih an tong aw lai ah, himi thu a sim tik ah, Than Than Nu in \"hithu cu ka thei dah lo. Rambuai lai ih kan innsungsang in hum tu Chin ralkap hnen ah kan sung in kan lung awi zet\" tiah a sim. Hithu cu thuphan thu ti a fiang. Hrang Thio vek paraltha, midingfel mi hivek thuphan thawn an pehtlaih awk ter hi, kan nih Laimi nih uar pi in promote ciam co ding a si lo. Hrang Thio ih ralthatnak le ramhrang ih a nunnak a peknak pawl uar pi in au pi sawn ding kan si.\nHi thuphan (kaw la ha lah) thu thawn pehpar aw in, Hrang Thio ih sinak, a ralthatnak le ram hrang ih a rak tuannak pawl hnahsik tu pawl ih thuphuah mi a si ding tiah ka zum. Hrang Thio le Chin ralkap pawl ih an ralthat zia, ramhrang in an rak thupit zia pawl tuni ah Chin mipi in kan thei nawn lo. Hrang Thio thu kan rel khal si le, U Nu in a fanu a pek tum thu lam lawnglawng rel a si deuh thlang. Hrang Thio le Chin ralkap pawl ralthatnak rel lo ih, hivek thuphan pawl rel ding ah an tuah hrim mi a si ding tiah ka zum. Kan nih Chin mipi cun, hi thuphanthu hi lei nawn lo in, Hrang Thio le Chin ralkap pawl ih ramhrang ih an nun an pek nak, an ral that nak pawl rel sawn ding kan si.\nCun, Chin pawl in Karen pawl par ah titsa kan phaut, Karen pawl hi rak do ding kan si lo nan tivek in a rel tu kan tam zet. Hi ramsung ralpi thu khal kan rel duh ngai ngai lo, ziang ah ti le, Karen pawl par ah titsa phaut tu kan si tivek in kan ruat aw theu. Hi thu thawn pehpar awk in, Chin Rifles pawl in Karen miphun an do mi a si lo. Pawlkom pakhat a si mi, KNDO an rak do mi a si. Chin Rifles le KNDO kar lak ah khal, kawlram pi kan do theh hnuah, kan then aw ding ti vek lungkimnak khal evidence a um hrim hrim lo. Chin mi pawl cu kan titsa neinak ah kan hminthang. Chin Rifles ih ralkap pawl khal cu midingfel, mi yuuta le titsa neinak ah an hmin thang. Danvekin, mirang kut tang ihsin zalennak kan lak, Dan vekin Acozah kumpi sung ah kan ralkap pawl khal an um. Dan vekin, Acozah kumpi parah titsa neitu ding kan si. Dan lo in Kawlram Acozah pi rakdotu pawl cu, Chin ralkap pawl ih tuanvo a si mi, Acozah ral pawl cu do thluh a rak si. Ram humhimnak ding hrang ah KNDO lawng kan rak do lo, Bo Naw Sai homi Kachin pawl, Communist (Thanthar Sen le Rang), Mujahit ral, MNDO pawl khal Chin Rifles pawl in an rak do. Chin Hills Battalion ih Acozah parah an rak lung awi lo nak khal, Hpalaing raldonak ih an rualpi ralkap pawl a lak in an thi men mi par ah an lung awi lo mi a rak si. KNDO ih Chin ralkap 29 a rak thahnak khal hi Chin Rifles le KNDO pawl kar lak ih huatawknak a suak ter tu thil tumpi pa khat a rak si. Col Khen Za Mung khal in Chin World thawn an thusutawk nak ah \"Kawl lam ah kan ding mi si lo, Kumpi Acozah tlun ah titsa kan nei mi a si\" tiah a sim. Chin Rifles ih ralkap pawl cu ralkap an sinak ih, rampi humhim ding ih tuanvo an nei mi an rak tuan mi a si. Culaiih ram buai nak ruang ah, KNDO pawl khal ral an rak tho, Chin Rifles pawl khal an tuanvo a si mi, rampi an humhim mi sawn a si.\nTuniah Chin ralkap pawl cu Kawlram pi rak humtu an si mi thuanthu a hlo vi vo thlang. KNDO pawl Yangon ih an feh thei lonak ding ih Thazi khua a humtu, KNDO pawl Yangon an feh lam ih Daik-U ihsin a rak kham tu Chin Rifle (3), ralpi thok hlan ihsin KNDO le MNDO pawl a rak do tu le, Insein ralpi ih ralneh tu Chin Rifle (2) le Insein le Kawlram pi cu KNDO kutsung ih thleng lo ding ih a kham bik tu Chin Rifle (1) pawl ih thuanthu roling cu kan nih Chin mi pawl in nung ter ringring ding mi a si.\nHrang Thio khal a nunnak tiang a rak liam. Col Van Khul khal in \"Col. Hrang Thio, BGM rak um hlah seh law Yangon khualipi cu ral kut chungah a tla cang hnga. Col. Hrang Thio nih Yangon Khualipi cu a rak khamh, Yangon khua humtu a si\" tin acauk sung ah thuanthu a ngan. Hrang Thio lawng siloin, Chin Rifles ralkap zaten Yangon le Kawlram humtu ah an rak tel thluh. Himi ralpi sung ah Chin ralkap 500 hrawng an nun nak an liam. Acozah kumpi ih pek mi upatnak pawl ah khal Chin Rifles ihsin a ngah tu an tam zia zoh in, ziang tluk in Chin ralkap pawl ih tuah mi a thupi tihi kan hmu thei. Chin ralkap pawl ih thupitzia cu Irrawady Media neitu Aung Zaw in a cahram 'The Battle of Insein Never Really Ended' timi sung ah \"Insein pi humhimnak hrang ih, nasa zetin a tel tu pawl cu Chin Rifles 1, 2 le 3 pawl an si\" tiah a sim.\nHimi ralpi ih Chin Rifles le KNDO pawl do awknak ruang ah tuni ah Chin le Karen kar lakah siatnak a thelng ter ti a zumtu pawl khal an um. A tlun ih ka sim zo vekin, Chin Rifles ih ralkap pawl cu Karen miphun an do mi a si lo, pawlkom pakhat an rak do mi a si. Karen pawl an rak hua tuk ruangah an do mi a si lo. Kawl mi pawl an duh tuk ruang ah khal ral an rak do mi a si lo. Ralkap ih tuanvo, rampi humhim ding mi tuanvo an rak tuan mi a si. KNDO pawl khal a cang lo thei lo din hmun an thleng ruang ah ral an rak tho ve mi a si. Karen pawl cu Chinmi pawl in rak bawm tu an si. Zumnak thlaici a rak tuh tu le, Saklam laitlang ih fimthiamnak lam in rak tuah sak tu khal ah Karen pawl an si ih, Karen pawl cu kan kyee-zu-shin an si ringring ding. Asinan, hi ralpi thu ah kan tuanvo cio kan tuan ruangah a cang mi a si ruang ah, Karen pawl par ah titsapoh tin ruat ding kan si lo. Hi ralpithu ih Chin ralkap pawl ralthat dan khal hmai hngal pi zet ding kan si.\nKan nih Chinmi pawl cu Kawlram pi zalennak a ngah theinak ding ah si seh, Kawlram tiih ram a ra suak theinak ding khal ah si seh, Kawlram pi a thek darh dingmi dinhmun ihsin a humhim tu khal ah siseh hmainor ih a teltu kan si timi hi hngalpi ringring ding kan si.\n(Cangantu Salai Van Cung Lian cu UK ram ih University of Nottingham ihsin Bachelor of Engineering (B.Eng) a theh suak hnu ah, England ramih CH2M HILL timi company ah Engineer hna a tuan rero lai tu a si.)\nReferences:\n1) Theih Hliah Manlo Hrang Thio Biography by Pu Ceu Nawn\n2) ဖလမ္းအဆင္႔ျမင္႔တန္းေက်ာင္း (၇၅) နွစ္ျပည္႔မဂၢဇင္း၊ဖလမ္းျမိဳ႔႕ႏွစ္တစ္ရာျပည့္မဂၢဇင္း၊အမွတ္ (၁) ဖလမ္းျမိဳ႔႕အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္းႏွစ္တစ္ရာျပည့္မဂၢဇင္းမ်ား\n3) Building The Tatmadaw: Myanmar Armed Forces since 1948 by Maung Maung Aye\n4) Memoirs of the Four-Foot Colonel by General Smith Dun\n5) တာေတစေနသား by Ex. Burma Prime Minister U Nu\n6) အေမွာင္ၾကားကဗမာျပည္ (အနီးေခတ္ ဗမာျပည္ နိုင္ငံေရးလွုပ္ရွားမွုသမိုင္းအက်ည္း ၁၉၄၉–၂၀၀၀) by ၀င္းတင္႔ထြန္း\n8) Bo (Ex. Brigadier) Kyaw Zaw's Autobiography, obtained from the Communist Party of Burma website\n9) Zo History by Dr. Vum Son Suantak\n10) A Biography of Aungsanthurihyah Captain Taik Chun by Tekkatu Sein Tein\n11) The Outbreak of the KNDO and MNDO article by Lt.Col Thian Khaw Khai, published in Yangon Siyin Baptist Church, Silver Jubilee Magazine (Supplied to me by Pu Thang Za Dal)\n12) ဗိုလ္မွူးၾကီးတင္ေမာင္ေရးသားေသာတိုင္ျပည္ကနုနု၊မုန္တိုင္းကထန္ထန္\n13) The Autobiography of BC 3666 Zeya Kyaw Htin Colonel VAN KULH, BGM & BAR (Rtd.)\n14) The Chin\/Zo People of Bangladesh, Burma and India: An Introduction (XVI) by Pu Thang Za Dal\n15) Interview with Colonel Khen Za Mung conducted by Chin World Media in 2011\n16) Personal Interview with Pu Ro Dinga (Assistant Co-ordinator of Chin Forum: www.chinforum.org)\n17)Post-Colonial Transition, AID and the Cold War in South-East Asia: Britain, The United States and Burma (1948-1962) by Matthew Foley, MA\n18)The Battle of Insein Never Really Ended, an article in the Irrawady magazine by its founder and Chief Editor Aung Zaw:\n19) Hla Oo's Blog: Burma In Limbo: http:\/\/hlaoo1980.blogspot.co.uk\/p\/burma-in-limbo.html. Although I did not refer his materials in my article, I obtained some of the background information from this blog.\n20) The Chin Hills Battalion File from the British Library, London (Shelfmark number MSS EUR\/ 250)\n21)Lt.Col Hrang Thio le Kan Kawlram by Pu Za Thluai\n22)Zuk a tamsawn cu Falam ih Pu Nun Uk hnen in sin ka ngah mi pawl an si. In hawl sak tu, Za Sui hnen ah khal lungawinak tampi ka nei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/colonel-hrang-thio-le-1949-ih-ramsung-ralpi-thu-part-4","date":"2018-01-21T02:36:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00594.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987365603,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.998736560344696}","num_words":4091,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lain\nNi Siang Zing in kandung kum ah \"Einstein Relativity Theory le Nun Diriamnak\" timi cahram pakhat a rak ngan. Himi cahram sungah Einstein ih theory kha thahthimnak thawn sim fiangnak a nei. Cui theory kha leitlun kan nun diriamnak khal ah hmang a theih a si tin a sim. A sim mi theory ih a tlangpibik cu \"without frame of reference, it is impossible to tell who is right\" (zohthim dingih retmi thilri umlo in zo si a hman bik timi sim theih a si lo)\" A sim duhmi cu zohthim\/tahthim mi minung umlo in leitlun kan nunnak ah ziang tluk in kan hlawhtling timi hi thei theih a si lo. Tuni ah na hlawhtling le tling lo zo thawn na tahthim awk? Na rualpi maw, na sungkhat unau maw, mi farah pa maw? Bill Gates? Tahthimnak ih a hmang mi cu kan Falam pawl bawhlungsit kan rak thiam zet san a si. A sim mi cu Tial Hre ih bawhlung sit mi ciarbek lakah a tang, cui bawhlung a feh zet Hrangthio bualrawn ah pi 300 siseh la, Cui distance pi 300 cu boruak (space) e.g. thlapi parah tah sal seh la pi 300 a si nawn lo ding. Cuhlei ah can khal hi an feh dan an bang aw lo, thla pi parih ni khat le leitlun ni khat khal an bang aw lo tin a rak ngan. Himi cahram hi a tha zet, a si nan tahthimnak a pek mi le a theory fiang lo ahcun a cahram thaw zetin ei theih a si lo tin ka hmu. Curuang ah himi cahram ah Einstein theory le ziang ruangah caan hmun khat le hmun khat an bang aw lo? ziang ruangah thil a sau le tawi khal kan hmuh dan a bang aw lo timi ka sim hnu ah leitlun kan nun dan ah apply ka tuah ve ding.\nEinstein ih a hmin cu thei lo kan um lem ding ka zum lo. University a kai lai ah zaran tlawngta pakhat a rak si thu, Degree a lak hnu ih hnatuan a ngah thei lo thu ka thei tikah mak ka ti zet. University a kai lai ah an Lecturers (saya) pawl thu tamtuk a rak sut ruangah an Lecturers pawl ih huat a rak tong. Cu lai ah cun Lectures pawl ih reference letter tel lo in science lam ah hnatuan ngah a rak har zet. Einstein cu an rak ngan sak duh lo tikah hnatuan tha a hmu thei lo. A rual pa ih bomnak in Switzerland khawpi Bern sung ih um Patent (kei mah sersiam mi thilri a si tihih hmatpungtin nak) zung ah cazi hnatuan a ngah. Bern khawpi sung ih a rak um nak zin Salai Tawna ih \"Kyauk Khin Lan\" a timi ahcun Salai Tawna le Salai BA Thang thawn 2010 kum ah kan va leng. Cui cazi hnatuan phah ih a man can te ah leilungtlun a thleng ter mi papers pawl a rak suah. 1905 (Einstein ih mangbangza kum) ah papers pathum a rak suah.\n1) What is Light? Ni ihsin a ra mi tleunak timi hi ziang a si timi a rak sim fiang. Tleunak timi cu \"photon\" timi thil fate (particle) pakhat a vakvai mi a si tin a rak sim. Cui photon particle cu tuni ah TV, Laser ti vekah kan hmang.\n2) The Existence of Atoms? Thil fate tak te a si mi Atom a um thu le cui atom cu khawi mi tiat a si ti khal a rak tuat thei. Leitlun ih thil hmuahhmuah ih atoms pawl komkhawm awk mi lawnglawng an si. Einstein nih cui Atoms pawl nih cun thil fatete (small little dust particles can move like liquid) pawl tidai vekin an cangvai thei tin a rak sim. Cui kum thotho ah lei tlun ih hminthangbik Equation a si mi \"E=mc2\" Engergy (cahnak\/ thazaang) le Mass (Htu-Hte) timi hi an thleng awk thei. \"Energy can become matter\" and \"matter can become energy\". Thil fate atom pakhat nih Energy tamzet a suak ter thei, cui suak ter theinak ding ahcu nuclear reaction a tul. Arsi pawl ziang ruangah an tleu? Ni ruangah, ni ih a suah mi photon particles pawl cak zetin an pahawknak in Engergy tampi a suak ter, cui Engery pawl cu \"mass\" ah an thleng aw. Himi thilcang mi hi arsi pawl vang ter tu engine a si tin a rak sim.\n3) \"Special Relativity Theory\" timi caan (time) le boruak (space) timi hi pehtlaihawknak an nei. Himi papers pathum a suah hnu ah zohman in an rak thei thiam lo. University ih hnatuan ngah ding ih hnatuan tampi a apply rero lai thotho. A vanthatnak ah a papers suah mi cui san ih hminthang zet scientist a si mi \"Max Plank\" in a rak hmu ih Berlin ah an ko ih hnatuan an rak pek. Cui hnatuannak in cu leitlun kan hmuh dan a thleng ter mi ( 4) \"General relativity theory\" timi a rak suah in 1921 an Noble Prize a rak ngah. Hi mi theory nih boruak (space) timi hi a nem (flexible) a si tin a rak sim. Rabal ih tuahmi cabuai parah bawhlung ret aw la bawhlung cu a pil ding, kan boruak cu hivek a si tin a rak sim. Newton san ih kan tlolak cu a hgetkhoh (rigid) mi a si timi zumnak cu a rak sual. Cuhleiah Gravity timi ziangtin hna a tuan timi a sim fiang thei.\nEinstein Special Relativity Theory\nEinstein's \"Special Relativity Theory\" cu a tanglam ih thuhrampi (principles) pahnih parih lak mi a si.\n1) Zohthimmi thil umlo in, zo si a hman, zo si a cawl, zo si a cang timi simtheih a si lo.\n2) Tleunak ih a ranzia cu ziang tik khal ah a hmun ringring (The speed of light is constant for all observers). Tleunak hnak ih rangin a feh thei mi universal ah a um lo.\nPoint 1 Simfiangnak\nA Point.1 hi ziang tinak a si? Tahthimnak kan lak ve pei uh. Ka rual tha Salai K Tin kha Yangon, Lanmadaw Bahosi veng ihsin Yuzana Plaza tlung dingah lineka (Hilux) a to. A to man cu San Siang nih a pek sak lo. A to mi Hilux kha 30mph (nazi pa khat ah peng 30) in punghman ten a feh kan ti pei. K Tin nih cun motor hmailam in Tennis ball motor a to phah ih hmailam ah 10mph in deng sehla, a mai hmuh dan ahcun tennis ball cu 10mph in a feh ding. A si nan zinkap ih a rak ding tu ka rual Salai Hubik nih cun K Tin ih deng mi tennis ball kha 40mph (30mph (motor) + 10mph (tennis ball)) in a hmu ding. Bahosi veng ih Mawshweli Beer dawr ah bawhlungsit zoh phah in an hmuh dan an rel sal ahcun an lungkim aw nawn lo. An hmuh dan a dangdang nan an pa hnih in an hman veve. Motor kan maung tikah kanmah cak vekin kan feh in kan thei aw lo. Kanmah siloin kan kiang ih lamzin, thingkung pawl cak zetin an feh in kan hmu sawn. A sin nan zinkap ih a ding mi pa cun kanmah le motor kha cak zetin kan feh in a hmu. Vanzam kan to tik khal ah kanmah cu kan cawl ih kan tang ih khua le mero pawl an feh sawn in kan hmu. Tlangleng cawlhhmun ah kan cawl ih a dang tlangleng pakhat kan zoh ih a cancan le khawi mi tlangleng sawn si a feh, kan to mi tlangleng maw, mi dang tlangleng si a feh timi kan thei thiam lo. Kan kiangkap ih stationary a si mi station, dawr tivek kan zoh lawng ah zo si a cang timi kan thei thei. Kan (frame of reference) hi station a si himi ahcun. Cumi station zoh lo in zo sawn si a cang timi thei theih a si lo.\nPoint 2 Simfiangnak\nSalai K Tin ih Hilux to mi kan zoh sal pei uh. K Tin nih tennis ball si nawn lo in motor hmai ah thawsalike (torch light) vang sehla tleunak ih khul (speed of light) cu 186,262miles\/s (peng 182,262 kha second pakhat hnung in a feh) a feh ding. Hmai lam siloin passenger lam ah vun cerh lala seh la speed of light (light a vang rang zia) an bang aw thotho ding. Hu Bik ih lamzin kiang in cumi torch light ih a rangzia kha rak tah ve seh la Hu Bik thawn bang aw thotho in a hmu ding. Motor speed, motor a cang mi in light in a ranzia parah thu a nei nawn lo. Tu ahcun K Tin le Hu Bik cu an lung kim in hna ngam ten beer an in tlang thei.\nAsinan ziangtin himi a cang thei. Speed = Distance\/ Time a siih an pa thum s, d, t cu pakhatkhat parah sirhsan in thleng aw ringring mi an si. Asinan khul timi a hmun ringring ding si le cu distance le time kan tah tik ah kan lung a kim lo tul ding. Speed constant a si ringring dingah distance le time timi hi an milh aw ruangah a si. Himi idea ruangih a pehtlaihmi cu caan hi a feh dan an bang aw lo (time can slow down), distance timi khal kan tah dan a bang aw nawn lo ding (length can contract in their direction of motion).\nTime Dilation (Tikcucan timi hi a hnu thei)\nSimple bik a si mi thlalang pa hnih le laser light thawn tuah mi nazi kan zoh pei uh. Laser light a tlun (A) le a tang (B) a feh tikah 1 second a kim kan ti pei. Himi nazi hi cang lo ten ret in a kiang in kan zoh a si ahcun laser light cu tlun\/tang a feh tikah 1 second a si ih a feh zet cu L+L=2L a si ding. Himi nazi hi vanzam parah ret in vanzam a feh laimi kha leitlun ihsin kan zoh le ziang tin kan hmu ding? Himi nazi cu vanzam thawn an zam, hmailam ah an feh tlang tikah a light a feh dan kha tlun\/tang a si nawn lo in V pungsan in a feh thlang. A distance kha sau deuh a feh thlang 2L a sin nawn lo. Speed of light cu constant a si ringring ruangah zuk 2 vanzam par ih nazi cu a hnu deuh in kan hmu ding.\nNazi an bang aw nan caan a siar dan an bang aw nawn lo. Himi leitlun dan ih cang mi thil cu \"Time Dialation\" tin an ko. This happens as a result of the nature of space and time. Vanzam parih a tomi pa nih cun a nazi a hnu deuh in hmu aw lo in, leitlun ih um pa nazi kha a hnu deuh in a hmu ding. A tlun in motor le vanzam to mi tahthimnak ka pek vekin a cang rero mi pa in a mah siloin, a kiang kap pawl cak zetin an cangvai in a hmu.\nLength Contraction (length timi a tawi thei)\nVanzam pathum speed of light tluk cak zetin an zam kan ti pei. K Tin thotho in a lai ta (No.2) a mawng. An vanzam tlun lam ah laster receiver an nei thluh. K Tin in laser light a lai in kap seh la a light cu bang rep ten No.1 le No.3 hnen ah an feh ding ih ziang hman dang lamnak a hmu lo ding. Asinan Hu Bik nih leitlun in rak zoh sehla K Tin ih laser light kha K Tin hmu mi vekin bangrep ten an ngah nawn lo ding. Hmailam ah an feh ruang ah No.1 ih hmaisa sawn a ngah ding, cule No.3 in mal te rei hnu ah a ngah ding. A laster light overall length kha a tawi deuh in a hmu ding. Curuangah Hu Bik cun a vanzam pawl cu tawi deuh in a hmu ding. Himi natural in a cang mi thil hi \"Length Contraction\" tin an ti, (Moving objects contract in their direction of motion. Like the time dilation effect, this happens as a result of the nature of space and time.) Ziang tlukin caan a sau deuh ding, ziang tlukin length a tawi deuh ding timi cu zaing tlukin na zam cak (speed) timi parah a thum aw. A caan a tawi dan ding le a length a contract dan ding cu Lorrent factor (Lorrent Equation) timi hmangin cekci zetin kan tuat thei. Himi thil cang mi hi theory menmen a siloin experiment tampi an tuah in a hman a si ti ah scientist tampi in an phuang.\nThunetnak\nA si le Ni Siang Zing ih article kha kan zoh sal pei uh. Thlapi parih caan le leitlun caan a bang aw lo. Thlapi parih nikhat cu lei tlun ah ni 29.5 a rei. Ziang ah tile thlapi hnak in leilungpi cak sawn in a feh (ni a hel) ruang ah si. Tikcucaan timi cu a luang mi tiva vek a si, hmailam lawngah a luang, cun hmun khat le hmun khat ah an luang rate an bang aw lo. Falam bualrawn ih 50m kha tolak ih a feh mi vanzam cak zet par ahcun an sau dan an bang aw nawn lo ding. Himi theory le tahthimnak pawl le leitlun nun diriamnak a tahthim mi ka uar zet. Anih cun a nauhak lai laizo ih achinthuk a ei mi nun le tuni ih a nun a tahthiam awk ih a di riam aw zet. Kei khal himi theory in leitlun kan nun dan ah tahthimnak ka lak ve ding.\nEinstein cun kan universe pi ih kan hmuhdan le kan ruahdan pawl in thleng thluh. Amah rori khal in Pathian ih thil tuah dan hi ka thei tum mi a si tin a sim dah. Kei nih tla thil hmuahhmuah sersiamtu hi Pathian a si tin ka zum. Himi universe a sersiam dan le minung kan nun le kan tlanlennak in sersiam dan hi a bang awk in ka hmu. K Tin le Hu Bik an lungkim aw thei lo vekin, tu ni ah mitampi kan hmuh dan a dang cio e.g politics, religion, ideologies, policies etc.. Mi zapi ih kan lungkim mi thil hi a um thei lo. Kan ideology a hmanbik tin kan hmuh duh ruangah leitlun ral tampi a suak, minung tampi an thi zo nan zo hman kan hmanbik hrih lo, tu ni tiang. Democracy dan zumtu pa in Communism, Dictatorship etc.. hivek view nei pawl hi an sual ti ah a hmu. Asinan Communist pa le Dictatorship pa cun an hmuh dan a dang ih Democracy kha sual tin an hmu. Milai cun kan hmuh vekin mi an hmu thluh lo tikah mi aa tin kan zoh. Mithla ka hmu a si tin a au pa cu mithla a um ti zumlo pa cun mi aa\/bum tin a hmu. Asinan a hmu ngaingai maw timi a thei lo. Nun diriamnak khal ah kanmah hnakin mithiam sawn thawn kan tahthimawk tikah diriamlonak a suak ter. Asinan, kan theih ding mi cu zo vek\/ ziang vek te kan si khal le kan zaten hruaitu kan si thluh, mi nunnak ah ziang vek ten simaw a dang lam tertu kan si thluh, kan thei awk lo men thei, can tam pi cu. Himi theory cun universe hna a tuan dan lawng siloin minung kan nunnak khal ah apply tuah theih thotho mi a si tin ka hmu.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/einstein-ih-special-relativity-theory-le-nunnak","date":"2018-01-21T02:32:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00595.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9984618425,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9984618425369263}","num_words":2556,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"\"NA HMAILAM HRANG RUAH NAK\"\nThink Of Your Future\n(Falam)\nBy William MacDonald\nCopyright 2010 by William MacDonald\nPublished by\nMr. Kap Khen Thang\nFamily Literature Ministry\nG.O.P. Box 395\nYangon\nMyanmar\nPhone 0095641084\nor\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK\nKa nun nak mei inn cu Pathian hrangah vangter a si zo ih ka thih tik ah ziang tluk in lung awi thlak a si ding.Pek nak, tuah nak or mi sual pawl rundam an si thei nak dingih tan ka lak nak pawl ruangah ka lung a awi ding. Harsat nak lamzin a si konan zianghman a si lo, mangbang thlak zet mi Pathian ih lamhruai nak cu ka hrang ah a tawk asi.Ka nunnak mei inn cu Pathian ah vangter a si zo ruangah ka nunnak a cem tik ah ziang tluk in a lung awi thlak ding .\nHAWL OL NAK\nNun nak thleng sak thei Pathian tongkam\nA umsun mi nunnak\nA rei lo tuk\nKumkhua a hmun mi\nMaan a nei mi tik cu\nKum khaw hrang maan anei mi fim nak\nNa hmailam hrang nangmah in na hril\nTumtah nak-Fim nak or Bangawk lo nak\nA cak mi nunnak, fial nak\nA cak mi nunnak, pek awk nak\nPumcawm nak hrang hnatuan nak ih thupi zia\nThat cuh nak, bum nak le hrial awk nak\nLoh theih lo ih ngah duh nak nun\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 5\nNunnak Thlengsak Thei Pathian Tongkam\nA cakzet mi Pathian tongkam cun milai nunnak le an ruah nak, Hnatuan nak pawl hmuahhmuah a ciah thluh thei a si.A nih cu kum rei pi a mah kel vek in um ringring a bang nan thansoh nak le sung lam ih thil tih thei nak ruangah nun danglam nak cu a ngah a si.\nCu mi cu Hodson Taylor par ih thil cang mi a si.A pa ih cauk khan ah a lut ih zianghman tumtah nei lo in a rak kau zok rero lai ah \"Khrih ih theh cia mi hnatuan nak \"ti ih ngan mi a hmu. Pathian tongkam cun a nunnak cu a rak kai hnget tuk thlang ih, Khrih ih tuah nak, tuah nak pawl a theh thluh zo a si ah cun, a nih hrang ah rundam tu rin le zum ding lobak a dang tuah ding a nei nawn lo. A thinlung, a thlarau cu hnangam nak in a khat thlang.Kum a rei deuh hnu ah Tuluk ram ah rundam nak sangkaa ong ding ah a feh a si.\nCu vek in Count Zingendorf in a rak tong ve asi.Germany ah tleirawl te a si lai ah nikhat cu thinglam tah par ih a thi tu Khrih – mizuk hmai ah a ding ih cu mi mizuk tang ih ngan mi ca cu \"thungai tih ah cun hi mi pawl hi na hrang ih a tuah mi a si\" ti mi ca cu a siar ih Count Zingendorf ih nunnak cu a danglam ih a thlarau mit cu a vang tariai a si. Cu mi ni ih sin Khrih cu rundam tu ah a pom. A sinan zuk tang ih ngan mi a dang khal a siar bet mi cu \" nangteh ka hrang ah ziang na tuah zo\"ti mi ca a si.Hi vek ih thu suh nak ruangah a thih tiang a nunnak cu Pathian hrangah a hlan aw ta a si.A tu ah cun Moravian ti hmin pu in kan khristian hna tuan nak ah a thuanthu cu kan hrang ah a um lai a si.Dwight L.Moody ih nunnak khal ah a rak tong ve .England ram ih thuthangtha raldo theh pek te a si .Varley in Moody hnen ah Pathian duh nak cu thinlung zaten duhhiar nak a nei tu hnen ah Pathian in ziangvek thil a tuah thei ih, a tuah ding mi cu lei minung pawl in an thei ban lo tiah a sim.Cu tivek tongkam cu Moody ih thinsung ah hngilh thei lo in a cam ringring.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 6\nTi pi par ah timbaw thawn inn a tlun tik khal ah siseh, New York khawpi a thlen tik khal ah siseh Chicago ah tlang leng thawn a feh lai khal ah siseh cu mi tongkam cu a nung ringring. Cu ti cun a nunnak a thleng aw ih a tu ah cun hmun tinkim ah Khrih ih hnatuan theh cia mi thuthangtha a tlan pi rero a si.Cu ti vek ih thil cang mi pawl cu mitam pi in an sim thei cio ko ding. Thu tak minung nunnak taktak a sim tu tongkam kan ton tik ah ziang siar lo in an um, asinan mak an ti ih an ruat na sa. Cu mi cun an thinlung cu a kaang ter ih nun thar an ngah a si. A hlan vek in an um nawn lo.An tumtah nak in an ruah nak a thang ter ih Pathian hrang ah nuncan mawi thuanthu nei tu ah an cang ta a si.Cu ti vek pawl tla kan tong thei ve a si.A tlun ih thu pawl kan ruah fel tik ah, Pathian tongkam cu a can a kim tik ah kumkhaw neh nak le nunnak hrang ih neh nak thu pawl kan hmu thei a si.Kan mai nunnak khal ah Pathian thu duh hiar nak le, thleng awk duhnak thinlung kan nei ah cun kan ngah thei ve a si.Kan man zo maw? Curuang ah a tang lam ih thusuh nak pawl kha Pathian hmai ah kan phi ta pei.\nPathian in in biak tik ah sawn ding ah hiar nak na nei maw?\nZiang tik lai can khal ah Pathian thu na ngai thei pei maw?\nPathian hrang ah hlon theih lo mi na nei maw?\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 7\nNunnak Umsun\nHi leitlun ah ziang ruang ah kan nung?Kan tar ih kan thi ih , thih hnu nung aw sal thei tu kan um lo ti hi theih a tul na sa. Curuangah kumkhua a hmun mi thawn kan nunnak hi kan thar thawh a tul asi.\nNunnak Umsun\nJn 9:4 ah Jesuh in \"sun a si lai ah n I thlah tu ih hna tuan kan tuan rero a tul a si. Zan a ra thleng cing ding ih zohman hna an tuan thei nawn lo ding\".Kan neihsun asi mi ka na nunnak hi hman thiam a tul na sa.\nHi mi bung cang hi kan nunnak ah mei vek in a alh lawngah kan nun nak hi maan a nei ding.Nunnak cu pakhat lawng a um. Kaa thawn rel meimei theih lo mi a thuk in a kau a si hi aw a va mak em!\nA tu ah cun a tlun lam thu pawl ih man neih zia kha ka ruat tul a si. Kan hrang ah kan nunnak hi ziang tluk in maan a nei. Na nunnak hi thil dang thawn na thleng siang ding maw? Zo hman in a maan an pe thei lo a si. Minung ih maan rel thei rual a si lo, curuangah kan nunnak hrang ah kan ruat that awk a tul na sa.Mipa hmuahhmuah hi John, Jidah, Paul or Piter tla an si thei.Sual hrang ah a sual tu, mizaran or maan a nei lo tu, nom nak or har nak pawl hrang ah hi hmuah in tawk seh ti in a maan kan rel thei lo.\nHi mi pawl in kan nunnak ah thu a nei thei ah cun kan um men thei lo ding ih a tha bik in kan nun hi maan kan nei terding ih thiltha hrang lawng ah kan hmang thei ding a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 8\nMilai in nunnak tampi kan nei lo, pakhat lawng kan nei .Kan neih sun nunnak kha ziang tluk in maan na nei ter, kan nunnak cu khapkhat te lawng a si. Nikhat hnu nikhat maan anei mi nun nei tum aw,Caankhat hnu caankhat a tha mi ruah nak keng ringring aw.\nCu mi cu kan neih sun nun mawi,mi hmuh ter dingah ti in thlahtlamzet in a hmang theu.Nufa te pahnih thil an lei ih thil an lei thluh hnu ah a nu hrangah leih ding ah a lung kim. An lei ding mi thilthuam hmai ah a ding ih a zoh rero, a duh mi cu a hril ih a zuar tu in a pek tik ah, hi mi ka duh sal lo ti ah a ti leuhleuh, cuvek ih maiduh nak hman hril suak thei lo fanu te cu, a nu in fanu te hril zaang aw he a tih tik ah \"a fanu in ka nu ka neih mi piakhat lawng ka nei fawn si\"ti ah a sim.\n\"Piakhat lawng a si\" \"nun nak hi pakhat lawng kan nei\" curuangah fimkhur ten hman dan ding thiam tum aw.Hi mi thu hi kan mang ringring pei.Britist ram ih siangpahrang George in a tumtah mi tuah suak thei ding in a cabuai par ah thil pakhat a ret. hleikua century hmai sa lam ah America hnin ter thei tu Stephan Grellet in cu mi thu cu atanglam vek a ngan a si:\nHi leitlun ah voikhat lawng kan nung ding Curuangah minung le minung hnen ah thiltha or duhdawt nak thawn hmuh a theih mi thil pakhatkhat ka tuah a tul asi.Lei tlun ah voi khat kan suaksal nawn lo ding ruangah fung lo in ka tuah zaang ding.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 9\nAvis B:Christiansen khal in a dairy sungah hi tin a ngan \" hi leilung pi hi duhdawt nak lawng in a nung thei a si tin a ti:\nKa Bawipa, ka nun nak pakhat te lawng pek ding ka nei.Nangmah thangthat ding lei pakhat lawng ka nei,na hrang ih pek awk nak hi na sunloih nak asi ti khal ka thei, ziangkim hi nang mai sunloih nak si hram seh.Ka nunnak hi kei mah in ka nei lo nang mah sawn in na nei a si.A tanglai mi ka can pawl khal nangmai hrang ah si seh.Minung ih thlarau hmuahhmuah khal sual sung ah ningzah thlak tak in a thleng rero zo.Na thil tih thei nak huham thawn, na kross thuthangtha thawn thazaang in pe hram aw.\nPathian hnen ih kan pekthei mi umsun cu ka nun pakhat lawng hi pek tlak ka nei si.Naduh nak ka thlun ding.Ka hrang ziangkim i pe tu Pathian, a tu ka nunnak le ka can hmuahhmuah hi na hrangah rak hmang hram aw.\nKan nunnak neihsun a dang lam ter thei tu thuthangtha cu nei tum cio uh si.A tu ih kan cangvaih nak le tumtah mi khal a tlun lam ih kan ngan mi pawl thawn a rem aw maw? Kan cek aw sal pei.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 10\nKan nunnak a tawi tuk\nKan nunnak maan nei lo in le puh mawh hawl in mi mangbang ter ding in a maan nei lo mi hrang ah tumtah kan rak neih ve mi pawl hi ziangvek din hmun tiang mi a cawisang thei ding?Nun nak pakhat lawng kan nei kan ti tik ah kum thawngkhat,kumzanga lai nung ding siseh la zosi lungawi lo in a um ding .\nKum ziangzat tiang nungding ah na zum aw ? Bible cun a tlangpi thu in sawmsarih nung ding in in sim ( Sam 90:10).Sawmsarih nung ding ah ruat aw phot sehla. Hmai sa bik ah a tu na kum thawn kan hnuk ding ih, kumziat na nung lai ding na fiang ko lo maw.Rin lo pi in sawmsarih kim hlan ah accident in thi pang seh la na tumtah mi pawl ziangtin na tuah ding.Cu mi hnu ah na ihh can, hna na tuan can, na dam lo lai can pawl le derdong in tha nei lo ih hna na tuan thei lo can pawl kan hnuk bet a si le, Khrih hrang ah can ziangzat na nei ti na thei mai ding asi.Cu mi hrang ah ziang tin na tuah ding.Kan nunnak a tawi zia bible in a rang zet tongkam pawl hi tin a hmang.\nCu mi cu Moses in mangthawn a tah thim\nCu mi cu David in phen thlam thawn a tah thim\nCu mi cu Job in thiamtak mi thawn a tah thim\nCu mi cu James in thil khu thawn a tah thim\nCu mi cu Piter in a ro mi hrampi thawn a tah thim,zaangfah nak um lo zamrang zet a suak tunto nan,zamrang tak in a hlo sal mai a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 11\nMithi ret nak vur inn, Mithi phur nak Mawtaw le thlanmual pawl cun milai nunnak hi rin a um lo zia le hngalpi a tlak lo zia a rel ih mi ur aw pawl, mingai sang aw pawl le mihngal pawl kha mual a pho ter.Ti kuang or cawrawl ei nak kuang le mithi thingkuang le thingkung pawl cun nitin kan nun ah thu sim ringring hram seh.Zum tu pawl ih ruahsan nak hi thlarau hrang si lo in taksa hrang si ding bang sehla el awk nak fang a si ding.Jesuh Khrih rat sal can a hngak tu pawl hrang ah cu hi leitlun thil le ri ah hin buai sal ding ah can a um lo asi.Nuncan that lo nak le, ram tin ih uk nak that lo nak pawl cun mi fapa rat nak ding caan a naih zia thu a khih hmuh a si.Hi mi pawl ih sul lam cu ziang a si? Pathian hrang ih pum a pe aw tu le a nung tu pawl hrangah sun a um lo ti nak a si.Kan nunnak hmuahhmuah hi Pathian hrang ih hmang ding kan si.Curuang ah ziang tin kim hi maan pek thei lo mi, lei thei lo mi a si ti hi kan thei ringring pei.Khrih ih thuthen nak hmai ih ding ngam ding ah kan tim kan tuah cio pei.Kei cun Macedon ih um Philip cu zing tin na thi thlang ding tin ka ti ringring, ziangah ti le luat thei lo mi theih nak a neih ruang ah asi.Kan nih tla thlarau thianghlim in bible hmang in ziangtin\"lei ih tuah mi cu lei ah a kir sal ding, lei tlun ah a suak ih, a thisal ding\" ti in ral rin nak in pe ringring a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 12\nHi mi can sunglawi hi a maan in theih ter hram aw\nTik cu le can hman that lo nak hi mi aa hna tuan a si ti in thei ter aw\nKa tuar mi le ka tuar ding mi pawl in phur sak tu Khrih kha rinsan dan thiam thei nak in zirh aw\nNa hnen lawng ah thih nak le nunnak a um\nKa ni tin nunnak in a sunloih ter hram seh\nNa ban thacak thawn kalam tluan in hruai ringring hram aw\nBawipa na hrang lawng nun ka duh a si.\nTu ni ah ziang mi na ruat – thai zing – a thleng lai ding mi hrang ah ziang na tuah\nding .\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 13\nKumkhaw deih\nCaan mal te sung ih a thleng aw thei lo mi cu thildik a si le,cem ni nei lo Pathian cu ziang tluk in tih zahthlak so a si?Kum khua a hmun mi tongkam thawn pehpar aw in tongkam hman ding hi a mal na sa a si.Cu mi ih thil maktak catuan thu hrilhfiah nak ah lei le van sersiam hlan ih thu hla pawl vun ruat sal aw.Pathian lawng hi ca tuan a hmun mi a si ti cu na fiang mei ding .Leilung a siat hnu, sual hmuahhmuah a cem hnu, tik cu can pawl a liam hnu hmai lam ah kumkhua in kumkhua cem ni nei lo cu kumkhua nung Pathian lawng a si.\nCu mi sul lam cu thei fiang ding ah minung pawl in ziangtluk in an zuam.Tahthim nak ah Hendrik Vanloon in hi tin a rak sim.\nSrithjod ti ih an kawh mi tlang lam ah lungto tum pi a um, pi zakhat hrawng a sang ih, peng zakhat hrawng a kau. Cu mi lungto cu vate fa te ngaingai in kumthawngkhat ah voikhat a cuk theu, cumi lungtong pi cu vate in siatbal ko in a cuk theh thei hnu lawng ah kumkhua an tih mi nikhat nak a cem ding ti ah a sim.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 14\nRowland Dixon Edwards in a tanglam vek in sim fiang nak a nei-\nTimbaw par ih sin khuat fa te te kha hridai thawn a tem ih tipi al cu a khat in a khai.Cu mi cun can rei hman dan thu a sim duh.\nKumkhua tih mi cu a cem thei lo mi tipi thuanthum vek a si\nTi cun can khal a cem thei lo\nMal te sung ti in a cem thei dah lo\nPathian cu kumkhua in a nung a si.\nA tu lai kan nunnak hi ti kap nei lo kumkhua a hmun lo mi ih vunnel khal te vek a rak si ti in siar cem thei lo mi,zingzoi ding khal in milai thluak in a ban fawn lo.Na tuan mi pawl khal hi, hi ti vek ih theih thiam nak thawn rem that thiam a tul.Kumkhua a hmun mi ih a man ruat in a nung tul asi.\nMilan Cathedral in a nai aw zet mi sangka pathum a nei tin ti in a sim.A pakhat nak sangka cu;\"in nuam ter tu pawl hi can mal te hrang lawng asi\" ti ih ngan mi a si.A pathum nak sangka cu ;\"harsat nak in petu pawl hi can mal te sung lawng a si, ar kee pek mi a si.A lai lak ih sangka cu;\"kumkhua a hmun mi lawng hi a thupi\"ti ih ral rin nak petu sangka a si.\nZum tu mipiangthar kan si vek in kumkhua a sih kan ruah san mi kha ziang tik hman ah thlah ding a si lo, thudik, thuhman thawn nung ding kan si. Cu lawng ah kan mit ah a danglam mi hmuh nak a um ding ih kantum tah mi pawl tla a tikcu khel in kan tuah suak thei ding asi.A tu hrang ih nung tu si lo in hmailam hrang nung tu ding kan si sawn.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 15\nMaan a khung zet mi caan\n(Kanbavuah ) Kan din hmun vek ten zum tu mino pawl hrang ah, kan no lai can hi thildang ziangtin kim hnak in maan a nei ti cu nan theih a tul a si. Cu mi can cu mino pawl ih maan khun lai fang a si, ruah nak a cak lai fang a si ih an duh mi tuah thei ding ih an cak lai fang asi.\nPathian in mino pawl a hleice a duhdawt nak san cu (Jere 2:2) sungah fiang zet in a sim:-\"….tleirawl na si lai ah rinsan tlak na si zia le kan thitawk pek te vek ih i duh zia kha a cing ringring.Nelrawn ah a thlun ih zohman ih thlo dah lo mi ram khal ah a thlun\".\nMino pawl hnen ah thil pakhatkhat a um asi .Kan nih pawl cun inn le inn kar lak ih zawhte fate lek rero kha kan rak duh sawn theu a si.A dam cak zet mi rang cu a dam lo mi rang hnak in mi thinlung a hip sawn a si.Ti cun nauhak tete pawl hrang ah kan thin a bang ih pitling, nutling le patling an sih ding hi duhsak nak kan nei cio a si.Cuvek thotho in kan thlarau ;lam khal ah duh nak thinlung thazaang cah lai ah mino pawl ih an noh lai ih an tuah mi pawl cu pathian in a sunloih a si.Mino pawl ih cah nak,thinlung, duh thusam le ralthat nak pawl cu Pathian in a duh a si.Pathian hrang ih an pek awk nak, thinlung duhhiar nak dung thlun sih nak pawl tha ten ruat tha ih nuncan that lo nak pawl hmuahhmuah tan in, a nun ziaza pawl kha a hmang ringring ding a si..\n\"Nawh lai ih ka tuah mi thil pawl siseh, neih awk nak thawn hmunkhat a si mi duhdawt nak siseh ka thei a si\".Kumsawmthum kim hlan ah hin awngmin nak pawl co thluh thei a si.Virgil cu Latin kabia(poets) saya hruai tu a si ih, Luther cu (thilhlun) remtha tu pawl hruai tu a si.Newton tla cu thilthar hawl suak tu pawl hruai tu a si ve.A kum kulhluanriat kim hlan ah Herodotus in Olympic leh nak hmunpi ah a ngan mi thuanthu ukriat kha a luat in a siar thluh a si.Hannibal in Spain ram pi cu Carthage ih kut tang ah ral kap tuan ding in a hruai thluh thei a si.A kum kulhluannga ah Demosthenes cun Greek ram ih sui kaa nei tu a si ih, Cicero khal Rom ram ih paisa hawl thiam hmin thang a si.Cu mi zat thotho ah Raphael rem tha sal ding ah Julius II in a sawm a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 16\nShakespeare cu a kum kulhluannga a si tik ah piahzat( Zuklam can nak) thawn pehpar aw in ca ngan tu pawl hmuahhmuah hruai tu ah a rak cang. Alexander tla kumkul a si tik ah Persian impire cu ling let in a tuah ih Napoleon thawn Washington cu ral bawi ah a tuah.Palto tla kumkul a si tik ah Socrates ih tlawngkai pi si ih, Aristotle cu a kumkul hluanhnih ah an tlawng pi ih cah nak ti ah an ko.Pascel tla a kum hleikua ah hmin thang (Kanan) Mathematic thiam ah a cang ih Bacon tla indictive Phylosophy a ngah tik ah mi hnak in a kum atam lo.Jonathan Edwards le George Hwite Fiedd pawl tla thuthangtha sim thiam pawl lak ah a ral deuh pawl an si ih an kum sawmthum ah Jesuh Khrih ih rundamnak thuathangtha kha aw in an thun thei zo a si.\nKhatlam ah ruat sal seh la kan tar can hi kan hrang ah thapi kan rak hmang rero a rak si.Kan ban pawl a thia ih, kan kee pawl tla le kan tak sapum phur ding ah a cak nawn lo, malte lawng kan thawn thei ih kan mitt a thim. Hna tla Electronic pawl bun an tul ih cangvaih dan le ziangkim ah tha a dawng a si.Kan kum a tam zo vek in ih thah a thaw thei nawn lo tha a bang, sung that lo nak, hrisel lo nak pawl a rak suak .Tar hi cu ban thlak za a si.\nCuruangah thuthangtha sim tu ih tongkam thawn ziangzat a mil aw-\nKa nuam aw lo ti mi can a naihhlan, can sia a thlen hlan, a tu no lai can te ah a lo tuah tu Pathian kha hngilh aw hlah (Thus 12:1).\nNo lai can hi Pathian kan theih ding can a si ih rundam nak hrang ih hna tuan ding ah duh nak thin lung neih ding can a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 17\nA no mi khristian pawl in ne ta ih tuah thei lo ding mi pawl kha,a tu can ah tuah a theih a si ti an thei ah cun mi no pa khat in tetti a khan ah cun,a khukthi pawl hrang ah a dang lam mi hu ham a si.Mi nung pawl cu no lai tha cah nak le thin lung khoh nak can an hman that lo ruangah ,a tar cia pawl ih hmuh te nau nak ah a pil a si.A tar cia pawl ih tih zet mi ral do nak kha mino pawl in pum pe aw in,Khristian ral do nak hmun an ka cang vai tik ah mi tar pawl kha an ral a that ter a si.\nZum tu tam pi cu an hna tuan mi ruang ah a fel fai lo mi thinlung thawn ni ni khat ah khrih hrang nung ding in an ti aw,an lian hnu,an hna tuan nak ih sin pin sin an lak hnu,ti men seh la an tar hnu ah khrih hrang ah pek awk an tum.Pathian cun caanhmang ral men ding in siang lo.A tha bik le kan nun nak za ten a duh a si.Thakam hlun sung ah Pathian in a fam kim mi thawi nak lawng a duh thu a sim.A dil mi cu tu ni tiang a dang lam cuang lo.kan thlei dang thiam ko cing in kan Pathian cu tar hnu,cah nawn lo hnu lawng ah ziang tin kan pe aw ding.Thil mawi a si lo.Pathian ih in dil mi cu kan that nak bik hi a si ring ring ih cu mi cu kan no lai can hi a si.\nKhrih cun a tha bik a duh.Tu hlan khal ah Tuu hmuah lak ah a tha bik,sangvut lak ah a tha bik a dil a si.A nih in kan neih mi pawl,ruah san nak,lian nak,sih nak pawl kha Pathian ah pe ding in thin sau ten in hngak ring ring.A fa te bik hrang ah.a nem zet mi duh dawt nak cu a hngilh lo ding. Kan mah ah a um mi hmuah lak ih sin Pathian in a tha bik in dil re ro a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 18\nKhrih cun a tha bik a pe asi.Kan pek mi thinlung cu in co hlan sak ih a sunglawi zet mi mawinak,lungawi nak le hnangam nak pawl thawn in khuh sak asi.\nHna kan tuan nak ah thazaang kan ngah ih neh nak famkim ngah dingah in kawh nak kha a tum deuhdeuh a si.Pathian in lei le van ih a um mi laksawng tum bik cu Khrih ah a ret a si.Kan hnen ih a um mi a tha bik kha Khrih hnen ih sin kan ngah a rak si.\nKan mah ah a tha bik kan tih mi a tam tuk maw? Rual le pawl kan rak mang cio pei.\nA nung kan Pathian in a thlarau cu ziang tin kan sung ah a um ter ih Kross par ah a nunnak a pek a si.Bawi hmuahhmuah lak ih Bawi Leilung pi a sersiam tu cu, a kha zet mi nat nak thawn kan hrang ah a tha bik in pe a si.\n1956 January niriat ah khristian marter in kum 17 mi Ecautor cu a nunnak a pe.Piter Fleming cu a mah ih a um mi lak ih a tha bik kha Pathian pe ding hear nak nei tu a si.A thinlung sung ih maan a nei zet mi thu relcat nak cu a neih mi lak ih a tha bik mi a nawh lai caan ih a caan le a cah nak pawl kha a si.A sunglawi mi a tumtah mi cu, a hladuh bik mi sung ah tha zet in a sim fiang a si.\nBawipa ka nunnak, ka cahnak za te thawn.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 19\nA tu ih sin na thuanthu na ngan aw rero a si kha hngilh aw hlah. Hi lei hrangah ka thinlung ka pe lo ding, cu hnak in na duhdawt nak thu ka sim sawn ding.Tha ka nei lo ti in ka ti aw lo ding, cu hnak in na hna tuan ka hnget ter ding.Thil pakhat ruang ah leitlun ah zam in ka vakvai lo ding; tih phan nak kee thawn tlangpar ah ka kai lo ding ,ka cah lo nak pawl hi na hrang a si lo, ka farah nak, ka santlai lo nak pawl hi na hrang an si lo.Ka thinlung cu a tha lo urh mi vutcam ret nak kuangvek, I hril hram aw ka nawh lai ah, nun nom nak nei thei ding in ka thinlung sung ah nangmah sunloih duh nak in a khat.\nKan nawh lai caan kan hman that lo ruangah kan ngah sal mi riahsiat nak, harsat nak pawl cu zianghman in thleng sal a theih nawn lo.Curuangah a tu ah mi hmuahhmuah \"kan nawh lai caan hi ziangtin a si ding\" mah le mah suh awk ding a si.Kan Pathian hrang ah kan pek awk peih tuk lo pawl khan a thuanthu ngan a si ding maw,Khrih hnen ih kan pek awk nak so na ngan ding ?\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 20\nKumkhaw Hrang Maan a nei mi Fimnak\nFim nak a hawl rero tu khristian mino pawl hrang ah, thluak fim nak an hal nak ih sin, a dik mi zirh nak dong ngah thei ding ah lamhruai tu ding ah bible cu hman ringring ding a thu pi na sa.\nHmaisa bik ih kan theih tul mi cu, Van kan thlen tik ah hi lei fimthian nak hi a um nawn lo ding. Pathian lawng hi ziangkim thei tu Pathian a si.Cu vek fimnak khal a hnen lawng ah a um. Pathian kan si thei lo.A zir rero tu ding fang kan si.Cu vek pawl kan theih fel lawng ah kumkhua kan timtuah awk nak pawl hi maan a nei ding a si.\nVan kan thlen hnu khal ah zir bet vivo tu si ding ah bible in in sim.Tahthim nak ah (Efi 2: 7) Pathian ih zaangfah lainat nak a lian zia kha neh hnu lawng ih lang ter ding in Pual in a ngan.Pathian in pakhatkhat in hmuh ter a si ah cun, kan nih in bang lo ten zir ringring ding tih nak a si. Cu vek in a si ding.Saihtan cun Jesuh Khrih cu mal te sung a pek ding mi thil le ri pawl a hmuh thluh thei nan, Pathian cu Khrih hnen ih len nak pawl cu fiang zet in in hmuh ding. Cu mi cu a cem thei lo mi duhdawt nak a si ih, a kee hram ah cem ni nei lo zir rero ding kan si.Hi vek pawl thawn,kalh aw vek in van kan thlen tik ah ziang kim an thei theh ding, ti vek ih sul lam nei mi bible bungcang a rak um.Tahthim nak ah Johan bungkhat nak sung ah Khrih vek si ding in a sim. Cu mi cun thluak le hmel um dan insi lo nun can ziaza bang awk nak a rel duh nak a si.Sual ih sin luat nak thawng in amah bang ding ti nak a si sawn. A mai sih nak,Pathian a sih nak cu a rel duh mi a silo.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 21\nKorin kuatkhat nak 13: 12 ah Paul in, mi pakhat in kei mah in theih vek in kei khal in ka thei leh ding tin a ngan.A rel duh mi cu van ram ah kan duhdawt mi pawl kan thei ding thu a si ih ziangkim thei thluh tu a famkim mi fimnak nei tu Pathian vek si ding in a rel duh mi a si.Ziangah ti le sersiam tu ih tuah mi kan si.A sersiam mi kan si ih kan neih mi fim nak khal cintawk a nei ding a si.\nVan kan thleng tik khal ah zir lai kan sih ding thu ah kan lung a kim a si ah cun, kan suh ding mi cu Van ka thlen tik ah ziangvek fimnak ka nei ding?A phi cu leilung pi na tan lai ih na neih mi fimnak ti in ka lo theih ter duh cu mi fimnak thangter thei tu cu a um ringring a si.\nA thu ngai in hi mi a dik a si ah cun fiangzet a theih theih a si. Cu mi cun vanram ah siar cawk lo mi lei tlun fimthiam nak hrang ah kan nunnak hi dik lo tak in hman sual a theih thu fiang tak in kan hmu thei a si.Na nunnak ih goal kha mi pakhat si lo in,Sceince fim thiam nak a silo le neingan zi a silo le leitlun thil le ri pawl a rah a si thei, cu goal cu na thleng theiding a sinan cu pawl cu van ah maan a nei pei maw? Cu mi pehpar aw in kan zoh a si le nase tak in maan nei lo mi a rak si. Asinan Pathian thuthangtha cu ka thinlung tak in kan duh a sile a cuih huham cu kan nun ah a lang ding a si. Kan zir mi kan theih mi bible hi hi kumkhaw hrang ih ret awk a tul a si.Van kan thlentik khal ah bible kantul ding a si.\"Van le Lei a siat khal le ka thu cu a hmun ding\".Sam hla ngan tu in:-\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 22\nBawipa \"Na tongkam cu van ah kumkhua a hmun a si\" tin kan hmu thei.Bible bungcang kan ruah mi pawl lak ah,kan zir mi bung hmuahhmuah bible ih in zirh mi hmuahhmuah hi a tu hrang le neta hrang khal ih a tha mi thil an si.\nVan kan thlen tik ah kan za ten kan bang aw ding tih mi ruah nak cu bible thawn a kalh aw a si.Bible ih in zirh mi cu sual a tuah tu pawl cawh kuan a bang aw lo vek in rundam a si mi pawl tla a bang aw lo mi laksawng pek nak a um ding.Van ah cun kan lung a awi cio ko ding nan, mi hrek cu midang hnak in lungawi nak tum deuh an nei ding asi. Kan par ih Khrih ih maan pek nak cu bible hmang ih a nih in ziang tin a thei tih mi thlun in a si ding.Mi hmuahhmuah ih lungawi nak khuat cu a liam ding asinan, mi hrek khat cu mi dang hnak in khuat tum deuh an ngah ding.Kan nih cu kan hna tuan mi thawn pehpar aw in, fimthiam nak hawl ding kan si.Hi mi ruang ah mi hrekkhat College an kai, hrek khat cu san man nak fimnak mak tak pawl tla an zir. Asinan, hivek fimnak cu kan nunnak ih a tul bik mi a silo ti kha thei a thu pi sawn.Cu mi cu neh nak keekar, nunnak hrang ih a har salo ih Khrih theihfiang nak hi kan hrang ah a thupi bik mi goal si.Pathian ih duhnak hngilh ta hrat in lei tlunlam fimthian nak lawng goal ah kan tuah a sile ngaihdam theilo mi sual tuah thawn a bang aw a si.Cu vek lamzin zawh cu sual a sih zia cu cu mi ni ah a sim fiang ding.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 23\nThungai in van ih a um mi theih thei nak a famkim mi fim nak kha kan hnen ah a um lo ah cun, leitlun ih kan zir mi pawl cu van ah kan ken mi a si men thei.Curuangah kan hawlsuak a tul a si.Van ih hman a theih lo ding mi leilung thawn a seng aw mi fimnak pawl in kan nunnak mual in liam pi lo ding ah kan ral ring pei.Kan lei degree pawl kha a hman nak ding ih hman thiam ding ah kan zuam cio pei. Hi leiram ah Pathian hna hi, hi hnak ih kan tuan thei nak ding ahpek awk a cu.Bible cu a ngan tu vek in kan theih fiang thei nak ding ah, bible cu kan nunnakhrang ah kan hman a tul a si.\nA dik a si thansoh nak a um ko ding ih a zir nak khal a peh vivo hrih ding.Kan zir dingmi thulu ih hruaidan vek in kan nom nak cu a tuah bible thawn kan tuah mi par ah a thum aw a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 24\nNa Hmailam hrang Nangmah in na hril a si\nA ropi zet mi na hmailam hrang kha nangmah rori in na hril a si ti na theih tik ah, na\nhrang ah thla phan nak ah a cang pang maw? Na nun ah na duh nak vek in a kim a si.Thil pakhat tuahduh nak nasetak in na nei a si le na ngah thei a si.Hi mi hi maan a nei zet mi thuthup le kau zet ih theih awm ang a si.Thaizing na on ding mi sangkaa tawh cu nangmah in na kai a si.\nZankhat ah Pathian cu solomom hnen ah a lang aw ih,ziangvek pawl hi a duh ding tih ih a thusuh nak khan na mang ve ko ding.Solomom cun fimnak a dil ih, a dil mi le len nak le dinhmun sang neh nak, san sau nak pawl tla a pek bet a si.\nCuvek in Pathian mi hmuahhmuah \"I dil uh ka lo pe ding\"ti in in sut a si.A hram pi bik ah kan dil mi cu kan ngah theu asi.Lord Roseberry cu mino a si vek in tumtah mi thil pathum ka nei tin a sim;\n1.Derby neh ka duh\n2.Tan cuai milian pa ih fanu neih ka duh,\n3.Vuanzichuk (Prime minister ) si ka duh.\nHlan lai ah tleirawl pakhat cu Chicago ih a inn ih ihkhun kiang ah khukbil in Sam 145:19 thukam vek in, a tanglam ta vek in ka duh a si ti in Pathian cu a ron;\n1.Bible sung ih ca tlang pawl luat thluh thei ding in ,\n2.Ca tampi ngan ih zemdarh thluh thei ding in,\n3.Ca tampi na rawngbawl tu pawl hnen ah free ih pe thei ding in,\n4. Rundam nak le Pathian tongkam zirh thiam ding in,\n5.Zumtu pawl thlarau nun cak ter thei ding ih can ngan thiam ding in.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 25\nTom Olson a thei tu hmuahhmuah in bible a dik lo zawng luat ngah thei nak talen a nei tiah an thei cio ih,thu a sim tik ah bible a luat ciat hi thlawsuah don nak tin a zirh tik ah mi pi in a ca ngan mi pawl tla an siar ih mi a hip na sa.Curuangah mino tin kim in a ca suah mi cu an nei.\"an hmai lam hrang cun (Blank)kuatlat a si ih, an ca tlangpi tla ngan ding ah man ringring.\nThir suannak mei pi ih sin thirsa ti a luan lai ah thil pakhatkhat sung ah an thun. Cumi a rei hlan ah a dai ih a cangzet ,sobul thawn an rem ih an tuah duh mi vek ah acang.Mino pawl tla an noh lai caan ih an sih nak kha an thei aw ah cun a lak ih hman liam men nak hnak in a nunnak ni pil zik can ih thawmvang dai thepthep vek in an thei aw ding.\nRuah that hnu ih hril nak a tuah tu pawl hrang ah,ol ai tak ih fen nak tin ih tel ti mi pathum a um thei.An nih cu vantha pa ti ah an ti aw.An nih pawl cu a cem, a hlo mi an si .Ansinan an mai hril nak a si ih cu mi an hril mi cu fennak tin kim ih tel vivo ding hi a si.\nMino pawl an din hmun ih sin, maan a khung zet mi hrilawk nak dinhmun ih sin than a cu zo. An duh hiar mi pawl cu maan anei mi hril nak si ding ah nase tak in ralrin a tul.\nPahian in na hrangah na duh mi ziang asi ti in a lo sut seh la, ziangtin na sawn ding?Tha ten rak ngai aw Pathian in a lo sut asi.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 26\nTumtah nak:Fim nak (or) adang\nNunnak hrang ih tum mi cu ziang a si? Kan thih tik ih laksawng thabik ngah ding ah ziang hna tuan hi a tha bik?Kan tikcu can, kan sihnak kan neih mi pawl a zin ih hman mi ding lamzin thabik cu ziang a si?Hmaisa bik ah,\" lennak\" Hi khristian pakhat hrang ah a tha goal ah lungkim hnik seh la.\n1.Cu mi cu Pathian in felfai zet in a kham ih (Mtt 6:19),hi mi nuncan siatsuah lawng si lo in mithat vek ih sual ah ruah a si.\n2.Pahnih nak ah neih le siah hi thlarau nun fiang tak ih dawn kham tu a si ( Mk 10:23,24).\n3.Len nak in mi a bum( Mk 4:19) a dik vek in a lang ko nan rin lo pi ah rang tak in a hlo sal theu.\n4.Kan hrang ih tahthim nak tha bik Jesuh tla cu farah te a si (I Kor 8:9).A nih cun saal cu a Bawipa a hleih dah lo ti in a sim leuhleuh a si (Mtt 10:24,25.\n5.Len nak hi van ah ken atheih lo ( II Kor 4:18).\n6.Zumtu pakhat cu a mah thawn a seng aw mi leitlun ih farah nak le tul sam mi pawl a hmuh tik ah,ziang ah len cu a zuam nawn ding ti mi nun a neih tik ah thu buai a um a si.\nTu hlan pi ah khan Ontaria ti mi thuthang ca pakhat ah a tanglam vek in an ngan;\nListowel ih a thi tu John Livingstone cu a thih tik ah Perth ram Ontario Pine ih mi lian bik a si, a inn le a lo pawl ih maan cu Dawla 500,000 a nei a si.A nunnak kha $500,000 thawn aamahkhan a tuah a si. A nih cu Skohtalan mi Pathian hnatuan ro pi David Living Stone ih u nau pa a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 27\n\"Skohtalan ih an inn ah an hmailam hrangah hril awk nak an rak tuah.John in \"Canada feh dingah a hril.David ve cun a rundam tu Jesuh khrih hrang ah a nun pe ding ah Africa ram ih zumlo tu pawl hnen ah a feh.Rundamnak thuthangtha thawn Africa ram lak ding ah afeh. Leitlun dan ah cun John cu a fim ih Divid cu mi aa a si.Asinan lei zoh dan ah cun hmuh dan a dang na sa.John khal cu ahnatuan a hlawhtling zet ih, a duh mi zate zik te in a nei thluh ti cu kan thei ko nan, David cu a nunnak cu Africa ah a pe aw ih farah tak in a thih nak kum sawmnga or sawmsarih a rei tik ah John cu a hmin a hlo ih, David Livingstone ih hmin cu rundam nak a thei tu leilung tlun hmuahhmuah ah rim thaw vek in a thang lai a si.\nCuruangah len nak hi a tum zet mi sual hear nak a si.\nMinung nunnak a temtawn tu pakhat leh cu larduh nak hi a si.Mi hminthang si kan duh cio, mi hnak ih ti thei, tuahthei sawn kan duh cio.\nMi hrekkhat cun hi ti vek sih nak nei ding ah sumle pai thawn an hawl.Cu mi hrangah an mah ih a um mi a tha bik kha an hmang theu.Sumdawn nak le tikpan thiam nak kha an ngai sang.Pathian in \"a hlei ce in nunnom nak na hawl duh maw si? Hawlduh hlah\" ( Jere 45:5) ti in a ti nan, an nih cun lar duh nak ruang ah tawkcin thein nawn lo in an zuam ciamco.\nHrekkhat cu lek nak lam in hmimthan nak lawm man lak ding ah an zuam ciamco. A khoh zet mi dan tang ah zuam tak in an rak zir rero.Hminthan nak dingah harsat nak cu lungawi tak in an tuar.zuamawk nak ih laksawng ngah ding in tha an lak ciamco.Asinan bible ih kan hmuh thei mi cu hi tin a si, Minung cah nak cu Pathian in a hai lo ti in (Sam 147:10 ) in a ti.Pathian cu leh nak lam ih tha in pe tu a silo.\"taksa harhdam nak ih zir mi cu a tha ve ko nan, thlarau lam ih zirh mi tin kim cu a tha sawn\"( I Tim 4:8).\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 28\nMidang cu hminthan nak tacik cu thluakthawn, ruahnak thawn,thuanthu asi lo le hlasak nak lam in an hawl cio.Asinan vanram ah hman a theih lo mi zirh nak ah, khristian pawl ih nunnak hman ve ding hi cu Kaa ih rel cawk lo mi riahsiat za tak a si.\nMi hrek lala cun mah le mah bom awk hi a tha an ti ih, neinganzi ah maw, luuhmuhzi ah maw an tel ciamco.Kan rel cia mi pawl hnak in an nih pawl cu a zia deuh ah na ruat aw nan, mipi hrang thatnak an tuah mi ih tum tah nak cu a dik lo.Mi pakhat bom or a ton mi harsat nak bawn ding ah cun a suah keh nun kha a tan a tul.Cu mi cu zo hman tuah thei tu an um lo. Rundamnak lawng ah a phi a um.A famkim mi mah le mahduhdawt nak cu mi pakhat kha Khrih thawn theihter awk nak kha a si.\nCu lawng in kan nun man a nei ding ih, minung ih a zuamthat nak bik khal maan aneih lo zia kan hmu thei ding a si.Curuangah leilung thawn a peh aw mi poh cu sullam nei lo hril an si.Culawng si lo in kan caan ti heu tu men an si.An nih pawl cutu mal te sung lawng na si ih cin tawk a nei asi.Ram pahnih hrang ih a nungtu zum tu pawl ih tumtah cu a famkim thei dah lo.\nRam pahnih hrang ih a nung tu pawl ih nun cu maan nei dah lo .A tu hrang le neta hrang. Ram pahnih sung ih sin pakhat cu rei a deih lo ih, pakhat sawn cu kumkhua in ahmun a si. A tu kan nunnak ih khatlam ah ziang a um thih nak lawng a um a si.A tu kan tuah mi pawl hi kan hrang ih, kumkhua tih mi thawn pehpar aw in kan tuah mi a si.Cuvek pawl kan hmu ban lo ah cun, kan nunnakhrang ah zianghman kan cangvai hrih lo ti nak a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 29\nWilliam Carry cu Britan neta bik bible thiam tlawngta a si. A cawmtu pawl in a mah kha Pathian hrang ah, hmanrua tha ah an cang ter.Mr Carry ih sungkhat unau pa cu Dublin ah trinity bible tlawng phuan ding in a rak bawm ih, cu mi tlawng ah cu Pamohkhah ah a cang ih an nih cun Carry cu cu mi tlawngah hruai tu si ding le hmin than nak hawl ding ah an fial.Carry cu cuvek duh nak a neih lo ruang ah, an mang a bang na sa, an lak ih sin pakhat pa cun thinheng zet phah in\nMr. Carry lei tlun ah hminthan duh nak cu na thinlung te ah a um ko lo maw ? ti ah a sut.Asinan Carry cun fimtak in khui tawk ram maw ti ah a rak sawn.A dik a si. Kan nunnak hrang kan zuam rero lai ih thusuh nak cu khuitawk ram maw? Ti hi a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 30\nA hget mi nunnak ih fial nak\nNa hmailam hrang ah thindai ten ruat dingah a hrampi a si mi Pathian cu kan ruah a tul asi:\n1.Pathian hrang tuah ding mi hna tuan\n2.Minung le minung kar lak ih na leiba\n3.A mai hrang ih a thabik mi duh nak.\nHi mi pathum pawl tel lo ih a nung tu cu a san sung a nuam aw dah zik lo.\nNa Pathian\nPathian pakhat nak! Pathian cu in tuah tu a si ko nan, kanmah ruangah, saal vek dinhmun tla a thleng ko nan, in sersiam tu cu in rundam tu le a cang a san cu- Kan nih pawl a hnen ih sin tlansal thei nawn lo ding in in tem asi.\nKan nih milai pawl in a dik mi Pathian tongkam bible hi thlah lo ih kai ringring ding kan si.\n1.Pathian zaangfah nak tumpi thawn, keimai hrang thi ding ah a fapa neihsun a thlah.\n2.A sunglawi mi hmun ih sin Jesuh cu, hi leifih nung za lei tlunah helhkam mi nei lo ten a rung tum.\n3.Ka thlarau run dingah harsat nak tin reng a tuar ih ka hrang ah a thisen a thlet.\n4.A thitu hi minung meimei a si lo, Leilung tuah tu asi.\n5.A ral ka si lai ah, ka hrangah a thi.\n6. Ka sual nak hrang ih a tuar nak cu a tum tuk a si,minung thluak in a ban lo.\n7.Sual sal ih sin in run ding ah a thisen thlet in maan in neih ter.\n8.Ka siangpahrang le ka Bawipa si ding in a thi.\nHi mi thu hi khristian pawl hrangah ol ai tak in maan nei lemlo ah a cang thei. Asinan rei lo te ah kan thlarau cu a tleu nak thawn in tlet tik ah hi tin kan tap theu.\nKa hrang a tuah thluh hnu\nKa that nak bik pek awk hnak in a fa te sawn mi tuah a theih lo\nNunpum hlum a hrang ah nung ding\nKa hrang a tuah thluh hnu\nBetty Daasvano\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 31\nKhrih in a thisen thawn in lei ngaingaizo ruangah, keimah le keimah ka seng aw nawn lo ih A mah in in nei ti kha a fiang.Paul in hi tin a ngan;\n\"Mi pakhat cu mihmuahhmuah ai ah a thi ih cuih a thih nak sung ah cun zozokhal kan tel ih kantawm ve a si, ti kan theih ngah hnu ah cun Khrih ih duhdawt nak in in uk a si.Khrih cu mi zate hrang ih a thih ruang ah zozo khal mai bul hrang lawng ah nung ding a si nawn lo, an ai ah a thi ih a nung sal tu mipa hrang ah nung ding an si sawn\"( II Kor 3:14-15)\nMai hrang si lo, a mai hrang kan si.C.T Studd in hi tin net nak tuah:\nKa hrang ah Jesuh a thih thu ka thei ko nan,hi mi hi ka hrang a rak si ti ka rak fiang lo,curuang ah kei mai bul pak hrawng lawng ih nung thei ka si nawn lo.Hril nak ti mi cu,tlen sal ti nak a si ih, kei cu fihfir, damiah ka si ko nan or Pathian hrangah ka pe aw ko nan cumi pawl cun a mah neih duh nak men a si.Ka hrang ah Khrih a thih thu ka theih hnu cun, ziangkim hi a hrang si ter ding ah thil har a um nawn lo.\nIsaac Walts khal in hi tin a ngan ve:\nHi mi thil um mi pawl hi ka ta hril maw an si, hi pawl hrang ah ka pek awk nak hi a fate tuk aw?,Mangbang za duhdawt nak,ka thlarau, ka nunnak pawl peve ding ah in dil.\nCount Zingendorf khal in \"ka duh bik mi Pathian ka pek thei lo a si ah cun, i rundam tui hrang ah maan nei lo ka si ti in ka ruat aw\" ti in a sim.Uganda ih sin Pilkington in \" anih cu ka siangpahrang a si ruangah ziang tin kim tihtheih nak keimah ah a um\" tin a ti ve.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 32\nA liamzo mi kum tampi ah khan rawngbawl tu Mr.T.E Wilson in Angola ih um mipi pawl hnen ih thu a sim lai ah, a thungai tu pawl lak ih sin mitum cakvak awm pa ih kiang ih sin tihphah ih a khur rero tu nauhak pa te cu a hmu. Cu mi pa a cangtin ten nauhak pa te cu tih in a sup aw zawk rero theu.Khawm theh hnu ah thusim tu pa cun saal leh a bawipa ih thu kha a mang lohli sal ih, nauhak pa te lei ding in a sut tikah a nei tu pa in maan tam pi a dil cu ticun an lei aw thei. Thuthangtha sim tu cu a lei mi saal nauhak pa thawn inn ah an ra tlung ih nauhak pa cun a pu hlun vek in i thih ti kha a thei ih ruang ah, inn an thlen tik ah nauhak pa te thawn an to tlang ih \" Ka fapa ka lo lei zo ih tui ni ih sin ka ta na si ti in a ti asinan, a tu ih sin thok in na duh mi poh kha na tuah thei, za len nak na nei a si a ti.Na miphun pawl hnen ah na duh le na feh thei,ih na um thei or Kan inn ah na um thei\" ti ah a ti.Nau hak pa te cun a pu thar pa ih thusim mi kha a thei thiam ih mit thli thawn,\"Mr.Wilson, na sal ah kum khua in ka um hram pei \" tiah a ti.\nCu mi hnak in tong ding dang a nei lo. Cuvek in an nih khal\"Khrih ka Bawipa kumkhua in na saal ka si hram pei \" ka tih ve a tul a si.Ka kut, ka kee, ka aw, ka fim nak za ten Pathian ih kut ah a um a si.\nKa hrang ah a thi a thlet ih a thi.a tu ih sin thok nah rang ah ka nung ding.\nPathian ih zaangfah nak cun a thu neih nak tang ah a hnatuan tu si ding ah in ret. Nunpum hlum pekawk nak hi a sunglawi bik mi pekawk nak a si (Rm12:1,2).\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 33\nNa innHnen\nA pahnih nak hnatuan kan neih mi cu kan inn hnen pawl hnen ah si. Zumtui nun ah maihrang lawng ruat lo ding hi a thupi ngaingai a si. Ziangah tile mihmuahhmuah hnen ah tuanvo kan nei, Mi fim le miaa hnen ah siseh (Rm1:4). Cu mi cu \"rundamnak thu ka sim lo tik ah thlasuah a um lo a si( I Kor 9:16),ti in a hlo mi thlarau hrang tuan ding kan si.\nCuruangah a tanglam vek ih ruahfel nak kan neih lo ah cun,zumtu kan nunnak ah khawkhan dan kan thiam lo ding a si.\n1.Kan leilung pi hi a siat rero a si.\nNitin a thawngthawng in a hlomi thlarau pawl cu Khrih nei lo in sual khur sung ah an thi rero a si.\n2.Rundamnak ngah tu pawl, tahthim theih lo mi vanram nomnak cun a hngak ringring a si.Khristian hmuahhmuah in nazi pakhat hrawng tal heel ram thu hi ruat seh la a tha;A din hmun sirawk nak, a thiam zia, a harzia pawl cun u nau sungkhat, rualpi pawl, innhnen pawl, a rei hlan ah cui hmun ih feh tu ding pawl ruah a tul asi.Hmin pu men fang ih khristian si lo in hngalpi tlak khristian si thei ding ah kan ruah sak awk a tul a si.\n3.Rundam nak hi a sual a si ah cun, kan taan tengteng a tul. Asinan rundamnak thu hi a dik taktak a si ah cun,leilung kan nun a cem hlan sung phuangding kan si.Khansar nat nak dam ter dan ding a thei ko nan, sum le pai a nei lo tu kan bom lo ruang ah mi that thawn a bang aw a si.Cu vek in thlarau dam lo pawl dam ter ding dan kan thei ko nan, kan va sim lo kha mi thlarau that tu kan rak si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 34\n4.A tu santhar mi pawl cu, santhar khristian mipiang thar pawl lawng in an nor thei ding. Curuangah kan hna tuan mi par ah thum a theih lo.\n5. Fialmi vek in kan tuan vo hi theithiam in tuan ding kan si( Mtt28:19-20).Thisen a berh mi angki cu hruk in,raltha tak in vanram tiang na feh ngam ding maw?\n6.Hi hmuhton mi minung pawl hi rundam tui hrang ah sui lukhum tluk in maan a nei.Cu ruangah kan duhdawt a tul, Pathian hrang ah ralthat nakthawn tuan ding kan si ih, kan tuan lo pang a si ah cun pakhat le pakhat par ih kan neih ding mi zawn ruah nak tuanvo kha kan pelhsolh a rak si.\nNangmah le Nangmah\nA net nak tal ah kan hmailam hrang ih kan tumtah mi kha langter thei ding ih zuam ding kan si.Vik le vuk ih zoh ah cun mai hrang tuan kan bang nan, cu mi cu mah hrang lawng ruat tih nak a si.Ziangah tile Pathian in a hrang ah a tha bik sih ter in duh ih a duhdawt nak thawn kan hrang rem a ti dan vek in nungding a duh ruang ah a si.\nA tu hrang khal siseh, hmailam ah khal siseh, maihrang ah ti in ziangtin kan tuan vivo thei ding. Zumtu mino pawl in a tanglam ih ta pawl kha na se zet in ruat hai seh:\n1.Thlarau rundam nak na ngah thei nak ding ah a tu na nun dan kha a hlo thei.\n2. A tu kan taksa nun hi neta bik si lo in, kumkhaw hrang a zin kan rak tuah ti nak a si.Caan neta hrang ah tindan kan kai rero ti nak a si.\n3. Na thih hnu nungbet vivo thei ding in a tu ih sin khua na khang thei F.W Boreham in \"Mi pakhat cu a thlan ih a ih lai ah hna tuan ding ah tuan vo a pe aw thei a si ti ah a ti.\n4.Nikhat ah Khrih ih thuthen nak tohkham hmai ah kan ding leh ding a si.Ziang mi rel ding kan nei ve pei?Pathain hrang ih kan pekawk nak pawl kha a si ding.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 35\n5.Cu mi ni ah khutlawng ih a ra tu pawl hrangah cun phuhrung awk nak a um ding ti a um zet.\nKutlawng in ka feh ding maw,\nIn rundam tu ka ton tik ah ,\nNikhat te hman a hrang tuanlo in,\nAkee hram ah zianghman ken mi nei lo in,\nKhut lawng in, ka feh ding maw,\nRundam tu cu hi tin maw ka tong ding?\nA sunloih nak ding ah, thlarau pakhat hman hruai lo in,\nKhut lawng in maw ka feh ding?- C.C Luther\n6.Zianghman ih thlen a thei lo mi in pek ding mi \"sunloih nak\"kha kan pelh siang ding maw?A tu caan le hmailam hrang ih a thabik kan tuah mi hi Pathian ih duh nak vek ih nung ti nak a si.\nCuih hnu ah mai tumtah mi le kanmah le kanmah kan zoh aw sal pei;\n1.A mai hrang kan tuan nak hi in theihsak hai maw?\n2.Mi par ih kan leiba kha in rulh sak zo maw?\n3.An nih pawl in a tu nunnak le van ah, ka hrang ah thil pi cang zet in pe thei pei maw?\nAn tiam awk nak vek in an mah ah a um lo a si le, an nih pawl cu maan anei lo mi tumtah nak si ih hlawnhlo thluh a tul.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 36\nA Sunglawizet mi Pekawk nak\nA hmai sa lam ah zumtu pawl cu an Pathian, inn hnen le mahhrang lawng tuan lo tu pawl ih thu kan thei zo a si:Pathian ih a sersiam nak thu pawl kha a inn hnen pawl hnen ah a sim, asinan Khrih tel lo cun cuih inn hnen pawl cu an hloral ding ruangah a nih tla Khrih thuthen nak hmai ah a ding ve leh ding ih a nun dan pawl kha zoh fel thluh a si leh ding.\nZum tu pawl in hi mi tuan vo pathum hi ziang tin an tuan kim thei ding.Maihrang lawng ruat ih a nung ah cun a tu ih sin siat lam a pan ding ih ni neta hrang khal ah maan a nei lo ding. Cu mi cu mai hrang lawng ih ruah le tuah a si maw?\nRundam nak tel lo in inn hnen pawl hrang ah thiltha a tuah a si khal le cu mi cu thil dik tuah a si cuang lo.A san cu mi pakhat ih a tul bik mi cu Khrih a si ih, Khrih a tel lo ah cun kumkhua aral ding mi asi.\nPathian hnen ah a nunnak za ten a pek awk ah cun thil sual a tuah thei lo.Ziangah tile Pathian a duh tu cu rundam nak thawng in mibom duh nak a nei ih,a tu a nun khal ah lungawi nak a nei ih ni neta khal ah laksawng a lak bet ding asi.\nCuruangah neh nak a co tu zumtu pawl ih thuthup cu,pathian ah pumhlum pe aw tu pawl nun ah kan hmu thei asi.\nCu mi cu kan nunnak hrangah a poi mawh bik mi a rak thei lo ti ih theih awk nak in a thok a si. Cu vek thinlung put cu Jeremiah in hi tin a sim :\" Maw Bawipa, milai in mai nunnak uk thei tu an um lo, mai nunnak par ah thu nei tu zohman an um lo, ti ka thei\" 10:23.\nThungai thlak in kan mah hiarnak a um ah cun pathian ih \"a tha bik\" si thei ding ah Pathian ah \"a tha bik ruah nak \"a um ti khal a thei ih,duh hiar nak a rak nei lo a si ah cun \"a thabik pahnih nak\" or \"a thabik pathum nak\" a silo le a dang a tha bik mi a nei ti in ruah nak a um.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 37\nKan nih cun a sunglawi zet mi nunpumhlum hlan aw ringring ding ah in fial.Pek awk nun kan tih tik ah kan nunpum hlum, kan tlarau,nunnak, taksa pum za ten pek kha a rak si. Rel duh mi cu kanmah ih a um mi hmuahhmuah hlan le pek kha arak si.A san cu Pathian hmai ih phah aw thluh ti nak a si.\nBetty Stan in ( Martar)ih a thih hlan kum kua ah khan a sunglawi zet mi hlan awk nak a tuah.A bible sung ah hi tin ca a ngan:\nBawipa, ka tumtah nak le ka khawkhan nak ka duh nak za ten, ruahsan nak le tumtah mi pawl tan in na duh nak cu ka nunnak hrang ah ka pom.Keimah le ka nunnak, ka ziangkim cu kumkhua in na ta an si.Ka rual pi pawl komnak ka tuah mi pawl hi na thuneih nak tang ah ka hlan.Ka duh mi thian le rual pawl cu ka thinlung sung ah pahnih nak lawng an si.Na thlarau thawn in khat ter hram aw.Ka nunnak nak hmang in na duh nak kim ter hram aw.A tu ka nun hi Khrih a si sawn.\nYale ih sin Borden khalnunpum hlum a hlan awk nak cu thluak natnak thawn a thih hlan Izip ram ih sin Tuluk ram ah rundam nak thu sim ding ih a feh lai ah a rak tuah ve.\nKa Bawipa kanun nak thawn a peh aw mi hmuahhmuah na hmai ah ka phah aw thluh a si.Ka thinlung sung ah nangmah lawng hmun ka lo pe na duh nak vek in in danglam ter aw la in hmang hram aw.Na thlarau thianghlim ih thuneih nak cu keimah ah a um a si. Ka lung a awi.\nHmun a nuam zet mi nisuah nak lam ih pangpar hmuan pakhat ih sin ringtak ih tah aw a thang mi cu \"ka duh mi si lo ka Bawipa na duh nak vek in sisawn seh\" ti hi a si.\nPathian nei tu pawl cu tlarau lam thansoh nun a nei ding asi.Kan duh nak hi hlon can um a tul ih, a mawi mi nunnak le a famkim mi thawi nak pekphah ih kan tong ding mi cu: Bawipa na duh nak hmun ah ka feh ding tuah ter i duh mi kha ka tuah ding tongter i duh mi kha ka tong ding, sihter i duh nak vek in a si thluh ding .\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 38\nSullam nei lo in ka nung pang a si khal le atlun lam thu pawl kha thlun thei ding ih zuam deuhdeuh ding kan si. Zum tu pakhat cu hlan awk nak nun hi neih ring ring atul. A nih cu Pathain ih saal si nak ih tem tawn mi a sih thu thei aw in a Bawipa ih thu pek mi kha cat bang lo in thlun ding a si, nun pum hlum Khrih ih uk nak tang ih um ding a si.\nCu mi hnu ah ziang a cang ding. Taksa thleng awk nak tivek a co pei maw? Thinlung phur nak, tih nak tivek anei pei maw? Van ih sin meipi thawn dang lam nak a co pei maw? Nat nak ruangah hmuh sak nak ti vek a um lo. Hi vek pawl si lo in, Pathain in kan hlan awk nak kha a nung mi thawi nak vek in, inco hlan sak ti mi kha zum nak nei ding kan si. Sual fa din hmun ih sin Pathian kan pan tik ah, in rundam a si ti kan zum vek in a si. Cung ruangah a nung mi thawi nak vek in Pathian kan pan tik ah, in co hlang a si ti mi zum nak kan nei a tul a si.\nCu hnu ah danglam nak um lo in thin nau nak pawl rin lo pi in a ra thleng a si. Kan nun nak le kan caan hi cu a mah kel ten a her aw ding hrim a si. Nitin ka tuah, tuan mi pawl kha kan ning ding (or) sal vek meimei ah ruah awk caan a um ding. A si nan, nun hlan aw in na zawh mi lam zin kha kan hngilh lo pei. A fa te mi par ah na rin um vek in, a har zet mi lak ih sin, Pathian in alo hruai ding a si. Na nun nak ah thil thar, a fah te mi ti lo in thu thup pawl na thei bet vevo ding. Hi tik vek thla phan nak hi tong ding hrim ka si ti na ti aw thei ding. Na tuah thei lo mi pawl na tuah ih, na than soh thu khal na hmu aw ding. Cu ti cun Pathian ih lam hruai nak cu a tul dan ih zir in kan thei cia thei lo nan, a liam zo mi kum tin ah , na hlan awk nak pawl ruah sal tik ah, Pathian in lam a lo hruai dan zia, na tuah mi pawl ah a maan nei mi tuan nak a si thu na thei sal ding.\nCu mi cu caan reipi hngah nak, tuar nak a thabik ih tuan nak pawl a tel thluh ding. Asinan cu mi pawl cu kan hrangah loh thei lo ih a tul mi thil pawl an si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 39\nDung kir nak ral, a liam cia mi ruah nak ral pawl cu a um ding. Zumtu pakhat in a mi leng khan phar par ah a thu rin a ngan: \"Bawipa ziang vek vasi hman seh, nahrang ah ka si\"a ti. Asinan nikhat ah cun cu mi a ca ngan mi kha a la ih, a hlon. A man a tum tuk a si. Kan nih cu a thleng aw thei lo mi thawi awk nak tuah ding kan si ih, zokhal dung let hoi phah in lei a let tu cu Pathian uk nak thawn a phu lo (Lk 9:62).\nNun ahlan aw tu pa ih nun ah zing kim a cangthei ko nan, sir awk nak a um ve dah lo. Borden in , nun nak hrangah, a hlei a um lo, thlah awk nak a um lo, sir awk nak khal a um lo. Cu mi cu pek awk ngai ngai tu ih nun a si a ti.\nA tu ihsin thok in, kan nih khal cu vek nun nei kan tum ve cio thlang pei.A tanglam ih thu suh nak pawl hi raltha tak in kan rak phi cio hnik pei!\nA sunglawizet mi nun pumhlum hlan awk nun kan nei ve maw?\nPathian ih a um mi nun mawi nei ve ding ah na zuam dah maw?\nA lo run tui hrangah, hnatuan sunglawi thawinak na pek dah maw?\nFehdah lo nak hmun na nei maw?\nMihmai ih na si nak hlo ding pang ah Pathian kawh nak na el dah maw?\nNa ral a tha maw nun pumhlum Khrih hnen ih hlan ve lo incuih ram ah na um ngam ding maw?\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 40\nNunnak hrang ih hnatuan thupi zia\nKhrih hnen ih nun pumhlum ap awk nun kan zoh rualrual in, pakhatkhat in loh theih lo in, el awk nak thawn,\"ziangtla le kana thupi sawn\" ti in a hum aw.Hi ti vek din hmun ih a rah suah mi cu :\n1.Ziangkhal ra thleng seh, ka nunnak a thupi;\n2.Khrih hnen ih pum a pe aw tu pawl cu, ei le in, sin le fen hrang lawng ah an caan cem ding an siang thei lo.\n3.\"Hnatha tuan lo in\" tuan lo in Pathian hnen ih kan pek awk lai ah harsat nak tumpi a thleng thei.\nHi ti vek ih ruah nak cu a sual a si,ziangah tile a pakhat nak ah mah hrang, mai nunnak lawng a silo.Khrih ih temton mi pawl cu feh ding tikcu le tuah ding mi an hril dah lo.Pathian ih duhnak tiang nunding hi a thupi sawn.Cu mi caan a kim hlan sung cu ralring le hngetzet ih nung ding kan si.Ziangah tile zum tu hmuahhmuah cu ziang tik lai caan khal ah hnatuan ringring ding a si.Hrekkhat hrang ah cun an zung ( office) kha an Pathian hnatuan nak si ih, hrek khat le hrang ah cun an co kaa cu an rawngbawl nak a rak si theu.Hrekkhat cu Africa sakhaw mitha pawl hnen ah tetti an khan theu ih, ahrekkhat leh cun America ah tetti an khan theu.Neta bik ah hi mi pawl ih tuah sual mi cu Khrih ah nunhlan aw tu ka si ti mi an hngilh nak kha a rak si.\nAram le a fel nak hawl hmaisa uh la ziangkim a lo pe ding ( Mtt 6:33).Asinan kan ruahnak pawl cu hi mi par ih thumaw thei ding ah zumtu pawl in kan pumcawm awk nak kha Pathian lam hoi in kan khawkhan thiam ding hi a poi mawh a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 41\n1.Hmaisa bik ah, minung hi hnatuan ih pum cawm aw ding ah Pathian ih tumtah mi asi.\nNacal ih sin thlanhri pot in pum na cawm ding (Gen 3:19).Ni ruk sung ah na hna pawl na tuan thluh pei ( Exo20:9).Zaangzel pawl cu rawlei hlah seh ( I Thess 3:10).Hna tuan ding ah ningzah ding a silo. Hnatuan hi Pathian hnen ih sin rami an si.\n2.Zumtu pawl in ziangvek hna kan tuan ding,Kan Pathian ih lamhruai nak kha hawl ding kan si.Kan thlarau nun thawn a peh aw mi a si ruang ah kan tuan ding mi hi kan fiang atul.\n3.Hmunkhatkhat ah a hmun ih zir in hna kan tuan mi hi, hnatuan nak a kau ter sawn.A thu pi bik mi cu hna kan hawl tik ah Pathian ih lamhruai dan theih ding hi a si.Hi mi thawn pehpar aw in zum nak hnget nei lo tla kan si thei.Pathian hnen ih pum a pe aw taktak tu hrang ah cun khuitawk hman vasiseh la a feh paih ko ding.\n4.Leitlun hna thawn peh aw in,\"Hnatuan\" le \"a sunglawi mi hna\"a thleidan awk nak hi cu bible thawn a rem aw mi le a rem aw lo mi kha a si.Pathian sunloih ih a um theih nak ding ah cun ziang vek hna khal hi a sunglawi mi hna hlir an si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 42\n5.Kantuan ding mi hna thawn pehpar aw in Pathian lamhruai nak zohphahih, kan ralrin ding mi cu Pathian in milai, a sinak vek in hnatuan a pe ti hi a si.Cu mi cu kan um dan le ziaza pawl in a langter a si.\n6.Zumtu pakhat cu Pathian in zumtlak lo mi hna tuan ding ah a fial lo ding.Zumtu cu khawvel le a thianghlim lo mi ah buai pi ding asi lo.\n7.Kan hngilh lo ding mi pakhat cu lei hnatuan hi kan nunnak hrang ah a thupi bik a silo, Hi mi hi a net nak a rak si sawn.Carey inhmin than nak a co.a hna tuan mi an sut tik ah, a nih in thuthangtha sim thei ding in kedan ka thit tiah a sawn a si.Nun kan pek awk ngaingai a si ah cun kedan sia thirphah khal in Pathian a sunglawi thei a si.\nCuvek in dawr tampi tuah tu hmin thangtak John Wanamaker thawn pehpar aw in hi tin an rel.Sunday school hna a tuan lai ah ziang tluk in na buai ti ah an sut tik ah, a nih in, Sunday School zirh hi ka hna a si tiah a sawn ih a dang pawl kha cu hna tuan meimei an si tiah a ti.A tu hlan kum sawmngale panga ah khan Pathian ih thukam a si mi\"A ram le a fel nak hawl hmai sa uh la thil dang hmuahhmuah a lo pe bet ding\" hi mi hi ka kai top a si ti ah a ti.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 43\nHi mi hi kan hnilh lo ding mi thil thu pi tak cu a si.Pathian ih zaangfah nak cu a hmai sa ringring.Hnatuan hi cu pahnih nak a si.Hnatuan nak lam ah kan pek awk deuh tik ah buai nak a suak theu.Hi mi in Kohhran upa sih nak ih sin in suak ter.Hi mi caan a hlei in a lak ringring.Pathian hnatuan a ti buai a si.\nKan rel theu vek in a phi cu zumtui ro a co ding mi lak ih sinbum a tong.Jowedd in kei cu zianghman ka cang lo a sinan!\"Company ah mal te sung tuanvo ka nei\". Mi kut tang ih hnatuan din hmun ah a thupi bik hna cu ka tuan hmaisa lo ti ah a rak ti.\n8.Hnatuan hi a pahnih nak kan ti tik ah,tuan nawn lo in ei in ding hawl nawn lo ih um ding ti nak a si lo.Pathian lam hoi ih hnatuan dan thiam ding kha a pawimawh a si.Pathian fa le pawl cun an pu le pawl hrang ah minit sawmruk sung hna tuan ding an si.Rin lo thil va um hman seh la a pelh ding a silo. A mah le mah cawm aw in a tuan ding mi a si.\nKhristian hrang ih thei thiam har zet mi pakhat cu Pathian hrang ih a pek awk nak caan kha a hna tuan nak ih a pu in a rak siatsuah theu hi a si.Minung in hi ti vek caan te ah Pathian kan tih zah thiam ah cun Pathian khal in a cawisang ve ding ih, hnatuan thleng ding caan a um theu nan a siang lo ding.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 44\n9.Kan hril ding mi pawl cu zumlo tu pawl ih tuah ding mi ah, kan nun kan rak hmang theu hi a si.Jesuh in\" Mithi cu mithi in phum hai seh la,nang cu feh aw la Pathian uk nak thu va sim aw ti ah a ti\" (Lk 9:60).Mithi cu zozo khal in an phum thei ko nan, rundam cia a si mi, a nung tu ih kaa lawng in Khrih ih rundam nak thu cu a sim thei ding asi.\n10.Kan nih pawl cu ziangtik hman ah Khrih hrang si lo in a bal mi hrang ah tuan ding le nung ding kan si lo.Biak inn ah a hlu pe duh lo in,si pin pawl hnen ah pek ding a silo.\n11.Mi pakhat in voikhat hnih feltak in atuan ih tangdor tak in Pathian ah a pek awk tik ah, Pathian in a hna tuan a thang ter a si.A tik cu le caan pawl Pathian hrang ah a hmang lo nan, midang vek in Pathin in a pe thotho a si. A silo hman ah hmundangah le ram dang ah thuthangtha an sim, an zirh nan,an ei le in hrang ah a buai lo.Pathian in in fial ah cun a tul mi hmuahhmuah a mah in a tum aw thluh a si.Hudson Taylor in,\" Pathian hna hi, a duh nak vek in kan tuan ah cun Pathian in bawm lo in mi a tan dah lo\" ti a sim.\n12. Leitlun mi pawl in hnatuan thangso pawl an cawisan awk lai ah zum tu pawl cun, cu tik vek cawisan pawl cu hahio lo ten an um thei hi tha zet mi a si.Fa tete ih Khrih saal tuan cu ram pi uk tu si hnak in a tha deuh. Pathian duh nak thawn hnawmhlon tu si hi, Pathian duh nak tel lo America hruai tu sih hnak in a tha sawn.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 45\nHi pawl hi ruah ding ngaingai an si ih zum tu mino pawl in a hnatuan kha zoh thiam in hril thiam ding a poimawh na sa.Pathian in a hna tuan nak ah a kuat a si tih mi kha fiangzet in theih a tul ih, Khrih ih rundamnak hrang ah pek awk nak nei ve lo in ol ai tak ih um men ding a si lo.Zum tu dik tak cun Pathian hrangah pek awk nak hmunkhat te a nei a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 46\nPuhmawh hawl nak,bumnak le relh thup nak\nKhrih ih in dil mi in, in nor tik ah puhmawh hawlnak, thuphan per nak,relhthup tum nak nun hi neih a si theu.Cuvek ih relh thupnak cu \"kanun ding hi a thupi a si lo maw\" ti vek ruah nak hi a rak si.A tuah kan nih pawl cu rundam tui kawh nak cu \"elnak\" puhmawh hawl in kan um theu.\nA lar zet mi pakhat leh cu \" kan hmai lam hrang kan ruah a tul\"a si lo maw? Ti hi a si.\nTu hlan ah nisuah nak lam ih mino pakhat cu a nunnak pumhlum in Pathian hnen ah hlan aw ding in nase zet in a pe aw.Sunglam ih sin phurnak a nei ih, tha khal a tho na sa.Sumdawngpa le biaknak lam ih upa le pawl cu thu aron hai.An nih in tleirawl pa rak ngai hnik na hmai lam hrang na ruah a tul a si ti ah an sim\nA nih cu hlawh maan sang ngah tu a si ih a hmai lam hrang thungaithlak in a ruat maw?Cu ti vek ih sim tu dang khal a nei hnuaihni,\"a sin an inn ah pakhat tal um a tul\".Cuti vek ih tong hmang pawl cu zum tu pawl hrang ah letnet pai ih a feh tu pawl thawn a bang aw zik vek an bang, an thin sung ah cun mai hnatuan tan ih tuar ding taktak cu an sung ah a um lo.Rundam nak thu sim ding ah a feh tu pawl bawm ding ah mihrek khat cu Pathian in a lang ter theu a dik ko nan,tha nau mi, ningzah nei pawl ih harsat nak le tuar nak lam zin par ih mi lam a hruai lai ah, mi cakvak, miraltha, mino pawl cu inn ah anrak tang theu hi cu a mak a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 47\nAcang thei mi thil pakhat cu,an fim thiam nak pawl cu Khrih hnatuan nak hnak ih thasawn ih hmang thei ding ah an ruat.Curuangah an fim nak hnak ih thasawn mi Pathian hna tuan ding in a kawh tik ah hlan aw ding le pe aw ding ah an laklawh aw ciamco.Ka fim nak hi khui tawk ah ka hmang ding ti in hmun le ram hril ding kan si lo.Kan fim nak , kan theihnak pawl hiPathian hrang ah a tlak a si kan ti a si le ve ten, Pathian sih nak,a dinhmun kha,kan niam ter a si.Ziangkim hi Pathian hnen ih kan ngah mi an si thluh.Kan talent le fim nak hi a mah tawk ten a tha ko nan, cu mi pawl ih that nak bik hmun cu Khrih ih kee hram ah a si.Paul tla talent sang, mifim a si.Lei tlun fimthiam nak thawn pehpar aw in hi tin a rak ngan:\nSikhalsehla hibangtuk thil miat nak ih ka rak ruah mi pawl hi a tu ah cun Khrih ruangah a zaten sun nak ah ka ruat theh zo. Hithil pawl lawng a silo;thildang ziang tin kim khal hi ziang hmuahhmuah hnak in a sunglawi sawn mi ka Bawipa Khrih Jesuh ka theih ruangah cun sunnak pittawp ah ka ruat a si.a mah ruangah ziang hmuahhmuah cu ka hlon theh; Khrih ka co thei nak ding ah\"( Phili3:7,8).\nKhrih hrang ah nunpum hlum pek awk kan tum lai ah, kei cu ka tar tuk zo tit u khal kan um\nlai.Cuvek pawl ngai ding ah na tar zo maw si ti in fiang ten sut awk mei ding hi a si.\nA dang mawh puh pakhat leh thung cu \" innsang hnatuan\" hi a rak si, nu le pa a si lo le nupi le pasal le fanau pawl hmang in a hrang ih pe aw thei lo ding ah in pek mi maw an si, hi mi hi ruah a tul na sa ih hi ti vek in Pathian in a tumtah mi le ka hrang ih that nak ding pawl hi a kham ding maw si. A silo Pathian in a hrang nun ape aw tu pawl ih inn sang ah hi ti vek in a tan lo ding.a Asinan hmai sa bik ih kan tuah ding mi cu\"Pa,nu, nupi,fanu,nau le pawl hnak in a mah kha kan duh bik a tul asi ( Lk 14 : 26).\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 48\nMitha hrek khat pawl cun fim thiam nak nei lo ah an ruat aw ih ruang ah nunpumhlum hlan aw ding ah an aw loksong zet.Asinan, hlan aw ding ah fimthiam nak a tul lo.Khrih cu a lawng mi beel khal a khat ter thei a si. Pathian ih kawh nak ah hin minung in cintawk kan tuah, asinan Pathian kawhnak le fialnak ah mit hmai pek deuh mi a nei lo.Netabik ah Khrih ih taksa peng an si ih ruang ah an fim ih a dik mi hnatuan hmu ding in Khrih cu an pan a si.\nA zate lak ih riahsiat za bik puhmawh hawl nak cu \"Pathian in a hrang ah a za ten hlon a siang lo, ka tuah duh mi lawng in fial\" ti hi a si.Ralkap sihdaan ih a feh tu pawl kha rak ruat hnik aw: Hmainor ding ih thu an pek tik ah G.I in an nih pawl ih meithal pawl a long thluh ih kan bawipa in hmai in nor ter taktak mi a silo, hmai nor duh nak lawng kan thei ti ah a ti.Cuvek thawn cun do awk nak ah neh nak an lak dah lo ding.Neh lo tu an siring ring ding a si.\nHi mi pawl in milai pawl ih Pathian fial mi paih lo ruang ahpuhmawh an hawl mi a si.In rundam nak ruangah pek awk nun nei lo ding ti nak a um lo.\nPathian in \"ka fapa na thinlung I pe aw a tih vek in, nang ziang na pek ve ding?\nPuhmawh nahawl ding maw, nangmah na pe aw ding?\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 49\nPhurzet le Hearzet ih nuncan\nKhrih cu ziangtin kim co ding ah a phu asi.Kan hrangah a thi a si ah cun,a hrangah kan thih ve a mawi asi.A taksa pum kan hrang ah a pek ah cun, a hrangah kan pek ve a tul asi.\nZumtu diktak tih mi cu a Bawipai hrang ih thingam kha a rak si.Khrih cu hmuhsuam nak,relsiat nak le hrem nak in tuar sak tu a si. Leitlun thawn a rem aw thei lo.A thatnak le a si nak pawl cu a hlo thluh a si.\nCawn tlak zumtu cun duh hiar nak, phur nak thawn a nung a si.Khrih hrang ah a alh mi meipi vek an si.\"Kei mah ah phur nak a um, cumi cu Pathian ka duh nak hi a si\" ti ih a tong tu Count Zingendorf vek an si.Thil dang pawl cu pahnih nak an si.\nPathian ih fa le pawl cu,Pathian an thawi nak ding hrangah a tawk zo ti a um ve lo.A neih mi sum le pai, an nunnak pawl tla Pathian thu neih nak ah an ret ih an nung a si.\nRobert Arthington vek in zial cu ihkhun ah, thingkuang cu cabuai ah lung awi tak in ka hmang ding.Khrih tel lo ih minung pawl an hloral thluh ding hnak in hi vek in kan tuah ding tiah a ti.\nKhrih ih dungthlun tu pawl cu leitlun dan ih nung tu an silo.An fim nak pawl kha hlon in an thlun.Minung nunnak ah anbuai lo.Midang pawl ih ai bik, a dik bik an tih mi pawl kha Khirh hrangah an hlon thluh.Khrih dung thlun tu pawl cu, Khrih ih duh nak vek in temtawn mi an si.Thupek mi cu an ngai sang ih an thlun a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 50\nKhrih hrang ih nun a hlan aw tu pawl cu, thlen dah lo nak hmun, mai suah nak ram si lo, hmun dang ih ruah san nak nei lo pawl ih um nak ah rinum tak ih a Bawipai hrang ih nung tu pawl an si.\nA nih cu leitlun pawlkom nak duh lo tu, lei thil lawng ruah san nak le duh nak a nei lo, leitlun thil le ri can ngam tu tih phan nak nei lo tu, a lei nunnak ziang sear lo tu, thih nak a tih lo tu,din hmun zoh lo tu, a thleng aw dualdo lo tu,Khrih ih rundam nak pakhat lawng kai hnget tu, mi aa vek a si tu le Khrih hrang ih miaa vek ih ruah tik ih lung a awi tu an si.A nih cu a zuam zet tu, thih ngam ko ih tan tu,leitlun thawn pehpar aw lo in,Khrih thawng in thil mak a tuah tu ah sihram seh. Zo hman ih ziang siar lo mi sihman seh la an nih cu milianpa.mihausa, ram uk tu mi upa,leitlun ih hmin thang, mi fim,thluaktha ti in an kawh tik khal ah a hngal lo tu a si.Hmunkhatkhat ah an rel ding ih thiding hman siseh la an tong ding mi cu colh can a um lo tlangpar,hmunrawn, tipi par le kham lak ah an tlan theu.Ringzet in an tap ih,dimdoih nak um lo in Thawng inn ah khal an au ih, tisuar lak khal ah an dai cuang lo.Thu nei tu pawl hmai ah le singpahrang hmai khal ah thu dik hrang ah an ding.A au aw tla cu thihnak lawng in a dai ter thei a si.Culawng silo leithih nak ih meikhu le mei alh lak ah mi athat tu, mi hrokde, a do aw tu, mipuar thau pawl hrang ah thlasuah an pe a si.Cutivek ih zum nak nei pawl cu a tui ni ah Jesuh Khrih in a hawl rero lai si.\nPathian in in hawl rero vek in,a tu khal a hawl rero a si.A kee neh par ih ti fen mi vek ih fen a si mi, mipi pawl hrang si lo Pathian hmai ah anmah le anmah a thapaw ih rin nak ih a pe aw tu pawl lawng Pathian in a ma mawh a si.\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 51\nPathian in Rowland hill vek \"thinlung sung ih a ram hrang ih an phur nak kha a so ih a so tu pawl\" kha a duh a si.Pathian in Chalmers vek minung a mai lungput a nei tu, ti mi tongkam ruang ah mi ih lom mi pawl kha a duh a si.Pathian in Herry Martyn vek \" Pathian hrang ah meialh vek in ka rak alh pei a rak ti ve tu pawl kha a duh a si.\nTu ni ah mino tam pi cun an caan tha hi pumcawm nak le sumdawn nak ah an pek awk a si.\nA ram hrang pumpe aw in thih khal an man.Lian ding ah leitlun cu an hel.Hruai tu pakhat si thei ding ah sun le zan in an zuam rero.\nMi mawi, hmin than duh ah an kut zung pawl tla ruh lawng tang dingah an tuah.Phungzi le tilahsin si ding ah pasal, nupi neilo ding ah kham awk nak an tuah.Mintaa, mintaami si ding ah a har zet mi pawl an ciat ih, an pum cawm awk nak ding ih hna tuan pakhat khat ngah ding ah kumhra lai an zir.Jesuh hrang ah ziang na tuah duh?Nathianlung hrekkhat si lo na ziang kim hi Pathian hrang ah na pek pei maw?\nA tu ah na sir aw ding maw, Milian pa vek in hell na thlen hnu lawng ah na sir a w ding ?Ruattha thlang aw.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/bitflow.dyndns.org\/falam\/WilliamMacDonald\/Falam-Na_Hmailam_Hrang_Ruah_Nak.html","date":"2018-01-19T23:05:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084888302.37\/warc\/CC-MAIN-20180119224212-20180120004212-00365.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998040795,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998040795326233}","num_words":14632,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.377,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A khuh a khuh tinte'n thi cu thi cu cawl a tum nawn lo bang. Hmu dah lo tu hrang ahcun ṭihnungza asi ko ding nan Thangte hrang ahcun ziang hman asi nawn lo. A ka sung, dang sung, cuap sung ih thi pawl an phut rero nak a rei tuk zo. Midang ka sung ih pawt mi khal voi tam pi a hmu zo. Midang timi ah midang pi ngaingai an tel vekin a duhdawt zet mi a nupi le a fanu te an tel ve.\nKaa sung in thi tu le tu a suak hnu ziang vek ram ziang vek mual ah an kuat ti cu a thei tuk lawlaw. Asi ko nan Thangte in thih ding cu a ṭih lo. A kaa sung ih thi le hnai phui ṭul ringring ruang khal ah a raih a sia lo. A it nak kiang asi lole a tho thei nawn lo ruangah a lum nak pher te kiang ah zial ong pakhat a um. A hrang ah zial ong cu a ṭhahnem zet. Zial ong ti cu cil dongnak bel vekin ṭhawn ruri a ṭul lo. A bung pang pei maw, a liam zik maw ti'n thin phan a ṭul lo. Kholh ṭul rero lo. Zial ong in a tang lam cu von bih ngam ding asilo. Sung tol za ngaingai asi. Asinan Thangte hrang ahcun mangbangza, thil rap thlak asi nawn lo.\nNgaingai te'n ti le thihnak ti mi thu ruatnak ding ṭhazang khal a nei nawn lo. A thei aw thul, a hngilh aw thul. A thei aw lo caan khal a tam deuh vivo. A caancaan ah ka thi zo maw ka nung lai si a ruat sal . A thei aw ngaingai lo. Thi ding mawi cu asi zo. Phoih sehla cu a cem si men nan. Cuti'h a hnuk cat thei lo ding in a kai tu a um. Cumi cu Hmungte asi. Hmungte teh zo in so a run zoh ding, a run bawm ding. A pa kei mah rori hman in ka zoh ka bawm thei lo mi zo in so a zoh ding. Ka thih hnu mithmai nei lo in mah vek farah zonzai pawl, mi na pawl, mi har sa pawl, nu le pa ṭhiṭha nei lo pawl um nak veng, hi veng sai ah kan tan ta le Hmungte hrang ah ziang ruahsannak si a um nawn ding.\nA tu hman khuhkhuh tik ih thi tel mi nat sia TB nat kha ka son ngah zo. Mi nu le pa cun an fa le hrang ah sui le ngun, inn le lo ṭhaṭha an roh ta lai ah kei cu thihnak ro maw ka lo roh ta ding. TB hrik an ti. Mit in hmu theih cu asilo nan taksa sung an vah can ahcun tuar a har zet. Dang sung, cuap sung ah a cang hluah hlo ṭheu.\nHi hrik pawl in ka fa pa ih taksa cu an khawih, an cok, an ei ding. Cun ka fa pa te cu kei mah bang in thih sia in a thi ding. Ka duhdawt zet mi ka nupi khal a thi zo. Hmungte ih kum hnih U, a uu khal pa hrangah tuarharnak beidongnak pawl tanta in in thih san zo. Ka nupi nat sia rak petu cu a hring tu a nu asi. In ei hawl phah, khat lamah dam lomi a nu a zoh pah in a rak zonzai zet . Cuih fala no a lai nat tu cu Thangte. A pi ding cu sii le vai in a zoh. A tuam hlawm. A thi hnu rei lo ah a duhdawwt zet mi natnak nei fala no kha a ṭhit. An nei aw pek ahcun a thleng tuk lo . A rei deuhdeuh ih a lang deuhdeuh. Fanu pakhat le fapa pakhat kan nei hnu sii zung le inn khui deuh ah si kan um ti ṭhei a har. Neihnak in a ban lo ruangah mi nung pawl umnak leiram cu a tan ta. A fanu te caanah cun kut ke nei lo vek asi. A nupi lai vekin sii le vai thawn a zoh thei tuk nawn lo.\nHiti'n ka fa nu mual in liam san ding ti thei na cing in mual ka liam ter. Cu lai caan ih a ti thei sun cu a ṭuan thei mi hnaṭuan hmuahhmuah an pek zat in a ṭuan. A colh caan ah duhdawt lainatnak tum pi thawn a pom ih ṭha a pek.\nThi le hnai pawl fih lo ten a hnawt sak ṭheu. A hnawt sak ṭheu ruangah a sung ah thinak hrik sia pawl an lut. An rak lut ding khal a thei tuk. Nupi le fanu neih le siah thawn a bom thei lonak pawl, a beidongnak pawl kuan sal thei ding dan a ruat tik ah hih lamzin lawng a um. Curuangah lam a ong sak men. Thi ding , in that uh, ka nupi le fanu nan thatzo hnu hrik sia pawl kei mah cu ziang ka si ih in hlah.\nAsinan Hmungte sia le ṭha hman thei hrih lo mi nauhnak te. Mifel mi ṭha nan um asile ra bawm hram uh. Hmungte, nauhnak te ziang thei lo in leilung pi ah a ra suak. Natsia tuarnak in a rei hlan ah a kir sal ding. A hrang ah leilung pi cu Hell ram asi ko.\nVok thih le ar thih in thi men lo ding in bawm tu pawl an um ti ka rak thei dah. Nu le pa nei lo mifarah pawl a bawm rero tu an um ti in rak sim dah, ca ah khal ka rak siar dah. Ka thi thlang ding. Zo si in bawm tu ding . Hmungte zoh tu ding teh zo hman an suak lo maw.\nKan veng ih Biakte maw, vedio sung ih ka hmu dah mi sawn maw. Thuthangca sung ih thil hlu thei zet tu pa maw. A thei ngaingai lo. A fiang nawn lo. Ziang si in pek lala, ei aw ee.. ziang le ziang si in ei ter.\n.\nA mawh lo a nih tla a thei tawk te'n in bawm ve mi si ko si. Zo si cu pa cu, kan pastor pa maw, ka veng ih Biakte ee…na thei lo ding ee…mi dang pi maw…\nThi luak pah, a duhduh tong pah in a thaw a cem. A ruak cu Biakte in rei nawn a zoh ta. Cu'n inn kiang kap pawl a ko. Hmanhmawh ciam co ding khal a um lo. Ziang tik si ding ti'n a rak zo cia mi si ko . Mi kip ih theih asi.\nHmungte cu an hawl. Inn hni inn thum dan ah a lek rero. A leknak in a ra. A pa ih ruak cu a hmu. Zam rang te'n a tlaan, a pom, a ṭap…a ṭap nasa.. \"Ka pa in tan ngaingai maw. Ka lo duh in ti ta lo maw… ka pa … in hruai ve aw… nu le pa u le nau nei lo in kei mah te lawng… in tan siang maw si … ka pa… ka lo tan san lo ding in rak ti ta dah ko lo maw… ziangah in tan … in rak zoh sal aw… ka pa … ka thi lo ding ka fa siizung ka feh pi ta ding na ti si lo maw…ka pa aw..ka pa nang mah lawng thi hlah kei tla ka thi ve ding. Ka lo thlun ve ding.. In tan siang hlah, a tu ka khuh le thi a tel ve zo. Zo nih si in zoh in bawm cuang ding…ka lo thlun ve ko ding … maw ka pa… maw .. ai….\nHmungte cu a ṭap phah in a khuh. a sim vekin a khak sung ah thi a tel. a pa'h kiang zial on in a phui.\n\"ka pa kei tla thi a tel ve zo si..ka lo thlun ve ding maw\"\nInn kiang pawl cu an mit thli a haal . Asinan an bawm thei ve lo. An mah lak in zo si Hmungte bawm thei tu ding um. An um lo. Lungzur nei pawl cu an mitthli a thla. Mithli thla duh lo pawl cu a dang a hoi.\nHmungte…….Hmungte\nHmungte teh zo in saw a bawm ding…. zo nih si a zoh ding????\nRef: Phay Myint's who will treat Maung Toe siar mi parah a rem daan in leh sal mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/zo-in-a-bawm-ding","date":"2018-01-21T02:27:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00204.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997791648,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997791647911072}","num_words":1390,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.27,"stopwords_ratio":0.36,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Berlin ih a tang mi ka nu ngaingai kha ka mang ringring. Ka rak um dahnak Berlin kha tu cu Nisuahnak lam Berlin (East-Berlin) tin an rak ko. Ka kum (20) ah East Berlin kha harzet in ka va thleng thei. Kan rak um dahnak inn ah, inn thar tumpi pakhat an sak.\nVanthatnak ah, ka nu a theitu mi pakhat thawn kan tong aw ngel cel. Cumi pa in, 'Berlin khawpi cu a siat nan, na nu cu a nung lai. Nehhnu lawngah hmun dangah a ṭhawn aw' in ti. Ziangkhal lole, ka nu a nung lai ti ka thei-ih ka lungawi nasa.\nCa ka rak thiamih, scolarship pawl tla ol ten ka rak ngah. Goettingen University ah Biology thawn tlawng ka rak kai. Ka kum khatnakah in cawmtu ka pa a thi. Ka pa ngaingai thi cu ka cing lo nan in cawmtu ka pa ih thih cu ka riahsia nasa.\nTlawng ka ṭheh ih, kan khua ih tlawngah Bio lecturer, tlawng saya ka ṭuan. Nupi tla ka ṭhit ih, duhnung um zet mi fanu te pakhat tla ka nei.\nRalpi sungah mi hlo an tam zet ruangah German ah a hlo mi pawl hrangah TV program pakhat a um. Cui program cu Missing Person Program an ti. Zaantin ten i hringtu ka nu thuhla information ka thei pangah tiah cui channel cu ka zoh ringring. Rinlopin zaankhat zaanah cui program ah ka nu kha ka rak hmu. Ka nu cu a tar phah zo nan, ka hminsin lai. Ka cing ringring lai ko.\nKa Nu hmin tla a dik. Ka nu hi a dam lo nasa. A thihhlan te ah a fapa a hmu ta duh tin a doctor pa in a ti. Cui thu ka thei veten, ka nu hnen ka feh cih. Ka nu thawn netabik kan ton aw kha kum 8 ka si. A tu kum (28) ka si zo ih, ka nu in i hminsin nawn lo. Cross, Bawi Jesuh ṭhi te, Bapitism cahnah te kha ka hmuh, ka nauhak lai thu pawl ka sim hnu ah, ka nu in a fa ka si ngaingai tin in ti.\nKan ṭhen aw sung tik cu caan kum (20) sung thu kha ka sim ih, ṭhaten a ngai. Nazi pawl parah ka hmuh daan kha a thei duh sawn a bang. Nazi pawl kha ka hua zet tin ka nu kha ka sim.\nPathian na zum maw tin ka nu'n in sut ih kan zate Pathian kan zum zia, zarhtin Biakinn kan feh thu, ka fanu te tla a suak ve te Baptism a nei cih ti thu pawl ka sim. Ka Nu in cu \"Ka fa, mi ṭha pakhat na si maw?\" tiah in sut lala.\nMi ṭha pakhat si thei ding cu, ka zuam ringring ko ka rak ti. Ka nu in lungkimzet hmel thawn, \"Ka fa, ka lo rinsan tuk zo, thla ka rak cam mi a kim zo\" tin in ti.\nKa thei thiam lo. A hlan ah in hlon ih, tu lawngah ziangruangah MI THA pakhat na si maw ti a thei duh. Ziangruangah in thlan ter tin ka nu kha ka sut. Ka Nu in \" Ka fa, kei hi na nu ngaingai ka si lo vekin, na pa tla na pa ngaingai a rak si lo\"\nKa nu ih a ṭong mi ka thei tikah ka mangbang nasa. Ziangruangah…….? \"Sile, ka nu le ka pa ngaingai zo an si?\" \"Ka fa, nangcu, nu le pa nei lo mi na si. Minung Cells kha copy tuah ih minung a cang mi na si.\"\nKa mangbang tuk. Biology ah ka zirh dah mi cu Butlak cloning tuah thei ti asinan minung kha copy tuah thei timi cu ka rak thei dah lo. \"Ka fa nang cu Hitler ih cells thawn copy tuah mi na si. Thisa pehtlaihnak lamin kan zoh asile nang hi Hitler pakhat na si ve\" in ti.\nA Nu cun, \"Ralpi II hlanah, Hitler in amah ih cells kha copy ding a duh. Goettingen University ih Bio professor pa in, butlak ihsin copy tuah thei timi a rak hmu suak. Cui Professor pa cu Hitler in a cells kha copy (Cloning) a tuah ter. A aungmin, hluhsauh lo le thah ding a si. Curuangah cui Professor pa tla cu a zuam ve nasa. Netabikah a hluh suah ih kei hi a zohkhen tu dingah in hril' tiah a sim.\nHtiler in, ralkap hretkhet kha keimah kilkhawi tu ding ah kan inn kiangah a ret. Ziangmi biaknak hman biak lo ding tiah a ti. Curuangah ka nu in Biakinn in hruai ngam lo mi si.\nAsinan, ka nu leh ka pa cun a thupte in baptism in lak ter. Ka pa sihdan (front line) a feh hlanah ka nu hnen a cah ta mi cu, 'keimah kha mi ṭha pakhat si ding leh, Hitler ih cang ter duhmi vek cang lo ding kha rak zuam ter aw' ti a si.\nKan inn hmai-ih um ringring um palik pawl, inn kiltu pawl an um nawn lo tikah ka nu in Nazi pawl ih thlam (kutsung) ihsin luak dingin in thlan ter. Kei kha Hitler ih copy ka si timi a theitu mi hretkhet an um. Curuangah ka nu thawn kan um tlang le, ka hrangah ṭihnung um ruangah in thlan ter mi si. Ka thuhla pawl cu ka nu hnenah an sut ringring theu. Nan zohman in thu fiangfai an thei thei lo. Cui thu le hla a rak thei tu pawl an tar vivo ih an thi thluh thlang. Ziang hmuahhmuah a rem cang thlang ti ka nu in a ṭhencet hnuah hitin in tong ngamnak a si.\nSibawipa in, 'ka nu ih natnak cu roh zet, nangmah a lo hngak mi si. Atu a lo tong zo, a rei tuk nawn lo ding. Rak hngak ko aw,' in ti. Cuhnu ah tha a um lo mi aw te thawn \" ka fa, ziang tik hman ah MOSTACHE (Mostache ti a san cu hmurhmul ti a si, an ti duhsan cu Hitler ih hmurhmul lole Hitler ti sawh duhnak hmin sin pakhat a si. Hitler vek in hmurhmul ret hlah) ret hlah aw\" in ti. Cumi hnuah ka nu cu nauhniang te bangin a it that. A thosal nawn lo. Ziangtik hmanah a thosal nawn lo.\nKa nu ih ruakvuinak thuhla thaten ka tuahtheh hnuah Gottingen University ih professor pa ka va tong. Thuhla tampi ka sut. Anih tla in Hitler in lo theilo ih a fial thu, cuhnuah keimah ka cang suak dan thu, thuhla a phunphun in sim. Kei tla in leilung pi ka hmuhdan, ka thurauh pawl Hitler thawn a bang aw daan, Hitler ih a tumtahmi, a duhzawng minung pakhat ka rak si lo zia ka sim ve.\nProfessor pa in Hitler ih DNA ka nei lai. Nangmah ih DNA le Hitler DNA kan test ding. Cuhnu lawng ah thuhla fiang kan thei ding tin in ti. Ka duh lo. Test ṭul lo. A result kan thei khal le man a nei lo zia ka sim. Kei cu Hitler ka si lo. Kei cu Kei ka si. Hitler ih thinlung sungah huatnak lawnglawng a um. Ka thinlung sungah cuvek um lo. Kei cu duhdawtnak thawn a khat mi le duhdawtu unau, upa, ṭhian rual tampi a nei mi pa ka si. Leitlun remdaihnak a duhtu, miphun le miphun, biaknak le biaknak karlak ih rualremnak a hawltu kan si. Hitler in ziang tik hmanah cu vek thinlung a nei dah lo. Curungah………\nKei cu kei ka si………. Kei cu kei ka si………….. kei cu kei ka si.\nOriginal writer.. Lee Chia Tung (Taiwanese)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/kei-cu-kei-ka-si-ii","date":"2018-01-21T02:48:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00205.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994444251,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994444251060486}","num_words":1262,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.368,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Phuba\nCarson cu thaithawh ah arti, vok cawn pherh ro, sang le a pi ih tuahsak mi khawfi thaw zet a ei. \"A thaw lawlaw,\" tiah a pi cu a sim.\n\"Ka lungawi, duatte,\" tiah a pi cun a sawn. Cu thluh ah a pi cun cabuai a thenfai ih, khengkho pawl a ret. A pi hi kum sawmriat a ti zik thlang ih, nu fate zet a si. Asinan a zuan a zang ih, a thazang a cak. Cun, Carson hrangih umhar riahsiat can a si ding mi khal, hlim hmel pu thei zet a pi ih mithmai ruangah ni tleu mawi suah can ah a cang.\nCarson ih pa cu leiram cuhawknak ralbuai ah John Jacobson in a rak kap that. John Jacobson hi \"J.J.\" ti ih theih lar a si sawn. A pa a thih hnu rei lo te ah a nu khal amahte'n a that aw ve. Asinan a nu cun thahawknak ah hridai siseh, nam siseh, a hmang ve lo. Ihkhun ah a zau, a mit a sing ih, Carson in siseh, sibawi in siseh, pastor in siseh, ei an fial mi zianghman a ei duh lo. Carson in a nu a thi zik cuahco ti a theih tikah, an hnenah ra ding in a pi ih hnenah thirhri ca a kuat. Asinan St. Marble le Richton khua cu an hlatawk zet ruangah, a pi cu a fanu thih can a rak khelh man fangfang. Cumi lai ah Carson cu kum hleiruk a si.\nA nu a thih cun Carson cu riahsiatnak horkuam thuk zet ah a pil. Asinan a pi cun zianghman a ttong lo. \"Na riah a siat hi thil awmang a si ko. Asinan ttahnak timi hi kumkhua in a hmun lo,\" tiah a sim.\n\"J.J. in ka pa a rak thah tluk ih fiang in, ka nu khal a that ve. Ni khatkhat ahcun ka hawl ding ih, ka hmuh ahcun a taksa ah cerek ka thun lut ding,\" tiah Carson cun a pi a sim ve.\nA pi cun, \"Cuvek ih na ruat cu thil pangai a si ko. Asinan a cancan ahcun phuba laknak timi hi na ruat vek in a feh ttheu lo,\" tiah a pi in a sim ve.\nCarson in a pi ih sim duh mi cu a theithiam lo. Asinan a hnenih a pi a um cu nuam a ti ruangah, a theihthiam lo khalle poi a ti lo. A pi cu Carson ih hnenah kum ruk a um thlang ih, St. Marble khua ih tlun ding thu khal a rel dah lo.\nCarson cu rifle kah a thiam zet. Asinan pistol cu a hmang dah lo. Curuangah pistol pakhat a lei ih hramlak ah a cin ciamco. Hlaral ih thinghnah pakhat, vei khat ih a kap thlak thei tiang in a cin. Hmuibahnak khal a tuah ih, vei hra ah vei kua cu a kap fuh ringring. Tu ahcun Carson cu a tiar aw zo.\nVei khat cu an khua Richton ah J.J. a ra thleng ti a thei. Leiba cawhawk can a thleng. A pi ih rak sim mi a dik. Ttahnak cu kumkhua in a hmun lo. Asinan phuba lak a hiarnak cu a sosang ringring thotho.\nCarson in a tuah tum mi cu a pi a sim lo. Asinan sangka ihsi a suah rual ah a pi in, \"Na va hawl hmuh ka beisei,\" a ti. Asinan, \"Na va thah ka beisei,\" a ti lo.\nAsinan, J.J. cu a hawl hmu ding ih, a that ding. Carson cun a pa in a liang parih a toter lai ih, a pai' ban tha cak zet pawl a vun mang thar sal. Hnattuan phah ih a nui' hla sak awn khal a vun mang thar sal. A nu cu a pi thawn thil tampi ah an bang aw zet. Thinlingnak cu a taksa sungah tisuar bang in an fawn dutdo. A kutzung pawl cu a pistol bawm lam ah an tla thla ih, savun bawm cu an cul rero.\nVei le khat ah J.J. – lole amah thawn a bang aw mi – cu a hmu thutthi. Cu pa cu zak-doh pahnih (crutches) sirhsan in a ding ih, inn phar a hngohsan. A va pan nai tikah J.J. ih ke pakhat cu a khuk hnuai ciah in a bul ti a hmu. A mit khatlam cu puan dum pakhat thawn a khuh aw. A cal laifang ah hmaphe sen saupi a um renren fawn. Carson in hmuh a rak beisei dan a si lo lawlaw. Carson cun aw tthia zikte thawn, \"Ka pa na rak that,\" a va ti.\nMit men dal diadia pakhat in a rak zoh. \"Ka rak that tla a si thei. Minung tampi ka rak that vek a bang. Ka cingmang ttha nawn lo. Dixie Southbound tlangleng ka to lai ah, a ti-hlum bawm a puak ih zin ihsi pial in a let. Cumi ah ka kehlam ke le ka vorhlam mit ka hloh. Ka thluak tamsawn a siat fawn. Nangmah lo zuam thei ding ka si nawn lo. Asinan i kap duh a si ahcun, i kap remcang ding in hitawk ah ka rak ding thei ko,\" tiah J.J. cun a sim.\nCarson ih thinhengnak cu an hlo thluh. A thin a heng sal thei nawn hrimhrim lo. A meithal a phorh ih, a zoh hnu ah leivut lak ih thlak a tum lawk. Asinan a thinlung a thleng sal. Ni khatkhat ah meithal a ttulhai tla a si thei. Tu ah a ttul hrih lo men.\nJ.J. cun, \"Na pa ka rak thah lai ka cing nawn lo. Ka rak that a si ahcun, poi ka ti zet,\" a ti. Carson hrangah ttong ding a um nawn lo. John Jacobson a rak si ttheu mi, tu ih zangfakza minung, cu a tlan san.\nCarson in sangka a ong ih a vung luh rual ah a pi cun, \"Na va hmu ti,\" a rak ti. Carson cun a lu a sut. A pi cun, \"Asinan na va that lo,\" a ti bet. A pi in cumi tiang ziangtin a thei ti a ruat ban lo.\nCu thluh ah Carson cun, \"Ka va that lo. A phu tawk va pe ding in ka va feh nan, a phu tawk hremnak a rak ngah zo ti ka va hmu,\" tiah nuamnaite'n a sim.\nHminsin: Lela Marie De La Garza ih \"Revenge\" leh mi a si.\n07 January, 2018\nPhuba\n29 December, 2017\nMeithal Zun-Hnih Rory\nCash Kittle in leitlun ah theihfiang emem mi pakhat a nei. Cumi cu, Meithal Zun-Hnih Tory timi pa thawn ni khatkhat ah tong aw ding in, hualvan in a bikhiah cia, ti hi a si. Si tuk e. Meithal Zun-Hnih Tory ih thuhla cu a unau ih thuhla hnak hman in a thei sawn. Cu pai' thuhla ngan mi netabik poh cu a verther thluh. Carek Zung ih Mr. Prosper in tampi a bawm fawn.\nKittle ih theih dan ahcun Meithal Zun-Hnih Tory cu tlang par ihsi ra mi a si. Virginia lole Pennsylvania ramkulh hrawng ihsin a si men thei. Asinan a thuhla an ngan mi ahcun ziangruangah Meithal Zun-Hnih ti'n a hmin an ko ti a lang dah lo. Asinan cumi cu thil thupi a si hmel lemlo. Ziangahtile mi pakhat cun pistol pakhat lole pahnih phorh rual khal sehla, a thupitnak a um lem sawm? A thupi mi cu, ziangtluk in a cangvai rang ih, a kap ding mi ziangtluk in a kap fuh thei, timi sawn a si ko.\nCash Kittle cun cui' raltho pa ih mi a philhlohnak, a thahnak le at-raltthat cangvaih ih a cangvaihnak pohpoh cu a zingzoi ringring. Baltimore khua ih Jenkins phir-unau. Tlunlam New York ih Slapp unau. Hnuailam New York ih Wilma Gulch le Elmo Ferry. Baltimore thotho ah July Ni Li ttum khat ah, minung panga lenglo cu pialrang ah a kuat dah ti ih ngan mi khal a um.\nMithi phumtu pawl in Meithal Zun-Hnih Tory cu an ngaina zet. Mipi theih ah an rel ngam lo men. Tipithuanthum kap tluan ih thuthangca pawl khal in an ngaizawng ti theih hial a si. A nungdam lai mi, tualsung humhual zungbawi pawl cun an fih fawn, an ttih fawn. Cash Kittle ih hisap dan ahcun, Meithal Zun-Hnih Tory hin Pathian fahniang sawmli le pakua lenglo cu an tikcu kim hlan ah thlanmual ah a kuat zo.\nCash Kittle ih kum 19-nak suahcam hrawng ah, Meithal Zun-Hnih Tory hin mi a that luar cuang. Humhualnak thuneitu 13, zungbawi pakua le council palai pathum mithi khua ih a kuat ruangah, a tuallennak hmunram khal ah Tory cu ngainat lo mi mikhual ah a cang. Kittle cun nitlaklam hmunram (cowboy tuallennak) ih cui' raltho a ra thlen dan cu thuthangca le \"Ttulhai A Si\" timi catar pawl ihsin a zawt vivo. Carek Zung ih Mr. Prosper khal in Tory ih thuhla thuthangca thulu ih a lang can, le catar ih a hmel a lang tinte'n thuhla a thehdarh vivo ttheu.\nCash Kittle cun, phar parih hmunram zuk a tar mi ih Tory a thlennak hmun zawt vivo phah in, a tikcu kim ding a rak hngak ringring. Thla tampi sung a zir-cin. An khua, Bigg Bluff khaw hnar ah a rangcang tuai Peacemaker hruai in, tidai kap ih vunnel tluan a kap ciamco ttheu. Meithal a hmeh puak tinte'n, a taksa sunglam meisa a hung alh ve ih a taksa a hlum thurtho ttheu. Meithal mawn a phelh, meithal zangte a kawih tinte'n, a ban cu tthim thawng tampi ih sun mi vekin a um ih, a ban hmul an tho suarso ttheu.\nMeithal Zun-Hnih Tory a ra thlen ni ahcun van cu khawdur var in a khat thluh. Bigg Lamzinpi laifang ihsin nuamnaite'n rang to in a ra feh. Culai ah Cash Kittle cu cui' lamzinpi khatlam deng ah, hrampi ro-ttawih pawl thawn a hmuan dawm ding a rak tuah rero. Culai ah Tommy Fletcher a ra tlan ciamco. Fletcher a ra thlen ih a thaw a lak thei rual ahcun Kittle khal in a hnattuan cu a ttheh ve.\nNauhak Fletcher cun, bang helhel ih thaw thaw hluaphlo phah in, an khua ih ra thleng mi mikhual thuhla cu a sim. Zo dang a si lo, Meithal Zun-Hnih Tory cu a si. Cuvete'n Kittle ih mithmai cu an rin ttungtto. A her vukvi ih Bigg Lamzinpi cu leikhu lak ihsin a hei zoh. Cu thluh ah Fletcher cu zoh cuang lo in hitin a sim.\n\"Rak thlingthla vivo aw Fletcher, na thei maw? Inn ih ka tin lohli a ttul. Asinan Meithal Zun-Hnih Tory hi ka ra hawl sal ding, ka tiamkam ngam.\"\nNauhak Fletcher cu 'aw' ti phah in, lamzinpi lam ah a tlan vurvo sal.\nCash Kittle cu inn ah a tin vurvo. A lung a phu dupdo. A ke tha an ttang ttentten ih, a kam a feh ttette. A khabehmul a met fai ih, a nui' thlalang ah rei nawn a zoh aw ta. Cu thluh ah a rangcang tuai parah a to ih a fehsuak.\nNauhak Fletcher cu Kelly ih Saloon (zu dawr le riahbuk kop) kiang lamzin kap ah a ding. Kittle ih taksa ttawl ttengtti a ra lang a hmuh tikah, a kut thawn riahbuk lam a khih.\n\"Hahdamte'n male, Fletch. Na va ttih hmel ve.\"\n\"Hitawk inn sungah a um si lawm,\" tiah Fletcher cun daimte'n a sim.\n\"A um taktak maw?\"\n\"Um e!\"\n\"Hitawk ah rak hngak aw, Fletch. Khuitawk hman ah rak tlan hlah, culole zoh nuam na zoh ngah lo pang ding.\"\nKittle cun a mino sinak ih um mi rinsanawknak hmuahhmuah sawm khawm in, riahbuk sangka hnin dualdo cu a liang in a pah ih a vung lut. Riahbuk zu dawr laifang ih um cu Tory a si ti a thei cih mai. Khatluk ih a rak zingzoi rei mi a si ruangah khuitawk khal ah hmu sehla, a theih palh lo ding. Asinan a tak ih a hmuh tikah hnihsuak a ti deuh. Tory cu cauh hmel zet mi pakhat a si ih, kum sawmli tlun cu a si ding. Kum sawmnga khal a si thei. Kittle cun a ngaisan mi pa cu tar ti khal nei lo ding ah a rak ruat ringring nan. Meithal Zun-Hnih ti ih hminthang pa cun a tai ah puak-ruk pakhat lawng a thlaih fawn. Asinan pistol tawi pakhat a thup tla a si thei ih, pistol dang tla a dunglam ah a pai khal a si thei. Thil cang thei a si.\n\"I va zoh nasa em, ka fapa.\"\nPindan sung cu khaw lenglam ih vunnel vun um men vek in a reh khepkhep.\nCash Kittle cun a dang thian phah in, \"Meithal Zun-Hnih Tory an lo timi pa na si maw?\"\n\"Ka hmin thawn an bangrep a si cu.\"\n\"Nangmah lo ton ding hi ka hngak ringring mi a si.\"\n\"I ngaisangtu maw na si?\"\n\"Lo ngiar ding sawn in male..\"\n\"Cuti lo zawng ih ti ding in ruahnak ka lo pe ke.\"\n\"Ruahnak ngah duh sehla cun, pastor ka pan sawn kei cu.\"\n\"Na va pan a ttha ding ti ka thei.\"\n\"Lamzin ah ka lo hngak ding, meithal palai.\"\n\"Thih lohli duhtu hi an va rak tam ve aw.\"\nTory ih kianghrol cu cabuai ihsin a tla ih a awn rulro.\n\"Putar ahcun porh aw thei tak na si zik hi. Na dam sung ni hi siar fel a si zo tla a si thei sokhaw, Tory.\"\n\"Ka dam sung ni hi rei tuk ka siar zo ih, ziangzat a si ti hman ka thei nawn lo.\"\nCash Kittle cun raltho pa cu a va pan ih, a kianghrol cu sar sak phah in, zoh nau zet in a pe.\n\"Meithal pahnih, pahra, za khat khal nei awla a ngah. Na hlawhtlinnak ni cu a cem thlang, putar.\"\n\"Mahte philhlohawknak hawl hlah hnik, ka fa. Ra aw. A ttha zawng in kan um ke.\"\nCumi rual ah, an hmatonawknak cu can reipi liam zo ih rak thleng mi vekin Cash Kittle cun a vun thei. San tampi liam vek a si. A lu tlun ah uico hmul thur zet pianhmang vek a si mi meiro var tum zet vek a hmu. A hmur ah puarpawleng tete a tel mi ti hlum an rung luang ti a thei. Cui' ti hlum cu a khabe ah, cuisin a hngawng ah an luang thla vivo. A lu a hun tung tum nan, a tung thei lo. A hriamhma cu hmuh a duh. Khui ah a um ti a thei. A awm ih thil ong tum zet ihsin a sungril pawl an ra pawt rero. A ke an tthia thlohthlo.\nA mit hmuh ah mi pahnih an ra ih kun in an ra zoh. Cash Kittle cun cui' hmuithlam dum pahnih cu thei le thei lo'n a hun zoh.\nMeithal Zun-Hnih Tory in, \"Thaw na thaw lai bang i, naupa. Rei lo te ah a reh mai ding,\" a ti.\nCash Kittle cu a hun ttong tum nan, a kaa ihsin thisen lawng an suak burhbo.\nTory cun, \"Ziang a cang ti hi zoh hnik, naupa. Na dunglam ihsin kap na tuar. Ka unaupa Ike hi zoh aw. Winchester meithal kap ahcun maktara a si. Kei hnakih mi thiam deuh ka ton ahcun ka unaupa Ike hi a cangvai ttheu. Amah hi Meithal Zun-Hnih Tory taktak cu a si.\"\nHminsin: Ben Solomon ih \"Two-Gun Tory\" leh mi a si.\n28 December, 2017\nZuanzang Tom\n(Cowboy Thuanthu)\nShelby Levin in thil tinkim zuarnak dawr a hngah lai ah mipa pasarih an rung lut ih, raltho mi pakhat ih thu an rung sut. Asinan Shelby Levin cun thu khungkhai ah a rak ruat lemlo. An pasarih in mi rorum, khual an tlawn rei ruangih an hnipuan ttet deuh nawn an si. Springfield le Remington rifle an liang ah an pu cio. Shelby khal in cuvek minung si thei a rak duhnak a rei zet. Cuvek si duh in kum tampi sung a rak suangtuah ttheu. Culai ah a pa cun, \"Nun rorum hi cu mi ttha sawn simaw, mi thiam sawn simaw, hung si thei ding ih tling lo pawl hrang lawng ah a si,\" tiah a rak sim ttheu. A netnak ahcun anih khal in a pai' ttongkam cu a lung a kim ve.\nShelby cun, \"Nan hawl mi cu zo a si?\" tiah a sut hai.\n\"Zuanzang Tom timi a si. Hitawk ah a um ti'n kan thei.\" A ttongtu cun zial ah a hmawm mi ti rong eng a phut phah.\nShelby cun hurhuk phah in a ruat. Cuvek hmin cu a rak thei dah. Zuanzang Tom cu mi roling pakhat, ngiarnak hrimhrim hrial tum dahlotu raltho pakhat a rak si. Asinan Shelby ih suah hlan, kan dunglam kum kul lenglo, ahkhan Zuanzang Tom timi pa cu a rak hlo zo. Curuangah Shelby cun, \"Anih hawl ding ahcun a tlai tuk zo lo maw?\" tiah a sut.\n\"Meithal kahawknak ah ka unaupa a rak that. Mi pakhat ih sungkhat laina thahnak ruangih diknak hawl ding ahcun a tlai tuk ti a um dah lo.\" Midang pawl khal in a ttongtui' ttongkam lungkim in an lu an rak su hai.\n\"An kahawknak cu zuamawknak dik a si maw?\"\n\"Cumi kha a thupi mi a si lo.\"\nShelby cun a lu su phah in, \"Si tho. Lo bawm thei sehla ka duh zet nan, hitawk khua ahcun Zuanzang Tom si thei ding hmel an um lo. Um sehla cun ka thei ding nan,\" a ti.\nA ttongtu cun thawpi thaw phah in, \"Tawkfang sung cu kan hngak ding. Kan rualpi pakhat in hitawk ah a hmuh thu siatcam in a sim. Tu ahcun thin thir riai lo ih mi that dahtu si lo vekin a um thlang an ti. Thuhla thar na theih pang asile, in simthei aw,\" a ti. Cu thluh ah mi pasarih cu dawr ihsin an suak ih, leikhu luihlo zinpi ah an liam.\nShelby cun a lu a thing. Zohman in rei tuk tiang an hmuh nawn lo mi hawl rero cu a atthlak a ti tuk. Zial ah a khuk pakhat bil in, a zalte ih puansia a phorh ih, zial parih cil rong eng cu a hnul. Cui' thuhla cu a pa sim a hiar tuk. An pahnih in an hni nasa ding ti a thei.\nDawr khar ding in dawr neitu Mr. Rawlins a ra thlen vete'n Shelby cu inn ah manhlap zet in a tin. Hni siamsiam phah in a pa thawn an umnak pindan fatakte ah a va tlan lut.\n\"Pa! Ka thu theih mi hi na zum lo nasa ding. Tuisun ah meithal keng mi pasarih dawr ah an ra ih, kum kul lenglo sung zohman ih an theih nawn lo mi raltho pakhat thuhla in ra sut. A atthlak tuk lo sawm ti aw?\"\nA pa cu pindan kel ih tohkham awn cuihco ah a rak to. A mithmul var hnok nawn hnuai ah a mit a curcuduk ih, \"Zuanzang Tom maw an hawl,\" tiah dimte'n a sut.\n\"Si e. Cumi ciah.\"\n\"Eheu.\"\nShelby cun sangka lam a zoh. Thil dik lo pakhatkhat a um. A pa a hni siamsi lo. A hmai vun an rin ttuitto. A pa cuvek mithmai ih a um lai cu Shelby in a rak hmu dah lo lawlaw.\n\"Ziang na cang, pa? Zianghman phan ding a um lo. Hitawk an ra pan sual ti an theih cun hmun dang ah an feh cih ding ti ka fiang.\"\n\"Zo in hmun dik lo ah an ra a ti?\"\nShelby cu a hni. \"An ra dik lo taktak si lawm. Kan khua ahcun a no lai ih Tom rak si theitu ding cu nangmah lawng na si. Cuvek cu hnihsuakza a si fawn. Nang cu zohman siatsuahlotu putar men na si.\" Cuti ih a ttong lai ah a pai' mithmai a thim sinsin ti a hmu ngah.\nThomas Levin cu nuamte'n a hung ding. A lu ah sam var malte an um ih, a taksa a ttawl ttengtti hlei ah, a el khal a kun zo. Mi zoh co tuk cu a si lo. Asinan Shelby cun ziangtizawng in si maw ngainatnak a nei.\nCuthluh ah Thomas Levin cun, \"Ka fapa, keimah hi Zuanzang Tom ka si,\" a ti.\nShelby cu a thaw a hak zik. A si thei lo. \"Pa, nang cu raltho pakhat na si thei lo hrimhrim,\" a ti.\nA pa cun, \"Nangmah na um hnu cun si hlah e. Asinan mi rorum ka rak si dah. Tuini ih na hmuh mi vek thotho kha,\" a ti. Phar hngohsan ih an tun mi ramtawih rifle lam ah pai cuapco'n a feh ih, rifle cu a va la. Asinan a hun thlir zawng ah a ban tha a caih ih rifle cu zial ah a tla sal.\n\"Na ttha maw, pa?\"\n\"Ttha e. Kahawknak ahcun khami kha cu a ttha tawk nawn lo ding. Ka thilri hlun ka va lak a ttha sawn ding. \"\nShelby cu a mit a pawng kulko. A va tlan ih a pai' ban va kai in, ihkhun dunglam pantu a pa cu a va kham. \"Nan kap aw ding maw?\"\n\"Zuanzang Tom timi cu ngiarnak a hrial dah lo, ka fapa. Na rak thei dah lo maw? Tui ttum khal ah hrial ka tum lo.\"\nShelby cu a pa rori raltho hminthang a rak si thu a theih ruangah a thinlung a vaivuan zet lai. Asinan a pa in amah lawng in mi pasarih a hmaton ahcun ziang a cang ding timi khal a ruat cih ve. \"Na rel mi hi thil dikdawh a si lo. Hivek uanawknak atthlak le kaihhruaiawknak dik lo hi thlun aw hlah. Cuvek cu thil ttha lo a si.\"\nA pa cun Shelby ih mit ah a zoh. A pai' mit ahcun tleu ttihnungza an um. \"A can ahcun uanawknak timi hi mi pakhat in a neihsun thil a si. Cui' a neihsun uanawknak a um nawn lo cun, a hrangah nun hi ziangah a ttangkai ding?\"\n\"I rak sim ringring dah mi teh kha? Mi ttha pawl cun midang va thah hnakih lamzin ttha sawn an hawl ttheu na ti kha,\" tiah zangfah a dil.\nA pa cun Shelby ih kut cu a ban ihsin a dirh thlak. \"Ka rel mi cu ka thei. Ka lamzin zawh lo ding ih ka lo kham duh ruangah a si. Na hrang ahcun thil ttha sawn ka duh.\" A thawpi thaw phah in, \"Thil um mi cu .... ka thinlung ah raltho ka si lai. Ka thinlung thuk zet ah ka phum hlo ko nan, raltho ka si ringring ko. Asinan a cancan ahcun... a cancan ahcun minung pakhat cu amai' sinak ding vek a si a ttul ttheu. Poi ka ti zet.\"\nShelby cu thil thleng thutthi pawl ruangah a thinlung a buai ih ttong ding a thei lo. Curuangah a pa in a ttong a peh.\n\"Cui' minung pawl cu hitawk ah va ko awla, kan cingfel lawlaw ding.\" Cumi a ttong ttheh cun a pa cu ihkhun pindan ah a lut. Malte a rei tikah a pa in ihkhun hnuai ihsin thingkuang a dirhsuak awn a thei. Cumi awn cu Shelby in a rak theih dah ringring mi a si ih, thingkuang sungah ziang a um ding ti theih a rak hiar thei zet. Asinan tu ahcun theih a hiar le hiar lo khal a thei aw nawn lo.\nA nun pumhlum cu bumawknak hlir vek in a thei. A pa midang ih an thah lai ah aa zet ih rak um a duh fawn lo. A um thei ding maw?\nRuahsannak um lo zet ih thawpi thaw phah in, Shelby cu a pai' fial mi tuah ding in a tlan suak.\nMalte a rei tikah Shelby cu sun ih a rak ton mi mi pasarih thawn an ra thleng. An buainak ziang a si ti theih duhtu khaw sung mipi tam nawn khal an ra ve. Mi pasarih cu Shelby tei' inn hmai zawn ah, hla aw deuh nawn in, a tlar in an ding. An kut ah tiar cia in rifle an keng. Cutikah mipi cu dung an sip hai. Mi rorum zetzet an si ih, an mit ah thahawknak hmuithlam an lang.\nShelby cu inn sung ah a lut. A pa cu a pindan ah a um lai.\n\"I fial vekin ka rak hruai hai zo. Asinan a tlai tuk hrih lo tla a si thei. Relremawk thei dan a um tla a si thei. Thil rei tuk zo ruangih na thih hi a san a um lo.\"\n\"Biakawknak ding ah a tlai tuk zo. Mi ka thah a ttul a si hi. Inn leng ah rak suak awla, ka ra suak cing mai ding.\"\nShelby cu a thinlung a buai zet. Asinan a pai' fial vekin a tuah. A suah phah ah an ramtawih rifle cu a la. Mi pasarih cun rorum zet in an rak zoh. Curuangah remawknak langter ih a kut thlir phah in a sir ah a feh.\nZohman an awn-ai lo.\nCu thluh ah a pa cu inn sung ihsin a ra suak. Shelby cu mangbang in a kaa a ang hiahia. A dam sung ih a rak hmuh mi pa zoh co lo zet kha a um nawn lo. Cu pai' zawn ahcun, mi ttihnung zet pakhat a um thlang. Savun korfual eng rit zet in a pai' taksa khawngkham cu a tuam ih, meithal thlaih savun taikhap sah zet cu a khel ah a vet aw. A taw khatlam ah pa zet in sandal thing tawdam nei puak-ruk meithal a thlai aw fawn. Lukhum pharh hlai zet niamte ih a khum ruangah, a hmai cu a hliah. A kaa ih kuak vam tleu ah a khabe ruh khohkhah zet an lang.\nCumi cu a pa a si lo.\nZuanzang Tom diktak a si.\nCuvek pianhmang ih a hmuh tikah, a pa cu cuvek minung si ding ah a awmmawi sawn ti a thei. A pai' hivek nun thuhla hi rak thei tam deuh hmaisa sehla ti khal a ruat. A taksa cu khur lo ding in nasate'n a ttang.\nDawr ih Shelby rak betu in, \"Ka unaupa na rak that,\" a ti.\nZuanzang Tom in, \"Thah ding a si mi lo cu ka that dah lo,\" a ti ve.\nCu pa cun a mit curcuduk phah in, \"Ka unaupa cu uico pakhat vekih kah that a phu na tinak maw?\" a ti sal.\n\"A si in ka thei.\"\nMalte sung an dai khepkhep lawk.\nCu thluh ah dawr ih ttongtu pa cun, \"KAP UH!\" a ti. Amah le a rualpi pawl cun an rifle cu an thlir.\nShelby cun Zuanzang Tom cu a zoh rero. Zuanzang Tom cu a dinnak ihsin a ral pawl cu thindaite'n a zoh hai. Rei lo te ah a puak-ruk cu a kut ah a thleng ih khatlam ih mi paruk an tlu. Shelby cun a phorh lai hman a rak hmu lo.\nMeithal an puak ih, a reh rupri sal. Cuti'n mi pasarih lakih paruk cu leivut lak ah an ril. Mak ti zet mitmeng pawl riaria thawn kumkhua in an nun a tawp lanta.\nA tangtu pakhat, a unaupa thah a rak tuartu, cun Zuanzang Tom ih puak-ruk kawlawng cu a hnihsan. \"Ka zum hnakin na rak turu. Mi pasarih kan si kherkher cu a zia nasa.\" A rifle thawn Zuanzang Tom cu khimkhuahte'n a tin.\nMittthep kar ah, Zuanzang Tom cun a puak-ruk cu a bawm ah a san ih, a dunglam ih a thuh mi meithal bawm ihsin puak-ruk thotho a phorh cih. Cu thluh ah a ralpa cu a hnihsan.\nShelby cu a thaw a thaw ngam lo. Thaisun tiang a pa nungdam lai hram seh ti cu a ruat ngam ceu.\nCumi ciah ah Zuanzang Tom ih ban tha a caih ih, a puak-ruk cu leilung ah a tla. Zuanzang Tom cun poi ti zet in a puak-ruk tla cu a zoh ih, vei le khat ah putar zaran hmelhmang a hun pu sal.\nAwn-au reh zet lakah ttek tla vekih ring mi meithal puak awn a hung suak.\nMipi zate'n Zuanzang Tom a tluk ding an rak hngak.\nAsinan Zuanzang Tom ra hawltu lakih a neta bik sawn cu leilung ah tlu rupri.\nMi hmuahhmuah in Shelby ih lam an her. A kut tthia durdo ih a kaih mi ramtawih rifle ihsin meikhu an suak rero lai. A tin lai le kap lai khal a thei man lo. Cuti a si top mai. Mi pakhat a that ngah zo. A thinlung dunglam ahcun himi hin, a pa vek thotho in, dan pahbaltu raltho ah tuah thei ti a ruat.\nAsinan can rei zet a rak ngah lo mi thinnomnak a vun nei.\nZuanzang Tom cun, \"Na ttha maw, ka fapa?\" tiah a sut.\nMalte sung daitei' a um hnu ah Shelby cun a liang comter phah in, \"A cancan ahcun mi pakhat cu amai' sinak ding vek a si a ttul in ka thei,\" a ti.\nZuanzang Tom ih hmur ah hnihnak thlarau a hung lang ih, a lu a su.\nHminsin: Paul Miller ih \"Quick Tom\" leh mi a si.\n25 December, 2017\nZhou Qunfei: Mahte Tungdingawtu Nunau Neinung Bik\nInnsang retheihnak ruangah kum 16 ih tlawng a rak cawltu nunau, nahzi lens (zohkarhnak) tuahnak cetzung ah ni khat dollar khat hrawng lawng hlawh ih hna a rak țuantu cu iPhone le Samsung phone pawl ih thlalang screen le cover tuahtu ah rung cang in, billion 9.2 hrawng neitu mi neinung zet ah a hung cang.\nZhou, 47, hi tu ahcun Forbes mekazin in mahte tungdingawtu nunau milian tontaw nauhak bik ah a ret mi a si.\nChina ram laili ih khawte pakhat ah a suak. Kum nga a si ah a nu in a thihsan ih, a pa khal a mit a țhat lo ruangah hnațuannak ah a kutzing pakhat a tan phah dah. A nauhak lai ihsin innsang cawmawknak ah vok le rampai a vulh țheu.\nKum 16 a si tikah lo theih lo in tlawng a cawlh a țul thlang. Innsang cawmawknak bawm ding in lens tuahnak cetzung ah ni khat US dollar khat hrawng hlawh in hna a țuan.\nZhou in, \"(Nahzi lens tuahnak cetzung ah) zinglam nahzi 8 ihsin zanțim nahzi 12 tiang ka țuan. A cancan ahcun zinglam nahzi 2 tiang ka țuan,\" tiah hna a rak țuannak a harzia a sim.\nKum 22 a si tikah amahte dinsuah a tum. A kut ih um mi US $3,000 lawng thawn Zhou le a sungkhat minung malte cun nahzi lens tuahnak cetzung fatakte an din.\nPindan fatakte ah a unau, sungkhat le hnattuanpi thawn an um. An company cu nuamtete'n a tthangso vivo. Asinan a nun thlengawktertu cu, nahzi lens tuahnak ihsin mobile phone thlalang screen tuah ding ih thutluknak a tuah mi a si.\nAnmah dawr hmaisabiktu cu Motorola company a si ih, 2003 ahkhan thlatlang screen an lei aw thok. Cumi hnu cun HTC, Nokia, Samsung company pawl khal in an mobile phone hrangih thlalang screen tuah ding in an cah. 2007 ahcun Apple company khal in iPhone hrangih thlatlang screen tuahsak ding in a cah ih, tu ahcun Zhou ih Lens Technology cu dollar billion tampi thawn a her mi company ah a cang.\nAsinan himi dinhmun hi olsamte'n a thlen mi a si lo. Hmailam can thlir ih hnattuan hi a har zet tiah Zhou in a sim. Vei tampi cu ni khat ah nahzi 18 hna a ttuan ih, a zung pindan ah a riak cih mai ttheu tiah a sim.\nCuti ih a zuamnak ruangah Lens Technology cu nasa zet in a tthangso ve ih, tu ahcun hmun dangdang pasarih ah cetzung 32 nei in, hnattuantu 74,000 lenglo an um.\nTimes mekazin thawn tonsuhnak ah Zhou in ziangtluk in a feh hla timi a sim. A tthanlennak hmun ahcun anih vek nunau pawl cun Lailak Tlawng ah nuam zet ih kai theih a si lo tiah a sim. Anih vek nunau rethei pawl cu kum no te'n pasal an nei ih, an dam sungin an khawteberek ah an um ttheu. Asinan Zhou cun cumi lamzin hnong in lamzin dang a hril.\n\"Hnattuan ka hril ih, ka sir aw lo,\" tiah a sim.\nHram: South China Morning Post, The Independent, The Telegraph\n21 December, 2017\nChristmas Cindan Danglam pawl\n(A Cemnak)\n5) Germany\nGermany ram ahcun innsang in Christmas thingkung an ceimawi tikah, a neta bik ah Christmas thilri ci khat (a tlangpithu in innsang ro ih an pekawk sawng vivo ttheu mi thil fatakte) cu Christmas thingkung parih hmuh harnak ding bik ah an thup ttheu. Christmas zing ah an innsang ih nauhak pawl in cui' thilri cu an hawl ciamco ttheu. A hmu hmaisa biktu cun laksawng hleice a ngah ding ih, cumi kum sung khal ah a van a ttha ding tiah an zum.\n6) Iceland\nIceland ram ahcun Jolakotturinn ti ih kawh mi, zawhte vek mikei ci khat hi Christmas can ah a vak ttheu tiah an zum. Cui' mikei cun Christmas can ih hnipuan ttha hruhlotu a hua zet ti a si. Kum khat sungah taimate'n hna a ttuantu pawl cu hnipuan ttha a pe ttheu. Asinan hnattuan zuam lo pawl, hnipuan ttha hruh ding lei thei lo pawl, cu a hrem ttheu tiah an zum.\n7) Italy\nHmun dang ahcun Christmas Pa (Father Christmas) hi mipa tiah an zum nan, Italy ram ahcun Befana timi nunau a si. Befana cu hmunphiah zuang thei to in laksawng zem ding ah a vak ttheu. Nauhak nungcang ttha pawl in laksawng retnak ding ih an rak ret mi an mawza sungah laksawng tthattha a thun sak ttheu. Asinan nauhak nungcang ttha lo pawl ih mawza ahcun meihol, khasuan sen le hnawm tivek a thun ttheu. Cuitlun ah a suah sal hlan ah a hmunphiah zuang thawn a thlennak inn cu a thenfai ta ttheu. Curuangah Italian innsang nu le pa cun an lungawi langternak ah sabit no khat an ret sak ttheu.\n8) New Zealand\nNew Zealand ram ahcun kannih ih Thlatang hi an Tthal can a si. Curuangah Tthal khaw hlum nuam zet ah Christmas an hmang ttheu. An ram ahcun pangpar sen mawi zet a par ttheu mi 'pohutukawa' kung cu Christmas can ah a par ttheu. Curuangah New Zealand ram mi pawl cun 'pohutukawa' kung cu Christmas thingkung ah an hmang ttheu.\n9) Canada\nNauhak tampi in Christmas can ah anmah laksawng pe ding in Christmas Pa hnenah ca an kuat ttheu. Thuanthu ahcun Christmas Pa hi Saklam Deng (North Pole) ah an um tiah an zum. Asinan cumi ih cakuatnak ding code number a um lo.\nAsinan Canada ram ahcun Christmas Pa in carek code (postal code) a nei ih, H0H 0H0 a si. Kan dunglam kum 30 sung ahcun, nauhak pawl in cumi code ih ca an kuat mi cu mi tlawmngai pawl in an let sal ttheu.\n10) Austria\nAustria ram ahcun Santa Claus bawmtu Krampus timi a um tiah an zum. Krampus cun nauhak nungcang ttha pawl cu laksawng a pe nan, nungcang ttha lo pawl cu funghreu in a thawi ttheu tiah an zum ih, nauhak in an ttih zet.\n11) Catalonia\nCatalonia ramkulh (Spain) ahcun Christmas ah thil danglam zet a um. 'Nativity Scene' an timi, Khrih piansuah lai langternak milem remkhawm mi tlangpi ahcun Mary le Josef, tuukhaltu pawl, nisuahlam mifim pawl le rannung rawl kuang sungih naute tivek an tel tlangpi. Asinan Catalonia ramkulh ahcun cumi pawl ih tlun ah, pacang ek thawh lai zuklem a tel bet. Cui' pacang ek thawh lai cu \"Caganer\" tiah an ko. Ziangruangah cumi a tel timi simfiang tumnak tampi a um nan, an cohlan tlangpi mi cu \"leilung dawm tthater ding in ek a thawh\" timi a si.\n12) Ukraine\nUkraine ram cun Chrismtas thingkung hi maimom le maimom innraang lem tampi thawn an cei tiamco ttheu. Ziangahtile, Ukrainian thuanthu roling ah, nupinu pakhat hi a rethei tuk ih a Christmas thingkung a ceimawi thei ve lo. Asinan a thaizing ah a fanau pawl an hung thawh tikah an Christmas thingkung cu maimom innraang in a rak khat thluh. Christmas zing ni tleu hmaisa bik in cui' maimom innraang a run tlet vete'n sui le ngun ah an cang ih, cumi hnu cun an innsang cu mi neinung ah an cang, ti a si. Curuangah Chrismtas thingkung parih maimom innraang a um ahcun vantthatnak a si an ti.\nRef: The Sun, Telegraph\n18 December, 2017\nChristmas Cindan Danglam pawl\n(A peh)\n(2) Norway\nNorway ram ih thuanthu roling ahcun Christmas Hmuah Ni ah hnam-nei (lole miluket) le thlarau pawl an ra suak ttheu tiah an rak zum. Cuvek thlarau le miluket pawl cun hmunphiah hi an ru ttheu ti ih an ruat ruangah, Christmas Hmuah Zan ahcun inn ih hmunphiah zate'n an thup ttheu.\n(3) Japan\nMirang hrangah Christmas ah sai-ar sa, Chinmi hrangah vok sa a thupit vekin Japanese pawl cun Christmas ah KFC ei ding ah an ruat ve. Japan ahhin Khrihfa malte lawng an um nan, Christmas can hi hnattuan cawlh can a si ruangah siseh, Amerika thawn sumtuahlam le pehtlaihawknak nasa zet an neih ruangah siseh, Khrihfa si lo mi khal in Christmas can ah nomnak a phunphun an tuah ttheu. 1970 kum pawl ahkhan KFC hi Japan ram ah nasa zet in thehlarnak an rak tuah ih, cumi ihsin Japanese pawl cun Christmas ah KFC ei ding ah an ruat lan ta.\n(4) Venezuela\nVenezuela ram ah December 16-24 karlak ah roller-skate thawn zingpit ih biakinn feh an uar zet. Mipi pawl zingpit ah roller-skate thawn biakinn ih an feh remcang theinak ding ah zinglam nazi 8 tiang lamzin ah mawttaw feh an kham bet. Nauhak tthenkhat tla cun cuvek ih biakinn feh ngah lo ding an phang tuk. Curuangah zan an ih zawng ah an hridai saupi thawn an kerek an ttawn ih, cui' hridai khatlam kha tukvirh lenglam, lamzinpi sir ah an thlai. Zingpit ah roller-skate thawn biakinn pantu pawl in, itthat lai pawl tthangharhternak ah tukvirh leng ih tlai mi hridai cu an dir vivo țheu.\nPeh lai ding\nChristmas Cindan Danglam pawl\nChristmas can ahhin miphun dangdang in an tuah mi thil danglam zetzet an um.\n1) Thlangta Africa\nChristmas hi Rundamtui' suah lom can a si ih, thinlung tak ih Pathian hnenah lungawithu sim ding can a si. Khatlam ah biaknak timi hi nunphung cindan thawn țhențhek a har zet ruangah Christmas hman dan khal miphun ih zir in danglamnak tete an um.\nUnited Kingdom, Canada, Amerika le Mirang nunphung ih a hliahkhuh mi ram tampi ahcun Christmas ruai ah sai-ar sa (turkey) telh ding hi 'lo theih lo' thil ih ruattu an tam zet.\nChinmi khal in Christmas ah vok that in, kawhhran mipi zate'n vok sa ruai hil tlang hi \"ti tengteng țul\" ah kan ruat tlangpi. A hleice in nauhak deuh thinlung ahcun Christmas ah tlai neknek ih vok sa Lai suan an ei ngah cun, \"Christmas ka hmang nuam,\" an ti țheu. In rundam ding ih rung suaktu Khrih hnenah thinlung takih lungawithu sim ngahtu sawn khi Christmas hmang nuam an si sawn hmel nan. 😊\nChinmi hrangah Christmas le vok sa ruai a sihawk hngetzia langtertu pakhat ka rak tong dah.\n2006-07 hrawng ahkhan Christmas ah Lairawn huap in thli a hrang ih ruahpi a sur ciamco. Curuangah khua pakhat ih kawhhran pakhat cu Christmas ruai an țheh thei lo. Ziangahtile mipi an tam tuk ruangah inn sung ih ruai țheh a ngah lo. Inn leng ah ruah kham puan zar ih ruai țheh ding khal in cumi kum ih thli le ruahpi cu a nasa tuk ih a ngah cuang lo. Curuangah kawhhran hruaitu pawl in Kum Thar ah ruai vei hnih țheh lawlaw ding in an țhawn. Cui' kawhhran ahcun kan tlawngta phun hra le phun kua kai lai pawl an um ve.\nChristmas ah cawlh can kan pe ih an tlung. Christmas țheh ih an rat sal tikah, \"Christmas nan hmang nuam maw?\" tiah ka rak sut hai. Cutikah annih cun, \"Saya, kannih cu Christmas kan hmang hrih lo. Ruah a sur tuk ih Kum Thar ah hmang ding in an țhawn,\" in ti. Ruai an țheh ngah lo ruangah Christmas hmang hrih lo ah an ruat aw mai.\nCumi lam cu tawk hrih sehla. 😄😄\nTui' ka rel tum mi cu Thlangta Africa ram ih Christmas rawl ci khat thu a si. Thlangta Africa hi Mirang pawl in an rak uk dah ruangah Christmas ruai khal ah Mirang cindan tampi an cawng. Asinan Christmas ruai hlan ah simaw, hnu ah simaw, momsom (snack) ih an ei mi cu pangang fa kio ro mi a si.\nA țih le ten lotui' hrang ahcun a thaw zet ko ding. Asinan a țihtui' hrang ahcun tak a za ding.\n(Peh lai ding)","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2018-01-24T05:45:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084893397.98\/warc\/CC-MAIN-20180124050449-20180124070449-00352.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999848485,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999848484992981}","num_words":6734,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Miphun hrang Țuan ahhin. . .\nVei khat cu ruahpi a sur nasa tuk ruangah Amerika ram, Los Angeles tiva a lian.\nCulai ah TV ah Cakkhai Thuthang (Breaking News) pakhat an run langter. Meiphaltu pawl (firefighters), palik pawl le media palai minung 100 hrawng an rung lang. Tidai ih fen mi uico pakhat runsuah an tum rero mi a si.\nRuahpi le thli nasa zet lakah tilian in cak zet in uico cu a fen. Cumi cu helicopter par ihsin hridai thawn a thlai aw mi meiphaltu pakhat in sur thawn awk a tum rero. A rak zohtu minung thawng tampi cun uico le meiphaltui' nunnak himdam ding in thinlungte'n thla an cam cio.\nNazi hrek hrawng a rei hnu lawng ah uico cu a awk ngah thei. Cuti'n uico cu a dir ih a pom zawng ah, uico thinphang le țih tuk cun a rak keu riangri. Uico cu a tum ci a si fawn. Meiphaltui' na tuar ai awn cu TV hman in a theih theih.\nA tlun ih thuneitu in radio ihsin, \"A lo keu mi na tuar thei lo ahcun thlah mai aw,\" a ti. Meiphaltu cun, \"Nazi hrek rei harsa zet ih kan zuamnak a taw ih thawh sal ka duh lo,\" a ti. Helicopter in thli lakih a dirh lai ahcun, uico thawn an talbuai. Uico cun vei thumli lai a keu bet. A hmai keu ngah lo ding in a kut a keuter. A rak thlirtu pawl ih thin cu phuduk phuduk ti'n a thir.\nA netnak ahcun uico cu helicopter parah a thleng.\nA lehhnu zarh khat ah meiphaltu sunlawihnak puai an tuah. Khawpi uktu tiang in an ra tel.\nCutawk ah thuthang palai pakhat in, \"Ziangruangah nangmah lo keu rerotu uico cu na runsuak?\" tiah a sut. Cutikah meiphaltu cun, \"Uico cun mi keu hi a hnațuan a si ih, kei cun runsuah kha ka hnațuan a si. Uico in a hna a țuan ih, kei khal in ka hna ka țuan a si ko,\" tiah a sawn.\nMiphun hrangih hna na țuan tikah, mipi lakah miphun hrangih țuantu ti'n na hmin a lar deuh vete'n, anmai hrangih na țuannak ah lungawi sawn lo in, na tlaksamnak hawl ih lo relse rerotu tampi an um mai ding.\nMinung lak ahhin mah bawmtu, mai' hrangih țuantu rori an ke rak phelh țeuți tumtu, awkam sia barh tum țengțengtu, an tlaksamnak hawl ih nam thlak tumtu, rak keu tumtu uico thinlung keng hi an um ringring.\nAsinan, dung ah sip hrimhrim hlah. Uico in amai' hnațuan a țuan ding ih, nang khal in na hnațuan na țuan ding. Dung ah na sip asile uico in a lo neh tinak a si ding ih, nangmah lawng si lo in na miphun khal in a tlak niam phah ding.\nSirhsan: Ko Htwe ih post mi 'Uico hnațuan le minung hnațuan'.\n18 April, 2018\nMiphun hrang Țuan ahhin. . .\n03 April, 2018\nNuncan Ziaza\nMi neinung zet pakhat in a fapa ih nuncan ttha lo remtthatu ding ah mithiam pakhat a ruai. Mithiam cun milian fapa cu hmuan ah a veivahpi. Hmun pakhat an thlen tikah mithiam cun thingfa keuh pekte pakhat a phawiter. Milian fapa cun thingfa cu ol-aite'n a phawi cih mai.\nCu thluh ah, mithiam cun a tum deuh mi thingfa a phawiter bet. Milian fapa cun tha ttang deuh in a phawi. Cuti'n a tum deuh sawn mi a phawiter vivo. A netnak ah, a rah thei zo mi kawlthei kung tum deuh pakhat a phawiter. Milian fapa cun a thazang hmuahhmuah suah in a phawi nan a phawi thei lo.\nCutikah mithiam cun, \"Nuncan ziaza ttha lo khal khavek kha an si. Minung khal kan no lai can ahcun kan nuncan hi remtthat a olsam. Asinan kan upat hnu cun a ol nawn lo. Cun, zongsang hrih lo mi nuncan ziaza cu a hram a hnget tuk lo mi thingfa vek an si ih, bansan an ol deuh. Asinan zongsang zo mi nuncan ziaza cu a hram a hnget zo mi thingkung vek an si ih, bansan an ol nawn lo,\" tiah a sim.\nKa rualpa hlasakthiam (a hmin rel sehla cun, nan thei cio ko ding) in hnihsuak sainak ah, \"Nuncan tla cu zingpit thleng si lawm. Tuizan ah kuva ka ei ding ih, thaizing ah ka ei nawn lo ding. Cuvial si ko,\" a rak ti dah. Asinan zongsang zo mi thil hi cu, \"Tu vei khat te, himi te lawng,\" ti'n tuah peh vivo an si tlangpi.\nCuruangah no lai le zongsang hlan ah nuncan ziaza ttha hi zir a rak ttha bik.\nSirhsan: 1000 English Stories ih \"The Wise Old Man.\"\n01 April, 2018\nHnipuan\nVei khat lai ahhin sakhawlam puithiam mifim pakhat a rak um. Bible thawn a pehpar mi hmuahhmuah cu a thiam thluh deuhthaw a si ko. Asinan a rethei zet ih inn khal a nei lo. Zirnak ih a can a hman thluh ruangah ei ding tthittha khal a nei lo. A hnipuan khal an ttet hniaphniap thluh.\nCuruangah mifim cun midang hnenah ei ding rawl a dil hai ttheu. Asinan a hnipuan ttet hniaphniap an hmuh tikah mi-aa ah an ruat ih, \"Tlan aw,\" tiah an rak dawi ttheu. Cuti'n ni tampi sung ei ding nei lo in a um.\nVei khat cu, ziangtitin simaw, hnipuan thar a ngah. Cui' a hnipuan thar cu a hruh ih midang hnenah rawl a va dil sal. Cutikah, \"Puithiam bawipa, kan inn ah rawl rung ei hram aw,\" tiah a thlen hmaisabiknak inn in an rak sawm cih.\nPuithiam ih ei ding ah rawl phunkim an tuah. Puithiam cu a to a rem hnu ah, rawl cu a la ih a hnipuan thar cu eiter tum a rero. Cumi an hmuh tikah, \"Hnipuan in rawl a ei thei mawsi?\" tiah inntekte in an sut. Puithiam cun, \"Himi hnipuan thar ruangah tuini ah rawl ei in sawm. Kan dung ni ahcun in dawi tlan. Himi hnipuan ruangah rawl ka ei ngah mi a si ih, an parah ka lung a awi. Curuangah rawl ka peknak a si,\" tiah a sim.\nMi tampi cun minung pawl hi an hnipuan zoh in, an dinhmun kan ruat cih mai ttheu. Himi hi a dik thluh ttheu lo. A hleice in thiamnak pakhatkhat nasa zet ih a luhcilhtu mifim le mithiam tampi hi hnipuan lam an ngaihsak lo deuh ttheu.\nKhatlam ah, hnipuan felfaitei' hruh lo ahcun midang pawl in kan dinhmun taktak, kan sinak taktak hnakih niam ah in ruat can a um thei ruangah, kan tuah duh mi kan hlawhsam phah can a um thei.\nCuruangah hnipuan hruh dan hi a thupi bik cu a si lo nan, a thupi zet mi cu a si ve.\nSirhsan: Pundit and Rich Man from 1000 English Stories.\nBawipa ah Kan Neinung\n(Thawhsal Ni Cahram)\n1946 kum Thawhsal Ni kha ka hngilh thei dah lo ding. Kei cu kum hleili, ka naunu Ocy cu kum hleihnih, ka unu Darlene cu kum 16, kan si. Ka nu thawn kan pali in inn ah kan um. Zianghman tuah ding kan nei lo ti kan thei thluh. Kan dunglam kum nga ah ka pa in in thihsan zo. Ka nu cu cawm ttul mi tlawngkai lai nauhak pasarih thawn paisa um lo in a rung tang.\n1946 kum ahcun ka u nunau upa deuh cu pasal an nei ih, ka u mipa pawl khal inn ihsin an suakvak. Thawhsal Ni thlen hlan thla khat duh ah, kan pastor in Thawhsal Ni ah innsang rethei bawmnak thilpek hleice khon a si ding thu a sim. Kawhhran mipi zate'n sumpai rak khawl cio ding in, le siang zet ih pe cio ding khal in in cah hai.\nInn kan thlen tikah, ziang kan tuah ding timi kan relkhawm. Alu pound sawmnga kan lei ding ih, thla khat sung cumi thawn kan nung ding tiah ah kan ruatcat. Cuti'n kan tuah asile kan ei-in man ihsin dollar 20 cu pekhlannak hrangah kan hmang thei ding. Cule, a cangthei tawk in lektthik vang lo in kan um ding ih, radio khal kan ngai lo ding tiah kan ruatcat. Lektthik hman man ding paisa khal rethei bomnak ih kan hman duh ruangah a si. Ka u Darlene cun a tam thei patawp in midang pawl ih inn le hmuan thenfai hnattuan a ttuan. Kei le ka nau in nau-um ding nei pawl ih naute kan um vivo. Pia hleinga ih kan lei mi pat thawn kutdam pathum kan phiar ih dollar khat in kan zuar ttheu fawn. Kutdam zuar man thawn dollar kul kan khawl thei. Cui' thla cu kan nun ih can nuam bik pakhat a si.\nPaisa ziangzat kan khawl zo ti theih duh ah, ni tinte'n kan khawl mi paisa cu kan siar ttheu. Zan ah khawthim lak ah kan to khawm ih, kawhhran ih a pek mi paisa cu innsang rethei tei' hrangah lungawiza a si ding dan pawl kan rel ttheu. Kan kawhhran ah sungtel sawmriat hrawng kan um. Curuangah paisa zat khal kan mipum zat ih let kul bak cu a kim thei kan zum lo ih, tamngaipi cu a si hran lo ding. Kan pastor khal in Nipini tinte'n rethei innsang bomnak hrangah paisa khawl cio ding ah in forhfial ringring.\nThawhsal Ni thlen ding zan cu, kan thinlung a sa hiamhiam tuk ih kan itthat thei mumal lo. Thawhsal Ni ih hruh ding hnipuan thar kan neih lo mi khal poi kan ti lo. Rethei bomnak hrangih pek ding dollar sawmsarih kan neih ruangah kan lung a awi tuk.\nBiakinn feh ding kan hngakhlap tuk! Thawhsal Ni ahcun ruah a sur. Thawng kan nei lo ih, kan biakinn cu kan inn ihsin peng khat lenglo a hla. Asinan kan ciar khalle poi kan ti lo. Ka unu Darlene cu a kedam pop hrutnak ah cahnah khoh a hmang. Asinan ruahti in cahnah khoh cu a popter ih a ke a ciar thluh. Asinan biakinn ahcun lungkim zet in kan to. Suakthuan tthenkhat in kan hnipuan hlun thuhla an rel ka thei. Asinan an hnipuan thar ka zoh hai ih, milian vekin ka thei aw cih sawn lam.\nRethei bomnak thilpek an run khong. Kannih cu a hmaisabik tlar hnihnak ah kan to. Ka nu in dollar hra ca a thlak. Kannih nauhak pawl in dollar kul ca cio kan thlak. Inn zin tluan ah aipuang zet in hla kan sak. Suncaw ei can ah ka nu in mangbangza pakhat in tuah sak. Arti dazin khat a rak lei ih, suan mi Easter arti le alu kiau ro kan ei.\nSim zawng ah kan pastor cu mawttaw thawn kan inn ah a ra. Ka nu cu sangka ah a va feh ih, pastor thawn tawkfang sung an be aw. Cu thluh ah ka nu cu ca-ik pakhat keng phah in a rung lut. A ken mi cu ziang a si ti kan sut nan zianghman a ttong lo. Ca-ik cu a vun ong ih paisa tom a rung tla. A kir deuh mi dollar kul ca pathum, dollar hra ca pakhat le dollar khat ca hleisarih an si.\nKa nu in paisa cu ca-ik sungah a thun sal. Zianghman ttong lo in, zial kan zoh ciauciau thluh. Mi neinung zet ih kan ruatawknak ihsin mi rethei dinhmun ah kan thleng thluh. Kannih nauhak pawl cu kan nun ah kan lung a awi zet. Kan nu vek le in liamsan zotu kan pa vek a nei ve lotu, inn khat leihlo thei ih ttapa le farnu a nei ve lotu, inn ih lengtu nauhak rualpi ttha tampi a nei ve lotu pawl kan lainat in kan zangfak thei zet. Midang va bawmtu si khal nuam kan ti thei zet.\nNam pahnih kan nei ih, a ttultu tapoh in in sang hai ttheu. Midang ih neih mi thilri vek neih lo mi tampi kan nei ti ka thei ko. Asinan kan rethei tiah ka rak ruat dah lo lawlaw.\nCui' Thawhsal Ni ahcun mi rethei kan rak si ti ka theisuak. Kan pastor in rethei innsang bomnak ding paisa in ra pek ruangah, kan rethei a si tengteng ding tiah ka ruat. Retheih hi ka duh lo. Ka hnipuan le kedam ttet pawl ka zoh ih ka ning a zak tuk. Biakinn ih khawmawk sal tiang ka paih nawn lo. Ziangahtile kan kawhhran mipi hmuahhmuah in kan retheih thu an thei zo ko ding tiah ka ruat.\nTlawnginn thu ka vun ruat. Phun kua ka si ih, tlawngta za lenglo ah ca thiam bik ka si. Tlawnginn ih nauhak dang pawl in kan rethei ti an thei pei maw, ti ka ruat. Phun riat ka ttheh zo ruangah tlawng ka bang thei tiah ka ruat. Culai san ahcun phun riat ttheh in tlawng ban theih a si.\nReipi tiang awn-ai nei lo in kan um. Khua a rung thim ih, kan it. Cumi zarh sung hmuahhmuah cu tlawng kan kai, inn ah kan ra tin ih, ttong lemlo in kan um cio. A netnak ah, Zarhte ni ahcun ka nu in rethei bomnak paisa cu ziangti ih hman kan duh tiah in sut. Mi rethei pawl in paisa ziangtin an hmang? Kan thei lo. Mi rethei kan si ti kan rak thei dah lo rengreng. Nipini khal ah biakinn ih feh kan paih lo. Asinan ka nu in feh tengteng a ttul tiah in sim. Cumi Nipini cu nikhua a ttha nan, lamzin ah kan ttong lemlo. Ka nu in hla a sak nan, zohman in kan zawm lo. Anih khal in cang khat tiang lawng a sak.\nBiakinn ah missionary pakhat in thu a ra sim. Africa ram ih kawhhran pawl in ni ih pho ro mi tlakrawh pawl thawn biakinn an sak dan a sim. Asinan a tlun khuh tuahnak ding ah paisa an ttul tiah a ti. Biakinn pakhat ih tlunkhuh cu dollar za khat in lei a theih thu khal a sim. Kan pastor in, \"Cui' mi rethei pawl hrangah kan pumpe aw cio lo ding maw?\" tiah mipi a sut bet. Cuvete'n, kan sungkua cu pakhat le pakhat kan zoh aw ih, zarh khat sungih a vei khatnak hrangah kan hni siamsi thei sal.\nKa nu in a zal ih ca-ik cu a phorh. Ca-ik cu ka u Darlene a pe ih, Darlene in kei, kei in ka nau Ocy ka pe. Ocy in thilpek khonnak sungah a thlak.\nThilpek khon mi an siar tikah, kan pastor in dollar za malte a luan thu a phuang. Missionary cu a mang a bang zet. Kannih vek kawhhran fatakte hnen ihsin cu zatzat ngah a theih a zum ban lo. Curuangah, \"Nan kawhhran ahhin mi neinung nan um a si tengteng ding,\" a ti. Cui' ttongkam cun kan lungmuril in sun! Cui' dollar za malte luan mi ahcun dollar sawmriat-pasarih cu kanmai pek mi a si.\nKan kawhhran ah innsang neinung kan si! Missionary in khati'n a rel ko lo sawm? Cumi ni ihsi cun ziangtik hman ah mi rethei ka si sal nawn lo. . . . .\nHram: Eddie Ogan ih \"The Rich Family\" leh mi a si.\n31 March, 2018\nThlawsuah Sangka Khartu\nTe Boih cu kum ruk mi nunau nauhak duhnung le mawi zet a si. Upa thu tla a lung zet ih a nungcang a mawi fawn. Curuangah a nu le pa khal in an fanu cu an uanpi zet.\nNi khat cu Te Boih le a nu bazar ah an feh. Dawr an fan rero lai ah Te Boih in plastic ih tuah mi tikeplung tthi (pearl necklace) a hmu. Cui' tikeplung tthi cu sendang rong a si ih a tleu serhso. A nui' hnenah lei a dil. A nu in plastic ih tuah mi a si ruangah a man a malte ih, nauhak khal in mahte'n paisa khawl ih lei theih a si thu a sim. Curuangah Te Boih in a nu cu innsang hnattuan a bawm ding ih, cumi man ah paisa malte pe ttheu ding in a dil sal.\nCuti'n a nu hnattuan a bawm ttheu ih, a rei hlan ah a duh mi tthi cu a lei thei. A tthi cu a duh tuk lawmam ih a fehnak hmun tin ah a orh. Ti a bual can lawng ah a phelh.\nTe Boih cu a pa in zan ah thuanthu a siar sak ttheu. Zan khat cu ihkhun ih thuanthu a siar sak hnu ah, a pa in, \"In duhdawt maw, Te Boih?\" tiah a sut. Te Boih in, \"Ka lo duhdawt tuk ti na thei ko,\" a ti. Cutikah a pa in, \"Asile, na tikeplung tthi hi i pe awla,\" tiah a dil.\nAsinan Te Boih in, \"Papa, ka lo duhdawt tuk ko nan himi tikeplung tthi cu i dil hram hlah. Kan dung thla ih i leih mi Barbie lem kha ka lo pe ding,\" a ti. A pa cu a lung a kim.\nNi malte a rei hnu, zan ih thuanthu a siarsak hnu ah a pa in Te Boih ih tthi cu a dil lala. Asinan Te Boih cun a uite lem sawn a pe lala. Cuti'n a pa in a tthi cu vei tampi a dil nan, Te Boih cun thil dang sawn a pe ttheu.\nNi khat cu a pa in thuanthu a siar sak lai ah, Te Boih cu a rak itthat. A itthat lai ahcun a pa in Te Boih ih tthi cu a phelh ih a laksak. Cuvete'n Te Boih cu a tthangharh cih ih, \"Papa, ziangsi na tuah?\" tiah thinphang zet in a sut.\nCutikah a pa in lungmankhung bawm pakhat a ong ih, tikeplung taktak a si mi tthi a phorh. Cu thluh ah, \"Duatte, himi hi na orh ding mi tikeplung tthi taktak a si. A taktak na ngah theinak ding ah, a lem kha ka lo laksak tum ttheu mi a si,\" tiah a sim.\nTe Boih cun, \"Papa, ka lungawi tuk,\" ti phah in plastic tikeplung tthi cu a hlon ih, tikeplung tthi taktak cu zum aw zet in a orh.\nVei tampi ahcun, Pathian in amah pe ding ih thil pakhatkhat in dil tikah, a ttha sawn mi pek in duh ruangah a rak si ttheu. Cumi theithiam lo in Pathian le a ram hrangah tirhfak zet ih a um ringringtu cu thlawsuah don a har phah ttheu.\nSirhsan: 1000 English Stories.\n28 March, 2018\nLu Pahnih Neitu Vate Danglam\nVei khat lai ahhin lu pahnih a neitu vate danglam zet pakhat a rak um. A lu pakhat cun kehlam a hoi ih, a dang pakhat in vorhlam a hoi. Vate ih lu pahnih cu an rem aw lo ih, thuhla tenau tete hman ah an el aw ringring. Taksa ruangpum pakhat ttawm aw an si nan, doral vekin an um.\nCui vate danglam cu tiva kap ih hmawng kung tumpi pakhat ah a um. Ni khat cu tiva tlun ih a zuan lai ah a kehlam lu in rah sen hahioza a nei mi thingkung mawi zet a hmu. A kehlam lu in cui thingrah cu ei a duh ruangah vate cu cui' thingkung ahcun a vung fu.\nCu thluh ah vate in thingrah cu a lo ih, a ei thok. Cutikah a vorhlam lu in, \"Kei tla malte i tepter ve awla,\" tiah a dil. Cutikah kehlam lu in, \"Kan pahnih in pumpi pakhat kan ttawm aw ti na thei ko. Curuangah keimah ih ka ei khalle, kan ttawmawk mi pumpi ah a lut thotho ding,\" a ti.\n\"Asinan a rah ih thawtnak kha ka tep ve duh si lawm.\"\n\"Keimah in ka hmuh mi thingrah a si. Curuangah zohman hlawm lo ih ei ding canvo ka nei.\"\nVorhlam lu cu a riah a sia ih ttong nawn lo in a um.\nNi malte a rei hnu ah vate cu tiva tlun ah a zuang lala. Culai ah vorhlam lu in sendang rong thingrah mawi zet a hmu. Ei a duh ruangah vate cu cui' thingkung ah a vung ttum ih a rah cu a lo.\nAsinan cui' thingkung ih rak umtu vate dang pawl in, \"Ei hlah aw. Tur nei mi a si. Na thi ding,\" tiah ralrinnak an rak pe. Vate ih kehlam lu khal in, \"Ei aw hlah. Ei aw hlah,\" tiah a rak dawn ve.\nAsinan vorhlam lu cun, \"Keimai hmuh mi a si ih, ei theinak canvo ka nei,\" a ti. Ni malte liam zo ih, kehlam lu in thingrah a rak hlawm lo ruangah, vorhlam lu in phuba a lak tum mi a si.\nCuti'n vorhlam lu cun thingrah sendang cu a ei ih, minute malte a rei tikah, lu pahnih nei vate danglam cu leilung ah tla in a thi.\nInnsang ah simaw, pawlkom ah simaw, hnattuan khawmnak ah simaw, a sung ih umtu pawl remawklonak hi siatralnak thlentu a si ttheu.\nHram: 1000 English Stories – The Strange Bird with Two Heads\n27 March, 2018\nPaisa ih Manmual\nMi neinung zet nupa tuak khat in fapa pakhat lawng an nei. Fapa neihsun a si ruangah an duat zet ih, a nauhak lai ihsin hna khal an ttuater dah lo. Curuangah a zangzel zet.\nAsinan an fapa kum 13 a hung kim tikah a pa cu a thin a phang thlang. A thih tikah a neihsiah zate'n a fapa in a run co ding. Tui' a fapa um dan cu zianghman ttuan lo in a ro a run cen men ding ti'n a hmu. Curuangah a fapa hneah hnattuan ih manmual theihter dan ding a hawl.\nA thaisun a fapa tlawng a ra ttum tikah a fapa hnenah, \"Valte, tui zan cu na rawl ei man ding hlawh in hna va ttuan aw. Na hlawh mi paisa na rak tlun lo ahcun rawl na ei lo ding,\" a ti.\nA fapa cun hnattuan a paih lo. Hna a ttuan dah lo ruangah ziang ka ttuan ding ti khal a thei lo. Curuangah ttap phah in, inn dang ih leng mi a nui' hnenah zual a va ko. A nu in thuhla a rak theih tikah a thin a heng zet. Asinan a pasal ih mizia a thei tuk fawn. A fapa in paisa a tlunpi lo ahcun rawl a ei ngah lo ding ti a thei. Curuangah a fapa cu paisa 2000 a pek.\nA fapa cu inn ah a tlung. A pa in, \"Hna na ttuan maw?\" tiah a rak sut. Anih cun, ka ttuan ti phah in paisa 2000 cu a pa a pe. A pa cun a fapa cu a zoh ih, hnattuannak ihsin a ngah mi a si lo ti a thei. Asian cuvek lam sut lo in, \"Na paisa kha tidai sungah hlon aw,\" tiah a fial. A fapa khal cun paisa cu tidai sungah a hlon cih mai.\nA thaizan khal ah milianpa cun a fapa cu hnattuan ih paisa hlawh ding in a fial lala. Tui' ttum ahcun milianpai' nupi cu khaw dang ih sungkhat dam lo vehvai ding in a rak feh. Asinan a fapa cun veng dang ih um mi a nukhatta hnenah paisa a va dil. A nukhatta khal in rawl a ei ngah lo ding ti a theih ruangah zangfah in paisa 2000 a rak pe.\nMilianpa cun a fapa a ra tlun tikah, hna a tttuan le ttuan lo a rak sut lala. A fapa khal in a ttuan thu sim in, paisa a hmuh. Tui' ttum khal ah paisa cu tidai ah hlonter thotho. A fapa khal in a hlon cih lala mai.\nA ni thumnak khal ah milianpa cun a fapa cu hnattuan a fial lala. Tui' ttum cu a fapa a talbuai. A nu a ra tlung hrih lo ih, a nukhatta hnen a va feh tikah inn ah a rak um lo kherkher fawn. Curuangah beidong in zin sir ah a to ih a ttap. Cumi cu lamzin ih feh putar in a hmuh tikah thuhla um dan a sut. Nauhak cun putar hnenah thula um dan a sim.\nCui' putar cu hotel tumpi neitu a si ih, nauhak ih pai' rualpi khal a si. Asinan cumi cu nauhak cun a thei lo. Putar cun nauhak cu, \"Hotel ah i thlun aw. Hnattuan ka lo pe ding ih, hlawh man khal ka lo pe ding,\" a ti. Hotel an thlen tikah coka ih kheng peng aw liailiai pawl a khawlhter ciamco. Cu thluh ah a hnul roter thluh bet. Cu thluh in tidai thawn coka a khawlhfaiter lala.\nNauhak in nazi pahnih sung bang zet ih hna a ttuan hnu ah putar cun paisa 2000 a pe ih a tlunter. Nauhak cu hnattuan dah lo a si ruangah a taksa an na thluh. Paisa 2000 cu a kut ah fektei' hum in inn ah a tin vurvo.\nInn a thlen tikah a pa in, \"Hna na ttuan maw?\" tiah a rak sut sal. Anih cun a ttuan thu sim phah in, paisa 2000 khal a hmuh. Cutikah a pa in, \"Na paisa kha tidai ah hlon sal aw,\" a ti. Asinan nauhak cun, \"Ka siang lo,\" a ti. A pa in, \"Ziangruangah?\" ti ih a sut tikah a fapa cun, \"Ka taksa zate'n na thluh ko in, thlanhri baksen tla ih ka hlawh mi a si ruangah ka hlon siang lo,\" a ti.\nCutikah a pa cun, \"Thlanhri baksen tla ih kan hlawhsuah mi paisa cu menna lo ah zohman in kan khawhral siang lo,\" tiah a sim.\nCumi zan ihsin milianpa cu thin hahdamte'n a ittthat thei.\nCredit- Bamaw Thein Pe","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-17","url":"http:\/\/calaideirel.blogspot.com\/","date":"2018-04-25T14:25:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-17\/segments\/1524125947822.98\/warc\/CC-MAIN-20180425135246-20180425155246-00352.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998376369,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998376369476318}","num_words":4196,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tuluk ram cu kan theih cia bangin mipi an tam ngaingai 1.3 billion lain an um. 2010 in Tuluk cu leitlun mawtaw market tumbik ram, US luan in, ah a cang. A hleice in Khuapi pawl ah cu mawtaw a pin ngaingai, van a tawng.\nMipum tam ih thathnemnak a um vek in a zonziah thlaknak tla cu a tampi ve.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-17","url":"http:\/\/vcth.net\/tuluk-ram-traffic-van-a-tawng","date":"2018-04-23T09:08:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-17\/segments\/1524125945940.14\/warc\/CC-MAIN-20180423085920-20180423105920-00212.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9949898124,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.994989812374115}","num_words":59,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.356,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"GFYO cun 2012 laiin khua le ram hrangah nasazet in hna a rak tuan zo bangin tukum khal ah project tampi tuansuak ding a nei. Cui' hnatuannak ih atulmi sumpai hawlnak hrang \"I Love Falam\" tshirt suahin leilung pumhlum ih laimi tambik umnak ram pawl asimi USA, Australia, Singapore, Malaysia, Korea le kawlram ah zuun 1300 lai zuar suak thei asi. Tshirt cu Singapore ramah October thla, ni 2, 2016 ah hmaisabik zuar asiih suahmi zaten nikhat ah a cem cih ruangah tuah bet sal asi. Cuvek thotho in Australia le USA pawl khalah suah bet tul tiang ko mipi in phurzet ih an lei ih an hruk. Mipi ttanpi nak ruangah fund ngahmi sungin mipi hrang thathnemmi porjects pawl tuah rero lai asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-26","url":"http:\/\/www.gfyo.org\/2018\/05\/i-love-falam-tshirt-thawn-fund-hawlnak-nei-october-2016\/","date":"2018-06-19T04:49:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-26\/segments\/1529267861899.65\/warc\/CC-MAIN-20180619041206-20180619061206-00418.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996353388,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996353387832642}","num_words":120,"character_repetition_ratio":0.006,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.2,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khualtlawn sukso nakah a mai` hman ding thilri, ei-in le thil ṭukṭak te tiang keng ringring tu North Korea hruaituRead more\nUS President Donald Trump in Jerusalem cu Israel khawpi si dingin le US embassy tohnak dingih thuthluknak a tuahmi cuRead more\n2016 U.S president election campaign nei rero laiih an tuahmi Donald Trump taklawng lem cu Los Angeles ih lelam anRead more\nMassachusett ih um Daniel Frisiello cu Donald Trump fapa um nak apartment ih thil var phut tel cih mi caRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-43","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/tag\/donald-trump\/","date":"2018-10-21T11:24:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-43\/segments\/1539583513844.48\/warc\/CC-MAIN-20181021094247-20181021115747-00013.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9919219017,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9919219017028809}","num_words":83,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tulaifang India hmun ṭhenkhat ah nauhak fir hmang an um timi thu a laar ih cumi thu thawn pehparawin mawhneiloRead more\nMumbai: Western Railway ziin ih feh mi tlaangleeng totu ta, thla 2 sung mobile fir ringring tu collage kaailai nunauRead more\nRawl dawr ih buainak tamsawn cu thil man khung tuk ruangah le rawl thawlo ruangah a si ṭheu ih elawknakRead more\nBengaluru, Jayanagar khua ih sui dawr pakhat cu bike helmet khuh, mi paruk in an rob nan suidawr neitu kumRead more\nIndia ramsung ih hmunram nuambik, tourist pawl ih vehvai duhnakbik hmun Shimla khua cu tidai a harsatuk ruangah India cozahpiRead more\nKannada miphun, film director Santosh Shetty Kateel (kum 36) le a rualpi pali cu Karnataka, Mangalore khua ih \"Ermai Falls\"Read more\nArabian tipi ihsin a thok mi cyclone Mekunu thlisia cun India, Karnataka tiang a rak khaawng ban ve. Karnataka ramkulhRead more\nIndia:::Gujarat, Navsari, Supa khua ih mipi pawl cu zawng sual ṭih in inn leng khal an suak ngam lo. CCTVRead more\nGujarat, Vanthali khua ih phun 12 science camibuai an tuah nakah ṭuanvo nei pawl in tlawngta pawl ih ca firRead more\nBollywood lemcang hminthang Sridevi thihnak thla 2-3 a rei zo nan a thih daan thuhla titiinak cu tuni tiang aRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-43","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/tag\/india-thuthang\/","date":"2018-10-21T09:58:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-43\/segments\/1539583513844.48\/warc\/CC-MAIN-20181021094247-20181021115747-00277.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9989902377,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9989902377128601}","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.026,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.194,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Rihkhawdar mipi pawl cun atu a ra lai dingmi zarhte ni (May 5), Rih tili kiang ah duhphorhnak an neitumRead more\nThil ziangkim ah kan hmuhbanlo, theidahlo, hmu dahlo mi thilthup a um\/tel ringring ti a siih nitin kan hmang ṭheuRead more\nFrench, Elne khua ih zuksuaithiam Etienne Terrus hngilhlonak le a zuk suaimi pawl sunloih uang zetih an retnak museum sungihRead more\nFangfai thawn pehpar in kum 2 sung research an nei hnu ah Indira Gandhi Krishi Vishwavidylaya le Raipur and BhabhaRead more\nCECE hi Lailinte khuasuak a siih Delhi ihsin The Voice Myanmar hlasak zuamnak tel dingin 2017 ah Kawlram tlung miRead more\n2011, ralhraang Al Qaeda hotu, Osama Bin Laden that thei dingin CIA pawl rak bawmtu Pakistan mi Dr. Shakil AfridiRead more\nInternet ih zuk danglam hawlhmuh hi a olai tuk lemlo. Mah duhzawng hawlhmuh dingah tikcucaan reizet hmang a ṭul ṭheuRead more\nIndian independence movement hruaitu Sadar Vallabhbhai Patel sunloihnak hrangih an sak rero lai mi Statue of Unity cu an ṭhehRead more\nSiatral lam kan pan thlang zia kan theithiam theinak dingah April 26-28 karlak leitlun hmun dangdang ih rapthlak thilcang hrekkhat…….Read more\nVanzam mawngtu Pilot pawl ih thupit daanzia le an hnaṭuan nakih thiam a ṭulzia cu himi video sungah a lang.Read more","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-43","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/2018\/04\/","date":"2018-10-21T10:04:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-43\/segments\/1539583513844.48\/warc\/CC-MAIN-20181021094247-20181021115747-00283.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9966696501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9966696500778198}","num_words":205,"character_repetition_ratio":0.026,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.19,"stopwords_ratio":0.18,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"May 31, Hakha khua innkaangnak ih nunnak liam ve mi Pi Vui Cer cu cozah lam in pohmah phun 3Read more\nChina, Zhangjiagang khuasung traffic point ah accident nak a suak. Truck mawngtu cu dunglam zawng in a kir ih kumRead more\nMinung kan si vekin thi ṭheh leh ding cu kan si, nan, mi tamzet cu theihnak lam tlasam ruangah anRead more\nUniversity of Oxford, Clarendon Laboratory ih an ret mi, kum 178 sung catbang loih a awn mi darkhiing cun mithiamRead more\nLouisiana TV evangelist Jesse Duplantis cun rawngbawlnak ka neih kau theisinnak dingah $54 million man Dassault Falcon 7X jet (vanzam)Read more\nLeitlun mangbangza thil danglam 7 lak ih tling ban vemi \"Christ the Redeemer\" Jesuh zukleem cu Brazil, Rio khua ihsinRead more\nChin ramkulh thingram zung minister Pu Mang Hen Dal le ṭuanvo neitu dang pawl cu Falam ah ra in MayRead more\nKan dung zarh tlawngkai nithum ih Hong Kong, Tsim Sha Tsui, sui dawr rob thuthawn pehparaw in ringhlelmi mi pakhatRead more\nKum tinten tuah ringring a simi \"Cooper`s Hill Cheese Rolling\" puai cu Cooper's Hill, Gloucester, England ram ah nuam zetinRead more\nIndia:::Gujarat, Navsari, Supa khua ih mipi pawl cu zawng sual ṭih in inn leng khal an suak ngam lo. CCTVRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-43","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/2018\/05\/","date":"2018-10-21T11:10:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-43\/segments\/1539583513844.48\/warc\/CC-MAIN-20181021094247-20181021115747-00314.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9959793091,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9959793090820312}","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.023,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.204,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Iran khawpi Tehran ah zerhtezaan ihsin vur a tlak nasatuk ih traffic jam, lamzin pit in vanzam zam ding tiang an cancel thluh.\nAn lamzinpi (highway) ṭhenkhat ih power supply khal ti siat in vur hlir in a khat. Motor mawng pawl khal le an motor feh thei loin motor par ih riat lawk a ṭul. An traffic police pawl in Tehran-Karaj le Tehran-Qom zinpi lam ih fehlo dingin mipi pawl hnen ah thu an than.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-47","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/iran-khawipi-tehran-ah-vur-tlak-nasa-tuk-video\/","date":"2018-11-19T22:26:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-47\/segments\/1542039746112.65\/warc\/CC-MAIN-20181119212731-20181119234731-00222.warc.gz","language":"cfm","language_score":1.0000044107,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 1.0000044107437134}","num_words":76,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thlalang thawn tuah mi Tube sung ih naute an thun mi zuk hi hmudahlo pawl cu kan mang a bang men thei. Hi mi tube hi naute suakpek le ttha te totheihrihlo nauhak pawl X-ray lak tik ih canglo ten an um thei nak ding hrang an tuahmi Pigg-O-Stat tiih an koh Pediatric Immobilizer a si.\n- NAMTE 100,000 THAWN TUAH MI, MILEM (KNIFE ANGEL)\n- CABU 1.2 MILLIONS TLEM TIANJIN BINHAI LIBRARY","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-47","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/pigg-o-stat-2\/","date":"2018-11-19T22:09:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-47\/segments\/1542039746112.65\/warc\/CC-MAIN-20181119212731-20181119234731-00254.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9832300544,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9832300543785095}","num_words":69,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.261,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A sentet lai ihsin Polio ruang ih ke thhalo dawnfawh zuar in pumcawmaw mi pakhat cu 15\/1\/2018 ni yangon ramtthen thar-ke-tah ah kheng thawn dawnfawh a zuar rero laiah motor in a pah ih a thil zuarmi lamzin ah a tlak thluh.\nLamzin par ta a thil tlakmi a sar rero lai cu mi pakhat in video a zuk ih online ah post in \"mi hrokhrawl, a mahten a thlak hrim, mi ih zangfah in paisa bawm ding a duh ruangah a tuah hrimmi a si. Palik pawl hnenah report a ttul. Hivek minung nan hmu le rak bawm hlah uh\" ti`n FB ah post.\nA tuartu pa cun hrokhrawl in mi ka bum mi asilo. Motor in in sut taktak mi a si a ti nan zohman in an zum lo. Cumi a diklo mi post sawn cu internet ah a hung laar ciamco ih mi 3000 luan in an share sin bet ruangah thin na in 18\/1\/2018 zaanlam ah a awkthat aw.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-47","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/thuphan-puh-ruangah-thin-na-awk-aw\/","date":"2018-11-12T22:41:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-47\/segments\/1542039741151.56\/warc\/CC-MAIN-20181112215517-20181113001517-00241.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995902181,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995902180671692}","num_words":161,"character_repetition_ratio":0.016,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.258,"stopwords_ratio":0.416,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"China ram ih Hot pot restaurant pakhat ih curtomers pawl zohkhentu le rawl petu waiters le waitress danglam zet cu online ah rel a hlawh zet. An dawr ih ra cawltu pawl cu, Bikini lawng a hruhtu waitress pawl le angki hruh lo waiter pawl in customers pawlih order mi an pe.\nVideo","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-47","url":"http:\/\/www.timesofchinland.com\/online-ih-larzetmi-china-rawldawr-video\/","date":"2018-11-21T06:40:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-47\/segments\/1542039747215.81\/warc\/CC-MAIN-20181121052254-20181121074254-00112.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996188283,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996188282966614}","num_words":53,"character_repetition_ratio":0.022,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.377,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"India cozah in Chin ramkulh ṭhansonak hrangah sumpai bomnak a pek tum ih Falam khua karh hnaṭuan hrangah kyats 4 billion (taan 4000) a tel ve tiah theih a si.\nAsinan cuih bomnak sumpai hmannak ding daan ah Falam municipal zung pakhat lawng in ṭuanvo laak in pyi-ne lam ah an kuat ih Falam khua karh project committee pawl in zianghman an thei man lo ti a si.\nFalam khua nu\/pa hotusang Pu Rul Zam in, \"Falam hrangah India ihsin bomnak ngah ding tivek thuhla a um ti hman kannih cun kan thei lo\" tiah a sim. Falam siipin ṭuanvonei pakhat cun, \"Hakha ihsin Pu Hlawn Sa Vung amah rori ra in kan zung engineer pawl thawn thuhla zoh tlaangnak an nei\" ti`n a sim ve.\nPu Hlawn Sa Vung khal in, \"India in bomnak pek dingah kutza an sanmi men a siih kei nih cun taan 25 lawng a pek ding ti`n ka thei. Cuih taan 25 hman cu Chin ramkulh ih township 9 ah ramkulh cozah in zem in hmang ding a si lai tiah ka thei\" tiin a sim.\nIndia cozah cun Pu Hung Ngai san lai ah tla Chin ramkulh ṭhansonak hrang bomnak pe dingin an kutza an san dah na`n a taktak ah an pek loih hnaṭuan dingih tiimlaam tuah ciami pawl a lak ah a cang thluh ih bangthlak men a rak si dah ruangah atu khal ziangtluk cin tiang zum a theih ding ti cu rel a theih lo ti`n Pu Hlawn Sa Vung cun a sim hrih.\nFalam vuanthok bawi U Soe Lwin cun, \"Falam khua karh thu thawn pehpar in ramkulh cozah ih theihpi mi committee felfai a um zo ih a dotdot in ṭuan vivo dingmi a si. Atu ah Falam khua karh hrangah tiin municipal zung in estimation an suaimi cu a feh daan a dik lo. Ziangahtile lamziin cek ding, culvert tuah ding tipawl a siih Falam khuakarh hmunhma hrangah committee in leiram laak felnak hnaṭuan hman thok hlan ah lamziin cek tivek tuah ahcun lehhnu ah thubuai a hnok vivo leh theimi a si\" tiah a sim ve.\nIndia ih bawm ding maw, ding lo a fiang hrih lomi hih budget thu ah Chin ramkulh cozah hnen ih Falam khuakarh project hrangah minicipal zung lam ih ruahhmannak an neimi pawl cu:\n– Rih lamziin le Tili lamziin pial ihsin Lungrang ih cozah zungkom hmun tiang pi 35 kau, peng 7 sau lamziin ceknakding hrangah ting 7000\n– Lailun ihsin Laimual tiang pi 34 kau, peng 4 sau lamziin ceknak hrang ting 4000,\n– Ṭhio Aa nu khaan ihsin Sunthla lam in Falam fehnak lamziin peng 2 sau, pi 24 kau cu pi 10 ih kauh betnak ding hrang ting 2500\n– Ṭhio Aa nu khaan ihsin Sunthla lamziin peng 2 sau, pi 18 kau concret phah ding le lungto lihong dawl ding hrang ting 21350\n– Zalai khua thar ihsin Laizo khua thar karlak peng 2.2 sau lamziin pi 24 kau ah pi 10 kauh bet ding hrang ting 2000\n– Zalai khua thar ihsin Laizo khua thar tiang, peng 2.2 sau, pi 18 kau concret phah ding le lungto lihong tuahnak hrang ting 24000\n– Ṭhio Aa nu khaan ihsin Rialti fehnak peng 5 sau, pi 34 kau lamziin ceknak hrang ting 6000\n– Ṭhio Aa nu khaan ihsin Rialti tiang leilung lamziin ihsin pi 18 kau, peng 5 sau katṭaya phahnak hrang ting 2035, zatekom ting 87200 (taan 8720), billion 8.72 man project an ap zo tiah theih a si.\nIndia cozah in bomnak sumpai a pek ngaingai ih Falam hrangah 4 billion co ding a si ahcun atui` 8.72 billion sung ihsin ṭuan ngaingai leh dingmi hnaṭuan cu Chin ramkulh cozah in a relcat lai dingmi a si.\nChinland Herald DAILY News","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-51","url":"http:\/\/www.ethuthang.com\/india-in-falam-khua-karh-hna%E1%B9%ADuan-hrangah-kyats-4-billion-in-a-bawm-tum\/","date":"2018-12-17T02:58:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-51\/segments\/1544376828056.99\/warc\/CC-MAIN-20181217020710-20181217042710-00143.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992996454,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992996454238892}","num_words":584,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.224,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"World PHUNGKI IN NUNAU BAWNGBITE RU – VIDEO By admin - February 9, 2018 0 191 Share on Facebook Tweet on Twitter Thailand ram ih sungkaw pakhat bawngbi te a hloh theu ruangah mangbang in CCTV an kam, CCTV record ah cun Buddhist phungki pakhat ih bawngbite a ruk lai cu hmuh a si. Video Phungki pa cu police pawlin kaih dingin an hawl rero lai thu tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-51","url":"http:\/\/www.timesofchinland.com\/phungki-in-nunau-bawngbite-ru-video\/","date":"2018-12-19T11:21:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-51\/segments\/1544376832259.90\/warc\/CC-MAIN-20181219110427-20181219132427-00523.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8761641383,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8761641383171082, \"cnh_Latn_score\": 0.08939841389656067, \"czt_Latn_score\": 0.012987744994461536}","num_words":62,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.21,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.879,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tui season hrang Champions League quarter final ih do aw tu ding pawl a fiang theh zo ih puai picang bik ah Man United le Barcelona an do aw ding.Barcelona hrang Captain Messi cu lek thabik a si bangin Premier league le Man United thawn a sulhnu pawl kan thlir tlang ding.\nBarcelona thawn Messi in vei 4 Man United a rak do zo ih vei 2 nehnak co in veikhat draw le veikhat sung hminsin a nei.Vei 2 nehnak a comi cu a thupi zetih final veve a si.2008 Champions league semi final ah Messi team Barcelona le Man United an rak tong aw ih Camp Nou ah goal um loin an duhtawk aw.Puai neta sawn hrang Oldtraford ah an do aw sal ih paul scholes sit goal mi thawn Man United in nehnak an co.Fnal ah penalty thawn Chelsea an neh bet ih an champion.\n2009 Champions league final ah Man United le Barcelona an tong aw sal ih Barcelona in 2-0 thawn Man United neh in an champion. Barcelona hrang Etoo le Messi in goal 1 veve an rak thun.2011 Champions league final ah an tong aw sal ih Barcelona in 3-1 thawn Man United an neh sal.Barcelona hrang Pedro ,Messi le Villa pawl in goal 1 ciar an thun ih Man United hrang Rooney in goal 1 a thun ve.\nMessi le English club pawl tonawknak sulhnu cu hitin a si.Arsenal thawn puai 6 ah goal 9 a thun ih Man City thawn puai 6 ah goal 6 a thun.Chelsea thawn puai 10 ah goal 3 a thun ih Man United thawn puai 4 ah goal 2 a thun.Tottenham thawn puai 1 ah goal 2 a thun ih Liverpool thawn puai 2 ah goal a thun lo.\nHitin Messi cun premier league club pawl ah goal 22 a thun zo ih Champions league thuanthu ah premier league club lamih sit goal tambik a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-13","url":"http:\/\/www.timesofchinland.com\/leo-messi-vs-premier-league-club-man-united\/","date":"2019-03-25T17:51:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-13\/segments\/1552912204086.87\/warc\/CC-MAIN-20190325174034-20190325200034-00228.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9965726733,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9965726733207703}","num_words":297,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"DINGIN SAVA PDF\nIt's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Arashir Gardahn|\n|Country:||Anguilla|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Automotive|\n|Published (Last):||28 March 2005|\n|Pages:||59|\n|PDF File Size:||7.67 Mb|\n|ePub File Size:||11.96 Mb|\n|ISBN:||540-6-38012-115-7|\n|Downloads:||33970|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Vorn|\nDijgin ngai aw lo ding khal an ngai aw thlang. The hotel was completely renovated in with finishing touches provided by one of the most famous Slovenian artists. Fala le Tlangval ngaiawknakah dingib hla an ruh phuah: Ia menikmati kedudukan tinggi di Strunjan Nature Park, kira-kira meter di atas paras laut.\nFalam khawlipi a rawp duahdo mi hrangah Kawl le pengdangmi zohman mawhsiat ding kan nei lo, kanmah Falam milesa pawl tuanvo liolio asi. Ia terletak berhampiran dengan lereng ski dan menyediakan kemudahan kesihatan. Kan duhlomi, thuhrum hmangin Pathian in inpek dah lo. Kan Laimi thuanthu kan zoh asile tuisan minung pawl cu zirnak, lennak, nuntu khawsak lamzin dangdang ah kan pupa pawl hnakin kan thangso nan lungput, miphun, khua le ram parah kan nuntu khawsak, milai pehtlaih awknak lamah kan tlakniamnak tampi a um.\nIt offers south-facing accommodations with aava bathrooms and kitchens.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI\nCulai fangah Sumbuhin a hngawngin a rak cuk tan i, a lu cu an zu in nak inah a hei feh pi i, zu khawn parah a vun toh. Free WiFi access is provided in common areas. Kan pupa pawl cu miphun dang ih bawm lo in anmah te khua le ram an rak kilhim, senpi vangtlang an rak sawmdawl, an cawm, an kilhim, an dingim, upa tihzahnak, nunmawi thawn, paraltha, pa taimai, mai ruahsuah lomi ei duh lo, miphun rinsantlak zet an rak si.\nThe property offers a meadow with a seating area and barbecue facilities.\nHotel paling popular di dunia di\nIt offers air-conditioned rooms with a balcony, free access to Wi-Fi and a flat-screen satellite TV. Ni-Iang le Cang Cel timi khal an ngai aw ve.\nThe hotel features an indoor swimming pool, a sauna and a hot tub. Cuhnakin Pathian in in pekmi hruaitu cu David vekin a thluksiat can hmanah sawmdawltu, tungdingtu kan si ding sawn asi.\nLeisure activities available nearby include hiking. Free WiFi is available and free parking is provided.\nRaba ishq day roge video qawali. Cutikah Sava cu a khawruah a har ih a mangbangin puanpi sungah a va it. Khrihfa kan sinak kum kan kim zo. Kawasan sekitar dan pemandangan ke tasik Bohinj sangat indah dan menarik pada semua musim.\nA pahnih nakah a thupi zetmi cu santhar fimsan, leitlun killi pehtlaih awksan asi vekin santhar fimthiamnak a phunphun thawn savz killi ah miphun dang thawn tlan zuam awknak san ah kan miphun tungding cawisang in dingim miphun Pathian ih tuanvo pekmi tuansuak thei dingin Pathian in in pekmi kan mifim mithiam pawlih fimthiamnak ssva thei dingin senpi vangtlang thatnak hmasawnnak thiltha tuahnak hrangah ziangtluk sangka kan ong, an hnen ihsin zir duhnak lungput thawn ziangtluk kan zir, an thu kan thlun ih an fimnak in in kaihhruainak ah ziangtluk kan hgat aw timi parah an thansoh ding zat tampi a thum awaw asi.\nMi pakhatih lungawinak ding cu amah lawngin tuanvo a nei. Dj wale babu cartoon in hindi. Fur ruah cen laifang asiih ruahpi cu a sur thlurthlo rero. Ar fate pawl cu a nu in a thla hnuai ah a uap ih a awp hleenhli. It offers spacious, elegantly decorated rooms and houses Ptuj's oldest coffee house. Ia menawarkan tempat penginapan yang selesa di hadapan lereng ski.\nToutes les vidéos – – Vidéo clip\nMaribor terletak hanya sejauh 10 minit pemanduan. The property offers a spa centre with a hot tub, saunas and private spa dngin. Log masuk dan beri reviu.\nTempat unik untuk menginap Reviu. Superman Returns by Warner Bros.\nCars And Bikes Stunts Videos. Tutiangin Zubui khi Tikhingring ai tikcu can ah a kua thuk piah an um lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-13","url":"http:\/\/sigma13.ru\/dingin-sava-84\/","date":"2019-03-25T10:43:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-13\/segments\/1552912203865.15\/warc\/CC-MAIN-20190325092147-20190325114147-00261.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9487898946,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9487898945808411, \"cnh_Latn_score\": 0.03224287927150726}","num_words":699,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.157,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.955,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Liverpool Coach Klopp cu March thla hrang Premier league Coach thabik ah hril a si.Kloop cun thla tin Coach thabik sinak cu tui season ah vei 2 a co thlang.\nHimi laksawng ngah dingin Klopp cun March thlasung premier league puai ah Liverpool cu veikhat hman a duaipi lo ih puai 3 neh le veikhat duhtawk a nei.Goal um loin Everton an duhtawkpi hnu ah 4-2 in Burnley an sop ih khualkhua ah 1-2 in Fulham an neh.Culawng siloin March thlasung ih an puai netabik hrang Tottenham cu anmai innpi ah 2-1 in an neh thei ih Premier league laksawng an beisei ringring thei phah.\nKlopp cun March thla hrang Premier league coach thabik laksawng ngah dingin Man City Coach Pep Guardiola,Southampton Coach Hasenhuttl,Leicester Coach Rodgers le Everton Coach Marco Silva pawl a lan theh a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-18","url":"http:\/\/www.timesofchinland.com\/march-thla1-hrang-premier-league-coach-thabik-ah-klopp\/","date":"2019-04-21T22:16:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-18\/segments\/1555578532929.54\/warc\/CC-MAIN-20190421215917-20190422001917-00131.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.952642262,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9526422619819641, \"cnh_Latn_score\": 0.032895419746637344}","num_words":132,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.258,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.951,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Liverpool hmaitlan Mane cu March thla hrang Premier league player thabik hril a si ih Apu Klopp khal March thla hrang Coach thabik ah hril a rak si zo.\nTui season ah Mane hi Liverpool hrang a lek tha zetih puai Liverpool hrang premier league puai 31 ah goal 17 thun thei in Champions league khalah goal 3 a nei.March thlasung ah Liverpool hrang goal 3 a thun ih puai 4 ah vei 3 nehnak le veikhat duhtawk hminsin an nei.\nMane cun March thla hrang Premier league player thabik laksawng ngah dingin Liverpool ih a rualpi Robertson ,Leicester hmaitlan Vardy,Man City laitlan Bernardo Silva,Everton dungkham Coleman tlunah Southampton laitlan Prowse pawl a lan theh.\nMane in premier league thla khat hrang player thabik laksawng cu 2017 kum ah a rak ngah dah ih huti Liverpool thawn a ngah hmaisabiknak a si.Liverpool player lakah dungkham Van Dijk in premier league thla tin hrang player thabik laksawng cu 2018,December thla ah a rak ngah ve zo a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-18","url":"http:\/\/www.timesofchinland.com\/march-thla-hrang-premier-league-player-lek-thabik-ah-mane\/","date":"2019-04-21T22:14:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-18\/segments\/1555578532929.54\/warc\/CC-MAIN-20190421215917-20190422001917-00373.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9834721088,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9834721088409424}","num_words":160,"character_repetition_ratio":0.115,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.219,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"ONE Championship, Mixed Martial Arts khawvel ah leitlun mipi in hmuh kan cak duahdomi le ONE Championship Company khalin a rak hngakhlap thup zetmi ONE FC ih HEAVYWEIGHT WORLD CHAMPION a si mi Brandon Vera le ONE FC ih MIDDLEWEIGHT & LIGHT HEAVYWEIGHT WORLD CHAMPION Aung La N Sang cu an thongawk taktak thlang ding thu Official in puan a si zo ta riai.\nBrandon Vera le Aung La N Sang an thongawknak dingih thuhla a ra suahdan cu, tuisun (March 31, 2019) ah Japan ram Tokyo khawpi ih \"A NEW ERA\" ONE Championship ih tuahmi ah Aung La N Sang le KEN HASEGAWA cu Co-Main Events in an thongawknak ah Aung La N Sang cun Round 2nak ah Knockout in nehnak a co. Nehnak cotu Aung La N Sang cu stage parih thusuhnak an neih lai rori ah Brandon Vera hin a zuam thu (challenge) a sim ih Aung La Sang khal cun ONE Championship neitu hnen ah lungkimnak sut ta in a rak lungkim ve ta a si.\nBrandon Vera hi zo a si?\nBrandon Vera hi tufang ONE Championship ih Heavyweight ah leitlun ih micakbik (World Champion) a si. Anih hi hivek Mixed Martial Arts lam paih zetmi a si ih a nauhaktet lai ihsin hi rori rak buaipitu a si. Leitlun ih Mixed Martial Arts lekawknak tumpi asimi UFC khalah kum reipi rak lekin World Champion rak si dah rero zotu a si.\nAmerican-Filipino Brandon Vera hi 191 CM a sangih KG 120.2 a rit. Tu ah hin kum 41 a si ih Leitlun ih micakbik (World Champion) taikhap kum rei zet kawltu a si.\nAung La N Sang hi zo a si?\nAung La N Sang cu kan theih ṭheh cia bangin ONE FC ih MIDDLEWEIGHT & LIGHT HEAVYWEIGHT WORLD CHAMPION a si ih, Champion taikhap a kawlnak a rei zet ve thlang. ONE Championship ahcun hminthangbik a si kan ti le a sual lemlo ding. Tuisun khalah Japan micak KEN HASEGAWA cu Round 2nak ah knockout rorin a neh a si.\nMyanmar saphai Aung La N Sang hi 185 CM a sangih KG 93 a rit. Tu ah hin kum 33 a si ih ONE FC World Champion taikhap pahnih rori a kawl remrem ve a si.\nBrandon Vera Vs. Aung La N Sang hi ziangkim in an thlau-aw zet, HEIGHT khalah, WEIGHT khalah, AGE khalah an thlau-aw zetih leitlun mipi ti anhai zettu an si. Zo deuh in a neh ding ti cu an zumhmang an aukio celcel. Leitlun ih misual thiam hminthang pawl cun \"Brandon Vera hi nehtu a neih nawnlo ruangah a umhar tuarlo ah maw si\" an ti ve.\nAung La N Sang ih fans pawl cun Aung La N Sang in a neh thotho ko ding tiah thapeknak nasa tak thawn an ṭang ve nasa. Ziang a si khal le a tikcu a kim tikah kan rak zoh hnik pei cu… A hnuai ah Brandon Vera ih misual mipawl le Aung La N Sang ih misual mipawl rak zoh ve hnik aw.\nBrandon Vera in stage parah Aung La N Sang a zuam (challenge) lai Video;\nCheng Vs. Brandon Vera full fight;\nAung La N Sang Vs. Ken Hasegawa 2\nThe Chin Times.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-22","url":"https:\/\/www.thechintimes.com\/brandon-vera-vs-aung-la-n-sang-official-a-si-zo\/","date":"2019-05-27T02:01:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-22\/segments\/1558232260358.69\/warc\/CC-MAIN-20190527005538-20190527031538-00052.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9986745119,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9986745119094849}","num_words":523,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.266,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Zanniat pon in thuthang siar hiam te ca Zanniat website kin naihnak a hmasaber ii. He website ah Zanniat, Chin, Kawlram, Laivum le thudang dangdang te khai siar pha umh ai, Khrifa in Bible thawn pehzomhnak kin Laivum Dinhmun thuthang te pawl a hlaice in lar ruai ii. Article te khai siar pha umh ii.\nCanada ram ah Zanniat le Ngawn mi huap in dinhnak Canada Siatton Pawlkom thula ai pawlkom naperhnak le thula te pawl he website ah siik thil ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-22","url":"http:\/\/www.zanniat.org\/","date":"2019-05-26T08:02:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-22\/segments\/1558232258862.99\/warc\/CC-MAIN-20190526065059-20190526091059-00492.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.939607501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9396075010299683, \"cnh_Latn_score\": 0.05161590874195099}","num_words":82,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.183,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.948,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1He hnua ah David in Bawipa hnenah, \"Judahte khua ah feh nga ing?\" ti in zong i. Ciafangin Bawipa in, \"Feh tu.\" ti in sawn i. Ciafangin David in, \"Akon khua ah feh ngang?\" ti in zawt i. Amah in, \"Hebron ah feh tu.\" ti in ruai i. 2Ciamanin David khai a nu panih, Jezreel mi Ahinoam le Kharmel mi Nabal nu Abikel kawmin Hebron ah feh i. 3Ciafangin David in amah thawn ai umtu mite khiah amahte innkua kawmin kawih ai amahte khiah Hebron khua ah to i. 4Ciafangin Judah mite khai kawi ai David khiah Judah mite vumah kumpibawi cang tuh in ril i. Ciafangin amahte in David khiah, \"Saul vui tute khiah Jabesh-kilead mite i.\" ti in rel i.\n5Ciafangin David in a nalangte khiah Jabesh-kilead ah hlat ai amahte hnenah, \"Ning te in Saul hnenah ninghiohnak hmuh ai amah khiah ningmah in vui manin, Bawipa in hmuifu ning bur tu seh. 6Bawipa in ninghiohnak le thuhman khiah ning pe tu seh. Hetih bangin ning bawn manin, kaimah in khai he ninghiohnak ning hmuh tuh ve ing. 7Ciamanin ning kut khiah thahat ruai tuu-ih. Raalpha in um tuu-ih. Ning bawipa Saul khai thi zo i. Cen Judah mite in khai amahte vumah kumpibawi cang tuhin i ril zo i.\" ti in rel i.\n8Ikhalselai Saul raalbawipa Ner fapa Abner in Saul fapa Ishboseth khiah lang ai Mahanaim ah kawih i. 9Amah khiah Kilead le Ashur le Jezreel le Efraim le Benjamin le Israel mite veksen vumah kumpibawi cang tuhin bawn i. 10Saul fapa Ishboseth khiah Israel kumpibawi cang fangin kum sawmli i ai kum nih uk i. Ikhalselai Judah mite in David khiah hlun i. 11David in Hebron ah Judah mite khiah kum sarih le hlaruk uk i.\n12Ciafangin Ner fapa Abner le Saul fapa Ishboseth khiah Manahaim in Kibeon ah feh i. 13Cen David hnenumte le Zeruiah fapa Joab khai kawi ai Kibeon tikhur hiang ah tawkdun i. Anite khai a pawlkhat tikhur hiang ah to ai a khatta pawlte khai tikhur hiang amahte ralkhat ah to i. 14Ciafangin Abner in Joab hnenah, \"He kin tlangvalte khiah tho in kin hmai ah tawng tu seh.\" ti in ti i. Joab in, \"Tawng tu seh.\" ti in sawn i. 15Ciafangin Benjamin mite Saul fapa Ishboseth tlangval hlainih le David hnenum hlainih te khai tho ai tawng i. 16Anite khai pakhat le pakhat khiah a lu in pom dun ai, amahte vangsau khiah a raalpa nak ah dawt ai a panih in laipua ah tlu kawm i. Ciamanin cia hmun khiah Helkath Hazurim ti in ko ai Kibeon ramah i. 17Cia nia ah anite khai tawng dun dek ai Abner le Israel mite khiah David hnenumte in neh lio i.\n18Ciata ah Zeruiah fapa pathum, Joab le Abishai le Asahel um i. Asahel khai kiho laa bangin dawp ben i. 19Asahel in Abner khiah hnawh ai a kiahhan lam le a kekeh lamah khai lamtler lo in Abner khiah hnawh i. 20Ciafangin Abner khai a hnualam her ai, \"Asahel i sim?\" ti in zawt i. Amah in, \"Ing.\" ti in sawn i. 21 Ciafangin Abner in, \"Na kiahhan lam i hlahle na kekeh lamah feh tulai, tlangvalte pakhat khiah pom tulai a raal thilthuam khiah long sah tu.\" ti in ti i. Ikhalselai Asahel in lamtler nuam lo ai amah khiah hnawh ngio i. 22Ciafangin Abner in Asahel hnenah, \"I hnawh mah. Let tu. Zaimanin na rek tuh ing? Akontih in na u Joab khiah sik ngam tuh ing?\" ti in ti leh thio i. 23Ikhalselai Asahel in let nuam lo i. Ciamanin Abner in a fei khun thawn Asahel naakruk pangahnak khiah sun ai a fei khun khai Asahel zaanglam in suak ai ani khai laipua ah tlu ai ciapah thi lio i. Ciafangin Asahel thi hmunah hleng tu hmuah khai ding meng i.\n24Joab le Abishai in khai Abner khiah hnawh i. Kibeon nelrawn lam ai Kiah hmai ai Ammah mual hleng fangin nitla lio i. 25Ciafangin Benjamin te khai hmunkhat in Abner hnenah khawm tlang ai, mual vumah ding tlang i. 26Ciafangin Abner in Joab khiah ko ai, \"A kumkhua in vangsau thawn rek dun tuh i sing? Tunhnua ah kin raw tuh amam khiah ling lo i sim? Ciamanin na minungte khiah a unaute hnawh awl ruai tuhin zaicam tian iang tuh i si?\" ti in ti i.\n27Ciafangin Joab in, \"Pathian a nung bang in, nang in pong tahlahsilai, he mite in a unaute khiah zing khuavar tian hnawh lo in um tuh lo i.\"ti in ti i. 28Ciamanin Joab in a thirhlung khiah tum ai, a minung te khai ding meng ai Israel mite khiah hnawh awl ai tawng khai tawng awl i. 29Abner le a minungte khai zan khuavar zawllai hmunin feh ai, Jordan khiah tan ai, Bithron khiah tan ai Manahaim ah hleng i. 30Joab khai Abner khiah hnawh awl ai letleh i. A minungte khiah hmunkhat in khawm fangin, David hnenum hlaikua le Asahel lek um lo i. 31Ikhalselai David hnenumte in Benjamin te le Abner minungte khiah seu dek ai, zathum le sawmruk thi i.\n32Amahte in Asahel khai phur ai Bethlehem ai a pa hlanah vui i. Joab le a minungte khai zankhuavar vak ai khuavar fangin Hebron ah hleng i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-26","url":"http:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-2\/","date":"2019-06-27T08:29:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-26\/segments\/1560628001014.85\/warc\/CC-MAIN-20190627075525-20190627101525-00119.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.927488625,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9274886250495911, \"cnh_Latn_score\": 0.05678069591522217}","num_words":873,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.191,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.939,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Leitlun ram pawl thuanthu kan zoh tikah, ziang maw can talah an ram ih thu ra neitu le ra nei tumtu umlonak ram a um lo. Cun, hivekin ra uk tumtupawl rak do let lo ram an um fawn lo. Anmah le an ram, an diknak le thuneihnak, an hnam dan le zalennak pawl humhim tumih ral do lo ram pakhat hman a um lo.\nIsraelpawl tla cun an ram in zalennak tluansuak hmu dingin kum thawng thum lenglo ral an do. Asile, zalennak hmu thei dingin le an ram humhim dingin hitivekih hriamhrei phunphun thawi ral an do cu a sual kan ti thei pei maw? A sual a si ahcun Pathian rori in an ral donak phunphun cu a bawm lo ding. A suallo ruangah Pathian cun a bawm a si sawn.\nCun, tui America ram khi Washington ho in nunnak tampi pe in Mirang (British) pawl an rak do rero hnuih an din suakmi a si; a nemzawng (non violence) le Biakinn ih thlacamnak men ihsin an rampi khi an dinsuahmi a silo. Asile, khativek in Washington ho in Mirang cozah an rak do kha a SUAL kan ti thei pei maw? Ti thei lamlam hlah. Tuiniah kan Chinram tiangin Pathian thunung thei dingih kan mit in ti vang tertu le leitlun ram harsa le rethei pawl hmuahhmuah bawmtu cu America a si.\nRam dangdang cu vun simlo tui KAWL RAM lala khal kum 122 sung Mirang uknak cu a phunphun in do lettu an si. Asile, khativek in Aung San ho in Mirang cozah an rak do kha a sual kan ti thei pei maw? \"Uktu Mirang cozah an do ruangah Pathian thu kalh an si\" kan ti thei pei maw? A ti kan um lo ding. Kan tilo ruangah Burma independent day (luatlatzi nih an ti mi) cu kannih Chin pawl khalin kum tin kan rak lawm ve a si hi.\nAsile, ziangruangah… ziangruang bikah… tuini ah kan ram in zalennak a hmuh theinak dingah tin, kan miphun humhim tumin kan thahrum neihsun suahin thlan, thisen le mithli luang rero in sâl ih in tuah kumkhua tumtu KAWL COZAH kan do cu \"Uktu cozah an do ruangah an sual\" na ti ka ti thei ding?\nKannih Chinpawl ruangah hnamdang kuthnuaiah um kumkhua dingin Pathian in in tuah maw si? Pathian in zalen dingin a tuahmi milaipawl lakah kan tel ve lo maw? Kan lennak le umnak dingah Pathian in ram in pe ve lo maw?\nPathian in hnam pakhat ah in sersiam zo. Mi zalen si dingah in tuah zo. Kan luah kumkhua ding le a tlunih ro kan rel dingah \"Chinram\" in pe zo fawn. Curuangah, hnam pakhat dinhmun in zalen zetih kan um ih kan mai ram liolio tlunih kan thuneihnak pawl in ra hnaihnawktu cu zovek an si khalle kan do let tengteng a tul. Hihi humhimawknak a siih Pathian thu vek a si.\nHihi kan tuah ding hrimhrim, kan liang parih a thumawmi phur a si. Hihi a thiang mi a siih a sunglawi ngaingai mi a si fawn.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-39","url":"https:\/\/www.buannelnews.com\/humhimawk-hi-thilsual-a-si-maw-chinland-quo-vadis\/","date":"2019-09-19T18:42:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-39\/segments\/1568514573570.6\/warc\/CC-MAIN-20190919183843-20190919205843-00253.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9982649684,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9982649683952332}","num_words":507,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tu ni ah Pa Mang Khaw Lian Yangon ah a tlau nak kong he pehtlaih in The Chin Daily nih atang lei bantuk in a tang lei bantuk in a hmu mi nih thawng na kan thanh lai tiah atial mi a si. An hmuh tuannak ca zongah Chinmi abik in Yangon ummi nih tan na kan lak piak nak ding le thlacam in bawm hna uhsih.\nYangon ah tuni 6\/September \/2019 (Fri) mihlo thu.\nPa.MaangKhawLian Kalay peng NanChaung khua ih um mi pa cu Yangon ah Pathian thu zir in a um ih tuni ah ahlo. A hmu tu um le zaangfah ten Police Station ah siseh himi contact no (Ph. 09892283849 or 09421459817 )ah siseh sim le thei ter hram uh law ti ah kan lo dil.\nPa.MaangKhawLian ih hlo thei nak asan:-\nAni hi zu in mang asi ih zu in nak tan san in Pathian thu azir. Asinan azu in nak kum reipi asi zo ruang ah makhat te ih zu in aban san zuam lai fang ah athisen in atlin lo ih zu in duh nak asuak cun alung aa (ေသြးေျကာင္) asuak cih. Cumi cu sii inn ah amah tuamhlawm ding ah an feh pi ih dawr pakhat ih sin ahlo cih. An hol rero hnan tutiang tong asi hrih lo.\nAhlo nak hmun :- ေညာင္ပင္ေလးပလာဇာAေဆာင္၈လလြာ လမ္း မ ေတာ္ၿမိဳ႕ နယ္ ရန္ကုန္\nA hmu tu kan um le hi nah Contact hram uh law ti ah zaangfah kan dil\nContact no.09892283849\nHming :- Pa.KapAung\nAddress :- ေညာင္ပင္ေလးပလာဇာAေဆာင္၈လလြာ လမ္း မ ေတာ္ၿမိဳ႕ နယ္ ရန္ကန္\nCredit: The Chin Daily","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-39","url":"http:\/\/www.hnephnop.com\/13437\/pa-maang-khaw-lian-pathian-bia-a-cawn-lio-mi-yangon-ah-a-tlau\/zohnuam\/06\/","date":"2019-09-15T18:03:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-39\/segments\/1568514572235.63\/warc\/CC-MAIN-20190915175150-20190915201150-00306.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8774523735,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8774523735046387, \"cnh_Latn_score\": 0.11116903275251389}","num_words":254,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.248,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.868,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tufang Mizo mi lakah siseh kan Chin mipi lak khalih laar zet Frederick El Rindika in andawi mi nupinu pakhat cu a sungih khawsia a dawisuak sak. Hi video zoh tikah mi a rap zet, nupinu hin a sungih khawsia a um le umlo hi a rak theiaw lo. Culawng siloin a sungih khawsia a dawisak lai ih a umdan pawl khal hi amah le mah a theiaw lo.\nFrederick El Rindika hi Mizomi a si ih, tufang ah Mizoram sung lawng men silo Chinram tiang a thuhla a laar zetmi a si. Hnaset pawlin damnak an co ngah ih, ke zeng, kut zeng, hnaset, cancer, mitcaw le natnak phunphun siseh khawse pawlhmi tiangin damnak an co ngah a si. Kan dung naite ah khan Halkha ah a feh ih tubaite khalah Tahan lam a fangkual vivo.\nA tlun ih tarlangmi damlopawl a tidam lai VIDEO khal zoh theih in a um, amai' YouTube Channel iCapture Life timi ah tarlang an si. Cun amai' Facebook Frederick El Rindika khalah zoh theih in a um. A mi tidam danpawl zoh tikah Pathian thilti theizia hi amaksak in theihthiam harsa khawp mei. Zum harsa zetzet tla an um ih, a mi tidam dan zoh ih sawisel tla mi pahnih khat an rak um ve.\nNatnak neipawl, khawse pawlhmi le dawimi pawl cun damnak duh in hmun hla zetzet ihsin an pan nasa. Tuiṭum ih kan tarlangmi hi Tahan ih nupinu pakhat Kawl pa ih a dawimi a Frederick El Rindika in a suut sak lai, a sungih khawsia a dawisak lai a si. Hi Nupinu hi Mizo a si nan, a sungih khawsia in Kawl ṭongin a ṭong termi a si. Damnak a co ngah hnu ah a sungih khawsia a dawisak lai ih a umdan pawl hi amah le mah ziangtin a um timi a theiaw lo.\nVideo;\nVideo a lang theilo pang asile zianghman langlomi ah hmet awla a ra langcih mei ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-39","url":"https:\/\/www.buannelnews.com\/tufang-kan-chinmi-lakih-laar-zet-frederick-el-rindika-in-dawi-hmangih-khawsia-a-dawi-lai-video\/","date":"2019-09-19T18:55:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-39\/segments\/1568514573570.6\/warc\/CC-MAIN-20190919183843-20190919205843-00076.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997873902,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997873902320862}","num_words":323,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tufang kan Chin media siseh Myanmar media tiangin social media parih laar emem, Myanmar model Thinzar Wint Kyaw ih thuhla cu kan theih ṭheh cio bangin, zalen takih nuncan le zukawk uar zettu a si ih, a zukawk mipawl ah bawli hruk lo tivek deuh hlir in a zukawk ṭheu. Mipi tampi ih sawisel a hlawh rualrual in mi ṭhen in an rak uar vethung.\nMyanmar model Thinzar Wint Kyaw hi tuihlan ihsin model hmelṭha le ruangrai ṭha milaar cia a rak si nan, kan dung naite ih bawli hrukloin a pawhte hmur langkhawp ih mipi lak a suak nak ihsin nasa sinsin in a laar ih \"The most sexist Myanmar model\" ti tiang an rak ko hial a si. Miṭhen cun a tlangval thawn an ṭhenawk hnu ihsin a luar tuk cuang tiah an sim.\nThinzar Wint Kyaw ih ceiawk danpawl thawn pehpar in, (film an tuah menmi cu a si ko) nauhak pakhat cun \"ka nu ih pawhte a fate tuk, Thinzar Wint Kyaw ih pawhte cu a tumpi, ka fawp duh\" tiah a ti tariai. An tuahdante hi an thiam ve nasa, nauhak pakhat cu tlawng ihsin a ra tlungih, a Pai' hnen ah,\n\"Ka pa hitawk tlawng ah ka kai paih nawnlo a ti, a Pa cun, mangbang nawn in fapa khui tawk tlawngah so na kai duh? Tiah a sut, a fapa cun Nulepa neilo (mi-bah-meh) tlawngah ka kai duh a ti\" a Pa cun mangbang zetih fapa tui' na tlawngkainak cu tlawng tha a sisi, Nulepa neilo tlawngih kai cu ziangruangah so na duh? A ti tikah a fapa cun \"Farah tlawng ahcun Thinzar Wint Kyaw a ra ṭheu si\" tiah a sawn, a pa cun Thinzar Wint Kyaw cu ziangruangah so na duh a tiih, \"a pawhte ka fawp duh a ti, a Pa in na Nu in pawhte a lo fawpter ko ual a tiih a fapa cun, Nunui pawhte cu a fate tuk, Thinzar Wint Kyaw ih pawhte cu a tumpi\" a ti daih men male.\nVideo rak zoh aw le; 😛 😛 😛 😛\nVideo a lang theilo pang asile, screen parah hmet awla a ra langcih mei ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-39","url":"https:\/\/www.buannelnews.com\/thinzar-wint-kyaw-ih-pawhte-ka-fawp-duh-titu-nauhak-pakhat-video\/","date":"2019-09-19T18:42:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-39\/segments\/1568514573570.6\/warc\/CC-MAIN-20190919183843-20190919205843-00252.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9972572923,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9972572922706604}","num_words":355,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.307,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Birmingham ah October 11, 2017 kum ah fala note Paige Gaffney ( 16 ) cun a nu rori cu nungtlak na silo tiin namte in a dawt. A dawh pek ah cun a nu cu a thi ti a si, sinan Emergency in Sizung an pehpi hnu tawkfang ah a nu cu a ra nung sal. Vanthat ah a nu cu thi lo in a damsal thei, a nu țong hmaisakbik cu ka fanu kha ka par ih a thiltuahmi lak ah ka ngaidam a si, a ti.\nHi thil a tuah lai ah cun a fanu hi kum 16 long a sihruang ah kum kim lo ti a si. Kum a kim ( kum 18 ) a kim le a thuhla Court in a rel ding ti a si. October 9, 2019 ah cun Paige khal kum 18 a kim ve thlang, Dan vek in a thuhla rel thei a sive thlang. Sinan a nu in ka ngaidam a tihruang ah a sualman tuar lo ding in an luatter a si.\nPaige hin a nu thah a tumnak san cu ka par ah nu vek in na umlo, in kilkawi lo, zianghman ah inrello, tin a ci-nat loh ruang ah a si. Paige nu hin pasal pa 4 lai a nei ti a si, curuang ah Paige khal hi nauhakte a sihlai ah thaten inkilkawi lo a ti. A nu par ih a ci-nat loh ruang ah a nu cu thah a tum. Namte in a dawt, hliamhma thawn sizung ah caan reipi a um hnu ah a nu khal damten a ra suak.\nSantlailo tuk ih a ruat mi a nu cun a fanu thilsual tuahmi par ah a ngaidam thu theih a si. A par ih santlailo tuk ih a ruat mi a nu, duhdawtnak neilo ti ih a hmuh mi a nu cun a fanu sualnak a ngaithiam thei, hi thu ka theih hin ruahding tampi inpe, khatlam ah cun ka mitthli tiang a fawr zik pah pah ko\" na nu kha hun ruat ve aw. The Sun","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-43","url":"https:\/\/www.buannelnews.com\/namte-ih-a-nu-dawttu-fala-cu-a-nu-in-a-ngaidam\/","date":"2019-10-16T23:58:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-43\/segments\/1570986672431.45\/warc\/CC-MAIN-20191016235542-20191017023042-00433.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.990791142,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9907911419868469}","num_words":329,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.274,"stopwords_ratio":0.426,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBawipa ih ta kan si ring ring\n\"Kan thi khalah siseh, kan nunglai khalah siseh kannih cu Bawipai ta kan si\"\nRev. Fr. Joseph Ro Nei Thang ih Thuthangtha sim mi (November 7, 2019 - Nili ni)\nBawi Khrih ah duhdawt zetmi RVA a ngaitu nu le pa, u le nau pawl, \"kan Bawipa Jesuh Khrih hmin cibai ka run lo buk hai\". Tuihni cu 2019 kum, November ni 7 ni, Tlawngkaini li ni asi. Kan siar dingmi Bible pawl cu Rome cakuat bung 14:7-12 tiang asiih a tlangpi thu cu \"kan thi khalah siseh, kan nunglai khalah siseh kannih cu Bawipai ta kan si\" tinak asi. Cun Gospel ahcun Luka bung 15:cang 1-15 tiang asiih a tlangpi thu ahcun \"a hlomi tuu kha tonsal asi tikah siseh, peisa pia kha a thlau ih tonsal asi caan siseh ziangtlukin so lungawinak a um\" tinak thu asi. Pathian khal sualsirtu mi pakhat ruangah ziangtluk in so a lung a awi ti thu kha asi. Tuihni kan ruah khawm dingmi cu \"Pathian ih lungawinak\" tiah gaungsin ttat ning la ka duh asi.\nTuihni kan siarmi thuthang ttha sungah Jesuh in \"Pathian ih lungawinak cu a hlo ih ton sal asi tikah tuukhalpa ih lungawinak\" thawn a tahtthim asi tiah Luka bung 15:cang 1-7 sung kan siar thei, kan hmu thei asi. Bawi Jesuh ih san lai ah Israel ram ah tuu zuattu an tam hnasa. An vulmi ttilva lakah tuu kha a tambik asi. Tuurual a um vekin tuukhal khal a um ttul asi. Tuurual le tuukhal cu hmun khat tein tlanleng tlang ringring ansi. A pirpaak ih um dingah ansilo. Curuangah tuukhal pawlin tuu pawl hrangah ttuanvo tumpi an nei asi. Tuu pakhatkhat a hlo pang asile tuukhal in fing le tlang kaanin siseh, tiva le horkuam pawl kaan in siseh, a sun a zan in hawl sal dingah ttuanvo a nei. Tuu pawl cu zuatmi ttilva lakah a aabikmi tilva tla ansi. A cancan ah hrampi hring le tidai tamnak kha zawh phah vivo in lam an pialih zinpeng an zawh sual ttheu asi. Lamzin an hlo ih tikah tuurual hnen ihsin an hla tata asi. Cutik ah kiosa, pawpi, cinghnia pawlin an deh that ih thinak an tong ttheu asi. Tuukhal in a hlomi tuu kha a thi zo asi tiah aw-kaa in sim men a ngahlo asi. A hlo mi tuu ih a phaw, a vun, a hmul, a ruh tivek pawl pakhatkhat kha khua sungmi pawl hnenah a hmuh pei ih \"ka tuu kha a thi zo\" tiah thei ter ding asi. Cun Israel ram sungih khawte ih lam tuu zuatu pawlin anmaih tuu lawng kha an khallo. A bur in an khalter ttheu asi. Khua kha a tum deuh ih tuu zuattu tla an tam asile tuukhaltu kha pa hnih asilole pathum, pali tiang hman ah a ttul dandan in an nei ttheu asi. Tuukhal pawlin ttuanvo tumpi an nei ih an hloter pang asile tonsal tiangin an hawl ding asi. An ton tikah lungawi zetin a hlomi tuu kha an zaang parah an phur dingih lungawi zetin \"a hlomi tuu kha kan tong sal zo\" tiah khua sungah an au ciamco ding. An hloter mi tuu neitu hnenah tla \"hnangam ten um thlang uh maw, kan hlo termi tuu kha kan hmu sal zo\" tiah report an pek ding asi. Cutik ah tuu neitu siseh, tukhaltu tla siseh an lungawi dan cu maktarah ansi.\nTuihni kan siarmi Thuthang ttha sung Tuukhalpa in a tuu 99 kha hramlak ah a tanta ih a hlo mi tuu kha a va hawl asi tiah kan hmu. Tuukhalpa in \"99 liangluang ka nei lai ko. 1 te a hlo maanah. Cim seh ziangahsi a vak zok rero\" tiah thinlung a nei hrimhrim lo. A hlo mi tuu kha a tong hlan hmuah a hawl asi. A tong tikah a lungawi a awi tuk, a lungawinak tla a innhnen pawl a va hlawm asi. A hlo lo mi 99 hnakin a hlo ih tonsal asimi tuu pakhat ruangah a lungawi sawn asi tiah kan hmu.\nCutiih lungawinak cu Bawi Jesuh in sualsirtu pakhat ruangah vancung um Pa Pathian cu ziangtluk in so a lung a awi ti kha in sim asi. Pa Pathian lawng silo in vancungmi pawl tla an lungawi ve asi. Vancungah lungawinak a khat asi. Sualsir ttullo, mah le mah sual neilo vekin umtu Farisee pawl le daan thiam pawl hnakin misual tiah hnonmi hlawhhlang pawl, siah khawngtu pawl kha an sualnak tlansan in Pathian hnenah an kir sal tikah Pathian cu lungawinak thawn a khat asi. Milai daan in cun misual pawl kha hnon ansi ttheu nain Pathian cun zaangfahnak mithmai ttha thawn thinfual zetin an sualnak pawl sir sal dingah a hngak ringring lai asi.\nCuvek tthiamtthiam in paisa pia hra neitu nunau pakhat in a paisa pia khat a hlo tikah pamhmai zetin a cuih paisa pia khat cu a hawl asi. Israel ramih lothlotu pawlih inn pawl cu niamte'n sakmi pawl ansi. Inn a niam lawng siloin padinpauk tla an tuahlo ruangah inn sung cu thim bembem in a rak um ttheu asi. An inn ah zial donmi ansilo ih ciarbek tlak thawn tappi vekin tuahmi an rak si ttheu asi. Paisa pia a tlak sual asile hmu sal dingah thil ollo zetmi asi. Curuangah meisa an vang dingih hmun tla ttha tein an phiat ding asi. A tonsal tikah a lungawi tuknak ah a innhnen pawl a va ko ding \"ka thlaumi paisa pia cu ka hmu sal zo ih in lungawi pi ve uh\" tiah a va ti. A thlaumi paisa pia cu nunau nu in a pamhai tukih a hawl vekin Pathian in tla kanmah misual pawl in pamhai ih in rak hawl ringring asi. Pathian ih hawlnak ihsin relh tahratin sualnak sungah nuamnai zetin kan um lai maw? Runtupa ih aw neem, aw thluasuah, aw thlumte kha ngai in amah hnenah kir sal uhsi.\nPathian in a Fapa neihsun kha hi leitlun ah a run thlahnak cu leitlun misual pawl run dingah asi. Bawi Jesuh amah rori in Luka 5:32 ah \"Kei cu miding pawl ko dingah ka ra lo; misual pawl an sualnak ihsin sir dingah ka ra sawn asi\" tiah a rat sannak thu in zirh asi. Luka bung 15 cu a hlomi pawl hmuh salnak thu lawngte kan hmu thei si. A hlomi tuu, a hlomi paisa pia, a hlomi fapa nauta tiah asi. A hlomi fapa nauta thu ah tla zaangfahnak thawn a khatmi a pa in a fapa ih kirsal ding cu nitin ten a thlir ringring asi. Luka bung 15:cang 20-24 \"Lam hlatpi ih a rat rero lai kha inn ihsin a pa in a hei hmu tikah a zaangfah ngaingai ih va tlan tahratin a fapa cu a kuah ih a hnam. A fapa cun \"ka pa, Pathian parah le na parah ka sual zo. Na fapa tiih kawh dingah ka tlak nawnlo\" tiah a ti. Sikhalsehla a pa cun a hnen-um pawl a ko ih \"zamrang in ra uh! hnipuan tthabik rak keng uhla hrukter uh! a kut ah zunghruk hrukter uhla a ke ah kedam dam sak uh, cule a thaubik cawfate kha that uhla lungawinak puai tuah uhsi. Ziangahtile ka fapa cu a thi dah zo nain a nungsal; a hlo dah zo nain ka hmu sal zo asi\" tiah ati. Zaangfahnak thawn a khatmi pa in fapa tlanhlo, fapa zuva a kir sal, a lung thlengnak kha lungawinak tumpi thawn a hmuak asi. Kannih tla kan sual pawl, kan tthelhnak pawl tansan in in zaangfah ringringtu Pa Pathian hnenah a tikcu luan hlan ah kir sal uhsi. Zaangfah lainatnak thawn a khatmi Pa Pathian in lungawi aipuang tein in rak cohhlang ding asi. Cumi cu a lungawinak asi.\nHi Leitlun kan nun sungah Pathian lungawitertu si ringring thei dingin zuam uhsi. Amah Pathian lungawiter ringringtu kan si ahcun Pathian in kanmah tla in lungawiter ringring ve ding asi. Hi leitlun kan nun sungah lei thluasuah kan co dingih kan nunnak a cem tik khalah kan thlarau cu Pathian in lungawinak thawn a khahter ringring ding asi.\nRVA a ngaitu nan zatein Bawipa in lungawi zetin thluasuah lo toih hram seh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-47","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/bawipa-ih-ta-kan-si-ring-ring","date":"2019-11-19T06:16:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-47\/segments\/1573496670006.89\/warc\/CC-MAIN-20191119042928-20191119070928-00246.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999032021,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999032020568848}","num_words":1359,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMithi Hrang Thlacam A Tul Maw?\nA thizo mi pawl ih thlarau pawl hrangah hleice takih thlacam dingin in khiah sak mi ni sunglawi ni\nMithi Hrang Thlacam A Tul Maw?\nDuhdawtmi nulepa ulenau pawl, tui ni November 2 ni cu leitlun huapin Pawlpi in \"All Souls Day\" ti'n a thizo mi pawl ih thlarau pawl hrangah hleice takih thlacam dingin in khiah sak mi ni sunglawi pakhat a si. Leitlun huap cun, November 1 hi \"All Saints Day\" ti'n le November 2 hi \"All Souls Day\" ti ih khiahmi a sinan, kan kawlram ah cun kan maih ram ih umtuzia thawn kaih in November 1 thawn anaih bik mi zarhpi ni ah All Saints Day timi Mithianghlim pawl puai ni tuah a si theu.\nAll Saints Day le All Souls Day timi kan neihnak in kan Catholic zumnak hrampi pakhat a simi Mithianghlim pawl thawn pumkhat kan sinak a lang ter a si. Kan zumnak ih in zirhmi ah Catholic Pawlpi cu hmun 3 ih ummi pawl zate kommi a si. Nehnak a ngahzo tu Mithianghlim pawl umnak Vanram (The Triumphant Church), harsatnak a tuar rero lai tu thlarau pawl umnak Thianfainak Hmun\/ Meikangramte (The Suffering\/Expectant Church) le ral a do rero lai tu minung pawl umnak Leilungpi (The Militant Church) ti'n Pawlpi hi hmun thum ah a um (cf. CCC. #954-958). Cumi hmun thum ih ummi pawl hi Catholic Pawlpi sungah pumkhat kan si tihi kan zum le kan pom mi a si.\nTui ni cu All Souls Day timi a thi zo mi pawl ih thlarau hrang hleice takih thlacam ni a si vek in himi ni thawn pehpar in hlawmawknak kan run nei ding.\nChristian zumtu lakah minung tampi cun a thicia mi pawl hrangih thlacam cu ziang tthathnemnak a um? Kan Bible sung khal ah mithi hrang thlacam thu a um lo pi ti'n mithi hrang thlacam hi an iai lawng siloin, a fih hman an fih theu. A si ko, Protestant Bible ah cun, mithi hrang thlacam thu kan hmu thei lo; ziangruangah tile reformers timi thentheknak a rak tuah hmaisabik pawl in mithi hrang thlacamnak an pom lo tikah, mithi hrang thlacamnak thawn pehpar ih rak nganmi Bible cauk siseh, a dang Bible cauk pawl an rak hnong. Catholic Bible sung ahcun mithi hrang thlacamnak thu hi 2Maccabees 12:42-46 sungah fiang zet in kan hmu thei. Culawng siloin, Mat 12:32 sungah kan Bawipa Jesuh Khrih amah rori in, sualngaidamnak timi hi tui san lawng siloin, nehhnu san khal ah a um ti'n in rak zirh.\nA thi zo mi pawl hrangih thlacam a tul kan ti tikah, cuih a thizo mi pawl ih thlarau cu khui ah si pei an um; Vanram a thlengzo pawl hrangah le thlacamsak a tul si lo, Hell sungih a tla zo pawl hrangah le thlacamsak a sawt nawn si lo, thla kan cam sak mi thlarau pawl teh khui tawk hmun ciah ah si pei an um timi ruah ding pakhat a um. Himi thu thawn pehpar aw in, Pawlpi cun, Vanram khal silo, Hell khal silo mi Thianfainak Hmun\/ Meikangramte \"Purgatory\" timi a um ti'n in zirh. \"Purgatory\" timi tongfang hi Latin tongfang \"Purgatorium\" ihsin a ra mi a si ih a sullam cu 'thianfainak hmun' ti a si. A verb form cu 'purgare' 'to purge' ' thianfai ter' ti a si.\nPawlpi zirhnak CCC caukpi #1030 -1031 sungah Purgatory thuhla fiang zet in kan hmu. Pathian zangfahnak a co ih, Pathian thawn rualremnak sungah a thi nain, famkim teih thianfainak a ngah hrihlo tu pawl cu kumkhua nunnak\/ vanram co ding ciacia an si. Asinain, vanram luhnak dingih lotheihlo ih a tul mi thianhlimnak an ngahnak dingah an thih hnuah thianfai an si hmasa a tul. Cuih thianfainak hmun cu 'Purgatory' tiah Pawlpi in hmin a pek mi a si. Himi kumkhua nunnak co dingih hrilnak a ngahzo tu pawl ih an ton dingmi thianfainak hi camsiatmi pawl ih Hell ih an ton dingmi harsatnak thawn an bangaw lo.\nChristian zumtu tampi lakah, Purgatory timi hi zumtu hmasa pawl ih rak zummi siloin RC Pawlpi in nehhnu ih a run phuahcop mi hmun pakhat a si ti'n a pommi tam pi an rak um. Cupawl in 'Purgatory timi hi Pope Gregory (AD 540-604) san ihsi rak thok mi a si' ti'n an ti theu. Asinain, Christian zumtu hmasa pawl ih thuanthu pawl kan zingzoi tikah, minung kan thih hnu ih kan ton dingmi ah Vanram khal silo, Hell khal silo mi, hmun phkhat a um ti an rak zum thu fiang zet in kan hmu thei. St. Augustine ih nu, St. Monica in a thih zik zawngah a fapa hnen ih a cah mi cu: 'Missa raithawinak na tuah tikah ka thlarau run mang theu aw' ti a si. Cun, AD. 200 kum hrawngih thahnak a rak tongtu St. Perpetua le St. Felicity ih thuhla an nganmi pawl kan zoh tik khal ah, a thicia mi pawl ih thlarau hrang thlacamnak thu fiang zet in kan hmu. Culawng siloin, 'Catacombs' timi hlanlai lei tangih minung an rak phumnak thlan sung kan zoh tik khalah a thi zo mi pawl hrangih thlacamnak pawl kan hmu. Himi pawl kan zoh tikah, Pope Gregory hlan ih zumtu pawl khal in Purgatory timi hmin an rak pek lo hmanah, minung kan thihhnu kan thlarau ih fehnak hmun pakhat a um ti cu an rak zum zo a si. Cuih hmun cu nehhnu ah \"Purgatory\" ti'n Pawlpi ih hmin a run pek mi sawn a si.\nAsile, ziangruangah kan thih hnuah thianfainak hmun kan feh a tul?\nBible sung kan zoh tikah, Pathian ih thuthennak kan ton ding mi hi 'Particular Judgment le General Judgment' ti'n phun hnih a um. Particular judgment timi cu pakhat cio kan thih ve ten kan ton dingmi thuthennak a si (cf. Heb. 9:27). General judgment timi cu san a cem tikih Jesuh Khrih a ratsal caan ih mizapi ih ton dingmi thuthennak a si (cf. Mt 25:31-35). Himi thu thawn pehpar in St. Augustine in 'The City of God' timi cabu sungah 'mihrek khat cu sualnak hrangih tuar dingmi cawhkuannak hi an nun lai ah an tong; mihrek cu an thih hnuah an tong; mihrek cun an nun lai ah siseh an thih hnuah siseh an tong. Cule himi an ton mi hi netabik le a fekbik mi thuthennak (general judgment) hlan ih ton mi a si' a rak ti. Curuangah kan thlarau in sualnak hrangih cawhkuannak timi thianfainak hmunih a feh hi particular judgment le general judgment karlak te ah a si. Kan thih hnu ih thianfainak hmun kan feh hi thianfainak co dingah a si. Ziangruangah tile, a thianglo mi cu Vanram thlen theih a si lo (Rev. 21:27). Cun, Rom 5:3-5 sungih kan hmuh vek in, harsat tuarnak hi thianhlimnak co dingah thil thupi pakhat a si ve. Thianfainak hmunih harsat tuarnak hi a famkim mi thianhlimnak co dingah netabik ton dingmi harsatnak a si.\nDuhdawtmi nulepa ulenau pawl, Purgatory timi thianfainak hmun hi RC Pawlpi ih phuahcop mi hmun a si lo. RC pawl lawng fehnak ding hmun khal a si lo. Pathian in a zangfahnak ruangih in tuahsakmi hmun a si. Pathian zangfahnak a co tu pawl hmuahhmuah hrangah a si. Curuangah Catholic zumtu pawl in mithi hrang thla kan cam tikah RC zumtu pawl hrang lawng siloin, Pathian zangfahnak sungih a thi zo mi pawl hmuahhmuah hrangah thla kan cam a si.\nThianfainak hmun a thleng tu thlarau pawl hi Pathian zangfahnak co tu an si ruangah lungawinak thawn an khat. Asinain, an hngahhlap zet mi hmaiton ih Pathian biak le thangthat thei an si hrih lo ruangah ruahsannak thawn a khat lai mi harsat tuartu pawl an si. Himi thlarau pawl ih an harsat tuar dingmi cawhkuannak hi ziangtluk a rei ding ti zo hman in kan thei lo. Kan theih mi cu, an cawhkuannak hrangah anmah ten zianghman an tuah thei nawn lo; ziangruangah tile thih hnuah thiltha tuah theih a si nawn lo. Kan nun sung caan hi thil tha tuah dingih Pathian ih caan in pek mi a si. Asinain, cuih thianfainak hmun ih thlarau pawl hrangah leipar a nunglai mi kanmah pawl in hnatha kan tuan sak thei; thla khal kan cam sak thei. Cucu Vancung ih um siseh, Thianfainak hmun ih um siseh, Leipar ih um siseh zumtu kan zaten Pawlpi ah pumkhat kan sinak a langter tu a si.\nDuhdawtmi nulepa ulenau pawl, mithi pawl hrang thla kan cam hi a lak a si hrimhrim lo ti hi tuini ah a thar in thagphawkawk ka duh nasa. Thianfainak hmun ih a um mi thlarau pawl hrangih thlacam a thupit zia hi leipar an nun lai ih vision timi langnak a rak hmu mi mithianghlim pawl tampi ih nunah fiang zet in kan hmu thei. A hleice in, St. Faustina, St. Peter Damien, St. Catherine of Genoa, St. John Bosco te pawl ih hmuhmi langnak ah Purgatory thawn pehpar mi Pawlpi ih zirhnak hi a dik mi a si ti a langfiang.\nCuruangah nang le kei zumtu kan si hi mi vantha ngaingai kan si. Culawng siloin, mithi hrang thlacamnak neimi zumtu kan sinak in, kan thih hnu ah zohman in in mang lo hmansehla Pawlpi in Missa raithawinak a tuah tinten kan thlarau in hngilh dahlo timi kan theihnak in kan hna in ngam ter a si. Leilung tlun kan zoh tik ah, ram khat le ram khat kan timezone a bangawklo vek in minute pakhat hman pelh lo ten Pawlpi in kan thlarau hrangah Missa raithawinak a tuah ringring timi te in kan zumnak lamzin ah hngetkhoh zet ih feh suak thei dingin lam in hruai hram seh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-47","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/mithi-hrang-thlacam-tul-maw","date":"2019-11-19T05:05:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-47\/segments\/1573496670006.89\/warc\/CC-MAIN-20191119042928-20191119070928-00083.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995698333,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999569833278656}","num_words":1603,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNitin Thuthangtha (Rev. Fr. Polycarp Khaw Nei Thawng ih sim mi)\nRVA timi Radio Veritas Asia Falam Service ih Falam Zilthli Thiang a ngaina tu duhdawt mi Khrih ah unau za pawl, nan zaten cibai ka lo buk hmai sa: Bawipai daihnak cu nan hnenah um ringring seh law.\nBiaknak Caantluang Zarhkeel zarh 25nak, nikhat ni (September 23, 2019) ih Pawlpi'n in tuahsak mi siar ding Ca Thianghlim pawl cu vei-(1) nak: Ezra 1:1-6; Saam 126:1-6; Thuthangtha aupi nak: Mt 5:16; Thuthangtha Lk 8:16-18 pawl an si.\nSaamhla nolhnak vekin: \"Bawipa in kan hrangah thil maksak a tuah\" kan ti thei ve nak dingah tuini siarmi Ca Thianghlim pawl kan ruat khawm tlang hnik pei.\nEzra cabu 1:1-6 sungih kan siarmi cu ziang a si ti le –\n\"1Persia siangpahrang Sairas in siangpahrang a ṭuannak kum khatnak ah Bawipa in a thinlung a thoter ih ca ngan in thu pakhat a suah ih a ramsung hmuahhmuahih siar dingah a kuat. Himi cu profet Jeremiah hmangin Bawipa ih thusimmi kimternak dingah a si. 2A thusuah mi sungah cun hiti in a ngan: \"Himi cu Persia siangpahrang Sairas ih thupek mi a si. Bawipa, Van ih Pathian in keimah cu leilung pumpuluk uktu dingah i tuah zo ih Judah ram Jerusalem khua ah amaih hrangih biakinn sak dingah ṭuanvo i pe a si. 3Pathian cu a minung nan zate hnenah um hramseh. Judah ram Jerusalem khua ah kir uhla Jerusalem ih a ummi Pathian, Israel ih Bawipa Pathian biakinn cu saksaal uh. 4 Bawipa minung lakah hi saltaannak ihsin kir dingah bom a ṭulmi pawl cu an innhnen pawl in bawm hai seh. Sui le ngun, rawl le thil phurtu rannung le Jerusalem khua ah Pathian hnenih pek dingmi thawinak pawl tla pe haiseh,\" a ti. 5Cutikah Judah mi le Benjamin mi sungkhat ih hotu pawl puithiam le Levi mi pawl le Bawipa in Jerusalem ih amaih Biakinn sak dingah an thinlung a thawhtermi hmuahhmuah cu feh dingin an tim an tuah ciamco. 6An innhnen pawl in thilri tampi an pek; an pekmi thilri pawl cu ngun beelkheng pawl, sui, rawl, thil phurtu rannung, a dang thil mankhung pawl le biakinn ih thawinak pek ding mi pawl an si.\" ti hi a si.\nCun Thuthangtha Lk 8:16-18 sungah cun – \"Zohman in mei-inn vang tahratin kho an khuh dah lo, ihkhun hnuai khal ah an ret keel lo. Inn sungih mi an luh tikah tleunak an hmuh fiang theinak dingah mei-inn vannak tung parah an ret a si. ...Thil tawkfang a neitu cu peksin a si ding ih zianghman a nei lotu cu malte ka nei tiih a ruahmi hman kha laksak a si ding.\"\nHiti a si lala tikah ruahkhawm ding thulu ah PEKNAK thu ka tar lang duh.\nThuthangtha aupinak Mt 5:16 sungah \"nan tleunak cu mi hmaiah tleuter ding nan si. Cuticun thil ṭha nan tuahmi cu mi in an hmu dingih vanih a ummi nan Pa kha an thangṭhat ding.\" tin in ti lala.\nCuihruangah kan tleunak ih lang ter dingmi ah peknak thu ruah khawm ka duh mi a si. Veikhatnak kan siarmi Ezra sungah Jerusalem Biakinnpi sak sal dingih Babilon khua sal taannak in tlun tim a tuah tu pawl kha an innhnen pawl in thilri tampi an pek tihi a si. Kan pawlpi sung, ahleice in, kan Laitlang Catholic zumtu pawl hin peknak lamah kan unau pawldang pawl kan bang thei hrihlo ti seh la a sual lemlo ding ka zum. Peknak thu lam rel dingin hruaitu, hoha tu pawl khal in kan hlawhsam nak tampi a um ding ti hi zum a um. Keimaih dinhmun rori khal ih ka tlaksam ve mi a si ruangah ka ron rel mai ding. Mihrek cu kan tirh a siang zet, peknak lamah kan phur zet theu ih kanmaih neihnak, kanmaih neihmi parah silo'n mi neihmi thilri parah a rak si theu cu – a poi law law. Thil pakhat khat tuah ding, ahlu pek ding le nihlawh liam ding a um tivek caan khal le aa- khatei khan an pe thei ding si an nei tha tuk, Pathian thluasuah an dong sisi, kha tei kha an sungkua tla an tam ih lo le an tuah fawn lo ih nihlawh pek an man tuk lawlaw ding ti hrawngih maih pek ding lam siloih miih pek ding lam sawnih tirh siang zet kan tam theu. Mi thilri parah kan tirh a siang zet nan maih thilri parah cun sianglo eu eu in kan um. Cuvek pawl cu mei-inn vang tahrat ih kho thawi khuh tu le ihkhun hnuaiih rettu pawl kan si.\nZiangruangah cuti vek ruahnak le nunzia thawn khua kan sa ti a si le pek ti mi hi kan hnenin a cemral ih a hlo ding mi ih kan ruah sualnak hi a si. Ngaingai ah cun peknak timi hi a cemral le a hlo dingmi silo'n a let ih ngah sal dingah kan khawl mi a si sawn. Hihi leipar sumtuah dawrawk daan hman ih kan hman rero mi a si. Asinan leipar sumtuahnak ah cun vanneih le neihlo caan kan ti theu ih sun thluh ruairi khal a um thei. Anu timi azin tiang hloh khal a um thei. Asinan Bawipa thawi dawrawknak a simi Vancung sumtuah lam ah cun a sung ti hi a um in a um thei lo a si. Cucu kan Bawipa Jesuh in Mt 19:29 sungah fiangzet in in sim: \"zokhal keimaih hrangah nu le pa siseh, faate siseh, unau siseh, farnu siseh, inn siseh, lo siseh, a taantatu cu a let zakhat in a ngah sal ding ih kumkhua nunnak pek a si ding.\" Alet zakhat hleiah kumkhua nunnak pek bet lai ding a si.\nCun Lk 6:38 sung khalah hitin in sim lala: \"Midang hnenah thil ṭhen aw, Pathian in a lo ṭhen ve ding. Tamzet in, liam thluahthlo in, na kut sungah pek na si ding ih na zawi thei nawn lo tiangin burh na si ding.\"\nCuih hleiah Tirhthlah\/Dungthluntu 20:35 sungah nitin kan nunih kan hngilhlo dingah a tulmi thu pakhat in cah mi cu \"Bawipa Jesuh khal in, 'Ngah lam hnakin pek lamah lungawinak\/thluasuah a tam sawn,' a timi ṭongkam kha ciing ringring uh,\" tihi a si.\nCuruangah Khrih dungtluntu, Christian ka si a ti aw tu cun peknak nun tello le peknak nun neihlo dinghi cu a cang theimi a si hrimhrim lo. Kan pek tik khalah minung mithmai zohih hmaisong umin ti fangih pek ding le uanawk duh, tluangkhawnnak fangih pek ding khal thluasuah sunnak a si thei a si. Tirhfaknak thinlung tel loih siang zet ih pek thei ding hi kan zuam ringring dingmi a si zia cu mithianghlim Paul ih thucahnak thawn thazang pekawk sal ka duh: 6Thlaici malte a vorhtu in rawl malte a khawm ding; tampi a vorhtu in tampi a khawm ve ding, tihi ciing ringring uh. 7Zozo khal a thinlung a ṭhencat ngah hnuah pe seh; sir awknak thawn pe hlah seh; ka ṭuanvo a si, ti khalin pe hlah seh. Lungawi aipuangte ih a petu lawng Pathian in a duh a si. (2 Kor 9:6-7)\nMi thenkhat in kannih cu ziang kan nei lo pi, pek ding a um ih um lo tete ziang saw kan pek ding tla kan ti theu. Kan siarmi Thuthangtha sungah \"a neitu cu peksin a si ding ih zianghman a nei lotu cu malte ka nei tiih a ruahmi hman kha laksak a si ding\" in ti. Neih ruangah pek a siloih sian ruangah pek a si sawn vekin pek ding a nei tu cu peksin an si dingih pek ding a neilo tu cu laksak an si ding. Bawipa in nauhak teih a pekmi sang hlom nga le nga pahnih thawn minung thawngnga lenglo rawl a do bang tukin atam, amal ti um lo kan siannak, siang zetih kan peksun mi parah Pathian ih mangbang za kan hmu ding a si. Cu tikah cun Saam hla ngantu thawn \"Bawipa in kan hrangah thil maksak a tuah\" kan ti thei ve ding a si. Bawipa in nang le kei parah thil maksak tuah a duh ringring a si. Asinan nang le kei ih telpi nak, pekawk nak lo cun ziangkim ti thei tu Bawipa hman a cangvai thei lo a si. Curuangah si St. Augustine khalin Bawipa in nangmah tel lo in a lo semsuah nan, nangmah tel lo in a lo runsuak lo ding tiih a rak ti.\nBawipai rundamnak hnatuan ah kan ti theitawk tel tlang le pe tlang dingin a ngaitu kan zate parah Thiangthlarau laksawng a thar in thleng hram seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-47","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/nitin-thuthangtha-rev-fr-polycarp-khaw-nei-thawng-ih-sim-mi","date":"2019-11-19T05:42:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-47\/segments\/1573496670006.89\/warc\/CC-MAIN-20191119042928-20191119070928-00023.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999796152,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999796152114868}","num_words":1420,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Yozshuktilar Mazuzil|\n|Country:||Bangladesh|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Photos|\n|Published (Last):||13 November 2006|\n|Pages:||434|\n|PDF File Size:||1.50 Mb|\n|ePub File Size:||1.72 Mb|\n|ISBN:||243-6-38257-493-5|\n|Downloads:||56032|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Shaktirg|\nAzadar huaini azadar nadeem sarwar noha. Intek pa cu a tho ih khaw inn hnenah a vak vivo, sava sualzia cu a aupi, ziangtluk sava thatlo zia cu intin asim vivo.\nSzva Zubui khi Tikhingring ai tikcu can ah a kua thuk piah an um lo. Kami meneliti setiap ulasan dan kesahihannya sebelum menerbitkan ulasan di laman Booking.\nImran Khan All Punjabi Videos.\nSumbuh cu aning a na zet i hitin hla ahun seh: Bulpak nun, insang, venghnen, khua le ram, miphun thuanthu liangparah suangin Pathian zumtu kan sinak langter a cu tuk zo. Zan khua a hung sim thlang i, Sumbuh a rak tin i thinglang parah dingjn rak to.\nYou can diingin from nicely furnished, air-conditioned double rooms with a balcony. Falam tonghmang pawl hi zumnak lamah piangthar aw ter zet kan si. Culai fangah tappawn vutdup sung i sin Artidahte kha a hungpuak i Sava i mit a hun peh ngah. Kan Laimi society tharthawh in ahram ihsin tuahthatsal a cu tuk zo. Ni-Iang cu thing parah Zawng vek i um thei mi keli nei ramsa phunkhat a si.\nIt provides a spa centre and free LAN access.\nKhuahlanah Sabekin khuang a cawi ih Vanzuang anzaten khuangcawi lam cu an ra zawh ciamco. Mepi in nangmah na silo maw Artidahtei sung hmuahhmuah dehthat thluhtu, a tu na thih a cu thlang ve asi ati i a rak khit ciamco i a neta bikah ssava khit that. The farmhouse offers fresh home-grown fruits and vegetables, dairy products and meats.\nZovek milai khal an sile kanmai miphun, kan peng milesa, kanmah lakah hruaitu kan neih mi cu tungding, sawmdawl dingin an tulmi sumpai, thazang, thlacamsak, hmanrua, bungrua, canpual savq pawl khal mipi pawlin kan pek hrimhrim tul mi asi.\nSuperman Returns by Warner Bros. A tuah kel in a tuah thotho, inn tinah a vak ih sava siatvatnak a sim vivo. Leitlun santiluang ih zirin ramsugn ramleng ah, ziangvek hnatuan in ziangvek dinhmun, nunnawm harsat kan tawn can khalah kan miphun Pathian cawimawitu, Khrih hmuihmel langtertu, kan miphun Pathian ih lalram karhzai tertu si thei dingin kan Laimi society cu a hrampi ihsin dintharsal a cu.\nIt offers rooms with wooden furniture, free wired internet access and hairdryers.\nSachin Tendulkar Special Videos. Bible in milai nun thuken in zirhmi pawl tla cu 1 Pathian thawn bulpak pehzawmnak, 2 Mahlemah uk aw aw in Thlarau Thianghlim luahkhat, ukmi nun, 3 Insang le midang thawn pehzawm awknak, 4 Society le kumpi cozah thawn pehtlaih nak, le 5 sersiammi ziangkim parah pehtlaih le tuanvo, pawl tla an si.\nHotel ini menawarkan pemandangan laut. It offers rooms with balconies, bathroom, phone, sat TV and possibility for internet connection. Tetamu kami akan ke tempat penginapan dan menilai beberapa faktor dingni – adakah biliknya bersih? Cepa in zu a suah khawm hai i Sumbuh kha a suah duh lo. Semua Hak Cipta Terpelihara. Kanmah pulpak, insang, khua le ram, miphun, pengsungah a sxva, a cangmi parah midang mawhsiatnak kan ban a cu, kanmai thuanthu cu kanmai liangparah suangin ke kan kar a cu.\nA tlangval pa Tikhingring i zaihla ngai duh ah puanteah a hung um.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI – Lairawn Zilthli\nA ngai aw lo ding khal an ngai aw thlang. Daftar dan kami akan menghantar tawaran terbaik kepada anda. Cuitikah a thla sungih a thluh savaa Uihleihli cu a hung pawt vervo. Sila semak inbox emel anda dan klik pautan untuk set semula kata laluan anda.\nInnhnuai a thlen khalah daiten um thei loin Mepi thawn an tawng aw lala. Daftar – membuka kotak dialog.\nHotel paling popular\nCu le, cu laifangah cun sava cu aar pi le a fa le pawl ih riah nak hawl cun zan khawthim lakah a thupten a vak rero. Cuvek thotho in hruaitu tha cu kan camriam rero dingah Pathian in inpek dah lo ding. Dengan mempunyai akaun, anda menyetujui Terma-terma dan Syarat-syarat serta Kenyataan Privasi kami. Dengan szva akaun, anda bersetuju dengan Terma dan Syarat dan Penyata Privasi kami. Fala hmuahhmuah khal an mawi thluh vekin a lang. Cule, a cui Kawikah pawl diingin an lung kim ve i an zatein an thlun vualvo.\nCawnlam hmuahhmuah ah Khuangcawi timihi a sang bik. Sumpai, theihnak, leitlun thilah thansohnak cun zumnak, lungput thansohnak tel lo cun hlohnak lamzin asi.\nDINTHAR SAL TULMI – Hre Mang\nKan zumnak thuken, Bible in a zirhmi kan zohsal a cu. Reinawn an hawlnan an hmu thei lo. Hruaitu tha nei dingin mipi in duhnak kan neih a tul.\nMibur umkhawm, miphun pakhat sinak hrangah a tulmi pawl kan tlasam sinsin.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-51","url":"http:\/\/urbanspeaker.mobi\/dingin-sava-56\/","date":"2019-12-05T19:53:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-51\/segments\/1575540482038.36\/warc\/CC-MAIN-20191205190939-20191205214939-00254.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9806264639,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9806264638900757, \"cnh_Latn_score\": 0.016315585002303123}","num_words":848,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.167,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nAdventu maw Sweet December timi a thu pi deuh?\nAdventu Vs Sweet December\nAdventu kan timi hi Christmas hlan zarhpi voi 4 le zarh 4 sung caan kan hman mi te a si. A caancaan ah cun, Adventu caan hi December 1 ni in Christmas ni tiang tla a si phah theu. Adventu timi hi Latin tongfang a si ih a sullam cu 'ratnak'\/ 'ra thlennak' ti a siih Jesuh Khrih leilung par a ratnak a sawhkhih. Christian zumtu pawl in zarhpi voi 4 le zarh 4 sung a rei mi Adventu caan hi Christmas hngilhlonak dingah le Christmas puai ni hi sunglawi zet le sullam nei zet ih hmang thei dingih timtuahnak thawn kan hman mi caan sunglawi a si.\nAdventu caan sungih zarhpi 4 hi November 27 in December 3 sungah a si theu. Christmas ni hi tlawngkai 3 ni (Wednesday) ih a ciah kum lawngah December ni 1 cu Adventu zarhpi voi 1nak a si theu. Tuikum 2019 ahcun December ni 1 (Kawlram daan in - Sweet December) le Adventu a thok ni (Adventu zarhpi voi 1nak) a rak dengaw ciah. Curuangah Sweet December thawn pehpar aw in Adventu hmandaan te run hlawmawk ka duh mi a si.\nChristian pawl in Adventu caan ih Jesuh Khrih ih ratnak\/ a ra thlennak kan ruah tikah ratnak phun 3 in a um. 1). A luan zo mi kum 2000 lenglo ih kan leilung par ih naute dinhmun ih a ratnak; 2). Atu caan, nitin kan nunnak ah kanmah pakhat cio hnenih Jesuh Khrih ih ratnak; 3). Ni netnak ah Siangpahrang le Thuthentu dinhmun ih a ratnak ti'n Jesuh Khrih ih ratnak phun thum in kan ruat.\nAdventu caan hmandaan a rak thoknak a ni le caan hi a cekci ih sim ding a har ngaingai. Asinain, a tlangpi thu cun, AD 567 kum in a rak thok mi a si kan ti thei. Ziangruangah tile, cumi kum ah Catholic monks (Phungki\/ Yateh) pawl in Christmas ni tiang December thla sung rawl ul phah le thlacam phah in Christmas an rak hngak thok.\nTuisun ni tiang khal ah Jesuh Khrih leipar a ratnak hngilhlonak ih kan tuahmi Christmas paui hi sunglawi zet le sullam nei zet ih hmang thei dingah timtuahnak caan a simi Adventu kan run nei ta. Zumtu lakah minung tampi cun Adventu a thei lo tu tla kan rak um hrih, mi hrek khat cu a thei nain ziangih siarlo tu khal kan rak um ve. Kan kawlram tla ahcun, Sweet December hi a thupi ih ret sawn kan tam theu. Sweet December tiih December 1 ni caan hmannak hi Catholic biaknak sungih hman mi a rak sidah lo; tuini tiang khal ah Catholic Calendar sungah a tel hrih lo. Google sung kan hawl khal ah khuitawk ram hmanah thupi zet ih caan hmannak kan hmu lo ding; Kawlram Christian zumtu hrek khat ih phuah cop mi a si. Mi hrek khat hrangah cun, Christmas hrangih timtuahnak caan ti'n biaknak lam zawngih a hmang tu khal kan um men thei. Asinain, a tam sawn cu nomcennak men ah Sweet December hi kan rak hmang theu.\nZumtu pawl hrangah cun, Adventu caan tha teih kan hman thei lawngah kan Christmas khal sullam a nei ding. Christmas timi hi Pathian le milai tonawknak hrampi, milai hnenih Pathian a ra thlennak ni sunglawi a si. Hi caan sunglawi te ah Pathian thawn kan tonawk taktak ding hi a thupi bik mi a si. Kan biak Pathian cun Emmanuel Pathian a sinak lang ter dingah leipar ah kan hnen thleng tiangin a ra ringring. Asinain, amah tong ngah ding cun kannih khal a hnen kan pan ih kan thlen ve a tul. Cucu, Adventu kan neihnak san a si. Sweet December ti'n December 1 ni cu nomcennak lawngah hmang tahrat in Christmas hrangih timtuahnak caan a simi Adventu caan teah thlarau lam ih zianghman timtuahnak kan neih lo a si ahcun, kan Sweet December khal sweet thei lo in a khasiami Bitter December ah kan can pang ding phan a um nasa. Maw Rualduh, December thla sungih kan Adventu caan teah khui tawk thlen so na tum? Shopping Mall ah maw?, nomcennak hmun lamah maw? Jesuh Khrih ih in nghahnak hmun teh thlen na tum maw?\nTui kan dinhmun cio ah kan tlaksam daan a bangawklo vek in Jesuh Khrih hnenihsin a tu rori ih kan tul mi rundamnak khal a dangdang. Kanmah rundamnak pe dingin, lei par a rung tum mi Jesuh Khrih hi Christmas caan te ah tong taktak thei dingin le a tuih in pek dingmi rundamnak co taktak thei dingin, kan Adventu hi tha teih hman kan tum cio pei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2019-51","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/adventu-maw-sweet-december-timi-thu-pi-deuh","date":"2019-12-13T11:09:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-51\/segments\/1575540553486.23\/warc\/CC-MAIN-20191213094833-20191213122833-00011.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987760782,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987760782241821}","num_words":764,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nChristmas ih a thupit bik nak a muril a si mi Naute Jesuh inn sak cio ding thu\nChristmas ih a thupit bik nak a muril a si mi Naute Jesuh inn sak cio dingah Pope Francis in a forh fial (December 18, 2019)\nZarhtin te tlawngkai ni thumni mi pi pawl thawn, an ton awk nakah Pope Francis in Ni malte lawng a duh mi Christmas ni sunglawi hi ziangti vekin so kan timtuah, Naute Jesuh suah nak inn te sak nak cu a nung mi Pathianih tongkam a langsar nak a si ih cui tongkam cu kan nun ramah duhsan nei ih lang ter ding kan si.\nA nungmi Pathian tongkam a khihmuh tu Naute Jesuh ih inn te cu lamzin pi kap, Thawnginn, Sikhan Sizung pawl, mipi tam nak hmunah, hnatuan nak hmun pawl le mai um nak inn ih tuah nakin Pathian in kan mah minung pawl a duhdawt nak a thuthuk kha mikip, hmun tinah Bawipa a suah thu langsar dingin Pathian cu minung thawn naizetin a um nak langter nak a siih Pathian cu naute Jesuh din hmunin minung zate ruun dam dingah a rat nak a si.\nNaute Jesuh Caw inn te hmaiah Bawipa Jesuh thawn um tlangin nitin kan ton mi le kan nuntu zia pawl, kan hngahhlap mi pawl hlawm aw tlangin Jesus, Maria Joseph inn saang thawn nuam nak tep tlang dingin le Cawkuang sungih a um mi naute Jesuh cu vancungin a rung tum mi a nungmi sang nung Khrih kha a si. Naute Jesuh it nak inn te kan hnenih kan ret nakin cui a nung mi sangnung cu kan innsaangah a rung thleng ding a si.\nAnung mi Pathian tong kam a si mi Naute Jesuh inn te cu innsang tin ih kan ret tikah a thu kan ruat thei ih Pathian thawn ton awk nak, Pathian cu kan inn sangah a suah nak, kan mah thawn a um mi Pathian a si nak kan thinlung sungah in hmu ter ding ruangah Naute Jesuh inn te tuah cio dingah Pope Francis in forh fial nak a nei a si. Cui Naute Jesuh suah nak inn te cun mitkher thim vekin a lo thleng ter lo ding nan kan mah lam in Pathian duh nak thinlung thawn kan thinlung kha a thleng ter ding a si. Cuti vekih kan tuah a si le Christmas cu kan hrangah nun thar nak a suak ter tu tik cu caan ah a cang ding a si.\nHi mi thu hi Pope Francis in December ni 18, 2019 ni, mipi a ton kel ni tlawngkai ni thum ni ih a sim mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-05","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/christmas-ih-thupit-bik-nak-muril-si-mi-naute-jesuh-inn-sak-cio-ding-thu","date":"2020-01-18T09:57:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-05\/segments\/1579250592394.9\/warc\/CC-MAIN-20200118081234-20200118105234-00285.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9986024499,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9986024498939514}","num_words":450,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.032,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nCambia ram ih um Christian pawl in dilnak pakhat an nei (December 17)\nGambia ram hi Isalamic Republic ram si lo in Biak nak lamah dodal nak a um lo mi ram si dingah Christian pawl in dil nak an nei ti mi thuthang (December 17, 2019)\nA thar an tuah mi daan hramah Gambia ram cu Islamic ram a si lo Biak nakah dodal nak a um lo mi ram a si thei nak dingah Christian pawl kom pawl in dil nak langter nak an nei a si.\nAfrica dunglam ih a um mi Gambia ram fate cu minung 2.35 lawng a um mi ram an si. Gambia ram cu Islam biak nak a tam bik nak hmun le ram a si ih an ram ih zatek 9% cu Christian Biak nak an si ih cu mi sungin Catholic cu 2% an si.\nChristian malte pawl par khalah a khohkhah mi daan pawl an tuah sak thu khal an sim a si. Kum 2015 kum ah An President hlun Yahya Jammeh in Gambia ram cu Islamic ram a si tiah a rak than dah a si. An President hlun ih a ti nak vek a sile Kolonye ram pawlih khuh nak in an hlat thei nak dingih a tumtah thu khal a sim a si.\nCatholic, Anglican le Mathodist Christian pawl thawn an tuah mi pawl kom cu Gambia ram Christian pawl ih Counsil in an hoha ih Gambia ram hi Islamic ram a si in Biak nakah dodal nak um lo mi ram a si thei nak dingah an dil a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-05","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/cambia-ram-ih-um-christian-pawl-dilnak-pakhat-nei-december-17","date":"2020-01-18T09:40:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-05\/segments\/1579250592394.9\/warc\/CC-MAIN-20200118081234-20200118105234-00375.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990651011,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999065101146698}","num_words":269,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.268,"stopwords_ratio":0.401,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Kazrall Nikogal|\n|Country:||Switzerland|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||History|\n|Published (Last):||26 April 2004|\n|Pages:||194|\n|PDF File Size:||1.78 Mb|\n|ePub File Size:||3.21 Mb|\n|ISBN:||228-6-27691-689-6|\n|Downloads:||86764|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Vomuro|\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI – Lairawn Zilthli\nIntek pa cu a tho ih khaw inn hnenah a vak vivo, sava sualzia cu a aupi, ziangtluk sava thatlo zia cu intin asim vivo. Kami ada lebih dari 70 juta reviu penginapan dan semuanya adalah dari tetamu sebenar yang disahkan.\nDaftar dan kami akan menghantar tawaran terbaik kepada anda. An feh vivo i Sava umnak cu an va thleng.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI\nFree WiFi is available and free parking is provided. Voikhat cu sava in khawte insang pakhat te ih arpisur a lak, a thiarhloh ih an hmunawn lo.\nIt provides free private parking and free Wi-Fi. Mankhung zetmi thiltha ngah dingin alak in zianghman ngah a theih lo. Michigan War on Workers: It offers luxurious rooms with elegant furnishings and free Wi-Fi. Thansohnak hrang thupi zet thil pahnih: Imran Khan All Punjabi Videos.\nNi-Iang le Cang Cel timi khal an ngai aw ve. Cuvruangah a hnuailam pawl hi ruahnak tipungtu ah ngan asi.\nIa menawarkan 15 bilik dengan pemandangan pergunungan yang indah di sekitarnya. Untuk maksimum 5 tempahan terkini anda. Daftar xava membuka kotak dialog. Kanmah pulpak, insang, khua le ram, miphun, pengsungah a thlengmi, a cangmi parah midang mawhsiatnak kan ban a cu, kanmai thuanthu cu kanmai liangparah suangin ke kan kar a cu.\nMedia, news lamah hnatuantu siar lo cun tefa vangnau thinlung siattertu tongkam, tokhawmnak, insang tappi kawm, mibur umkhawmnak le tlang cabawm ah siseh tawp thlang uhsi. Dengan mencipta akaun, anda bersetuju dengan Terma dan Syarat dan Penyata Privasi kami. Kami telah menghantar semula pengesahan anda ke Sila maklum bahawa emel akan dihantar dalam 10 minit.\nszva Lihawng savz luang dutdo i, thli malte a hrang. Kan duhlomi, thuhrum hmangin Pathian in inpek dah lo. Pathian nung zumtu kan si. Sila masukkan kod pengesahan anda: It offers rooms with wooden furniture, free wired internet access and hairdryers.\nDj wale babu cartoon in hindi. Miphun mibur dibgin ziangtluk a thangso cak timi cu an hruaitu ziangtluk a fim, a lian, a fel, a tha, a cak, tvp, bulpak thatnak hnakin mipi pawlin ziangtluk an dinpi, ziangvek tiang an hruaitu hrangah an pek awknak, an neihmi, sumsaw, bungrua, thazang, le nunnak tiang pek in ziangtluk an miphun hruaitu an dinpi timi parah a hngat aw sawn mi asi. Culole, taksa kimlo thawn tahhtim asile lu lawng thangih taksa dang thanglo theihnak lawng thangih nun tellopum lawng tum ih taksa dang thanglo lennak lawng ne ih nuncan ziaza siatvp zohmaawi lo zetin kan thuanthu hi neta tesinfa pawl hnenah tanta tla a si pang thei.\nVapual khal cu a ning a zak tuk i Chin Ram ah um ngam loin Kawl ram ah a tlan lan ta. Destroyed In Seconds Videos. We can offer you 16 double rooms, 4 apartments and 2 luxurious apartments. Vila Triglav on Pokljuka is surrounded by a lush garden.\nKhua a siktuk ruangah mei sa muah dingin tappawn i meiling a vun tawk. Ia menawarkan bilik dan apartmen gaya desa yang selesa. It dkngin air-conditioned rooms dihgin a balcony, free access to Wi-Fi and a flat-screen satellite TV. It offers spacious, elegantly decorated rooms and houses Ptuj's oldest coffee house. Cuilakah Vapualin a thla khat lam lawng a khawn kha an hmu. Tempat unik untuk menginap Reviu. Sachin Tendulkar Special Videos. A tuah kel in a tuah thotho, sxva tinah a vak ih sava siatvatnak a sim vivo.\nHotel paling popular\nKan zumnak thuken, Bible in a zirhmi kan zohsal a cu. Enjoy the luxury of comprehensive spa and medical facilities under one roof. A ngai aw lo ding khal an ngai aw thlang.\nReviu yang disahkan oleh tetamu sebenar. WiFi percuma dan internet berwayar disediakan di semua bilik. Masukkan alamat emel anda dan kami akan mengirim pautan untuk set semula kata laluan. Himi lakah a pakhatnak lawng hi thupibik ah ret tahratin a dang dibgin kan thlau thlak theh in a lang.\nKan society a hram in siatsuah, phawngsak mi vek kan si zo. It offers south-facing accommodations with private bathrooms and kitchens. A pahnih nakah a thupi zetmi cu santhar fimsan, leitlun killi pehtlaih awksan asi vekin santhar fimthiamnak a phunphun thawn leitlun killi ah miphun dang thawn tlan zuam awknak san ah kan miphun tungding cawisang in kan miphun Pathian ih tuanvo pekmi tuansuak thei dingin Pathian in in pekmi kan mifim mithiam pawlih fimthiamnak hmangsuak thei dingin senpi vangtlang thatnak hmasawnnak idngin tuahnak hrangah ziangtluk sangka kan ong, an hnen ihsin zir duhnak lungput thawn ziangtluk kan zir, an thu kan thlun ih an fimnak in in kaihhruainak ah ziangtluk kan hgat aw timi parah an thansoh ding zat tampi a thum awaw asi.\nCawnlam hmuahhmuah ah Khuangcawi timihi a sang bik.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-10","url":"https:\/\/yowusa.info\/dingin-sava-62\/","date":"2020-02-20T18:28:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-10\/segments\/1581875145260.40\/warc\/CC-MAIN-20200220162309-20200220192309-00196.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9690781832,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9690781831741333, \"cnh_Latn_score\": 0.017628304660320282}","num_words":872,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.149,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.975,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"March 1,2020 ah Carnival Cinema ah tuah ding in timhlamh a si mi Benjamin Sum a fans pawl he tonbiaruahnak le hla saknak in can hman timhmi cu ti lio Singapore thil sining a that lo ruangah leh( A Ni Thawn) than a sinak kong tuanvo ngeitu pawl sin in Chinland Today nih thawng theih a si. March 1 puai hrang ah timhlamh mi leh a si hnu lawng ah mipi sin ah thanh a si. Vanlawng ticket zong cawk dih a si nain cancel a si than. Zei tik ah tuah a si than lai ti cu chimchung awk a tha lo. thil sining a that hnu ah a hlan kan thlakhat dan in mipi sin ah thawngthantnak kan tuah lai. tiah tuanvo ngeitu hna sin in theih a si. Mah puai ah Benjamin Sum le a mipi pawl celnak phunphun he can hman a si lai I Benjamin nih mirang hla, kawl hla, Falam hla, Mizo hla, Hakha hla le Tidim hla pawl in mipi a awi hna lai. a tang ah falam ca in tialmi kan rak tar chih.\nBenjamin Sum Fan Meeting Le One Man Show Singapore ih Tuah Dingmi cu A Ni Țhawn Sung A Si! March 1, 2020, colhni sun, Carnival Cinema ih tuah ding timtuah a simi Benjamin Sum a mipi pawl thawn tonawknak le hlasaknak ih caan hman tummi cu tulai Singapore boruak a țhat lo ruangah țhulh(a ni țhawn) sung a si thu țuanvo neitu pawl hnen in Chinland Today cun thuthang kan ngah.\nMarch 1, puai hrang timtuah fel thluh a si hnu lawngah mipi hnen than a siih Vanzam ticket pawl khal lei thluh a si zo nan cancel a si thu, ziangtik cekci ah tuah a si ding ti cu relfiang a theih hrih lo thu, boruak zohin a ni hrilih thlakhat hlankhan ah mipi hnen theihtersal a si ding thu pawl țuanvo neitu hnen in theih a si. Himi puai ah Benjamin Sum le a mipi pawl lektlangnak a phunphun thawn caan hman a si dingih Benjamin cun Mirang hla, Kawl hla, Falam hla, Mizo hla, Hakha hla le Tedim hla tipawlin mipi a awi ding. Zuk=> Puai fehtu(ticket leitu) zate ih ngah dingmi tawh thlaih a si. Khatlam ah Benjamin zuk, khatlam ah SG Summers tiih nganmi a si.Credit: Mai Daidim","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-10","url":"https:\/\/www.ziontlang.com\/benjamin-sum-fan-meeting-le-one-man-show-singapore-ah-tuah-dingmi-cu-leh-than-a-si\/","date":"2020-02-22T03:53:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-10\/segments\/1581875145648.56\/warc\/CC-MAIN-20200222023815-20200222053815-00205.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8807201385,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8807201385498047, \"cnh_Latn_score\": 0.11922934651374817}","num_words":380,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.924,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nCorona virus nat nak lak ah nunau Pathian hna tuan pawl hmaisabik ah an tel\nCorona virus nat nak lak ah nunau Pathian hna tuan pawl hmaisabik ah an tel (25.3.2020)\nCovid 19 nat caan ah mah hrang nun nak ah tih a nung ti thei nain nunau Pathian hna tuan pawl cu an theih tawp in zuam in an pe aw a si.\nLei lung pi ih a karh rero mi Corona virus nat nak hman ziang ah siar loin, an nun nak khal a thu pi ah ret lo in an pe aw asi.\nAn mah pawl cu nurse an si le si lo theih lo, tlawng sung lawng ih a um tu Sister pawl tla an si thei men. An mah kaiih a hleice ih Kawhhran hnatuan nak ihCharism cu mi harsa pawl le naat nei pawl zoh ding tiin a tel le tel lo theih lo, an mah pawl an neih ring ring mi tha a nei zet mi an hriamhrei pahnih cu thla cam nak le duh dawt nak a si ti thu\nLei lung tlun ih thawng tampi Pathian hna tuan pawl kom pawl cu siar cawk lo mi sii zung duty tuan vo tleng awk caan ah, minaa pawl kil khawn nak pawl, bawm tul mi pawl hrangah to del awk thei nak, a thu pi ih tul mi thu hla pawl, thla cam nak ih tha pek daan pawl thawn a tu buai nak pawl cu hmuh daan a phun phun in do rero asi thu\nItaly ih virus a thoh pek ihsin Daughters of St. Camillus sister kai tlawng cu zuam nak thawn an pe aw thu\nCui kai ih sister pawl cu Italy ram ih a thu pi bik ih siizung panga asi mi Rome, Trento, Treviso, Brescia le Cremona ah hna tuan an bom thu le a nei ta pathum cu Covid a hleice ih a cang nak hmun asi thu\nAn kai ah thu kam nak pathum siloin thu kam nak pali an siar thu le a pali nak thu kam nak cu a tul ah cun mai nun nak pek a tul mi minaa pawl zoh ding tiin kai uk tu Sr. Lancy Ezhupara in Vatican Radio ih interview nak ah a sim asi.\nSister pawl cu nitin Covid minaa pawl thawn an um tlang ring ring thu Vatican thuthang in kan thei asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-16","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/corona-virus-nat-nak-lak-ah-nunau-pathian-hna-tuan-pawl-hmaisabik-ah-tel","date":"2020-04-01T17:37:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-16\/segments\/1585370505826.39\/warc\/CC-MAIN-20200401161832-20200401191832-00223.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996687174,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996687173843384}","num_words":407,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMai tuanvo neh nakle a hman mi zalen nak kha Pathian in in zirh Febuary, 16, 2020\nMai tuanvo neh nakle a hman mi zalen nak kha Pathian in in zirh\nA zarh ruk nak zarhpi ni kha ruat kham in Pope Francis in Febuary ni 16 Angelus thla an camnakah a sim mi a si. Khrih in tuanvo lak thiamnak le a hman mi zalen nak kha cui daan thu thawn kanmah in zirh ih thlasuah pe dingin Pathian in hi leitlun ih a rung tum nak a si ih culawngah kahmah pawl in a duhnak kha kan thlun thei ding ti mi thu le tlangpar thuzirh nak ruat in St.Peter Biak inn pi hmaiih a ra khawm aw mi khawmzawh pawl kha Pathian thu a zirh nak a si.\nLuatlat nak (zalen nak ih hriamnam a si tin ruatin thlun ding hi hngilh aw hlah. Hi mi in kanmai zalen nak hril thiamnak a bawm vekin saal si lo ding khal in a bom thu a sim ih ral do nakih a suak mi thil tha pawl kha zoh hnih uh. Minungih tuah mi si lon in a mah te cang mi pawl tam pi a um a si. Hi mi pawl hi thinlung duhnak pakhat lawngih a cang mi thil pawl an si. Ral do nak a suah ter tu pawl cu a ngaingai ih kan ti le thinlungih a cang mi pawl kha ziangtin ka kai pei timi an thei lo ruangah a si. Kanmah pawlin tukforh nak le hi ti vekin thinlung duhnak pawl cang dingih kan pek tikah kanmai nunramah kil ven awk nak pawl kha kan thlahthlam thawn a bang aw a si.\nPathian ih pek mi thu kham pawl kha kan thinlungih kan cohlan lawngah mai thinlung duhnak pawl kha lam hmuh tu kan tul ti mi kan thei thei ding asi. Ziangah ti le mai duh mi pawl a can suak lo nak ruangah a si. Pathian hi leitlun ih a rak tum nak cu daan pawl famkim ter ding lawng a si lo. A mai duhnak thlun thei nak ding le thlasuah pe dingah a rung tumnak a si tiah Pope Francis in a sim tin Vatican thuthangin kan thei a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-16","url":"http:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/mai-tuanvo-neh-nakle-hman-mi-zalen-nak-kha-pathian-zirh-febuary-16-2020","date":"2020-04-01T16:39:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-16\/segments\/1585370505826.39\/warc\/CC-MAIN-20200401161832-20200401191832-00027.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997692704,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997692704200745}","num_words":381,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.341,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ramcang ai Zanniat ram suak u le nau veksen hnen ah\nTunnia 30 January 2013 nia ah, Ottawa khua ah Unau Siatton Pawlkom meeting to tlang in khangsohnak lam naper tlang tuh daan te rel tlang ai Zanniat Development Committee ding tuhin lungkhim tlang ii ing.\nHetin a hnia ai bangin 9:20 pm 30 January 2013 AD nia ah Canada ai Ottawa khuapui ah Zanniat Development Committee(Zanniat khangsohnak Kawmiti) ding hang ii.\nChairman: Pu Hrang Khen Thang\nSecretary & Treasurer: Pu Thawng Za Khen\nInfo-Recorder: Pa Tluang Kip Thang\nCommittee Members:\nKawlram le Laitlang lam ai Zanniat ram suak Zanniat u le nau te thawn ram cangcang ai u le nau te thawn Zanniat khua le ram khangsohnak per tlang tuhin sawm dun ii sing.\nAnghnak tampui thawn\nThu ning thanthu\nTluang Kip Thang","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-16","url":"http:\/\/www.zanniat.org\/?page_id=68","date":"2020-03-28T12:11:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-16\/segments\/1585370491857.4\/warc\/CC-MAIN-20200328104722-20200328134722-00455.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9072332382,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9072332382202148, \"cnh_Latn_score\": 0.04672648385167122, \"czt_Latn_score\": 0.021670056506991386}","num_words":128,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.109,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.93,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Cer Kheng Mual Sang naupang ten pilna a sinna uh ah amau kahnopna sang suakta takin teeltheihna khuan anei ding uh thupi mahmah hi. Kawlgam pilna sin daan (education system) ih et ciangin ei deih deuhna lam (major) suakta takin teelkhuan om hi ih cih theih hangin ahun tatak ciang haksatna, a khaktan thei na … Continue reading University Sang Kahna ah Sang Naupang te' Suakta Takin Teeltheih Khuan\nSalai Ngun San Aung Kawlgam ah tuition aki cih ciangin sangkah hun khengval ah atuam in hun pia in sinna acihna ahi hi. Frontier Myanmar ten Tuition sinsakna pen tuni dong sumnak hoih khatin na gen uh hi. Tuition honna pen kawlgam akipan gam atam zaw ten kumpi phalna tawh asem uh hilo hi ci-in … Continue reading Tuition Honna, Letsong Piakna Leh Pilsin Saang Sinna\nMary Kipmen Hih thu kankhiatna pen Zogam, Falam gamhuam a om lokawhna tawh kisai sang (Lungpi) ah sang naupang te tuahkhak haksatna, buaina leh seploh aphamawh thute kankhiat ding ngimna ahi hi. Hih kankhiatna ah Qualitative Approach kizang in sia\/mah te a kihel mimal 20 te kiangah a mi mahmah tawh kimu tuahna tawh ahi … Continue reading Lokhawhna Sang (Lungpi) ah Tintan Kahte Tuahkhak Haksatna, Buaina leh Seploh a Phamawh Thute\nTha Cer Cin Pilna leh siamna tuamtuam a kisinna khatpeuh ah a kisampi ahi sanginn leh vanzat tuamtuam (infrastructure facilities) te pen University a khantoh nading leh a kicing pilna khat ngah nadingin thupi mahmah hi. Zogam ah aom University leh College sangte ahih leh akisam sanginn leh vanzat tuamtuam te bangzah ciang omta hiam? … Continue reading Hakha Khuapi Sunga University leh College te ah Pilna Sin Dan, Sanginn leh Vanzat Tuamtuam\nSalai Ngun San Aung Tuition timi tongfang cu Myanmar ram sungih fimzirnak tlawng pawl ih tlawngtum hnu a lenglam ih a hrantei' zirnak kha simduhmi a si. Frontier Myanmar cun Tuition zirhnak hi Myanmar ramsung ahcun sumlut thazetmi hnatuan pakhat dinhmun in tuini tiang a um hrih thu a tarlang. Tuition zirhnak cu Myanmar ram … Continue reading Tuition, Laksawngpeknak le Phunsang Fimthiamnak\nCer Khengmual Tlawngta pawl fimthiamnak an zir tikah zalenzet ih maih duhmi an hriltheinak hi a thupizetmi a si. Myanmar ram ih Education System kan zoh tikah maihduhmi cathuhla pawl zalenzet ih hriltheihnak kan nei kan tinan a takram ahcun ticawklomi harsatnak, khamnak pawl a um ruangah maih duhmi, maih ruahsanmi vekin a ra canglomi … Continue reading Phunsang Tlawng Fimthiamnak le Tlawngta pawl ih Zalenzet ih Hriltheinak\nTha Cer Cin Fimnak le thiamnak kan zir tikah a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri pawl cu Phunsang tlawng a thanso theinak ding le a tlingtlakmi Fimnak pakhat ngah dingah a thupizet. Chinram ih um University\/College pawl in a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri ziangtluk an nei. … Continue reading Hakha Phunsang Tlawng Pawl Inn-lo le Thilri Dinhmun","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-24","url":"https:\/\/chinbridge.org\/page\/2\/","date":"2020-06-02T01:27:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-24\/segments\/1590347422065.56\/warc\/CC-MAIN-20200602002343-20200602032343-00119.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.83129704,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8312970399856567, \"ctd_Latn_score\": 0.06612735986709595, \"zom_Latn_score\": 0.06254802644252777, \"cnh_Latn_score\": 0.013245130889117718, \"cnw_Latn_score\": 0.010142139159142971}","num_words":469,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.876,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Guzahn Satilar|\n|Country:||Benin|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Video|\n|Published (Last):||15 July 2005|\n|Pages:||85|\n|PDF File Size:||14.43 Mb|\n|ePub File Size:||3.82 Mb|\n|ISBN:||803-4-33426-607-1|\n|Downloads:||98026|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Meztilkree|\nDengan mencipta akaun, anda bersetuju dengan Terma dan Syarat dan Penyata Privasi kami. Free Wi-Fi is available.\nCuvruangah a hnuailam pawl hi ruahnak tipungtu ah ngan asi. Puanpi sungih Kinglingin an rak keu ciamco lala i Sava cu um ngaihnak khal a thei nawn lo. Mankhung zetmi thiltha ngah dingin alak in zianghman ngah a theih lo. Kan Laimi society tharthawh in ahram ihsin tuahthatsal a cu tuk zo. Tutiangin Zubui khi Tikhingring ai tikcu can ah a kua thuk piah an um lo.\nCule sahriak durum sungih Sihngirtein a mit an keu ciamco. Ia mempunyai pantai peribadi. Penginapan Penerbangan Sewaan kereta Teksi lapangan terbang.\nThe property offers bycicle rental. Hooray, anda kini melanggani! There are 2 well-kept beaches just steps away. It offers rooms with balconies, bathroom, phone, sat TV and possibility for internet connection.\nLake Bled is 2 km from the property. Atif Aslam All Video Songs.\nHotel paling popular\nThe property offers a meadow with a seating area and barbecue facilities. Superman Returns by Warner Bros. Cuilakah Vapualin a thla khat lam lawng a khawn kha an hmu. Free WiFi is provided. Vila Triglav on Pokljuka is surrounded by a lush garden.\nAll apartments have a terrace, cable TV and free wired internet. Kan pupa pawl cu miphun dang ih bawm lo in anmah te khua le ram an rak kilhim, senpi vangtlang an rak sawmdawl, an cawm, an kilhim, an thansohter, upa tihzahnak, nunmawi thawn, paraltha, pa taimai, mai ruahsuah lomi ei duh lo, miphun rinsantlak zet an rak si.\nPilih bahasa yang anda suka.\nDingin sava bilgi ve bilgelik Mp4 HD Video Download –\nFalam khawlipi a rawp duahdo mi hrangah Kawl le pengdangmi zohman mawhsiat ding kan nei lo, kanmah Falam milesa pawl tuanvo liolio asi. Kami meneliti setiap ulasan dan kesahihannya sebelum menerbitkan ulasan di laman Booking. Ni-Iang cu thing parah Zawng vek i um thei mi keli nei ramsa phunkhat a si. It dinggin spacious and stylish en suite rooms with balconies overlooking the Adriatic sea.\nThis is a trick question by TED Download. Tukar tarikh Edit info tetamu Hubungi tempat penginapan Naik taraf bilik anda Batal tempahan Dan banyak lagi It features its own golf course and offers modern rooms with free access to Wi-Fi. A keuh thei lo mi Artidahte pakhat te lawng a tan ta.\nCui an thah awk thu cu Zahau Khuangcawi hla ah hitin an ruan phah. The terrace is located in the shade of the Mediterranean greenery.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI\nHruaitu hnen ihsin ziang ka ngah ding tiah kutdawh lungput si loin kan miphun hruaitu hrangah ziang ka tuahsak ding, timi lungput thawn thinlung hmunkhat in dintlang, dinpi, dunglehmai ketleforh ah dinpi asi eingin hruaitu in eingin zet le dingzetin thiltha lamzin dikah mipi, ram le kumpi pawlkom uk awknak khal hruai theih asi. Penginapan ini menawarkan penginapan berhawa dingin dengan Wifi percuma.\nSila semak inbox emel anda dan klik pautan untuk set semula kata laluan anda.\nMi tampi in Falam khawlipi a nuam hleice an rak tinak thu pakhat cu bang awk lonak lawm thiamnak hi asi. It features a large garden with views towards the Julian Alps.\nDaftar masuk Daftar keluar. Aaj kahenge dil ka fasana whatsapp status. Kan zumnak thuken, Bible in a zirhmi kan zohsal a cu. Savings and Loan Crisis: Miphun mibur pakhat ziangtluk a thangso cak timi cu an hruaitu ziangtluk a fim, a lian, a fel, a tha, a cak, tvp, bulpak thatnak hnakin mipi pawlin ziangtluk an dinpi, ziangvek tiang an hruaitu hrangah an pek awknak, an neihmi, sumsaw, bungrua, thazang, le nunnak tiang pek in ziangtluk an miphun hruaitu an dinpi timi parah a hngat aw sawn mi asi.\nCuitikah a thla sungih a thluh mi Uihleihli cu a hung pawt vervo. Bulpak nun, insang, venghnen, khua le ram, miphun thuanthu liangparah suangin Pathian zumtu kan sinak langter a cu tuk zo. Zovek milai khal an sile kanmai miphun, kan peng milesa, kanmah lakah hruaitu kan neih mi cu tungding, sawmdawl dingin an tulmi sumpai, thazang, thlacamsak, hmanrua, bungrua, canpual tha pawl khal mipi pawlin kan pek hrimhrim tul mi asi. Ia menawarkan bilik dan apartmen gaya desa yang selesa.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-24","url":"https:\/\/signs-of-the-past.eu\/dingin-sava-26\/","date":"2020-05-27T21:50:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-24\/segments\/1590347396163.18\/warc\/CC-MAIN-20200527204212-20200527234212-00379.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9370290637,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9370290637016296, \"cnh_Latn_score\": 0.03633458539843559}","num_words":789,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.147,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.944,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\n\"Bawipa Na Duh Ahcun\" 26 June 2020\nFriday 26 June 2020\n\"Bawipa Na Duh Ahcun\"\nRVA Falam Service a ngaitu Bawi Khrih ah duhdawtmi nu le pa, u le nau pawl, Bawipa ih pek mi hnangam daihnak cu nan zate hnenah um ringring hram seh. Tuni 2020 June 26, Tlawngkai ninga ni ih kan siar ding mi Gospel thawn pehpar in thla kan cam tikah Pathian duhnak maw, kan mah duhnak hi a thupi sawn in kan ret timi kan ruat tlang ding in ka lo sawm. Kan siar dingmi Gospel cu Matthai 8:1-4 tiang a si ih, tlangpar ih thuzirhnak tiih kawh mi Matthai 5 -7 a ṭheh in Bawi Jesuh cu tlangpar ih sin a ṭum ih miphaar pakhat a dam ter nak thu asi. Pathian ṭongkam Gospel kan ngai ta hrih pei.\nMt 8:1-4,\n1. Jesuh cu tlangpar ihsin a rung ṭum ih mitami in an thlun.\n2. Cule miphaar pakhat a hnenah a ra ih a hmaiah a khukbil in a kun ih, \"Bawipa, na duh ahcun i damter thei a si,\" tiah a ti.\n3. Jesuh cun a hei dawh ih a tham hnuah, \"Ka lo damter ding, atu ihsin thiang thlang aw,\" tiah a ti. Hmakhat teah cupa cu a dam.\n4. Cule Jesuh in, \"Ngai aw, hi thu hi zohman sim hlah; asinain puithiam hnenah va feh vurvo awla amah in rak lo zoh seh. Cun na dam zo a si, tiih mizapi theih dingah Moses thupekmi vekin thawinak va pe aw,\" tiah a ti.\nBawipa ih Thuthangṭha a si.\nA hmaisa ah miphaar pa ih zangfah dilnak asilole a thlacamnak kan zoh hmai sa ta hrih pei. Pathian hnen ih kan duh mi kan dil tik ah, thla kan cam tikah a thupi zet mi cu thinlung tang dornak le zumnak hi a si. Bawi Jesuh hnen ah damnak duh ih a pan tu pawl kan zoh tik ah zumnak le tangdornak thawn an pan ṭheu ti hi kan hmu ṭheu. Himi miphar pa tla cu Jesuh a zum ruangah a pan ih, tangdornak thawn a hmai ah khuk a bil in a kun ti kan hmu. Cumi lawng si lo in miphaar pa ih ṭongfang hi ka duh zet mi pakhat a si. Cumi cu ziang a si tile Bawipa na duh ahcun i dam ter thei a si a ti. Himi thu hi Marka le Luka sung khalah a um ih cu nah pawl ah cu, \"na duh ahcun i thiang ter thei,\" a ti. Miphaar pa a dam le a thiang zo ti cu a bang aw mi si ko ih. Hitawk ah a cuangce ih ka duh zet ka timi cu \"Bawipa na duh ah cun\" timi ṭong fang te hi a si. Siangbawi Ordination ka ngah lai khal ah \"keimah duhnak vek si lo in nangmah duh nak vek siseh,\" ti ih Bawi Jesuh ih a thlacamnak te kha ka motto ah ka hril asi. Ziangruangah tile keimah duhnak vek in ka feh le, keimah duhnak vek in thil a cang a si le thil ṭha lo tam pi a suak thei ti ka thei ih Bawipa ih duhnak hi a ṭha sawn ringring ti ka zum ruangah a si. Thla kan cam tik ah mah i duhnak lawng kha ruat si lo in Bawipa ih duhnak kha pakhat nak ah kan ret thei ding hi a thupi zet mi a si. Bawi Jesuh ih in zirhnak pawl khal ah kan zoh a si le Pathian duhnak kha pakhat nak ah ret ding ah in zirh ringring a si. Thlacamnak in zirh tik khalah \"Vancung ih na duhnak a kim ban tuk in hi leitlun khal ah run kim ter aw,\" tiah cam dingin in zirh. Cun a mah rori in Gesmani hmuan sungah a Pa hnenah thla acam tikah a mah duhnak a sim hmaisa ih a net nak ah cu 'keimah ih duhnak vek in si lo in nangmah ih duhnak vek in si ko seh\" tiah a cem ter a si. Tuni kan siar mi Gospel sungih miphaar pa khal in \"Bawipa, na duh ahcun i dam ter thei a si,\" a ti. Kan nih in thla kan cam tikah le ziangziang kan tuah tik khalah Bawipa duhnak vek in si seh kan ti thei dingah a thupi zet mi cu: ka ruat mi, ka duh mi hnak in Bawipa duh mi a ṭha dueh, Bawipa duhnak hi a ṭhabik ti kan zum taktak cu a ṭul ding a si. Hiti ih ka ti tikah kan dil mi vek ih linglet in a cang ringring ding ti nak a si lo. Nangmah in na u nau pa hell ram ih a tlak lo ding na duhnak hnak in Pathian in na u nau pa hell ram ih a tlak lo ding kha a duh sawn a si. Mi sual pakhat sual sir ding na duh nak hnak in Pathian in a mah sual sir ding kha a duh sawn a si. Cu vek thotho in thil ṭha kan duh kan ruat mi pawl hnak in Pathian in ṭha sawn in a duh, a ruat a si. Himi pawl ṭha te in kan thei kan zum lawng ah \"Bawipa na duh a si ah cun\" kan ti thei ve ding asi. Bawipa in 'dil uh' in ti ruangah kan thiam tawk le kan thei tawk in cu dil ding ṭuanvo le a-khuinh-a-yi cu kan nei ve a si.\nCun miphaar pa ih a dil vek in Bawi Jesuh khal in ka lo dam ter ding, ka lo thiangter duh a si, thiangthlang aw a ti ih a dam ta. Hitawk ah Bawi Jesuh ih thinlung le ruahnak thawn peh par in mal lai sim bet ka duh. Miphaar pa hnen ah 'zo hman va sim hlah' ati. Hiti ih a ti tikah thukham pek mi vek ih a simmi si lo in Jesuh in a thilṭha tuahmi, mangbangza a tuah mi kha tu san ih thilṭha kan tuah mi kan lang ter ṭheu mi vek kha a duh lo sawn ruangah a si. Ziangruangah tile mitam pi in thinglamtah phurin a mah thlun le a zirhmi pawl thlun hnak in mangbangza a tuah mi hmu duh le ngah duh ruangah a mah thlun an duh thei ruangah asi. Bawi Jesuh cuh mangbangza hmu duh le dam duh men ruang ih a mah thlun hnak in thinglamtah phur in le dingfelnak hawl in a mah thlun kha a duh sawn a si. Bawipa ih duhnak a hawl thiam tu le a thlun thei tu si thei dingin Bawipa in in thluasuah cio hram seh.\nFr. Peter Lal Zin Thang (Hakha Diocese)","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/%E2%80%9Cbawipa-na-duh-ahcun%E2%80%9D-26-june-2020","date":"2020-07-07T19:57:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655894904.17\/warc\/CC-MAIN-20200707173839-20200707203839-00019.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999966383,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999663829803467}","num_words":1103,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.363,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kan umnak leilungpi humhim dingah kan cangvaih khawm a tul...\nKan hmuh thei mi leipar ramsa pawl le vate pawl an hlo thu thei ahcun, thin a nuam lo zet.\nThleng awk nak pawl cu buai zet ih hna tuan rero pawl hrangah a hrek khat ih an pah ding mi thil asinan, owÅaA' lam ih a nuam te mi mah te ih thleng awk nak thawn tah ahcun a thang so mi tui san minung pawl ih an tom mi than so...\nPope Benedict XVI in kan kiangkap kilhim nak ding leh nun daan tha kan nei thei nak ding hrang thu sim nak\nLei Min Thu\nSign up to our newsletter and get latest news and updates straight to your inbox!\nLike us on Facebook\nRadio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPlease wait while the page is loading","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/nikhua","date":"2020-07-07T19:25:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655894904.17\/warc\/CC-MAIN-20200707173839-20200707203839-00494.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9986612201,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9986612200737}","num_words":146,"character_repetition_ratio":0.018,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.205,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tha Cer Cin\nFimnak le thiamnak kan zir tikah a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri pawl cu Phunsang tlawng a thanso theinak ding le a tlingtlakmi Fimnak pakhat ngah dingah a thupizet. Chinram ih um University\/College pawl in a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri ziangtluk an nei. Ziangvek dinhmun ah an um timi thusuhnak pawl cu a thupizetmi thusuhnak an si. Curuangah a tui hlaikhlai thusuhnak cu \" Hakha University\/College pawl ah a tulmi inn le lo, bawmtu thil le ri ziangtluk famkim in an nei, cuih thil pawl a tlamtlin lo ruangah zirnak ah ziangvek in a khawnghngornak\" timi thusuhnak hi a si.\nHih thusuhnak cun thupibik in fimthiamnak zirnak ah a tulmi inn le lo, thil le ri, lehpannak, Calai Buuk le a dang a tulmi pawl ziangtluk an famkim timi pawl a zirzoi. Hih hliakhlainak ih hmuhsuahmi pawl cu a tanglamvek in tarlang a si –\nAhmaisabik in Hakha University\/College pawl ah Zirzoinak hrangah a tulmi Khaan, cabuai, tokham pawl cu famkimzet in a um tiah a hmu. Tonsuhmi tlawngta mipum ih zatek (78) cun cazirnak khaan an daihcang awk thu le, zatek (75) pawl cun cabuai, tokham pawl famkimte'n a um thu an sim. Asinan ruahding ummi cu hawiruanlo tlawngta pawl hrangih feh suhsohnak remcang dingin tuahsakmi a um lo thu an simmi hi a si.\nApahnihnak ah Lehpannak hrangah hmunhma pawl an tullai timi kan hmu thei. Tonsuhmi tlawngta pawl ih zatek (79) cun lehpannak hrangah hmunhma a umlo thu an sim. Culawng silo in Lehnak hmunhma a umsun hmun (2) khal cu cankim hman dingah a remcanlo thu an sim. Tonsuhmi mipum ih zatek (51) cun Gym lehnak an nei nan hman a ngahlo thu an sim.\nApathumnak ah, University pakhat hrangih a thupibikmi cabu le thilri pawl a tulzet hrih thu an sim. Tonsuhmi tlawngta paw ih zatek (63) cun maih zirmi cathu thawn a pehparmi cabu siar ding an sambauzet thu le tlawngta zatek (25) cun sambaunak a um le umlo an theilo thu an sim. Hih dinhmun zoh in tlawngta pawl ih calai buuk an hman dan a malzetlai timi a langter. Cuhlei ah tlawngta a tamsawn cun Department Calai Buuk an neihlo thu an sim.\nKawlca le Mirangca Department lawng in Department Calai Buuk an nei. Atak ih tisinnak pawl tuah dingah thil le ri an sambau hrih thu le khaan sungih retsakmi thilri a\nmalzet hrih ruangah tlawngta pawl hrangah an daihcanglo timi kan hmu thei. Cuhlei ah thilri hrekkhat cu an man a khunzet hlei ah siatter pang asile liamkuan a tul ruangah tlawngta pawl in an tham ngamlo timi kan hmu thei. Ruah dingmi thil pakhat cu Department hrekkhat ah zirhtu an daihcangzet (a hlei hman an hlei lam) nan Department hrekkhat ahcun an tulsamzet lai timi a si.\nApalinak ah, tlawngta pawl ih umtlannak, motor, bike pawl retnak hmun le sumpai olsamte'n suah theinak dinhmun pawl ah a sambauzet lai timi a si. Hakha University le College pawl ah Bank a umlo hlei ah ATM cet pawl khal a umlo. Tlawngta pawl hrangah umnak hostel pawl a um nan remcangzet ih um theimi dinhmun an silo thu tlawngta zatek (70) in an sim. GTI Tlawnginn ahcun umnak hostel a umlo ruangah tlawngta pawl cu innhlangin khua an sa. Cuvek dinhmun pawl ruangah umtlannak thuhla ah an remcanglo timi kan hmu thei.\nHmuhsuahmi pawl kan funkhawm tikah Hakha University\/College pawl ah fimthiamnak zirnak hrangah a tulmi inn le lo, thil le ri sambaunak a umzet lai ih tlawngta pawl umnak inn le lo an daihcanglo timi a lang. Harhdamnak le taksa damcak dingin cangvaihnak pawl hrangah lehpannak hmun le hma, thil le ri tulsamnak a um hrih timi kan hmu thei. Curuangah Hakha University\/College pawl an thansosin theinak dingah le Fimnak, thiamnak pawl ro le rah ih a pektheitu University, College pawl an si theinak ding ahcun University, College ih tuanvo neitu pawl, acozah uktu pawl, zatlang pawlkom pawl le mipi nu le pa zate'n kutkai aw in tuantlang a tulzet hrih a si.\nNote: Written by Tha Cer Cin, and translated by Thawng Bik","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/chinbridge.org\/2020\/01\/27\/hakha-phunsang-tlawng-pawl-inn-lo-le-thilri-dinhmun\/","date":"2020-07-05T06:31:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655887046.62\/warc\/CC-MAIN-20200705055259-20200705085259-00334.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996323586,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996323585510254}","num_words":676,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.345,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope cu tipi parih khual a tlawng tu pawl hnenah tha pek nak a nei. June 17, 2020\nPope cu tipi parih khual a tlawng tu pawl hnenah tha pek nak a nei.\nJune 17, 2020\nPope Francis cu a liam zomi nithum niah tipi parih hna a tuan tu pawl hnenah video in thucahnak a nei. Cumi a thucah nak ah covid-19 pulh nat ruangah harsat a tong mi tipi par ih hnatuan tu pawl a mang thu a sim. Cumi ca sungah pulhnat ih that lo nak tam pi karlakah, minung pawl in le ei ding a remcang thei nak dingah hnatuan pawl hnen tampi lungawinak a neih thu, hnatuan tu pawl ziang tlukin nan thu pit thu, ziangruangah tile mi zapi hrangih tul sam mi nan khah sil thei thu, Covid -19 pulhnat cu tipi thuanthum parih hnatuan tu pawl ih nun ram a thleng ter thei thu, harsa zetin mah le mah pek awknak tampi an tuah thu, anmah pawl cu tinbaw, cet tanphawlong pawl par ih um nak, innsang, rualpi, khua le ram thawn hlapi ah um in, pulh nak ngah ding khal an tih thu, himi pawl cu anmah pawl hrangah phurrit a si. A tu ah tipi par hnatuan (150000 le 200000) hrawng cu tipi ih an um thu, UN ih hnatuan pawl ih an simnak in kan thei thei a si.\nLeitlun hnatuan pawlkom (ILO) ih an lang ternak vekin lockdown caan sungah a harhdam zetin tidai par hnatuan tu tampi cu tikap kiang tipi ah an um rero a si. Suak sal dingah a caan a kim nan tinbaw par ih an um ringring nak ruangah taksa, thinlung in harsat nak an tuar rero thu, ILO in a sim. A sim mi sungah harsatnak a tuar rero tu tipi par hnatuan pawl hnen khalah nanmah pawl cu mahte lawngih a um mi, rual pi nei lo mi nan si lo. Nanmah pawl cu hngilh mi khal nan si lo. Tipar hnatuan tu nan si ruangah nanmah pawl cu malte sung leilungpi thawn nan hlat aw mi a si sawn. Asinan nannih pawl cu keimah thawn nan thlarau a lo kilveng sak tu Siangbawi, Stella Maris ih hnatuan tu pawl ih ruah nak, thlacam nak ah nai zet in an um thu a sim. Jesuh ih a hmaisabik dungthluntu pawl cu ngakai tu an si ruangah mah le mah ngaisang aw ding in um uh tiah a sim.\nPope in tipi thuanthum par hnatuan tu minung pakhat ciar hnenah tong kam thawn ruahsan nak, hnem nak, hahdam ten um thei dingah thla a cam sak. Cutivekin thlarau, taksa lam a kilkhawi sak rero tu pawl hrang khalah tha a pe ih, Pathian cu nan mah pakhat ciar, nan hnatuan nak, nan innsang ciar ah thluasuah lo pe hram seh. Cutivekin tipi thuanthum arsi asimi kan Nu Maria in nan zaten lo kil him seh ti khal in thla a cam sak. Stella Maris cu Catholic zangfah duhdawtnak hnatuannak ah tidai par hnatuan tu pawl hnen a bawm tu Pathian hnatuan nakih lawng pi a si. Cui hnatuan nak cu Scotland ram Glasgow ah kum zabi (20) ah din a si. Himi din nak ih tumtah mi cu leilungpi ihsin tipi thuanthum kap ih hnatuan tu pawlih thlarau kilkhawi dingah asi. Himi hnatuan nakah minung (216) an um ih, Longpi colhnak (301) a umih, ram (30) luan ah hna an tuan a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-cu-tipi-parih-khual-tlawng-tu-pawl-hnenah-tha-pek-nak-nei-june-17-2020","date":"2020-07-07T19:08:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655894904.17\/warc\/CC-MAIN-20200707173839-20200707203839-00483.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999839067,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999839067459106}","num_words":571,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.028,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mizoram le India ralkap kah dohnak ruangah Kalay-Kabaw velchum hrawngah khin a tu ah Lushei or Mizoram miphun tam pi ralzam dirhmun in an um hna.cu hna nih cun tuchun tiangah Mizo or Lushei an i ti.mah hna pawl khi Mizoram an nu le pa,pi le pu pawl hna chan lio in India ralkap t'ih ruangah Kalay-Kabaw ah a rak lut mi hna an si.Kalay-Kabaw velchum hrawng i Mizo miphun hna an tam nak hmun hna cu Tahan, Letpan, Tui Ngo, Hmuntha, Book kan, Tamu, Khampat le Kanan khua pawl hna ah cun an tam ngaingai cang.\nKei hi Hmar pasal ka si bantuk in Mizo pawl hna nih nehsawh le zawmh taih nak a phungphung in an ka pek mi le Mizo miphun hna lak in harsat nak a phungphung in a tongmi ka si.a tu zongah Mizo pawl hna nih hin an mah Mizoram zong um mi hna Kala or Vai,Burma,Hmar,Paihte etc..pawl hna cu an zawmh taih ngaingai rih hna.Mozo pawl hna cu an mah le mah a hmusang mi le aa saihchiah mi an si.miphun dang hna cu an kan nautat ngaingai.\nAmah t'ial ning tein rak rel hmanh:Kalay-Kabaw kiangkap ih um pawl Mizoram le India ralkap do aw ruang ih ra vai pawl (raltlan) pawl Kalay le Kabaw kiangkap ah tampi an um. Cumi pawl cu tu ni ah Mizo an ti aw ih Mizoram ihsin an nu le pa, pi le pu pawl in Kalay-Kabaw ah India ralkap tih in an ra vaai mi a si. Mizo tamnak khua pawl hi Tahan, Letpan, Tui Ngo, Hmuntha, Book kan, Tamu, Khampat le Kanan khua pawl ah an tamzet.Kei hi Hmar pacang ka si ih Mizo pawl ih hmuhsuam tongtu khal ka si. Mizo pawl hin Mizoram khal ah Vaai pawl, Burma mipawl, Hmar le Paihte pawl in hmuhsuam theizet. Anmah leh mah hi an hmu aw sang awzet ih midang cu hmuhsuam ding men lawng ah an ruat theu. Keimah rori khal 2018 by election ah USDP ihsin MLA cuhtu, Kanan khaw mi Pu Rothangpuia bawm in a sukso ah ka vaktawi nasa nan Mizo ti aw pawl Kanan le Khampat pawl in in hmuhsuam thotho. Kanan khua ih Pu Rothangpuia USDP MLA tla hi a nu la pa cu Mizoram ih um ring ring an si.\nA pa hi MNF ih an sumkil tu a si ih MNF pawl in Falam Bank an ruklai khal ah sumkiltu a si. Pu Rothangpuia in USDP ihsin MLA a cuh ih a tling thei khal hi mangbangza ngai ngai a si. Falam mipi le Chin mipi in cozah hnen ah hek tu an um lo ruangah a si ko ding. Cozah hnen ah hek hai sehla cu police in Mizoram mi a si ti in an kai zo ding. Kum 2020 election ah Kanan khua ihsin USDP party in MLA a cuh sal ding ruangah Chin mipi in cozah ah hek hrim hrim sehla Mizo ti aw pawl ih mi hmuhsuamnak hi a reh nasa ding. Mizo ti aw pawl in hruaitu an neih lo lawngah an puarthau ngam lo ding ka zum.\nKalay-Kabaw kiangkap Mizo ti aw pawl hi raltlan refugee an si. Curuangah annih pawl hi inn tek an si lo ih mikhual men an si ti hi kan theih a tha. In hmuhsuam nautat pang a sile nang refugee ti mai aw. An lo hmuhsuam sinsin a sile an ram Mizoram ah dawi kir ding lawng a tang. Mizo mi hmuhsuam hrim hrim cu do vivo ding an si. Kum 2020 election tik ah Mizo pawl a tantu party le bulpak zaten Chin mipi in vote pe hlah uhsi vote nan pek le Mizo nan bawm tinak a si ding ruangah Mizo dinpi lotu party le bulpak lawng vote pe cio ding.(Credit:Samsoma Hmar Fb Cahmai)","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"http:\/\/www.worldnewsforchin.com\/relphu-ngaingai-a-si-kalay-kabaw-um-lushei-or-mizo-pawl-khi-ralzam-taktak-cu-an-si\/","date":"2020-07-04T12:20:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655886121.45\/warc\/CC-MAIN-20200704104352-20200704134352-00424.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9835227132,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9835227131843567, \"cnh_Latn_score\": 0.01642020046710968}","num_words":627,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.351,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ramhrin Miphun pawl in Myanmar President Dinhmun Kan Co Ban Pei Maw – 3; A tlunlam Hlutdaw Palai pathum sung ihsin Vice President 3 an suak ding. Pyidawngsuh Hlutdaw (Amyota le Pyituh kom) ah President hrilnak an tuah ding. Pyidawngsuh Hlutdaw ah mipi hrilmi palai 498 an um ih ralkap palai 166 an um ve. Ralkap in President ngah ding hi thil harsa zet a si ve. (USDP in an t'anpi ahcun sim thei a si lo nain 2020 hrilnak ah USDP a cak ding zum a um lo.)\nRamdinkhawm Hlutdaw ah tlangpar um ramhrin palai zate kom 207 an um ding. Bama palai (ramkulh 7) zate kom 291 an um. Tlangpar ramrhin palai zate hnakin Bapa palai mipum 91 an tam sawn. Ramt'hen 7 (Bama umnak) palai pawl hi an zate in Bama miphun an si thei. Bama a si lomi ramhrin miphun dang tla an um thei. Ziangvek khal va si sehla President t'uan ding dinhmun taktak ahcun Bama an si ko ding a fiang zet. 2010, 2015 le 2018 tiang President 3 an kai zo ih Bama lawngte an si thluh. U Htin Kyaw belte hi Mon-Bama kahpia a si.\nParty zawng in kan zoh asile Pyidawngsuh Hlutdaw ah NLD cak bang ta sehla President hrilnak ah ramhrin miphun a pe duh ding zum a um cuanglo. Ziangahtile annih hi Siangpahrang uknak san lai ihsin uktu sinak duh zet an si ruangah tu khalah cuih an mizia cu a hlo cuang lo ding. Rampi ruahnak petu Daw ASSK dinhmun zoh in hmuh thei a si zo. President hnakih sang ah um a duhmi lungput zoh tikah hih an ruahnak hi an hlon thei lo ding ti a lang zet. USDP in cozah din thei betbet sehla ruahsan ding a um lo sinsin.\nCuruangah Myanmar ram ah ramhrin miphun 8 kan um ko nain mipum tam bik a si mi Bama lawnglawng in President covo ngah thei ringring ding dinhmun an si. 2008 Daanhrampi hi rem\/siatbal a si lo ahcun ramhrin miphun hrangah Vice President hi kan co bantawk a rak si hrih ding si hi. Catialtu: Salai Thawngpi\nNote: Ka thawngpang (tadin) ttial a rel mi vialte cungah lunglawmnak tampi ka ngei. Ka thawngpang ttialmi nan kan rel piak ruangah keimah zong thawngpang a dik mi le a hman mi ka post khawh mi a si. Atu lio ah thawngpang dik lo mi ti bantuk a tam ngai caah keimah zong ralrin tein ka mipi sin ah thawngpang ka ttial tawn. Thawngpang a dik lo mi ttial ka duh lo. Hoax\/Rumor\/Fake ti bantuk hi ttial ka tim lo.\nEnglish ka rel mi hi thatein source dang ka zoh hnuah mah hi cu a hman mi a si lai tiah ka ti mi hi hna hi ka miphun a si mi \"Chin mi\" caah ka ttial tawn. Natein vawlei cung cu tlamtlinglonak a si caah Source ka lak mi ah a hman lo mi a um ti nan theih ah cun zeitik caan poah ka theihterh ulaw keimah ca zongah ralrinnak caah a si lai i cun thawngpang a hman mi le dik mi ka thla peng khawhnak ding caah tiin zaangfah kan nih hal hna-Nuva Nun Editor","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"http:\/\/www.thechinlungnews.com\/ramhrin-miphun-pawl-nih-myanmar-president-dirhmun-kan-co-kho-lai-maw\/","date":"2020-07-05T07:25:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655887046.62\/warc\/CC-MAIN-20200705055259-20200705085259-00538.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8339720368,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8339720368385315, \"cnh_Latn_score\": 0.1658402979373932}","num_words":513,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.888,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Ngun San Aung\nTuition timi tongfang cu Myanmar ram sungih fimzirnak tlawng pawl ih tlawngtum hnu a lenglam ih a hrantei' zirnak kha simduhmi a si. Frontier Myanmar cun Tuition zirhnak hi Myanmar ramsung ahcun sumlut thazetmi hnatuan pakhat dinhmun in tuini tiang a um hrih thu a tarlang. Tuition zirhnak cu Myanmar ram tel in ram hrekkhat cun dan leng ih hnatuannak a si tiah an khiahmi a si. Asinan Myanmar ram sungah phungsang zirnak University pawl tiang khal ah tuition zirhnak a um rero hlei ah a cancan ah ngahduhsanmi nei in Saya le Sayama pawl hnen ih laksawngpeknak khal a um rero lai timi kan hmu thei. Cuvek in University pawl ah ziang ruangah tuition onnak le laksawng peknak pawl an um rero lai a si pei. Cumi in tlawngta pawl hrangah thathnemnak ziangtluk a pe. Asilole ziangtluk in siatnak a thlenter. A tak in thathnemnak teh a suahpi maw timi pawl hliakhlai a tul. Hih hliakhlainak in Chin mi a tam Uu kainak Kalay University kha bat tahrat in in tuition zirnak le laksawng peknak pawl ruangih phunsang tlawngta pawl ih thathnemnak, asilole siatralnak pawl zirzoi dingah tumtahnak a nei.\nHmuhsuahmi pawl cu a tanglam vek in an si –\nAhmaisa ah University ah tuition on dan dinhmun cu tlawngta pawl ih camibuai onnak hrangah an mah lala in sumpai khonkhawm aw in saya le sayama pawl an dilngennak ruangah a si timi kan hmu thei. Tonsuhmi tlawngta ih zatek (61) cun tuition kainak ihsin camibuai onnak hrangah a thathnempi hngai thu an sim ih zatek (58) khal in tlawngta pawl in tuition zirh dingah saya\/sayam pawl an sawm thu an sim.\nApahnihnak ah tuition onnak, le kainak ruangah tlawngta pawl ih nuncan ziaza a siatsuah timi kan hmu thei. Tonsuhmi tlawngta ih zatek (77) cun tuition ruangah tlawngkhaan sungih cazir can a mal ih hrekkhat tuition pawl ahcun camibuai ih a ra dingmi thusuhnak pawl lawng an zirh tiah an sim. Cuihhlei ah tuition ruangah saya\/ma pawl ih tlawngkhaan sungih an zirhnak an daithlansan thu tlawngta zatek (47) in an sim. Tonsuhmi tlawngta ih zatek (49) cun tuition kainak ruangah thiamhleicemi kan nei cuanglo tiah an sim. Curuangah tlawngta a tamsawn cun tuition kai cu a tha tiah an sim nan phunsang tlawng hrangah a tak ih thathnemnak a pek lo thu kan hmu.\nHmuhtonnak a dang pakhat ahcun laksawng a petu tlawngta pawl tlun ah saya\/ma pawl ih mithmai tha pekcuangnak a um tiah tonsuhmi tlawngta pawl ih zatek\n(62) cun an sim. Cuhlei ah camibuai ih a ra dingmi theihcia duh ruangah laksawng peknak a um timi le, laksawng pek duhlo in a elkah tu tlawngta an um khal le a duhtu an mah tlawngta lala in an hnek timi kan hmu thei. Laksawng pek lo ahcun Camibuai suntheinak a um tiah tonsuhmi ih zatek (45) cun an sim.\nAsinan tlawngta a tamsawn cun laksawng peknak ruangah camibuai onnak hrangah thathnemnak a um lo thu an sim. Tlawngta a tamsawn asimi zatek (74) cun laksawng peknak cu a thami tuahnak a siko tiah an sim. Tonsuhmi tlawngta ih a hrek (zatek 32, zatek 31 cun khawnghngornak ziangvek in a um timi an fianglo thu an sim) cun laksawng peknak ruangah phunsang cazirnak ah thatlonak a thlenter ih zatek (37) cun thatlonak a suahter timi an zumlo thu an sim.\nAnetnak ah thesis le term paper ngancan ahcun saya\/ma pawl hnen ah laksawng pek a tul thu an sim. Cuhlei ah extra-reader ti ih kawhmi lenglam ih hliakhlainak cahran (thesis) a zohfeltu pawl hrangah suhsohnak le ei-in zate tlawngta pawl in tuahsak a tul hlei ah saya\/ma pawl ih lenvah fehduhnak zate motor hlang in thlah tulmi dinhmun ih an dinthu hmuhsuak a si.\nThutlang kan khawm tikah fimthiamnak thangso dingin tuition kainak, saya\/ma pawl upatnak langternak ih laksawng peknak silo in camibuai onnak le Degree Caken ngahnak hrangvial ah tuah reromi an si tiah hmuhsuak a si. Cuhlei ah tlawngta le saya pawl hrangah maih tuan dingmi tuanvo tlun ah daithlannak le nuncan ziaza, fimzirnak tiang a siatsuah thei timi a lang. Curuangah tuini ih tuah reromi tuition onnak, kainak le laksawng peknak pawl cu thuneitu pawl ihsin thok fimnak a zirtu tlawngta pawl, le saya\/ma pawl in mai ram le miphun duhdawtnak thawn dokalh Khambetnak neih ding a tulzet a si.\nNote: Written by Salai Ngun San Aung and translated by Thawng Bik","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/chinbridge.org\/2020\/01\/27\/tuition-laksawngpeknak-le-phunsang-fimthiamnak\/","date":"2020-07-05T07:10:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655887046.62\/warc\/CC-MAIN-20200705055259-20200705085259-00004.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999284744,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999284744262695}","num_words":720,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Minak pawl sandah piaknak ruang ah USA Biakinn khangh le dawr tampi hrawh tiang a chuah ruang ah Roman Catholic nih cun an Biakinn cu Meithal tlaih in an runven tiah an mah Catholic Study Fellowship nih a tarlangh.\n\"Minak pa Police nih an thah sualnak hnuzul a simi mibu sandah piaknak ruang ah Dawr tampi baoh le hrawh a si i Biakinn meikhangh nak tiang a chuak. Cu lawng si loin ram mipi nih sullam ngei ngai in le upatnak he an phun mi Milem tiang in an hrawh. Cu caah RC Khrihfabu hna nih cun an Biakinn a him khawhnak ding ah Meithal tlaih in an runven ve hi asi.\nHi kong he pehtlai in Catholic Study Fellowship nih \"Catholics in Michigan protecting their Catholic Church from BLM & Antifa rioters. Thank you faithful men of God. Protecting the parish and the people who go to Mass there is your crown in Heaven. Knights did the same thing against Islam\" tiah a tarlangh hnu ah hi hmanthlak zong a langhter chih hi asi. (VOM)\nA tang hi a pehtlai mi asi:\nLeitlunpi ih aupimi Black Lives Matter, cangvaihnak neitu pawl ih forhfial nakin, England ram ih Biakinn (Cathedral) hlun\/tarbik sungih tarmi Jesuh zuk cu midum hmang in an thleng a si.\nHertfordshire, St Albans Cathedral zohkhentu Dr Jeffrey John cun, \"Biakinn cu vun rong thleidannak, minung thuṭhennak, le hnam thleidan awknak thu simnakding hmun a si lo.\"\n\"Asinan Pathian in amai` hmuihmel kengin in sersiam timi cu kan zum mi le kan zirhawk mi khal a si. Curuangah Pathian mit ahcun mi bangawṭheh kan si\" tiin Jesuh le dungthluntu pawl zanriah eilai zuk sungih Jesuh vun rong an thleng san thu cu a sim a si.\nMithiam pawl in Jesuh cu vunrang siloin Middle Eastern hmelthlak a nei tiin an sim ih Dr Jeffrey John khalin leitlun mifim pawl ih sim vekin Jesuh cu midum, Chinese le Middle Eastern a si khalah Christian pawl in cohlang kan thiam ding a thupizia khal a sim bet a si.\nMidun Jesuh zuk suaitu cu England artist hminthang Lorna May Wadsworth a siih a nih khalin \"Mithiam pawl in Jesuh hi Middle Eastern hmelthlak a nei tiih lungkim a si.\n\"Cucingin, European artist pawl cun kum zateel sung, an mai` hmelthlak keng in Jesuh zuk cu an tuah. Asinan, tuah, mithiam pawl ih simvek bangtheibik dingin Jesuh vung rong cu ka suai a si\" tiin a sim.\nSt Albans Cathedral cu UK ram ih biakinn hlunbik a si ih 8th Century hrawng ihsin a rak um zo a si.\nref:ScotPost","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-34","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/usakhrifa-mi-nih-sertu-pathian-biakin-hrawh-piak-dih-ding-cu-an-duh-ti-lo-caahpalik-bak-nih-an-diarkam-cang\/","date":"2020-08-09T19:39:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-34\/segments\/1596439738573.99\/warc\/CC-MAIN-20200809192123-20200809222123-00455.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8953041434,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8953041434288025, \"cnh_Latn_score\": 0.1044200211763382}","num_words":428,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.924,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tha Cer Cin Pilna leh siamna tuamtuam a kisinna khatpeuh ah a kisampi ahi sanginn leh vanzat tuamtuam (infrastructure facilities) te pen University a khantoh nading leh a kicing pilna khat ngah nadingin thupi mahmah hi. Zogam ah aom University leh College sangte ahih leh akisam sanginn leh vanzat tuamtuam te bangzah ciang omta hiam? … Continue reading Hakha Khuapi Sunga University leh College te ah Pilna Sin Dan, Sanginn leh Vanzat Tuamtuam\nSalai Ngun San Aung Tuition timi tongfang cu Myanmar ram sungih fimzirnak tlawng pawl ih tlawngtum hnu a lenglam ih a hrantei' zirnak kha simduhmi a si. Frontier Myanmar cun Tuition zirhnak hi Myanmar ramsung ahcun sumlut thazetmi hnatuan pakhat dinhmun in tuini tiang a um hrih thu a tarlang. Tuition zirhnak cu Myanmar ram … Continue reading Tuition, Laksawngpeknak le Phunsang Fimthiamnak\nCer Khengmual Tlawngta pawl fimthiamnak an zir tikah zalenzet ih maih duhmi an hriltheinak hi a thupizetmi a si. Myanmar ram ih Education System kan zoh tikah maihduhmi cathuhla pawl zalenzet ih hriltheihnak kan nei kan tinan a takram ahcun ticawklomi harsatnak, khamnak pawl a um ruangah maih duhmi, maih ruahsanmi vekin a ra canglomi … Continue reading Phunsang Tlawng Fimthiamnak le Tlawngta pawl ih Zalenzet ih Hriltheinak\nTha Cer Cin Fimnak le thiamnak kan zir tikah a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri pawl cu Phunsang tlawng a thanso theinak ding le a tlingtlakmi Fimnak pakhat ngah dingah a thupizet. Chinram ih um University\/College pawl in a tulmi inn le lo, a bawmtu thil le ri ziangtluk an nei. … Continue reading Hakha Phunsang Tlawng Pawl Inn-lo le Thilri Dinhmun\nMary Kipmen Hih hliakhlainak cun Chinram Falam khua ih a ummi Ciinthlak Tlawng (Lungpi) ih a kaimi tlawngta pawl ih hmuhtonmi harsatnak, buaibainak le sawmngiarnak pawl zoihnit dingah tumtahnak a nei. Hliakhlainak hrangah a zatsiar (qualitative approach) hman a si ih Saya\/ma pawl tel in mipum (20) hnen ah tonsuhnak, phone in suhhlamnak pawl neihmi … Continue reading Ciinthlak Tlawng (Lungpi) ih Tlawngta pawl ih hmuhtonmi harsatnak le sawmngiarnak pawl\nZa Peng Lian Fimthiamnak Zalennak Fimthiamnak zalennak kan timi cu Phunsang tlawng pakhatkhat sungih a ummi Cazirhtu pawl, hlaikhlainak a tuahtu pawl le phunsang fimnak a zir rerotu tlawngta pawl hrang ih lo thiehlo ih a tulmi zalennak a si. Cuhleiah Fimthiamnak Zalennak timi cu Saya le Sayama pawl, hliakhlaitu pawl le tlawngta pawl ih … Continue reading Chinram Phunsang Fimthiamnak Zalennak\nTha Cer Cin Kjeaungcha amtiu khala y, teaung ai ngai nai kjeaung yhm hawi kasabawm vawnsai napie naichie ly university harie lo pa ai naira hawi kjeaungtabie chie ai tau penja kahawi pei thai ai naira lawn ai nai kavui alylen nai ne. Chin prie theung y awm nai university hawi college chie ly kjeaung … Continue reading Hakha University, College Penja Lam hawi Kjeaung yhm, Vawnsaichie\nCer Khengmual Kjeaungtabiechie ly penja amtiu nai khala y, ami paleung apei nai University y lyhn ai nga thai nail y alylen nai ne. Bama Prie ih Penja Lam Leaungsai (Education System) ai khen ai nabaly, amy ngai nai subject chie ai amy ih paleung apei nai hawi my la ai nga nanai thui ai … Continue reading University Penja hawi Amy ih Paleung ka-pei hawi vawi patyp nga nai\nSalai Ngun San Aung Bama prie y ly tuition napie nai ly kjeaung angam mang y patiu pie nai leaungsai ne. Frontier Myanmar Journal theung y ly tuition patiu nai ly pasa khri khri kun nai kalop harie ne nanai tajyh nai tla. Tuition pheaung nai ly upadie hawi amlau y nai kalop harie ne … Continue reading Tuition patiu nai, Langseaung pei nai hawi Ka-sang Penja Lam\nMary Kipmen Hini research ra y Chin prie, Falam ka-peang theung y awm nai Ui-nai penja kjeaung (Lungpi) y lyhn nai kjeaungtabiechie avum nai rai nairachie hawi kamtangchie ai pany ai nai kavui sa nai ne. Hini research ail y qualitative approach leaungsai hawi sa nai ne ih, sara\/saranuchie py abawi nai khumi leaung 20 … Continue reading Ui-nai penja kjeaung (Lungpi) ih kjeaungtabiechie avum nai rai naira hawi kamtangchie","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-34","url":"https:\/\/chinbridge.org\/page\/2\/","date":"2020-08-08T02:59:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-34\/segments\/1596439737238.53\/warc\/CC-MAIN-20200808021257-20200808051257-00119.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9715599418,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":8,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9715599417686462, \"cnh_Latn_score\": 0.01212018821388483}","num_words":665,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.168,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.972,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLeilung Ṭha Bang Thinlung\n\"Leilung Ṭha Bang Thinlung\" (sim tu - Rev. Fr. Peter Zin) July 24, 2020 (Ninga ni)\nBawi Khrih ah duhdawtmi nu le pa, u le nau pawl, Bawipa ih pek mi hnangam daihnak cu nan zate hnenah um hram seh. Tuni 2020 July 24 (Tlawngkai ninga) ni ih kan siar ding mi Gospel thawn pehpar in \"Leilung Ṭha Bang Thinlung\" timi thulu thawn thlarau thazaang kan lak tlang cio ding in ka lo sawm duh. Kan siar ding mi Thuthangṭha cu:-\nMatthai 13:18-23\n18. Curuangah hi thlaici vorh tahṭhimnak ih tican hi ngai uhla thei uh.\n19. Lamzin tluan ih a tlami thlaici pawl cu vancung Uknak thu a thei nain a tican a thei thei lotu pawl an si. An thinlung sungih tuhmi kha Miṭha lo pa in a laksaksal a si.\n20. Lungsedaap lakih a tlami thlaici cu vancung Uknak thu an theih ve tein lungawi zet in a pomtu an si.\n21. Lungawi zet in an pom nain an sungah thukpi a pil lo ih rei an daih lo. An pommi thu ruangah harsatnak le hremnak a ra thlen tikah an letsal lohli.\n22. Hlingbur lakih a tlami thlaici pawl cu vancung Uknak thu a thei nain hi leilungtlun nunnak thuhla ah donhar ih a ummi pawl an si. Sum le saw an duhnak in cuih thu cu a tuam ih rah an nei thei lo.\n23. Leilung ṭha ih a tlami thlaici pawl cu vancung Uknak thu a hna in a thei ih a tican tla a theithiamtu pawl an si. Annih cun rah an nei ih a ṭhen cu a let zakhat, a ṭhen cu a let sawmruk, a ṭhen cu a let sawmthum tiang an rah a si,\" tiah a sim.\nHimi Bawi Jesuh in Vancung Uknak thawn pehpar in a sim mi tahṭhimnak ah thlaici vorhtu pa ih a vorh mi cu a bang aw ṭheh mi thlaici a si. Asinan rah ṭha an rah le rah le rah lo cu khui tawk hmun ah an tlak timi thawn a saing mi a si. Cuvek thotho in Pathian ih ṭongkan tla cu kan zate par ah a bang aw in a tla ih rah ṭha a rah le rah lo cu kan thinlung thawn a saing ve a si. Tuni kan thei mi tahṭhimnak kan zoh a si le a tlangpi in kan thinlung hi phunli in kan ṭhen thei ih, cumi phunli sungah kan nih teh khui mi vek bik kan si pei timi khal cu a tharin ruat tlang sal uh si.\nA pakhatnak thinlung cu ziangthawn a bang ti si le lamzin tluan thawn a bang a ti. Lamzin cu kan thei vek in mi ih fehnak miih pal ringring mi a si tikah a leilung cu a hak zet ih thlaici cu a sungah a lut thei lo. Lamzin vek thinlung cu mi lungruh zet, mi puarthau zet pawl ih thinlung vek hi a si. Milungruh pawl cun Pathian ih ṭongkam cu an thei nan an thinlung sangka an ong duh lo ruang ah Pathian ih ṭongkam a si mi thlaici cu an sungah a lut thei lo a si.\nA pahnihnak thinlung cu lungto a tamzet mi lei ram thawn a bang ih Leilung mal lai a tel ruangah thlaici cu a kheu thei ko. Asinan lungto a tamtam tuk ruang ah a hram a thuk thei lo ih ni a sa tik ah a ro cih, a thi cih lala. Himi pawl hi zo vek an si pei kan tile Jesuh na zum le cu rumdamnak na ngah ding, na harh dam ding, na lian ding, na hlawh tling ding ti vek in Jesuh zum le cu leitlun ah mah duh mi pohpoh a kim ṭheh dingin an ruat ih lungawi zet in Jesuh Khrih an cohlang, an cohlang hnu ah an ruah nak vek in an sinpi sal lo tikah zumnak an neih mi a hlo sal ṭheu. Cuvek pawl ih thinlung hi lei hnak in lungto a tam sawn mi lo ram vek a si.\nA pathumnak thinlung cu hlingbur thawn a khat mi hmuan thawn a bang. Leilung khal cu a daih in a um ko ih thlaici khal cu ṭha te in a nung thei ko. Asinan hlingkung pawl in a huap tuk tik ah rah an rah thei ve lo. Zumlo tu pawl cu um hrih se la, Himi pathum sungah kan nih zumtu pawl hi a pathumnak ah tam pi kan tang ding tin ka ruat. Pathian ṭongkam a zum lo lawlaw le kan si lo, zum cu kan zum na in leitlun thilri duhnak ah siseh, leithlun hrangah lawng ruatin khuaruah harin kan umnak siseh, lei tisa duh nak nih in neh tuk ṭheu tik ah kan zumnak cu a nung rero ko na in rah a rah thei lo mi ah kan cang ṭheu a si.\nA pali nak thinlung cu leilung, leiram ṭhavek asi. Thlaici cin nak ding ih leilung ṭha kan timi hi kan zoh tikah a leilung hi a nem ih a sungah thlici ṭha ten a lut thei. Cun thlaici a keuh tik ah a kung a hnaihnok thei tu ding pawl hi vat ṭheh, sial ṭheh a si. Kan thinlung khal cu leilung ṭhavek in, thlaici a lut thei dingin a nemmi si a ṭul a si. Thlaici a kheu tikah a hnaihnok thei tu ding pawl kha kan sial ringring ding khal a ṭul ding asi. Bawi Jesuh in 'kei cu nun nem mi le tangdornak thinlung a nei mi ka si, ka hnen ihsin zir uh in ti. Bawi Jesuh hnen ihsin kan zir a si le thinlung nemnak, thinlung tangdornak kan nei thei ding. Cutik ah thlaici ṭha a simi Pathian ih ṭongkam cu kan thinlung sungah a lut thei ding ih, a let sawm thum, a let sawm ruk, a let zakhat tin rah a rah thei tu kan si ding a si.\nFr. Peter Lal Zin Thang (Hakha Diocese)","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-34","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/leilung-%E1%B9%ADha-bang-thinlung","date":"2020-08-06T00:55:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-34\/segments\/1596439735990.92\/warc\/CC-MAIN-20200806001745-20200806031745-00261.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999872446,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999872446060181}","num_words":994,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.375,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khua a siktuk ruangah mei sa muah dingin tappawn i meiling a vun tawk. It offers spacious and stylish en dinin rooms with balconies overlooking the Adriatic sea. Butlak cu sungtla fala asi vekin fala thuam in a thuam aw i zanmeng tlangval pawl thawn hla an leh aw rero. Cutikah Sava cu a khawruah a har ih a mangbangin puanpi sungah a va it. Leisure activities available nearby include hiking. Kapil Sharma Comedy Videos.\n|Author:||Neshura Samubei|\n|Country:||Bhutan|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Relationship|\n|Published (Last):||28 October 2015|\n|Pages:||248|\n|PDF File Size:||4.29 Mb|\n|ePub File Size:||8.75 Mb|\n|ISBN:||586-2-78613-135-8|\n|Downloads:||74237|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Gromuro|\nYogrel Ia menawarkan bilik dan apartmen gaya desa yang selesa. Puanpi sungih Kinglingin an rak keu ciamco lala i Sava cu um ngaihnak khal a thei nawn lo. Log masuk dan beri reviu. Fur ruah cen laifang asiih ruahpi cu a sur thlurthlo rero. Tempat penginapan ini adalah sesuai untuk rekreasi yang aktif serta percutian keluarga. Bible in milai nun thuken in zirhmi pawl tla cu 1 Pathian thawn bulpak pehzawmnak, 2 Mahlemah uk aw aw in Thlarau Thianghlim luahkhat, ukmi nun, 3 Insang le midang thawn pehzawm awknak, 4 Society le kumpi cozah thawn pehtlaih xava, le 5 sersiammi ziangkim parah pehtlaih le tuanvo, pawl tla an si.\nBulpak nun, insang, venghnen, khua le ram, miphun thuanthu liangparah suangin Pathian zumtu kan sinak langter a cu tuk zo. Kawasan sekitar dan pemandangan ke tasik Bohinj sangat indah dan menarik pada semua musim. Miphun mibur pakhat ziangtluk a thangso cak timi cu an hruaitu ziangtluk a fim, a lian, a fel, a tha, a cak, tvp, bulpak thatnak hnakin mipi pawlin ziangtluk an dinpi, ziangvek tiang an hruaitu hrangah an pek awknak, an neihmi, sumsaw, bungrua, thazang, le nunnak tiang pek in ziangtluk an miphun hruaitu an dinpi timi parah a hngat aw sawn mi asi.\nCawnlam hmuahhmuah ah Khuangcawi timihi a sang bik. Shooter by Paramount Movies Digital Download. Himi lakah a pakhatnak lawng hi thupibik ah ret tahratin a dang pawl kan thlau thlak theh in a lang. Hotel paling popular It offers spacious air-conditioned rooms with dingln. Akses WiFi percuma disediakan di semua kawasan. Khrihfa kan sinak um a kim hnu ah dingfelnak a tlaniam sinsin, khat le khat upat awknak, hruaitu upat tihzahnak, ram le miphun hrang tuanvo laknak, farah zawnzai harsa bawmbawinak, tvp, thatnak lam kan tlasam sinsin.\nAll apartments have a terrace, cable TV and free wired internet. Culole, taksa kimlo thawn tahhtim asile lu lawng thangih taksa dang thanglo theihnak lawng thangih nun tellopum lawng tum savw taksa dang thanglo lennak lawng ne ih nuncan ziaza siatvp zohmaawi lo zetin kan thuanthu hi neta tesinfa pawl hnenah tanta tla a si pang thei. Untuk maksimum 5 tempahan terkini anda.\nCuhnakin kan theihnak fimnak cu midang lamzin hmuhtu ah hmang sawn uhsi. Satu-satunya cara untuk memberi ulasan adalah untuk membuat tempahan di laman kami dahulu. Cuvek ngaingai in Sabek i khuangcawi ni khal miphun zarawi an suak i, a thei aw dah lo khal theih awk nakah an hmang i a hmu aw dah lo pawl khal hmuh awknakah an hmang digin.\nBuat perubahan pada tempahan anda melalui nombor pengesahan dan PIN anda. Destroyed In Seconds Videos. The Aquapark Spa Centre is directly opposite. It offers free WiFi and free parking. It offers en-suite rooms with satellite TV and fridges. Ia menawarkan bilik-bilik yang berperabot moden dengan akses WiFi percuma. Falam peng sungah hrin tete, Falam peng sungsuak hrin asilo mi, hrindang a ummi pawl siseh, biaknak le ramkhelh thu ah ruahdan bang aw lopawlkom dangdang siseh senpi vangtlang thinlung hmunkhat ten pawlkom, pehtlaih awk le tundin sawmdawl awkdan kan szva ding a cu tuk zo.\nThe farmhouse offers fresh home-grown fruits and vegetables, dairy products and meats. Intek pa cu a tho ih khaw inn hnenah a vak vivo, sava sualzia cu a aupi, ziangtluk sava thatlo zia cu intin asim vivo. Khuahlanah Sabekin khuang a cawi ih Vanzuang anzaten khuangcawi lam cu an ra zawh ciamco. The terrace is located in the shade of the Mediterranean greenery. Sila semak inbox emel anda dan klik pautan untuk set semula kata laluan anda. Penginapan ini menawarkan penginapan berhawa dingin dengan Wifi percuma.\nIa menawarkan bilik-bilik yang cerah dengan lantai kayu, peti sejuk, dan penghawa dingin. Pathian nung zumtu kan si. Hotel ini menawarkan pemandangan laut. Raba ishq day roge video qawali. Mibur umkhawm, miphun pakhat sinak hrangah a tulmi pawl kan tlasam sinsin.\nBible in milai nun thurampi in zirhmi panga kan nunpi a cu tuk zo. Related Posts.\nDINGIN SAVA PDF\nDijind Kan duhlomi, thuhrum hmangin Pathian in inpek dah lo. Sungtla ti mi cu cawnlam tuahtikah an cawnlam tuahtikah an cawnlam sung hmuahhmuah zan ra mengtu dingih an sawm mi fala a si. Falam tonghmang pawl hi zumnak lamah piangthar aw ter zet kan si. WiFi access is free. It offers air-conditioned rooms with a balcony, free access to Wi-Fi and a flat-screen satellite TV. Cuisin Artidahte cu a nule a u lei phu cu a la ngah thei. Sila masukkan kod pengesahan anda: Pusat bersejarah Koper berada 1.\nYozshugrel Daftar — membuka kotak dialog. Puanpi sungih Kinglingin an rak keu ciamco lala i Sava cu um ngaihnak khal a thei nawn lo. Ia mempunyai pantai peribadi. Tetamu kami akan ke tempat penginapan dan menilai beberapa faktor seperti — adakah biliknya bersih?\nAkinozuru Kanmah pulpak, insang, khua le ram, miphun, pengsungah a thlengmi, a cangmi parah midang mawhsiatnak kan ban a cu, kanmai thuanthu cu kanmai liangparah suangin ke kan kar a cu. Mankhung zetmi thiltha ngah dingin alak in zianghman ngah a theih lo. Akses WiFi percuma disediakan di semua kawasan. Hotel ini menawarkan pemandangan laut. Kawasan sekitar dan pemandangan ke tasik Bohinj sangat indah dan menarik pada semua musim. Sava a lam i, Arpi in a hun hler duaido.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"https:\/\/mchsohota.ru\/love\/dingin-sava.php","date":"2020-09-29T19:10:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600402088830.87\/warc\/CC-MAIN-20200929190110-20200929220110-00032.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9805914164,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9805914163589478, \"cnh_Latn_score\": 0.01418362371623516}","num_words":960,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.155,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Dr. Thangpi family hi Benben caah fakpi in tangka lei ah si seh, thazang lei ah zong si seh, an mah le ti khawh tawk in rian a rak ttuan mi an si ve. Tutan Myanmar Idol season 4 ah Benben runner up a si khawhnak zong hi an mah family thazang tampi a tel ti kha fiang tein rak ttial a si cang. An chungkhar in benben cu Yangon ah a kal hlan ah Benben inn ah an va kal i an va leng tiah thawng theih a si. Source: Awnmawi Zuun\n(Dr. Thangpi Family In Benjamin Sum An Leng; Lairawn mipi in kan rinsan zetmi, Wesley siizung ih ttuan rero Dr. Thangpi Family in tuizanlam ah Benjamin an leng. Dr. Thangpi Family hi Benjamin duhdawttu sungkua an si. Benjamin Sum zuam awk-lai ih sumpai tam zet suahtu sungkua tla an si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"http:\/\/www.thechinlungnews.com\/tangka-tampi-in-benben-a-rak-bawmhtu-wesley-siizungah-sibawi-a-ttuan-lio-mi-dr-thangpi-family-nih-benjamin-sum-an-va-lengnak-kong-a-sunglawi-bak-ko\/","date":"2020-09-26T17:22:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600400244353.70\/warc\/CC-MAIN-20200926165308-20200926195308-00557.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7610608339,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7610608339309692, \"cnh_Latn_score\": 0.23866723477840424}","num_words":142,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.876,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nOnline par ihsin Missa raithawi nak cu mah rori tel nak ai a awh a theih lo September 12,2020\nOnline par ihsin Missa raithawi nak cu mah rori tel nak ai a awh a theih lo\nSeptember 12,2020\nRam tampi ah tam le mal in Missa raithawi nakah an tel zo a si. Asinan a hlan vek dinhmun ah thleng sal dingah a thu pi tuk. Ziangruangahtile Catholic Khristian sinakin Missa raithawi nakah a thupi mi caanah line par ihsin olten an tel nan mah rori tel dignah a thupit thu, line par ihsin Missa raithawinak ih tel nak cu dinhmun parah bun aw in on a sinan mah rori tel nak thawn aiawh a ngah lo thu Nu Pawlpi ih biak khawm nak thawn pehpar mi daan ih tuanvo nei tu Cardinal Robert Sarah in \"Bawi Jesuh thi le sa Saramentu hnenah lungawi ten feh tlang cio uh\" tiin thulu pek mi ca pakhat cu ram phunphun ih Catholic Bishop pawl pawlkom hnen kuat a si. Himi thuthan mi cu Pope ih nemhngekin September 3 ah suah a si.\nKhristian nunnak cu pehtlai awk nak a um tul,\nRuahban lomi suanawk nak nat sia ruangah hivek dinhmun hi a thleng. Himi dinhmun cu inn sangsung, nunphung lawngah siloin kawhhran piih biakkhawm nak caan serh ah khal minung pumkhawm ih tuah nak khal bal a si. Nu Pawlpi ih biak khawm nakah biaknak lam daan cu tuah men lawng a si lo. Pathian ih sinak a lang ter timi duhsan a nei. Pathian pakhat ah bawi pathum a um. Cuvekthotho in Pathian cu mipa, nunau pawl thawn nel aw in duhdawt nak a nei. Cutivekin minung pawl khal a mah thawn nel aw dingah in sawm.\nKhristian pawl cu kawhhran ah zum fek tu pawl an um tikah thlacam nak \"Pathian ih inn le kawhhran ih inn\" cu zalen zetin kan din. Ziangruangahtile cui hmunah hmun khat ten um khawm nakin Pathian ih innsang sungtel tiin ruah nak a um. Curuangah Pathian ih inn ah Pathian ih fa tiin um ding ah a tul tiin ca sungah bet in a sim fiang. Ram uk tu cozah thawn khal hnatuan tlang uh. Khristian pawlkom sinakin a dangten um dingah, zo thawn hman peh tlai awknak tuah loin sangka khar in um daan kha hmang lo ding. Pawlkom ih man cu thangso dingah tuah ding a si. Pawlkom ih that nak hrangah tuah tuan ding a si.\nKhristian pawl cu pawlkom pawl karlak ah um ding.\nA tu vekih pulhnat tuar caan ah khal minung pawlkom hlat ding asilo. Hmun le ram thu nei tu pawl, mi thiam pawl ih lam hmuh mi pawl thlun in, tuah tlang ding. Diocese Bishop pawl din hmun in a tak ih tuah dingah a har ih, that nak a mal mi thu pot cat ngah pang hlah uh. Ahleicein kawhhran mipi pawl Missa raithawi ank thawn hla dingin caan reipi kham nak a si. Tiduhsan cu dinhmun cang thei tawk in tuah in Missa raithawinak thawn rei zet hlat aw lo ding ah khal ruah sak ding a si.\nCovid a can hlan tikcucaan ngah sal ding a thupi\nCaan tha kan ngah caan le covid pulhnat a can hlan ih Khristian pawlih thlarau lam dinhmun asimi biakinn cu Khristian tinkim ih inn, biak khawm nak tuah nak hmun, ahleicein Khristian pawlih nunnak asimi Missa raithawinak hmun a si. Cuvekthothoin anmah pawl cu Pathian ih a thawm huham a tumzet mi thilti thei nak pawl a suah nak dawhhna khal asi. (Biak khawm nak thawn pehpar mi lam hmuh mi cauk - no.10) Pathian cu a sersiam mi minung cu a har bik mi can khalah a hnong dah lo. Zangfah ank a suah ter. Kanmah pawl cu Bawi Jesuh thi le sa sang loin caan reipi um in kan pial. Hitivekih reipi kanumnak in kan nunnak ah Bawi Jesuh thi le sa ziang tluk in a thu pit thu, Bawi Jesuh thi le sa ih a san, a man khung zet mi a man cu kan thei. Curuangah din hmun ih in pek veten Pathian hmuh duh tuk nak, biak duh nak thinlung, Bawi Jesuh thi le sa sang duh nak thinlung, mai unau pawl hnen pek duh nak thin lung pawl thawn Bawi Jesuh thi le sa hnen kir sal cio uh si. Cutilawngah kan zaten khal zum nak, duhdawt nak le ruahsan nak thawn nunram cu famkim zet in kan nung thei ding.\nMissa raithawinak ah mah rori tel dingah a tul,\nOnline ihsin thlah mi Missa raithawinak cu biak inn a feh thei lo tu dam lo pawl hrangah a thupi tuk nan, cumi ih tel nak cu mah rori tel vekin san a nei tuk lo. Aiawh a ngah lo. Line ihsin Pathian biak khawm nak lawng tuah asile kanmah hrang ih minung sinak a la tu Pathian thawn hmunkhat ten um nak dingcu a hlat ter ding timi cu tih a nung. Ziangruangahtile minung pawl karlakah Pathian sinak cu minung sinak thawn a um mi Bawi Jesuh cu a lang men a silo. Amah rori a um. Ziangruangahtile Bawi Jesuh in \"Bawipa thi le sa sang loin reipi a um tu, a tih tu pawl, thin tha a nau ih beidong ih a um mi na unau pawl kir sal dingah ko aw\" tin a sim. Johan 6:56 ah Pathian le mah tong awk nak cu tha a tho ter. Thlah poih in sung ter hlah. Aiawh khal a ngah lo. Curuangah covid nat suan awk nak mal in hmun tinkim ih thu nei tu pawl ih on mi vek in miung pawlkom in biak khawm nak tuah a theih ding. Cuvek thotho in Bawi Jesuh thi le sa thawn reipi a hlat aw mi u le nau pawl Bawipai hnen hruai sal ding.\nMissa raithawi nak ah tel dingah forhfial,\nBawi Jesuh thi le sa raithawi nak ah tel thei nak tam deuh dingah, cutivekin nat suan awnak a karh zai lo dingah lam hmuh mi thawn kaih aw in tuah dingah, cutilawngah kawhhran mipi pawl in thinphan nak thinlung, tih nak thinlung in a hlat dingih thinlung hnangam ten an rat ding thu, a tha hnem deuh ih, ngai ngai asimi lamhmuh mi pawl cu hmun le ram thawn pehpar mi Diocese Bishop pawl ih ruah san nak par khalah tampi a um thu, asinan thu nei tu lam ih biak khawm nak cu siat suah dingah tuah nak on asi lo thu, Diocese uk tu pawl lawngin harhdam ank lam ihsin khal siseh, hmun le ram ih thu nei tu pawl ih lam hmuh mi pawl hnong lo dingah tuah ding a si. Nu Pawlpi ih biak khawm nak daan pawl thlun uh. A tu vekih a thupi mi caan ah biak khawm nak tuah ding asinan Nu Pawlpi ih biakkhawm nak thawn pehpar mi daan vekin tuah ding asi. Cuvek thotho in kawhhran mipi pawl ih caan tha khal theih pi ding a si. Ti duh san cu Bawi Jesuh thi le sa san thei nak le Bawi Jesuh thi le sa raithawi nak ih tel thei nak khal tuah sak ding. Nat suan dingcu tih tuk in harhdam nak zung, asilole Diocese Bishop ih lam hmuh mi hnakih luan in khar nak tuah a ngah lo. Diocese Bishop thu ngai ding. Tipalh nak a um lo ding ih a tha bik mi cu thu ngai nak a si.\nNu Pawlpi ih daan thlun nak kan ti tikah Diocese Bishop thu ngai nak a si. Harsat caan ah tahthim nakah raldo nak hmun, pulhnat sia a um caan vekih tikcucaan ah Diocese Bishop pawl, mai ram ih Catholic Bishop pawl pawlkom ih lam hmuh mi pawl cu thaten thlun ding. Thu ngai nak cu Nu Pawlpi hnen zumnak thawn ap mi thilmankhung kilhim nak a si. Asinan a thupi mi caan ah lam hmuh mi thlun ding mi thuhla pawl cu cui thupi mi caan theh hnuah, a hlan vekih dinhmun thlen veten hnongin biak khawm nak cu a hlan vekin tuah ding a si. Mipi pawl ih harhdam nak le kumkhua rundam nak Nu Pawlpi cu mipi zaten man a nei ter vivo ding a si. Ziangruangahtile leitlun nunnak cu a thupit vekin, kumkhua nunnak cu a thupi sawn. Nu Pawlpi cu mipi pawl ih harhdam nak khal a thupi ih ret ih tuah phah in lungawi nak thuthang sim in kumkhua rundam nak ah feh tlang ding a si thu Cardinal Sarah in himi ca ah a ngan. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/online-par-ihsin-missa-raithawi-nak-cu-mah-rori-tel-nak-ai-awh-theih-lo-september-122020","date":"2020-09-25T15:11:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600400227524.63\/warc\/CC-MAIN-20200925150904-20200925180904-00269.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999753237,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999975323677063}","num_words":1433,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nDuhdawtnak a si (sim tu - Rev. Fr. Pius Cung)\n\"A hmun ringring mi thil pa (3)\"\nSim tu - Rev. Fr. Pius Cung (September 16, 2020)\nSiarding: 1Cor 12:31-13:13\/ Saam 33\/ Lk 7:31-35.\nTuisunni tiang nunnak le cantha in petu Bawipa a hmin thangthat si ko seh, Amen. Leitlun pek mi si lo Jesuh ih pek mi hnangam daihnak, Thuthangtha ngaitu nan zate par ah a thar in thleng hram seh. Sep 16 ni ih Bible cathiang siarmi 1Cor 13:13, ih, \"A hmun ringring mi thil pathum an um ih zumnak, ruahsannak le duhdawtnak an si; himi lak ah a tumbik mi cu duhdawtnak a si\" timi thuhi ruat khawm tlang u si.\nThlarau thulam sim hrih loin, lei tisa nunnak men hmanah zumnak, ruahsannak le duhdawtnak cu kan neih ringring mi le kan hman ringring mi a si. Thuthimnak ah ruah a sur ding ti kan zumih vainim kan tuh, a vuiding, a pum ding, fang an nei ding timi ruahsan nak tumpi thawn kan thlo, kan vur. Vainimpum le rawl thar sungkimten duhdawt aw zet in ka ei tlang. Nufa le unau sungkhat duhdawtnak ruangah bangzet in hna kan tuan. Sumpai sinpi deuh cun kan nuam in, kan cangkang deuh ding ti ruahsannak, le zumnak khal kan nei. Duhdawtnak, zumnak le ruahsannak cu then theih lo in, an kop aw tlang ringring. Kan thlarau hrang tla ah cun zumnak, ruahsannak le duhdawtnak cu a thupi sisin. Ziangruangah a thupi tuk ti le kumkhua ih hmun ringring ding mi an si ruangah a si.\n1. Zumnak: Pa Pathian, Fapa Pathian Jesuh Krih, le Thiangthlarau Pathian ih pumkhat sinak le hnatuan tlangnak cu kan zumnak hrampi a si. Cun Catholic Pawlpi ih thuzirh mi pawl khal kan zum a si. Ziangruanah ti le Pathian in hna a tuan tik ah minung a hmang theu ti cu thukam hlun le thar, kan Bible sungah tampi kan hmu. Jesuh khri khal in a dungthlun tu pawl 12 hmang in Pawlpi hram a din a si. Sancem tiang hmunding khal in thu a kamta a si. Cu ruangah Catholic Pawlpi ih thuzirhnak cu Thiangthlarau ih umpinak thawn Pathian ih in zirhmi a si ih a dik, a hman, zum tlak le zumh rori dingmi a si. Kan zumnak cu, a za teih a thiamtu thlacamnak sungih zumnak hrampi 12, le zumnak thla camnak sungah fiangte le famkim zet in kan hmu. Catholic krifa pakhat kan si cun zumnak hrampi 12 thlacamnak le zumnak thlacamnak cu cauk zohlo rori ih kan siar, kan sim thei rori a tul. Midang ih Catholic zumnak in suh khal a si le a hmaisa bik ih kan sim dingmi cu zumnak hrampi 12 hi a si. Baptism, tikholhnak kan ngah lai ih zumnak kan phuanlangh lai khalah himi 12 a tel thluh. Curuangah zumnak hrampi 12 hi, thlacam ih cam in simaw, tongfang le thu rel ih rel in simaw kan ngah, kan thiam tengteng dingah a thupi tuk.\n2. Ruahsannak: leitlun tisa hrangih ruahsannak thawi kan nun bangtuk in thlarau lam khal ah ruahsannak tumpi le tampi kan neih a tul. Ruahsannak thlacamnak sungah thu pahnih in zirh. Leithlun kan nun sung ah Bawipa ih zangfahnak ka co ringring ding ti le leitlun kan nun a cem tik khal ah kumkhua nunnuamnak ka ngah ding ti mi a si. Pathian theilo tu pawl an beidong le an thinpih can hmanah zumtu pawl cu ruahsannak tum pi nei ringring tu ding kan si. Ziangruang ah ti le, in sersiam tu le kan nunnak a nei tu, thaw in pe tu kan Pathian cu, vate le saram phunkim khal rawl khop in a cawm ih thingkung, hrampi khal mawi zet le hmuizet in a kilkhawi. A mai hmuisam keng, a kutsuak a fa le kan hrangah uimi a nei lo, supmi a nei lo. Tisa hrang maw thlarau hrang maw ziangbik ha kan tul. Bawipa in in zoh men lo. Harnak le vansan pittawp tlungko seh, Bawpa ih bawmban lo ding tiang in kan hla lo, in bawmthei lo ding tiang in kan phur a rit lo. In bawmthiam lo ding tiang khal in kannunnak a hnok thluh lo a harluan lo. Saam 23:6, ka nunsung hmuahhmuah ah, thatnak le duhdawtnak cun i thlun ringringding. Bawipa ih inn ah kumkhua in ka um ding in ti. Kan umnak ding leilungpi sersiamtu kan Pathian cu, kan umnakding inn khan rem ding in vancung ah a kai. Curuangah leithlun kan nunnak hrang siseh nehhnu san kan thlarau nunanak ding hrang khal siseh, ziangziangkim ah ruahsannak tumpi le ruahsannak nung nei ringring u si.\n3. Duhdawtnak: zumnak le ruahsannak cu duhdawtnak parah a hmun, an thum aw. Duahdawtnak hi a hrampi bik a si. Duhdawtnak a um a si le zumnak le ruahsannak khal a fek vivo. Zumnak mal pawl le ruahsannak malpawl, ol tete ih beidong thin harmai le biaknak lam ih vaivuan hlotlau mai pawl cu duhdawtnak fek ten a nei lo tinak a si. Jesuh krih le a thu le hla duhdawtzet phawt hi cun zumnak le ruahsannak cu a thang, a karh, a par vivo si mai. Pathian duhdawtnak le innhnen duhdawtnak cu thukham famkim nak a si ti khal Jesuh nih in zirh. Leitlun tisa lamih duhdawtnak co le pek kan duh, kan thiam vek in kan Bawipa kan Pathian hnen khal ah kan duhdawtnak hi tampin, napin langter sin u si. Kaa men ih duhdawt si lo in tuannak le nun zia in langter sin u si.\nPaul nih \"himi lak ah a tumbik mi cu duhdawtnak a si\" a ti. Vancung kan thlen tikah kan zum rero mi thumkom Pathian cu kan tong kan hmu ding, kan ruahsan mi sankhuk nunnak khal ka co dingih duhdawtnak cu Pathian le kan lakah a nung ringring ding, a fek sinsin ding. Kan zumnak le kan ruahsannak cu a famkimnak kan co ding ih duhdawtnak cu a pehzom vivo bet ding. Tuini thuthanghtha Lk 7:31-35 ah, zumhtlak kan si lo zia, duhdawtnak kan neih lo zia a lang. Jesuh ih ruahsannak khal famkim ter thei lo lawnglawng kan si thu kan hmu. Raulpi pawl nih lungawi hla sak khal ih lam duh lo le riahsiatnak hla sak khal ih tap duh lo pawl, Jesuh san khalah an rak tam ih kan san khal ah cu vek thotho. Nang le kei kan tel lo ding a thupi tuk. Duhdawtnak a nei tu cun mi ih lungawinakah a lungawipi ih, mi ih tahnak ah a riahsiat pi ve. Tipil petu Johan dodal pawl cun Jesuh khri khal an hnong thotho. Ziang tivek zawngkhal ih nunsim theihlo, remh theih lo an rak si. Kan zumnak le ruahsan nak a fek, a karh sin theinak ding hi midang le thudang puhmawh rero a tul lo. Bible ca thiam le zirhtu tha le cabu tha tengteng a tul hran lo. Duhdawtnak tumpi neih cun a dang khal a thanglian ter theh mai. Kan zumnak le ruahsannak thanglian ter in Bawipa kan duhdawtnak hi thuk vivo, na vivo hramseh. Bawipa kan duh dawtnak ruang in kanzumnak le kan ruahsannak khal hnetkhoh thei sin vivo hramseh.\n\"A hmun ringring mi thil pathum an um ih zumnak, ruahsannak le duhdawtnak an si; himi lak ah a tumbik mi cu duhdawtnak a si\" Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/duhdawtnak-si-sim-tu-rev-fr-pius-cung","date":"2020-09-25T16:26:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600400227524.63\/warc\/CC-MAIN-20200925150904-20200925180904-00542.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998807907,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998807907104492}","num_words":1199,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.028,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pu Cong Kham Thuanthu – By Ting Hlei Thang\nTuiṭum cu Chinmi lakih zumnaklam thu reltintei a hmin relreh theilo kan Chin pacang ṭha Pu Cong Kham thuanthu kan run lo hlawm ding. A zumnak ruangah vei 45 rori khaw tlangih vuak a rak tuar.\nCong Kham cu 15th August 1875 ah Bualkhaw khua ah a suak ih a pa cu Pu Phawng Thang a si.\nPu Cong Kham tei cithlah hi an pupa san ihsin rirai biaknak ih puithiam an rak si. Cule hitin zumnak a rak um. Sankhat hnu sankhat an fa upabik kum 12 a kim tinten cui puithiam ih pa cu a thi ringring tin an rak zum. Ziangruangah hitin a cang ringring ti cu zo hmanin an thei lo. Mihrek cun an biakmi khuavangpawl lungawilonak an nei a si ding tiah an rak zum. Hi harsatnakih rahsuah cu sung cithlah an pung thei lo.\nA Piantharnak\nPu Cong Kham cu a fa upabik kum hleihnih a kim tikah ka thi thlang ding asi tin thinhar in a um. Curuangah a thinlungin cui thihnak ihsin luat theinak dingah biaknak dang pakhat khat a hlam thlang. Vanṭhat ah Rev. Dr. E. H. East le Saya Thang Tsin cu Bualkhaw ah Pathian thu simin an rung thlengih thuthangṭha an sim thawk. An thusimmi cu hitin a si, hi leitlunah Pathian diktak pakhat lawng a um. Cui Pathian cun leitlun minungpawl hi in duhdawt tuk ruangah kan sual ruangih thi ding in a Fapa neihsun Zisu Khrih kan hrangah in pe, asinan ni thum hnuah a tho sal. Cumi a zumtu hmuahhmuah cu zovek miphun, ziangvek zumnak neitu an si hmanah kumkhaw nunnak an nei ding. Culawng asi lo, cui Pathian cun ziangvek khawsia le thlarau ṭhalo thiltithei khal a neh thluh. Cui thusim cu Cong Kham in a theih tikah a hawl reromi biaknak diktak le luatnak diktak cu a hmu ngah thlang ta!\nTikcu tam a rei hlanah Cong Kham cun cui' biaknak a thlun ih harsatnak tete a tawng ṭan. Ziangahtile a nih cu puai nikhua le an pathian biak canah an sungkua cithlah daan vekin thil-hlan le ziangkim cu a mai ṭuanvo lak tengteng ṭul asi. Kherkherin cui kum cu puai ropi tuah ih an sungkaw za in thlarau biaknak nasatak nei dingih an timtuahawkawk kum a si. Cong Kham cu cui an pathian hrangih thil-hlanpawl le ziangkimah ṭuanvo a lak nawn lo bakah cui puai hmanah a tel nawn lo. Ziangahtile a nih cu hlanih a biakmi biaknak cu a tlansanih Khristian biaknak a kai hnget zo. A minungpawlin cui thu an theih tikah an thin a heng tuk. Ziangahtile himi puai ah an tuah dingmi an tuah lole kan khua kan ram ah harsatnak, farah pamnak tipawlin in nen ding timi ruahnak hngetkhoh an rak neih ruangah a si.\nBaptisma A La\nThla thum lenglo tiduhdah le harsatnak a tuar hnuah Chin Baptists ih a hmaisabik convention an tuah ni 31st March, 1907 ah baptisma a la. Cui meeting ah mipum 18 an rak kai ih Saya Thang Tsin in Cong Kham tla a pianthar ruangah tiduhdah le harsatnak tam zet tuarzotu a si ve ruangah baptisma cotlak a si tin an rak sim. Cui' meeting thawk hlante ah Rev. A. E. Carson in baptisma a rak pe.\nCong Kham ih nupi Seng Thiam le midang piangthar Pa Thuam Mang tla October 1907 ah Rev. Maung Goon in baptisma a rak pe.\nRawngbawlnakih A Hnaṭuan\nPa Cong Kham cu Pathian thu sim ta lo in a ni a hmang cem dah lo. A nih cu puai tuahnakih zu le sa, ei le in ih an umnak hmun ah a feh ṭheu ih Pathian thu a sim. Zuri ih lam nawn lo dingin Pathian thu a sim. \"Zisu Khrih nan zum asile tui zuri, hlasak le lamih nan nawmawknak hnakih let zakhat in nawmnak nan hmu ding\", tin a sim.\nVawihnih-khat cu minung pahnih lole pathum te an um khalle Khristian Hla (hymn) pawl an sak. Cucu thluak hmangih rirai biak hnakin Khristian biaknak hi a dik sawn a si tiih zumlotupawl thinlung la thei dingih an tumtahnak pakhat a si.\nHitawk khua lawngah a si lo. Thuthangṭha a karhzai vivo thei nak dingah Ngawn ram lam ah tla feh in Pathian thu a va sim. Caan tamsawn cu Thang Tsin thawn an feh. Himi hi a si Ngawn ramih Pathian thuthangṭha a thlennak cu!\nSaya Thang Tsin ih a thihsan hnu ahcun Rev. Than Sai (Rev. Than Sai cu Farrawn ihsin rami a siih missionary pakhat a si) thawn an thlunaw ih cutin hmunkipah thuthangṭha an sim.\nTiduhdahnak le Harsatnak\nCong Kham cu Bualkhua ih puithiam sang (chief priest) a si bangin rirai biaknak thawn pehparin a mah cu mi thupibik pakhat a si. Curuangah a khawpipawl cun hlanih a biakmi rirai biaknak cu bia sal dingin an sawm. Khaw-lal thawi biaknak ruangih an biaksawnawknak tla hitin ngan a rak um:\nLal : Kan pupa san ihsin kan mahte biaknak rak nei mi kan si ti cu na thei ko lo maw? Khristian biaknak kha tlansan awla kan hnenah ra sal aw!\nCong Kham : Cungnungbik Pathian ka biak hnuah nan hnen ahcun ka kir thei hrimhrim lo ding.\nLal : 'Zu' na in lo asile na na ding, na ṭawl vivo kei lehhnu ah na thi leh ding.\nCong Kham : Himi ruangih thih ding asi ahcun ka thi ko pei, a pawi lo.\nLal : Nangmah lo theihthiamnak dingah inn khat Rupee fang khat cio kan khawng ding kan lo pe ding. Na khawpipawl hi in duhdawt lo maw si? Na khawpipawlih kan tuar dingmi harsatnak hi teh in ruahsak thei ve lo maw si?\nCon Kham : Duh tuk e, ka khawpipawl ka lo duh hai tuk. Curuangah ni khat nini ahcun hi biaknak thlarau siapawl hi tlansanin lei le van sersiamtu a nung Pathian nan run be leh ding. Nan biaknak ka lo biakpi velo ruangah cun zohman nan thi hrimhrim lo ding.\nLal : Nang cu puithiam sang na si, zu le sa cu na hnenah hlan a si, cucu na lungkim thei nawn lo ngaingai ke maw?\nCong Kham : Kim lo, ziang hmuahhmuah hnakin Pathian ih remdaihnak hi ka duh bik.\nCong Kham cu paisa le a duh thei dingmi thil dangdang thawn tlawn lungawi an tum rero nan a theih hrimhrim lo, a zumnak cu a hnget khoh sinsin lam. Amah lawng an thlem a silo, a nupi Nu Seng Thiam khal an lem, an thlem ih an hringhro nan hngetkhoh zetih an zumnak an dinpi ruangah zohman an hlawhtling lo.\nRorelnak Sang ah An Thlen\nA khawpipawl cun ziangti hmanin Cong Kham cu an zumnak zum kir sal dingin an hruai kir sal thei lo ruangah cui ṭumih an tuahmi puai ropi ah rorelnak hmaiah an thlen. Hmanseh Cong Kham cun \"ka parih tuah nan duhmi cu tuah ko uh!\" timi bak kamkhat te hman a ṭawng ve lo.\nCutikah a khawpipawl cun inn-puai hrangih a zuatmi a vawk pahnih cu an kaih sakih a fang khawlmipawl tla cu 'zu' tuahnakah hman dingin thupek a si.\nCuihnu malte a reiah, zing khat cu a inn ah an va lut ih thawhhlam a rak ei rero lai an hmuh tikah bel le kheng sungih a hmuhmi rawl le ziangkim an hlawn sak thluh. An sungkua tei lo an feh caan khalah a hmuhsalmi cu a suanciami rawlpawl hmuahhmuah cu an rak hlawnsak thluh.\nCubetah an khaw hruaitu in Lumbang khaw-lal zungah thu a thlen.\nLalin Hliakhlai\nLumbang lal, tlangsuak-upa le khaw hruaitupawl tla cu cui thu hliakhlai dingah Bualkhua ah an rung thleng. Cong Kham cu rawl a ei rero lai, hmaisabiknak buh a barih a dawlh man hlanah an va dir suakih lal hnenah an va hruai.\nLal :Ziangah nang cu Laimipawl lakih puithiam sang na si cingin Khristian ah na cang? Kan biakmi khawzing thinheng ding le in siatsuah thluh ding hi na ṭih lo maw si? Na khawpipawl an thih thluh ding teh hi na ṭih lo maw si?\nCong Kham: Rin-hlelh ding a um lo, ka khawpipawl cu ka duhdawt tuk. Asinan Khristian ih ka can ruangah ka khawpi zo hman an thi lo ding. Ka biakmi kumkhaw Pathian cu kan rak biakmi khawzing hnakin a tumlian sawn. Ka Pathian cu ka tlansan thei hrimhrim lo ding.\nLal : Asi ahcun nan khaw-lal le tlangsuak upapawl, kei mah tiangin ṭihzah upatnak na pek lo ruangah tlang ih vuak na ṭul ding.\nCong Kham: Aw Lal, nan thu ka lo thlun lo ruangah ka parih tuah nan duhmi ziangkim tuah ko uh. Nan duh ahcun in vaw thei.\nLal : Harsatnak lo pek hi kan duhmi a si lo. Cun himi thu ruangih Mirang Kumpi\/cozah (English Government) hnenih feh tla kan duh lo. Kan lo sim rero si, himi ramdang Pathian na biak asile kan zate parah harsatnak a thleng ding. Ramdang Pathian hi tlansan awla paisa 'rupees sawmthum' ka lo pe ding\" a ti. ( rupees 30 cu $ 10 tluk a si).\nCong Kham : Nan thei thiam hrih lo. Khristian biaknak hi a dik ruangah ka zumih ka thlun. Khristian ka si ih ka si ringring ding.\nLal cun ka lem thei lo, ruahsannak a um lo ti a theih tikah \" ka nun sungah tui sun nangmah thawi kan biakawk tlukih ka hnuaidawr lai a um hrih lo. Curuangah ramdang Pathian na tlansan ding maw miih tuar dahlomi nasatei vuak na hril sawn ding\"? A ti. Tsong Hkam cun \"vuak ka hril sawn ding, in vaw ko uh,\" a ti.\nKhawtlangin Vua\/Thawi\nLal cun Lati ihsin mi sang zet le Lumbang ihsin a dang pakhat Con Kham vawtu ding le sunhlu kung hngeṭek nel ṭhazet (branch of wild plum tree) a run keng cia.\nHimi hi March ni 2 nak, 1907 ah a si. Lal cun Cong Kham cu mi pathum in vawi hlei-\nPhoto Credit: Laura Carson\nnga ciar Lal hmaiih vaw dingin thu a pek. Mi pathum an si tikah vawi 45 a si tinak.\nA vawtu ding mi pathum cu thupek lawng hngakin an tiar cia ṭhepṭhep ih Cong Kham cu vawikhat, vawihnih, vawithum…tvk ih rak siartu ding Lal hmaiah a ding. Hmaisabik a vawtupa in a vaw ṭheh ih a pahnihnak ih a vuak thawk tikah Tsong Hkham cu a tuarmi a natsat zet ruangah a tuar thei nawn lo ih leilungah a tlu. Tsong Hkham cu zianghman a rak ei lo tikah vun tuar bet thei dingin a pumah rawl a um lo ih a thazang a der zetzo ruangah a tho sal thei nawn lo. A kut a thlir ih, \"malte in hngak hrih uh\" a ti. Cutikah vanlam a zohih \"Aw Pathian, an sualnak ngaithiam hram aw, ziangahtile a nungmi kumkhaw Pathian Nangmah an lo theihlo – an theithiam lo\" tin thla a cam. (Bible sungih Stephen vek)\nCuihnuah amah vawtupawl lamah a her ih, \"Ra uh, ka man sal zo. I vawtu ding pa khat a tang lai a sisi.\"A zumnak ih a hngehkhoh zia cu Lal in a hmuh tik ah a tlan. Cutin zo hmanin an dai ngam nawn lo.\n(Rev. Robert Johnson cun a cabu sungah vawi 15 an vua tin a ngan. Kip Thian Pau cun a cabu sungah vawi 5 an vua tin a ngan. Kei ka ngandan hi Laura Carson ih nganmi sirhsanin a siih vawiziat ti fukfi ih nganmi a um lo nan a ngandan vek asile vawi 15 tlun an vua ti theih a si).\nSaya Thang Tsin In A Dam Tiang A Tuamhlawm\nA tupate in ramsa menbang nasa tukih a pu an vuak a hmuh tikah, \"Khaw-lal, ka pu hin na nu a lo thah sak maw si? Na pa teh a lo thah sak dah maw si? Ziangah minung cu hitluk lawmamin nan vuak?\" tin a au.\nSaya Thang Tsin khal cu a um thei ve nawnlo ih kei tla in vaw ve uh tin a au! Asinan \"Nang cu na luan lo, zaran na si, asinan Cong Kham cu puithiam sang a si, a hnaṭuan a ṭuan duh lo ruangah vuak ding hrimhrim a si\". Thang Tsin cun tuisan ah sualnak neilomi pakhat vuak a theih timi daan a um maw si tin tuletu a au.\nCutin Thang Tsin in Cong Kham cu a natnak le hmapawl a dam tiang tuamhlawm dingin Lumbang ah a hruai. Ni nga sung cu a vaksuak thei lo.\nCong Kham malte a dam deuh hnuah Thang Tsin in Falam Sub-division ih thuneitu superintendant hnenah zangfah kan va dil dingih cutin na vawk le na fangpawl an duhduh in an lo laksak thei nawn lo ding tin ruahnak a pe. Asinan Cong Kham in cumi cu a duhlo ih hitin a sawn sal, \"Leitlun thilripawl neih duhnak thinlung ka nei lo, an duh vekin ka neihmi thilri cu hmangin la ko hai seh. Dikfelzet le daan thawn ka thilripawl ka ngah sal thluh asile an hnenah Pathian thu sim theinak lamzin a pit sawn pang ding, ka lamzin khamtu a si sawn pang ding. Ka thilri inlawnmipawl ngah sal thluh hnakin Pathian thu thawi neh ka duh sawn\". Cutikah Thang Tsin khalin, \"Si e, na ngaidam thei asi ahcun, himi hi Khristian pawlih a thupibikmi kan ziaza cu a si\" a ti.\nA Inn le Lopawl An Lawng\nCu tiih damlam a pan vivo tikah inn ih vungtlun ih a ṭhanson sinsin theinak dingah a hnaṭuanpawl daitei vung ṭuan sal cu ṭha bikin an ruah sak. An khua ahcun a vung tlung salih zing khat cu lo a feh ih tirhfung ih thlahmi mi pakhat a tawng. Cupa cun, \"Hitawkah ziang na ra tuah? Ramdang Pathian na biakih na tlansan hlan sung cu hihi na loram a si nawn lo\" a ti. Cule Tsong Hkam in, \"Si e, hihi ka lo a si nawn lo\" tin a sawn. Cutikah inn ih meisa-tih dingmi thingpawl a phurih inn ah a tlung sal. Inn a thlen in a thing phurhmi cu a thingkhawn ah a ret. Cuveten mibur tamnawn an ra ih, \"Hitawkih thing na rak phurh a ṭul nawn lo, ziangahtile hihi na inn a sin awn lo. Khawl-lal in midang a pe zo. Na nupi khal a sal dingah a la zo ih nang khal ramdang Pathian na biak lai thotho asi ahcun a sal ah na cang ve ding\" an ti. Tsong Hkam cun \"Aw si e, a sal ah ka cang ko ding\".\nTsong Hkam cu lal tei innah a va feh ih thla tamnawn cu an hnaṭuan a va bawm taktak. Khaw-lal hnenih a um khalah a rinumnak le dingfelnakin khaw-lalih thinlung a neh zet.\nTikcu a liam vivo bangin Haka ah Association um ding a siih Tsong Hkam cu lal hnenah feh in \"Haka ah Khristian pawl meeting kan nei ding. Ka hnaṭuan tla felfai zetih ṭuan ka zuam. Na hnenah vawikhathman siannak (permission) ka lo dil dah lo feh ka duh tuk, a ngah maw\"? tin a dil. A dilnak vekin siannak pek a si.\nCui tawnkhawmawknak (meeting) pi an neih tikah baptisma la dingih hmin an runsalmi sungah Tsong Hkam ih hmin tla a tel. Thuhla pakhat khat ruangah baptisma ngahtlak lo a si tiih titu nan um maw tiih thusuhnak neih asi laifangah Tang Tsin in tui ka lo simmi thu hi a relsuak a si tin Laura Carson in a cabu \"Pioneers Trials, Trials and Triumphs\" sungah a ngan.\nA hnuaiih a ngan betmi tla cu: Khrih ruangih a inn le lo, nupi le zalennakpawl can ṭhehtu cu baptisma cotlaktuk a si ko tin kan zaten kan ruat thluh. Cutin cui ṭumah baptisma a la.\nA Hlawhtlinnak\nZiangtluk harsatnak le tiduhdahnak tawng hmansehla Cong Kham le a nupi cu an hardamnak a ṭha zetih nikhat hnu nikhat an damcak sinsin. Lo-theih-lo ih an umternak khawsia le thlarau ṭhalopawlih umnak ramsia tla cu an nih nupa hrangah damcaknak a rak si e.\nCui' canah an khua ah pam a tlunih an khawpipawl cu ei ding an neih lo laiah Cong Kham le a nupi cu khawp zetih ei ding an nei betah ei ding neilopawl pek ding an nei lai.\nA thuhla tla cu missionaries pawlin kumpi\/cozah hnenah an thlen ih a mah vaw dingih thupetu lal tla cawhkuan (fined) ter a siih cutin Tsong Hkam ih thilri, zalennak le a nupi tla cu pek thluh sal a si tin Laura Carson cu a cabu sungah a ngan bet.\nKhristian Pakhat Pung\nCong Kham le a nupi cu nutukhawsak a remcan vivo vekin ei-inn ding neilo ṭulsampawl tla rawl an zem. Cutin midang thawn biakawk theinak tikcu an nei ih 1913 ah mipakhat cun an zumnak a run thlun ve.\nRemdaihnak A Um\nCong Kham le a khawpipawl lakah rualremnak a umlo laiah Khuasak ihsin Saya Thuam Hang cu Cong Kham upatnak pe dingah Bualkhua ah a tlawng. Cong Kham khalin a rak ngai thupi ih khawpi zate sawmin puai nasaten tuah in a rak mikhual ve. Cumi ihsin thawkin Cong Kham le a khawpipawl lakah remdaihnak a um thawk. Cuihnu cun riraibia (animists) pawlin puai an tuah tikah Cong Kham tei nupa tla'n an sawmih cutin cabuai pakhat an hil tlang thei sal.\n(Thudang: himi ka ngan laiih ka ruahmi cu ziangtheilo rirai, khawsia le khuavang bia kan pupapawl le Khristian pawl hman remaw tawnin cabuai pakhat an kil tlang laiah kan nih Khristian veve ziangah kan rem aw thei lo? Ziangah santhar\/fimsan kan timi tuisan sawnah kawhhran pakhat le khat doaw ringring timipawl tla i ruah ter).\nKhristian Hlabu An Sak Thei\nPhaizawl khuaih Pa Mang En in hymn hlasah a zir. Saya Thang Tsin ih fapa U Phy Kyi khal hramthawk cangan le siar zirh dingin Bualkhua ah an sawmih 6th April 1923 ah a thleng. Cutin casiar a zirh rero ih Zanniat ṭawngih nganmi hymn hlabu tla an sak thei. Neta ahcun casiar le cangan tla an thiam.\nMitthli In Lungawinak A Rahsuak\nCong Kham hi a neihmi rannung an rak laksakih a fang le tirawlpawl an hlawnsak thluh, a inn le lo an laksak thluh ih zangfahnak malte hman umlo ih an vuak lai hmanah vawikhat hman a mitthli a tla dah lo. Hmanseh a khawpipawl zumtu an karh deuhdeuh ih an khua rori ah Rev. Thang Tsin in1931ih minung 64 baptisma a hun pek ṭum ahcun a lungawinak mitthli cu a biangah a rung luang.\nAssociation Meeting cu Bualkhua Ah Tuah\n1931 ah Chin hill pumpi zumtupawl tawnkhawmawknak cu Bualkhua ah an rak tuah. Cumi hrangah Karen evangelist in Ks. 100 a rak hlu. Cui paisa cun duhthusam in a daih lo nan khawsungpawlin theitawk thawh in an rak ṭangkhawm. Cutin sia pathum, vawk pakhat that in meeting kaitupawl cu darin khawpipawl thawn tikcu an rak hmang.\nBiakinn Saknak\nZumtu an karh vivo tikah Evan. Cong Kham ih inn ah an tlem nawn lo. Curuangah 1924 ah pi 24 saumi biakin an rak sak thei ih 1934 ahcun pi 24 sau a tlunlam lungih tuahmi Biakin an run sak thei.\nVancungmiin Evan. Cong Kham Hmuakin Hla Mawi An Sak\n1935 ah Association meeting kai dingin Angteng khua ah a feh. Cui kumih April thla ah bese zetin a na ciamco. Cutikah a fanute Mang San cun a vun ko asinan a nih cun keimah hmuak dingin hla mawi zet sakin ka hnen an ra tin a let.\nCui ni nahzi 10, Pa Mang Thul in Cong Kham hrang thlacamnak a neih hnuah inn tlunlam cu a tleu pempem ih cui caanih umtu mipawlin tlun lam ihsin hlasak aw an thei. Thla a cam ṭheh veten mina cu an vun zoh tikah Pu Cong Kham cu a thaw a rak cem zo. Leitlun harsatnak ram tannin a Pathian hrangih sal ṭha le rinum cu a biakmi a Pathian hnenah a cawl.\nPu Cong Kham ih thuanthu Video ih zoh duhtu hrang;\nA Falepawl\n- Nu Eri\n- Nu Mang San\n- Pa Van Tin Lian\n- Rev. Nun Tiam (Pastor of Bual khua, rtd).\n- Pu Cung Zam\nExtract from: Cong Kham Thuanthu by Ting Hlei Thang","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"https:\/\/thechintimes.net\/zumnak-ih-pacang-tha-cong-kham-ih-thuanthu-biography-of-tsong-hkam\/","date":"2020-09-28T14:17:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600401601278.97\/warc\/CC-MAIN-20200928135709-20200928165709-00257.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997444749,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997444748878479}","num_words":3290,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kawlram mi an si maw silo ti cu theih si lo e .. sinan , an hrukmi biar le hni zoh cun lailam ih um cu an bang.. fale le tlangval khal theih asi lo..\nMah nupi rori zate phawih loin thupte deuh vek a hun tthua men.. covid laifang inn ah lock down tuah laifang asi ih zoh a nuam men..\nZianhkhal le kan zoh men ke cu .. Nupa an si maw \/ slo theih an si lo..\nVideo rak bih hen ..\nSource :","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/entertainment\/10995\/","date":"2020-10-20T17:47:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107874026.22\/warc\/CC-MAIN-20201020162922-20201020192922-00664.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9876182675,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9876182675361633, \"cnh_Latn_score\": 0.011083656921982765}","num_words":81,"character_repetition_ratio":0.011,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.273,"stopwords_ratio":0.309,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kan lainu tampi china um mi cu mi kjat nu pakhat nih um nak nei lo le kal nak thei lo le buai tak tak in polik sin tiang a report hna, miram dang ah harsa ngau in kan um a hlei in china ah cu ah cun mi har sat nak ruat loin mi chiat nak long a rak kan kawl tu nu hi a cung ah kan duh lo a tuah ser nak a tha lo tiah china um kan laimi nu hna nih rak kan share piak cio uh tuah an au\na tang lei ca hi Susaana Iang nih a an kong lam a tial mi si\n\"Miram ah harsa tak in kan lut, a bik in china ah harsat zia thei cing ih , mi harsat nak ruat lo ih mah hrang long ruat thei minung, bawm awk tawn sawn lo ih kan um nak hmuahhmuah police hnen ih report thei cuh… na thinlung tha pam , nangmah pa1 te ruangah mi hiti zat harsa nak na pek hi nuam na ti mo, na hnangam mo , um nak hmun nei lo ih in um tet ter hi nuam na ti mo ..\n.\nfb na ngah dan hrimhrim hin na tawkpamChina um zaten ralring uh , kawlram mi minung nan hawl hmuh len paisa kan lo pek ding ti in mi an tham ih, an mah khal police kawr an hru duh lo police car khal an mawng duh lo , ralring fimkhur te in um hram uh si,\nTu himi nu ruangah minung tampi in buai nak kan tong theh a si…Thlacam nak thawn in bawm hram ding in zangfah kn lo dil duh…tongkam sia kan hmang mi tla in ral ngaithiam hram uh…Share nak in tla in bawm hram uh, mi dang in an theih ve theih nak ding ah lungawi🙏\"\nA Cung lei bang mhin harsa ngai in a rak chiah hna hi hmuh a si\nCrd: Susanna Iang","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/lenhloi\/china-ram-um-kan-lainu-pawl-kalnak-thei-lo-lepolice-sin-ah-report-a-rak-tuah-tunu\/","date":"2020-10-22T14:24:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107879673.14\/warc\/CC-MAIN-20201022141106-20201022171106-00417.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9162924886,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9162924885749817, \"cnh_Latn_score\": 0.08227605372667313}","num_words":321,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.917,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A tawp hrih lo mi do thleng nak (4) (Falam ah party le council hrilawknak kan nei). Gen.Newin khan ram a hruai cun policy le party neih a tul a ti ih,cui ruangah Burmese way to Socialism Programme Party (BSPP) party cu a din.Ka cin tak cu 1967 hrawng a si I,cunah cun Falam cu party organizing stage siizungzee dinhmun ah an ret.Party hrilawk election timi a um hrih lo.\nFalam I party chairman cu Capt.Kham Cin Pau a sii,Secy.cu Lumbang mi Khuang Lan Tai Khal a si.Voi khat cu Khan Cin Pau I mipi in hi tin I ti, Na pa khal captain,kan nih khal Capt.kan nih in fanu 2 thawn cawmawk had kan ti LSI ah nan nih unau pa Hrang tlin ziang ti so an lo cawm their tiin I sut.Kei cun ka nu a taima tuk I kan khua Cerhmun tla ah lo a hung tuah a sisi,ka ti.\nCule BSPP party ah hrilawk tuah kum 1973 ah a rung cu thlang.Cumi tumah acozah I rak bun CIA Falam party chairman cu Kan Lian Buai Satawm mi a si.Hi hrilawk hi party member full time pawl lawng in an hril their.Khami kumah member 350 lai an um I,fling ding cun a hrek ngah a tul.Hrilawkah Kan Buai cu chairman ihsin a tla I Nung Lian in chairman a run than.\nKa pa khal member 5 lamah a tel Kum 1974 ah kha lai I 1974 Danpi cu nemnghet a si I_him I Dan vekin central parliament ,state council le township council pawl run hril a si.Hakha I to ding state council sh chairman cu Lt.Col. Map Cung Nung a si I,Falam council chairman cu Tlausun mi lThang Lung a si.Central I MP cu Khaute mi Ngun Luai a si.\nParliament cun New in cu Presidentah an hril.Cuticun New in cu BSPP I chairman le rampi I tamadah a kop.Cu task lai I defence minister cu tulsi I NLD patron,kum 92 mi Tin Oo hi a si. Credit: Run Bik.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/knowledge\/a-dih-rih-lo-mi-do-thlennak-pali-cattialtu-dr-run-bik\/","date":"2020-10-19T16:05:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107863364.0\/warc\/CC-MAIN-20201019145901-20201019175901-00413.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7437969446,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7437969446182251, \"cnh_Latn_score\": 0.25481584668159485}","num_words":324,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.543,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khua ruah har ngai a si hakha ah hi ti bantuk in mi ruak hna vun um hi mipi an lau dih, a ho si ti theih a si lo caah hleih hlai nak tha tein an tuah lio cuah mah a si caaah mi ruak cu tihin zoh le thawng pang hngah a si ko.\nHi ti bantuk hin thil sining a caan ti mah hlan ah theih a si bal lo khua ruah hau ngai a si. khah a tanh ah video rak zoh chih\nMah hi thawng pang_\"Miram ah harsa tak in kan lut, a bik in china ah harsat zia thei cing ih , mi harsat nak ruat lo ih mah hrang long ruat thei minung, bawm awk tawn sawn lo ih kan um nak hmuahhmuah police hnen ih report thei cuh… na thinlung tha pam , nangmah pa1 te ruangah mi hiti zat harsa nak na pek hi nuam na ti mo, na hnangam mo , um nak hmun nei lo ih in um tet ter hi nuam na ti mo …fb na ngah dan hrimhrim hin na tawkpamChina um zaten ralring uh , kawlram mi minung nan hawl hmuh len paisa kan lo pek ding ti in mi an tham ih, an mah khal police kawr an hru duh lo police car khal an mawng duh lo , ralring fimkhur te in um hram uh si,Tu himi nu ruangah minung tampi in buai nak kan tong theh a si…\nVideo hi a tang lei ah zoh khawh si miruak an hmuh mi.\nHakha HKBC Biakinn thing thlang hausangva ah aho a si hngalh lo mi ruak hmuh a si.\nPosted by Hakha Times Daily Newspaper on Friday, 9 October 2020","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/uncategorized\/hakha-hkbc-biakinn-pawng-tiva-kam-ah-miruak-hmuh-a-si\/","date":"2020-10-25T18:41:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107889651.52\/warc\/CC-MAIN-20201025183844-20201025213844-00036.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9366739988,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9366739988327026, \"cnh_Latn_score\": 0.06246381625533104}","num_words":279,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.312,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.944,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Covid laiah um har phen zoh ding pakhat asi.. hitivek thupte ih tthuat awk hi a nuam ce an ati.\nNupa maw\/ fala le tlangval ti cu theih asi lo.. mi dang um lo nak banthla phawng sung lamah an hun tthuat awk ih .. fala khal a hiar nasa tuk a bang.. mipa bawgbi a phawih zamrang tak..\nmai thuthu te sawh .. kan ti pei cu ..","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/entertainment\/11219\/","date":"2020-10-20T17:10:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107874026.22\/warc\/CC-MAIN-20201020162922-20201020192922-00324.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9907606244,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9907606244087219}","num_words":66,"character_repetition_ratio":0.019,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.258,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Benjamin Sum hi tutan ah Phaisa Chawva in bomh nak tampi a ngaj caah a daw tu a fans hna sin ah lung lomh nak bia achim hia asi ,Amah benjamin Sum atial ning tein asi. remhmi zeihmanh aum lo Benjamin Sum hi a van tha kho tuk hibantuk dawtu tampi a ngeih hi a fawi mi asi. Benjamin sum Aalomhnak ah lomh pi cio hna usih.\nCounting Blessings A hmaisa in duhdawtmi nu le pa, u le nau nan zaten Pathian in thawsuahnak lo pe hram seh! Tu ih ka post mi hi Zuamawknak theh ih in duhdawttu pawl(Summers) in in duhdawtnak zangfahnak langternak ih in tuahsakmi a siih, ka hmailam hrangah ziin kaupi in onsaknak tla a si. Nan zate parah ka thinlung zaten lungawithu ka lo sim. Himi nan cemliammi pawl hi ka hrangah a ropi ngaingai ih, hi lungput nan neimi hrimhrim hi ka upat tuk lawlaw.\nBomtlak le dinpitlak si dingin keimah lam khalah ka theitawp ka suah vivo ding. A thok ihsin tuini tiang, cun a ra lai dingmi caan pawl khalah ka hrangih nan caan le nan ruahnak, nan cemliammi zaten Pathian in nan hrangih lungawinak le thlawsuah donnak ah canter hram seh tiah thlaza ka cam.Cun, himi cangsuak thei dingih cangvaitu zate parah le a hleice in David Nun Tho parah lungawithu ka sim bet duh.\nကျွန်တော်ပြိုင်ပွဲပြီးတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်တော့်ကိုချစ်ပေးအားပေးကြတဲ့ကျွန်တော့ရဲ့ Summers တွေဆီကနေ မေတ္တာနဲ့ ကျွန်တော်ရှေ့ဆက်ရမည့်အနုပညာလမ်းအတွက်ဆိုပြီး ကျွန်တော့ကို ဆုအကြီးကြီးချထားတာဖြစ်ပါတယ်ဗျာ။ကျွန်တော့အတွက် ကုန်သွားတဲ့အချိန်တွေ၊အကြံအဉာဏ်တွေနဲ့ ကုန်သွားတဲ့ငွေတွေအတွက် လူကြီးမင်းများအားလုံးကိုကျေးဇူးအများကြီးတင်ရှိပါတယ်ခင်ဗျာ။ကျွန်တော့်ဘက်ကနေလည်း ဆက်လက်ပြီးတော့အကောင်းဆုံးအစွမ်းကုန်ကြိုးစာ: သွားပါမယ်ခင်ဗျ။အားလုံးပဲ ဘုရားသခင်ကောင်းကြီးပေးပါစေ။\nThank you to each and everyone who has given me this special gift. This was progammed after the singing contest by the People who love and support me(Summers). I really do believe that this will help me alot for my way in art. I pray that you all who has given me your time, thoughs and so many other things for the greatest blessings. I will always try my very best. Benjamin Sum","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/singer\/woo-tutan-an-thil-tuah-mi-zoh-ah-benjamin-sum-hi-mi-van-tha-bak-a-rak-si-hih\/","date":"2020-10-19T15:28:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107863364.0\/warc\/CC-MAIN-20201019145901-20201019175901-00191.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.95647192,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9564719200134277, \"cnh_Latn_score\": 0.020237861201167107, \"cnw_Latn_score\": 0.010641675442457199}","num_words":311,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.168,"stopwords_ratio":0.215,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.945,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Union Election Commission nih rampi ngeihmi TV le Radio ah phuan dingmi CNLD Party putmi or chiahmi tthenkhat cu an hlonh piak hna ruangah CNLD lei an lungtling lo ngaingai caah rampi TV le Radio ah an luhpi ca cu thanhnak tuah lo lawlaw dingin cathanh an chuah. Thimnak konghe pehtlaiin aa zuam dingmi party dang hna timhlamhmi cu Union Election Commission nih zohfelnak atuah hmasa hna.\nCu hnu ah rampi ngeihmi TV le Radio in thanhnak an tuah tawn. Tutan ah CNLD party nih an i timhlamhmi chungah tthenkhat hna cu zapi theih dingah phuan ding cun a ttha lo an ti caah atu bantuk in an duh lonak hi a si lai tiah ruah a si. Union Election Commission nih TV le Radio in an thanh lomi CNLD cabia pawl cu a tanglei bangin hin an si hna.\nAdik hmanmi Democracy he tlangcungmi caah federal dik ngah khawhnak dingah i zuam ding. Rampi president nih attha ati cangmi minung covo kongah Chin mipi vialte kawlram chungah covo dik ngah khawh dingin zuam ding. Abiapi ngaimi thil asi caah a tanghi anmah ttialning tein vun relcio uh, palhsual hna a um sual ah tlamtling tein vun relcio uh.\nMyanmar rampi hrilawknak ih tuanvoneitu Union Election Commission cun rampi neihmi TV le Radio ih phuan dingah CNLD party ih thuken hrekkhat a hlonsak cu CNLD lam an lungawi lo nasa ih rampi neihmi TV le Radia ah an thuken phuansak lo lawlaw dingin thu a suah. Hrilawnak thawn pehpar aw in a zuamtu ding party zate ih thuken cu rampi neihmi TV le Radio ah phuan a si ringring ih an phuan hlanah Myanmar rampi hrilawknak ih tuanvoneitu Union Election Commission in an zohfel hmaisa ta.\nTui tum ah Chin party CNLD ih thuken hrekkhat hlonsak a si ih mi zapi theih ding le phuan ding ah rem an tilo, an duh lo a sibik.Union Election Commission in rampi neih TV le Radio ih phuan rem a ti lomi CNLD party thukhen hrekkhat cu \"A dikmi Democracy thawn tlangparmi hrang Federal diktak ngah thei dingah zuam ding ,Rampi president in rem a ti zo mi minung covo thu ah Chin mipi zaten Myanmar ram sungah covo dik an ngah theinak ding hrang zuam ding,\nTlangparmi dang thawn tuan tlangin Chinmi in duhmi le covo zalen zetin ausuak thei dan tawlrel ding, Rampi daihnak khal tuah in sipuazi le luhmuhzi cu bangran ten thangso dingin zuam ding timi pawl an si.A tlunih thuhla cu Myanmar rampi hrilawknak kaihruaitu ding Union Election Commission ih duh lomi le mipi hnenih phuan rem an tilomi CNLD ih thuken hrekkhat a si ih Chin party CNLD cu himi ruangah nasa zetin an lungawi lo.\nHimi cu rampi hrilawnak tuanvoneitu Union Election Commission in an hlonsak verver tinak siloin rampi neihmi TV le Radio ah phuansak ding rem an tilo tinak a si. Chin party cun a thuken in a hlon cuang lo dingih a fehpi thotho ding. Credit: Vapualauaw.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/uec-a-thinphang-cang-rua-cnld-timhtuahnak-an-ttih-ko-cang-hih\/","date":"2020-10-27T01:14:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107892710.59\/warc\/CC-MAIN-20201026234045-20201027024045-00241.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8916064501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8916064500808716, \"cnh_Latn_score\": 0.10809185355901718}","num_words":494,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.936,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tu san ahcun ttihnung umtak .. Fala pawl an thiam tuk ih Mipa hrangah buainak taktak asi..\nFala tamtak cun mipa pakhat khat ih hun tthuat vek an um ih an hmel zoh ahcun zum a um tak.. Sinan , an mah le mah nomnak ih an hman vek asi..\nTik Tok ih an leknak asi .. Zoh a nuam nasa .. Nunau hrek khat ih ruah dan ah ..\nVideo rak zoh ..\nSource :","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/entertainment\/11067\/","date":"2020-10-20T17:14:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107874026.22\/warc\/CC-MAIN-20201020162922-20201020192922-00205.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999372959,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999372959136963}","num_words":69,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.274,"stopwords_ratio":0.246,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin miphun Chin party a daw loh a Ttanh lo nan ka ti maw kha? Chin miphun ka dawt tuk ka Ttanh tuk ruang ah 1988 ah Pu ngai sak he CHIN PARTY kan dirh. Tlang cung lawng asi loh Zakhain Maguy, Kalay kabaw Chin mi umnak kip ah kan vak dih. Democracy long kan duh loh Federal kan duh ka ti ruang ah NAM SAWH tiang ka rak ngamh.\nKan policy ai khat party cu kan ttanh. 2015 Miphun party kan sungh ruang ah kan sungh mi tam tuk. 2010 lio i miphun party he Bawm in kan tuan ti lio kha nuam tuk. Ka khat kan chim ah kaa hnih an chap, ka hnih an chim ah kaa thum kan chap. Mah lio ban tuk khan Miphun party ii tel kho hna seh law kan duh mi Federal,mah te khua khan nak kan hmuh ko hnga.\nNLD cozah kai hnu cun ka hmai a bi tuk cang. kan duh mi kan sung dih khan asi ko.Tutan thim nak ah cu chuah kho hna sehlaw rian tuan ti kho usih law ti cu ka saduhthah ,ka thlacam nak zong asi. Ka dirhmun ka thleng lo. Herh cun ka nun pi lai, Herh cun ka thih pi lai. Mipi lung fim a cu cang. Zei dang tam um ko rih khah rak ngai cio uh. Atawinak in ttialmi asi. Cattialtu: Johnf Thawng\nRelchih:USA president cuh tu BIDEN \"Biden cu USA 🇺🇸 Senator kumtawk fang a rak ttuan nan, hminsin tlak ttuansuah mi USA Ram le mipi ih cin ken tlak in hna ttuan suah mi a nei lo. President dinhmun a cuh ve ten ttuan ding ttul , tuahding tam zia cu a thei nasaa nan Trump le mipi tam pi in an hnih a suak men , Sleppy Biden an ti ta hnge hnge. a san cu a dinhmun ih zir in a ttuanthei mi tampi ttuan caan um lai ah ttuan mi a nei lo ,\nKAWL RAM: Tulai NLD Politics ah ttuan ding hmabak tamzet nei in an rel aw cio, NlD an lut hlan kum rei zet zungih Bawi Upa ttuan zo pawl tuini ah Chin ram hrangih mipi vantlang hminsin tlak an ttuanrah suah rah hmuhding le relding khuitawk ah a um an thup ttheh si pei maw? Bawi le Lal an ttuan lai ih hna ttuan ding theilo bang ih um men pawl , NLD ih lut ve ten Chin Ram ih hna ttuan ding ttul tam zia an thei ciam co , mi dang kut ih Ruul kaih tum vek fang USA President cuh tu Biden a bang nan ti lo maw? a silo le NLD in ttuan ding a sim sal teh si pei maw ??\nHi bang pawl hi mipi in kum 5 sunghrangah kan zum thotho lai ding maw? Zoh rero uh Chin ramhrang Central Budget thawn mipi an lo tuamhlawm , election zawngah khua le ram an lo bawm , cu mi lungawi ah kan lairam Chin ram tthatnak ding ih thisen le mitthli thawi kekar tu pawl ih tumtah mi cu na hngilh thei ding maw? Cui tumtah mi cu tuini ah zopawl in an sunzom??? Vote CNLD. By Vapual Cung Bik","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/chin-miphun-chin-party-a-daw-loh-a-ttanh-lo-nan-ka-ti-maw-kha\/","date":"2020-10-24T06:07:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107882102.31\/warc\/CC-MAIN-20201024051926-20201024081926-00002.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7405003905,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7405003905296326, \"cnh_Latn_score\": 0.25884872674942017}","num_words":522,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.747,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Covid nat ih thi pacang pakhat , a mithla innah a tlung ih ttihnung um nasa.. \" Covid ih thi \" timi cu Sizung ihsin inn tlun loin vui cih asi.\nCui mi thi cu a hmin ah Mg. Khin Mawng Lay tiin kawh asi.. Covid besia sungah atel ih sizung ah a thi. A Inn cu\ntlun ngah lo ding in hridai an kham ttek tikah tlun ngah loin hri dai a hnin nasa .\nA sungkhat Unau pawl cun \" tlung duh hlah aw .. na fehnak hmun ah feh ko aw … thatnak na tuahmi na parah thlen hram seh .. tiin a ttap ..\nVideo rak zoh..\nSource : Gu Gu fb","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-50","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/knowledge\/11589\/","date":"2020-11-24T06:07:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-50\/segments\/1606141171126.6\/warc\/CC-MAIN-20201124053841-20201124083841-00018.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999245405,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999245405197144}","num_words":106,"character_repetition_ratio":0.012,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.269,"stopwords_ratio":0.255,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Singapore ih Inn hnatuan Lainu(an ti maw si), Tik Tok a lek zawngah a Boss-nu a thlen ih zamrang tak in hnatuan hawl in..\nInn a phiah awter ih … Lamlam ah a Boss ih lam a thiam daan a hmu sawn.. Boss khal Tik Tok Uar tak asi ve.. i kawk pang ding a ttih nan , kawk lamlam hlah..\nA hneum Tik Tok lek a thei ih a letsal.. Mawitak in a lek sawn.. himi Tik Tok in ziang a hmuh dan .. tiin kan ruat ahcun ..\nBoss khal in, hnenum khal in Tik Tik lek ah an nuam timi a hmuh duh ..\nVideo rak zoh..\nSource :","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/life-style\/13661\/","date":"2021-01-15T23:45:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703497681.4\/warc\/CC-MAIN-20210115224908-20210116014908-00647.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999022603,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9990226030349731}","num_words":106,"character_repetition_ratio":0.008,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.279,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tukum US President thimnak cu hlennak lawngte asi. Hmun tampi ah hmanmi vote thlaknak seh cu Dominion asi. Mah seh chungin Donald Trump vote tampi hna cu Joe Biden lei an kalter dih. Hi vote firnak kong hi IT lei thiamsang hna nih fiang cikcek in mipi hmai ah an chimphuan zongah State khuakhang laireltu hna nih an phihkham dih hna.\nBiadik a dirpi ngam lomi Republican State Governor rak um hmuh tikah lung adong ngaingai. Tulio kan chan sining vun zoh tikah caan donghnak caan hi kan phan cuahmah ko cang. Tuluk cozah caah a sikhawh chungin rian attuantu pa cu Tuluk ram TV ah biachimnak angei. Tlamtling tein vun relcio uh, a chimmi a relnuam tuk.\n2020 PRESIDENTIAL CU BUMAWKNAK HLIR. Hmun tamsawn ih hmanmi vote thlaknak cet( machine) cu Dominion a si. Himi cet sung ihsin Trump hrangih vote pekmi tam zet cu Biden lamah tleng ( transferred) a si. Himi vote ruk thu hi IT lam thiam pawlin fiang kelkel ih mipi hmaiih an pharh suah thei hnu khal ah state roreltu lu lamin an hnawl sak rero. Thudik dinpi ngamlo Republican state governor rak um tawk khal bolo tivek hmuh tikah riahsia za ngaingai cu a si.\nKan san thil um dan zoh rero tikah can neta lam cu kan pan vivo ko. Tuluk cozah hrangih a theinak kilkip ṭuantu pa in China ram TV ah thusimnak a nei. A simmi ah \"U.S thawn pursumleilawnnak lamah doawknak( war) kan rak tuah. Ramhnih karlak ih buainak neuhneuh kan rak cingfel thei dah ko maw? Kum 1992-2016 karlak sung hmuahhmuah teh? Asile Trump cozah hi ziangruangah kan duh danin kan merhkawi theilonak ding um?\nRualpi hlun ṭha ṭha kan nei ko si tiin Obama cozah san laiih VP Biden te sungkua, abikin a fapa Hunter Biden thawn an hnawihnihawk dan a si. Biden sungkua hrangah million 5 rori asi thu kha a thusimnakin a fiangter dawn. Curuangah si President Trump in Hunter Biden in Ukraine le China ram ihsin diklo takin paisa a lakluh thu mipi hnenah a rak aupi reronak san cu a si.\nTuluk cozah hnenih America thiam thil petu le zuarthlai tu pawl hi liberals, far left democratic pawl an si. An mah bulpak cio sumpai tam zet lakluh duhah communist ram le ralkap uk lole corruption luar zet ram\nindia, Burma le Asian ram hrekkhat pawl vek thawn an rak feh detdo hai menih pawi tak cu a si.Video clip 2 ih simmi zaten kan let thluh thei hrihlo. Ngai theitu cu rak ngai cio uh. Credit: Joshua Hlawnmual.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/lung-a-ttha-hrimhrim-lo-caan-dongh-lai-kan-panh-cuah-mah-ko-cang\/","date":"2021-01-22T05:28:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703529128.47\/warc\/CC-MAIN-20210122051338-20210122081338-00267.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9467967153,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.946796715259552, \"cnh_Latn_score\": 0.05304973945021629}","num_words":421,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.164,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.96,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nKawl hang ih that nak\nKawl hang ih that nak pawl\nKawlhang cu hanghnah hang rah tiin na ruat thei men. Taktak ahcun kawlhang cu hanghnah hangrah siloin thing thei rah tiin thingkung hram kung zir nak (Botany) in phun a then. A rak khoh nak hmaisabik cu thlang America a siih, tui ni ah cun leitlun ih hman mi eiin ah tampi'n hman asi. Leiparah kawlhang phun dazin khat hrawng a um ih, Kawl ram ahcun a tlangpi in Kawlhang sen le aihre zawng kawlhang tiin phun hnih a um. Kung a nei mi kawlhang cu a hawng a paa ih a ti a tam ih, a thur dat a tam ruangah hmeh suan tikah hman asi theu ih, a sen zawng kawlhang cu a sa a sah ih hmeh bawl, pawyi tiin ei a si. Kawl ram ih rawl suan nak coka ah nu pawl hrangah um lo thei loih a tul mi thingrah a si.\nKawl hang le harhdam nak\nUSDA National Nutrient data base in siilam zingzoi tu pawl ih an zingzoi nak vekin suan hrih lomi 100g a rit mi kawl hang sungah 18 calory, kaci dat 3.9 g, protein 0.9g, aci dat 0.2 g, colostrum 0 g, rawl a cip ter tu aahmindat 1.2 g, pholic 15 ug, niac 0.594 mg, pyridoxine 0.080 mg, tiamim 0.037 mg, Vitamin A 833 IU, Vitamin C 13 mg, Vitamin E 0.54 mg, Vitamin K 7.9 ug, sodium 5.0 mg, potassium 237 mg, calcium 10.0 mg, dan dat 0.3 mg, magnisium 11 mg, maganese 0.15 mg, phophurus 24 mg, zinc 0.13mg, krutin B 449 ug, Krutin A 101 ug, lutin 123 ug, lycopene 2573 ug cutiin Vitamin le tattuh dat pawl tampi a tel. Kawl hang cu suan hnu ahcun a rah sungih a ummi dat pawl a thleng aw ih, harhdam nak hrangah a tha sawn tiin an sim.\n1. Fanghma le apple pawl rawi mi kawlhang phuayi in nak in, colosturm pawl tlak ter nak, luu naa dam nak pum dam nak cutivek that nak a pe.\n2. Kawlhang cu hunglauhni le apple thawn rai in phuayi tiin hman hman in tikah taksa a mawi ter. Cuihleiah kaa rim sia khal a kham.\n3. Sii lam mifim pawl ih sim nak vekin kawlhang cu a mu hlon in ei na in kal le zun inn lungto um nak a kham thei thu, karkhat sung kawlhang vei sarih a ei tu cu phu ih cancer can thei nak zatek 50 tiang a mal ter thei thu, karkhat ah veihra tlun ei tu cu phu nat nak in an luat thei thu siilam mifim pawl in ruah nak a pe.\n4. Potassium tampi a tel ruangah thi thang nat a cang ter thei lo.\n5. Thil hmuh thei nak a thang thei nak dingah Vitamin A, Lutein le Zeaxan dat pawl a tel mi kawlhang in a bawm thei. Mit malh nak, kum upa ruangih thil hmuh thei nak siat nak cutivek mit nat nak a phunphun a kham thei. Computer hmang tam ruangih mit that lo nak hrangah kawlhang in mit a vang ter thei thu, zing zoi tu pawl in ruah nak an pe.\n6. Kuak fawp pawl hrangah kawlhang cu a thabik mi sii a si. A rah sung ih a tel mi Chrologenic le coumaric acid pawl cu kuakfawp theh hnu nicotin dat hop nak ruangah cuap siat nak buai nak ihsin a kham thei.\n7. Ahmindat a tam mi kawlhang ei nak in rawl feh daan a tha ter ih sung pit nak ihsin a kham. Kawlhang ei nak in sung pit khal a cang ter lo. Ril peng nat nak a zia ter thei.\n8. Thazang a tha ter ih, taksa that lo nak a pe tu free radicals pawl tha zet in a neh thei.\n9. Kawlhang sungah riboflavin tampi a tel ruangah lu hrek nat nak a zia ter.\n10. Beta-carotene dat khawm awk nak kawlhang ei nak in awm nat nak a kham thei.\n11. Minung pakhat ih nikhat sung krumium dat tul zat ih zatek 7.5 cu kawl hang khuat khat in ngah a theih ih, cui dat in zunthlum um lo dingin a kham sak thei.\n12. Australia ramah zunthlum thawn a pehpar aw mi lung nat nak tuar tu minung 20 cu kawlhang ti 250 mililitre nitin pe in, kar 3 a rei ahcun an lung nat nak a zia timi cu hmuh asi tin an sim.\n13. Minung pakhat ih nikhat sung tul mi Vitamin K ih zatek 17.8 cu kawlhang khuat khat in ngah a theih. Vitamin K tampi a tel ruangah ruh pakhat sung ih Calcium molicule pawl ih tha a cang ter ih, ruh kah a khoh ter. A rah sungih calcium dat in zarhtin daan a cem ter ih nunau pawl ruah tha mal nak, ruh nat nak in a kham thei. Kawlhang sen sung ih a um mi Vitamin A cu kawlhang a hring hnakin let 4 a tel ih ruh le ha a tha ter.\n14. Thi khal in thi hri pit nak pawl cang lo dingah, kawl hang ti in a tul.\n15. Kawlhang sungih Vitamin B le Potassium dat pawl cu thi tam le mal le colostrum pawl a rual rem ter thei ruangah lung rinlopi ih thli luh nak, taksa zeng pawl a kham sak. Minung pakhat ih nikhat sung a tul mi Potassium ih zatek 10 cu kawlhang ti khuatkhat in ngah a theih. Boston ih Brigham and Women's Hospital ih siilam an zoh nak vekin kum lailak le kum u pa nauhak 40000 cu kawlhang asilole kawlhang a tel mi inei pawl cu kum 7 hrawn an ei ter ih kawlhang a ei tu nunau pawl cu lung thihri fiah nak le lung nat can thei nak zatek 29 a mal thu an hmu fiang.\n16. ဖရဲသီး၊ Strawberry? မုလာဥနီ cutivek hanghnah hang rah pawl vek a rah sen mi pcomaslic acid le Chlorogenic acid palw ih dat kom nak asimi lycopene dat pawl khal kawlhang sungah a um. Kawlhang a zawng a tak deuhdeuh asile Lycopene dat a tam. Cui dat cu cancer cell pawl karhzai nak hrangah kham thei nak tha a cak mi dat than nak kham nak thil ri a tel ruangah ahleicein hngawng, cancer, pumpi cancer, hnawi cancer, kam cancer, dang cancer, taw cancer, laa cancer cutivek cancer nat nak pawl cu a kham sak thei thu, ram tin zingzoi nak ca pawl ah an ngan. Cuihleiah ril te cancer, rilpi cancer, sul cancer le nau um nak cancer can thei nak zatek 19 tiang a mal thu, mipa pawl cizai nakah a bawm thu siilam thuthang ah an sim. Kawlhang a tel mi rawl asilole kawlhang cu karkhat veihnih ei nak in phu cancer can thei nak zatek 25 tiang a mal ter thei.\n17. Kawlhang cu Lycopene dat ruangah nisa tang ah a ti loihli thei lo. Lycopene in taksa bol nak, vun zawng thleng nak le taksa vun nat nak cutivek pawl in kham thei nak thacak mi dat thang kham thei nak phun khat a si. Cuihleiah nisa sung ih a tel mi kayanglunzawngchi ihsin khal a kham thei. Manchester and Newcastle Universities ih an zingzoi nak vekin hai 5 hrawng asimi kawlhang cu nitin ei nak in taksa ni sak nak in zatek 33 luan a kham sak theiih, taksa a mawi ter tiin an sim.\n18. Kawlhang sungah calory le aci dat malte vial a tel ih, colostrum a tel lo lawlaw, olten a siat ol mi ahmin dat a tel ruangah taksa sungih colostrum a tla ter ih, thi sung ih a thlum khal a rual rem ter. Kawlhang sungah rawl ei duh nak a kham thei tu Ghirlin a tel ruangah pum a puar ter ih, hmuk ei duh nak thinlung a mal ter. Kum 18 le 35 karlak nunau pawl an zingzoi nak vekin kawlhang tel mi hmuk ei tu pawl cu kawlhang tel lomi hmuk ei tu hnakin thinlung ah di riam nak an ngah ih, rawl ei bet duh nak a mal thu an hmu. Curuanah kawlhang cu taksa mawi nak hrangah ei a tul.\nKawl hang thawn taksa mawi ter nak\nKawlhang cu harhdam nak hrangah a that tuk lawng siloin thangthar fala pawl mawi nak hrangah a tha zet mi a si.\n1. Hmaifai ter dingah, zan ih hlan ah kawlhang kha at in hmai le hngawng ah hnawt aw. Minute 15 hrawng ret hnu tidai daite thawn kholh sal aw. Nitin zinglam veikhat zan veikhat tuah nak in hmai a fai ter ih, mi khal a no ter.\n2. A mawi zet mi hmainei thei dingah, kawlhang cu amah lawng ei lawng siloin kawlhang a tel mi rawl hmanhman ei nak in biang a sen terih taksa a no ter.\n3. Hricu nei tu pawl,\n1. Kawlhang in taksa a fai ter vkein thling nak khal a tlak ter ruangah hricu pawl thaten a hlo ter thei. Kawlhang cu paten at in hricu parah ben in, minute 15 a rei tikah khoh in hmai sat nak a mal ter ih, hricu a hlo ih, hmasi khal tan gnawn loin taksa a mawi ding.\n2. Khuaiti le kawlhang palw cu hmairim tu pawl hrangah sii thabik a si. Khuai ti hai khat le kawlhang hmin pakhat lain rawi aw. Cui rawi mi cu mit siar lo hmai hmuahhmuah ah hnih aw. Hnih hnu ih taksa sung a luh nak dingah minute 15 a rei hnu lawngah tidai thawn kholh sal ding. Cutivek in karhnih hrawng tuah nak in a dang lam na theih a theih ding.\n4. Hmai a si um ih a rim tu pawl hrangah hmai tuah daan\nA ol zet mi tuah daan a si. Kawlhang cu at in a laifang ih a saa hlon in cui a laifang ih a ti thawn hmai cu hnih thluh hnuah minute 10 hrawng a rei ah tidai dai te thawn kholh fai aw. Thenkhat taksa pawl cu kawlhang hnih hnu reilote ah hmai rim pawl a zia deuh nan, malte a dum thei ruangah tih hlah. Ni khat hrawng a rei ahcun amah kel ah a cang sal ding. Hitivekin karhnih veikhat tuah nak in hmai ah a rim um loin hricu pawl tla a um ter lo.\n5. Taksa car pawl hrangah hmaituah daan\nA car mi hmai nei tu pawl le thla tang caan taksa car nak hrangah tidai dat a um ter tu a thabik hmaituah daan a si. Cini hai 2 a tul. A phei zawng in sah tuk lo, paa tuklo ih at mi kawlhang a hman zet mi cu cini thawn rawi in, hmaipar ah kawlhang ti a cem tiang nuam teten hnih aw. Minute 20 hrawng a rei hnuah tidai daite thawn kholh fai ding. A tu vekin karkhat ah veithum hrawng tuah a theih.\n6. Sam mawi nak, kawlhang sungah Vitamin A tampi a tel ruangah sam a tha ter. Sam rim siat nak le lu par ih lu muat suak nak cu kawlhang ti lu ah hnih nak in minute 50 hrawng a rei ah tidai thawn kholh in rim sia le lu a muat a hlo ih sam a dum.\nHminsin dingah,\n1. Kawlhang lei tikah, a sen zet mi le a pum a hat mi hril aw. A sen deuhdeuh asile harhdam nak hrang that nak a pe tu betacarotene dat a tam deuhdeuh simai. A zawng a um tuk lo mi a rah pawl cu khan sungih ret tikah nithum ihsin karkhat sungah a hmin thei. A hring ihsin a sen ih a thleng mi a rah hnak in a kung par ih a sen mi a rah loh ih zuar mi a rah pawl lawng lei aw. A nem mi a rah kha ei hlah aw.\n2. Kawlhang a hawng le sung ih sa a kop awk nak kha Lycopene a tel ruangah a hawng khal ei a tul.\n3. Kawlhang cu olif siti thawn suan a sile lycopene dat in cancer nat pawl hrangah sii ah a tha.\n4. Dawm le pangang that nak si tih nung za in luat dingah organic a ah pawl lawng hril aw.\nRalring dingah,\n1. In le ei pawl cu harhdam nak hrangah sivai a si ti cu a hman nan a luan in ei lo ding a si. Kawlhang khal cutivek thotho a si. Linus Pauling Institute ih an nemhnget mi vekin, suan hrih lo mi kawlhang sungah Vitamin C hnakin tampi a tel nan suan hnu ah Vitamin C malte a tla tiin an sim. Mi pakhat cu nikhat ah kawlhang 12 a ei asile pumpi sungah rawl rial nak acid a suak tam ih pumpi thling thei nak, luak nak, lu nat nak le kal ih lungto um nak a cang thei.\n2. Tha\\ ruhcang thling pawl, libetna nat nei pawl cu kawlhang thawn a kaih aw lo. Asinan ei duh tuk asiahcun a mu hmuahhmuah hlon in malte vial ei a theih.\nA sen zet mi kawlhang pawlih a dang thawn bang loih a that tuk nak cu a tlun lamah kan thei zo. A thangso rero mi leilung tlun ah siilam theih kauh nak khal a thang ih harhdam nak lam a thlun tu hmuahhmuah in kawlhang cu siivai lam bawm tu phunkhat tiin an ei. Curuangah mah kiang nai te ih lak theih mi man ol zet mi kawlhang pawl cu nuam te loin ei ding asi thu kan runlo forhfial a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/kawl-hang-ih-nak","date":"2021-01-21T23:45:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703528672.38\/warc\/CC-MAIN-20210121225305-20210122015305-00017.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999717772,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997177720069885}","num_words":2174,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CNLD pawl cu Palek zong nih an kham kho ti hna lo. Tuchun ah CNLD mino pawl cu Kalaymyo khuachungah an vak i, Palek nih voihnih an kham hna tiah theih asi. Asinain Palek nih an kham khawh hna lo caah tlamtling tein an peh tthan tiah theih asi. Tutan an khamning hna cu hitihin a si. BTS Bible sianginn ah an i hngah cuahmah lio ah Palek nih an rak buai hna.\nThatein an i chimchawnh hnu ah Pinkhungkyi tiang an kal. Cu ahcun Palek nih an buai tthan hna. Sihmanhsehlaw hruaitu hna nih buai ding kan si lo, nan duh asi ahcun ahnu ah nan kan chawnh khawh tiah an ti hna i, ID le phone number an pek hna hnu ah an lamcan an pehzulh tthan. Hi konghe pehtlaiin Kalaymyo CNLD mino hruaitu lutlai asimi Salai Chris Andrew nih atanglei bangin a chim.\nBTS sianginn hmai ah kan i hngak cuahmah lio ah voikhat an rak kan buai. Cun Pinkhongkyi ah voikhat aa kan buai tthan. Rak kan kham duh hlah uh, nan kan kham kho hlei lo, buai ding kan si lo tiin ka phone number le inn number kai kenmi pawl ka pek hna i, lamzawh cu kan peh kho. Inn kan lawi hnu ah palek pawl cu ka phone hna i buainak zeihmanh an rak ngei lo tiah a chim.\nKalaymyo CNLD mino hna cawlcangh in thazang langhternak an tuahmi hi phung le lam ning in an tuahmi asi i, motor pakhat ah minung sawmthum, motor pakhat le pakhat zong neih tuk loin an sersiam hna tiah theih asi. Hibantuk thil cu cozah nih an sertuah mi asi i, cubantuk cun midang cio zong an um hna tiah theih asi.\nTlamtling le fiangtein rel: Tuini November 3 ah Kalaymyo CNLD mino hohannak in Kalaymyo sungih CNLD mino zaten thasuahnak nei in an vakkhawm ih vei hnih rori palik in an tibuai tiah hotu hnenin theih a si. Asinan, palik cun an kham khawsuak lo ih thasuah cangvaihnak cu an nei peh thei. Thasuah ih vaksuak dingin BTS Bible tlawng kot ah hngak aw an si ih an hngak awk laiah palik ra thlengin an ra tibuai.\nBiakfel an si hnuah Pinkhongkyi an thleng cu palik in a vei hnihnak an rak tibuai lala. Asinan, hotu lamin buai man kan silo,nan duh le neta ah in be thei tiin phone number le ID an pe ih vahsuah khawm cu an pe thei. Himi thuhla ah Kalaymyo CNLD mino hotu Salai Chris Andrew cun \"BTS tlawng kot Bualrawn ih kan hngakawk laiah veikhat in tibuai ih Pinkhongkyi ah veikhat in tibuai. Cutikah in kham duh hlah uh in kham thei cuang lo ding ,buai man kan silo tiin ka phone no,inn number le ka pai' hmin pawl ka pe ih kan vaksuak peh thei.\nNeta kan vahsuah thluh hnu Inn ka thlen hnuah palik pawl cu ka phone ih zianghman buainak an nei nawn lo,tluangten kan vaksuak thei cu lungawi thu in sim riangri sawn a si,\" tiah a ti. Kalaymyo CNLD mino hohanak in thazang suahnak ih an vak cu daan le dun felfai tuah in an vah thu tuanvoneitu lamin an rel ih mawtaw pakhat ah minung 30 ,mawtaw pakhat le khat khal naih aw tuk loin an thlun awk thu an rel.\nCuvek cu rampi khalin a sianmi a si ih party dang khal tuisun nitiang mawtaw le bike tamzet tivekin vek an um rero ve. Myanmar rampi hrilawknak tuanvoneitu Union Election Commission cun party hrang mipi le MP cangvaih dan ding thu ah thuthar a suahmi cu November 6 in November 8,hrilawk theh tiang zokhal party hrang mibur in siseh MP pakhat dinhmun in siseh mipi pungkhawm in thusim le umkhawm a siang nawn lo. Cumi hlan cu covid 19 daan le dun vekin hmunkhat ah mipum 50 tluk cu um theih tiah thu an rak suah zo. November 6 hnu cun ziangvek cangvaihnak khal kham thluh a si. Credit: Vapualauaw","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/knowledge\/palek-pawl-nih-cnld-mino-pawl-an-kham-sual-hna-an-dai-bak\/","date":"2021-01-17T02:20:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703509104.12\/warc\/CC-MAIN-20210117020341-20210117050341-00661.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7987260818,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7987260818481445, \"cnh_Latn_score\": 0.2011708766222}","num_words":653,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.819,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Note: Laimi hi a tha lei ruahkhawh nak (Positive mind) a ngei lo bik kan si lai tiah ka ruah. Minung pakhat nih thil tha le thil hmaan a si ko tiah a ruah hnu in a tuah mi zong hi heh tiah kan soisel hna, keimah ruahnak hi a hmaan bik le an zulh dih awk a si timi ruah nak kan ngei. Mi soisel hi ngol cang usih.\nDavid Nun Tho nih a tial mi hi rak rel hmanh.\nEsther Dawt Chin Sung Dem Hlah Uh Si\nKan farnu Esther tuitum thil tuahmi thu ah online ihsin nasaten soisel atuar. Esther in a nauhak lai ih hlasak zirhtu upat pek in tangdawrnak langter nak thawn kawl nunphung dan in atuah tiah kei cun ka hmusak thiam. Ruahnak kan bang awk cio lo ding.\nMilem hmai ah nan kun lo ding tiin Bible nih ati titu kan um ding. Adik! Amah lawngte siangpahrang cibai buknak an tuah tikah amah upat nak ah lu an kun ringring cumi cu an biak tinak asi cuang lo.\nKa relduh sawn mi cu Myanmar Idol ah Ester le Benjamin Sum ruangah Chin mi Kawlram mipi in a thei cuang ti sehla kan palh lo ding. Very talented veve an si ih mipi lam in soisel rero hnak cun thazang pek in kan sawmdawl sawn cio pei uh.\nEsther khal tuitum thiltuah ihsin zir ngahmi a nei ko ding tiah zumnak ka nei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"https:\/\/chin11news.com\/falam-kan-unau-pa-nih-esther-dcs-dirpi-nak-le-thiltha-a-si-ko-tiah-a-rak-tial-mi-cu-uar-um-taktak\/","date":"2021-01-23T13:37:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703538082.57\/warc\/CC-MAIN-20210123125715-20210123155715-00496.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7651996613,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7651996612548828, \"cnh_Latn_score\": 0.23471927642822266}","num_words":239,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.251,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.832,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hakha in man a fak tuk lawmmam i Capo biatak bakin hi hmanthlak hi an vun tuah mi asi ruah lengmang ah a dik kho tuk. Cheukhat chim ning lebang ahcun US nakin Laitlang ah inman a fak deuh ti si cang. Inn fawi tein cawk khawh asi ti lo a man a taru tuk cang ti si. Nan tawn mi cio comment nak ah vun chim cio tuah uh Chun umharpheng biaruah nak ka vun tuah. (Hmanthlak hi van zoh tuah, cu tluk Hakha inn man fah khawh u dah)\nRosalin par\nTHAWNGPANG RELCHAP DING:\nFalam Ca in tialmi a si i, Hakha ca in kan let lem ti lo. Zeicatiah a tlangpi in kan theihcia pah dih a si ko caah, careltu nih a tuah zia rak kan thiam hram uh! Tutan an chungkhar sining an van langhtermi hi, theihcio ah a tha kan ti caah kan rak share chinnak a si!\nMalaysia ih Siattong tei' Malmak Ton Dan: Kalay peng Letpanchaung khua Nemi 11 ih um Pa Thang Hlei Bik le Nu Hoi Țial tei fapa upabik Salai Thawng Lian Sang (Kum 25) tei' siat ton dan hi an malmak zet.\nMalaysia a fehnak hi kum khat ttha a si, a naule nautabik 2 hruaiin an feh. Nautabik Bawi Nun Thang hi a tai hnuailam a zengih Malaysia insi tlung dingin an try rero laifang a siih COVID-19 ruangah an hrantang khawm.\nCutin sum hlawhin hramlak mi' thlamih hna an ttuannak ah kangmei suakin a rualpi (Tahan mi Salai Mang Za Vum, kum 45) thawn a hmunah an kang that cih. \"Banhla le arsuang rah hmuan kil hlawhin a rualpa thawn thlamah an riak. Siat an ton ni cu October 11, 2020 ni a si.\nGas ruangih kang si kan zum bik tiah thu kan theih dan a siih a thlam copin an kang that veve. A kiangkap Kawlpawl in facebook group ih an post mi hmu in, Laimi a rualpa in FRO lamah a report ihsin kan thei fang a si.\nA ruang a kang siat deuh tuk ruangah Malay ih um mi a nau ih DNA thawn an tthimton hnuah amah rori a si tiah an nemhnget thei. Cutiih thuhla a hnok deuh ruangah December 6 ni lawngah a ruang a ra thleng thei. COVID-19 ruangah inn khalah ret man loin kan phum cih,\" tiah a nau Nu Naomi in CT hnenah a sim.\nSalai Thawng Siang Lian ih nu hi cancer stage 4 in Mandalay sizungpi ah tuamhlawm rero lai a siih, a pa le Naomi ih pasal in an thlun. COVID-19 ruangah an fapa ruang khal hmu loin an um.\nChinland Today hminin hmun khat te ah bomnak hawlin pe khawm sehla tiah lainattu hrekkhat ih saithawtnak a um ruangah pehtlaihnak ding le bomnak kuatnak ding kan run tarlang. \"Pathian in kut pahnih in pe; pakhat cu ngahnak hrang, a pakhat sawn cu peksuahnak hrang.\" – Billy Graham\nPehtlaihnak: Siang Lian Uk 5\/Ka La Hta (Naing) 227131 \/ KBZ II, Kalay \/ PH: 09400941007 \/ Bank Account ih kuat duh hrangah: 31630131600233901 KBZ Account\nCredit: Chin11 News","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.salaikawltu.com\/opinion\/hakha-inn-man-fah-ning-hi-a-mak-ko\/","date":"2021-01-18T16:02:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703515075.32\/warc\/CC-MAIN-20210118154332-20210118184332-00158.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9122091532,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":10,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.912209153175354, \"cnh_Latn_score\": 0.08749852329492569}","num_words":499,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.246,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.949,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam Caa in tialmi a si i, Hakha caa in kan leh lem ti lo. Zei ca tiah Falam caa cu a tlangpi in kan thim ko caah kan leh loin kan rak langter!\nATLANTA AH NEHNAK THUDIK PHUANSUAH VIVO! Atalanta sehvel ih um Chinmi, Zumtu ṭha pawl tla in can pe rori in himi Bus rally cangvaihnak le thaizan lamih president Ralky cangvaihnak vekah tel thei cio zuam uh.\nRam ṭha le Zalen sakhawbiaknak kan neiih setan lam ṭang pawlin ram ropi America an duh dandan ih an hruai sukso theilonak dingin mipi pawlin ṭuanvo kan nei ve. President pakhat lawngin ziangkim a tuah thluh cawk velo.\nKan san le kan tufasin lam tiangah Pathian duhdan in a fehpitu, ram hruaitu ṭha kan neih thei nak dingin thlacamnak le mah rori pumpekawknak a thupi tuk. Can malte lawng kan nei thlang! Pathian ih inhruai thlen zonak le rammi sinak sangbik in pekmi pawl hi kutsih ih topi men ding kan si ve ce lo. Catialtu: Joshua Hlawnmual","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"https:\/\/chin11news.com\/us-thawngpang-mak-taktak-si-hoi-atlanta-ah-teinak-biadik-phuan-a-si-cang\/","date":"2021-01-25T01:21:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703561996.72\/warc\/CC-MAIN-20210124235054-20210125025054-00773.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9832692146,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.983269214630127, \"cnh_Latn_score\": 0.016584020107984543}","num_words":168,"character_repetition_ratio":0.018,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.196,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mimung hi Pathian kut tang ah khau sa mi kan si i a mah nih a caan zaa ti lo hin minung nunnak liam hi a fawi te lo, tutan ah khua ruah har ngai mi thil pakhat kan hmuh, Novenver 21 ah khan Thailand ram ah motor pakhat cu ruah fak ngai in a sur lio ah a thli cu motor a tli cuahmah ko mi cu ruah lo pin lamnal tuk caah a tlu i thing kung ngai pakhat cu a pah,\nmah motor cu a zei hmamh lak awl tlak lo in a rawk dih, a si nain a chung i a um miinung cu pakhat te hmanh fak tuk in aikhawng lo.fiang deuh in rel,\"Thihni a kim lo tik ahcun:Thailand ah November 21 ahkhan ruahsur lamzin nal ah mawtaw pakhat a tawlh ih mawtaw cun thingkung a pah. Mawtaw siat dan cu zukih kan hmuh vek a si.\nKhitluk in mawtaw a siat nan mawtaw mawngtu in pem fate a nei ti lo cu zianghman a siatsuahaw lo ti a si. A mawtaw a tawlhih thingkung pakhat a pahkiak hnuah thingkung dang a vung pahbet mi a si.Ziangruangah thi loin hivek vanthatnak na tong timi an suh tikah \"Phungki zuk ka orhih mawtaw sungih a dang pakhat ka thlaih ruangah si ding\" tiah a sawn.\nMawtaw mawng tu a thi lo le hriamhma besia ih a ngah lo cu Rescue team hleiah a hmutu hmuahhmuah an mangbang.A thih ni a kim hrih lo maw, phungkyi lem a orh ruangah si pei?\nphoto Crd\n#SiThuMaung\nCrd: Laileng Media","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/khuaruah-har-thilcang-thih-caan-a-rak-phak-lo-hin-cun\/","date":"2021-01-17T02:07:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703509104.12\/warc\/CC-MAIN-20210117020341-20210117050341-00154.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7489771843,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7489771842956543, \"cnh_Latn_score\": 0.25009238719940186}","num_words":259,"character_repetition_ratio":0.027,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.82,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinram ah CNLD lal seh. MiPi harin tholaw Tthal Favang Cerlian Ninu tla Thlangkawl ah eng siar mal e, Tlangtin mualtin hring zerzi in mawi e, lung khat Puten Pipu tual lennak, Chin Ram Mawiah Doral a hrang maw. Hnamdang party. Lungkhat pu ih lengza Rem lolen. Party dangdang Party. Na thlatem tuk theu maw hi Chinram, Thangthar nonawn tlaleh nuh,\nNa zatial hun sanlaw Laiparty ah Pheilai hun vawr law, Unity Organization ten. Cungzing Pathian caknak hmang in hmelma doral Hrang hih na Lung Phang hlah maw, Lungkhat puten Nehnak thantar puan Fedaral state hunzar sehlaw. Cungca hramthiam tintian tla lungrualten, Luainim zar Mawi buk an bawm Zing tlai ti um lolen Aipuang fahran in ciapkhem khi hai maw.\nKanvanglai Ni le thla kum hmuahhmuah Kan Tuallennak Chinram hrangah nun hlan in piallei dai thlen tiang a tul khal le kan ruak Lairam khawvel hrangah CNLD. Ramhrang tuartu pial leithuah thum dai zo Pawl hlelh NI um hlah maw. Lungduh Nun mawi (lungthin valpual cuh Nei tu CNLD) (Sakhi a dangah cawnkiang a dangah ti bang) Party dangdang ah vun um cuh.\nLaiparty lungkhat put remlo lungdang nei vun um cuh. ka ngai ngam lo lungthin muril hin e.Lungngainak cuh sumpi bang zing theu hmaseh kian ni a um leh hokhaw hriamhma pi tuar in, rallian hmelma pawl tawng theu hman law. Ttangten to law Tlangtin mualtin khi hun thler law na duhdawt mi CHINRAM ah riang hlei fahran zawn zai te pawl Arpi fa awpbang, naubang hun awi law.\nParbang kan tlaan Chinland par lengleh valrual tlan lungkhat pun in Party Pakhatte CNLD ah um in hun cawi sang uh si law Lairam hi e. CNLD Nehnak Darkhing, Rihlian Darkhing Bang hung thang sial mal law Lairam, Nuisumtual rawnah. THLANG HNUN VAL NO RUAL Leih HNEN in Lairamkhawvel ah hin aw. Vai mang mi bawi tla thirden hun hai sehlaw. Video hIKA HI HMAT LAW NA ZOH KHAWH LAI\nBy Bikte Ed. Credit: CNG","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/lenhloi-2\/pipu-lennak-chinram-ah-cnld-bawi-ko-hna-seh-video\/","date":"2021-01-24T15:06:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703549416.62\/warc\/CC-MAIN-20210124141945-20210124171945-00481.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9028863907,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9028863906860352, \"cnh_Latn_score\": 0.09061327576637268}","num_words":326,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.12,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.955,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinram chungah tutan vote thlaknak kongah buainak tete a um tthan, buainak vun tikah a zeidang siloin mipi nih tutan thimnak hi cu adik hmanlomi asi tiah cathanh bak in an chuah. Cathanh an chuahmi chungah CNLD vote zong an thlennawn timi an langhter chih. Tutan thimnak cu USDP zong nih adik lo tiah an langhter ve. Tutan Chinram ah a cangmi konghe pehtlaiin Falam cain an chuahmi cu atanglei bangin asi.\nKan mipi pawlih Falam Election Hmuh Dan. Pakhatnak, Election thlan deuh ah myone thwe uk zungih U Ca awi ih ho pawlin Commission zung ta ca pawl motor thon an va la ih rel hnu ah an va rel sal ti thu a um. Pahnihnak, Election nih ih a thaizing ( 9.11.2020) zazi 4pm khawvang hlan khawthim ah Thwe uk zungih AD Pu Ca Awi le nu nau pahnih commission zungah an lut.\nAnmah ci ziangah a sungah an lut, an suah lam ah cahnah tampi kengin motor thon an tlansal ti theih nak um. Election resach Thwe uk le Commission zungin anrem ta sipang maw tiin zumhnak a um. Pathumnak, Election hlanah Falam peng milu ziang hmuah um timi mipi hmuh dingah an tar daling dah lo, An tar mi khal ahman lomi an tar ring ring.\nPalinak, Election ding nihnih duh ah milu cazin an thleng, Panganak, Election hlan nah milu cazin voithum hnakin tam MLA pawl le mipi theih lo in an thlen. Paruknak, Commission zung hmai ih an tar mi milu cazin le mee thlak ni ih milu cazin abang aw lo. Milu 1000 lai afiang lo. Pasarihnak, Falam tlanglo veng mezung pali le lungpi me zung ngah milu cazin hnakih tamin mee athlak ti theih a um.\nPariatnak, Tlangza le hlianghnang khua boinak te te a rak um. Pakuanak, 29, 10. 2020 ihsin 7.11.2020 ni tiang an thlami mee pawl cu kiltu umlo in zatkawt commissin zung tin kim ah an ret ringring ruangah zum a um lo. Pahranak, Zan kiltu a um dah lo tiin theih le hmuh asi. Hleikhatnak, Mizoram ih um khawsami pensin ei rero mi U Sangte (Aizawl), U Sa Tin Luai (Champhai).\nU No Kap ( Champhai ), U Van Ral Ring ( Tlawng Saya Kyi pinsin, Champhai, india citizen sinak nei pawlin) mee sawi nakah paisal an pe ve ih an tel, an vak, Tuini tiangin mizoramah um le khawsa an si. Hleihnihnak, Falam NLD aung naingzii hrangah company (14) hnakih tami in atambik ting 40 ih si thokin ting 5 tiang NLD paisal anpek.\nHleithumnak, Tonzang khalah CNLD pa ih mee cu ZCD le NLD mee cazin ah Thawi uk zungih computer cazin ngankhum tu nu le commission zung nu nih a thupten athunsak timi hmuh asi. Athianglo mi Election asi. Party dangin kan pom lo tinak asi.\nNote: Mah cabia hi Hakha ca in vun leh kan timh nain abiapi mi thil asi caah kan i palh lai tiin anmah an ttial ning tein kan vun langhter mi asi. Cun anmah Falam cain kan vun ttialmi chungah palhnak aum kho men, aruang cu catlap in an ttialmi kha cain kan vun tial caah asi. Palhnak aum sual ah tiah ahmanthlak cabia an ttialning tein kan vun langhter chih.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/apoituk-cnld-vote-bak-a-thlithup-in-an-thlen-nawn\/","date":"2021-01-28T08:26:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610704839214.97\/warc\/CC-MAIN-20210128071759-20210128101759-00152.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6779700518,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6779700517654419, \"cnh_Latn_score\": 0.3216366171836853}","num_words":520,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.196,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.759,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"US thimnak kong he pehtlai in thawngpaang thar kan vun langhter tthan. Nikhat hnu nikhat thawngpaang thar aa thlen peng caah pehzulh tein na relllo ahcun naa fiang sual lailo. Cu caah nifatin lung awttawnlo tein thawngthar rel na duh ahcun hika page hin rel khawh peng I zuam. Kan sikhawh chung thawngthanh colh le update tuah colh kan izuam lai. Georgia State cozah nih an state chung i county pakhat Floyd county i election lei i lutlai bik Pa cu vote rellomi 2600 leng an hmuh caah an rian bak in an phuah cang. Floyd County Chief of Elections Clerk Robert Brady cu a rian in phuah a tong. Trump nih a chim lengmangmi kha dik in a lang cang ko.\nHi rellomi vote pawl hi President Trump vote pawl an si. Trump caah a fak ngai ngai mi thil a si. Georgia vote buainak kong hi kan hnuzarh khan news pawl ah langhter a si cang. Tutan ah loyd County Chief of Elections Clerk Robert Brady a rian bak in an phuah hi a si. Tutan US ithimnak cu a buai kho tak tak. Biden nih hin hi hmun ah vote 800 te lawng in hma a hruai. Asinain Trump caah teinak lam belte a um deuh lo. Georgia Secretary of State Brad Raffensperger nih a chim ning ah an State ah hin Biden nih teinak a hmuh i 16 electoral vote a hmuh.\nTuni i vote zat kan langhtermi hi a dik ko, hi number nih hin mipi duhthimnak a langhter tiah a chim.Vote rel lomi an hmuh ko bu ah Georgia State ah Biden nih teinak a hmuh caah hin Trump belte a lung a tling lo ngai lai. Cun Trump le a team pawl zong lungtlinlonak an langhter cuahmah ve rih.Tutan US ithimnak cu a buai chin lengmang ko. Trump nih le lungtlinlo in a um peng caah US ram ah buainak fak tuk a tlung kho ti hi tampi zumh ning a si. Source: Daily Mail\nThawngpang dang zong hi relchap ko:\nKhah! Biden president a tlin ahcun US cu Khrihfa mi ca ahcun ngaihchia ngaingai si lai. Biden nih a timhmi cu Pastor Thian Awi Sang- USA nih fiang tein a vun langhter. Falam in si ko caah Hakha holh in kan lat lem ti lo.\" ZARHHNIH SUNGAH TETTI KAN PIAH THLUH DING. (Sidney Powell-Trump team) Zumtu thlacam hrih ko uh si. Bible le a thu ziangsiar lo hi cu kan support thei hrimhrim lo! Malaysia le India lam ih um kan unaupawl kan lo ruat tuk ko. Asinan ramsiat sehla USA kan rat man ziang a ṭha hnen cuang ding?\"\nA rengrengin Biden a tling khal le kan case dik lo mipawl USA immigration in tam tuk a kai zo ih kan ruatnak vekin a tluang zutzo lo men thei. USA ih thleng cia hman verify an tuah rero ih kan lau zawk rero si kawh! Tui kan dinhmun hmanah kan fanau lepawl an hlo cuahco zo hi! Pathian thu an duh nawn lo. Nu le pa ziang an siar nawn lo. Upa upat hnak cang khal an thiam nawn lo. Human right an ti ih zalen tuk in um an duh zo. Bible ziang siar lo, human right ta rori uar cozah a ding bet tla cun kan siat suah aw thluh ding. Kan rin ban hnak hmanin kan sia ding.\nNan thei maw? Biaknak lam thu ah: Biden in mizan ah Pathian nung bai lomi Hindus, Jains and Sikhs pawl ih puai \"Diwali\" nuam le zalen zet in hmang uh. Hmaikum cu \"White House\" ah Diwali ka lo tuah sak ding\" a ti. An policy hlun vek a si ahcun Muslim pawl a tlawn lungawi ding ih Pathian hnam hlan Israel an hlauhla ding. ISIS le hel hmang Christian huatupawl cangvaihnak remcang zetzet an nei leh zum a um ih a pawi zet ding.\nNa hngilh maw? Economic lam thu ah Tax kaih ih milianpawl nun sim a tum. Economic lam a break tum tikah company tum pipi hna an ṭuan peih lo ding. Kannnih ei cawp hawl tete, bill hman daih aw dah lopawl hrang kan awl lo ding. Tahthimnakah, kan nih Midland, Texas gas conak khua tla cu nan thei lai maw? Obama in \"boruak kilkawi a ṭul, hli thian ter a ṭul\" a ti ih gas (yinan) co a kham ṭheh kha! Khua ro cia nisa ling lak ah kan ro in kan car a si kha! Trump a lal ve ten gas co theinak thu a pe sal ih kan hnianghnar nasa hi! Midland khua tla cu USA ih thangso cak bik khua ah a cang phah rori. Trump a lal ve ten USA economic a thang cak dan tla kha hngilh thei ci a si lo. Kan nun nuam phah sutsi rori si lo sawm!\nSualnak pung dan kha? Same sex (LGBT community) thu ah: Pathian ih a hua tuk mi neih bangawpawl ngaizawng aw, nei aw, an pung ciamco ding. An hngal in an hai duhaw zet bet lai ding. Sanman le cangkang bik, mi duhdawt thiam hlei cuang bikah an ruat aw bet ṭheu cuh! Mangbang thlak. Tu boruak mallai a um mi hmanah tlawnginn pawl ah neih bangaw duhaw an thupaw nawn lo ih a karh nasa zo. Kan mit khal kem cawk nawn lon an pung ding. Kut te kai aw in an kissssss aw rero men ding.\nPa le pa, nu le nu, tawkua hur, kua nei hmuah hur, ramsa tiang kian lo, aiiiishhhah ten an um tuk aw!!!!! Obama lal lai ah White House hman kha LGBT color phunphun in zan tin a cei zo. Cumikha Trump in a lal veten a si khel color var tein a thleng sal khal hngilh ci a si lo ee! Midum lak ih misualpawl an sopaw ciamco ding ih palik kan ṭul lo an ti lala ah teh! Palik ih thilti theinak tampi an hlon sak ding. An tum cia rengreng mi a si. Kan nih Chin le Asian pawl tla cu mi cak lo tete, ṭawng thiam lo, ṭawnṭai tete kan si hi! Kan tuar nasa ding sokhaw.\nFoudation pi an hngilh: USA hi Bible hram bun ih din mi ram a si. Constitution dan hrampi khal Bible sirhsan mi a si. Bible ziang siar lo cozah a ding ding cu thin a na kuahko tuk! Hloh lam hman thei aw loin USA a hlo mai tlang ding maw si? Foudation a hnin cun inn cu ciam ding lawng a hma bak! Diknak thawn din mi USA ram ropi ah diklonak le depdetnak thawn Biden a tling ahcun \"Laimi kan cem\" ti lawng si nawn loin \"leithlun kan cem\" kan ti a ṭul ding! Tawk hrih seh! Cattialtu: Pastor Thian Awi Sang, USA","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/thawngpang-thartrump-caah-lam-kaupi-a-um-riko\/","date":"2021-01-23T17:25:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703538226.66\/warc\/CC-MAIN-20210123160717-20210123190717-00156.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8273179531,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8273179531097412, \"cnh_Latn_score\": 0.17236599326133728}","num_words":1119,"character_repetition_ratio":0.028,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.921,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Trump Teinak Kan Doh Lai.Georgia poll Workers an tlaih cang. HB news. Kan ngol lailo Arizona. Fir ngol u. Kan hmuh an fiarmi vote cu an tuah lio kan hmuh. Kan ngol naisai lailo. An ngol lai ti in maw ruat lai u ci.Kan dihlak kan dirti hna lai.Hi bantuk minung hna hi an luat lailo I, kan president an si kho fawn lailo, tuanbia chiami an si.\nFirhmangmi an si. Vote an fir lio kan hmuh hna. Governor le President tiang nih thiangte in hmu hna seh. Atu Audit tuahmi chungah 200000 renglo hmuh chuah a si cang. Phunghrampi, phunghram tangah a hohmanh kan luat kho lo, zulhphung tangah a hohmanh fir a ngah lo. Democratic hi an tuah sernak zoh tikah fihnung taktak an si. Sehtan party an si.\nArizona na ngol lai maw, Ngol cang u fir. Ngol cang u fir. Kan president ding Cu Trump a si. Amah lawng kan duh .Firhmang lihchim a hmangmi hi doh u. 100 million thinlung an fahter. Hi bantuk fir hi kan hmu ballo USA tuanbia chungah, Trump caah kan doh. Vuleipi nih an kan zoh, fihnung tuahsernak le fiarnak a si. Credit: Joseph Thawng Z Ting.\nUS Election Update: Tulai Chin\/Mizo thuthang tampi ah Trump in neh vek le Biden dinhmun ṭhalo sawn vek thuthang a tam zet. Hipawl hi a siartupawl duhdan deuhih ngan an si. A ngai ngai cun Trump dinhmun in ṭhat lam a pan thei ngaingai thei hrih lo sawn a si. Trump in Article II, Section 2: Clause 1 vekin Marshall Law phuang mai ding vekih rel khal hi belhcian dawl lem lo a si.\nA san cu hinah Marshall Law hmang ding ti lam hnakin President cu ralthuam keng zate hotu Commander-in-chief a si thu ngan men a si. Trump ih National Security Adviser hlun Lt. Gen. Michael Flynn, Dimond &Silk le mihrekin Marshall Law hmang dingin ti khal sehla a takah thil ṭihnung zet a si ruangah White House Chief of Staffs Meadow cun, \"Cuvek khal an ruah lo thu\" a rel leuhleuh.\nAn beisei sawn mi cu January 6 ih Congress le Senate in Electoral Voter an khawn tikah State 6 ihsin Biden petu le Trump petu umnak kha Trump ta an khawn sawn beisei a si. Cumi ding cun tu le Jan 6 karlakah voter fraud tampi hmuh a ṭul.January 6 Joint Sessions ah House ah le Senate ah Biden in a neh ti pawm loih cotu(challege-tu) pakhat veve tal an um a ṭul. House ah cun Mo Brooks in a challeng ding a phuang zo.\nAsinan House ah cun Dem lam an tamsawn ruangah a sung cia. Senate ah khan Alabama Senator Tumbervile in a challege men thei ti a rel lang. Senate ah GOP 50-48 Dem an si ih January 5 Georgia Senate seat 2 hrilawknak hi a thupi zet. Republican lamin an neh cun 52-48 an si dingih Election result an block thei. Asinan Dem lamin an neh cun Biden ih President sinak lamzin cu kham a har zet thlang ding.\nCuhleiah Senate ah Trump dodaltu Romney(Pastor Sangte tei Senator ) vek an rak um lala fawn! Thil pakhat um lai cu Georgia ah Vote Audit an nei ding. Hi hi a liam cia thla khat laiih nei zo ding an si nan. Vote million 6 hrawngah vote diklo 15000 te an hmuh cun Trump in Geogia ah nehnak a co dingih State dang khalah lamzin a awngaw vivo ding. An hmuh lo pang cun beisei ding a um nawn lo vek a si.\nTrump in Voter Fraud zingzawitu ding Special Counsel hrang Sidny Powell ruat a tum ti thu a thang. Anih hi ralkap thuneihnak la dingih nawrtu pakhat a si. Trump ih Trade Director Peter Navarro cu cahmai 36 report a tuah ih Election ah Fraud le thil dik lo tampi a um a ti. Media tumpawlin an ngan duh lo. Trump cun result ti linglet dingih ṭul hnakih tam finfiahnak a um a ti. Ziangha an bang vivo ding timi thlacamnak thawn thlir hrih phawt lo cu ti thei kan nei lo a si hi! Credit:Lal Lian Zual, Naypyitaw","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/local-news\/an-lo-cang-sehtan-party-pawl-an-mualpho\/","date":"2021-01-20T23:16:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703522133.33\/warc\/CC-MAIN-20210120213234-20210121003234-00083.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8391031027,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.839103102684021, \"cnh_Latn_score\": 0.1599702388048172}","num_words":669,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.913,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Kagami Taura|\n|Country:||Kazakhstan|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Personal Growth|\n|Published (Last):||16 December 2008|\n|Pages:||29|\n|PDF File Size:||4.8 Mb|\n|ePub File Size:||5.17 Mb|\n|ISBN:||465-8-97682-236-3|\n|Downloads:||35479|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Nejas|\nZan khua a hung sim thlang i, Sumbuh a rak tin i thinglang parah a rak to. Daftar dengan Facebook Daftar dengan Google. Voikhat cu sava in khawte insang pakhat te ih arpisur a lak, a thiarhloh ih an hmunawn lo. Sumbuh cu aning a na zet i hitin hla ahun seh: Cuhnakin Pathian in in pekmi hruaitu svaa David vekin a thluksiat can hmanah sawmdawltu, tungdingtu kan si ding sawn asi. It offers rooms with balconies, bathroom, phone, sat TV and possibility for internet connection.\nTikhingring le Zubui ngai awk thu hi lehhnu tiangin thuanthu ah an run sim ta i, Hla tla ah Dlngin Za Nei Sum in hitin a run phuah ta hngehnge.\nCuvek thothoin Arte dang pawl khalin, an vawih suak thu a nui hnenah an sim hai i, an nu khal cun thiai titen dimten vawih dingin a simih a sim vek cun a fa le pawl cun thiai tiah dim ten an thawh hai.\nJimat masa, jimat wang! The hotel was completely renovated in with finishing touches provided by one of the most famous Slovenian artists. The hotel features an indoor swimming pool, a sauna and a hot tub.\nToutes les vidéos – – Vidéo clip\nSachin Tendulkar Special Savva. Kan zumnak thuken, Bible in a zirhmi kan zohsal a cu. Tutiangin Zubui khi Tikhingring ai tikcu can ah a kua thuk piah an um lo. Fur ruah cen laifang asiih ruahpi cu a sur thlurthlo rero.\nDestroyed In Seconds Videos. Akses WiFi percuma disediakan di kawasan awam. Tetamu kami akan ke tempat penginapan dan menilai beberapa faktor seperti – adakah biliknya bersih? Bible in milai nun thuken in zirhmi dibgin tla cu 1 Pathian thawn bulpak pehzawmnak, 2 Mahlemah uk aw aw in Thlarau Thianghlim luahkhat, ukmi nun, 3 Insang le midang thawn pehzawm awknak, 4 Society le kumpi cozah thawn pehtlaih nak, le 5 sersiammi ziangkim parah pehtlaih le tuanvo, pawl tla an si.\nCuisin Sumbuh le Cepa cu dingjn to aw ciamco thlang.\nHruaitu hnen ihsin ziang ka ngah ding tiah kutdawh lungput si loin kan miphun ddingin hrangah ziang ka tuahsak ding, timi lungput thawn thinlung hmunkhat in dintlang, dinpi, dunglehmai ketleforh ah dinpi asi tikah hruaitu in raltha zet le dingzetin thiltha lamzin dikah mipi, ram le kumpi pawlkom uk awknak khal hruai theih asi. Ia mempunyai bilik-bilik dengan TV satelit.\nThe bar features a summer terrace and a Wellness Centre. Kan Laimi society tharthawh in ahram ihsin tuahthatsal a cu tuk zo. It offers panoramic views of the hilly surroundings and free use of its spa facilities.\nAn lamnak zanmengtu fala sungtla cu Butlak a si. Justine Bieber Video Songs.\nHotel paling popular\nPuanpi sungih Kinglingin an rak keu ciamco lala i Sava cu um ngaihnak khal a thei nawn lo. Ni-Iang le Cangcel lawng an si lo. Kami ddingin dalam Bahasa Malaysia dan 42 bahasa yang lain. Ia mempunyai tradisi keramahan kedua yang paling lama di Slovenia dan menawarkan bilik-bilik yang elegan dengan WiFi percuma.\nHantar semula kod pengesahan. It dingih spacious and stylish en suite rooms with balconies overlooking the Adriatic sea. Dj wale babu cartoon in hindi. Ia menawarkan tab mandi panas, sauna, dan kawasan kecergasan, sementara WiFi percuma juga disediakan.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI – Lairawn Zilthli\nFalam tonghmang pawl hi zumnak lamah piangthar aw ter zet kan si. Ia terletak berhampiran dengan lereng ski dan menyediakan kemudahan kesihatan. Ia menawarkan bilik-bilik yang berperabot moden dengan sxva WiFi percuma. Aman khung zetmi hruaitu tha neih kan duh asi ahcunaman khung zetmi kan pek zuam a tul. Khua a rung sim ngah in an zu innakih sin an tin tlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-04","url":"https:\/\/naghsheh.info\/dingin-sava-95\/","date":"2021-01-21T08:01:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-04\/segments\/1610703524270.28\/warc\/CC-MAIN-20210121070324-20210121100324-00698.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9169653058,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9169653058052063, \"cnh_Latn_score\": 0.030765322968363762, \"zsm_Latn_score\": 0.022066757082939148}","num_words":694,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.147,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.929,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"South Africa, Zimbabwe khuapi Harare ih um Pastor Paul Sanyangore cun Vanram direct call theih nak phone number ka nei a ti ih pathian thawn kan biakaw ṭheu a ti.\nZimbabwe ram ih Victory World International Ministries dintu a siih Kum 2017 ihsin Leitlun huap in a hmin a thang thok. A hmin thang ti cu a si nan a ṭhazawng si lo in a danglam zawng ih hminthang sawn a si.\nPathian direct call theih nak phone number ka nei a ti ruangah a hmin a thang ih Biakinn sungah Pathain thawn kan biak aw a ti mi video tawi te cun a hmin a ti thang ter sinsin.\nCuih video sung ih a lang dan ahcun numi pakhat cu khuk a bil ter ih thu sut phah vek, phone thawn pathian biak phah vek in a her kual aw rero ih pathian in, in sim a timi pawl cu a ṭong suak phahphah.\nPhone thawn pathian biak phah vek, numi thu a sut phah vek ih a um hnu, a netabik ahcun \"Vanram a Online\" ti`n a au ih mipi pawl khal an au hluarhlo.\nDirect line in pathian ka biak a timi video cu a laar ciamco ih a ninii in a zoh tu an pung vivo. Cutiih a lar vivo cu Zimbabwe news H-Metro in interview nak an nei ih, cumi ahcun, \"Mipi hrekkhat in, in zumlo mihi ka mang a bang. Pathian in thil ti theilo a neilo timi hi an zumlo maw si.\"\nVanram direct biaknakding phone line ka nei. A ṭul caan ah ka call thei ih a mah in a ṭul a timi tuah ding in, in sim sal. Himi contact hi thla ka cam lai ah ka ngah mi a siih a tikcu kim tik le Pathian call nak direct line cu mipi ka theih ter leh ding a si\" tiah Pastor Paul Sanyangore cun a rel.\nAmah hi Pastor talent ti`n tla an ko ih tuhlan khalah a kohhran midamlo pawl cu damnak dingah ti`n thlalang kuai, ruul tvk a rak eiter dah ih damnak dingah tiin tuur ṭihnung thawn biakinn sungih mipi pawl khal a rak theh ciamco hai dah ti a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/pathian-direct-call-theih-nak-phone-no-ka-nei-titu-pastor-paul-sanyangore\/","date":"2021-03-07T06:24:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178376144.64\/warc\/CC-MAIN-20210307044328-20210307074328-00517.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998939037,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998939037322998}","num_words":363,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nCovid-19 theh hnu Pope Francis in hmaisabik a tuukhaal khual tlawng nak ding February 8, 2021\nCovid-19 theh hnu Pope Francis in hmaisabik a tuukhaal khual tlawng nak ding\nFebruary 8, 2021\nPope Francis cu covid ruangah khawmzawhtu pawl thawn tlawngkai nithum ni tinte le Zarhpi ni tin ten live thlah ih tonawknak caanserh a cawlh nak hi thla reipi a si thlang.\nCu vekin nunphung, ramkhel, Biaknak lam hotu pawl thawn tonawknak, ramsung, ramleng a tuukhaal khualtlawnnak khal a rak cawl.\nHi a rak cawlh mi programme cu (2021, March 5) ni ah a thok sal ding a si. Covid theh hnu ih ramleng ih khual a tlawnnak ding ram cu Iraq ram a si.\nRome khuapi in (March 5) ni in a feh dingih Iraq ram ih ram tinkim thawn pehpar mi Airport ah sun ah a thleng ding a si. Cui hnu ah ram thu nei tu pawl in President inn ah rampi caanserh in an hmuak dingih President thawn khal an tong aw ding.\nPresident thawn an tongawk theh ah cui hmun ih thuneitu pawl, ram pehtlaih tu pawl, Puithiam pawl, Sister pawl thawn khal an tongaw ding.\nCu vek in Bishop pawl, Brother pawl le Pathian thu sim tu saya\/sayama pawl le Iraq khualipi Baghdad khuapi ih um Syria Catholic Biakinnpi a si mi Rundamtu Bawinu Biakinn ah an tongaw ding a si. Cui hnu ah Missa sumnak cu Baghdad ah an tuah ding.\nMarch 6, Zarhte ni ah khuapi in Najaf ah a feh dingih a ropi zet mi Ayatollah Sayyid Ali Al-Husayi Al-Sistani ah khal a feh ding. Cui hnu ah Nassirya khuapi, Ur tlangrawn ih tuah ding mi Biaknak khat le khat thu rel tlang nak ah a feh ding a si.\nZaanlam ah cui hmun ah a feh sal dingih khuapi ih um Syria daan a hmang mi St. Jude Biakinnpi ah Missa raithawinak a tuah ding.\nMarch 7, Zarhpi ni ah cun Erbil khuapi ah a feh dingih Biaknak lam hotu pawl, mipi lam ih thuneitu pawl in an rak hmuak ding a si.\nCui hnu ah helicopter thawn Mosul ah a zam dingih cui hmun a thlen hnu ah Hosh al-Bieaa ah ralbuainak ih a sungtu pawl hrangah caan rei lo te sung thla a cam sak ding.\nCui hnu ah helicopter thawn Qaraqosh ah a feh dingih cui khuapi ih um Christian pawl thawn Sual hram nei lo in a seem mi Bawinu'i Biakinn ah an tongawk ding.\nCui ni sun hnu ah Pope cu Erbil khuapi ah a feh sal dingih 'Franso Hariri' leh nak zungah Missa sumnak a tuah ding.\nMissa raithawinak thehah Iraq khua ah a feh dingih tlawngkai nikhat ni, zinglam thlah nak puai theh ah Pope ih nili a rei mi, Covid theh hnu a Tuukhaal khualtlawnnak cu Rome ah a kir sal ding thu cu Vatican thuthang in kan dong a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/covid-19-theh-hnu-pope-francis-hmaisabik-tuukhaal-khual-tlawng-nak-ding-february-8-2021","date":"2021-03-03T23:29:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00556.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998579025,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998579025268555}","num_words":483,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tuahsuak ni teh a um ngai leh pei maw, tiin um thei ding saduhthatnak lungput thawn kan pu-pa pawl ih rak sial dahmi Surbung Airpot cu ṭheh lam pan in zaṭek 97% ṭheh a si zo ih lungawi um zet.\nAirport ih a ṭulmi hmanrua pawl, a ṭha maw ṭhalo tiih Flight Check tuahnak khal tluangten an ṭheh thei zo ih, zaṭek 3% tuahbet ding ni hngak in Chin mipi in kan cuan rero.\nCulaiah, zaṭek 97% ṭuanzomi par ah bulpak, pawlkom khathnih in mai ṭuansuak thei ruangih cangsuakmi vekin tlang an au ih mipi lung a ti buai zet.\nCuruangah rintlak a si mi VCTH ih rak post dah mi Falam (Surbung) Airport thuhla pawl cu Chin mipi ih theihciangnak nei thei ding duhsan in kan kherh sal hnik pei.\nSurbung ah Vanzam A Takin Ṭum Ding – June 26, 2013\nMyanmar ram Khualtlawn khaisannak hrangah ramsung hmun kerkawm deuh pawl ah Vanzam ṭumhmun 3 tuah an tum ih 2013-2014 rampi budget ah telh a si ding. Tuahnak ding pawl cu Kachin State Naung Mon ah, Rakhine State Aungman ah le Chin ramkulh Falam ah tuah ding an si tiah Myanmar ram Vanzam lam thuneitu Director U Tin Naing Htun in a ti.\nTlunlam Upa Pawl Surbung (Falam) Airport Hal – January 31, 2014\nFalam khawnu khawpa pawl le tlunlam upa tuanvo neitu U Kyaw Soe le Engineer pawl cu January 30, 2014 ah Chin ramkulh ih vanzam tumnak ding a simi Sunbung Vanzam tual tuahdan ding an hal.\nFebruary thla sung ah voikhat ra sal ding an siih vanzam tual sak dan ding thuhla felfai sinsin hlethlai ding an si.\nTutiang ahcun Cozah in vanzam tual saknak Budget cu a tlak hrih lo. Tui kum Budget hman ah vanzam tual saknak si hrih lo in, vanzam tual leiram tahnak le hlethlainak budget fang lawng tla ding dawh a si.\nLeitlun ralpi voi hnihnak lai ah, British ralkap pawl cun Surbung Tlang cu Airfield ah an rak hmang dah zo. Surbung Tlang hi Sea level pi 6,352 sang a siih, pi 4000 tluk ih kau le hmunnuam zet khal a si fawn.\nSurbung Vanzam Tual Vanzam Thawn Hal – February 27, 2014\nSurbung Vanzam tual cu rampi vanzam lam tuanvo neitu lu bik, hngunchhuk U Tin Htun, le a rual pawl in February 27 ah Vanzam fate thawn a tlun lam in zohnak an nei tiah theih a si.\nU Tin Htun le a ho cu February 28 ah Falam ah ra in Surbung vanzam tual halnak an nei ding tiah theih a si.\nSurbung vanzam tual thu thawn pehpar aw in peng dang lam ih dokalhnak, dodalnak tete a um nan Cozah lam in tuah an tum thotho.\nFalam khawnu le khawpa, Falam MP pawl le Chin Affair Minister Pu No Than Kap pawl tla in teimak suah in an tang khawm ruangah hlawhtlin lam kan pan vivo ih a lungawi um.\nFalam Surbung Airport Thu Hna-ngam Asi – April 16, 2015\nKan dung nai Hakha Post ah Hakha Khua Thar khawnu, khawpa in Hakha ih Airport tauh dingin thlacamnak le Hlutdaw ah tla cakuatnak an nei thu a phuang.\nHi thu thawn pehpar aw in thuhla phunphun a leng celcel. Hakha lam unau hrekkhat ih an comment peknak ah Falam Surbung cu anmah ten private in an tuah tum, Hakha cu cozah ih tuah sak dingin kan ngiar ding tiah an ti.\nTuzing, April, 16, RFA Chin program in U Ngun San Aung interview ah, Falam Surbung cu Chinram ih vanzam tual ah a rembik thu le cozah in Kyat 1 billion budget an pek zo thu theih a si.\nSurbung vanzam tual cu 1932 ah mirang pawl in vanzam tual cek tumnak an rak nei nan 1942 ah Japan ral ruangah rak tthul sal a si. Cutin 1962 tiang ziang thuhla ngai um lo in a rak um. Newin cozah a kai in hi thu a thok sal ih central cozah in vanzam tual tuah sak ding thu a um.\nFalam mipi pawl tla an thatho zet ih 1963 ah, cozah ih nem-hngetnak ngaingai a um hlan ah, mipi in thazang in thirfei, pha-hlai le tupheng thawn surbung vanzam tual an rak cek. Kum 5 sungah cozah lam in ziang thu felfai ngai a um lo ih hlei ah 1968 ah Mizo tapung in Falam bank an ruknak le palik zung pawl an lonnak ruangah hi project ṭhul sal a si.\nU Thein Sein cozah a kai in Kawlram ramkulh le ramṭhen pawl ih Airport um hrih lonak cu Chin ramkulh lawng a siih vanzam taul tauh sak ding beiseinak a um. Nan, kan thu le hla cu theih cia bangin khat le khat cuh awk le mai khua ih Airport um ding duh cio a si.\nHakha, Tedim le Falam tiin hmun 3 ah thlingthlanak an nei. Cutiih tlunlam in khoi ih tuah ding ti an zoh rero lai ah Falam khawnu, khawpa in mai thazang suah in surbung vanzam tual ceknak an nei.\nFalam khawnu, khawpa pawl ih zuamnak ruangah hlutdaw in Chin ramkulh hrangah Surbung vanzam tual cu nem-hnget a siih budget kyat 1 billion a pek.\nFalam khawnu, khawpa upa pakhat le vanzam tual cangvaihnak ih nasa zetin a ṭangtu U Lal Tin Mang in, \"Airport famkim in ṭheh suak dingin kyat 15 billion a ṭul. Tu kan ngahmi budget kyat 1 million in a diah lamlam lo. Nan, ngah lo hngak in cu a ṭha ko. Step 1 tiang, zaing maw can tiang, cu in fehpi ko ding,\" tiah Myanmar Times ah a sim.\nHakha MP Pu Robin tla in, \" Airport thu thawn pehpar aw in hmuh daan a phunphun a um. Kei ka hrang ahcun khoi ih um tla poi ka ti lo. A rembiknak, a ṭhabiknak ih a um ding a thupi,\" taih a ti.\nPathian in Surbung Airport project le thlanhri pawt in a zonzaitu, sumpai a suahtu zate thluasuahnak pe hram seh. A reihlan ah Falam ihsin vanzam awn kan thei cing ding ih vanzam ṭum tla kan hmu cing ding.\nSurbung Vanzam Tual Pathian Hnen ah Hlannak Nei – April 19, 2015\nSurbung Vanzam tual hnaṭuannak a thok, lai, cem tiang tlaungten ṭheh suak ding Pathian ih hlannak le lungawi thusimnak nei.\nSurbung Vanzam tual cu cozah in Chin ramkulh vanzam tual si dingin nemhngetnak le ṭuan thoknak hrang budget kyat 1 billion a pass zo ih a rei hlan ah ṭuan thok thlang ding a si.\nHi vanzam tual a tak ih cangsuak dingin le ṭuan thamnak ah Pathian in lam hruai dingin Pathian hnen ah hlannak cu April 18, 2015 ah khawnu khawpa ih hohatnak in a hmun, Surbung tlang, ah nei a si. Hi hlannak ah CBC, FBA, Falam khawsung ih biaknak lam saya pawl, Falam Pengkulh cozah hnaṭuan pawl, Falam khawnu khawpa, ramkhel party MP, upa pawl le mino pawlkom pawl zate kom minung 200 lenglo an tel tiah theih a si.\nSurbung vanzamtual an tuan thok – December 27, 2015\nChin ramkulh ih a hmaisabik vanzamtual a si dingmi Falam ih Surbung vanzamtual cu December zarh 4nk in an tuan thok tiah thei a si.\n2015-2016 ah Surbung vanzamtual hrangah budget 1000 million MMK ngah a siih March thla sungah leilung rawn ter theh a si ding tiah vanzam lam pehtlaihnak Derector U Kyaw Soe in a ti.\nSurbung vanzamtual cu Cozah hnen in budget ngah hlan, 2014 Octiber ihsin Falam khawnu le pa hohatnak in an rak thok. Surbung vanzamtual cu a sau lam pi 6,000 a kau lam pi 500 in cek ding a si.\nSurbung Airport hrangah budget million 600 MMK tlak – February 9, 2016\nChin ramkulh ih vanzamtual a simi Surbung airport hrang 2016-2017 kum hrangah rampi budget ihsin Kyat million 600 a tlak tiah thei a si.\nFalam peng Surbung vanzamtual hrangah 2015-2016 rampi budget in million 1000 MMK a tlak ih 2015 December in tuan thok a si. 2015 – 2016 ahcun a hmun rawn ter kha thupi bik ih an tuan mi a siih 2016-2017 ahcun vanzam tlannak tuah thok thlang ding a si.\nChin ramkulh Chief Minister in Surbung Vanzam tumnak hal – April 15, 2016\nChin ramkulh Chief Minister Salai Lian Luai in Chin ramkulh ih a hmaisabik vanzam tumnak a si dingmi Surbung airport project halhnak a nei tiah theih a si.\nHi Surbung Vanzam tumnak cu mi tampi in Pu Lain Luai chief minister a tuan sungah theh suak dingin an beisei.\nSurbung Vanzam tumnak hrangah 2015 budget 1,000 million MMK ngah a siih 2016 ah million 600 MMK a tlak.\nSurbung vanzamtual cu Cozah hnen in budget ngah hlan, 2014 October ihsin Falam khawnu le pa hohatnak in an rak thok. Surbung vanzamtual cu a sau lam pi 6,000 a kau lam pi 500 in cek ding a si.\nAtlun lamih kan tar mi pawl cu VCTH ih rak post dah mi Falam (Surbung) Airport thuhla pawl an si.\nHimi ca hin Chin mipi thinlung buaiter dingih ausuaktu awkam pawl cu a hlo faiter ṭheh ding ti zumnak thawn ……\nref: Cung Bik via VCTH\nzuk: Piang Photography","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/2013-2016-surbung-airport-timeline1-thlirnak\/","date":"2021-03-06T07:58:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178374616.70\/warc\/CC-MAIN-20210306070129-20210306100129-00038.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993420243,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993420243263245}","num_words":1435,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.295,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nVatican Radio aw thlah nak kum 90 kim Puai February 9, 2021\nVatican Radio aw thlah nak kum 90 kim Puai\nFebruary 9, 2021\nVatican Radio zung cu Pope Pius XI nak in (1931, Feb 12) ni ah thluasuah pek nak thawn a rak din. An dinnak ih tumtahnak cu leitlunhuap ih um minung pawl Pathian thuthangtha le Pope ih zirh mi pawl mipi pawl ih theih dingah a si. Design a suai tu cu Guglielmo Marconi ih ruah nak a si. A mah cu a hmaisabik Radio aw thlah nak, sumdawnnak ah hlawhtling zet ih an rak tuan thei. Hi awthlahnak zung cu cui caan ihsin thok in 2017 tiang Jesuit Puithiam a tinkaing in tuanvo la in an rak thlah. Tui kum cun kum 90 kim kum a si.\nVatican Radio cu tong 41 tiang an thlah ih thuanthu thar pakhat din sal thei dingah san thar technic pawl thawn khal nazi 24 sung tuan thei dingin an zuam. An suah mi sungah Vatican Radio zungih lamhruai tu in tu vek in kum reipi a din thei nak le Vatican Radio ih hnatuantu pawl khal cu ram 69 ram ihsin an si thu, thuanthu sungtel mi hi kumkim ni cu hi vekin thuanthu sungtel mi si dingah a rak zuam tu zate le hmailam tikcu caan hngakih a tuan rero tu zaten lungawi thu sim a rak sim.\nRadio awthlahnak dinhmun in a thok ihsin an tum mi tumtahnak pawl khal an tuah vivo ding thu, Pope pawl ih sim mi pawl, Pathian thuthangtha pawl a voihnih nak leitlunhuap ralbuainak karlak, fascism le communism pawl ih ram an rak uk lai pawl khal ah tih lo ten an rak thlah thei a si.Radio awthlahnak zung cu (2017, Jan 1) ni ihsin thok in zung pakhat ah an nemhnget ih Vatican ih thuthang pawl, Nu Pawlpi ih thuanthu le Pope ih thuzirh mi pawl thawn pehpar in tuan thei nak khuan pawl kau zet in an rak thlah thei thu, thuanthu sungih a a tang ding mi kumkim cu covid suanawk nat a thlen rero caan ah tuah a si ko nain zohman tanta nak, Pope ih aw, thuthang pawl hrelh an duh lo.\nCuruangah tui a cang rero mi dil nak cu a nasa sawn thu, aw thlah nak zungin kan dung kum ah minung khat le khat thinkhat lungkhat ten ret in thlarau lam bawmnak thawn Nu Pawlpi ih Biaknak, pawlkom, hmun le ram hril lo in zaten bawm awk nak zuk a rak hmuh thei thu a rak sim.Hi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/vatican-radio-aw-thlah-nak-kum-90-kim-puai-february-9-2021-0","date":"2021-03-04T00:54:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00574.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999688864,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999688863754272}","num_words":430,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Punjab ih um kum 17 tlangval pate cun PUBG game lek nakah a pa le nu bank account ta paisa Rs 16 lakh (2,91,84,429.42 Myanmar Kyat) a rak hmang thup ih thla 1 hnu lawng ah a nu le pa in an thei.\nOnline ca zir nakah tiin a nu phone a hlang ih PUBG a rak lek thup ṭheu. PUBG game sungih ceiawknak meithal, hnipuan tivek a lei ih an clan sung ih a rualpi pawl hrang khal ah paisa tamzet cem in meithal, hnipuan skin a lei sak.\nBank lam in a paisa hmangmizet notification an rak kuat khalle a nu le pa hmu hlan ah a delete ringring. A nu le pai` theihding a phan ruangah bank account an nei mi a thlengkual vivo ih a nui` paisa khawlnak bank account le a mai` bank account sungta paisa hmuahhmuah a hmang faifilik ṭheh.\nBank lam ihsin thlatin an kuat ṭheu mi bank account report ca an dong hnu lawng ah a nu le pa in an thei suak.\nA pa cun, \"thla tin bank account report kan dong hnu lawng ah ka fapa in kan paisa a rak hmang thup ṭheu mi kan thei suak. Paisa suakdan rual deuh dingin bank account dangdang a thleg ṭheu mi khal kan hmusuak ṭheh.\"\n\"Online cazir nakah tiin a nu phone a hlang. Lockdown tuahding umlo lai ah fimzirnak lam a ngaih sak kan tiih kan lungawi zet sapbei.\" tiin a sim.\n\"Amah hrang ih paisa kan khawl mi hmuahhmuah a hmang fai ṭheh. Ngahtheisaal khal a si lo. Tuahcun, paisa hawl har zia a theifiang theinak dingin motor repair nakah hna ka ṭuanter\" a ti.\nref:IndianExpress","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/pubg-lek-nakah-a-nu-le-pa-bank-account-paisa-million-29-kyats-hmangsak\/","date":"2021-02-25T18:34:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178351454.16\/warc\/CC-MAIN-20210225182552-20210225212552-00012.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9979868531,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9979868531227112}","num_words":273,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Yangon ramthen Yangon khawlipi S. Dagon peng ah ramkhel cangvaitu mino pawl komkhawm in February 5 zaan ahcun ralkap uknak dokalhnak caan an hmang thu theih a si.\nHi caan hmannak ahcun Min Aung Hlaing le ralkap uknak ih țuanvo pekmi Mann Ngein Maung telin ralkap uknak acozah sungtel hrekkhat pawl cu vuinak an nei tiah theih a si.\nMyanmar ralkap cun February 1 zing ah Myanmar rampi thuneihnak cu mipi acozah hnen ihsin a laksal ruangah ramsung ramleng hmuntinkim ih Myanmar mipi pawl cun duh lonak an langter.\nFebruary 2 zaan suimilam 8:00 ihsin zaan tinten bungbel tumnak khalin ralkap uknak lungkim lonak an langter. Myanmar ram sung hmuntinkim ah ralkap uknak lungkim lo ruangah Civil Disobedience Movement timi cangvaihnak khal tuah a si.\nCuihleiah ah zatlang pawlkom tampi in ralkap uknak lungkim lo thu casuahnak khal an nei ih, ramleng pawl khalin ralkap ih thuneihnak a laksalmi parah an lungkim lo thu simnak an nei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/freechinlandtoday.com\/ramkhel-cangvaitu-mino-pawl-in-min-aung-hlaing-an-vui\/","date":"2021-03-05T10:39:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178370752.61\/warc\/CC-MAIN-20210305091526-20210305121526-00301.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999573231,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999573230743408}","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.103,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.229,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Bago ramṭhen, Minhla, Sein Kant Lant khua ih Quarantine luttu ကိုအောင်မျိုးဦး cun ṭongkam mawilo in Covid 19 volunteer pawl a phun` camriam nasa tuk ruangah ṭuanvoneitu pawl in Minhla palikzung ah thubuai an tuah sak.\nOtober 17 zaan nazi 8 hrawng ah meisa a mit ih cumi sungah ကိုအောင်မျိုးဦး cu a hran ten umkhawm ter mi a nupi le numi dang Quarantine khumnak hmun ah a rak feh thup.\nQuarantine center ih ṭuanvoneitu pawl in thu um dan an thei fel hnu ah thusutnak an nei ih ကိုအောင်မျိုးဦး cun ningzak phah thawn a camriam ciamco hai hlei ah cabuai le tohkham pawl a sit\/pal ciamco.\nကိုအောင်မျိုးဦး buainak thuthawn pehpar in Sein Kant Lant khua ih Covid 19 committee tongkhawmawnak an nei ih zate lungrual in October 19 ah ကိုအောင်မျိုးဦး cu သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှု daan thawn hmalaknak nei sak dingin Minhla palikzung ah thubuai tuahnak ca an theh lut.\nMinhla palikzung lam in thubuai tuahnak ca cu an co hlang ih \"buainaksuaktertu ကိုအောင်မျိုးဦး cu Quarantine ihsin a suak veten a ṭuldan vekin hmalaknak kan nei ding\" tiah Minhla palikzung ih ṭuanvonei Lin Lin in a sim.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/covid-19-volunteer-hmuhsuamtu-mipakhat-cu-palikzung-ah-thubuai-tuah-sak\/","date":"2021-03-01T01:06:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178361808.18\/warc\/CC-MAIN-20210228235852-20210301025852-00503.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.994573772,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9945737719535828}","num_words":178,"character_repetition_ratio":0.114,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"US President thar thukamnak puaipi cu tumtah timlamnak an nei cia vekin January 20 ah buaibainak umloten tluang zetin an tuahsuak.\nUS cozah ṭuanvonei tamzet le US President hlun Barack Obama, Bill Clinton le George W Bush te khal in an telpi thei.\nUS President thar Joe Biden le Vice President thar Kamala Harris cun kum 4 sung US mipi hrangah an fimthiamnak hmuahhmuah suahin rampi tungdingsal dingin ṭan an la ding thu thutiamkamnak an nei.\nTlailam khalah President thar sunloihnak hrang timlamnak an nei cia vekin caan an hmang ih leitlun hlasakthiam hminthang ṭhenkhat in hlasaknak thawn US President thar lawmnak an nei.\nUS President hlun Bill Clinton, George W. Bush le Barack Obama te pawl in Biden Inaugural Committee sungtel dinhmun in thucahtawi lungawithu simnak an nei cia mi video tawi khal thlahsalnak an nei ih NASA astronauts pawl in boruak par ih Inauguration Day an hmannak, thucahtawi lungawithu an sim lai video khal an thlah.\n— CNN (@CNN) January 21, 2021\nPresident thar lawmnakpuai caan hman cu Hollywood lemcang Tom Hanks in a kaihruai ih hlasakthiam hminthang Foo Fighters, John Legend, Bruce Springsteen, Demi Lovato, Justin Timberlake, Ant Clemons le Jon Bon Jovi te pawl in hlasaknak thawn US President thar an lawm.\nCovid boruak a si vekin hmunkhat ah caan hmangtlang ding a remcang thiamlo ruangah hlasakthiam ṭhenkhat cun President lawmnak hrang hla an sak lai cu an rak record cia ih tlailam caan hman tikcu ah TV in an thlah sal.\n2021, US President thar thukamnak le Sunloihpuaipi cu hlasakthiam Katy Perry in a hla hminthang Firework timi hla thawn a khar ih meisa par\/ṭeek phunphun an kap ciamco.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/inauguration-puaipi-cu-firework-timi-hla-thawn-katy-perry-in-a-khar\/","date":"2021-03-04T13:07:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178369054.89\/warc\/CC-MAIN-20210304113205-20210304143205-00159.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9934052825,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.993405282497406}","num_words":268,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.19,"stopwords_ratio":0.22,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thantlang peng Bungtlang khua ih JCB cangsual ah nauhak pahnih an thi tiah theih a si.\nSeptember 7 zinglam ih thilthleng a siih, hih cangsualnak ah JCB mawngtu le nauhak 7 an tel.\nNauhak pawl in JCB to an ngen ih, a mawngtu khalin an lungawi nakah ti`n nauhak 7 pawl cu a hmailam, Leinawr\/thiar nak kheng sungah a to ter hai.\nHri-awh tiva lam pan in an feh ih tiva thleng hlan ah an kirsal. Vansiatthlak zetin, an kir lam ah an cangsual ih JCB hmailam kheng sungih to, nuahak pahnih an thi ih adang panga pawl khal sizung lam ah tuamhlawm an si.\nThuhla umdan cu Pa Hu Lawngsang nih a Facebook cahmai ah hitin a ngan.\n\"Tuzing cu Bungtlang ah vansiatnak rapthalk a thleng. Nauhak pawl in JCB to an ngen ih a mawngtu in nauhak 7 (numi 2, mipa 5) pawl cu JCB hmailam kheng sungah a phur hai. Hri-awh tiva ziin in an tlung lai ah an cangsual.\"\n\"JCB mawngtu cun break a siat ruangah bahkhawnnak kan tong a ti. Amah JCB mawngtu in nauhak pawl cu khawsung ah a phurlut thluh hai. Thantlang siizung lam ah mi 5 fehpi an siih, mi pahnih cu an besia deuh ruangah Hakha siizung an panpi. A poi tuk rori si. Ka sungkhat le ka unau fa le lawnglawng an si\" tiah Pa Hu Lawngsang cun a Facebook cahmai ah a tarlang.\nref:TheChinExpress","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/thantlang-jcb-cangsual-ah-nauhak-2-an-thi-ih-mi-5-siizung-an-thleng\/","date":"2021-03-04T12:08:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178369054.89\/warc\/CC-MAIN-20210304113205-20210304143205-00316.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9975248575,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9975248575210571}","num_words":228,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hlasakthiam hminthang Mariah Carey ih Uu nu, Alison Carey (kum 57) cun kum 10 a si lai ih thilthleng thuthawn pehparin a nu Patricia Carey (kum 83) cu thuṭhenzung ah a hek a si.\nAlison Carey cun kum 10 ka si lai ah ka nu in, Setan biak, raithawinak hmun ah in hruai ih ka thei dah lo mi pawl thawn nupa sinak in hmangter ti`n New York Supreme Court ah, February thla ahkhan heknakca a thehlut ih cuih heknakca pawl cu Fox News in a thar in a phorhsuaksaal.\nAlison Carey ih heknakca sung ahcu, \"Kum 10 ka si lai ah ka nu in Zaanṭim lai ah Setan biak raithawinak hmun ah in hruai ih ka thei dah lo mi upa pawl thawn nupa sinak in hmangter. Nauhak le upa it tlangin nupa sinak an hmang lai khal in zohter.\"\n\"Cuvekih thil rapthalk, ka par ih a thlen ruangah ka ruahnak, ka thinlung khal a si sual thluh ih thinbang thanaunak rehter duh in drugs khal ka tham phah thluh a si. Ka thinlung harhdam dingin, paisa tamzet cem in counselling nak khalah ka feh phah thluh. Curuangah cuih ka tuarnak hmuahhmuah le ka nun lamtluan ih harsatnak ka tong mi hmuhhmuh cu i rul saal seh\" ti`n Alison Carey cun a nu heknakca, thuṭhenzung ah a thehlut a si.\nSetan biak raithawinak thuhla cu 2018, interview an tuah nak khalah a rak sim dah ih \"zinglam nazi 2 ihsin 4 karlak ah setan biak raithawinak an tuah ṭheu. ka mang suak theicin ahcun zarh tin cu an tuah lo. An tuah sun caan ah kawr fual dum an hruh ṭheh ih hmai khuh thei cih mi lukhuh dum an khuh ringring\" ti`n Alison Carey in The Sun hnen ah a rak simdah.\nDaan loih hlawhhlang sinak ruangih kaihkhih rak tuar dahtu Alison Carey ih heknak ruangah, a nu, Patricia Carey cu thuṭhenzung lam in thuṭhennak neisak dingin an ko nan tu ni tiang a lang suak duh lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/setan-biak-raithawi-nakah-ka-nu-in-in-hruai1-%E1%B9%ADheu-alison-carey\/","date":"2021-02-25T21:30:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178355937.26\/warc\/CC-MAIN-20210225211435-20210226001435-00601.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995250702,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995250701904297}","num_words":322,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.026,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.323,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hakha, Cawbuk khua ih um Van Lian Mang (kum 23) cu May 13 ah inn ihsin a suak ih tu ni tiang a tlung hrihlo ruangah a sung le pawl thinphang, mangbang vansang in an um.\nA hlo mi Van Lian Mang hi a nauhak lai ihsin caihnat a nei ih Lungthin lam khal tlasamdeuh a si. Pi Doi Thluai fapa a siih, kum 12 hrawng a si lai ah ni 3 sung a hlo dah ih Thantlang lam ah hmu leh sal a rak si dah.\nA nu Pi Doi Thluai cun, \"May 13 ni ihsin a hlo. Tuhlan khal ah a vak ṭheu ih zaan 9 – 10 hrawng ah cun a ra tlung sal ṭheu. Asinan tuṭum hi cu a ra tlung nawn lo. Kum 12 a si lai ah ni 3 sung a hlo dah ih Thantlang lam ah kan hmu leh sal\" tin` a sim.\nVan Lian Mang hi Lichia khau ah hmuh netabik a siih cuih zaan nazi 8 hnu in an hmu nawn lo. Cawbuk ih a sungkhat pawl in Lichia khua ah zaan hnih riak rorin an hawl nan tu ni tiang an hmu thei hrih lo.\nVan Lian Mang a hmutu nan um pang a si len The Chin Journal Phone – 09445672734 ah theihter dingin zangfah kan lo dil.\nThe Chin Journal","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/van-lian-mang-hlonak-zarh-2-a-luan-thlang\/","date":"2021-03-09T01:30:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178385534.85\/warc\/CC-MAIN-20210308235748-20210309025748-00569.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9985808134,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.998580813407898}","num_words":209,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.04,"special_characters_ratio":0.276,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Georgia: Georgia State Govenor cun dan vekin Biden cu nehnak ca a pe zo. Asinan vote an siarsal mikha State dan vekin automatic ih tuah mi a si ruangah Trump Legal Team dil vekin Vote Audit an tuah lo. Khati rizal a suah ding cu theih cia a si. Tu cu Court ah vote zate scan tuahih audit dingin thu an pulut. Vote an audit tikah vote diklo an hmuh pang cun an certify zo mi khal kha an rescind(hnukkir)sal thei. Asinan vote diklo an hmuh lo cun Biden in a neh lanta ding. thuthar um hlan sung cu Georgia EV 16 cu Biden ta ih ruah phawt khala sual lem lo ding.\nPennsylvenia: Biden nehnak ca pe hrih lo dingin Trump Team in an dilnak cu Philidelphia Central District Court thuṭhentu Matthew Brann cun finfiahnak a um lo tiin a hnawlsak. Asinan Trump ih Lwayer Rudy Giuliani cun, \"Thutheitu 50 kan neih mi khal in kawhsak lo. Finfiahnak tampi kan pek khal a zoh duh lo\" a ti. New York khawpi uktu hlun Rudy Giuliani cun, \"Lawyer pakhat dinhmun in Case 300 lenglo ka rak dinpi zo ih kan case hi a nghet tawk a si\" a ti. Trump Team cun himi Obama\/Biden ih ruat mi Judge parah beiseinak kan nei lo hrimhrim. A can pawtsau kual loih in hnawlsak hi kan lungawi. Appeal court ah kan feh hngal ding. Cun Supreme Court khal kan nai vivo' an ti. Mizan cawlhni sunah Circuit Court(3) ah appeal an tuah zo.\nUS Federal Court umdan cu District Court ah judge 678 an um ih Republican lam ruat mi 312 le Democrat lam ruat mi 317 an si. Cumi ihsin Appeal Court(Circuit Court\/court of Appallet) 13 ih Judge 179 an um. Republican lam ruat mi Judge 96 le Democrat lam ruat mi Judge 81 an um.\nPennsylvenia hi 3rd Circuit ram a si ih Judge 14 lakah Republican President ruat mi Judge 8 le Democrat 6 an si. Michigan le Wisconsin hi 6th Circuit ram a si ih Judge 16 lakah Republican ruat 11 le Democrat ruat 5 an um. Georgia hi 7th Circuit ram a si ih Judge 10 lakah Republican ruat mi 8 le Democrat ruat mi 2 an si. Trump Team pawlih thu thehluh hi Judge in an rak ngai thupit sak lo an ti ṭheu ih Appeal Court talah cun ṭhaten an rak ngaisak dingah ruat sehla.\nCun Court sangbik Supreme Court ah hin Justice 9 an um ih Republican president ruat 6 le Democrat president ruat mi 3 an um. Asinan 2005 kumih Bush ih rak ruat mi Chief Justice John Robert hin a thupi cinah Conservative lam a phatsan ṭheu ruangah an buai thei nasa. Tu khal Amy Barrett an nemhngeh hlante ah Republican lam phatsan in Liberal lamah a vote ruangah Pennsylvenia hi hiti an buainak a si. State dan kalhin State Court in hrilawk hnu ni 3 tiang vote cohlan a siansak cu Republican lamin Supreme Court ah an pulut nan 4-4 in an cohlang lo. John Robert in a phatsan ruangah a si.\nWisconsin khawpipawl ah Vote siarsal an thawk zo. Michigan ah cun Wayne County in Biden an certify lo ruangah certify lo dingih court ih ngen a ṭul hrih lo.\nTrump Legal Team in Sidney Powell lakah an thairfihlimaw deuh. A san cu a ṭawng mi hrekkhat cu hleifuan tukih finfiahnak le a pe thei fawn lo. ṭhimnak ah Dominion software in Trump vote Million 38 lai Biden a pe tivek..\nUS Federal Election Commission Chairman James Trainor cu Sky News Australia in, 'Voter Fraud'(vote diklo) a um na zum maw tiih an suh tikah thil fehdan le umdan ka zoh tikah a um ka zum rori a ti.\n√Russia President Putin cun, \"Media-pawl hril mi si lo, US mipi hrilmi President a ra suah tikah zo an si khal le ka pawm leh ding. Cumi a fiang hlan cu thinsau ten ka hngak hrih ding\" a ti.\nMichigan in an certify hrih zik lo. Pennsylvenia cu tuizan certify ding an si ih Court ah block dingih ngen a si.\n√Boruak hin siat lam si maw ṭhat lam si maw a pan hrih lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/biden-nih-teinaka-coh-taktak-cangchim-awk-a-um-tilo\/","date":"2021-03-07T11:57:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178376467.86\/warc\/CC-MAIN-20210307105633-20210307135633-00609.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9890108109,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9890108108520508, \"cnh_Latn_score\": 0.010446521453559399}","num_words":667,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Utah ramcaar ih hmuhsuahmi Thir phun \"Monolith\" cu zo a si ti theilomi in November 27, zaanlam ah an ṭhiatbal a si tiah Bureau of Land Management – Utah cun official in Facebook cahmai ah a tarlang.\nMonolith cu November 18 ah Utah Department of Public Safety le Utah Division of Wildlife Resource in ramhaalnak an nei lai, Utah ramcaar ih hmuhsuahmi a si ih 12ft hrawng ih sang, killi nei, Thir nem thawn tuah mi Monolith cu zo a si ti theilomi in Lungsen sungah a phun mi a si.\n\"Cozah ram ah Daan lo ih phun mi 'Monolith\" cu November 27 ah zo a si ti theilomi party pakhat in an ṭhiatbal tiah thuthang kan thei. Hih thuthawn pehpar in kan mah BLM ih ṭhatbalmi a si lo ti thu, mipi hnen ah sim thei kan duh. Hivek private property thawn pehparmi ah hnuaihnihawknak kan nei dah lo ih local palik lam ih ngaihven ṭheu sawn mi a si\" ti`n Bureau of Land Management – Utah (BLM) cun an mai`official Facebook cahmai ah an tarlang a si.\nMonolith cu hmuhsuah a si hnu zarhkhat hnu lawngah mipi hnen ah tlangthannak an nei ih hmunhla ramcaar ih ummi a si ruangah a zoh duh tu pawl in harsatnak an tong pang ding ti`n cozah lam in a umnak hmunram mipi an theihter lo.\nAsinan, Internet san a si vek in thildanglam hmuhsuah tharmi thuhla cu online ah a darh cak zet ih Utah ramcaar ih hmuhsuahmi 'Monolith' thuhla khal cu a ngaihventu an tam zet.\nCutin, Google Earth thawn a umnakding awmang an hawl ciamco ih Monolith hmuhsuahmi thuthang a suak hnu nazi 48 sungah a umnak hmunram cu an hawl suak.\nThe \"monolith\" obelisk met a swift fate before we arrived. Only the triangular top remained as well as parts of the below-ground base. If I ventured a guess, it was probably dismantled by someone determined to prevent careless curiosity that tends to ruin alluring sites. pic.twitter.com\/kXP5KypmlS\n— Jack Waters 🌹🇸🇪 (@h2oetry) November 29, 2020\nA hmun ih vathleng hmaisabik cu US army officer David Surber a si ih a feh danding reddit ih a thlah ruangah cuih hmun ih fehsuaktu minung hnih-thum an um man.\nThir phun \"Monolith\" cu zo a si ti theilomi in November 27 a ṭhiatbal ….\nHelicopter pilot Ryan Bacher in \"Tlawngkai ninga zaanlam tiang cu a um lai ko. Nazi 24 hnu ah ka rualpi pakhat in a va zoh cu a rak um nawn lo. A ṭhiatbaltu zo a si timi kan thei ciang lo\" ti`n KSL TV station hnen ah a sim.\nUtah ramcaar ah hin Land art hmuh ding a tam zet ih killi nei Thir phun mi Monolith khal hi 2001: A Space Odyssey zuknung uar zettu in Flim sung ta cawng in Land art phungpha vekih a phun hrim mi siding an zum.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/utah-ramcaar-ih-monolith-cu-mangbangthlak-zetin-a-hlo-puppi\/","date":"2021-02-25T10:42:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178350942.3\/warc\/CC-MAIN-20210225095141-20210225125141-00334.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987629652,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987629652023315}","num_words":463,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.313,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hi ca cu hmuh daan phun zakip lak ihsin rammi pakhat dinhmun ih hmuhdaan a si. Hi thu tarlang mi pawl ngan a si tik ah milai ah famkim kan um lo ih Falam dinhmun in MP a zuamtu ding pawl hi bulpak zawng in an siat nak rel ding a mawi tawk ka thei ve ko ding na'n NLD sungtel pawl siseh, MP a zuamtu ding pawl siseh, bulpak zawng in ka hua hai lo ih bulpak zawng in a sawisel tla ka sawisel hai lo.\nThulu ih kan luh hlanah san thuanthu thlir ta lo ah cun dunghnu dunghmai thleidaan thiam a har ding ruangah mal lai in vun thlir ta uhsi. Kawlram san thuanthu ah Daan hrampi voi thum kan nei zo ih a netabik daanhrampi 2008 a suak hnu ah kan ram ah hril aw nak voi hnih a um zo. Tu hi a voithumnak vote thla ding kan si. A liam cia mi voihnih sung ah 2010 in 2015 tiang USDP cozah nih rampi in hruai ih 2015 in tu sun tu ni tiang NLD cozah in rampi in hruai.\nTu lai boruak titi lengvak ah ASSK ruangah rampi hrilawnak a um, thuthang zalen zet in kan ngan ngam (FB ihsin thok in), a mah ruangah Ralkap ih sukso in hrem mi kan luat…tvk…pawl le NLD party sungtel le ASSK lawng thawng kum reipi tlak vekvek thuhla theih ding a um hnuaihni.\nThuhla a dikfel mi thuanthu cu a dikfel mi vek in um seh. A hlan cozoah hi kan duh ah siseh, duh lo ah siseh, a hlan cozah san ih a cang mi thuanthu dik a si nak zawn a um mi pawl cu a si nak diktak vek in rel le ngan a si a tul (Ex. Falam Surbung vanzam tual rawn hi a liamcia mi cozah san ih thok a si ih tu dinglai cozah nih a run sun zom).\nA ngaingai te ti ah cun ASSK ruang ih rampi hrilawnak a um ti mi hi a si nak lai tla a um thei ko ding na'n a mah pakhat le NLD lawng ih ruangah rampi hrilawnak a um mi a si lo. Cu vek ṭhiamṭhiam in Thuthang lam duh tawk ih cangan ngam san tla USDP cozah san ah kan rak ngan ngam zo (NLD cozah san riangri sawn ah kaih le khih a tam sawn). Kan Lairam ih hmun tamsawn ah ralkap vuakvelh hrem in kan luat nak cu dinglai cozah san lawng ih luat si lo in a liamcia mi cozah san ah kan rak luat zo.\nHi thu zawn ah USDP cozah san ah siseh, NLD cozah san ah siseh, rampi huap ih kan thlir a si ahcun kan unau Tlangpar mi hmun dang ah ralkap vuakvelh le hrem tuar mi tu sun tu ni tiang tampi an um ti tla hi kan thei cih a tha. Kum 1988\nrampi buai nak le 1990 kum hrilawnak a um hnu, ralkap nih thuneihnak a lak sal hnu ah NLD sungtel le ASSK lawng ramkhel thawngtla an si lo ih NLD sungtel a si lo mi Tlangparmi Party hruaitu thatha (Kan Chin mi tel in) tla a mah le a san ah bangbaran te'n thawng an rak tla ve ko.\nA si len, a tlun ih tarlang a si zo vek in NLD le kan pi ASSK ruangih rampi hrilawnak a um ti mi thu ah mal te'n kan zoh tlang hnik pei uh.\nRampi zalen nak kan ngah ihsin Chin ramkulh ah cun Chin Special Act (Dimocracy) thawn uk awk a rak si ih Tlangparmi hotu pawl Taunggyi khua ih civuipi an neih hnu ah ralkap nih thuneihnak a lak. 1962 ihsin kum (48) sung ralkap nih in uk.\n1988 kum hlan ah tla kawlrampi buainak tampi a um ko . Asinan, kum 1988 in thlir thok a si ahcun (1988 hlan thu kan thlir vivo a si len kan pa le pawl ih ṭongthimnak an neih mi bang in \"Lungawi aipuang te ih na um lai caan ah thinheng na duh a si len Kawlram ramkhel san thuanthu thu ruat aw\" ti a si). Kum 1988 rampi buainak a um hnu ah 1990 kum ah rampi hrilawnak a rak um ih Tlangpar ram san lo pohpoh ah a tlangpi thu in NLD in neh nak a rak co thluh. (Falam dinhmun in 1990 kum ah khalai san ih Chin League ti ih theihlar mi CNLD Party ihsin Nisuahnak lam bial ah Pu C.K. Tai Kwel le Nitlaknak lam bial ah Pu Dr. Za Hlei Thang hril tlin an rak si. An pahnih te'n mual in liam san zo).\n1990 kum rampi hrilaw nak a um hnu, ralkap cozah nih theih an cak bik mi cu an sualnak pawl ngaithiam sak an si ding maw, hrem an si ding ti kha a rak si. Rampi huap ih nehnak rak co tambik NLD ih suanvor kan pi ASSK thu an sut tikah mipi duhdaan in si seh a rak ti ih ruangah mah le mah thihnak lamziin hawl ai cun ti'n thuneih nak cu ralkap nih a rak lak sal.\nKum 2008 daanhrampi tuah a si thluh hnu in rampi hrilawnak in tuahpi tu hi a ngaingai te ti ahcun ralkap lala an si. Ziangruangah ralkap cozah an si kan ti thei nak cu 2008 daanhrampi hi 1993 kum Nyuang-hna-pin khua (Rangon) ah an rak ngan in an rak tuah thok (Hriamhrei kai Phung Cia Sin te pawl tla a thok ahcun an rak sawm). Kum (15) sung duhsah zet ih an ngan\/tuah mi 2008 daanhrampi tangah hrilawnak tuah a si ih zovek ramkhel party kai khal sehla a duh ee maw, duh lo ee maw ralkap thawn hnatuan tlang (Kom aw\/Kop aw) tengteng ṭul hrimhrim ding ih Daan cabupi tuah mi a si.\nRalkap zaṭek 25 a um sung cu himi Party lawng kan vote a ṭul ti'n ti a si ko na'n a cuih ralkap zaṭek 25 hlon ding ah tla an mah ralkap lala ih lungkim pi nak lo in thil zianghman tuah theih a si cuang lo. Kum 2008 daan hrampi rem ding ah USDP lawng tla a ngah lo, NLD lawng tla a ngah lo, Tlangpar party lawng tla a ngah cuang lo. Kawlram ih ramkhel party um mi hmuahmuah tangtlang thluh le lawng ah a ngah ding mi a si thu cu a liamcia mi cozah san hnih kan zoh tik ah a fiang zet mi a si.\nCu cing hman in a tuah tu ralkap lungkimpinak a um a ṭul nak zawnte tampi a um lai ih a then bung pawl cu ram mipi zate ih lungkimpi nak lak ṭul mi a um lai hrih. A tu dinglai cozah a tlin lo le ralkap nih thu neih nak lak sal a phang tu tla kan um men thei, ralkap nih thu neih nak a lak duh ngaingai sal a si ahcun 2015 lai ah NLD kutsung ah thuneihnak a pek lok lo ding. Kan sim zo vek in 2008 daanhram pi hi ralkap cozah nih duhsah zet ih an rak tuah mi a si ruangah le an tuahmi tang in rampi hrilawnak a um mi a si ruangah Tlangpar mi hriamhrei kai thu thawn a pehpar aw lo mi thu pohpoh ahcun thu neih nak an lak sal lo ding ti a fiang.\nKum 2015 in 2020 kum tiang \"Ruattlak Zetmi NLD Cozah San\" ti thu thlir ding a si tik ah rampi huap dinhmun in kum 2010 in kum 2015 tiang rampi cozah rak kai ve zo tu USDP cozah thawn khaikhin tlangpi a si ding. Hi zawn ah USDP san ah teh zianghman ṭongnak a um cuang ual lo ti tu tla kan um men thei. USDP cozah cu rampi cozah dinhmun a si hlan ih sin NLD vek in mipi hnen ah thu tiamkamnak pek in le ruahsannak pek ih cozah kai a si lo ruangah a hlan cozah san ih a rak tuah tha mi pawl (Phone Sim card man awl te'n kan lei thei mi tel in) hman lungawi a um tuk zo.\nDemocracy lamziin ih feh a ti aw tu NLD cozah (kum 2015- tu sun ni tiang) san ah ṭhansonak tampi a tuah ko na'n a cuih thansonak a tuah mi pawl hi cozah a si hlan ih a thu tiam mi sungta pawl an tel lo (A tlangpi thu in). A tuah thei mi lak ih uar um bik um sun cu Htuai Uk cu a hlan ah Pyi-htay-yi Vuankyi (ralkap) tang ih a rak um mi a si na'n a tu ah mipi hriltlin mi a cozah tang ah a ret thei (Htuai Uk zung cozah hnatuan pawl tlun ih thu a neih thei ngaingai le ngaingai lo cu thuhran).\nKum (5) lawng cu a mal tuk a ti tu tampi an um ko ding. 2008 daanhrampi tang ah hrilawnak tuah a si ih Kum 2008 daanhrampi leng in ke kar a theih lo ding ti thei cia ih ramkhel tuah cio a si zo ko. Term khat cu kum (5) sung lawng a si ti tla theih cia a si ko.\nA tanglam ah thuhla (9) te'n kan thlir tlang hnik pei (Thuhla pakua lawng si lo in tampi a um lai na'n kan ca a sau tuk ding ruang ah a si). Hi a tanglam thu ih ngan mi pawl hi thungai thlak in a ruat teh kan ruat dah ve maw?\n1. March 26, 2012 ni NLD Central ih thupuang a rak suah dah mi ah \"rampi President le Vice President pawl cu ramkhel party pakhatkhat ih sungtel a si ahcun President le Vice President an tuan ni thok in cuih an hna kaih mi an tuan sung cu cuih an tel nak ramkhel party ah Party cangvainak lam tel a ngah lo\" ti mi daanhrampi S.64 ta vek in NLD nih USDP a rak do dah (A hlan cozah USDP Party Hotu U Thein Sein cu rampi President a si ve te'n USDP Hotu si nak in a cawl). Asinan, a mah cozah a kai taktak tik ah cun rampi President a si mi U Win Myint cu March 26, 2018 kum ih NLD Central thusuah vek in NLD Central Hotu Sang – 1 ah an ret. Rampi President a si mi U Win Myint nih October 23, 2020 ih a Facebook cahmai ah NLD hrang lemsawnnak tuahmi a ngan. A tlun ih tarlang mi thuhla pawl hi a mah cozah a rak si hlan ah dinglai cozah USDP kha rak do ciamco lo sehla cu, tu ih a um tu daan hi a lang thamlo tla a si mahna.\n2. Rampi cozah dinthei a si hlan February 27, 2014 ni ah NLD Central nih Ramkhel thawngtla pawl cazin tuahkhawm nak ding hrang ca a rak suah dah. Cuih ca a rak suah dah na'n tu amah cozah a si ngaingai tik ah a mah a dodal tu ramkhel thawngtla pawl a suah lo. Rampi titsaphauh ih khing a tuar mi Wa Lung le Kyaw Soe Oo pawl hman an suah ah cu rampi titsaphauh ih khing tuar a si lo mi NLD dodal ruang ih thawngthlak a si mi Nga Min Shwe tal cu suah ding a awm zet na'n. A liamcia mi cozah san ah cozah an kai ve te'n an mah a dodal bik tu ramkhel thawngtla pawl an suah zalen (NLD ih suanvawr ASSK le U Win Tin te pawl tel in).\n3. Tlangpar mi pawl hi kan pi nih in duhdawt tuk ngaingai sehla tlangpar mi pawl duh mi (Dinglai cozah a tantu Chin mi Upa hrekkhat ca an ngan tik ah an tanmi pawl ih fehpi mi zoh lo in Federal Democraacy ti ih ngan sual an um theu) Federal Democracy in in fehpi ding. A si nan, tu cu NLD nih Democracy Federal ti mi tongfang sawn an hmang. Kawlram ah mipum zawng in Kawl mi hi an tambik ruang ah Federal Democracy si lo in Democracy Federal a si ah cun Democracy ih telh tengteng tul mi, mi tamsawn duh nak in feh a si ding ih NLD nih tu neta cozah a kai ih Federal in pek tum a si hman ah mipum tamsawn Kawl miphun ih duh mi le duh daan Federal a si ding dawh a si. A ngaingai te ti ah cun Kawlram ih mipum tam bik a si mi miphun nih Federal an tul lo lawlaw.\n4. A liamcia mi cozah san (USDP) ah rampi in hruaitu tlunlam bawi upa pawl cu Naypyidaw ah innhmun tum pipi a lakh in an zem aw mi thu ah a rak sawisel tu bik a si na'n tu a mah (NLD) cozah a kai ve tik ah a rak sawisel ringring mi cozah pawl vek thiamthiam in a term a cem zawng ah a tuah thluh sal ve.\n5. Dinglai cozah hi Tlangpar mi pawl ih duh mi Federal duh ngaingai tu siseh la 2015 rampi hrilawnak tuah lai ih mah le ramkulh ah NLD hnak ih a cak sawntu tlangpar party sung in Shan ram ih SNLD le Rakhine ram ih ANP te pawl hi an mah le ramkulh cio ah Federal ih a ken tel mi CM pek ding a si na'n, Shan ram le Rakhine ram ah tlangpar party hnak ih choih sawn a mah NLD sung lala mi CM a pek. (Hi mi tlangpar party sungta hrekkhat hi 1990 kum ihsin kum 2015 rampi hrilawnak a um tiang NLD thawn kutkai aw cia an rak si dah na'n….)\n6. April 21, 2020 ni ah Rampi thuron pek nak zung hmin in ASSK hmin le a hminkhen mi thawn ralkap pawl sunloih nak a pek. (Himi zawn ah ULA\/AA a do tu pawl ti'n a pek mi a si na'n, a ngaingai te ti ah cun tu lai san ah kawlram ralkap cu ramdang ih ral va do an si lo ih a cuih sunloih nak a pek mi pawl cu ramsung ral a do tu kawlram ralkap thiamthiam an si).\n7. Ralkap thawn kop aw mi Party si cu duh lo cio vek ih um a si na'n a tu NLD cozah san ah a mah a lung suak liolio in a thupi zet mi hmun pawl le Vuankyi zung, Vuankyi hmun a pek mi pawl sung ah U Aung Ko, U Zaw Htay, U T. Khun Myat, U Thein Shwe, U Kyaw Tint Shwe, U Min Thu, U Taung Htun te pawl hi ralkap mi le sa hlir an si ti tla kan theih a thupi (Kawlram sung ah mipi hril tlin mi Cozah thu neih nak tang si lo in ralkap nih direct ih hna a kaih mi Vuankyi zung a um hrimhrim mi pawl san lo). Kan Chin mi lak hman ah U Henry Van Thio le U Soe Htet ti ih kawh mi Salai Me Luh te pawl tla hi ralkap mihlun an si.\n8. October 17, 2020 ni ah UDP (Hninsi Party ti ih theih larmi) party cu Party si nak ih sin NLD cozah san UEC in a hlon. Hi thu ah Party hotu thu le hla cu va ret that hrih in, a hlon ta cengmang ding a si len hrilawnak hrang lemsawn nak tuah a theih zo ti ih a puang hlan le UDP (Tu kum hril aw nak ah Kawlram ih MP a zuam tu ding mipum tam bik pahnih nak an si) aiawh ih a zuamtu ding pawl zawnzai rethei ih an sukso hlan ah hlon lawlaw theih mi a si. 2020 rampi hrilaw nak ah Vote thlaknak ih cahnah ah UDP hmin telh thotho a si ding thu le cuih hmin zawn ah vote nan pek a si len nan vote cu pomsak nan si lo ding tiah UEC nih thu a suah (Thuhla theih har nak hmun ih a um tu pawl hrang ah cun a awl lo nasa ding a si).\n9. October 16, 2020 ni ah UEC nih rampi hril aw nak tuah thei lo nak ding hmun pawl a phuang. 2020 kum rampi hrilaw nak tuah thei lo nak ding hmun pawl hi tlangpar mi pawl um nak State hmun lawnglawng an si ih Division sung ih tel um sun Pegu Division hmun tla Karen pawl um nak hmun a si. Cuih a thupuang mi sung in 2020 Kawlram sung ih hril aw nak tuah thei lo nak ding hmun pawl cu Rakhine ramkulh ah peng then (9), Shan ramkulh ah peng then (6), Pegu ramkulh ah peng then (2) le Kachin, Karen, Mon, Shan ramkulh pawl sung ih sin khuapi sung ih um Veng (23) le khuate Uksuh (560) luan pawl ah an si. Rampi (Kawlram) ih hril aw nak hmun tuah thei lo thu thawn peh par aw in tlangpar hriamhreikai le kawlram ralkap do aw nak ruang ah a si tlangpi ih NLD cozah san ah kawl ram sung ah remdaih nak a thangso maw, a tum suk ti cu a tanglam thuhla khaikhin nak kan zoh a si len a fiang zet ko ding. Cozah a si hlan March 26, 2012 lai ah NLD Central cun hril aw nak tuah thei lo nak ding hmun pawl hrang ah thupuang a rak suah dah mi cu hngilh in a um zo.\n(a) USDP cozah san lai ih 2015 kum rampi hril aw nak tuah thei lo nak hmun pawl cu peng then (7) le khuate Uksuh (397) a rak si. Tu NLD cozah san ah a let in a kai ti kan hmu thei.\n(b) 2020 kum rampi hril aw nak tuah thei lo nak ding hmun pawl sung in khuaruah har za a si mi cu hriamhrei kai le ralkap karlak (2020 sung ah) do aw nak a um lo nak hmun Shan ramkulh ih Maingkaing khua (2015 ah SNLD an cak. NLD in 9.42% lawng vote a ngah) le Rakhine ramkulh ih Pauhtaw khua (2015 ah ANP an cak. NLD in 2.44 % lawng vote a ngah) pawl ah hril aw nak tuah thei lo ding ti a si ih do aw nak nasa zet ih a um nak Chin ramkulh ih Paletwah (2015 ah NLD an cak. 2020 sungah voi 90 leng do aw nak a um) le Rakhine ramkulh Am khua (2020 sung ah doaw nak voi 23 leng a um) ah hril aw nak tuah thei ding a si mi hi a si. \"Buainak a um lo nak Maingkaing khua ah hril aw nak tuah a si lo ding ah cun Covid a karh zet nak Rangon ramkulh ih peng then (44) ah hrilawnak tuah ding a awm ang lo\" ti ah Shan Party pi a si mi SNLD ih an Hotu pakhat Sai Kyaw Nyunt nih a sim.\n(c) Election Commission Chairman hi rampi President nih hril in hna tuan pek mi a si ih tu fang kan rampi President cu NLD cozah a si.\n(d) A tlun ih thu um daan pawl hi thuhla pahnih lawng a um. A pakhat nak ah, UEC nih hril aw thei nak ding hmun le thei lo nak ding hmun pawl a suah mi thu ah No. c nak ih ngan a si zo vek in NLD cozah ih ti mi a si ah cun a mah a cak nak ding hmun pawl cu (Paletwah ah hrilaw nak tuah ngam lo ding in ruahnak pek a si na'n cozah nih tuah thotho a duh ti'n October 24, 2020 ah humhimnak tuanvo la tu ralkap lam thuphuang tu Buchuk Zaw Min Htun nih a sim) ziang vek harsat nak a um hman ah hril aw nak tuah a tum thotho ih a mah a cak lo nak ding hmun pawl ah cu buaibai nak a um lo mi khua a si hman ah hril aw nak tuah thei lo nak ding hmun ti ah thu a suah ti nak a si. A pahnih nak ah, UEC ih thupuang suah mi ah buainak a um lo cing in hril aw thei lo nak ding hmun ih telh a si mi khua pawl thu ah ralkap a hrolh aw a rak si pang len tu neta a ra lai dingmi rampi Hluattaw sung ah NLD hnak in tlangpar party pawl ralkap nih a huphurh deuh ti nak a si. April 1, 2019 ni ah NLD ih Hotu-sang a si mi Dr. Zaw Myint Maung nih \"hriltlin nan si nak hi nan mah ih mak tuk nak ruangah si lo in ASSK le NLD mithmai ruang ah a si ti hngilh hlah uh\" tin a sim dah. (Laitlang ih MP a tamsawn tla an si ve men ding). \"Rampi tlun ih bumhmang, mi hrokhrawl le mi tih-hrut pawl nih cu mah le mah rinsan aw nak nei lo in mi ih an tihzah upat mi pa\/nu hmin hmang in an rat a si len zo hman tha rak pek hlah uh\" ti ah ASSK ih pa Buchuk AS cun Naythurein tonkhawmpi ah a rak sim dah.\nKawlram ih NGO tum lam ih tel ban Euro Burma a nei tu, Canada rammi si nak nei Harn Yawng Hwe (Kawl rampi President hmaisabik Sat Shwe Thike ih fapa) hi tlangpar mi pawlkom pawl bawm zet tu a si tlun ah a liam cia mi cozah san ih NCA hmin khen thei nak ding hrang mi thupi a si na'n NLD cozah a kai ve te'n Kawlram lut thei nak Visa a pek duh nawn lo mi thu, Naw Ohn Hla hi ramkhel lam ah 1988 rambuai nak ih rak tel thok tu, NLD din thok ih si'n tel tu, 2000 kum ASSK Mandalay a feh ding tum thu ruang ih Insein thawnginn ih khum a tuartu le mi rinum a si na'n thu hla mak lo tuk men ruangih Party suah a tuartu, Centralization hmang tuk ruang ih party ih sin suah a tuar mi pawl thu kan thlir tik ah ralkap cozah hnak in an luar sawn a si lo maw ti ih ruat ding tlak thil tampi a um. 1988 kum ih rampi buai t'um ih tlawngta hotu theih lar mi Ko Ko Kyi te pawl nih 2020 ah NLD t'an le dipi nawn lo in People Party din in a hran te'n an zuam ve ding mi pawl zoh tik ah thu ruat a ti tam duh zet. (NLD party ih si'n suak ih party dang dinh hi 2010 ih sin 2020 tiang, kum hra sung ah party pahnih thum lai an si zo).\nA si len, NLD cozah san Chin ram sung ah teh? A tawi famkim bik in tarlang kan zuam hnik pei;\n1. NLD cozah san ah Chinram sung ih a thangso bik mi cu Saktuahnak (Lamzin, inn) lam hi a si. (Upa lam le tuanvo nei tu an zal sung ih an san tam le tam lo, an san le san lo thu ah cun Pathian le an mah lala nih an thei bik ding).\n2. NLD cozah san ah Aung Shwe Taa Khua (Mindat peng) cu Magwe ramkulh, Kaankaw pengpi, Htilin peng ah a va thleng. Hi mi zawn te ah khuaruah harza a si mi cu peng dang ih thleng ding in ca a suahtu hi Chinram UEC Mangki zung ih sin April 29, 2020 ah ca an suah. Pamunchawng (Falam Peng) ram tla mal lai Sagain Division ah a va lut lawk nan CPP Party MP hlun a si mi pakhat tawlrel nak in a mah le a kel te ah a cang sal. Kalay Zirsang tlawng (Sagain) area hrang ding ah Tedim peng sung ta Acre 300 luan lak ding in ram tah zo a si na'n Covid ruang ah tu tiang cu a cang suak hrih lo. Hi pawl hi kan thlir sal tik ah tu ih Chinram cozah (NLD) hi Chin mi an si ve lo maw ti pang nak a si.\n3. October 4, 2020 ni ah Malaysia ih in tan san tu Mai Sui Hlei Tial cu Covid puhmawh in Thantlang khua leng ah phum a si ih Khuatlang le hmuntin ramtin tawlrel buaipi nak ruangah Thantlang thlanmual ah thawn sal a si. Thlanmual lam ih an thawn sal tum ah sun ah tla a ruak phorh a theih ko ding na'n JCB nih thuk zet in a lai mi leilung cu zaantim ruahsur lak ah a ruak phorh in an thawn. October 9, 2020 ni Chinram cozah ih thupuang a suahmi ah Mai Sui Hlei Tial ruak cu khuatlang Pastor pawl, a sungkhat pawl ron ta in le a sungkhat pawl ih rem ti pi nak in Thantlang khua ih sin peng hnih a hlat nak hmun ah phum a si ti a tel. Zovek nu le pa le sungkhat nih si paisa tampi cem in tu lai boruak ah Malaysia khua cancan ih sin khualeng ih phum ding men ah miruak rak tlun ding.\n4. A liam cia mi Chin ram cozah san hman ih a um lo mi, tu dinglai cozah san ah ralram ih ra tlungtu ralkap pawl mipi hmuak ter nak cu October 31, 2016 kum Falam Khuapi ah a um. Tu dinglai cozah nih Chin ram sung ih cozah zung bawi pawl a thuhnuai ih a ret thei le thei lo cu hmundang ih in thawn san zo tu Falam Zipeng zung ih an pu bik, a duh tawk ih a talpawlawk le a um ngam daan in a fiang zet ko.\n5. January 29 – 30, 2020 ni, Thlanglam laitlang Mindat khua ah CBC (ZBC) hoha nak in a voihnihnak Zatlang hotu le pawlkom hotu pawl thawn \"Chin mi pawl hi hnak ih lungrualnak hrang\" ti mi thulu in tonkhawm aw nak tuah ding mi cu mikhual pawl an thlenh kim thluh hnu ah kham an si sal ih hi thu ah CBC (ZBC) cun thupuang suah nak an rak nei dah.\nWorld Bank bawm nak thawn Kalay-Falam-Hakha lam zin remnak hnatuan a um ding mi thu ah zinrem ruang ih siatsuah a tuar mi pawl zaangna domnak cu cozah (A bik in Chinram Cozah) nih pek ding mi tlun ah le pek a si zo mi thu ah zaangnadomnak sumpai an don mi tlun ah siseh, a dong lo tu mipi lungawi lo an tam.\n6. Kawlram ah Ramkulh (14) kan um ih tu ding lai cozah san rori ah The Asia Foundation Myanmar ih hliakhlaihlainak a tuah mi vek a si le kawlram ramkulh (14) sung ah Chin ramkulh cu Post-Entry Regulation ah besia bik ramkulh, Informal Payment (Nawh-thuh pek awk) lam ah besia bik ramkulh, Infrastruture (Saktuah nak lam a si mi inn, lamzin) lam tuanmi mal bik ramkulh panga nak, Transparency ah besia bik ramkulh pahnih nak, Favoritisim in Policy (Co-uu pek bul nei lam simduhmi) lam ah besia bik ramkulh le Law and Order lam ah besia bik ramkulh kan si. Tu dinglai cozah san (NLD san ciocio) ah ramkulh dang thawn Chin ramkulh hi kan khaikhin a si len Chin ramkulh cozah ih a si ning fiang zet in a lang.\nA tlun ih tarlang mi pawl hi \"thu ngai thlak ih kan ruat a si len\" tu dinglai cozah (NLD) hi a liamcia mi cozah le ralkap a si thotho ti ih kan ti mi USDP hnak hman in a luar sawn a si lo maw ti ih ruat zik nak lai a tampi. Tu dinglai cozah sawn hi ralkap thawn an kop aw a si lo maw ti ding khop in \"Kawlram ramkhel thu ih si'n ralkap hlon ding ti ih an ti mi cu cohlang a theih lo tlun ah an mah pawl (ralkap) kha hlon hrimhrim ding an si lo\" ti ah NLD Nubu Committee hotu Dr. May Win\nMyint nih A hmaisabik nak rampi huap NLD nubu lam Committee tonkhawm awk t'um July 2, 2018 ni ah a sim dah. Tu dinglai cozah in tlangpar mi pawl hrang ah ka lo ruat sak ding in ti hman ah mah le ramkulh cio, mah te CM si ding mi hman a caan a si hrih lo mi ti tu, Tlangpar mi um nak Lilawn pakhat hmin cu Buchuk Aung San lilawn ti'n hmin pek ding thu ah a hmun um tu pawl lungkim lo cing in Hluattaw tiang thlenh ih Party MP thazaang hmang ih hmin bun thotho tu, Rakhine MP pawl nih an mah le ramkulh hrang ih an thlaphan mi Hluattaw ih an thehlut mi hman Party pakhat thu neih nak men bang ih thlak sak tu, Kaya ram khuapi Luaikaw khua ah Kaya ramkulh tlangpar mi pawl duh lo na cing in Buchuk zuk lem ret thotho tu (Hi tum ah Kaya ram mino hruaitu pawl cu thawngthlak an si, thawngthlak a tuar tu mino hotu pawl hi 2015 rampi hril aw nak tuah lai ih NLD thih ngam ih dinpi tu pawl an si) le Communist ram a si mi Tuluk ram Shweli le Cekhawng khua ah NLD dinpi lamzawh nak tuah ruang ih kaih a tuar mi NLD dinpitu mibur pawl hmuah a zaan zaan ih thlah ding in tawl rel vurvo sak an si na'n tlangpar mi um nak hmun tamsawn ih do aw nak ruangih raltlan dinhmun ih a um tu mipi pawl hmuah ngaihsak duh lo cozah hi Democracy duh zet tu le tlangpar mi pawl in ruat, ngaihven zet tu Party a si ti ah kan ti thei ding maw? Kan zumngam nawn ding maw?\nSirhsan lak nak hmun pawl;\nNLD Facebook Cahmai, Chair NLD Facebook Cahmai, SNLD Facebook cahmai, Rampi cozah thupuang suahnak zung, Rampi hrilawnak lam Commission zung, 2008 daanhrampi cabu ra cang suak daan thu (Dr. NLS), RFA Burmese, BBC, The Asia Foundation Myanmar, Chin World Media, Zalen Media, 7day Daily, Khit Thit Media.\nSalai Siang Cung Luai\nFarthawk Veng, Falam\nOctober 26, 2020 (Nikhat Ni)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/ruattlak-zetmi-nld-cozah-san\/","date":"2021-03-06T07:56:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178374616.70\/warc\/CC-MAIN-20210306070129-20210306100129-00134.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994685054,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994685053825378}","num_words":4823,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis ih saya a rak si mi Jesuit Siangbawi nunnak cem February 15, 2021\nPope Francis ih saya a rak si mi Jesuit Siangbawi nunnak cem\nFebruary 15, 2021\nPope Francis ih saya a rak si dah mi Fr. Ferenc Jalics cu Hungary ram mi a si. Amah cu kan dung zarhte niah Budapest Myo ah a kum 94 ah a nun nak a cem thu Hungary ram ih Jesuit Siangbawi pawlkom in thu an suah. Fr. Ferenc Jalics cu Khristian thlarau nunnak thawn pehpar mi cauk tampi a suah tu cangan saya khal a si. Cutivekin daiten um in thlacam daan a zirh tu cazir nak tlang khal a rak din tu a si.\nAmah cu 1927 ah Budapest ah a rak suak. Amah cu Nurembery myo ih a feh laiah a veihnih nak leitlun ralpi ih um daan a rak hmu. 1946 kumah Hungary ah a tlung sal. San um daan a tha lo zet mi a hmuh tikah Siangbawi pakhat cang dingah thu a potcat ih Jesuit pawlkom ah a rak lut. A hrangah a rak ol lo. Culaiah Hungary ram cu communist uk daan an rak hmang ruangah biak nak lam caan serh, biak khawm ih thlacam nak pawl, cazir nak tlawng pawl phuan an on lo. Amah thawn nunram a bang aw mi Jesuit pawlkom tampi pawl cu 1948 ah an suah sem nak khua an tan san. Asinan harsat nak a um nan a rak pot cat mi thlarau lam lamzin cu a rak bansan cuang lo.\nAmah cu a hmaisa ah Jamani ah fimthiam nak a rak zir. Cuihnuah Belgium ram ih mi theih tam mi phunsang tlawng asimi Leuven phunsang tlawng ah Philosophy le Bible fim nak in buaih a ngah tiang a rak zir. 1956 ah Chile lawngah Pathian hnatuan dingah thlah a rak si sal. Culaiah amah cu Siangbawi can nak a la hrih lo. Amah cu Siangbawi can nak 1959 lawng ah a ngah. Cuihnuah amah cu Bible lam fim nak zir nak zirh tu Siangbawi tin khal siseh, Jesuih Siangbawi tuan tu ding pawl ih thlarau lam lam hmuh nak Siangbawi tin khal siseh rian a rak tuan thok.\nTubaite thusuh awknak pakhat ah Fr. Jalics in a tui Pope Francis a hlan Fr. Jorge Mario Bergoglio cu a tlawng ta pawl sung pakhat asi thu a rak sim dah. Cui tlawng ta cu a tui Pope ah a cang. Cui a ca zirh sungah Fr. Jalics cu ruah nak lam fim nak zir nak thenkhat a rak zirh tu, ca zir nak ah zirnak sau, zirnak tawi timi a um ih cui zir nak pawl sung pakhat asimi zir nak ah a tui Pope Francis khal a rak tel dah thu, curuangah Pope Francis thawn an rak theih awk nak a rei thu, Fr. Jalics cu Argentina ram ah nunphung le fim thiam nak hnatuan pawl khla a hleiceih a tuan laiah 1976 kum ah amah le Jesuit a rualpi pawl telin hriamhrei keng pawlih kaih nak an tuar ih thla 5 hrawng kaih an rak tuar.\nCui pawlkom ih ram khel lam din nak cu hriamhrei kai in, hotu le nunphung hnatuan nak pawlah phur zet in cangvaih nak pawlkom asi. Cui pawlkom cu ram pi ih hrem nak caan khal a si. Cui cangvaih nak cu \"Dirty War\" tin an ko. Cutivek ih kaih an tuar ruangah Jesuit pawlih rian tuan nak pawl a cawl lo. 1977 ah Fr. Jalics cu America ah rain a rak tuan sal. Kum khat hrawng a rei ah Jamani ah an thlah sal. 1984 ah amah cu Jamani ram, Gries myo ah thlacam nak le ulh nak tuah nak tuah thei nak hmun pakhat a thok. A tu ah cun cui hmun cu Christian pawl hrangah nunphung lam thinlung hnok caan ah siseh, leitlun thil um daan ih pek mi buai nak tuar caan pawlah thlacam in thindaih nak, remdaih nak lak thei nak khawm zawh nak hmun ah a cang. Cui hnu ah a suah sem nak cu cui kum ah Europe ram asimi 2017 kum ah Hungary ah a tlung ih 2021 February ah a rak thi. Hungary ram ih Jesuit pawkom Siangbawi pawl le lFr. Jalics hrang thei tu pawlih an thlarau hrang Siangbawi pawl hrang an riah a sia. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/pope-francis-ih-saya-rak-si-mi-jesuit-siangbawi-nunnak-cem-february-15-2021-0","date":"2021-03-03T23:47:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00197.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9959062338,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9959062337875366}","num_words":722,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.031,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"New Zealand ram cu March 5 zinglam ah thacak zetmi linghnihnak in voithum rori a tlir i netabik cu 8.1Read more\nUS President hlun Donald Trump ṭantu ṭhenkhat in March 4 ah US Capitol innpi an siim tum lala tiah U.S.Read more\nAtlantic : New Jersey khawpi ih inn ropi pakhat a rak si dah mi Trump Plaza Hotel and Casino innRead more\nIndia : February 16, tlawngkai nihnih zinglam ih Madhya Pradesh, Sidhi district ih bus cangsual ah minung 47 an thi.Read more\nRomania: Catholic biakinn ih baptisma an pek mi naute zarh 6 mi cu tisung voithum an hnim hnu ah aRead more\nChina : Ramsung lawng silo, ramleng lam tiang Covid 19 Vaccine Sii Lem zuartu misual 80 luan cu China palikRead more\nLos Angeles ramri ih um Hollywood ih Tlangpar cangan cu mihuatsuak pawl in \"HOLLYBOOB\" tiah an thleng sak. 'HOLLYWOOD' ti`hRead more\nIllinois Rep. Adam Kinzinger cu Pu Trump a dodal ruangah a sungkhat unau pawl ih hnon a tuar Anih hiRead more\nNau pai tikih nau inn sungih ummi Hlam hi rannung nauhring tapiang in nau an nei ṭheh veten an eiRead more\nJune thla sungah 'President Donald J. Trump Day' timi zungcawlh nipi nei thok dingin Ohoi ih Republican hotulam mipahnih inRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/world\/","date":"2021-03-08T08:49:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178383355.93\/warc\/CC-MAIN-20210308082315-20210308112315-00462.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9946967363,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9946967363357544}","num_words":200,"character_repetition_ratio":0.016,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.2,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tuisun 2-1-2021 ni ah Falam town hall pi cu Falam mi ah Saya Van Kyi, MP Zun Hlei Thang,le kei, state minister 2 le state level officer 2 pawl in ribbon atcat in balloon pawl van ah kan thlah .Cule a thupi bik ah CM Salai Lian Luai in button hmet in a ong.\nLaiphun ni an rak thawhnak hi hmun hi Mirang sanlai I ralkap zinzawh an zirnak drill shed an rak timi a si.20-2-1948 I Chin mi pawl hi tawk hmun ih an tonawk tum ah tui Chin state I Municipal minister Soe Thet I pa That Hliang cu hi meeting I tel dingin milai 30 lai hruaiin hi Falam town hall hmun ah Paletwa ihsin ke in ni 10 lai an ra feh. Hi tawk hmun hi kum 1958 hrawngah zipeng Kiam Sii cun acozah paisa le mipi hnen i khawnmi paisa in a tlun canphio khuh in innpi a rak sak. Kei khal in hi hall ah 1966 ah Kawl bicicope ka rak suah dah.\nCule lehhnu ah hi hall hi a phar tlakrawh tla in an run tuah. Cui hnuah kan dung kum 3 laiah zial tla cement concrete in an run tuah leh. Hihi sak that a sinak dingah March 2020 ah an run bal in tui innpi si dingin an run sak a si.\nAizawl ah Vanapa hall tha zet a um I kei tla Mizoram journalist sinak in Vanapa hall cu a sung a leng in ka rak hmu thluh. Cui ruangah Falam I town hall ṭha zet neih ding hi kan dung kum 30 lai isin ka rak sun mang theu.Kan ram ka ra tlun hlan isin ka rak ruat ring ring.Tui India bomnak I kan thawh hlan kum 2015 lai ah Hakha ah Kap Tial thawn tla town hall cu a hmun kelah sak siseh ka rak ti dah.\nIndia embassy hnen I town hall ding kan dil hi Nun Phunti.inn kan dil hnu kum hrek hrawngah a si.Falam ka umlaiah India embassy cun ambassador Vikram Mishri Falam I a rat ding in hun phone.Hakha isi Falam a ra tlun lamah Zahau lam, Hualngo lam le Laizo lam pawl thawn Taungzalat zektaa ah kan rak hmuak.Rawl kan eipinak ah an mah nupa le Sittwe I Indian consulate pa,minister Pau Lun Min Thang le kei cu cabuai pakhat ah in to tir. Vikram Mishri cun town hall hi cu kan lo bom thei ding I ti. A thai zing an tlun hlanah town hall hmun in zohpi. Himi hnu ah Falam construction dept. I engineer pawl I design le proposal an suai mi cu Vikram Mishri Rangoon a suahsan hlan ni 3 khel ah Rangoon ah ka pe man.\nHimi hnu April 2019 ah CM Salai Lian Luai in town hall kan dil thu ah harsatnak ziang maw ziang maw a um I Cui tlun ah town hall thuah thum ding hrang i Ks.ting 10000 kan dil mi tla Union Border Affairs Minister Lt Gen.Ze Aung in a hrekah ṭhumaw in ti Ks.ting 4900 ah kan ṭhum ti tla in sim.\nHiti vek harsatnak a um cingin CM Lian Luai cun Falam hrangah a run zuam ciamco. Tuah inn dot 3 saknak ding ah state acozah paisa Ks.ting 3500 a run hawl bet I,Cui tlun ah ka rak dilmi Nun Phung innpi hnak in kum 1 in kan hmu tlai ding tiin ka rak ruahmi tla Falam I chief minister kan neih man ah tuikum rori ah kan nei thei a si hi.\nTown hall kan neihtheinak dingah Falam khaw nu khaw pa pawl an thupi zet. Hmin lang I tarlang dingi thupi zet dang pakhat cu Falam vuanthawk bawi Ca Awi hi a si. Vikram Mishri rak hmuah nak pawl,lam thiam hawlnak pawl ah a thupi zet. Cui tlun ah kum 2010 kum I Saya Thawng Bik pawl thawi Falam town hall I Falam ṭhansonak an rak rellai khal ah Ca Awi hi town hall thar sak a ṭul rak titu bik pawl a si.\nCM Lian Luai hohanak I Falam town hall thar nei thei dingi kan ṭan rual vek in Falam pawl kan tan rual cun hna tam pi kan ṭuan thei ding.\nTown hall on ni I thusim vuangyi Soe Thet cun hi town hall hi Falam ta lawng a si lo. 1948 I Paletwa I si Falam I ra ka pai hruaimi mi 30 lakah miphun 6 lai an tel I Paletwa I um Rakhine tla an tel. Cui ruangah hi hall hi Laimi phun phun I ta a si a ti.\nzuk:Piang@photography","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/ka-sunmang-pakhat-a-thleng-suak-dr-run-bik\/","date":"2021-02-26T09:32:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178356456.56\/warc\/CC-MAIN-20210226085543-20210226115543-00416.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9656761885,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9656761884689331, \"cnh_Latn_score\": 0.03379020094871521}","num_words":735,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.923,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"July 12 zaanlamrii in Myanmar khawpi Yangon hmun ṭhenkhat ah ruah a ceen ih hmun tamzet ah tidai a li.\nHmun ṭhen khat ahcu thli khal a hrang zetih thingkung kiak khal an um hnuaihni nan khawngawk hliamhmatuar cu tutiang an um hrih lo.\nRuah ceen ruangah ti a lik nasatuk ih veng ṭhenkhat ah, an inn sung tiang tidai a lut thei ih veng upa ṭuanvoneitu pawl in sukso nakah ralring dingin mipi hnen ah thu an than.\nဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် le ကပ္ပလီ tipi lam ah thli nasa zetih a hran ruangah thaizing tiang ruahsurding zum a um ih တနင်္သာရီတိုင်း, ကချင်ပြည်နယ်,ရှမ်းပြည်နယ်, ရခိုင်, ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ် pawl khal ah ruah ceen thei dinhmun a si thu nikhua lam zohtu zung lam in thuthannak an nei a si.\nref:BBC","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/yangon-ah-ruah-ceen1-thli-hrang-hmun-dang-pawl-khalah-thaiziang-tiang-ruahsurding-zum-um\/","date":"2021-03-07T05:51:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178376144.64\/warc\/CC-MAIN-20210307044328-20210307074328-00348.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995923638,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995923638343811}","num_words":124,"character_repetition_ratio":0.017,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.193,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPathian hmuh timi cu duhdawt nak hmuh a si tiin Pope Francis in sim. January 17, 2021\nPathian hmuh timi cu duhdawt nak hmuh a si tiin Pope Francis in sim.\nJanuary 17, 2021\nZarhpi ni Angelus thlacam nak ah Pope Francis cu cui ni ih Bible siarnak ah zum tu pawl hnen Pathian ih kawh nak aw cohlang in duhdawt nak thawn lehrul ding ah a forhfial. Zarhpi ni zum tu pawl ton awknak Vatican's Apostolic Library ah Pope cu Bawi Jesuh baptism a san hnu a thaisun Jordan tiva ih thuhla fiangzet in a sim. \"Pathian ih tufa zoh uh\" timi tong sim phah in a dungthluntu pahnih kha Messiah hmuh in a sim tu cu Baptism a pe tu Johan a si thu a sim. Cui tong a thei tu dungthluntu pahnih khal Bawi Jesuh ih dung an thlun. Bawipa in a dung an thlun kha a theih tikah an hnen ah ziang nan hawl tiin a sut ih, Bawipa cu khui tawk ah a um tiin an sut tikah Bawi Jesuh in \"Ra in nan zoh asile nan hmu ding\" tiin a ti.\nCutiih a sim nak cu kawh nak asilo, hmaiton ih tong aw thei dingih sawm nak a si thu Pope in a sim. A dungthluntu pawl cu cui ni cu Bawi Jesuh thawn an um. Bawi Jesuh thawn toin thusuh awk nak, cuihleiah Bawipa ih thu sim mi ngaiin Bawipa ih thusim an ngai caan ah an thinlung cu a hlan hnak in a tleu timi cu ruat dingah a ol lo. Cui caan cu zanlam caan a siih Pathian lawng ih a pek thei mi tleu nak cu an sungah a tleu timi cu an thei. An unau pawl um nak ih an kir tikah an thinlung sung ih an tuar mi lungawi nak cu tiva vekin khat zet in a luang. Anmah lak ah Andrew in a upa hnen \"Peter\" tiin Bawi Jesuh ih a ko ih \"Simon\" hnen \"kannih cu Messiah kan hmu zo\" tiin a sim.\nAmah thawn um tlang dingah kanmah in ko tu Bawi Jesuh, amah thawn tonawk nak cu reilote daiten kan ruat pei. Pathian cu zovek mi tinkim a kawh nak cu a duhdawt nak kha thok in lang ter ding ah a si. Pathian cu nunnak ah in ko. Zum nak um nak ah in ko. Nunram ah a dangten in ko. Kanmah pawl minung nunnak tiin a um ter tu nunnak um nakah kanmah pawl in ko. Cu mi cu a dang ten sersiam mi asilo ruangah a dang ten kawh nak a si. Cui hnuah Pathian cu zumnak um nakah kanmah pawl kawh nak in Pathian ih innsang in si ter.\nNetabikah Pathian cu kutsih nak, Puithiam nunram le Sister nunram ah kanmah pawl nunram a dang ten in ko. Cumi pawl cu duhdawt nak ih pungsan a simi kanmah pakhat ciar hrangah Pathian tumtah mi cu a phunphun in hmuh nak a si. Zumtu tinkim hrangah a sunglawi mi lungawi nak timi cu Pathian ih kawh nak kha lehrul in Pathian le kanmah ulenau pawl ih rian tuan nak in mahlemah hlan awk nak a si. Pope cu thuthangtha sim nak ih a cemnak ah Pathian kawhnak vei tampi ah Pathian ih kawh nak kan thinlung ih lehrul nak cu el nak khal a si thei. Thenkhat caan pawl ah tih nak ruang khal ah a si thei. Pathian ih kawh nak cu duhdawt nak asi ruangah duhdawt nak thawn lawng san a tul. A thok nak lam ah Pathian thawn tonawk nak asilole a duhdawt nak cu kanmah pawl hnen lang ter mi Pa Pathian ih thu a sim tu Bawi Jesuh thawn tonawk nak khal a si thei. Cuihnuah a mah ten minung pawl hnen kan duh nak thu zem duh nak pawl lang in \"duhdawt nak ka hmu zo. Nun nak ih san ka hmu zo. \"Pathian ka hmu zo\" tiin an sim theu. Netabikah Angelus thlacam nak cam nak cu a cem hlan ah Pope Francis cu Bawinu cu kanmah hnen Pathian duh nak kim in lungawi nak le tangdor nak thawn kawh nak aw cu lehrul in thangthat nak hla thawn lehrul thei dingah kanmah pawl in bawm hram seh tiin sim in Gospel thuthangtha cu a cem ter. Himi thu cu Vatican thuthang ihsin kanngah mi a si.\nဘာသာပြန် Sr. Lucy Lal Nai Ciang,SJA","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pathian-hmuh-timi-cu-duhdawt-nak-hmuh-si-tiin-pope-francis-sim-january-17-2021","date":"2021-03-04T00:58:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00287.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999881506,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998815059661865}","num_words":737,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.316,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kum 15,000 hrawng reizomi Tibetan tlaangsang par hmunrawn pi ih tikhal pawl cu leitlun boruak\/nikhua thlengaw ah zupral in a sawnaw vivo. Hih hmun ih tidai khal (Vur) ah hin mit ih hmuhtheihlo thilnung fate million tamzet an khal cih.\nCuih vur lak ah ziang a um ding timi thei duh ah US le China scientist pawl in Kum 2015 ah meter 50 thuk an virh.\nScientist pawl cun kum 5 rei hnu ah cuih Vur lak ah khuahlan virus tamzet a um mi an hmusuak. Cumi virus pawl lak ah science khualvel mithiam pawl ih hmudahlomi virus group phundang 28 an hmusuak ih cumi hmuhsuahnak thar an nei mi cu ca ah ngan in tlawngkai nihnih ah online ah an tlangzarh.\n— Peter Gleick 🇺🇸 (@PeterGleick) January 22, 2020\nHih hmuhsuahnak hin kan leilungpi boruak rak umdan, nikhua um dan pawl zirzoi a theih ding zum a um ih scientist pawl hrang ah thil thupi zet pakhat a si. Khuahlan virus pawl hin kan leilung nikhua boruak thlengaw mi ah ziangvek thilnung pawl an nung\/thi ding ih ziangtin kan leilungpi boruak a um thei timi khal a khih hmuh thei a si. Asinan cuih virus pawl cun natsia an suak ter ding an phang zet.\n\"Minung pawl ih cangvaihnak hin leilungpi boruak\/nikhua a ti danglam vivo ih kum thawngtel ih rak khal zomi Vur pawl an tiral vivo. Cumi ah, Vur zupral mi cun boruak ah natsia suak ter theitu \"pathogen\" a thlah thei ruangah San thar ih a um dah lomi natsia pawl a suak thei\" ti`n scientist pawl ih ca suah mi ah a um.\nAcross the mountains, located on the arid northeastern edge of the Tibetan plateau, glacier retreat was melting 50% faster in 1990-2010 than it was from 1956 to 1990, data from the China Academy of Sciences shows https:\/\/t.co\/5c5BzKwpSV 2\/11 pic.twitter.com\/0Hl8ZXW5SO\n— Reuters Science News (@ReutersScience) November 10, 2020\nScientist pawl ih phan bikmi natsia siding zum um mi cu Siberia ah kum 2016 ah a rak suak dah. Cuih ṭum ah Anthrax tiih koh mi bacterial ruangih cangsuakmi damlonak ruangah Zukneng 2000 luan an thi ih mipum 96 sizung an thleng. Cumi natsia cu Vur khal lak ah kum 10 sung erh pit mi Zukneng a zupral nak ihsin a suak mi siding an zum. Cumivekin Vur lak ih erh khal cih mi khuahlan virus pawl cun natsia an suak ter ding an phang zet.\n\"Tuhlan ah French ram ih mithiam Rebecca Abergel hohanak thawn kum 30,000 tar zo mi Vur sungih um Virus cu an rak ti nung dah. Cuvek ṭhiamṭhiam in Vur sungih erhpitmi khuahlan virus pawl cun san thar Leitlun ih suak dah kel lo mi natsia an suak ter ding a phan um zet\" tiah Bowling Green State University ih professor Scott O. Rogers in a ti.\nHram : Vice","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/science-tech\/tibetan-vur-lak-ah-mithiam-pawl-ih-hmudah-lomi-khuahlan-virus-ci-28-an-hmusuak\/","date":"2021-02-24T23:10:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178349708.2\/warc\/CC-MAIN-20210224223004-20210225013004-00156.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998595715,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998595714569092}","num_words":449,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nCatholic Bishop pawl hnen Cardinal Charles Bo ih forhfial nak. December 2, 2020\nCatholic Bishop pawl hnen Cardinal Charles Bo ih forhfial nak\nDecember 2, 2020\nKawlram, Taungoo Catholic Diocese ih Liktu khuapi ah November 29 niah tuah mi Msgr.John Gotti khaisang nak caanserh ah Asia Bishop pawl pawlkom president a si mi, Yangon Catholic Archbishop Cardinal Charles Bo in Catholic kawhhran ih hotu pawl, ahleice in Bishop pawl cu minung pawl ih thlarau lam tul mi pawl lawng siloin an mah pawl ih \"nunphung thanso nak\" khal ngaih tuah sak a tul thu a sim. Asia Continent ih Catholic kawhhran pi ih a ton rero mi sawm nak tampi lakah farah zonzaih nak pawl, ramleng leitlun thawn hlat awk nak pawl cu felfai ter dingah le Pathian rian tuan duh nak thinlung khoh nei dingah kawhhran hotu pawl a forhfial.\n\"Kan kawhhran mipi pawl cu an farah. Farah nak ruangah harsat an tuar. Ram leng lei khuavel thawn an hla aw. Ram leng lei tlun thawn pehpar awknak a zamrang thei bik in nei dingah tuah ding a si. Aralai ding mi san thar fale pawl hi hnakin thang so dingah a tul. Minung a hrampi thanso nak cu a thupi mi pakhat a si. Taungoo Diocese cu thuanthu umdaan ah khal siseh, fim nak lam khal ah siseh hlaw awk nak pawl cem ter nak a thupi ah ruat in tuah dingah Siangbawi pawl khal a forhfial. Minung pawl ih thiam nak khaisang uh tiin forhfial in tha a pe.\nCuihnuah Pope Francis in \"Pathian rian tuan nak ah malte vial tuan in diraim men loin ruah nak thar pawl, hnatuan thar pawl, ruahsan nak thar pawl hawl nak Pathian rian tuan nak si dingah\" a forhfial thu khal a hlawm. Bishop pakhat timi cu mai Diocese hrangah tuu khal tu pakhat, profet pakhat, lungrual nak hminsin nak le ruat cia ih tuah thiam tu mipakhat a si tiiin Cardinal Charles Bo in a sim.\nCui hnuah Kawlram ih Pathian rian a tuan tu, ahleice in Pope ih theihpi mi pawlkom in Pathian rian tuan tu pawl hnen Taungoo Archdiocese ah thisen luangin pek awknak pawl hrangah a lungaawi thu a sim. \"An lakah zakhat lai cu hinah rain Pathian hna an tuan. Hinah ah an thi. Anmahpawl cu a tum mi pek awk nak nunam thawn an um. Ral buai nak lakah an um. Thawng sungah an um. Thenkhat cu mi raltha tiin an nunnak an pe\" tiin a sim.\nKawlram ah kum 28 Pathian hna a tuan ih, 1953 February 7 ah thah a tuar tu Italy Siangbawi Alfredo Chromone ih a ral that nak khal pehpar in a sim. A tui a cang rero mi covid-19 pulh nat ruangah missa raithawi nak ah minung 30 lawng an tel ih, caanserh khal online in an thlah cih. Himi thuthang cu CBCM thuthang ihsin kanngah mi a si.\nCredit ,CBCM OSC","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/catholic-bishop-pawl-hnen-cardinal-charles-bo-ih-forhfial-nak-december-2-2020","date":"2021-03-03T23:52:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00342.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9980579615,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9980579614639282}","num_words":487,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.275,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam, Surbung Vanzam tualrawn ṭheh felfai hman a si hlan ah pawlkom pakhat ruangih tu dinhmun vekih suak thei vekin online ih cathlahtu an um hnuaihni ih tukhalah rampi Vice President Henry Van Thio ruangih cangsuakthei vekin ca thlah mi a um lala.\nCa an thlah mi cu an ngandan vekin ka rak let ding.\n\"Vanzam thawn kan khua Chin State ah kan tlung thei thlang ding.\nVice President U Henry Van Ṭhio hnaṭuan thokpek hrawngah, airport tuah dingah kei mah le Japan pa le Khua Lian Kam tiin Falam airport zoh dingin kan feh ih, Falam Upa pawl le Chin State Cozah lulam pawl thawn kan rak zoh.\nCulai ahcun NLD Center Government nih airport hrangah thurelmi\/tawlrelnak ziang hman a rak neilo.\nNaypyitaw ah Vice President U Henry Van Ṭhio kan tong phah ih, in sim mi cu \"Falam airport cu Cozah nih ṭuan pehzom dingin ṭan ka rak lak\" in ti, Cumihnu reituk loah kyats 1 Billions airport hrangah a thlak cih ih Hluatdaw nih a pom hnu ah hnaṭuan ṭan ding a rak si.\nChin State sung ih airport um hmaisabik mi ah kan Pu Vice President Henry Van Ṭhio hi hngilh hrimhrim ding a si lo.\nKawlram sungih thuneibik minung 4 lakih U Henry Van Ṭhio tel ruangah kan Chin ram a ṭhangso cak zia hi hngilh hlah uh si.\nVice President Henry Van Thio le Chief Minister Salai Lian Luai in an term laite ah theipatawp suahih airport in tuahsak mi par ah ka lungawi tuk. Bawipa nih thlawsuah pek hram hai seh.\"\nCangantu : Peter Ngun Za Zung – Chairman of All Chin Society Yangon\nvia TheChinExpress\nPhoto : PresidentOffice","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/vp2-pu-henry-van-%E1%B9%ADhio-zarah-chin-state-in-vanzam-tualrawn-kan-nei-thei-a-si\/","date":"2021-03-04T09:59:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178368687.25\/warc\/CC-MAIN-20210304082345-20210304112345-00428.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9427438974,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9427438974380493, \"cnh_Latn_score\": 0.05533063784241676}","num_words":271,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.966,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2020, US rampi hrilawknak ih nehnak cotu Joseph Robinette Biden Jr. cun kum 2021, January 20 ah Bible par kutsuang thutiamnak thawn 46th U.S. President sinak a cohlang.\nAsian-American kahpia Kamala Devi Harris khalin U.S Vice President sinak cu thukamnak nei in a cohlang ve.\nPresident thuneihnak hlanawknak ah US Vice President hlun Mike Pence, President hlun Barack Obama te nupa, President hlun Bill Clinton te nupa le President hlun George W. Bush te pawl khalin an telpi a si.\nVei 45th nak U.S. President Donald John Trump cun kum 150 sung U.S. President hlun pawl ih thlun ṭheumi phung thlun duh loin vei 46th nak U.S. President thukam nei nakah a telpi lo a si.\nKum 2020 US rampi hrilawknak cu buainak phunphun lakah le buainak suak theisal dinhmun lakah buaibainak umlo le tlung zetin an tuahsuak thei ruangah American mipi an lungawi zet asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/joe-biden-in-bible-par-ah-kut-suang-in-46th-us-president-sinak-a-cohlang\/","date":"2021-03-01T12:31:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178362513.50\/warc\/CC-MAIN-20210301121225-20210301151225-00519.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9762081504,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9762081503868103, \"cnh_Latn_score\": 0.022431369870901108}","num_words":141,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.163,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.968,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Moderna company tuahmi Covid 19 vaccine second phase test nak an nei lai ah Sii dawt volunteer kum 72 mi cu Sii dawt hnu ni 28 hrawng ah Ṭek in a tlathat.\nAhmin phuan a si lomi vansiat tontu thihhlohnak cu US Food and Drug Administration in Moderna vaccine thawn pehparmi simfiahnak an nei nakah an report telcihmi a siih Ṭek in a tlak ruangah Lung lam siat in mual a liam tiah an tarlang.\nCovid vaccine volunteer, 72, struck by lightning month after getting Moderna jab https:\/\/t.co\/8rvATrW6it\n— Daily Star (@dailystar) December 19, 2020\nFDA report ahcun \"December 6 tiang Siidawt volunteer lak ah Vaccine dawt ruangih vansiat tong a si lo mi thihhlohnak tongtu mi pathum an um.\"\n\"Volunteer Kum 65 mi, mipakhat cu Sii dawt hnu ni 25 rei ah pneumonia a ngah ih a thi. Kum 72 mi cu Ṭek tlak Lung siat in a thi ih, Kum 87 mi, Volunteer mipakhat khal, Sii dawt hnu ni 45 rei ah Lung lam thawn pehparmi bradycardia natnak in a thi\" tiah an tarlang a si.\nModerna tuahmi Covid 19 vaccine thuthawn pehpar in US Food and Drug Administration report nganmi ah kan tarlangmi Vansiat tong mipakhat le damlonak dang ruangih thi mi pahnih bak lo cu Sii dawt ruangih vansiat tong dang an um lo a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/covid-19-vaccine-dawt-volunteer-cu-sii-a-dawt-hnu-ah-%E1%B9%ADek-in-a-tla-that\/","date":"2021-03-09T01:15:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178385534.85\/warc\/CC-MAIN-20210308235748-20210309025748-00050.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8575223088,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8575223088264465, \"cnh_Latn_score\": 0.1398114562034607}","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.913,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinram hruaitu dingah Pu Terrence San Mawi Nikhuai cu ttuanvo pek asi. Hi rian an khinhmi konghe pehtlaiin Pu Terrance San Mawi Nikhuai cu CH pawl nih chawnhbiaknak an ngeih. Cu ah a chimmi cu hi bantuk buaicur in a um lio ah ttuanvo pek ka si i, zeitindah asi lai timi zong ka thei ve rih lo. Asinain ram le miphun caah ka si khawh chungin thaazaang chuah in ka ttuan ko lai, nan zapi dirpinak le bawmhnak ka herh tuk tiah a chim.\nAmah ttuanvo an pekmi lawng a theih rih i, adang zeihmanh atheih rih lonak Chin State Administration Council chungtel ah zeibantuk pawl dah an i tel i, zeitindah ttuanvo lak ding timi kong zong a theih rih lonak a chim chih. Ralkap nih uknak an lakmi cungah ram mipi hna nih kan cohlang lo tiah duh lonak an langhter cuahmah lio ah Ralbawi zik Min Aung Hlaing nih ramkulh\/ramthen hruaitu hna cu a thim hna.\nAthimmi hna cu Kachin ah U Hket Htin Nang, Kayah ah U Bu Yay, Karen ah Saw Myint Oo, Chin ah Pu Terrance San Mawi Nikhuai, Mon ah Dr Kyaw Tun hna an si. Kawlralkap nih February nihnih ah Pu Terrance San Mawi Nikhuai cu Chinram hruaitu lutlai dingah an thim i, tuanvo an pek. Tutan an thiltuahning ahcun Chief Minister tibantuk zong a um lo. Asinain CM dirhmun ah Chairman tiah min an pek ti asi. Tlamtling tein atanglei ah relkhawh asi.\nFebruary 1, 2021 ah Myanmar ramsung thuneihnak cu ralkap pawlin an la ih NLD hruaitu upa pawl cu an kai vivo, cutin an aiawh ah mithar an ret vivo a si. Chinram sung kaihruaitu dingah sibawipi hminthang Dr. Ni Khuai ih fapa upabik Pu Terence San Mawi Nikhuai cu ṭuanvo an pe, CM Lian Luai aiawh ih Chinram hruaitu ding a si.Himi thuhla ah CH pawlin an phone ih Pu Terence San Mawi in \"Thuhnokbuai lai ah ṭuanvo pek ka siih ziangti'n a si ding timi tla ka thei ve hrih lo.\nAsinan, ram le miphun hrangah ti thei tawk thazang suah in ka ṭuan ko ding. Nan zapi ih ṭan le bawmnak ka ṭul tuk\" tiah a sim.Amah cun tlunlam ih ṭuanvo an pekmi lawng a thei hrih ih a dang a thei hrih lo thu, Chin State Administration Council sungtel ah zopawl an tel dingih ziangti'n ṭuanvo zemawk ding khal a thei hrih lo thu pawl a sim hrih.Myanmar mipi tampi in ralkap uknak kan cohlang lo tiin duhphorhnak an nei rero lai ah rampi cozah hotu Sr. Gen. Min Aung Hlaing cun ramkulh\/ramṭhen hotu pawl ṭuanvo peknak ca a suahmi a si.\nKachin ah U Hket Htin Nang, Kayah ah U Bu Yay, Karen ah Saw Myint Oo, Chin ah Pu Teeance, Mon ah Dr. Kyaw Tun pawl ṭuanvo pek an siih tuhlan vekin ralkap pawl an ret lo tiah theih a si.February 2, 2021 ah ralkap pawlin Pu Terence San Mawi Nikhuai cu Chin ramkulh uknak hotu dingah ṭuanvo an pe a si. Atui din tharmi cozah ahcun Chief Minister tivek aum nawn lo ding nan CM rank thawn bangaw in Chin State Administative Chairman tiah ṭuanvo a lak thlang dingmi a si.\nPu Terence San Mawi Nikhuai cu Falam sibawipi hminthnag Dr. Ni Khuai ih fapa a siih Falam ah suakmi a si. Pu Michael Ngun Lal cun, \"Terrance thawn hi pa khat nu dang, unau kan si. Ka pa in ka nu thawn an ṭhenaw hnu England ah nupi a nei le a remcang maw ti'n ka pu (ka nu ih pa) hnenah thu a ron ih ka pu ih siannak thawn England mi Jasmine thawn an ṭhit awk. Jasmine thawn fate 9 an nei ih Terrance hi upabik a si\" tiah CH hnenah a sim.\nPu Terence San Mawi ih suahpi unau pawl cu Jacquiline Saw Vang (Yangon), Steven Thnag Luai (Tleicia), Jessi Hlai Man (Yangon), Timmy Phun Lian Thang (England), Andrew Lian Sang (England), Mary Anna Bawi Thiam (Yangon), Jeanie Cung Khim (England) le Jonathan Sui Lian Sang (Eengland) pawl tla an si.Dr. Ni Khuai cu Falam siizungpi ih a ṭuan laiah mi ṭha lo pawlin an heek ih Mandalay, Yamethin le Meikṭhila pawl ah ṭhawn in hna a ṭuan ih Pu Terrance tei unauza khal cun a pai' ṭhawnak hmun ah an thlun vingvo.\nCuti'n Meikṭhila khuami thawn an ṭhit awk ih fanu pakhat le fapa pakhat an nei.Biaknak bangaw lo ruangah innsang remcang loin a dangdang in an um tiah theih a si. Kum 65 a si thlangmi Pu Terrance San Mawi Nikhuai cu Falam ah hramthok tlawng a kai ih Meiṭhila ihsin phun 10 a ong hnu Yangon phunsang tlawng ihsin Daan thu degreen ngahtu a si. Tlawng a ṭheh hnu in thuṭhenzung ah hnaṭuan a thok ih Yangon, Mandalay, Shan ram le Falam pawl ah aum tiah theih a si. (Laknak: Chinland Herald Daily News)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/lenhloi\/hruaitu-tharmi-pu-san-mawi-nih-fiang-tein-a-chim-cang\/","date":"2021-03-07T15:23:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178377821.94\/warc\/CC-MAIN-20210307135518-20210307165518-00480.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8870552182,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8870552182197571, \"cnh_Latn_score\": 0.11276791989803314}","num_words":803,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.959,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Donald Trump kaih tengteng ding in tazaa an cuai tum. \" President ihsin a cawl le \" tiin tazaacuai ding hngak tu tampi a nei.\n1 Nunau pahnih pawngsual thu : Nunau pahnih thawn an it tlang dah ih ziang thu cu an ngan lo nan an \" kaw a phit \" timi mawhnak asi. \" mi dang hnen rel lo ding ih paisa in an kaa a phit..?\" tinak asi.. Cui mawhnak ruangah Fala pahnih in Donald Trump cu tazaa an cuai tum.. President ihsin a cawlh lawng ah Tazaa – mah mawhnak in tazaa na cuai tum. ( Tazaa mah cu kaih lo ih tazaa cuai asi )\n2 Cun, Inn le lo Company pakhat a nei ih Cui Company cun rukru in maw \/ mi bum ih hna a tuanmi a um si ding .. Cui Company thu lam mawhnak khal in Donald Trump President ihsin a cawl le tazaa- mah mawhnak ihsin tazaa cuai ding asi.\n3 A Ule nau pawl Nulepa rorah pe duh lo nak thu asi. A Nau le Pahhin in an Nulepa rorah cu ule nau pawl pe duh loin a mah lawng a ei ttheh vek in an rel. Cui mawhnak khal Donald Trump President ihsin a cawl le Tazaa- mah mawhnak ihsin tazaa cuai ding thotho asi.. mawhnak tinkim ah Lawyer pawl an um ih Lawyer pawl an hngak celcel.\n4 . Tu naite ih mawhnak asi. Donalf Trump ih dung thlun pawl cu Capitol Hluttaw innpi sungah an lutnak san asi.. Cui Capital Hluttaw Inn cu tuanvo nei lo cun American mi hmuahhnuah kum khua lut thei lo nak hmun asi. zo hman alut dah lo.. Kum 100 sungah hmaisabik Mipi ih an lutnak asi. Cui Capital Hluttaw Innpi sung lut tu pawl ih dunglam Donald Trump a um. Donald Trump nih a lut ter vek ah an ruat ih tazaa an cuai tum.. Cui mawhnak cu tazaa mah asi lo ih kaih a tul tengteng ding asi.\nZiangtin thu an lairel pei maw theih si hrih lo.\nChin Future","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/news\/13505\/","date":"2021-03-05T09:41:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178370752.61\/warc\/CC-MAIN-20210305091526-20210305121526-00363.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999804497,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999804496765137}","num_words":324,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.032,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Saya James Thang: Zeiruangah dah Ralkap nih Aana ating ngam? Kawlralkap ah hin Army (ကြည်းတပ်), Navy (ရေတပ်), Airforce(လေတပ်) tiin pathum in an um. Army hi a tthawng bik le a cak bik an si i, ralkap milu 492000 an um. Navy ah ralkap milu 19000 an um i, Aiforce ah ralkap milu 23000 an um. Ralkap milu an zapi fonh ah 534000 an si. South East Asian ah Vietnam ram hi ralkap tambik le atthawng bik an si i, a pahnihnak ah Kawlram hi asi.\nSouth East Asian ah hin ram 10 an um. Kawlralkap nih pehtlaihnak an ngeihmi ram hna cu Tuluk le Russia hi an si. Tutan i, Aanaa an lak hlan te ah Tuluk ramdang vuanci le Russia defense minister hna cu kawlram ah an kal i, Min Aung Hlaing tonnak an ngei. Cu an i tonnak ah Aanaa lak ding timi hi an lungtlinpi lai tiah Kawlram ramkhel sining a cuantu hna nih an zumh. Curuangah Min Aung Hlaing zong raltha tein Aanaa alak ngamnak asi lai tiah zumh asi. An zumh bangin UN Security Council ah Kawlralkap aanaa lakmi lungtlinlonak cachuah dingmi an ceih tikah Tuluk le Russia cu an lungtlin lo ngai ti asi.\nKawlralkap nih uknak an lakmi hi Suu Kyi nih a theicia maw? Hi aanaa ting an timhnak hi Suu Kyi nih a rak theicia ko ti asi. Atheih cia ruangah mipi sinah Ralkap hna nih ahman loning in aanaa an lakmi cu lungrual tein nan doh hrimhrim ahau tiah ca arak ttial cangnak zong asi tiah an chim. Suu kyi nih atheihcia ko nain zeiruangah dah a rak zam lo? Mipi ruahnak ahcun a theicia ko buin arak zam lomi cu tiah mawhpuh a fawite.\nAsinain thuk deuh in vun tuak tikah 2020 november ni 8 thimnak hlan ah Suu Kyi nih amah fb ah tutan thimnak ah nan kan thimtlin asi ahcun ralkap pawl cu mipi thimtlinmi cozah kut tangah an um hrimhrim lai tiah biarovuihnak arak chim. Curuangah tutan ah thil a ummi hi Suu Kyi nih cun mipi thimmi cozah kuttang ah ralkap cu an um lai tiah timhtuahnak angeimi lam pakhat asi ko lo hme maw timi tampi ruah dingmi aum.\n2020 November 8 thimnak result achuah hnu ah USDP nih ahman lomi asi tiah an chim len nain UEC nih siseh Cozah nih zeithei lo bantukin an um. Cu hnu ah ralkap nih UEC rianttuanning ahman lo tiah aphunphun in an chim ko. Nain an i theihter thiamthiam lo. Culawng siloin Hlutdaw auh dingmi timi ani an khiahmi zong thawntthan dingin an ti rih nain an thawn duh hlei lo tikah aanaa ka lak lai tiah a tlerh zongah 2008 phunghram ningin kan kal ko lai tiah an ti rih.\nRalkap caah cun thinhunnak asi ko lai, Thilsining vun cuanh tikah NLD nih ralkap a ttih lo ning le Suu Kyi nih timhtuahmi pakhat angei timi afiang. Suu Kyi caah ralkap pawl mipi thimmi cozah kuttangah an um khawhnak dingah cun alam pahnih lawng a um. Cucu pakhatnak ah 2008 phunghram ningin mipi thimtlin mi NLD nih cozah hruaile tleih, ralkap telloin. Pahnihnak ah Ralkap nih cucu an lungtlin lo i, uknak an lak asi le mipi nih doh ding ti asi.\nHi pahnih ah pakhatnak hi hlawhtlin sehlaw mipi caah rampi caah zaangdamtuk ding asinain atlamtling lo. Aduh lo bikmi apahnihnak tuin akal. Ralkap lei in kan cuanh asi le kum zeimawzat an mah hruainak in rampi uktu an si caah ngeih le chiah zong tampi an ngei. Culawng siloin anmah nih uk peng dingin timhtuahmi 2008 phunghram an ttialmi asi caah anmah tlin lo i, NLD tling, 2008 phunghram thiamthiam in NLD nih an uk dingmi an tuarthiam lo hi asi bik.\nSuu Kyi timhtuahning pakhat bangin ralkap nih cohlang hnasehlaw zeihmanh power an ngei ti lai lo. Aanaa an ting i an timhbangin an hlawh atlin ahcun power an ngei lai i, an duhduh in rian an ttuan khawh lai. Cu bantuk thiamthiam in Suu Kyi nih timhtuahnak angeihmi plan pahnihnak hi mipi thazaang in a tlamtling asi ahcun Kawlralkap nih rampi uknak ah an nawlngeihnak hi aliamcang lai. Cucaah tutan i ralkap nih aanaa an lakning hi 1988 he ai khat lo.\nMipi thimtlinmi cozah le power lak tthan duhmi ralkap dohnak asi i, hi kongah abiapi mi cu mipi kan si. ralkap lei nih zeitluk hriamnamttha ngeih hmanh hna sehlaw mipi nih lungrual tein kan doh asi ahcun teinak hmuh thiamthiam asi ko lai. Suu Kyi cu aa timh bantukin rampi hrangah nunak thaap in a pum apek cang. Nang tah rampi hrangah pumpek in zei na tuah khawh lai? Fak pi in ruah acu. Atang hi amah ttialning in kan vun langhter chih.\nSaya James Thang: Ziang ruangah Ralkap nih Aanaa a ting ngam? Kawl Ralkap ah hin Army (ကြည်းတပ်), Navy (ရေတပ်), Airforce(လေတပ်) tin pathum in an um. Army (ကြည်းတပ်) hi a tumbik le a cakbik an si ih ralkap mipum 492000 an um. Navy(ရေတပ်) ah ralkap mipum 19000 an um ih Airforce ah ralkap mipum 23000 an um. Ralkap mipum an zatekom 534000 an um. Southeast Asian ah Vietnam ram hi Ralkap Mipum tambik le tumbik a si ih Myanmar hi a pahnihnak a si. Southeast Asian ah Ram 10 a um.\nMyanmar Army ih a pehtlaihbik mi Rampawl cu China le Rusia Ram an si. Tuittum ih Aanaa an ting hlan te ah China foreign Minister pa le Rusia Defense Minister pa cu Myanmar ram ah ra in Bokyokehmugyi Min Aung Hlai thawn an tong aw.Cumi an tong awnak ah Aanaa ting ding thu lungkim pinak an nei a si ding tin Kawlram politic a thlirtupawl cun an zum. Curuang ah Bogyoke hmuugyi Min Aung Hlai khal in Ralttha zet in aanaa a ting ngamnak a si ding ti ah zum asi.\nAn zum vekin UN security council ah Kawlram Ralkap aanaa tingmi lungkim lo nak ca suah dingih an rel tik ah China le Rusia cun an lungkimpi lo taktak. Ralkap Aanaa ting ding mi Pi Suh Kyi in a theicia maw cia lo? Himi Aana ting an tum thu hi Pi Suh Kyi in a theicia ti a si. A theicia ruang ah Mipi hnen ah Ralkap pawl ih diklo zet ih aanaa an tingmi cu lungrual zet in nan dokalh tengteng a ttul ti ah Ca a ngan cianak a si an ti.\nPi Suh Kyi in a theicia nan ziang ah a kilhim awlo (or) a tlan lo? Mipi ruahnak ahcun theicia nana ih a kilhim awlo(or) a tlan mai lo ti ah mawh thluk a awlte. A sinan thuk deuh ih von ruat a si le 2020 November ni 8 hrilaw hlan ah Pi Suh Kyi cun a mai Official FB ah tuittum cu inhriltling hram uhla NLD kan tling a si le Ralkap pawl cu Mipi hriltlingmi Cozah kut hnuai ah an um hrimhrim ding tin thukam nak ca a ngan.Curuang ah tuittum ih hitivek thil um mi hi Pi Suh Kyi cun Ralkap pawl Mipi hriltlingmi Cozah kut hnuai ih um dingah a tumtah mi lamzin pakhat a si pei maw ti ah ruatding tampi a um.\n2020 November 8 hrilaw result a suak hnu USDP pawl in hrilaw thu ah a dik lo tiah hehlemang in an au rero nan UEC in siseh Cozah lam in siseh theilo vekin an um san men.Cuhnu ah Ralkap pawl in UEC hnattuan a dik lo Cozahpi in ttuanvo lak in nan zingzawi ding ti ah a phunphun in an au an kio nan theilo bangin an um san thotho. A netabik ah a veithumnak Hlutdaw hmaisabik kai dingih a ni bikhiahmi nan tthon ding an ti khal le an tthon duh cuanglo ih Aanaa ka lo ting ding a ti khal ah ziang siar cuang lo in 2008 daan hrampi vek in kan feh ding tin an ti ih an tuah dingmi an tuah thotho.\nRalkap hrang ahcun thinheng cu a um ve zet ding. A tlun ih thil um daan kan thlir tik ah NLD in Ralkap a ttihlo zia le ziang a siarlo mi zoh a si le Pi Suh cun Tummi pakhat a nei ti a fiang. Pi Suh Kyi hrang ah Ralkap pawl Mipi hriltlingmi Cozah kut hnuai ih a um theinak ding ahcun lamzim pahnih lawng a um. Cucu (1) Ralkap ziangsiar lo ih 2008 daan hrampi vek ih Mipi hriltlingmi NLD hlir ih Cozah din (2) Ralkap Lungawilo cun Aanaa an ting a si le Mipi thazang thawn do kir sal A si.\nHimi pahnih ah pakhatnak hi hlawhtling ta sehla mipi hrang le Rampi hrangah hahdambik ding a si nan a hlawh tlinglo. A duhlobikmi a pahnihnak vekin a feh. Ralkap lam in kan thlir a si le Kum ziang mawzat an mai kai hruainak ih Ram Uktu an si ruang ah Neih le Siah khal tampi an nei. culawng silo in an mah ih Uk thei ringringnak ding tumtah in 2008 daan hrampi an ngan mi a si ruang ah an mah tling nawn lo ih NLD tling ih 2008 daan hrampi vek ih NLD in an uk dingcu an tuarthiam lo a si bik.\nPi Suh Kyi ih a tumtahmi pakhatnak vek in Ralkap pawl cun lungkim in um men ta sehla zianghman Power nei nawn lo vek ah an cang lala ding. Aanaa an ting ih an tum vekin an hlawh a tling a si le Power an nei sal dingih an duhduh in hna an ttuan thei ding. Cuvek thotho in Pi Suh Kyi khal a tumtah mi a plan 2 nak hi Mipi thazang in a hlawhtling a si ahcun Kawl ralkap ih Rampi uk awnak ah an thu neihnak cu a cem lanta ding. Curuang ah tuittum ih Ralkap Aanaa an ting daan hi 1988 thawn a bang aw lo.\nMipi hriltling mi Cozah le Power lak kir duh sal Ralkap do aw a si ih himi ah a thu tthentu ding cu Mipi kan si.Ralkap lam in ziangvek hriamhrei ttha nei khal sehla Mipi lungrual in do a si ahcun neh theih thotho a si. Pi Aung San Suhkyi cu a tum vekin Rampi hrang ah a nunnak thaap in a pum a pek aw zo. Nang teh Rampi hrang ah pumpek in ziang na tuah thei ding? Napin ruat a cu. Laknak. Leitlunmeifar.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/lenhloi\/zeiruang-ah-dah-ralkap-nih-uknak-an-lak-ngam-aruang\/","date":"2021-03-05T23:18:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178373761.80\/warc\/CC-MAIN-20210305214044-20210306004044-00389.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8198421001,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8198421001434326, \"cnh_Latn_score\": 0.18001769483089447}","num_words":1685,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.887,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Korea ram ta Covid 19 nei le neilo zoh nak Test Kit Ting 2 cah mi cu Myanmar ram ah a thleng thluh zo ih September 29, thaizing in hmanthok a si thlang ding ti`n rampi thuron Daw Aung San Suu Kyi in online ah a sim.\nTest Kit hin Covid 19 nei le neilo minute 15 sung ah a lang ter thei ih WHO in a ṭha tiih nam hnget zo mi hmanrua a si.\nTest kit cu Ting 2 lawng a si hrih tik ah rampi huap zawng cun kan co ṭheh lo dingih Covid 19 nat phungpha vekih nuamsamlo rinhleh um deuh test nak, Covid 19 mina thawn hnuaihnihawknak neitu le nat karhzai bik nak hmun pawl ah hman a si ding.\nHih thu thawn pehpar in rampi Covid 19 dokhamnak zung ṭuanvonei Dr. Khin Khin Kyi cun, \"Antigen Test Kit hin Covid 19 nat nei mi cu zaṭek 80 tiang a hmu thei. Nat nei lo mi khal zaṭek 97 in 99% tiang dik in a lang ter thei. WHO ih certified zo mi a siih mina kiang ah olsamten test theih a si. Nan, a test tu cu PPE famkim in a thuamaw ṭul ih Test Kit ah minute 15 in 30 karlak sung ah test result a lang ding\" ti`n Duwun media hnen ah a sim.\nAntigen Test kit cu Myanmar cozah in Korea ram ta a lei mi si ih Korea cozah lam khal in kan ram hrang ah Test kit $500k man a hlu. Cupawl cu abik in Rakhine ramkulh le nat karhzai cuang nak Myone siizung pawl ah hman a si ding ti`n rampi thuron Daw Aung San Suu Kyi in September 26 zaan ah a sim.\nMyanmar ram Harhdamnak le Lehpannak zung in 2020 september 28, zaan nazi 8:00 ih thu a than mi ah ramsung mina 11631 an um zo ti a si ih, a tu, Test Kit thleng thar mi kan hmang thok cun nat nei tu khal an hmu thei lohli ding ih hmun hran ah an tuamhlawm thei lohli ding ruangah kan rampi a dam vivo ding ti`n beisei ngam a um deuh thlang a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/korea-ta-cah-mi-covid-19-test-kit-%E1%B9%ADha-cii-thaizing-in-hmang-thok-thlang-ding\/","date":"2021-02-26T09:27:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178356456.56\/warc\/CC-MAIN-20210226085543-20210226115543-00571.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997496009,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997496008872986}","num_words":340,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.309,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nHarhdamnak hrangih a bawm thei tu Lingmaw (Serthlum) ih thu Part 2\nHarhdamnak hrangih a bawm thei tu Lingmaw (Serthlum) ih thu (Part 2)\nLingmaw cu a thling mi a sawng ter thei nak a nei ih awm har, tb lung na pawl hrangah that nak a pe. Cuihleiah dangcar, dang na, awmna ih dang nat nak pawl a dam ter. Awm na pawl lingmaw hnah li hnah nga hrawng so koin suan hnu minute 5 hrawgn a sinsin in ret aw. Cuihnu ah a hnah pawl hlon in a hlum mi a ti cu nikhat 3 in nak in a zia ter thei. Lingmaw rah sungah a tel mi calcium dat cu minung taksa kom daan sungih a tha a cak mi acid alkaline mineral pawl a hlo ter thei tu tur a tammi phunkhat a si ruangah thi thar le thi fai a thang ter thei.\nLingmaw nitin ei tu 1073 an zingzoi ih cumi pawl ah thin thawn pehpar mi nat can nak hmuh a si lo thu, cutivekin thinnat nei pawl lingmaw hmanhman ei nak in nat can thei nak theih ding rori in a ziat thu, thin cancer, thin tum nak le thin ih a cang thei mi nat pawl hmual nei zet in a kham thei thu, kuak le zu pawl ruangih a cang thei mi thin nat nak pawl cu ling maw hman hman nei nak in that nak tampi ngah ding asi thu Japan zingzoi tu pawlin an nemhnget.\nLingmaw nikhat veikhat asilole lingmaw ti nikhat khuatkhat in asile banhla ei vekin ril nat, pumpi nat le pumpi cancer cang dingah a mal ter ih hleiah rawl ei thaw in rawl rial daan tha in pum a tha ter. Pum tha lo a can tikah lingmaw cu sii tiin ei a theih. Pum tha lo pawl lingmaw hawng a phut le sabit mu a phut cu bang aw in rawi in nikhat veikhat hai thum in in a dam ter thei. Pum sung thli um nak rungih pumna pawl lingmaw kung malte kha tidai khuatthum hrawng suang in nikhat veihnih in nak in a zia ih pum sungih khukrul pawl khal a tla ter.\nLingmaw ih a hawng rim lain hmeh hmui, inn ih hman mi siivai pawl le aromatheropy tiih kawh mi dam ter nak khal ah hman a theih. Lingmaw par sungah Neroli tiih kawh mi rimhmui phunkhat a tel ih, rit nak bang nak a zia ter. A hmin a thang mi Awdikalung zihmui tuah nakah cui lingmaw par cu hman a si. Lingmaw hawng ah a hmui mi Limonen hleiah, glucose le Tenin dat pawl a tel. Mai inn ah lingmaw hawng cu a rim la in sii ih hman a theih. Lingmaw hawng paaten at in ni in tlet loin a hnem nak hmun ah ro koin ret in Aang sii le panhnan siti thawn ciah in ret aw. Sui zawng lingmaw sii tiin a thleng aw ding.\nCui lingmaw ih a tha cu mangbangza in hman a tlak. Lingmaw par ihsin ngah mi aasi khal bang nak hrangah a tha tuk. AIDs nat nei pawlih lei ih a cang mi hminsin nak pawl hrangah lingmaw sii cu patpe thawn hnih nak in a hlo thei. Khuai zo mi ruh ihsin hnai khuar in nat nak pawl par ah kuva hnah mei sa em in, lingmaw sii hnih in ben nak in a hlo thei. (Tidai tong a ngah lo lawlaw.) Hitivekin nihnih veikhat a thar thleng aw. Si ti sa le tisa ih kang mi hma pawl, cet thil ri ruangah hma cutivek a sa ih kang mi nat phunphun pawl hrangah lingmaw si hnih nakin lakhlo vekin a hlo ter.\nHmasi tang lo, a kang ih hnai a um ih a bol pawl khal a suak ter lo. Banhla hnah ah lingmaw sii hnih in hman asile a tha deuh. Taksa bol pawl hrangah, kuva hnah meisa in em in lingmaw tok in a na mi par ah ben nak in a hlo thei. (Tidai tong a ngah lo lawlaw.) Awm har tikah, lingmaw, kuva tattuh ti, pazuk si malte ret in awm le taksa ah malte hnih nak in that nak a pe thei. Nauhak pawl khal upa pawl khal hman a theih. Thi hri khal, thahri thling, thahri nat cutivek tha nat phunphun pawl hrangah lingmaw si cu pazuk si malte rawi in hnih a theih.\nPumpi le pumna pawl hrangah lingmaw si hnih nak in a zia thei. Tha thang in rawl rial daan tha dingah khal lingmaw si kha in a theih. Ni sa ih kang ruangih taksa ro nak le a car mi pawl hrangah lingmaw hnih nak in taksa mawi in a vat ih a mawi ter. Lingmaw hawng ih a suak a khu in pangang pawl a thi ter ih, a fai ter tu a um ruangah lingmaw thawn tuah mi taksa ih hman mi sakpia tuah a theih. Lingmaw sungah Vitamin C dat a tam ih a tul lomi free radicals pawl khal a suah ruangah hmanhman ei nak in that lo nakpawl a hlo ter ih mi a no ter.\nLingmaw ti cu fanghma ti thawn rawi in ching malte rawi in in asile taksa a nem ter. Tuletu hricu suak in taksa mawi lo nak cu ih zik te tin in a hring ih a thar mi lingmaw hawng cu sawr in a suak mi a ti cu cite ti malte rawi in tanakha ti thawn taksa tinkim ah hnih nak in taksa a no ter. Taksa sang, vun car pawl hrangah lingmaw hawng sawr in hnih a theih. Hmai, ke, kut pawlah a rang, a sen, a dum cutivek pawl a suak asile lingmaw hawng cu a hnem nak ah ro dingin pho in tidai thawn hnih aw.\nNikhat veithum tampi hnih nak in a hlo thei. Ke tin, kut tin pangang um pawl le pui, taksa thak pawl thinphang hlah uh. Cumi a tak pawl cu lingmaw hawng thawn nuam ten kheuh in lingmaw hawng a thar mi ti hnih nak in a na mi nuam teten a mal vivo ih a hlo ter thluh thei. A thur dat amal mi lingmaw cu tamtuk ei asile a rah sungih citrus pawlin taksa sungih calcium a sung ter ruangah ruh le ha pawl a siat ter ih hleiah a sa ih ka le ha hni pawl thling nak a cang ter thei.\nCuruangah a thum dat amal te lingmaw cu nikhat veikhat lawng eij a tul. Tipi thuanthum ihsin ngah mi sa pawl cu lingmaw thawn kom in ei a tul. Pia lingmaw vek a thlum dat a tam mi lingmaw cu tamtuk ei asile khak a tam ih, a umna ih taksa sa a cang thei. Cui a thlum mi cu cite malte thawn ei asile a dam thei.\nA rah ihsin ngahmi lingmaw ti cu harhdam nak hrang tampi'n bom nak a pe. Hmuan ah pangang thah nak sii pawl kap asile dawr ihsin lei mi lingmaw pawl ei hlan ah ahmaisa ah faiten kholh a tul. A cang thei asile Organix rah pawl lawng hril a tul. Lingmaw ei hnu nazi pakhat sung cawhnawi in hlah. Asan cu cawhnawi ih a tel mi protein pawl in lingmaw sungih a ummi a thur dat acid thawn kom in a khal asile rawl rial ank a nuam te ter ih rawl sung ih harhdam nak a hip nak khal a siat suah thei ruangah a si.\nA rah kai tikah a hawng a hak deuh ih a rit deuh ih, a hmai deuh mi a rah cu a ti khal tam, thlum khal a thlum. Hma a nei mi a rah pawl le a hawng a ro ih a thar asilo mi a rah pawl hrial aw. Lingmaw a har mi kha a ti in asile a ti sawr in in cih a tul. In cih lo asile thli hrang nak ruangah Vitamin C a sung thei. A zaten in loin a tang mi ti cu tikhal sungah ret a tul. A thar mi a rah pawl cu khan sungah kar hnih hrawng ret asi. Cutiin reipi ret dingah tikhal kuang sung ret duh asile a hmaisa ah a rah cu tidai kang ko in hnul aw. Lingmaw ti pawl cu zal thawn ahleicein ret a tul lo. Thlan a suak dingih a tawt ol. A rim a thawt nak thawn a khat mi lingmaw pawl cu kumkhat sung rori ngah a theih ih olten a hawng hih a theih ruangah mi duh bik mi le a lar bik mi thingrah pawl sungah lingmaw khal a tel. Lingmaw cu rim thaw a nei zet ih a thaw zet mi thingrah asi ruangah upa, mino kum hril loin duh a si. Amah teih a um mi thingrah lakah minung pawl hrangah a tha mi thingrah phunphun sungah lingmaw khal a tel. Curuangah lingmaw rah le lingmaw kung pawl cu minung pawl san sau dingah a sang zet mi sii khuat asi thu kan ron lo sim thei a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/harhdamnak-hrangih-bawm-thei-tu-lingmaw-serthlum-ih-thu-part-2","date":"2021-03-04T00:59:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178367949.58\/warc\/CC-MAIN-20210303230849-20210304020849-00478.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999488592,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999488592147827}","num_words":1512,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.327,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"September 4 zaan nazi 8 hrawngah Mingaladon Township, pah-lah-yah veng ah naam thawn dawtthataw an um timi thuthang cu MingaladonRead more\nRed Bull energy drink neitu` tupa Vorayuth \"BOSS\" Yoovidhya in 2012 kum ah palik pakhat, motor thawn a rak sutRead more\nUS le Canada ram ih an hmang zet mi online bazaar, Instacart company (grocery delivery and pick-up service) customer pawlRead more\nDelhi, Chin mi tamzet umnak kiangte ah mi sual pahnih in nauhak kum 4 mi an kidnap tum ih anRead more\nMoscow : Russia TV sexologist Anna Ambartsumyan (kum 26) cu a thlennak khualbuuk 5 star hotel ah a thi ciaRead more\nBrooklyn : Lamziinkap ih NYPD palik motor retmi a brake chatsaktu mi pakhat cu palik pawl in an kaai. MotorRead more\nTlawngta nauhak hnen ih taksa hiarnak suakterthei, sexy zuk kuat ruangah Miss Kentucky sidahtu lailaktlawng zirhtu Ramsey BethAnn Bearse cuRead more\nKaphnih ral ṭihphah in thinphannak hlir ih khat mi Paletwa kiangkap ih um khawmi pawl ih caw 60 luan cuRead more\nMyanmar : Sagaing ramṭhen Indaw khua ih fala unau hnihte thattu siding zumum, mi pakhat an kaai ih zingzoinak anRead more\nIndia: Uttar Pradesh ramkulh gangster mipum 60 hrawng le palik 30 kahawhnu zarhkhat hrawng ah gangster hruaitu Vikas Dubey cuRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-10","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/tag\/crime\/","date":"2021-03-07T11:31:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-10\/segments\/1614178376467.86\/warc\/CC-MAIN-20210307105633-20210307135633-00210.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9886261821,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9886261820793152}","num_words":198,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CBCUSA hi thiltuah cu asunglawituk hringhran. CDM konghe pehtlaiin a voi thumnak thanhnak an tuah tthan cang. CBCUSA nih CDM caah dollar ting hnih renglo kuat an timh tthan. Tuan deuh zongah khan CBCUSA nih CDM caah dollar tingkhat an rak kuat cang. Cun CBCUSA nubu hna nih CDM caah dollar thongkul avoikhatnak bawmhnak atuah.\nCulawng siloin CBCUSA mino nih CDM caah dollar thongsawmthum le thongnga (35,000) kan kuat tthan lai tiah an langhter. CDM caah bawmhnak hi ahnu zongah ara thluahmah lai tiah an langhter chih. Tutan ah CBCUSA nih CDM caah bawmhnak an tuah dingmi konghe pehtlaiin CBCUSA facebook page nih an langhter mi cu a tang lei bantuk in hin a si. A voi 3 nk CDM Kongah CBCUSA Thawngthanh. March ni 3 tiang CDM ah teirial tein a cawlcaang mi miphun hawi hna upat nak kan in pek hna.\nNan lung donghrim hlah uh, nan tha chia hrim hlah uh teinak kan hmuh hrim lai. Nan hnu lei in CBCUSA nih kan in dirhkam peng ko hna. kan hnu nai ah $ ting ( 1 ) kan kuat cang i a tutan zongah ting ( 2 ) le tlawmpal kan in kuat rih hna lai. a ra thluamah rih lai. A donghnak si lai lo kan cawl peng rih ko lai. Bawipa nih teinak kan pe ko seh. tiah an langhter. Credit: Chin Baptist Chuarch USA. Video in zoh le ngeih aduhmi nih hika hi voikhat hmet\nPu No Thankap Cabia. Ram Vanduai.Kawlram hrimhrim hin vei tam vanduainak a tong. Thuanthu zoh tikah mi tlingtlak pawlin a tluansuak in ram hrangah hna an ṭuan ngah dah lo. Mai hmaikhua sialpawl le mi iksik hmang pawlih thangkam mi ah an tlinnak le an nunnak tiang a liam men theu.Kawlram Long ralkap (navy) leitlun san man siter tumtu Kanaung lal cu a tumtah mi a hlawhtlin hlanah a sungkhat Minkun le Minkungtaing lal fapa pahnih kut ah a nunnak a cem men. Mifim Zawminkyi U Phuhlaing khal in a fimnak ram hrangah hmang thei lo tiangin thuneitu pawlih hnawn a tuar. Miding le fel hminthang Aungsan khal sinak atcilh U Saw kutah a nunnak a cem. Burma timi leitlun ih langsar tertu UNO Secretary General UThant khal sinak atcilh Newin ih iksik le huat tuar in a um.\nThuanthu sungih Sodeng Maung Tintte san ihsin tui ni tiang: Keimah thawn bangaw lo cu ka Doral timi dinpi ringring a si tikah rampi thansonak ding pohpoh niling sawlno bangin an uai in an ziam cih vivo men. VANDUAI HLEICE CHINRAM: Ram vanduai sungah Chin miphun kan rak lut ve tikah, kan retheih le aihramnak hin cemti a nei thei lo ding tla a bang.Democracy dan in kum 10 leng lo (1948-1962) ukmi kan si lai khalah kan Chinram tlunah Mahte-thuneihnak (Self-determination) kan nei thei cuang lo. MahSahLah party pakhat uknak hnuaiah siseh, Ralkap uknak hnuaiah siseh, Mahte-thuneihnak nei thei cuang hlah! An kut sungah rete humin humbet kan si men.\nCulailak ah, kanmah sungih hnam damnak le zalennak hawltu umsun khal, cawisan, upat le hman thiam cu rel hlah, zohfiah dawl lo phuah cawp thu thehdarh le huatawknak thusia lengvak \"sihte cangcel zawn ih zawn ciamco\" lawng thiam kan si hrih. Hiciah hi midang bang thei lo ding hnam nauta lungput timi cu a si. Miphun do le huat thu ih simmi si loin, tulaifang khalah, Chin thawn tahthim cun Kawl mipi dinhmun cu a sang tuk thotho. Ralkap uknak kan duh lo an ti hmanah, MahSahLah party pakhat uknak kan duh lo, NUP, USDP le NLD ukdan kan duh lo an ti hmanah, cuipawl cu an phunpi thotho an si thluh ruangah an innsang pakhat buainak vek fang a si. A san cu; An huatmi le a huatu an zaten Tlangmi (Chin) uktu dingah thin khat lung khat pu an si thluh. Kan zum maw zum lo maw, in uk kum khua duhtu miphun pakhat (in uk duhdan bangaw lo men an si thotho).\nKannih Chin in an huat zawng kan rak huat ve ciamco ih an uarzawng kan rak uar ve ciamco ṭheu hi an hrual rero tlak aa ciapci kan sizia langtertu;Himi thudik kan hmuh thiam lo le kan pawm thiam duh lo kulhsung cu, \"Hnamdang uk tlak miphun vanduai hleice\" kan si kumkhua ding. ZIANG TIKAH? Ziangvek dinhmun le ziangtik can ah, Chinram hrangah kan tuan ding? Tulaifang hi Ralkap uknak do lawng a tawk maw? Rampi hrang ruatih CDM tivek ih telve can a si lo maw? Kekar dan thiam dingah Thuanthu zohsal sehla, ziangahtile \"thuanthu ngaihsak lotu cun thuanthu vekin a tuahsal (Those who ignore history will repeat it)\" ti a si.\nMyanmar miphun 8 lakah, 1948 Independence ngah thawk ihsin tui ni tiang, Chinram le miphun hrang tanta in, Myanmar rampi humhimtu bik miphun kan si. Hihi el theih lo thudik a si. 1949 Insein ral ih Myanmar rampi humhimtu cu Chin ralkap pacang rual.Hmanseh, Insein ral a cem veten Kawl uktupawl in Chin ralkap sunlawihnak sim le rel khal an um lo. Kawlram thuanthu ah ngan le hminsin khal um hlah. Kan nunnak tampi pe in Rampi pheldarh ding kan hum ruangah Chinram le miphun duhsaknak fate khal um cuang hlah. Kan thisen le mitthli luang liam man khuiah?\n1973-1974 U Thant ruak hmuak lai buainak ih Rampi Democracy ngah dingin Ralkap uknak doin a nunnak petu (Ralkap khai that mi) Rangoon Phunsang zirlai hotu Chin paraltha Salai Tin Maung U khal Kawl mipi theih tlakin a hmin sal le hminsin khal um hlah. Thuanthu zohin a fiang zet mi cu: Kawlrampi buai tinten anmah Kawl hnakin \"miralṭha le hmatawngtu\" si thei kan tum ringring. Hmanseh Chinram hrangah a rahsuah cu \"Kawlram ih rethei le farah bik cu Chin State\" ti a si men! Tu ah Ralkap in vei 3 nak (1958 siar tel loin) Rampi uknak an la (Thailand ah Ralkap in vei 13 uknak an la). Rampi a buai thawk lala. Kan zuamawknak le kan forh fialawknak cu 1949 Insein ral lai vek tho tho.\nMyanmar ram sungih um kan si ruangah Ram pumpi hrang nunnak pe ih tuan ve ding, ti a si. Ramsung ramleng in kan awkam suak ring zetzet cu, Tuvek rampi buai laiih Chinram le Chin miphun hrang rak buaipi ci a silo, tvk. tvk.. Ziangtik lai hmanah, Leitlun ralpi a buai vutvo lai khalah, mah le ram le miphun damnak tanta tiangin leitlun hrangah, rampi hrangah tin cangvai miphun an um lo.. Israel, German, Japan le Kawl tivek siar cawk lo miphun in, \"A hmaisa bikah kan ram le miphun hrangah\" ti a si thluh. Himi thei thiamin, tuilai fangah, Zakhaing cun zovek kan tuanpi le kan zakhaing miphun hrangah hlawknak a um ding, ti zoh thiam in ke an kar. Ka hmuhdan le mi tamsawn hmuh dan pawmpi lotu cu kan doral.. timi ruahnak hin, kan miphun le ram a nampil sawn thei ti ruattu khal kan um ding a bang lo.\nVun ruah rero ah, Mah in thei taktak lo, vun sim zik ih simtu riangri mi aa sawn le misual ah cangter in simtu hnakin thei sawn vekih um. Ram le miphun damnak hrang thudik le ṭha kum tam rak hawl rerotu thurawn pekmi khal nautat! Hivek milaipawl hin khawdur bangin in khuh pit vivo men a bang. Curuangah, Dagon Taya bangin, Thudik le ṭha ka hawl, Hmanseh thudik le ṭha a um nawn lo… tin, cung muvanlai bang Chinram tlunah zuangin, khawk ruangro in au ka nuam. Hmanseh, mupi bangin zuannak thla ka nei ve si lo! Ka rauthla le ruahnak lungthin tal Chinram tlun ah, tlaitluan in zuang diaido ko seh! Cutin, Ziangtik talah si maw, Chinram zalen le dam in a leng lai ka hmu mahna. Credit: Pu No Than Kap","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/news\/good-news-cdm-caah-dollar-ting-2-renglo-kan-kuat-tthan-lai\/","date":"2021-04-17T05:29:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038101485.44\/warc\/CC-MAIN-20210417041730-20210417071730-00258.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9440543652,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.944054365158081, \"cnh_Latn_score\": 0.05581582710146904}","num_words":1263,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.221,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2\nPaul A Bibinaak\n1 Koeinaakhqi, nangmih a venawh ka mi law ce a hoeina am awm hy tice sim uhyk ti. 2 Nami sim hawh amyihna, lamma na Filipi khaw awh ni the ni kha na unawh kyinaak hu unyng, cehlai Khawsa ak pyinaak caming nangmih a venawh awithang leek kqawn law thai unyng. 3 Nangmih a venawh qeennaak ka mi thoeh law ce amak thym kawpoek amak ciim ing am sai law unyng, ka ni thainaak khqi aham ka mi ngaih a dawngawh awm amni. 4 Khawsa ing awithang leek khoem sak nawh ak dyihpyi thlangkhqi nani ka mi awm. Thlanghqing zeelnaak am sui unyng saw, kawlung ak qymkung Khawsa ak kawngaih sai aham ni ka mingcai hy. 5 Ityk awh awm oekqu doena awi ap kqawn khawi unyng, ak pyh ngaihnaak dah aham awm ap kqawn unyng - Khawsa ing ni sim khqi hy.\n6 Thlanghqingkhqi am kyihcahnaak am sui unyng, nangmih am kyihcahnaak awm am sui unyng, u a kyihcahnaak awm am sui unyng. Khrih a ceityih na ka mi awm a dawngawh nangmih aham phyihqihna awm, awm thai hlai unyng, 7 anu ing a cakhqi a cuun amyihna nangmih a venawh kawdung thlang na awm unyng. 8 Nangmih ka ni lung naak khqi soeih a dawngawh Khawsak awithang leek zeel doena ka mik kqawn doeng kaana ka mi hqingnaak awm ni pek khqi unyng, ka ni thin tlawhnaak khqi a dawngawh, 9 Koeinaakhqi kaimih a kyinaak ingkaw khuikhanaak ning zaak sim pyi uhyk ti, nangmih a venawh Khawsak awithang leek ka mik kqawn huili awh u awm phyihqih peek aham am kami ngaih a dawngawh than dai bibi unyng. 10 Nangmih amik cangnaak thlangkhqi venawh ak ciim ingkaw ak dyng caana ka mi awm ce nangmih ing ni sim u tiksaw Khawsa ingawm sim hy. 11 Pa ing a cakhqi a hloep amyihna nangmih kani hloep khqi ce sim uhyk ti, 12 tha ni pek khqi nyng, ngaihqepnaak awi kqawn law unyng, a qam ingkaw a boeimangnaak ak khuiawh nangmih anik khykung Khawsa mik cuuk hatlaak na khawsak aham awi kqawn law unyng.\nAwithangleek Do Ingkaw Maa\n13 Kaimih a ven awhkawng na ming zaak Khawsak awi ce nami do awh, thlang ak awi zap amyihna am do u tiksaw Khawsak awi qoe qoe na, nangmih amik cangnaak khqi a venawh bi a binaak amyihna nami do a dawngawh Khawsa venawh a boet kaana zeelawi kqawn unyng. 14 Koeinaakhqi, nangmih taw Khrih awh ak awm, Judah qam awhkaw thlangboel ak oet na awm uhyk ti: cekkhqi ing a mimah Juda pyi a thekhanaak ami huh amyihna nangmih awm na mik thlang nawn a thekhanaak ce hu uhyk ti. 15 Cei 9.23,29; 13.45,50; 14.2,5,19; 17.5,13; 18.12.Judahkhqi ing Bawipa Jesu ingkaw tawnghakhqi ce him unawh kaimih awm ni hqek khqi hy, Khawsak kaw am nawm sak unawh thlang boeih a qaal na awm uhy. 16 Gentelkhqi venawh awithang leek ap kqawn pe thai unyng saw, thaawng na a mami awm naak aham tha lo uhy.\n17 Vemyihna a mimah a thawlhnaak ce a boet dyna cun uhy, cedawngawh Khawsa ak kawsonaak ce a dytnaak nataw a mingmih ak khanawh tlaak pek khqi hy. 18 Nangmih a venawh law aham ngaih unyng - kai, Paul ve law aham cai bai cai bai nyng - cehlai, setan ing ni kang hy. 19 Kaimih ang ngaih-unaak, zeelnaak, ni Bawipa Jesu a law awh a haaiawh kaimih a boeimangnaak lumyk ce ikaw? Nangmih am aw? 20 Nangmih ve kaimih a boeimangnaak ingkaw zeelnaak na awm uhyk ti.\n2:15 Cei 9.23,29; 13.45,50; 14.2,5,19; 17.5,13; 18.12.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"https:\/\/ebible.org\/hltthb\/1TH02.htm","date":"2021-04-11T01:46:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038060603.10\/warc\/CC-MAIN-20210411000036-20210411030036-00099.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6925557852,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6925557851791382, \"cnk_Latn_score\": 0.2168400138616562, \"mwq_Latn_score\": 0.04422667995095253, \"cek_Latn_score\": 0.021854259073734283}","num_words":559,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.143,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.61,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"February 28, Falam palik i mithil tlak bomb an kap ni ah online cahmai pawl ah mipi thinlung buai tham tertu zuk phunphun a suak ih cuih zuk thawn pehpar in CH daily news in facts check nak a nei.\nCumi pawl cu …\n1. Feb 28, 2021 ih Falam mipi duhphorhnak ah meithal a kaptu palik cu Steven a si tiah fb cahmai hrekkhat ah a darh. CH ih zingzoinak ah Steven cu cumi ni ah cozah bank ih duty ciahmi a siih cunah ah sunvu a um ti'n kan thei. Curuangah fake news a si.\n2. Falam Vankau ralkap umnak ah so in mi hektu cazin tiah mi 4 hmin tarlangmi khal Feb 28 ihsin fb ah thandarhmi hmuh a si. Feb 1 ihsin vankau ralkap camp cu a leengmi zohman lut thei lo dingin gate khaarmi a siih an ralbawi hnen thu kan sut tikah ah Falam ah ralkap hnen ih heekmi le heektu an um lo tiah a sim.\n3. Feb 28 ih Falam duhphorhnak ah khua nu\/pa țuanvo nei pawl le Pu Ca Awi tei' zuk tarlang in \"ralkap lam țang\" ah nganmi khal a pawt. CH ih thuhla zingzoinak ah: mipi pumkhawm thok ah khua nu\/pa pawl an ra ih, \"tuni cu rampi huap in mipi țhențheknak a um ding ruangah pumkhawm lo dingin an sim\" tiah theih a si. Khua nu\/pa upa pakhat in, \"kanmah lam cun mipi himnak hrang kan simmi si na'n fb post tu in ralkap lam țang tiah in nganmi a si\" tiah a sim.\nHih facts check nak thawn pehpar in a tlun lam ih tarlangmi bung 2 le 3 nak thu ah mipi lam an lungawi tawklo.\nBung 2 nak thu ah \"ralkap cun report tu um khal sehla an rellang lo ding. Cun tulai cu technology san a si ih, ralkap hnen i report tu cu vankau ah kaiso kher ṭul loin phone in a report theih thotho. Curuangah himi report thuthawn pehpar in ruah ding tampi a um. Facts check mi hi a kim tawk lo\" tiah mipi lam in FB cahmai ah an tarlang a si.\nBung 3 nak thu khalah \"Falam khua nu\/pa pawl hin hmuh theih rorin ralkap an ṭan kan ti lo. Asinan ralkap uknak dodal dingin CDM hrang hmalaknak nei rero mi cu tha an pe lo. Cuhleiah khuadang ahcun ralkap uknak dodal nakih hmaihruaitu hi khua nu\/pa pawl an si. Nan, kan nih Falam khua nu\/pa pawl cun in ngaih saklo ih an mah thawn pehparnak umlomi vekin dung in tun men. Cuvekih an um mi cu ralkap ṭanpi timi thawn danglamnak a um lo\" tiah mipi lam in FB cahmai ah an tarlang a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/falam-thuthawn-pehparmi-facts-check-mi-ah-falam-mipi-lungawi-tawklo\/","date":"2021-04-12T03:40:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038066568.16\/warc\/CC-MAIN-20210412023359-20210412053359-00437.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987539649,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987539649009705}","num_words":432,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"BibleThianghlim – 1 JOHN\nOld Testament\nGenesis Exodus Leviticus Numbers Deuteronomy Joshua Judges Ruth 1 Samuel 2 Samuel 1 Kings 2 Kings 1 Chronicles 2 Chronicles Ezra Nehemiah Esther Job Psalm Proverbs Ecclesiastes Song of Solomon Isaiah Jeremiah Lamentations Ezekiel Daniel Hosea Joel Amos Obadiah Jonah Micah Nahum Habakkuk Zephaniah Haggai Zechariah Malachi\nNew Testament\nMatthew Mark Luke John Acts Romans 1 Corinthians 2 Corinthians Galatians Ephesians Philippians Colossians 1 Thessalonians 2 Thessalonians 1 Timothy 2 Timothy Titus Philemon Hebrews James 1 Peter 2 Peter 1 John 2 John 3 John Jude Revelation\n1 JOHN\n- A ngantu: John\n- A siartu: Asia Minor ih zumtupawl\n- Ngan kum: A.D. 80-95\nApostol John hi Jesu dungthluntu hleihnih lakih mi pakhat a si. Amah hi dungthluntupawl lakah nauhakbik le Khrih-ih duhdawt hleice mi a si men ding. Hmel danglamnak tlang le Gesmani Hmuan sungah John, James le Peter lawng Jesu thawn an rak um. Asinan Jesu thah a si laiah John lawng a tâng. Khrih in a thih zawng teah a nu kilkhawi dingin John a ap ta. John cakuat pakhatnak câng hmaisabik pali sungah John in Jesu Khrih thawn an naihawknak le bulpak in an pehtlaihawk thu a langter. Hi cakuat hi John in A.D. 80-95 hrawngah Asia Minor ih a um mi kawhhranpawl hnenah a ngan. John in Khrih thawn an pehtlaihawknak ruangih a aipuannak thu hi zumtupawl hlawm ve a duh.\nKum zabi pakhatnak cem lamah cun langhngan zetin kawhhran a ṭhangin a rak pitling zo. Tualsung kawhhran tampi dĭn a si zo ih, zumtupawl tla an pitling vivo. Cumi lakah tifel ṭul mi thubuai khal an rak tel. John cakuat pakhatnak rak dawngtu zumtupawl in thil ṭihnung pahnih an rak táwng. Cupawl cu zirhtu diklopawlih zirhnakpawl le theihnak an tlaksamnak hi a si. Zumtupawl hnenah an theih zo mi, asilole an theih ṭul mi theihnak dik cu khihhmuhin cuih thil ṭihnung pahnih cu a do. Hi cakuat hi zumtuih zumnak theifiangawter dingih a ngan mi a si (5:13).\nJohn in rundamnak theihfĕngnak thusimnak ah thupi pali a hmang. Cupawl cu: «nan hnenah hih thilpawl hi kan ngan» ti mi thu in a thăwk. Thupipawl cu: pawlkawmnak (1:3-4), dingfelnak (2:1), zirhnak diklo (2:26) le zumnak (5:13) tla an si. Duhdawtnak ti mi khal hi cakuatih thupi pakhat a si ve.\nJohn in a cakuat siartupawl hnenah kumkhaw nunnak an nei ti an theihfiang ding a duh (5:13). Thutak kan zum ih, tleu ah kan feh ih, pakhat le pakhat kan duhdawtawk tikah himi hi a langfiang. Zumnak dik in nundān dik a hring.\nThuhlawm Ṭhen\n- I. Thuhmaihruai (1:1-4)\n- II. Zumnak dik cun nunpinak dik a rahsuah (1:5-2:17)\n- III. Thurin diktak in thurin diklo a thailang ih, thurin dik in a dikzia dingfelnak nun ah a langter (2:18-4:6)\n- IV. Rundam fengnak hnget cu zumtu in mi dang a duhdawt tikah, Pathian thu a lun tikah le Cathianghlim a zum tikah a ra (4:7-5:21)\nNunnak Thu\n1 A tir ihsin a rak um mi nunnak Thu cu nan hnenah kan phuang. Cumi cu hna ih kan rak theih mi, kan mit rori ih kan rak hmuh mi, kan zohhliah mi le kanmai kut rori ih kan rak tham zo mi a si. 2 Cuih nunnak cu phuanlăng a si ih kan rak hmu zo, cule cuih thu cu kan theihter a si. Pa hnenih a rak um mi le kan hnenih phuanlăng a si mi kumkhaw nunnak cu nan hnenah kan phuang a si. 3 Nannih khal in kanmah in pawlkawm theinak dingah, kan rak hmuh mi le hna ih kan rak theih mi cu nan hnenah kan thăn a si. Thungaiten kan pawlkawmawknak cu Pa le a Fapa Jesu Khrih thawn a si. 4 Cule nan aipuannak a famkim theinak dingah, cuih thilpawl cu nan hnenah kan ngan a si.\nTleu ih Feh\n5 Fapa hnen ihsin hna ih kan rak theih mi thucah le nan hnenih kan thăn mi cu hihi a si: Pathian cu tleu a si ih, amah ah thim hrimhrim a um lo. 6 Thim ih feh thotho siin, amah thawn kan pawlkawmaw kan ti asile, thuphan kan per ih thutak kan nunpi lo. 7 Amah cu tleu ih a um vekin tleu ih kan feh asile, pakhat le pakhat kan pawlkawmaw ih, a Fapa, Jesu Khrih thisen in kan sual hmuahhmuah a khawlhfai a si.\n8 Sual kan nei lo kan ti asile, kanmah le kanmah kan bumaw ih kanmah ah thutak a um lo. 9 Kan sualpawl kan phuan asile, kan sualpawl in ngaidam ding le kan dingfellonak hmuahhmuah in khawlhfaisak dingah anih cu a rinumin a dik a si. 10 Sual kan tuah lo kan ti asile, Pathian cu thuphan perhmang ah kan tuah ih, a kamsuakthu cu kanmah ah a um lo.\nThu in Simsaktu Jesu Khrih\n1 Ka fahniangletla, sual nan tuahlonak dingah hi thilpawl hi nan hnenah ka ngan a si. Mi pakhat khat in sual a tuah asile, Pa hnenih thuhla in simsaktu midingfel Jesu Khrih kan nei. 2 Cule anih cu kan sualpawl hrangih tlăwnlungawithawinak a si, cule kanmai sualpawl hrang lawngah si loin, leitlun mi hmuahhmuah hrang khalah a si.\n3 A thupekpawl kan thlun asile, himi in amah Jesu Khrih kan thei ti kan thei. 4 «Amah cu ka thei zo,» a titu in a thupekpawl a thlun cuang lo asile, cu pa cu thuphan per a si ih, amah ah thutak a um lo. 5 Sikhalsehla zokhal Pathian kamsuakthu a thluntu cu amah ah Pathian duhdawtnak a famkim taktak a si. Hiti zawngin amah ah kan um ti kan thei. 6 Amah ah ka um a si a titu cun, Jesu-ih nundān vekin a nung tengteng ding a si.\nThupek Thar\n7 U le nau tla, nan hnenah thupek thar ka ngan lo, a tir ihsi nan rak neih mi thupek hlun kha a si sawn. Cuih thupek hlun cu a tirte ihsin hna ih nan rak theih zo mi kamsuakthu kha a si. 8 Nan hnenah thupek thar ka ngansal. Cumi cu amah ah le nanmah ah a dik a si, ziangruangahtile thim cu a cemrál rero ih, tleu diktak cu a ra êng zo.\n9 Tleu ah ka um a ti ih, a unaupa a huatu cu atu tiangin thim ah a um lai hrih a si. 10 A unaupa a duhdawtu cu tleu ah a um ih, amah ah tlûknak zianghman a um lo. 11 Asinan a unaupa a huatu cu thim ah a um ih thim ah a feh, thim in a mit a câwtter zo ruangah khuitawkah ka feh ti a thei lo.\n12 Fahniangletla, amai hmin ruangah Pathian in nan sualpawl cu a lo ngaithiam zo.\nCuruangah nan hnenah ca ka ngan a si.\n13 Palenuh, a tir ihsin a um mi Pa cu nan rak theih zo ruangah, nan hnenah ca ka ngan a si.\nMinopawl, misualrálpa nan rak neh zo ruangah nan hnenah ca ka ngan a si.\nFahniangletla, Pa nan rak theih zo ruangah nan hnenah ca ka ngan a si.\n14 Palenuh, a tir ihsin a um mi Pa nan rak theih zo ruangah nan hnenah ca ka rak ngan a si.\nTlangvalpawl, nannih cu nan cak ih nanmah ah Pathian kamsuakthu a um ringring, cule misualrálpa nan rak neh zo ruangah nan hnenah ca ka ngan a si.\nLeitlun Duhdaw Hlah Uh\n15 Hi leilung siseh, leilung tlun thilpawl siseh, duhdawt hlah uh. Mi pakhat khat in leilung a duhdawt a si ahcun, amah ah paih duhdawtnak a um lo. 16 Ziangahtile hi leilung ih um mi thil hmuahhmuah: taksa câkhiarnak, mit câkhiarnak le hngalnak nun pawl hi Pa hnen ihta an si lo ih, leilung ihta an si sawn. 17 Cule hi leilung le a câkhiarnak cu a cemrál rero; asinan Pathian duhnak a tuahtu cu kumkhuain a hmun ringring ding.\nKhrih Dodaltuih Thlarau\n18 Fahniangletla, atu hi cān netabik a si. Khrih dodaltu a ra ding tiin hna ih nan rak theih zo vekin atu hmanah Khrih dodaltu tampi an rak suak zo, cumi in atu hi cān netabik a si ti kan thei. 19 Annih cu kan hnen ihsin an fehsuak, asinan annih cu kanmai mi an si lo. Ziangah cutin ka ti tile, kanmai mi rak si hai sehla cu, kanmai hnenah an rak tāng ding. An rak fehsuak zo ruangah an zaten kanmai mi an si lo ti a fiang.\n20 Asinan nannih cu Mi Thianghlim in hriak a lo thih zo ih, thil ziangkim nan thei. 21 Thutak nan theih lo ruangah si loin, thutak nan thei ih thutak sung ihsin thuphan a suah lo ruangah nan hnenah ca ka rak ngan a si sawn.\n22 Thuphan pertu cu zo a si? Jesu cu Khrih a si ti hnáwngtu cu thuphan pertu a si. Pa le Fapa hnáwngtu cu Khrih dodaltu a si. 23 Zokhal Fapa hnáwngtu cun Pa a nei lo. Fapa a ṭantu cun Pa khal a nei a si.\n24 Curuangah a tir ihsin hna ih nan rak theih zo mi kha nanmah ah um ringring seh. Nanmah ah a tir ihsin hna ih nan rak theih zo mi a um ringring asile, nannih cu Fapa ah le Pa ah nan um ringring ding. 25 Cule hihi Pathian in kan hnenih sankhuk nunnak in rak tiamkam mi thutiamkam cu a si.\n26 Hih thil, nanmah a lo bumtupawlih thuhlapawl nan hnenah ka rak ngan a si. 27 Cule Pathian hnen ihsi nan dăwn mi hriak thihnak cu nanmah ah a um ringring ih, zohman ih zirh nan ṭul lo. Hriak a lo thih tikah, cuih hriak thihnak cun thil ziangkim a lo zirh a si. Cucu thudik a si, thuphan a si lo. Cumi hriak thihnak ih a lo zirhdān vekin amah ah nan um ringring ding.\nPathian Fāte\n28 Fahniangletla, atu ah Fapa ah cun um ringring uh, amah a ra lăng tikah a hmaika-ih kan ral a ṭhatnak ding le kan ning a zahlonak dingah amah ah um ringring uh. 29 Anih cu midingfel a si ti nan theih asile, dingfelnak a tuahtu kip in Pathian-ih hrin an si ti nan thei.\n1 Ngai hnik, Pa ih in rak pek mi hi ziangbangtuk duhdawtnak so a si, Pathian fāte tiih in kawh hi! Curuangah hi leitlun mipawl in in thei lo, ziangruangahtile amah an thei lo. 2 Ka duhdawt mitla, atu ah kannih cu Pathian fāte kan si ih, ziang vek kan si lai ding ti lăngter a si hrih lo, asinan Fapa a ra lăng tikah cun amah kan bang leh ding ti kan thei; ziangahtile amah cu a sinak vekin kan hmu leh ding. 3 Amah ah hi ruahsannak a neitu kip in Khrih a thian vekin amah le amah a thianfaiaw ṭheu.\n4 Zokhal sual a tuahtu cun Pathian Dān khal a pahbăl a si, cule Pathian Dān pahbăl cu sual a si. 5 Cule kan sualpawl lahlo dingah, anih cu a lang zo ti nan thei, amah ah sual a um lo. 6 Zokhal Khrih ih a um ringring tu cun sual a tuah lo. Zokhal sual tuahpeh vivo tu cun Khrih cu a rak hmu dah lo ih, a theih khal a thei fawn lo.\n7 Fahniangletla, zohman in lo bum hlah hai seh. Dingfelnak a tuahtu cu Khrih a dingfel vekin a dingfel ve a si. 8 Sual a tuahtu cu Diabol hnen ihsin a si, ziangahtile Diabol cun a tir ihsin sual a rak tuah. Pathian Fapa a rung lăngnak săn cu Diabol-ih hnaṭuan ṭhiatbăl dingah a si. 9 Zokhal Pathian hrin mi cun sual a tuah vivo lo, ziangahtile amah ah Pathian-ih ci a um. Pathian hrin a si ruangah sual a tuahpeh vivo thei lo.\n10 Pathian fātepawl le Diabol fātepawl an lăngfiangnak cu himi ah hin a si: zokhal dingfelnak a tuah lo tu cu Pathian hnen ihta a si lo ih, a unaupa a duhdaw lo tu khal Pathian hnen ihta a si lo.\nPakhat le Pakhat Duhdawtawknak\n11 Ziangahtile a tir ihsin nan rak theih mi thucah cu, pakhat le pakhat duhdawtaw ding kan si, ti hi a si. 12 Kain vek si ding kan si lo, anih cu misualrálpa hnen ihta a si ih, a naupa a that. Ziangahso a naupa a thah? Ziangruangahtile a thil tuah mipawl an ṭha lo ih, a naupa ih thil tuah mipawl cu an dingfel. 13 Ka u le ka nau tla, leilung mipawl in an lo huat tikah, nan mangbang hlah uh. 14 Kannih cu unaupawl kan duhdawt ruangah thihnak ihsin nunnak ah kan lan zo ti kan thei. A unaupa a duhdawt lo tu cu thihnak ah a tāng hrih lai tinak a si. 15 Zokhal a unaupa a huatu cu laithat a si, cule laithattu cun amah ah sankhuk nunnak a nei lo ti nan thei.\n16 Jesu Khrih in kan hrangih a nunnak a pek ruangah duhdawtnak cu ziang a si ti kan thei. Kannih khal unaupawl hrangah kan nunnak pe ve ding kan si. 17 Asinan zokhal hi leitlun thil le ri neiin, a unaupa tlasamin a hmu ih, cu pa parah lainatnak a nei lo tu cu ziangtin so Pathian duhdawtnak cu amah ah a um ringring thei ding? 18 Ka fahniangletla, ṭawngkam lawngin le kâ lawngin duhdawaw loin, tuahnak in le thungaingaiin duhdawaw sawn uhsi. 19 Cule thutak ihta kan si ti kan thei ding ih, cumi in Pathian hmaika-ah kan thinlung ṭihphâng lo ten a umter ding. 20 Ziangahtile kan thinlung in thiamlo in coh asile, Pathian cu kan thinlung hnakin a tumsawn ih, thil ziangkim a thei.\n21 Duhdawt mitla, kan thinlung in thiamlo in coh lo asile, Pathian hmaika-ah ralṭhatnak kan nei. 22 Cule kan dil mi pauhpauh a hnen ihsin kan ngah, ziangruangahtile a mithmuhah a thupekpawl kan thlun ih, a lunghmuitertu thilpawl kan tuah ringring. 23 Cule a thupek cu hihi a si: a Fapa Jesu Khrih hmin kan zum ding le kan hnenih thu in pek vekih pakhat le pakhat kan duhdawtawk ding hi a si. 24 Pathian-ih thupekpawl a thluntu cu Pathian ah a um ringring ih, Pathian khal amah ah a um ringring. Cule kan hnenih in rak pek mi Thlarau zarin anih cu kanmah ah a um ringring a si ti kan thei.\nThlaraupawl Zăwihliahnak\n1 Duhdawt mitla, thlarau pauhpauh zum hlah uh, Pathian hnen ihta an si le si lo thei dingah thlaraupawl cu zăwihliah hmaisa ta sawn uh, ziangruangahtile profet deu tampi hi leitlun ah an ra suak zo. 2 Pathian Thlarau nan theih theidān cu hihi a si: Jesu Khrih cu milai taksa in a ra ti a phuangtu thlarau pauhpauh cu Pathian hnen ihta a si. 3 Cule Jesu Khrih cu milai taksa in a ra ti a phuang lo tu thlarau pauhpauh cu Pathian hnen ihta a si lo. Cucu Khrih dodaltuih thlarau a si. Cule hihi Khrih dodaltuih thlarau a ra ding tiih nan rak theih mi cu a si, atu ah cuih thlarau cu leitlun ah a rak um zo.\n4 Fahniangletla, nannih cu Pathian hnen ihta nan si ih, nan sungih umtu cu leilung ih umtu hnakin a nasat sawn ruangah annihpawl cu nan rak neh zo. 5 Annih cu leilung ihta an si. Curuangah annih cun leilung thil thuhla an rel ih, leitlun mipawl in an thu an ngaithla. 6 Kannih cu Pathian hnen ihta kan si. Pathian a theitu cun in ngaithla ih, Pathian hnen ihta a si lo mi cun in ngaithla lo. Himi in thutak phuangtu thlarau le mibumtu thlarau cu kan thei thei.\nKhrih vekih Duhdawt\n7 Duhdawt mitla, duhdawtnak cu Pathian hnen ihta a si ruangah, pakhat le pakhat kan duhdawaw ding a si. Mi a duhdawtu pauhpauh cu Pathian hrin mi a si ih, Pathian a thei. 8 Mi a duhdaw lo tu cun Pathian a thei lo, ziangahtile Pathian cu duhdawtnak a si. 9 Pathian duhdawtnak cu kan hnenah hitin a lang, a Fapa zarih kan nun theinak dingah, Pathian in a Fapa neihsŭn hi leitlun ah a thlah. 10 Duhdawtnak cu hihi a si, Pathian kan rak duhdawt si loin, Pathian in in rak duhdaw ih, kan sualpawl hrangah tlăwnlungawithawinak dingah Pathian in a Fapa a thlah ti a si sawn. 11 Duhdawt mitla, cutivekin Pathian in in rak duhdawt a si ahcun, pakhat le pakhat duhdawaw ve ding kan si. 12 Zohman in ziang tik hmanah Pathian an hmu dah lo. Pakhat le pakhat kan duhdawtawk asile, Pathian cu kanmah ah a um ringring ih, a duhdawtnak cu kanmah ah famkimter a si.\n13 Pathian in kan hnenah a Thlarau in rak pek zo ruangah, cumi in kannih cu Pathian ah kan um ti le kanmah ah Pathian a um ti kan thei. 14 Cule Pa in Fapa cu leitlun Rundamtu si dingah a thlah ti kan hmu ih, cumi cu kan theihter a si. 15 Zokhal Jesu cu Pathian Fapa a si ti a phuangtu cu amah ah Pathian a um ih, amah khal Pathian ah a um. 16 Cun Pathian in kan hrangih a neih mi duhdawtnak cu kan thei ih, cumi cu kan rak zum. Pathian cu duhdawtnak a si ih, cuih duhdawtnak ih a um ringring tu cu Pathian ah a um, cule Pathian khal amah ah a um.\n17 Thuṭhen ni ih ralṭhatnak kan neihnak dingah, duhdawtnak cu hitin kanmah ah famkimter a rak si. Ziangruangahtile kannih cu amai nundān vekin hi leilung tlunah hin kan nung a si. 18 Duhdawtnak ah ṭihnak a um lo, duhdawtnak famkim cun ṭihnak a dawihlo sawn, ziangruangahtile ṭihnak ah hremnak a tel. Ṭihnak a neitu cu duhdawtnak ah famkimter a si hrih lo. 19 Amah in in rak duhdawt hmaisak ruangah amah cu kan duhdawt a si.\n20 Mi pakhat in, «Pathian ka duhdawt,» ti siin a unaupa a huat asile, amah cu thuphan per a si. Ziangahtile a hmuh mi a unaupa hman a duhdawt lo asile, a hmuh dah lo mi Pathian cu ziangtin so a duhdawt thei ding? 21 Cule amai hnen ihsin kan neih mi thupek cu hihi a si: Pathian a duhdawttu cun a unaupa khal duhdawt seh.\nLeilung Nehnak\n1 Zokhal Jesu cu Khrih a si ti a zumtu cu Pathian hrin mi a si ih, mi kip amah hringtupa a duhdawtu cun a hrin mi khal a duhdaw a si. 2 Pathian kan duhdawt ih a thupekpawl kan thlun tikah, himi in Pathian fātepawl kan duhdawt a si ti kan thei. 3 Ziangahtile Pathian kan duhdawtnak cu hihi a si, a thupekpawl kan thlun hi. Cule a thupekpawl cu phurrit an si lo. 4 Ziangahtile zokhal Pathian hrin mi cun leilung a neh. Leilung a nehtu kan nehnak cu kan zumnak hi a si. 5 Leilung nehtu cu zo a si, Jesu cu Pathian Fapa a si ti zumtu hi a si lo maw?\nPathian Fapa Theihpitu\n6 Anih cu ti le thisen ihsi a ra mi Jesu Khrih a si. Anih cu ti ihsi lawngin a ra lo ih, ti le thisen ihsin a ra a si. Thlarau cu thutak a si ruangah, theihtertu cu Thlarau a si. 7 Ziangahtile van ah theihpitu pathum an um: Pa, Kamsuakthu le Thlarau Thianghlim an si. Cuih pathum cu pumkhat an si. 8 Cule leitlun ah theihpitu pathum an um: Thlarau, ti le thisen an si. Cuih pathum cu pakhat ah an lung a rual. 9 Milai theihternak hman kan cohlan a si ahcun, Pathian theihternak cu a ropisin a si. Ziangahtile Pathian-ih theihternak cu a Fapa thu a theihter mi hi a si. 10 Fapa a zumtu cun amah ah theihpitu a nei. A zum lo tu cun Pathian in a Fapa thuhla a rak theihter mi a zum lo ruangah, Pathian cu thuphan per ah a tuah. 11 Cule theihternak thu cu hihi a si: Pathian in kan hnenah sankhuk nunnak in rak pe zo ih, cuih nunnak cu a Fapa ah a um. 12 Fapa a neitu cun nunnak a nei; Pathian Fapa a nei lo tu cun nunnak a nei lo. 13 Sankhuk nunnak kan nei ti nan theihnak dingah le Pathian Fapa hmin nan zum theinak dingah, Pathian Fapa hmin a zumtu nan hnenah hi thilpawl hi ka ngan a si.\nThlacamnak Hnget\n14 Amah ih kan neih mi ralṭhatnak cu hihi a si, amai duhnak thawn milawih ziangkhal kan dil asile anih in in ngai a si. 15 Cule a hnenih kan dil mi pauhpauh a ngai a si ti kan thei. Cumi kan theih asile, a hnenih kan dil mi cu kan ngah ding a si ti kan thei.\n16 Mi pakhat khat in thihnak ih mi hruaitu si lo sual a unaupa in a tuah rero lai a hmuh asile, a hrangah thlacam seh. Cule Pathian in thihnak ih mi hruaitu sual a si lo mi a tuahtu hnenah cun nunnak a pe ding. Thihnak ih mi hruaitu sual a um. Cumi hrangah thlacam seh ka ti lo. 17 Dingfellonak hmuahhmuah hi sual a si, cule thihnak ih mi hruaitu si lo sual a um.\n18 Pathian hrin mi zokhal in sual a tuahpeh vivo lo ti kan thei. Pathian hrin mi cun amah le amah a kilhimaw ih misualrálpa in amah cu a thâm thei lo. 19 Kannih cu Pathian hnen ihta kan si ti le leitlun pumpi hi misualrálpaih kut sungih um a si ti kan thei. 20 Pathian Fapa cu a ra ih a dik mi pa kan theih theinak dingah, anih in theihthiamnak in rak pe zo ti kan thei. Kannih cu a dik mi pa ah kan um, cu pa cu a Fapa Jesu Khrih a si. Amah cu Pathian dik le sankhuk nunnak a si.\n21 Fahniangletla, milempawl ihsin kilhim aw uh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/bible2.net\/bible\/BibleThianghlim\/1J.html","date":"2021-04-14T17:13:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038077843.17\/warc\/CC-MAIN-20210414155517-20210414185517-00518.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999879599,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":8,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999879598617554}","num_words":3465,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.367,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hakha Junction Khualbuk ah Tlaihmi Nu 5 an Sualnak Hmuh Lo ahcun Mui Hlan ah Kan Thlah hna Lai an Ti\n———\nHakha Junction Quest House ah palik le ralkap nih an tlaihmi hna kong ah Hakha pastorte nih palik an ton hna i palik lei nih an sualnak a um lo ahcun zanlei mui hlan ah kan thlah tthan hrimhrim ko hna lai, tiah an chim.\nAsinain, an sualnak hmuh a si ahcun kan thlah hna lai timi aamah kan khaang kho lo, tiah Hakha palik bawi pakhat nih pastorte a chimh hna. Min Cung Sang. The Chin Journal\nthawngpang dang relchap >>>>>>>\nMipi 100 Leng Nih Palik Mawtaw An Suasam Ih Palik Pahnih An Thi\nSagaing ramthen Depayin peng Fot Htan Taw khua kiangah palik mawtaw pakhat cu mipi 100 lenglo in an suasam hnuah palik 2 an thi ih hliamhma tuar bese zet dang an um tiah MRTV cun a than. MRTV cu ralkap neihmi ramsung TV thuthang a si ih mipi sual puhnak ah thildang thu ih palik thi thuhla cu mipi a puh sipei maw tiah mipi lamin thusuhnak a tam zet nan, Fot Htan Taw khawmi thuhla suh a si tikah palik le khua mipi an buai ngaingai thu le palik lam thi an um thu an rel ve.\nkhuami pakhat cun \"Ralkap uknak duh loin lamzawh duhphorhnak nei mipi mawtaw tlun caan ah buainak thleng a si. Mithi palik pawl cu zinpi ah an um ih mipi rak tibuai an si. Buainak a suah ciamco hnu reilo ah palik le ralkap mawtaw tamzet cu khua ah an rasal ih mi 6 an kai. Inn pahnih an bauh siat ih a sung thilri tlunah fangfai dip khal an laksak a si,\" tiah a ti.\nMipi tamsawn an diriam zetih mipi cangvaih a cu ,ralkap le palik khal tuar ve thlang ding an si tiah palik vel thattu khua mipi cu thazang an pe zetih hrekkhat cun palik thi 2 cu mipi kut tuar taktak an si pei maw? tiah thusuhnak an nei ve a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/hakha-junction-khualbuk-ah-tlaihmi-nu-5-an-sualnak-hmuh-lo-ahcun-mui-hlan-ah-kan-thlah-hna-lai-an-ti\/","date":"2021-04-12T18:38:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038069133.25\/warc\/CC-MAIN-20210412175257-20210412205257-00390.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.811137259,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8111372590065002, \"cnh_Latn_score\": 0.1887134611606598}","num_words":333,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.27,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.821,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A luancia minute tluk ahkhan Donald Trump nih Joe Biden cu fak taktak in a vun phomh cang, tutan Donald Trump a biachim mi cu a fak ngai cang. Donald Trump nih a mah social media hmang in Joe Biden soiselnak fak ngai in a hun tuah mi cu media tampi zong nih an lak chin cio cang i heh tiah an tarlangh cio hna.\nDonald Trump nih soiselnak a tuah mi ah a telh chih mi cu \"US election tuanbia ah vote tambik a hmutu a si an i ti, US President cu na hun si maw, A si nain a dik lo mi, thil dik lo lawngte a si hih, US state tampi nih felfai tein checkhlat nak an tuah hnu ah a dik lo tiah an langhter mi zong fawi tein Biaceih zung nih an hnon, State upa pawl nih an chuah pi mi hi zeidah a si timi hmanh zoh loin le felfai tein tehte an khawmh mi pawl zoh piak hna lo in an hnon diam, a si nain a dih rih lo, a dik lomi election kong ah kan dai lai lo, kan doh peng rih lai\" tiah a langhter chih.\nSo, you're the President of the United States, and you just went through an election where you got more votes than any sitting President in history, by far – and purportedly lost. You can't get \"standing\" before the Supreme Court, so you \"intervene\" with wonderful states that, after careful study and consideration, think you got \"screwed\", something which will hurt them also. Many others likewise join the suit but, within a flash, it is thrown out and gone, without even looking at the many reasons it was brought. A Rigged Election, fight on!Tutan a catial mi zoh tikah Joe Biden soiselnak, a pumpak hnorsuannak tiang in a langhter mi zong hmuh chih khawh asi.\nRelchap duh mi hna caah:Pu Donald Trump ziangruangah na duh lo \" tiin thu sutnak aum.. Salai Khaw Tin Ngiar hminthlengcun zamrang tuk in a sawn .. \" A ttihhrut tuk \" tiin tawi famkim ten a sawn.a ttihhrut nak cu \" tiin a sut lala ih \" Muslim .. ISIS tivek a ttih tuk \" ti asi. Muslim ISIS pawl cu American lawng kah an tum lo.. ram hmuahhmuah kah tum, an Pathian biak ter duh lo hmuahhmuah an that tum.. mah vialte American cu Christian ram thupibik ah a cang.. a lian .. leitlun hoha tu an si ruangah an kap neknek tum .. kan kah tum mi cu Leitlunpi asi ih American ram a tla le ram tampi tla ding an hmu ..\nA ttih hrut tuk ka ti nak cu Security lampang ttha ten tuah sawn ding asi. \" American Mirang mi \" thupi ah a ret ih ISIS pawl langter in a miphun a ttang ciamco.. Mirang lo hmuahhmuah American lut lo ding khal a tuah.. Minak Africa suah pawl khal a nautak ih an that. ISIS ttih hicu a poi bik.. ISIS a ttih taktak le Security tthatak tuah sawn seh.. Miphun thleidan ciamco a tul lo..\nCun, Kharih fa sinak a uaraw tuk.. Kharih fava langter tuk.. American President hmuahhmuah Kharih fa an si.. Pu Donald Trump kharih fa a si ih a langce .. Amah Pu Donald Trump hicu Zumtu taktak asi lo tiin ka hmu.. Fala dang a tthua phahphah le theih asi.. an Innsang ah buainak tampi an nei .. Nulepa rorah a nau le a pe paih lo an ti si:. a nau le pawl in tazaa am cuai tum.. President sinak ihsin a tlak ahcun tazaacuai ding a tam tuk.. .. Cun , a Company khal tazaacuai asi ding.\nTazaacuai a ttih runagah preisdent sinak ihsin a cawlh paih lo nak… Curuangah \" Only My Life matter \" an ti kha.. \" Jesuh hmin ka ttongtam le mipi in in dinpi ding ti a thei.. American Christian Extreme tampi an um.. ( Chin mi pawl hman Jesuh hmin a ttong ih an duh ciamco men.. Chin mi khal ah Christian Extreme tampi an um tinak asi. ). Donald Trump le Kawlram Ralkap USDP thawn an ki bang… Biaknak le miphun an ttong tam veve .. Democracy ramkhel ah Biaknak le Miphun tivek ttong dan a si lo.. ramkhel ah biaknak le Miphun a tel lo.. \" Pu Khaw Tin Ngiar in a rel:\nNetabik ahcun ..\" American President tuan dingah Zangah saw Chinmi pawl kan buaipi ciamco \" tiin i sut sal .. \" ka thei ve lo maw .. Leitlunpi cu American kutsung ah a um ruangah si ko \" tiin ka sawn ih .. \" Pu Donald Trump a ttih hrut tuk ruangah ka nau, ka Uu , ka Pate , ka Nute pawl India le Malaysia ah riah ding nei loin an hlo .. .. Trump tla hramseh .. \" tiin netabik ah a ttong..\nSource : Pu Khaw Tin Ngiar ( hminthleng )","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/www.lailungrawnpost.com\/thawngpang\/trump-nihbiden-cu-ceilak-a-vanthuat-ve-cang-hi-a-sum-kho-ve-tibak-lo-hi\/","date":"2021-04-17T12:04:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038119532.50\/warc\/CC-MAIN-20210417102129-20210417132129-00609.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7174459696,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":8,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.717445969581604, \"cnh_Latn_score\": 0.2808510363101959}","num_words":778,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.895,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in mangbangza thluasuah dil cio dingah a sawm March 28, 2021\nPope Francis in mangbangza thluasuah dil cio dingah a sawm\nMarch 28, 2021\nPope Francis in \"Palm Sunday\" tiih kawh mi thluhfau Puai Zarhpi ni cu corona nathrik ruangah rikhiah mi St. Peter Basilica Biakinn pi ah an rak tuah. Cu vek in leitlunhuap ih um taan leng lo a um mi pawl cun caanserh cu Tv le radio pawl ih thlah mi pawl in an rak tel.\nUpat nakin mangbangnak ah\nPope Francis in thuthangtha a sim nak ah kan nih cu Jerusalem ih Bawi Jesuh a rat tikah lungawi zet in kan hmuak. Thinglamtah ah thah a tuar ding ti mi thuthennak a hmuh tikah a riah a siat thu, mipi pawl in \"Hosana\" tiin an hmuah hnu ni rei lo te ah \"Thinglamtah par ah that aw\" tiih au-aw kan theih thei thu, mipi in Bawi Jesuh cu an upat ko nain an mah le an mah Bawi Jesuh thawn mangbang ter dingih on a si lo thu, thilcang hman hmuh a theih thu a rak hlawm.\nHi hman mi pahnih cu an bang aw lo ih upat nak cu mai duh nak le ruahsannak pawl ih dungthlunnak a si ih mangbang nak cu kan thinlung ruahnak le nunram thleng ter nak a si.\nKan nih khal upat nak ihsin mangbang nak ti mi tiang thleng dingin hniksaknak cohlang dingah Bawi Jesuh parih upat nak hnak ih tam deuh in Bawipai keneh vek in feh ve uh si.\nTangdornak thawn huham langter nak\nBawi Jesuh cu farah harsatnak le thihnak a cohlang ih ningzahnak ruangah thawm huham in hlawhtlinnak a rak ngah ih kan nih khal upat nak le hlawhtlinnak hawl nak pawl hrial a tul.\nHi vek in milai pawl ih a thuk zet mi dinhmun ah Bawipai a rak tuar nak cu kan hrangah a si ih hi vek ih milai pawl ih hmuhton mi umnak le sambaunak pawl ih a thuk bik mi dinhmun ah Bawipai tuar nak cu kan mai hrangah a si ih harsatnak kan ton caan ah siseh, kan thih ah siseh, in tan men lo in hmai kan nor nak pawl le thubuai pawl in in rundam dingah a si thu Pope Francis in a rak sim.\nThluasuah dil uh!\nPope in \"mangbangnak a um nawn lo mi zumnak cu a hlo thei\" tiin a rak sim. Bawi Jesuhih duhdawtnak cu ngaidam ringring nak le a thar mi caan remcang pawl a ngah ter tu mangbangza pawl an si ti theih sal a tul\" tiah sim phah in mangbangza thluasuah co dingah Thinglamtah zoh in Pathian ih siar cawk lo a duhdawtnak thawn thangphok nak co dingah, kan sual sir nak pawl, beidong nak pawl tanta dingah mi tinkim a rak sawm.\nA tum zet mi Pathian ih duhdawtnak\nPope Francis in \"Bawi Jesuh hi mangbang cio uh si. Cu lawng ah kan nung sal thei ding\" tiah a rak sim. Kan kiangkap ih um hnon a tuar mi le tanta mi pawl cohlang thei dingah mangbangnak thluasuah in in bawm a si.\nKan nih cun Bawi Jesuh kan duhdawt. Dik lo ih hremnak a tuar tu le hnon a tuar mi kan unau pawl hnenah Bawipa a um.\nPathian ih Fapa a si\nBawi Jesuh a thih lai a hmu tu Rome ralkap in \"Hi pa cu Pathian ih Fapa a si\" tiih tong mi in Bawi Jesuh hnen a lungawi thu le a ton dah lo mi duhdawtnak hmuhnak cu a mai mangbangnak a si thu cu a tum zet mi teette a si tiin Pope in a rak sim.\nBible Cathianghlim sungah Bawi Jesuih mangbangza a huham cahnak pawl le a tuah tuannak pawl cu upat tlak zet mi pawl a rak langsar ter.\nAsinain, Bawi Jesuh in cu pawl cu dai ten um dingih thu a pek thu, ziangahtile Bawipai thawm huham tih zah dingah le upat ding lawng an rak zuam ruangah a si.\n\"Pathian in a mah le a mah a langhngan aw ter ih duhdawtnak thawn a uk\" ti mi theihthiamnak cu nuam ten a thangso ter.\nKan nih khal Thinglamtah kehram ah um in, Thinglamtah par ih thah a tuar tu Bawi Jesuh zoh in \"Bawipa cu Pathian ih Fapa a si. Bawipa cu kan Pathian a si tiah ti uh si\" tiin Pope Francis in sim phah in a thusim a rak cawl.\nHi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-mangbangza-thluasuah-dil-cio-dingah-sawm-march-28-2021","date":"2021-04-23T17:42:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618039596883.98\/warc\/CC-MAIN-20210423161713-20210423191713-00418.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998652935,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998652935028076}","num_words":754,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.35,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ca Awi Hliang Miphun Zuar Thlai Tu Le Mi Phat San Tu.\nPosted on 1 Hour AgoBy Chin Post\nJapan ih um a fapa zuk nei nan um le in kuat uh.\nTar cih mai ding si.\nEdit\nA fapa -Van Hlei Thang\nCopy paste\n≠=========\nMizan 4Mar,2021 Zan ah, Ca Awi le Khuang Hnin nih Falam um Khualsim mi pawl meeting a ko ti thu kan thei.\nCa Awi nih Social Punishment a tuah tu Ramsung\/Ramleng um mi hmuahhmuah a zing zoi ter ti kan thei. Ram leng um pawl tla Embassy tiang mi a hawl ter ih Thawngthlak ding in a fial. Tualsung um pawl tla zo an si ti a zingzoi ter bet hlei ah thawngthlak ding tiang in khua a khang. Hivek mi tha lo, mi nun sia Falam nih kan duh lo. Khua a nã ter.\nA thupte'n na tuah nan kan thei theh thotho.\nCa Awi Hliang miphun zuar thlai tu le mi phat san tu.\nKhuavel sanhra tiang thang seh, na par ah mipi kan lung awi dah lo ding ih kan nghlih dah lo ding. Na thlan lung na phun mawi tuk aw!\nRamdang um Pawl na dai le,Na fapa Japan um tla kha hnglih hlah aw !\n#Falam\n#CDM_sussportter\n#share\nCrd.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/mizan-4mar2021-zan-ah-ca-awi-le-khuang-hnin-nih-falam-um-khualsim-mi-pawl-meeting-a-kawh-hna-tiah-thawng-theih-a-si\/","date":"2021-04-12T19:32:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038069133.25\/warc\/CC-MAIN-20210412175257-20210412205257-00636.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9886881709,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9886881709098816, \"cnh_Latn_score\": 0.010856698267161846}","num_words":208,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPasca Puaipi tuah hlan a thianghlim mi nithum ti mi cu April 17, 2019\nPasca Puaipi tuah hlan a thianghlim mi nithum ti mi cu\nApril 17, 2019\nNu Pawlpi ih biakthawinak thawn pehpar mi caanserh pawl cu nunphung caanserh a si lo. Cu hnak ih a sang mi nunphung khal tleunak a petu Biaknak lam biakthawinak ih cam mi a si.\nBiakthawinak caanserh pakhat khat tuah hlan ah thlarau lam thawn pehpar mi timtuah nak an tuah theu. Cui timtuahnak pawl cu sualthlahnak, mai taksa, thinlung, ruah nak dai ter dingah tikcu malte lak ih timtuahnak pawl an si. Cu mi pawl sungin nikua sung Novena thawn timtuahnak cu mi tempi ih theih a si ih a tel tu khal an tampi.\nZiangah tile nikua sung timtuah hnu ah cui a thupi zet mi puai tuah nak ruangah timtuah cia in a um tiin a ruat. Pasca Puaipi ni tuah dingah khal Nu Pawlpi in Vua tikcu caan Zarh ruk nemhnget in tim a rak tuah zo. A tui thianghlim Zarh cu Pasca hlan timtuahnak ih netabik lam a si. Cui netabik timtuah dingah \"Triduum\" 'Pasca puai hrangah nithum sung timtuah sal nak' tiin nemhnget ih timtuah dingah a forhfial.\nHi Pasca puai hrangah nithum sung timtuahnak ah ziang vek timtuahnak pawl tuah a si theu ti hi Catholic ohhranpi tampi in an thei lo ih an sut rero theu Pasca puai hrangah nithum sung caan nate ih timtuah sal nak tikcu tawi\nHi tikcu caan tawi te cu 'Triduum' tiih kawh a si. Hi mi cu Latin tong a si ih a ti can cu \"nithum sung\" ti nak a si. Ziang vek in 'nithum sung' timtuah ih tuah mi caanserh a ti duh san a si. Hi tikcu caan tawi te cu \"thianghlim tlawngkai nili ni\" in a thok ih Pasca zarhpi ni ah a cem.\nA cekci ih sim a si le 'Triduum' tikcu caan cu 'thianghlim tlawngkai nili ni\" zaanlam ihsin thok in 'thianghlim tlawngkai ninga ni, thianghlim zarh te ni le Pasca Zarhpi ni\" tiang a si.\nKumtin Pasca puai hrangah nithum sung timtuah mi tikcu caan tawite cu \"Paschal Triduum\" tiin an ko.'Paschal' ti mi cu 'Easter' a khihhmuhnak a si. 'Paschal' ti mi ih a hmaisabik tongfang cu Greek cafang 'pascha' a si ih cu mi khal Hebru tong 'pesach' ihsin suak mi a si. Hi cafang ih thuanthu vun ruah sal a si le Israel miphun pawl Egypt miphun pawl ih sal an si nak in siseh, thihnak horkuam a si mi tipisen le Egypt pawl ih ralkap lak in siseh, tnelrawn ramcar ah rilrawng, tihaal, tihnungza phunzakap lak ihsin siseh, miphun pakhat lawng ti a si ko nain ziang vek nunphung, Biaknak lam thlun mi daan a um lo mi miphun ihsin siseh, Siangpahrang hauhruang le ram um lo mi miphun ihsin siseh, Pathian ih kam mi ram ih luh thei nak, cu vek in Bawi Jesuh cu harsat tuarnak, thih nak le thawhsalnak in neh nak cu 'lannak, luatnak' Pasca thuthuk pawl an si.\nThianghlim tlawngkai nilini ih thuanthu\nTlawngkai nili ni zaanla ah Catholic diocese pi cu Bawi Jesuh in harsat a tuar nak lamzin a zawh hlan ah a dungthluntu pawl thawn zaanriah ei nak tuah mi Missa sumnak tuah a si theu. Pasca zaanriah ei puai cu Jew miphun pawl hrangah kumkhat veikhat, tuah tengteng tul mi biaknak lam tuanvo pakhat a si. Bawi Jesuh ih hi zaanriah ei puai cu minung si nak a lak mi nunram ah netabik zaanriah ei puai a si. Ziangahtile hi zaanriah ei puai theh hnu ih kaih a tuar thlang ding ruangah a si. Netabik zaanriah ei puai khal 'Bawipai Thi le Sa Sacramentu a din nak' tiih kawh a si theu.\nZiangahtile Bawi Jesuh in a mai thawm huham tum zet mi a thu pek in Sang le Sabitti cu a Thi le Sa ah a rak thleng ter. Hi netabik zaanriah ei puai ih Missa sumnak caanserh hotu Puithiam in Bawi Jesuh in a dungthluntu pawl an ke a rak kholh sak nak man sal nak ah ke kholh nak tuah a si theu.Hi caanserh telh nak thawngin Bawi Jesuih a rak cah mi 'Nan saya le na Bawi ka si ko nain nan ke ka kholh ah cun nan nih khal pakhat le pakhat nan ke kholh sak aw uh' ti mi thuzirhnak man sal nak ah a si.\nThianghlim tlawngkai nili ni cu \"Maundy Thursday\" tiin khal an ko. \"Maundy\" ti mi cafang cu Latin tong 'mandatum' ih suak mi a si. Ti duh san cu 'thupeknak' ti a si. Ziangahtile cui ni ah Bawi Jesuh in \"Nan hnenah thukham thar ka lo pek; Kei mah in ka lo duhdawt vek in pakhat le pakhat va duhdaw aw ve uh\" tiin thukham thar a rak pek.Thianghlim tlawngkai nili ni cu Nu Pawlpi ih ni ropi ni a si maw?\nThianghlim tlawngkai nili ni cu Nu Pawlpi ih ni ropi ni a si lo. Ti duh san cu cui Missa raithawinak ah tel lo theih lo mi a si lo. Asinain, a famkim mi Indulgencia a ngah duh tu pawl hrangah cun sumnak tuah sak a tul. Asinain, Catholic kohhranpi tampi in thuhla tampi ruangah an tel duh tla a si men ding. Tahthimnak ah hnatuan lam, innsungsang, cohlan mi caanserh pawl, harhdamnak ruangah, thuhla a phun phun ruangah a si.Thu ngaingai ah cun hi Missa sumnak cu thlarau lam ih a muril famkim in a thupi mi thil pawl a si lo ah cun Missa sumnak ah tel a tul.\nHi thuthang cu CNA thuthang ih kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/pasca-puaipi-tuah-hlan-thianghlim-mi-nithum-ti-mi-cu-april-17-2019","date":"2021-04-23T17:27:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618039596883.98\/warc\/CC-MAIN-20210423161713-20210423191713-00285.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994351864,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994351863861084}","num_words":944,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.341,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPulhnat sungih a rak thi tu pawl ih kiangah Bawinu a um March 25, 2021\nPulhnat sungih a rak thi tu pawl ih kiangah Bawinu a um\nMarch 25, 2021\nPope Francis in tlawngkai nithum ah Angelus thlacam theh ah Bawinu cu a thi zo tu pawl ih kiangih a um thu a rak sim. March 25 ni ah Diocese pi in \"Vancungmi in Bawinu hnenih thuthannak Puai\" tuah ding a si ih Pope in Fala Thianghlim Maria ih Nu a si nak ih zaangfah dil sak nak, a mawi zia ruat phah in a rak hlawm.Christian thlacam daan zate ah Bawi Jesuh a laifannak thu cu Pope in \"Pathian hnenih kan thlacamnak tinkim hi Bawi Jesuh thawngin, Bawi Jesuh thawn, Bawi Jesuh ah a si ih Bawipai zaangfah dil sak nak ruangah famkimnak ah a thleng ih lungawi thu sim ding a si ih Bawi Jesuh thawn in run tlang ti ding a um lo thu a rak sim. Fapa Pathian cu mi thluasuah a si\nPope Francis in Pa Pathian le kan mah lak ih Bawi Jesuih leh sak nak ah \"Fala Thianghlim Maria cu Pathian ih Bawinu si nak\" khihhmuh in Baiwnu cu Bawi Jesuh ih Nu a si ruangah Christian pawl ih nunram le thlacamnak pawl ah khal si nak sang a ngah thu, nisuahnak lam ih Pawlpi pawl in Bawinu cu Greek tong thawn \"a Fapa lamhmuhtu\" ah a langsar ter ih Bawinu Maria thawn pehpar in ziang hmuahhmuah cu Bawi Jesuh lawng famkim in a khih hmih ih Bawinu cu \"hmaisabik dungthluntu a si\" tiin a rak sim bet. Sualnei mi kan mah hrangah thla in cam sak aw. \"Bawi Jesuh in Thinglamtah hram ih a ding tu a duhdawt zet mi a dungthluntu hnenih Bawinu Maria a rak ap lai ah Bawinu ih Nu a si nak cu kohhranpi kan zaten in rak ap mi a si.Cu tawk ihsin thok in kan zaten Bawinui hnenah in rak kom aw ter. Bawinu cu a thi zik te mi pawl ih kiangah a um.\n\"Bawinu cu hi leilungpi a tlansan tu ding a fahniang pawl ih kiangah a um ringring. Fapa Pathian mi zapi ih an hnon lai ah a Fapa kiangih a rak um vek in hnon a rak tuar tu ih kiang ah Bawinu a um\" tiin Pope Francis in a sim.Tu le kan thih zik te ah Pope in \"covid-19 pulhnat a can rero sungah nunphung rikhiah pawl ruangah siizung ah mah te lawng a rak thi tu pawl Bawinu in Nu thinlung thawn a rak hnem. Bawinui hnenah kan thlacamnak pawl cu a lak men ah a cang lo. Kan thlacamnak aw pawl cu Bawinu in a thei. Kan thinlung sungih um mi pawl hman Bawinu in a thei,\" tiin a sim.\nNu pakhat ih thinlung\nZin kan hloh caan ah kan rundamnak lamzin ah harsatnak a thlen hman ah Bawinu in a fa le pawl a humhim sak ringring. Bawinu in kan mah hrangah thla in cam sak rero.\"Thlacam lo tu pawl hrangah khal thla a cam sak ringring. Ziangah tile Bawinu cu kan mai Nu a si ruangah a si,\" tiin Pope Francis in a thusim a rak cem ter. Hi mi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.\nPhoto courtesy of © Vatican Media","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pulhnat-sungih-rak-thi-tu-pawl-ih-kiangah-bawinu-um-march-25-2021","date":"2021-04-23T17:51:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618039596883.98\/warc\/CC-MAIN-20210423161713-20210423191713-00561.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999858141,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999858140945435}","num_words":555,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.348,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"BibleThianghlim – 2 KORINTH\nOld Testament\nGenesis Exodus Leviticus Numbers Deuteronomy Joshua Judges Ruth 1 Samuel 2 Samuel 1 Kings 2 Kings 1 Chronicles 2 Chronicles Ezra Nehemiah Esther Job Psalm Proverbs Ecclesiastes Song of Solomon Isaiah Jeremiah Lamentations Ezekiel Daniel Hosea Joel Amos Obadiah Jonah Micah Nahum Habakkuk Zephaniah Haggai Zechariah Malachi\nNew Testament\nMatthew Mark Luke John Acts Romans 1 Corinthians 2 Corinthians Galatians Ephesians Philippians Colossians 1 Thessalonians 2 Thessalonians 1 Timothy 2 Timothy Titus Philemon Hebrews James 1 Peter 2 Peter 1 John 2 John 3 John Jude Revelation\n2 KORINTH\n- A ngantu: Paul\n- A siartu: Korinth Kawhhran\n- Ngan kum: A.D. 56\nPaul in cakuat pakhatnak a ngan cān hi a missionary khualtlawn a vei thumnak ih Efesa khua ah hlawhtling zetih rawng a bawl laiah a si. Anih in Korinth khua tlawnsal thei a duh nân, Efesa khua ih hlawhtlinnak a hmuh ruangah cutawk ih cām hrih a tum nân (1Kor 16:5-9), Korinth kawhhran ah buaipi ṭul zet mi thubuai a um. A rawngbawlnak ah dokalhnak nasazet a um thu a hmusuak ih, Korinth khua ah zamrang zetin a feh (2Kor 2:1-2). Hih ṭum ahcun a tumtah mi a hlawhtling lo a bang. Cutawk ihsin a tlun hnuah thubuai tifel dingin Korinth khua ih va fehsal aiah (2Kor 1:23), ca a kuat sawn (2Kor 2:4, 9).\nPaul cun cuih a cakuat cu Korinth khua ih zumtupawl in ziangti vekin an cohlang ding tiin a dawn a har zet. Troas khua ah Tita thawn an tawnawk tiktikah, cuih thu cu theih ding a beisei (2:12; Apo 20:1-2). Ziang thu ruangah simaw Tita kha Troas khua ah a ra lo. Curuangah Paul cu Masidonia lamah a feh (2:13; 7:5). Cu tawkah Tita a va táwng ih, Korinth khua ih zumtupawl in an lung thleng in, thulunnak lamih kir an duh thu a thei (7:6-16).\nKorinth kawhhran ah thubuai a um lai thotho. Apostol dēupawl in nasazetin Paul-ih rawngbawlnak an dokalh (11:13-15). Cupawl cun Korinth khua ih zumtupawlih thinlung an neh (11:19-20; 12:11, 20-21). Korinth cakuat a pahnihnak hi amah le a rawngbawlnak humhimnak hrangah, Korinth ih thubuai dangpawl rĕm dingah le rawngbawlnak dik sawhhnget dingah A.D. 56 hrawngah Paul ih a ngan mi a si.\nKorinth cakuat pahnihnak hi ṭhen thum ih ṭhen theih a si. Bung 1-7 ah Paul in a rawngbawlnak humhimin Pathian siahhlawh diktakih rawngbawldān thu a simfiang. Bung 8-9 ah Zentel kawhhranpawl in Jerusalem ih zumtu mifarahpawl hrangih sum an khawn thu a sim. Bung 10-13 ah cun a doralpawlih dokalhnak thupawl Paul in a sâng. Apostol dik a sizia a simfiang ih, Khrih hrangih a tuarnak thu tla a sim. Pathian siahhlawh cu a cahlobik cān ah a nun ah Pathian huham a langfiangbik ṭheu ti thu a simfiang. Paul in a cakuat kharnak ah a thu thlun dingah thu hngetkhoh a pe. Korinth khua ih zumtupawl in a thu an hnáwng a si ahcun, an hnenah va feh tahratin, rorum zetih an thubuai tifel a tum thu a sim.\nPathian zangfahnak hi a haidaih ih, «Ka cah lo tikah ka cak ṭheu» (12:10), ti bangin kan cahlonak ah a cahnak a famkimter (12:9) a si.\nThuhlawm Ṭhen\n- I. Thuhmaihruai (1:1-11)\n- II. Paul in a rawngbawlnak a hum ih, Pathian siahhlawh diktak thuhla a zirh (1:12-7:16)\n- III. Paul in Jerusalem ih mithiangpawl hrang Zentel kawhhranpawl hnen ihsi sum khawn thu a rel (bung 8-9)\n- IV. Paul a humaw ih, doralpawl ih hēknak a sawn (10:1-13:10)\n- V. Thukharnak (13:11-14)\nCibaibûknak\n1 Pathian duhzawngih Jesu Khrih-ih apostol, Paul le kan unaupa Timothy in Korinth khua ih Pathian kawhhran le Akaia peng pumpi ih mithiangpawl hmuahhmuah hnenah:\n2 Pathian kan Pa le Bawi Jesu Khrih hnen ihsin zangfahnak le hnangamdaihnak nan hnenah um hram seh.\nLamzin Phun Zakipih Thlangămtu Pathian\n3 Kan Bawipa Jesu Khrih-ih Pa a si mi Pathian, zahngainakih Pa le lamzin phun zakip ih in thlangămtu Pathian cu thangṭhatin um seh. 4 Pathian ih in thlangămnak in buainak phun zakip a tuartupawl kan thlangăm ve theinak dingah, anih cun kan buainak hmuahhmuah ah in thlangăm ṭheu. 5 Ziangahtile Khrih-ih tuarnak cu kanmah ih a luanliam vekin, Khrih zarah kan thlangamnak khal a luangliam a si. 6 Zăwnzaihnak kan neih asile, cucu nan thlangamnak le nan runsuahnak hrangah a si. Cumi cun kan tuar mi vek harsatnak tuar theinak a lo pe thei a si. Asilole Pathian in in thlangăm asile, cumi khal cu nanmai thlangamnak le rundamnak hrangah a si. 7 Cule tuarnakpawl ih tel vetu nan si ih, thlangamnak khalih tel vetu nan si ti kan theih ruangah, kan ruahsannak cu a hnget a si.\n8 Ziangahtile u le nau tla, Asia peng ih kan parih a thleng mi kan buainak kha thei loih nan um ding kan duh lo; kha tiin kan phurh thei lo ding mi phurrit nasazet kan parah rung thlengin, cumi ruangah nun ding hman ruahsan lo tiangin kan um a si. 9 A si, kanmah le kanmah rinsanaw loin, mithi kaithotu Pathian kan rinsan sawn theinak dingah, thi dingih thuṭhensak mi vekin kan um. 10 Cuih Pathian cun khavek thihnak rapthlak ihsin in runsuak zo, atu khalah in run; in runsuak leh ding tiah amah cu kan rinsan. 11 Thilpek ruangah mi tampi in kanmai ruangah thangṭhatnak an pek theinak dingah, nannih khal in kan hrangah thlacamnak in in rak bawmkhawm a si.\nPaul in a Khawkhan cia mi a Thleng\n12 Ziangahtile kan tluangkhawndān cu hitin a si: milai fimnak si loin, Pathian zangfahnak ruang sawn ih nundān tluangtlamte le Pathian ṭihnak nun dik zetih hi leitlun ih kan nun ṭheu kha, kan sia le ṭha theihnak in in theihpi ih, nannih lak sinsin ah cun cutivekin kan um sinsin a si kha. 13 Ziangahtile nan siar mi le nan theihthiam mi siarlo thil dang zianghman nan hnenah kan ngan lo. A cemnet tiang khal ziangkim nan theihthiam thluh ka zum. 14 Cutivekin nannih cun ziangmaw zât cu in rak theithiam zo, Bawi Jesu-ih Ni ah kannih cu nan tluangkhawnnak kan si bangin, nannih khal kan tluangkhawnnak nan si ding ka beisei.\n15 Cucu ka theihfiang ruangah a vei hnihnak hlawknak nan neih theinak dingah nan hnenih rat hmaisak ka rak tum. 16 Masidonia peng ka tlawn zawngah ka lo tlawng phah ding ih, Masidonia ihsin nan hnenah ka kirsal ding tiah ka rak tum. Cule nannih in Judia peng ah in thlah uhla tiah ka rak ruat. 17 Curuangah himi ka tumtah tikah, awlsám tukin ka ti pang maw? Asilole ka tumtah mi thilpawl hi milai tidān vek menih tumin, keimah ah a si, a si tithul, a si lo, a si lo tithul dualdo ka si maw? 18 Asinan Pathian cu mirinum a si vekin, nan hnenih kan ṭawngkam hi, a si tithul, a si lo tithul, dualdo a si lo.\n19 Ziangahtile Pathian Fapa, Jesu Khrih thu cu Silas le Timothy le kei in nan hnenah kan rak phuang. Cumi ruangah amai thuhla kan sim mi cu a si tithul, a si lo tithul dualdo si loin, amah ah cun, a si, ti lawng hi a si ringring. 20 Ziangahtile Pathian thutiamkam hmuahhmuah hi amah ah cun, ‹A si,› ti a si thluh. Kanmah ruangah Pathian cawimawiih a um theinak dingah amah ah cun, ‹Amen,› ti a si. 21 Nannih le kannih Khrih ih in hngettertu le hriak in thihtu cu Pathian a si. 22 Anih cun tacik in khĕn ih, kan thinlung sungah amahkhānnak ah Thlarau in rak pe.\n23 Cuihtlunah ka lo ānhaiterlonak dingah a si, Korinth ih ka ratsal nawn lo, ka sim mi a dik a si ti ka nunnak ih i theihpitu cu Pathian a si. 24 Nan zumnak parah bawi vekih lo uk kan duh lo, cuhnakin nan aipuan theinak dingah kannih cu nan hnaṭuanpi kan si sawn; ziangahtile nannih cu zumnak in nan dinghnget a si.\n1 Asinan thinna cing cun nan hnen ra lo tlawngsal nawn lo dingin thu ka ruatcat zo. 2 Ziangahtile nan thin ka lo natter asile, zo in so ka lung i awiter ding? Thin ka natter mi nanmahpawl thotho kha ka lung i awitertu ding nan si lo maw? 3 Cule nan hnen ka ra thlen tikah ka ai i puangtertupawl in ka riah in siatterlonak dingah hitin ka ngan a si, ka aipuannak cu nan zateih aipuannak a si tiah zumhngehnak ka nei. 4 Ziangahtile zawnzai zet le thinlung ānhai zetin nan hnenah mitthli tampi thawn ca ka ngan, nan thinnatnak dingah a si lo, cuhnakin ka lo duhdawt zet ti nan theihnak dingah a si sawn.\nSual Tuahtu hrangih Ngaidamnak\n5 Asinan mi pakhat in thinnatnak a suahter asile, keimah lawng ka thin in nater a si lo ih, nan zaten tawkfang cu nan thin a lo nater a si; ka ti luarkai tuk lonak dingah málte lawng ka rel a si. 6 Cuvek mi hrangah cun mi tampi ih cawhkuan an pek mi hi a tawk a si. 7 Cu pa cu ngaidam le thlangamter sawn ding nan si, culole nasazetih thinnatnak in cu pa cu a dawlh pang ding. 8 Curuangah amah nan duhdawtnak kha nĕmhnget dingin ka lo ngen a si. 9 Cumi ruangah nan hnenah thil ziang tinkim ah thu nan ngai le ngai lo ka lo hniksak theinak dingah ca ka rak ngan. 10 Ziang thil khalih mi nan ngaidam mi cu, kei khal in ka ngaidam ve. Ziangahtile ziang thil khal ka rak ngaidam asile, ka ngaidam mi pa cu, nanmah ruangah Khrih hmaiah ka ngaidam a si. 11 Culoasile Setan in kan hnen ihsin remcānnak a ngah pang ding, ziangahtile a khawkhandān cu thei lo kan si lo.\nKhrih ah Nehnak\n12 Thu dangah, Troas khawpi ih Khrih thuthangṭha phuang dingih ka feh tikah Bawipa in ka hrangah sângka a áwng ti ka hmu. 13 Cu tawkah ka unaupa Tita ka hmuh lo ruangah ka thinlung a cawlhahdam thei lo. Cule an hnenah damten tiah ka ti hai ih, Masidonia lamah ka rak feh sawn.\n14 Khrih ah nehnak ih in hruai ringring tu le kanmah hmangih hmun zakip ih amah theihnak rimhmui vekih hmuitertu Pathian hnenah lungawi thu um hram seh.\n15 Ziangahtile kannih cu rundam lai rero mipawl hnenah le a hlorál lai rero mipawl hnenah Pathian hrangah Khrih rimhmui kan si. 16 Mi hrekkhat hnenah cun thihnak dingih thihnak rim kan si ih, mi hrekkhat hnenah cun nunnak dingih nunnak rim kan si. Cuih thilpawl hrangah zo so tling? 17 Ziangahtile mi tampi in sumpai hlawknak hrangih Pathian kamsuakthu an hman vekin, kannih cun kan hmang ve lo; cuhnakin thungaithlakin Pathian hnenih mi vekin Pathian mithmuhah Khrih ruangah thu kan sim sawn a si.\nThukham Thar Rawngbawltu\n1 Mah le mah fakawk kan thăwksal maw? Asilole mi dang in nan hnenih pek ding mi faknak capawl simaw, nanmah hnen ihsin faknak capawl an ṭul vekin kan ṭul ve maw si? 2 Nannih cu kan thinlung sungih ngan mi kan cakuat nan si, mi kip in cuih ca cu an thei ih an siar. 3 Nannih cu kan rawngbawlnak, Khrih-ih cakuat, cati thawi ngan mi si lo, a nung mi Pathian Thlarau thawi ngan mi sawn, lungphengpawl parih ngan mi si lo, milai thinlung par sawnih ngan mi nan si ti fiang zetih lăngter a si.\n4 Cutivek zumhngehnak cu Khrih zarah Pathian lamah kan nei a si. 5 Kannih cu thil zianghman kanmah ihsin a suak tiih ruataw dingin kan tlak tiah ka ti lo, Pathian lawng hi kan haidaihnak a si sawn. 6 Pathian cun thukham thar rawngbawltu tling ah in tuah. Cangan mi rawng kan bawl lo, cuhnakin Thlarau rawng kan bawl sawn a si; ziangahtile cangan mi cun mi a that, asinan Thlarau cun nunnak a pe.\n7 Mosi hmel lăngdān a ropit ruangah Israel-mipawl cun a hmel an zoh ringring thei lo, cuih ropitnak cu a hlorál vivo. Sikhalsehla thihnak thlentu rawngbawlnak, lungpheng parih kherih ngan mi hman a ropit a si ahcun, 8 Thlarau rawngbawlnak cu ziangtluk ropi sinsin so a si pei? 9 Ziangahtile thiamlo mi cotertu rawngbawlnak hman a ropit a si ahcun, dingfelnak thlentu rawngbawlnak cu nasa sinsinin a ropi ding. 10 Ziangahtile thiamlo mi cotertu rawngbawlnak cu Pathian in ropi ko a rak tuah zo. Sikhalsehla dingfelnak thlentu rawngbawlnak ih ropitnak cu a nasat tuk ruangah thiamlo mi cotertu rawngbawlnakih ropitnak cu zianghmanlo ah a cang. 11 Ziangahtile a hlorál mi hman a ropit a si ahcun, a hmun ringring mi cu a ropi nasa sinsin a si.\n12 Cuvek ruahsannak kan neih ruangah, ralṭha zetin thu kan sim a si. 13 Cumi cu Mosi ih a rak tuah mi vek a si lo, anih cun Israel-mipawl in a hlorál cuahco mi ropitnak kha a cemnet tiang an zoh ringring lonak dingah puan in a hmai a khuh. 14 Asinan an lungthin mit a caw. Ziangahtile hmaikhuhnak cu Khrih ah lakhloh a si zo nân, tuihni tiangin thukham hlun an siar tikah cuih hmaikhuhnak cu a um lai thotho. 15 Asinan tuihni tiangin Mosi cazual an siar tikah, khuhnak cun an thinlung a khuh lai thotho. 16 Cutisikhalsehla, mi pakhat cu Bawipa lam a hawi tikah, khuhnak cu lakhlohsak a si ding. 17 Bawipa cu Thlarau a si ih, cuih Bawipaih Thlarau umnak ah zalĕnnak a um. 18 Sikhalsehla kannih cu kan zaten hmai khuh loin, thlalang sungih hmuhawk vekin Bawipaih ropitnak kan hmu. Bawipaih Thlarau zarah ropitnak ihsin ropit sinsinnak ah, amah băngnak ah tidanglamin kan um lai rero a si.\nThuthangṭha Tleu\n1 Curuangah zahngainak kan rak co vekin hi rawngbawlnak hi kan co ruangah, kan bei a dawng lo. 2 Cuhnakin ningzakza thilthuppawl cu kan bansan, hrăwkhrawlin kan um lo, Pathian kamsuakthu khal mi bumnak ah kan hmang lo ih, thutak cu fiang zetin kan sim sawn a si, cuticun Pathian mithmuhah, mi kip ih sia le ṭha theihnak ah kanmah le kanmah kan áwngaw thluh sawn a si. 3 Asinan kan thuthangṭha hi khuhih a um a si ahcun, a hlorál rero mi hnenah a si khuhih a um ding. 4 Khrih thuthangṭha ropiih tleu in anmah a tlet theilonak dingah, hi khawvel pathian in zumlotupawlih lungthin mit cu a câwtter, Khrih cu Pathian băngpi a si. 5 Ziangahtile kannih cu kanmai thuhla kan phuang lo. Khrih Jesu Bawi a si thu le Jesu ruangah kannih cu nanmai siahhlawh kan si thu kan phuang sawn. 6 Ziangahtile Pathian in thim lak ihsin tleu cu êng dingin thu a pe. Cuih Pathian cu Jesu Khrih hmel ih Pathian ropitnak theihnak ihsi a ra mi tleu pe dingah kan thinlung sungah a rung êng.\nLeibel sungih Hlawnthil\n7 Asinan huham nasazet cu kanmah ihsi suak si loin, Pathian hnen ihsi suak a si sawn ti langter dingin cuih hlawnthil cu leibel sungah kan nei a si. 8 Kil i kip ihsin palbĕt kan si, asinan palbêk cu kan si lo; mangbangvansangin kan um, asinan kan bei a dawng lo; 9 tiduhdahin kan um, asinan thlauthlak kan si lo; hlăwnthlukin kan um, asinan kan thi lo. 10 Jesu-ih nunnak kha kan taksaruangpum ih a lăng theinak dingah, Bawi Jesu-ih thihnak cu kan taksaruangpum in kan phur ringring. 11 Ziangahtile Jesu-ih nunnak cu a thi thei mi kan taksa ih a lăng theinak dingah, Jesu ruangah kannih a nungdampawl hi thi dingih hlăn kan si ringring. 12 Curuangah thihnak cun kanmah ah a ṭuan ih, nunnak cun nanmah ah a ṭuan.\n13 Cule, «Ka zum, curuangah ka sim,» tiih ngan bangtukin, kannih khal cuvek zumnak thinlung kan neih ruangah kan zum ve, curuangah kan sim a si. 14 Bawi Jesu a thotertu cun Jesu zarah kannih khal in thoter ding ih, nanmah thawn a hnenah in hlan ding ti kan thei. 15 Ziangahtile mi tam sinsin hnenih a thleng mi zangfahnak cun Pathian ropitnak ah lungawi thu simnak luangliam a suahternak dingah hi thil hmuahhmuah hi nanmai hlawknak ding hrangah a si.\n16 Curuangah kan bei a dawng lo. Kan leng lam minung cu ṭumsuk vivo hmansehla, kan sung lam minung cu ni khat hnu ni khat tharter vivo a si. 17 Ziangahtile rei lo te sung hrang lawng a si mi, zăwnzaihnak kan tuar mipawl tete hin ropitnak nasazet kumkhaw hrangah in tuahsak nasa deuhdeuh a si. 18 Hmuh thei mi thilpawl kan zoh lo ih, hmuh thei lo mi thilpawl kan zoh sawn. Ziangahtile hmuh thei mi thilpawl cu a langte sung um mi an si ih, hmuh thei lo mi thilpawl cu kumkhua a hmun mi an si.\nVan ih kan Umnak Hmun\n1 Ziangahtile kan lei inn, hih puanthlam hi siatrál hmansehla van ah kut ih sak lo mi inn, Pathian hnen ihsin, kumkhuaih um ding mi kan nei a si ti kan thei. 2 Ziangahtile van ih kan inn thawi thăwmawk ding duhnak nasazet neiin, hi lei inn ah hin kan aihram ṭheu a si. 3 Cutiih thăwm kan si taktak ahcun taklawngih hmuh kan si lo ding. 4 Ziangahtile hi puanthlam ah hin phurrit phurin kan aihram ṭheu a si. Thăwm loih um kan duh ruangah si loin, nunnak in thihnak cu a dawlh thluh theinak dingah thăwmih kan um ding kan duh ruangah a si sawn. 5 Cumi hrangih in timtuahtu cu amah Pathian a si, anih cun amahkhānnak hrangah Thlarau khal in pe.\n6 Curuangah hi taksaruangpum ih kan um sung cu Bawipa hnenah kan um lo ti theiin ngaihngam zetin kan um. 7 Ziangahtile hmuh mi in feh loin, zumnak in kan feh a si. 8 Ngaihngam zetin kan um, a si, taksaruangpum ah um loin Bawipa hnenih um kan duhsawn.\nKhrih Tokham Thuṭhennak\n9 Curuangah kannih cun kan umnak lei ih kan um ah simaw, um lo ah simaw, amah lungawiter kan tum a si. 10 Ziangahtile kan zaten Khrih thuṭhennak tokham hmaiah kan lang leh tengteng ding, mi kip in an taksaruangpum ih an rak tuah mi a sia siseh, a ṭha siseh an tuah mi vekin an co ding.\nRemawknak Rawngbawlnak\n11 Bawipa ṭihzah cu ziang a si ti kan theih ruangah mi kan lēm ṭheu. Asinan Pathian cun in theifiang tuk ih, nan sia le ṭha theihnak khal in in theihfiang zet ka zum. 12 Ziangahtile kan relmawiaw lehsal si loin, thinlung ih um mi ruangah si loin a lăngdān menih tluangkhâwngpawl nan sanlet theinak dingah, kanmah in tluangkhawnpinak canremcâng kan lo pe a si sawn. 13 Ziangahtile kan mumallo asile, Pathian hrangah a si ih, kan lung a fim asile, nanmai hrangah a si. 14 Ziangahtile Khrih duhdawtnak cun in tur a si, hitin thu kan ṭhencat: mi hmuahhmuah hrangih mi pakhat a thi a si ahcun, mi hmuahhmuah cu an thi a si; 15 cule a nung mipawl cu anmai hrangah nung nawn loin, an hrangih thitu le thosaltu hrangih an nun sawn theinak dingah anih cu mi hmuahhmuah hrangah a thi a si.\n16 Cuti a si ruangah atu thăwkin taksa lam dān in mi zohman kan thei nawn lo. A liam cia mi cān ah Khrih cu taksa lam dān in rak thei zo hman nungla, atu thăwk ihsi cun cutivek zawng cun kan thei nawn lo. 17 Curuangah mi zokhal Khrih ih a um ah cun, sersiam thar a si; thil hlunpawl cu an hlorál ih, ngai hnik, thil hmuahhmuah cu a thar ah an cang. 18 Cule thil ziangkim hi Pathian hnen ihsin an si, anih cun Jesu Khrih zarah amah thawn in remawter zo ih, kan hnenah remawknak rawngbawlhna in rak pe. 19 Cumi cu Khrih ah Pathian in leitlun hi amah thawn a remawter ih, an mawhsualnakpawl cu anmai mawhsualnak ah a siarsak lo, cule cuih remawknak thu cu kan hnenah in ap a si.\n20 Curuangah kannih cu Khrih hrangih palai kan si. Pathian in kanmah hmangih a lo ngĕn bangtukin, Khrih aiawhin Pathian thawn rem aw uh, tiah kan lo ngen a si. 21 Ziangahtile Khrih ah Pathian dingfelnak kan si theinak dingah sual a theih ih thei lo cu kan hrangah sual ah a tuah.\nRawngbawlnak Hminsinnakpawl\n1 Cule kannih, amai hnaṭuanpipawl in Pathian zangfahnak cu zianghmanlo men hrangih nan cohlanlonak dingah kan lo ngen a si. 2 Ziangahtile anih in,\n«Cohlan tikcu ah ka rak lo ngaithla ih,\nRundamnak ni ah ka rak lo run,»\ntiah a ti.\nNgai hnik, atu hi cohlan tikcu a si, ngai hnik, atu hi rundamnak ni a si.\n3 Mi in kan rawngbawlnak an sawisellonak dingah, mi tlûknak ding thil zianghman kan tuah hrimhrim lo. 4 Cuhnakin ziang tinkim ah Pathian rawngbawltu kan sizia kan langter sawn a si. Tuarfainak in siseh, harsatnak in siseh, tlaksămnak in siseh, vansannak in siseh, 5 vuaknak in siseh, thawngtlaknak in siseh, buainak in siseh, ṭuanbăngnak in siseh, it loih kilvennak in siseh, rawlulhnak in siseh, 6 thianhlimnak in siseh, theihnak in siseh, thinsaunak in siseh, ngilneihnak in siseh, Thlarau Thianghlim in siseh, a der si lo duhdawtnak taktakin siseh, 7 thutak kamsuakthu in siseh, Pathian huham in siseh, vawrh lam le keh lamih dingfelnak hriamhrei in siseh, 8 upatnak le nautatnak in siseh, relsiatnak le relṭhatnak in siseh, midik si siin mibumtupawl vekin, 9 theih zet mi si siin, mi ih theih lo mi vekin; thi cuahco vekin, ngai hnik, kan nung fawn si, nunsim mi vek si siin, thah cu si si loin, 10 riahsia vek si siin, asinan aipuang ringring tho siin, mifarah vek si siin, mi tampi liantertu si tho siin, zianghman nei lo vek si si, ziangkim nei thotho siin, hipawl hmuahhmuah ah hin Pathian rawngbawltu kan sizia kan langter ṭheu.\nThianghlim Uh\n11 Maw nannih Korinth mipawl! Nan hnenah tlăng zetin kan rak ṭawng, nan hrangah kan thinlung khal kau zetin kan rak áwng a si. 12 Kannih in kan lo phit lo, nanmai pumpi hmangin phih nan si sawn. 13 In lehrulhnak dingah nannih khal kanmah lamah kau zetin áwng aw uh, fale hnenih thusim vekin ka lo sim a si.\nPathian Nung Temple\n14 Zumlotupawl thawn a bangrep lo mi hngawngkol bâttlang hlah uh. Ziangahtile dingfelnak le dān loih nunnak in ziang ṭawmawknak so an neih? Tleu le thim in ziang pawlkawmawknak so an neih? 15 Cule Khrih le aBelial in teh ziang lungrualnak so an neih? Asilole a zumtu in a zumlotu thawn cotlang mi thil ziangso an neih? 16 Cule Pathian nung temple le milempawl in ziang lungrualnak so an neih? Ziangahtile nannih cu a nung mi Pathian temple nan si. Cumi cu Pathian in,\n6:15a Belial: Setan relnak ih hman a si ih, a sullam cu santlaihnak zianghman nei lo, mihlothlau tinak a si.\n«An lakah ka cêng ding ih,\nAn lakah ka tlanglêng ding.\nAn Pathian ka si ding ih,\nAnnih cu ka mi an si ding,»\ntiah a ti mi vek khan a si.\n17 Curuangah Bawipa in,\n«An lak ihsin suak uhla, thiarfihlim aw uh.\nA thianglo mi thil thâm hlah uh,\nCule ka lo cohlang ding,»\ntiah a ti.\n18 «Kei cu nan hrangah Pa ka si ding ih,\nNannih cu ka hrangah fanupawl le fapapawl nan si ding,»\ntiah Ziangkimtithei Bawipa in a ti.\n1 Curuangah, duhdawt mitla, thutiamkampawl kan neih ruangah taksa le thlarau bawrhhlawhtertu hmuahhmuah lak ihsin thianfai aw uhsi, Pathian ṭihzahnak kan neih bangin kan thianhlimnak cu famkimter uhsi.\nPaul-ih Lungawinak\n2 In cohlang uh. Zo hnen hmanah thilsual kan tuah lo, zohman kan siatsuah lo ih, zohman kan bum lo. 3 Cumi cu nanmah thiamlo lo coternak ah ka sim a si lo; ziangahtile thih le thihtlâng, nun le nungtlâng dingin kan thinlung sungah nan um ti thu, hi hlanah ka rak lo sim zo. 4 Nanmah hnenih ṭawng ding cu nasazetin ka ral a ṭha. Nanmah ruangih ka tluangkhawnzia hi a nasa a si. Hnangamnak in ka khat ih, kan harsatnak hmuahhmuah ah ka aipuannak a khatliam.\n5 Ziangahtile thungaiten Masidonia peng kan thlen tikah kan taksa in cawlhhahdam cān a nei lo, kil i kip in buainak in pe. Leng lamah sualawknakpawl an um ih, sung lamah ṭihphannakpawl an um. 6 Sikhalsehla dinhmun niampawl thlangămtu, Pathian in Tita-ih ratnak in in thlangăm a si. 7 Cule Tita-ih ratnak in in thlangăm lawng si loin, amah nan rak thlangămnak ruang khalah a sibet. Anih in keimah hmuh nan hiarzia, nan thinnatzia, in humzia pawl in rak sim; curuangah ka aipuannak a nasa sinsin.\n8 Ziangahtile ka ca lo kuat mi khan nan riah ka lo seter, cuih thu ah rak siraw zo khal ningla, atu ah cun ka siraw lo. Ziangahtile khaih ca ka lo kuat mi khan nan riah a lo seter nân, cān tawite sung lawng a si ti ka thei. 9 Atu ah ka ai a puang a si, nan riah a siat ruangah si loin, nan riahsiatnak in lungthlengnak ih a lo hruai ruangah a si sawn. Ziangahtile kanmai ruangah zianghman nan hlohlonak dingah, Pathian duhdān vekin riahsiatter nan si. 10 Ziangahtile Pathian hnen ihsi a ra mi riahsiatnak cun rundamnak ih hruaitu lungthlengnak a suakter, cumi cu pawi ti ding um loin a si. Asinan leitlun ihsi a ra mi riahsiatnak cun thihnak a thlĕn. 11 Ziangahtile ngai hnik uh, cuvek thil cu nan hnenah a rak thleng a si. Pathian hnen ihsi ra mi riahsiatnak cun nanmah ah thil ṭha tuah dingih taimaknak siseh, mah le mah humhimawk duhnak siseh, sual parih aithawknak siseh, ṭihnak siseh, thil ṭha tuah hiar duahdonak siseh, humhim duhnak le sual cawhkuanpeknak pawl a suah. Hi thu ah cun thil ziangkim ah nannih cu nan thiang a si ti nanmah le nanmah nan langfiangawter zo. 12 Curuangah nan hnenah ca ka rak ngan ko nân, cumi cu thilsual tuahtupaih ṭhatnak dingah simaw, thil a tisualnak paih ṭhatnak ding hrang simaw a si lo. Cuhnakin Pathian mithmuhih kan lo ngaihsaknak nan hnenih a lăng theinak dingah a si sawn.\nTita-ih Aipuannak\n13 Curuangah nan hnangamnak ah kan hna a ngam. Cule nan zaten a thlarau tha thar nan rak pek ruangah, Tita-ih lungawiaipuannak ah kan aipuannak a nasa sinsin. 14 Ziangahtile a hnenah nanmai thu ih ziang thil khalih tluang ka khawn a si khalle ka ning a zak lo. Asinan nan hnenah thil ziangkim dik zetih kan lo sim zo bangin, Tita hnenih kan tluangkhawnnak khal a dik a si ti a lang. 15 Cule nan zateih thu nan lunzia, ṭih le khūr phah cingih amah nan cohlanzia pawl, Tita in a hngilh lo ih nanmah a lo ngainatnak cu a nasa sinsin. 16 Thil ziangkim ah nanmah ah lo rinsan ngamnak ka neih ruangah lungawiaipuangin ka um.\nSiang zetih Pe dingih Thapeknak\n1 Cuihtlunah u le nau tla, Masidonia peng ih kawhhranpawl Pathian in a zangfahnak a pek kha nan theih ding kan duh. 2 Annih cu zăwnzaihnak in hniksaknak nasazet an táwng ko nân, nasazetin an ai a puang. An rethei zet ko na cingin lian zet vekin tam zet an rak pe. 3 Ziangah cutin ka ti tile an tithei tawkin an pe ti ka theihpi hai a si. Anmai palungsuak rori in an tithei tawk lan tiangin pek an duh. 4 Mithiangpawl hrangih an thawhhlawm cohlang dingin le mithiangpawl rĕnnak ah tel ve dingin nasazetin in ngen. 5 Cumi cu kan beisei lo zawng piin an rak tuah, Bawipa hnenah anmah le anmah an rak peaw hmaisasawn ih, kanmai hnen khalah Pathian duhdān vekin anmah le anmah an rak peaw. 6 Cutin nan thawhhlawm kha Tita in a taw a rak thawh zo vekin, nan thawhhlawm khawnkhawm mi kha anih in a ṭheh lawlaw nak dingah, amah cu nasazetin kan rak ngen. 7 Asinan nannih cu ziangkim ah, zumnak ah siseh, thusim ah siseh, theihnak ah siseh, taimaknak hmuahhmuah ah siseh, kanmah in duhdawtdān ah siseh nan khatliam a si. Curuangah khaih thawhhlawm khalah khan khatliam uh.\n8 Thupek zawngin ka lo sim a si lo, mi dangpawlih taimaknak thawn khaikhinin nan duhdawtnak takzia ka hniksak sawn a si. 9 Ziangahtile kan Bawipa Jesu Khrih-ih zangfahnak nan thei, anih cu milian a si ko na cingin, nanmai ruangah mifarah ah a cang; cutiih a retheihnak cu milian nan si theinak ding hrangah a si.\n10 Cule himi thu ah thurawn ka lo pe a si: ziangahtile hihi nan hrangah hlawknak a si, kan dung kum ah nannih cu a pe hmaisabiktu nan si lawng si loin, pek a duh hmaisabiktu khal nan si. 11 Atu ah pesuak taktak ve thlang sawn uh, pek câknak a rak um zo bangin, nan neih mi hmangin pesuak uh. 12 Ziangahtile duhnak lungthin a um hmaisak asile, mi in a neih lo mi si loin, a neihdān izirin a pek mi cu Pathian in a cohlansak a si.\n13 Ziangahtile mi dangpawl cu zângkhaiin, nannih phurrit uhci ka tinak a si lo. 14 Cuhnakin thil ziangkim bangrān ding ka duh sawn a si. Atu ah nan neih liam cun an tlaksămnak a silhkhahsak ding ih, annihih neih liam cun nan tlaksămnak a lo silhkhahsak ve ding, cutin thil ziangkim a bangrān thei ding. 15 Cumi cu, «Tampi a sartu in a hlei a nei cuang lo ih, málte a sartu khal a tlasam cuang lo,» tiih ngan vek khan a si.\nKorinth ah Paul in Tita a Thlah\n16 Asinan nanmah ka lo ngaihsaknak vek, Tita thinlung sungih rettu Pathian hnenah lungawi thu um seh. 17 Ziangahtile anih cun kan ngĕnnak cu a cohlang ngaingai ih, ngaihsaknak thinlung khal a nei betsin, amai duhhrilnak rori in nan hnenah a ra. 18 Cule thuthangṭha rawng a bawlnak ah kawhhran hmuahhmuah ih an lăwm mi, unaupa pakhat amai zawngah kan rak thlah. 19 Culawng si loin, kawhhranpawl in an thawhhlawm thawn amah cu kan hnenih tlâwng ve dingin an hril. Mi dang băwm nan paihzia theihter ding le Bawipa amah rori a sunlawi theinak dingah, cuih thawhhlawm cu kan fingkhawi a si. 20 Hi a tam zet mi thawhhlawm kan fingkhawinak thu ah mi ih sawisel hrial kan duh. 21 Bawipaih mithmuh lawngah si loin, milai mithmuh khalah thildik tuah kan duh a si.\n22 Cule cute pahnih zawngah kan unaupa pakhat cu kan rak thlah ve, amah cu a phunphun in kan hniksak hnuah mitaima zet a si ti kan thei. Amah cu nanmah lo rinsannak nasazet a neih ruangah atu ah cun a taima sinsin. 23 Mi pakhat khat in Tita thuhla an suh asile, amah cu ka hnaṭuanpi a si. Nanmah lakih keimah thawi hnaṭuan a si. Asilole kan unaupawl thuhla an suh asile, annih cu kawhhranpawlih palai le Khrih-ih ropitnak an si. 24 Curuangah an hnenah le kawhhranpawl hmaika-ah nan duhdawt hai ti lăngternak le nanmai ruangih kan tluangkhawnnak săn hmuh hai uh.\n1 Cule mithiangpawl rawngbawlsaknak thuhla ah nan hnenih ca ka ngan a ṭul hrimhrim lo. 2 Ziangahtile rĕn ding nan hiarzia ka thei ih, cumi ruangah Masidonia peng mipawl hnenah, «Akaia peng mipawl cu kan dung kum khat lai ihsin an tiar cia zo,» tiah ka lo tluangkhawnpi zăwk rero. Ṭhahnem nan ngainak cun mi tampi a rak căwktho. 3 Sikhalsehla himi thuhla ih kan rak lo tluangkhawnpinak cu a lak men a silonak dingah le, «Rak tiar cia uh,» tiih ka rak lo cah vekih nan tiar cianak dingah nan hnenah unaupawl hi ka rak thlah a si. 4 Cuti a si lo ahcun, Masidonia peng mipawl keimai zawngih an rat pang ih timlamaw hrih loih an lo hmuh pang asile, nannih si loin, kanmah sawn hi lo rinsan zetih kan lo tluangkhawnpinak ah hin kan ning a zak ding. 5 Curuangah nan rak tiamkam cia mi, nan sian zet mi thawhhlawm cu, timlam cia si dingin unaupawl cu nan hnenah a hlankhanin ra dingin fawrh ṭulin ka ruat. Culawngah nan thawhhlawm cu hnekcawpih pek mi si loin, siang zetih pek mi a si thei ding.\nTampi Vawrh\n6 Asinan málte a tuhtu cun málte a at ding ih, tampi a tuhtu cun tampi a at ve ding ti hi ka sim a si. 7 Mi kip in ui cingin le pek lo theih lo a si ti ruat khal in pe loin, an thinlung ih an ṭhencat vekin pe ciar hai seh; ziangahtile Pathian in lungawi zetih petu a duhdaw a si. 8 Cule nannih in ziang tinkim ah haidaih tawk zet nei camcinin le hnaṭuan ṭha tinkim nan ṭuansuak theinak dingah, Pathian cun zangfahnak hmuahhmuah nan parah a lo vur thei a si. 9 Cumi cu,\n«Anih cun a rak zemdarh ih,\nMifarahpawl hnenah a rak pe;\nA dingfelnak cu kumkhuain a hmun,»\ntiih ngan vek khan a si.\n10 Thlaici tuhtu hnenih thlaici petu le rawl hrangih sang lo petu cun nan tuh mi thlaici cu karhterin, nan dingfelnak rahpawl cu ṭhangter hram seh. 11 Siang zetih nan pek theinak dingah ziang tinkim ah Pathian in a lo lĕnter laiah, cumi in Pathian hnenah lungawi thu sim ko in tuah.\n12 Ziangahtile hi săwmdawlawknak nan rawngbawlnak hin mithiangpawlih tlaksămnak a silhkhahsak lawng si loin, mi tampi Pathian hnenih lungawi thu tampi simnak khalah a cang. 13 Hi rawngbawlnak hin Khrih-ih thuthangṭha cu nan lung ih, cuih thuthangṭha ah nan tlukluhzia le an hrang le mi hmuahhmuah hrangih siang zetih tampi nan zemsuah ṭheuzia a langfiangter ruangah Pathian an thangṭhat a si. 14 Cule nan parih Pathian zangfahnak luangliam ruangah nan hrangih thla an cam tikah, lo hmuh ding an duh zet a si. 15 Ṭawngkam ih sim theih lo a thilpek ruangah Pathian hnenah lungawi thu um seh.\nPaul in a Rawngbawlnak a Hum\n1 Nan hmaika-ih zâmih um, nan hnen um lo tikih nanmah lamih ralṭha zet pa, keimah, Paul in Khrih nunnemnak le zaidamnak in ka lo ngen hai a si. 2 Nan hnen ka um tikah, minung nundān ih nung ih i ruattupawl dokalhin rinsanawknak thawn ralṭha zetih um ka tum, cutivekih ralṭhat ka ṭullonak dingah ka lo ngen a si. 3 Ziangahtile kannih cu taksa in kan nung ko nân, tisa dān in kan do ve lo. 4 Ziangahtile raldonak ih kan hman mi hriamhreipawl cu milai hriamhrei an si lo, ralhruangkulhpawl ṭhiatbălnak dingah Pathian zarih thiltitheinak hriamhrei a si sawn. 5 Cuih hriamhrei in elnakpawl siseh, Pathian theihnak dokalhih mah te khaisângaw mi thil sâng pauhpauh siseh kan ṭhiatbăl ih, khawruahnak kip in Khrih thulunnak sál ah kan hruai a si. 6 Nan thulunnak a famkim tikah thulunlonak hmuahhmuah cawhkuan pe dingin kan tiar a si.\n7 Leng lam lăngdān lawng nan zoh ṭheu a si lo maw? Mi pakhat khat in Khrih ta si rori ih zumhngehnak a neihawk asile, amah cu Khrih ta a si vekin kannih khal Khrih ta kan si ve ti ruatkirsal seh. 8 Ziangah cutin ka ti tile nanmah lo siatsuahnak dingah si loin, nanmah lo tuahṭhatnak ding sawnah Bawipa in thuneihnak in rak pek mi hi tluangkhawnpi deuh hlek hman ningla ka ning a zak lo. 9 Ka cakuat mipawl hmangin lo ṭhihṭhaih tum vekih ka lănglonak dingah a si. 10 Ziangahtile annih in, «A cakuatpawl cu an khohkhah zet ih hmual an nei zet, asinan amah ngaingai a um tikah cun a taksa cu a ṭawnṭai ih, a thusim khal zianghman a si lo,» tiah an ti. 11 Cuvek mi cun hihi ruat seh, nan hnenih kan um lo laiih cakuatpawl hmangih kan sim bangin, nan hnenih kan um tik khalah a taktakin kan si ding.\n12 Ziangahtile mah le mah relmawiawpawl lakah kan siartelaw ngam lo ih, anmahpawl thawn kan khaikhinaw ngam fawn lo. Asinan annih cu anmah lakah an tahaw ih an khaikhinawk tikah, fimnak an nei lo. 13 Sikhalsehla kannih cun Pathian in kan ṭuannak ding bial in zĕm mi siarlo cu tluangkhawnpi loin, Pathian in kan hnenih in zĕm mi hnaṭuannak ramri ih a huap mi sung lawngah kan tluangkhâwng sawn ding, cuih ramri cu nan hnen tiangin a huap. 14 Ziangahtile nannih tiang kan run lo bial hi kan bial băn lopi run bial kan si lo, ziangahtile Khrih thuthangṭha thawn nan hnen tiang kan ra thleng a si. 15 Ramri lanin, cumi cu mi dangih hnaṭuan mi ah kan tluangkhâwng lo, cuhnakin, nan zumnak a ṭhan tikah Pathian in nanmah hmangin nan lakah kan hnaṭuannak cu nasazetin a kauter ding ti hi kan ruahsan sawn. 16 Cucu bial dangih mi dangpawlih hnaṭuan cia mi ih kan tluangkhawnlonak dingah le nan umnak ralkhat lam tiangih thuthangṭha kan sim theinak dingah a si.\n17 Sikhalsehla, «Tluang a khawngtu cun Bawipa ah tluangkhâwng seh.» 18 Ziangahtile amah le amah a relmawiawtu cu pawm a si lo, Bawipa ih a relmawi mi lawng pawm a si.\nPaul le Apostol Diklopawl\n1 Â zetih ka ṭawng tikah málte tal in rak zāwi thei uhla ka va duh ve! A zāwi khal in zāwi taktak. 2 Ziangahtile Pathian thîknak thawn ka lo thîk hai a si. Ziangahtile nannih cu Khrih hnenah a thianghlim mi fala him vekih ka lo hlăn theinak dingah pasal pakhat hrangah ka lo ham zo. 3 Asinan rul in a hrăwkhrawlnak in Evi a bum bangin, Khrih ih nan taknak ihsin nan lungthin a bawrhhlawhter pang ding ti ka phâng. 4 Ziangahtile kan phuan mi si lo Jesu dang thu phuang nan hnenah an ra ding ih, nan co dah lo mi thlarau nan co ding ih, nan rak cohlan zo mi si lo thuthangṭha dang kha a ṭha tiin nan cohlang pang ding ti ka phâng! 5 Ziangahtile apostol thupibikpawl hnakin fate hman ka niam ce cuang lo tiin ka ruat. 6 Thusimthiam lo khal ningla, theihnak ah cun cuvek ka si lo. Thil ziangkim ah cipciar zetin nan lakah kannih cu lăngter zo kan si sawn a si kha.\n7 Khaisan nan si theinak dingah keimah le keimah hnuaidawrawterin nan hnenah man la loin, Pathian thuthangṭha ka phuan ruangah thilsual ka tuah maw si? 8 Nanmah ka lo rĕn theinak dingah kawhhran dangpawl ka suam ih, an hnen ihsin hlawhman ka la. 9 Cule nan hnenih ka rak um laiah, ka tlaksăm tikah zo hrang hmanah phurrit ka si lo, ziangahtile ka tlaksăm mi cu Masidonia peng ihsi a ra mi unaupawl in in silhkhahsak ṭheh. Nan hrangah phurrit ka silonak dingah thil ziangkim ah keimah le keimah ka rak kilaw. Cutivekin ka kilawpeh vivo ding. 10 Khrih-ih thutak keimah ih a um vekin, Akaia rampawl ah hitiih ka tluangkhawnnak hi zohman in in kham thei lo ding. 11 Ziangahso? Ka lo duhdawt hai lo ruangah maw si? Pathian in a thei!\n12 Mi hrekkhat cu kanmah bangih an lăng theinak dingah an tluangkhâwng, tluangkhawnnak cān remcâng duhtupawl hnen ihsin cān remcâng cu ka sahcatsak hainak dingah, ka tuah mi hi ka tuahpeh vivo sawn ding. 13 Ziangahtile cuvek mipawl cu anmah le anmah Khrih-ih apostol ah an tuahawcawp ih, apostol dēu le mibumhmang hnaṭuantu an si. 14 Mangbang ding a um lo! Ziangahtile Setan amah rori hman tleu vancungmi vekah a tuahaw. 15 Curuangah a siahhlawhpawl khal dingfelnak siahhlawh vekih an tuahawk tikah, thilmak a si lo, an cemnetnak ding cu anmai hnaṭuan mi vekin a si ding.\nPaul in a Tuarnakpawl a Sim\n16 Ka simsal a si, zohman in mi-â ah in ruat hlah hai seh, cutivekih in ruah ceng asile, málte tal ka tluangkhawn thei venak dingah mi-â cohlan vekin i cohlang uh. 17 Hitiih ka ṭawng mi hi Bawipaih thupek ih ka ṭawng mi a si lo, mah le mah rinawknak thawi ka tluangkhawn tikah, mi-â vekih ṭawng ka si sawn. 18 Mi tampi cu taksa dān in an tluangkhâwng, curuangah kei khal ka tluangkhâwng ve ding. 19 Ziangahtile nannih cu mifim nan si ruangah, mi-âpawl cu lungawi zetin nan zawi. 20 Ziangahtile mi pakhat in sál ah a lo hruai ah siseh, a lo eiral thluh ah siseh, nan neih mi thil a lo laksak ah siseh, amah le amah a khaisanawk ah siseh, nan hmai a lo beng ah siseh lungawi zetin nan zāwi a si. 21 A hlanah cak lo vekih kan rak lăng thuhla a rel ka ning a zak. Sihmansehla zo vek khalih an ngăm mi cu, mi-â bangin sim men sehla, kei khal in ka ngăm a si.\n22 Annih cu Hebru-mi an si maw? Kei khal ka si ve. Israel-mi an si maw? Kei khal ka si ve. Abraham cithlah an si maw? Kei khal ka si ve. 23 Khrih rawngbawltu an si maw? Â zetin ṭawng men sehla, kei cu annih hnakin ka si sinsin. Annih hnakin ka ṭuanbāng sawn, siar cawk lo vuaknak, annih hnakih thawngtlak leuhleuhnak, vei tampi thi zikteih umnak tuartu ka si. 24 Vei 39 vuaknak kha Jew-pawl hnen ihsin ṭum nga ka tuar. 25 Fungfek in vei thum vuak ka si, vei khat lungto ih dēn ka si; lăwng siatnak vei thum ka táwng, ni khat le zan khat sung tifinriat parah ka rak um. 26 Atu le atu khual ka tlâwng, tivapawl ah ṭihphannak, suamhmangpawl hnen ihsin ṭihphannak, ka mipawl hnen ihsin ṭihphannak, Zentelpawl hnen ihsin ṭihphannak, khawpi sungih ṭihphannak, ramṭhing ih ṭihphannak, tifinriat ih ṭihphannak, unau dēupawl hnen ihsin ṭihphannak pawl ka rak táwng. 27 Bang zet ko hnaṭuannak le nasazetih hnaṭuannak siseh, atu le atu it loih kilawknak, rilrawn le tihālnak, atu le atu rawl loih umnak, khawsik le hnipuan loih umnak pawl ka rak tuar. 28 Hibang a leng lam thilpawl hleiah, kawhhranpawl hmuahhmuah ka ngaihtuahnak in ni tin i nĕn. 29 Micaklopawl cah lopi loin ka um dah maw? Mi an tlûk tikah aithawk loin ka um dah maw?\n30 Ka tluangkhâwng ding ceng asile, ka cahlonak lam thilpawl hi a si ka tluangkhawnpi sawn ding. 31 Pathian le kan Bawipa Jesu Khrih-ih Pa, kumkhuaih thangṭhat ding mi cun, thuphan ka per lo ti a thei. 32 Damaskas khawpi ah Siangpahrang Areṭas hnuaiih ram uktu khan kaih i duh ruangah, Damaskas khawpi cu a kilter. 33 Asinan an hauhruang kulh mi tukvirh ihsin kho in in ṭhum ih, a kut ihsin ka tlânsuak.\nPaul-ih Larnak a Hmuh Mi le Pathian in a hnenih a Pek Mi Hling\n1 Tluangkhawn hi ka hrangah hlawknak a um lo ti cu rinhlelh ding a um lo. Bawipaih larawknakpawl le a phuanawknakpawl cu ka hun rel hnik pei: 2 Khrih ah mi pakhat ka thei, kan dung kum hleili laiah khan cu pa cu van thumnak ah laksohin a um. Cu pa cu taksaruangpum thawn a si maw, taksaruangpum tel loin a si maw ka thei lo, Pathian in a thei. 3 Cule ka theih mi pa cu taksaruangpum thawn a si maw, taksaruangpum tel loin a si maw ka thei lo, Pathian in a thei. 4 Cu pa cu Paradise ah laksohin a um, cule minung ih simsuah thianglo mi, relsuah theih lo kamsuakthupawl a rak thei. 5 Cuvek mi cu ka tluangkhawnpi ding; sikhalsehla keimah ah cun ka ṭawnṭaihnak siarlo, tluang ka khâwng lo ding. 6 Ziangahtile tluangkhawn duh khal ningla mi-â ka si lo ding; ziangahtile thudik ka sim ding a si. Asinan ka sūpaw ding, culole mi in keimah ih an hmuh vek hnak le ka hnen ihsi an theih mi hnakih sâng ah in ruat pang ding.\n7 Cule ka hnenih thuphuansuah mi a ropit tuk ruangih keimah le keimah ka khaisanawklonak dingah, ka titsa ah hling pek ka si, cuih hling cu kutthak i hnawttu Setan palai a si, culole sâng tukah ka retaw pang ding. 8 Cuih hling cun i suahsan dingin, Bawipa hnenah vei thum ka rak dil. 9 Cule Bawipa in ka hnenah, «Ka zangfahnak hi na hrangah a tawk, ziangahtile ka cahnak cu cahlonak ah hin famkim ko tuah a si,» tiah i ti. Curuangah Khrih huham cu ka parih a um ringring theinak dingah ka ṭawnṭaihnakpawl ah hin lungawi zetin tluang ka khâwng sawn ding. 10 Curuangah Khrih ruangah ṭawnṭaihnakpawl ah siseh, mawhthluknakpawl ah siseh, tlaksămnakpawl ah siseh, tiduhdahnakpawl ah siseh, vansannakpawl ah siseh ka lung a hmui a si. Ziangahtile ka cah lo tikah ka cak ṭheu a si.\nPaul in Korinth Zumtupawl a Ngaihtuah\n11 Kei cu nanmah ih lo theih loih in năwrnak ruangah tluangkhawnnak ah mi-â ah ka cang. Ziangahtile kei cu nanmah ih relmawi zo ding mi ka si, ziangahtile keimah cu zianghmanlote si hman ningla apostol mithupi zetpawl hnakin ka tenau ce lo. 12 Thungaiten Apostol sinak hminsinnakpawl cu nan lakah thinsau ringring ten, hminsinnakpawl, mangbangzapawl le huham ih tuah mi thilpawl tla tuahsuak an si. 13 Ziangahtile keimah rori hi nan hrangih phurrit ka silonak siarlo ziang lam talah kawhhran dangpawl hnakih nan niam cenak a um maw? Himi ka tisualnak ah hin i ngaidam uh!\n14 Ngai hnik uh, nan hnen ra tlawng dingih vei thum ka tiarnak a si. Nan thil neih mi hawl ka si lo ih, nanmah lo hawl ka si sawn ruangah nan hrangah phurrit ka si lo ding; ziangahtile falepawl in nu le pa hrangah thil an khawlsak ding a si lo ih, nu le pa in fale hrangah an khawlsak sawn ding a si. 15 Cule kei ih ka lo duhdawtnak cu a tam sinsin ih, nannih ih in duhdawtnak cu mál deuhdeuh khal sehla, kei cun nan nunnak hrangah lungawi zetin ziangkhal ka hmang ding, cule keimah le keimah khal ka hmangrálaw thluh ding. 16 Asinan sumpai thu ah nan phur ka lo ritter lo. Cuticingin mihrăwkhrawl ka si ruangah bumnak hmangin ka rak lo kaingah a si! 17 Nan hnenih ka rak thlah mi pakhat khat hmangin nan hnen ihsin hlawknak lâk mi ka nei maw? 18 Nan hnenih va feh dingin Tita ka rak ngen ih, amah thawn unaupa pakhat ka rak thlah. Tita cun nan hnen ihsin hlawknak ziang tal a la maw si? Kannih cu thinlung bangrepin kan nungtlang lo maw si? Zin bangrep zawhtlang kan si lo maw si?\n19 Nan hmaiah kanmah le kanmah humaw rero ah in rak ruatbêt a si maw? Khrih ah Pathian hmaika-ah kan ṭawng a si, duhdawt mitla, kan tuah mi hmuahhmuah hi nan ṭhatnak dingah a si sawn. 20 Ziangahtile cuti a si lo ahcun, nan hnenih ka rat tikah ka beisei vekin ka lo hmu lo ding ih, nannih khal in nan beisei vekin in hmu lo pang ding. Cuti asilole nan lakah tawhawknak siseh, iksiknak siseh, thinlingnak siseh, ṭhenṭhekawknak siseh, relsiatawknak siseh, mi thuhla rel thekthonak siseh, hngalnak siseh, hnăwkbuainak siseh a um pang ding. 21 Cuti a si lo ahcun, ka ratsal tikah ka Pathian in nanmai ruangah hnuai i dawrter pang ding ih, hi hlan ihsi sual a tuahtupawl, bawrhhlawhnak le nunau-mipa sualnak, fihnungza hursualtuahnak pawl ihsin lung a thleng lo mi, mi tampi cu ka ṭah hai pang ding ti ka phâng.\nNunsimnak Netabik\n1 Hihi nan hnenih ka rat a vei thumnak a si ding. «Theihpitu pahnih simaw, pathum simaw ih kâ ihsin ṭawngkam kip cu hngehter a si ding.» 2 A hlanah ka rak lo sim zo kha, nan hnenih a vei hnihnak um vekin ka lo sim cia, atu nan hnenah um lo khal ningla, hi hlanih thilsual a rak tuah zotupawl le mi dang zate hnenah ca ka ngan a si, ka ratsal a si ahcun, anmahpawl cu ka zuah hai lo ding. 3 Nanmah lamah cak lo si loin, thiltithei zet sawn a si mi Khrih cu keimah hmangin a ṭawng taktak maw, ṭawng taktak lo ti theihfiangnak nan hawl ruangah ka zuah hai lo ding. 4 Ziangahtile Khrih cu cak loin khĕnbet si hman sehla, Pathian huham in a nung a si. Cutivek thothoin, kannih khal amah ah kan cak lo nân, amah thawn Pathian huham in nanmah lamah kan nung ding a si.\n5 Zumnak ah nan um maw um lo ti nanmah le nanmah cek aw uh. Nanmah le nanmah hniksak aw uh. Tling lo nan si lo ah cun, Jesu Khrih cu nan sungah a um ti nan thei lo maw? 6 Asinan kannih cu tling lo kan si lo ti nan thei ding tiah ka zum. 7 Thil ṭhalo nan tuahlonak dingah Pathian hnenah thla ka cam. Cutiih thla ka camnak săn cu kannih hi Pathian ih pawm mi kan sizia langter dingah si loin, nanmah in thil zahum nan tuahsuaknak ding hrangah a si sawn. Tling lo vekin lang khal nungla cutivekin thla ka cam a si. 8 Ziangahtile kannih cun thutak ṭan ding lo cun, thutak dokalh ding zawngin zianghman kan tuah thei lo. 9 Ziangahtile kannih kan cah lo laiih nannih nan cah tikah kan lung a awi. Cule famkimih tuah nan si theinak ding hrang khalah thla kan cam. 10 Curuangah siatsuahnak dingah si loin, tuahṭhatnak ding hrang sawnih Bawipa in ka hnenih thuneihnak i pek dān izirin nan hnenih ka um tikah, cuih thuneihnak hmangin nā tukih nun ka lo simlonak dingah nan hnenih ka um lo laiah hi thilpawl hi ka ngan a si.\nCibaibûknak Netabik\n11 Netabikah u le nau tla, damten. Nanmah le nanmah famkimawter uhla, nanmah le nanmah thape aw uh; lungthin hmunkhat pu uhla, remawten um uh. Cule duhdawtnak le remnak Pathian cun a lo umpi ding.\n12 Hnămawknak thianghlim thawn pakhat le pakhat cibaibûk aw uh.\n13 Mithiangpawl hmuahhmuah in cibai an lo bûk.\n14 Bawi Jesu Khrih zangfahnak, Pathian duhdawtnak le Thlarau Thianghlim pawlkawmnak cu nan zate hnenah um hram seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"http:\/\/bible2.net\/bible\/BibleThianghlim\/2K.html","date":"2021-04-14T16:22:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618038077843.17\/warc\/CC-MAIN-20210414155517-20210414185517-00230.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999984622,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999984622001648}","num_words":7831,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.334,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Joshua khai kum tar ngai i hang. Ciafangin BAWIPA in a hnenah, \"Tunin na tar zo i hang. Ram ping tuh khai a tam ngai um i lai. 2Cia ramte khiah hete i: Filistin te ram le Keshur ram veksen khiah 3Izip ramin nisuak hmunlam Sihor in a saklam ram Ekron ram tian i ai Khanaan ram ti ai siarhnak i. Cia khiah Filistin bawipa panga ai ukhnak Kaza le Ashdod le Ashkelon le Kit le Ekron te le 4hlanglam ai Avi ram te i. Cen saklam ai Khanaan ram hmuahhmuah le Sidon te ai Mearah in Amor te ramrithawn nong Aphek tian i. 5Kebal te ram le Lebanon ram hmuah le nisuak hmun lam ram le Hermon Mual hnia ai Baal Kad le Hamath luthmun tian le 6Cen mual vumai umtu mite Lebanon ramin Misrepot Rawn tian le Sidon mite khiah a veksenin Israel mite hmai in hnawt tuh ing. Kaimah in na ruai zo bang in cia ram khiah Israel mite in roco tuhin zem tu. 7Ciamanin he ram khiah Israel mite hin kua le Manasseh hrekkhatte hnenah zem tu.\" ti in rel i.\n8Cen Manasseh hin hrekkhatte le Reuben hin le Kad hint tetu BAWIPA hnenum Moses in pe zo bangin Jordan runin nisuak hmunlam ram co i. 9Amahte ram khiah Arnon Run kamai Aroer le rawn laiteng ai khua le Medeba zawllai Dibon tian le 10Heshbon khua in uktu Amor kumpibawi Sihon khua hmuahhmuah le Ammon ramri tian le 11Kilead le Keshur le Maakha te ramri tian le Hermon mual veksen le Bashan a veksenin Salkah tian i. 12Cia Bashan kumpibawi Ok khiah Astharoth le Edrei khua in uk awng i. Ok khiah a hnuataber tanghnak tlami fate i ai cia tlamite khiah Moses in neh awng manin cia ramin hnawt awng sek i. 13Ikhalselai Israel mite in Maakha te le Keshur te tu hnawt lo manin tunnia tianin cia mite khiah Israel mite lakah um hlen i. 14Levi hinte tu roco tuhin ram pe lo i. BAWIPA Pathian in amahte khiah rel bangin Israel BAWIPA Pathian hnenah mei thawn taihnak raithawihnak a hlu khiah amahte ro i.\n15Moses in Reuben hin mite khiah amahte songkhat bangin roco tuhin ram pe zo i. 16Amahre khiah Arnon Run kamai Aroer le rawn laiteng ai khua pakhat lke Medeba zawllai hmuah le 17Heshbon zawllai hmun ai Dibon, Kedemoth Baal, Beth Baal Moen, 18Jahaza, Kedemoth, Mephaath, 19Kirjathaim, mual vumai Sibmah, Zereth Shahar, 20Beth Peor, Piskah mualtlaang tluan le Beth Jeshimoth khuah hmuahhmuah le 21Moses in Midian bawite Evi, Rekem, Zur, Hur, le Reba te thawn ai rekhnak Heshbon khua in uktu Amor kumpibawi Sihon ram hmuahhmuah le zawllai hmunai khuate khiah a veksenin Reuben hint e in co i. 22Cen Israel mite in tlahsantu Beor fapa Balaam khai vangsau thawn a dangte kawmin rek i. 23Cen Reuben fate ramri khiah Jordan runkam i. He khuapui te le khuaniu te khiah Reuben songkhat te ai cohnak ram i.\n24Cen Moses in Kad hin mite khai amahte songkhat bangin roco tuhin ram pe i. 25Amahte ramri khiah Jazer le Kilead khua hmuahhmuah le Rabbath hmai ai Ammon mite ai ram a hrekkhat Aroer tian le 26Heshbon in Ramah Mizpah le Betonim tian le Mahanaim in Debir ramri tian i. 27Cen rawn zawllai ai Beth Haram,Beth Nimrah, sukkoth, le Zaphon le a taanghnak Heshbon kumpibawi Sihon ram khai i. 28He khuapuite le khuaniute khiah Kad fate songkhat ai cohnak ram i.\n29Moses in Manasseh hin hrekkhat te khai roco tuhin ram p eve i. Manasseh fate hrekkhat in a songkhat bangin cohnak i. 30Amahte ram khiah Mahanai, in panai Bashan veksen le Bashan kumpibawi ram hmuahhmuah le Bashan ramai Jair ai khua sawmruk te i. 31Kiliead tlamhmat le Bashan ai kumpibawi Ok khua Ashtaroth Edrei khiah Manasseh fapa Makhir fate songkhat ca i. 32Ikhalselai Levi hinte tu co tuh in Moses ram pe lo i. Moses in amahte khiah rel bangin Israel BAWIPA Pathian khiah amahte ro i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-13\/","date":"2021-05-14T23:17:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00050.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9857976437,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.985797643661499}","num_words":656,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.139,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1He ram khiah phungki Eleazor le Nun fapa Joshua le Israel mite songai upate in roco tuhin Israel mite hnenah zemhnak Khanaan ram i. 2Cen Israwel mite hin pakua le a hekkhatte tu BAWIPA in Moses ruai bangin, amahte co tuhhnak ram khiah aungbali suai bang in suai i. 3Ziangmanti fangin Moses in hin nihte le a hrek tetu amahte co tuhhnak ram khiah Jordan ralkhat lamah pe zo i. Ikhalselai Levi hint e tu amahte in co tuhin ram pe lo i. 4Joseph fate khiah hin nih i: Manasseh le Efraim te i. Amahte in Levi te khiah khuato hmun tuh le cia a hiang cingkim ai ramte khiah amahte suumhnamte ca ian pe ai cialo tu co tuhin ram pe lo i. 5BAWIPA in Moses khiah ruai bangin Israel mite in khai ciatih bangin cia ram khiah zem dun i.\n6Ciafangin Judah fate khai Joshua hnenah Kilkal ah kawi i. Ciafangin Keniz mi Jephunneh fapa Kaleb in Joshua hnenah, \"BAWIPA in Kadesh Barnea ah nangmah le kaimah thu khiah Pathian minung Moses hnenah relhnak khiah ling i si. 7Kadesh Barnea in Khanaan ram cul tuhin BAWIPA hnenum Moses in i hlat ai i thin songai um bangin a thu khiah Moses hnenah i than leh awng fangin kum sawmli ing. 8Ikhalselai kaimah thawn ai i fehpui i unaute in mi zapui thinzul ruai i. Inapui ai kai tu i thinlung veksenin Bawipa i Pathian khiah hlun ing. 9Ciamanin cia nia ah Moses in, 'Nangmah in Bawipa na Pathian khiah na thinlung veksenin hlun manin na ke ai fonhnak ram hmuah khiah nangmah le na tesin fate in co tuh i.'ti in thukham i. 10Ciabangin tunin Bawipa in rel bangin kum sawmli le kum nga i nung ruai zo i. Cia he thu khiah Bawipa in Moses hnenah Israel mite khiah nelrawn songah um tengin rel awng i. Cen tunnia ah kum kum sawmriat le kum nga i khim i hang. 11Moses in i hlat awng nia bangin tunnia ah khai i cak ngai i lai. Cialai bangin tunin khai raaltawng tuhin feh tuhin le tlung tuhin i cak hlen i. 12Ciamanin cia nia ah Bawipa ai relhnak he mualtlaang khiah i pe tu. Cia nia ah he mualtalang vum ah Anakim te um awng ai amahte khua khai sen thawn a kho ngai ai ren hnak i ti khiah za awng i si. Bawipa in i bawm tuhai Bawipa ai relhnak bangin amahte khiah hnawt ben thai ing.\"ti in rel i.\n13Ciafangin Joshua in Khaleb khiah hmuifu bur ai, Hebron khiah Keniz mi Jephunneh fapa Kaleb khiah co tuhin pe i. Ciamanin Hebron khiah tunnia tian in Keniz mi Jephunneh fapa Khaleb ro cang i. Ziangmanti fangin amah in Israel Bawipa Pathian khiah a thinlung veksenin hlun i. 15Hebron hming khiah Kirjath Arba i awng i. Ziangmanti fangin Anakim te lakah Arba khiah a sang ber minung i awng i. Ciafangin cia ram ah raalrem niu in um tlang i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-14\/","date":"2021-05-14T23:25:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00081.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.950483501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.950483500957489, \"cnh_Latn_score\": 0.04354873299598694}","num_words":492,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.134,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.951,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Atanglei kan chiahmi cabia hi ahman ngai tiah ka ruah. Hakha Thantlang Falam tibantuk lungput kan ngeih ding a si hrimhrim lo. Chinmi cu unau kan si caah lungthin khat ruahnak khat in kal a hlang ding kan si. Hmunkhat ah ttanh ttiin hmai kan fong ding a si.\nHakha Le Falam Timi Lungput Nei Lo Ten. MMID ih top 3 tiang thleng Benjamin Sum le Esther Dawt Chin Sung tei pahnih ruangah Hakha le Falam tin hua aw lo hram uh si! Hakha lakah Benjamin Sum dinpitu le uartu tampi an um vekin Falam lak khalah Esther Dawt Chin Sung dinpitu le uartu tampi an um ve thotho.\nHakha News ah Benjamin Sum an run sawisel rero hi kan unau Hakha lala sung ihsin rak ngaih lo tu tampi an rak um. Simduh sawn cu Hakha le Falam ti lam zawng si lion uarmi sawn tin si sehla. Party ah Falam, Hakha, Matupi, Tedim tin lungrualnak sutpi ban an phun rero laiah MMID hin in țhențhek in in hua awter thluh hram hlah seh. Salai Vahui. Credit: Vahui Auaw (Chin News)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"http:\/\/www.chinworldnewsevening.com\/hakha-le-falam-timi-lungput-nei-lo-ten\/","date":"2021-05-17T09:37:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243992159.64\/warc\/CC-MAIN-20210517084550-20210517114550-00288.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.804356575,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.804356575012207, \"cnh_Latn_score\": 0.19520169496536255}","num_words":181,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.221,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.931,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Joseph fate cohnak ram khiah Jordan runin pan ai Jerikhu hiang nisuak hmunlam ai Jerikhu ti in nelrawn le mualtlang lakin Bethel tian, 2Bethel in Arkhi te ramri khiah Ataroth in khel ai Luz tian, 3ciata in nitla hmunlam Japhlet ramri Beth Horon Hniata ramri in Kezer tian i ai ciata in tipui ah tong i. 4Ciatih bangin Joseph fate, Manasseh le Efraim in amahte ro khiah co i.\n5Efraim ramri khiah hete i: Nisuak hmunlam ramri khiah Ataroth Addar lam Beth Horon Cungta tian i. 6Ciata in Michmethath saklam in tipui tian i. Ciata in a ramri khiah nisuak hmunlam Taanath Shiloh tian kawi ai Janohah ziatlam in vel i. 7Janohah in hlanglam Ataroth le Naarah ah zu ai Jerikhu tian hleng ai ciata in Jordan runah suak i. 8Cia ramri khiah Tappuah in nitla hmunlam Kanah Rawn ah kawi ai tipui hnenah tong i. He khiah Efraim fate cohnak ro i. 9Efraim fate khuapui le khuate nau khiah Manasseh fate roco hnak ram songah khai um i. 10Amahte in Kezer ai umtu Khanaan mite khiah hnawt lo i. Ikhalselai Efraim mite lakai umtu Khanaan mite khiah tunnia tianin Efraim mite kuli per sah i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-16\/","date":"2021-05-14T23:41:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00143.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9569095373,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9569095373153687, \"cnh_Latn_score\": 0.028158802539110184}","num_words":196,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.207,"stopwords_ratio":0.128,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.914,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Kaimah khiah Bawipa ning Pathian ing. Ciamanin ningte in milim zuk bawn tuh lo i si. Thing vumah a solhhnak zuk le khante bir tuh lo i si. Cen bia tuhin ning ramah lungto vumah a zuk khai suai tuh lo i si. 2I sabbath khiah ul tuh i si. I sanginn khiah zul tuh i si. Kaimah khiah Bawipa ing.\n3I upadi dan le i thukham khiah hlun in bawn le i sikhaw, 4A cu bangin ruahti ning pe tuh ai ning lo in a putung in rong po ruai tuh ing. Cen ning thingkung te in khai a ha ngai in thai tuh i. 5Rongkhawm cu tian rongcil tuhai ning rong cing cu tian in rongkhawm tuh thliahthlo i si. 6Ning ramah a muang niu in ning um ruai tuh ing. Mitmu fangin khai aisu in ning lau ruai tuh lo i. Ning ramin ramsa riahsia te khiah ning hnawt sah tuh sio ing. Cen ning ramah aisu in khai ning tawng tuh lo i. 7Ningte in ning raalte khiah hnawh tuhai ning vaang thawn amahte khiah rek tuh i si. 8Ningte panga in mi zakhat khiah hnawh tuhai ningte mi zakhat in mi thawngha khiah neh tuh sio i si. 9Ziangmanti fangin kaimah in ningte khiah a cuang in ning sik tuh ai ning pung le ning zaai ruai tuh ing. Cen ningte hnenah i thukhamhnak khai khim ruai tuh ing. 10Ning rong hlun khiah ei tuhai rong thar hleng manin a hlun khiah lon tuh i si. 11I tabernacle khiah ning lakah sa tuh ai i rauhla in ning hua tuh lo i. 12Ningmah kawmin vak khat tuh ai ning Pathian cang tuh ing. Cen ningte khiah i minung cang tuh i si. 13Kaimah khiah Izip mite cengfa tuan tuh lo ai Izip ram songin ning suah tu Bawipa ning Pathian ing. Ning haak penhnak ri per khiah ning cat sah zo ing. Ciamanin a caang in ding in ning vak ruai ing.\n14Ikhalselai i thu khiah ngai lo in le i thukhamte khiah a veksenin hlun hlahleisikhaw 15cen i dan upadi khiah zainam lo in nautat in ning rauhla in i thukham khiah hua in i thukham khiah hlun lo in hnawm ruai leisikhaw 16he bangin ning vumah bawn tuh ve ing: Ning vumah a kihkul hleng ruai tuh ing. A rokeng in ning ur ruai tuh ai ning hlawng tuh dek ai ning mit khiah ning vai ruai tuh ai lung ning sia ruai tuh ing. Ci cing tuh ai a lovang cang tuh i. Ning raalte in ning ei sah tuh i. 17Kaimah in ning bawm tuh lo ing. Ciamanin ning raalte in ning neh tuh berh i. Ning hua tute in ning uk tuh ai aisu in ning hnawh tuh napui lo ai tlan tuh hnelhno i si. 18Cen hete ben in i thu khiah ngai thotho hlahleisikhaw ning sual manin let sarih tamin ning cawh tuh ing. 19Ning puarhnak ning power khiah ning ek sah tuh ing. Van khiah thir bangin cang ruai tuh ing. Ning laipua khiah dar bangin cang ruai tuh ing. 20Ning tha khiah a lovang in hmang tuh i si. Ning ramin zaikhai suak tuh lo i. Ning thingkungte in khai a thai thai tuh lo i.\n21Cen i thu khiah i el in vak in i thu khiah i ngai ning nuam hlahlekhaw ning sual zah in urhnak let sarih tamin hleng ruai tuh ing. 22Hampalak ai ramsate khiah ning lakah hlat tuh ai ning fate khiah ning dawp sah tuh i. Ning sumte ning rek sah tuh i. Cen ning minungte khai ning tlawm tuh betbo i. Ning lampui khai dap tuh sukso i.\n23Cen hete manin ning thin thleng thotho lo in i el in vak thotho leisikhaw, 24kai in khai ning el tuh ve ai ning sual manin let sarih tam in ning cawh tuh ing. 25Ciafangin i thukham ca in phuzul tu tuhin ning tawng tuhin vaangsau khiah hlat tuh ing. Ning khua songah hmunkhat in ning tai fangin ning lakah urhnak a siabik hlat tuh ing. Ning raalte kut songah ning kawih tuh ing. 26Ning rong khiah ning hnenah hleng tuh lo in ning khaam sah tuh ing. Ciafangin nupui sawmkhat in lungthu pakhat songah ning sang reu khiah em tuhai ning hnenah cia sangreu khiah kawih fangin ei tuh napui ai rong ning kham tuh lo i. 27Hete ben fangin i thu khiah i ngai lo in i el in vak thotho leisikhaw 28kai khai thin i raw tuh ngai ai ning el tuh ve ing. Ning sual manin let sarih tam in ning cawh tuh ing. 29Ning fapate sa khiah ei tuh i si. Ning fenute sa khiah ei tuh i si. 30Ning raithawi hmun khiah ning hnawm sah tuh berh ing. A rimhmui ning taihmun ning awlta khai ning bal sah tuh sekai ning ruang ning vuitum khiah nunhnak nai lo ning milim vumah lon tuh ing. Cen i rauhla in ning hua tuh i. 31Ning khua te khiah ning hnawmcan sah tuh ai ning sanginnte khiah dapkhing in um tuh i. Cen a rimhmui ning hluhnak khai ning hnim sah tuh lo ing. 32Ning ram khiah minung um lo in dapkhing in um ruai tuh ing. Ciafangin ning ram ai umtu ning raalte khai ngaihsunur tuh i. 33Mi phun dangte lakah ning piak ruai tuh sio ai ning hnawh tuhin vangsau khiah phok tuh ing. Ning ram khiah cimpil in um tuh i. 34Ciafangin ning ram khai ningte khiah ning raalte kut songah ning um song hmuahin a dapniu in um tuh ai a sabbath khai ul ngah tuh i. Ciafangin ning ram khai com ngah tuh ai sabbath ul ngah tuh i. 35Ciatih ai dap sukso ai a um fangin com ngah tuh i. Ziangmanti fangin ning in ning ramah ning um teng in sabbath nia ah com man lo i si.\n36Cen ning raalte ramah a taang tu ning te khiah thinzul li in ning um ruai tuh ing. Thinghnah hlinhnak aw menma rin lau in tlan tuh i si. Vaangsau hnenin tlan bangin amahte khiah tlan tuh i. Aisu in khai hnawh napui lo ai amahte khiah bah tuh i. 37Aisu in khai hnawh napui lo ai anite khiah vangsau ai hnawh vuah in tlan tuh ai pakhat le pakhat khiah sui dun tuh i. Ning raalte hmai ah ding benhnak tha nai tuh lo i si. 38Mi phun dang lakah ning rall tuh ai ning raalte lairam in ning ei tuh sio i. 39Cen a taangtute khiah ning raalte ramah ning sualhnak thawn ning cimpil tuh berh i. Cen amahte songai a pupate sual manin khai amahte khiah cimpil tuh berh i.\n40Ikhalselai amahte in amahte sualhnak le a paate sualhnak le i lakah a hlotlau in um awng ai i el in vak awng manin 41kai in khai amahte khiah el in vak ve ai a raalte ramah kawih zo ing. Ciamanin amahte vunpar cem lohnak thinlung khiah niam ruai in amahte mawhhnak khiah sir lekhaw 42ciafangin kai khai Zakuk hnenah le Aizek hnen ah le Abraham hnenah i thukham khiah hih tuhai amahte ram khiah hih tuh ing. 43Cen amahte ram songah amahte um tuh lo ai amahte um lo lakin cia ramin sabbath khiah ul ngah tuh i. Amahte mawhhnak khiah sir kul tuh i. Ziangmanti fangin amahte in i thukham khiah nautat in zainam lo ai amahte rauhla in i dan upadi khiah hua i. 44Ciatih tluk inapuikhaw amahte khiah amahte raalte ram ah um teng fangin amahte khiah lon tuh lo ing. Cen hua khai hua tuh lo ing. Cen amahte khai a vuva in hnawmcan tuh lo ing. Amahte thawn i thukham khai pilh tuh lo ing. Ziangmanti fangin kaimah khiah Bawipa amahte Pathian ing. 45Ikhalselai amahte manin amahte Pathian cang tuhin mi phun tampui hmuh in Izip ramin i suahhnak a paate thawn i thukhamhnak khiah hih tuh ing.'ti in rel tu.\"ti in ruai i.\n46Hete khiah Bawipa in Israel mite thawn Sinai Mual vumah Moses kut in pehnak a thukham le a dan upadi te i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/leviticus\/leviticus-26\/","date":"2021-05-14T22:47:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00146.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9067795277,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9067795276641846, \"cnh_Latn_score\": 0.07364518940448761, \"czt_Latn_score\": 0.010486212559044361}","num_words":1341,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.136,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.878,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pasal pawl hnenih thucah: Na nufa pawl in na peisa hnakin nangmah a lo tul sawn. Ahleice in na nupiContinue reading\nNauhak Dang thawn Tahṭhim: Vei khat cu pa pakhat in a fanu hlasak a paih zet nan biakinn sung mipiContinue reading\nNauhak Thinlung Kaiherdan: Nauhakpawl thil pakhat khat an tuahnak ihsin thil dang pakhat tuahter na duh tikah an thil tuahContinue reading\nInternet, Fawn le Khawmpiuta Kem pawl ruangah. Insang hrekkhat cu insang pawlkomawknak can nei thei lo ding tiangin internet inContinue reading\nInsang ah Pawlkomawknak a Mal Tikah. Insang nuam si theinak dingih thupi zet pakhat cu pakhat le pakhat pawlkomawknak hiContinue reading","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.innsangnuam.com\/","date":"2021-05-06T21:17:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243988763.83\/warc\/CC-MAIN-20210506205251-20210506235251-00000.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9976940155,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9976940155029297}","num_words":105,"character_repetition_ratio":0.119,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.171,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Israel mite khiah a vensenin Shiloh ah pumkhawm tlang ai tawkdun hmun tabernacle khiah ciata ah tauh i. Cen amahte hmai ai ram khai amahte in neh liang i. 2Ikhalselai Israel mite songah mi phun sarih te in amahte ro khiah co lai lo i. 3Ciafangin Joshua in Israel mite hnenah, \"Ning paate BAWIPA Pathian ai pehnak ram ah feh in ping lo in zaicam tian iang tuh i si? 4Ning phun songin mi pathum ten ril tu i lai amahte in cia ramah feh in amahte ro khiah co tuhin sik tuhin hlat ngangkhaw amahte in thu i than leh tu seh. 5Amahte in cia ram khiah hmun sarih in khan tu seh. Judah te in amahte ram hlanglam ah um tu seh. Cen Joseph te in saklam ramah um tu hlen seh. 6Ciamanin ningte in cia ram khiah hmun sarih in sik tu i lai ning sikhnak thu khiah i than tuu-ih. Ciafangin BAWIPA kin Pathian hmai ah ning ca in aungbali ning suai sah tuh ing. 7Ikhalselai Levi te in ning lakah ram co tuh nai lo i. Ziangmanti fangin BAWIPA ca ai phungki naper khiah amahte ro i. Cen Kad le Reuben le Manasseh hin hrekkhatte in BAWIPA hnenum Moses in pe bangin Jordan ralkhat lam nisuak hmunlam amahte ro khiah ngah zo i.\" ti in rel i.\n8Ciafangin cia mite khai feh tuhin tho i. Joshua in cia ram sik tuhin fehtu te hnenah, \"Feh tu i lai cia ram pumpalah ah vak in sik tu i lai thu i than leh tu i lai Shiloh ah BAWIPA hmai ah aungbali ning suai sah tuh ing.\" ti in thu pe i. 9Ciamanin cia mite khai cia ram songah feh ai amahte hmuhnak khiah cauk songah hmun sarih in a khuapuite kawmin khum ai Shiloh ai Joshua caam hmun camp ah kawi i. 10Ciafangin Joshua in Shiloh ah BAWIPA hmai ah amahte ca in aungbali suai ai ciata ah Joshua in cia ram khiah Israel mite hnenah amahte minung zah in zem i.\n11Ciafangin Benjamin hin te in a ram khiah Judah fate ram le Joseph fate ram laklawh ah ngah i. 12Amahte saklam ramri khiah Jordan runin pan ai Jerikhu hiang in saklam ah hong ai mualtlaang lakin nitla hmunlam Beth Aven nelrawn ah tong i. 13Ciata in a ramri khiah Luz lamah kawi ai Bethel tihnak Luz hiang in hlanglam ah zu i. Ciata in Atarot Adar ah Hniata Beth Horon hlang ai tlaang hiang in zu i. 14Ciata in a ramri khiah a vailam in hlanglamah Beth Horon hmai ai tlaang in panai Kirjath Jearim tihnak Kirjath Baal ah tong i. Cia khiah a vailam ramri i. 15A hlanglam ramri khiah Kirjath Jearim in pan ai, vailam nitla hmun lam kawi ai Nephtoah cirhti lamah kawi i. 16Ciata in a ramri khiah saklam ai Refaim Rawn ai Hinnom fate Rawn hmai ai mualpui hamah kawi i. Ciata in Hinnom Rawn ah zu ai Jebus te khuapui hlanglam in En Rokel ah zu i. 17Ciata in saklam ah feh ai En Shemesh tian hong ai Adummim mual hmai ai Keliloth tian ban i. Ciata in Reuben fapa Bohan lungto hnenah zu i. 18Ciata in Arabah saklam in khel ai Arabah ah zu i. 19Ciata in a ramri khiah Beth Hoklah saklam in hel ai Ci Tipui ah Jordan run tonghmun hlanglam ah tong i. He khiah a hlanglam ramri i. 20Nisuak hmunlam ramri khiah Jordan run i. He ram khiah Benjamin fate ai cohnak ram le a ramri te i.\n21Benjamin songkhat te khuate khiah Jerikhu, Beth Hoklah, Emek Keziz, 22Beth Arabah, Zemaraim, Betherl, 23Avim, Parah, Ophrah, 24Khephar Haammoni, Ophni, le Kaba, khuapui hlainih le khuate naute i. 25Kibeon, Ramah, Beeroth, 26Mizpah, Khephirah, Mozah, 27Rekem, Irpeel, Taralah, 28Zelah, Eleph, Jerusalem tihnak Jebus, Kibeath le Kirjath: khuapui hlaili le khuate naute i. Hete khiah Benjamin fate ai cohnak ro te i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-17\/","date":"2021-05-14T23:48:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00174.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8941748142,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8941748142242432, \"cnh_Latn_score\": 0.07967405021190643, \"cek_Latn_score\": 0.010787492617964745}","num_words":647,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.151,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.889,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Bawipa in Moses hnenah, 2\"Israel mite hnenah hetih in rel tu: 'Mi pakhat in mi dangte khiah Bawipa hnenah hlu tuhin tangka pe tuh in thukham lekhaw, 3Na tuathnak khiah pasal kum kul ai panin kum sawmruk tian ca ilekhaw sanginn shekel bangin ngun tangka shekel sawmnga in tuat tu. 4Nupang ilekhaw na tuathnak khiah shekel sawmthum i tu seh. 5Kum nga ai panin kum kul tian ilekhaw pasal khiah shekel kul i tuh ai nupang khiah shekel sawmkhat i tuh i. 6Cen hla khat ai panin kum nga tian ilekhaw pasal khiah ngun tangka shekel panga i tuh ai nupang khiah ngun tangka shekel pathum i tuh i. 7Cen kum sawmruk ruk le kum sawmruk tanvum khiah pasal ilekhaw shekel hlainga i tuh ai nupang ilekhaw shekel sawmkhat i tuh i. 8Ikhalselai amah khiah farah ze manin ning tuathnak bangin a man pe ben hlahlekhaw, phungki pa hnenah kawi tu selai, phungki pa in cia pa ai pe ben zah in a man tan sah tu seh.\n9Cen mite in Bawipa hnenah hlu tuhin sumhnam kawih lekhaw Bawipa hnenah pehnak ciabang sumhnam khiah a cianghlim cang tuh i. 10A pehnak sumhnam khiah a pha khiah a pha lo thawn thleng ma seh. A pha lo khiah a pha thawn thleng ma seh. Sumhnam pakhat le pakhat thawn thleng lekhaw a panih in cianghlim cang tuh i. 11Cen Bawipa hnenah raithawi ai hlu dan lo a ciang lo sumhnam ilekhaw cia sumhnam khiah phungki pa hnenah kawih tu seh. 12Ciafangin phungki pa in a pha le a pha lo khiah tan tu selai phungki pa ai tanhnak a man khiah cia sumhnam man i. 13Ikhalselai amah in tlan nuam lekhaw a man vumah hmun nga khan hmun khat belh in tlan tu seh.\n14Mi pakhat in a inn khiah Bawipa hnenah hlu lekhaw phungki pa in a man tan tuh i. A pha le a pha lo in khai phungki pa ai tanhnak bangin a man i tuh i. 15Cen ciatih ai a hlu ai dah nuam tu pa in a inn khiah tlan nuam leh lekhaw na tanhnak man ai vumah hmun nga khan hmun khat belh tu selai a inn khiah amah ai cang tuh i.\n16Cen mi pakhat in a lo hrekkhat khiah Bawipa hnenah hlu nuam lekhaw cia lo ca ai rongci zahin a man i tuh i. Kawlkawn homer pakhat dim khiah ngun tangka shekel sawmnga in tan tuh i. 17Cen Jubilee Kum ah a lo khiah hlu lekhaw a man khiah na tanhnak zah i tuh i. 18Ikhalselai a lo khiah Jubilee hnua fangin hlu lekhaw Jubilee kum khim leh tian kum zah in phungki pa in a tangka khiah tuat sah tuhai na tanhnak songin cia tangka khiah hnuk tuh i. 19Cen a lo hlu tu pa in a lo khiah tlan nuam leh lekhaw na tanhnak man vumah hmun nga khan hmun khat belh tu selai a lo khiah amah ai cang leh tuh i.\n20Ikhalselai amah in tlan nuam lo in mi dang hnen ah zuar lekhaw aisu in khai cia lo khiah tlan thill lo i hang. 21Jubilee khim ai cia lo khiah hlat leh fangin cia lo khiah Bawipa hnenah pehnak i manin a cianghlim cang tuh ai phungki pa in ping tuh i. 22Cen mi pakhat in lo pakhat khiah lai in Bawipa hnenah hlu in cia lo khiah a pupa lo i hlahlekhaw 23phungki pa in a man khiah Jubilee Kum tian tuat tuh le cia pa in cia nia ah a tangka khiah a cianghlim a hlu bangin Bawipa hnenah pe tuh i. 24Jubilee Kum ah a zuar tu, a pupa lo naitu pa hnenah khirh leh tuh i. 25Cen ning tuathnak khiah sanginn shekel bangin tuat tuh i si. Shekel pakhat khiah kerah kul i.\n26Ikhalselai sumhnam a fa hmasaber khiah Bawipa ai i zo manin aisu in khai hlu thill lo i. Kawlpaw cang i tu seh, tuu i tu seh, Bawipa ai i. 27A cianglo sumhnam ilekhaw ning tanhnak bang in amah in tlan tu selai hmun nga khan hmun khat belh tu seh. Cen tlan hlahlekhaw ning tanhnak bangin zuar tu seh.\n28Ikhalselai minung i tu seh sumhnam i tu seh a pupa ram i tu seh a naihhnak hmuah Bawipa hnen ah hluhnak khiah zuar khai zuar tuh lo, tlan khai tlan tuh lo i. Ciate khiah Bawipa hnenah a cianghlim rauh i. 29A rek tuhai thukhan zo mi pa khiah tlan thill lo i. Amah khiah rek kul i. 30Cen rongci i tu seh thing thai i tu seh sephuhtaphuh khiah Bawipa ai i. Bawipa hnenah a cianghlim i. 31Mi pakhat in sephuhtaphuh khiah tlan nuam lekhaw hmun nga khan hmun khat belh tu seh. 32Kawlpaw le tu sephuhtaphuh thu ah, tokrolh hnia ai khel tu sumhnam sawmkhat hnak khiah Bawipa hnenah a cianghlim i. 33A pha le a pha lo khiah ril tuh lo i. Cen thleng khai thleng tuh lo i. Cen thleng ta lekhaw a panih in Bawipa hnenah cianghlim i. Tlan thill lo i.'ti in rel tu.\"ti in ruai i. 34Hete khiah Israel mite ca in Sinai Mual vumah Bawipa in Moses hnenah ruaihnak thukhamte i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/leviticus\/leviticus-27\/","date":"2021-05-14T23:25:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00177.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9888110161,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9888110160827637, \"cnh_Latn_score\": 0.010011368431150913}","num_words":860,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.171,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"America ram hmusuaktu tiin zir lai cabu ih telh dah a si mi Christopher Columbus (zuklem) cu George Floy thihnakRead more\nMidum George Floyd thihnak in a puakkuai termi US ram Justice system remduhnak mipi duhphorhnak auaw cun leilungpi a hninterRead more\nMidum George Floyd thihnak thawn pehpar in US ramsung hmun tamzet ah duhphorhnak nei rero a si ih a tlaitluangmiRead more\nNew York City MTA hnaṭuan pawl cun duhphorhnak nei ruangih kaih tuar mipi pawl cu thawng-inn lam ah phur duhRead more\nUS ramsung vun rong thleidan awknak tam ruangah le Palik kut sung ih midum thi an tamtuk zo ruangih mipiRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/tag\/duhphorhnak\/","date":"2021-05-12T04:08:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991252.15\/warc\/CC-MAIN-20210512035557-20210512065557-00514.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994801879,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":5,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994801878929138}","num_words":105,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.176,"stopwords_ratio":0.2,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"(A tanglei bik ah a video a um lai) Kan Laipa Pastor.Hre Mang cu uar um law law khi si. Ralkap uk duh lo nak langhter nak caah heh tiah Belkheng a tum. Mah ti hin caption a chiah, \"Save Myanmar, Lets join together, Share the pain , Join the bang , Beat the gong, Let peace rain , Freedom for all.\" tiah a chim.\nPastor Hre Mang nih Belkheng a tum nak kong he pehtlaiin Mah ti hin Mai Sokhlei Par nih a chim, \"Ka friend list ih um, ka upat mi Pathian hnatuantu pawl lak ihsin: Pastor Hre Mang City Church pastor, Saya Saw Thiha & Sayama Susanna Minn tei nupa An belkheng vuak lai video an post 🤗 Tuittum thil thleng mi hi Party thuhla, peng le ram thuhla men a si lo.\nKan tesinfa kum sawm telih sal in taangter theitu a si! Dik lo zetih thuneihnak lonsakawknak khal a si. Kan rampiin hruaitu le hotu mumal nei loih kan um laifangahMipi.. bulpak ciar kha kan poimawh. Na ngaidan hrawng kha fehpi hlah Kan mifim, mithiam, thlarau lamih kan nu le kan pa pawlin ziang an tuah ti kha zoh theu aw.\nCa tampi siar aw A thupibik cu: Pathian thawn caan tampi hmang aw Na tuah ding mi a lo khihhmuh vivo ding. \"Zumtu cu..\" ti pawl khi, a tam sawn cu Bible siar lo le thlacam dah lo Thlarau hlo pakhat hman kai dah lo Ni khat khal rawl ul dah lo an si duh vio. 🙂\"","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/uar-um-kho-tuk-e-pastor-hre-mang-a-thil-tuah-hi-uar-lo-awk-hrim-a-tha-loh-video\/","date":"2021-05-14T04:39:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991737.39\/warc\/CC-MAIN-20210514025740-20210514055740-00458.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8374215961,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":11,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8374215960502625, \"cnh_Latn_score\": 0.1619003564119339}","num_words":247,"character_repetition_ratio":0.027,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.231,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.933,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pathian hnenah Lungawithu sim aw: 1. Pathian pekmi na nupi ruangah lungawi thu sim aw. 2. Pathian pekmi na pasalContinue reading\nInnsangnuam si theinak dingah: Innsang pakhat ah innsang nubik ih tuanvo a thupi ngaingai. Innsang nubik a lungawi asile innsangContinue reading\n1.Pathian in minung pawl pakhat le pakhat ukawk le hruaiawk nak ding hrangah thil pathum a din. Cumipawl cu AcozahContinue reading\nInnsang kaihhruainak ding hrangah Bible hmang aw: 1.Nupi pawl pasal upatdan ding nan theih duh a sile Bible siar aw.Continue reading\n1.Duhdawtnak, zawnruahnak le theihthiam awknak umnak hmunah innsang a nuam. Ruahnak hlawmawk nak umnak hmunah innsang a nuam. PakhatContinue reading","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.innsangnuam.com\/innsangnuam\/category\/innsangnuam\/page\/60\/","date":"2021-05-06T22:38:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243988763.83\/warc\/CC-MAIN-20210506205251-20210506235251-00166.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9972423911,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9972423911094666}","num_words":102,"character_repetition_ratio":0.108,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.179,"stopwords_ratio":0.216,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Joshua in Israel hinte khiah a veksenin Shekhem ah khawm ruai ai Israel mi upate le mi-uk te le thukhantute le amahte raalbawite khiah ko ai anite khai Pathian hmai ah kawi tlaang i. 2Ciafangin Joshua in mite veksen hnenah, \"Israel Bawipa Pathian in, 'Ning paate, Abraham le Nahor paa Terah te khiah Runpui ralkhat lamah hlanlai ah um awng ai a dang pathiante khiah bia awng i. 3Ciafangin kaimah in ning paa Abraham khiah Runpui ralkhat lamin lang ai, Khanaan ram pumpalah ah fehpui ai, a tesin fate khiah zaai ruai ai Aizek khiah pe ing. 4Aizek hnenah Zakuk le Esau pe ing. Esau hnenah Seir mual khiah ping tuhin pe ing. Ikhalselai Zakuk le a fate khiah Izip ramah zu i. 5Cen Moses le Aaron khai Izip ah hlat ai Izip mite khiah ur ruai ing. Ciahnua fangin cia ramin ning suah ing. 6Ciafangin ning paate khiah Izip in suah ai tipui hnenah hleng i si. Ciafangin Izip mite in ning paate khiah siphuh le siphuh leng kawmin Tipui San tian hnawh i. 7Ciamanin anite khai Bawipa hnenah au i. Ciafangin Bawipa in ningte le Izip mite lakah khuathim dah ai amahte vumah tipui khiah hleng ruai ai ti in cum berh i. Ning mit in Izip ai i bawnhnak khiah hmu i si. Ciafangin nelrawn songah a rai ngai um i si. 8Ciafangin Jordan ralkhat lamai umtu Amor mite hnenah ning kawih ai anite in ning tawng i. Ikhalselai amahte khiah kaimah in ning kut ah ning ap ai amahte khiah ning hmai ah ning rek sah ai amahte ram khiah co sah i si. 9Ciafangin Moab kumpibawipa Zippor fapa Balak in Israel khiah tawng tuhin tho ai ning cam tuhin Beor fapa Balaam khiah ko ai feh ruai i. 10Ikhalselai Balaam thu khiah ngai sah lo ing. Ciamanin amah in ningte khiah hmuifu ning bur thliahthlo i. Ciamanin a kut songin ning o ing. 11Ciafangin ningte khai Jordan run khiah tan ai Jerikhu ah hleng i si. Ciafangin Jerikhu mite in ning tawng i. Cen Amor mite le Periz mite le Khanaan mite le Hit mite le Kirkash mite le Hiv mite le Jebus mite in khai ning tawng i. Ikhalselai amahte khiah ning kut songah ning ap sio ing. 12Cen ning hmai in tunngal khiah hlat ai amahte khiah ning hmai in hnawt sio i. Amorte kumpibawi panih khai hnawt i. Ikhalselai ning vangsau le ning kahpuk thawn hnawthnak i lo i. 13Ning vaai lohnak ram ning pe ing. Ning sa lohnak khuapuite ning pe ai cia khua songah um i si. Ning bir lohnak capit vuandum le oliv vuandum khiah ei i si.'ti in Bawipa in rel i.\n14Ciamanin Bawipa khiah kih tu i lai amah na khiah ning thin ngaingai in le a hman niu in per tuu-ih. Cen ning paate in Runpui ralkhat lamai biahnak pathiante le Izip ramai biahnak pathiante khiah lon tu sio ih. Bawipa na sawn per sah tuu-ih. 15Cen Bawipa naper sah tuh khiah a pha lo in ruat leisikhaw, tunnia ah aisu naper sah nga i si? Runpui ralkhat lamai ning paate ai a naper sahhnak pathiante i hlahle a ram songai ning umhmun Amor te pathian sawn a naper sah tuh in ril tuu-ih. Ikhalselai kaimah le i innkuate tu Bawipa na per sah tuh i ing.\" ti in rel i. 16Ciafangin mi zapui in, \"A dang pathiante sawn na per sah tuhin Bawipa sawn zam tuh tu rel tau mah. 17Ziangmanti fangin Bawipa kin Pathian khiah kinte le kin paate khiah Izip ram le mi cengfa songin kin suahtu le kin mithmuh in ngaihsun urkul a lian ngaingai bawntu le kin feh hmun cang ah kin him ruaitu le kin khel hmun cang ai minungte lakin kin luat ruaitu i. 18Cen Bawipa in kin hmai in mi hmuahhmuah khiah cia ram ai umtu Amorte kawmin kin hnawt sah i. Ciamanin kin khai Bawipa na per sah tuh ve i ing. Ziangmanti fangin amah khiah kin Pathian i.\" ti in sawn i. 19Ikhalselai Joshua in mi zapui hnenah, \"Ningte in Bawipa na khiahper sah thill lo i si. Ziangmanti fangin Bawipa khiah a cianghlim ze i. Cen amah khiah iksik Pathian i. Ning khelhhnak le ning sualhnak khiah ning hlat sah tuh lo i. 20Bawipa khiah zam in ramdang pathiante na per sah leisikhaw, Amah in ning vumah a pha bawn awng bangin, let tuhai ning ur ruai tuhai ning rek tuh i.\" ti in rel i. 21Ciafangin mi zapui in Joshua hnenah. \"I lo i. Bawipa na ian per sah tuh i ing!\"ti in sawn i. 22Ciamanin Joshua in mi zapui hnenah, \"Bawipa na khiah per sah tuhin Bawipa khiah ril ai tetti khan zo i si.\" ti in ti i. Amahte in, \"Tetti khan i ing.\" ti in ti i. 23Ciafangin Joshua in, \"Cia ilekhaw ning lakai ram dangte pathiante khiah lon tu sio i lai, Israel Bawipa Pathian khiah ning thinlung thawn hngai tuu-ih.\" ti in rel i. 24Ciafangin mi zapui in Joshua hnenah, \"Bawipa kin Pathian khiah a na per sah tuh i ing. A aw khiah ngai tuh i ing.\" ti in ti i.\n25Ciamanin Joshua in mi zapui thawn cia nia ah lungkhimhnak thukham bawn ai Shekhem ah amahte ca in upadi dan thukham bawt i.\n26Ciafangin Joshua in he thute khiah Pathian Dan Upadi Cauk songah khum i. Lungto lianpui pakhat khai lang ai Bawipa sanginn hiang ai thing hnia ah cia lungto khiah dah i. 27Ciafangin Joshua in mi zapui hnenah, \"Sik tuu-ih. He lungto khiah kin tettikhan tu i. Ziangmanti fangin he lungto in Bawipa ai kin relhnak thu hmuah khiah zazo i. Ciamanin he lungto khiah ning tetti khan tu i. Cialo fangin ning Pathian khiah el mawh nga i si.\"ti in ti i. 27Ciafangin Joshua in mi zapui khiah tlung ruai ai anite khai amahte ro co hmun ram ten ah tlung i.\n29Hete ben fangin Bawipa hnenuum Nun fapa Joshua khai thi ai amah khiah kum za le kum haa i. 30Ciafangin amahte in Joshua khiah Kaash Mual saklam ai Efraim mualtlaang ai Joshua ro cohnak ram Timnath Serah ah vui i. 31Israel mite in Bawipa na perhnak hmuahhmuah le Israel ca ai a bawthnak hmuah lingtu Joshua le Joshua hnua ai upate nung song hmuah Bawipa na khiah per sah i.\n32Israel mite in Izip ai a phurhnak Joseph ruh khiah Zakuk in Shekhem paa Hamor fate hnenin tangka zakhat ai laihnak Shekem laipua ah phum i. Cia laipua khiah Joseph fate in cohnak laipua i. 33Ciafangin Aaron fapa Eleazar khai thi ai a fapa Phinehas naihhnak tlaang vumah amahte in vui i. Cia tlaang khiah Efraim mual vumah amah hnen ah pehnak tlaang i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-24\/","date":"2021-05-14T22:20:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00402.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.94286412,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9428641200065613, \"cnh_Latn_score\": 0.052819665521383286}","num_words":1113,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.157,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Joshua in cungthauh panih khiah Shittim in a thupniu in hlat ai, \"Feh tu i lai Jerikhu ram khiah cul tuu-ih.\"ti in rel i. Ciamanin anite khai feh ai phatemah Rahab inn ah hleng ai ciata ah caam i. 2Ciafangin Jerikhu kumpibawipa khiah, \"Kin ram cul tuhin Israel mite panih heta ah hleng zo i hang.' ti in rel i. 3Ciamanin Jerikhu kumpibawipa in Rahab hnen ah mite hlat ai, \"Na hnenah kawi ai na inn ah tlum tu mite khiah kawih tu. Ziangmanti fangin kin ram a veksenin cul tuh in hleng i.\" ti in rel i. 4Ciafangin cia nuu in cia mite khiah thup ben fangin, \"I peu i. Cia mite khiah i hnenah kawi peu i. Ikhalselai a konin hleng i ti ling lo ing. 5Ikhalselai khuathim ai kawl dawngkham kham fangin anite khai suak teu i. A konah kawi i ti ling lo ing. A rang ngai in hnawh tu i lai man thai tuh paam i si.\"ti in rel i. 6(Ikhalselai cia nuu in amahte khiah innphu vumah kawih ai amahte khiah innphu vumai a khawihnak a ro nimden kung thawn khuk i.) 7Ciafangin anite khai Jordan run tan hmun tian hnawh i. A hnawhtute suak ben fangin kawl dawngkham khai kham i.\n8Ciamanin amahte mitmu hlanah cia nuu khai innphu vumah amahte hnenah kawi ai, 9cia mite hnenah, \"BAWIPA in he ram khiah ning pe zo i ti khiah ling zo ing. Ciamanin kin veksenin ning lakah kin lau rauh i. Ningmah manin he ramai umtu mi veksenin a thinzul sio i. 10Ziangmanti fangin Izip in ning suak fangin BAWIPA in ning ca in Ti San pui khiah ro ruai lio khiah zazo i ing. Cen Jordan ral khatlam ramai Amor te kumpibawi Sihon le Ok te khai cimpil lio ai ning rekhnak thu khai zazo i ing. 11He thute kin za sawng fangin kin thin khai zul berh i. Ningmah manin aisu bang khai raalpha in um nawn lo i. Ziangmanti fangin BAWIPA ning Pathian khiah vancung le laihnia ai Pathian i. 12Ciamanin ninghio ning ngen ing. Kaimah in ning ninghio bangin i paate innkua khai ning hio tuhin thu i kham tu. Hnikhnaihhnak i pe tulai, 13i paa le i nuu le i hmingpaate le i farnute khiah thihhnak in luat ruai tu.\"ti in ngen i. 14Ciamanin cia mite in, \"Kin bawn tuhhnak na khiah aisu khai rel hlah leisikhaw, ning nunhnak khiah kin nunhnak bang in, BAWIPA in he ram khiah kin pe fangin, a ngaingai in ninghiohnak thawn ning rul tuh i ing.\" ti in sawn i.\n15Ciafangin cia nuu in amahte khiah a padinpauk in rihual thawnin hla i. Ziangmanti fangin a inn khiah khua kulhhnak sen vumah sahnak i ai cia nuu khiah sen vumah um i. 16Ciafangin cia nuu in amahte hnenah, \"Mual tlang ah feh tuu-ih. Cialo fangin ning hnawhtute in ning tawk mawh ngai. Ning hnawhtute let hlan lo ciata ah ni thum song relh tu i lai ciafangin ning nuam hmun ah feh tuu-ih.\"ti in rel i. 17Ciafangin cia mite in cia nuu hnenah, \"Nangmah ai kin kham ruaihnak thu khiah, 18he ramah kin hleng leh fangin nangmah ai kin hla hmun padinpauh songin he ri san khiah penin na paa le na nuu le na hmingpaate le na paa songkhatte khiah na inn ah kawih hlahlesikhaw mawh kin hluk thill tuh lo i. 19Ciamanin na inn songin lampui ah suak tu pa thi khiah a tavuan i ai kin mawhhluk tuh um tuh lo i. Cen na inn songai um napui in amah khiah pom lekhaw a thi khiah kin tavuan i. 20Cen kin bawn tuhhnak na khiah rel lesikhaw na ruaihnak kin thukham songin kin luat tuh i.\"ti in rel i. 21Ciafangin cia nuu in, \"Ning relhnak bangin i tu seh.\"ti in sawn i. Ciafangin cia nuu in amahte khiah feh ruai ai anite khai feh i. Ciafangin cia nuu in ri san khiah padinpauk ah pen i.\n22Ciafangin anite khai mual tlaang ah feh ai a hnawhtute tlung leh hlan lo ni thum tian ciata ah um i. A hnawhtute in lamlak pum sii napui ai tawk lo i. 23Ciamanin cia mite panih khai tlung ai mual vumin zu ai tan ben fangin Nun fapa Joshua hnenah hleng i. 24Ciafang Joshua hnenah, \"A ngaingai in Bawipa in a ram veksenin kin kut ah kin ap berh i hang. Ziangmanti fangin kinmah manin khia ramai umtu te a veksenin a thin zul berh i hang.\" ti in rel i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-2\/","date":"2021-05-14T21:54:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00440.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9115555286,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9115555286407471, \"cnh_Latn_score\": 0.07257847487926483}","num_words":748,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.15,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Joshua khai zingniu in tho ai Shittim in suak ai Israel mite kawmin Jordan runah hleng ai cia run tan hlanah ciata ah caam i. 2Ni thum hnua fangin raalbawite khai camp songah feh ai, 3Israel mite hnenah, \"BAWIPA ning Pathian lungkhim dunhnak thingkuang le a phurtu Levi te ning hmu fangin, ning umhmun in tho in amahte khiah hlun tuu-ih. 4Ikhalselai ning laklawh ah dong thawngnih um tu seh. He lamah feh awng lo i si. Ciamanin ning feh hmun lampui ling tuhin a nongah kawi mah ih.\" ti in rel i. 5Ciafangin Joshua mite hnenah, \"Ningmah veve cianghlim ruai tuu-ih. Ziangmanti fangin thangha ah BAWIPA in ning lakah ngaihsunurkul bawn tuh i.\" ti in rel i. 6Ciafangin Joshua in phungkite hnenah, \"Lungkhim dunhnak thingkuang khiah lang tu i lai mite hmai in ti tan tuu-ih.\" ti in rel i. Ciamanin anite khai lungkhim dunhnak thingkuang khiah lang ai mite hmai in feh i.\n7Ciafangin BAWIPA in Joshua hnenah, \"Kaimah khiah Moses thawnin um kawm bangin nangmah thawn khai um kawm tuh ing ti khiah Israel mite in ling thaihnak tuhin tunnia ah Israel veksen hmai ah na do tuh ing. 8Lungkhim dunhnak thingkuang phurtu phungkite hnenah, 'Jordan ti hiang ah ning hleng fangin Jordan ti songah ding tuh i si.'ti in rel tu.\"ti in ruai i.\n9Ciamanin Joshua in Israel mite hnenah, \"Heta ah kawi tu i lai BAWIPA ning Pathian relhnak thu khiah za tuu-ih.\"ti in ruai i. 10Ciafangin Joshua in, \"He in a nungmi Pathian khiah ning lakah um ai sung lo in Khanaan mite le Hit mite le Hiv mite le Periz mite le Kirkash mite le Amor mite le Jebus mite khiah ning hmai in ning hnawt sah tuh i ti khiah ling tuu-ih. 11Laivum a veksen ai BAWIPA ai lungkhim dunhnak thingkuang khiah ning hlanin Jordan ti tan i. 12Ciamanin Israel hin songin mi pakhat ten ril in mi hlainih khiah lang tu. 13Laivum veksen BAWIPA ai lungkhim dunhnak thingkuang phurtute ke khiah Jordan ti rah sawng fangin, Jordan ti khiah kam tuh lio i. A saklam ai luanghnak ti khiah hmunkhat in putung in ding tuh i.\"ti in rel i.\n14Ciatih bangin mi pawlte khai Jordan run tan tuhin camp songin suak ai phungkite khai lungkhim dunhnak thingkuang phur in mite hmai in feh i. 15Cia thingkuang phurtu phungkite ke khiah Jordan ti rah sawng fang in (ziangmanti fangin rongkhawm cu song hmuah Jordan run khiah a varkam tian in cum berh i), 16a saklam ai luanghnak ti khiah luang awl ai Zaretan hiang ai Adam khua tian banin cia ti khiah hmunkhat in tai meng i. Ciamanin Ci Tipui tihnak Arabah Tipui songah luanghnak ti khiah kaang lio i. Ciale mi zapui khai Jerikhu ralkhat in tan sio i. 17Ciafangin BAWIPA ai lungkhim dunhnak thingkuang phurtu phungkite khai Jordan run laiteng ah lairo vumah a kho ngai in mi zapui a veksenin Jordan run tan ben hlanlo ding i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-3\/","date":"2021-05-14T23:21:03Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00471.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8408842087,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8408842086791992, \"cnh_Latn_score\": 0.13736745715141296, \"cnw_Latn_score\": 0.016400935128331184}","num_words":489,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.176,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.871,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lom le Pawrh an Don Mal Tuk Can ah. Vei khat cu pa pakhat in a fanu khibawt tum aContinue reading\nNauhak thinlung khawruahnak lam zirsangpawl in nu le pai' hnen ihsin duhdawtnak khawp lo nauhak cu tlawng ca an zirnakContinue reading\nNauhak Thluak Sangka Ondan San a thlengawk vivo vekin fale nunzirhdan khal kan thlĕng ve a ṭul. Santhar sungih ṭhanglianContinue reading\nNauhak Vuak a Thatlonak Tampi a Um. Nauhak vuak a ṭhatlonak a tlunah ziangmaw zat kan rel tel zo. VuakContinue reading\nThuneihnak thawn Hnaṭuan Fial Hlah. Vei khat cu nauhak pakhat thu ka suhnak ah lungkim lo zetin hiti'n in sim,Continue reading","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.innsangnuam.com\/innsangnuam\/category\/nauhaknunzirhdan\/page\/2\/","date":"2021-05-06T22:46:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243988763.83\/warc\/CC-MAIN-20210506205251-20210506235251-00328.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9973508716,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9973508715629578}","num_words":105,"character_repetition_ratio":0.125,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.182,"stopwords_ratio":0.21,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Mi zapui khiah a veksenin Jordan run tan ben fangin, BAWIPA in Joshua hnenah, 2\"Israel hin song in mi pakhat ten ril tulai minung hlainih lang in, 3amahte hnenah, 'Phungki te ding hmun Jordan run songai lungto hlainih khiah lang in phur tu i lai tun zan ning caam hmunah hlum tuu-ih.'ti in ruai tu.\"ti in rel i. 4Ciafangin Joshua in Israel hin songai a rilhnak minung hlainih khiah ko ai, 5Joshua in amahte hnenah, \"BAWIPA ning Pathian ai thingkuang hlanah Jordan laiteng ah tan tu i lai ningmah pakhat tenin lungto pakhat ten Israel mite hin zah in ning kodar ah phur tuu-ih. 6He khiah tunhnua ah ning fate in, 'He lungto khiah zai ca i pa?' ti in ning zawt fangin hnikhnaihhnak cang tuh i. 7Ciafangin Jordan ti khiah BAWIPA ai lungkhim dunhnak thingkuang hmaiah luang awl lio ai cia thingkuang in Jordan ti khiah tan fangin Jordan ti khiah luang awl lio i ti in rel tuh i si. He lungtote khiah Israel mite hnenah kumzangza ai hih tuhhnak i.\"ti in rel i.\n8Israel mite in khai Joshua ruaihnak bangin Jordan run laiteng ai lungto hlainih khiah BAWIPA in Joshua ruai bangin Israel mi hin hlainih zahin phur ai amahte zancaam hmunah kawih i. 9Ciafangin Joshua in Jordan run laiteng ah lungkhim dunhnak thingkuang phurtute ke ai fon hmunah cia lungtote khiah tiang ai tunnia tianin ciata ah um hlen i.\n10Ciamanin thingkuang phurtu phungki te khai BAWIPA in Joshua khiah ruai bang in le Moses in Joshua relhnak hmuah khiah mite in bawn ben hlan lo Jordan run laiteng ah ding tlaang i. Ciafangin mi zapui khai a rang in Jordan run khiah tan i. 11Mi veksenin tan ben fangin BAWIPA ai thingkuang le phungkite khai mite mithmuh in tan i. 12Ciafangin Reuben mite le Kad mite le Manasseh hin hrekkhatte khai Moses in rel awng bangin raal thilthuam vongin Israel mite hmai in tan ve i. 13Raal tawng tuhin mi thawng sawmli tha khiah BAWIPA hmai in Jerikhu zawllai ah feh i. 14Cia nia ah BAWIPA in Joshua khiah Israel mite hmai ah do i. Ciafangin a nun song Israel mite in Moses khiah kih bangin Joshua khai kih ve i.\n15Ciafang in BAWIPA in Joshua hnenah, 16\"Tettikhanhnak thingkuang phurtu phungki te khiah Jordan run songin hong ruai tu.\"ti in ruai i. 17Ciamanin Joshua in phungki te khiah, \"Jordan run songin hong tuu-ih.\" ti in ruai i. 18BAWIPA ai lungkhim dunhnak thingkuang phurtu phungkite khiah Jordan run songin suak ai phungkite ke in lairo khiah fon fangin Jordan ti khai kop leh ai a hlan bangin a varkam khiah let bial i.\n19Israel mite in Jordan run khiah hla hmasa ber ni haa nia fangin tan ai Jerikhu in nisuak hmun lamai Kilkal ah caam i. 20Jordan run songai lungto hlainih te khai Joshua in Kilkal ah tiang i. 21Ciafangin Joshua in Israel mite hnenah, \"Tunhnua ah ning fate in a paate hnenah, 'He lungtote khiah zai i pa?' ti in ning zawt fangin, 22ningte in ning fate hnenah, 'Israel mite in Jordan tan fangin lairo vumin vak i.' ti in ling ruai tuu-ih. 23Ziangmanti fangin BAWIPA ning Pathian in Tipui San khiah kin tan ben sio hlan lo kaang ruai awng bangin Jordan ti khai ning tan ben hlan lo kaang ruai i. 24Cia khiah laivum mi hmuahhmuah in BAWIPA huthawm khiah ling thillhnak tuhin le ningte in BAWIPA ning Pathian ning kih thillhnak tuhin bawnhnak i.\" ti in rel i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-4\/","date":"2021-05-14T22:13:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00502.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7500142455,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7500142455101013, \"cnh_Latn_score\": 0.232510507106781}","num_words":577,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.165,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.8,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pasal pawl hnenih thucah: Na nufa pawl in na peisa hnakin nangmah a lo tul sawn. Ahleice in na nupiContinue reading\nInternet, Fawn le Khawmpiuta Kem pawl ruangah. Insang hrekkhat cu insang pawlkomawknak can nei thei lo ding tiangin internet inContinue reading\nInsang ah Pawlkomawknak a Mal Tikah. Insang nuam si theinak dingih thupi zet pakhat cu pakhat le pakhat pawlkomawknak hiContinue reading\nInsang ah Lungruallonak a Um Tikah. Fatepawl nun kan zirh tikah un le pa lungrual ding a thupi zet. FatepawlContinue reading\n2. An Thil Tuahṭhat Mi ah Lawm Aw. Fate lom hi Laimi nu le pa in kan sam zet miContinue reading","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.innsangnuam.com\/innsangnuam\/category\/innsangnuam\/","date":"2021-05-06T23:03:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243988763.83\/warc\/CC-MAIN-20210506205251-20210506235251-00369.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9967796803,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9967796802520752}","num_words":104,"character_repetition_ratio":0.125,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Saul thi hnua ah David khai Amalek te rek ben ai letleh fangin, Ziklak ah ni nih um i. 2Ni thum nia fangin, mi pakhat khiah Saul camp in suak i. Cia pa pon khai zik bial ai a lu ah khai laivut um i. Ani khai David hnenah kawi fangin, laipua ah bok ai David khiah bia i. 3Ciafangin David in amah hnenah, \"Konin hleng i si?\" ti in zawt i. Amah in, \"Israel mite camp songin suak ngah teu ing.\" ti in sawn i. 4Ciafangin David in amah hnenah, \"A thu akontih i pa, i rel tu?\" ti in zawt i. Cia pa in, \"Mite khiah raaltawng hmunin tlan ai mi tam ngai khai thi i. Saul le a fapa Jonathan khai thi ve i.\" ti in rel i. Ciafangin David in cia thu reltu tlangval pa hnenah, \"Saul le a fapa Jonathan thi lio tu akontih ai ling i si?\" ti in zawt i. 6Cia thurel tu tlangval pa in, \"Kai khai Kilboa Mual vumah lo kawi ngah le ciafang in Saul khiah a fei pui hngai in ding i. Saul khiah siphuh leng le siphuh totute in hnawh dek i. 7Saul khai a hnualam her fangin i hmu ai, i ko i. Ciafangin kai in, 'Heta ah ing.' ti in sawn ing. 8Ciafangin Saul in, 'Aisu i si?' ti in i zawt i. Kai in, 'Amalek mi ing.' ti in sawn ing. 9Ciafangin amah in i hnenah, 'I vumah ding tulai i rek tu. Ziangmanti fangin i nung napui ai i ur rauh ze i.' ti in i ti i. 10Ciamanin kai khai a vumah dingai rek ing. Ziangmanti fangin amah khiah tlu zo manin nung tuhin um bul lo ing. A lu ai kumpibawi lukhuk le a baan ai ngun khiah lang ai heta ah i bawipa hnenah na kawih sah ing.\" ti in ti i. 11Ciafangin David khai a thuam khiah zik ai ciatih bangin a hnenai umtu mi hmuah in bawn ve i. 12Anite khai zanlam tian Saul le a fapa Jonathan le Bawipa minungte le Israel mite ca in lungsia in kap tlang i. Ziangmanti fangin amahte khiah vangsau thawn thi tuar i.\n13Ciafangin David in a thureltu tlangval pa khiah, \"A kon in i si?\"ti in zawt i. Amah in, \"Kaimah khiah ramdang mi Amalek fapa ing.\" ti in sawn i. 14Ciafangin David in amah hnenah, \"Akontih ai na kut khiah Bawipa rilhnak pa rek tuhin suah tuh khiah lo na lau lo i?\" ti in ti i. 15Ciafangin David in amah te songai tlangval pa pakhat khiah ko ai, \"He pa khiah rek tu.\" ti in ti ai cia pa in ani khai rek i. 16David in amah hnenah, \"Na thi khiah na lu ah um tu seh. Ziangmanti fangin, 'Bawipa rilhnak pa khiah rek zo ing.' ti in na ka in ponghnak in nangmah lakah tetti na khan i.\" ti in ti i.\n17Ciafangin David in Saul le a fapa Jonathan khiah hetih bangin kah-la siar ai 18Judah mite khai he kahpuk kah-la khiah cuk tuhin ruai i.(Cia khiah Jasher ca-uk songah khumhnak i.)\n19 \"Israel mawihnak khiah na hmunsaang vumah rek te i.\nAkontih in miliante khiah thi te i!\n20 Kath ah rel mah ih.\nAskelon ah phuang mah ih.\nCialo fangin Filistin fenute in ang mawh ngai!\nVunpar cem lote fenute in hngal mawh ngai!\n21 Kilboa mualtlangte, ning vumah\nnaidawh le ruah khai si ma seh.\nA hlute khai pe nawn ma seh.\nZiangmanti fangin ciata ah milian pa lum\nkhiah zakthi kul in lon sah i.\nSaul lum khiah thau noih lo in lon sah i.\n22 A rekhnak te thi hnen in le miliante thau hnenin,\nJonathan kahpuk khiah letleh lo i.\nSaul vangsau khiah a lolek in tlung lo i.\n23 Saul le Jonathan khiah a nung lai in\na mawi le hmuh hiam ngai i.\nA thi fangin khai khek lo i.\nMudok hnak in amahte khiah rang sawn i.\nChintit hnak in cak sawn i.\n24 Ning Israel fenute, ponnum le a dang ning\ndaihhnak thil ning silh tu le ning thuam par ah\nsui thawn ning cawih sah tu Saul khiah kah tuu-ih.\n25 Akontih bangin milian te khiah\nraaltawng hmunah thi te i!\nAw Jonathan, na saang bik teng in na rek lio i.\n26 I unau Jonathan, nangmah ca in thin i thip rauh i.\nI hnenah na pha rauh i.\nNa ithnak khiah nupang ithnak tahin pha sawn i.\n27 Akontih in milian te khiah thi lio i.\nAkontih in raaltawnghnak thilri khai hnawmberh i!\"","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-1\/","date":"2021-05-14T21:49:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00537.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.919628799,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9196287989616394, \"cnh_Latn_score\": 0.07681431621313095}","num_words":750,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.212,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.954,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Israel mite manin Jerikhu khua khiah pit lio in kham i. Cia khua songin aisu khai suak lo ai aisu khai lut ve lo i. 2Ciafangin BAWIPA in Joshua hnenah, \"Sik tu! Jerikhu khua khiah a kumpibawi le a raalkapte kawmin na kut songah na pe zo ing. 3Ning raalkap a veksenin Jerikhu khua khiah velkhat kim in feh tuh i si. Ciatih bangin ni ruk song feh tuh i si. 4Phungki pasrih in tuucang ki thirhlung pasarih khiah thingkuang hmai ah phur tu seh. Ikhalselai ni sarih nia fangin vel sarih kim tuh le phungkite in thirhlung tum tuh i. 5Ciale tuucang ki thawn a sau ngai tum fangin cia thirhlung aw khiah ning za fangin, mi zapui veksenin aw cawm ngai in au tuh i si. Ciafangin khua renhnak sen khiah tlu tuh berh i. Ciafangin aisu khai ningmah hlan cang ten ah feh tuh i si.\"Ti in rel i.\n6Ciamanin Nun fapa Joshua in phungkite khiah hnenah ko ai, \"Lungkhim dunhnak thingkuang khiah phur tu i lai, phungki pasarih in tuucang ki thirhlung khiah BAWIPA ai thingkuang hmai ah phur tu seh.\"Ti in rel i. 7Ciafang in Joshua in mi zapui hnenah, \"Feh tu i lai khua khiah kim tuu-ih. Cen raal thilthuam vongtu te in BAWIPA thingkuang hlanin feh tu seh.\"Ti in rel i.\n8Ciatih bangin Joshua in mi zapuite hnenah thurel ben fangin phungki pasarihte khai tuucang ki thirhlung pa sarih thawn BAWIPA hmai in feh ai thirhlung khiah tum ai BAWIPA ai lingdunhnak thingkuang in amahte hnua in kawi i. 9Raalkapte in thirhlung tumtu phungkite hmai in feh ai a hnualam kiltute in thingkuang hnua in feh ai cialak in phungkite in thirhlung khiah tum thliah thlo i. 10Ciafangin Joshua in mi zapuite hnen ah, \"Au tuu-ih ti in ning ruai nia khim hlan lo au tuh lo i si. Ning ka in khai pong tuh bul lo i si. Cia nia fang ianin au tuh i si.\"Ti in relcia i. 11Ciatihin BAWIPA thingkuang thawn Jerikhu khua khiah vel khat kim ruai i. Ciaben fangin anite khai camp ah hleng leh ai camp ah caam i.\n12Joshua khai zingniu in tho ai phungkite in BAWIPA thingkuang khiah phur i. 13Ciafangin BAWIPA thingkuang hlanai fehtu tuucang ki thirhlung pasarih phurtu phungki pasarih khai thirhlung tum kongin feh betbo i. Raalkapte khiah amahte hmai in feh i. BAWIPA thingkuang hnua in hnualam kiltute in hlun ai cialak in phungkite in thirhlung khiah tum thliahthlo i. 14Ni nih nia fangin anite khai cia khua khiah vel khat kim ai camp ah let tlaang leh i. Ciatih in ni ruk song bawn i.\n15Ikhalselai ni sarih nia fangin anite khai khuahma niu khuavar ngom in tho ai cia khua khiah vel sarih kim i. Cia nia lekah cia khua khiah vel sarih kim i. 16A vel sarihhnak khim fangin, phungkite in thirhlung tum fangin, Joshua in mi zapui hnenah, \"Au tuu-ih. Ziangmanti fangin BAWIPA in he khua khiah ning pe zo i hang! 17He khua khiah a songai umtu mite kawmin BAWIPA in hnawmcan tuh sio i hang. Phatemah Rahab le a inn song ai um tu te lek a veksenin nung tuh i. Ziangmanti fangin kin hlathnak cungthauhte khiah amah in thup i. 18Cen ningte aisu in khai a awrsia camhnak thilte khiah lang mah ih. Cia awrsia camhnak thilte khiah lang leisikhaw ningmah khai awrsia camhnak ngah tuhai Israel camp khiah awrsia camhnak ngah tuh ve ai hnaihnok tuh i. 19Ikhalselai sui le ngun le dar le thir belte tu BAWIPA hnenah hlu zo i. BAWIPA tangka khawi hmunah pum tuh i.\"Ti in rel i. 20Ciamanin phungkite in thirhlung tum fangin mi zapui khai au i. Mi zapui in thinrhlung aw khiah za fangin aw cawm ngai in au fangin, khua renhnak sen khai tlu berh i. Ciafangin mi zapui khai khua songah amahte hmai cang tenah lut ai cia khua khiah lang i. 21Ciafangin anite in cia khua songai umtu pasal, nupang, naupang le patar le kawlpaw le tuu le lak te khiah vangsau thawn rek sio i.\n22Ikhalselai Joshua in cia ram cultu mite panih hnenah, \"Phatemah nuu inn ah feh tu i lai, a hnenah ning kham bangin, cia nuu le a naihnak hmuah a veksenin kawih tuu-ih.\"Ti in rel i. 23Ciafangin cia cungthauh ai fehtu tlangvalte khai feh ai Rahab le a paa le a nuu le a hmingpaa te le a naihnak hmuah a veksenin kawih i. Ciamanin amah le a unau hmuah a veksenin lang ai Israel camp pua ah haih i. 24Ikhalselai cia khua khiah a songai umhnak hmuah thawn mei in tai i. Sui le ngun le dar le thir belte ian BAWIPA tangka khawl hmun innah dah i. 25Ciatihin Joshua in phatemah Rahab le a paate songkhat le a naihnak hmuah a veksenin him ruai i. Joshua in Jerikhu cul tuhin cungthauh hlathnakte khiah thup manin Rahab khai tunnia tianin Israel ah um hlen i.\n26Ciafangin Joshua in amahte hnenah, \"He Jerikhu khua sa leh tuhin tho tu pa khiah awrsia camhnak ngah tu seh. A te hmasaber a fapa pum thawnin a hamsa tu seh. Cen a fapa nautaber thawn a kawldawng te khiah sa tu seh.\"Ti in thu pe i. 27Ciatih bangin BAWIPA khai Joshua thawn umkhat ai cia ram hmuahhmuah ah a hming khiah thang i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-6\/","date":"2021-05-14T22:32:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00564.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.961362958,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9613629579544067, \"cnh_Latn_score\": 0.03452379256486893}","num_words":882,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.159,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ikhalselai Israel mite in awrsia camhnak thilri lakah khelh te i. Ziangmanti fangin Judah hin songai Zerah fapa Zabdi fapa Kharmi fapa Achan in awrsia camhnak thilte khiah lo lang i. Ciamanin BAWIPA khai Israel mite lakah raw rauh i.\n2Ciafangin Joshua in mite khiah Jerikhu in Ai khua ah hlat i. Ai khua khiah Beth Aven hiang ah i ai Bethel in nisuakhmun lamah i. Joshua in amahte hnenah, \"Hong tu i lai cia ram khiah cul tuu-ih.\"ti in ruai i. Ciamanin anite in khai hong ai Ai khua khiah cul i. 3Anite khai Joshua hnen ah let leh ai amah hnenah, \"Mi a veksenin feh ruai mah. Thawng nih, thawng thum dung fehin Ai khiah tawng tu seh. Mi zapui khiah cawl ruai mah. Ziangmanti fangin Ai mite khiah a tlawmniu ngawn i.\"ti in rel i. 4Ciamanin mi zapui songin mi thawng thum tha khiah hong i. Ikhalselai Ai mite hmai in anite khai tlan sio i. 5Ai mite in mi sawmthum le paruk tluk khiah rek berh i. Ziangmanti fangin Ai mite in amahte khiah a kawldawng ai panin Shebarim tian hnawh dek ai a zu hmun lamah ciate khiah rek i. Ciamanin mi zapui te thin khiah ti bangin zul sek i.\n6Ciafangin Joshua khai a thilthuam khiah zik ai BAWIPA thingkuang hmai ah zanlam tian Israel mi upate kawmin laipua ah bok ai amahte lu vumah laivut khiah dah i. 7Ciafangin Joshua in, \"Aw, BAWIPA PATHIAN, zaimanin he Amor te in kin rek tuhin le anite kut songah kin ap tuhin he mi zapui khiah Jordan run ralah feh ruai lio i si? Aw, Jordan khatlam ah um tuhin lung kin khim ta selai! 8Aw BAWIPA, Israel mite in a raalte hnenin tlan fangin kontih bangin rel tuh ing? 9Ziangmanti fangin Khanaan mite le cia ramai um tu hmuahhmuah in za ngaikhaw kin kulh tuh ai, kin hming khiah laipua vumin kin cem sah tuh lio i. Ciafangin a lian Na hming khiah zai cang ruai tuh i si?\"ti in ti i.\n10Ciamanin BAWIPA in Joshua hnenah, \"Tho tu! Zaimanin hetih bangin bok i si? 11Israel mite in sual zo i. I ruaihnak lungkhim dunhnak thukham lakah khelh i. Ziangmanti fangin awrsia camhnak thilrite khiah lang ai ru ai thudon rel i. Cen cia thilrite khiah amahte thilri thawn hmunkhat in kop i. 12Ciamanin Israel mite in a raalte hmai ah ding ben lo ai a raalte hmunin tlan i. Ziangmanti fangin amahte khiah hnawmhnak tuar tuhin sungphiat zo ing. Ning lakai awrsia camhnak thilri khiah hnawm hlah leisikhaw, ning lakah khai um tuh lo i hang ing. 13Tho tulai na minungte khiah ciang ruai tu.amahte hnenah, 'Thangha ah a ciang in um tuu-ih. Ziangmanti fangin Israel BAWIPA Pathian in, \"Aw Israel, ning lakah awrsia camhnak thilri um i. Cia awrsia camhnak thilri khiah ning lakin ning lon hlanlo ning raalte hmai ah ding ben tuh lo i si.\"ti in ti i. 14Ciamanin thangha ah ning hin bangin kawi tuh i si. Ciafang in BAWIPA ai rilhnak hin khiah a songkhat in kawih tuh i si. Ciafangin BAWIPA in rilhnak songkhat songin a innkua in kawi tuh i si. Cen BAWIPA in rilhnak innkua songin mi pakhat hnua pakhat in kawi tuh i si. 15Ciafangin awrsia camhnak thilri lang tu pa khiah a naihnak a veksen thawn mei thawn tai tuh i si. Ziangmanti fangin amah in BAWIPA thawn lungkhim dunhnak thukham lakah sual ai Israel mite lakah zakthi kul khiah bawn i.'ti in rel tu.\"ti in ruai i.\n16Ciamanin Joshua khai zingniu in tho ai Israel mite khiah a hin in kawih ai Judah hin khiah ril i. 17Judah hin khiah kawih ai Zar songkhat khiah ril i. Zar songkhat song mi pakhat hnua pakhat kawih ai Zabdi khiah ril i. 18Zabdi innkua songin mi pakhat hnua pakhat kawi ruai ai Judah hin songai Zerah fapa Zabdi fapa Kharmi fapa Achan khiah ril i. 19Ciafangin Joshua in Achan hnenah, \"I fapa, na ngen ing. Israel BAWIPA Pathian thangphat tulai a hnenah na sualhnak phorh tu. Cen na bawnhnak khiah i rel tu. I hnenin thup mah.\"ti in ti i. 20Ciafangin Achan in Joshua hnenah, \"Israel BAWIPA Pathian lakah i sual peu i. I bawnhnak khiah he i: 21Kin nehhnak thilrite lakah Babylon thilthuam mawi ngai pakhat le ngun shekel zanih le sui per a rit lam shekel sawmnga khiah hmu le ir ngah ai lang ngah ing. Ciate khiah i buk songai laipua songah ngunte kawmin thup ing.\"ti in sawn i.\n22Ciamanin Joshua in nalaangte khiah hlat ai anite khai cia buk ah dawp i. Ciafangin cia buk songah ngun kawmin a thuphnak thilri khiah tawk i. 23Anite in cia thilri khiah buk songin lang ai Joshua hnenah le Israel mite veksen hnenah kawih ai BAWIPA hmai ah pum i. 24Ciafangin Joshua khai Israel mite a veksen kawmin, Zerah fapa Achan khiah a ngun le a thilthuam le a sui tlep le a fapa le a fenute le a kawlpaw le a lak le a tuu le a buk le a naihnak a veksen kawmin Achor Rawn ah kawih i. 25Ciafangin Joshua in, \"Zaimanin rim kin su ruai i si? Tunnia ah BAWIPA in rim na su ruai tuh ve i.\"ti in ti i. Ciamanin Israel mite a veksen in amah khiah lungto in sep ai lungto in sep ben fangin amahte khiah mei thawn tai i. 26 Ciaben fangin amah vum ah lungto lian ngai ngai khiah tiang ai tunnia tianin ciata ah um hlen i lai. Ciafangin BAWIPA khai a thinraw awl i. Ciamanin cia hmun khiah tunnia tian in Achor Rawn ti in ko i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-7\/","date":"2021-05-14T23:45:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00595.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8670727015,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8670727014541626, \"cnh_Latn_score\": 0.12605835497379303}","num_words":933,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.919,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin BAWIPA in Joshua hnenah, \"Lau khai lau mah. Tha khai sia mah. Raalkapte a veksenin lang tulai tho in Ai khua ah hong tu. Siktu, Ai kumpibawi le a minungte le a khua le a ram khiah na kut ah na pe zo ing. 2Jerikhu khua le a kumpibawi hnenah na bawn bangin Ai le a kumpibawi hnenah bawn tuh i si. Ning longhnak thilri le a kawlpawte khiah ningmah in ping tuhin lang tuh i si. Cia khua khiah a hnualam in bawh tuu-ih.\"ti in rel i.\n3Ciamanin Joshua le raalkapte khiah Ai tawng tuhin tho ai feh i. Ciafangin mi raalpha thawng sawmthum khiah ril ai amahte khiah zan in feh ruai sio i. 4Ciafangin Joshua in amahte khiah, \"Sik tuu-ih, he khua khiah a hnualam in bawh tuh i si. A khua in a hla ngai ah feh mah ih. Ikhalselai ning veksenin ralring cia in um tuu-ih. 5Ciafangin kaimah thawn ai umtute kawmin khua hnenah kawi tuh i ing. Hmasa bangin amahte in kin tawng tuhin suak fangin kin khai amahte hmai in tlan tuh i ing. 6Ziangmanti fangin amahte in kin hnawh tuhin khua songin suak tuh i. Ziangmanti fangin amahte in, 'A hmasa ai bangin kin hlan in tlan leh thio i.'ti in ti tuh i. Ciamanin amahte hmai in tlan tuh i ing. 7Ciafangin ningte in tho tu i lai a khua khiah lang sah tuu-ih. Ziangmanti fangin BAWIPA ning Pathian in cia khua khiah ning kut ah ning ap tuh i. 8Cia khua ning lang ben fangin mei in tai tuh i si. BAWIPA thukham bangin bawn tuh i si. Sik tuu-ih. Ning ruai zo i hang ing.\"ti in rel i.\n9Ciamanin Joshua in amahte khiah feh ruai i. Anite khai cia khua bawh tuhin Bethel le Ai laklawh le Ai in nitla hmunlamah um i. Ikhalselai Joshua tu mi zapui thawn cia zanah caam khat i. 10Ciafangin Joshua khai zingniu in tho ai mi zapui khiah hmunkhat in tai ruai ai Israel mi upate kawmin Ai khua ai mite hmai ah hong i. 11Ciafangin amah thawn umtu raalkapte khai hong ai Ai khua nong ah kawi ai a khua saklam ah caam i. Amahte le Ai khua laklawh ah rawn um i. 12Ciafangin Joshua in amah thawn mi thawng nga tha keng ai Bethel le Ai khua laklawh Ai khua in nitla hmunlam in bawh i. 13A raalkapte khiah Ai khua saklam ah le a hnualam kiltute khiah nitla hmunlamah dah ben fangin Joshua khai cia zanah rawn laiteng ah kawi i.\n14Ai kumpibawi in he khiah hmu fangin cia khua ai minungte khiah zingniu in tho ai Israel mite tawng tuhin Ai kumpibawipa le a minungte khiah a relcia hmun zawllai hmunah kawi i. Ikhalselai cia kumpibawipa in a khua hnualam in amah khiah bawh i ti khiah ling lo i. 15Ciafangin Joshua le Israel mite in amahte veve khiah a sung lio tuah khel le nelrawn lamin tlan khel i. 16Ciamanin Ai khua ai mi hmuah khiah amahte hnawh tuhin a vekin hmunkhat in ko sio i. Anite khai Joshua khiah hnawh ai amahte khua khiah hlum tlang i. 17Israel mite hnawh lo tu mi pakhat khai Ai le Bethel ah um lo i. Ciamanin amahte khua khiah a hong in hlum ai Israel mite khiah hnawh i.\n18Ciafangin BAWIPA in Joshua hnenah, \"Na kut ai faipui khiah Ai khua lamah kawk tu. Ziangmanti fangin cia khua khiah na kut ah na pe tuh ing.\" ti in rel i. Ciafangin Joshua in khai a kut ai faipui khiah cia khua lamah kawk i. 19Ciamanin a bawh tute khai amahte umhmun in a rang ngai in tho ai amah in a kut khiah daang sawng fangin anite khai dawp ai khua songah lut le cia khua khiah lang ai a rang ngai in mei thawn tai i. 20Ai khua umtu mite khai a hnualam sik ta ve le amahte khua kanghnak meikhu khiah van tianin kai khiah hmu i. Ciamanin he lam le khia lam ah tlan tuh khai tha nai nawn lo i. Ciafangin nelrawn lamah tlan khel tu Israel mite khai a hnawhtute hmun lamah let leh i. 21A bawh tutte in cia khua khiah lang ai cia khua ai meikhu khiah van tianin kai khiah, Joshua le Israel mi veksenin hmu fangin anite khai let leh ai Ai mite khiah tawng i. 22Ciafangin a dangte khai khua songin suak ai amahte khiah tawng i. Ciamanin amahte khiah Israel mite laiteng ah um ai Israel mite khiah amahte khatlam le khatlam ah um i. Ciafangin Israel mite in amahte khiah pakhat khai suak ngah lo in rek sio i. 23Ikhalselai Ai kumpibawipa tu a nung in pom ai Joshua hnenah kawih i.\n24Israel mite in Ai minungte khiah lo lai le amahte hnawh hmun nelrawn songah vangsau thawn rek ben sio fangin Ai ah let leh ai vangsau thawn Ai songai umhnak hmuah rek sio i. 25Ciamanin cia nia ah Ai minung khiah a veksenin pasal le nupui khiah thawng hlainih thi i. 26Ziangmanti fangin Ai minungte khiah a veksenin a rek sio hlan lo Joshua in a faipui danghnak a kut khiah ton lo in dah i. 27BAWIPA in Joshua ruaihnak thu bangin Israel mite in a suumhnam le thilrite lek khiah amahte ca in lang i. 28Joshua in Ai khiah mei in tai ai tunnia tian in ciata ah aisu khai um leh lo i hang. 29Cen Ai kumpibawipa khai zanlam tian thing vumah ri in tar i. Nitla sawng fangin Joshua in a ruang khiah thing vumin lang ruai ai khua pua kawldawng ah lonai a vumah lungto tam ngai thawn khuk ai tunnia tian in taang hlen i lai.\n30Ciafangin Joshua in Ebal mual ah Israel BAWIPA Pathian hnenah awlta sa i. 31Cia khiah BAWIPA hnenum Moses in Israel mite relhnak khiah Moses in Dan Upadi Ca-uk songah: Thir karihza hmang lo ai minung in sahnak lungto lo lek awlta.' ti in nganhnak bangin sa i. 32Ciata ah Joshua in cia lungto vumah Moses ai nganhnak Moses dan upadi khiah Israel mite hmuh in ngan i. 33Ciafangin Israel mite khai a veksenin, a upate le raalbawite le thukhantute khiah amahte songai tehnak le ramdang mi kawmin lungkhim dunhnak BAWIPA thingkuang phur tu Levi phungkite hmai ah thingkuang khatlam le khatlam ah ding i. A hrekkhatte khiah Kerizim Mual hmai ah, cen a hrekkhatte khiah Ebal Mual hmai ah Israel mite hmuifu bur tuhin BAWIPA hnenum Moses in relcia bangin ding i. 34Ciahnua fangin Joshua in dan upadi songai hmuifu le awrsia camhnak khiah Dan Upadi Ca-uk songai nganhnak bangin a veksenin siar i. 35Joshua in Israel pawlpuite le nupuite le naupangte le amahte lakai umtu ram dang mite hmai ah Moses ai ruaihnak thu khiah a veksenin siar lohnak pakhat bang khai um lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-8\/","date":"2021-05-14T22:50:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00626.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.931615591,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9316155910491943, \"cnh_Latn_score\": 0.054286133497953415}","num_words":1132,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.186,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.946,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Hazor kumpibawi Jabin in he thute khiah za fangin, Madon kumpibawi Jobab le Shimron kumpibawi le Ekshaph kumpibawi le 2saklam ai le mual vumai le Kinnereth hlanglam ai Arabah ram ai le nitla hmunlam ram le Naphoth ramai le 3nisuak hmunlam le nitla hmun lamai Khanaan mite le, Amor mite, Hit mite, Periz mite, mual vumai Jebus mite le Mizpah ram ai Hermon hnia ai Hiv mite kumpibawite khiah ko i. 4Anite khai amahte raalkap kawmin siphuh le siphuh leng tamngai kawmin varkam ai runsiat zah in feh i. 5He kumpibawite khai hmunkhat in tawkdun tlang ai Israel mite tawng tuhin Merom ti hiang ah caam tlang i.\n6Ikhalselai Bawipa in Joshua hnenah, \"Amahte manin lau mah. Thangha tun cam fangin amahte khiah Israel mite hnenah rek tuhin ap tuh ing. Amahte siphuh kengpui thari khiah at sah tuh ai amahte siphuh leng khiah mei thawn tai sah tuh i si.\"ti in rel i. 7Ciamanin Joshua le a raalkapte khai mangrin lo in Merom ti hiang ah hleng vut ai amahte khiah taih i. 8Ciafangin Bawipa in amahte khiah Israel mite kut ah ap ai Israel mite in amahte khiah neh ai A Lian sawn Sidon le Misrephoth Maim le nisuak hmunlam Mizpah rawn tianin hnawh ai amahte khiah pakhat bang khai taang lo in rek sio i. 9Ciamanin Joshua in Bawipa in ruai bangin amahte vumah bawn i. Amahte siphuh kengpui thari khiah vangin at sah sio ai amahte siphuh leng khai mei in tai sah sio i.\n11Ciafangin amahte in cia khua songai mite khiah a veksenin vangsau thawn rek sio i. Haihawh in aisu khai taang lo i. Ciafangin Hazor khiah mei thawn tai i. 12Ciamanin Joshua in cia khuate le a kumpibawi te veksen khiah vangsau thawn rek sio i. Bawipa hnenum Moses ai ruaihnak bangin Joshua in amahte khiah a veksenin rek berh i. 13Ikhalselai laipum hmun vumai sahnak khuate pakhat bang khai mei in tai lo ai Hazor lek Joshua in mei in tai i. 14Cen cia khua songai thilrite le suumhnamte hmuah tu Israel mite in amahte ping tuhin lang i. Ikhalselai a minung hmuah tu pakhat khai haihawh nai lo in reksio i. 15Bawipa in a hnenum Moses khiah ruai bangin Moses in khai Joshua khiah ruai ai Joshua in khai a ruaihnak bangin per i. Bawipa in Moses ruaihnak khiah Joshua in a veksenin bawn lo hnak pakhat khai um lo i.\n16Ciamanin Joshua in mualtlaang ram le Negev ram le Koshen ram le nitla hmun lam tlaang ham ai ram le Arabah le Israel mualtlaang le mual ham ram khiah 17Halak Mual in Seir lam le Hermon Mual hnia ai Lebanon Rawn zawllai tianin he ram hmuah khiah a veksenin Joshua in lang i. 18Joshua in he kumpibawite thawn a raipui tawng i. 19Kibeon ai umtu mite Hiv te siarlo khua pakhat bangin khai Israel mite thawn a remin um tuhin Israel mite khiah ngen lo i. Khua dangte in Israel mite khiah tawng i. 20Ziangmanti fangin Bawipa in amahte khiah rek tuh sek in le amahte in ninghio ngah tuh lo in le BAWIPA in Moses ruai bangin amahte khiah rek tuh berh in, amahte thinlung khiah ruh ruai i.\n2121Ciateng in Joshua in Hebron le Debir le Anab le Judah mual vum hmuahhmuah ai Anakim te khiah a veksen in rek sio i. Amate khua kawmin Joshua in a veksen in rek sio i. 22Israel mite ram songah Anakim mite pakhat bang khai taang lo i. Kaza le Kath le Ashdod ian ah amahte khiah taang i. 23BAWIPA in Moses ruai bang in Joshua in cia ram khiah a veksen in lang i. Israel mite hin bang in ping tuhin Joshua in Israel mite hnenah cia ram khiah pe i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/joshua\/joshua-11\/","date":"2021-05-14T23:01:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243991829.45\/warc\/CC-MAIN-20210514214157-20210515004157-00628.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9753374457,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9753374457359314}","num_words":622,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.177,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.938,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nauhak thinlung khawruahnak lam zirsangpawl in nu le pai' hnen ihsin duhdawtnak khawp lo nauhak cu tlawng ca an zirnakContinue reading\n2. An Thil Tuahṭhat Mi ah Lawm Aw. Fate lom hi Laimi nu le pa in kan sam zet miContinue reading\n3. Duhdawtnak Langter Aw. Na fatepawl cu na duhdawt lawng a tawk lo. Na duhdawtnak na langter tengteng a ṭul.Continue reading\n1. Mithmai Pante thawn Be Aw. Mithmai pante thawi um hi Laimi nu le papawl in fale nunzirh tikih kanContinue reading\nNauhak Thluak Sangka Ondan San a thlengawk vivo vekin fale nunzirhdan khal kan thlĕng ve a ṭul. Santhar sungih ṭhanglianContinue reading","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/www.innsangnuam.com\/page\/3\/","date":"2021-05-06T21:04:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243988763.83\/warc\/CC-MAIN-20210506205251-20210506235251-00476.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9962902665,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9962902665138245}","num_words":102,"character_repetition_ratio":0.116,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.216,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nDuhdawt zet mi u le nau pawl thatnak, lungawi nak le daihnak thawn a khat mi Pascha (Thosal) si hram seh tiin cibai ka lo buuk hai a si April 4, 2021\nDuhdawt zet mi u le nau pawl thatnak, lungawi nak le daihnak thawn a khat mi Pascha (Thosal) si hram seh tiin cibai ka lo buuk hai a si\nApril 4, 2021\nTuini ah leitlunhuap in \"Thinglamtah parih an thah mi Jesuh cu a sim cia vek in a thosal zo a si, Alleluia\" ti mi Nu Pawlpi ih tlangau aw a khawk ruangro a si.\nThosal thuthang cu a tak ih a rak cang mi thil thuhla a si. Hi thuthang hi a tuih kan hmuhton rero mi harsatnak ihsin luatnak in khihhmuh sak tu men a si lo.\nPulhnat khal a karhzai rero lai. A hlei ce in mifarah pawl in khat le khat pehtlaihawknak le pursum leilawnnak lam ah harsatnak an tong nasa. Cui lai lak ah hriamhrei kai ih vuaknak pawl a cem hrih lo, ralkahnak hrangah hriamhrei suahmi a tam deuhdeuh. Hi hi tui san ih fihnungza thil a si.\nHi ti vek ih awloksongza thil lak ah Thosal thuthang cun kan hrangah ruahnnak in petu thilcang mi a au pi hrih thotho. Cu mi cu 'Thinglamtah parih an thah mi Jesuh cu a thosal zo' ti mi a si.\nHi thuthang cu Vancungmi thuhla a si lo. Thlarau khuavang thuhla khal a si lo. Jesuh ti mi hmin kengtu tisa le ruh, a nei mi milai pakhat thuhla a si.\nGospel thuthangtha khal in \"Pathian Fapa Messiah ka si a ti awk ruangih Pontius Pilate kut sungih Thinglamtah parih thah a tuar hnu ah Cathianghlim ih sim cia vek in le a Dungthluntu pawl hnenih a sim cia vek in a nithumnak ah a a thosal mi kan Bawi Jesuh in thuhla a tarlang a si.\nThihnak ihsin a thosal tu cu zo dang an si lo; Thinglamtah parih an thah mi Jesuh hi a si. Pa Pathian in a Fapa Jesuh cu rundamnak hrangih a lungthlitum kha famkim te ih a theh suak ngah ruangah a tho ter sal a si.\nJesuh in kan sambaunak, kan dam lo nak le kan thih nak tiangin a mah tein in tuar sak a si. Kan harsatnak tuar in kan sualnak phurrit in phurh sak ruangah Pathian in a khaisang ih a tu ah cun kumkhua a nung mi Bawipa a si.\nThosal Jesuh Khrih a hmutu pawl in a kut, a ke le a hnak ih hmasii pawl tiangin thil thupi pawl in rak tarlang sak. Hi hma pawl cu kan hrangih a neih mi a duhdawtnak langter tu kumkhua daih hminsinnak pawl an si. Tuar har zet mi hniksaknak a tuar tu hmuh in hi hma pawl sungah beunak an hmu thei ih hi hma pawl thawngin hnangamnak petu ruahsannak tiang an ngah thei a si.\nThosal Jesuh Khrih cu pulhnat a tuar rero tu pawl, mina pawl le maih duhdawtmi ih tanta mi pawl hmuahhmuah hrangah ruahsannak a si. Cu pawl cu Bawipa in hnem hai sehla siibawi pawl le nurse pawl ih thazaang suahnak khal cak ter ringring hram seh law!\nMi zo vek khal in, a hlei ce in harsat a tuar hleice tu pawl in bom nak kan tul ih a cuih a tulsammi bomnak co thei dingah tuanvo kan nei a si.\nHi mi hi tui tum ih pulhnat kan do rero nak ah a hleice in a langfiang sinsin. Siivai pawl hi hi mi pulhnat donak hrangah lo theih lo ih kan tul mi an si. Curuangah leilungpi hrangah tuanvo ka neih ve nak thei aw in leitlunhuap pawlkom pawl hmuahhmuah hnenah leitlun ih ram farah bik pawl tiangin pulhnat donak siivai an ngah lohli theinak dingah teimak suah co dingin forhfialnak ka nei duh a si.\nThinglamtah parah a thi ih a thosal mi Bawipa cu hnatuan nei nawn lo pawl hrangah siseh, sumpai lam le ei in ding tlasam pawl hrangah hnemnak a si.\nA mah in ram uktu le mipi hotu pawl hmangin a tlasam bik mi innsang pawl tiangin a tawk mawi mi nuntu khawsaknak an ngah thei leh nak dingah tawlrel sak hram seh law. Hi pulhnat cun riahsiat za in mifarah pawl a pung zai ter ih beidonnak khal minung tampi hnenah a tlung ter a si.\nMifarah pawl hmuahhmuah in ziang ti vek zawng ih farah an si khal ah ruahsannak an neih sal ringring a tul tiah Pope John Paul II in Haiti ram a tlawn lai ah a rak sim dah. Tu hrawng khal ah ka thinlung ruahnak pawl cu duhdawt mi Haitian miphun pawl hnenah a thleng ve.\nHarsatnak ih namnuai mi si men lo in hmailam hrangih ruahsannak le zumnak thawn ke kar sin ding khal in ka forh duh a si. Haitian miphun u le nau pawl ka lo ruat tuk hai a si. Ka lo tuarpi ih nan tuar mi buainak hrangih a phi dik ngah thei ding khal ka beisei a si. Haitian miphun u le nau pawl hi mi hrangah thla ka lo cam sak rero a si.\nDaihnak petu Khrih in minung dinhmun ih ding thei lo mi tampi umnak ralbuainak ih siatsuah mi Syria ram ah siseh, zohman ih ziang ih rel lo mi le ngaih sak duh lo mi Yemen ah siseh, kumhra sung thisen luangih ralbuainak Libya ram ah siseh, hriamhrei kai ih buainak pawl cem ter lohli hramseh law.\nRalbuainak ih a tel tu kaphnih ih minung pawl khal in an buainak cawl in an maih ram cio tungding sal dingah le ral tihnak thawn a khat mi mipi pawl hnangam te ih um ter sal dingah zuam cio hram hai seh law.\nThawhsalnak ih Jerusalem ah kan thinlung in thum ter cih. Jerusalem ah daihnak le himnak um dingin Bawipa cu kan dil (cf. Ps 122); ziangah tile khat le khat unau dinhmun ih tonawknak hmun si dingih kawhnak a ngah mi cohlang dingah a si.\nHi hmun hi Israel ram mi pawl le Palestine ram mi pawl cu buainak um lo ten um tlang theinak le thanso theinak dingah a hmun mi a phi pakhat ngah thei nak lamzin ong sak tu thuro rel nak suah nak hmun si hram seh.\nTui Puaipi ni ah, kan dung thla ih ka vehvai mi Iraq khal ka ruat ve a si. Daihnak lamzin parih ke a kar tluan nak ding le Pathian fate pawl hmuahhmuah a cohlang thei tu Pathian ih lungthlitum innsang an din thei nak ding hrangah thla za ka cam sak a si.\nThosal Jesuh Khrih ih huham in ram sung buainak le leitlun huap mi siatsuahnak terrorism ih hrinhro rero mi Africa mipi pawl hnenah thacahnak pe in kai hnget hram seh.\nA hlei ce in Sahel ram, Nigeria ram, Tigray ram, Cabo Deigado ramthen ih um mipi pawl hnenah Thosal Jesuh Khrih ih huham a tak ih thleng hram seh.\nBuainak cem ter dingih zuamnak pawl khal pehzulh si hram seh la, rualremduhnak le lungrualduhnak thinlung thawn zuam mi a si ding le minung pianvo le nunnak ih sunlawi zia a upat nak thawn zuam mi a si ding khal ka bei sei a si.\nRalbuainak le siat suah awk nak tamtuk Leilung tlun ah a um hrih lai. Kan daihnak a si mi Bawipa ih ral tho duh nak thinlung neh thei dingin in bawm hram seh.\nBuainak sung ih tlatu, a hleice in Ukraine le Nagorno-Karabakh ih um pawl an innsungsang hnen ah him dam ten Bawipa in thlengter hram seh la, hriamhrei thatha suah ding zuamawknak cawl dingin Leitlun uktu pawl ih thinlung sungah hna tuan hram seh.\nTui ni, April 4 cu, sualnak nei lo mi mipi pawl kumtin a that ih a siatsuah tu tihnungza thilri pawl ih thatlonak lang ter dingah Leitlunhuap ih thangphawk awk ni a si. Hi tihnungza thilri pawl cun siat suah awknak le thihnak tih lo ten zalen zet ih tlang khawm thei lo dingah in kham. Hi pawl um lo sehla, kan leilungpi hi ziangtluk in um a nuam ding!\nDuhdawt mi U le nau pawl, tui kum khal ah, hmun tampi ih Khrihfa zumtu pawl cu maih duh vek in Thosal Puaipi hmang thei lo in an um; hrek khat tla cu Pathian biak khawm nak ih tel thei lo lawlaw hman an um hrih a si.\nCutivek ih Pathian biak tlang thei lo ding ih kham awknak siseh, Leitlunhuap in biaknak lam zalen nak um lo dingih kham awk nak pawl khal reh sal in, zo cio zalen zet ih Pathian an thangthat thei ding le a hnen ih thla an cam thei nak ding hrang khal thla za ka cam a si.\nKan tuar rero mi harsat nak tampi lak ah, Khrih ih hma thawngin ti dam kan si zo timi hi ziang tik hman ah hngilh hlah uh si (1 Pet 2:24). Thosal kan Bawipa ruang ah kan harsat nak khal an thleng aw zo. Thihnak a um nak hmun ah, nun nak a um zo. Tahnak a um nak hmun ah, hnem\nnak a um zo. Thinlamtah a cohlan nak in Jesuh in kan harsat tuar nak cu man a nei ter ih cuih thathnemnak cu leitlun ah karhzai dingin thla kan cam a si.\nNan zate hrang ah thatnak, lungawinak le daihnak thawn a khat mi Thosal Puai si hram seh!\nHi mi thuthang cu Vatican thuthang ih kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-21","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/duhdawt-zet-mi-u-le-nau-pawl-thatnak-lungawi-nak-le-daihnak-thawn-khat-mi-pascha","date":"2021-05-15T05:22:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-21\/segments\/1620243989812.47\/warc\/CC-MAIN-20210515035645-20210515065645-00348.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999970198,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999970197677612}","num_words":1583,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Khanaan ramai raaltawng awng hnak ling lo te Israel mite khiah cu tuhin Bawipa in he mi phunte khiah taang ruai i. 2Cia khiah raaltawng awng lo tu Israel mite khiah raaltawng dan cukhnak tuhai bawn hnak i. 3Cia mi phunte khiah Filistin te bawi panga le Khanaan mi veksen le Sidon mite le Baal Hermon Mual in Hamath luthmun tian Lebanon mualtlaang ai umtu Hiv te i. 4Bawipa in a paate khiah Moses kut songin ruaihnak a thukhamte khiah he Israel mite in hlun tuh le tuh lo ling nuam manin he mi phunte khiah Israel mite cuhnak tuhin hmang tuhin taang ruai i.\n5Ciamanin Israel mite khai Khanaan mite le Hit mite le Amor mite le Periz mite le Hiv mite le Jebus mite kawmin um tlaang i. 6Israel mite in ciate fenu khiah nu sah ai amahte fenu khiah cia mite pa ruai i.\nOthniel\n7Ciatih in Isael mite khai Bawipa hmai ah sual i. Amahte Bawipa Pathian khiah hai ai Baal le Asherahte khiah bia i. 8Ciamanin Bawipa khai Israel mite lakah thinraw rauh ai Mesopotamia kumpibawipa Khushan-Rishathaim hnenah Israel mite khiah zuar i. Khushan-Rishathaim in Israel mite khiah kum riat uk i. 9Israel mite in Bawipa hnenah kap fangin, Bawipa in Israel mite luat ruaitu tuhin Khaleb nau Kenaz fapa Othniel khiah ril ai amah in Israel mite khiah luat ruai i. 10Bawipa Ciang Rauhla khiah Othniel vumah hleng ai amah in Israel mite khiah thukhan sah i. Ani khai Mesopotamia kumpibawipa Khushan-Rishathaim tawng tuhin fehai Bawipa in kumpibawipa khiah a kut song ah pe ai Othniel in Khushan-Rishathaim khiah neh i. 11Ciatih in cia ram khiah kum sawmli song ralrem in um ai Kenaz fapa Othniel khai thi i.\nEhud\n12Ciafangin Israel mite in Bawipa hmai ah sual leh thio i. Amahte in Bawipa hmai ah sual manin Bawipa in Moab kumpibawi Eklon khiah Israel mite vumah power pe i. 13Ciafangin Eklon in Ammon mite le Amalek te khiah a hnenah hmunkhat in khawm ai Israel mite khiah tawng le neh lio le ungti kung umhmun khua khiah long sah i. 14Ciamanin Eklon in Israel mite khiah kum hlairiat uk i.\n15Israel mite in Bawipa hmai ah kap fangin Bawipa in amahte luat ruaitu tuhin kehtlak mi Benjamin phun Kera fapa Ehud khiah ril i. 16Ehud in khukri vangsau pakhat bawn ai a kiahhan kengpui lamah a thuam songah haih i. Cia vangsau khiah a ha panih nai ai dawngkhat sau i. 17Ehud in Moab kumpibawipa Eklon hnenah siahkhuai kawih i. Eklon khiah mi thau ngai i. 18A siahkhuai pe ben fangin a siahkhuai phurtute khiah tlan ruai sio i. 19Ikhalselai amah tu Kilkal ai milim zuk hmun hleng fangin let leh le Eklon hnenah, \"Nangmah ca in thuthup nai ing, Aw, kumpibawipa.\"ti in rel i. Ciafangin kumpibawipa in, \"Pong lo niu in um tu.\"ti in sawn i. Ciafangin a hnenumte khai tlan sio i. 20Ciafangin Ehud khai a hnenah kawi i. Eklon tu inn cung a daphliang amah private khaan songah a to in um i. Ciafangin Ehud in, \"Pathian hnenin nangmah ca thuthan nai ing.\"ti in rel i. Ciafangin ani khai a tauhhmun in tho i. 21Ciafangin Ehud in a kekeh kut in a kiahhan kengpui ai khukri vangsau khiah lang le Eklon pumpui khiah dawt i. 22Ciafangin a vang le a kutawhhnak kawmin a pum songah lut ai a thau in a vang khiah khuk sek i. Ziangmanti fangin Ehud in cia vang khiah kumpibawipa pumpui songin phok leh lo i. Ciafangin a rilte khiah suak bial i. 23Ciafangin Ehud khai cia inn cung khaan dawngkham khiah khaam ben fangin kalh ai donsuk lamin suak i.\n24Ehud khiah suak ben fangin, Eklon hnenumte khai sik tuhin kawi le inn cung khaan dawngkham kalh lio khiah tawk fangin ngaihsunur tlang i. Ciamanin amahte in, \"A daphliang inn cung khaan songah buruk to i tuh i.\"ti in ti i. 25Ciamanin anite khai iang rih le aican in um i. Cen ani in inn cungta dawngkham khai hong nawn lo i. Ciamanin anite khai cabi thawn cia dawng kham khiah hong le amahte bawipa khiah khang vumah a thi sa in tlu lio in tawk i.\n26Ikhalselai anite hnuakfual lakin Ehud tu lo tlan ngah teu le lungto milim khai kaan zo ai Seirah ah tlan ngah teu i. 27A ni khai hleng fangin Efraim mualtlaang ah a thirhlung khiah tum le Israel mite khai amah thawn mualtlaang vumin zu ai amah in konghoi i. 28Ciafangin Ehud in amahte hnenah, \"I hlun tuu-ih. Ziangmanti fang in Bawipa in ning raalte Moab mite khiah ning kut ah ning pe zo i hang.\"ti in rel i. Ciamanin anite khai amah khiah hlunai Moab lam feh hmun Jordan run tanhmun lampui khiah kham le aisu khai tan siang lo i. 29Ciateng in raalpha ngaingai Moab mi thawngkhat tluk rek ai pakhat bang khai luat ruai lo i. 30Ciamanin cia nia ah Moab khiah Israel mite in neh i. Ciafangin kum riat tian raalrem in um i.\nShamkar\n31Ehud khiah Anath fapa Shamkar in son i. Shamkar in kawlpaw khalhnak tokrolh thawn Filistin mite zaruk rek ai Israel mite khiah luat ruai i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-3\/","date":"2021-06-17T23:22:57Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00603.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8949943185,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.89499431848526, \"cnh_Latn_score\": 0.04811198264360428, \"zom_Latn_score\": 0.02658836916089058, \"ctd_Latn_score\": 0.011351975612342358}","num_words":855,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.151,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.833,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Russia : Moscow Ministry of Agriculture and Food research tuah nak ah Virtual Reality system bun ter mi caw pawlRead more\nLeitlun motor tuah hminthang Mercedes-Benz company ih tuah rero laimi motor (CES 2020 : Vision AVTR) thar cu cang-ai bangRead more\nPunjab ih um kum 17 tlangval pate cun PUBG game lek nakah a pa le nu bank account ta paisaRead more\nKum 10 lenglo internet addict center ongtu China pawl cu nauhak hrem in innsung ih an khum ṭheu ruangah ChinaRead more\nJuly 1 ihsin lamziin feh lai ih phone hmang, khap a si thu Japan, Yamato khua thuneitu cun an phuangRead more\nTulai tleirawl le Intertainment khawvel ih hman bikmi TikTok app in iPhone hmangtu pawl ih data a fir lai cuRead more\nLos Angeles le Hong Kong pehzomawnak, tipi thuanthum tang ih peng 8000 sau Internet cable hri cu China cozah inRead more\nChina le India ram karlak buainak a thokpek ihsin India ramsung ah China ram suahmi software le application hmang nawnloRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/tag\/tech\/","date":"2021-06-17T01:54:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626465.55\/warc\/CC-MAIN-20210617011001-20210617041001-00100.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9864284396,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.986428439617157}","num_words":161,"character_repetition_ratio":0.022,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.18,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chinese Academy of Science mithiam (Paleontologists) pawl in Myanmar ramsung ah kum 100 million rei zo mi rannung cii cu,Read more\nCoronavirus thawn pehpar in Leitlun mifim pawl in zirnak an nei rero ih tukhalah Oxford University ih mithiam pawl cunRead more\nKum tinten, minung 1 million hrawng ih vehvai ringring mi Stonehenge kiang ah scientis pawl in a danglam zetmi \"khur\"Read more\nVan boruak ih siarcawklo arsi le leilung phuncikim ummi lakah kan mah minung vek nunnaknei dang an um pei mawRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/tag\/scientist\/","date":"2021-06-17T01:46:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626465.55\/warc\/CC-MAIN-20210617011001-20210617041001-00108.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991818666,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999181866645813}","num_words":82,"character_repetition_ratio":0.006,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"April 3 ih Sagaing ramṭhen, Monywa lamzawh duhphorhnak ah palik le ralkap in meithal kap puak in mi 6 an kap that tiah theih a si.\nDuhphorhnak ih hruaitu pakhat cun \"Sun nazi 1 tiang ah သီတာလမ်း ah mi 3 an thi. နန္ဒဝင် khalah 3 an thi. 10 hnak ih tam in hliam an tuar\" a ti.\nMonywa ah April 3 zingpit in lamzawh duhphorhnak an nei ih palik le ralkap pawl cun a zingzing in mibur ṭhekdarh an tum meithal an kap ciamco.\nHmaisabik ih an kap that mi cu kum 20 mi mino 2 an si ih an kap nak hmun rori ah an thi cih. Culai fangah hliam tuar dang mipahnih cu ralkap pawl in an rak hnuk man tiah mibawm hnaṭuantu mipakhat in Myanmar Now hnen ah a sim.\nRalkap le palik pawl cun mipi cu hmun 3 rorin an kulh ih meithal thawn an kap ciamco. ဗိုလ်တေဇ lamziin ih ralkham hmunkhuarnak cu hmaisabik ah an ṭhekdarh. Cumi ah mipakhat cu a Lu ah an kap ngah ih a hmun rori ah a thi cih.\nLamzawhnak ih telvetu mipakhat cun \"ralkham\/ziinkham nak dungtasawn ih um mipakhat cu a lu ah an kap ngah ih a hmun rori ah a thi cih. Kan umnak thawn hlat tuk lemlo mi Tower ihsin an kap ding mi abang. Athluak a darh thluh ih a kiang ih um pawl taksa par khalah a perh thluh\" tiah Myanmar Now hnen ah a sim ih \"kiangkap ih um mipi tamzet cun Inn le Lo tlansan in an tlan. Meithal awn cu dai ti a nei lo\" a ti.\nCuti cingin lamzawh duhphorhtu pawl cu minung pung khawmaw in hmai an nor thotho ih lamzawhnak khal an tumtah vekin an ṭheh suak tiah ramsung media pawl in an tarlang.\nRampi a buai thok ihsin Monywa ah ralkap le palik pawl ih kah that mi mipum 25 hnakih mal lo an um tiah theih a si ih ralkap kaih tuar le hliamhma tuar cu felfai in theih a si lo. (Myanmar Now, RNA)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/monywa-ih-lamzawh-duhphorhnak-ah-mi-6-an-kap-that\/","date":"2021-06-25T01:15:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623488560777.97\/warc\/CC-MAIN-20210624233218-20210625023218-00513.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999990344,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999903440475464}","num_words":328,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.044,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.39,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mindat khua ih Electric zung ih hna tuan mi Ko Wai Phyo Thant cu maithal ih an sawh an vuak ruang ah a nunnak a laiam a si tiin thu theih a si.\nKo Wai Phyo Thant hi Mindat Electric zung ah Assistan Engineer a si, Electric zung ih a um lai ah maithal kuang in an sawh ih a nunnak a laim a si.\nMindat khua ah mi pahnih in an nunnak a liam thlang nizanah kum 18 mi, CDF Mindat sungtel Salai Thang Ghung Thang khal Kawl ralkap nih an kah mi pukpi nih a ngah ih a nunnak a liam zo tiin Tha Chin Journal cun a tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/05\/14\/a-pawi-tuk-aw-mindat-ah-mi-pakhat-nunn-a-nunnak-a-liam-sal\/","date":"2021-06-16T19:10:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626008.14\/warc\/CC-MAIN-20210616190205-20210616220205-00498.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9274106622,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9274106621742249, \"cnh_Latn_score\": 0.07028260082006454}","num_words":110,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.364,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.935,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Paletwa ralzam pawl caah cun thawngtha tuk mi a si, rawl eiding ngei lo lio ah mah zat tangka bawmhnak an hmuh mi su a sunglawi tuk i, an caah zeitluk in dah lunglawm a va si lai? CBANA nih Paletwa ralzam pawl sin ah Kyat 7,300,000.00 in an bawmh hna.\nFiangtein a rel duh mi caah CBANA secretary Rev. Sa Tin Lal nih a chim ning ah cun mah bantuk in kan unau ralzam ruangah ei awk angei lo mi hna hmuh cu a hartuk. Cucaah CBANA le CBANA mino nih kyat ting 73 kan kuat mi hna a si tiin a chim.\n\"AA raalkap le Kawl raalkap pawl an do awk ruangah, Chinram, Paletwa mipi thawng tampi raal tlan le umnak nei lo, ti le rawl ei ding nei loin mitthli thawn an um suk le so ah an tlan rero.\nCuih harsatnak tuar pawl cu USA ram ih hrambun CBANA cun bawmnak ah Kyat 7,300,000.00 (ting 73) bawmnak an peek thu CBANA General Secretary Rev. Sa Tin Lal in a sim. A sim peh vivo nakah, \"Thlanglam Laitlang ih kan laicin seempi pawl mangbang annhai ih an um lai ah, CBANA le CBANA Mino nih Kyat ting 73 kan kuatmi a si\", tiah Chin TV hnenah a sim.\nPaletwa ih raal tlan pawl Sa Mi khua tiang CBANA ih bawmnak a va peektu hi Chin Christian Alliance ih General Secretary le ICCMF ih Treasurer asimi, Rev. Dr. Charity Htoo a si. Tutum Rev. Dr. Charity Htoo a thluntu ah Chin MP pathum an tel thu theih asiih, cu pawl cu, Pa Thang – Matupi MP, U HWai Tin – Paletwa MP le Salai Stephen Myo Thait- Sa Mi MP pawl an si. MP U Hwai Tin hi AA raalkap pawl ih rak kaih dahmi a si.\n\"A tu tiang ah raal tlan, harsa zonzai hi minung 3000 an kim thlang. Harsa bawm dingih an fehnak ah nithum le zaan thum a rei. A thupte'n kan feh. AA raalkap pawl hi an um rero ruangah tih a nung. Kan motor le lam zin ah a siat rero bet ih, kan harsatuk. Kan unau raal tlan pawl hnen kan thlengih pitar putar kum 80, 90 ka hmu hai in cu ka um thei lo, ka tap rero\", tiah Rev. Dr. Charity Htoo nih Chin TV hnenah a sim\"","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.thechinnews.info\/chin-baptist-association-of-north-america-nih-paletwa-ralzam-pawl-sin-ah-tangka-in-a-bawmh-mi-cu-a-tam-tak-tak\/","date":"2021-06-19T13:34:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487648194.49\/warc\/CC-MAIN-20210619111846-20210619141846-00148.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8941695094,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":10,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8941695094108582, \"cnh_Latn_score\": 0.10562703758478165}","num_words":379,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.941,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thiamsang milian Elon Musk cun Hollywood arsi Johnny Depp ih a thuhla relsia mi par ah lungawi loin \"thirkulh sungRead more\nTili sung ih tlakthat, Hollywood star Naya Rivera ih music video cun a zohtu lung a ti zuur ih aRead more\nJuly 8 ihsin hlo thoktu Hollywood lemcang Naya Rivera cu an hmuh netabiknak hmun kiangkap ih palik ṭuanvoneitu pawl inRead more\nMahten video editing zir cawp in TikTok video Twitter ih thlahtu Georgia State University ih tlaawngkai Julian Bass (20) cuRead more\nNupi vuakhmang tiin UK hrambun The Sun thuthang cazual ih ngandahmi ruangah Hollywood lemcang hminthang Johnny Depp cun thuthang cazualRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/tag\/hollywood\/","date":"2021-06-17T02:23:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626465.55\/warc\/CC-MAIN-20210617011001-20210617041001-00421.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992089868,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992089867591858}","num_words":103,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.175,"stopwords_ratio":0.175,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"SAC ralhraang milai tiih puhmi Dalan 8 cu နယ်စည်းမခြားမိုးကြိုးမုန်တိုင်း (Thunderstorms Without Borders) timi ralkapbu in rapthlak zetin an that. DalanRead more\nSAC ralhraang in Pauk (ပေါက်) myone, Kinma khua pumhlum an urkaang thu thawn pehpar in CDM tuah ruangih hnaṭuan banRead more\nKaren ramkulh, Myawaddy peng, Wallay myone ih mithi ruak 25 phorhsuakmi thu ah Karen National Defence Organisation (KNDO) in thuhlaRead more\nDefence Services Medical Academy (တပ်မတော်ဆေးတက္ကသိုလ်) ih Master of Medical Science hrang camibuai ongtu an tamtuk cu Myanmar mipi an mangbangRead more\nZirsang le mithiamsang tamzet cun Information control hi sumsaw hnakin a thazaang a cak sawn tiah an sim ih InformationRead more\nMagway ramṭhen, Pauk (ပေါက်) myone, Kinma khua cu June 15 ah hriamhrei ralthuam keng SAC ralhraang in an urkaang sak.Read more\nAAPP in internet cahmai ih a tar mi ah Kawlram a buai thok hnu February 1 ihsin tuni tiangah SACRead more\nKachin ramṭhen, Puta-O myone ah SAC ralhraang le Local Army (ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့) hohanak in KIA dotuding pawl raldo an zirh reroRead more\nSAC ralhraang lam ah ṭangin mipi soisanak khalah langhngan rorin cangvaivetu USDP party an tam ruangah Sagaing ramṭhen, Mingin –Read more\nPyin Oo Lwin sakhaan kiangih ralhraang vanzam tlak ah SAC ralbawi Soe Win a thi tiah thuthang a suak lawkRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/myanmar\/","date":"2021-06-17T02:51:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626465.55\/warc\/CC-MAIN-20210617011001-20210617041001-00442.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9805039763,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9805039763450623}","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.179,"stopwords_ratio":0.184,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.967,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Israel mite khai Dan ai panin Beersheba tian le Kilead ram in khai hleng ai hmunkhat in Bawipa hmai ah Mizpah ah minung pakhat bangin khawm tlang i. 2Israel hin songai mite veksen uktute khai Pathian minungte kawmin khawm tlang ai vangsau kengtu raalkapte thawng zali um i. 3(Benjamin mite in Israel mite khiah Mizpah ah feh sio i ti khiah za i.) Ciafangin Israel mite in, \"A kontih bangin he bang a siava khiah cang thill i pa?, kin rel tu.\"ti in ruai i. 4Ciamanin cia a rekhnak nunawn pa Levi in, \"Kaimah khiah i nunawn thawn zancaam tuhin Benjamin ramai Kibeah ah feh i ing. 5Kibeah mite in i tawng tuhin tho ai kaimah manin cia inn khiah kulh i. Kaimah khiah i rek tuum napui ai i nunawn sawn sual pui manin thi lio i. 6Ciamanin kai khai i nunawn khiah lang ai a cikniu niu in cem sio ben fangin Israel mite ram hmuahhmuah ah kuat ing. Ziangmanti fang in amahte in Israel ram songah a pha lo ze le a hlaihlawr ze in sual i. 7Sik tuu-ih! Ning veksenin Israel mite i si. Tun rori in akontih ai bawn pha tuh i ti in thu kin rel tuu-ih.\" ti in ti i.\n8Ciafangin mi a veksen khiah mi pakhat bangin tho ai, \"Aisu pakhat bang khai kin buk ah tlung tuh lo i sing. Cen kin inn ah khai let tuh lo i sing. 9Ikhalselai tunin Kibeah mite khiah tawng tuhin awngbali suai tuh i sing. 10Israel hin veksen songin mi zakhat songin sawmkhat, thawngkhat songin zakhat, thawngha songin thawngkhat khiah raalkapte ca rong pai tuhin lang tuh i sing. Cia raalkapte khiah Benjamin ram ai Kibeah khua ah hleng fangin, Kibeah mite in Israel ram songah a pha lo bawn manin amahte khiah cawh tu seh.\"ti in ti i. 11Ciamanin Isarael mite khai a veksenin mi pakhat bangin Kibeah tawng tuhin khawm tlang i.\n12Ciafangin Israel hin te in Benjamin mite hnen ah mite hlat ai, \"Ning song ai he a pha lo bawnhnak khiah ziang i pa? 13Ciamanin Kibeah ai umtu mi zaifai lo cia mite khiah kin ap tu i lai he a pha lo khiah Israel ram songin hnawt tuhin amahte khiah rek nga ing.\"ti in rel i. Ikhalselai Benjamin mite in a unau Israel mite khiah ngai nuam lo i. 14Ikhalselai anite khai amahte khua ai mite khiah Israel mite tawng tuh in Kibeah ah hmunkhat in khawm tlang i. 15Benjamin minungte khiah amahte khua songin feh tu raalkapte khiah thawng kul hluanruk i ai Kibeah khua ai raalkapte khiah zasarih i ai amahte khiah a rilhnak ciang i. 16He mite veksen lakah a rilhnak zasarih um ai amahte khiah kehtlak pawl i. Amahte in kuahli thawn sam fang tia rin sai in khelh lo i. 17Benjamin mite siarlo Israel mite raalkap khiah thawng zali um ai amahte khiah a veksen raaltawng mite i.\n18Ciafangin Israel mite khai Bethel ah Pathian zawt tuhin kawi i. Amahte in, \"Aisu ber in Benjamin te tawng hmasaber tuh in feh tuh i ing?\"ti in zawt i. Ciafangin Bawipa in, \"Judah mite in feh hmasa tu seh.\" ti in ti i. 19Ciamanin Israel mite khai a thangha fangin tho ai Kibeah hiang ah caam i. 20Ciafangin Israel mite khai Benjamin tawng tuh in feh ai Benjamin te khiah Kibeah ah tawng tuhin pai tlang i. 21Ciafangin Benjamin mite khai Kibeah khua songin suak ai cia nia ah Israel mite khiah thawng kul hluannih rek i. 22Ciafangin Israel mite khai amahte veve khiah thaso dun ai a hmasa nikhat nia ai bangin amahte umhmun kel ah raaltawng tuh in pai leh thio i. 23Ciafangin Israel mite khai Bawipa hmai ah zanlam tian kap tlang ai Bawipa khiah zawt ai, \"I unau Benjamin mite tawng tuhin feh leh thio nga ing?\" ti in zawt i. Ciafang in Bawipa in, \"Tawng tuu-ih.\" ti in ti i.\n24Ciamanin Israel mite in Benjamin mite khiah a ni nih nia ah sim leh thio i. 25Ciafangin Benjamin mite in amahte tawng tuhin Kibeah in a ni nih nia ah feh ai Israel mite khiah thawng hlairiat rek leh thio i. Hete in vangsau keng ten i.\n26Ciafangin Israel mite a veksen khai Bethel ah hong ai kap tlang i. Anite khai Bawipa hmai ah to ai zanlam tian rongul i. Cen Bawipa hmai ah mei thawn taihnak a hlu le remhnak a hlu khiah hlu i. 27Ciafangin Israel mite in Bawipa khiah zawt leh thio i. (Ciateng in Pathian lungkhim dunhnak thingkuang khiah ciata ah um ai, 28Aaron fapa Eleazar ai fapa Phinehas khai cia thingkuang hmai ah ding ai), \"I unau Benjamin mite tawng tuhin feh tho tho ngang maw, tawng awl ngang?\" ti in ti i. Ciafangin Bawipa in, \"Feh tu. Thangha ah amahte khiah na kut songah na ap tuh ing.\" ti in ti i.\n29Ciafangin Israel mite in Kibeah hiang cingkim in bawh tuhin mite hlat i. 30Ni thum nia fangin Israel mite khai Benjamin mite tawng tuh in feh ai vei dang bangin Kibeah mite tawng tuhin pai tlang i. 31Ciamanin Bejamin mite khai amahte tawng tuhin suak ai khua songin a hlapui ah feh i. Anite khai mi hrekkhat khiah vei dang bangin lampui vumah le lo laiah zathum tha rek i. (Cia lampui pakhat khiah Bethel lam feh hmun lampui i ai pakhat khiah Kibeah lam feh hmun lampui i.) 32Ciafangin Benjamin mite in, \"Amahte khiah hmasa bangin neh leh thio i sing.\"ti in ti lakin Israel mite in,\"Tlan nga singkhaw amahte khiah khua songin lampui hmun lamah kin hnawh tu seh.\" ti in ti i. 33Ciafangin Israel mite khai amahte umhmun in tho ai Baal Tamar ah raaltawng tuhin pai i. Ciafangin a bawh ai umtu Israel mite khai amahte umhmun Keba zawllai hmunin suak ruai i. 34Ciafangin a rilhnak Israel mi veksen lakai mi thawngha khai Kibeah tawng tuhin feh ai, hehlaw ti in tawng dun i. Ikhalselai Benjamin mite in amahte sung tuh khiah ling lo i. 35Bawipa in Benjamin te khiah Israel mite hmai in sung ruai i. Cia nia ah Israel mite in Benjamin mite thawng kul hluan nga le zakhat rek i. Ciate in vangsau keng ten i.\n36Ciamanin Benjamin te in a sung khiah ling i. Israel mite in Benjamin mite khiah neh ruai rih i. Ziangmanti fangin Kibeah tawng tuhin a bawh tu mite khiah ring i. 37Cia a bawh tu mite in Kibeah khiah a rang ngai in tawng ai khua song ah a piak in vakai cia khua khiah vangsau thawn hnawmcan sek i. 38Israel mite le a bawh tute khiah hetih bangin reldun cia i: A bawh tute in Kibeah khua songin meikhu pui suak ruai tuh le, 39ciafangin Israel mite in raaltawng pan tuhin reldun cia i. Ciafangin Benjamin te in tawng pan ai Israel mite sawmthum tha khiah rek i. Ziangmanti fangin amahte in, \"A hmasa ah kin tawng bangin tunin khai kin in neh rori i sing.\" ti in ti i. 40Ikhalselai meikhu khiah meiropui bangin khua songin suak pan fangin, Benjamin te khai khelleh lamah her fangin cia khua khai mei in kang ai meikhu khiah vancung tianin zuang khiah hmu i. 41Israel mite khai let leh fangin, Benjamin te khai lau ngai i. Ziangmanti fangin amahte vumah hnophnak hleng khiah hmu i. 42Ciamanin anite khai Israel mite hmun in nelrawn lamah tlan i. Ikhalselai raaltawng hmunin suak ngah thill lo i. Khua songai suak tute Israel mite in amahte khiah rek i. 43Amahte in Benjamin mite khiah kulh ai amahte khiah hnawh ai a bai niu in amahte ke in Kibeah hmai nisuak hmunlamah amahte khiah tlawh i. 44Benjamin mite thawng hlairiat khiah thi i. A veksen in amahte khiah raalpha ngaingai i. 45Ciafangin a taanghnak te khai nelrawn lam in Rimmon lungpui hnenah tlan i. Amahte in mi thawng nga khiah lampui vumah rek i. Anite in amahte khiah bang lo in Kidom tian hnawh ai thawng nih rek i. 46Ciamanin cia nia ah Benjamin mite khiah thawng kul hluan nga vangsau thawn thi i. A veksenin amahte khiah raalpha ngaingai i. 47Ikhalselai mi zaruk te khai nelrawn lamin Rimmon lungpui hmun lamah tlan ai, Rimmon lungpui ah hla li song um i. 48Ciafangin Israel mite khai let leh ai Benjamin mite khua le minung le sumhnamte le a tawkhnak a veksenin rek sio i. Amahte hleng hmun khua cang khai mei in tai sio i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-20\/","date":"2021-06-18T00:20:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00018.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8871924281,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.88719242811203, \"cnh_Latn_score\": 0.0391412191092968, \"zom_Latn_score\": 0.02041979692876339, \"ctd_Latn_score\": 0.018493082374334335, \"cnw_Latn_score\": 0.014845036901533604}","num_words":1401,"character_repetition_ratio":0.122,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.149,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.857,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Israel mite in Bawipa hmai ah sual i. Ciamanin Bawipa in amahte khiah Midian te kut hnia ah kum sarih song ap ai 2Midian mite in Israel mite khiah neh i. Midian mite manin Israel mite khai mualtlaang lakah khukua le ralbawh hmunte bawn i. 3Israel mite in cii cing fangin, Midian te khai kawi de i. Ciatih bangin Amalek mite le Nisuak hmunlam ai mite khai Israel mite tawng tuhin kawi de i. 4Ciafangin anite in Israel mite khiah kulh ai amahte lo ai rongte khiah Kaza tianin hnawm sah berh de ai Israel mite ei tuhin rong le tuu le kawlpaw le lakte khai hlum veng lo i. 5Ziangmanti fangin anite khiah amahte suumhnam le bukte kawmin khokhuak zah in tam i. Amahte le a kala-ukte khiah a tam ze ai siar zo lo i. Israel ram hnawmcan tuhin kawi de i. 6Ciamanin Israel mite khai Midian mite manin farah rauh ai Bawipa hnenah kap i.\n7Midian mite manin Israel mite khai Bawipa hnenah kap fangin, 8Bawipa in Israel mite hnen ah profet pakhat khiah hlat ai, cia pa in amahte hnenah, \"Israel Bawipa Pathian in, 'Izip ram le cengfa songin ning suah awng ing. 9Izip mite kut in le ning nemhtute kut songin ning suah ai amahte khiah ning hnawt sah ai amahte lairam khiah ning pe ing. 10Cen ning hnenah, \"Kaimah khiah Bawipa ning Pathian ing. Amahte ramai ning umhmun ai Amor te pathiante khiah kih mah ih.\" ti in ning rel ing. Ikhalselai i thu khiah i ngai lo i si.\"ti in ti i.\" ti in rel i.\nKidian\n11Ciafangin Bawipa Vancung mi pakhat khiah Ophrah khua ah kawi le makeng thinghnia ah to i. Cia makeng thing khiah Abiez mi Joash ai i le a fapa Kidian khiah Midian mite hnenin thup tuhin capit rialhmun ah sangvut lo cil i. 12Ciafangin cia Bawipa Vancung mi khiah Kidian hnenah kawi ai Kidian hnenah, \"Bawipa khiah nangmah thawn um i, mi raalpha pa!\"ti in ti i. 13Ciafangin Kidian in Amah hnenah, \"Aw i bawipa, Bawipa khiah kin thawn um i selai, zaimanin hete khiah kin vumah hleng i? Kin paate in kin relhnak, 'Bawipa in Izip ramin kin suah i lo im?' ti in relhnak a ngaihsun urkul tu a konah i hang? Ikhalselai tunin Bawipa in kin zam ai Midian mite kut ah kin ap i.\" ti in sawn i. 14Ciafangin Bawipa khai Kidian hnenah her ai, \"Na naihnak na tha thawn feh tulai, Midiante kut songin Israel mite khiah o tuh i si. Kaimah in na hlat zo i lo ing?\" ti in ti i. 15Ciamanin Kidian in Amah hnenah, \"Aw i Bawipa, a kontih in Israel khiah o ben tuh ing? I phun khiah Manasseh lakah a cak lo ber i. Cen kaimah khai i paa songkhat song ah a cik ber ing.\" ti in ti i. 16Ciafangin Bawipa in amah hnenah, \"Kaimah khiah nangmah thawn umkhat tuh rori ing. Ciamanin Midian te khiah minung pakhat bangin neh tuh i si.\" ti in sawn i. 17Ciafangin Kidian in, \"Nangmah in ngaih i har lesikhaw, Nangmah in i pon peupeu i si ti larhnak tuhin hnikhnaihhnak i hmuh tu. 18Cen a hlu na kawih sah in na hmai ah i dah hlanlo ninghio in heta in tlan mah.\" ti in ti i. Ciafangin Bawipa in, \"Na hleng leh hlanlo na hak tuh ing.\" ti in sawn i.\n19Ciafangin Kidian in me niu pakhat khiah ro ai, ephah khat maida thawn col telh lo pawnghmuk em i. Me sa khiah bawm songah dah ai tihang khiah bel songah thun i. Ciafangin ciate khiah Amah hnen makeng thing hnia ah kawih ai Amah khiah pe i. 20Ciafangin Pathian Vancung mi in, \"Me sa le col tello pawnghmuk khiah langin he lungto pui vumah dah tulai tihang ti khiah a vumah burh tu.\"ti in ruai i. Ciatih bangin Kidian in bawn i.\n21Ciafangin Bawipa Vancung mi in a kut ai faikiang par thawn me sa le col tel lo pawnghmuk khiah tawk fangin lungpui songin mei suak ai me sa le col tel lo pawghmuk khiah kang berh i. Ciafangin Bawipa Vancung mi khai a mithmuh in tlan teu i. 22Ciafangin Kidian in Amah khiah Bawipa Vancung mi i ti khiah ling i. Ciamanin Kidian in, \"Aw Bawipa Pathian! Ziangmanti fangin Bawipa Vancung mi khiah hmai le hmai cundun in hmu zo ing.\" ti in ti i. 23Ciafangin Bawipa in amah hnenah, \"Thin nuam in um tu. Lau mah. Na thi tuh lo i.\" ti in rel i. 24Ciamanin Kidian in Bawipa hnenah ciata ah awlta pakhat sa ai cia awlta khiah, Bawipa khiah remhnak i, ti in a hming pe i. Tunnia tian in cia awlta khiah Abiez ai Ophrah ah um hlen i lai.\n25Cia zanah Bawipa in Kidian hnenah, \"Na pa kawlpaw cang niu le a panih hnak kawlpaw cang kum sarih khiah lang tulai, na paa ai naihnak Baal awlta khiah bal tu sek. Cen cia awlta hiang ai Asherah khuam khai cem tu sek. 26Cen he lungpui vumah a dan bangin Bawipa na Pathian hnenah awlta pakhat sa tu. A panihhnak kawlpaw cang khiah lang tulai na cemhnak Asherah khuam kawmin mei ai raithawihnak in hmang tu.\"ti in ruai i. 27Ciamanin Kidian in a hnenumte lakai mi sawmkhat khiah lang ai Bawipa in ruai bangin bawn i. Ikhalselai a paa innkuate le khua songai pasalte khiah kih ze manin sunlai in bawn ngam lo ai zanlai in bawn i.\n28Cia khua ai pasalte khai a thai ninghla zingniu in tho fangin Baal awlta bal sio khiah hmu i. Cen a hiang ai Asherah khuam khai cem sio ai a pannihhnak kawlpaw cang khai a sa thawn awlta vumah hlu khai hmu i. 29 Ciamanin anite khai pakhat le pakhat khiah, \"Aisu in bawn i pa?\" ti in zawt dun i. Anite in zong fangin, amahte in, \"Joash fapa Kidian in bawn i.\"ti in ti i. 30Ciafangin cia khua ai pasalte in Joash hnenah, \"Na fa khiah thi tuhin kawih tu. Ziangmanti fangin amah in Baal awlta khiah baal sah ai a hiang ai Asherah khuam khai cem sio i.\"ti in ti i. 31Ciafangin Joash in a hmai ah dingtu hmuah hnenah, \"Baal ca in ninghio ngen sah i sim? Amah khiah o tum i sim? Baal ca ai ninghio ngen sah tu pa sawn khiah zing fangin thi tu seh. Baal khiah pathian ilekhaw amah in ning ngen tu seh. Ziangmanti fangin a awlta khiah bal sah i.\"ti in sawn i. 32Ciamanin cia nia ah Kidian khiah Jerubbaal ti in ko ai , \"Baal in amah khiah ninghio ngen tu seh. Ziangmanti fangin Kidian in a awlta khiah bal sah i.\" ti in ti i.\n33Ciafangin Midian mite le Amalek mite le nisuak hmunlam ai mite khiah hmunkhat in tai ai Jordan run khiah tan le Jezreel Rawn lai ah khawm tlaang i. 34Ikhalselai Bawipa Ciang Rauhla khiah Kidian vumah hleng le ani khai thirhlung tum le Abiez mite khai a hnua in hlun i. 35Ciafangin Manasseh veksen hnenah Kidian in thuthantute hlat ai anite khai Kidian hnua hlun i. Cen Kidian in Asher le Zebulun le Naphtali mite hnenah khai thuthantute hlat ai anite khai amah tawk tuhin kawi i.\n36Ciafangin Kidian in Pathian hnenah, \"Na relhnak bangin Israel mite khiah i kut songin o tuh i lesikhaw, 37rongcil hmun khang vumah sahmul pon dah tuh ing. Cia pon vum lekah naidawh tla in, laipua ah nai tla lo in ro lekhaw, Na relhnak bangin Israel mite khiah i kut in o tuh i si ti ling tuh ing.\" ti in ti i. 38Ciafangin a relhnak bang in khim i. A thangha zingniu in a tho fangin cia pon khiah sut fangin nai dawh khiah sut ai pakan kum dimin ti um i. 39Ciafangin Kidian in Pathian hnenah, \"I lakah raw malai he velkhat pong rih ngang. He pon thawn vel khat cu rih ngang. Pon khiah ro in laipua vum lekah naitla tu seh.\" ti in ti i. 40Cia zanah Pathian in ciatih in bawn i. Pon vumah tu a ro in um ai laipua ah nai tla i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-6\/","date":"2021-06-17T22:57:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00056.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9608679414,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9608679413795471, \"cnh_Latn_score\": 0.033328697085380554}","num_words":1348,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.182,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.967,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kaya ramkulh Demawso khawpi ih St.Joseph's Biakinn cu Myanmar ralkap in Christian pawl ih dilnak ngai poimawi loin may 26 sun ah methal in an kap ih biakinn hmailam hrekkhak le thlalang kuai tivek a um.\nRalkap in biakinn hmailam le thlalang pawl a kahsiatmi cu may 27 zingah mipi hmuh dingin pholang a si ih ,pholangtu mipi humhimtu lam cun biakinn cu tansan ih an hman lo thu le a sungah an relh lo thu an rel cih. Myanmar ralkap cun may 23 khalah Kaya ramkulh Kayan Tharya khua ih biakinn cu bomb a rak thlak zo ih mi 4 an thih phah. Cuvek ruangah Myanmar Christian pawlkom cun ralkap hnenah biakinn cu kap nawn lo dingin ca an kuat.\nAsinan, ralkap pawl cun Christian pawl ih dilnak cu ngai poimawh loin Kaya ramthen ah biakinn 3 an kap thlangih ,Biakinn ah hriamhrei kai pawl an relh, umhmun an khuar, cumi ruangah kap kan si tiin MRTV ah an suah bet. Kaya ramkulh ah mipi humhimtu le ralkap doawknak a sosang tukih mipi humhimtu lam cun Biakinn cu tansan ih an hman lo thu an rel ve a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.vapualauaw.info\/ramsung-thuthang\/christian-pawl-ih-dilnak-ngai-poimawh-loin-myanmar-ralkap-cun-biakinn-an-kap\/","date":"2021-06-18T02:46:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634616.65\/warc\/CC-MAIN-20210618013013-20210618043013-00429.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999233484,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999233484268188}","num_words":185,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.034,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mizaan June 13, zaanlam nazi 3 hrawngah Aizawl siibawi pawl in mithi zo tiih nemhngetmi Pu Ziona cu a taksaRead more\nJune 11, zaan nazi 9:30 hrawngah Aizawl, Thuampui veng ih Pu Lalbiakzuala tei` inn luah mi cu tlunlam Lung remmiRead more\nMessenger lole WhatsApp ah \"Amazon 30th anniversary lawmnak laksawng\" timi message kan dong cio ding zum a um. Tulaifang, kawlrammiRead more\nMyanmar aiawh in 2021, Miss Universe zuamnak ih teltu Thuzar Wint Lwin cu Indianapolis Chin community tawlrelnak thawngin US ramRead more\nIndia rampi` i suanvawr zetmi Olympian wrestler Sushil Kumar cu ramsung wrestling champion rak si dahtu Sagar Dhankhar thih thuRead more\nIndia hi leitlun ram bawrhhlawh 3 nak ih tel ban a si ih Siipin lam in Dun le Daan anRead more\nMiss Universe zuamnak nipi thleng hlan ih tuah ṭheumi rampi aiawh thuamhnaw mawi zuamnak ih Missosology Top 5 hriltlinmi sinfenmawiRead more\nMiss Universe national costume competition ah Myanmar aiawh ih zuamvetu Miss Thuzar Wint Lwin cun Hakha thuam hruh in \"MyanmarRead more\nKum 35 mi India Lemcangthiam hminthang, Youtuber Rahul Vohra cu Covid – 19 nat nei in May 9 ah aRead more\n2021, May thla thok ah Leitlun milianbik 5 lakih telve, Mifim thiamsang Bill Gates te nupa in ṭhenawfel dingin thuRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/world\/","date":"2021-06-17T01:23:57Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626465.55\/warc\/CC-MAIN-20210617011001-20210617041001-00557.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9715107679,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9715107679367065, \"cnh_Latn_score\": 0.012794854119420052}","num_words":197,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.162,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.97,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Efraim mite in Kidian hnenah, \"Midiante na tawng fangin zaimanin kin ko lo i si?\"ti in hau dek i. 2Ciamanin amah in amahte hnenah, \"Ningte thawn santeh fangin i benhnak ziang um i? Efraim te ai capitti rongkhawm hnak khiah Abiezer te capitti hnak in pha sawn lo im? 3Pathian in Midiante bawi Oreb le Zeeb khiah ning kut ah ning ap sah zo i. Ningte thawn santeh fangin i benhnak ziang um i?\"ti in sawn i. Ciatih in rel fangin anite khai thinraw awl i.\n4Kidian khai Jordan runah hleng ai Jordan run khiah mi zathum thawn tanai a raalte hnawh in amahte khiah cawl ngai i. 5Ciafangin Sukkoth mite hnenah Kidian in, \"Midian kumpibawite Zebah le Zalmuna hnawh ing. Ciamanin i hnua hlunte khiah cawl rauh i. Ciamanin amahte khiah rong pe tuu-ih.\"ti in ti i. 6Ciafangin Sukkoth upate in, \"Zebah le Zalmunna te kut khiah na kut songah um zo im, kin ai na raalkapte rong pe tuh tuu?\"ti in sawn i. 7Ciamanin Kidian in, \"Cia ilekhaw, Bawipa in Zebah le Zalmunna khiah i kut songah i ap fangin ning taksa khiah hampalak ai hling thawn le hlingkung thawn ning zik sah tuh ing.\" ti in ti i. 8Cia khua in ani khai Penuel ah feh ai ciatih bangin amahte hnen ah rel leh thio i. Penuel mite in khai Sukkoth mite bangin sawn ve i. 9Ciamanin Kidian in Penuel mite hnenah, \"A remniu in i let leh fangin he tower khiah bal tuh sek ing!\" ti in rel i.\n10Zebah le Zalmunna khai a raalkap thawng hlainga tluk thawn Karko ah um i. Cia raalkapte khiah Nisuak hmunlamai mite raalkapte lakai a taanghnak raalkap te i. Ziangmanti fangin thawng zakhat le thawng kul raalkapte khiah thi berh i hang. 11Ciafangin Kidian khai Nobah le Jokbehah vailam ai buk songai umtu mite lampui in hong ai cia raalkapte khiah camp ah a muang niu in um teng in taih i. 12Zebah le Zalmunna khai tlan fangin Kidian in amahte khiah hnawh ai Midian kumpibawi panihte Zebah le Zalmunna khiah pom ai a raalkapte khiah a veksenin lamkhak sio i.\n13Ciafangin Joash fapa Kidian khai raaltawng hmun Heres mual in tlung i. 14Sukkot mite tlangval niu pakhat khiah pom ai thucit i. Ciafangin tlangvalpa in Sukkoth bawite le upate sawmsarih le pasarih khiah lai songah khum i. 15Ciafangin Kidian khai Sukkoth mite hnenah hleng ai, \"Ningte in, 'Zebah le Zalmunna te kut tu na kut songah um zo im, kin ai a cawl ngai na raalkapte rong pe tuh tuu?' ti in zauh i suamhnak Zebah le Zalmunna khiah heta ah i hang.\" ti in ti i. 16Ciafangin cia khua upate khiah lang ai hling le hlingkung thawn Sukkot mi te khiah thucuk i. 17Ciaben fangin Penuel ai tower khai bal sek ai cia khua ai mite khai rek sio i.\n18Ciafangin Kidian in Zebah le Zalmunna te hnenah, \"Tabor ai ning rekhnak mite khiah zai bang minung i pa?\" ti in zawt i. Amahte in, \"Nangmah bang i. Amahte khiah kumpibawi fapa bang i.\"ti in sawn i. 19Ciafangin Kidian in, \"Amahte khiah i unau, i nuu fate i. Bawipa nung song hmuah in, amahte khiah nung ruai ta hlen i silai, ning rek tuh napui lo ing.\" ti in ti i. 20Ciafangin a fa upaber Jether hnenah, \"Amahte khiah rek tu!\" ti in ruai i. Ikhalselai cia tlangval niu in a vangsau khiah suah nuam lo i. Ziangmantifangin amah khiah naupang ze lai manin lau i. 21Ciamanin Zebah le Zalmunna in, \"Nangmah in tho tulai kin rek tu. Ziangmanti fangin pasalpui bangin a tha khai i ve i.\" ti in ti i. Ciamanin Kidian khai tho ai Zebah le Zalmunna khiah rek ai amahte kala-uk hawng ai orhhnak hla de bang thilrite khiah lang sah i.\n22Ciafangin Israel mite in Kidian hnenah, \"Nangmah le na fapa le na tuute in khai kin uk tu. Ziangmanti fangin Midiante kut in kin o zo i si.\" ti in ngen i. 23Ikhalselai Kidian in amahte hnenah, \"Ning uk tuh lo ing, I fapa in khai ning uk tuh lo i. Bawipa in ning uk tuh i.\" ti in sawn i. 24Ciafangin Kidian in amahte hnenah, \"Pakhat ning ngen i nuam i. Ning veksenin ning rokhnak bilvuh i pe tuu-ih.\" ti in ngen i. Ziangmanti fangin amahte khiah Ishmael mite i manin sui bilvuh nai i. 25Ciafangin amahte in, \"Ang ngai in na pe tuh i ing.\" ti in sawn i. Anite khai pon khiah phah ai aisu hmuah in amahte rokhnak bilvuh khiah cia pon vumah hla i. 26Cia a ngenhnak sui bilvuh khiah shekel thawngkhat le za sarih rit i. Cia zolo ah hla de bang thilrite le Midiante kumpibawi thilthuam le amahte kala-uk hawng ah orhhnak khite khai um i. 27Ciafangin Kidian in cia suite khiah ephod ah sa ai a khua Ophrah ah dah i. Ciata ah Israel mi veksenin cia ephod thawn phatemah bawn i. Cia ephod khiah Kidian le a innkuate lakah thang bang in cang i. 28Ciatih in Midian te khiah Israel mite in neh manin anite khai a lu tung ngam lo i hang. Ciafangin Kidian nun song hmuah kum sawmli song ralrem in um i.\n29Ciafangin Joash fapa Jerubbaal khia tlung ai amah inn ah um i. 30Kidian in amah fa rori fapa sawmsarih nai i. Ziangmanti fangin nu tamngai nai i. 31Cen Shekhem khua ai a nunawn in khai fapa pakhat cawi ai a hming khiah Abimelek i. 32Joash fapa Kidian khai kum tar ngai nung ai thi le a paa Joash hlan songah Abiezer ai Ophrah ah vui i.\n33Kidian thi sawng fangin Israel mite khai Baalte kawmin phatemah cang leh thio ai Baal-Berith khiah amahte pathian in dah i. 34Ciatih in Israel mite in nuamhmun cang ai a raalte hmunin luat ruai tu Bawipa amahte Pathian khiah hih leh lo ai, 35Kidian tihnak Jerubbaal in Israel mite ca ai a pha a bawnhnak bangin amahte in Jerubbaal innkua lakah khai ninghiohnak nai lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-8\/","date":"2021-06-17T23:30:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00118.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9398301244,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9398301243782043, \"cnh_Latn_score\": 0.03371195122599602, \"ctd_Latn_score\": 0.011141292750835419}","num_words":996,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.165,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.945,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Jerubbaal fapa Abimelek khai a nuu hmingpate hnenah kawi ai, a puu songkhat te veksen hnenah, 2\"Shekhem mite za thai in hetih in, 'Ning ca ah a kon pha sawn i? Jerubbal fate sawm sarih in ning uk maw pakhat lek in ning uk khiah kon mi pha sawn i?' ti in zawt tuu-ih. Kaimah khiah ning sa le ning ruh i ve khiah hih tuu-ih.\" ti in rel i. 3Ciafangin a nuu hmingpate in ciatih bangin Shekhem mite veksen hnenah rel ai amahte in Abimelek hlun tuhin tuum i. Ziangmanti fangin amahte in, \"Abimelek khiah kin unau i.\" ti in ti i. 4Ciamanin amahte in Baal-Belrith temple songai tangka shekel sawm sarih khiah Abimelek pe ai cia tangka thawn Abimelek in zai failo mite khiah nga ai amahte in Abimelek khiah hlun i. 5Abimelek khai Ophrah ai a paa inn ah kawi ai a unaute Jerubbal fapa sawm sarih khiah lungto pakhat vumah rek i. Ikhalselai a nautaber Jerubbaal fapa Jotham tu lo relh lio manin rek ngah lo i. 6Ciale Shekhem mi veksen le Beth Millo mi veksen khiah khawm tlaang ai Abimelek khiah Shekhem ai mekeng thing hiang ai khuam ah kumpibawi cang tuhin dah i.\n7Cia thu khiah amahte in Jotham rel fangin, Jotham khai Kerizim Mual vumah ding ai aw cawm ngai thawn amahte hnenah:\n\"Shekhem mite, Pathian in ning thu ning ngai\nthai hnak tuhin i thu i ngai tuu-ih.\n8 Velkhat ah thingkungte khiah amahte ca in\nkumpibawi ril tuh in feh i.\nCiafangin amahte in oliv thing hnenah,\n'Kin uk tu.'ti in ruai i.\n9 Ikhalselai cia oliv thing in amahte hnenah,\n'Mite in Pathian le mite upathnak ai hmang\nhnak i thau khiah zam in thingkungte khiah\nuk tuhin kawi tuh ing?'ti in sawn i.\n10 Ciafangin thingkungte in thai thing hnenah kawi ai,\n'Kawi in kin uk tu!'ti in ruai i.\n11 Ikhalselai thai thing in amahte hnenah,\n'A pha i thai a hlum khiah zaam in\nthingkungte uk tuh in kawi tuh ing?'ti in ti i.\n12 Ciafangin thingkungte in capit kung hnenah,\n'Kawi in kin uk tu.'ti in ruai i.\n13 Ikhalselai capit kung in amahte hnenah,\n'Pathian le mite ang ruai tu i capittizu khiah\nzam in thingkungte uk tuh in kawi tuh ing?' ti in sawn i.\n14 Ciafangin thingkungte a veksenin thohmui hnenah kawi ai,\n'Kawi in kin uk tu.' ti in ruai i.\n15 Ciafangin thohmui in thingkungte hnenah,\n'Ning vumah kumpibawi cang tuhin i ril leisikhaw,\nkawi tu i lai i hnia ah nihlim buan tuu-ih.\nIhlahlekhaw, thohmui songin mei suak tu selai\nLebanon ai lawithingte khiah kang tu sio seh!' ti in ti i.\n16Ciamanin a thuhman le a peupeu in Abimelek khiah kumpibawi cang tuhin ril in, Jerubbaal le a innkuate vumah Jerubbaal ai bawn awnghnak thawn a phutua in bawn i leisikhaw, 17ziangmanti fangin i paa in ning in raal ning tawng sah ai a nunhnak khiah liam ngam in Midian te kut songin ning luat ruai i. 18Ikhalselai tunnia ah i paa innkuate khiah tawng in a fapa sawm sarih te khiah lungto vumah rek ai a hnenum fapa Abimelek khiah ning unau i manin Shekhem mite vumah kumpibawi cang tuhin ril in, 19tunnia ah Jerubbaal le a innkuate vumah a hman le a ngaingai in bawn leisikhaw, Abimelek vumah ang tu i lai, Abimelek khai ning vumah ang tu ve seh. 20Ihlahlekhaw, Abimelek songin mei suak tu selai, Shekhem mi le Beth Millo mite kang tu sio seh. Cen Shekhem mite le Beth Millo mite hnenin mei suak tu selai Abimelek khiah kang tu seh.\" ti in ti i. 21Ciafangin Jotham khiah dawp ai tlan teu i. A u Abimelek kih manin ani khai Beer ah feh ai ciata ah khuato i.\n22Abimelek in Israel mite khiah kum thum uk fangin, 23Pathian in a pha lo rauhla khiah Abimelek le Shekhem mite lakah hlat ai Shekhem mite in Abimelek khiah zawl i. 24Cia khiah ziangmanin ciatih ai cang i ti fangin Jerubbaal fate sawm sarih vumah bawnhnak khiah rul leh tuhin le amahte thi khiah amahte rektu a unau Abimelek le a bawmtu Shekhem mite tavuan cang thai tuhai bawnhnak i. 25Ciafangin Shekhem mite in amah bawh tuhin mualtlaang vumah mi haih ai cia lam fehtute khiah amahte in rok in a thilri sut sah de i. Cia thu khiah Abimelek hnenah than i.\n26Ciafangin Ebed fapa Kaal khai a unaute kawmin Shekhem ah kawi ai Shekhem mite in amah khiah rinsan i. 27Ciamanin anite khai lo lai ah feh ai capit vuandum songai capitti khiah loih ai sut in hiam ngai in um tlaang i. Anite khai amahte pathian inn ah kawi ai ei le ding in um ai Abimelek khiah awrsia in cam i.28Ciafangin Ebed fapa Kaal in, \"Kin ai a na per sah tuh tu Abimelek le Shekhem tu aisu te i pa? Abimelek khiah Jerubbaal fapa i lo im? Cen a raalbawi tang Zebul i lo im? Shekhem paa Hamor minungte khiah a naper sah nga sing. Ikhalselai zaimanin Abimelek na khiah per sah tuh i sing? 29He mite heh i kuthnia ah um selai Abimelek khiah lon tuh lio napui ing.\"ti in ti i. Ciamanin Kaal in Abimlek hnenah, \"Na raalkapte khiah tam ruai tulai kawi tu!\" ti in ti i.\n30Khua uktu pa Zebul in Ebed fapa Kaal pon khiah za fangin thinraw rauh i. 31Ciamanin a thupniu in Abimelek hnenah thuthantute hlat ai, \"He khiah ling tu. Ebed fapa Kaal le a unaute khiah Shekhem ah kawi ai na tawng tuhin Shekhem khua ah kho ruai i. 32Ciamanin zanlai in na minungte kawmin tho tu i lai lo lai in bawh tuu-ih. 33Thangha ni suak sawng fangin, khuahma in tho tu i lai khua khiah taih tuu-ih. Kaal le amah thawnai umtu mite in na tawng tuhin suak fangin a tikcu a can na ngah bangin amahte vumah bawn tu.\" ti in rel i.\n34Ciamanin Abimelek le amah thawn ai umtu mi a veksen khai zanlai in tho ai Shekhem khiah kampani pali in bawh i. 35Ebed fapa Kaal khai tho ai khua kawldawng ah ding fangin, Abimelek le amah thawn umtu mite khai amahte bawh hmunin tho i. 36Kaal in cia mite khiah hmu fangin, Zebul hnenah, \"Sik tu, mualtlaang vum cang in mite kawi liang lo ang!\"ti in ti i. Ikhalselai Zebul in amah hnenah, \"Mualtlaangte hlaa khiah minung bangin hmu ngawn i bang si.\"ti in sawn i. 37Ciafangin Kaal in pong leh thio ai, \"Sik tu, ram laiteng in mite khiah kawi liang lo i. Cen a dang mite khai Meonenim Mekeng kung in kawi liang lo i.\"ti in ti i. 38Ciafangin Zebul in amah hnenah, \"'Kin ai a na per sah tuhhnak Abimelek khiah aisu i?'ti in na ponghnak na kaa khiah a konah i hang? He mite khiah na zauhsuamhnak mite i lo im? Feh tulai ngam lesikhaw tawng tu hang.\"ti in ti i. 39Ciamanin Kaal khai Shekhem mite khiah konghoi ai Abimelek khiah tawng i. 40Abimelek in Kaal hnawh fangin Kaal khai tlan i. Cia kawldawng ah mi tampui khiah a ur in tlu liang lo i. 41Ciafangin Abimelek khai Arumah ah khuato ai Zebul in Kaal le a unate khiah hnawt manin Shekhem khua ah um thill nawn lo i.\n42A thangha fangin mite khai lo lai ah feh le Abimelek khiah rel i. 43Ciamanin Abimelek in a minungte khiah kampani pathum in khan ai lo songin bawh i. Ani khai sik fangin khua songin mite suak lianglo khiah hmu i. Ciafangin ani khai tho ai amahte khiah tawng i. 44Ciafangin Abimelek le a kampani khai hmailamah dawp ai khua song lut hmun kawl dawngkham ah ding tlaang i. A dang kampani panihte in lo lai ah umtu mi veksen khiah tawng ai rek berh i. 45Ciamanin Abimelek in cia khua khiah sunnivui tawng ai neh fangin a songai minung hmuah rek sio i. Cia khua khiah bal sio le a vumah ci vorh i.\n46Shekhem tower ai minungte in cia thu khiah za fangin, amahte pathian Berith temple songai a khohmun khan songah relh i. 47Ciafangin Shekhem tower ai mite khiah hmunkhat in khawm tlang i ti khiah Abimelek than i. 48Ciafangin Abimelek khai a minungte kawmin Zalmon Mual ah kawi i. Abimelek khai haihpui lang ai thingkak khiah vawng ai a kodar ah phur le a minungte hnenah, \"I bawnhnak ning hmu bangin a rang ngai in bawn tuu-ih.\" ti in ruai i. 49Ciamanin cia mite in khai thingkak khiah vawng ten ai Abimelek khiah hlun ai, cia thingkakte khiah mite relh hmun khan ah pum le mei in tai ai cia Shekhem tower minungte khiah pasal le nupang thawngkhat tha thi i.\n50Ciafangin Abimelek khai Thebez ah kawi ai Thebez khiah tawng le neh lio i. 51Ikhalselai cia khua songah a kho ngai tower um ai pasal le nupang cia khua songai umtu hmuah a veksenin cia tower ah tlan ai dawngkham ben fangin tower vumah kai i. 52Ciamanin Abimelek khai tower tian kawi le tawng i. Tower dawngkham ah mei in tai tuh in kawi i. 53Ikhalselai nupui pakhat in lungrial a cungta lungto khiah Abimelek vumah hla le Abimelek lu vumah tlok ai a lu khiah khoi i. 54Ciafangin Abimelek in a raal thilthuam phurtu tlangval pa khiah a rang ngai in ko ai, \"Na vangsau thawn i rek tu lio. Cialo fangin mite in, 'Abimalek khiah nupang nuu in rek lio i.' ti mawh ngai!\"ti in ruai i. Ciamanin cia tlangval pa in amah khiah vang thawn rek i. 55Israel mite in Abimelek thi lio khiah hmu fangin, amahte inn ten ah tlung i.\n56Ciatih bangin Abimelek in a u sawm sarih te khiah rek in a paa hnenah bawnhnak khiah Pathian in Abimelek khiah rul i. 57Cen Shekhem mite ai sualhnak hmuah khiah Pathian in amahte lu vumah tlung ruai ai amahte vumah Jerubbaal fapa Jotham awrsia camhnak hleng i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-9\/","date":"2021-06-17T22:36:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00149.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.951192081,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9511920809745789, \"cnh_Latn_score\": 0.03087574429810047}","num_words":1636,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.179,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.945,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tola\n1Abimelek thi hnua fangin Israel mite o tu tuhin Issakhar mite Dodo fapa Puah fapa Tola suak ai amah khiah Efraim mualtlaang ai Shamir khua ah um i. 2Israel thu khiah kum hluanthum song khan sah ai Tola khai thi le Shamir ah vui i.\nJair\n3Tola hnua ah Kilead mi Jair suak i. Kum kul song Israel mite khiah thutan sah i. 4Amah in fapa sawm thum nai ai amahte in lak sawm thum vumah to i. Cen khuapui sawm thum nai ai \"Havoth Jair\" ti in tunnia tian in ko i. Cia khuate khiah Kilead ramah um i. 5Jair khiah thi ai Kamon ah vui i.\n6Ciafangin Israel mite in Bawipa hnenah sual leh thio ai Siria te pathian le Sidon te pathian le Moab te pathian le Ammon mite pathian le Filistin te pathian Baal te le Ashteroth te na khiah per sah i. Bawipa khiah zam ai Amah na khiah per sah lo i 7Ciamanin Bawipa khai amahte lakah thinraw rauh ai amahte khiah Filistin le Ammon te kut ah zuar i. 8Cia kum ai panin amahte in Jordan run ralkhat lamai Amor te ram Kilead ai Israel mite khiah a veksenin hnaihnok ai nemh i. 9Ciazolo ah Ammon mite khai Jordan run khiah tan ai Judah le Benjamin le Efraim songkhat mite khiah tawng manin Israel mite khai thinhnawm rauh in um i.\n10Ciafangin Israel mite in Bawipa hnenah kap ai, \"Nangmah lakah kin sual te i. Ziangmanti fangin kin Pathian khiah zam in Baalte na per sah i ing.\" ti in ti i. 11Ciamanin Bawipa in Israel mite hnenah, \"Izip mite le Amor mite le Ammon mite le Filistin mite hnenin ning luat ruai lo ing? 12Cen Sidon mite le Amalek mite le Maon mite in khai ning nemh awng fangin i hnenah kap fangin amahte kut songin ning luat ruai awng ing. 13Ikhalselai ningte in kaimah khiah i zam ai pathian dangte khiah a na per sah i si. Ciamanin ning luat ruai tuh lo i hang ing. 14Ning rilhnak pathiante hnenah kawi in kap tuu-ih. Ning rimsu hmunin amahte in ning luat ruai tu seh.\" ti in ti i.\n15Ciafangin Israel mite in Bawipa hnenah, \"Kin sual te i. Kin vumah na nuam bangin kin bawn tu. Tunnia ah kin luat ruai tu hek, ninghio na ngen i ing.\" ti in sawn i. 16Ciamanin anite khai ramdang mite pathian khiah lon sio ai Bawipa na khiah per sah i. Ciafangin Bawipa khai Israel te rimsuhnak manin thinhnawm i.\n17Ciafangin Ammon mite khiah hmunkhat in khawm tlaang ai, Kilead ah caam tlaang i. Israel mite khai hmunkhat in khawm tlaang ai Mizpah ah caam tlaang i. 18Ciafangin mirunpui le Kilead mi upate in pakhat le pakhat khiah, \"Ammon mite khiah aisu in a hmasaber in tawng pan tuh i? Cia pa khiah Kilead ai umtu mi veksen uktu i tuh i.\" ti in ti i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-10\/","date":"2021-06-17T22:56:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00337.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9319652915,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9319652915000916, \"cnh_Latn_score\": 0.03972727432847023, \"ctd_Latn_score\": 0.010483548045158386}","num_words":483,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.153,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.885,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Zepthah\n1Kilead mi Zepthah khiah raalpha ngai i. Ikhalselai amah khiah phatemah fa i ai Kilead fapa i. 2Kilead nu in fapa tam ngai nai ai amahte khiah khaang fangin, Zepthah khiah hnawt ai, \"Nangmah khiah nu dang fa na i manin kin paa ro co tuhhnak nai lo i si.\" ti in ti i. 3Ciamanin Zepthah khai a unaute hmunin tlan ai Tob ramah khuato i. Zai santlai lo minungte in Zepthah khiah ben ai amah kawmin mi te khiah rok de i.\n4Ciafangin Ammon mite in Israel mite khiah tawng i. 5Ammon mite in Israel mite khiah tawng fangin, Kilead mi upate in Zepthah lang tuhin Tob ramah feh i. 6Ciafangin amahte in Zepthah hnenah, \"Ammon mite tawng tuhin kin raalbawi cang tu.\" ti in ruai i. 7Ciafangin Zepthah in Kilead mi upate hnenah, \"Ningte in i hua manin i paa inn in i hnawt i ta lo i sim? Ziangmanin tunin rim ning su fangin i hnenah kawi i si?\" ti in sawn i. 8Ciafangin Kilead mi upate in Zepthah hnenah, \"Nangmah khiah kin kawmin kawi in Ammon mite khiah kin tawng bawm tuhin le Kilead ai umtu mi veksente uktu tuh kin daih manin na hnenah kawi i bang ing.\" ti in ti i. 9Ciamanin Zepthah in Kilead mi upate hnenah, \"Ningte in Ammon mite tawng tuhin inn ah i tlun in BAWIPA in amahte khiah i pe lekhaw, ning lu cang nga ing?\"ti in zawt i. 10Ciafangin Kilead upate in Zepthah hnenah, \"Na thu bangin bawn hlahle ingkhaw, Bawipa khiah kin tetti i.\" ti in sawn i. 11Ciafangin Zepthah khai Kilead mi upate kawmin feh ai cia mite in amah khiah a lu le a raalbawi in bawn i. Zepthah in Mizpah ah Bawipa hmai ah a thu hmuahmuah rel i.\n12Ciafangin Zepthah in Ammon mite kumpibawi pa hnenah thuthantute khiah hlat ai, \"I lakah zai na raw i? Ziangmanin i ramah i tawng tuhin kawi i si?\" ti in zawt i. 13Ammon kumpibawipa in Zepthah ai kuathnak thuthantute khiah, \"Aw Israel mite in Izip ram in a suak fangin i ram khiah Arnon ai panin Jabbok tian le Jordan tian i lang sah i. Ciamanin he ramte khiah a remniu in i pe leh tu.\"ti in sawn i. 14Ciamanin Zepthah in thuthantute khiah Ammon kumpibawipa hnenah hlat leh thio ai, 15amah hnenah, \"Zepthah in, 'Israel mite in Moab ram khiah long lo i. Ammon mite ram khai long lo i. 16Ziangmanti fangin Israel mite khiah Izip ramin suak fangin, nelrawn songah Tipui San tian vak ai Kadesh ah hleng i. 17Ciafangin Israel in Edom kumpibawi hnenah, \"Ninghio in na ram songin tan nga ing.\"ti in ngen i. Ciatih bangin Moab kumpibawi hnenah khai kuat i. Ikhalselai amah in siang lo i. Ciamanin Israel mite khai Kadesh ah um hlen i. 18Ciamanin anite khai nelrawn songin feh ai Edom ram le Moab ram khiah khel ai Arnon ralkhat lamah zan caam i. Ikhalselai Moab ramri khiah lut lo i. Ziangmanti fangin Arnon khiah Moab ramri ah um i. 19Ciafangin Israel in Amor te kumpibawi Heshbon kumpibawi Sihon hnen ah thuthantute kuat ai Israel in amah hnenah, \"Kin ramah feh tuhin na ram songin kin feh siang tu.\"ti in ngen i. 20Ikhalselai Sihon in Israel mite khiah a ram songin feh siang lo i. Ciamanin Sihon khai a minung veksen khiah khawm ai Israel mite tawng tuhin Jahaz ah caam i. 21Ciafangin Israel BAWIPA Pathian in Sihon le a minung veksen khiah Israel mite kut ah ap ai Israel mite in amahte khiah neh sek i. Ciatih in Israel mite in cia ram ai umtu Amor te ram khiah co sah i. 22Israel mite in Amor te ram khiah Arnon ai panin Jabbok le nelrawn ai panin Jordan tian khiah co sah i. 23Ciamanin Israel BAWIPA Pathian in Amor mite khiah Amah minung Israel mite hmai in hnawt sah i. Ciamanin nang in cia ram khiah ping tuh i sim? 24Na pathian Khemosh ai na pe hnak ram zong co tuh lo i sim? Ciamanin Bawipa kin Pathian in kin hmai ai co hnak ram khiah ping tuh i ing. 25Cen nangmah khiah Moab kumpibawi Zippor fapa Balak hnak in na pha sawn im? Amah in Israel mite thawn hau awng awm? Amahte khiah tawng awng awm? 26Israel mite khiah Heshbon le a khuate nau le Aroer le a khuate nau le Arnon varkam ai khuate songah kum zathum um awng zo ai zaimanin ciateng in na ram khiah lang leh lo i si? 27Ciamanin na lakah i sual lo i. Ikhalselai nangmah in i tawng heh khelh i si. Thukhantu BAWIPA in tunnia ah Israel mite le Ammon mite lakah thukhan tu seh.'ti in ti i.\" ti in rel ruai i. 28Ikhalselai Ammon kumpibawipa in Zepthah kuathnak thu khiah ngai lo i.\n29Ciafangin BAWIPA Ciang Rauhla khiah Zepthah vumah hleng ai ani khai Kilead le Manasseh khiah khel ai Kilead ai Mizpah ah hleng i. Kilead ai Mizpah in Ammon mite hnen lamah feh i. 30Ciafangin Zepthah in BAWIPA hnenah thu kam i: \"Ammon mite khiah i kut songah i ap peu lesikhaw, 31Ammon mite hnenin a remniu in i let leh fangin i inn dawngkham songin i caang tu khiah BAWIPA ai i tuh ai mei in tai in hlu tuh ing.\" ti in thu kam i.\n32Ciamanin Zepthah khai hmailam ah Ammon mite tawng tuhin nawt ai BAWIPA in amahte khiah a kut ah ap i. 33Ciafangin Zepthah in amahte khiah Aroer ai panin Minnith tian khuapui kul le Abel Keramim tian neh ai mi tamngai rek i. Ciatih bangin Ammon mite khiah Israel mite in neh sek i.\n34Zepthah khai Mizpah ai a innah hleng fangin, a fenu khai amah caang tuhin darbu thawn laam kong in suak i. Cia fenu khiah pakhat lek a naihnak fa i. Amah lo a dang fapa le fenu nai lo i. 35Amah in a fenu khiah hmu fangin ani khai a thilthuam khiah zik ai, \"Aw, i fenu aw! Thin i nau ruai i si. Thin i hnaihnok ruai tu te pakhat i si. Ziangmanti fangin BAWIPA hnenah thukam zo ing. Cia thukam khiah lang leh thill lo ing.\" ti in ti i. 36Ciamanin a fenu in amah hnenah, \"I paa, BAWIPA hnenah thukham zo lesikhaw, na ka ai ponghnak bangin i bawn tu. Ziangmanti fangin BAWIPA in na raalte Ammon mite khiah phu na zul sah zo i.\" ti in ti i. 37Ciafangin a paa hnenah, \"He khiah i bawt sah tu. Kaimah khiah pa nai tuh nawn lo manin i rualpuite thawn kap tlaang tuhin mualtlaang ah hla nih song i feh siang tu.\" ti in ti i. 38Ciamanin a paa in, \"Feh tu.\"ti in sawn i. A paa in amah khiah hla nih song feh ruai ai ani khai a rualpuite kawmin feh ai pa nai tuh nawn lo manin kap tlaang i. 39Hla nih khim fangin ani khai a paa hnenah tlung leh ai a paa in a thukham bangin a vumah bawn i. Cia nuu in pasal ling awng lo i. Cia khiah Israel dan cang ai, 40Kilead mi Zepthah fenu khiah kum siar in ni li song kah de i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-11\/","date":"2021-06-17T22:47:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00368.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9260494709,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9260494709014893, \"cnh_Latn_score\": 0.04186408594250679, \"ctd_Latn_score\": 0.01469244621694088, \"zom_Latn_score\": 0.010234223678708076}","num_words":1191,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.172,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.933,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Efraim mite khai hmunkhat in khawm tlaang ai, Zaphon lamah kawi ai Zepthah hnenah, \"Ziangman in Ammon mite tawng tuh in kawi ai nangmah thawn feh tuhin kin ko lo i si? Na inn khiah na vumah mei thawn tai tuh lio i ing!\"ti in ti i. 2Ciafangin Zepthah in amahte hnenah, \"I minungte le Ammon mite khiah a sia ngai in tawng dun i ing. Ning ko awng fangin amahte kut songin i luat ruai lo i si. 3Ningte in a kut songin i luat ruai tuh lo khiah i hmu fangin kai khai i nunhnak khiah liam in Ammon mite tawng tuhin feh teu ing. BAWIPA in amahte khiah i kut ah i ap i. Cia ilekhaw zaimanin i tawng tuhin tunnia ah kawi i si?\" ti in ti i. 4Zepthah in Kilead mite khiah a veksenin hmunkhat in khawm ai Efraim mite khiah tawng i. Kilead mite in Efraim mite khiah neh i. Ziangmanti fangin Efraim mite in, \"Ning Kilead mite khiah Efraim le Manasseh mite songai tlantu mite i bang i si.\" ti in ti manin i. 5Kilead mite in Jordan run tan hmun lampui khiah Efraim mite hleng hlanah ping ngah lio i. Ciamanin Efraim mite suak ngah tute in, \"Ti tan ngang,\" ti fangin, Kilead mite in cia pa hnenah, \"Efraim mi i sim?\"ti in zawt fangin, cia pa in, \"I lo ing,\" ti lekhaw 6amahte in, \"Shibboleth, ti cuk law,\" ti in pong ruai i. Ciafangin cia pa in, \"Sibboleth,\" ti in ti i. Ziangmanti fangin cia pa in a hman in pong thiam lo i. Ciafangin amahte in cia pa khiah Jordan tan hmun lampui ah rek i. Ciafang in ciata ah Efraim mite thawng sawmli le thawng nih thi i. 7Zepthah in Israel mite khiah kum ruk song a thutan sah i. Ciafangin Zepthah khai thi ai Kilead ai khuapui pakhat songah phum i.\nIbzan, Elon, le Abdon\n8Zepthah hnua ah Bethlehem khua ai Ibzan in Israel mite khiah thukhan sah i. 9Amah in fapa sawmthum nai i. Fenu sawmthum khai pa nai tuhin pe ai a fapate ca in fenu sawmthum khai kawih i. Israel mite khiah kum sarih song a thukhan sah i. 10Ciafangin Ibzan khai thi ai Bethlehem ah vui i.\n11A hnua ah, Zebulun mi Elon in Isael mite khiah kum haa song thukhan sah i. 12Zebulun mi Elon khai thi ai Zebulun ram Aijalon ah vui i.\n13Amah hnua ah, Pirathon mi Hillel fapa Abdon in Israel khiah thukhan sah i. 14Amah in fapa sawmli le tuu sawmthum nai ai lakniu sawmsarih vumah to i. Israel mite khiah kum riat song thukhan sah i. 15Ciafangin Pirathon mi Hillel fapa Abdon thi ai Amalek te muatlaang ai Efraim ram songai Pirathon ah vui i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-12\/","date":"2021-06-17T22:38:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00399.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8820607662,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8820607662200928, \"cnh_Latn_score\": 0.04166191816329956, \"ctd_Latn_score\": 0.035575054585933685, \"csy_Latn_score\": 0.0110321631655097}","num_words":458,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.188,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.895,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"SAC ralhraang milai tiih puhmi Dalan 8 cu နယ်စည်းမခြားမိုးကြိုးမုန်တိုင်း (Thunderstorms Without Borders) timi ralkapbu in rapthlak zetin an that. DalanRead more\nSAC ralhraang in Pauk (ပေါက်) myone, Kinma khua pumhlum an urkaang thu thawn pehpar in CDM tuah ruangih hnaṭuan banRead more\nKaren ramkulh, Myawaddy peng, Wallay myone ih mithi ruak 25 phorhsuakmi thu ah Karen National Defence Organisation (KNDO) in thuhlaRead more\nDefence Services Medical Academy (တပ်မတော်ဆေးတက္ကသိုလ်) ih Master of Medical Science hrang camibuai ongtu an tamtuk cu Myanmar mipi an mangbangRead more\nZirsang le mithiamsang tamzet cun Information control hi sumsaw hnakin a thazaang a cak sawn tiah an sim ih InformationRead more\nLeitlun huap ih hminthang ban Times Of India in Pu Lian Luai thu a thlah mi ah thusutnak a umRead more\nMagway ramṭhen, Pauk (ပေါက်) myone, Kinma khua cu June 15 ah hriamhrei ralthuam keng SAC ralhraang in an urkaang sak.Read more\nFalam peng sung ah Covid natnak a karh cak hlei ah June thla sung lawng ah Covid natnak thawn miRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/","date":"2021-06-16T23:43:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487626122.27\/warc\/CC-MAIN-20210616220531-20210617010531-00576.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9817264676,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9817264676094055}","num_words":165,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.181,"stopwords_ratio":0.194,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.972,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Samson khai Timnah ah zu ai Timnah ai Filistin te fenu nupang pakhat hmu i. 2Ciamanin ani khai hong ai a paa le a nuu khiah, \"Timnah ah Filistin te fenu nupang pakhat hmu ing. Ciamanin i nu tuhin i dong sah tuu-ih.\"ti in rel i.3Ciafangin a paa le a nuu in, \"Na unaute i hlahle i minungte fenu lakah nupang um lo im? A kontih ai vunpar cem lo Filistin hnenin nu sii i si?\" ti in ti i. Ikhalselai Samson in a paa hnenah, \"Amah khiah i dong sah tu; ziangmanti fangin amah in lung i khim ruai i.\" ti in ti i. 4Ikhalselai a paa le a nuu in, he khiah Bawipa in Filistin te tawng nuam manin bawnhnak i, ti khiah ling lo i. Ziangmanti fangin ciateng in Filistin te in Israel mite khiah uk teng i. 5Ciamanin Samson khai a paa le a nuu kawmin Timnah ah zu ai Timnah capit vuandum ah hleng i. Ciafangin chintit niu pakhat khiah huk kongin a mah khiah tawng tuhin kawi manin ngaihsun ur in um i. 6Ciafangin Bawipa Ciang Rauhla khai thawm lian ngai thawn a vumah hleng ai, Samson in a kut ah zai khai nai napui lo ai, me niu hlaai bangin cia chintit khiah hlaai sio i. Ikhalselai Samson in a bawnhnak khiah a paa le a nuu khiah rel lo i. 7Ciafangin ani khai cia nuu hnenah kawi ai cia nuu in Samson khiah lungkhim ruai ngai i. 8Cia nuu lang tuhin kawi leh fangin, chintit ruang sik tuh in kawi le cia chintit ruang songah khoi le khoitilu um khiah hmu i. 9Samson khai cia khoitilu khiah luak ai ei kong in feh i. A paa le a nuu hnenah hleng fangin, anite khai cia khoitilu khiah pe ai anite in khai ei ve i. Ikhalselai amahte khiah cia khoitilu khiah chintit ruang songai luak hnak i ti in rel lo i.\n10Ciamanin a paa khai cia nuu hnenah zu i. Tlangvalte in bawn awng de bangin ciata ah Samson in puai bawn i. 11Amahte in Samson khiah hmu fangin, amah thawn um tuhin amahte rualpui sawmthum kawih i. 12Ciafangin Samson in amahte hnenah, \"Thuthuk ngai pakhat ning zawt ngang. A hmanniu in i phi thiam leisikhaw, angki songruk sawmthum le thilthuam sawmthum ning pe tuh ing. 13Ikhalselai i phi thiam hlahle isikhaw, angki songruk sawmthum le thilthuam sawmthum i pe tuh i si.\"ti in caai i. Ciafangin anite in, \"Kin zak in na thuthuk kin rel tu.\" ti in ti i. 14Ciamanin Samson in amahte hnenah, \"Eitu pa songin ei tuh suak i. A hat ngai songin a hlum suak i.\"ti in rel i. Ni thum songah amahte in cia thuthuk khiah phi ben lo i.\n15Ciamanin ni sarih nia fangin, amahte Samson nu hnenah, \"Na pa in a thuthuk a phi kin rel tuhin amah khiah sopaw tu. Cia hlalekhaw nangmah le na paa inn khiah mei in ning tai tuh i ing. Kin thil kin long tuhin kin ko i sim? A peu i lo im?\" ti in ti i. 16Ciafangin Samson nu in amah hnenah kap ai, \"I hua i si! i it lo i si! I mi phunpui tlangvalte hnenah thuthuk zawt ai a phi i rel siang lo i si.\" ti in ti i. Ciafangin Samson in a nu hnenah, \"Sik tu. I paa le i nuu te khai rel lo ing. Zaimanin na rel tuh ce ing?\" ti in ti i. 17Cia nuu khai cia puai ni sarih song kap i. Ni sarih nia fangin a nu in a khengkhebel in rel ruai manin a nu khiah rel i. Ciafangin cia nu in a mi phunpui tlangvalte hnenah rel sai i. 18Ciamanin cia khua mite in ni sarih nia nitla hlanah Samson hnenah, \"Khoitilu tah ai hlum sawn zai um i? Chintit hnak in cak sawn zai um i?\" ti in sawn i. Ciafang in Samson in amahte hnenah, \"I kawlpaw laa thawn hambong tahlah isilai, i thuthuk khiah phi thiam tuh napui lo i si.\" ti in ti i.\n19Ciafangin Bawipa Ciang Rauhla khai thawm lian ngai thawn amah vumah hleng ai, Samson khai Ashkelon ah zu ai cia khua mi sawmthum khiah rek ai amahte thilthuam khiah lang ai cia thilthuam khiah thuthuk phi thiamtu te khiah pe i. Ciamanin ani khai thinraw rauh ai a paa innah tlung teu i. 20Ciafangin Samson nu khiah Samson rual pha ber hnenah pe sah i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-14\/","date":"2021-06-17T22:29:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00461.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9462379813,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9462379813194275, \"cnh_Latn_score\": 0.0434986874461174}","num_words":741,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.188,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.973,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kachin ramṭhen, Bhamo khua ihsin ဒေါ့ဖုန်းယာန် lam pan ih feh mi SAC ralkap mawṭaw 21 cu April 15 zaanlam nazi 3 hrawng ah KIA ralkap in Lamziin lailak in an rak ciilnuai tiah theih a si.\nRalkap mawṭaw 6 cu an siatsuah fel ih cuih mawṭaw totu ralkap zate deuh thaw in an thi tiah Kachin media ṭhenkhat in an tarlang.\nSAC ralkap pawl cu KIA do dingin tubaite ah Bhamo khua ih thlengpek an si ih raldo nakah minung thazaang belh an tum lai ah KIA ralkap in lamziin lailak in an rak ciilnuai mi a si.\nKIA ralkap ih rak siatsuahmi SAC ralkap mawṭaw pakhat ah amalbik ralkap 25 an phur tiah theih a si ih KIA in mawṭaw 6 cu an siatsuah fel nan mithi ziangzet an um ti cu thufelfai a suak lo.\nThuhla thei ciang tu pawl ih sim vek a si le KIA kut tuar SAC ralkap pawl cu an sung zomi Alaw Bum la sal tum pawl an si tiah an sim.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/lamziin1-lailak-ah-sac1-ralkap-ciilnuai-an-tuar\/","date":"2021-06-17T19:26:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487633444.37\/warc\/CC-MAIN-20210617192319-20210617222319-00122.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999254942,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999254941940308}","num_words":163,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.356,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Sangvut khawm cu fangin Samson khai me niu thawn a nu khiah leng i. Ciafang in amah in, \"I nu thawn a khan songah itkawm nga ing?\"ti in ti i. Ikhalselai a paa in lut siang lo i. 2A paa in, \"Nangmah in amah khiah hua rori na vuah peu ing. Ciamanin amah khiah na rual pa pe lio ing. A nau khai mawi sawn lo im? Amah khiah nu tu sawn.\"ti in ti i. 3Ciafangin Samson in amahte hnenah, \"Tun ngawn Filistin te khiah ur ruai lengkhaw i mawh tuh lo i!\"ti in ti i. 4Ciafangin Samson khai mehleng zathum khiah pom i. Meifar khiah lang ai cia mehlengte khiah a mai le mai in pen sah le cia meifar khiah cia mehlengte panih mai lakah thiat i. 5Samson in cia meifar te khiah tai fangin cia mehlengte khiah Filistin te lo ai rong kung lakah hlat le ciafangin cia rong kung te khiah a vuva in capit vuandum le oliv thing kawm in a veksein kang sio i. 6Ciafangin Filistin te in, \"He khiah aisu in bawn i pa?\" ti in zong i. Amah te in, \"Timni mak pa Samson in bawn i. Ziangmanti fangin Timni in Samson nu khiah lang sah ai a rual pa pe lio i.\" ti in sawn i. Ciamanin Filistin te khai kawi le cia nuu le a paa khiah mei in tai i. 7Ciafangin Samson in amahte hnenah, \"Ciatih bangin ning bawn manin, phu ning zul tuh ing. Ciaben fangin com tuh ing.\" ti in ti i. 8Ciafangin Samson in amahte khiah tawng dek ai a tamngai rek ngah i. Ciafangin ani khai Etam lung kua song ah um i. 9Filistin te khai hong ai Judah ah caam ai Lehi tian ah feh i. 10Ciafang Judah mite in, \"Zaimanin kin tawng tuhin hong i si?\" ti in zawt i. Ciamanin amahte in, \"Samson in kin vumah bawn bangin amah vumah bawn tuhin amah pom tuhin hong i ing.\" ti in sawn i. 11Ciafangin Judah mite thawngthum khiah Etam lung kua ah zu ai Samson hnenah, \"Filistin te in kin uk khiah ling lo i sim?\" ti in zawt i. Samson in amahte hnenah, \"Amahte in i vumah bawn bangin amahte vumah bawn ve ing.\" ti in sawn i. 12Ciafangin amahte in Samson hnenah, \"Filistin te kut ah na ap tuhin na pom tuh in zu i ing.\" ti in ti i. Ciafangin Samson in, \"Ningmah rori in i rek tuh lo in thu i kham tuu-ih.\" ti in ti i. 13Ciamanin amahte in, \"Na rek tuh lo i ing. Ikhalselai a kho ngai in na pen nga ingkhaw amahte kut ah na ap tuh i ing. Ikhalselai na rek tuh hrimhrim lo i ing.\" ti in rel i. Ciafangin amahte in Samson khiah rihual thar panih thawn pen ai lungpui vumin fehpui i.\n14Amah khiah Lehi ah hleng fangin, Filistin te khai amah khiah hawk kongin kawi i. Ciafangin Bawipa Ciang Rauhla khiah thawm lian ngai in a vumah hleng ai a banpui ai cia rihualte khiah mei ai kanghnak vori bangin cat ai, a kut ai penhnak rite khai cat berh i. 15Samson in lak kharuh thar pakhat khiah tawk ai a kut in cia lak kharuh khiah lang ai cia thawn in mi thawngkhat rek ngah i. 16Ciafangin Samson in,\n\"Lak kharuh thawn, a pum a pum in,\nlak kharuh thawn mi thawngkhat rek ing.\" ti in ti i.\n17Ani khai ciatih in a pong ben fangin cia lak kharuh khai lon teu ai cia hmun khiah Ramoth Lehi, ti in ko i.\n18 Ciafangin ani khai tihaal ngai i. Ciamanin Bawipa hnenah kap ai, \"Na hnenum kut in hetih in nehhnak i pe zo ai, tunin tihaal manin i thi in vunpar cemlo te kut songah i tlok tuh im?\"ti in ti i. 19Ciamanin Bawipa in Lehi ai laipua khiah kak ruai le ti suak ai ciafangin Samson in cia ti ding i. Ani khai nung sungso ai tha nai leh i. Ciamanin Samson in cia hmun khiah En Hakkore ti in ko ai tunnia tian in Lehi ah um hlen i. 20Samson in Filistin te san ah kum 20 Israel mite thukhan sah i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-15\/","date":"2021-06-18T00:33:07Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00492.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9301763177,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.930176317691803, \"cnh_Latn_score\": 0.02278456836938858, \"cnw_Latn_score\": 0.021243903785943985, \"ctd_Latn_score\": 0.013971147127449512}","num_words":694,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.954,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Joshua thi hnua fangin Israel mite in BAWIPA khiah, \"Khanaan mite tawng tuhin kin ca in aisu feh hmasaber ngai?\"ti in zawt i. 2Ciafangin BAWIPA in, \"Judah mite in feh tu seh. Amahte kut ah cia ram khiah ap zo ing.,\"ti in sawn i. 3Ciamanin Judah in a u Simeon hnenah, \"I zemhnak ramah Khanaan mite khiah tawng kawm tuhin i hnenah hong tulai ciatih bangin na zemhnak ramah nangmah thawn kawi ve ngang.\"ti in ti i. Ciamanin Simeon khai kawi i. 4Ciafangin Judah khai hongai BAWIPA in Judah kut songah Khanaan mite le Periz mite khiah ap ai Bezek ah mi thawngkhat rek i. 5Amahte in Bezek ah Adoni-Bezek khiah tawk ai amah khiah tawng i. Amahte in Khanaan mite le Periz mite khiah neh sio i. 6Ciafangin Adoni-Bezek khai tlan fangin amahte in hnawh ai amah khiah pom ngah lio le a kut zungpui le ke zungpui khiah cem sah sio i. 7Ciafangin Adoni-Bezek in, \"Kut zungpui le ke zungpui cem sahhnak kumpibawi sawm sarih khiah i cabuai hnia ah rong khul awng de i. Ciatih ai i bawn bangin Pathian in i rul leh i hang.\" ti in ti i. Ciafang amah khiah Jerusalem ah kawih ai ciata ah thi i.\n8Judah fate in Jerusalem khiah tawng le lang ngah lio i. Amahte vangsau thawn seu ai cia khua khiah mei thawn tai i. 9Ciaben fangin Nekev ai mualtlaang lakah le zawllai hmunah umtu Khanaan mite tawng tuhin Judah khai zu i. 10Ciafangin Judah in Hebron ai umtu Khanaan mite khiah tawng i. (Hebron hming khiah a hlanah tu Kirjath Arba i awng i). Amahte in Sheshai le Ahiman le Talmai khiah rek i. 11Ciata in Debir khua ai umtu mite khiah tawng i. (Debir hming khiah a hlanah tu Kirjath Sepher i awng i). 12Ciafangin Khaleb in, \"Kirjath Sepher khiah taih in lang ben tu pa khiah i fenu Aksah nu tuhin pe tuh ing.\"ti in ti i. 13Ciafangin Khaleb nau Kenaz fapa Othniel in cia khua khiah lang ben manin Khaleb in a fenu Aksah khiah a nu tuh in pe i. 14Ciafangin cia nuu in a pa Othniel hnenah, a paa Khaleb hnenah lo pakhat ngen ruai i. Cia nuu khai a lak vumin tolh ai Khaleb in amah hnenah, \"Zai na daih pa?\" ti in zawt i. 15Ciamanin cia nuu in amah hnenah, \"Hmuifu i pe tu. Nekev ah lai ram i pe loi manin cirhti khai i pe tu.\" ti in rel i. Ciafangin Khaleb in cirhti cungta te le cirhti hniata te khiah pe i.\n16Moses nu ai paa Kenite tesin fate khai ungti um hmun khua in Judah mite kawmin Arad hiang ai Nekev songai Judah Nelrawn songah kawi ai ciata ai mite lakah khuato i. 17Judah khai a u Simeon kawmin Zepath ai khuato tu Khanaan mite khiah taih ai a veksenin rek berh i. Ciamanin cia khua khiah Hormah ti in ko i. 18Cen Judah in Kaza le Ashkelon le Ekron le a hiang cingkim ai ramte kawm in lang berh i. 19Ciatihin BAWIPA khai Judah thawn umkhat i. Amahte in mualtlaang ai umtu te khiah hnawt sio i. Inapui ai zawllai ai umtute tu hnawt ben lo i. Ziangmanti fangin ciate in thir ai bawnhnak siphuh leng nai man i. 20Moses ai relcia bangin Hebron khiah Khaleb pe i. Ciafangin Khaleb in cia khua ai Anak fate pathum khiah hnawt i. 21Ikhalselai Benjamin fate in Jerusalem ai khuato tu Jebus te khiah hnawt lo i. Ciamanin tunnia tianin Jebus te khiah Jerusalem ah Bemjamin fate kawmin umkhat i.\n22Joseph songkhat te in khai Bethel khiah tawng ai BAWIPA khai amahte thawn umkhat i. 23Ciamanin Joseph songkhat te in Bethel cul tuhin mi hlat i. Cia khua hming khiah Luz i awng i. 24Cia cungthauh te in cia khua song mi pakhat suak khiah hmu fangin amahte in cia pa hnenah, \"Khua song lut hmun dawngkham kin hmuh tulai na luat ruai tuh i ing.\"ti in ti i. 25Ciamanin cia pa in amahte khiah khua song lut hmun dawngkham khiah hmuh ai anite khai cia khua khiah vang thawn in sat i. Ikhalselai cia pa le a innkuate khiah luat ruai i. 26Cia pa khai Hit ramah feh ai khuapui pakhat sa le Luz ti in a hming sa ai tunnia tian cia khua hming cang i.\n27Ikhalselai Manasseh te in Beth Shean khuapui le a khuate naute songai mite le Taanak khua le a khuate naute le Dor le a khuate naute songai umtu mite le Ibleam khua le a khuate naute songai um tu mite le Mekkido khua le a khuate naute songai um tu mite khiah hnawt sek lo i. Ziangmanti fangin Khanaan mite khiah cia ramah um tuh ngio in tum bel i. 28Ikhalselai Israel mite khiah lian leh fangin Khanaan mite khiah kuli per ruai i. Inapui amahte khiah hnawt sio lo i.\n29Cen Efaim mite in khai Kezer ai umtu Khanaan mite khiah hnawt berh lo i. Ciamanin Khanaan mite khiah Kezer ah amahte lakah um hlen i.\n30Cen Zebulun mite in khai Kitron le Nahalol ai umtu mite khai hnawt ve lo i. Ciamanin Khanaan mite khiah amahte lakah um ai amahte khiah kuli per ruai i.\n31Asher mite in khai Akko le Sidon le Ahlab le Akzib le Helbah le Aphik le Rehob ai umtu mite khiah hnawt berh lo i. 32Ciamanin Asher te khai cia ramai Khanaan mite lakah um i. Ziangmanti fangin amahte khiah hnawt berh lo i.\n33Naphtali mite in khai Beth Shemesh le Beth Anath ai umtu mite khiah hnawt berh lo i. Ikhalselai cia ramai umtu Khanaan mite lakah um i. Ikhalselai Beth Shemesh le Beth Anath mite khiah kuli per ruai i.\n34Amor mite in Dan fate khiah rawn zawllai ah zu siang lo ai mualtlaang vumah um ruai ngio i. 35Ikhalselai Amor te khai Heres mual vumah le Aijalon le Shaalbim ah um ngio i. Inapui ai Joseph songkhat khiah lian leh fangin amahte khiah kuli per ruai i. 36Amor te ramri khiah Akrabbim Mual in Sela le a saklam tian i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-1\/","date":"2021-06-17T22:49:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00541.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7665743828,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7665743827819824, \"cnh_Latn_score\": 0.07977539300918579, \"zom_Latn_score\": 0.07488393038511276, \"ctd_Latn_score\": 0.04032311215996742, \"cnw_Latn_score\": 0.012609264813363552}","num_words":1009,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.147,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.757,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Bawipa Vancung mi khiah Kilkal in Bochim ah hleng ai, \"Izip ramin ning suah ai ning paate hnenah i khamhnak ram ah ning kawih ing. Cen 'zaikom in khai ningte thawn lungkhim ai kham dunhnak khiah pilh tuh lo ing. 2Cen he ramai umtu mite thawn khai lungkhim in thukham dun tuh lo i si. Amahte awlta khiah bal sah tuh sio i si.'ti in ning ruai ing. Ikhalselai i thu khiah i ngai lo i si. Zaimanin hetih bangin bawn i si? 3Ciamanin kai in, 'Amahte khiah ning hmai in ning hnawt sah tuh lo i hang ing. Ikhalselai amahte khiah ning nak ah hling bangin ning sun tuhai amahte pathiante in thang bangin ning awk ruai tuh i.' ti in ning rel ing.\" ti in ti i. 4Ciatih bangin Bawipa Vancung mi in Israel mite veksen hnenah rel fangin mi zapui khai aw cawm ngai thawn kap tlaang i. 5Ciafangin cia hmun khiah amahte in Bochim ti in ko ai ciata ah Bawipa hnenah raithawi i. 6Joshua in amahte khiah hlat fangin Israel mite khai amahte cohnak ram ping tuhin tlung i.\n7Ciamanin mirunpui in Bawipa khiah Joshua nung song le Bawipa na per hnak hmuahhmuah le Israel ca ai a bawthnak hmuah lingtu Joshua hnua ai upate nung song hmuah Bawipa na khiah per sah i. 8Bawipa hnenum Nun fapa Joshua khai kum za le kum haa fangin thi i. 9Ciafangin amahte in Joshua khiah Kaash Mual saklam ai Efraim mualtlang ai Joshua ro cohnak ram Timnath Serah ah vui i. 10He a paa san pawl hmuah thi sio fangin Bawipa le Israel mite ca ai Bawipa bawnhnak ling lo tute san thar suak i.\n11Ciafangin Israel mite in Bawipa hmai ah a pha lo bawn ai Baalte khiah bia i. 12Amahte khiah Izip ramin suah tu a paate Bawipa Pathian zam ai amahte cingkim ai ram dang mite pathiante khiah hlun ai cia pathiante khiah bia ai Bawipa khiah thinraw ruai i. 13Amahte in Bawipa khiah zam ai Baal le Ashtoreth te khiah bia i. 14Ciamanin Israel lakah Bawipa khiah raw rauh i. CiamaninBawipa in amahte khiah mirok tute hnenah ap ai cia mite in amahte khiah roksio i. Cen amahte khiah a hiang cingkim ai amahte raalte kut ah zuar ai amahte in a raalte khiah tawng ben nawn lo i. 15Israel mite in raaltawng tuhin feh cang in Bawipa relhnak bangin le khamhnak bangin amahte khiah Bawipa in tawng ai sung ruai i. Ciamanin anite khai thincawl bik in um i.\n16Ciafangin Bawipa in thukhantute khiah suak ruai ai amahte roktute hmunin cia thukhantute in luat ruai i. 17Ikhalselai amahte in thukhantute thu khiah ngai lo ai a dang pathiante hnenah phatemah tuan ai amahte khiah bia i. A paate in Bawipa thukham ngai in vak awng bangin, anite in vak lo ai a rang ngai in Bawipa thukham khiah ngai awl i. 18Bawipa in amahte ca in thukhantute khiah suak ruai fangin Bawipa khiah cia thukhantupa thawn umkhat manin cia thukhantu pa nung song hmuahin amahte raal kut songin luat ruai i. Ziangmanti fangin amahte nemhtu le hnaihnok ruaitu te manin Israel mite khai kap fangin amahte khiah Bawipa in ninghio i. 19Ikhalselai cia thukhantute thi fangin anite khai a paate hnak in tlai in sual amam ai a dang pathiante khiah hlun ai amahte khiah bia i. Amahte sualhnak naper le thinruh ai um khiah thleng nuam lo i.\n20Cafangin Bawipa khai Israel mite lak ah thinraw rauh ai, \"He mi phunte in a paate hnenah i ruaihnak i thukham lakah sual ai i thu khiah ngai nuam lo i. 21Ciamanin kai khai Joshua thi fangin a taanghnak mi phunte khiah pakhat bang khai hnawt sah tuh lo ing. 22Ciatih in Israel mite in Bawipa thu khiah a paate bangin ngai tuh le tuh lo cu tuh ing.\"ti in ti i. 23Ciamanin Bawipa in cia mi phun te khiah hnawt vut lo in taang ruai hlen i. Cen Joshua kut ah khai ap lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-2\/","date":"2021-06-18T00:13:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00572.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9727352262,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9727352261543274, \"cnh_Latn_score\": 0.017531516030430794}","num_words":664,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.938,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciateng in Israel ah kumpibawi um lo i. Ciateng in Dan hin te in khuato hmun tuh sii i. Ziangmanti fangin cia nia tian Israel hin te lakai amahte co tuhhnak ro khiah ngah lai lo i. 2Ciamanin Dan mite in amahte ram Zorah le Eshtaol in raalpha ngai mi panga khiah cia ram cul tuh le sii tuhin amahte innkua songin hlat i. Amahte in cia mite hnenah, \"Feh in cia ram khiah sii tuu-ih.\"ti in ruai i. Ciamanin anite khai Efraim mualtlang lam Maikah inn ah hleng ai ciata ah caam i. 3Maikah inn ah um teng fangin Levi tlangvalniu aw khiah za i. Ciafangin amahte in cia tlangval niu hnenah, \"Heta ah aisu in na kawih i? Heta ah zai bawn i si? Heta ah zai nai i si?\"ti in zawt i. 4Ciafangin amah in, \"Ciatih le khiatih bangin Maikah in i bawt sah i. Amah in hlawh i tham ai kaimah khiah a phungki cang ing.\"ti in sawn i. 5Ciamanin amahte in amah hnenah, \"Kin khualsihnak khiah hnempui tuh le tuh lo BAWIPA hnenah kin zong sah tu.\"ti in ruai i. 6Ciafangin phungki paa in amahte hnenah, \"Thin tlong in feh tuu-ih. BAWIPA khiah ning feh hmun lamah ningmah thawn lo um tu seh.\"ti in sawn i.\n7Ciamanin cia mi pangate khai suak ai Laish ah feh i. Ciata ah mite khiah hmu ai amahte khiah Sidon mite bangin a muang hiar le a him niu in um khiah hmu i. Amahte khiah zauhsuam tu tuhin uktute khai nai lo i. Cen amahte khiah Sidon mite thawn a hla ngai ah um ai aisu thawn khai peh dun lo i. 8Ciafangin cia cungthauh te khai amahte unaute umhmun Zorah le Eshtaol ah let leh ai, a unaute in, \"Ning thuthanhnak khiah ziang i?\" ti in zawt i. 9Ciamanin amahte in, \"Tho in amahte khiah tawng tuhin feh nga sing. Ziangmanti fangin cia ram khiah hmu zo i ing. Ram pha ngai i. Zai bawn lo in to hlen nga i sim? Hnuakfual lo in cia ramah lut in ping tuu-ih. 10Ning feh fangin ram lian ngai le a muang ai um hiar mite tawk tuh i si. Ziangman ti fangin Pathian in laivumah zai khai samhnak um lo ram ning pe zo i.\" ti in ti i.\n11Ciafangin Zorah le Eshtaol ai Dan mite zaruk khiah raal thithuam thawn feh i. 12Ciafangin anite khai Judah ramai Kirjat Jearim ah caam i. (Ciamanin cia hmun khiah tunnia tian in Mahaneh Dan ti in ko i. Cia khiah Kirjat Jearim ziatlam ah i.) 13Ciata in anite khai Efraim mualtlangte khiah khel ai Maikah inn ah hleng i.\n14Ciafangin Laish cul tuhin feh tu mi pangate in a unaute hnenah, \"He innte songah ephod le inn sang milim le mizuk le milim um i ti khiah ling aw i sim? Ciamanin zai bawn tuh khiah ruat tuu-ih.\" ti in ti i. 15Ciamanin anite khai Levi pa umhmun Maikah inn ah kawi ai Levi pa khiah hnuksat i. 16Cen Dan mite raal thilthuam vong tu mi zaruk khai kawl dawngkham ah ding tlang i. 17Ciafangin ram cul tuhai feh awng tu mi panga te khai inn songah lut ai mizuk le ephod le inn sang milimte le mizukte khiah lang sah i. Cen phungki pa khai raal thilthuam vongtu mi zaruk te kawmin kawl dawngkham ah ding i. 18He mi pangate in Maikah inn songah lut in mizuk le ephod le inn sang milimte le mizukte lang fang in, phungki pa in amahte hnenah, \"Ziang bawn i si?\" ti in ti i. 19Amahte in amah hnenah, \"Pong lo niu in um in na kut in na kaa hup tulai, kin thawn kawi in kin paa le king phungki cang tu. Nangmah khiah mi innkua pakhat ca ai phungki per maw, Israel mi hin le innkua ca ai phungki per khiah pha sawn pa? ti in ti i. 20Ciamanin phungki pa khai lungkhim ai ephod le inn sang milimte le mizukte khiah lang ai amahte hnenah kawi i. 21Ciafangin anite khai a fate le amahte sumhnam le a thilrite khiah a hmai ah dah ai ciata in feh i.\n22Amahte khiah Maikah inn in a hla thah hleng fangin, Maikah inn hiang ai umtu mite khai hmunkhat in khawm tlang ai Dan mite khiah man i. 23Ciafangin amahte in Dan mite khiah ko i. Ciafangin Dan mite khai khelleh lamah her ai Maikah hnenah, \"Minung he hmuah thawn kawi tu, zai na poi i pa?\" ti in ti i. 24Ciamanin Maikah in, \"I bawnhnak i pathiante i lang sah i si. I phungki khai i lang sah i si. I nai hnak zai um i hang? A kontih ai, 'Zai na poi i?' ti in i thill i si?\" ti in sawn i. 25Ciafangin Dan mite in amah hnenah, \"Kin lakah na aw khiah kin za ruai mah. Cialo fangin mite raw tuh ai nangmah khiah na vit in na innkuate kawmin ning nunhnak pai ruai ngah thai i si!\"ti in ti i. 26Ciafangin Dan mite khai amahte nuam hmunah feh i. Amahte khiah a tamze manin Maikah khai a inn ah tlung leh i.\n27Ciamanin Dan mite khai Maikah bawnhnak thil le a phungki kawmin Laish ai a muang hiar le a himniu ai umtute khua ah hleng i. Cia khua minungte khiah vangsau thawn rek ai a khua khiah mei in tai sah i. 28Amahte khiah aisu in khai otu um lo i. Ziangmanti fangin cia khua khiah Sidon thawn hla dun ai a dang mi thawn pehdun hnak nai lo i. Cia khiah Beth Rehob ai rawn zawllai songah i. Ciamanin anite in cia khua khiah sa leh ai ciata ah khuato i. 29Israel songai tetu a paa Dan hming lang in cia khua khiah Dan ti in ko i. Ikhalselai a hlanah cia khua khiah Laish i awng i.\n30Ciafangin Dan mite in mizuk khiah tar ai cia ram khiah ram dang mi in lang hlanlo Manasseh fapa Kershom fapa Jonathan le a fate khiah, Dan mite hnenah phungki tuan i. 31Ciamanin Maikah ai bawn hnak mizuk khiah amahte ca in tar i. Ciateng in Pathian sanginn tu Shiloh ah um i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-25","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/thukhantute\/thukhantute-18\/","date":"2021-06-18T00:10:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-25\/segments\/1623487634576.73\/warc\/CC-MAIN-20210617222646-20210618012646-00585.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9214894772,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9214894771575928, \"cnh_Latn_score\": 0.04642651602625847, \"zom_Latn_score\": 0.01182514987885952}","num_words":1025,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.188,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.924,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kan dung lai ah ZRA nih Tedim PDF pawl ih sakhan an siat sak tiah Social media parah a rak darh ṭheh. Cumi thawn pehpar in CDF pawl nih tla ZRA kan kap ding tiin Ralring peknak thusuah tla an rak tuah dah. ZRA nih Tedim PDF sakhan an ti siatsaknak thu hi zingzoitu pawl nih thuukpi in thuhla an zingzoi tikah CNF lu tlai pawl nih an thokphirh nak ruangah a si timi an hmu suak.\nNUG Minister pakhat asi vemi CNF uktu L.H.Sakong nih kan dungte ah Chin ramkulh sungah PDF um ding kan duh hrimhrim lo timi a rak simmi nan rak thei cio ko ding. Curuangah CNF nih NUG henn ah Politics an play mi a si. Chin state ah PDF um ding an duh lo tuk ruangah pengtlang dang ah cun PDF an umlo na in Tedim pengih an um ruangah CNF nih ZRA pawl an tok ih an siat termi a si, tiin an sim.\nChinland Defense Force (CDF) pawl nih cun thusuah an rak tuah ih ZRA pawl hibangtuk in an um a si ahcun kan do ding tiin thusuah an rak tuahmi a si, a tang ih zuk hi zoh aw.\nHivekin thusuah an rak tuah zo ih, asina te in Chin ramkulh ih NLD hluttaw palai pawl nih Chin ramkulh ah PDF dinh an tumtah ruangah, CNF+CDF hotu L.H.Sakong nih Chin ramsungah PDF um ding a duhlo nak thu a rak sim. Cumi ihsin CDF (CNF tefa) nih Statement an tuah lala ih ahmasa Statement an tuahmi ah cun ZRA kan do ding an tiih a tu L.H.Sakong nih PDF a duhlonak kawng a chim hnu cun ZRA he CDF he pumkhat kan si tiin statement an tuah lala.\nCuruangah CDF hi Statement an tuahmi nih thangkamh mi bangtukin an mah a rak ok a si. ZRA kan do ding an rak timi cu ZRA he pumkhat kan si tiin an chim lala. Curuangah CNF nih dirty politics an play mi hi an STOP rori a ṭul tuk thlang. Culo ah cun Chin ram ah rualrem nak le daih nak a um kho lo ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/freechinlandtoday.com\/zra-nih-tedim-pdf-sakhan-an-siatsuah-saknak-thufiang\/","date":"2021-07-24T23:35:07Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046151531.67\/warc\/CC-MAIN-20210724223025-20210725013025-00486.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.686588347,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6865883469581604, \"cnh_Latn_score\": 0.31160256266593933}","num_words":354,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.633,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"The Military University of the Ministry of Defense of the Russian Federation cun an ramih cam mi Myanmar Ralkap bawi Sr.General Min Aung Hlaing cu ni 23.6.2021 tlai lam nazi 4 pm ah khan chawimawinak \"Honorable professor of the Russia military univercity of Defence, a pek a si.\nHi mi Russian military university hi Ministry of Defense of Russia (MOD) in a enkawl ih, No. 14 Bol'shaya Sadovaya Street , Moscow khawpiih um a si.\nRussia ramih Ralkap officer zirsuahnak Military Staff College hmuah hmuah lakih sunglawi bik a si ih, educational, methodological leh scientific center tha bik a si. An principal tuan tu hi Lieutenant General Igor Mishutkin a si.\nHi mi Military school an ti theu mi hi Russia Red Army pawl hrang ah November 5, 1919 a din mi a si ih, August 1, 1974 ah khan Military Institute of the Ministry of Defense tiih hming thleng a si a ni.\nTin July 20, 1994 ah khan hi zirnak hmun hi an upgrade ih Military Political Academy leh Military Institute of the Armed Forces of the USSR cu kaikawp in Military University of Defence tih a si thlang ih, leitlun ih Ralkap Officer zirnak tha chungchuang a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/06\/24\/myanmar-sipai-lal-sr-general-min-aung-hlainga-chu-russia-ram-sipai-in-chawimawina-honourable-professor-nihna-an-hlan\/","date":"2021-08-04T13:36:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046154805.72\/warc\/CC-MAIN-20210804111738-20210804141738-00588.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.800570488,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8005704879760742, \"cnh_Latn_score\": 0.0964554026722908, \"lus_Latn_score\": 0.03941290080547333, \"sco_Latn_score\": 0.016188601031899452}","num_words":191,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.246,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.775,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay Laimi lak ih kan theih lar zetmi 3Amen Band tei' unau thum ih suahnak pa Pu No Hlei Ling (kum 55) in tui zaan lam(June 25) nazi 9:30 ah mual in liam san a si. Anmah hi Tahan kiang ih Hmuntha khua ah an um ih a ruak cu thai zing ah an vui ding. Pu No Hlei Ling hi awnmawi mi le sa zet a si ih harsa bomnak Charity Show tivek ah an cet thilri man lo ih pe aw thei zettu khal a si. Hmuntha khua in tui zaan ah ruang 2 zaan men ding an nei.\nthawngpang dang relchap : Yateiktong ah Meithal Ngan Kuan Tampi An Hmuh\nYateiktong ah Meithal Ngan Kuan Tampi An Hmuh. Rakhain ram Yateiktong, (င\/စံေတာ္) khua pawngah khuami nih meithal ngan kuan lung (80) hrawng an hmuh. Meithal ngan kuan lung 40 hi khua in meng 1 hrawng a hlatnak Lei pakhat ah Caw cong pawl nih an hmuh mi asi. A dang pawl hi a pawngkam ah an char mi asi. Cheukhat cu pe 2 asi mi hna, Datbu ngawngaw hna an si tiah khuabawi U Aung Thun Win nih a chim.\nLung 40 hi khor pakhat ah hmuh mi asi. A pawngkam ah lung 40 hrawng an char, RPG kuan zong a tel. Kuan an char nak hmun pawng hi ralhrangbu umhmun he a naihte mi asi, an i chawh peng nak hmun a si tiah theih asi.\n# Narinjara. The Chin Post","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"http:\/\/www.buanchukcho.com\/r-i-p-apoi-tuk-e-pu-no-hlei-ling-nih-mual-a-kan-liam-tak\/","date":"2021-07-30T00:21:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046153899.14\/warc\/CC-MAIN-20210729234313-20210730024313-00334.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6688644886,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6688644886016846, \"cnh_Latn_score\": 0.33013448119163513}","num_words":233,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.595,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mizo hla Lungngaihna leh buaina ka doral a lo lian e, tiih kan sak theu mi bangin, Tui sun ni suak cu kan kalaymyo mipi kan tah nipi asi 24-6-2021 tui sun cu kan siat zual ni rori asi .Kalaymyo khawpi sung khristian thlan mual ih kan vui awk mi a zaten Ruang (23) asi ih, Pastor (3) an tel.\nLusun in sang zate le dam lo dangdang hrang hmun tin um khristian zaten thinlung leh thlarau tihtak zet in thlacam cio uh di law tin kut ka run lo dawh hai.\nAdmin : Pu San Thawm Thang ih post mi kan laksawng a ni hi Kalemyo Christian Thlanmual thu ah OB rinsan mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/06\/24\/a-va-rapthlak-tak-em-nikhat-sungah-mithi-23-vui\/","date":"2021-08-04T11:58:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046154805.72\/warc\/CC-MAIN-20210804111738-20210804141738-00372.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9940336347,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9940336346626282}","num_words":112,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.214,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay Christian thlan mual committee nih nihin zaanlei ah Thlan man Ks. 10000 kan kai ter tiah thawngthanh nak an tuah. Hi thawngthanh nak hi, Kalay Christian thlan mual committee ah Ngunkeng (Treasurer) a simi U San Thawm Thang pumpak nih mipi dihlak theih in thawngthanh nak a hun tuah hi asi.\nKalay Christian Thlanmual kong ah harsatnak tete kan ton mi cu Thlanmual OB pawl nih zohfel nak an ngeih hnu ah Kyat 10000 kai ter ding ti asi. Cu caah nihin June 25, 2021 thok cun Kalay Mithi vuinak thlan hman cu Kyat 110000 a si cang lai tiah a langhter.\nTheih ter nak: Tulai kan Kalaymyo covid hri nasa tuk ih kan tuar ruang ah kan kalaymyo khristian thlan mual THLAN အုပ်ဂူ tuah tu in harsat nak an ton mi cu thlanmual OB in zoh felnak a neih hnu ah thlanman 100000 kyats si theu mi cu tuini 25-6-2021 isin 10000kyats ti kai asi ih 110000 asi zo ti thu mipi kan sim than aw asi. Cipciar deuh i thei duh kan um asi len keimai hnen ah suhfiah awk theih asi\nNote: Annual lairel thusuak lo ih hiti ih kan run than mai hi kan zate hrang a thabik ih kan ruat khawm mi asi ih mipi lam khalin in theihthiam pi ding in zangfah kan lo dil asi.\nU San Thawm Thang\nTreasurer, Kalay Christian thlan mual committee\nCont 09400475999","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/chin11news.com\/a-poi-taktak-mithi-an-karh-caah-vuinak-thlanmual-man-an-kai-ter-ve-cang\/","date":"2021-07-30T14:34:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046153966.60\/warc\/CC-MAIN-20210730122926-20210730152926-00669.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9094572067,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9094572067260742, \"cnh_Latn_score\": 0.08724671602249146}","num_words":226,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.204,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam peng, Tuphei khua ah SAC ralhrang 200 hrawng cu June 18-19 ah an riak i khuami pawl ih anzuat Ar 7 le Compei 2 an firpsak a si.\nCu lawng si loin an riahnak tlawngin quarters inn pawl an bauh sak i thil man khung thilri pawl an fir sak , an eiin nak dingih khua mi ta an sang mi pawl bungbel pawl khal pes al lo in an lak sak a si.\nHi SAC ralhrang pawl hi nizaan Falam ah an riak i tusun ah motor 9 in Hakha lam ah an an feh a si thu theih a si. The Chin Journal.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/06\/21\/sac-ralhrang-pawl-nih-falam-peng-ah-ramnung-leh-thilri-an-firsak\/","date":"2021-08-04T12:07:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046154805.72\/warc\/CC-MAIN-20210804111738-20210804141738-00068.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9512067437,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9512067437171936, \"cnh_Latn_score\": 0.04878603667020798}","num_words":100,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.4,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.956,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Good News: KNU umnak hmun ah raltuk a cawngmi PDF caah ting thongkhat an kuat. Thailand ah a ummi AAC nih KNU sin ah raltuk a cawngmi PDF hna cu kawlram tangka in ting thongkhat kuat an si tiah AAC ah hruaitu lutlai a simi Ye Min nih thanhnak a tuah. Atu an kuat hna hi a voiruknak a si cang tiah an langhter. Thailand ah kawlram minung tampi an um hna.\nCu hna pawl a zohkhanhtu buu tampi ah AAC hi angan bik mi a si. Kawlram buainak ruangah AAC nih raltuk a cawngmi hna cu an si khawh chungin tangka fang in siseh thilri in a bawmh peng hna. Tutan bawmhnak an pekmi hi a voiruknak a si. NUG cozah zong nih AAC lutlai Ye Min hi Thailand ram chung tuanvo latu dingah an rak ti cangmi a si.\nAAC nih KNU sin ah raltuk a cawngmi PDF hna caah a liamcia June 23 ah khan bawmhnak kuat hram an rak thok i, July 11 tiangah voiruk an kuat cang. A voikhatnak an rak kuat ah hin Thailand tangka in 612000 a si. A voihnihnak ah 219421 baht, Avoithumnak ah 336430 baht, a voilinak ah 242002 baht, a voi nganak ah 456272 baht, a voiruknak ah 173875 baht.\nAAC hi tulio kawlram buainak a chuah hnu ah biatak tein a cawlcaang mi an si. NUG cozah an dirh ka zongah AAC nih NUG cozah caah tiah Thailand tangka in tingkhat an rak kuat cang. Cun ralhrang kawlralkap ruangah harsatnak a tongmi hna caah tiah tangka siseh si le ai, ei le din phunphun zong an kuat cang hna tiah theih a si.\nCabia dang: Tulai boruak kan theih cio bangin thihnak (pulhnat)in in nuai ciamco ih Pathian hnatuan kan rinsan zetmi pawl an thi tam zet. Riahsiatza taktak a si ih tui kum 2021 hi covid nat a thlen hlan ihsin Pathian hnatuantu thi an tam rengreng. ( Job 42:7-10;Isai.45:7 ),Hivek boruak a si tikah mi pahnih\/khat in ralkap uknak duh lo ruangih lamzawhnak ah Pathian hnatuantu pawl an tel ve ih anmai kuang lo an nor ruangah a si an ti. Himi thuah Job ih nun ihsin ka run simfiang duh. Job ih thu… Kan Bible sung Job ih thu hi a siartu le theitu tampi kan um ding. Job cu mifel,Pathian tihzahtu le duhdawtu a si ih Satan hmai khalah Pathian in a suan le a porh reromi minung a si.\nSatan cun Job ih Pathian a tihzah hi lei malsawm don ruang men ih tihzah ah a puh. Cutiak Pathian in a si lo zia fiahnak ah Job siatsuah dingah Pathain in satan kha a fial. Cutin Job cu ni khat sungah a neih zate,a faa le tiangin an thih ral theh hnuah amah khal besia zetin a naa.Cutikah a rualpi Elifas, Bildad le Zofar pawl cun an hmuh tikah zatlak menmen le damlo menmen a si lo: Pathian hmaiah thil dik lo a tauhmi a um ruangah Pathian in a hrem siin an ruat. Curuangah Pathain hmai ih sual puangin ngaidam dil dingah an fial. Hmansehla cuvek a rak si lo zia thufiang a lang tikah Pathian in Job hnenah va feh in an hrangah ngaidam dil sak dingin va fial dingah a sim hai.\nRalrin tulmi: Miin siatnak,zatlaknak, thihnak le harsatnak an ton tikah duhduh in a ruang le a san rak rel sak mai ding a si lo. Pathian lung an tong lo a si ding tivek ih duhduh rak puh sak hi tih a nung in a that lo tuk ruangah rak ralring nasa aw. Leitlun a si ih mi dik le Pathian tihzahtu khalin harsat le vansiatnak ton a theih ringring. Ziangtluk in Thlarau ih khat le Thlaraumi,Pathain ti lungawitu si khal awla na tuar caan a thleng leh thotho ding.Pathian hnatuantu pawl thih thu: Kan sim zo bangin tui tum Pathian hna tuantu pawl an thih tikah kan mangbang cio ih thenkhat in Pathian ti lungawi lo ruangah Pathian ih hremnak si awmtak vekin rel kan um. Hihi mangbang tuk in pol lo, pol ih puhmawh hawl ciamco ding siin ka thei lo.\nZiangahtile miphun dang le ram dang khalin a tingtel in an thih phah. Linghnin,thlipi hrang,tlang puak, tilian le leimin tivek ruangah minung a tingtel in an thi ti kan thei. Kan ram buai ruang khalah minung tampi an thi zo ih Pathian in mipi in hremnak kan ti cuang lo. Ramdang le miphun dang pawl ih tuarnak pawl vun zoh tla cun kannih Chinmi tla cu kan tuar mal tuk sawn. Leitlun ramdang le miphun dang pawl ih an rak tuar zo mi pawl malte ka run tarlang ding. Linghnin ruangih thihnak cu 1556 kum China ram Shensi ah mi 830000 an thi, 1737 kum India ram Calcuta ah mi 300000 an thi, 1755 kum Lisbon ram ah mi 60000 an thi, 1908 kum Italy ram Messina ah mi 100000 an thi,\n1920 kum China ram ah mi 180000 an thi, 1923 kum Japan ram ah mi 143000 an thi, 1927 kum China ram ah mi 200000 an thi, 1932 kum China ram ah mi 70000 an thi, 1970 kum Peru ram ah mi 66000 an thi, 1976 kum China ram ah mi 225000 an thi, 1995 kum Japan ramah mi140000 an thi, 1999 kum Turkey ramah mi 40000 an thi, 2005 kum Indonisia,Tsunami ah mi 400000 an thi, 3,5,2008 Myanmar, Nakit ah mi 400000 an thi. Hitlukin kan kiangkap ram pawlin thihhlohnak rapthlak an tuar zo ih kannih tui tum lawng si hivek thihhloh kan tuar. Kan tuar ve hi Pathian in a siang a si mai. Pathian hnatuantu khal tuan lotu khal siseh kan thih le harsat hi Pathian in a siang ti thei in puhmawh hawl hi a tul lo. Catialtu: Evan Mang Siah Luai","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/www.chinlungpost.com\/news\/uar-an-um-bak-ting-thongkhat-bak-an-kuat-tthan-hna\/","date":"2021-07-29T00:40:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046153803.69\/warc\/CC-MAIN-20210728220634-20210729010634-00693.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9650697708,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":15,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9650697708129883, \"cnh_Latn_score\": 0.03486546128988266}","num_words":925,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.32,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.949,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kum 30 mi fala Ei Chaw Po cu Myanmar lemcan thiam, model le hlasakthiam hminthang a si.\nZuknung sung khalah arak tel tam zet zo ih laksawng khal vei tampi a ngah zo. Tulai hi online parah a lang tuk lo nan a takram ah arak cangvai sawn.\nA ruangrai a ṭha in a hmuihmel a mawi ruangah mipi thinlung a neh thei zet. Ramsung buainak khalah mipi lamtang a si ih miharsa pawl a bawm ṭheu.\nTuiṭum khalah Hmawbi ramsung ih Christian Hngakṭah cawmnak runinn Grace Heart Charity ah fancang dip 10 a hlu thu First Post Media thuthang ah an tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ei-chaw-po-in-christian-hngak%E1%B9%ADah-cawmnak-ah-facang-a-hlu\/","date":"2021-09-24T14:19:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057558.23\/warc\/CC-MAIN-20210924140738-20210924170738-00164.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997211099,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999721109867096}","num_words":101,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"boruak tthat lo laiah hivek cu a kaih deuh lo e .. Pacang pakhat in a mah tlawngta fala tlairawl te hramlak ah a hruai ih ..\na rak sualpi tum.. Fala tlairawl khal in a duh ve .. a thu a rak ngai ko nan ..\nkhat lam ahcun hivek zoh khal a nuam men ..\nZiangtittha .. mipa pathum in an rak kai ngah ih sualpi lawmmam cu a thleng deuh lo..\nrak zoh ..\nSource :","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/life-style\/14698\/","date":"2021-09-23T01:11:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057403.84\/warc\/CC-MAIN-20210922223752-20210923013752-00708.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9939712286,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9939712285995483}","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.023,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.274,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"June 22 zingah Mandalay PDF le ralkap pawl an kapaw ciamco, Chanmyatharzi Township ih PDF umhmun khuarnak cu dalan pawl ruangah ralkap in an thei. Ralkap pawlin an va sim tum cu an rak kap ciamco ih kaphnih kahawknak a suak.\nRalkap thuthang Myawaddy TV ah PDF 8 an thi ih 8 an kai, hliamtuar khal tam zet an um tin an phuang. Mandalay lamzinkap ah palik \/ralkap pawlin umhmun an khuar vivo ih an rinhlelmi pawl cu an kap ih an kai.\nMotor thawn lamzin ih tlanlai mino 4 khal hriamkai ah an ruat ih an dum, lamzinkap ih ban an pah ngah ih mino 4 cu an kai. An motor cu bomb in an puah ih motor accident in an thi thluh tin a zan ah an phuang.\nMino 4 cu hriamkai an si lo ih ar vulhnak hmuan ih feh tum an si. Mino 3 cu Ta'ang miphun an si ih pakhat cu China-Myanmar mi a si. An hmin cu Nai Tun Kyi, Nai Hlaing, Chit Swe le Arsii pawl an si. Mithi Nai Hlaing cu June ni 6 ih nupi nei pekte a si, cun an thatmi Chit Swe cu Ta'ang mino lakih model rak ṭuan rero zo a si.\nAr vulhnak lam pan in an feh lamah meithal awn an thei rero, cutin lamzinkap ah palik thawn an tongaw thutthi ih an kirsal. Palik in ralkap pawl a sim thei ih ralkap motor thawn an dum hngal, meithal in an kap phah vivo ih lamzin kap ih ban an pah ngah.\nAn motor hmailam a kawr nan motor sungih um mino 4 cu an thi lo ih hliam an tuar, ralkap pawlin mino 4 cu an kai ih hmun dangih an hruai hnuah an thih thu theih a si. Ralkap in an motor cu bomb in an puah ih motor accident ih an thi thluh tin an phuang.\nNai Hlaing ih nupi in \"Hriamkai PDF pawl tin an phuang, PDF thawn pehtlaih awknak zianghman an nei lo. Ar vulhnak hmuan ih feh tum an si, motor sungah ziang thilhman an hmu lo. Tuitiang an ruang khal kan ngah thei hrih lo\" tin ṭap phah in a rel.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralkap-in-mino-4-an-that-ih-motor-accident-in-an-thi-tin-an-phuang\/","date":"2021-09-28T14:19:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780060803.2\/warc\/CC-MAIN-20210928122846-20210928152846-00068.warc.gz","language":"cfm","language_score":1.000005722,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 1.0000057220458984}","num_words":352,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.381,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Sagaing Division, Tangse Township, Leikchan khua ah ralkap pawl an va lut ciamco ih khuasung mipi pawl an kap. August 28 sun ah ralkap pawl cu an khuasung ah umhmun an va khuar ih mipi cu ramlak ah an tlan, an relh.\nLeikchan khua ah innsang 300 hrawng an um ih mipum cun a thawngtel an si, ralkap pawl an ṭih tuk ruangah hmun dangdang an tlan thluh ih an pehtlaihaw thei nawn lo. August 31 sun ah khuasung minung 12 cu khuasung ah thilri la dingin an va feh ih ralkap uniform hruh lo, PDF lemcang ralkap pawlin an rak kai.\nHmin tarlang duh lo khuasung mi pakhat in \"Leikchan khua ah minung 12 an kai timi cu thudik a si. U Myo Win cu a hngawng ah hridai in an tawn ih an dir vivo. U Myo Win cu Lai meithal neitu a si, kan khua mipi pawl cu ramtawi mi an si ruangah nan theih vekin Lai meithal cu an nei cio\" a ti.\nAn kaihmi U Myo Win cu a hngawng ah hridai in an tawnbet ih an dir vivo, midang 11 cu an kut ah an tawn ih an hruai lai cu mi ṭhenkhat in an rak hmu thup. An kaihmi 12 pawl cu U Myo Win, Ko Kyaw Tun, Ko Than Lin, Ko Pyan Pyo Awng, Ko Niang Lin, Ko Naing Win, Ko Win Aye, Ko Cho Win, Ko Nay Oo Htike Oo, Ko Win Zaw, Ko Cho Lin le Ko Kyaw Lin pawl an si.\nRalkap in khuasung minung 12 an kaih hnuah an kap that mi khal an um. Tualsung mi in \"Ṭhenkhat innsang pawl cu an pehtlaihaw thei nawn lo, hmun dangdang ah an tlan thluh. Minung 7 ih thuhla kan thei nawn lo, pakhat cu thicia in kan sar ih a lu ah meithal kahnak hliamhma aum\" a ti.\nTu'khalah ralkap pawl cu an khuasung ah umhmun an khuar lai ih khuasung mipi pawl ih vok le ar an thatsak ih an ei hnuah an innsung thilri pawl an siatsuah. Khausung mipi pawl cu ramlak ah an um ih ziangtik ah in ra kap ding tin an thinphang tuk thu theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/pdf-lemcang-ralkap-pawlin-minung-12-an-kai\/","date":"2021-09-26T11:46:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057861.0\/warc\/CC-MAIN-20210926114012-20210926144012-00593.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.993471384,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9934713840484619}","num_words":354,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.387,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"March 19, 2013 kum ah India, Uttarrakhan, Dehraun khua ih um fala pakhat in pasal 5 a nei cu a hminthang zet, tuini tiang a thuhla cu an rel rero lai.\nKum 21 mi Rajo Verma le a tlangval Guddu cu an neiaw, a naule pawl khalin an rak duh ve ruangah a nei thluh lawlaw. Innkhat ah an umtlang khawm ih buainak khal an nei dah lo, an remaw zet.\nFapa pakhat a nei zo ih zobik ih fa ti khal an thei lo. A pasal upabik cu kum 32 mi a si ih a nauhak bik cu kum 18 mi a si ih Rajo Verma cu an duat thiam zet.\nZankhat ah pakhat tin a itpi ṭheu ih an zaten a duhdawt dan khal a bangaw thluh a ti. Rajo Verma ih nu khalin pasal 3 anei ih a pasal pawl cu unau thotho an si. (Ref: Daily Mail)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/pasal-5-a-nei-a-pasal-pawl-cu-unau-diktak-an-si\/","date":"2021-09-26T13:15:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057861.0\/warc\/CC-MAIN-20210926114012-20210926144012-00654.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999974966,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999974966049194}","num_words":144,"character_repetition_ratio":0.028,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.266,"stopwords_ratio":0.41,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Cardinal Charles Bo in Sunday sunah Myanmar mipi pawl a hnem ih ralkap pawl hrangah thlacamnak nei ringring uh' a ti. Cardinal Charles Bo in \"Huatawknak in thilṭha a suahpi dah lo, Jesuh le a dungthlutu pawl lawng an to laiah thlisia in a nuai ciamco ih dungthluntu pawl cu mangbang vansang in an um. Asinan Jesuh in ziangtik lai caan khalah zumnak nei ringring dingin a cah.\nMyanmar ramsung buainak ah Mindat le Loikaw ah harsatnak tong mipum 120,000 lenglo an um zo. Rawlei ding an nei lo, siivai an nei fawn lo. An cau ih an thinhar zet, khuadai ruahsur lakah caan an hmang rero lai. An thilton cu dungthluntu pawl ih rak tonmi vek a si.\nDungthluntu pawlin Jesuh hnenah \"Bawipa, kan hlohral thluh ding hi na poisa lo maw si? tin an rak sut vekin Myanmar mipi pawl khalin kan sut rero lai. Thinlung kekkuai le beidong pawl ih thusut ṭheumi a si, zangfahnak nei lo ralkap pawlin minung tam zet an that zo.\nThawnginn sungah hremnak phunphun tuar in mi tampi an ṭap rero lai, thawnginn sungah mitthli thawn \"Bawipa, kan hlohral thluh ding hi na poisa lo maw si?\" tin minute tinten an sut. Pathian in a mipi pawl a tlansan maw si ti thusutnak cu simfiang a har zet.\nMyanmar ramsung ih thilthleng ruangah Pathian cu a itthat maw si ti thlemnak nan tong ding. Jesuh in a dungthluntu pawl hnenah \"thlisia hrang lak khalah zumnak nei ringring uh\" a ti. Kan zumnak cu kan lungawi caan lawng hrangah a si lo, thimkhuazing sungih kan um caan khalah kan arsi tleu a si.\nZumnak cu hmuh theih silo kan tep thei, kanmah lawngih kan um caan khalah zumnak in thazang in pe ringring. Ziangkim kan tlaksiat lai caan khalah zumnak in beiseinak thar in pe, siatnak rapthlak bik kan tong caan khalah zumnak in Pathian hmaiah kan um ti in theihter.\nTuarnak in beiseinak thar a suahpi ṭheu, zumtu hmaisa pawl khal hremnak phunphun an rak tuar ve. An kai ih an that, martyrs an tuar. Colosseum hmun ah kiosa an eiter, asinan an lakah Pathian aum ti an thei ringring. Tuarnak phenah lungawinak aum ti an theifiang, zankhuathim caan cu a sau nan zing khuavang caan a thlengsal ṭheu.\nJesuh in nan ral pawl duhdawt uh, a lo hremtu pawl hrangah thlacam ringring uh' tin in zirh. An lawng nuaitu thlisia cu huatawknak a si, huatawknak cu huatnak thotho in an lehrul asilen rahṭha a suahpi dah lo ding.\nMyanmar ramsung buainak cu huatnak ih thungrul asilen Myanmar ram cu tipi sungah a pilhlo ding. Meithal thawn miuk tumtu pawl cu anmah vek siloin lamzin dangin kan do a ṭul, minung sinak lo ih cangvaitu pawl hnenah minung sinak langter kung. Caanṭha pe uh, ka suah ihsin Myanmar ram cu arak buai zo.\nRalkap pawlin thlacam saktu an ṭul mamawh tuk, an thinlung thleng danglamnak dingah thlacam sak ringring an ṭul. An hrem, an do rero mi pawl cu an ral an si lo ih an mipi pawl an si ti an theihfiang awk theinak dingah thlacam sak uh.\nChristian lawng siloin, Myanmar mipi zaten in ralkap hrang thla kan camsak a ṭul, thlacamnak in minung thinlung a thleng danglam thei\" tin thlacamnak nei ringring dingin mipi pawl a sawm.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/cardinal-charles-bo-in-ralkap-pawl-hrangah-thlacam-uh-minung-sinak-lo-ih-cangvaitu-pawl-parah-minung-sinak-langter-uh-himi-hi-ralnehnak-tumbik-a-si-a-ti\/","date":"2021-09-17T20:04:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780055775.1\/warc\/CC-MAIN-20210917181500-20210917211500-00351.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999363422,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999363422393799}","num_words":547,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.314,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"August 30, Sagaing Ramthen Tantse (Tangse) Peng Leikchan khua ah PDF vek ih um mi SAC ralkap pawl an lut i an um cilh ih, thilri an fir sak thu theih a si.\nMipi thuam in khuasung ah an lut. PDF vek in an um ih, a hramthok ahcun PDF ah kan rak zum ih. Kan vun naih deuh tik ah SAC ralkap an si ti kan theih veten khuapi in kan tlan,\" tiah khuami pakhat nih a sim.\nA rak lut mi SAC ralkap hi minung 20 hrawng an si I, atu hi an ra bet ruangah minung 80 hrawng Leikchan khua ah umhmun an khuar.\nInn kip ah an lut i. Thilri an fir, Meithal an hmetpuak. Thil man khung deuh pawl an lak. Vok le ar an thah sak i an ei sak, Zanriah raw lei ding an neih lo can ah khuasung ah an lut ih an duh duh an lak. Tusun tiang ah cun khua mipi thah an tong lo nanin pehtlaih thei lo mi 5 hrawng an um, tiah Mizzima cun a tar lang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/08\/30\/sac-ralkap-pawl-pdf-vek-ih-um-in-khawsung-thilri-fir\/","date":"2021-09-16T22:32:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780053759.24\/warc\/CC-MAIN-20210916204111-20210916234111-00607.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8427488208,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8427488207817078, \"cnh_Latn_score\": 0.15529917180538177}","num_words":176,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.861,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Sagaing Division, Katha Township kiangkap ah Kachin ralkap KIA le mipi kilhimtu PDF pawl an komaw ih thuneihnak latu ralkap pawl an do rero lai. Ni 4 sung an doawknak ah ralkap lam 180 lenglo an thi ih hliamtuar bese zetzet khal an tam.\nRalkap thi lakah ralbawi khal an tel tin tuisun July 10 ah PDF pawlin an phuang. July 5 zan nazi 9:00 hrawngah duty in ralkap pawl an vakkual ih KIA le PDF pawl ih kammi bomb an palpuak ruangah ralkap 10 lenglo an thi.\nJuly 6 zinglam nazi 5:00 hrawngah ralkap tam zet an va poksuak, ralkap motor 3 in an poksuak ih Kauk Kwe tiva an thleng zawngah KIA le PDF in pukpi, RPG in an rak kap ciamco ih ralkap 100 tonak motor 2 cu an kap puakdarh.\nCutawk ih an doawknak ah ralkap lam 60 hrawng an thi ih hliamtuar khal an tam zet, ralkap motor 1 cu a tlansuak thei. July 7 zinglam nazi 10:00 hrawngah ralbawi picang in ralkap pawl hoha in an va poksuak sal ih mipi lam kammi bomb 4 an palpuak ruangah a hmun ah ralbawi telin ralkap 30 hrawng an thi.\nJuly 9 sun ahcun ralkap pawlin tlunlam le hnuailam ihsin an dorawn, doawknak vanzam 4 in an kap ciamco ih PDF lam 3 an thi ih 3 cu an thuhla theih ding um loin an hlo lai. KIA ralbawi pakhat khalin ram le miphun hrangah a nunnak a hlan. July 9 sun ih an doawknak ah ralkap lam 50 hrawng an thi ih 70 hrawngin hliam nazet an tuar.\nJuly 9 zanlam ah ralkap motor ke 4 nei pakhat le Double Cub 1 motor pakhat in ralkap pawl an poksuak. KPDF le KIA pawlin bomb, pukpi thawn an rak kap ciamco ih ralkap 30 hrawng an thisal. Ralkap pawlin an mithi ruak cu a remrem nak ah an phum hluahhlo ih hliamtuar thi zikte pawl cu lawngin hmun dangah an thiar.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/kia-le-pdf-an-komaw-ih-ni-4-sung-ralkap-pawl-an-donak-ah-ralkap-180-lenglo-an-thi\/","date":"2021-09-24T15:08:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057558.23\/warc\/CC-MAIN-20210924140738-20210924170738-00590.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998480082,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998480081558228}","num_words":297,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Uttar Pradesh, Badaun district ih um mipa kum 22 mi in a nu-ei cu a nupi hlun a si ti a theih veten a riahsia tuk. Hringtu a pa cu kum 48 mi a si ih khua dangah kutkolhnak sanitation tuah in hna a ṭuan.\nAsinan, inn lamah sumpai a kuat nawn lo ih a fapa khal a pehtlaih nawn lo, a fapa in a pai umnak a theih lo ruangah mihlo thuhla in District Panchayati Raj Office ah thubuai a thehlut.\nPalik pawlin an hawl vivo hnuah nupi thar nei in an khuasa ti an thei, a pai nupi thar cu a nupi hlun a si ti a theih veten a riahsia tuk. Tuih a nu-ei thawn 2016 kum ah an rak neiaw zo, an tleirawl laiah an neiaw ih thla 6 sung lawng an neiaw.\nKum an kim hrih lo ih a nupi cun arak tlansan, a nupi cu ava kosal rero nan arak thlun duh nawn lo ih zu tama ah a suak. Cumi hnuah a pa thawn an tongaw ih an neiaw, a pa thawn fate kum 2 mi khal an nei zo.\nKum 22 mi cun an thuhla cu palik sakhan ah a sim thei, asinan a pai nupi thar in a pasal hlun hnenah a kir duh nawn lo thu a sim thei ih tu'ih a pasal hnenah a hlim thu a rel.\nPolice officer in \"Ahlan ih an neihawk laiah an nauhak lai ih documents zianghman an nei lo, curuangah an thubuai cu kan ngankhum thei lo. Kaphnih in kan lo ko leh ding\" an rak ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/a-nupi-hlun-cu-a-nu-ei-ah-a-cang-a-pa-thawn-an-neiaw\/","date":"2021-09-24T14:32:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057558.23\/warc\/CC-MAIN-20210924140738-20210924170738-00636.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999599457,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999599456787109}","num_words":258,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.032,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.391,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nikhat hnu nikhat Myanmar ramsung buainak a sosang deuhdeuh ih mipi in harsatnak an tuar vivo. Innsang tam zet cu sungkimten an umtlang thei nawn lo ih mitthli thawn caan an hmang.\nNupi pasal, fahniang pawl ngaiin caan an hmang rero lai. University ih computer saya pakhat cu CDM ah a lut ih ralkap cozah duh loin a cangvaih ṭheu ruangah ralkap pawlin 505 hmangin kaih an tum.\nCuruangah an runinn te suahsan in hmun hlanpi ah a tlan ih a relh. Cutin a relh laiah a fapa kum 4 mi cu dengue fever in a dam lo ih a bese zet, a fapa in hringtu a pa cu a ngai tuk nan an tongaw thei nawn lo.\nA fapa damlo bese zet kiangih a um thei lo ruangah tlawng saya in \"Ka fapa in ngaithiam aw\" a ti. Vanduai thlak zetin a fapa cu a thi thutthi ih a relhnak hmun ah a fapa zunngai in a ṭap rero lai.\nTlawng saya in \"Hringnun hi thinnatnak hlir a si. Ka fapa, san dang ah kan tongaw theisal asilen na pa in ṭhaten ka lo kilkhawi ding maw. Na damlo laiah na kiangnai ah um in ka rak lo kilkhawi thei lo ruangah na pa hi in ngaithiam aw. Na pa hi in ngaithiam aw, Na pa hi in ngaithiam aw…\" tin a tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralkap-in-kaih-an-tum-ruangah-hmun-hlapi-ah-a-relh-cumi-sungah-a-fapa-duatte-in-a-thihsan-ka-fahniang-in-ngaithiam-aw-a-ti\/","date":"2021-09-19T02:10:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780056656.6\/warc\/CC-MAIN-20210919005057-20210919035057-00468.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995260239,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995260238647461}","num_words":222,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.028,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.369,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"German, Würzburg khawpi ah mipa kum 24 mi in namtong in a hmuhhmuh a sat ciamco ih minung 3 an thi, minung 6 in hliam an tuar ih 5 cu an bese zet.\nBavarian Interior Minister Joachim Herrmann in \"Hliamtuar 5 ih dinhmun cu a sia tuk, an damkhuasuak kem maw ti khal kan rel thei lo\" a ti. June 25 zanlam nazi 5:00 hrawng ih thilthleng a si ih ralkap in a ke ah an kap ih an kai.\nSomali mi a si ih mi a sat hlanah \"Allah Akbar\" tin a au. Siizung ah an ret ih palik pawlin thu an sut rero lai.\nAn innsung an va zohdik ih amah thawn pehtlaih aw mi pawl khal an zingzoi hnuah ralhrang cangvaihnak a si lo an ti. Amah hi thinlung lam ciangkuang lo a si ih thinlung kimlo pawl umnak ah an rak tuamhlawm zo thu khal an thei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/german-ah-laithatnak-a-thleng-mipa-pakhat-in-namtong-in-mi-a-sat-ciamco\/","date":"2021-09-19T02:09:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780056656.6\/warc\/CC-MAIN-20210919005057-20210919035057-00437.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999619722,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999619722366333}","num_words":144,"character_repetition_ratio":0.003,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.431,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ngeihchiatnak thawng. Chinmi nih kan i bochan taktak mi kan pa pakhat a simi Captain Siang Lian nih hi vawlei nunnak in mual aa kan liam taak. Captain Siang Lian cu tuni July ni 11 zingka suimilam pali le cheu ah Yangon Sanpiah Sizung ah a nunnak a liam tiah thanhnak an tuah. Tantaak mi chungkhar hna Bawipa nih nan ngeihchiatnak in hnem ko hna seh, Nan ngaihchiatnak kan in hrawmpi hna.\nLaipa ralkap attuanmi bia:Ziang Ruangah CDM Ka Lut lo? CDM kalut hrihlo nak san cu a tang vek in a si. 2010 ih thok in USDP & NLD uk nak sungah rahkap cu ka ttuan. Ziang uk nak a ttha sawn tiah rel ding ka neilo vekin tthatlo thurel ding tla ka thei lo. Keicu nanmah vekin pum cawmnak hrang sum dawng le hna ttuan tla ka thiam lo ruangah maih pumcawm nak ruangih ralkap ttuannak a si.\nKawl ralkap pawl in an hna ttuan ttha tein an ttuan lo ruang ah mipi in huat co hank asi. In zirh mi sungah mipi hremding le tah ding thu a tello. Raldo daan le rampi fingkhoi dan thulawng in zirhttheu.Cu vek in keicu ka thlun. Ka hmannak Gun thawn mipi nunnak ka tuah mawh dahlo. tuah mawh ding tla karuat dahlo ding.Mipi humhim nak thulawng ka ruat ttheu.\nTuni tiang CDM ka lutlo hi mipi nan hrangah him damnak a si. (thei fiang nak dingah zanniat leiram sungah kah awknak voi(2) kan ton. LumBang le HlanZawl kiang ih kahawk nakah thurem ka relsak thei.Webula ramih kah awknak thuah rem relding in khua papawl cu kabiak ko nain DALAN tiah hmin in phuah ih online parah a phunphun in kan hming an siat ter.\nKa ttaw relpi theilo ruangah khua sungmi pawl ttih le phanin an tlan. Zonzai nak an tuar.) Theiter: Mipi laamin CDM kalut dingah nan lungkim asi le kalut thei asi. Lut danding cu kai theilo. Katlan hnuhnu cun ziangtik hmanah ralkap cu tuan sal thei nawnlo. Salai Thian Lian Ruang(pa cik) Khua Lai,FaLam peng. Ph-0936629639, 09425235579","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.chinlungpost.com\/lenhloi\/zualko-captain-siang-lian-nih-mual-aa-kan-liam-taak\/","date":"2021-09-20T20:01:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780057091.31\/warc\/CC-MAIN-20210920191528-20210920221528-00478.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.92539078,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9253907799720764, \"cnh_Latn_score\": 0.07447922974824905}","num_words":336,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.238,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.937,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Barcelona captain Lionel Messi Cun Barcelona-ah contract thar ngan mei dingin a lang lai ah thuthar a run um leh sal ih, Messi cun season tharah Barcelona hrang a sit nawn lo ding a si.\nMessi cungcangah hin Barcelona cun thusuah an tuah ih, \"Lionel Messi leh Barcelona te cun contract thar ngan cungcangah remawknak ziangkim kan nei zo ko nan La Liga dan dang dang ruangah kan thil duh hi kan ti puitlin thei ta lo ih. hi mi dinhmun ka tawng takah cun Messi leh Barcelona te kan zawm awknak hi tih cat a tul thlang ding ih, tum vekin thil a feh thei loh ruangah Messi leh kenni club lam cun pawi kan ti in Messi hi a hmalam can khalah duhsaknak sangbik kan hlan a si\" tiin thusuah Barcelona cun a tuah.\nLionel Messi cun Barcelona hrang game 778 khel zoin goal 672 lai a thun zo ih, assist 305 lai a nei zo a si. Messi cun Barcelona tan trophy tam tak a cawi\/lak zo mi lakah Champions League-ah Barcelona tum li lai champion pi zo in La Liga-ah tum sawm lai Barcelona a champion pi zo a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2021\/08\/06\/barcelona-ih-sin-messi-a-suak-ding\/","date":"2021-09-16T21:58:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780053759.24\/warc\/CC-MAIN-20210916204111-20210916234111-00363.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.887868464,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8878684639930725, \"cnh_Latn_score\": 0.09669134020805359}","num_words":191,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.199,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Russia nu in a fanu a hrem ih a hremsual ruangah a thi. Kum 23 mi Anna Ruzankina in fanu kum 3 mi anei, nikhat cu a fanu Anastasia cu a ṭap ciamco.\nA nu in a ning tuk ih an balcony ihsin \"Na ṭap lai asilen ka lo thlak ding\" a ti. A fanu ih kor in a kai ih a kor a tlek thutthi ruangah a fanu cu ft60 ihsin a tla that.\nLamzin ih rak feh pacang pakhat in \"Inn par lamah nauhak ṭap rero ka thei hnuah nunau authawm ka thei. Ka dunglam ka vun zoh ih naute thihnai lakih bawk ka hmu\" a ti.\nA nu cu inn hnuaiah ava ṭum hngal ih a fanu cu a thing ciamco nan san aum nawn lo, a thi zo. Palik pawlin a nu cu an kai ih thiam lo coter asilen kum 21 sung thawng a tla ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-39","url":"http:\/\/www.meifar.info\/a-fanu-%E1%B9%ADap-tamtuk-ruangah-inn-par-ihsin-ka-lo-thlak-ding-a-tiih-a-thlak-sual\/","date":"2021-09-19T08:24:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-39\/segments\/1631780056752.16\/warc\/CC-MAIN-20210919065755-20210919095755-00248.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999936819,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999936819076538}","num_words":148,"character_repetition_ratio":0.015,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.405,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLeitlun ralpi aveihnih nak ah sualpi ih tuahmawh nak a tuar tu Pathian hnatuan tu pawl a bawm tu miraltha siibawi nu August 27, 2021\nLeitlun ralpi aveihnih nak ah sualpi ih tuahmawh nak a tuar tu Pathian hnatuan tu pawl a bawm tu miraltha siibawi nu\nAugust 27, 2021\nLeitlun ralpi aveihnih nak ah Sister tlawng pakhat cu rapthlak zet in tuahmawh nak an tuar. Cui thil tha lo a tuar tu Sister pawl cu siibawi pakhat in bom in a hnem nak thil cang mi a rak si. Ralkap pawl ih thinnat nak pek nak a si. Ralkap cu minung sinak ih ti lo dingmi nun can sia an rak cang ter theu. Cutivekin ral ruang khalah ral a tha mi thinlung nei tu an suak. A tu thinnat thlak za thilcang ka run tarlang ding. Thinnat za asi nan khat lam ih zoh ahcun minung pawl ih thinlung tha le nunau khat le khat zangfah nak khal hmuh a theih. Taksa le thlarau a pahnih a dam ter tu thuhla khal a si.\nNunau a tamsawn cu a tlang pi thu in ramsung ralbuai nakih mi ral tha pawl an si theu. Ralbuai caan ah mi sualpi nak tuahmawh nak cu thil rapthlak za pakhat asiih, nat nak a cang ter. Himi thil sual a tuah tu ralkap pawl cu an sualpi mi nunau pawl cu innsang nei maw, tlawngta a si maw, kum kim lo asi maw, biak nak lam hnatuan a si maw ziang hman an zoh lo. Ziangah an ruat lo.\nRalkap pawl cu Berliln ihsin dung an sip ih, an khua le ram ah an tlung thlang ding. An ram an tlung nak ih khuapi pawl cu remdiah nak thu sim ding hnakin siatsuah nak a phunphun, nat nak pawl lawng mipi pawl an tan. Cuvek tuah nak cu mipi menmen a si lo. Pathian hrang hna tuan tu Sister pawl parah an tuah.\nSualpi nak le thah nak\n1945 leitlun ralpi aveihnih nak a buai rero lai thal caan ih ni ni khat a si. Polan miphun Sister tlawng pakhat ih Sister pawl cu Soviet Russia ralkap pawl ih sualpiih tuahmawh nak an tuar. An tuahamwh daan cu tumtah nak nei in tuah an si. Sister thenkhat pawl cu hnihsuah sai nak ih an hman hnu ah thah an tuar. A luat tu thenkhat pawl lak ah nauvon tu khal an um. An zate ih nunram ah nat nak hminsin nak an ret. Nat an tuar.Thin nau nak thinlung, minung thinlung nei lo pawl ih hmuhsuam an tuar.\nCui nat nak an tuar caan ah France mino siibawi pakhat Polan ah a thleng. A hmin cu Madeleine Pauliac a si. Amah cu 1912, September 16 Villeneuve-Sur-Lot ah a suak. Cutawk ih a thlen nak cu amai aveikhat thlen nak a si lo. Polan ih a thlen ah Pawlpi ih phuan mi siizung ah amah cu cawl loin mi naa a kilkhawi. Amah cu pumkhawm ih lungrual in ral a do tu ralkap pawl khal a bawm. Jew pawl khal a mai inn ah a relh ter. 1945 kum a thok lam ah amah cu France ralkap lamah mi theih tam mi siibawi pakhat a si. Amah cu a sinak khaisan a si hnu ah siibawi cu France ih kaih a tuar hnu ralkap pawl tuamhlawm dingah Moscow ah thlah a si. Cui kum May thla ah Wasaw ah thlah sal a siih, France pawlih phuan mi siizung ah siibai tuamhlawm nak a pek. An ram France ih a tlun thei lo sung ralbuai nak ih hriamhma a ngah tu pawl thawn a thleng tu ralkap pawl nasa zet in a rak tuamhlawm. Cumi sung Polan ramih khuapi asimi Wasaw cu Russia pawl in an long theh ih thil sual tuah nak tampi tuahnak dinhmun cu a mit rori in a hmu.\nTih a nung zet mi a thil hmuh mi\nSiibawi pakhat sinak in Russia ralkap pawl ih thil tha lo tuah nak pawl cu ziangvek thinlung thawn tuah asi timi cu ziangtivek khal in ruah a ngah lo. Ahleice in Benedictine Sister pawl par ih an tuah mi thil sual cu a rapthlak tuk. Amah cu ralbuai caan ah amal zet mi nunau siibawi lak ah pakhat asi ve. Curuangah hivek thinnat za thil a thei thiam. Amah cu hitivek a cang mi Yatih Sister tlawngah amah rori feh in thuhla famkim a theih hnu ah nitin a hmuh ton mi a ngan nak ah a nasa zet mi tongkam thawn a tuar mi pawl a ngan.\nConvent sungah Yatih Sister 25 an um ih, 15 cu Russia ralkap pawl ih sualpi an tuar ih, thah an tuar. A dam lai tu 10 cu thenkhat vei 41, 35, 50 tiang tuahmawh an tuar ih anma lakah 5 cu nau an pai. Anmah pawl cu minung ti hman tlak loin sinak siatsuah an tuar ih, an taksa lawng nat tuar loin an thlarau khal ah nat nak a tang. Thenkhat cu an thin a nau tukih thu hman sim thei lo khop in an um.\nNau a von tu pawl cu a ritzet ih hleiah a tul lo zet mi thinglamta cu bangzet in nitin an phur. Anmai hril mi nunram khal a silo. An tong dah lo mi thil a si ruangah an thin a phang tuk. Netabik ah a cang thei ding lam thawn thlak ding tiang a ruat tu khal an um. Cutiin leilungpi siat vek tluk in an tuar caan ah Dr. Pauliac cu a dam lai tu cui Sister pawl hrangah siibawi pakhat lawng vek hman a silo. Yatih Sister pawl ih a na zet mi an tuar nak cu thinsau zetin a ngai sak. Anmah pawl a hnem. An nunram a duh lo tu Yatih Sister pawl hrang Dr. in zangfahnak thawn man nei zet in a upat nak a lang ter. Dinhmun pawl thei thiam in pom thei dingah a bawm. Anmah pawl cu ziang hman silo vekin a pehtlaih lo. Anmah a dinpi. Bom an tul caan tinkim ah a man cia ringring. An duh lo mi nau pawl khal an neih tiang tha pe in a nei ter.\nA hrek cu Thla kim loin a thi cia in an nei\nDr. Pauliac cu Yatih Sister pawl lawng bawm a ngah lo. Amah ih a hleice tuanvo cu ralkap pawl tuamhlawm ding ah a siih tuanvo a ciah tikah Polan ram pawl ah feh in hriamhma a ngah tu ralkap pawl a zoh. Amah ih zohthim tlak hnatuan pawl cu (1946. February 13) ah a cem. Ziangruangahtile a thih can ah amah cu kum 34 lawng a si lai. Amah cu accident thawn rinlopi in a thi. A ruang cu France ram, a suah nak ram ah an kuat. Amah cu France ram ih laksawng asimi (legian of Homor and the French Croix fe Guerre) pawl khal sunloih a si. 2016 ah flim director Anne Fontaine in Dr. le Sr. pawl ih thilcang pawl parah bun aw in \"The Innocent\" timi hmin pek mi flim a rak suah. Himi thuthang cu Aleteia thuthang ihsin kan don mi a si.\nRef:Aleteia.org","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-43","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/leitlun-ralpi-aveihnih-nak-ah-sualpi-ih-tuahmawh-nak-tuar-tu-pathian-hnatuan-tu-pawl","date":"2021-10-28T01:21:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-43\/segments\/1634323588246.79\/warc\/CC-MAIN-20211028003812-20211028033812-00390.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998495579,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998495578765869}","num_words":1179,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.032,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nHerod ih Tihnak (sim tu Rev. Fr. Peter Zin) July 31, 2021\n\"Herod ih Ṭihnak\"\nThuthangtha sim tu Rev. Fr. Peter Lal Zin Thang\nJuly 31, 2021\nSiarding: Lv 25: 1. 8-17\/ Ps 67: 2-3. 5. 7-8(4)\/ Mt 14: 1-12\n\"A ṭhami ṭihnak le a ṭha lo mi ṭihnak tiin a um ih a ṭhami ṭihnak kha nei in a ṭha lo mi ṭihnak kha nei lo tum ding kan si.\"\nRVA Falam Service in Thuthangṭha a ngai tu duhdawtmi zumtu nu le pa, u le nau pawl, kan Bawipa in a lo kilkhawi hai sehla hnangam daihnak a lo pek hai hram seh. Tuni kan siar dingmi Gospel zoh in thlarau thazaang lak zuam cio uh si tiah ka lo sawm duh hai a si. Kan siar dingmi Gospel cu Matthai 14:1-12 tiang a si ih kan ngai ta hrih pei.\nMatthai 14:1-12\nCuih tikcu ah Galilee ram uktu Herod in Jesuh thuhla a thei. Herod in, \"Hi pa hi baptisma petu Johan a nungsalmi a si ko. Curuangah a si hitiih mangbangza a tuah thei,\" tiah a kuthnuai bawi pawl kha a sim. Cuih hlanah Herod in Johan kaih ding thu a pe; cule an kai ih thirhri in an khih hnuah thawng ah an thlak. Ziangah cutiin a tuah tile a naupa Filip ih nupi Herodias ruangah a si. Baptisma petu Johan in Herod cu, \"Herodias na ṭhit hi a dik lo,\" tiah a rak ti ṭheu ruangah, Herod in Johan cu thah a duh, asinain Judah mi pawl a ṭih, ziangahtile Johan cu profet a si tiah an ruahmi a si. Cule Herod suah ni ah Herodias fanu cu mizapi hmaiah a laam ciamco. Herod cu a lung a kim ngaingai ih a hnenah, \"I dilmi pohpoh ka lo pe ding tiin ka lo kam a si,\" tiah a ti. A nu ih ruahnak a pek vekin Herod hnenah, \"Hitawk hmun rori ahhin baptisma petu Johan ih lu cu darkheng in i pe aw,\" tiah a fanu cun a ti. Cutikah Siangpahrang bawipa cu a riah a sia ngaingai. Sikhalsehla a sawmmi pawl hmai rori ih thukamnak a tuah zo ruangah a dil vekih tuah dingah thu a pek. Curuangah Johan cu thawng sung rori ahcun a lu a tanter. Johan ih lu cu darkheng in an run keng ih Herodias fanu cu an pek; anih in a nu Herodias hnenah a fehpi. Cun Johan dungthluntu pawl cu an ra ih a ruak an lak ih an phum; cuih hnuah Jesuh cu an va sim. (Bawipa ih Thuthangṭha a si.)\nHimi Baptisma petu Johan ih a thihnak thuanthu kan siar tikah mi a riahsia ter thei zet a si. Miding pakhat mi ṭha lo hrekkhat ruangah thatnak a tuar. Herod hi Johan ih thihnak ah thuneihtu a rak si ruangah Herod in a that tiin kan ti thei a si. Kan thei thiam cio ko ding. Herod in Bawi Jesuh thu hla a theih tikah; mangbangza a tuah mi pawl a thei tikah, \"Hi pa hi baptisma petu Johan a nungsalmi a si ko. Curuangah a si hitiih mangbangza a tuah thei,\" tiah a ti. A thinlung sungin Johan a mang loh li. Ziangruangah a si pei? Ziangruangah tile Johan kha a dik lo pi in a that dah ruangah a si tiin kan tile a sual lo ding. Johan par ih a tuah mi hi thil ṭha lo a si timi a thei keu keu. Cumi thil ṭha lo a tuah mi nih a ṭhih ringring. A hngil thei lo.\nṬihnak thu mal lai kan ruat ta hrih pei. Ṭih kan ti tikah a ṭhami ṭihnak le a ṭha lo mi ṭihnak tiin a um. A ṭhami ṭihnak cu ziang a si pei? Pathian ṭihnak kha a si ko. Thufim 1:7 nak ah, \"Pathian ṭihzah cu fimnak ih hramthoknak asi,\" a ti. \"The fear of the Lord is the beginning of knowledge.\" Cun Matthai 10:28 ah Bawi Jesuh in, \"Taksapum a that thei nain thlarau a that thei lotu pawl cu va ṭih hlah uh. Takpum le thlarau a pahnih in hell sungih a that theitu Pathian kha va ṭih sawn uh,\" a ti. Kan Bawipa in kan ṭih dingmi cu Pathian a mah lawnglawng hi a si a ti ih culo thil dangah cu ṭih hlah uh, ṭih hlah uh tiah a dung thlun tu pawl kha a zirh ringring a si.\nṬihnak kan ti tikah a phunphun cu a um ko ding nan tuni ih kan rel duhmi cu Herod ih ṭihnak vek kha a nei tu kan si lonak ding ah ka sim duh mi a si. Herod ih ṭihnak vek hi a zoh hman ih ziang ti rero khal ṭul lo in mah ten ṭih rero men hi a si. A mah hi bawi pakhat a si, siangpahrang asi. Asinan a siangpahrang sinak nih a ṭihnak thinlung a a hlo ter thei lo. Semtirnak ah Kain in anau Abel athat tikah Pathain in, \"A tuah nang cu camsiat na si ih hi na umnak hmun ih sin dawihlo na si ding,\" a ti tikah, Kain in a ṭongmi pakhat cu, \"Hi ram le na hmaika in i dawihlo ih tlunah lei parah hin inn nei lo le mivakvai ka si dingih i hmutu pohpoh in, in that ding,\" tiiin a ti. Hitawkah Kain in ziangruangah i hmutu pohpoh in in that ding tiah a ti? Ziangruangah a ṭih? Thil ṭha lo a tuah ruangah a si. Thil ṭha lo a tuah ih Pathian thawn a hla tikah ral nei ti khal si lem lo in a mah ten a ṭih rero men a si.\nMi pakhat in thil a fir ih a tlung lam ah lamzin ah palik pawl a tong. Palik pawl in ziang khal an ti lo, ziang khal an thei lo, an kiang ah mi pakhat a feh ruangah an her ih an zoh ve men. Asinan mi thil fir pa cun palik pawl in a lam an her tikah a ṭih, palik pawl lam her ngam lo in a um. Palik hmu kha cu um hrih sehla, thil ṭhalo pakhatkhat kan tuah ngah pang tikah zo hman in ziang in ti lo hman ah in ti pang pei maw tiah ṭihnak thinlung a mah tein a ra lut ṭheu a si. Herod in Johan kha a thah ruangah Bawi Jesuh in mangbangza pawl a tuah tikah 'aih Johan a nungsal sipang pei maw tiah,' a thinlung sung teah a suak loh li. Cumi lawng si lo a nun sung hmuahhmuah ah a tu le tu in a thin sung te ah a thil ṭha lo tuah mi nih a ṭhih ringring ding ti cu theitheih a si.\nZiangtukin thazaang nei in kan cak hman sehla, siangpahrang kan si hman sehla, kan ral pawl khal kan thazaang in cu kan neh ṭheh hman sehla, kan sihnak nih thil ṭha lo kan tuah nak ruang ih kan ṭih mi khi a hlo ter thei lo ding. Kan kaa in ka tih lo kan ti hman ah kan thinlung sungten ṭihnak kan nei ringring ding asi. Asile sual zomi cu remsal a theih lo ziangtin kan ṭihnak thinlung kan hlo ter thei ding? A hmanmi sualsirnak thawn in kan hlo ter thei ding asi. Herod in Johan thihnak ah a lung a awi lo. A poi khal a ti zet ko. Asinan a poi tuk timen hi sualsirnak fam kim a si lo. A poi kan tinak men in damnak in pek thei lo ding a si. Sualsir ngaingai in Jesuh Khrih sungah nunnak thar in kan nung sal a si le cu ziang vek sualnak si hman sehla damnak a um a si.\nDuhdawtmi nu le pa, u le nau pawl, Pathian lawng kha ṭih in a ṭha lo mi ṭihnak, Herod ih ṭihnak vek, a nei tu kan si lo thei ding in zuam ringring uh si. Bawipa in thazaang thluasuah in pek cio hram seh.\nFr. Peter Lal Zin Thang (Hakha Diocese)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-43","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/herod-ih-tihnak-sim-tu-rev-fr-peter-zin-july-31-2021","date":"2021-10-28T01:12:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-43\/segments\/1634323588246.79\/warc\/CC-MAIN-20211028003812-20211028033812-00021.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998503923,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998503923416138}","num_words":1320,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.359,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Hakhaliah fapa Nehemiah relhnak thu. Kum kul kum, Chislev hla ah, Shushan khua ah i um teng fangin, 2i unaute pakhat Hanani khiah mi dang kawmin Judah ram in hleng ai, a suak ngahtu Judah mite thu le, raalte ai pomhnak songin a taanghnakte le Jerusalem thu khiah zawt ing. 3Ciafangin amahte in, \"Israel ram songai raalte ai pomhnak songai a taanghnak mite khiah thin rimsu ngai in um i. Jerusalem renhnak sen khai hnawmsio ai dawngkhamte khai mai in kang sio i.\" ti in i rel i.\n4Cia thu i za fangin, kai khai to ai kap ai ni tamngai lungsia in um ing. Kai khai rongul ai vancung ai Pathian hnenah sawngen ing. 5\"Na thukhamhnak le ngaihharhnak khiah na it tute le na thukham hluntute kilkhawltu, Vancung ai Bawipa Pathian, Aw a cungnung Pathian, 6 na hnenum Israel mite ca ai i sawngenhnak le Isarel mite ai na lakah kin sualhnak i phorhhnak te vumah kin sik in kin ngai sah tu. I paate le kaimah khiah kin sual zo i. 7Kinte in sual rauh in nung ai, na hnenum Moses hnenah na ruaihnak thukhamte le dan upadite khiah hlun lo i ing. 8Na hnenum Moses hnenah na ruaihnak thu, 'Hlotlau in um leisikhaw, mi ramdang mi phun caang lakah ning zaih tuh sio ing. 9Ikhalselai i hnenah let leh in, i thukhamte khiah hlun in bawn leisikhaw, vanhang hnia konzong ah ning sep khalingkhaw, ciata in ning khawm leh tuh ai, i hming dah hmun tuhai i rilhnak hmunah ning tlun leh tuh ing.' ti ai na relhnak khiah hih tuhin ninghio na kun ing. 10He mite khiah na huthawm lianngai le na kut lianngai thawn na tlanhnak na hnenum, na minungte i. 11Aw Bawipa, na hnenum le na hming kih nuamtute na hnenumte sawngenhnak khiah ngai sah tu. Na hnenum bawnhnak khiah khim ruai tulai, he pa in ning i hio tuhin i bawm tu, ti in na ngen ing.\" ti in sawngen ing. Ziangmanti fangin kaimah khiah kumpibawipa capittizu dinghnak khuat kilkhawltu ing.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/nehemiah\/nehemiah-1\/","date":"2021-12-06T04:42:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00170.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9184467196,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9184467196464539, \"cnh_Latn_score\": 0.0711730495095253}","num_words":337,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.923,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nigeria, Ogun State ih um nu pakhat in a pasal itpitu ih hmaiah tisa so burbo lai in a tawih ih a taksa cu a kang. Mi tuahmawhtu cu kum 37 mi Joy Sunday a si ih fate 2 anei zo. Hliamtuar ih hmin cu Justina Ameh a si, an kiangih um a unu in Joy Sunday cu a pombet ih a kut ah nam in a dawt.\nCumi hnuah kiangkap um mipa pawlin an va kaibet ih police kut sungah an hlan. Joy Sunday in \"Ka pasal arak itpi ṭheu ruangah ka khuaruahnak khal a tibuai thluh. Himi sun ah biakinn sungah ara lut ih in camsiat ciamco.\nDaiten ka suak tum zawngah ka kor dunglam a dir ih a tlek. Ka thinheng tuk ruangah inn ah ka va tlung ih tisa ka la hnuah a hmaiah ka tawih\" a ti.\nJustina Ameh ih unu in \"Spring of Life Global Ministry sungih kan um laiah Bucket ah tisa thawn ara lut ih ka naunu ih hmaiah a tawih. Curuangah ka kaibet ih ka kut ah nam in a dawt, cumi hnuah kiangkap um pawlin an ra kaibet\" a ti.\nJustina Ameh khal a pasal thawn an ittlang le ittlang lo thu an sut ih Justina Ameh in \"A pasal thawn kan karlakah ziangthu hman aum lo ti ka lo tiamkam\" a ti. Justina Ameh cu Strong Tower Hospital ah an phur ih a hliamhma pawl an tuamhlawm, Joy Sunday khal palik pawlin an kai ih an thubuai cu an zingzoi rero lai.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"http:\/\/www.meifar.info\/biakinn-sungah-ava-lut-ih-a-pasal-itpitu-cu-tisa-in-a-tawih\/","date":"2021-12-08T16:03:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363515.28\/warc\/CC-MAIN-20211208144647-20211208174647-00165.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999946356,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999946355819702}","num_words":251,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.382,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin mi tamngai khiah a nute kawmin amahte unau Judah mite lakah thinraw ngai i. 2Ziangmanti fangin a hrekkhatte in, \"Kin fapa le kin fenute kawmin kin tam ngai i. Ciamanin kin thi tuh lo in rong ei tuh rong kin kul i.\" ti in ti i. 3Cen a hrekkhatte in, \"Cen rian tlung manin, rong laihnak tuhin, kin lo le kin vuandum le kin innte khiah rinsan in tangka pu zo i ing.\" ti in rel tu khai um i. 4Cen a hrekkhatte in, \"Cen kin lo le vuandum ca in kumpibawipa siahkhuai pe tuhin tangka pu zo i ing. 5Kin pum le kin sa khiah kin unaute thawn bangpah napui ai, kin fapa le kin fenute khiah mi cengfa cang ruai kul bel i ing. Cen kin fenu hrekkhatte khai mi cengfa in um zo ai mi dangte in kin lo le kin vuandumte khiah kin ping sah zo manin, amahte khiah tlanh ben lo i ing.\" ti in rel tu khai um i.\n6Amahte relhnak le amahte thinrawhnak thu khiah i za fangin, thin i raw rauh i. 7A thukngai in i ruat ben fangin, mi bawite le mi upate khiah, \"Ning veksenin ning unaute hmunin a miat lang i si.\"ti in hau ing. Ciamanin amahte thurel tuhin mi tamngai pumkhawm ruai ing. 8Ciafangin amahte hnenah, \"Kin ben zah in mi phun dangte hnenah zuarhnak kin unaute khiah tlan leh i sing. Ciamanin ning unau khiah amahte in kin hnenah zuar leh tuhin, amahte khiah zuar peupeu i sim?\" ti in zawt ing. Ciafangin amahte in pong tuh nai lo manin dapkhep in um i. 9Ciafangin kai in, \"Ning bawnhnak khiah pha lo i. Kin raalte mi phun dangte in hnih kin cip ai zauh kin suam manin, kin Pathian khiah kih kongin nung tuh lo i sim? 10Kaimah in khai i unaute le i hnenumte kawmin amahte khiah tangka le rong te khiah put ing. A miat lang awl nga sing! 11Tunnia ah amahte lo le amahte capit vuandum le amahte oliv vuandum le amahte inn khiah tangka le rong le capittizu thar le thau zakhat songah a miat pakhat thawn rul leh tuu-ih.\" ti in ti ing. 12Ciamanin amahte in, \"Rul leh tuh i ing. Amahte hnenin zai khai ngen tuh lo i ing. Na relhnak bangin bawn tuh i ing.\" ti in ti i. Ciafangin kai khai phungkite khiah ko ai, amate in he thukham bangin bawn tuhin thukham ruai ing. 13Ciafangin i thilthuam khiah thiing ai, \"He thukham bang ai bawn lo tu pa khiah Pathian in a inn le a naihnak hmuah songin lo thiing tu seh. Hetih bangin thiing in bung tu sio seh.\" ti in ti ing. Ciafang pawlpui a veksen in, \"Amen!\"ti in ti ai Bawipa khai cuan i. Ciafangin mirunpui in he thukham bangin bawn i.\n14Ciahlai ah, amahte uktu tuhin Judah ramah i dah ai panin, Kumpibawipa Artazazi ukhnak kum kul ai panin kum sawmthum le panih tian kum hlainih song i unaute le kaimah in mi-uk rong khiah ei sah lo i ing. 15Ikhalselai i hlan ai mi-ukte in mite khiah thilrit phurh ai amahte hnenin rong le capittizu khiah, ngun shekel sawmli kawm in lang i. A hnenumte rinin mite vumah bawi cang i. Ikhalselai kai tu Pathian kih manin, ciatih bangin bawn lo ing. 17Ciahlai ah i cabuai ah kin hiang ai ram dang mi siar lo Judah mite le mi-uktute za le sawmnga khai rong ei de i. 18I ca ai ni khat ah suanghnak rong khiah kawlpaw pakhat, a pha ber tu paruk le ar te suang de i. Cen ni ha caang fangin, capittizu a phun caang caang khai a dim in i dah sah i. Inapui ai he minungte khiah harsa ze manin, mi-uk ca ai rong khiah ngen lo ing. 19I Pathian, he mite ca ai i bawnhnak bangin, a pha in lo i hih tu law!","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/nehemiah\/nehemiah-5\/","date":"2021-12-06T05:39:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00294.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9324393272,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9324393272399902, \"cnh_Latn_score\": 0.03810260817408562, \"cnw_Latn_score\": 0.015493583865463734}","num_words":648,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.187,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.949,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Raalte ai pom awnghnak tesin fate in, Israel Bawipa Pathian inn sa i ti khiah Judah le Benjamin raalte in za fangin, 2anite khai Jerubbabel le a songkhat lakai mi upate hnenah kawi ai, \"Inn ning sa bawm nga ing. Ziangmanti fangin ningmah bang in ning Pathian khiah sii ve i ing. Heta ah kin kawih tu Assiria kumpibawipa Esarhaddon sanlai ai panin Amah hnenah raithawi awng i hang.\" ti in rel i. 3Ikhalselai Zerubbabel le Jeshua le a songkhat lakai mi upate veksen in amahte hnenah, \"Kin Pathian inn sa tuhin ning in kin bawm mah ih. Ikhalselai Persia kumpibawipa Sairas ai thu kin pe bangin, Israel Bawipa Pathian inn khiah kinmah lekin sa tuh i ing.\"ti in sawn i. 4Ciafangin cia ram ai mite in Judah mite khiah thinnau ruai tum i. Amahte khiah hnaihnok i. 5Amahte in mi thurel thiamte khiah zawng ai amahte tumhnak khiah Persia kumpibawipa san song ai panin Persia kumpibawi Darius kumpibawi tuan pan tian hnaihnok i.\n6Ahasuerus in kumpibawi tuan pan fangin, Judah le Jerusalem ai mite khiah amahte in rawt i. 8Artazazi sanah khai Bishlam, Mithredath, Tabeel le a rualpuite veksen in Persia kumpibawipa Artazazi hnenah laikuat i. Cia lai khiah Aramaic cafang le pon in ngan i. 8Raalbawipa Rehum le cazi Shimsha in Jerusalem rawthnak lai khiah Kumpibawipa Artazazi hnenah hetih bangin ngan i: 9Raalbawipa Rehum le cazi Shimshai le a rualpui veksen, Dinai mi, Apharsath mi, Tarpel mi Persia le Erek mi le Babilon le Shushan mi, Dehav mi, Elam mi le, 10Mi bawi le mi upa ngai Osnapper in pom ai Samaria khua le Runpui kan lamai ram ah tauh hnak mi phun cang hnenin, 11(He khiah amahte kuathnak lai a kuhnak i.) Kumpibawipa Artazazi hnenah, Runpui kan lamai mite na hnenumte hnenin, 12Na hmunin kawihnak Judah mi te khiah kin hnen Jerusalem ah hleng ai, mi tawng nuam thai, a pha lo khua khiah sa ai a renhnak sente khiah sa ben ai a innhamte khiah rol i hang ti khiah kumpibawipa in ling tu seh. 13Cen he khua khiah sa ben in a renhnak sente khiah ben lekhaw, amahte in ngunkhuai pe tuh lo ai kumpibawipa tangka ngahhnak khiah tlawm tuh i ti khiah kumpibawi pa in ling tu seh. 14Cen kin te in kumpibawi inn ai ci khiah ei sah manin, kumpibawipa zauhsuam hnak khiah kinte in hmu tuh khiah mawi lo i. Ciamanin he lai khiah na kuat ai thu na than i ing. 15Ziangmanti fangin na hlanai kumpibawite ai khumhnak ca-ukte songah sii tulai he khua khiah mi tawng nuam thai khua, kumpibawite le ramte hnaihnok ruaitu le hlanlai ai panin mi tawng thai cio khua i ti khiah ling tuh i si. 16He khua khiah sa leh in a renhnak sente khiah sa ben lekhaw, kumpibawipa in Runpui Ralkhat lamah ram nai tuh lo khiah na rel i ing.\" ti in lai kuat i.\n17Kumpibawi pa in hetih bangin rul i: \"Raalbawipa Rehum le cazi Shimshai le Samaria le Runpui Ralkhat lamai umtu a rualpuite veksen hnenah lai ning kuat ing. 18Ning kuathnak lai khiah a ciang niu in i siar zo i. 19Kaimah in thu pe bangin, cia khua thu khiah sii ai, cia khua khiah hlanlai ai panin kumpibawite khiah tawng ai, mi tawng thai cio khua i ti in tawk i. 20Cen Jerusalem ah kumpibawi lian ngai ngai khiah um awng ai Runpui Ralkhat ram hmuahhmuah uk awng ai ngunkhuai te lang awng i. 21Kaimah in cia khua sa lehhnak tuh thu pe leh hlan lo, amahte in cia khua sa awl ruai tuhin thu pe tuu-ih. 22Ciatih bangin bawn lo in lo um mah ih. Ziangmanin kumpibawi hnawm ruaitute khiah khang ruai tuh i?\" ti in rul i.\n23Ciafangin kumpibawipa Artazazi laikuat hnak khiah Rehum le cazi Shimshai le a rualpuite hmai ah siar fangin, anite khai a rang ngai in Jerusalem ai Judah mite hnenah kawi ai, inn sa awl tuhin a ming pe i. 24Ciafangin Jerusalem ai Pathian inn sa khai awl i. Persia kumpibawi Darius ukhnak kum nih khim tian sa awl i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/ezra-4\/","date":"2021-12-06T05:53:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00374.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9250907302,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9250907301902771, \"cnh_Latn_score\": 0.0665687620639801}","num_words":678,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.174,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Israel mite khai Ti Dawngkham hmai ai tualvan ah a veksenin minung pumkhat bangin hmunkhat in khawm tlang ai, cazi Ezra khiah Bawipa in Israel mite ruaihnak Moses Upadi dan Ca-uk kawih ruai i. 2Ciamanin phungki Ezra in cia Upadi Dan ca-uk khiah, pawlpui pasal le nupui le a ling thai te hmuahhmuah hmai ah hla sarih ni khat nia ah kawih i. 3Ciafangin amah in cia ca-uk khiah Ti Dawngkham hmai ai tualvan ah zing ai panin sun tian, pawlpui pasal le nupui le a ling thai te hmuahhmuah hmai ah siar i. Ciafangin mi veksenin cia Upadi Dan ca-uk songai siarhnak khiah a kungniu in ngai tlang i. 4Ciamanin Ezra khai amahte in cia ca ai thingtlep thawn sahnak cabuai vumah ding i. Cen a kiahhan lam ah Mattithiah, Shema, Anaiah, Urijah, Hilkiah, le Maaseiah ding ai a kekeh lamah Pedaiah, Mishael, Malkhijah, Hashum, Hashbadana, Zekhariah le Meshullam ding i. 5Ezra khai mi zapui vumah ding ai mi veksen hmuh in cia ca-uk khiah hong i. Ciatih in ca-uk hong fangin mite khai a veksenin tho ai ding i. 6Ciafangin Ezra in a lian Pathian, Bawipa khiah hmuifu bur i. Ciafang in mi veksen in amahte kut khiah tung ai, \"Amen, Amen!\" ti in ti i. Ciafangin anite khai amahte lu khiah ut ai Bawipa khiah bia i. 7Cen Jeshua, Bani, Sherebiah, Jamin, Akkub, Shabbethai, Hodijah, Maaseiah, Kelita, Azariah, Jozabad, Hanan, Pelaiah le Levi mite in khai mite khiah cia Upadi dan khiah cuk i. Cen mite khai amahte umhmun ten ah ding i. 8Amahte in Pathian Upadi Dan khiah a ciang ngai in siar ai mite in a siarhnak khiah ling sah thai in, a dikbe khai let sah i.\n9Ciafangin mi-uktu Nehemiah le phungki le cazi Ezra le mite thucuk tu Levi mite in mi veksen hnenah, \"Tunnia khiah Bawipa ning Pathian hmai ah a cianghlim i. Ciamanin lungsia in kap mah ih.\" ti in rel i. Ziangmanti fangin amahte in Upadi Dan thu za fangin, mi veksenin kap i. 10Ciafangin amah in amahte hnenah, \"Feh tu i lai, a thau khiah ei in a hlum khiah ding tuu-ih. Cen a nai lote khai pe tuu-ih. Ziangmanti fangin tunnia khiah kin Bawipa hmai ah a cianghlim nia i. Ciamanin lungsia mah ih. Ziangmanti fangin Bawipa khiah ning lakah ang manin tha ning hat i.\" ti in rel i. 11Ciamanin Levi mite in amahte veksen khiah thinnuam ruai ai, \"A dapniu in um tuu-ih. Ziangmanti fangin tunnia khiah a ciang hlim nia i. Lungsia mah ih.\" ti in rel i. 12Ciafangin mite khai a veksenin rong ei le ding tlang ai midangte khai sel ai ang ngai in um tlang i. Ziangmanti fangin amahte in amahte hnenah relhnak thu khiah ling sah i.\n13Ni nih nia fangin, mi veksen songai mi upate khiah phungkite le Levi mite kawmin, cazi Ezra hnenah Upadi Dan thu ling nuam in khawm tlang i. 14Ciafangin Israel mite khiah hla sarihhnak puai tengin buk songah um tuhai, 15amahte khua ah le Jerusalem ah, \"Mual vumah feh tu i lai, oliv thingkakte le thau thingkakte le myrtle thingkakte le ung kakte le a hnah nai thingkakte khiah lai songah ngan hnak bangin, buk sa tuhin kawih tuu-ih.\" ti in Bawipa in Moses ruaihnak thu khiah Upadi Dan songah nganhnak bangin amahte in tawk i. 16Ciafangin anite khai feh ai cia thingkakte khiah kawih ai buk sa i. A hrekkhatte in amahte innphu vumah sa i. A dangte in amahte tualvan le Pathian inn tualvan le Ti Dawngkham tualvan le Efraim Dawngkham tualvan ah sa i. 17Ciamanin ram dangah raalte ai pom awnghnakte khai buk sa ai buk hnia ah to tlang i. Ziangmanti fangin Nun fapa Joshua san ai panin cia nia tian Israel mite in ciatih in bawn awng lo i. Ciafangin amahte khai ang rauh i. 18Cen amah in Pathian Upadi Dan Ca-uk song ai thu khiah nisiar in a ham ai panin a bo tian siar i. Cen amahte puai khiah ni sarih song bawn i. Ni riat nia fangin anite khai a dan bangin Pathian khiah bia tuhin pumkhawm i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/nehemiah\/nehemiah-8\/","date":"2021-12-06T04:43:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00387.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9415884614,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9415884613990784, \"cnh_Latn_score\": 0.026013685390353203, \"ctd_Latn_score\": 0.014542955905199051}","num_words":682,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.185,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.922,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Saul le a fate thihnak\n1Ciamanin Filistin mite in Israel mite khiah tawng i. Israel mite khai Filistin mite hlanin tlan ai Kilboa Mual vumah a tam ngai thi i. 2Ciafangin Filistin te in Saul le a fapate khiah hehlawti in hnawh dek i. Ciafangin Filistin te in Saul fapa Jonathan le Abinadab le Malkhishua khiah rek i. 3Filistin te in Saul khiah siarmawti in tawng ai kahpuk sai tute in Saul khiah sai ai a rauh ngai in Saul khiah ur ruai i. 4Ciafangin Saul in a raal thilthuam phurtu pa hnenah, \"Na vangsau thawn tumpet in i dawt tu. Cialo fangin he vunpar cemlo te in i dawt tuhai zauh i suam tuh i.\" ti in ruai i. Ikhalselai cia pa in a lau ze manin nuam lo i. Ciamanin Saul khai a vangsau khiah lang ai cia vangsau vumah tlu i. 5Saul raal thilthuam phurtu pa in Saul thi lio khiah hmu fangin ani khai vangsau vumah tlu ai Saul thawn thi i. 6Ciatih in Saul le a fapa pathum le a raal thilthuam phurtu pa le a minung veksen khiah hmunkhat in cia nia ah thi tlang i.\n7Rawn ralkhat ai Israel mite le Jordan ralkhat lamai mite in, Israel mite khai tlan sio ai Saul le a fate khai thi sio hmu fangin, amahte khuate khiah hlum ai tlan sio i. Ciafangin Filistin te khiah cia khua ah kawi ai khuato i. 8A thangha fangin, Filistin te in a thite thilri hawk tuhin kawi fangin Saul le a fapa pathum khiah Kilboa Mual vumah a thi in tawk i. 9Ciafangin amahte in Saul lu khiah cem ai a raal thilthuam khai hawk sah sio ai, Filistin ram hmuahhmuah ah amahte milim temple ah le mite hnenah phuang tuhin thu kuat i. 10Ciafangin Saul raal thilthuam khiah Ashtoreth temple songah dah ai a ruang khiah Beth Shan sen vumah tar i.\n11Jabesh Kilead khua ai umtute in Filistin te in Saul lakah bawnhnak za fangin, 12A raalpha ber te in zan khuavar vak ai Beth Shan sen vumai Saul ruang le a fate ruang khiah lang ai Jabesh ah hleng fangin ciata ah mei in tai i. 15Ciafangin amahte ruh khiah lang ai Jabesh khua ai makeng kung hnia ah vui ai anite khai ni sarih song rong-ul i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-31\/","date":"2021-12-06T06:06:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00406.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9006840587,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9006840586662292, \"cnh_Latn_score\": 0.07898926734924316}","num_words":383,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.17,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.871,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Hete ben fangin, Persia kumpibawi Artazazi uk teng in, Ezra, Seraiah fapa, Azariah fapa, Hilkiah fapa, 2Shallum fapa, Zadok fapa, Ahitub fapa, 3Amariah fapa, Azariah fapa, Meraioth fapa, 4Zerahiah fapa, Uzzi fapa, Bukki fapa, 5Abishau fapa, Phinehas fapa, Eleazar fapa, phungki upaber Aaron fapa – 6he mi Ezra khai Babilon in feh i. Amah khiah Israel Pathian Bawipa ai pehnak Moses dan upadi khiah a ciang ngai in ling tu cazi i. Amah vumah a Pathian Bawipa kut khiah um manin, kumpibawipa in a ngenhnak hmuah pe i.\n7Cen Artazazi kumpibawipa ukhnak kum sarih kum ah, Israel mi hrekkhatte le phungki le Levi hrekkhatte le lasatute le dawngkham kiltute le temple hnenumte khiah Jerusalem ah hong i. 8Ezra khai Jerusalem ah kumpibawipa in kum sarih uk kum hla nga fangin hleng i. 9Ziangmanti fangin, a Pathian kut khiah amah vumah um manin, hla hmasaber ni khat nia fangin Babilon in suak ai, hla ngahnak ni khat nia fangin Jerusalem ah hleng i. 10Ziangmanti fangin Ezra in Bawipa dan upadi khiah zirh tuh le hlun tuh le Bawipa thukham le dante khiah Israel mite cuk tuhin a thin songah tum i.\n11He a kuhnak lai pakhat khiah Kumpibawipa Artazazi in phungki cazi le Bawipa thukhamte le Israel ca ai a dan upadite ling liang tu Ezra hnenah pehnak i. 12\"Kumpibawi hmuahhmuah ai kumpibawipa Artazazi in Ezra, phungki le vancung Pathian dan upadi lamah cazi Ezra hnenah, 13i ukhnak songai Israel minungte le phungki le Levi mite khiah, amahte thu in Jerusalem ah kawi nuam tute khiah nangmah thawn feh thai in thu suah ing. 14Ziangmanti fang in kumpibawi pa le a tlangsuak pasarih in nangmah khiah, na kut songai na Pathian Dan Upadi thawn senghnak bang in Judah le Jerusalem thu zong tuhin na hlat i ing. 15Ciazolo ah kumpibawipa le a tlangsuakte in a siang ngai in Jerusalem ai umtu Israel mite Pathian hnenah pehnak sui le ngun le 16Babilon ram songin na ngahhnak sui le ngun le Jerusalem ai amahte Pathian inn ca ai amahte thu ai hluhnak kawmin kawih tuh i si. 17Cia tangka thawn, kawlpaw cang le tucang le tufate le rongmu hlu tuh le ding tuh a hlu te khiah a kungniu in lai tulai, Jerusalem ai na Pathian inn songai awlta vumah hlu tu. 18Cen a taanghnak a val sui le ngunte khiah, Pathian lungkhimhnak bangin, nangmah le na unaute in a pha ti ai ning ruathnak bangin hmang tuu-ih. 19Na Pathian inn songah hmang tuhai na pehnak belte khiah Jerusalem ai Pathian hmai ah kawih tuh i si. 20Cen na Pathian inn ca ai a samhnak khiah nangmah in pe lesikhaw, kumpibawipa tangka hmang tu.\n21Cen kaimah kumpibawipa Artazazi in Runpui ralkhat lam ramai tangka khawltute hnenah thu ning pe ing: Vancung Pathian Upadi dan lamah cazi le phungki pa Ezra in ning bawm ruai lekhaw, a kungniu in, 22ngun talan zakhat, sangvut khor zakhat, capittizu bath zakhat, thau bath zakhat tian le ci khai a tel cawk lo in bawm tuh i si. 23Vancung ai Pathian ruaihnak zaizai khai, vancung ai Pathian inn ca ah a khim niu in bawn tuu-ih. Cialo fangin Pathian khiah kumpibawipa le a fapate lakah thinraw mawh ngai. 24Cen phungkite le Levi mite le lasatute le dawngkham kiltute le temple hnenumte le Pathian inn ai a dang hnenumte khiah ngunkhuai khuai dan lo khai ning than ing. 25Cen nangmah Ezra in Pathian fimhnak nai i si. Cia fimhnak thawn, Runpui ralkhat ramai umtu na Pathian dan upadi ling tu veksente thukhan sahtu tuhin thukhantute dah tu. Cen a ling lo tute khai thu cuk tuh i si. 26Cen na Pathian dan upadi le kumpibawipa dan upadi ngai nuam lo tute khiah, a rang ngai in cawh tuh i si. Rek kul lekhaw rek tuh, hnawt kul lekhaw hnawt tuh, a thilri long sah kul lekhaw long sah tuh, thawngtla kul le thawngtauh tuh i si.\" ti in ti i.\n27Jerusalem ai umtu Bawipa inn mawi ruai tuhin kumpibawipa thin songah pe tu kin paa Bawipa Pathian khiah hmuifu tu seh. 28Cen kumpibawi pa le a tlangsuakte le a bawite hmai ah ngaihharhnak khai i pe i. Bawipa i Pathian kut khiah i vumah um manin, kai khai thin i so i. Ciamanin Israel mi upate khai kaimah thawn feh tuh in khawm ing.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/ezra-6\/","date":"2021-12-06T06:15:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00436.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9347726107,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9347726106643677, \"cnh_Latn_score\": 0.06306727975606918}","num_words":714,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.182,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.886,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ni khat nia ah Saul fapa Jonathan in a raal thilthuam phur sahtu tlangval pa hnenah, \"Khatta lamai Filistin raalkapte hnenah kawi nga sing.\" ti in ti i. Ikhalselai a paa khiah rel lo i. 2Saul khai Kibeah khua hiang ai Mikron ai taleti hnia ah to i. Amah thawn mi zaruk tha um i. 3Shiloh ai Bawipa phungki Eli fapa, Phinehas fapa, Ikhabod nau Ahitub fapa Ahijah in ephod khiah sil i. Ikhalselai Israel mite in Jonathan vak teu khiah lo ling lo i.\n4Filistin raalkapte hnenah Jonathan kawi tum hmun lampui naak khat le naak khat ah lung sir pakhat veve um i. Lungsir pakhat hming khiah Bozez i ai a khatta hming khiah Seneh i. 5Cia lungsir pakhat khiah Mikmash ralkhatlam saklam hoi ai a khatta khiah Kibeah ralkhatlam hlanglam hoi i.\n6Ciafangin Jonathan in a raal thilthuam phurtu tlangval pa hnenah, \"He vunpar cemlo raalkapte hnenah kawi nga sing. Bawipa in kin bawm thai pang i. Ziangmanti fangin mi tamngai thawn le mi tlawmniu thawn i tu seh Bawipa in o thill lo in zai in khai Bawipa khiah kham thill lo i.\" ti in rel i. 7Ciamanin a raal thilthuam phurtu pa in amah hnenah, \"Na thin songai um bangin a veksenin bawn tu. Na thin songai um bangin feh tu. Kaimah khai nangmah thawn feh tuh ve ing.\" ti in ti i. 8Ciafangin Jonathan in, \"Cia ilekhaw, amahte hmunah kawi nga singkhaw kinmah veve khiah amahte hmuh nga sing. 9Ciafangin amahte in, 'Ning hnenah kin kawi hlanlo ciata in iang tuu-ih.' ti in kin ti lekhaw amahte hmunah kawi lo in ding meng nga sing. 10Ikhalselai amahte in, 'Kin hnenah kawi tuu-ih.' ti in kin ti lekhaw kawi nga sing. Ziangmanti fangin amahte khiah kin kut ah kin ap zo i. He khiah kin ca in hnikhnaihhnak i tu seh.\" ti in ti i. 11Ciamanin anite khai amahte veve khiah Filistin raalkapte hnenah hmuh i. Ciafangin Filistin te in, \"Sik tuu-ih, Hebru mite khiah amahte relh hmun kua songin suak i hang.\" ti in ti i. 12Ciafangin cia raalkapte in Jonathan le a raal thilthuam phur sahtu pa hnenah, \"Kin hnenah hong tu i lai thil pakhat ning hmuh nga ing.\" ti in ti i. Ciamanin Jonathan in a raal thilthuam phur sahtu pa hnen ah, \"I hlun tu. Ziangmanti fangin Bawipa in amahte khiah Israel mite hnenah ap zo i hang.\" ti in rel i. 13Ciafangin Jonathan khai a kut le a ke thawn umpaw in kaai ai a raal thilthuam phur sahtu pa in khai a hnua in hlun i. Filistin mite khai Jonathan hmai ah tlu ai a raal thilthuam phur sahtu pa in a hnua in hlun ai Filistin mite khiah rek i. Cia a hmasaber 14Jonathan le a raal thilthuam phur sahtu pa ai rekhnak mite khiah minung kul tluk i ai amahte rek hmun khiah acre (eka) a hrek tluk kau i.\n15Ciafangin camp songah le lo lakah le mi veksen lakah hlinhlin tlung i. Filistin raalkapte lakah le mi roktute lakah khai hlinhlin tlung i. Hlinhlin a rauh ngai in tlung i. 16Ciafangin Benjamin ram Kibeah ai Saul santari kiltute in sik fangin, mi tampui khiah pai berh ai heta le khiata lam ah feh murhmo i. 17Ciafangin Saul in amah thawn ai umtu mite hnenah, \"A hming ko tu i lai, kin hnenin aisu suak i ti sik tu cuk ih.\" ti in ruai i. Hming ko fangin, Jonathan le a raal thilthuam phur sahtu pa khiah um lo i. 18Ciafangin Saul in Ahijah hnenah, \"Pathian thingkuang khiah hete ah kawih tu.\" ti in ruai i. (Ziangmanti fangin ciateng ah Pathian thingkuang khiah Israel mite hnenah um i). 19Saul in phungki pa hnenah a pong laitak in, Filistin camp songai aw khiah cawm am am i. Ciamanin Saul in phungki pa hnenah, \"Na kut khiah duk leh tu.\" ti in ruai i. 20Ciafangin Saul le amah thawn ai umtu mite khai khawm ai raaltawng tuhin feh i. Ciafangin Filistin raalkap te khiah am bial in amahte le amhte veve vang thawn sat dun tawk i. Ciahlai ah, Filistin te bawm awngtu cia ram ai Israel minungte khai Saul le Jonathan thawn umtu Israel mite hnenah kom i. Ciatih bangin Efraim mualtlang lakai relhtu Israel mite khai Filistin te tlan i ti za fangin amahte khiah tawng tuhin hnawh i. 23Ciamanin Bawipa in cia nia ah Israel mite khiah o i. Raaltawng hmun khiah Beth Aven ah tawng i.\n24Ciafangin Israel mite khai cia nia ah thin rimsu ngai i. Ziangmanti fangin Saul in, \"I raalte a phu i zul hlanlo zanlam tian rong ei tu khiah awrsia tuar tu seh.\" ti in thukham bawn i. Ciamanin aisu in khai rongtep veng lo i. 25Israel mite veksen khiah tuupui pakhat songah hleng ai laipua ah khoitilu tawk i. 26Amahte khiah tuupui songah lut fangin khoitilu khiah far piapo i. Ikhalselai Saul thukham kih manin aisu in khai ei ngam lo i. 27Ikhalselai a paa in mite khiah awrsia thawn thukham i ti khiah Jonathan in lo za lo i. Ciamanin a ni khai a kut ai a fungkek thawn khoihnar khiah tok ai khoitilu khiah ei i. Ciafang in a mit khai fiang sungso i. 28Ciafangin mi pakhat in Jonathan hnenah, \"Na paa in mite hnenah, 'Tunnia ah rongei tu khiah awrsia cam hnak ngah tu seh.' ti in thukham pe i.\" ti in rel i. Ciamanin mite khiah bang i. 29Ikhaslelai Jonathan in, \"I paa in Israel ram khiah hnaihnok i. Sik tu. He khoitilu a cik niu ei ai zaitluk in i hmai khiah i piang sungso i. 30Mite in amahte tawkhnak raalte ai zamhnak rong ei ta selai, zaitluk in pha tuh sawn napui i. Filistin mite tamngai khiah rek ngah tuh napui i sing?\" ti in ti i.\n31Cia nia ah amahte in Filistin te khiah Mikmash in Aijalon ah hnawt i. Ciamanin mite khai bang ngai i. 32 Ciafangin Israel mite in a sut sahhnak tu le kawlpaw le kawlpaw niute khiah laipua ah ro ai, a sa khiah a thi kawmin ei i. 33Ciafangin mite in Saul hnenah, \"Mite in sa khiah a thi thawn ei manin Bawipa lakah sual i.\" ti in rel i. Ciafangin Saul in, \"A sual ngai in bawn i si. Tunnia ah i hnenah lungto pui leu tuu-ih.\" ti in ruai i. 34Ciafangin Saul in, \"Mite lakah feh tu i lai, amahte hnenah, 'Ning kawlpaw le ning tu khiah heta i hnenah kawih tu i lai, heta ro tu i lai ei tuu-ih. A thi thawn ei in Bawipa lakah sual mah ih.' tin in rel tuu-ih.\" ti in ruai i. Ciamanin amahte kawlpaw ten khiah cia zan ah kawih ai ciata ah ro i. 35Ciafangin Saul in Bawipa hnenah awlta pakhat sa i. Cia khiah Bawipa hnenah a sahnak a hmasaber awlta i.\n36Ciafangin Saul in, \"Zanlai in Filistin mite khiah zing khuavar tian tawng nga singkhaw, pakhat bang khai taang lo in rek nga sing.\" ti in ti i. Ciafangin amahte in, \"A pha i ti in na ruathnak bangin bawn tu.\" ti in sawn i. Ciafangin phungki pa in, \"Heta ah Bawipa zawt rih nga sing.\" ti in ti i. 37Ciamanin Saul in Bawipa khiah, \"Filistin mite khiah hnawh ngang? Amahte khiah Israel mite kut ah ap nga sim?\" ti in zawt i. Ikhalselai Bawipa in amah khiah cia nia ah sawn lo i. 38Ciafangin Saul in,\" Israel mite bawite, heta ah kawi in, aisu in sual i pa ti si nga sing. 39Ziangmanti fangin Israel khiah o tu Bawipa nung song hmuah in, i fa Jonathan rin i tu seh thi tu rori seh.\" ti in ti i. Ikhalselai aisu pakhat bangin khai sawn lo i. 40Ciafang Saul in Israel mite veksen hnenah, \"Ningte hmunkhat in khia lamah um tu i lai, kai le i fapa Jonathan khiah he lamah hmunkhat in um nga ing.\" ti in ti i. Ciafang in anite in, \"A pha i ti ai na ruathnak bangin bawn tu.\" ti in sawn i. 41Ciafangin Saul in Israel mite Bawipa Pathian hnenah, \"A hman bangin kin ril tu.\" ti in ti i. Ciamanin Saul le Jonathan khiah ril ai Israel mite tu luat i. 42 Ciafangin Saul in, \"Kaimah le i fapa Jonathan kin ril tu.\" ti in ti i. Ciamanin Jonathan khiah ril i. 43Ciafangin Saul in Jonathan hnenah, \"Zai bawn i si, i rel tu?\" ti in zawt i. Jonathan in, \"I kut ai tokrolh par thawn khoitilu a cikniu lek tep ngawn ing. Ciaman in thi kul tuh ing.\" ti in sawn i. 44Ciafangin Saul in, \"Jonathan, na thi hlahlekhaw, Pathian in a rauh hngehnge in i cawh tu seh.\" ti in ti i. 45Ikhalselai Israel mite in Saul hnenah, \"Israel mite khiah he zah ai luangsuah tu Jonathan khiah thi ngai im? Thi zel hlah! Bawipa nung song hmuah in, a lu ai sam fangkhat bang khai laipua ah tlok tuh lo i. Ziangmanti fangin tunnia ah amah in Bawipa thawn naper zo i.\" ti in ti i. Ciatih in Israel mite in Jonathan khiah o manin thi lo i. 46Saul khai Filistin mite khiah hnawh awl ai, Filistin mite khai amahte ramah tlung i.\n47Ciamanin Saul in Israel mite vumah a ukhnak khiah kho ruai ai nuamhmun cang ai a raalte khiah, Moab mite, Ammon mite, Edom mite, Zobah kumpibawite le Filistin mite khiah tawng i. A feh hmun cang ah amahte khiah hnawmcan i. 48 Ciafangin Saul in raalkapte khiah hmunkhat in khawm ai Amalek mite khiah taih ai Israel mite khiah a hnawmcantute kut songin suah i. 49Saul fapate khiah Jonathan le Jishui le Malkhishua i. A fenu panihte hming khiah, a te hmasa sawn khiah Merab i ai a nauta hming khiah Mishal i. 50Saul nu hming k Ahinoam i ai Ahimaaz fenu i. A raalkapte bawipa hming khiah Abner i ai Saul pu Ner fa i. 51Kish khiah Saul paa i. Abner paa Ner khiah Abiel fa i.\n52Saul nun song hmuah in Filistin te thawn hehlawti in raaltawng dun tio i. Saul in mi thahat le raalpha ngai hmu fangin amah naper tuhin lang de i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-14\/","date":"2021-12-06T05:33:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00497.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9772741795,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9772741794586182, \"cnh_Latn_score\": 0.01870831474661827}","num_words":1684,"character_repetition_ratio":0.096,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.189,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1He mite khiah Kumpibawipa Artazazi in uk teng in Babilon in kaimah thawn feh tu a pupate songai mi upate i. 2Phinehas fapate songin Kershom; Ithamar fapate songin Daniel; David fapate songin Hattush; 3Shekhaniah fapate songin, Parosh fapate songin Zekhariah; amah thawn hming khum pui pasal za le sawmnga um i. 4Pahath-Moab fapate songin Zerahiah fapa Elihoenai le pasal zanih um i. 5Shekhaniah fapate songin Ben-Jahaziel le pasal zathum; 6Adin fapate songin Jonathan fapa Ebed le pasal sawmnga; 7 Elam fapate songin Athaliah fapa Jeshaiah le pasal sawmsarih; 8Shephatiah fapate songin Mikhael fapa Zebadiah le pasal sawmriat; 9Joab fapate songin Jehiel fapa Obadiah le pasal zanih le hlairiat; 10Shelomith fapate songin Ben-Josiphiah le pasal za le sawmruk; 11 Bebai fapate songin Bebai fapa Zechariah le pasal kul hluanriat; 12Azkad fapate songin Hakkatan le pasal za le sawmkhat; 13A hnua taber Adonikam fapate songin Eliphelet, Jeiel le Shemaiah le pasal sawmruk; 14Cen Bikvai fapate songin khai Uthai le Zabbud le pasal sawmsarih te i.\n15Amahte khiah kaimah in Ahava ah luangtu runpui hiang ah khawm ruai ai, ciata ah zan thum cam i ing. Minungte le phungkite lakah sik ai ciata ah Levi mi pakhat khai tawk lo ing. 16Ciafangin mi upate Eliezer, Ariel, Shemaiah, Elnathan, Jarib, Elnathan, Nathan, Zekhariah, le Meshullam te khiah ko ing. Cen mifimte Joiarib le Elnathan te khai ko ing. 17Amahte khiah Kasiphia ai umtu mi upa Iddo hnenah feh ruai ing. Amahte in Pathian inn ca in hnenumte kin kuat tuhin, Kasiphia ai umtu Iddo le a unau Nethinim te hnenah rel tuhhnak thu pe ing. 18Ciafangin Pathian bawmhnak in, Israel fapa, Levi fapa, Mahli fapate songin Sherebiah tihnak khiah a fapa le a unau pasal hlairiat le, 19Hashabiah le Mahli fapate song ai Jeshaiah le a unaute le a unaute fapate pasal kul le, 20Levi naper tuhin David ai dahhnak Nethinim te zanih le kul um i. Amahte hming bangin khum i.\n21Ciafangin cia Ahava run ah kinmah veve khiah Pathian hmai ah thinniam in um tuhin le kinmah le kin fate le kin naihhnak hmuahhmuah thawn a khim niu in khualsi thill thai in Pathian ngen tuhin, rong-ul tuh in thuthan ing. 22Ziangmanti fangin lam lakah kin raalte hnenin kin khakber tu tuhin raalkapte le siphuh totute khiah kumpibawi pa hnenah ngen tuh khiah zak i thi i. Ziangmanti fangin kinmah in kumpibawipa hnenah, \"Kin Pathian kut khiah a sii tu hmuah vumah um i. Ikhalselai amah zam tute vumah amah huthawm le thinraw hnak um i.\" ti in rel awng i ing. 23Ciamanin kin khai he ca in kin Pathian hnenah ninghio kun ai kin sawngenhnak khiah kin ngai sah i.\n24Ciafangin phungki upa hlainih te, Sherebiah, Hashabiah le a unaute sawmkhat te khiah a tumce in dah ai, 25amahte hnenah kumpibawipa le a tlangsuakte le a bawite le ciata ai umtu Israel mite veksen in Pathian inn ca ai hluhnak ngun le sui le thilrite khiah teh sah ing. 26Amahte hnenah i tehhnak khiah ngun talan zaruk le sawmnga, ngun thawn bawnhnak thilri a rit lamah talan zakhat, sui talan zakhat, 27sui thawn bawnhnak bel kul, drakma thawngkhat man, sui bang ai a mankhung ngai a not sa liang dar thawn bawnhnak bel panih te i. 28 Ciafang amahte hnenah, \"Ningte khiah Pathian hmai ah ciang ning hlim i. Cen thilrite khai cianghlim ve i. Cen sui le ngunte khiah ning paate Bawipa Pathian hnenah a siang ngai ai hluhnak i. 29Jerusalem ai Bawipa inn songai khan songah, Jerusalem ai phungki upate le Levi mite le Israel phun lakai mi upate hmai ah ning teh leh hlan tian, a kung niu in kilkhawl tuu-ih.\" ti in rel ing. 30Ciamanin Jerusalem ai kin Pathian inn ah kawih tuhin, phungkite le Levi te in cia ngun le sui le thilrite khiah saang i.\n31Ciafangin Ahava run in kin khai Jerusalem ah feh tuhin hla hmasaber ni hlainih nia fangin suak i ing. Pathian kut khiah kin vumah um manin kin raalte le lamlak ai kin bawhtute kut songin kin o i. 32Ciamanin Jerusalem ah hleng ai ni thum um i ing.\n33Ni li nia fangin, cia ngun le sui le thilrite khiah Pathian inn songah phungki Uriah fapa Meremoth kut in teh i. Amah thawn Phinehas fapa Eleazar um i. Cen amahte thawn Levi mite Jeshua fapa Jozabad le Binnui fapa Noadiah khai um i. 34Thilri veksen in siar ai teh sio le a veksenin cazin songah khum i. 35Raalte ai pom ai ram dang ah tlan ai Jerusalem ah let lehtu te fate in Israel Pathian hnenah mai thawn taihnak a hlu khiah, Israel mi veksen ca in kawlpaw cang hlainih, tu cang sawmkua leparuk, tufa niu sawmsarih le pasarih, sualhnak ca in hlu tuhin me cang hlainih hlu i. He khiah Bawipa hnenah mai thawn tai in hluhnak i.\n36Cen kumpibawipa thu pehnak a ming khai Runpui ralkhat ramai kumpibawipa ca ai uktubawite hnenah pe i. Ciamanin amahte in Pathian inn le Israel minungte khiah bawm i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/ezra-8\/","date":"2021-12-06T04:37:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00498.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9619610906,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9619610905647278, \"cnh_Latn_score\": 0.03220096603035927}","num_words":823,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.149,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.956,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Samuel in Saul hnenah, \"Bawipa in nangmah khiah a minung Israel mite vumah kumpibawi cang tuhin na ril tuhin i hlat i. Ciamanin Bawipa relhnak thu khiah ngai tu. 2Vancung mite Bawipa in, 'Amalek mite khiah amahte in Israel mite khiah Izip ramin suak fangin bawh awng manin cawh tuh ing. 3Ciamanin Amalek te khiah taih tulai amahte naihhnak a veksenin zah lo in rek tu sio. Pasal, nupang, naupang le hnawifawp lai nausen te le kawlpaw le tu le kala-uk le lak kawmin a veksenin rek tu sio.' ti in ti i.\" ti in rel i. 4Ciamanin Saul in Israel mite khai hmunkhat in khawm ai Telaim ah a pum siar ai raalkap thawng zanih le Judah mite thawng ha um i. 5Saul khai Amalek te khua ah hleng ai rawn zawllai hmunin bawh i.\n6Ciafangin Saul in Ken mite hnenah, \"Amalek mite hnenin suak tuu-ih. Cialo fangin ning rek ngah mawh ngang. Ziangmanti fangin Israel mite khiah Izip ramin suak fangin ninghio awng i si.\" ti in rel i. Ciamanin Ken mite khai Amalek mite hmunin tlan i. 7Ciafangin Saul in Amalek te khiah Havilah ai panin Izip in ni suak hmunlam ai Shur tian in tawng i. 8Ciafangin Amalek te kumpibawi Akak khiah a nung in pom ai cialo mi dangte tu a veksenin vangsau thawn rek sio i. 10Ikhalselai Saul le Israel mite in Akak le tu le kawlpawte a phaber le a thauberte le tufa a pha te khiah zah ai rek sio lo i. Ikhalselai a hnawm le a pha lo hmuah tu a veksenin rek sio i.\n10Ciafangin Bawipa thu khiah Samuel hnenah hleng ai, 11\"Saul khiah kumpibawi ai bawn ngian khiah i sir i. Ziangmanti fangin amah in i hlun awl ai, i thukham khiah bawn nuam lo i.\" ti in rel i. Ciafangin Samuel khai lungsia ai zan khuavar Bawipa hnenah kap i. 12Samuel khai Saul tawk tuhin zing niu in tho fangin, Samuel khiah, \"Saul khiah Kharmel ah kawi ai amah hming in khan sa ben fangin Kilkal ah feh i ta.\" ti in rel i. 13Ciafangin Samuel khai Saul hnenah kawi i. Saul in Samuel hnenah, \"Bawipa ai hmuifu burhnak pa. Bawipa thukham bangin bawn zo ing.\" ti in ti i. 14Ciafangin Samuel in, \"Ilekhaw i naa ai zahnak tu te aihnak aw le kawlpawte runghnak aw tu ziang ti ca i pa?\" ti in zawt i. 15Ciafangin Saul in, \"Amahte khiah Amalek te hmunin kawihhnak i. Ziangmanti fang in mite in Bawipa na Pathian hnenah hlu tuhin tu le kawlpawte a pha ber te khiah rek lo in zah i. Cialo hmuah tu rek sio i ing.\" ti in rel i. 16Ciafangin Samuel in Saul hnenah, \"Com tu! Tun zanah Bawipa in i relhnak thu khiah na rel ngang.\" ti in ti i. Saul in, \"I rel tu.\" ti in sawn i. 17Ciafangin Samuel in, \"Nangmah khiah nangmah mithmuh ah na cik teng in, Israel hinte uktu tuhin na dah ai Bawipa in Israel mite kumpibawi cang tuhin na ril i ta lo im? 18Bawipa in, 'Amalek misualte khiah rek tu sio. Amahte khiah a bo sio hlan lo tawng tu.' ti in na feh ruai i. 19Cia ilekhaw ziangmanin Bawipa thu khiah ngai lo ai, a thilrite khiah sut sah ai, Bawipa hmai ah a pha lo bawn i si?\" ti in ti i. 20Ciafangin Saul in Samuel hnenah, \"I. Bawipa thu khiah ngai ai Bawipa ai i feh ruai hmunah fehai, Amalek te kumpibawipa Akak khiah pom ai, Amalek mite khiah a veksen in rek sio ing. 21Ikhalselai Israel mite in amahte thilri le tu le kawlpaw te le thil a phate khiah a veksenin hnawmcan pha napui ai Bawipa hnenah hlu tuh in lang i.\" ti in sawn i. 22Ciafangin Samuel in,\n\"Bawipa in mei ai taihnak a hlu le raithawi khiah,\nBawipa thu ngai tahin lungkhim sawn im?\nSik tu, a thu ngai khiah raithawi tahin pha sawn i.\nA thu hlun khiah tucang thau tah in pha sawn i.\n23 Ziangmanti fangin, Pathian tawng khiah\nhnamnaite sualhnak bang i.\nUngtuang ai um heh sualhnak le milim bia bang i.\nNangmah in Bawipa thu khiah hnawl manin,\nani in khai nangmah khiah kumpibawi in\nna hnawl zo i.\" ti in ti i.\n24Ciafangin Saul in Samuel hnenah, \"I sual te i. Bawipa thu le na thu lakah i khelh te i. Ziangmanti fangin Israel mite khiah kih ai amahte thu sawn ngai te ing. 25Ciamanin tunin, na ngen ing, i sual i zah tulai, kaimah thawn letleh tulai Bawipa khiah bia ngang.\" ti in ngen i. 26Ciafangin Samuel in Saul hnenah, \"Nangmah thawn let leh tuh lo ing. Ziangmanti fangin nangmah in Bawipa thu khiah hnawl manin, Bawipa in khai nangmah khiah Israel kumpibawi in na hnawl zo i.\" ti in rel i. 27Samuel khai feh tuhin her fangin, Saul in Samuel silhnak pon khiah pom ai cia pon khiah zik i. 28Ciafangin Samuel in amah hnenah, \"Tunnia ah Bawipa in Israel kumpibawi ukhnak khiah na hnenin na zik sah ai, nangmah hnak ai pha sawn na ompui hnenah pe zo i. 29Cen Israel Thangphathnak Pa in thudon khai rel lo i. Cen sir khai sir lo i. Ziangmanti fangin minung bangin sir tuh lo i.\" ti in ti i. 30Ciafangin amah in, \"I sual te i. Ikhalselai he mi upate hmai ah le Israel hmai ah tunin i upat tuhin na ngen ing. Kaimah thawn let leh tulai Bawipa na Pathian khiah bia ngang.\" ti in ti i. 21Ciamanin Samuel khai Saul hnua in letleh ai, Saul in Bawipa khiah bia i.\n32Ciafangin Samuel in, \"Amalek te kumpibawi khiah heta ah kawih tuu-ih.\" ti in ruai i. Ciamanin Akak khai ralring niu in kawi i. Ciafang Akak in, \"A kha ngerngo thihhnak songin a ngaingai in luat zo i hang.\" ti in ti i. 33Ikhalselai Samuel in, \"Na vangsau in nupui tamngai khiah fatong can bangin, na nuu khai nupuite lakah fatong in um tuh ve i.\" ti in ti ai Samuel in Akak khiah Kilkal ah Bawipa hmai ah sat dek i.\n34Ciaben fangin Samuel khai Ramah ah feh ai Saul khai Saul ai Kibeah khua ai a inn ah tlung i. 35A thi nia tianin Samuel in Saul khiah hmu tuhin kawi leh lo i hang. Samuel in Saul khiah kah ai, Bawipa khai Saul khiah Israel mite kumpibawi in bawn manin sir leh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-15\/","date":"2021-12-06T05:28:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00528.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.985434711,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9854347109794617, \"cnh_Latn_score\": 0.01261835265904665}","num_words":1064,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.198,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Hete hmuah khiah ben fangin, mi bawite khai i hnenah kawi ai, \"Israel mite le phungkite le Levi mite khiah ram songai umtu Khanaan mite le Hit mite le Periz mite le Jebus mite le Ammon mite le Moab mite le Izip mite le Amor mite ningdulkul biahnak thawn khek lai lo i. 2Ziangmanti fangin amahte fenu khiah amahte le a mahte fapate in nu tuhin hoi i. Ciamanin a cianghlim cii khiah he ramai umtu mite thawnin rawih i. Cia upate le mi-uktute khiah he lakah a sualtu berber i.\" ti in i rel i. 3Ciamanin cia thu khiah i za fangin, i angki le i thuam khiah zik ai, i lu ai i sam le i kahmul hrekkhat khai phai ai ngaihsun ur rauh in to ing. 4Raalte ai pom ai ram dang ah tlan ai Jerusalem ah let lehtu te sualhnak manin, Israel Pathian thu kih tu hmuah khai i hnenah khawm ai, zanlam raithawi cu tian ngaihsun ur rauh in to meng ing.\n5Zanlam raithawi cu khim fangin, kai khai rongul awl in tho ing. I angki le i thawm khiah zik ben fangin, kai khai i khuk caicin ai i kut khiah Bawipa i Pathian hnenlam ah pharh ing. 6Ciafangin amah hnenah, \"Aw i Pathian, i hmai thawn na hnenlam sik tuh khiah zak khai i thi, zakthi khai kul i, i Pathian. Ziangmanti fangin kin sualhnak khiah kin lu tah in saang ai, kin mawhhnak khiah vancung tian in hleng zo i. 7Kin paate sanlai ai panin tun nia tian kin mawh rauh i. Kin sualhnak manin, kinmah le kin kumpibawite le kin phungkite khiah mi ram dang kumpibawite kut ah le vang ai rek tuhin le raalte ai pom tuhin le rok tuhin le tunnia ai bangin zakthi kul tuhin kin ap zo i. 8Ikhalselai tun campuikhat song khiah Bawipa kin Pathian in ngaih kin har manin, a taanghnak mi tlawmniu khiah kin luat ruai ai, Amah temple songah umhmun tuh kin pe i. Ciamanin kin Pathian in kin mit ah khuavar kin pe ai, cengfa kin tuarhnak thilrit songin a tlawmniu kin zaang ruai i. 9Ziangmanti fangin kinte khiah mi cengfa awng napui ai kin Pathian in kin zam lo i. Persia kumpibawi hmai ah ngaihharhnak kin pe zo i. Cen kin Pathian inn rol leh tuhin inn hnawm saa sa leh tuhin kin nung ruai leh i. Cen Judah le Jerusalem ah kin khakber tuhin sen kin pe i. 10Aw kin Pathian, akontih bangin rel tuh i ing? Ziangmanti fangin na thukhamte khiah zam sek i ing. 11Cia thukhamte khiah na hnenum na prawfette songin, 'A ping tuhai ning lut hmun he ram khiah a ciang lo ram i. Cia ram ai minungte khai a ciang lo i. Amahte ningdulkul thawn a khatlam ai panin a khatlam tian a riim thawn dim ruai i. 12Ciamanin ning fenute khiah a fapate pa ruai mah ih. Cen a fenute khiah ning fapate nu ruai mah ih. Cen ning kho thaihnak tuhin le cia ram ai rong pha khiah ei in cia ram khiah ning fate hnenah kumzangza ro bangin hlup thai in, amahte phathnak le amahte thawn remhnak tuh sii mah ih.' ti in ruai awng i si. 13Kin hnenah hlenghnak khiah a pha lo bawn manin le kin mawhhnak lian ze manin hleng i. Ikhalselai kin Pathian, nangmah in kin sual zah in kin cawh lo ai he zah kin taang ruai i lai si. 14Na thukham khiah hlun lo in ciabang ningdulkul bawntute thawn nu dun pa dun tuh i ing? A taangtu pakhat khai um lo in nangmah in kin rek tuh in thin na raw tuh lo im? 15Aw Bawipa Israel Pathian, nangmah khiah na hman i. Ciamanin tunnia tianin kin taang ruai i si. Kin mawhhnak manin na hmai ah kinte pakhat bangin khai ding ben napui lo ai, na hmai ah kin mawh thawn um i ing.\" ti in sawngen ing.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/ezra-9\/","date":"2021-12-06T04:52:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00529.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9197126031,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9197126030921936, \"cnh_Latn_score\": 0.07201603055000305}","num_words":654,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.157,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.914,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ward – B\nKa pu khal Covid 19 nat a ngah ve ih, inn lam ah ni tawkfang kilkhawiawk in a um. Damlam a pan thei lo, a Oxygen(SPO2) a tla niam deuh ruangah Falam siizungpi ah tuamhlawm ṭul dinhmun a si thlang. July 3, sunhnu lam in siizung ah kan fehpi ih Siibawi pawl in inzoh sak hnu, Ward-B ah an ret.\nFalam siizungpi hi, innthar an sak hnu, a hlan ih Ward – A,B,C, OT(Khuai-khan) pawl hi Covid mina zohkhennak ah an hmang thluh. Covid boruak thok lam ihsin an rak timtuahcia mi a si tikah mah le Ward cio ah zun\/pawng tlannak khal a rak remcaang thluh. (OT hi, remcang lonak ruangah a hmaisa ah mina pakhat lawng ret theih a si nan, nehhnu ah mina pathum ret thei dingin an tuah saal)\nCuih mina kilkhawinak Ward pawl lakah Ward-B hi mina besia deuh le besia lo khal le Oxygen hawp ṭul deuh pawl retnak ah an hmang. Ziangruangah tile cutawk Ward- B ah Sayama pawl duty an kai. Cun, Oxygen pekawknak khal ah a remcaangbik ruangah a si.\nWard-B khaan sung ih a hmaisabik hmuhton mi\nKapu khal cu Ward-B ih ret ṭul dinhmun besia lam a si ruangah le Oxygen hawp ṭul a si ruangah Ward-B ah an retnak a siih, July 3-4 nihnih sung hi Kanu Ṭial (ka nu uu) in a mah lawng in a rak fingkhawi. Kanu Tial hi kum 60 luan zo a si, kapu hi mi pakhat lawng ih kilthei dinhmun a si lo ruangah July 5 ni ah siibawi pawl siannak thawn Kapu kilbawm dingin Ward-B sungah ka lut ve.\nWard-B ah minakhaan kaan-ṭhen 6 a um, Saklam ah khaan 3, thlanglam ah khaan 3. Khaankhat ah it-khun 4 an ret thluh. Ka hei lut tikah cuih khaan ṭhen 6 sungih it-khun pawl ahcun mina an khat ṭheh. It-khun lawngmi hi pahnih\/thum hleilo a um lo ding. Kan nih kan khaan khal ah kapu thawn mina 4 an rak um ve. Pee 18 kiimvel kimlomi khaan sungah minakiltu thawn mipum 8 an rak um cia. Keimah ka hei bet ih mipum 9 kan um. Mina thawn, kan hnipuan fuun le kan puantom, kan ei-in ding pawl thawn, ruatnak men ahcun kan tlem lo ding a bang nan, kan rak tlem ko.\nKapu cu Oxygen a rak hawp rero. Kan khaan sung minaa dang pawl khal an rak hawp ṭheh. An it-khun kiangah Oxygen dur tum pipi thawn an rak si thluh. Ka hei thlir thluh tikah kan khaan lawng silo minaa kiltu siar lo an zaten Oxygen an rak hawp thluh. A damdeuh pawl in Hnar bun thawn, malte tamdeuh hawp ṭul pawl in Hmur le Hnar khuh mi thawn, a besia deuh pawl cun Hmur le Hnar hup mi ah a tang lamah Plastic bag a tel bet mi thawn (Reserver Bag antimi oxygen hawpnak), hrekkhat cu Hnar bun le Reserver Bag thawn kop in oxygen an pek awk. Hitivek ih Oxygen hawp vialvial thluh minaa hi ka san sungah ka hmu dah lo, a tuṭum hi veikhatnak a si. Zokhal an hmu dah ve ding ka zum lo.\nWard -B khaan sung ih a nikhatnak\nJuly thla thok ihsin mithi hi nikhat pakhat in an thi nawn lo ih ni kaan in an thi deuh, Falam ah Covid a tizia deuh thlang lam hnu a si. Ka lut ni a nikhatnak July 5 ah, mithi pakhat a rak um nan ka khelh man lo. Cuih sun cu thazaang um zet in ka mina ka kil thei ih Oxygen khal hlawp-tlo zetin ka bawh thei.\nZaan cu Oxygen bawh thawn, Kanu Tial a ih-hmu khop lo thawn a si ruangah kei cu it lo\/ sing lo in ka um. Zinglam nazi 3 a lan ruahro cun it ka duh nan ka hneekawk. Hneekawk in khua vaang lawlaw ka tum, asinan thaisun le ka cawl thei cuang lo ding. Unau sungkhat pawl in in sawng thei lo ding ka tiih, meng lawlaw ka tum nawn loih zinglam nazi 4 luan hrawng tiang ka kil, cuhnu in zinglam khuavang nazi 6:30 tiang hrawng ka it sal. Covid minaa kil hi minaa dang kan kil ṭheu vek siloin, baang le it khop lo khal ah unau le sungkhat dang rak sawng a ngah lo ih veikhat lut le suak a ngah nawn lo, Suak ding a si khal le Swab check nak an nei ta ding ih nathrik nei cu suak sim hlah,a mah kha siizung to cih a si mai. Curuangah minaa kil hi thlengawk a um lo a si.\nNihnihnak\nZaankhatnak Nazi mal tuk lawng ka it ngah tikah a thaisun cu, ka tha a tlung thei lo, ka um a nuam thei lo. Sun ah mal te zau in it-that sehla ka duh tuk nan, it nak ding hmun a um lo. Plastic Tokham zaunak um mi pakhat kan khaan ah an taan ciami a um ih cutawk ah ka zau ih ka it tum, ka thin a thi thei lo. Malte rei lo ah Oxygen bawh a ṭul lala.\nKapu thawh le din ter a ṭul thawn, sun cu ka it thiam nawn lo. A ni hnih zaan khal zaankhatnak vek thotho in Oxygen bawh le minaa kil nak ah tuanten ka it ngah cuang lo. Zaan nazi 12 a luan, nazi 1\/2 a kim cun It a hmu ruahro. Thaisun, tipsun, thiamsun khalah zo khal in 'na baang' tiah in rak sawng lo ding timi vun ruat ah Thin a pit sinsin, it-hmu khop lo thawn tha a nau cuahco.\nCutin zinglam nazi 4 kiangkap Oxygen bawh ṭheh in, oxygen thar ka hawp ter ih khua vang tiang ka it that sal. Cutivek in sun khal ah ka cawl thei nawn lo, zaan khal khopkham ka it thei lo, khuavaang tiang rori ka meng caan khal a um.\nCuruangah zing tuanten ka tho thei nawn lo, Sayamah pawl an ra ih sii an dawt khal ka tho thei nawn lo. Ka mang vekin ka thei. Sayamah pawl hin mina kil pawl in theithiam tuk ve ih, minaa sii an dawtnak hnaihnok ko in kan um leh kan tho lo khalah simawk, kawkawk tivek an nei lo. Anmah ten a rem dandan in an rak dawt mei.\nSiibawi le Sayamah pawl ih in zohkhen dan\nSayamah pawl hi zinglam nazi 7 hrawngah siidawt ding in in rak haal, cun nazi 10 kiangkap ah Siibawipi Dr. Tluang Cung Thang thawn in rak haal, cun zaanlam 7 kiangkap hrawng ah veikhat siidawt dingin in rak haal ringring. Cumicu pung-hman ih an tuahmi a si. A caan le Sibawipi le Sayama pawl PPE hnipuan hruk ṭulmi emergency an nei le an PPE phoih cih loin, minaa pawl in rak zoh cih bet. Cutiih in rak zohcih caan hicu pung-hman an tuah keel mi a si lo ruangah a nazi in sim a theih lo.\nA caan le cutin vei 2 lai tla in rak haal, a caan le khua thim hnu khalah in rak haal. Siibawipi Dr. Tluang Cung Thang cun minaa pawl hi siivai kan ṭulmi lawng siloin thinlung lam thazaang nasazet in a rak pek. Minaa ṭong thei mi an sile an mah rori a biak ih, 'na tha nau hlah, na dam ding' tiah, an liang ah a kut ret in a sim ringring. A hrekkhat a to theimi tla cu an kiang ah a topi, a kuah ih thazaang a pek ringring.\nSiibawipi hi Thantlang lammi a siih a Falam ṭong a hman tuk lo, a ṭong le Ṭaal le Thlanrawn ṭongvek deuh a pawt. A Falam ṭong thiamtawk in cu tha a pe ringring hai. Sayamah pawl khal hi an mah zoh caan lo, minaa laakhruak in an besia caan ah a sile Phone thawn kan ko ih, PPE hnipuan hruk in an ra.\nCovid minaa pawl hi laakhruak in an besia caan ah an ṭulmi cu Oxygen lawng a si. Sayamah pawl cu kan ko, an ra khal le ziangti khalin an bawm thei ve lo. Mina kiltu kan thin a nuam deuh, kan thla a tlung tilawng a si. Sayamah pawl cun an thaw thawt nuam deuh ding hrang siidawt le an zaang cum sak lo baak tuah ding a um lo. Sayamah pawl hi PPE hnipuan thawn lawng an rak lut ringring ih, PPE hnipuan hi Ks.40000 lai a si tikah, veikhat an hruk le hlon cih a si. Pamhmai a um ti`n kan ruat cio ruangah besiatuk an um lo cun minaa kil pawl khalin kan ko tuk ve lem lo.\nUnau sungkhat\nMinaa laakhruak in an naa caan ah minaa kil pakhat le pakhat sawmaw ton in kan va bawmaw ton. Oxygen nasa zetin kan pek ih an thaw-thawt a hung nuam sal. Besia hruak minaa in a hawp ding mi Oxygen a cem thlang cun cuih minaa kil cu thin a pit thluh si mei. Vai a vuan thluh, mihrek in an zaang beng an rak bawm. Oxygen a cem a sile minaa kil cun Oxygen cawi dingah khaankhat hnu khaankhat hawl a si. Mihrekkhat in a hlei an nei pang le cawih awk a si. Cutin khat le khat zo khal thlah thlam awk men loin minaa kil pawl khal kan ṭang khawm tlang. Cutivek ih kan buai vialvial caan, Laakhruak ih besia hi Ward -B khaan sung ah nikhat ah a malbik vei 2\/3 cu a um ringring.\nCutin khat le khat kan bawmawton nak ah minaa kil pawl hi kan nelawk thluh, unau sungkhat rualpi vekin kan zohawk thluh.\nEi-in le Sii-vai kan hman dan\nCovid minaa pawl rawl in kuat le Ward -B ah an rak ret ih Sayamah te in in rak pek. Kan hmin an auh ih kan va laak. Kan sii ei mi a cem caan, Sii kan lei duh khal ah Sayamah pawl phone thawn kan biak ih an mah in Siizung dawr ah in va Baak sak. Siizung dawr ah mahten thil lei a theih lo ih, paisa rengreng khal keng an siang lo.\nZinglam thawhhlam khal hi Siizung ei-in dawr ah phone thawn cah men a si, an mah in sayamah te hnen an rak pek ih Sayamah te in in pek sin. Inn lam ih rawl khaih tu nei lo pawl khalin Siizung dawr ah an cah mei ṭheu.\nCutiih a baak in sii le ei-in kan laak mi pawl hi siizung kan suak zawn ah pek saal a si. Minaa hrang ih a ṭulmi sii le ṭukṭak thil, thi tahnak tivek, Spo2 tahnak tivek, Oxygen Flowmeter tivek, Para sii tivek, Thi-thlum sii tivek pawl, a ṭulmi ziangkim pawl hi Ward sung cabuai par ah an ret cia thluh ih mahten, mai ṭulṭul mi laak ih hman men a si.\nOxygen bawh\nOxygen hi nazi 2\/3 dan in veikhat in rak pek. Veikhat in pek le durpi 4 an rak keng. Khalai fang hi Kawl lam ihsin Oxygen an phur thei lo laifang a siih siizung Oxygen cet lawng kan ring. Mina zate lakah Oxygen dur thawn pekawk tengteng ṭul mi hi mipum 10 luan kan um. A dang cu Oxygen cet te thawn pek theih le liter malte lawng hawp khal ngah mi an si. Cutikah dur 4 lawng cun, kan khopkham lo.\nCuruangah cuhawk rori a siih, a caancaan ahcun a ṭultuk mi pawl hmaisa ah, nazi 2\/3 hngak theih a si le neta ṭum ah tivek in kan tunawk ṭheu. Khopkham zet kan silo, daih fangfang kan si ruangah ziangtik kan Oxygen a cem ding? tuṭum ah teh kan ngah pei maw ti`n thin a phaang ringring.\nOxygen in peknak hi Ward-B dung lam in a si. Cuih sangkaa ihsin pi 10 tiang hrawng tianglawng suak a theih ih cutawk te ah Oxygen bawh in kan ding vialvial ṭheu. Tuṭum cu kei mah, nang cu hmaisa na laak zo, emergency tuk ruangah in kian hram uh, Sayamah te ka sim ter zo, kei Mangkuk le Tawipi (sun\/zaan it loin Oxygen in thunsak, in pek tu)Phone in ka biak zo' tiah kan tiaw celcel ringring. Culawng siloin cuih Sangkaa hram ahcun khat le khat thuhla ruahawknak le khat le khat hnemawknak kan hmangnak hmun khal a si cih.\nHarsat dan\nVeikhat sun cu minaa kil pawl thawn mai' minaa kilmi dinhmun kan ruahawk lai ah minaa kil pakhat in \" A…. har…. tuk….., ka celh nawn lo. Leilung tlun ah a har bik a si ding\" tiah a ti. Zokhal in kan el thei lo. Ward-B minaa kil hi a har tuk ngaingai. Kei khal cuih a ṭong ka ring ve. Tutiang ka hmuhton mi le ka ṭuan mi ah a har bik in ka thei ve. Zaan it thei lo, Oxygen bawh ṭul, Oxygen a cem pei maw ti`n thin a phaang ringring, cawl tihi a um thei lo, rawl ei kaa a thaw thei lo, thiṭha a tlung thei nawn lo, hih nat in kan mina a nehpang ding tiah kan ṭang ṭenṭo, minaa in le an tuar a har thluahthlo, thin le a pit. Thinlung taksak zaten tuar a si ruangah a…. har….. tuk…. ngai. Keikhal Leitlun ih a harbik ti hleilo baak sim ding ka thei ve lo.\nCulawng silo minaa kil pakhat thotho cun, kan pahnih lawng kan tonawk lai ah, \"A thoknak ah cu ka pa damnak rak pek hram aw tiah Pathian hnen thla ka cam. A sinan ka tuar nawn lo, tucu Pathian kan pahnih in kan nunnak in laak lawlaw aw tiah thla ka cam zo\" tiah i sim. Cutiih i simtu hi a mah lawngin a pa a kil. A mah lawng in a ti thei nawn lo ruangah mi pahnih in minaa kil ding ah a rak dil ve, a zaanlam ihsin mi pahnih in an kil ve. Cuih thucu Kanu Tial ka ruah tikah, a nih khal in \"kei khal ra lo awla cutin thla ka cam ve ko ding\" tiah in tive.\nKan Ward ih minaa kilve Dr. Thian Pum an rak ra zaan ah mina besia 2\/3 hrawng an um ih, mithi pakhat kan nei. A mah cun \"hi lawmlam siding ka rak ruat baan lo. A rak besia tuk ual. Minaa sim lo a kiltu hman tha a nau thluh thei ual\" tiah i ruah. Minaa besia thawn pehpar in hmuhtonnak tamzet neitu Siibawi pakhat hrang hman ah a zum`nak hnakin a rak besia ih thanau tlak tiang a si ati ruahro.\nMinaa kil hrang hman ah a har tuk lawmlam, a minaa sinsin hrangah teh ziangtluk in a har sinsin pei. Ka ruat thiam lo….\nA… har ….. tuk… rori a si…..\nKa phurhrit a zaang\nCuticun tuar thei lo le a har na cing in nikhat hnu nikhat a liam, zarhkhat luan kan um zo. July 14 zaanlam cu Kapu a besia deuh ve. Dr. Cung Sin Thawng Luai le Sayama pawl ih in tuamhlawmnak thawngin a hung ṭha deuh sal. A biak tla kan biakawk thei, asinan a ṭha cih lo, laakhruak in a besia phahphah, kan mahten kan ti thei tawk in kan tuamhlawm. Zaan khua a tlai deuhdeuh thin a pit deuhdeuh, ka pu cu laakhruak in a besia cingcing thotho. Cutikah Dr. Thian Pum hnen ṭhaten ka sut ih a nih khalin sup loin ṭhaten i sim ve. \"A ngah nawn lo, asinan a thaw-thawt nuam deuh in a feh nuam ding hrangah Oxygen cu pek rero ko aw\" tiah i sim.\nDr. Thian Pum ih i sim hnu cun, ka thinlung thup (မသိစိတ်) ih ka rak ṭang rero mi le ka taksa baang ih ka ṭaang rero mi pawl cu ka thlah thluh lawlaw. Ka pu hi a dam tengteng ding ti hnak in, a dam thei lo khal le a thih hlan sung ti theitawk in ka kil ding ka ti. Cutiih ka thinlung ka ṭhencat hnu in cu ka phurhrit a zaang curco. Ziangruangah cutiih ka ṭhencatnak men in ka phurhrit a zaang ticu ka thei awk lo. Ek pah zet mi thawh ṭheh vek rorin ka zaangawk.\nWard-B khaan ih Vancungmi\nDr. Thian Pum hi a pu kil ve ding ah Ward-B ah a rak um ve mi a si. Ward -B hi cutivek ih vansangnak hmun a si ko nan, thinlung taksa vansangnak zaangkhai deuh ding hrang minaa in zohbawm tu dingah Pathian in sii lam thiammi Sayamah le Siibawi a rak thlak ṭheu. Kan mah lawng siloin kan hlan khal ah an rak um ih kan hnu khal ah cutivek ih sii lam thiam Saya\/Sayamah pawl an rak um bet ringring.\nWard -B kan um lai ah hin Sayamah Thian Boih, Sayamah Lydia le Dr. Thian Pum an rak um. A ṭul caan ah kan ko ih el siang loin in tuamhlawm, Emergency siidawt ṭul caan ah an mah in in dawt, in tuamhlawm. An mah pawl an um cun kan tha a tlung, kan hna a ngam tuk. Kan mah lawng silo Duty kai tu Sayamah te hrang khal ah an ṭhahnempi tuk. An hnen ah kan lungawi tuk. An pathum hi Pathian in kan hrang ah a thlahmi Vancungmi an si. Mina an tuamhlawm dan le an tawzaang dan hi sim ka duh zet nan, ka caa a sau deuh ruangah hi zat lawng si sung seh.\nOT khaan ah kan ṭhawn\nWard-B ih kan um rero ahcun Kapu hi Oxygen khopkham kan pek thei lo ding tiih ka ruat ruangah, OT (Khuai-khan) ah ret dingin dilnak kan nei. Siibawipi khal in, 'minaa besia a si ruangah kan ṭhawnnak ah a tuar thei lo pang le' tiah Zawnruatnak in in ti nan, ṭhawn tengteng kan duh ruangah kan ṭhawn thotho. July 15 sun ah kan ṭhawn aw. Ni 11 sung kan umnak Ward -B cu kan taansan.\nMual in liamsan\nKapu cu OT (khuaikhaan) ah zaanhnih le sun thum kan tuamhlawm hnu July 17 sun ah mual in liam san. Milai kan sinak vekin kan sianglo tuk, ka riah a sia ve. A sinan, kan ti theitawk kan tuamhlawm, Pathian ih lairelnak a si tiah ka hnem awk.\nJuly 3 in July 17 (ni 15 sung) tiang siizung kan um sungah Covid minaa Ward- B le OT khaan ihsin in liamsan tuhi Kapu tel in mipum 15 an si.\nSiizung ihsin kan tlung\nMinaa kil kan si ruangah nat kan ngah le ngah lo check dingah Kanu Tial thawn Swab check nak kan nei. Siizung kan um a zarhkhatnak ah in check zo ih culai khal ah Negative a siih Kapu in taansan ni kan check saal khalah Negative thotho a si. Curuangah siizung ihsin kan suak cih thei ih Kapu ruak vui nak ah kan thlun cih thei ve. Volunteer pawl in Kapu ruak cu an rak phur. Kan nih khal ruakphur mawṭaw dung ihsin Motorcycle thawn kan thlun cih ve. Ward-B dung lam ihsin kan feh.\nWard-B dung ih Oxygen kan bawhnak ah cun Ward-B kan um lai ih kan rualpi mina kil pawl cu Oxygen an rak bawh. Ruakphur mawṭaw an hmai ihsin a lan ruahro an hmu, \"zo si… zo si…\" tiah an mang a bang cih ko ding. Cuih mawṭaw dung ihsin kan thlun tikah hmakhatten in hmu cih. Motorcycle thawn kan si ruangah thuhla sutawknak le biakawknak caan a um lo. Asinan an mithmai in thu in sut duh ti a lang. Zaangfahnak le tuarpinak mithmai cun in zoh. Keikhal an mithmai ih thusutnak cu, ka lu sut in ka sawn ve hai.\nṬong le biakawk ciamco ṭul lo…. kan theithiam awk….. Cutiih ka rualpi pawl thawn mithmai zohawk in kan biakawk lai ah, Ka thinlung sungten ka rualpi pawl cu ka seherh tuk hai. Ziangah tile Ward -B khaan sung ih harsatnak, thinbaangnak, leilung tlun ih harsabik le thih duh tiang ih harsatnak pawl cu an tuar hrih ding ti ka thei ruangah ka seherh tuk hai…..\nNehhnu, hih Ward ah thleng nawn hram lo dingah le hih Ward-B ah minaa kil ṭul nawn lo dingin siseh, ziangvek ih misual\/ i hua tu\/ ka hua mi\/ ka raal pawl khal hih Ward-B ah um ṭul le minaa kil ṭul lo dingin Pathian in rak umpi hram seh tiah thinlung tak muril sung in thlacam phah thawn\nWard-B le Falam siizungpi cu ….\nJuly 17 ni Sunhnu nazi 2 ihsin….\nKapu ruak tlun cih in ….\nkan taan san ta….\n(Siizung ah minaa kil in ka um sung ka tonteh mi pawl Nunthuleng Tawi in ka run ngan sal a si – Semuel Lian)","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/falam-ah-covid-19-mithi-1-vuiliam-saal\/","date":"2021-12-01T04:19:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964359082.78\/warc\/CC-MAIN-20211201022332-20211201052332-00320.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9989095926,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.998909592628479}","num_words":3343,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Goltill Yozshushicage|\n|Country:||Eritrea|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Love|\n|Published (Last):||14 February 2007|\n|Pages:||207|\n|PDF File Size:||20.20 Mb|\n|ePub File Size:||5.31 Mb|\n|ISBN:||490-9-59551-674-4|\n|Downloads:||99926|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Tuk|\nSavings and Loan Crisis: Akses WiFi percuma disediakan di kawasan awam. A dang fala sungtla an sawm mi cu Zubui a si. It features a large garden with views towards the Julian Alps.\nIa menawarkan tempat penginapan berhawa dingin dengan akses WiFi percuma. WiFi access is free. Yes, There Is a Solution!\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI\nKanmah pulpak, insang, khua le ram, miphun, pengsungah a thlengmi, a cangmi parah midang mawhsiatnak kan ban a cu, kanmai thuanthu cu kanmai liangparah suangin ke kan kar a cu. Zubui fala nu cun dingih hla a theih cun a lung a awi tuk i a lungawi in Zu khawn kiangah a hni rero. Semua bilik adalah berhawa dingin dan mempunyai balkoni atau teres. Free Wi-Fi is available. Ni in Cangcel fala mawi nal zerzi a run em that ruangah Ni-Iang cu ni parah a lung a awi thei lo, a thin a heng.\nCun khatlamah, Kaiin cu that tahrat in Absolom cawimawi ciamco khal umze nei lo asi. Thansohnak hrang thupi zet thil pahnih: Midang mawhsiatnak in siatnak dang a thleng dingmi a kham lo lawng dinggin loin kan telefa pawl lungput a siatsuah theh. Ia menikmati kedudukan tinggi di Strunjan Nature Park, kira-kira meter di atas paras laut. Kami meneliti setiap ulasan dan kesahihannya sebelum menerbitkan ulasan di laman Booking.\nMasukkan alamat emel anda dan kami akan hantar anda tawaran terbaik kami Langgan! Kan zumnak thuken, Bible in a zirhmi kan zohsal a cu. Culai fangah tappawn vutdup sung i sin Artidahte kha a hungpuak i Sava i mit a hun peh ngah.\nSemua Hak Cipta Terpelihara. Dj wale dingij cartoon in hindi. Tetamu kami akan ke tempat penginapan dan menilai beberapa faktor seperti – adakah biliknya bersih?\nHotel paling popular\nKhuahlanah Sabekin khuang a cawi ih Vanzuang anzaten khuangcawi lam cu an ra zawh ciamco. Cuilakah Vapualin a thla khat lam lawng a khawn kha an hmu. Sava a dintin i, Arpi in a hun hler duaido.\nA tuah kel in a tuah thotho, inn tinah a vak ih sava siatvatnak a sim vivo. Daftar masuk Daftar keluar. Khua a rung sim ngah in an zu innakih sin an tin tlang. Cuvek thotho dibgin hruaitu tha cu kan camriam rero dingah Pathian in inpek dah lo ding.\nDINTHAR SAL TULMI – Hre Mang\nIt offers rooms with balconies, bathroom, phone, sat TV and possibility for internet connection. Cuvek thothoin Arte dang pawl khalin, an vawih suak thu a nui hnenah an sim hai dinhin, an nu khal cun thiai titen dimten vawih dingin a simih a sim vek cun a fa le pawl cun thiai tiah dim ten an thawh hai. Cuisin Sumbuh le Cepa cu an to aw ciamco thlang.\nA keuh thei lo mi Artidahte savq te lawng a tan ta.\nDingin sava bilgi ve bilgelik Mp4 HD Video Download –\nKhrihfa kan sinak kum kan kim zo. Ia menawarkan bilik-bilik yang berperabot moden dengan akses WiFi percuma. Ia menawarkan parking peribadi percuma dan internet percuma di semua bilik. Ar fate pawl cu a nu in a thla hnuai ah a uap ih a awp hleenhli.\nMasukkan alamat emel anda dan kami akan mengirim pautan untuk set semula kata laluan. It offers comfortable rooms with light furniture and free WiFi access. It offers spacious and stylish en suite rooms with balconies overlooking the Adriatic sea. Vila Triglav on Pokljuka is surrounded by a lush garden. Cuisin zanmeng tlangval le mizapi pawlin Cepa a thi ti an thei thlang. Lake Bled is 2 km from the property.\nWe can offer you 16 double rooms, 4 apartments and 2 luxurious apartments. Tuihlan kum ah laimi pawl cu nithlaknak lam milai pawl westerners pawl ih tuihlan kum reizo dinhmun ah kan ding.\nReinawn an hawlnan an hmu thei lo. Bible in milai nun thurampi in zirhmi panga kan nunpi a cu tuk zo. Khrihfa kan sinak um a kim hnu ah dingfelnak a tlaniam sinsin, khat le khat upat awknak, hruaitu upat tihzahnak, ram le miphun hrang tuanvo laknak, farah zawnzai harsa bawmbawinak, tvp, thatnak lam kan tlasam sinsin. Pilih bahasa yang anda suka. Tikhing tlangval pakhatin Zubui cu a ngai ih hitin hla a leh: Ia menawarkan bilik-bilik yang cerah dengan lantai kayu, peti sejuk, dan penghawa dingin.\nA falanu emthattu asi ruangah a hua tukih tu tiangin Ni-Iang timi ramsa cu thing parah um in ni lam hawi duh lo in a kualaw ngelngel lan ta. Cuisin Arte cun a vawih cu thiai tiin a vawih.\nShooter by Paramount Movies Digital Download.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/hesho.info\/dingin-sava-21\/","date":"2021-12-01T00:04:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964359082.76\/warc\/CC-MAIN-20211130232232-20211201022232-00134.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9316933155,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9316933155059814, \"cnh_Latn_score\": 0.03786546736955643}","num_words":843,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.165,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.941,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"NSPNC le ramkhel party cheukhat tonnak an ngei: Ralhrangbu nih a dirhmi National Solidarity and Peace-making negotiations Committee (NSPNC) le ramkhel party cheukhat cu Oct 9, tuni ah Naypyidaw ah tonnak an ngei. NSPNC nih a sawmmi ramkhel party hi 30 hrawng an si nain aa tel kho lomi an um pah tiah theih a si.\nArakan National Party (ANP) hruaitu pakhat a simi U Tun Aung Kyaw nih cun \"Biachahnak timi cu hmaiton biaruahnak a um hnuah tuah ding a si. Cu bantukin kannih zong Central Excutive Committe-CEC biachahnak lak dingin caan a rau deuh ding a si. Cu pinah party hruaitu cheukhat khual an tlawn lio a si.\nCu caah tutan tonnak ah ANP cu kan i tel kho lo\" tiah a chim. Shan National Devolopment Party zong nih kan kai kho lai lo tiah an chim.NSPNC cu ralhrangbu nih tukum February thla ah a dirhmi a si i Bochohci Ya Pyih nih a hruaimi ralhrangbu daihnak tuahtu committee a si.\nTutan tonnak hlan ah hin NSPNC cu Arakan Liibration Party (ALP), New Mon State Party (NMSP), Developted Karenni Buddhist Association (DKBA) le KNU\/KNLA-PC hna he tonnak an rak ngei cang.\nSagain ramthen, Htee Chaing myone , Maung Gone khua le Nickel tuahnak Company karlak, Yi Poh timi thlanmual ah Brigade-33 tazeih benmi uniform a hruh mi ralkap pawl ih ruang, ruang 17 rori an sar thu theih asi. Ralhrang ralkap pawl ih ruang a si le si lo fiangten an theih duh ruangah mipi humhimtu PDF lamin ralkap pawl ih ruang phumnak cu lai in zohfelnak an neicih.\nHi ralkap pawl ih ruang 17 an hmuh mi pawl hi khui tawk hmun, ziangtik ih an doawknak ah a thi mi an si ti cu felfai in theih asi hrih lo, hi tawk hmun kiangkap, Htee Chaing myone sungah siseh Htee Chaing khua sung tiang khalah ralhrang ralkap pawl le PDF karlak ah hin doawknak a rak suak theu , PDF lam cun khuasung ih a um mi ralkap palik sakhan khal an rak kap dah asi.\nCun Sagain ramthen, Pinlebu myone, Wan Be Inn timi khuaih um mi U Tin Phe tei sungkua in an inn ih an tuah mi dawr le U Myint Kyaw ti pawl ih inn cu Min Aung Hlaing ralkap Bridge-33 ih an luhcilh hnu an duh mi thilri an la, cuitlun ah khua dg khalah khuasung mi pawl neih mi thilri pawl khal duhduh in an laksak theu thu khal theih asi.\nDipeyin myone, Ung Ta Pin khua le Bagan khua karlakah khuasung mi pawl thilri siatsuah tu le ruksak tu ralkap pawl cu an ra kirsal lamah mipi humhim tu PDF pawl cun ralkap pawl ih motor cu tum 2 rori bomb thawn an rak puah nak ruangah ralhrang ralkap pawl lamin mi 12 ai mal lo an thi tiah PDF lam thu an suah dan vekin theih asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"http:\/\/www.chintanbo.com\/mah-nih-dirh-mi-kawlram-ramkhel-party-30-tluk-ton-nak-ngei-dingin-biachah-nak-an-tuah-than\/","date":"2021-12-04T22:33:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363125.46\/warc\/CC-MAIN-20211204215252-20211205005252-00529.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7362251282,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7362251281738281, \"cnh_Latn_score\": 0.2634620666503906}","num_words":470,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.887,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin mizapui lakai bawite khai Jerusalem khua songah um i. Cen mizapuite in sawmkhat songah pakhat khiah Jerusalem khua cianghlim songah um tuh ai pakua lam tu a dang ah um tuhin ril tlang i. 2Ciafangin mi zapui in aisu ruai kul lo ai Jerusalem ah um nuam tu mite a veksen khiah hmuifu bur i.\n3He mite khiah amahte khua ai mi upa Jerusalem khua ah um tu mite i. (Ikhalselai Judah ramai khua songah amahte inn ten ah umtu te tu Israel mite, phungki te, Levi mite, Nethinim te le Solomon hnenumte tesin fate pawl i.) 4Cen Jerusalem ah khai Judah mite hrekkhat le Benjamin mite hrekkhat um i. Judah mite songin: Perez fate Mahalaeel fa Shephatiah fa Amariah fa Zekhariah fa Uzziah fa Athaiah le 5Shiloni fapa Zekhariah fapa Joiarib fapa Adaiah fapa Hazaiah fapa Khol-Hozeh fapa Baruk fapa Maaseiah te i. 6Jerusalem ai umtu Perez fapate khiah zali le sawmruk le pariat i le amahte khiah raalpha ngai i.\n7Hete khiah Benjamin fapate i: Jeshaiah fapa Ithiel fapa Maaseiah fapa Kolaiah fapa Pedaiah fapa Joed fapa Meshullam fapa Sallu i. 8A hnua ah Kabbai le Sallai i. A veksenin zakua le kul hluanriat i. 9Zikhri fapa Joel khiah amahte khawngtu i le Senuah fapa Judah khiah khua songah a panihhnak i.\n10Phungkite songin: Joiarib fapa Jedaiah le Jachin; 11Ahitub fapa Meraioth fapa Zadok fapa Meshullam fapa Hilkiah fapa Seraiah khiah Pathian inn songah a upaber i. 12Pathian inn songah napertu a unaute khiahzariat le kul hluannih i. Malkhijah fapa Pashhur fapa Zekhariah fapa Amzi fapa Pelaliah fapa Jeroham fapa Adaiah fapa le 13a unaute a paate inn ai upate khiah zanih le sawmli le panih i. Cen Immer fapa Meshillemoth fapa Ahzai fapa Azareel fapa Amashai le 14a unaute mi raalpha ngai pawl khiah za le kul hluanriat i. Amahte khawngtu khiah mite lakai a upa ngai mi pakhat fapa Zabdiel i.\n15Levi mite songah: Bunni fapa Hashabiah fapa Azrikam fapa Hasshub fapa Shemaiah; 16Shabbethai le Jozabad khiah Levi te bawi i ai Pathian inn pua ai naper khawng tute i. 17Asaph fapa Zabdi fapa Mikha fapa Mattaniah in anhnak thawn sawngen pan tu le a unau lakah a panih hnak Bakbukiah le Jeduthun fapa Kala fapa Shammua fapa Abda te i. 18Khua cianghlim songai umtu Levi te khiah zanih le sawmriat le pali i.\n19Ciazolo ah dawngkham kiltute Akkub, Talmon le a unaute khiah za le sawmsarih le panih i. 20A tanghnak Israel mite le phungkite le Levi te khiah Judah ramai khua cang ah amahte inn ten ah um i. 21Ikhalselai Nethinim te tu Ophel ah um i. Ziha le Kishpa in Nethinim te khiah uk i.\n22Cen Jerusalem ah Levi te khawngtu khiah Pathian inn songah lasatu tuhai tavuan dahhnak Asaph fapate fapa Mikha fapa Mattaniah fapa Hashabiah fapa Bani fapa Uzzi i. 23Lasatute khiah kumpibawipa thu pehnak bangin per ai ni khat hnua ni khat naper i. 24Judah fapa Zerah tesin fapa Meshezabeel fapa Pethahiah khiah kumpibawipa ca in mizapui thu rel sah tu i.\n25Cen Judah mite a hrekkhat khiah khuate nau ah um i. Ciate khiah Kirjath Arba le a hiang ai khuate naute, Dibon le a hiang ai khuate naute, Jekabzeel le a hiang ai khuate naute, 26Jeshua, Moladah, Beth Pelet, 27Hazar Shual le Beersheba le a hiang ai khuate naute, 28Ziklak ah le Mekhonah le a hiang ai khuate naute, 29En Rimmon, Zorah, Jarmuth, 30Zanoah, Adullam le a hiang ai khuate naute, Lachish le a hiang ai ramah, Azekah le a hiang ai khuate naute songah um i. Amahte khiah Beersheba ai panin Hinnom Rawn zawllai tian ah um i.\n31Cen Keba ai Benjamin fate khiah Mikmash, Aija, le Bethel le a hiang ai khuate naute le 32Anathoth, Nob, Ananiah, 33Hazor, Ramah, Kittaim, 34Hadid, Zeboim, Neballat, 35Lod, Ono, le Lettama Rawn zawllai tihnak tianah um i. 36Judah ai Levi phun a hrekkhat khiah Benjamin ramah um i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/ezra\/nehemiah\/nehemiah-11\/","date":"2021-12-06T06:20:03Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00003.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8856741786,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8856741786003113, \"cnh_Latn_score\": 0.10775164514780045}","num_words":649,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.143,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.878,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Saul in a fapa Jonathan le a hnenumte hnenah David khiah rek tuu-ih, ti in rel i. Ikhalselai Saul fapa Jonathan in David khiah daih rauh i. 2Ciamanin Jonathan in David hnen ah, \"I paa Saul in na rek tum i. Ciamanin thaininghla tian a thup hmunah relh in um in ralring niu in um tu. 3Ciafang na umhmun ah i paa hiang ah ding ngangkhaw, i paa hnenah na thu rel ngang. Ciafangin i hmuhnak na rel ngang.\" ti in ti i.\n4Ciafangin Jonathan in a paa Saul hnenah David khiah an ai, \"Kumpibawipa in a hnenum David vumah sual ma seh. Ziangmanti fangin amah in na vumah sual lo i. Cen nangmah ca ai a perhnak khai pha ngai i. 5Ziangmanti fangin a nunhnak khiah a kut in sin ai Filistin paa khiah rek ai ciatih in Bawipa in Israel mi veksen khiah a lian ngai in ohnak pe i. Nangmah in khai cia khiah hmu ai na ang ngai i. Ciamanin a thu um lo in mawh nai lo David khiah rek tum i sim?\" ti in ti i. 6Ciamanin Saul in Jonathan relhnak khiah ngai ai, \"Bawipa nung song hmuah in, amah khiah rek tuh lo i.\" ti in thukham i. 7Ciafangin Jonathan in David khiah ko ai he thu khiah a veksen in rel i. Ciamanin Jonathan in David khiah Saul hnenah kawih ai David khai a hlan bangin Saul hmai ah um i.\n8Ciafangin raal suak leh thio i. David khai Filistin te khiah tawng ai amahte khiah a rauh ngai in seu manin anite khai David hmunin tlan i. 9Ciafangin Saul khai a inn songah a kut ah fei pui sin in to teng fangin, thin hnaihnok ruaitu rauhla khiah Bawipa hnenin Saul vumah hleng i. Ciafangin David khai a kut thawn congcing tum i. 10Ciafangin Saul in David khiah fei pui thawn bangkhang ah khawh i; inapui ai David khai Saul hmunin tlan ngah teu ai a fei pui in bangkhang khiah sun i. Ciamanin David khai tlan ai cia zanah suak teu i. 11Saul in khai a hnenumte khiah David cul tuh le a thangha fang in rek tuhin David inn ah hlat i. Ciafang David nu Mashal in David hnenah, \"Tun zanah na nunhnak khiah o hlahlesikhaw, thangha ah na rek tuh i.\" ti in rel i. 12Ciamanin Mashal in David khiah padinpauk songin hla ai David khai tlan ai suak ngah lio i. 13Ciafangin Mishal in a zuk pakhat khiah lang ai khuahluan vumah it ruai ai a lu ca ah me hmul thawn khuk ai ciafangin pon silh i. 14Ciamanin Saul in a hnenumte khiah David pom tuhin feh ruai fangin, Mishal in, \"Amah khiah a ur i.\" ti in rel i. 15Ciafangin Saul in a hnenumte khiah David sik tuh in hlat ai, \"A khuahluan thawn heta ah kawih tu i lai rek tuh ing.\" ti in rel i. 16Ciafangin cia hnenumte khai kawi fangin, khuahluan vumah mi pakhat bang it khiah hmu ai a lu khiah me hmul ai khuk khiah hmu i. 17Ciafang in Saul in Mishal hnenah, \"Ziangman in hetih bangin i zawl ai i raal paa khiah suak ruai teu i si?\" ti in ti i. Ciafangin Mishal in Saul khiah, \"David in, 'I hlat tu. Ziangman ti fangin na rek tuh ing.' ti in i ti i.\" ti in rel i.\n18Ciamanin David khai tlan teu ai Ramah ah Samuel hnenah hleng ai Saul in a vumah bawnhnak hmuah rel i. Ciafangin David khai Samuel thawn feh ai Naioth ah um i. 19Ciafangin Saul khiah, \"David khiah Ramah khua Naioth ah i.\" ti in rel i. 20Ciafangin Saul in David pom tuhin a hnenumte hlat i. Cia hnenumte in Samuel kuthnia ai umtu prawfet pawl khat khiah prawfet thu rel lianglo hmu fangin, Bawipa Ciang Rauhla khiah Saul hnenumte vumah hleng le anite khai prawfet thu rel ve i. 21Cia thu khiah Saul rel fangin, Saul in a dang hnenumte khiah hlat ai anite khai ciatih bangin prawfet thu rel ve i. Ciafangin Saul in a velthum hnak hnenumte khiah hlat leh thio ai anite khai ciatih bangin prawfet thu rel ve i. 22Ciafangin Saul khai Ramah ah feh ve ai Sekhu ai namkum lian ngai hnenah hleng i. Ciafangin Saul in, \"Samuel le David khiah akonah i?\" ti in zawt i. Ciafangin mi pakhat pa in, \"Amahte khiah Ramah khua Naioth ah um i.\" ti in rel i. 23Saul khai Ramah khua Naioth ah feh ai Bawipa Ciang Rauhla khiah Saul vumah hleng ve ai Saul khai Ramah khua Naioth a hleng hlan tian a feh kongin prawfet thu rel i. 24Ani khai a thuam khiah hawk ve ai, Samuel hmai ah prawfet thu rel ai, cia nia le cia zan pumpalah kawngkolh in taal i. Ciamanin amahte in, \"Saul tang prawfet te lakah i ve im?\"ti in rel i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-49","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-19\/","date":"2021-12-06T05:01:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-49\/segments\/1637964363290.39\/warc\/CC-MAIN-20211206042636-20211206072636-00012.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9826642871,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9826642870903015, \"cnh_Latn_score\": 0.014287222176790237}","num_words":810,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.191,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"February 12 ih tuah dingmi 75th Union Day ah SAC ralhraangbawi Min Aung Hlaing cun North Korea hotupa vekin mahRead more\nKarenni Democratic Front cun tuhlan hnak ih nasasin`n khawsung cangvaihnak an nei tum thlang ruangah hmunhim hawl thok dingin khuatlangRead more\nKayah ram, Loikaw khawpi ih ramkulhhuap ukhruainak ralhraangzung (အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး စုပေါင်းခရိုင်ရုံး)le Thawnginn pakhat cu PDF kut ah a um zo ti`nRead more\nDothlengnak thawn pehpar ih kaihkhih tuar Phuy Ze Ya Taw le Kyaw Min Yu @Jimmy cu SAC ralhraang in thihRead more\nNeih sun hriamhrei suahin SAC ralhraang dorerotu YOMA Fighter cun Mytel ban thir pawl hmangin meithal an tuah thok reroRead more\nSagaing le Magway kopawmi People Revolution army – PRA ih တပ်ခွဲ 2 cu ralhraang SAC ralkap thazang tamzetin an siimRead more\nSAC ralhraang cun atufang boruak sosangnak Chinram, Kayah, Kayin, sagaing, Kachin le Magway ram lam pantu khualtlawng mawṭaw siseh, thilRead more\nKum 3 +hnaṭuan har thawn Thawng an thlakmi model Paing Takhon thu thawn pehpar in a Lawyer cun a sungteRead more\nSAC ralhraang cun tumtah neiin Shan ram ah District 7 a tuah bet tiah thuthang a suak. Atu ah, ShanRead more\nKo Soe Myint cu SAC ralhraang kut ihsin a luat hnu khalah a taksa hmape pawl cu olaiten an hiilRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/myanmar\/","date":"2022-01-24T23:49:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304686.15\/warc\/CC-MAIN-20220124220008-20220125010008-00635.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9925143719,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9925143718719482}","num_words":205,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.182,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"\"Zan khawdai lakih hringnun hman hi ka minung pi sualnak nei lo nunnak cantu pawl hmuh aicun a nuam sawn lai. Rawlei lo ih um phahphah khal innsang nuam zet ih an rak tlanlennak runinn kangral lai hmuh aicun tuar a ziaum deuh.\nHimi tuarnak pawl cemter dingin tuah theimi zianghman ka nei lo, asinan ka theitawk le ka tlintawk in hmailam ka pan vivo ding. Minung pawlin kan suahpi cu Zalennak le Duhhril Theinak hi a si. Asinan Myanmar mipi pawl cun Zalennak le Duhhril Theinak an nei ve si lo.\nMyanmar mipi pawl, minung ih ruatlotu hnen ihsin diknak covo an sual rero lainak ah ka nun a cem hlan tiang ka tel vivo ding. Zalennak le duhhril theinak nei hi minung covo a si, Myanmar mipi pawlin zalennak le duhhril theinak hi an neisal tengteng ding ti ka thei\" a ti.\nAn tarlang dan: \"Zan khaw dai kara nun hman hi ka mihring pui pawi sawina leh sual na nei miah lo nunna chan hmuh ai chuan a la nuam zawk. Chaw ei lo va awm zeuh zeuh hi chhungkua hlim taka an khawsakna kang ral ta hmuh ai chuan tawrh a la nuam deuh. He tawrhna ti tawp tur hian tih theih ka nei meuh lo. Mahse ka theih ang leh phak ang tawkin hma ka la zel ang.\nMihring in kan pian pui chu ZALENNA leh DUHTHLANTHEIHNA a ni. Mahse Myanmar mipuite chuan chu thil chu an nei ve si lo. Mihring ah pawh ngai duh lo tu te lak atanga an dikna chanvo an sual mekna ah hian ka nun a tawp hma chuan ka tel zel ang. Zalenna leh duhthlantheihna neih hi mihring chanvo a ni. Chu chanvo chu Myanmar mipuite hian an nei let leh ngei dawn tih ka hria\". (Hram: Chin National Defence Force Fans)","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/cndf-ralkap-ir-awn-anka\/","date":"2022-01-24T07:39:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304515.74\/warc\/CC-MAIN-20220124054039-20220124084039-00404.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8367045522,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8367045521736145, \"lus_Latn_score\": 0.1592123955488205}","num_words":304,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.908,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin David khai Ramah khua Naioth in tlan ai Jonathan hnenah hleng ai, \"Zai bawnhnak nai ing? I sualhnak zai i? Na paa in i rek nuam heh na paa lakah i sualhnak zai i?\" ti in zawt i. 2Ciafangin Jonathan in David hnenah, \"Na thi tuh zel lo i. I paa in thu lian le thu cik khiah i rel lo in bawn tuh lo i. Cen zaimanin i pa in he thu khiah i hmunin thup tuh i? Ciatih i zel lo i.\" ti in ti i. 3Ciafangin David in, \"Nangmah in i daih khiah na paa in ling rori i. Ciamanin amah in, \"Jonathan in he thu khiah ling ma seh. Lung sia mawh ngai.' ti tuh i. Ikhalselai Bawipa nung song hmuah in le na nung song hmuah in, a ngaingai in i nunhnak le thihhnak lakah kal khat lek kaang dun i.\" ti in rel i. 4Ciafangin Jonathan in David hnenah, \"Na daihhnak bangin, a vekin na bawt tuh ing.\" ti in ti i. 5Ciafangin David in Jonathan hnenah, \"Thangha khiah hla thar i. Ciamanin kumpibawipa thawn rongei khat lo in um thill tuh lo ing. Ikhalselai feh ngangkhaw, ni thum zanlam tian relh ngang. 6Na paa in i um lo khiah hmu fangin, 'David in a khua Bethlehem ah tlung tuhin a khuan i ngen i. Ziangmanti fangin ciata ah kum siar in a innkua in raithawi hnak um i.' ti in rel tu. 7Ciafangin amah in, 'Pha i.' ti lekhaw, na hnenum khiah thinnuam in um tuh ing. Ikhalselai amah khiah thinraw rauh lekhaw, amah in a pha lo ruat i ti khiah a lin cia i. 8Ciamanin na hnenum khiah ngaihhar tu. Ziangmanti fangin na hnenum khiah nangmah thawn Bawipa thukham bawn zo i si. Inapuikhaw, sualhnak nai lengkhaw, nangmah rori in i rek tu. Ziangmanin na paa hnenah i kawih tuh i si?\" ti in ti i. 9Ciafangin Jonathan in, \"Na vumah ciatih in i hrimhrim ma seh. I paa in na ur ruai tuh khiah ling ing lai na rel lo in um tur ing?\" ti in sawn i. 10Ciafangin David in Jonathan hnenah, \"Na paa in thinraw ngai in na sawn selai aisu in i rel tuh i?\" ti in ti i.\n11Ciale Jonathan in David hnenah, \"Kawi tulai lo songah feh nga sing.\" ti in sawm i. Ciamanin anite khai a panih in lo songah feh kawm i. 12Ciafangin Jonathan in David hnenah, \"Aw Israel Bawipa Pathian khiah tetti i. Thangha ah i tu seh, cen ni thum nia ah i tu seh, i paa khiah zong in David ca in phathnak um in, thu na than lo in le na hmuh lo in um lengkhaw, 13Bawipa in a rauh ngai in Jonathan khiah cawh tu seh. Ikhalselai i paa in na lakah a pha lo bawn nuam lekhaw, na hmuh ngangkhaw, na tlan ruai tuh ai, thinnuam niu in feh tuh i si. Bawipa khiah i paa thawn um bangin na hnenah lo um tu seh. 14I thi lohnak tuhin i nun song hmuah Bawipa ai ngaihharhnak bang khiah i hmuh tulai, 15Bawipa in laipua vum ai David raalte hmuah rek sah sio fang rinin i innkuate khiah ngaihhar tuh ngio i si.\"ti in rel i. 16Ciamanin Jonathan in David innkuate thawn thukham dun ai, \"Bawipa in David in a raalte khiah neh tu sio seh.\" ti in ti i. 17Ciafangin Jonathan in David khiah it manin, David khiah thukham ruai leh thio i. Ziangmanti fangin Jonathan in David khiah amah pum bangin it i. 18Ciafangin Jonathan in David hnen ah, \"Thangha khiah hla thar i. Na tauhkheng khiah lawng tuh manin a um lo i ti khiah lin tuh i. 19Ni thum fangin, he harsahnak na vumah hleng fangin na relh hmunah awng ah a rang ngai in kawi tulai, Ezel lungto hiang ah um tu. 20Ciafangin conkiang pathum khiah hmui sung bangin lungto hiang lamah kap tuh ing. 21Ciafangin tlangval niu pakhat khiah feh ruai tuh ai, 'Khia conkiangte sii ta tu.' ti in ruai tuh ing. Cia tlangval niu hnenah, 'Cia conkiang khiah na hnenin he lam sawn ah i. Khul tu.' ti in rel lengkhaw, nang khai kawi tu. Ziangmanti fang in, Bawipa nung song hmuah in na him i. Lau tuh um lo i. 22Ikhalselai cia tlangval pa hnenah, 'Conkiangte khiah na kaanah i.' ti in rel lengkhaw, nang khai lo feh tu. Bawipa in na feh ruai i. 23Cen kin rel kawmhnak thu lakah, Bawipa khiah nangmah le kaimah laklawh ah kumzangza in um i.\" ti in rel i.\n24Ciamanin David khai lo songah relh i. Hla thar dak fangin, kumpibawipa khai puai rong ei tuhin to i. 25Vai dang bangin kumpibawipa khai bangkhang hiang ai a tauhkheng vum ah to i. Jonathan khai tho ai, Abner khai Saul hiang ah to i. David tauhhmun tu a lawng in um i. 26Ikhalselai cia nia ah Saul in zai khai pong lo i. Ziangmanti fangin Saul in, \"David lakah thil pakhat hleng i tuh i. Ciamanin amah khiah a ciang lo i tuh i.\" ti in ruat i. 27A thangha a hla ninih nia fangin David tauhhmun khiah lawng leh thio i. Ciafangin Saul in a fapa Jonathan hnenah, \"Ziangmanin Jesse fapa khiah mania le tunnia khai rong ei tuhin kawi lo i?\" ti in zawt i. 28Ciamanin Jonathan in Saul khiah, \"David in Bethlehem ah kawi tuhin a khuan i ngen bel i. 29Amah in, 'Ninghio in i feh siang tu. Ziangmanti fangin, kin innkua in cia khua ah raithawi bawn ai i u in ciata ah um tuhin i thu i pe i. Tunin nangmah khiah i vumah lung na khim lekhaw, i ute hmu tuhin i feh siang tu.' ti in i ngen i. Ciamanin kumpibawipa cabuai ah kawi lo i.\" ti in sawn i. 30Ciafangin Saul khai Jonathan lakah raw ai, \"Nang mi hlotlau, mi suaksual nuu fapa, Nangmah le na nuu zakthi ruai tuhin Jesse fapa thawn tang khat i si ti khiah kaimah in ling lo i aw ing? 31Ziangmanti fangin Jesse fapa khiah laivum ah a nung song hmuah in, nangmah le na kumpibawi ukhnak khiah kho tuh lo i. Ciamanin amah khiah ko in i hnenah kawih tulai amah khiah thi tuh rori i.\" ti in ti i. 32Ciafangin Jonathan in a paa Saul khiah, \"Zaimanin amah khiah rek tuh i? Amah in zai bawn i?\"ti in sawn i. 33Ciafangin Saul in Jonathan khiah rek tuhin a fei pui thawn khawh i. Ciamanin a paa in David khiah rek tuh rori khiah Jonathan in ling i. Ciamanin Jonathan khai cabuai in thinraw ngai in tho ai, cia hla ninih nia ai rong khai ei lo i. Ziangmanti fangin, a paa in David khiah zakthi kul in dah manin David ca in lungsia i.\n35Ciamanin a thangha fangin, David thawn a tiam dun cia camcu khim fangin Jonathan khai lo ah kawi ai naupang niu pakhat khai amah thawn um i. 36Ciafangin Jonathan in naupang niu hnenah, \"Dawp tulai i kaphnak conkiangte khiah sii tu.\" ti in ruai i. Naupang niu khai dawp fangin Jonathan in conkiang khiah a kaan lamah kap i. 36Cia naupang niu khiah Jonathan ai kaphnak conkiang hmun hleng fangin, Jonathan in naupang niu hnenah, \"Conkiang khiah na kaan ah i lo im?\" ti in ti i. 39Ciafangin Jonathan in naupang niu hnen ah, \"Rang tulai, hnuakfual mah!\" ti in ti i. Ciamanin Jonathan tlangval niu in congkiangte khiah khawm ai a bawipa hnenah let leh i. 39Ikhalselai tlangval niu in ziang khai ling lo i. Jonathan le David lek in cia thu ling i. 40Ciafangin Jonathan in a kahpukte khiah naupang niu hnenah pe ai, \"Khua songah phur tu teu.\" ti in ruai i.\n41Naupang niu tlan ben fangin, David khai a hlanglam in tho ai laipua ah bawk ai velthum a lu ut i. Anite khai thut dun ai kap kawm i. Ikhalselai David khiah tam sawn in kap i. 42Ciafangin Jonathan in David hnenah, \"Bawipa hming in, 'Bawipa khiah nangmah le kaimah lak ah le na tesin fate le i tesin fate lakah kumzangza in um tu seh.' ti in thukham dun zo i sing. Ciamanin thinnuam in feh tu.\" ti in rel i. Ciamanin David khai tho ai feh i. Jonathan khai khua songah lut i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-20\/","date":"2022-01-24T00:07:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304345.92\/warc\/CC-MAIN-20220123232910-20220124022910-00134.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9814712405,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9814712405204773, \"cnh_Latn_score\": 0.01688936911523342}","num_words":1379,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.214,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Bago Division, Pyay District, Paungde khua ih um pafa cu September 13 ah ralkap pawlin an va kai, Mytel ban pawl an siatsuah tum tin thubuai an orhter ih an kai. A fapa cu ralkap pawlin an hrem nasa tuk ruangah a pa in a tuar thei nawn lo ih a thataw tin a tanta mi a innsang pawlin media hnenah an sim thei.\nPaungde khua ih um U Toe Gyi tei pafa cu Mytel towers pawl an siatsuah tum tin an kai, motor thawn ralkap sakhan lamah an phur. Lamzin tluan ah nasa tukin an vel ciamco, ralkap sakhan an thlen hnuah thu an sut ciamco. A fapa cu inn parah thu an sut ih U Toe Gyi cu innhnuai ah thu an sut.\nU Toe Gyi khal nasa zetin an hrem nan a fapa hi an hrem nasa sawn. A fapa cu zanvar in an vuak, an hrem ruangah an au rero, a ṭap. A fapa ih au-aw cu zanvar in a thei ih a ningna tuk, September 14 sun ah U Toe Gyi cu an suahsal nan a fapa cu an suah ve lo ih an hrem rero lai.\nU Toe Gyi cu inn a thleng hnu khalah a hna sungah a fapa ih au-aw, ṭap thawm cu a cam ringring lai. Inn a thleng hnuah U Toe Gyi cu a ciangkuang nawn lo, a fapa suak dingin in bawm hram uh tin amahten a phun rero ṭheu. Cun amah khal ralkap pawlin in ra kaisal ding tin a phun sekso ṭheu, an sangkate kiangah a to ringring ih lamzin lam a cuan ringring.\nA fapa ra tlung ding hngak vekin lamzin cu a zoh ringring. September 19 sun ahcun an khua ih phungyi tlawnginn kiang ramlakah a thataw. Thilhriam zetin a hngawng ah a at'aw ih a thi, a hngawng a at'awk hlanah hridai in a thlaiaw that tum ih hridai a cat ruangah a hlawhsam ti a sulhnu ihsin an theithei.\nA kiangnai thingkung parah a thlaiawk that tumnak hridai cat an hmu. U Toe Gyi cu mi tlaitlung zet a si ih veng sungah buainak a tuah dah lo, amah le mah a thataw ti cu a innsang le khuami pawl khalin a sulhnu ihsin an nenhnget.\nAn sungkhat pakhat in, \"Ara suah ihsin ka fapa hi runsuak uh, ka fapa ka hmu duh. Ka fapa in harsatnak a tong rero zo a ti ringring, amah khal ralkap pawlin in ra kaisal ding a ti. September 19 sun ahcun a thataw, ahmaisa ahcun hridai thawn a thlaiaw tum ih a hlawhsam.\nCumi hnuah nam vek ih thilhriam zetin a hngawng ah a at'aw ih a thi, a thuhla cu vengsung mipi pawlin kan thei thluh ih kan riahsia tuk. A poi tuk rori, ralkap thusutnak ah ziangtluk in an rak hrem nasa ding ti cu kan ruatsak thei\" a ti.\nU Toe Gyi ih ruak cu September 19 zanlam nazi 3:00 ah an vuiliam, a ruak vuinak khalah ralkap pawlin a fapa cu an suahter lo. U Toe Gyi a thih hnuah a nupi in a fapa cu tong ava tum nan ralkap pawlin an rak siang lo, a thi maw a nungdam lai ti khal an sim duh lo ruangah an innsang pawl cu an thinhar tuk.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/pacang-pakhat-cu-ralkap-pawlin-a-fahniang-an-hrem-nasa-tuk-ruangah-a-tuar-thei-nawn-lo-ih-a-thataw\/","date":"2022-01-24T16:25:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304572.73\/warc\/CC-MAIN-20220124155118-20220124185118-00494.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999858141,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999858140945435}","num_words":538,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mandalay, Thabeikkyin Township, Myin Thar khua ih um CDM tuah tlawng saya Zaw Min Aung cu ralhrang pawlin an kai ih an hrem that.\nNovember 17, 2021 zinglam nazi 11:00 hrawngah an kai ih zanlam nazi 5:00 ah a thih thu theih a si. An kaihnak san cu an khua sungih um dalan in 'PDF pawl thawn an pehtlaihaw' tin ralkap hnenih a hek ruangah an kai. CDM tuah tlawng saya le vengsung mi pakhat an kai ih vengsung mi pakhat cu simlam ah an suahsal.\n\"Tlawng saya cu zinglam ah ralkap pawlin an ra kai, zanlam ah a thih thu kan thei. Tlawng saya thawn an kaihmi pakhat cu an suahsal, hliamhma nasa zet a tuar ruangah siizung ah an tuamhlawm rero lai\" tin vengsung mi pakhat in a rel. Tlawng saya an kaih laiah ralkap pawlin an innsung thilri bungrua pawl an hailet thluh ih thirkuang khal an thiarsuak.\nTlawng saya theitu in, \"Khuasung ih dalan pakhat in tlawng saya le PDF pawl an pehtlaihaw tin ralkap hnenih a hek ruangah an kai. Tlawng saya hi miṭha le mifel zet a si, daiten aum ih zo thawn hman an pehtlaihaw lo. CDM a tuah ruangah a hnaṭuannak ihsin an ban mi a si\" a ti. Tlawng saya ih ruak cu tutiang an la thei hrih lo ih a innsang pawlin an buaipi rero lai.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/cdm-tuah-tlawng-saya-cu-zinglam-ah-an-kai-ih-zanlam-ah-a-thi\/","date":"2022-01-24T17:22:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304572.73\/warc\/CC-MAIN-20220124155118-20220124185118-00502.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998187423,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999818742275238}","num_words":222,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ghana, Bibiani khua ih um pacang pakhat in a nupi a dawt that, a dawt thatnak a san cu ṭhen a tum ruangah ti a si. An nupa karlakah buainak phunphun a thleng ih a nupi in ṭhenaw dingin a ti.\nA pasal in thil ziangkim a tuahṭha sal ding thu a tiam ih tlan lo dingin a lem. Asinan a nupi kum 26 mi in a tuar thei nawn lo ruangah a hnipuan pawl a la ih a nu tei inn ah ava tlan.\nCutin a nulep an um lo sungah a pasal in ava lutchilh in nam in vei 5 a dawt hnuah a thi. Mithi ruak cu puan in a khuh ih amah cu hmun dangah a tlanhlo, tualthattu ih hmin cu Emmanuel Okyere Baffour a si ih tutiang an kai ngah hrih lo, palik pawlin an hawl rero lai.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/a-nupi-in-%E1%B9%ADhen-a-tum-ruangah-a-that\/","date":"2022-01-24T17:21:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304572.73\/warc\/CC-MAIN-20220124155118-20220124185118-00463.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999129772,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999129772186279}","num_words":141,"character_repetition_ratio":0.016,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.426,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"January 11, 2022 sun ah ralhrang pawl cu Sagaing ramkulh, Chaung Magyi khua lam ah an va feh. Khuasung an lut hlante ah meithal an kap ciamco ih khuai bu an kap ngah ruangah khuai pawlin ralhrang pawl cu an keu ciamco ih pathum cu an hmai a thling thluh.\nKhuami pakhat in, \"Chaung Magyi khuahnar ah meithal an kap ciamco ih khuai bu an kap ngah. Khuai pawlin an rak keu ciamco ruangah uico pathum cu an hmai a thling thluh\" tin media hnenah a sim thei.\nThudang: Naacang In Ralhrang Pakhat A That, A Sungril A Pawt\nKawlin ramsung ah naacang in ralhrang pakhat a that, a velh ciamconak ah ralhrang ih sungril khal a pawtsuak thluh tin kiangkap um mipi pawlin media hnenah an sim thei.\nDecember 9, 2021 zinglam ah ralhrang pawl cu Kawlin ramsung ih khua dangdang ah an lut ciamco ih mipi inn le lo an siatsuah vivo, an urkang. Oketaikkone khua an urkang hnuah loram sungah an lut ih Nyaung Pin Yoe khua lamah an feh. Pyin Pin khua an thleng hlanah naacang in arak suasam ciamco.\nTualsung mi pakhat in, \"Kawlin thlanglam um khua pawl cu ralhrang in an siatsuah vivo, culai takah naacang in ralhrang pakhat a khik that. Ralhrang ih sungril khal a pawtsuak thluh, mipi in naacang cu mipi duhdawttu naacang tin hmin an phuah. Mipi hrangah phuba a la\" a ti.\nThudang: Rul In Ralbawi A Cuk That\nSagaing ramkulh, Wetlet ramsung ih ralbawi Deputy Sergeant cu rul in a cuk ih a tursia tuar loin a nunnak a liam. Ralbawi cuktu rul hi rultur nei ṭihnung zet pawl a si.\nJanuary 9, 2022 ah ralhrang 140 hrawng cu Wetlet ramlak ah an va lut ciamco ih tualsung mipi kilhimtu PDF pawl an hawl. Cutin tupi sungah PDF pawl an hawl rero lai January 10 sun nazi 2:00 hrawngah ralhrang captain le Deputy Sergeant cu tur in arak cuk.\nTualsung PDF ṭuanvo neitu in, \"Deputy Sergeant cu tui zanlam ah a thi. An captian khal siivai an thun rero lai ih a bese tuk, nazi 24 sungah rultur hi a taksa sungah a nungsal asilen a thi ding. A dinhmun hi a se tuk ruangah a thi ve thei, rul in mipi pawl laksawng in pe\" a ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralhrang-pawlin-khuai-bu-an-kap-ngah-ih-khuai-pawlin-an-keu-ciamco\/","date":"2022-01-24T17:52:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320304572.73\/warc\/CC-MAIN-20220124155118-20220124185118-00644.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998367429,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998367428779602}","num_words":370,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.316,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nA fapa ih Pope Francis thawn rin lo pi tonawk nak cu a tuar mi nat nak a dam ter tiin a nu in sim. (January 8, 2022)\nA fapa ih Pope Francis thawn rin lo pi tonawk nak cu a tuar mi nat nak a dam ter tiin a nu in sim.\n(January 8, 2022)\nHimi thilcang cu 2021 ah Vatican ah a cang ih, online parah mi zoh tammi a si. Thil a cang nak ah kor hlum ban sau a dum zawng hru in, mit kherk bun in, mask a bun tu nauhak pa pakhat cu mipi lak ihsin rinlo pi in suakin Pope cibai buk dingah a feh. Himi thilcang cu October thla ih a cang mi a si. Cui nauhak cu kum 10 hrawng a siih, merai nat thluak lam thansonak a nuamte mi nat a tuar tu a si. Tuikumah a natnak a besia deuhdeuh. Hi nat nak ruangih a cang thei mi cu siibawi in thluk cancer a cang ding a phang.\nNauhak pate ih hmin cu Paola Bonavita tiin an ko. Cuini cu nauhak pate check dingah Rome ih an thlen caan a si. A nu Elsa Morra in a fapa cu Pope thawn rinlo piin an tong awknak ruangah a tuar mi nat nak a dam ter ih a innsang hrangah \"mangbangza thil ti thei nak a si thu CNA thuthang zung ah lungawi zet in a sim.\nPathian cu cuini ah nauhak pate hnen ah a um.\nPope cu tlawngkai nithum tinten leitlun hmun tinkim ihsin khawmzawh pawl thawn St. Peter tual asilole nikhua thuhla ruangah a si ah cun cui thil a can ni cu October 20 ni a si. Zohman ih an rin lo laiah nauhak pa cu a dingih Pope a to nak hmun ah a feh. A hlan vek asile nauhak pate cu feh theinak tha a nei lo. A hlan vek asile lilawn ih a tum dingah siseh, amah an kai. Mangbangzain cuini ah amah cu khuitawk ih a ngah mi thazang thawn cumi a san deuh nak ih lilawn par ih a thlen thei ding khal zo hman an thei lo. Zo ih bom hman tul loin amah ten a kai thei. Amah cu veihnih, veithum a tlu tumvek nan a ding thei sal. Cuini ah Pathian cu amah thawn a um. Pathian in tlu lo dingin a bawm tiin a nu in a fapa hnenih a cang mi a zoh ih a zum.\nGospel cathianghlim ah Bawi Jesuh in \"nannih pawl cu nauhak pawl vekin nan nun daan nan thin lo ahcun vanram nan thleng thei lo ding\" tiin a rak sim. Bawi Jesuh pan dingah tih a tul lo. Bawi Jesuh ih thamnak ngah dingah man cia in um ding. Hi nauhak te ih pekmi zir dingmi ruangah an lungawi. Nauhak pate cu Pope hnen a feh tikah Pope in nauhak pate ih kut kai in a hnih san.\nPope ih thuhla pawl a tuah sak tu Msgr. Leonardo Sapienza in cui thil a cang lai ah Pope ih vorhlam ah a to. Msgr cu a diingih nauhak pa te a to ter. Cuithilcang a hmu tu khawm zawh pawl in an duh tuk ruangah an za an beng ih nauhak pate khal lungawi zet in za a beng ve ih, mal te sung a kut dam phah in a to ih a ke a sep ih Pope ih lukhum mi lukhuh a rang cu a zoh rero. Msgr lam a hoi ih, cui lukhuh rang ka duhti duh san in a kut in khih in a hmuh. Cutik ah Bible siar caan a kim ih Bible siar tu ding Puithiam in nauhak pate kha a hruai ih, Pope ih lukhuh rang a lak ter. Netabik ah nauhak pate cu Pope vek lukhuh rang pakhat khum in lungkim zet in a feh nak lam vekin a tum sal.\nPope cu khawmzawh pawl hnen thuthangtha asim lai ah nauhak pate hnen lungawi thu a sim. Bawi Jesuh pan dingah tih ding asilo. Bawi Jesuh ih tham nak ngah dingah man cia a tul. Nauhak pate ih a tuar mi nat nak ruangah nauhak dam cak asi thei lo nan a thang lian nak ah Pathian in kilkhawi hram seh. Ziangruangahtile a tui a tuah daan cu a thinlung sung a thianghlim timi a lang. Nauhak pawl cu thinlung ihsin a ra mi nunram ah an hmang cih thei lo. An nunram ah an thinlung lawngin a hruai.\nNangmah ah a cang thei lo mi thil a um lo.\nNauhak pate ih innsang cu Italy thlanglam ah an um. A tu Rome ih an thlen caan ah St. Peter tual rawn thawn a hlat tuk lo nak hmun Hotel ah an um. Cui tlawngkai nithum zinglamah an nufa in thaithawh an ei hnu, Rome khuapi ih mawinak zoh thei dingah mawtaw thawn zoh dingah an tum. Vatican tual an thlen in mi tampi an din an hmu. A nu in ziangruangah mi an ding tiin a kiang ih a ummi a sut ih Pope khawmzawh pawl a to ding program a um thu a thei. A nu cun cui tonawk nak ah a tel duh. Asinan lethmat an la cia lo ih ruahsan nak a nei lo. Curuangah a fapa a bei dong timi kiangkap ih a feh mi pakhat in a hmu. Ziangruangah hitin a um tiin a sut ih a fapa Pope a tonduh nak kum tilai a rei zo thu a nu in a sim. An nufa a sut tu cu Unitalsi (midamlo pawl, kum upa pawl, taksa kim lo pawl khawm an zawh tikah a bawm tu pawlkom) hoha tu a si. Amah in hall innpi sungah a hruai thei thu a sim. Cutiin an lut ih, a hmaisa lamih a pali nak tlar ah an um. Asinan neta ah anmah pawl cu hmaisa bik ah an um.\nA nu cu a fapa ih lukhuh, hngawng orh, korhlum pawl a hlit sak. Cuihnuah a kor hlum hlit dingih a tum laiah a fapa cu rin lo pi'n a ding ih Pope hnen a feh. Khawh sal ding le a man nawn lo. A fapa khal in ziangah a rel nawn lo. A nu a thin phang tuk ti an hmuh in Vatican kilhim tu pawl in thinphang lo dingah, Pope cu nauhak te a hnen a ra a hmu ih a lungawi thu a sim. Khawmzawh pawl thawn an ton awk hnu ah Pope Francis cu a nu thawn a dang ten tong aw in cibai a buk. A nu ih kutkai in \"thazang la aw, a cang thei lomi na hrang ah a um lo. Thlacam nak ah na kiang ah ka um ding. Thazang la in ke kar aw. Na fapa hrang tampi na tuah zo. Nangcu Nu tha na si\" tiin thazang a pe.\nA danglam zet mi siilam check nak ih a san nak\nCumi zan ah a nu hnen phone a ra. A fapa an um nak khuapi Barri ah check dingah a tul ih veikhat hruai sal dingah an sim. Siibawi pawl in a fapa ih harhdam nak hrang an thinphang zet. Ziangruangahtile protein tampi a sang ruangah merainat can thei nak a sang ding cu thinphan a si. Cutiin an nufa cu October 21 ah siibawi pawl thawn tong aw in an check. A nithumnak ah siibawi in a nu hnen mangbangza an check nak ih an ngah mi a sim. A fapa ih protein cu 157 ihsin 109 tiang a tum thu, ziang tin cu tin a cang timi siibawi in a sim thei lo, a sim fiang thei lo thu asim bet. An nufa in November 5 ah Rome ah check sal dingah an feh sal. Zarh hnih sungah a fapa ih protein cu 26 tiang a tlak nak cu mangbangza zet in theih a si. Siibawi pawl in a fapa cu thluk cancer can thei nak a um. A tu a theih mi ruangah a nu cu a fapa khuai nak hrang a thin phannak a dai. Ziangruangahtile an khui hnu a fapa cu leng um mi to nak thawn lawng a feh thei ding asile (asilole) a nunnak a cem pang asile timi a thin phan nak a dai. Kan dung November ah a nu cu CBS thuthang thawn thusuh awk nak ah a nu hnen a fapa ih nunram a thleng ter ruangah Pope hnen ziang na sim duh tiin an suh tikah, mangbang za thil cang ruangah a lungawi thu\" a sim duh thu a sim. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/fapa-ih-pope-francis-thawn-rin-lo-pi-tonawk-nak-cu-tuar-mi-nat-nak-dam-ter-tiin-nu-sim","date":"2022-01-22T05:54:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320303747.41\/warc\/CC-MAIN-20220122043216-20220122073216-00427.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999804497,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999804496765137}","num_words":1430,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.362,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nCatholic Sister pakhat cu Portugal mifim pakhat a rak si dah tiah sim January 01, 2022\nCatholic Sister pakhat cu Portugal mifim pakhat a rak si dah tiah sim\nJanuary 01, 2022\nA thianghlim zetmi Bawinu'i Thinlung upatnak thuhla a darh rero tu Sr. pakhat cu a hlan ah Portugal thiamsang (mifim) pakhat a rak si dah. Pathian hnenah hlan aw in rian dingih kawhnak a ngahnak cu theihthiam har zet mi tidaan pawl a si. Cu mi sungah thiamsang Sr. Marta Maria da Silva khal a tel. Sr. Maria ih nunram cu datkhuai khaan (laboratory) ih Sr. tlawngah mangbang zet in Thiang Thlarau a cangvai ih mino pawl lakah tidaan tampi thawn Pathian hnenih a rak thlen ter thei kha a langter.\nSr. Marta cu 1975 ah Lisbon ah Catholic innsungsang in a rak suak ih a thanglian a thanglian tikah Biaknak lamah a rak zuam lo. Asinan, a kum 23 ah thinlung lam cekfelnak le thlengawknak a rak neih thok thu, cu lai ah Chemical Engineer tindaan a theh zik te. A mah cu thlarau lam thawn pehpar in thlengawknak a rak lak lo nan, a tumtah mi cu Chemical engineer pakhat nunram pakhat si dingah a si thu, fimthiamnak a zir theh hnu ah siivai hnatuannak thawn pumcawmnak a rak tuah ih a suahcem kim hlan te ah a zinzoi duhnak thinlung ruangah biakthawinak pakhat ih a rak tel nak ah a nunram rak thleng ter tu Bawi Jesuh a rak hmufiang ih riantuannak hnatuan pawl le thlacam puai ah a tel tiah an sim.\nThlaruk a rei hnu ah siivai lam hnatuan in a rak suak ih milai thathnemnak pakhat khat a tuah duh ruangah Portugal lehnak pawlkom, Lisbon Doping laboratory ah mifim pakhat dinhmun in sumpai ngah tam nak ah hnatuan pakhat a rak tuan thu, thil thar pawl tuahnak thawn zamrang ten phorksuak thei dingah nemhngetnak rak cotu a si.\nAsinan, kumriat a rei hnu ah a hnatuannak pawl le zingzoinak a tuahnak ah mipum malte lawng thathnemnak a um ti a rak theih thu, cui caan ah Thiang Thlarau in hna a tuan thok ih 2007 ah Arca de Maria Fraternity congregation ih a danglam zet mi thluasuah in hmaikum ah tel dingin a rak thangphawk thu, 1917 ah Fatima khuapi ih um Tuukhaal nauhak pathum langnak a rak hmuh lai ih Bawinu'i zaangfah a rak dil mi a thianghlim mi upatnak minung pawl ih thei ter dingah a rak si thu, tinkaan a ngah caan ah Marta cu Sr. Lucia Victoria timi Sr. hmin a rak lak ih Brazil ah pawlkom sungih a tel hnu ah Italy ih um mission house ah an rak kuat ih Bawinu ih rak dil mi a thinlung upatnak ngah dingin rak tuah tu a si.\nTu ahcun a mah cu Rome khuapi ih um Pontifical University of the Holy Cross ah Moral Theology buaih a zir rero lai thu, Pawlpi hotu pawlkom in congregation ah Pathian thu zirh dingih an dil tikah a mah in a hril ih Brazil ih um Catholic University of Petropolis ah Theology zir dingah scholarship a rak ngah ko nan Rome ih um Pontifical University ih tel dingah a mai professor pakhat in ruahnak a rak pek tiah an sim.\nHi thuthang cu SW News ih kan ngah mi a si.\nPhoto courtesy of Shalom World","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/catholic-sister-pakhat-cu-portugal-mifim-pakhat-rak-si-dah-tiah-sim-january-01-2022","date":"2022-01-22T06:29:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320303747.41\/warc\/CC-MAIN-20220122043216-20220122073216-00454.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9988248348,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9988248348236084}","num_words":559,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kawhmu Education For CDM Teachers ah, \"CDM tuah High School Sayama Gyi cu fang a seng rero lai. Hnaniamte na ṭuan nan na nun cu upat ṭihzahnak in a khat.\nThianghlim zetin hringnun hmangtu Sayama Gyi upatnak sangbik kan lo hlan.\nSayama Gyi vekin tlawng saya\/sayama pawl, cozah hnaṭuan pawlin thudik hi ngaina in, thinlung thianghlim sehla, ralṭha in huaisen cio sehla cun maw zalennak nieng mawi kan hmu lohli ding, Daw Pann Ei Ko Ko\" tin an tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-05","url":"http:\/\/www.meifar.info\/cdm-tuah-sayama-gyi-cu-um-lak-men-loin-loram-hna-a-%E1%B9%ADuan\/","date":"2022-01-21T05:06:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-05\/segments\/1642320302723.60\/warc\/CC-MAIN-20220121040956-20220121070956-00259.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9912438989,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9912438988685608}","num_words":79,"character_repetition_ratio":0.023,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.19,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Samuel in Israel mite veksen hnenah, \"Ningte in i hnenah i relhnak khiah a veksenin ning ngai sah ai, ning vumah kumpibawi ning bawt ing. 2Tun kumpibawi khiah heta um ai ning hmai in vak i. I tar zo ai puak khai i par zo i. I fate khai ning hnenah um i. I naupang lai pah in tuntian ning hmai ah vak ing. 3Tun heta ah um ing. Bawipa le A rilhnak pa hmai ah tetti khan tuu-ih: Aisu kawlpaw cang lang sah awng ing? Aisu lak lang sah awng ing? Aisu ning zawl awng ing? Aisu ning nemh awng ing? Aisu hmunin nawhthuh lang in i mit khiah caw ruai ing? Ning rul tuh ing.\" ti in zawt i. 4Ciafangin amahte in, \"Nangmah in kin nemh awng lo i si, kin zawl awng lo i si. Aisu kut songin khai zai khai lang awng lo i si.\" ti in sawn i. 5Ciafangin amah in amahte hnenah, \"I kut songah ningte in zai khai tawk lo khiah Bawipa in ning lakah tettikhan i. Cen tunnia ah A rilhnak pa in khai tettikhan i.\" ti in ti i. Ciafangin amahte in, \"Amah in tettikhan i.\" ti in ti i.\n6Ciafangin Samuel in mite hnenah, \"Moses le Aaron suak ruai tu le Izip ramin ning paate suah tu khiah Bawipa i. 7Ciamanin ding tu meng i lai, ning hnenah le ning paate hnenah Bawipa ai a dikcang ai bawnhnak thute khiah Bawipa hmai ah ning rel tuh ing. 8Zakuk khiah Izip ah feh fangin, ning paate in Bawipa hnenah kap fangin, Bawipa in Moses le Aaron khiah hlat ai ning paate khiah suah ai he ramah khuato ruai i. 9Amahte in Bawipa amahte Pathian khiah hai fangin, Bawipa in amahte khiah Hazor raalbawi pa Sisera kut le Filistin te kut ah le Moab kumpibawi kut ah zuar ai amahte in amahte khiah tawng i. 10Ciafangin anite khai Bawipa hnenah kap ai, 'Bawipa khiah zam in Baal le Ashtaroth te khiah a na per sah manin kin sual zo i. Ikhalselai tunin kin raalte kut songin kin o tulai Nangmah na khiah na per sah tuh i ing.' ti in ti i. 11Ciafangin Bawipa in Jerubbaal le Bedan le Jepthah le Samuel khiah ning kuat ai ning hiang cingkim ai ning raalte kut songin ning luat ruai ai a himniu in um i si. 12Ammon mite kumpibawi Nahash khiah ning hmu fangin, Bawipa ning Pathian khiah ning kumpibawi i napui ai, i hnen ah, \"Kumpibawi in kin uk tu seh.' ti in i ngen i si. 13Ciamanin he khiah ning rilhnak le ning daihhnak kumpibawipa i hang. Ling tuu-ih, Bawipa in ning vumah kumpibawi ning haih sah zo i. 14Ningte in Bawipa khiah kih in Amah na khiah per sah in a aw khiah ngai in Bawipa thukham khiah hlun lo in um hlahleisikhaw, ningmah le ning uk tu kumpibawi in Bawipa ning Pathian khiah hlun tuh tio i si. 15Ikhalselai Bawipa aw khiah ngai lo in, a thukham khiah hlun hlahleisikhaw, Bawipa kut in ning paate khiah tawng bangin, ning khai ning tawng tuh i.\n16Ciamanin tunin Bawipa in ning mit hmuh ai bawn tuhhnak a lian ngai khiah tho in sik tuu-ih. 17Tunnia khiah sangvut rongkhawm cuu i lo im? Ningmah in kumpibawi khiah ngen manin, Bawipa hmai ah ning sual rauh khiah ning ling thil thai in, Bawipa khiah ko ngangkhaw, khuari le ruah si ruai tuh i.\" ti in rel i. 18Ciamanin Samuel in Bawipa khiah ko ai cia nia ah Bawipa in khuari le ruah khiah si ruai i. Ciafangin amahte in Bawipa le Samuel khiah kih rauh i.\n19Ciafangin cia mite in Samuel hnenah, \"Kin na hnenumte khiah kin thi lohnak tuhin Bawipa na Pathian hnenah saw kin nget sah tu. Ziangmanti fangin kin sualhnak vumah kinmah ca in kumpibawi ngen ngian manin kin sual rauh i.\" ti in ti i. 20Ciafangin Samuel in cia mite hnenah, \"Lau mah ih. A pha lo bik khiah bawn zo i si. Ikhalselai Bawipa hlun lo in lamtler mah ih. Ikhalselai Bawipa khiah ning thin veksen thawn a na per sah tuu-ih. 21Lamtler mah ih. Lamtler leisikhaw, miathnak khai um lo, cen o khai ning o ben tuh lo, thulovang khiah hlun ngah tuh i si. Ziangmanti fangin ciate khiah zai khai i lo i. 22Ziangmanti fangin Bawipa in a minungte khiah amah hming manin zam tuh lo i. Ziangmanti fangin Bawipa in ningte khiah a minung ning i tuhin lungkhim i. 23Ciazolo ah, kai in ning ca in saw ning nget lo in um ing lai Bawipa hnenah i sual tuh manin com lo in saw ning nget tuh ing. Cen a pha le a hman lampui khai ning cuk tuh ing. 24Bawipa lek kih in ning thin veksenin amah na khiah per sah tuu-ih. Ziangmanti fangin ning ca in amah in zaitluk thil pha khiah ning bawt sah zo khiah ruat tuu-ih. 25Ihalselai ningte a sual in um ngio leisikhaw, ningmah le ning kumpibawipa khiah ning phiak tuh sio i.\" ti in rel i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-12\/","date":"2022-05-26T21:05:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662625600.87\/warc\/CC-MAIN-20220526193923-20220526223923-00755.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9077393413,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9077393412590027, \"cnh_Latn_score\": 0.08683515340089798}","num_words":838,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.189,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.909,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Shan State, Namtu Township, Panlong khua ih um tleirawl kum 15 mi cu pawngsual a tong ruangah a thinna, a ningzak tuk ih putatsii in in thahawk a tum. Ta'ang National Liberation Army (TNLA) ralkap pakhat thawn an rualpi ṭhaawk hnuah an duhaw.\nJanuary 23, 2022 zingah a tlangval (TNLA ralkap) in a duhlo nacingin a sualpi. An sungkhat in, \"Ahlan khalah TNLA ralkap cu an inn ah a lut\/suak ringring, mino an si ih an nel'aw zet. January 23 zinglam nazi 9:00 hrawngah ralkap cu an inn ah ava leng ih innsung ah a nulepa an um lo.\nNunau duhlo nacingin a sualpi, a sualpi laiah a au ciamco ih innhnen pawlin an va zoh cu a sualpi ti an thei. Vengsung mipi pawl an pungkhawm hngal ih an kai\" a ti. TNLA ralkap cu khuasung mipi pawlin an kai ih an pule hnenah an sim thei, an pule pawlin mi pawngsualtu ralkap cu an va hruaisuak ih thubuai cu neta ah kan reltlang ding' an ti.\nAn pule pawlin himi thuhla cu midang hnenah relsuak lo dingin khuasung mipi hnenah an cah. Himi thil a thleng hnuah tleirawl te cu a ningzak, a thlatem tuk ruangah January 25 sun ah putatsii a in ih amah le mah thahawk a tum. Asinan a talbuai laitak ah a nute in ava hmu man ih siizung ah an tlanpi, a nunnak cu an runsuak man.\nAn sungkhat in, \"Kan naunu cu a ningzak tuk ruangah putatsii in in a thataw tum, asinan a nute in a caan khelin arak hmu man ruangah a nunnak cu kan run man. Tu'ahcun amah lawngin kan umter ngam nawn lo. Thahawk a tumsal ding kan phang ruangah kan kil ringring\" a ti.\nHimi thuhla ah TNLA thuphuangtu Major Ta Aik Kyaw cu media pawlin thu an sut ih, \"Himi thilthleng cu a cipciar in zianghman ka thei hrih lo. Himi thil a thlennak hmun hi pehtlai awknak a har zet, thilthleng cu kan zingzoi rero lai. Thilthleng ngai asilen sualtuahtu ralkap cu napin hremnak kan pe ding\" a ti.\nPanlong khuasung ah TNLA ralkap pawlin umhmun an khuar ih rawldawr ah rawl an va ei ṭheu, asinan an rawlei man cu an pe dah lo ih khawlal le khawtlang upa pawl an pekter. Thilzuar pawl hnenah sumpai an khong ṭheu ih khuasung mipi thilri cu an duhduh in an hmansak hnuah an pe kirsal nawn lo, a neitu in an va hlam sawn ih ṭhenkhat bike cu an rak hmang siat nan a tuah man khal pe loin an um lanta.\nTualsung mi pakhat in, \"Panlong khua cu TNLA pawlin an ukbet, khuasung mipi pawl hi an hmuhsuam. Khuasung mipi pawlin an ṭih tuk ruangah zianghman an relsuak ngam lo, an hek ngam lo. TNLA pawlin khuasung mipi pawl cu an hringhro ṭheu, an thinlung ah ṭihnak nei dingin an tuah\" a ti.\nHimi thuhla ah TNLA thuphuangtu Major Ta Aik Kyaw in, \"Kan ralkap pawlin an lo hmuhsuam, minung covo an siatsuah asilen hmaiton in siseh, phone khalin in sim thei ringring\" a ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.meifar.info\/tleirawl-kum-15-mi-cu-an-pawngsual-ruangah-thahawk-a-tum\/","date":"2022-05-29T12:50:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662644142.66\/warc\/CC-MAIN-20220529103854-20220529133854-00565.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994880557,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994880557060242}","num_words":504,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.357,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hruaitu dinhmun in atufang ASEAN pawlkom kaihruaitu Cambodia PM Hun Sen cun Myanmar ukhruainak latu SAC ralhraang cu \"Caw\" thawn a tahṭhim ih \"Caw a feh lo cun a hnukmi 'Leng' amahten a feh thei lo\" a ti.\nKawlram remdaihnak hrang ASEAN khawkhanmi thlunduhlotu SAC ralhraang par ah a beidong zo thu a rel mi a si ih, PM Hun Sen cun February 16 ih ramsung Lilawn thar onpuai caan a hmang ṭum ah a relsuak mi a si tiah Cambodia hrambun RFA zungṭhen pakhat in a tarlang.\nCambodia PM Hun Sen cu Min Aung Hlaing in Kawlram ukhruai thuneihnak a la hnu, ramdang hruaitu pakhat dinhmun in SAC ralhraang tong hmasabiktu a si ih, Min Aung Hlaing thawn an tongaw ṭum ah ramsung remdaihnak hrang hmalaknak nei dingin le ASEAN thusuah thlun dingin SAC ralhraang hnen ah forhfialnak a nei.\nPM Hun Sen cun ASEAN thusuah thlun dingin Min Aung Hlaing in i tiamkam tiah a rak rel dah nan, thla 1 pumhlum rei hnu khalah ramsung thlengdanglam awknak zianghman hmuh ding a um lo ruangah SAC ralhraang par ah a beidong zo thu a rel ih \"SAC in thlengdanglamawk a tum lo cun midang khalin ngaih sak nak ding san a um hran lo\" a ti.\nHitiih, Cambodia PM Hun Sen in SAC cozah par ih a hmuh dan a thleng nak san cu amah thinlungtak siloin ASEAN sungtel hruaitu pawl ih nor nak ruangah a si thei tiah kan ram boruak thlirtu mithiam ṭhenkhat cun an rel a si.\nASEAN sungtel rampi hruaitu tamsawn duhdan vekin SAC ralhraang cu ASEAN meeting kai khap an si ih, February 16 ih ASEAN hruaitu meeting khalah MAH le a milai pawl an sawm tel lo tiah theih a si.\nSiarbet : Cambodia PM Hun Sen in Ralhraangbawi Min Aung Hlaing a phat san\nTuṭum, ASEAN hruaitu a simi Combodia ram cun January thla sung ih a ṭhulh zo mi annual ASEAN foreign ministers meeting cu Feb 16-17 ah tuah dingin a nemhnget.\nCuih meeting ah Cambodia Prime Minister Hun Sen cun SAC ralhraang a sawm tel tum lo tiah sunglam thuthang dongtu rintlak kyodonews cun a tarlang.\nSAC ralhraang in ramsung a hraang zawng cangvaihnak a ti tawp cuanglo ruangah hitin thuthluknak a tuah ti a si ih, \"ramsung remdaihnak hrang hmalaknak malte tal a um lo cun SAC ralhraang ai ah ramkhelnak thawn pehpar lotu sawm an si ding\" tiah an tarlang.\nCambodia mulls rescheduling ASEAN foreign ministers' meeting mid-Feb.https:\/\/t.co\/VvJgIjRMpd\n— Kyodo News | Japan (@kyodo_english) January 29, 2022\nPM Hun Sen thawn naivaitu miṭhenkhat cun SAC ralhraang in ASEAN thusuah a thlun lo ruangah meeting sawm tum lo mi sivekin an rel nan, Combodai ramsung buainak ruangih soiselnak a tam ruangah siseh, Indonesia le Malaysia hruaitu pawl in SAC ralhraang sawmtel an duh lo ruangah PM Hun Sen cun a hnaṭuanpi mithmai zohin le Leitlun mipi mithmai ngah duh ah hivekin thuthluknak a tuahmi a si tiah mithaim pawl cun an rel.\nSAC ralhraang hin hnon a tuar nak ASEAN pawlkom ah lut kir saal thei dingin PM Hun Sen cu karbak ah a hmang tum.\nKawlram tlawng dingin SAC ralhraang in a hranten a sawm ih Min Aung Hlaing thawn sangkakhar meeting nak tiang an rak nei dah.\nAsinan, atu ah, leitlun mipi mithmai zohin le a hnaṭuanpi pawl nornak zaar ah PM Hun Sen cun annual ASEAN foreign ministers meeting ah SAC ralhraang a sawm tel lo tiah theih a si.\nSiarbet : Unau ah Kaiaw dingin Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in PM Hun Sen hnen ah dilngen\nCambodia Prime Minister Hun Sen cu SAC ralhraang sawmnak thawngin January 7 ah Kawlram ah a ra tlawng.\nNi 2 caam dingin a ra ih, Naypyidaw a thlen hnu, Min Aung Hlaing thawn hmaton thureltlangnak an nei lai ah ralhraangbawi Min Aung Hlaing cun unua ah kaiaw dingin PM Hun Sen hnen ah a dilngen.\nCuih thu cu amah Hun Sen rori`n Cambodia hrambun Fresh News hnen ah a sim ih \"senior general Min Aung Hlaing in a Godbrother dingih in dilngen cu ka tha tho zet\" tiah a ti.\nCambodia PM Hun Sen cun \"innsang tongawkhawmnak lole Ṭhitawknak puaipi tivek a um tikah khuallian dinhmun in sawm tengteng a beisei\" tiah a rel bet a si.\n— Herald Malaysia (@heraldmalaysia) January 10, 2022\nCambodia PM Hun Sen le ralhraangbawi Min Aung Hlang tongawknak cu leitlunhuap rampicang le human rights thawn pehpar ih hnaṭuan pawl in nasaten an soisel ih, ASEAN Human rights ṭuanvo neitu tla cun an pahnih hrang hlawk nak hrangah an tongaw mi a si ti`n an soisel ve a si.\n#Myanmar junta chief Min Aung Hlaing asks #Cambodian Prime Minister Hun Sen to be his \"Godbrother\" during a controversial visit aimed at bringing the strife-torn country back into the ASEAN. #MyanmarMilitaryTerrorists #WhatsHappeningInMyanmar #SaveMyanmarhttps:\/\/t.co\/9USsYjG73w\n— UCA News (@UCANews) January 10, 2022","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/myanmar\/pm-hun-sen-in-min-aung-hlaing-cozah-cu-caw-thawn-a-tah%E1%B9%ADhim\/","date":"2022-05-16T17:44:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662512229.26\/warc\/CC-MAIN-20220516172745-20220516202745-00585.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.98742342,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9874234199523926, \"cnh_Latn_score\": 0.01217645313590765}","num_words":788,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.254,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Shan ramkulh, Yatsauk peng, SinThay khua ah Falam khuahmin catar kengin, mipi phurtu Ralhraang mawṭaw 30 hrawng thawn lamzawh laiRead more\nSAC ralhraang in kumpi cozah thuneihnak an la hlan ihsin ramsung biakpawhnak company pawl hmangin mipi thlingthlathupnak an rak neiRead more\nJune 18, 2021 (Tuni) zinglam nazi 1:00 hrawngah Pi Za Nawn Kai (Kum 79) cu Falam siizung ah a thiRead more\nTulaifang, Chin online khawvel ih relhlawhzet CNLD thuron Pu No Than Kap cu Chin National League for Democracy party ihsinRead more\nTuini, May 22 zaanlam nazi 1 hrawngah Mindat raltlan lakih telve ni 6 mi naute cu hramlak ah a nunnakRead more\nMindat ah meithal hmetpuak in doawknak a ṭan sal hnu May 13 ah SAC ralkap in Martial Law an phuangRead more\nYangon, University Avenue ih um American center innpi kaptu cu Aye Taw Kaung a siih March 30, zaan nazi 9Read more\nHakha : Myanmar ralkap i kharhkhum tuar hrih, Chinram Minister ṭhenkhat (amalbik innsungsang pakhat) cu ei-in tlasam in harsatnak anRead more\nTui ziinpi bik Cinmual OPD, Baptist FBC Biakinn ihsin Tlanglo tlunta I Pu Dar Lian Uk inn tiang hi cuRead more\nSingapore ram hnak ih tumsawn mi Vur beuh sinmi cun siatralnak thlen thei dinhmun in South Georgia tikulh lam aRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/uncategorized\/","date":"2022-05-22T09:53:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662545326.51\/warc\/CC-MAIN-20220522094818-20220522124818-00110.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9923383594,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9923383593559265}","num_words":199,"character_repetition_ratio":0.023,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.141,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang in Taninthayi, Dawei ramsung ah hmatpungtin keng loin vahsuah an siang nawn lo, hmatpungtin an keng lo asilen thuhla a phunphun an sut ih an tlunter sal.\nTualsung mipi pawlin 'March thla zarh hmaisabik ihsin hmatpungtin an check. Ralhrang pawlin hmatpungtin keng lo cu vahsuah an siang lo ruangah buainak phunphun kan ton, siikhan ih piahaw tum damlo pawl khal hmatpungtin an rak sut ruangah kan dil rero hnu lawngah siikhan feh an siang\" a ti.\nRalbawi in, 'April 1 ihsin hmatpungtin keng lo pawl cu vahsuah a ngah nawn lo ding. Hmatpungtin aiah khualtlawn siannak\/theihpinak ca tivek kan cohlang nawn lo ding\" a ti.\nRamkhel mithiam pawlin ralhrang pawlin hmatpungtin keng lo ih vahsuah an siang nawnlonak a san cu dothlennak ih tel pawl an zingzoi duh ruangah a si ding. Mipi pawl an ukbet duh ruang khalah a si thei' an ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralhrang-in-dawei-ramsung-ah-hmatpungtin-keng-loin-vahsuah-an-siang-lo\/","date":"2022-05-25T20:06:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662593428.63\/warc\/CC-MAIN-20220525182604-20220525212604-00371.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999250174,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999250173568726}","num_words":144,"character_repetition_ratio":0.132,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.194,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Joe Biden Hman Obama Tlukin A Thatho Lo: Kan dung ni CBS ih 60Minutes interview ah Obama cun Biden le Trump thuhla ah a duhdan a rel. \"Joe Biden in a neh ti hi pomin a sun thu cohlan ding hi Trump ih tuanvo a si\" tiah a ti. Obama hi 2020 hrilawknakih vote sawmnak ah Trump tling lo dingin nasa takih tanlatu a siih hrilawk theh khalah White House ihsin Trump hlonsuak dan ding nasa zetin a zuampi lala. Trump a tlinsal phangbiktu hi Obama ti sehla a sual tam lo ding ti khop a si.\nA ngaingai ahcun hrilawknak result thubuai a um tikah Trump in a sun thu a pom le pom lo hi a thupibikmi a si hrih lo. Electoral College ih Electors pawlin Dec. 14 ah ziang thutluknak an tuah ding timi hi a thupi bik a si. Cumi hnuah Trump in a sun thu a cohlang lo a si ahcun nasa zetih an mawhthluk khalle a thiang mi a si.\nAmerican President tuan zo pawl lakah Obama lawng hi hivekih hrolhaw ciamco a um. A san cu Trump in nehnak a co pang asile amah telin amai acozah sungtel pawl in thil an rak tuah zomi parah thuthen an tong ding ruangah ti a si.Curuangah ziang ti zawng khalin Biden in nehnak a co dingih a tling hrimhrim ding tihi Democrats pawlih tumtah mi le thinlung muril cu a si. (Thein Lwin)\nAmerica ca tiang long si lo in vawlei pi ca tiang hruaitu an biapi caah a ho poah nih thimnak kong hi cuanh cio mi le chim rel cio a si. Kha tha tein vung zoh tuah uhsih.. America Hrilawknak Thuthar (18. 11. 2020): Pu Trump ih sihni Rudy Giulini cun hrilawknak rizal tidanglam thei khawp tetti kan nei, kan mamawh ih let 10 ih tam vote kan nei tiin hro a suang ve. Cun Federal Prosecutor Ms. Sidny Powell khalin hrilawknak rizal a danglam tengteng ding thu a rel ve.\nMichigan: Wayne County Election Board cun hrilawknak rizal pek(certify) ding an el. Board member 4 lakah GOP 2-2 Dem an si ruangah nehtu an um lo. Hi county hi Detroit sehvel minung tamnakbik a si ih Biden in vote 150000 zikte ih Trump a tannak a si. Hi county tello cun Biden in Michigan ah Trump a neh thei lo. Rebuplican member 2 cun, \"Thil fello a tam tuk ruangah kan certify thei lo. State hluttaw in hril men seh\" an ti. State hluttaw cu Republican in an kawnṭhawl a si. Mit hmutu pakhat khalin cekfel thei loh vote 20000 lenglo siar a si a ti.(Brebart News)\nGeorgia: Geoargia ah vote siar loin an rak tan mi Floyd County ah 2600 an hmusuak, cutawkah Trump in vote 800 in Biden a tan. Mizan khan a dang siar lo mi vote Fayett County ah 2755 an hmusuak lala, cunah khal Trump in vote 449 hrawngin Biden a tan. Cun Walton County ah MemoryStick upload loin an tihlo ih cucu FBI in an zingzawi tum (Daily Wire). Georgia hi tuizan ah vote siarsal an ṭheh ding dingih ziang tak bang vivo kei maw. Trump cun hminkar le vote dik lo cekfel dingih a ngen cu cekfel loin an siarsal tikah Republican lam an lungawi lo nasa. Secretary of State(R) cu bang dingih ngennak a tam sinsin.\nPennsylvenia le Arizona thuthar ciamco a um hrih lo. Arizona GOP Chairwoman Ms. Ward cun, \"Hnget zetin rak um uh. Hrilawknak cu a cem hrih lo. Trump Team thawn hna kan ṭuantlang rero. President-elect timi a um hrih lo…\" a ti. \" Nevada le ramkulh hrekkhatah mithi vote 15000 a um mi cu thubuai kan tuah rero lai, Trump in a neh tengteng ding\" tiah Adam Laxalt cun media-pawl hmaiah a rel. Trump Campaign thurawn Jesse Binnall khalin \"Nevada ah ah Trump in a neh. Court hnenah vote diklo hlawn dingin kan thlen zo\" a ti.\nTrump cun, \"2020 hrilawknak hi a dikbik le a himbik\" titu Chris Krebs, Director of the Cybersecurity and Infrastructure Security Agency cu a hlawn thu a phuang. Trump cun Softwre ṭhawnaw, thil dik lo, thil fel lo, mithi vote, tlai hnu vote, vote siar lo tivek tampi hmuh a si lakah hiti a rel hi a ngaih lo a si ko ding a Facebook ah khal a nganlang.\nMizan khan Senate Judiciary Committee cun Twitter CEO Jack Dorsey le Facebook CEO Mark Zuckerberg cu an koih an fact-check le standard thu ah thusuhnak an nei. Ahleice ih Sen. Ted Cruz le Sen. Mike Lee pawlin an kawk nasa. Annih khalin an fact-check mi ah mithiam an si lo thu an rel ve.\nKhaikhawmnak: Michigan ih Wayne County Election Board in rizal an pawm(certify) lo ahcun Michigan ah Biden in a neh thei lo. Hivekih Candidate Certify ding cun election Board sungih Republican le Democrat an lungkim tlang a ṭul. Hivek hi a dang County hrekkhatih a suah vivo ahcun zohmanin Electoral Vote 270 an thleng thei lo dingih State Hluttaw cio ih an relfel a ṭul ding. Cuti a si lo le 14th Amendment vekin House of Representative in an hril a ṭul ding. Cuti an hril le mi tamtam vote si loin state khat vote khat an pe dingih Republican lam uknak vote 26, Democrat lam uknak vote 22, an bangawknak vote 2 a si ruangah Trump hrang boruak a ṭhasawn a si.\nAw thil pakhat: Pu Trump le a hopawl rel pohpoh khal zum thluh ding an si lo. Media le Keh lam mipawlin thuphan le thungai rawiaw ih an ṭhuah nasat tuk ruangah thudik nemhngeh hrih lo mi le titi leng vak an aupi ve mai khal a tam. Kei tla cun Media dangih ka hawlih ka hmuh lo mi tla cu ka ngan lem lo. Ka ngan khalah, \"hitin, cutin a ti\" ka ti fang. A san cu Politician an si ve tlat!\n##Nb: Facebook lamin warning in run kuat zo. Ka Wall ah si loin Meifar Thuthang page lamah ka post thlang ding. Mizoram ih Pu CT Lalrinawma le Ricky Colney khal reipi Facebook Company in an block zo kha. Pu CT-a tla cu Trump a uar tuk lem lo nan a canagan ah Trump a tel ṭheu ruangah men a si! Lal Lian Zual, Naypyitaw\nNote: Mipi sinah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak: Thawngpang News kan tialmi a kan relpiak tu ka Miphun Chin\/Laimi nan dihlak cungah lunglawmhnak tampi chim cawklo kan ngei. Thawngpang kan tialmi nan kan relpiaknak thawngin a dikmi le a hmaanmi thawngpang News kan thlah Post khawh hi mipi nan thawngin asi.\nThawngpang kan tialmi hi careltu mipi caah thathnemnak si hram seh tihi kan itinhmi asi. Chirhchanh Source kan lak hnu ah a dik mi asi lai tiah kan ruah mi kha kan Miphun Laimi Chinmi nih fawizang tein kan theih khawh cio nakhnga theihter khawh kan i zuam. Asinain vawleicung cu tlamtlinlonak a si caah chirhchanh Source kan lakmi tete hi a dik lomi a um khawh caah a dik lomi thawngpang a si tiah nan ruahmi kha zeitik caan paoh ah theihter khawh kan si i, kanmah lei zong in a dikmi thawngpang tial khawh le kan palhmi remh khawh kan i zuam lai.\nMipi nih theih ve hna seh ti na duhmi, thawngpang News siseh, Pathian bia siseh, siaherhnak bia in siseh, capar biazai le theihtlai pawl tialpiak ding a um ahcun zeitik caan poah ah tialpiak le thlahpiak khawh zong a si. Nan dihlak cungah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak he- Chief Editor.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/joe-biden-in-a-neh-ti-hi-pomin-a-sun-thu-cohlan-ding-hi-trump-ih-tuanvo-a-si\/","date":"2022-05-28T01:32:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652663011588.83\/warc\/CC-MAIN-20220528000300-20220528030300-00741.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8969694972,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8969694972038269, \"cnh_Latn_score\": 0.10256949067115784}","num_words":1223,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.289,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.959,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pathian thangṭhatnak caan ṭha hmang tlang thei dingin le Falam mipi mirang ṭong thiam sin theinak dingah ti`n FBC biakinnpi ah zarhpi tinten mirang ṭong hmangin khawmnak an nei tum thlang tiah theih a si. Worship Service English Committee an din zo ih May 14 ah voi 3nak meeting an nei zo. Committee sungtel pakhat cun \"tu hlan ah mirang ṭong hmangin Pathian thangṭhatnak neih ṭheu a rak si nan,\nHornbill\nA liamcia May 12 ah khan CNF\/CNA Headquarter a si mi Camp Victoria ah Nu hna nih an ton mi harsatnak le namnetnak kong ceihmainak a ngei tiah theih a si. Hi bantuk in Nu hna kong ceihmainak ahhin Chin National Army in minung 16 le Chinland hmun dangdang in Nu cawlcanghnak lei rianttuantu phu in palai 20 hna siseh khuate zei maw zat in siseh, Chin Reserve in\nFalam Peng Parte Khua Inn 6 SAC Ralkap Nih An Khangh!Chin ramkulh, Falam pengchung um mi Parte khua inn 6 cu nizaan May 10 ah SAC nih an khangh, tiah khuachung mi nih an chim. Parte khua cu Falam-Kalay motor lampi ah a um mi khua a si i, inn 90 leng umnak khua pakhat a si. SAC ralkap hna cu May 9, ah Falam in an chuak i,\nPaisa cemliam in Thla 8 lenglo an buaipimi MRTV Application cu an tuahsuak hnu nikhat-hnih ah Apple App Store le Google Play Store ihsin a hlo. Ralhraangbawi Min Aung Hlaing rori in thatho zetin le ropi zetin May 4 ah App onpuai a tuah nan mualphothlak zetin App Store ihsin an hlon hlo sak cih tiah theih a si. Olsam zetih download theih dingin QR Code scan nak an tuahmi\nUico le Rallokap (MAH) te tahchun mi kong ka ruat tawn. Uico cu a bawipa a theih, a cawmtu a cing, a bawipa Ie a chungkhar zong a hngalh dih hna. Abawi pa nunnak achanhtu uico hi tuanbia ah tampi kan hmuh khawh. Cawmtu le dawtu ahngalh bak lomi MAH te Rallokap le uico kan tahchun tikah UICO caah a fak khun ko. Uico tiah vung ti awk hmanh ah\nLeitlun ralpi 2nak lai ah US itthat lai cu Japan in a rak tawkthai ruangah US thinheng cun August 6, 1945 ah Japan ram khawpi Hiroshima cu Little Boy timi Atomic bomb (Zuk ka tarmi a hlun sawn khi) an rak thlak. Khi tluk Bomb fate khin hmakhatte ah mipum 80,000 hrawng a that cih thei ih mi 10,000 lenglo in hriam an tuar bet. Khi tluk Atomic Bomb fate\nMinistry Of Electricity And Energy hnuai ih hnaṭuantu mipum 26 pawl cu hriamkai pawlkom pakhat in an kai tiah Kayah hrambun media pawl in an tarlang. Kayah ramkulh, Lawpitah-Shwemyo Maha electic line remṭha dingin an feh lai ah zo an si ti thei lo mi hriamkai pawl cun Tha Sii khua ih Electric zung ih hnaṭuan, electic lam thiamsang U Soe Than telin a hnaṭuanpi 26 pawl thawn an kai\nKNU t'at-maha (5) hmunram sung ih Meewai khuakulh sungah hram bunmi ralhrang sakhaan hrangah tuni April 25 zaanlam ah ralhrang in vanzam thawn ei-in a va thlak hai nain a thlakmi thilri zate deuh thaw cu Karen ralkap KNLA in a co ngah thluh tiah thuthang theih a si. Tuni zaanlam nahzi 4:30 pm ah ralhrang in ei-in tom (5) vanzam thawn vawi khat a thlak ih nahzi 4:45\nMandalay ramṭhen, Mogok khuapi lak dingin mipi ralkap pawl an cangvai tum ti a si ih, bomb hrialnak khur telin siivai tivek tiang timlam cia dingin mipi thu an than. Red Wolves Of Mogok tiawtu mipi lamṭang hriamkai pawl in tuni April 21 ni khen in mipi an sim thei a si. A rei hlanah khuapi lak doawknak a um ding ruangah a thupi bikin Siivai, cathupi, ei-in ro tipawl\nDawtnak tak tak a si. CDF pasaltha pakhat cu a ral a dohnak ah a ke bul. Pum tlamtling lo tiang in miphun caah aa peknak hi a darling nih a upat i a dawt tak tak timi a van langhter. Pasal caah bak a vat ko. Tuni khan an kong hi online ah a van laar ngai ngai. Hi hna 2 hi ral doh hlan tein aa duhdawt","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/author\/naw-sofia\/","date":"2022-05-16T12:31:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662510117.12\/warc\/CC-MAIN-20220516104933-20220516134933-00402.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6872213483,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.687221348285675, \"cnh_Latn_score\": 0.3122052848339081}","num_words":673,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.25,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.739,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thlapau dothlengnak ah Chinram ih nasabik doawknak a suak hmasabik ṭum, Mindat golf thawinak hmun ih SAC ralhraang sunralnak ca thupi pawl cu online ah a puut darh.\nChinram doawknak a suak hmasalam a si vekin ram le miphun humtu CDF pawl cun hriamhrei ralthuamṭha nei lo cingin Lai meithal rori thawn SAC ralhraang an do thok a si.\nCuih ṭum doawknak thu thawn pehpar mi ralhraang ca thupi a puut darh mivek asile doawknak ah rank sang ralkap 3 le rank niam ralkap 9 an thi ti a si.\nCuhleiah meithal ralthuam an sun mi cazin pawl cu ca puut darh mi ah cipciar zetin an tarlang.\nHih thu thawn pehparin Mindat khawhnar doawknak ih telvetu CDF ralkap pakhat cun hitin a rel.\nSAC ralhraang ca thupi a puut darh mi kim ciangin na zoh duh le hinah hmet — The Mindat Post\n\"Ca puut darh mi ai in atakih ralhraang sunralnak pawl a nasa sawn. Simduhsan cu amal zawngin an ngan lam. Mawṭaw siatsuahthu khal an ngan tel lo. Atak ahcun ralthuam phunphun kan lak hnu ah ralhraang mawṭaw 6 hnakih mallo kan urkaang.\"\n\"Mithi um zat cu a dik men thei. Kan nih khalin ralhraang rank sang an thi tam thu cu hih ca a puut darh hnu lawngah kan thei ve\" tiah Ralhraang SAC ralkap 10 luan an thi mi thu thawn pehparin CDF ralkap pakhat cun a rel.\nSAC ralhraang ca thupi a puut darh mi cu The Mindat Post in online internet cahmai ah a theh darh mi a si ih \"ralhraang an tuar na ruangah remdaihnak tuah dingin CDF pawl an bia. Cuhleiah meithal ralthuam lak sak mi pawl ap saal dingin a thupten CDF an pehtlaih\" tiah an tarlang.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/chinram-sac-ralhraang-ca-thupi-a-puut-darh\/","date":"2022-05-22T10:36:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662545326.51\/warc\/CC-MAIN-20220522094818-20220522124818-00254.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9862418771,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.98624187707901, \"cnh_Latn_score\": 0.01360523235052824}","num_words":282,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tuizing January 22, 2022 zinglam ah ralhrang pawlin Tedim peng Hiangzing khua kiangkap hrawng cu helicopter in an kap ciamco.\nHiangzing khuasung ah ralhrang 50 lenglo cu tualsung mipi kilhimtu tangkhawm in an hrentang ih zarhkhat lenglo an kapaw zo.\nKalay University tlawnginn ih umhmun khuar ralhrang pawlin hmunhlapi kahnak pukpi in Hiangzing khua kiangkap cu an kap ciamco. Tuizing nazi 7:00 hrawngah ralhrang pawlin helicopter 2 an hmang ih an kahnak ah mipi ralkap Mung No a nunnak a liam.\nHiangzing khua sungih an hrentang mi ralhrang pawl runsuak dingin ralhrang pawl cu tlunlam le hnuailam ihsin an cangvai rero lai.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralhrang-in-helicopter-in-tedim-peng-an-kahnak-ah-mung-no-a-nunnak-liam\/","date":"2022-05-25T20:40:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662593428.63\/warc\/CC-MAIN-20220525182604-20220525212604-00461.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9973380566,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.997338056564331}","num_words":97,"character_repetition_ratio":0.127,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.278,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"US President Elect Biden 🗣 Zei ti awk ṭha ti lo. Joe Biden nih President Trump cu a tei thai cang ko lai ti a fiang. Zahan ah White House lei nih Joe Biden sin i rian chanhnak (transition) tuah ding hi tawlrel pi an timh cang hna tiah theih a si. 🗣 Vote thlak ning le rel ning kong ah President Trump le a campaign team pawl nih thil dik lo a um ko tiah lunghrinhnak tampi an ngeih caah court ah legal challenge an tuah sek len ko nain mit hmuh le kut tongh in langhter khawhmi thil (evidence) ṭha an chuahpi khawh hlei lo caah thimnak ni in zarh thum (ni 21) hnu lawng ah atu bantuk in President rian i pek chanhnak (transition) ding thawkpi an timh hna hi a si.\n🗣 Kum 4 chung cu President-elect Joe Biden le a arsa ei pi ṭhing pawl nih US le vawlei pi cu hruai ve phot ko hna seh law atu kum 4 hnu ah Pu Bai vaangkau i a teng kho ding mi tu thlacam piak cia chung ko ne hna usih. A dong. Credit: Van ceu Uk\nUS Election Update (24.11.20): President Trump cun General Service Administration Director Ms. Emily Murphy le Department dang pawl cu Biden le a hopawlin a ṭulṭul an tuah theinak dingah ṭuanpi dingin thu a pe zo. Cutin Biden Team ṭuanvoneitupawl cu White House acozah awfis pawlah duhduhin an lut suak thei thlang ding. Hi hi Media le mi hrekkhat nawrnak a nat tuk ruangah a si.\nMichigan in Biden hnenah nehnak an pe. Wayne County vote kiltu pahnihin an vote lakkirsal ding kha Michigan danah khavek a um lo tiin an hnawlsak. Pennsylvenia thubuai cu 3rd Circuit Court cun a pawmsak. Trump Camapign lawng si loin Pennsylvenia Republican le mi pawimawh dang 5 khalin thubuai an thehlut.\nGeorgia vote audit ding thu ah Court thusuak an hngak lai. Secretary of State cun, \"Lawngpi a feh zo a si si\" a ti. Georgia Governor Bryan Kemp(R) le Secretary of State(R) hi an party-pipawl sawisel an hlawh zet. Trump cun, \"kan case a hnget, kan neh ding\" a ti ve ṭenṭo lai. Thil cangdan zoh cun beisei ding a mal nasa. Harvard Law Professor Alan Dershowitz cun, \"Court ih finfiahnak pe ding cun zarh tel a ṭul. Ni hnih khatah cun a ngah lo. Zarh hnih sungih finfiahnak an piah thei a ṭul…Trump cu dan vekih neh theinak lamzin pahnih a nei. Asinan hrilawknak rizal tidanglam cu a har deuh ding\" a ti\n√Leiltun ah hin a dik lo sawn ih an neh can le a dik sawn an mualpho can hi a tam zet. Tu lai hi kan sungkua in Siangpahrang 1&2 kan siar lai tak a si ih Siangpahrang sual zet zet Mannsseh, Jeroboam II tivek an tluang zetih reipipi buainak um tuk loih an lal laiah Pathian ṭihzahtu Jehosaphat, Uzzia, Hezekiah le Josiah pawl tla cu buainak an tawng leuh leuh ih rei khal an uk lo ti hmuh a si. Hezekiah tla cu a hlan khalah, a hnu khalah amah vek siangpahrang fel an um lo ti a si cingin kum 40 luan fangah thi dingin Pathian in a ti men cu maw!! Josiah khal kum 39 ah thah a tawng men cu! Lal sualbik Mannasseh cu a lal sung hman kum 55 rori!\n√Kan nitin nun khalah mi dik le fel zetzet an tlaksiat le thuphanper hmang, mi hrawkhrawl le zuva an hlawhtlin zet can a um ṭheu. Mi ṭha zetzet reilote lawng an dam ih mi sual zetzet reipipi an dam tivek tla a um ṭheu. Kawlram ih kan pu-le pawl tla hi an dam rei nasat hi!\n√Curuangah ziangvek khal thleng sehla reilote ramhruaitu ah simaw, hmuh theih thilah simaw ṭhumaw loin Pathian laireldan ih ṭhumawk hi a ṭhabik. Ziangahtile ziangkim theitu le hmutu, catuan Pathian a si ruangah a rorel cu a felih a dik ringring. Daniel 2:21 ah cun Pathian cun siangpahrang a tung dingih a ṭhawnhlosal ti kan hmu. A tumtahnak tihlawhtling dingin ziangkim a ṭuansawn a si. By Lal Lian Zual, Naypyitaw","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/us-president-elect-biden-%F0%9F%97%A3-zei-ti-awk-%E1%B9%ADha-ti-lo\/","date":"2022-05-28T06:52:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652663013003.96\/warc\/CC-MAIN-20220528062047-20220528092047-00292.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8926821351,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8926821351051331, \"cnh_Latn_score\": 0.10685572773218155}","num_words":669,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.272,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Russia President Vladimir Putin in nauhak a ihpi hmang timi thu cu Ukraine rammi pawl in an phorh suak saal ih online ah nasaten an theh darh.\nTumtahbik cu Russia mipi in Putin ziang a si ti theiciang in ralṭha zetin an hruaitu an do ngam theinak ding tumtah in thlah darh mi a si.\nPutin in nauhak a ihpi hmang le hmanglo timi cu caan tawk mawi zirzionak kan nei hnu ih ngan mi, himi ca na siar ṭheh ah nangmahten thuthluknak na tuah thei ………\nThu um dan\nRussia cozah (Federal Security Service) hrang hna rak ṭuan dahtu Alexander Litvinenko cun kum 2006, July thla ah Russia President Vladimir Putin cu nauhak ihpihmang a si tiah cipciar zetin cahram pakhat a ngan.\nAmah hi Russia cozah dodaltu a si ih kaihkhih thah tuar phangah sahimnak hawlin UK ah beu mi a si ih, ramsung a um lai bangin ramleng a thlen hnu khalah \"Russia cozah cu corruption ih khatmi an si\" tiah Leitlun mipi hmai ih pholang tumṭheutu a si.\nA thih nak ding Putin thu a ngan hlan, 2006 kumlai hrawngah Russia mipi lauter theitu thil pakhat a cang.\nA inn lam pan ih a feh laifang, lamziin ih nauhak pakhat dingmi cu Putin in a kor a hlip sak ih a pum ah a hnam. Kum 4-5 hrawngmi tourist nauhakpate a hnam hlan ah a khuk a bil ih \"na hmin zo saw\" ti`n Putin cun a sut. Nauhakpa cun Nikita ka si a ti. Putin in a kor a hlip sak ih a pum ah a hnam. \"Miṭhazet a bang. Zawhte bangin pomreek ka cak\" tiah Putin cun a ti.\nPutin cangvaihlai cu TV ah live an thlah ih a hmutu Russia mipi pawl cu an mangbang thluh. Ziangduhsan in a tuah si pei. A awmanglo tiah soisel a hlawh zet.\nLeitlun media picang khalah rel a hlawh zetih amah Putin cun \"a phen ah ziang thuhla hman a um lo\" ti`n BBC hnen ah sim.\n— Bert Pepper (@BPeppered_) March 3, 2022\nAlexander Litvinenko cangan mi …\nPutin in nauhakpate a hnam hnu, July 2006 ah Alexander Litvinenko cun \"Putin cu nauhak ihpihmang a si\" tiah cahram a ngan.\n\"Russia President Vladimir Putin thuanthu ih ngan tel lo mi thuhla hmuahhmuah cu nauhak a hnam mi hin a ti fiang sinsin ih ciang zetin a langter\" tiah Alexander Litvinenko cun a ti.\n\"Putin in a theih dah lomi nauhak a hnam cu mi hmuahhmuah an mangbang thluh. Zohmanin an thei thiam lo. Nan, himi simfiahnak hin a kuahawm mi Putin thuanthu cu a silh khat ding.\"\n\"KGB intelligence service hrang timlamnak Andropov Institute ihsin tlawng a ṭheh hnu ah a hnaṭuan tumnak ah an cohlang saal lo. Cumi aiah KGB Leningrad Directorate ah rank niamten a telter. German ṭong nehsawh, Andropov Institute tlawng ṭhehsuak si cingin KGB intelligence service ah a tling thei lo cu thil mak zet a si. Nan, a tlawngkaipi ṭhenkhat cun ciang zetin an thei. Tlawng a ṭheh hnu reilote ah a boss in nauhak cakhiarnak neitu a si thu a thei. Cumiruang bikah KGB intelligence service ah a tel thei lo nak san a si.\"\n\"Andropov Institute ih ṭuanvonei pawl in Putin thuhla cu tlunlam ah an simthei ngam lo. An sung thu zirzoi pholang an phang tikah Putin cu KGB intelligence service ah telter loin a dang ah an kuat hlo. Cuvekcu secret services sungah a um ringringmi a si ih mak ah an rel lem lo.\"\n\"Kum rei hnu ah rampi president ṭuan dingih timlamnak a nei lai fang, FSB director a ṭuan lai ah secret services in kum teelsung a thuhla an khum mi hmuahhmuah cu a siatter thluh. Cumi ah nauhak a ihpi lai video clip khal a tel.\"\n\"Cumi video an zuk nak hmun Russian Prosecutor-General Yuri Skuratov in hawlhhlang nunau pahnih a ihpinak hmun ih zuk mi a si. General Yuri Skuratov khal cu hlawhhlang a itpi lai video an zuk thup mi cun a nunram a siat suah thluh. Cuih video cu Chukotka Governor Roman Abramovich in netahnu ah Yuri Skuratov blackmail nakah a hmang saal leh.\"\n— Security News (@netsecu) January 14, 2017\n\"Putin khalin cuih hmun ah mi ka rak ihpi dah ti`n Yuri Skuratov hnen ah a sim leh. Cumicu Yuri Skuratov in cabu a suah mi \"Variant Drakona caphek (p.p. 153-154) ah a ngan tel. Nan, nauhak a ihpi ti`n a ngan lo. Putin in nauhak an si ti`n a sim lo ruangah nunau pangai ihpi vekin a ngan\" tiah Putin thuthup pholangtu Alexander Litvinenko cun a ngan.\nThis is the man who almost certainly ordered the use of radioactive polonium in an assassination of a critic in central London in 2006, leaving radioactive traces all over London (and on 221 flights of contaminated aircraft) https:\/\/t.co\/2SryZ9d5Hk\n— Dmitri Alperovitch (@DAlperovitch) February 28, 2022\nTur (Radioactive) hmangin Alexander Litvinenko an that\nRussia cozah soisel ṭheutu Alexander Litvinenko cu Putin in nauhak cakhiarnak a nei tiih ca suah hnu reilote ah Russia spy pawl in London ah Tur (Radioactive) thawn an that.\nAhlan ih Russia cozah a soisel lai ahcun ziangpipa in an ngaih sak lo nan Putin in nauhakcakhiarnak a nei thu a ngan veten London ah Tur thawn an that a si.\nAlexander Litvinenko cu 1 November 2006 ah rinlopin a damlo ih zarh 3 hrawng siizung a um hnu ah a thi. Siizung lam in tur thawn a thi tiah an nemhnget ih acute radiation syndrome telmi polonium-210 thawn leitlun ih mithi hmaisabik a si tiah an ngan khum.\nAlexander Litvinenko thih thu cu Scotland Yard khalin a hranten zirzoinak an nei ih a thih thu ah Russia cozah baaklo puhmawhding an um lo tiah thuṭhenzung ah an phuang.\nLeitlun thuphunphun ngamkhumnak Wikipedia ahcun Russia politician Andrey Konstantinovich Lugovoy (deputy of the State Duma) le ex-KGB agent Dmitri Vladimirovich Kovtun in Tur thawn an that tiah an ngan khum.\nAlexander Litvinenko thih thu ah a hranten zirzoinak neitu rintlak thuthang pawl khalin Putin nauhakcakhiarnak a nei thu a rel ruangah an that mi a si tiah an nemhnget ih ataksa autopsy an tuah cu Leitlun ih miruak zohciangnak ṭihnungbik a si tiah Reuters in report a ngan dah.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/world\/president-putin-in-nauhak-a-ihpi-hmang-timi-thu-cu-online-ah-nasaten-a-darh-saal\/","date":"2022-05-22T11:55:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662545326.51\/warc\/CC-MAIN-20220522094818-20220522124818-00289.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9968289137,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9968289136886597}","num_words":1010,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.317,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"India Central cozahpi tiang tongin Myanmar (abikin Chin) raltlan pawl hrang hmalaknak neitu Mizoram Chief Minister Pu Zoramthanga cu US ram ihsin vatlawngtu Chin hruaitu ṭhenkhat le MRRCM hruaitu ṭhenkhatin Cibai buknak neiin April 13 ah a zung ah an tong a si.\nMizoram CM Pu Zoramthanga vatongtu ah FBCI (USA) Senior Pastor Rev. Dr. Ci Lian Kap le Chairman Pu Van Tuah Piang, CBANA Chairman Rev. Sa Tin Lal le Myanmar Refugee Relief Committee – Mizoram hruaitu ṭhenkhat an tel ih, Chin raltlan pawl umhmunhlum rakpetu CM Pu Zoramthanga cu cibaibuk phahin sunloihnak capi an pe cih tiah kan thei.\nSunloih capi pekawknak hi a rak theitu hrang ahcu thil lo lak men a si thei nan, a dongtu hrang ahcun lunghmuiza a si.\nCuruangah Chin hruaitu ṭhenkhat in CM Pu Zoramthanga sunloihnak capi an pe cu Chin raltlan pawl hrang lamzin sialsak thawn a bangaw a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/rinsanmi-upa-pawl-in-chin-raltlan-hrang-lamziin-sial-sak-rero\/","date":"2022-05-22T11:04:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662545326.51\/warc\/CC-MAIN-20220522094818-20220522124818-00324.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9022861123,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9022861123085022, \"cnh_Latn_score\": 0.09630732238292694}","num_words":147,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.193,"stopwords_ratio":0.218,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam peng, Rih zin ramlak ah zo bomb kam mi a si ti theih lo mi bomb an pah puak ngah ruangah mipakhat in a kut le ke ah hriam a tuar.\nBomb puaknak naivai ah mipahnih an um nan pakhat lawngin hriam a tuar tiah theih a si ih a rualnu pakhat cu nikhua thei loin a um lawk nan a harh saal zo tiah theih a si.\nFalam, ralkap umnak ခလရ 268 thawn a nai phah ruangah ralkap pawl kammi maw mipi ralkap pawl kammi a si ti cu theih fiang a si lo.\nBomb an pah puak thu ah CNDF spokesperson Cung Ngai cun \"tuni Rih zin ah mi pahnih an vaknak ah bomb an pah ngah. Pakhat cu a hliam lo. Pakhat sawn cu a kehlam ke le a kut a hliam.\"\n\"Bomb hi mipi ralkap lam kammi maw, ခလရ(၂၆၈) thawn anai phah tikah uico kammi ti a fiang hrih lo\" ti`n a tarlang ih \"tuvek boruak ahcu zozo khal hramlak vaktawi hi hrial thei sehla a tha\" tiah a ti.\nEdit : Hriam tuar mino cu a Kut le Ke an tan ṭul ding tiah thuthang a um a si.\nKan dung March thla thok hrawng, Falam-Hakha zinpi boruak sosang lai khalah Ramthlo Baptist Church Pastor Aung Shwe in Lo a feh nakah leiphum bomb a pal puak ngah ruangah a Kehlam Kemit hrawngin a bul.\nFalam-Hakha zinpi ah ralhraang SAC ralkap le hriamkai ṭangrual pawl an doaw hnu, boruak a dai deuh hnu ih vanduainak a tongmi a si ih bomb kammi cu ralhraang kammi maw, mipi ralkap pawl kammi a si ti cu felfaiin theih a si lo ti`n thuthang kan thei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/falam-peng-rih-zin-bomb-puak-ah-mipakhat-hriam-tuar\/","date":"2022-05-20T13:56:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662532032.9\/warc\/CC-MAIN-20220520124557-20220520154557-00713.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9839374423,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9839374423027039, \"cnh_Latn_score\": 0.016043270006775856}","num_words":277,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Sagaing ramṭhen, Pale peng, Nweinn khua ih um fala \/ nunau ṭhenkhat cu ralhrang pawlin an sualpi ṭheu tin kiangkap ih um khua mipi pawlin media hnenah an sim thei. Nweinn khua cu hlanlai ralbawipi Bohmu Gyoke Kyaw San ih suahsemnak khua a si ih a sungkhat pawl khal an um lai.\nRalhrang pawlin tualsung mipi kilhimtu an hawlnak ah himi khua sungah umhmun an khuar, helicopter in ralhrang pawl cu an thiar thluh lawk nan January 19, 2022 sun ah hilocpter in an va thlahsal ih an khuasung ih um Pyu Saw Htee minung 20 hrawng cu doawkdan an zirh rero lai.\nTualsung mi pakhat in, \"Nweinn khuasung ah ralhrang pawl umhmun an khuar ih nunau pawl an pawngsual. Fala pawl cu an ningzak ruangah an relsuak ngam lo, Nweinn khua cu ralbawi hlun Bohmu Gyoke Kyaw San ih khua a si ih a sungkhat pawl khal an um lai.\nAn khua ah ralhrang pawl an va lut ih tlansuak lo, ihkhun hnuai ih relh fala pawl cu an kai. Zingzoinak an tuah ih an hnipuan pawl an phelhter thluh hnuah duhtawk in an sualpi thu kiangkiang ih um khua mipi pawlin an rel.\nAn khua kiang Ohnhnauk khalah hi thil a thleng ve nan fala pawlin an relsuak ngam lo, tuar thei nawn lo fala ṭhenkhat in tuhnui lawngah an relsuak. An khua kiangkap ih um ralhrang lamtang pawl khal an thinheng tuk ih mipi lam an tang phah, a hring ihsin a sen ah an lut\" a ti.\nNweinn khua kiangkap hrawng ah tualsung mipi kilhimtu le ralhrang pawl hi an doaw ṭheu ih ralhrang pawlin doawknak helicopter an hmang. Mipi inn le lo an siatsuah ih inn an urkang, sualnak nei lo khuasung mipi pawl an that. An kaihmi ṭhenkhat cu ralkham awknak ah an hmang ih an hruai vivo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.meifar.info\/ralhrang-in-nweinn-khua-ih-fala-pawl-an-sualpi\/","date":"2022-05-29T11:55:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662644142.66\/warc\/CC-MAIN-20220529103854-20220529133854-00014.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999861717,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999861717224121}","num_words":300,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.363,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam-Hakha karlak, SAC ralhraang le hriamkai ṭangrual pawl doawknak ah CNA\/CNF ralkap 2 in ram le miphun hrang nunnak an hlan.\nZiangtikṭum ih nunnak liam ti cu tarlang a si lo nan, tuizing March 2 khalah Dokṭhek khua kiangah SAC ralhraang le hriamkai ṭangrual pawl nasaten an kap aw tiah theih a si.\nRam le miphun hrang nunnak hlantu CNA ralkap paralṭha mipahnih cu Salai Van Bawi Bik le Salai Za Hnin an si ih Thantlang peng Dawn khawmi le Ralpel khawmi an si.\nKawlrawn ihsin Falam, Falam ihsin Hakha lam pantu ralhraang ralkap pawl cun Falam peng khalah inn tamzet an boh hlei ah CNDF colhlasung ralkap pakhat rapthlak zetin an that.\nLamtluan ah Hriamkai ṭangrual pawl in an kap phahphah ih kahdonak ah ralhraang lam khal hriam tuar an tam ding tiah zum a si.\nRam le Miphun hrang nunnak hlantu CNA ralkap 2 thu thawn pehpar in atu ca kan ngan tiangah CNA\/CNF in thuthannak an nei hrih lo.\nZuk : 2018 – CNA\/CNF ralkap cangvaihnak\nSiarbet : Ralhraang SAC ralkap in Dokṭhek khua Urkaang\nFalam-Hakha ziinpi ih um Dokṭhek khua cu ralhraang SAC ralkap pawl in March 2 zaanlam nazi 5 hrawngah an urkaang tiah theih a si.\nKawlrawn ihsin Chinram rakaiso, SAC ralhraang mawṭaw tlar cu atufang Falam-Hakha ziinpi ah an um hrih ih, lamtluan ah Chinram hriamkai ṭangrual pawl thawn an kap aw phahphah.\nTuni March 2 khalah Ralhraang SAC ralkap le Chinram hriamkai ṭangrual pawl nasaten an kapaw tiah theih a si ih, Ralhraang in Dokṭhek Baptist biakinn khal an kap ngah tiah an rel.\n\"Falam ihsin ralhraang pawl an poksuak thu kan thei veten Falam-Hakha ziinpi ih um khawmi pawl cu sahimnak hawlin kan tlanhlo thluh.\"\n\"Lamziintluan ah innboh thilfir in an khawsa ih tuzaanlam khalah kan khua inn an urkaang\" tiah tualsungum mipakhat cun a rel ih \"hmunhla ihsin kan hmu mi a si ih inn ziangzat a kaang ti cu kan thei lo\" tiah a ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/falam-hakha-karlak-doawknak-ah-cna-cnf-ralkap-2-nunnak-liam\/","date":"2022-05-16T18:08:07Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662512229.26\/warc\/CC-MAIN-20220516172745-20220516202745-00040.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995378256,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995378255844116}","num_words":316,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pu No Than Kap cu 2020 rampi thimnak kong he pehtlai in campaign mipi sinah a tuah pah cuahmah ve cang. Khua pakhat a kalnak ah mipi nih sunglawi in an don pinah rawl hrawmnak ah caw siseh, vok zong an thah lengmang mi thanwg kan theih tikah kan in lawm ngai cio. Pu Than hi mipi nih an duh ngai ti hi theih khawh ngai a si. September 29, Ticirh ah Pu No Than Kap in thusimnak a nei. Ruah sur lakah mipi tampi in a thusim an ngai ih an lungawi hai zet. Meifar thuthang\n𝗭𝗶𝗮𝗻𝗴𝗿𝘂𝗮𝗻𝗴𝗮𝗵 𝗖𝗵𝗶𝗻𝗿𝗮𝗺 𝗮𝗵 𝗖𝗵𝗶𝗻 𝗣𝗮𝗿𝘁𝘆 𝗨𝗺 𝗮 Ṭ𝘂𝗹? By Pu S. Hu Lian: Hivek thusuhnak hi a ṭul lo mi a si nan mihrekkhat in \"Chin party um a ṭul lo\" an ti ruangah rel le sim ṭulah a cang rero. Hitin ruat hnik sehla Mizoram ah Mizo party um a ṭul maw? Kawlram ah Kawl party um a ṭul maw, lole Thai party in maw ra uk ding? Japan ah Japan party um a ṭul maw? tivek hi ruat sehla a fiang mai ding nan, Chinram ah Chin party um a ṭulnak san pawl a hnuailam vekin…!!\nChinram ah Chin party a um lo ahcun hnam dangin in uk ding ti a fiang, Hnam pakhat in hnam party an neih loah cun hnam dang salih an um a ṭul tinak a si. 02. Chinram ah Chin party um a ṭul lo titu cun innsang ah pabik um a ṭul lo ti thawn an bang aw, Innsang ah pabik a um lo ahcun cuih innsang cu nuhmei lole hngakṭah an si tinak a si. Cuvek innsang cu mi hmuhsuam le nautat an si ding.\nHnam dang cu in duhdawt zet vekin lang khal hai sehla kan hrangah cun \"Nu Ei\" vek an si, Anmai hlawknak bak an ruat lo, Mai hlawknak lawng ruat, hnam phatsantu mi ziangmaw zat lai dungthluntu an nei fawn ding, Mirang le Japan in Kawlram an uk lai khalah Bochuk Aung San le pawlin thei tawpih an zuam laiah mai hlawknak lawng ruat mihrekkhat Japan lam ṭang, Mirang lam ṭang an um ringring.\nChin miphun party lawngin kan miphun an kilhim thei ding, Kan ramri an kilhim ding. (Tu khalah kan ramri in nawr rero zo) Kan miphun covo in lawn zo mi lasal dingin thangzang le ruahnak an hmang thei ding, Hnamdang party cun ṭhansonak mal lai cu tuah ve khal hai sehla phun le hnam hrang ṭan a ṭul taktak caan ah in phatsan mai ṭheu.\nChin party lawng hin kan Biaknak, kan nunphung le kan calai hrang an ṭuan thei ding. Hipawl hi hnamdang party pawlih an hlohter duh mi a si. 06. Chin miphun party lawngin 21st Century Pinlung- Peace Conference ah miphun aiawhin thu an rel thei ding. Tu hi Hluttaw Palai 21 kan nei cingin Peace Conference ah thusim thei an um lo. 07. Chin party telin Tlangmi party lawngin kan zate duh kuahko mi Federal hrang an zuam thei ding, In palbettu miphun cun ziangtik hmanah Federal kan ngah an duh lo ding. In ukbet an duh ringring ti cu an cangvaihdan ah a lang vengveng zo.\nChin miphun party in Chinram ah nehnak a co lawngah kan miphun a hmaihngak ve ding (Hnam dangin in upat ding). 09. Chin miphun Party lawng hin Chinmi zate in funkhawm thei dingih, Chin party hi kan zate umnak ding kan run innpi a si. Lungfim pawl cu sawm khal ṭul loin anmai umnak ding an theiih an pan vurvo mai.\nChin party hi thuneihnak hrang le kum 5 hrang lawng a si lo. Kumkhua ih kan luanza theinak ding a si. Kan pumkhatnak a hnget vivo dingih ziang kan tuah ding timi a cu a ra vivo ding. 11. Chin Party lawng hi Pathian nung bia, Khristian pawl hruai mi party a si. Chinram ih party dang pawl cu Pathian nung bia an um tuklo. Chinmi kan lungrual ih kan pumkhatawknak a hnget vivo dingih 2025 tla cun, Chinram ah hnamdang party pawl tla cu a dingtu ding hman an hmu-aw nawn lo men thei.\nNote: Mipi sinah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak: Thawngpang {News}kan tialmi a kan relpiak tu kan Miphun Chin\/Laimi nan dihlak cungah lunglawmhnak tampi chim cawklo kan ngei. Thawngpang kan tialmi nan kan relpiaknak thawngin a dikmi le a hmaanmi thawngpang {News} kan thlah{Post}khawh hi mipi nan thawngin asi.\nThawngpang kan tialmi hi careltu mipi caah thathnemnak si hram seh tihi kan itinhmi asi. Chirhchanh {Source} kan lak hnu ah a dik mi asi lai tiah kan ruah mi kha kan Miphun Laimi {Chinmi} nih fawizang tein kan theih khawh cio nakhnga theihter khawh kan i zuam. Asinain vawleicung cu tlamtlinlonak a si caah chirhchanh {Source} kan lakmi tete hi a dik lomi a um khawh caah a dik lomi thawngpang a si tiah nan ruahmi kha zeitik caan paoh ah theihter khawh kan si i, kanmah lei zong in a dikmi thawngpang tial khawh le kan palhmi remh khawh kan i zuam lai.\nMipi nih theih le hngalh ve hna seh ti na duhmi, thawngpang {News} siseh, Pathian bia siseh, siaherhnak bia in siseh, capar biazai le theihtlai pawl tialpiak ding a um ahcun zeitik caan poah ah tialpiak le thlahpiak khawh zong a si. Nan dihlak cungah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak he- Lungleng Tlang Editor","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/pu-no-than-kap-cu-khual-a-tlawnnak-ah-mipi-nih-a-bia-an-ngai-duh-chin-ko\/","date":"2022-05-23T12:01:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662558015.52\/warc\/CC-MAIN-20220523101705-20220523131705-00199.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6938626766,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6938626766204834, \"cnh_Latn_score\": 0.30605509877204895}","num_words":876,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.742,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Bawipa thingkuang khiah Filistin ramah hla sarih um i. 2Filistin te in phungkite le tlahsantute khiah ko ai, \"Bawipa thingkuang khiah kontih in bawn nga ing? A umhmunkel ah a kontih in kuat leh tuh kin rel tuu-ih.\"ti in zawt i. 3Ciamanin amahte in, \"Israel mite Pathian thingkuang khiah kuat leh leisikhaw, a lolek in kuat mah ih; Ikhalselai Amah hnenah sualhnak ca a hlu thawn kuat tuu-ih. Ciafangin ning cakruai tuhai, ciafang in zaimanin ning hmun in A kut khiah lang lo i ti khiah ling tuh i si.\"ti in rel i. 4Ciafangin amahte in, \"Amah hnenah sualhnak ca ai a hlu tu zai kawih tuh i ing?\"ti in zawt i. Amahte in, \"Filistin te bawi zah in sui thawn bawnhnak hmaihma bol panga le sui thawn bawnhnak buthi panga i. Ziangmanti fangin cia urhnak khiah ningmah vum le ning bawite vumah i. 5Ciamanin ning hmaihma bol zuk le ning ram siatsuahtu buthite zuk khiah bawn tuh le Israel mite Pathian khiah thangphat tuh i si. Ciafangin Israel mite Pathian in ning vum le ning pathiante vumin le ning ram in a kut khiah zaang ruai thai na tu. 6Ciamanin zaimanin Izip mite le Pharaoh bangin thi tuh i si? Amah in amahte lakah ngaihsun urkul lian ngaingai khiah bawn fangin, Israel mite khiah tlan tuhin, amahte khiah feh ruai lo im? 7Ciamanin kawlpaw leng a thar khiah sa tuu-ih. Haak phur awng lo kawlpaw hnawi dinglai kawlpaw nu panih khiah cia kawlpaw leng ah khih tuu-ih. Cen kawlpaw niute khiah amahte hmunin lang in innah dah tuu-ih. 8Ciafangin Bawipa thingkuang khiah lang tu i lai,kawlpaw leng vumah haih tuu-ih. Cen sual hnak ca ai a hlu ning pehnak sui thilte khiah cia thingkuang hiang ah a dang khingkuang pakhat songah dah tuu-ih. Ciafangin cia kawlpaw leng khiah hlat tu i lai feh ruai tuu-ih. 9Ciafangin sik tuu-ih. Cia kawlpaw leng khiah amah ram Beth Shemesh ah feh lekhaw, Pathian in he a pha lo khiah kin vumah hleng ruai i. Ikhalselai ciatih in cang hlahlekhaw, Amah kut in kin seu manin hleng lo ai kin vumah hleng pang i.\"ti in rel i.\n10Ciafangin amahte in ciatih bangin bawn i. Kawlpaw nu panih khiah kawlpaw leng ah khih ai a fate khiah inn ah khum i. 11Bawipa thingkuang khiah kawlpaw leng vumah sui buthite le amahte sui hmaihma bol zuk dah hmun thingkuang kawmin dah i. 12Kawlpawte khai Beth Shemesh lamah a rung kongin feh teu ai, kiahhan lam le kekeh lamah lamtler lo i. Filistin bawite in Beth Shemesh ramri tian hlun i. 13Ciateng in Beth Shemesh mite khiah rawn zawllai ah sangvut rongkhawm teng lo i le amahte khai khuaher fangin cia thingkuang khiah hmu fangin ang ngai i. 14Ciafangin cia thingkuang khiah Beth Shemesh ai Joshua lo ah hleng ai ciata ah ding i. Ciata ah lungto lian ngai um i. Ciamanin amahte in cia kawpaw leng thing khiah cem ai cia kawlpawte khiah Bawipa hnenah mei thawn tai ai hlu i. 15Levi mite in Bawipa thingkuang le sui thilri phurhnak thingkuang khiah lang ai lungto pui vumah dah i. 16Ciamanin Filistin bawi panga te in cia khiah hmu fangin, cia nia pahin Ekron ah let leh i.\n17Cen he khiah Filistin bawite in sualhnak ca ai hluhnak sui thawn bawnhnak hmaihma bol zukte i; pakhat khiah Ashdod ca, pakhat khiah Kaza ca, pakhat khiah Ashkelon ca, pakhat khiah Kath ca le pakhat khiah Ekron ca i. 18Cen sui thawn bawnhnak buthite khai a bawi pangate ai ukhnak Filistin ramai khua veksen zah in pe i. Cia khuate khiah a kulhhnak khuapuite le khuate nau ah um ai Bawipa thingkuang tauhhmun Abel lungtopui tian in um i. Cia lungto khiah tunnia tian in Beth Shemesh ai Joshua lo ah um i. 19Ciafangin Bawipa in Beth Shemesh ai mite khiah amahte in Bawipa thingkuang song khiah sik manin rek ai mi sawm sarih le panga khiah thi i. Bawipa in mi tam ngai khiah rek manin cia mite khai lungsia ngai in kap i.\n20Ciafangin Beth Shemesh mite in, \"He a cianghlim Bawipa Pathian hmai ah aisu ding ben tuh i? Cen kin hnenin aisu hnenah kawi tuh i?\"ti in ti i. 21Ciamanin anite in Kirjath Jearim mite hnenah, \"Filistin te in Bawipa thingkuang khiah kawih leh i. Zu tu i lai ningmah in lang tuu-ih.\"ti in ruai i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-6\/","date":"2022-05-26T21:08:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662625600.87\/warc\/CC-MAIN-20220526193923-20220526223923-00468.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.891143918,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8911439180374146, \"cnh_Latn_score\": 0.08693195879459381}","num_words":722,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.145,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.862,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It's c. cold lonight Malam ini dingin benar. confrere \/'kanfraer\/ kb. kawan sekerja was confronted u'ith a serious froblem Sava dihadapkan pd masalah yg berat. Media type. 5- dingin -yuyul – bukit batok blk mpeg2video 9 years ago: in Hira Gasy. Media type. STYL GAS KD sava sava lala. Sava Al Mazaya is on Facebook. Join Facebook to connect with Sava Al Mazaya and others you may know. Facebook gives people the power to share and.\n|Author:||Mezibar Zulusho|\n|Country:||Uzbekistan|\n|Language:||English (Spanish)|\n|Genre:||Technology|\n|Published (Last):||3 March 2018|\n|Pages:||18|\n|PDF File Size:||19.35 Mb|\n|ePub File Size:||6.36 Mb|\n|ISBN:||479-9-17068-263-7|\n|Downloads:||68593|\n|Price:||Free* [*Free Regsitration Required]|\n|Uploader:||Dizahn|\nFalam peng sungah hrin tete, Falam peng sungsuak hrin asilo mi, hrindang a ummi pawl siseh, biaknak le ramkhelh thu ah ruahdan bang aw lopawlkom dangdang siseh senpi vangtlang thinlung hmunkhat ten pawlkom, pehtlaih awk le tundin sawmdawl awkdan kan nunpi ding a cu tuk zo.\nDINTHAR SAL TULMI – Hre Mang\nBagaimana tetamu dapat menulis ulasan? Ni-Iang le Cang Cel timi khal an ngai aw ve. It offers free internet access in all apartments dinfin free parking. Khuahlanah Sabekin khuang a cawi ih Vanzuang anzaten khuangcawi lam cu an ra zawh ciamco.\nSemua bilik adalah berhawa dingin dan mempunyai balkoni atau teres.\nThe farmhouse offers fresh home-grown fruits and vegetables, dairy products and meats. A falanu emthattu asi ruangah a hua tukih tu tiangin Ni-Iang timi ramsa cu thing parah um in ni lam hawi duh lo in a kualaw ngelngel lan ta.\nSumpai, dinign, leitlun thilah thansohnak cun zumnak, lungput thansohnak tel lo cun hlohnak lamzin asi. Cui an thah awk thu cu Zahau Khuangcawi hla ah hitin an ruan phah. Cuitikah a thla sungih a thluh mi Uihleihli cu a hung pawt vervo.\nKan society a hram in siatsuah, phawngsak mi vek kan si zo. The hotel was completely renovated in with finishing touches provided by one of the most famous Slovenian artists.\nLawyers' Citizens United v. Dj wale babu cartoon in hindi. Himi lakah a pakhatnak lawng hi thupibik ah ret tahratin a dang pawl kan thlau thlak theh in a lang. There are 2 well-kept beaches just steps away.\nLeitlun miphun hmuahhmuah kan zoh asile miphun pitling pawlin an hrauitu, siangpahrang, president, hruaitu pawl hrangah sum le pai, nunnak thap in siseh a phunphun in anmah hruaitu dung dinbin thlun, an upat, sunlawihnak an pe, sumpai an pe! Ia menawarkan tab mandi panas, sauna, dan kawasan kecergasan, sementara WiFi percuma juga disediakan.\nArpi cu a fate pawl thawn in hnuai ah an riak. Midang mawhsiatnak in siatnak dang a thleng dingmi a kham lo lawng si loin kan telefa pawl lungput a siatsuah theh.\nCucun zan mengmi mipa hmuahhmuah an hnih san i an za an beng, an kuai an tum ciamco.\nHotel paling popular\nEnjoy the luxury of comprehensive spa and medical facilities under one roof. It is easily savq from the main road. Bible in milai nun thurampi in zirhmi panga kan nunpi a cu tuk zo.\nAtif Aslam All Video Songs.\nSABEREK (SABEK) IH KHUANGCAWI\nKami telah menghantar semula pengesahan anda ke Sila maklum bahawa emel akan dihantar dalam 10 dingon. World History 7 by CrashCourse Download. WiFi percuma dan internet berwayar disediakan di semua bilik.\nCulai fangah tappawn vutdup sung i sin Artidahte kha a hungpuak i Sava i mit a hun peh ngah. It features a restaurant and a bar. Fur ruah cen laifang asiih ruahpi cu a sur thlurthlo rero.\nPuanpi sungih Kinglingin an rak keu ciamco lala i Sava cu um ngaihnak khal a thei nawn lo. An feh vivo i Sava umnak cu an va thleng.\nIa mempunyai pantai peribadi. Cutiih an zu innak ah an zu suah tu, Zurel cu Cepa Thiahhlei a si.\nToutes les vidéos – – Vidéo clip\nKum sungah miphun dang pawlin kum rei an rak fehpimi thuanthu cu laimi pawlin kan thleng zo. It can be found in the immediate vicinity of all tourist sights and dining, shopping and business areas.\nScience Magic Tricks Videos.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/latin-american-architecture.info\/dingin-sava-53\/","date":"2022-05-22T04:45:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662543797.61\/warc\/CC-MAIN-20220522032543-20220522062543-00397.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9221535921,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9221535921096802, \"cnh_Latn_score\": 0.058389563113451004}","num_words":656,"character_repetition_ratio":0.027,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.154,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.933,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2020 America thimnak cu a ropui ko, America ca tiang long si lo in vawlei pi ca tiang hruaitu an biapi caah a ho poah nih thimnak kong hi cuanh cio mi le chim rel cio a si. Kha tha tein vung zoh tuah uhsih.. America Hrilawknak Thuthar (18. 11. 2020): Pu Trump ih sihni Rudy Giulini cun hrilawknak rizal tidanglam thei khawp tetti kan nei, kan mamawh ih let 10 ih tam vote kan nei tiin hro a suang ve. Cun Federal Prosecutor Ms. Sidny Powell khalin hrilawknak rizal a danglam tengteng ding thu a rel ve.\nMichigan: Wayne County Election Board cun hrilawknak rizal pek(certify) ding an el. Board member 4 lakah GOP 2-2 Dem an si ruangah nehtu an um lo. Hi county hi Detroit sehvel minung tamnakbik a si ih Biden in vote 150000 zikte ih Trump a tannak a si. Hi county tello cun Biden in Michigan ah Trump a neh thei lo. Rebuplican member 2 cun, \"Thil fello a tam tuk ruangah kan certify thei lo. State hluttaw in hril men seh\" an ti. State hluttaw cu Republican in an kawnṭhawl a si. Mit hmutu pakhat khalin cekfel thei loh vote 20000 lenglo siar a si a ti.(Brebart News)\nGeorgia: Geoargia ah vote siar loin an rak tan mi Floyd County ah 2600 an hmusuak, cutawkah Trump in vote 800 in Biden a tan. Mizan khan a dang siar lo mi vote Fayett County ah 2755 an hmusuak lala, cunah khal Trump in vote 449 hrawngin Biden a tan. Cun Walton County ah MemoryStick upload loin an tihlo ih cucu FBI in an zingzawi tum (Daily Wire). Georgia hi tuizan ah vote siarsal an ṭheh ding dingih ziang tak bang vivo kei maw. Trump cun hminkar le vote dik lo cekfel dingih a ngen cu cekfel loin an siarsal tikah Republican lam an lungawi lo nasa. Secretary of State(R) cu bang dingih ngennak a tam sinsin.\nPennsylvenia le Arizona thuthar ciamco a um hrih lo. Arizona GOP Chairwoman Ms. Ward cun, \"Hnget zetin rak um uh. Hrilawknak cu a cem hrih lo. Trump Team thawn hna kan ṭuantlang rero. President-elect timi a um hrih lo…\" a ti. \" Nevada le ramkulh hrekkhatah mithi vote 15000 a um mi cu thubuai kan tuah rero lai, Trump in a neh tengteng ding\" tiah Adam Laxalt cun media-pawl hmaiah a rel. Trump Campaign thurawn Jesse Binnall khalin \"Nevada ah ah Trump in a neh. Court hnenah vote diklo hlawn dingin kan thlen zo\" a ti.\nTrump cun, \"2020 hrilawknak hi a dikbik le a himbik\" titu Chris Krebs, Director of the Cybersecurity and Infrastructure Security Agency cu a hlawn thu a phuang. Trump cun Softwre ṭhawnaw, thil dik lo, thil fel lo, mithi vote, tlai hnu vote, vote siar lo tivek tampi hmuh a si lakah hiti a rel hi a ngaih lo a si ko ding a Facebook ah khal a nganlang.\nMizan khan Senate Judiciary Committee cun Twitter CEO Jack Dorsey le Facebook CEO Mark Zuckerberg cu an koih an fact-check le standard thu ah thusuhnak an nei. Ahleice ih Sen. Ted Cruz le Sen. Mike Lee pawlin an kawk nasa. Annih khalin an fact-check mi ah mithiam an si lo thu an rel ve. Khaikhawmnak: Michigan ih Wayne County Election Board in rizal an pawm(certify) lo ahcun Michigan ah Biden in a neh thei lo.\nHivekih Candidate Certify ding cun election Board sungih Republican le Democrat an lungkim tlang a ṭul. Hivek hi a dang County hrekkhatih a suah vivo ahcun zohmanin Electoral Vote 270 an thleng thei lo dingih State Hluttaw cio ih an relfel a ṭul ding. Cuti a si lo le 14th Amendment vekin House of Representative in an hril a ṭul ding. Cuti an hril le mi tamtam vote si loin state khat vote khat an pe dingih Republican lam uknak vote 26, Democrat lam uknak vote 22, an bangawknak vote 2 a si ruangah Trump hrang boruak a ṭhasawn a si.\nAw thil pakhat: Pu Trump le a hopawl rel pohpoh khal zum thluh ding an si lo. Media le Keh lam mipawlin thuphan le thungai rawiaw ih an ṭhuah nasat tuk ruangah thudik nemhngeh hrih lo mi le titi leng vak an aupi ve mai khal a tam. Kei tla cun Media dangih ka hawlih ka hmuh lo mi tla cu ka ngan lem lo. Ka ngan khalah, \"hitin, cutin a ti\" ka ti fang. A san cu Politician an si ve tlat!\n##Nb: Facebook lamin warning in run kuat zo. Ka Wall ah si loin Meifar Thuthang page lamah ka post thlang ding. Mizoram ih Pu CT Lalrinawma le Ricky Colney khal reipi Facebook Company in an block zo kha. Pu CT-a tla cu Trump a uar tuk lem lo nan a canagan ah Trump a tel ṭheu ruangah men a si! Lal Lian Zual, Naypyitaw\nNote: Mipi sinah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak: Thawngpang News kan tialmi a kan relpiak tu ka Miphun Chin\/Laimi nan dihlak cungah lunglawmhnak tampi chim cawklo kan ngei. Thawngpang kan tialmi nan kan relpiaknak thawngin a dikmi le a hmaanmi thawngpang News kan thlah Post khawh hi mipi nan thawngin asi.\nThawngpang kan tialmi hi careltu mipi caah thathnemnak si hram seh tihi kan itinhmi asi. Chirhchanh Source kan lak hnu ah a dik mi asi lai tiah kan ruah mi kha kan Miphun Laimi Chinmi nih fawizang tein kan theih khawh cio nakhnga theihter khawh kan i zuam. Asinain vawleicung cu tlamtlinlonak a si caah chirhchanh Source kan lakmi tete hi a dik lomi a um khawh caah a dik lomi thawngpang a si tiah nan ruahmi kha zeitik caan paoh ah theihter khawh kan si i, kanmah lei zong in a dikmi thawngpang tial khawh le kan palhmi remh khawh kan i zuam lai.\nMipi nih theih ve hna seh ti na duhmi, thawngpang News siseh, Pathian bia siseh, siaherhnak bia in siseh, capar biazai le theihtlai pawl tialpiak ding a um ahcun zeitik caan poah ah tialpiak le thlahpiak khawh zong a si. Nan dihlak cungah lunglawmhnak le zaangfah nawlnak he- Chief Editor.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/america-thimnak-a-hnu-bik-thawngpang\/","date":"2022-06-27T09:26:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103329963.19\/warc\/CC-MAIN-20220627073417-20220627103417-00016.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.721776545,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.72177654504776, \"cnh_Latn_score\": 0.2776491641998291}","num_words":993,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.879,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Zisu Khrih hnenum le James nau Jude hnenin, Pa Pathian ai ithnak le kohnak le Zisu Khrih ai khawihnak mite hnenah: 2Ninghiohnak le thinnuam remhnak le ithnak khiah ningte hnenah lo zaai tu seh. 3I ithnakte, ning hnenah kin veksen ai kin co tlanghnak ohnak thu ngan tuh i hiam ngai napui i. Ikhalselai kumzangza ca tuhin Pathian in mi cianghlimte hnenah aphnak sanghnak ca in raaltawng tuhin ning so tuhin lai ning kuat tuh khiah kul i ti in ruat ing. 4Ziangmanti fangin cawh tuhai he hlanlai af ngancia zohnak mi hrekkhatte khiah ning lakah a thupniu in lo kawi i. Amahte in kin Pathian ngaihharhnak khiah sualhnak perhnak tuhin hmang ai kin Bawipa pakhat lek Zisu Khrih khiah el i.\n5Ningte in a khim mu in ting zo i si. Inapui ai ning hih ruai leh thio i nuam i. Zai i ti fangin Bawipa in a minungte khiah Izip ramin luat ruai awng napui ai a lehhnua fangin a sang lotute khiah rek leh sek i. 6Cen amahte dan bangin um lo ai amahte umhmun zamtu vancung mite khai ni lian nia thukhanhnak nia ca ah amah in cia vancung mite khiah khuathim lakah kumzangza in thawngtauh i. 7Ciabangin tlangvalfenu sualhnak bawnai a dan lo taksa pum daihhnak hluntu Sodom le Kawmawrrah le a hiang cingkim ai khuate khiah namuna cang tuhin kumzangza mai thawn cawhhnak tuar i.\n8Ciatih bangin he mang man tute in amahte pumpui khiah riim ruai ai uktute khai el ai mibawite khai zauhsuam i. 9Ikhalselai vancung mite bawi Michael rinin khuavang thawn Moses ruang thu el dim fangin Michael in khuavang khiah awrsia thawn cam ngam lo ai, \"Bawipa in lo na hau tu seh.\" ti in ti menma i. 10Ikhalselai he minungte in amahte in ling rin ling lohnak thute khiah zauhsuam i. Cen ruathnak nai lo ramsate bangin amahte linghnak lamin amahte khiah hnawm ruai i.\n11Amahte hnenah rimsuhnak um tu seh! Ziangmanti fangin amahte in Khain lamvak hmun lampui khiah hlun ai miathnak sii in Balaam khelhhnak hmunah a hnawraw in dawp tlang i. Cen amahte khiah Korah raalthohnak songah rail berh i. 12Hete khiah ning ithnak puai lakah a thuphnak lungsir bang i. Lau lo in ningte kawmin nunnuam ngai in rongei in um tlang ai amahte ca lek ian ruat i. Amahte khiah hlivua ai lanpui zelhnak ruahti phur lo mairo le a thai nai lo khai thingkung bang i. Amahte khiah velnih thi tu a ham phai sa thingkung i. 13Amahte khiah khuahu ai seuhnak tihual bangin amahte ai bawnhnak zakthikul khiah tibuan bangin larruai i. 14Adam sanin san sarih hnak Enok in, \"Sik tuu- ih! Bawipa. khiah a rel zolo amah vancung mite thawn 15Mi veksen vumah thukhan tuhin hleng tuh i. Cen a cianghlim lote hmuahhmuah khiah cianghlim lo kong ai amahte perhnak a cianghlim lo na hmuahhmuah le mi cianghlim lo mi sualte in Pathian lakah pon sia thawn pong sual manin cawh tuhin hleng .tuh i\" ti in ani in khai he mite thu khiah relcia ve i. 16He mite khiah a cam tam, aitam mite le amahte taksa pum daihhnak hlun tu mite, katam tluangkhawng tu mite le amahte miathnak tuhin mite khiah porh khel tute i. 17Ikhalselai ithnakte, ningte in Bawipa Zisu Khrih apawstal hnuahlunte ai relciahnak thute khiah hih tuu-ih. 18Cia apawstal te in, \"Ni hnuataber lam fangin, amahte taksa pum daihhnak a cianghlim lo khiah hluntu mi zauhsuam tute khiah hleng tuh i.\" ti in ning rel zo i. 19Amahte khiah pawl khan tu, laivum dan ai nung tute le Ciang Rauhla nai lo mite i.\n2°Ikhalselai ithnakte, ningmah veve khiah a cianghlim ber ning sanghnak vumah a kho in um tuu-ih. Ciang Rauhla songah sawngen tuu-ih. 21Kumzangza nunhnak songah ning hlenpui tuhin kin Bawipa Zisu Khrih ninghiohnak khiah ning iang kong in Pathian ithnak songah um tuu-ih. 25A sangsam tute khiah lo ninghio tuu-ih. 23Cen a dangte khai mai songin duk in o tuu-ih. A dangte umah lau kongin ninghio tuu-ih. Amahte taksa pum ai riim ruaihnak ponte tianin hua sah tuu-ih. 24Cen tunin ningte khiah bah lo inning kilkhawl ben tu le amah thangphathnak hmai ah anghnak thawn mawhhluk tuh um lo ai ning hlen ben tu.\n25Kin Luangtlantu Pathian pakhat lek hnenah kin Bawipa Zisu Khrih songin, thangphathnak le bawihnak le ukhnak le power khiah. tunin le kumzangza lo um tu seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/jude\/jude-1\/","date":"2022-06-25T01:28:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00497.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9575314522,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9575314521789551, \"cnh_Latn_score\": 0.026509279385209084, \"cnw_Latn_score\": 0.01215989887714386}","num_words":728,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.148,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.958,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Delhi ramchung ah Refugee caah Charit Concert tuah hi ngol cang uh Indea ram chung ah charity,concert min in fund kawl nak tuah h kan ngol aharh cang tiiin salai Dohkhar nih cun thawng thanh nak cu a van tuah colh than ram chungah hin aharh ngai mi a chim cu ngol ding in ke tuah ti lo ding in thawng thanh nak cu a vun tiar.\nHi bantuk in nuamhn nak in charity concert le ra=efugee min in bomh hal nak kan tuah mi ruangah hin Indea chung ah a um mi zatlang bu ko hi ta duh chungin pei nan I nuamhbko hi timi fak ngaiin sawi nak a um cang tiah a chim.\nMah ruangah nuamh tuk in charity concert hna tuah mi nih hin Indea ram chunh a um mi chin ralzam hna hi, 50000,hrawng hna hi nan harsatnak khan an khuh piak hna mipi an hmuh kho ti hna tiin salsai doh khar nih cun a chim atu ban tuk in nuam ngai in nan tuah mi ruangah hin Indea ram chung ah.\nCivil Society a si mi hna feugee caah fund kawl nak nan tuah than ding nan ti hmenh ah cun, a thlithup te lawng in tuah dingin salai doihkhar nih cun a chim,cawlcang nak phu pawl nih an kan theih loh ding in tuah khawh I zuam hna uh sihj tiah a salai dohkhar nih cun, Delhi khua sa mi hna sin ah a chim.Crd: salai dohkhar.\nThawng dang, Milai duhdawtnak cu mai tanghmasialnak men a si, kan ti lo thei lo. A hleice in nunau pawl hin ziangruangah anmah hnakih kum upa tuk pasal an nei ṭheu. Hihi ruahtlak zet a si.Mi kan duhdawt' kan ti tikah beiseimi a um ṭheu. Kanmah in nuamter theitu ding, in lungawiter theitu ding khi kan duhdawt tlangpi.\nTulai san betbet ahcun kanmah in nuamter thei lo dingih kan theihmi cu ziangtluk in duh hmanah makah kan siar nawn lo.Leitlun tahfung ah nunau hin kum upa (patar) pasal ih nei duhtu an karh deuhdeuh ti a si. Mah hnakih kum upa zet pasal ih thing ngahtu pawl cu mi vanṭha bik tlukah ruahawk a si thlang ta.Khatlam ahcun nunau pawl an mawh ve ce lo.\nInnsang nuam, innsang hngetkhoh din duh hrangah cun mah hnakih nauta hnakin upa pasal ih an neih ding kha an tuah ding hrimhrim a si ko.Asile ziangruangah nunau pawl hin pasal kum upa zet an nei theu tivek pawl kan zohkhawm hnik pei.\nDuat an duh ruangah: Upa in nauta sawn an duat ṭheu timi an fiang tuk. Pasal nauhak sawn lole pasal thawn kum bangaw, thlauaw tuk lo innsang le nupa nun ah helhkamnak le donharnak a tam. Asinan kum upa zet pasal neitu nunau pawl cu an pasal in an duat deuh rori. Pasal kum upa pawl cun an nupi cu fanu zoh in an zoh thei ih an duh khal an zulh tlangpi.\nCuruangah nunau duat duh zet pawl cun pasal ah patar neih khal poitinak an nei nawn lo.Nunsimtu ah an duh: Mipa tam sawn cu nun an sim theimi le an nunsimnak cohlang theitu nunau an duh. A hleice in an nupi kum nauhak zet asile an lawm sinsin. Curuangah pasal patar neitu cun nunsimnak a ngai thupi ve. An pasal kha suahnak pa dinhmun ah an ret thiam ih thinsauten pasal ih nunsimnak an ngai.\nAn rinum: Kum upa pasal pawl cun an hnakih nauhak sawn nupi an neih ruangah an nupi parah an rinum ngenge. Nunau dang an mitmei dah lo. Curuangah an nupi kum nauhak zet pawl khalin an pasal an rinsan ih nunau dangih cuh buainak ihsin an luat. Kum upa zet pasal nei innsang le nupa lakah buainak a suak mal.\nInnsang hmailam hrang: Pasal kum upa sawn nanana cun innsang hmailam khua an ruat thiam. Nuntu khawsak le sumpai thu ah rinsan an tlak ih nupi ih ruah buai ciamco ṭul loin pasal rin a theih. Curuangah pasal kum upa neitu nunau pawl cu thawveng zetin an um men.\nRo co theinak: Pasal kum upa zet neitu nunau pawl cun an ruahsan thupmi cu an pasal ih ro co theinak a si, ti sehla a sual tam lo ding. Ṭhenkhat nunau cu thih nai zet pasal putar an nei hrim ṭheu ih tlangrel a tam thei zet. Kum upa pasal an neih tikah a minung ah si loin an ro co dingmi an ruahsan ṭheu. (Crd. IHP)\nTisa,Tilum Din Tthatnak Kong Hi Rel Ve: Mi cheu carel kho le thil thei deuh nihcun nan theihcia a si kho men. A thei lomi pahnih khat ca ah tthathnemnak a um sual ah tiin saduhthahnak he tisa din a tthatnak le zawtnak a kham khawhmi pawl langhter kan van izuam lai. Khua caan a vun linh deuh tikah ti kik mi kan din tawn. Hohmanh nih tisa cu din duh a si lo.\nNain khua linh caan i tikik dinnak in tisa din a tha deuh tiah sii lei thiamsaang hna nih an chim. Tisa din a thatnak cu a tanglei ahhin kan van langhter hna lai-\nKan rawl eimi A-sa-citer: Ti kik kan dinmi nih kan rawl eimi khi a khalter khawh ti si. Nain tisa kan din tikah fawi zaang tein kan eimi rawl kha asa a citer ti si. Cucaah kan rawl eimi a sacitnak dingah tisa tampi din ding a si.An thawchuahnak lam a thatter: Tisa tampi dinnak nih kan thawchuahnak lam a thatter ti si. Tisa kan din tikah tangfah hrum fah tibantuk zawtnak a khamh ti si. Cun tisa cu zinglei ah dinpiak ding a si.\nKan pum thazaang a thawnter: Tikik dinnak nih kan thi kal ning a chiatter nain tisa dinnak nih cun kan thi kalning le riantuan ning a thatter ve. Tisa kan din tikah kan pum chung ummi rungrul vialta kha a thah dih tikah kan pum a thazaang a thawng deuh ti si. Kan pum caah dawn khaantu an um ti lo.\nKan ruhrua caah a tha: Tisa dinnak nih minung kian ruhrua fah a damter khawh. Lu fah ruhrua tam tibantuk a khamh ti si. Siloah tisa cu zeitik caan ah dah din a tthat bik?Rawl ei hlan minute 10 a duh ah din ah a tha bik. Cun ih lai zong ah dinpiak ding a si. Cun zeitik caan paoh ah din khawh cun a tha thiamthiam ti si. Nikhat ah a tlawm bik hrai 6 -8 cu din ding a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.chintanbo.com\/zapi-nih-kan-theih-ding-pakhat-nih-thil-tha-a-tuah-mi-kha-lomh-pi-lo-in-chiatnak-in-a-rak-chim-mi-kan-um-hi-cu-poi-ko\/","date":"2022-06-27T20:47:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103341778.23\/warc\/CC-MAIN-20220627195131-20220627225131-00157.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7860476971,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7860476970672607, \"cnh_Latn_score\": 0.21374759078025818}","num_words":1071,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.787,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMahlemah rinsan awk tul zia\nMahlemah rinsan awk tul zia\nLeitlunah hlawhtling in hlawhtlin nak ih nuamnak a tep taktak tu mi pawl cu thiam hleice in mai thazang a rinsan tu pawl lawng an si. Leitlun ih hmuh a theih mi a hlawhtling mi pawl tinkim cu thiam hleice in mai tuah nak ruahnak rinsan in a zuam tu pawl lawng an si. Mah rori thansonak, liannak, hlawhtlin nak hrang mahlemah lo cu rinsan tlak taktak zo hman an um lo. Thiam hleice, mahlemah rinsan aw in lian nak ih a zim thlen duh tu pawl cu,\n-Thuhla ruatin talhton thiam nak\n- Hmuhton mi neih nak\n- Mai sinak kilthat nak\n- Mai thinlung sia pawl rem that nak\n- Tihnak thinlung hlon nak\n- Thanso duhnak thinlung duhnak tamter nak\n- A kaih lo mi tuahnak pawl hrial nak\nCutivek thu pawl pelh lo in neih ding.\nThanso duh tu cun mai thinlung le mahlemah bum awk lo ding. Mai hnatuan kha upat ding. Mai hnatuan upat lawngah cui hnatuan in mah khal man a nei ter dingih hnatuan ih man a ngah ding. A tlun lam kai a theih ding. Farah nak cu tuar a har mi thil pakhat asi ti mi cu a hman. Asinan farah nak cu lennak a keng thei tu saya tha asi tiin ti a theih. Farah nak timi hramlak ramsa he pawl, kuahrum pawl, hling pawl, hrilnak pawl a tam mi Tlangpi kaan thei lawngah hlawhtlin nak timi hmun thlen a si ding. Hlawhtling ih lennak thlen nak timi cu a har ih a bingbo mi tlang kai thawn a bang aw. Cui a bingbo zet mi tlang zim kai tikah mi pakhat cu mi pakhat a tlun thleng dingah forh ciamco a ngah lo. Mai kut le ke mahlemah rinsan aw in an kai theu.\nCuruangah thiam nal hleice duh pawl cu zuamnak thinlung le ngam huai nak thinlung neih ringring ding khal a thupi zet. Pumpek duhnak thinlung neih nak in a tha mi ruahnak le ruah thiam nak pahnih cu a mah ten a lang theu. Mi pakhat a hlawhtlin nak cu a pumpek nak thinlung ruangah a si. Thinnau in hlawhtlin lo nak cu a tih nak thinlung ruangah a si. Hlawhtling taktak dingah ruah rero caan ah hlawhtling ter tu ding tuah daan pawl amah ten a lang theu. Cumi tuah daan vekin ralthat nak thinlung thawn zuam asi ahcun hlawhtlin nak lamzin thlen tengteng a si theu.\nTlaksiat ding lawnglawng ruah ringring a si khalle tlak siat nak ding lam pawl pakhat hnu pakhat a suak theu. Cutikah pumpek duhnak thinlung a hlo ih tih nak thinlung lawng a thang vivo ding. Hlawhtlin nak cu ruahank men lawng in a cem lo. Ruah vekin tuah taktak lawng ah theh suak a theih. Zuamnak a nei lo tu cu zohman in hlawhtlin nak ih a lu thleng dingah an bawm thei lo. Hlawhtlinnak timi thil mankhung cu ruahnak, zuamnak, mai thiam nak cuvek pawl thawn man pe in lei lawngah nah mi thil mankhung a si. Hlawhtlin nak khatlam luh nak sangka cu luhduh men in lut thei dingah on a silo. Zokhal siseh lut in a nuam nak tep duh asile mah rori ong in luh in a nuam nak tep duh asile mah rori ong in luh dingmi sangka a si.\nLeitlun ah a lian mi minung pawl hmuh tikah \"na van a tha ve, na van a tha\" tiin lom an si theu. Taktak ahcun anmah pawl cu a hrampi vun mang sal dingah a tul. Curuangah van tha in lian nak timi thiltha ngah duh asile ral that nak thinlung nei, pumpek duhnak thinlung tahthim in mai thiam nak, mahlemah rinsan awk nak thinlung nei, cumi pawl zuam nak kha ti lo theih lo in ret in tuah aw. Lar in lian nak lamzin par thlen ding timi a fiang tiin ka sim duh.\nPhoto - google Image\nRef- for youth","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/mahlemah%C2%A0rinsan-awk-tul-zia","date":"2022-07-05T14:48:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104585887.84\/warc\/CC-MAIN-20220705144321-20220705174321-00235.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996015429,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996015429496765}","num_words":665,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A sawprop zet zo mi Thantlang khuapi tung ding sal nak ding timi thulu thawn Thantlang Khawnu\/pa le ralhraang SACRead more\nTuni July 2 ah Falam peng, Hlanzawl khua kiang ah Lo feh lai khawmi pakhat cu ralhraang ralkap pawl inRead more\nTuni July 2 zinglam nazi 11 hrawngah ralhraang ralkap in Mindat khawte ah bomb an thlak ruangah khawmi 3 anRead more\nRalhraang ralkap pawl Kawlrawn ihsin Chin ram lam an kaiso hnu ah Falam peng cunah khanah doawknak a um dingRead more\nShan ramkulh, Mongyawng peng, Hawngkyant khuate ah ralhraang ralkap ThanZaw in kum 7 mi nauhak a pawng sual. Amah hiRead more\nTu ni July 1 ah Falam khawsung ih um hawiruallo Aa Ek cu ralhraang ralkap le palik pawl in kutRead more\nTufang hi Kayin ramkulh, Myawaddy peng ah ralhraang ralkap le mipi ralkap ṭangkop pawl nasaten an doawk laifang a siRead more\nChin National Organization\/Chin National Defense Force in Kalay-Falam zinpi zawh hrih lo dingin khuatlang mipi thu an than. Tuni, JuneRead more\nMandalay khawlaili doawknak ah Yadanarbon Revolutionary Force commander Htet Shin Zaw in ram le miphun hrang nunnak a hlan. KhawsungRead more\nThailand, Bangkok bazaar kaang ah nunau le mipa pakhat an thi ih mipatu sawn cu Kawlrammi a si. Amah hiRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/author\/ni-hnem-sung\/","date":"2022-07-05T02:38:07Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104512702.80\/warc\/CC-MAIN-20220705022909-20220705052909-00451.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9898028374,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9898028373718262}","num_words":204,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.187,"stopwords_ratio":0.225,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2Ziangmanti fangin ningte ca le Laodicea ai umtute ca le i hmai i hmu awng lotute in 2Thinnuamhnak le pakhat le pakhat itdun in Khrih khiah Pathian thuthup i ti khiah a ciangniu in ling manin amahte nun ohnak khiah a hliahngai in ling tuhin ning ca ah zaitluk in thin rimsu in um ing ti khiah ning te in i ling sah i daih i. 3Cia Khrih songah fimhnak le linghnak hlawnthil a veksenin um i. 4Midangte in pon thiamngai thawn ning zawl lohnak tuhin he khiah ning rel ing. 5Ziangmanti fangin taksa pum thawn ning hnenah um napui lo ai a kungniu ai ning nundan le Khrih ning sangkhohnak khiah i rauhla thawn ang kong in ning hmu sah ing. 6Khrih Zisu Bawipa ning nai zo i bangin amah thawn vak khat tuu-ih. 7Ning cuk zo bangin amah songah hnuk nai in sa tuu-ih. Ning sanghnak khiah kho ruai in anhnak thawn a dim in um tuu-ih. 8Khrih thu bangin i lo ai minung le laivum dan le minungte fimhnak le zawlhnak in ning hnawm ruai lo tuhin ralring tuu-ih. 9Ziangmanti fangin Khrih pum songah Pathian khiah a dimin um i. 10Ningte khiah amah songah ning khim liang i. Amah khiah uktu le power hmuahhmuahte lu i. 11Cen Khrih songah kut thawn cem lohnak vunpar cemhnak ngah i si. Cia Khrih ai vunpar cemhnak in ning pumpui khiah taksa sualhnak thawn ning hawk sah lio i. 12Ti ning nim fangin amah thawn ning phumkhat ai amah tho ruaitu Pathian huthawm khiah ning sang manin amah thawn tholeh i si. 13Ningte khiah ning sualhnak le ning taksa vunpar cem lo manin ning thi awng ai ning sualhnak hmuahhmuah ning hlat sah ai amah thawn ning nung ruai leh i. 14Kin raal le kin huatu thukham lainganhnak khiah amah in phiat sio ai kin hnenin lang le thinglamteh vumah khen sek i. 15Amah in uktute le power te khiah neh sio ai amahte khiah Pathian songin nehsio khiah mi tamngai in hmu thai in mite hmaiah piah i. 16Ciamanin ning rong le ning ding hnak le ni uldan le hla thar le sabbath nia vumah aisu in khai sual ning si ma seh. 17Hete khiah a hleng tuh lai a hlaate i. A pumpuitu Khrih hnenah um i. 18Cen amahte veve khiah thinniam tuah khel ai vancungmite khiah bia khel ai ngaihsunurkul hmuhnak nai ing ti in a taksa thinlung ruathnak thawn hngaltute in ning lehsawng khiah ning zawl ma seh. 19He mite pawl in a Lu khiah zainam lo i. Ikhalselai a Lu in ruangpumpui khiah ruh le thari thawn pehdun ai khang ruai i. Cia khanghnak khiah Pathian hnenin hleng i.\n20Ciamanin laivum dan songin Khrih thawn thi khat leisikhaw, zaimanin laivum ah nung lai bang in laivum dan ai khamhnak, 21\"'Tok mah, cang mah, dai mah\" ti ai 22Minungte thukham le cukhnak khiah hlun i lai i si. (Ziangmanti fangin ciate khiah hmang ben fangin bo thai pawl i). 23Laivum dan ai biatute le thinniam tuah kheltute le mahte veve ruang pumpui rim hnelhno tute khiah fimhnak naite bang inapui ai taksa pum ca ah zaikhai hnempui lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/kolose\/kolose-2\/","date":"2022-06-25T01:40:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00752.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7528708577,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7528708577156067, \"cnh_Latn_score\": 0.24160361289978027}","num_words":522,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.153,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.795,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"4Ciamanin i ulenaute, i ithnak ngelngo le i ngaaihnakte, i anghnak le i sui lukhukte, Bawipa songah a kho ngai in ding tuu-ih, i ithnak ngelngote. 2Euodias le Sintikhe te khiah Bawipa songah thinkhat in urn tuhin ning ngen ing. 3Cen i thilrit phurpuitu nang khai kaimah thawn kawspal thupha-napertu nupuite khiah lo bawm tu. Cen nunhnak ca-uk songai a hming khumsa i naperpui a dangte le Klement khai lo bawm tu. bawipa songah ang tu tio ih. Cen ang tuu ih, ti in ning rel leh thio ing. 5ing thinsauhnak khiah mi hmuah in ling tu seh. Bawipa khiah a nongniu ah i hang.6A lovang thu vumah thincawl in um mah ih. Ikhalseiai zai hmuahhmuah khiah anhnak thawn le ninghio kun kongin sawngenin Pathian khiah ning ngenhnak ling ruai tuu-ih. 7Fimhnak hmuahhmuah thawn ling ban lo Pathian thin nuamhnak in Khrih Zisu songin ning thin le lung khiah ning kilkhawl sahtuhi. 8A hnuataber ah, i ulenaute, a hman le a caang le a dikcang le a cianghlim le a itkul le a pha thil hmuahhmuah khiah phathnak le antlak lekhaw hete khiah lo mat tuu-ih. 9Cen i hnenai ning zirhhnak le ning ngahhnak le ning zahnak le ning hmuhnak khiah bawn tu i lai thinnuam petu Pathian khiah ning hnenah um tuh i. 10Ningte in kaimah i bawm leh manin Bawipa songah a tam rauh in i ang i. He hlanah khai i bawm ning nuam napui ai a khuan ngah lo i si. 11I sam manin ning rel i lo ing. Ziangmanti fangin zai bang i cangta in khai thinnuamniu ai um tuh khiah zirzo ing. 12Thil nai lo le thil tampui nai ai nundan khai ling zo ing. Cen a konah khai i tu seh zaizongza ah rongkham le rikam le thil naibial le samhnak tuar dan khai i cuk zo i.\n13Tha i petu Khrih songin zai hmuahhmuah bawn thill ing. 14Ikhalselai ningte in i rimsu tengin i bawm manin ning an ing. l5Cen ning Filip minungte in Masidonia ah kawspal thupha a pan ngom tazahaw tuhai i feh fangin ningte lo pawl dang aisu in khai a pe lam le a ngah lam ah i bawm lo i. 16Ziangmanti fangin Thesalon khua rinah velkhat i kuat ai i sam fangin i kuat leh thio i si. 17Cia khiah lehsawng i daih manin i lo ai ning tangka khawl hmunah a thai tamngai um i daih manin i. l8Ikhalselai zai hmnahhmiiah nai liang ing. A tarn rauh in nai ing. Epaphro- daitus hnenai ning kuathnak a rimhmui Pathian lungkhimhnak le Pathian in ning saangsahhnak hibawlhnak ning thilte khiah ngah manin i dim i. 19Ikhalselai vancung ai a lianhnak bangin i Pathian in ning samhnak khiah Khrih Zisu songin ning pe tuh i. \"Khrih Zisu songai mi- cianghlimte khiah upat tuu-ih. Kaimah thawn ai umtu ulenaute in hnuk ning sat i. \"Mi ciang hlimte hmuahhmuah le Sizar innkuate berber in ning upat i. \"Kin Bawipa Zisu Khrih ngaihharhnak khiah ning veksen hnenah um tu seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/filip\/filip-4\/","date":"2022-06-25T00:58:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00780.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7961299419,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7961299419403076, \"cnh_Latn_score\": 0.19841249287128448}","num_words":499,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.174,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.796,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tuizing December 5, 2021 ah Yangon, Kyimyindaing ramsung ah mino pawlin lamzawhnak an nei, cutin an lamzawh lai cu ralhrang in motor in an va pah rumro. Lamzawhnak ih tel mino pakhat in, \"Minung 5 cu an pah that, motor in an pah hnuah minung 15 aitam an kai\" a ti.\nMaung Aka Kyaw timi mino khal ralhrang pawlin an pah ngah ih hliamhma thawn a let, a rualpi pahnih in tlansan siang loin an tuamhlawm ih ralhrang pawlin an pathum in an kai. Maung Aka Kyaw tuamhlawmtu mino pahnih cu Ma Mya Kyu Kyu Thin le Ma Yin May Aung an si ih tlannak caan an nei ko nan an rualpa an tlansan thei lo ruangah ralhrang pawlin an kai.\nAnmah theitu pakhat in, \"Phone kan lei ding tin tongaw dingin an beaw, lamzawh hnuah phone an lei tum maw si ti cu ka thei ve lo. Ralhrang pawlin Maung Aka Kyaw cu an pah let, amah tuamhlawmtu Ma Mya Kyu Kyu Thin le Ma Yin May Aung khal ralhrang pawlin an kai.\nAn pathum in rualpi ṭha zet an si, tu'ah Maung Aka Kyaw hi a thi zo tin thuthang a suak bet. Khuitawk hmun ah an hruai ti khal kan thei hrih lo\" a ti.\nMaung Aka Kyaw le Ma Yin May Aung hi unau an ti, an rualnu Ma Mya Kyu Kyu Thin le Maung Aka Kyaw cu Food Panda ah thilri zemtu Delivery hna an ṭuantlang ih tuisun sunday hi an cawlhsun a si vekin an tongaw khawm. Mino pathum cu kum 20 hnuailam hlir an si ih Hlaing Township le Insein Township ih um an si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.meifar.info\/an-tlan-thei-nan-an-rualpa-hliamtuar-an-tlansan-siang-lo-ih-an-tuamhlawm-laiah-ralhrang-pawlin-an-kai\/","date":"2022-07-03T20:35:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104249664.70\/warc\/CC-MAIN-20220703195118-20220703225118-00676.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9912917614,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9912917613983154}","num_words":267,"character_repetition_ratio":0.103,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Malaysia FPM-FRO: \"Malaysia ah Chin mi thawng sawmnga kiangkap kan um, cumi lak ah UN Card le UN cahnah kai hi a hrek hnak ih mal kan si, a hrek hnak ih tam hi UN ngah dahlo le reject a tong zo mi pawl an si. Kum reipi UN beisei ih um tlun ding sinpi lole kan ram dinhmun ruangah Malaysia ah beunak hawl ih ra tlantu kan tam vivo. Malaysia ah UN beisei ih a um mi UN fehdan thei hrih lo tete pawl theih dingah a hnuailam ih nganmi pawl thaten siar cio hram uh.\nUN Mithar Lak Thawn Pehpar: Tuihlan kum reipi ihsin UNHCR cun kawlram mi pawl hi UN zung ah direct UN dil theinak caantha a rak pe dah lo, nan 2019 ihsin UNHCR cun Website a tuah ih cumi website ah UN a ngah dah lo pawl hmuahhmuah appointment dil theinak lamzin a on sak.\nTu dinhmun ah UN in mithar a lak mi pawl cu damlo besia sizung um, operation tuah ṭul dinhmun ih um (memo-doctor ca ngansak mi) thatei a neitu pawl, nupa buainak ruang or thildang pakhatkhat buainak ruangih emergency ih humhimnak tultu (tetti nei mi) lawng a lak hrih lai.\nHminsin: Tu hrih ah cu abur in mithar lak ding timi thu a umhrih lo. Cun tu dinhmun ah cu Kawlram ah CDM ruangih ra thleng pawl khal Co-U pek in UN in a lak cuanglo, a tlun ih tarlang mi Co-U an pekmi tahfung ih tlinnak an neih lawng ah cohlan an si. Tu dinhmun ah UN mithar lak ding thu thawn pehpar in ruahsannak tumpi a um tuk lo vek a bang nan lamzin pit bembem a si lo ruangah thinsauten kan hngak cio hram ding a thupi.\nUN Reject Thawn Pehpar: UN cun reject a tongtu pawl Email kuat in case onsalnak dil theinak caantha cu February 2021 ihsin a pe thok. Email kuattu lak ah interview kawh mi tete an um phahphah zo, nan mi tam an si hrih lo. Damlo besia sizung um, operation tuahtul dinhmun ih um, memo (doctor ca ngansak mi) thatei a neitu pawl, nupa buainak ruang or thildang pakhatkhat buainak ruangih emergency ih humhimnak tultu thenkhat card ngahsal an um phah rero zo.\nUN Status\/Sinak Thawn Pehpar: UN Status hi phun 2 in a um. (1). Refugee: Raltlan rori a si ih UN ih pom mi, card pek mi. Raltlan sinak thawn pehpar thusutnak \/ interview (tu ih RSD interview timi hi a si) ong mi pawl lawng Refugee ih pom an si. UN lamzin in cu Refugee ih pom mi lawng ramthumnak feh theinak lamzin a um.\n(2). Asylum Seeker: Humhimnak hawl a si ti ih UN ih pommi\nDamlonak ruang, thlawngtlaknak ruang le 2013 mithar lak tum ih UN Card \/ cahnah ngah zo nan Raltlan sinak thawn pehpar thusutnak \/ interview tuah hrih lotu pawl le, interview tuah zo nan result hngak rero lai mi pawl an si. Himi interview tuah dah lo nan UN card pekmi pawl cu Asylum seeker dinhmun ih um an si ih, UN lamzin in cu ramthumnak feh theinak lamzin a um lo.\nTHUBET: 2020 tiang ih UN cahnah ngahtu Case buaibainak um lo mi hmuahhmuah UN cahnah ihsin Card ah an thleng theh. Refugee ih pomfel ruangih Card ngah \/ pek theh mi a si lo timi kan theih cio a tha. RSD interview theh zo nan tutiang ziangmi Status \/ Dinhmun ka si ti a theilo mi pawl cu RSD department – firstname.lastname@example.org ah email kuat in Status sut a theih ringring.\nResettlement Thawn Pehpar Step: (1). DSU (tuihlan ih RST ti ih kawhmi) – Ramthumnak fehnak dingih interview a si, Interview theh hnuah na file khuitawk Ram ah an kuat ding ti thuthennak an tuah ding (mithen cu Interview lai le interview hlan ih fehnak ding Ram sim cia mi an um), UN ih na file an lo kuatsaknak Ram na duhlo asile el a ngah, nan na el a si le ziangtik ah caantha na ngahsal ding ti sim theih a si lo.\nDSU interview theh ah na file an kuatnak Ambassy or Lahwahkah in interview an lo tuahsal ding (ram thenkhat cu interview tuahnak hmuh ah UN zung an hmang, ram thenkhat cu an mah Ambassy zung an hmang). Case feh rang le rang lo caan bikhiah cekci a um lo, a laktu Ram le case thawn pehpar a si.\nResettlement dil duh lole interview theh zo nan file tangmi pawl email thawn sungsannak ca kuat a ngah email@example.com.\n(2). RSC (tuihlan ih OPE ti ih kawh mi) – RSC cu USA ih file kuat mi pawl hrang lawng a si, Himi interview theh ah MY number timi na ngah ding. RSC interview theh hnu zingzoi na duh le RSC Department Phone 03 2141 5846 or email firstname.lastname@example.org ah zarhhnih voikhat zingzoi a theih ringring.\n(3). DHS \/lahwahkah – USA cozah ih thlah mi officer in UN zungah interview an lo tuah ding. DHS interview theh hnu zingzoi na duh le RSC Department Phone 03 2141 5846 or email email@example.com ah zingzoi a theih ringring.\n(4). IOM \/ thisitnak – Ramthumnak a fehtu ding zaten IOM in thisit \/ checkup tuah tul mi pawl le Vazam pawl tuanvo a lak theh. A tul mi pawl theh thluh hnu ah sungsan na duh le Phone 03 923 5540 or email firstname.lastname@example.org pawl ah sungsan a theih.\nHMINSIN: A tlun ih kan tarlang mi pa (4) pawl hi a tlangpi thu in Resettlement thawn pehpar ih theihtul mi pawl an si. Ram pakhat le khat ih process \/ fehdan or case pakhat le khat a bang awk theh lo timi kan cing cio ding.\nTheih Tengteng Tul: Malaysia ah UN beisei in kan um ceng a si le, UN Card \/ Cahnah neitu zate in mai UN number le Card \/ cahnah copy ret tengteng ding, cun mah UN case khal thaten simthei dingin timtuahnak neih tengteng ding. UN nei hrih lo pawl khal UN beisei ih kan um ceng a si le case timtuahnak thaten neih cia tengteng ding.\nVansiat tong ih thawngtlak le damlo besia tongtu kan um phah rinrging ih hivek can ah timtuahnak zianghman a neilo mi pawl buaipi a har zet. Kan hmailam thu theicia kan si lo ruangah kan tuah theimi pawl timtuahnak le ralrinnak kan neih cia ringring ding a thupi.\nHMINSIN: Daithlang le duhdahtuk ih um mi tampi ruangah UN lam ih duhsak kan co lo can tampi a um, mi thenkhat hrangah UN hi a thupi tuk lo men ding nan thenkhat hrangah thupi ngaingai mi a si, zozo khal mai hmakhua lawng ruat lo in midang zawnruatnak kan neih cio ding a thupi tuk. UN interview kawh mi pawl khal timtuahnak thaten neih a tha. A tlun ih ngan mi pawl hi tu dinhmun ih UN pehpar ih kan theih mi a tlangpi thu kan hlawmawk mi a si ih kan ngan vek cekci silo in danglam deuh ih thil a fehmi a um tla a si thei\".\nDelhi UN Thuhla: \"Tulai India cozah (Delhi) in Kawlram mi hnenah India ram suahsan theinak Police Clearance Certificate (PCC) le Exit permit a pe lo. Delhi ih caan reipi um zo pawl, ramdang Visa ngah zo pawl khalin Exit permit an ngah thei lo ruangah an tang lai. CDM tuah palik le ralkap khalin Exit permit an ngah thei lo. Delhi raltlan pawl hrangah ramthumnak hi beisei aum maw? ti thusutnak cu zonhman in fiangten an rel thei hrih lo nan pit bembem cu a si lo.\nUNHCR in raltlan thar pawl cu Register a tuahsak ih UCC Card (Under Consideration Certificate) timi a pe, himi a pekmi cu UN Card ngaingai a si lo. Ziangtik ah Refugee Status ngaingai a pe ding ti cu theih a si lo. A pe maw, pe lo ding khal rel theih a si lo. Australia sungkhat koawknak khalah India cozah kut, FRRO ah buainak aum lai ruangah zohman an fehsuak thei hrih lo\".","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.meifar.info\/malaysia-delhi-un-thuhla\/","date":"2022-07-03T21:16:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104249664.70\/warc\/CC-MAIN-20220703195118-20220703225118-00721.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998221993,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999822199344635}","num_words":1292,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.02,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"20.Jesuh khrih ratsal tik ih thil a thleng ding mi pawl\n21.Bawipai ni, Khrih Jesuh ih ni, Pathian ni\n22.A let hnih ih khah nak( Thlarau thianghlim)\nA KHAN V\nBIBLE SUNG IH THUDANG PAWL\n23. Thuthen nak pasarih\n24. Mithi khua le hell\n25.Bible ih thuthup\n26.Khrih ih sunloih nak umtu dan\n27.Thuthangtha sung ih a bangaw lo mi thu pawl\nTHU HMAI HRUAI\nHi ca uk ih tumtah mi cu bible kan zingzoi tik ah man a nei mi pawl bawmtu si dingah a si, a hlei ce in thukham thar hrang a si.Zum tu hmuahhmuah hi bible zir tu an si a tul.Zum tu hmuahhmuah hi bible zir tu an si thei.Asinan a tam sawn cu bawmtu kan tul . A khan tin kim in phun dangdang in in bawm ding a si.\nCa siar tu in simfiah mi pawl a theifiang ding a thupi zet.Bible ih hman mi tongkam sullam pawl cu dictionary tinkim ah hmuh ding a um lo. \"Mystery\" ti mi Pathian tongkam hman dan hi a tlangpi thu in a bangaw lo.\nThurin hnget neih ding cu a thupi zet.Bible bungcang pawl ih relduh mi a san kan phurhsuah thei ding a thupi tuk.\nA bangaw lo mi pawl kha kan zoh thim ding a poi mawh.Gospel pakhat sung ih thu kha a dang gospel ta thawn a bang aw men thei.Ziangtla a si le, an san le an rel duh mi pawl cun a bang aw lo thupi an nei cio.\nThiamconak le man nei ter ti mi pawl khal in sullam dangdang an nei; Bawipai ratsal nak ti mi pawl thawn cun a bang aw lo. A hnok thei zet mi a si ruangah thungai htlak in a tu le tu kan ruah a tha.\nZumtu pawl hmaisa ih kan suah mi, himi ca a siar tu pawl hrangah cun bible an siar tikah thansoh nak ah an hmang cio ko ding. A tu hi mi cabu a voili nak ( mirang tong in) an suah nak a san tla cu kan hlawk nak pungter sin dingah ti ruahsan nak thawn a si.\nKAHAN I\nRUNDAM NAK MAKSAK ZIA\n1.Rundamnak ih umtu dan phunthum\nKhristian kan can leve ten a tamsawn cun kan thlarau rundam nak lawng kan ruat, bible kan zingzawi tik khalah cu ti thotho in kan thei.Asinan a fung le a rang bible ih relduh mi hi hi lawng a silo ti hi a si.\nKan theihsal mi cu rundamnak ti mi in a kauzet mi sullam a nei \"runsuahnak\" \" Himnak\" Daihnak titla a si.Tahthimnak ah, luat nak thuthawn pehpar aw in Filipi 1:19 hi a rak hmang:\nNan mai thlacam nak le Jesuh Khrih thlarau hnen ih sin a ra mi bomnak thawng in miluat ka si ding, ti ka thei.Hi mi bungcang in runsuah nak ti mi a sim fiang zet.\nFiflipi 2:12 sungah cun rundamnak cu danglam deuh in kan hmu thei; cu mi cun Filipi kohhran a ti buai ter nasa.Nasa zet in remawk lo nak a rak suak Filipi 2:14; 4:2.Curuangah Pual ih in theih ter duh mi cu, hi tivek ih thubuai nak ruangah phahniam awk ding, Khrih hrangih thawiawk sawn ding hi a si.Paul in 2:12 sungah hi tin a ti: \"Curuangah, ka duhdawt mi karual le uh nan hnen ka um lai ih ka thu nan thlun ringring vek in le cuhnak ih a thupi sawn mi cu, nan hnen ih ka um lo can ah ka thu nan thlun ding hi a si.Runnak famkim nan ngah nak dingah tihphah le thiaphah in tuan rero uh\".\nRunsuahnak ti mi thawn pehpar aw in Phunthum in kan hmu thei: v30\"Tamphawlawmg kil tu pawl cu tlan an tum; vok kuanglawng kha ti sungah an thum ih tamphawlawng ih hmailam ih sin, tamphawlawng hren nak thir kawn hrekkhat tla tlading bangin an um aw ter, v31 Paul in ralkap pawl hnenah a ti hai, tamphawlawng kiltu pawl tamphawlawng parah an um lo a sile nan luat thei lo ding' tiah a ti hai ( Att 27: 30- 31).\n\"Noah cu zumnak a nei ruangah, hmuh thei lo hmailam thuah Pathian in ralrin nak a pek tik ah a theithei a si\" ( Heb 11:7a).\n19 thlarau thawngtla pawl hnenah a feh ih thu a sim, 20 Noah in lawng a rak tuah lai ah Pathian in thinsau in a hngak nan a thu an ngai duh cuang lo.Lawng sung ih a luat tu pawl cu mi pariat lawng an si; an nih cu ti sungih sin runsuah mi an si\" ( 1 Pet 3:19-20).\nPathian cu a mah an thei ih a rinsan tu pawl hmuahhmuah hrangah run tu a si:\n\"Re thei zet le harsa zet in hna kan tuan ziangah ti le kumkhua in anung mi Pathian ah ruahsan nak kan but. A cuih Pathian cu, a mah a zum tu hmuahhmuah hrang ah run tu a si\" ( I timo 4:10).\nKan urzet mi le kan hman theu mi cafang rundamnak (or) runnak tla cu sual ihsin runsuak ti nak a si.Hi mi hi thukhamthar san ih a tlangpi thu ih kan hman mi a si.\nHi tawk ah rundamnak umtu dan phunthum- aliam zo mi caan, a si rero lai caan, le hmailam caan:\nA liamzo mi caan- sual man thih nak ih sin ka luat zo: Thiamconak\nA si rero lai caan – sual ih sin run kan si rero lai: Thianghlim ter nak\nHmailam caan – sual ih sin run suah ka si ding: sun loih nak\nA Liamzo mi caan ih rundamnak\nSual man thihnak ih sin rundamnak thu kan zo tlang pei:\n\" Pathian in a mai minung si dingah in ko ih in run suak\" ( 2 Timo 1:9a).\n\"Thiltha kan tuah ruangah a si lo, a zaangfah nak ruangah in runsuak a si.Thlarau ih thianter nak le hrintersal kan si ruangah a si\" ( titus 3:5).\nTahthimnak pathum tla, a liam zo mi caan ih runsuah nak thawn kan hmu bet thei a si.\n\" Rundamnak cu a sung lawngah a um; leilung ah Pathian ih in pek mi run tu dang le run thei tu hmin dang a um lo tiah a ti\"( Att 4:12).\n\"Jesuh cu Bawipa a si tiah na thinlung thawn na tong ih, Pathian in thihnak ih sin a tho ter sal tin a thinlung in na zum ah cun rundam na si ding\" ( Rm 10:9).\nCuruangah a liam cia mi hrangih rundam nak ti mi cu ziang a si pei kan theih fel a tul na sa.Mi pakhat thihnak thawng in sual man cawhkuan nak ihsin runsuah kan si ahcun a liamcia mi caaan a khihhmuh a si ticu na theithei ding.\nA si rero lai caan ih rundamnak\nRundam mi ka si ti in kan ti tikah nikhat hnu nikhat rundam rero ka si ti mi thawn a bangaw a si.Sual thuthen nak ihsin run kan si; siatsuah nak ihsin run rero kan si.Sual cawhkuat nak ih sin rundam kan si; sual thuneih nak ih sin rundam rero kan si.Kross parih a hnatuan nak thawng in rundam kan si; a nunnak thawn runmi kan siih Pathian vorhlam ah in ret. Rom 5:10 sungah a ral ka si laiah a fapa in remnak in tuah sak. A nunnak thawn rundam kan si'.\nRundam rero lai ti mi cu thianghlim ter rero lai ti mi thawn a bangaw ih sual thawn an then aw ti nak a si.Kan co mi rundam nak hi a peh rero lai ti cu Heb 7: 25 ah kan hmu thei:\n\" A tu le kumkhua in a mai sung in Pathian a pan tu pawl cu a run thei a si; ziangah tile kumkhua in a nung ruangah Pathian hnen ah a dil sak ringring a si\".\nRundam rero lai ti mi thawn pehpar aw in 1 Kor 1:18 ah kan hmu bet thei:\nThinglamtah par ih Khrih thih nak thu hi a hloral cuahco mi pawl hrangah cun at thlak a si; sikhalsehla rundam lai rero mi kan nih hrangah cun Pathian ih cah nak huham a si.\nHmailam caan ih rundamnak\nNetabik ah hmailam hrangih rundamnak hmuh dan a um. Hmaton in rundam tu thawn kan ton awk tik ah kan sual nak ih sin runsuah kan si ding.Kan taksa pum cu run a si dingih sunloih a si ve ding.A tang ih bungcang in hmailam caan ih rundam nak famkim sunloih nak thu pawl a rel:\n\"…rundam kan si nak ding caan cu hmaisa kan rak zumpek lai hnak in a tuah a nai sinsin thlang a si\"( Rm 13:11b).\n\"8 kannih cu sunih minung kan si ih fimzet ih um ding kan si.Curuangah zumnak le duhdawt nak cu tangphaw ai ah kan ruahsan mi runnak cu thir lukhum ai ah hmang uh si.Pathian in a thinheng nak tuar ter dingah in hril lo; kan Bawipa Jesuh Khrih sungin rundamnak co ding ah in hril a si\" 1 Thess 5:8-9).\n\"…Cule voihnih nak a langsal ding ih cutik ah cun sual nak thu si nawn lo in a mah ahngak tu pawl rundam dingah a si ding\" ( Heb 9;28b).\n\"Ni netabik ih lang ter dingah a tu ret cia mi rundamnak cu zumnak thawng in Pathian huham ih kil ven mi nanmai co ding mi ro a si\" ( 1 Pita 1:5).\nRundamnak hmandan phunthum a zaten\nAtlun ih bungcang pawl hmunkhat te ih kom dingah na harsa a si le, a tanglam ih bungcang pawl kha rak hngilh hlah.Famkim ten na hmu thei ding.\n\"A mah in fapa a hring dingih a hmin ah Jesuh tiah nansak pei, ziangah tile a minung pawl kha an sualnak ih sin a run suak ding a si\" tiah a ti ( Mtt 1:21).\n\" Nan hnen ah runnak a thlen ter tu thuthangtha a dik mi thuthang cu nan theih tik ah nan nih khal Pathian minung na si ve. Khrih nan zum ih Pathian in a mai ta na si nak lang ter nak ah nan par ah hminsin nak a khen; cuih hminsin nak cu peding in a lo tiam cia mi thlarau thianghlim kha a si\" ( Efi 1:13).\nHi mi pawl in an si nak ciar kha bangran ten rundamnak thu thawn pehpar aw in in zirh a si.\n2.Thiamco nak ih um tu dan\nZaangfah nak in thiamco ter kan si tiah thukhamthar in in zirh, zumnak in, thisen in, huham thawn, tuannak le Pathian thawng in.A tumtah mi pakhat a sinan hmuh dan a phuhphun in an rel cio tikah kan hnok phahphah theu.\nThiamco nak simfiah nak\nHmaisa ah thiamco nak ti mi cu ziang a si? Thiamco ti mi cu \" dingfel\" ti nak a si bik.A silo le thiangfai ter, a sinan a thianfai nak lang ter mi thiam co nak a rak a si.\nKan mah ten kan thianghlim aw thei lo.Thian hlim nak kanmah ah a um lo.A sinan Khrih cu rundam tu le Bawipa ih kan co hlan tik ah Pathian in thiam in co ter cih a si.Khrih in tuah sak mi par ah a thum aw.Khrih ah kan um tik ah Pathian in mi thianghlim ah in siar.Kalvari tlangpar ih lungtong pekawk nak ruangah a zumtu hmuahhmuah cun Pathian thianghlim nak thawn a thuam ta si. \"Khrih cu sual nak zianghman a nei lo; sikhalsehla kan mai ruangah Pathian in kan sualnak in tawm ter ih cu ticun a mah thawn kan pehzom awk nak thawng in Pathian ih ding nak kha kan tawm ve ding a si\"( 2Kor 5:21).\nKan sim zo vek in, ziangtin thiamcio nak cu zaangfahnak, zumnak, thisen, huham, tuannak le Pathian ti in phunruk ah a um thei.\nZaangfah nak thawng in thiamco nak\nHmaisa bik ah thiamco nak hi zaangfah nak in a si. Rom 3:24 ah \" a zaangfah nak ruangah thiam in co ter ih Khrih thawng in in rundam\". Asullam cu minung in a mah ten thiam a co aw ter thei lo; a zuam khal le a theih lo Pathian pek mi zaangfah nak lawng in a si.\nZumnak thawng in thiamconak\nPahnih nak ah, zumnak thawng in thiamco ter ti hi a si.\" A tu cu zumnak thawng in thiamco ter mi kan si zo ih Kan Bawipa Jesuh Khrih thawng in Pathian thawn kan rem aw zo\" ( Rm 5:1).A rel duh mi cu rundam tu Khrih a zumnak thawng in thiamco ter a si.Hell ram tla ding ka si ti ih a thei aw ih a sir awk a tul, ih Khrih ih kross parah sual man cawhkuan a tuar sak ti kha a zum a tul.\nZaangfah nak cun misual pawl phah niam awk ding a fial ih thiamco nak laksawng a pek.Zumnak ti mi cu nunsir awk nak a si ih helhkam mi nei lo in Pathian pek mi laksawng kha thinlung le nunnak ih cohlan kha a si.\nThisen thawng ih thiamconak\nThisen thawng in thiamcoter a si.\" A thisen thawng in thiamcoter kan si ih Pathian thawn rualrem nak kan nei zo ih ziangtluk in so Pathian thinhen nak ih sin a mah in in runsuak sinsin ding\"\n(Rm 5:9).Kan thiamco thei nak dingah ziangtluk in a khung zet mi maan pek a tul.A thianghlim Khrih cun kan sual leiba ai ah a sunglawi zet mi a thisen a thlen.Maan rel theih lo mi kan thiamco nak hi, tih a nungzet mi maan pek nak in a si.\nHuham thawn thiamcoter nak\nHi mi thuthawn pehpar aw in bible ah tampi kan hmu lem lo.Asinan \" Kan mai sualnak ruangah thih nak ah thlen ter a si ih Pathian thawn kan rual rem nak dingah nunnak ah thawh ter sal a si\" ( Rm 4:25).Hitawk ah kan hmuh thei mi cu Jesuh ih thawhsal nak thawn a peh aw. \" Cule Khrih thawnter sal a si lo ahcun nan zumnak hi bumnak men ah a cang dingih nan sualnak ruangah a hloral hrih mi nan si ding\" ( I Kor 15:17). Curuangah kan thiamconak hi Jesu Khrih thawnsal nak huham thawn a peh aw a si. Curuangah a huham cah nak thawn thiamco ter kan si.\nTuannak ih thiamco ter nak\nTuannak ih thiawmcoter kan si.\" Hiti a si ruangah minung cu a zumnak lawng in silo in a tuahnak thawng in Pathian thawn rualrem nak a co tin an thei a si\" James 2:24).\nPaul cun zumnak thawng in thiamco ter nansi tiah in zirh.James cu a sive lo, tuan nak in thiamcoter nan si tiah in zirh. Asinan kan tuan that nak in kan ngah thei ti in a rel duh mi a si lo. Zumnak le tuannak kom aw in a rel duh mi a si sawn.A relduh mi bik cu zumnak in thiamco ter kan si ko nan tuannak thawn kan sunzom nak thawng in a si.\nZumnak nei fawn si in tuannak a nei lo tu cu zo hman in an zum lo ding.Cuti vek zum nak nei tu pawl cu an kaa lawngah a si ih maan a nei a si( James 2:14-17).A dik mi zumnak cu hmuh a theih lo, asinan tuan nak in a lang ter ( James 2:18).Abraham cu a zumnak kha thiamco nak ah pomsak a si ( Gen 15:6), asinan tampi a rei hnuah a zumnak kha a fapa thawi nak ah tuan nak thawn a lang ter ( Gen 22:9-14). Rahap khal in a zumnak cu tuannak thawn a lang ter ve ( James 2:25).Curuangah tuannak ih thiamco ter kan ti tik ah, tuannak cu lenglam hmuhsak tu a si ih, zumnak cu sunglam ah a si ve thung.Tuan nak lawng a si bik lo nak,hmual a nei ter a si. Hram pi a si lo nan, thiamconak ih rah hmaisa bik a si.\nPathian in thiamconak\nNetabik ah Pathian thawng in thiamco ter kan si. \" Pathian ih hril mi pawl cu zo nih so sual an puh ngam ding? Pathian ih thiamco ter mi an si\" ( Rm 8:33).Pathian cu miding ti ih in phuansak tu a si.\nZiangkim hi a ta a si ih ruangah Pathian ka thangthat\nZaangfahnak, Zumnak, thisen\nThawhsal nak huham le tuan nak\nPathian thawng ih thiamco ter kan si.\n(Helen H. Shaw)\n3.Kumkhaw nunnak um tu dan\nTlamtling nunnak\nKum Khaw nun nak ti mi hi a cem thei lo mi nun nak thawn a bang aw lo Run-mi siseh, run lo mi siseh Kumkhua in an nung ding. Asinan zumtu pawl lawng in kumkhaw nunnak an nei ding. Cu mi cu nun tlam tling ti tla in Kawh a theih. Pathian si nak khat kan co, cu mi cu Khrih sungah a si. Hinunnak cu hmuh thei mi ih acan tik ah Kan nih in kan hmu asi. Cuithu cu na hnen ah ka rel ih Pathian mi kumkhaw nun nak, Kan hnen ih theih ter a si mithu kha nan hnen ah Kansim a si (IJn 1:2; IIn 8;20).\nA dam Sual a tuah hlan ah kumkhaw nunnak a nei lo. Sual Khal a nei lo, leitlun ah cu tin a um nan van ah Khrih thawng in rundamnak, sunloih nak co dingah ruah san mi a nei lo. Ti cu siat suah nak ah le thalo tuah nak ah a tum vivo. Cu vek din hmun cun Khrih Kha rundam tu le Bawipa a si ti in zum nak thawn a cohlang lo ah cun kumkhaw nunnak co a theih lo, a hmin in thlasuah khal co a theih lo.\nVoi hnih khat cu kumkhaw nun nak hi a tu kan dinhmun le ne ta caan ih Ro vek ih ruah san ding vek in tla arel.\nA tu kan caan nei tu\nZumtu pawl in Pathian ih laksawng cu a tu ih an dinhmun ciar ah an nei. Hi laksawng cu Pathiam in tiam kam pawl an si (IJn 2:25), A mai Sungah a um (Jn 6:68); I Jn 3:11) A mah zumnak thawng in a si.\nThudik ka lo sim: a zumtu cu Kumkhaw nun nak a nei (Jn 6:47; 3:15-16, 36; 5:24; 6:40; I Tim 1:16).\nA mah a zum tu pawl in a pek mi tidai an in (Jn 4:14); A tak sale a thisen in tu le ei tu pawl (Jn 6:54); A mah an thlun (Jn 10:27); a mah theih nak in (Jn 17:3). John ih arel mi cu mi that tui sungah cu kumkhaw nunnak, a um lo ti asi kumkhaw nunak hi Pathim lak sawng a si (Rm 6:23; IJn 5:11) kum khaw nunnak hi fapa ih pek mi khal a si.\nV 27 Ka tuu pawl in Ka aw an thei, ih ka thei hai ve, ka dung in thlun; 28 An hnen ah kumkhaw nunnak ka pek ih ziang tik hman ah an thi nawn lo ding Zohman in in long thei nawn lo ding (Jn 10:27-28; Jn 17:2).\nA thupek mi cu kumkhaw nunnak a si ti ka thei. Curuangah ka sim mi hi ka pa in sim dingin i fial mi a si tiah ati (Jn 12:50).\nKumkhaw nunnak hrangih hril mi pawl zumtu ah an cang (Alt 13:48); A dik mi a si. Adang pakhat cu hi mithu a el tu paul cu kumkhaw nun nak ngah dingah an ruat awk lo rungah a si (Att 13:46). Pathian ih zaangfah lainat nak in dingfel nak thawn minung cu in uk ve (Rm 5:21), a zum tu hmuah cun Pathian ih in uk a si ti cu an thei aw ding.\nPathian fapa nazum ih kumkhaw nun nak kan nei ti na theih nak dingah hi ca kuat hi nan hnen ah ka ngan (I Jn 5:13).\nKum khaw nunnak a nei tu pawl cu nikhat hnu nikhat tuannak an nei.\n\"Zumnak ih tlanzuam nak ah na tha neih pa tawp suah aw la kumkhaw nunnak nei ding in zuam aw.Thei tu tampi mit hmuh ah na zumnak felfai zet ih na rak phuan tikah Pathian in a lo kawh san nak cu hi kumkhaw nunnak hrangah a rak si\" (I Tim 6:12).\n\" Cubang tuk in an thlun thei a si ah cun, hmailam hrangih hrihhram tha a but tu an si dingih ri sunglawi an khawl ding a si.Cuti cun nunnak taktak cu an co suak ding a si\" (I Tim 6:19).\n\"a siat thei mi rawl hrangah hna tuan hlah uh;sikhalseh la kumkhua a deih mi nunnak rawl hrangah tuan uh.Cuih rawl cu mifapa ih a lo pek ding mi a si, ziangah tile Pa Pathian in a par ah a lungkim nak tacik a khen zo tiah a ti\"( Jn 6:27)\nHmai lem ruah san nak\nRundamnak ah kan hmailam caan le kan din hmun pawl thawn tla a peh tlaih aw asi.\n\"Cuih kan biak nak cu kumkhua nunnak ruahsan nak ah hram a but mi a si. Thuphan a perdah lo Pathian in hi nunnak cu leilung sem hlan ih sin in tiamkam mi a si ih\"( Titus 1:2)\n\" Kan Bawipa Jesuh Khrih in a zaangfah nak thawn kumkhua nunnak a lo pek ding ni nan hngah lai ah hin Pathian ih duhdawt nak suangah hmun ringring uh\"(Jude 21).\nZimtu pawl sual ih sin kumkhua in an luat, a hleice in nat nak siava, tuarnak, le thih nak ihsin an luat hi mi in kumkhaw sunloih nak a rel duh.\nVaihnih khat cu kumkhaw nunnak cu ro vek khal in hmuh a si theu.\n\" Cule zokhal keimai hrangah nu le pa siseh fate siseh, unau siseh, farnusiseh, inn siseh, lo siseh, a tan ta tu cu a let zakhat in a ngah sal dingih kumkhaw nunnak pek a si ding\"(Mltt 19:29) siarbet Mk 10:29-30; Lk 18:80)\n\" Cu mi cu a zaangfah lainat nak thawng in Pathian thawn kan rem awk thei nak dingah le kan ruah san mi kumkhaw nunnak cu kan ta a si thei nak dingah a si\"(Titus 3:7).\nTuannak a si lo\nHmun dangah curundamnak hi nun can that nak ruangih ngah mi vek tla in kan hmu thei. Hi pawl hi Mtt 25:48-46; Lk 18:29-30; Jn 4:36; 12:25; Rm 2:7; Gala 6:8. Asinan hi mi bungcang pawl in atam sawn bible ih in zirh mi, a zangfah nak ruangih rundarm a si ti mi a dik mi zirh nak cu a kalh thei lo rundamnak cu laksawng a si ih zum naklawng in a si.\nHi mi bungcang pawl in ziangmi in hmuh duh tile vanram ah laksawng a phunphun pek dan a um ding ti asi. Khrih, tohkham rang thuthen nak hmaiah hrekkhat cu sunloih nak lu khum an co ding nan, hrekkhat cun tuar nak thawn an um ding. Zumtu hmuahhmuah kumkhaw nunnak an nei ding nan, lung awi nak lak sawng an co mi cu abangaw lo ding (I Cor 15:41b). Rin um lo pawl ih co ding mi cu (Gal 6:7-9) sungah kan hmu thei, Cu le thianhlim nak ih a thangso vetu cu (Rm 6:22) siar aw. Hi tawk ah kumkhaw nunnak a nei tu pawl ih tuanthat nak pawl atar lang, a co mi le a ngah mi kha a rel lo. Tahthim nak ah (Mtt 25:46, \"Cupawl cu kumkhaw hremhmun ah an feh ding ih, miding mitha pawl cu kumkhaw nunnak ah an feh ding tiah a ti\". Hi mi bung cang in ziangsi in zirh duh ti le Jew pawl kumsarih harsat nak ih Khrih an zum nak le khrih ah an nunnak le tuan nak thawn an rundam nals an hmuh sak ding thu a si.\nJohn 4:36 le 12:25 in rin um pawl ih laksawng a sim duh ih, rundamnak lam a hoi lo.\nCang 36 rawl a la tu pa cu a hlawh man pek a si ih, rawl cu kumkhua a nunnak hrangah a khawm a si. Thai cii a tuh tu le rawl a la tu hmunkhat ah an lung an awi tlang ding.\nCang 25 Nu nau nu in a hnenah, Messiah a rat tik ah cun ziang hmuahhmuah a mah in in sim leh ding tiah ati.\nRm 2:7 hi, mitampi hrangah a har hlei ce mi a si.\nMi hrekkhat in thiltha an tuah ringring ih sunloih nak, hminthatnak le kumkhawnunnak an\nhawl. Cu pawl cu Pathian in kumkhawnunnak ape ding.\nRundam nak hi kan tuahthat mi parah athum aw tiah an ti theu. Asinan cu tivek in sim cu bibal in a kham, Baibal ih zirh dam phunhnih cu hitin a si. (1) (Theoretical) ruah nak meimei (zum hmang) (lettu ih) a silo mi a si ati. Zum lo tu cun athazaang thawm a zuam, that nak atuah ruangah nunnak laksawng pektlak a si. Asinan a cang thei hrimhrim lo mi a si. Thil dik a tuah tu an um lo, pakhat te hman an um lo\" (Rm 3:12) Thlarau humham thawn a nung tu zumtu cu tuan nak a nei ding. Adik a si, rundam nak an tuan nak thawn hmuhsak a si theu nan a hrampi a si lo.\nA tawizawng in\nKumkhaw nunnak hi thlarau nun a si ih hrinthar nak in a si. Pathian cu kumkhua a hmun asi bang in, a pek mi cu nunnak a si. Cu mi cu a tu kan can hrang le hmailam hrang khal a si. Khrih a nei tu tak tak cun Pathian thu neih nak ih a ninzia a thei aw. A hnget mi kumkhaw nunnak cu Pathim thawkkhum mi bible ih sin a ra.\nKumkhawnunnak le laksawng hi a peh aw asi, laksawng ti mi cu Khrih ah kan nunnak thawng in kan nun a danglam nak, thianghlim nunnak le tuannak ih sin a ra.\nA net nak\n1. Everlasting le etemal ti mi tongkam, Greet tong (aionios) cu K.J.V cun bang rep in a let. A pahnih in hman a sitheu nan a hman nak hi a bang aw dah lo.\n4. Atu le neta hrang Rem tuah nak\nRemtuah nak hi baibal ah mawi ngaingai in, hmandan bang aw lo in a hmang theu. Bible ih arel duh mi cu a mah thubur pi thawn pehpar aw in kan hmang ih kan zir, kan zoh theu.\nThukham hlunsung ih rundamnak thu kha kan mang cio pei. Bawipa ah an zum nak an ret lawng ah run an si. Pathian in hmuhter nak a neih tikah an nih in an zum, an nih cu thianghlim ih ruah mi an si. Pathian in Abraham hnenah na tefa sim pawl van ih arsi zat in ka pungter ding ti in thu atiam, cu mi cu Abraham in a zum tikah thianghlim ih pomsak a si (Gen 15:6). Abraham cu khrih ih hnatuan nak thlun in thiamcoter asi. Cuti vek in Abraham in a thei ti hnak in, Pathian ih khawkhan mi a si sawn ih cu mi cu Abraham ah a ret, pomsak a si sawn. Pathian in rundam tui thlet mi thisen sunglawi thawng in a sual a ngamdam sak. Ziangtik lai caan khal ah si seh rundamnak cu Bawipa Khrih ih tuahsak mi zum ak thawng in a si ringring.\nSual cun Isrel pawl sual ah a puh ih, Pathian thawn pawlkom thei nawn lo in le thianghlim lo ah a can ter. Mithiruak cu Pathian biak nak hmunah an keng ih an sunloih aw theu. Cu mi pawl cn Pathian thawn a hla ter deuhdeuh. Curuangah thten kan zohfel a tul.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/muhaz.org\/heres-the-difference.html","date":"2022-07-07T04:00:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104683683.99\/warc\/CC-MAIN-20220707033101-20220707063101-00166.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999240637,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999240636825562}","num_words":4427,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.375,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ramuknak parliament hruaitu hi nah ah a um. President zung ih hruaitu alubik tla a um. Ukraine ram ih vuanzi\/Prime minister Shmyhal tla a um. President ruahnak a pektu Podolyak tla a um. Ukraine ralkapbu pi tła hi nah ah a um. A thupibik mi cu Ukraine mipi hi a si. Mipi pawl tla hinah ah an um.\nTuni ah Ukraine ram kan kilhimnak ni(100) a kim thlang. Nehnak cu kan mah ta a si ding \" tiah Ukraine President Volodymyr Zelensky in, Russia in Ukraine a do nak ni(100) a kim ni 2022 June 3 ah, social media in thusimnak a nei. President Volodymyr Zelensky cu Ukraine ram khualipi Kyiv ah ram tanta lo in a mipi le a ralkapbu pawl thawn a um rero lai a si.\nNi(100) sung kahawknak ah minung 6.8 million cu raltlan dinhmun ah an thleng. Ukraine mipi a melbik mipi 4031 an nunnak a Liam tia UN in a sim. Ukraine ralkap nunnak a liam mi hi 5500 ihsin 11000 karlak a si ii, Russia ralkap nunnak a liam mi hi 7000 ihsin 10000 karlak a si tjah New York Time in April 19 ah a sim. Russia lam ihsin cerek kham mawtaw\/tank 1000 zik te cu an sung tiah an sim.\nLeitlun ram 25 ram hnak tam in Ukraine cu hriamhrei pawl bawmnak an pek. USA ram amah lawng in nikhat ah $100 million a hmang. Ukraine cu NATO ram pakhat a si ve ding in a zuam rero mi ram a si. NATO in a cohlang a si le ram(31)nak NATO sung tel ram pakhat a si leh ding.\nUS President Biden cun \" Kạn ralkap pawl nih cun Ukraine ram ah ral kan do lo ding, NATO ral lam in tangrual bu pawl ih ram pawl kan humhim ding. USA in NATO ram pawl cu kutzung khat te hman sung lo ding in kan kilhim ding\" tiah 2022 February 24 ni ah, the White House in thusimnak a nei.\nRussia nih Ukraine cu 2022 February 24 ah a rak kap thawk. Atutum hi a voi(2)nak a si, Putin in Ukraine a ram pi rori in a lak duh tiah theih a si. 2014 ah Russia in Ukraine ram ih tikulh Crimea cu a rak long dah zo. Cu nah lai ah Ukraine ralkap 14,000 in ram hrang ah nunnak a rak pek ta. Ref; Al Jazeera English, The Washington Post","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2022\/06\/04\/tuni-ah-ukraine-ram-kan-kilhimnak-ni100-a-kim-thlang-nehnak-cu-kan-mah-ta-a-si-ding\/","date":"2022-07-04T03:44:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104293758.72\/warc\/CC-MAIN-20220704015700-20220704045700-00212.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9784461856,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9784461855888367, \"cnh_Latn_score\": 0.021524295210838318}","num_words":380,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.269,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Special Investigative department thu putsuak ruangah, home department-ih tuan staff pahnih cu dawhfawh han tuan, report pe theutu tiah puhin ralkap ih an kai.\nNayipyidaw, Home department, hnuaiih special investigative department ih sin thu put suak ruangah home department-i hnatuan staff 2 cu dawnfawh hna tuan, tiah puhin ralkap in an kai thu theih a si.\nSpecial investigative department cu state counselor Daw Aung San Suu Kyi, President U Win Myint telin NLD cozah hruaitu lu pawl thubuai chi hrang hrang an tuah sak ih, harsatnak tuahtu an si thu vawrh darh a si cungcangah ccumi ih hnatuan junior officer 1 leh police pakhat cu kaih an si ih.\nDawnfawh tiih rinhleh leh puh mi 2 cu kai an si zo. Pakhat chu Police officer (pension zo) leh cangan mi, a fapa khal investigative officer si mi. Pakhat cu Red Cross director makpa, police sergeant (passport department) a si. An phone laksak a si thu, a hmuten an sim a si,\" tiin Home department lamih source pakhatin a sim.\nSpecial investigative department, police department, Home department hnuaiih um department dang dangah thuhla (thuruk) put suak lo dingin an beih nasat thu khal theih a si.\nJune thla pawhah khan Magui region zah secretary deputy director, Win Shane cu Khit Thit media hnenah thuhla a pek ruangah tiin ralkap lamin an kai ih, ram sung thuthuk puangsuak thubuai hmangin case tuahsak a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2022\/06\/18\/military-council-in-a-mai-ralkap-pal-a-kai\/","date":"2022-07-04T03:55:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104293758.72\/warc\/CC-MAIN-20220704015700-20220704045700-00240.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9661226273,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9661226272583008, \"cnh_Latn_score\": 0.022535109892487526}","num_words":229,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.196,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.977,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nRadio Veritas Asia ih tumtah mi follower one million thleng. (June 22, 2022)\nRadio Veritas Asia ih tumtah mi follower one million thleng.\n(June 22, 2022)\nAsian Bishop pawl in Asia pawl hnenih Gospel thuthangtha phuang dingah an project; Radio Veritas Asia (RVA) cu Facebook ah follower one million kim dingih an tumtah mi an ngah zo. 1969 ah Catholic continental shortwave radio in an rak din mi RVA cu a liam zo mi kumli ah online, digital platform ah an thleng. Asia ih language service 21 pawl le English website pakhat cu June 14 ah facebook follower one million a rak kim. Mipi pawl in facebook ih tam dingah le a dang social media platform pawl ih karh dingah an zuam.\nCaanserh langter dingah, the Federation of Asian Bishop's Conferences (FABC) hotu, Cardinal Charles Maung Bo in lungawi thusimnak Missa sumnak cu Hong Kong tikcu caan in June 24 (The Secred Heart of Jesus) 'Bawi Jesuih Thianghlim Thinlung puaini' ah Kawlram, Yangon, St. Mary Cathedral ah zinglam nazi 11:45 am caanserh a tuah ding. Cui Missa sumnak cu Kawlram RVA facebook page le language service zate pawl in live an thlah ding.\n\"Hi mi cu a thupi zet mi awthlahnak le RVA zate hrangih tumtahnak tumpi pakhat a si. Mipi pawl thawn punghman zuamnak le digital community pakhat dinnak le a dang thathnemnak um mi ti daan pawl thawn hi mi kan ngah mi a si,\" tiin RVA ih General Manager, Fr. Victor F. Sadaya in a rak sim.\nRVA in Khrih thuthangtha phuannak le Asia ram pawl ih message a pek duh mi pawl hrangah Catholic radio ihsin a rak than ih \"the Voice of Asian Christianity\" timi tag a rak ngah. Media thar ih hniksaknak lehrulnak ah RVA in social media platform a phunphun ih language service 21 ihsin leitlunhuap Asia mipi pawl thawn pehtlaih thei dingah digital platform a rak hmang.\nFABC le Office of Social Communication (OSC) le kaihhruainak le RVA hnatuantu pawl thawn, in bawm tu pawl, a hlu tu pawl in hi mi ngah dingah nan mah le nan ti thei tawk in nan rak tel thei tiah FABC-OSC ih secretary, Fr. George Plathottam in a rak sim. Hi tumtahnak cun RVA sungkua hnenah Pawlpi le minung zate hrangah an mission tuah bet thei dingih thangphawknak caan a si thu a rak sim bet.\nRVA ih Program Director, Fr. Bernard Dashi Tang in 'hi vek ih follower tampi cu kan kilkhawi duh mi zumnak thinlung a karh ter. Follwer tam mi hi a tlangpi cun a cang thei mi mipi tampi a ti duhsan mi a si ti kan thei fiang,' tiah a rak sim bet. \"In follow tu pawl hi kan mai ta an si. An mah cu Asia le a dang leitlunhuap hmun pawl ih um language service pawl ih social mesia parih tarlang mi pawl hmu tu hmaisabik mipi pawl an si,\" tiah a rak sim.\nRVA ih Assistant Progam Director le the audience research ih hotu, Mis Arlene Donarber in hi tumtahnak cu Asia ram hmun dangdang ih um language service pawl le hnatuantu pawl ih telpinak le zuamnak ih rah suah mi a si tiah a rak sim. Tumtah mi one million cu RVA hrangah pehtlaihnak um deuh mi, a san um ih hloptlo zet mi thuhla pawl hlawm dingah hniksaknak pakhat a si tiah a rak sim bet.\nHi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/radio-veritas-asia-ih-tumtah-mi-follower-one-million-thleng-june-22-2022","date":"2022-07-05T16:27:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104585887.84\/warc\/CC-MAIN-20220705144321-20220705174321-00653.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991699457,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991699457168579}","num_words":574,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Khrih Zisu songai khamhnak nunhnak thu bangin Pathian lungkhimhnak ai Khrih Zisu hnuahlun apawstal cangtu Paul hnenin, 2I ithnak i fapa Timote hnenah, Ngaihharhnak le ninghiohnak le thinnuamhnak khiah Pa Pathian le kin Bawipa Zisu Khrih hnenin hleng tu seh. 3Sun le zan i sawngen caangin nangmah khiah a zomzet in na hih fangin i papuite in ruathnak cianghlim thawn ai Pathian na khiah per bangin ruathnak cianghlim thawn ai a na i per sahhnak Pathian khiah an ing. 4Na mithli khiah i hih fangin anghnak thawn i dim thillhnak tuhin na tawk i caak rauh i. 5A hmasaber ah na pii Lois songah um awng ai ciaben fangin na nuu Eunice songah um ai tunin na songah um i ti ai i linghnak a hmanngai na sanghnak khiah na hih sah ing. 6Ciamanin na vumah i kut dah ai hlenghnak na songai Pathian lehsawng khiah mai bangin hlawmin ko ruai leh tuhin na hih ruai ing. 7Ziangmanti fangin Pathian in ralhuthnak thinlung kin pe lo ai power le ithnak le fimhnak thinlung kin pe i.\n8Ciamanin kin Bawipa hnenah tetti khanhnak le amah thawnghenhnak tuartu kaimah thu i tu she, tetti khan tuh khiah zakthi mah. Ikhalselai kawspal thupha ca in anharhnak khiah Pathian power thawn tuar tu ve. 9Cia Pathian in kin naperhnak bangin i lo ai amah lungkhimhnak bangin le Khrih Zisu songin laivum po hlanah kin pehnak ngaihharhnak bangin kinte khiah kin o ai kohnak a cianghlim thawnin kin ko zo i. 10Thihhnak khiah hnawmcan ai nunhnak le thi lo ai kumzangza nunghnak khiah kawspal thupha songin khuavar songah hlenpui tu kin nun Otu Khrih Zisu khiah daak ai cia ngaihharhnak khiah larruai zo i hang. 11He kawspal thupha ca in kaimah khiah tazahaw saza le apawstal hnu- ahluntu le Zental te saza tuan tuhin i haih zo ai 12Ciamanin hetih bangin tuar ing. Ikhalselai zak i thi lo i. Ziangmanti fangin i sanghnak pa khiah aisu i ti ling ing. Amah hnenah i aphnak thilte khiah amah in cia niakhua tianin kilkhawl ben tuh i ti khiah sang rori ing.\n13I hnenai na zahnak Khrih Zisu songai ithnak le sanghnak thu dikcang khiah hlun tu. 14Kin songai umtu Ciang Rauhla ai na aphnak thuhman khiah kilkhawl tu. 15Asia ram ai umtu mite veksen khiah i hnenin tlan berh i ti ling i si. Ciate lakah Phaizelus le Hermozin khai tel ve i. 16Onesifawrus te innkua hnenah Bawipa in ngaihharhnak lo pe tu seh. Ziangmanti fangin amah in i cawm de i. I penhnak thirri lakah amah khiah zakthi lo i. 17ikhalselai amah khiah Rome khua ah hleng fangin umm ngai in i sii ai i tawk i. 18Khia nia ah amah khiah Bawipa hnenin ngaihharhnak tawk thai in Bawipa in lo bawm tu seh. Cen nangmah in Efesa ai amah naperhnak hmuah hmuah khiah ling liang i si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/2-timote\/2-timote-1\/","date":"2022-06-25T02:10:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00081.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9090504646,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.909050464630127, \"cnh_Latn_score\": 0.08360148966312408}","num_words":473,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.133,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.891,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"US, Alabama khua ih um nunau tleirawl kum 16 mi Ross in a nuei si mai ding cu a hmai ah meithal in a kap ih a thi.\nHringtu a pa Dr. John cu siibawi a si, a nu thawn kum 22 sung an nei'aw ih a nu cu damlonak ruangah kum 45 mi si in a thi. Ross in naupa pakhat anei, a nu in a thihsan hnu thla 11-nak ah a pa in fala anei ih neiaw dingin hamawknak an tuah cih.\nA pa ih fala thar cu kum 66 mi Marti a si ih tlawng sayama ṭuan zo a si. A pa in nupi neih lohli a tum ruangah Ross cu a ningnaa tuk ih a nuei si mai ding cu a kap that, palik pawlin tualthattu cu an kai ih kumkim lo a si nan kum 50 sung thawngtla dingin a thu an ṭhencat thotho.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.meifar.info\/a-pa-in-nupi-dang-neih-lohli-a-tum-ruangah-a-nuei-ding-cu-a-kap-that\/","date":"2022-07-01T14:11:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103941562.52\/warc\/CC-MAIN-20220701125452-20220701155452-00322.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996880293,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996880292892456}","num_words":144,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.27,"stopwords_ratio":0.444,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Malaysia tlangval pakhat cu a rualpa ih nupi neihnak puai ah a tel cak tuk, an rualvah ih mopuai hmandan ding thuhla an rak reltlang ṭheu, rualpi duhdawtaw zet an si.\nAsinan, mopuai ni a thlen hlante ah Covid-19 nathrik a neih ruangah an inn ah an kharhkhum. A rualpa thawn phone in an beaw ih a tel theidan dingin an tawlrel, a cemnak ahcun minung tiat in a zuk cu an print out ih mopuai ahcun an telter.\nMonu le mopa in zuk tumpi cu an zukpi ih mipi in mak an tiin an lawm tuk, cemara-man Adzrif in a thilton danglam zet cu online parah a pholang ih tulai ah an lar zet.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.meifar.info\/covid-19-in-a-damlo-ruangah-a-rualpa-nupi-neihnak-puai-ah-a-telve-thei-lo-zuk-thawn-a-tel\/","date":"2022-07-04T16:21:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104432674.76\/warc\/CC-MAIN-20220704141714-20220704171714-00135.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998953342,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998953342437744}","num_words":115,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.391,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"India, Mizoram sung ih raltlan camp thenkhat ah Guys From Chin le Myanmar mino pawl nih raltlan pawl hnenah bawmhnak an pek i, forhfialnak le thazaang peknak khal an nei, tiah theih a si.\nRaltlan camp hmun 4 ah kan feh i, Hlasak thiam pawl nih hla an sak sak a si. Cun, paisa le eiin tirawl bakah dawngtepuahnak thilri khal kan pek a si. Raltlan pawl nih harsatnak tampi an tong,\" tiah khualtlawnnak ih a tel ve mi pakhat nih a sim.\nGuys From Chin in P. Thawng Bawi, David Lai le Banjamin Sum nih raltlan camp 4 hrangah Rupee 100,000 le eiin dangdang pawl an pek hleiah camp pakhat ah chinlung(ခြင်းလုံး) 2 cio le chinlung net(ပိုက်) 1 cio an zar sak a si, tiah theih a si.\nBawmnak lawng kan zoh i, Mibawm thei mi kan tul nasa a si,. Hnatuan ding le a har tuk ruangah paisa khal a har. Atu vek in Guys From Chin nih in bawm ruangah lungawinak tampi kan nei, hi mi hnak in tampi mi bawm theitu si hram hai seh tiah thla kan camsak a si,\" tiah Dapchhuah raltlan camp ih um mi Kee Maung nih Mizzzima ah a sim.\nBawmnak an peknak hmun hi hmun 4 ah a si i Dapchhuah, Mamit District; Nghalchawm; Aizawl District, Sihhmui; Aizawl District le Sairang; Aizawl District pawl ah an si i, cu camp 4 ah cun minung 300 fai an um, tiah theih a si.\nRaltlan camp kiang te ah hin khua fate te a um lawng a um ruangah hna tuan ding a um lo i, cawmtu nei lo insungsang hrekkhat cu hna ṭuan thei lo in an um i, an harsa ngaingai. Khua te ah cozah nih bawmnak a pek mi tete lawng a si ruangah Khrihfa bu, khawtlang le mibawm theutu pawl lawng rinsan ding an nei tiah theih a si, Camp i a ummi nauhak hrekkhat cu khuasung tlawngin ah an rek ko nan sungkua harsatnak ruangah hrekkhat cu tlawng kai thei loin an um.\nMizoram sung ah Myanmar mi raltlan 40,000 leng an um zo i, cu mi pawl cu Mizoram cozah, Khrihfa bu, khawtlang le pumpak mibawm theutu pawl nih an bawm a si. Raltlan pawl cu an har sa ko nain atu tiang ah India central cozah nih a cohlang hrih lo i, bawmnak khal a pe hrih lo, tiah theih a si. Crd: The Chin Post","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2022\/06\/17\/guys-from-chin-nih-mizoram-ih-ummi-raltlan-hmun-thenkhat-ah-bawnhnak-an-pek-sal\/","date":"2022-07-06T01:11:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104655865.86\/warc\/CC-MAIN-20220705235755-20220706025755-00374.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6771569252,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.677156925201416, \"cnh_Latn_score\": 0.3227561414241791}","num_words":392,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.309,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.793,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Saul khai Filistin te hnawh ben fangin, amah hnenah, \"David khiah En Kedi Nelrawn songah um i ti khiah ling tu.\" ti in rel i. 2Ciafangin Saul khai Israel mi veksen lakin mi thawngthum khiah ril ai David le a minungte khiah Hampalak Me umhmun Lungto ah sii tuhin feh i. 3Ciafangin ani khai lam hiangah tute khumhmun te khiah tawk ai ciata ah khu kua pakhat um i. Cia khu kua songah Saul khai buruk to tuhin feh i. (David le a minungte khiah cia khu kua songlam ah lo um i.) 4Ciamanin David minungte in amah hnenah, \"Bawipa in na hnenah, 'Na raal khiah na kut ah na ap tuh ing. Na nuam bangin amah vumah bawn tu.' ti ai na relhnak khim nia i hang.\" ti in ti i. Ciafangin David khai a thupniu in Saul pon hmur niu khiah cem sah i. 5A leh hnua fangin David khai Saul pon cem sah manin a thin pha leh lo i. 6Ciafangin David in a minungte hnenah, \"Amah khiah Bawipa in rilhnak i. Ciamanin kaimah in Bawipa ai rilhnak i bawipa khiah i kut in rek tuh khiah Bawipa in i siang ma seh.\"ti in ti i. 7Ciatih in David in a minungte khiah kham ai Saul rek tuh khiah siang lo i. Saul khai cia khu kua songin tho ai amah hlanlam feh teu i.\n8David khai khu kua songin a lehhnua fangin tho ai khu kua songin suak le Saul hnenah, \"I bawi pa, kumpibawipa!\" ti in ko i. Saul in a hnualam her fangin, David khai laipua lam sikin a lu ut i. 9Ciafangin David in Saul hnenah, \"Zaimanin in mite ai relhnak, 'David in na rek nuam i.' tihnak khiah ngai i si? 10Sik tu. Tunnia ah nangmah khiah khu kua songah Bawipa in i kut songah na ap ai mi dang te in na rek i ruai i. Ikhalselai i mit in nangmah khiah na zah ai, 'I bawipa khiah i kut in rek tuh lo ing. Ziangmanti fangin amah khiah Bawipa in rilhnak i.' ti in ti ing. 11Ciazolo ah, i paa, sik tu! I kut ai na pon hmur niu i cemhnak sik tu. Na pon hmur khiah na cem sah napui ai, na rek lo manin, nangmah vumah a pha lo bawn nuamhnak le tawng nuamhnak nai lo ing. Ciamanin na lakah i sual lo i. Ikhalselai i rek tuhin i zul i si. 12Bawipa in nangmah le kaimah khiah thu kin khan sah tu seh. Bawipa in phu na zul tu seh. Ikhalselai, i kut in na rek tuh lo ing. 13Hlanlai ai mifimte thuthimhnak bangin, 'A pha lo khiah a pha lo songin suak i.' 14Israel kumpibawi khiah aisu sii tuhin suak i? Aisu hnawh i si? A thi zo uico maw, uihik hnawh i si? 15Ciamanin Bawipa khiah kin thukhantu pa i tu selai, kin thu khiah kin khan sah tu seh. Bawipa in i thu khiah i ruat sah tu selai, na kut songin i o tu seh.\" ti in ti i.\n16David in he thute khiah Saul hnenah rel ben fangin, Saul in, \"He khiah, i fapa David, na aw i awm?\" ti in ti ai Saul khai aw cawm ngai in kap i. 17Ciafangin Saul in David hnenah, \"Kai hnak in dik na cang sawn i. Kai in a pha lo thawn na tham lakai, nangtu a pha lo khiah a pha thawn i tham i si. 18Tunnia ah a pha ngai in i lakah bawn zo i si. Bawipa in kaimah khiah na kut ah na ap napui ai i rek lo i si. 19Ziangmanti fangin mi pakhat in a raal pa khiah tawk selai, a him niu in hlat tuh lio im? Ciamanin tunnia ah nangmah in i hnenah na bawn bangin Bawipa in nangmah khiah a pha ngai in na tham tu seh. 20Cen tunin nangmah khiah kumpibawipa cang tuh rori ling ing. Israel kumpibawi ukhnak ram khai na kut songah kho tuh meng i. 21Ciamanin i tesin fate rek tuh lo in le i hming khiah i paa inn songin i hnawmcan tuh lo in Bawipa hming in thu i kham tu.\" ti in ti i. 22Ciamanin David khai Saul khiah thukham i. Saul khai innah tlung i. Ikhalselai David le a minungte tu buamhmun ah hong leh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-24\/","date":"2022-06-25T00:55:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00178.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.951048255,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9510482549667358, \"cnh_Latn_score\": 0.045245617628097534}","num_words":719,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.214,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.955,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2Kin Bawipa Zisu Khrih hlengleh hnak le kinte khiah amah thawn kin khawm tuhhnak thu ah ulenaute 2Profet thurelhnak le thuthanhnak le Bawipa khiah hleng zo i hang ti in kin in lai ning kuat bangin ning zahnak lakah thincawl le a lau in um tuh lo in ning ngen i ing. 3Aisu in khai ning zawl ma seh. Ziangmanti fangin cia nia hleng hlanah ralpuitho hmasa tuhai upadi dan hmuahhmuah hnawmcantu le hnawmcan tuh ai thukhansa zo pa khiah larruai tuh i. 4Cia pa in Pathian khiah tawng tuhai Pathian hnakin upa sawnin amah veve khiah do tuh ai Pathian temple songah to tuhai amah veve khiah Pathian ing tfm phuang tuh i. 5Ningte thawn i um tengin he thute khiah ning rel awng khiah hih lo i sim? 6Cen tunin amah khiah aisu in khamngio i lai ti khiah ling i si. Ciammanin amah khiah a cu khim fangin larruai tuh i lai. 7Ziangmanti fangin tunin upadi dan hnawmcantu pa ai huthawm khiah a thupniu in naper zo i hang. Ikhalselai amah khamtu pa in cia pa khiah kham ngio i lai. 8A khamtupa khiah lang lio fangin upadi dan hnawmcantupa khiah larruai tuh i. Ciafangin cia pa khiah Bawipa Zisu in a ka songai a haihawh thawn neh tuhai Bawi Zisu a hleng fang ai a var a tleu in cia pa khiah hnawmcan tuh i. 9Cia upadi dan hnawmcantu pa khiah Satan diu bangin hleng tuhai a hman lo power le hnikhnaih hnak le ngaihsun urkul tamngai thawn hleng tuhai, 10A pai a thi tuh mite khiah a pha lo phun cang thawn zawl tuh i. Amahte in thuhman khiah sangin ohnak ngah thai napui ai thuhman khiah el in dafh lo manin a pai in thi tuar tuh i. \"Ciamanin Pathian in zawlhnak lianpui khiah amahte hnen ah hlat tuhai amahte in thudon khiah sang tuh i. uCiamanin thuhman khiah sang lo ai phatlohnak lam sawn ah hiamtute khiah cawh tuh i.\n13Ikhalselai Bawipa ai ithnak ulenaute, ning ca in Pathian an tuh tio khiah kin mawi i. Ziangmanti fangin a ngom ai panin Ciang Rauhla ai cianghlim naperhnak in le thuhman khiah sang manin ohnak ngah tuhin Pathian in ning ril zo i. 14Kin Bawipa Zisu Khrih thangphathnak khiah ning co bawm thilhnak tuhin Pathian in kin kawspal thupha songin heta ah ning ko i. 15Ciamanin ulenaute, ponka in le lai songin kin ai ningte ning cukhnak thu songah a kho ngai in ding in lo hlun tuuih. 16Kin Bawipa Zisu Khrih le kin ittu kin Pa Pathian le a ngaihharhnak in kumzangza zuam hnak le. a pha ummhnak kin pe tu in 17Ning thinlung khiah zuamhnak ning pe in a pha ning perhnak le ning ponghnak lakah tha lo ning pe tu seh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/2-thesalon\/2-thesalon-2\/","date":"2022-06-25T02:21:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00240.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8908489347,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8908489346504211, \"cnh_Latn_score\": 0.09861457347869873}","num_words":460,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.167,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.854,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lawnglet Ah Kawlram Mi An Tel Ve; 27-6-2020 Malaysia ram ihum Pirak ramthen \/ Malindan Khuapi ih ngate kai ih hlawhawknak ih hnatuan pawlcu lawng an to lai ah thlisia hrangin a nuai ciamco ih an lawng cu tidai sungah a pil\" Cutivek ih vansiatnak tongtu pawl lak ah Kawlram Mon Ram ihum le Țhawai khuapi ihum tla an tel ve ti si. Minung paziat an thi \/ an dam timi a fiaghrih lo.\nMalaysia ram ah Tipi thuanthum ih ngahawltu pawl vansiat an tong tiih an timi thu a si ruangah ka run ngan venak si. Ka lungawi. Ref: Hezahkiah Oote\nNote, Video hi a link lak thiam a si lo caah a zoh duh tu nih zangfahnak tein hezakhiah Oote fb ah zohkhawh a si lai.\nThawngpang dang>>>Karen nu pakhat cu Zwekapyin tlangcung akai ii tutiang a rak tum tthan tilo tiah an chim.Karen Ramkulh, Hpa-an myo,an timi nu cu Zwekapyin tlang par ah a kai ii arak tumtthan lo caah kawl dingin an khua mi nih an I timh tuah.\nTutang I a tlau mi nu hi kum 20 te minung asi tiah an chim.Amah hi Myawady myo ah a ummi Ma Yar Chi Myint Myat, Hpa-an University ah akai lio mi asi tiah an chim. Nizaanchunah aamah tein Zwekapyin tlang ann timi ah a kai I tutiang a rak tumtthan tilo caah an chungkhar hna cu lungrethei le vansang in an um ko tiah an chim.Manu ii a chungkhar hna nih Mipi sinah thawngthei ternak an tuah chih hna.June 26, tuzin ah Fire Department I minung30 hrawng nih kawlhram an thok, a kainak tlang Zuaikapyin tlangpar le adangdang hmun ah heih tiah an kawl cuahmah asi tiah an chim.\nTlang hram ah a bike cu a um kelih umin, a kedam cu tlangpar tlaser kiangah hmuh a siih a biketawh khal hmun pakhat ah hmuh a si. Hi fala ih hlohnak hi nazi 24 kim zoin, tuisun simlam tiang an hmu thei hrih lo. Khua a thim zik thlang ruangah a hawl an colhsan hrihih thaizing June 27 ah an hawl pehsal ding tiah theih a si.\nA thi ning cu lamtlang atlai, hihi mi pakhat nih maw an nam maw silo le amah nh dah amawngh kho ti lo ruangah dah a tla ti fiang tein an thei rih loAn kawl nak ah ahmasa cem ah Mawtaw cycle tawk an hmu hmasa cu pe 300 hrawng ai hlat nak ah amah ruak cu an hmuh tiah an chim. Crd: Si Thu Maung.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/breaking-news-malaysia-ram-malindan-khuapi-ah-lawng-a-let-kawlram-mi-an-i-tel-ve\/","date":"2022-06-28T05:46:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103355949.26\/warc\/CC-MAIN-20220628050721-20220628080721-00251.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6734648347,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.673464834690094, \"cnh_Latn_score\": 0.32624778151512146}","num_words":409,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.734,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2Thangphathnak Bawipa kin Bawipa Zisuh Khrih sanghnak khiah minungte hmaisonhnak thin lung thawn vong mah ih. 2Ziangmanti fangin mi pakhat khiah sui kutruk le thuam pha ngai thawn ning pumkhawm hmunah hleng selai cen mi farah pakhat khai thuamhnawm niu thawn hleng ve selai, 3Ningte in thuampha ngai siltupa khiah zizu deuh in, \"Heta ah to tu.\" ti in^i in, mi farah pa hnepah tu, \"Khiata ah ding tu.\" cia ihlahle, \"I ke ham ah to tu.\" ti in ti i silai, 4Ningmah tlangtlang lakah ah danghanhnak bawn ai a siava ruathnak thawn thukhan tu ning cang lo i sim? 5I ngai tuu-ih, ithnak ulenaute! Pathian in amah a ittute hnenah khamhnak a ukhnak co tu tuhin le sanghnak lamah lian tuhin laivum ai mi farahte ril i lo im? 6Ikhalselai ningte in mi farah pa khiah nautat i si. Ning nemhtu khiah miliante i lo im? Zung ning kai tute khiah miliante i lo im? 7Khia hming mawi thawn ai ning kohnak a thangphatkul hming khiah awrsia camtute khiah amahte i lo im? 8Lai Cianghlim songai um bang in, \"Na ompui khiah nangmah bang in it tu.\" tihnak upadi. dan a cungnung ber khiah hlun. leisikhaw pha i. 9Ikhalselhi ningte in hmaisonhnak nai leisikhaw. ning sual i, Upadi . Darrin, \"Mi sual i si.\" ti in thu ning khan zo i. 10Ziangmanti fangin upadi dan khiah a veksenin hluntu pa in pakhat niu khelh lekhaw amah khiah upadi dan a veksen lakah sual. i. 11Ziangmanti fangin, \"Nulepa sualhnak bawh mah.\" ti ai rel tupa in, \"Mi rek mah.\" ti in rel i. Ningte in nulepa sualhnak bawn napui lo in mi rek leisikhaw.upadi dan khelhtu ning cang zo i. l2Ciamanin luathnak upadi dan ai thukhanhnak tuar tuh te bangin pong in per tuu-ih. 13Ziangmanti fangin mi ninghio le mi ngaihhar thai lo pa khiah a thukhan sah fangin ninghiohnak le ngaihharhnak ngah tuh lo i. Ikhalselai ninghiohnak in thukhanhnak khiah neh i.\n14I ulenaute, mi pakhat in, \"Sanghnak nai ing.\" ti in rel in perhnak nai hlah lekhaw zai hnempui i? Ciabang sanghnak in amah khiah o ben tuh im? 15A unau i tu seh a farnu i tu seh, silhfen nai lo in le nisiar ei tuh rong nai hlah selai 16Ningte pakhat in amahte hnenah a samhnak pe lo in,\n\"Thintlong in feh tu. Khua lo na lum tu deh. Rong lo na kham tu seh.\" ti in ti i silai amahte ca ah zai hnempui i? 17Ciamanin sanghnak khai naperhnak nai hlah lekhaw amah lek i man in zaikhai hnempui lo i. 18ikhalselai mi hrekkhat in, \"Nang in sanghnak nai i si. Kai in perhnak nai ing.\" ti tuh i. Na perhnak tel lo in na sanghnak i hmuh tu. Kai in i perhnak thawn i sanghnak na hmuh ngang. 19Pathian pakhat lek um i ti khiah sang i si. Pha i. Khuavangte rinin sang ve ai a lau in hlawng ve i. 20Mivoi pa, naperhnak um lo sanghnak khiah zaikhai hnempui lo i ti khiah ling lo i sim? 21Kin paa Abraham khiah awlta cabuai vumah a fapa Aizek hlu manin a naperhnak in amah khiah dikcang ruai i lo im? 22Abraham sanghnak le a naperhnak khiah hmunkhat in per kawm ai sanghnak khiah naperhnak in khim ruai i ti khiah hmu i si:\n23Ciafangin Abraham in Pathian khiah sang manin. amah khiah midikcang ti in ko i, tihnak Lai Cianghlim: khiah khim i. Ciafangin amah khiah Pathian ruai ti in ko i. Ciamaniii mi pakhat khiah a naperhnak in dikcang ruai ai a sanghnak lek in dikcang ruai lo khiah hmu i si. 23Ciabangin phatemah Rahab khai thuthantute khiah a' innah tlung ruai ai lam dangin amahte khiah.hlar manin a naperhnak in dikcang ruai i lo im? 26Ziangmanti fhngin rauhla nai lo taksa pumpui khiah a thi i bangin naper nai lo sang hnak khai a thi i ve i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/james\/james-2\/","date":"2022-06-25T01:46:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103033925.2\/warc\/CC-MAIN-20220625004242-20220625034242-00454.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8040394783,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.804039478302002, \"cnh_Latn_score\": 0.19249257445335388}","num_words":645,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.214,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.918,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pu No Than Kap hi amah bulpak nun ahcun ka rinsan zet mile ka uar zetmi pakhat asi ve. Mi raltha le mifim pakhat khal asi. CPP asi lai ihsin atan ring\" tukhal kasi. Asinan atu ahcun CNLD nehnak co theilo dingmi party ah acuh ruangah ka tan nawnlo nak asi. CNLD hi ka duhlo cu asi lamlam lo;Ka duhtuk ko nan chin mi thaw nei hmuah\" in vote kan pek khal le kan ngah cuanglo ding ti kanthei ruangah NLD kantan nak asi. Chin party athat nak pakhat te kahmuh mi cu \"kanmah ten uk awknak kanduh\" tin duhnak lungput nan lang termi hi atha zet. Uar nan um zet. Asinan nehnak coding cu asi thei hrih lo. Chin cu sim hlah, Kawlram ih ramkau bik Shan ram hman federal angah thei nakding malte khal umlo.\nKachin pawl khal kanmah hnakin sui le lungvar suahnak ram asi ko nan federal cu anduh khal le an ngah thei hrih lo dg. Cupawl hman ngah thei nak ding umlo ahcun CNLD cu umlo sinsin siko. CNLD lawng silo party te nau hmuah\" zokhal an ngah theinak dg lam zin umlo. Cuh angah anti ruangah an cu vemen si. Angah theiding mi party cu NLD le USDP lawng ansi. Adang pawlcu vote mal tertu le vote tek tertu men an si. NLD in neh nak aco lo lecu nan duh leh duh lo in USDP in ram a uk lala ding siko. Curuangah USDP ngah lo dingin NLD ah vote tampi kan thlak atul. USDP a sungnak dingah party dangah buai hrih lo in NLD vote cio uh si. Party dang pawlcu ziangvek party khal ngah theinak ding a umlo lawlaw.\nAr fate ke khatlam umlo pa nga in Ar cang cakzet cu aneh theiding sawm? Khavek siko. Acang theilo mi vote pek rero cu thli lak voih rero vekmen asi. Chin ram nuamding le thangso ding na duh a sile NLD vote aw. Democrecy hnu lawngin Federal ah kan feh sal ding; hihi adan si. Rampi Democrecy hmang ngah hrih hlanah Federal ngah tumcu Kawlram lawng kansi. Curuangah zuri tho aa vekin um nawn hlah uh; fimharh thlang uh. Chin mi NLD kan tamsawn asile Dr. SaSa khal a plan pawl a cangvai thei dingih kan Chin ram anuam vivo dg. Dr. SaSa in vanzam tumnak, sizung, Company, lamzin… tivek pawl tuah dingin Chin ဝန်ကြီး pawlthawn an biak aw thluh zo. Kan chin mipawl hrangah kawlpawl hnakin hlawhtha ngah dingah le hnatun neilo in umlo dingah Chin ramah Company pawl alut ter hai dingih hnatuan ding atam vivo ding.\nDamlo besia zet kan ton can khalah Yangon, Mandalay kawl pawl hnenah feh rero tullo dingin sizung le sibawi thiam sang zetzet a ret hai ding. Kawl pawl hmanin chin ram ah anra sawn lam ding. Himi pawl atuah theinak dingah cun chin NLD in nehnak a co tul. Cuti lawngah Dr. SaSa khal Chin ram hrangih a plan pawl a hlawh thlin thei ding. Dr. SaSa hi bawi le ram uktu hman asilo nan hitluk ih thilti thei kannei hi Pathian thlaw suah hrim\" asi. Kawlpawl lakih sin Chin mihi kan lal vivo ding.\nDr. SaSa hi Chin ram mawi tertu dingah Pathian ih thlawsuah inpek mi asi. Kawl lakah kan nau nawnlo dingih in nautat ngam nawnlo ding.Chin mi in Dr. SaSa kan neih hi ziangtluk in lungawi za asi. Asoisel tule a relsia tu sisawn lo in lungawi hna thiamtu sisawn uhsi; Pathian in kan ram le kan miphun mawi tertu dingah a hman rero mi asi.\nCuruangah duhdawt mi CNLD ule nau pawl vote pekcan anai vivo thlang ruangah \"rulbang in fim uhla thuro bangin nun nem uh\",Chin ram nuamding le thangso ding naduh taktak asile lunghak loten NLD vot hrimhrim aw. Kan unau CNLD pawl tong mawilo le nan huatzet mipawl katong mi a um asile Khrih min in ngaithiam kalo dil hai; In siarsak tu nan zaten Pathian thlawhsuah cotu si ring\" hram uh:🙏 Amen Credit: Eagle Lian Boih\nNLD Nih Teinak Kan Hmuh Hrimhrim: Kan ram ah tuanbia thar tialtu cu NLD a si. Vice president Pu Henry Van Thio nih a kan chimhmi bia chung in a biapi (3) hna cu a tawi nak in – 1. Kum 2017-18 chungah ramchung chuak facang ramleng zuar khawhmi hi 3.58 matrix tons a si. Kan ram tuanbia a um bal lomi a si. 2. 2018-19 ah Vawlei cungah khualtlawng tlungkal a tam bik cu Myanmar 40.2 percent, USA 39.2 percent a si. Mah bantuk dirhmun cu kan phak bal lomi a si. 3. Ti chung chuak in hmuhmi 1136.8 Billions man Ramdang ah kan zuar khawh. NLD chan lawng lawng ah tuah khawhmi a si.\nNLD nih Tihnak Chungin Zalonnak a Ser: A hlan ah duh paoh in bia kan rak chim ngam lo nain a tu ahcun duh paoh in bia kan chim ngam cang. President zong kan soi ngam i lih kan puh ngam. A hlan ah hodah zalong te in bia chim ngam. NLD cozah si hnu in kan ram ah zalonnak a um. Eihmurnak zong kan doh i Union minister 2 le Chief Minister 4 zapi fonh 6 rian in kan phuah hna. Kan ram ah eihmurnak a ummi cu tazacuai hna uh a dik takmi si ahcun dantat an si ko lai.\nMyanmar Leiba: Vawlei cung ah a thangcho bik ah kan ruahmi USA hi 2000 Trillions leiba a ngei. Kan nih Myanmar cu 10 Billions lawng a si. Cu hmanh ah USDP chan lio leiba 13 Billions kan cham i 7.4 Billions hi kan cawimi a si. USDP chan ah 5 Billions lawng a cham 11 Billions hi leiba an kan ruah ta mi a si. 2013 UNDP ca chuah ning Chin ram misifak 74% a si nain atu ahcun 58% a si caah Chinram sifahnak 16% a tum deuh.\nFederal Pennak: The 3rd Union Peace Conference 21st Panglung ah ASSK nih federal principles (5) a chimmi cu Tlangcungmi siseh ram chungmi vialte nih kan duhmi a tling dih. The 4th Union Peace Conference 21st Panglung ah biachah nak tuakmi cu Union Acord ah fehter a si cang. A tangmi cu a tak in tuan lawng a tang. Miphun Covo Tlukrualnak: Miphun covo tlukrual Committee ser a si cang. Chin miphun aiawh in U Tin Min zong a tel\n2020 Election-Vote NLD: 2020 election cu Chin miphun dihlak nih NLD ah vote ko hna u sih. Kan ram uknak phung (System) thlennak caah NLD vote hna u sih! Kan ram ah daihnak, Remnak, Mahte khuakhan lairelnak, Zalonnak, Thanchonak, Miphun covo tluk rualnak caah NLD ah vote hna usih! Vice President Pu Henry Van Thio cu Pathian nih thlachuahnak pe ko selaw Chin miphun Thanchonak caah hmang chin ko seh! Hakha NLD","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"http:\/\/www.chunchanews.com\/pu-no-than-kap-hi-amah-pumpak-ka-uar-tuk-nain-zeiruangah-ka-let-tak-ti-ahcun-cnld-nih-teinak-an-hmuh-khawh-lai-lo-caah-a-si\/","date":"2022-06-28T13:01:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656103516990.28\/warc\/CC-MAIN-20220628111602-20220628141602-00666.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6989415884,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6989415884017944, \"cnh_Latn_score\": 0.300812304019928}","num_words":1094,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.203,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.795,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBaptism pek tikah hlawhtling ten pe thei dingah theih tul mi pawl 11 February 2022\nBaptism pek tikah hlawhtling ten pe thei dingah theih tul mi pawl\n11 February 2022\nBaptism peknak cu thlasuah tiah an ko ih thluasuah tel lo ih tuah lo ding a thupi zet. Curuangah tuah ding, hrial ding mi pawl theih a tul. Hrekkhat Pathian riantuantu pawl cu Pathian in ziang hmuahhmuah a thei theh ko ti men in daithlang zetin an tuah theu. Timtuahnak caantha an ngah ko an mah lam ih timtuah dingah pelhnak cu mai riantuannak parah duhnak, ziang ih siar lo nak a si.\nBaptism pek tikih thlacamnak cu '(Baptism hmin le nu le pa ih pek mi hmin sal in) Pa, Fapa, Thiang Thlarau ih hmin in Baptism ka lo pek' ti a si. Baptism petu in cu tiin a ti lai ah Baptism peknak thianghlim cu Baptism petu ih cal in a toih ding. Ti a luan lawngah sualnak pawl a hlo ti duhsan a si. Baptism pek tikah Baptism peknak ti thianghlim a cal ah toih in siseh, phim in siseh pek a theih. Pathian thuzirnak ih theih mi vekin lo theih lo ih tul mi dinhmun vekah Baptism a la tu tinkim in Baptism an pe thei ti a si.\nAsinan, a thupi dinhmun vekah Baptism petu, riantuantu a um lo caan vek a ti duhsan a si. Baptism petu minister pawl cu Deacon sinak a lak tu ihsin thokin ordination a ngah zo tu Catholic Puithiam pawl an si. Catholic Pawlpi dinhmun in ziang vek hmun, zokhal si sehla Baptism pek tikah a dang thlacamnak pawl thawn pek a si lo vekin pek khal a ngah lo. Hi thuhla pawl thawn pehpar in thusuhnak in sut.\n- Hrekkhat Puithiam pawl in Catholic mipi pawl Baptism pek tikah hlawhtling lo zet ih rak pek mi pawl an um maw?\nAugust, 2020 ah zumnak thawn pehpar mi thuzirhnak zungih suh mi, Pope Francis ih nemhnget mi thuthan sungah Baptism pek lai ah Puithiam in 'kan mah' ti mi hmang in Baptism rak lak tu Catholic Puithiam pawl dinhmun in tikholhnak Sacramentu a hlawhtling lo' tiah a rak than.\n'Kan mah' ti mi in mi tampi a kawhhmuh. Asinan, a ngaingai ih Baptism petu cu Bawi Jesuh a si. Hrekkhat Puithiam pawl in 'Pa Pathian, nu, lukaitu pa, lukaitu nu, pi pu pawl, sungkhat pawl, rualpi pawl, kohhran mipi pawl thawn kan mah in nang mah cu Pa, Fapa, Thiang Thlaru ih hmin in Baptism kan lo pek' tiin an pe theu. Lamhmuhnak vekin tuah lo in Sacramentu cu hlawhtling ten ka tuah sak zo ti a theih lo. Ziangah tile cui caanserh cu Sacramentu tuahnak a si lo. Tuah tiih ruat ter ding fang lawngih tuah mi a si.\n- Cuti a sile Sacramentu hlawhtling lo in a lak tu pawl hrangah ziangtin a si ding?\nDeacon siseh, Puithiam siseh Baptism pek tikah thlacamnak cam lo ih a rak pek a si le cui dinhmun vekah Baptism a lak tu pawl ih tikholhnak cek fel sal a tul. Kan dung rei lo te ah America ram, Phoenix Diocese ah hi vek thil a rak cang. Cui Diocese ih riantuantu Puithiam pakhat in Pawlpi ih lungkim lo mi thlacamnak thawn Baptism a rak pek nak cu Puithiam a cannak kum 20 a rak luan zo. Cui Puithiam cu Andres Arango a si. A mah cun a daithlangnak hrangah ngaithiam a rak dil. Baptism a rak pek mi pawl cu Pawlpi in a cek fel sal ih a bawm sal.\n- Cu a si le a besia tuk maw?\nBawi Jesuh a zumtu hrangah cun hivek Tikholhnak Sacramentu cu a besia tuk. Ziangah tile Baptism lak hnu lawngah sual hrampi a thiangfai theh ih Pathian ih fate taktak ah kan cang. Pawlpi ih Pathian thuzirhnak ca uk (CCC) ah 'Baptism cu Christian pawl ih nunram hrampi a si. A dang Sacramentu thawngin sualnak pawl in kan thiangfai. Pathian ih Fapa thawngin hrinsalnak a si. Kan zaten Jesuh Khrih ih pawlkom sungtel ah kan cang. A rak din mi Pawlpi thawn kan kom awk.\nA hnatuan pawl kan tuan tlang. Baptism laknak a um hrih lo ahcun a dang Sacramentu pawl lak a ngah lo. A tlangpi thu in tikholhnak Sacramentu hlawhtling lo ih a lak tu an mal. Puithiam si lo nacing in puithiam vekah thuam aw in Baptism petu pawl ih tikholhnak thei lo ih lak mi dinhmun vek ah a cang thei.\nVatican zungpi ah a cekci mi (2020) thuthan a suah hnu ah Baptism lak lai ih rak zuk mi video pawl zoh sal in an cam mi thlacamnak pawl ngai sal hnu lawngah a palhawk thu an thei fiang. America ram, Oklahoma khuapi ih Fr. Zechary Boazman cu hi vek dinhmun vekah a rak cang. Baptism a rak lak lai ih zuk mi video file zoh sal hnu ah theih a si. A mah Baptism rak pek tu cu Dallas Diocese ih Deacon pakhat a si. Deacon in Baptism a rak pek lai ih a cam mi thlacamnak a rak sual. Detroit Diocese ih Fr. Matthew Hood khal in a mah Baptism an rak peknak caanserh ih video a zoh sal kha theih a si. Hi thilcang pahnih ah Baptism peknak a hlawhtlin lo ruangah Puithiam hman an si nawn lo. Cu vekin Christian pawl khal Christian pawl an si nawn lo. A hlawhtling mi Baptism hrangah cun Baptism lak sal a tul. Hi vek dinhmun pawl zohton a si le a parlam ih sim zo vekin thlacamnak palh mi thawn Baptism rak lak tu, Puithiam pahnih rak pek mi Sacramentu pawl, an rak tuah mi Bawipai Thi le Sa pawl a rak hlawhtling lo.\n- Vatican dinhmun in hi thilcang ziangtin lai a rel ding?\n2020 ih thuthan cu Vatican (2) conference ih thubohcatnak 'Sacrosanctum concilium' sirhsan in 'zianghman sambaunak um hlah seh; Puithiam khal siseh, Pawlpi ih nemhnget mi tidaan ah mai duhduh in silhkhahnak, bal saknak, thlengnak pawl tuah theinak an nei lo' tiah a rak simfiang.\n- Ziangruangah 'kan mah' tiih hmannak ruangah Baptism a hlawhtling thei lo?\n'Jesuh Khrih a mah rori in Sacramentu a rak din ih Pawlpi hnenah a rak ap' tiin 2020 ih thuthan suah mi ah tarlang a si. Pawlpi in hi Sacramentu pawl tuah daan pawl a rak kilkhawi. Cui hlei ah Bible Cathianghlim pawl thawn a cekci ih tarlang mi Sacramentu pawl cu Jesuh Khrih in ziangtin a rak tuah timi felfai zet in Pawlpi ih a rak thlun mi a si. Nu le pa pawl, pi pu pawl, pawlkom ih Baptism peknak caanserh ih a thok lam ah tarlang a si zo tiin cui thuthan ah a simfiang.\nTui tarlang mi dinhmun pawl zoh a si le Baptism petu Puithiam pawl, Deacon pawl in an mai riantuannak ah daithlannak ruangih a cang mi a si. Kan mai mawhnak ruangih a cang mi si lo hman sehla kan ralrin cu a tul thotho. Curuangah tu ah cun Baptism pe dingah Biakinn siseh, Baptism pe dingah nemhnget mi hmun ah siseh, Baptism la tu ding nauhak ih nu le pa pawl, sungkhat pawl, rualpi pawl, lukaitu nu le pa pawl dinhmun in Baptism pek lai ah Puithiam pawl ih cam mi thlacamnak pawl kha thuduh ruangah si lo in mai fa le pawl ih thlarau hrang thathnemnak pawl sung ter lo dingah tha ten ngai a tul.\nHi thuthang cu CNA thuthang ih kan ngah mi a si.\nPhoto courtesy of Catholic World Report","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/baptism-pek-tikah-hlawhtling-ten-pe-thei-dingah-theih-tul-mi-pawl-11-february-2022","date":"2022-08-14T04:28:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00767.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998387098,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998387098312378}","num_words":1245,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.357,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nKutsihnak tuah tu ding nupa pawl thawn naiten um tlang ding tiin Pope Francis in sim. (June 15, 2022)\nKutsihnak tuah tu ding nupa pawl thawn naiten um tlang ding tiin Pope Francis in sim.\n(June 15, 2022)\nInnsang nunram hrang biaknak lam zirhnak thuhla pawl zirh theinak tuah thok thei dingah Pope Francis in a ngan. Innsang thenawknak ruangah a cang mi natsia pawl pial thei dingah kutsih dingah a timtuah rero tu nupa asi dingmi pawl tha deuh in timtuah thei dingah Pawlpi in bom a tul thu khal a forhfial.\nInnsang le mi menmen nunram lam pawlkom ih hmun le ram Kohhran pawl hrang biaknak lam lamhmuh mi thar pawl a suah ih cumisung ah innsang nunram hrang biaknak lam tuah ding mi pawl tuah dingah lam a hmuh. Pope in cui ca hrang thucah a ngan nak ah 'himi cu na innsang nunram parah thuk zet in forhfial nak' The Amoris Laetitia Family Year tuahnak ih rah a aiawh thu a ngan.\nA dik lo mi neihawk nak le sungank mal nak\nHimi ca cu kutsihnak zumnak parah din thei dingah hlanlai pipu pawl ih upa pawl hrang Baptism peknak thawn pehpar mi Pathian thuzir nak zohthimnak parah a hram bun in a hman mi lam a hmuh thu Pope in a sim. Pope ih a sim mi cu 'nupa tampi cu kutsihnak tuah hlan ah a lenglam timtuahnak lawng an ngah thu cui tha a mal mi timtuahnak cu neihawknak par ah harsatnak a thleng ter ih caan tawite ih thenawk nak le pial a theih lomi buainak pawl a cang asile ahmaisabik ihsin tuar thei nak um lo nak pawl a cang' tin a sim.\nNu Pawlpi cu nulepa pawl thawn kop in a feh. Lehrul nak tuahnak ah thudik duhnak thinlung ih thangphok nak ruangah Kohhran sungah kutsihnak a hawl tu nu le pa pawl thawn Nu Pawlpi cu hmun khat ten feh ding tiin Pope Francis in a sim. Nu pawl cu an fa le parah ziang tik hman ah thleidang in a pehtlaih dah lo vekin Nu Pawlpi khal a fa le pawl parah thleidang in a pehtlaih lo ding. Curuangah Kohhran sung a lut tu ding nunau, mipa pawl lawng siloin Puithiam cang dingah a zuam tu pawl vek kutsih tu ding pawl hrang khalah a famkim mi caan le thazang pawl suah in a tuah ding thu,\nNu le pa pawl khal nunram a hoha tu pawl taktak an si thu, a san cu anmah pawl cu fa neihnak, tuamhlawmnak le fa le pawl thansonak ah hmunkhatten fehtlang nak pawl lawng siloin innsang sung ih kum upa pawl le taksa kim lo pawl hrang an nun an pe ih tu le tu titheih in mah thawn pehtlaih nak nei in mi farah thawn a um tu pawlkhal an kilkhawi ruangah a si thu,\nKhual tlawnnak lam tluan hmunkhat ten fehnak\nHmun le ram ih Kohhran pawl dinhmun in hmailamih nu le pa pawl hrang kutsihnak saramentu ih a dotdot ih tuah ding mi kut sihnak ih timtuah ding caan, caanserh tuah nak le kutsih hnu caan pawl hrang thuhla pawl a tel mi a hmanmi biak nak lam lam hmuh mipawl din thei dingah Pope Francis in a saduh thah a sim bet. Ka tumtahmicu kutsih pek te le nu le pawl nunram lam tluan ah a hleice in harsat caan pawl le beidong caan pawl ah amah thawn bom in fehtlang dingah asi tiin Pope in a sim.\nTuanvo le laksawng tha\nHimi ca cu tuanvo lawng siloin laksawng tha khal a si. A san cu hmun le ram ih Kohhran pawl dinhmun in mai hmun ih nunphung pawl thawn bun aw in a kaih ih a hnget milam hmuh mi program pawl suai dingah atul caan ah himi ca ih a tel mi thuhla pawl pek ruangah a si tiin Pope in a sim bet.\nA cem nak ah Pope Francis in Kohhran hotu pawl dinhmunin a tu tondingmi tuanvo thar cu raltha zet in tuan dingah a forhfial thu thu a cah nak ah a ngan. Hmailam innsang pawl rian thei dingah kan thinlung pawl le ruahnak pawl pe cio uh, Pa Pathian in in kilkhawi dingih a tul mi fimnak le thazang in pe ding tiin aamah a khan thu, kan phur nak khal a thang ter ding lanwng siloin lungawi za thu tha ih hnem nak kanngah dingih lungawi nak kan co ding. A san cu kanmah pawl cu santhar pawl hnen innsang lam Gospel thuthangtha kan than ruangah a si\" tiin Pope Francis in a sim. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/kutsihnak-tuah-tu-ding-nupa-pawl-thawn-naiten-um-tlang-ding-tiin-pope-francis-sim","date":"2022-08-14T02:48:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00779.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999258518,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999258518218994}","num_words":782,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam-Hakha ziinpi ah ralhraang le mipi ralkap pawl an doaw thu theih a si ih atu ah ralhraang ralkap hi Ramthlo le Dokthek karlak ah an tang lai tiah thuthang kan thei.\nRalhraang ralkap hi July 7 ah Falam ihsin Hakha lam pan in an poksuak ih lamziintluan ah Chin ralkap ṭangkop pawl thawn doaw phah in inn tampi an urkaang.\nDoawknak ah Falam khuasung vankautlang ihsin ralhraang ralkap in meithaltum thawn an kap bawm ih cuti cing in mipi ralkap in thei tawk suahin an do rero a si.\nDoawknak ah ralhraang ralkap an tuar na tiah theih a si ih mipi ralkap lam ah CJDC sungtel Commando ralkap pakhat in ram le miphun hrang nunnak a hlan tiah CNA thawn naivaitu mipakhat in a rel.\n\"Mizaan ah Ramthlo khua ah riak in tuni July 11 ah Hakha lam pan in an pok saal. Ramthlo le Dokthek karlak ah mipi ralkap thawn an doaw ih ralhraang ralkap mawṭaw 4 lai an lak sak zo ti`n thu ka thei. Mipi ralkap in dunglam le hmailam ihsin hmun 2 rorin an do. Falam khuasung ihsin ralhraang ralkap in ralthuamtum thawn an kap ve.\"\n\"Mipi ralkap lam ah CJDC sungtel commando ralkap pakhat in ram le miphun hrang nunnak a hlan. Tu khal hi Falam ihsin ralthuamtum thawn an kap nasa ih kan Chin ralkap pawl hrang napin thlacam sak an ṭul\" tiah amahcun a rel.\nDoawknak ah Chin ralkap CNDF, CDF, CNA le CJDC sungtel ralkap pawl an tel ih doawknak thu cipciar siseh, tu ni an kapaw thu le mithi um thu tivek cu official in thuhla zianghman an than hrih lo.\nSiarbet : Ralhraang ralkap in Falam peng ah Inn tampi Urkaang\nJuly 7 in Falam ihsin Hakha lam pantu ralhraang ralkap in lamzintluan ah inn an urkaang phah vivo ih July 10 tiangah khua dangdang ah inn tampi an urkaang.\nLamzintluan ah Chin ralkap thawn doaw phah vivo in July 9 ah Ṭaal khua inn 29 an urkaang tiah Chin National Organization in July 10 ah thu a suah.\nṬaal khua ah innkhi 36 um in, kan dung kum lam ah ralhraang ralkap in an rak urkaang zo ih, tuṭum ah an urkaang bet hnu ah a tang mi inn 5 pawl khal an boh ih innsung thilri an fir tiah CNO cun thusuahmi a tarlang.\nJuly 10 khalah Tlangzar khua urkaang betin zaanlam khuathim tiangah inn 6 a kaang.\nFalam-Hakha ziinpi doawknak ah ralhraang ralkap an tuar na ih inn tampi an urkaang hlei ah Thlanrawn biakinn le inn pakhat ralthuamtum thawn an kap siat.\nDoawknak ah ralhraang ralkap thi an um thu theih a si nan ziangzat an thi ti cu felfaiin thuthannak an nei hrih lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin\/atufang-falam-peng-doawknak-thu-um-cin\/","date":"2022-08-16T07:43:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882572221.38\/warc\/CC-MAIN-20220816060335-20220816090335-00260.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994180202,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994180202484131}","num_words":437,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.293,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nRamsa le thingkung pawl an ci a mit nakih harsat nak. No. 32, 33\nRamsa le thingkung pawl an ci a mit nakih harsat nak.\nNo. 32\nLeipar ih thilmankhung pawl khal kum malte sung hmannakpawl thawn mah hrangih sumdawn nak a hawl tu pawl, thil zuar nak, thilri suahnak hnatuan nei tu pawl cu thinlung duhnak control nak um loin an hmang heu rero.\nHramlak a siat ral nak cu aralai dingmi minung pawl hrangah hanghnah hangrah, rawl pawl le sii asi mi thinkung pawl a dang hman ding hrangih a tul mi thingkung a phunphun pawl a suung ter. Thingkung a phunphun pawl cu minung pawl ih tul mi silhkhah nak ah le kiangkap um dan kham nak ah hmailam caan hrangah rinsan ding mi pawl an si. Thingkung, pangpar pawl hi tulnak um lole ol ai ten sahnak le haunakcu minung zate hmailam hrangah sunnak le that lonak a suah ter a si.\n33. Thingkung a phunphun, ramsa a phunphun pawl cu mai hrang lawng thatnak, mai hlawk nak ding hrang lawng zoh lo ding, ramsa tinkim in an mah pehpar in thatnak tuah nak, man neihnak pawl an neih thu hmuh a theih.\nKumtin ten thawng tampi thingkung phun pawl le ramsa phun pawl an cii a cem ih, leipar ihsin an thi ih an hlo ruangah, cumi pawl cu kanmah pawl in theih a si loih, fa le pawl khal cumi pawl hmuh dah asilo. Ramsa a tam bik an tih nak ih a thupi bik cu minung pawl ruangah a si.\nKanmai tuahnak ruangah ramsa phun thawngzalenglo cu kanmah kan um ruangah Pathian ih thiltitheinak thangthatnak tuah thei lo in, anmah ihsin Pathian in in zirh duh mi nunsimnak pawl khal ngah theih asi nawn lo. Hitivekin tuah dingah kanmah in ziangvek thil ti theinak khal kan nei lo.\nKan hmuh thei mi leipar ramsa pawl le vate pawl an hloh thu theih ahcun thin a nuam lo zet. Kiangkap hnatuan thaten tuan thei tu hrangah Paa pawl, tipi sungih um pawl, Cangcel pawl, pangang pawl, leipar ih a bok vak mi ramsa pawl le siar a theih lo mi a fate zet mi pangang pawl, cutivek ramsa pawl um ding a tul.\nA mal zet mi ramsa phun thenkhat pawl cu a tam sawn in kan hmu thei lo nan, anmah pawl cu hmun ram pakhat ih kiangkap rualrem nak hrangah a thupi mi hmun ihsin an tel ve a si. Kan kiangkap cu tih nung nak lam ih a thlen ahcun minung pawl sinak in pakhat khat tuah sak ding a si. Asinan a tui lai san ah mah te ih thiltitheinak parah tuahnak cu reilote sung tuah nak lawng hmuh a si. Neh hnu ah a tha lo sinsin mi buainak a suak ih, minung pawl ih tuah tuan nak a tul. Mah te ih a cang mi aiin minung ih tuah mi hmuh vivo asi tikah, cumi ruangih a cang dingmi harsat nak pawl ralrin cia dingah a si.\nReilote tivekin buainak pakhat fel ter dingah minung ih tuahnak ruangah thil um daan a tha lo deuh deuh nak pawl hmuh a siih, pehawknak thawn a her daan khal hmuh a theih. Tahthimnak ih sim asile pangang thahnak sii pawl cu thil ciin nak hrangah a tha hnem nan, vate phun tampi le an rualpi asimi lungphur tampi cu an cii a cem ter. Cui ramsa pawl an thihnak ruangah a hnatuan nak cu a dang ti daan thawn aiawh ih hman tikah cui ti daan pawl cu buainak thawn a hlat lo thu hmuh a si.\nMinung ruangih a cang mi harsat nak hrangah a san hawl dingah zuam zet ih a tuan tu mifim pawl, engineer pawl ih zuam zet ih an tuahnak pawl cu lungawi zet ih upat ding a si. Leilungpi ih um daan bangran ten zoh tikah a tamsawn in minung pawl ih hnaihnok zet ih tuahnak cu sumdawnnak tuah tu pawlle a ei ih hmang tu pawl ih thatnak hrang lawng asiih, thiamnak thawn thanso nak pawl le thil tuah thei nak thazang thangso nak pawl hmuh a theih nan, leilungpi ih thilri pawl a cem ter ih, mawi nak pawl a cem ter.\nKanmah pawl ih ruahnak ah aiawh a ngah lo ih, aiawh ding a ngah lomi mah te ih mawinak pawl cu kanmah rori ih tuah mi mawinak in aiawh ding ah kan zuam rero vekah a cang. Hi mi thu cu Pope Francis ih suah mi kan Nu a si mi Leilungpi kilhimnak thu thawn peh par aw ih a ngan mi ca sungih sin kan ngan mi a si. Leilung pi kilhim tlang dingih in sawmnak parah tuanvo la tlang uh si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/nikhua\/ramsa-le-thingkung-pawl-ci-mit-nakih-harsat-nak-no-32-33","date":"2022-08-14T03:47:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00286.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999997616,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999997615814209}","num_words":791,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.346,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMilian (Minei nung) pakhat si dingah cun mai duhnak nunram thawn kilhim a tul\nMilian (Minei nung) pakhat si dingah cun mai duhnak nunram thawn kilhim a tul.\nVeikhat ah Pafa te'i pahnih a ropi zet mi dawr pakhat an thlen tikah kum 10 hrawng a ti mi a fapa te in a pa hnenah ka rilrawng tuk ka pa; hmai ah sabek rawh an zuar, I leih aw a ti. Ka fapa! pakhat ah ziangzat saw va sut hnik hen tiah a pa cun a ti. Cu tiin a fapa khal in sabek rawh tu a va sut ih sabek pakhat ah fangnga tiah dawr zuar tu in a rak sim.\nA fapa khal in \"Ka pa, pakhat ah fangnga a ti. I leih thlang aw\" a ti tikah cun a pa in a kut ah hnget zet in a ken mi fanghra te hnahkhat cu zoh phah in thinhar zet in a fapa a sim sal mi cu: sabek pakhat ah fangnga ee? Ei hrih duh hlah ka Fapa. Kan feh ding ka fapa ra aw. Na rilrawn le a dang ka lo do ding tiah a tiih a fapa ih kut hnuuk phah in cui hmun in an tlan.\nCui hnu ah being hmuk pahnih fangkhat in a fapa pumpuar dingin a rak do. Hi tiin ku 15 a hung rei tikah hi dawr thotho ah an pafa in an thlen tikah a fapa in a ei duh zet. Ka pa, khi tawk ah sabek rawh mi a um lai. Pakhat ten in leih aw a ti lala. A pa in ka fapa pakhat ah ziangzat saw va sut hnak hen a tiih a va suh tikah a liam zo mi kum 15 hrawngah pakhat fangnga hrawng lawng a si mi sabek rawh cu tu ah cun pakhat 50 a si zo.\nAi….Ka pa a khung daan cu! Pakhat ah fang 50 a ti. Ka Fapa…50 si lo in 5000 a si khal le tu ah cun na ei duh mi pakhat lawng si lo in pahnih in ei aw tiin a Pa'i a ti tikah a fapa in mangbang zet in hmmmm! A hlan ka ei duh ka lo ti ah hmuah I leih lo ih tu ah hmuah pahnih rori I do ding maw ka pa a ti tikah Ka fapa a hlan ih ka rak lo do nak cu kha lai ah ka pahnih in harsa zet ih nunram kan pahsuak rero lai ah ka kut sungah fanghra ca hnahkhat lawng a um. Ka fapa, kha lai ah sabek rawh pakhat fangnga in ka lo do thei ko nan ka kut sungih a taang mi fangnga ca hnahkhat in kan pahnih hrangah thaizing hrang kan tul mi fang, siti, cite pawl leinak ding a daih lo pi ka fapa!\nCuruangah ka lo do duhnak suup hram hram in being hmuk pahnih ah fangkhat man lawng ka rak lo leih. Tu ah cun a hlan vek a sin awn lo. Kan liam deuh thlang. Ka fapa na ei duh mi le na tuah duh mi pawl tu ah cun a zaten ka lo tuah sak thei ka fapa a ti. Thuanthu cu hi zat a si. Kan nih khal mai nunram cu mah le mah rinsan awknak thawn kan khuasak tikah duh mi, tuah duh mi, hruk duh mi, ei duh mi hmuahhmuah in thuanthu sungih a pa vek in duhnak suup a tul. Mai nunram din a har zet caan ah paisa nei, milian pawl vekin thimawk a tha lo.\nTui a lian mi pawl cun rawl 10,000 man an ei thei. Angki zuunkhat 50,000 man an lei thei. Cu vekin kan nih pawl tla ringring ti cu a si lo nan milian pawl vekin rawl 10,000 man lei a theih. Asinan, man cio cio a bang aw ko nan cem daan a bang aw lo. Paisa tam nei tu milian pakhat ih tuanman thawn ngah mi paisa tingkhat cu minute sungte ah a cang thei ko nan kan tuan man thawn ngah mi tingkhat cu minute sungte ah a cang thei lo ruangah a si.\nNetabik ah……\nSabek pakhat fangnga thawn ei hlah: 50 man a si lawngah ei aw tiah sim ka duh. Hi mi thu kan zoh a si le mihlawhtling le Puitling dinhmun ih um kan duh a si ah cun a hmaisa ah kan duh mi kan sup thei lawngah kan tumtah miah kan thleng thei ding asi. Curuangah kan tumtah mi kan tlen hlan ah maiduh mi sup thei dingah zuam cio uh si.\nPhoto - Google image\nref - mymom","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/milian-minei-nung-pakhat-si-dingah-cun-mai-duhnak-nunram-thawn-kilhim-tul","date":"2022-08-14T04:10:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00056.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9942050576,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9942050576210022}","num_words":763,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.264,"stopwords_ratio":0.35,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tamu Ah Minung Pakhat Meithal In An KahTAMU MYO MI PAKHAT MEITHAL KAP TUAR\n21.7.2022\nTamu myo Nanphalung meithat zungkiang ih um ZawMyoAung ti mi pa cu mani zanlam nazi 5:00pm hrawngah zo ti thei lo in meithal in an kap ih siizung feh pi asi thu Tamu news cun an tarlang.\nThu thei dan in \"'a nih hi zu zuar asi ih a inn ah lut suak tambik cu PyiSawThi pawl an si tin an sim.\nCrd..photo..Tamu\nKalay mino","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"http:\/\/www.fiakfairock.com\/kawlram-news\/tamu-ah-minung-pakhat-meithal-in-an-kah-i-a-thih\/","date":"2022-08-11T00:24:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571222.74\/warc\/CC-MAIN-20220810222056-20220811012056-00111.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9754830003,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9754830002784729, \"cnw_Latn_score\": 0.019202223047614098}","num_words":79,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.316,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.968,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Pathian lungkhimhnak bangin Zisu Khrih apawstal cangtu Paul le kin nau Timothy hnenin 2Kolose ai umtu micianghlimte le mikungte hnenah, ngaihharhnak le thinnuamhnak khiah kin Pa Pathian le Bawipa Zisu Khrih hnenin hleng tu seh. 3Pathian le kin Bawipa Zisu Khrih Pa khiah an ai saw ning nget tio i ing. 4Ziangmanti fangin Bawi Zisu ning sanghnak le micianghlimte ning ithnak thu za i ing. 5Cen ningte in kawspal thupha thuhman songai ning za awnghnak ummhnak khiah ningmah ca in vancung ah khawi manin cia ca in khai Pathian an i ing. 6Cia kawspal thupha khiah laivum hmuahhmuah ah hleng bangin ning hnenah khai hleng ve i. He kawspal thupha hleng hmun caangah a thai thai bangin he kawspal thu ning za nia ai panin le Pathian ngaihharhnak ning ling nia ai panin ning songah a thai thai ve i. 7He thute khiah ning ca ah Khrih tazahaw saza a kungniu ai pertu le kin ithnak kin naperpui Epaphras hnenin khai zir i si. 8Ciang Rauhla songin ning ithnak thu khai Epaphras in kin rel i.\n9Ciamanin he thu kin za nia ai panin ning ca in a catlo in saw ning nget tio i ing. Cen rauhla fimhnak le linghnak khai Pathian in ning pe thai in le amah daihhnak khiah ning ling thill thai in le 10Cen Bawipa a lungkhimhnak bangin nung in naper pha ning perhnak hmuahhmuah lakah a thai ning nai thill thai in le Pathian khiah ningte in ling amam thill tuhin le 11Amah thangphathnak power thawn ningte khiah thahathnak thawn ning kho ruai tuhin le anghnak thawn le thinsaungai in zaihmuahhmuah tuar ben thaihnak le 12Khuavaar songai micianghlimte ro khiah co bawm tlak ai kin bawntu kin Pa khiah an kongin saw ning nget i ing. 13Amah in kinte khiah khuathim power songin kin tlan ai a ithnak a Fapa ukhnak songah kin dah zo i. 14Cia a Fapa songin a thi in nun ohnak le sualhlathnak ngah i sing.\n15Cia a Fapa khiah mit ai hmu thil lo Pathian hmel bang i ai nunghing hmuahhmuah lakah a te hmasaber pa i. 16Ziangmanti fangin vanvum le laivum ai thil hmuahhmuah le mit ai hmu thil le hmu thil lo thil hmuahhmuah le kumpibawi ukhnak le acuzah le power khiah amah ca ai bawnhnak i. Zaizongza khiah amah in bawn ai amah ca ai bawnhnak i. 17Zaizongza um hlanah amah lo um zo ai zaizongza khiah amah in huam liang i. 18Amah khiah Pawlpui lu i. Amah khiah a hampantu le thihhnak in tholeh hmasabertu i. Ciamanin amah khiah zaizongza lakah upaber i. 19Ziangmanti fangin a Fapa songah zaizongza a dim in um tuh khiah a Pa lungkhimhnak i. 20Cen laivum ai le vanvum ai zaizongza hmuahhmuah amah thawn remruai tuhin thinglamteh vumah a thi in remhnak bawn i. 21Cen he hlanah ningte khiah mitluangmi le a phalo na ning per manin ning thin songin amah thawn raaldun awng napui ai 22Tuntu a taksa pumpui thihhnak songin amah in ning remruai ai ciamanin ningte khai a hmai ah a cianghlim le mawhhluk tuh um lo le hau tuh um tuh lo i. 23Ciamanin sanghnak songah a kho in um in kawspal thupa songai ummhnak hnenin tlan mah ih. Cia kawspal thupha khiah vanhang hnia ai nunghing hmuahhmuah hnenah tazahaw zo ai cia tazahaw tu tuhin kaimah khiah tazahaw saza i per ruai i.\n24Ciamanin ning ca in i tuarhnak lakah i ang ai Khrih ai hlumhnak anharhnak khiah Khrih pumpui a pawlpui ca in i taksa songin dim ruai ing. 25Ciamanin kaimah khiah Pathian thu khim ruai tuhin ningte ca in kilkhawl tuhai i pehnak bangin pawlpui ca in tazahaw saza i cang ruai i. 26Cia Pathian thu khiah he hlan kum rel zolo le san rel zolo ah thup awnghnak thu i ai tuntu a micianghlimte hnenah lingruaihnak thu i. 27Cia he micianghlimte hnenah he thuphnak thu thangphathnak khiah Zental mite lakah zaitluk in lian i ti in Pathian in lingruai i. Cia thuthup khiah zai i ti fangin – ning songah Khrih um ai cia Khrih khiah thangphat kul ummhnak i. 28Khrih Zisu hnenah aisu hmuahhmuah a khimliang in kin kawih thill thai in aisu hmuahhmuah hnenah amah thu khiah tazahaw in tiam i ing. Cen aisu hmuahhmuah fimhnak hmuahhmuah thawn cuk i ing. 29Cia ca in kai khai amah power thawn na per ing. Cia a power in i songin a lianrauh in na per i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-thar\/kolose\/kolose-1\/","date":"2022-08-18T22:44:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882573533.87\/warc\/CC-MAIN-20220818215509-20220819005509-00721.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9364290833,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9364290833473206, \"cnh_Latn_score\": 0.054825037717819214}","num_words":733,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.153,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.935,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nIndonesia biaknak lam minister Pope Francis thawn tong aw. (June 9, 2022)\nIndonesia biaknak lam minister Pope Francis thawn tong aw.\n(June 9, 2022)\nIndonesia ram cozah in Pope Francis an ram ih tlawng dingah sawmnak pe dingah Indonesia biaknak lam minister Yayut Cholil Qoumas cu June 8 tlawngkai ni thum ih tuah mi Pope Francis mipi pawl tonawk nak ah a feh. Ka theih tiang cu atuvekin Pope Francis thawn naiten thil pakhat khat pek thei nak cu mi tinkim in an ngah thei lo nan ka ngah thei ruangah ka van a tha tiin Qoumas in a social media ah a tar lang.\nMipi le Pope ih tonawknak ah Qoumas in amah le mah a theih ter awk nak ah Indonesia biaknak lam minister pakhat dinhkmun in mai ram ih biak nak tum 6 thawn kum tampi ramsung zumnak pawl karlak ah remdaihnak le buainak a pek thu a sim. President Joko Widodo ih sawmnak a pek bet thu, Pope tong thei dingah a hngak tu Indonesia Archbishop le Bishop pawl le Cardinal mipi pawl aiawh in cibai a buk thu le Pope harhdam hram seh tiin fa le pawl in thlacam sak in Indonesia ah tong aw thei dingah a ruahsan thu a sim.\nPope thawn tong aw dingah mah thawn leitlun ih a tum bik Islamic pawlkom asimi Nahdlatul Ulama pawlkom ih President Yahya Cholil Staquf khal a tel ih Staquf cu Pope thawn a hlan kum tampi ah an tong aw ih minister hnen a tuvekin Pope thawn tong aw thei dingah a rak si thu a sim.\nCutiin Rome ih an thlen caan ah Indonesia ram thawn pehpar in Vatican zungpi ih tuahsan nak in biaknak lam minister cu Rome ih um Indonesia mi pawl thawn khal tong aw dingah caantha a ngah. Cumi pawl lakah Puithiam pawl, Sister pawl, tlawngta pawl le hnatuan pawl an tel thu,\nPope in 2020 September thla ah feh dingah a ti nan covid pulh nat ruangah a tulh mi Indonesia, nisuah nak lam Timor le Papua New Guinea khualtlawnnak pawl ih tumtah mi pawl thu khal a simsal. Indonesia ah mipum 270 tan an um ih leilungpi ah a pali nak mipum tambik ram a si. Leitlun Muslim tam bik nak ram khal a siih, nisuahnak lam Asia ram pakhat asiih mipum zatek 10 cu Khristian an si. Catholic mipum tan 8 an um. Indonesia ah biaknak tum asimi Hindu, Buddihist le a dang mi malsawn biaknak fate pawl khal an um tiin an sim. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/indonesia-biaknak-lam-minister-pope-francis-thawn-tong-aw-june-9-2022","date":"2022-08-14T03:40:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00138.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996550083,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.99965500831604}","num_words":431,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thisen dawk laithat hmang 'vampire killer' timi pa cun a nui' hnenah tangka a dil ih a nu in a pek duh lo ruangah nam in a sun that. Cumi hnuah a nui' thisen a dawk, tiah Daily Star thuthang cun a tarlang.\nThabang Mosoane kum 24 pa cun a nu Kedisaletse Elizbeth Moswane cu a thah hleiah a thisen a dawk (in) bet thu a phuangsuakaw.\nHi thil hi South Africa nitlak-saklam ramkulh, Koster khawpi innsang khatih thilthleng a si. Thabang Mosoane hin unau phirpi a nei ih a phirpi cun Thabang Mosoane ih a nu a thah le a thisen a dawk lai cu tuksum zetin a zoh cuahco hnuah palik a ko.\nPalik pawl an va thlen tikah Kedisaletse Elizbeth Moswane cu a taksapum thisen kai hnianghniten an va hmu. A fapa khal a nui' thisen kai in an va hmu ve.\nThabang Mosoane cun a nui' hngawng nam ih ahnak zawn cu thisen dawk mikei vekin a nui' thisen al cu a zuksak, tiah theih a si.\nThabang Mosoane hi rittheih sivai tham a si vekin a nui' hnenah si-chauk leinak tangka a dil ih a nu in a pek duh lo ruangah tuvekin a nu cu a that.\nMay 30, tlawngkainikhat ah thuthennak zung ah Thabang Mosoane cu fehpi a si ih anih khal cun, \"Ka mawh rori a si. Ka thubuai ah daan in tat lohli hram uh,\" tiah a dil.\nThuthennak zung lenglamah a ni pahnih in an rak buk ih \"Rampi pakhat ih sualnak rapthlak bik a si. A damsung thawngtla dingin daantat hram uh,\" tiah an dil ve.\nA ni Naomi Mosoane cun, \"A nu a thah hleiah a thisen a dawk bet. Thuthennak zung in amahkhan pek hlah uh. Thawnginn ah a san sung khum uh. Kan sungkua hin a hmel hmuh ding kan duh nawn hrimhrim lo,\" tiah a sim bet.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"http:\/\/www.ihburlenpictures.com\/mah-hringtu-nu-rori-a-that-ih-a-thisen-a-dawk-bet\/","date":"2022-08-12T09:04:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571597.73\/warc\/CC-MAIN-20220812075544-20220812105544-00402.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9953297973,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9953297972679138}","num_words":310,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.02,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLaudato si zarh sung leitlunhuap thawn pehpar mi kiangkap hmuh daan pholangnak May 23, 2022\nLaudato si zarh sung leitlunhuap thawn pehpar mi kiangkap hmuh daan pholangnak\nMay 23, 2022\nMay 22-29 tiang tuah ding mi Pope ih Laudato si tharthawh ding mi thansonak sunloihnak hrangah thawng za leng lo mi Catholic mipi pawl cu an lungrual dingih Dicastery ih khaisan mi Laudato si Action Platform ihsin an zuam nak pawl an khaisang ding. Pope in sersiam mi thawn pehpar mi kilhimnak lam kum sarih kim caanserh pawl ah thatho mi tongkam pawl a tel dingih tthenkhat pakhat a si mi cui hmun mipi pawl ih aw thawm pawl khaisannak, kiangkap kilhimnak par sunsak tu Dicastery secretary, Sr. Alessandra Smerilli FMA tla a tel ding.\nPope Francis in kiangkap kilhimnak par a hmuh daan a langsar ter ding mi Pope Francis a tel nak film thar pakhat The Invitation ih hmaisabik mipi pawl zohkhennak khal an tarlang ding. Leitlunhuap le cui hmun thil cang pawl cu Laudato si zarh ih nitin te ah Laudato si ih tumtahnak pasarih sungin pakhat le Laudato si Action Platform ih thensarih thawn pehpar mi leitlunhuap thawn pehpar mi, cui hmun le an puai pawl an tarlang dingih a zate in pawlkom daan ih thu um daan hram a bun.\nLaudato si zarh sung zir tul mi a thupi mi thuhla pawl cu Catholic kohhran mipi pawl in kiangkap thentheknak pawl, tluksiatnak ziang tin do a theih ding; buainak pawl le nikhua harsatnak ah zinaan lam, kan zaten kan nunram ah ziangtin kan cohlang ding timi thuluu thawn pehpar in an zingzoi ding. Uganda, Italy, Ireland, Brazil le Philippines ram pawl khal ah leitlunhuap thawn pehpar mi caanserh pawl a um ding.\nA ralai ding mi zarh ah Laudato si cangvaihnak hotu director Tomas Insua in Laudato si zarh cu kan ruun innpi hrangah hleice ih tuah dingah rinumnak taangta in leitlunhuap thawn pehpar mi caanserh pakhat a um tiah a rak sim. \"Leitlunhuap remdaih lonak le siatralnak pawl ruangah nitin ten Catholic mipi pawl cu nikhua siatnak dinhmun le kiangkap harsatnak pawl an dodal rero. Laudato si zarh cu Pathian ih sersiam mi run dingah thinlung duhnak a nei tu zate hrangah thangphawknak le zirhnak pawl zir thei ding mi tlaser pakhat vek a si\" tiah a rak sim bet. Dicastery in Laudato si Action Platform ihsin sim mi kumsarih rei khualtlawnnak cu Laudato si zarh ih tel dingah kawhnak ah an tel ding tiah ruahsannak a nei.\nHi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/nikhua\/laudato-si-zarh-sung-leitlunhuap-thawn-pehpar-mi-kiangkap-hmuh-daan-pholangnak-may-23-2022","date":"2022-08-14T03:40:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00215.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998630285,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998630285263062}","num_words":432,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMinung zuar nak dokhamnak lam laksawng cu Thailand Catholic nunau hnen sunloih June 10, 2022\nMinung zuar nak dokhamnak lam laksawng cu Thailand Catholic nunau hnen sunloih\nJune 10, 2022\nThailand cozah ih pek mi \"minung zuarnak dokhamank ih tuahtuannak ah a thiam hleice mino laksawng cu Thialand Catholic nunauin June 6 ah a ngah. Areeya Pongpit cu Thailand Thalitha kum \"tho tlang aw unau pawl pawlkom ih aiawh tu ram palai asiih cui laksawng cuThailand minung zuarnak dokhamnak ni ah an sunloihnak a si.\nThailand Talitha kum pawlkom dinhmun khalin Areeya hrang an sunloih zet ih Thailand cozah ih sunloih nak khal an theihpit thu a sim. Amahcu a khai a hrangih bomnak tampi a pek hleiah Thailand Talitha kum pawlkom ih ahleice aiawih tu hnatuan tu pakhat khal a si. St.Marku Gospel 5:41 ih a tel mi Jesuh in nunau nauhak kha thihnak ihsin nungsal aw tiin a di nak \"Talitha kum\" nunaunu tho aw timi tong cu leiltun killi ih minung zuarnak donak ah bun aw in hnatuan tu Catholic Sister pawl ti duh san in simmi a si.\nAhlan ah cun Thailand ram ah khua te lam ih nunau nauhak pawl hmuhsuamnak le zuar tuar nunram ihsin kilhim dingah mai kiang lawng in kum tampmi tuah asinan 2021 ah kaing zaten kom khawm in ramtin pawlkom dinhmun in minung zuar nak dokhamnak tuah thei dingah Talitha kum pawlkom cu Sister kaing upa pawl ih bom nak in an din.\nTalitha kum pawlkom ih ahleice zuammi cu fimzirh dingah le ralring nak nei dingah asiih ahleice in tuar thei nak a mal mi kumhra luang pawl hrang an tumtah. Catholic tlawng pawl le kiangkap ahleice in farah nak le fimnak amal hleiah nunphung le sumdawnnak lam thu pawl ruangah nat a tuar ol mi hmun pawl ah fimzirh nak pawl an tuah. Thailand ram sung ih Catholic tlawng le a dang pawlkom pawl ah tuan thei dingah Thailand ram Talitha kum pawlkom sungtel pawl cu minung covo vangvai tu pawl hmun le ram ih pawlkom pawl nunphung lam cangvai tupawl zangfah nak hnatuan pawl nunau pawl thawn hnatuan tlang nakpawl an tuan.\nCatholic tlawng aphunphun pawl ah thlatin cangvaihnak malte sung an tuah. Thailand ram saklam Phra Nakhon Si Ayurthaya ramthen ih tlang 1100 hrawng umnak \"Trirajvithaya\" tlawng ah hnatuan pawl an tuan taktak ih himi program pawl cu Thailand ramsung ih Catholic tlawng 300 luan ah tuan thei dingah an tumtah.\nThailand Talitha kum pawlkom in nupa sualnak ih khualtlawn hnatuan hrangah thil zuar nak nga kaihnak le duh lo cing ih fialnak pawl ih that lo daan pawl an sim ih tlawng ta pawl dinhmun in thil hip nak parah hril thiam dingah an tuah.\n\"Only 13: The True Story of Lan\" Kum 13 lawng asimi Lan ih nunram timi nupa sualnak khualtlawnnak hrang zuar tuar mi thilcang hman thu ngan nak cauk khal an suah. Thailand ram ah hivek dokalh nak pawl tuah asi nak cu a ol lo lawng siloin sawmnak tampi an tuar.\nThailand Thalitha pawlkom cu Sister kaing a phunphun kom khawm nak thawn minung a phunphun ih zuam nak ruangah a cang suak mi a si. Thailand ram Pathian riantuan pawlkom khalin kaing 26 thawn din mi Talitha kum Thailand pawlkom cu social pawkom sungtel tiin 2015 July thla ah an pom. An mah pawl cu hmuhton mi pawl thureltlangnak le thu nei tu pawl ih hruai nak ah a tul mi thazang hrang a tul mi pawl an hlawm. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don mi a si.\nhttps:\/\/bit.ly\/3MPLne1","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/minung-zuar-nak-dokhamnak-lam-laksawng-cu-thailand-catholic-nunau-hnen-sunloih-june","date":"2022-08-14T03:39:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00260.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999686718,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996867179870605}","num_words":591,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.267,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Karen ramkulh, Waylay District, Ukritha ralhrang sakhan siimnak ah mipi ralkap lam ihsin hnihsuaksai thiam Ko Rainbow (အီကြာကွေး) cu ralthuam tum in a ngah ih a nunnak a liam tiah Shinphyu tatzin hnen ihsin theih a si.\nWaylay ih SAC ralhrang sakhan Ukritha cu KNLA, KNDO le tangrual pawl cun June 26 zing ihsin an siim thok ih June 28 tiangah hnihsuaksai thiam Ko Ein Kyia Kwun tel in mi 8 in nunnak an liam zo, tiah theih a si.\nShinphyu tatzin 2 ih sungtel pakhat cun, \"Anih hi zan lam vanzam ih in ra kahnak ah an ngahmi a si. Ralthuam tum in a ngah ih a nunnak a liam. Ko Ein Kyia Kwun le kei hi training kaitlang rori kan si ih tuvekin nunnak a liam cu tuar thiam har ka ti zet,\" tiah a sim.\nKum 20 mi, kum note lai ihsin hnihsuaksai lamih talent nei tha zet Ko Ein Kyia Kwun hi ralhrang in uknak an lak tikah duhphorhnak ah telin a u Palata thawn dothlengnak ah luttu a si.\nCun, Shinphyu tatzin 2 ah training a kai ih KNDO Special Commando Battalion ah a um.\nAtufang ahhin Ukritha sakhan cu KNLA, KNDO le tangrual lamin lak tum in an nuai rero lai.\nSAC ralhrang in tlunvan lam ihsin vanzam ih a kap ih khuami tam zet cu hmun himnak lamah an tlan rero, tiah theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"http:\/\/www.ihburlenpictures.com\/ralhrang-sakhan-siimnak-ah-hnihsuaksai-thiam-%E1%80%A1%E1%80%AE%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8-in-nunnak-liam\/","date":"2022-08-12T08:20:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571597.73\/warc\/CC-MAIN-20220812075544-20220812105544-00595.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999363422,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999363422393799}","num_words":226,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nSumdawnnak tuahnak ah rinumnak neih ding a thupit zia\nSumdawnnak tuahnak ah rinumnak neih ding a thupi zia.\nSumdawnnak phunphun tuahtu mino pakhat cu a sumdawnnak pawl a tlak sia theh hnuah ziangti hmanih sam sal thei nawn lo ding mi leiba a rak nei. A hnenih thilri kuat tu pawl khal in a hlan ih leiba pawl a sam hnu lawngah thilri thar pawl kan lo pek ding tiah an sim ih a hnenah thilri pawl pe duh nawn lo in pehtlaihnak an tuah nawn lo.\nA hnenin thilri la theutu pawl khal thilri a pek tei nawn lo tikah a dang sumdawngtu hnenah an tlan theh. Netabik ahcun cui rei lo te ah leiba rul thei lo ah a rak cang. Nikhat ahcun pangpar hmuan pakhatih tonak saupi parah a nunram thuhla pawl ruat phah in beidong zet in a to rero.\nRei lo te ah mifarah cang thlang ding dinhmun in ziang tin kan pahsuak ding tiin a ruat rero. A mithmai khal beidong zettu pakhat ih thanaunak vekin cang lo dingin a zuam rero. Cui caan ah kum upa zet mi putar pakhat a kiangah a ra thleng.\nPutar in a hmuh tikah 'ka lo zoh daanah harsatnak tong mi na bang. Ziang lawmam so na cang! I sim hnik hen' tiah a kiang ah to in a sut. Putar pai suh mi a theih tikah mah pakhat lawng um hnak cun pakhat khat thawn biakawk a tha sawn tiah a ruat ih a nih khal in a dinhmun, a nunram thuhla pawl cu putar pa a sim.\n\"A thuhla pawl a ngai theh hnu ah Putar pa in 'na harsatnak pawl ka lo bawm thei ding ka zum' tiah a ti ih ca hnah pakhat a zaal sungta a vun phorh. Cui hnu ah na hmin zo saw tiah a sut. Mino pa khal cun a hmin a sim tikah putar pa in lethmat thut nak ca pakhat parah mino ih hmin a ngan hnu ah putar pa in a lethmat a tthut.\nCui hnu ah cahnah cu mino pai kut sungah a pek ih 'hi lethmat thutnak ih ngan mi sumpai pawl hi ka lo bawm mi paisa pawl an si. Hi paisa pawl la awla sumdawnnak hnatuan tuah sal aw. Tui ni ihsin siar awla hmaikum tui tikcu a kim ni rori ah hi hmun ah ra awla ka paisa pawl I ra sam thei sal dingah zuam aw' tiah a sim theh hnu ah putar pa in a kut sungah ca hnah cu a ret ih a to nak in a tlan.\nZiang ti hman ih ruahban lo in a kut sungih a thleng mi ca cu a zoh ih a rak mangbang tuk. Cahnah parih ngan mi paisa cu dollar ting 5 cekci a si kha a hmu. Cu theh in cahnah neitu ih lethmat thutnak hmun a zoh tikah cun Rawkaphela ti mi hmin a hmu. Cui hmun ah dollar ting 5 rak petu cu leitlunhuap ih milian bik Rawhkaphela a si ti a theih tikah a mang a bang tuk.\nRawhkaphela ti mi hmin lawng a rak thei dah nan a ngaingai ah veikhat te hman hmu dah lo in tu lawngah ka tong tiah a mangbang zet. A kut sungah dollar ting 5 a thleng ti a theih mi in a thin a rak nuam ter. Cui rei lo te ah leiba samthei lo ruangih a tuar ding mi a thinharnak pawl khal a rak dem deuh ih a sumdawnnak lam ah tha ten ka tuah thei ding tiin a mah le a mah a zum awknak a thar in a rak tlung sal.\nSikhal sehla a kut sungih um mi lungkimnak ca sungih paisa pawl a tul caan lawngah ka hmang ding. Thil pakhat khat a can pang khal le hi paisa pawl thawn ka tawlrel thei ding tiah a ruat ih lungkimnak ca sungta paisa pawl suah lo in a ret that.\nCui hnu ah thazaang thar pawl, mah le mah zumawknak pawl thawn a sumdawnnak pawl tha sal dingin a zuam. Sumdawngtu pawl lih zum ding tlukin a sim ih caan reipi lungkimnak ca an tuah. A hnatuanpi pawl khal in thilri tha bik pawl kuat thei dingin a zuam. Thlathum, thlali a rei hnu cun a sumdawnnak cu nuam ten a tha vivo ih leiba lakin a tho thei sal.\nKumkhat cekci a vung kim cun putar pa thawn thu an rak kam awk vekin paisa a suah hrih lo mi ca cu kengin pangpar hmuan sung ahcun a va feh. Pangpar hmuan a thlen tikah a hlan ih a rak to nak tohkham ah to in putar pa a rak hngak rero. Cui rei lo te ah kan dungkum ah lungkimnak ca rak pek tu putar pa cu tohklham ah to in a rak hngak rero.\nCui rei lo te ah kan dungkum ah lungkimnak ca rak pek tu putar pa cu a kiang a va thleng. Milian zet mi putar a hmuh tikah lungawi sopar ten cibai a buuk ih a dip sungih a pai mi ca a suah tum rero lai fang ah nurse nunau pakhat a va tlan ciamco ih putar pai kut khatlam kai in a va hruai.\n\"Ka pu! Na hloh ruangah hmun tinkim ah ka lo hawl ciamco. Tawk deuh lai ka lo hmu sal ih!\" tiah a ti hnu ah nurse cu a mah lam a her sal ih 'ka pu in a lo hnaihnok pang maw? Hi vekin in tuletu a suak leuhleuh theu. Cu le a hmu tu tinkim in milian zet Rawhkaphela ah an ruat theu. A lo hnaihnok pang a si le in ngaithiam hram aw' a ti hnu ah putar pa cu a hruai ih a hmai in an feh.\nA rak tang tu pakhat cu tong ding a thei nawn lo. A kut sungah dollar taan hrek a um tiih a rak zum ringring mi pawl le a hnatuan in kumkhat sung rori a thazaang a rak tlun ter sal. A rualpi pawl thawn remcang zet in an pehtlaih aw thei sal ih sumdawnnak a rak tuah thei sal.\nNetabik ahcun a kut sungah a um tiih a rak ruah ringring mi dollar hrekkhat cu a ngaingai ahcun zianghman ih san tlai lo mi cahnah men lawng a rak si bang. A theih suak mi cu a sumdawnnak pawl a tha bik ih tuah thei sal dingah rak forh tu cu mah le mah zumawknak a si ti a thri fiang rori a si ta mei!\nA ngaingai ahcun ziang ih kan siar lo mi pawl hi in bawm tu bik ah an cang theu. Cule khatlam ah kan mah le kan mah kan zum awk lo tikah ka tuah mi hi a sual pang pei maw tiin kan thinphang theu. Mah le mah zumawknak a nei tu cun ka tuah mi a hman ko ding. A sinpi ko ding, tiah a mah le a mah a ti aw theu. Hi mi thuanthu kan ngai mi ah khal tlangval pakhat in a thaa tlun sal tikah a hnatuan thaten a thok thei sal. Cuvekin kan nih khal kan sumdawnnak, hnatuan le kan tumtah mi pawl ah hlawmtlinnak kan ngah lo in kan beidong pang a si le ziang ruangah ka hlawhtling thei lo. Ziang sambaunak saw hi lawmam ka neih ih' tiah cek aw fel sal uh si. Mah le mah zumawknak na neih lo pang a si le tu ihsin thok in nei thlang aw. Cui zumawknak in hlawhtlinnak ah a lo hruai tengteng ding. Nan nunram ah hlawhtlinnak hmu ringringtu si hram uh tiah hi tawk in duhsaknak ka run lo hlan. Hi mi thu hi thutazone ih an ngan mi thu thawn kan run lo hlawm mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/sumdawnnak-tuahnak-ah-rinumnak-neih-ding-thupit-zia","date":"2022-08-14T02:41:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00438.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998842478,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998842477798462}","num_words":1301,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.017,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.35,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nAsia Pacific hmun ah rian a tuan rerotu Jesuit pawkomin nisuahnak thlanglam Asia ram pawl ah thingkung 40000 an phun. (June 17, 2022)\nAsia Pacific hmun ah rian a tuan rerotu Jesuit pawkomin nisuahnak thlanglam Asia ram pawl ah thingkung 40000 an phun.\n(June 17, 2022)\nJRS tiih kawhmi The Jesuit Refugee Service (Jesuit pawlkom ih harsat tuar pawl bom nak hnatuan) thahnak kum 40 kimkum ni sunloih nak in 2020 ihsin thokin thingkung 40000 cu Cambodia, Indonesia leThailand ram pawl ah an cing ih ram pawl ih nunphung le kiangkap umdaan rem dingah an tumtah tiin an sim.\n(40-4-40) mi tampi theih mi cu thingkung pawl thawn huap nak le nunphung pawlkom thansonak tumtahnak a si. Farah zonzoinak le kiangkap siatnak pawl kilhim taktak dingah a si. Himi tumtahnak cu(2021-2025) Asia Pacific hmun ih Jesuit pawlkomih tumtah mi a si. A tlun ih tumtahmi ah mipi pawl, mino pawl khal an tel. Tumtahmi antuah taktaknak cu kumkhat a kim zo.\nHimi tumtah nakih tuanvo neitu Louie Bacomo in himi hmun ih nunphung le kiangkap buainak ah harsat nak an tuar. Hringhro nak aum. Siatsuah nak a um. Curuangah kiangkap kilhimnak le upat thiam dingah,kiangkap thawn remaw ten um thiam dingahle kan zaten inn asimi kilhim dingah a tul. Hramlak a um nak cu mipawl mai umnak tlansan lo dingah kham tu a si tiin a sim.\nRammi pawl cu nun tu khua sak nak hrang hramlak an rin san. Hramlak kilkhawinak cu rammi pawl kilkhawinak asi. An unphung le kiangkap khal kilkhawi nak asi.\nThailand ram saklam ih Kayen miphun pakhat asimi Orniah in himi tumtah nak ruangah rualpi pawl le pawlkom karlak ah relawknak a thatthu, kiangkap khal upat ding theih a si thu, kiangkap cu minung nunnak ding hrang lawng asilo. Pathian sersiammi asi timi theih a si thu a sim.\nCambodia ih pawlkom 5cu Prey Lang hmun ah thingkung 4000 an phun. Cui hmun cu a kau zetmi hmun rawn a siih, Cambodia le nisuahnak thang Asia ih hramlak thing pawl an kho. Kilhim mi hramlak khal a si. Himi hramlak cu 2016 ihsin thokin Cambodia cozah in hramlak ramsa pawl umnak hmun tiin an than.\nPhilippines ram saklam Cotabato ihMarlon E.Apan khal in kan nauhak lai ihsin kan lungrual ding. Ziangruangahtile hmailam ih hotu an si ding. Kan tar tikah santhar pawl ro kan tan ding. Philippines ih pawlkom 5 khal in thingkung 22000 cu Bukidnon ih Parish pawl ah siseh, Davao ih phunsangtlawng leng le Zamboanga pawl ah an phun. Thenkhat cu mai tidaan pawl thawn khal an phun. Philippines ih mino pawl khla in thinlung zaten thih nak, hramlak siatsuah nak, kiangkap harsat nak tiang hngak loin thingkung cing cio uh si. Caan neih lai ah zuam uh tin a forhfial.\nThailand ram ih thlanglam ah harsat tuar 93000 luan an um ih anmah pawl cu Karen le Karenni miphun pawl an si. Myanmar ih a cang rero mi buainak pawl ruangah an tlan ih an relh. Harsat tuar um nak hmun 6le Chiang Mai Diocese ih pawlkom 15 cu thingkung 74000 an phun. Thingkung pawl phun hlan ah Pope Francis ih \"Laudato si\" kan zate ih inn kilkhawi cio uh capi ih lam hmuh mi vekin thusimnak program an tuah hmaisa.\nThailand saklam Mae Sariang ih Karen mino pakhat in 'thingkung phun ruangah ka lungawi tuk. Kiangkap thawn kannai tiin ka ruat. Kiangkap kilkhawi phah in kaingkap khal in in kilkhawi ding tiin hlanlai upa pawl ih an sim dah. Thingkung phun nak cu lo, thing, inn ih hman mi thilri pawl tuahnak ah hau, ur mi aiah aiawh sal nak a si' tiin a sim.\nThingkung phunnak cu tuahnak pakhat lawng a silo. Pawlkom hrang thatnak a um. Pawlkom pawl khal an tel.Hivekin hmunkhat ten tuan tlang nak cu pawlkom tumpi dinnak a si. Pawlkom dinnakcu cui hmun pawl ih nunphung, thlarau, nuntu khuasak nak pawl bomnak a si.\nKawlram khalah Ba Maw Diocese Nanhlaing St.Micheal Diocese pawlkom pakhat khal ahmaisabik nak tumtahnak ah an tel nak a si. Kayah ramthen, Shan thlanglam hmun pawl ah himi cangvaih nak pawl ah an tel. Myanmar, Kayah ramthen, Demoso ih Kayah mino pakhat khal in \"thingkung phunnak cu a thami daan, tikcu remsal nak lawng asilo. Pawlkom thinlung, remdiahnak le pawlkom pahnih ramawk sal nak khal a si. Kan karlak ah nel awk nak a nung ter sal\" tiin a sim.\nVietnam Diocese khalah himi program ah an tel. Himi tumtahnak ih tuanvo nei tu Bacomo in himi program ih a tel tu pawl hnen a lungawi thu, himi timtuahnak cu zumhnakin a tel tam thu zaten hnen a lungawi thu himi program cu Asia Pacific hmun ih rian tuan tu Jesuit pawlkom ih dungthluntu hnatuan thenkhat asi thu, Jesuit pawlkom dinhmun in pawlkom sungtel 1600 anum ih an mahpawl in zatek 10 cu ram 16in ansi tiin sumpai lam kil tu asiih, himi program ih pawlkom asimi Fr.Vidal Gornez Jr in a sim.\nSungkhat, bom tu pawl thawn hmunkhat ten a tuan tu pawl ih bom nak thawn Jesuit pawkomcu Gospel thuthangtha karh zainak, fimthiamnak, Parish pawl zohfelnak le dungthluntu hnatuan, Pathian thuruah khawm nak ah thuthangtha simnak, mairam mi thuhla dilsaknak, kiangkap kilkhawinak cu a dang dungthluntu hnatuan pawl tuah asi thu a sim. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/nikhua\/asia-pacific-hmun-ah-rian-tuan-rerotu-jesuit-pawkomin-nisuahnak-thlanglam-asia-ram-pawl-ah","date":"2022-08-14T03:36:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00469.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999917388,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999173879623413}","num_words":877,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.284,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nSt.Emily de Vialar (June 17)\nSt.Emily de Vialar (June 17)\nFrance ram thlanglam ih hlanlai khuapi Gaillac ah, kum 1794, November 19 ah tih a nung zet mi raldo awk caan ah \"tihnungza lakih na rat kan lungawi Puithiam, Puithiam tiin thei lo dingin na rat cu a tha. Acozah hnen rintlak lo mi Puithiam pakhat tiin zo in an lo ti ding\" tiin an ti. An Puithiam cun \"Monu le mopa cu khui ah an um a ti tikah, annih in mi leng khan ah an um an ti. Antionette Portal nangmah cu Jacques de Vialar cu kumkhua na nupi si dingin na pom maw?\" tiah Puithiam cun kutsih nak a tuah sak.\nKum thum a rei hnu 1797 , Sep 12 ah fanu an nei ih Emily tiah hmin an pek. Biakinn khawnglawng pawl kha cerek ah an tuah ih khawnglawng aw theih a theih nawn lo. A pa in \"kan fanu a tuvekin thaten Baptism nak a ngah thei ih a tawk deuh lai. Ram dinhmun khal a tha vivo thlang tiin\" a pa in a ti. Kum a rei vivo ih, a nu in \"Pathain in in sersiam, in duhdawt tuk na thei maw ka fanu\" tiin thu a sim. Emily khal in ka thei ka nu tiin a sawn. Cuzawng ah a pa a ra ih ka fanu na nu thawn ca nan zir thlang maw tiah a sut. Emily cun ka pa ca ka siar thiam zo tiin a pa hnen ah a sim.\nCutikah a nu in \"A si, Emily cu a thang so tuk zo. Ca khal a thiam zo. Ka zirh men in a tawk nawn lo\" a ti. A pa in \"tlawng kan kai ter a cu zo\" a ti. A nu in \"kan fanu Miss Subarville tlawng ih ret ding cu ka duh lem lo. Kha mi nu cu ram buai lai ah ruah nak tha lo thawn a tel tu a si tiin a ti. Cutikah a pa in cumi tlawng lo a dang tlawng a um lo pi. Do awk nak ruangah biaknak lam tlawng pawl an khar theh a si lo maw a ti.\nMiss Dubarville tlawng ih ca zir nak ah saya le tlawng ta an pehpar awk daan a tha lem lo. An sayamah nu cun \"nan zaten nan tlung thei. Emily Piano zir dingah tang aw\" tiah a ti. An sayamah nu cun \"tum hmen, tum hmen na rualpi Hortense de Cossigny hnakin na thiam sawn ding na thei maw\" tiah a ti. Cutikah Emily in \"ka bang tuk zo. Sayamah nazi pathum luan ka tum zo\" a ti. Emily cu thla a cam ih \"Aw Bawipa upa pawl ruangih ka tuar mi har nak pawl ka lo hlan\" tiah thla a cam.\nGaillac tlawng ah kum 6 a kai hnu, a pa in \"ka fanu Miss Duberville tlawngah ca na zir theh zo ih Paris ih tlawng tha zet ah tlawng na kai sal ding\" a ti. A nu in \"Sevara lamzin ih um Abbayeau Bois border ih napu le na pi tei inn kiang a siih inn na ngai a zia deuh ding ka zum\" a ti. A pa in \"Paris tiang lam hla pi na feh thei pei maw\" a ti. Cutikah Emily cun \"zianghman a poi lo. Ka hrang ah thin phang hlah uh\" a ti.\nParis an thleng tikah \"nan lamzina sia tuk maw\" tin a nu te in a rak sut ih ka zum hnakin a har tiah a sawn. Emily ih nu a na ih a pu in a pa hnen ah 'ka fanu hi siivai fimnak ka neih mi thawn dam a theih nawnlo. Netabik dinhmun hrang kan timtuah a tul ding. A nu cun a u hnenah \"ka fale pawl ka u ka lo ap. Ka um lo sung ron kilkhawi aw. Miss de vialar cu a kum 34, 1810 Sep 17 ah a thi. Ni malte a rei hnu ah Emily in khal a thei ve ih a nu te in \"ka fanu na thin nat nak cu ca na zir in a zia vivo ding. Na um a nuamdeuh asile border ah ka lo hruai ding\" a ti. A nu te cun a hruai ih 'ka fanu amah cu tlawng uktu Sr.de Navarte tiin an ko. Sister cun kan hngak hlap mi Emily a thleng zo.\nKa fanu sister tei thawn um tlang nuam na ti vivo ding. Ziang kim a rem cang ding. Sister cun ka fanu na kum tla a kim zoih Bawi Jesuh Thi le Sa ngah thei zo na si. Emily cun \"Aw leh, Sister ka nu in cumi hrangah Pathian thu in zirh\" tiah a ti. Thla malte a rei hnu ah a veikhat nak Bawi Jesuh thi le sa a sang. \"Aw Bawipa Jesuh thu phan sim nak in hua ter aw\" tiah thla a cam. Kum hnih a rei hnu ah a pu le anute hnen ah a leng. Mi dang pawl in Dr.Portal kaing ih um nunau mawi te zo a si an ti. Thenkhat in a tu nu Emily de vialar an ti. Amah cu Sister tlawng ah aum. Tlawng pit caan ah a pu tei a leng theu an ti.\nA pu in Emily hnen ah \"ka tu nu na pa in a lo ngai tuk ih inn tlung ding in in cah tiin a sim. Emily cun cutimaw ka pa in tlung ding in ti ah cun ka tlung ding a ti. Toinon zamrang ten tuah aw kantlai ding\" tiin Emily ih nau in a ti. Toinon cun ka ruat hnak in a thang. Innsang thil pawl amah in a tuah thluh ding. Amah cu ka neh ding. Hi inn ah zo a cak sawn ti kan zoh pei cu tiah a ruat.\nReilotah Emily in \"ziangruangah Toinon in ziangah thu hman lo in ka pa hnenah a sim\" tin a nau a sim. A nau cun 'a lo hnak sik si kei cu. Ka u na um nak hmun ah na um ding a zum. Asinan ziangah ruat hlah, rualpi pawl thawn lek in um men aw. Dik lo zet ih hmuhsuam tuar nak le thenkhat lungawi nak thawn Emily in kum 3 a tuar.\nKum 1816 ah St.Peter biakinn ah Pathian thu zir nak a um ding tiin an than. Himi cu ralbuai nak theh ih a hmaisabik Pathian thu sim nak a si. Emily na feh pei maw tiin an sut. Emily cun feh ding e. ton har mi caantha asi. Aw Bawipa a liam zo mi kumpawl ah Bawi Jesuh Thi le Sa thawn hlat zet ah um in mawi nak ka rak ruat. Aw Bawi Jesuh ka thlarau khui tawk ah a um ti hman ka thei lo. Thaisun ah sual ka thlah tengteng ding a ti.\nEmily cu sual a thlah ih \"Puithiam na thusim mi ka ngai ih ka tuah mi sual nak pawl zaten ka thinlung sungah ka hmu. Daithlang in ka um nak ruangah ka thin a na\" tiah sual a thlah. Cutikah Puithiam cun \"minung duhnak hawl hlah. Ka fanu Pathian ih duhnak lawng tuah aw\" a ti. Emily cun thilri sumsaw pawl zaten ka tlan san zo a ti. Emily cu Biakinn ah feh in Bawipi Thi le Sa biak nak a tuah. \"Aw Jesuh na sal nu hnen ihsin ziang saw na duh. Ka thinlung cu na duh nak tuah dingah asi\" a ti. Ka hmai ah um ringring aw. Ka hnen ihsin na hlat asile ka lo ko sal ding.\nZiangih ka rel lomi, ka tuah lomi kiangkap ih mi farah pawl lakah Pathian a um ringring. Pathian duh taktak asile ka unau asimi mi farah pawl bom ding asi tiina a ruat. Kan nitin nunnak ah leipar thilri pawl ruat ding hnakin mi farah bom a tha sawn lo maw a rak ti. Mi farah mi dam lo pawl a bawm. Midang pawl in \"Emily ziang a tuah ti nan thei maw. Mi harsa pawl a bom rero. Hitivek asile cu pasal a nei thei lo ding. A kum le a upa\" tiah an ti.\nToinon in \"na fanu ih thli tuah mi zoh hnik. Mi farah pawl inn ah a hruai ih inn thianfai zo in a tuah ding, rel hnik\" tiin a pa hnen ah a ti. A pa in Emily hnen ah \"Emily, ngaihnik. Hitivek cun a ngah lo. Na kut dawh pawl hrangah a danglam zin hawl aw\" tiah a ti. Puithiam pa in Pathian in a thupi mi hnatuan hrangah a lo hril timi cu rinhleh ding a um lo. A lo theih ter leh ding. A tu vekih na hngak caan ah harsat nak pawl, na pai ih thinheng nak khal tuar aw. Himi harsat nak ruangah na tuah rero mi karuna hnatuan pawl cawl hlah a ti. Taktak ahcun a ollo. A pa in \"hnatuan te nau pawl tuah in mi hmai ah innsang sinak na siat ter tiah a kawk.\nMi pakhat in a pai hnenah \"na fa nu a mawi tuk, innsang na din ter lo ding maw\" a ti. A pa cun amah in ra sut tu an tam buk. Asinan thuhla a phunphun rel in a el thluh a ti. A pa cun \"innsang din dingah na el ringring ding maw. Na nunram hrangah ziang tuah na tum\" a ti. Emily cun 'ka nunram ah Pathian hrangah ka hlan duh. Sister kaing pakhat ka din ding\" a ti. A cang thei lo lawlaw na thei maw. Ziang ti khal ah a cang thei lo ding\" a tiih khuat thawn a deng ih khuat a kuai thluh.\nKum a rei ih, a nau pa cu Algeria ah a feh zik ih, Emily cun \"ka lo ngai tuk ding. Na um loin ziang tin ka um ding\" a ti. A nau pa cun \"ka u na hrangah Pathian ih ret cia mi lam lawng zawh aw. Cui lam tluan thei dingah ral that nak na nei ti ka thei\" a rak ti. Kum 1831 thal caan ah lo tan san tu na pu Portal in na hrangah ro thil tampi a lo tan. Frank Paisan 300,000 na ngah. Himi ro in ziang tuahna tum tiah an sut. Emily cun \" St.Peter biakinn kiang ih zuar ding ih an than mi inn ka lei ding. Cu tawk ah sister kaing pakhat din a duh nak thinlung tuah dingah a bot cat. A rualpi thenkhat in kan lo thlun duh an ti. Kum 1832 Christmas puai ni ah ka thinlung ah Pathian aw felfai zet in ka thei. Himi aw vekin ka tuah ding a rak ti.\nZuk suai thiam pakhat in \"St.Emily ih suai fial mi zuk a suai sak. Cui zuk cu St.Joseph kha Pathian minung sinak a lak nak a thuk zet mi zuk a si. Kan kaing bom dingah St.Joseph hnen ap in kiang ih hmin cu lang nak a nei mi St.Joseph sister pawl tiin hmin a rak pek. Kum 1833 march 19 cu St.Joseph puai ni a si. June thla ah Sister 16 an um zo. Mi pawl in \"zohhnik uh Miss de Vialar ih fanu pawl, kum 34 lawng a si lai mi Sister upa khui ah nan hmu ah. Sister tuan ding pawl zoh hnik uh an mawi da, mi pawl hmai ah feh rero ding an si lo\" an ti.\nEmily cu Puithiam hnen ah feh in \"Bawipa hitivek ih sim siat nak pawl in buai nak in pe\" a ti. Puithiam in \"Mother pawl ih karuna hnatuan in tetti a hmuh ding. Bil Bishop in khal a duh ih nan thu in sut. Bishop cun \"himi nunau pawl kan Pawlpi hrang thil tha an tuah nak pawl cu mangbangza a si\" a ti. Mi farah pawl an inn ah a lak ten an tuamhlawm. Harsat tuar pawl an inn ah ko in thazang an pe. Lamzin ih a um men mi nunau pawl khal a lak in ca an zirh. Bishop cun \"sister pawl ih an daan pawl tuah ter aw. Cui hnu ah nemhnget dingah ka hnen ah rak keng aw\" a ti.\nAsinan Algeria ahcun, \"hitawk hmun cu a fai lo. Hnatuan tu pawl tampi an thi zo. An hrangah siizung pakhat sak a tul\" tiah Augustine in a ti. A rualpa in \"asinan zo in tuanvo a la ding. Thinlung tha nei an um lo\" a ti. Augustine cun \"ka u Emily in in bom thei tengteng ding. A hnen ca ka kuat ding a ti. Emily cun ca a dong ih, \"ka fa le pawl Pathian hnen lungawi thu sim uh. Kan hnatuan nak ah thluasuah in pe. Algeria ah hruai in lam in hmuh. Pathian hnen lungawi thu kan sim ding. Kum 1835 July 31 ah Algeria an feh zik ah kannih cu France acozadh upa pawl thawn kan feh a tul ding\" a ti. Ni thum a rei tikah, Algeria an thleng ih a nau Augustine thawn lungawi zet in an tong aw. Augustine in \"hitawk khuapi ah malte um uh. Tuah ding mi kan tuah theh in ka inn Paris ah kan feh ding. Cui caan ah nat tha lo zet a um ih minung le an tam tuk ih mina ret nak an um nawn lo. Thaten tuamhlawm tu khal an um lo. Cutikah ral bawi in \"lawng parah France Sister 4 kan hmu. Himi cozah siizung tuanvo la dingah kan dil san ding\" an ti.\nRalkap pa cun mina pawl cu a hmuh ih \"nan hmuh vek asi ko. Dinhmuna tha lo tuk\" a ti. Sister pawl cun kan tuan thok ding. A rualpi pawl cun Emily hnen ah \"Mother cawl lawk aw. Zing ihsin natuan zo, an ti tikah Emily cun \"mina an tam tuk lai\" a rak ti. A mina tuamhlawm mi cun \"himi hnatuan a lo tuan ter tu cu mi tha tak asi ding\" a rak ti. Thlahnih a rei hnu ah \"himi hna in tuan sak ruangah kan lung a awi tiin an ti. Mother Emily in \"ziang hman a poi lo. Anamah pawl tuamhlawm dingah kan ra. Kan hnatuan tla kan theh hrih lo\"a ti. Kan pawlkom hnatuan kan theh veten kan ra sal ding tiah an cah ta. October 30 ah an tlung sal.\nA rualpi sister pawl hnen ah hi tawk lam dinhmun teh ziang a bang tiah a sut ih a rualpi pawl cun a zaten a tha Mother tiah an sawn. Puithiam pawl in \"Mother pawl a sunloih tu Algeria upa ih ca cu Msgr.De Gualy in a ngan. An pawlkom nemhnget dingah daan cu Mother hnenin kan hngak\" a ti. Kum 1853, Dec 16 ah Sister pawl in \"Aw Jesuh, na dungthlun ding ah farah nak, thianhlim nak, thungainak pawl thawn kanmah le mah kan ap aw\" an ti. Kum 1836, thal caan ah pulhnat ruangah an dinhmun a harsa ih, a hmaisabik ah innpi pakhat nei ding an tul. Inn pakhat an nei ih \"hi inn cu a tum tuk. A tul dan vekin kanhmang thei ding\" an ti. Mina pawl hrang sii pek nak khan, miphun thlei dang nak um loin nunau pawl hrang a lak ih ca zirh nak, nu le pa pawl hrang inn khat, harsat tuar pawl zaten hrang innkhat tiin an hmang.\nReiloteah \"bond khaupi Fr.Ven File in nauhak pawl cazirh dingah in ko\" tin Sr.Emily a sim. Annih in \"a tha, Sister 4 an feh ding\" a ti. January 3, 1838 ah an hnen ah um hrih dingin Father cun a sawm nan, annih cun kan um lo ding Puithiam, kan kaing ah Sister pawl an ra ih hril awk nak hrangah France kan tlung ding an ti. Gaillac ah an thleng ih a hmaisa bik hril awk nak an tuah. Mother Emily cu an lungkim nak in upa ah an hril. Thla malte a rei ah Emily in \"hi tawkah ziang kim a fel fai zo ih Algeria ih feh sal ding a cu zo\" a ti.\nAlgeria ah thleng ih lamzin ih a um tu nauhak pawl hrang nauhak kilkhawi nak tlawng a phuan sak. A mal bik un hi tawk hmun ah humhim nak an ngah ding. St.Louis Puai August 25 ah Pope Gregoray XVI in capi hmang in Algeria cu Bishop umnak tiin a nemhnget ih Bordo Diocese ih Fr.Debuatshi cu Algeria ih Bishop tiin a khaisang.\nKum 1838, December 13 ah Algeria ah Bishop Dubuatshi a thleng. Bishop cun \"Puithiam mal nak hi mi Diocese ah Mother pawl bomnak nan pek ruangah ka lungawi. Constantine ih Puithiam tlawng phuandingah ka dil. Mother pawl nan feh ding asile ka lo thlah ding\" a ti. Kum 1839, April thla thok, Sister pawl an thleng ih mi pawl in \"Sister pawl an thleng zo. Midang tla va sim uh. Cuti lawngah an mina pawl an rak hruai thei ding\" an ti.\nSr. pakhat in Mother Emily hnenah, 'mother hi tawk ah rul suak tiih kawh mi Arap saw buar tuamhlawm dingin an lo ko. Tuanbo a tum tuk'a ti. Mother Emily in 'a tha ka tuan dingah ret aw' a ti. Mina hnenah cun 'na hrangah sii ka rak keng. Hi nah zoh aw a ti. Mina cun 'ziangah hi tiin na tuah. Mother ka lo zum,' a ti.\nRei lo te ah a tuamhlawm mi cun 'kan khuapi Vikara ah Mother na fate pawl thlah sehla a tha ding. Cu tawk ah tuah ding a tam tuk a ti. Mother cun a sinan Araq pawl karlak ih Christian mi malte cu buainak a si lo ding maw tiin a sut. Cu pa cun 'Araq mi pakhat in Khrih an simsiat a sile cui a sim sia tu cu lutan a si ding' a ti. cu ticun Mother khal in 'ka lungawi. Ka ruat ta ding,' a ti.\nConstant ram ah cun a remcang hmel nan, Bishop Dubuat in Sr. pawl parah tuanvo neitu mi a ret. Asinan, daan hrampi le thukamnak cu Bishop Diguali thawn lawng a sai. Aw Bawipa mi upa pawl thawn buainak in um ter hlah aw tiin thla a cam. Asinan, Sr. Carlis in mina pawl a tuamhlawm tikah Mother ih sim vekin tuah lo in a mai tuah duh daan vekin a tuah. Mother Emily cun Sr. hnenah 'hi ti vek in tuah nawn hlah' a ti. Cui Sr. cun 'hi mi thupek cu ka pom thei lo. Midang ih thu ka thlun ding' tiah a rak el.\nBishop in 'ka Diocese ah thu ka nei bik. Sr. Carlis hnatuan pek dingin thu ka bot cat zo. Upa thleng uh' a rak ti. Emily cun 'hi ti vek a si le kaing ih thuneihnak san a nei ding maw? Kaing siatsuah ah a cang ding. Hi thu cu ka pom lo' a ti. Mother Emily in 'Algeria ih ton ding mi buainak ah a thin a phang. Kan mah ten uk awk thei nak humhim dingah a dang Diocese ah kaing kan dil le a tha ding. Tahthimnak ah Turin khuapi ti bek ah a ti. A rualpi pawl cun an lungkim pi ve.\nTurin ah an thleng tikah an rak hmuak ih an mah pawl cu St. Joseph Sr. kan si. In bum ding in an ra an ti. Khua mipi pakhat in 'Sr. tei hnenah cun nan hrangah inn pakhat a um zo' a ti. \"Kan lungaw. Tuah ding tampi a um. Kan tuan thol cih ding\" an ti. Rei lo te ah siizung an phuan ih mina an khat cih. Algeria in ca a rak thleng ih Sr. in Algeria a dinhmun a tha lo. Ka tlung lohli a tul a ti. Algeria ih a thlen tikah Sr. pawl in Mother na um lo sungah Bishop in Mother na lam ih tang mi Sr.pawl Bawi Jesuih Thi le Sa in pe duh lo. Kan ruah daan a bang awk thluh a si lo maw?\" an ti.\n\"Hi ti cun a cang thei nawn lo. Kaing sung mahte uk awknak hrangah Pope ih nemhngetnak ngah dingah Rome ka feh ding. Cu ti lawngah aamahkhaannak kan ngei ding\" tiin Emily in a ti. Rome khuapi ah Bishop pakhat in Mother hnenah 'Pope Gregory XVI tong thei dingah ka dil zo' a rak ti. Pope thawn an tongaw ih 'Algeria ih nan hnatuannak thu pawl kan thei ih kan lo sunloih tuk' a rak ti.\nMother cun lungawi thu a sim. \"Puithiam commission pawlkom ih thuhla pawl cek lawk ding caan malte a duh\" tiah Bishop in a ti tikah Mother cun 'ka hngak sung ah Rome ah Kaing phuan thei dingin ka zuam ding a ti. Thla malte a rei hnuah Bishop pakhat in Mother hnenah 'Mother na hnenah thu sia sim ding ka nei. Mother hi tawk na um sung Bishop Dubuat in Paris Siangpahrang Louis hnenah Mother na par ih thilsia hmu dingin a tuah. Bishop ih a duh mi a ngah zo. Acozah in Mother pawl Algeria ih um theinak nan ngah nawn lo' a ti. Mother Emily cun 'cu ti sile ziang hman tuah a ngah nawn lo. Algeria ah tlung in tlan ding lawng a taang' a ti. Rei lo te ah Pope in Mother Emily cu lungawi zet le sunloih zet in a nemhnget sak.\nAlgeria ah kum 1842, November 23 ah nan mah ai-awhtu ding kha Karuna kaing ih Sr. pawl an thleng zo. Tuanvo thleng aw in tu rori ah suak uh an ti. Emily cun mina pawl cibai kan buuk ta lo ding maw a tiih a tu rori nan feh a tha ding an ti. 'Ziangah nan tap. Hi mi hi sannak pakhat a si. Kan Pathian cu hi hnak ih har a tuar a si lo maw?' tiin Emily cun a rualpi pawl a hnem.\nKum riat tiang mi hrang rian an tuan hnu Sr. pawl ziang tik hmanah kan lo hngilh lo ding tiin an thlah ta. Leilung pumpi hi a tum tuk. Bawipa cu mifarah pawl, mina pawl, nauhak pawl thawn hmun tinkim ah a um ringring. Gaillac an thlen hnu ni rei lo te ah tui nisia ih 'La Marsa' ah kaing phuan dingin an sawm. Mother cun a pom. Khual an tlawnnak cu an rin ai in a rei deuh ih ei in khal a cem zik thlang. Kan neih mi kan hlawm aw pei a ti. Thlipi a hrangih nan hrangah ka thin a phang an ti. Mother in 'tih ding a um lo. Pathian kan hnenah a um' a ti. Mother cun cu ti a si le La Marsa ah kan feh pei a ti. Kum 1843 thla tang a thok thlang. Mother cun hi nah ka um a tul nawn lo a si le France ah kan tlung thlang ding a ti.\nA tlunnak lamtluanah lawng an to lai ah thlipi a hrangih tilet a tho ciamco. Thlipi cu Malta tikulh lam ah a hrang. 'Hi nah tikulh kan thleng ih tlawng phuan nak ding caantha a si' a ti.\nMi pakhat in Sr. tei inn ding a hmuh. Mother cun 'thlakhat lawng a si lai. A lut duhtu an va tam ve. Tlawng phuannak rei zo vek a bang. Gailaac ih tlun a cuu thlang a tiih a tlung. Gailac a thleng ih Sr. pakhat in 'in ngai thiam aw Mother; Mother na um lo sung hi inn ih upa tuanvo ka rak tuan suak lo. Fr. Meseri ih ruahnak in pek ruangah kan thuhla hrangah lawyer Meolis kan rak sak pang. A mah Pathian, Pathian zianghman a tang nawn lo. Kan cem zo' a ti.\nAsinan, Leon ahcun Bishop pakhat in Father Bruno hnenah 'Fr. Bruno na si maw? Cyprus tikulh ah na um ah ka ruat a tiih Fr. cun a si. Cu tawk ah Khristian pawl hrang hna ka tuannak a rei thlang. Asinan, kei mah lawng ka si. Curuangah in bawmtu ding Sr. pawl ruahsan in ka ra tlung' a ti. Bishop cun St. Joseph Sr. pawl sutsan aw a ti.\nKum 1844, December 2 ah lawng colhnak hmun in an thleng thei. Pathian ih mangbangza a kut cak a si. Thlarau sia in in tlan san zo' an ti. Mipi pawl cun 'Sr. pawl lamzin ah kan lo ruat tuk. Minung pawl hrangah nan nih cu Vancungram ih Vancung mi nan si' an ti. Kum 1846, thlaal caan ah, Mother in Myanmar ram in in sawm zo nan feh duh maw tiin Sr. pawl a sut. Sr. pawl cun 'kei mah kei mah ka feh duh' an ti.\nMyanmar ram cu a hla tuk maw tiin an mah le an mah an sut aw. Sr. pakhat in ' a hla tuk. Asia continent ah a um. Alexendria ihsin Egypt nelrawn bal in tipi thuanthum feh lai ding' a ti. Nelrawn an thleng ih kalauk an to ih Sr. pakhat in 'aw Pathian tih a va nung ve a ti. Putar pa in tih hlah. Ka um. Ka lo bawm ding a ti. Tipi tuanthum an thleng ih putar pa cun a thlah ta. Sr. te cun an thinlung sungah a dang pi'n a um ih hi putar pa ih St. Joseph a si pei maw? tiin an ruat.\nGaillac ahcun mi pawl in 'Sr. pawl zoh tikah leiba pawl nei in harsatnak an tuar hmel. Kaing ih zawi umnak saw a si' tiin an sut. Mother nauhak pawl an ko zo. Hi tawk ih um bet a ngan nawn lo. Tlamtling zet in tuah thei dingah tidaan dang hawl a tul ding. Kum 1817, October thla ah Tuluk khuapi an thleng ih in ei ding pawl ziang tiin kan tuah ding. Ca kan zirh ding. Thil tuah daan, thil thit daan pawl kan zirh ding an ti. Thla malte a rei hnu ah Mother cun 'theih mi um lo hi mi khuapi ih um cu a remcang thei lo ti kan pom ding hrimhrim a si. A zia deuh lai. Leitlun killi ah in sawm uh' tiin a ruat.\nJerulsalem khuapi ah kaing din dingin le mina kilkhawi dingin Sr. pawl an dil. Malta le Cyprus theh hnu ah Coro tikulh khal ah ral a tha mi Sr. pawl an sawm sal. Kaing din dingah Jarpha khuapi ah Sr. thenkhat an feh. Rei lo te ah Trabuzung khuapi ah innsang kilhim daan zirhnak nu pawl hrang an harsatnak cu zianghman a si lo. Ziang tinkim Thinglamtah zuk an ben ding' a ti.\nKum 1852, ah Emily in 'hi tawk ih um ding a remcang lo ih hmundang kan hawl ding' a ti. Mother cun 'Marcil kha a vun ruat. Cui khuapi ih Bishop Macornu in a mah rori in 'Phalsusmari' Pathian riantuannak a din tu a si ih in theithiam ko ding a ti. Mother cu Bishop hnenah a feh ih kum 14 sung kan tuar mi lo a dang zianghman a um lo a ti. Bishop cun 'na thinphang hlah. Kei mah khal in ka tuar dah. Nan tuar mi ka theithiam' a rak ti.\nKum 1852, August 15 ah kan harsatnak pawl a cem thlang ding tiah Mother an ti. 'Ziang a si kal le Bishop cu kan pa vek a si. Lailak tlawng phuan in on zo' tiin Mother in a ti.\nKumkhat a rei hnu ah Sr. pawl cun 'kan thlen hman rei hrih lo ti tluk ih inn tum ah um ding zo in an zum ding. A lut duh tu le an tam tuk. Mang vek a si. Zum ban ding hman a si lo' an ti. Tlawng an phuan hnu 1852 kumcem ah Sr. 10 cu Tunisia ih 'Sfax' ah thenkhat cu Capuchin Puithiam pawl bawm dingah Candia tikulh le Greek pawl ah an feh.\nPalestine – Jerusalem ih Bishop cu Bethlehem khuapi ah tlawng phuan dingin an ko. (Bethlehem cu Bawi Jesuh suahnak a si). Cui hnu ah Bible tel mi 'Sidon' khuapi ah Khristian le Muslim tlawngta 200 hrangah boarder an phuan. Tlawng thar a karh vivo. Brittany, Tremorel, St. Peter Le Zoba, Armenia ih Eryerum, Tunisia ih La Goulette le Australia tiang a darh.\nKum 1855, October ah France acozah in an kaing an pom zo. Baipa ka lungawi. Ka thih a nuam thlang ding a ti. Kum 1856, August 22 ah Mother cu a naa thok. Ziang a cang. Doctor a tu lai fang ih khuapi sungih a cang mi nat maw? tiin Doctor an sut. Ril tla nat dam ter a theih lo thu a sim. Netabik Sacramentu pek uh' a ti. Mifarah pawl hrangah faangdip khat khai thei ceu in a khai nak ruangah a si.\nAugust 24 ah a dam lo ih ni hnih a rei hnu ah Mother Emily cu siang zet ih ap awknak a pa Pathian hnenah a feh. A mah cu Pope Pius XII in 1951, June 24 ah Mother Emily cu Rome khuapi ih mifarah hrangah le mi zonzai hrangah harsat a tuar tu a si. Curuangah kan nih khal a mah vekin nung ve dingah in sawm a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/stemily-de-vialar-june-17","date":"2022-08-14T04:05:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00465.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999809444,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998094439506531}","num_words":4764,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.378,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"David le Kawlaiath\n1Ciafangin Filistin te khai raaltawng tuhin a raalkapte khiah hmunkhat in Judah te ai Sokhoh ah khawm tlang ai, Sokhoh le Azekah laklawh ai Ephes Dammim ah caam tlang i. 2Saul le Israel mite khai hmunkhat in khawm ve ai, Elah rawn zawllai ah caam ai Filistin te tawng tuhin pai i. 3Filistin te khiah mual pakhat vumah ding ai Israel mite khai mual khatta lamah ding i. Amahte laklawh ah rawn zawllai um i. 4Ciafangin Filistin camp in Kath mi Kawlaiath tihnak mi pakhat khiah suak ai amah khiah dawng ruk le khap khat saang i. 5A lu ah dar lukhuk khu ai raal thilthuam khiah sil ai cia a raal thilthuam khiah dar i ai shekel thawng rit i. 6A ke khai dar thawn khuk ai a kodar vumah dar fei niu um i. 7A feipui kuang khiah thiamtak hnak luangkiang bang i ai a feipui lu khiah shekel zaruk rit i. A hmai in a lum phur sahtu pa feh i. 8Ciafangin Kawlaiath khai ding ai Israel mite hnenah, \"Zaimanin raaltawng tuhin a thuang in um i si? Kaimah khiah Filistin mi pakhat i lo ing? Cen ningte khai Saul hnenum i lo i sim? Ningmah songin mi pakhat ril tu i lai, i hnenah kawi tu seh. 9Amah in i tawng ben in i rek lekhaw, ning hnenum cang nga ing. Ikhalselai kai in amah khiah neh in rek ngah lengkhaw, ningte khiah kin hnenum cang tuhai kin na kin per sah tuh i si.\" ti in ti i. 10Ciafangin cia Filistin pa in, \"Tunnia ah Israel raalkap te khiah tawng ning caai ing. Tawng kawm tuhin mi pakhat i pe tuu-ih.\" ti in ti i. 11Saul le Israel mite in he thu khiah za fangin thinhnawm ngai ai lau rauh i.\n12David khiah Bethlehem Judah ai Efarat mi Jesse fapa i. Jesse in fapa pariat nai i. Saul uk teng in Jesse khiah patar pui i hang. 13Jesse fapa upaber pathum khiah raaltawng tuhin Saul hlun tuhin feh i. Raaltawng tuhai fehtu Jesse fapa pathum te hming khiah, a tehmasaber Eliab, a sangtu Abinadab, a pathumhnak Shammah i. 14David tu a nauta ber i. A upate pathum in Saul hlun i. 15Ikhalselai David tu Bethleham ah a paa tu khal tuhin Saul hnenin tlung tuak de i. 16Ciatih in Filistin pa khai a nong ah ni sawmli song zing le zan in kawi de i. 17Ciafangin Jesse in a fapa David hnenah, \"He ephah pakhat dim in rongmu theuhnak le pawnghmuk hlom ha khiah na ute hnenah camp ah kawi tuhin feh tu. 18Cen amahte raalkap thawngkhat te uktu captain hnenah khai he cheese sawmkhat phurh tulai, na ute khiah zai bang i ti in ril tulai amahte thu khiah i than leh tu.\" ti in ruai i. 19Ciateng in Saul le Israel mite khiah Elah rawn zawllai ah Filistin mite tawng teng i.\n20Ciamanin David khai zing tla niu in tho ai, a tute khiah tukhal tu pa hnenah hlum ai, cia thilte khiah lang ai Jesse ruaihnak bangin feh i. David khai camp ah Israel raalkapte in thuangtuah teng in hleng i. 21Ziangmanti fangin Israel raalkapte le Filistin raalkapte khai pakhat le pakhat tawng dun tuhin pai tlaang i. 22Ciafangin David in a phurhnak rongte khiah rong kiltu pa hnenah hlup ai, raalkapte hnenah dawp ai a u te hnenah hleng ai a u te khiah pon i. 23Ciatih in amahte thawn a pong lak tengin Kath ai Filistin mi Kawlaiath tihnak pa khai Filstin raalkapte hnenin hong ai a relhnak cia khiah rel leh thio i. Ciamanin David in za i. 24Israel mite veksen in amah khiah hmu fangin a lau rauh in amah hnenin tlan tlaang i. 25 Ciamanin Israel mite in, \"Heta ah hongtu he pa khiah hmu awng aw sim? Israel mite tawngcaai tuhin hong rori i. He pa rek tu pa khiah kumpibawi pa in thil tamngai thawn milian cang ruai tuh ai, a fenu khai nu tuhin pe tuhai, a paa inn khai Israel ah luat ruai tuh i.\" ti in rel i. 26Ciafangin David in a hiang ai dingtute hnenah, \"He Filstin khiah rek in Israel mite zauhsuamtu rek tu pa khiah ziang tham tuh i? Ziangmanti fangin a nung Pathian raalkapte tawngcaai tu he Filstin pa khiah aisu i?\" ti in ti i. 27Ciafangin Israel mite in amah khiah hetih bang in, \"Khia paa rek tu paa khiah ciatih bangin bawt sah tuh i.\" ti in sawn i.\n28Ciatih bangin David in amahte hnenah pong hnak khiah a upaber a u Eliab in za i. Ciafangin Eliab khai David lakah thinraw ngai ai, \"Zaimanin heta ah zu i si? Nelrawn songah tu a tlawm niu lam khiah aisu hnenah ap i si? A hngal le na puarthauhnak khiah na ling sah ing. Raaltawng hnak sik tuh in zu ngawn i si.\" ti in ti i. 29Ciafangin David in, \"Zai bawn i pa ing? A thu um lo i awm?\" ti in sawn i. 30Ciafangin David khai a u hnenin thawn ai a dang pakhat hnenah a bangpah in rel i. Ciate in khai a hmasate bangin rel i.\n31David relhnak thu za fangin amahte in Saul rel ai Saul in David ko i. 32Ciafangin David in Saul hnenah, \"Amah manin aisu pakhat bang khai thin hnawm ma seh. Na hnenum kaimah in he Filistin pa khiah tawng tuh ing.\" ti in ti i. 33Ciafangin Saul in David hnenah, \"Nangmah in he Filstin khiah tawng ben tuh lo i si. Ziangmanti fangin nangmah khiah tlangval niu i si. Ani tu a naulai ai panin raalkap tuan zo i.\" ti in ti i. 34Ikhalselai David in Saul hnenah, \"Na hnenum in i paa tu khal de ing. Chintit i tu seh, vom i tu seh kawi in turual lakai tufa niu khiah thiar fangin, 35amahte khiah hnawh ai vit le amahte kaa songin tufa niu khiah sut de ing. Amahte in i tawng tuum fang in, a kahmul in pom ai vit ai rek ing. 36Na hnenum in cia chintit le vom khiah rek ing. He vunpar cem lo Filstin pa khai a nung Pathian raalkapte tawngcaai manin, amahte pakhat bang in cang tuh i.\" ti in rel i. 37Ciahlai ah David in, \"Chintit kut song le vom kut song ai i o tu Bawipa in he Filstin pa kut songin khai i o tuh i.\" ti in rel i. Ciafangin Saul in David hnen ah, \"Feh tu. Bawipa khiah nangmah thawn lo um tu seh.\" ti in ti i.\n38Ciamanin Saul in David khiah a raal thilthuam silh ai a lu ah dar lukhuk khuh i. Cen amah khiah a thir angki khai silh i. 39Ciafangin David in a vangsau khiah a raal thilthuam hnenah pen ben fangin cia raal thilthuam te khiah hmang awng lo manin, vak cuk i. Ciafangin David in Saul hnen ah, \"He raal thilthuamte kawmin vak thiam lo ing. Ziangmanti fangin hmang awng lo ing.\" ti in ti i. Ciamanin David in cia raal thilthuam khiah hawk sek i.\n40Ciafangin a tokrolh khiah a kut ah sin i. Ciale rawn songai lungto a mamliang panga khiah khul ai tukhal pa dipniu a naihnak dipkua songah thun i. Cen a kut ah kuahli khai um i. Ciale Filstin paa nong ah kawi i. 41Ciamanin Filstin paa khai David nong ah kawi ai a lum phurtu pa khiah a hmai in feh i. 42Filstin paa in sik ai David hmu fangin, nautat rauh i. Ziangmanti fangin amah khiah tlangval niu, a san thiang hmel mawi ngai i. 43Ciamanin Filstin paa in David hnenah, \"I hnenah fungkek thawn kawi tu uico i vuah i sim?\" ti in ti i. Ciafangin Filstin paa in David khiah a pathiante hming in awrsia cam i. 44Filstin paa in David hnenah, \"I hnenah kawi tulai, na sa khiah hli lakai vaniute le lo lai ai ramsate hnenah pe ngang!\"ti in ti i. 45Ciafangin David in Filstin pa hnenah, \"Nang tu i hnenah vangsau le feipui le feiniu kawmin kawi i si. Ikhalselai kai tu na tawngcaaihnak Israel raalkapte Pathian, vancung mite Bawipa hming thawn na hnenah kawi ing. 46Tunnia ah Bawipa in i kut songah na ap tuh ai, na seu tuhai na lu khiah na lang sah tuh ing. Cen laivum mite in Israel ramah Pathian pakhat um i ti khiah ling thaihnak tuhin, tunnia ah Filstin te camp songai mithi sa khiah hli lakai vaniu le laivum ai ramsa te pe tuh ing. 47Ciafangin Bawipa in vangsau le feipui thawn o lo i, ti khiah heta ai khawmtu a veksenin ling tuh i. Ziangmanti fangin raaltawnghnak khiah Bawipa ai i. Amah in nangmah khiah kin kut ah kin pe tuh i.\" ti in ti i.\n48Ciamanin Filstin pa in David tawng tuhin tho in kawi fangin, David khai a rang ngai in Filstin paa tawng tuhin a hnen lamah dawp i. 49Ciafangin David khai a kut thawn a dip songah pur ai lungto pakhat lang i. A kuahli thawn sai fang Filstin paa calpang khiah kha le cia lungto khai a calpang songah lut ai Filstin paa khai laipua ah a hmai ah tlu i. 50Ciamanin David in Filstin paa khiah kuahli le lungto pakhat thawn neh ai Filstin paa khiah kha le neh lio i. Ikhalselai David kut ah vangsau um lo i. 51Ciafangin David khai dawp ai Filstin paa vumah ding ai a vangsau khiah a kawng in phok sah ben fangin, amah khiah rek ai a lu khiah vangsau thawn cem sah i. Filstin mite in amahte ca ai raaltawng tu paa thi lio hmu fangin anite khai tlan sio i. 52Ciafangin Israel le Judah mite khai tho ai huk ai rawn zawllai lut hmun le Ekron kawl dawng tian hnawh i. Amahte rekhnak Filstin raalkapte khiah Shaaraim lam feh hmun lampui hiang le Kath le Ekron tianin tlu lianglo i. 53Ciafangin Israel mite khai Filstin mite hnawh awl le amahte buk khiah rok sah i. 54Ciafangin David in Filstin paa lu khiah Jerusalem ah kawih i. Ikhalselai a raal thilthuam tu amah buk songah khawi i.\n55Saul in David in Filstin paa tawng tuhin feh khiah hmu fangin, a raalkapte uktu Abner hnen ah, \"Abner, he tlangval pa khiah aisu fapa i pa?\" ti in zawt i. Ciafangin Abner in, \"Aw kumpibawipa, ling hrimhrim lo ing.\" ti in sawn i. 56Ciafangin kumpibawipa in, \"He tlangval paa khiah aisu fapa i ti in zong tu?\" ti in ruai i. 57David khai Filstin paa a rek ben in tlung fangin, Abner in David khiah Filstin paa lu khiah a kutah sin kong in Saul hnenah kawih i. 58Ciafangin Saul in amah hnenah, \"Tlangval pa, aisu fapa i si?\" ti in zawt i. David in, \"Kaimah khiah na hnenum Bethlehem mi Jesse fapa ing.\" ti in sawn i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/1-samuel\/1-samuel-17\/","date":"2022-08-18T22:56:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882573533.87\/warc\/CC-MAIN-20220818215509-20220819005509-00110.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9681429863,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9681429862976074, \"cnh_Latn_score\": 0.027321496978402138}","num_words":1795,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.972,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nunau hi an thi neih period ovum (chi or egg) a tuah aw theu, Cu an ci cu an thi neih period ni ih sin siar tanin ni 14 nak hrawngah hin an ci a pitlin can ih ruah a si. an ci hi nazi 12 ih sin nazi 24 tiang hrawng cu nung dingih zum a a si, an ci cu ci lamzin ah rawn phei in mipa ci lut thawn kawmaw in sulah naute a rak tuahaw theu a si.\nAn thi neih period ni ih sin siar tanin ni 12 -16 hrawng cu rainak chance tha lutuk Golden chance a si a hnulam leh a tuan lam hi cu rainak chance a tam tuk lem lo Tin, nunau ci hi a tlangpi thuin pakhat (1) a ah a tuah aw theu ih,\nMipa vet hung cu tampi a tuah thei ve thung a si phir an pai cun nunau khan cinung (eggs) Pahnih a tisuak tihnak a si mai ih, a si lo khal le nunau ci leh mipa ci in fuse zo mi cu embryos 2 ah an then aw leh tihnak a si.\nRai lo can theih awl sam bik cu before and after 7 days an ti theu, cu cu period theh ni7 thleng safe, period hlanteah ni 7 safe tihnak vek a si, Sinan before 7 hi cu a tihnung um deuh men thei.\nMipa ci te hi Ni 3-5 tiang an dam thei ruangah a safety tuk lem lo mei thei thi neih theh ni 5 thleng hi cu Safe ding ih zum a si, Asi nan tu 9h ka rel mi hi100% in a dik kher lo men thei,\nOvulation period kha midang dangah a bangaw thei lo, tam tak cun raitheih lo can ih an zum laiah rai tla an um ve ko, thlah dah tak ih himi can sungah naupai duh siloh cun ti lo mei ding, sinan naupai duh pawl hrangah cun Period ni ih sin chhiar tanin ni 12-16 hrawng hi cu taima takin tuah can cu si ko.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2022\/07\/05\/nunau-nau-pai-thei-can-leh-nau-pai-thei-lo-can-thei-duh-mi-hrang-ah\/","date":"2022-08-09T10:22:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882570921.9\/warc\/CC-MAIN-20220809094531-20220809124531-00146.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992271662,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992271661758423}","num_words":329,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.267,"stopwords_ratio":0.304,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLeitlunhuap innsungsang thureltlangnak ih rak tarlang mi hmasabik kutsihnak a la tu Blessed din hmunih khaisang mi nupa te. (June 24, 2022)\nLeitlunhuap innsungsang thureltlangnak ih rak tarlang mi hmasabik kutsihnak a la tu Blessed din hmunih khaisang mi nupa te.\n(June 24, 2022)\nRome khuapi ih um leitlunhuap innsungsang pawl tonawknak ah tui zarh ah Catholic Pawlpi in hmaisabik ih thitumnak rak tuah tu nupa tei a khaisan mi pawl cu St. Peter Basilica sungah upat a theih. Blessed Luigi le Maria Beltrame Quattrocchi pawl cu June 22-26 tiang Rome khuapi ih tuah mi vei (10) nak leitlunhuap innsungsang pawl thureltlangnak ih nemhnget mi upat tlak pawl an si. Italy miphun a si mi nupa te cu an thitumnak kum 45 a kim thlang ih Europe ih ton rero mi ruah ban lo mi harsatnak pawl lak ah Pawlpi ih biakthawinak ah an fate 4 sawmdawl in leitlunhuap ralbuainak pahnih an rak tuar.\nAn fapa pahnih cu 1930 ah Puithiam sinak an lak ih 2001 ah Pope John Paul II in an nu le pa blessed ih khaisannak Missa sumnak tuah dingah an rak feh. An fapa upabik, Fr. Tarcisio Beltrame cu Benedictine Yatih a si ih a naupa Fr. Paolino cu leitlunhuap ralbuainak sungah Nazi pawl ih thuenihnak lonnak ah Italy humhimnak a thup ten tuah dingah pumpe in Rome khuapi ih um Beltrame Quattrocchi sungkua pawl ih inn ih a tlan tu pawl le Jew miphun ih rothil um mi Italy miphun pawl ih relhnak hmun ah an rak hmang. Beltrame Quattrocchi innsungsang ih sungkhat pakhat in humhimnak cangvaihnak ah a fa le pawl ih tuah mi nemhngettu US Office of Strategic Services (OSS) ih ca ngan mi an neih thu, cu mi cu innsungsang ih inn ih vorhlam ih a um ruangah tih a nun thu Rome khuapi ih um German command zungah a rak sim.\n\"An hmuh ngah le an zaten an that cih ding\" tiah Francesco Beltrame Quattrocchi in EWTN ah a rak sim. Beltrame Quattrocchis ih fanu khal Pawlpi sungah thatho ten a rak tel. An fanu upabik Stefania cu 1927 ah Benedictine Sister pakhat a rak si. An innsungsang ah nautabik, Enrichetta Beltrame Quattrocchi cu biakthawinak tuahtu ih nemhnget mi nunau pakhat a si.\nA danglam mi thlarau lam nunram\nAn fa le pawl ih hnatuan le hnatuannak sungah Beltrame Quattrocchi sungkua ih raltha zet mi teette cu Luigi le Maria ih sungkua sungah a famkim mi thlarau lam hrampi a si. 2001 ah St. John Paul II in Luigi le Maria an khaisan tikah 'nunram cu a danglam mi nunram thawn an rak hmang' tiah a rak sim. \"Innsungsang pakhat ih nomnak le thinphannak lakah a danglam mi, a famkim mi thlarau lam nunram ah ziangtin um ding ti a rak thei. An nunram ih thupi mi cu nitin Bawipai Thi le Sa biaknak a si vekin zanlam tinten Rosary cam in thianghlim Nu Mary an upat\" tiah a rak sim. Luigi le Maria pawl cu nu le pa le nupa dinhmun in raltha zet in an rak nung. An mah cu St. Mary Major Basilica ah November 25, 1905 ah thitumnak an rak tuah. Luigi cu kum 25 a si ih Maria cu 21 a rak si. An thitumnak hngilhlonak cu Basilica ih Corsini chapel ah tui ni ah kan hmu thei.\n\"Hi tei nupa in Bible ih tleunak le minung pawl ih duhnak thawn an nunram duhdaw aw ten an rak hmang. An mah cu Pathian tuan tlang ding mi tuanvo tuah ding le an fa le pawl duhdawtnak thawn tuamhlawm in an apnak, thu an zirhnak, lam hruainak le Bawipa ih duhdawnak hawl hmu thei dingah an zirh mi a si,\" tiah John Paul II in a rak sim. \"Hi thlarau lam ih apawknak nunram le a thianghlim mi nunram a um ih Pathian ih innsang lam duhdawtnak, innsungsang le a thianghlim mi nunram ah an pehtlaih ih khat le khat tleunak an pe aw thei.\"\nLuigi cu lawyer a rak si ih Maria cu Pathian thusimtu sayamah pakhat a si ih nauhak pawl sawmdawlnak ah fimthiamnak hrangah ca uk tampi a rak ngan. An nupa cu Catholic cangvaihnak ah kutsihnak a nei din mi duhdawttu pawl hrangah Catholic kutsihnak timtuahnak tindaan pawl khal an rak timtuah sak. Veikhatnak leitlunhuap ralpi a thawh lai ah, hi sungkua khal in hriamhman an rak tong ih innsang harsatnak tampi an rak tong. An mah cu Puithiam cang duhtu (lo le) zumnak nunram ih a lut duhtu mino pawl tha rak petu pawl khal an si. Luigi cu 1951, a kum 71 ah lungnat in a nunnak a rak cem. Maria cu a duhdawt zet mi a pasal in a thihsan hnu kum 14 a rak nung ih a sungkua le Pawlpi rian dingah lam a rak hruai.\nCui hlei ah, Blessed ih khaisan mi nupa ih hmaisabik ruhreo pawl cu St. Peter Basilica Biakinn sung pulpit hmai ah hmuh a theih ih an mai bulpak thuhla pawl cu rome khuapi leitlunhuap innsungsang thureltlangnak sungah Pope Paul VI Hallkhaan ah an tarlang ding. An thuhla pawl cu an nupa ih thlarau lam nunram ah an innsungsang ih hlawm mi duhdawtnak thawn a rawi awk. Luigi in Maria a rak pek mi hamawknak zunghruk le Bible an siar tlang mi pawl an tarlang ding.\nLuigi in thitumnak an tuah hlan ah Maria in a rak pek mi the Blessed Virgin of the Rosary of Pompei a thianghlim zet mi card fate cu Luigi in a paisa bawm sungah kum 40 rei a rak ret that. Khaisanmi nupa te cu Rome khuapi ih Sanctuary of Divine Love ah an rak phum. Hi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/leitlunhuap-innsungsang-thureltlangnak-ih-rak-tarlang-mi-hmasabik-kutsihnak-la-tu","date":"2022-08-14T03:43:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00640.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996356964,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996356964111328}","num_words":941,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.368,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nThinlung tha neih nak in thin hnangam ih um a theih.\nThinlung tha neih nak in thin hnangam ih um a theih.\nVeikhat laiah ram pakhat ah Siangpahrang pakhat a um. Cui Siangpahrang in a mawi zet mi fanu a nei. Nikhat ah Siangpahrang fanu cu a a besia zet mi nat a tuar. Sii thiam pawl ih an zingzoi nak vekin siangpahrang fanu ih nat nak dam ter dingah sii thar hawl a tul. Asinan sii hawl dingah pangpar um nak tlang ih pangpar pakhat a kil tu rulhrengpi ih lu a tul thu siangpahrang hnen an sim. Cutiin siangpahrang in pangpar um nak tlangah feh in cui pangpar le rulhreng lu la dingah ram sung ih mi thiam an hawl.\nCule cui thil lak thei asile paisa tingkhat laksawng pe ding tiin an than. Asinan cui tlang cu tih a nung tuk ruangah zohman an feh ngam lo. Siangpahrang innpi hmaiah Yatah timi khua a um. Cui khua ah Turah timi a nu a cawm rero tu fapa fim pakhat a um.\nTurah ih pa cu mi raltha mi thiam asi ruangah Turah cu a nauhak lai ihsin rang to, nam hman daan, fei hman daan cuvek do awk nak lam ah a thiam nal zet. Asinan a pa a thih hlan ih a duhnak vekin lo thlo mi nunram thawn a nu a tuamhlawm. Turah cu mi zangfah thiam zet tu a si.\nCutiin siangpahrang fanu hrang mi thiam hawl tu pawlkom cu Turah tei khua an thleng. Himi thuthang an theih in khua mi pawl in an rel ciamco. Cumi sungah Hlah Aye timi nunau cu a pakhal Ko Taa Aye hnen vafeh ve dingin a ti tikah a pasal cun \"Hla Aye zarhkhat hrawng a rei ding ka lo then siang lo\" tiin a si. A hman ten ti ah cun a tih mi a si.\nSiangpahrang fanu ih thu a theih tikah Turah cu a nu hnen ah bawm a duh thu a sim. \"Ka nu siangpahrang fanu dam ter nak hrang a tul mi pangpar pakhat le rulhrengih luu tlang ah ka hong la duh\" tiin a dil ih a nu cun, \"a cang thei pei maw ka fapa tih a nung ih ka lo rin san lo\" tiin nu ih sidaan vek in thinphang zet in a sim.\nAsinan Turah in a nu hnen thaten a sim. \"Ka pai in zirh mi fim nak ka nei. Cuhleiah siangpahrang fanu ka zangfak\" a tiih a nu khal cun a on. Turah cu mi raltha pawl a hawl tu pawl hnen a feh ih tuanvo ka la duh tiah a va ti. Siangpahrang ih tlangsuak pawl in khal thaten na ruat tha maw tiin an sut. Turah khal in ka ruat fel zo tiin a sawn. \"A tha cu ti asile in thlun cih aw\" an ti. Cutiin Turah cun \"malte ka nu hrang thil tuah tul mi ka tuah lawk ding\" tiin Siangpahrang ih tlangsuak pawl hnen a dil.\nSiangpahrang ih tlangsuak pawl khalin \"a tha hi nah kan lo hngak ding\" an ti. Turah khal inn a tlungih a nu hrang a tul mi in ei pawl a tuah sak ih Siangpahrang ih tlangsuak pawl hnenah a feh. Siangpahrang ih tlangsuak pawl khal in Turah cu Siangpahrang hnen an hruai. Siangpahrang inn an thlen in Turah cu Siangpahrang hnen a feh. Siangpahrang in thu a sut. \"Na hmin zo a si\" tiin a sut ih Turah khal in lu kuun phah in \"Turah ka si\" tiin a sawn.\nHlanlai ah Siangpahrang pawl hmai ih um a sile Siangpahrang ih khuannak um loin tlunlam zoh a ngah lo. Curuangah Turah in lu kun in a sang. Siangpahrang in a sut sal, \"ka fanu nah mu dah maw?\" tiin a sut ih, Turah cun \"ka hmu dah lo\" tiin a sawn. Siangpahrang inn ah hna a tuan tu pawl hman in Siangpahrang fanu tha ten an hmu dah lo.\nTurah vek mi menmen in ziangtin a hmu ding. Siangpahrang in \"cuti asile a tha siibawi pawl thawn va tong uh, thuhla lo sim in a tul mi pawl an lo tuah sak ding\" tiin a ti. Turah khal Siibawi pawl hnen a feh. Turah a suak nan Siangpahrang ih mithmai a hmu lo. Siibawi hnen a thleng ih Siibawi in thuhla pawl a sim ih a tul ding mi hriamhrei pawl a ken. Turah khal hriamhrei pawl le in ei ding pawl la in tlang ah a kai. Nuam teten a feh ih pangpar um nak tlang cu zing ah a thleng.\nCutawk ah a ruah lo pi in Turah a feh nak ding lamzin ah Pawpi pakhat dai ten sa deh ding a zoh rero. Turah cu Pawpi a hmuh veten a kiang ih a phen nak ah a relh. Pawpi cu Turah a hmu lo, Turah cun zamrang zetin kap dingin a tun.\nCumi caan ah Pawpi in thal a tin tu Turah a hmu. Pawpi cu Turah hnen zamrang ten a tlan ih a zon. Asinan Turah in thal tincai ih a ret mi fei thawn a sai. Pawpi ih cal ah ding zet in a ngah. Turah cu pawpi kiang ah nuam teten a feh ih a tlu mi pawpi khaa hei ih a zoh tikah a mang a bang. Pawpi ih cal ah fei pahnih a um. Cutikah a dunglam hramlak ih a relh tu ram tawi pa in \"kha mi kha ka sai mi asi\" tiah a ti.\n\"Hitawk hmunah ka lo hmu dah lo, ramdang in maw na ra\" tiah a sut. \"A si\" tiin a sawn. Kei cu a danglam in tiin thuhla famkim a sim. Ram tawi pa khal in a feh nak ding tlang tha ten a sim ih tikulh lai ih um mi a si a tiih pangpar um nak tlang a um nak kut zung khih in a hmuh. \"Ka hmin cu U Tthi a siih na hmin teh\" tiin a sut ih, Turah cun \"Turah ka si\" tiin a sawn. Cui tikulh ziangtin ka feh ding tiin a sut. Ram tawi pa in \"kan ngah mi pawpi kan hmang ding, cumi tlang ah vate a um, cui vate cu nikhat ah veithum cui tlang ihsin rawl hawl dingin a feh ih cu theh in hramlak ih rawl a thiar hnu ah vate cu cui tlang ah a tlung, cutawk a thleng ah a sa a va ei. Reiloteah vate cu rawl hawl in a ra ding. Cutikah amah ih hmuh dingin pawpi kha hmunrawn ah kan ret ding. Cu thehah Pawpi hri a tem ding ih a thiar ding, cutikah Pawpi ih temmi hri vawkin na thlun ding\" tiah a sim.\nTurah in \"hitivekin in bawm ruangah ka lungawi\" a ti. Cuihnuah tuah tul mi pawl an tuah. Pawpi cu hmunrawn ah an ret, Turah in cun Pawpi ih tem mi hri a kai ih a hla nawn ih lungtopi phenah a hngak. Vate a ra ih tha zet in a hngak. Vate cu hmunrawn ih ret mi pawpi thi cu a hmu. A thiar cih ih pangpar umnak tlang um nak tikulh ah a zam. Turah khal vate tangah hri ah a tel. Vate cu a tum tuk ruangah, Turah a tel kha thei loin zam rero in tikulh ah an thleng.\nTikulh an thleng ih hram um nakah vate ih theih lo ding in Turah cu a dawp. Tikulh a thleng ih \"tlang cu a va sang ve, ka ken mi ka ei dingih tlang par ka kai ding\" tiah a ti aw. Cutiin tlang cu a kai vivo ih tlang par a thleng. Tlang a thleng ih a rawl ken mi pawl suncaw tiin hmun pakhat ah a ret ih relh phah in a ei, a ei lai rulhreng in a hmu asile a thi ding.\nCu tiin a ei theh in a relh nak ihsin a suak ih tlang a kai bet. Tlang a thlen veten Turah ih hmaisabik a hmuh mi cu Mikei pakhat, Mikei cu Turah a hmuh veten \"hahaha tuini ka van tha, minung sa ka ei lonak kum tilai a si zo atiih Turah hnen a tlan.\nA rak zum lomi dinhmun ruangah Turah cu a tim a tuah man loih cutiin a tlan. Turah a tlan a hmuh in mikei in \"hahaha ka kut sung ihsin na luat lo ding, minung na tlan nak in na bangmen\" tiin a dung in nasa zet in a dawi. Asinan lungtopi pakhat an thleng ih Turah in \"ka caan a si\" a tiih a ken mi fei kha a tin ih mikei a hei sai ih a veikhat nak ah a cal, a veihnih nak ah khal ah a cal, a veithum nak khalah a cal, a cal ah fei 3 a lut ih mikei cu tlang tang ah a tla. Mikei a thah theih veten tlangpar ah a kai bet ih rulhreng pi ih ngerh a tuar.\nA tui tum cu Turah ziang ti zawng khalin a luat thei lo. Rulhreng ih hgerh nak a rep vivo. Turah in a thei, rulhreng in a rep that ding timi asinan Turah a cang lo. Cutawkah rulhreng ih cal ah fei pakhat a lut. Fei a rak nak a zoh ih U Tthi a rak si. Rulhreng a cal ah fei in a ngah ruangah Turah cu a thlah. U Tthi khal fei pathum thawn rulhreng a sai. Rulhreng cu cutawk ah a thi. Turah in U Tthi hnenah \"ziang tin na thleng tiin a sut ih, nangmah vekin vate thlun in ka ra, ka lo rinsan lo deuh\" tiin a si. Khinah ih rulhrang luu va la aw la khinah lungto parah pangpar va la aw a ti.\nCutheh in tlangtang ah kan tum ding. Turah kha cun rulhreng lu le pangpar zamrang zet in a la. Cuihnu ah U Tthi thawn tlang tang ah an tum. Tlang tang an thlen cun zanlam a si zo. U Tthi in \"khua a thim asile tih a nung deuhdeuh a ti. Tangphawlawng rua thawn kan tuah dingih khat lam kan feh ding\" atiih a tha tiin an ti aw. An pahnih in rua an hau ih tangphawlawng an tuah. An tuah theh in cumi parah an to ih an feh.\nAn hlau ih a lai hrawng an thlen in tisung in octopus pi pakhat a suak. Octopus cun a lu pawl thawn an pahnih in tidai sungah a dir. U Tthi khal in a ken mi nam thawn octopus ih kut pawl a sat. A sat tam deuhdeuh ih octopus cu tuar thei nawn loin tidai sungah a tum.\nCutiin an pahnih in khat lam ral ah an feh. Tikap an thlen cun zinglam khua a vang ih tikap ah an pahnih in an it that. An tho in an ken mi rawl an ei. Cuihnuah Turah cu U Tthi thlah in Siangpahrang inn lamah a tlung. Asinan lamzin ah Turah cu misual bur khat in an kulh ih, canghlah na thi ding, Siangpahrang hnen rulhreng luu le pangpar tlang ih pangpar na keng tiin thu thang kan thei. Thih na duh lo le thilri pawl in pe. Na thilri pawl na suah lole kan lo vel ding an tiih Turah cu an vel. Asinan misual pawl in Turah an neh lo. Cutiin an lak ih u pa deuh pakhat in \"cawl uh amah thawn kan biak aw ding\" a ti.\nA kuttang pawl khal dung an sip. Cuihnuah cu pa cun \"a tui kan siangpahrang kan do tum ih mi kan khawm aw na tel pei maw? Ka hmin cu Mu Mua a si\" tiin a sim. Turah cun cupa cu thaten a zoh. \"Na tel duh lo khalle a ngah. Kan lo ti buai lo ding\" a ti. Turah khalin thaten a sim ih nan lakah ka tel thei lo a ti. Mu Mua khalin \"ziangruangah kan hlawhtling le sinak sang pi na ngah ding\" a ti. Turah cun \"sinak tivek ka buaipi lo, ka theih mi cu a tu kan siangpahrang hi ram mi pawl a duhdawt zet ih daan thawn a uk. Siangpahrang ih tthat nak lawng ka thei. Curuangah hivekin siangpahrang ka dodal lo ding\" tiin thaten a el.\n\"Cuti asile na tlung duh nakah na feh thei\" an ti. Cutiin Turah cu cutawk hmun in a suak. Cutiin Turah cu siangpahrang inn a thleng. A thlen in siibawi pawl hnen rulhreng lu le pangpang a pe. Siibawi pawl khalin thaten zoh that in sii an tuah. Sii an tuah theh in siangpahrang fanu umnak ah fehin anmah rori in sii an va pe.\nMalte a rei in siangpahrang fanu cu a dam. Cutiin siangpahrang in Turah cu siangpahrang thawn an tong aw. Turah hnen in siangpahrang cun \"in zoh aw\" tiin a ti. Cutiin Turah ih a hmuh mi cu Mu Mua asilo, himi cu siangpahrang a si, an hmel a bang aw maw tiin thu a ruat rero.\nTurah ih thu rauh daan a zoh ih, siangpahrang in \"ziang tin saw, hramlak ih misual pa le ka hmel an bang aw tiin an mang a bang maw?\" tiin a ti. Cutiin Turah cu a mang a bang tuk. \"Mangbang hlah kha mi kha keimah ka si. Nang cu veikhat hman na hmuh dah lomi ka fanu na bom ruangah mi zangfah nak thinlung na nei. Hramlak ih misual pawl kom ding hman na el ruangah ram hrangah rin um mi an si\" tiah siangpahrang in a ti.\n\"Cuihnuah ralthatnak, thinlung tha khal na nei. Curuangah ka laksawng tiin ka fanu thawn kut sih in hi siangpahrang innpi ka lo ap ding\" tiah a ti. Turah cu mangbang zet in a lung khal a awi. Turah cu a nu a ko ih a kil tu pawl thawn a um ter. Cuihnuah siangpahrang fanu a dam hnu a ni khiah in neih awk nak ropi zet in an tuah. Neihawk nak an theh in, Turah cu ram tawi U Tthi ko in laksawng ting khat a pe. U Tthi in mi laipa asilo siangpahrang pate atiih, Turah cun a ngah tuk, U Tthi milaipa tin in ko aw a ti. Cutiin U Tthi khal atu vekin a hmu ih a lung a awi.\nHimi thuanthu kan zoh asile thinlung thatnak ruangah neta ah Siangpahrang sinak tiang rori a thleng thei. Cutiin kan nih kan nitin kan nun nak ah harsat nak, buaibai nak tong hman nungla thinlung tha le mi zangfah taktak nak thinlung thawn tuan dingah le thinsau ten mai tuanvo a tuan suak tu kan si thei nak ding in zuam cio uh si. Himi thu cu hlan lai thuan thu thawn pehpar aw in ka ron rel mi a si.\nThuanthu roling","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/thinlung-tha-neih-nak-thin-hnangam-ih-um-theih","date":"2022-08-14T02:43:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00690.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999825954,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999825954437256}","num_words":2454,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.366,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh, Tedim peng, New Haimual khua cu August 14 ah ralhraang ralkap pawl in an luhhnawh ih khawsung inn pawl an urkaang bet ah nauhak 2 an kap that tiah thuthang kan thei.\nHornbill\n2022-2023 fimzirkum Tlawngon tikcu ih Tlawnginn siatsuahtu cu zovek pawlkom an si khalle cohlan a si lo dingih NUG in nasazetin a dodal ding tiah NUG cozah pumruang a si mi Ministry Of Human Rights zung ihsin June 3 ah thu an suah. Hitiih thusuah thar an tuah nak san cu mipi ralkap pawl Tlawnginn siatsuahlo dingin ralrin an pe phah khal a si ih, May 31 ih Yangon khawlaili\nKNDF in raldo nakih ralhraang ralkap ta meithal an lak sak mi zuk cu online ah thlah darh a si ih atufang internet cahmai ah mipi rel a hlawh zet. Ziangvekin hna a ṭuan, ziangtin an hmang ti thei ciang loin drone vanzam fate kah parh thluh nak a si tivekin silo deuh ih ngan mi hmuh ding a um. Atakcun hih meithal cu cerek tivek thun a ṭul ve\nChinmi Nunnak Thisen Man Tampi In Rakhine Ram Ah Confederation A serchuak Cuahmah mi AA le Twan Mra Naing Ansiko Lo Maw? Kawlte nih uk ballo mi, Rakhine ram le Mon ram cu ahlan kan in, pupa thawk in, SPH uknak in aa uk cangmi ram ansi. Kawl hlan ah Budhism abiak cang mi ansi. Kawl SPH nih an ram an chut hna I an biaknak Budhism zong an fir\nAtufang, Kawlram Tlawng on a cu thlang ih, kan ram boruak thawn fa le pawl Tlawng ret ding le ret lo ding thu ah nu le pa thuthluhnak an tuah harsat lai fang a si ih, cuih thu thawn pehparin rinsanmi Chin upa pakhat in nu le pa 100 lenglo hnen ih thusutnak a tuah mi cu a hnuailam bangtukin a tarlang. Tlawngta nauhak nu le pa pawl seherh bik\nHringtu nu nih fapa te a vun ngeih bak khi nu le an i lawmh bik caan a si. Fapa ngeih cu a har, zohkhenh a fawi lo, lungretheihnak an chuahpi ti an theih ko bu ah hringtu nu nih fapa ngeih cu a duh thiamthiam.A Fapa nih thilsual a tuah tikah \"ka fa\" \/ \"pate\" tiah an ti. A fanu nih thilsual a tuah ah cun an min fak\nRalhrang Nih Halkha Ah Aye Nanda Zin Hwe cu,Halkha, Cawbuk sang, Gangaw- Halkha lampi check gate ah Halkha in Yangon kal aa timh lio ah Hakha Maan motor kan check i CDF chungtel Aye Nanda Zin Hwe cu, May thla 18 kan tlaih' tiah nihin May 21 ah an langhter. Aye Nanda Zin Htwe hi, Thantlang peng, Ngaphaipi khuami asi i, CDF a si hrimhrim lo, CDF hna an\nKaren ram, Thlanglam Myawaddy, Thailand-Myanmar ramri ih um Thae Baw Boe SAC ralhraang sakhaan cu Cobra operation timi cangvaihnak hmin thawn KNLA\/KNDO (KNU) ralkap pawl in an la suak tiah theih a si. KNU tatmaha 6 hmunram a si mi Lay Kae Kaw kiang ih um ralhraang Sakhaan le a kiangkap khua pawl ah May 17 zaan nazi 10 hrawngin KNLA\/KNDO le ralhraang rakap an doaw tiah theih a si\nPathian thangṭhatnak caan ṭha hmang tlang thei dingin le Falam mipi mirang ṭong thiam sin theinak dingah ti`n FBC biakinnpi ah zarhpi tinten mirang ṭong hmangin khawmnak an nei tum thlang tiah theih a si. Worship Service English Committee an din zo ih May 14 ah voi 3nak meeting an nei zo. Committee sungtel pakhat cun \"tu hlan ah mirang ṭong hmangin Pathian thangṭhatnak neih ṭheu a rak si nan,\nA liamcia May 12 ah khan CNF\/CNA Headquarter a si mi Camp Victoria ah Nu hna nih an ton mi harsatnak le namnetnak kong ceihmainak a ngei tiah theih a si. Hi bantuk in Nu hna kong ceihmainak ahhin Chin National Army in minung 16 le Chinland hmun dangdang in Nu cawlcanghnak lei rianttuantu phu in palai 20 hna siseh khuate zei maw zat in siseh, Chin Reserve in","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/author\/naw-sofia\/","date":"2022-10-02T04:09:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030337244.17\/warc\/CC-MAIN-20221002021540-20221002051540-00402.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8294126391,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8294126391410828, \"cnh_Latn_score\": 0.17034943401813507}","num_words":647,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.849,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope in 'nan tihphannak le hlohralnak pawl sim uh' tiah Italian mino pawl hnen sim (April 18, 2022)\nPope in 'nan tihphannak le hlohralnak pawl sim uh' tiah Italian mino pawl hnen sim\n(April 18, 2022)\nPope Francis cu Italy ram ihsin khawmzawhtu thawngzalenglo mi mino pawl thawn thla an rak cam tlang ih tihphannak zaten hlon theh dingah mino pawl a rak forhfial ih an thinlung zaten Bawi Jesuh hawl dingah a rak forhfial. Italian khawmzawhtu mino tampi cu Easter theh, tlawngkai nikhat ni zaanlam ah puante parah \"Follow Me\" tiih ngan mi thawn Pope Francis thawn thlacamnak an rak nei.\nTui tuah mi in covid-19 a rak can lai, kumhnih liam mi ah St. Peter tualrawn ih Missa sumnak an rak tuah thei lo mi a langsar ter. Ni sunglawi hleice ih thlacamnak cu 'the Italian Bishops' Conference' (CEI) pawl thawn pawlkom mi a si ih hrekkhat mino pawl in an hmuhtonnak an rak hlawm mi hmuh a theih ih Pope ih thapeknak le thluasuah an rak dong.\nHrekkhat Italian mino 100,000 pawl in fala Alice ti mi in a pi in a thih san ruangih a tuarnak thuhla le ziang tin a tuar mi natnak cu midang hrangih laksawng si dingah a rak thei fiang ti a sim mi an rak thei. A dang fala Sofia in covid-19 lockdown caan sungih a dam lo nak thuhla le a rualpi thar in a bang aw lo mi mit hmuh daan ih ruahsannak le lungnomnak a nunram ah hmufiang dingin a rak zirh ti a rak sim.\nMino pawl in ralbuainak hrang man thawh\nPope Francis in khawmzawhtu Italian mino pawl hnenah caan reipi St. Peter tualrawn ih an hmang tlang hnu ah hi vekin netabik ih thu a sim thei ruangah a lungawi thu a rak sim.Ruahpi nasa zet ih a sur ruangah pulhnat rehnak hrang March 27, 2020 ah tualrawn ih um Statio Orbis rak mangsal in, nathrik tih ah innsung ah an rak um. Kumhnih a liam hnu ah Pope in Easter ih lungawinak in tualrawn a silhkhah sal ruangah a lungawi thu a rak sim.\nCu vek thotho in mero sah pi in kan leilungpi a khuh thluh. Pulhnat a um lai vekin tihnung zet mi ralbuainak in nisuahnak lam Europe ram a siatsuah. \"A sang bik ih pek mi na pumcawmnak cu tu le tu sim vek a si. An nunram cu pekawknak um lo in a him lo lawng si loin hmailam hrangih an tumtah mi pawl an kee hnuai ah an pal men. Kan unau tampi in Easter ih tleunak an hngak rero.\"\nPope thawn mino pawl\nZiang tik hmanah ruahsannak hlo ter hlah uh. Cu theh in Pope in Gospel siar mi Jn 21:1-19 sungta; Bawi Jesuh a thawhsal hnu Galilee tilikap ah a dungthluntu pawl hnenih a langnak thu a rak sim. Thianghlim tlawngkai ninga ni, Bawi Jesuh a thih hnu ah Dungthluntu pawl cu an beidong ih an tumtah mi pawl a hlo thluh tiih an rak ruah thu Pope in a rak sim.\nA si; Nga thliar nak long ih an um lai ah ni a rak tlak zo vekin Dungthluntu pawl in tilikap ah mi pakhat an rak hmu. Bawi Jesuh ih a duhdawt zet mi John in Thosal mi Jesuh a si kha a rak thei. Nunram in in hniksak caan le san tlai lo ih in tuar ter caan pawl a um theu ko. 'Khuathim ka tih' ti ding hnakin ka tih lo ti a tul.\nPope Francis mipi hrang thleng\nPope Francis in zo zo khal in a can can le an tih theu. Kan rinsan mi hnenah kan tihphannak kan sim a tul tiah a rak sim bet. Khuathim sungih um mi kan tihphannak pawl tleunak a thlen tikah thudik a lang tiah Pope in a sim. 'Beidong hlah uh! Nan tih le tleunak hnenah keng uh. Cule tleunak in a tha ter ding.'Thu kan lo sim mi ngai uh.\nBawi Jesuh hawlnak ah ralthatnak\nPope in Italian mino pawl hnenah Bawi Jesuh le thudik an hawl thei thu an mah ralringnak a peknak thawn Pope cu a thusim a rak cawl. \"Na tih maw? Na tihphannak cu tleunak hnenah keng aw; Mi pakhat khat hnenah sim aw. Na beidong maw? Ralthatnak thawn kan kut in in kai tu ding mi pakhat khat thawn nehnak lak aw.\" \"Cule harsat caan ah Bawinu Mary hnenah ap uh\" tiah Pope Francis in a rak sim bet. \"A mah in nang mah ten Bawipai hnenah 'hi tawk ah ka um' tiah zumnak thawn sim dingah lo bawm hram seh.\nHi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-%E2%80%98nan-tihphannak-le-hlohralnak-pawl-sim-uh%E2%80%99-tiah-italian-mino-pawl-hnen-sim-april","date":"2022-09-27T21:15:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335058.80\/warc\/CC-MAIN-20220927194248-20220927224248-00066.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999483824,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999483823776245}","num_words":778,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kawlram ihsin Australia ram ah student visa thawn ra zo mi leh ra dingin timtuah rero mi tampi kan um. Student visa thawn ra tikah ziangvek in timlam awk a tul timi nu le pa, afehtu ding pawlin theihfiang theinak dingah Sydney ih Sayamah Van Zing thawn komnak can tawiten kan nei.\n\"Mirang tong, mirang ca, hnatuan law in, sumpai lam khal timlamnak nei cia uh. Tlawng kainak khalah Australia ih um cih thei dingmi professional hnatuan ngah thei dingmi pawl zir atha\" Sayamay Van Zing","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"http:\/\/jmnews.info\/australia-student-visa-kongah-biruahnak-video\/","date":"2022-09-25T04:59:04Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030334514.38\/warc\/CC-MAIN-20220925035541-20220925065541-00112.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999035597,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999035596847534}","num_words":86,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.128,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Olivia Thawng Luai Ramtang i um hrang ah internet hi sapel i pel caan tla a um theu. A caan le a ttha lala. Nikhua i zir in tla a si ko ding. Network a tthat lo caan hi a tam sawn ih, mi biak ding le zoom meeting kan neih caan ah line a hlo pang le tlangpar ah kai in, a sur\/ a sa\/ a sik caan ah\nLife Style\nSiang Lian Uk Kianghrol Ka dam lo ruangah, le ka damlonak in a hngong tel mi harsatnak phunphun ruangah siseh, kan ram dinhmun tlasia ruangah siseh, thinhar beidong can a tam thei nasa. Innsang nun le miphun huap hrangih ruahsannak phunphun cu khawthim lakah lamzin an hlo cupco țheu. Thilri man a kai zutzo, sumpai ra lut ding um lo dinhmun ahcun thin a har duh zet. Ka dam tuk\nDawtnak tak tak a si. CDF pasaltha pakhat cu a ral a dohnak ah a ke bul. Pum tlamtling lo tiang in miphun caah aa peknak hi a darling nih a upat i a dawt tak tak timi a van langhter. Pasal caah bak a vat ko. Tuni khan an kong hi online ah a van laar ngai ngai. Hi hna 2 hi ral doh hlan tein aa duhdawt\nA lot of people think that living as a couple is always peachy, but this is the real reality. Living with the person you love is not what everyone thinks it is. You dont wake up early in the morning for breakfast together in bed every morning. It's not snuggling in bed together until you sleep peacefully every night. It's not always having the house clean and food freshly made\nBy Siang Thlai Rem (Siang Te) Tui' kum Oscar puai ah cankaitu Chirs in minta hminthang Will Smith ih nupi a capo. Will Smith ih nupi Jada Pinkett hi autoimmune natnak, Alopecia kan timi a neih ruangah a sam a tlawk theh ih, a Lukawng. Chris in, G.I Jane movie part 2 an tuah sal ahcun, Jada Pinkett nih lem a cang ding ka zum a ti. G.I Jane hi\nPapi khat in aveng pa' omzia amuh simin avengpa in a zi a tate it bawl\nOnce upon a time a beautiful girl got tired of her marriage life and wanted to murder her spouse.\nNgantu: Olivia Thawng Luai 2022 kum March ni (14) ni ah Kawl ralhrang pawl nih an kai ih tui' sun March ni 18 ah a ruak kan sar a si tin thusia kan dong lala. Kan nih cun President @Japan Sobul tin a nickname a phunphun in kan ko. A hmin ngai cu Pa Ngun Hrin Hmung a si. Kan ralkap pawl rawlsuangsak tu (messing) ah kan rinsan zet mi\nPhunsang tlawng (University) pakhat ah Psychology (thinlung lam zirlai) zirnak ah a si. Psychology zirhtu in a cabuai par ah tidai a-hrek lawng um mi khuat pakhat a ret. Tlawngta pawlin zirhtu in khuat (no) sung ah tidai hi a-hrek ai tam maw, a-hrek ai mal timi in sut ding tiin an ruat. Hi thu cu kan thei cia zo tiin an tong supso. Hmakhat te ah zirhtu in khuat\nRev. Dr. Lal Tin Hre Rev. Khaw Ro Mang (kum 75) in February ni 25 zing nazi 12:35 ah Yangon ah a rianmi Pathian hnen ah in cawlhsan. A thuhla Rev.Dr. Lal Tin Hre ih nganmi kan run tar sawng. Saya pa hi mi cak a rak si ruangah si ding khawlak tong hman ah 'Mah tawk ih Khaw Ro Mang' timi tla a rak um kha. Kan rawngbawlpi, kan","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/life-style\/","date":"2022-10-02T04:32:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030337244.17\/warc\/CC-MAIN-20221002021540-20221002051540-00647.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8236371875,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8236371874809265, \"cnh_Latn_score\": 0.1726493239402771}","num_words":588,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.235,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.91,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A poi ko e, SAC ralhrang nih nizaan Kaly Myo kahdohnak thawngpang cu mah tihin thanknak a tuah e \" Nizaan chunlai suimilam 1:00 hrawngah Sagaing ramthen ah hmunhma thianhhlim in tuanvo a laa mi Tatmadaw hmunhimtu phu hna nih Kalay Myo pengkulh, San khuapi pawng ah a um mi Htan Hti Si ah,\nralhrang PDF le Tatmadaw ralkap kaphnih in kahdohnak a chuak i ralhrang PDF sinin kut in tuahmi hriamnam Sing Piang zuun khat, Pyainkar \/ Hkainn minung pa 5 zar, mi umnak inn pali an lak piak hna i facang tun 38 an laak piak chap hna tiah SAC ralhrang phu nih thawngthanhnak an tuah.\nCu pin ah, Nizaan zing lei suimilam 8:00 hranwgah Sagaing ramthen ah hmunhma thianhhlim in tuanvo a laa mi hmunhimtu phu pawl nih Kalay Myo pengkulh, Htay Kui khua hlun le Htay Khi khua thar hmunhma ah Tatmadaw ralkap nih hmunhma thianhhlimnak an tuah i,\nSahrang PDF sakhan pakhat an laak hnu ah sahrang PDF nu ruak pa 2, Lai meithal (Tuumi) a sau mi zuun 21, Lai meithal (Tumi) meithal a tawi mi zuun 1, kut in tuah mi Pitstol zuun 4, Lay meithal zuun 1,Gas meithal zuun 10, Sing Paing tawi zuun 6, Kut in tuah mi bomb 3, 55.6 mama kuan 150,\n7.62 Ma Ma kuan 210, 9 Ma Ma kuan 80, 12 Voltage (buh) kuan 77, kut in tuah mi bomb lung 2, Ak kuan bom pa 1, Electricity Di-Tu-Nay-Ta 230, facang tun 20, vankhawng sen tun 2, cycle pa 5, Parado motor pa 1 le mi umnak inn pahninh an laak piak, hrawk piak hna tiah\" SAC ralhrang lei nih thanhnak an tuah.\nRelchap, Ka fanu ka khanchungah cauk rak ka lakpiak talaw tiah afial hnuah akhan chung aluh bakin voithum tiang tiang arak tlaihhrem hi asi. Kum sarih nghakchia telawng minung caah cun teiawk atha tunglo, zangfak tuk ava si hringhran dah. Kan kawlrampi kan cuanh tikah cun buainak lawngte buainak lawngte asi cang ko. Kan umnak kipah thinphangin khua kan sa tawn. Nghakchia tiangin zalongtein lente an icelh khotilo. Tutan zongah hmanthlak ah kan hmuhcio bang hin apaei nih cun afanu kum sarih telawng asirihmi minung cu voi sarih tiang bak arak tlaihhrem ti asi.\nKhuaruahhar tukmi thil asi, fale hmanh zuahloin mahbantuk sualnak tuahtu hna cungah afakbik hremnak pek sihram she. Mah bantuk minung hna nihcun minung lungthin hi an rak keng hrim hrim rualo, saram lungthin hmanh an phan hme maw tiawk asi. Mah zangfah umtukmi nghakchianute i anu nih avapa hrangah athim mi nihcun afanu cungah nungchung tlaukho tilo dingmi hmaneh angeihter. Chikhatte biachahnak atuahmi nih afanute hmailei can ahrawh piak. Lengleh pawlnih va ngeih than duh zongah na vapa dingmi lungput le umtuzia thatein dothlat hmaisa tawn. Cutilocun tubantuk buainak hi tawn khawh cio asi. Mahtluk fihnung thil atuahtu bak hicu kan ram zong nih hin dim bak hlah sehlaw atha.\nPehchap, Nunau hip theinak nei dingin mipa hin thil tampi na zuam a ṭul. Thinlung pitlinnak ihsin thok in cangvaih dan, hmuihmel, ṭongkam an zir rori a ṭul. Cu lawngah nunau lakah na dau a ṭha ding. 1.Vei khat tonawk ngah hnuah hlohsan lawk aw: Na uarmi nunau kha vei khat tonawknak nan neih tikah na duhzia langter aw. Vei khat nan tonawk belbel ta in hlohsan lawk aw. Reh reprep awla amah riangri in a lo hlam\/ngaihven ciamco ding. Nunau thawn vei tam tuk tonawk leuhleuh asile mi an ning ol. Curuangah ngaihsak lo vekten umsan awla amah sawn riangri na tel loin a um thei lo mai ding.\n2.Na dinhmun hngelhngehzia thei seh: Na hringnun nuam zetin na hmang timi thei seh. Cu lawngah nunau ih thinlung na hip thei ding. Anih cun na hringnun nomnak hmun pakhatkhat tal luah cak in a za nohnoh ding. 3.Laklawh zetin um aw: Nunau thawn pehparaw in na awm sung thu phorhsuak ṭheh hlah. A kauseu lawng laklawh zetin sim aw. Thuthup nei deuh khin lemcang aw. Na duh vio a si hmanah duh vek, duh lo vekin umsan aw. Cutikah nunau sawn in na thinlungput zaten theihsuak tum in a zuam ding ih a lo ngaihsak deuhdeuh ding. Cutin a suangtuahnak pawl na laksak, tinak a si.\n4.Pa (man) nawn in um aw: Na thuamhnaw hruh dan, fashion ciahciah in thuamaw aw. Thil mankhung ciamco a ṭul hran lo ih nunau mit la dingin 'Pa' nawn ih na thuamawk kha a tawk ko. Nunau in vei khat an lo zohnak ah lunglut dingin thuamaw thiam aw. 5.Nunau tampi ih nel dingin um aw: Nunau pakhat hman neltu na neih lo asile fala in a lo ngainep thei. Cuvekin nunau tampi neltu na neih asile fala in an lo ngaisang thup ding. A umzia cu nunau tampi neltu na neih ahcun fala in a thik hai ding ih nangmah kha neitu can cang dingah a zuam ciamco mai ding.\n6.Fel tuk siri khal a ṭha lo: Nunau tam sawn hin mipa felfai tuk an ngaisang vek nan, ngaizawng dingah an cai lemlo. Mipa ṭongkam ṭha ṭhualṭho hnakin ṭongkam bultan deuh, pa hrumhri khi an uar sawn. Hmai fai perper ringring hnakin ceiaw mumal lo mipa khi an uar sawn. Curuangah nunau kiang na um tikah ṭongkam siseh, cangvaih dan siseh na ralrin thiam a ṭul. 7.Na kut hmang thiam aw:Na ngaizawng thawn nan umtlang tikah daiziarten um men hlah. A kut kaihsak tla thiam awla lamzin ih nan fehtlang tikah a dunglam ihsin a liang pawk phah ih fehnak control tu vekin um thiam aw. A kuah tla kuah awla cutin culnel dan tawk na thiam asile nuam a ti vivo ding. Asinan luarkai tuk cu a ṭha ce lo. 8.Ihkhun parah na zei thiam a ṭul: Nunau\/mipa ti loih kan diriamnak tawpkhawk cu nunau\/mipatnak hman tikcu a si. Ihkhun parah zei na suah thiam hnuhnu cun nunau zo vek khalin an lo thlah thei nawn lo ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"http:\/\/www.chinreliablenews.com\/breaking-news-kalay-myo-peng-kahdohnak-thawngpang-sac-ralhrang-nih-thanhnak-a-tuah\/","date":"2022-10-04T09:29:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030337490.6\/warc\/CC-MAIN-20221004085909-20221004115909-00058.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8241958022,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8241958022117615, \"cnh_Latn_score\": 0.17500194907188416}","num_words":949,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.197,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.862,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lemcan Thiam Myat Noe Aye In A Suahcam Laksawng Zunbun Cu Dothlennak Hrangah A Hlu Ding\nMyanmar lemcan thiam hminthang pakhat Myat Noe Aye in a suahcam laksawng zunbun cu dothlennak hrangah a hlu ding. August 15 sun ah kum 26 a kim dingih cumi sirhsan in a zunbun hrangah aungbali an tuah.\nMyat Noe Aye hi ralhrang in ramsung thuneihnak an lak pekte ah nasa zetin lamzawhnak ah a cangvai ih ralhrang pawlin kai dingin pukmah 505 hmang in thubuai an orhter. Hmunhimnak ah a tlan ih ralhrang pawl a do vivo.\nMyat Noe Aye in, \"Kum 24 ka suahcam lai ih laksawng ka dawng mi a si. Dothlennak hrangah ka hlu ding. A man cu a tam tuk lo men thei. Asinan, ka hringnun ih ka thilton mi lakah ka phelh dah lo. Ka tlansuah lai khalah hnipuan pakhat lawngin ka tlan ih zunbun cu ka bun ringring.\nZiangtik lai caan khalah ka kiangah arak um ringring ruangah ka ret thupi zet mi a si\" a ti. Aungbali cu pakhatnak, pahnihnak le pathumnak khal an tuah ding. Pakhatnak ngahtu cu zunbun hi an co dingAungbali pakhat ah Myanmar sumpai in 15000, Thailand sumpai in 300, Singapore sumpai in $15, Australia sumpai in $15 le USD $10 in an zuar ding. August 15 ihsin an zuar thok dingih September 9 tiang an zuar ding, an ngah mi sumsaw cu dothlennak hrangah an hlu ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"http:\/\/www.fiakfairock.com\/ramleng-thawng\/lemcan-thiam-myat-noe-aye-in-a-suahcam-laksawng-zunbun-cu-dothlennak-hrangah-a-hlu-ding\/","date":"2022-10-01T02:47:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335514.65\/warc\/CC-MAIN-20221001003954-20221001033954-00079.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994351864,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994351863861084}","num_words":224,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.047,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.366,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"a phunphunadj.a dangdang; lamdang;different;a-miu-miu-taw;a dang dang;Thil ti fam cu a phun phun a um hokhaw.\na phunphunina dangdangin; lamdangin;differently;အမ်ိဳးမ်ိဳး-phint;a dang dangin, kawng tinrengin;Tidan pakhat lawng hmang loin a phunphunin tuah ding a si ko.\na ra na ra na loadv.a si ke maw si lo ke;likely or unlikely;phit-la-me-ma-phit-la-bu;a ra na ra na lo;Kan thil beisei mi cu a ra na ra na lo a si ko.\na ral a khatinadv.hlaralin, ralhlain;from a far;အေ၀းကေန;hmun hla aṭangin, rāl a ṭangin;Thil theihfiang duhtu cun a ral a khatin si loin mah rori ih va panih theih tum ding.\na riakinadv.zan riakin, lang loin;overnight stay;ညအိပ္;a riakin;Khawmpi cu a riakin kan zawh.\na rual a rualina rūal a rūalinadv.a bûr a bûrin;in group;အုပ္စုလိုက္၊ အစုလိုက္;a rual a rualin;Ngal cu a rūal a rūalin an vak ṭheu.Vapual cu a rual a rualin an zam ṭheu.\na rualina rualin, a rūalinadv.1Tikcucan khatah;at same time;တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္၊ a rūalin;Ka pa le ka nu cu a rualin inn ah an ra tin hai.2a khawmin, a burin, a huhoinCaw cu a rualin an tlang ṭheu.\na ruk a ralina ruk a ralinadv.a thuptein;in secret;တိတ္တိတ္ကေလး;a ruk a râlin;Nu le pai' theih loin a ruk a ralin thil tuah hlah.\na sah a pata sah a pâtadj.a sahdan le a patdan;thick or thin; အထူ အပါး;a chhah a pan;Kan puan sin mi hi a sah a pat khal thei hlang.\na sahmul ṭhena sahmúl ṭhen1idm.ri, ṭhenawknak;boundary, demarkation;နယ္နမိတ္၊ စည္း၊ စည္းျခားသတ္မွတ္ျခင္းa sahmúl ṭhen;Lo ram ri cu 'a sahmúl ṭhen' vekin an thlek.2adj.fiang felfel;clear;ရွင္းလင္းထင္ရွားေသာ;fiah;Ramri cu theih palh ding a um lo; a sahmúl ṭhen verver a si si.\na sak a thlangina sák a thlanginadv.hmun kip ihsin;from east and west;a-shih-a-nauh-hmah;a chhak a thlanginA sak a thlangin tlanghna an ṭuan hai.\na sakalina sakalinadv.a dawtaw-in, ti hmaisat ding ti hmaisain, luhkalhaw um loin;in sequence;အစဥ္တုိင္း;a sakalin;Hna khungkhai cu a sakalin ṭuan a ṭul.\na sangsanga sangsángadj.a dăwtdăwt;in order;a-sin-laih;a dawt dawt;Thil zem cu mawi, a dawtdawt lo cun a ṭha lo.\na sangsangina sangsánginadv.'a sangsangten' zoh;see 'a sangsangten'á sangsangten'cih;a dawt dawtin;Lilawn a bi tuk ruangah a sangsangin kan feh kei uh.\na sangsangtena sangsáng tênadv.a dawtdawtten,orderly;a-sin-laih;a dawt dawtin;A sangsangten kan feh kei uh.Hmuan thlawh tikah a sangsangten thlawh ding.\na sangtua sangtun.dawttu, a pahnihnak; deputy, runner up; ဒုတိယေျမာက္;a dawttu, a pahnihna;Kan vawkpa hi thah kan duh ih, a sangtu ding ngaihtuah ding.\na saseh ngama saseh ngamv.ralṭha;courageousရဲရင့္သည္;a saseh ngam;Lian Dang cu a ralṭha vek nan a saseh ngaingai cu a ngam deuh lo.\na se lama se lámadv.a beidawng zawngin, beiseinak um lo zawngin;negative side, pessimistic;a-su-bet;a chhe lam;Thil hmuahmuah hi a se lam hlirin ruat lo sehla a ṭha.\na se lam a ṭha lamina se lám a ṭha láminadv.A sidan vekin, a si ningin, a sinak vekin;as it is;အေကာင္:-a-su;a chhe lam a ṭha lamin;A thuhla cu a se lam a ṭha lamin theih kan duh hrimhrim.\na sia siv.a dik, a ṭha, a hmān, amen;yes, it is, true;ဟုတ္သည္၊ မွန္သည္၊ ျဖစ္သည္;a ni;Hihi ka fa a si. Na ta a si maw?\na si hmanga si hmangadv. phr.zumnak, rin thu, thei hliah lo, rin hmang;may be; likely;phit-me-htin-de;a ni mai thei, a ni awm e;Ka theih mi fala a si hmang maw ka ti nan, a si ta lo.\na si lo zawnga si lo zawngadv. phr.a kalhaw zawng, remaw lo zawng;contrary to;မဟုတ္မမွန္ဘဲ;a ni lo zawng;Lal Lian cu thu relpi a theih lo; a si lo zawng hlirin thurel a hmang.\na si ngaia si ngaiadv.a si tak, a si cuteh;oh yes; true;ဟုတ္တယ္၊ hman-de;a ni tak e;Na thu in sim mi kha a si ngai hokhaw.\na si riaia si riaiadv. phr.a si e, a si rori;true;ဟုတ္တယ္၊ မွန္တယ္ a ni chiah mai;Na fanu cu fanu ṭha a si riai.\na si roria si roriadv. phr.a dik, ngaingai;true, correct;ဟုတ္တယ္၊ တကယ္မွန္တယ္a ni chiah, a ni ngei, a dik ngei;Laimi hrangah Lai ca le Lai ṭawng hi thiam le theih tēngtēng ding a si rori.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/www.webonary.org\/chinfalam\/browse\/browse-vernacular\/?letter=a&key=cfm&totalEntries=571&pagenr=10","date":"2022-09-28T14:56:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335257.60\/warc\/CC-MAIN-20220928145118-20220928175118-00539.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9310080409,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9310080409049988, \"cnh_Latn_score\": 0.04891737177968025, \"lus_Latn_score\": 0.011414924636483192}","num_words":638,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.339,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.929,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\n\"Pathian in a famkim mi Christian a tul bik mi a si lo\" tiah Pope Francis in sim. (April 24, 2022)\n\"Pathian in a famkim mi Christian a tul bik mi a si lo\" tiah Pope Francis in sim.\n(April 24, 2022)\nPathian in a lenglam ih rinhleh nak a um mi Thomas hnenah duhdawtnak thawn a rak sim. Cui a sim mi cu 'a famkim mi Christian pawl ruahsan ding hnakin a mah a hawl tu, a ko tu, dungthluntu Thomas vekih zum lonak a si lo. Asinan, mah rori ih ton lawngah tiih nuarneihnak cun kan mai duh mi, si duh mi, kan zum lo nak cu zum thei dingin teette hmuhnak vek ah a cang\" tiah Pope in sim, 'Vancung Siangpahrang Bawinu' thlacamnak cam hlan te ah a rak sim.\nCui ni cu 'zaangfah lainattu Jesuh' Zarhpi ni khal a si. Siar mi Cathianghlim ah khal Bawi Jesuih dungthluntu Thomas par ih a neih mi zaangfahnak thuhla a si. Zaanriah an heal tlangnak khaan ih Bawi Jesuh a thlen caan ah Thomas a rak um lo. Thomas in kan mah pakhat ciar ai a awh. Kan nih khal Thomas vekin Bawi Jesuh a thosal zo, a mah cu kan mah thawn a um rero, kan nunram uktu a si ti ziangtin kan cohlang ding tiah rinhlehnak thinlung pawl thawn kan zuam rero. Thosal mi ruangpumpi ziang ruangah in dai ter lo, a um nak, a duhdawtnak thei sinsin dingah tu hnak in ziang ruangah in pek lo tiin thusuhnak tampi an sut ding. Kan nih cu Thomas vekin rinhleh mi ruahnak kan nei theu.\nHi vekih a si ruangah ningzah ding thuhla a um lo. Tui ni ih Cathianghlim cu Thomas ih thilcang siarnak thawn Bawi Jesuh in 'a famkim mi Christian a hawl lo' ti kha tleunak langternak a si. Mah le mah famkim tuk, sual nei lo tiih a ruat aw tu pawl khal 'mah le mah ka famkim tiih a hmu aw rero tu Christian pawl, Christian pawlkom pawl hmuh tikah zaangfak za an si. Ziangah tile Bawi Jesuh a hawl tu pawl sungah an mah le an mah cazin sungin an suah awk ruangah a si.\nBawi Jesuh in a parah rinhlehnak a nei lo tu a hawl mi a si lo. Mah le mah ka famkim zo tiih a ruat aw rero tu Christian hrangah pakhat khat a palh zo. Zumnak nunram ah Thomas vekin tleunak le thimnak tiin a um tlang theu. Ziangvek zumnak kan nei? A remcang mi, thinlung thakhohnak, thathawhnak pawl a si ih rinhlehnak le a tlaitluang lo mi pawl an si.\nCathianghlim sungih Thomas ih rinhlehnak thinlung vek kan ton caan ah thinphang lo dingah le zumnak lawng nei dingah zuam a tul. Thomas ih a rak ton mi dinhmun cu sualnak a si lo. Zumnak fehnak lamzin le a kel kawi pakhat a si. Hi dinhmun vek tonnak in in tangdor ter. Kan ruahnak sual ding dingin in rem sak. Kan nih cu midang pawl hnak in ka hleice cuang lo. Bomnak a tul tu pawl kan si. Pathian ih bomnak kan tul ti kan thei aw sal ding. Pathian hnenah kan kir sal ding. Rundamnak ih hriamhma tep in Pathian ih duhdawtnak veikhat hman a tep hrih lo tu pakhat vekin kan ruat aw sal ding.\nU le nau pawl, famkim lonak hi a tha sawn. Asinan, tangdor thiam mi zumnak thawn Bawi Jesuh hnenah kir sal a tul. Mah le mah uan awknak thinlung in in uang aw ter. In hrokhrol ter. Hi vek thinlung a nei tu pawl cun thluasuah an dong lo.\nVeikhatnak a rat lai ah Thomas cu dungthluntu pawl thawn a um lo ih veihnihnak a rak ra sal. Bawi Jesuh in a sung a pek dah lo. Hi vek dinhmun a um mi kan mah khal in beidong san men lo. A mah in cat bang lo in caantha in pek sal theu.\nSaangkaa kan khar cing hman in Bawi Jesuh cu ngah ding in a ra sal. A par ih rinhlehnak kan neih khalle a ra sal. Ziangah tile rinhlehnak thinlung cu Thomas vekih fiang ter a tul. Saangkaa a kiing ringring. Kan tha a nau ter ding mi, in ningzak ter tu ding thawn a ra sal dah lo. Sualnak tuahtu pakhat vekin rapthlak zet in thahnak a rak tuar mi hriamhma pawl thawn lawng a ra kir sal. Cu vekih a ratnak cun a duhdawtnak le kan tluk sawnnak a langter.\nBawi Jesuh cu a dang caantha pawl tuahtu Bawi a si. Lamzin pakhat khat in on sak ringring. Netabik ih a rak ton mi dinhmun vun mang sal uh si. Cui a har zet mi (lo le) a hnok mi caan ah kan nih cu cui a hnok mi ah kan taang. Donkhamtu pawl kan rak tuah. Bawi Jesuh cu innsung ih lut thei lo dingin kan kham. Neta ahcun kan bangnak ah cu vek cang ter loin Bawi Jesuh hawl dingah, Bawi Jesuh hnen kir sal dingah, a ngaidamnak la dingah thinlung bot cat uhsi.\nBawi Jesuh in in ngai thiam ringring. Hi vekin kan nih khal in mi zaangfah kan thiam. Midang pawl ih natnak khal ziang vek thuneihnak hman kan ret lo vekin hmuhsualnak um lo ten kan tuamhlawm sak thiam thlang.\nKan dung Zarhpi ni cu Ukraine ah Russia ih a rak donak thlahnih kim ni khal a si. Russia ih raldonak cu February 24 ah a rak thok. Julian Calendar hmang mi nisuahnak lam Pawlpi, Catholic Pawlpi le Orthodox Christian pawl ih Pasca caan a bang awk lo. Latin tidaan hmang in Gregory Calendar a hmang tu kan nih cu a liam zo mi zarhhnih ah kan rak hmang zo.\nPope dinhmun in an zaten mithmai pan ten 'Bawi Jesuh a thosal zo. A mah cu a thosal tak tak zo. Bawi Jesuh in thinlung tha a nei tu pawl ih thinlung ah ruahsannak a seem ter. A tha lo mi an tuah mi ralbuainak lak ah remdaihnak pe hram seh tiah Pope in cibai buuk phah in thla a rak cam sak.\nHi thuthang cu CNA thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/%E2%80%9Cpathian-famkim-mi-christian-tul-bik-mi-si-lo%E2%80%9D-tiah-pope-francis-sim-april-24-2022","date":"2022-09-27T20:04:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335058.80\/warc\/CC-MAIN-20220927194248-20220927224248-00344.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997801185,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997801184654236}","num_words":1031,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"2022-2023 fimzirkum Tlawngon tikcu ih Tlawnginn siatsuahtu cu zovek pawlkom an si khalle cohlan a si lo dingih NUG in nasazetin a dodal ding tiah NUG cozah pumruang a si mi Ministry Of Human Rights zung ihsin June 3 ah thu an suah. Hitiih thusuah thar an tuah nak san cu mipi ralkap pawl Tlawnginn siatsuahlo dingin ralrin an pe phah khal a si ih, May 31 ih Yangon khawlaili\nOpinions\nAtufang, Kawlram Tlawng on a cu thlang ih, kan ram boruak thawn fa le pawl Tlawng ret ding le ret lo ding thu ah nu le pa thuthluhnak an tuah harsat lai fang a si ih, cuih thu thawn pehparin rinsanmi Chin upa pakhat in nu le pa 100 lenglo hnen ih thusutnak a tuah mi cu a hnuailam bangtukin a tarlang. Tlawngta nauhak nu le pa pawl seherh bik\nThantlang Um Rallokap A Thahdih Khotu Le Thantlang Khualipi Lakthan Awkah I Ngeih Ve Ahermi Mi Meithal Phun.Thantlang um Rallokap hi a hmun ah va kal hnawh in an Cihmih khawh cu a har ngai ngai lai. Khuapi chung le a velchum ah bomb an phum dih. An Sakhan lawng ah um ti loin, Khuapi chung aarem deuh nak poah ah siarem tein an kan bawh cang. Ramvaipa nih Sakhi\nKum 75 liam ta kum 1947, tun ang hunah hian Federal Union din turin Gen. Aung San-a te nen, tlang hrang hranga mi pawimawh te ko khawmin history chhinchhiahtlak tak Panglong khawpuiah Panglong Thuthlung an ziak tawh a. Hun a rawn kal zel a, Chin mipui te tan eng hamthatna mah a paw chhuak lo. Nikum 2021, February ni 1 atanga Military Council ten sorkarna an pawng lak hnu atang\nWA nih an ram ah anmah tein i uknak self-administration an hmuh hi, an Ralkap an thawng caah a si i, abik in China nih a dirhkamh hna caah a si. WA pawl an ihruai ning hi China communist system bantuk, One Party system a si fawn tikah, China nih ram dang ah a hrinmi lakfa bantuk an si. WA dirhmun zoh tikah FEDERAL Democracy khel loin, Independent deuh khel\nSa dawi nak ih hman mi uico pawl cu thaisun sa dawi ding ah zan khat rawl pek lo in a ret ti si. A thai sun hramlak sa dawi nak hmun an thlen tik ah ril rawng, thinheng in an um ih a dang uico hnak in ramsa rim an thei deuh cuang. ramsa a hmu tik ah a bawipa(uico nei tu) rinsan pah in a thazang neih hmuah\n* Thla rel in chungkhar paw a cawm cozah ruanttuantu pawl nih chungkhar pawcawmnak ruat loin an rian an kaltak khawh. * Arfi, thlapa le nika tiang ttawh ding tinhmi phunkip ngei in Fimnak phunkip a cawngmi kan mino pawl nih chunmang vialte kaltak in dothlennak tuah ah an ithawh. * A khir ngang tawnmi kan hawile pawl zong dothlennak caah cun an ngeihmi chawva dihlak in an hun thawh.\nLeilung tlun ah boxing lam in hmin thang bik le leilung tlun Heavyweight boxing ah tla hmin thang bik cu Muhammad ali a si. 1964 kum february thla nii25 ih an tuahmi World Heavyweight Champion Challenge ah khamilai ih world heavyweight champion a si mi Sonny Liston thawn an thong aw. Sonny Liston cu Mohammad ali hnakin a tum, a sang , a taksa pianzia a tha. khawzing, khawsia\n( the meanning of Ethics\/etiquette?) 2. ETIQUETTE Etiquette (e-ti-ket) timi cu: mi senpi lakih ziaza mawi ( code of polite behavior in society), tonawk\/ biakawk tikih um daan (protocol), nun daan mawi(good manners), cohlantlak nunzia (acceptable behavior), pianzia mawi (good form), thlun dingmi cangvaih daan (rules of conduct), mi senpi ih cohlan theimi nun daan ( decorum), nun daan thiamnak ( courtesy), zoh mawi ih nun thiam ( politeness) ti\nWe all know that it's been ten months MALs are still trying to rule and control us by killing, torturing, burning and arresting unlawfully. We, who want justice and federal democracy, have protested and claimed what we want in various peaceful ways and it didn't work that way.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/opinions\/","date":"2022-10-02T04:02:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030337244.17\/warc\/CC-MAIN-20221002021540-20221002051540-00758.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.784815073,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7848150730133057, \"cnh_Latn_score\": 0.21097731590270996}","num_words":659,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.249,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.809,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nHriamhma panga a tuar tu Fr. Padre Pio (Padre Pio The Stigmatist)( September-23 )\nHriamhma panga a tuar tu Fr. Padre Pio (Padre Pio The Stigmatist)( September-23 )\nKumzabi 20 ah Catholic Pawlpi ah hminthang zet tu pawl sungin mi hminthang bik mi pawl in sim aw ti a si le Mithianghlim Bosco le Padre Pio an si tin hmuh a theih. Tui tarlang ding mi cu Padre Pio the Stigmatist ih thuhla a si. Pio cu kumzabi 20 a thok lam ihsin a lai hrawng tiang mi lar zet mi a si ih tu tiang Kohhran mipi pawl in an sim rel mi le an rinsan zet mi a si. Cu a si ruangah Kohhran mipi pawl ih siar thei in rinsan thei dingah har zet in hawl ih tarlang mi a si.\nA nauhak lai nunram\nFr. Pio cu 1887, May 5 ah a Pa Orazio Forgione le Maria Quiseppa De Nunzio pawl hnenin Italy ram, Benevento khayaing, Pietralcina khuapi ah a rak suak. Suahpi unau 8 a nei ih pathum cu an nauhak te lai ah an rak thi. A mah cu May 5, zaanlam nazi panga ah a rak suak. Pietralcina khuapi ah mipum 5000 an um ih Capuchin Yatih panga an rak um ti a si. A nauhak lai ih a hmin cu Francisco a si. Pope Pius V nak ih kilkhawinak ah a rak um. Francisco in Pio hmin a rak lak. Nela lam Capuchin a luh tikah a khaan 5 a rak um. Hmaisabik khaan khat ah thli thiang tha ten a ngah thei lo ruangah a khaan 5 ih a thawnnak a si. Curuangah Pio cu number 5 dinhmun ah a cang lanta.\nA pa cu fate a neih tamtuk ruangah hmun hlapi ah hna a rak tuan. Veihnih tiang Germeca tikulh a rak thleng ih Long Island khal a rak thleng. A nu cu ca a thiam lo nan nu tling a rak si. Pio ih a nauhak lai nunram malte lawng theih a si. Kum upa pawl ih sim mi vek a si le nuncan ziaza tha lo pawl thawn an komawk lo thu theih a si.\nFimthiamnak zirnak\nHmaisabik ah siangbawi ihsin a suak ih Dondominnogotik a ni thawn ca an rak zir. Hmaisabik a saya a si. A remcang lo nak cu a saya in Pio cu nitin ten Biakinn ah a khawm thei ih Siangbawi pawl a bawm theu ruangah tikcu a heu tiin a saya in a sim ih lo lawngah hnatuan ter a tul tiin a nui hnenah a rak simPio cu a thinheng tuk. Cu lai ah kum sarih lawng a si lai. Cu tiin Pio in saya thluak hman lo ih a mah khal a thluak a that lo thu a sim. Cu tiin Pio cu tlawng kai nawn lo in lo a feh theu.\nA Pa in New York in ca a rak kuat. Pio cu a nu in a hawl ih cazirh tu ding saya an sang ih a hnenah Pio cu a ap. A pahnihnak a saya cu Macstro Caccavo Mistrokhakhabo a si. A kut sungah Pio cu fimthiam nak lam ah a thangso zet. Cu tiin a pahnihnak a saya ih hminsinnak ah 'na Fapa cu ca ka zirh ti hnak in a mah sawn in I zirh ding' tiah a sim.\nCu tiin Pio cu rei lo te ah Capuchin Yatih pawl zirhnak tlawng ah a rak kai. Tlawng ah tlawngta pawl le a zirh tu Yatih pawl in an duh zet. Tlawng uk tu in Pio parah thu pakhat a ret. 'Hi nauhak cu kan daan pawl a thei deuhdeuh ih a thlun' ti a si. Nikhat ah cun tlawngpit ni nihnih an ngah. A rualpi pawl in tlawngpit ni tam deuh in an dil ter. Pio khal in a dil tikah tlawngpit ni tam deuh an rak ngah ngaingai.\nCapuchin kaing sung a lut\nPio cu 1902 ah Capuchin kaing hotu ah a lut ih a pa in Capuchin kaing sung luh a duh sak lo. Pio cu a mai Baptism hmin ah Francisco tiah an ko. Kumzabi 13 ah St. Francisco rinsannak thawn an rak kawhnak a si. Assisi khuapi ih Mithianghlim Francis in Pio thawn pehtlaih awk nak an nei theu a bang. Cu tiin a kum 15 a kim tikah Foggia ah ca zir phah in Morcone khuapi ih um Siangbawi tlawng fate ah feh dingin tim a tuah.\nA nu cu a tin a nuam lo zet. Asinan, a nu in 'ka fapa, ka thin a nuam lo tuk. Asinan, Mithianghlim Francis ih a lo kawh ruangah na feh a tul ko' tiah riahsia zet in a rak lungkim pi.\nPio cu Foggia khuapi ih um Siangbawi tlawngah nitin ten a thangso deuhdeuh ko nan a thlarau lam lamhmuhtu Fr. Padre Agostino ih lamhruainak a lak. Pio cun Bawi Jesuh a duh zet.\nCuruangah thlarau lam ah a dik mi lamhmuhnak a pek thei tu ding Siangbawi pakhat a rak tul. Cu lai ah Thlarau lam lamhmuhnak ah hminthang zet tu Fr. Padre Beneticto thawn an rak tongawk. Hi Siangbawi cu April 25, 1903 ah Marco khuapi ih Siangbawi tlawng ah ca a rak zirh dah.\nFr. Benedicto cu thlarau lam lamhmuhtu Saya ah a rak cohlang ko nan Padre Agostino a rak pehtlaih.\nPio cu Viana ih um tlawng ah besia zet in a rak na. Inn a tlun zik zawngte ah St. Francis in a veikhat nak Pio hnenah langnak a rak hmuh. Pio cu a thei awk lo. \"Maw Bawipa, na pawlkom sungih sin I hnong thlang ding maw si? Kei cu na fapa ka si lo maw?\" Hi mi cu Pathian ih duhnak a si lo maw? A hman ah cun Pathian ih duhnak vekin si ko seh\" tiah a ti. Hi ti langnak a hmuhnak ah Fr. Agostino in a rak bawm. Pio cu inn hmai tiang a rak thlah.\nPuithiam nunram\nPio cu a kum a kim hrih lo. Kum 23 lawng a si lai nan a mah cu 1910, September thla ah Puithiam cannak an rak pek. A dam hrih lo ruangah Siangbawi angki thawn inn ah a um. Fr. Pio cu Jesuh, Maria, Joseph, St. Francis le kilkhawitu Vancungmi pawl thawn tu le tu an rak tongawk theu. Satan in St. Francis vekin a rak hnaihnok theu.\nMithianghlim Francis cu Bawi Jesuh duhdawt zet tu a si. Bawi Jesuih hriamhma pawl a ngah duh ruangah a rak dil. A dil vek in a rak ngah. Padre Pio khal St. Francis pawlkom sungtel a si. Cui Mithianghlim vekih um a duh. Cu tiin a kum nauhak te lai ah Bawi Jesuh in Pio hnenah a hriamhma pawl a rak pek. A taksa pum ah hriamhma pawl hmuh theih in a lang phah theu ih a can le a hlo sal theu.1914-1918 ah hmaisabik nak leitlunhuap ral a rak tho. Dinhmun vek in ralkap thu pek nak ruangah ralkap ah a rak lut. TB nat a neih ruangah ralkap lakah reipi a rak um lo. Fr. Benedicto in a kaih hruai mi tlawng cu Pio hnenah a rak ap. Curuangah thlarau lam lamhmuhtu a rak tuan.\nHriamhma pangan a ngah\n1918, September 20 ah a si. Missa sumnak theh ah Thinglamtah hmai ah Pathian thu a rak ruat. A mah khal Bawi Jesuh vek in a rak tuar. Thinglamtah zoh phah in Bawi Jesuh vek in a um. Thi luannak natnak vek ih a tuar kha a rak hmu. Hriamhma pawl lak ihsin fei le naam vek ih sunmi a tleu zet mi a rak suak. Padre Pio ih a kut. A hnak ah a peh cih. Pio cu a aw neih pa tawp in a au ruangah a dang Yatih Puithiam pawl a hnenah an va tlan ih an va tuamhlawm. Asinan, Fr. Pio in hi thuhla pawl a rak sim hai lo. Fr. Pio cu a tha a mal zet. Dai a ngah ih TB natnak ruangah a besia sinsin. A na ih a sunglam ah thli a um. Fr. Pio cu thlarau lam thawn pehpar mi Puithiam ih lungkimnak vekin a mah le a mah a hrem aw.\nOctober 14, 1912 ah Fr. Agostino hnenih ca a kuat mi ah hi vek in natnak a tuar hi a lungawi thu a rak ngan. Bawi Jesuh in Fr. Pio ih thlarau cu thlasuah tampi a coter thu le Bawipa ih duhdawtnak in a nuam ter. Bawi Jesuh in Fr. Pio ziang vek in a tuar ding ti a sim ih thinnau lo dingah le natnak a tuar nak in Bawi Jesuh a hnem ter ding thu a sim. Fr. Pio cu September 20, 1918 kim hlan kumnaga duhah natnak a rak tuar. Satan in Fr. Pio hnenah thlarau lam lamhmuhnak cawl dingah a rak hringhro. Fr. Pio in a mai hriamhma panga a tuar mi cu zohman a rak sim dah lo. Asinan, a karh ih khaupi pumpuluk in an thei ih an theih duh tuk ruangah an va zoh ih an va zingzoi theu. Hi mi sungah hmun hlapi ah a thawntiin khal thuthang a rak suak. Khua mipi pawl lungkim lo in an buai ih nitin thuthang ah an than.\nFr. Pio ih a hmuh mi mangbangza hrekkhat\nFr. Pio in sualthlah tikah thlarau lam le taksa lam ih dam lo nak pawl tla a rak dam ter. Nikhat ah ke na mi mina pakhat cu a feh thei lo ruangah kianghrol hmangin a rak feh. Hma tuamnak in a tuam aw ih zohman an um nawn lo in sual a va thlah theu. Sual a thlah lai ah a ke natnak dam deuh dingah thlacam sak dingin a rak dil. Fr. in a rak let sal lo. Sual a thlah theh hnu ah a kianghrol cu kun in a vun lak tum laifang ah kianghrol hmang lo ih feh dingah Fr. Pio in a rak sim. A na tuk ko nan Fr. Pio ih a sim vekin a tho ih a zuam. Cu tikah a natnak a hloh kha a thei. A leng a thlen tikah hmasii lawng a tan kha a hmu ih lungawi aipuang in 'mangbangza, mangbangaza!' tiah au phah in a than vivo.\nKhua hmulo tu le Padre Pio\nKhua hmu lo mipa pakhat cu a sual thlah phah in a mit dam ter dingah a dil. Padre Pio in tu cu a cang thei lo. Neta ah a cang thei leh ding tiah simphah in a thlah. Cu pa cu aipuang lo in a suak sal. Inn a tlunnak lamtluan ah puithiam pakhat thawn tlangleng an to tlang. Inn tlung phah in a tlunnak lamzin ah a mit khua a hmu thei sal ruangah a rak lungawi zet.\nHmailam caan a sim thei.\nPadre Pio a um nak khuapi cu khuapi uktu Siangpahrang pakhat in Padre hnenah tu le tu leng in lungawi ten thu an relh aw theu. Nikhat ah a mah cu hmundang ah a thawn ding tiin thuthang a thei. Curuangah riahsia zet in Padre Pio thawn thu an rel lai ah a rak sim. Cu tikah Padre in 'na sual a si; Hi tawk ah reipi na um lai ding' tiah a sim. A ti vek in a ngaingai khal ah cui khuapi uktu cu thawn lo in reipi tiang a um ti a si. Padre Pio cu ni 10 ah veikhat mangbangza pawl a tuah ti a si.\nNicola ti mi cu tlangleng zung neitu acozah hnatuantu pakhat a si. 1947, February 2 zingpit ten a thawh tikah a ke a cang thei nawn lo kha a rak hmu. Cu veten Rome khuapi ih um thahri tuamhlawmnak siizung pi ah 1947, February 19 ihsin July 19 tiang thlanga rori siizung ah tuamhlawmnak a rak lak. Kianghrol hmangin kumkhua na um ding tiin siibawi pa in a sim ih siizung ihsin a rak suak. Inn a thlen tikah kianghrol a hmang duh lo ih funghreu a rak hmang. A tawlh ih a ke a rak kiak. Curuangah tlangleng zung neitu cu hna a tuan thei nawn lo. Siivai vei tampi an rak dawt. Electric meisa thawn an em. Asinan, a dam thei cuang lo.\nFr. Pio thawn an tonawk tikah\nFoggia khuapi ih Fr. Plasido ih bawmnak thawn mawtaw thawn Fr. Pio hnenah an feh. An thlen in mawtaw parih an tum tikah Nocola cu a feh thei lo. Curuangah kum upa thlang mi Fr. Plasido in Nicola cu a cawi. Cui thilcang cu Fr. Pio in a zaangfah zet ih nel aw ten an biakawk hai. Cui thilcang cu a thok ihsin a cemnet tiang Nicola in a sim ih thinsau ten a rak ngai sak.\nA thaizing zinglam nazi 4:00 am ah Missa sumnak tuah ding a si ih Fr. Pio in Nicola ih to nak ding hmun a rak pek. Cui hmun ihsin Fr. Pio ih a hriamhma pawl Missa sumnak a tuah lai ah fiangten a rak hmu. Cui ni cu tlawngkai ninga ni a si. A tlun zik zawng te ah Fr. Pio cu cibai a buuk ta. Fr. Pio in hmai Zarhpi ni zinglam ah thirleng to in siikhaan ih hmuh aw dingah a cah ta.\nCui hlei ah Fr. Plasido in Fr. Pio ih sim mi a zum ih tuah tengteng dingah tha ten a cah. Zarhpi ni a thlen tikah Nicola cu thirleng hngausan in a to. Lamzin ah thirleng a to ih tha ten a rak to thei. Asinan, mi pakhat danglam zet in a thleng ih thirleng parah a rak to ter. Hi mi ahcun a hlan vekin mi dam zet vekin a rak to thei. Cui hlei ah a hlan ah a mah a rak tuamhlawm tu siibawi pawl ih hmai ah thirleng to thiam zet tu vekin a cangvai thei.\nCui hnu ah a hlan a hnatuan a si mi tlangleng zung nei tu dinhmun in hna a rak tuan sal thei. A mah cu 1955, a cawlh ni tiang dam cak zet in a rak tuan thei.\nFr. Pio le Ralbawi Lamon\n1944 ah American Ralbawi Lamon cu Italy ram a thleng ih Foggia khuapi ah Siangpahrang rian tu in tuanvo a rak lak. A mah cu Catholic Kohhran mipi pakhat a si. Cui khuapi ih Bisho thawn hna an rak tuan tlang. Ralbawi Lamon le Bishop pawl cu Fr. Pio hnenah an feh ih nel aw ten an biakawk hai.\nCu lai ah nisuahnak lam ah ralkap dinhmun in tuanvo a la rero tu a fapa ih thuhla tu le tu a sim. Cu tikah Fr. Pio in na thinphang hlah! Na fapa cu Puithiam dinhmun in a ra kir sal ding tiah a sim. Cui rei lo te ah a fapa hnenin cakuat a rak ngah. Cui cakuat sungah thlarau lam ih Puithiam pakhat dinhmun in tuanvo a lak rero lai thu a rak ngan. Cu tikah ralbawi cu a mangbang zet ti a si.\nSiivai phunsang tlawnta le Fr. Pio\nFranserabolo cu Rome khuapi ah siivai tlawngta pakhat a si. A mah in an khaan sungih fala pakhat a rak uar ih an rak nei aw ih nuam ten um dingin thu an rak rel cat. Cui fala nu in a danglam zet mi nat pakhat a nei ih a dam thei lo ding ti a si. Ziangah tile tuamhlawmnak siivai a um lo. Thisen nat a si ruangah thih ding lawng a tang thlang. Cu nu hrangah Fr. Pio in thla a cam sak ih a dam sal. Cu nu in Fr. Pio hnen lungawi rulhkir sal nak ah Fr. Pio ih thuanthu cu film in a zuk ih thawngtla pawl a hmuh. Fr. Pio cu Bawinu Maria rak upat zet tu a si. Curuangah Bawinu hnen lungawi rulhkir nak ah tiin Bawinu Maria le Rosary pawl cu thawngtla pawl a rak zem.\nFr. Pio le khua hmu lo nunau hmeltha pawl\n1947, June 18 le 19 ni ah Milan khuapi ih suah mi magazine pakhat ah Fr. Pio ih mangbangza a tuah mi pawl thuhla a rak tel. Cui magazine ah Germa tiih kawh mi nunau pakhat cu a suahkeh in a mit ah a dum mi tel lo in a um ruangah damter a theih lo ih zianghman tuah a ngah lo. Germar cu kumsarih lawng a si lai. Fr. Pio hnenah a pi thawn an rak feh. Hmaisabik nak Bawipai Thi le Sa sang dingah le Missa sumnak ah Bawipai Thi le Sa a rak sang. Germar cu sual a rak thlah. Missa sumnak ah Bawipai Thi le Sa a rak sang. Missa sumnak an theh tikah Fr. Pio in mipi hmaiah Germar cu a rak ko.\nA pi in a mit khua hmu thei dingah si lo in thlarau lam thazaang a ngah nak dingah thla a rak cam sak. Fr. Pio in Germar hnenah 'Kan nu Maria in thlasuah lo pe hram seh; Nunau tha dinhmun in um aw' tiah a sim hnu ah a tlun ter. Germar cu cu veten khua a hmu thei sal. Hmaisabik ah Fr. Pio a rak hmu. Cu tikah nunau nu cu 'khua ka hmu thei zo' tiah a au. Siibawi pawl in an va cekfel tikah a hlan vekin mitcaw vek ih a um kha an hmu ih an mang a bang zet. Cui thilcang cu Fr. Pio a thih hlan kum 21 ih thilcang mi a si. Hmakhat te ah hmunhnih, hmunthum ih um thei nak\nFr. Pio cu Pathian hnenin a danglam zet mi thlasuah pawl a rak ngah. Pathian a duhdawt zet. Pathian khal in Fr. Pio cu a hleice in thlasuah pawl a co ter. Harsatnak a phunphun khal pe in a rak hninsak. Pathian thu a rak ruat ter. Hi a danglam zet mi thluasuah pawl sungin Fr. Pio cu hmakhat te ah leitlun ah hmunkhat, hmunhnih, hmunthum ih a thlen thei nak a si. Tahthimnak tampi a um. Cu mi pawl sungin tahthimnak malte lawng ka run tarlang ding.\n- Mithianghlim Teresa Mithianghlim ih khaisan ni ah Fr. Pio cu Rome khuapi ah Bishopo pakhat thawn an um lai hmuh a theih. Cui tikcu caan tho tho ah Fr. Pio cu Pope Pius XI ih thlaan hmai ah thla a cam rero lai midang pakhat in a rak hmu. Cu laiah Fr. Pio cu a mai a umnak hmun siar lo khui hman ah a rak feh lo.\n- Macono ti mi nunau pakhat cu a pasal siivai an tuamhlawmnak thlahnih a kim cuahco thlang. Ruahsan ding a um nawn lo thu pehpar awknak a nei mi siibawi pawl ih an sim lai a rak thei ngelcel. Nazi kar sung lawng a awh ding tiah an sim. Cui nunaunu cu Fr. Pio rinsan zet tu a si. Curuangah cui nunaunu cun Fr. Pio hnenah ca a rak kuat. Neta khal ah a kuat bet. A pasal cu a itthat. Cui zaan ah a natnak 102 F a um. A thaizing ah a dam sal. Mina in a nupi Macono a sim mi ah mizaan ah Fr. pakhat le Brother pakhat in an va zoh ih a thinlung an rak cek thu, thaizing ah na natnak a dam ding tiin an rak sim thu, nili sungah ihnak in na tho thei sal ding tiih an rak sim tu, siivai cazin le sii pawl an rak cek fel thu, a khaan sungah zaanvar an rak um thu a sim. Thlakua a rei hnu ah an nupa ten Fr. Pio hnenih lungawi thu sim dingah an va feh. A pasal in Fr. Pio a hmu dah lo. An thlen in a pasal in zaanvar a mah thawn um in rak tuamhlawm tu a si kha a vun thei dukdi. Fr. Pio khal in mina hnenah 'na thinlung in a lo hnaihnok tuk si lo maw?\" tiah a rak sut. Hi mi cu mangbang thlak zet mi pakhat a si.\n- A veihnihnak leitlunhuap ral a buai lai leh a reh sal hnu ah ralkap pawl in Fr. Pio ih a rak bawm ruangah lungawi thu an rak sim. Setsa vanzam hotu pakhat cu vanzam in lethi thawn a rak dawp. Lethi a ongawk thei lo ruangah a thih ding lawng a tang thlang. Setsa vanzam hotu cun Fr. Pio cu a hmu ih thihnak in a luat. Ziangah tile setsa ih nu cu Fr. Pio rak rinsan zet tu a si. A thlacam nak ruangah setsa vanzam hotu cu a nunnak a rak run thei sal.\n- Nau a nei thei lo mi nupa te Nupa te cu innsang an nei zo nan fa an nei thei lo. Curuangah nupa te cu Fr. Pio hnenah an feh ih fate an neih duh thu thla cam sak dingah zaangfah an rak dil. Cu tiin Fr. Pio in fapa pakhat nan nei ding.\nFate nan neih a si le in ko uh la kei mah rori in Baptism ka pek ding tiah a sim. Cui nupa te cu lungawi zet in an tlung. Fr. Pio ih a sim vek cekci in fapa te an nei ngaingai. An fapa te cu Fr. Pio hnenah an feh pi ih mi tampi a thlerthler ih an din ruangah hmai ah an feh thei lo.\nCu tikah a pasal in a nupi le naute cu pengkhat hrawng a hla mi Biakinn pakhat ah a tan sung. A mah lawng Fr. Pio hnenah a feh ih Fr. ih a sim vekin an ra ko nan Fr. thawn an tonawk thei lo ruangah tikcu a lak ah a heu in an hngah thei lo thu mawhpuh dingah a feh.\nAsinan, Fr. Pio cu a rak hmu lo. Cu tiin a nupi hnenah beidong zet in a rak feh. Mangbang zet cu Fr. Pio cu cui mipa in a nupi le naute a rak tannak pengkhat hrawng a hlatnak hmun ah a rak thleng ih naute cu Baptism a rak pek ti a si.\nFr. Pio le Ms. Calandra\nMs. Calandra cu American ram, Noryit tlang par khuapi ah a um. Haro timi fapa pakhat te a nei. Suahkeh siivai thawn tuamhlawm theih lo mi nat a nei. Ni rei lo te sungah a thi thei ding mi natnak a si. A mah in Fr. Pio ih thuhla cu Magazine pakhat ah a rak siar dah.\nCu tiin a fapa te cu Italy ram ih um mi Fr. Pio hnenah a fehpi. Asinan, Fr. Pio in leitlun vel in khualtlawng tu pawl dinhmun in a cohlang ih thluasuah a rak pek. Cu tiin Ms. Calandra in naute cu America ah a tlunpi sal. Inn an thlen hnu Zarhthum a rei hnu ah Fr. Pio a nunnak a liam thu a rak thei.\nCui kum cu 1968 ah a si. Mangbang thlak zet mi cu a fapa Hari cu tha a nei sal ih a damnak hi a si. Fr. Pio ih thuhla an ral tlangih pakhat khat tuah in lungawi rulhkir sal a duh zet.\nCuruangah inn ah zungkhaan a din. Fr. Pio thawn pehpar mi ca pawl a zem. Fr. Pio ih nunram thuhla film zuk in a hmuh. Puithiam ih lungkimnak thawn Fr. Pio ih zuk an tuah ih Zarh tin Zarhte ni tinten thlacamnak thawn Fr. Pio parih a lungawinak a rak rul thei sal.\nFr. Pio le Uruquay ih Fr. Damirani\nUruquay ram ih Fr. Damirani le Fr. Pio pawl cu an nel aw zet. 1929 ah Fr. Pio thawn an rak um tlang. Fr. Pio cu 'ka thih zikte ah kiang ah um ter ka lo duh' ti asi. Fr. Pio in 'hi tawk ah na thi lo ding; Uruquay ah na thi ding' tiah a sim. Cu tiin Fr. Damirani ih lungnat a besia deuhdeuh. Cu tikah Fr. Damirani in 'na rat lo le ka lo hmu thei lo ding' tiah a ti ih Fr. Pio in 'na zumnak a va mal ve. Na thi lo ding. Uruquay ah na thi ding ka lo ti si' tiah a ti.\n1949 ah Fr. Pio a um nak hmun ah Pathian thuruat tu pawlkom an rak thleng. Bishop Montevetio khal a tel. Fr. Pio an va tong ih an biakawk. Cu ti an biakawk lai ah Bishop in 1942 Uruquay ah Jubilee an tuah thu, Bishop panga an tel thu, an umnak cu pakhat khat in saangka a rak king thu, pi khat hrawng a on gawk ih Puithiam pakhat a rak luh thu, a mah in 'Fr. Damirani a thi zik thlang. A khaan ah va feh aw' tiah a sim ih Bishop hrekkhat a ko ih an feh.\nA mai cabuai parah Fr. Pio a rak thleng tiin Fr. Damirani a mah rori ih a rak ngan mi ca a rak hmuh thu, fiang ten theih a duh ruangah Fr. Pio rori a rak sut ih a umnak hmun ina eh lo nan a thih zikte ah a kiangah a um ding thu Fr. Damirani hnenih thu a rak kam ruangah a ruangpum a rak thleng ih netabik Sacramentu a rak pek thu a phuang aw. Hi mi cu thil mangbang zet mi a si.\nFr. Pio le hnatuan tu Giovanni Savirosvino\nSavirosvino cu hnatuan tu pakhat asiih Fr. Pio tlawng kiang ah a um. Nitin Biakinn ah a khawm. Fr. Pio hnen in thluasuah a ngah. A kut khal a hnam. 1949 February 14 ah Dynamite an lak ih hna an tuan lai ah a vorhlam mit a ngah pang ih a siat. Cui thilcang a can hlan nithum hrawng Savirosvino hnen \"Ralring zet in um aw. Tihphan nak nei hlah\" tiin a ti. Ziangruangah hiti in a sim ti suh asile zianghman a tong lo. Savirosvino cu peng 25 a hla mi siizung ah reipi tuamhlawm a si. Savirosvino siizung a um laiah Fr. Pio cu zan ah a ra. Savirosvino ih vorhlam lu kha a zut ih a hlo. Cui thilcang hnu ni reilote ah Savirosvino ih a caw mi a mit cu tha zet in a hmu thei sal. Fr. Pio ih thlacam sak nak ruangah khua a hmu thei sal.\nSavirosvino siizung ihisn a suak tikah Fr. Pio hnen fehin cibai buk in lungawi thu a sim. Fr. Pio in \"mi pakhat na si zo\" tiin a tiih cibai a buk. Savirosvino siizung a um nak Photia khuapi cu Fr. Pio tlawng thawn peng 25 a hla. Savirosvino hnen a feh nak cu a leng ih a feh dah lo tu Fr. Pio cu mi pahnih ah cang in a va dam ter nak a si. A danglam nasa.\nFr. Pio ih a danglam zet mi rimhmui a pek thei nak\nFr. Pio cu amai hnen thlacam in an thlacam mi a famkim mi pawl siseh, amah thawn thuhla pakhat khat a rel tu hnen siseh, rim hmui a pek theu.\n1. Siibawi Gommanelli cu 1919 June thla ah Fr. Pio tlawng ih a feh laiah rim hmui a ngah. Cui tlawng ih Fr. Vernel Zano hnen Siangbawi tlawngah hitivek rim hmui ret lo ding tiin a soisel. Cui tlawngah nihnih sung a um. Rimhmui a pe tu thil a hmu lo. Inn par khal ah feh in a hawl nan a hmu lo. Himi thu thawn pehpar aw in science mifim pawl hnen thu an sut. An sim nak vekin thi cu rimhmui a pe thei tu sinak a um lo tiin an sim. Asinan Fr. Pio ih kut ihsin a luang mi thi cu mak zet in rimhmui a suak thei. Cutiin Fr. Pio ih thi a kop mi hnipuan pawl khalah rimhmui a um.\nFr. Pio le Franciscan a pathum nak pawlkom\n(2) Fr. Pio ih din mi Franciscan a pathumnak pawlkom cu thurelkhawm nak an tuah tinten kilkhawi tu vancung mi hnen ihsin Fr. Pio hnen thu theih a si theu. Thurelkhawm nak an tuah laiah rimhmui an ngah asile an hnen ah Fr. Pio a um ti an thei.\nNikhat ah palic thu nei pakhat asimi Thrumbetta ih inn ah thurelkhawmnak an tuah. Cui inn nei tu ih kum 5 ti an fapa pakhat cu rinlopi ah a nu hnen ah a tlan. \"Ka tih Fr. Pio hi tawk hmun ah a um\" tiin zate hmai ah a ti. Thurelkhawm nak ih a tel tu pawl in \"khuitawkah, khuitawkah\" tiin an sut ih, nauhak te cun a hmai hup in \"khi nah a um. A tu hinah a um. A tu a suak zo\" tiin a kut thawn a hmuh nan zo hman in an hmu lo.\nThurelkhawmnak ih a tel tu pawl cu Fr. Pio thawn an tonawk tikah \"thurelkhawm nak ah naute in a lo hmu tiin a timi a hman maw Bawipa\" tiin an sut ih, \"midang zo asi thei ding\" tiin a sawn.\nFr. Pio ih Missa raithawinak\nFr. Pio cu zing 3 le khui hrawng ah a tho. Missa raithawinak cu zing 5 cekci ah Missa raithawinak a tuah. Fr. Pio ih Missa raithawinak ih tel dingah zanlam 2 ihsin an hngak. Fr. Pio hnen sualthlah a duh tu pawl cu zarh khat asilole ni 10 hrawng timtuah cia in passpost an ret. A sangsang in sual an thlah. Fr. Pio Missa raithawinak a tuah tikah veikhat veihnih 1:30, 2 ihsin 4 a rei theu. Missa raithawinak a theh in ti khuat khat a in. Cuihnu ah sual thlah nak a tuah. Sin caw cu sa, arti telloin hanghnah hangrah a ei. Missa raithawinak tuah nak a rei tuk ruangah nazi khui luan lo dingah ralrin nak an pek. Asinan Fr. Pio in \"hitivekin ka um thei lo ti Pathian in a thei tiin riahsia zet in a sim. A san cu tuletu dai ten thu a ruah ruangah a si. Fr. Pio Missa sumnak a tuah caan ah a kut ih a tem mi puan pawl a ret that. Curuangah hriamhma pawl hmuh a theih. Veikhat veihnih thi pawl luangih a tla mi thi hnul dingah puante an ret cia.\nKhuavang ih hnaihnok nak pawl\nFr. Pio cu Pathian thu tampi a ruat tu a si. Pathian thu tampi a ruat ruangah Pathian ih lungkimpi nak in hnaihnok nak khal tampi a tuar. Veikhat veihnih ahcun khuavang pawl khal an nasa zet. Fr. Pio ih a khaan zaten a linglet thluh dingah thilri pawl an hnok ter. Khuavang cu tidaan a phunphun in Fr. hnen an lang ih hnaihnok nak an pe. Cangan nak ti thawn cabuai pawl an siat suah. Phar pawl cangan nak ti thawn an siat suah. Tuletu Yatih vekin um hrim in an ra theu. Veikhat ah tihnung zet mi um daan in an ra kulh. \"Zoh uh Mithianghlim a cawl zo\" tiin an au. Fr. Pio khalin \"Asi. Fih nan nung nak in ka cawl\" ding tiin a ti.\n1912, December 14 ah Fr. Benedict hnen a ngan mi cu \"khuavang cu keimah thawn nasa zet in kan do aw\" tiin a sim. 1913, February 13 khalah \"ka taksa zaten ka ral khuavang ih hmuhsuam nak ruangah hriamhma thawn a khat\" tiin a sim. Cuihleiah Fr. Pio hnen a ra mi ca pawl cu cafang pawl um nawn lo ding in khuavang pawl in an tuah. Veikhat ah khuavang pawl cu Fr. Pio kha kai in an thing ih zial ah an deng. Cui thil cang pawl cu zo hman a sim lo.\nZankhat ah a sual thlah nak a ngai sak tu Fr. Pio Augustine vekin ra in, Pathian thu ruat nawn hlah. Pathian in a duh lo tiin a sim ih Fr. Pio cu a sual thlah nak a ngai tu in ziangruangah hiti in i ti tiin a ruat ih rinhleh nak a nei. A mang a bang. Cutiin \"Bawi Jesu a san sau hram seh\" tiin a au ter ih cui Yatih cu a hlo cih.\nA dang thinnat za le hnaihnok nak pawl\n1918, September 10 ah Fr. Pio cu hriamhma 5 a ngah ruangah, hmun dang dang ih mi tampi in an ra zoh. Hitivekih thuthang a darh ruangah Vatican khal in a thei duh. Pope a mah rori zingzoi nak a thok. Paris khuapi ih siizung uk tu Dr. Luigi Homanelli in a zingzoi thok. Asinan cui Dr. ih zingzoi nak a di a riam loih Rome khuapi ih siitlawng ih thiam sang Dr. Amiko Begumi kha a zingzoi ter sal. Amah cu Pathian nei lo mi pakhat asi. Fr. Pio ih hriamhma pawl cu Pathian thil ti nak tiin a pom duh lo. Tuah cop mi khal a tel tiin ol sam zet in a ruat.\nCutiin Fr. Pio cu biaknak lam pawlkom zate ih rinhleh nak a tuar. Dr. Amiko Gegumi cu Fr. Pio parah a hman lo mi thu a bot cat hnu reiloteah taksa zate thi nat a ngah. Tong khal a tong thei lo. Cui siibawi ih u nu cu Fr. Pio a zum hnget tu a si. Cui nunau cu siibawi dinhmun kha Fr. Pio hnen a sim ih ziang hman a let lo. Cutiin a thi asile hell ram a tla ding a phan ruangah thla cam sak dingah Fr. Pio hnen a dil. Thla a cam sak ding thu a tiam.\nPasca ni ah cui nunau cu mi a bang lomi siibawi hnen feh in a kilkhawi lai ah Biakinn khawnglawng tum aw a thei ih, siibawi hnen pasca puai mang ding ah a sim ih mina ih um daan a thleng. Siibawi hnen \"sual na thlah duh maw, na thlah duh asile ka kut hmet aw\" a tiih a kut a hmet. Siangbawi pakhat a thleng ih um daan hmuh in sual a thlah. Thih tha in a thi. A ral a run. Fr. cu a tuah mi zaten upa lam ih lungkim nak lawngin a tuah. Tahthim nak cu sam met nak, kor thleng nak cutivek ihsin a si.\nRome ih cawhkuan a pek thok.\n1922, September 2 ah Rome thu nei tu pawlkom in Fr. Pio cu amai thlarau lam hmuh tu Fr. Benedict thawn an pehtlaih awk nak an phiat ter. Fr. Pio hrangah a ti tuk. Neta khalah pehtlaih awk nak tuah lo dingah an kham. Taksa thinlung in nasa zet in a tuar. Thlarau lam lamhmuh tu tiin a dang Puithiam an hril ter. Zingzoi nak khal kum tampi a tuah. Fr. Pio cu dik loin zingzoi tuar nak, hmuhsuam tuar nak le netabik ah cawhkuan tuar nak hrangah ningzah a rak tuar. Fr. Pio ih thil cang dik tak in an ruat sak lo.\n1931, May 13 ah Pope zung ihsin thusuah pakhat a thleng. Cui thusuah ah Fr. Pio cu Kohhran mipi pawl thawn siseh, Kohhran leng mi pawl siseh, ton nak on a si lo thu, Kohhran mipi pawl thawn Missa raithawinak neih lo ding thu, sual thlah ngai thei nak a neih lo thu le thluasuah pek nak a neih lo thu thawn kham a tuar. Zangfak za asimi Fr. Pio cu tlawngta vekin kum hnih sung rori amah ten a um. Fr. Pio ih tuar nak cu ziang tluk in a tum ti theih a theih. Bawi Jesuh cu Fr. Pio hnen a um ringring ruangah a tuar thei. Thuhman timi cu, 1933 ah Pope Pius XI cu Fr. Pio ih thuhla a zingzoi tel sal. A hlan zingzoi nak a sual ti a hmu ih Fr. Pio luat nak a pek.\nFr. Pio ih a ni netabik pawl\nFr. Pio cu Bawinu a rinsan zet. Tangdor zet tu a si. Lar duh nak a nei lo lawlaw. Mi theih lo ding ten um a duh. A hnen ih thla a cam tu tinkim a bawm. 1968, September 22 zinglam 5 ah upa lam ih dil nak vekin Bawi Jesuh Thi le Sa a tuah. 10:30 ah sangka te in mipi pawl thluasuah a pek. Cuihnu ah a khan ah lut in Rosary cam phah in zanvar ten zau nak tohkham parah a cawl. 1968, September 23 zing 2:30 ah Jesuh, Maria tiin tong phah in daiten Pathian hnen ah a cawl.\nA cem nak\nFr. Pio vek Mithianghlim pawl cu hawl asile hmuh a har zet mi mi danglam pawl an si. Ahleice in a tuvek caan ah Pathian nei lo, thudik pom loin zuk lem lawng biak in paisa dungthlun ih mai duh daan vekin um san a si. Thuhman timi a um lo, tlaitluang nak timi cu ca sung lawngah a um. Upa in nautat hmuhsuam \"a thei lo tu lan in a thei tu langter nak\" san ah Pathian cu a danglam mi minung pawl leipar ah a lang ter theu. Pathian in minung pawl a duh tuk ruangah mi zaten hnen a vancung sui khuapi co thei dingin, ti daan a phunphun thawn lamm in hmuh.\nA tlun ih thu siar nak in siseh, a hmai ih ngan mi Mithianghlim ih thuhla siarnak in siseh Pathian a duhdawt tu fa le pawl, minung khat le khat zangfah thiam in mai nunram ah a tuah taktak thei tu fale pawl le Pathian ih ram tim Gospel thuthangtha kha mitinkim hnen a sim thei tu fa le pawl si hram uh tiin thla lo cam sak phah in ka cawl ta ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/hriamhma-panga-tuar-tu-fr-padre-pio-padre-pio-stigmatist-september-23","date":"2022-09-27T21:55:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335058.80\/warc\/CC-MAIN-20220927194248-20220927224248-00473.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997888207,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997888207435608}","num_words":6089,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.348,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Malaysia Lokeyew sang ah a ummi kan Chin miphun pawl rak i ralring cio uh. Fir khuaruahhar in a thiam mi pa a vak tiah Facebook Account Titus Mawiaa timi pa nih a tanglei bantuk in a post.\nMalaysia Lokeyew vengih um mi pawl kan rak ralring ciar peiuh. Zuk ih kan hmuh mipa hi rukru asi ih, professional rori asi. Kan Tawh in tansak lai ah a thawm thei asilo.\nkan Inn kiang pawl innsungah an um rori ko nan, an thilri leh sumpai pawl arak lak sak thiam hngai thotho. Inn sangka tawh tla țhaten an kalh ko nan, an inn sung ti vek ah a lut thei thotho. Color lo CCTV ih zuk kha tui zing kan innhmai ih a luh lai si. Ahmel leh a body zoh ah cun hivek minung raksi dg hi zum um lo Officer vek rori asi.\nRak ruah ah cun ruah lolo kha ruah a awl te. Atang ah A firnak Video zoh khawh a si.\nhttps:\/\/www.facebook.com\/100051273966617\/posts\/pfbid0Ft3ysZTJM5wFRuWr82CGqzzzP9hLBtiweoF1og6PUSpWogeXiLZTm8JwpxXpGkFAl\/","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/www.chokhleipar.com\/vawleicung-fir-a-thiambik-ah-aa-telmi-a-si-lai\/","date":"2022-10-07T22:57:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030338280.51\/warc\/CC-MAIN-20221007210452-20221008000452-00604.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7907955647,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7907955646514893, \"cnh_Latn_score\": 0.20738480985164642}","num_words":166,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.253,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.811,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CDF-Hakha cu mipi kilhim ding in dinmi bu a si ruang ah, SAC ralhrang nih mipi pawl hriamhreipi thawn a kap mi tlun ah kan thin a na zet. Hmailam ah cun nasa deuh in hmalaknak kan nei thlang ding ruang ah, mipi pawl fimkhur ten feh sukso kan ralring pei uh, tiah CDF-Hakha Council nih thusuahnak a nei.\nSAC ralhrang pawl a bawmtu pawl, NON-CDM pawl, le dalan pawl tlun ah nasa zet in dantatnak tla kan tuah ding tiah CDF-Hakha Council nih a sim bet.\nSAC ralhrang pawl ih hriamhreipi thawn mipi pawl a rak kapmipawl: Kum 2022 January 9 ah ralhrang nih Rungtlang in hriamhreipi an kap mi cu Nabual khuasung ah a tlak i inn, lo a siat hlei ah nu pakhat a hliamhma a ngah.\nKum 2022 march 6 ah ralhrang kap mi hriamhreipi, Hniarlawm khuahlun khuasung ah a tlak ruang ah nu pakhat hliamhma a tuar.\nKum 2022 August 10 ah ralhrang kah mi hriamhreipi nih Hniarlawn khuahlun Pi Chia Hnem inn tlun ah a tlak ruangah a nunnak a liam. Hakha peng sung ah ralhrang kut in inn 30 leng a siat i mipi 6 ralhrang kut in an nunnak a liam. CDF-Hakha :","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/updatebdnews.xyz\/2022\/08\/10\/sac-ralhrang-nih-hriamhreipi-in-mipi-kah-ruang-cdf-hakha-nih-hmalaknak-nei-tum\/","date":"2022-10-01T17:06:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030336880.89\/warc\/CC-MAIN-20221001163826-20221001193826-00465.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9010864496,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9010864496231079, \"cnh_Latn_score\": 0.09859798103570938}","num_words":192,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.323,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.838,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLeitlun ih kum a no bik mi Cardinal cu khuavang pawl a dawi thei tu tiin kum 20 luan rian a tuan tiin sim. (July 21, 2022)\nLeitlun ih kum a no bik mi Cardinal cu khuavang pawl a dawi thei tu tiin kum 20 luan rian a tuan tiin sim.\n(July 21, 2022)\nCardinal cu Giorgio Marengo asiih leitlun ih kum nauhak bik Cardinal tiin ti a si lawng siloin khuavang sia pawl dawi nak khal kum 20 luan a tuan tu a si. A hman ah kum 20 luan rian a tuan nak cu Puithiam pawl ih tuah ding mi asinan Puithiam tamsawn in an tuah duh lo. A kum cu 47 lawng asilai mi Itlay miphun a si. Amah cu Mongolia ram ah Pathian rian a tuan rero tu khal asi tiin an sim. A tu ah Cardinal tiin rian a tuan ih August 27 Cardinal tiin a hril mi pawl hnen lukhum sen a pe ding. Asen zawng cu thi lang ter ih, ral that nak a lang ter. Thuhla a um asile Pathian hrang nunnak pe ngam tu mi raltha thi pawl a ti duh san a si.\nA hla zet mi tikulh ah a nauhak lai in Pathian rian a tuan. Cardinal a tam sawn cu kum 60 luan lawng ah hril an si. Asinan atu Cardinal cu a kum a nauhak lawng siloin a dang daan tampi thawn khal Catholic mi pawl hnen ngaihsak nak a thang ter. Anmah apwl cu a tu rian a tuan nak ram a simi Mongolia ram ah Catholic mipum 1500 lawng an um thu,\nMongolia ram cu nitlak nak ram pawl thawn a dang aw zet mi ram a si. Ram sung mipum tambik ih zummi cu Shamanism a si. Zumtu 10000 luan an um ih Catholic mipum hnakin let 6 luan an um. Asinan kum zabi 10 ah Mongolia cu comminist daan, thuneitu pawl ih that lo nak ih hrem nak a tuar tu ram khal asiih biaknak lam hmuhsuamnak khal a um. Cardinal tuan tu ding cu Consolata Pathian riantuan tu pawlkom in a si. A tuvekin Cardinal tiin hril asinan a hlan vekin pehbet in mi theih lo in a um ding. Tangdornak thawn a nung ding. Cutivekin zumnak a bang aw lomi pawl khat le khat tong aw in thurelkhamnak khal a tuah vivo ding tiin a sim.\nA kum anauhak nan khuavang dawi nak hmuhton mi a nei. Cardinal tuan tu ding ih tidaan pakhat khal Catholic zumtu pawl ih theih duh nak a thang ter. Cui a ti daan cu amah cu khuavang dawi tu tiin kum 20 luan rian a tuan. Cutivekin himi rian tuan dingah hirl mi khal a si. Amah cu a vei 16 nak khuavang dawinak thawn pehpar in thuhla a sim tu a si. Cui a sim mi cu Rome khuapi ih \"the Pontifical Athenaeum Regina Apostolorum\" tlawng ah a kuat. A mah cu thusim tu asi hlan ah mah rori khal himi thuzirnak ah a tel ve.\nBishop pakhat dinhmun in himi thu thawn pehpar in nitlak nak ram siseh, Pathian rian tuan nak ram ah siseh Khristian asilo mi pawl karlak ah a cang tam. A hnen ah ra in bomnak a dil tu pawl cu hivek dinhmun ah an um. Anmah dinhmun in Khristian an si lo nan Bawi Khrih ih khuavang a neh nak thilti theinak a zum tu an si. Khuavang cu Jesuh ile kanmah karlak a siatsuah tu, pehtlaih awknak a dawn kham tu a si. Kohhran ah cui a dang aw mi pehtlaih nak cu Gospel thuthangtha le saramentu pawl thawn kom sal dingah zuam in a tuah.\nZumsualnak cu zumnak hrang dawn kham tu pakhat a si.\nPathian riantuan nak ih a hmuhton mi vekin Baptism saramentu sang dingah a timtuah rero mi Mongolia ram mi pawl dinhmun in Jesuh Khrih ih thuthangtha cu Morophala ih zumnak ihsin a thlem tiin an zum ruangah kham tu pakhat a si. Himi daan kham nak cu a tu lawngih ton mi a si lo. Hlanlai Pathian riantuan pawl sanlai khalah an ton mi buainak a si. Cui hmun ih um tu pawl hnen khalah himi atcilhnak a tam zet. Curuangah Catholic Puithiam pawl in Bawi Khrih dungthluntu pawl hnen nat a phunphun dam ter in thuneihnak pe in dam ter nak an tuah vekin mi dam lo, umnuam lo pawl, khuavang ih kaih hrem nak a tuar tu pawl parah thla a cam sak.\nHimi dinhmun cu Mongolia ram lawngah ton mi dinhmun a silo. Leilungtlun ah zum sualnak pawl a zum tu miphun tinkim ah a um. Khuavang cu thuhman ihsin thlem dingah a zuam theu. Zum sualnak do neh dingah a hlan ihsin thokin tuini tiang a si. Zum sualnak cu zumnak thamal nak, siat ral nak ih a thutlangpi a si. Thu hnget lomi pawl hnen a hnget mi sim fiang ding. A kalh mi dinhmun ah Jesuh cu Pa Pathian kha hnget zet in a zum. Tangdor zet in Bawi Jesuh in Cardinal cang tu ding cu khuavang a dawi thei nak tidaan (5) kha sim. Khuavang pawl thawn a do aw rero mi pawl hnen Cardinal in a tanglam thuhla (5) a sim.\n1. Ahleice ih tuah dingmi cu thlacam nak a si. Cui thlacamnak ah Bawi Jesuh Thi le Sa biaknak, Bawinu thawn pehpar mi upat nak a phunphun khal rinsan ding. Thalrau daan ih hmuh mi dam ter nak thawn pehpar mi thlacamnak pawl, Pawlpi daan ih lam hmuh nak cu famkim ten thlun ding. Mongolia ah cun \"Bawi Jesuh Thi le Sa biaknak cu ram sung ah a darh tikah Kohhran mi pawl ih zumnak a thleng.\n2.Khuavang thawn pehpar in anmah pawl ziangtin do ding timi Pathian thu zir caan ah thaten tlamtling ten zirh ding.\n3. Khuavang thawn pehpar in khal dinhmun, caantha lawng sim dingah,\n4. Khuavang dawi nak caanserh cu a tul asile pial loin tuah ding. Tuah tinkim khalah Nu Pawlpi ih fial mi daan pawl thaten thlun ding.\n5. Puithiam pawl, Pathian rian tuan pawl hnen khal thlarau thawn pehpar mi harhdamnak le khuavang pawl do nak thuhla pawl zirh dingah a tul thu a sim. Himi thuthang cu Aleteia thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/leitlun-ih-kum-no-bik-mi-cardinal-cu-khuavang-pawl-dawi-thei-tu-tiin-kum-20-luan-rian","date":"2022-09-27T19:57:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335058.80\/warc\/CC-MAIN-20220927194248-20220927224248-00675.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998608828,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998608827590942}","num_words":1030,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.328,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLeitlun ih khual a tlawng rero mi Nu Pawlpi cu Pathian hnatuan catbang loih tunghmun dingin tuah mi dinhmun ah um hram seh (September 17, 2022)\nLeitlun ih khual a tlawng rero mi Nu Pawlpi cu Pathian hnatuan catbang loih tunghmun dingin tuah mi dinhmun ah um hram seh\n(September 17, 2022)\nItaly ram, Alessandria Pawlpi le Spoleto-Norcia Pawlpi pawl in zumtu 1500 pawl cu Pope Francis ih cibai a buk tikah Christian nunram hrangah Sacramentu ih thupit zia a rak sim. Hmailam kekar rero mi (Synodal) khualtlawnnak a si mi unau thinlung thawn pumkhat ih um ding a tul thu a cing ter ih nitin nunram ah Bawi Jesuh teette khaan thei tu pawl si dingah kawhnak an ngah thu a rak sim.\nPope Francis cu Italy ram ih um Pawlpi pahnih in Bawipai Thi le Sa Sacramentu ngah dingih timtuah rero tu pawl, Christmas thapeknak a lak zo tu pawl le kohhran sungtel zumtu pawl cu Zarhte ni ah the Paul VI hall khaan ah an rak tongawk. Alessandria Parish dinhmun in hi khawmzawhnak khualtlawnnak cu Mithianghlim Pius V ih thihnak, kum 450 kim kum hngilhlonak ni a si ih cui Mithianghlim cu Pawlpi remsalnak ah raltha zet mi hrilnak pawl a rak tuah thu Pope in a rak sim. Cui caan ihsin thok in Pawlpi ih ukawk daan khal a rak thlengawk thu, a nunram ih hnakruh cu zumnak a si ih a thuzirh mi pawl cu tui santiluan hrangah a thupit thu Pope in hngetkhoh zet in a rak sim.\nThudik hawltu pawl si dingah kawhnak kan ngahih Bawi Jesuh in leilungpi hrang lawngah si loin mah pakhat hrangah khal thudik a si thu, cu vekih tep thei dingah khal Pawlpi le Christian pawlkom pawl ih nitin nunram hawl phah in hmuntonnak ngah mi hniksaknak a si thu, hi hawlnak khal Pathian ih tongkam pawl in a rak thok ih pakhat ciar cek awknak lawng a rak can thu Pope in a rak sim. Pathian tongkam theihnak cu Bawi Jesuh thei dingah a bawm ih nunphung pawlkom hlawmnak le duhdawtnak pawl thawn temaw in a din ter thu, Pathian tongkam cu a hleice in Bawipai Thi le Sa Sacramentu tuahnak ih a thupit thu Pope in a rak sim bet.\nThlacamnak in Pawlpi ih hnatuan a bawm\nPope ih a rak simfiang mi cu 'biakthawinak in in thleng aw ter thei ih Khrih ih nunram dinhmun ah in hruai. Pope Pius V ih thlacamnak khaisang dingah thla a rak suahnak, a hleice in Rosary camnak le dunghtluntu pawl ih zumnak thlacamnak cu Pawlpi ih khualtlawnnak ziangitn kan ap ti mi thu thuk zet in a rak sim ih cui thlacamnak sungah Pathian riantuannak thawn pehpar ih hnatuan pawl ih thu hram thok pawl a finkhawm thu hmuh a theih ih thazaang thawn famkim mi Pawlpi a si thu, kan mah dinhmun in hlan Christian pawl in dungthluntu pawl ih zirhnak pawl ziang vekin an rak kilhim thu, rualrem ternak le sang ziang tin a phel ih thla a rak cam daan pawl siar a theih thu a rak sim. Bishop pawl, Puithiam pawl le Pawlpi sungih mipi zumtu pawl zate khal unau vekih pehtlaihnak karh dingah Pawlpi ih (Synodal) khualtlawnnak vekih nunkhuasaknak cun ziang tinkim ih hlawhtling dingah Pathian ih thluasuah in ken sak thu Alessandria Pawlpi zumtu pawl hnenah Pope in a rak sim.\nBaptism le Christmas thapeknak Sacramentu\nSpoleto-Norcia ih mino khawmzawhtu pawl thu a simnak ah \"Christmas thapeknak Sacrament cu khualtlawnnak pakhat a si thu, ziangah tile hi Sacramentu cu Khrih ih hmaisabik dungthluntu pawl ih hmuhton mi pawl nung ter saltu a si. Christmas thapeknak ih ngah mi hmin cu mai Baptism hmin hmai ih kom a theih thu\" a rak sim fiang ih mai Baptism rak lak ni nan thei lai maw tiin khal thusuhnak a rak tuah.\nA nung mi lungto pawl\n\"Nan nih mino pawl cu linghnin ruangih siatsuah tuar mi hmun ih a ra mi nan si vekin a hngetkhoh mi leitlun ih din mi a tlu thei lo mi inn pakhat a um le a thupit zia tha ten theih a theih thu\" Pope in a mansal thu a sim ih, hlanlai Puithiam lawng St. Eutizio ihsin ken mi lungto pawl thluasuah pe dingih dilnak ah hi lungto cu dinsalnak hminsinnak pakhat a can thu a rak sim.\nA cemnet nak ah \"nan mah khal Christian pawlkom dinnak ah a nung mi lungto pawl si dingah nan mah pakhat ciar thluasuah ka lo pek. Innsungsang pakhat sungih a nung mi lungto pawl, Parish pakhat sungih um mi a nung mi lungto pawl, lehpannak thawn pehpar in a nung mi lungto pawl vekih si dingah thluasuah ka lo pek\" tiah Pope in a cemnak ah a rak sim. A nungmi lungto pawl si ding ahcun Thiang Thlarau ih huham thawn lawng in a can thei dingah cui Thiang Thlarau ih thluasuah ruangah Baptism sannak thawngin Pathian ih fate si theinak le Christmas thapeknak thawn Pawlpi sungtel si theinak fiang ten a hngetkhoh ter tiah a sim.\nHi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/leitlun-ih-khual-tlawng-rero-mi-nu-pawlpi-cu-pathian-hnatuan-catbang-loih-tunghmun","date":"2022-09-27T20:01:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-40\/segments\/1664030335058.80\/warc\/CC-MAIN-20220927194248-20220927224248-00701.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999933243,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999933242797852}","num_words":855,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.035,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.331,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"It seems we can't find what you're looking for. Perhaps searching can help.\nRalhrang le AA kapaw lo dingin lungkimtlang\nRalhrang sakhan an siim ih an zaten an mangfai thluh\nBo Naga kaihhruai Myanmar Royal Dragon Army (MRDA) in Pone-Taung PDF mi le sa an kai\nFate sual neih hi nu le pa'h mawh maw, fate ih zir lo hrimhrim?\nFala le tlangval date-aw lai thattu misual 2 thih daan an tat\nMin Aung Hlaing thawn remdaihnak reltu SSPP le ralhrang an kapaw\nCopyright © 2022 | WordPress Theme by MH Themes","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"http:\/\/www.ihburlenpictures.com\/category\/zuknung\/","date":"2022-11-27T15:54:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710409.16\/warc\/CC-MAIN-20221127141808-20221127171808-00358.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9049275517,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":8,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9049275517463684, \"cnh_Latn_score\": 0.06766568869352341, \"lus_Latn_score\": 0.013858027756214142}","num_words":88,"character_repetition_ratio":0.004,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.193,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.949,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"sakhaw hlawnv.mai biak theu mi sakhua feh sanih a dang bia, sakhaw tan.to throw away or repudiate one's object of worship sakhaw paihMai sakhaw hlawnin a dang maw na biak ke?\nsakhaw miadj. & n.sakhaw ngaihsak tak, sakhuanak thil ngai pawimawh mi, sakhaw la urhsun, or ngai urhsun, sakhaw mitha.a religious man, a religiously minded person, a devout or pious person sakhaw miThangte cu sakhaw mi tak a si.\nsakhaw ngaihsakadj. & n.'sakhaw mi' tithawn thuhmun, cu cu zohaw.a religious man, a religiously minded person, a devout or pious person sakhaw ngaihsak\nsakhaw tuah thatuadj. & n.sakhua ngaihsak ih a thatnak ding ih thilti, sakhaw mi, tha le neih khal pe siang.a reformer of religion, a religous reformer sakhaw siamṭhatuSakhaw hmuahin tuah thatu an um a tul.\nsakhi cángn.sakhi pa.the stag of the barking deer sakhi chal\nsakhi cang namv.hramlak, sakhi um duhnakih rin mi or umih theih mi, a lakah lut ih dum suak tum ih ti, a khat lamah rak bawhtu um in.to hop on hands and feet in the peculiar fashion supposed to resemble the progress of a lame barking deer sakhi chang namSakhi cangnam ah ka tel ve. Sakhi cangnam pawl an au rero.\nsakhi nin.khawdur sum lakih nisa malte um theu, ni satnak bulce um theu hi.a solitary patch or shaft of sunshine on a hill, etc, coming through a rift in the clouds sakhi ni, chhum kara ni\nsakhi nu (sakhi pinu)n.sakhi pa silo, a nu, ki khal nei lo, fa nei zo.the hind of the barking deer, a barking deer hind sakhi nu\nsakhi pa cangn.sakhi pa, pitling zo, ki kawng.the stag of the barking deer, a barking deer stag sakhi pachalSakhi pa cang a kap, a ki khal a mawi zet.\nsakhi sihn.sih ti al tak, sakhi in a tlan theu mi.a haunted spring of brackish water frequented by barking deer sakhi sih\nsakhi thing par kaiv.thu or thil, a luarkai zawng ih ti vivo, duh tam, beisei sang vivo, thil si thei lo ding si vekih can tir tum ih thilti or ti vivo.to make (a person) vow or promise or agree to pay a fine (if that person should break his or her word, or if a disputed charge or statement should prove to be true, etc) sakhi thing lawnSakhi thing par kai tir vek ah nan suak ding.\nsakhun.sihal, ram uico.the name of a species of animal sihal\nsakhua bia (be, biak)v.rai thawi, Pathian bai, Pathian hnenih thlacam, Pathian hnenih thil hlan, thawi aw.to worship one's god, or one's ancient ancestors, or the spirit who presides over one's house or household sakhaw biaPathian be loih sakhua bia tam zet an um.\nsakhua(sakhaw)n.minungin Pathian an hawlnak, minungin tilungawi le tlawn tul siih an theih nak isi Pathian an hawlnak le an biaktheu le biak dan kalhmang, an paarih thuneitu siih an ngai ih an biak le thih hnu thlarau umdan ding ruahman nak or zeldin nak lam.religion sakhuaHindu sakhua; Buddist sakhua; Kristian sakhua; Sakhaw dang bia.\nsaln.ral or doawknak, mi khua, mi ram, etc. an doneh ih mi an kaih mi an tlun theu mi, an hnatuan tu, an duhduh ih an sawr mi.a captive taken in war, a slave (of war) salSaltang, sal suak, sal ah an kai.\nsal nun.salih an kaih mi nunau, nunau sal.female slavesalnu\nsal pan.ral or doawknak ih mi an kaih mi, an khua an ram lamih an hruai tlun theu mi, salih an hman mi mipa.male slave salpa\nsal tileuhadv. & v.dunglamih kut retih ti leuh.to swim with the hands behind the back sal tuihleuh, hnung lama kut suiha tui hleuhSal ti leuh in a leuh.\nsalamn.1lal thuneih laiih thubuai an rem cangih a thiam lo sawn an kuan tir thei zat naim bik, lal le upa in an thubuai rem man ih an ei ral thei cin, vawkpi or a man zat tangka an kuan tir mi.a fine which when paid is divided among the chief and elders of a village for their trouble in settling a caseinkhinnaa a hneh lo zawk thil chawiSalam an kuan tir.2ralkap or palik, etc. an hotu an tih zah dan lang tir nak ih an hmaiah an ke pahnih cipih an kut khatlam an calih re ih cibai an buk nak.salut, salamSalam pek ta lo cun biak dan a si lo.\nsalhv.1(thing, rua, etc) tha deuh or hman tlak ding ih tuah, hrei, nam, etc. thit or them, thildang ih hman tum in.suih, thing suihHreiha a salh. Ban a salh. Thil salh a thiam zet.2thing, etc. inn hting ding or thildang ah, hrei, nam tivekih them, mai duhdan vekih tuah.suih, ban suih;Ban ka salh. Tuha ka salh.\nsalhsuah1v.duh lo mi ṭawng sutsal, ti lehsal,to speak in turn, to scold, to rebuke chhalh, chhuahchhalh","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/www.webonary.org\/chinfalam\/browse\/browse-vernacular\/?letter=s&key=cfm&totalEntries=986&pagenr=8","date":"2022-12-06T03:14:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446711069.79\/warc\/CC-MAIN-20221206024911-20221206054911-00710.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9754493833,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9754493832588196, \"cnh_Latn_score\": 0.010994777083396912}","num_words":782,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.974,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang Pawlin Ralthuampi Pawl Thawn An Kahnak Ruangah Mipi Inn A Kangral, Shan ram le Kayin pine ramri ih Moebe myo sungah tihni sun February ni 15 sunah ralhrang ralkap lamin thazang nasatzet thawn ral an ra do hnu mizan February ni 16 zinglam ihsin thokin tualsung hriamkai pawl thawn doawknak asuak bet vivo ih ralhrang lamin ralthuampi pawl thawn sunvu rori an run kah thu theih asi.\nTualsung mi pakhat cun, Moebe myo yatkuat sungah sakhan te an tuah \/ tihni zan ihsin Loikaw ihsin Moebe ah ral an ra do peh \/ Tank raldo motor 2 le ralkap motor 4 thawn , mipum cu an tamzet, 200 lenglo an si, mizan zinglam ahcun yatkuat sungah sakhan din in ralthuampi\/ralthuamte ti pawl thawn sunvu an kap rero \/ ralthuampi thawn tawngpa kahin an kahnak ruangah mipi inn thenkhat a kangsiat \" tin asim.\nMoebe myo sungah February ni 15 in mizan February ni 16 zan tiangah doawknak tum 4 asuak ih ralhrang ralkap lamin thi le hriamhma tuar an tam thei thu theih asi ih, doawknak hi an theh hrih lo tikah azat cekci cu felfai in thusuah an tuah thei hrih lo thu Moebe-PDF ih tuanvo neitu pakhat cun asim.\nRalhrang ralkap lamin ralthuampi pawl tawngpa kahin an kah ciamconak ruangah Moebe myo ih mipi inn pakhat a kangsiat thluh thu le a dang siatsuah mi thilri pawl cu an nemhnget thei hrih lo thu theih asi. Doawknak pawl ruangah Moebe myo ih um mipi pawl dinhmun in ahimnak hmunah thawn hrih dingin an sim ih a hngek khoh mi le a himnak hmun hril thiam dingin le phungki tlawnginn ti pawl ah thawn in ceng hrih dingin Moebe-PDF in ralrinnak an pek thu an tarlang.crd-the chin now.\nThawng dang: Thailand Ram Nih Kawlram Riantuantu Hna Kawlram Ah A Kuat Thanmi Minung 100 Leng Nih Covid Zawtnak Ngei! Thailand-Kawlram ramri Mesout in Febuary 5 ah Kawlram riantuantu hna cu Kawlram chungah a kuat thanmi minung 100 lengkai hna cu Myiah Wa Tyi Quarantine centre ah covid zawtnak an check tikah covid hrik ngeitu hmuh an si tiah Myiah Wa Tyi pengkomh covid-19 phihkhamnak centre nih cathanh an chuah.\nFebuary 5 ah ningcang loin Kawlram riantuantu minung 199 hna cu Kawlram chungah an kuat than hna i, Myiah Wa Tyi pengkomh covid-19 phihkhamnak centre ah covid-19 zawtnak an ngeih le ngeih lo checking an tuah tikah Kawlram riantuantu minung 100 lengkai sinah zawtnak hmuh a si timi thawngpang cu Mesout ah a ummi Kawlram minung zohkhentu phu committee chairman U Moe Gyu nih a chim.\nNaihrawngah Thailand cozah nih a kuat thanmi Kawlram raintuantu hna cu Myiah Wa Tyi pengkomh hruaitu ngamdamnak tuanvo ngeitu hna nih an check tikah covid zawtnak ngeitu 100 lengkai an um tiah Myaih Wa Tyi hruaitu phu nih cathanh an chuahmi hmuh a si tiah U Moe Gyu nih a chim.\nKawlram chungah a kirmi hna cu Myiah Wa Tyi ramri ah covid checknak centre (4) ah Quarantine ni (10) chung an chiah hnuah cehcking an tuah tikah an hmuh hi a si. Thailand ram chungah ningcang loin a luttu tiantuantu hna cu aruang tampi ruangah tlaih an tong i, Thailand cozah nih zarh khat ah ni (3) cu Kawlram chungah an kuat than. Vawi khat ah minung 200, zarh khat ah minung 600 tluk an kuat tiah theih a si. Crd- The federal times.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/thechincelebrities.com\/a-poi-tuk-ee-moebe-myo-ah-kahdohnak-a-fak-hramngan-hmang-ruangah-inn-tiangin-a-kang\/","date":"2022-12-06T04:42:14Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446711069.79\/warc\/CC-MAIN-20221206024911-20221206054911-00798.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8161639571,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.816163957118988, \"cnh_Latn_score\": 0.18283933401107788}","num_words":536,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.224,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.882,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nTangdornak Thawn Thlacamnak\nTluangkhawntu ih Thlacamnak le Tthatnak a tuahmi pawl cu dung a tunihMisual, Mitthalo pa ih Tangdornak le Sualsirnak thawn thlacamnak cu Bawipa in a sang.\nKUMKHAT SUNG ZARHPI VOI 30 NAK (Year C)\nEcclesiasticus (Sirach) 35:15-17, 20-22\nPs 34:1-2, 16-17, 18+22\nAsawn\/ Mifarah pawlih kawhnak aw cu Pathian in a thei asi.\n2Timothy 4:6-8, 16-18\nLuka 18:9-14\nBawi Khrih duhdawt zetmi u le nau pawl, kan Bawipa Jesus Christus ih zaangfahnak, Pa Pathian ih duhdawtnak le Thlarau Thianghlim ih pawlkomnak pawl cu nan zate hnenah um hram seh\" tiah cibai ka run lo buk hai. Tuihni cu kumkhat sung Zarhpi a voi 30 nak asi.\nKan ruah khawm dingmi cu \"tangdornak thawn thlacamnak\" thu asi.\nTuihni kan siarmi Bible a voikhatnak ah Sirach in \"Pathian in ngakttah pawlih zaangfah dilnak cu dung a tun dahlo ih nuhmei pawlih harsat an tuarmi ai-hramnak tla a ngai ringring asi. Thinlung zate thawn Pathian a riantu cu Pathian in a cohlang ih an thlacamnak tla cu mero pawlin amah Pathian hnenah an thlenpi ding. Mi tangdor pawlih thlacamnak cu mero pawl pem ko in a sunih Bawipa khalin khulfung lo tein a let ding asi\" tiah Sirach 35:20-22 ah kan hmu.\nGospel sung ihsin Jesuh Khrih in \"tluangkhawntu ih thlacamnak le tthatnak a tuahmi pawl cu dung a tunih misual, mitthalo pa ih tangdornak le sualsirnak thawn thlacamnak cu Bawipa in a sang asi\" ti thu kan thei asi.\nBawi Khrih ah duhdawtmi nu le pa, u le nau pawl, kan thlacamnak thu kan ruat sal pei uh. Ziangahso kan thlacamnak pawl cu Pathian nih in sawn dah lo? Ziangahso kan dilmi pawl kan ngah dah lo? Kan thlacammi vekin kan ngahlo? ti thu pawl ruat ding kan si asi?\nZiangahso kan thlacam mi pawl kan ngah lo? Kan ngahlonak a thu cu a tampi a um ding. Pathian duhdan vekin kan dillo ruangah siseh, sualsirnak le tangdornak thawn kan dillo ruangah siseh, Pathian ih thukham pawl kan thlunlo ih sualnak thawn thla kan cam ruangah siseh, kanmahih sunlawinak hrangah thla kan cam ruangah siseh, thinlung taktak thawn kan dillo ruangah siseh, zumnak taktak thawn kan dillo ruangah siseh, thla kan cam lai ah kan thinlung a vakvai rero ih Pathian kan biaknak kha thinlung sungah a umlo ruangah siseh, khawmnak ah tikcu kimten kan tello ruangah siseh, cat-banglo in thla kan cam lo ruangah siseh, kan thlacamnak pawl kha tlamtling tein kan ngah lo nak asi. Tuihni ah nang le kei in teh Pathian hnenah ziangtin dinhmun thawn so thla kan cam ti kha ttha tein ruat khawm uhsi, chek fel uhsi.\nTuihni ih kan siarmi Bible sung ihsin cun tluangkhawnnak tello in tangdor thinniamnak thawn le sualsirnak thinlung thawn thlacam kan ttul asi tiah Jesuh Khrih nih in zirh asi. Kan dung Zarhpi ni ahcun catbanglo in thlacam ding thu in zirh asi. Kan thinlung cu Sirach ih nganmi vekin \"ngakttah pawl vekin siseh, nuhmei pawl vekin siseh, tangdor thinniamnak\" kan nei a ttul asi. Ngakttah pawl le nuhmei pawl cu an tabawah rengreng in thin tha nau cia mi pawl an si; \"kannih cu nu le pa neilo kan si ih, kannih cu innsangpa neilo mi harsa kan siih\" tiah tha nau ringringtu an si; benhmun neilo, rinsan ding umlo, thintha nau ringringtu pawl ansi; midang pawlih zenhmi, nautatmi le hmuhsuammi tla a cancan ah an tong bet lai. An hnattuan mi pawl an hlawhtling ih an picang, an pitling zo hmanah mihrekkhat cun lungawipi lo in \"khoinah ta an kyanphan asi pei? An hnattuanmi cu thil diklo asiih an kyipua mi asi ko lo maw?\" tiah an sim siat ttheu lai asi. Kha mi caan ah an ninghang ih \"leitlun ah ruahsan ding, rinsan ding pawl kan nei nawnlo; Pathian lawng kan rinsan asi\" tiah Pathian kha PA dinhmun ah an cohlang tikah thluasuah a um ih thlacamnak ah tla hmual a um asi. Ngakttah asiko nain, nuhmei asi ko nain puarthaunak an nei thotho ih tluangkhawnnak pawl an nundan in siseh, an ttongka in siseh an langter ih mi an siatsuah ter ahcun zianghman tla tthatnak a um cuang hleilo asi.\nTuihni kan sakmi Psalm hla sung ah tla \"Bawipa cu thinlung a kehkuaimi pawlih kiangah a um. Thin pit vansanglam mi pawl cu a run ding asi. Amah hnenah beunak a hawltu pawl cu a humhim ding. A siahhlawh pawlih nunnak cu a run suak ding\" tiah Ps 34:18-22 ah kan hmu thei asi.\nPathian in tangdornak thawn thla a cammi \"Abraham ih thlacamnak, a sal pa ih thlacamnak, Sara ih mithli tlaknak le aihramnak in thlacamnak, Hagar ih thlacamnak, Isaac ih thlacamnak, Jacob ih thlacamnak, Joseph ih thlacamnak, Moses ih thlacamnak, prophet pawlih thlacamnak, a felmi siangpahrang pawlih tangdornak thawn thlacamnak hmuahhmuah Pathain in a saang asi.\nKan thlacamnak a tlamtling lo caan ah a cancan ahcun Pathian tu sawn kha siat kan cam ttheu hi thil diklo zet asi. Tangdor thinniamtu asi ahcun Bawinu Maria le Bawi Jesuh vekin \"Nangmah duhnak vekin si ko seh\" tiah kan ti thei ding asi. A cancan ah Pathian kha zay kan sit bet ttheu lai asi, cumi tla thil dik asilo. Thla kan cam ih \"Bawipa, ka thlacam mi in let asile fel tein ka nung thlang ding, tun in thluasuah asile tthen hra tthen khat ka lo pek thlang ding, ka thlacamnak in ngai asile mifarah pawl ka bawm thlang ding\" tiah kan ti ttheu. Kan thlacamnak in let ruangah maw fel kan tum, miharsa pawl kan bawm tum, tthen hra tthen khat kan pek tum? A ngaingai ahcun kan thlacamnak vekin kan ngah lo khalle \"fel tein nung ding, tthen hra tthen khat hmaan ten pek ringring ding, mifarah pawl bawm ringring ding\" kan si asilo maw?\nKan thlacamnak pawl kha Pathian nih in saang theinak dingah ngakttah pawl vekin siseh, nuhmei pawl vekin siseh tangdor thinniamnak nei uhsi. Ps 51:17 \"Maw Pathian, tangdor in thinlung a kehkuaimi cu na hnong lo ding\" tiah Siangpahrang David in tangdornak le thinlung kehkuainak thawn thlacam in zirh asi. Sansiarnak uk hnihnak 7:14 \"Ka hmin in kawhmi ka minung pawlin ka hnenah lungsir in thla an camih ka mithmai an hawlih an thil tthalo tuahnak ihsin an kirsal asi ahcun van ihsin an thlacamnak ka thei ding, an sualnak ka ngaithiam dingih an ram cu ka damter ding asi\" tiah fiang zetin kan hmu thei. Tangdornak le sualsirnak cu an peh-tlai aw ringring asi. U le nau pawl, kan ram a dam sal theinak dingin thla kan cam tikah tangdornak le sualsirnak pawl cu an thupi hnasa. Mah ram hrang, mah khua hrangah teh thla na cam dah maw? Mahih innsungsang hrangah siseh, mahih umnak parish hrang siseh, mahih diocese hrangah thlacam na cam dah maw? Thla na cam sak ding a sile nangmah le nangmah tim tuah aw; tangdornak nei awla sualnak ihsin him tein um awla thianghlim tein um aw. Cutin cu vancung ihsin Pathian in na thlacamnak a ngai ding, nan sualnak pawl a lo ngaidam dingih nan ram, nan khua cu an dam ding; cu hlei ah nan inn-sungsang, nan umnak parish le diocese ah damnak a um ding, tthansonak tla a um ding asi.\nA siartu, nan zaten tangdor thinniamnak thawn le sualsirnak thinlung thawn thlacam ringring theitu kan si theinak dingah Pathian in thazaang thluasuah lo pek hram seh. Cutin thla kan camnak pawl tla in rak saang ringring hram seh.\nAmen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/tangdornak-thawn-thlacamnak","date":"2022-12-01T19:10:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710869.86\/warc\/CC-MAIN-20221201185801-20221201215801-00720.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995767474,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.99957674741745}","num_words":1230,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.272,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mizoram Chief Minister Pu Zoramthanga le Chin TV Executive Producer tong aw, Chin raltlan harsatnak simnak le neel zet in thureltlangnak nei thei\nChin TV, 3 May 2022. Aizawl, Mizoram., Mizoram Chief Minister(CM) Pu Zoramthanga hnen ah, Chin TV Internnational Executive Producer le Hope For Tomorrow Executive Director Justin Thang in, 2022 May 3 ni ah, Chin mipi le Burma rammi pawl duhdawt zetih in rak zohkhennak parah lungawithu simnnak le Chin TV hmin in lungawinak roca peeknak a nei thei. \"Tutum kan tonnak ah, Hope hmin in raaltlan pawl ih harsatnak an neihmi kan hmuh tonmi tete pawl simnak kan nei thei. CM Pu Zoramthanga in Chinmi le Chinram thawn pehtlai awnak a neih nak pawl khal neel zet in, in ruah ih sunglawi kan ti zet\", tiah Justin Thang in a sim.\nJustin Thang cu Hope For Tomorrow ih Hope mission in, Mizoram um Chin raltlan pawl bawm thei daan ding lamzin hawl phah le vehvaih dingin, Hope For Tomorrow ah Research and Media team member, hlasakthiam Shin Bia thawn USA ihsin an feh mi a si.\nShin Bia ih khualtlawnnak dingah CCRFC nih airticket an tumsak thu khal theih asiih, tutum an khualtlawnnak ah, raaltlan umnak hmun 4 an feh thei ih, Mizoram Chief Minister, Health Minister, Mizoram University ṭuanvo neitu le, School Education Secretary hnenah raaltlan Mino tampi fimzirnak hrang dilngeennak an neih thu theih a si.\nRelchap, Hitler cu Jewish miphun in a ra mi, a rak chuak mi a sinak kong cu Russia ramkhel vuanci Sergei Lavrov nih a chim mi cu Israel nih May thla nihnih ah duhlonak thanhnak a tuah i, Nazi meikangnak i, tih anung tuk mi ngeihthiam khawh lo mi a si tiah lehnak a tuah. Lavrov nih mah bia a chim mi cu nitlak lei ram hruaitu hna nih fakpiiin duhlonak an langhter i, Ukraine president Zelensky nih \" Russia nih a cvoihnih nak ralpi lio i, cawnnak pawl cu a philh cang ko ti ta \" tiah a ti.\n\" Mah tiin mi hlennak hi Jewish miphun pawl kahdoh, thah an rak ton lio tuanbia ah tih a nung tuk mi, a tu ah mah tiin chim dingin timhlamhnak an ngeih mi a si lai\" tiah Israel vuanci choh nih a chim. \" Mei khang a rak tongmi jweish miphun pawl cu raamkhel timhlamhnak ngeiin chimrelnak cu ngol colh ding a si.\" ti zongin a chim chap.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"http:\/\/www.chinreliablenews.com\/breaking-mizoram-chief-minister-pu-zoramthanga-le-justin-thang-tonnak-an-ngei\/","date":"2022-12-05T07:32:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446711013.11\/warc\/CC-MAIN-20221205064509-20221205094509-00589.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7429097295,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7429097294807434, \"cnh_Latn_score\": 0.25645315647125244}","num_words":390,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.832,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CNDF le Pu No Than Kap cu uar an um lawlaw si ko, relding um lo lawlaw an si ko\nDohawk nak ah tactic thiam hi thupi zat mi si ih tufang rampi politics thu (NLD leh Min Aung Hliang buainak) hrim ahcun tactic hmangthiam a pawimawh nasa ti cu kan thei cio ko ding.'\nTufang ah Pu No Than Kap cu CNDF ah advisor a si nain zohman hnen ah theihter loten a thup tein advisor sinak ih an ret hrim hi cu an tactic a rak maktuk nak pakhat cu a si.\nCNDF lam in Falam pengsung Sakhan pawl a kap lo ding ih a tul mi khal a si lo. Kan falam peng a humhimnak ding le miphun kan sinak ah kan mipi ralkap a tul ve ruang ah an din mi a si ti khal mipi cun nan theiban ka zum zik lo.\nPu No Than Kap cu CNDF ah advisor a si nain Yangon khawpi ah himzat in a um thei, SAC lam in ziangmi harsatnak hman an pek lo, ziangruang ah timi sut ciamco tul loin a fiancih mi cu, CNDF cu a him, doawk ciamco an tum lo ti le, tutum buainak cu NLD le Min Aung Hliang pahnih kar a si ruang men ah kan mah in cangvai ve ciamco a tul lo ti an fiang ruang ah si ko.\nFalam khuapi ralkap sakhan an kap ve lo ding maw an ti ciamco, kah a tul lo, CNDF policy khal ah a um lo ih, Kalay kabaw PDF le KKG hne ah pakhathnih an va tel ve thei mi kha a tawktuk zo ti an theithiam.\nHimi hi kawlca in translate in tuaksak hram hlah uh, kan kan ram buainak thuhla nan fian ve nak ding ah ka runngan ve mi sihi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/chin11news.com\/pu-no-than-kap-le-cndf-ralkap-pawl-hi-cu-uar-an-um-taktak\/","date":"2022-12-04T11:29:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710972.37\/warc\/CC-MAIN-20221204104311-20221204134311-00357.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9878246784,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9878246784210205, \"cnh_Latn_score\": 0.012090668082237244}","num_words":300,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.373,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kan hnu lei ah PDF Ralbawi pakhat RFA nih biahalnak an tuah i cu ahcun a chim mi cu media nih PDF kan thihnak kong hi an tial duh lem lo, kan mipi an tha a chia sual lai an ti caah an thuh deuh peng i Ralhrang pawl a tomtom i an thihnak lawng hi mipi nih kan hngalh.\nA taktak tiahcun hliam tuar hi kan tam tak i a thimi nunnak liam hi hi kan um peng ve ko thlakhat chungah hin a tlawmbik in minung 9\/10 hi cu kan thi deuh peng tiah a chim. Cu lawng si loin chinram kahdohnak zongah CDF minung tampi hliam fak an tuar nunnak aliam cang. A tam u hliam a tuar mi hna hi media ah an thlah lo i a si. Hliamtuar mi le a thimi hi CDF le PDF minung tampi an um cang.\nCu lawng si loinPDF Le CDF hi dalaan ruangah maw a si loah daithlang ruangah SAC ralhrang nih an tlaih mi hna minung tam taktak an um cang. Mah vilate hi kan mipi hna nih kan hngal lo. Ralhrang kut in Kan mino pum tlamtling lo tampi an chuak cang i nunnal liam mi tampi kan um cang tihi mipi nih kan theih a hau. Mah hihi RFA ah PDF lei chungtel pakhat nih a rak chim. a fawi mnak point in lak mi a si.\nRelchap>>>>>An kaih mi PDF 2 an thatzo tiah SAC ralhrang in phone thawn sim\n=============\nThe Rihli Voice\nNovember 24, 2022\nMagwe ramthen, Pakoku peng sung ih Naga Ngyinaung Guerilla mipi ralkap sakhan cu mizan November 23 ni zaanlam nazi 3:00 ah SAC ralhrang in an va siim ih PDF 2 an kai tiah theih a si ih cui an kai mi pawl cu nazi 24 rei hlan ah kan that zo tiih SAC ralhrang cun phone thawn theihternak an nei.\nNovember 23 ni zaanlam nazi 3:00 kiangkap ah an kai mi a si ih November 24 ni zinglam nazi 10 kiangkap ah ralkap pakhat sawn ih phone thawn Bukyi Paing Kyi hnen ah an rak sim mi a si tiah theih a si.\n\"Tu nai te ah ka hnen ah phone thawn in ra biak. Kan mah ih mipi ralkap Phu Lung ih phone thawn si in rak biak. Ka phone ah ka nau Phu Lung tiah ka rak ret mi number a si ih, nan ralkap 2 cu kan that zo tiah in rak sim. Ka tuar na nasa si\" tiah Naga Ngyinaung Guerilla mipi ralkap hotu Bu Paing Kyi cun a sim.\nAn kaih hnu nazi 15 rei hrawng ah kan that zo tiah an sim ih phone an thlak cih ruangah mipi ralkap lam in phone thawn an call cih sal nan phone power an rak phit tiah an sim ih an ruak lak sal an duh ruang ah tu le tu phone thawn an call sal rero nan SAC ralhrang lam in an kai duh nawn lo tiah theih a si.\nAn kai ih an that mi mipi ralkap 2 cu kum 21 mi Phu Lung le kum 22 mi Chit Tae pawl an si ih an sungkhat pawl cu an him tiah theih a si.\nMizan zanlam nazi 3:00 kiangkap ah Pauk le Myiang lam ah SAC ralhrang 80 hrawng cun hmainor in PDF sakhan an siim ih PDF 2 an kai ih sakhaan khal mei an ur hlei ah sakhaan ih um fang dip 2, Bomb kam dingmi pawl le uniform pawl an sungral tiah theih a si.\nဖမ်းခေါ်သွားတဲ့ PDF ၂ ဦးကို သတ်လိုက်ပြီလို့ စစ်တပ်က ဖုန်းဆက်ပြော\n=======================\nThe Rihli Voice\nနိုဝင်ဘာလ ၂၄၊ ၂၀၂၂\nမကွေးတိုင်း ပခုက္ကူမြို့နယ်ထဲက နဂါးညီနောင်ပျောက်ကြားတပ်စခန်းကို မနေ့က ညနေ ၃ နာရီမှာ စစ်ကောင်စီက ဝင်စီးခဲ့ပြီး ရဲဘော် ၂ ဦးကို ဖမ်းခေါ်သွားကာ ၂၄ နာရီမပြည့်ခင်မှာပဲ သတ်လိုက်ပြီဖြစ်တယ်လို့ ဖုန်းဆက်အကြောင်းကြားခဲ့ပါတယ်။\nနိုဝင်ဘာ ၂��� ရက် မနေ့က ညနေ ၃ နာရီလောက်မှာ ဖမ်းခေါ်သွားတာဖြစ်ပြီး နိုဝင်ဘာ၂၄ ရက် ဒီနေ့ မနက် ၁၀ နာရီလောက်မှာ ရဲဘော်တယောက်ရဲ့ ဖုန်းနဲ့ ဗိုလ်ပိုင်ကြီးဆီကို ဖုန်းဆက်ပြောခဲ့တာပါ။\n\"ခုဏက ကျနော့်ဆီဖုန်းဆက်လာတယ်။ ကျနော့် ရဲဘော်ဖိုးလုံးရဲ့ ဖုန်းနဲ့ဆက်တာ။ ကျနော်က ညီလေးဖိုးလုံးလို့မှတ်ထားတာ၊ မင်းတို့ရဲဘော် ၂ ယောက်သတ်လိုက်ပြီလို့ ကျနော်တို့ကို ပြောလာတယ်ဗျ၊ ရင်ထဲမှာတကယ်လည်း ခံစားရတယ်\" လို့ နဂါးညီနောင်ပျေက်ကြားတပ်ဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ပိုင်ကြီးက ပြောပါတယ်။\nဖမ်းခေါ်သွားပြီး ၁၅နာရီလောက်အတွင်းမှာ သတ်လိုက်ပြီလို့ ပြောကာ ဖုန်းချက်ချင်းချသွားခဲ့တာကြောင့် ပြန်ဆက်ချိန်မှာ စက်ပိတ်ထားခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရဲဘော် ၂ယောက်ရဲ့ အလောင်းပြန်လိုချင်လို့ ဖုန်းတွေထပ်ဆက်ပေမယ့်လည်း စစ်ကောင်စီဘက်က မကိုင်တော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။\nဖမ်းခေါ်သွားပြီး သတ်ခံလိုက်ရတဲ့ ရဲဘော် ၂ဦးဟာ အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ် ရဲဘော် ဖိုးလုံးနဲ့ ၂၂ နှစ် အရွယ် ရဲဘော် ချစ်သဲ တို့ဖြစ်ပြီး မိသားစုဝင်တွေကတော့ လုံခြုံမှုရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။\nမနေ့က ညနေ ၃နာရီဝန်းကျင်မှာ ပေါက်နဲ့ မြိုင်ဘက်က အင်အား ၈၀ဝန်းကျင်ပါတဲ့ စစ်ကြောင်းက PDF စခန်းကိုဝင်စီးခဲ့ပြီး ရဲဘော်၂ ဦးဖမ်းခံလိုက်ရတဲ့အပြင် စခန်းကိုလည်း မီးရှို့ခံလိုက်ရသလို စခန်းမှာရှိတဲ့ ဆန် ၂ အိတ်၊ ပဒေသာမိုင်း နဲ့ ဝတ်စုံတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။\n#MyaelattAthan","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/chin11news.com\/mipi-nih-a-ruah-awk-kan-hngalh-lomi-ah-lungfak-awk-taktak-ralhrang-thihnak-lawng-kan-theih-i-cdf-le-pdf-an-thi-rua-lo-kan-ti-minung-tampi-an-nunnak-a-liam-dahkaw\/","date":"2022-12-04T12:02:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710972.37\/warc\/CC-MAIN-20221204104311-20221204134311-00743.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8688037395,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8688037395477295, \"mya_Mymr_score\": 0.054393455386161804, \"cnh_Latn_score\": 0.03742115572094917, \"cnw_Latn_score\": 0.012700430117547512}","num_words":688,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.251,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.847,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kawlram buainak ruangah raltlan dinhmun in Mizoram ih beutu Chin raltlan hrangah tuhlan ihsin pawlkom zawngin siseh bulbak khalin bawmRead more\nChin National Organization ih voikhatnak conference cu 2022 April 20 ihsin 23 tiang, ni 3 sung tuah a si ihRead more\nNLD cozah san lai ihsin an rak buaipi rerozomi Falam Bazaar thar innpi sak nak ding thawn pehparin hmalaknak neitudingRead more\nAtufang ramsung ramleng ngaihsak hlawh zet thuthang pakhat cu Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in remdaihnak thureltlang dingin Tlangpar hriamkai hruaituRead more\nChinram ralhraang do dan olsam dingin mipi humtu hriamkai komkhawm mi Chinland Joint Defense Committee (CJDC) cun Zomi Revolution Organization\/ZomiRead more\nFalam mizakip theihthlangpi Rev. Khaw Ro Mang (kum 75) cun February ni 25 ah a rianmi Pathian ṭanghlum ah inRead more\nA tlangpithu in Doletnak phun 2 a um: 1. Thahrum suah lole hriamhreikai doletnak (violent or armed revolution ) le,Read more\nRam hruaitu le hotu sive duh men si lo, si tum taktak MINO hnenah pek ka duh mi thurawn 10Read more\nCDF – Mindat hruaitu Mr Naing Tam (tactical commander of southern division) cun sniper hmangin SAC ralhraang 100 hrawng kaRead more\nVivamus vitae ante blandit, euismod nibh at, consectetur purus. Phasellus tincidunt pulvinar suscipit. Fusce venenatis mauris sem, nec commodo nibhRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"http:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/featured\/","date":"2022-12-08T00:02:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446711221.94\/warc\/CC-MAIN-20221207221727-20221208011727-00064.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9744187593,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9744187593460083}","num_words":199,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.187,"stopwords_ratio":0.116,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ngantu: Falam Kapte\nTipi thi (Dead Sea ) ihsin peng 3 tluk hla ih a ummi MASADA Kulh ropi tak thuanthu hi a thei lo kan umtuk zik lo. Asinan a tharten kan theihsal ding beiseinak thawn ka nganve a si.\nMasada tlang hi Fit 1300-1450 sang, fit 2000 sau, fit 650 ih kau a si. A tlangzim thlennak dingah lamzin pakhat lawng a umih cui' lamzin cu kelkhawi ngaingai a si ih, tlanghram ihsin a zim tiang hi a lamzin vekih tah ding sisehla peng 3 hnak ih sau a si ding. A lamzin cu a kelkhawi tuk ruangah (Rul Lamzin) tiah hmin an pek.\nHi Masada tlang hi lungto ti reprep umkhawm a sinan a fek zetih rinsanthlak ngaingai a si. BC 37-31 kum hrawngah Herod in a remṭha ih a relhnak dingah a rak tuah. Ral pawl in ol aiten an siatsuah thei lonak dingah a tlangzim rawn cu a kulhih a sanlam pi 18, a sahlam pi 12 in a tlàngzim cu a kulh. Ralvennak inn pi 75 sangin a sak. Cu hleiah a sungah pindan tampi tuahin le bualawknak (Swiming Poll ) khal a tuah fawn.\nHerod a thih hnu ah hi kulh hi Rome ralkappawl an um lawk. Asinan 66 A.D ah Menahem Ben Yehuda hoin Judah pawlin an laksak. Cui ni thokin Rome uknak duhlotu hnam duhdawtu Judahpawl kut ah a um.\nThilmak zet a simi cu a tlangzim rawn hi leiṭha zet a siih, thlaihnah thairah cinnak khal ah an rak hmang. Cun lungto lak ihsin tidai lak ding a um phah ruangah Masada tlang ahcun todelhawk ṭhepṭhi ih umtheih a rak si.\nJesuh thih hnu kum 30 hrawng AD 66 ah caan rei tak rak uktu Rome cozah cu duh lonak langter in Simon Bar Giora in Zalennak( Independent ) thu a rak phuang. Cutin General Menahem Ben Yehuda leh Eliazar Ben Yair in Judah mi 28,00 rual cu kaihruai in ralṭha tak in Rome ralkap 35,000 hrawng cu nasa takin an do.\nCutin Rome cu Judah pawl in an neh deuhih Rome pawl ih ukmi Jerusalem khal Judah pawl kut sungah a um ve thei ta. Sinan Nero in General Titus le ralkap 15,000 cu Jerusalem do ding in a thlah ih, kum 4 sung a do hnu AD 70 ah Judah pawl cu Rome in a neh ih an suanvawr Temple khal an balsiat ṭheh ih a sung ih lungmankhung khal an laksak ta.\nCulawng si loin Judah pawl in an pum sungih an dolhmi sui, lung mankhung khal a phorhsuak ṭheh.A va rapthlak emem. Cutin Jerusalem cu a tlu ta.\nMatthai 24:2 ih Jesuh simmi a tak in a kim.\nJesuh in, \"A si, hi pawl hi zoh hnik uh. Fiang tein ka lo sim: Hi lungto pakhat hman hi a umnak keel ah a um nawn lo ding; a zate in balthlak ṭheh an si ding,\" tiah a ti.\nHiṭum ah Judah mi 1,000,000 hrawng an thi tiah Historian pawl cun an sim.Thi loih a tangsun khal Sâl ah an hruai thluh. Asinan hiṭum ah minung 960 lengcu an rak tlansuak man.\nHerod hi Judah siangpahrang asinan Edom hrin a si ruangah le a sualral tuk ruangah Judah pawlin an hua zet. An huat ruangah hi MASADA hi a relhnak le daite'n a cawlhnak dingah a rak tuah mi a si.\nHear Of Israel\nHeart Of Israel tiih kawhmi MASADA kulhpi ahcun Rome cozah kuthnuai ih pe aw ve duh lo, Sàl ih taangduh eueu lo Judah minung 967 cu riahrun an bem ta. AD 72 a rung thlengta, Rome Siangpahrang ih thusuah rorumtak cu elngam lo in Rome Ralkap hotu Flavius Silva cun ralkap thawng hleinga (15,000) lai a ko khawm ih MASADA kulhpi sungih um Judah pawl cu that cimit tum in a bei thok ta. Rome cozah cun Ram dangdang neh hnakin hi Masada kulhpi lakcu a tumbikmi a sithlang ih a hrang ahcun mit sungih hlawmbal tluk a si.\nAsinan Tlang kai theinak cu lamzin pakhat lawng a um ruangah duhtawk ih kai sukso theih a si lo. Cu tiih lak theih mai a si lo ruangah Rome ralkap pawl in an kulh ṭhepṭhep ih a tlun ih umpawl hrangah suah ngaihnak a um lo. Rome ralkap pawl in len an do theinak dingah Masada tlangpi kiangin leilung an burhkhawm ih an remso vivo fawn, a tlun ih um Judah pawlin len duhtawk in an dongam fawn lo. Asan cu Rome ralkap pawl ih an sormi Sâl rual cu an hnampi Judah mi thotho an sifawn.\nJudah pawl hrangah cun lamzin a pit hi a sibik. Rome ralkap pawl cun Tlangzim ih Judah pawl hung do cu thil harsatak a sizia thei in Fei le Nam ih do hnakcun ti lo le rawl lo ih kharhbet an tumta. Tidai le rawl a cem cun anmahte rung ṭum in an kut sung ah an rung pe aw thluh ding ti'n an ruat. An lak ih tam sawn cu nunau le nauhakte an si fawn ruangah rilrawn le tihal an tuar rei thei an zum lo.\nCuti'n ni khat hnu ni khat, zarh khat hnu zarh khat, thla khat hnu thla khat a liam cuahco. Asinan a tlun ih Judah ralṭha le tumruh rual cu tlang hnuai lam panin ṭumsuk ti an nei lo. Rome pawlin Masada tlangzim ih Judahpawl an kulhbet sung cu thla sarih (7) a rei thlang.\nZingkhat cu kiangkap khua hmuh theih a si veten ralveng lak ih pakhat cun a hnuai ih Rome ralkappawl cangvaih dan cu a vun thlirkual. An leilung dawlmi khal awmang tawk an ṭheh vivo ih tlangzim ih um Zialots pawl cu ( Catapult ) ( Mizo cun Sairawkherh) an timi hmunhla sainak tumpi thawn in saiban thlang ti an hmu. Judah pawl hrangah cui zing cu ṭihphannak thlentu zing dai ah a cang.\nCutin Rom ralkap pawl cun Thal thawn an hun sai ih hriamhma tuar le thi khal an um. Masada kulhpi cu Rome pawlih laktheih dinhmun ih a umthlang ruangah Pathian Yahweh in in dungtun zo a sihi tiah an ruat.\nJudah pawl in duhhril ding pathum an nei.\nPakhat nak👉…Tlang hnuaiah ṭum ih an ralpawl kut ih pekawk thluh ih sâl ih can.\nPahnih nak 👉..An ralpawl hung kai tiang rak hngakih an nupi le fanu pawl duhtawk in nawmcennak ih an hman lai rak zoh cuahco.\nPathum nak 👉…An let hleinga hnak ih tam, leitlun ralkap cakbik Rome ralkap pawl rak do let ve. Asinan do letve dingcu thil cang thei a si lo. Asinan an hotu Ekaz ar Ben Yair ih thinlung ah Rome kuthnuai ih pekawk hnak cun THIH cu a duh sawn.\nSâl si cingih dam hnakcun Zalennak nei in kan thi sawn ding ticu an thupi a si.\nJudah pawl hrangah cun Lei zoh ih pit, Van zoh ih sang timi rori si ko.Tikcu le canin tlangrawn ih umpawl cu a liamsan vivo. Cerlian ninu khal thlanglam thlangzim ah a liam miarmo. Khua a hung thim cetco. Tawkfangah thlang lam van tlunin thlapi khal a hung eng pempo. Zan dang bangin thlapi vang lawm in nauhakpawl cu sa celcite'n an lekaw rero. An lekaw lai cu upa zohman in kham an tum lo. Hi vekin zalen zetin dawnhar mi nei loih khawsak le tlanlen an duh ruangih hi hmunih ra um hrim an si ruangah, zovek ral hman in an zalennak le an fatepawl thinnawmnak dipdalter le hnaihnawkter an tum lo.\nAsinan an fatepawl ih nomnak cun rei a daih nawn lo ding ti an thei. An hotu Akazar Ben Yair ih thinlung ah Rome kuthnuai ih pekawk hnak cun thih ding cu a duh sawn ta. Tualleng nauhakpawl an ih a hmu thlang. Nauhak dang khal an lekaw an cawl thlang. Zanṭim an naih cuahco thlang. Tawkfang ah an hotu bik Ekazar Ben-Yair cun an zate'n hmun khat ah a ko khawm hai. An zaten an hotupai' mithmai an zoh ih a thusim ding mi theih fiang tum in dai khepkhep in an to. An mithmai ah riahsiatnak a lang ko nan dungsip tumnak sete hman a lang lo. Hotubik cun a thurel an hunthok hrethro.\n\"Thaizing khawvan hlan ah Rome ralkappawl cu hi kulh sungah an hung lut thei thlang ding. Asinan hmailam ih kan umdan ding hril thei ding ah zalennak kan nei lai. Kan nupipawl cu mi hmuhsuam in umter lo uhsi, kan fatepawl cu sâl ih tan timi a theih hman theiter hlah uhsi.\nCuruangah thil sunglawi le ropi tuah thlang uhsi. Asinan cui hlanah kan neih mi zate'n nawkkang ta thluh uhsi. Hmansehla kan rawl retnak cuam cu nawkkang loin himte'n tanta uhsi. Culawngah rilrawn ruangih thataw kan si lo, sâl ih tan kan duh lo ruangih thataw kan si ti Rome pawlin an thei ding.\n\"Ra uh! Kan kut in zalen zet in namsau a kaih thei lai ah thil upat tlak tuah uhsi. Ral pawl ih sâl ah lut loin thi sawn uhsi. Cuti'n hi leitlun hi kan nufapawl thawn mi zalen dinhmun in tanta uh si.\"\nNupawl cun ziang theithiam hrih loin an pawm lai fahniangtepawl cu an zoh ih an mitthli a tla. Cutin an lakih pacang pahra hrilsuak in mai nupi le fanau cio that dingah thupek an si. Nam sau thawn an hngawng an sat tikah sat rem dingin le thi tengteng dingin nunau le nauhakte khalin an lu an rak tun.\nNauhak hrekkhat cu ziang bik si an hnenah thleng ding ti khal thei fiang lo in an nu le pai' fial vekte'n zathal in an it ih an mit an sing. Nu hrekkhat cun, nam sau thawi an satthat lai rak hmu ngah pang lo dingin an fate cu ke thluangin an bokkhupter. Cuti'n mi pahra cun thin pacang zetin pakhat hnu pakhat an sat that vivo.\nCui a thattu mi pahra lakin pakhat cu camcawh fung zuk in an hril lala. Anih cu a tang lai mi pakua thattu ding a si. Cuti'n a thah hlan ah mipi an thah mi lakah hnukcat loih um lai an um pang maw ti'n an zoh ṭhasal thluh. An zate'n an thi fel thluh ti an theih hnuah an lakih an hril mi pacang pakhat cun a dang pakua cu thin pacang zetin a that thluh. Cuihnu ah amah le a mah khal a thataw ve. Cungnui' lairel hi a vamak emem.\nRome ralkap nunrawng leh huaisen emem rual cun Masada tlang zim an luh cilh ta. Asinan an ruahvek a si lo nasa. Jealots pawl in theitawk in in rak do letve ko ding tiih an ruah laiah ziang thawmvang hman um lo in a dai reprep. Hmun khatkhat ah an thupaw si ding tiah an ruat ih, kiangkap an fangkual vivo. Sinan zohman hmuhmi an nei lo.\nHmun pakhat an va thlengcu mithi ruak lawnglawng an va hmu. Rome ralkap pawl ih thinlung khal mangbangnak in a khat.\nMiruak umnak kiangih a tlar a tlarih dawlmi pindan sung an va zoh ih Judahpawl ih tanta mi rawl le eiin ding an va hmu. Cui an ret ta mi tirawl cu milai 1,000 lenglo hrangah ni tam daih a si ti an hmu. Cui' si cun Judahpawl cu eiin ding neih lo ruangih thataw si loin, phunhnam dang sâl ih tan an duh lo ruang ih thataw an si sawn ti Rome ralkap cun an thei fiang.\nPindan an hun fangkual vivo ih a kawmte ah nupi nu pahnih le nauhak panga cu ṭih le ṭhia cingten an thup aw mi cu an va hmu. An kut in nam an hum fekfek. An theitawk ih Rome ralkap pawl dolet ve an tum ticu an mithmai zoh ihsin theih an theih. Sinan Rome Genral Flavius in ṭhaten a biak hai tikah thil umdan pawl cu an thei fiang. Cui ni cu Flavius in a dam sung ah \"Mithi in minung a neh ni\" a ton vei khatnak a si.\n\" MASADA A DUAI NAWN LO DING \" timi cu Israel kumpiin an ralkap training awng mino zate hnenih a tuah ringring mi a si. Judah miphun cu an cemral vivo ih, Pathian ih khawpi Jerusalem khal humhualtu a nei nawn lo. Jerusalem cu a ṭhing riahri i Sahal le Tlangak pawl an khat ta. A va lungsiat thlak em.\nRome siangpahrang ih duhthusam vekin Judah hrin cu siatsuah ṭheh an si. Kum 2000 lai Judah miphun pawl cu thuanthu nei mumal lo in hmuntin ramtin ah an vakvai. Asinan kum zabi 18 hrawng a kim cun leitlun milian le mifim (Scientists) tamtak cu Judah miphun an si timi an hmusuak ta.\nLeitlun ralpi veikhatnak ah Britist cozah cun meithal zian a tlasam ta. An ṭulsammi kuattu South America len fehsuak thei lo dingin Germany ralkap pawl in tidai sungin an khapbet fawn. Culai takah Judah mifim pakhat Chaim Wizemann timi in Vainim in zian tuahdan cu a polsuak ih, British cazoh lungawi tuk cun ziangha na duh? Na duhduh in dilaw ka lo pe ding tiah a ti. Chaim Wizemann cun sumpai, sui le ngun le inn ṭhaṭha dil lo in Judah miphun hmunkhat ih an um theinak ding ram cu a dil ih cutin Thuphuan hminthang tak \"Balfour Declaration\" timi a suak ta.\nBALFOUR THUPHUAN an timi cu British Prime minister Arthur James Balfior in Judah milian maktara De Rotschilds hnen ih ca a kuatmi cu a si. Himi cakuat sungah Judah pawl ih ram an neih thei dan dingcu a kuat sanbik mi a si. Cui' cakuat cu cakuat naran si loin thuphuan tikhal ih kawh theih a si.\nJudah pawl hrangah Palestine ram ih ram nget an neih ding a duhsakthu cu a ngan tel ih cumi cu World Zealots Congress hruaitu pawl cun hma an la hngal ih Rome siangpahrang ih duhthusam cu an siatbal theisal ta.\nKum 1930 a kim tikah Judah miphun cu million 13 lai an pung man. Bible khal ah Judah pawl cu nau neih an olsam zia kan hmuh kha. Sinan 1933 ah German mi Hitler in thuneihnak a ngah veten Judah miphun cu nuai cimit tum in a bei ih million 7 lai a that. Asinan an cemral thei cuang lo.\nTu ahcun leilung pumpi ah Judah miphun hi million 19 hrawng lawng an um. Sinan leitlun milian 100 an hrilsuahmi lakah 40 cu Judah hrinhnam deuh hlir an si. Cun Scientists hmin thang hleice 100 an hrilsuak ih 60 cu Judah mi thotho an si. Nobel Prize hi leitlun ah remnak le himnak a um theinak dingih zuamtu, mifim hleice pawl, milai hrangih thil sunglawi le ropi a tuahsuaktu pawl hnen ih pekmi a si.\nNobel Prize ngahzotu hi minung 980 an si ih, cumi lakah 195 cu Judah miphun thotho an si. Japan mi 25 hrawng in an ngah i, Judah miphun hua emem tu Muslim minung Million 1800 um sungah minung 6 hrawng in an ngah ve. Leilung tlunih minung tambik pahnih nak India hi minung million 1300 hrawng um, cumi lakah mi 9 hrawng in an la ve. Kawlram miteh paziat in ha ngah zo?\nPathian ih hrilmi miphum cu nuai cimit tum in bei rero khal sehla a tawpnak ahcun nehnak thantar cu an tarsuak thotho a si. 1947 a thleng, Isarael cun zalennak ( Independent) cu khawlvel theih ah a phuang durdo ta.\nCa Laknak pawl.\nDr. Hre Mang ( Facebook)\nPu No Than Kap (Facebook )\nThu Ngaihnawm Huang ( H.Lalfakzuala )\nISRAEL Leh AMFU ( Dr.Chawngkhuma Chawngthu)\nTka Zote Thankhuma ( Facebook )","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/www.chinfuture.com\/history\/16056\/","date":"2022-11-30T04:08:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710719.4\/warc\/CC-MAIN-20221130024541-20221130054541-00390.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998111129,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998111128807068}","num_words":2506,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.314,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Taung Ngu Ah Ralhrang Ralkap Bochan In Mei Hri Chahpiak A Hmangtu Pa Cu Meithal In An Kah That, Bagu ramthen Taung Ngu khuapi ah SAC ralhrang ralkap vennak in mei thah a hmangtu pa cu meithal in kah that a tong i, a thi tiah khuapi chung umtu nih an chim. Febuary 12 chun hrawngah SAC ralhrang ralkap pahnih nih meithal i tlaih hratin kilvennak an laakpiak i,\nCuticun mei hri a chahpiaktu pa cu Uk Cuat Taan pawngah mei hri a chah lioah mizei hngalh lomi nih meithal in a kah that. Ralkap nih meithal he kilvennak an laakpiak ko nain vawi (3) bak kah that a tong i, a thi colh tiah khuami pakhat nih a chim. Meithal kahnak kong he pehtlai in zeibantuk nih an kah that timi hi theihfian a si rih lo. crd- By The Chin Show.\nThawngdang; Matupi \/ Hte Bui Khua Ih Ralhrang Sakhan Cu CDF In An Luhcilh Ih Ralhrang 4 An Kapthat \/ Falam Myone Khalah CNDF In Ralhrang 5 An Kapthat Ve, Chin pine, Matupi myone, Matupi-Paletwa motor lamzin parih um Hte Bui khua ih hrambun mi ralhrang sakhan cu mizan February ni 11 sun, zinglam nazi 11:15 ah CDF -Matupi in luhcilh in an va kap ih ralhrang minung 4 an kahthat thu theih asi.\nCuti ih khatlam le khatlam kahawknak asuah hnu CDF lamin thi le hriamhma tuar umlo ten dung an sipsal thei thu CDF-Matupi in thu thannak an nei. Cutivek thotho in Chin pine, Falam myone lamah ara suaktu ralhrang motor tlar pawl hrangah kilhimawknak tuanvo la in lamzin sialsak tu ralhrang pawl cu CNDF ttat phuaih pawl cun.\nFebruary ni 9 sunah an rak kapih ralhrang ralkap lamin minung 5 thi in hriamhma tuar an tam thu CNO\/CNDF cun mipi theih dingin thuthannak an tuah. Cutin lamzin sialsak in hmai ih rak fehtu ralhrang pawl cun Falam myo lam panin ara suaktu ralhrang motor 2 pawl hrangah kilhimawknak tuanvo rak laksak tu pawl an si ih Falam myone, Parte khua kiangah rak kap in an do mi asi thu theih asi.crd- By The Chin Show","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/thechincelebrities.com\/ralhrang-bochan-in-a-lawr-ngai-mi-pa-an-kah-thah\/","date":"2022-12-06T04:46:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446711069.79\/warc\/CC-MAIN-20221206024911-20221206054911-00557.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7398061156,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7398061156272888, \"cnh_Latn_score\": 0.25806304812431335}","num_words":339,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.215,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.889,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nAn Tuahmi vekin Tuah Man a pe ding\nZumtu Khrihfa mize kan si ding hi Pathian nih a duh lo\nRom 2: 1 – 11.\n1Curuangah ka rual, zokhal na sile mi dang na soisel tikah misual na si ve hi pheh theinak na nei lo. Ziangah tile midang thu a ṭhentu cu thilsual tuahtu vek thotho in misual an si ruangah mi thu na ṭhennak in nangmah lala misual na cang awter a si.\n2Hi bangtuk thil ṭha lo a tuahtu pawl parah Pathian in an thu a ṭhen tikah thil dik a tuah, ti kan thei.\n3Curuangah ka rual, midang in thil ṭha lo an tuah ih an thu na relnak in nangmah cu anmah lala vek na si. Pathian ih thurelnak ka luat ding tiah na ruat aw maw si?\n4Culole Pathian zaangfahnak le mi a zawi theizia le a thinsaunak pawl a nasa ngaingaimi hi zianghman ah na siar lo a si maw? Pathian zaangfahnak cu na sual sir dingih a lo hruaitu ah a si, ti cu fiangte in na thei.\n5Asinain nang cu na thinlung a hak ih a khoh remrem; curuangah Pathian in a thinhengnak le a dikmi thuṭhennak Ni ah na ton dingmi hremnak cu tam sinsin dingin nangmah tein na khawl a si.\n6Ziangtin tile Pathian in zozo khal an tuahmi vekin tuahman a pe ding.\n7Mi ṭhenkhat in thil ṭha an tuah ringring ih sunlawinak, hminṭhatnak le kumkhua nunnak an hawl. Cupawl cu Pathian in kumkhua nunnak a pe ding.\n8Mi ṭhenkhat cu mahih zawn lawng an ruat ih a ṭha lomi thlun duh ah a ṭhami kha an hnong. Cupawl parah Pathian in a thinhengnak cu meiling bangin a burh ding.\n9A ṭha lomi a tuahtu hmuahhmuah in harsatnak le aihramnak an tuar ding; a hmaisa a tuartu ah Judah mi an si ding ih a neta ah Zentail mi an si ve ding.\n10Asinain thil ṭha a tuahtu hmuahhmuah hnenah Pathian in sunlawinak, hminṭhatnak le daihnak a pe ding; a hmaisa a cotu cu Judah mi an si ding ih a neta ah Zentail mi an si ding.\n11Ziangah tile Pathian cun zozo khal bangrep in mi thu a ṭhen a si. Zohman a thleidang lo.\nLuka 11: 42 - 46\n42Farasi pawl, nan hmakhua a va pit so! Hanghnah hangrah sungin kuṭinan le remhmui le aithing le a dangdang tla cu ṭhenhra ṭhenkhat nan pek ko nain dingnak le Pathian duhdawt ding cu nan daithlan. A dang khal daithlang cuang loin hi pawl cu nan tuah dingmi an si.\n43Farasi pawl, nan hmakhua a va pit so! Sinakok ah tokham ret sak ciami parih to cu nan duh tuk lawmmam ih sumdawrnak tluan ih upatnak an lo pek tla cu nan sunsak bik.\n44Nan hmakhua a va pit so! Nannih cu hminsinnak a nei lomi thlaan, mi in an theih thiam lo ruangah an pal ṭheu mi thlaan bangtuk nan si,\" tiah a ti.\n45Cutikah Daanthiam saya pakhat in, \"Sayapa, hiti ih na ṭong tikah kannih khal in hmuhsuam ve a si!\" tiah a ti.\n46Jesuh in, \"Daanthiam saya pawl, nannih hrang tla-ah nan hmakhua a pit a si! An phurh thei lo ding thilrit khi mi ih zaang parah nan suang ih nanmah cun phurh bawm dingah nan kut zimte hman nan suah zuam lo.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-49","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/tuahmi-vekin-tuah-man-pe-ding","date":"2022-12-01T21:14:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-49\/segments\/1669446710869.86\/warc\/CC-MAIN-20221201185801-20221201215801-00242.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999457598,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999457597732544}","num_words":553,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.416,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"\"Welcome Corps\" tiih hminpekmi US President Biden admin hmalaknak thar tuah sin mi cun Leitlunhuap raltlan hrang ruahsannak thar aRead more\nLem cang thiam hminthang Kate Winslates cu Tidai sung ah Thaw thaw loin minutes 7 le seconds 14 sung aRead more\nA sun mang a tak ih cang suak dingin Ke kar khat fang hrawng lawng duh ah Nepal Vanzam mawngtuRead more\nJanuary 15 ih Nepal Vanzam a tlak lai fang, a sunglam ihsin zuk mi video tawi cu internet cahmai ahRead more\nBag fate thawn riit theih siivai (crystal meth) phurtu Laileng vate cu Canada, British Columbia, Abbotsford thawng-inn tual hmai ahRead more\nUS cozah in leitlunhuap ih vakvai a ram mi le sa pawl him thei nak dingah khualtlawn sukso ṭihnungmi ramRead more\nTufang hi Kawlram ah kyat Thawng hra Lem a tam zet tiah thuthang a suak ih, atakin an kai ngahRead more\nCras accumsan elit augue, sit amet vestibulum turpis fringilla nec. Etiam eu dictum tortor. Sed feugiat lacus non ultricies pulvinar.Read more\nDonec mattis aliquet justo ac commodo. Donec quis viverra leo. Donec sed condimentum orci. Cum sociis natoque penatibus et magnisRead more\nDonec sagittis risus ligula, in pellentesque erat consequat non. Curabitur in pellentesque urna. Sed non tincidunt justo. Maecenas vel rhoncusRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/category\/world\/","date":"2023-01-30T10:28:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499816.79\/warc\/CC-MAIN-20230130101912-20230130131912-00557.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9217182994,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9217182993888855}","num_words":207,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.13,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.925,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Browse Chin (Falam) – English\nng\nngal21n.pheiphawng hmailam; shin;niuh taci;ngâl;Ngal cu khuk hnuai ihsi kebeu tiang a si.2leilung siatnak hmun;a barren land;apin ma pauh taw ni za;lei chhiatna hmun;\nngal bualngal in cirh a bualnak lei kuar;nghal bual, sanghal inbualna;\nngal cakfeh cak; thlen man lonak nei lo; zuanzang;speedy;chi mian taw;ngal chak;Anih cu a ngalcak tuk ih ka dawi man thei lo.\nngal cangngalhriang;male wild boar;taw vuat tu;sanghal pachal, nghalhriang;\nngal hriamngal ruh tluan hriamnak tak;edge of the shin bone;niuh ta ci zu sawng;ngal hriam;\nngal paka pak ih um ngal cang;male wild boar living in isolation;takawng cuat ṭaw vuat ṭhi;sanghal pachal mal;\nngal ruhpheiphawng ruh;shin bone; tibia and fibula;ṭan-cin zu;ngal ruh;\nngal vuakngal car vaw ding tawkih lamzin ih funfek pir;ngal vuak;\nngal zutnakmah bawmtu rawl do, thil pakhat khat tuahsak; feast others in response to their kindness;ku-ni tu mia ko cizu sat chin;hnathawh puitu chawhlui kilpui;\nngalcarngal ruh tluan;shin;niuh taci;ngal char;\nngalengnga phun khat;nghaleng, lengphar;\nngalerngate sau nawn, a zang tluanih ruh hriam nei;kind of spiny eel;nga-mui ṭhu;nghaler;\nngalhkawlh; ngawlh;barren (with no hair);piaung taw;ngalh; kawlh;Na pa cu a cal a ngalh tuk.\nngalhriangngal cang;male wild boar;ṭaw vuat ṭhi;sanghal chal;\nngalnuarngal ho tlun lam;upper canine tooth;ṭaw vuat apaw suai;sanghal nuar, a chung lam ngho;\nngalngetngal hma um, dam lohli thei lo;ulcer on the shin; ostemyelitis of the shin bone;chi talung zu a na;ngal nget;Ka pa-ih ngalnget hma cu a dam har zet.\nngalrekkebeu tlūn ngal ruh;lower third of shin;chi cin vut;ngal rek;\nngalzel1n.mawza;socks;chi eih;mawza;2v.thlai ṭo pek sau lam tahnak;rough measurement for paddy or plant;chi cin vut khant shi di;ngalzel;Kan vainim cu ngalzel fang an si lai.\nngalzemngal parih vet mi puan; (ngal na hlah seh tiih hman mi);chi chin vut pat taw a vuat;ngal zem;Di ah tikah ngalzem hman a ṭha.\nngam1ṭih lo; ralṭha; huam; hrut lo; tuar ngam;dare;ze di;ngam;Lai pacangṭha cun, 'Damnak a si tak hmanah thih ka ngam' an ti ṭheu.\nngam2lâu lo; hnangam; be tamed;zin taw;ngâm;Kan ar thar cu a ngam zet.\nngamithling sun ruangih kut zaphak maw ke zaphak ih bo;implantation dermoid;nga mitsih;nghamit;Hling ih i sunnak ka kut zungpi ah ngamit a ṭo.\nngamtlakhmaisawng lo teih be ngam;without hesitation;a mana zah taw;ngam tlak;Anih cu ka ngamtlak zet mi an si.\nngan1ṭial; thâi;write;zi di;ziak;Ka pa-ih thuanthu ka ngan ding.\nngan2'ngân' ih stem 2 a si;stem 2 of 'ngân';zi di;ziak;Ca ka ngān laiah rak thawm hlah uh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/www.webonary.org\/chinfalam\/browse\/browse-vernacular\/?letter=ng&key=cfm&totalEntries=218&pagenr=4","date":"2023-02-03T10:20:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764500044.66\/warc\/CC-MAIN-20230203091020-20230203121020-00092.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8199034929,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8199034929275513, \"cnh_Latn_score\": 0.08956579864025116, \"lus_Latn_score\": 0.02576516941189766}","num_words":387,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.147,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.82,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Nauhak 10 lenglo le kum upa telin Myanmar raltlan mipum 81 cu India ram, Manipur, Tengnoupal district, Moreh peng ahRead more\nKawlram raltlan hrang hmalak nakah ti`n MRRCM le Mizo Student Union hohanak thawn Delhi khualipi ah duhphorh tum a siRead more\nChin Relief-rehabilitation and Community Development Foundation (CRCDF) pawlkom cun kum 2022 hrang tlawmngai hleice pawl sunloih upatnak a hlan. CRCDFRead more\nKaren ram, Kawkareik peng ah mipi ralkap ṭangrual pawl le ralhraang ralkap cu ni 6 lenglo an do aw ihRead more\nFalam ih bazaar innpi ding hi kan helhkam cio ko. Kum 2022 kum tawp tiang kha ramkulh siipin state municipalRead more\n2023, January 25 zinglam ah Chin ramkulh, Hakha khua, Cawbuk veng ah kahdonak a um ih ralhraang ralkap 2 anRead more\nAtufang, Chin ram, Mindat peng ah doawknak um hran lo in bomb thlak nakin siseh, phukpi thawn ralhraang ralkap inRead more\nIndia ram, Manipur, Churachandpur district ih Thawngtlak Myanmar rammi mi 3 pawl cu January 22 ah an khumnak Thawnginn ihsinRead more\nJanuary 18, Falam nauhak Tlawng ṭum lai kahawknak a um mi thu thawn pehpar in internet cahmai ah ṭongkam phuutawknakRead more\n\"Welcome Corps\" tiih hminpekmi US President Biden admin hmalaknak thar tuah sin mi cun Leitlunhuap raltlan hrang ruahsannak thar aRead more","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/author\/falamonlinemedia\/","date":"2023-01-30T10:27:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499816.79\/warc\/CC-MAIN-20230130101912-20230130131912-00680.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9424876571,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9424876570701599, \"cnh_Latn_score\": 0.04970290884375572}","num_words":199,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.967,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Zarhhnih liam zo ah Thailand, Bangkok peng, Phut Bucha Road, building saknak ih hnaṭuan Kawlram mi cu a hnaṭuannak hmun ah electri in holh (laih) that. Kum 19 mi le a nulepa cu hmunkhat ah hna an ṭuan, daan lo ih Thailand ram lut an si. An hmin le an thuhla cipciar cu an tarlang hrih lo.\nMithi thuhla ah an hnaṭuannak an pu in ṭuanvo a la thei lo thu a sim. Thailand ram ih um Kawlram mi pawl bawm ṭheutu in, \"An pu in ṭuanvo a la thei lo thu a rel. Sumpai a nei lo, ka hnaṭuantu khal a si lo' a ti. Mithi hi kum 19 mi lawng a si lai, a nulepa in zianghman an theithiam lo.\nCemet nuainak electri in a holh that, a nulepa in bawmnak in dil ih an hnaṭuannak hmun ah kan va feh. An pu in ambulance a ko ih khuitawk hmun ah an fehpi ti khal an thei nawn lo. An hnaṭuannak pu in ṭuanvo a la duh lo, thu kan sut asikhallen ṭhaten in sim lo, mithi ruak hi ngah dingin kan tawlrel rero lai.\nZawngnadawmnak an ngah theinak dingah hmai kan nor ding, mithi ruak kan ngah hnuah kan vuiliam ding. A nulepa cu hmunhimnak ah kan hruai dingih an hnaṭuannak an pu cu taza kan cuai ding\" a ti.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"http:\/\/www.meifar.info\/thailand-hna%E1%B9%ADuannak-ah-kawlram-mi-pakhat-cu-electri-in-holh-that\/","date":"2023-01-30T22:01:15Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499829.29\/warc\/CC-MAIN-20230130201044-20230130231044-00079.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990398884,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999039888381958}","num_words":221,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.403,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thailand, Khlong Luang District ah inn neitu pakhat cu nitinten hnaṭuan in a feh ṭheu. Nikhat cu hnaṭuannak ihsin a tlung ih a innsung ah thil danglam zet a hmu.\nA coka ah rawlsuangtu an um ti a thei ih mak a ti zet, a ihkhan sungah ava lut ih mi itthat lai a hmu. A kiangah a thilṭha pawl funkhawmmi a hmu, a AC khal a onaw. Rukru cu a thangharh ih zianghman thilthleng lo bangin a suak.\nRukru cu an vengsung ih um nunau a si, palik hnenah a sim thei ih palik pawlin rukru cu thusutnak dingin sakhan ah an hruai. Siizung ah ritheihsii a tham le tham lo an zohdik dingih cumi hnuah a thubuai cu an relsak ding.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"http:\/\/www.meifar.info\/inn-ava-tlung-ih-a-ihkhun-ah-rukru-arak-itthat\/","date":"2023-01-30T21:12:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499829.29\/warc\/CC-MAIN-20230130201044-20230130231044-00152.warc.gz","language":"cfm","language_score":1.0000072718,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 1.0000072717666626}","num_words":123,"character_repetition_ratio":0.003,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.423,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam ih Zion Camp hrang ah bomnak nei Falam ih Zion Camp hrang ah bomnak nei Civil Disobedience Movement (CDM) ih tel kan FALAM khua sung mi pawl hrang bomnak Zion Camp hrangah sumpai hlu Posted by fpp_admin on December 16, 2020 in fppusa 0 Comments Falam ih Zion Camp hrang ah kan unau Zuu sal ih taang , Pathian thu zir rero pawl hrang ah 1,480,000 kyats cu December 16, 2020 ah hmaisabik kan kuat suak thei. Share this article: About fpp_admin Related Articles FPPUSA nih Kan Neh Teng Teng Nak Ding hrang ah peisa hlu Falam Praise and Worship Hla tuahnak ah bomnak We Love Falam cangvaihnak hrang bomnak Rihli Voice (Media Team) Bomnak 0 Comments Leave a reply Click here to cancel the replyYour email address will not be published. Required fields are marked *CommentName * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/fppusa.org\/2020\/12\/16\/falam-ih-zion-camp-hrang-ah-bomnak-nei\/","date":"2023-01-31T09:36:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499857.57\/warc\/CC-MAIN-20230131091122-20230131121122-00657.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9215596914,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9215596914291382, \"jam_Latn_score\": 0.012890108861029148}","num_words":147,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.136,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.937,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Upat Peknak Upat Peknak CNO\/CNDF Drone Department hrang peisa hlu Falam Khuasung ih hnatuan cawl in dothengnak hrang iha tel tu Inn sang hrangah bomnak pek Posted by fpp_admin on January 24, 2022 in fppusa 0 Comments Ram le miphun hrangah a thukam vekin nunnak a pektu paral tha Salai Sap Din Thuama, Falam Pacangno Pawlkom (USA) nih asangbikmi upatnak kan lo pek a si. Share this article: About fpp_admin Related Articles Upat Peknak Falam Covid natnak dokhamnak hrang bomnak Falam CDM Cangvaihnak hrang peisa kuat Kan Neh Teng Teng Ding hrang peisa kuat voihnih nak 0 Comments Leave a reply Click here to cancel the replyYour email address will not be published. Required fields are marked *CommentName * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/fppusa.org\/2022\/01\/24\/upat-peknak\/","date":"2023-01-31T11:11:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499857.57\/warc\/CC-MAIN-20230131091122-20230131121122-00770.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.787356317,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7873563170433044, \"cnh_Latn_score\": 0.10035424679517746, \"ind_Latn_score\": 0.014564045704901218, \"lus_Latn_score\": 0.011068942956626415, \"sun_Latn_score\": 0.010120505467057228}","num_words":131,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.092,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.92,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"MP Hlun No Than Kap Nih MAH Hna He Christmas An Hman Tinak Kong Chimfianhnak A Tuah A tang lei ah a mah tial ning tein kan van thlah than.Anglican Churh le Myanmar Evangelical Christian Fellowship (MECF) in \"Holy Trinity Cathedral (Yangon)\" Biakinn ah Christmas sunlawih le Zanriah ei tlangnak ah telve dingin in sawm ih ka feh ve.\nSawmnak ca le Khawm program sungah (zuk zoh) sawm mi ngan a silo ruangah zo an khawm ve ding ti theih cia a silo.Can hmandan ding cu Nazi 4 – 5:30 pm ti a si.Rinlopin SAC Chairman MAH khal 4:30 lamah a ra khawm ve. Thusim can tla an pe. Pathian thusimtu Bishop le Reverend khal remdaihnak thu hlir an simih a tha zet.\nNipidaw ihsin ra Dr Andrew thawn tonak zemtu in in toter. Anih hi ramhnuai lai ihsin ram rian ka tuanpi ka naule lakih pakhat a sive.Khawm cem hlanin thu pawi dangah ka tlungih titi nuam khal kan rel man lo. Zanriah khal ka kilpi man hai lo.\nAsinan,A zan ah, kan runinn te ah innsangtu sungkua pawl thawn \"Eden par mawi chul hnu ti vul leh turin.. Remna Lal a lo piang ta..\" tin khuangpi le khuangte thawn Christmas kan lawm thei ih di a riam!\nCredit: CBN Daily News","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"http:\/\/www.worldnewsforchin.com\/no-than-kap-nih-ralhrang-min-aung-hlaing-le-ngun-cung-lian-hna-he-an-thutto-nak-fianternak-a-tuah\/","date":"2023-01-28T20:07:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499654.54\/warc\/CC-MAIN-20230128184907-20230128214907-00027.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9959003329,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9959003329277039}","num_words":209,"character_repetition_ratio":0.005,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.225,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mipi humhimnak hrangah bomnak Mipi humhimnak hrangah bomnak Kan Neh Teng Teng Ding hrang peisa kuat voihnih nak Civil Disobedience Movement (CDM) ih tel kan FALAM khua sung mi pawl hrang bomnak Posted by fpp_admin on March 10, 2021 in fppusa 0 Comments Mipi humhimnak hrangah tiin 45,000,000 Kyats kan thawhkhawm thei bet. Pathian zangfahnak in azaten kom in 50,000,000 Kyats Falam hrangah kan thawhkhawm tlang thei zo Share this article: About fpp_admin Related Articles Falam Covid natnak dokhamnak hrang bomnak Falam COVID-19 kilhim awk nak hrang ah peisa kuat Salai Cung Nawl Piang (Arnold) topi nak VAKOK-CNDF Bomnak 0 Comments Leave a reply Click here to cancel the replyYour email address will not be published. Required fields are marked *CommentName * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-06","url":"https:\/\/fppusa.org\/2021\/03\/10\/mipi-humhimnak-hrangah-bomnak\/","date":"2023-01-31T10:50:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-06\/segments\/1674764499857.57\/warc\/CC-MAIN-20230131091122-20230131121122-00354.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8648904562,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.864890456199646, \"cnh_Latn_score\": 0.05273958295583725, \"lus_Latn_score\": 0.013339952565729618, \"eng_Latn_score\": 0.011658144183456898}","num_words":132,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.076,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.903,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Dr. Andrew Ngun Cung Lian le Pu No Than Kap thawngpang cu a linsa ngaingai!\n===========\nAtu lio Kawlram thawngpang ah a linsa taktak mi cu anmah pahnih thawngpang a si. Dr. Andrew Ngun Cung Lian hi ralhrang Min Aung Hlaing ruahnak petu a si, tiah Kawlram pumpi nih theih dih mi a si. Nain, nizan Christmas ni ah Pu No Than Kap zong ralhrang phu pawl he kan thutdirtinak le an hmanthlak tete cu Kawlram pumpi ah hmuh khawh dih a si. Cucaah, nihin Chinmi kan pale pahnih Pu No Than Kap le Dr. Andrew Ngun Cung Lian thawngpang kong hi ceihbik mi thawngpang pakhat ah a cang.\nChin ramkulh chung hmanh Christmas sunglawi ngaiin tuah ngam a si lo lio caan ah hi bantuk in Yangon khuapi ah sunglawi ngai in Christmas ralhrang sin an hmang hi cu a poi taktak khi a si cang. Chinram i Christmas tuah hlah uh ti riangmang i Khrihfa a silomi nih Christmas tuahtu sawmnak i va pum ding cu. lih cu lih nih a zulh peng ko hih. MP Hlun No Than Kap Nih MAH Hna He Christmas An Hman Tinak Kong Chimfianhnak A Tuah A tang lei ah a mah tial ning tein kan van thlah than.\nDecember 23, 2022; Anglican Churh le Myanmar Evangelical Christian Fellowship (MECF) in \"Holy Trinity Cathedral (Yangon)\" Biakinn ah Christmas sunlawih le Zanriah ei tlangnak ah telve dingin in sawm ih ka feh ve. Laimi Pastors ra khawm ve an um ih kan tongaw culci. An biakinn cu Mirang sanlai ih sak mi a siih a ropi danglam zet.\nSawmnak ca le Khawm program sungah (zuk zoh) sawm mi ngan a silo ruangah zo an khawm ve ding ti theih cia a silo. Can hmandan ding cu Nazi 4 – 5:30 pm ti a si. Rinlopin SAC Chairman MAH khal 4:30 lamah a ra khawm ve. Thusim can tla an pe. Pathian thusimtu Bishop le Reverend khal remdaihnak thu hlir an simih a tha zet.\nNipidaw ihsin ra Dr Ngun Cung Lian thawn tonak zemtu in in toter. Anih hi ramhnuai lai ihsin ram rian ka tuanpi ka naule lakih pakhat a sive. Khawm cem hlanin thu pawi dangah ka tlungih titi nuam khal kan rel man lo. Zanriah khal ka kilpi man hai lo.\nAsinan, A zan ah, kan runinn te ah innsangtu sungkua pawl thawn \"Eden par mawi chul hnu ti vul leh turin.. Remna Lal a lo piang ta..\" tin khuangpi le khuangte thawn Christmas kan lawm thei ih di a riam!\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/saisihchuak.com\/dr-andrew-ngun-cung-lian-le-pu-no-than-kap-thawngpang-cu-a-linsa-ngaingai\/26\/12\/2022\/","date":"2023-03-24T20:16:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945288.47\/warc\/CC-MAIN-20230324180032-20230324210032-00334.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7198781371,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7198781371116638, \"cnh_Latn_score\": 0.2792334258556366}","num_words":417,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.698,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang ralkap cun June 2 in ramsung hmun tinkim ah tlawng an phuan ih, Chin ramkulh myone 9 lakin myone 7 khalah ralhrang ralkap cun tlawng an phuan thu an than.\nChin ramkulh sungih ralhrang tlawng phuanmi ah Mindat khal a tel ve ih, Mindat CDF cun ralhrang phuanmi tlawngah tlangkai lo dingin mipi le tlawngta pawl an theihter.\nMindat CDF cun \" SAC ralhrang in dik lo zetin rampi thuneihnak a lak tikah cozah hnaṭuan pawl CDM tuah dingin kan rak sim ih,ralhrang hnuai ih hnatuan cu hremnak kan pek ding thu kan rak than rero zo. Asinan, thenkhat cu ralhrang thawn hnatuan tlang kan hmu ih, tui kum hrang tlawng an phuan.\n\"Kannih CDF Mindat cun ralhrang thawn tuantlang pawl cu hremnak pe loin ralrinnak lawng kan pe rero men ih, cuvek a si tikah thenkhat pawl cu ralrinpeknak ngaihsak loin ralhrang thawn an tuantlang peh.\n\"Curuangah, tu ihsin ralhran thawn tuantlang pawl cu a takin Mindat CDF in hremnak kan pe thlang dingih, ralhrang hnuai ih zirhtu hnatuan pawl cu naa zetin hremnak kan pe ding. Mipi khal ralhrang phuanmi tlawngah fale tlawngkaiter lo dingin kan lo simthei duh ih, cumi kan lo simtheihmi lung loin ralhrang hnuaiah nan fale pawl tlawng nan kaiter thotho asile siatnak a thlen tikah kannih CDF Mindat cun tuanvo kan la lo ding a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang In Chinpa An That – Ralhrang cun Chin ramkulh, Kanpetlet ih um Ki Tam ( kum 29 ) cu a nau thitumnak hrangah Saw peng ah vok a va hawl ih a tlunlam Kanpetlet check-gate ah ralhrang pawlin an kai.\nRalhrang pawlin a phone sungah CDF ralkap pawl ih zuk a um tin an kai ih hmuan sungah an kap that.\nKhuami pakhat cun, \"Pu Ki Tam cu Kanpetlet check-gate ah ralhrang pawlin an kai. A phone sungah CDF ralkap zuk an hmuh ruangah an kai ih an kap that. Tutiang a innsang pawlin a ruak khal an ngah hrih lo\" tin a sim.\nRalhrang in Pu Ki Tam an kai timi an theih veten a innsang pawlin an zingzoi hngal ih, ralbawi an suh tikah Pu Ki Tam cu an kap that zo. A ruak khal an phum zo tin an rak sim. Pu Ki Tam cu Mindat khuasuak a si ih a nupi le fanau pahnih thawn Kanpetlet khua ah hmuan tuah in um an si.\nPDF In Ralhrang 6 A Thihcilh – Mandanlay ramthen, Singu peng le Mataya peng ih mipi ralkap sakhan cu June 3 ah SAC ralhrang in lamzin 4 in an luhcilh.\nRalhrang pawl mipi Sakhan an thlen hlanah ralthuampi le meithal in mipi sakhan umnak cu an kap ciamco ih mipi ralkap lam cu ralthuam le mipum thazang in an daihawk lo ruangah dung an sip.\nRalhrang pawlin PDF sakhan an luhcilh laiah PDF ralkap pakhat Zero Two (02) timi cu sakhan ah hriamtuar in a tang. PDF hriam ngah cun Bomb pahnih a keng ih a rualpi pawl sakhan suahsan dingin a auh ciamco hai.\nPDF ralkap Zero Two (02) cun a kenmi bomb hmangin ralhrang pawl a rak puah ih ralhrang 6 hnakih mallo a thihcilh. Miraltha PDF pakhat ruangah midang pawl cu an rak tlansuak man ih,zohman tuahmawh aw um loin an him.\nCumi hnuah ralhrang pawl an kirsal ih, lamzin ah PDF pawl in mine an rak kam. PDF kammi mine puak ahcun ralhrang tam zet an thi tin PDF cun thu an suah.\nSingu PDF hotu cun \"Mina phur motor cu tu le tu an feh leuhleuh ih, motor parah thisen a li hnenhnen. Cumiruangah ralhrang tam zet an thi ding tin kan ruat. Kan rualpi miraltha pakhat ruangah kannih midang pawl him thei kan si ih, upatnak kan pe a si,\" tin a sim.\nRalhrang In Palik 10 An Kai – Makui ramthen Makui myomah palik zungih palik hnatuan pawl cu ralkap thawn an buai hnuah ralhrang pawlin an kai ih, thu an sut rero lai tin thuhla theitu pawl cun an sim.\nMagui ih vanzam ralkap pakhat cu May 31 ah Makui palik sakhan ah a feh ih, palik bawi thawn an buai. Cumi ruangah palik pawl cun vanzam ralkap pakhat cu an bor ih,an kai. Cuvek thu an theih veten vanzam ralkap bawi le a kuthnuai cu palik sakhan ah an feh cih ih, an ralkap an va tlen.\nPalik pawl ih kaihmi ralkap cu a kut an khit ih, a kut khihnak an phelh veten a thinheng dai thei lo cun a hmai ih palik bawi to a thong hngal. Cumi ruangah palik pawl cun vanzam ralkap cu an bor ciamco ih,kut an thlak bet. Hivek in palik le ralhrang an buainak cu an lakin mipi lamtang pawl cun mipi media an pe ih an darh thluh.\nHivek ruangah Makui palik sakhan in palik 10 tlun cu ralhrang pawlin an kai ih, thuhla an sut rero hrih. Thuhla an suhmi cu ziangruangah ralkap thawn nan buai tilam si loin zosi nan lakah mipi lamtang timi sawn a si.\nKhuami pakhat cun \"Makui palik sakhan in palik 10 tlun cu ralhrang pawlin an kai ih, thuhla an sutfiang rero lai. An kaihnak sanbik cu ralhrang thawn an sualawk ruangah siloin palik lamah mipi lamtang an um rori ding tin ralhrang pawl cun an ruat. Cumi kai ngah tumin palik 10 tlun kai an si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/cdf-mindat-in-ralhrang-hnuaiah-tlawngkai-an-kham\/","date":"2023-03-20T23:02:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00551.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993768334,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993768334388733}","num_words":873,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"China Mipi In President Bangin An Phut – Leitlun in covid 19 natnak a suahnak hmun ti ih an ruahmi China ah covid 19 daan le kun khoh zetih an fehpinak hmun a tampi lai ih, cumi ruangah China mipi nasaten an buai.\nCovid 19 natnak thawn pehparaw in China ram Urumqi khawpi ih an khummi mi 10 pawl cu innkang ah a thi. Cumi ruangah China mipi cun tuini tiang covid 19 daan le dun khoh zetih fehpi an silai cu an duh lo ih, China president Xi Jinping cu a hna in bang dingah an phut.\nUrumqi khawpi lawngah siloin Shanghai khawpi le khawpi dang khalah duhphorhnak nei an um ih,duhphorhnak tuahtu pawl cun tuini tiang covid 19 daan le dun khoh zetih fehpi a simi an duh lo thu an aupi ih, covid 19 daan le dun khoh zetih fehpi hrih dingin thusuahtu China president Xi Jinping an duh lo thu khal an ausuahpi.\nHivek in buainak a suah tikah China cozah cun an ramsung buainak thuthang hrimhrim leitlun langsuak lo dingin an kham ih, online ah darh lo dingin an fehpi. China ahcun media le thuthanglatu pawl an zalen lo ih cozah hnuaiah um, cozah ih sianmi cin pawl tarlang ngam an si. Tu ahcun duhphorhnak tuahtu pawl cu China palik le ralkap pawlin an hrem , an vuak an kai ih, khoh zetin thu an fehpi. Cozah in khoh zetih thu an fehpi ruangah mipi lam an daimen pei maw timi cu caan in lai a rel vivo ding.\nAmahten Khummi Daw Suh – Ralhrang in rampi thuneihnak an lak veten an kaihmi Daw Aung San Suh Kyi cu Naypidaw thawnginn hmun pakhatah amahten an ret ih ralhrang pawlin an kil thepthep tin thawnginn suak a hmutu pawl cun an sim.\nDaw Suh ih umnak thawn pehparaw in thu a suak tam zet thlangih an thurelmi pawl khal a bangaw tlangpi. Daw Suh cu thawnginn sung hmun pakhat ,innte pakhat ah amahten ret a si ih, a umnak inn cu sangkate khal a nei lo,inn kulh fate takte ah tin an sim. Cucu ralhrang pawlin an kil thepthep ih, Daw suh umnak inn zuk khal darhsuak lo dingin an kulh thluh tin a hmutu pawl cun an sim.\nRalhrang in an thlah zalen zomi, Daw Suh Kyi thuronpetu Australia miphun Sean Turnell khalin \"Yangon Insein thawnginn in Naypidaw thawnginn ah in kuat. Daw Suh cu Naypidaw thawnginn ih innpi sungah siloin thawnginn hmunram sung inn pakhatte ah amah lawng an ret. A kiangah tower 12 an retih a umnak zuk khal darh lo dingin ralhrang pawl cun an kulh thluh.\n\"Amah Daw Suh Kyi cu ralhrang in an kaih ruangah thanau , beidong le riahsia in a um lo. A suaksal thei rori a zum. Asinan, Putin ih cangvaih dan cu a mangbang zetih ramleng thil umdan pawl mak a ti tuk. Keimah hmangin ralhrang cun Daw Suh le ramleng pawl pehtlaihawk dan theihfeng an tum. Cucu, thu in suh dan hmangin ka theithiam.\n\"Court ih thusuh ka si hlan tinten Daw Suh thawn biakawk theinak caan in pe ih, Daw Suh sihni pawl thawn khalin thurelnak caan in pe. Asinan, tonglettu pawl cu anmah ralhrang hrilmi an si ih, kan rin hai lo. Naypidaw thawnginn sungih kan eimi rawl lakah lungto tete a tam ngaingai ih, ha a siat thei. Myanmar in mifim, rintlak le hruaitu tha an nei nan, cucu an kuthnuai ah retih, an kai. Daw Suh vek hi Myanmar in an phu lo a si, \" tin Dean Trunell cun Australia thuthang a simthei.\nRalhrang 21 An Thi – November 28 , Myanmar rampi huap hmun tinkim ih doawknak thusuahmi ah ralhrang 21 an thi tin hminsin tuahtu pawl cun an tarlang.\nTanintharyi ramthen Tanihtaryi myone, Tayetchuang le Dawei lamah ralhrang ralkap le mipi ralkap pawl an do aw peh ih, ralhrang 8 an thi tin PDF cun thu an suah. Karen ramkulh Bawlakhe khalah KNLA cun ralhrang pakhat an thianfai thu an tarlang. Sagaing ramthen Minkin le wetlet lam khalah doawknak a um peh ih, ralhrang 5 an thi tin PDF cun thu an suah. Makui ramthen Pauk myone ralhrang pakhat, Dagon myotit ah ralhrang 2 le Kalaymyo ah ralhrang 3 an thi tin PDF lam cun thu an suah.\nKalaymyo ih ralhrang thi timi cu Zayagyo lamzin pialnak ih umhmun khuar ralhrang ralkap pawl cu PDF komkhawm in an kap ih, ralhrang 3 an thi tin Ranger Kalay le an tuanpi pawl cun thu an suah. Tanintharyi Dawei ih ralhrang thi lakah ralhrang bawi pakhat a tel, PDF lamin an kai ih, meithal cuh in tlan a tum ruangah an kap that lawlaw. Ralhrang thi pawl cu anmah PDF pawl ih thusuahmi an si.\nMin Aung Hlaing A Tawivak – Ralhrang hotu Min Aung HLaing cu November 28 ah Naypidaw in Makui ramthen lamah a tlawng ih, milian pawl a kawm vivo tin an sim.\nMakui vuanci zungih hnatuan pakhat cun \"Makui khawpi luhnak ih gate onpuai ah Min Aung HLaing a ra. Cumi hnuah Makui ih milian pawl a kawm. Milian pawl cun Min Aung HLaing an tong duh lo nan, ralhrang lamin thupek ih an fial ruangah an el ngam lo.\n\"Min Aung Hlaing Makui a thlen rualah Tada Oo vanzam sakhan le Hmawbi vanzam sakhan sungih ralhrang raldonak vanzam pawl an zamsuak rero. A then cun khawpi tlun an hel ih , a then cu hmundang ah an feh. Vanzam sakhan kiang cu ralhrang mawtaw 3 in an kil. Vanzam an zamsuak tikah Chin, Kachin le Karen lam ralring haiseh a tha ding,\" tin a sim.\nBrazil Le Portugal In Nehnak An Co – World Cup group hrang November 28 zan ah Brazil le Switzerland a nlek ih, Brazil cun 1-0 in Switzerland an neh ih, sungsuak an lut fel.\nBrazil mithiam Neymar cu ke naa ruangah a tel thei lo ih, duh vekin Brazil hmaitlan lam hmuar a naa thei lo. Caan hrek hmaisa sawn ah goal a lut. Caan hrek neta sawn khalah goal a lut lohli cuang lo ih an duhtawk aw dingah ruah a siman. Asinan, minute 83 ah Brazil hrang Casemiro cun mawi zetin a sit goal. Brazil sawn in sit goal bet theinak caantha an nei nan, an hmang tangkai thei nawn lo ih, 1-0 in caan a cem.\nBrazil in group puai veikhat lek ding an nei lai dingin puai 2 peh ih nehnak an co zo ruangah sungsuak an lut fel zo. Group G khal veihnih ciar an lek zo ih Brazil hmat 6, Switzerland hmat 3, Cameroon hmat 1 le Serbia hmat 1 tin an um. Switzerland , Cameroon le Serbia pawlin group G hrang sungsuak hmun pakhat an cuh aw bet ding.\nGroup H puai hnihnak hrang November 29 zingah Portugal le Uruguay an lek ih, 2-0 in Portugal in nehnak an co ruangah group puai khat lek ding umlai ah Portugal khal sungsuak an lut fel zo. Caan hrek hmaisa sawn ah goal a lut lo ih, caan hrek neta sawn minute 54 ah Portugal lamin a sit goal. Fernandes ih bawhlung tuahmi cu goal sungah a lut. Captain C.Ronaldo in amai sawh goal ah a ruat nan, zohfel a si tikah C.Ronaldo in bawhlung a rak sawh ngah lo ih FIFA cun Fernandes ih sit goal tin an ngankhum. Caan pekbet hnuah Fernandes cun Portugal hrang penalty in a sit goal bet.\nGroup H puai dangah Ghana in 3-2 in S.Korea an neh ih hmat 3 an nei ve. Group H ah Portugal hmat 6, Ghana hmat 3, S.Korea hmat 1 le Uruguay hmat 1 tin an um. Puai netabik ah Uruguay le Ghana an lek dingih Uruguay in an neh asile sungsuak an lut thei ding. Ghana in an neh lole an duhtawk asile Ghana in sungsuak a lut sawn ding. S.Korea hrang sungsuak beisei a mal ih, result dang zoh a tul tlunah goal tampi ih Portugal an neh a tul ding. cuvek cu a thlen zum a si lemlo.\nNovember 29, tuizan in gruap puai netabik an lek thok thlang dingih a caan bangaw ah puai 2 ciar an lek thlang ding. Myanmar caan nazi 9:30 ah Group A puai netabiknak hrang Ecuardor le Senegal, Netherlands le Qatar an lek ding. Group A dinhmun cu Netherlands hmat 4, Ecuador hmat 4, Senegal hmat 3 le Qatar hmat nei lo an si. Qatar in sungsuak an beisei thei nawn lo ih,Netherlands hrang sungsuak lut dingin hmat 1 an duhtawk. Ecuador le Senegal puai a zohnuam dingih an puai result ih zir in sungsuak lut thei veve an si.\nTuizan lole zinglam nazi 1:30 ah Group B in Iran le USA, Wales le England an lek ding. Group B dinhmun cu England hmat 4, Iran hmat 3, USA hmat 2 le Wales hmat 1 pawl an si. Wales hrang sungsuak beisei a mal ih, goal tampi in England a neh a tul,cuvek cu a thleng zum a si lemlo. England, Iran le USA lakin team 2 in sungsuak luh theinak caantha an nei thluh.\nKanye West In US President A Cuh Tum – US rapper Kanye West cun 2024 ih US president hrilawknak ah US president a cuh ve ding thu mipi theihternak a nei.\nKanye West cun 2020 khalah US president a rak cuh ve ih, vote thawng 70 hrawng a rak ngah ve. Kum 45 mi cun 2024 ahcun nasaten ka ausuak ve dingih felfai zetin President ka cuh ve ding tin an sim. \"2020 kha cu ka cangvaih a tlai tukih duh vekin mipi ka sawm man lo. 2024 ahcun mipi sawmnak khal nasaten kan nei ding tin a sim.\nUS president hlun Donald Trump khalin 2024 US president hrilawknak ah a cuhsal ding thu a sim zo ih, hmin khal ka pe zo tin a mipi pawl a simthei. Donald Trump sawn hi a mipi pawlin US president sisal dingah an beisei zetih, Kanye West sawn cu beiseitu a neih lemlo tlunah US president a cuh asikhalle a tlun an zum lo. Ziangahtile hminsiat a nei tamtuk ih a tongkam vekin tuahsuak lomi a nei tam. Curuangah mipi zum a hlawh lo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramleng\/china-mipi-in-an-president-bang-dingin-duhphorhnak-an-nei\/","date":"2023-03-20T21:47:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00574.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996885061,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996885061264038}","num_words":1617,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.294,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam ah phuan suah a si mi Pukmah 144 cu ziang a si ….\nFalam khuapi telin rampumhuap khua 30 lenglo ah ralhraang ralkap in martial law an phuang hnu, February ni 5 ah Falam khuapi ah Pukmah 144 an phuang.\nPukmah 144 um dan thei ciang lo le a dik lo zawng ih rak lettu an um hnin-thum ruangah Salai Thawngpi (Judge) in pukmah 144 thu a sim mi cu kan run tarlang sawng a si.\n144 hi Ziang A Si – Salai Thawngpi\nHrekkhat in S.144 hi ṭihnung tukmi daan thusuah vek ah kan ruat. Daan theihnak lam ah kan tlaksam tuk ruangah ṭih a ṭul lomi tiang kan rak ṭih thluh. (ralkap uknak san ih theirah khal a si fawn) Curuangah mipi khalin tawkfang cu daan kan theih a ṭul. Theih tam thei tla ahcun a ṭha sinsin.\nS.144 timi cu Code of Criminal Procedure ih caang 144nak sim duhmi a si. Himi CrPC hi daan thuhla pawl (criminal case) thawn pehpar in hnaṭuandan kalphung a si. Atlangpin thuṭhen zung, palik le uknak lam ih hmanmi a si.\nS.144 thuneihnak hi thuṭhentu pek a si. Pyituh Council san ah peng council khal thuneihnak rak pek a si. Peng council timi ṭongfang kha thlengh a si hnu peng uktu khalin a hmang thei. Himi S.144 thawn pehpar in mipi ih kan theihfiang theinak dingah Covid-19 lai ih Peng Uktu in S.144 hmang in thu an rak suah khan a fiang ko ding. Mipi ih thlun ding tete a rak si. Khakha S. 144 timi thusuah umdan cu a si ko.\nS.144 umdan cu mipi hrang daihnak a um caan ih an comi covo kha daihnak a um lo caan asilole mipi hrang harhdamnak ralrin ṭul tivek dinhmun ah suah a si ruangah mipi ih covo khamnak kalphung ti thei khal a si. S.144 suah caan ah mipi covo khamsak a si. S.144 suah tikah thla 2 tiang lawng a nung. Thla 2 a cem hnu ah suah bet duh a si ahcun a thar in suah ding a si. (S.144 hi thuhla tampi ah hman theimi thuneihnak a si)\nS.144 hmang in mipi thlun ding suah a si tikah cumi thusuah a pahbaltu cu Penal Code S.188 hmang in mawh pek ding a si. S.188 hi thu hnih in ṭhen a si ih thu 1nak cu hnaṭuan um lo thla 1 tiang thawngthlak lole tangka 20,000 cawh lole a pahnih kop khalin mawh pek thei a si. Thu 2nak cu thla 6 tiang thawngthlak lole tangka ting 1 cawh lole a pahnih kop khalin mawh pek thei a si.\nCuruangah S.144 hmang in thu an suah tikah ṭih ciamco loin thuhla umdan theih kha a thupi sawn. S.144 an suah ahcun duhduh in an tuah thei, mi an kap that thei tivek kha cu thulengvak men a si. Daan umdan a si lo. Daan vekih a hmangtu cun a tlunlam ka nganmi kha thlun a si ko.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/www.falamonlinemedia.com\/chin-news\/falam-ah-phuan-suah-a-si-mi-pukmah-144-cu-ziang-a-si\/","date":"2023-03-22T02:59:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943749.68\/warc\/CC-MAIN-20230322020215-20230322050215-00384.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990408421,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9990408420562744}","num_words":473,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A Ngaihzawngnu Umpi Thei lo Ruangah A Urkang – Sagaing ramthen Sagaing khawpi ah tlangval pakhat cun hmun kelkawm ah a ngaihzawngnu umpi a tumih a ngaihzawngnu in a rak duh lo ruangah tlakrawh in a lu a sutih,datsi a toih hnuah a urkang.\nVanthat malmak an ti bangin falanu cu lamzin ah a suak ih kiangkap mipi bomnak a dil. Kiangkap mipi pawl cun zamrangten an rak bawm ih, falanu cu a taksa zatek ah 70 tluk a kang nan, a thi lo ih, sizung ah an tuamhlawm rero lai.\nBuaipitu pakhat cun \"December 5, zan nazi 8 hrawngih thilthleng a si. Tlangval le fala cu phunsang tlawng kulhsung hmun kawmte ah an pahnih te lawngin an tongaw. Tlangval cun a falanu ihpi a tumih a falanu in a rak duh lo. A phunphun in a sawm, a thlem rero nan falanu in a duh lo ruangah a kiangih tlakrawh cun tlangval cun a falnu ih lu a sut.\n\"Falanu cu a tlu ih,cumi theh ah tlangval cun datsi in a toih bet hnuah fala cu a urkang. Cuveten tlangval cu a tlanhlo cih. Falanu cu lamzin ah a suak ih kiangkap mipi bomnak a dil. Mipi in a run ngah ih a nunnak cu a cem lo. Tu ah sizung ah an tuamhlawm rero lai,\" tin a sim.\nRalhrang 3 CDF Kutah An Pe Aw – Chin ramkulh Hakha ih ralhrang 3 pawl cu CDF meithal zunkhat le cerek kengin CDF Senthang kuath an pe aw.\nCDF Senthang cun \"Ralhrang 3 pawl cu meithal zunkhat le cerek thawn kan hnenah an pe aw. Kan hneih pe aw ralhrang pawl cu kannih CDF Senthang in lungawi soparten kan rak cohlang ih lungawinak ah laksawng kan rak pe. Anmah CDM ralkap 3 khal hmunhim ah kan kuat cih ding a si,\" tin thu an suah.\nCDF Senthang tuanvo neitu cun \"Tuitum kan hnenih pe aw ralhrang 3 pawl thawn kan hnenah ih pe aw ralhrang 15 an um zo. Kan hneih pe aw pawl cu ralhrang ralkap le palik an si. A thenkhat in ralthuam an kengih a then cu kut lawngih pe aw khal an si,\" tin a sim.\nChinram Ah Bing Cing An Tam Deuhdeuh – Ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah Chin ramkulh Tonzang peng sung ahcun bing cing an tam deuhdeuh tin an sim.\nKhuami pawl cun \"Ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnu ahcun mipi kan harsa tukih tlanglo ih vainim cin men lawngin kan daih aw nawn lo, eiin kan khop lo. Cumi ruangah kan harsatnak a ziaum deuh pei tin bing cing kan si. Khuate lamah bing cing tlangpi kan si ih, inn khat ah eka hnih tal cu kan cing. Tuikum lawgah bing cinnak eka 1000 tluk a um.\n\"Thenkhat cu eka 3 tiang bing cing khal an um. Sumpai neih dan ih zir in kan cingih, sumpai nei tam pawl cun hmunram kaupi ah bing an cing tam. Tonzang peng sung ahcun 1980 hnu lamin bing an rak cing thok. Asinan, neta ahcun bing siloin thildang kan cing sawn nan, ralhrang in rampi thuneihnak an lak tikah kan sumlut a pit thluh ih, cumi ruangah bing cingsal kan si.\n\"A tufang Tonzang peng sungah bing cing khua 30 hrawng kan um. India lamih bing suang pawlin kan bing cinmi pawl cu Tonzang tiangah rain in lei. Tu ahcun bing hring cuai khat ah ting 20 a man a si ,\" tin an sim.\nNUG In PDF Hrem Tum – NUG cozah cun Tamu ih naunau pakhat thattu cu PDF pawl an siko nan, kan daan in a duh lo ruangah a teltu le mawhphurhtu pawl cu kan daan vekin hremnak pek an si ding tin ca an suah dumdo men.\nNUG casuahmi cu hitin a si, \"Sagaing ramthen Tamu khawpi ah PDF pawlin nunau pakhat an thahnak video a darh. An cangvaih dan cu kannih NUG ralkap daan thawn a mil aw lo. Kannih NUG cun thilthleng umdan cipicar kan zingzoi rero zo ih, PDF pawl an tel taktak maw tikhal zingzoi dingin thu kan pe zo.\n\"Zovek an si khalle an cangvaih dan cu NUG ralkap dan thawn an milawk lo ruangah hremnak pek ding an si. Mipi ralkap zokhal dothlengnak kan tuahmi ah NUG ih tuahmi ralkap daan thlun dingin theihter nan si. Kannih cu mipi humhimtu ding kan si bangin ralhrangt vekih kan cangvaih lo ding a thupi. Daan le dun neilo ralhrang pawlih cangvaih dan tawpter dingin dothlengnak tuah kan sinan, anmah ralhrang vekih kan cangvaih ve lo ding a thupi. Hivek cu neta ah thleng nawn lo dingin kan duh a si,\" tin NUG cun ca an suah.\nNUG ih casuahmi thawn pehparaw in mipi ruahdan a bang aw lo nasa. Mi tamsawn cun PDF tivek hrem an tul lo, hrem ding cun dalan thattu pohpoh hrem an tul pei cu? Hivekin PDF nan hrem asile PDF an suak thluh ding. Ralhrang le Pyu Saw Htee pawl ih tuahmi rapthlak tuktuk a tam, hrem theih an si cuang lo. Ralhrang lamtang le ralhrang pawl dotu kan si ih, PDF hrem an tul lo titu an tam.\nA then cun neta ahcun PDF pawlin mi an thah lai hrimhrim Video la nawn lo sehla ,tuitum ah video latu sawn hrem sehla titu an um ve. A then cun ralhrang vekin cangvai ding kan si lo ih hremnak pek a tul ko titu khal an um ve.\nWhere Is Messi? Dungthlun Pawl An Tla Vivo – Tuikum 2022 FIFA World Cup ah thilmak danglam zet pakhat a rak um ih, cucu tongkam thlahdah ruangah World Cup in suak vivo pawl an si.\nWorld Cup Group puai thokah Saudi Arabia cun 2-1 in Argentina an neh ih,nasaten Messi an auh. Khawiah Messi a um? Where is Messi? timi catar an kengih TV thusuhnak khalah khawiah Messi a um timi thusuhnak an tuah ciamco. An tongsan ih umzia cu Messi khal a um nan, Saudi Arabia in kan neh, zianghrangah Messi? khawitawk ah Messi nan ret tivek deuh thaw in thusuhnak an nei.\nSaudi Arabia mipi pawl cun Messi an deuhsawh hnuah Polland hmaitlan Lewandowski khal an deuhsawh betih Where is Lewandowski? timi catar an kengih Messi cu an ret that zo thu vekin Messi hmin zawn an rin. World Cup group puai pawl lek theh a si tikah Group C in Argentina le Polland sawn in sungsuak an lut ih, Saudi Arabia cu group khal paltlang loin World Cup an suahsan. Group D puai netabik ah Tunisia cun 1-0 in France an neh ih, khawiah si Mbappe? tin Tunisia mipi cun France mithiam an salhsuah ve. Asinan, Group D khatlam puai ah Australia cun 1-0 in Denmark an rak neh ih, France le Australia in sungsuak an lut, Tunisia cu France neh cingin group an paltlang lo.\nGroup H puai ah S.Korea cun 2-1 in Portugal an neh ve ih, puai theh tikah S.Korea mipi pawl cun khawitawk ah C.Ronaldo a um? Where is C.Ronaldo? tin thuthanglatu pawl an sut ciamco. World Cup group puai pawl lek theh a si ih, S.Korea khal Portugal an neh thei ruangah sungsuak an lut phah nan, sungsuak puai ah Brazil cun 4-1 in S.Korea an rak sopih, S.Korea in World Cup an suahsan.\nSungsuak puai ah ASEA ih tel lakin cangtha zet le thlengsang dingih beiseimi Japan le Croatia an lek ih, puai cem hlanhlanah Japan mipi pawlin Where Is Modric? tin Croatia Captian an deuhsawh. Japan hi caksawn dingah ruah an siih, goal khal an thun hmaisa. Asinan, Croatia lamin an sit goal ve ih, 1-1 in caan a cem. Caan pekbet khalah an neh aw lo ih, penalty an sit. Penalty ah Croatia cun 3-1 in Japan an nehih, Japan pawl cun mithli thawn World Cup an suahsan ve.\nHivek hi a tufang World Cup ih larzet a si ih,pupa pawlin tongkam khatah sepi a man an timi khal tongkamsia siloin tongkam tha hman a thupit zia an rak relmi a si ve. Hmuhsuam nautatawknak tongkam in hlawhtlinnak a thlenpi loin a lang.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/a-ngaihzawngnu-a-umpi-thei-lo-ruangah-tlakrawh-in-a-lu-a-sut-iha-urkang\/","date":"2023-03-31T02:28:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00017.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995188713,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999518871307373}","num_words":1309,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Myanmar le Thailand ramri ih um Rakhine ralkap AA ih sakhan pakhat cu July 4, sun ah ralhrang ralkap in vanzam in bomb an thlak ih, AA sungtel hrekkhat an thi tin AA cun thu an suah.\nAA cun \"July 4, sun nazi 12:25 hrawngah Myanmar le Thailand ramri ih um Rakhine ralkap AA ih sakhan pakhat cu ralhrang ralkap raldonak vanzam pahnih in bomb in thlakih ,sakhan kiangkap ih um AA miraltha hrekkhat an thi ih, hriamhma ngah khal an um.\n\"Ralhrang ralkap in kan sakhan ih bomb an thlak ruangah kan sakhan sungin sizung, sikhan le thil thiltinak cetzung pawl an siat. Kan sakhan bomb in thlak hnuah Ralhrang ralkap raldonak vanzam pahnih cu Thailand hmunram ah an lut cih a si,\" tin AA cun thu an suah.\nAA thuphuangtu Khai Thukha cun \"Thil umdan kan zoh tikah ralhrang in tumtah nei zetin kan sakhan pakhat bomb an thlak in a lang. Ziangahtile, a tu ih KNU le ralhrang pawl doawknak hmun cu kan sakhan thawn a hla aw tuk. Curuangah, ralhrang pawlin kan sakhan cu tum nei zetin bomb an thlak in a lang.\n\"Ralhrang in kan sakhan bomb an thlak ruangah kan miraltha 6 an thi. Ziangruangah ralhrang in kan sakhan bomb an thlak timi a san thei dingin zingzoinak kan nei rero lai. Tuhrih tiang ahcun hibak rel thei kan nei hrih lo a si,\" tin a sim.\nCNDF In Ralhrang 66 An That – Chin ramkulh Falam peng sung le Kalay peng sungih thla 2 sung ralhrang an donak thuhla cu July 4 zan ah CNDF in mipi theihternak an nei ih, may thla le June thla sungih thla 2 sung ralhrang an donak ah ralhrang 66 an thi tin an tarlang.\nThla 2 sung ralhrang an donak ah CNDF lamin miraltha pakhat cun ram le miphun hrang a nunnak a hlanih, CNDF miraltha dang pakhat cu bomb palpuak ngah ruangah a nunnak a cem. Thla 2 sungah CNDF lamin miraltha pahnih an fehliam ve. Thla 2 sung doawknak ah CNDF lamin mi 4 in hriamhma an ngah.\nRalhrang pawl cun May thla sungah Falam peng Ramthlo khua in mipi inn 10, Tlangzar khua in mipi inn 17 , Parte khua in mipi inn 6 le Zawnglei khua in mipi inn 5 tin an rak urkang sak tin CNDF cun thu an suah.\nInn Khat Pakhat Pituhsit An Ko – Tanintharyi ramthen Mezalikung khawpi ah veng uktu Than Soe cun a veng sungih mipi pawl cu inn khatah mi pakhat pituhsit lut dingin a theihter hai.\nKhuami pakhat cun \"Venglal cun pituhsit kan din ding tin inn khat hnu inn khat an lutih, hminkhen in nganter. An relmi cu kahawknak a um tikah kan tel a tul ih, a tul asile veng khal kan kil ding tin in sim. Mino lawng cazin an la lo ih, kum 50 tlun khal hminkhen an nganter. Hivek ruangah veng sungah lungawi lo an tam ngaingai.\n\"Venglal le a thluntu pawl cun tlunlam thupek ruangah a si tin an rel. Hmatpungtin tiang mi an zohsak ih, hrekkhat cu an theih lo sungin hmin cazin an rak telhmi khal a um. Hivek cu kan veng lawngah a si hrih ih, veng dang le khua dang an peh vivo ding in anmah lam cun an sim. Kan lugnawi lo lawlaw a si,\" tin a sim.\nPituhsit timi mipi ralkap cu ralhrang ralkap pawl ih dinmi an si ih, anmah dinpi dingin le pawlkom dang lakin khua kilhim dingah an din. Myanmar rampi huap cun theih ding an mal zetih, Shan ramkulh, Tanintharyi ramthen le Ayeyarwaddy lamah pituhsit tivek an um lai.\nRalhrang Tuanpi BGF 7 An Thi – Karen ralkap KNU hmunram 5-nak sungih doawknak ah ralhrang tuanpi BGF 7 an thi tin KNU cun mipi an theihter.\nRalhrang ralkap bawm dingin ramri kil BGF pawl cu ralthuam thawn an pok ih, lamlak ah KNU ralkap KNLA pawl cun BGF pawl ih tomi mawtaw an rak kap. Mawtaw ahcun BGF lam 7 an to ih, an zaten a thi thluh.\nKNLA pawl cun BGF pawl ih tomi mawtaw sungin meithal le ralthuam dang an lak hnuah BGF pawlih mawtaw khal an urkang siat thu mipi an theihter. BGF timi cu karen ralthuamkai pakhat an sinan, ralhrang thawn tuantlang dingin lungkimnak an neih hnuah ramri kil in ralhrang hnuai ih hnatuan an si. Ralhrang thawn tuantlang an si tikah an phunpi KNU khal an do phah rero theu.\nChuang Oo Ah Ralhrang 5 An Thi – Sagaing ramthen Chuang Oo myone ah ke ih fehkhawm ralhrang ralkap pawl cu Chuang PDF pawlin July 4, zinglam nazi 5 hrangah bomb puah in an rak do ih, ralhrang 5 an thi tin thu an suah.\nChuang Oo myone nat-yi khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap pawl cu ke in khua dang an pan ih, Chuang Oo PDF pawl cun lamzin in an rak bawh cia. An bomb kamnak hmunih ralhrang pawl an thlen zawngah bomb an puah ih, meithal in an kap ciamco bet.\nChuang Oo PDF thuphuangtu cun \"Tuini tiang ralhrang pawl kan do peh theinak san cu mipi lamih dinpi le tanpinak ruangah a si. Mipi bomnak um lo sehla tutiang kan ding thei lo ding. Mipi lamin in dinpi nawn lo ih, in bawm nawn lo ding asile kannih khal kan bang mai ding.\n\"Tutiang ahcun mipi lamin thaten in somdawl ih, theitawkin in dinpi. Hivek ruangah kannih khal mipi hrang ralhrang ralkap pawl kan do rero. Hmailam khalah mipi pawl in dinpi peh vivo dingin kan sawm duh hai a si,\" tin a sim.\nKaya Ah Ralhrang Tlawng An Hlawhsam – Ralhrang ralkap in rampi huapin tlawng an dinmi ah Kaya ahcun zatek sungin 90% pawl cu mipi tlawngah an kai ih,ralhrang tlawngih kai cu siar tham lo an si tin Kaya mipi uktu cun an sim.\nRalhrang tlawngih tlawngkai an mal tuk tikah Kaya mipi uktu cun tlawngkai duh pawl hrang zamrang zetin timtuahnak an nei ih, nulepa pawl thawn tangrual in mipi tlawng an din. Tlawng an dinmi ahcun Federal Democracy uknak thawn mil aw in ca an zirh ih, thuanthu le umtlannak tivek zirhnak khal an rem thluh tum.\nTuikum ihsin thokin anmai tong thawn ca an zir thu khal an sim ih, ram buainak a that tik khalah an zirnak fehpi vivo an tum thu an tarlang.\nMipum ting 3 hrawng umnak Kaya ramkulh khalah nasaten ralhrang uknak an do ih, ralhrang le mipi ralkap doawknak ruangah raltlan ting 2 tlun tlung thei hrih loin an um. Raltlan nauhak pawl khal an dinhmun ih zir in ca an zirthei dan tawlrel sak an si tin Kaya mipi uktu cun thu an suah.\nRussia Le Ukraine In Khawpi An Cuh Aw – Russia in Ukraine an donak thla 5 sung an lut thlangih, ram pahnih doawknak ah remnak um thei hrih loin an do aw peh rero lai.\nJune thlacem hrawng ahcun Russia ralkap in Ukraine khawpi bik Kyiv le a kiangkap an kap ciamco nan, tufang cu Russia ralkap in Ukraine khawpi dang kap buai nawn loin Ukraine nisuahnak lamih an cuhawk reromi Lysychansk khawpi ah nasa ten an do aw.\nTuih dinhmun ah ram pahnih cun an kutih Lysychansk khawpi a um thu an rel veve. Ukraine lam cun kan kutah Lysychansk khawpi a umlai ih, kannih Ukraine ralkap pawlin kan suahsan fel hrih lo tin an sim. Cutilai in Russia lam cun Lysychansk khawpi khal kan kutsung ah a um zo tin an sim ve. Hivek a si ruangah ram pahnih cun Donbas ramthen sungih Lysychansk khawpi an cuh aw rero lai in a lang nan, Ukraine lam dinhmun a tha lo.\nRussia cun thla 5 sung Ukraine an do hnuah Central Ukraine lamin Mariapol khawpi an rak la hmaisa bik ih, cumi hnuah Ukraine nisuahnak lamin Severodonetsk khawpi an la bet zo. Tukhalah Ukraine nisuahnak lamah doaw peh rero an si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-in-aa-sakhan-bomb-an-thlak\/","date":"2023-03-20T23:03:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00631.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997534156,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997534155845642}","num_words":1275,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.261,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Matupi Ah Ralhrang 5 An Thi – Chin ramkulh Matupi peng Limyo Chuang lilawn kiangih bomb hawl ralhrang ralkap le Matupi CDF pawl cu July 25 zingah an do aw ih, doawknak ah ralhrang 5 an thi tin CDF Matupi cun mipi an theihter.\nRalhrang mipum 11 hrawng cu bomb kammi hawl in vaksuak an si ih, zinglam nazi 11 hrawngah Matupi CDF in thupten an rak kap fukfi. Minute 10 sung duhtawk in an kap ciamco ih, ralhrang 5 an thi man tin mipi an simthei.\nCDf matupi thuphuangtu cun \"Mindat le Matupi karlak ah bomb thianfainak nei dingin ralhrang mipum 11 hrawng ke in an vaksuak. Ralhrang 11 le kannih CDf Matupi doaw kan si. Limyo Chuang lilawn kiangah kan rak kap ih, ralhrang 5 an thih tlunah ralhrang 4 hriamhma an ngah. Ralhrang thi 5 le ralhrang hriamhma ngah 4 an um timi cu Drone hmangin kan zohfelnak ah kan hmu. Minute 11 sung hrawng duhtawk in ralhrang pawl kan kah hnuah kan himnak hrang dung kan sipsal a si,\" tin a sim.\nRalhrang In Chin Tlangval An Kap That – Ralhrang ralkap cun Hakha peng Hniarlawn khua an fehnak ah Chin tlangval Salai Mang Lian Sang an kap that ih, khua sungin mipi thilri an duhduh an la bet tin khuami pawl cun an sim.\nRalhrang ralkap pawl cun July 25 zinglam nazi 11 hrawngah Hakha peng Hniarlawn khua an pan ih, ralhrang pawl an ra timi an theih veten khua mipi pawl cu khua ah um ngam loin an tlan thluh. Salai Mang Lian Sang khal khua in a tlansuak zo nan, khua ih nauhak hrekkhat run dingin a kirsal ih, cumi ah ralhrang pawlin an rak kap that.\nRalhrang pawl cun Hniarlawn khua in mipi tangka, sui thiilri le an tilva vulhmi pawl an thah sak ih, inn hrekkhat khal an bauhsak. Ralhrang pawl cun duhtawk in Hniarlawn khua an suahsam hnuah an suahsan sal ih, Hakha lamah an kirsal. Cumi hnuah khuami pawl cu khua ah tlungin Salai Mang Lian Sang ih ruang an la ngah.\nKalay Ah Lah-wah-kah Hnatuan ih Inn Bomb An Puah – Sagaing ramthen Kalaymyo Lah-wah-kah zung ih hnatuan pakhat cu CDM a tuah lo tlunah hmatpungtin tuah tinten sumpai tamtuk a lak theu ruangah, ralrin peknak hrang a inn ah bomb an deng lut.\nKalay UG hotu cun \"July 25 zinglam nazi 5 hrawngah an inn sungah bomb kan deng lut ih,kannih cu kan tlan cih. Bomb puak ah thi an um maw, hriamhma ngah ziagzat an um timi cu kan theifel hrih lo.\n\"Lah-wah-kah zungih hnatuan a si ih, CDM a tuah lo tlunah hmatpungtin tuah mipi khal sumpai tam tuktuk a rak dil. Sumpai a dilzat pe duh lo pawl cu hmatpungtin a tuahsak duh lo. Cumi ruangah ralring peknak hrang a inn ah bomb denglut kan si,\" tin a sim.\nRalhrang Thuthen Dan Ah Daw Suh A Riahse – Ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah anmah dokalhtu ti ih an kaihmi mi 4 pawl cu thihdan an pek hnuah an takin an thlaithat zo tin July 25 zingah cahnah thuthang hmangin mipi theihternak an nei.\nRalhrang ih thusuahmi cu Naypidaw thawnginn sungih an khummi Daw Aung San Suh Kyi khalin a rak thei ve ih, a riahsiat tuk tlunah hivek lawmmam in hremawk thei dan a um mawsi tin thusuhnak a nei phah.\nSihni pakhat cun \"Pi Suh thubuai kan rel hlanah minute 30 sung amah Pisuh thawn thureltlangnak kan nei ih, cumi ahcun ralhrang in mi 4 an thlaithat timi a rak thei zo. A mithmai a se tukih a um a nuam lo. Hivek lawmmam ih hremawknak a um thei mawsi timi thusuhnak a nei ih, thudang ciamco cu a rel tel lo,\" tin a sim.\nDaw Aung San Suh Kyi khal ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah an kaihmi a si ih, thubuai 6 hrang kum 11 sung thawngtla dingin hremnak an pek zo tlunah thubuai 13 cu Court ah rel peh rero lai a si hrih.\nRalhrang ralkap in mi 4 thih dan an pek hnuah an takin an thlaithat taktak tin thu an suahmi cu leitlun hmun tinkim ah Myanmar mipi pawl cun ralhrang cangvaih dan an ausuahpi ih, duhphorhnak an nei cio. Ramsung ramdang Embassy pawl khalin ralhrang ih thuthen dan an mawhthluk thu an tarlang cio ve.\nAn Thlaithatmi Ruang An Pe Duh Lo – Ralhrang ralkap ih thlaithatmi mi 4 lakih tel Phyu Ziya Taw ih nu cun a fate an thlaithat dan le thuhla umdan a theihmi pawl cu mipi hlawmnak a nei.\nPhyu Ziya Taw ih nu Dr.Khin Win May cun \"July 25 zinglam ah mipi dang bangin thuhla ka thei ve ih, thungai a si taktak pei maw timi theifiang dingin Insein thawnginn ka pan. Thawnginn ka thlen tikah thawnginn kiltu pawl ka sutih, thuthang ih umdan vek kha siko tin in rak simthei. Cutikah kei cun thuthang ahcun a famkim lo zetih, ziangtik ni ah nan thlaithat, khawitawk hmunah nan thlaithat timi in simthei maw tin ka sut.\n\"Ziangahtile kannih cu biakmi nei lo kan silo ih, biaknak nei kan si tikah bukdah biakdan vekin ka fapa ih ruang vuinak le thlahnak tla tuah ka duh. Asinan, thawnginn kiltu pawl cun cipciar in in sim duh lo. Cutikah tuanvo neitu upa pawl ka tong duh tin ka simthei hai. Cutikah tuanvo neitu pawl khalin thuthang kan suah bangin kan tuah zo tin in simthei.\n\"Keikhal in cuti asile a ni tla in simthei uhla tin ka sut betih, annih cun zarhte ni lole zarhpi ni pakhat khat sawn a si ding, cutin rak hminsin aw in ti men. Kei cun a ni diktak le a caan diktak in sim ding ka rak beisei tuk nan, in sim cuang lo. Cutikah a ruang in pe thei maw tin ka dil ih, annih cun pe thei lo, daan a silo in ti. Asile thlan ka tuahsak duh ih, a ruhro tal in pe thei maw tin ka dil betih, cukhal kan lo pe thei lo in ti thotho.\n\"Ka fa cu ruk a ruk ruangah le misual a si ruangah thlaithat a silo ih, rampi hrang a nunnak hlan a si tikah a hrang ka lungawi. A cangthei asile a ruh tal in pe haisehla ka duh tuk. Cutin a hrang thlan ka tuahsak thei ding. Kei cun khathluk ka dil zo nan, zianghman in pek duh lo ruangah fiahnak hrang thildang ka dil bet nawn lo. Ram mipi nan zaten him hram uh,\" tin a sim.\nRalhrang thungrul Ding Thu An Ausuahpi – Ralhrang ralkap in thihdan an pekmi mi 4 pawl an thah thu ah dothlengnak pawlkom pawl cun ralhrang an thungrul ding thu mipi an theihter.\nKNDF cun \"Ralhrang ralkap cun Phyo Zira Taw, Jimmy , Aung Thura Zaw le Hla Myo Aung Pawl an thlaithat tin thu an suah. Hivek cu dankalh ih mithahnak a si ih, kannih KNDF cun ralhrang thuthen dan kan dokalh lawlaw. Kannih KNDF cun dothlengnak caan ah ralhrang ralkap , palik, dalan le ralhrang lamtang pawl kaihmi kan nei nan, that loin thaten kan ret. Asinan, ralhrang ralkap cun doawknak hmun silo ah duhtawk in mipi an that ih, kannih KNDF cun kan thungrul rori ding a si,\" tin thu an suah.\nPDF Zoland cun \"Ralhrang ralkap in mi 4 an thlaithat timi an thuthang ah an suah ih,kannih PDF Zoland cu kan mangbang tuk rori. An tantami sungte pawl khal kan tuarpi tuk. Ralhrang in an tuah taktak asile ngaithiam theih an silo ih, sual rapthlak tuk an tuah. Ralhrang ralkap cun thuneihnak duh men ah duhtawk in mipi an that rero. Curuangah,kannih cu Federal Democracy rampi din rori dingin thu kan tiam nonsal a si,\" tin thu an suah.\nMindat CDF cun \"Mipi hrang rapthlak tukih rak cangvai rero zo ralhrang ralkap cun 2021, February 1 ah ralthuam rinsan in rampi thuneihnak an rak la. Mipi cun ralhrang thuneihnak an duh lo ih, lamzawh duhphorhnak an nei. July 23 ah ralhrang ralkap cun thihdan an pekmi Phyo Zira Taw, Jimmy , Aung Thura Zaw le Hla Myo Aung Pawl an that ih, kannih CDf Mindat khal riahse thinheng in kan um.\n\"Hivek cu tuah lo hramhram dingin ramleng cun theitawk an dil nan, cukhal ralhrang pawl cun an ngaihsak lo. Hivek ih ralhrang ralkap pawl cangvaih dan ruangah dothlengnak ralkap pawlin kan tuar tuk ih, ralhrang uknak cemral ko do dingin kan zuam sinsin ding tiah Kannih CDF Mindat cun thu kan suah duh a si,\" tin an tarlang.\nBlack Wolf, Tayawaddy PDF, Pale PDF, Yangon PDF, Mon PDF le NUG PDF pawl khalin ralhrang pawl an thungrul ding thu casuah in mipi theihternak an nei ih, zokhal ralhrang umnak hmun kiangkap ah um lo dingin le hrialthiam dingin mipi an theihter.\nC.Ronaldo Man United Ah A Kir – A club Man United in tui season Champions League an lek thei lo ding ruangah club thar hawl rero C.Ronaldo cun club thar a hmuh thei hrih lo ruangah July 25 ahcun Man United ah a kirsal hrih.\nMan United Coach thar Eric Ten Hag cun C.Ronaldo a rak hngak ih biak hngal a duh. C.Ronaldo in Man United suahsan rori a tum nan, Man United coach cun a thinlung thleng danglam sak a tum ve. Be aw ding lai an si ih, thuhla felfai zianghman a um hrih lo.\nSeason liam zo ah Man United cu Premier league top 6 dinhmun lawng an rak luah thei ih, tui season ah Champions league an lek thei lo ding. Premier League top 4 tiang lawngin Champions League lek ding an si.\nC.Ronaldo cu Champions league hminsin phunphun nei a si ih, season khat sung Champions league a lek thei lo asile a bulpak hminsin neihmi pawl midang in an man thei, a danglam thluh thei. Cumi ruangah C.Ronaldo cun Champions league lek thei team rori ah luh a duh.\nAsinan, tutiang ahcun C.Ronaldo in Champions league lek thei ah team thar a hmu thei hrih lo ih, Man United ah a kirsal hrih. Man United cun C.Ronaldo tel loin timtuahnak puai an rak lek rero zo ih, C.Ronaldo umdan dingah thu felfai an suah thei hrih lo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-an-thungrul-ding-thu-an-ausuahpi\/","date":"2023-03-31T04:18:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00059.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991998076,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991998076438904}","num_words":1651,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Mandalay ramțhen Mataya peng Yikyi khua uksuh Yiphyupin khua kiangah meisa thawn urkang thatmi ruak 1 le leilung ah phummi ruak 4 cu October 22 ah hmuh a si thu tualsungmi hnenin theih a si.\n\"Yiphyupin khua kiangah PDF sakhan a um ti tahratin kan dung baite ah ralkap pawl cu hramlak tlang lam ah an lut tiah kan thei, cui thilthlen hnuah hramlak tlang lakah ruak pawl hmuh a si tiah tualsungmi pawl cun kan hawlih kan hmu, meisa thawn urkang thatmi ruak 1 le leilung ah phummi ruak 4 kan hmu\" tiah Yikyi khua ih hmin tarlang duh lo mi pakhat in simnak a nei.\nHi ruak pawl cu Yiphyupin khua kiang Naa thahnak tlang le bial vekih cahmi tlang (တောင်စောင်း) ah hmuh an siih October 16 ah Mandalay ramțhen MSTF ih sakhan fate pakhat cu ralkap pawlin an luhcilh ih an thatmi ruak pawl an si thei tiah a sim bet.\nRuak hmuhmi lakah meisa thawn urkang thatmi cu Mandalay ramțhen MSTF tatsikhmu Thakhi BB ih ruak a si thu nemhnget theih a si na'n ruak dang cu an hmin, an umnak pawl felfaiten theihfiang a si hrih lo tiah theih a si.\nOctober 16 zaanlam suimilam 4:00 hrawngah Yiphyupin khua kiang Naa thahnak tlang ah hmunkhuartu MSTF ih sakhan fate pakhat cu ralkap 180 hrawng in dalan pawlih hruainak in an luhcilh thu Mataya GZ cun thuthannak an nei.\nCutiih an lutcilh laifang ah MSTF cu an rak kam aw rero ko na'n kiangkap khua ih mipi pawl an siatsuah pang ding tiah sakhan suahsan in an tlansuah thu, sakhan suahsan ih dung an kir laifang ah tatsikhmu pakhat a hlo ih October 22 ih hmuhmi meisa thawn urkang thatmi cu a hlotu tatsikhmu a si tiah pom a si thu Mataya GZ ih thuthannak ahcun an tarlang.\nMSTF sakhan fate cu ralkap pawlih an luhcilh ruangah MSTF sungtel pawlih phone, bike pawl siatsuah sak an si hleiah sakhan ih thilri pawl an sungral thluh ih sumpai in sunralmi ting 70 lenglo a si thu, cuihleiah tualsungmi hrekkhat khal thahmi an um ih ralkap pawl cun bike le thlam pawl khal an urkang thluh thu MSTF cun simnak an nei.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/mandalay-ramthen-mataya-peng-ah-ruak-4-an-sar\/","date":"2023-03-30T04:13:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949097.61\/warc\/CC-MAIN-20230330035241-20230330065241-00673.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999943614,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999436140060425}","num_words":353,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thawngpang ttha ngai a si. Ralhrang kawlralkap a thimi an vun langhtermi cu lung a hmui ko, a thimi an rak tam taktak. Uico ralhrang kawlralkap hna cu mipi ralkap hna nih Thlapa thla 8 chungah minung 16791 an thi tiah an langhter. Hi konghe pehtlaiin NUG lei nih thanhnak an tuahmi cu a tanglei bantuk in a si.\nThlariat chungah ralhrang kawlralkap le mipi ralkap hna hi voi 4900 renglo i kahdohnak a chuak i, hi chungah ralhrang kawlralkap lei in minung 16791 an thi tiah a thanh. September ni sarih 2021 in May niruk 2022 tiang lak khawhmi a si. Hi chungah hliam a tuarmi hi minung 5142 an si. Ataktak ahcun hinak in a thimi le hliam a tuarmi an um lai tiah an langhter chih.\nRelchih a duhmi caah cabia dang. Nu ih tuarnak lung sung anka: Ka fahniang 'Cungte' in fehsannak kum khat a kim muarmo ee. Cungte, na nu le pa, na u le nau seherh zet cingten na ram na duhdawt ruangih in fehsannak kum khat a kim muarmo thlang ee. Cungte, na ra tlungsal ding si hmang, tiin kei na nu hin khuakip cuan in ka lo thlir, ka lo hngak ringring nan, kir zai na rel nawn si lo maw ka fahniang.\nZan thlapa cu a liam ih a suaksal ṭheu nan, kei ka fahniang Cungte cu suahsal ti a nei nawn zik lo maw,,, a cui ka thin Cungte, na ram duhdawtpi na rual le pawl cu ram hrang ruat in tluanghra dan in an ra tlungsal nan lo ziang!Cung Pathian biak khawmnak inn ah lungawiten Pathian kan thangṭhat tlang.Ka lo hlam tuk hokhaw maw Cungte.Cu tiih Pathian kan thangṭhattlang laiah khan maw, ka lungsirte ah na caam.\nKa fahniang Cungte um ve sehla maw a ram duhdawt pite pawl a hmuh hin ziangtlukin ha a lungawi ding, a pom rero ding sikhawh ti men ka ruat. Na ram duhdawtpite pawl cu ka mitsirten zoh phah in, ka mitthli vanrialruah bang sur cu ka hnul, kei na nu mivanduai hin a va na fualfo em.Cungte tu cun kan ṭhenawknak kum khat a kim thlang, i seherh nawn hlah maw!\nKa ra tlun tikih ka motor to man dingah tiih \"Ṭio\" ih na paisa tanta mite le na ID card khal ka hnen a thleng zo hokhaw maw. Kei khalin Cungte hi a ra tlung nawn lo ding tiah lungsiten ka pom thiam thlang ding maw! Kan nufaten seherhaw nawn lo veve in kan ṭhenawk a cu a cu miarmo thlang, ziang tiṭha!\nCungte na paisa i kolter mite hi ziang so ka lei ding? a hman ka nuam lo ve, Ka lei dingmi tal cu ka zanmang talah i hun sim lo ding sawm?Se (sia) nufa bangin sankhuk in kan ṭhenaw ding hi ka tuar a na fualfo tuk awe e, ka fahniang Cungte Ziang tiṭha ka lo Mangṭha thlang hokhaw maw. Cungte Mangṭha… Mangṭha. (Kimi Nu Thiam). (Salai Cung Nawl Piang hi CNO\/CNDF ralkap, ram le miphun hrangih nunliam hmaisabiktu a si).\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.thechinthawngpang.com\/good-news-uico-ralhrang-thong-16-renglo-an-thi\/","date":"2023-03-25T04:17:07Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945315.31\/warc\/CC-MAIN-20230325033306-20230325063306-00152.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8699917197,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8699917197227478, \"cnh_Latn_score\": 0.12982092797756195}","num_words":499,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.305,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.794,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ningzah An Hngal Lo Ning Hi: SAC Ralhrang Nih Tanghran Caminpuai A Tuah Ter Mi Hna Cu Mindat In Minung 80 Camin Puai An Tuah Ee\n2022-2023 Cacawn kum Mindat khuachung ah tanghra camipuai phitnak cu nihin March ni 8 in an thawk i a phimi siangngakchia hi 80 tluk an si tiah theih a si. SAC nih hramhram in uknak a laak kum hnih chung ah tutan hi a voi khatnak Mindat ah tanghra camipuai phitnak an tuah hi a si.\nRam pumpi huap in nihin March ni 8 ah SAC kuttang sianginn ah tanghra camipuai phitnak an tuah hi a si i, Chin ramkulh Mindat no.1 siangsangrun zong ah tanghra camipuai a tuahmi siangngakchia an um tiah theih a si.\nMindat khuachung no.1 siangsangrun ah a ni khatnak Myanmar subject an phi, camipuai a phitu cu an tlawm ngai tiah Mindat khuachung fim cawnnak zung rianṭuantu hna he naihniam in a ummi pakhat nih a chim.\nA luancia 2021-2022 ah SAC ralkap nih hramhram in uknak a rak laak ruang ah Mindat zong ah tanghra camipuai tuah a rak si lo. Tukum 2023, tanghra camipuai cu March ni 8 in 18 tiang an tuah lai tiah theih a si, Chin ramkulh chung ah Kanpetlet le Thantlang telh lo pengkulh a dang ah cun tanghra camipuai an tuah kho hna tiah theih a si.\n2022-2023 cacawn kum ca ah tanghra camipuai tuah ding in min cazin a petu hi 179,742 an si tiah SAC nih cathanh an chuak.\nThe Mindat Post\nRelchap>>>>>Chinram Ah Kahdohnak A Zual Chinchin Cang Lai Maw\nSalai C. Lian\nMi depde SAC pawl cun thuneihnak an lak kum hnih a kim ni 2023 February 2 ah doawknak a sosang mi township 37 pawl cu thur suak in, ralkap uknknak (martial law) an phuang ta rup mai a si kha.\nChin ramkulh sung khal ah, township 7, Sagaing ramthen sungah township 11, Magui ramthen sungah township 5, Pegu ramthen sungah township 5, Kaya (Karani) ramkulh sungah township 4, Taningtayi ramthen sungah township 2, Mon ramkulh sungah township 1 le Kayin ramkulh sungah township 2 pawl cu ralkap uknak hmang dingin an ngan lut.\nMyanmar ramsung ralkap uknak an phuan mi ramkulh le ramthen pawl sung, a danglam hleice bik mi cu Chin ramkulh asi ih, mi depde pawl in thuneihnak an lak, kum hnih a kim cam ah, ramkulh sung zaten deuh thaw in, ralkap uknak hnuai ah a thleng.\nChin ramkulh sungah township 9 a um mi sung in, township 7 pawl cu ralkap uknak tin an tlangthan ih, Chin ramkulh sungah ralkap uknak an suah lo mi, ti dingin Rakhai ramkulh le chin ramkulh ramri ih um Paletwa township lawng a si. Mindat township cu a hlan pi, SAC pawl thuneihnak an rak lak pek ihsin ralkap uknak an rak suah zo mi a si.\nChin ramkulh, Mindat Township cu 2021 kum SAC pawl thuneihnak an lak ihsin ralthuam thawn nasa tak ih rak do hmai sa bik tu, ralthuam kai an si vek in, ralkap uknak an rak phuang zo ih, tuini tiang an phelh hrih lonak township a si.\nFebruary 9 SAC pawl meetingnak ah SAC hotu mi depde MAH in dothlengnak tuahtu pawl, hmual nei zet in, cingfel dingah a thupi tuk zo. Curuangah ralkap uknak an suah mi a si tin a sim ih, Ralkap uknak suah mi township pawl ah ralrel tuah thei dingin tumtahnak a nei timi cu zo cio khal ih theih mi a si.\nRalkahnak a tuah ding asile ralkap uknak phuan mi ramkulh le ramthen sung hmanah, ramkulh pum deuh thaw ih, ralkap uknak phuan asi mi Chin ramkulh cu SAC in a ngaih ven hleice pei maw, a kap cuang pei maw? Cuvek dinhmun a si tik ah mipi ralkap pawl le SAC karlak kahawknak a sosang sinsin pei maw timi thusuhnak um thei mi ah a cang.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chin11news.com\/ningzah-an-hngal-lo-ning-hi-sac-ralhrang-nih-tanghran-caminpuai-a-tuah-ter-mi-hna-cu-mindat-in-minung-80-camin-puai-an-tuah-ee\/","date":"2023-03-21T14:02:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943698.79\/warc\/CC-MAIN-20230321131205-20230321161205-00735.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9011294246,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.901129424571991, \"cnh_Latn_score\": 0.0984414741396904}","num_words":621,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.301,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.887,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh Falam peng Tio ih ralhrang sakhan kah a si thu ah Falam peng le Tedim peng hmun hrekkhat sungih um CDF Hualngoram pawl cun ralhrang kaptu mipi ralkap pawl an mawhthluk ih, an hmunram sungah duhduh ih cangvai nawn lo dingin thu an rak suah. Cumi thawn pehpar aw in CNDF le PDF Zoland cun thu an suah cih ve hngal ih, CDF Hualngoram ralrinnak an pe.\nCDF Hualngoram cun \"Kannih HOP central hmunpi ah JLAB le CDF Hualngoram pawl meeting kan nei ih, a hnuai vekin thu kan suah. CDF Hualngo ramin daan kan rak tuahmi thlun duh loin Mountain Eagle Defence Force tipawl cun Tio ih ralhrang sakhan cu drone in bomb an thlak ringring ih, mipi an thinphangter ruangah poi kan ti ngaingai. Cumen ah duhtawk hrih loi PDF Zoland, CDM Siyin le CNDF pawl an sawm ih, August 10 ah ralhrang sakhan lak tumnak nei cuang loin ralhrang sakhan an va kap ih, mipi pakhat a thih phah tlunah mipi hriamhma ngah khal an um. Mipi inn 5 hnakih tam a siat ih, poi kan tituk lawlaw. New Haimual ih um Mountain Eagle Denfence Force ( MEDF ) pawl ih cangvaih dan cu kan mawhthluk tuk lawlaw.\n\"August 6 ih thu kan rak suah zo bangin CDF Hualngoram theihpinak le rem tinak tel loin khualtlawng mipi hnaihnok ih, lamzin kham ,mipi thinphang ding zawngih cangvaihnak a um a si ahcun ziangvek pawlkom an si khalle ralhrang thazang hmangin thungrul an si ding. An parah ziangkhal thleng sehla anmai sersuakmi buainak a sisawn ding,\" tin thu an suah.\nCNDF cun \"Falam peng sungih chinmi zaten lungrual zetih kan um theinak dingah CNDF cun Falam peng sungah dothlengnak ralthuamkai dang a um thei lo tin 2021 August 24 ah thu kan rak suah zo. Thu kan suah hnuah CJDC khalah Falam peng sungah dothlengnak ralthuamkai dang an um asile CNDF hnuai ah an um ding, culole CJDC ah pom an silo ding tin thuthencatnak a um zo.\n\"Asinan, tu ahcun Falam peng, Rihkhawdar khua mipi pawl harsa dingin le hnaihnok zawngin ralthuamkai hrekkhat an cangvai kan hmu. Cun, CDF Hualngoram khalin mipi duhdan ngai poimawh loin mipi ttih ding zawngin thu phunphun an suah ih, dothlengnak ralthuamkai dang thawn thenthekawknak suak dingin ca an suah hrim tivek kan hmuh tikah kan riahse tuk.\n\"Kannih CNDF ,MEDF , CDM Siyin le PDF Zoland pawl tlun pawlkom dangdang thawn khalin ralhrang uknak do cimit dingin lungrualten ke kan kartlang vivo dingih, mipi harsa ding zawngin, mii tih dingih cangvai ralhrang ralkap siseh pawlkom dang tivek an um asikhalle kan neihmi ralthuam in kan do thlang ding.\n\"A hlanih CNDF in thu kan rak suah zo bangin Falam peng sungah dothlengnak ralthuamkai dang dinsian a silo ih, CNDF hmunram sungah CNDF rem tinak tel lo cun raldonak, mipi tih ding zawngih cangvaihnak hrimhrim tuah lo dingin ralrinnak kan pe cih a si,\" tin thu an suah.\nPDF Zoland cun \"August 10 ah kannih PDF zoland cun kan tuanpi MEDF, CDF Siyin le CNDF pawl thawn New Haimual khua kiangih Ciau ralhrang sakhan kan kap. Cumi thuhla ah CDF Hualngoram cun kan cangvaihnak in mawhthluk ih, ralrinnak in pek tikah kannih khal a hnuailam bang tukin thu kan suah ve.\n\"Dothlengnak mipi ralkap komkhawm in ralhrang kan do caan ah tohmun ih rak mawhthluk tivek cu mipi ralkap pawlkom pakhat dinhmun in tuah ding awm a silo. Mipi ralkap ti aw CDF Hualngoram cun mipi hnenah sumpai luarkai tukin an dil tikhal kan thei. Curuangah Tedim peng sung mipi uktu siannak tel loin Tedim peng sungah cangvai nawn lo dingin ralrinnak pek an si. Kan hmunram sung lakthen an tummi cu ziangtik hmanah kan pom dah lo ding a si,\" tin thu an suah.\nCDF Hualngoram cun Falam peng sung hmun hrekkhat le Tedim peng sung hmun hrekkhat cu kan ramsung a si tin an sim ih, anmai siannak le theihpinak tel lo cun an ramsung ah ralhrang do an siang lo tin thu an suah.'\nHi vekin mipi ralkap pawl khat le khat an buai caan ah ralhrang ralkap pawl an rak cangvai cih ve, August 14, zanlam nazi 4:45 hrawngah ralhrang ralkap pawl cun Falam peng le Tedim peng ramri Haimual khua sungin inn hrekkhat an urkang. Haimual khua in inn ziangzat ciah a kang timi felfai in theih a si hrih lo ih, mipi pawl cu kiangkap khua le Mizoram lamah an tlan.\nKhuami pakhat cun \"New Haimual ah mipi ralkap thenkhat an um ih, Tio ih ralhrang sakhan cu Drone in bomb an puah theu. August 12 ahcun Rihkhawdar ih ralhrang mipum 40 hrawng cu Haimual lamah an rak feh ih, August 14 ni ah Haimual khua in mipi inn hrekkhat an urkang. Inn ziangzat ciah a kang timi cu felfai in kan thei hrih lo a si,\" tin a sim.\nCNDF In Avei 3-nak Commando Zirnak An Theh – Chin miphun himhimtu CNDF cun avei 3-nak Commando zirnak an thehsuak thei thu August 13 ah mipi theihternak an nei.\nCNDF cun \"CNDF sungin avei 3-nak Commando raldonak cu August 13 ah Camp Rihli ah tluangten kan tuahsuak. Raldozirnak thehsuaktu pawl cu CNO GS Salai William Chin in thutawi simnak a nei ih, CNDF ralbawi Salai Peter Thang khalin thutawi a sim peh.\n\"Cumi thluh hnuah raldo zirnak thehsuaktu CNDF ralkap pawl cun an thiamthil pholangnak an nei ih, cumi hnuah Zalen Chinmi timi zaihla kan sak ih, kan caan kan khar. Raldo zirsuak theh lakah nunau 9 le mipa 36 an telih, an zaten 45 an si. Thla 2 sung raldo zinrak nei an si ih, khawpi sung cangvaih dan ding, hmaiton ih ralhrang do dan ding, cangvaih dan ding le ram dinhmun pawl zirh thluh an si tlunah sinak le Federal Democracy uknak pawl khal simfiang an si,\" tin thu an suah.\nShan Tilian Ah Nupa An Thi – Shan ramkulh nisuahnak lam Kyaikdung myone Wansan khua a ti a lian thutthi ih, tilian thutti ruangah nupa an thi. August 13 zingah ruah a cen ih, tidai a lian thutthi. Tidai lian cun inn pakhat a fen cih ih, inn sungih um nupa khal a fen tel tikah an thi.\nRuang hawltu pakhat cun \"August 14 zinglam nazi 9 hranwgah innsangpa sawn ih ruang kan hmu ih, zanlam nazi 5 hrawngah innsangnu ih ruang kan hmu bet. Zan ihsin ruah a cen ih,tilian an rak thei ngah lo si ding. Tilian cun an umnak inn tiang a fen cih. Hivek cu kannih lamah a um dah lo ih, tuitum veikhat thlennak a si.\n\"Innsangpa sawn cu khua in peng 2 hrawng hla ah a ruang kan hmu ih, innsangnu sawn cu khua in peng 5 hrawng hla ah a ruang kan hmu. Kyaikdung khawpi sung khalah tidai pi 6 tluk sangin a lut. Tu ahcun tilian a kangsal rero zo a si,\" tin a sim.\nTui kum sungah Shan ramkulh in tilian an tuar tam zetih, ruah cen ruangah tilian a si tlangpi. Tilian an tuar caan ah inn tiang fen rori cu tuitum a veikhat a si thu an rel.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/cndf-le-pdf-zoland-in-cdf-hualngoram-ralrinnak-an-pe\/","date":"2023-03-20T22:04:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00739.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999761045,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997610449790955}","num_words":1151,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.237,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang Pawl Hakha Lam An Pan Thei Hrih lo – Falam in Hakha lam feh ralhrang ralkap pawl cu tuini July 14 zing tiangah Hakha lam an pan thei hrih lo ih, Dokthek le Chuncung karlak ah an um lai tin kiangkap ih um pawl cun an sim.\nAsinan, Hakha ih ralhrang hmunpi cun Chuncung kiangih um ralhrang pawl hrang lamzin sialsak in Ralhtuampi thawn Chuncung khua kiangkap an kap ciamco. Ralhrang ralkap pawl cu Falam in Hakha feh vivo tum an si ih, ziang an tuah ding timi felfai cu tuini tiang anmah ralhrang siseh mipi ralkap lam khalin an than hrih lo.\nRalhrang pawl cun June 29 ah Kalaymyo in saklam Chinram an rak pan ih, July 6 ah Falam an thleng. July 7 ah Falam an suahsan in July 8 in mipi ralkap pawl thawn lamzin tluanah an do aw thok. Tu ah ralhrang ralkap le mipi ralkap pawl cu zarhkhat tluk an do aw thlang. Tuih dinhmun Chuncung ramri ih um ralhrang pawl khal mipi ralkap pawlin an bawh ringring ih, doaw phah rero an si.\nYangon Mipi Fimkhur Dingin Theihter An Si – Yangon ramthen myone phunphun ih cangvai Burma Dragon Army cun Yangon ramthen sungah nasa sinsin ih an cangvaih ding ruangah yangon ih mipi pawl cu ralhrang naivai ah um lo dingin an theihter.\nBurma Dragon Army hotu cun \"Yangon ramthen sung myone zaten ralrinnak pek an si. Thupi cu kan cangvaihnak in dal lo dingin ralhrang umnak hmun naih hlah haisehla ralhrang kiangkap ah mipi um hlah haiseh timi cu kan duhmi a si.\n\"2022 April thla hrawngah kan sungtel hrekkhat mipi ruangah kaihmi an tam. Curuangah Yangon suahsan in hmundang ah zirnak kan nei bet lawk. Asinan, June thla in Yangon ah kan ra kirsal zo ih, June thla ahcun vei 2 lawng kan cangvai man. Tui July thla thar ah yangon kan umcilh sal ih, nasaten cangvai vivo tum kan si,\" tin a sim\nBDA pawl cu Yangon ramthen sungin N.Okalapah, Bahan, Hlaing, Shwe Pita, Hlaing Taya, S.Dagon le Dagon myotit pawl ah July 10 in an rak cangvai thok zo. An cangvaih dan tlangpi cu raltlang umnak ah bomb puah, ralhrang zung le Check Gate tivek ah bomb puah an si ih, a tuldan ih zir in meithal hman caan khal an nei.\nA tufang Yangon hmun tinkim bomb puak theih ding a um ciamco sal ih, ralhrang ralkap in an tuar bangin mipi lakin thih phah tivek khal an rak um. Hivek ruangah BDA cun mipi cu ralhrang naivai ah um lo dingin an theihtermi a si.\nPalaw Ih Doawknak Ah Ralhrang 10 An Thi – Tanintharyi ramthen Palaw myone sungih doawknak ah ralhrang 10 an thi tin Palaw PDF cunJuly 14 zingah thu an suah.\nJuly 13, zinglam nazi 4 hrawngah palaw myone Pawatkung khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap pawl cu Palaw PDF le an tuanpi pawl in an kulh ih an kap ciamco. Zinglam nazi 4 in an do aw thokih, sun nazi 12 tiang an do aw. Nazi 8 sung nasa zetih an doawknak ah ralhrang 10 an thi ih, mipi ralkap lamin mi 3 an thi ve tin Palaw PDF cun an thusuahmi ahcun an tarlang.\nPalaw PDF thuphuangtu cun \"Ralhrang ralkap lam an mipum a rak tamih, kanmah lamin mi 3 an thi phah ve. Kan miraltha pathum lakin mi pahnih cu ralhrang lamin Sniper in an kap that. pakhat cu ralthuampi in a tlak ngah ih a nunnak a cem. Ram le miphun hrang nunnak hlantu kan miraltha pathum pawl cu upatnak kan pe ih, an sungte pawl khal kan tuarpi tuk lawlaw. Kannih a nungdam lai pawl cun ralhrang ralkap kan do peh vivo ding a si,\" tin a sim.\nPalaw ah doawknak a sosang ih, mipi cu doawknak kiangkap ah um lo dingin le doawknak hmun hrial dingin an theihter. Ziangahtile, ralhrang pawl cu minung thinlung khal pu nawn lo an si tikah an kiangkap ih an hmuhmi mipi pohpoh an kai ih, duhduh in mi an that tam zo. Cumi ruangah mipi cu fimkhur dingin theihter an si.\nMNDAA le Ralhrang An Do Aw – Shan ramkulh Mongo hmunram sungah Kokang ralkap MNDAA le Ralhrang ralkap pawl doawknak a sosang ih, mipi cu Mongo hmunram sung feh sukso hrih lo dingin an theihter.\nMNDAA le ralhrang ralkap pawl cu July 12 zingin an do aw zo ih, July 14 zing tiangah an boruak a dai thei hrih lo. Doawknak cu ralhrang ralkap pawlin hmunram an nor ruangah tin MNDAA lam cun an sim.\nMNDAA thuphuangtu cun \"Ralhrang lamin kan sakhan in ra naih vivo ih kan theih ruangah lamzin in kan rak do. Thuhla umdan felfai zetin kan zingzoi hmaisa ih cumi hnuah kan kap. Doawknak ah ralhrang lam thi an um ding nan a zat kan fiah thei hrih lo. Kannih MNDAA lam cu kan him a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap cun June thlasung khalah Shan ramkulh Mongo le Muse myone sungih um MNDAA sakhan an rak naih zo ih, MNDAA thawn an rak do aw. Cumi hnu July thla ah ralhrang pawlin MNDAA lam an nor betih do aw an si.\nPalik Sungkua Pawl Suak Lo Dingin Thu An Pe – Sagaing ramthen Khin Oo myone ah ralhrang palik bawi pakhat cu bomb puah a si ih, sizung fehpi a sinan a thi thotho. Hivek ruangah palik pawl cu an tuanvo , an caan a kim lo ahcun palik hmun suahsan lo dingin an theihter.\nJuly 7, zinglam nazi 8:30 hrawngah Ralhrang palik bawi Min Chit Thu cu lamzin ah bomb puah a si ih, hriamhma naa tuk a ngah. Palik bawi Min Chit Thu cu Helicopter in an phur ih, zamrangten sizung an luhpi nan, a thi thotho.\nHivek ruangah ralhrang palik cun thu an suah ih. a tul lo ahcun palik le an sungte pawl cu hmunleng ah feh lo dingin le palik hmun lawngah um khiokhi hai dingin an theihter.\nRalhrang palik zungpi cun \"Palik bawi Min Chit Thu cu lamzin ah bomb puah a si ih, zamrangten sizung fehpi a sinan, a nunnak a cem. Hivek ruangah palik sungkua le palik pawl cu umnak ding hmun kan tinak hmunah um cio dingin theihter nan si. Nan caan a kim lo ahcun lenglam ah suak hniaihniai hlah uhla. Himi cu palik zate ih thlun dingmi thusuak a si,\" tin ca an kuat vivo.\nRalhrang In Sri Lanka Bom An Tum – Ralhrang ralkap cun a tufang nasaten buai Sri Lanka ram bomnak pek an rak tum ve ih, Sri Lanka mipi hrang fangfai kuat an tum.\nRalhrang pawl cu Sri Lanka bom dan ding thuhla thawn pehpar aw in July 13 ah meeting an nei ih, Sri lanka mipi hrang fangfai ton 1000 tlukih rit kuat dingin an rel. Sri Lanka mipi hrang fangfai kuat dingmi ziangtin an lei ding, ziangvek fangfai an kuat ding tivek buaipitu dingah tuanvo an pe aw.\nKan dung khalah Sri lanka ram ih Myanmar Embassy palai cun ralhrang hotu Min Aung Hlaing a rak be zo ih, cumi tum ahcun Sir Lanka ram bom thei dan ding an reltlang. Tu ah ralhrang pawl cun a takin Sri Lanka mipi bomb an tum ve.\nSri lanka ram cu nasaten an tlasia ih , an ram sungah datsi, yinan, Gas, eiin le sivai phunphun lei ding a harsa tuk zo. Hivek ruangah rampi huapin duhphorhnak an nei ih, an ram president le Prime Minsiter bangin an phut.\nPresident bik cun Sri Lanka ram a suahsan zo ih, president in bannak ca khal a thehlut zo tin hlutdaw lam cun an sim. Tu ah hlutdaw cun a rangthei bikin rampi hrilawknak tuah an tum. Hivek dinhmun ah duhphorhnak nei mipi pawl cun nasa sinsin in duhphorhnak an neih peh ruangah ralkap le palik lam an hrolh aw thlangih, Sri Lanka ram cu martial law an phuang hrih.\nAn ram buainak a sosang tukih, hrilawknak an tuah thei taktak pei maw? an ram buainak a felfai thei pei maw tikhal theih a si hrih lo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/yangon-mipi-fimkhur-dingin-theihter-an-si\/","date":"2023-03-20T21:39:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00766.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991901517,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991901516914368}","num_words":1306,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Duhdawtnak Timi Cu\nSiang Lian Uk Kianghrol\nNi khat ah Plato in a sayapa Socrates hnenah, \"Duhdawtnak timi hi ziang a si?\" tiah a sut. Socrates in Plato cu dunglam kir sal awi lo in, sangvut cinnak loram pakhat sungah a fehter ih, a fehnak ih sangvut vui ṭhabik, a tumbik pakhat khiak ding in a fial.\nA sayapai' fial mi a oltuk ah a ruat ih Plato cu mah le mah rinsanawknak nei zet in sangvut lo sungah a lut.\nNi hrek a kim tiang in sangvut lak ahcun a um nan, a netnak ahcun beidong in a kut lawng in a ra kir.\nSocrates hnen a thleng ih, \"A ṭhabik ti ih ka ruah mi sangvut vui cu ka hmu ko. Asinan pakhat lawng lak ding a si tikah a ṭhabik a si taktak pei maw timi ka ruat ih, cumi hnak ih ṭha deuh an um ko ding ti'n ka feh vivo, loram cem tiang ka thlen lawng ah ka kut ah zianghman a um hrih lo timi ka theisuak,\" a ti tikah Socrates in, \"Khami kha duhdawtnak a si,\" tiah a sim.\nNi khat ah Plato in Socrates cu, \"Țhitumnak timi hi ziang a si?\" tiah a sut lala ti a si. Cutikah Socrates in Plato kha far kung hlir umnak hmun ah dung kir awi lo in vei khat a fehsuakter ih, a fehnak zawn ih um mi farkung lak ah Christmas hrangih hman ding farkung ṭhabik pakhat lak a fial.\nZirhnak pakhat rak ngah zo Plato cun tui ṭum ahcun thil dik lo ka tuah nawn lo ding ti'n rinsanawknak nei zet in farkung lak ahcun a feh. Ni hrek a rei tikah a hnah nim ṭha mumal lo, a kung khal a dingh ṭha pam ti theih fangfang farkung pakhat pu in bang le cau zet in a ra kir.\n\"Himi hi maw farkung ṭhabik cu?\" ti ih Socrates in a sut tikah, \"Pakhat lawng lak ding a si ruangah a ṭhabik khuimi a si ti'n ka hawl rero tikah a awmang ve ko tiih ka ruah mi farkung ka hmu. Cumi ka hmuh can ah ka caan le thazang an cemral vivo thlang ti khal ka thei. Curuangah a ṭhabik a si le si lo khal ngaihsak nawn lo in ka hau ih, ka ra tlung a si ko,\" tiah Plato in a sim tikah Socrates in, \"Khami kha ṭhitumnak a si,\" tiah a sim.\nNi khat cu Plato in Socrates hnenah, \"Thupte nupi timi ziang a si?\" tiah a sut lala.Tui ṭum khal ah Socrates in Plato cu hramlak ah a vahter. Tui ṭum ahcun dung kir khal a theih. Duhdandan ih veivah kual khal a theih. A tuah ding mi cu a thlennak hmun ih \"Pangpar mawibik pakhat\" ṭawh ding a si.\nTui ṭum khal Plato cu rinsan aw zet in hramlak ahcun a feh. Nazi pahnih zik a rei hnu ah thin nuam lo mithmai thawn rong tinkim a nei mi pangpar vuai deuh pakhat keng in a ra kir.\n\"Himi hi pangpar mawibik maw?\" tiah Socrates in a sut. Plato cun, \"Nazi pahnih sung zikte ka hawl tikah a mawibik ti ih ka ruah mi himi pangpar hi ka run ṭawt. Asinan lamzin ah nuamtete'n a vuai vivo a si hi,\" tiah a sawn. Socrates in, \"Khami kha thupte nupi a si kha,\" tiah a sim.\nNi khat cu Plato in Socrates kha, \"Hringnun timi ziang a si?\" tiah a sut lala. Socrates in Plato cu hramlak ah a fehter lala. Tui ṭum khal duhdandan ih feh a theih ih, a thlennak hmun ih pangpar mawibik pakhat ṭawh ding thotho a si.\nPlato cun ti sual nawn lo ding in ralringte'n a feh. Ni thum, zan thum a rei tiang in Plato a ra tlun sal lo tikah Socrates in a va hawl. Hramlak hmun pakhat ah Plato cu bukte khawh in a rak um kha a va hmu.\n\"Pangpar mawibik cu na hmu zo maw?\" ti ih a sut tikah Plato in pangpar pakhat khih phah in, \"Himi hi a mawibik ti a theih pei maw?\" tiah a sut.\n\"Asile ziangah na run ṭawt tlung lo?\"\n\"Ka ṭawh ahcun a vuai ding. Ka ṭawh lo khal ah a vuai leh ding ti cu ka thei ko. Curuangah mawi zet ih a par lai hi ka zoh ding ih, amahtei' a vuai hnu ah pangpar dang ka hawl leh ding. Himi hi ka hmuh dah mi pangpar lak ih a mawibik a pahnihnak a si.\"\n\"Aw. Hringnun ih sullam na theithiam zo,\" tiah Socrates in Plato cu a sim.\nSirhsan: Ngantu Theih Lo – \"Socrates le Plato ih Simmi Duhdawtnak\"\n43 Replies to \"Duhdawtnak Timi Cu\"\ncoursework computer science jerusalem coursework coursework grade boundaries online coursework\nbuy coursework online\ncoursework\ncoursework papers\ncoursework plural coursework or course works coursework grade boundaries https:\/\/courseworkinfotest.com\ncoursework resume example coursework paper coursework title page coursework advantages and disadvantages\ncoursework based degrees qmul coursework extension coursework for bcaba jcq coursework malpractice\ncoursework quotes coursework guidelines 9396 coursework\nfor psychology degree coursework example\ncoursework paper differential equations coursework coursework english language coursework writer uk\ncoursework format coursework university coursework planner coursework planning\ndifferential equations coursework narrative coursework examples coursework master coursework report\ninternet dating service tinder login free dating sites chat single free dating sites without registering\nfree local personals free dating online flirt dating site dating apps free\nfree online adult dating site local singles near me free american dating europe free chat\nfree singles dating search single chat line free fdating site onlinedatinghunks.com\ndating sites free no registration free free free dating\nsites free online 100% completely free dating site\ndate online personal free dating sites in iran best\nfree dating sites adult-daiting site\nfree online personals connect singles free woman paid debit video online dating free\nfree dating websites free dating online free international dating\nsingle website free online go chat singles totally free dating websites free dating sex sites\ndating online dating dating sites online single free dating sites without registering 100 free chat and dating for adults free\nwriting essays help buy cheap essays online best writing paper service learning reflection essay\ngood essay writing service uc essay help need help writing scholarship essay professional essay writers review\nbest website to buy essays argument essay help best essay for\nyou cheap law essay writing service\nhelp writing scholarship essays who will write my essay for me help\nme write a compare and contrast essay help writing college essays\nadmission essay writing service best online essay writing services college application essay editing services pay for someone to write my essay\nbest admission essay editing service cheapest essay writers university essay help admission essay editing services\nessay writers toronto essay writing services recommendations fake essay writer college essay writers block\ncollege essay community service pay you to write my essay essay writer service review what are good essay writing services\n%random_anchor_text% %random_anchor_text% %random_anchor_text% .\nprofessional custom essays psychology essay writing services write my essay service cheap custom essay writing service\nhow to be a better essay writer buy custom essay online who will write my essay good essay writing website\ncheap custom essay best essay writing service buy essays good essay writing services\nessay writers needed websites for essay writing custom essay papers i need help with writing an essay\nessay on customer service buy essay writing\nonline cheap essay writers expository essay help\nessay marking service custom essay service toronto online essay writing service review essay writing service cheap\nessays on community service how can i pay someone to write my essay buy essay papers\nonline help writing scholarship essays\nonline essay writer pay someone to write my essay community service\nessay sample custom essay service toronto\nessay about community service write my college essay for me help\nwriting college essay original essay writing service\ncustom admission essay professional college essay writers cheap essay online essay writer software\nhelp writing an argumentative essay academic essay\nservice essay writing services us custom essay company\nbest mba essay writing service essay assignment help i need help writing an argumentative essay i need help on writing an essay\npersonal essay writing service write my college essay\nme essay writers canada custom essay toronto\nbest writing paper narrative essay help custom\nessays service write my essay canada","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinblog.com\/duhdawtnak-timi-cu\/","date":"2023-04-01T00:56:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949694.55\/warc\/CC-MAIN-20230401001704-20230401031704-00583.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8355103731,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8355103731155396, \"eng_Latn_score\": 0.025339925661683083, \"pdc_Latn_score\": 0.022388434037566185, \"cnh_Latn_score\": 0.022154560312628746}","num_words":1377,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.194,"stopwords_ratio":0.211,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.841,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Breaking news. Uico Ralhrang le Uico Pyu Saw Htee nih khua an khangh tthan hoi. Atuning cun ramchung khua vialte an khangh dih te lai. Tuzanlei ah ralhrang kawlralkap le an hnuzul phyu saw htee nih Chaung Oo peng, Tapay Ain khua cu an khangh tiah khuami hna nih thawngzamhnak ah an chim.\nHi konghe pehtlaiin khuami pakhat nih a chimmi cu Sagaing Ramthen Chaung Oo peng, Tapay Ain khua ah Uico ralhrang le Kaanyi, Kinmondaw Uico Phyu Saw Htee hna an rak lut i, khua inn cu an khangh. Atu hi inn 10 a kaang cang. Zeizat akangh timi fiang tein chim khawh a si rih tiah a chim. Khuami hna cu an zam hna tiah theih asi.\nCabia dang relchih. Nu ih tuarnak lung sung anka: Ka fahniang 'Cungte' in fehsannak kum khat a kim muarmo ee. Cungte, na nu le pa, na u le nau seherh zet cingten na ram na duhdawt ruangih in fehsannak kum khat a kim muarmo thlang ee. Cungte, na ra tlungsal ding si hmang, tiin kei na nu hin khuakip cuan in ka lo thlir, ka lo hngak ringring nan, kir zai na rel nawn si lo maw ka fahniang.\nZan thlapa cu a liam ih a suaksal ṭheu nan, kei ka fahniang Cungte cu suahsal ti a nei nawn zik lo maw,,, a cui ka thin Cungte, na ram duhdawtpi na rual le pawl cu ram hrang ruat in tluanghra dan in an ra tlungsal nan lo ziang!Cung Pathian biak khawmnak inn ah lungawiten Pathian kan thangṭhat tlang.\nKa lo hlam tuk hokhaw maw Cungte.Cu tiih Pathian kan thangṭhattlang laiah khan maw, ka lungsirte ah na caam, ka fahniang Cungte um ve sehla maw a ram duhdawt pite pawl a hmuh hin ziangtlukin ha a lungawi ding, a pom rero ding sikhawh ti men ka ruat. Na ram duhdawtpite pawl cu ka mitsirten zoh phah in, ka mitthli vanrialruah bang sur cu ka hnul, kei na nu mivanduai hin a va na fualfo em.\nCungte tu cun kan ṭhenawknak kum khat a kim thlang, i seherh nawn hlah maw! Ka ra tlun tikih ka motor to man dingah tiih \"Ṭio\" ih na paisa tanta mite le na ID card khal ka hnen a thleng zo hokhaw maw. Kei khalin Cungte hi a ra tlung nawn lo ding tiah lungsiten ka pom thiam thlang ding maw! Kan nufaten seherhaw nawn lo veve in kan ṭhenawk a cu a cu miarmo thlang, ziang tiṭha!\nCungte na paisa i kolter mite hi ziang so ka lei ding? a hman ka nuam lo ve, Ka lei dingmi tal cu ka zanmang talah i hun sim lo ding sawm?Se (sia) nufa bangin sankhuk in kan ṭhenaw ding hi ka tuar a na fualfo tuk awe e, ka fahniang Cungte Ziang tiṭha ka lo Mangṭha thlang hokhaw maw. Cungte Mangṭha… Mangṭha. (Kimi Nu Thiam). (Salai Cung Nawl Piang hi CNO\/CNDF ralkap, ram le miphun hrangih nunliam hmaisabiktu a si).\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.thechinthawngpang.com\/breaking-news-uico-nih-an-khangh-tthan-hoi-ee\/","date":"2023-03-25T05:27:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945315.31\/warc\/CC-MAIN-20230325033306-20230325063306-00233.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8242223263,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8242223262786865, \"cnh_Latn_score\": 0.1754581183195114}","num_words":494,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.793,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Paletwa Hrang Bomnak Ralhrang In An Phit – Chin ramkulh thlanglam Paletwa ih Chin raltlan pawl hrang WFP cun bomnak fangfai dip thawng 2 an kuat nan, ralhrang pawlin phurh an siang lo ih, paletwa a thleng thei lo.\nBuaipitu pakhat cun \"Tu ah Paletwa ih raltlan hmunah ei ding an nei nawn lo. Paletwa ah doawknak a um ih, Rakhine ramkulh Kyaukdaw ihsin Paletwa ih phurh dingmi fangfai dip thawng 2 cu ralhrang in phurh an siang lo. Hivek ruangah raltlan pawl an harsa ngaingai a si,\" tin' a sim.\nChin ramkulh Paletwa peng sungah ralhrang ralkap le AA an do aw thoksal ih, Paletwa mipi hrang eiin phurhnak lamzinpi ah ralhrang pawlin eiin phurh an siang hrih lo. Paletwa ih um pawl cun Rakhine ramkulh Kyaukdaw ah tulsami phunphun an la theu. Cucu, ralhrang lamin an kharsak hrih.\nAugust 20 in Paletwa peng sungah ralhrang ralkap le AA an do aw zo ih, Rakhine ramkulh Maungtaw lam khalah AA le ralhrang an do aw peh. Maungtaw myone khal ralhrang in eiin lut thei lo dingin phih an tum ih, AA lam cun Maungtaw ih ralhrang kuthnuai hnatuan pawl cu mipi hrang lamzin phit lo dingin ralrinnak an rak pe cih ve.\nHmainor Ralhrang 15 An Thi – Sagaing ramthen Kani myone Chiantar khua lamih feh ralhrang ralkap pawl cu Kani KLG PDF in lamlak ah an rak do ih, ralhrang 15 an thi tin' thu an suah.\nKLG PDF cun \"August 23 zinglam nazi 8 hrawngah Kani in Chiantar khua lamih feh ralhrang ralkap mipum 70 hrawng cu Chiantar khua an thlen hlanah kannih KLG PDF, MPDF Demo pawlin bomb puah in kan rak kap. Nazi 2 sung tluk kan do aw ih, doawknak ah ralhrang 15 an thi. Mit hmutu pawl rel dan vek asile ralhrang thi pawl cu dip sungah an than ih, Chindwin tiva ah an hlon men. Doawknak ah kannih lam cu kan him.\n\"Sun nazi 2 hrawngah Mungzua fehlam lamzinpi ih umhmun khuar ralrhang mipum 120 hrawng cu kannih KLG PDF le pumpe aw pawl komkhawm cun bomb puah in kan do betih, ralhrang thi an tam ding nan, a zat kan fiah thei lo. Tuitum doawknak ahcun kannih lamin pahnih hriamhma ngah an um ih, pakhat cu a bese deuh a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang In KNU An Nor – Karen ramkulh myawaddy le Wawlay lamzin tlunah doawknak a sosang peh ih, ralhrang ralkap cun raldonak vanzam tlunah ralthuampi khal an hmang ciamco ih, KNU ralkap Cobra miraltha pakhat cun ram le miphun hrang a nunnak a hlan.\nCobra Column cun \"August 23, zinglam nazi 9 hrawngah ralhrang tamtuk cun kan umhmun khuarnak lak tumin in ra nor. Zinglam nazi 10 hrawngah ralhrang ralkap cun raldonak vanzam 5 in bomb in thlak. Zanlam nazi 3 hrawngah ralhrang raldonak vanzam cun bomb in thlak betih nikhat sungah bomb 500 tluk in thlak. Sunvuten kan doawk hnuah zanlam nazi 4 hrawng cun doawknak thawm a reh.\n\"kan lakin miraltha pakhat cun ram le miphun hrang a nunnak a hlan. Kan miraltha lakin mi 3 hriamhma ngah an um ih, pahnih an bese lo nan, pakhat a besia. Ralhrang lamin thi an um rori nan, a zat kan fiah thei lo a si,\" tin Cobra Column cun thu an suah.\nA tufang ramsung buainak ah ralhrang ralkap cun raldonak vanzam an hmang nasa ih, mipi lam relhnak khur lai dingah theihter an si. Ralhrang ralkap cun Karen ramkulh, Kachin ramkulh le Sagaing ramthen pawl ih mipi ralkap donak ah vanzam an hmang rero. Tuitum cu a hlan hnakih tamin vanzam an hmang.\nKhawlal Le A Rualpi Pawl An Kap That – Yangon ramthen Twantay myone Ziphyu Kung khualal le innza uktu cu August 22 zanlam nazi 5 hrawngah meithal in kah that an si ih, an hmanmi mawtaw mawngtu le tungbing mawng pakhat khal an thih phah.\nMithi pawl cu Ziphyu kung khualal Khin Ngyut , innza uktu Aye Myint, Win Zaw, Than Hty , mawtaw mawngtu le tungbing mawngtu pawl an si. Innza uktu San Lwin khal an kap ngah nan, hriamhma ngah dingin a tlansuak thei.\nTwantay ih um pakhat cun \"Mawtaw in an thlun ih, a sungah mi 5 hrawng an um ding. Khawlal le innza uktu pawl hi tom mawtaw an kah siat thluh hnuah anmah cu mawtaw in an tlan thluhsal. Khawlal tonak ih to mi 5 an thi ih, tungbing mawng khal a thi ve. A hnuah ralhrang pawl an thlengih kiangkap an cek ciamco. Ralhrang an tam ngaingai a si,\" tin a sim.\nTwantay PDF cun \"Khawlal le innza uktu pawl cu kanmai thianfaimi an si. Ralhrang thawn hna an tuantlang ih meeting an theh an tlunlam ah kan rak kap. Ralhrang hnenah thuhla an simthei ringring ih, anmah ruangah ralhrang pawlin mino tampi an kai zo. Lo theih lo ih kan tuahmi a si,\" tin thu an suah ve.\nKIA le Ralhrang An Do Aw Peh – Sagaing ramthen Indaw myone ah ralhrang ralkap le KIA pawl August 19 in an do aw zo ih, August 23 tiang an do aw hrih. KIA le PDF tangtlang an si ih, doawknak ah ralhrang thi an tam.\nIndaw Revoluiton hotu cun \"August 19 in kan do aw zo ih, tuini tiang kan do aw hrih. Netabik kan doawknak thuhla cipciar cu theih a si hrih lo. August 20 ih kan doawknak ah kanmah lamin miraltha 4 cun ram le miphun hrang an nunnak an hlanih, ralhrang ralkap lam 6 an thi ve.\n\"Zinglam nazi 9 in sun nazi 2 tiang do aw kan si ih, KIA miraltha pakhat, Indaw PDF pakhat le Pumpe aw pahnih , an zaten miraltha 4 cun ram le miphun hrang an nunnak an hlan. Tu khalah ralhrang pawl cu khua sungah umhmun an khuar hrih ih,boruak a felfai thei hrih lo.\n\"Doawknak ruangah khua mipi pawl cu khua ah um ngam loin hmunhim lam an pan. Doawknak a um tinten ralhrang ralkap pawl cun duhtawk in ralthuampi an kap ih, mipi tuar ding zawngin an cangvai. Cutikah mipi pawl khal an himnak hrang tlansung an si,\" tin a sim.\nKNU In BGF Sakhan An la – Karen ramkulh Phapon myone Bawcungh htar ih BGF sakhan pakhat cu KNU pawlin August 22 ah an do ih, sakhan an la thei tin August 23 ah thu an suah.\nBGF cu Karen ralthuamkai pawlkom pakhat an sinan, ralhrang hnuaiah ramri kil in um an si ih, ram a buai hnuah ralhrang lamtang in KNU pawl do theutu an si ve. Cumi ruangah KNU cun BGF pawl khal anmai phunpi an sinan, ralhrang lamtang an si ruangah an do a ttul thu mipi an rak theiher zo.\nBGF sakhan ih doawknak ah BGF 4 an thi ih, hriamhma ngah 2 an um. M16 zunhnih, AK 47 zunkhat, biaknak cet 2, kutden bomb 6, RPG 4 le cerek pawl kan laksak thei tin KNU cun thu an suah.\nKNU cun \"BGF ralbawi Bo Hlacaing cu August 20 ah an sakhan kiangkap ih um mipi 500 hrawng hmatpungtin an tuahter ciamco ih, mi pakhat ting 3 ciar rak diltu a si,\" tin an thusuah ahcun an telh.\nKNU cun an hmunram pakhatnak Kyaik Hto myone Letpan Pin khua kiangih doawknak ah ralhrang 13 an thi tin' thu an suah bet. Letpan pin khua kiang ahcun August 19 lamah rak do aw an si ih, ralhrang 13 an thi tin August 23 lawngah thu an suah.\nRussia In Ukraine An Donak Thla 6 A Kim Fel – Russia cun 2022, February 24 in Ukraine ram a rak do thok ih, tuini August 24 ahcun ram pahnih doawknak thla 6 a kim.\nRussia cun ramdang pawl Ukraine ih umhmun an khuar ruangah le Ukraine in US le NATO a tuanpi tum ruangah Ukraine kan do. Cucu, kan ram humhimnak hrang kan tuah dingmi hrimhrim a si tin thu an rak suah rero zo. Russia cun Uraine ramsung ih ramdang ralthuam hmunpi le ramdang thilri pawl siat thluh an tum nan, an tum bangin thil an fehpi thei lo ruangah zalennak an rak pe zomi Ukraine nisuahnak lam sawn ah an tthawn in Donbas ramthen sungah nasaten an do aw hrih.\nUkraine lam dungsip an tum lo nam, an ram tuahtha sal dingin le remtha sal dingin ram pakhat lawngin a remtha nawn lo ding ,leitlunpi ih remthat a ttul ding tin' Ukraine president a tongsuak zo. Ukraine ram sungih doawknak ah Ukraine lamin Russia ralkap pawlih tuar ding zawngin an cangvai thok ve thlangih , Crimea ih Russia ralkap hmun vei 2 an kap zo.\nAugust 24 cu Ukraine in Russia ramin zalennak an rak ngah ni a si ih, Russia in nasaten Ukraine an kap thei tin' thuhla a suak. Curuangah Ukraine lam khal nasaten ralrinnak an nei ve. US cun Ukraine ih um US milesa pohpoh Ukraine suahsan dingin an rak theihter ve. Ram 2 thla 6 sung an do aw thlang nan, an thuhla a fel thei hrih lo ih, remawknak zianghman an nei thei hrih lo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/khawlal-le-a-rualpi-pawl-an-kap-that\/","date":"2023-03-28T23:55:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00012.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990993738,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9990993738174438}","num_words":1435,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.272,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pension in aa Dinmi Ralkap Thing pawl SAC Ralhrang nih Nihlawh in an Hlan Hna – SAC ralhrang chung thazaang a tlawm chin thluahmah cang caah pension in aa din cangmi ahlan ralkap (kum upa deuh pipi) nihlawh in an hlan hna i, Check Point, Sizung le lam tibantuk congtu ah hman hram an thawk hna.\nHi bantuk pension a la cangmi ralkap tthing pawl an hlanmi hna hi Naypyidaw ah an tam khun. Naypyidaw khuasa pakhat nih, \"Kan sang lam a hngaktu ah pension in aa din cangmi ralkap tthing pawl an hman hna. Ni khat ah tangka 8,000MMK an phalh hna,\" tiah a chim. Naypyidaw lawng si loin Myanmar ramchung hmun cheukhat zong ah ralkap aa din cangmi pawl an hlanmi hna an um len.\nAluancia thla 2 hrawng ah khan cun nikhat ah 10,000MMK an rak phlah hna nain atu ah cun 8,000MMK ah an tthumh hna. Hi nihlawh in an hlanmi pension ei ralkap tthing pawl hi Gate hngaktu le innchungkhar cazin checktu zong ah an hman tawn hna. The Chin Journal September 23, Yangon\nMAW! THANTLANG: 2017 Chin National Conference ah a hmaisabik Thantlang khawpi ka thleng. Cui hnuah vei hnih ka thleng. A khua umnak hmun a nuam, Inn ṭha ṭha a tam, khawsung zalampi a nuam a ṭha. Mirang in Chinram uk tumin an do laiah, Mirang dotu Lal hminthang,_ Sihzang Lal Khaikam, Tlaisun Lal Pu Conbik, Zahau Lal Nikual,\nSukte Lal Kamhau le Lusei Lal Bengkhuaia pawl lakah Thantlang Lal Pu Lalluai khal a telve. Tunaite ram buai ruangah Thantlang khawpi inn 20 tluk a kang, mipi khal hmundang dangah himnak hawlin mitthli thawn an tlan thluh ti thu ka thei. Mindat khawpi khal Thantlang vekin inn kang a um lo nan a ṭhing riamri thluh.\nChinram khawpi in hivek riahsiatnak a tawn tikah, ka riah a sia, pawi ka ti. Ziangruangah hivek riahsiatza a thleng timi napin i ruatter. Riahsiatnak thlentu hrampibik cu \"Mai um lonak dingih um an um ruangah\" a si. Chinram ukbet kumkhua tumtupawl in an um lonak ding Chinram Thantlang khua tiangin, hmun khuarin an um ruangah a si.\nKhatlamah, Chinram hrang nunnak pein hriamhrei kaiih hnatuanpawl khalin, thazang cakzet neih hlan ahcun, doral in mipi harnak pe dingin suanlam (excuse) ih an hman thei lonak dingah Chinram khawpi sungih raldo cu hrial thiam hrih a ṭha. Hmailam ah, hrial thei lo can a thlen tikah, khawpi zate le Chinram pumpi lawng silo,\nKan hloh rero zomi kan Chinram (ramri) tiang lak thluh a si leh ding. Rampi pakhat din (Founding a nation) timi hi a awl lo. Hmanseh Israel in kum 3000 rei hnu lawngah Independence an ngah bangin (1948) Chinram khalin ṭuan rero phah, thinsau ten hngak phah in kekar thiam hram uhsi.\nMaw! Thantlang khawpi.. Na riahsia hlah, thanau in um hlah! Na damnak dingah Zalennak Cerlian Ninu a suak leh ding.Zuk: Riahsiatza Thantlang inn kang le khawlak dinhmun. Thlacamnak thawn thilri, paisa le Bawm thei dan dan in bawm cio zuam uhsi. Credit: Pu No Than Kap\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.chinreliablenews.com\/ralkap-hi-am-buai-taktak-cang-an-lung-a-dong-ve-ruangmang-ko-cang-hih-caan-sau-an-dir-kho-ti-lai-lo\/","date":"2023-03-29T04:18:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948932.75\/warc\/CC-MAIN-20230329023546-20230329053546-00217.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7797765732,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7797765731811523, \"cnh_Latn_score\": 0.2196153849363327}","num_words":500,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.212,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.833,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh Matupi in Mindat peng sungih lut ralhrang ralkap pawl cu CDF Mindat in lamzin tluanah cawl loin an do peh rero ih, May 9 an doawknak ah ralhrang 10 an thi tin CDF Mindat cun mipi an theihter.\nCDF mindat cun \"Peng 25 hminsinnak ah zinglam nazi 11 in sun nazi 1 tiang ralhrang kan do ih, ralhrang pawl cu meithal le RPG in kan kap. Doawknak ah ralhrang 10 hrawng an thi. Doawknak laiah ralhrang 20 hrawng fuh tukin bomb kan puah ngah ih, ralhrang thi an tam ding.\n\"Peng 24 hminsinak khalah ralhrang 30 hrawng cu bomb khur sungah an lut ngah ih, fuh zetin bomb kan puah ngah tikah thi an tam thotho ding tin kan ruat. Theitawk in ralhrang ralkap pawl do rerotu CDF Mindat hrang thla in camsak vivo hram uh tin kan lo dil duh a si,\" tin mipi an sawm.\nMatupi in suak ralhrnag ralkap pawl cu CDF Mindat in May 4 in an do thokih, May 7 an doawknak khalah ralhrang 7 an thi tin Mindat CDF cun thu an suah zo.\nChinmi An Dot That Aw – Chin ramkulh matupi peng Pha Naing khua ah innsangpa pahnih zuri sabah tongkam an el aw ih, tongkam elawk men ah duhtawk loin an sual aw ih nam an hman tikah pakhat sawn a thi.\nChinmi pahnih cu may 5 ah zuin tlangin tongkam el aw an si ih, an rit hnuah khat le khat tongkam el aw in an sual aw ciamco ih nam an man tikah hriam naa tuk an ngah. Hriam ngah bese sawntu cu Matupi sizung ah tuamhlawm tum a sinan, a remcan lo ruangah Makui lam fehpi a si ih, lamlak ah a thi.\nlamlak ih thi cu May 9 tiang khalah inn lam an thlenpi thei hrih lo. Zuri ruangih buai chinmi pahnih cu innsang din veve zo an si ih, thi sawntu cu fate 3 ih pa a si.\nPDF 8 An Thi – Sagaing ramthen Myintmu myone Baku khua kiangih PDF sakhan cu May 9 zingah ralhrang ralkap pawlin an luhcilh ih, PDF 8 an thi tin Mipi ralkap cun mipi an theihter.\nPDF hotu cun \"Ralhrang pawl an ra timi kan theihnak cu ni 4 lai a si zo. Myotmu myone ah PDF a phunphun kan um ih, ralhrang pawl cun Black Eagle sakhan pakhat an luhcilh. May 9, zinglam nazi 6 hrawngah an luhcilh. A hmunih doawknak ah PDF 8 an thi ih, ralhrang cun PDF pawl umnak hmunah an urkang thluh,\" tin RFA a simthei.\nBlack Eagle pawl cu Myintmu myone sungah nasa ten ralhrang ralkap dotu an si ih, ralhrang tampi an that zo. Cutikah, ralhrang pawlin Black Eagle umnak hmun an zingzoi ih , dalan hmangin an umnak hmun an theih hnuah an luhcilh.\nRalhrang thuthang cun \"PDF sakhan kan siatsak thei ih, a hmunah PDF 8 kan thianfai. Kuttuah meithal zun 4, kuttuah bomb 5, phone 15 le thilri dangdang kan laksak thei a si,\" tin an pholang.\nKNU, CNF Le KNPP In Lungrual Ten Thu An Suah – karen ralkap KNU, Chin ralkap CNA le Kaya ralkap KA pawl cun lungrual ren ca an suah ih,ralhrang ralkap in remawknak an duh taktak asile doawknak bansan hai sehla pawlkom zaten sawm thluh haiseh tin an theihter.\nMin Aung Hlaing cun tlangpar ralthuamkai pawl hmaiton ih biak a duh thu a rak simthei ih, dothlengnak pawlkom pawl a sawm tel lo. Cucu, CNA , KNU le KA pawlin rem an tilo.\nPawlkom 3 cun \"April 22 ah ralhrang hotu Min Aung HLaing cun tlangpar ralthuamkai pawl lakin hotu ciar ton a duh thu MRTV hmangin a relsuak ih,kannih khalin kan rak thei ve. Ram buainak cu hmaiton ih rel dingin le remnak tuah dingin timi cu tlangpar ralthuamkai pawlin kan rak dil reromi khal a si.\n\"Asinan, a tuvek ramsung buainak ah khat le khat thurel in ramsung buainak tifel kan tum asile ramsung buainak ih teltu zaten sawm thluh ding a si. Cumi tlunah UN le ramleng khalih theihpimi khat le khat thurelnak le remnak a si a tul. Cuvek ih thurelmi le remnak cun Federal Democracy ukan a din cih ding khal a si.\n\"Ralhrang ralkap in biakawk an ti asile ram sung hmun tinkim ih mipi an do reromi cu cawl hngal ding an si ih, ton tulmi zaten tong dingin le biak dingin lamzin an hawl a tul. Cumi tlunah raltlan pawl khal zalen zetin bomnak pek sian ding an si,\" tin thu an suah.\nRalhrang Fapa an kaihmi an Thlahsal – Ralhrang ralkap hotu pakhat ih fapa cu PDF in an kai ngah nan, kum kim lo a si tlunah ralhrang uknak sawn dotu kan si tin ralhrang fapa cu an thlahsal.\nKachin ramkulh Pata Oo ih ralhrang bawi fapa cu Milat PDF in hmunram thianfainak an neih caan ah an kai ngah ih, ni 2 sung thuhla an suh fel hnuah an thlahsal.\nMilat PDF cun \"Ralhran bawi fapa kan kaihmi cu kum kim lo a si tlunah ralhrang uknak sawn dotu kan si ih, NUG ralkap dan vekin thusuhnak kan neih fel hnuah kan thlahsal. Ni 2 sung kan kaih caan khalah tirawl thaten kan pe. Hivekih kan tuahmi cu hmailam ih mipi do rerotu ralhrang pawlin rak thei hram uh,\" tin thu an suah.\nKaya Ah Ralhrang 44 Tlun An Thi – Kaya miphun humhimtu KNDF cun may thla zarh khat sungih ralhrang ralkap thawn an doawknak thuhla felfai cu may 9 zan ah mipi theihternak an nei ih, doawknak ah ralhrang 44 an thi tin an tarlang.\nKNDF cun \"May thla zarhkhatnak ah ralhrang ralkap mawtaw 30 lenglo cu pruso in Bawla khe myone lamah Bawla khe in Pruso lamah tin thilri an phur rero ih, Pruso le Bawla khe lamzin tlunah nasa ten kan do aw. May 1 in 7 tiang Demoso, Pruso le Bawla khe pawlah vei 13 kan do aw ih, ralhrang mawtaw 30 lenglo kan domi ah ralhrang 44 an thi. Ralhrang mawtaw 8 kan siatsak thei ih, ralhrnag pahnih nungdam in kan kai. Doawknak ahcun meithal zun 15 khal kan laksak thei.\n\"Doawknak ah kannih KNDF , Kareni Army KA le PDF pawl kan tangtlang ih, May 4 khalah ralhrang mawtaw 3 kan siatsak thei. May 6 ih kan doawknak ah kannih KNDF lamin pakhat ram le miphun hrang a nunnak a hlan.Tu ah ralhrang ralkap pawl cu Demoso myone le a kiangkap ah umhmun an khuar ih doawknak um thei ringring a si,\" tin mipi an theihter.\nMin Aung Hlaing Tong Ding pawlkom 9 – Ralhrang ralkap hotu Min Aung Hlaing in tlangpar ralthuamkai hotu pawl ton a duh thu a sim tlunah May 9 tiang caan apek thu a reltel ih, tu ahcun Min Aung Hlaing tong dingih hminpe tlangpar ralthuamkai pawlkom pawl an fiang thawkhat thlang.\nMin Aung HLaing tong dingin hminpe tlangpar ralthuamkai pawlkom 9 an um ih, pawlkom 9 lakah 6 cu NCA hminkhen ngan tlangpar ralthuamkai le 3 cu NCA hminkhen ngan lo tlangpar ralthuamkai an si. NCA hminkhen timi cu khat le khat kap aw lo dingin lungkimnak ngan an rak si.\nRalhrang hotu Min Aung Hlaing tong dingin hminpe NCA hminkhen ngan tlangpar ralthuamkai pawlkom 6 pawl cu Karen budish army DKBA, KNLA PC, Mon Party MNSP, Shan ralkap RCSS, Rakhine party ALP le palawng ralkap PNLO pawl an si ih, NCA hminkhen ngan lo tlangpar ralthuamkai lakin ralhrang hotu Min Aung Hlaing tong dingih hminpe tlangpar ralthuamkai pawlkom 3 pawl cu Wa army UWSA ,Kokang ralkap tenau sawn NDAA le Shan ralkap SSPP pawl an si.\nKhatlam ah KNU, KIA, CNA, KA, ABSDF le KNPP pawl cun ralhrang hotu Min Aung Hlaing an ton lo ding thu mipi an theihter zo. AA, MNDAA le TNLA pawl cun boruak kan thlir hrih ding tin an sim.\nRalhrang hotu Min AUng Hlaing tong dingin hminpe tlangpar ralthuamkai pawlkom 9 pawl cu tlangpar ralthuamkai lakah thazang cak ti ih rel hlawh an si lemlo ih, ralhrang hotu Min Aung Hlaing tong lo dingin thu felfal suahtu KNU le KIA cu tlangpar ralthuamkai lakah thazang cak ti ih felmi an si.\nPutin In Nato A Mawhthluk – Russia president Putin cun Ukraine an donak san ah Ukraine sawn siloin NATO pawlkom a mawhthluk ih, kan ram humhimnak hrang Ukraine do lo thei lo dinhmun ah ding kansi tin a sim.\nPutin cun \"NATO pawlkom in Russia ih kan relmi an ngai poimawh lo. Tum an nei timi cu kan rak hmu thluh ve. Russia ram kulh thluh dingin cangvaih an tumih, kannih Russia sawn cu NATO cangvaih hlanah kan cangvai hmaisa. Tuih doawknak cu kan ram Russia humhimnak hrnag a si. NATO le an ruanpi pawlin Ukraine hnenah ralthuam thatha le phunphun an pe ih, kanmah do dingin an forh rero tikah kan ram hrang khalah a him ve lo ih, do lo theih loin Ukraine do kan si,\" tin a sim.\nRussia cun 2022 February 24 in Ukraine ram a rak do thokih , tu ah thla 2 le hrek zik tluk Russia cun Ukraine an do thlang. Tuini May 10 zing tiang ram pahnih buainak a fel thei hrih lo ih, remawknak zianghman an nei hrih lo.\nUkraine nisuahnak lamah an do aw peh rero lai. Russia ralkap pawl sawn hi Ukraine ram sungih lut ansi tikah Ukraine mipi in an tuar ih an khawpi khal tamzet a siat phah zo. Hivek dinhmun khalah Ukraine lam pekawk an tum men lo ih, theitawk in Russia ralkap pawl an do rero ve.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/mindat-ah-ralhrang-10-an-thi\/","date":"2023-03-29T00:53:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00039.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993393421,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993393421173096}","num_words":1518,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.258,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CDM Hmin Cazin Ih Tel Pawl Ramleng Suah An Kham – Ralhrang ralkap cun Yangon Airport ah ramdang zam ding pohpoh an cek ciamco ih, CDM tuah zokhal ramdang an zamter lo ih, an kai. Kaihmi lakah sualnak nei cu ralhrang mihremnak hmunah an kuat hngal ih, CDM tuah men cu sumpai tampi an dil tin a tongtu pawl cun an sim.\nThuhla theitu cun \"Tu ahcun Yangon Airport ah ceknak thar an nei ih, cumi ceknak ahcun ramsung hmun tinkim ih CDM tuah hmin cazin le hmatpungtin an rak nei thluh. Cutikah CDM tuah hmin cazin ih tel pawl cu Airport in ramleng feh a ol nawn lo. CDM tuah khalah ram buainak ah ziangtin a tel timi cu a zoh uluk cuang.\n\"An ceknak computer sungah ziangkim an rak nei thluh zo. CDM tuah pawl ih hmin, nulepa hmin, suahni thla , hmatpungtin le umnak khua le hmun tiang an rak nei thluh. CDM tuah menmen ansile thla 2 hrang covid 19 sumpai cawimi na pe hrih maw tin an sut ih, sumpai tampi kuantermi an um. CDM tuah tlunah dothlengnak ih tel pawl cu ralhrang mihremnak hmunah an kuat cih. Vanzam a zam ding tiang an cek ih, tu ih cozah hnatuan pawl hmin cazin khal an nei thluh ih, an cek thotho a si,\" tin a sim.\nUmdan cu ralhrang pawlin CDM tuah hmin cazin an neih thluh tlunah tu ih cozah hnatuan pawl ih hmin cazin an cek cih ih, cozah hnatuan lakin thupten ramdang tlan tum khal an kham thotho in a lang. Curuangah, ralhrang hnuai ih cozah hnatuan pawl khal an duhduh in ramleng an suak thei nawn lo ih, an hmailam a pit lawlaw.\nCDM tuah pakhat cun \"CDM ka ti ih, ramdang feh dingin Passport ka tuah ve. Passport cabu cu ka ngah ih, curuangah ramdang ka feh thei khal ka zum aw. Asinan, ramdang ka feh thei lo. Airport ah in rak cekih, CDM cazin pawl an rak nei thluh tikah in kai. Bangkok feh tum ka si ih, CDM cazin ih ka hmin an hmuh veten ka passport in laksak ih, ralhrang mihremnak hmunah in kuat hngal.\n\"Keimah lawng ka silo ih, ramdang suak tum CDM tuah an kaihmi an tam thlang. Cozah sumpai kan rak cawimi pawl cozah hlunin in ngaitham nan, ralhrang pawl cun in kuanter. Cumi kan kuan thluh hnu khalah nan hna nan kaisal ding in ti. A pahnih in kan el asile thubuai kan lo tuahsak ding tin in hro. Curuangah, duhhril ding dang kan nei lo ih, cozah sumpai kan cawimi cu kan pe ko ding tin lethmat kan ngan. Tutuang cu ralhrang hnuaiah ka lutsal hrih lo.\n\"Harhdamnak zungih hnatuan pakhat tla cu na hna tuan caan kim hlanah na suak tin ting 100 an kuanter. Anih cun hna ah ka lutsal ko ding tin a sim nan, ting 100 cu a dil thotho. Curuangah, CDM tuah zokhal a hlan vek a si nawn lo, Passport cun ramdang suah a theih nawn lo tluk a siko. Vanthat ah pakhat hnih rak feh thei khal an ummen thei nan, a tamsawn cu Airport ah in kai. CDM cazin an nei thluh ih, ramleng suak ding pohpoh an cek thlang a si,\" tin a sim.\nRalhrang Anmah Le Mah An Kap Aw – Mandalay ramthen Maya Aungmi meisa cetih duty hnatua ralhrang senthum pahnih tongkam an el ih, meithal an phorhsuak tikah ralhrang senthum Kyaw Myo Tun a thih phah tin ralhrang thu a suak.\nOctober 9, sun nazi 2:20 hrawngah senthum Kyaw Myo Htun le Senthum Myat Noe Aung tongkam el aw in an kap aw ih, senthum Kyaw Myo Tun sawn a hmunah a thi.\nThuhla theitu cun \"Senthum Kyaw Myo Thun sawn hi upa sawn a si ih, tongkam an elawk tikah nauta sawn senthum Myat Noe Aung in Senthum Kyaw Myo Tun a kap that. Tu ahcun senthum Myat Noe Aung cu a ralkap tuanpi a kah that ruangah an kai ih, an khum hrih. Senthum Kyaw Myo Tun ih ruang cu ralhrang hmunpi sungah vuiliam men tum. A sungte pawl cu hmundang ih um an si ih,tutiang cu a sungte pawl khal an simthei hrih lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah anmah ralhrang le ralhrang karlak ah buainak a thleng tam ih, an kap that aw rero zo. Asinan, a tamsawn cu ralhrang pawlin thuhla an suakter duh lo ih, mipi theih lomi khal a rak um. Thuhla darhsuak pawl cu kiangkap mipi theih ban cin le ralhrang sungih mipi lamtang pawl relsuah lawngin a si.\nAA le Ralhrang An Kap Aw Peh – Rakhine ramkulh Myuak Oo myone le Maungtaw ah AA le ralhrang an do aw peh ih, doawknak a sosang tin khuami pawl cun an sim.\nOctober 9 khalah Myauk Oo myone ah AA le ralhrang an rak kap aw zo ih, naivai siloin ralthuampi an hmang ciamco tin khuami pawl cunan sim.\nKhuami pakhat cun \"Zan nazi 7 hrawngin an kapaw thok. Ralthuampi le ralthuamte khal an hmang. Zinglam nazi 4 hrawng tiang puak awn phunphun kan thei. Tuitum cu ralthuampi le ralthuamte in an kap aw ciamco nan, mipi umnak khua sungah ralthuam a tla hrih buang lo. Ralthuampi vei 3 hrawng a puak kan thei,\" tin a sim.\nOctober 10 zing ahcun AA le ralhrang pawl cu Maungtaw myone ramri sakhan ah an kapaw ih, AA in ralhrang sakhan lak an tum ruangah doawknak a sosang tin khuami pawl cun an sim.\nKhuami pakhat cun \"AA in ramri ih ralhrang sakhan la tumin an kap. Thenkhat cun AA lamin ralhrang sakhan an lafel zo tin simtu tla an um nan, AA lam thusuak a um hrih lo tikah felfai in rel a theih lo. Doawknak hmun cu hmundang ih ralhrang pawlin ralthuampi in an rak kap ciamco ve. Doawknak a sosang tukih, thi le hriamhma ngah tivek cu kannih mipi in kan thei ban ve lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah AA le ralhrang pawl an do aw cih hngal lo ih, hmunram cuh aw in Rakhine ramkulh sungah uktu , thuneihtu si an rak tum veve. A tawp ahcun AA lam duhdan ralhrang lamin rem an tisak lo tikah an kai aw, an hro aw ih, tu ahcun a takin an kap aw rero zo. AA le ralhrang doawknak ruangah Rakhine ramkulh le Paletwa peng sung ahcun raltlan an tam deuhdeuh tin buaipitu pawl cun an sim.\nRCSS In Tlangpar Ralthuamkai Pawl Biak An Duh – Ralhrang ralkap thawn vei hnih rak tongaw zo Shan ralthuamkai pakhat RCSS cun tlangpar ralthuamkai dang pawl biak an duh thu an simthei ih, ralhrang khal remnak tuahpi, tlangpar ralthuamkai khal remnak tuahpi tivekin cangvaih an tum a bang.\nRCSS cun \"A tufang Kan ram buainak ruangah ramsung ramleng ah raltlan an tam deuhdeuh ih, kan ram sipuazi dinhmun khal a tlase deuhdeuh. Thlairah le thlaihnah pawl khal man an nei nawn lo ih, eiin le sinfen kan harsat tlunah duhvekin khualtlawn sukso a theih nawn lo ih, mipi kan harsa deuhdeuh.\n\"Hivek dinhmun ah kannih Shan ralthuamkai RCSS cun a tonten tongaw ih, a biakten be aw in remnak tuah duhtu kan si ih, cuvek cu kan fehpi. Tonawk le biakawk in ram buainak ah remnak a umthei kan zum ih, cumi cu kan lamzin zawhmi a si.\n\"Curuangah kannih RCSS cun October 10 in 2023 February 10 tiang ramsung hmun tinkim ih tlangpar ralthuamkai pawl thawn remawknak tuah ih, tonawk kan duh. Kannih RCSS cun pawlkom zaten kan tongaw ih, thutha kan rel lawngah mipi lungrualnak le Federal Democracy uknak kan ngah thei ding timi kan zum a si,\" tin thu an suah.\nShan ralthuamkai RCSS hi anmah Shan miphun thotho SSPP thawn khalin do aw phahphah an si ih, ralhrang thawn remawknak nei dingin an be aw rero zo. Cumi hnuah tlangpar ralthuamkai dang pawl khal remnak tuahpi tum an si.\nRussia Ruangah Ukraine Mipi 17 Thi – Russia cun an ramsung Crimea ih lilawnpi a puak hnuah Ukraine ram sungih Zaporizhzhia khua an kap ve ih,mi 17 an thih phah tin Ukraine cun thu an suah.\nZarhte ni ah Russia ram sung Crimea ih lilawnpi a rak puak ih, Ukraine lamin an kap si ding tin thu a suak. Cumi hnuah Russia pawl cun Ukraine khawpi Zaporizhzhia cu Missile in an kap ciamco hngal ih, mipi 17 an thi zo tin Ukraine lam cun an sim.\nUkraine president Zelenskyi cun \"Russia lamin mipi umnak khawpi an kap ih mi 17 an thih phah. Mithi an tam tlunah hriamhma ngah 49 tluk an um. Hivek cu suanhmang le dankalh cangvaihnak a si ih, an tuahmi parah tuanvo la ngam ding an si,\" tin a sim.\nRussia in Zaporizhzhia khua Missile ih an kah ciamco ruangah khawpi sungin inn hrekkhat a siat phah ih, innpi 50 tluk umnak tlak nawn loin a siat. Zaporizhzhia khawpi ih a hlan khalah Russia pawlin an rak kap rero zo ih, umnak khal a tlak nawn lo tin an sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/cdm-hmin-cazin-ih-tel-pawl-ramleng-suah-an-kham\/","date":"2023-03-29T00:40:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00087.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998672009,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998672008514404}","num_words":1482,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.282,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kanda Milai Dehtu\nThuserh timi hi kan zum tuk lo a va si hman ah mi vualvo ih ṭawmawk mi kan nei. Țhimnak ah cabuai pakhat ih minung hleithum to, zanriah ei lai ih sabitti peksawngawk, kaililawn hnuai ih feh, tivek pawl. Cun, kan bulpak thuserh pawl khal hi, kan rualpi pawl hrang ahcun hnihsuak thil an si thei ko nan, kanmai' hrang ahcun diknak an nei thei zet ve.\nRamtawi pawl hi minung dang pawl hnak in thuserh an nei luar cuang maw ti cu ka thei hran lo. Asinan an thuserh pawl hi an la urhsun thei zet timi cu ka thei. Ka rualpi pakhat cu sa picang pel ding ih ram a tawih tinte'n ziandawng panga a keng ringring. Cuhnak ih tam siseh, mal siseh, a duh lo. Ka rualpi dangpakhat lala cun ziandawng pasarih ciahciah a keng ṭheu. Saklam India ih sa picang peltu ramtawi pacang theih hlawhbik a si mi ka rualpi dang pakhat lala cu, mahseer nga that hmaisa ta lo in thlatang caan ramtawih ah a poksuak dah lo. Kei ih bulpak thuserh cu rul thawn an pehpar aw. Milai dehtu hawl ih ram ka tawih can ah, ziangtluk in ka zuam rero a si khalle rul pakhat ka thah hmaisat ta lo ahcun ka zuamnak hmuahhmuah cu thuhlolak men ah an cang ding timi zumnak thuk zet ka nei.\nVei khat cu May thla ni ling lakah khawvan ihsin khawthim tiang, hawl hmuh harsa zet milai dehtu hawlsuah tum in tlang hrap ṭenṭen pawl ah peng siar cawk lo ka suk ka so. Hlingrul sah zetzet lak ih ka fehnak ah ka kut le khuk pawl cu se zet in an rin ṭial aw ṭhengṭheng. A ni hleinganak siimlam ah, bang hnianghniang in pindan pahnih um Hramlak bangla ih ka ra tlung. Cutikah khaw sung ih ra palai pawl in in rak hngak hai ti ka hmu. Annih cun milai dehtu pawpi cu cumi sun ah an khaw hnar ih an hmuh thu in sim. Thuthang theih hiar um zet a si. Cumi zan cu a tlai tuk zo ruangah zianghman tuah a theih nawn lo. Curuangah palai pawl cu mei-in vang in ka tlunter hai ih, a thaisun cu zohman an inn ihsi suak hai lo ding ah khoh zetin thupek ka suah.\nAn khua cu bangla inn a umnak tlangtluan deng ah a um. Amahte a pak ih um mi khua a si ih hlei ah, hramlak thingkung sah zetin a kulh fawn ruangah, hitawk pengpi sungih khawte dang pawl hnak in milai dehtu ih siatsuahnak a tuar cuang hleice. Tu naibik ih deh tuartu cu nunau pahnih le pacang pakhat an si.\nA thaizing ah an khua cu bi deuh in vei khat ka helsuak hnu ah, kau deuh in vei khat dang ka hel sal. A hmaisa deuh ka helsuahnak thlanglam furlong hnih hrawng ah lei ṭhenel umnak hmun ka thleng. Lei ṭhenel lakah harsat zet ih ka feh ngah hnu in, tlang hrap zet ih ruahpi tidai luang cak zet in a horhkuar mi lihong pakhat ka va thleng. Cui lihong kuar sak le thlang ka zoh lohli ih pawpi a um lo ti ka theih tikah ka hna a ngam. Cumi ṭheh ciah ah ka hmailam pii kulhluan nga ih thil um mi in ka mit i la vukvi. Cutawk ahcun tidai bualawknak tia hrawng a si mi tili fate pakhat a um. Cui tili khatlam ahcun tidai ra intu rul pakhat ka hmu. Rul in a lu a hun tunsoh mi cu ka mit la vukvi tu a si. A lu cu leilung ihsin pii hnih maw pii thum hrawng simaw a hun khaiso ih, a or a hung pharhawk tikah cong-orh siangpahrang (hamadryad) a si kha ka hmu. Ka hmuh dah mi rul lakih mawibik a si. Ka lam ih hoi a or cu rong sen lam naih deuh serthlum rong a si ih, a taksa in leilung a dainak lam ahcun sui rong ah a vung cang. Olive hnah vek ih a hring mi a zaang tluan cu saiho rong V pianhmang in an ṭelh. A mei zim ihsin pii li tiang hrawng cu rong dum tleu thlenthlen a si ih, V pianhmang rong var in an ṭelh thotho. Cui rul cu a saulam pii hleithum le hleili lak a si.\nCong-orh siangpahrang thuhla hi thuanthu tampi ka rak theih zo ruangah, anmah va hnaihnok pang can ih an ṭihnun zia le an tlan cak thei zia pawl khal ka thei zo. In do ding vekih a lang zo ruangah, in ra do asile saklam ih tlan le thlanglam ih tlan cun hamṭhatnak ka nei lo ding ti ka hmu. Asinan lei ṭhenel lak ahcun ka talsuah man cu ka zum. Kheng pheng te tia hrawng a si mi a or pheng ah kap sehla cun kan buainak cu a reh thei men ding. Asinan ka kut ih rifle cu meithal puak ring thei zet a si ruangah, pawpi va hnaihnok ka duh fawn lo. Ziangahtile ni tampi ka rak hngak hnu, le bang hnianghniang ih ka hawl hnu, tubaite lawngah hmuh ding ih ra suak mi a si. Nin um zetin minute tampi a liam. Cumi sungah thil cangvai um sun cu a lei saupi a khak suak mi le a hnuk lut sal rero mi lawng a si. Cumi ṭheh cun rulpi cun a or pheng cu a rehter ih leilung ah a lu ṭhum in khatlam ih hmun hrap lam a pan. A mah zoh phah ringring cun leilung ka dap ih cricket ball tia hrawng a simi lungto pakhat ka sar ngah. Leilung hak pawng zim hriam zawn a thlen ciah ah ka tha neih tawk suah in a bop ah ka den. Rul dang si sehla cun an thi ding nan, cong-orh siangpahrang ti nanana cu a ra her vukvi ih ka umnak lam a ra pan turto men. Kan karlak a hrek hrawng a ra thlen ah lungto tumsawn ih ka den mi cun, vanṭhat thlak zetin, a hngawng ah a ngah. Cumi thluh cun thil harsa a um nawn lo. Lungkim zetin khua a vei hnihnak ka hel mi cu ka va ṭheh lawlaw. Khua ka hel hmaisatnak cu zianghman a ṭhahnem lo nan, tu ahcun, rul ka thah ngah zo ruangah ka tha a phur cuang ngaingai. Ni tampi sung ah tui can hi milai dehtu ka hawlnak a hlawhtling ding ti zumnak ka neih hmaisabiknak a si.\nA thaisun khal ah khua a kulhtu hramlak ahcun ka veivak sal. Siimlam ah khaw lu lam ih ṭhuan hrut zo mi bial (leileh) kap ah pawpi keneh tharhlam zet pawl ka hmu. Minung za hrawng a si mi khaw sung mipi pawl cu thuhla umdan ka sim hai ih, a thaizing zingte'n ka ra kir sal ding thu ka tiam hnu ah peng li a hla mi Hramlak Bangla ah keimahte'n ka tlung kir sal.\nMilai dehtu a cangvaihnak hmunram ih hramlak asilole mau-rat mi lamzin ah himdamtei' feh thei ding cun ralrinnak sangbik neih le dan kalhmang (ramtawipa ih theih le thlun ṭul mi) tampi fek zet ih thlun a ṭul. Sa peltu hi pel mi sa ih an can leuhleuh ṭheu ruangah theihzung (sense) khal nung ṭha tawk zet ih ret a ṭul. Dan kalhmang pawl khal feltei' kenkawh an ṭul. Cumi pahbal pang ahcun milai dehtu hnenah deh a ol zetmi minung pakhat va pek tluk a si.\nCa siartu in, fehpi ding milai le riahbuk ih kilkhawi aw ton veve tu ding milai a um remcang thei ah cun, \"Ziangah mahte ih feh lamlam?\" tiah in sut men thei. Sut ding awm zet khal a si. Asinan kei in himi thusuhnak ka sannak ding cu: a pakhatnak ah, rualpi a um cun amah rinsan in daithlan a olsam ih, pahnihnak ah, pawpi thawi' sualbuaiawk taktak ahcun mah pakhat lawng si ahhin cangvaih a remcang sawn, timi an si.\nA thaizing ih khaw sung ka vung pan tikah pacang thinlung sa hiamhiam rual ih in rak hngak ti ka hmu. Biakawk theihnak cin ka thlen vete'n mizan ah naa pakhat deh a tuar thu in rak sim. Thathoza thuthang a si. Naa cu khaw sungih ta deh mi a si ih, a dehtu in tlangtluan ih malte a thiar hnu ah, thingkung a tam zetmi horkuam bi le thuk zet sungah a fehpi. Horkuam cu tlangmual saklam pharh hnuai ih um a si.\nTlangtluan par ih um, lung tumpi pakhat par ihsin khimkhuahtei' ka thlir rero tikah naa thiarsuah a sinak tlang hrap suk lam ih vung pan cu a ṭha lo ding ti ka hmu. Tuah ding um sun cu hla zet ih helkual hnu ah, horkuam thlanglam deng ihsin deh mi naa a um ka zumnak hmun lam hun pan soh ding lawng a si.\nKa ral pel dan ding cu hlawhtling zetin ka ruahman ṭheh. Sundir ahcun horkuam ka lut thok tumnak hmun cu ka vung thleng. Cutawk ihsin horkuam cu ṭangphel za khat hrawng a rawn ih, cumi hnu cun a tlun ih tlangtluan lam ah ṭangphel za thum a hrap so. Hmun rawn saklam deng cu deh mi naa hmuh ka beiseinak hmun a si. Ka van a ṭhat ahcun pawpi khal ka hmu thei fawn. Horkuam ahcun hlingrul sah zetzet le raw kung kawkalh an tam tuk ih feh a har zet. Hla deuh ka feh cun ka thlan ah ka ciar thluh. Rin lo paral ih meithal kap puak a ṭul theinak hmun a si ruangah kut thlan ciar thawi' feh bet cu thil ttha a si lo. Curuangah ka to lawk ih kuak ka fawp ta.\nKa hmai zawn ih leilung ahcun lungto ngilmam tumpipi an um. Cui' lungto pawl lak ihsin tiva fatakte pakhat cu ngawi ngiatngo in a luang ih, a remcannak hmun tinkim ah thlalang vekih a fai riahriah mi tili te pawl a tuah vivo. A paa theibik ih tuah mi rubber tawphah nei kedam hruh in cuvek lungto ngilmam pawl par ih feh cu ka thil ti tum mi hrangah saduhthah rori a si. Ka thlan dai ngah in, ka taksa an ro hnu ah, deh mi naa kiang ah pawpi a ihthah lai hmuh beisei in, va pel ding ah ka pok. Țhen li ih ṭhen thum ka feh thlen tikah deh mi naa cu kaikok phur pakhat hnuai ih a um kha ka hmu. Tlang hrap ṭenṭen a thoknak ihsi ṭangphel kulhluan nga a hlatnak ah a si. Pawpi cu hmuh theih ah a um lo. Curuangah lung pheng pakhat par ihsin ka hmuh thei mi hmun hmuahhmuah cu zungpibok pakhat hman hrelh lo in ka thlithlai vivo.\nThil ṭihnung ra thleng dingmi theihcianak timi hi theih a hlawh zet ih, a tak ih tonteh mi khal a tam. Minute pathum-pali sung hrawng cu thil ṭihnung zianghman ruat lo in cang lo khai lo in ka ding ringring. Vei le khat ah pawpi in naite ihsin i zoh rero ti ka vun thei thutthi. Ka hnenih a cangvai mi, thil ṭihnung a ra thleng ding timi theihcianak theihzung (sense) cu, pawpi ih theihzung khal ah hna a rak ṭuan ve ruangah a ihthah lai a ṭhang ti a fiang. Ka hmailam kehlam zawn ahcun hmun rawn fatakte ih keuh mi hrampi phur sah zet ṭhenkhat an um. Ka umnak le deh mi naa umnak ihsin pii hleinga le kul lak hrawng a hla veve mi cui' hrampi phur cun ka thinlung i hnuklut vukvi. Hrampi pawl cu dimtete'n an cang selhso ih, a lehhnu second pakhat ahcun tlang hrap ah a cak theibik ih a tlan so mi pawpi ka hmu cih. Amai lam ih ka rifle ka tin man hlan ah hramhri kung ih khuh mi thingkung phen ah a pil hlo. Țangphel sawmruk sung hrawng a pil hloh hnu, lungto pakhat parih a khir zawng ah ka hmu sal. Ka hun kap. A dunglam ah a tlu ih tlangmual ahcun huk dumdo phah in a rung suk thla. Amai' rual ah lungto pawl khal an rung ril thla khulkho. A zaang a kiak a si ding tiah ka ruat. Ka kiang ah a tomtawhlot ih a rung thlen tikah ziangtin ka cangvai ding ti ih ka ruat rero lai ah a huk awn a reh. Minute pakhat rei ah tlangmual hrap ih cak zurzoi' a tlan lai ka hmu sal. Hriamhma ngah hmel khal a pu lo. Thin hnangam ih ka thaw ka suah rual in, ka lung a hmui lo lala fawn. Ka hmuh sung maltakte ahcun ka kapnak cun zianghman a tuahmawh lo vek in a lang. Cumi thluh cun raw kung ro ṭhenkhat a pah kiak ruiro ih, tlangmual liang ihsin a khatlam horkuam sungah a vung liam hlo.\nKa rifle kha tlunlam degree sawmsarih le panga ah khai in ka kap mi a si. Ka kapnak hmun ka va zoh tikah pawpi cu a kiu ah ka rak ngah ti ka va hmu. Hnihsuak saithiam ṭhenkhat in 'ruh hnihsuak' ti ih hmin an pek mi ruh them pakhat cu cerek in a saih suak (kan kiu kan khon tikih hit zukzi um ṭheunak thahri kiang ih ruh hi a si). Cumi thluh ah cerek cu lungto a va ngah ih, a ra saihawk kir lam ah pawpi khabe cu na zetin a rak ngah sal. Hriamhma pahnih cu an na zet tla a si men thei nan, hriamhma besia an si lo. Thisen maltakte hnuhma zawt in a khatlam phairawn ih ka va feh cun hlingrul sah zet sungih mi a hngirhngir bak ka va tong lo ding. Cui' hlingrul lak ih luh cu mahte thahawknak a si ding fawn.\nKa meithal puak awn cu khaw sung ihsin an rak thei ih, mipi pawl cun tlangtluan ihsin beiseinak nasa zet thawn in rak hngak. Khimkhuahtei' ka ruahman mi le ralringtei' ka pel mi a hlawhsam ruangih ka lunghmuilonak hnak hman in, khaw sung mi pawl ih lunghmuilonak cu a bese sawn ti theih hial a si men ding.\nA thaizing ah deh mi naa ka va vehvai sal. Zan ah pawpi a ra kir sal ih malte a ra ei bet ti ka hmuh tikah ka lung a awi ngaingai. Asinan a ra kir sal ruangah ka mang cu a bang lo lawlaw. Tu ahcun pawpi kah theinak ding kalhmang um sun cu deh mi naa ihsi rak bawh lawng a si. Asinan thil harsa pakhat a um. Deh mi naa kiangkap ah tonak ding thingkung remcang pakhat hman an um lo. Hmaisa ṭum ih ka rak ton mi thil ruangah leilung ihsi zan ih milai dehtu rak bawh ding cu a ṭha lo ding ti ka thei fawn. Khuitawk ihsin ka bawh ding ti ruatcat thei lo ih ka um lai ahcun, mizansun ih ka hung sohnak phairawn hmun pakhat ihsin pawpi ih mi kawh awn ka thei. Pawpi ih mi kawh awn ka theih tikah pawpi pakhat sangsang a nuam theibik ih kap theinak lamzin a um ti ka thei ih ka lung a hmui ngaingai. Pawpi pawl kawhsuah an theih can hi (a) koppi hawl in hramlak ih an tawihvah can, le (b) hriamhma tenau an tuar can, ah an si. Ramtawipa in pawpi bum thei ding khop in pawpi ai a cawn thiam a ṭul ti cu rel hran a ṭul lo ding. Hramhri kung sah zet asilole hrampi hlawm sah zet umnak hmun ih pawpi a ra lut remcang theinak ding hmun khal a si a ṭul ih, ramtawipa cun nai zet ih rak kap thei ding in a timtuah cia khal a ṭul. Hriamhma tenau tuartu pawpi kawhsuah a theih ka timi parah ramtawi pacang tampi cun in pompi lo ding ti khal ka thei. Asinan anmah in an tonteh taktak hlan ahcun an lungkimlonak cu dunglam ah kirpi sal hai seh tiah ka sim duh. Asinan tui ṭum thil ahcun, pawpi cun ka kawhnak cu nazi pakhat deuhthaw rei tiang, i sawn rero ko nan ka kiang ah a ra duh lo. Ka hlawhsamnak cu mizansun ih vanduainak a tonnak hmun kherkher ihsin ka kawh ruangah a si ding tiah ka ruat.\nA netkhawt ih ka hril mi thingkung cu tung zerzer ih a hrap mi cang hrap tlang rori ih keuh mi a si ih, leilung ihsin pii riat hrawng ah tonak remcang hngeṭek a nei. Cutawk thingṭek parih ka to ahcun pawpi a rat ka zumnak lung khokrok khuarkhawhrum tlun zawn, pii sawmthum ih sannak ah ka um thei ding. Thingkung ka hril ngah hnu cun ka milai pawl hnenah thaithawh in rak ken ding ih ka cahnak tlangtluan ah ka kir sal.\nSiimlam nazi pali ah pawpi rak bawh ding in thingṭek ahcun hahdamte'n ka to. Reipi ka bawh a ṭul ding ih har khal a har ding ka zum. Ka milai pawl ka fehsan hlan ah thaizing ni a suah rual ah tlangtluan ihsin in run kuut-auh ding ah ka cah ta. Tlavang ai vek ih ka rak sawn asile daitei' rak to ding in, le zianghman ka sawn lo ahcun an sawm thei tawk ih tam khaw sung mipi pawl sawm in, bur hnih ah an ṭhen aw ding ih, horkuam khatlam khatlam ih tlangmual ihsin, au phah le lungto deng ciamco phah in, rung suk hai ding ah ka sim.\nThingkung parah ziangtizawng ih um phah khal in ka itthat thiam zo ih, ka tha a cauh fawn ruangah siimlam ka hman dan cu a nuam ve thawkhat zet. Ni liam zik tleuzung in ka tlunlam tlangmual zim pawl an tlet lai ah langur zawng ih ṭhangphawknak au-aw in ka lung a fimter vukvi. Rei lo te ah horkuam khatlam deng thingkung zim ah a to mi zawng cu ka hei hmu. Zawng cun ka umnak lam a rak zoh ruangah tlavang ah i ruat a si ka zum. Țhangphawknak au-aw cu naih aw tete'n a um rero ih, khua a thim rual ahcun a reh sal.\nNazi pakhat hnu pakhat, ka mit le hna cu harhvang ding in ka ṭan rero lai ah, tlang hrap ihsin lungto a rung ril ih ka tonak thingkung a run pah ngah thutthi. Lungto cu ramsa ke nem pakhat ih ke kar rit zet awn in a run thlun. Pawpi a si lo thei lo. A hmaisa ahcun horkuam lam ihsi hung so lo in hitawk lam ih a rung suh hi thil cang pang a si ding tiah ka ruat lawk. Asinan ka dunglam naite ihsin a dang sung thuk zet ih dimtei' a run hrum hngurhngo vete'n ka ruahnak cu a dik lo ti a lang cih. Thaithawh ka ei lai ahkhan horkuam ah a rung lut zo ih, tlang hrap ah ṭan rak khuar in, thingkung par ih ka kai lai i rak zoh rero ti cu a fiang thawkhat zet. Zawng khan tlang hrap ih a um lai a rak hmuh mi a si. Ka ṭanlak a rem lo ih thingkung khal ralringtei' pawk phah a ṭul. Sun khawvang lai ih tonak hahdam a rak si mi thingkung hngeṭek cu khua a thim hnu cun a sinak malte a thleng aw. Taktak ahcun ka rifle cu thli lak ah ka kap thei ko. Asinan naivai zet ih um mi pawpi tlanter duh ih meithal kap puak ruangih thilthleng rapthlak um mi pawl ka rak hmuh dah zo ruangah kap lo ding in ka sup aw. Cun, meithal a puak hnu ah pawpi cun i ra do lo a si hman ah, a kiangnai tuk ih rifle (450\/400) ka kap puak cun hitawk hmun hi a suahsan pang thei ih, harsatnak phunkim tuar ih ka zuamnak hmuahhmuah cu thuhlolak ah an cang thluh pang thei.\nPawpi cu a hung khir lo ding ti ka thei. Ziangahtile a hung khir ahcun a hnuai pii sawmthum ih lungto pawl lakah a vung tla ding. Asinan a hrang ah khir hman a ṭul lo. Ziangahtile a ke dunglam ih a hung din ahcun olte'n i kai ban ding. Ka cawn parih rifle cu ka thlir ih a hoinak lam ka thleng hnu ah, ka kehlam ban le ka hnak karlak ah rifle fung ka hruah. Rifle kaa cu hnuailam ka hoiter ih meithal mawn khap (safety-catch) ka phelh. Pawi cun cui' ka cangvaihnak cu a hlan hmuahhmuah hnak ih hrum thuk sawn in i rak dongsong. Tu ahcun pawpi cun i hun dawh sehla rifle hun pah in, rifle zangte pawl kuai ding ih ka kutzung ka thluahnak kiangkap a hung thleng ban ding. Cumi ahcun ka kap that thei lo a si hman ah meithal puak ruangih a buai lai ah thingkung tlunlam ih kai can ka neih phah ding. Can cu hnapkhawn feh in a feh. A netnak ahcun tlang hrap lak ah hrum rero phah ih a thuptei' i pel kual rero mi cu a ning thlang ih, ka kehlam ih khuarkhawhrum fatakte lam ah a zuang lut. Minute malte a rei hnu cun a deh mi naa ruh a ṭam kiak rupro awn ka hi thei. A netnak ahcun ka tonak rem lo zet ah ka cawl hahdam thei thlang. Cumi hnu, zanvar ih ka theih mi awn hmuahhmuah cu deh tuartu naa umnak lam hlir in an si.\nKa milai pawl in tlangtluan ihsi in run kuut-auh lai ahcun, ni a suahnak minute malte lawng a si ih, horkuam cu a thim khiamkhiam lai. Cumi rual deuhthaw ah ka kehlam tlang hrap ah rangcang tlan ih pawpi a tlan zuarzo lai ka hei hmu. Khaw vang ṭha tuk hrih lo, le zanvar ka men ruangih ka mit cau tuk ruangah hei kap ding cu ka hrangah a har. Asinan ka hei kap thotho ih, cerek cun a pannak ding diktak a pan ti ka hmuh tikah ka di a riam nasa. Pawpi cu nasa zet ih huk dumdo phah in a her aw vukvi ih ka tonak thingkung a run pan turto. I zon ding ih a hung khir zawng ah ka cerek pahnihnak cu, vanṭhatnak nasa zet ruangah, a awm sungah a deng lut aw. Cerek rit zet in a hung khir tumnak zawn a pialter deuh ruangah pawpi cun ka kiangnaite a hun kheuh ngah. Cu thluh cun cerek ih sawhhngongnak ruangah a hnuai ih horkuam ah lingbalailet in a vung ril ih, ka rellang zo mi tili fatakte pawl lakih pakhat ah a vung tang. Asinan buai luihlo in tili cu a suahsan sal ih horkuam lam ah pai ṭuaṭo ih tlan suk in, a liam hlo. Tili cu a thisen in a ciah sen khemkhem thluh.\nThinghnge hak zet parih nazi hleinga sung ka to ruangah ka taksa ih thahri hmuahhmuah an com thluh. Thingkung par ihsin a tawlh in ka tawlh suk ih, ka hnipuan ahcun thingkung parih tampi a tangta mi pawpi thisen pawl an kai hnianghniang thluh. Ka kut-ke khong thluh pawl ka hmeh ciamco hnu lawngah pawpi cu ka dawithlun thei. Hlapi a rak feh nawn lo. Tili dang pakhat ih um mi lungto tawhram ah a rak thi.\nTlangtluan ih rak pungkhawm aw ka milai pawl cun ka thupek an run pahbal. Ka meithal puak awn, cumi hnu ih pawpi huk awn le ka meithal puak veihnihnak awn pawl an theih ruangah an zate'n a hlawmkhawm in tlang hrap cu an run zawh suk. Thisen kai hnianghniang thingkung le a hnuai ih ka lukhum nem an rung hmuh tikah, ka milai pawl si lo men bang in, pawpi in i thiar zo tiah an ruat. An ṭhangphawkawknak au-aw pawl ka theih tikah ka hei ko hai. Cuvete'n horkuam lam ah an rung tlan thla ciamco lala. Ka hnipuan ih thisen kai hnianghniang pawl an hmuh tikah thinphang in an phaw keke. Hriamhma ka tuar lo ih ka hnipuan ih thisen pawl cu keimai thisen an si lo thu ka sim sal hnu rei lo te ahcun pawpi cu an hil vialvial cih. Thingkung no khohkhah pakhat an hau hnu ah pawpi cu hramhri (zunthuhri tivek) pawl thawn an ṭawn. Tlang hrap zet a si ruangah pawpi cu zawn soh a har zet ih vei tampi au vualvo phah ih an sohpi hnu lawngah khua kan thleng thei.\nHivek hmunram deng le kawr pawl, milai dehtu in reipi tiang harsatnak a pek mi, ahhin cangvaihnak huaisen tampi an um ṭheu. Tualsung mipi pawl cun cuvek cangvaihnak huaisen pawl cu ni tin ih thilthleng zaran ah an ruat ih, a lenglam minungpawl cun cuvek cangvaihnak huaisen pawl theih thei dan ding an nei lo. Kanda Milai Dehtu ih deh mi minung netabik ih thuhla thawn pehpar in cuvek thuhla pakhat ngankhum ka duh. Cui thilthleng cu a thlen hnu rei lo te ah a hmun ka va thleng ih, khaw sung mipi pawl ih thuhla cipciar in sim mi, le ka va thlen hlan ah tham le dai hrih lo a rak si mi dehawknak hmun khal khimkhuahtei' ka zohfelnak ihsin, ziangkim a dik thluh ti ih ka zum mi thuanthu pakhat ka lo sim thei.\nKanda milai dehtu ka kapnak kiang ih khawte ahcun putar pakhat le a fapa neihsun an um. A pa cu 1914 -18 karlak ralbuai ahkhan ralkap a rak ṭuan ih, a fapa khal Royal Garhwal Rifles ih lutter a tumtah. Tui can vek thotho hin, remdaihnak phirivau awn a len lai ahcun, ralkap hnaṭuan hi ngah a har zet ih a diltu an tam fawn. Tlangvalte ih kum hleiriat suahcam ṭheh hnu rei lo te ah pacang rual bur khat cu an khua ra pal phah in Lansdowne ih bazaar lam an pan. Tlangvalte cun cui' pacang pawl cu a rak thlun ih Lansdowne a thlen tikah Ralkap Khonkhawmnak Zung ah amahte'n a va feh. A pa in ralkap upatpekawk dan le ralkap thunluttu bawi hmai ah ziangti ih um ding tivek pawl a rak zirh ṭhat ruangah ṭhukṭhun lo in an rak la cih. A hmin cazin an thun thluh hnu, ralkap zircinhnak a thok hlan ah inn ah tlung in a neih mi bulpak thilri mallai va la ding in an thlah.\nNi nga a rei hnu, sundir hrawng ah inn a ra thleng sal. A thuhla theih duh ah a rualpi pawl an ra suakkhawm hai. A rualpi pawl cun an khaw deng ih um mi an loram fate ah a pa cu ṭhuan a hrut lai thu, khaw thim hlan ahcun a ra tlun lo ding thu an sim. (A pa in ṭhuan a hrut mi loram cu cong-orh siangpahrang ka thah ni ih pawpi neh tharhlam zet ka hmuhnak loram kha a si).\nTlangval ih ṭuanvo pakhat cu an rannung hrangih rawl hawlsak a si. Curuangah an venghnen inn ih suncaw mallai a ei hnu ah mipa dang kul thawn thinghnah la ding in an feh.\nKa lo sim zo bang in, an khua cu tlangtluan pakhat parih um a si ih, hramlak in a kulh. An khaw kiang ih hramlak ahhin hrampi attu nunau pahnih cu milai dehtu in a rak deh zo. Thla tampi sung cu an khaw kiangkap ih thingkung hnah pawl thawn an rannung pawl an cawm. Curuangah ni khat hnu ni khat, an duh zat thinghnah ngah thei ding cun, hla deuh ih va feh vivo a ṭul. Himi ni ciah khal ah minung kulhluan khat cun thlawhlai loram pawl an paltlang hnu ah a hnuai ih horkuam zim lam pan in, lungto tam zet tlang hrap ṭenṭen ihsin furlong hnih an vung suk. Hramlak sah zetzet ih a khuh mi cui horkuam cu nisuahlam ah peng riat tiang a va pharhdarh aw ih, Dhikala Hramlak Bangla ih khatlam ral ah a um mi Ramgana tiva thawn an va tong aw.\nHorkuam luzim ahcun leilung cu a rawn deuh ih thingkung tumpipi in a khat. Cutawk ahcun mipa pawl cu an hril mi thingkung cio ah kai in an ṭhek aw. An duh zat thinghnah an ṭawh ngah hnu ah hridai thawn an tom ih cumi pu phah in pahnih-pathum tete'n khua ah an tlung.\nTlangmual an run zawh suk phah lai khal ah an ralṭhatnak hlo lo ding in le milai dehtu ṭihṭhaih ih tlanter ding in a ring thei patawp in an ṭong ih, thingkung par ih an kai lai khal ah pakhat le pakhat an auh aw rero hai. Cui an ṭong thawmvang cu horkuam thlanglam peng hrek ih hramrul sah zet lak ah a rak um mi pawpi in a rak thei. Pawpi cun kan dunglam ni li ah zukneng nu kum thum mi a rak dehnak cui' hrampi rul cu suahsan in tivate a tankai ih, horkuam zate'n a fangsuak thluhtu rannung zinrua ihsin mipa pawl umnak lam ahcun zamrangte'n a hung tlan so. (Pawpi ih neh a lang theinak leilung ahcun ziangtluk in a tlan cak timi hi a ke hmailam le dunglam neh pawl umnak hmun zoh in theih a theih.)\nKa rel lai mi tlangval cun rannung hrangih a hnah a ṭawh ding mi ah vaube kung a hril. Cui thingkung cu rannung zinrua saklam ṭangphel kul hrawng ah a um ih, a hngeṭek tlunta pawl cu lungto pahnih an umnak khuarkhawhrum fatakte tlun ah an va zam. Rannung zinrua a kelnak zawn ihsin pawpi cun thingkung parih tlangvalte cu a hmu. Pawpi cun bok phah in tawkfang sung a zoh hnu ah zinrua ihsin a pial ih khuarkhawhrum ihsin ṭangphel sawmthum hrawng hlatnak ih tumpang kung tlu dung ah a relh. Tlangvalte cun a duh zat thinghnah a ṭawh ngah hnu ah thingkung ihsin a ṭum ih a tom ih ṭawn ding in a la khawm. Himi a tuah lai ahcun hmun rawn kolh ih um a si ruangah a him thawkhat ve. Asinan, vansiat thlak zetin, a khiak mi thinghnge pahnih cu khuarkhawhrum sungih lungto tumpi pahnih lakah an tla ti a hmu ngah kherkher. Cui' thinghnge pahnih sar ding ih khuarkhawhrum sung a vung ṭum cu a hualvan tacik a khen hnget ah a cang. Khuarkhawhrum sungih a pil hloh vete'n pawpi cu tumpang kung tlu ih a relhnak ihsin a ra suak ih khuarkhawhrum tlang ah bokvak in a ra khawt phei. Thinghnge sar tum ih tlangvalte a vung kun lai ah a zon ih a deh. Pawpi in a deh lai ahhin midang pawl thingkung parah an rak um lai maw, an tlung zo, timi cu ka rel thei lo.\nTlangvalte ih pa cu ni liam rual ah a rung tlung. A fapa cu ralkap ah an la lut ih Lansdowne ihsin cawlh can tawi la ih ra tlung a si thu, thuthang lungawiza in a rak hmuak. A fapa ih umnak a sut hai tikah sunhnu tuan deuh ah ran rawl hawl ding in a fehsuah thu an sim. A pa cun inn ih a fapa a va hmuh lo tikah a thin a phang. A cawcang pawl riahnak ih a khum hnu ah a fapa cu inn khat hnu inn khat ah a hawl vivo. Cumi ni ih ran rawl hawltu hmuahhmuah cu a va sut thluh. Asinan horkuam luzim ah an ṭhekawk thluh thu, cumi hnu cun a fapa cu zohman ih an hmuh lo thu, an rak sim cio.\nPutar cun, cangdawl loram a paltlang hnu ah tlang hrap zim ah a va feh ih, a fapa cu vei tampi a ko rero. Asinan sawntu a nei lo.\nTu ahcun khua a thim thlang ding. Curuangah putar cu inn ah a tlung ih meikhu suak tam zet mei-inn fatakte a van hnu ah khaw sung ihsin a fehsuak. Ziang a tuah tum ti ih khaw sung mi pawl in an sut tikah a fapa hawl a tum thu a sim ih, khaw sung mi pawl cu an thin a phang zet. Thingkung ihsin a tla ih hriam a tuar tla a si thei thu, milai dehtu kawhnak ih a can pang a phan ruangah a kawhnak aw a rak sawn ngam lo tla a si thei thu, sim phah in milai dehtu na hngilh maw si ti ih an sut tikah, a fapa hawl a tumnak sanbik cu milai dehtu ruangah a si sawn ti'n a sang hai.\nPutar cun zohman thlun ding in a sawm lo ih, thlun a tumtu khal an um lo. Cutin, milai dehtu a um hnu ih zohman an feh ngamlonak horkuam ahcun zanvarte'n a suk a so ah vak in a fapa cu a hawl. A keneh ka hmuh sal mi pawl ihsin, pawpi in a fapa a ei rero nak hmun ihsin pii hra ih hla ah a um mi rannung zinrua cu vei li rori a zawh ti ka hmu.\nKhua a van rual ahcun beidong le thinhar zet in lungto tamnak tlangmual ah malte a hung kai ih cawl ding in a to. Cutawk hmun sang ihsin khuarkhawhrum cu a vun hmu thei. Ni a hung suah tikah lungto tumpi pahnih parih thisen tleu zukzi a vun hmu. A vung tlan ciamco tikah pawpi ih tanta mi a fapa ih ruak nenong pawl a vung hmu. A ruak nenong cu a lakhawm ih inn ah a tlun. Ruak tuamnak puan an hawl ngah in a rualpi pawl in Mandal tiva kap ih ruak urnak ah a fapa ih ruak va ur ding in an fehpi.\nHivek cangvaihnak pawl hi an thil ti mi ih ṭihnunzia theithiam lo, khawruahnak nei lo minung pawl ih thilti a si ti ih ruat cu a dik ding ah ka ruat lo. Kan thingtlang minung pawl hi an kiangkap thil pawl parah an thinlung a no zet ih hlei ah, thuserh an nei nasa thei zet. Tlangmual zim, horkuam le khuarkhawhrum thuk pawl hmuahhmuah hi thlarau ci khatkhat in an luah cio tiah an zum. Khawsia hmuahhmuah hi khawthim lai ahcun ṭih an nungbik tiah an zum fawn. Hivek kiangkap boruak lakih ṭhanglian minung pakhat in, milai dehtu in kum khat lenglo a ṭihṭhaih zo mi hmun ah, a suangtuahnak sungah khawsia an khat thluh ti ih a ruat mi, le milai dehtu in a bawhthup rero ding ti zum-um zet, hramlak sung rori ah, hriamhrei zianghman nei lo in nitlak ihsin nisuah tiang a vak rero timi cu, ka hmuh dan ahcun, mi malte hnen lawng ih a um mi ralṭhatnak a neih ruangah a si ti'n ka hmu. Cangvaihnak danglam zet a si thu siseh, hminsin phu zet a si thu siseh, thei cuang lo ih a tuah mi a si ruangah uar a um ka ti sinsin. Zuk zuk thei ding in milai dehtu kiangah to ding ih ka dil lai ah i hun zoh ih, thinlung hngelhnget awphawi thawn, \"Bawipa, tu ahcun ka fapa ih phuba na lak zo ruangah ka thindi a riam zo,\" tiah dimte'n i sim.\nHimi hi Kumaon Pengpi Uktu Zungbawi pawl hnenah kap ding ih ka tiamkam mi, le neta lam ah Garhwal mipi pawl hnenah milai dehtu pawl an reh theinak ding ah ka theitawk in ka zuam ding ti ih ka rak tiamkam mi, pawpi pathum lakih a netabik a si.\n#Jim Corbett ih \"Man-Eaters of Kumaon\" sungih ta \"The Kanda Man-Eater\" leh mi a si.\nby Siang Lian Uk Kianghrol\n2 Replies to \"Kanda Milai Dehtu\"\nI have read your article carefully and I agree with you very much. This has provided a great help for my thesis writing, and I will seriously improve it. However, I don't know much about a certain place. Can you help me?\nReading your article helped me a lot and I agree with you. But I still have some doubts, can you clarify for me? I'll keep an eye out for your answers.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinblog.com\/kanda-milai-dehtu\/","date":"2023-04-01T01:39:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949694.55\/warc\/CC-MAIN-20230401001704-20230401031704-00692.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999662638,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999662637710571}","num_words":5894,"character_repetition_ratio":0.036,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.341,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam Peng Ah Ralhrang Helicopter Vei 6 A Ttum – August 11 , zinglam nazi 7 in zanlam nazi 4 tiang Chin ramkulh Falam peng Falam le Rihkhawdar ah ralhrang Helicopter vei 6 a ttum ih, Helicopter cun ralthuam a phur men ding tin' mipi cun an sim.\nRihkhawdar ahcun zinglam nazi 7 ihsin ralhrang Helicopter vei 3 a ttum ih,zanlam nazi 3 hrawng ihsin Falam vankau tlangzim ih ralhrang hmun ah ralhrang Helicopter vei 3 a ttum.\nAugust 10 ah mipi ralkap komkhawm cun Rihkhawdar vengthen Tio tlangpar ih ralhrang sakhan an do ih, ralhrang 5 an thih tlunah ralhrang 4 an pe aw ih, ralhrang thi lakah tatyin-hmu duhbohmukyi a tel tin mipi ralkap lam cun thu an suah.\nAugust 10 ih doawknak theh ah ralhrang raldonak vanzam cun Rihkhawdar kiangkap a hel ciamco zo. Tuitum ih ralhrang Helicopter cun Tio le Vankau ih ralhrang pawl hrang ralthuam a phurhsak siko ding tin mipi cun an sim.\nChin Ralkap Miraltha 53 An Thi – Chin ralkap komkhawm CJDC cun 2022, February 1 in July 31 tiang ralhrang ralkap an donak thuhla cu August 11 zan ah mipi theihternak an nei ih, thla 6 sung doawknak ah chin ralkap miraltha 53 an thi tin CJDC cun thu an suah.\nCJDC ahcun Chin ralkap CNA, Chin miphun humhimtu CNDF , PDF Zoland, CDM Siyin le Chin ramkulh sung peng tinkim ih CDF tamsawn an tel thluh. CJDC an din hnuah hmunkhat ih raldo bawmawk caan khal an nei theu.\nCJDC cun \"Ralhrang ralkap in 2022, August 11 ah thazang tam zetin Chin ramkulh sung in nor. Asinan, CJDC sungtel pawl kan bawm aw tonih,ralhrang ralkap pawl kan rak do rero. 2022, February 1 in July 31 tiang ralhrang kan dodan thuhla pawl cu a hnuailam bangtuk a si.\n\"Thla 6 sungah Chin ramkulh Tonzang peng sungah doawknak vei 2, Paletwa peng sungah doawknak vei 7, Thantlang peng sungah doawknak vei 9, Tedim peng sungah doawknak vei 13, Matupi peng sungah doawknak vei 18, Kalay Kabaw ah doawknak vei 23, Kanpetlet peng sungah doawknak vei 24,Mindat peng sungah doawknak vei 35, Falam peng sungah doawknak vei 44 , Hakha peng sungah doawknak vei 45 a um ih, a zate kom cun thla 6 sungah ralhrang ralkap thawn vei 220 kan do aw.\n\"CDF KKG cu Chin ramkulh sung peng 9 ah an tel lo nan, CJDC sungtel an si ih, Kalay Kabaw ah ralhrang dotu an si ruangah an cangvaihnak pawl cu cazin ah kan telh ve. Cun, Thantlang khawpi sungih doakawknak tenau cu cazin ah kan telh lo thung.\n\"Thla 6 sung ralhrang ralkap thawn vei 220 kan doawknak ah ralhrang 927 an thi ih, kannih Chin ralkap komkhawm lamin miraltha 53 kan can ve a si,\" tin CJDC cun thu an suah.\nPaletwa Ah Fangfai Lei Ding A Um Nawn Lo – Chin ramkulh Paletwa peng Paletwa in khawpi dang fehnak lamzin pawl ralhrang ralkap lamin khoh zetin an cek ruangah le feh sian lomi an neih ruangah Paletwa ah fangfai lei ding a um nawn lo tin mipi cun an sim.\nPaletwa ih um pakhat cun \"Paletwa khua ah datsi lei ding a um nawn lo ih, fangfai lei ding khal a um nawn lo. Paletwa myone sungih fang cing thei pawl cun an fang cinmi an rial ih, dip khat ah thawng 40 in an zuar. Hmundang in fangfai lut pawl cu dip 1 ah ting 1 an ngen ih, cukhal lei ding a um nawn lo.\n\"A tufang Paletwa ah arti pumkhat thawngkhat a man. Datsi liter khatah thawng 7000 a thlengih cuti hman in lei ding a um lo. Kannih Paletwa cu Rakhine ramkulh Kyaukdaw khawpi in thilri ziangkim kan lalut. Asinan, tu ahcun kyaukdaw fehnak lamzin khar a si ih, thilri zianghman a lut thei lo a si,\" tin a sim.\nPaletwa peng sungah AA le ralhrang an kap aw theu ih, cumi ruangah ralhrang ralkap cun Paletwa in Rakhine ramkulh lam fehnak tipar lamzin cu August 1 in an rak phit zo ih, tuini tiang an ong hrih lo tin khuami pawl cun an sim.\nKalay Ih Bike Pah Aw Ah Pakhat A Thi – Sagaing ramthen Kalaymyo khawpi natchuang lamzin Aungziyah lamzin tawpnak ah saihtwe bike le bike dang pakhat an pah aw ih, a hmunah bike mawng pakhat a thi cih.\nBuaipitu pakhat cun \"August 11 zanlam ah saihtwe bike le bike dang pakhat an pah aw ih, Bike parih to pakhat a hmunah a thi cih. Midang pakhat khal a lu ah hriamhma a ngah ih, seherh umzet a si ruangah sizung fehpi hngal a si.\n\"Saihtwe mawngtu cu a hliam a bese tuk lo. Ziangtin an pah aw , ziangruangah timi cu felfaiten kan thei hrih lo. kannih cu an pahawk hnu lawngah thleng kan si,\" tin a sim.\nKIA In Pituhsit Sakhan An Urkang – Kachin ramkulh Phakan myone siaduzuat ( ရှဒူးဇွပ်ကျေးရွာ ) khua kiangih ralhrang sakhan le pituhsit sakhan cu August 11 zingah KIA in an kap ih, pituhsit sakhan sawn an urkang thluh tin KIA thuphuantu ralbawi Nawbu cun mipi a simthei.\nKIA thuphuangtu ralbawi Nawbu cun \"Pituhsit umnak Sanpia sakhan kan kap ih, kan urkang thluh tin kan ralkap pawl cun thuhla in simthei. Culo ralhrang sakhan ahcun an kap aw rero hrih ih, thuhla a fel thei hrih lo a si,\" tin a sim.\nKhuami pakhat cun \"KIA pawl ih urkangmi pituhsit sakhan cu duhtawk in mipi tangka diltu an si ih, mipi hrang an rapthlak tuk. Doawk lai ihsin ralhrang hmunpi cun ralthuampi an kap ciamco ih,KIA pawl um nawn lo hnu khalah ralthuampi an kap bet. Pituhsit pawl cu Min Zin Thant ih hohami an si ih, ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah lal duh ih cangvai an si.\n\"Doawknak ah KIA lam pakhat a thi tin kan thei ih, pituhsit lam khal thi an um nan, a zat kan fiah thei lo. Kan dung July 18 ah pituhsit pawl cun KIA sakhan an rak kap hmaisa. Cumi lai khalah kIA lam pahnih an rak thi. Tuitum ahcun KIA in pituhsit sakhan an urkang sak thluh a si,\" tin RFA a simthei.\nHrantang Mipi 400 An Runsuak – Kachin ramkulh Phakan myone Sezin khua ih doawknak ruangah hrantang mipi 400 pawl cu August 11 zingah runsuah fel an si tin mibawmtu pawlkom cun thu an suah.\nMibawmtu sungtel pakhat cun \"Tu ahcun khua sungah zohman an um nawn lo. Mipum 3000 hrawng an tlansuak thluh zo. Zianghman la ngah loih tlan an tam tikah bomnak pek an tul ngaingai. Ziangkim ah ngaihtuah sak tul hlir an si. Tuitum ahcun tlansuak thei lo, khua sungih hrantang pawl kan va phur ih, kan runsuak thluh zo a si,\" tin a sim.\nAugust 8 ah KIA le PDF tangtlang cun Sezin khua ih ralhrang ralkap sakhan le Shanni SNA sakhan an rak kap ih, ralhrang le Shanni pawl an rak tlan thluh. KIA le PDF cun ralhrang sakhan an la fel thei nan, a hnu reilo ah ralhrang pawl cun raldonak vanzam an hmang ciamco ih, doawknak a sosang.\nDoawknak ruangah mipi lamin mi 5 an thi zo ih, Sezin khua in inn 400 tlun ralhrang pawlin an urkang zo. Tu khalah Sezin khua ahcun ralhrang ralkap le Shanni pawl an umlai. Sezin khua cu Sagaing ramthen le Kachin ramkulh ramri ih um a si ih, innkhi 600 hrawngah mipum 3000 tlun an si.\nSezin khuami pakhat cun \"Kan inn urkang a si tikah kan ui tuk lawlaw. Ziangahtile, kum 15 sung harsa zetih kan ttuan hnuah kan sakmi a si ve. Tu khalah kan hruhmi thuanhnaw lawngin kan tlan ih, inn ah ziangkim kan tanta. Doawknak a cem tikah inn ah kan kirsal dingih , hahdamten kan um ding tin ruahsannak kan nei nan, tu ahcun a kangral thluh zo a si,\" tin a sim.\nRussia Vanzam Sakhan Puak Ah Vanzam 8 A Siat – August 9 ah Russia in 2014 kum ih Ukraine ram an rak laksakmi Crimea ramthen sungih um Russia vanzam sakhan a puak ciamco ih, vanzam tampi a siat phah tin Satellite ih zuktu pawl cun an sim.\nRussia vanzam sakhan puak ruangah mi pakhat a thi tin Russia lam cun thu an rak suah nan, vanzam siat thuhla mipi an rak theihter duh lo. Satellite ih zuktu pawl cun Russia vanzam sakhan puak ruangah vanzam 8 hrawng a siat tin an tarlang.\nRussia lam cun thil an retkhawmnak hmunin puak a suak tin an sim. Leitlun cun Ukraine lam cangaihnak si ding an tinan, Ukraine in Russia vanzam sakhan puak thu thawn pehpar aw in ziangthu hman an suah lo. Asinan, Ukraine president Zelenskyi cun buainak reh dingin Russia lam kan tuarter ve a tul tin Russia vanzam sakhan a puak hlanah a rak tongsuak.\nCrimea ramthen cu a hlanah Ukraine ramsung ih um a si ringring nan, 2014 kum ah Russia in ralthuam hmangin an rak laksakmi a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/paletwa-ah-fangfai-lei-ding-a-um-nawn-lo\/","date":"2023-03-31T03:12:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00255.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992601275,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992601275444031}","num_words":1406,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.26,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"KNU Hnenah Meithal Zun 3 A Pe – KNU hmunram 5-nak sungih um Pha Hti Saw Mili cun a fapa pahnih cu ralthuam thlah in BGF suahsan dingah a nor rero nan, a nor thei lo ruangah a fapa pahnih ih meithal zun 3 le cerek pawl cu amah pabik rori'n KNU pawl hnenah a va pe.\nThuhla theitu cun \"BGF cu ralhrang lamtang, ralhrang thawn tuantlang le ralhrang pawlih hlawh pekmi an si. A hlan ahcun zalennak hrang an rak zuam ve nan, ralhrang thawn remawknak an tuah hnuah ralhrang in ramri kil tuanvo an rak pe.\n\"Ram a buai hnu ahcun ramri kil men loin ralhrang an bawm ih, KNU pawl thawn an do aw ringring. Cutikah khatlam zawngih thlir cun karen le karen doaw vek tla a bang. Ziangahtile, BGF cu karen ralthuamkai pakhat an si ve.\n\"Cutikah pabik a um nuam thei lo ih, a fapa pahnih cu ralthuam famkim thawn KNU kutah pe aw dingin a fial hai. Theitawkin a lem, a sawm rero nan, a fapa le pahnih in pai' thusim an thlun duh lo ruangah a pa cun lamzin dang a hawl.\n\"A fapa le pahnih an um lo sungah a fapa pahnih ih meithal zun 3 le cerek pawl cu amah rori'n KNU hmunpi hnenah a fehpi ih, a va ap. KNU lam khal an rak lungawi tukih, laksawng ah ting 40 an rak pe. Pabik cu ke khatlam tha nawn lo a si ih, kelem a hmang. A fapa pahnih khal thlem bet a tum rero lai,\" tin a sim.\nShwemanntu le Shanmahlay Bus Bomb An Puah Ding – Sagaing PDF cun ralhrang sumpai lakluhnak pakhat Shwemantu le Shanmahlay buspi bomb an puah thlang ding thu mipi theihternak an nei ih, khualtlawng sukso zokhal Shwemanntu le Shanmahlay to nawn lo dingin an theihter.\nSagaing ramthen sung PDF cun \"Ralhrang ralkap thawn tuantlang Shwemanntu le Shanmahlay bus mawtawpi to nawn lo dingah mipi nan zaten kan lo theihter duh. Theihternak kan tuah zo cingin, a to hrimtu nan um thotho ih, thil pakhat khat nan tong asile kannih mipi ralkap lamin mawh kan phur lo ding.\n\"Ralhrang ih tuanpi le ralhrang sum lakluhnak pohpoh do ding kan si ruangah, tu ihsin ralhrang tuanpi Shwemanntu le Shan Mahlay buspi khal theitawk in kan siatsuah thlang ding. Cucu, mipi kan lo theihter duh a si,\" tin thu an suah.\nWave Money In Hmatpungtin An Dil – Myanmar ramsung ih sumpai kuatawknak pakhat Wave Money cun September 9 ihsin wave money hmangtu zaten hmatpuntin tel lo cun sumpai suah a theih nawn lo thu an simthei.\nWave money cun \"Sumpai kuat le suah ding tikah rintlak zetih tuah a si thei ding cu kan duhmi a si. Curuangah Wave money hmangtu zokhal hmatpuntin keng tengteng dingah kan lo theihter ih, tulsammi nei thluh lawng kan lo buaipi thlang ding a si,\" tin thu an suah.\nWave Money hmang ringringtu pakhat cun \"A hlan ahcun sumpai suah dingah siseh suahpai kuat ding khalah phone number kan pe ih, duhtawk in Wave Money kan rak hmang thei. Tu ahcun sumpai kuat dingah siseh, sumpai suah ding khalah hmatpungtin kengkeng dingin thu an suah.\n\"Ziang an duhsan kan thei lo ih, kannih mipi hrang ahcun a buaithlak phah zet. A olsam tukih kan hmang rero tinak laiah tu ahcun buaithlak zawngin an fehpi tikah kannih cu Wave Money kan hmang nawn lo ding a si,\" tin a sim.\nThuhla theitu pawl cun hivek cu ralhrang lamih thusuak le an fialmi a si ko ding. Ziangahtile, rampi a buai hnuah Wave money hmang tangkai tuk a si ih, ralhrang pawlin an mikaih duh ah hmatpungtin tiang an telhter siko ding tin an sim ve.\nN.Korea I Nuclear Hman Theinak Thu An Suah – N.Korea president Kim Jung Un cun a tul a si ahcun ziangtik khalah Nuclear bomb kan hmang thei a si tin thu an suah tin N.Korea thuthang pawl cun September 9 ah an tarlang.\nKim Jung Un cun \"Ziangvek remnak khal kan tul lo, Nuclear tuah lo dingin biakawknak khal kan pom lo. Nuclear kan buaipi reromi khal dungsip kan tum lo a si,\" tin a mipi pawl a simthei.\nHivek a si tikah N.Korea cun Nuclear an buaipi vivo tum si ding tin zingzoitu pawl cun an sim. 2018 kum khalah US President hlun Donald Trump cun N.Korea president Kim Jung Un hnenah Nuclear buaipi nawn lo dingin remnak tuahpi a rak tum rero nan, remawknak felfai an rak tuah thei lo. N.Korea cun 2006 kum le 2017 kum ah Nuclear zohsinnak an rak nei zo.\nN.Korea president Kim Jung Un cun a tul a si ahcun Nuclear hman theinak kan nei tin thu an suahmi ah ziangtikah an hmang ding? ziang ram an kap ding, ziangruangah an hmang ding tivek a cipciar pawl cu a phuang tel lo thung.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/pdf-in-shwemannthu-le-shanmahlay-bus-bomb-an-puah-thlang-ding\/","date":"2023-03-28T23:39:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00077.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998785257,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998785257339478}","num_words":795,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.269,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalaymyo khawpi ih um U Sein Lin cu ralhrang lamtang a si, ralhrang pawl hnenah mipi thuhla arak sim thei ṭheu.\nOnline fehtlang ihsin PDF pawl a ngiar ih, \"Ralkap ka tanpi ruangah in that ding asilen ziangtik lai caan khalah in ra that thei. Ka lo ṭih lo tuk ruangah ralkap pawl ka tanpi. PDF le NUG khal ziangah so ka ṭih ding\" a ti.\nJuly 11, 2022 zinglam nazi 11:00 hrawngah a nupi thawn Kalaymyo, Rann Thit Tea Shop ah thil an ei rero laitak ah Kalaymyo-UGF pawlin an va kap that. An nupa in an thi, an lu ah an kap veve. Meithal in vei 7 an kap ih a hmun ah an thih thu UGF in an phuang.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.meifar.info\/kalaymyo-ah-online-fehtlang-in-pdf-pawl-ngiar-%E1%B9%ADheutu-an-kap-that\/","date":"2023-03-31T16:07:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949644.27\/warc\/CC-MAIN-20230331144941-20230331174941-00077.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999408722,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999408721923828}","num_words":121,"character_repetition_ratio":0.003,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"NGAKCHIA MI ṬIHNAK – ṬIH BUIN CAWI LO DING. Ngakchia cheukhat cu mi an duh lo, aruang cu an ṭih hna. Cawi hun timh hna […]Read more\nCategory: Theihtlei\nHarsat Nak Na Ton Caan Ah An Dawtu Tak Tak Mi Na Theih Khawh Nak Ding Phun 5\nHringnun sumtual ih na tlanlenpi pawl ziangvek minung an si, ti theih na duh asile a tanglam bangin in um sin aw! 1.Hni awla mi […]Read more\nHlasak Thiam Minthang Justin Bieber Asia Khualtlawnnak Vialte Thulh A Si\nA ngandamlonak ruangah I dinh a hauh caah Canadian hlasak minthang Justin Bieber nih November ni 6 ah hlasaknak ngeih ding Bangkok ah timhtuah mi […]Read more\nNungak Fim Nih Pasal Ding Caah A Thli Tein An Mitsirin An Venmi Hna Phun 10\n1.Nu le pai' neihnunnak ro thilri rinsan le suangaw ih talpawl maimai tlangval khi fala fim cun an uar riai lo. Ziangahtile neihnunnak hlawnthil cu […]Read more\nNa Sining Taktak Theih Na Duh Ahcun Mah Kaa Hin Rak Zoh Ve, A Hman Bak An Ti Cio\nCacawn nizeizat ah dah achuak mi na si? relnuam na caah adik maw. A tanglei kan langhtermi hi facebook ah an thlah i mi tam […]Read more\nNu Tawtawk Tha Mi Hi Zeiruang Ah Dah An Thluak A Chiat Deuh?\nNu a tawk thami hi an thlauk a chia. Vawlei cung University minthang pawl nih hlathlainak an tuah tikah nu a tawk thami hi an […]Read more\nZuu Tama Pasal Ngeih A Tthat Nak Phun 10\nNunau hrangah zutama pasal neih ih ṭhatnak kan rel ding. Himi hi thutak lak ih lak ding ciamco cu a si lo. Asinan, khatlam zawngah […]Read more\nNupi Ding Ah Nungak Virgin Bak Na Duh Ahcun Mah Hi Rak Rel Hrim Hrim\nNupi neih tum ṭengṭeng tlangval hmuahhmuah hin an duhthusam bik cu fala thianghlim (virgin) neih ngah rori a si, ti sehla a sual lo ding. […]Read more\nPa Lawng Nih Rel Ding: Vanthat A Duh Mi Na Si Ahcun Mah Hi Rak Rel Hrim Hrim\nNunau hip theinak nei dingin mipa hin thil tampi na zuam a ṭul. Thinlung pitlinnak ihsin thok in cangvaih dan, hmuihmel, ṭongkam an zir rori […]Read more\nNihin Hi Facebook A Tuahtu Mark Zuckerberg Kum 38 A Tlin Nak Birthday A Si\nVawleicung minung paoh paoh nih theih lo awk tha lo mi pa cu facebook CEO Mark zuckerberg kum 38 a tlinak birth day a si. […]Read more","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/www.rihnews.com\/category\/theihtlei\/","date":"2023-03-27T20:25:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948684.19\/warc\/CC-MAIN-20230327185741-20230327215741-00277.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6685613394,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6685613393783569, \"cnh_Latn_score\": 0.32879120111465454}","num_words":399,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.542,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khaw pakhat ahhin nupinu pahnih hi nitin in lo hnațuanah an tlak aw i a haha in an lo an feh țheu. Fate pakhat veve an nei. Pakhat cu nunau a si i pakhat cu mipa a si. Inn lamah nau kilkhawitu an neih lo ruangah an pahnih cun an fa le cu loah an hruai i lo hnațuan phah cun thlamah an kil phah țheu. Lo an va thlawh sung len an fa le cu a dangdangah an hlum ta țheu. Sunah an fa le a dangdang i an hlum ta țheu mi cu hmunkhatah an rak ittlang i an rak pawm aw țheu. An lakah zanthingtanin an kham ta khal le an rak ittlang țheu thotho. An nu le veve cun cutiih thil a um ruangah \"An hung upat tikah hmunkhatah kan um khawm ter ding\" an ti. An fate hmin cu Zawl Tling le Ngan Bawm an si. Zawl Tling cu mipa a si i Ngan Bawm cu nunau a si.\nZawl Tling le Ngan Bawm cu an hung tlangval, an hung fala i an sentet lai ih si hmunkhat i um tlang cia ringring țheu an si ruangah an duhdawt awknak le an theihthiam awknak khal cu a thuk sinsin in a sang sinsin. Khatlam khatlam in pakhat a um lo cun um thei lo khawpin an ngai aw țheu. Țhen aw thei ding rual an si nawn lo. Asinan nei aw ding taktakin an can a kim tikah neih awknak ding khamtu bik țheu phun u le phun nau kha a ra lang sal. Duhdawt awknak hi leitlun thildang hin a kham thei lo a bang nan, phun u le phun nau ti hmai ahcun minung ti cawklo tuisun tiangah an țhen aw țheu. Nannih cu phun u nan si aw tinak ruangah Zawl Tling le Ngan Bawm cu țhenin an um ta.\n\"Duhdawtnak hi minung i kham theih asi lo\" an rak ti țheu nan Zawl Tling le Ngan Bawm cu țhenin an um ta. Curuangah Ngan Bawm cu thinharnak le zun tuarnakin a nini-in a țumțawl sinsin.\n\"Lenlai hman i kipkil u kan co ceng lo ah\nTualah pialrem i sin au,\nKa thlan kuangah sawnawn par kho seh\"\nan ti țheu bangin mai lungduh thawi țhenawk ding cu an ruat thei nawn lo. Ni a hung suah khal len a tleu thei nawn lo a bang. Thlapi a hungsuak khal le a mawi thei nawn lo. Ni le thla in tleunak le mawinak an hrangah an nei thei nawn ta lo. Ni le thla suak cu an hrangah mitthli ti tamtu men an si. Leitlun nun khal hi an hrangah sullam a nei nawn lo. Cutin Ngan Bawm cu a thi ta.\nNgan Bawm i thih thawmvang an khaw sung a khat thluh. Lenlai le țhat lai i vung thih tak cu an țhianrual fala tlangval ti cawk loin țahhla sakin an umpi. Asinan Zawl Tling i hrangah a cang thei cuang lo. Nang cu phun nau ti nak khan thih-ral tiangin a kham i Ngan Bawm nu le pa in an dawn. Curuangah a falanui ruak khal cu a um pi thei nawn lo.\nZawi theih lo ten amah lawngin țahzai a sak țheu. Thihni tiang i vun tohpi aw thei lo le thi-ral aw thei lo cu a va har ve. A fala nui ruak hmu ta lo i an phum ding cu a sia a herh nasa.\nCulaiah Ngan Bawm cu a ruak kha remtun dingah an tun thei nawn lo. Tham theih le remtun theih asi lo. An khawruah a har; ti ngaihnak le ruah ngaihnak khal an thei nawn lo. An mangbang hnu cun Zawl Tling cu an va ko. Zawl Tling cun:-\n\"Nang kha Zawh-nu si awla,\nKei khal Zawh-pa ah cang ning law\nKawm khatah ten in um tlang ririai hai tur\nKa țhian Zawl Tling aw deren…deren…\"\na ti a țahhla a hun sam cun awl ai ten rem antun thei. Asinan rem antun ngah hnu ahcun Zawl Tling cu an dawi thotho. \"Nang kan lo duh lo\" tinak aw thawn in-ah a tin sal. A thin le lung cu khuiram khi va thleng thul na maw!.. A hrangah ni hi a thim lawng men si loin a dupin a dup ko. Nikhat hi san khat a bang. A mit-in khua le ram a ting nawn lo. Zanlam khua a rung simin phum an tum thlang. Asinan sangkaah an suahpi thei lo lala. An ben rero khal le a tlem thei lo. Tingaihnak an theih nawn lo hnuah Zawl Tling cu an va ko sal lala. Zawl Tling a hung i:-\n\"Nang kha sialnu cang awla\nKei hi sialpa cang ning law,\nKawmkhatah ten in um tlang ririai hai tur\nKa țhian Zawl Tling aw deren…deren…\"\na hun ti leh i awl ai ten an phum suak thei.\nAn phum ngah ve te cun \"Nang Zawl Tling kan lo duh lo\" an ti thotho i an dawi tlung lala. Asinan umhar le vansan phentu-ah a thlanah cun pangpar a phunphun a cing. Patar pate a kil ter. Ngan Bawm i thlarau cun a thlan kiangkap i pangpar cu Sazaw a tirh i a hung sih thup ter țheu. Zawl Tling cun a kiltu patar pa a sut nan zan i sih țheu mi asi ruangah a thei lo a ti. Curuangah zankhat cu Zawl Tling in a bawhthup ve. Zan dangkel bangin Sazaw cu a hung suak sal i pangpar cu a ra sik rero kha Zawl Tling in a hmu. A thupten a pel a pel i a kaih tang. \"Nangmah maw ka pangpar mawi tete pawl a sik bul thluh țheu\" a ti tikah \"Ngan Bawm in i fial ruangah asi, ka palung i sik ka si lo\" a ti. Cutikah Zawl Tling cun \"Ngan Bawm khuiah a um ka lo thlun ding\" a ti. Sazaw cun i thlun thei lo ding. A cancanah vanah ka kai ding, na kai thei lo ding. Hling le so lakih ka feh nakah na feh thei lo ding\" a ti nan Zawl Tling cun na mei ka lo pawk vivo ding a tiih a thlun thotho. Cutin Zawl Tling cu mithi khua a vung thleng ta riai. A fala nui innah a vung thleng ta riai. Asinan mithi le milai hmunkhatah ihkhawm a theih nawn ta lo. Taksa le pianzia a bang aw nawn lo. Curuangah khunlu lam hawi le khuntaw lam hawi-in an it țheu. Mithi khua ahcun minung hrangah ziang khal hi a linglet aw thluh. Nikhat cu ram kan tawi ding e an ti i hramlakah an feh.\nNgan Bawm cun a feh hlanah zanlam nan tlun le \"Khuk sut-ah maw, tho zuanah\" an ti ding si khaw, khuk sut-ah na ti lo le an lo zuan hloh san thluh ding si khaw, vung ralring aw law tiah Zawl Tling kha a tiam ta. A kiangah Lunghmul pakhat a ra tlan rero a hmu i cui lunghmul cu a tiih a meithal tawkawng in a sawh that. A rualpi pawl cu an ra sauk i \"Milai pan savawm a kap e\" an ti i an lungawi in khuatehla an sam i an au zawk rero. Zawl Tling cun \"Hi Lunghmul tla savawm ti tete cu\" a ti i a mang a bang thla thluh. Inn-ah an hung thlenin an nu cun a lunghmul lu cu țhațen a tar.\nNikhat cu inn sak nakah zialpi kan salh ding an ti lala. Zawl Tling khal cu hreipi kengin a pawk ve. Hramlak tusung cu an va thleng. Mithi pawl cun tlut le tletah calreng kuang an hau ciamco i an salh ciammam. Milai pa khal cu a namten a sah i a phel hnu-ah zanlam cu tam ngaingai a hun pu so ciamco. Ngan Bawm i innah cun a pen hnenhnen.\nNikhat cu tikua kan cak ding an ti leh lala. Tiva an thlenin hru an sut i an sut ngahin nga kan hawl ding an ti i ti sungah nga an dap zawk rero. Mithi pawl cun nga a va tam ve an ti i rawhnah ro bawm sungah cun an san zawk rero. Asinan Zawl Tling cun hivek hi ziangah ha an san aw! a ti i a mang a bang. Nga pumkhat te hman a hmu ve lo. Ka bawmtaw damah a ti i rawhnah pathum li lai cu a san ve. Zanlam khua a simin kan tlung ding an ti. An hung tlung so. Tawkfang an thlenin \"khuk sutah maw, tho zuanah\" an ti. Zawl Tling cun \"khuk sutah\" a ti. Tawkfang an ti lala. Anih khal a mang a bang ve i khuk sutah ti le tho zuanah ti hi ziangvek ha a si ti theih duhah \"Tho zuanah\" a hun ti. Cu le veten thothe bangin \"mawng\" an ti i an zuang hlo thluh. Milai pa khal cu amah te lamzin i tlun rualpi nei nawn loin a tlung.\nAn khawpi dang pawl an tlung thluh ti a theih cun a nupi cun ziangtik ah a thlen ve ding ti hngakin an sangka hramin a rak cuan ringring. Lehhnu pi thim zawngah a hung thleng. A bawm phurh cu a rak cawi sak \"Nga kaih ding pumkhat te hman ka hmu lo\" a ti. Asinan an nu cun \"hi na kaih tam zet si\" a ti. A rawhnah ro san khawmmi te cu meisa-ah a em. Ngan Bawm ih a em le nga ah a cang. Zawl Tling in a hun em ve len hnah ro bangin a kang thluh men. Cutin nun um khawm cu an hrangah buaithlakza ah a cang riangri.\nAn thu hai zawng le an duhdan a bangawk thei lo ruangah Ngan Bawm cun \"hung tlung sal aw, khua na thlenin arbawh dum te hung that aw. Na ihnak tlun ah feipi a lingletin hung thlai aw la na puan lu khuh in hung it aw\" a ti. Zawl Tling khal cun khua a ruat i duh vekin ziang hman a cang thei si lo i a tlun san. Ngan Bawm i a sim bangin a zan cu arbawh dum cu a that. A ihnak tlunah feipi lingletin a thlai ta i a puan tungtunin a it. Zanah cui a feipi ret mi cu a rung tla i Zawl Tling i thinhnaka ah a sunih a thi.\nZawl Tling a thih cun mithi khua cu a vung thleng sal. A falanui hnen cu vung thleng sal khaw a in cu zialpi țhațha dawn aw in a vung hmu thlang. Nuhmei i hitluk in na sak thei cu na va nasa ve tin a vung lawm. Asinan Ngan Bawm cun \"Nangmah na rung tlawn lai i na rem ta mi a si hi\" a ti. A in sangka parah savawm lu a ha țha hiarhiar tarmi a hmu. \"Nunau in savawm ziangtin ha na thah thei?\" tin a sut. Ngan Bawm cun \"Nangmah na rung tlawn lai i na kah mi asi kha\" a ti lala. Zawl Tling cu a mang a bang sinsin. Cutin lungawi zetin an nun lai i an ngaiawk le an neihawk thei lo vun hngilhin nu le pa an cang sal. Mithi khua ahcun duhthu relin nun hram thawh an zal sal.\nKum ziang maw ti hlanah Ngan Bawm nu cu a thi ve. Mithi khua a vung thlengih Ngan Bawm le Zawl Tling a vung hmu. Ngan Bawm nu cun Zawl Tling kha a duh thotho lo ruangah a vung țhenawk ter. Mithi khua khalah hin kan nun lai i kan thinlung hi a reh cuang lo maw si hmang thleidan awknak a um thotho. Nun lai vek i thleidan awk ding asi thotho ahcun kan Lai danin mithi khua hi thlen dingah a va hiar um lo ve. Mi tampin kan pan lai rero thotho si.\nNgan Bawm le Zawl Tling cu mithi khua khalah țhen an si thotho cun an um khua a rem thei nawn ve lo. Tawnawk theinak ding khua an ruat Netabik ahcun a nu ih țhen ban nawn lo nakah kan feh ding an ti i \"Vanah arsi ah kan zuang ding i kumthum danah veikhat, phiangkum phiang airek-ah kan tawngaw ding\" an ti i vanah phengphehlepin an zuang. Arsi ah an cang. Kan pipu pawl cun kumthum danah an tawngaw an tiih phiangkum i piangin cui arsi cu an suak țheu an ti. Kumthum kum khal ahcun vei tam tawnawk hman si hlah. Veikhat te hung tawnawk duak asi men. Diriam in ziangtikah ha an tawnawk i an duh thu an rel tlang leh ding.\n\"Ngan Bawm le Zawl Tling khal\nA nun co khar ta ngai,\nZa zawn lawn an țian aw van kilah,\nKum cangah tawn ni an tiam\" an ti kha.\nNgan Bawm le Zawl Tling bangin co aw thiam lo fala tlangval pawl khalin a phunphun an phuah ve.\n\"Co in khar maw khuahlan\nZawl Tling le Ngan Bawm bang,\nTlei nakah Tu vel ningla,\nKa nu, lung na sir sawn lawi tur maw?\"\n\"Ngan Bawm le Zawl Tling khal\nKan cung vanlai zawlah\nRa zoh law Țial Za Hnin,\nKanmah bang zun i an țian miarmo khi\"\n\"Kan țian zo aw.\nKhuahlan Zawl Tling le Ngan Bawm bang,\nTual kung (Don kuang) ti thli,\nDawhhlei par khawt lei bang,\nNawn si kan ti thiam lo cu\"\n\"Va țap sawh lang khuahlan i,\nVahui thing matlai tlan bang,\nNgan Bawm le Zawl Tling bang tawn cangah,\nZun hngilh um lem lai thla maw?\nReference :: Thuanthu Roling Cabu\nSalai Pa Sang\n47 Replies to \"Zawl Tling Le Ngan Bawm Thuanthu\"\ncoursework ka hindi coursework download free coursework jamii\nforum coursework writing help\ncoursework writer\ndo my coursework for me\ncoursework samples\ncreative writing coursework coursework report example coursework computer science coursework and research difference\ncoursework requirements custom coursework creative writing\ncoursework ideas coursework layout\ndegree coursework quantitative coursework examples coursework linkedin coursework title\ncoursework for masters degree coursework introduction coursework at\nuniversity https:\/\/courseworkdomau.com\/\ncoursework guidelines coursework in marketing coursework\nmasters meaning coursework geography\ncoursework english language coursework structure coursework\ngeeks coursework presentation\nking's college london coursework java coursework quantitative coursework examples do my coursework\ncoursework in or on coursework writing services coursework in korean coursework introduction\nonline services for individuals personal ads free 100% completely free\ndating sites free adult dating sites\npersonals free eris free downloads chatting\napps eris free downloads chatting apps https:\/\/free-dating-sites-free-personals.com\/\ntinder web best free dating sites free dating online onlinedatingsuccessguide.com\nmeetme dating site 100% dating site free dating online onlinedatingsurvey.com\nabsolutely free personals local dating sites\nabsolutely free chat free dating site serious free dating sites\ndate personal asian dating 100% completely free dating\nsite eris free downloads chatting apps\nsingles dating singles dating free adult chat sites free online dating & adult personals free\ntotally free dating sites local online dating sites for free 100% free online go dating online chat and meet\nfree online dating & adult personals free 100% completely free\ndating site fdating login dating finder\nlegitimate essay writing services good essay writing websites buy essays online safe please write my essay for me\nacademic essay help what is the best college essay editing service essay writing company reviews college essay community service\nReading your article helped me a lot and I agree with you. But I still have some doubts, can you clarify for me? I'll keep an eye out for your answers.\n%random_anchor_text% %random_anchor_text% %random_anchor_text% .\nwhat is the best custom essay writing service cheap essay papers cheap custom essays cheap essay help\ni need help with my college essay essay writer service review help me write an essay custom admission essay\ncollege essay service essay writing company essay review service english literature essay help\ncollege essay help online buy essay online cheap essays online essay writers review\nessay writing help for high school students the help essay prompts college\nessay writers block admission essay help\ncustom college essay writing service buy cheap essays essay writers\nnet write my history essay for me\nwriting essays services reflective essay help best\ncheap essay writing service custom essay services\nact essay help help with college essays essay paper\nwriting service writing essay help\nthe help essays research essay help help with writing\ncollege application essay professional essay writers\nprofessional college application essay writers buy\nessay writing top essay writers i need help writing a compare and contrast essay\nessay writer generator best essay helper admission essay service write my essay 4 me\nnational honor society essay help help writing essays\nessay writing assignment help us essay writing services\ncollege essays help automatic essay writer i need help with my essay buy custom essay online\ncustom essays for sale essay writing service law essay help college essays writing service\ngraduate school essay writing service best\nadmission essay editing service essay about helping others argument essay help\nstudent essay help original essay writing service helping others essays custom essay writing service org\nhistory essay writing service college essay help nyc what should i write my essay on college admissions essay help\nhelp writing college essay reliable essay writing service help\nwriting an essay for college professional essay writers\nplease help me write my essay mba admission essay writing service essay writing\nwebsite college essay review services\ncan someone write my essay college application essay help online professional\nessay editing service essay writing service reviews\nanalysis essay help cheap essays online essay\nhelp pros buy cheap essay online\nbuy essay cheap buy essays cheap essays on community service write my essay wikipedia\nacademic essay writing services best essay writing service review write my essay website mba essay review service","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinblog.com\/zawl-tling-le-ngan-bawm-thuanthu\/","date":"2023-04-01T02:10:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949694.55\/warc\/CC-MAIN-20230401001704-20230401031704-00683.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8978463411,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8978463411331177, \"cnh_Latn_score\": 0.0971733033657074}","num_words":2916,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.229,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.917,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khuahlanah Zamual le Sialsir an rak doaw. Zamual timi cu tu khalah kan hmuh banin Falam peng sungah Zamual khawlu tlangpi khi a si. Sialsir cu mi hrekkhatin Mizo ramih Momrang kham (phullen ram) asi a ti na,Rei ek kham asi a ti na; hmundangih ta asi a ti na a phunphun an sim. Cutin Zamual ram le Momrang khamih minung pawl an rak do aw ciammam țheu. Momrang khamih ta cu Sialsir ti a si.\nCutivekih an do awk laiah cun Sialsir pawl cun Zamual cu an rak neh neknek țheu ih an cang thiam dah lo. Cu tiih ral i nehin an um kha an um a nuam thei lo. An lung a kim dah lo. Neh theinak an hawl, an ruat zawk rero nan an ruat suak thei dah lo. Netabik ahcun Tin an leng. Cutikah Zamual khaw hotu Hlawn Dawh Thang asi ih \"A nupi ah Țial Ciang leng auh la, a pa in Thli thawl le ruah thawl a ken dingih nan neh mai ding\" a rak ti. Țial Ciang cu Zinghmuh lal fanu (Suncung – Ramthlo khawlu tlang tluanpi) a si.\nNikhat cu Hlawn Dawh Thang cu Țial Ciang leng dingin a pawk suak. Țial Ciang cu fala hmel mawi a si. Lal fanu asi fawn. Mi țhațha le tlangval ti aw deuh pawl cun an duh cio. Hlawn Dawh Thang a len hlan khalah Hmun Ung in a rak leng ve țheu. Hlawn Dawh Thang cu Țial Ciang i thiamtahnak hnuaiah a fala leng cu a it țheu. Cu tiih a ihthat lai ahcun Hmun Ung khal a ra thleng ve. Hlawn Dawh Thang cu dawi thiam a si ruangah a taksa le a pianzia kha mi țawnțai zet le cak lo ding zet bangin a tuah aw. Cutivekih a um lai ahcun Hmun Ung cun \"Hi tan cun ka tan tia hlah. Hi dar cun ka dar khal tia hlah. Langngam dar (dar sia) a si ding. Lungtum sawh khalah i bang lo ding. Tlenglan khalah i can lo ding. Buan khalah i neh lo ding\" a tiih a ihthat lai ahcun Țial Ciang i hnenah amah le amah pawrh aw phah rero cun Hlawn Dawh Thang cu a nautat. Cu tiih a nautat rero ruangah Țial Ciang khal cun \"cu ti a siah cun a taw kha vun phen aw la na cil vun phui ta\" a ti. Hmun Ung khal cun Hlawn Dawh Thang cu a ngam tuk lawmmam ruangah a taw cu a vun phen ngaingai-ih a cil cu a vun phui. Cu tiih an tawh-tham nakah Hlawn Dawh Thang khal cu a hung țhangharh ve. A hung thawh cun a taksa a hun dawk aw i amah kelah a hung cang.\nHlawn Dawh Thang cun Hmun Ung ih nautatnak le an thurel hmuahhmuah cu a rak thei thluh. A hung thawh vete'n;\n\"Khawhra le vandum kulh tiangin tlawng-ing khaw, Taw phen hmang huuval an um lo Lairawn ah.\nPhen law ti'n huuleng nu'n fawrh ta deldo ngai\"\na hun ti. Cui hnuah Hmun Ung ih lamah a her i:-\n\"Ka tan Ka tan te thlirthler,\nHmun Ung in kim ngai ka tan te;\"\n\"Ka dar ka dar e, langngam ka dar e,\nKa dar ceucin zathum ka khawnnak\"\na hun ti ngah hnuah Hmun Ung i a zuamnak le a nehtumnak kha zuam ve a duh sal i,\n\"Paih le buan țang i mi a zuam fam nih,\nSuak ai law vulei i tual hawr si\"\na ti i tualrawn ahcun an pahnih te'n buan aw dingin an pan aw. An fala duh mi Țial Ciang i hmuh ah an pahnih te'n zuamawknak an tuah. An zuamawknak hmaisa bik dingah Lungtum sawh ding a si. Hlawn Dawh Thang cun Hmun Ung cu lungtum lak a fial. Hmun Ung khal cu Ludur tia zet a va la suak. Asinan HLawn Dawh Thang in a va feh i belpa tia a va lak. Hmaisa deuhah Hmun Ung cun a hi sawk i Țial Ciang pai' tualrawn a lai i khat lam tiang a hi then. HIawn Dawh Thang cun a hi sawk ve thung i an hauhruang lengah a sawk suak ta mai. Tualrawnih tlangval pahnih zuamaw cu Țial Ciang khal cun a thiam-tah thiam nawn loin a zoh ve.\nA veihnih zuamawknak ding cu tlenglan a si. Hlawn Dawh Thang cun Hmun Ung cu tleng khan a fial. Hmun Ung cun a thinhna tiang hrawngah a khan asinan Hlawn Dawnh Thang cun \"aniam tuk aw; pacang zuamawknak a tlak lo\" a tiih a dawh ban ceu-ah a khan ve. Hmun Ung cun a hi lan tum ve i \"Hmun Ung ka pai' fa sing\" a ti a puantom a den suak i amah cu a hnuiin a tlan lan. Hlawn Dawh Thang in a hi lan ve i a lan khop hman a ti lo. Țial Ciang pai' hauhruang lengah a lan suak. An zuamawknak pahnih an țheh zo.\nNeta bikah zuamawknak a tang lai. Hmun Ung cu a thin a khur rero zo. \"Ka ngam lo\" tiih vung țawng ding cu nau ah a neih ve si. Fala nui hmai-ah mual ka pho zo ti thei aw phahin an zuamawknak netabik buanawknak cun Hlawn Dawh Thang cu a hun pawm sal. Țial Ciang pai tualrawnah cun secang țha khitaw bangin an her zawk rero. Hlawn Dawh Thang khal cun rei deuhin tawk thlang sehlaw a ti i, a tual thlanglam an tikuang hmun bekah a vun thlak. Hmun Ung cu a thawh hman a tho thei nawn lo. Ciarbek lakah a taksa na lawng si loin, fala nui hmaiih ningzakza in hung thawh ding cu a mit hmaiin khuaram a ting nawn lo. Cu tiih Hmun Ung mangbangih a tal rero kha Țial Ciang in \"Minungih fa cu lawmmam\" a tiih a vun thawh. Cutikah Hlawn Dawh Thang in \"Țial Ciang Hmun Ung maw na duh deuh\" a tiih a tlan tum. Țial Ciang khal cun Hlawn Dawh Thang tlan ve ten a dawi i Hlawn Dawh Thang cu leng hrih dingin a va kai. Cutin an duhawknak thu cu nuamin an rel tlang.\nHlawn Dawh Thang le Țial Ciang cu an duhawk ngah zo ruangah a nupi dingin a hung dil. Asinan Hlawn Dawh Thang pa'n nupi man i Ngun-Sum lawmmam ding cu a duh lo. Asinan Hlawn Dawh Thang in a pai hnenah a dil i,\n\"Ka pa, kan ngun-sum cu hei hral lak tau si,\nȚial Ciang kan run innah țuan rel she law tin\"\na ti i an ngun-sum cu a pu-ih Țial Ciang i manah a hun pek. Hlawn Dawh Thang khalin a pai siang lo cing i an ngan-sum a man ruangah an \" Thli thawl le ruah thawl ken dingin a ngen ve. Thli thawl ruah thawl Țial Ciang in a keng. Sialsir pawl cun Zamual sim ding cun an hung sal nan an thli thawl le an ruah thawl an rak thlahih thlipi le ruahpi sun le zanin a surih Sialsir pawl an cang thiam nawn lo. Tuihlanah awlten an neh țheu mi kha thli le ruah ruangah ral an sung lehlam. Cuti'n ziangtik hmanah Sialsir pawlin Zamual an neh thei nawn lo.\n(Tu bang khalah hin Sialsir an hung an tiih vate an hun tawkah cun an tam le ruah ni tam a cenih, an mal le ni mal a cen țheu. Tutiang ahhin hmuh theihin an um lai thotho cu mangbangza thil pakhat asi ve.)\nNikhat cu Thur in thing an thiah (Khuang an cawi). Hlawn Dawh Thang tei sung khal cu an tel ve. An feh zawngah cun Za Ham nu'n a fa le pawl cu sathin a cah ta (Za Ham cu Hlawn Dawh Thang ih nau a si). An lamnak ahcun sia tam nawn an that. Asinan Ngun Hnu in sia a co ve lo ruangah amah-ih lam hmaițhit ding asi nan a lam duh lo. A nuarih daite'n a to san men ruangah lam an thawk thei lo. Zanlam ni a sim duahdo thlang.\nCutiih Ngun Hnu a lung a kim lo nak le tlun a tum kha Țial Ciang in a theih ruangah,\n\"Ngun Hnu kan khua lamah lawi lai ti ai in,\nVal aw khingthang zutin zatlang lam hren au\"\na ti hai. Cutikah Hlawn Dawh Thang khalin ka farnu a nuar ti a thei i:-\n\"Ka naute nuar hlah law Lai ni te sun ai,\nNgun Hnu lam sir hmaisa kan thang duai aw lai\"\na ti bet. Cutikah Ngun Hnu khalin,\n\"Khuahlan ka u lei hnen i thing ka dimah,\nTilum mai-sia tel lo i run vung tlun ding\"\na ti.\nAsinan Ngun Hnu cu an lem thei sal i lam hmai a hun thawh. Cuisicun a mo Țial Ciang le Dar Hri Nuai nu (Hlawn Dawh Thang ih nu sun) pawl thawn an hung lam cu Kiangkap lam zawh hmuahhmuah zoh khawh awk loin tualrawnah an hung her. Mițhep lo te'n mawi ti fahranin an zoh cio. Hlawn Dawh Thang khal cu a nupi pawl le a farnu pawl mi-in an uar nawn ti a theih cun a thin a nuam zet. Zum-aw phahin hngal nawnin a to ve. Culai takah Hlawn Dawh Thang in a nupi Țial Ciang i hnenah \"Dar Hri Nuai nu'n a lo lan kualko le a hna bawt cat aw la a ka-ah barh aw\" a ti. Cun Dar Hri Nuai nui hnenah \"Țial Ciang i a lo lan kulko le a khang pal tlek aw\" a ti ve. Cuti'n an pahnih cun lam hmaisak an cuh aw zok rero. Veikhat cu Dar Hri Nuai nu'n Țial Ciang hi lan pang khaw, a hna a bawhtan sak i a ka-ah a barh. Dar Hri Nuai nu kha a thin a heng ve i Țial Ciang I khang a pal tlek sak ve. Cuti'n an lam net tiangin cuh aw rero phahin an lam ciammam.\nAn lam a cemin khawlam panin tlun an rel. Asinan Za Ham nu'n sathin i sum-auh ti i a cah ta ruangah Hlawn Dawh Thang le Za Ham cu sa hawlah an feh. An fehnak lam ahcun se rual an hi hmu. Za Ham in \"Ka u sia ka deh ding\" a ti nan Hlawn Dawh Thang in \"Khi cu khaw auhnak ding a si khi\" a ti san. Se deh ding an hmuh lo ruangah khawsungah an lutih inhnuai pakhatah vawkthau tumpi pakhat an hmu leh.\nAsinan \"Khaw sannak ding\" a ti lala i an deh suak lo. An va feh sal i patar pai' in hnuai-ah vawkthau an hi hmu leh. Patar pai' in hnuai ahcun an lutih a vawk cu an vung dehsak. Patar pa khalin a meithal a lak hruakih a kah. Za Ham cu a in hnuai ahcun a kap that ta. Hlawn Dawh Thang cu pawpi-ih sin inzu ah a cangih insung lamah a kai hnuah an in luanglu ihsin vaca-ah a cangsal i a zuang hlo.\n\"Hlawn Dawh Thang tei' unau an thi\" ti thawm a thang. An sung le an khat pawl cu ninghangin an țap rero. Asinan Țial Ciang in Hlawn Dawh Thang ih thih ding hi a zum thei lo. Curuangah:-\n\"Hlawn Dawh Thang thi e ti ling bang nan hnin cu,\nDawi ai hnih nei a huu nih hriam thlak cermar lai;\"\n\"Dawi ai hnih nei a huu nih hriam thlak cermar lai,\nHlawn Dawh Thang tlang thlalerin vanva-ah zuang\"\na ti.\nCui hnuah Ngun Hnu i lamah a feh i:-\n\"Ngun Hnu țap tuk hlah law na u tlungai lai,\nNgun darte rual hlit aw, kawm tialah vung bang\"\na ti.\nNgun Hnu khal cun ka u Hlawn Dawh Thang a thi lo ti a theih cun a thin a nuam nasa. Asinan Za Ham a thi ti a theih thotho ruangah an lung a awi thei cuang lo.\nZa Ham ih lu cu patar pa-in a bangah a tar. Zantinin an sungza in an suak khawmih bang cungih an tar mi cu an hung țah ringring țheu. Za Ham khal cu a thlarau in hla a hun phuahih:-\n\"Ka nu zikziak te teh a lung sir ve maw,\nKa pai, dar mang kuai tang khaw leng i hram au\"\na hun ti. Cutiih zantin an hung țah ringring ruangah patar pa khal cun tuar nawn loin cirhdup ah a phum sal.\nVeikhat cu Hlawn Dawh Thang in Țial Ciang le Lian Pa (a fapa) te cu \"Siarte rak hngakau, Dar Hri Nuai nu ka leng ding\" a tiih a len san. Dar Hri Nuai nu cu a lung a awi tuk lawmmamih a nau le pawlih mitkemza tiangin a khir a zuang zok rero. An darkhuang a cumih ngai paih awk lo tiangin a tal. Țial Ciang a thin a heng. A phunzai rero thlang. Asinan Dar Hri Nuai nu-in zianghman a pawi sa lo.\n\"Lian Pa ih dar hi beng lang haw parah,\nA ngai duh lo nan hna rak thawng hlah ai uh\"\na ti sanih atum deuhdeuh men. Țial Ciang cu a thin a heng sinsin. An pa-in le Dar Hri Nuai nu a len san ruangah:-\n\"Lian Pa a cawi zo kan siar țhing hngak vun ti,\nȚha hlah an tluang fanu a lung lian lam ai\"\n\"Ka naute i pawk uh i hlim pawk ai uh,\nKhawte so kai aw lang ka pa lei hnenah\"\na ti a pawk hnuah an dar cu a lukhumih a pai' inn lam panin khua a tlan ta.\nCutiih a tlunnak lamzin ahcun a pa-in sum a rak salh. Asinan ka pa a si ti a theithiam nawn lo. \"Ka pu, ka pa Za Hre ih inn i sim aw\" a ti. A pa khal cun a rak thei nan a sim duh ve lo i \"Na pawn i secang mei kha pawk awla a inn a lo tlunpi ding\" a rak ti. Țial Ciang tei nufa khal cun secang mei pawk phah cun an feh vivo. A cancanah hling rul lakah, thingrul lakah tlang lakah a feh pi vivo. Cutin zanlam sim nawnah an inn an va thleng. A pa cu an hlan pi-ah a rak thlengih a sum salh mi parah tualrawnah a rak to. Țial Ciang a vung thlengih a tawn mi kha apa asi ti a theih cun a ning a zak. Curuangah a ningzakin:-\n\"Sentet tak i in khun a dim ta fam nih,\nLai Za Hre ka pa e, na hmel palh ai ing\"\na ti. A pa khal cun lungawi in a rak hmuak i,\n\"Hrinhniang tei kir hi e sun cee nak si ai,\nCo a duh nih ka tualah ngul bun ai uh\"\na ti. Cui thu Ni Ka Hlawn Khar in a rak theih tikah ngul a hun bun. Cutiin Ni Ka Hlawn Khar cun a leng.\nNikhat cu Hlawn Dawh Thang in \"a lang tlangin ka hung cuan dingih i dungleh a si le ka khirh sal ding\" a tiih a hung zoh. Țial Ciang cu an zautlangah thiamțial a rak tah. Țial Ciang cun a rak hmu nan a hmu lo bangin a um san men. Hlawn Dawh Thang khal cun \"I seherh lo asi hi\" a ti i a tlung. Hlawn Dawh Thang a tlun ve te'n Țial Ciang cun um ngaihnak thei loin a fehnak lamzinin a rak khan. Asinan a khelh nawn lo.\n\"Zawngte tlang le lungphunin kei bawh ningna,\nHlawn Dawh Thang ka biak law'n Zamual liam aw lai\"\na ti i seherh duahdo cingin an țian aw ta. Țial Ciang cu a um a rem thei nawn lo. Hlawn Dawh Thang kha a seherh tuk lawmmam i a ngai in ziang i lai hman a rel thiam nawn lo. Ziang țuan khal zuam loin mina bangin a it. Rawl khal a ei duh lo. Cutiih ti lo le rawl loih a um cu a nu khal a mang a bangih:-\n\"Khua hi hlanah na nu cu zun rak ul ing,\nRawl nuar hlang e tidai tham lai lawng ul in\"\na ti.\nȚial Ciang khal cun,\n\"Ai ka nu e hi tuar na tuar zo ve maw,\nZunrim ngaiah hitin maw a fah ruangmang\"\na ti san.\nAsinan a nu in tidai tham lawng te a tham cuang lo. Cu ti'n Hlawn Dawh Thang i zunțhing cu rei nawn a ul ta.\nNikhat cu Ni Ka Hlawn Khar i țhit dingin a nu le a pa'n thurem a rak rel. Țial Ciang khal cun Hlawn Dawh Thang kha a seherh lai thotho ruangah \" I rak thei seh\" a ti i a sal rual pawl kha Zahmual-ah manah ding vawk vung hawl dingin a fial. \"Hlawn Dawh Thang ih hmuansak nan thlen le napi'n vung au uh\" a tiih a cah ta.\nSal rual pawl khal cu \"vawk lei ding kan hawl e\" an ti i khawlak ahcun an au rero. Hlawn Dawh Thang ih inn hmuansak an thlenin napi'n an au sinsin. Hlawn Dawh Thang cun thei lo bangin a um san. A namsau a la-ih samseu in a tat a tat ih a tat ngahin vawk hawl pawl cu \"ziangah ha vawk nan hawl\" tiah a suh hai. Annih khalin \"Ka pi Țial Ciang in Ni Ka Hlawn Khar a nei zikih man-ah dingah kan hawl\" an ti. Cui sicun Hlawn Dawh Thang cu a nausau a kengih a pawk suak ve. Țial Ciang pai' inn a thlenin an sangka hramah a zathalin a it-ih.\n\"Kham țhiu țhiau lang ka phei thlai zalam rawnah,\nA ka lantu ka lainawngin um lai uh\"\na ti i a namsau thawn a it.\nZohman a lan ngamtu le a lut ngam tu an um lo. Lenglamin an luh ngam lo ruangah car lamih luh an tum. Car lamah a țhawnih a va it thotho.An pah ngam cuang lo. Lenglamin luh an tum leh. Lenglam sangka hramah a țhawn lala. An mang a bang. Patar pate pakhatin \"Cu bangih milai puar cu e\" a ti i vun lan na khaw a rak sah tan men. Ti ngaihnak le ruah ngaihnak anthei nawn lo. Țial Ciang pa khal a mang a bang ve thlangih Țial Ciang I hnenah cun \"Na duh mi zu hai pe awla na huat mi sasem pe aw\" a ti. A hrangah hril anhai ding a um lo. A zuhai te cu kengin Hlawn Dawh Thang a va tulh. Cui hnuah Ni Ka Hlawn Khar i hnen lamah a fehih:-\n\"Setet tak i miphun u co tafamin,\nKir ai law Hlawn Khar e, phun nau deuh ai ci\"\na ti phah zawngah sasem a barh ve. Ni Ka Hlawn Khar cun a ninghangin:-\n\"Uang tuk hlah Țial Ciang khua ngai,\nThai hnih țhit thiang hlah ri ngai Thai khatah lungphang hngang maw\"\n\"Uang tuk hlah Țial Ciang khua ngai,\nKan thlanglam kawl bawi co ngai kan tum ve\"\na ti i tualrawn i a ngul bun mi cu a sahtan ta-ih a inn lam panin a tlung hlo. Ni Ka Hlawn Khar a tlun cun Țial Ciang pa cun a manah Ngun Pher a ngen sal. Hlawn Dawh Thang pa'n ngun pher man ding cun a lung a kim thei lo. Curuangah an it riak tlangval pawl a phah nen ter. Asinan Hlawn Dawh Thang in tlangval pawl a bum a bumih an pherphah mi cu a zialih a put hlo. A nupi manah a hi pek. Hlawn Dawh Thang khal cun Țial Ciang i ken dingah Țhihni a ngen ve. Țial Ciang pa'n a siang ve lo i a tohkhamah a hmanih zohmanin an la ngam lo. Asinan Țial Ciang in hmun a phial phahah a pa kha, \" Ka pa, kam hrih, na hnuaiah hnawmbal a um\" a ti i a pa din zawngah a țhihni cu a lakih a tlunpi ve.\nCuti'n Hlawn Dawh Thang tei nupa cu an in zin zawhih an tin. Inn an va thleng cu sang-ka an rak awn duh lo. Netabikah Țial Ciang a mang a bang i:-\n\"Mang Lian ka rang ha tlai lo ra suak ai law,\nȚial Ciang nan run inah țuan rel hrih ai lang\"\na vun ti.\nAsinan an ra awn duh cuang thotho lo i Hlawn Dawh Thang a thinheng in an hauhruang sahbal a tum. Cui sin cun an ra awn sal i țhate'n an um khawm sal leh.\nVeikhat cu pheihlep fala unau Hlawn Dawh Thang in len a tum. Pheihlep fala cu a hmutu hmuahhmuah in țha an ti cio. Asinan an sinak tak zohmanin an hmu ngah dah lo. An kee a bulih cal an thluahcawp mi a si. Hlawn Dawh Thang cu an inn cu a rak thleng. Fala unau cu lo an rak feh ngelcel. Hlawn Dawh Thang khal cun a rak hngak ringring hai i ziangvek an siti hmuh duhah a puan lukhuhin a it-ih a mit zawn te avit awng. Unau hnih fala khal cu ziang thei loin an hnațuannak hni le puan thawn an ke-ah an cal an thluahih awn ruih ro in an ra tlung. Hlawn Dawh Thang cun fiangte'n a rak hmu hai. Hlawn Dawh Thang asi ti an theih cun an ningzakin \"In hmuh awk maw\" an ti. Hlawn Dawh Thang in \"Ka lo hmu lo, ka itthat\" a ti san. Asinan an zum cuang lo. Kan sinak in hmufiang zo ti an thei. Cuisicun an thlengaw i an thuamthil an hun hruh ngah cun fala mawi ngaingai an cang sal. An hung thuamawk ngah cun an mawi in an țha sal. Asinan Hlawn Dawh Thang in fiangte'n a hmuh ngah zo hai ruangah a duh nawn lo. Curuangah:-\n\"Ka ret tak e kipkual ka ngun zung-zathil\nMang mi bawi i kan run tawn lai ka rin lo\"\na ti i ninghangin hla a sak rero lai-ah Hlawn Dawh Thang in a rak thei i leng dingin nikhat cu a pawk lala. Asinan a fala cu a thawng thiam lo. Hlawn Dawh Thang an hmuh ve te'n a nu le a pa'n buk sungah an khum. A mang a bangih fala leng dingih pawk si, veikhat tal tawng ta lo cu a lungsia a herh ruangah zawhte ah a cangih a buk kiangah sunvu te'n a ngeu zok rero. Cu tiin a ai rero kha buk sungih fala nu'n a ngai paih nawn lo i, \"Zawh eh\" a ti i a buk a hun cum phahih zawhte cu a kawk. Cu tiih zawhte a kawk i a buk a cum zawngah a buk ka malte a awng aw. Cui awngte cun Hlawn Dawh Thang cu a lut manih fala nui hnen a thleng. Fala nu khal cu fa a rai ta. Hlawn Dawh Thang in \"Fapa na run hrin le Rih Lian run sak aw\" a ti i a tiamta. A lennak kipah an rak duh fawn. Curuangah veikhat cu Thur fala a leng lala. Thur fala cu amah khalin a duh tuk lawmmam hai. An țha in an mawi tuk. Curuangah a tlunsal hnu khalah a hngilh thei hai lo. Thur fala zun tuarin rawl khal a ei duh lo. A nu-in a pek rero khal le a ei duh cuang lo. An nu khal a mang a bang i:-\n\"Rawl na nuar maw, na nuar maw, rawl na nuar maw\nKa pek suan rawl na nuar maw Hlawn Dawh mi Thang\"\n\"Rawl na nuar maw, na nuar maw'\nThur le Zo khua nui' vangah rawl na nuar maw\"\nAsinan Hlawn Dawh Thang khal cun,\n\"Thur le Zo khua na ti cu na cawk hnga maw\nAnmai' tangah bawi le suntai le vankhawng\"\na ti san.\nHlawn Dawh Thang cu a fehnak kipah miin an rak duh, an ngai vivo ruangah Țial Ciang in a ham. Mi kip miza in a va duh vivo ding khal a nupi in a duh ce lo. Curuangah a vahsuah ding le fala a len ding khal a kham. Cui thu fala dang pawlin an theih cun \"Țial Ciang in an pa a ham\" an ti i an thangsiat ciammam. Asinan Țial Ciang cun ham lo pi bangin,\n\"Ham hlang e, ham hlang e za hup bual em,\nTluang a tlawnah ngaknu nih za rak hlan au\"\na ti hai.\nHlawn Dawh Thang cu khuang a cawi tumih thing a thiah vivo. Ram kipah fate a neih ruangah a fa le pawl khal cu a khuangcawi lam ra zawh dingah an suak khawm hai. A fa le ra thleng kha Hlawn Dawh Thang cun a kawțial a awnih a lut ter hai. Netabikah Rih Lian khal a ra thleng ve. Rih Lian cu a pa bangin dawi a thiam ve. Zu pihra kha palang pahnihah a thanih a rak phur phah. Rih Lian a ra thlen kha a pa in a hmu nan, zawngum sia bangin țawp zet le țawnțai zet i a um hrim ruangah a kawtțialin lut ter loin an sekawtin a lut ter. A fa le dang pawl cu vawkthauin an thla a kawh sak thluh nan, Rih Lian cu Arcangin a kawh sak.\nA zan cu zanvarin zanmengin an nuam. Fala tlangval tampi nunnuamin an um khawm. Rih Lian cu hlathiam mi khal a si.\n\"Ka ha ka ha te fingfeng,\nTheikuh pangro ka țamnak\"\n\"Ka pum ka pum te lirler,\nRawl i tintian ka zawinak\"\na ti i amai siatnak le a țhatlonak kha hla ah a phuahih zanvarin fala pawl thawn an nuam tlang. Fala pawl khal cun amai hlaphuah bangin,\n\"Na ha na ha te fingfeng, na pum na pum te lirler\"\nan ti i hla phuahin an nawnpi zok rero.\nZan Khua a simin Rih Lian cu lengah a va suakih amah a sinak vekin a va tuah aw sal. A luh sal cun tlangval hmelțha, a ruang le a rai khalah zo i bang awk loin a cang sal. Tlangval le fala tampi'n ziang i an rel lo laiah cu tiih a hung can cun an țih sal. A kiangkap hmanah an um ngam nawn lo. A pa khal a mang a bang. Hla khal a seh ngam nawn lo. A pai' hnenah \"Ka pa, kanto pahra-in va la aw, zu malte ka phur\" a ti i kanto pahra cu a va lakih a palang zuphurh mi cu a hun suah tikah a pahra-in a khat thluh. Cuvek thiamnak a neih sinsin cun a pa khalin a țihzah, a hmaisawng sinsin thlang. A pa cun vawkin a thla kawh sak a tum sal nan Rih Lian in a duh nawn ve lo.\nA thaisun cu bual an suak zik. Cutikah Lian Pa in Ni a hung hup i Rih Lian in fala pawl a rak nawm pi. Cuihnu ah Rih Lian in Ni a hung hup sal i Lian Pa in a rak nawm pi ve. Cutin an unau hnihin sunvu ten fala an um pi hai. Zanlam pin a pa-in \"Tawk thlang seh law\" a ti i thing an dim suak thei. Hlawn Dawh Thang in a fapa Lian Pa le Rih Lian cu ziangvek an si kha theih a duh ruangah a tawh-awk ter. Hla in an khawngaw rero.\nLian Pa in:-\n\"Ka nu tei semnak lawng ka put i ningna,\nNgun Hniar lawng zalamah kan lang ka val hawi\"\nA ti.\nRih Lian in a hun thawh ve i:-\n\"Ka nu cu marte si ngai, cin hni a veng,\nRinim kung hlun, hnahhlun tlawrngo kan semnak\"\na ti ve.\nHlawn Dawh Thang cun a fapa pawl cu a rinsan hai nasa. An pa hawi dang an hleih. An fim an țha, an cak. Rih Lian khal cu a pa-in a theih ngah zo ruangah khuang an cawi țhehin a duh mi Rih fala thawn a umkhawm ter. Nikhat cu Rih Lian a khua-ah tlun a tum. Hlawn Dawh Thang tei nupa cun an kai rero nan a duh nawn lo. A hlanah ziang ih an siar lo le an nautat ruangah an hnenih um a duh ve lo. Curuangah a unau le a nu le pa cu tanta-in Rih zin lam panin a tlung phei. Cutiih Rih Lian a hung tlung cu Hlawn Dawh Thang tei nupa cun an lungleng le umharin a liam taktak cu um ngaihnak hman an thei lo. An ngai tuk lawmmam i an mit i tin lo tiangin khua an cuan, Tawkfang ahcun vaca run khat an ra zuang i Hlawn Dawh Thang cun a lungleng umhar tuk tuar loah vaca pawl cu thu a hun sut.\n\"Ka tlun i vaca zuanzang aw,\nKa fa dawhte Rih Lian khui thleng ngiongo maw\"\nCuti cun Hlawn Dawh Thang cu a fapa Rih Lian ngai-in a khawsa. Rih Lian kha kawh sal a fial nan a rung duh lo. Hlawn Dawh Thang cu a um ngaihnak thei loin a to. Inn sung khalah a lut nawn lo. Rih Lian i rung tlun lai hlan lo cu inn sungah ka lut nawn lo ding a ti i zaute cun a rak hngak ringring. An mang a bang i ti ngaihnak an theih nawn lo cun zaute ahcun thlamte an sak sak i tutiang zauthlam kan neih khal khi cuicin thawkin a si.\nRih Lian cu na pa a na a thizik tiin an hung ko nan thungai a si lo ti kha a thei ve i a vung duh lo. Curuang lawngah si loin ka pa i sim ngam lo mi mikei khua ka sim i ka neh hnu lawngah ka vung ding a ti. Ka pa ka hleih lai hlan lo cu a ti eueu. Hlawn Dawh Thang cun mikei khua sim ding a rak ngam lo. A mikei pawl khal cun Hlawn Dawh Thang an țih ve. Curuangah Hlawn Dawh Thang cu mikei pawl thawn rualrem tei um dingin thu a tawlrel. Curuangah Rih Lian a lung a kim thei lo i mikei khua sim cu a tum thotho. Asinan a pai hnenah cun a dawi thiam nakin ngalcangpi a ho thiamtleng can lai ti riairiai pi kha a vun thlah i an hmuan thlang le hmuansakah a vak thuntho rero i an hmuanthlai thil pawl cu a ei i a siatsuah thluh. Țial Ciang cun kan hmuan i thil um hmuahhmuah a cem thluh ngaingaiding e vung kap aw law a ti rero nan Hlawn Dawh Thang cun Rih Lian i run thlah mi ti a theih ruangah a kap duh lo i a zoh cuah co men. Anetnak ahcun Țial Ciang cun meithal a vung lak i a pek i kah lo theih loin a kap fial. Hlawn Dawh Thang cun a kah i ngalcang cu a thi.\nHlawn Dawh Thang cun Rih Lian in mikei khua sim i raldo a tum thotho ti a theih ruangah a thla a phang. Curuangah pawpi ah a cang i mikei khawlu tlang cun a thupten a hung buk hmiauhmiau. Rih Lian cu mikei pawl thawn mikei lal tei tual ahcun an do aw ciamco. Hlawn Dawh Thang cun a fapa an neh pang ding ti phang zetin a zoh ringring. An neh deuh a si le ka vung bawm ding i kan pafa in thih le thih a ti i ralringin a rak tiar ve. Asinan Rih Lian cun mikei pawl cu a neh thluh. Curuangah siat a cam i a thuthu i a kuthnuai ih um thluh dingin siat ti a in ter thluh ta hai.\nRih Lian i a neh cun Hlawn Dawh Thang cun \"Ka fapa Rih Lian in i hleih riai, pa i hleihtu fapa ka nei aw\" a ti i a lungawi in khuaitehla a vun sam i a tlung hlo. Cui si cun Rih Lian khal cun ka pa in i hung buk ti a hun thei ve.\nZuk:: Original neitu\nReference :: Salai Pa Sang\nOne Reply to \"Hlawn Dawh Thang le Țial Ciang\"\nIt's really great. Thank you for providing a quality article. There is something you might be interested in. Do you know baccaratcommunity ? If you have more questions, please come to my site and check it out!","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinblog.com\/hlawn-dawh-thang-le-tial-ciang\/","date":"2023-04-01T01:26:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949694.55\/warc\/CC-MAIN-20230401001704-20230401031704-00737.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9746019244,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9746019244194031, \"cnh_Latn_score\": 0.025324717164039612}","num_words":5293,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Brandishing assault rifles, hundreds of Hamas fighters paraded through the streets of Gaza on Saturday in a defiant claim of victory on the first full day of a cease-fire agreement with Israel. The deal came following 11 days of bloody fighting that\nIsrael and the Palestinian Islamist group Hamas agreed to a ceasefire, effective on Friday, after waging their most intense conflict in years. Here is a timeline of the some of the most important events in many years of confrontation. 1987 – Hamas\nMizan, khawthim hnu ah khan Mandalay khawpi sung hmun 15 hnakih tam ah Bomb a puak tiin vengsung mipawl cun an sim. Khawsungmi pakhat cun \"Tuizan bomb puak cu a puak tam nasa, tuhi Uico ralkap le uico palik pawl hmun tin\nTuisun, simlam deuh ah khan Mindat khawpi sungih ṭanhmun khuartu Kawl ralkap suamhmang Battalion 274 pawl cu Helicopter pa 6 rori in ralkah an ra bawm i, ralthuam hriamhrei pawl an rak seek nasa tiin theih a si. Kawl ralkap suamhmang pawl\nMizan ah khan thuthang lungawiza zet kan thei i, kan lung a awi cio. Curual rualin kan rak simcia bang khan Kawl ralkap suamhmang pawl cu Mindat khawpi, Myanmar ramsung ih khawpi dang thawn tahṭhim tikah, khawpi fate zet a simi le\nYangon khawpi ah mino 300 lenglo in lamzawh duhphawrhnak an nei. Mawhsualnak neilo, mai' diknak ausuahpitu le zalennak, Democracy duh ih lamzawhtu mino rualpawl cu Kawl ralkap suamhmang pawlin an hual, ramtawi pa in a sa kah dingmi a pel bangin Kawl","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/page\/133\/","date":"2023-03-21T11:27:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943695.23\/warc\/CC-MAIN-20230321095704-20230321125704-00712.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9510983825,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9510983824729919, \"cnh_Latn_score\": 0.04003296047449112}","num_words":245,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.171,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.958,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang In Mibur Ih Thahmi An Nei Tam Deuhdeuh – Ralhrang ralkap cun thla 3 sungah ramsung hmun tinkim ah a bur ih mi thahmi an nei tam deuhdeuh ih , a then cu sualpi, a then cu lu tansak tivek an si.\nSagaing ramthen တာတိုင်ကျေးရွာ khuami 17 pawl cu Ralhrang in March 1 ah an rak kai ih March 2 ahcun an zaten an that thluh. Thahmi lakah nunau 3 an telih ralhrang in an sualpi hmaisa hnuah an that ih an zahmawh ah khasuan sen an rak thun. Thahmi mipa lak khalin 5 pawlih lu an tansak.\nTanintharyi Launglung myone Auh Kyauk Wat khua ih mipi 5 khal ralhrang in March 4 ah an rak kai ih, rapthlak zetin an that. Ralhrang cun khuami 5 an thah men duhtawk loin mipi 4 khal an urkang. Mipi thattu lakah Pyu Saw Htee pawl khal an tel ve.\nSagaing ramthen Ye Oo myone Nan madaw khua ih pah khah pah 5 khal ralhrang ralkap cun an umnak tlawnginn an luhcilh ih an zaten an kap that thluh. Ralhrang pawl cun mi 5 an thah hnuah inn 1 an nawkkang.\nSagaing ramthen Yinmarpin myone Miuk Nung khua ih mi 2 khal ralhrang in March 3 ah an kai ih an that. Ralhrang ih thahmi pahnih lakah pakhat sawn hi thinlung kim lo a si. Ralhrang cun mi pahnih an thah hnuah khua sungih nunau pakhat khal an sualpi.\nMandalay ramthen Lizuasung khua ih mi 4 khal ralhrang in February 28 , zan nazi 10 hrawngah an kai ih an that thluh. Ralhrang ih thahmi pawl cu mipa 3 le nunau pakhat an si. Khua ih Pyu Saw Htee pakhat thah a si tikah ralhrang pawlin khua an luhcilh ih rinhlelhmi khua mipi 4 an kaih hnuah an that thluh.\nSagaing ramthen Mungzua myone Sulikung khua ih mi pakhat khal ralrhang in February 6 ,zan nazi 11 hrawngah an rak kai an thah hnuah a lu khal an tansak. Makui ramthen Yisakyo myone Tetuang khua ih PDF pahnih khal February 17, zinglam nazi 6:45 hrawngah ralhrang in an kaih hnuah an that ih an ruang khal an urkang cih. PDF pahnih cu nei aw cing ding an si ih, an neihawk man hlanah ralhrang pawlin an that.\nSagaing ramthen Ayadaw myone Kandaw khua kiangah ralrhang pawl cun February 26 ah PDF pahnhih an kai ih an lu an tansak. Yi Oo le Khin Oo karlak ih duty PDF pahnih khal February 27 ah ralhrang pawlin an kai ngah ih an thah hnuah an lu an tansak. Sagaing ramthen Chuang Oo myone Kin Mun khua ih kum 13 pate le nupinu pakhat khal ralhrang ralthuampi in a tlak ngah ih FEbruary 3 ah an thi. Kaya ramkulh Khuang Pih khua ih um tleirawl pahnih khal ralhrang ralthuampi in a tlak ngah ih February 28 ah an thi.\nBago ramthen Ukphu ah ralhrang cun PDF pahnih an that ih an lu an tansak. CDM sayamah khal an sualpi hnuah an that ih an urkang. Sagaing ramthen Khin Oo myone Ale khua ih mipi 9 khal ralhrang in 2022, December 28 ah an kai ih rapthlak zetin an rak that zo. Bago ramthen htan Tapin myone Zualikung khua ih CDM tlawng saya Myo Min Htaih khal February 18 ah ralhrang pawlin an ra kai ih an that. Sagaing ramthen Kanbilu myone Ngiokung khua ih mi pahnih khal FEbruary 14 , zanlam nazi 3:50 rhawngah ralhrang in a kai ih an rak that.\nSagaing ramthen Mawlaih myone Wai Daung khua ih mipi 4 khal 2022, December 22 ah ralhrang pawlin an rak kai ih an that. Ralhrang ih an thahmi lakah nauhak kum 7 a tel. Makui ramthe Puak myone Lebe khua ih mi pakhat khal ralhrang in 2022, December 30 ah an rak ih an thah hnuah a hngawng a hlap sak. Yango ramthen Hlegu ih PDF sungte 5 pawl cu ralhrang lamtang Pyu Saw Htee pawlin February 22 ah rapthlak zetin an rak that.\nSagaing ramthen Wetlet myone Musoe khuami pakhat khal February 28 ah ralhrang pawlin an kai ih an that cih. Bago ramthen Ngiopintar khuami pahnih khal February 25 ah ralhrangpawlin an rak kap that. February 7 ah Yangon ramthen Twanty myone Kabin khua ih duty khuami pakhat khal ralhrang pawlin an kap that. Yangon ramthen Twanty thotho ah Daw Suh in neh hramseh ti ih au mi pakhat cu February 1 ah ralhrang pawlin an rak kap that. Sagaing ramthen Kani le Yinmarpin karlak ih lawng to raltlan pawl khal ralhrang in an kap ih an lakin raltlan pakhat a thi. Ralhang cun kan dung kum December thla, tuikum January thla le February thla sungah rapthlak zetin mipi 300 zik an that.\nRalhrang in a bur ih mipi an that ciamco men cu NUG in leitlun theih dingah a rak aupi hngal ih, leitlun pawlkom le ramdang pawl daiten ummen lo dingin ralhrang pawl a takin hremnak pe dingin dilnak an nei bet.\nPDF Tih Ih Tlung Ralbawi A Thi – Shan ramkulh Hopung ralhrang hmunih ralhrang bawi Bohmoe Zaw Win Theing cu cawlh la in Yangon ah a tlungih amai mawtaw in a tlung thei nan, PDF pawl a tih ruangah khualtlang mawtaw a to.\nMipi lakah mipi vekin Yangon feh a si ih, Mandalay le Yangon karlak ah a mawtaw tomi a letih ralbawi Bohmoe Zaw Win Theing cu a thi.\nA thuhla theitu cun \"Naypidaw cun zokhal cawlh an pe lo ih ralkap hmunah um thluh dingin thu an pe. Asinan, ralbawi cun ka fa tuamhlawm a tul tin tlun a dil. Cutikah tatyin hotu in theihthiamnak in a tlungter. Amah in mawtaw a nei nan, lamlak ah PDF in an rak kap ding a phangih khualtlawng mawtaw a to. A mawtaw tomi cu lamlak a letih a thi. A sungte pawl cu Yangon S.Okala ah um an si ih, an tuarna lawlaw,\" tin a sim.\nKhualtlawng mawtaw let ahcun mi 31 an to ih an lakin mipa 3 a hmunah an thi. Mi 25 hrawng hriamhma ngah an um. Mithi lakah Myanmar Letwait champion hlun khal a tel ve ih, tu ahcun mithi lakah ralhrang bawi Bohmoe Zaw Win Theing khal a tel ve timi an fiah zo.\nChina Do Ve Tum Taiwan – China le Taiwan buainak hi a tufang thawmvang an nei ciamco lo nan, China in Taiwan lam an hel thup ringring ih, ram pahnih remawknak zianghman an nei hrih lo.\nTaiwan cun Demcracy ram din an tumih China kuthnuai ah kan um nawn lo tiah an ti. China cun kan kutsungah nan um camcin ding tin Taiwan an sim ve. Ram pakhat si fel dingin Taiwan cun UN lamah nasaten tan an la rero nan, tuini tiang an duh vekin ziangkim a feh ve lo.\nHivekih ram pahnih an buainak ah US cun taiwan an dinpi ih ziangkimah an bawm. Ram pahnih buainak ah doawknak leh dingih cumi caan ahcun kan ummen lo ding, kan ram humhimnak hrang China kan do ve ding ti'n Taiwan lam thu an suah.\nTaiwan cun \"Ziangtikah si maw China hin Taiwan parah ralthuam an hmang leh rori ding. Cuvek caan ah kannih Taiwan khalin mah le mah humhimawknak hrang China kan rak do ve ding a si,\" tin Taiwan lam an tongsuak. Hivek a si tikah ram pahnih karlak boruak a sosang sinsin thei in a lang.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-in-mibur-ih-thahmi-an-nei-tam-deuhdeuh\/","date":"2023-03-31T04:24:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00318.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996885061,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996885061264038}","num_words":1166,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang Sakhan An Do Ih, Ralhrang 35 An Thi – Sagaing ramthen Indaw myone ah KIA, Katha PDF le Indaw PDF pawl tangtlang cun ralhrang sakhan an do ih, pyu Saw Htee, palik le ralhrang komkhawm 35 an thi tin thu an suah.\nIndaw PDF cun \"Sagaing ramthen Indaw myone ih Meza palik sakhan cu July 10, zinglam nazi 3 hrawngah kannih Indaw PDF, Katha PDF le KIA pawlin kan do ih, Pyu Saw Htee ,Palik le ralhrang komkhawm 30 an thi. Ralbawi telin ralhrang ralkap pawl ih ruang 10 cu anmah ralhrang pawlin zanlam nazi 2 hrawngah an phursuak ih, Kanbalu ah an ret. A dang palik le Pyu Saw Htee ruak pawl khawiah an ret ti cu felfai in kan thei hrih lo.\n\"Kannih lamin pDF pakhat a thi ih, PDF 3 hriamhma an ngah. Sakhan kiangih um mino pakhat cu ralhrang ralkap pawlin an kap that ngah. Zinglam nazi 8 hrawngah Meza palik sakhan bawm dingih ra ralhrang ralkap 30 tonak mawtaw pakhat khal lamlak ah bomb puah in kan do ih ralhrang 5 an thih tlunah hriamhma ngah tampi an um. Hriamhma ngah lakin thi umbet thei an si.\n\"Lamzin ih thi ralhrang pawl cu anmah ralhrang pawlin kiangkap ah an phum cih. Doawknak kiangih datsi phur mawtaw pakhat khal a puak. Asinan, mawtaw mawngtu cu a thi lo a si,\" tin thu an suah.\nIndaw ahcun ralhrang ralkap le mipi ralkap komkhawm pawl an doawknak a rei zo ih, doawknak a sosan ruangah mipi ralkap cun mipi khal lamzinpi zawh lo dingin theihter an si.\nPDF In Nauhak Pakhat An Kap That Ngah – Tanintharyi ramthen launglone myone Waisi khua ih Pyu Saw Htee pakhat U Kyaw Hein cu July 9 ,zinglam nazi 11:20 hrawngah Launglung PDF pawlin thianfai tumin an va kap ih, nauhak pakhat an kap ngah.\nPyu Saw Htee sawn cu inn dunglam in a tlansuak thei ih, a nupi le nauhak an umpi sawn hriamhma an ngah. PDF pawl cu inn sungah lutin Pyu Saw Htee nupi ih hriamhma an tuamsak ih, nauhak cu ziang na cang tin an suh tikah nauhak cun ka tha tin a rak sawn. Curuangah PDF pawl cu an tlan. A hnu July 10 lawngah nauhak nute a thi timi pDF pawlin an thei ih, ngaihthiam dilnak thu an suah cih.\nLuanglung PDF cun \"Pyu Saw Htee U Kyaw Hein kan kap ih, nauhak tap thawm kan thei. Cutikah meithal kap nawn loin kan zohfel hngal ih, U Kyaw Hein cu inn dunglam in a rak suak. A nupi ke ah kan kap ngah ih, a kiangah nauhak kum 7 mi a it kan hmu. Nauhak nute cu na tha maw tin kan suh tikah kan tha tin in sawn ih, kannih cun kan fehsan.\n\"July 10, zinglam nazi 5 hrawngah nauhak nute cu meithal kahnak hriamhma in a thi timi thuhla kan thei ih, kan mangbang tuk rori. Thuhla kan zingzoi tikah nauhak nute kan rak kap ngah ih, a caan khelin tuamhawm a silo ruangah a thi. A san cu Pyu Saw Htee dang pawlin sizung ih feh ding an rak kham.\n'kannih cu mipi kilhim dingin thutiam kan si ih, thuhla felfai kan theih hnu lawngah kan cangvai theu. Asinan, hivek in cangsualnak kan nei ih, rulhsal theih lomi siatnak a si. Hivek ruangah kan riahse tuk lawlaw ih, mipi siseh nauhak nulepa khal thinlung takin ngaithiam kan lo dil. A nulepa khal kan be zo ih, an duhdan vekin ziangkim tuah dingah thu kan tiam a si,\" tin thu an suah.\nUS Palai In Myanmar Mino Pawl An Tong – Thailand ram ih thleng US ramdang vuanci Bliken cun July 10 ah Thailand ih Myanmar mino 6 pawl a tongih,nazi 1 sung thureltlangnak an nei.\nMyanmar mino pawl cun a tufang ralhrang ralkap pawl ih dinhmun , ralhrang pawl ih daan pahbalmi le ramsung buainak pawl tivek cu US ramdang palai hnenah an simthei ih, ram buainak ruangah Myanmar mipi harsa pawl bom dan um thei dingin an dil. Mino pawl cun bomnak in pe ding asikhalle ralhrang pawl siloin tlangpar ralthuamkai hotu pawl hnenah pe uhla mipi hnenah a thlengsawn ding tin an simthei bet.\nUS ramdang palai khalin Myanmar mipi siseh Myanmar ram buainak khal kan hngilh dah lo ih, kan lo thei ringring. Nan lamah kan ttang ringring ih, mipi harsa pawl bawm dan ding kan tawlrel rero tlunah ralhrang pawl khal kan nor rero tin Myanmar mino pawl a simthei.\nThailand In Ralhrang Sumpai An Cawh – Ralhrang ralkap vanzam Thailand ramri sungih a zam ruangah Thailand cun ralhrang hnenah tangka kuan dingin an theihter.\nKaren ramkulh Myawaddy myone sungih doawknak ah ralhrang raldonak vanzam cu June 30 ah Thailand ramri sungah an rak zam ngah pang. Cumi ruangah ralhrang pawl cun Thailand hnenah ramri kan lan ih, in ngaithiam uh tin ngaithiam an rak dil zo. A thok ahcun Thailand lam khalin 'kan lo ngaithiam' tin an rak sim nan, tu ahcun ramri lan man tangka kuan dingin an theihter.\nThailand ram humhimnak vuanci sangtu Chaichan cun \"Tu cun ramri ah duty vanzam 2 kan retih ramri kilhimnak an nei. Kilhimtu vanzam tlunah ramri ahcun commando ralkap khal kan retih ,leihnuai khalah ramri kiltu hngetkhoh zetin kan ret bet.\n\"Myanmar ralkap in ramri an lan ruangah theihternak ca kan kuat zo ih, ramri lan man tangka in pe ding khalin kan theihter. Thailand ih Myanmar Embassy palai khal kan ko ih, thuhla umdan kan simthei zo a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap cun KNU hmunram sungah PDF ,CDM le NUG palai pawl an um tin a do ciamco ih, do peh vivo an tum tin thuhla a suak. Ralhrang pawl cun KNU hmunram sung donak ah raldonak vanzam, tank, meithalpi le ralhtuam phunphun an hmang.\nSri lanka Mipi In President Inn An Luhcilh – Thla tamzet sung buai zo Sri Lanka mipi pawl cun July 9 ah an ram president Inn, Prime Minister inn le cozah innpi pawl an luhcilh ih, inn sungah duhtawk in an cangvai ciamco.\nPresident bik Rajapaksa tei sungkua cu mipi tih ah thupten an tlansuak ih , lawngpi an to ih an relh. President bik a tlansuah hnu cun mipi pawl cu duhtawk in President inn sungah an cangvai ih,president tili khalah dai an bual luihlo. Prime Minister inn khalah mipi pawl duhduh in an um ve.\nSri Lanka mipi cun an ram sumpai tlaksiat tuk ruangah an ram hruaitu pawl cu duh loin lamzawh duhphorhnak an neihmi a si ih, Politic party zaten telkhawm in rampi hruaitu ding din kan duh tin an aupi. Mipi pawl a thlatel in lamzawh duhphorhnak an neih tlunah cozah innpi pawl tiang an luhcilh hnu ahcun president le Prime Minister khal an hna ihsin an ban ding thu mipi an theihter zo.\nPresident Rajapaksa cun July 13 ah ka sinak ka bansan ding tin a phuangih, Prime Minister Ranil khalin a tokham a fehsan ding thu a phuang zo.\nA tufang Sri Lanka ram ah Datsi, yinan ,eiin, thilri le Gas hman ding an harsa tuk ih, an ram sumpai nasaten a tlasia. Hivek ruangah mipi cun lungrualten an ram uktu pawl an dokalh ih, an hna ihsin bang dingin an phut. Tu ahcun an ram hruaitu pawl khal an hna in ban an tum thlangih, mipi duhdan vekin cozah thar din tum a si.\nAn ram a tlaksiat tuk zo ruangah mipi duhdan vekin cozah thar an din thei pei maw tikhal felfai in theih a si cuang lo. Rampi huapin duhphornak an nei ih, beidong loin rampi huap duhphorhnak an neih tikah an cozah hruaitu pawl khal an sinak men humhim rero loin mipi tampi duhphorhnak ruangah an sinak bansan dingin thu an suah fel zo. Ziangtin Sri Lanka ram an tungding aw ding, ziangtin rampi a feh ding timi cu felfai in theih a si hrih lo.\nHivekin President, Prime Minister le cozah hnatuan pawlin an ban ding thu an suah tikah party komkhawm cun a rangthei bikin hrilawknak tuah an tumih, hlutdaw palai pawl hnenin president thar an hril ding. Mipi cun hivek fehpi an tummi a si ih, ziang an bang vivo ding timi cu theih a silo.\nUS An Paih Tiang Kan Do Aw Ding Titu Russia – Russia cun Ukraine an donak ah USA le NATO cu a phenih cangvaitu an si ih, US in doawknak an paih sung cu Ukraine ramsung ah kan do aw vivo ding tin thu an suah.\nUS cun Ukraine hnenah ralthuam thar an kuat thu leitlun an simthei ve ih, US thu an suah hnuah Russia in US tihrim in thu an rak suah ve. Russia in Ukraine an do hnuah US cu Ukraine bawmtu bik an si ih, hmailam khalah bom vivo an tum hrih.\nNATO member sungtel dang khalin Ukraine an bawm phah nan, US tlukin an bawm lo. US cun ralthuam phunphun in Ukraine an bawm zo ih, bawm peh vivo an tum. Hivek ruangah Russia cun US an paih sung cu Ukraine ramsung ah kan doaw ding tin thu an rak suah ve.\nUS bomnak ruangah Russia cun duh vekin Ukraine an do thei lo ih, Ukraine lam an ttang tento thei ringring. US ruangah Russia cun Ukraine rampum si nawn loin Ukraine nisuahnak lam lawng an do phah ih, Dobas ramthen sung zalennak pek an tum. Cukhal US cun rem an ti cuang lo ih, Ukraine tanpi in theitawk an suah. Curuangah Ukraine le Russia ram doawknak cu rei a awh hrih dingin a lang.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/thailand-in-ralhrang-sumpai-an-cawh\/","date":"2023-03-31T03:08:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00327.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996911287,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996911287307739}","num_words":1550,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.26,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Symphony pakhat ih ummi komawknak ah mi tinkim in aw an nei, Feb 26, 2023, Thuthang felfai ternak nithumnak.\nSymphony pakhat ih ummi komawknak ah mi tinkim in aw an nei,\nFeb 26, 2023, Thuthang felfai ternak nithumnak.\nA liam zo mi nihnih vek thotho in Asia continent thurelkhawmnak ih nithumnak le ni netabik nak cu Thiang Thlarau Pathian hnen thlacamnak 'Adsumus Sancte Spirtus' thawn rak thok a si. Tuini hrangah thurel tu ding bik pawl cu Philippines ram Catholic Bishop pawl pawlkom President, Caloocan diocese ih Bishop Pablo David, Tuluk ram ih Catholic Bishop pawl pawlkom ih Ms.Teresa Wu, Asia Catholic Bishop pawl pawkom ih Pathian thu lam commission zung ih secretary, Aisa Catholic Bishop pawl pawlkom ih thurelkhawmnak lam ih riantuan tu pawlkom (FABC Synod Task Force) ih sungtel Ms.Eestela Pidilla pawl an si.\nAiawh tu pawl cu an thinlung le ruahnak sung ih a tang mi nihnihnak ih thilcang mi pawl thawn pehpar in an ruahnak pawl an pawlom pawl sungah an rak hlawm. Relator General of the XVI ordinary general Assembly of the Synod of Bishops, Luxemboury Archdiocese ih Cardinal Jean Claude Cardinal Hollerich SJ ih aiawh tu pawl hnen thuhla pathum thupi ah ret in a rak sim. Awnmawi thilri pawl tahthimnak hmang in aiawh tu pakhat ciar ih thilri pakhat asiih cui thil pawl cu thil man hla mi Symphony pakhat si dingah lungrual zet in tuah a tul thu cu Cardinal Hollerich inn hmaisabik ah a rak sim fiang. Cuihleiah aw a mawi mi itin thleng lo dingah midang pawl thilri pawl thawn kaih mi daan fel tampi tuah ding a si. Pahnihnak dinhmun in Cardinal Hollerich in hmunkhat ten khual tlawng nak cu tangdor nak nei dingah a tul thu, kanmah cu tangdor nak lawng kan tuah thei ih himi khual tlanwg nak thawn feh ding a si thu thupi zet in a sim. Netabik ah Cardinal Hollerich cu hmunkhat ten khual tlawng mi pawlpi cu Gospel thuthang tha phuang ding ah le Pathian ih mi zate hrang mah hrang ruat lo in rian tuan dingah Khrih ih thlah mi pawlpi a si thu thupi ah ret in a sim.\nCui hnu ah thleidang nak le kilkhawi nak pawlkom ih sungtel Fr.Clarence Devadass cu netabik ca ih timtuah mi a langsar mi thenkhat le aiawh tu pawl hnen ihsin ruahnak pek mi timtuahnak palw ih a tel mi rian tuan ding pawl a sim. Pawlkom pawl sungah thlarau tongkam hrang timtuah cia nak dinhmun in aiawh tu pawl hnen dai ten ruat dingah a rak cah.\nSunhnu thureltlang nak ah aiawh tu pawl cu Asia ih Khristian pawlpi pawl ih hmunkhat ten khualtlawn nak khaisang dingah ziang vek biaknak lam thawn pehpar mi pawlkom daan pawl thleng dingah a silole biaknak lam thawn pehpar mi pawlkom daan pawl thleng dingah asilole tuah dingah a tul maw timi thusuhnak thawn aiawh tu pawl cu 2023 October ah thurelkhawmnak thawn 2024 October Catholic pawlpi thurelkhawmnak karlak ah cangter duh mi pawl ziang vek pawl an si timi thusuhnak pahnih an zoh fel sal. Cuihnu ah aiawh tu p awl cu Asia ih thurelkhawmnak theh nak ca ih netabik thu thawn pehpar in netabik an thuruah mi pawl an hlawm aw ih reilo te sung daiten thla an cam.\nA cem nak ca suah mi ah Catholic pawlpi thawn pehpar mi Bishop pawl pawlkom ih secretary Mario Cardinal Grech in aiawh tu pawl hnen nithum rei Asia ih thurelkhawmnak ihsin hngilh ding asi lo thu aamahkhan nak a nei. Asia Catholic Bishop pawl pawlkom ih secretary Archbishop Kikuchi cu Asia thurelkhawmnak a hlawhtling thu fiang ter dingah a tel tu zate henn a lung awi thu a sunloih ih theh nak mee a rak pek.\nAsia thurelkhawmank theh ah Missa sumnak cu Asia Catholic Bishop pawl pawlkom ih President Yangon Archdiocese ih Cardinal Charles Bo, Bangkok Archdiocese ih Archbishop Francis Xavier Kriengsak Kovitvanit, India ram ihsin Cardinal George Cardinal Alencherry, Major Archbishop of Emakulam Angamaly (Syro Malabar) le thlang Korea ram Suwon ihsin Bishop Mattias Ri Long –hoon (Lee Yong-hoon) palw in hoha in an tuah.\nThurelkhawmnak khualtlawng tlang nak cu Christ the King ih ram car khual tlawn nak thawn a bang aw zik ih harsat nak pawl a um nan a tul. Ziangruangahtile cumi cu Pawlpi thu ngai ter nak, ton ter nak le thleidang thiam nak thawn Gospel thuthangtha tha deuhdeuh in tettikhan ter thei rungah a si thu, Cardinal Bo in thua sim nak ah ruahnak um daan pawl thleng dingah a tul thu a sim. Himi thleng nak hrang a tawi zawng in L.E.N.T timi cafang pali a rak hlawm.\nL. Thlahphoih nak, Himi hmunkhat ten khualtlawngnak cu san a nei ding asile thusimnak cu thangsonak hrang a hlan ihsin rak tul mi a si ruangah cui hmunkhat ten khual tlawng tu pawlpi sinak in khawm kham tu zaten thlah phoih ding zir dingah a tul.\nE. Tong tham nak, Bawi Khrih ih dungthlun tu siinak thawn feh nak ah a cekci mi colhhmun pakhat a um. Khrih thawn tong aw dingah le Pope Francis ih tong thawm nak nunphung mang dingah a si. Hmu lawng siloin zoh nak, ngai lawng siloin thu ngai nak, mi pawl lan suak nak lawng siloin, anmah pawl thawn colhnak \"mifarah pawl, ningzak za\" tiin ti ding aiin zangfah nak thinlung thawn mah lam ah cangvaih thei nak pek nak cu Jesuh Pathian ih a rak tuah vekin a fel fai mi lamzin thawn tuah dingah sawm nak pakhat a si.\nN. Inn hnen sinak, A tha mi Samaritan tahthimnak ih tahthiamnak ih thok nak ah 'ka inn hnen cu zo asi' (Lk10:29) timi thusuhnak a si. A cem nak ah amah cu zangfah nak langter tu a si. Asia ah kanmah pawl cu mi malsawn kan siih nunphng, ramkhel le biaknak lam harsat nak karlak ah kan um. Harsat nak karlak ihsin a tul mi u le nau pawl bawm dingah ka lo sawm.\nT. Hmui hmel thleng nak, Cardinal Bo cu Saam ca ngan tu ih tong mi pawl asim sal \"Aw Bawipa na thlarau ron thlah in hi leilung a thar din hram aw\" himi thurelkhawmnak khualtlawnnak ah a thianghlim mi thlarau Pathian cu kan hnen ih in sim mi ngai dingah kanmah pawl in ko tiin a sim. Curuangah kanmah pawl cu Pawlpi ih nunnak ah a thar din sal dingah hmunkhat ten kan feh asile kanmah pawl cu kan thil ti thei nak thawn ziang vek hman kan hlawhtling thei lo ruangah kanmah pawl cu thiang Thlarau Pathian ih thleng awknak kan tul. Hi thurelkhawmnak ke kar nak ah hmunkhat ten feh nak ah \"Bawipa amah lawng rian dingah kanmah pawl cu Pathian ih thlengawknak thluasuah kan tul ringring.\nMissa raithawinak theh ah thurelkhawmnak sung pawlkom pawl ih aiawh tu 12 pawl hnen thu relkhawmnak ni thum sung anmah pawl thawn khat le khat pehtlaih awknak le thu hminsin nak tiin on puai Missa raithawi nak ah pangpar pawl thawn thluasuah pek mi phayawngtai pawl keng ter in Missa raithawinak hotu pawl hmaiah sunloih an si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/symphony-pakhat-ih-ummi-komawknak-ah-mi-tinkim-aw-nei-feb-26-2023-thuthang-felfai-0","date":"2023-03-23T18:04:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945182.12\/warc\/CC-MAIN-20230323163125-20230323193125-00161.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999475479,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999475479125977}","num_words":1173,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.275,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Matupi Ah Ralhrang Bawi An Kap That – Chin ramkulh matupi khuampi ih ralhrang bawi Than Naing Win cu July 15 ah Matupi CDF in an kap that tin CDf Matupi cun mipi theithernak an nei.\nCDF matupi cun \"Matupi ralhrang hmunpi ih ralkap ttuan ralbawi Than Naing Win cu July 15 ah kannih CDF Matupi in kan kap that. Ralbawi Than Naing Win cu Matupi ralhrang hmunpi hrang thlingthlatu a si ih, CDM tuah duh pawl le CDf matupi thuhla zingzoi ringringtu a si.\n\"Ralbawi Than Naing Win ih thuhla simtheihmi ruangah CDM tuah dingin timtuahnak nei ralkap 7 thah an si ih, ralkap 4 khal thawngthlak an si. 2022 June 25 khalah ralbawi Than Naing Win cun Matupi khawpi ah nunau pakhat a rak that zo a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang Palik An Kap Aw – Mandalay ramthen Taungtar myone Zungsi Kyi palik sakhan ah palik nupa tongkam an el aw ih, palik dang an rak tel tikah an kap aw ih, palik pakhat a thi.\nJuly 15, zanlam nazi 3:40 hrawngah Taungtar myone zungsi Kyi palik sakhan ih palik zuri Yan Naing Oo le a nupi tongkam an el aw ih, palik Yan Naing Oo cun a nupi cu meithal in a kap. Culai fangah palik nupa tongkam el aw then dingin thleng ciah palik Aung Khaing Win sawn cu palik Yan Naing Oo in a kap ngah ih, palik Aung Khaing Win sawn a thi.\nTaungtar mibawmtu pawlkom cun \"Palik bawibik sakhan ih a um lo caan a si ih,a kuthnuai pakhat in tuanvo a la sung. Nupa tongkam elawk ruangah thihnak thleng a si ih, palik thi Aung Khaing Win ih sungtel pawl lungawi lo cun Court ah thubai tuah an duh. Cumi ruangah palik Yan Naing Oo cu an kai zo,\" tin a sim.\nRalhrang Thuthentu An Kap That – Ralhrang in rampi thuneinak an lak hnuah anmah dokalhtu ti ih an kaihmi pawl thuthennak petu pakhat Yangon Mingala Tuangyut ih thuthentu San Lin cu July 15, zan nazi 7 hrawngah kan kap that tin yangon mipi ralkap STA cun thu an suah.\nSTA thuphuangtu cun \"Court in inn lamih a tlun zawngah kan rak kap. Thuthentu San Lin cu mawtaw sungah a thi cih ih, mawtaw mawngtu khal hriamhma a ngah. Kannih STA lam cu himdamten dung kan sip thei. July 15, zanlam nazi 4 hrawng khalah Hlaingtaya myone thuthennak zungpi bomb kan puah. HLaingtaya myone ih bomb kan puahmi ah thi an um maw timi cu felfai in kan thei hrih lo.\n\"Thuthentu San Lin cu ralhrang in an kaihmi pawl ralhrang duhdan in hremmak pe rerotu a si ih, mipi riahsetertu a si. Hmailam khalah ralhrang hrangih hnatuantu siseh mipi tuar ding zawngih cangvaitu pohpoh thianfainak kan nei vivo ding a si,\" tin a sim.\nYangon mipi ralkap pawl cun Yangon ah nasa sinsin in an cangvaih ding thu kan dungah mipi theihternak an nei zo ih, mipi cu ralhrang umnak naivai ah um lo dingin an theihter. Yangon ahcun ralhrang Check Gate, palik sakhan, ralhrang thuthennak zung pawl bomb puah in an kap.\nNyipidaw Ah Ralhrang 15 An Thi – Nyipidaw ramri Tantuangkyi myone Suhsi khua kiangah Nyipidaw PDF cun ralhrang ralkap fehkhawm an kap ih, bomb an puahmi thawn ralhrang 15 an thi tin mipi theihernak an nei.\nNaypidaw PDF thuphuangtu cun \"July 14, zanlam nazi 5 hrawngah a si ih, ralhrang mipum 60 hrawng cu hmun 3 ah then aw in in ra pan. Kan umnak lam in ra pan hnuah hlaral in in kap cih. kannih lam khal kan tanhmun khuarnak in kan kap ih, ralhrang 4 an thi. Cumi hnuah hmundang ih ra ralhrang pawl cu bomb kan puah ih, a fuh tuk tikah ralhrang 11 an thi.\n\"Doawknak ah kannih Naypidaw PDF lamin miraltha pakhat ram le miphun hrang a nunnak a hlanih, kan sungtel pakhat khal a umnak kan thei hrih lo. Kan mihlo cu kan pehtlaih thei lo tlunah a umnak khal kan thei hrih lo. Neta cun doawknak hmun kan suahsan ih, ralhrang ralkap pawlin kan sakhan an urkang hnuah kiangkap khua mipi inn khal an urkang tel.\n\"Kan doawknak hmun cu Tantaungkyi myone sungtel a sinan, Naypidaw, Pago le karen ramkulh pawl pehawknak ramri laifang a si ih, Naypidaw ramsung lamah a si,\" tin a sim.\nMin Aung Hlaing Ih Inn Dang An Zuar Bet Tum – NUG cozah cun Yangon ih Min Aung Hlaing inn dang pakhat zuar bet an tum thu mipi theihternak an nei ih, a hlan inn pakhat an zuar dan vekin mi tampi lei theih dingin zuar an tum.\nNUG cun Min Aung Hlaing ih inhlia inn cu $10 Million in an rak zuar hmaisa ih, $8 Million man an khawng zo. Innpi cu mi pakhat lawngih a zate lei thluh siloin $100 man tete ih lei theih in an zuar.\nNUG cozah cun Yangon ih Min Aung Hlaing inn dang pakhat cu $10 Million thotho in zuar an tumih, neitu sinak man pakhat ah $100 tete khalin an zuar ding. innpi cu May 5, 2022 in an zuar thok tum.\nNUG ih thusuah dan vek asile Min Aung Hlaing in ram mipi hnenih inn a lonmi Innhmun 60 hrawng a nei tin an sim ih, mipi hnenih a lonmi hlir an si ruangah a sangsang tein zuar sak vivo an tum.\nInnpi an zuar man ih an ngahmi sumpai cu dohtlengnak hrang hman a si ding thu NUG cun mipi theihternak an nei. Innpi an zuar dan cu mipi lamin nehnak kan co veten Min Aung Hlaing ih inn pawl cu a takin an zuar dingih tamsawn in an khawng asile, tuih rak ciatu pawlin hlawknak tampi an tel ding.\nDothlengnak ah mipi lamin nehnak kan co lo ih, ralhrang in thuneihnak an kai vivo thei asile tuih Min Aung Hlaing inn leitu pawlin sumpai an ngah kirsal lo dingih, innpi an lei man cu dothlengnak hrang pe vekin a feh lanta ding. Min Aung Hlaing ih inn leitu tamsawn cun innpi duh ruangah siloin dothlengnak hrang sumpai in kan telmi a sisawn tin an sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-court-ih-thuthentu-an-kap-that\/","date":"2023-03-31T03:29:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00404.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994725585,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994725584983826}","num_words":983,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.254,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Interpol timi kawhmi International Criminal Police Force ih a țum 89-nak Conference ah Myanmar ralkap council an sawmnak cu ruatsal dingah NUG cun dilnak an nei.\nNovember 23 – 25 tiang Turkey ram ih tuah dingmi Interpol conference ah milai covo pahbalnak thawn mawhphurh pekmi ralkap council ih palik hotu Lt. Gen. Than Hlaing an kai ding tiah theih a si.\nDaw Aung San Suu Kyi hruainak ih hrilawknak ih tlingtu mipi acozah cu phial tahratin ralkap in rampi thuneihnak an lak hnu ih ralkap council palik hotu le ramsung Deputy Minister an retmi Lt. Gen. Than Hlaing cu Interpol conference ah online ihsin a kai ding thu Myanmar Police Force ih thuthang pakhat in a sim.\nInterpol ih hnațuannak 3 ah ralhrang dokalhnak khal a telih ralkap council cu ralhrang pawlkom pakhat an si thu Interpol in ralrin ding a tha tiah NUG ih Ministry Of Foreign department ih Deputy Minister U Moe Zaw Oo in simnak a nei.\n\"Interpol ih daanhrampi pukmah 2\/1 ah International human right pehtlaih tarlangmi vekin hrambun a si tiah sim a si ruangah ralkap council palai cohlan hi milai covo lam ihsin zoh asile ziangtin a si thei timi ruahsal a țha\" tiah Minister U Moe Zaw Oo in a sim.\nCuihleiah Interpol ih ramkhel thuhla ah lamțang nei lo ding ti a si ruangah ralkap council cohlan hi ramkhel vek asile a dik ngaingai maw timi ruahsal a țha tiah Minister U Moe Zaw Oo in a sim bet.\nCanada, EU, British le American pawlih hremnak pekmi ralkap council hotu pawl ah rampi thuneihnak lakmi duh loin duhphorhnak tuahtu mipi pawl cu meithal thawn țhekdarhnak le mi 1000 lenglo kai tahratih thahnak ah a hleice ih hohatu palik hotu Lt. Gen. Than Hlaing khal a tel.\nLt. Gen. Than Hlaing thawn pehparin thianghlim ten duhphorhnak tuahtu mipi pawl cu palik ih meithal thawn țhekdarhnak ah thutluknak tuahtu bik a siih, Myanmar ram ih milai covo pahbalnak ah țuanvo neitu a si tiah EU cun hremnak pekmi pawl thusuahmi ah an tarlang.\n\"Humhimnak le remdaihnak cu hringhro ih cangvaihnak pawl telin Myanmar ram dik tek ukawknak le democracy tlakniamnak pawl cangvaitu ah Lt. Gen. Than Hlaing khal a tel tiah EU cun an sim.\nInternational daan pahbalnak pawl a um tiah mipi pawlkom pawlih an mawhphurhmi Chin ramkulh le Sagaing ramțhen ah ralkap council cun Anawyathar doawknak timi hmin bun in hmahruaitu bik cu Lt. Gen. Than Hlaing a si.\nInterpol ah EU sungtel ram pawl hnațuannak General Secretary office khal France ah a um ih General Secretary hi Jurgen Stock a siih German miphun a si.\nInterpol Conference ah ralkap council palai kai ding thuhla ah NUG thawn reltlangnak a um le um lo cu Interpol General Secretary suh a si ko na'n zianghman simmi a nei lo.\nInterpol conference tuahnak ding Turkey ram ih Interpol department ih palik bawi pakhat cun Lt. Gen. Than Hlaing a kai ding thuhla ah a dikmi a si thu, elnak tuah loin thusuhnak pawl cu bulpak thawn pehparmi a si tiah a let.\nInterpol cun ralkap council a theihpi maw theihpi lo timi thusuhnak ah Myanmar ram cu sungtel ram pakhat a si, asina'n ramkhel thuhla ahcun ka thei lo tiah palik bawi cun a sim.\nInterpol feh dan vek asile Myanmar ram palik hotu Lt. Gen. Than Hlaing hi Myanmar ram ih Interpol department ah upa khal a si. Interpol cun Myanmar ralkap council theihpinak le conference cu Myanmar ralkap council palai a kai ding timi ah evidence hmuh ding a um lo.\nLeitlun ram 194 telmi Interpol cu leitlun ram kip palik hnațuannak ah komkhawm aw ih dinmi a siih Interpol ih hnațuannak pawl cu thuhla zinzoinak lam a si.\n—————","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/interpol-meeting-ah-ralkap-council-sawmnak-cu-ruatsal-dingah-nug-in-an-dil\/","date":"2023-03-30T04:34:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949097.61\/warc\/CC-MAIN-20230330035241-20230330065241-00028.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998698771,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9986987709999084}","num_words":610,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"NUG In Kom Aw Dingin Sawmnak An Nei – 2023 hi dothlengnak tuahtu pawlkom pawl hrang kum thupi tuk a si bangin pawkom khat le khat hmunkhat ah tuantlang ding le kom aw ding kan si ti'n NUG Prime Minister Man Win Khaing Than cun sawmnak a nei.\nNUG Prime Minister Man Win Khaing Than cun \"Kum 2 sung doawknak kan tuah zo tikah 2023 kum hi dothlengnak tuahtu pawlkom kan zaten kum thupi tuk a si. Curuangah pawlkom pakhat le pakhat lungrualten kekar tlang ding le tuantlang ding kan si. Thupek pakhat hnuaiah kan um a tha ih daan le dun thaten kan thlun cio a tul. Cuvek lawngah mipi uknak khal hmailam kan pan vivo thei ding.\n\"PDF tatyin 300 tluk kan um zo ih, rampi huap myone 330 lakin myone 250 cu ralhrang pawlin an uk thei nawn lo tlunah mipi ralkap kutah a um. Kum 2 sung ralhrang kan do zo tikah ralhrang tampi an mal phah ih, ralhrang cun mipi an hmang tangkai thlang. Doawknak a um tikah ralhrang cun kiangkap mipi an kai ih ralphaw ah an hmang. Cumi tlunah ralhrang in a bur ih mithah an hmang deuhdeuh. Curuangah doawknak a um tinten kiangkap mipi pawl hi hmunhim pan lohli ding kan si,\" tin NUG Prime Minister Man Win KHaing Than cun sawmnak a nei.\nMyanmar Politics theitu pawl khalin dothlegnak ih hlawltinnak hram pakhat cu tlangpar ralthuamkai le PDF pawl komawk ding a si tin an sim rero zo. Tutiang ahcun tlangpar ralthuamkai lakin ralhrang do tlang ciamco tivek a um hrih lo ih mah le hmun ciar ah ralhrang an do. PDF pawl khal hmunkhat ah umkhawm loin mah le hmunram cio ah ralhrang do an si.\nTurkey Ram Ih Tilian Ruangah Mi 10 Thi – Turkey ram thlanglam ah ruahcen ruangah ti a lian ciamco ih mi 10 an thi zo ti'n runsuah hnatuan pawl cun thu an suah.\nTilian le leimin ahcun mithi tlunah mihlo runsuah tul tamzet an um ih cupawl cu theitawkin runsuah rero an si. Nazi 24 sung ah thlir a hrang, ruah a sur ciamco ih ti a lik cih tikah mipi in an tuar phah.\nTurkey hi kan dung thla khalah ling a rak nin zo ih linghnin ruangah mipi thawng 50 an rak thi zo. Tu ah tilian le leimin ruangah mi 10 tlun an thi zo. Linghin in inn tampi a siat tikah mi tampi cu deuthlam men ih um hrih an si ih, ti a lik tikah an tuar phah. Tilik le leimin ruangah umnak ding nei lo tampi an um bet ih cupawl khal umnak ding tawlrel sak rero an si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/nug-in-kom-aw-dingin-sawmnak-nei\/","date":"2023-03-20T21:20:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00073.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998624325,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998624324798584}","num_words":430,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Defense Service Academy (DSA) tlawng țhehtu pawl hi mipi sumpai rampi budget thawn tlawngkai an siih, mipi harsatnak tambik petu an si hleiah rampi hrang khalih hnațuan lotu an si tiah CDM ralbawi pakhat in simnak a nei.\nFebruary 1 ih ralkap in rampi thuneihnak a lak hnu mipi pawl thi dingin tumtahnak thawn meithal ih mi kap that rerotu hmuntin ih țuanvo nei DSA tlawng țheh ralbawi pawl le palik bawi pawl cu ralkap council ih fialmi vekin an tuahmi a si tiah a sim.\nMipi pekmi siah pawl thawn DSA ah raldo dan zir tahratin rampi hrang hna an țuan sal caan ah mipi that rerotu DSA tlawng țheh ralbawi pawlih hnațuan dan hi DSA ih hminthatnak a siat hleiah DSA ih thuanthu siatsuahtu an si tiah CDM ralbawi DSA țum 52-nak ih tlawng țheh captian ညီသုတ in simnak a nei.\nRampi budget thawn raldo dan zirtu DSA tlawng țheh pawl hi rampi le mipi hrangah ziangtluk in țuanvo an neh timi thusuhnak a um tinten DSA tlawng țheh ralbawi pakhat dinhmun in ka ning a zak tuk tiah captian ညီသုတ in a sim bet.\nTuihlan ahcun DSA tlawngkai dingah mipum bikhiahmi hnakih tam in an dil ih DSA tlawngkai duh ko na'n kai theilo an um lai ah atu cu DSA tlawngkai dingin diltu an mal tuk ruangah dil caan khal a țhan tiah theih a si.\nRalkap in rampi thuneihnak a lak hlan ahcun DSA tlawng țheh ralbawi pakhat dinhmun in neta san ah ralkap țha sersuaktu DSA tiah ka suang zet nan atu ahcun mipi pawl that rerotu DSA tlawng țheh ralbawi pawl ruangah DSA tlawng ka kai cu ka sir aw tuk tiah CDM ralbawi Lieutenant ဇာနည်အောင် khalin simnak a nei.\nDSA tlawng țheh ralbawi pawl dinhmun in ralkap pakhat sinak thawn thupek an zom timi cu kan cohlang ko na'n rampi le mipi hrangah hlawknak a um lomi, rampi thuneihnak longtu mi burkhat hlawknak men ih thupekmi a si ahcun zom a țul lo tiah CDM ralbawi pawlin an sim.\nRampi thuneihnak longtu ralkap council hnuaiah hnațuan duh loin CDM tuahtu ralbawi 1000 an um ih NUG ih Ministry Of Defense cun theihpinak CDM code nambat a suahsak tiah theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/dsa-tlawng-theh-ralbawi-si-hi-ka-ning-a-zak-cdm-ralbawi\/","date":"2023-03-31T00:52:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949506.62\/warc\/CC-MAIN-20230330225648-20230331015648-00238.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996476173,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996476173400879}","num_words":367,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.237,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam Le Hakha Meisa Ban An Tuah Thok – Chin ramkulh Falam le Hakha khawpi ih um mipi pawl cun zarh thum lenglo meisa an ngah lo zo ih, meisa an ngah lonak san ih an relmi cu Gangaw lamzin ih meisa ban pawl a siat tin an sim.\nNovember 4 ahcun Hakha le Falam ih feh Gangaw lamzin ih meisa ban siat pawl an tuah thok ih, zarh khat sungah tuah theh thei an tum. Meisa ban pawl cu thli in a hran siat ih, meisa ban thar thleng thluh a tul ding tin an sim. Tu ahcun meisa ban thar khal an tuahnak ding hmunah a thleng zo tin a tuahtu pawl cun an sim.\nZar thum sung meisa an ngah lo zo ruangah Hakha le Falam ahcun mipi an buai tukih, meihol man khal a kai ciamco phah. Hakha ahcun meithal thawng 20 tiang a thlengih, Falam khalah meithal dip khat ah thanwg 13 tiang a thleng.\nHakha ih um pakhat cun \"Dawr tuah pawl khal thaten thil kan zuar theilo. A hleice in eiin zuar pawl kan buai zetih dawr dang nei pawl khal har an ti. Zarh thum sung rori meisa kan ngah lo zo tikah dawr tuah lawng siloin mipi khalin har an ti thluh. Phone battary thunnak ding hrimhrim khal kan buai phah zet a si,\" tin a sim.\nChin Nauhak Ruru An Hrem That – Sagaing ramthen kalaymyo thingunau vengah nauhak ruktu pakhat an kai ih, an hremnak ah a thi tin khuami pawl cun an sim.\nNovember 1 ah Kalaymyo hmunlai ih um Lian Siam Muang ( kum 12 ) cun ting 10 le ting 5 karlak man thilri a ru ih, khua mino in an kaih ngah tikah an hrem that. Rukru Lian Siam Muang cu a nauhak laiah a nu in a thihsan ih a pa in nupi dang a neihsal tikah nuei tuar in a um. Tlawng a kai thok khalah rualpi pawl pencil,pen le cabu tivek a rak ruksak theu.\nA nulepa cu zuin a si tikah an fate an ngaihsak lo ih, an vuak, an hrem theu. Myanmar ih covid 19 natnak a luh ve tikah tlawng a kai nawn lo lanta ih lamzin sir tivek ah a riak theu. Cutin , lamzin sir minung pawl thawn an thei aw , an kom aw ih ritheihsi a tham thok tikah ruk a ru thok ve.\nNovember 1 ahcun venghnen inn a bauh ih ting 10 le ting 5 karlak thilri a ru. A tlansuah man hlanah veng mino pawlin an kai ngah ih, hrem phah in thu an sut ciamco. A lungruh tuk tikah thusuh a theih lo ih an hro an vaw phah. Cuvek cingin thu a lun lo ruangah Zomi Youth Association hnenah an ap. ZYA hotu cun kum nauhak te khal si hman sehla rukru thubuai in vei 3 kaih a sizo tin a sim.\nRukru nauhak cu upa mi 5 hrawngin an hro ,an vaw phah ih, nazi 1 sung tluk an hrem tikah a hmunah a thi cih tin khuami pawl cun an sim.\nPastor cun \"Rukru asikhalle daan vekin hrem ding a si. Tu ahcun a nunnak an lak sak ih kan pom thei lo lawlaw. Kum 12 lawng a si ih, remawknak caan tampi a nei lai. Hivek cu thahrum thawh cangvaihnak ah a feh. Kannih zumtu thawn tla cun an cangvaih dan a dik lo lawlaw. A hremtu pawlih cangvaih dan cu Zumtu pawlih kan cangvaih dan ding a silo,\" tin a sim.\nKhuami pakhat cun \"A ruak cu a sungte pawl hnenah an pe ih, an vuiliam zo. An hrem nasa tukih a hmuihmel khal a danglam thluh. A rualpi thenkhat tla cun amah ti hman theih lo khopin an hremnak ah a hmuihmel a danglam thluh tin an sim. An hrem nasa ih, cumi ruangah thi cu a si,\" tin a sim.\nDelhi Chinmi Pawl Lekpannak An Nei – India ram New Delhi khawpi ih um Chin raltlan pawl cun kum tinten an tuah theumi Winter Sport cu tuikum khalah an tuah ih, November 4 zan ah an thehfel. Ni 5 sung lehpannak nei an si ih, Mipa bawhlung , Volleyball mipa nunau tin leknak an tuah.\nCommmunity tin zuam aw an si ih, Bawhlung ah Zomi ( Tedim ) in pakhatnak laksawng an ngahih, Lailun ( Falam ) in pahnihnak laksawng an ngah. Lek thabik ah Lailun laitlan Lian Sin hril a si ih, Lailun hmaitlan Vungte in sit goal tambik laksawng a ngah. Mipa Volleyball final ah Lailun A ( Falam ) le Lailun B lek ding an sinan, mah le mah an si ruangah an kian aw men. Nunau Volleyball ah Mizo in pakhatnak an ngah ih, Hakha ( Cinrung ) in pahnihnak an ngah. Ni 5 sung lekpannak an tuahmi cu buainak um loin a theh thei.\nHruaitu pakhat cun \"Raltlan kan si ih, kan harsa cio ko. Asinan, Sport hrang bawmtu tete kan nei ih, kan mipi thinhar le hnatuan ringring pawl an cawlh hahdam theinak dingah camkhat te leknak kan tuahsakmi a si,\" tin a sim.\nHmatpungtin Ken Lo Ruangah An Hrem That – Yangon ramthen Dalah myone Ttaakyi vengih um Ni Lin SOe timi cu Dalah le twenty karlak ih a fehnak ah ralhrang pawlin hmatpungtin na keng lo tin an hrem that.\nNilin Soe cu hnatuanak in tlung a si ih, khualtlawng a silo ruangah hmatpungtin ken tulin a ruat lo. Ralhrang pawl cun a hnatuan tlung an rak cekih, anih cun hnatuan feh a si ruangah hmatpungtin a ken lo thu a sim. Cutin ralhrang pawlin an kai ih, an hrem that.\nA sungte pakhat cun \"Hmatpungtin an cek ih, hnatuan feh a si ruangah hmatpungtin a ken lo thu a sim. Cumi men cu a kut le ke an ttawn in an hrem that men. Ralhrang pawlin an hrem rero lai ahcun a nu le veng upa an thlengih, hrem nawn lo dingin zangfah an dil rero nan ralhrang pawlin a nui thusim khal an lung lo. Ralhrang pawlin an hrem that hnu lawngah a ruang cu a nu an pe. A nu cu tap phah in a fate ruang a tlunpi. Fate a neihsun a si tikah a tuarna tuk.\n\"Ralhrang pawl cun a ruang serhnak caan khal an pe duh lo ih, an vuiter lohli men. An inn le ralhrang check gate a nai awte. lamzin ah ralhrang check gate an tuahmi a si ih, lamzin sukso duhduh in an cek. Nunau tivek tla cu an check phah ah an tham theu ih, an duh lo asile an hro ciamco. Cutikah nunau hrang tla cu zawh ngam ding ci khal a si nawn lo,\" tin a sim.\nPyu Saw Htee 15 An Puah That – Sagaing ramthen Ayadaw myone Taleba khua ih Pyu Saw Htee hotu thi cu Pyu Saw Htee tam zetin vuinak an nei. Cumi laifang ah mipi ralkap lam cun Drone in bomb an thlak ih, Pyu Saw Htee 15 an thih bet tlunah hriamhma ngah 20 hrawng an um tin an sim.\nZero pawlkom hotu cun \"November 1 ah Pyu Saw Htee hotu kan rak that ih, cucu Pyu Saw Htee pawlin hlunghlai zetin vuinak an nei. Thlanmual lamih ruang an fehpi laiah drone 5 in bomb kan thlak ih, Pyu Saw Htee 15 an thih tlunah hriamhma ngah 20 hrawng an um timi cu felfai zetin kan hmu a si,\" tin a sim.\nPyu Saw Htee timi cu ralhrang lamtang an si ih,ralthuam kengin PDF pawl dotu an um tlunah dalan vekin ralhrang pawl bawmtu khal an um.\nPDF 21 An Kai – Yangon ramthen Dalah myone ah PDF 21 kan kai tin ralhrang pawl cun thu an suah ih, PDF pawl cu October 18 ihsin October 24 karlak ih an kaihmi pawl an si thu ralhrang cun November thla ah thu an suah.\nKaihmi PDF 21 lakah mipa 17 an tel ih, nunau 4 an tel. An zaten Yangon ramthen sungih cangvai an si tin an tarlang. Yangon dothlengnak pawlkom pakhat UG cun PDF pawl kaih an siko tin mipi an rak simthei ve.\nUG thuphuangtu cun \"An kaihmi pawl cu taktak a siko. Asinan, Yangon khalah dothlengnak pawlkom tampi kan um ih, dothlengnak pawlkom pakhat ih sungtel cu an si thluh lo. Ziangmi PDF ah an um ,ziang pawlkom ah an tel timi cu felfai in kan thei thluh hrih lo. Asinan, PDF pawl an kaihmi cu a dik ko. Hivekin PDF pawl kaih an sinak san ih kan hmuhmi cu fimkhur tawk lo ruangah, dalan ruangah le felfai zetih timtuahnak neih lo ruangah tivek pawl an si. Kan himnak kan ngai thupi a tul deuhdeuh a si,\" tin a sim.\nYangon ih dothlengnak pawlkom pakhat cun \"Kannih Yangon hi khawpi pakhat a si tikah Khawpi sungah theitawk in ralhrang hnaihnok an tul ih, fimkhur zetin kan cangvai. Asinan, khawpi sungih um kan si tikah kan umnak hmun hi ralhrang lamin an rak thei man cingcing. Curuangah Yangon PDF pawl kaih an ton theunak a si. Hmundang ahcun hramlak ah an um ih, an cangvaih ding lawngah khua sung an lut. Kannih Yangon ahcun hramlak in khawpi sungih cangvaihnak cu a harsa. Asinan, neta ahcun kan himnak ding ruatin hmunhim lamih tthawn khal an tam zet thlang a si,\" tin a sim.\nRalhrang In Mi 17 An Urkang – Ralhrang ralkap cun October thla sungah mi 17 rori meisa in an urkang tin hminsin tuahtu pawl cun an sim. Ralhrang ih urkangmi pawl cu Sagaing ramthen ah 13 le Makui ramthen ah 4 an si.\nRalhrang pawl cun October thla sungah minung 17 an urkang tlunah mipi inn 1553 khal an urkang. Ralhrang in mipi inn an urkangmi pawl cu Sagaing ramthen ah inn 1044 le Makui ramthen sungah inn 470 an si ih, culo hmundang khalah ralhrang pawl cun mipi inn an urkang sakmi a um.\nData For Myanmar sungtel cun 'Hminsin kan tuahmi hnakin a tamsawn thei,ziangahtile Internet le phone line thatlonak hmun khalah ralhrang in inn le minung an urkang thatmi a um ih, felfai in cazin tuah theih lomi a um. Curuangah ralhrang pawlih cangvaih dan cu kan rel le sim hnakin a rapthlak sawn. A takih tuartu pawlin an thei ih, mit hmuh rori a si,\" tin a sim.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah rampi huapin ralhrang rak do a si ih, a tufang cu a thlatel in Sagaing ramthen sung le Makui ramthen sungah doawknak a sosang tuk. Sagaing ramthen le Makui ramthen sungih ralhrang thi an tam bangin ralhrang pawl khal rapthlak zetzetin an cangvai ve ih, khatlam khatlam in an tuar. Asinan, dothlengnak an tuahmi cu bansan men an tum lo lawlaw.\nAA In Palik Bawi An Kai – Rakhine ramkulh Taungkuk myone mah-ih palik sakhan ih palik bawi pakhat cu November 4 zingah AA pawlin an kai.\nTaungkuk ih um pakhat cun \"A tufang cu kannih Rakhine ah AA le ralhrang pawl an kai aw rero men. AA in ralhrang milesa an kaih tikah ralhrang pawlin AA thawn tuantlang ih an zummi pawl an rak kai rero ve. A thok ahcun AA lamin an uknak karh vivo an tum tikah AA ih hmanrua pawl cu ralhrang lamin an rak kai hmaisa. Cutikah AA in ralhrang milesa an kai ve ih,cutin kai aw ton rero an si.\n\"Tuitum ih AA pawl kaihmi palik bawi cu Ko Ko Min Tun a si ih, phaya puai hmangih a vahsuaknak hmunah AA pawlin an rak kai ngah. Tu ahcun AA le ralhrang pawl khat le khat an kai aw rero men nawn lo ih, Rakhine ramkulh ahcun hmun tinkim ah doawknak a sosang tuk a si,\" tin a sim.\nMNDAA le Ralhrang An Kap Aw – Shan ramkulh Lashio myone ah ralhrang ralkap le MNDAA an kap aw tin kiangkap ih um pawl cun an sim.\nKhuami pakhat cun \"MNDAA pawl umnak ah ralhrang pawl an feh ih, an kap aw. Doawknak a um tikah ralhrang lamin duhtawkin ralthuampi an kap suak theu ih, khua sungah a tla ding kan phang tuk. Tuitum an doawk khalah ralhrang lam cun duhtawkin ralthuampi an kap ciamco ih, khua sungah ralthuampi veikhat a tla zo.\n\"Asinan, minung thih phah cu kan um lo. Tu khalah boruak a sosang zetih an do aw peh hrih dingin a lang. MNDAA le ralhrang an doawk ceng cun a ni peh in an do aw tlangpi ih,tuitum khal nithum peh in an do aw zo. Doawknak ruangah mipi kan tuar ding cu kan phang zet a si,\" tin a sim.\nMNDAA khalin doawknak thu an suah ve ih, \"Ralhrang thaw ni 3 peh in kan do aw zo. Doawknak ah felfai zetin ralhrang pahnih thi kan fiah thei ih,ralhrang hriamhma ngah 6 tluk an um ding. Ralhrang pawlin ramri in ra nor ruangah kap aw kan si ih, kan boruak a sosang hrih a si,\" tin thu an suah ve.\nLashio myone Maiyaw hmunram ahcun MNDAA tlunah TNLA, AA le SSPP pawl khal an um ve ih, ralhrang le tlangpar ralthuamkai pawl doawknak hmun pakhat deuh a si.\nChina In Pakistan Bawm Vivo Ding – An ram ih tilik a thlen hnuah nasaten buai Pakistan ram cu China in an bom vivo ding thu an tiam. Pakistan ih tilian ruangah mi 1700 tlun an thih phah ih, sumpai in $30 Milion tluk an sugral.\nHivek ruangah Pakistan cun leitlun ram dangdang hnenah bomnak an dil kual vivo ih, China khal kut an va dawh. Cutikah China president cun an ram ih kutdawh Pakistan Preisident hnenah China in Pakistan an bom vivo ding thu a rak tiam. China in Pakistan a bawm tum dan cun a siatmi lamzin le innpi pawl an saksak ciamco dingih, cumi manah Pakistan ram sungih lung mankhung le leihnuai thilri mankhung hnatuannak ah China an tel ve ding.\nLeitlun Politics thlirthiam pakhat cun \"China hi thluk an mang tangkai zet. Tu ah Pakistan an bawm ciamco ding nan, Palistan in China hnenah leiba tampi an neih phah ding. Cutikah China in Pakistan ram sungah an duhduh an tuah thei phah dingih, leiba ruangah a phunphun in an nor thei ding. Hivek cu China in ram pakhat hnu pakhat an lak tum vivo dan a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/falam-le-hakha-meisa-ban-an-tuah-thok\/","date":"2023-03-20T22:55:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00073.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998408556,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998408555984497}","num_words":2300,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang In UN Ca An Kuat – UN Security Council cun lungrualten ralhrang pawl nornak ca an suah ih, ralhrang pawl khalin UN Security Council casuahmi pholangnak an langter ve ih UN an theihter.\nUN Security Council palai 15 lakin palai 12 cun ralhrang pawl cu ram buainak ruangih kaihmi pawl thlah zalen thluh dingin, mipi parah ralthuam hmang lo dingin le Myanmar ram Democracy lamzin ah hruai dingin ralhrang an rak theihter. Hivek cu kum 74 sungah avei khatnak UN Security Council palai pawlin lungrualten thu an suah theimi a si ruangah rel a hlawh. UN Security Council in lungrual in thu an suah thei ruangah ralhrang lamin an thusuahmi an pitlin sak lo asile kekar dan dang an nei thei ding tin thenkhat cun an sim.\nUN Security Council in ralhrang nornak thu an suah hnuah ralhrang khalin UN tihrimnak ca an a suah ve ih, UN an theihter.\nRalhrang ralkap cun \"UN Security Council in thu an relcatnak ah lungrual zetin thu an suah thei tin kan rak thei ve. UN ahcun ramdang buainak thawn pehparaw in tuanvo latu ding a hranten an um cia. Kannih Myanmar ram ih buainak hi ramdang thawn buainak a silo ih, ramsung um kanmahte buainak men a si. Curuangah, UN in thu an suahmi cu UN Security Council daan thawn a mil aw lo.\n\"UK ih thu burnak vengin rel an si ih, Myanmar ram buainak ah daan lengin hrolhawk an tum. Thusuahmi ahcun minungpi duhtawk zangfah lainak lam khal a tel tikah UN Security Council ih buaipi ding siloin UN Human Right in thu an rak suah rero zo ih kan thei tuk zo. Daankalh cangvaihnak tawp dingin thu an suah, Cumi ding cun UN in daankalh pawlkom NUG le PDF pawl an cangvaih dan khamsawn ding an si.\n\"2020 Myanmar rampi hrilawknak ah dik lo a umih,cumi ruangah thuneihnak la sung kan si. 2008 daan hrampi vekin party tinkim telnak hrilakwnak kan tuah digih,cumi ahcun a nehtu party in rampi an kaihruai sal ding. Curuangah ramleng pawlkom le ramdang pawlin Myanmar ram Democracy lamzin ih fehpi kan tum reromi hi in bawm sawn uh.\n\"ASEAN thawn remaknak kan tuahmi 5 khal ramsung buainak ramdang hrolh aw lo dingin timi le ramsung uknak zahsak ding timi a tel. Ramleng ihsin bomnak lutmi pawl cu thleidannak um riai loin kan kan pek theinak digah ziangkim kan tawlrel. UN palai thawn kan rak tonawk ttum khalah ramsung buainak ah hrolh aw lo dingin le raltlan pawl an tlun theinak ding kan buaipi reo thu pawl kan rak simthei zo.\n\"Kannih Myanmar cu miphun tinkim le biaknak tinkim umkhawm kan si. Curuangah, Myanmar ram buainak kan rel ding cun thuanthu pawl kan zohsal ringring a tul. Kanmai ramsung buainak cu kanmah in kan tifel thei. Rampi thansohnak hrang, rampi remdaihnak hrang le rampi lungrualnak hrang kan zuam rero lai. Hivekin kan zuam laiah ramleng dinpinak siloin hrolh aw tum nan tum asile ziangtik hmanah kan pom dah lo ding.\n\"UN Security Council ih nan thusuahmi khal Myanmar ram buainak ah thathnemnak zianghman a um lo ih duhsakmi pawl nan buaipi tin kan hmu men. Myanmar ram buainak hi kanmah Myanmar rampi in kan neihmi 2008 daan hrampi thawn mil aw in kan remtha vivo ding a si,\" tin ralhrang cun UN ca letnak an suah ih, UN an theihter.\nPyu Saw Htee Pawlin Zohmun Khua An Hnaihnok – Sagaing ramthen Tamu le Kalay karlak ih um Zohmun khua cu hahdamten um thei lo dingin Pyu Saw Htee pawlin an khua sungah meithal an va puah ciamco tin lairawn CNO cun an sim.\nLairawn CNO cun \"Tamu peng, Tamu-Kalay lamzinpi tluanih um Zohmun khua cu Christmas zan ah Pyu Saw Htee pawlin an khua sungah meithal an va kap ciamco ih khuami pawl cu thlaphang in an um theh.\nDecember 25 zan nazi 12 hrawngah Pyu Saw Htee mi 5 cu Zohmun khuasung ah an ra lut ih tlawnginn kiangah cerek bawm 2 cem ko meithal an kap. Cumi theh hnuah meithal veikhat puak pawl an kap vivo ih khua pawnih an retmi motor var te thawn an tlansal. Meithal an kah ruangah mipi siatsuah aw an um lo. Asinan, Zohmun khuami pawl cu do aw a um hmang tiah zanvar itthat thei lo,thlaphang in an um. Zohmun khua kiangkap ah Kawl khua lawnglawng an um ih, an khua kiangah mipi ralkap lam zohman an um lo. Cuti cingin Pyu Saw Htee pawlin an va hnaihnok hrim,\" tin Lairawn CNO cun an tarlang.\nRalhrang In Mithar An Hawl – Bago ramthen Min Hla myone le Sagaing ramthen Kanbalu myone ah ralhrang cun ralkap le Pyu Saw Htee tuan dingin mithar an hawl ih, khawlal pawl an dil. Khawlal hnenih kan dilmi kan ngah lo asile lamzin ih kan hmuhmi pohpoh kan hruai ding tin an theihter.\nBago ramthen Min Hla khua ih um pakhat cun \"Min Hla myone sungih um khua pawl hnenah mipa pathum ciar an dil. Khawlal le khua upa pawl an kawh hnuah ralkap tuan dingin mi pathum an dil. Khawlal le khua upa pawlin pek ding an theih lo tikah ralhrang pawl cun zan nazi 9 hnu lamih lamzin vak pohpoh an kai dingih ralhrang ah an hmang ding ding tin khawlal an theihter. Curuangah kan um a nuam thei lo. Duh lo cingin ralkap lakluh a thleng tum bang,\" tin a sim.\nSagaing ramthen Kanbalu khalah Phungki hohanak in ralhrang pawl cun khua tinah ralkap that ding le pyu Saw Htee ding an hawl vivo ih, nan duh lo asile nan khua kan lo urkang sak ding tin an hro vivo. Kanbalu ahcun ralhrang pawlin Ocotober thla lamin mithar an rak hawl zo ih, kum 18 le kum 60 karlak an hawl vivo.\nKhuami pakhat cun \"Kannih Sagaing ahcun ralhrang pawlin Phungki pawl an hmang tangkai ciamco. Pyu Saw Htee an dinter ih, cumi hrang sumpai an khong. Khatlam ahcun Pyu Saw Htee ih rak lut huaiho khal an um ve. Pyu Saw htee pawl an lem da cu khua kilhim a tul an ti ih, khua kilhim dingin tuanvo an pe. Pyu Saw htee lut thar pawl cu ralthuam an pe cih ih, khua tinah PDF pawl an relse vivo phah a si,\" tin a sim.\nPyu Saw Htee Khua An Kap – Mandalay ramthen Pin Oo Lwin myone Pukna Kyi khua ih um Pyu Saw Htee pawl cu BoLinzung kaihhruaimi PDF pawlin an kap ih, Pyu Saw Htee 3 an thi tin mipi an theihter.\nBolinzung cun \"Pyu Saw Htee mipum 20 hrawng an si ih, rinloparal ah kan va kap. Anmah Pyu Saw Htee pawl khalin in rak kap ve. Pyu Saw Htee pathum kan kap that ngah ih,an ralthuam hmanmi meithal zunthum khal kan laksak. Zinglam nazi 8:45 hrawngah va kap kan si ih, minute 30 hrawng kan kap aw.\n\"Pyu Saw Htee zaten thianfai thluh tum kan sinan, an dinhmun a that lo tikah an tlan thluh. Kannih lamin PDF pahnih hriamhma ngah an um ve. Ralhrang pawlin PYu Saw Htee pawl ralthuam an pe ih, anmah cu mido ngam taktak loin PYu Saw Htee pawl hman tangkai an tum vivo. Curuangah, kannih khalin Pyu Saw Htee pawl kan zuam men thei lo ih, kan thianfai vivo a tul ve a si,\" tin a sim.\nRalhrang 20 An Thi – December 25, Myanmar rampi huap doawknak thu an suahmi ah ralhrang 20 an thi tin hminsin tuahtu pawl cun an tarlang.\nMandalay ramthen Aungmi tarsan ih doawknak ah ralhrang 2 an thi. Sagaing ramthen Minmoe ih doawknak ah ralhrang 2 an thi ih, PDF pakhat a thi ve. Mon ramkulh Yi myone ih doawknak ah ralhrang 8 an thi ih, Mungzua ih doawknak ah ralhrang 7 an thi. Sagaing ramthen Chuang Oo ih doawknak ah ralhrang pakhat a thi ih, Tanintharyi Myeik le Dawei karlak ah ralhrang palik pakhat kan kai tin PDF cun thu an suah.\nKachin ramkulh Moekuang myone khalah Moekuang PDF pawlin ralhrang bawi hlun thawnginn kiltu bawi pakhat Kaiza Lian timi an kai tin mipi theihternak an nei ve.\nSagaing ramthen Mungzua khawpi khalah kuva lei dingin feh ralhrang pawl cu Mungzua PDF in an rak kap ih, ralhrang palik 3 an thi tin an sim.\nMungzua PDF cun \"December 26, zinglam nazi 7:15 hrawngah a si ih, kuva lei dingih feh ralhrang palik 7 pawl kan rak kap. Ralhrang palik 3 felfai zetin an thi timi cu kan mithmuh a si. Ralhrang dang pahnih khal hriamhma an ngah. Ralhrang dang an ra thlen cih tikah kan himnak hrang zamrangten dung kan sip. Kanmah PDF lamin pakhat hriamhma ngah a um a si,\" tin mipi an theihter.\nBlethlehem Ah Christmas An Hmang – Covid 19 natnak ruangah Jesuh suahnak hmun, Israel ram Bethlehem khawpi khalah kum 2 sung Chritsmas an rak hmang thei lo ih, tuikum ahcun Bethlehem khawpi sung sungawi le ropi zetin Christmas puaipi an hmang thei ve.\nBethlehem ih Christmas puaipi hmang dingin leitlun kilhip ih Christian pawl an fehkhawm ih, mi tamzet an pungkhawm. Covid 19 daan le dun an fehpi nawn lo ruangah ramdang khualtlawng sukso khal an ong ih, ramdang ihsin Christmas hmangih Behthlemhem thleng an tam hleice.\nAn tidan kelte bangin Christmas zanmen zan ah Jerusalem in Bethlehem tiang lamzawhnak an nei ih, Church Of The Nativity ahcun Christmas hmuah zan le Christmas puaipi an hmang.\nBethlehem ih Christmas puaipi ahcun thusimtu Pizaaballa cun \"Israel le Palestine karlak ah buainak a um ringring ih, Russia le Ukraine khal an buai rero lai. Leitlun hmun tinkim ah buainak a um. Asinan, remnak Jesuh in Christmas ni ah remnak thlen hramseh,\" tin thusimnak a nei.\nUS Parah China An Thinheng – US cun 2023 in 2027 tiang ramdang an bawm dan ding thuhla relfelnak an nei zo ih,cumi ahcun Myanmar ram zalennak hrang dothlengnak tuahtu pawl an bom ding thu khal a tel. US cun Taiwan khal an bawm ding thu an sim ih, cumi ruangah China thinheng an si.\nChina ramdang palai cun \"US in ramdang thuhla thawn pehparaw in bomnak thu an nemhngetmi ah Taiwan an bawm ding thu khal a tel. Taiwan in bomnak an tul asile $10 billion tiang kan bawm dingih ralthuam khal kan pe ding timi an telh. Hivek cu US in Taiwan remdaihnak an buaiter sawn.\n\"Cumen a silo, Taiwan hi China ramsung ih um a si ih, Chin ramsung buainak ah US hrolhawk an tum. Ziangram khalin mai ramsung buainak ah ramdang tel an duh lo. Cuvekin kannih China khalin kan ramsung buainak ah ramdang an hrolhawk rem kan tidah lo ding a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-in-un-nun-an-sim\/","date":"2023-03-20T21:44:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00075.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999612391,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996123909950256}","num_words":1720,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Leitlun harhdamnak pawlkom WHO Myanmar cun an hnatuan pakhat cu Mon ramkulh Mawlamyine khawpi ah kah that a si thu mipi theihternak ca an suah.\nWHO Myanmar cun \"June 8, zanlam nazi 5 hrawngah kan sungtel WHO myanmar ih hnatuan Myo Min Htut cu Mon ramkulh Mawlamyine lamzin ah an kap that. Myo Min Htut cu kan zungin inn lamah amai bike thawn tlung a si ih Thanlwin zin ah meithal in an rak kap that. Kan hnenah kum 5 sung WHO hrang Mawtaw mawngin hnatuan a si ih, a sungte pawl kan tuarpi tuk lawlaw a si,\" tin thu an suah.\nWHO Myanmar hnatuan a thih thuthawn pehpar aw in Mawlamyine pDF cun anmai thahmi a si thu ca an rak suah ve ih, an thannak san khal an tarlang.\nMawlamyine PDF cun \"June 8, zanlam nazi 5:45 ah ralhrang bawi Aung Lin Dwe ih sungte nunau sualpi hmang Myo Min Htut timi cu Thanlwin lamzin ah kan kap that. Myo Min Htut cu mikhual cazin cek tikah hohatu a si ih, ralhrang thawn naih aw tuk le tuantlang an si. Cumen siloin CDM nulepa pawl khal a hro ringring. Kum kim lo nunau pawl cu a thlem hnuah nupa sinak a hmanpi ih video a laksak theu tivek kan theisuak. Hivek sualnak pawl a tuah ruangah kannih Mawlamyine PDF cun Myo Min Htut that kan si,\" tin thu an suah.\nMytel Tower Kiltu Ralhrang Bawi An Kap That – Yangon ramthen Hleku myone ih Mytel Tower hngaktu ralhrang pawl cu June 7, zan nazi 12 hrawngah Yangon PDF pawlin an va kap ih, ralhrang bawi a thi tin an sim.\nYangon PDF cun \"Mytel Tower cu ralhrang 5 hrawngin an kil ih Hleku myone Phuang Kyi khua kiangah a um. Ralhrang pawl an ihthah laifang ah kannih cun kan kap ih, ralhrang bawi a thi a si,\" tin mipi an theihter.\nRalhrang lam cun \"Ralhrang bawi thi cu June 10 vuinak an nei ding. Ralbawi thi Ye Win cu pension zik thlang a si. Tuvek boruak ah man zianghman nei lo Tower kil in caan a rak hmang ve ih, an kap that.\n\"Kannih ralkap sung ahcun raldo dingih thlahmi pawl khal an lungawi thei nawn lo ih, man nei lo tower kil tivek khal an phur lo. Asinan, tlunlam thusuak el ngam a si lo tikah phur lole paih lo cingin tuah a si,\" tin a sim.\nKNU In Ralhrang Mawtaw An Kap – Mon ramkulh KNU hmunram sung Kyaik Htu myone ah thangzang mipum khawl aw ralrhang pawl cu KNU pawlin an rak kap ih, Ralhrang 10 an thi tin KNU cun thu an suah.\nRalhrang mawtaw cu June 8 ah Pago in suak a si ih,Thadung lam panin a feh vivo. Mon ramkulh Thasung peng sungah KNU in hmunram an nei ih, an ralkap tampi khal an um. Anmah dotu ding ralhrang pawl an ra timi an theih tikah KNU cun lamlak ah ralhrang mawtaw an rak bawh ih, Kyauk Htu myone sungah an kap.\nKNU cun \"Ralrhang mawtaw kan rak kap ih, ralhrang 10 an thih tlunah ralhrang 15 hrawng hriam ngah an um a si,\" tin thu an suah.\nTlawng Sayamahkyi An Kap That – Sagaing ramthen Watlet myone Bote khua ah lailak tlawng sayamahkyi le a naunu cu CDM tuah pawl an hnaihnok ringring ruangah an kap that.\nLailak tlawng sayamah kyi Daw Moe Moe Khaing le a nau Kiza Khaing tei pahnih cu innsung an umlai ah an kap that. Watlet PDF khalin Sayamahkyi le a nau cu anmai thahmi a si thu ca an rak suah ve ih, an thahnak san khal CDm tuah pawl an hnaihnok ringring ruangah tin mipi an simthei.\nKhuami pakhat cun \"Sayamahkyi Moe Moe Khaing le a nau cu kan khua ih ralhrang an rat tinten phur zetin an rak hmuak ringring ih, ralhrang pawl ei ding khal an timtuahsak ringring. CDm tuah pawl an hro ringring ih, ralhrang hnenah an hek theu. Tlawng sayamahkyi le a nau ruangah ralhrang cun kan khua in CDm tuah zirhtu 7 an kai zo a si,\" tin a sim.\nWatlet PDF cun \"Vei tampi ralhrang hnuaiah hnatuan lo dingin le CDM tuah pawl hro lo dingin ralrinnak kan pe rero zo nan, ralrinpeknak an thlun duh lo ruangah a takin hremnak kan pe ih, kan ret fel lawlaw a si,\" tin mipi an simthei.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/who-myanmar-hnatuan-an-kap-that\/","date":"2023-03-20T22:55:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00111.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997890592,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997890591621399}","num_words":712,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.275,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"NUG In Meithal 50 An Pe – Karan ramkulh Kawh Kareih myone sungih nasaten ralhrang ralkap do rerotu Cobra miraltha pawl hnenah NUG Prime Minister cun meithal zun 50 le tangka ting 10 kyats a hlan.\nKNU hmunram 6nak sungah Cobra cun raldo zirnak thehsuak pawl December 25 ni ah sunloihnak an pe ih, cumi ahcun NUG cozah in prime Minister Man Win Khai Thann in a telpi tlunah, raldo dan zir theh pawl cu ralhrang donak ah tin meithal zun 50 a hlan ih, Cobra pawlkom hnen khalah tangka ting 10 kyat a hlan.\nNUG Prime Minister Man Win Khai Thann cun raldo zir theh Cobra pawl hnenah NUG ih cangvaihnak, ralhrang an do dan, UN lamih an zuamnak pawl simfiangnak a nei cih ih lungrualten ralhrang dotlang dingin sawmnak a nei. Cumi hnuah raldo zirnak nei theh pawl hnenah meithal zunkhat hnu zunkhat a hlan vivo ih, meithal zun 50 a hlan fel tin NUG cun mipi theihternak an nei.\nCobra miraltha pawl hi ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah dingsuak pawlkom an si ih, Karen ramkulh Kaw Kareih myone sungah theitawk in ralhrang ralkap do rerotu an si.\nRalhrang In Mipi Bomb An Thlak Ih 4 An Thi – Makui ramthen Saw myone Ngiokan khua cu ralhrang ralkap in December 26, sun nazi 2 hrawngah raldonak vanzam in bomb a thlak ih, mipi 4 an thih phah tin khuami pawl cun an sim.\nKHuami pakhat cun \"Doawknak a um lo. Cuti cingin ralhrang ralkap cun raldonak vanzam thawn vei 2 bomb an ra thlak. Hmaisa bomb a thlak hnuah a ra kirsal ih avei hnihnak bomb in thlaksal. Kan khua kiangkap khalah ralhrang an um lo ih, PDF khal an um lo. Cucu, ralhrang in tlunlam in bomb in thlak ih in kap. Tutiang ahcun ralhrang ih bomb thlakmi ruangah mipi 4 an thi zo ih hriamhma ngah 7 tlun an um a si,\" tin a sim.\nSaw PDF cun \"Saw myone Ngio kan khua cu ralhrang ralkap in raldonak vanzam thawn bomb an thlak ih mipi inn 4 a siat tlunah mipi lakin mi 4 an thi zo. Mithi cu mipa pathum le nunau pakhat an si. Ralhrang pawl cangvaih dan rapthlak ruangah mipi nan zaten hmunhim lam pan dingin kan lo theihter a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang 23 An Thianfai – Sagaing ramthen, Minkin myone, Depeyin myone, Kani myone , Mandalay ramthen Mattaya myone, Makui ramthen Maing myone pawlih doawknak ah ralhrang 23 an thi tin PDF pawl cun thu an suah.\nSagaing ramthen Minkin myone Kyaw khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap pawl cu December 26, sun nazi 1:20 hrawngah PDF pawlin ankap ih,ralhrang 14 an thi tin Minkin pDF cun mipi theihternak an nei.\nMinkin PDF thuphuangtu cun \"Minute 40 sung hrawng ralhrang thawn kan kap aw. Ralhrang umnak hmun kan kap ih, ralhrang 14 an thi. Ralhrang hnenin ralthuam laksakmi khal kan nei. Tuitum ah ralhrang lawng umkhawm an silo ih, PYu Saw Htee pawl thawn an um tlang. Curuangah mithi lakah Pyu Saw Htee pawl khal an tel ve. Ralhrang thi pawl cu kan mithmuh an si. Doawknak ah Kanmah PDF lamin mi pakhat hriamhma ngah a um ve a si,\" tin mipi theihternak an nei.\nSagaing ramthen Depayin myone Depayin khua in suak ralhrang ralkap pawl cu Depayin PDF pawlin bomb an rak puah ih, ralhrang 3 an thi tin Depayin PDF cun thu an suah.\nDepayin PDF cun \"khawpi suak ralhrang pawl cu bomb 5 in kan rak puah. Cumi ahcun ralhrang tampi hriamhma ngah an um. Ralhrang hriamhma pawl cu ralhrnag dangin an thiar rero laiah kan kap bet. Bomb kan puahmi ahcun ralhrang hriamhma ngah an tam ih, a hnu an umkhawm laiah ralhrang pathum kan kap that a si,\" tin mipi theihter.\nSagaing ramthen Kani myone khalah lawng parih um ralhrang pawl an kap ih ,ralhrang thi an um thei nan, a zat an fiah thei lo thu Kani pDF lam cun an sim.\nSagaing ramthen Maing myone Phuangkhuai khua khalah ralhrang mawtaw bomb an puah ih, ralhrang 6 an thi tin Pakukko PDF cun an sim.\nPakukko PDF cun \"December 26, sun nazi 12 hrawngah Maing myone Phaungkhuai khuai ih umhmun khuar ralhrang ralkap thawn kan kap aw ih, ralhrang hriamhma ngah an tam. Ralhrang hriamhma ngah pawl cu mawtaw in an phur ih, bomb kan rak puah bet. Cumi ahcun ralhrang 6 an thi. Kannih PDF lam cu kan him a si,\" tin thu an suah.\nMandalay ramthen Mattaya myone Mayabin khua kiang khalah ralhrang mawtaw 2 bomb an puah ih, ralhrang thi an um thei nan,a zat an fiah thei lo thu Mataya PDF lam cun an sim.\nRalhrang In Daw Suh Thu An Relfel Ding – Ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah Daw Suh Kyi cu thubuai 19 an tuahsak ih thubuai 14 hrang kum 26 sung thawngtla dingin hremnak an pe zo. Tu ah Daw Suh Kyi ih thubuai dang 5 pawl cu Court ah rel peh rero lai a si ih , tuikum sungah ralhrang lamin Daw Suh KYi ih thubuai tanglai pawl khal an relfel thluh thlang ding tin sihni pawl cun an sim.\nDaw Suh Kyi ih thubuai relfel hrih lomi pawl cu December 26 Court ni ah an relfel thluh ding ih, Court cun December 30 ah thunetnak an tuah ding thu a rak sim. Tu ih thubuai an rel rero laimi cu eiruk thubuai 5 a si ih, Daw Suh Kyi in cozah sumpai hmangin Helicopter a rak lei, a rak sang, dik lo ah tangka a hmang tin ralhrang pawl cun an puh. Daw Suh KYi cun dik zetih sumpai a hman thu le eiruknak a neih lo thu Court ah a sim rero ve zo. Court in ziangtin thu a then ding timi cu buainak dang aum lo asile December 30 ah a fiang thlang ding.\nRalhrang ralkap cun rampi thuneihnak an lak hnuah president U Win Myint ah thubuai 8 an tuahsak ih , thubuai 3 hrang kum 5 sung thawngtla dingin hremnak an pe zo. Tu ah U Win Myint ih thubuai 5 khal Daw Suh ih thubuai tanglai thawn a bangaw ih December 30 ah relfel ve ding a si.\nRohingya 57 An Runsuak – Indonesia tipi kap ah Rohingya rilrawng hrantang mipum 57 runsuak an si tin Indonesia cun thu an suah.\nRohingya pawl cu thla 1 zik lawng parah um zo an si ih, rawl ei loin caan tamzet an um zo. An lak ahcun mipa, nunau le nauhak tiang an tel. An lawng tomi a siat ruangah Indonesia tipi kap an pan. A tamsawn cu caurau thluh zo an si ih, sizung panpi hngal an si.\nRohingya pawl cu Bangladesh Rohingya hmunpi in hmundang beisei ih tlansuak pawl an si. Bangladesh ah Rohingya tamzet raltlan an um ih, an lakin Rohingya tamzet cun Malaysia le Indonesia an pan thup rero ih,tipar ah cangsual in Rohingya tampi thih phah khal an um zo. Rohingya miphun pawl hi ziang ram khalin an pom lo ih ram nei loin vak tawi rero miphun pakhat an si.\nVur Thli Ruangah Mi 38 Thi Thlang – American le Canada ah Vur thli a hrang peh ih, tutiang ah Vur thli ruangah mi 38 an thi zo tin tuanvo neitu pawl cun an sim.\nAmerican ahcun Vur thli ruangah mi 34 an thi zo ih, New York ah vui thli a hrang nasa bik. Canada ahcun vur thli hrang ruangah mawtaw zin hmu thei lo a letih a sungih to mi 4 an thi.\nAmerican le Canada ih vur thli hrang ruangah mi tampi hmunhim ih tthawn phah an um vekin hmun him deuh ih um pawl khal lengsuak ngam loin innsung ih khum aw khal an tam.\nMibawmtu palik pakhat cun \"Mithi kan relmi pawl hi ka rel hnakin tam khal a si thei. Zin tampi feh theih loin vur a khat thluh ih inn tampi vur thla ruangah siat phah khal an um. Mipi tamzet harsa in buai an um ih, theitawkin runsuah hna kan tuan peh rero lai a si,\" tin a sim.\nJapan ram khalah Vur thli an rak tuar nasa tuk ve ih, tutiang ah mi 14 an thi zo ih, mi 87 hrawng hriamhma ngah an um tin Japan thuthang NHK cun a tarlang.\nJapan ahcun tipi kap ih um pawlin December 17 lamin vur thli an rak tuar zo ih, December 24 ihsin meisa ngah lo an um. Curuangah ,Japan cozah cun vur thli a hrannak hmun pawl ahcun tul lo tukah lengsuak lo dingin mipi theihternak an nei.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/nug-in-meithal-zun-50-an-pe-daw-suh-kyi-thubuai-zaten-an-relcat-ding\/","date":"2023-03-31T02:22:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00566.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999868989,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998689889907837}","num_words":1366,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Karen ralkap KNU le NLD cozah aiawh cu may 27 ah an tongaw ih , thureltlangnak an nei tin kaphnih pawlkom cun thu an suah. Pawlkom pahnih tonawknak ahcun Federal Democracy uknak tlunah ralhrang ralkap do cimit dan ding kan rel tin KNU lam cun an sim.\nKNU ramdang palai Pado Saw Tawni cun \"NLD palai thawn kan tongaw ih ,thufel tlangnak kan nei rori ko. Thu kan relmi cu Federal Democracy ukawk dan , ralhrang do cimit dan ding le ziangtin hmailam ah lungrual ten ke kan kar tlang ding tivek pawl an si.\n\"Onine in tongaw le thureltlangnak nei kan si. Kannih KNU lamin hotu sang, sungtuan, Central sungtel le palai pawl kan tel ih, NLD lamin Central sungtel Aung Kyi Ngyut, Dr.Khin Saung, U Htun Myint, U Kyaw Htwe le U Myo Naing pawl an tel. A tul dan vekin hmailam khalah tongaw vivo thei kan si.\n\"Thureltlangnak le tonawknak a tam tikah thatlam a pan ding. Thla 3 dan siloin thla tinten tongaw thei sehla a tha sinsin ding. Tu ahcun thla khat veikhat ti khal siloin a tul dan vekin tongaw dingin kan lungkim hri a si,\" tin a sim.\nTuitum KNU le NLD tonawknak cu ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah avei thumnak a si tin an rel ih, vei hnih an rak tongaw zo.\nRalkap Pawl An Kap That Aw Ngah – Mandalay ramthen Kyauk Pantaung myone ah ralhrang ralkap cun PDF 2 an kulh ih, kah that ngah rori an tumnak ah ralhrang bawi Aung Myo Thu sawn an kap that ngah.\nRalhrang pawl cun Kyauk Pantaung ih PDF pahnih phur aw cu May 26 ni ah dung le hmai in an kulh. Bike ih phur aw PDF 2 cu ralhrang mawtaw 3 in dung le hmai in an kulh nan, PDF 2 an tlansuak thei thotho ih, ralhrang pawl cun anmah hotu ralhrang bawi Aung Myo Thu sawn an kap that ngah. Ralhrang midang 6 khal hriam an ngah.\nRalhrang bawi Aung Myo Thu ih ruak cu may 27 ah vuinak an nei ih, ralbawi a sinak khal ralhrang pawl cun an langter ngam lo. Mipi pakhat vek men in an vuiliam.\nRalhrang ruak buaipitu pakhat cun \"Ziangruangah ralkap bawi a sinak langter loin mipi vek menin an vuiliam timi a san cu kan thei ve lo. Kannih a bawmtu men kan si ih, thuhla cipciar kan sut ngam lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang In lemcangthiam Ye Tike Hremnak An Pe – Ralhrang ralkap cun anmah dokalhtu ti ih an kaihmi lemcangthiam Ye Tike cu kum 10 sung thawngtla dingin May 27 ah hremnak an pe bet.\nRalhrang ralkap cun kan dung kum April thla ah lemcangthiam Ye Tike an rak kai ih, rampi dokalhtu pukmah 505 tlunah rittheihsi tham tin pukmah 16 thawn thubuai pahnih an orhter.\nRampi dokalh timi pukmah 505 hmangin ralhrang ralkap cun Ye Tike cu kum 3 sung thawngtla dingin hremnak an pe zo ih, rittheihsi tham timi puakmah 16 hmangin kum 10 sung thawngtla dingin hremnak an pekmi a si.\nRalhrang ralkap cun lamzawh duhphorhnak nei Ye Tike kan kaih rualin a taksa ah rittheihsi kan hmu tin thubuai dang an orhtermi a si.\nYe Tike tlunah lemcanthiam Lumin, Paing Takhon, Pyay Ti Oo, Indra Kyaw Zin pawl khal ralhrang ralkap cun rampi dokalh tin an rak kai ve nan, midang pawl cu an thlah thluh zo ih, Ye Tike cu kum 10 sung thawngtla dingin hremnak an pek betmi a si.\nThih Dan Pekmi 114 An Um Zo – Ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah anmah dokalhtu tin an kaihmi lakin thih dan an pekmi 114 an um zo.\nRalhrang in ram buai hnuih an kaihmi lakin thih dan an pekmi 114 a um tlunah kum 7 in damsung thawngtla dingih an hremmi 78 an um zo. Thih dan an pekmi siseh kum 7 in damsung thawngtla dingih hremnak an pekmi pawl khal daan vekin humhimawknak an nei lo tin sihni pawl cun an sim.\nRalhrang in thih dan an pekmi pawl lakah mino , phungsang tlawng kai rero lai an tam ih, dohtlengnak ih tel ruangah, lamzawh duhphorhnak ih tel ruangah tin an kaihmi an tam. Hrekkhat cu CRPH, NUG le PDF pawl na bom ruangah tin an kaihmi khal an um.\nRalhrang in thihdan an pekmi ah 88 tlawngta hotu Jimmy le NLD party hlutdaw palai Phyo Zaw Yar Thaw tek pahnih khal an tel ve. Annih pahnih cu Yangon hmun pakhat ah ralhrang in ralthuam thawn an kaihmi an si.\nTlangpar Ralthuamkai Hotu le UN Security Council An Tongaw – A tufang Myanmar ram buainak thawn pehpar aw in Myanmar ram sungih tlangpar ralthuamkai hotu pawl le UN Security Council hotu pawl may 25 ah an tongaw, ih thureltlangnak an nei.\nNew York khawp ah tongaw an si ih, a hmunih tel an um bangin, a hmunih tel thei lo pawl cu online in an tel. Tlangpar ralthuamkai lakah KIA, KNU, CNA le KNPP ( kaya ) pawl cu Un Security palai tongtu an si.\nTonkhawmnak ahcun tlangpar ralthuamkai pawlkom 4 in UN Security hnenah thil 4 an dil ih, UN Security lamin theitawk ih an buaipi ding thu an sim.\nTlangpar ralthuamkai 4 pawlin Un Security hnenih an dilmi thil 4 pawl cu ramleng in ralhrang sumpai ngahnak phit dingin, UN Security pawlkom in tlangpar ralthuakai pawl thurelpi vivo dingin,minungpi duhdawt zangfah lainak thawn bomnak pe dingin le ASEAN remnak an tuahpimi a takin pitlin dingin timi pawl an si.\nRalhrang Sakhan In Ralthuampi Tampi An La – Shan ramkulh phekung myone Moebe kiang Similaw khua ih ralhrang ralkap sakhan cu KNDF pawlin may 26 ah zohfelnak an nei ih, ralthuam tampi an sar.\nSililaw khua kiang ahcun may 24 ah ralhrang ralkap le KNDF pawl an rak do aw ih, KNDF in ralhrang sakhan an do neh nan, Moebe ih ralhrang hmunpi in ralthuampi thawn an kap ciamco ih,ralhrang sakhan an thianfai man lo. Ni 2 hnuah ralhrang sakhan an va thianfaimi a si ih, ralthuam tampi an sar tlunah ralhrang fawm tampi khal an sar.\nKNDF ralbawi cun \"A hlanih kan domi sakhan thianfainak kan nei. Ralhrang sakhan ahcun ralhrang an rak um nawn lo ih, ralthuam tampi an tlansan. Cerek,RPG le bomb hrekkhat kan sar. Ralhrang fawm tampi kan sar ih, an ruang pawl cu kan hmu lo. Ralhrang an phumnak lei an leihmi khal kan hmu nan ,kan phorh lemlo.\n\"Ralhrang sakhan in ralthuampi 2, bomb puah theih 4 , cerek bawm 50 le thildang neuhneuh kan sar. Doawknak ah ralhrang ziangzat ciah an thi timi cu kan fiah thei lo. Ziangahtile anmah in an rak phum thuh ih, an fawm pawl lawng kan sarmi a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/knu-le-nld-an-be-aw\/","date":"2023-03-20T21:32:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00174.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998056531,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9980565309524536}","num_words":1076,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"NLD In Central Sungtel 4 An Dawisuak – Central NLD cun an party sungtel 4 pawl cu NLD Central sungtel an sinak in dawifel an si thu March 3 ah thu an suah.\nNLD in Central sungtel sinak in an dawisuakmi pawl cu Yangon CM hlun Phyu Min Thein, San Dar Min, Toe Lwin le Win Myint Aung pawl an si. Central NLD cun an dawisuakmi pawl cu thubuai Daw Suh an dinpi lo ih mipi duhdan vekin an feh lo ruangah dawisuak an si thu an tarlang.\nCentral NLD in an dawisuakmi Phyu Min Thein hi Daw Suh Kyi eiruk thubuai ah Daw Suh thufel ttawmpi loin Daw Suh Hnenah sui tlawn le dollar ka pe rak titu a si ih a tongkam ruangah ralhrang in Daw Suh Kyi khal eiruk thubai hmangin hremnak an rak pe. Midang dawisuakmi pahnih San Dar Min le Toe Lwin khal thupten thawnginn sungih um Daw Suh an tongih NLD zung ongsal dingin le hrilawknak ah tel dingin an va dil,asinan Daw Suh in rem a rak tilo tiah an sim.\nCentral NLD ih thusuak cu hitin a si,\"Kannih NLD party cu mipi duhdan vekin kekar kan si. Kum 35 sung ke kan karnak khalah mipi duhzawng ih kekar kan sizia a fiang tuk. NLD Party hotu Daw Suh le Central sungtel thenkhat pawl ralhrang in an kaih ruangah kannih Central sungtel lenglam ih um pawl cun NLD kan rawn kaihruai hrih.\n\"Ralhrang cun thuneihnak an lakmi kaih hnget vivo tumin a lemmen hrilawknak tuah an tum ih leitlun le mipi bum an tum. Cumi ah NLD sinak le mipi zah loin thupten NLD hmin rak hmangkaitu le ralhrang duhdan zawngih feh tum an rak um. An cangvaih dan cu felefai zetin fiahnak kan nei.\n\"Party sungtel meeting kan neihnak ah Central sungtel ,ramkulh le ramthen tin ih NLD palai pawl lungkim khawm in Daw Suh Dinpi lotu le ralhrang tuahtummi hrilawknak ih tel tum pawl cu hremnak pe dingin lungkimnak kan nei. Hremnak pawl cu NLD sungtel an sinak dawisuak lanta an si. Annih pawl cu kan dawisuak zo bangin kannih NLD thawn pehparawknak zianghman an nei nawn lo timi khal mipi kan lo theihter duh. Central NLD sungtel sinak in kan dawisuakmi pawl cu Phyu Min Thein, San Dar Min, Toe Lwin le Win Myint Aung pawl an si,\" ti'n NLD cun thu an suah.\nRalhrang Le China In Remnak An Tuah – Ralhrang ralkap le China cun Rakhine ramkulh sung myone 3 ah thlitha meisa cet tuah dingin lungkimnak hminkhen an ngan ti'n ralhrang cun thu an suah.\nRam pahnnih hnatuan tlang dingin hminkhen an neihnak ahcun China palai khal a tel ih hmaiton in hminkhen ngannak an nei. China le ralhrang cun Rakhine ramkulh Ann myone ah 150 magawat thlitha cet tuah an tum ih, Tandwe myone ah 110 magawatt thlitha meicet tuah an tum. Gwa myone ahcun 100 magawatt thlitha meicet tuah an tum.\nRalhrang le China in remnak an tuah vek asile Rakhine ramkulh sung myone 3 ih thlitha meicet tuah an tummi cu 2025 ah thehfel dingin ruang hmannak an nei.\nRakhine ih um pakhat cun \"China hin Myanmar ram sungih hlawknak hmuahhmuah cu lak luh thluh an tumih Rakhine ramkulh ahhin China ih tuah dingmi thil tampi a um zo. Kannih mipi cun China tuah tummi thil ah zianghman beiseinak kan nei lo. Hivek cu kannih Rakhine mipi hrang siseh Rakhine ramkulh hrang tlunah Myanmar ram hrang khalah thiltha lo zet a si ih, hmailam ah siatnak thlen theitu an si,\" tin a sim.\nPalai hlun Phi Than cun \"Thuhla felfai zetin kan thei hrih lo. Ziangtlukin hngong a nei ding tikhal kan thei lo. Ram thenkhat cun thlitha meicet an sor zet tin kan thei. AN hlawhtling a si ahcun a tha men ding. Asinan, hlawhtling laklawh loin an tawp asile hmunram ui a um tuk ding. Mipi hmunram ah duhduh in an tuah men ding maw?zangnadomnak an pe ding tikhal kan thei hrih lo. Tu cu Tower vekin an tuah ding ti'n thu a um ih, Tower an tuah laiah hmunram neitu hnenah zingnadomanak sumpai an rak pe. Tuahsuak loin leiram sun ding cu phan a um zet,\" tin a sim.\nUS In PDF Hrang Ralthuam Pek Tum Hrih Lo – Ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah mipi cun ralhrang uknak duh loin lamzawh duhphorhnak neih a si ih ralhrang in lamzawh duhphorhnak tuahtu mipi pawl ralthuam hmangih an thekdarh ruangah mipi khalin ralthuam an kai ve.\nMyanmar mipi in Democracy hrang ralthuam an kaih hlanah siseh ralthuam an kaih hnu khalah US cun Myanmar mipi an dinpi peh ringring thu an sim. Asinan, US cun Demoracy hrang zuam rerotu Myanmar mipi pawl hrang ralthuam lam bomnak pek an tum hrih lo thu an sim.\nCumi thuhla US ramdang palai zung ih thuron petu Derek Chollet cun hitin a sim, \"Tuhrih ahcun Myanmar ram ih dothlengnak tuahtu pawl hrang ralthuam lam bomnak pek tumnak kan nei hrih lo. Kannih US cun buainak a luar sinsin ding kan duh lo ruangah Democracy hrang zuamtu pawl cu lamzin dang zawngin theitawk kan dinpi sawn ding. Cumi tlunah ram buainak ruangih a tuartu mipi pawl theitawk ih bomnak pek an si theinak dingah theitawk kan zuam ding.\n\"Democracy lamzin bangih an ukawk theinak dingah le mipi lam fimthiamnak an neih theinak dingah theitawk kan bawm ding. Tu ahcun US khawpi Washington khalah NUG zung on a si zo. Myanmar ram Democracy si dingin zuamtu pawlkom siseh NUG cozah khal pehtlaihnak kan nei ringring ih kan be aw ringring. Kanmah US lawng siloin ramdang pawl khal Myanmar mipi lamtang dingin theitawk kan sawm ringring a si,\" ti'n a sim.\nUS cun Burma act timi daan an neihmi khalah Democracy hrang zuamtu Myanmar mipi hrang bomnak phunphun an pek ding thu an rak sim zo ih,cumi khalah PDF pawl cu ralthuam silo santhar thiamnak le santhar thilri thawn bomnak an pek ding thu an rak sim. Tuhrih tiang ahcun Burma Act hmangih bomnak an timi khal a takin theih ding a um hrih lo ih, thupten pekawk ding thil khal a si thei thung.\nFranklin Graham Vietnam A Feh – Pathian thuthang simtu hminthang Franklin Graham cu Vietnam ram ah Pathian thuthangtha simnak a nei rero ti'n mipi theithernak a nei.\nfranklin Graham cu Vietnam ih kawhhran 300 tlunin an rak cohlang ih Spring Love Festival timi hmangin Pathian thuthangtha phuannak an nei. March 4 in caan hmang thokih March 5 khalah,caan an hmang peh ding.\nFranklin Graham cun 2017 kum December thla khalah Vietnam a rak tlawng zo ih Pathian thuthangtha simnak a rak nei. Communist uknak ram ah Pathian thuthangtha simnak a nei thei cu Franklin Graham a lungawi tukih siannak petu Vietnam cozah par khalah lungawithu a sim.\nFranklin Graham cun \"Vietnam mipi siseh ram hruaitu pawl khal biaknak thuhla sim ka tum lo. Leitlun ah biaknak tampi a um ih zumdan a phunphun a um thei. Cumi lakin kei ka simmi cu Jesuh thawn ziangtin Pathian pehtlaihnak kan nei thei ding timi sawn ka sim. Kan sual sir in Pathian kan pan tikah Pathian cun in cohlang ringring a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/nld-central-nld-sungtel-4-an-dawisuak\/","date":"2023-03-31T04:19:25Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00575.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998514652,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998514652252197}","num_words":1175,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.241,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Line hau lon Thawngpang rel khawhnak Chinland News hi na phone ah rak install ve👈\nRamsung Um Pawl Ralrin Peknakk. Misual pawl in Yangon ihsin Germany ah hnațuannak ca lem thawn mikuat an tawlrel. 1) Yangon ih Agency pakhat ( hrekkhat) in Germany ih REWE Supermarket ah hnațuan kan lo kuat ding ti'n tangka ting 200 kyat tiang an la ih an tawlrel. Tangka vei 3 pek ih pek ding an ti.\nPahnihnak. A tawlreltu pawl in REWE (Hessen) Shopping center of Germany ih hnațuan dingin Seal lem le telephone no lem an bun. 3) Seal le adress a dik in mawite'n an tuah nan, an phone no kha a cemnak ah no pakhat an ti danglam.4) Germany ah nazi 1 ah 10.15 Euro hlawh ngah dingin an ti ih German ca le mirang ca in an ngan.\nPanganak. Himi thu rualpi'n in rak sut ih ka rak zingzoi hnuah REWE (Hessen) ih an manager pa ka bia. In sim mi cu Misual pawl in kan company le kan dawr hmin hmangin an tuahmi a si. Palik hnen khalah report ka tuah zo, rak zum hlah uh, an ca khal hnawm bawm ah rak hlon men uh, tiah in sim.\nTufang ramdang feh duhtu mi tampi an um tikah hivek ih bum tuar lo dingin ralring cio uh si. Midang nan sim sawng vivo thei. Tangka rak pe man Laimi tla an um tin ka thei!By – Pu Thawm Mang (Switzerland)\nRelchap Thawngpangtha taktak si. Kawhthaung ah Pyu Saw Htee hruaitu pahnihnak San Tin an kahthah. Tanintary ramthen Kawhthaung peng, Pyu Saw Htee hruaitu pahnihnak a simi San Tin cu an kahthah pin ah meithal M16 A1 pahnih le hriamnam an lak khawh rih tiah thanhnak an tuah.\nNizan January nikhat suimilam 6:20 ah MARAM khua ah a um mi Pyu Saw Htee hruaitu pahnihnak a simi San Tin cu a inn chungah mipi ralkap hna nih an luh hnawh i an kah thah, Meithal zun hnih le kuanbawm pakhat le kuanfang 28 cun namte pathum zong an lak rih tiahh theih a si.\nAn thahmi Pyu Saw Htee hruaitu pahnihnak San Tin ruak lak ah ralhrang kawlralkap hna cu motor pahnih in minung 60 hrawng khualei panh in an ra hna. Cu a rami ralhrang zong bomb an puah hnawh hna i ralhrang kawlralkap minung 8 an thih pin ah minung 6 hliam an tuar tiah an langhter.\nCredit- This post First appeared on this Source Link\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinlandinfo.com\/2023\/02\/02\/ramchung-ummi-i-ralrin-hna-usih-mi-hlen-nak-an-tuah-mi-a-si\/","date":"2023-03-20T23:07:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00178.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.763931334,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7639313340187073, \"cnh_Latn_score\": 0.23568342626094818}","num_words":398,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.908,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hakha Ah An Kap Awsal – Chin ramkulh Hakha khawpi in Thantlang khawpi fehnak lamzin Lungkhar khua kiangkap hrawngah mipi cun August 1, zanlam nazi 4 in nazi 5 tiang puak awn phunphun an thei.\nHakha ih um pakhat cun \"July 30 ah Chin ralkap komkhawm le ralhrang ralkap pawl cu Hakha le Thantlang karlak ah an rak kap aw zo. Cumi hnu August 1 ah ralhrang ralkap le Chin ralkap komkhawm pawl cu Hakha le Thantlang karlak ah kap aw sal.\n\"Kannih kiangkap ih um pawl cun meithal puak aw, bomb puak awn le ralthuampi puak awn pawl kan thei. Ralhrang pawl timit lilawn tumtahnak an neih tikah Chin ralkap lamin rem an tilo ih, lamzin an bawh. Cutikah ni 2 an kap aw thlang a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap le Chin ralkap komkhawm pawl cu Hakha le Thantlang karlak ah vei 2 an do aw thlang nan, ralhrang thih thu ah mipi ralkap lam cun felfai in thusuahmi an nei hrih lo.\nASEAn Meeting Ah Ralhrang Palai Tel Lo – ASEAN pawlkom sungin ramdang vuanci palai pawl cu tui zarh sung meeting nei ding an si ih,July 31 ah meeting an rak thok zo. August 6 tiang meeting nei ding an si.\nMeeting ahcun ASEAN sungtel lakin ramdang vuanci palai pawl sawm thluh an sinan, ralhrang ramdang vuanci cu an sawm duh lo. ASEAN cun ralhrang palai an sawm lo ruangah mipi lamin palai pakhat nan thlah thei tin ralhrang an sim thei nan, ralhrang cun anmai sung lo c meeting ah zohman an thlah duh lo.\nCuruangah ASEAN ramdang palai pawl meeting an tuahmi ahcun Myanmar ram dinhmun ah totu zohman an um lo ih, a lawng.\nRalhrang in dothlengnak ruangih an kaihmi mi 4 pawl an thlaithat ruangah ASEAN pawlkompi cu ralhrang parah an lungawi lo tukih, Malaysia cun ralhrang palai hrimhrim cu ASEAN meeting ah sawm lo hrimhrim dingin thu an bur.\nJapan In Ralhrang Ca An Kuat – Yangon ih Japan mino kaih a si thu ah Japan cozah cun ralhrang ca an kuatih, an kaihmi Japan mino thlah zalen sal dingin an theihter.\nJapan mino pakhat Toru ( kum 25 ) cu July 30 ah ralhrang ralkap pawlin an kai ih, ralhrang mihremnak hmunah an khum. Japan mino rualin ralhrang ralkap cun mino dang pathum khal an kai tel ih, annih pawl khal thlah zalen an si hrih lo. Mino dang pathum pawl cu ralhrang uknak dokalhtu an si ih, Japan mino cu Journalist pakhat a si.\nJapan cozah cun ralhrang hnenah \"Myanmar ram thuneitu pawlin a rang thei bikin Japan mino an kaihmi thlah zalen dingah kan dil. A luat theinak dingah Myanmar ih Japan Embassy khalin theitawk an suah rero zo a si,\" tin mipi an simthei.\nRalhrang ralkap cun ziangruangah Japan mino Toru an kai timi a san an phuang hrih lo. 2021, April thla khalah ralhrang ralkap cun Japan thuthanglatu pakhat an rak kai zo ih, cumi ahcun thuthang dik lo a thlah ruangah tin an sim. Hmaisa ih Japan thuthanglatu an kaihmi cu ralhrang in thla khat hnuah an suah zalen ih, Japan ah an rak kuat.\nTu ah Japan mino Joru cu ralhrang uknak dokalhtu pawl video ih a lak ruangah kaih a si ih, ralhrang pawlin Japan cozah dilnak ngai poimawh in an thlah lohli pei maw timi cu theih a si hrih lo.\nRalhrang In Pyu Saw htee Pawl Ralthuam An Pe – Ralhang ralkap cun Pyu Saw Htee an um lo tin an el rero nan, Pyu Saw Htee an um rori ko tin mipi ralkap lam cun an sim.\nRalhrang ralkap cun July thlacem zawng khalah Pyu Saw Htee hotu hnenah ralthuam an rak pe. Pyu Saw Htee pawl cu Sagaing ramthen sungah luarkai tukin an cangvai tin mipi lam cun an sim.\nSagaing PDF hotu cun \"Ralrang in Pyu Saw htee kan nei lo an ti nan, Sagaing ramthen sung ahcun Pyu Saw Htee taktak an tam. Ahleicein Kanbilu, Tanse le Kyuanhla pawl ah ralhrang lamtang Pyu Saw Htee an tam.\n\"Pyu Saw Htee pawl cu ralhrang hnenin ralthuam an ngah ih, ralhrang thawn kan doawk caan ah ralhrang lamah an ttang. Ralhrang cun hmin an pe lo khal a si thei,asinan ralhrang lamtang Pyu Saw Htee an si ih, ralhrang pawl khalin ralhtuam an pe. Cucu, felfai zetih kan hmuhmi le theihmi a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap cun Pyu Saw Htee kan nei lo, mipi kiltu lawng din rori kan tum ko tin an rel bangin dankalh ih cangvai ciamco Pyu Saw Htee pawl cu mipi kiltu ralkap ah hman an tum tin thunetabik a suak.\nRalhrang Mawtaw 2 An Puah Siat – Sagaing ramthen Sagaing khawpi ih penguk zung le sipin zung cu August 1, sun nazi 2:15 hrawngah mipi ralkap lam cun Drone in bomb an thlak ih, penguk zung le sipin zung a kang phah tlunah mawtaw pahnih a siat tin ralhrang cun thu an suah.\nSagaing ih um pakhat cun \"A dik ko, tuini ah penguk zung le Sipin zungah bomb a puak. Bomb puak ruangah zung a kang phah ih, ralhrang mawtaw pahnih khal a kang siat thluh. Sipin zung hnanin ralrhang penguk zung an kang nasa sawn. Penguk zung le Sipin zung bomb puak ah mithi an um maw timi cu felfai in kan thei lo a si,\" tin a sim.\nSagaing PDF cun \"Ralhrang penguk zung le sipin zung bomb kan puahmi ah thu felfai kan dong thei hrih lo nan, anmah ralhrang lamin penguk zung le sipin zung a kang thu mipi theihternak an nei. Bomb kan puahmi cun ralhrang mawtaw pahnih khal a tlaksiat thluh ih, ralhrang thi khal an um rori ding a si,\" tin a sim.\nSakhan Cuhawknak Ah Ralhrang 12 An Thi – Mandalay ramthen Tharsi myone Miat-kha-in' khua kiangih PDF ralthuam tuahnak sakhan cu Ralhrang ralkap in lak tumin an do ih, sakhan cuh aw doawknak ah ralhrang 12 an thi tin Tharsi PDF cun mipi theihternak an nei.\nTharsi PDF cun \"Ralhrang mipum 20 hrawng an si ih, kan sakhan lak tumin ni 2 in do. Nikhatnak ah ralhrang pawlin kan sakhan in nam ih, nasaten kan do aw. Doawknak ah ralhrang 2 an thi man ih, kan himnak hrang kan sakhan kan suansan thluh. Curuangah ralhrang ralkap cun kan sakhan sungin ralthuam tuahnak thilri le ralthuam hrekkhat in laksak.\n\"Sakhan kan suahsan hnuah kan sakhan dinhmun kan thlir cih ih, ralhrang ralkap pawl kan sakhan sungih an luh veten kan kamciami bomb pawl kan puakter. Bomb kan puahmi ah ralhrang 10 an thi ih, hriamhma ngah tampi an um. Kannih lamin miraltha pakhat a hlo ih, tuini tiang kan pehtlaih thei hrih lo a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramleng\/asean-ramdang-vuanci-meeting-ah-ralhrang-palai-tel-an-siang-lo\/","date":"2023-03-29T00:47:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00402.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9979489446,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.997948944568634}","num_words":1089,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Daw Suh In Ralhrang Tummi A Theicia Thluh – Ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak ding timi cu a takin ralhrang pawl an cangvaih hlanah Daw Suh Kyi in a rak theicia thluh tin a tlansuah hnuah hmunhim ih thleng Daw Suh naivai ih hnatuantu U Naing Ko Ko in a relsuak.\nU Naing Ko Ko cun \"NLD cozah ah hlutdaw pawl caksawn ih an cangvaih theinak dingah theitawk in hna rak tuantu kan si ih, rampi hrilawknak hrang NLD ih thehlarnak ca pawl khal keimai rak ngan an si. NLD cozah sungah ramsung sumpai diklo dotu pawlkom hrang thuronpetu dinhmun khalin ka rak tel. Tu ah ralhrang lakin kan tlansuak ih, hmunhim ah ka thleng fel zo.\n\"Ka hmuhdan ka rel asile ralhrang in rampi thuneihnak an lak ding hi Daw Aung San Suh Kyi in a rak theicia thluh. Ziangahtile, 2018 lam ihsin ralhrang in rampi thuneihnak an lasal ding timi thu a rak suak zo. Daw Suh Vietnam ram ih a tlawn ttumah ralhrang in rampi thuneihnak an lasal asile ziangtin na tuah ding tin an rak sut ih, Daw Suh cun rampi thuneihnak la tumtu pawl sawn sut uh tin a rak let.\n\"Cumi hnu ihsin Yangon le Mandalay ahcun ralhrang in rampi thuneihnak an lasal ding timi a lar tuk zo. 2018 lai ihsin ralhrang in rampi thuneihnak an lasal ding timi thu a suak zo ih, a relsuaktu pawl khal an hmin ka rel thei thluh. Asinan, an hmin relsuak cu a mawi lo ding. 2018 kum ihsin mi 4 hrawng cun ralhrang in rampi thuneihnak an lasal ding tin an rak aupi rero zo. Daw Suh cun rampi thuneihnak an lasal asile an tuahmi parah mawh an phur ding tin a rak sim hai.\n\"Thu an suhmi kan rel asile rampi thuneihnak latu cun ziangkim mawh a phur dingih, kei cu rampi thuneihnak latu ding ka silo tin a rak let. Tu ah ka rel sal dingih ralhrang in rampi thuneihnak an lasal ding tin rel hmaisabiktu cu Yangon Stock Exchange of the Union of Myanmar ih hotu U Mya Tan a si. Rampi thuneihnak la dingin tawlreltu cu ralhrang bochukkyi Soe Thein a si. Hivekin ralhrang cangvaihnak thup pawl cu Daw Suh Kyi in a rak theicia thluh. Curuangah a tuahtu pawlin mawh an phur ding tin a rak let men.\n\"Ralhrang in rampi thuneihnak an lakmi ah ralbawi Soe Thein hi zatekin 80% tluk a tel ding. Ralhrang in rampi thuneihnak an laksaknak san ih lang cu an rothil pawl an hloh duh lo ih, sumpai hlawknak an duh. Tuih an rothil le hlawknak pawl hi an tulefa roh vivo an duh in a lang. Min Aung Hlaing siseh, Soe Thein le Shweman pawl khal Than Shwe thuron hmaisa loin cangvai ngam lo an si. Myanmar ah bochukkyi 10 hrawng an um ih, an zaten Than Shwe tih tuk hlir an si.\n\"U Ne Win in rampi thuneihnak an rak fehsan tikah a tawpnak lamzin a tha lo. Than Shwe in rampi thuneihnak a laksal tikah tutiang hahdamten a umlai. Cumi cu tuih bochukkyi pawlin an zoh ih, Than Shwe dung an thlun duh sawn in rampi thuneihnak an la in a lang.\n\"Tui dinhmun ahcun Myanmar mipi zatein ralhrang an huat thluk tikah ralhrang thurel ngam ding khal a si nawn lo. Daw Suh rori khal ralhrang thurelpi sehla Myanmar mipi in an hua thluh ding. Ramleng dinhmun kan zoh asile Russia, China le India ram pawlin ralhrang an dinpi tikah kan ram boruak cu a se vivo dingin a lang. Curuangah ziangkim a thar in kan fehpi a tul ih, dinthar kan tul. Uknak thar ahcun ziangkim ralkap khal mipi hrilmi an si thluh ding cu mipi duhmi a si. Mipi in nehnak kan co a si ahcun ralhrang hrang hmunram a um nawn lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang In Russia Card An Hmang Tum – Ralhrang ralkap cun Russia thawn sipuazi ih an tuannak ah ram pahnih hrang lamzin olsam dingin Russia tangka le Myanmar kyat hmantlang theinak dingah Myanmar ah Russia MIR card hman a si ding tin thu an suah.\nRalhrang thuphuangtu Zaw Min Tun cun \"Russia ram thawn sipuazi lamih kan tuantlangnak ah ram pahnih ih Central Bank pawl khal an relkhawm rero zo. An relmi cu ram pahnih tuantlangnak ah ram pahnih tangka hmang tlang thei ding timi a tel. Curuangah, Russia ram ih MIR Card khal Myanmar ah hmang thei dingin theitawk kan zuam rero lai.\n\"Tuitum November thla ah Russia thawn kan tuantlangnak hrang tonawkkhawmnak kan nei ding. Cumi hlanah Russia MIR card Myanmar ram sungih hman theih dingin ziangkim buaipi fel kan tum. Cumi kan theh ahcun Russia Ruble le Myanmar Kyat duhtawk in kan hmang thlang ding a si,\" tin September 20 ah media pawl a simthei.\nIran Ih Buaihak Ah Mi 5 An Thi – Iran ram Kurdish ah palik pawl cun nunau pakhat ceiawk dan ding kan tuahmi daan na thlun lo tin an kai ih, an kaihmi nunau cu palik kutah a thi.\nCumi ruangah mipi tamzet lungawilonak langter in lamzawh duhphrohnak an nei ih, Iran ralkap pawlin meithal an hmet puak tikah mi 5 an thi zo. Falam kum 22 mi Amini cu palik in an kaih hnuah palik kutah thi a si ih, mipi cu palik parah an lungawi lo.\nKhawpi pakhat lawngah duhphorhnak an tuah lo ih, Iran khawpi hmun tinkim ah palik kutih nunau a thih ruangah duhphorhnak an tuah ciamco. Iran ralkap pawl cun lamzawh duhphorhnak neitu mipi lakin Saqes khawpi ah mi pahnih, Divardarreh khawpi ah mi pahnih le Dehgolan khawpi ah mi pakhat tin mi 5 an kap that zo.\nIran ram ahcun nunau in a ceiawk dan ding cozah thusuak a um ih, an hmai an khuh thluh ding an ti tlunah leitlun ramdang nunau pawlih hruhmi nunau thuamhnaw tivek khal hruh an kham. Fala Amini khala ceidan ruangah palik pawlin an kai ih, an hrem thatmi a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/daw-suh-in-ralhrang-tummi-a-theicia-thluh\/","date":"2023-03-20T22:06:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00234.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997441173,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997441172599792}","num_words":982,"character_repetition_ratio":0.102,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak veten an kaihmi rampi thuron Daw Aung San Suh Kyi thawn pehpar aw in a sungte pawl cun ralhrang pawl cangvaih dan cu UN hnenah an hek tin may 25 ah thu an suah.\nDaw Suh Kyi sungte pawl cun UN sungin dik lo zetih kaih tuar zingzoitu pawlkom hnenah ralhrang cangvaih dan an hekmi a si ih, ralhrang in Daw Suh Kyi an kaih dan thuhla cipciar zingzoi dingin an dil. Pawlkom cun leitlun hmun tinkim in dik lo zetih kaih tuar pawl an luat theinak dingah nasa ten hna an tuan.\nRalhrang ralkap cun rampi thuneihnak an lak rualin Daw Aung San Suh kyi an rak kai cih ih,thubuai 12 an orhter hngal. Thubuai an orhtermi sungin thubuai 6 hrang hremnak an pe zo ih, thubuai dang 6 khal Court ah an rel rero lai.\nRalhrang In Mindat Mino An Kap That – Chin ramkulh Mindat peng Pi khua ah ralhrang ralkap cun Salai Ha Sing Awm an kai ih, an that cih tin Mindat CDF cun mipi an theihter.\nMindat CDF cun \"May 25, sun nazi 12 hrawngah ralhrang ralkap in Mindat peng Pi khua in Salai Ha Sing Awm an kai ih, an that cih. Culo midang nunau pakhat khal ralhrang ralkap ih an kai ih, an hruai. Nunau an kaihmi cu ziangtin an tuah, khawiah an ret timi kan thei hrih lo. Ralhrang in an thatmi Salai Ha Sing Awm cu Chin ramkulh aiawh in boxing rak lek zo a si,\" tin mipi an theihter.\nA tufang Chin ramkulh Mindat peng sungah ralhrang ralkap le mipi ralkap doawknak zianghman a um lo nan, ralhrang ralkap cun pi khua in mi pakhat an kap that ih, nunau pakhat cu san um loin an kai thotho cu a si.\nTek In Pyu Saw Htee Hotu A Tlak That – Sagaing ramthen Sagaing myone Thantaw khua ah Pyu Saw Htee hotu pakhat cu may 24, zanlam nazi 5 hrawngah tek in a tlak that tin an khuami pawl cun an sim.\nThantaw khuami cun \"May 24, zanlam nazi 5 hrawngah ruah a sur tak tukih tek a tla kan thei. Neta ah tek in mi pakhat a tlak that tin thuhla kan thei ih, zohfel a si tikah Pyu Saw Htee hotu Ung Kyi a rak si. Ung Kyi cu Thantaw khua le a kiangkap ah Pyu Saw Htee hotu a si ih, kuthnuai tampi a nei. Thiltha lo tuahtu a si tikah khuanu in a thihnak ding lai a rel si ding tin kan ruat.\n\"Ung Kyi cu khua mipi torhmawh misual a si. Pyu Saw Htee hotu a si timi khal mizapi theih a si. Tuvek in tekin a tlak that tikah Pyu Saw Htee sungtel pawl cu a buai zet ding,\" tin a sim.\nA tufang Myanmar ram sung hmun tinkim ah ruah a sur, thli a hrangih, tek ih tlak thatmi an tam. Tek ih tlak thatmi pawl cu lo ih feh, ruah lakih rak um tivek deuh an si.\nA Bur Ih Thahmi 170 An Um Zo – Ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah a bur ih thahmi 170 an um zo tin NUG cozah cun may 25 ah thu an suah.\nNUG ih thu an suah dan vek asile ralhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah Sagaing ramthen, Makui ramthen , Chin ramkulh le Chin ramkulh sungin a bur ih thahmi an nei.\nRalhrang ralkap cun 2021, July 11 ah Sagaing ramthen kani myone sungin Yin khua le Kungtar khua in khuami 15 an that. 2021, july 26 in July 31 tiang Yin khua, Kyat Chuang khua le Taung Puak khua in a bur ih thahmi 40 an nei.\n2021, December 7 ah Sagaing ramthen Salinkyi myone Dungtaw khua in ralhrang ralkap cun mipi 10 an rak that ih, an thahmi lakah nauhak kum 14 le kum 17 karlak mi 4 an tel. 2021, Demcember 24 ah kaya ramkulh Pruso myone Moe;so khua in ralhrang cun khuami 49 an urkang ih an that.\n2022, January 6 ah Chin ramkulh matupi peng sungin ralhrang ralkap cun khuami 11 an kai ih, an that thluh. 2022, February thla sungah sagaing ramthen Myinmu myone in khuami 8, Kalay pengin khuami 3, Makui ramthen Gangaw myone in khuami 5 tin ralhrang ralkap cun an that. 2022, March thla sungah ralhrang ralkap cun Sagaing ramthen Shwebo myone Ukphu khua in mi 4 an that. 2022, April thla ah ralhrang ralkap cun Shan ramkulh Zua ngan khua in mipi 9 an rak that. 2022, May thla sungah Sagaing ramthen Yi Oo myone Mungdai khua in mipi 28 cu ralhrang in an urkang that thluh tin NUG cun an hminsin mipi an theihter.\nRalhrang Lawng 3 An Kap – Sagaing ramthen katar myone ah ralhrang ralkap hrang thilri phur lawng 3 cu May 25 ah PDF komkhawm in an kap ih, lawng pakhat a siat tin thu an suah.\nRalhrang ralkap lawng 3 cu May 25, zanlam ah katar tipi in an suak ih, sun nazi 2:30 hrawngah Wai Kyi khua kiangah PDF komkhawm in bomb zam thei 2 in an kap ih, kut tuah bomb kahsuak thei 7 in an kap bet.\nRalhrang lawng 3 lakin lawng pakhat an kap siat ngah ih,amah ten a feh thei nawn lo ruangah lawng 2 in an dir ih, Moeta' tipi kap ah an cawl. Ralhrang lawng humhim dingin ralhrang dang mipum 100 hrawng an thleng cih ih, PDF thawn an kap aw. An Doawknak ah ralhrang thi an um nan, a zat an fiah thei lo thu PDF cun an thusuah ah an tarlang.\nKNLA PC Naypidaw An Thleng – Ralhrang ralkap hotu Min Aung Hlaing be dingin Karen remdaihnak pawlkom KNLA PC hotu pawl cu May 25 ah Naypidaw an thlengih, May 26 , tuini ah ralhrang ralkap thawn kawm aw ding an si.\nRalhrang ralkap hotu Min Aung Hlaing cun tlangpar ralthuamkai hotu pawl ton a duh thu a rak sim zo ih, pawlkom 10 cun Min Aung Hlaing tong dingin hmin an pe. Hminpe pawlkom 10 lakin pawlkom 2, RCSS le NMSP cun ralhrang hotu Min Aung Hlaong an be zo.\nTuitum ah pawlkom pathumnak KNLA PC cun Min Aung Hlaing an kawm ve ding. Pawlkom 2 le Min Aung Hlaing tonawknak ahcun thuhla thar ciamco zianghman a um lo ih, Min Aung Hlaing in , Federal Democracy a pek thei thu, hrilakawknak an tuah ding thu pawl a rak sim men.\nTlangpar ralthuamkai pawlkom lakin KNU, KIA, CNA, KNPP le ABSDF pawl cun ralhrang hotu Min Aung Hlaing an ton lo ding thu an sim ih, AA, TNLA le MNDAA pawl cun Min Aung Hlaing ih sawmnak an let lo hrimhrim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/suh-kyi-sungte-pawl-un-ah-zual-an-ko\/","date":"2023-03-29T01:32:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00450.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998716712,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987167119979858}","num_words":1050,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.269,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Thlam inn sungah pindan tampi a um. Feb 24, 2023 ni ih thurel tlangnak\nThlam inn sungah pindan tampi a um.\nFeb 24, 2023 ni ih thurel tlangnak\nContinent dinghmun tiang Catholic Kawhhranpi thawn pehpar aw in conference on nak puai Missa raithawinak cu Thiangthlarau Pathian hnenah ap in Missaraithwinak cu Japan ram Tokyo khuapi ih archbishop le Asia Catholic Bishop pawlkom ih secretary a si mi Archbishop Tarcisio Isao Kikuchi SVD , nisuahnak lam Temor ram Deli Archbishop cardinal virgilio cardinaldo carmo da silva SDB le Laos ram benmechat khuapi in Cardinal Louis cardinal Marie Ling Mangkhanekhoun in hoha in sumnak an rak tuah.\nArchbishop Kikku chi cu Africa ih rian a tuan lai ah a rak ton mi a mai Christian hnatuannak pawl a rak hlawm. Cui hmuh ton mi sungin minung thinlung le minungih thlarau a siatsuahtu thinnaunak le duhdawtnakdin hmun pawl, lungrual nak thinlung tuah mi nunnak le nuamnak pawl a rak keng saktu Ganna ramih Pol thiamnak thu pawl thu pit in a rak sim.\nMissa raithawinakcu pawl kom hohatu pawlih cabuai parih ret mi pazawgdai thlasuah peknak pawl thawn can an rak hmang. Thu an rel sungih an van mi Pazawngdine pawl in thu rel tlangnak ah tha a tho ter ih conferece khual tlawnnak alang sar tertu Khrih ih tleunak ai a awh.\nCatholic Pawlpi thawn pehpar mi conference ih sungtuan Cardinal Madinal Grech in onnakih thusimnak ah kanmah pawl cu khualtlawn tlangnak a zirtu pawl kan si tiah aiawh tu pawl hnen ralrinnak a rak pek. Ahleice in Catholic Kawhhran pi sungih aw naa deuh in ruahsak dingah le a thangphol thei mi aw le ttong thei lo tu pawl ih aw pawl thupit dingah tha a rak pe. Cardinal Greh in khual a tlawng tlangtu Pawlpi cu thu ngai thiamtu Pawlpi a sit i mi thu le Conference hnatuannak ah hlawh tlinnak cu Pathian minung lakih a tel mi Tuu khal pawl ih hlawptlo zetih an tuannak parah a thu pit thu khal a rak sim.\nCuitlunah khualtlawn tlangnak (Synodality) ih a dik mi tuahnak cu Kawhhran mipi pawl le Tuukhal pawl zuamawknak si ter lo in, pehtlaih aw ter dingah, an tuanvo tuannak le tuanvo pawl neh dingah on a si thu a sim fiang.Cardinal Grech in Pawlpi sungah khat le khat thu reltlangnak cu Khrih ih prophet sinak thawn pehpar mi hnatuannak ah telnak, a dik mi lamzin tuahsuak dingah, Pathian ih minung pawl hnen a rak pe thei tiah a sim bet.\nA cemnak ah Cardinal Grech cu thu ngainak ih a thupit zia kha thupit in a rak sim. Pawlpi a hoha tu Thiangthlarau Pathian ih ttong ngainak le khual a tlawngtlang mi Pawlpi cu \"thu a ngai thiam mi Pawlpi a si\" ti mi ttongfang hmannak ah malter lo in thudik thu hman langter a tul thu thupit in a rak sim.\nCardinal Grech cu aiawhtu pawl ih thinlung lamhmuh dingah le kum thawngthum ih Pawlpi hrangah Pathian ih lam on sak mi lamzinah hmun khat ten khual tlawnnak lamzin ih feh tlang dingah raltha zet in a thosal mi Christ ih thiangthlarau a rak sawm.\nConference thawn pehpar in tuah daan kel pawl cu commission in Mr. Christina Kheng cu a tu tiang Conferece thawn pehpar in a hmuhnak a rak hlawm. Conference ih a kaitu zaten cu a tel tu pawl an si ih a kiangih zoh tu men an si lo thu kha thupit in a sim. Christina in Conference ih tumtah mi cing dingah Prophet sinak pawl le mangbangza langnak pawl ngah dingah, ruahsannak pawl langter dingah, zumnak tthangphok dingah hriamhma pawl tuamsak dingah, Pehtlaihnak pawlkom peh dingah, ruahsannak ih ruahnak thangharh ter in , khat le khat zirtlang in a cangter tu ding a tleu mi hrambunin a thar in tuah dingah, timtuah cia a si mi cahmai 32 sirhsan in thupit in a rak sim.\nConference cu ruah tul mi ti daan pakhat a si ih aiawh tu pawl hnen thleidang thiam nak ih thlarau lam hmuhnak thawn cibai a rak buk. Cibai buktu cu Cacar satan Apostolic Administrator Fr. Anthony James Corcoran SJ in a rak tuah. Thleidan thiamnak cu Thiangthlarau Pathian ih lamhmuhnak pek mi khual tlawnnak, than liannak dungih a tel mi thihnak a si ih mipakhat ih a mai tikcu caan pawl tan in, ruah cia thei lo mi Thiangthlarau Pathian ih hoha nak in nun tharah lam in hruai theinak dingah Fr Anthony in aiawhtu pawl hnen a rak thei ter. Pope Francis ih \"Capi\"a si mi a tu leilungpi thuthangtha sim rel nak ah No. 50 nak ih tel mi, ziangziang khal Pathian ramih a rahsuak mi a si thei, ziangziang khal Pathian ih tumtahnak kha siatsuah nak pawl thleidang thiam dingah a mawi tiah an thupit mi thawn pehpar in Fr Anthony in cui ni thu rel tlangnak hrangah hram a rak thok.\nFr Clarence Devadas cu ca cangsuak dingah Asian Catholic Bishop pawl pawlkom ih conference thawn pehpar mi pawlkom(FABC synod Task Force) ih tuah mi hnatuan pawl le khualtlawnnak kha thupit in a lang ter. Amai thu a suah mi ah Fr Clarence cu ca suah ding mi Document cu aiawh tu pawl hnen ret in theithiam dingah, rel tlang dingah le ruat tlang in tuah dingah thlacamnak thawn aiawhtu pawl hmun khat ten feh thei dingah tuah ci mi zalen zet ih rel tlang thei mi document (ca) a si thu thupit in a rak sim. Fr Clarence cu hi mi remsal ding mi document (ca) ah a tel mi Asian mi pawlih leh rulhnak, Asian mi pawl ih lungkim lonak pawl, Asian ih a cang rero mi hmuhton mi thawn a kaihaw lo mi pawl, Asian mi pawl ih thupit mi le Asian pawl ih lehrulhnak pawl lakih hmuhton mi ttanawknak pawl cu hmun 45 hrangah hmuhtu a si. Fr Clarence in hi mi document cu reltlang nak hnatuan lamhmuh dingah a tumtah ih netabik ih ngah mi tumtahnak pawl le Asian sungtel pawl ih sunmang pawl, ruahsannak pawl, tumtah mi pawl le tuarnak pawl kha thungaithlak ih aiawh dingah a tumtah thu thupit in a sim.\nTuisun caanserhpawl hrangih hohatu pawl cu Hongkong archbishop StephenChow SJ,Continent dinhmun in conference thawn pehpar mi sungtel pawl Mrs. Susan Pascoe le Philippines ramih Catholic Bishop pawlkom in Asian thawn pehpar m conference ah a tel tu Joy candelario pawl an si.\nAiawhtu pawl hnen mai thlacamnak thawn thusuhnak pathum ruat tlang dingah a rak sawm. Cui thusuhnak pawl cu\n- Conference ih hnatuannak ah an mai tuanvo pawl an hmuhton mi ziang ti vek a si.\n- Hi mi conference ah an mai tuanvo pawl ziang ti vekin an hmu?\n- Thlarau lam thu relnak ah ziangtin an ruat?\nSun rawl an ei hnuah aiawhtu pawl cu a burbur in document ( an thu rel ding mi thu) ih a hmaisa lam thu pawl zoh phah in reltlang nak an nei.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/thlam-inn-sungah-pindan-tampi-um-feb-24-2023-ni-ih-thurel-tlangnak","date":"2023-03-23T16:37:59Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945182.12\/warc\/CC-MAIN-20230323163125-20230323193125-00452.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999535084,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999535083770752}","num_words":1140,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.337,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tutan A Klay In A Rak Kai Mi SAC Ralhrang Hi CNDF Nih Zaangfah Tein Rak Kap Hna Uh!\nCNDF (Falam Defense Force), zaangfah ten tuitum SAC ralkap cu rak kap ve thlang uh\nTu ah Kalay ihsin SAC Uico pawl 70 luan Laitlang lam ah an panh rero ih tu ah Hiangzing an lonh zo ti a si.\nTuitan voikhat tal cu Kalay-Falam in Laitlang rak kai SAC hi rak kap ve thlang uh. SAC ralkap voi tampi Kalay ihsin an rak kai dah i nan kap dah lo, Falam an thleng hnu pi, Hakha peng lam an feh lawng ah CNA le CDF nih an va kap i cu ahcun CNDF nih pakhat nih kan tel ve ruang ah statement zamrang tein nan chuah theu men mi asi.\nTuitum cu zaangfah kan lo dil ngai ngai, SAC ralkap 70 luan tu ah Laitlang lam an rak panh rero ti nan thei ve ko khah. Cui ruang ah tuitum tal cu Falam an thlen hlan hrim ah kan mah CNDF (Falam Defense Force) hrimhrim nih kap tuk ve hram usih.\nStatement suah le online thusim hi nehnak a si lo, SAC ralkap cu dohawnak hrim in neh a tul mi an si.\nFalam an thleng hlan hrim ah kanmah CNDF lam in kan kah ve lo ahcun ningzak tuk kan si thlang ding.Crd…Group Number\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chin11news.com\/tutan-a-klay-in-a-rak-kai-mi-sac-ralhrang-hi-cndf-nih-zaangfah-tein-rak-kap-hna-uh\/","date":"2023-03-21T13:44:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943698.79\/warc\/CC-MAIN-20230321131205-20230321161205-00266.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6931649446,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6931649446487427, \"cnh_Latn_score\": 0.3066215515136719}","num_words":226,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.628,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang Hotu Le Russia Ralbawi An Tongaw – Thuhla a darh bangin Russia ralkap bawi le anmah dungthlun pawl cu Myanmar an thleng fel zo ih, ralhrang hotu Min Aung Hlaing thawn Naypidaw ah tongaw in thurel tlangnak an nei.\nRalhrang ralkap cun \"Russia ralbawi Alexey Rostislavovich hohami pawl thawn kan tongaw. Cumi ahcun kannih Myanmar lamin kan hotu Min Aung HLaing , Ye Win, Moe Min Htun le ralbawi dang pawl an tel. Tonawknak ih kan relmi cu dankalh cangvaihnak kham bet dan , ramsung remnak tuah dan ding le leitlun ah remdaihnak um thei dan pawl kan rel. Remnak lam kan rel hnu ahcun sizuazi, fimzirnak , harhdamnak, thialthil zirnak le tuantlag dan ding thuhla pawl kan rel bet a si,\" tin ralhrang cun thu an suah.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah ralhrang hotu Min Aung Hlaing cun vei 8 hnakin mal lo Russia a rak tlawng zo ih, Russia ralbawi pawl khal Myanmar ah an tlawng rero ve zo. Ralhrang in Russia tuahmi raldonak vanzam SU-30 khal an rak lei zo ih, SU-30 mawn dan khal anmah Russia ralkap pawlin Myanmar ram sungah ralhrang pawl an rak zirh. Cutlukin Russia ralkap le ralhrang pawl an tuantlang.\nCNA le NUG In Paletwa An Duh – Paletwa CDF hrang sumpai hawlnak ah NUG palai Dr.Sasa le CNA hotu sangtu Dr.Lian Hmung Sakhong cun Paletwa hmunram an duh thu tuk an rel ih, Paletwa hmunram kan lak thei ahcun ramleng thawn olsam zetin kan pehtlaih aw thei ding tin an sim.\nChin ramkulh Paletwa peng hi Rakhine ralthuamkai AA in 2009 lamin an rak luhcilh zo ih, Paletwa peng sungin hmun hrekkhat tluk cu AA pawlin an ciahneh. Paletwa khawpi le a kiang naivai lam lawng ralhrang pawlin an umcilh hrih ih, khuate lam le Rakhine ramri pawl cu AA lamin an hmunram an la ve.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah CDF Paletwa an rak ding ve nan, sumpai le ralthuam an neih lo tuk ruangah duh vekin an cangvai thei lo ih,hmunram ti ih rel ding an nei tam lo. Paletwa peng sung hi ralhrang le AA in a hrek veve an uk deuh in a lang. Hivek dinhmun ah NUG le CNA cun thinlung takin Paletwa an buaipi ih, ramleng dawrnak ah a tha tuk ding tin an sim.\nNUG palai Dr.Sasa cun \"Paletwa hmunram kan lak thei ahcun olsam zetin ramdang kan dawr thei dingih paletwa ah duhtawk in ralthuam le thilri kan phur lut thei ding. Cutikah dothlengnak hrang tampi a tangkai ding a si,\" tin a sim.\nCNA hotu sangtu Dr.Lian Hmun Sakhong khalin \"Paletwa hi ramleng thawn hnatuan tlangnak ah hmunram thatuk a si ih, Paletwa hmunram kan lak thei ahcun hamthatnak tampi kan ngah ding,\" tin a sim ve.\nCNA le NUG tuantlang in Paletwa hmunram lak tum bangta sehla ralhrang lawng siloin AA khal an do a tul dingin a lang. Paletwa peng sungih AA an um ruangah CNA cun vei tampi AA hnenah Paletwa hmunram suahsan dingin an rak sim rero nan, ram buai hlanpi ihsin AA cun Paletwa hmunram an suahsan duh lo. Tu ah AA le ralhrang cu kap aw lo dingin remnak an tuah ih,thildang khalah remnak tuah vivo dingin an be aw rero.\nRamleng le ramdang dawrnak hrangih hmun thatuk an timi Paletwa peng hi zoi kutah a um ding, ziangtin an cuh aw ding timi cu tulai Chin mipi le Myanmar mipi thinlung luah zettu pakhat a si ve.\nHakha Ah Ralhrang 55 An Thi – Chin ramkulh Hakha le Thantlang karlak Timit hmunram sungih Novemthla sung doawknak ah ralhrang 55 an thi tin Chin ralkap CNA cun thu an suah.\nCNA cun \"Kannih CNA le kan tuanpi pawlin November thla sung Timit hmunram ih ralhrang kan donak thuhla pawl cu a hnuailam bangin mipi kan lo theihter duh. Kannih CNA le kan tuanpi pawl cun November thla sungah Thantlang le Hakha karlak timit hmunram ah nasaten ralhrang kan do ih, ralhrang 55 kan thianfai thei tlunah ralhrang hriamhma ngah an tam ih ,ralthuam laksakmi khal kan nei.\n\"Doawknak ih ralhrang thi an tam ruangah ralhrang cun raldonak vanzam pahnih le raldonak Helicopter pathum thawn in kap. Hakha ih ralhrang hmunpi khalin ralthuampi thawn in kap ciamco. Doawknak ralhrang pawlih meithal zun 9 kan laksak thei. Thla khat sung doawknak ahcun CNA ralkap pakhat cun ram le miphun hrang a nunnak a hlan a si,\" tin CNA cun thu an suah.\nCNA ralkap pakhat cun \"November 24 ih kan doawknak lawng hmanah ralhrang ruang 4 kan sar ih, ralhrang thi an phummi 9 kan hmu. Ralhrang thi lak ahcun ralhrang bawi khal an tel ding. November thla sungah ralhrang thawn kan doaw tam ngaingai a si,\" tin a sim.\nCNDF In Ralhrang 37 An Thianfai – Chin miphun humhimtu CNDF cun September thla le November thla sungih ralhrang an donak thuhla cu November 30 zan ah mipi theihternak an nei.\nCNDF cun \"September thla in November thla sung tiang kannih CNDF cun Chin ramkulh Falam peng le Sagaing ramthen kalaymyo ralhrang ralkap vei 12 kan do. November 15 in 23 tiang ralhrang cun tlunzuang raldonak thawn nasaten in kap. Doawknak ah ralhrang 37 an thi ih, kannih lamin hriamhma ngah 5 an um. Ralhrang pawlih kahsuakmi ruangah Tibual khua in inn 3 a kang. Ralhrang pawl cun Bualte khua ih rualban lo pakhat an that ih, thinlung kim lo nunau pakhat khal an kai.\n\"September 25 ah Tuphei ih ralhang pakhat kan kap that. November 15 in PDF Zoland CDM Siyin, CJDC le MEDF pawl thawn Tibual sakhan kan kap thok. A thoknak ni ah ralhrang 8 an thi ih, kannih lamin hriamhma ngah pahnih an um. November 16 khalahTibual ih ralhrang pawl kan kap betih ralhrang 5 an thi. November 16 ahcun Kalay peng khalah CDF KKG thawn ralhrang kan kap ih, ralhrang pakhat a thi.\n\"November 17 ah Tibual ih ralhrang kan kap betih ralhrang 6 an thi ih, kannih lam hriamhma ngah pakhat a um. November 18 khalah Tibual ih ralhrang kan kap ih, ralhrang 4 an thi. November 19 khalah Tibual ih ralhrang kan kap ih ralhrang 6 an thi. November 20 khalah Tibual ih ralhrang kan kap ih ralhrang 2 an thi. November 21 le 22 khalah Tibual ih ralhrang kan kap bet. November 23 ah Tibual ih ralhrang pakhat kan kap that. November 26 ah Kalay peng Zayagyo ih ralhrang umhmun cu kan tuanpi pawl thawn kan kap ih ralhrang 3 an thi,\" tin CNDF cun thu an suah.\nRalhrang Ruang Phur Bomb An Puah – Tanintharyi ramthen Tayet chuang myone ih ralhrang bawi thi cu ralhrang pawlin mawtaw 2 in a ruang an phur ih, lamlak ah PDF pawlin an rak kap.\nTayet Chuang PDF cun \"Sun nazi 1:20 hrangah a si ih, ralhrang bawi cu Win Hty Naing tin an ko. Ralhrang thi ruang cu mawtaw pahnih in an phur ih ralhrang tamzetin an thlun. Cucu, kannih PDF komkhawm in lamlak ah bomb kan rak puah ih kan kap.\n\"Minute 10 sung hrawng ralhrang pawl thawn kan kap aw ih, cumi ahcun ralhrang 4 an thi. Tuitum ah kanmah lawng siloin kan tuanpi pawlkom 3 thawn ralhrang pawl rak do kan si,\" tin thu an suah.\nKIA In Ralhrang Puhnak An El – Ralhrang ralkap cun 2022 kum sungah kIA le PDF pawl cun Kachin, Chin, Sagaing le Makui pawl ah mipi inn 500 tlun an urkang tin thu an suah. Ralhrang in KIA le PDF sual an puh thu ah KIA cun ralhrang pawl an let cih.\nKIA thuphuangtu Nawbu cun \"Ralhrang ralkap sawn hi doawknak ih thi an tam tikah mipi inn nawkkang ringringtu an si. Kannih PDF le KIA cun ziangtik hmanah mipi inn kan nawkkang lo ding. Sun ruangah mipi inn nawkkang tivek kan hmang lo.\n\"A tufang kannih KIA hmunram sung ahcun Phakan, Bamaw le Moemauk pawlah ralhrang thawn kan kap aw. Phakan hi milian pawl umnak a si ruangah ralhrang pawlin nasaten in nor ih, phakan hmunram lak an tum. Ralhrang cun tlunzuang raldonak tiang hmangin kan hmunram in do nan, ralhrang remnak tuahpi tumnak kan nei lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap cun ramsung doawknak ih inn an urkangmi pawl cu PDF pawl urkangmi tin thu an suah ringring ih, ramleng ah PDF pawl thangsiatter an tum. Cucu PDF le tlangpar ralthuamkai pawlin an duh lo tikah ralhrang pawl cangvaihnak an pholang rero ve.\nArgentina Sungsuak An Lut – 2022 FIFA World Cup C pawl khal December 1 zingah an puai netabik an lek ih Argentina cun 2-0 in Poland an neh thei ruangah sungsuak an lut. Khatlam puai ah Mexco in 2-1 in Saudi Arabia an neh ih Poland thawn hmat 4 veve an nei nan,goal dinhmun ih Poland a thatsawn ruangah Poland khal Argetina dungthlun in sungsuak an lut ve.\nAregentina hrang Minute 39 ah Captain Messi in penalty a sit goal lo nan, minute 46 ah Allister in Argentina hrang a sit goal ih, minute 67-nak ah Argentina hrang Alvarez in a sit goal bet. Cutin caan a cem ih group hmaihruaitu dinhmun in Argentina cun sungsuak an lut.\nGroup D in France le Australia In Sungsuak An Lut – 2022 FIFA World Cup group D pawl khal November 30 zan ah an lek theh ih, team 4 lakin hmat hmu tam team hnih France le Australia in sungsuak an lut.\nGroup D puai netabik ah Tunisia cun 1-0 in France an neh nan, France hi hmat 6 nei cia an si ruangah a hlankhan in sungsuak rak lut thei zo an si. Tunisia cun France an neh thei nan, hmat 4 lawng an nei ih, sungsuak an lut ban lo. Australia in 1-0 in Denmark a neh ih, hmat 6 thawn sungsuak an lut ve.\nTuizan December 1 Myanmar caan nazi 9:30 ah Group F pawl an lek dingih Cabada vs Morocco, Croatia vs Belgium tin an do aw ding. Tui dinhmun ah Cratia hmat 4, Morocco hmat 4, Belgium h mat 3 le Canada hmat nei lo tin an um lo ih result ih zir in Croatia, Morocco le Belgiuam lakin Team 2 in sungsuak an lut ding. Canada cu nehnak an co khalle an tla fel zo. Sungsuak ah Argentina vs Australia an do aw dingih, France le Poland an do aw ding.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/min-aung-hlaing-le-russia-ralbawi-an-tongaw\/","date":"2023-03-20T22:28:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00260.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9992663264,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9992663264274597}","num_words":1642,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"CDF Hakha In Khualeng Ah Ralhrang An Ngiar – Chin ramkulh Hakha peng sungih cangvai CDF Hakha cun ralhrang ralkap pawl khualeng ah suak dingin an ngiar ih, mipi tuar lo ding zawngin kan do aw ding tin an simthei.\nCDF Hakha cun \"2022 February 1 in ralhrang ralkap cun Hakha peng sungah duhtawk in ralthuampi an hmangih mipi inn duhtawk in an kah ruangah Mipi thilri tampi a siat zo. August 10, 2022 khalah ralhrang ralkap ih kahsuakmi ralthuampi cun Hniarlawn khua ih Pi Chia Hnem inn a tlak ngah tlunah Pi Chia Hnem khal a nunnak a cem. Hivek ruangah Pi Chia Hnem ih sungtel pawl kan tuarpi tukih, kannih khal kan riahse tuk.\n\"Chin ramkulh Hakha peng sungah ralhrang ralkap kutin mipi 6 an thi zo ih, inn 30 tlun a siat zo. Hivek ih cangvai ralhrang ralkap pawl cu kan mawhthluk tukih, an tuahmi parah tuanvo la dingin kan theihter duh. Kannih CDf Hakha cun nasa sin in ralhrang do kan tumih, ralhrang pawl kan simtheih duhmi cu an ngam ngai asile mipi tuar lo dingin khawleng ah suak uhla doaw ding.\n\"Ralhang ralkap pawlih tuanpimi sinak nei, CDM tuah lo le dalan pawl cu CDF Hakha in daan kan neihmi bangin an phutawk hremnak kan pe vivo ding a si,\" tin thu an suah.\nManipur Ah Myanmar Rammi 5 An Kai – India ram Manipur State Churachandpur district Ngathal khua ih inn pakhat ah Myanmar rammi 5 pawl cu August 9 ah Manipur palik pawlin ramdang sinak in an kai.\nBuaipitu U Thein Myint cun \"Manipur palik pawl ih kaihmi Myanmar mi pawl cu mipa 4 le nunau 1 an si. Tuhrih ahcun an sinak le an tuanmi pawl rel a thiang hrih lo. India ram ih um theinak ca an neih lo ruangah ramdangmi sinak in an kai siko. Theitawk in kan buaipi rero lai a si,\" tin a sim.\nKan dung June 28 khalah Manipur Churachandpur ramthen sungah Myanmar rammi 20 lenglo kaih an rak si zo. Ralhrang in rampi thuneihnak a lak hnuah India cozahpi cun Myanmar raltlan pawl a pom lo ih, a ramsungah umter a siang lo.\nManipur State khal India cozahpi thu an thlun ih, an state sungih um Myanmar raltlan pawl an kai phah rero. Hivek cingin hrekkhat cu thupten Manipur State sungih um Myanmar raltlan an umlai. Hivek caan ah Mizoram State cun Myanmar raltlan pawl cu India cozahpi sian lo cingin an pom ih, theitawk in an tuamhlawm rero sawn.\nMyanmar Ah Fang Phunmi Pawl Nat Nei In An Thi – Myanmar ram sungih fang suak tambiknak hmun pakhat Ayeyarwaddy ramthen sungin District 5 ah fang an phunmi pawl nat nei in an thi thluhsal ih, lo hnatuan pawl mangbang vansang lamin an um.\nLo hnatuan pakhat cun \"A thok ahcun cengkol an tla ciamco ih, fang phunmi a hram in an ei that thluh tikah kan neihsun sumpai thawn cengkol thahnak sii kan lei. Cumi hnuah pangang an tla ciamco sal ih, lo hnatuan pawl kan buai thluh siko. Fang phunpi pawl an ro vivo ih, a rei cun a ttoih siat thluh. Hivek cu fang natnak cikhat tin an sim.\n\"Datsi man a kai tuk ih, dawm man khal a kai. Thilri man kai tuk cingin kan neihsun te thawn lohna kan tuan ih, tu ah fang natnak cikhat ruangah fang pawl an thi ciamco. Cutikah sumpai kan nei daih nawn silo ,tohmun ih zoh men a si,\" tin a sim.\nAyeyawaddy ramthen sungin Myiangmya myone ah eka 1300, Pathein myone ah eka 1200, Letpata myone ah eka 600, Ma Upin myone ah eka 1200 le Phiapung myone ah eka 700 hrawng cu fang natnak in an fang phunmi pawl an thisal. Tuih fang natnak cikhat an timi cu dawm le pangang sii thaten hman cun a thah theih tin an sim nan, lo hnatuan pawlin duh vekin dawm le pangang sii an lei thei lo.\nThlaicin dan zirsuaktu pakhat cun \"A tufang Ayeyawaddy ramthen sungih thleng fang natnak cu cihnih in then a theih. Hivek cu lo hna an tuan caan ah duh vekin an tuan neh lo, an uluk lo a si thei ih, dawm le pangang sii an hmang neh lo khal a si thei. Hivek fang natnak cu sumpai tampi cem lawngin a tuamhlawm thei ding. Cengkol in an ei hnuah pangang a tla bet ih,tuamhlawm dam a harsa nasa ding a si,\" tin a sim.\nMyanmar Ah Internet A Muang Thluh – Myanmar ramsung hmun tinkim ih Internet hmang pawl cun August 11 zingin internet a muang thluh tin an sim ih, a hlanih an zoh theimi pawl khal zoh thei nawn lo an tam.\nYangon ih um pakhat cun \"August 10 , zan nazi 11 kim zik zawngah kan wifi line a siat. Minute 15 sung ah a siat , a thasal tin a um. Phone internet line pawl khal internet on a theih nan, a hlan vek siloin a muang tuk. Wifi khal a siat lawk hnu cun a muang tukih, Facebook kan on khalle a hlun lawng kan hmu thei, thilthar thlahmi ka hmu thei lo,\" tin a sim.\nNaypidaw ih um pakhat cun \"Mobile Internet in a tuar hleice ih , hman theih lo tlukin a muang. MPT, Atom, Mytel tin kan thleng rero nan, umzia a nei lo. Oreedoo khal kan bun sin nan, a tha cuang lo. Ziang simcard Internet khal a muang thluh ih, ziangtik tiang hitin Internet a muang ding tikhal kan thei lo a si,\" tin a sim.\nYangon, Mandalay le Naypidaw lawng siloin Myanmar ramsung hmun tinkim ih internet hmang thei pawl cun August 11 zingin Internet a muang thluh tin an sim.\nRalhrang 30 An Thi ih, Meithal 25 An Ngah – Sagaing ramthen Ye Oo myone Kungtar ( ကုန်းသာရွာ )khua kiangih doawknak ah ralhrang 30 an thi ih, meithal 25 kan ngah tin mipi ralkap komkhawm ih tel MFP cun thu an suah.\n\"August 10, zinglam nazi 6 hrawngah Ye Oo khua in ralhrang mawtaw pahnih an suak ih, a sungah ralhrang mipum 50 hrawng an to. Ralhrang pawl Kungtar ( ကုန်းသာရွာ ) khua an luh hlanah kannih MFP , Depayin PDF le Ye Oo PDF komkhawm in kan kap ih, minute 45 sung doawknak a sosang.\n\"Doawknak ah ralhrang 30 tlun an thi ih, G3 meithal telin meithal zun 25 kan ngah. Doawknak ah kannih mipi ralkap komkhawm lamin miraltha pahnih cun ram le miphun hrang an nunnak an hlan. Doawknak ih ralhrang thi an tam tikah ralhrang cun raldonak Helicopter pahnih an hmangih, in ra kap.\n\"Ralhrang Helicopter pahnih cun vei 3 hrawng tlunsang'n in kap ih, cumi hnuah ralhrang an phurhmi mipum 100 hrawng cu Kungtar ( ကုန်းသာရွာ ) khua kiangah an tthum. Ralhrang mipum 100 hrawng cu Kungtar khua ah an lutih khua sungin inn hrekkhat an urkang. Tukhalah ralhrang pawl an um hrih ih, inn ziangzat ciah an urkang timi felfai in kan thei hrih lo.\n\"Ralhrang pawl ruangah Kungtar khua lawng siloin a kiangkap ih khua 5 pawl khal khua ah um ngam loih an tlan. Kungthar khua ih um ralhrang mipum 100 hrawng lakin ralhrang mipum 20 hrawng cun August 11 zingah Kungtar khua an suahsan ih, hmundang ah an feh. Kungtar ih um ralhrang dang pawl khal Zuatit, Chantar le Htan Taw khua lamah an feh vivo ih, khua sung an suasam vivo phah a si,\" tin mipi ralkap komkhawm lakih tel MFP cun thu an suah.\nAA In Rakhine Vuanci Pawl Ralrinnak An Pe – AA cun August 11 zingah online in media komnak an nei ih, cumi ahcun AA thuphuangtu Khaine Thukah cun Rakhine ramkulh sungih vuanci pawl ralrinnak a pe.\nKhaine Thukah cun \"Tu ah Rakhine ramkulh sungih ralhrang tuanpi vuanci pawl cun ralhrang ih cangaihnak thei lo vekin an um ih, mipi dekcok tuar khal hmu lo vekin an umsan. Curuangah ralhrang tuanpitu Rakhine ramkulh sungih vuanci zaten mipi harsatnak an pe bet vivo asile dothlengnak lamzin vekin kan relfel thlang ding. A hlan khalah ralrinnak kan pe rero zo ih, tu ahcun a takin hremnak pek an si ding,\" tin a sim.\nRakhine ramkulh sungah AA cun rorum zetin July 19 ah ralhrang mawtaw an kap ih, ralhrang 14 an rak kaih tlunah ralhrang 11 hrawng an rak kap that. Cumi hnuah AA le ralhrang doawknak picang thuhla theih ding ciamco a um hrih lo ih, tongkam in khat le khat an hro aw rero, an sungtel an kaihsak aw rero men hrih.\nChin ramkulh sung Paletwa peng sungah AA le ralhrang an do aw phah theu nan, thawmvang picang theih bet ding a um nawn hrih lo. AA in rahlrang 14 an kaih hlanah ralhrang cun Karen ramkulh ih AA sakhan pakhat bomb an rak puah ih, AA sungtel 6 an thi. Cutin AA le ralhrag karlak boruak sosang vivo a si.\nChina In Taiwan Ramri Suahsan Hrih Lo – China cun US le Taiwan pehtlaihawknak ruangah Taiwan ramri ah ni 4 sung raldo zirnak kan nei ding tin thu an rak suahmi cu ni 4 a kim fel zo nan, China cun Taiwan ramri an suahsan duh cuang lo ih, Taiwan ramri ah cangvaihnak an nei peh.\nAmerican House Speaker Nancy in Taiwan a tlawn ruangah China lam an thinheng tukih raldo zirnak nei phah an si. China cun Taiwan ramri ih raldo zirnak an neih phah ah Taiwan tupi le tipi ah bomb zamthei le ralthuampi an kap tel phah ringring ih, Taiwan lam khal raldo zirnak an nei phah ve.\nTutiang cu China in Taiwan khawpi sung an kap hrih lo ih, Taiwan khal raldo an zir ve nan, China thungrul in ralthuam an kapsuak hrih lo. Taiwan tipi ahcun China raldonak lawng le Taiwan raldonak lawng pawl an naih aw tuk zo.\nUkraine le Russia buainak ah Russia cun Donbas ramthen sungin hmun tamzet an la zo nan,Ukraine lam dung an sip men lo ih ,theitawk in Russia ralkap pawl an do peh. Khatlam ah Ukaine president Zelensky cun Russia lam tuar ding zawngih kan cangvaih ve a tul tin a tongsuak ih, cumi hnu reilo ah Crimea ih Russia vanzam ralkap sakhan a puak ve. Crimea cu 2014 kum ah Russia in Ukraine ram an rak lonmi a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/myanmar-ah-fang-phunmi-pawl-nat-nei-in-an-thi\/","date":"2023-03-31T03:43:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00698.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999661684,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996616840362549}","num_words":1638,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.268,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh Hakha in Falam ih lut ralhrang pawl cu mipi ralkap komkhawm in lamzin tlunah an rak do rero ih, tu ahcun ralhrang pawl cu Falam in Kalaymyo lam an pan zo.\nFalam le Hakha karlak ih doawknak tlunah Falam peng sungih doawknak thuhla famkim khal May 10 cu CNDF in mipi theihternak an nei ih, ralhrang 26 an thi tin an tarlang.\nCNDF cun \"2022 May 2 ni ah Raldonak Tank pa (2), SAC ralhrang mawtaw (20) luan Ralhrang mipum (170) hrawng cu, Chin Ramkulh, Hakha ihsin Falam lam pan in an ra ih May 4 le ni 5 ah hmunram kilhimtu tangkop pawl cun peng (26) le Peng (20) hmun ihsin kan rakbawh ih, Mine puah in kan domi ah SAC ralhrang lam mi (18) an thi. Tangkop mipi ralkap lam ihsin Pa raltha pa 8 in ram le miphun hrang ah an nunnak an pe.\nCui ni ah Ramthlo khua inn (10) le Tlangzar khua inn (17) SAC ralhrang pawl in an urkang. May (6) ah CNDF in peng 16 lan ihsin Mine kan rak puah ih ralhrang 8 hrawng an thi ih hriamhma ngah khal an tam.\nCui ni ah CNDF lam ih Him ten dung kan sip sal thei nan, May (7) ah Mine puahawk sual pang raung ah CNDF ralkap pakhat a Nunnak a liam a si,\" tin mipi an theihter.\nDoawknak thi mipi ralkap lam 8 an um bangin bomb cangsualnak ruangah mipi ralkap thi thawn mipi ralkap 10 kan can tin CDF cun mipi theihternak an rak nei zo.\nKalay Ah Ralhrang 14 An Thi – Sagaing ramthen Kalaymyo thlanglam ih ni 3 sung doawknak ah ralhrang 14 an thi tin Kalay PDF cun May 10 ah mipi theihternak an nei.\nKalay PDF cun \"May 8, zanlam ah ralhrang ralkap le an tuanpi Pyu Saw Htee pawl cu Inkyuan khua in hmun 2 ah an then aw ih, ralhrang mipum 200 hrawng cun in nor. Curuangah kannih Kalay PDF, CDF KKG le pumpe aw hrekkhat thawn zinglam nazi 7 in zan nazi 10 tiang kan do aw. May 8 ih kan doawknak ah ralhrang a malbik 10 hrawng an thi ding.\n\"Yisin lamih feh peh ralhrang ralkap pawl cu May 9,zinglam nazi 8 hrawngah Yisin khua kiangah kan do betih, zanlam nazi 4 hrawng tiang kan do aw. May 9 ih kan doawknak ah ralhrang 4 an thi ih, Kannih Kalay PDF lamin miraltha 2 khal an nunnak a cem.\n\"Tuini May 10 zinglam khalah Yisin khua lamih feh ralrhang pawl cu kannih mipi ralkap komkhawm in kan do. Ralhrang lamin ralthuampi duhtawk in an kap ciamco ih, zinglam nazi 9 hrawngah ralthuam kan haidaih nawn lo cu dung kan sip hrih. Cumi hnu ahcun ralhrang ralkap le an tuanpi Pyu Saw Htee pawl cu Yisin khua sungah an lutih, mipi inn an urkang.\n\"Ni 3 sung ralhrang ralkap thawn kan doawknak ah ralhrang 14 hnakin mal lo an thi ih, dinak hrang kekartu kalay PDF sungtel pahnih khal kan thlahliam ve a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang Bawi Ting 600 A Tlan – Shan ramkulh Nankham myone Mantat khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap lakin hotu tatyin hmu Bohmukyi Yaza min le Tatyin bo Aung San Oo tei pahnih cu an kuthnuai ralhrang pawl hrang eiin man sumpai an suahmi an tlanpi tin ralhrang lamin thu a suak.\nApril 20 ah ralhrang bawi le tatyin hotu cun an sakhan an rak suahsan zo ih, sumpai an lakmi cu tatyin pakhat ralhrang eiin man a si. Tatyin pakhat ah ralkap 100 hrawng an um theu.\nRalhrang thuthang cun \"An pahnih in CDM tuah an si cuang lo. AN tatyin hrang thlakhat eiin man an suah ih,an tlan. Khawitawk an tlan ih, an rel tikhal theih a si hrih lo,\" tin thu an suah.\nApril 4 khalah Shan ramkulh Ta AUng hmunram Nanhsan myone in Nanh khi khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap 4 cun ralkap hmun an rak suahsan ih, CDM tuah in mipi lam an rak tang zo.\nKaya Ah Ralhrang 4 An thi – Kaya ramkulh Demoso myone myomah vengah ralhrang ralkap le Demoso pDF pawl may 9 zingah an do aw ih, doawknak ah ralhrang 4 an thi tin Demoso PDF cun mipi an theihter.\nDemoso PDF cun \"May 9 zingah Demoso myomah ih raltho ralhrang ralkap pawl cu kannih mipi ralkap pawlin thupten kan rak do ih, doawknak ah ralhrang 4 an thi. Zinglam veikhat, zanlam ah veikhat tin nikhat ah veihnih kan do aw. Ralhrang ralkap cun mipi ruat loin duhduh an kap ciamco ih, mipi inn le thilri siat phah tampi a um,\" tin mipi an theihter.\nRalhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah Kaya ramkulh khalah nasa ten an buai ih, mipi ralkap komkhawm cun ralhrang ralkap an do peh rero. kaya ahcun Loikaw, Demoso, Phuruso le a kiangkap pawl ah doawknak aum ringring ve.\nThailand In Myanmar Hnatuan 288 An Ko – Ram pahnih an biakawk fel zo bangin Thailand cun a kum telih a rak phihmi ramdang hnatuan a kawh nawn lomi cu 2022, may 10 in a ko thoksal ih, Myanmar hnatuan 288 khal daan vekin Thailand ram sungah an lut fel zo.\nMyanmar rammi 288 pawl cu MOU timi daan vekin Thailand ram sungah lut an si ih, May 10 zingah Myanmar suahsan in Thailand lamah an lut fel zo. Thailand ih hnatuan ding pawl cu ram pahnih lungkim dan vekin felfai zetin hminkhen ngan an si ih, Thailand ram sungah arsa cetzung ah hna an tuan ding.\nThailand cun covid 19 natnak ruangah 2022 in ramleng hnatuan a ko nawn lo. hivek ruangah Myanmar rammi tamzet cu Thailand ram ah thupten an lut rero ih, Thailand palik pawlin an kai rero. Ahleice Myanmar ram a buai ruangah le covid 19 natnak ruangah Myanmar ram sungah hna nei lo tampi an um ih, Myanmar ah tuan ding a um silo a theih dandan in ramdang khal thupten an lut.\nHivek ruangah Myanmar lam cun Thailand tuanvo neitu pawl cu MOU daan vekin hnatuan ko dingah remnak an tuahpi ih, Thailand cun Myanmar hnatuan ting 1 lenglo an lak ding thu kan dung thla ah an rak simthei zo. Tuitum ah a hmaisabiknak ah mipum 288 cu Thailand ram sungah anlut fel zo ih, daan vekin feh an si ruangah Thailand ram sung ah kaih le hnaihnok an si thei lo ding.\nDaan vekin Thailand ram sungah Myanmar hnatuan an lut thei zo nan, thupten Thailand ram sungih lut Myanmar rammi khal an um hrih thotho ih, Thailand palik pawl cun ramri cu uluk zetin an kil tikah Myanmar rammi kaihmi an nei ringring.\nRussia le Ukraine Doawknak A Rei Hrih Ding – Russia cun thla 2 sung Ukraine an do hnuah Marupol lobok Ukraine khawpi lak felmi an nei thei hrih lo ih, Mariupol khalah mipi in Russia ralkap pawl an lawm cuang lo. A tufang Donbas ah nasa ten ram pahnih an do aw nan, thuhla thar ciamco rel ding a um hrih lo. Russia cun Mariupol thluh ah Donbas khawpi lak bet an tummi a si.\nRussia ralkap sawn in Ukraine ram luhcilh an si tikah Uraine khawpi tamzet cun a tuar ih, mipi tamzet an thih phah tlunah mi tam tuk raltlan an um ih, umnak ding nei lo, tlan thei lo ih,hrantang khal tampi an um.\nDuh vekin Ukraine ram sungah Russia ralkap pawl zamrang tukih an cangvaih theilonak pakhat ih an relmi cu ramdang in ralthuam le sumpai thawn Ukraine an bawm rero ruangah tin leitlun ralthuam pawlcun an sim ih, tu khalah leitlun 40 tlunah US cun Ukraine bawm peh vivo an tum ih, cumi ruangah Russia le Ukraine doawknak a rei hrih ding tin leitlun ralthiam pawl cun an sim.\nUS cun nasaten Ukraine an rak bawm rero zo ih, tu ah $3.9.9billion in Ukraine bawm bet an tum. Ramdang in a takin Ukraine an bawm lo nan, ralthuam le sumpai in an bom rero tikah Ukraine khal Russia ralkap lamah an duai ve lo ih,an ram le khawpi pawl an humhim rero thei hrih. Ukraine cun an ram le an khawpi an humhim ih, Russia cun Ukraine khawpi hmunkhat hnu hmunkhat an lak an tumin a lang.\nTutiang cu Russia ralkap pawl in Ukraine ram sungin mariupol khawpi lawng an la thei hrih ih, kan dung zarh ah Mariupol khawpi kan la fel tin Russia ralkap pawl Mariupol khawpi sungah an lawm ih, lam an zawh. Duh vekin Russia in Ukraine khawpi kyviv tlunah khawpi dangdang khal olsam ten ala men thei lo ih, tu ahcun anmah Russia dinpitu pawl umnak Ukraine nisuahnak lam Donbas lamah buai an si.\nDonbas cu Ukraine le Russia ramritawknak a si ih, Russia ram si duh tapung tampi an um. Russia in Ukraine an do hlan ihsin Donbas ah Ukraine ralkap le Russia tapung pawl an rak do aw theu. Russia in Ukraine a do hlanah Russia president Putin cun Donbas sungin Luhansk le Donetsk cu zalennak a rak pe zo ih, Ukraine ram sungih um an si nawn lo tin thu a rak suah. Cumi cu tuitum ah Russia ralkap pawlin ralkap thazang thawn a takin Donbas ah zalennak um dingin Ukraine ralkap pawl an do reromi a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/falam-ah-ralhrang-26-an-thi\/","date":"2023-03-29T00:04:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00502.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997211099,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999721109867096}","num_words":1470,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.263,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay KTV Ah Ralhrang 3 An Kai – Sagaing ramthen Kalaymyo Taungzalat vengih BMB KTV dawr ah ralhrang 3 pawl nuam an tawl ih,cumi laifang ah Kalay PDF pawlin an va kai tin mipi an theihter.\nKalay mipi palik pawlih kaihmi ralhrang pathum pawl cu ralhrang bank ih manager tuan ralhrang Htun Htun Naing, Khant Zaw le Min Zaw Oo pawl an si. Kaihmi pawl cu Kalay PDF in hmundang ih an hruai laiah an lakin pakhat ralhrang Zaw Oo timi cu tlansuah a tum ruangah an kap that lawlaw.\nKalay PDF sungtel cun \"Khawpi sungih cangvaihnak a si tikah kan kaih hnuin zamrangten kan suak cih. Khua sungih lut PDF le Kalay mipi palik pawl cu an him thluh. Kaihmi lakin pakhat tlan a tum ruangah an thianfai lawlaw ih a dang pahnih cu NUG daan vekin kan kol tha hrih ih, daan vekin an tlun thu relcat a si ding,\" tin a sim.\nMizoram Ah Myanmar Kuva Rah Phur Mawtaw 6 An Urkang – India ram, Mizoram State Zawl Nuam khua kiang lamzin ah Myanmar kuva rah phur mawtaw 6 le an phurhmi thilri pawl cu mipi in an kai ih, an urkang.\nMizoram ah daan loin Myanmar kuva rah a lut ringring ih,lut nawn loin nasaten an kil. December 10 khalah Aizawl in Zawl Nuam lam pan Myanmar kuva rah phur mawtaw 6 pawl cu Zawl Nuam khua thlen hlan lamzinpi pawl Zawl Nuam khua mino pawlin an rak bawh. Zinglam nazi 3 hrawngah Myanmar kuva rah phur mawtaw 6 pawl cu Zawl Nuam khua mino pawlin an rak kham ih an mawtaw le an phurmi kuva rah pawl cu lamzin zirah an urkang sak thluh. Mawtaw mawng pawl cu an tlan thluh man.\nMizoram ahcun daan vekin Myanmar kuva rah a lut thei nan, daan vekin siah pek ding a tam tukih a hlawk lo. Curuangah thupten Myanmar kuva rah cu Mizoram lamah phurh luh ringring a si ih, kuva rah lakah thildang ritheihsi tivek an phur tel cun buainak a sosang deuhdeuh.\nMizoram ih kuva cing pawl cun Myanmar lamin kuva rah lut nawn lo dingin theitawk an zuam ding thu le duty an ret ringring thu an sim.\nKuva rah lawng siloin a tufang Myanmar ih vok hna ruangah Myanmar in Mizoram lamih caw tawl pawl khal kham an si. Voknat hrik cu caw pawlin an kai thei ih cumi ruangah Myanmar in Mizoram ah caw tawl a ngah nawn lo tin Champhai penguk cun thu an suah.\nTNLA Le Ralhrang Ni 5 Sung An Doaw Thlang – Shan ramkulh Nansan myone kungtar khua kiangkap ah ralhrang ralkap le TNLA pawl an do aw peh ih, ni 5 sung an do aw thlang.\nRalhrang ralkap le TNLA hi December 7 in an do aw thokih, December 11 tiang cawl loin an do aw peh hrih. Doawknak ralhrang pawl cun raldonak vanzam tiang an hmang rero zo.\nRaltlan buaipitu cun \"TNLA le ralhrang doawknak ruangah doawknak kiangkap ih khua 5 pawl cu khua ah um ngam loin an tlan thluh. Thenkhat cu Nansan khua ih tlan an um bangin thenkhat cu Lashio , Kyaukme le Mandalay tiangih tlan khal an um. Tu khalah doawknak a sosang tuk lai. Ralhrang lamin raldonak vanzam an hman rero tlunah Helicopter khalin ralhrang an ret bet rero. Nansan khawpi ih um khalin ralthuampi puak awn kan thei ban ringring. Hramlak ih raltlan khal an um ih ziangkim ah bomnak tul hlir an si,\" tin a sim.\nTNLA ralbawi cun \"December 7 in ralhrang thawn kan doaw thokih, tuini tiang kan kap aw. Ralhrang pawl cun raldonak vanzam an hman rero tlunah Helicopter khalin ralhrang dang le ralthuam phunphun an ret bet rero. Kan doawknak hmun cu Nansan myone Kungtar khua ah a si. Tuhrih ahcun doawknak ih thi le hriamhma ngah tivek felfai in kan phuang thei hrih lo, ziangahtile doaw rero lai kan si.\n\"Kungtar khua sungah TNLA ralkap pawl an um cia ih, ralhrang in an milesa an va ret tikah kan kapaw siko. Anmah ralhrang pawl an rat ruangah doaw kan si ih, remawknak lam cu a um hrih lo. Kan unau thum TNLA , MNDAA le AA pawl thawn a rualin kan do lawlaw pei maw tikhal felfai in kan rel thei hrih lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang ralkap cun MNDAA le TNLA in PDF pawl ralthuam an pe tin TNLA le MNDAA umnak pawl an pan ih cumi ruangah doaw rero an si.\nEuropean Parliament In Myanmar Cozah Ah NUG An Pom – European Parliament cun Myanmar cozah dinhmun ah NUG cozah in pomfel zo tin NUG vuanci U Aung Myo Min cun mipi a simthei.\nEuropean Parliament cun Belgium ih an tuahmi thurelkhawmnak ah Myanmar aiawh in NUG palai U Aung Myo Min an sawm ve. Cumi ahcun U Aung Myo Min khal a feh ve ih, tonkhawmawknak hmunih a feh hnuah U Aung Myo Min cun European Parliament ah NUG cu Myanmar cozah ih an pom thu a rel.\nU Aung Myo Min cun \"European Parliament ahcun Myanmar cozah ah NUG in pom fel zo. Tonkhawmawknak ah ka fehih thurelnak khal ka nei. Cumi ahcun ralhrang pawl hremnak pe sinsin dingin le Myanmar mipi pawl bawm rero dingin ka sim hai. ASEAN in ralhrang remnak 5 an tuahpi nan, ralhrang lamin pitlin sakmi an neih lo tikah cu hnakih hmuar nei in ralhrang pawl hremnak pek an tul. Myanmar buainak hi ASEAN lawngih tifel theih a silo. European Parliament parah ka lungawi ngaingai a si,\" tin a sim.\nOne Championship Ah Aungla Nsang Puai A Um – Myanmar in leitlun champion kan neihsun Aungla Nsang khal One Championship kulhsungah mi a sual sal dingih a misual caan cu 2023, January 13 ah a si ding ti'n amah Aungla cun mipi theihternak a nei zo.\nAungla ih sual dingmi hi Chinese misualthiam Fan Rong a si ih, tu ah kum 29 ih umpa, pi 6 ih sang a si. MMA ah mi 22 a sual zo ih, mi 19 neh thei in puai 3 a rak duai. One Championship ahcun puai 4 lawng a lek lai. One Champioship a puai hmaisabik 2019 kum ah Ridder cun round khatnak cem hlanah a rak neh. One Championship ih a puai hnihnak le puai thumnak ah nehnak a co thei nan, One Championship ih a puai linak ah Bigdash cun round thumnak ah a rak neh. Mi a nehnak puai pawl zoh tikah mithong hnakin mibuan thlukih le rek betih a nehmi an tam.\nAung La Nsang cu kan theih zet zo bangin One Championship rihnak hmun 2 ah rak champion veve thei a si ih, tu ahcun champion taikhap kolmi a neih nawn lo ruangah Champion sal dingin zuamsal rerotu pakhat a si. Tu ah Aungla hi kum 37 a kim zo ih,pi 6 le zungpi bok pakhat ih sang a si.\nMMA ah mi 42 a sual zo ih, puai 28 ah nehnak coin puai 13 a rak sung. Aungla cun mithong le sit in nehnak a rak co tambik. One Championship a puai netabik ah Japan misualthiam Okami a neh nan,a hlan puai ah Bigdash le Ridder rak neh lotu a si ve. An puai hi taikhap cuhawknak a silo nan, taikhap cuh thei dingin an hrang nehnak co ding a thupi tuk veve. Aungla in nehnak a co thei asile neta ahcun Widdleweight champion taikhap lole Light Heavyweight Champion taikhap a cuh thei dingah beisei a si. Curuangah Aungla hrang nehnak co ding a thupi ngaingai in a lang.\nPortugal Le England In World Cup An Mangtha – 2022 FIFA World Cup quarter final puai pawl cu December 10 le 11 zingah lek peh a si ih, Portugal le England cun an domi neh loin World Cup an suahsan fel.\nPortugal cun tuitum World Cup ih cangtha zet Africa team Morocco an do ih, Morocco in 1-0 in nehnak an co.\nPortugal Coach Santos cun Captain C.Ronaldo cu puai thok veten a luter lo ih, kan dung Switzerland puai ih goal 3 thuntu Ramos sawn a lut hmaisa. Caan hrek hmaisa sawn ah an duhtawk aw zetih khatlam khatlam in sit goal theinak caantha an nei. Minute 42 ah Morocco lamin an sit goal ih goal dang lut bet nawn loin cawlh an hmang.\nCaan hrek neta sawn an thok ih Portugal lam nasaten țan an suah. Minute 51 ah Portugal Captain C.Ronaldo khal a lut ve ih, Portugal in nasaten Morocco lam an nor tluan. Morocco lam cun sit goal bet hnakin goal 1 an neihmi kilhim an tumsawm. Portugal in an nor zetih Felix, Fernandez le C.Ronaldo pawlin tha zetin khawl an sut nan, Morocco kawlkil in a rak khamsak thluh thei. Minute 90 hnuah Morocco lam pakhat Redcard a ngah ih, Portugal in an nor tuk luanah Morocco lamin sit goal theinak caan remcang thatuk an nei nan, kawlkil lawng um zo ah Morocco lamin an sit goal bet lo. Cutin goal dang lut bet loin caan a cem ih Morocco cun nehnak an co. Nehnak co Morocco in 2022 FIFA World Cup Semi final an lut ih, Portugal in World Cup an suahsan ve.\nMorocco an neh lo hnuah Portugal Captain C.Ronaldo cun mitthli thawn Bualrawn a suahsan. Tu ah C.Ronaldo hi kum 37 a kim felzo ih, a hrang World Cup netabik a si thlang dingin a lang. Amah C.Ronaldo cun ram hrang bawhlung sit a cawlhsan thu a phuang hrih lo ih, 2026 FIFA World Cup ahcun kum 41 a kim thlang ding. Cutikah a lek thei asikhalle Coach in a ko lo khal a si thei. Curuangah tuitum cu C.Ronaldo hrang World Cup netabik dingah mi tamsawn ruah a si. C.Ronaldo hi World Cup vei 5 a lek zo nan, World Cup ah a champion hrih lo. Club zuamawknak ah laksawng cawi ding hmuahhmuah a cawi thluh zo ih, bulpak laksawng khal tampi a ngah zo. Asinan, World Cup cawi loin bawhlung sit a cawlhsan a tul thlang ding. Cumi ruangah C.Ronaldo cun Morocco an neh lo hnuah mitthli thawn bualrawn a suahsan.\nPortugal Coach Fernando Santos cun \"C.Ronaldo lut hngalter loin țhelhbawh ih ka toter hmaisat ruangah sirawknak ka nei lo. A țul kan ti caan ah kan lutter ih sirawknak a um lo.\n\"Kei cun Referee ruangah kan duai tin ka ruat lo. Curuangah referee mawhthluk thei kan silo ih, kanmah sawn nasa deuh in țan rak suahsawn ding kan si. Player țhenkhat in referee an soisel nan, kei cun ka pompi lo a si,\" a ti.\nDecember 11 zing khalah 2022 FIFA World Cup quarter final puai netabik ah France le England an lek ih, France cun 2-1 in nehnak an co.\nCaan hrek hmaisa sawn minute 17 ah France lamin an sit goal ih, goal dang lut loin cawlh an hmang. Caan hrek neta sawn minute 54 ah England in penalty an ngah ih, England Captain Harry Kane cun a sit goal. Minute 78 ah France hrang Giroud in a sawh goal ih France cun 2-1 in hmai an hruai. Minute 84 ah England in penalty a ngah nan, Captain Harry Kane cun a sit goal lo ih, 2-1 cun caan a cem.\nNehnak co France le Morocco in December 15, Myanmar caan zinglam nazi 1:30am Semi final an lek dingih,khatlam Semi final hrang December 14 zinglam nazi 1:30am ah Croatia le Argentina an lek ve ding.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/one-championship-ah-aungla-nsang-puai-a-um\/","date":"2023-03-29T00:21:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00554.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994780421,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994780421257019}","num_words":1828,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Chin ramkulh Matupi Peng sung hmun pakhat ah CDF matupi sungtel pakhat a damlo ih, theitawk in an umnak hmunah an tuamhlawm rero nan, sivai haidaih lo ruangah a nunnak a cem tin matupi CDF cun mipi an theihter.\nMatupi CDF cun \"June 4 ah kan sungtel pakhat cu damlo in a buai thok. Theitawk in kan tuamhlawm rero nan, sivai haidaih lo ruangah a nunnak a cem. Kannih cun in tansantu miraltha cu upatnak kan pe ih, a sungtel rualin kan riahsiatnak kan langter a si\" tin thu an suah.\nFur caan kan thlen zo bangin ruah a cen ,natnak a tam ngaingai. Ahleice in hramlak ih umpawl in fur caan natsia an tuar cuang. Myanmar ram buainak ruangah mipi ralkap pawl le raltlan pawl cu hramlak umhmun khuar tlangpi an si.\nRalhrang In Tamu Le Kalay Ah Mi 4 An Kai – Ralhrang ralkap cun Tamu le Kalaymyo ah ralthuam thawn mi 4 kan kai tin thu an suah. Ralhrang kaihmi pawl cu Kalaymyo ih um pakhat le Tamu ih um pathum an si.\nRalhrang cun \"Thuhla kan theih dan vekin June 3 ah Kalaymyo Tahan veng ceknak kan nei ih, lalnunmawia cu ralthuam thawn kan kai. Lalnunmawia cu PDF hrang cerek leitu a si tin heknak kan dongih, Lalnunmawia hnenin cerek tampi kan kai ngah.\n\"June 5 zan khalah thuhla kan don dan vekin Tamu ah ceknak kan nei ih, CDF thawn pehtlaih aw mi 3 kan kai. Daw Cin Nu inn kan cekih, a fanu Pan Wa le Thang Lan Pau khal an rak um. Than Lang Pau cu kalaymyo ih um a sinan, Tamu ah kan kai ngah. Daw Cin Nuh inn sungin bomb phunphun tlunah phone le thildang neuhneuh kan kai ngah a si,\" tin thu an suah.\nThailand Ah Rohingya 59 An Kai – Thailand thlanglam Satun peng sung tipi kapah Rohingya mipum 59 umkhawm kan kai ngah tin Thailand palik pawl cun thu an suah.\nThuhla an suh fel tikah Rohingya mipum 59 pawl cu Myanmar le Bangladesh ram in thupten Malaysia lut tum an si. An zaten mipum 178 hrawng an si ih, lawng 3 an to. Lawng 2 cu Malaysia ram sung an lut man zo nan, Malaysia palik pawlin an rak kai ve. Malaysia lut man hrih lo,lawng pakhat ih um Rohingya mipum 59 pawl khal Thailand palik pawlin an kai ngah ve.\nMyanmar in thupten Malaysia lut tum pawl cun puaisa hnenah ting 30 kyats an pek thu an sim. Thailand palik in Rohingya mipum 59 an kaihmi pawl cu thupten ram sung lut thubuai hmangin an khum thluh.\nMalaysia cun Passport in Myanmar hnatuan a ko nawn lo hrih ih, hivek ruangah Malaysia feh duh pawl cu thupten leihnuai ih an feh theu. Leihnuai ih feh lakin tluangten thleng thei an um nan, a hmun an thlen khalah thupten hnatuan , Malay Palik tih ih caan hman tul thotho a si.\nRohingya pawl hrimhrim cu leitlun in umnak hmunhnget an nei lo tin an hnon reromi an si ih, ziang ram khalin an cohlang duh lo. India in kan rammi an silo an ti ih, Myanmar khalin kan rammi an silo an ti ve. Bangladesh khalin kan rammi an silo an ti. Hivek ruangah Rohingya pawl cu sukso an fehkual rero ih, tufang cu thupten Malaysia pan tum an tam.\nThailand Palik bawi cun \"Kaihmi lakah nauhak khal an tel. Ni 5 sung rawl kan ei lo an ti ruangah zamrang ten an ei ding kan hawl ih kan pe. Tu ahcun daan lo ih ramri lanin kaih an si ruangah a tul dan vekin an tlun thu rel a si ding. Cumi hnuah hremnak pekmi pawl cu hremnak an pek bangin an tuar dingih,an ratnak ram ah kuat kirsal khal an si thei,\" tin a sim.\nLi Ke Kaw Raltlan Pawl An Tlung Ngam Hrih Lo – Karen Myawaddy myone Li Ke Kaw doawknak ruangih raltlan pawl cu thla 7 hnu khalah an khua ah an tlung ngam hrih lo.\nLi Ke Kaw hmunram cu 2021, December thla thokin ralhrang ralkap pawl cun PDF le NUG palai pawl an um tin an rak do ih, khat le khat an do aw ciamco. Thla reizet sung nasa ten an doawk ruangah mipi pawl cu khua ah um ngam loin tlan thluh an si.\n2022, June 5 ahcun Karen ralthuamkai BGF le DKBA pawl raltlan umnak hmunah an feh ih, raltlan pawl inn khat ah pakhat meeting kai dingin an theihter. Cumi ahcun nan khua ah tlung uhla, hnatuan uh. A kelten va um uh tin an sim thei nan, raltlan pawl cun doawknak a reh fel hrih lo ruangah kan tlung ngam hrih lo, kan him hrih lo tin an rak sim.\nRaltlan pakhat cun \"Kan lo kil ringring ding ,nan himnak hrang tuanvo kan la ding tin in tiam lo nan, tlung uh in ti men. Lo lakah bomb kammi tivek a um, bomb puak hrih lo tampi a um. Cuvek pawl in thianfai sak hmaisa dingin kan dil ih, cuvek a um mawsi an ti men. Curungah, kannih cu kan tlung ngam hrih lo , lo hna khal kan tuan ngam hrih lo a si,\" tin a sim.\nRalhrang Lawng 3 An Kap – Kachin ramkulh Shwe Gu khua in Ayeyarwaddy tipi fehnak tipi ah ralhrang lawng 3 an fehkhawm ih K PDF in an kap. Ralhrang lawng fehkhawm an kah tikah lawng pakhat a siat fel tin K PDF cun thu an suah.\nK PDF hotu cun \"Ralhrang lawng 3 an fehkhawm ih, ralring zetin kan bawh hnuah kan rak kap. Ralhrang lawng 3 lakin pakhat cu kan kap siat rori ih, ralhrang thi an um ding nan, a zat kan fiah thei lo. Neta ahcun ralhrang pawl in an lawng in ralthuampi thawn in kap ciamco ih, mipi umnak khua an naih. Cutikah kannih khal mipi an tuar ding kan phang ih, dung kan sip.\n\"Ralhrang pawlin ralthuampi thawn in kap ciamco nan, kannih PDF lam cu thi um loin dung kan sip. Ralhrang pawl cun doawk laiah mipi umnak khua khalah ralthuampi an kap. Asinan khua mipi lakin thi le hriam ngah an um thu kan thei hrih lo. Ralhrang lawng 3 cu bomb 4 in kan puah ih, cumi hnuah meithal in kan kap.\n'Neta ahcun ralhrang thazang tamsawn an cah betih, lamzin sukso pawl nasa ten an cek. Tu ahcun ralhrang cangvaih dan kan thlir hrih. Caan remcang a um tikah ralhrang lawng kan kap bet ding. Ziangatile hmundang ih ralhrang pawl hrang ralthuam le eiin phur an si,\" tin a sim.\nPDF Komkhawm 19 In Ralhrang An Do – Sagaing ramthen Chuang Oo Myone Kanzi khua kiangah PDF komkhawm 19 cun ralhrang ralkap an do ih, ralhrang 20 lenglo an thi tin thu an suah.\nPDF cun \"Kanzi khua ih umhmun khuar ralhrang ralkap le Pyu Saw Htee pawl cu kannih mipi ralkap komkhawm in sun nazi 1 hrawngah drone in bomb 3 kan thlakih, ralhrang 18 an thi. Ralhrang pawl cun ralthuampi in kan umnak lam an kap ciamco ve.\n\"Bomb kan thlak hnuah kanmah in pantu ralhrang pawl cu meithal in kan kap bet ciamco ih, ralhrang 2 an thi bet. Ralhrang pawl an dinhmun a that lo tikah ralhrang dang an cah betih, ralhrang dang an rat bet ruangah dung kan sip. Dung kan sip laiah PDF sungtel pakhat ralhrang pawlin an kap that.\n\"Tuitum ah komkhawm 19 in ralhrang kan do ih, Farmers Revolution Force FRF (CHU)၊ Aung San Force ASF၊ မုံရွာဗန္ဓုလနှင့်အဖွဲ့သားLDF၊ Monywa Lightning PDF၊ Chaung U Revolution Army (CRA)၊ Chaung U Revolution Army (CRA-2)၊ Revolution Army၊ Monywa Peregrine PDF၊ Black Wold Defence Force၊ Chaung U Local Defence Force၊ Black Eagle People's Defence Force၊ Monywa Brave Hearts MBH၊ Dragon Brothen's PDF၊ SalinGyi People's Defence Force(SPDF)၊ Zarmini MMU၊ မြောင်မြို့နယ် တော်လှန်ရေးတပ် (MRA)၊ Myaung PDF CDSOM၊ Black Eagle Defence Force နှင့် ကန္တာရသိန်းငှက် pawl kan si,\" tin thu an suah.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/sivai-haidaih-lo-ruangah-cdf-a-thi\/","date":"2023-03-31T04:22:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949533.16\/warc\/CC-MAIN-20230331020535-20230331050535-00768.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998908639,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9989086389541626}","num_words":1273,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.26,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang ralkap cun anmah mawhthluk rerotu ASEAN pawlkompi cu casuah in an kawk ih, ram pakhat ramsung buainak ah ramdang hrolh aw tum rero hlah uh, ramsung buainak cu ramsung ih daan hrampi kan neihmi vekin cangvai kan si tin an theihter.\nASEAN ramdang vuanci pawl meeting an theh hnuah casuah in ralhrang an mawhthluk ih, \"Remnak kan tuahpimi 5 an pitlin thei hrih lo ruangah ralhrang pawl parah kan beidong tuk. Dothlengnak ruangih kaihmi 4 an thlaithat khal riahsiatza ngaingai a si,\" tin ASEAN cun ralhrang mawhthluknak ca an suah.\nASEAN in ralhrang mawhthluknak ca an suah thu ah ralhrang lam daiten an rak ummen duh lo ih, ASEAN casuahmi an rak let cih hngal.\nRalhrang cun \"ASEAN cu remnak 5 kan tuahpi ko,Asinan remnak 5 kan tuahpi caan khalah ramsung dinhmun ih zir in le ASEAN daan vek rori'n pitlin kan tum ding tin kan rak simthei cia. Curuangah ASEAN kan simtheih duhmi cu ram pakhat ramsung buainak ah hrolh aw ciamco hlah uh.\n\"Ziangahtile, ASEAN daan ah ram pakhat ramsung buainak ah ramdang duhduh in a hrolh aw ding a silo timi a tel. Cumi ASEAN daan cu ASEAN sungtel zaten an thlun ih, an upat a ttul. Kan ramsung buainak cu rampi in 2008 kum ih daan hrampi kan neihmi bangin lairel kan si. Myanmar in daan hrampi kan neihmi thawn kaih aw cekci in ziangkim kan tuah ih,cumi cu ASEAN pawlkom in an upat thiam a ttul.\n\"Tu ah ASEAN palai khal zalen zetin kan kawm ih, Myanmar ah duhtawk in kan tlawngter rero zo. Kanmah ramsung khalah remnak um dingin tlangpar ralthuamkai hruaitu pawl kan bia ih,party hruaitu pawl khal biak vivo kan tum. Rampi remnak hrang zalen zetih thurel theinak caan kan ong.\n\"kannih cun theitawk in ramsung buainak ah remnak um dingin kan zuam rero nan, NUG le PDF pawl dankalh ih an cangvaih rero tlunah duhtawk in mipi an that timi khal thu kan suah rero zo. Curuangah Myanmar ram remdaihnak nan duh taktak asile NUG le PDF tivek cu biak dingah ruat duh hlah uh,\" tin ralhrang cun ASEAN an simthei.\nASEAN Palai In Ralhrang Nun A Sim Ve – ASEAN Myanmar palai Prak Sokhonn cun ASEAN le Myanmar ralkap in remnak kan tuahmi 5 pawl pitlin a si hlansung cu ralhrang pawl ASEAN meeting ah an tel thei lo ding tin August 6 ah ralhrng pawl a simthei ve.\nAvei 55-nak ASEAN ramdang meeting an theh hnuah ASEAN ramdang palai Prak Sokhonn in Myanmar ram buainak thuhla thawn an relmi pawl mipi simtheihnak a nei ih, ralhrang pawl an lungruh vivo ahcun ASEAN meeting ah an tel thei dah lo ding tiah a ti.\nASEAN le ralhrang cun 2021 ah remnak 5 an rak tuah ih, remnak 5 an tuahmi bangin Myanmar ram buainak tifel an tum. Asinan, kum 1 a liam hnu khalah ASEAN le ralhrang ih remnak tuahmi 5 cu ralhrang lamin pakhat hman an pitlin duh lo. Cumi ruangah ASEAN cun ralhrang hnenah remnak kan tuahmi 5 nan pitlin hlansung cu ASEAN meeting ah nan tel thei lo ding tin an sim.\nASEAN le ralhrang ih remnak tuahmi 5 pawl cu ram buainak ah ralhrang duhdan lawng siloin mipi duhdan in rampi hrilawknak tuah lohli ding, ralthuam hmangin mipi thekdarh lo ding, ASEAN Myanmar palai in a duhmi hruaitu a tong thei ding, ram buainak ruangih kaihmi pawl thlah zalen ding,zalen zetin bomnak pek sian ding tivek pawl an si.\nKhawlal Le Pyu Saw Htee Ruangah Mi 21 An Kai – Khawlal le Pyu Saw Htee pakhat thah an si ruangah Mandalay ramthen Min Gyan myone Letit khua le Kyauk Piuh khua in mipi 21 pawl cu ralhrang ralkap in an kai.\nRalhrang ralkap cun Letit khua in mi 9 le Kyauk Piuh khua in mi 12 an kai. Kaihmi lakah Kyauk Piuh khawlal tei inn kiangih sungkua 3 khal an tel. Ralhrang ralkap cun rinhlelh thumen in khua mipi pawl an kai.\nKyauk Piuh khawlal Maung Myint le Letit khua ih Pyu Saw Htee hotu Maung Naing tei pahnih cu ralhrang tanpitu an si ruangah August 3, zan nazi 7 hrawngah Min Gyan PDF in an rak kap that. Kah thatmi Khawlal le Pyu Saw Htee cu ralhrang hnenin ralthuam ngah cin an si ih, PDF pawlin an kah that ttum khalah bomb , nam , khuahhli an rak keng.\nRalhrang Lawng An Kap Siat – Sagaing ramthen Mungzua myone Chindwin tiva ih feh ralhrang ralkap lawng cu August 5 ah mipi ralkap komkhawm in an kap ih, lawng pakhat fuh zetin kan kap siat ngah tin mipi an simthei.\nDaung Ni Army cun \"A tufang hi ralhrang ralkap in Sagaing tlunlamih an milai pawl ralthuam le eiin phurhnak hrang Chindwin tivapi an hmang tangkai zet. Cumi ruangah kannih mipi ralkap lam khalin Chindwin tiva tluanah ralhrang lawng pawl hahdam tukin an feh ding cu kan duh ve lo.\n\"Kan kap puak thei maw, thei lo tilam pang siloin ralhrang lamin harsatnak an neih ding hrimhrim khal kan duh. Kannih mipi ralkap pawl Chindwin tiva tluanah kan cangvai timi khal ralhrang lamin an theih tikah humhimawknak hrang ziangkim an ralring cia ve.\n\"Tuitum khalah ralhrang pawl humhimawknak an nei ih, duh vekin kan kap thei lo. Asinan, hlaral kahnak in kan kap ih, lawng pakhat kan kap fuh tuk. Lawng cu hlaral hmanin a khu luihlo kan hmu thei ih, a feh tha thei nawn lo. Ralhrang thi an um maw timi cu kan fiah thei lo ruangah kan rel thei lo. Ka tlintawk le theitawk in ralhrang uknak do vivo ding kan si,\" tin a sim.\nRalhrang le Pyu Saw Htee 16 An Thi – Sagaing ramthen Tanze dothlengnak pawlkom cun ni 2 sung ralhrang ralkap le Pyu Saw Htee an donak thuhla cu August 5 zan ah mipi theihternak an nei ih, ralhrang le Pyu Saw Htee 16 an thi tin an tarlang.\nTaze dothlengnak pawlkom cun \"August 4, zinglam nazi 12:20 hrawngah kannih mipi ralkap komkhawm cun ralhrang ralkap le Pyu Saw Htee umkhawmnak hmun cu bomb puah in kan kap ih, ralhrang ralkap le Pyu Saw Htee 10 an thi. Kannih mipi ralkap komkhawm lamah Guerrilla Warfare, TSR, Taze Tiger, PLA le PRLF pawl kan tangtlang.\n\"Zanlam nazi 6:35 hrawng khalah Tazece khua luhnak ih duty Pyu Saw Htee pawl kan kap ih, Pyu Saw Htee 5 an thih tlunah hriamhma ngah an tam. August 5, zanlam nazi 4:50 hrawng khalah Chaungsung khua ih Pyu Saw Htee umkhawm kan kap ih, Pyu Saw Htee pakhat a thi. Ni 2 sungah ralhrang ralkap le Pyu Saw Htee 16 kan thianfai thei ih, kannih lam cu kan him a si,\" tin thu an suah.\nU Kyaw Moe Tun In UN Ah Dilnak A Neisal – UN ih Myanmar palai U Kyaw Moe Tun cun August 4 ih UN meeting ah ramdang pawl cu Myanmar ralkap hnenah ralthuam zuar lo dingin dilnak a nei bet.\nU Kyaw Moe Tun cun a hlan UN meeting khalah ramdang pawl cu Myanmar ralkap hnenah ralthuam zuar lo dingin a rak dil rero zo ih, Myanmar ralkap cun ralthuam an leimi pawl cu sualnak nei lo mipi thahnak ah an hmang men tin ramdang palai pawl a rak simthei.\nU Kyaw Moe Tun cun theitawk in UN sungtel pawl cu Myanmar ralkap hnenah ralthuam zuar lo dingin a dil rero nan, ralhrang ralkap in rampi thuneihnak an lak hnuah Russia, China , India le N.Korea pawl cun Myanmar ralkap hnenah ralthuam an zuar peh thotho tin zingzoitu pawl cun an sim.\nAhleice in Russia le China in Myanmar ralkap hnenah ralthuam an zuar tam hleice ih, India khal China a zuam tuknak ah ralhrang an ttuanpi phah ih, ralhrang hnenih ralthuam zuartu ah an tel ve.\nTu ah Myanmar UN palai U Kyaw Moe Tun cun ramdang pawl Myanmar ralkap hnenah ralthuam zuar lo dingin zangfah a dilsal nan, Russia, China , India le N.Korea pawl cun Myanmar UN palai U Kyaw Moe Tun ih dilnak an thlunsak hmel cuang loin a lang. Ziangahtile, Russia , China , India le N.Korea pawl cu ralhrang ralkap thawn pehtlaihawknak thazet nei an si.\nUS Parah N.Korea An Thinheng – A tufang cu US house Speaker Nancy in Taiwan le S.Korea tlunah Asia ram dangdang a tlawng kual ih, China le N.Korea an thinheng tuk thlang.\nN.Korea cun \"Nancy Pelosi hi leitlun remdaihnak siatsuahtu misual lalnu rapthlak a si. China lamin rem an tilo cingin Taiwan ah a fehhrim ih, China le Taiwan karlak dinhmun a that lo phah. S.Korea a tlawn ttum khalah kan ramri a fehhrim. Olsamten, Korea ramri ah ka ttum thei ti ih a ruahawknak cu a tisualmi a si ding. A khualtlawnnak ruangih harsatnak thleng ruangah US cun an tuar leh hrimhrim ding a si,\" tin thu an suah.\nChina khal US parah an thinheng tuk ih, meisa ih lek cu meikang an tuar leh ding tin US an rak simthei ve zo. Nancy in ASIA a tlawng kual cu boruak a nei sosang tuk ih, China le N.Korea an buai vohvoh. China sawn cu Taiwan ramri ah sosang zetin raldo zirnak an nei ih, Taiwan lam an um a rem nawn lo ruangah ralrin thupnak an nei ve thlang.\nKhatlam ah Taiwan Defence Ministry's Missile research and development ih Deputy head Ou Yang Li-hsing cu Taiwan Island Region Hotel ah thi cia in a ruang sar a si ih, a thihnak san felfai in theih a si hrih lo tin Taiwan cun thu an suah. China le Taiwan karlak boruak sosang ah hivek a thleng vivo cu Taiwan lam an ngaih a tha lo zet.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-in2-asean-pawlkompi-ca-an-kuat\/","date":"2023-03-28T23:35:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00584.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9993100166,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9993100166320801}","num_words":1555,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Sagaing ramțhen Katha peng, Htaychaing peng le Mague ramțhen Myaung peng pawl ah November 17, 18 ah ralkap pawl thawn doawknak, bomb thawn donak pawl a um ih ralkap 10 hnakih tam an thi tiah theih a si.\nSagaing ramțhen Katha peng ah November 17 zaanlam suimilam 3:40 ah Chawngwa khua uksuh Yichansin khua kiangah ralkap le KIA\/PDF kahawknak a suak ih ralkap 5 an thi, mi 2 hriamhma nasazet an ngah thu, PDF lam ihsin mi pakhat hriamhma malte a ngah ih thlaphan ding a um lo thu Katha tualsung media in a sim.\nCuvek thotho in November 18 zinglam suimilam 5:00 ah Sagaing ramțhen Htaychaing peng Myațawng lamzin tonawknak ihsin ra fehtu ralkap motor pakhat cu Țunglung khua kiangah bomb thawn an rak do ih bomb ih ngahnak ruangah motor a feh thei nawn lo thu, motor mawngtu amah lawng a tlanhlo ih motor parih ralkap pawl cangvaihnak an neih lo thu, ralkap motor pakhat a ra thlengsal ih Htaychaing PDF pawl dung an rak sipsal thu, hi bomb puak ah a mal bik ralkap 5 an thih thu tualsung media TR cun a sim.\nNovember 17 zaan nazi 11:00 hrawngah ralkap țanhmun dungsiptu ralkap motor 3 cu Monywa khawpi ih ralkap hmunpi ah ra tlun laifang Oo-bu tlang lilawn le Ngadaing khua kiangah bomb thawn an do ih motor hrekkhat an siat thu, hlaral bomb control ih do a siih ralkap motor pakhat a siat thu, hi bomb puaktertu cu Monywa Night King le သံမဏိ hriamkai țangkop an si thu tualsung hriamkai pawlin an sim.\nCuvek thotho in November 18 khalah Mague ramțhen Myaung peng saklam Htun Mya Yarthanar lamzin ah ralkap motor pawl cu MVRF hriamkai pawlin bomb thawn an do ih ralkap motor pakhat a siat ih ralkap thitu pawl zinzoi rero lai a si thu tualsung hriamkai pawlin an sim.\nCuvek thotho in Naypyitaw khawpi ဇမ္မူသီရိ peng ပြန်ကပြေး(အောင်ဇမ္မူ veng) အောင်ဇမ္မူ lamzin ih veng xung hmaiah November 17 zaan nazi 8:50 hrawngah bomb a puah thu, Naypyitaw ပျဉ်းမနား ih lilawn 85 ih ralkap hmuan sung 85 thawnginn kiangah November 17 zaan nazi 10:30 hrawngah bomb a puah thu, hi bomb puak pawl ruangah mithi le hriamhma ngahtu an um lo thu Naypyitaw tualsung media hnenin theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/sagaing-ramthen-peng-pali-sung-bomb-puak-ah-ralkap-10-hnakih-tam-an-thi\/","date":"2023-03-30T04:09:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949097.61\/warc\/CC-MAIN-20230330035241-20230330065241-00393.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998738766,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998738765716553}","num_words":353,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.246,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Oman Feh Tum Chin Fala An Kai – Oman ah inn hnatuan dingin poksuak Chin fala cu Thailand a thlen zawngah a passport scan a theih lo tin Thailand palik pawlin an rak kai ih, thawnginn sungah an khum cih.\nChin fala cu covid 19 daan le dun vekin thawnginn sungah a hranten ni 21 sung an khum hmaisa dingih, cumi hnu lawngah a thuhla daan vekin rel a theih ding tin Thailand ih buaipitu pawl cun an sim. Chin fala cu August 31 ah Yangon suahsan in Thailand khawpi bangkok rak pan a si ih, Bangkok Airport ah an rak kai. Ni 21 sung thawnginn sungih a hranten an khum hmaisa ding ruangah a thubuai cu September 21 hnu lawngah buaipi a theih dingin a lang.\nBuaipitu pakhat cun \"Tu ahcun thawnginn sungah an khum zo ih, ni 21 sungah covid 19 daan a thlun tul ruangah kan hmu thei hrih lo. Phone khalin kan be thei lo. Ni 21 sung a hranten ih an khum thluh hnu lawngah a thuhla daan vekin kan rel thei ding. Chin ramkulh sung ihsin ramdang feh tumih ramleng suak lakah buainak tong tampi an um zo ih, kan fimkhur sinsin a tul. Ramdang kan feh ding tikah buainak kan tong pang asile tivek hrang ziangkim timtuahnak nei cia ding kan si,\" tin a sim.\nThailand palik pawl ih kaihmi Chin fala kum 20 hrawng cu Chin rakulh Mindat khuami a si ih, a nulepa in an thihsan zo. Thenkhat cun Mindat ihsin ramdang feh tum a si ruangah ralhrang pawlin Mindat an hua tukih a passport scan theih lo dingin Myanmar Passport zung lamin an rak tuah cia siko ding titu an um.\nRamsung ih nasaten ralhrang dotu Sagaing ramthen le Makui ramthen sungih um hmatpungtin nei khal ralhrang pawlin an hua tukih, Yangon ahcun Sagaing ramthen le Makui ramthen sungih um an si ruangah company ihsin dawisuakmi tiang an um.\nRalhrang In Mipi An Ngiar – Myanmar ram buainak khal kum 1 hrek a kul fel zo ih,doawknak sosang ah ralhrang cun mipi lam an ngiar thlang tin NUG humhimnak vuanci zung cun thu an suah.\nNUG humhimnak vuanci zung cun mipi lamtang ralkap pawl an hmuahnak ah ralhrang pawl cangvaih dan thar an tarlangmi a si ih, ralhrang pawl doawknak ih an dinhmun a that nawn lo ruangah mipi an ngiar thlang tin an tarlang.\nNUG humhimnak vuanci zung cun \"Mipi lamtangtu ralkap le palik nan zaten kannih NUG cozah cun lungawi soparten kan lo hmuak ih, mipi hrang rinum sinak kan lo pe. Nan pitlinnak le pekawknak cu kannih NUG cun sunglawi ka ti tuk lawlaw. Mipi lamtang ralkap le palik lakah PDF thawn ralhrang do rerotu tampi an um timi khal mipi kan lo simthei duh.\n\"Bochuk Aung San ih rak dinmi Myanmar ralkap cu mai bulpak hlawknak le thuneihnak duhtu Min Aung Hlaing ruangah an harsa tuk zo ih, an tlase thluh zo tikhal tlansuak ralkap pawl ih theifangmi a si. Kannih NUG humhimnak vuanci cun minung thar, ruahnak thar, ruahnak thar thawn ralkap thar kan din rero ih , kan dinmi ralkap thar pawl cu Federal Democracy uknak hrang mipi ralkap a si ding.\n\"kan rampi ih remdaihnak , mipi himnak hrang tuanvo neitu kan si ih, mipi humhim vivotu ding khal kan si. Tui caan ah ralthuam rinsan ih mipi dekcok rerotu ralhrang pawl do ding cu kan hnapi bik a si hrih. Ralhrang pawl cu an thinlung ruahnak le an umdan pawl an tlase thluh zo ih, raldo theinak thazang khal an nei nawn lo. Curuangah ralhrang pawl cun mipi an ngiar ih,mipi inn an urkang, duhtawk in sualnak nei lo mipi an that ih, mithat pawlkom burpi an si zo. Hivek pawl cu ralhrang pawl an cimit ding caan a nai tuk zo timi langtertu an si. Kan zaten kan tuar hrih ding, kan fehsan hrih dingih, mipi ralkap zaten kan tlang vivo hrih ding. Cutin, ralhrang cu kan neh mai ding a si,\" tin NUG humhimnak vuanci zung cun thu an suah.\nMin Aung Hlaing In An Tisualmi 4 A Relsuak – Ralhrang ralkap meeting ah Min Aung Hlaing cun tuitum dothlengnak ah ralhrang thi an tam zo ih, cucu tisual 4 kan neih ruagah a si tin meeting kaitu pawl a simtheihmi cu mipi lakah a darh.\nMin Aung Hlaing cun \"Tuitum ram buainak ah kan lakin mithi an tam tuk thlangih, thi kan tamnak san zoh tikah kanmah in dotu an tam deuhdeuh, kanmah lam tlaksamnak ruangah khal a si. Kan tlaksamnak le tisualmi 4 pawl cu pakhatnak ah hmunram kan lakdan a dik lo, pahnihnak ah hmainor ih hmunram thianfainak kan neihmi a dik lo, pathumnak ah kan sungah dik lo an um ih, palinak ahcun zirmi pawl nan hmang tangkai lo.\n\"Ralkap nan luh tikah raldo dan phunphun nan zir thluh zo. Hmainor ih do caan, dungsip caan, tlangpar ih do dan le hmunrawn ih raldo dan tivek tiang kan lo zirh thluh zo. Curuangah ralthuamkai pawl kan do dan ah kan zohawk fel a tulih, tawngpa do ih do men ding kan silo.\n\"Tuini tiang kan ral pawl umnak kan kahlonak san pakhat cu NCA hminkhen kan ngampi ruangah a si. Asinan, NCA hminkhen ngan khal kan sakhan an do ahcun kap ve ding kan si ih, ramri lan pohpoh cu kan do a tul. Timtuahnak felfai kan neih lo ruangah mithi kan tam zo. Ralkap lak khalah tihrut, tlunlam thusuak thlun lo nan tam. Curuangah, thupten do thupti cangvaih dan khal hmang ding kan si,\" tin meeting kaitu pawl a simtheihmi cu mipi lakah a darh.\nRalhrang ralkap le palik lak khalah CDM tuah duh tuk nan,a phunphun ruangah CDM tuah thei lo pawlin, mipi hnenah thuhla simthei ringringtu an um ve. Cupawl ruangah ralhrang meeting thusuak tampi mipi lakah an rak darh zo ih,thudik tampi theihsuakmi tampi a um zo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramleng\/oman2-feh-tum-chin-fala-an-kai\/","date":"2023-03-29T01:06:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00655.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997091293,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997091293334961}","num_words":960,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.255,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Sagaing ramțhen ဝက်လက် peng sungih ralkap 3 cu October 8 ah CDM cangvaihnak ih an tel thu ပြည်သူ့ရင်ခွင် (ဝက်လက်) in thuthannak an nei.\nHi ralkap 3 cu nisuahnak thlanglam ralkap hmunpi leiram sungih hmainor ih an feh laiah lamzin lak ihsin ပြည်သူ့ရင်ခွင်(ဝက်လက်) cu an pehtlaih ruangah nazi 24 sungah sumpai bomnak khal pe in hmunhimnak ah kuat an si thu ပြည်သူ့ရင်ခွင်(ဝက်လက်) cun simnak an nei.\nပြည်သူ့ရင်ခွင်(ဝက်လက်) Facebook Page ihsin September 25 ah ralkap le palik pawl cu ပြည်သူ့ရင်ခွင် ah beu cio dingin thuthannak an neih hnu hi ralkap 3 cu ပြည်သူ့ရင်ခွင် hnenah hmaisabik CDM cangvaihnak tuahtu an si tiah theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/doawknak-hmunram-a-fehtu-ralkap-3-cu-lamlak-ah-cdm-an-lut\/","date":"2023-03-31T00:57:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949506.62\/warc\/CC-MAIN-20230330225648-20230331015648-00054.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996863604,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996863603591919}","num_words":96,"character_repetition_ratio":0.139,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay Le Tamu Karlak Zan Zawh An Kham – Sagaing ramthen kalaymyo le Tamu fehnak lamzinpi cu zan nazi 9 in zinglam nazi 5 tiang zohman zawh lo dingin Kalay PDF cun thu an suah ih mipi an theihter.\nKalay PDF cun \"A tufang Kalaymyo ih ral dinhmun ruangah kalay le Tamu karlak lamzinpi cu zan nazi 9 in zinglam nazi 5 tiang zohman zawh lo dingin mipi kan lo dil duh. Ralrinnak kan lo pe rero cingin a zawh thotho nan um asile buainak nan ton tikah kan lo theihpi lo ding a si,\" tin thu an suah.\nRalhrang ralkap in thihdan an pekmi mi 4 a takin an thlaithat hnuah Myanmar ramsung hmun tinkim ah mipi ralkap pawl cun caksawn in ralhrang an do ding thu mipi theihternak an nei ih, ramsung mipi hrang vah sukso tikah fimkhur a tul zet dingin a lang.\nPalik 3 An Tlansuak Ih, 2 An Kaisal – Ayeyarwaddy ramthen Ma Oo Pin myomah palik sakhan ih palik 3 pawl cu palik tuan paih nawn loin July thla thokah an rak tlanih, tlansuak palik 3 lakin palik 2 an kai ngahsal tin palik lam cun thu an suah.\nPalik tlansuak pawl cu Myo Ko Ko, Lamin le Thet Naing Oo pawl an si ih, cawlh an dil hnuah an tlansuak. An tlansuah hnuin hmunhim lam an panlai ah palik pahnih an kai ngahsal ih, Ma Oo Pin thawnginn sungah an khum cih.\nMa Oo Pin palik zung cun \"Sakhan in palik 3 an tlansuak ih,hmunhim lam pan an tum. Culaifang ah palik pahnih cu lamlak ah kan kai ngahsal ih, palik pakhat cu a tlansuak lanta thei. Kaihmi palik 2 cu palik sakhan ah kan khum men lo ih, thawnginn sungah kan kuat cih a si,\" tin a sim.\nCDM palik pakhat cun \"Palik le ralkap dinhmun ihsin tlansuah hi a ol lo ngaingai. Tlansuah ding cun nulepa sungte pawl hmunhim ih an rak um ve a tul. Ahleice in nupi nei zo hrangah palik a tlan asile a nufa an him lo. Nulepa le sungkhat dang tivek cu an tuamhlawh tuk lo.\n\"Palik sinak ih tlan men in a cem hrih lo, hmunhim pan a tul hrih. Hmunhim kan timi cu ramdang lole tlangpar ralthuamkai pawl umnak hmun a sibik. Sakhan kan suahsan hnuah hmunhim kan thlen hlan sung cu kan him lo. Hmunhim thlen hnu lawngah hna a ngamfang. Tlansuak palik le ralkap hrimhrim cu zung lamin an theirang thei tuk, cucu buainak pakhat a si,\" tin a sim.\nChindwin Tiva Ah Ralhrang Lawng An Kap Siat – Sagaing ramthen Mungzua myone Chindwin tiva tluanah mipi ralkap komkhawm cun ralhrang ralkap an do ih, ralhrang thi an tam tin mipi an theihter.\nMipi ralkap komkhawm Special Force cun \"Kani lamin ra ralhrang ralkap lawng 8 cu kannih mipi ralkap komkhawm in kan rak do. Ralhrang ralkap pawl khalin in rak kap ve ih, minute 50 sung tipar ah kan kap aw ciamco. Kannih cun hlaral deuh in Sniper thawn ralhrang ralkap pawl kan kap ih, annih ralhrang ralkap pawl cu ralthuampi tiang an hmang.\n\"Asinan, ralhrang pawl ih kahsuakmi ralthuampi cerek cu tipar ah a puak thei lo. kannih cun ralhrang lawng 8 lakin lawng pahnih kan kap siat ih khu a suak luihlo. Doawknak ahcun kannih mipi ralkap komkhawm lamah nunau Commandoo pawl khal an tel ve.\n\"Doawknak a um timi thei in mipi ralkap dang cun lenglam in ralhrang pawl an rak kap ve ih, ralhrang pawl cu hmainor thei loin an um. Ralhrang ralkap pawl an tlannak lam khalah mipi ralkap dang pawlin an rak kap bet tin thuhla kan thei. Doawknak ah ralhrang thi an um rori ding nan, a zat kan fiah thei lo a si,\" tin mipi an theihter.\nRuang An Phut – Ralhrang ralkap in thihdan an pek hnuah an thlaithatmi mi 4 lakih tel Hla Myo Aung le Aung Thura Zaw ih sungte pawl cun ruang an hmuh hlan sung cu an fate thi an pom thei hrih lo thu mipi an simthei.\nRalhrang ralkap cun thihdan kan pekmi mi 4 pawl cu thihdan kan pek bangin kan thlaithat zo tin thu an suah ih, simfiangnak dang kan nei lo ding, thuthang ih kan suah bangin thihdan pekmi mi 4 pawl cu retthat thluh zo an si tin an sim.\nThu umdan le ralhrang thusuah dan zoh tikah ralhrang in an thlaithat rori dingin a lang nan, thlaithatmi sungte pawl cun thlaithatmi pawl ih ruang tal an hmuh lo ahcun an zum thei lo thu an sim ve. Asinan, ralhrang lam cun thlaithatmi pawl cu ruang pek an sidah lo ih, ruang kan lo pe thei lo tin an rak sim zo.\nHla Myo Aung ih sungte pakhat cun \"Kannih cun an thi zo tin kan pom duh hrih lo,ziangahtile an ruang tal kan beisei hrih. An ruang in hmuh thei lo asile ziangtik ni le caan ah an thlaithat, khawitawk hmunah timi khal in simthei ding an si. Tu ah an thi tin kan cohlang men asile ralhrang lamin thu cipciar in sim duh nawn lo ding. Curuangah a ni le caan , a hmun tal in simthei dingin kan dil rero lai a si,\" tin a sim.\nASEAN Le UN In Ralhrang An Mawhthluk – Ralhrang ralkap in thihdan an pekmi mi 4 an thlaithat thu ah ASEAN le UN an țongsuak ve ih, an riahsiat tuk thu mipi an simtheih tlunah, ralhrang cangvaih dan an mawhthluk thu khal an tarlang.\nASEAN Chairman Hun Sen cun \"Myanmar ram buainak ah remdaihnak um dingin theitawk kan zuam rero ih, kan be aw rero lai hrih. Hivek caan ah ralhrang pawlin mi 4 an thlaithat men cu riahsiat thlakza ngaingai a si ih, an cangvaih dan a atthlak tuk.\n\"Ziangtin Myanmar ram buainak ah remnak a um thei ding tin theitawk kan suah rero laiah ralhrang ralkap cun theitawk kan suahmi ziangsiar loin thu an suah men ih, kan zuamnak cu zianghman lo ah an suah. Remnak 5 kan neihmi khal an thlun duh lo tinak a si ih, ralhrang pawl cangvaih dan cu kan mawhthluk tuk rori a si,\" tin a sim.\nUN sungtuan Guterres cun \"Ralhrang ralkap in Democracy duh ih cangvaitu pawl an kaih tlunah thihdan an pe ih, a takin an thlaithat men. Cucu kannih UN in kan mawhthluk tuk lawlaw. Hivek ih cangvaih duhnak an neih ruangah President U Win Myint, Daw Aung San Suh Kyi le ram buainak ruangih an kaihmi zaten thlah zalen thluh dingin kan dil a si,\" tin a sim.\nPhuba Laknak Ah Ralhrang 15 An That – Sagaing ramthen Minmoe myone Minmoe khuapi in suak ralhrang ralkap pawl cu Mimoe PDF komkhawm in an do ih, ralhrang 15 an thi tin mipi theihternak ca an suah.\nMinMoe PDF cun \"July 25, zinglam nazi 6:21 hrawngah Mimoe khawpi in ralhrang hrekkhat an suak ih ,lamzin tluanih kammi bomb thianfai an tum. Ralhrang pawl bomb hawl ih an vah laiah kannih mipi ralkap komkhawm 5 cun bomb kan puah ih, ralhrang 15 an thi. Ralhrang 20 hrawng an si ih, hinah bomb kan hmu tin lungawi zetin a au. Bomb an hmuhmi thianfai an tum laifang ah kannih cun Paditar bomb 10 in kan puah ih ,kan kap bet.\n\"Paditar bomb kan puahmi ahcun ralhrang 13 an thi ih, ralhrang 7 hriamhma an ngah. Zinglam nazi 8:30 hrawngah lamzin ih ralhrang umhmun khuarnak kan kap betih, ralhrang 5 um lakah ralhrang 2 an thi. Ralhrang dang 3 dang cu tih le khur phah in an tlansuak man. Kannih mipi ralkap komkhawm lam cu kan him thluh a si,\" tin thu an suah.\nMinmoe PDF thuphuangtu cun \"Ralhrang pawl rapthlakzia kan thei thluh zo ih, daten ummen a theih nawn lo. Tuitum khal dothlengnak ih nunnak hlantu pawl hrang phuba la in ralhrang kan that. Hmailam khalah caksawn in ralhrang kan do vivo ding a si,\" tin a sim.\nChina In US Dilnak An Nei – A Tufang leitlun ih sibik cuh aw rero US le China cu an rem aw taktak thei lo ih, sipuazi le ral dinhmun ah an el aw ringring.\nTukhalah China cun US cu saklam ram pawl ah hmunram kauh vivo lo dingin le ramdang buainak ah hrolh aw vivo lo dingin an theihter. Kan dungah US cun ASEA hmunpi sungin ram tampi an rak tlawng kual ih, tuanpi tum dan an relpi hai tlunah China thuhnuai ih um lo dingin sawmnak an nei vivo.\nUS cun China kuthnuai ih ramdang pawl an um ding duh lo tukah Asia lamtiang tuanpi ding hawlin khual an tlawng rero. Hivek cu China in zohhar a rak ti tukih US hnenah ramdang buainak ih tel lo dingin le saklam ram pawl ah hmunram kauh vivo lo dingin an simthei. Tutiang cu US lamin China ih thusuak an let hrih lo.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/kalay-le-tamu-karlak-zan-zawh-an-kham\/","date":"2023-03-20T22:41:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00420.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9994007349,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9994007349014282}","num_words":1426,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay Ah Ralhrang 43 Tlun An Thi – Sagaing ramthen Kalaymyo thlanglam ih ni 3 sung doawknak ah mipi ralkap lamin mi pahnih an thi ih, ralhrang 43 an thi tin mipi ralkap lam cun thu an suah.\nDoawknak thuhla ah CNDF cun \"july 11 ihsin kalaymyo thlanglam ah kannih CNDF, Kalay PDF, CDF KKG, RKDF , UGF Kalay le Pah-khah-phah pawlin ni 3 sung ralhrang ralkap kan do. July 11 zingah Yankyi Aung ihsin ralhrang 120 hrawng an suak ih, Hakhalay khua an luh zawng sun nazi 12 hrawngah kannih mipi ralkap komkhawm cun kan do. Doawknak ah kanmah CNDF miraltha pakhat kan can.\n\"Ralhrang pawl cu Hakhalay phungki tlawngah an riak ih, July 12 zinglam ah Hakhalay in sitar khua lamah an feh. Sitar khua kiang khalah kannih mipi ralkap komkhawm cun kan do peh. July 13 ah ralhrang pawl cu Htauh Kyan lamah an feh ih, kannih mipi ralkap komkhawm in bomb puah in kan do. Ralhrang kahmi ralthuampi ruangah mipi lakin mi pakhat hriamhma a ngah ih, kalay PDF sungtel pakhat khal a thi. Ni 3 sung kan doawknak ah ralhrang 40 tlun an thi a si,\" tin thu an suah ve.\nKalay PDF cun \"July 10 in 13 tiang ralhrang ralkap pawl cu Kalaymyo thlanglam Yankyi Aung in Kalay thiamthil zirnak hmun lam cu ke in an pan ih, kannih Kalay PDF, CNDF, CDF KKG ,RKDF le Pah-khah-Phah pawlin lamzin tluanah vei tampi kan do ih, ni 3 sung doawknak a sosang.\nJuly 11 ah Yangkyi Aung ralhrang hmunih suak ralhrang pawl cu zinglam nazi 9 hrawngah kalay le Falam zin Hakhalay an thleng ih, kannih mipi ralkap komkhawm cun kan rak do. Doawknak ah ralhrang 3 an thi ih, kannih mipi ralkap komkhawm lamin CNDF miraltha pakhat Salai Lal Biak San a thi ve. RKDF lam khalin mi pakhat hriamhma ngah a um.\n\"July 12 ah ralhrang pawl cu ke in an feh peh ih, Insein khua le Sitar khua karlak ah kannih mipi ralkap komkhawm cun zanlam nazi 3 tiang kan do. Doawknak ah ralhrang 5 an thi ih, kannih mipi ralkap komkhawm lam kan him. Ralhrang pawl ih meithalpi kahsuahmi cun nauhak pakhat a ngah ih,hriamhma a ngah. Ralhrang pawl cu Sitar khua ah an riak.\n\"July 13 ah ralhrang pawl cu hmailam an feh peh ih, Htauk Kyan le Tayakung khua karlak ah kannih mipi ralkap komkhawm cun zinglam nazi 9 in zanlam nazi 1 tiang kan do. Doawknak ah ralhrang 20 hnakin mal lo an thi. Kannih mipi ralkap komkhawm lamin Kalay PDF sungtel pakhat a thi ih, CNDF sungtel pakhat hriamhma a ngah. July 13 zanlam ahcun ralhrang pawl cu Tayakung khua in kalay thiamthil zirnak tlawnginn ah an lut. Cumi hnuah mithi phur mawtaw 2 cu kalay thiamthil zirnak tlawnginn sungah an lutih, ralhrang thi pawl ruang cu Kanpale thlanmual ah vei 8 rori an phursuak tiah felfai zetin kan thei a si,\" tin thu an suah.\nDoawknak ih tel Pah-kah Phah pawl khalin Kalay ih ni 3 sung doawknak thuhla mipi theihternak an nei ve ih, annih Pah-kah phah cun Kalay ih ni 3 sung doawknak ah ralhrang 43 an thi tin mipi an simthei.\nMatupi Ah Ralhrang Pawl An That Aw – Chin ramkulh Matupi peng sungah ralhrang pawl anmah le mah an that aw ih, an ruang khal phum tha paih loin lamzin sirah an hlon men. Cucu, CDF Matupi pawlin an hmuh tikah thaten an vuiliam sak.\nCDf matupi cun \"July 6 le 7 ih doawknak ah ralhrang thi pawl cu anmah ralhrang nungdam pawlin an phum paih loih an ruang pawl cu lamzin sirah an hlon men. Cupawl cu kannih CDF Matupi pawl in kan vuiliam sak.\n\"Doawknak ih hriamhma ngah ralhrang pawl cu nungdam lai an rualpi ralhrang pawlin an tuamhlawm paih lo ih, lailenpi le Asho khua karlak ah ralhrang hriamhma ngah pahnih an that. Amlai khua kiang khalah ralhrang hriamhma ngah pahnih cu anmah ralhrang nungdam lai pawlin an tuamhlawm paih loih an that men a si,\" tin thu an suah.\nTamu Pyu Saw Htee Pawl Ralhrang Hnenah An Beu – Sagaing ramthen Tamu khawpi ih India rammi pahnih thattu Tamu Pyu Saw Htee pawl cu anmah ten an um ngam nawn lo ih, ralhrang pawl hnenah an beu tin Tamu mipi cun an sim.\nIndia rammi pahnih cu July 5 ah Tamu Pyu Saw Htee pawlin an that ih, ralhrang pawl cun thuhla fel suak thei lo dingin India rammi pahnih ih ruang khal an urkang lohli. Hivek ruangah India mipi an lungawi lo ih, ramri ah duhphorhnak an neih phah.\nIndia mipi lungawi lo cu India cozah in a leem hai ih siattong innsang hnenah sumpai an pe. Cun, ralhrang pawl khalin mithi pahnih ih rukro an kuat tin Tamu ih um pawl cun an sim.\nTamu ih um pakhat cun \"Pyu Saw Htee pawl cu India rammi an thah hnuah anmahten an um ngam nawn lo ih, ralhrang pawl hnenah an beu. Cun,buainak reh dingin India cozah cun siattong innsang hnenah tangka an pe ih, ralhrang pawl khalin ruhro an kuat ve. Anmai ruhro taktak a si maw ti cu kan thei ban lo a si,\" tin a sim.\nHivek a si hnuah a hlan bangin ramri a zalen hrih cuang lo ih, thilri an kuat phahphah thei thlang nan,mipum cun duh vekin an sukso ngam hri lo thu Tamu mipi cun an sim.\nRalhrang In UK Palai An Dawisuak – Ralhrang ralkap cun Myanmar ram sungih ramdang palai pawl cu anmah dinpi dingin an sawm , an lem rero ih, an sawm thei lomi pawl cu Myanmar ram in dawisuak vivo an tum.\nTu ah Myanmar cun UK Embassy ih hotu Pete Vowles khal anmah dinpi dingin an sawm rero ih, Vowles in a duh lo ruangah Myanmar ah um an siang nawn lo ih, an phunphun in an nor ruangah Vowles khalin Myanmar a suahsan.\nUK palai Vowles cun \"Ralhrang ralkap cun Myanmar ah um thei lo dingin in hnaihnok rero ih, Myanmar ka suahsan thei dan ding hlir an tawlrel. Cumi ruangah Myanmar cu ka suahsan phah. Asinan, anmah ralhrang pawl ka tuanpi lo ruangah kan lungawi tuk. Myanmar ka suahsan nan, tuih Ka tantami pawl khalin diknak, zalennak le daihnak lawng duh Myanmar mipi hrang theitawk an zuam vivo ding a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/thuthang\/ni-3-sung-kalay-ih-doawknak-ah-ralhrang-thi-an-tam\/","date":"2023-03-29T00:14:37Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00620.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996262789,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996262788772583}","num_words":1015,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Kalay Khawpi Sungah Ralhrang Mawtaw Bomb An Puah – Sagaing ramthen Kalaymyo khawpi sungah PDF kalay pawlin ralhrang mawtaw bomb an puah ih ,ralhrang thi an um tin thu an suah.\nKalay PDF cun \"September 8, zinglam nazi 10 hrawngah Kalaymyo Chanmay Aungsi veng lamzinpi ih feh ralhrang ralkap mawtaw pahnih cu kannih Kalay PDF in ralring zetin bomb 3 thawn kan rak puah. Bomb puak ah ralhrang bawi telin ralhrang thi le hriamhma ngah an um tin kan thei. Bomb puah an si hnuah ralhrang pawl cun duhduh in kiangkap mipi an kai ciamco ih, an hruai hai,\" tin thu an suah.\nKalay ih um pakhat cun \"A tufang hi kalaymyo ah ralhrang pawl cangvaih dan thar an nei. Phungki tlawng ah rawl an pe ciamco ih, biaknak hmangin mipi thinlung lak peng an tum. Tuitum ralhrang mawtaw pahnih khal phungki tlawngih rawl pe, an tlunglam a si.\n\"Kalay PDF in bomb an rak puah tikah ralhrang pawl cun duhduh in kiangkap mipi an kai ciamco ih, an kaihmi lakah hrekkhat wire hridai keng an um ruangah kan thinphanpi tuk a si,\" tin a sim.\nSeptember 8, zanlam nazi 5 hrawng khalah kalaymyo thlanglam Kyantar khua ih um ralhrang ralkap pawl cun duhtawk in Tintar khua lamah ralthuampi an kap ciamco ih, mi 3 hriamhma ngah an um phah. Hriamhma ngah pathum lakah pakhat a bese deuh ih, a dang pahnih cu ngaihtuah um an silo tin an sim.\nCDF Ih Dalan Kolmi A Thi – Chin ramkulh Paletwa peng sungah CDF Paletwa cun ralhrang ralkap hnenih CDF cangvaih dan pawl simthei ringringtu Dalan pakhat an kai ih , damlonak in a thih ruangah a sungte pawl thawn thurel tlang an duh thu an theihter.\nCDF Paletwa cun \"Paletwa myone Wadeing khuami Aa Khaing cu CDF paletwa cangvaih dan pawl ralhrang hnenin a simtheih ringring ruangah vei 2 ralrinnak kan pe. Vei hnih ralrinnak kan pe cingin a rim cuang lo ih, ralhrang hnenah CDF Paletwa cangvaih dan pawl a sim peh thotho.\n\"Curuangah 2022, July 13 ah kan rak kai ih, thaten kan ret. Thaten kan ret nan, zan ah a tlansuak ih, kan kai ngahsal. July 19, zinglam nazi 5:30 hrawng ahcun bang nat a neihciami ruangah a unnak a cem. Curuangah, a sungte pawl thawn thurel tlang kan duh a si,\" tin thu an suah.\nBritish Lalnu Queen Elizabeth A Thi – British santhuanthu ih siangpahrang tuan reibik Queen Elizabeth cu September 8 zan ah tar natnak in a nunnak a cem. September thla thokin buai thok lalnu Queen Elizabeth cu sibawi pawlin theitawk in an tuamhlawm rero nan, a dinhmun a that lo ruangah a fate le a sungte pawl an kokhawm aw cia thluh ih, a hnu reilo ah a nunnak a cem.\nKum 96 mi Queen Elizabeth cun kum 70 sung British a uk ih, Siangaphrang lalnu a si sungah buainak tampi a rak tifel thei. A pa in 1952 kum ah a rak thihsan ih culai ah Queen Elizabeth cu kum 25 fangte lawng a si. Asinan, British siangpahrang lalnu sinak an rak pe.\nTu ahcun kum 96 in a nunnak a cemfel zo ih, a fapa Charles in British siangpahrang a tuan ding tin Siangpahrang innsang cun thu an suah zo. Leitlun siangpahrang lakah mipi thinlung neh tuktu Queen Elizabeth a thih tikah leitlun in an ui thu an tarlang celcel. Thuanthu mawizet nei, mipi kaihruai thiam, remdaihnak tuahthiam, mibawm duh tuktu le Pathian tihzah zettu a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramleng\/british-lalnu-queen-elizabeth-a-thi\/","date":"2023-03-20T22:54:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296943562.70\/warc\/CC-MAIN-20230320211022-20230321001022-00439.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990844727,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.99908447265625}","num_words":559,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hakha Le Thantlang Karlak Zawh An Kham – Ralhrang ralkap cun Hakha le Thantlang karlak ih timit lilawn tuah an tum ruangah a tufang Hakha in timit lilawn lamah ralhrang pawl an feh rero zo ih, tui dinhmun ah Hakha le Thantlang karlak lamzin zawh a him lo tin kiangkap ih umpawl cun an sim.\nKiangkap ih um pakhat cun \"Ralhrang pawlin timit lilawn tuah an tum tikah an finkhawm aw rero zo. Hivek a si tikah mipi ralkap lam khal timtuahnak an nei rero ve ih,tuini July 30 zinglam nazi 11 hrawng khalah meithal puak awn kan thei rero zo. Cumi ruangah mipi ralkap lam khalin Thantlang le Hakha karlak feh hrih lo dingin mipi lam in theihter zo a si,\" tin a sim.\nTimit lilawn cu 2021 October 21 ah mipi ralkap lamin ralhrang pawl eiin le ralthuam phur thei hlah haiseh tin bomb in an rak puahsiat ih, tuitum ah ralhrang pawlin tuahsal an tummi a si.\nRalhrang An Kap That Aw – Rakhine ramkulh Kyauk Phyu myomah palik sakhan ah palik karlak buainak a suakih, meithal phorhsuak ih an kahawk tikah palik pakhat a thi.\nKyauk Phyu ramri kil palik bawi le palik sakhanhmu tei pahnih cu hmundang ih tthawn ding an si ruangah an kuthnuai pawl an komkhawm ih thlahawknak puai an tuah. Thlahawknak ahcun zu an inkhawm ih, thlahawknak rawl an kiltlang. Cumi an theh hnuah an umnak hmun ciarah an tlung.\nAn tlunlam ah ramri kil palik bawi Kyaw Htee cun a kuthnuai palik dang pakhat Soe Lin Aung cu thu a pek ih, tik a fial kual. Cutikah Soe Lin Aung cun Palik bawi Kyaw Htee a tongkhum ve ih, khat le khat tongkam an el aw. Cuvek a thlen hnuah palik Soe Lin Aung cun meithal a phorh ih, amah kawktu palik Kyaw Htee cu palik sakhan kot rori ah a kap that.\nPalik zung sungih hnatuan pakhat cun \"Palik bawi pahnih hmundang ih tthawn ding an si ruangah thlahawknak an tuah. Rawl an eikhawm theh ah ramri kil dingin an feh ih, palik Kyaw Htee cun palik Soe Lin Aung a kawk. Cumi ruangah palik Soe Lin AUng cun palik Kyaw Htee cu palik sakhan kot rori ah a kap ih, a thi cih. July 29, zan nazi 10 hrawngih thilthleng a si,\" tin a sim.\nPalik Soe Lin Aung cu palik Kyaw Htee a kah that veten a tlansuak hngal ih, amah an kaih thei lo ruangah a sungte pawl cu palik pawlin sakhan ah an hruai ih, thusuhnak an nei.\nPalik sakhan kiangih um pakhat cun \"Meithal puak awn vei 5 hrawng kan thei ih, Khat le khat an kap aw maw,mi pakhat sawn in a kap rero timi cu felfai in kan thei lo. Thlahawknak an tuah ttheh hnuah buai an si ih, an thlahmi palik bawi pahnih khal thusuh an si ve. Palik tlansuak cu ralthuam thawn an tlan ngah ih, CDM a tuah cih ko ding,\" tin a sim.\nPalik naivai pakhat cun \"Ramri kil palik bawi Kyaw Htee cu hmundang in ra thleng pekte a si ve ih, a sual ngaingai. A kuthnuai palik lakin palik Soe Lin Aung le palik dang pakhat an buai ih, cumi ruangah palik bawi Kyaw Htee cun Palik Soe Lin Aung cu kut a thlakih a rak vel zo. Cumi ruangah palik Soe Lin Aung cu ramri kil palik bawi Kyaw Htee parah a lungawi lo cia. A lungawi lo cia thawn tuitum ah Palik bawi Kyaw Htee in Soe Lin Aung a kawksal tikah palik Soe Lin Aung cu amah kawktu palik bawi Kyaw Htee parah a thinheng tuk thlangih a kah that hnuah, a tlanhlo cih a si,\" tin a sim ve.\nKhawlal Kiltu Pyu Saw Htee An Kap That – Mandalay ramthen Min gyan myone Sanpia khua ih khawlal kiltu Pyu Saw Htee pakhat cu July 29,zanlam ah NaHtokyi PDF pawlin an kap that.\nSanpia khawlal khal ralhrang ih ruatmi a si ih, ralhrang thawn an tuantlang ruangah PDF lamin khawlal rettha dingin an pan nan, khawlal an hmuh lo ruangah khawlal kiltu Pyu Saw Htee sawn an kap that.\nNahtokyi PDF thuphuangtu cun \"Khawlal cu ralhrang retmi a si ruangah kiltu 3 a nei. Khawlal kiltu pahnih cu retthat an si zo ih, tuitum ah khawlal kiltu pakhat umsun khal kan rettha lawlaw. Amah khawlal bik rettha dingin feh kan si nan, khawlal kan hmuh lo ruangah khawlal kiltu kan rettha.\n\"Pyu Saw Htee kan thianfainak ahcun meithal zunhnih le ralthuam dang neuhneuh khal kan laksak thei. Meithal kan laksakmi kan zohfel tikah ralhrang pawlin Pyu Saw Htee pawl an pekmi meithal a si in kan thei ih, pah-tah-sah timi hminsin dangten an nei ve a si,\" tin a sim.\nPhukpi In Ralhrang 9 An Kap That – Sagaing ramthen Salinkyi myone Yikha' khua le DuHtauh khua urkangtu ralhrang ralkap pawl cu Pipinkan phungki tlawngah umhmun an khuar ih, mipi ralkap lamin phukpi in an kah tikah ralhrang 9 an thi tin thu an suah.\nSepecial Attacks Force cun \"July 29 ah Salinkyi myone sungin khua pahnih ih inn pawl urkangtu ralhrang ralkap pawl cu Pipinkann phungki tlawng sungah an um ih, kannih mipi ralkap komkhawm cun ralthuampi le phukpi in kan kap ciamco. Kil tinkim in kan kap ih, leihnuai zohfeltu pawl simdan vek asile ralhrang 9 an thi a si,\" tin thu an suah.\nMWA hotu cun \"Kanmah lawng kan silo, kan tuanpi pawl thawn hmun tampi in ralhrang kan kulh ih,ralthuampi thawn kan kap ciamco. Mipi inn an urkang ih, dutawk in mipi thilri an lak tikah hivek cu an ton rero an phu. Ralhrang hnuaiah kan kun men lo dingih, hmailam khalah ralhrang pawl kan do vivo ding. Mipi ummen an cokbuai cun anmah ralhrang pawl khal an tuar ve thlang a si,\" tin a sim.\nRaldo Zir Tlung Pyu Saw Htee Pawl Lamlak Ah An Thi – Sagaing ramthen Saing khua ih palik raldonak zir hmunin tlung ralhrang palik le Pyu Saw Htee pawl cu July 30 zinglam nazi 9:15 hrawngah Mungzua le Mandalay karlak ah mipi ralkap komkhawm in bomb an rak puah ih, ralhrang le Pyu Saw Htee 10 an thi tin mipi ralkap komkham cun thu an suah.\nMipi ralkap komkhawm pawl cu MNRF, 5Star, Guerillas Commando le PRF pawl an si. Raldo zir theh tlung ralhrang palik le Pyu Saw Htee pawl cu hmun 2 in bomb an rak puah.\nMipi ralkap komkhawm cun \"Hmaisa sawn ah bomb 10 in kan rak puah ih, Pyu Saw htee 4 an thi. Cumi ah ralhrang mawtaw siat le ciangkuang lo khal an um. Ralhrang feh peh cu hmailam ih rak bawhtu kan rualpi pawlin bomb 4 in an rak puah betih, ralhrang 6 an thi. Ralhrang palik le Pyu Saw Htee pawl cu Sagaing ih palik raldo zirnak hmunah raldo zir theh an si ih, Mungzua lamah tlung ding an si.\n\"Mipi tuar ding zawngih an cangvaih man hlanah kannih mipi ralkap komkhawm cun lamzin in kan rak bawh ih, bomb kan rak puah. Hmunkhat lawngih bomb puah cun a fuh lo pangah tin hmun 2 in bomb kan rak puah ih, ralhrang palik le Pyu Saw Htee 10 an thi a si,\" tin mipi an simthei.\nWawlay Ah Ni 4 Peh In An Do Aw Thlang – Karen ramkulh Myawaddy myone Wawlay hmunram sungah ralhrang ralkap le KNLA pawl ni 4 peh in an do aw thlangih, raltlan tlung duak pawl khal Thailand lamah an tlan thluhsal. Ralhrang ralkap le KNLA pawl cu July 27 in July 30 tiang an do aw zo.\nRaltlan pakhat cun \"Wawlay ah raltlan umnak ding an sak nan, kan tlung ngam hrih lo. Kan dung sakhan cuh aw ih an doawknak ttumin Thailand lamah kan rak tlan. Kan tlun thei hrih lo ruangah Thailand ahcun innsang in kan um ih, kan hlawh aw theu. Thailand ih raltlan hmunin mi tamzet cu Thailand ralkap pawlin Karen lamah an kuat pekte nan, doawknak a umsal tikah Thailand lamah an tlan thluhsal. Hrekkhat cu ramri ih beu an um bangin hrekkhat cu phungki tlawngih beu khal an um,\" tin BBC a simthei.\nRaltlan bawmtu pakhat cun \"Ni 4 sung an doawk thlang tikah raltlan an pungsal. Doawknak a um tikah mipi hrang khua ih um a him lo. Ziangahtile ralthuampi ih tlakthatmi an um theu tlunah ralhrang lakah zohman an um lo a sibik. Doawknak thuhla cu anmah mipi ralkap lamin an than leh dingah kan ruat. Doawknak ih thi le hriamhma ngah tivek cu kan thei ve lo,\" tin a sim.\nHmaiton In Biden Le Xi An Pe Aw Ding – US president Biden le China president Xi cu July 28 ah Video call in an rak be aw ih, an biakawknak ah remawknak an nei thei lo nan, hmaiton ih tongaw dingin an lungkim.\nBiden in US president a tuan hnuah China president Xi Jinping thawn veikhat hman hmaiton in an tongaw hrih lo ih, video call cun vei 5 an be aw zo. July 28 ahcun Biden le Xi Jinping cu nazi 2:17 sung an be aw.\nVideo call ih an biakawknak ahcun Taiwan thuhla thupi zetin an rel aw ih, zokhal dungsip an tum lo. China cun meisa thawn nan lek asile kang a suak rori ding tin US an simthei ih, US cun China hnenah Taiwan parih kan pomdan cu a kel hrih a si tin an sim ve.\nBiden le Xi cu hmaiton ih tongaw dingin lungkimnak an nei nan, ziangtik ni ah timi a ni le hmun tivek relfel an nei thei hrih lo. Tongkam ih biakawknak ah remnak an nei thei lo ih, hmaiton khalin remnak an tuah thei zum a si lemlo. Ziangahtile, China cun Taiwan cu kan ramsung ih um, kan thuneihnak hnuai ih um an si tin an pomhnget ih, a hranten Taiwan umter an tum lo. US cun Tawan ram zalennak ding rori an rak buaipi ve. Cumi ruangah ram pahnih hro aw rero an si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-an-kap-that-aw\/","date":"2023-03-28T23:53:55Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00651.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996268749,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999626874923706}","num_words":1620,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.269,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"ASEAN In Min Aung Hlaing An Sawm Lo – 2022, November thla ah ASEAN pawlkompi meeting an neisal dingih, cumi ahcun ralhrang hotu Min Aung HLaing an sawm lo tin inntek Cambodia thuthang cun mipi an theihter.\nCambodia ramdang vuanci ih thuphuangtu Chum Sunry cun \"Hmaithla ah ASEAN meeting kan neisal dingih,cumi ahcun ASEAN pawlkompi sungtel zaten meeting ah kan sawm thluh nan, Myanmar aiawh cun ram hruaitu sawmmi kan nei lo. Asinan, Myanmar ram aiawh in Politics ih tel lo palai pakhat cu kan sawm a si,\" tin media a simthei.\nASEAN meeting ah ralhrang pawl sawm an si dah lo ih, politics ih tel lo palai sawm a si ringring nan, ralhrang pawl cun anmah an feh thei lo cun Politics ih tel Myanmar mi pakhat ASEAN meeting ih tel ding khal rem an tilo ih an thlah duh ve ce lo.\nNovember 8 in 13 tiang tuah dingih ASEAN meeting pi ahcun Myanmar thuhla an rel peh dingih, cumi ah Malaysia cun ralhrang lawng be ringring loin NUG khal be ding kan si timi thubur sal an tum. ASEAN sungtel Malaysia cun ralhrang lawnglawng be loin NUG khal be thlang uhsi tin ASEAN pawlkompi ah thu a bur rero zo.\nRalhrang in rampi thuneihnak an lak hnuah ASEAN cun veikhat te lawng Min Aung Hlaing an rak ko ih, Myanmar ram a that theinak dingah remnak 5 an rak tuahpi. Remnak an tuahpimi cu tuini tiang ralhrang lamin a takin an tuah duh lo tikah ASEAN sungtel tamsawn an lungawi nawn lo ih, tuitum meeting ah felfai zetin ralhrang thuhla rel an tum.\nASEAN pawlkompi ahcun ram 10 an tel ih Brunei, Cambodia, Indonesia, Laos, Malaysia, Myanmar , Phiilippines, Singapore, Thailand le Vietnam ram pawl an si. Pawlkom sungtel lakin Cambodia ram cu tui dinhmin ASEAN pawlkom ih Chairman an si.\nChin Le Sagaing Ah Phone Line Siat – October thla thok ihsin Chin ramkulh sungin hmun hrekkhat le Sagaing ramthen sungin hmun hrekkhat ah phone line a hlo ih, phone hmang thei lo an tam.\nFalam ahcun Telenor lo hmuahhmuah phone line dang pawl an phit thluh ih, peng khalah phone line an phit. Tedim ahcun Telenor le MPT an ngah lo ih Ooredoo lawng a ngah ve thung. Sagaing ramthen Kalaymyo khalah MPT le Telenor an hmang thei lo ih, Ooredoo hmang thei an um.\nZingzoitu pakhat cun \"Ralhrang pawlin an duh tiktikah phone line an phit theu men ih, a hlan ahcun phone line an phit tikah rapthlak zetin an cangvai theu. Tu cu phone line rori an phihmi a si ih, Chin ramkulh le Sagaing ramthen ahcun a thlatel in Internet hmang thei lo an tam. Tu ahcun Internet lawng siloin phone line tiang duhduh in an phit men a si,\" tin a sim.\nFalam Ah Thilri Man A Kai Ih, An Lei Khawl – Chin ramkulh Falam khuapi ah fangfai telin eiin man a kai vivo hrih ih mipi tampi cun eiin nei lo ih an um leh ding phangin thil an lei khawl ciamco tin khua sungtih um pawl cun an sim. A hlan cozah san ih fangfai dip khat 47000 kiangkap a simi Ayeyarmin Kawchiat fang phun khal tu ahcun 72000 kyats a man thlang tin an sim.\n\"Thlakhat hnu thlakhat thilri man a kai vivo. Fangfai man khal a sang vivo ih, nehhnu ah eiin a har thei tin a hlan ih fangfai pi 4, pi 5 kiangkap ih thathiam innsang pawl khalin an neihmi sumpai umsun suah in fangfai dip in an lei ih an khawl ciamco. Siti khal cuvek thotho in lei khawl ciamco a si ko\" tin Falam khuapi sungih um nu pakhat cun a sim.\nFalam khuapi ih fang le eiin pawl hi Sagaing ramthen, Kalaymyoe ihsin lak a si bik ih thilphur motor pawl zawhmi Kalay le Falam karlak doawknak a um phah theu ruangah feh sukso harsatnak a um theu ih thilri man tla thei loin a kai vivo an zum. Cumi ruangah neihsun tiangin lei khawl aw an si tin Ayeyarwaddy Times cun a tarlang.\nRalhrang In An Sualpi Hnuah A Lu An Tansak – Mandalay ramthen Ngio Oo ah ralhrang ralkap le an tuanpi pawl cun NLD party sungtel 3 an thah tlunah nunau pakhat an kaihmi cu an sualpi ih, a lu an tansak.\nSingu khuami Win Aung Moe ( kum 55 ), Ngyin Chan Min ( kum 45 ) le Taw Mi Mi Win ( kum 32 ) pawl cu ralhrang ralkap pawlin an kaih hnuah an that thluh. An lakin Taw Mi Mi Win sawn cu ralhranginan sualpi hnuah a lu a tansak ih, lamzin sir ah an hlon men.\nKhuami pakhat cun \"Ralhrang le Pyu Saw Htee pawl kan khua sungah an lutih, mi 5 an kai. Zinglam ahcun mipa 3 le nunau pakhat thi cia in an ruang kan hmu. Nunau sawn cu an sualpi hnuah a lu an tansak. Pakhat cu tutiang a ruang kan hmu hrih lo,\" tin a sim.\nSezua khua khalah ralhrang pawl an lutih NLD sungtel U Kyaw Win le a fanu an kai. U Kyaw Win sawn cu ralhrang pawlin nam in a hngawng an at tan ih, a fanu sawn cu an thlahsal tin khuami pawl cun an sim.\nMin Aung Hlaing Ih President Tuan Tumnak USDP – Ralhrang ralkap hotu Min Aung Hlaing in rampi president a tuan tumnak ah USDP party an thupi zet tin zingzoitu pawl cun an sim.\nTu ah USDP party pawl cu Ocotober 4 in tonkhawmawknak an nei thok ih, an party remthatawknak an nei ding. A tufang hi USDP Chairman bik a dam lo a ruangah a aiawh hrang Khin Yee in USDP party Chairman sinak a kai hrih. Khin Yee cun USDP party chairman sinak lak lawlaw a tum tin thu a suak ih, amah hi ralhrang lamtang le ralhrang in cawl pekte a si.\nRalhrang in 2023 ah rampi hrilawknak tuah an tum ih, an duhdan vekin hrilawknak an tuah ding asikhalle hrilawknak ih nehnak cotu lawngin rampi president an hril thei ding. Cumi ruangah Min Aung HLaing cun USDP party ah ralkap milesa ret ciamco a tum tin ralhrang thuthup a suak. Cutin, hrilawknak ah USDP in nehnak an co asile cumi hmang tangkai in Min Aung Hlaing cun rampi President sinak a beisei.\nTu ah Min Aung Hlaing cun amai thuten rampi president sinak a pe aw ngam hrih lo ih, Myanmar Prime Minister tin hmin a pe aw thung. Thuneihnak atcilhtu Min Aung Hlaing hi Myanmar presideng tuan a duh tukih,President rori si a tum. Curuangah, USDP party fehtlang in rampi president si a tumih, cumi ah a hlawhsam asile a duhdan vek thotho in Than Shwe dungthlun ih rampi president si theinak a hawl vivo ding tin thuhla theitu pawl cun an sim.\nIran Buainak Ah Mi 133 An Thi Thlang – Iran ram ih lamzawh duhphorhnak nei le Iran ralkap buainak ah mipi 133 an thi zo nan, buainak a reh thei hrih lo ih, mipi cun lamzawh duhphorhnak an nei peh rero hrih.\nSeptember 13 ah Iran palik pawl cun Iran fala Amini cu Iran nunau ceiawk dan ding vekin na cei aw lo an ti ih, an kai. Fala Amini cu Iran palik kut ah a thi. Himi ruangah Iran mipi pawl an lungawi lo ih, Amini hrem thattu Iran palik pawl cu hremnak pek rori an phut.\nAsinan,Iran cozah in mipi dilmi an pitlin sak lo ih, Iran ram hmun tinkim ah lamzawh duhphorhnak nei mipi an tam deuhdeuh. Cutikah Iran ralkap pawl cun lamzawh duhphorhnak nei mipi pawl cu cerek ngai le mithli tlaknak in an kap ciamco ih, tutiangah lamzawh duhphorhnak nei lakin mipi 133 an thi zo ih, Iran palik le ralkap khal thi an um ve tin Iran cozah cun thu an suah.\nTuini tiang Iran buainak a reh thei hrih lo ih, mipi cun lamzawh duhphorhnak an nei peh ringring lai. Iran ralkap pawl khalin lamzawh duhphorhnak nei mipi pawl cu ralthuam hmangin an kham bet rero hrih. Curuangah mithi an pung deuhdeuh dingah ruah a si.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/asean-meetintg-min-aung-hlaing-an-sawm-lo\/","date":"2023-03-29T00:32:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00670.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996090531,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996090531349182}","num_words":1309,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"N.Korea In Missile An Kap Suaksal – N.Korea cun October 4 ah bomb zamthei an zohsinmi cu Japan timpi parah an kap tla ih,Japan, US le S.Korea pawl an lungawi lo. Cumi ruangah US le S.Korea tangtlang cun October 5 ni ah bomb zamthei Missile an kapsuak ve ih, ramri kiangkap an hal.\nHivek menah N.Korea lam an rak thinphang lo nasa ih, October 6 zing ahcun N.Korea in bomb zamthei Missile pahnih an kap suaksal. Hivein zarh hnih sungah N.Korea cun bomb zamthei Missile vei 6 an kapsuak thlang. N.Korea cun US le S.Korea in kanmah tihrim in bomb zamthei an kah ruangah cumi ralrinpeknak hrang bomb zamthei kapsuak sal kan si tin thu an suah men.\nHivekin N.Korea zalen zetih an cangvaih tikah US cun UN meeting ah N.Korea hrembet dingin thu an thehlut nan, China le Russia in N.Korea an rak hum tiin US lam cun an sim. China lam cun hremnak pekawk rero hi remnak a silo ih ,cu hnakin hmaiton ih thurelpi sawn hi remnak a si tin an sim. Russia le China hi UN vito power nei an si ih, UN in an duhduh in thu a relcat thei ve lo.\nN.Korea khal China le Russia ruangah hro an suang deuhdeuh in a langih,US tihnak sihte tiatte khal an nei nawn lo. N.Korea cun US tiang kap thei ralthuam kan nei zo ih, Nuclear bomb khal ka ram humhimnak ding ahcun kan hmang mai ding tin thu an rak suah ve. Hivek a si tikah N.Korea hi leitlun buainak suakter theitu an si thei in a lang.\nZiangahtile, N.Korea in US an tih lo tukih US in N.korea a kap asile China le Russia in N.Korea an humhim hngal dingin a lang. Cutin ,lamtang nei ram pawl an kap aw ciamco thei. US an cangvaih taktak lo asile N.Korea in hngal zetin bomb zamthei an kapsuak rero men ih, tuikum sungah N.Korea in bomb zamthei vei 15 tlun an kapsuak thlang.\nTedim Ih Bomb Puak Ah Mi Pakhat A Thi – Chin ramkulh Tedim khawpi ralhrang umhmun khuarnak yhnuailam ah bomb a puak ih, mi pakhat a thih tlunah naunau pakhat khal hriamhma a ngah.\nTedim ih um pakhat cun \"Zan nazi 9 hrawngah bomb a puak ih a hmun mipa pakhat a thi. Nunau pakhat hriamhma a ngah ih, anmah ralhrang pawlin Kalay ralhrang sizung ah an kuat zo. Bomb puak ruangih thi cu October 5 ah kan vuiliam zo.\nRalhrang pawl cun an umnak hmun kiangkap ah bomb a kam thluh. Ralhrang hmun kiangkap ah ziang an tuah ti cu kan thei lo. Tu khalah ralhrang in an sakhan humhimnak hrangih bomb an kammi an va palpuak ngah siko. Mithi cu Tedim ih rawldawr neitu ih pasal a si ih, hriamhma ngah rawl dawr neitunu Daw San' Cho ih naunu a si\" tin a sim.\nRalhrang In Phungki Tlawng Bomb An Thlak – Karen ramkulh KNU hmunram 6 nak ,Winyi' myone ih phungki tlawng cu October 6 zingah ralhrang ralhrnag ralkap raldonak vanzam 4 cun bomb an thlak ih phungki pakhat hriamhma ngah a um tlunah Phungki tlawng khal a siat phah.\nKhuami pakhat cun \"Ralhrang pawl ziang an duhsan kan thei lo, zingpit ah phungki tlawng bomb an thlak ih a kang. Bomb puak ruangah Phungki tlang a siat phah ih, phungki pakhat khal hriamhma a ngah. Phungki tlawngah mipi ralkap an um ti zawngin ralhrang hnenah thusimtu dalan an um khal a si thei.\n\"Asinan, mipi ralkap lam cu mipi tuar ding zawngih an cangvai dah lo ih,phungki tlawng khalah an um lo. Ralhrang pawlin zokhal kan zah nawn lo, ziang biaknak inn khal siatsuah poi kan ti nawn lo timi a langter sawn khal a si thei. Tu cun ralhrang pawl rapthlakzia cu rampi huap mipi theihfeng tukmi a si,\" tin a sim.\nRalhrang in phungki tlawng bomb an thlak ruangah a kiangkap ih um mipi pawl cu phungki tlawng naivai ah an um ngam lo ih, hmunhim pan in an tlan thluh hrih.\nRalhrang In Japan Tlangval Hremnak An Pe – Ralhrang ralkap cun Yangon ih an kaihmi Japan tlangval cu kum 7 sung thawngtla dingin October 5 ni ah hremnak an pe ih, October 6 zingah mipi an theihter.\nRalhrang ralkap cun Japan tlangval cu rampi thangsiat timi le pehtlaihnak daan a pahbal timi hmangin kum 7 sung thawngtla dingin hremnak an pe ih, Myanmar um theinak lah-wah-kah daan thawn thubuai an tuahsakmi cu Court ah an rel peh rero hrih. Curuangah ralhrang pawlin Japan tlangval an hremnak hi a tam bet vivo thei in a lang.\nYangon Dagon myotit ih lamzawh duhphorhnak nei mino pawl rak zuk rerotu Japan tlangval July 30 ah ralhrang pawlin an kai ih, thubuai 3 an tuahsak hnuah Insein thawnginn sungah an khum. Ralhrang in Japan tlangval an kaih thuhla ah Japan palai cun ralhrang pawl a be zo nan,ralhrang pawl cun Japan palai khal hmaisong loin hrmenak an pe thotho.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramleng\/n-korea-in-us-le-s-korea-an-ngiar\/","date":"2023-03-29T01:19:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00686.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9991238713,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9991238713264465}","num_words":803,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.273,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ni 4 sung Kani pengih PDF le Kawl ralkap doawknak ah Kawl ralkap 50 hnakih tam an thi.\nSagain ramṭhen Kani pengsung ah May 22 ihsin 25 tiang Ni 4 sung, Kawl ralkap le Kani PDF pawl doawknak ah Kani PDF lam ihsin mi 11 in ram le miphun hrang an nunnak a liam, Kawl ralkap suamhmang lam ihsin mi 50 hnakih tam an thi. Kani PDF lam ihsin nunnak liamtu mi 11 pawl lakah mi 9 cu zo an si timi theihfiang an si zo nan, mi 2 cu an ruak a siat thluh ruangah zo an si timi kan theifiang hrih lo, tiin Kani PDF cun an sim.\nMay 22 sun ah khan Kawl ralkap mipum 70 hrawng မျှိုင်း khaw lam pan ih an rat lai ah Kani PDF pawl in khawsung luhzawng ah Bomb an rak kam cia in an rak bawhthup i, hmun le hmun ah an rak kah ciamco. Kawl ralkap mi 50 hrawng an thi, mi 15 hrawng nungdam in an tang tiah PDF lam cun an sim.\nKhawsung mi khal hriamhma tuar le nunnak liam an um, hipawl hi Kawl ralkap pawlin hriamhreipi khawpi ih an kah ruangah a si. Kawl ralkap pawlin khawsung ah ṭanhmun khuar in an umcilh. Khawsung mi pahnih kawl ralkap pawlin an kap that, tiin an rel.\nSagain ramṭhen, Kani peng ah hin April 2 zan ihsi khan May 26 tiang a khat tawk, khat tawkah khawsung mipi humhimtu le Kawl ralkap pawl an kap aw ringring. Mipi humhimtu pawl cun hriamhrei ṭha an nei loih Lai meithal te thaw lawngin an rak do. Thla 2 zikte an doawknak ah Kani mipi humhimtu (Kani PDF) lam ihsin mi 50 hnakih tam ram le miphun hrang an nunnak a liam, Kawl ralkap pawl khal mi 300 hnakin tam an thi, tiin Kani PDF sungtel pawl cun an rel.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/chinnet.org\/thla-2-sung-doawknak-ah-kani-pdf-in-kawl-ralkap-300-hnakih-tam-kap-that\/","date":"2023-03-30T04:15:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296949097.61\/warc\/CC-MAIN-20230330035241-20230330065241-00499.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9963573813,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9963573813438416}","num_words":290,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.283,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ralhrang Bomb Thlakmi Ah Mipi 80 Thi – Kachin ramkulh Phakan myone anan khua ih mipi umkhawm cu zan nazi 8:40 hrawngah ralrhang ralkap raldonak vanzam in bomb an thlak ih, cumi ruangah mithi ruang 80 tlun kan hmu zo tin buaipitu pawl cun an sim.\nMithi an tamnak san cu hriamhma ngah pawl Phakhan sizung le Myintkyina sizung ah tuamhlawm an tum nan, ralhrang ralkap in lamzin an rak kham ih, hriamhma ngah lakin thi an um bet rero tin an sim.\nRuang buaipitu pakhat cun \"Makzet cu ralhrang in bomb an thlak hnuah lamzin khal an phit cih. Zinglam ah mibawmtu pawlkom pawl cun hriamhma ngah pawl cu hmunpi fehpi dingin an dil nan, ralhrang pawlin lamzin an rak on duh lo. Cutikah mithi an tam deuhdeuh phah. Tutiang ahcun mithi ruang 80 kiangkap kan hmu zo. Damlo pawl hmunpi ih tuamhlawm an si theinak dingah theitawk kan zuam vivo ding a si,\" tin a sim.\nPhakan myone Anan khua ahcun KIA \/KIO kum 62 kimnak hrang Concert an nei ih, Kachin hlasakthiam tamzet cun mipi an awi. Cumi laifang ah ralhrang lam cun raldonak vanzam in mipi umkhawmnak hmun cu bomb a thlak ih,mipi thi an tam phah. Mithi lakah Kachin hlasakthiam milar thenkhat khal an tel.\nHivekin ralhrang in KIA le Kachin mipi umkhawmnak bomb an thlakmi thu ah a san relsuahnak an nei ve ih, KIA in kan sakhan in do ringring ruangah Cumi thungrulnak hrang KIA le mipi umkhawm bomb thlak kan si tin an sim.\nRalhrang cun \"KIA le PDF tangtlang cun October 21 in 23 tiang Moemauk myone ih kan sakhan pawl in kap ciamco. Sagaing ramthen Kathar, Shweku le Bamaw pawl khalah KIA le PDF tangtlang cun kan hmunram pawl in kap. Cumi ruangah KIA umnak hmunpi kap kan si,\" tin ralhrang lam cun thu an rak suah ve.\nPhakan ih um pakhat cun \"Siatnak rapthlak tuk rori a si ih, mithi lakah KIA ralbawi tivek khal an tel. Tuitum ah ruang 80 an sar zo ih, hriamhma ngah an tamzet ruangah mithi an tambet vivo thei. Hivek lawmmam siatnak thleng hi zoi hrang khalah tuar a har. Cutikah KIA lamih cangvaihnak kan hmu cih dingin a lang. Doawknak picang a suak thei. Culo hmanah ralhrang hmun pakhat khatin an tuar cih ko ding. KIA lam daiten an ummen lo dingih, an thungrulnak a um cih ko ding,\" tin a sim.\nKIA thuphuangtu ralbawi Nawbu cun \"Tuhrih ahcun zokhal kan buai thluh ih, cazin cekci ngah a har. Tuitum ralhrang in bomb an thlaknak hmun cu kan sakhan pakhat kiangah a sinan, mipi thawn umtlang ih concert an tuahnak hmun a si. Hivekin ralhrang pawl an cangvaih tikah remdaihnak cu kan hla deuhdeuh in a lang. Ralhrang khal mipi in an zum thei nawn lo dingih kan ram Myanmar buainak cu a hnok deuhdeuh ding. Hivek ih ralhrang cangvaihnak ruangah KIA central lamin a rangthei bikin thusuah an nei cih mai ding a si,\" tin a sim.\nTlangpar Ralthuamkai Unau 3 In KIA Tuarpi – Tlangpar ralthuamkai unau 3 tiah hminpe aw AA, MNDAA le TNLA pawl cun Kachin ramkulh Phakan myone ih ralhrang cangvaihnak an mawhthluk tuk thu tarlang in KIA le Kachin mipi an tuarpinak an langter.\nTlangpar ralthuamkai unau 3 cun \"A tufang ram buainak ah ralhrang pawl cu an umdan le tlanlen dan a dik thei nawn lo ih, ralthuam rinsan kengkeng in mipi tuar ding zawng hlir in ramsung hmun tinkim ah an cangvai thlang. An cangvaih dan cu ralkap pakhat sinak khal an pu lo ih, ralkap daan pahbalmi tampi an nei.\n\"Hivekin ralhrang pawl cangvaih dan cu nikhat hnu nikhat a luarkai deuhdeuh ih, mipi kan fimkhur a tul tlunah ramleng khalin thaten an zohfel a tul. Ramleng in ralhrang an hrem ding caan a thlen zo bangin kannih tlangpar ralthuamkai pawl khalin ralhrang sinak theifiang tuk ding kan si ih, lungrualten kan tuah dingmi cu a takin tuah vutvo thlang ding le a takih ka tuah ding caan a thleng zo.\n\"Ralhrang cun KIA ralkap le mipi umkhawmnak hmun cu raldonak vanzam in bomb an thlakih, KIA ralkap, Kachin hlasakthiam le Kachin mipi tampi an thih phah timi kan theih tikah kannih unau thum cu kan riahse tuk lawlaw. Ralhrang in an tuahpi vekin tuarsal rori hai sehla a tuartu pawl pawl diknak ngah dingi kannih cun beiseinak kan nei ih, kan unau thum cun KIA pawl kan lo tuarpi tuk a si,\" tin thu an suah.\nKayah Khalah Ralhrang In Mipi An Kap – Kayah ramkulh Loikaw myone Kungtar khua ih raltlan pawl umnak hmun cu ralhrang ralkap in ralthuampi thawn an kap ih, raltlan pakhat a thih phah tlunah hriamhma ngah 3 an um.\nRaltlan buaipitu pakhat cun \"Doawknak zianghman a um lo nan, ralhrang pawl cun zan nazi 9 hrawngah raltlan pawl umnak cu ralthuampi in an kap. Mipi in an kap hrim rori a si ih, raltlan pakhat a thih phah tlunah hriamhma ngah 3 an um. Raltlan umnak hmunih ralthuampi a tlak tikah inntek pa a thi ih, hriamhma tuar lakah nauhak an tel.\n\"Ralhrang pawlih rapthlak zia cu mipi tuar ding zawng rori in an cangvai. Hivek cun ziangtik hmanah mipi thinlung an neh thei nawn lo ding. Tu ahcun rampi huapin ralhrang kan hua ih,an cimit ding cu kan duhbikmi a si thlang. Ziangahtile, anmah ralhrang in mipi ziangih in siar ve lo ruangah a si,\" tin a sim.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"http:\/\/www.vapualauaw.in\/ramsung\/ralhrang-in-kia-kachin-hlasakthiam-le-mipi-80-tlun-bomb-thlak-that\/","date":"2023-03-28T23:53:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296948900.50\/warc\/CC-MAIN-20230328232645-20230329022645-00703.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995043278,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995043277740479}","num_words":889,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.27,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"David le Nathan thu\n1Ciafang in Bawipa in Nathan khiah David hnenah kawi ruai i. Nathan khai David hnenah hleng ai, David hnenah, \"Khua pakhat songah mi panih um i. Pakhat paa tu milian i. A khatta paa tu mifarah i. 2Milian paa in tu le kawlpawlte nai bial i. 3Ikhalselai mifarah paa in tu niu pakhat lek nai i. Cia tu khiah amah in lai ai a fak pe i. Cia tu niu khiah amah thawn le a fate thawn khaang khat ai, amah rong ei sah ai a khuat songin ti ding sah i. Cia tu niu khiah a kaang songah mitmu ai cia pa in a fenu bangin ruat i. 4Ciafangin mikhual pakhat khiah milian paa inn ah hleng i. Ikhalselai milian paa in a hnenah tlawng tu mikhual ca in a tu le a kawlpaw te khiah ro siang lo ai, mifarah paa tu niu khiah lang sah ai, a hnenah tlungtu mikhual pa ca in ro i.\"ti in rel i. 5Ciafangin David khiah cia mi pa lakah thinrawn bik ai, Nathan hnenah, \"Bawipa nung song hmuah in, ciatih bang ai bawn tu pa khiah thi tuh rori i. Amah in ciatih ai bawn ai ninghiohnak nai lo manin amah in a let li in rul tuh i.\"ti in ti i.\n7Ciafangin Nathan in David hnenah, \"Cia paa khiah nangmah i si. Bawipa Israel Pathian in, 'Israel kumpibawi cang tuhin na ril ing. Saul kut songin na luat ruai ing. 8Na bawipa inn na pe ing. Na bawipa nute khiah na kaang songah na pe ing. Israel le Judah mite na pe ing. Ciate khiah a tlawm ze i ta selai, hete le khiate khai na pe tuh napui i lai ing. 9Zaimanin Bawipa thukham khiah zauhsuam in a hmai ah sual i si? Nangmah in Hit mi Uriah khai vangsau thawn rek ai a nu khiah nu sah i si. Uriah khiah Ammon te vangsau thawn rek i si. 10Ciamanin vangsau khiah na inn songin tlan tuh nawn lo i hang. Ziangmanti fangin nangmah in zauh i suam ai Hit mi Uriah nu khiah nu sah i si.'ti in na ti i. 11Cen Bawipa in, 'Na inn sang songin na tawng tuh in a pha lo suak ruai tuh ing. Na nute khiah na mit hmuh in na lang sah tuh ai, na ompui paa pe tuh ing. Cia paa in sunlai var in na nuute thawn itkhat tuh i. 12Nangin he khiah a thupniu in bawn i si. Ikhalselai kai in Israel mi veksen hmai le sunlai var in bawn tuh ing.'ti in ti i.\"ti in rel i. 13Ciafangin David in Nathan hnenah, \"Bawipa hnenah i sual te i.\"ti in ti i. Ciafangin Nathan in David hnenah, \"Bawipa in khai na sual na hlat zo i. Na thi tuh lo i. 14Ikhalselai he manin Bawipa raalte in Bawipa zauhsuamhnak tuh a khuan na pe manin, na hnenah tehnak na fa khai thi tuh rori i.\"ti in rel i.\n15Nathan khai a inn ah tlung i. Ciafangin Bawipa in Uriah nu in David hnenah cawihnak fa khiah seu ai cia nau khai ur pan i. 16Ciamanin David in cia nau niu ca in Pathian hnenah ngen ai ani khai rongul ai a inn songah lut ai laipuai ah zan khuavar taal i. 17A inn ai mi upate khai tho ai amah hnenah kawi ai, David khiah laipua vumin tho pui tum i. Ikhalselai David in tho nuam lo ai amahte thawn rong khai ei nuam lo i. 18Ni sarih nia fangin nau niu khai thi lio i. Ciafangin a hnenumte in nau nio thil lio khiah David rel tuh ngam lo i. Ziangmanti fangin amahte in, \"Nau niu a nung lai in amah khiah rel ai amah in kin relhnak thu kin ngai sah lo i. Ciamanin nau niu thi lio khiah rel singlai amah veve a pha lo zai bawn ni tur?\"ti in ti i. 19Ikhalselai David in a hnenumte a hiohio ai pong khiah za fangin, David in nau niu thi zo khiah ling i. Ciamanin David in a hnenumte hnenah, \"Nau niu thi lio i hang?\"ti in zawt i. Amahte in, \"Thi lio i hang.\"ti in sawn i. 20Ciafangin David khai laipua in tho ai, takhlu ai thau nawih ben fangin, a thilthuam khiah thleng ai, Bawipa inn ah kawi ah Bawipa khiah bia i. Ciaben fangin ani khai a inn ah tlung ai rong bawn ruai ai amahte bawnhnak rong khiah ei i. 21Ciafangin a hnenumte in amah hnenah, \"He na bawnhnak khiah ziang i pa? Nau niu a nung lai in nau niu ca in rongul ai kap i si. Ikhalselai nau niu thi lio fangin tho ai rongei ang si.\"ti in zawt i. 22Ciafang amah in, \"Nau niu khiah a nung lai in, rongul ai kap ing. Ziangmanti fangin, 'Bawipa in ngaih lo i har thai ai nau niu khiah lo nung ruai thai pang i lo im?'ti in ruat ing. 23Tun tu nau niu khai thi lio hang. Zaimanin rongul tuh ing?Amah khiah nung ruai leh thill ing?Amah hnenah kawi thai ing. Inapui ani in i hnenah kawi tuh lo i.\"ti in sawn i.\n24David in a nu Bathsheba khiah thinnuam ruai ai amah thawn itkawm le cia nuu in fapa niu nai ai David in cia fapa khiah Solomon ti in a hming sa i. Bawipa in amah khiah it i. 25Ciamanin Bawipa in prawfet Nathan khiah kawi ruai ai cia fapa khiah Jedidiah ti in a hming sa i.\n26Ciafangin Joab in Ammon mite Rabbah khiah tawng ai kumpibawi khua khiah lang sah i. 27Ciafangin Joab in David hnenah, \"Rabbah khiah tawng ai a khua ti zuhmun tlau khiah lang zo ing. 28Ciamanin a taanghnak mite khiah hmunkhat in khawm tulai, cia khua khiah kulh tu. Cialo fangin kaimah in cia khua khiah lang tuh ai cia khua khiah i hming in ko tuh ing.\"ti in rel tuhin nalaangte hlat i. 29Ciafangin David in minungte khiah hmunkhat in khawm ai, Rabbah ah feh ai Rabbah khiah tawng le lang lio i. 30Ciafangin amah in amahte kumpibawipa lukhuk khiah a lu in long sah i. Cia lukhuk khiah sui le lungto mankhungte thawn bawnhnak i ai talan pakhat rit i. Cia lukhuk khiah David lu ah khuk i. David in cia khua songai thil tamngai khiah sut sah i. 31Cia khua ai mite khiah David in lang ai, hluah le thir taruang le haihpui thawn naper tu tuhin le ukkhe em tutuh in dah i. Ciatih bangin Ammon khua cang ai mite khiah bawn i. Ciafangin David le a minung veksen khiah Jerusalem ah tlung leh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-12\/","date":"2023-05-29T16:30:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00787.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9586367607,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9586367607116699, \"cnh_Latn_score\": 0.03571923077106476}","num_words":1100,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.188,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.961,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNunnak le leilungpi zawnruat in a kilhim tu pawl si hram uh. 16 September 2020\nNunnak le leilungpi zawnruat in a kilhim tu pawl si hram uh.\n16 September 2020\nLeilungpi zawnruat in kilhimnak cu milai le sersiam mi pawl hman te ih cuaithlainak vekin a rem ter tu cohlan dan pahnih a si tiah Pope Francis in kan dung tlawngkai nithum ni, Vatican ih um San Damaso ih um mi pawl thawn an tonawk caan ah a rak sim. Khat le khat ngaihven aw uh.Tu dinhmun ah leilungpi-ih a ton rero mi pulhnat ih luat nak dingah cun khat le khat ngaihven in kilkhawi a tul. Thanau bik pawl, mi dam lo pawl, kum upa pawl a tuamhlawm tu pawl kan bawm a tul. Ziangah tile an mah cu an tuah man an ngah tlak mi nemhngetnak, sumpai an ngah lo nain tu ni mipum pawlkom ah a thupi zet mi dinhmun ih a cangvai tu pawl an si.\nHi kilhim nak cu kan ruuninn a si mi leilungpi khal kilhim cia a si. Ziangah tile ramnung pawl zate cu khat le khat pehtlaih awk nak a um. Kan harhdamnak cu kiangkap hring dildel nak par ah a bun aw. Ziangah tile Pathian in leilungpi a sersiam hnuah milai pawl cu a kilkhawi tu dingah tuanvo a rak pek.\nRalrinnak cu a thabik mi dam ter nak.\nKan leilungpi siatsuahnakin humhim dingah a thabik mi dam ter nak cu ralrinnak a si. Khawruah thiam nak neih lo nak cu cuaithlai bangawk lo nak le milai duhham nak ah ol ten a thleng ter thei.Ti duh san cu milai ih tulsam mi cu thupit ter tuknak, milai in sersiam mi zaten thuthen dingih thunei tu vek ah a can ter.\nSersiamnak thawn pehpar in Cathianghlim pawl thei cu ca lo ih leh nakin that lo nak pawl a cang ter. Curuangah ah leilungpi cu tul lo nakih hman hnuah dinhmun tha lo ah a thleng ter. Milai in sersiamnakih thuneitu vekah a ruat aw. Pathian ih si nak dinhmun hman lak suah a tum. Hi vekin Pathian ih sersiamnak kut cu an siatsuah. Cu vekin kan nih cun nunnak humhimtu pawl tiih kawh nak cu hngilh in mai hrang that nak lawng ih hlawk nak ah a can ter. Kan tuanvo cu kan ruuninn leilungpi kilhim ding hi a si. Nunnak hrang tumtahih leilungpi dinsuah ding a tul. A tul lo nakah hmangin mai hlawk nak cang ter hlah uh.\nKan zate ih tuanvo cu kan ruuninn leilungpi kilhim dingah a si. A farah bik mi kan unau pawl le kan ruuninn leilungpi cu a dik lo ih siatsuah a tuar tu pawl ruangah an tap an ai hram. Curuangah tikcu khel in dam ter dingah a thupi. Hi vekih damter dingah cu ruahnak thawn tuah nak hi a tha bik mi dam ter nak a si. Hi vekih tuah nakin milai pawl cu a leng lam ih man si lo in an hnenah Pathian ih pek mi sunglam man ton a theih dingih an thei ding a si.\nSersiamnak le kiangkap ruat lo in a thei lo tu pawl hrangah mi tampi ziangtin an lian ti khal an ruat thei lo ding. Kiangkap siatsuah in mai hlawk nak tuahtu pawl cu mipi siatsuah in an nunram an liam ding. Milai pawl khal an tulsam mi a silhkhah sak tu saal vek ah an ruat ding. Kiangkap ih umdan pawl a ruat thiam tu pawl dinhmun in leilungpi ih man le milai harhdamnak siatsuah nak a cang ter tu a thuhla pawl thleng dingah tha suah in an tuah ding. A theithiam lo tu pawl fimthiam nak pek uh. A dang ti daan pawl thawn a tulsam mi pawl an silhkhah ding. Zohthimtlak mi sumdawnnak thar thangso dingah an khaisang ding.\nRuuninn a kilhim tu aamahkhan pawl khal um dingah an tuah ding. Sersiamnak a kilhim tu pawl ruah nak le humhimnak lamzin a thluntu pawl cu kan ruuninn a kilhim tu pawl an si. Cu vek in nunnak le ruahsannak khal humhim tu pawl an si. Hi dinhmun cu tesinfa pawl hrangah kan ruuninn kilhim dingah a thupibik mi sambaunak a si. A thupibik in cui hmun ih a um tu pawl hnenah kan zaten lungawi thusim a tul. Cu vek thotho in kiangkap le nungphung ro pawl kilkhawinak a tuah tu cangvaihnak pawl, pawlkom pawl, mi theih tam mi pawlkom pawl khal lungawi thu sim a tul.\nHi nunphung cangvaihnak pawl cu upat an si lo. Nemhnget an si lo ih hlei ah an mah pawl ih tuah mi pawl ah hnaihnok nak pawl khal an tong. A ngaingai ah cun an mah pawl cu ruah nak um lo mi tidan in thleng awk nak kan tuah thei ding. Cui thleng awk nak cu \"ngeihven awk nak\" a si. Sersiamnak cu kilhim dingah mi tin ah tuanvo a um. Kan mah pakhat ciar khal in kan ruuninn kan kilhim thei. Kilhim ding tuanvo khal kan nei.\nCu lawngah sersiam mi pawl hrangah Pathian kan thangthat thei ding. Kan ruat thei dingih kan kilhim thei ding tiah sim phah in Pope Francis in tlawngkai nithum ni-ih a thu zirh cu a rak cem ter. Hi thuthang cu 16 September 2020 ah Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/nikhua\/nunnak-le-leilungpi-zawnruat-kilhim-tu-pawl-si-hram-uh-16-september-2020","date":"2023-05-29T08:30:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00242.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999884367,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999884366989136}","num_words":889,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.362,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Aung Lin Nih Ka Nu Le An Thah Dih Hna Hnu Ah A Tanglei Bantuk Hin Saiha Lei Phone A Chonh Hna Ning A Si\nAung Lin nih Ka Nu le an thah dih hna hnu ah a tanglei bantuk hin Siaha lei phone a chonh hna ning asi. March 19,2023 Zaanlei sml 4pm hrawng ah Aung Lin nih ka pa hi ph a rak chonh i, Biaksuii le a hawile Siaha an rak phan cang maw tiah zei hmanh a hngal lo bantuk in a hal (mah ph a rak chonh hi an thah dih ka te a si lai tiah kan zumh)\nAung Ling nih cun Biaksuii a va pa sin ah hin nikhat ni March 20 ah cun Farkawn ah ka um a ti chel, Farkawn ah i dohnak a um i Ainak lei ah khan ka rak kiar laii Siaha lei zong ah ka rak lan lai tiah a ti chel . (Amah nih Biaksuii te a thah hna hi a chungle an lunghring sual lai tiah, Biaksuii a pasal cu ph in a chonh i Siaha ah nan inn ah ka ra lai a ti thulh)\nCun Biaksuii a hawinu phaisa thleng sin zong ah hin a rak chonh, Biaksuii le a hawile nih phaisa an tlikpi bantuk in an thawngpang hi a rak hal, phaisa thleng na sii Biaksuii te nih hin na sin asilo ah Champhai, Aizawl lei ah phaisa hi a thlen te ko laii kei nih cun mi ka theihlo caah an thawngpang rak ka hlat piak tiah a chonh.\nNiawhtlang ah hin Biaksuii a u chuahpi le hi an chungkhar in an um ve, Aung Lin cu Biaksuii u le nih hin na umnak tipi in cun rak kai law an accident sual ah rak ngia pah hna law kan nih nih Niawhtlang in kan rak zuang laii kan rak ngiat thluahmah ve hna laii kan i tonnak tiang kan kawl veve hna lai tiah an chonh asinain Ainak in Aunglin hi phone zong an chawn kho tilo.\nAung Lin nih Biaksuii a u le sin ah cun ramri i phaisa kan lakmi cu motor cungah sala-eih pahnih in kan chiah i an rak tlung ko kha ta, ka chawn kho bak hnalo Biaksuii nih hin phaisa hi a tlikpi tiah a hlen rih hna.\nAunglin nih hin signal a umnak hmun in Biaksuii a va pa, phaisa thlengnu le Biaksuii a u le hi signal a umnak hmun in a duh poh in a rak hlen hna. Kan ca a kan rel piak i a share mi nan cungah kan i lawm tuk. Credit: Babie Zt\nMithattu CDF Sungtel Pawl Kaihsak Tengteng Dingin Dilnak An Nei. Mizoram State Saiha peng le Myanmar ramri ih mi 3 thah an si thuhla ah thah tuar innsang lam cun mi 3 thattu CDF sungtel pawl kaihsak tengteng dingin dilnak an nei ih, in kaihsak lo asile Mizoram ih um Myanmar raltlan pawlin an tuar thei ti'n thu an suah.\nSiattong innsang cun \"Biak Sui, Bablu le Lalthafamkima pawl thattu cu Aung Ling CDF Mindat sungtel le Zaw Oo CDF sungtel an si. Aung Ling le Zaw Oo hi an rualpi pakhat Ko Kyat ( Myaing PDF ) pawl thawn February zarh khatnak ah Biak Sui tei dawr ah thil an lei ih, ralthuam lei ding kan si, nan inn ah kan umthei pei maw ti'n zangfah an dil ih,\nBiak Sui cun an inn ah a rak umter hai ih rawl khal thaten a pe. Tangka an kenmi ting 58 Rupees cu kan kut ahcun a him lo ti'n Biak Sui an kolter. Ni 4 hnuah Mizo nu Siami hnenih meithal an cahmi an thlen ruangah Biak Sui hnenih retmi tangka an dil ih an zaten an siar hmaisa hnuah a kim ti'n an la ih meithal lei dingin an suak.\n\"A hmun an thlen tik ah an tangka kenmi ting 5 le thawng 50 rupees a hlo. Tangka kim lo cu Biak Sui an sutih Biak Sui cun kan inn ah kan zaten kan siar ih a kimten nan kenmi a si ih,kei thawn a pehparaw lo a rak ti.\nCutikah , Siami cun keimai kutih hlo a si ih keimah in tuanvo ka la ding a ti. Tangka dang ting 52 le thawng 50 rupees cu Siami in Aung Ling le Zaw Oo a pesal. Zan 2 an riak hnuah Aung Thang CDF Mindat le Ko Kyat PDF Myaing tei pahnih cu Myanmar ah an tlung sungih Aung Ling CDF Mindat le Zaw Oo CDF Mindat tei pahnih khal Biak Sui inn in hmundang ah an tthawn ve.\n\"Aung Ling Le Zaw Oo hi Biak Sui inn ih an um nawn lo hnu khalah Biak Sui hnen ahcun an feh leuhleuh ih Siammi tangka in dilsak aw ti'n an fial ringring. March 17 ah Zaw Oo cu Biak Sui ih Dawr ah a feh ih Myanmar ah tangka lak ding ka nei, asinan lamzin man ka neih lo ruangah ting 1 kyats in cawih aw a ti ih Biak Sui cun a rak cawih. March 18 ah Aung Ling sawn Biak Sui dawr ah a feh ih Zaw Oo ih kangka lakmi ting 3000 le 200 kyats cu amahten India ram ih a luhpi thei lo ruangah ramri tiang in fehpi aw ti'n a va sawm.\n\"March 19 ahcun Biak Sui, Bablu le Lalthafamkima pawl cu Aung Ling an thlunih ramri ah tangka la dingin an feh. Bablu hi Saiha ah cozah hnatuan a si ih, Biak Sui thawn rualpitha an si ruangah an sawm. Lalthafamkima hi mawtaw neitu a si.\nCutin Ainak ramri Ngalang lamah an feh ih an kirsal nawn lo. Ni 4 liam hnu lawngah Ngalang khuami pawl cun ruak 3 an hmu. An ruak hi lungin an rak dengih an urkang bet tikah a se tuk. Datsi an toih ih a urkang. Asinan, an taksa hrekkhat theihtheih zetnak a um. Biak Sui le Kima ruak cu hmunkhat ah an retih Bablu ruak cu hmunhla deuh ah an hlon.\nAung Ling le Zaw Oo hin meithal leinak ding tangka hi Myaing PDF pawl hnenin an lakmi a si ih, PDF pawl ih tangka ruk an duh ruangah lamzin an rak hawl cia. Aung Ling le Zaw Oo in Aung Thang le Ko Kyat tei pahnih Myanmar ih an tlunter khal anmahten ting 58 Rupee nei thluh an duh ruangah a si.\nAung Ling le Zaw Oo cun Myaing PDF hnenah meithal leinak ding tangka hi Biak Sui hnenah kan pe zo ih, in khirhsal duh nawn lo ti'n zual an ko. Curuangah ramri ah amah Biak Sui kan ratpi dingih nan duh dandan in rak tuah uh tivekin khua an khang tiah kan zumhnget.\n\"Aung Ling le Zaw Oo hi Biak Sui inn ih an umlai ihsin tangka an eithup thei dan ding le Biak Sui an puh theinak ding tlunah Biak Sui an thah dan ding tiang an ruat thluh cia in a lang. Biak Sui in Aung Ling le Zaw Oo hnenah leiba nei taktak sehla ramri tiang a thlun ngam zik lo.\nRamri ih an feh khalah Biak Sui in suithi pahnih, thii mankhung dang pakhat, sui zunghruk 5,sui faute 5 le tangka fai thawng 60 hrawng a keng. Biak Sui hi 2000 kum lamin a pasal thawn Saiha ah dawr tuah in a um. Kum 22 sung Saiha ih a um sungah khuami pawl duh zetmi mitha,mitlaitluang a si ih,a dawr khal Saiha ahcun dawl theihhlawh pathumnak a si. Ram a buai hnuah CDF pawl ngaihtuah zettu le theitawk ih bawm rerotu a si.\nMithattu Aung Ling le Zaw Oo tei pahnih nan kaih lohli lo asile kan chin miphun thah an tong ve pang ding timi hi phan um tuk a si zo. Curuangah Aung Ling le Zaw Oo hi zamrangten in kaihsak lohli uh. Tutiang ahhin Saiha mipi le palik pawl cu mithattu pawl parah an thinheng tuk lai. Ramri khal khar thluh dingin an au rero zo.\nAung Ling le Zaw Oo tei pahnih kaih an silo ahcun Mizoram le Chin State pehtlaihawknak a siat phah dingih Mizoram ih um Myanmar raltlan pawl khalin an tuar phah thei ding.\n\"CDF Mindat lam cun Aung Ling le Zaw Oo hi CDF Mindat ihsin an suak zo, CDF Mindat sungtel an si nawn lo ti'n an sim. CDF Mindat in an suak zo asikhalle Mindat mi an si timi cu a fiang tuk ruangah anmah pahnih kai dingin CDF Mindat khalin tuanvo nan nei.\nAn thahnak hmun hi Zophei ram a si ruangah Zophei CDF pawl khal misual kai dingin tuanvo nan nei. Aung Ling le Zaw Oo cun Biak Sui le a pasal hnenah CDF Mindat kan si ti'n an rel aw. Biak Sui hi CDF pawl duhdawt zettu le thaten zoh ringringtu a si,\" tin Biak Sui sungte pawl cun thu an suah.\nCentral Young Lai Association (CYLA) khalin mithattu pawl zamrang thei bikih kaih an si theinak dingah ramsung ih dothlengnak tuahtu pawl le ralthuamkai pawl dilnak an nei. Raltlan lakah rittheihsi tham, zuar le ralthuam zuar tivek khal um lo dingin theihternak an nei cih.\nMara pawlkom MTP cun Biak Sui le a rualpi pawl thah an si ruangah March 29 ihsin India le Myanmar ramri an khar thu mipi theihternak an nei. Mithat pawl kaih si tengteng haiseh tin dilnak an nei cih. Crd; Vapual Auaw","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"http:\/\/www.onlinenungak.com\/aung-lin-nih-ka-nu-le-an-thah-dih-hna-hnu-ah-a-tanglei-bantuk-hin-saiha-lei-phone-a-chonh-hna-ning-a-si\/","date":"2023-06-05T09:38:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224651815.80\/warc\/CC-MAIN-20230605085657-20230605115657-00665.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.943023324,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9430233240127563, \"cnh_Latn_score\": 0.05672049894928932}","num_words":1530,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.958,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Hpakan နမ့်ဂျန် အောင်လျန် lei ah an hawile bawmh dingin a kalmi ralhrang cu KIA nih an kah hna i minung 30 an thi.\nKachin ramkulh Hpakant နမ့်ဂျန် အောင်လျန် lei ah an hawile bawmh dingin a kalmi ralhrang pawl cu nizan November 15 ah KIA nih lampi ah an rak kah hna i ralhrang minung 30 an thi tiah a fekmi Kachin thawngpang nih Yangon Khet Thit Media sinah a chim.\n\"Hi kahdohnak cu nizan suimilam 4 in 6 tiang hrawng a si. နမ့်ဂျန် အောင်လျန် lei a kalmi lam ah a si. Ralhrang hi an hawile bawmh dingin thazang 60 hrawng an kal. Lampi ah KIA nih an kah hna i minung 30 leng an thi\" tiah a fekmi Kachin thawngpang nih a chim.\nA Dang Relchih: Tihin a langhter: 𝐂𝐡𝐢𝐧 𝐇𝐮𝗺𝐚𝐧𝐢𝐭𝐚𝐫𝐢𝐚𝐧 𝐀𝐰𝐚𝐫𝐝 𝐋𝐮𝐧𝐠𝐥𝐚𝐰𝗺𝐧𝐚𝐤 Chin TV International i pek mi, Chin Humanitarian Award 2021 cu mipi duhdawtnak ruang ah keimah nih ka co ngah tikah, Chin TV International Board of Directors nan za te par ah siseh EC chung tel nan zate par ah si she, mipi lam isin duhdawttu nan zate pi parah, lungawinak van sim ka duh.\nHi vek i nomination ka um tik caanah keimah i timeline i ka share lo nak le promotion ka tuah lo tikah khin hihi a value lo mi ah in ruat lo ding in thei thiamnak ka rak dil a si. Nikum ti vek tla ah cun voting in pek lo ding tiang in rak dilnak ka rak nei. Ziangruangah tile kan mipi hi tahhramnak le tlak rak in an tuar lai a si i, ram sung ram leng ih sin bawmtu hmuah hmuah tla hi mitthli le thinna cung in bawmtu an si ruang ah le a tuantu kan mah tiang in mitthli tlak le thin na in tuan mi kan si cio ruang ah a si.\nHi vek in ka thinlung te in ka rak hlut zetmi award, tu sun ni ah kan miphun hrang ah si seh, ka minung hawi hrangah siseh, hnatuan theinak in pe tu kan Pathian parah siseh hi vekin ka miphun duhdawtnak thinlung rosung in pek tu in hring tu ka pa Bishop Dr. CK No Chhum parah siseh, in thihsan zotu ka nu Pi Susana Sui Caan par ah siseh lungawithu ka sim.\nAtu vek ih award hmuthei ding hin ka hnatuanpi rualpi pawl tel loin a ngah lo mi a si. Annih hi behind the scene ah a um tu an si i nan zatepi parah ka lung awi ti kha van sim sal ka duh a si.\n𝐆𝗼𝐝 𝗼𝐟 𝐇𝐮𝗺𝐚𝐧𝐢𝐭𝐚𝐫𝐢𝐚𝐧 Hi vekih keimah nih ka value zatmi humanitarian award ka hmu thei tikah ziang ruang ah si hi mi hi ka thinlung nih upatnak sangpi ka pek i minung tla nih hi mi hi upatnak sangpi kan ret ti mi kha Remembrance Day ka hngilh thei lo ding mi ni pakhat a si vek in van sim ka duh a si. Kan Bible sungih a mawibik mi le theology hmuahhmuah a fawp khawm tu si mi cu Johan bung khat kha a si.\nCu mi ah thil pahnih kan hmu. Pathian cu minung ah a rak cang ti mi le cu mi a rak cang mi Pathian cu minung lakah a tlang leng timi te kha a si. Vawleitlun philosophy hmuahhmuah i nautabik le hnihsuakbik i ka ruat mi cu minung cu Pathian ah a cang ti mi le minung a zuam le Pathian a si thei ti mi hi a si. Ziangkim sersuahtu Pathian sawn kha, a Pathian sinak, a thianhlimnak, a ropitnak hmuah hmuah fehsan in, hi tawk i a nauta tukmi minung hnen ah a rak um lawng si lo in a tlawng leng ti mi hnak i a mawi sawn mi philosophy vawleitlun ah a um lo i, cu hnak i a tum mi duhdawtnak a um dah lo.\nCuruangah, minung hi zonih si a duhdawt bik kei? Fiang ten kan thei thei mi cu, minung a duhdawt bik tu cu, cu minung a sersuahtu Pathian a rak si ti kha a si. Curuangah, kan sam tiangin in siarsak theh ih sam pakhat tiang khal in a thei theh mi kha a si. Cumiruangah cun, minung hawipi duhdawt le mah le miphunpi duhdawt hi Pathian duhdawt a si i, Pathian thinlung heart-beat vek, a kengtu minung kan rak si kha a si.\nCuruangah, kan nih hmuah hmuah cu, Pathian ih auhmi miphun kan si vek in, a mah thinlung puin, hi vawlei tlun ih justice hrangah siseh, oppressed ih ummi namnet mi hrangah siseh, Voiceless awka neilomi hrangah siseh, harsatnak ih a taangmi hmuah hmuah hrangah siseh, kan si thei tawk ih, tuan cio ding in le miphun kan zate pin nung rih hnai ding ti khal in lo sawm ka duh hnai a si.\nTu zaan ih, hi vek award ka hmu mi in lawm pi tu mipi nanzate pi le nan inn sungkua parah Pathian thlasuahnak um hram ko seh! Pathian nih kan miphun in cawisang sehla, in venghim sehla, in umpi ring ring ko seh. Ka lung awi; 𝐓𝐡𝐚𝐰𝐧𝐠 𝐓𝐡𝐚 𝐓𝐡𝐚𝐧𝐠. Ttialtu: Thawng Tha Thang","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"http:\/\/www.catialnak.in\/2021\/11\/thawngttha-taktak-an-hawile-bawm-dingin-a-kalmi-ralhraang-cu-kia-nih-an-rak-kah-hna-ceilak-an-thi\/","date":"2023-06-07T17:08:20Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653930.47\/warc\/CC-MAIN-20230607143116-20230607173116-00651.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9362497926,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9362497925758362, \"cnh_Latn_score\": 0.06363314390182495}","num_words":842,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.923,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nA hmaisabik India Catholic hermit Sister a kum 89 ah nunnak cem (March 1, 2023)\nA hmaisabik India Catholic hermit Sister a kum 89 ah nunnak cem\nMarch 1, 2023\nSr.Prasanna Devi, Syro Malabar tradition ih hmaisabik Catholic hermit Sister cu Feb 27 a kum 89 ah India ram nitlak nak lam Gujarat ah a nunnak a cem. Prasanna Devi cu a khua le ram ah \"Mataji\" tiin an ko ih kum sawmli sung Gujarat ih Girnar tlang par ih tuupi lak ih lungkhua ah a mah ten a um. Himi tlang cu Gujarat ah Gir ih Lion Sanctuary tiin mi theih tam a si.\nAmah cu kum tawk fang a dam loih 2014 a harhdam lonak ruangih a thawnnak hmun Junagadh ih St.Ann Catholic Church ih Parish Puithiam Carmelite Puithiam Fr.Vinod Kanatt in a rak tuamhlamw. Prasanna Devi cu Rajkot ih Christ siizung ah February 3 a nat a besiat tuk hlan ah an tuamhlawm ih Presbytery parish ah a nunnak a cem. March 1 ni ah Junagadh ah an phum.\nAmah cu Kerala ih Thodupuzha kiang karimannoor ah 1934 ah a rak suak ih Fr.Charles de Foucauld ih rak din mi little Sisters of the Sacred Heart ah a rak lut. Cutawk ah kum nga a um ih thukamnak la loin a suak. Cuihnuah Maharashtra ah a thawn ih cutawk ah Arts le thil thit pawl a zir ih kum malte sung lo hnatuan in a um. Cuihnu ah zuksuai le thil thit a zirh.\nKiangkap kilkhawinak pawl ruat tha dingah a forhfial ih Bangalore ih Benedictine Sisters of Our Lady of Grace and Campassion ah caan malte sung a um ih thlarau lam ruahnak pawl a rak pek. Kumhnih a liam hnu ah convent in a suak ih Hindu le Buddist mi vakvai pawl umnak hmun le Asrams phungki le nunphung lam a phunphun umnak hmun ih Christian pawl a tlawng.\nAmah in phungki pawl ih India ascetic a duh zet ih ziang nei lo, mi pawl ih pek mi te ei in hramlak pawl le temple pawl ah a um. 1974 ah Girnor hramlak ah a thleng ih cunah um ding ah thu a pot cat nan Himalayas ah a thawn. Lungkua ah thlanga sung Pathian thuruah nak a nei ih cuihnu ah hramlak fate ah a thawn ih cutawk hmun cu Sneha Deepam (lamp of love) tiin hmin a pek ih amah cu kiosa pawl, tlavang pawl le a dang sahrang pawl thawn an um tlang.\nA nun daan phung san in a um ih Hindu Sanyasin pawl vekin a thuam aw ih amah tong ding ih a ra tu pawl hnen ah Bawi Jesuh duhdawtnak a rak hlawm. Menmen ten a nunnak cu mi tampi in an duh zet ih a umnak hmun ah a thlacam sak nak, thluasuah le ruahnak pek mi pawl ngah duh in an feh ih rawl le adang thilri khal an pe. Mi hnen ah Jesuh cu a saya a sinak le Gospel thu pawl a rak sim fiang.\nMipawl in duh kawh in \"Mataji\" (Mother Goddess) tiin an ko. Prasanna Devi timi ih san cu Pathian hnen ih lungawinak ti a si. Rajkot ih Carmelite Bishop Gregory Karotemprel in a nunram thu cu ca hmai 42 thawn Prasanna Devi thulu in ca suah ih amah cu Christian nunpe tu le Syro Malabar Pawlpi ih a hmaisabik canonical hermit tiin an than.\nPumpe tu Sister ih mission cu Fr.Christanand (Fr.Sebastian Malieckal) hnenah a thar mi hlawhtlinnak a um. Amah cu 2019 August 15 ah Prasanna Devi ih Pathian thuruahnak ah a thawn ih daiten, thuruatnak le thlacamnak thawn a nunram hman a rak thok.\nA caan cu Pathian sunloihnak, thlacamnak, Mass, Rosary le Sarament upat nak in a hmang. A tikcu caan cu ahnen ih a ra tu pawl ton nak le anmah thawn thlacam nak in a nunnak a hmang. A rualpi pawl cu ahnen ih rawl le tidai duh ih a ra tu sahrang pawl an si.\n2005 lai ah Rajkot ih Bishop Gregory Karotemprel thawn Prasanna Devi ih umnak ah an feh dah. Christanand cu Kerala's Idukki ah 1972 ah a rak suak. 2003 ih ordination a ngah hnu ah Rajkot diocese ah mission rian a rak tuan. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/hmaisabik-india-catholic-hermit-sister-kum-89-ah-nunnak-cem-march-1-2023","date":"2023-06-06T10:08:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00118.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997906089,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999790608882904}","num_words":709,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.368,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Khah hih kawlram ah zukcawl lem cang thiam lei in mipi nih uar bak mi lemcang thiam Paing Takhon cu ralhrang nih tuah mi ti toih puai ah nuam taktak in a tlawn len ve nak a video cu online ah an van tar lang piak cu mipi nih an soi sel taktak, a video zoh duh mi cu a tang cem ah zoh nak ding a link in kan in chiah piak hna, Ca dang rel ding- Ralhrang In thawngtla Tampi An Suah Zalen Rlahrang ralkap cun Myanmar kumthar dencen in thawngtla 3000 tlun an suah zalen thu mipi theihternak an nei ih.\nRamdang thawngtla 98 khal suah zalen an si tin thu an suah. Ralhrang ralkap cun \"Myanmar kumthar hminsinnak hrang le mipi lungawinak hrangah thawngtla 3015 suah zalen an si. Hivek cu minungpi duhtawk zangfah lainak ruangah kan tuahmi a si ih, suah zalenmi pawl neta ah dankalh sualnak pakhat khat an tuahsal asile an thubuai hlun pawl khal an nung thluhsal ding.\nMyanmar kumthar a si vekin ramdang le kan inn hnen ram pawl thawn rualrem zetih kan umtlang theinak dingah Myanmar ram sungih ramdang thawngtla 98 pawl khal suah zalen an si. Ramdang thawngtla suah zalenmi pawl khal Myanmar ram sungah dankalh sualnak an tuahsal asile a thubuai hlun pawl a nung thluh sal ding a si,\" tin Ralhrang cun thu an suah. Ralhrang in thu an suah hnuah ramsung hmun tinkim thawnginn ihsin suah zalenmi an um hngal ih.\nYangon Insein thawnginn khalin thawngtla 200 tlun suah zalen zo bangin Kalaymyo thawnginn khalin thawngtla 23 an suah zalen ve. Dothlengnak hotu pakhat cun \"Ralhrang in thawngtla an suah zalen tinten ralhrang dinmi pawlkom thar a um phah theu ih rukru le suamhmang an tam deuhdeuh. Thawngtla suah zalenmi lakah umnak ding nei lo,misual mak tara tivek an telih mipi pawl kan fimkhur sinsin a tul,\" tin a sim. Thawng dang relchap- Chinland Defense Force – Hakha Council Nih Thing-Ah Le Thing Zuarnak Kong Ah Mizapi Sin Ah Theihternak Le Ralrinpeknak Cathanh An Chuah.\nChinland Defense Force – Hakha Council nih Hakha peng chung ah thing-ah le thing zuarnak kong ah mizapi sin ah theihternak cathanh an chuah. An cathanh chung ah April 10 in May 10 tiang Me-e peng, Senthang peng, Zokhua peng le Hakha khuachung tan in thing laak, thing phurh le thing zuarnak kan khap, tiah an langhter. Mah chungkhar, Biaknak he aa pehtlaimi le mizapi ca ah thing laak le thing phurh nan duh ahcun nanmahle nan umnak hmun in a ummi thingram lei ṭuanvo ngeitu hna sin ah a hlankan in ni.\n5 chung ah theihternak nan tuah hna lai, tiah an cathanh ah cun an langhter. Hi theihternak le ralrin peknak cathanh kan chuahmi a zul duh lo i phungning loin thing a la i a zuarmi nan um ahcun dantat nan si lai, tiah Chinland Defense Force – Hakha Council nih cathanh an chuah.TCP, Lemcang thiam Paing Takhon video cu mah alink hi 81\/videos\/163 hmeh law a video na zoh khawh lai.\nLeave a Reply","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.thelautuchinnews.com\/minthang-paing-takhon-soisel-tong-video\/","date":"2023-06-01T14:44:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647895.20\/warc\/CC-MAIN-20230601143134-20230601173134-00356.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7329221964,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7329221963882446, \"cnh_Latn_score\": 0.26624876260757446}","num_words":495,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.253,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.791,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Falam ih Zion Camp hrang ah bomnak nei Falam ih Zion Camp hrang ah bomnak nei Civil Disobedience Movement (CDM) ih tel kan FALAM khua sung mi pawl hrang bomnak Zion Camp hrangah sumpai hlu Posted by fpp_admin on December 16, 2020 in fppusa 0 Comments Falam ih Zion Camp hrang ah kan unau Zuu sal ih taang , Pathian thu zir rero pawl hrang ah 1,480,000 kyats cu December 16, 2020 ah hmaisabik kan kuat suak thei. Share this article: About fpp_admin Related Articles Mipi humhimnak hrangah bomnak FPPUSA nih Kan Neh Teng Teng Nak Ding hrang ah peisa hlu Falam CDM Cangvaihnak hrang peisa kuat CNO\/CNDF Drone Department hrang peisa hlu 0 Comments Leave a reply Click here to cancel the replyYour email address will not be published. Required fields are marked *CommentName * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/fppusa.org\/2020\/12\/16\/falam-ih-zion-camp-hrang-ah-bomnak-nei\/","date":"2023-06-04T03:20:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224649439.65\/warc\/CC-MAIN-20230604025306-20230604055306-00017.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9413588643,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9413588643074036}","num_words":144,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.132,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Amnon le Tamar thu\n1Ciafangin David fapa Absalom in Tamar tihnak farnu pakhat nai ai amah khiah mawi ngai i. David fapa Amnon in Tamar khiah tlak i. 2Amnon khai a farnu Tamar manin thincawl rauh in um ai, a ur in ur ngal i. Ziangmanti fangin Tamar in tlangval thawn itkhat awng lai lo i. Amnon in Tamar lakah bawn tuh khai mawi lo i. 3Ikhalselai Amnon in rual pakhat nai ai a hming khiah Jonadab i. Amah khiah David u Shimeah fapa i. Jonadab khiah ngian nai bik i. 4Ciafangin amah in Amnon hnenah, \"Kumpibawi fapa i lon si ai zaimanin ni khat hnua ni khat na rom riaro i? I rel na nuam lo im?ti in zawt i. Ciafangin Amnon in amah hnenah, \"I u Absalom farnu Tamar khiah tlak ing.\"ti in rel i. 5Ciafangin Jonadab in Amnon hnenah, \"Na khuahluan vumah it tulai a ur tuah tu. Na paa in na fan fangin, amah hnenah, 'Ninghio in i farnu Tamar khiah kawi tu selai, i mit hmuh in a kut in rong i suan sah tu selai, a kut songin ei ngang.'ti in rel tu.\"ti in ruai i.\n6Ciamanin Amnon khai taal ai ur khel i. Kumpibawipa in fan fangin, Amnon in kumpibawipa hnenah, \"Ninghio in i farnu Tamar khiah kawi ruai tulai, i mit hmuh in pawnghmuk panih i bawt tu selai a kut songin ei ngang.\"ti in rel i. 7Ciafangin David in Tamar khiah a inn ah ko ai, \"Na u Amnon inn ah kawi tulai, rong suan tu.\"ti in ruai i. 8Ciamanin Tamar khai a u Amnon inn ah kawi i. Amnon khai a taal in um i. Tamar in sangvut khiah lang ai hmet ai Amnon hmai ah pawnghmuk in bawn ai em i. 9.Ciaben fangin pakan songah a hmai ah bung i. Ikhalselai Amnon in ei nuam lo i. Ciafangin Amnon in, \"I hmunin mi vesken tlan tu seh.\"ti in ti ai mi veksen khai tlan i. 10Ciafangin Amnon in Tamar hnenah, \"Khan songah rong kawih tulai, na kut song in ei ngang.\"ti in ti i. Ciafangin Tamar in a emhnak pawnghmuk khiah a u Amnon hnenah khan songah tlum i. 11Tamar in ciatihin a hnenah kawih fangin, Amnon in Tamar khiah pom ai amah hnenah, \"Itkawm nga sing, i farnu.\"ti in rel i. 12Ciafangin Tamar in, \"I lo i, i u. I ruai bel mah. He bang heh Israel ramah bawn dan lo i. He bang voihnak khiah bawn mah. 13I zakthihnak khiah a konah kawi ruai thill tuh ing? Cen nang khai Israel ah mivoi bang na cang tuh i. Ciamanin, ninghio in kumpibawi hnenah ngen tulai, na sianglo in um tuh lo ngawn i.\"ti in ti i. 14Ikhalselai a relhnak khiah ngai nuam lo i. Ikhalselai amah khiah thahat sawn manin, cia nuu khiah neh ai itpui i.\n15Ciafangin Amnon in cia nuu khiah hua rauh i. Amah in cia nuu huahnak khiah a tlakhnak tah in rauh sawn i. Ciafangin Amnon in amah hnenah, \"Tho tulai tlan tu teu.\"ti in ruai i. 16Ciafangin cia nuu in, \"I lo i. Hetih ai i tlan ruai heh i vumah na bawn zohnak tahin sia sawn i.\"ti in ti i. Ikhalselai amah in ngai nuam lo i. 17Ciafangin a hnenumte khiah ko ai, \"He nuu khiah sumpua ah suah tu i lai, dawng kalh tuu-ih.\"ti in ruai i. 18Ciafangin Tamar in pianzia tamngai nai thuam lo sil i. Ziangmanti fangin kumpibawi fenu tlangval thawn it awng lote in ciatih in thuam de i. Ciafangin a hnenum in cia nuu khiah sumpua ah suah ai dawng kalh i.\n19Ciafangin Tamar khai a lu ah vutkuang dah ai a pianzia tamngai nai thuam khiah zik ai a kut khiah a lu vumah dah in kap kongin feh i. 20Ciafangin a hmingpa Absalom in a hnenah, \"Amnon na u in na itpui im? I farnu, pong lo niu in um tu hlen. Amah khiah na u i. A thupui in lo ruat mah.\"ti in rel i. Ciamanin Tamar khai a hming pa Absalom innah lungsia ngai in um i.\n21Ikhalselai kumpibawipa David in he thu khiah za fangin, thinraw ngai i. 22Absalom in a nau Amnon hnenah a pha le a sia khai pong lo i.Ziangmanti fangin Amnon in a farnu Tamar khiah a nuam lo puipa ai itpui manin hua i.\n23Kum nih fangin, Absalom tuhmul mettute khiah Efraim ram hiang Baal Hazor ah kawi ai, Absalom in kumpibawi fapate khiah a vekin ko i. 24Absalom khai kumpibawipa hnenah kawi ai, \"Na hnenum in tuhmul mettute nai ing. Kumpibawipa le a hnenumte khiah na hnenum thawn ninghio niu in kawi tuu-ih.\"ti in ti i. 25Ciafangin kumpibawipa in, \"I fapa, tunin kin veksenin kawi pha lo i. Na rim mawh ze ngai.\"ti in sawn i. Amah khiah so napui ai kawi nuam lo i. Ikhalselai hmuifu bur i. 26Ciafangin Absalom in, \"Ilekhaw, i nau Amnon khiah ninghio in kin kawm in kawi ruai tu.\"ti in ti i. Ciafangin kumpibawipa in, \"Zaimanin nang thawn kawi tuh i?\"ti in ti i. 27Ikhalselai Absalom in ngen bel manin, Amnon le kumpibawi fate khiah amah thawn feh ruai i.\n28Ciafangin Absalom in a hnenumte khiah, \"Amnon khiah cul tu i lai, amah khiah capittizu thawn kham fangin, 'Amnon seu tuu-ih.' ti in ning rel fangin, amah khiah rek tuu-ih. Lau mah ih. Ning ruai zo i lo ing? Raalpha tu i lai kih mah ih.\"ti in tiam cia i. 29Ciafangin Absalom hnenumte in Absalom ai ruai bangin Amnon vumah bawn i. Ciafangin kumpibawipa fate khai a veksenin tho ai amahte lak vum ten ah to ai tlan sio i.\n30Anite khai ciatih in lamah a tlan teng fangin, David hnenah, \"Absalom in kumpibawi fate a veksenin rek sio ai pakhat khai taang bul lo i.\"ti in thuthan i. 31Ciafangin kumpibawipa khai tho ai, a thilthuam khiah zik ai laipua ah taal ai, a hnenumte khai amahte thilthuam zik in ding tlang i. 32Ciafangin David u Shimeah fapa Jonadab in, \"Kumpibawipa fate hmuah rek sio i ti in i bawipa in lo vuah ma seh. Ziangmanti fangin Amnon lek thi ngawn i. Ziangmanti fangin Amnon in Tamar khiah itpui nia ai panin hetih bangin bawn tuhin Absalom in tumciahnak i. 33Ciamanin kumpibawi pa in kumpibawi fate khiah a veksein thi i ti in ruat ma seh. Ziangmanti fangin Amnon lek thi ngawn i.\"ti in rel i. 34Ikhalselai Absalom tu tlan teu i. Ciafangin tlangval pakhat khai khuahlir in sik fangin a hnualam ai mual naak ai lampui vumah mi tam ngai kawi khiah hmu i. 35Ciafangin Jonadab in kumpibawipa hnenah, \"Kumpibawi fate hleng i hang. Na hnenum in na rel bangin khim i.\"ti in ti i. 36A pong ben sawng fangin, kumpibawi fate khai hleng ai, anite khai kap tlang i. Ciafangin kumpibawipa le a hnenumte khai lungsia ngai in kap tlang i.\n37Ikhalselai Absalom tu tlan teu le Keshur kumpibawi Ammihud fapa Talmai hnenah feh i. Ciafangin David in a fapa khiah nisiar in kah i. 38Kumpibawipa David in Absalom hnenah kawi tuh khiah umm rauh i. Ziangmanti fangin Amnon thi zo manin ani khai thinnuam leh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-13\/","date":"2023-05-29T16:24:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00018.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9906589389,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9906589388847351}","num_words":1181,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.186,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMithianghlim Augustine ih Thuanthu tawi\nMithianghlim Augustine (354 - 430) (August 28)\nHippo khuapi ih Bishop a si mi mithianghlim Augustine hi kum (354) ah saklam Africa ih Thagaste khua pi ah a rak suak. A nu in thla a cam sak rero nan a pa ih milem biak nak zum in le thlun in a rak thanglian. Kum (17) a ti ah Carthage khua ah a feh ih cu tawk ah Manisi ti mi milem biaknak tlawng ah a rak lut. A mah cu a nunkhuasak nak ah hmin siat nak thawn thang lian mi a si ih fa pakhat a rak nei. A kum (29)a kim ah Italy ram ah a tlan. Cui hmun ah cun Milan Bishop Embrose ih a thusim mi pawl cu duh zet in a rak ngai.\nNikhat cu a inn kiang ih nauhak pakhat ih hla sak awn a rak thei ih nauhak pakhat ih hla sak awn a rak thei ih cu mi hnu a kiang ih um mi Bible cu kau in mithianghlim Paul ih ngan mi ca tlang pakhat a rak sair ngah a siar mi ca cu (Rome 13:14) sung ta a si. A cafang cu \"Kan Bawipa Jesuh Khrih kha ralthuam vek in hruk uh; tisa duh nak le hair nak pawl cu ban san thlang uh\" ti mi ca tlang a rak siar ngah. Hi ca tlang in a thinlung a thleng ter ih Kum (32) a ti kum kum (387) Pascal a thok zan ah mithianghlim Ambrose hnen in tikholh nak a rak ngah.Cui sin thok in a nun nak cu Pathian hnenah ap ding in a rel cat. A ca uk pakhat ah hi tin a rak ngan \"Hlanlai lawng ah si lo in ziang tik can khal ih a tha ring ring tu Bawipa, nang mah cu can rei hnu lawng ah ka lo duh\" tin a rak ngan. Kum (395) ah Hippo khuapi ah Bishop a cang ih Tuukhal tha le caa ngan thiam zet tu a si kha mitampi a in an run thei. Siangbawi tlawng pakhat a rak phuan ih fala thianghlim pawl ih thlun ding mi daan ca khal a rak ngah sak thei. A mah cu misenpi hnen ah \"Nan hrangah Bishop pakhat ka si; asinan nan mah thawn ka um le Pawlpi sungtel pakhat ka si ve\" tiah a rak ti.\nNikhat ah Bawithumkawm Pathian pakhat thu a ruat lai ah tipithuanthumkap ah nauhak te pakhat in vunnel kuarte sungah tipithuanthum ti a ret re ro lai a rak tongih Augustine in nauhak te hnen ah, \"na tuah mi a cang thei lo thu a sim tik ah nauhak te in, na ruat nak in Pathian ih thei theih thluh tum hnak cun tipithuanthum ti hi hi mi khurta sungih ret hi a ol sawn a si tiah a rak ti. Kum (410), Rome Siangpahrang a tlaksiat hnu ah Augustine in \"Pathian ih ram\" tiah ca uk pakhat a rak ngan. Rome Siangpahang uk nak a tlak siat nak hi Christian pawl in sual ruang ah si lo in a mah Siangpahrangih sual nak pawl ruangah Pathian in cawh kuan pek mi a si tiah a ca uk sungah a rak ngan. Hi a thiam zet mi Bishop cu kum (430) ah a um nak khua Vandals miphun pawl in an kulh ih an do lai fangah Augustine cu a nun nak a rak cem a si.\n#falamrva #rvafalamservice #Mithianghlim #StAugustine #MithianghlimAugustine\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mithianghlim-augustine-ih-thuanthu-tawi","date":"2023-05-29T08:53:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00625.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996358156,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996358156204224}","num_words":577,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.36,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMother Theresa thuanthu thenkhatnak (September 5)\nMithianghlim Mother Theresa thuanthu thenkhatnak\n(September 5)\n1. Mother Teresa cu kum 1910, August 26 ah Yugoslavia peng, Skopje khuapi ah a rak suak. Christmas tikholhnak ih a ngah mi hmin cu Agnes Gonxha a si. A mah cu Gonxha tiin mi tampi ih theih mi a si.\nGonxha ti mi ih duhsan cu hninsi mum te ti nak a si. A nauhak lai ah cun a thau ih, a hmel ceeng in le hnipuan felfai zet ih hruk tu khal a si.\n2. A pai hmin cu Nikola a si ih a nu cu Drana a si. A unu cu Aga a si ih a u pa cu Lazar a si. An innsungsang cu zohthimtlak zet mi innsang an si.\n3. Agnes cu kumkua a ti ah a nu le pa in an thih san. Ziangtluk in a rak riahsia ding ti ruat ve uh si. Zianghman in an rak hnem thei lo.\n4. A nu cu puanthaan par ih pangpar suai nak ah a rak thiam zet. A mai zapayua le a kawr hlum pawl thit nak in an innsang a rak cawm. Hi vek in sumpai ngah dan a um ruangah an innsang hrangah a rak kaih nasa.\n5. Agnes cu ca siar a rak peih zet ih Puithiam hnenin ca uk pawl a rak ngah theu. Puithiam in India ram ih um Bengal ram thu a hmaisabik ih thei dingah a rak bawm.\n6. Bangal ram ah a feh ih cui hmun ih farah pawl bawm dingah thinlung duh nak a rak nei. Bengal ram ih feh dingah a tumtah mi cu a nasa vivo. Bengal ram cu a um nak inn ih a cannak nak ni ah a thleng leh ding.\n7. Bengal ram cam ih mi that nak a tuantu Loretto kaing ih Sr. pawl thawn a ca thawn peihtlaih awk nak an nei thei. Bengla peng ih feh nak khal a rak thei. Cui ram ih dinhmun thuhla khal a rak zingzoi.\n8. Agnes cu Loretto Sr. pawl kaing ih lut dingah a thinlung a rak bot cat. Curuangah Ireland ram ah a feh. A innsang pawl in Zacchaeus khuapi ih um tlangleeng cawlh nak hmun tiang an thlah.\n9. Agnes cu Ireland ram ih um Loretto kaing, Sr. tlawng ah thlaruk sung mirang ca a rak zir. Cui hnu ah India ram Kolkata khuapi ah tangphawnglong thawn a rak feh. Cui caan ihsin thok in Kolkata khuapi cu a um nak inn ah a rak cang.\n10. Kolkata ih Sr. cannak ding tlawng ah Sr. cang dingah tindan kai dingin Himalaya tlang thuai ih um Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng. Cui hmun ah Pathian biak dan pawl le ziang vek in Pathian duhdawt ding ti vek thu a rak zir.\n11. Sr. cannak ding tlawng ah kum hnih rei a rak kai ih Sr. ah a rak cang. A mah cu Sr. Teresa tiah an ko. Cu ve ten Interling khuapi ih um St. Mary tlawng ah tlawngta pawl fimthiamnak zirh dingah an rak thlah.\n12. Sr. Teresa cu St. Mary ca zir nak tlawng ah ca zirh phah in cui tlawngih tlawng uktu Sayama Gyi ah a rak cang. Kum 17 tiang rori cui tlawng ah a rak tuan. Sr. Teresa cu ca zirh a rak peih zet. A tlawngta pawl cu duhdawtnak thawn a rak kom.\n13. Sr. Teresa cu ca zirh nak ah thiam hleice in a zirh ko nain a zirh dan a lungsi thei lo. An ca zir nak tlawng leng lam, mifarah veng ih ca zir thei lo mi mipa nauhak pawl le nunau pawl an um kha a vun thei dukdi. Pathian ih thil ti thei nak a pek mi cu cu vek in mifarah nauhak pawl bawm nak ding a si thu a vun ruat. Asinain, cui caan ah cu a leng ah potahrat in mi that nak hrang hnatuan an rak on lo.\n14. Kum 1964, September 10 ah a nun ram ih hnatuan a thar pakhat a thawh nak ni a rak thleng. Cui ni rori ah Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng. Cui caan ah \"St. Mary cazirnak tlawng tanta in mifarah veng ah feh awla hnatuan aw\" tiin Pathian hnen in aw pakhat a rak thei. A mah in cui ni cu, \"Pathian ih tha pek ni, kawh nak sungin kawh nak pakhat a ngah nak ni,\" tiin a rak sim theu.\n15. Pathian ih kawh nak a ngah mi a taktak ih hmang dingah Kolkata khuapi ih tuanvo nei tu Bishop hnen in lungkim nak a ra ngah. Bishop in thluasuah a pek ih a tul mi bawm nak pawl a rak pek.\n16. Kum 1948, August 16 ni ah Loretto Sr. kaing in a rak suak. A angki hrang ah van yaung a paawl ih a tial mi pathum a tel ih kehlam a liang ah thinglamtah zuk a tel mi Bengal ram ih um India nunau pawl ih an hruk mi Sari kawr rang a rak hril.\n17. A mah cu mifarah veng ih um farah harsa pawl le mina pawl ih thathnem nak hrang tuanding a rak huam. Hi hnatuan tuan nak ding hrangah nurse tindaan kai a tul thlang. Curuangah Patna khuapi ih um thianghlim innsang sizung ih nursing kai diangah a thinlung a rak bot cat.\n18. Sr. Teresa cu nurse tindan a kai theh ah Kolkata khuapi ah a feh sal. A mah cu mifarah pawl um nak Motigi veng ah a thleng. Cui mifarah veng ih nauhak pawl cu a rang yaung Sari cu hruk in an hnen ih a leng tu Sr. an hmuh tikah an lungawi tuk.\n19. Sr. Teresa in nauhak pawl ziang ruangah tlawng nan ret lo tiih an nu le pa pawl a suh tik ah a nih in tlawng kai man kan pe thei lo ih nauhak pawl tlawng an kei lo thu an rak sim. Sr. Teresa in \"Kei mah rori in ca ka zirh ding. Thaizing in thok in nauhak pawl ka hnenah rak kuat uh\" tiah a rak sim.\n20. A thaizing ah Sr. Teresa in nauhak panga thawn ca zir a rak thok. Nauhak pawl cu thingkung tang ah a tongaw ter hai ih Bengali ca ngan thiam, siar thaim dingah leilung par ah cangan dan hmuh in a rak zirh.\n21. A thaizing voikhat ah putar pakhat in caan reipi ding in ca a zirh kha zoh in zaangfah lainak nak thinlung thawn a to nak dingah to nak khung pakhat a rak pek. Sr. Teresa in a lungawi thu a rak sim.\n22. Mi hrekkhat cun a hnatuan nak hrangah sumpai thawn an rak bawm. Cui paisa thawn beu nak inn pakhat a rak sang ih cui hmun ah ca a rak zirh. Cui hmun cu nauhak pawl nisa le ruah tuar nak in a rak humhim thei.\n23. Cutikah Mr.Micheal Gomes timi in a umnak ding khaan pakhat a rak pek. Lungawi zet in cui khaan cu a rak cohlang ih cui khaan ah a um. Thil tumpi pawl cu thil fate in a thok a si lo maw.\n24. A tlawngta pawl cu 100 an kim cuahco ih a inn san mi ah an tleng nawn lo. A mah bawmtu ding a rak hngakhlap nasa. Culaiah Supersenidox timi a tlawngta nu pakhat in ca zirh bawm dingah a rak thleng. Supersini ih a hmin thar cu Agnes a si.\n25. Ni rei lo te ah Magdalene Gomes timi fala nu pakhat cu a mah bawm dingah a rak thleng. A tui caan ah Teresa cu Motigi vengah a mah te lawng feh tul loin an pathum in an feh thlang ih ca an zirh theu. Supersini le Magdalene pawl cu Sr. Teresa hrangah a hmai sabik a dungthluntu pawl an si.\n26. Rei lo te ah Sr. Teresa ih a hnatuanpi a dungthluntu pahra tiang an rak karh. Cui mi a thei tu Mr. Micheal Gomes in amai um nak inn ih inn that thum nak cu an mai hrangah a rak hlu bet.\n27. Sr. Teresa hrangah mifarah nauhak pawl bawm dingah pawlkom sungtel minung 20 hrawng a tel mi volunteer pawl an kim. Sr. Teresa in hi pawlkom cu Sr. kaing ih din dingah a duh. Sr. kaing din ding le kaing ih thlun ding daan pawl nemhnget dingah kolkata khuapi ih Archbishop ih lamhruai tu Fr.Vanitzin timi in hi thu hla ah a rak bawm.\n28. Sr. Teresa in a rak din mi Sister kaing cu \"duhdawt nak thawn pumpek awk ih Pathian hnatuan nak (charity) Sister kaing\" tiah hmin a rak pek. Kaing sung ih thlun ding daan cu a dungthluntu pawl in an tuah daan kel ding mi thukam nak pawl thianhlim nak, farah nak le thungai nak ti mi pathum hleiah a pali nak thukam nak ah \"a farah bik mi mifarah pawl hrangah thinlung le taksa tel in zalen zet ih pumpek awk nak\" khal an telh.\n29. Kum 1950, Oct 7 ni ah Kolkata khuapi ih Archbishop in Sr. Teresa um nak Sr. tlawng ah a feh ih \"duhdawtnak thawn Charity timi Sr. kaing din dingah mipi theih in thu pek nak ca a rak pek. Sr. Teresa cu a lung a rak awi tuk. Kum reipi hnu lawng ah a saduhthah a rak kim thei. Tu ah cun Mother Teresa tiin an ko.\n30. Mother Teresa in a thi zik te mi pakhat a hmaisabik a rak bawm thu cu hi tin a rak sim. Nikhat ah keimah cu cozah siizung hmai ih lamzin par ih a thi zik te mi nu le pa nei lo nupi no te pakhat ka rak tong. Amah cu siizung ah ka hruai nain tuanvo neitu pawl in an rak cohlang lo. Nan tuamhlawm hlan lo siizung in ka tlan lo ding ka ti hnu lawngah an cohlang sal ih cu nui nunnak cu an rak run thei.\n31. Kei cu a bang aw mi dinhmun pawl ah nu le pa nei lo tu pawl ih nunnak ka rak run. Asinain, cui san ih acozah siizung pawl thawn pehpar in ka lung si thei lo. Curuangah Motigi veng ih ka san mi inn ah mina pawl ka rak kilkhawi. Cui innte cu mina pawl thawn a khat tuk ruangah ralkap upa pawl le veng ih harhdam nak cektu bawi hnenah feh in a tul mi bawm nak ka va dil.\n32. Harhdam nak cek tu bawi in Hindu biak nak Kalighat tlawng kiang ih a lawng mi rawl dawr khaan pahnih a rak pek. Cui dawr khaan pahnih cu aipuang zetin ka rak co hlang. Ka rual pi Sister pawl in cui khaan pawl cu an thianfai ih Motigi veng ih mina pawl cu hmunthar ah an rak thawn. Hi inn ah kei mah dinhmun in ka tuah sak thei mi a tha bik mi tuanvo cu mithi zik te pawl le mifarah bik mi pawl hrangah a si.\n33. Kalighat tlawng ih tuanvo nei tu upa pawl in an tlawng kiang ih mi thi zik te kilkhawi nak inn a um kha an lung a kim lo. Nikhat ah a phunphun in in kawk ih hlei ah lungto thawn kan inn an run deng ih keimah thah duh ah in hro. A leng ah ka pot ih \"keimah thah nan duh le in that uh. Asinain, hi mifarah harsa pawl cu hnangam ten thih nak caan tha pe uh\" tiih ka ti hnu lawng ah an zaten an tlan thluh.\n34. A thaizing ah Sister pawl cui hmun in a dawi duh tu misual burkhat an ra thleng la la. A pawlkom hohatu in Sister pawl ih mina pawl an thianfai dan pawl zoh in a thinlung a rak thleng ih a rualpi pawl a rak hringhro. \"Nan nu pawl, nan naunu pawl in hi vek in mina pawl fih lo ih kilkhawi dingih nan tuah thei ding a si le tu ni rori ah Mother Teresa le Sister pawl hi hmun in ka lo dawi sak ding\" tiih a ti hnu lawng ah cu pawl cu an tlan hlo thluh.\n35. Ni a rei deuh hnu ah cu hat tlawng ih naat saya cu nasa zet in a na ciamco. TB nat nak a neih ruangah ziang vek siizung hman in amah cohlang ih tuamhlawm an paih lo. Netabik ah cun kan siikhaan ah an rak keng ih kanmah in kan rak kilkhawi. Kan mai kut sung rori ah hnangam ten a rak thi. Kan duhdawtnak a hmutu naat tlawng ih tuanvo nei pawl cu kan rualpi pawl ah an cang.\n36. Mother Teresa ih Sister kaing cu kum 1950 ah Pope in a rak nemhnget. Kum hnih sungah Sister 28 an rak thleng ih Mr. Micheal Gomes ih a rak hlu mi innkhaan ah an thleng aw nawn lo. Curuangah inn dang pakhat an hawl. Fr.Vanitzin in a rual pi Muslim hnenah bawm nak a ral dil ih khuapi vel nak lamzin kiang ih inn pakhat a rak hlu. Cui inn cu kan kaing hrangah kan ruuninnpi ah a rak cang.\n37. Hi inn cu Sr. kaing hrangih zung ah a rak ret. Sr. pawl in Kolkata khuapi ih um lamzin pawl cu an inn in an feh ih an tlun sal ah an cawl. Tu ni ah leitlun hmunkip ih Sr. pawl cu thazaang le hnem nak ngah nak ding ah hi inn ah an feh theu.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mother-theresa-thuanthu-thenkhatnak-september-5","date":"2023-06-06T10:39:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00244.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998908043,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998908042907715}","num_words":2204,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.351,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Zeruiah fapa Joab in David in Absalom ngaai khiah hmu i. 2Ciamanin Joab in Tekoa ai mifim nupui pakhat khiah ko ai, amah hnenah, \"Ninghio in mithi kahtu bangin paal khel tu. Mithi kahhnak thilthuam sil tulai thau khai pawh mah. Ikhalselai a rai ngai mithi kah tu nupui bangin tuah tu. 3Ciafangin kumpibawipa hnenah kawi tulai hetih bangin pong tu.\"ti in ruai i. Ciamanin Joab in a pong tuhhnak pon khiah rel i.\n4Cia Tekoa ai nupui nuu khai kumpibawipa hnenah pong fangin, a hmai ah bok ai amah khiah bia ben fangin, \"I bawm tu, Aw kumpibawipa.\" ti in ti i. 5Ciafangin kumpibawipa in a hnenah, \"Zaimanin thin na cawl i?\" ti in zawt i. Cia nuu in, \"Kaimah khiah hmaitong peupeu ing. I pa khiah thi zo i. 6Na hnenum nuu in fapa panih nai ing. Anite khai lo ah tawng kawm le a phal tu tuh aisu khai lo um lo i. Ciamanin a khatta in a khatta khiah seu ai rek i. 7Ciafangin kin inn songkhat veksenin i lakah raw ai, \"A nau rek tu pa khiah a rekhnak a nau pa ca in rek tuhin kin pe tu. Roco tu tuh pa khai rek tuh i ing.\"ti in i ti i. Ciatih in amahte in i lungto maihol khiah dit ruai tum ai laivum ah i pa hming phur tu tuh le hih tu tuh taang tuh lo i.\"ti in rel i. 8Ciafangin kumpibawipa in cia nuu hnenah, \"Na inn ah tlung tulai, nangmah ca in order suah tuh ing.\"ti in ti i. 9Ikhalselai Tekoa ai nupui nuu in kumpibawipa hnenah, \"I bawipa, Aw kumpibawipa, he mawhhnak khiah kaimah le i paa innkua vumah i tu seh. Kumpibawipa le a ukhnak khiah mawh ma seh.\"ti in ti i. 10Ciafangin kumpibawipa in, \"Aisu in hnai na hnok lekhaw i hnenah kawih tulai, na tok tuh nawn lo i hang.\"ti in ti i. 11Ciafang cia nuu in, \"Phuzul tute in i fapa khiah rek lohnak tuhin ninghio in kumpibawipa in Bawipa na Pathian hnenah ngen tu.\"ti in ti i. Amah in, \"Bawipa nung song hmuah in, na fapa sam fangkhat bang khai laipua ah tlok tuh lo i.\"ti in rel i. 12Ciafangin nupui nuu in, \"Ninghio in na hnenum nuu in i bawipa kumpibawipa hnenah pon kam khat pong rih ngang.\"ti in ngen i. Amah in, \"pong tu.\"ti in sawn i. 13Ciafangin nupui nuu in, \"Ilekhaw zaimanin Pathian minungte hnenah he bang bawn i pa si? Kumpibawipa in ciatih in rel fang tu, amah veve mawhhluk cang lo im? Ziangmanti fangin kumpibawipa in a hnawthnak a fapa khiah ko lai lo i. 14Ziangmanti fangin laipua ah buahnak ti khiah khawm leh thill lo bangin, kin te khai kin thi kul ve i. Cen Pathian in aisu khai hmaisonhnak nai lo i. Ikhalselai a hnawthnak a fapa khiah kumkhua in engsan dunin um lohnak tuhin remhnak lampui bawn i. 15Tunin hetih bangin i bawipa kumpibawipa hnenah i ponghnak heh mite in i lau ruai manin pong ing. Na hnenum in, 'Kumpibawipa rel tuh ing. A hnenum ai relhnak bang in bawn thai pang i. 16Pathian in kin pehnak kin ro songin kin phiat tumtu pa kut songin, kumpibawipa in a hnenum khiah o thai pang i.'ti in ruat ing. 17Ciamanin na hnenum in, 'I bawipa kumpibawi relhnak thu in thin i nuam ruai tu seh. Ziangmanti fangin i bawipa kumpibawipa khiah Pathian vancung mi bang in a pha le a sia khiah ling i. Bawipa na Pathian khiah nangmah thawn lo um tu seh.'ti in ruat ing.\"ti in rel i. 18Ciafangin kumpibawipa in cia nuu hnenah, \"Thu na zawt tuh ing. I hnenin thup tuh lo in na ngen ing.\"ti in ti i. Ciafangin cia nuu in, \"I bawipa kumpibawipa in pong tu hang seh.\"ti in sawn i. 19Ciafangin kumpibawipa in, \"Hete veksen lakah Joab kut khiah nangmah thawn um i lo im?\"ti in zawt i. Cia nuu in, \"I bawipa kumpibawi nung bangin, aisu in khai i bawipa kumpibawipa relhnak songin kiahhan lam le kekeh lamah feh thill lo i. Na hnenum Joab in hete khiah i bawn ruai ai na hnenum nuu hnenah amah in he thute khiah i kaa ah i dah sah i. 20Na hnenum Joab in hete khiah bawn i. I bawipa khiah Pathian vancung mi fimhnak bangin fim ai a ram ai thu khiah a veksenin ling sio i.\"ti in ti i.\n21Ciafangin kumpibawipa in Joab hnenah, \"He khiah bawn tuh ing. Feh tulai tlangval niu Absalom khiah kawih tu.\"ti in ruai i. 22Joab khai laipua ah bok ai kumpibawipa khiah an i. Joab in, \"Kumpibawipa in na hnenum ngenhnak khiah pe manin, tunnia ah i bawipa, Aw kumpibawipa in i lakah lungkhim i ti khiah ling ing.\"ti in ti i. 23Ciamanin Joab khai tho ai Keshur ah feh ai Absalom khiah Jerusalem ah kawih i. 24Ciafangin kumpibawipa in, \"A inn ah tlung tu selai i hmai khiah hmu ruai mah ih.\"ti in ti i. Ciamanin Absalom khai a inn ah tlung ai kumpibawipa hmai khiah hmu lo i.\n25Israel ram hmuahhmuah ah Absalom bangin a mawi ai an tuh aisu khai um lo i. A ke ruh ai panin a lu tian a pha lo pakhat bang khai um lo i. 26A lu met fangin (zaimanti fangin kum siar in kum bo fangin a lu met de i. A sam khiah rit ze manin met de i.) a lu ai a sam khiah kumpibawi shekhel in shekel zanih rit i. 27Absalom in fapa pathum le Tamar tihnak fenu pakhat nai i. Tamar khiah nupang mawi ngai i.\n28Absalom khai Jerusalem ah kum nih song um ai, kumpibawipa hmai khiah hmu lo i. 29Ciamanin Joab in kumpibawipa hnenah kuat tuhin Joab khiah a hnenah kawi ruai i. Ikhalselai Joab in kawi nuam lo i. A vel nih hnak ko fangin khai kawi nuam cuang lo i. 30Ciamanin Absalom in a hnenumte hnenah, \"Joab lo khiah i lo hiang ah i. Cen a lo ah kawlkawn um i. Feh tu i lai, tai tuu-ih.\"ti in ruai i. Ciamanin Absalom hnenumte in Joab lo khiah mei thawn tai sah i. 31Ciafangin Joab khai tho ai Absalom inn ah kawi ai amah hnenah, \"Zaimanin na hnenumte in i lo i tai sah i?\"ti in zawt i. 32Ciafangin Absalom in Joab khiah, \"Heta ah kawi tu lai kumpibawipa hnenah, 'Zaimanin Keshur in tlung ing? Ciata um ta hlen inglai pha sawn napui i. Ciamanin tunin kumpibawipa hmai hmu i nuam i. I sualhnak um lekhaw amah in i rek tu seh.'ti in kumpibawipa rel tuhin na ko ing.\"ti in rel i. 33Ciamanin Joab khai kumpibawipa hnenah kawi ai rel i. Absalom khiah ko fangin Absalom khai kumpibawipa hnenah kawi ai ani khai kumpibawipa hmai ah lailakah bok ai kumpibawipa in thut i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-14\/","date":"2023-05-29T16:17:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00049.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.984770596,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9847705960273743, \"cnh_Latn_score\": 0.012938554398715496}","num_words":1128,"character_repetition_ratio":0.105,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.196,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciatengin ciata ah mi zaifai lo Benjamin mi Bichri fapa Sheba tihnak pakhat lo um ai, ani khai thirhlung khiah tum ai, \"David lakah kin naihnak zai khai um lo i. Cen Jesse fapa songah kin co tuhhnak khai nai lo i sing. Ciamanin, Aw Israel mite, ning inn ten ah tlung tuu-ih.\"ti in rel i. 2Ciamanin Israel mite a veksen in David khiah hlun awl ai Bichri fapa Sheba khiah hlun i. Ikhalselai Judah mite in Jordan ai panin Juerusalem tian, amahte kumpibawi hnenah bek meng i.\n3David khai Jerusalem ai a innah hleng i. Ciafangin a inn kiltu tuh ai a dahhnak a nunawn sawmkhat te khiah David in langai, thawnghla i. Amahte khiah rongcawm napui ai amahte thawn David khai itkhat leh lo i. Amahte khiah amahte nun songah thawnghla ai hmaitong bangin nung i.\n4Ciafangin kumpibawipa in Amasa hnenah, \"Ni thum songah Judah mite khiah khawm tulai nangmah khai heta ah kawi tu.\"ti in ruai i. 5Ciamanin Amasa khai Judah te khawm tuhin feh i. Ikhalselai a ruaihnak cuu tahin rai i. 6Ciafangin David in Abishai hnenah, \"Bichri fapa Sheba in Absalom hnak in kin ur ruai tuh sawn i. Ciamanin na bawipa hnenumte lang tulai, amah khiah hnawh tu. Cialo fangin amah khiah a kulhhnak khuapuite songah lut ngah tuhai kin hnen in tlan ngah tuh teu i.\"ti in rel i. 7Ciafangin Joab minungte le Chereth mite le Peleth mite le mi raalpha a veksenin Bichri fapa Sheba khiah hnawh tuh in Jerusalem khua in suak i. 8Amahte khiah Kibeon ai lungto lian pui hnenah hleng fangin, Amasa khai amahte hmai in feh i. Ciafangin Joab khai a ral thilthuam khiah sil ai a vangsau khiah a kawng thawn a el ah pen i. Ciafangin a vangsau khiah lai lakah zuk i. 9Ciafangin Joab in Amasa hnenah, \"I nau, na cak awm?\"ti in ti ai a kiahhan kut thawn a thut tuhin Amasa khiah a kahmul thawn duk i. 10Ikhalselai Amasa in Joab kut ai vangsau khiah hmu lo i. Ciamanin amah in Amasa khiah a nakruh panga hnak ah dawt ai a rilte khiah laipua ah phut sio ai dawt not kul lo in Amasa khai thi i. Ciaben fangin Joab le a nau Abishai in Bichri fapa Sheba khiah hnawh i. 11Ciafang Joab mi pakhat khiah Amasa hiangah ding ai, \"Joab daih tu le David daih tu in, Joab khiah hlun tuu-ih.\"ti in ti i. 12Cialak in Amasa khai lampui laiteng ah a thi lakah taal i. Cia pa in mi veksen com sio khiah hmu fangin, Amasa khiah lampui vumin lo songah duk ai a hiang ai kawi tu hmuah mer lo in ding hmu fangin, Amasa khiah pon thawn khuk i. 13Amah in Amasa khiah lampui laiteng in thawn fangin, mite khai a veksenin Bichri fapa Sheba hnawh tuhin Joab khiah hlun i.\n14Sheba khai Israel hin veksen hnenah Abel ah le Beth Maakhah le Ber mite veksen hnenah kawi ai amahte khiah hmunkhat in khawm ai amah khiah hlun ve i. 15Joab khai a hnuahluntute kawmin Sheba khiah Beth Maakhah ai Abel khua ah kulh i. Amahte in khua kulhnak sen kai hmuntuh in laipua tiang ai cia khua kulh hnak sen baal tuhin sen khiah seu tlang i.\n16Ciafangin mifim nupui pakhat khai khua songin au ai, \"Ngai tuu-ih, ngai tuu-ih. Joab hnenah, 'Heta ah kawi tulai na pon i nuam i.'ti in rel tuu-ih.\"ti in ti i. 17Joab khai cia nuu nong ah kawi fangin, cia nuu in, \"Joab i sim?\"ti in zawt i. Amah in, \"Ing.\"ti in sawn i. Ciafangin cia nuu in amah hnenah, \"Na hnenum nuu relhnak thu ngai tu.\"ti in ti i. Ciafangin Joab in, \"Na ngai ing.\"ti in sawn i. 18Ciafangin cia nuu in, \"He hlanah, 'Abel ah zawt nga sing ti in ti de ai ciatih bangin thu khiah tawng ruai dun de i.'ti in rel awng de i. 19Kaimah khiah Israel ah a remniu in umtu le a rinsan tlak mi pakhat ing. Tunin nangmah in Israel ai khua pakhat le nuu pakhat khiah hnawmcan tum i si. Ziangmanin Bawipa ro khiah hnawmcan tum i si?\"ti in ti i. 20Ciafangin Joab in amah khiah, \"Ciatih bangin hnawmcan tuh khiah i hrimhrim lo i. 21Ciatih i lo i. Ikhalselai Efraim mi Bichri fapa Sheba tihnak pa in, kumpibawipa tawng tuhin a kut daang i. Amah khiah kin pe tu i lai, he khua in tlan tuh i ing.\"ti in sawn i. Ciafangin cia nupui nuu in, \"A lu khiah sen vumin ning sep sah tuh ing.\"ti in sawn i. 22Ciafangin cia a fim nupui nuu in mi veksen hnenah kawi ai, anite khai Bichri fapa Sheba lu khiah cem ai Joab hnenah sep sah i. Ciafangin Joab in thirhlung tum ai anite khai cia khua in let ai amahte inn ten ah tlung i. Joab khai Jerusalem ah kumpibawipa hnenah tlung i.\n23Ciafangin Joab in Israel raalkapte khiah uktu bawi i ai, Jehoida fapa Benaiah khiah Chereth te le Peleth te uk i. 24Adoram khiah siahkhuai dong tu i. Ahilud fapa Jehoshaphat khiah laikhum tu i. 25Sheva khiah secretary i. Zadok le Abiathar te in phungki tuan i. 26Jair mi Ira khiah David kuthnia ah bawi upaber i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-20\/","date":"2023-05-29T15:49:00Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00086.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9737968445,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9737968444824219, \"cnh_Latn_score\": 0.017848249524831772}","num_words":866,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.17,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.969,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Relic Thuhla\nA thi zo mi pawl ih ruhreo le an rak hman dah mi thilri a tangta mi pawl cu mirang tong in relic (relics=plural form) ti'n kan ko. Relic timi tongfang hi Latin tong \"reliquiae\" ihsin a rami a si ih a duhsan cu 'tanta mi or a tangmi' tinak a si. Christian biaknak sungih relic kan timi ah Bawi Jesuh an rak thahnak Thinglamtah ihsin lak mi thingbelte le Mithianghlim pawl ih ruhreo le an rak hman dah mi thilri dangdang pawl khal an tel.\nKan laidaan te kan zoh tikah, kan duhdawt zet mi sungkhat unau pawl le kan upat zet mi pawl ih in thihsan tikah, an thih hnu kum reipi zo a si hman ah, an ruhreo le anmah thawn a pehpar mi thilri pawl cu kan upat ih kan sunsak zet theu a si. Hihi, cawn tlak le zir tlak daan mawi pakhat a si kan ti khal len a sual lo ding.\nAsinain, Christian zumtu pawl lak ihsin Catholic zumtu pawl in Mithianghlim pawl ih ruhreo siseh, anmah thawn pehpar aw mi thilri pawl siseh, upatnak an pek ih an sunsak zet tikah Christian zumtu dang pawl in a dik lo mi le Bible sungih umlo mi thil an tuah a si ti'n an mawhthluk ih an soisel theu. Himi thu thawn pehpar in Christian zumtu hmaisabik pawl lak ah relic timi ziang vek in an rak upat ih an sunsak ti le kan Bible in teh ziang a ti timi kan run tarlang ding.\nZumtu hmaisabik pawl ih Relic upat\/sunsak daan\nRelics timi Mithianghlim pawl ih ruhreo le thilri pawl upat sunloihnak pek thu hi Smyrna khua mi pawl in A.D 156 kum ah St. Polycarp ih thah a tuarnak thu an rak ngan mi cauk sungah fiang zet in kan hmu. Hi cauk sungah, Christian zumtu pawl in Plycarp thuam par ih an ur hnu ih a cang mi thil pawl cu a tang lam vek in an ngan: \"Lung mankhung hnak ih a sunglawi sawn mi le sui hnak ih a khung sawn mi a ruhreo pawl cu kan lak ih hmun thiang pakhat ah kan ret. Cuih hmun ah cun, Pathian ih khuakhan saknak thawngin kan tong aw khawm thei ih thah a tuar nak thawngin nunthar ih a suahnak ni khal sunglawi zet le lungawi zet in sunloihnak pek tahrat in puai kan tuah a si\".\nRelic upat sunloihnak thawn pehpar in Catholic a hua zet mi thuanthu zingzoitu (historian), Adolph Harnack cun \"Church doctor timi Kohhran sungih rinsan tlak zet mi zirhtu saya pawl lakah zo hman in relic upat sunloihnak tuah lo ding in an rak kham dah lo. An forhfial lam sawn a si. A thi zo mi pawl ih ruhreo le an rak hman dah mi thilri dang pawl thawngin a suak mi mangbangza thil tampi in relic upat sunloihnak tuah a dik timi an lang ter. Curuangah minung tampi, a hleice in, Manichaeans timi zumnak peng a zawhtu pawl in rak dodal ciamco hmanseh la, Pawlpi(Kohhran) cun relic upat sunloihnak pek mi cawl men loin, a run hmang lan ta a si\" (Harnack, History of Dogma, tr., IV, 313).\nKum zabi 4 ah Bible thiam zet mi Jerome (Bible let tu St. Jerome) in, \"Relic timi pawl Pathian biak in kan biak lo, Pathian upat tluk khal in kan upat lo; ziangruagah tile, Sersiamtu dinhmun ah sersiam mi thil pawl kan khaisang ngah pang ding ti kan phang. Asinain, Mithianghlim pawl neitu taktak Pathian kha tha deuh sinsin ih kan biak thei nak dingah, a Mithianghlim pawl ih relic pawl upat sunloihnak kan pek mi sawn a si\" (Ad Riparium, I, PL XXII, 907).\nRelic thawn pehpar in Bible sungah ziangtin a um?\nA hmaisabik ah relic thawn pehpar in Pawlpi in ziangtin a zirh timi kan theihfiang ding a thupi zet. Pawlpi cun relic timi pawl in anmah tein mangbangza suah ter thei nak huham an nei ti'n a zirh dah lo. Minung tampi a dam ter tu Peter ih ruhreo siseh, Lourdes khuapi ih tidai siseh, anmah tein mi dam ter thei nak huham an nei hrimhrim lo. Pawlpi ih a zirh mi cu, Pathian in mangbangza tuahnak dingah relic timi pawl a hmang thei ti a si. Himi thu ah, Pawlpi in Bible ih zirhnak a thlun.\nElisha ih ruhreo in mithi pakhat a thawh ternak thu khal Bible sungah fiang zet in kan hmu: \"Elisha a thi ih an phum. Kumtinte Moab mi, a burbur ih ummi damiah pawl in Israel ram cu an ram theu. Veikhat cu mithi an phum lai ah cubangtuk damiah burkhat an hmu. Mithi phumtu pawl in an miruak cu Elisha ih thlan sungah an hlonta ih an tlan. Cule miruak le Elisha ih ruh pawl an dai awk ve tein mithi cu a nungsal ih a hung ding\" (2Kg. 13:20-21). Himi catlang hleilo Pathian in a Mithianghlim pakhat ih ruhreo hmangin mangbangza a tuahnak thu khui tawk ah so kan hawl nawn ding?\nThlungthar Bible sung kan zoh tik khal ah Elisha ih ruhreo hmangin Pathian in mangbangza a tuah mi vek a dang tampi hmuh theih a si. Nunau pakhat in kan Bawipa ih puan a tham men ah damnak a hmu (cf. Mt. 9: 20-22). Peter ih phenthlam ih dai men ruangah minung tampi an dam (cf. Tirhthlah\/Acts 5:14-16). Paul ih pavua le taaingerh puante in minung tampi an dam ter ih khuasia khal tampi an dawihlo thei (cf. Acts. 19:11-12).\nA tlun ih kan sim mi pawl in relic pawl hman ding a thupit zia le relic pawl hmangin Pathian in mangbangza a tuah theu zia in khihhmuh sak a si lo maw? Elisha ih thuhla kan zoh tikah Bawi Jesuh in Lazarus a thawh ter sal bangtukin, a ruhreo men in mithi a tho ter sal. Thlungthar Bible sungah, mina pawl damnak an ngahnak dingah hmuh theih, tham theih thilri pawl (hnipuan, phenthlam, pavua le taaingerh) hman an si. Catholic zumtu pawl in Mithianghlim pawl ih ruhreo le thilri pawl upat sunloihnak an pek mi kan zoh tikah, Thlunghlun Bible le Thlungthar Bible thawn siseh, zumtu hmaisabik pawl ih an rak tuah daan thawn siseh, an kalhawk lo zia kan hmu thei a si.\nBy: Fr. David Mangte\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/relic-thuhla-tawi","date":"2023-05-31T19:06:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647409.17\/warc\/CC-MAIN-20230531182033-20230531212033-00294.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999551773,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999551773071289}","num_words":1034,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.334,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nVei (54) nak leitlunhuap remdaihnak ni, Pathian ih Nu Maria puai ni Missa Sumnak\nVei (54) nak leitlunhuap remdaihnak ni, Pathian ih Nu Maria puai ni Missa Sumnak\nHoly Mass on the Solemnity of Mary, Mother of God\nPope Francis ih thuthangtha sim mi\nSt. Peter Basilica Biakinnpi, 2023, Jan 01, Zarhpi ni\nAD. 431, Nu Pawlpi Council thureltlangnak ah Pawlpi lukaitu pa le pawl in Nu Maria cu Pathian ih Bawinu tiih an than tikah \"Pathian ih a thianghlim mi Bawinu!\" tiah aupi phah in Ephesus khuapi ih lamzin pawl ah Pathian ih miphun pi cu lungawi aipuang ten a rak um. Thudik ti mi cu zumnak ih hrampi thenkhat a si ih mangbangza a si. Pathian in Nu pakhat a nei. Nu in fa le pawl a duhdawt vekin Pathian ih minung cu innsang dinhmun in cat bang lo in an kom aw dingih kan mai minung sinak cu Pathian ih minung sinak ah a cang.\nHi mi cu mangbangza a si ih thinlung remdaihnak, thudik a si ruangah St. Peter Biakinnpi sungih rak tuah mi, tu bait e ih tuah mi Pawlpi ih Council thureltlangnak cu \"Bawi Jesuih minung sinak a laknak thawngin Pathian Fapa in tidaan pakhat khat in minung pakhat ciar thawn komawknak a um. Bawi Jesuh in minung ih kut ke pahnih thawn a rak tuan. Minung vekin a rak ruat. Minung pakhat ih neih mi thinlung duhnak thawn a rak tuah. Minung thinlung thawn a rak duhdawt. Bawi Jesuh cu Thianghlim Maria sung ihsin a rak suak ih sualnak tuah mi siar lo kan lakah minung taktak dinhmun in a rak um. (Gaudium et Spes, 22).\nThianghlim Maria sungih suahnak ti tikah khal a kumkhua Pathian ih tawlrel mi cu mipi hngetkhoh zet mi duhdawtnak thawn famkim le dik ten mipi duhdaw dingah a si. U le nau pawl, Pathian in a lenglam ca, tongkam, thawn lawngin in duhdawt lo. A taktak ih duhdawtnak a si. Pathian in 'tlun lam, hlapi' ihsin in duhdawt lo. Kan kiang naite ah ra in kan mah thawn a um ih 'minung sinak laknak thawn' duhdawtnak a si. Pathian cu Mariah hnen ihsin minung sinak, minung taksa a rak lak. Kan mah pakhat ciar ah nunnak in pek rero mi thinlung cu Pathian in a lak.\nPathian ih Thianghlim Bawinu\nKan mai Thianghlim Maria thuhla ngan tikah a san san ih ca uk pawl le thlaan pawl ah Pathian ih Bawinu ti mi sinak a hmang theu. Asinan, Pathian ih Bawinu, Maria ti mi sinak cu thuanthu lam tluan ah Pathian ih a thianghlim mi miphun ih thinlung sungah a um ringring ih nitin ten Pathian hnen thlacamnak, Pathian hla saknak, thinnaunak le thinlung thazaang ngahnak ah (Hail Mary!) a tiih Ave Maria thlacamnak cu hla in a sak theu. Tongkam cu hrekkhat catluan pawl ih kan lak sal tikah Ave Maria thlacamnak ih thenhnih lam ah 'Pathian ih Bawinu, Thianghlim Maria….sual nei mi kan mah hrangah thla in cam sak aw,\" tiin a tarlang.\nHi thlacamnak ca cu Pathian cu Bawinu hnen ihsin kan mah thawn nai dingah, Pathian tel ter dingih zaangfah dilnak khal a si. Ave Maria thlacamnak tong phunphun thawn Rosary an cam ih bomnak tul caan ah a thianghlim mi Pathian zuk hmai ih camnak, feh phah ih camnak pawl an tuah. Pathian ih Bawinu khal in kan dil mi cat bang loin in theih sak. A tong ah Naute Jesuh cawi phah in, thluasuah in pek rero. Tangdor mi Pathian ih duhdawtnak a si mi minung sinak laktu Bawi Jesuh cu kan h nenah in rak hruai sak. Sim a si le Bawinu Maria in ruahsannak in pek.\nTui kum ahcun leilungpi in ruahti a haal vekin kan nih khal in ruahsannak kan tul ve. Pathian ih Bawinu, nu le pa puai thawn on mi kumthar vek a si le Bawinu Maria cu ruahsannak tawhfung a si thu a sunloih. Bawinu ih thlacam saknak cu ruahsannak thawn kan dil. Tui sun ahcun a cawl zo tu Pope Benedict XVI cu upat tlak mi Bawinu hnenah in ap. Pope ih leitlun ihsin Pathian hnenih a fehnak lamtluan ah Bawinu cu Pope Benedict thawn an feh tlang ding.\nHarsatnak tong rero mi thlacam dingih thazaang a um nawn lo mi Baiwnu ih fa le pawl hrangah khal kan mah in Bawinu hnenah a hleice in thlacam sak cio uhsi. Thlatang caan holiday pawl ah khuathim sungah dai zet in a um rero tu leitlunhuap ih um tihphannak thawn um rero mi farah harsa pawl, ralbuainak tuar tu unau pawl, tuahmawhnak le ziang siar lonak tuartu pawl hrangah khal thlacam sak cio uhsi. Remdaihnak tep ngah lo tu pawl khal leilungpi ah remdaihnak Bawi hringtu Bawinu hnenah zaangfah dil cio uhsi.\n\"Pathian in nan parih thleng mi ralbuainak lo hrial sak in nan hnenah remdaihnak lo ken sak hram seh\" ti mi Bible hlun ih thlacamnak aw cu Bawinu, remdaihnak ih Siangpahrang Bawinu ah a rak famkim zo. Bawinu ih kut sungah Pathian ih remdaihnak cu kan mah pakhat ciar ih umnak innsung, thinlung sung le leitlun ah thleng hram seh. Asinan, remdaihnak ngah dingin kan nih in ziang mi thil thlun a tul?\nTui ni Bible cu Naute le Bawinu tongtu Tuukhaal pawl zoh thim uhsi. An mah cu an farah. Zaanlam ah khal hna an tuan. Mifim, thuneitu pawl an si lo. Asinan, Tuukhaal pawl cu minung pawl lakah farah harsa pawl duhdawttu Pathian, farah harsa pawl thawn um a duh tu Pathian kan mangsal. Bible Cathianghlim cu Tuukhaal pawl ih rak tuah mi pahnih a langsar ter. Hi mi pahnih cu a tlaitluang ko nan tuah dingih ol lo mi pawl an si. Tuukhaal pawl an ra ih an rak zoh tiah an tarlang. Tuukhaal pawl ih tuah mi pahnih cu Going (fehnak) le Seeing (hmuhnak) an si.\nPakhatnak ahcun Going (fehnak) a si. Tuukhaal pawl cu 'zamrang ten an rak feh' tiin (Lk 2:16) ah a tarlang. Tuukhaal pawl in to in an hngak rero men lo. Tuukhaal pawl in Vancungmi pawl hnenih thuthangtha an theih tikah zaanlam a si ih Tuukhaal pawl khal kilkhawi caan a si. Zaanlam ah Tuukhaal pawl an bang caan khal a um. Zinglam a thlen lawngah tlu zet in Naute Jesuh hmu thei dingah Tuukhaal pawl in rundamtu va tong loihli loin a caan hngak in zinglam ih feh a ngah ko. Asinan, Bawi Jesuh an upat tuk ruangah zinglam tiang hngak loin zaan ah Naute Jesuh hnenah zamrang ten an va feh. Kan nih khal Pathian thawn pehpar in caan lawng ter loin \"Thiang Thlarau Pathian ih thluasuah\" hrangah zamrang ten kan tuah a tul. Naute Jesuh hnenih zamrang ten an feh ruangah an rak bia ngah. Bawi Jesuh ra dingah a hlan ih upat tlak mi pawl hlei ah mi tampi an rak hngahnak khal kumhra hrawng a rei zo ruangah Tuukhaal pawl in a suak mi Naute cu tikcu caan thawn loin an va zoh.\nU le nau pawl, Pathian ih in pek mi remdaihnak kan cohlan ahcun ziang hman tuah lo ih um men a ngah lo. Remdaihnak ti mi cu hngah rero hnak in remdaihnak ngah dingah, dinhmun pawl thangso dingah zuam a tul. Fimharh ih kan tuah a tul. Thluasuah thlen caan man sal thiam a tul. Ral tha zet ih tuah a tul.\nTui kumthar cu fiang lo rero hnak in thlengawknak um mi thil pawl ruah a tul. Ruahsannak ret thiam a tul. Kan mah le kan mah suh awk a tul. Milai pawlkom sungah, Nu Pawlpi sungah minung pawl in na tuah lawng ih ngah thei mi thil pawl ruahsan in an lo rinsan. Kiangkap in minung pawl kan bawm mi in hngak. Tui san tiluan ah ziang thil khal sisehla thinlung thakhohnak um loin, tuah peih lo ruangah minung pawl ih thinlung cu a ngawng theh. Minung pawl duhdawt lo, hua lo, ziang siar lo mi ziaza pawl ruangah kan thinlung pawl in hna a tuan nawn lo. Computer hmai ah tul hnai loin caan khohral duhnak thinlung pawl a tam. Naute Jesuh zaantim ih va bia tu, Tuukhaal pawl cu Bawi Jesuh hnenih feh dingah, leitlunhuap nunphung hnatuan pawl ih tel dingah, mah le mah balh dingh tih loih mi tampi thatnak hrang tuah dingah, thatnak tuah dingah in sawm rero.\nPathian ih lamzin in on sak ding mi hmuhtonnak thar ngah dingah kan mai schedule, nomnak duh caan pawl hrial in mipi thatnak hrang tuah duh mi tangdornak, mipi bawm dingah ralthatnak neihnak thawn Pathian ih in pek mi Thluasuah pawl cohlang dingah Tuukhaal pawl in in sawm rero. U le nau pawl Tuukhaal pawl zohthim tlang uhsi. Pathian ih duhnak vekin zamrang ten tuah cio uhsi..\nTuukhaal pawl an thlen tikah \"Tuukhaal pawl in, 'Mary le Joseph an hmuh vekin caw rawlkuang sungih Naute an hmuh thu,\" Cathianghlim ah in hmuh. Tuukhaal pawl in \"Naute Jesuh an biak theh hnu ah\" an tlung ih Bawi Jesuih thuhla mindang pawl hnenah an than. An hmun m I, an theih mi tinkim hrangah Pathian an thangthat. A thupibik mi cu Tuukhaal pawl in Naute Jesuh an hmuh mi a si. Tuukhaal pawl in an hmuh daan an sim. Kiangkap an zingzoi. An mah in Naute Jesuh zianghman an sim lo. zianghman an sut lo. Zianghman an dil lo. Zianghman an tuah lo. An mah in Naute Jesuh cu dai ten an rak zoh. Upatnak an rak pek. Minung sinak laktu Pathian ih tangdor mi duhdawtnak, Bawinu Maria ih duhdawtnak an rak ruat. Tui kum ah kan tuah duh mi, kan ton duh mi pawl zate sungah a taktak ih duhsan um mi Pathian le mai kiangkap in mipi pawl vekin thil mankhung pawl hmu dingah, tep ngah dingah caan pek cio uhsi.\nPathian ih man hla zet mi milai pakhat le pakhat tonawknak ih ngah mi mangbangza pawl tep ngah dingah ralthatnak nei cio uhsi. Hi mi pawl cu leitlun thilri pek mi nomnak thawn a danglam aw tuk. Pathian hnenih ngah mi mangbangza, minung ih ton mi mangbangza dinhmun cun kan thinlung ah remdaihnak in ken sak.\nLeitlun ih pek mi nomnak in harsatnak pawl rei lo te sung hngilh ter mi ih thatnak sii thawn a bang aw. Caan malte sung lawng leitlun nomnak in a nuam ter. Kan nunram ah Pathian thawn nai dingah, Pathian ih tongkam ngai dingah, thlacam dingah, Pathian hnenih ap aw dingah, Pathian thangthat dingah malte sung caan pe dingah ziangtlun in a lawng? Pathian si loin kiangkap ih minung pawl in ziang vek tidaan thawn in rak pehtlaih? Kan thuhla pawl lawng kan sunsak theu ih mai pasal, mai nupi, mai fa le pawl pehtlaih dingah, nan dam maw tivek thusuhnak pawl lawng si loin nan thinnuam ko maw tivek pawl sut dingah caan pek lo mi tivek a cang thei.\nKan nunram duhsan thuk zet ih thei dingah, mangsal dingah, mai nunram thuhla, miphun thei dingah kan mah in kum upa, pi le pu pawl caan pek in an tong kan ngai a si le ziang tluk in a tha ding. Kan innhnen pawl, innkhat ih um tu pawl, lamzin khat ih um tu pawl ton tikah kan pehtlaih aw ngam maw tiin khal mah le mah kan suh awk caan a thleng zo. U le nau pawl, Tuukhaal pawl zohthim uhsi. Hmu thei dingah zuam cio uhsi. Kan thinlung in hmu in thei dingah zuam cio uhsi. Kan thinlung saangkaa ongin hmu thiam dingah zir tlang uhsi. Fehnak le hmuhnak – Tui santiluan ah Pathian cu kan mah lakah a um rero lai a si. A thianghlim mi Pathian ih Bawinu in kan hmai ah Fapa Jesuh in hruai sak zo. Tui kum ahcun Pathian ih in pek mi hmuhtonnak 'thar' pawl ngah dingah thuthup pawl hmu thei dingah, thinlung thatho ten zoh thiam uhsi. A peng mi, remdaihnak ah pil lo dingin zuam tlang uhsi.\nU le nau pawl, Thianghlim Bawinu Maria cu kan zaten zoh dingah ka lo sawm. Kan zaten Bawinu ih hmin in Ephesus khuapi ih mipi pawl ih nomnak kan than vekin aupi cio uhsi.\n\"Pathian ih Thianghlim Bawinu!\"\nHi mi thuthang cu Vatican.va thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/vei-54-nak-leitlunhuap-remdaihnak-ni-pathian-ih-nu-maria-puai-ni-missa-sumnak","date":"2023-06-06T08:46:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00315.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999784231,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999784231185913}","num_words":2030,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin David nun songah kum khat hnua kum khat kum thum song rian tlung i. Ciamanin David in Bawipa hnenah zong i. Ciafangin Bawipa in, \"Saul le a songkhatte in Kibeon mite khiah rek manin i.\"ti in sawn i. 2Ciamanin kumpibawipa in Kibeon mite khai ko ai pon i. Kibeon mite khiah Israel minungte i lo ai, Amor tesin fate pawl i. Amahte khiah Israel mite in rek tuh lo ai thukhamhnak mite i. Inapui le Saul in Israel le Judah mite ca ah zuam ze manin lo rek awng i. 3Ciamanin David in Kibeon mite hnenah, \"Zai bawt ning daih pa? Ningte in Bawipa minungte khiah hmuifu ning bur thillhnak tuhin, zai thawn na lut nga ing?\"ti in zawt i. 4Ciafangin Kibeon mite in amah hnenah, \"Saul le a songkhat hnenin sui le tangka kin daih lo i. Cen Israel mi khai kin ca in rek kin daih lo i.\"ti in sawn i. Ciafangin David in, \"Ning daihhnak bangin ning bawt tuh ing.\"ti in ti i. 5Ciamanin amahte in kumpibawi hnenah, \"Kinte khiah Israel ram songah kin taang tuh lo ai kin tawng tu le kin rek tu pa khiah, 6a fate pa sarih khiah kin pe tulai, amahte khiah Bawipa ai rilhnak Saul ai Kibeah ah Bawipa hmaiah ri thawn tar nga ing.\"ti in sawn i. Ciafangin kumpibawipa in, \"Ning pe tuh ing.\"ti in sawn i.\n7Ikhalselai David le Saul fapa Jonathan in Bawipa hmaiah thukham dun awng manin, kumpibawipa Saul fapa Jonathan fa Mephiboseth tu zah i. 8Ciamanin kumpibawipa in Aiah fenu Rizpah in Saul thawn nai kawmhnak fapa panih Armoni le Mephiboseth le Saul fenu Merab le Meholath mi Barzillai thawn nai kawmhnak fapa pangate lang ai, 9Kibeon mite kut ah pe ai amahte in Bawipa hmai ah mual vumah ri thawn tar ai rek i. Amahte khiah kawlkawn rongkhawm cu ni hmasaber cu teng in a pasarih in thi tlang i.\n10Ciafangin Aiah fenu Rizpah khai amah ca in rongkhawm cu ai panin vanin amahte vumah a hnuata ruahsi ruai tian, vaidip khiah lungtopui vumah pha i. Cia nuu in cia a thitu ruangte vumah sun in vaniute khop tuh lo in le zanin ramsa te in ei tuh lo in kil i. 11Saul nunawn Aiah fenu Rizpah ai bawnhnak thu khiah David hnenah rel i. 12Ciafangin Filistin mite in Saul khiah Kilboa ah rek ben fangin Beth Shan lamceh vumah tar ai Saul le a fapa Jonathan te ruh khiah Jabesh Kilead mite in lo ru le cia ruhte khiah David in lang i. 13Ciata in Saul le a fapa Jonathan ruh khiah David in lang ai, ri thawnai tarhnak cia mite ruh khai hmunkhat in khawm ai, 14Saul le a fapa Jonathan ruh khiah Benjamin ram Zelah ah a pa Kish hlan song ah phum i. Ciamanin amahte in kumpibawipa ai ruaihnak bangin bawn i. Ciaben fangin Pathian in cia ram ca ai sawngenhnak khiah ngai sah i.\n15Filistin te khiah Israel mite thawn raaltawng leh thio fangin, David le a hnenmumte khai feh ai Filistin te khiah tawng i. Ciafangin David khai cawl ai baang i. 16Ciafangin Ishbi Benob tihnak tlami pakhat um i. A dar feipui khiah shekel zathum rit i. Amah in vangsau a thar pakhat phur ai David rek ben tuhin vuah i. 17Ikhalselai Zeruiah fapa Abishai in David bawm tuhin kawi ai, Filistin pa khiah rek lio i. Ciafangin David minungte in amah hnenah, \"Raaltawng tuhin kin thawn feh tuh nawn lo i hang si. Cialo fangin Israel meivar khiah dit ruai tuh lio i si.\"ti in thukham i. 18Cia hnua ah Kob ah Filistin te thawn raaltawng leh thio i. Ciafangin Hushai mi Sibbechai in tlami fate pakhat Saph khiah rek i. 19Cen Filistin te thawn Kob ah raaltawng leh thio i. Ciafangin Bethlehem mi Jaare-Orekim fapa Elhanan in Kit mi Kawlaiath nau khiah rek i. Cia pa fei pui ruang khiah thiamtakhnak luangkiang bang i. 20Cen Kath ah raaltawng dun leh thio i. Ciata ah tlami fapa pakhat um ai amah kut ah kut zung paruk ten le a ke ah ke zung paruk ten a veksenin kul hluanli nai i. 21Amah in Israel mite khiah tawngcaai fangin, David u Shimeah fa Jonathan in rek lio i. 22Hete pali khiah Kath ai tlami songai tehnakte i ai amahte khiah David le a hnenumte kut ai rekhnak te i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-21\/","date":"2023-05-29T15:42:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00117.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.947902739,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9479027390480042, \"cnh_Latn_score\": 0.042952004820108414}","num_words":722,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.162,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.942,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nA thi zo mi Spain Sister ih thlacam saknak pawl famkim in ngah tiah sim (August 18)\nA thi zo mi Spain Sister ih thlacam saknak pawl famkim in ngah tiah sim\n(August 18, 2022)\nEcuador ah Spain Congregation ih rak thi tu Sr. ih thlacam saknak ruangah langnak pakhat hnu pakhat le minung pawl ah ziaza thlengnak pawl a pehpeh ih a can rero thu Spain congregation in a tarlang. 2016 ah Ecuador ih linghnin pakhat ruangah a kum 33 ih nunnak rak cem tu Sr. pakhat cu a mai thlacam saknak ruangah langnak pawl a pehpeh in a cang rero ih minung pawl ih ziaza thlengawknak a um thu Spain congregation in a tarlang. A hmin cu Sr. Crockett a si ih a nunram thuhla hrambun mi All or Nothing ti mi flim zuk salnak ah You Tube ih zoh tu taanli an rak um ih hi flim cu lei tlunhuap ih um mi minung pawl ih thlarau lam tampi a rak thleng. Kohhran pi zumtu pawl khal in a hnenah a thlacamnak an dil ih a mah khal ih a thlacamnak dil aw a theih sak thu a mai congregation in a rak sim.\nSaklam Ireland ih um mi Sr. Crockett\nSr. Crockett ih hmaisabik thuanthu cu tui kum thoklam ah an rak suah ih cui cauk cu Jesuh Khrih parih a ret mi amai duhdawtnak lang ter tu a mai thlarau lam ngan mi pawl khal a tel. Holywood mintami can ding lawng saduh a that ih a hmin than hnu ah kuak fawp, zu in in party puai pawl, club ih tel pawl paih zettu kumhra vuakvel Crockett cu 2000, a kum 18 ah a rualpi in Spain ram feh ding mi vanzam cu mam lo a si ruangah na feh duh maw tiih an suh tikah a ni khal cui khual thlawnnak ah a rak thlun. Ngaingai ahcun khualtlawnnak cu khawmzawhnak khualtlawnnak ti thei sehla ka thlun lo ding tiah a sim.\nSpain a thleng ih Good Friday ah mi dang vek in Thinglamtah a hnam ih Pathian in mithianghlim pakhat si dingah kawhnak a rak tep. Cui kum ah leithlunkuap mino pawl puaini ah Puithiam pakhat thawn an tonawknak ihsin Spain ram ih um mi nubu pawl ih inn riantu pawl Congregation ( the Servant Sister of the Home og the Mother) an rak hruai. A mah cu Sr. hotu hnen in Sr. nunram a cohlang ih Sr. hmin a si mi Thumkom Pathian le Bawinu Maria ih thinlung lak tu (Sr. Clare Maria of the Rrinity and the Heart of Mary hmin a rak lak.\nA um nak Sr. tlawng ah a nunram cu Bawi Jesuh ih duhdawtnak hrangah thalrau lam hawl\/ zingzoinak thawn nomnak le lunghmuinak pawl thawn a rak khua sa. Ecuador ih khualtlawn a thok hlan ah a thuanthu cu \"ka ruahnak le ka thinlung zate cu Bawipa lawng ih neih mi thilri pawl an si ih ziang mi khal sisehla i dil aw. Ka neih mi thilri pawl cu Pathian lawng ih neih mi thilri pawl an si. I nei hram aw Bawipa\" tiin a rak ngan. A mai Pathian hnatuannak cu a tuannak hmuntin ah duhdawtnak famkim thawn tuan phah in minung pawl a duhdawt ih mi tampi in an rak thei. 2016, April 16 ah a nasa zet mi linghnin ruangah Riochico. Portoviejo ih um nak hmunah inn pawl a cim hnu ah minung pawl hriamma tampi thawn a rak thi tu lak ah Sr. Crockett khal a rak tel.\nA ruak cu saklam Ireland ah an keng ih a suahnak Derry ah an rak ret. A thuanthu an suah ih kum (2) a rei ah leitlunhuap ih um mi tampi in Sr. Crockett thawn pehpar in thu nepnawi pawl hawl dingah congregation in Sr. pawl an pehtlaih. A hminthannak cu leitlun ih a karh vekin a mai congregation ih um mi Sr. pawl cu sunglam ih cang rero mi thlinlung lam hriamhma pawl, thlarau lam hraimhma pawl dam sak nak thawn mangbang za pawl teette khaannak pawl thawn a rak khat.\nSpain Biaknak lam website Religionenlibertad.com ihsin an tarlang mi pawl nau neih dingah harsatnak nei mi sungkua pawl cu Sr. Crockett ih thlacamsaknak ruangah nau nei dingin a rak bawm thu an tarlang ih nupa tampi khal in an fa le pawl cu Crockett hmin an rak pek hai.\n\"Mi tampi cu Sr. Crockett ih thlaan ah an feh ih thla an rak cam ih nau nei thei lo mi tampi an thleng ih naute an ngah. Mah le mah thah awk tum tu pawl khal Sr. Crockett ih film an zoh tikah an nunram ih khuasak nak ih nom nak an hmuh vek in midang pawl in Pawlpi thawn hlat mi pawl hman an zumnak an hmu sal\" tiah Congregation ih Sr. pakhat in Spain website ah a tarlang.\nSaklam Ireland ih Sr. Crockett ih thlacam saknak raungah zumtu mino tampi in an mai a thianghlim mi nunram le Puithian nunram an thlei dang thaim ih kan dungkum, January thla ah Sr. Crockett ih congregation in a mah Mithianghlim ih cannak hrangah timtuahnak pawl an tuah rero zo tiah a than.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/thi-zo-mi-spain-sister-ih-thlacam-saknak-pawl-famkim-ngah-tiah-sim-august-18","date":"2023-06-06T10:26:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00331.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999779463,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999779462814331}","num_words":862,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.354,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin David in a minungte khiah siar ai, mi thawngkhat le mi zakhat vumah uktu bawi dah i. 2David in a minung khiah hmun thum in khan ai hmunkhat khiah Joab kuthnia ah, hmunkhat khiah Joab nau Zeruiah fapa Abishai kuthnia ah, hmunkhat khiah Kit mi Ittai kuthnia ah dah i. Ciafangin kumpibawipa in amahte hnenah, \"Kai khai ning thawnin feh tuh ve ing.\"ti in ti i. 3Ikhalselai mite in, \"Feh zel hlah si. Ziangmanti fangin tlan sek inglai, amahte in zai khai kin nam tuh lo i. Kinte a tlamhmat kin thi rinin, zai khai kin nam tuh lo i. Ikhalselai nang tu kinte thawngha tah in na man i. Ciamanin khua songin tha kin pe tu sawn.\"ti in sawn i. 4Ciafangin kumpibawipa in amahte hnenah, \"A pha ber ti ai ning ruathnak bangin bawn tuh ing.\"ti in ti i. Kumpibawipa khai kawl dawngkham hiang ah ding ai, mite khai a veksen in a za a za le a thawng a thawng in feh i. 5Kumpibawipa in Joab le Abishai le Ittai khiah, \"Kaimah ca in tlangval niu Absalom khiah a nem niu in lo sik tuu-ih.\"ti in cah i. Ciatih in Absalom thu khiah raalbawi veksen hnenah rel khiah mi veksen in za i.\n6Ciamanin anite khai Israel mite tawng tuhin feh i. A tawng hmun khiah Efraim ai tu songah i. 7Ciata ah David hnenumte in Israel mite khiah rek ai cia nia ah mi thawngkul thi i. 8Ziangmanti fangin cia ram pumpalah ah tawng dun ai tu thing in mite khiah vangsau hnak tam sawn in rek i. 9Ciafangin Absalom in David hnenumte khiah tawk i. Absalom tu lak pakhat to le cia lak khai thing lianpui thingkak hnia in feh le Absalom lu khiah cia thingkak lakah taang ai van le laipua laklawh ah tar ai a lak khai a hnia in feh teu i. 10Mi pakhat in cia khiah hmu ai Joab hnenah, \"Absalom khiah thingkak vumah tar in mitua niu ah hmu ing.\"ti in rel i. 11Ciamanin Joab in a reltu pa hnenah, \"Amah khiah hmu i si. Zaimanin laipua ah rek lo i si? Tangka shekel sawmkhat le elpen na pe tuh napui i ta ing.\"ti in ti i. 12Ikhalselai cia paa in Joab hnenah, \"Tangka shekel thawngkhat i kut ah ngah rinin, kumpibawipa fapa khiah i kut in rek tuh lo ing. Ziangmanti fangin kin zak in kumpibawipa in nangmah le Abishai le Ittai khiah, 'Kaimah ca in Absalom khiah lo o tuu-ih.'ti in ning ti i. 13Cialo fangin i nunhnak ca ah i lau kul tuh i. Ziangmanti fangin kumpibawipa hmai ah zai khai thup thill lo i. Cen nangmah rori in khai i zuar tuh i si.\"ti in ti i. 14Ciafangin Joab in, \"Nangmah ca in he bang khiah iang tuh lo ing.\"ti in sawn i. Ciafangin ani khai fei pathum khiah lang ai, Absalom thinlung khiah thingkak ah a taang ai a nung lai pahin khawh i. 15Ciafangin Joab ral thilthuam phurtu mi sawmkhat in Absalom khiah kulh ai rek i.\n16Ciale Joab in thirhlung tum ai mite khai Israel te khiah hnawh awl i. Ziangmaninti fangin Joab in amahte khiah com ruai i. 17Amahte in Absalom khiah lang in tu songai kua lian ngai songah lon ai lungto khiah a vumah a lian ngai in pum i. Ciafangin Israel mite khai amahte inn ten ah tlung sio i. 18Absalom in a nung lai in Kumpibawi Rawn zawllai ah amah ca in khan bawn awng i. Ziangmanti fangin amah in, \"I hming hih tu tuhin fapa nai lo ing.\"ti in ti i. Cia khan khiah amah hming in ko i. Tunnia tian in cia khan khiah Absalom Khan ti in ko i.\n19Ciafangin Zadok fapa Ahimaaz in, \"Bawipa in a raalte khiah phuzul sah zo i ti in kumpibawipa khiah rel tuhin dawp ngang.\"ti in ti i. 20Joab in amah hnenah, \"Tunnia ah thuthang kawih tuh lo i si. Ni dang ah thuthang kawih leh nga si. Ikhalselai tunnia ah thuthang kawih tuh lo i si. Ziangmanti fangin kumpibawipa fapa thi te i.\"ti in ti i. 21Ciafangin Joab in Kush mi hnenah, \"Feh in na hmuhnak khiah kumpibawpa rel tu.\"ti in ti i. Ciamanin Kush pa khai Joab hmai ah a lu ut ai dawp i. 22Ciafangin Zadok fapa Ahimaaz in Joab hnenah, \"Zai cang ta in khai, Kush pa hnua in dawp ve ngang.\"ti in ngen leh thio i. Ciafangin Joab in, \"Fapa, zaimanin dawp na nuam i? Thuthang rel tuh nai lo i si.\"ti in ti i. Ciafangin amah in, \"Zai cang ta in khai, dawp ngang.\"ti in ti i. Ciamanin Joab in amah hnenah,\"Dawp tu.\"ti in ruai i. Ciamanin Ahimaaz khai zawllai hmun lamin dawp ai Kush pa khiah khel lio i.\n24Ciafangin David khai kawl dawngkham kua lakah to i. Santari kiltu pa pakhat khai dawngkham vumah kai ai mi pakhat amah lek in dawp khiah hmu i. 25Cia pa in kumpibawipa rel i. Kumpibawipa in, \"Amah lek i lekhaw, a ka songah thuthang nai i.\"ti in ti i. Cia pa khai a rang ngai in dawp ai a nong ah hleng i. 26Ciafangin santari kiltu pa in a dang pakhat dawp khiah hmu ai, dawngkham kiltu pa khiah ko ai, \"A dang pakhat paa khai amah lek in dawp i.\"ti in rel i. Kumpibawipa in, \"Cia pa in khai thuthang kawih ve i.\"ti in ti i. 27Ciamanin santari pa in, \"A hmasa sawn dawp tu pa dawp dan khiah Zadok fapa dawp dan bang i.\"ti in ti i. Ciafangin kumpibawipa in, \"Amah khiah mi pha i. Thuthang pha kawih i.\"ti in ti i. 28Ahimaaz in kumpibawipa khiah ko ai, \"Zai hmuahhmuah pha liang i.\"ti in au i. Ciafangin ani khai kumpibawipa hmai ah ut ai, \"I bawipa kumpibawipa raalte na ap tu na Bawipa Pathian khiah hmuifu tu seh.\"ti in ti i. 29Kumpibawipa in, \"Tlangval niu Absalom khiah him awm?\"ti in zawt i. Ahimaaz in, \"Joab in kumpibawipa hnenum le na hnenum kaimah khiah kin hlat fangin, mi cai murhmo hmu ing. Inapui zai pah i ti ling lo ing.\"ti in sawn i. 30Kumpibawipa in, \"Thawn tulai khiata ah ding tu.\"ti in ruai i. Ciamanin ani khai thawn ai ding meng i. 31Ciasawng fangin, Kush pa khai hleng ai Kush pa in, \"I bawipa kumpibawipa, thuthang pha um i. Ziangmanti fangin Bawipa in na tawng tu hmuahhmuah khiah phu na zul sah i.\"ti in rel i. Ciafangin kumpibawipa in, \"Tlangval niu Absalom khiah him awm?\"ti in zawt i. Cush pa in, \"I bawipa kumpibawi raalte le a tawng tu hmuah khiah a veksenin khiah tlangval niu bangin cang tu seh.\"ti in sawn i.\n33Ciafangin kumpibawipa khai thinhnawm rauh ai dawngkham vumai khan songah kawi ah ciata ah kap i. Ciatih ai a feh kongin, \"Aw i fapa Absalom-i fapa, i fapa Absalom-na ca in i thi ta sawn selai! Aw Absalom i fapa, i fapa!\"ti in kap i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-18\/","date":"2023-05-29T15:53:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00173.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9606025815,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9606025815010071, \"cnh_Latn_score\": 0.03324791416525841}","num_words":1145,"character_repetition_ratio":0.096,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.209,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Gambia ram in Myanmar ralkap cu miphun thah cimihnak daan an buar asi tiih thubuai an tuahsakmi parah, cuvek thu thil diklo asi, Gambia ram hin Myanmar ram parah zianghman thubuai tuahsak theinak a nei lo tiih Ralkap concil lam elnak cu leitlun ih thuṭhennak sangbik ICJ cun a hnon sak ta riai\nUN ih international court of justice – ICJ ah Gambia ram cun Rohingya miphun thah cimihnak thuthawn pehpar in thubuai an rak tuahsakmi cu Myanmar ralkap council lam khalin anmah le mah an thiamnak rellang in Gambia ram hin Myanmar ram thubuai a tuahsak theinak lamzin a um lo tiin ralkap council lam cun an dokalh mi asi. Cui' Myanmar ralkap council lam ih dokalhnak thu thehlutmi cu ICJ thuṭhennak tlanghmun cun mizan July 22 ah khan an hnawn sak tiah theih a si.\nHivekih Myanmar ralkap council lam ih dokalhnak thu pawl thawn pehpar in \"Gambia ram cun miphun thah cimihnak thu ah International, leitlun huappi ih lungkim tlangmi hminkhennak an rak tuah ve ruangah Myanmar ram cu miphun thah cimihnak a um maw um lo, daan an bahbal taktak maw taktak lo tipawl thuṭhennak tlanghmun ah thubuai tuahsak thei an si tiin ICJ thuṭhennak tlanghmun cun thutluknak an tuahmi a si.\nHimi ICJ ih Myanmar ram thubuai thawn pehpar in NLD party cozah sanlai ah kha cun Aung San Suu Kyi in simfiangnak a rak nei ih ralkap council san ahcun Min Aung Hlaing ih ruatmi ကိုကိုလှိုင် ih hohanak in simfiangnak an nei ve tiah theih a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/thechintimes.com\/icj-in-myanmar-ralkap-council-ih-thu-putlutmi-hnawnsak\/","date":"2023-06-02T17:54:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224648850.88\/warc\/CC-MAIN-20230602172755-20230602202755-00191.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9990128875,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9990128874778748}","num_words":251,"character_repetition_ratio":0.106,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.188,"stopwords_ratio":0.227,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Joab khiah, \"Kumpibawipa in Absalom kah hnelhno i.\"ti in rel i. 2Ciamanin cia nia ai raal nehhnak khiah mite in lungsiahnak in hmang i. Ziangmanti fangin mite in zaitluk in kumpibawipa khiah a fapa ca in lungsia i ti khiah rel za i. 3Ciafangin mite khai a thupniu in raal hmunin zakthi ngai in tlan tute bangin khua songah lut i. 4Ikhalselai kumpibawipa khai a lu khuk ai a cawm ngai in, \"Aw Absalom, i fapa, i fapa.\"ti in kap i. 5Ciafangin Joab khai inn songah kumpibawipa hnenah lut ai, \"Tunnia ah na o tu na hnenumte le na fapate le na fenute le na nute le na nunawnte hmai khiah zakthi ruai i si. 6Ziangmanti fangin, nangmah in na raalte khiah it ai na rualte khiah hua i si. Na bawite le na hnenumte khiah zai khai siar lo i si. Ziangmanti fangin i hmuhnak ah, Absalom khiah nung hlen in, kin sawn kin thi berh selai, na ang tuh sawn in hmu ing. 7Ciamanin tunin tho tulai, na hnenumte hnenah a pha niu in pong tu. Ziangmanti fangin, Bawipa hming in cukcam ing, kawi hlah lesikhaw, tun zanah nangmah thawn aisu khai taang tuh lo i. Cia khiah na naupang lai ai panin tun tian na vumah rimsuhnak veksen tahin tlai tuh sawn i.\"ti in ti i. 8Ciafangin kumpibawipa khai tho ai kawl dawngkham ah to i. Ciafangin amahte in mi veksen hnenah, \"Kumpibawipa khiah kawl dawngkham ah to i.\"ti in rel i. Mi veksenin kumpibawipa hmai ah kawi i. Ikhalselai Israel mite tu amahte inn ten ah tlung sio i.\n9Ciafangin Israel hin te khiah a veksenin el dun ai, \"Kumpibawipa in kin raalte kut songin kin o ai Filistin te kut songin kin luat ruai i. Cen tunin amah khiah Absalom manin ram songin tlan teu i. 10Cen kin uk tu tuhai kin rilhnak Absalom khai raaltawng hmunah thi zo i. Ciamanin zaimanin kumpibawipa khiah tlun leh tuh thu khiah kam khat bang khai rel lo i si?\"ti in ti i.\n11Ciafangin kumpibawipa David in Zadok le Abiathar phungkite hnenah, \"Judah mi upate hnenah, 'Zaimanin kumpibawipa tlun leh tuhin ningte khiah a hnuataber i si? Israel mi veksen ai relhnak khiah kumpibawipa le a inn sang te hnenah hleng zo i. 12Ningte khiah i unau, i ruh le i taksa i si. Ciamanin zaimanin kumpibawi tlun leh tuhin ningte khiah a hnuataber i si? 13Cen Amasa hnenah, \"Nangmah khiah i ruh le i taksa i lo i sim? Nangmah khiah Joab ca in a catlo in i raalkapte bawi cang hlah lesikhaw Pathian in a rauh ngai in i cawh tu seh.\"ti in rel tuu-ih.'ti in ruai i. 14Ciafangin kumpibawipa in Judah mite thin khiah mi pakhat thin bangin khim ruai manin amahte in kumpibawipa hnenah, \"Na hnenumte kawmin tlung leh tu hang.\"ti in thu cah i. 15Ciamanin kumpibawipa khai tlung ai Jordan ah hleng i. Judah mi khai kumpibawi caang tuh le Jordan tanpui tuhin Kilkal ah hleng i.\n16Ciafangin Bahurim ai Benjamin te Kera fapa Shimei khai a rang ngai in Judah mite kawmin David caang tuhin kawi i. 17Amah thawn Benjamin te thawngkhat le Saul hnenum Ziba le a fate hlainga le a hnenumte kul khai um ai kumpibawipa hmai in Jordan khiah tan i. Amahte khiah kumpibawipa innkuate le kumpibawi ai daihhnak khiah bawn tuhin Jordan run khiah tan i. Ciafangin Kera fapa Shimer khiah kumpibawi hmai ah bok ai, 19kumpibawipa hnenah, \"I bawipa in mawh i hluk ma selaw. Jerusalem in na tlan fangin i bawn khelhhnak khai lo i hih sah ma seh. Kumpibawipa in a thin songah lo khawi ma seh. 20Ziangmanti fangin na hnenum in i sual te khiah ling ing. Ciamanin Joseph hin songin i bawipa kumpibawipa na caang tuhin a hmasaber feh tu ing.\"ti in ti i. 21Ikhalselai Zeruiah fapa Abishai in, \"He manin Shimei khiah rek pha lo im? Ziangmanti fangin amah in Bawipa rilhnak pa khiah awrsia cam i.\"ti in ti i. 22Ciafangin David in, \"Ning Zeruiah fate, ning ai i tawng tuh heh, ning thawn i senghnak zai um i? Tunnia ah Israel ram songah aisu khiah thi ruai tuh i sing? Ziangmanti fangin kaimah khiah Israel mite vumah kumpibawi ing ti khiah ling lo ing?\"ti in ti i. 23Ciamanin kumpibawipa in Shimei hnenah, \"Na thi tuh lo i.\"ti in ti ai kumpibawipa in amah hnenah thukham i.\n24Ciafangin Mephiboseth khai kumpibawipa caang tuhin kawi i. Amah khiah kumpibawipa tlan nia ai panin a remniu in a tlung leh nia tian, a kete khai fun lo, a kahmul khai met lo, a thilthuamte khai sawp lo i. 25Jerusalem ah kumpibawipa tawk tuhin kawi fangin, kumpibawipa in amah hnenah, \"Mephiboseth, zaimanin kai thawn tlan lo i si?\"ti in zawt i. 26Ciafangin amah in, \"I bawipa, Aw kumpibawipa, i hnenum in i zawl i. Ziangmanti fangin na hnenum khiah a ke ze manin, na hnenum in, 'lak to in kumpibawi hnenah feh tuhin lak kung i phurh sah tu.'ti in ruai ing. 27Amah in na hnenum kaimah khiah i bawipa kumpibawi hnenah i zuar i. Ikhalselai i bawipa kumpibawipa khiah Pathian vancung mi bang i. Ciamanin a pha ti ai na hmuhnak bangin bawn tu. 28Ziangmanti fangin i bawipa kumpibawipa hmai ah i paa inn songkhat khiah mithi bang i ing. Ikhalselai na hnenum khiah na cabuai rori ah rongei tuhin i dah i si. Ciamanin kumpibawi hnenah zai cam tuhhnak a khuan nai ing?\"ti in ti i. 29Ciafangin kumpibawipa in amah hnenah, \"He thu khiah zai rel kul i hang? Na lo khiah Ziba thawn khan tuu-ih.\"ti in rel i. 30Ciafangin Mephiboseth in kumpibawipa hnenah, \"I bawipa kumpibawipa khiah a him niu in amah inn ah hleng leh i hang. Ciamanin amah in a veksenin ping tu sio seh.\"ti in sawn i.\n31Ciafangin Kilead mi Barzillai khai Rokelim in zu ai, kumpibawipa tlun tuhin kumpibawipa thawn Jordan khiah tan i. 32Barzillai khiah kum tar ngai i ai kum sawmriat i. Amah khiah milian ngai manin, kumpibawipa khiah Manahaim ah umteng fangin rong cawm i. 33Ciafangin kumpibawipa in Barzillai hnenah, \"Kai thawn feh tulai Jerusalem ah na cawm tuh ing.\"ti in ti i. 34Ciafangin Barzillai in kumpibawipa hnenah, \"Nang thawnin Jerusalem ah feh tuh tu zaicam tian i nung tuh i? 35Tunnia ah kum sawmriat i khim zo i. A pha le a pha lo khiah thia thiam awng? Na hnenum in a eihnak rong le a dinghnak ti khiah a ur le ur lo khai ling awm? Pasal le nupangte lasahnak tang za ben awng? Ciamanin zaimanin na hnenum in i bawipa kumpibawipa khiah hnaihnokhnak pe tuh ing? 36Na hnenum in kumpibawipa thawn Jordan khiah a tlawmniu tian na feh pui ngang. Ziangmanin kumpibawipa in he tluk in i tham tuh i si? 37Na hnenum khiah ninghio in let leh ngangkhaw, i umhmun khua ah i thi tu selai, i paa le i nuute hlan hiang ah i vui tu seh. Ikhalselai na hnenum Chimham zong i bawipa kumpibawipa thawn feh tu seh. Na nuam bangin a vumah bawn tu.\"ti in sawn i. 38Ciafangin kumpibawipa in, \"Chimham khiah kaimah thawn kawi tuh i. Na daihhnak bangin a vumah bawn tuh ing. Na ruaihnak bangin na bawt tuh ing.\"ti in sawn i. 39Ciafangin mi veksen khai Jordan khiah tan i. Kumpibawipa khai tan ben fangin, kumpibawipa in Barzillai khiah thut ai hmuifu bur i. Ciafangin ani khai a innah tlung i. 40Ciafangin kumpibawipa khai Kilkal ah feh ai Chimham khai amah thawn feh ve i. Judah mi veksen le Israel mi hrekkhatte in khai kumpibawipa khiah kawih i.\n41Ciafangin Israel mi veksenin kumpibawipa hnenah kawi ai, kumpibawipa hnenah, \"Zaimanin kin unaute Judah mite in na ru ai kumpibawipa le a inn songkhatte le David thawn umtu mi veksen khiah Jordan run tan pui i?\"ti in zawt i. 42Ciafangin Judah mi veksenin Israel mite khiah, \"Kumpibawipa khiah kin unau i. Ciamanin zaimanin he thu lakah thin ning raw i? Kumpibawipa rong khiah ei sah aw ing? Cen lehsawng tang kin sum awm?\"ti in sawn i. 43Ciafangin Israel mite in Judah mite khiah, \"Kumpibawipa lakah hmunha nai i ing. Cen ning hnak in David lakah tavuan lian sawn nai i ing. Ciamanin zaimanin kin kumpibawipa khiah tlun leh fangin kin ruathnak khiah kin zawt hmasa lo in nau kin tat i si?\"ti in ti i. Ikhalselai Judah mite ponghnak khiah Israel mite ponghnak tahin thupui sawn i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-19\/","date":"2023-05-29T15:46:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00204.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9763811827,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9763811826705933, \"cnh_Latn_score\": 0.01910165697336197}","num_words":1391,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.182,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.979,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nZiangruangah Catholic Puithiam pawl nupi neih a ngah lo? Bible in teh ziang a ti?\nZiangruangah Catholic Puithiam pawl nupi neih a ngah lo? Bible in teh ziang a ti?\nHimi thuhla rel ding cun Kohhran thuanthu ah himi ruahnak hi ziangtin run hman vivo a si ih, thlaraulam zawngin teh ziangtin hram a bun aw timi kan zingzoi hmaisa a tul ding. Hmaisabik ih kan theih tulmi ah, nupi nei loih nuntun-khawsaknak hi thil poimawh a silo zia cu kan Bawipa Jesuh ih zirhnak amaih nundaan rori'n fiangzet ih kan hmuhmi a si; ziangahtile, amah khal nupi a rak nei dah ve lo. Mt 19:3-12 sungih nu-pa thenawk a theih le theihlo thu a rak zirhnak khal ah, nupi neilo ih nuntun-khawsaknak thawn pehpar in hitin a rak sim: \"Mipa in nupi an thit lonak san cu a thu a phunphun a um;mi hrek cu cutiih um dingah an suahpimi a si; mi hrek cu nupi thi lo dingah tilpermi an si ih mi hrek cu vancung Uknak ih ruangah nupi thi lo in an um. Cubangtuk ih a thlun theitu pawl cun hi thuzirhnak hi thlun ko hai seh\"(Matthai 19:12). Catholic Kohhranpi ih zirhawknak Cabupi (CCC-1579) sungih kan hmuh vekin,\nKohhranpi in Puithiam pawl nupi neih a sian lonak san cu, vancung Uknak ruangah a si bik.\nHmansehla, zumtu hmaisabik pawl ih san kan zoh tikah, Puithiam (Kohhran hruaitu pawl) pawl lakah nupi neicia khal an rak um thu kan Bible sungah fiang zetin kan hmu thei. Paul in Timothy hnenih cakuat a nganmi sungah hiti'n a um: \"Kawhhran hruaitu (Bishop) cu soiselnak nei lomi a si ding. Nupi pakhat lawng a neitu, rit theinak thil ih a sup aw theimi, a uk aw theimi, felfai zoh rem in a nungmi, mikhual a zohthiamtu le mi zirh a thiamtu a si ding. Kawhhran Upa (Deacon) cu nupi pakhat lawng a neitu a si dingih a innsang le a faate pawl tha tein a uk theitu a si ding (1 Timote 3:2, 12). Hitawk zawnah kan ralrin tulmi cu, Paul hin Bishop pawl le Deacon pawl hi nupi neitu an si tengteng ding a ti duhmi siloin, nupi nei an si pang le, an umdaan ding a simduhmi sawn a si. Amah rori khal nupi neilo a si zia hmun dang ah in simfiang: \"Cule atu cu nupi le pasal nei\nhrih lo le nuhmei pahmei pawl hnenah ka sim duhmi cu: Keimah vek hin nanmah lawngte in hmei uhla ka duh\"(1 Korin 7:8).\nAD 215 hrawng tiang a rak nungtu Alexandria khuami Clement ih cangan mi kan zoh a sile, Bishop, Siangbawi le Deacon pawl zalen zet ih nupi an neih thei thu kan hmu thei. Sihmansehla, kum a rung rei vivo cun, Puithiam pawl nupi an neih lo a sile a tha sawn timi ruahnak a rung um vivo. Curuangah AD 403 tiang a rak nungtu St. Epiphanius of Salamis ih canganmi sungah, \"Kohhranpi hin Puithiam sinak ziangtluk in a cawisang ih a sunsak ti a sile, innsang thawn a umtlang ih fate a nei rero laimi zo vek khal, Bishop, Siangbawi le Deacon sinak a pek lo\" ti'n a um. Cule, AD 306 kum, Spain ram, Elvira khua ah local level in an tuahmi Council thurelkhawmnak ah Puithiam hmuahhmuah nupi nei lo dingin thu an suah. Nupi le innsang tansan theilo pawl cu puithiam sinak ihsin ban ter an si ding ti rorin thu an suah. Puithiam kan ti tikah, clergy timi cafang kan sim duhmi a si ih, Deacon ihsin tlunlam, Ordained Minister hmuahhmuah an tel thluh (Siangbawi, Bishop – Cardinal le Pope khal Bishop an si thluh).\nAD 313 kum ih Christian biaknak ih zalennak a ngah thok ihsin himi puithiam pawl nupi neihlo ding thu hi a leng vivo. Pope pawl khal in pakhat hnu pakhat in, himi thu an suahpi vivo ih, AD 461 tiang a rak damtu Pope Leo I ih san ahcun, Bishop, Siangbawi, Deacon le Sub-deacon tiang zo hman nupi neih a theih lo timi tha rung suak. Cule, Middle Ages tiih kawhmi san lailak (AD 700 le 1200 karlak hrawng) a rung thlen tikah, priestly celibacy timi puithiam pawl nupi nei loih riantuannak khal a baltertu an rung um vivo. Puithiam hrekkhat pawlin nupi an run nei ih, a dang hrekkhat pawl in a thup te'n concubine timi nupi vekih retmi pawl an run nei tikah, Kohhranpi lam ihsin nasa zet ih thusuahnak khal a rung um ve. Cuti'n Pope Gregory VII cun 1075 kum ah, nupi neimi le concubine retmi pawl hmuahhmuah cu, Missa sumnak le a dang Kohhran sungih ministry rian dangdang khal tuah nawn lo dingin a rak kham ih, mipi pawl khal cuvek Puithiam pawl ih Missa sumnak ih tel lo ding tiangin thusuahnak a rak tuah. Netabikah, 1123 kum ih tuahmi a veikhatnak Leitlun Kohhranpi zate huap Letaran Councilpi in Western Clergy timi Latin Rite hmangtu Puithiam pawl hmuahhmuah nupi neih lolawlaw ding thu a suahpi. (Eastern Rites hmangmi Puithiam pawl cu himi daan in a hrenglo tinak a si).Cule,1139 ih tuahmi a veihniknak Lateran Councilpi in, Ordination ngah zo pawl hmuahhmuah cu nupi an nei theinawn lo timi daan a run suahpi bet.\nHimi puithiam pawl nupi neih theih lo timi daan ruangah Protestant hruaitu hrekkhat pawl in nasa zetin\nCatholic Kohhranpi cu an rak soisel ih an rak dodal ciamco. Curuangah 1565 kum ih tuahmi Trent Councilpi in,\"Himi daan hi divine law timi Pathian ih pekmi daan cu a si lo; hmansehla, Kohhranpi in a sungtel pawlhrangah daan le duun (si-kaan) thlun dingmi thu suahpi theinak huham a nei. Kohhranpi in nupi pasal nei loih Pathian hnatuannak hi a cawisang zet; hmansehla, himi inh thitumnak ih thianhlimnak a dem ter cuang lo. Nupipasal nei loih Pathian hnatuan timi hi a cang thei lomi thil khal a si lo; asinain, himi nunpi thei ding cun, Pathian ih zangfahnak thluasuah a tul hrimhrim\" ti'n zirhnak a run suahpi.Cutin, Catholic Kohhranpi cun Puthiam pawl nupi neih theih lo timi daan cu a run hmang lan ta. Netabik tuahmi a veihnihnak Vatican Councilpi in 1965 kum ah Presbyterorum ordinis timi thulu thawn ca a suahmi ah siseh, Pope Paul VI in 1967 kum ah Sacerdotalis Caelibatus timi thulu thawn encyclical ca a suahmi ah siseh,1983 kum ih suahmi Code of Canon Law timi Daan Cabupi sungah siseh, himi daan hi Kohhranpi in a runnemhnget bet a si. Curuangah tuini tiang khal himi daan kan run hman ta nak khal a si.\nPuithiam pawl nupi neih theih lo timi daan hi ziangti'n a thok ih ziangti'n hman a rung si vivo timi a thuanthu cu kan rel zo ih, tu cun, thlarau lam zawngin ziangvek thathnemnak a neih ruangah Kohhranpi in hi daan thlun dingih thu a suahpi timi kan vun zoh bet hnik pei. A Veihnihnak Vatican Councilpi in 11965 kum ih \"Presbyteroum Ordinis\" timi thulu thawn puithiampawl ih ministry riantuannak le an nuntun khawsak ding daan pawl thawn pehpar in thu a suahmi sungah hiti'n a ti: \"Vancung Uknak hrang ruatin famkim teih mah le mah tisa hiarnak lamih supawk thei ringring ding cu kan Bawipa Jesuh ih duhmi a si. Himi hi zumtu Khrihfa tampi in zoih forhfialnak hman tel lo'n maih duhnak thawn san-khat hnu san-khat an run nunpi vivo ih, tuini tiang khalah Kohhranpi in puithiam pawl ih nundaan ding thawn a kaih bik ih a hmuh ruangah a run hmang ta. Himi in tuukhal ih duhdawtnak a khihhmuh ih mi ih thinlung khal a khoih hleice. Culawng siloin, leitlun nunnak ah thlarau lam rahtha rahnak hrampi pakhat a si ve.\"\nPuithiam sinak hrimhrim in nupi neihlo ding a sawhkhih ti cu a silo nan, nupi nei loih supawknak le puithiam pawl ih nunram thawn a milawk daan khal Vatican Councilpi cun a tarlang bet. \"Puithiam pakhat in nupi nei loih a umnak thawngin amah le amah Jesuh Khrih ih nun a tawm awter ih, Jesuh Khrih le a Kohhran hrangah a nunnak pumhlum a hlan a si. Nupi nei loih a umnak in puithiam cu hi leitlun ah a tu rori Bawipaih ram dinsuah thei dingah a ziangkim pumpe aw thei dingin a bawm a si. Nupi nei loih an um tikah puithiam pawl cu an thinlung zate'n Khrih thawn an pehzom aw thei ih, Khrih sungin le amah Khrih thawnin Pathian le minung pawl khal zalen zet in an rian thei a si. Cule, Puithiam pawl in nupi nei loih an umnak thawngin Khrih le Kohhran ih pehtlaih awknak an langter ih, nehhnu san ih nupi pasal neihawknak um nawn lo nak ding ramnuam ih umdaan ding khihhmuh tu khal an si\" (Lk 20:35-36).Pope Paul VI ih \"Sacerdotalis Caelibatus\" timi thulu thawn 1967 kum ih a rak suahmi encyclical capikan vun zoh bet a sile, Kohhranpi in ziangruangah puithiam pawl nupi nei lo ding ti'n thu a suah timi a san\numdaan fiang sinsin in kan hmu thei.\nHimi thu thawn pehpar in Pope Paul VI in lamzin phunthum in a sim. Hmaisabik ah Khrih thawn pehtlaih in a sim. \"Puithiam pakhat in nupi a neih lo nak thawngin kumkhua Puithiam a simi Khrih ih nun a cawng a si. Khrih cu nupi nei loin, a Pa le a minung pawl riannak ah a nunnak a hlan vekin, puithiam khal in Bawipaih hna tuannak ah a ziangkim hlan dingah nupi neih lo ding a hril\". Cule, a pahnihnak ah, Kohhranpi thawn pehtlaih in hiti'n a sim: \"Khrih cu a nunnak zate'n Kohhranpi thawn a kopawk vekin puithiam khal nupi a neih lo nak thawngin Kohhranpi hrangah a ziangkim a hlan aw a si. Nupi nei loih a umnak in Kohhranpi hrangah zalen zet le dawnkhamtu umlo in, hna tuan thei dingah a bawm a si\". Cun, a netnak ah, nehhnu san thawn pehtlaih in hiti'n a sim: \"Nupi nei loih umnak in a fa dinhmun in Pathian thawn famkim teih kan umtlang tikih kan hmuh dingmi Vancung ih zalennak a rak khihhmuh cia a si\".\nCule, Code of Canon Law timi Daan Cabupi #277 sung kan zoh khal a sile, himi nupi neih lo ding timi daan thawn pehpar in a tanglam vekin kan hmu thei: \"Puithiam pawl hmuahhmuah cu Vancung Uknak hrang ruatin tisa hiarnak lamah supawknak famkim teih an neih ringring a tul; cuti a si ruangah nupi nei loih an um ding khal a tul ve. Ziangruangahtile, himi cu Pathian laksawng pakhat a si ih, nupi neilo ih an umnak thawngin ol ten Khrih ah an ben aw thei ih an thinlung zate thawn zalen zet in Pathian le minung pawl riannak ah an pe aw thei a si\". A tlun ih kan relmi pawl kan zoh tikah, Puithiam pawl nupi nei lo ding timi hi Bible ih fialmi cu a silonan, Mt. 19:12 sungih Jesuh Khrih ih zirhnak sirhsan in Kohhranpi inh Vancung Uknak hrang ruatin Puithiam pawl ih ministry riantuannak ah a thupi tiih a hmuh ruangah a suahpi mi daan\/si-kan pakhat a si. (A san ih zirin, thleng a tul tiih a hmuh ahcun a thlengsal theimi daan\/si-kan khal a si) Cule himi thu thawn pehpar in Kohhranpi ih zirhnak pawl kan zoh tikah, thil thupi zet pathum a um. A pakhatnak ah, puithiam pawl nupi neilo ding timi ah zalennak khal a tel. Zoih forhfialnak hman tel loin maih duhnak rori thawn hrilmi nundaan pakhat a si. A pahnihnak ah, hiti ih nung thei dingah pumpeknak(luangliam nun) hi lo-theih-lo in a tul. A pathumnak ah Pathian zangfahnak thluasuah khal a tul. Kanmaih thazang men cun, nupi nei loih thih tiang thianghlim teih Pathian rian thei ding cu thil cang thei a silo; Pathian ih zangfahnak thluasuah kan tul hrimhrim.Thil poi zet pakhat cu, tulai san ahcun himi daan\/si-kan thlun thei lotu le mah le mah a supaw thei lomiPuithiam an tam vivo tikah hi daan\/si-kan a hnong duhtu kan tam vivo. Khat lei lam ih kan zoh tikah, internet san a si thawn, tisa hiarnak suahpi tu thil an tam vivo ruangah tla a si ih, khat lei lam ahcun, Pathian kan zumnak le kan duhdawtnak a der vivo ruangah khal a si ko. Nupi le pasal dinhmun ih neihawk hlan sung cu, nupa sualnak tuah lo te'n kan sup awk thei lo le, innsang kan din hnu khal ah uire lo te'n kan sup awk thei lo a si ahcun, Puithiam pawl nupi nei lo ding timi daan khal kan pompi a har zet ko ding.Thlarau lam ih kan Pa le tampi ih an sim theumi cu, tui san minung pawl (Puithiam pawl ihsi thokin) in kan Kohhranpi ih daan\/si-kan pawl kan thlun thei lo tuk nak hi, kan daan\/si-kan a har tuk ruangah si loin, Pathian kan duhdawtnak le kan zumnak a mal vivo ruangah a si sawn ti a si.\nNang teh ziangti'n na ruat ve?\nphoto Courtesy of goole image\nA ngantu -Rev.Fr David Mangte\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/ziangruangah-catholic-puithiam-pawl-nupi-neih-ngah-lo-bible-teh-ziang-ti","date":"2023-05-31T18:47:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647409.17\/warc\/CC-MAIN-20230531182033-20230531212033-00446.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999835491,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999983549118042}","num_words":2129,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.293,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in Russia President Putin hnen do awknak cawl dingah cah (October 3, 2022)\nPope Francis in Russia President Putin hnen do awknak cawl dingah cah\n(October 3, 2022)\nNetaah ziang a cang ding? Mi tinkim ih thinlung sungah a caam mi Pathian hmin thianghlim le minung pawl ih theih nak hmin ah ral donak cawl loihli dingah ka lo dil sal tiin zarhpi ni sunlai caan Angelus thlacam laiah Pope Francis in a dil nak a si. Pope Francis cu zarhpi ni zarhtin Pope zungpi ih sang ka te ihsin cui zarhpi ni ih siar mi Gospel ca ah a hram bun in a ruah san. Cui hnu ah St.Peter tual ah khawm aw mi khawmzawh pawl thawn Angelus thlacamnak an tuah theu. Asinan October 2 ah avei 27 nak zarhpi menmen ahcun Pope Francis cu a hlan vek siloin Ukraine ah Russia ah raldonak cawl loihli dingah a dil.\nThi, mitthli a luannak ruangah riahsiat nak thu a sim ih nemsiat nak thusuah nak khal asut. Minung pawl cu hriamhrei ih hringhro nak an tuar sal. San khal a nei lo. Duhdawt zet mi ulenau pawl nan hrang ni sunglawi si hram seh. Ukraine ih a cang rero mi ralbuainak cu a besia vivo. Mi a hringhro rero. Thinphan za a si. Curuangah tuini Angelus thlacam hlan ih ruah mi cu himi thu thawn pehpar aw in ka lo sim duh. Himi tih a nung ih, theih thiam a har mi nat nak pawl dam ter dingah zuamnak hnakin minung pawl tuar ter dingah tuah nak asi. Thi tampi a luan ter ih hleiah a tu hnak in tha lo vivo dingah an tuah.\nThi, mitthli a luan ter tu himi ralbuai caan ruangah riahsiat a si. Minung thawng tampi an thih ruangah ahleice in nauhakpawl thihnak, inn pawl an siat nak ruangah mipi tampi inn le lo neih lo nak, diah tuk nak in ei pawl neih lo nak pawl an tuar. Then khat tuah tuan nak pawl cu sual nak umlo tiin ti ding a har. Ziang tik hman ah ti a ngah lo. Ukraine tiin sim asile rampi ih khuapi asimi Bucha, Irpin, Mariupol, Izium, Zaparizhzhia le adang hmun pawl cu ki law ih tong vekin thieh asiih cui hmun pawl ah sim a ngah lomi, ruah a theih lo mi harsat nak a himlo mi hmun pawl an si nak cu theih lo, ziang ih rel lo nak cu thin mi a buai ter.\nMipi pawl cu hriamhrei ih hringhro nak an tuar nak cu san a nei lo zet. Neta ziang a cang thei. Thi ziangzat a luang hrih ding. Cutilawngah ralbuainak cu buainak pakhat ih a hman mi ti fel daan a si lo. Siatsuahnak dinhmun lawng a si timi an thei ding. Mi tinkim ih thinlung sungih a ummi Pathian ih hmin le mipi ih thinlung um daan thawn ral kha cawl loihli dingah ka lo dil sal. Hriamhrei pawl tha pe ih cangvaihnak cawl aw. Thurelkhawmnak tuah uh. Cutilawngah fial nak a umlo, thuneihnak hman sual nak pawl a tel lomi ti daan thawn felfai in kap hnih lungkimnak thuhman in a hnget mi ti daan thok cio uh si.\nMinung nunnak cu thianhlimnak upat in, ram tin ih thuneihnak upat thlun nak, mi malte ih covo thupi mi tidaan thawn fel fai ter ding. Keimah dinhmun in a tha lo zet mi dinhmun hrangah ka thin a phang tuk. Ziangruangahtile ram tin daan pah sual nak hnatuan pawl siatsuah timi ka hmu Nucleus hriamhrei hman dingmi pawl hmuh a si. Kilkhawi dingah a cang thei lomi dinhmun tiang a thleng. Cutivekih tuah hnu a cang lai dingmi that lonak cu leitlun killi in an tuar ding.\nKeimai zangfah dilnak cu hmaisa bik ah Russia President Putin hnen a si. Tuah mawhnak hnatuan, mi tampi thi ter tu tuahnak pawl cawl dingah, hitivekih dilnak cu a mipi pawl hrang khalah a si. Khat lam ah Ukraine ram ah harsat tuar Ukraine mipi hrang Ukraine President hnen khal ka dil. Remdaihnak lam hawl dingah ka lo forhfial. A dang tuah tuan thei tu ram tin ih hotu pawl, ram khel lam hotu pawl zaten ralbuainak a cang thei ding daan thawn cawl ter nak, hi buaibainak ah kannih khal tel lo dingah, asinan remdiahnak tongkam thok dingah tha pe tu si dingah a forhfial.\nSanthar pawl hrang harhdamnak thawn akaih mi ramdiahnak ih thli thiang pawl hop theinak pe uh. A baal mi thli pawl hop ter hlah uh. Hivek thli sia hop ter nak cu thil tha lo tuk a si. Russia ih thla sarih sung tha lo zet in an do hnu thu dik lo in a phunphun in an tuah. Dinhmun a phunphun ah hman lo mi thudik lam pawl khal an hmang. Ziangruangahtile himi dinhmun a cang ter duh lo ruangah a si. Ral buainak cu a tam zet mi thil tha lo a si. Tihnungza a si. Minung pawl ih thinlung a thleng ter thei tu Pathian ih zangfahnak remdaihnak Bawinu ih thlacamsak nak khal dilin thla cam cio uh. Pompei khuapi ih remdiahnak Bawinu ih dilnak thawn kannih khal thinlung thlarau kom khawm in kan dil cio pei timi cu a thuthangtha simnak ah sim in Pope Francis in a cem ter. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-russia-president-putin-hnen-do-awknak-cawl-dingah-cah-october-3-2022","date":"2023-06-07T12:29:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00056.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999972105,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999721050262451}","num_words":898,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.305,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nA vei 7nak Leitlun Biaknaklam Hruaitu Pawl Tonkhawmnak ah Pope Francis in leitlun remdaihnak hrangah biaknak a thupi zia sim (15.9.2022)\nA vei 7nak Leitlun Biaknaklam Hruaitu Pawl Tonkhawmnak ah Pope Francis in leitlun\nremdaihnak hrangah biaknak a thupi zia sim (15.9.2022)\nPope Francis cun ram 50 ihsin a Khzakhstan ram, Nur-Sultan khuapi ah a ra tongkhawm aw mi palai 100 lenglo hnenah September 14 ni ah thusimnak a nei. Cuih palai pawl cu biaknal lam, nunphung lam, ram mipi lam, cozah le cozah leng lam pawlkom ihsin palai pawl khal an tel. Biaknak lam hruaitu dinhmun in, \"Leitluan remdaihnak hrang leh mi pakhat cio ih thinlung sungih a caammi hmuhtheih thamtheih lo (Pathian) thil hrang halnak pawl riam ter thei dingah biaknak timi hi kan tul hrimhrim\" tiah Pope Francis cun a sim. Fundamentalism timi ruahnak thalo in zumnak hmuahhmuah a balh ter le a siatsuah dan pawl vun ruat phah in, mi hmuahhmuah in a tlaitluang mi le zangfah thinpemnak thawn a khat mithinlung neih a tul ti khal in a sim.\nMinung dinhmun ngaingai thawn a milaw taktak mi thansonak a um theinak dingah biaknak lam zalennak a thupit zia khal a rel. Zalennak thawn sersiam mi kan si cio tikah, mi zo vek khal in anmaih zumnak hi mipi lakah pholang ding covo an nei ko; asinain, lo theih lo in pompi dingah midang pawl forh ding a si lo zia a hmuhfiang thu tla a sim. A vei 7 tonkhawmnak ih an thu tlangpi cu \"Pulhnat a tlun hnu, leitlun mipi pawl ih thlarau lam siseh, pehtlaihawknak lam siseh an thanso theinak ding hrangah biaknak lam hruaitu pawl in ziangvek tuanvo kan nei\" ti hi a si.\nHimi thutlangpi ruat phah in, Pope Francis cun leilungpi hrangih thupi zetmi thil 4 a hmu ih cumi hlen suak thei ding tumtahnak thawn lungrual te'n tuan tlang dingah biaknak lam pawl hnenah forhfialnak a nei. A pakhatnak ih thil thupi mi cu, kan zate'n siatral theimi kan sinak le tuanvo nei tlang mi kan sinak theihfiang ding hi a si. Covid-19 ruangih pulhnat kan tonmi sirhsan in leitlun mi zaten siatsuah theimi kan si zia leh khat le khat bom awk ding tuanvo kan neih khawm zia sim phah in, hi pulhnat in lungrual ding in khihhmuh ih a lak si ter lo ding khal ralrin peknak a nei.\nKan milaipi pawl in thenthek ter sinsin theitu thil tampi lakah lungrualnak karh ter sinsin dingin biaknak pawl hi hmainawr tu ding kan si tiah sim phah in, hmailam hrang ruat ih tangdornak thawn kekar sinsin dingah Pope Francis cun sawmnak a hlan.\nMinung hmuahhmuah kilhim ding leh, maih pawlkom, phunhnam, biaknak\/kawhhran hrang lawng ruahnak pahsuak ih pumkhat sinak cawisangtu le hnatuan tlang duhtu kan sinak langter ding hi Pathian zumtu kan zate ih tuanvo a si thu khal a sim. Cule himi hnatuan tlangnak cu mifarah pawl, hnonmi pawl le bawmtu neilo pawl ih aunak aw ngainak thawn thok dingah sawmnak a hlan. \"Ka sawmawk duhmi cu ngaihven awknak le lungrual a karh sinsin theinak ding lawng silo in, mizapi kan himdam theinak ding lamzin hawl tlang ding hi a si. Ziangahtile, pulhnat a karh tertu le sumpai harsatnak le bangran lonak a umnak hmun ih kan hmuh theumi thatlonak pawl suahpi tu khal farahnak hi a si bik\" ti'n a sim.\nA pahnihnak ah thupi zet tiih a hmuh mi cu remdaihnak hi a si. Ral buainak le doawknak in leilungpi a siatsuah zia a hmuh tikah, remdaihnak hrangah lungrualnak thawn tan la sinsin dingah biaknak picang pawl hmai kan nawr sinsin a tul zia a hmuhfiang thu khal a sim. \"Pathian cu daihnak a si ih daihnak lamzin lawngah in hruai ringring. Ral buainak ah in hruaih dah lo\" ti'n khal a sim. Cule, hmuhthiamawk lonak a um tikah, thuneihnak, hriamnam le hringhro awknak hmang loin thinsau te'n hmaiton thurel tlangnak thawn remdaihnak hawl sawn dingah a sim bet. Ziangah tile himi lamzin hi hmailam san hrangah thansonak a suahpi sawn.\n\"Zangfah te'n hriamhrei hnakin fimzirnak sawn ah sumpai kan hmang cio pei\" ti khal in ngennak a nei. Cun, thil thupi a pathumnak ah khat le khat cohlan awk ding thu a sim. Himi thu thawn pehpar in Pope cun, nitin hnon a tuarmi naute suak zo le suak hrihlo pawl, ramdang ihsin thawn mi pawl leh kum upa mitar pawl a sawhkhih. \"Minung zo vek khal an sunglawi thluh timi ruahnak leitlun mi pawl hnen ih simfiang ding hi biaknak lam pawl ih tuanvo a si\" tiah Pope Francis in a ti. Sersiammi hmuahhmuah Pathian ih a kilhim vekin midang pawl ngaihven dingah le unau sinak\nhmel hmu thiam ding a thupit thu khal a sim. Inntek tha lungput, zangfah thinpemnak lungput thawn midang cohlang thiam dingah lamzin hawl ding khal forhfialnak a nei. \"Mi zangfah thiamnak hi mi tha le zumtu tha in si ter sinsin tu a si\" ti'n khal a sim.\nThil thupi palinak ah kan lentlangnak hmun (leilungpi) kilven ding leh minung ruangih a cangmi siatsuahnak a phunphun ihsin kiangkap kilhim ding thu hleice takin a sim. Tenren lo tuk in sersiammi thil kan hman le kan siatsuhnak in kan tlanlennak hmunpi a siatsuah ih leilungpi khal Sersiam tu ih duhdan vekin hmu thiam nawn lo dingah in tuah thu khal a sim. Cun, pawlkom awknak thawn hmailam kekar tlang sinsin dingah biaknak kip hnenah Pope Francis in sawmnak le forhfialnak hlan tahratin a thusimnak a net ter.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/vei-7nak-leitlun-biaknaklam-hruaitu-pawl-tonkhawmnak-ah-pope-francis-leitlun","date":"2023-06-07T11:43:03Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00096.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999521971,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999521970748901}","num_words":917,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.267,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBible le lai Pupa pawl ih tuah daan sim fiangnak (Oct 14, 2022)\nBible le lai Pupa pawl ih tuah daan sim fiangnak. (oct 14, 2022)\nMipumsiarnak 29:28-40, thawn pehpar aw ih U Run Thio ih sim mi a si. Innsang pakhat ciar sang zawl hnih nan keng pei ti a si. Pupa pawl ih an hman daan cu zinglamah tilva pakhat an thatih zanlam ah raithawi a cu an tiih tilva pakhat an that ih a thaiziang zinglamah an sangken mi an ei. Zanlam thawinak ah raitluan tuucang an that ih sualthalh thawinak ah Me pakhat an that cu cu Isreal pawl ih hman dan a si.\nKan Pupa pawlin Zauzik ah thingtek parah meisa an vangih \"zawi phul mei tluang sawn maw, kanmai kan mai phul mei tlauang sawn maw? Zawi tumvang ring sawn maw? Kan mai kanmai tumvang ring sawn maw?\" tiah ni sarih sung puainak ah sunglawi tak in an rak hmang. Cumi kan zoh sal tik ah Isareal pawl ih Pathian ih a pek mi thu kam thawn a bang aw. Cucu kan Pu kan Pa khal in tuisun tiang an thlun ih tu kan ni khua ih tui kum hnihnak kan tuah mi hi kan Pu kan Pa pawl ih an rak tuah mi hi kan thlau siang lo pei.\nBible ca sungah nan nunphunh thlau hlah uh tiah in ti. Rawl nan lak tikah a hmaisabik ah Puithiam hnen nan pe pei an ti mi kha, kan Pu kan Pa khal in an lak hmaisa bik mirawl thar kha khuazing Pathian hnen pe hmaisa lo in thlairawl kan khawm thei lo an rak ti. Hlamhmai pumhnih maw a si lole fang rel hnih maw reltan maw tin an rak pek cu cu Puithiam hrangah an rak pek. Lorawl nan khawm tikah lori tiang nan hawl lo pei ziangah tile ramdang mi le rethei mi pawl nulepa lo pawl in an ei ding hrangah tan hrim uh, a lep khal hawl hlah uh tin an rak ti theu.\nKan pukanpa pawl khal in ramri kiangih rawllep khal la hlah uh tiah an rak ti theu. A sinan tuisan mino pawl cun daan run thlun thei lo in rawllep khal kan hawl rero. Kum khat ah veithum puai an rak tuah. Judah kum le kan lai kum siar daan a bangaw. Meisen thla an ti ih March le April an tawm aw ih Lorih meisen an rak ul. Kaileng an kah, tlangvel pawl thawn Saihlum kah an rak zuamaw. Cui sin thlaram thla an ti ih June, July thla ah a hrek veve ah thlaram an rak ti.\nCusin Nimkuut tin thla an rak siar. Pupa pawl in Mirang kum in an rak siar lo. Kan lai kum siar le Judah kum siar daan a bangaw. Curuangah September le October ih kan tuahnak hi kan Lai kum le Judah kum a bangrep. Kan kum cem a si ih kum thar khal a si.Curuangah rawl khawm puai nan tuah ding a ti mi hi kan tuah. Curuangah kum khat ah veithum puai an tuah ding a ti mi hi March le April ah Meisen thla ah an rak thawi.\nKhuaseen zaten an rak ul. Cun thlaram thla thar puai an ti tikah June thla hrek le July thla hrek a tawmawk ruangah Vannileh an ti ih khai thla ah khan Lasii an rak biak ih thinghnge parah mei vangin nithum an rak puai. Cutin tui October thla ih kan hman mi hi Bible ca sung vek a si le nisaan ni 14 in nan thok pei ih ni sarih sung puai nan tuah pei tiah a rak ti.Cucu kan PuPan an run thlun ih kum cem kumthar Puai, Fanger puai an run ti. Cui Fanger Puaiah sangzawl hnih an keng ih Puithiam hrangah zawl khat, seenpi ei dingah zawlkhat, zinglamah tilva an that, zaanlamah an rak that cuti cun an rak hmangih cui Fanger Puaiah cun a ni thumnak ah Sa er berthing cu mualah an rak ei. Pathian an biak tikah Biaktheng nei lo in an um lo.\nPuanthlam Puai a ti ruangah thlamte nei lo khal an um lo. Curuangah mual ih tin kim ah thlamte an nei ih biaktheng Sasen peknak an rak nei. Cuti cun nisarih sung kan Pupa pawl in an rak hmang ve. Cule Daanpeksalnal sungah kan zoh a si le nan thenhra then khat pawl le thaithar rawl pawl pe uh ziangah tile mithi ngai khal in ka um lo ih thisiah khal ka hmang lo tin Pathian tihzah nak thawn nan Luu kun in thla cam uh tiah Josuah in a rak sim. Cu mi thlun in kan Pupa pawl khal in thi an rak siah, toh an rak pi nisarih sung an rak pi. Cule lo hlah anrak ti ih sung le te a nai bik in sunhlan lo an rak feh pi. Zuthawn an rak tah pi aw. Hi mi cu Khuagli ih U Run Thio ih sim mi kan Pupa pawlih an rak tuah daan le Isreal miphun pawl ih an rak thlun mi a pehthlai awk daan a run rel mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/bible-le-lai-pupa-pawl-ih-tuah-daan-sim-fiangnak-oct-14-2022","date":"2023-05-31T19:35:18Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647409.17\/warc\/CC-MAIN-20230531182033-20230531212033-00349.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999920845,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999208450317383}","num_words":858,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.309,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Interview with Rome Thalop (CEO & Executive Chairman, The Thalop Group) In Mizo & English. Rome Thalop kum 25 mino te hi Delhi,India ihsin Refugee din hmun a kum 2 ah a nu le unau pawl thawn USA ah ra thleng mi asi. Harsazet in mi dang refugee thleng nauhak le innsang pawl vek in thanglian mi asi.\nAsinan a tumruh nak le tumtah felfai a neihnak ruangah kum 17-18 ihsin company adin thok.\nHarvard University tlawng ih sawmnak dongin tlawng akai peh. Tu ahcun multi million company The Thalop Group timi CEO le Executive chairman dinhmun thleng US le international financial industry ah a hlawhtling zet mi mino te asi.\nBank khal Indianapolis ah ong thei dingin nasaten a tawlrel rero laifang te asi. A hnen ihsin mipi mino,upa ti um loin kan zir thei mi tampi a um. Senator vek cuh thei dinhmun athleng tik khal cuh\/zuam dingin thinlung duhnak anei fawn.\nChin community le Chin mipi thangso ter duhzettu mi pakhat asi hleiah tufang ah Chin Community of Indiana ah board of director a tuan phah fawn. Hmailam a tlam za tluan ah tlaung vivo dingin Chin TV in duhsak tumpi kan hlan fawn. Tong lam harsat nak ruangah malte a thiam mi Mizo le Mirang in interview kan tuah nak asi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"http:\/\/www.khuaruahhar.com\/home\/chin-elon-musk-rome-thalop-chin-tv-intertional-nih-interview-an-tuah-nak-video\/","date":"2023-05-29T02:11:23Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644574.15\/warc\/CC-MAIN-20230529010218-20230529040218-00576.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9858371019,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9858371019363403, \"cnh_Latn_score\": 0.012779878452420235}","num_words":210,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.195,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nHarhdam mi pakhat cu ni khatah TIDAI a mal bik palang thum hrawng a tul\nHARHDAMNAK HRANGIH TIDAI IN DAAN\nNi tin te kan takpum ihsin tidai palangpi thum hrawng (1500ml) kan suah ring ring. Zinin si seh, thlanin si seh, mitthliin si seh, cilin si seh, kan takpum sung ihsin tidai kan suah theu a si. Cuihhrangah a harhdam mi pakhat cu ni khatah tidai a mal bik palang thum hrawng a tul ring ring a si.\nAsile, tidai tampi in poinak a um pei maw? Ni tin te zianghmuah kan in le a tawk? Ziangtik zawnah tidai in a tha lo?\nZin suak thei lo natnak a tuar mi le, taksa a phaw mi natnak a tuartu pawl siar lo hmuah cu tidai tampi in a poi lo. Mi harhdam hrangah tidai tampi in thei a tha sin sin.\nTidai in a that bik tikcu cu zing thawhpek, mithmai kan phiah theh vete'n a si.Zaan kan it tikah kan taksa cu thate'n hnatuannak caan a ngahih, kan taksa sungih a baal mi hmuah cu kan kailingah a khawm aw a si. Zing kan thawh vete'n tidai haipi khat maw, haipi hnih maw kan in thei asile, cuih mi kan kailingah a baal mi hmuah a hnot thluh thei hleiah, kan ril tla faite'n a kholh cih phah a si. Cuihhrangah zing tinte tidai a in theitu cu kailing le zin thawh nak ri tluanih lungto um natnak an ngah dah lo ding a si. Cu lawng si loin nat zaran hmuah hmuah cu olte'n a ngah lo ding a si.\nAsinan, rawl ei lai le rawl ei theh vete cun tidai tampi in a tha lem lo. Kan rawl rialtu kan ril ihsin a suak mi kha tha a nem terih kan rawl ei mi tha te'n a rial thei nawn lo ruangah, kan pum a nuam loih kan cing-irh ciamco theu a si. Cuihhrangah rawl ei lai le rawlkhop pekah cun tidai in loih um thei a tha deuh.\nThazaangih hnatuan loin zung maw, sumdawrah maw to ring ringih hnatuan tu pawl cun mi zaran hnakin tidai tampi piin in thei sehla a tha. Zianghrangah tile, an taksa sungih a bal mi pawl cu an kailingah a khawmawih tidai an in tik lawngah a baal mi pawl lengah a suak thei ding a si.\nCuihhrangah zing tinte tidai a in theitu pawl cu:-\n(a) Kailing le zin thawhah lamzinah lungte cang ding a kham.\n(b) Kan ril pawl a kholhfai ring ring ruangah kan rawl ei mi thatein a rial thei.\n(c) Kan pumpiih a um mi kan ek pawl reipi um man loin a faiter ruangah pumpiih natnak hma cang ding a kham.\n(d) Sung feh hmaan thei lotu'i hrangah cite malte thlakin tidai khop koin a in thei asile a sung feh a tha sal ding.\n(e) Um daan a nuamterih, thinlung a fel faiter a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/harhdam-mi-pakhat-cu-ni-khatah-tidai-mal-bik-palang-thum-hrawng-tul","date":"2023-05-31T19:39:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647409.17\/warc\/CC-MAIN-20230531182033-20230531212033-00230.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999651432,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996514320373535}","num_words":497,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNu Mary Vancung hruai puai thu (Rev. Fr. Pius Kei Lian Cung)\nNu Mary Vancung hruai puai thu (Rev. Fr. Pius Kei Lian Cung)\nBawi Khrih ah duhdawt mi nu le pa le u le nau pawl RVA thuthan nak in nan kut ka lo kai. Tuisun ni tiang, nunnak le damcahnak in pe tu kan Bawipa kan Pathian cu a hmin thangthat si ko seh!\nKan Bawipa Jesuh Khrih ih zaangfahnak, Pa Pathian ih duhdawtnak le Thiang Thlarau ih pawl kom nak cu, lam hla lam nai ih um mi RVA thuthangtha ngai tu nan zaten par ah a thar in thleng hram in kum khua hmun cam cin hram seh. Amen.\nTuih sun cu August 15 asiih, kum tin kan tuah theu mi Nu Mary Vancung hruai puai, ni sunglawi zet asi. Hi puai ni ah thu hla (3) ruat khawm tlang dingah ka hril.\n(1) A pakhat nak ah hlan thuanthu um zia,\n(2) A pahnih nak ah, ziangruagah Mary cu Vancung ah a hruai asi tile,\n(3) a pathumnak ah, kan zate hrang ti thu pawl an si.\n1. Hlan thuanthu um zia kan zoh asi le AD kum Zabi 6 in himi puai hi an rak tuah thok rero zo asi. Kum Zabi 7 cun Rome khuapi le hmundang ramdang ah sunglawi zet in an tuah vivo ih a lar sin sin asi. Hrek khat ih an rel dan le an ngan dan ah cun, Nu Mary a nunnak a cem can ah a ruangpumpi cu a thleu in a thleu ti asi. Dung thluntu pawil ih thla cam nak thawn an vui ih Thomas a rak um ngelcel lo. Thomas cun Nu Mary ih hmel, hmuh ka duh zoh ka duh tuk a ti tik ah, a thlan hmun le a ruak kuang cu an zoh ih Nu Mary cu a ruak a um nawn lo. Pangpar le rimhmui in a khat ih cu ve te cun a ruangpum thawn Vancung ah cawi asi. Nu Mary ih ruak cu leilung ih siatral dingah Pathian in a siang lo. A hnen ah a hruai asi tiin an zum an pon ti khi a rak si. AD 1950 ah Pope Pius XII nak in Nu Mary Vancung hruai nak thu hi lei thlun ram tin ih um mi Catholic pawlpi zate ih kan zum, kan pom ding in a nemhnget ih puai sunglawi zet ih tuah ding khal ih a phuang lang asi.\n2) Nu Mary Vancung ih hruainak a co cu, co tlak taktak hrimhrim asi. Ziangruangah tile, thluasuah cuangce co tu asi. Minung humahhmuah cu sual man ruang ah leilung ih cang sal ding, thi ding kan si. \"Semtirnak (Gen. 3: 19) ah cun, leidip in tuah mi na si ih leilung ah na cang sal ding in rak ti.\" Minung sual nak ruang ih milai le lei lung camsiat nak le siatsernak cu Genesis, Semtirnak 3:16 ah kan hmu. Nunau le rulpi an doawk nak ding cu, Semtirnak 3: 15 ah kan hmu. Curuangah Nu Mary le Fapa Jesu thuhla cu leilung camsiat a rak si hlan ah Pathian ih ruahnak ah a rak um zo. Curuangah Nu Mary cu sual hram neilo in a sem asi. Nu Mary sual hram a nei asile a hnen ihsin a ra suak mi Jesu tla sual hram a nei ve ding asi. Jesu cu sual hram nei lo a thiang mi Pathian a si ruang ah a Nu khal cu sual hram nei lo leilung camsiat hlan ihsin Pathian ih rem ruah nak ah a rak um zo asi. Lk 1: 26 sung ah vancung mi in Bawipa cu na hnen ah a um, thluasuah tampi a lo pek tiin Mary hnen ah thu a than. Hi mi can te khal ah Nu Mary sungah naute Jesu a sem hrihlo nan, Jesu a sungih a sem hlanihsin thluasuah cuangce co tu nu a si zia a lang asi. Mi hrek khat in, Nu Mary cu Fapa Jesu um lo sehla, zianghman asilo. Nu nau menmen asi tiah an rak ti theu. Sihmansehla vancung mi Gabriel ih a sim than nak kan zoh tha asile, Fapa Jesu, Nu Mary sungih a sem hlan ihsin Pathian ih mithmai tha le thluasuah a cuangce co tu a si zia a lang a si. Curuangah Jesu a sung ih a sem hlan ihsin mithianghlim le thluasuah cuangce co tu a si zia a lang a si. Lk 1:42 khal ah, Elizabeth in ka Bawinu tiah a rak ko. Thiang thlarau thawn a khat mi Elizabeth nih aw ring zet in a rak lawm. A mah nak ih kum no te Mary sunlawihnak a rak pek ti kha a lang. cu mi khal ah, nu nau hmuahhmuah lak ah a sung lawi cuangce na si . Na sung ih a sem mi khal mi sung lawi asi, a rak ti tikah, Nu Mary a sunlawihnak kha a hmai sa asi. Curuangah Thiangthlarau thawn a khat mi, Thiangthlarua a nei mi kan si ka si kan ti awk ahcun, Fapa Jesu lawng thangthat ding kan si lo ih Nu Mary a thangthat thiam tu Nu Mary a sunlawi zia a hmu thiam tu kan si ve tul asi. Nu Mary cu nau a keng tikah Thiangthlarau Pathian ih thawm huham in a sungah nau a vun tikah, cuih Thiangthlarau ih thawm huham um nak hmu thiam tu thlarau kan nei ve asi. Cumi kan thlarau neih mi Nu Mary ih thlarau thangthat tlak a si zia kan hmu thiam lo a si ah cun, kan thlarau neih mi hi ziang tik vek thlarau so a si ti tla ruah ding tam zet a um. Curuangah Elizabeth thawn hmun khat in kom aw in, aw ring zet le thang zet in lungawi zet in Nu Mary sunlawi zia thangthat tlak asi zia kan lawm kan thangthat tikah, Thiangthlarau Pathian kan sung ah a khat asi ti kha a lang fiang asi. Lk, 1:48 ah Nu Mary amah rori nih amah le amah ziang tin a sim aw, San khat hnu san khat thangthat tlak mi nu in ti ding a ti aw aw asi. Curuangah lei tlun mi nung hmuahhmuah Adam le Eve sual nak ruang in mi thi si zo hmannungla Adam thar Jesuh Khrih le Eve thar Mary ruangah minung ah kan cang sal. Adam thar Jesu thih nak ihsin a thosal ih Vancung a kai bangtukin sual hram nei lo Eve thar kan Nu Mary khal Vancung ah a ruang pum thawn cawi so asi. Mihrekkhat in an ti theu mi cu, Nu Mary hi Jesu hring hlah sehla zianghman asilo ding an ti theu. Bible sungih Vancung mi ih simnak kan zoh ah cun nu nau hmuahhmuah lakah thluasuah bik mi, Fapa Jesu a naih bik tu leilung tlun minung hmuahhmuah lakah Nu Mary tluk ih a naih bik tu le a nei bik tu zo kan um thei? Nu Mary cu Fapa Jesu a naih bik tu le a nei bik tu asi. Jesu ih nehnak thawhsalnak khal co hmaisabik tlak tu cu Mary asi. Mary cu sersiam tu Pa Pathian ih duhnung zate Fanu asi. Rundamtu Fapa Jesu Khrih ih a duhdawt a upat mi a Nu khal asi. Thiangthlarau Pathian ih umpi mi innsaang Nupi khal a si fawn. Curuangah Nu Mary ih sunlawi zia a cuangce ih thluasuah a co zia kan zoh tikah a ruangpumpi siatralnak tong lo ihsin Vacung ih hruai asi mi khal cu co tlak hrimhrim asi ti a lang fiang asi.\n(3) a pathumnak ih kan ruah ding mi kan maih hrang asi ti thu khal cu, kan ruat sal asile, ruangpum le thlarau kom awkih Vancung ah cawi ti hi zum har le ruah ban lo thu hla asilo. Kan ruah ban mi le kan zum thei mi asi. I Korin, 15: 21-22, kan siar asile, \"mi pakhat ruangah thih nak a um bangtukin mi pakhat thawngin thawhsalnak a thleng ve. Adam thawn a peh zomnak ruangah mi hmuahhmuah thihnak kan ton bangtukin Khrih thawn an peh zomawknak thawng in mi humahhmuah nun nak ah thawh ter sal an si ve ding ti hi fiang tein kan hmu asi. Curuangah Jesuh Khrih ruangah a zum tu hmuahhmuah cu thawh ter sal kan si ding mi hi Bible in fiang tein in sim. Kan zate ih kan ton ding mi thawh sal nak cu Nu Mary khal in a ruangpumpi thawn tho sal in Vancung ah cawi asiih kan zate ih kan ton ding mi hrimhrim asi. Curuangah zum har asilo. I Cor 15: 14, \"kan zoh sal khat a sile, thih nak ihsin Khrih thawh sal lo asiahcun thu thang phuan ding ziang hman kan nei loih zum ding khal ziang hman nan nei lo\" ti kan hmu fiang lala. Curuangah Jesuh Khrih a thawh sal vek in a mah zum tu hmuahhmuah kan thawh sal ding hi Bible nih in zirh mi asi. Rom. 6: 5 khal ah, \"A thih nak ah khan amah thawn a thi tlang mi kan si ruang ah thih nak ihsin thawhter asi nak ah khan kanmah khal kan tel ve ding\" ti a lang asi. Curuangah Jesuh Khrih thawhsalnak hi minung hmuahhmuah ih kan co ding mi le kan ton ding mi a rak si. Asile ziangtin so kan tho sal ding ti thu kan ruat bet pei. Catholic pawipi ih zum mi le zirh mi cu, ni netabik thawhsal ni ah kan ruang pumpi le ka thlarau kom awk in kan thosal ding ti hi asi. A zate ih a thiam tu thlacam nak sungih kan phuan theu mi zum nak hram pi sungah, \"ruang pumpi thawhsal nak, kum khua nunnak, hi thu tla hi ka zum theh asi\" tiah ka ti theu. Curuagah zumtu Christian kan zate ih kan co ding mi kan ton ding mi asi. Jesuh Khrih ih kan nu ding ih in pek mi Nu Mary cu thluasuah cuangce co tu asi ruangah tu ah Jesu a taksa ruang pum thawi Vancung ih a um vek in a Nu Mary khal ruang pum thlarau thawn Vancung ah a um. Jn, 19: 26-27, kan siar asile, Jesu in a Nu le a duhdawtmi dung thlun tu pa, cu tawk ih an din kha a hmu ih, a Nu hnen ah cun, a mah kha na fapa asi tiah a ti. Cu le a dungthlunpa hnen ah cun, a nih kha na nu asi tiah a vun ti. Himi Bible cang kan zoh asile, mithianghlim Johan pakhat lawng a sim duh mi a silo. Johan ti mi cu Jesu ih a duhdawt mi dungthluntu a si zia kha vei tam zet kan hmu. Curuangah a mah hi na nu asi a rak ti tikah, Jesu a duhdawt tu zum tu hmuahhmuah ih kan Nu dingih in pek mi asi. Pa Pathian nih Fapa Jesuh Khrih lei tlun ih a rak thlah tikah Fapa Jesu Khrih a co tlak tu ding, a nei tlak tu ding,Nu Mary hi leilung in kan rak nei ih ziang tluk mi vantha kan si. Nu Mary ih ruang pum ah Van le leilung, Pathian le minung, ton awk nak hmun cu a rak si. Curuangah a sunglawibik mi Pathian ih Fapa neih sun Jesuh Khrih le leilung ih kan nei mi a sunglawi zet mi Nu Mary cu hmun khat ih an um nakin, Eden thar, Adam thar, Eve thar, rundamnak a thar kan co thei nak cu a si. Jesuh Khrih ih rundamnak kan ti mi khal, Adam ih sual cawh kuan a tuar mi hmuahhmuah luat sal nak ding le, camsiatnak cu thluasuah thleng ding. Thih nak cu nunnak ih thleng sal ding ah Jesuh Khrih cu a rat nak asi. Cu cu rundamnak kan ti mi asi. Curuangah Jesuh Khrih ih thihnak, Jesuh Khrih ih thawhsalnak a pom tu zum tu kan zaten nunnak ih thawhtersal kan si vek in cuih nun nak ih thawhtersal mi hmuahhmuah ih kan Nu dingah Fapa Jesu in kan hrangah in pek zo asi. Curuangah zumtu kan zate ih kan Nu, Vancung ram ih ni nikhat ih kan ton sal ding mi kan Nu hi, a tu leitlun kan nun lai ihsin, ngam tlak zet le ral tha zet in pawl nel cia uh si. Tu ih sin a maih hnen ah thlacam bawmnak kan dil, upat nak sunlawihnak kan pek tikah Vancung kan thlen tik khal ah kan Nu a si zia ngam tlak zet le lungawi zet in kan tong aw thei ding asi. Hi leitlun kan nun lai ihsin Jesuh Khrih ih in pek mi kan Nu kan pom thei lo le kan ngam tlak cia lo asile, Vancung kan thleng ah teh ziang kan bang ding? Curuangah Nu Mary hi kan nun sung ah kan pumsa hrangah siseh, kan thlarau hrangah siseh, lam tha zin tha in zirh tu Nu a siih kan tulsam mi hmuahhmuah in bawm tu, in kil khawi tu khal asi. A thinlung ruahnak a nun can ziaza in Pathian hna tuan ding in in zirh ih in bawm tu khal asi. Curuangah a mah ih a co mi thluasuah hmuahhmuah khal a maih hrang lawng ah si men loin, a fale kan zate ih kan co ve ding, in duh sak tu Nu asi. A co mi a sunglawi zet mi thluasuah cu Fapa Jesu a neih nak a siih, Fapa Jesu ih thawhsal nak a co nak asi. Curuangah a fale kan zate khal cu Jesuh Khrih nei tu le Jesuh Khrih thawi thosal ding kan si thei nak ding in duh sak tu Nu khal asi. Curuangah kan zaten Nu Mary ih a co mi thluasuahnak cu hrawm kan si ih Jesuh Khrih ih thawhsalnak khal kan co ding ih Jesuh Khrih Vancung ram ih pum le thlarau kom aw ih a kai bangtukin, Nu Mary khal ruang pum le thlarau in a kai ih kan nih kan zate khal ruang pum le thlarau thawn hmun khat in kan tong aw khawm thluh ding asi. Kan ruang pum a thawhsal hnu ah Vancung ah Jesu le a Nu, kan Nu Mary thawn, ruangpum le thlarau kom in, kum khua kan leng tlang ve ding asi. Cui ton awk nak can cu ziang tluk in ngai a va um ve, hngah hlap a um na sa.\nCa a rak siar tu nan zate parah Pathian thluasuah nak um hram seh. Amen.\nVancung ah ruang pumpi thawn hruai mi, Siangpahrang Bawinu, Kan mah hrang ah thla in cam sak aw.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/nu-mary-vancung-hruai-puai-thu-rev-fr-pius-kei-lian-cung","date":"2023-05-29T09:06:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00799.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999634027,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999634027481079}","num_words":2401,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNicaraguan President in cin le daan ih tuah theu mi Thinglamtah lampi thlunnak tuah a kham (March 1, 2023)\nNicaraguan President in cin le daan ih tuah theu mi Thinglamtah lampi thlunnak tuah a kham\nMarch 1, 2023\nPresident Daniel Ortega in Nicaragua ah Vua tikcu caan, Thinglamtah lampi thlunnak tuah a kham.\nVua tikcu caan le Good Friday sungah, mipi hmun tampi pawl ah si lo in Biakinn sungah an tuah ding.\nNicaragua hrangah Feb 12 ah Pope Francis ih zaanfah dilnak cun Ortega a thin a rak heng ter.\nPope in Bishop Alvarez hrangah, le Us ih ram dawi a tuar tu pawl le Nicaragua ram duhdawt ruangih a tuar tu pawl hrangh Nicaragua ih Pawlpi tha pet u ih tel tu pawl hrangah Angelus thlacamnak sungah thla a rak cam.\nFeb 21, Augusto C. Sandino a thihnak kum 89 kim kum ah ram ih thu a simnak ah Ortega in Pope Francis hnenah Italy ih thuneitu Mussolini a rak lungkim ih Vatican cu mafia pawlkom tiah a rak puhmawh.\n\"Pope lole Siangpahrang ka zum lo. Pope cu zo in a hril? Democracy thuhla sim duh a si le mipi pawl in Puithiam pawl le Bishop pawl hril hmaisa a tul. Pope hman ah \"direct vote peknak ih hrilnak le Vatican ih mafia ih din mi in a si lo,\" tiah Ortega in a rak sim bet.\nOrtega cun ram ihsin dawi tuar tu 222 lole Bishop Alvarez ih kum 26 rei thawngthlak tuarnak hrang thupek a suah hrih lo.\nNicaraguan ih milai covo lam center (Cenish) in kan dung rei lo te ah hruaitu ih zalennak a rak dil ih a mah dik lo ih hruainak hrangah a rak dil. La Modelo kilhimnak thawnginn ah kaih tuar caan ihsin thok in innsang ih tonawknak pakhat khat a rak um lo thu, cui pawlkom in a rak sim. Bishop Alvarez ih nunram cu tihnungza lakah a um tiah cui pawlkom cun a rak sim.\nUS Bishop pawl in Nicaraguan Catholic Pawlpi thapeknak ah Pope Francis thawn an rak tuan tlang.\nUS Conference of Catholic Bishops (USCCB) President, Archbishop Timothy P. Broglio in kan dung zarh ih Nicaragua mipi pawl hmuahnak hrang US Catholic pawlkom a rak lawm.\nArchbishop Broglio in US acozah le a dang hnatuan pi pawl hnenah \"Bishop Alvarez zalennak le Nicaragua ih milai covo din salnak tuah bet dingah\" a rak forhfial.\nMatagalpa ih Bishop Rolando Alvarez in Feb 10 ah Bishop Rolando Alvarez cu kum 26 rei thawngtla dingah a rak nemhnget ih Feb 9 ah Puithiam 5, deacon 1, le seminary tlawngta 2 pawl tel in ramkhel lam dotu 222 cu US ah ram ihsin dawi an rak tuar tiah a rak sim.\nAcozah in the Apostolic Nuncio cu Nicaragua ah a rak dawi ih Poland Archbishop Waldemar Stanislaw Sommertag le 2022 ih Charity ih missionary tlawngta 18 khal an rak tel ve.\nHi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/nicaraguan-president-cin-le-daan-ih-tuah-theu-mi-thinglamtah-lampi-thlunnak-tuah-kham-march","date":"2023-06-06T09:54:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00640.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997263551,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997263550758362}","num_words":488,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Zophei-CDF NIh Cathanak An Chuah. Zophei Le Mindat CDF Nih An Chuah MI Hi\nIndia-Myanmar Ramri Ah A Cangmi Mithah Lainawnnak Kong He Pehtlai In CDF – Zophei Nih Cathanh Chuah cang ko hi.India-Myanmar ramri Ngalang khua pawng a cangmi mithah lainawnnak kong he pehtlai in Chinland Defence Force – Zophei nih a tanglei bantukin cathanh an chuah.2023 March 21 ah India le Myanmar ramri Zophei hmunhma Ngalang khua le Mizoram Ainak khua ramri ah a cangmi mithah lainawnnak kong ah CDF – Zophei zong kan lung a ṭha lo. Hi thil cangmi kong ah fak piin kan doh. Tantakmi chungkhar hawikom nan ngaihchiatnak vialte i hrawm in kan in tuarpi hna.Hi thilcang kong he pehtlai in CDF – Mindat nih cathanh a chuahning ah Magway ramṭhen, Pakokku pengkomh Myaing peng in Ko Jack le Mindat peng in hriamthil puaisa a tuahtu Salai Aung Ling hna cu pehtlaihnak an ngei tiah fiang tein kan theih. Kan hmunhma chung ah tuksapur sualnak a tuahtu hna cu tlaih in upadi he aa tlak in hmalaknak tuah an si lai.Kanmah CDF-Zophei zong nih thahnawnnak a cannak hmunhma le a pawngkam hrawng ah kal in chekhlatnak kan tuah, leilawng pakhat cu Ngalang khua ramri Bawinu tiva kalnak lamthlang ah kan hmuh. Leilawng hi tutan thilcang kong he pehtlaihnak a ngeimi a si ahcun a ngeitu sin ah pek ṭhan ding in timhtuahnak kan ngei. Atu bantuk ngaihchiat lungfahnak hmailei ah kan ton ti nakhnga lo mizapi hmanmi lampi cu kaphnih i pehtlaihnak a ṭhatnak hnga ding caah, tualchung biaknak lei phu le Humanitarian Organization phufonh nih kan zohkhenh lai tiah CDF-Zophei nih March 31 ah cathanh a chuah.\nCDF Mindat:Mizoram Ramri Ih Mi 3 Thah An Si Thu Ah CDF Mindat Ih ThusuakA tufang cu India le Myanmar ramri ih thahmi ruang 3 ruangah ramri a buai zetih thuhla a tam. Siattong innsang siseh Mizoram lam cun mithattu pahnih hi CDF Mindat sungtel an si ti'n an puh ih thu an suah rero zo.Neta lam siattong innsang lamih thusuak ahcun mithattu pahnih hi CDF Mindat sungtel an silo khalle Mindat miphun an si ruangah anmah kai dingin CDF Mindat khalin tuanvo an nei timi an langter. Mithattu pahnih hin Siaha an umlai ah CDF Mindat kan si ti'n an rak rel aw sihmang. Asinan, CDF Mindat cun kan sungtel an silo ih kaih an si theinak dingah theitawk kan suah ding ti'n March 29 ah thu an suah.\nCDf Mindat cun \"2021, February 1 ah ralhrang ralkap cun ralthuam rinsan in rampi thuneihnak an rak la ih, mipi in kan pom lo tikah ralhrang cun duhtawkin mipi an that, an kai , mipi inn an nawkkang ciamco. Curuangah Chin ramkulh sungin mipi tamzet cu khua ah um ngam loin ral an tlan ih India ram Mizoram ramkulh sungah an beu. Chin raltlan pawl um theinak rak petu le theitawkih rak zohtu Mizoram cozah le pawlkom zate par ah kannih CDF Mindat cun lungawithu kan sim.2023, March 22 ah Mizoram le Chin ramri ah mi 3 rapthlak zetin thah an si ih, mithattu pawl cu kannih CDF Mindat in kan mawhthluk tuk lawlaw. Siattong innsang khal kannih CDF Mindat cun kan tuarpi tuk. Mi 3 thah an si thuhla ah CDF Mindat thawn pehparaw vekin thu a suak ih kan thinnuam lo tuk tlunah thuhla dik zingzoinak kan nei cih. Thuhla kan zingzoi tikah Makui ramthen Myaing myone sungih raltlan pawl hrang tulsammi thilri leinak ding sumpai thuhla thawn pehparaw a si timi kan thei ih kan riahse deuhdeuh.\n\"Myaing myone hi tidai harsa tuk an si ih sumpai hawlnak khal an harsa tuk. Cutluk harsa mipi cun an neihsiahte thawhkhawm in tulsammi leinak hrang an pe. Mipi thawhkhawmmi sumpai cu Myaing myone sungih tuanvo neitu Ko Jack le Mindat peng sungih um Salai Aung Ling cun Mizoram ih an rinsan zetmi hnenah sumpai zaten an ap. Sumpai an dilsal tikah tuvekin thahawknak a thleng ti'n thuhla kan thei. Hivek thahawknak rapthlak kan theih tikah kannih CDF Mindat cu kan riahse tuk lawlaw.Thilthleng thawn pehparaw in CDF Mindat sungtel a si ti ih an relmi Aung Ling hi Kannih CDF Mindat sungtel a silo ih kannih CDF Mindat thawn pehparawknak khal kan nei lo. Mizoram a umnak ihsin Myaing myone ih raltlan pawl hrang thilri leisaktu pakhat a si. Thilthleng diktak kan theih theinak dingah tuanvo neitu pawl bawm dingin kannih CDF Mindat kan man ringring a si,\" tin CDF Mindat cun thu an suah.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"http:\/\/www.voiceofchin.com\/zophei-cdf-nih-cathanak-an-chuah-zophei0cdf-le-mindat-cdf-nih-an-chuah-mi-hi\/","date":"2023-06-02T11:46:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224648635.78\/warc\/CC-MAIN-20230602104352-20230602134352-00053.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8214712143,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8214712142944336, \"cnh_Latn_score\": 0.17730800807476044}","num_words":725,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.23,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.892,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Good News: Mipi Thawngin NUG Ralkap An Thawng Chin Lengmang An Tam Tuk Cang\nGood News: NUG Ralkap An Thawng Chin Lengmang An Tam Tuk Cang. NUG nih D-Day a thanh hnu tlawmpal ah Tanintharyi mipi vengtu ralkap TDF IN minung 100 hna cu cu National Unity Government i Southern Command ah an i fonh cang. Mah a fonhmi hna nih cun hram hram in uknak latu ralhrang hna hrawh dingah National Unity Government NUG nih a chuahmi zulhphung hna he kan doh lai i ramchung ummi TDF nih ralhrang rianhma a kal khawh nak dingah a bawmtu cozah riantuan Khuabawi le Dalan hna cu kan thianh hna lai cang tiah cathanh an chuah Than Lwin Khet Ne.\nA dang CNDF nih Sept 7 ah D-Day he pehtlai in cathanh an chuahmi (Falam holh in) ka vun langhter chih. Ram Dingkhawm Myanmar Rampi National Unity Government (NUG) cun tuini September 7, 2021 ah Thusuah (1\/2021) in rampi cu caakkhai dinhmun ah a din thu a phuang a si. Curuangah kannih CNO Le CNDF khal in State Administration Council SAC cimih theinak dingah thusuah kan tuah a si.\nTuini September 7 ihsi thokin Chin mipi in mah le titheinak zawn cio ih telpi in daan lo vekih thuneihnak latu SAC cu a phunphun ih do dingin le SAC ih an thuhla thup pawl cu a caankhel-in mah le naivai CNO Le CNDF hnenah a sidan vekvek ih thu thlen dingah kan lo sawm a si. NUG in ni khiah um loin acozah hnaṭuan cawl dingih a phuan bangin SAC hnuaiih hnaṭuan rero lai zung hnaṭuan Non-CDM pawl khal in mipi thu thlun dingin kan lo theihter a si. Mipi thuthlun duh lo Non-CDM pawl parah thil pakhatkhat a thleng pang asile ṭuanvo kan la lo ding.\nSAC ih tirhkah Pyu-Saw-Htee pawlkom le Dalan pawl khal in nan tuahmi bansan cih dingin le nan bansan lo asile nan nunnak thu ah mawhphurnak kan lak lo ding thu a hleice in ralrinnak kan lo pe a si. SAC Ralkap le Palik pawl khal CNDF thawi tuantlang dingin thungai thlakin kan lo forh a si. Hriamhrei kimcang thawi in rung pan a si ahcun CNO Le CNDF in ting 50 MMK laksawng kan lo pekih hleiah nan sahimnak tiang ṭuanvo kan lo laksak ding a si.\nKan Rampi caakkhai dinhmun ih a din ruangah mipi zate'n lo thei lo thil ti lo ahcun suakvak lo hram dingah kan lo ngen a si. NUG in caakkhai dinhmun a phuang ko nan, mipi pawl luarkai tukih thlaphang loin lo thei loih kan tulmi ei-in le siivai pawl sekkhawl cia dingin le mah le sahimnak cio hrang ralring thiam dingin kan lo theihter a si. A tlunih ralrin peknak le theihternak pawl hi ngaihthah loih thlun cio dingah kan lo theihter nolhsal a si. Information and Public Relations Department Chin National Organizations The Chin Post.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"http:\/\/www.chinworldnewsevening.com\/good-news-nug-ralkap-an-thawng-chin-lengmang-an-tam-tuk-cang\/","date":"2023-06-05T15:48:05Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652149.61\/warc\/CC-MAIN-20230605153700-20230605183700-00687.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8484329581,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8484329581260681, \"cnh_Latn_score\": 0.15137916803359985}","num_words":471,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.278,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.874,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin Israel hin a veksenin Hebron ah David hnenah kawi ai, \"Kinte khiah na ruh le na sa i peu i ing. 2Cen hlanlai ah Saul in kin uk fangin, nangmah khiah Israel mite suah tu le inn tlun tu i si. Bawipa in nangmah hnenah, 'I minung Israel mite khaltu pa cang tuh i si. Cen Israel mite uktu i tuh i si.' ti in na ti awng i.\" ti in ti i. 3Ciamanin Israel mi upate veksen khai kumpibawipa hnenah Hebron ah kawi ai Kumpibawipa David in amahte thawn lungkhim dunhnak thukham khiah Bawipa hmai ah bawn i. Ciafangin amahte in David khiah Israel mite vumah kumpibawi cang tuhin ril i. 4David khiah kumpibawi a per pan fangin kum sawmthum i ai kum sawmli song uk i. 5Hebron ah Judah mite khiah kum sarih le hla ruk uk ai, Jerusalem ah Israel le Judah mite veksen khiah kum sawmthum le km thum uk i.\n6Ciafangin kumpibawipa le a minungte khiah Jerusalem ai umtu Jebus te tawng tuh in feh i. Jebus te in David hnenah, \"Heta ah lut thill tuh lo i si. Mitcaw le kawngbai te rinin na kham ben tuh i.\" ti in ti i. Amahte in, \"David in heta ah lut ben tuh lo i.\" ti in ruat i. 7Ikhalselai David in Zion Buanhmun khiah lang ngah lio i. (Zion khiah David khuapui i.) 8Ciafangin cia nia ah David in, \"Ti luang hmun kua in kaai in Jebus mite (David ai huahnak ke ze le mitcawte) neh tu pa khiah raalbawi upaber i tuh i.\" ti in ti i. Ciamanin amahte in, \"Mitcaw te le ke ze te in inn songah lut tuh lo i.\" ti in ti i. 9Ciamanin David khai buanhmun songah um ai cia buanhmun khiah David khua ti in ko i. Ciafang in David in David khua khiah a hiang cingkim in Millo ai panin a songlam tian sa i. 10David khiah lian amam i. Ziangmanti fangin vancung mite Bawipa Pathian khiah amah thawn um i.\n11Ciafang in Tyre kumpibawipa Hiram in nalaangte le lawithing le lettama le ukkhe satute khiah David hnenah kuat i. Amahte in David inn sak i. 12Ciamanin David in Bawipa in amah khiah Israel kumpibawipa cang tuhin bawn zo khiah ling ai, a kumpibawi ukhnak ram khiah Israel mite ca in cungnung ruai khiah ling i. 13Ciafangin David in Hebron in Jersalem ah kawi fangin nu le nunawn tamngai khiah Jerusalem ah nai i. Cen David hnenah fapa le fenu khai tam amam in te i. 14Hete khiah David hnenah Jerusalem ah tehnak te i: Shammua, Shobab, Nathan, Solomon, 15Ibhar, Elishua, Nephek, Japhia, 16Elishama, Eliada le Eliphelet te i.\n17David khiah Israel mite vumah kumpibawi tuhin ril i ti khiah Filistin te in za fangin, David sii tuhin, Filistin mite a veksen in feh i. Ikhalselai David in lo za lio manin ani khai buanhmun ah zu teu i. 18 Filistin te khai zu ve ai Rephaim Rawn zawllai ah tai tlang i. 19Ciafangin David in Bawipa hnenah zong ai, \"Filistin te khiah tawng nga ing? I kut ah i ap nga sim?\" ti in zawt i. Ciafangin Bawipa in David hnenah, \"Feh tu. Ziangmanti fangin Filistin te khiah na kut ah na ap tuh rori ing.\" ti in rel i. 20Ciamanin David khai Baal Perazim ah kawi ai, ciata ah Filistin te khiah neh lio i. Ciafang in David in, \"Bawipa in i raalte khiah i hmai in ti ai lan bangin lan ruai i.\" ti in ti i. Ciamanin cia hmun khiah Baal Perazim ti in ko i. 21Filistin te in amahte milim zuk khiah ciata ah zam ai David le a minungte in cia milimte khiah phur sio i.\n22Ciafangin Filistin te khai vel khat hong leh thio ai Rephaim Rawn zawllai ah tai tlang leh thio i. 23David in Bawipa khiah zong fangin, Bawipa in, \"Amahte hnenah hong mah. Amahte hnualam in kim tulai malberi thingkung hmai in amahte khiah taih tu. 24Malberi thing vumin vak thlurhthlo aw na za fangin, a rang ngai in feh tu. Ziangmanti fangin ciafangin Bawipa khiah na hlan in Filistin raalkapte tawng tuhin feh zo i.\" ti in rel i. 25Ciafangin David in Bawipa ruaihnak bangin bawn ai Filistin mite khiah Keba ai panin Kezer tianah hnawt i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-5\/","date":"2023-05-29T15:16:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00501.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.957556963,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.957556962966919, \"cnh_Latn_score\": 0.029881779104471207}","num_words":711,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.195,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.936,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciafangin David in a phaber Israel mi thawng sawmthum khiah hmunkhat in taai ruai i. 2Amah le a minungte khiah Baale Judah in Pathian thingkuang kawih tuhin in feh i. Cia Pathian hming khiah, Vancung mite Bawipa, Hming i ai, cherubim laklawh ah um i. 3Ciamanin Pathian thingkuang khiah kawlpaw leng thar vumah tauh ai mual vumai Abinadab inn in suah ai Aminadab fate Uzzah le Ahio in cia kawlpaw leng thar khiah mawng i. 4Amahte in cia thingkuang khiah mual vumai Abinadab inn in suah ai anite in Pathian thingkuang khiah hlun ai, Ahio khai thingkuang hmai in feh i. 5Ciafangin David le Israel mite khiah Bawipa hmai ah khuang le dar le congcing le talhmong tum i.\n6Nachon fangcil hmun hleng fangin, kawlpaw bah manin Uzzah in a kut khiah suah ai Pathian thingkuang khiah pom i. 7Ciafangin Bawipa khai Uzzah lakah thinraw ai, a khelhhnak manin ciata ah Pathian in amah khiah seu ai, Uzzah khai ciata ah Pathian thingkuang hmai ah thi i. 8Bawipa khiah Uzzah lakah raw manin David khai thinraw ai cia hmun khiah tunnia tianin Perez Uzzah ti in ko i. 9Cia nia ah David in Bawipa khiah kih i. Ciamanin amah in, \"Akontih in Bawipa thingkuang khiah i hnenah hleng thill tuh i?\" ti in ti i. 10Ciamanin David in Bawipa thingkuang khiah David Khua ah thawn sah nuam lo i. Ikhalselai David in cia thingkuang khiah Kit mi Obed-Edom innah kawih i. 11Bawipa thingkuang khiah Kit mi Obed-Edom inn ah hla thum um i. Ciafangin Bawipa in Obed-Edom le a innkua a veksenin hmuifu bur i.\n12Ciafangin kumpibawipa David khiah, \"Pathian thingkuang manin, Bawipa in Obed-Edom le a naihhnak hmuah khiah hmuifu bur i.\" ti in rel i. Ciafangin David in Pathian thingkuang khiah ang ngai in Obed-Edom in David Khua ah kawih i. 13Bawipa thingkuang phurtute in kal ruk suan fangin, David in kawlpaw le a thau tute khiah hlu i. 14Ciafangin David khai Bawipa hmai ah a ben tawp in lam ai David in ephod pon sil i. 15Ciamanin David le Israel mite veksen in Bawipa thingkuang khiah au kong le thirhlung aw thawnin kawih i.\n16Bawipa thingkuang khiah David Khua songah hleng fangin, Saul fenu Mashal in padinpauk songin sik ai David khiah Bawipa hmai ah dawk hnelhno le lam hnelhno hmu fangin a thin songin nautat i. 17Ciamanin amahte in Bawipa thingkuang khiah kawih ai David in cia ca ai sahnak tabernacle laiteng ah tauh i. Ciafangin David in mei ai taihnak a hlu le remhnak a hlu khiah Bawipa hmai ah hlu i. 18David in mei ai taihnak a hlu le remhnak a hlu khiah hlu ben fangin, mite khiah vancung mite Bawipa hming in hmuifu bur i. 19Ciafangin David in mi veksen hnenah, Israel mite hmuahhmuah hnenah, nupui le pasalpui a veksenin pawnghmuk hlom khat le sa pheng khat le capitti a ro pawnghmuk pakhat ten pe i. Ciamanin mi veksen in amahte inn ten ah tlung i.\n20Ciafangin David khai a innkuate hmuifu bur tuhin tlung i. Saul fenu Mashal khai David caang tuhin suak ai, David hnenah, \"Zaitluk in Israel kumpibawipa khiah tunnia ah a hnenumte hnenum nupangte mit hmai ah mi zai failote bangin kawngkolh in amah veve khiah lar ruai i.\" ti in ti i. 21Ciamanin David in Mashal hnenah, \"Na paa le a innkua veksen hnak in i ril ai Bawipa minung, Israel mite vumah uktu tuhai i ril tu Bawipa hmai ah lam ngawn ing. Ciamanin Bawipa hmai ah lam tuh ing. 22He hnak rinin nautat kul in um tuh ing. I mit hmuh in kaimah veve khiah niam ruai tuh ing. Cen na relhnak hnenum nupangte in kaimah khiah i upat tuh i.\" ti in sawn i. 23Ciamanin Saul fenu Mashal khai a thi nia tian in fa nai lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-6\/","date":"2023-05-29T16:34:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00532.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.982065022,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9820650219917297, \"cnh_Latn_score\": 0.0155313890427351}","num_words":633,"character_repetition_ratio":0.114,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.191,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.969,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nZahau Fanger - A sim tu Pu Hrang Tin Duh (Zawlte)\nZahau Fanger - A sim tu Pu Hrang Tin Duh (Zawlte)\nZahau nunphung (Fanger) thuhla\n(Simtu – Pu Hrang Tin Duh)\nFanger ti hi Zahau miphun pawl ih tongkam hman mi a si ih phunhnam hrekkhat cun tho, dawngpui, minkut tla an tiih mah le kawh daan ciar a um ih kan nih Zahau hin Fanger tiin kan ko. Fanger ti mi hi kumthar, rawl an vur thluh hnu ih an tuah mi a si ruangah kumthar puai khal a rak si. Cule khua hlan ih kan pipu san ih um daan malte ka run rel kei ih kan pipu san ah hin rawl an rak ciin tikah hin fur rawl, thaal rawl tiin an rak ciing ih fur rawl ah hin fang ngai kan tiih hrekkhat cun buh hlun tla an tiih Kawl tong cun satsan an tiih mirang tong cu Milet kha mi fangfang fate kha an ei har; staple food an ti mi an rak hman mi a si ih cule vainiim thawn ei har ih an rak hman mi a si. Kha kha fur rawl an rak ti. Cule thaal rawl ahcun bête, busul, tanthe, kawhra, ba, phiang ti vek pawl kha thaal rawl an rak tiih phiang tla hi cu kumthum veikhat an rak ciing ih cu cu khua hlan lai ih an rak ei mi a si.\nTu lai san thawn cun a dang ih fangcang kan ciin tikah a kumthar tla a bang aw nawn lo. Kha mi an lak theh kha fanger thla an tiih tu lai mirang calendar thla a si len cu August thla hi kan ti le a huap thei deuh bik ih a thla ciahciah cu a si lo. Kawl thla a si le cu vua su, vua khawng an ti mi karlak kha a si ih mirang thla cu August - September thla karlak hrawng kha a si. Cunah hin kum an rak vuai thluh ih fur kha an lak ih an rak lak, an rak khawm theh tikah an lungawinak ah fanger kha an rak tuah ih kumthar puai tiih an rak hman mi deuh kha a si. Cule khua hlan lai fanger an rak tuah daan le tu lai san ih kan tuah daan kha a bang aw lo deuh ih tumtah mi le rak tuah san kha a san kha a bang aw lo. Khua hlan lai ahcun nili sung an rak tuah. A nikhatnak hi Mual tlang sum an rak tiih cule sangkhar sum tla an rak tiih fala, tlangval, mino le nupi nu no deuh pawl suak thuan, suak thei pawl hmuahhmuah kha mual ti mi hi khua tin in mual an nei. Ziang ruangah tile Khuang an rak cawinak hmun kha an rak tuah cio tikah kha kha mual ti a si ih cu mi cu mual tlang tiah kan ko theu ih cu nah hin sang an tuah ih an deng ih nuam tak in an nikhat nak cu sang tuah in an caan an rak hmang. Cule zaanlam ah sang an ei ih dang dawh kan ti ih tlun lam ah khan an thlai ih nauhak rual kha an dawh ih kut ih lak awih lo kaa khan an hun ei ih cu mi kha nuam zet in nikhatnak kha an hmang.\nCule a nihnihnak ah hi cun Zarhpi ni an tiih thupi zet ih an hman ni, a ni hnih nak tu ahcun khai Zarhpi ni ah khan cun mithi thlarau pawl kha an hung tel ih mithi thlarau pawl thawn kan um khawm a si ti khan an rak ruat. Cu tikah kha khai mithi thlarau pawl hrangah zubel an beng sak ih kha hi hi nan vo a si; khua ih a thi cia zo mi mithi thlarau pawl hrangah tin an beng ih kha tiin zu an in khawm ih kha ti khan raibia, khuasia, khuavang rak bia an si tikah an nat khal le khua sia in in ti na an ti, curuangah rirai an rak tiih natsia rirai pawl nat tha lo kan ton theu mi pawl kha hlo thluh seh, suak uh an tiih iin tiin ah kha an lut ih far an vang ih zaan ah sun ah kha tiin raisia suak uh, natsia suak uh, kha tiin an dawi ih tu kumthar sungah hi natnak hi hlo thluh seh tiin an rak au ih kha tiin nauhak khal in upa khal in inn tin ah kha tiin natsia an rak dawi. A nihihnak ahcun kha tiin an rak hmang.\nCule zaute zik ah khin thing tek in hlam phel kan tiih mi oo bel (lei bel) a kuai mi kha mi par ah khan meisa kha khu ngongo in an tiik ih khai a khu kha ziang ha an duhsan ti le khai natsia, khuasia, khuavang pawl ih nat ter thei nak hmuahhmuah kha khai meikhu in a dawi hlo thluh ti kha an rak ruahnak ah a si. Cu mi an rak tuah mi khi pul mei suah an rak ti. Pul mei suah kha khuasia, khuang, rai sia, natsia tha lo hmuahhmuah dawinak a si. Rirai ti tikah khin rai an thawi ih an lungkim lo tikah mi an naa ter ti mi kha um lo dingin kha mi an dawi nak pawl kha nah kha pul mei suah kha an rak tik ih kha ti khan an rak hmang.\nCun nithumnak ah hin cun nilen sun an tiih an colh um sun a si. Kha nah kha an um huahhi ih cule zu le sa an in ih khuate hla tla an sam ih phai leng hla tla an sak ih khuang hla tla an sak ih hla phun hi zahau hin phun tampi kan nei. Kan cauk tuah mi ah hla phun hmuahhmuah hi kim ten ka rak ngan thluh ih khuang cawinak hla tivek pawl an tthat nak, an sinak, an porh awk nak, cule mi ih an va lawm nak ti vek pawl hla kha an phuah ciamco ih kha kha an sak ih nuam zet in khai nilen sun ah kha nuam zet in an hmang. Culen fala inn ah khan burlen ti mi kha a um ih tlangval le pathlawi pawl kha nupi tul sal an si ruangah fala kha an leng ih ihbur an tiih an inn ah kha an va riak. A phuaihphuaih in, a burbur in an va riak ih cu mi kha ihbur len an ti ih kha pawl kha an ihbur len inn ah khan khai nilensun ah cun zaanriah an ei khawm ih rawl an heel tlang ih nuam zet in hla an sak ih zan men an tiih sun ih an sak khal le zan men thotho. Kha kha laitong ih kan kawh daan ; hla an sak ih khuang an tum khi zaan an meng tiin kan rak ti. Zaan ih hlasak lawng kha zan meng si awm tak ti vek khi si lo. Lai tong ti fam cu zaan an meng dupdo, cun sun khal ah sunvu zaan an meng kan ti. Sun an meng ti cu um lo. Tong kha cu vek te te kha si.\nCule a nili nak ah khi cun Arthing sun a si. Arthing sun ti cu ar kha reh reprep in a um ti nak khi a si. Colh um, lo feh kha an kham. Khaisun arthing sun ah cun zo hman lo an feh lo. Kha ti khan inn an um ih nuam zet in colh ni vek khin an hmang ih cu le khai sun ah khan an khua sung ih khuangcawi lam tum tu an um a si le 'Kha! Nan khuangcawi kha cawi hlohhlo uh law!' an tiih an ra thangphawk ciamco ih an va forh. Nilinak cu kha tiin an rak hmang. Kha mi kha khuahlan kan pipu san ih fanger an rak hman san daan a si. Cule fanger ti cu er ti mi hi cu hrawp ci, tu lai tong cun cancerh ha deuh in an rak suang. Ha deuh in sa le thlaihnah thawn an rak er. Zu le sa le rawl khal an ei thotho ih nuam zet in kan kumthar a si, kan thar verver ding, natnak khal kan ngah nawn lo ding, raisia khal in in tlung nawn lo ding ti mi ruahnak in kha mi an rak tuah nak a si. Cu tawk san lai ih rai bia san, khuavang biak san lai ahcun kumthar puai, hi mi fanger puai a rak thupi nasa. Thinlung thiang viarviar in kumtin an rak tuah tikah cun an thinlung kha a nuam. Tu lai san cu Christian san kan si ih santhar tla a si ih fimsan tla a rak si ih thiam san tla a rak si tikah tu lai ahcun ran an that ih, caw, vok, mee tivek kha kan that ih rawlei khawmnak ah kan hmang. Cule cutawk rawlei khawmnak ih kan hman tik ah nuam zet in pipu pawl ih hla a thiam tu pawl kha kan sak ter ih kha tiin kan sak ciamco theu. Tlangpi thu cun khuang hla, thaileng hla, khuate hla, elriathla tivek laivum, lal vung, larone ti vek kha kan sak ciamco theu.\nTu lai ahcun mino pawl a thei ban deuh lo cun aw hi vek hla kan nei dah a si tiin thei hai seh tiin kan sak. Hla sak tikah hin zu rit ih sak men si lo in fimhring pakol in kan sak. Cu cu tu lai ah pawlkom awknak, pakhat le pakhat nelawknak, fellowship awknak, duhdawtnak lang sinsin ih minung cu kan pawlkom ih rawl kan ei tlang le kan duh aw. Sa tla kan suah awk a si le kan hminsin ta. I duhdawt a si kan ti. Kan pawlkom awknak ah Fanger kan hmang. Kan tuah san mi ngaingai cu 1. Kan pipu daan kilkhawi nak, kan nunphung, thilri pawl, thuam le thil kilkhawi in tuah duhnak nei in mino pawl in kan pipu daan thuam pawl hi ti a si ti kha an theih nak dingih kilkhawi kan duh. Thuthimnak ah: lupawng, a kap ta khi lengzap thlai kan ti. Lengzap thlai hi cu a thupi zet. Hi ti hlum men kha a si lo. Khua hlan ahcun a leng zap a thlai ti a si ih mi uk tla ih an rak feh tikah lupawng ah hin lengzap an thlai ih a rak thupit ter mi a si. Tui ka sin mi cu zahau puan ah cun ton lo puan an tiih hi hi hla hman ah an phuah.\nNi sawmthum puan bil muran lei zun lo ti vek tla khin hla an rak phuah ih hi hi ni sawmthum tah mi puan rori a si. A cak zet pawl in a rin ih rin mi a si; tah men mi a si lo. Sakuhhruk in an rin lut mi a si. Hi hi kan puan sang bik a si. Hi hi siapi man an rak ti. Khua hla siapi man thawn an rak thleng awk mi a si ih tu lai tla cu siapi man tla cu ting hleinga lai a man ih hi hi ting hleinga man tinak si mei. Cun a sen mi sawn cu cawnglak kan tiih hi khal khi zahau puan a si ih cawnglak puan hi zo hmuahhmuah ih khal ih sin theih a si ih cule puanpakhat kan sin lo mi a um ih siathlan puan kan tiih cu cu sia that pawl, khuang cawi ti vek ih sia that, sia hra that ti vek lo ih sin a theih lo. Tu cu puan ziang khal hi kan za ten kan sin thluh men. Santhar a si vekin. Hi thuam pawl tha ten kilkhawi duhnak a si. Cu le thil thuam kilkhawi tha dingah le ngainat nak nei dingin, duhnak nei dingin mino pawl tlan kan pipu thil tin ziang hman siar lo ih um men si lo in sunloih dingin kan ruahsan thawn kan rak tuah.\n2. Lungrualnak, pawlnel awknak le duhdawtnak kha karh ter zai ter vivo seh ti kha kan duhsan a si. Curuangah Falam tla ah cun Zahau fanger puai kan tuah ah hin tui kan dung netabik ih ka hohanak ih kan tuah ah tla cun voikhat tuah ah ting 35 kan cem. Minung kha tu fang ah cun Pathian in thluasuah in pe ih Zahau hi inn 300 hrawng Falam ah kan um ih kha mi ruai pi vun theh ih thil tul hmuahhmuah vun ti ah cun kha zat lai kan cem. Kha ti tete khan a har zet ko nan kan tuah duhsan hi a thupi zet in kan ngai ih kan tuah ringring theu nak a si. Cule hmailam ah malte hi kan fanger tuah dan tla thuron ka pek duh mi cu 1. Kan tong kha a bang awk lo tikah hrin dang tete kan um tikah hrekkhat in kan sim zo bangin dawngpui, dawngpi, ti tla in an tiih mah le kawh daan in, cun tho tla an tiih funfut tiin tla a ko tu an um ih cule minkut tiin an rak ko ih kut tihi October thla hi lai tong ih siar in kut tiin an rak ko.\nA thla hmin tinak a si. Kan nih zahau hin fanger tiin kan rak ko ih cu tik ah hi hi hmunkhat ih kawh thei daan ah hi lai kumthar tiin a dang kha ko tuk nawn lawn lai kumthar tiin ko sehla tla a tha zet. Nan thuanthu thei hrangah cun lai thuanthu ti mi hi hi tiin a rak um. 1961 hrawngih lai tlawng ka rak kai lai ah Laitlun ih suak mi lawng hi lai mi tiih kawh a si tiin ca pakhat ah ka rak hmu.\nCu tikah cun hi tawk Lailun suak lo tampi an um ih kan laitlang ah hin curuangah lai kumthar ti hnak in a sang deuh mi, a huap kau deuh thei mi Chin kumthar ti hin hmai lam ah hmang sehla; cu mi cu khi kawl ram lam ih um mi hrin ti loih Tihbet ram ih a rung suk mi hmuahhmuah Chin Hnit Tit Ku tiin kawltong tla hin um thei sehla, curuangah Chin Kumthar kan hmang ding ti khin hmailam ah ti thei sehla zawi miphun ti khal um lo in a huap thluh. Curuangah hmailam ahcun Chin Kumthar ti sawn sehla kan zaten in huap ih Lai kumthar kan ti tikah Hakha pawl in Lai hawlh an tiih kan mah lawng hi si lai an tiih a Lai si hman hi kan cuh aw rero ih ngaingai ahcun Sun Thla khua kiang ih Lailun kua sungih rak suak, Thuan Khai ih hrin rak suak tu lawng hi Lai tiin an rak ko ti tla in thuanthu a um ih cu mi cu a si rori ti cu kan ti ngam lo ih hman sehla thuanthu ah ca in a um tikah a rak thei tu kan pipu san ih cathiam sang tha ih an rak theih mi, ca ih an rak ngan mi a si tikah thuphan men cu a si lo ding.\nCuruangah Chin kan ti cun Chin Kumthar ti khan in huap thluh ih cozah lam hman ah Chin Hnit Tit Ku Nih ti hin rikhiah nei thei sehla, thim nak ah tui thla hi October thla a si ih cun hrekkhat in fanger kha August le September karlak a si ih kan ti ruri ruangah October 10 hrawng, ni 15 hrawng hi Chin Hnit Tit Ku a si tiin zapi lungkim thei in rel khawm thei sehla Chin Kumthar ni hi rami cazah hnen khal ah zung pit ding tiang khop in feh tan thei ding mi thil hi a si. Curuangah Karen Hnit Tit Ku Nih cu zungpit rori si cuh. An nih cu cu tiin an nei zo ih an rak fim. Kan nih lai mi Chin miphun hi nei ve leh dingin tu hnu lam kan fale kum 50, 100 a rei ahcun Chin Kumthar ni tiih a rak um kha cun Kumthar ni kha kan tuah tlang thluh dingih a tha zet ding. Tufang boruak ahcun kan dinhmun ah rem ti lo an tampi men ding nan hmailam ah cun thil tha a si ding tin ka ruat ruangah Chin Kumthar ti hin ko thei sehla ti hin thuron ka pek duh zet a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/biaknak-nunphung\/zahau-fanger-sim-tu-pu-hrang-tin-duh-zawlte","date":"2023-05-31T19:51:34Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224647409.17\/warc\/CC-MAIN-20230531182033-20230531212033-00554.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996659756,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996659755706787}","num_words":2724,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.312,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPathian in nunram a sangsang ih thleng dingah in sawm January 24, 2021\nPathian in nunram a sangsang ih thleng dingah in sawm\nJanuary 24, 2021\nZarhpi ni Angelus thlacamnak hmun in Pope Francis in dinhmun tinkim in kan thinlung pawl cu Pathian le mah thawn a nai mi pawl ih duhdawtnak ih thlengawk dingah a hman bik mi tikcu caan a si tiih a zum tu Christian pawl ralrinnak a rak pek. Angelus thlacam hlan te ah Pathian thuthangtha zirh nak in cui ni ih Cathianghlim Mk 1:14-20 sungih Bawi Jesuh in John the Baptist kaih a tuar hnu ih thuthangtha a sim thok thu a rak sim.\nBawi Jesuh ih thu zirh nak cu hi mi pahnih thawn a lang ter thei. Hi tikcu caan cu a famkim mi tikcu caan a si. Pathian ih ram a thleng zik thlang. Sual sir nak lakin thuthangtha zum uh. Hi mi sungin Pope Francis in \"tikcu caan le thleng awk nak\" ti mi pahnih a rak sim.\nRundamnak tikcu caan\nPope Francis in Mk thuthangtha cu tikcu caan in \"Pathian ih rundamnak thuanthu caan\" ah a tumtah thu a rak sim. \"Tikcu caan thlen nak ti mi cu rundamnak hnatuan cu hmaisabik ih thlennak a si thu, hi tikcu caan cu Pathian ih pakhat lawng a si mi a Fapa cu leitlun ah a thlah ih a ram uk nak cu a hlan hnak in nai deuh ih a um mi thuanthu tikcu caan a si thu a rak sim.\nRundamnak le thlengawknak\nPope Francis in \"rundamnak cu a mah ten a cang men mi a si lo. Rundamnak cu duhdawtnak ih laksawng pakhat a si. Cu vek ih laksawng cu zalen zet in a hlawm ih zalen zet in rul kir sal thei dingah kawhnak, thlengawknak hrangih sawmnak a si thu a rak sim.Thlengawknak ti mi cu leitlun daan thlun dingih a lungkim lo mi thleng awk nak a ti duhsan a si. Sual nak cu Pathian le midang pawl leitlun ih khua vel daan el dingih thinlung thlengawknak a ti duh san a si. Curuangah sualnak cu bumnak le a dik lo mi pawl tuah dingah tikcu caan kohral hlah uh. \"Tu cu a kaih mi tikcu caan a si.\"\nKhatlam ah Bawi Jesuh ih thlengawknak ti mi thucah cu Pathian le a mai thluasuah par ah kan rinsan nak in mang ter sal. Cu ti ti tikah thilri pawl par ah a dik mi thinlung nei in midang pawl thawn pehtlaih awk tikah tangdor ten mithmai pan nak, midang hrang riantuannak lawngah famkimnak hawlhmuh nak pawl a tel.\nRundamnak cu tikcu a mal zet mi leitlun nunram ih tikcu caan a si ruangah rikhiah a um. Hi tikcu caan clu Pathian ih tahthim theih lo duhdawtnak laksawng a si ko nain midang ziang tluk in a duh thu teette hmuh nak caan khal a si. Cui thu ruangah kan nunram, nunnak cu Pathian le mah thawn a nai mi pawl parih duhdawtnak hmuh dingah a tha bik mi caan a si thu, cui hnu ah kumkhua nunnuamnak kan co ding tu a rak sim.\n\"Nunram ih tikcu caan\"\nPope Francis in \"Kan nunram in thlun ding daan pahnih a thlun. Pakhat nak ah: tikcu caan, ni thla, kum pawl thawn tuah mi tah a ngah mi a si ih a dang pakhat cu kan thanso caan pawl a si mi suah caan, nauhak nunram, mino nunram, upa nunram, tar nak le thih nak pawl thawn kom nak a si.\n\"Zumnak in nunram ih a dik mi thlarau lam thawn a pehpar mi duhsan hawl hmu thei dingah a bawm,\" tiah a rak sim.\nPathian ih a hngetkhoh zet mi kawhnak\nNetabik ah Pope Francis in nunram dinhmun tinkim ah Pathian ih kawh aw thei thei dingah Bawinu in, in kilkhawi hram seh. Leitlun thinlung pawl ihsin duhdawtnak le riantuannak ih thleng aw thei dingah in bawm hram seh,\" tiin thla a cam ih a thuthangtha sim a rak cawl.\nHi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/pathian-nunram-sangsang-ih-thleng-dingah-sawm-january-24-2021","date":"2023-05-29T07:50:52Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00177.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999961853,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999618530273438}","num_words":683,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Hete ben fangin David in Filistin te khiah tawng ai neh lio i. David in Methek Ammah khiah Filistin te kut songin lang sah lio i. 2Moab te khai tawng ai, amahte khiah laipua ah taal ruai ai a rin thawn teh i. Rin nih thawn a tehhnak mite khiah rek ai, rin khat thawn ai a tehhnak mite khiah nung ruai i. Ciamanin Moab mite khai David hnenum cang ai siahkhuai te kawih sah i.\n8David in Zufraitis run ai a ramri khiah lang leh tuhin feh fangin, Zobah kumpibawi, Rehob fapa, Hadadezer khiah tawng i. 4Hadadezer hnenin David in siphuh leng thawngkhat le siphuh to raalkap za sarih le raalkap thawng kul hluan nih khai pom sah i. Siphuh leng duktu siphuhte khiah a veksenin a kawngpui thari cem sah ai siphuh leng zakhat lek khawl i. 5Damaskhas ai Siria mite in Zobah kumpibawipa Hadadezer bawm tum fangin, David in Siria mite thawng kul rek i. 6Ciafangin David in Damaskhas ai Siria ah raalkap dah ai Siria mite khiah David hnenum cang ai siahkhuai pe i. Bawipa in David feh hmun cang ah a himniu in kilkhawl i. 7David in Hadadezer hnenumte kenghnak sui ai bawnhnak lum khiah lang sah ai Jerusalem ah kawih i. 8Hadadezer te khua Betah le Berothai in kumpibawipa David in dar a tamngai khiah lang i.\n9David in Hadadezer raalkapte khiah David in neh berh khiah Hamath kumpibawipa Toi in za fangin, 10Toi in a fapa Joram khiah kumpibawipa David hnenah a upat tuhin le hmuifu bur tuhin hlat i. Ziamanti fangin amah in Hadadezer khiah tawng awng ai amah khiah neh awng i. Ziangmanti fangin Hadadezer khiah Toi thawn raaltawng dun de i. Ciafangin Joram in sui bel le ngun bel le dar bel te keng i. 11Ciate khiah kumpibawipa David in a nehhnak mi ramdang veksente ngun le sui kawmin, Bawipa hnenah hlu i. 12Cia ram dangte khiah Siria le Moab le Ammon mite le Filistin te le Amalek te le Zobah kumpibawi Rehob fapa Hadadezer hnenai sutsah hnak te i.\n14David in Edom ram pumpalah ah raalkapte haih ai Edom veksenin David hnenum cang i. Bawipa in David feh hmun cang ah a himniu in kilkhawl i. 15David in Israel mi veksen khiah uk i. David in Israel mite veksen khiah a hman le a dikcang ngai in thukhan sah i. 16Zeruaih fapa Joab khiah a raalkapte uktu bawi i. Ahilud fapa Jehoshaphat khiah laikhum tu i. 17Ahitub fapa Zadok le Abiathar fapa Ahimelek te in phungki tuan i. Seraiah khiah secretary i. 18Jehoiada fapa Benaiah khiah Chereth mite le Peleth mite uk ai David fapate khiah bawi upaberte i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-8\/","date":"2023-05-29T14:35:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00594.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9518664479,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9518664479255676, \"cnh_Latn_score\": 0.037104640156030655}","num_words":440,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.028,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.145,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.91,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in Congo ih a cang mi doawknak a mawhthluk (October 27, 2022)\nPope Francis in Congo ih a cang mi doawknak a mawhthluk\n(October 27, 2022)\nRal le tuahmawhnak pawl besia zet ih a cannak Africa ah remdaihnak din dingah kan dung tlangkai nithum St.Peter tual ih a thleng tu khawmzawh pawl thawn an tonawknak ah Pope in a cah. Congo ram ih a cang mi tuahmawhnak cu kanmah pawl thinphannak thawn kan zoh tiin a sim.\nTuahmawhnak ruangah bang asi zo.\nPope dinhmun in Maboja ih a cang mi humtu nei lo pawl ih thihnak cu ziangtihman in pom a theih lo thu, a thi tu pawl sungah harhdamnak lam tuamhlawm tu Sr.Sylvie Kalima khal a thi. Nunnak cem tu pawl, riahsia ih a um mi an innsang pawl, cuvek dinhmun a tong tu Christian pawl, cutawk hmunih a ummi pawl hrang khal thla a cam sak thu, ralbuainak a rei ruangah an bang zet zo thu a sim.\nTlawngkai nithum zan ah Maboya khua cu tuahmawh an tuar. Himi tuahnak cu \"the Allied Democratic Froces (ADF)\" Democracy a duh tu ralkap pawl kom thawn a kom aw mi Congo Islam misual pawlkom ih tuah mi a si. Mi do tu pawlkom cu siizung an hmui tin mi a si. Tuamhlawm rero mi minaa pawl, hnatuan tu pawl nunnak an liam. Sii pawl, siivai thilri pawl khal an la ih innpi an ur.\nOctober 4 khalah ramthen pakhat asimi Kainama khuaih Christian 20 thah an tuar. Himi pawlkom cu saklam Kivu le Ituri ramthen pawlah tuahmawh nak an tuar ringring. A liam zo mi February khalah an tlawng ih a tlung tu Catholic Puithiam pakhat thah a tuar.\nDiocese Bishop Melchisedee Sikuli Paluku in thil a cangnak thawn pehpar in tong in sim thiam ding khal asi lo thu, Diocese dinhmun in a tuvekih tuah mawhnak an mawhthluk thu, himi tuahmawhnak cu nunnak cem nak lawng san a neih thu, Sr.Dr pakhat khal a thih thu a sim. Pope Francis cu Congo ram ah khualtlawng dingah a um thu le Congo mi pawl kiang nai te ah a um thu a sim. Himi thuthang cu RVA thuthang ihsin kan don cvmi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-congo-ih-cang-mi-doawknak-mawhthluk-october-27-2022","date":"2023-06-07T13:26:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00424.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996904135,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996904134750366}","num_words":375,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Upat Peknak Upat Peknak CNO\/CNDF Drone Department hrang peisa hlu Falam Khuasung ih hnatuan cawl in dothengnak hrang iha tel tu Inn sang hrangah bomnak pek Posted by fpp_admin on January 24, 2022 in fppusa 0 Comments Ram le miphun hrangah a thukam vekin nunnak a pektu paral tha Salai Sap Din Thuama, Falam Pacangno Pawlkom (USA) nih asangbikmi upatnak kan lo pek a si. Share this article: About fpp_admin Related Articles Rihli Voice (Media Team) Bomnak Falam Covid natnak dokhamnak hrang bomnak FPPUSA nih Kan Neh Teng Teng Nak Ding hrang ah peisa hlu We Love Falam cangvaihnak hrang bomnak 0 Comments Leave a reply Click here to cancel the replyYour email address will not be published. Required fields are marked *CommentName * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/fppusa.org\/2022\/01\/24\/upat-peknak\/","date":"2023-06-04T05:01:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224649439.65\/warc\/CC-MAIN-20230604025306-20230604055306-00690.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7089775205,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7089775204658508, \"cnh_Latn_score\": 0.14025276899337769, \"ind_Latn_score\": 0.01810336858034134, \"eng_Latn_score\": 0.01751471310853958, \"lus_Latn_score\": 0.017176300287246704, \"sun_Latn_score\": 0.011639297939836979}","num_words":136,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.096,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.881,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1He hnua fangin Ammon mite kumpibawipa thi ai a fapa Hanun in kumpibawi cang i. 2Ciafangin David in, \"A paa Nahash in ngaih i har awng bangin, a fapa Hanun khiah ngaihharhnak hmuh tuh ing.\"ti in ti i. Ciamanin David in a paa thi manin topui tuhin, Hanun hnenah a hnenumte khiah hlat i. Ciafangin David hnenumte khai Ammon mite ramah hleng i. 3Ciafangin Ammon mi upate in amahte bawipa Hanun hnenah, \"David in na paa khiah upat manin na topui tuhin a hnenumte hlat vuah i aw sim? David in a hnenumte khiah na khuapui khiah sii tuh le cul tuh le tawng tuhin a hnenumte hlat i lo im?\"ti in ti i. 4Ciamanin Hanun in David hnenum te khiah pom ai, amahte kahmul a tlamhmat khiah met sah ai,amahte thuam khiah a tun tianin a laiteng in at sah ai tlung ruai i. 5Amahte in David khiah cia thu rel fangin, amahte khiah zakthi ze manin amahte tawk tuhin mi dang hlat i. Kumpibawipa in, \"Jerikhu ah ning kahmul khang leh hlanlo um tu i lai, ciafangin tlung tuu-ih.\"ti in ruai i.\n6Ammon mite in amahte khiah David hmai ah a uih khiah hmu fangin, Ammon mite in Bethrehob le Zoba ai Siria raalkapte thawngkul le kumpibawipa Maakah hnenin raalkap thawngkhat le Ishtob hnenin mi thawnghlainih nga i. 7Cia khiah David in za fangin, Joab le a raalbawite khiah a veksenin kuat i. 8Ammon mite khai suak ai, raaltawng tuhin kawl dawngkham ah pai i. Cen Zoba le Rehob le Ish-Tob le Maakah ai Siria mite khai amahte lekin lo lai ah um i. 9Ciafangin Joab in a raalte khiah a hmai ah le a hnualam ah hmu fangin, a raalpha ber Israel mite khiah Siria te tawng tuhin pai i. 10A taanghnak Israel minungte khiah Ammon mite tawng tuhin a nau Abishai kut ah ap i. 11Ciafangin Joab in, \"Siria mite in i neh tum lekhaw, i bawm tuh i si. Ikhalselai Ammon mite in na neh tum lekhaw, na bawm tuhin kawi tuh ing. 12Raalpha in um tuu-ih. Kin minungte le kin Pathian khuapuite ca in pasal bang in tawng nga sing. Bawipa in a pha bangin bawn tuh i.\"ti in rel i. 13Joab khai Siria mite tawng tuhin a raalkapte thawn a nong ah kawi fangin, Siria te khai Joab hmai in dawp i. 14Ammon mite in Siria mite tlan hmu fangin, anite khai Abishai hmai in tlan ai khua songah lut i. Ciamanin Joab khai Ammon mite hnenin let ai, Jerusalem ah hleng i.\n15Siria mite in Israel mite in neh lio khiah hmu fangin, anite khai hmunkhat in khawm tlang i. 16Ciafangin Hadadezer in run ralkhat ai Siria mite khiah cah ai anite khai Helam ah hleng i. Ciafangin Hadadezer raalbawipa Shobach khai amahte hmai in feh i. 17Cia thu khiah David rel fangin, David khai Israel mite khiah a veksenin hmunkhat in khawm ai, Jordan khiah tan ai Helam ah hleng i. Siria te khai David tawng tuhin pai ai David khiah tawng i. 18Ciafangin Siria mite khai Israel mite hmai in tlan i. David in Siria te siphuh leng zasarih totu mi te le siphuh totu thawnsawmli le amahte raalbawipa Shobach khiah rek ai ciata ah thi i. 19Hadadezer hnenum kumpibawite veksenin amahte khiah Israel mite in neh khiah hmu fangin, anite khai Israel mite hnenah remhnak si ai Israel mite hnenum cang i. Ciamanin Siria mite in Ammon mite khiah bawm ngam lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-10\/","date":"2023-05-29T14:23:12Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00725.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9568873644,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9568873643875122, \"cnh_Latn_score\": 0.013424028642475605, \"ctd_Latn_score\": 0.01000839564949274}","num_words":574,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.929,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMithianghlim Monica ih thuanthu (Part 1) (August 27)\nMithianghlim Monica (August 27)\nA nauhak lai nunram\nChristian nunau pawl sungin upat sunloih tlak zet mi nunau pakhat zungkhih in in hmuh aw ti tikah Monica khih a si le a sual ding ka zum lo. Zoh tlang uh si. Monica cu Africa saklam Rome ih neih mi Numidia ramthen (tu ah cun Algeria ti ih kawh mi) ram ah Christian nu le pa hnenin AD 332 ah a rak suak. A sinan, a nu le pai thuhla fiangten theih a si lo. Catholic Pawlpi ih mifim mithiam a si mi Mithianghlim Augustine in a sual nak pawl thuhla hrelh lo in a phuan awknak (Confession of St. Augustine) ti mi ca uk ah hi vek in a mai nu, Monica tuhla a rak simfiang. A nu cu thil ti thei zet tu nunau a si ih a mai Bishop nunram ih neih tul mi duhnung zet mi thil thiamnak pawl cu a nu in a neih thu, a thup ten fek zet ih rak khuasa tu a si thu, a mai a mi theih a rualpi pawl parah innsungsang pakhat a si nak a lang ter.\nCui hlei ah cu lai ah cun Africa continent ah thlun theu mi daan ah a rak thanglian ih Africa Catholic Pawlpi sungah an mai nunphung daan pawl an rak hmang. Tahthimnak ih sim a si le Zarhte ni pawl ah rawl a ulh thu, mitu pawl ih thlaan ah feh in rawl a va pek thu pawl a si. Augustine in a nu cu a tlaitluang zet ih sual nei lo tiin a tarlang lo. Ziangah tile a pasal Patricius vek ih thil ti hrim mi pawl tuah tu a nem zawng in nun a sim theu ruangah a si. Cu lai ah Monica khal Africa Catholic Pawlpi ih hman mi daan a rak thlun. Africa Catholic Kohhran mipi pawl cu zu le sa rit nak in siseh, Hla sak in lam nak pawl thawn siseh, an duh mi pawl diriam zet in an rak hawl theu.\nMonica in a kum ruk ah wine a rak duh zet. Asinan, nikhat ah a mah cu 'zu ta ma' tiah an rak soisel ih a thianlung ah a tuar thei lo. Cu tiin a mah cu ziang tik hmanah cu vek thilcang ih thleng lo dingah a botcat ih a tha zawng in a rak rul kir sal. A mah cu hlasaknak le lamnak pawl ah a rak tel ko nan a ruahnak ah cun hlasak a peih zet. Cu lai ah an rak zum mi cu zanmang in ruahsannak a dang a hmu thei tiah an rak zum. Monica cu a zanmang zum zet tu a si ih zanmang ih a san khal midang pawl a sim theu. A hleice in a fapa thawn pehpar in hmailam caan ah ziang a cang ding ti a sut ih ziangvek thil hman tiih an zum thu Augustine in a nu ih thuhla a lang ter.\nZohman ih tuah lo mai tuanvo\nMonica cu Augustine in a parlam ih a ruah vek in thil ti thei zet tu a mawi zet mi nunau pakhat a si. Pathian upat tihzah zet tu a si. Catholic Biaknak ih zumnak hnget zet ih pom tu a si. Monica cu a kum 17 ah a mah hnak in kum 23 a upa mi kum 40 a kim zo mi kohhran dang Patricius thawn an rak nei aw. Patricius cu lo ram nei tu pakhat khal a si. Biaknak lam ziang siar lo tu a si. Monica in nitin a hmuhton rero mi innsungsang ah remdaihnak cu thin harnak, a pasal ih biaknak lam a zuam lo nak pawl ruangah harsatnak tampi a rak tong. A mitthli pawl cu Pathian hnenah ap in thla a cam. Asinan, a beidong men lo. A thlacamnak cu Pathian in nikhat khat ah I pe leh ding ti hngetkhoh zet in a zum. Upat tlak zet mi Christian nunau pakhat a si vek in thinsau ten a tuar. Cat bang lo in thla a cam. Hi tiin Monica in fate pali a rak nei. A fapa cu AD 354 ah a rak hring.\nA fapa Augustine cu a pai keneh thluntu a si. A mah bang lo in huatsuak zet tu a si. Nuamcennak cu khat lam ral tiang thleng ding tian in a peih zet. Monica hrangah cun a pasal ruangah a thin a har ih lai ah a fapa in harsatnak a pek bet. Augustine in Manikhisel ti mi biaknak lam thlun mi pakhat a zum. Nupi pakhat a nei. Hi ti a tuah ruangah Monica cu a thinheng tuk. An inn ah feh in raw lei puai pakhat ih raw lei a on lo. A fapa hi vek ih a khuasak ruangah a beidong tuk.\nHnemnak a ngah mi a mang ruangah a thin a dais al. A mang ah 'a tleu zet mi mi pakhat thawn an rak tongawk. Cu mi cun a riahsiatnak thu a sut. A nih in a fapa hrangah a ruahhar thu a sim tikah mi pakhat a hmuh mi cun thinhar ding zianghman a um lo. Ziangah tile na fapa cu nang mah thawn nan um tlang ding' tiah a rak sim. Cui hnu ah a fapa a rak cohlang sal. A mang thuhla khal a sim. Cu tikah Augustine in a nu hnenih a sim mi cu a nu dinhmun in a mai biaknak lam a thleng awk a si le a mah thawn rem aw ten an um ding thu a si ruangah a nu'i tong cu ziangah a siar lo. Zumnak ih hngetkhoh zet tu Nu a si ruangah 'nangmah thawn ka um tiin ka lo sim lo' kei mah thawn na um tiah a ti sal. A mah cu a ngaingai ah cun a thinlung tihnung zet mi a si. A tong ah siseh, a tuah nak ah siseh, tha ten a tuahnak cun a mah do a tum tu pawl ih ti thei lo dingin a sim thei tu nunau a si.\nHi tiin Monica in a fapa thawn a um duhnak cu a fapa a upat tiang a si. Cu tiin tlang le tipi thuanthum kan tan a si khal le Monica in a fapa Augustine ih dungin a thlun ringring ti cu a fiang. A fapa kum 28 a kim tiang a si. Augustine in Italy in Rome lam feh a tum. Augustine cu Africa continent ih um Carthage university cu a fate tuk ih a mai hrangah hminthannak, hlawtlinnak ngah dingah a fiak tuk tiin a rak ruat. Cu tiin cu lai ah hminthang zet mi Italy Rome ih feh a duh. Cu tiin a khualtlawnnak cu a timlam. Cu mi cu a nu Monica khal in Augustine ih khualtlawnnak ding thuhla a thei ih a mah khal Italy ram a feh ding mi tinbaw ah a thleng ih lethmat a lei. Augustine cun a nui thlun a duh lo. Curuangah a nu bum a tum. Cu tikah Augutine in a nui hnenah ka rualpi pakhat hnenah zaankhat riah ka tum tiah a sim. A nu khal cui zaan cu tinbaw cawlhnak hmun ah a fapa a thleng awk nak ding hrangah zaanvar thlacamnak thawn a tikcu caan a rak hmang. A fapa cun zaan ah tinbaw par kai in a nui theih lo dingin a thupten a feh. A nu cu a rak tanta.\nA pasal tawlrel thiam zet tu\nA pasal Patricius cu a ziaza ih biaknak lam ziang siar lo tu a si thu tarlang a si zo. Cu tik lai ah Africa continent ih um pasal pawl in an nupi pawl an thawi theu. Asinan, Patricius cun a nupi Monica cu ziang tik hmanah a thawi dah lo. A pasal ih thuhla fiang ten a thei. Ziang tin ka kai hruai ding ti a thei. Curuangah veikhat veihnih ah a rualpi pawl a sim theu mi cu 'nan nih cu nan pasal pawl ih sal nan si tiah a sim theu. Hi ti a sim tikah mai pasal pawl dodal ih sim ding a si lo. Thawi a tuar mi nupi pawl si ter a duh ruangah khal a si lo. Monica in a pasal a dodal dah lo. A mai ti daan a nemzawng in a lehrul sal theu. A pasal a thinheng le dai tei um ding ti a thei. A ngaingai ah khal a tuah. A thinheng a reh tiang ziang hman tong lo in daiten a um.\nThinheng dingin a tuah dah lo. A pasal a thinheng a reh lo le a mai caan a si. Hmaisa ah a mah a hman thu aw ka nem ten a sim. A pasal rin a tlak lo nak le biaknak lam a zuam lo nak a duh lo thu a simfiang. Cui hnu ah a pasal tong caan a pek ih a hngak. Ziangah tile a pasal mi rin um si ter a duh. Christian biaknak sungih luhter a duh. Hi pawl cu cat bang lo ih a neih mi tumtahnak a si. Doawknak ih pahnih ah Monica in a neh. Christian nunau tinkim ih cawn tlak zet mi Nu a si.\nMonica ih zuamnak\nAugustine in a nu parah a nui zuamnak thawn a dil nak le mitthli tla ih a thlacamnak vek a ruat sal theu. Africa continent ih um nunau pawl ih hlanlai daan vek in mitthli tlak ih tahnak nunphung an rak thlun theu. Asinan, a mai thlacamnak cu Khrih ah a zumnak a ret nak ih suak mi a si. Mithianghlim pawl hnenin ruahsan thei ding tiangin a tum. A mah cu cat bang lo in thla a cam theu ih rawl a ul theu. Augustine khal in a nu ih zuam zet ih a thlacamnak pawl ruangah a nun a thleng nak a si tin eta lawngah a cohlang lai. Augustine in a tha zet mi a nu cu a bum ih Rome ih a rak feh thu a sualnak pawl a phuanawknak CONFESSION ca uk ah riahsia zet in a rak ngan. Hi vek ih hmun hlapi ih a feh tu a fapa parih a duhdawt zet tu Monica khal in rome khuapi tiang a rak thlun.\nRome khuapi ah\nA nu Monica cu a Fapa a um ding tiih a zum nak Rome khuapi tiang thleng in a feh. A fapa cu a hmu. A fapa Augustine cu hminthang zet mi Milan khuapi Bishop ih zirhnak hnuai ih a um thu a theih tikah a lungawi thu a sim thiam nawn lo. Augustine cu Milan ah a mai hmaisabik a nupi le a fapa Adeodatus pawl thawn an um tlang. A nu a thlen in hmaisa a nupi lungkim loin midang thawn a rak duhsak. Asinan, Augustine cun a dang pakhat a rak duh bet. Augustine khal in a mah cu Christian thuhla Bishop hnenin a zir thu lungawi zet in a sim. An nufa ih lungawinak cu zianghman ih thim theih lo a si. Asinan, Augustine in a nu hnenah hi vek in Christian thuhla a zirh rero ko nan duh vekin a si thei hrih lo. Neta lam ah Augustine ih a rak ngan mi cauk sungah hi vekin a mah cu Bishop Ambrose ih zirhnak thuai ih a um nak ruangah a nu cu Biakinn ah tu le tu a feh ih a hlan hnak in thla a cam deuhdeuh thu a tarlang. Augustine cu kum thum rori a hminthang zet ih sumlut tha zet mi thu ruat thiam tiin a hmin a rak thang zet. Hi tikcu caan lawngah Augustine cu Khrih dungthluntu ah a rak thleng awk. Hi mi cu Monica hnenih sim a si le nu ih lungawinak cu sim rel men a ngah lo. Ziang hmuahhmuah hnak in lungawinak a si. A duhdawt zet mi a fapa hrangah harsatnak a phunphun tuar in thlacamnak ih thathnemnak a tum tuk.\nA thlacamnak a kim\nMonica cu a kum 17 ah a mah hnak in kum 23 a upa mi kohhran dang Patricius thawn an rak nei aw. Duhdawtnak cu a mit caw tiah an sim theu. Monica cu a duhdawt zet mi a pasal le a fapa hrangah thla a cam saknak cu kum reipi a si. A pasal Patricius cu Catholic Biaknak ah a lut ih thih tha in a thi. A fapa le a pasal hrangah kum 38 tiang rori thla a rak cam sak. Milan khuapi ih Archbishop Ambrose ih zirhnak thawn AD 387, Pasca puaipi ni ah Augustine ih fapa (Adeodatus) le a naupa (Alyplus) pawl thawn Baptism an rak lak. Milan Bishop a lungawinak bik cu Augustine Baptism a lak caan, Tideum hla an sak laifang a si tiah an sim. A nu Monica ih lungawinak cu zo in so a sim thei ding? Pathian ih thluasuah a tum tuk. A thuk tuk ih ruahban ding a si lo. Catholic Pawlpi hrangah cui tikcu caan cu a sung a leng in ral pawl ih an kulh lai caan ah raltha zet in ruahnak tha thawn a khat mi pakhat cu Pathian in thinnemnak in a khah ter. Pawlpi ih a tleu zet mi arsi pakhat a si. Monica ih thlacamnak cu a mah rori a nun lai ah a famkim ih lunghmui zet in hmuh a theih.\nAugustine a nunnak a thleng veten awmnat nasa zet in a tuar. A vanthatnak ah saya pawl hrangah an colh laifang a si. Cu tiin Monica, a fa upa deu le a naupa le sungkhat unau pawl thawn Cassiciacum ih um hramlak ih inn pakhat ah an rak cawl. Cui caan cu Augustine hrangah a harhdamnak tha sal dingah le thlarau lam thazaang silhkhah ih cawl dingah a si. Monica in rawlsuannak ah tuanvo a lak. Augustine in a hnenah fimthiamnak zir in Pathian upat tihzah zet tu pitar pakhat, cathiam lo mi unau hnih, kum 16 a kim zo mi pahnih pawl a nei. Nikhat ah thu an ruah awk lai ah a thleng ih \"nan thangso deuh maw?\" tiah a sut. Augustine in secretary hnenah a nui' tongkam a man ter. Cu tikah a nu in 'ziang nan tuah' ka ruahnak ah nunau pawl in hi vekih thu reltlang theinak an nai lo si lo maw? tiah a sut. Augustine in ka nu 'philosophy' ti mi Greek tongkam cu fimthiamnak duhnak ti mi cu ka nu na thei ko tiah a sim ih a nu in fimthiamnak duhtu bik pakhat tiah a ti. Cu tikah Monica in 'nang cu a si lo mi a hlan ihsin na sim dah lo ti ka thei' tiah a ti.\nMonica ih thihnak a nai cuahco\nAugustine cu Baptism a lak zo ruangah Africa continent ih tlung dingah a thinlung a botcat. Hi tiih a suahnak ih an tlun ah Augustine, a nu Monica, a nau le a fapa pawl cu Milan khuapi in an pok ih Italy ram thlanglam Ostia an thlen in tinbaw feh pawl an tetawk tuk ruangah an cawl lawk. Hi ti an colh lai ah Monica cu besia zet in a rak naa. Netabik nikua cemnak ah a fapa Augustine cu thluasuah a rak pek. A fapa Augustine hnenin ziang vek tongkam sia hman a rak theih dah lo thu le a pasal kiang ah in phum ngah lo khal le a poi tiih a sim hnu ah Pathian ih taang ah hnangam ten a rak cawl. Monica cu a kum 55, kum 387 ah a nunnak a rak cem. Augustine cu a duhdawt zet mi a nu a thih ruangah a riah a sia zet. A siahsia tuk law mam. Asinan, hmaisabik ahcun a mitthli a tla lo. Neta lam ahcun a tahnak thawn hnemnak a rak ngah. Augustine in tah a tul a ti tikah 'tahnak thawngin a hlo mi natnak damternak a si' tiah a rak sim. Augustine in a nu Mithianghlim pakhat a si ti a thei. Monica ih puai ni cu August 27 ni ah tuah dingin Pawlpi in in khiah sak a si.\nMithianghlim Monica hnenih kan zir ding mi pawl cu:\n- Innsungsang nuam nunram din nan duh le mopa leh monu kohhran bang mi neih awk a tul.\n- Mithianghlim Monica vekin kum 23 a upa sawn mi pasal neih hnak in mah thawn kum bangawk neih a tul. A si lole mipa cu malte kum upa deuh si a tul.\n- Innsang nu cu Catholic Biaknak ah zumnak hngetkhoh tu a si tul. A si lole hrin mi mai fa le pawl Biaknak dangah an thawn pang ding.\n- Monica cu thlacamnak thawngin kohhran dang pasal cu Catholic Biaknak sungah a rak hruai thei ih kum 38 sung rori mitthli thawn thla a rak cam nak thawngin Augustine cu Biaknak lam ah a rak thleng ter thei hi cawn tlak zet mi a si. Zuamnak thawn thlacam thiam dingah cawn a tul.\n- Catholic kohhran mi tinkim in thlacamnak ih huham theih a tul.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mithianghlim-monica-ih-thuanthu-part-1-august-27","date":"2023-06-07T11:30:20Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00545.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999125004,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999125003814697}","num_words":2810,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.399,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope in St. Peter tualrawn ih inn le Lo neilo ih a thitu hrang thlacam sak.\nPope in St. Peter tualrawn ih inn le Lo neilo ih a thi tu hrang thlacam sak.\nPope Francis in kandung tlawngkai ninga ni zinglam ih St. Peter Tualrawn khuh a nei mi kiangih a thi tu inn le Lo neilo pakhat an hmu ruangah a thin a nuam lo thu sim. Germany ram ih a suaktu kum 61 mi Burkhard Scheffler cu khuasik lak lamzin parih a thih an hmuh thu Vatican zungih simrel theinak a nei tu Matteo Bruni in Nov 25 ah a rak sim.\nRome ih um inn le Lo neilo pawl an tampi vekin Scheffler cu veikhat khat ah St. Peter tualrawn ih thuam kiang khuhnak hnuaiah a rak it ih lainatnak hnatuan a si mi Vatican Dicastery hnen in bawmnak a rak ngah theu. Kan dungkum hra laiah Pope Francis in inn dot li cu inn le lo nei lo pawl hrangah a khuhnak pakhat, puan sopnak, siikhan, takkholhnak le mina phurnak motor tel in inn le Lo nei lo pawl hrangah tuah dingin a rak din thok zo.\nPope Francis cu St. Peter Tualrawn ih a thi tu Burkhard Scheffler thihnak ruangah a riahsiat tuk thu Bruni in a sim. Amai a thlacamnak ah Pope cu Burkhard le Rome le Leitlun killi ih inn le Lo neilo ih a um tu pawl um ter dingah a sawmtu pawl thawn ka um tlang tiah a rak sim bet. Cardinal konrad Krajewski cu Assisi ih a tlawn laiah St. Francis hnenah Burkhard hrangah a rak hlan sak dah. Hi mi thuthang cu Catholic news agency ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-st-peter-tualrawn-ih-inn-le-lo-neilo-ih-thitu-hrang-thlacam-sak","date":"2023-06-07T12:06:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00555.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997964501,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999796450138092}","num_words":295,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"David le Bathsheba\n1Khaal cu fangin kumpibawite khai raaltawng tuhin feh de i. Ciafangin, David in Joab le a hnenumte le Israel mi veksen khiah feh ruai ai, Ammon mite khiah rek ai Rabbah khiah kulh i. Ikhalselai David tu Jerusalem ah taang hlen i. 2Ciafangin zanlam veikhat ah David khai a khuahluan vumin tho ai, kumpibawi innphu vumah vak i. Cia innphu vumin nupang pakhat takhlu hnelhno hmu i. Cia nupang khiah a mawi ngai i. 3David in a hnenum khiah ko ai cia nuu khiah zong i. Ciafang pakhat in, \"He nuu heh Hit mi Uriah nu, le Eliam fenu Bathsheba i lo im?\"ti in ti i. 4Ciafangin David in a hnenumte khai hlat ai cia nuu khiah lang i. Cia nu khai a hnenah kawi ai David khai cia nuu thawn itkawm i. Ziangmanti fangin amah khiah a rimhnak songin ciang ruai zo i. Ciaben fangin ani khai a inn ah tlung leh i. 5Cia nuu khai naupaai ai David khiah, \"Naupaai ing.\"ti in rel ruai i.\n6Ciafangin David in Joab hnenah, \"Hit mi Uriah khiah i hnenah kawi ruai tu.\"ti in thu cah i. Ciafangin Job in Uriah khiah David hnenah kuat i. 7 Uriah khai David hnenah hleng fangin, David in Uriah khiah Joab thu le raalkapte thu le raaltawnghnak thute khiah zong i. 8Ciafangin David in Uriah khiah, \"Na inn ah tlung tulai na ke som tu.\"ti in ruai i.Uriah khai kumpibawipa inn songin suak fangin kumpibawipa in Uriah khiah rong sel i. Ikhalselai Uriah khai a bawipa hnenumte kawmin kumpibawipa inn dawngkham ah it ai, a inn ah tlung lo i. 10Amahte in David khiah, \"Uriah in a innah tlung lo i.\"ti in rel fangin, David in Uriah hnenah, \"Khua hla ngai in tlung i lo i sim? Zaimanin na innah tlung lo i si?\"ti in zawt i. 11Ciafangin Uriah in David hnenah, \"Pathian thingkuang le Israel le Judah mite khiah buk songah um i. I bawipa Joab le i bawipa hnenumte khiah lo lai ah caam i. Ciamanin ei tuh le ding tuh le i nu thawn itkawm tuhin inn ah tlung tuh ing? Na nung song hmuah in he bangin bawn tuh lo ing.\"ti in sawn i. 12Ciafangin David in Uriah hnenah, \"Tunnia khai um rih tulai, thangha ah na hlat leh ngang.\"ti in ti i. Ciamanin Uriah khai Jerusalem ah cia nia le a thangha khai um i. 13David in amah khiah ko fangin, amah hmai ah ei le ding in um i. David in amah khiah zukham ruai i. Zan fangin Uriah khai a bawipa hnenumte kawmin a khuahluan ah it ai, a inn ah tlung lo i.\n14A thangha fangin David in Joab khiah lai kuat ai Uriah in cia lai khiah phur i. 15Cia lai songah David in, \"Uriah khiah a sia ber raaltawng hmunah a hmai ber ah dah tulai, amah khiah zam tu lio lai amah khiah raalte in rek in thi tu lio seh.\"ti in ngan i. 16Joab in cia khua khiah cul fangin, Uriah khiah mi raalpha te tawng hmunah dah i. 17Cia khua ai mite khai suak ai Joab khiah tawng le David hnenum hrekkhatte khiah thi ai Hit mi Uriah khai thi ve i.\n18Ciafangin Joab in raal thu rel tuhin David hnenah nalaangte kuat ai, 19nalaang pa hnenah, \"Kumpibawipa khiah raal thu na rel ben fangin, 20Kumpibawipa khiah thinraw in na hnenah, 'Zaimanin khua nong ze ah tawng i si? Sen vumin ning kap tuh tang ling lo i sim? 21Jerubbeseth fapa Abimelek khai aisu in rek i ta? Nupui nuu in rongrialhnak lungto khiah sen vumin a vumah tlak ruai manin Thebez ah thi i lo im? Ziangmanin sen nong ah kawi i si?' ti in ning ti lekhaw, 'Na hnenum Hit mi Uriah khai thi ve i.\"ti in rel tu.\"ti in ruai i.\n22Ciamanin nalaang pa khai kawi ai Joab ai ruaihnak bangin a veksenin David khiah hmuh i. 23Ciafangin nalaang pa in David hnenah, \"A ngaingai in kin raalte in kin neh ai lo songah kin hnenah suak ai amahte khiah kawl dawngkham tian hnawt leh i ing. 24Conkiang kaptute in sen vumin na hnenumte khai kap i. Na hnenum a hrekkhatte khai thi ai Hit mi Uriah khai thi ve i.\"ti in rel i. 25Ciafangin David in a nalaang hnenah, \"Joab hnenah hetih in, 'He in thin na hnawm ruai ma seh. Vangsau in pakhat ihlahle a khatta khai rek i. Cia khua khiah tawng tu amam i lai, hnawmcan tu berh ih.'ti in Joab khiah tha pe tu.\"ti in rel i.\n26Uriah nu in a pa Uriah thi khiah za fangin, a pa khiah kah i. 27A thiraal nia bo fangin, David in cia nuu khiah ko ai a inn ah kawih ai a nu cang le fapa niu nai i. Ikhalselai David ai bawnhnak khiah Bawipa lungkhim lo i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/2-samuel\/2-samuel-11\/","date":"2023-05-29T14:19:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644867.89\/warc\/CC-MAIN-20230529141542-20230529171542-00756.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9499790072,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9499790072441101, \"cnh_Latn_score\": 0.04216121509671211}","num_words":804,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.193,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.962,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\n\"Cat banglo in Thlacamnak\"\nThlacamnak timi cu ziangso asi?\nA tawi zawngin kan rel asile thlacamnak timi cu Pathian thawn biak awknak asi.\nVanrang thuai um Bawi Khrih ah duhdawt zetmi RVA a ngaitu nu le pa, u le nau pawl, \"kan Bawipa Jesuh Khrih zaangfah lainatnak, Pa Pathian ih duhdawtnak le Thlarau Thianghlim ih pawlkomnak cu nan zaten hnenah um hram seh\" tiah cibai ka run lo buk hai. Tuihni cu Tlawngkai nilini, October ni 10, 2019 asi. Tuihni ih kan ruah khawm dingmi Lk 11:5-13 tiang asiih a tlangpi thu cu \"cat banglo in thlacamnak\" athupi zia asi. Taima in thla kan cam a ttul tinak asi.\nThlacamnak timi cu ziangso asi? A tawi zawngin kan rel asile thlacamnak timi cu Pathian thawn biak awknak asi.\nTuihni kan siarmi Thuthang ttha sungah Cathianghlim ngantu Luka in catbanglo in thlacamnak a thupi zia in zirh asi. Luka 11:8 \"thungai in ka lo sim: a rualpi na si ruangah hung tho in na dilmi sangreu cu lo pe lohli lo hman sehla ningzak lo in na dil rero hrat ahcun a tho pei ih na ttulmi cu a lo pe ko ding\" tiah Bawi Jesuh nih tahtthimnak thawn in zirh asi.\n- Abraham in Sodom le Gomorah khuami pawl hrangah thin sau zetin thla a cam asi. Seemtirnak 18 ah Abraham in \"Hi khua sungah ming 50 a um ahcun Bawipa hi khua cu na siatsuah thluh thotho pei maw?\" tiah a ti tikah Bawipa in \"Hi mittha 50 ruangah ka siatsuah lo ding\" tiah a sawn. Abraham in miding 50 a hawl nain a hmu lo. 45 tla a hmu lo. 40 siseh tiah zaangfah a dil sak nain miding 40 a um cuanglo. 30 hrangah zaangfah a dil nain 30 tla siseh, 20 tla siseh, 10 tla siseh an um cuanglo asi. Sodom le Gomora khua sungah miding 10 hman a um lo ruangah Bawipa in a cuih khua cu a tansan asi. Bawipa ih tansanmi khua, Bawipa in tansanmi miphun, Bawipa ih tansanmi milai cu ziangtlukso ttih a nung. Bawipa in Sodom le Gomora a tansan ih meisa in a siatsuah hai asi.\n- Siangpahrang thuanthu ukkhatnak 18:42 in kan siar vivo asile ziangmi kan hmu thei? Prophet Elijah in a ram ah ruah asur salnak dingah thla a cam asi. Prophet Elijah in Karmel tlang zim ah a hung kai ih a khuk le khuk kar larah a lu a retih leilung dai tiangin a kuunih thla a cam asi tiah 1King 18:42 ah kan hmu thei. Cang 43 ahcun voi sarih tiang thla a cam si tiah kan hmu bet lai. Voisarihnak thla a cam tikah cun mero kuttumtia tifingriat ihsin a kai ih a rei hlan ah na pi in ruah asur asi. Prophet Elijah cu Pathian ih milai, hmual a nei zetmi asi, midik asi; cuhman ah voi rsarih tiang thla a cam asi. James 5:17 ah \"Miding ih thlacamnak cu a cak zetih hmual a nei ngaingai\" tiah kan hmu. Prophet Elijah cu miding asi. Miding hmanin voi sarih tiang thla a cam asi ahcun kannih cu tam sinsin in tangdornak thawn thla kan cam a ttul rori asi.\n- Bawipa Jesuh hi Pathian fapa asi ko nain zanvar in thla a cam ttheu asi ti tla kan hmu. Luka 6:12 \"Culai ah Jesuh cu thlacam dingin tlangpar ah a hung kai ih Pathian hnenah zanvar in thla a cam\" tiah fiang zetin kan hmu. Mithli tlak ko tiangin Bawi Jesuh cu thla a cam asi; aw ring zetin tla thla a cam dah asi. Hebrew 5:7 \"Leitlun ah aum lai ahkhan thihnak ihsin a runsuak theitu Pathian hnenah ring zetin a au ih mitthli thawn thla a cam asi. Kannih the mithli tlak tiangin siseh, aw ring zetin siseh thla kan cam dah maw? Zanvar in the thlacamtu kan um maw?\n- Monica cu a fapa hrangah siseh, a pasal hrangah siseh kum reipi tiang thla a cam asi. Kha Monica hmin neitu pawl kum ziat so thla na cam zo? St Monica ih nuncan rak cawng zuam aw.\n- Luka 2:35-36 \"anna anti mi nunau prophet pakhat a um ih amah cu nuhmei asiih Asher hrin Fanuel ih fanu asi, kum 7 sung lawng pasal a nei ih amah cu kum 84 a ti zo. Nitin in Biakinn ah a um ih a sun a zan in Pathian a biakih rawl ulh in thla a cam ringringtu asi. Anna in kum 7 sung lawng pasal a nei. Kum 20 ah innsang nei bang sehla a tu ah 84 a ti zo ruangah a thlacamnak cu 57 a si zo asi. Sun ah cun Pathian hnenah raithawinak petu pawl thawn thla a cam ih zan ahcun amah bulpak ten thla a cam ringringtu asi. Curuangah Messiah hmu theinak a khuan cu Pathian in a pek hai asi. Israel pawlih luatnak a hngaktu pawl hnenah Messiah naute ih thuthang cu a sim ciamco. Mithhu sia rello in Messiah thuhla lawng a rel asi.\n- Bawinu Mary in kan zate hrangah cat banglo in thla in cam sak ringring lai asi. Bawi Jesuh a thi lai ah thinglamtah tangah dingin lungsia ninghang zetin a um vekin tuihni tiangah tla leitlun minung pawlih sualnak hrang cawhkuan tuarsaknak dingah thinglamtah tangah a ding rero lai asi.\n- Kannih tla nitin in Pathian hnenah catbanglo tein thlacam ringring theitu kan si theinak dingah zuam cio uhsi. Abraham vekin siseh, Prophet Elijah vekin siseh, Bawi Jesuh vekin siseh, Anna vekin siseh, Bawinu Mary vekin siseh, St Monica vekin siseh catbanglo in thla kan cam thei cio nak dingah Pathian in thluasuah in run toih hram seh.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/%E2%80%9Ccat-banglo-thlacamnak%E2%80%9D","date":"2023-09-22T12:21:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00271.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9995905757,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9995905756950378}","num_words":915,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.022,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Judah kumpibawipa Uzziah fapa Jotham fapa Ahaz san ah Siria kumpibawi Rezin le Israel kumpibawi Remaliah fapa Pekah khai Jerusalem tawng tuhin feh napui ai neh ben lo i. 2Ciafang in David mite khiah, \"Siria raalkapte in Efraim te thawn taangkhat i.\" ti in rel i. Ciafangin Ahaz le a minungte khiah tu songai thingte khiah hlivua zuang in hlin ruai bangin, anite khai thinlau ngai in um i. 3Ciafangin Bawipa in Isaiah hnenah, \"Na fapa Shear-Jashub thawn Ahaz khiah Ponsawptu Lo lam feh hmun lamcehpui hiang ai a cungta tikhur ah tizu hmunah tawk tuhin feh tulai, 4amah hnenah, 'Ralring in um tu. Thin nuam in um tu. Lau mah. Rezin le Siria le Remaliah te thinraw hnak khiah a hmitsa thing tum panih song in maikhu lek suak bangin hete panih khai cia thing tum te bang ngawn i. Ciamanin thanau in um mah. 5Siria, Efraim le Remaliah te in na tawng tuhin paai i. 6Amahte in, \"Judah khiah tawng nga sing. Amahte khiah rim ruai nga sing. A renhnak sen khiah bal sah nga singkhaw, Tabeel fapa khiah amahte uk tu tuhin kumpibawi cang ruai nga sing.\" ti in rel i.\n7 'Ikhalselai Bawipa Pathian in,\n\"Amahte relhnak bangin khim tuh lo i.\nCang khai cang tuh lo i.\n8 Ziangmanti fangin Siria lu khiah Damaskhas i.\nDamaskhas lu khiah Rezin i.\nKum sawmruk le kum nga kum songah Efraim khiah\nzaan tuh berh ai minung pakhat khai taang tuh lo i.\n9 Efraim lu khiah Samaria i.\nSamaria lu khiah Remaliah fapa i.\nSang hlah lesikhaw, na kho tuh lo i.\"\nti in ti i.' ti in rel tu.\" ti in ruai i.\n10 Ciazolo ah Bawipa in Ahaz hnenah, 11\"A thuk ber song ai i tu seh, a saangber vum ai i tu seh, Bawipa na Pathian hnenah hnikhnaihhnak ngen tu.\" ti in ruai leh thio i. 12Ikhalselai Ahaz in, \"Ngen tuh lo ing. Bawipa khai cu tuh lo ing.\"ti in sawn i. 13Ciafangin Isaiah in, \"Aw David minung te, ngai tuu-ih. Minungte rin li hnelhno khiah a menma i lo i. Ikhalselai i Pathian khai li tum i sim? 15Amah in a sia khiah el in a pha khiah ril thiam thai in thawpah le khoitilu ei tuh i. 16Ziangmanti fangin cia naupang niu in a sia khiah el in a pha khiah ril thiam hlanah, na kihhnak ramte khiah amahte kumpibawite in zam tuh i. 17Bawipa in nangmah le na minungte le na paa te innkua vumah Assiria kumpibawipa khiah kawih tuh i. Cia nia khua bang khiah Efraim in Judah hnenin tlan awng khelleh ah hleng awng lohnak nia khua i tuh i.\" ti in rel i.\n18Cia nia ah Bawipa in Izip ramai a hlaber ai runti ai umtu thothi te le Assiria ramai umtu khoi te khiah singsir tumin ko tuh i. 19Cia thothi le khoi te khai kawi tuhai, a veksenin rawnkua songah le lungkua songah le hling vum cang ah le hampa vum cangah khop tuh i. 20Cia nia ah Bawipa in Runpui ralkhat ai Assiria kumpibawi hnenin vang san ngai khiah zawng tuhai, ning lu le ning ke ai hmul le ning kahmul khiah ning met sah tuh i. 21Cia nia ah mi pakhat in kawlpaw niu pakhat le tu panih vul tuhai, 22Cia te in cawhnawi tamngai pe tuh manin, cia pa in thawpah ei tuh i. Cia ramai a taang tute hmuah in thawpah le khoitilu ei tuh i.\n23Cia nia ah tangka shekel thawngkhat man capitti kung thawngkhat um awng hmun ah maimaw le hling kung lek po tuh i. 24Ciata ah mite khiah conkiang le kahpuk thawn hleng tuh i. Ziangmanti fangin cia ram khiah a veksen in maimaw le hling kung lek um tuh i. 25Taruang thawn cek thillhnak mualtlang hnenah, maimaw le hlingkung kih in kawi ngam tuh lo i si. Ikhalselai cia hmun khiah kawlpaw le tu te leng hmun ah cang tuh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/isaiah\/isaiah-7\/","date":"2023-10-03T04:56:46Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233511053.67\/warc\/CC-MAIN-20231003024646-20231003054646-00235.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9832735658,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9832735657691956, \"cnh_Latn_score\": 0.01469753310084343}","num_words":650,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.18,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"'Champawat ih Milai Dehtu' tiah cozah zung khal in a run hminsin leh mi pawpi ih thuhla ka theih hmaisabik ṭum ahcun Eddie Knowles thawn Malani ah ram kan rak tawi lai.Eddie hi himi ramkulh in a run hngilh thei lo dingmi a si. Ziangahtile ramtawih thiam cungcuang a si ih ramtawih thuhla rel ahcun bang le cauh thei lo khop in a paih. Cuihleiah hringnun ih ziangkim ah a ṭhabik hlir ngahtu mi malte lak ih tel, mi vanṭha zet a si fawn. A rifle meithal cu hmuitin mi kah dik theinak lam le a hmual nat lam ah tluktu nei lo a si. A unau lakih pakhat cu India ram ih meithal kah hmuithiambik a si ih, a dang pakhat cu Indian Ralkapbu ih tennis lek thiambik a si fawn. Curuangah Eddie in Champawat ih milei dehtu kap dingin Cozah in leitlun ih ramtawih thiambik a si mi a unau-seu a rawih thu in sim tikah cui' pawpi hrang ahcun cangvaih theinak ding caan cu bikhiah felfai a si zo tiih ruah theih a si.\nAsinan a lehhnu kum li ih Naini Tal ka va tlawn tikah pawpi cu rel fiang theih lo thuhla ṭhenkhat ruangah thi lo in a um lai ih, Cozah khal nasa zetin a khawruah a har. Cui' pawpi that theitu hrangah laksawng sumpai pek a tiam, ramtawih thiam hleice pawl a ruai ih, Almora ihsin Gurkha miphun pawl khal a thlah ṭheu. Cuti tluk in zuam rero hmansehla deh a tuartu mipum cu theihtheih khop in an ṭhang zutzo hrih thotho.\nCui pawpi pinu ti mei sehla, ziangahtile milai dehtu ih hung cang hi pawpi pinu an si deuh ṭheu, cu Nepal ram ihsin Kumoan ahhin milai deh lam ih thiamnak kimcang nei zo dinhmun thawn a ra ṭhawn mi a si. Nepal ram ah minung za hnih a deh zo ruangah Nepalese ralkapbu in an rak dawisuah mi a si (Champawat pawpi hi cozah rori in ralkapbu ruai in a dawisuah mi milai dehtu um sun a si – ca lettu). Kumaon a ra thlen hnu kum li sungah a mi deh mi cazin ahcun zahnih le sawmthum le pali a pung.\nHimi hi thil um dan cu a si. Naini Tal ka thlen hnu rei lo te ah Berthoud in i ra leng. Berthoud cu cumi can ah Naini Tal ih Mangki Bawi (Deputy Commissioner) a si ih, vanduai thlak zet ih a thih hnu khal ah Haldwani ih thlanmual langsar lo zet ah an phum. Berthoud hi a theitu hmuahhmuah in an duhdawt mi le an ṭihzah mi a si. Milai dehtu in a uk mi pengpi sungih minung pawl harsatnak a pek mi thuhla, le cumi ruangih a thinphannak thuhla pawl i sim thluh hnu ah, milai dang pakhat deh a tuar sal thuthang ka ngah vete'n Champawat ah ra kir sal lohli dingin ka thutiamkam i dil.\nAsinan thil pahnih, Cozah ih laksawng pek dingmi hnukkir sal dingin, le ramtawih thiam hleice an rawih mi pawl siseh, Almora ihsin camdik (regular) ih a ra ṭheutu pawl siseh, cawlhter ding in ka dil. Hivek ih ka dilnak hi simfiang hran khal a ṭul lo. Ziangahtile laksawng beisei ih ramtawitu si ka duh lo ruangah, le ramtawi dang pawl in tipang thilthu ih in kah ngah ka phan ruangah a si. Ka dil mi pawl cu in lungkimpi. Zarh khat a rei hnu zing khat ah Berthoud cun i ra leng ih, mizan ah Dabidhura le Dhunaghat khaw karlak ih um Pali khua ah milai dehtu in nunau pakhat a deh thu zualko an ra tiah i sim.\nTum lo pi ih pawhsuah thutthi a ṭul ruangah ka riahbuk thilri thiar dingin pacang paruk ka sawm. Thawhhlam ei ṭheh in kan pok ih, peng hleisarih a hla mi Dhari khua kan pan. A thaizing ah Mornaula ih thawhhlam kan ei hnu in Dabidhura ah kan va riak. A thaisun siimlam ah Pali khua cu kan va thleng. Pawpi in nunau a dehnak ni nga hnu ah kan va thleng a si cu!\nPali khua ahcun mipa, nunau le nauhak sawmnga hrawng an um. Țihphannak thawn an khat. Curuangah ni hman a lang lai ko nan inn sungah sangka hren in an um thluh ti ka hmu. Ka milai pawl in an khaw lal ih tual ah meisa an muah ih tisa no khat in phah in ka to. Tisa ka in lai ahcun sangka pahnih khat run ong ih in run verthertu ṭihphannak mithmai pawl an ra lang hai.\nNi nga sung cu zohman an inn ihsin an suakvak lo tiah in sim. An tual borhbah dan pawl ka zoh tikah cumi cu a dik ti ka hmu. Ti le rawl an catlak dengmang thlang ih, pawpi cu thah asilole dawihloh a si lo ahcun mipi cu ṭamsawl in an vansang ding tiah in sim fawn.\nPawpi cu an kiangnai ah a um lai in a lang. Zan thum sung cu an inn pawl ihsin ṭangphel za khat hrawng a hlatnak lamzin ah a huk awn an thei. Cumi sun lala khal ah an khawtaw ih loram ah a vak lai an hmu fawn.\nKhaw Lal in ka cennak ding ah siang zetin pindan pakhat i ruahman sak. Asinan kan zate'n minung pariat kan si ruangah le tual borhbah lam hoi ih um sangka pakhat lawng a um fawn ruangah, cumi zan cu a leng ih riah ka hril sawn.\nA um sunsun suankhawm mi rawl cu zianriah ah kan ei. Ka milai pawl himdamte'n pindan ah lut in sangka an khar thluh hnu ah lamzin sir ih thing pakhat dungtun in ṭanhmun ka rem. Khaw sung mi pawl in pawpi cu himi lamzin ahhin a tawivak ṭheu tiah in sim. Thla thul zan a si ruangah pawpi cu a cangvaih hlan ih kah hmaisat theinak remcang ka ngah ding tiah ka ruat.\nRamtawi in hramlak ah zan tampi ka rak hmang liam zo. Asinan himi zan hi milai dehtu ka bawh hmaisabik zan a si. Ka hmaizawn ciah ih um lamzin tluan cu thlapi vang in ṭha zetin a tlet. Asinan ka vorhlam le kehlam ahcun thingkung pawl ih thlam cu an thim khiamkhiam. Zilthli in thingkung pawl a hran hnin tikah keimai' lam run pantu pawpi hleihnih lai ka hmu vekin ka thei. Milai dehtu kaa ih thunlut aw thei dinhmun ah mansahlap ih thutluknak ka rak tuah cu ka sirawk van ka ban. Khaw sungih vung kir sal ka ngam nawn fawn lo. Ka thil ti tum tuah ngah ding cu thil ṭnung rapthlak tuk a si ti khal ka pom. Țihphannak le khawsik ruangih haa ṭhia durdo phah in zanvarte'n ka to cuahco. Zingpit khawvang in ka hmai zawn ih um, cumci ih tuam mi tlangtluan a run tlet eng ciah cun ka khuk parah ka lu ka ret ih sah emem in ka itthat. A lehhnu nazi pakhat ah ka milai pawl in ka ihthah lai cu in ra hmu. Pawpi cu a thawmvang khal ka thei lo ih, a mei zim khal ka hmu lo.\nKhaw sung ka vung thlen tikah thi lo ih zanvar ka nunsuah thei cu mak an ti ngaingai. Asinan an khaw sung mi pawl deh an tuar rero nak hmun pawl ih in hruaitu ding ka hawl tikah zohman in hruai in huam lo. An khaw tual ihsi cun minung deh an tuarnak hmun cu in kawhhmuh. Hitawk hmun in thlentertu, pawpi ih mi a deh netabiknak hmun cu an khua ih nitlaklam tlangmual zim lam deuh ah a um. Deh a tuartu nunau le a rualpi pawl cu an rannung hrangih sasaw hnah la ding in an feh. An zate'n minung kul hrawng an si. Nunau in vansiat a ton thuhla cu phur zetin cipciarte'n in ruah. Sasaw hnah latu ding nunau pawl cu zinglam nazi pahra hrawng ah khua ihsin an suak. Peng hrek hrawng an feh hnu in sasaw kung par ah an kai ih a hnah an ṭot. Deh a tuartu le nunau dang pahnih cun khuarkhawhrum (ravine) pakhat tlun ih um mi sasaw kung an hril. Lehhnu ah cui khuarkhawhrum cu pii li hrawng a thuk ih pii hra pii hleihnih hrawng kau mi a si ti ka va hmu. Nunau cun a duh zat sasaw hnah a ṭawh thluh in ṭumsuk a tum. A vung ṭumsuk lai ah a thuptei' rak bawhtu pawpi cu a ke dunglam pahnih in a ding ih, a ke hmailam in nunau ih ke a hun kaih. Nunau ih kut cu a pawk mi thingkung ihsin a pelh ih pawpi cun khuarkhawhrum sungah a dirhthlak. Cu thluh in pawpi cun a ke cu a thlah lawk. Asinan nunau a hung dinsuah tum zawng ah a or in a kaih lala. Nunau a thah ngah cun khuarkhawhrum sir ihsin a khirsuak ih, hramrul lak ah a liam hlo.\nCumi hmuahhmuah cu thingkung parih rak um ve nunau pahnih thawn pii malte lawng a hlatnak ih thleng mi a si. Nunau dang hmuahhmuah khal in an rak hmu ban thluh. Pawpi le a deh mi nu an liam hloh vete'n thinphang mangbang in khaw sung ah an tlan tlung. Pacang pawl cu suncaw ei dingin inn ah an rung thleng ciah. An zate'n an tong aw khawm hai ih hriamhrei, khuang, thir le dar ih tuah mi bungbel pawl le awn ring a suah thei mi thil tapoh an ken hai hnu ah nunau cu runsuak dingin an pok. Mipa pawl in hmai an hruai ih nunau pawl in an thlun.\nPawpi in nunau a dehnak khuarkhawhrum an va thlen tikah ziang kan tuah bet ding timi ah an buai. Ziangahtile a khatlam ṭangphel sawmthum hlatnak ih hrambur sung ihsin pawpi a run huk ruangah an feh cu an cawl thluh. An lak ih mi pakhat dunglam ih a kir sal vete'n an zate'n lu-sam mang lo'n khaw sung ah an tlan ciamco hai. An thawsam a reh tikah dunglam ih kir hmaisabiktu le mipi buaitertu cu 'nangmah na si, kei ka si lo' tiah pakhat le pakhat an puh aw ciamco.\nAn elbuaiawknak cu a sang deuhdeuh. A netnak ah mah le mah kan relawk dan cio vekin zohman ṭihphannak nei lo le mi ralṭha kan si ahcun can liam lakter men lo in kan kir sal ding ih nunau cu kan va runsuak lo ding maw, tiah an ti aw. Cui thubur cu an cohlang ih khuarkhawhrum umnak tiang cu vei thum lai an va feh. A veithumnak ahcun meithal kengtu pakhat in a meithal cu a kap puak ih, hrambur lak ihsin pawpi cu a ra huk dumdo lala. Himi hnu cun runsuah ding tumtahnak cu fimvar zetin an bansan. Meithal kap puaktu pa cu ziangruangah pawpi umnak hrambur lam kap lo in thli lak lamlam ah na kap ti ih ka sut tikah, pawpi cu a thinhngir a ṭeutuk zo ih vansiat thilthu ih a kap ngah pang ahcun amah a deh tengteng ding si lawm, tiah i sim sal.\nCumi zing cu nazi pathum sung khaw kiangkap ka fang kual ih pawpi nehnang ka hawl. Pawpi cu ton khal ka beisei rual in ton khal ka hreh lala fawn. Hmun khat ahcun, thingkung a tam zetmi khuarkhawhrum pakhat sungih hrambur pawl kan lak rero lai ah valah rual khat cu kiaurak celcel phah in thawk-le-khat ah an hung zuang suak phurpho. Ka thir zia cu, ka lungphu a cawl zo si hmang ka ti lawk!\nKa milai pawl in walnut kung hnuai ah rawl in timtuah sak. Thawhhlam ka ei thluh ah khaw Lal in mipi pawl sangvut fang an at lai rak kil ding in i dil. Mipi pawl an inn ihsi vahsuah ding an ṭih tuk ruangah, ka um lai ih an sangvut fang an at lo ahcun, at lo in an luan lanta ding tiah i sim. Cumi hnu nazi hrek ah khaw sung minung hmuahhmuah cu hna an ṭuan. Ka milai pawl khal in an bawm. Kei cun rifle tiar cia in ka kil hai. Siimlam a thlen tikah loram kau zet panga ih sangvut cu an seng thluh ih, inn thawn a nai mi loram bi deuh pahnih lawng an tang. Khaw lal cun cumi loram pahnih cu a thaisun ah harsa lo te'n an seng thei ding tiah i sim.\nAn khaw sung khal a thiangfai zet thlang. Keimai' bulpak riahnak ding hrangih an ruahman mi pindan khal a thiangfai zet thlang fawn. Curuangah cumi zan cu thli lut ṭha thei ding le milai dehtu lak ihsi hum aw thei dingin sangka zawn ih hling kan ret khawm thluh cun, mizan ih ka ihhhmuh khop lo aiawh ah ciap zetin ka itthat.\nKa um ruangah minung pawl cun thinlung thar an run nei thok ih, zalen deuh in an veivak thei thlang. Asinan ka hrangih thil thupi ah ka ruat mi, an khaw kiangkap hramlak ih in hruai ngam ding khop cun ka tuah thei hrih lo. Khaw sung mi pawl cun an kiangkap peng tampi tiang in cipciarte'n an thei thluh. Curuangah an duh ahcun pawpi ka ton theinak ding awmangbik siseh, cumi a si lo hman ah, a kehneh ka hmuh theinak ding hmun ah siseh, in hruai thei. Milai dehtu cu pawpi a si ti a fiang zo. Asinan pawpi no maw upa a si, a nu maw a pa a si, tivek theih a si hrih lo. Ka hrangih bawmtu a si thei dingmi cuvek thuhla cu a keneh ka zoh hnu lawng in ka nemhnget thei ding mi an si fawn.\nCumi zing tisa ka in thluh hnu ah ka minung pawl hrangah sa a ṭul ih, zathar kap theinak ding hmun in kawhhmuh theitu an um pei maw tiah ka sut hai. An khua cu nisuahlam le nitlaklam ah a tluan ih a khang aw mi tlangtluan zim ah a um. Zan ih ka rak riahnak lamzin hnuai naite ihsin tlangmual cu hrap zetin saklam ah a suk thla. Cumi tlangmual hrap suk tluan ahcun hrampi an sah zet. Cutawk tlangmual hrap suk tluan ahcun zathar an tam zet thu in sim ih, mi tampi in cutawk ih hruai an huam thu an rel. Ka dil mi an tuah huam ruangih ka lungawinak cu langter lo dingin ka ralring ih, minung pathum ka hril hnu ah kan pok. Khaw Lal hnen ahcun an rel vek ngai ih zathar an tam a si ahcun ka milai pawl hrangah pakhat ka kap ding ih, khaw sung mi pawl hrangah a dang pahnih ka kap bet ding tiah ka sim.\nLamzin kan in tlang hrap ṭenṭen ahcun kan suk. Keh le vorh ṭhate'n kan zoh rero nan zianghman kan hmu lo. Tlangmual thlanglam peng hrek hrawng ah khuarkhawhrum tonawk khawmnak pakhat a um. Khuarkhawhrum pawl tonawknak ihsin lungto tam zet le hrampi ih khuh mi vorhlam ih tlang hrap tluan cu fiang zetin a lang. Cutawk ah amah lawng um mi farkung hngohsan in minute malte sung ka to ih tlang hrap tluan cu ṭhate'n ka zoh rero tikah tlangmual tlunlam ih thil cangvai ka hun hmu. Vei khat dang a run cangvaih sal tikah zathar in a hna a hninter rero mi a si kha ka hmu. Zathar cu hrampi lakah a ding ih a lu lawng hmuh a theih. A lu a cang lo ih a kiangkap thil pawl thawn an rong a rawiawk fawn ruangah ka hruai mi minung pawl cun an hmu hrih lo. Zathar ih umnak lam ka theihter hnu ah to in ka kap lai rak zoh ding ah ka sim hai. Ka meithal ken mi cu Martini Henry rifle a si. Meithal mi saih na zet a si nan hmun hla zet ih um mi khal ding zet le thi ko in a kap theitu meithal a si. Zathar ih umnak cu ṭangphel za hnih hrawng ih nai a si. A remcannak far hram pakhat ah ka rifle cu hngat in khimkhuahte'n ka tin ih ka kap.\nZiandawng ihsi suak mi zian khu cun ka mit in hliah lawk. Ka hruai mi minung pawl cun zianghman a cang lo, lungto asilole thinghnah ro hlawm ka kap ngah a si ding tiah in sim. Ka umhmun rem sal in rifle cu a mawn ka kau sal. Cutikah ka kapnak zawn hnuai naite ih hrampi an cang rero kha ka hmu ih, zathar ke dunglam malte an rung lang. Zathar cu hrampi ihsi a luat vete'n tlang hrap ahcun cak zetin a rung ril ciamco. Tlang hrap hrek hrawng a thlen ah hrampi sah zet lak ah a pil hlo. Cui hrampi sah zet lak ih rak um zathar dang pahnih a vun ṭhawng. An hnar phitphit phah in zathar pahnih cu hrampi lak ihsin an tlansuak ih tlang hrap ah an tlan so. Cumi pahnih cu hmaisa ka kahnak hnak in an nai sawn ih thinghnah karlak ih an lang lai bawh phah in, a tumsawntu a tlan muang deuh can ka hngah hnu ah a zaang ah ka cerek ka hei thun. A dang pakhat cu a her ih tlang hrap ahcun a pheizawng in a tlan. Culai fang ah a liang kap ah ka hei kap.\nA netabik ka kap mi cu thil cang thei lo lakih vanṭhatnak thleng vek a si. Țanhmun rem lo zet ih um phah in degree sawmruk tluk ih sang le ṭangphel 200 lai hla ih a tlan mi zathar or ih hmul var umnak zawn fatakte hun kap cu million khat ah vei khat bak kah ngahnak ding canvo um lo tluk a si. Asinan zian ih norsuah mi cerek rit zet cu samphang tia hman a hawi (peng) lo ih a pannak ding diktak va pan in, zathar cu a hmun ih ril cih ko a va ngah. Cu thluh ah khuarkhawhrum tete le lungto pawng pawl a um mi tlang hrap tluan ahcun a rung ril vivo. A rualpi pahnih an umnak tiang in a rung ril thleng ih, hrampi a run nor tluk ruangah a rualpi dang pahnih khal an rung ril bet vivo. Cutin, kan hmaizawn ih um mi khuarkhawhrum pakhat sungah an rung thleng. Culaifang ih rifle meithal hman lai rak hmu dah lo ka hruai mi minung pawl mangbangnak le lunghmuinak mithmai cu zoh a nuam nasa. Milai dehtu pawpi an ruat mi cu an hngilh thluh ih khuarkhuhrum sungih um zathar pathum cu mansahlap in an vung cuh ciamco.\nKan ramtawih cu thil dangdang hrang khal ah kan hlawhtling ah a cang. Ziangahtile khaw sung minung pawl hrangih sa kan tlun lawng si lo in, an zate'n in rinsan sinsin thlang. Kan theih thluh cio bang in ramtawih thuhla hi cu rel sal leuhleuh khal ah ngai a nomnak a hlo cuang lo. Curuangah zathar phaw an hawk lai le a sa an can phah ahcun i thluntu minung pathum cun in ngaisanzia cu maksak khop in an rel. Thawhhlam ei phah in tual ih ka to lai ahcun, zathar cu peng khat lai ih hla ihta ka kap mi a si thu, dawi a tel mi cerek pawl cun zathar cu an kap that lawng hman si lo in bawipa ih ke hram ah an run dir thleng, ti tiang in nasa zet ih in porh lai ka thei ban.\nSuncaw kan ei kawh ah khaw Lal cun feh ka duhnak hmun le minung ziangzat hruai ka duh ti i sut. I thlun hiartu pawl lak ihsin hmaisa ih ka hruai mi lakih pahnih kha ka hril. Anmah ih hruainak thawn pawpi in minung a deh netabiknak hmun ah kan va feh.\nKan umnak tlangmual ih um minung pawl cu Hindu an si ruangah an mithi pawl meisa in an ur ṭheu. Milai sa eitu in an lak ih mi pakhat a deh tikah a taksa ṭhenkhatkhat tal laksuah sal ding cu an sungkhat pawl ih ṭuanvo a si. Ruh them malte lawng a si khal ah inn ih tlunpi thotho ding a si. Himi nunau thih thu ah ruak urnak tuah a si hrih lo. Curuangah kan pawhsuah zawng ah an sungkhat pawl in a ruak them khatkhat kan hmuh pang asile run tlun ding ah in dil hai.\nKa nauhak lai ihsin hramlak thil umtudan thuhla siar le simfiang lam hi ka rak paih cia. Tui ṭum thilthu ahcun mit rori in pawpi in nunau a deh lai hmutu pawl ih rel mi ka thei. Asinan mit rori ih hmutu pawl ih rel mi khal hi rinsan an tlak ringring lo. Asinan hramlak rannung pawl ih hnuhma sawn cu rinsan tlak thil dik an si ringring ve thung. A hmun kan va thlen tikah hmunram umtu dan ka zoh. Pawpi in thingkung par ih minung deh thei dingin relh phah ih a naihniam theinak ding cu khuarkhawhrum sung ihsi lawng in a si ti ka hmu. Thingkung hnuai ṭangphel za khat ih hlatnak khuarkhawhrum sung ah vung ṭum in thil umtudan ka zoh. Lung tum zet pahnih karlak ih leilung ah pawpi neh pawl cu ka hmu. A neh ihsin pawpi cu a nu a si ih, a vanglai ni malte a liam thlang ti a lang. Khuarkhawhrum saklam deuh, thingkung thawn ṭangphel pahra a hlatnak ih lungto phen ah pawpi cu rak relh in thingkung ihsi nunau a rung ṭum ding can a rak hngak in a lang. Deh a tuartu cu a duh zat sasaw hnah ṭot ngah hmaisabiktu a si. A ṭheh ngah in a laifang ih zungpibok hnih hrawng a si dingmi thinghne ihsin ṭum a ṭum. Culaifang ah pawpi cun hmailam a ra pan ih, a ke dunglam pahnih thawn ding in nunau ih ke cu a dirhsak ih khuarkhuhrum ah a ṭumpi. Thinghne ahcun vansiat a tongtu nunau in nasa zet ih a pawknak an lang. Sasaw hawng hram hriaphriap pawl, le a hnah pawl cu nunau cun hnget zetin a pawk rero ti lang. Ziangahtile thinghne le thinghnah pawl ahcun a kutzaphak le kutzung vun pawl a tangta mi an um. Pawpi in nunau a thahnak hmun ahcun talbuainak hnuhma pawl le a ro zo mi thisen tampi an um. Thisen cu an ro zo nan an fiang zet lai. Cutawk ihsin thisen cu khuarkhawhrum khatlam ah an um vivo ih a khatlam tlang tiang ah an um. Khuarkhawhrum ihsin cumi thisen for sulhnu kan zawt vivo tikah pawpi in nunau a einak hmun hrampi bur kan va hmu.\nMi tampi cun milai dehtu pawl hin minung lu, kut le ke pawl an ei dah lo tiah an zum. Asinan himi hi a dik lo. Vei khat ih ka hmuh mi ah tla cun, milai dehtu pawl hi hnaihnoktu an neih lo ahcun thisen a kai mi hnipuan si lo hmuahhmuah cu an ei thluh. Asinan cumi cu thuhla dang a si ih, hmun dang ah ka rel leh ding.\nTui ṭum ahcun nunau ih hnipuan pawl le a ruh mallai kan hmu. Puan fai thawn kan tuam ih ruak urnak tuah theih ding in kan tlun. A ruak tanglai umsun cu thinnat um za rori'n a mal ko nan, Mother Ganges hnenih cui nunau phun-u a thlen theinak ding ruak urnak tuahnak ding ah a daihtawk ve ko.\nVansiat a thlennak hmun dang pakhat ah ka va feh sal. Khaw sung ihsin malte a hlatnak ah, lamzin pi kiang ih um mi loram pakhat a um. Cumi loram neitu cun lamzin tlunte ah thlam pakhat a sak. Cutawk ahcun a nupi le an fapa kum li le fanu kum ruk mi thawn an um. A nupi cun unu pakhat a nei. Ni khat cu an unau hnih in an thlam saklam tlangmual ih hrampi an at lai ah pawpi pinu a rung suak thutthi ih a unu cu a thiar. Țangphel za khat sung lai cu a favah vai phah le a unu thlah in amah sawn deh ding ih au phah in pawpi cu a dawithlun. Cui' ralṭhatnak pawl cu khaw sungih mipi pawl in an rak hmu ve. Pawpi cun a deh mi cu ṭangphel za khat hrawng a thiar hnu ah a ṭhum ih a rak dawitu nui' lam a run hoi. Huk dumdo phah in a ra khir ih nupinu cu a ra pan. Asinan nupinu cu a kir sal lohli ih tlangmual ah tlansuk in lamzin a vung thlen hnu ah khaw sung ah a va tlan lut. A thil ton cu khaw sung mipi in an thei hrih lo ah ruat in va simtheih a tum. A tir ahcun a aw ring celcel le sullam nei lo zet cu a thawsam, ṭihphannak le thinthirnak pawl ruangah a si ding tiah an ruat lawk. Asinan deh a tuartu runsuak ding ih minung an pumkhawmawk tiang khal ah a ṭong tum rero nan a hlawhsam. Cumi hnu lawng ah ṭong thei nawn lo ah a cang ti an thei. Cumi thuhla in sim hnu ah pindan pahnih a um mi cui thlam lam pan in ka hung so. Nupinu cun thil a rak sop rero lai. A ṭong thei nawnlonak hi thla hleihnih a si thlang.\nA mitmeng cang zet ti lo ahcun nupinu cu mi zaran hmel a pu ko. Amah ka va bia ih a unu dehtu pawpi kap tum ih ra ka si thu ka sim tikah a kut zaphak pahnih komawter in a kun ih a kut thawn ka ke a dai. Cui thil ka hmuh tikah mi bum hmang vek in ka vun thei aw. A diknak khal a um. Milai dehtu pawpi kap ding ih ra cu ka si ko. Asinan hmun pakhat ah vei hnih mi deh non dahlotu pawpi, a deh cia mi hnenih ra kir dah lo pawpi, le a tlanlennak hmunram kil li peng za tampi ih kau, ti ih hminthang pawpi vun kap ding cu cangpawl vun liailiai pahnih lak ih ṭhimte hawl vek a si.\nNaini Tal ih ka um lai ah ruahmannak tampi ka rak tuah. Ka ruahmannak lakih pakhat cu ka tuah zo ih, khavek in pawpi kaa sungih lut theinak ding ruahmannak siava cu ka tuah dah nawn fawn lo ding. Thil dang um leh mi pakhat cu tui' ka umnak hmun hi pawpi ratsalnak ding hmunhma awmang a si nawn lo. Cuihleiah ruahnak va dil ding mi zohman an um lo. Ziangahtile hi pawpi hi Komoan ih milai dehtu pawpi an theih hmaisabik mi a si. Asinan thil pakhatkhat cu tuah a ṭul fawn. Curuangah a lehhnu ni thum sung cu nisuah in nitlak tiang hramlak ah ka vak vivo. Khaw sung mi pawl in pawpi ka ton theinak ding hmun ti ih an rel mi hmun hmuahhmuah ka fangsuak thluh.\nHitawk zawn ah ka rel lai mi thuhla minute malte sung vun pialsan lawk ka duh. Ziangahtile hitawk kiangkap ih ka thuhla than dan el ka duh ruangah a si. Vei tampi cu 'thingtlang nunau vek in ka thuam aw ih hramlak ah feh in milai dehtu pawl ka hnenih ra ding in ka tuah ih ka favah asilole hreitlung thawn ka that hai ṭheu' tiah an rel ṭheu. Pawpi hip theinak ding a si pang ah ti'n sari tla sang in hrampi at lai vek in siseh, thingkung ah kai in thinghnah ṭot lai vek in siseh, ka um can cu a um ngai ko. Asinan cuvek ih ka tuah mi pawl cu a hlawhtling an um lo. Ka theihsun cu vei khat ah lungto phen ihsin siseh, a dang vei khat ah thingkung tlu phen in siseh, pawpi in i bih ti lawng an si. Pawpi a relh ruangah ka hrangah kap a remcang lo.\nPeh sal sehla. Pawpi pinu cun hitawk hmun a suahsan zo ih a lang ruangah Pali khaw nisuahlam peng hleinga ih um mi Champawat ih va ṭhawn ding in ka ruatcat. Ka suahsan ding cu Pali mipi pawl an riah a se zet. Zingpitte'n kan pok ih Dhunaghat ah thawhhlam kan ei hnu ah, nitlak rual ah Champawat kan va thleng. Hitawk hmun ih lamzin pawl cu an ralhim lo zet ruangah khaw khat le khaw khat karlak siseh, bazar ih feh ding ah siseh, mipa pawl minung tam zet komkhawm aw lawng in an feh ṭheu. Dhunaghat kan suahsan hnu ah kannih minung pariat cu kan thlennak khua ih minung pawl in in fin bet vivo ih Champawat kan thlen cun minung sawmthum kan si. In thluntu lak ahcun kan dunglam thla hnih liam zo ih Champawat rak tlawngtu khal an tel. Cumi ṭum ahcun minung kul an feh khawm. Cu pawl cun a hnuai ih zangfakza thuhla hi in sim.\n\"Champawat khaw lam kap ih um mi himi lamzin hi peng malte sung cu tlangmual thlanglam kap ah a um. A hnuai ih um mi horkuam tlunlam ṭangphel sawmnga hrawngah horkuam thawn artlang aw (parallel) ih um a si. Kan dunglam thla hnih ahkhan minung kul a tel mi mi bur thawn Champawat ih bazar ah kan feh. Sundir hrawng, hitawk lamzin tluan ih kan feh rero lai ah kan hnuailam horkuam ihsin minung pakhat natnak nasa zet tuar ih kiaurak awn kan thei ih kan thir dukdi. Lamzin sir ah hlawm aw khawm ih kan um lai ah cui' ṭap awn cu a ra nai deuhdeuh ti kan thei ih kan ṭih zet. Culaifang ah kan mithmuh ah taklawng ih um nunau pakhat thiartu pawpi a ra lang. Pawpi ih khatlam ah nunau ih sam pawl cun leilung an hrut vivo ih a dang khatlam ah a ke in leilung an hrut. Pawpi cun a zaang ihsin a thiar. Nunau cun a pum cum phah in amah bawm ding in Pathian le minung a auh thleithlak rero. Kan umnak ihsi ṭangphel sawmnga a thlen in, fiang zet ih kan hmuh lai rori ahcun, pawpi cun a thiar mi cu a liamhlohpi. Țah le raak awn a reh tikah kannih khal kan feh peh sal.\"\n\"Minung kul nan si ih ziang tal nan tuah lo maw?\"\n\"Tuah lo e, bawipa. Kan ṭih tuk si lawm. Țih hnuhnu cun ziang kan tuah thei ding? Cuihleiah pawpi thinhengter lo in siseh, kanmah khal vansiatnak tong lo ding in siseh, cu nu cu kan runsuak thei hman va si sehla, a hrang ahcun zianghman a sawtpawt nawn cuang lo ding. Thisen in a ciahpiah thluh zo ih a hriamhma ruangah a thi thotho ding.\"\nCui' nunau cu Champawat kiang ih khawte pakhat ah a um mi a si thu lehhnu ah ka thei sal. Thinghnge ro a hawlkhawm (hrep) lai ah pawpi in a deh mi a si. A rualpi pawl cu khaw sung ah an tlan tlung ih mipi an va sim. Runsuak ding ih minung an pawhsuah zawng ah minung kul cu ṭih le khur in an va thleng ve. Cui minung kul cun pawpi in nunau a thiarnak zawn an theih ruangah le thil um dan an relfiang theibik ruangah runsuaktu mi bur ahcun an tel cih.\n\"Nunau runsuak ding ih kan pumkhawmawk cun minung sawmnga sawmruk hrawng kan si. Kan lakih mi tampi cun meithal an keng fawn. Nunau in thinghnge a hawlkhawm mi pawl umnak le pawpi ih a thiarnak hmun ihsi furlong khat ah a hnipuan tlek pawl kan hmu. Cumi ihsin pacang pawl cun khuang an tum, an meithal an kap puak ih horkuam umnak lam ah peng khat lenglo kan vun zawt tikah lung pheng tumpi par ah nunau ruak cu kan vung hmu. Nunau cu tleirawl luan deuh hrawng a si. A taksa ih kai mi thisen pawl a liak fai thluh ti lo ahcun pawpi cun a rak dai hrih lo. Kan lakah nunau an tel lo. Nunau cu lung pheng par ah zathal in a um ih itthat men tla a bang. Kan va dai ahcun hung ṭhangharh in a ning a zak ding vekih kan ruah ruangah khaw dang tang phah in nunau cu kan va pan ih puan thawn kan tuam.\"\nCuvek tontehnak pawl rel ding nei ringring in, hnget zet ih khar mi sangka sung lawng ih um ṭheu, milai dehtu umnak ram ih kum khat hnu kum khat a umtu minung pawl an nungcang a thlengawk mi cu thil mak hranpa a si lo. A lenglam ihsi ratu minung pakhat hrang ahcun haa hriam le tin hriam in a uk mi khawvel rori ah ka ra thleng ti cu a lang mei. Himi khawvel ih minung pawl cu puk thim sungih ceng pawpi ho zum ih uknak hnuai ih um an si. Cutawk hmun cepther ih can malte ka um tikah milai dehtui' thuneihnak hnuai ih nun tluk ih ṭihnungza hi a um lo a si ti ka hmu. Cumi can, Champawat ih ka um lai ahcun ka kum tla a no lai ih ka tontehnak tla an kimcang hrih lo nan, a lehhnu kum sawmthum le kum hnih sungih ka tonteh mi pawl hrangah bawmtu ṭha zet an si.\nHmeltheihawknak ca i kuat cia tu Champawat ih Tahsildar (hmunram uktu) in cumi zan ah ka thlennak Dak Bungalow (bangla) ah i ra leng. Anih in thaisun ahcun peng malte hlatnak ih um bangla pakhat ih ka va cer a ṭhat ding thu i sim. Ziangahtile cutawk bangla kiangkap ah minung tampi deh an rak tuar dah zo.\nA thaizing zingpit ah Tahsildar thawn bangla ahcun kan va feh. Varanda ih thawhhlam ka ei lai ah pacang pahnih an ra thleng ih peng hra a hlatnak hmun ah pawpi in caw pakhat a deh thu in ra sim. Tahsildar cun hnaṭuan manhlap a neih ruangah i fehsan hrih. Siimlam ah ra kir in ka hnenih a ra riah ding thu i cah ta. I ra hruaitu pawl cu an feh cak zet. Zin suk lam a si fawn ruangah peng hra cu olte'n kan thleng cih mai. Khaw sung kan va thlen tikah caw-inn ah in hruai cih. Zarh khat ih upa caw pakhat tlavang in a rak deh ih a sa ṭhenkhat a rak ei mi a si. Tlavang kahnak ding ih caan ka pek thei lo ruangah i ra hruaitu pawl cu laksawng ka pe ta ih kan sulhnu thlurh sal in bangla ah ka kir. Tahsildar a ra kir hrih lo ih khaw thimnak ding nazi pakhat lenglo a duh lai fawn ruangah bangla kiltu (chowkidar) thawn kan vaksuak. Pawpi in tidai a in ṭheunak ti ih i sim mi ah kan va feh. Cutawk cu tivahrek (tiva fate) hna a si ih, cui tivahrek cu hmuan hrangih tidai laknak ah an hmang. Tivahrek kap ih lei nemnak ahcun ni tam zet a rei zo mi pawpi keneh pawl an um. Asinan ṭhatei' ka zohfel tikah cui pawpi keneh pawl cu khuarkhawhrum sungih ka rak hmuh zo mi, Pali khua ih nunau dehtu pawpi keneh pawl thawn an bang aw lo.\nKan ra kirsal tikah Tahsildar cu a rak thleng sal zo ti ka hmu. Varanda ah to phah in a sun ih kan ton mi thil pawl ka ruah. Thil thupi lo men ih hmun hlatuk ka feh mi ka sirawk thu ka rel lai ah a ding ih a fehnak ding a hlat ruangah a pawhsuah lohli a ṭul thu i sim. Sun ah vei hnih rori ka hnenih a riah ding thu i sim nan a thu a ṭhin sal. Asinan ka mang a bang lo. Ka hnenih a riah lo ding cu thil dang ah ka ruat cuang lo. A tlunnak ding ṭihphan um tuk sawn cun ka khawruah a harter. Asinan ka sim mi hmuahhmuah a ngai duh lo. Meikhu suak tam hluahlo zet meifar pakhat kensaktu minung pakhat lawng in a thlun ding fawn. Sunvang hman ah a bur lawng ih an veivah ngamnak hmun ih anmah pahnih lawng peng li lai vun feh ding cu ṭihphan a um zet. Varanda ihsin kailawn ih a ṭumsuk lai ah ka lukhum ka hlit ih, cui mi ralṭha cu ka vun pe. Ka mithmuh ihsi an liam tiang ka thlir hnu ah bangla sungah ka lut sal.\nCumi bangla thuhla lo sim ding mi ka nei nan hitawk ahcun ka rel lo ding. Ziangahtile himi cu hramlak ramtawih thuanthu a si ruangah 'khuarel dan ih khatlam thil' (beyond the laws of nature) vun rel cu a remcang lo.\nPart ( II )\nA thaizing cu rah bawr ṭiaiṭiai thingthei hmuan le lakphak kung hmuan kiangkap ah ka vak kual ih tivahrek ah ka bual aw. Sundir hrawng ah Tahsildar cu Champawat ihsin a ra kir sal. Himdamtei' a ra kir sal cu ka thaw a suak hlunhlo.\nKan dinnak tlangmual thlang ih um, loram in a kimvel ih a kulh mi, khua vun zoh phah Tahsildar thawn kan be aw rero. Culaiah pacang pakhat cu khaw sung ihsin kan umnak lam ih a hung tlansoh lai ka vun hmu. Kan kiang a ra nai vivo tikah cu pa cu tlan le feh a thleithlak rero ti ka hmu. Thuthang thupi kengtu a si ti a fiang. Tahsildar hnenah ka ra kirsal lohli ding ka ti hnu ah ka vung tlan suk cih. Ka vung tlan suk lai i hmuh tikah cu pa cu a to ih a thaw a la. A aw ka theih bannak ding hmun ka thlen vete'n, \"Zamrangte'n ra aw bawipa, milai deuhtu in mitu rori ah nunau nauhak pakhat a deh,\" tiah i rak auh. \"Rak to hrih aw,\" ti ih ka auh hnu ah bangla lam ah ka tlan kir sal. Ka rifle le ziandawng ṭhenkhat ka lak phah ah Tahsildar cu thuhla um dan ka sim phah ih, khaw sungih i run thlun dingin ka sawm cih.\nI ra kotu pa cun a ke le a lei a rual in a hmang thei lo. A kaa a an cun a din a ṭul ih, a ke a ṭhawn cun a kaa a ang thiam lo lala. Curuangah a kaa cip in lamzin in hruai ding ah ka sim ih, tlangmual ihsi cun kan tlan suk.\nKhaw sung ahcun pacang, nupinu le nauhak pawl cun in rak hngak vialvial. Hivek can ih thil um dan ṭheu vek thotho in an zate'n ka hnenih ṭong an tum thluh. Asinan pacang pakhat cun an awn-au celcel cu rehter ding in a zuam rero. Cu pa cu a sir ah ka hruai ih thil um dan ka relter. Khua ihsin furlong khat asilole cumi hnakih hla deuh hrawng ah kang hriathriat deuh ih sasaw kung an umnak hmun tlang hrap tuk lo pakhat a um. Cutawk cu khih phah in, minung hleihnih lai in thingkung hnuai ih thinghne ro an hawlkhawm lai ah pawpi a hung suak thutthi ih an lak ih pakhat a deh mi a si thu i sim. A deh mi cu nunau kum hleiruk hleisarih hrawng a si. Mi dang pawl cu khaw sungah an tlan tlung vurvo ih, bangla ah ka um ti an theih ruangah thuhla i sim ding in pacang pakhat an run thlah cih hi a si.\nKa biak rero mi pa ih nupi khal thinghnge ro hawltu ahcun a rak tel ve ih, tlangmual tlunlam deuh khih phah in, pawpi in mi a dehnak thingkung cu i kawhhmuh. Pawpi in a deh mi cu hmun dang ah a thiar maw, a thiar asile khuilam ah, timi zohman in an rak zoh kir lo.\nMipi pawl cu thawmvang nei ring celcel lo ding in, le ka ra kir hlan cu khaw sung ih rak um hai ding ih ka cah hnu ah thingkung umnak lam pan in ka pok. Cutawk hmun cu a thelh (hrampi an um mal) zet. Hivek hmun thelh ah pawpi vek ramsa tumpi pakhat in minung hleihnih rori an hmuh lo le theih lo ding in ziangtin a pel thei timi khal khawruah har za a si. A deh mi nu ih thaw pit au-aw an theih hlan cu mi dang pawl in pawpi a um le um lo an rak thei lo lawlaw fawn.\nPawpi in nunau a dehnak hmun ahcun thisen a li deldel. Cui thisen li deldel kiang ahcun nunau ih orh mi ṭhi rong pawl (blue) kuai a um. Thisen kiang ih ṭhi rong pawl tleu zet um cu a fiang duh nasa. Cutawk hmun ihsin pawpi sulhnu cu a so ih tlangmual zim lam nai in a feh.\nPawpi pinu ih sulhnu cu a lang fiang zet. Pawpi keneh ih khatlam ahcun nunau ih lu ihsin thisen tam zet an for vivo. A khatlam ahcun a ke in leilung an hrut ve. Tlangmual so lam ih peng hrek hrawng ka thlun hnu ah nunau ih sari ka hmu. Tlangmual zim thlen zawng te ah a skirt ka hmu fawn. Tui ṭum khal ah pawpi in taklawng ih um nunau a thiar lala a si hi! Asinan tui ṭum ahcun a thiar mi cu a thih zo ruangah a zia um deuh.\nTlangmual zim thlen zawng te ah pawpi sulhnu cu hling nei blackthorn kung pawl lak ah a lut (Blackthorn hi a par a var ih, a rah cu bokbawn rong a si). Hling par ahcun nunau ih sam pawl an tang hai. Cuihnu ah pawpi cu thaihliak kung tam zet umnak lam ihsin a feh. Hitawk ka thlen lai ah ka dunglam ihsin ke awn ka thei ih ka hei zoh tikah rifle keng in ka umnak lam ih ra mi pakhat ka hmu. Zohman khaw sung ihsin suak lo ding ih ka cah cing in ziangruangah i rak thlun tiah ka sut. Anih cun Tahsildar in keimah bawm ding ih a rak thlah mi a si thu, thupek cu a el ngam lo thu, i sim. Thupek cu thlun tengteng tum ih a lang ruangah, le tuvek can ih cumi elbuaiawk cu caan man nei zet cemral ternak men a si ruangah, a hruh mi but (boot) rit zet cu ka phelhter. A but cu hrampi lakih a thuh thluh in ka kiangnaite'n i thlun ding ah, le ṭhatei' dunglam zoh dingin ka sim.\nKei cu mawza sau, bawngbi tawi le rubber tawphah nei kedam ka hruh. Cuvek hnipuan thawn thaihliak kung lakih pawpi pinu vun thlun cu a nuam lo duh nasa. Hrial dan ding a um fawn lo.\nThaihliak kung an cemnak hmun ihsin thisen hnuhma cu kehlam ah a kel thutthi ih tlang hrap zet ah a suk. Tlanghrap ahcun sah zetin kaikok (cakok) le tlangpar rua pawl an um. Țangphel za khat hrawng a suh hnu ah thisen hnuhma cu lihong sungah a lut. Lihong cu a bi zet ih a kap an hrap zet fawn. Cutawk ahcun pawpi khal in feh a harsat phah ti cu lungto le leilung thlong le beuh pawl ihsin a lang. Cui' lihong cu ṭangphel za nga asilole za ruk hrawng tiang ka thlun. Kan feh hlat vivo rual in ka rualpi cu a thin a phudup deuhdeuh. Ka kut i rak pawk in ṭah aw thawn, kan keh le vorh ah simaw, kan dunglam ah simaw, pawpi thawmvang a theih thu vei hleihnih lai i sim zo. Tlangmual hrek hrawng kan thlen ah pii sawmthum hrawng a sang mi lungto tumpi umnak kan thleng. Ka rualpi cu milai dehtu thlun theinak ding thazang hrimhrim a neih nawn lo ruangah cui' lungpi par ah ka kaiter ih, ka ra kir sal lai hlan lo rak um ding in ka cah ta. Lungawi zetin a kaiso ih a zim a thlen in a him ngah zo thu i run theihter. Kei cun lihong cu ka zawh suk sal. Țangphel za khat hrawng ka suk ih lungto pakhat ka vun kaan tikah kehlam ih um khuarkhawhrum tluan pakhat ka hmu. Khuarkhawhrum le lihong an tonawknak ahcun tili fate pakhat a um. Ka vung naih tikah ka umnak lam tili ah thisen ka hmu.\nPawpi cun nunau cu hitawk hmun ah thiar in ei a rak tum. Asinan a sulhnu ka thlun vivo ruangah a rawl ei ding hnoksaktu ah ka cang. Pawpi keneh thuk zetzet lak ahcun ruh them pawl an darh aw. Tidai rong a thlengawter vivo tu, tili kel zawn ih thil um pakhat cu ka rung thlen pek ah ziang a si ti ka thei lawk lo. Ka zoh fiang tikah minung ke a rak si. Khuk hnuai lam deuh ihsin a bul mi cui' minung ke cu hreitlung thawn cek tan mi vek a si ih, thisen hlum an luang suak rero lai ko nan, a thianghlim zet. Lehhnu lam kum tampi tiang in milai dehtu pawl hawl in ram ka tawi ṭheu ko nan cui' ke bul tharhlam zet tluk ih zangfakza thil hi ka hmu nawn lo.\nCui' ke ka zoh lai ahcun pawpi thuhla cu ka hngilh thluh. Vei le khat ah dinhmun ṭihnung ah ka um ti ka vun theisuak thuthi. Ka liang ah ka rifle tawlam ka sawh lohli ih ka meithal zangte ah ka kut zung hnih ka thluah cih. Cumi rual ih saklam ka hun zoh tikah pii hleinga a hlatnak lihong kap hrap ihsin leikhar (leilung hlangh) pakhat a rung ril ih tili sungah a rung tla. Tui ṭum hi milai dehtu pawpi ka pel veikhatnak si lo sehla cun do theihnak ding zawn ah keimahte'n ka rak ret aw lo ding nan. Saklam ih ka rifle ka hun tin thutthi mi khan ka nunnak i run a si hmang. Pawpi cun i run zon ding ṭhulh sal in, a tlan sal zawng ah lihong kap hrap ih leilung a run pal ṭil khulkho.\nLihong kap hrap cu kaisoh ding ahcun a hrap tuk. Tlan phah ih a tlunlam tlang hung pawk lawng in a ngah ding. Curuangah lihong ah malte ka kir sal. Tili cu karceh ih kan phah in a cak thei tawk in ka tlanso ih lihong kap hrap tlunlam ih hrampi hun pawk in ka hung kai. Pawpi cu a rak tlan pekte rori a si. I rak pel thup lai ih a nen tluk mi Strobilanthes hrampi pawl hman an tungso suarso rero lai. A khatlam naite ih lungto thuah aw hnuai ah i ra thlingthla lawk dingin a deh mi nunau a tanta lawknak ka va hmu.\nHitawk ihsi cun lungto hlir umnak lam pan in a deh mi cu a thiar. Lungto hlir umnak cu ekah (acre) khuimawcin a kau. Cutawk hmun ih feh cu a har zet ih siatsuahawk olsam zet a si fawn. Lungto zumhriam le lungto pakhat le pakhat karlak ih ongkua um mi cu blackberry le kaikok (cakok) kung pawl in an khuh ih an lang thei lo. Vei khat te ke vun kar sual pang ahcun olte'n ke a kiak thei ding ruangah, nasa zet ih siatsuahawk theinak ding hlir an si. Hivek hmun ahcun duh vekin feh cak a theih lo. Cumi cu pawpi cun rawl einak ding can a neih theinak ding hrangih canvo ṭha ah a hmang ve thung. A cawlhnak hmun vei hleihnih lai ka hmu. A cawlhnak hmun pawl ihsi cun thisen hnuhma cu a hlan hnak in an langsar vivo.\nTui ṭum hi minung zali le sawmthum-paruk a dehnak a si. A deh mi runsuah tumtu pawl ruangah a rawl ei lai hnoksak a ton khal hi a hrangah thil pangai a si thlang. Asinan tui ṭum lawng hi hlapi tiang thlun ngurngo tu a ton hmaisabiknak a si ding tiah ka ruat. Ziangahtile tu ahcun a thin a ling thlang ih a hrum thok. Pawpi hrum awn ruangih ka tha a phur rual in ka umnak cu hrampi in nasatei' an khuh mi lungto pawl karlak ah a si ruangah a buaithlak zet. Hrampi ruangih lang thei lo lungto karlak ong le puk sungah ling-ba-lai-let ih vung tla lo ding in, vei khat ke vun kar ding ah dimtei' va dai hmaisat ta lawk a ṭul ringring.\nTappi kiang ah meisa ai phah ih himi ca siartu nang cu, himi laifang ih ka ruahnak pawl i theihthiam sak dingin ka lo beisei hran lo. Pawpi hrum awn le deh tuar thei dinhmun ih ka din mi cun ka thla a phanter rual in ruahsannak khal i pe. Pawpi cun a thinling tuar nawn lo in i rung do sehla cun, hitawk ih ka ratnak san ṭuan ṭheh theinak canvo ka ngah lawng hman si lo in, a thlenter mi riahsiatnak le tuarnak pawl cemter theinak can ka nei tinak khal a si fawn ding.\nAsinan a hrum awn cu i hrinhronak men a si. A hrum awn cun dung ah i sipter lo in amai' umnak lam ah zamrang sawn ih i thlenter mi a hmuh tikah a bansan sal.\nPawpi sulhnu ka zawtnak cu nazi pali lenglo a rei thlang. Hrampi cangvai cu ka hmu phah rero nan a relhnak taktak ka hmu thei lo. Ka ralkah ih um tlang hrap ih ni phenthlam a kaisoh vivo ka hmuh tikah khua a thim hlan ih khaw sung thleng thei ding cun keimai' sulhnu ka thlun kir sal lohli sawn a ṭul ti ka hmu.\nKe bul neitu cu Hindu a si ruangah ruak urnak ding hrangah a ruak a ṭhen a zar tal a um a ṭul ding. Curuangah pawpi ih ei sal thei lo dingin le a ṭul can ih ra lak kir sal theih dingin tili kiang ah khur ka lai ih ka phum ta.\nKa rualpa cun i hmuh tikah a thawpi a suah hlunhlo.\nReipi ka va hloh ruangah le pawpi hrum awn a rak theih ruangah pawpi in i deh zo ah a rak ruat. Zep lo ih a relsuahawk lohli mi cu khaw sungah amahtei' kir sal ding a hreh tuk thu a si.\nLihong kan zawh suk lai ahkhan meithal mawn kau cia kengtu, ṭih le khur ih um minung pakhat hmai ih feh hnak ih thil ṭihnung um ding ah ka rak ruat lo. Asinan amah hmai ih ka fehter ciah in ka ruahnak cu ka thleng sal. Ziangahtile hmai ih a feh lai ah a tawlh tlu ih mawn-khap (safety-catch) nei lo a .450 rifle kaa hoinak lam ka hmu kherkher. Cumi ni ihsin, Ibbotson in i thlun can ti si lo ahcun, milai dehtu pel ih ram ka tawihnak ah keimahte lawng ka feh ding timi hi dan hngetkhoh ah ka tuah phah. Ziangahtile ka rualpi cu hriamhrei a nei lo asile amah humhim a harsa ih, hriamhrei a ken lala asile mah le mah humhimawk a harsa sinsin lala.\nKa rualpi in a but a thuhnak hmun tlang pawng zim kan thlen cun ka to ih ka kuak pak phah in a thaisun hrangah ruahmannak ka tuah.\nPawpi pinu cun a deh mi cu tuizan ah a ei thluh ding ih thaisun ahcun lungto pawl lakah a bok tengteng ko ding tiah ka ruat.\nA umnak hmun ahcun a hmuh lo ding ih ka pel thei dan ding a um hrot lo. Amah kap remcang fawn lo in ka hnaihnok pang asile hitawk hmun a suahsan ding ih ka tong ngah nawn lo ding ti ka phang fawn. Curuangah sakhan nam ih namsuah hi tuah ding umsun si in ka thei. Minung daihcang ka ngah theinak ding ah Tahsildar in i bawm ko ding tiah ka ruat.\nKa tonak cu tlangmual pharhdarh aw diaidiai ih tawdeng ah a si ih hmunram langfiang theinak bik a si. Ka hmuh ban cin ahcun inn le minung cennak awmang pakhat hman a um lo. Nitlaklam kap ihsin a ra luangsuk mi tiva te cu ka umnak kiang ihsin horkuam thuk zet paltlang in a luang. Ka umnak ihsi nisuahlam ahcun lung khokrok lakah a luang ih, saklam ih a kel hnu ah kham kuar thuk (gorge) sungah a luang lut.\nKa hmaizawn ih tlang cu pii thawng hnih hrawng tiang in a kaiso. Hrampi tawite pawl in an khuh thluh ih hmun hnih khat ah far kung an um. Tlangmual ih nisuahnak lam cu a hrap tuk ruangah zathar hrang lo ahcun cennak ci a si lo. Tiva ihsin tlang hrap tiang hup ngah thluh thei dingin minung nei thei sehla, pawpi an hawhsuah thei ahcun a hrangah kham kuar thuk lawng tlansuahnak remcang a um in a lang.\nPheh thu lo ahcun pawpi namsuah ding cu thil harsa zet a si. Ziangahtile pawpi ka tantanak tlangtluan saklam kap cu a hrap zet lawng si lo in, thingkung an tam zet ih hlei ah furlong thum zik lai a sau ih peng hrek tluk a kau fawn. Asinan sakhan namtu pawl in ka fial dan vek ih an tuah taktak ahcun kap theinak ding remcang khal a um men thei.\nTahsildar cun khaw sung ihsin i rak hngak. Thil um dan ka sim hnu ah a tam theibik ih minung rak hawlkhawm lohli ding in ka dil. A thaizing nazi pahra ah pawpi in nunau a dehnak thingkung hnuai ih in ra tong ding ah ka cah hai. Tahsildar cun a tlintawk in a rak zuam ding thu i tiam ih Champawat lam ah a feh cih. Kei khal tlangmual ih bangla ah ka so ve.\nA thaizing cu zingthlapit ah ka tho. Puar kiarkiar ih rawl ka ei hnu in ka minung pawl cu an tim tuah in Champawat ihsin in rak hngak hai ding ah ka cah ta. Cu thluh in sakhan nam ding ih ka ruat mi hmunram cu zohfel sal ding ah ka suk. Ka ruahmannak ah thil dik lo zianghman ka hmu hran lo. Cutin, i ra tong ding ih Tahsildar ka cahnak hmun ah nazi pakhat ih tuan ah ka thleng.\nMinung hawlkhawm a harsa zet ding ti cu a fiang cia. Ziangahtile mipi in milai dehtu an ṭihnak cu an thinlung sungmuril tiang a thleng zo. Curuangah an beunak inn sung ihsi ra suakter ding cun awkam nem ih sawm men lawng hman a tawk lo men thei. Nazi pahra ah Tahsildar le minung pakhat an ra lang. Cumi hnu ah pahnih, pathum, pahra tivek in an ra thleng vivo ih sundir ahcun minung za hnih le sawmkua pariat an kim.\nTahsildar cun an zate theih ah cumi ni ahcun meithal license nei lo pawl khal dantatnak a tuah lo ding thu, a ṭul a si ahcun zian le cerek khal a pek hai ding thu, cumi ni ih hmansuah mi hriamhrei pawl cu thil hlun retnak innpi ih kilkhawi an si ding thu, a sim hai.\nA ra ding pawl an kim hnu, an ṭul mi zian le cerek pawl an ngah thluh hnu ah deh tuartu nu ih skirt a umnak hmun Tlangtluan tlunlam deuh ah ka hun hruai hai. Cutawk ihsin a khatlam tlangmual ih um, ṭek in a hawng a tlak hawk mi far kung pakhat ka kawhhmuh hai. Tlangtluan ahcun a sangsangte'n tlar aw vivo ding in ka sim hai ih, a khatlam far kung hnuai ihsin ka pavua ka zap in hmuh tikah meithal neitu pawl in an meithal kap puak dingin siseh, a dang pawl in khuang rak tum ding, au ding le lungto pawl hril dingin ka sim. Keimah rori in pakhat tetei' ka va hruai lai hlan lo zohman an umnak ihsi rak ṭhawn lo dingin ka sim hai fawn. Ka cah mi an theithiam thluh hnu in Tahsildar thawn kan pok. Tahsildar cun sakhan namtu pawl ih meithal cu tipang thilthu ah a puak thei ih siatsuahawknak nasa zet a thlen thei ruangah keimai' hnenih feh ve cu him sawn ding ah a ruat.\nHel kual deuh in ka feh ih horkuam tlunlam deng fehkan in a khatlam tlangmual ah ka kai. Tlangmual ihsin ṭek ih tlak mi far kung lam ah ka suk. Hitawk ihsi cun tlangmual cu a suk zet. Tahsildar cun savun kedam paa te a rak hruh kherkher ih, ka feh bet thei nawn lo ding a ti. A ke durh na zia-um deuh ding in a kedam a hlit. Culai ah khatlam tlangtluan ih um mi minung pawl cun kan tiamawk cia mi theihternak pek ka hngilh ah ruat in an meithal an kap puak ih ringpi'n an au thok. Ka umnak cu kham kuar thuk ihsin ṭangphel za le sawmnga a hla lai fawn. Kham kuar thuk ziangtluk in a hla lai ti zoh leuhleuh phah lo in tlangmual lam ah rinngamawknak nei zet ih ka rak kai ruangah ka rak thleng sang deuh pang.\nTlangmual ihsi ka tlan suk phah in kham kuar thuk hmai zawn ah hrampi hring phur khat an um kha ka hmu. Hmun dang ṭha deuh hawlnak ding can a um nawn lo ruangah ka rung tlansuknak tlangmual dungtun in hrampi lak ahcun ka to cih. Hrampi cu pii hnih hrawng an sang ih ka taksa hrek cu in thup thei. Cang lo khai lo te'n ka um ahcun hmuh ka har ve thawkhat ko ding. Ka hmailam ih tlangmual cu sa an run hawh rero mi tlangmual a si. Pawpi a ra suahnak ding ti ih ka ruat mi kham kuar thuk cu ka kehlam liang dung zawn ah a um.\nTlangtluan so ahcun thawm le vang ring zetzet a thang celcel. A pehpeh ih kap mi meithal puak awn pawl hlei ah, khuang tum awn le minung a za tel ih au aw a um fawn. Thawm le vang a rinbik laifang ah ka hmaizawn ih khuarkhawhrum pahnih karlak, hrampi umnak hmunhrap lak ah pawpi cangvai ka hei hmu. Ka umnak ihsin ṭangphel za thum hrawng a hla lai. Pawpi cu malte lawng a feh man ti fang ah far kung hnuai ih um Tahsildar cun a zunphir tawite thawn vei khat ah mu hnih in a run kap. Meithal kah awn a theih vete'n pawpi cu a herkual ih a ratnak lam ah a kir sal. Hrampi sah zet lakih a vung pil zawng ah ka rifle mawn ka kau ih, phur hnai lo cing in cerek ka hei thlah.\nTlangtluan tlunlam ih um pacang pawl cun meithal puak awn vei thum an theih tikah pawpi cu thah a si zo ti'n an rak ruat. An meithal ih ziandawng an phelh thluh ih, a netnak hrangah ti'n an au vualvo. Ka thaw hman ka thaw ngam lo. An umnak hmun ih pawpi a hung thlen thu mi pakhatkhat ih kiau-raak awn ihsin an theih ding can ka rak ngai. Culai fang ah pawpi cu ka hmailam kehlam kap zawn ah a ra lang thutthi ih, tiva te cu vei khat khir ah a kaan ih kham kuar thuk ah a ra. Kan umnak a zawn aw ciah nan, ka .500 modified cordite rifle cu tlunlam hoih deuh in ka kap. Pawpi cu a ding thutthi lawk hnu ah, a dunglam a zoh tikah kirnak ding a um lo ti a hmu . Ka cerek cu a zaang tlun ihsin a liam hlo si hmang ka ti lawk. Asinan ka kap tumnak hnak ih malte dunglam deuh ah ka rak ngah. A lu kun phah in ka lam ih a taksa hrek a ra her zawng ah remcang ti zetin a liang ah ka kap sal. Himi ṭum ih ka kahnak cu ṭangphel sawmthum hnak ih nai a si. Malte a com dukdi lawk nan a hna thlep phah le a haa lip phah in a ding ṭenṭo lai thotho. Kei cu i ra zon pang sehla ziang ka tuahbik ding ti ruat in ka to. Ziangahtile ka rifle ahcun ziandawng a um nawn lo. Vei hnih bak kapnak ding remcang ka ngah ka zum lo ruangah ziandawng pathum lawng ka rak keng. Ziandawng pathumnak cu cakkhai thil ih hman dingmi a si.\nVanṭhat thlak zetin hriamhma tuar zo ramsa tamsawn cun mi an sualbuai dah tuk lo. Nuamtete'n dunglam ah a her ih, a vorhlam ih tiva te tankai in lungto tlu ṭhenkhat parah a kai. Cang hrap ah a pheizawng ciah in, a dang hnak in a ra pawngsuak hleice mi lungto tum tuk lo pakhat, a hmu ih cutawk ihsin tlang hrap ih um mi lung pheng tumpi parah a va kai zik. Cumi lungto le cang hrap an tonawknak zawn ah hrampi bur fate pakhat a ṭo. Pawpi cun cui' hrampi hnge pawl cu pawk in kaisoh a tum. Ralring ding ih hei auh phah in a meithal i rak pe ding ah Tahsildar ka hei auh. Tahsildar cun sau nguahngo in i rak sawn. Asinan ka theih ngah mi ṭongfang umsun cu 'ke' timi lawng a si. Ka rifle ka ṭhum ih tlangmual ah hung tlan so in Tahsildar kut ih meithal cu ka la ih ka kir sal lohli.\nTiva te ka sal thlen tikah pawpi cu hrampi bur a lan zo ih lung pheng pi par ihsin ka umnak lam a ra pan. Amah thawn pii kul lawng hla ih kan um lai ah kap tum in meithal cu ka thlir. Culaiah meithal fung hram le meithal ko karlak cu zungpibok ṭhen riat ih ṭhen khat hrawng a dai aw lo ti ka hmu ih ka thin a phang zet. Tahsildar in a fung hnih in vei khat kah ih a rak kah lai ah khan meithal cu a rak kuai lo ih, tui ṭum khal ah a kuai lo men thei. Asinan cerek le ziandawng dunglam ih an ra saihpetawk ding phan a um zet. Asinan thil ṭihnung si cing in tuah lo theih a si nawn lo. Meithal tin zawn thei ding ih tuah mi khuailul bol tumpi cu pawpi kaa ang lai zawn ah tin phah in ka kap. Ka tin sual maw, meithal in cerek cu pii kul sung hman zawnte'n a kapsuak thei lo maw si ding, cerek cun pawpi ih kaa cu a ṭhelh ih a vorhlam ke ah a va ngah. Cerek cu ka kut tin thawn lehhnu ah ka phorh leh. Vanṭhat thlak zetin pawpi cu a thaw netnak a thaw thlang a rak si. Curuangah a ke ih ka ngah khal cu ka lam ra pan vivo lo ding ih khamnak ah a rak tawk. Cutin, lung phengpi sir ahcun a lu hngat phah in a cawl.\nA relhnak ihsin pawpi a rung suah ih kham kuar thuk pan a tum lai ihsi khan sakhan namtu pawl ka hngilh. Saklam tlangmual naite ihsin \"Lungto parah a um khi! Kan dir thla ding ih cip seksek ko in thlek uhsi!\" ti ih an au awn ka theih hnu lawng ah ka vun mangsuak thutthi hai. \"Cip seksek ko in thlek uhsi!\" timi awn ka theih tikah ka hna ih theih mi hman ka zum thei lawk lo. Asinan ka theih mi cu a dik fawn. Ziangahtile mi dang pawl khal in pawpi cu an run hmu hai ih tlangmual hmun tin ihsin an au aw cu a suak peh rero.\nVanṭhat thlak zetin, lungpheng parih pawpi a kaisohnak lung pawng forsuak cu sakhan run namtu pawl ih ralkah ah a um ih, ka cerek hawi pang sual a um khalle rak dawnkham thei ding khop in a kau thawkhat ve. Lungto par ah ka kai ih pawpi umnak ah ka hung thleng. A thih le thih lo lungto thawi' dennak ding can khal ka neih nawn lo ruangah a thi zo ko ding ti'n ka ruat hnget mai. Pawpi umnak ka thlen rual ah pacang pawl cu an meithal, hreitlung, nam tlap ṭhiangṭhiang pawl le fei pawl thli lak ih hawi phah in, hramlak ihsin an rung tlansuak hai.\nPii hleihnih ihsin hleili karlak hrawng a sang mi lungto ahcun an hung kai thei lawk lo. Ziangahtile lungto kap cu tiva te in tidai a tam can ah ngil lelel ko in a rak tuah ruangah kedam hruh lo cing khal in an kai thei lo. An ral ṭihnung parih mipi an thinlingnak cu theihthiampi theih an si. Ziangahtile an lakah pawpi kut tuarlotu pakhat hman an um lo. An hotu si hmel ih lang mi pakhat tla cu a lung a aa thluh. Khatlam khatlam ah a nam thlir phah ih tlan kual rero in, \"Himi hi ka nupi le ka fapa pahnih thattu Shaitan a si\" tiah a au ciamco (Shaitan = Khawsia). Mi dang pawl khal an buai celcel. Asinan a nupi le fapa hlohtu in a hriamhrei a ret sal vete'n mipi ih thinlung buainak khal cu a cawl rupri cih. Cu pa cu ka hnenah a ra ih, \"Bawipa, kan ral kan hmuh cun kan aa thluh a si hi. Asinan tu ahcun kan aatnak cu a reh zo. Nangmah le Tahsildar parah ngaidam kan lo dil,\" i ra ti. Ka meithal ih ziandawng ka phorh hnu ah pawpi parah ka meithal ka ret ta ih, ka kut ih lungto tlunlam tlang pawk phah in hnuai ah ka vung ṭum. Leilung thleng thei dingin in rak dom hai. Pacang pawl cu lungto parih ka kai dan ka sim hnu ah pawpi cu dimdawihte'n a hnuai ah an run ṭhum. Cutawk ahcun an zate'n an hmu kim thluh thei.\nLungto par ihsin pawpi in i run zoh suk lai ahkhan a kaa ah thil dik lo pakhatkhat a um ti ka hmu. Tu ih ka zohfel sal tikah a vorhlam tlun le hnuai ih ho pahnih an rak kiak ti ka hmu. A ho tlunta deuh cu a hrek in a kiak ih, a hnuaita cu a ruh ri rori'n a kiak. Meithal ih a ho an rak kap kiaksak ruangah a deh ṭheu mi ramsa pawl a deh thei nawn lo ih, deh a olsambik mi minung dehtu ah a rung can phah a si.\nPacang pawl cun pawpi vun cu cutawk hmun ih hawk lo ding ah, le khaw thim zawng tiang an khaw sungah ret hrih ding ah in dil. An nunau pawl le nauhak pawl in an mit rori ih an hmuh lo ahcun an ral ṭihnung a thi zo ti an zum thei lo ding tiah in sim.\nPawpi zawnnak ding ah thing zen no pahnih an hau ih pawpi khatlam khatlam ah an ret. Cu thluh ah an luttawn, taittawn, le biar pawl thawn pawpi cu thing zen ahcun hnget zetin an ṭawn. An tuah ṭheh in thing zen cu an zawn ih tlanghrap tawhram ah kan va feh. An khaw thlen dan ding hla sawn hmansehla, sakhan an run namnak hramlak zawh so in, tlangmual tlun lam ihsi pawpi zawn tlung cu pacang pawl cun an hril sawn. Hmun hrap a si ruangah tawlhbuai le kekar sual um lo ding in dungta deuh ih fehtu in a hmai ih fehtui' taittawn simaw, a hnipuan pakhatkhat simaw, hnget zet ih pawk vivo ding in kan tawlrel. An pawkawk hnget ngah in pawpi cu an zawn. A zawntu pawl an bahlonak ding le an kekar a remcan theinak ding ah khatlam khatlam in midang in an ke an rak kil. Cuti vivo ih tlangmual kan zawh so lai cu sihte in phar parih caw-ek cep an zawn vualvo lai a bang lamlam. Pawpi zawntu pawl ih dung ahcun mi malsawn an um ih, annih cun Tahsildar an zawn. Ke kar a thawng tel ih hla mi tlang hrap so ahcun mi pakhatkhat in a hmai ih umtui' hnipuan a pawk mi thlah pang sehla cun nasa zet in an siatsuah aw thei ding. Asinan zohman in an thlah ve ce lo. Tlangmual zim kan thlen tikah pawpi zawntu pawl cun nehnak hla sak phah in nisuahlam an pan ih, kei le Tahsildar cun nitlaklam ih um mi Champawat lam kan pan.\nTlangmual par ih kan feh lai ah an hling parah deh tuartu nu ih sam sau zetzet pawl an tannak blackthorn kung pawl lak ah ka ding lawk ih, pawpi kan hawhnak thlirmual pawl khal a netabik hrangah ka vun cuan sal.\nTlangmual thlanglam ah sakhan namtu pawl in vansiat tongtu nu ih lu an hmu. Thli reh zet lakah kham kuar thuk ihsin meikhu fem te a hung kaiso ngiahngo mi cu deh tuartu nu ih sungkhat laina pawl in, an sungkhat tleirawl dehtu Champawat Milai Dehtu kah thah a sinak hmun rori ah, ruak vuinak netabik an tuah mi a si.\nZanriah khawh hnu, Tahsildar thawn tual ih kan din lai ah a khatlam tlangmual ihsin a tlar ih rung suk thluangthlo far meiser vang pawl ka hei hmu. Pacang rual tam zet ih thingtlang hla sak awn khal zan reh thli lak ah a rung thang. Nazi pakhat a rei hnu ahcun pawpi cu ka ke hram ah a ra thleng.\nMinung tampi ih buk vialvial lai ahcun pawpi vun hawh ding cu a harsa zet. Curuangah hnaṭuan sawt deuh ding in a lu le ke pawl ka tan ih, a taksa pum ih vun lawng ka hawkter hai. Pawpi thi kiltu ding ah palik pawl khal an ra. A thaisun, cumi kiangkap khua hmuahhmuah ih minung pawl an kimkhawm tikah pawpi taksa, ke le mei pawl cu fatak tete'n kan can nawi ih an zate'n kan zem hai. Pawpi sa asilole ruh them hi thingtlang nauhak pawl in an hngawng ah an orh ṭheu. Cumi an orh tikah a orhtu kha ralṭhatnak an nei cuang ti'n siseh, ramsa sual pawl ih donak ihsin an luat thei ti'n siseh, an zum. Pawpi in a dolh mi nunau tleirawl ih kutzung pawl cu spirit ih ciah in Tahsildar in i rak kuat. Cui' kutzung pawl cu Naini Tal ih Nandadevi biakṭheng kiang ah ka phum.\nPawpi vun ka hawk rero lai ah Tahsildar le a hnaṭuantu pawl, kiangkap khawte pawl ih khaw lal pawl le khaw upa pawl le Champawat bazaar ih sumdawng pawl cu a thaisun ih an tuah tum mi puai le laamnak ding timlam in an buai zet. Cumi puai ahcun keimah cu khuallian ah ret in tum. Zanṭim hrawng ah mipi pungkhawm cu milai dehtu in kum li sung zawh theih lo ih a rak tuah mi an lamzin pawl an hman sal thei ruangah lungawi aipuang ih au phah in an ṭiak. Hitawk hmun ih ka fawp netabik ding mi ka kuak fawp phah in Tahsildar hnenah ka cam bet thei nawn lo ding ruangah puai ahcun ka dinhmun cu amah ih rak luah mai ding ah ka cah ta. Cu thluh in ka minung pawl thawn kan pok cih. Ni hnih sungah peng sawmsarih le peng nga kan thlen a ṭul.\nZing ni a suah rual ah ka rang kung ah pawpi phaw ka thlaih ih, zan ka riah tumnak Dabidhura ah nazi malte sung pawpi phaw rak kholh man ding in ka minung pawl cu ka fehsan hai. Pali khua ka thleng ih tlangmual parih thlam kiang ka thlen tikah nunau ṭong thei nawn lo kha a unu ih phuba laksak a si zo thu hung sim sehla a hrangah thin diriamnak mallai tal a um ding tiah ka vun ruat. Ka rang cu sasaw hnah le hrampi rak ei thei ding in vur tlak ṭheunak le tlaklonak ramri kiang ah ka tanta. Tlangmual parih thlam ahcun ka hung so ih pawpi phaw cu pharhdarh in an sangka zawn ih um mi lungto parah a lu thawn ka ret. An fa le pahnih cun ka thilti cu mak ti zet, mit phaw keke in an zoh rero. Anmah ka biak awn a theih tikah inn sungih rawl rak suang rero an nu cu sangka ah a ra suak.\nThinthirnak le thinthirnak ih suahter mi thil thuhla elawknak lam ahcun telbuai ka paih hran lo. Ziangahtile hivek lam ah theih mi zianghman ka nei lo. Ka theih mi umsun cu, thla hleihnih lai ṭong thei nawn lo ti ih an rak rel mi le kan dunglam ni li ihsin ziangvek thusutnak hman son tum nawn lo ih an rel mi cu, tu ahcun an thlam ihsin lamzin ah a tlan kual vivo ih a pasal le khaw sung ih mi dang pawl cu zamrangtei' ra lohli in, bawipa in ziang a run keng timi ra zoh ding ah a auh ciamco hai, timi lawng hi a si. A run ṭong thei sal thutthi cu a fa le pawl cun an mang a bang tuk ih, an nui' hmai cu mit ṭhep lo in an zoh cuahco.\nLakphak in timtuah sak lai ahcun khaw sung ah ka cawl. Ka hnenih ra pungkhawm aw mipi pawl cu milai dehtu thah a si dan pawl ka sim hai. Nazi pakhat a rei hnu in ka khualtlawn cu ka peh sal. Peng hrek ih hla ka thlen ah Pali khua ih pacang pawl lungawi aipuang ih an au-awn ka hi thei ban.\nA thaizing cu tlavang thawn kan ṭhawng aw ih ka thir nasa. Cumi in Dabidhura ihsin kan pawhsuah ding can a tlaiter phah ih, ka rang te le keimai' hrangah phur rit a thlen ruangah ka run rel lang ta kherkhernak a si. Vanṭhat thlak zet in ka rang te cu feh a cak zet ih a tum khal a ruh zet. Hmun so ah a mei pawk in ka feh, hmun phei ah a parah ka to ih, hmun suk ah a dung ihsi khor phah in zinglam nazi pakua le zanlam nazi paruk lakah Naini Tal lamzin peng sawmli le peng nga kan feh thleng.\nThla malte a rei hnu, Naini Tal ih an tuah mi tonkhawm puai ah Ramkulh Dingkhawm ih Lieutenant-Governor Sir John Hewett in Champawat uktu (Tasildar) cu laksawng ah meithal a pe. Pawpi ih deh mi nunau kan hawl ṭum ih i thluntu minung pahnih khal, in rak bomnak ruangah, ramtawih nam mawi zet pakhat veve a pe. Ramtawih nam pahnih cu mawi zet ih cei mi an si ih an innsang ah san khat hnu san khat in rothil ah an run hlan sawng aw vivo leh ding.\nHminsin: Major Jim Corbett ih \"Man-Eaters of Kumaon\" cabu sungih ta, \"The Champawat Man-Eater\" leh mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/chinblog.com\/champawat-milai-dehtu\/","date":"2023-09-30T16:56:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233510697.51\/warc\/CC-MAIN-20230930145921-20230930175921-00057.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999719858,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999719858169556}","num_words":12200,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.344,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1Ciazolo ah Bawipa in i hnenah, \"Laihnah zual lian ngai lang tulai, minung kalawngdan thawn Maher-Shalal-Hash-Baz thu ngan tu. 2Ciafangin phungki Uriah le Jeberekhaiah fapa Zekharaiah te khiah a sangtlak i tettikhan tu tuh in ko tuh ing.\" ti in i rel i. 3Cafangin kai khai i nu prawfet thawn it khat ai ani in fapaai le pasal niu in te i. Ciafangin Bawipa in i hnenah, \"A hming khiah Maher-Shalal-Hash-Baz ti in ko tu. 4Ziangmanti fangin nau niu in, 'I paa, i nuu,' ti in ko thiam hlanah, Damaskhas naihnak thilri le Samaria ai longhnak thilrite khiah Assiria kumpibawipa hmai ah kawih tuh i.\" ti in i rel i.\n5 Ciafangin Bawipa in i hnenah i pon leh thio ai,\n6 He mite in a fungniu ai luanghnak Shiloah ti khiah daih lo ai\nRezin le Remaliah fapa vumah ang manin,\n7 Ciamanin Bawipa in amahte vumah\na lian le a cakngai Run ti – Assiria kumpibawipa khiah\na raalkapte kawmin kawih tuh i.\nCia Run ti in a kaak le a varkam te khiah cum tuh sio i.\n8 Cen cia Run ti in Judah ram khai a hawng tian in cum in luang tuh i.\nA ko pharh hnak in na ram song khiah\na veksenin khuk tuh i, aw Immanuel!\" ti in i rel i.\n9 Aw mi phun dangte pawl, ning keh in ning khoi tu sio seh.\nRam hla ngai ai mite, ning veksen in ngai tuu-ih.\nNing raal thilthuam vong tuu-ih.\nIkhalselai ning khoi tuh sio i.\nNingmah veve khiah raal thilthuam vong tuu- ih.\nIkhalselai ning khoi tuh sio i.\n10 Thusawm tlang tuu-ih.\nIkhalselai zaikhai khim tuh lo i.\nNing tumhnak khiah rel tuu-ih.\nKhim tuh lo i.\nZiangmanti fangin Pathian khiah kin hnenah um i.\n11 Ziangmanti fangin Bawipa in a kut pui khiah i vumah dah ai, he minungte bangin nung tuh lo in i tiam i. Bawipa in,\n12 \"He mite in, ' raaltawng tuh tho i.' ti in rel bangin nang in rel mah.\nAmahte lauhnak khiah lau mah.\nKih khai kih mah.\n13 Vancung mite Bawipa khiah a cianghlim in zul tu.\nAmah lek khiah lau in amah lek khiah kih tu.\n14 Amah khiah na buanhmun i tuh i.\nIkhalselai Israel mite le lakah amah khiah\na bah ruai tu lungpui le a sui tuh lungto i.\nCen Jerusalem ai umtu mite lakah\namah khiah thang bangin awk ruai tu i tuh i.\n15 Amahte lakai mi tamngai in cia lung khiah\nsui tuhai, amahte khiah bah tuhai,\nek tuh le amahte khiah thang bang in\nawk tuhai pom tuh i.\" ti in i rel i.\n16 Tettikhanhnak thu khiah pen tu lio.\nDan upadi khiah i hnuahlunte hnenin khawi tu lio.\n17 Bawipa in a hmai khiah Zakuk mi hnenin thup khalselai,\nKai ngawn amah na per sah tuh ing.\nAmah khiah umm tuh ing.\n18 Bawipa ai i pehnak fate le kaimah khiah heta ah um i ing.\nKinmah khiah Zion Mual vumai umtu\nvancung mite Bawipa in Israel ram songah bawnhnak\nngaisun urkul le hnikhnaihhnak i ing.\n19 Amahte in ning te hnenah, \"Tlahsan thiam te le hnam nai te khiah sii tuu-ih,\" ti in ning ruai fangin, ningte in Pathian sawn sii tuh lo i sim? A nung mite ca in mithi te khiah zawt tuh im? 20Upadi dan le tettikhan hnak sawn ah sii tuu-ih. Amahte in he thu bangin rel hlahlekhaw, amahte songah khuavar um lo i. 21Amahte khiah thin rimsu le rikaam in ram lakah vak tuh i. Amahte khiah rikaam ze in van lamah sik tuh ai kumpibawipa le amahte Pathian khiah awrsia in cam tuh i. 22Ciafangin anite khai laipua khiah siik fangin, thin rimsuhnak le khuathim le thinhnawmhnak lek hmu tuh ai amahte khiah khuathim songah hnawt tuh i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/isaiah\/isaiah-8\/","date":"2023-10-03T03:52:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233511053.67\/warc\/CC-MAIN-20231003024646-20231003054646-00266.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9371002913,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9371002912521362, \"cnh_Latn_score\": 0.059485018253326416}","num_words":617,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.172,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.947,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A Mak Bak Ko Pa Si Ve Ko Tung I Ziah Hiti Um Hnga A Hawipa Nih Cun A Nih Sawh Bak Lai September 25, 2023 admin 0 Duhdawtmi nan zaten cibai le fala cakuat a siar thiam lo ruangah a rualpa in a siar saktlawngkai lai nan mang cio ko ding. video […]","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"http:\/\/hringdildellairam.com\/category\/chin-news\/","date":"2023-10-04T16:19:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233511386.54\/warc\/CC-MAIN-20231004152134-20231004182134-00383.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8693317771,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8693317770957947, \"cnh_Latn_score\": 0.12978851795196533}","num_words":50,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.265,"stopwords_ratio":0.26,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.834,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Lian Lian tiih an kawh mi nauhakpa cu, 'a leng ka suak vaak ding' ti'n a tim a tuah rero lai ah a pa in, \"Ka fapa, khui hmanah rak vaak hlah aw, hnațuan lo fial duh ka nei\" a ti ruangah vaak sal lo in inn ah a um sal. Cu lai ah a rualpi Thang Thang a ra i Lianlian cu lek ding in a ra sawm.\nLian Lian in, \"Kei cu ka manh lo ding. Ka pa in hnațuan lo fial duh ka nei, rak vaak hlah aw i ti. Atu ka pa a ra ding ih hnațuan i fial ding, lek ding cu ka manh lo ding\" tiah a ti. Thang Thang in, \"Na pa a ra hlan kan lek manh ko ding na pa nih a lo thei zik lo\" tiah Thangthang cu a ti nan Lian Lian cun a duh cuang lo.\n\"Ka duh lo. Ka pa nih i thei lo hmanhsehla Pathian in i thei a si. Kan nu le kan pa thusimh mi kan ngai lo ahcun Pathian thlasuah kan dong lo ding ti na thei lo maw si?\" tiah a hei let sal.\nNote:: Lian Lian cu mitha, mifel zet a si. Cu vekin, nan nih khal nan nu le nan pa nan saya pawl thusimh mi țhaten nan ngai a si ahcun nunsung lei thlasuah van thlasuah nan co ngah dingih nan hlawh a tling thei ding a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/chinblog.com\/kan-thiltuah-mi-ziangkim-pathian-in-a-thei\/","date":"2023-09-30T17:07:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233510697.51\/warc\/CC-MAIN-20230930145921-20230930175921-00180.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.6894731522,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.6894731521606445, \"cnh_Latn_score\": 0.3103814721107483}","num_words":239,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.266,"stopwords_ratio":0.423,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.875,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nThinnom nak ding lawng ruahsan in thlacam nak cu Khristian sinakih thlacam nak a silo. (October 21, 2020)\nThlacam nak, Pathian thu ruah nak cu thinnom nak ding lawng ruahsan in thlacam nak cu Khristian sinakih thlacam nak a silo.\nOctober 21, 2020\nPope Francis ih kartin tlawngkai ni thum zirh mi\nPope Francis cu tlawngkai nithum sunih a zirh nakah thlacam nak cu Saam cauk parah bun aw in a zirh bet. Pathian cu a tui thil cang mi parah thu a ruah thu Saam cabu in a lang ter. Tui karah Pope Francis cu covid-19 ruangah leitlun killi le Italy ah nat suan a tuar tu mipum than nak kha ralring in mipi thawn naiten ton awk nak a tuah lo. Cutiin nai ten cibai a buk lo ruangah \"nan harhdam nak a that nak dingah a tu vekin hla zet in ka lo ton ruangah ka thin a nuam lo\" tiin mipi hnen a sim. Cumi aiah Pope a thusim nakih a ra tu pawl khat le khat hlatnak ihsin nel aw zet in cibai buk aw dingah a cah. Pope Francis cu Bible a siar caan ah mipi lak ihsin nu pakhat in a fate a tap mi a lem rero kha an vunruat . Pathian in kanmah pawl cu nu pakhat in a fa a lem rero vekin nemten in lem. Nu pakhat ih ziaza cu a mawi zet mi thlam vek a siih, cumicu minung pawl parih a ret mi Pathian ih that nak, Nu Pawlpi ih thlam khal a si.\n\"Biakinn sungih a tap mi naute ih ttah kha dai dingin zuam hlah uh. Ziangruangahtile hitivek naute ih ttah awn cu Pathian ih that nak a hip tu a si ruangah a si\". A tui a cang mi kha Pathian zoh daan in zoh nak Pathian a um lo, harsat a tuar tu an um lo tiin ruat lo dingah, mi thalo pawl ih hnaihnok nak tuar lo dingin Saam cabu in in zirh. Saam cabu thawn thlacamnak cu nunram ih a um taktak mi a si. Ziangruangahtile Pathian tih nak timi cu a famkim mi minung sinak in ngah ter. Thlacam nak thawn kan nunram cu thil thalo tuah nak le duh ham nak nunram in in humhim. Asinan midang pawl in mah le mah ngaisang ter nak thawn mai neih mi santhar thil thawn porhawk nak cutivek a tha lo mi thlacam nak cu ralring dingah Jesuh Khrist in ralring nak in pek vek in Pope in a cah. A hman mi thlacam nak cu a taktak ih a cang mi thuhman cu Pathian ih hmuh nak thawn zoh thiam dingah, ruat thiam dingah can tha a pe.\nCuihleiah thlacam nakah bang zet in a luat ih ngah mi thlacamnak pawl cu kilaw ih kaa in a suak mi vek silo dingah ralrin nak a pe. Cutivekin thlacam ding aiin thlacam nak cu mai nunram ih a laifang tiin ruatin thinlung ihsin a ra mi cafang thawn thlacam ding. Pathian le Pathian fale pawl a duhdawt tu cu thla an cam tikah ulenau le ral pawl hman a thu pi thlang. Pathian a upat tu pawl cu mi tinkim khal upat an thiam ding. Thlacam nak cu nunram ih buainak mal ter tu thinnom nak tin khal ti a ngah lo. Thlacam nak, Pathian thuruah nak thawn thinnuam dingah tumtah mi thlacam nak cu Khristian thlacam nak a silo. Cu aiah thlacam nak cu kanmah midang tuanvo lakduh nak a um ter. Himi dinhmun cu dungthlun tu pawl hnen Bawi Jesuh a zirh mi \"Vancung ih kan um mi kan Pa\" thlacam nak ah hmuh a theih. Thlacam nak cu biakinn le leilungpi hmunkhat ah a um ter.\nKhristian daan thangthatnak hla pawl cu \"minung nunnak ih nat nak pawl a dam ter\" hitivek minung pawlih thinlung sungin a ra mi minung lam thlacam nak ih biak khawm nak palw cu Judah biakinn pawl ah cam thok a rak si. Catholic Kawhhran zirh nak vekin Saam cabu cu Pathian biaknak, biakinn pawlih cam mi Pathian thu pawl tiin minung thinlung in a ra mi thlacam nak pawl tiin ruah nak a si. Minung thinlung in a ra mi Saam thlacam nak pawl cu hlanlai ahcun Isarel miphun ih thlacam nak tiin ti a siih nehhnu ahcun Nu Pawlpi ih thlacam nak tiin thazang lak a si.\nSaam cabu thlacam nakah mah rori thlacam nak, timi first person hmangin a siih, mitinkim hrangah cam mi thlacam nak a si. Khristian thlacam nak cu Pathian sunloih nak biakinn le leilungpi a kai tu thlarau lam nunnak timi sim khal a theih. Thlacam nak pawl cu biakinn in a thok ih khuapi ih lamzin pawl cu minung sinak sungah a cem ter. Khat le khat pehtlai awk nak a si. Nitin cangvaih nak a hram a simi thlacam nak pawl khal biakinn Missa raithawi nakah a cem. Curuangah minungpawl ih thinlung bang nak pawl thlacam nakah a tul ringring mi a si tiin Pope in a sim. Leilungpi cu Saam cabu a cohlang tu tin a rak ti theu. Saam thawn minung thuanthu cu Pathian ih zoh daan vekin in zoh ter. Pathian le kiangkap minung pawl par ret mi duhdawt nak a tawi zawngih ti asile Pathian um nak hmun ah minung timi a um.\nKanmah pawl in Pathian kan duh hmaisa ti hnakin Pathian in in duh hmaisa. I Johan Cathianghlim sung ahcun Pathian duh in ulenau a hua tu cu mibum tu a si. Hmuh theih mi ulenau hman a duh thei lo tu cu hmuh theih lo mi Pathian cu ziangtin a duh ding tin khal a sim. Pathian ih a thianghlim mi hmuihmel in mitinkim ah a um timi cu \"Pathian theilo mi ruah nak nei lo tu pawl in an el ruangah hitivek Pathian nei lo nak cu Pathian in a pom lo ding thu Pope Francis in a sim. Mitampi thawn hlat nak ah um in, mi pawl a hua tu cu Pathian ka zum a ti khal le Pathian nei lo thawn a bang aw. Himi cu ruah nak sual a si. Kiangkap mi pawl hua in Pathian ka duh timi cu a tha lo biak mi tiin ti a theih tiin a sim. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/thinnom-nak-ding-lawng-ruahsan-thlacam-nak-cu-khristian-sinakih-thlacam-nak-silo","date":"2023-09-22T12:53:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00821.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999653101,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996531009674072}","num_words":1056,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMaria bangin Bawipa ih tongkam ngai in Martha vekin kan nunah a takin nuncilh uhsi.\nMartha le Mary tei unau thuanthu (October 8, 2019)\nSiarding: Jonah 3:1-10; Ps. 130:1-4, 7-8; Lk. 10:38-42.\nTuisun kan siarmi Thuthangtha cu Martha le Maria tei unau hnenih Jesu a va lennak thu a si. Himi thu hi fiang deuh ih kan theih theinak dingah malte kau deuh ih zoh ta uhsi. Martha le Maria tei unau tahthimnak hlan deuh ah Samaritan mitha thu kan siar.\nMt 22: 36 ah Daan thiam pakhat in Bawipa Jesu ih hnenah \"Thukham lakih a tumbik cu ziang a si? A tumbik thupek\" ti ih a suh tikah Jesu in \"Pathian duhdawt ding le innhnen duhdawt ding\" thu a si tiah a sawn. Cui duhdawtnak thukham cu Samaritan mitha thuanthu (Lk. 10:25-37), le Martha le Mary tei unau thuanthu (Lk. 10:38-42) ah famkim in kan hmu thei. Samaria mitha thuanthu ah innhnen duhdawt ding thu fiang zet in kan hmu ih Mary ih umtudan ah Pathian duhdawt ih thupitzia a langter.\nTuisun kan siarmi thuthangtha, Martha le Mary tei' unau thu lam ah feh thlang uhsi.\nKan Bawipa Jesu cu Martha le Mary tei inn ah a leng. A dungthluntu pawl thawn khual tlawng ih feh in a lang nan, Martha le Mary tei inn ih va leng cu a mah lawng ti in kan Bible cun a tar lang. Himi ah kan Bawipa cu Judah pawl ih nunphung thlun lo in, a pahbal in kan hmu. Ziangah ti le mipadang tello in amah lawng nunau pawl hnen ah a leng. Mai sungkhat hnenih va len cu a poi lo nan, sungkhat silo, mihran nunau hnen ih mipa dang tello ih mah lawng va len hi an nunphung a si lo. Cui tlunah cui nunau pawl ih umnak inn ah thu a zirh. Cucu tuisun ah Jesu ih tuahmi a rak si ngelcel. A sullam cu Jesu ih phuanmi rundamnak cu nunau mipa ti umlo, phunhnam theidan umlo in zocio hrangah a si ti, langter a duh ruangah a si.\nMartha tei unau cun innleng an neih ruangah anmah le an ti thei tawk in an mileng cu an rak zoh tha. Martha khalin an mai tul a ti daan in mileng cu a rak tuamhlawm ih Mary khal cun amai tul a ti daan in a rak tuamhlawm ve. Asinan, an unau hnih in tul an ti daan cio an bang aw lo. Martha cun a inn lengtu cu a ril a rawng pang ding maw, ti in ei le in a tawlrel nan Mary cun a inleeng thawn caan pe in a um. Zo cio an mai tul an ti daan vek ih an rak zohthatnak ah thubuai ziang khal a umlo.\nThubuai a si aciah lo nan, thubuai vek ih a ra lang a um ih cucu khuitawk in a thok ti le, Martha in \"Mary cu hnatuan ii bawm lo, ii ra bawm seh\" ti ih a mawh thluknak in a thok. Mai hnatuan cio cu thupibik ih kan ret tuk nak ah midang ih hnatuan cu thupi in kan ruat nawn lo. Cutikah kan mawh thluk. Kan zir dingah, midang ih hna tuannak khi a va poisakpi, thupi ih ruahsak kan tum dingih an tlaksamnak a um pang a si le, mawhthluk loin bawm le sawmdawl kan tum ding.\nMartha cun \"Ka mileng cu ziangha ka pek ding\" ti ah a caan a hmang ih Mary cu \"Ka mileng hnen ihsin ziangha ka ngah thei ding\" ti ah a caan a hmang. Bawipa Jesu ih dinhmun lam ihsin kan zoh a si le Martha hnen ihsin angah ding lam a si ih Mary hnen ahcun a pek ding lam a si. Minung mit ih zoh ahcun innteek lam in a thabik ih kan rak \"pek\" ding lam a si. Asinan, tu cu mi menmen siloin \"Pathian fapa\" a si tikah anih cun \"Ngah lam hnak in pek lam ah\" thluasuah a um sawn a ti kha (Acts 20:35). Cui tlun ah \"a mai nunnak hman pe ding in a ra\" (Mk 10:45).\nKan Bawipa kan bek dingmi lak ih a thinlung a tawng tu bik cu mei-ur thawinak hnak in a kekkuaimi thinlung (Ps 40: 6-9) a si sawn. Bawipa ih duhzawng cu a thu ngai ih thlun a si. Tu ah Mary cun Bawipa ih thu ngai dingin a pek awk nak kan hmu. Curuangah \"a tha deuh a hril ngah\" zo.\nSamaria mitha thuanthu thawn kan zoh tlang a si le Martha ih tuah le tuannak pawl hi dem ding ziang hman a um lo, a thatuk law law, a fuh law law, lawm tlakzet a si. Sikhalsehla Bawipa cun a lawm danglam cuanglo ih a mawhthluk ve cuang lo. Amahlawngte, a hril mi hnatuan kha tha tein ruat sal dingah a sawm.\nDuhdawtnak thawi thiltha tuah ti hi a thupi tuk ko nain himi lawng thuthangtha a si cuang lo. Thuthangtha cun a huap kau tuk. Pathian zumtu kan sinak le Jesu thluntu kan sinak ih a muril cu kanmah bulpak cio le Pathian kan pehtlaih awknak hi a si. Pathian thawi pehtlaih awknak kan neih lo ahcun Pathian kan zum man le Jesu dungthluntu kan si man a tangkai lo.\nVei tampi cu Pathian hnatuan ah kan buaituk ih amah Bawipa thawi umtlang ding le Bawipa ih hrangih caan pek ding hman kan theih hngilh pang theu. Tuah minung sinak taksa le ruangrai thawn Bawipa thawn tlangleng tlang thei kan si lo tikah Bawipa thawi kan komawk theinak bik cu \"thlacamnak\" hi a si. Thlacamnak thawngin Bawipa thawi a komaw theutu pawl hrang ahcun an hnatuan buainak in Bawipa thawi an komawknak a pelhsolh ter lo. Midang thawi kan duhdawt awknak langtertubik cu a hrangih hnathatuan hi a si. Cui hnathatuannak cu thlacam saknak le a tulsam mi poisak pinak a tel lo asi ahcun duhdawtnak diktak a sit i a theih lo ding. Jesu in Martha ih hnenah \"thil tul zetmi pakhat a um\" a ti. Jesu hnen ihsin a tongkam kan ngai ngah hnu lawngah a dang a luangsuak vivo ding mi a si sawn.\nMaria ih dinhmun kan zoh a si le Bawipa a ra thlen ve ten Bawipa ih ke hramah caan a hmang. \"A kehramah a um\" ti cu a thlun ngaingai timi langternak ih an rak hman theu mi tongfang a si. Curuangah Bawipa ih \"ke hram\" ih caan a ahman daan in, Maria cu Bawipa thluntu ngaingai a si ti a langter.\nMi inn ah fehin rual le pi pawl kan va len caanah, innteek ka rualpi cu kan hnenah ra lo in amai hna tuan men sehla nuam kan ti lo zet ding, \"ka ra len hi hnaihnoknak ka lo pe sawn maw\" ti ah kan mah le mah hman thu kan ruat ding. Tisa in awmsak ih lakphak in tuahsak tikah \"hna in tuan san\" ti in kan ruat cuang lo. Ei le in thawi in rak zohthatnak hnakin kan kiangah to in thunuam kan rel tlangnak ah nuam kan ti, manhla kan ti sawn theu. Midang parih \"poisakawknak - kazuhsaih\" kan nei kan timi hi an hrangih thiltuah lawng siloin an \"aw ngai\" hi a thupi zet.\nEurope hmunpi a dinsaltu ti-ih ruahmi, Europe pawl ih an pa tluk ih an ruahmi, (AD 480-547) ih san a rak hmangtu mithianghlim Benedict cun Christian nunzia cu \"thlacamnak le tuah tuannak - Ora et Labora\" ti in a rak ko. Cui nun cu tuini Martha le Maria tei unau ah kan hmu ih Pathian hna kan tuannak le Bawipa ih dung kan thlunnak ah zohthim ding thazet an si: Maria bangin Bawipa ih tongkam ngai in Martha vekin kan nunah a takin nuncilh uhsi.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/maria-bangin-bawipa-ih-tongkam-ngai-martha-vekin-kan-nunah-takin-nuncilh-uhsi","date":"2023-09-22T11:00:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00598.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999525547,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999525547027588}","num_words":1277,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.337,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nAngelus thlacam nak hmun ah Pope Francis in Pathian cu mitinkim Mopuai sawm. October11, 2020\nAngelus thlacam nak hmun ah Pope Francis in Pathian cu mitinkim Mopuai sawm.\nOctober11, 2020\nZarhpi sun Angelus thlacam nak hmun ah Pope Francis in Pathian ih Mopuai sawm nakah sawm nak rak cohlang lawng a tawk lo, thinlung thleng ih biak awknak timi khual tlawn nak khal on dingah a tul thu a sim. St. Peter tualrawn ah Angelus thlacam dingah a khawm aw tu mipi pawl hnen \"minung pawl run nak hrangah Pathian ih ruah nak cu a sim.\" Zarhpi sun zoh dingmi Bible asimi Mt 22:1-14 ah Bawi Jesuh cu a fapa hrangah MoPuai a tuah tu Siangpahrang ih tahthim nak a sim.\nTirhsian nak le mah hrang lawng ruah nak.\nPope Francis in himi tahthimnak cu Pathian ih tirhsian nak le minung pawl parih a duhdawtnak lang ternak pakhat a si thu a sim. Asinan a rak sawm mi pawl cu puai ih feh dingah an rak el. Cutivek thotho in kannih khal kanmai sumdawn nak le sumsaw thilri pawl cu kanmah in ko tu Pathian hnakin tuletu a thupi ah kan ret theu. Siangpahrang cu a ram laksawng zem dingah, tumtah nak aneih ruangah a zuam betih, a hnen um pawl hnen ah ziangvek hmunih a um tu khal siseh, an hmuh mi hmuahhmuah sawm dingah thu a pek. Pathian cu hnon a tuar tikah a sung peknak hnak in zovek hman tan lo in a hmuh mi hmuahhmuah sawm dingah a hnen um pawl hnen thu a pek.\nPope Francis in Mt Gospel ngan tu ih \"lamzin rikhiah mi pawl hrangah a hman mi kha a zoh sal. Greek tong in a cek ci lo mi le hmun a hnget lomi nunramah, kan um nakih a leng lam hmun pawl minung um lo nak hmun pawl lamah a thoh nak lam zin pawl le khuapi lamzin pawl a cem nak hmun pawl cu a tiduhsan a si thu a sim fiang. Cui hmun pawl ih minung pawl cu minung pawlkom ihisn hnon a tuar ih, ram leng ih a thleng tu pawl, Siangpahrang ih a sawm mi pawl an si thu Pope in a sim. Kawhhran cu nitin lamzin ah minung pawl hnen feh dingah sawm kan si thu, tiduhsan cu minung pawl ih um daan le leitlun ih kiangkap a lenglam ih thlen nak, minung pawl thlen lo nak hmun pawl, ruahsan nak nei loin nunram a hmang rero tu pawl cu inn sak in a um tu pawl cu cutivek dinhmun ah an um thu a sim.\nThinlung le nunphung pawlkom din nak\nPope in kanmah pawl cu Gospel hnatuan nak le duhdawt nak hnatuan ah ding men lo dingah sawm kan si. Cu mi aiah kanmah pawl cu mitinkim thawn khal siseh, pawlkom ih hnon a tuar tu pawl hnen khalah Gospel thuthangtha zem dingah kanmah pawl ih kan thinlung sangka pawl le pawlkom sangka on ding asi tin a sim. Pathian cu mi tlaitluang pawl le sual nei tu pawl, mitha le mi tha lo, ruah nak nei pawl le nei lo pawl zate hrangah puai a tuah.\nZangfah lainat nak thuam cohlan nak\nAsinan Pope Francis in pehbet in a sim mi cu puai ih a ra tu pawl hrangah Bawi Jesuh cu anmah pawl mopuai rawl ei nak innpi ah lut dingah ngah mi mopuai thuam cu hrut ding timi pakhat a nemhnget. Bawi Jesuh ih tahthim nakah Pathian in angki hru ding ih a el tu a hmuh tikah cumi cu a leng ah suah ding ah thu a pek. Pope in mopuai angki timi cu Pathian pek mi zangfah nak ai a awh. Pathian ih dungthlun dingah sawm nak cu rak cohlang ding lawng a tawk lo. Thinlung thleng ih Pathian thawn biakawk nak lampi on thok dingah khal a tul thu a sim. Pathian cu kanmah pawl hnen zangfah nak angki timi thluasuah cu kanhnen ah pelh loin in pe ringring. Cumicu mangbang in le lungawi sopar ten cohlang ding khal ah in dil.\nNetabikah Pope Francis in Pathian cu kanmah pawl hrang a rawl dar nak puai ah rundam nak thluasuah kha pe dingah in sawm thu cu mi tinkim hnen sawmphah in, kanmah pawl ih rikhiah mi pawl le kan thil hmuh fiah nak ihsin suak dingah Bawinu cu kanmah hnen in bawm hram seh, tiin thlacam in thuthangtha sim nak cu a cawl. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/angelus-thlacam-nak-hmun-ah-pope-francis-pathian-cu-mitinkim-mopuai-sawm-october11","date":"2023-09-22T12:36:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00042.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999649525,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999649524688721}","num_words":756,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.327,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"SAC ralhrang lalpa Min Aung Hlaing cun Myanmar mi ramdang ih khawsa pawl kawhnak a nei. Thuhla phunphun ruangah Myanmar ram suahsan ih ramdang ih va umtu Myanmar mi le sa pawl cu ra tlungsal hai dingin le a remcang thei bikin tawlrel an si ding thu, an parah buainak zianghman an tuahsak lo ding thu Nay Pyi Taw ih meeting nak ah Min Aung Hlaing cun a rel.\nKannih acozah hi rampi pakhatih cawlhnak daihnem vek kan si. Hi cawlhnak daihnem hnuaiah a sur, a sa tuartlang dingin keimai' hohanak rori in ka ko tlung hai. A hlanah cun lamzin zaten khar a si. Asinan keimai' kutsung ahcun an zaten ka kokirsal.\nRamdang an um hai tikah an hmailam ruahsannak a vaivuan tuk. Harsatnak an neih tikah Myanmar Embassy hnenah report aw cio hai seh. Ka thlahthlam hai lo ding,\" tiah Min Aung Hlaing cun a sim. Tu hrih ahcun Myanmar ram sung rori khalah kaihkhihawknak a tam ih ramdang ihsin ra tlung duh hrangah cun Min Aung Hlaing ih thusimmi cu zum a harsa zet.Ihburlenpictures,\nCa dang relchap; Kaya ramkulh (Kayinni) Demawhsu khua palik riahbuk cu Kayinni phu fonh nih doh in an lak khawh tiah khuachung thawngzamhnak nih an langhter., Kayinni ramkulh Loikaw-Demawhsu lam thluan ah ralhrang phu hna le Kayinni phu fonh hna cu nihin September 7,zaanlei ah,\nKahdohnak a chuak, DawPoeSi khua,Sanpiah meng 6,Dawngankha umhmun inn cheukhat hna cu ralhrang hriam nih a khen caah an rawk tiah theih a si. Tuzaanlei ah Dawpoesi khua ah umhmun khuarmi ralhrang minung 200 hrawng tel mi phu cu Kayinni phu fonh hna nih an doh hna i zaanlei suimilam 7:00 tiang pehtlai in kahdohnak a chuak tiah theih a si.crd-the chin post.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/www.thelautuchinnews.com\/breaking-news-min-aung-hlaing-nih-kir-cang-dingin-thawng-a-thanh\/","date":"2023-09-24T00:11:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506539.13\/warc\/CC-MAIN-20230923231031-20230924021031-00178.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.898244977,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8982449769973755, \"cnh_Latn_score\": 0.1015414223074913}","num_words":283,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.237,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.919,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope in leitlun huap ih a sim mi Christmas thu December 25, 2020\nPope in leitlun huap ih a sim mi Christmas thu\nDecember 25, 2020\nKan zaten ulenau pawl kan si. Pope cu in himi a thu sim mi cu kum tin a mal bik Christmas puai pi ah veikhat, Paschal puaipi ah veikhat a pe theu. Asinan Pope thar hril nak can serh pawl a um kum ah khal ah himi thu hi sim a si. Himi thu cu Pope ih um nak Rome Archdiocese sungih mipi pawl le Bawi Jesuh ih aiawh tu tiin leilungpi hrang thlacam phah in a sim nak a si. Naute Jesuh hnen kan lung a awi thu, ziangruangahtile amah zarah leilung ih ziang vek continent ah siseh, ziangvek tong hmang tu khal siseh, ziangvek nunphung khal siseh a bang aw lo mi dinhmun pawl ah kanmah pawl pakhat le pakhat ulenau tiin kan ko aw thei. Himi thuhman cu a tu kan ton mi kiangkap buainak, a tha lo mi sumdawn nak buai nak le covid nat ruangah nunphung bangawk lo nak, remdaih lo nak pawl tha lo zet in tuar nak cu tetti a si.\nPathian cu a fapa Jesuh kha minung pawl pein ulenau vekin kom aw thei dingah a zuam. Kan tul mi kan hawl mi ulenau vekih lungrual nak cu a fapa neih sun kan hnen ih in pek nakin Pathian in cang dingah a tuah zo. Cui lungrual nak cu a hman mi duhdawt nak ih a hram pi a si. Himi duhdawt nak cu kanmah pawl thawn bang aw loin a dang aw nan bawm a tul tu, nat tuar tu pawl hnen zangfah nak thinlung thawn bawm thiam nak, innsang sungtel si nak, mi phun, biak nak bang aw bang aw lo nak, um nak hla le hla lo a ruat lo. Bawm dingah a man cia. Bethlehem ih naute cu khum in a ummi kan thinlung in ong sak ih humhim nak nei lo tu pawl, um nak tha nei lo pawl, hnatuan nei lo ih um pawl, pulhnat a tuar tu pawl, lockdown caan ah innsung ih hmuhsuamnak a tuar tu nunau pawl hrangah naute Jesuh hnen thla a cam sak. Ram tin bom nak in covid dokham nak sii le dam ter nak pawl khal mi tinkim hrangah ngah thei dingah tuah ding in forhfial nak a nei. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan don mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-leitlun-huap-ih-sim-mi-christmas-thu-december-25-2020","date":"2023-12-05T22:46:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00556.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999836683,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999836683273315}","num_words":415,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in St.Joseph kum than December 8, 2020\nPope Francis in St.Joseph kum than\nDecember 8, 2020\nPope Francis in St.Joseph kum than\nDecember 8, 2020\nSt.Joseph cu leitlun pi thawn pehpar mi Catholic kawhhran pi a bawm tu Mithianghlim tiin Pope Pius IX ih than mi kum 150 kim kum hminsin nak tiin December 8, 2020 ihsin December 8 2021 cu \"St.Joseph kum\" tiin a namhnget thu Pope in a than.\nPope Francis cu covid-19 nat caan ah Patris Carde \"pai thinlung\" thawn ca pakhat a ngan. Cumicu mi menmen pawl cu an hmin a thang lonan thinsau nak le ruah san nak pawl nitin pek nak cu fiangfai zet in hmu thei dingah a bawm. Anmah pawl cu rundam nak thuanthu ah hminsin mi an si lonan nitin a thup ten a tel mi St.Joseph thawn an bang aw tiin a sim. Patris Carde ca thar ah St.Joseph cu duhdawt mi pa, a nunnem mi duhdawt nak nei tu pa, tuar thei nak a nei tu pa, cohlang thei tu pa, thil tuah thiam in raltha mi pa, hna a tuan mi pa, puan zar dung in a pe aw tu pa tiina sunloih. Duhdawt nak nei in tuar thei nak a nei tu pa St.Joseph cu \"amai inn ih a thanglain tu Messiah Pathian par ih ret mi duhdawt nak thawn pai nunram felfai zet in a lang ter\" tiin Pope Francis in a ngan. \"St.Joseph cu Bible hlun le Bible thar pawl karlak ih a um daan ruangah Pa pakhat tiin Khristian zumtu pawl in an sunloih\" ringring.\n\"Bawi Jesuh in St.Joseph hnenin Pathian ih a tha mi duhdawt nak cu a hmu. Cumicu kan thinlung tih nak pawl, sual nak ih nat nak pawl neih in mai tha mal nak pom dingah in bawm. Duhdawt nak lawng in do tu thang pawl ihsin in run ding. Ahleicein sual thlah nak saramentu thawn kanmah pawl cu Bawipa thudik le zangfah nak cu hmuh a si. Ziangruangahtile Pathian ih thudik in kanmah pawl sual nak ih mawh phur thei loin in hmuak ih in pom ih in ngaithiam ti kan thei.\nSt.Joseph cu Pathian thu a ngai tu pa pakhat a si. Amah cu Nu Maria le Bawi Jesuh a kilkhawi ih Pathian ih duh nak tuah dingah a fapa a zirh. Pope St.John Paul (II) in \"Joseph cu Bawi Jesuh ih rundam nak hnatuan ah tuan dingah Pathian ih a kawh ruangah a thuk zet mi rundam nak hnatuan a tuan tu asiih St.Joseph cu rundam nak hnatuan taktak a si\" tiin a sunloih.\nPathian ih duh nak cohlang nak\n\"Cutivek thotho in St.Joseph cu cohlang thiam tu pa a si. Ziangruangahtile amah cu Mary kha fate hman mawhphurh nak um loin a cohlang. Tuisan ahcun nunau pawl parah thinlung lam khal siseh, tong in khal siseh, a leng lam khal in siseh hmuh suam nak pawl tampi kan hmu thei. Asinan Mary ih innsang pa cu Pathian a rinsan ih a nunram ah amai theih thaim lomi thil khal pim in a mai ruah nak pawl hnong in a thuanthu a pom tu khal a si\" tiin Pope Francis in a lawm. St.Joseph ih thlarau lam lamzin cu \"simfiang nak asilo, pom nak a si\". Asinan amah cu kutthlir in a sung pe a ti duh mi a si lo. A thianghlim mi thlarau Pathian hnen in tuar thei nak laksawng a ngah ih ruah san nak nei tu asiih a nunram khal do nak pawl, diriam lo nak pawl le beidong nak pawl thawn a khat nan a si daan vekin a cohlang thei tu a si.\nA ngaingai ah St.Joseph hnen ihsin Pathian cu kanmah pawl \"tih hlah uh\" tiin tuletu sim ringring vek a si. Ziangruangahtile zumnak cu lungawi nak siseh, riahsiat nak siseh, a cang mi tinkim khal san a nei ter ih Pathian cu lungto a tampi leipar ihsin pangpar a par ter nak cu in mang ter. St.Joseph cu a ol zawng hawl loin a cang mi thuhman kha felfai ten a hmu ih a mah rori in tuanto a la. Himi thu ruangah midang khal soisel ding umloin asi dan vekin pom dingah le thanau pawl a hleice in ngaihsak dingah kanmah pawl in forhfial. Thu a ruat thiam ih a ral tha mi pa, duhdawt nak ih zohthim tlak Patris Corde in St.Joseph ih tuahnak le a ralthat nak a hmuh. Pope in \"Nazareth mi innsak thiam cu Pathian ih bom nak zumnak thawn harsat nak pakhat kha can tha pakhat tiin a thleng thei. A innsang khal siseh, leipar ih a dang innsang pawl khal siseh, ahleice in a vai ih hnatuan tu pawl ih an ton mi harsat nak pawl a bom\" tiin a sim.\nHimi thu thawn St.Joseph cu ralbuai nak pawl, huat nak pawl, hmuh suam nak pawl le farah nak pawl ruangah mai ram ihsin a thlan tu zate pawl a bawm tu a si. Nu Mary le Bawi Jesuh hoha tu asiih St. Joseph lo kawhhran hoha tu cu mi dang asi thei lo. Catholic kawhhran cu Bawi Jesuh ih taksa asiih minung pawl ih Nu a si. Mi farah pawl ralrawng mi pawl, harsat nak tuar pawl, mi thi zik pawl le mi khual pawl, thawng tla pawl, mi dam lo pawl cu St.Joseph hnen in a pe aw tu nauhak pawl an si. \"Kawhhran le mi farah pawl duh thiam dingah St.Joseph hnen in kan zir ding\" tiin Pope Francis in a ngan.\nHnatuan ih man, sinak le lungawi nak in zirh tu pa\n\"Innsang cawm in kilkhawi dingah felfai ten a cawm tu innsak thiam pakhat asimi St. Joseph cu mai hnatuan nak ih ngah mi tiin nitin rawl ei nak ih man, sinak le lungawi nak pawl khal kanmah pawl in zirh. St.Joseph ih himi a danglam mi sinak cu a thang so zomi ram tampi ah nasazt in nunphung buai nak asimi hnatuan thawn pehpar in zangfah dil thei dingah Pope a bawm. Pope in \"sinak a nei mi hnatuan ih thupit nak cu hminsin in man ret dingah a tul hleice. Cumi hrangah cawn tlak mi bawm tu cu St.Joseph asi\" tiin a ngan.\nHnatuan timi cu rundam nak hnatuanah tel dingah lamzin asiih rampi din nak a rang ter tu caan tha a si. Kanmah pawl ih kan si nak pawl le thil ti thei nak pawl thang dingah le kan pawlkom le ulenau taktak thinlung thawn kom awk nak hrangah riantuan nak ah hmang dingah lamzin a si. Pope Francis in \"hnatuan tu pawl cu Pathian amah thawn tuan asiih, tidaan pakhat khat thawn kan kiangkap sersiam tu pawl an si\" tiin a sim fiang. Zohman hnon tuar loin a thar mi um daan rak keng nak ah hnatuan ih man, a thupit daan le tul mi hawl sal cio dinah mi pakhat ciar a forh fial.\nAhleice in covid-19 pulh nat ruangah hnatuan nei lo pawl an tam vivo ih Pope in mitinkim mai thupit ter mi pawl ruat sal dingah le zovek mino khal zovek mi khal, zovek innsang khal hantaun nei lomi asilo a tul tiin a hnget mi ruah nak cu lang ter dingah a sawm. Puan zar dung ih Pa Polan cangan saya Jan Dobraczynski ih \"The Shadow of the Father\" cauk kha pehpar in Pope Francis in St.Joseph cu Bawi Jesuh ih \"leitlun ih puan zar dung ih vancung thawn pehpar mi Pa a si\" tiin a lang ter.\nPa pawl cu hring tu ansilo, sersiam mi pawl an si. Mipa pakhat cu nauhak pakhat hnen kha leipar ih rak hruai nak lawng in pa an silo, cui nauhak cu cawm dingah tuanvo aneih hnu lawngah pa tiin a si thu, vansiat nak ah tuini minung pawlkom ah nauhak pawl cu \"hngak tah pawl, pa a nei lomi nauhak pawl dinhmun\" tule tu hmuh a si.\nNauhak pawl tul mi cu anmah neh tuk lawng siloin mahlemah thupotcat thei nak nei dingah, zalen ten lungawi thei dingah lamzin thar hawl sal thei tu pa pawl lawng an si. Himi thu ruangah St.Joseph cu hmuah suam ih pehtlaih nak umloin a felfai bikmi, a thianghlim bik mi pa pakhat tiin sim nak a si. Pope in \"St.Joseph cu a dang lam mi zalen nak thawn ziangtin duh ding timi kha theih a si. Amah le mah ziang tin kim a laifang tiin a ret aw lo. Amah hrang ruat loin Nu Mary le Bawi Jesuh ih nunam lawng a ruat\" tiin a lawm.\nPope in hitivekin a ngan \"St.Joseph hrangah lungawi nak cu mahlemah pek awk nak a si. Amah ah beidong nak timi hmuh a silo, zumnak lawng hmuh a si. Amah ih thinsau ih tuar nak cu a hnget mi zum nak ih a thoh nak a si. Curuangah thunei tu pawl siloin Pa pawl lawng a tul mi leilungpi ah thu neih nak thawn uk nak, hmuah suam nak, horhhrawl duh nak thinlung thawn zangfah ank hnatuan pawl tuan nak le siat suah thei tu thunei tu pawl cuvdk pawl a hnong tu kanmah pawl ih kiangkap ah St.Joseph cu zohthim tlak pakhat tiin a lang.\nA hman mi pa pawl cu fale pawl in mai hrangah nunpi ding ah an duh lo. Anmah pawl cu fale pawl zalen nak an thupit ter. Himi ruah nak ruangah pa pakhat cu a fa le pawl lawng rinsan loin a nunram ah mai rual pi si dingah a tul nawn lo ti a hmuh tikah a mah cu nun tu daan lamzirh tu pa pakhat asiih, patling asi thu a thei fiang. Pa pakhat sinak cu neih mi thawn pehpar aw loin, \"van ih pa Pathian\" cu a tum sawn mi pa a si thu a hmauh tu a si.\nSt.Joseph hnen nitin thlacam nak le sawm nak pakhat\nPope cu French ram ih kum zabi 19 ih Jesuh le Mary Sister kaing ih thlacam nak cauk ih St.Joseph hnen thlacam nak cam a si nak cu kum 40 luan a si zo thu, himi thlacam nak cu amah hnen ben nak le zum nak a lang ter thu,ka duh dawt mi pa Pathian, Bawipa ka lo duhdawt. Bawipa cu Jesuh le Mary pawl hnen thluasuah tinkim kha in pe thei ruangah Bawipa nang ka lo rinsan nak cu a lak si ter hram hlah aw. Bawipa na that nak cu mangbangza lang nak vekin a tumthu cu in hmuh aw\" tiin a cem nak thlacam nak pawl ruangah St.Joseph hrangah sawm nak pakhat a si timi cu hmuh a si thu a hlawm. Pope Francis in a cem nak ah St.Joseph hnen thlacam nak pakhat kha retbet in kan zaten hmun khat ten thlacam ding khal ah thazang a pe.\nSt.Joseph hnen thlacam nak\nRundam tu Bawipa kilkhawi tu, thianghlim Maria ih innsang pa asimi, Aw....St.Joseph Bawipa cu pakhat lawng asimi fapa kha na hnen ah kan lo ap. Nu Mary cu nangmah kha a upat. Bawi Jesuh khal na kilkhawi nak tang ah minung si nak a lak. Mi tha asimi St.Joseph, kan par khalah pa pakhat vek in thluasuah in pe aw la nunnak lamzin ah in hruai aw. Pathian hnen thluasuah, zangfah nak le thazang ral that nak pawl lo dil in kanmah pawl harsat nak pawl ihsin in humhim hram aw. Amen. Himi thu cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.\nSource: Vatican News","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-stjoseph-kum-december-8-2020","date":"2023-12-05T22:22:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00478.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999169111,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999169111251831}","num_words":1894,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.305,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\n\"Pathian hnattuantu pawl le Uktu upa pawl zu in lo ding thu\"\nRev. Fr. Joseph Ro Nei Thang ih Thuthangtha sim mi (December 19, 2019)\nBawi Khrih ah duhdawt zetmi nu le pa, u le nau pawl, \"Emmanuel Bawipa cu nanmah thawn um hram seh\" tiah hmaisabik ah cibai ka run lo buk hai. Tuihni cu 2019, December thla ni 19, tlawngkai nilini asi. Kan siar dingmi Bible pawl cu Thutthentu 13:2-7, 24-25 tiang asiih Samson suahnak dingah thuthannak thu asi, cun Thuthang ttha sung ihsin Luka 1:5-25 sung ta asi pei ih tipilnak petu Johan ih suahnak hrang thuthannak thu pawl tla ansi. Kan ruah khawm dingmi cu \"Pathian hnattuantu pawl le uktu upa pawl zu in lo ding thu\" tiah thulu ka bun asi.\nTuihni kan siarmi Thuthentu 13:3-5 Bawipa ih vancungmi pakhat cu a nupi hnenah a rung langih a hnenah \"Nang cu nucing na si ih fate na neilo, sikhalsehla a tu thok ihsin fa na pai dingih fapa na hring ding. Ralring zetin um awla sabitti le zu in hlah aw. Ei thianglomi rawl khal ei hlah aw, ziangahtile nau na pai dingih fapa na nei ding. Cuih na fapa cu a sam na met lo pei, ziangahtile a suahni ihsin Pathian hnenih pumpekmi a si dingih Nazirmi asi ding\" tiah kan hmu thei asi. Samson hrangah zu inlo ding, a sam metlo dingin ralrin peknak asi. Thuthang ttha sungah tla \"Amah cu Bawipa ih mithmuh ah mimaksak ngaingai asi dingih sabitti siseh, zu siseh a in lo pei. A suahthlak ve tein Thlarau Thianghlim thawn a khat ding\" tiah Luka 1:14 ah kan hmu thei asi.\nHlan lai ah Israel ram uktu pawl zu an in, zu an ri ttheu ruangah Bible in ziangtin so in sim ti kha zoh uhsi. 1Siangpahrang 16:8-10 \"Israel Siangpahrang Ela cu zuu a ri ringring ruangah a hnatuantu Zimri in a that asi\" tin fiang tein thuanthu khummi kan hmu. Zuu ri lo ta sehla maih kuttang menin a that lo ding nain asi lo maw.\n1Siangpahrang 20:16,29 \"Syria siangpahrang Benhadad cu a ralbawi pawl thawn sun lai ah zuu an ri lai fangah Israel Siangpahrang Ahab ih ralkap pawlin an siim, an that ttheh asi. Minung thawng zakhat (100,000) an thi\" tin kan hmu lala. Rapthlakza a si lo maw? Thinnat a um tuk lo maw? Zuu an ri tukih ral an ra rero khal an thei thiam nawn lo, an thei hman ah an do thei nawn lo, an do thei hman ah raldo daan (technique) pawl an ruat ban nawn lo ih minung thawng zakhat an thi. An thi mi sungah mittha tla an um ding, sual neilo pawl an tel ding, nauhak rual tla an um ding, fimthiammi tampi tla thahnak an tuar ttheh asi. Upa pawlih zuu thawn tthatlonak suak tiangin zuu an in ruangah ram a hlo, nunnak an liam. Kannih tla zuu kan ciah tuk le kan thlarau kha Satan in ol ten in neh dingih kan thlarau cu thahnak a tuar ding.\nDaniel 5:1-30 \"Belshazar cu Babylon Siangpahrang asi. A pa cu Siangpahrang Nebukhanezar asi ih Babylon a uk lai ah Israel miphun pawl ral a neh ih Jerusalem biakinnpi sungih Pathian ih thilri thianghlim a phunphun kha a long ttheh. Nebzukhanezar a thi hnu ah a fapa Belshazar in a rolih Pathian ttihzahnak zianghman neilo in khawpi ih lonmi Pathian ih thianghlim thilri pawl thawn zuu a in; a tlangsuak pawl tla zuu a rit terih nuam zetin a um lai ah phar parah minung kutin ca a ngan rero kha a hmu. A cui ca ngannak cu amaih thihnak hrangah degree chiah mi ca asi. Hi hmunah sim dingmi 2 a um. 1. Thianghlim thilri pawl siatsuahnak, balternak sualnak asi. Cumi cu Mirang ttong in \"sacrilege\" tiah asi. 2. Zuu in nakih tthat lo nak asi. Belshazar cu thihnak tiangah a tuar asi, a hlawh asi, ziangruangah so? Thil thianghlim thawn ZUU a in ruang sokhaw asi. Acuih thil thianghlim pawl cu a Pa Nebukhanezar in a long tla a sual ve ko ding nain zuu in nakah a hmang lo ruangah Pathian ih cawhnak a tuar lo pi. Zuu innak in a hmang tik lawngah sual cawhkuannak ah a cang asi.\nIsaiah 28:1-3 \"Israel uknak cu a cem asi. A sunlawinak cu an hotu zuuri pawl lu parah pangpar ih tuahmi siangahang lukhum a vuai vekin a vuai asi. An uar zetmi an lu cu ttha zetin rimhmui an hnih nan thi zikih zuu a rit ruangah an ril men. BAWIPA in anmah do dingah a cak zetmi le huham a nei zetmi pakhat a hril zo…..An hotu zuuri pawlih an uar zetmi lu cu ke ih pal cih men mi an si ding\". Uktu, hotu pawl zuu rit ruangah an lennak, an thu neihnak, an thu relnak pawl le an hminthannak pawl cu hnomhne vek men ah a cang.\nTun cu biaknak lamih hotu pawl zuu in lo dingin forhmi Pathian ih ttongkam cu Bible thianghlim sung ta vekin zoh uhsi.\nIsaiah 28:7-8 \"Prophet pawl le puithiam pawl tla zuu an ri h an sawn ciamco. Sabit zuu le zuureu tam zet an in ih hmunkip ah an luzing in an sawn an rilih an buai hnasa. Prophet pawl cu zuu an ri tukih Pathian in langnak a hmuhmi hman a tican an thei lo. Puithiam pawl khal zuu an ri tuk ve ih a hnenih a thlengmi thurel ding hman an rel thei lo. An tonak cabuai hman ah luaknak thawn a khat ttheh ih a thiannak hmun mal te hman a lawng lo.\n* Isaiah 28:1-3 tiang kha uktu pawl hrangah zuu innak thawn ram uk a tthat lo zia thu a simih Isaiah 28:7-8 ahcun Biaknak lam hruaitu upa le pawlih zuuritnak thawn Kohhran upa ttuan lo dingah in kham asi. Pathian in a duhlo. Pathian in a hnong asi. Isaiah 28:13 ah \"Kal khat nan kal tin tein nan bah ding. Hriam hma nan pu ding, thang in a lo awk hai dingih ral kaihmi nan si ding\" tin fiang zetin kan hmu. Na ukmi, na hruaimi mipi na duhdawt a si le zuuritnak thawn hruai hram hlah aw, uk hram hlah aw, rian hram hlah aw. Pathian in a duh hrimhrim lo. Kan miphun in thluasuah an ngah thei lo, Kohhran mipi khalin le thluasuah ngah lo in buainak a phunphun thawn an ril, an bah, hriamhma ton ringringtu ah an cang ding.\nHosea 7:14-15 Zuu ritnak thawn thlacamnak kha BAWIPA in a duh lo, a sang lo \"Thinlung ngai in thlacam lo; thlacam ai ah leilungah an hlon aw ih Pathian thei lo pawl bangin an au an kio. Rawl le sabit hrangih thla an cam tikah Pathian thei lo pawl bangin an sun aw ciam co; ziangtluk in so i dodal. Anmah cawmtu le anmah cak tertu ka sinain keimah zuarthlai tu riangri ah an cang asi….\". -Kha zuuritnak thawn thla kan cam ciamco kha Pathian dodalnak, Pathian zuarthlaitu le Pathan ningzah tertu kan cang asi.\nMaw Kohhran hruaitu pawl le ram uktu u le nau pawl, zu in rero, zu ri rero din hmun thawn Kohhran hruai dingah le ram uk dingah cu hrial thlang uhsi. Cu hnakin Thlarau Thianghlim thawn khah sawn uhsi. Efesa 5:18 \"Zuu rih hlah uh. Zuu cu a lo siatsuahtu lawng asi. Cu hnakin Thiang Thlarau thawn khat sawn uh.\" tiah Paul nih in forh asi.\nKannih Pathian rongbawltu le ram uktu pawl tla in siatsuahtu zuu cu hrial thlang uhsi. Mipi pawl tla Pathian rongbawltu le khua le ram hotu pawl kha zuu pek hlah uh.\n- Naute Jesuh in nan zatein lo thlawsuah hram seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/%E2%80%9Cpathian-hnattuantu-pawl-le-uktu-upa-pawl-zu-lo-ding-thu%E2%80%9D","date":"2023-12-05T22:19:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00550.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998158813,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998158812522888}","num_words":1262,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis zunghrangih a hlu pek theu mi a hlu pek ding ni an thawn. April 29, 2020\nPope Francis zunghrangih a hlu pek theu mi a hlu pek ding ni an thawn.\nApril 29, 2020\nCatholic Kawhhran ih a um mi pawl in Pope ih Khawhhran pi a karhzai nak ding, hnatuan nak hrangih a hlu a tam, a mal ah pek theu mi cu, kan thei cio ko ding. Cu mi a hlu cu Pope zung hrangih a hlu tiah an ko. Cui a hlu cu kum tin ten Pope Bawipai zungah kuat theu mi a si. A sinan tui kum cu leitlun huap ih kan ton mi nat nak ruangah Pope Francis in kum 2020 kum ih Pope zunghrangih kuat theu mi a hlu cu St. Peter le St.Paul puai ni June thla ni 29 ni ta ret nawn lo in ( October 4, 2020) ni St. Francis of Asisi puai ni ih a hlu ngah mi sungih pek a si ding tiah a sim a si. Catholic pawl pi sungih zumtu ulenau zate khal Pope ih hnatuan nak hi a tu hnak in tam pi a karh ih a tuan sinsin theinak dingah kan pek mi a hlu in Pope Bawipa thawn Pathian hnatuan tlang thei dingah sian nak thawn pe cio uh si. Hi thuthang cu Vatican news ih kan ngah mi a si.\nCovid nat nak ruangah kum 2020 Ugandan khuapiih Khrih ruangih thih a tuar tu (Martyrs) pawl Puai tuah nawn lo ding\nMay 1, 2020\nUgandan Bishop pawl cu 2020 ih Ugandan Martyr pawl ih puai ni tuah dingih an tum mi a si nan, Covid-19 ruangah an thulh sal nak a si. Hi ti vekih an thulh sal nak cu Ugandan Catholic Kawhhran mi pawl an thin a nuam lo zet nan an thu rel mi parah an lung kim pi cio. Cui ni cu June thla ni 3 ni ih an tuah theu mi a si. Puai tuah nak ding hrangih an khuan mi sumpai pawl an khawl mi khal thahnem an ngah zo. Cui Puai cu thih nak a tuar tu pawl ih Biak inn tiih an sak mi Namugongo ah tuah an tum mi asi.\nCui Puai pi cang suak nak ding hrangah Ugandan Diocese in siseh, Biak khawmnak lam cu Masaka Diocese ih tuanvo lak dingih an khiah cia mi a si. Covid-19 ruangah puai tuah nak ih an tim lam mi pawl khal an cawl sal ih Catholic Bishop pawlkom zungpi ih tuanvo a nei tu Kiyinda Mityana Diosece Bishop a si mi Bishop Joseph Anthony Zziwa in April ni 29 ah a than a si.\nMasaka Diocese cu hi puaipi kha tik cu a tha tleh tik ih tuah sal dingah ruah nak an nei thu, Masaka Diocese ih Media lamih tuavo nei tu Fr Ronal Mayanja in an Diocese din hmun in Covid nat a reh hnu ni khatkhat ih tuah dingah an tim tuah thu, Puai cangsuak dingih tawl rel tu pawl khal in tuah an tum lai thu,\nDiocese din hmun khal in Dolla 8000 an khuan zo ih puai ih a cem dingmi cu Dolla 250000 a si thu a sim a si. Cui ni ah Anglican Khawhhran pawl khal in cu Martyr puai ni tuah an tum ve nan mi pi pawl kha thu sim an duh tiah an tar lang a si. Cu mi thihnak tuar tu pawl cu zo an si? Cui ni cu an ram pumpi ih holiday ni ih an hman mi ni asi.\nCu mi Martyr pawl cu Catholic kawhhran in minung 22 an si ih Anglican in Catholic kawhhran ah lungthlengnak a ngah tu Buganda in, minung 23 an si. Cu mi lungthlengnak a ngah tu pawl cu a tam sawn in mi no te an si. Hi mi a ra thawn tu pawl le a dang missionaries pawl cu Siangpahrang Kabaka Mwanga II ih thu neih nak in nasa zetin an hrem. Hi mi Siangpahrangin kum1885-1887 karlak ih Anglican in Catholic ih a lut mi pawl hrem dingin thu a rak suah. A thu suah mi cu a ram sungih Khrihfa pawl dodar ding, hrem dingah thu a rak suah a si. Hi mi ah minung 45 in Khrihfa an si nak ruangah an nunnak an rak liam. Hi mi thuthang hi vatican news in kan ngah mi a si.\nCovid nat nak ruangih a thi tu Siangbawi pawl le Doctor (Sibawi ) pawl hrang Pope Francis in thla a cam sak\nMay 3, 2020\nTuukhaal tha puai ni kan dungzarhpi niah Pope Francis in Coronavirus pulh nat ruangih mai nun nak hman ui lo-in, midang hrangih a thi tu Puithiam pawl le Doctor pawl hrangah thla a cam sak a si. Italy ram sung lawngah Siangbawi 100 le Doctor 154 in nunnak an liam.\nTuukhaaltha a si mi hi mi Puithiam pawl le Doctor pawl ih zohthim tlak an si nak in, Pathian in a fa le pawl run bawm hram seh tiah May-3 ni ih Missa raithawi nak a thok hlan te ah Pope Francis in a sim a si.\nCOVID-19 nat nak a tuar rero tu zate thawn Pope PaPa an hnenih a um thu le ti daan phunphun in pum a pe rero tu pawl hrang khalah thla a cam sak thu cu Zarhpi ni ih live an thlah mi can serhah a sim thu CNA thuthangin kan thei a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-zunghrangih-hlu-pek-theu-mi-hlu-pek-ding-ni-thawn-april-29-2020-0","date":"2023-12-05T22:55:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00674.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999223948,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999223947525024}","num_words":889,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in Zarhpi ni Angelus thlacam nak hmun ah \"innsungsang\" thu a rak sim December 27, 2020\nPope Francis in Zarhpi ni Angelus thlacam nak hmun ah \"innsungsang\" thu a rak sim\nDecember 27, 2020\nCui hmun in Pope Francis in Jesuh, Maria le Joseph pawl ih a thianghlim mi innsungsang thu an ruah laiah dungthluntu pawl thawn pehpar mi forhfial nak \"duhdawt nak ih lungawi nak\" Amoris Laetitia ih thuhla pawl thuk zet ih zingzoi nak kum ah a rak than. Zarhpi ni ih tuah mi Thianghlim innsungsang puai cu Pathian ih fapa cu nauhak pawl vekin innsungsang ih a tul mi nuam nak timi ruat dingah a rak sawm. Curuangah Jesuh, Maria le Mithianghlim Joseph pawl ih a thianghlim mi innsungsang cu leitlun ih um innsang pawl hrangah cawn tlak mi zoh thim tlak zet mi a si. Innsungsang pawl in lungawi nak lamzin in on sak. Nazareth khuapi ih innsungsang nunram cu lungawi za zet a si.\nNaute Jesuh cu Bawinu ih nui duhdawt nak le Pa Pathian ih nunnem nak cu a hmu ter tu Mithianghlim Joseph ih kilhim nak pawl in a kulh. Hi kum cu innsungsang ih duhdawt nak teette khaan nak kum a si. Pope Francis in kannih khal innsang lungrual nakih man hmu thei sal dingah in sawm. Innsungsang timi cu nelawk nak a suah terih ruahsan nak a on sak tu duhdawt nak ah a din. Pope Francis in Innsungsang pawl ah thlacam nak, duhdawt nak, ngaithiam nak, tangdor nak le Pathian ih duh nak kilhim ih thlun nak pawl ih a thupit thu a rak sim ih cui tidan thawn innsungsang pawl cu Pathian ih pek mi lungnom nak a tep ding thu a rak sim.\nA nuam mi innsungsang cu an mithmai a pan. Cui innsang cu anmai nitin an nunram cu tahthiam nak pawl thawn thlarau thazang cu leilung ih a leng lam, mi dang pawl hnen, unau pawl rian tuan nak lam ah a thar ih a tha sawn mi leilungpi din nakah a bawm tu lamah lamzin on sak dingah ti daan a rak hmu.\nA thupi zet mi tongkam pathum\nInnsungsang tinkim ah harsat nak a phunphun a um. Cuvek in kan nih khal sam bau nak kan neih ruangah innsang sung ah an to awk. Ruah nak pakhat ka pek duh mi cu innsungsang ah hauawk nak a um le rem aw ter sal loin ni liam ter hlah uh tiin innsungsang ih ton mi harsat nak mang sal in Pope Francis in a rak sim. Cui hnu ah innsungsang tinkim ah hman tul mi please zangfah ten, thank you lungawi, sorry in ngai thiam aw tiin tongkam pathum a rak cah. Hi tongkam pathum cu innsungsang ih hman asi le innsungsang cu a tha zet mi zoh thim tlak ah a cang ding a si.\nDuhdawt nak ih lungawi nak ruah nak kum ah innsungsang thawn Pathian riantuannak timi thulu ruat sal in hi puai ni cu 2016 ah St.Joseph in puai ni ah dungthlun tu pawl thawn pehpar mi forhfial nak ah a rak suak mi duhdawt nak ih lungnom nak Amoris Laetitia cu thuk zet ih a ret vek in kan innsungsang le innsungsang duhdawtnak ih a tha bik mi zohthimnak tidan cawng tlang dingah a rak forhfial.\nPope Francis in tuikum a khualtlawnnak cu \"Amoris Laetitia Family\" ti mi innsungsang duhdawtnak ih lungawinak in Nazareth khuapi ih a thianghlim innsungsang hnenah, a thupibik mi a tlaitluang mi pasal le Pa a si mi Mithianghlim Joseph hnenah app hah in a rak sim.\nAngelus thlacamnak cam theh hnu ah Vatican zungpi in a ra lai ding mi kum, st. Joseph ih puaini (2021, March 19) ni cu innsungsang ih duhdawtnak cu lungawinak ah a ap ding ih 2022, June thla ah Rome khuapi ih tuah ding mi a voihra nak innsungsang pawl tonawk khawmnak ah a cem ding thu a rak nemhnget. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kan ngah mi a si.\nPhoto credit of Vatican new","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-francis-zarhpi-ni-angelus-thlacam-nak-hmun-ah-innsungsang-thu-rak-sim-december","date":"2023-12-05T22:50:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00726.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998171926,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998171925544739}","num_words":672,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.321,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMother Teresa (September-4 )\nMother Teresa (September-4)\n1. Mother Teresa cu kum 1910, August 26 ah Yugoslavia peng, Skopje khuapi ah a rak suak. Baptism (Tikholhnak) a ngah mi hmin cu Agnes Gonxha a si. A mah cu Gonxha tiin mi tampi ih theih mi a si.\nGonxha ti mi ih duhsan cu hninsi (Rose) mum te ti nak a si. A nauhak lai ah cun a thauih, a hmel ceengin le hnipuan felfai zetih hru tu khal a si.\n2. A pai hmin cu Nicolas a si ih a nu cu Drana a si. A unu cu Aga a si ih a u pa cu Lazar a si. An innsungsang cu zohthimtlak zet mi innsang an si.\n3. Agnes cu kumkua a ti ah a nu le pa in an thih san. Ziangtluk in a rak riahsia ding ti ruat ve uh si. Ziangti zawnghman in an rak hnem thei lo.\n4. A nu cu puanthaan par ih pangpar thitnak a rak thiam zet. A mai zapayua le a kawr hlum pawl thit nakin an innsang a rak cawm. Hi vek in sumpai ngah dan a um ruangah an innsang hrangah a rak kaih nasa.\n5. Agnes cu ca siar a rak paih zetih Puithiam hnenin ca uk pawl a rak ngah theu. Puithiam in India ramih um Bengal ram thu a hmaisabik ih thei dingah a rak bawm.\n6. Bangal ram ah a fehih cui hmun ih farah pawl bawm dingah thinlung duh nak a rak nei. Bengal ram ih feh dingah a tumtah mi cu a nasa vivo. Bengal ram cu a um nak inn ih a cannak nak ni ah a thleng leh ding.\n7. Bengal ram cam ih mithat nak a tuantu Loretto kaing (Congregation) ih Sister pawl thawn ca in peihtlaih awk nak an rak nei thei. Bengla peng ih fehnak khal a rak thei. Cui ram ih dinhmun thuhla khal a rak zingzoi.\n8. Agnes cu Loretto Sister pawl kai ih lut dingah a thinlung a rak bot cat. Curuangah Ireland ram ah a feh. A innsang pawl in Zacchaeus khuapi ih um tlangleeng cawlh nak hmun tiang an thlah.\n9. Agnes cu Ireland ram ih um Loretto kaing, Sister tlawng ah thlaruk sung mirang ca a rak zir. Cui hnu ah India ram Kolkata khuapi ah tangphawnglong thawn a rak feh. Cui caan ihsin thok in Kolkata khuapi cu a um nak inn ah a rak cang.\n10. Kolkata ih Sister cannak ding tlawng ah Sister cang dingah tindan kai dingin Himalaya tlang thuai ih um Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng. Cui hmun ah Pathian biak daan pawl le ziang vekin Pathian duhdawt ding ti vek thu a rak zir.\n11. Sister cannak ding tlawngah kum hnih rei a rak kai ih Sister ah a rak cang. A mah cu Sr. Teresa tiah an ko. Cu ve ten Interling khuapi ih um St. Mary tlawngah tlawngta pawl fimthiamnak zirh dingah an rak thlah.\n12. Sr. Teresa cu St. Mary ca zirnak tlawngah ca zirh phah in cui tlawngih tlawng uktu Sayama Gyi ah a rak cang. Kum 17 tiang rori cui tlawngah a rak tuan. Sr. Teresa cu ca zirh a rak peih zet. A tlawngta pawl cu duhdawtnak thawn a rak kom.\n13. Sr. Teresa cu ca zirh nakah thiam hleice in a zirh ko nain a zirh dan a lungsi thei lo. An ca zir nak tlawng leng lam, mifarah vengih ca zir thei lo mi mipa nauhak pawl le nunau pawl an um kha a vun thei dukdi.\nPathian ih thil ti thei nak a pek mi cu cu vekin mifarah nauhak pawl bawm nak ding a si thu a vun ruat. Asinain, cui caan ah cun a lengah pot tahratin mipithat nak hrangih hnatuan an rak on lo.\n14. Kum 1964, September 10 ah a nun ram ih hnatuan a thar pakhat a thawh nak ni a rak thleng. Cui ni rori ah Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng.\nCui caan ah \"St. Mary cazirnak tlawng tanta in mifarah vengah feh awla hnatuan aw\" tiin Pathian hnen in aw pakhat a rak thei. A mah in cui ni cu, \"Pathian ih tha pek nak, kawh nak pakhat a ngah nak ni,\" tiin a rak sim theu.\n15. Pathian ih kawh nak a ngah mi a taktakih hmang dingah Kolkata khuapi ih tuanvo nei tu Bishop hnen in lungkim nak a rak ngah. Bishop in thluasuah a pekih a tul mi bawm nak pawl a rak pek.\n16. Kum 1948, August 16 ni ah Loretto Sister kaingin a rak suak. A angki hrang ah vanrawng pianzia a nei mi a paawl ih a tial mi pathum a tel ih kehlam a liang ah thinglamtah zuk a tel mi Bengal ram ih um India nunau pawl ih an hruk mi Sari kawr rang a rak hril.\n17. A mah cu mifarah veng ih um farah harsa pawl le mina pawl ih thathnemnak hrang tuanding a rak huam. Hi hnatuan tuan nak ding hrangah nurse tindaan kai a tul thlang. Curuangah Patna khuapi ih um thianghlim innsang sizung ih nursing kai diangah a thinlung a rak bot cat.\n18. Sr. Teresa cu nurse tindan a kai theh ah Kolkata khuapi ah a feh sal. A mah cu mifarah pawl um nak Motigi veng ah a thleng. Cui mifarah veng ih nauhak pawl cu a rang yaung Sari cu hruk in an hnen ih a leng tu Sr. an hmuh tikah an lungawi tuk.\n19. Sr. Teresa in nauhak pawl ziang ruangah tlawng nan ret lo tiih an nu le pa pawl a suh tikah a nih in tlawng kai man kan pe thei lo ih nauhak pawl tlawng an kei lo thu an rak sim. Sr. Teresa in \"Kei mah rori in ca ka zirh ding. Thaizing in thok in nauhak pawl ka hnenah rak kuat uh\" tiah a rak sim.\n20. A thaizing ah Sr. Teresa in nauhak panga thawn ca zir a rak thok. Nauhak pawl cu thingkung tang ah a tongaw ter hai ih Bengali ca ngan thiam, siar thaim dingah leilung par ah cangan dan hmuh in a rak zirh.\n21. A thaizing voikhat ah putar pakhat in caan reipi ding in ca a zirh kha zoh in zaangfah lainak nak thinlung thawn a to nak dingah to nak khung pakhat a rak pek. Sr. Teresa in a lungawi thu a rak sim.\n22. Mi hrekkhat cun a hnatuan nak hrangah sumpai thawn an rak bawm. Cui paisa thawn beu nak inn pakhat a rak sang ih cui hmun ah ca a rak zirh. Cui hmun cu nauhak pawl nisa le ruah tuar nak in a rak humhim thei.\n23. Cutikah Mr.Micheal Gomes timi in a umnak ding khaan pakhat a rak pek. Lungawi zet in cui khaan cu a rak cohlang ih cui khaan ah a um. Thil tumpi pawl cu thil fate in a thok a si lo maw.\n24. A tlawngta pawl cu 100 an kim cuahco ih a inn san mi ah an tleng nawn lo. A mah bawmtu ding a rak hngakhlap nasa. Culaiah Supersenidox timi a tlawngta nu pakhat in ca zirh bawm dingah a rak thleng. Supersini ih a hmin thar cu Agnes a si.\n25. Ni rei lo te ah Magdalene Gomes timi fala nu pakhat cu a mah bawm dingah a rak thleng. A tui caan ah Teresa cu Motigi vengah a mah te lawng feh tul loin an pathum in an feh thlang ih ca an zirh theu. Supersini le Magdalene pawl cu Sr. Teresa hrangah a hmai sabik a dungthluntu pawl an si.\n26. Rei lo te ah Sr. Teresa ih a hnatuanpi a dungthluntu pahra tiang an rak karh. Cui mi a thei tu Mr. Micheal Gomes in amai um nak inn ih inn that thum nak cu an mai hrangah a rak hlu bet.\n27. Sr. Teresa hrangah mifarah nauhak pawl bawm dingah pawlkom sungtel minung 20 hrawng a tel mi volunteer pawl an kim. Sr. Teresa in hi pawlkom cu Sr. kaing ih din dingah a duh. Sr. kaing din ding le kaing ih thlun ding daan pawl nemhnget dingah kolkata khuapi ih Archbishop ih lamhruai tu Fr.Vanitzin timi in hi thu hla ah a rak bawm.\n28. Sr. Teresa in a rak din mi Sister kaing cu \"duhdawt nak thawn pumpek awk ih Pathian hnatuan nak (charity) Sister kaing\" tiah hmin a rak pek. Kaing sung ih thlun ding daan cu a dungthluntu pawl in an tuah daan kel ding mi thukam nak pawl thianhlim nak, farah nak le thungai nak ti mi pathum hleiah a pali nak thukam nak ah \"a farah bik mi mifarah pawl hrangah thinlung le taksa tel in zalen zet ih pumpek awk nak\" khal an telh.\n29. Kum 1950, Oct 7 ni ah Kolkata khuapi ih Archbishop in Sr. Teresa um nak Sr. tlawng ah a feh ih \"duhdawtnak thawn Charity timi Sr. kaing din dingah mipi theih in thu pek nak ca a rak pek. Sr. Teresa cu a lung a rak awi tuk. Kum reipi hnu lawng ah a saduhthah a rak kim thei. Tu ah cun Mother Teresa tiin an ko.\n30. Mother Teresa in a thi zik te mi pakhat a hmaisabik a rak bawm thu cu hi tin a rak sim. Nikhat ah keimah cu cozah siizung hmai ih lamzin par ih a thi zik te mi nu le pa nei lo nupi no te pakhat ka rak tong.\nAmah cu siizung ah ka hruai nain tuanvo neitu pawl in an rak cohlang lo. Nan tuamhlawm hlan lo siizung in ka tlan lo ding ka ti hnu lawngah an cohlang sal ih cu nui nunnak cu an rak run thei.\n31. Kei cu a bang aw mi dinhmun pawl ah nu le pa nei lo tu pawl ih nunnak ka rak run. Asinain, cui san ih acozah siizung pawl thawn pehpar in ka lung si thei lo.\nCuruangah Motigi veng ih ka san mi inn ah mina pawl ka rak kilkhawi. Cui innte cu mina pawl thawn a khat tuk ruangah ralkap upa pawl le veng ih harhdam nak cektu bawi hnenah feh in a tul mi bawm nak ka va dil.\n32. Harhdam nak cek tu bawi in Hindu biak nak Kalighat tlawng kiang ih a lawng mi rawl dawr khaan pahnih a rak pek. Cui dawr khaan pahnih cu aipuang zetin ka rak co hlang.\nKa rual pi Sister pawl in cui khaan pawl cu an thianfai ih Motigi veng ih mina pawl cu hmunthar ah an rak thawn. Hi inn ah kei mah dinhmun in ka tuah sak thei mi a tha bik mi tuanvo cu mithi zik te pawl le mifarah bik mi pawl hrangah a si.\n33. Kalighat tlawng ih tuanvo nei tu upa pawl in an tlawng kiang ih mi thi zik te kilkhawi nak inn a um kha an lung a kim lo. Nikhat ah a phunphun in in kawk ih hlei ah lungto thawn kan inn an run deng ih keimah thah duh ah in hro.\nA leng ah ka pot ih \"keimah thah nan duh le in that uh. Asinain, hi mifarah harsa pawl cu hnangam ten thih nak caan tha pe uh\" tiih ka ti hnu lawng ah an zaten an tlan thluh.\n34. A thaizing ah Sister pawl cui hmun in a dawi duh tu misual burkhat an ra thleng la la. A pawlkom hohatu in Sister pawl ih mina pawl an thianfai dan pawl zoh in a thinlung a rak thleng ih a rualpi pawl a rak hringhro.\n\"Nan nu pawl, nan naunu pawl in hi vek in mina pawl fih lo ih kilkhawi dingih nan tuah thei ding a si le tu ni rori ah Mother Teresa le Sister pawl hi hmun in ka lo dawi sak ding\" tiih a ti hnu lawng ah cu pawl cu an tlan hlo thluh.\n35. Ni a rei deuh hnu ah cu hat tlawng ih naat saya cu nasa zet in a na ciamco. TB nat nak a neih ruangah ziang vek siizung hman in amah cohlang ih tuamhlawm an paih lo.\nNetabik ah cun kan siikhaan ah an rak keng ih kanmah in kan rak kilkhawi. Kan mai kut sung rori ah hnangam ten a rak thi. Kan duhdawtnak a hmutu naat tlawng ih tuanvo nei pawl cu kan rualpi pawl ah an cang.\n36. Mother Teresa ih Sister kaing cu kum 1950 ah Pope in a rak nemhnget. Kum hnih sungah Sister 28 an rak thleng ih Mr. Micheal Gomes ih a rak hlu mi innkhaan ah an thleng aw nawn lo.\nCuruangah inn dang pakhat an hawl. Fr.Vanitzin in a rual pi Muslim hnenah bawm nak a ral dil ih khuapi vel nak lamzin kiang ih inn pakhat a rak hlu. Cui inn cu kan kaing hrangah kan ruuninnpi ah a rak cang.\n37. Hi inn cu Sr. kaing hrangih zung ah a rak ret. Sr. pawl in Kolkata khuapi ih um lamzin pawl cu an inn in an feh ih an tlun sal ah an cawl. Tu ni ah leitlun hmunkip ih Sr. pawl cu thazaang le hnem nak ngah nak ding ah hi inn ah an feh theu.\n38. Mother Teresa ih upat tlak bik mi a hnatuan cu mi menmen pawl hnatuan pelh lo in phar nat nei pawl kilkhawi nak a si. Voikhat ah a rualpa pakhat in dollar taankhat in pe khal aw la pharnat a nei mi cu ka kut zung khal in ka tham lo ding\" tiah a rak ti dah.\nCutikah Mother Teresa in \"kei khal dollar taanhnih in pek khal le ka tuan lo ding. Asinain, Pathian ka duhdawt ruangah hi thil pawl ka tuah nak a si\"tiah a sim sal.\n39. Mother Teresa in Kolkata khuadeng ah pharnat in a dam zo tu pawl um nak dingah Shanti Nagar timi khua pakhat a rak din sak. An mai hrangah inn 200 luan a rak sak sak. An mah pawl cu kutthiam pawl thawn an pum an cawm aw.\n40. Nu le pa neilo pawl kilkhawinak cu Sr. pawl ih a dang hnatuan pakhat a si. Lamzin ih an hnon mi naute pawl an rak kilkhawi. India ram lawng si lo in Sr. pawl ih an tuan nak khua le ram pawl ah nu le pa nei lo pawl ih um nak tlawng pawl an rak din.\n41. Mother Teresa ih Sr. kaing cu Bishop ih kutthuai ih um mi Diocese thawn pehpar mi Sr. Kaing a si ruangah India ram leng lam ih Pathian hnatuannak a um hrih lo.\nAsinain, Mother Teresa ih Sr.Kaing ih tuanvo cu Venezuela ram le a dang ram pawl in an dil. Cutikah kum 1965 ah Sr. kaing cu Pope thawn pehpar mi Sr.Kaing ah nemhngek in an rak than.\n42. Mother Teresa in thlanglam America continent sak lam ih um Venizuila ram ah Sr. tlawng thar ding a rak duh. Cui ram ah zinan a suak ih lungmankhung laih nak a um.\nMother Teresa in Sr. pali cu cui hmunih um mifarah pawl zoh tha dingah a rak thlah. An mah cu midang that nak hrang hnatuan cu Corote khuate pakhat ah a rak thok.\n43. Pope a mah rori in Rome khuapi kiang ih um Dorphy Scar veng ih um mi mifarah pawl ih that nak tuah dingah Mother Teresa a rak sawm ko. Pope ih sawm nak cu a rak cohlang ih 1968, August 22 ni ah India ram leng, Rome khuapi ah a pahnih nak Sr. tlawng pakhat a rak din.\n44. Austrilia ih Archbishop Robert Ness in Mother Teresa ih Sr. kaing cu Pope ih kut hnuai ih um Sr. kaing si dingin a bawm. Archbishop in Australia khal ah Sr. tlawng din dingah a sawm ruangah Mother Teresa a mah rori a feh ih, 1969 ah Australia ih um New South Wales khuapi ah Sr. panga thawn Sr. tlawng an phuan ih Aadivasi miphun pawl lakah hnatuan an rak thok.\n45. Voikhat ah rinsan ding nei lo putar pakhat a rak hmu ih a khaan a rak thianhmin sak. A khaan sungah hman lo ih ret men mi meiinn pakhat a hmu ih \"ziangah meiinn na hmang lo\" tiih a suh tikah, a nih in \"zo hrangah ka vang ding. Zo in so i ra zoh dah ih, a thim zet mi keimah lawng umnak ka nunram cu hi meiinn in i hlon hlo sak thei ding maw\" tiah a rak ti.\n46. \"Sr. pawl na hnen ih an ra lo len le hi meiinn rak vang aw\" tiah Mother Teresa in a rak sim. Cui hnu ah Kolkata ah a tlung sal. Thlathum a rei hnuah putar pa hnen in cakuat pakhat a rak ngah. Ca sungah cun, \"Bawinu ka lungawi tuk, ka khaan cu na tleu nak thawn a khat ringring\" tiah a rak ngan.\n47. Africa ram ih um Tanzania ram ih Bishop pakhat in Mother Teresa cu Tabor khuapi ih um mi pharnat neitu pawl hrang tuan dingah a rak sawm. Cui hnatuan ih tindan rak kai tu Sr. Shanti a rak thlah.\nA mah in pharnat nei pawl hrangah an um nak hmun pawl thianfai nak pawl a tuah sak ih hlei ah thinlung tak in a rak tuan. Pharnat nei pawl a zoh nak ruangah Noble Prize pek tlak zet mi a si.\n48. Kum 1963 ah Mother Teresa in pawlkom hnatuan a tuan peihtu mipa pawl hrangah Bro. tlawng a rak din sak. Bro. Andrew ih hoha nak thawn India ram ah tlawng 32 tiang a rak karh.\nTui ni ah Brother pawl cu Vietnam, Cambodia ram, thlanglam America, American ram le Africa pawl ah hna an rak tuan. An mah pawl ho tu cu Bro. Giles a si.\n49. America ram cu milian ram a si ko nain Bro. pawl ih hnatuan nak an tul. Mah te lawng um tu, zuu in pawl, AIDS nat nei pawl cu California ram Scatro khuapi ah hmuh a theih. Bro. pawl in an nat nak cu siizung pawl ah siivai thawn an tuamhlawm ih hleiah duhdawtnak thawn dam nak an rak pek.\n50. New York khuapi ah AIDS nat besia zet in a tuar tu mino pakhat in Mother Teresa hnen ah hi tiin a rak sim. Lu na ka tuar caan ah Bawi Jesuh ih hling lukhuh a khuh nk ih hliamhma ka tuar ve. Ka zaang ih nat nak ka ton tikah Bawi Jesuh thuam ah hridai thawn an hreng ih an vuak nak ih hriamhma ka tuar. Ka kut pawl an nat caan ah Thinglamtah par ih Bawi Jesuih hriamhma pawl ka tuar, tiin a rak sim.\n51. Mother Teresa in Sr. a si lo mi a leng ih mina pawl bawm thei dingah pawlkom pakhat a rak din sak. Tu ni ah hi pawlkom ah minung ting 40 luan an tuan thlang.\nAn nih in an um nak hmun le ram cio ah Pathian hna an tuan. Mi hrekkhat cu Kolkata ah an feh ih Sr. pawl ih nu le pa nei lo pawl le mi thi zik te pawl an kilkhawi nak ah an bawm.\n52. Voikhat ah Hindu pakhat a si mi a rualpi pakhat in mi thi zik te pawl an kilkhawi nak inn ah a va leng ih kum upa zet mi putar pakhat thinsau zet ih an kilkhawi nak cu zoh in a uar tuk ih Mother Teresa hnenah hitin a rak sim.\nKei cun Pathian zum nak ka rak nei dah lo. Midang parah lungkim lo nak ka nei. Asinain, tu ah cun Pathian ih duhdawtnak cu ka mit in kei mah rori ih ka hmuh ruangah ka lungawi tuk ti phah in cui hmun in a feh san.\n53. Ms. Annbalik ti mi nu cu England ram in Mother Teresa ih hnatuan pi mi a si. A sungkua pawl thawn Kolkata khuapi ah an um ih puanthaan par ih pangpar thit nak lam ah a peih zet.\nA mah cu Mother Teresa ih midam lo pawl, pi tar, pu tar, nu le pa nei lo tu pawl hrangih an tuah sak mi a rak uar zet tu khal a si. An mai hrangah hnipuan pawl a hlu ih a rak bawm. A mah cu England ram ih a tlung sal ah mifarah pawl bawm nak pawlkom a rak din.\n54. Ms. Annbalik cu Kolkata khuapi ih a um lai ah zarhkhat voikhat mifarah pawl um nak veng ah Mother Teresa thawn an feh tlang theu.\nAn len lai ah nikhat ah cu mino pakhat in upat nak a va pek. Mother Teresa in a kut in a vun tho ih zo na si tiah a rak sut. A nih in, \"Ka thih zik te dinhmun ah hi tawk ah ka rak thleng.\nSr. pawl in siivai thawn in tuamhlawm ih nunnak in pek. Tu cu nupi ka nei thlang ding. Curuangah na hnenah ra in lungawi thu ka ra lo sim ta men,\" tiah a rak sim.\n55. Ms. Annbalik ti mi cu Mother Teresa bawmtu pawl bawm nak ah siseh, harsat nak phurh nak ah khal zohthim tlak mi a si. A mah cu Mother Teresa thawn hnatuan tlang dingah Belgium ram ih thleng mi a si.\nAsinain, zengnat a nei ih a duh vek in a cangvai thei lo. Sihmansehla nat nak a tuar nak nunram cu Mother Teresa bawmtu pawlkom hrangah pawlkom sungtel 2600 a rak ngah ter.\n56. Nikhat ah Bawinu in mi thi zik te mina pawl an kilkhawi nak inn in a inn ih a tlun ah an mikhual khaan ah thuthang latu pawl an tonawk lai cu mangbang zet in a rak hmu. Ziang nan tul tiih a suh tikah an nih in Norway ram ih a ra mi kan si.\nNang cu tui kum hrang remdaih nak Nobel Prize thawn sunloih ding na si ruangah kan lo zuk duh,\" tiah an rak sim. Kum 1979, December 10 ah Norway khuapi Ausalo khua ah Mother Teresa cu remdaih nak Nobel Prize an rak pek.\n57. Kum 1980, Jan 30 ah India ram ih President Mr. Sanji Varratti in ram ih a sang bik mi sulawihnak a si mi \"Bharat Ratna\" thawn sunlawih phah in Mother Teresa cu a rak lawm.\n58. Voikhat ih zaanlam ah kum tar thlang mi pakhat cu Kolkata khuapi ih um Sr. pakhat a va suak ih \"Zo na tong duh\" tiih a suh tikah cu nu cun, \"Mother Teresa lawng ka tong duh,\" tiah a rak let.\nSr. cu innpar ah a hung kai ih Mother Teresa hnenah cui thu cu a rak sim ih mikhual khaan ih tong dingah innthuai ah a vung tum.\n59. Mother Teresa in Aluminium darkheng a keng tu kutdawh pakhat a rak tong. A nih in mi hnenih a dil ih a ngah mi Rubi ngun tangka fangthum thawn darkheng cu Mother Teresa hnenah a rak hlu.\nMother Teresa cun a mangbang tuk ih a ruat. A hlu mi ka cohlan le tu ni ei ding a nei lo ding si khawh. Ka lak lo le a thinnuam lo la la ding fawn,\" tiah a ruat ko nain netabik ah cun a rak lak sal.\nA nih in Mother Teresa ih kut pawl cu lunghmui zet in a rak hnam. Sr. in na neih mi zaten rori kei mah i pek thluh. Hi na hlu mi cu Nobel Prize hnak in ka hrangah a man khung ih a sunglawi sawn tiah a rak sim.\n60. Mother Teresa in in Charity kaing cu 1961, Oct 7 ni ah a thok ih kum 36 tiang a mah in a rak hoha. Kum 1997, March 13 ni ah kaing hotu in a cawl ih Sr. Nirmala cu kaing hoha tu thar ah an rak hril. Mother Teresa in ho tu thar Sr. Nirmala hrang thlacam sak in thluasuah a rak pek.\n61. Mother Teresa cu a thin tha a mal ih a taang nat nak cu tu le tu a rak tuar. A mah ai-awh tu an hril nak in a saduhthah a kim thei. Kum 1997, Sep 5, tlawngkai ninga ni, zinglam ah a thinlung nat nak cu besia zet in a rak tuar.\nA thinlung dinhmun a tha mal tuk thu sibawi pawl in an rak sim. Netabik ih a rak sim mi cu \"Ka thaw ka thaw thei nawn lo,\" ti mi a si. Zaan nazi 8:30 ah a nunnak cu Pathian ih kut sungah ap in a nunnak a rak cem.\n62. Mother Teresa ih ruak cu Kolkata khuapi ih um St. Thomas Biakinn ah leitlun ih a mipi pawl in upat sunlawih dingah thlaalang ruakkuang ah an ret ih niriat sung rori an rak ret.\nSeptember 13, zinglam nazi 8:45 ah Mother Teresa ih ruak cu India acozah in ram ruak phum nak vek ih tuah dingah St. Thomas Biakinn in an leh nak tual rawn ah an rak zawn.\nLeitlun hminthang zet mi ruakvuinak caanserh an theh hnuah Mother Teresa ih ruak cu Kolkata khuapi ih Charity Sr. kaing ih an ruuninn ah an rak phum.\n63. Mother Teresa ih ruakvuinak theh veten Mithianghlim ih nemhnget dingah mipi pawl in an rak dil. Pope St. John Paul a pahnih nak in Mithianghlim cannak ih a tulsam mi pawl cek fel nak programme pawl thok dingah a rak fial.\nKum 2016, September 19 ah Mother Teresa cu Pope Francis in Mithianghlim ah a rak nemhnget. Kolkata khuapi ih Mother Teresa cu a tu ih Saint kan ti mi Mithianghlim St. Teresa thar, Mithianghlim pakhat a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mother-teresa-september-4","date":"2023-12-05T21:34:38Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00769.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998195767,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998195767402649}","num_words":4172,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.351,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\n2020 Christmas cu phunzai loin midang bawm dingah caan tha a si. December 20, 2020\n2020 Christmas cu phunzai loin midang bawm dingah caan tha a si.\nDecember 20, 2020\nKan dung zarhpi ni cu Adventu caan karli nak zarhpi ni khal asiih, Adventu caan ih netabik zarhpi khal a si. Cui ni sunlai caan St. Peter tual ah Angelus thlacam nak cam lai ah Pope in cui ni ih siarmi Gospel cathianghlim asimi Lk18:26-38 kha ruat in a sim. Ruundam tu ih nu Nu Mary tiin hril asiih lungawi nak le sawmnak a um. Bible vekin Nu Mary cu St.Joseph thawn nei aw dingah a ham aw tu an si. Hitivek dinhmun ah nau a pai ti theih asi le cu mipi pawl in lungto thawn den that ding a si.\nBawinu cu Pathian ih duh nak thlun in a tlun ih sim mi hrem nak a tong thei nan a tih lo. Ziangruangahtile Pathain ih thuthan mi a thinlung sungah daih nak le dinhmun a phunphun pah thei dingah tha zang a pe. \"Man cia in a um\" tiin Pathian sang aw. Bawinu cu Pathian hnen \"Bawipa duhdaan vekin siseh\" tiin a sang. Bawinu a san nak cu Bawi pa ih duh nak thlun nak hnak in ziangvek khal in a ban lo. Hitivekin san nak cu a ol mi a si lo. Azate in ap dingah a tul. Bawinu cu a nun nak zaten Pathian duh daan vek in hmang dingah a ap. Amah cu Pathian hrangah a nunram cu pamhmai loin siangzet in pe dingah man cia in a um tu asi. Phuah hlam hawl nak, a dinhmun par ah a um lo. \"A sung ding a ruat lo\". Kanmah pawl cu pa khat khat tuah dingah in sawm, tuanvo pek kan si tikah thuhla a phunphun kan pe. Sun zan kan thawn. Hitivek dinhmun na tong asile tampi'n thlacam aw. Thlacam aw ti asi khalle thlacam caan ka nei lo kan ti ding. Mi va bom hi a thupi. Asinan tui ni cu ka man lo. Thaisun le ka tuah ding\" tiin kan thawn theu. Kanmah pawl cu Christmas caan kan thleng. Curuangah Bawinu in Pathian hnen kanmah pawl tiin raltha zet in sim thei dingah, Bawinu in in forhfial. Hitivekih sangnak ruangah ziang tluk in sung ding ti ngai poimawh ding asilo.\n\"A har nan\" Pathian cu Khristian pawl hnen Bawi nu vekin ziangvek hmun, harsat caan khal ah siseh, \"ka man\" tiin in sang ter duh. Ahleice in tuikum 2020 Christmas vekih harsat nak pawl thawn in khuh caan ah cohlang thei deuhdeuh dingah a tul. Covid-19 ruangah feh duh nak hmun pawl feh a ngah lo, tuah duh mi tuah ngah lo ruangah phunzia ding hnakin mah hnakih a harsa mi dinhmun a tuar tu pawl hrangah thil pa khat khat tuah sak a tul. A hlan ih ngah theu mi laksawng pawl thawn kanmah hrang, kan rualpi pawl hrangah tuah in sumpai cem, hnatuan buai aiin zo hman ih ngaihsak lomi rualpi a nei lo tu pawl bawm a tul tu pawl hrangah thil pakhat tuah cio uh. Christmas thlen hlan laksawng pawl leinak in sumpai sem ter lo dingah a ral rinnak a pe. Hman heu nak daan cu san anei zet mi Christmas ih a san a siat ter. Ziangruangahtile a thianghlim mi innsang cu caw rawl kuang sung hman ah him dingin khuhawk nak hman a nei lo. Asinan ren nak in a hlum ter. Bawinu vekin sual nakih hlat nak ah um in, naute Jesuh khal hlum zet in hmuak thei dingah kan thinlung pawl rem cia uh. Himi thuthang cu Vatican thuthang ihsin kanngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/2020-christmas-cu-phunzai-loin-midang-bawm-dingah-caan-tha-si-december-20-2020","date":"2023-12-05T21:39:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00807.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999141693,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999141693115234}","num_words":616,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.287,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nJesuh ton na duh le Mary le Joseph hnen pan aw\n\"Jesuh ton na duh le Mary le Joseph hnen pan aw\" (December 18, 2019 - Nithum ni)\nBawi Khrih ah duhdawt mi nu le pa le u le nau kan Bawipa Jesuh Khrih ih suah cam Christmas puai kan nai cuah co vekin, kan siar mi Bible khal ah Jesuh Khrih ih minung si nak le a suah nak thu hla kan siar, kan ngai ih, kan ruat tlang cio. Puai hrangah timtuah nak phunphun khal kan tuah cio.\nTuisun ih kan siar mi Mt. 1:18-24 sung in thlarau lam khal ih timtuah nak nei cio tlang ding in ka lo sawm. Pathian in a fapa neihsun Jesuh Khrih leitlun ih a runthlah tikah leitlun minung Mary le Joseph hmang in a run thlah. Curuangah \"Jesuh ton na duh le Mary le Joseph hnen pan aw\" tiin thu lu ka hril. Pathian Fapa cu Thiang thlarau thawng in minungah a cang ticu Mary nih hmaisa bik a thei. A pahnih nak ah Joseph in a thei. Mary le Joseph cun Jesuh Khrih naute ih a suah hlan, Mary pum sung ih thi hlum in a sem thok ihsin Thiangtharau ih Fa, Pathian ih Fa, a hminah Jesuh a si tin an rak thei veve zo. Lk 1:31 ah Vancung mi in Mary hnen ah \"Fa na vun ding ih Fapa na hring ding a hmin ah Jesuh na sak ding\" a rak ti. Mt 1:21 ah vancung mi in Joseph hnen ah \"a nih in Fapa a hring ding ih a hmin ah Jesuh tiah na sak pei\" a rak ti. Pa Pathian in vancung ih a neih mi hmuah hmuah lak ih tha bik le sung lawi bik fapa Jesuh in pek ih, Lei lung pi khal in lei par ih um mi hmuah hmuah lak ih tha bik le sunglawi bik Mary le Joseph cu Jesuh hrang le Pathian hrangah pek ding kan rak nei ve. Pathian le minung kan ton awk nak cu Jesuh le Mary an ton awk nak in a thok. Van le lei an ton awk caan a si.\nPathian Fapa Jesuh minung sinak la ih leitlun a rat tikah a co hmaisabik tu cu Mary a si ih, a sang tu ih co tu ah Joseph a si. Mary le Joseph ih hmin sak ruangin leilung pi in \"Jesuh\" timi hmin kan co ve. Mary le Joseph nih Jesuh hmin an rak pek nak um hlah seh la, leilung pi in \"Jesuh\" timi Pathian cu rundam tu asi, rundam nak timi hi tuisun tiangah kan thei ngah lo ding. Curuangah Jesuh hmin sal thei le hmang thei dingin Mary le Joseph hnen ah pan uhsi. Himi Mithianghlim pahnih tel lo in Christmas, Jesuh suah puai tuah tla kan tum rero pang kei. Ziangkim tuah thei Pathian hman in himi Mithiang pahnih hmangin Fapa a thlah. Zumtu kan zaten himi Mithiang pahnih hmang in Jesuh tong ve uhsi. Mary cu Joseph thawn ham aw cia an si ko nan Joseph a duh dawt hnak in Pathian a duhdawt sawn ruangah Jesuh hrangah a nun a hmang.\nJoseph khal Pathian thu ngai in, Jesuh a duhdawt tuk ruangah Mary kha a then a tum nan a lak, a nei thotho. Curuangah Pathian tihzah le Jesuh duhdawt tu cun, Mary khal duh cih, lak cih uhsi. Joseph khal duh cih, lak cih uhsi. Lk 2: 15-16 sungah tuu khal pawl cun Mary, Joseph le Naute cu an va hmu ti a si. Mt 2:11 khal ah mifim pathum pawl cu Naute cu a nu Mary thawn a vung hmu ih khuk bil in an biak ti thu kan hmu. Mary le Joseph tel lo Christmas puai le Jesuh suah ni tuah hi tih a nung, thelh sual pang a ol te. Herod Siangpahrang le a ralkap pawl cun naute tampi an rak that. Jesuh pakhat lawng thah duh ih mipa naute tampi an thah rero cu a tul lo zet. Thil poi zet a si. Sual nak tam pi a si. Jesuh an ton hlan lo naute dang thah a tul lo. Ziangruangah mipa naute an hmuh mi pohpoh hi Jesuh tiah an ruat? Jesuh ih nu Mary le an mah kilkhawi tu Joseph an theih lo ruangah a si.\nMary le Joseph theih lo le ton lo cu Jesuh Khrih ton ngah lo si mai. Zum tu Khrihfa tam pi in Mary le Joseph ton tum lo in Jesuh lawng ton kan tum ciam co theu. Herod kan hluan sual pang kei. Jesuh kan tong ngah lo pang kei. Jesuh thawn kan pial aw sual dah kei. Phan a um, tih a um. Mary le Joseph hi Jesuh thei hmaisabik le nei hmai sabik tu an si ti cu Khrihfa tampi in kan hna in a thei theu nan kan thinlung sung le nun nak ah ton kan tum lo, co kan tum lo. Joseph cu mitha asi ih Mary kha mihmai ih ningzak ih um ter a duh lo ti asi. Mitha si cu kan duh cio nan Mary ningzah ter le mual pho ter rero zumtu tamtuk hi a va poi ve.\nMitha Joseph cun Jesuh a duh ih Mary khal a duh cih. Tuu khal pawl le mifim pathum khal in Mary an tong ih Jesuh khal an tong ngah. Naute Jesuh suah ni lawmpuai Christmas caanah hin \"Jesuh ton kan duh le Mary le Joseph hnen pan uhsi.\" Mary le Joseph sunlawih tu le nei tu pawlpi u le nau, Naute Jesuh tong ngah tu, co ngah tu kan si. Hnangam in lung awi uhsi. Pathian thangthat si ko seh. Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thlarau-rawl\/jesuh-ton-na-duh-le-mary-le-joseph-hnen-pan-aw","date":"2023-12-05T21:54:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00629.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996122718,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996122717857361}","num_words":944,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.282,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope ih sim mi\nNaute Jesuih innte hmuh nak khaan 100 cu St. Peter tualrawn ah an ret\nDecember 20, 2020\nKan dung Zarhpi ni Angelus thlacam lai ah Pope Francis in covid ruangah Christmas tikcu caan ah mai innsungsang pawl thawn tong aw dingah a thleng thei lo mi innsungsang pawl thawn tong aw dingah a thleng thei lo mi tipi thuanthum ih hnatuantu pawl hrangah thla a rak cam sak.\nLeitlunhuap ah tipithuanthum ih hnatuantu 400,000 hrawng inn ah tlung thei lo in tipithuanthum ah an tan. Mi hrek cu an hnatuan caan than ding a luan zo thu, tipithuanthum ih a tang tu hnatuantu pawl ih himnak le harsatnak karlak ih hnemnak ngah ter dingah tipithuanthum Bawinu hnenah a dil sak ding.\nCu vek in pehtlaih nak a um mi ram pawl khal mai ram mipi pawl a si mi tidai thawn hnatuan rero tu pawl zamrang ten run suak dingah an duhdawt zet mi innsungsang pawl thawn zamrang ten tong aw sal thei nak dingah a forhfial ding.\nKohhranpi pawl khal in Christmas hrangah thlarau lam timtuah nak pawl tuah cio dingah, thlarau lam hrangih timtuahnak ah mai kiangkap ih a um tu pawl khat le khat ngaih sak awk nak, Naute Jesuh ih suah nak cu a ruat thei.\nFarah harsatnak a tong rero mi kan unau pakhat khat cu kan theih ah siseh, theih lo ah siseh, kan kiang nai te ah siseh, khui tawk hmun ih an um ah siseh kan zate ih nat nak le harsatnak a si.\nZiangahtile a mah cu cawlrawl kuang sungah dai zet in a it tu Bawi a si.\nBawi Jesuh ih harsat tuar nak a si. Cui dinhmun ah Naute ih suah nak cu ruat in thinkhat lungkhat ten va bawm a tul.\nNaute Jesuih innte hmuh nak khaan 100 an hmuhnak\nPope Francis khal in Rome khuapi ah khawm a zawh tu kohhranpi pawl hnenah Naute Jesuih innte hmuh nak khaan 100 an hmuh thu va zoh cio dingah a rak forhfial. Hi mi pawl cu St. Peter tualrawn thotho ah an ret ih cu mi va zoh nak in an hmuh mi kutthiam pawl thawn Bawi Jesuh in kan dung kum 2020 luan ah ziang ti vek in a suak ih a thianhlim thu nan thei thei ding.\nHi Naute Jesuih innte hmuh nak pawl cu mai zumnak a hngetkhoh ter tu Pathian ih tongkam thleer khat a si. Hi Naute'i inn 100 cu zingtin nazi 10 in zaan nazi 8 tiang an ong ih December 13 ni in January 10, 2021 tiang an ong ding a si.Cui ni cu \"Bawi Jesuh Baptism a lak nak Ni\" a si ih Christmas tikcu a cem Ni khal a si.\nHi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pope-ih-sim-mi-0","date":"2023-12-05T22:21:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00888.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999551773,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999551773071289}","num_words":464,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.319,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMedia pawl hrangah Pope Fracis in Missa raithawi nak ah thla a cam sak. May 6.2020\nMedia pawl hrangah Pope Fracis in Missa raithawi nak ah\nthla a cam sak ti mi thuthang. May 6, 2020\nPope Francis in Pasca caan zarhli nak ih thlawngkai nithum ni ih zinglam Missa raithawi nak ah media zate pawl hrang tumtah nak thawn Missa sum nak a rak tuah. Ziangah tile hi ti vek ih pulh nat caan ah media ih hnatuan tu pawl in an nun liam tiangin thuthang an laak. Thu dik thu hman suak dingah Pathian in media pawl bawm hram seh tiah thla a cam sak a si.\nCuih ni ih an ruah tlang mi cu Jn 12:44-50 sungih, \"Zokhal kei mah i zum tu cu khuathim sungih a um lo nak dingah hi leilung tlun ah tleu nak in ka ra zo,\" ti mi a si. Jesuh cu leiluntlun ih tleu nak a si. Dungthluntu pawl khalih hnatuan cu tleu nak keng dingah a si. Ziangah tile leilungpi cu a thim tuk ih a poi nak cu Bawi Jesuh ih tleu nak cu leilungpi in a pom duh lo. An nih cun khuathim ih um an duh sawn. An nih cu thim nak ih sal an si. Tleu nak cun kan si nak le kan neih mi hmu thei dingah in bawm. Kan nih cu sualthim sungah kan tang lai a si. Cui thim nak pawl cu that lo nak le mah le mah uan awk nak pawl an si.\nTleu nak sungih um ding cu a har. Ziangah tile midang pawl ih in hmuh ding le in thei ding kan duh lo ruangah a si. Cui kan sambau nak cu kan silh khah thei ding a tul. Ziangah tile Bawi Jesuh cu tleu nak a si ih leilung thuthen tu ah si lo in rundam dingah a ra a si. Kan nih khal nitin kan nun ah Bawi Jesuih tleu nak ngah in tleu nak ih kan feh a tul.\nCuruangah kan nuntuzia thleng aw in kan sual sir aw cio uh si. Thim nak in tleu nak a feh tlang uh si. Bawi Jesuh in in run dam zo. Asinan, thim nak kha zingvek a si ti hmu dingin zoh aw. Bawipa cu a tha ih kan kiangah a um ringring a si. Kan mah in run dingah leilung par ah a ra a si. Bawi Jesuih tleu nak cu tih lo in hmailam ah nor cio uh si,\" tiah Pope Francis in Missa sum nak sungah in sawm a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/media-pawl-hrangah-pope-fracis-missa-raithawi-nak-ah-thla-cam-sak-may-62020","date":"2023-12-05T21:37:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00075.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999119043,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999911904335022}","num_words":433,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBawinu Maria ih hmin sunglawi upat ni. (September 12, 2020)\nBawinu Maria ih hmin sunglawi upat ni. September-12\nBawinu Maria ih hmin upatnak puai ni cu kumzabi 16 ah an rak tuah thok ih mai Biakinn ciar ah an rak hmang theu. Kum 1683 ah Pope Innocent hleikhat nakin September 12 ni cu leitlunhuap Biakinn in Bawinu Maria ih hmin upat nak ni le a humhim nak hrangih lungawi thu sim nak ni ah a rak nemhnget. Bawinu Maria ti mi hmin ih duh san cu Hebrew tong in \"tipithuanthum ih arsi\" ti a si. Long par ih hnatuantu pawl in thlisia an ton caan ah Bawi Jesuh in kan hrangih in hmuh mi lamzin vekih in kilhim tu Bawinu cu arsi vekah kan zoh thei.\nKan nunramih harsatnak kan ton caanah Bawinu Maria hawl uh si. A mah in Bawi Jesuh hnenah in hruai kir sal ding. St. Bernard ih a rak ngan mi cu, \"Nunram ih thlisia kan ton tikah tipithuanthum ih arsi a si mi Bawinu Maria hnen in tlan hlah uh. Colh ni a nei lo mi thlisia in na long a lo zam sak caan, cu lo le lungto tumpi na pah caan ah arsi zoh in Bawinu ko aw. A tum zet mi tisuar ih a lo hlon tikah arsi a si mi Bawinu Maria ko aw. Thinheng nak lo le na thinlung sungih duhhamnak a um caanah Bawinu hnenah pan aw. Na sualnak ruangih na thanau le Bawinu ruat aw.\nTihnungza le harsatnak pawl na ton caan ah Bawinu Maria mangsal in ko aw. Na hmurka le Bawinu cu hla ter hlah aw. Na thinlung cu a mah in a lo rem sak ding a si. Lamzin na hloh caan ah a lo kilveng ding ih a lo humhim ding ruangah tihphan ding ziang hman a um lo. Rundamtu Jesuh hnenah a mah in a lo hruai ding a si. Riahsiatnak, leiba le thinlung hnaihnok nak pawl thawn na khah tikah Bawinu Maria ruat in kan ko maw? Bawinu in in duh ngaingai ih kan lungawi ding a duh ti teh kan zum ngaingai maw?\nBawinu Maria in a Fapa Bawi Jesuh thawn nai ten um tlang thei dingah ziang ti vek in in bawm ti hi mah bulpak in ruat cio uh si. Kan nungsung ih harsatnak le hnaihnok nak kan ton caan ah ziang ka tuah ding ti thei nawn lo in beidong vansang in kan um maw? Kan thinnat nak le kan harsat nak pawl in lak hlo sak thei tu cu Bawinu hi a si. Hi vek ih harsat nak kan ton caan ah beidong ih tap men lo in Bawinui hmin sunglawi cu ko in a hnen ah ben uh si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/bawinu-maria-ih-hmin-sunglawi-upat-ni-september-12-2020","date":"2023-12-05T20:54:22Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00177.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999480247,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999480247497559}","num_words":460,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.343,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nLa Salette Bawinu ih thuanthu tawi\nLa Salette Bawinu ih thuanthu tawi\nFrance ram tlang pawl um nak hmun La Salette ah 1846, September 19 ni ah Bawinu in tuukhaal tu nauhak pahnih hnenah langnak a rak hmuh.\nKum hleinga a si mi Melanie cu cui hmun ah kum reipi rak um tu a si nain kum hleikhat a si mi Maximin cu cui khua ah mithar in rei lo te sung a ra thlen nak a si.\nHi mi nauhak te pahnih in 19,9,1846 ah tuu an rak khaal tiang ih suncaw ei dingah a kang mi tikua ih an cawlh lai ah an vung it that. Cui rei lo te ah pakhat a hung thang ih an tuu pawl hlapi an thlen kha an hmu.\nMangbang zet ih an zoh lai ah cui a hlum pi cu pahnih ah a then aw ih cui tlawng kiang ih um lungto pakhat par ah nunau pakhat a to ih a hmai hup in a tah rero kha an hmu.\nRei lo te sung to in a tah nak in a hung din tikah a mah a zoh tu nauhak pahnih in a kiang ih ra ding le tih lo dingah aw nem zet in a rak ko.\nBawinu in an mah pawl hnenih a sim mi cu hi tin a si. Ka minung pawl in tangdor nak le thungai nak an neih lo le Ka Fapa ih a hnget zet mi a kut cu reipi tiang ka kil thei nawn lo ding.\nNan mai hrangah harsatnak tampi reipi ka tuar. Ka Fapa ih a lo hnon lo nak dingah catbanglo in thla ka rak cam. Asinain, nan nih cun ziangah nan rel lo. Ziangtluk ih thla nan cam khal le ka tuar mi harsatnak pawl cu thleng a theih nawn lo ding.\nHnatuan dingah niruk a rak lo pek. Nisarih nak cu ka hrangah I rak ret. Cui ni cu ka hnenah in pe lo. Curuangah ka Fapa ih kut cu a rit tuk thlang.\nHnatuantu pawl kawk tikah ka Fapa ih hmin cu an duhduh in an hmang. Hi thu pawl ruangah ka Fapa ih kut cu a rit tuk.\nHi tiih a tong rero cu nauhak te pahnih cun thaten an rak ngai. Bawinu in France tong ih a sim ruangah Maximin in tha zet in a rak thei thiam lo. Curuangah aluu ti mi hi ziang mi a si thu cu Melanie hnenah a rak sut sal.\nCuruangah Bawinu in Maximin ih a theih mi tong thawn a sim sal mi cu, \"Vainim nan nei ih nan ciin lo khal le ramsa pawl in an ei ding. A tanglai mi pawl khal a dip te ah an cang thluh ding.\nRilrawn caan a ra thleng leh ding. Cui caan a thlen hlan ah kum sarih thuai nauhak pawl cu thiat nat nak thawn an nu leh ih tangsungah an thi ding. Midang pawl cu rilrawnnak in cawhkuah an tuar ding.\nTacia rah pawl cu pangaang in an ei ding. Sabit rah pawl cu an siat ding,\" tiih a sim hnu ah nauhak pahnih cu a dang ten a biak hai. A rak sim mi tih a nung zet mi thilcang pawl cu milai pawl in sual nak an tuah bet le a cang ding.\nSual nei tu pawl an sual an sir le lungto tlang pawl cu sangvut, buh, a luu a phunphun ah an cang ding tiah a rak sim.\nHi mi zat a sim mi cu nauhak pawl thawn nel aw zet in an rak rel tlang. \"Tha ten thla nan cam maw?\" tiih a suh tikah nauhak pawl cun tha ten thla an cam lo thu an rak phuang aw.\nZinglam le Zaanlam thlacamnak pawl tha ten cam ding caan nan neih lo le Vancung ih um mi kan Pa le Ave Maria thlacamnak veikhat ciar cam in caan nan neih lai le cam bet uh tiah a rak zirh.\nMissa a ngai tu pawl an mal ruangah a riahsia. An mah pawl a feh san zik zawng te ah France tong ih a rak sim bet mi cu \"Ka nauhak pawl hi thuthang cu mi hmuahhmuah hnenah sim uh,\" tiah sim phah in tiva ral lan in a her kir sal ih 'Ka nauhak pawl hi thuthang cu mi hmuahhmuah hnenah sim uh,\" tiah a sim sal. Cui hnu ah pee nga luan ah a kai ih nuam te ten a rak hlo vivo ta.\nBawinu ih a rak sim mi paam tlun nak, hang hnah hang rah siat nak pawl cu Ireland ram ih a can hnu ah a luu a mal vivo. Curuangah Siangpahrang Bawinu Victoria cu Parliment ah sumpai a rak dil. Sangvut har nak khal Europe ah minung taankhat cu 1846 ah rilrawng ter in a rak thi ter.\nHanghnah hangrah siat nak, nauhak pawl an nu pawl tang sungih thih nak pawl a rak cang ngaingai. A hrekkhat kawhhranpi pawl in Bawinui ralrin pek nak tongkam an thei ih an sualsir in thla an rak cam ruangah sual cawh kuan nak tumpi an rak tuar lo.\nA kang mi tiva in ti a luang sal ih khawm zawhtu mitampi lak in a luang ih, khawmzawhtu mitampi sungih minaa pawl in cui tidai thawngin dam nak an rak ngah.\nNat nak hloh nak pawl le langnak pawl cu Bishop pawl in a pehpar mi thuhla pawl zingzoi in a hman ngaingai thu an rak nemhnget. Curuangah La Salette Bawinu hmin in an rak din ih Puithiam pawl, Brother pawl le Sister pawl tampi an rak cang.\nPope Pius pakua nak le Pope Leo 13 nak pawl in hi hmun ah Bawinu upat dingah siseh, Biakinn pakhat sak dingah siseh an rak on. Kumnga a rei hnu ah Pope Pius pakua nak in nauhak pahnih hnenah Bawinu in a dang ten thuthup a rak sim mi pawl a thei duh ruangah a rak sut.\nNauhak pahnih in an mai thuthup pawl cu cahnah par ah ngan in Pope hnenah an rak pek. Melanie ih ca cu Pope in a siar ih France ram ih a cang lai ding mi thinphan thu pawl cu Pope in a rak hmuh.\nKum 1946 ah La Salette Bawinu ih kum zakhat kim Puai an rak tuah. Bawinu in aluu, vainiim, Sabit rah pawl a hmuh ih tlaitluang zet ih ralrin pek nak cu nauhak pawl ih theihthiam dingah a si ko nain sual nak hrial in Pathian thawn nei aw dingah ralrin pek nak, Zarhpini pawl ih Biakinn feh dingih ralrin pek nak, sual nei tu pawl hrangah sualsir ih thlacamnak thawngin sualcawhkuannak ihsin luat thei dingah a tul.\nLa Salette pawlkom pawl cu France ram, Madagascar, Canada, Brazil, Poland le America, England pawl ah pawlkom an din vivo ih a dang ram pawl khal ah an tuah rero lai a si.\nLa Salette Bawinu ih thu kan zoh a si le sualsir dingah in sawm a si. Curuangah sualsirnak thawn Pathian hnen pan tum cio uh si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/la-salette-bawinu-ih-thuanthu-tawi","date":"2023-12-05T22:53:06Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00327.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999902248,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999902248382568}","num_words":1170,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.37,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMithianghlim Carlo Acutis ih a ruak a siat lo. October 1, 2020\nMithianghlim Carlo Acutis ih a ruak a siat lo.\nOctober 1, 2020\nMithianghlim cu October 10 ni zanlam ah a ruak cu Italy ram, Assisi khuapi ah covid-19 ruangah mipi an tam lo nan a ropi mi canserhah khawmnak thawn Mithianghlimah an khai sang. A thlan cu Assisi khuapi ih Sancta Maria Magiore biakinn ah an phum. Ziangruangahtile cui biakinn sungih Assisi's Sanctuary of the Spoliation ah St.Francis cu hi leitlun a tlansan thu amah ih a thuam hnaw phoih in Pathian hnen ap awk nak hmun a si.\nCui thlan cu khawhhran upa pawl ih lungkim nak lak hnuah Mithianghlim ih khaisan nak ni thlen hlan nihnih a duh tlawngkai ni li ah an lai sal. Cutiih an laih sal ah Mithianghlim ih taksa cu siat lo lawlaw in a taksa pawl a ro nan a taksa um daan pungsan cu siat loin danglam zet in hmuh a si.\nHminsinmi, Mithianghlim pawl ih taksa tawt nak le siat lo nak cu Mithianghlim khaisan nakih a hram pi asi lo timi cu kawhhran mipi pawl theih thiam ding a si. A thupi mi cu leipar ih an nun laiah nitin Gospel thuthangtha cu ziangtivekin an nun pi ih, an kiangnai ih a um tu pawl hnen ziang tluk in tleu nak an pe. Mai hrang ruat loin an nun nak par ah a bun aw.\nA ro thil tiih ret ding mi a lung\nNu Pawlpi in Mithianghlim tiih an than mi Mithianghlim pawl ih ro pawl a um. Cui ro pawl cu thlalang sungah kawhhran mipi pawl in upat thei dingin hmunkhat ah a dangten an ret. Cui thlalang sungah Mithianghlim pawl an nunlai ih an hman mi, an tham mi thil ri pawl, an taksa then pawl an ret. Mithianghlim pawl ih rothil thawn pehpar in Nu Pawlpi ih canon upadi khalah fiangzet in lam hmuh nak a um. Ziangah hitin an tuah asile thenkhat kaing (Congregation) pawl cumi upat tam mi thlacam mi a kim tiin a hmin thang Mithianghlim pawl ih ruak ro thil pawl khal mi sual rukru pawl tha lo zet ih sumpai hawlnak khal a um. Curuangah rothil pawl a hman a dik fel thu khal cui ro ret nak sungah aamahkhan nak ca hnah asilole puan te pawl um lo theih loin an ret.\nRo pawl cu Nu Pawlpi in phun thum in an hminsin.\n1. A pakhat nak ro cu Mithianghlim ih thi, a taksa le taksa then pawl an si.\n2. A pahnih nak ro cu cui Mithianghlim a nun lai ah a rak hman mi thilri pawl, kohkheng pawl, an hnipuan pawl uniform cutivek an tel.\n3. A pathum nak ro cu cui Mithianghlim phum nak thlan, asilole ruak thawn a tong aw mi puan, rosary le thi pawl a si. A tui Mithianghlim Carlo Acutis ih ro ret ank sungah cun amai \"Lung\" ret ding a si. Cui ro cu Assisi khuapi ih St. Francis Assisi Bacilica ah hlan ding a si. A thih laicaan ah a taksa then cu a rak hlu duh nan amai ih Lukimia natnak ruangah a hlu thei lo tiin a nu in a sim. Himi thuthang cu CNA thuthang ihsin kan ngah mi a si.\nPhotos courtesy of Assisi diocese","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mithianghlim-carlo-acutis-ih-ruak-siat-lo-october-1-2020","date":"2023-12-05T21:41:16Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100568.68\/warc\/CC-MAIN-20231205204654-20231205234654-00259.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999996424,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999996423721313}","num_words":554,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.356,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"A Laukul Evolution\n– Salai Tluang Kip Thang Oct 27, 2013\nTun laivum ah thu zirhnak lar ber le mi neh ber zai ber ii, tiin zawt singlai Islam, Christian, etc tiin rel thai ii. Minung thinlung neh ber tu heh Sanghnak (Belief) ii. Cia sanghnak te songah tun teng ah laivum in tlawng hmuah hmuah ah a zir ruaihnak tu Evolution ii.\nSanghnak (Belief) heh a Tak (Real) i tuhin hmuh (Proof) benhnak umh fangin minung in sang de ii. Cia heh tun kin san (Age) ah Science tiin ko ii. Science ah a dik tiin kin linghnak heh bawn cuul tuh, a takin hmu pha umh tuh. Cia fangin a dik tiin pom de ii.\nEvolution heh High School, College le University ah Biology, Chemistry le Geology zirhnak ah a thupui ber in pomhnak ii. A hlaice in Biology le Geology ah Evolution thawn rem tuhin zingzoi de ai bawn de ii.\nEvolution tihnak tu zai ii?\nCanada ram ai High School grade 11 in hmanghnak McGraw-Hill Ryerson Biology 11 textbook ai laaihmai (page) 288 ah hetin ngan ii.\n\"Evolution is the process of biological change over time based on the relationships between species and their environments.\"\nEvolution tihnak tu tikcu le caan zirin nunhnak nai te in a hiang ai laivum danglamhnak zirin danglamhnak ti ii. Relhiamhnak ber tu tikcu le caan zirin nunhnak nai thil nung te pawl heh amah niu in danglam zianzo thil tihnak ii.\nEvolution phun 6 umh ii.\n1. Cosmic Evolution: Caan (time), boruak (space) le thil (matter) te pawl heh Big Bang in pandaan\n2. Chemical Evolution: Hydrogen in element dangdang cang zianzo daan\n3. Stellar and Planetary Evolution: Arsi le lailung te umh pan dan\n4. Organic Evolution: Nunhnak a ham pandaan\n5. Macro Evolution: Thilnung phun khat in phundang ah cang zianzo daan\n6. Micro Evolution: Thilnung phun khat song ah ci dang dang karhzaidaan\nEvolution in Laivum le lailung umh pan daan\n- Lai le van heh tunhlan kum 20,000,000,000 dung ah zai khai umh lo hnak songin thil puak umh ai cia heh Big Bang tiin ko ii.\n- Kum 4,600,000,000 BC ah tun ai kin lailung (earth) umh ii.\n- 3,000,000,000 BC kum dung ah lailung ah nunhnak umh pan ii.\n- Kum 3,000,000 BC ah lailung ah Homosapien tihnak zawng bang thilnung in tun ai minung ah cang ii.\nCreation in Laivum le lailung umh pan daan\n- Tunhlan kum 6000 (4000 BC) dung in umh pan ii.\n- Tunhlan kum 4400 dung ah Noah san tilet tlung ii.\n- Tunhlan kum 2000 (0 AD) dung ah Zisuh Khrih suak ii. Cia hnua tun kin san tian lailung umh ii.\nEvolution te in nunhnak heh thil ciik niu, bacteria bang in umh pan in ruathnak nai ii. Nunhnak umh lo songin nunhnak umh ai cia thil ciik niu heh nuam niu niu in danglam zianzo ai, ti song ai nga le lailung ah umhnak ramsang te pawl ah ciang zianzo le hnuata ah ke 2 le kut 2 ai zawng bang ramsang heh minung ah cang tiin sang ii. Scientist te pawl in heh a sanghnak heh lailung song an tawkhnak hlanlai ninghing le ramsa ruh te hmangin thudik tiin zirh ii. Tun dinhmun rin minung mit in hmu thil lo hnak nunghing, minung tiksa song ah nunghnak virus le bacteria te khai sii in neh thil nawn loin danglam zianzo ai cia heh evolution a fimkhim ruaihnak tiin lang ii.\nEvolution veksen heh Science i lo\nScience tihnak tu bawn cuul thil, siik thil, hmu\/ling thil tuh hnak ii.\n1. Cosmic Evolution heh Science i lo:\nCosmic Evolution heh laivum (Universe) hampandaan Big Bang tiin ko ii. Big Bang umh lai a hmutu umh lo ii. Telescope te hmangin van ah arsi te pawl hmun hla lam ah peu zianzo in hmuhnak heh Big Bang ti thil lo ii sing. Tunhlan kum 20 billion ah Big Bang umh pan ti ii. Aisu in cia lai hmutu umh fawn loin tun ai van ai a hmuhnak men in Big Bang umh tiin tlawng ai laibu (textbook) ah ngan ai University tian in zir ruai ii. Cen, Big Bang theory ah thil hmuahhmuah heh hmun khat in a peu hnua ah a veksen in hmun khat ah tawkdun sek tuh leh ai a ngaw roh hnak thil ciik\/beuh niu, a umh lo tlukin khawm dun tuh ai cetin puak leh tuh le tun ai laivum (Universe) bangin a thar in cang leh tuh ti ii. Science daan in thil heh a umhmun in thawn thil tuhin tha (energy) kuul ii. Science daan in energy heh paai thil lo ai phun khat in phun dang ah thleng dun menma de sawn ii. Big Bang theory ah zai khai umh lo hnak songin lai le van ai arsi veksen cang tuhin thil puak ruai benhnak energy heh konin kawi ai, kontin cang tihnak rel ben lo ii. Cen Big Bang heh kum 80 – 100 billion ah vai khat umh tio ti fawn ii.\nBig Bang heh cang thil hnak. A takin cang thil tihna bawn cuul thilhnak le ling thil hnak khai i fawn lo maan Cosmic Evolution heh Science i lo ai sanghnak (Belief) tihnak ii.\n2. Chemical Evolution heh Science i lo:\nChemical Evolution tihnak tu thil (element) pakhat in element dang ah cang zianzo thil tihnak ii. A ngom ah Hydrogen (H) tihnak element umh ai cia heh nuam niu niu in Chemistry ai kin linghnak Periodic Table song ai kin linghnak Helium (He), Oxygen (O), Carbon (C), Uranium (U) te tian element phuncang cang zianzo thil tihnak ii.\nTun tian element pakhat an element dang ah amah thu niu in cang zianzo thil tihnak heh Science in bawn cuul thil lai lo, hmu thil lai lo hnak ii. Ciamaan Chemical Evolution heh Science ti thil lo ii sing, Sanghnak (Belief) sawn ii.\n3. Stellar and Planetary Evolution heh Science i lo:\nVan ai arsi le lailung te pawl heh thil puak in cang tihnak ii. Mithiam te pawl in van ah arsi 70 sextillion (70,000,000,000,000,000,000,000) heh kum 20 billion (20,000,000,000) sungah arsi 70,000,000,000,000 umh tihnak ii. Ciamaan kum 1 ah arsi 3,500,000,000,000 umh tihnak ii. Cia heh minute 1 ah arsi 6,665,000 umh tihnak ii.\nAisu in khai minute 1 ah arsi 3,500,000,000,000 a thar cang suak lai hmutu umh lai lo ii.Cen, tunhlan kum zaimawzah ai thula, tun dinhmun ah cetin canghnak ngai ngai maw tihnak siik thil fawn lo, bawn cuul thilhnak khai i lo ii.\nCiamaan Stellar and Planetary Evolution heh Science thiamhnak in bawn cuul, siik cuul in a takin umh thil tihnak hmuh thil hnak i cuang lo ai Science i loin Belief (Sanghnak) ii.\n4. Organic Evolution heh Science i lo:\nNunhnak nai lo thil in nunhnak nai thilung ah cang tihnak ii. Chemical te pawl amah cokrawi dunhnak in le a hiang ai dinhmun zirin danglam zianzo le nunhnak nai thil ciik\/beuh niu, cell ah cang le cetan bacteria bang thinlung beuh niu niu ah cang zianzo tihnak ii.\nTun tian nunhnak umh lo thilri hmangin nunhnak nai cell maw, bacteria te bang pawl amah niu in a cang lai hmu pah umh lo ii. Lungto maw laipua ah amah niu in nunhnak nai thilung ah a cang lai hmu pah umh ngal lo ii. Cen, nunhnak nai nai lo thil hmangin nunhnak nai thinlung phunkhat ah tuntian bawn cuul thilhnak umh lai lo ii. Ciamaan Organic Evolution heh Science i lo ai Belief (Sanghnak) phunkhat ii.\n5. Macro-Evolution heh Science i lo:\nHe evolution ah nunhnak nai phunkhat heh phundang ah cang thil tihnak ii. He heh Evolution Tree of Life tiin rel de ii. A reldan in ti song ai Nga (fish) heh lailung ah hleng ai Nga heh Cumduur, Dinasaurs, Vaniu (bird), Sai, Zawng le Minung ah cak suak ti ii. He Evolution ah Minung le Zawng heh Primate tihnak zawng khai i lo, minung khai i lo thilnung phunkhat in cang tihnak ii.\nHetin cang suak ngaingai maw tihnak a cang lai aisu in khai hmu lo ai, tun kin tikcu le caan ah khai cetih bang ai ramsa phunkhat in phundang ah a cang lai teng hmu pha umh cuang lo ii. Cen tun ai kin linghnak nunghing te pawl cang suak tuhin tunhlan ai nunghing te pawl heh a takin a ruh maw lung in cakhnak (Fossil) nunghing te pawl hmu pha umh lo tam ze ii.\nCiamaan Macro Evolution heh bawn cuul thil, hmu\/ling thil pawl khai i cuang lo ai he heh Science i loin Belief (Sanghnak) i sawn ii.\n6. Micro Evolution heh Science ii:\nHe Evolution ah nunghing phunkhat heh a hiang ai laivum dinhmun zirin ci dang dang ah danglam de ii. Uico phunkhat in uico phun dang dang ah zai thil ai Uico heh zawng ah cang lo ai, Uico i hlen ii. Cia bang pahin Bacteria le Virus te pawl khai minung in kin hmanghnak si kin hmanghnak tawng thil tuhin danglam tete de ii. Ikhalkhaw Bacteria heh hnawta ah nunghing phunkhat ah cang kio tihnak umh lo ii.\nCiamaan Evolution phun 6 song in Micro Evolution ian heh a takin ling thil, hmu thil, bawn cuul thilhnak i maan Science ii.\nBible (Genesis 1:24 ) ah Pathian in nunghing te pawl heh amah te bang phun dang dang suak tuhin hmuifu pe hnak ponka umh ii. Ciamaan Kawlpaw heh Kawlpaw phun dang dang ah suak thai tihnak ii.\nEvolution Laukulhnak\n1. Thihnak heh khangso ruaitu:\n\"The Origin of Species\" laibu suahtu Charles Dawin ai laaibu laaihmai 243 ah \"thun from the war of nature, from famine and death, the most exalted object which we are capable of conceiving, namely, the production of higher animals, directly follows.\" tiin ngan ii. A rel hiamhnak tu thihhnak heh nunghing cak le khangso sawn ah kin cang ruaitu tihnak ii. Thihnak maanin minung heh laivum ah umh tihnak ii. Bible in minung maan laivum ah thihnak umh kin ti sawn ii. Evolution heh dik ilekhaw a cak sawn le pha sawn, khangso sawn ah thilnung heh cang tuhin zuamdun kuul, reekdun kuul, thinak umh kuul tihnak ii.\n2. A cak sawn ian nunghnak:\nEvolution in \"Survival of the fittest\" tihnak a cak ber ian nung thil tihnak heh thupui ngai in fehpui ii. A cak lo sawn tu a thi in khai poi lo tihnak ii.\nEvolution in \"Natural Selection\" tihnak thupi ngaiin rel ai thilnung cak le pha, a mawi te nung i tuhin a pha lo le cak lo te lon in, a pha te ian hmangin a pha sawn ah cang thai tiin zirh ii. Ciamaan thilnung pakhat nung suak tuhin a cak lo sawn le a pha lo te pawl lon kuul, thi sek kuul tihnak ii.\n3. Pathian umh lo\nThil nung loin thil nung cang thil tihnak heh Pathian umh lo tihnak ii. Evolution dik ngio lekhaw Pathian bia kin kuul lo ai, minung heh ramsang cak le fim deuh menma bang kin cang ai, nung tuhin nunhnak nai dang te pawl neh kuul, siatsuah\/reek kuul tihnak tian in zirh ii. Ciamaan Evolution sangtu te in mi in harsa le thihhnak a tuar in khai poi ti lo ai amah te nung thil tuhhnak sawn in lang ii.\nEvolution maanin laivum ah thihnak\n1. World War I, World War II:\nLaivum raalpui 1hnak (World War 1) khiah a suakhnak san ber tu German miphun (race) miphun dang neh hiamhnak in panhnak ii. Cia lai ah German te pawl khiah laivum ah minung dinhmun sang berin vuah duh zo ii.\nCen, Evolution pu ber Charles Darwin in The Descent of Man (New York: A.L. Burt, 1874, 2nd ed.), p. 178 ah \"minung khangso\/lawilawi sawn miphun in minung khangso\/songlawi lo sawn te pawl heh laivum in paai thai tian in neh daan ii, cetin minung heh khangso le songlawi sawn ah cang tete tuh…\" tiin relhnak nai ii. Darwin in a hmudan ah Europe ai minung vun var (white-skinned European) te pawl heh minung songlawi deuh in hmu ii. Minung heh zawng bang vun haang, hmul thawn dimhnak ramsang bang phunkhat in tun bang hmul tlawm niu nai, vun var le mawi sawn ah cang zianzo in hmu ii. Ciamaan minung ah minung ci pha deuh le pha lo deuh umh in reel ii.\nHitler san a hleng fangin Hitler heh Darwin ai Evolution heh roh ngaiin sangtu ii. Cia lai ah Lebensborn tihnak project thupruk heh German in nai ai, ci pha miphun suak tuhin nau nai ruaihnak le naupang khawmhnak bawn le German minung heh a cak le mawi, miphun cak ah cang ruai tum in tawlrel ii. Hitler German heh miphun songlawi in lang ai miphun dang te uk tuh tihnak thupui berin fehpui ii. He heh Darwin ai relhnak a cak sawn in cak lo sawn ukdaan, nehdaan tihnak a takin fehpuihnak ii. Cetin German in World War II khai suak ruai ii.\nGermany ai miphun thinlung a naihnak in World War I ah mi 20,000,000 thi ai mi 21, 000,000 in hliam tuar ii. Cen, World War II ah mi 72,000,000 luan hliam tuar ai, mi 17,000,000 (mi 7-26 million dung) hnakin tam sawn a ci mit tuhin Jews miphun reek ii.\nJapan te khai laivum ah Charles Darwin ai relhnak bangin minung khangso zianzo te lakah a hnawta ber minung ah vuah dun ve ai, World War II ah amah te miphun in laivum uk hiam in buai awng ai mi tam ze thi awng zo ii.\n2. Marxism, Communism\nMarxism le Communist ukhnak daan heh Darwin ai Evolution theory hmang ii. Russia ram uktu Leon Trotsky le Vladimir Lenin in Marxism ukhnak heh a takin cang ruai tum in mer awng ii. Cetin Russia ram ah Bolshevik revolution le Russian Civil War te pawl suak le mi 15,000,000 thi awng ii. Joseph Stalin kahi Darwin ai Evolution sangtu ii ai amah konghoihnak in mi 20,000,000 reek awng ii. China ram ai konghoitu Mao Zedung heh Darwin theory sangtu ii ai mi 14,000,000-20,000,000 dung reek awng ii. Pol Pot (Saloth Sar) khai Darwin theory sang le mi 750,000-1,700,000 reek awng ii.\n3. Abortion (Nau tlok ruai)\nEvolution theory sangtu te ca minung heh nu ai suul song ah a um ngom fangin minung ngaingai i lai loin sang ii. Evolution sangtu Ernst Haeckel in nu suul song ah nau a umh ngom lai zuk heh ramsang dang ai nau umh pan lai zuk te pawl thawn a bangdun in reel le minung heh ramsa in nuam niuniu in nu suul song ah minung ah cang zianzo in reel pan ii. Cetan nu suul song ai nau heh minung a i hlan ah lon lekhaw poi lo tihnak lar ruai ai lau lon heh minung reek in ruat lo hnak khang aam aam ii. Cen, a cak sawn le pha sawn nung tuhin a cak lo sawn lon, reek heh Evolution zirhhnak in poi ti lo maan nu suul song ai nau lon (reek) heh thil poi in ruat lo hnak khang sinsin ii.\nLaivum ah nau lon tam sinsin ii. 2013 kum song ai Oct 27, 11:19pm (Canada time) tian worldometers in a hmudan ah abortion 34,517,336 tian khim zo ii.\nMithiam te hmudan ah kum siar a hnia ai zah Abortion (nau reek) umh ti ii.\n- 6.4 million – Africa\n- 27.3 million – Asia\n- 4.2 million – Europe\n- 4.4 million – America\n- 1.4 million – North America\nPathian umh le umh lo\nNational Centre for Science Education (NCSE) in Evolution heh University te lakah a sangtu tam maw tam lo, tihnak 2010 kum ah zingzoihnak bawn le Science zirtu te in Evolution heh sang maw sang lo tihnak zawt zianzo ai a tawkhnak tu 53% in sang ai 31% in sang thil lohnak tam ti ii.\n2012, May hla ah USA ram ai mipui lak ah zingzoihnak bawn le Pathian umh ti sangtu heh 46% dung ii tiin USA Today in phuang ii.\nGallup.com in USA mi a zingzohnak ah mipui ⅓ in dung in minung heh nunghing dang in canghnak sang napui Pathian in cetin cang tuhin bawnhnak tiin sang ii. 15% mipui in minung heh Pathian tel lo rori in amah niu in nunghing dang in cang tiin sang ti ii.\nCreationist te zohsuam tuar\nLaivum le nunhnak nai zai zong zong heh a bawntu umh ti sangtu te pawl heh Creationist tiin ko ii. Evolution heh Science zirhnak phunsang tlawng ah a poimawh berin le Evolution daan in zai hmuahhmuah fehpui ii. Ram caang caang ah University le naperhnak Evolution sang lo ai Creation (A bawntu umh) ti sangtu te pawl heh naper in hnawn, hming sia ruai te bang tam ngai ii. Creationist hrekkhat tu tazazung lam tian hleng ai thawng toh tian khai tuar ii. Pathian thu phuangtu mithiam te pawl heh a tam sawn tu sumsaw lam ah acozah ling loin ngah, hmang de tiin le acozah daan bangin umh lo te bangin pom tuar tam ngai ii.\nUSA ram ai Creationist hming thang Dr. Kent Hovind khai Seminar le University te bang ai Scientist te thawn mipui hmai ah Evolution dik lo thu roh ze in a tawngtu ai kum 10 ai cetin a nung Pathian umh thu phuang ii. Hnuata ah sumsaw lam ah acozah daih lo hnak bawn in pom tuar ai 2007 kum an kum 10 thawngto ruai ai tuntian pom tuar ii.\nSawmdunhnak\nKin laivum ah fimthiamhnak khang ai laivum fimthiamhnak zirhnak hmun ber tlawng le University te bang ah Evolution in uk sek hang ii. Western ram ah minung heh zawng bang minung in canghnak tiin Dinosaur thula te thawn High School hleng lai lo naupang te tian in tlawng ah zirh sek zo ai, Bible ai Pathian in minung bawn tihnak khai sang lo zianzo le Pathian sanghnak thinlung paai sinsin i hang.\nLaicianghlim Bible ah, Hosea 4:6-7 ah Pathian in i minung te pawl khiah thu linghnak sam maanin siahsuah in umh thu kin reel ii. Khrihfa tam sawn in Pathian sang ti menma in laivum fimthiamhnak khangsohnak te pawl thula lingthiam lo, fimthiamhnak hmang in Bible heh dik ii, Pathian umh ii, tihnak phuang ben lo le singkhaw Pathian umh lo, ramsang bangin a cak sawn sawn nung tuh, nunhnak tu amah niu in umh hnak tiin Evolution thinlung in kin paai sinsin tuh ii.\nHe laai siartu veksen a nung Pathian in hmuifu ning pe tu seh. Pathian songlawihnak a thar in lar tu sin seh.\nAmen….\nReferences:\n- http:\/\/www.answersingenesis.org\/articles\/2009\/07\/13\/results-evolution-bloodiest-religion-ever#fnList_1_1\n- http:\/\/library.thinkquest.org\/19012\/treeolif.htm\n- http:\/\/ncse.com\/news\/2010\/05\/new-survey-results-evolution-005542\n- http:\/\/www.creationtoday.org\/category\/type\/video\/creation-seminars\/\n- http:\/\/www.mcgrawhill.ca\/school\/products\/9780070915800\/biology+11u+student+edition\/\n- http:\/\/loveundefiled.blogspot.ca\/2013\/07\/abortion-statistics-worldwide.html\n- http:\/\/en.wikipedia.org\/wiki\/Kent_Hovind\n- http:\/\/www.drdino.com\/\n- http:\/\/www.gallup.com\/poll\/155003\/hold-creationist-view-human-origins.aspx","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=10699","date":"2024-02-21T16:04:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00164.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8546964526,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8546964526176453, \"cnh_Latn_score\": 0.13138225674629211, \"cnw_Latn_score\": 0.011547458358108997}","num_words":2990,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.169,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.904,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"USA ram ai California state ah tun heh kum 4 khuasaang tlung hang maanin ti nai loin roh ngaiin a buaihnak Israel thiamhnak hmangin tipuithuanthum ai ti al heh ti ding pha in bawn sah tuh ii.\nTi al heh ti ding pha in bawndan heh desalination tiin ko ai California ram ca Israel in a bawn sah tuhhnak heh $1 billion bo tuh ii. Tun pah ti ding pha bawnhnak ceet heh San Diego County an 35 miles dung ah bawn pan zo ii. He thil bawndan heh revers-osmosis tiin ko ii. Hetin California ram song ai mi 54 million ca Israel in bawnhnak ceet in ti ding pha pe tuh ii.\nCalifornia ah ti al heh ti ding pha in bawnhnak ceet niu tlawm dung nai cia napui mi tam ngai ca ti ding pha bawn sah ben lo ii. San Diego ah Israel thawn ti bawnhnak ceet heh $1 billion bo in hmai kum song ah hmang thil tuhin tumtahhnak nai zo ii. He naper heh Israel Desalination Enterprise tihnak company (IDE Technologies) in pervo lang ii. IDE in China, India le Australia ram lam ah hetih bangin tipui ai ti al heh ti dingpha in bawnhnak ceet ding sah zo ii. California ai ceet hmangin mi 300,000 ca ti pe thil tuh ai kum siar $50 milion man i tuh ti ii.\nLaivum ah Israel heh ti hnawm heh ti ding pha in bawntu ah a thiam le le a lar ber ii ai Israel ram heh nelrawn ram ah umh napui Israel ram in hmang cawk lo tian in tipui ai ti al heh ti ding pha in bawn ai Israel zohsuamtu ram te pawl in ti ding pha nai lo maanin Israel hnen ah ti ding pha lai kuul in umh hang ii.\n2014 kum khiah 1950 kum hnua lam ah khuasaang a roh ber kum ii. California ram in ti ding pha le loram ca ti a langhnak ber tili ngaw ber te khai roh ngaiin kaang sek ai tiva niu bangin cang sek hang ii. California khusaang a roh daan tunhlan le tun ai tili ah ti umhzat siik in lin thil ii.\nCalifornia state heh USA ram pum ca thingthai le rongmeh tam ber suak hmun i awng ii. Hetih bang ai California ram ah ruahti tlawm ze maanin khuasaang tlung a rai ze hnak maanin roh ngaiin thingthai le rongmeh suak nawn lo maangin thil man khang sek ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11880","date":"2024-02-21T14:04:09Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00337.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9628177881,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9628177881240845, \"cnh_Latn_score\": 0.02716909348964691}","num_words":400,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.228,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.943,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Western ram ai Khrihfa song in laivum ah laasathiam in lar ben Natalie Grant heh laasathiam te cawimawihnak avai 56hnak Grammy Award ah Satan thangphathnak laa te pawl tel a sanghnak thawn rem lo maan suak kio ii.\nGrant in Tweeter ah hetin laai hlat ii. \"Grammy hmun an khuahma rohin suak kio ii ing. I song ah khawruathnak tam ngai i suak napui cia bang te tu phuang loin i umh tu ngawn seh. Jesuh i thangphathnak maanin zaikom ah khai cawimawihnak dong awng lo ing. He lamkhong i rilhnak ah i fiang lo kong napui.\" ti ii.\nhttpv:\/\/youtu.be\/HWfD_TXs4fE\nGrammy ah zai berin a thinhnawm ruai ber tihnak rel hiam lo napui Media tam sawn in hmudan ah tun dung ai nupang laasathiam mi lar Katy Perry in Satan thangphathnak laa sa kongin a lamhnak i tuh berin reel ngial ai, Katy heh \"Dark Horse\" laa a sa fangin a hiang ah Satan te laam ngial ai, maisa in kulh ii.\nKaty Perry heh tun hlan ah Christian laa sa in lar de napui tun ai Grammy ah Satan pawlkom Knights Templar te hmanghnak cross zuk heh a awm ah sil ii. A laa le a laamdan te pawl heh heh Satan hnen ah raithawihnak ti ii.\nGrammy Award heh United States ram ah National Academy of Recording Arts and Sciences in a ram song ah music le laa lam ai mithiam te pawl cawimawihnak lehsawng te a pehnak ii. Avai1hnak Grammy Award heh May 4, 1959 kum ah pe ai 1958 kum ai music le laa lam ai mithiam te pawl cawimawihnak bawn ii. Tun kum avai56hnak Grammy Award heh January 26, 2014 ah bawn ai California ram song ai Los Angeles khuapui ai Staples Centre ah bawn ii.\nNatalie Grant heh Best Gospel\/Contemporary Christian Music Performance ah mi 4 song ah tel ve ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11112","date":"2024-02-21T15:49:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00595.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8477393985,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8477393984794617, \"cnh_Latn_score\": 0.14303188025951385}","num_words":301,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.179,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.896,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Christmas tihnak khiah phun dang ngai i. Zaiman tifangin zaizongza bawntu huham thawn dim kin Pa Pathian in amah ai a ihnak te veksen hlum sio ai minung ihnak cang in suak caan i. A pai cia minung le Pathian kin lak ai pehdunhnak cat zo hnua a thar in pawl dun lehhnak caan i. Christmas man in sangtu te thinlung um daan le kin ruat daan khai bang dun tlang tuh lo ising. Tunlaiteng ah Christmas bawn tuh le bawn tuh lo thu ah zirhhnak a phunphun suak lianglo i. Kinmah le kin ruathnak ang in hmang tlang ṭeen de i sing. Mi hrekkhat te in Christmas hmang kul lo i, ti'n a daih lo lam in mer lianglotu khai um i. Ikhalselai sangtu mi tamsawn in a thupuize i, ti'n hmang ṭeen tlang ai Christmas ca tuh a roh ngai in tawlrelhnak nai am am tu khai um bial ising. Ciati'n Christmas in thupuihnak hmun tampui nai i, ti khaih el thil ṭeen lo ising.\nCiati'n thula tampui umhnak song an Christmas ai thuthup thuk ngai pakhat khiah zai i tifang in \"Immanuel\" (a sullam tu \"Pathian kin hnenah um i\" tihnak i) ilolekhaw minung pawl thawn hmunkhat ah um tlang tuh in zuktolhtu Pathian thu i. Mi tampui in, \"Pathian kin hnenah um i\" tihnak khiah Christmas caan ah a thar in hih leh sal de ising. Ciami khiah a dikhnak hmun tampui um i. Ikhalselai kin ling ṭiotuh kul hnak pakhat tu zai i tifang in Pa Pathian heh Christmas caan fang ian in kinte hnenah a thar an um thar leh i lo ai kinmah hnehah cat loin um ṭio zo i, tihnak khiah hih ṭio, ling ṭio tuh kin kul ngai i.\n1. Kin hnenah um tuhin Pathian zuktolh i.\nPathian le minung lak ah kin hladun ngai napui khaw Pathian amah rori minung hnenah zuktolh fangin hmunkhat ah um tlang thil leh ising. Hemi thu khiah hlanlai kum tampui in pan rel awng zohnak thu i. Profet Isaiah in, \"Tun in, BAWIPA amah rori in hnikhnaihhnak khiah ning hnenah ning pe tuh i. Fenu niu pakhat in nau pai ngai khaw, fapa nai tuh i. Ciami fapa khiah a hming Immanuel ti in bawn tuh i\" ti'n Pathian kin hnenah um tuh daan rel cia zo i (Isa. 7:14). Hlanlai kum raipui lai in pan Profet Mikah in khai, \"Maw Bethlehem Efratah khua, Judah peng ah nangmah khiah khua cik niu le khua hnawm niu ber inapui sikhaw, nangmah songin Israel mite uktu Bawipa khiah lar tuh ilai. ciami Bawipa khiah hlanlai laivum pan ngom ai pan awng zohnak i\" ti'n rel ve i (Mikah 5:2). Bethlehem khua ai a suaktu nauniu khiah nauniu menma ilo ai, hlanlai kum raipui in pan a um pan zotu Otu Bawi i. Ikhalselai ciati'n kum raipui song rel awng zohnak nauniu a suak peupeu fangin mi tampui in zaikhai siar veng lo i. Minung hnenah um tuh in a zuktolh tu Pathian khiah zaikhai siar tlang lo i. A thu ling hiam loin um menma tlang i.\nTunnia ah cia ang pah in Pathian kinmah hnenah um i, ti a ling lotu sangtu tampui um pang aw sing? ti khiah phaniu in ruat tlang kul ising. Kin hnenah um tuhin Pathian zuktolh peupeu i ti khiah sang thil peupeu hang tuh lo ising? Maw sang nuam loin um rih hlen tuh ising? Mi tampui in Pathian kin hnenah um peupeu i, tihnak khiah hai tlang de ising? ilole khaw co thil peupeu lo ising? Saw kin ngen de fangin Pathian khiah khuahlapui ah um ang in kin ponka hmang de ising. Kin sawngen daan heti'n ngen de ising: \"Maw Bawipa, tun in pan nangmah biahnak hampan tuh hang man in kin hnenah kin umpui tu law…\" ti'n Pathian kin hnenah um tuh in sawm de ising. Kin khelh i, ti'n ti lo ing. He ang kin sawngen daan phaniu in ruat le singkhaw Pathian khiah kinmah in sawm fang ian kin hnenah um tuh ang in lang thil ising. I pan lo awm? Ikhalselai Pathian tu kinmah hnenah um ṭio tuh in hlanlai kum tampui in pan ling awng zo hang ising. Ciaman in saw kin ngen fangin heti'n ngen sawn hang sing lai: \"Maw Bawipa, tun nangmah bia hnak ham pan hang kin iman kin hnenah um ṭio isi ti khiah a thar in kin ling ruai tu law…\", ti'n ngen sawn sing lai phatuh i, ti'n ruat ing.\nPatian ai a ihnak pakhat khiah theological ponka hmang le sing khaw \"omni presence\" ti ile a sullam tu \"kon zong khuaha ah vaikhat pah in um siotu Pathian\" tihnak i. Ciaman in Pathian khiah kinma'n sawm fang ian in kin hnenah umtu Pathian ilo i. Kin hnenah kumzangza um ṭiotu Pathian sawn i. Kin sawm fang ian kin hnenah um ilo ai kinte in sawm hal lo ai, kin ling lo lai in khai kin hnenah um ṭiotu sawn i. Hemi thu heh kin ling kul ngaihnak i, ti'n ruat ing. Kinmah in sawmcop man in Pathian in hnenah kawi ilo ai, kin sawm hlanpui, kin ling lo lai in khai kin hnenah um ṭiotu Pathian i. Zaiman tifang Pathian khiah kinmah minung te hnenah um tuh in vancung songlawihnak hmuah hlum ai zuktolh zo ihang.\n2. Pathian in kin lauhnak te pawl in lonsah sio i.\nHampalak ai tuukhal te pawl kih le lauhnak thawn dim ai a um tlang teng fangin vancung nalang te in lau tuh loin thu rel angin tunnia kin hnenah khai kin rel ve i. Kin hnenah um ṭio tuhin zuktolhtu Pathian nai fangin lautuh zaikhai um bul lo i. Zaiman tifangin Pathian khiah ithnak i le ciami ithnak in laukulhnak te veksen pai ruai sio i (1 Joh. 4:18). Kin lauhnak veksen pairuaitu tuh thuthangpha khiah \"Ning ca ah Otu suak zo i\" tihnak thu i. Jesuh Khrih in khai \"Lau veng mah ih\" tihnak ponka vai tampui pong i. Ciami in zai laar ruai i tifangin Pathian khiah kinmah hnenah a nongniu ah um tio i, ti laar ruai i.\nThi tuh lau lo aisu um ising? Mi hrekkhat te in thih kih lo ing ti'n pong de ising. Phatakniu in thu ruat le singkhaw thih a lau lo peupeu um tuh lo ising. Ikhalselai Bawipa Jesuh khiah thihhnak nehtu Bawi iman in thihhnak huham cakhnak vum ah thunaitu khai i. Sualhnak thukhan tuh kin lau awm? Kin sangtu te ca laukul lo i; zaiman tifangin Bawi Jesuh khiah misual mimawh kinmahte ca ai Otu iman in sangtu te ca lautuh zaikhai um lo i. Paul in, \"Zaiman tifangin Pathian pehnak Rauhla in ralhut tuh in kin bawn lo i; cakhnak huham, ithnak le mah le mah ukdun benhnak thawn kin dim ruai sawn i\", ti i (2 Tim. 1:7). Baibal Lai Cianghlim in lautuh zaikhai um lo i, ti'n tun le tun kin zirh ṭio de i. Sangtu te ca tha kin kho ruai ṭiotu ponka i.\nLai Cianghlim song kin siar fangin Pathian in lauhnak nai veng tuh loin vai tampui kin zirh de i. Baibal thu thiamngai te in, \"kih mah, lau mah, aican in um mah\" tihnak ponka a veksen vai 365 tian um i, ti'n rel i. Ciami ai sullam tu zai i tifang in, kumpui kum khat songah ni 365 um ile nisiar Bawipa Pathian in lau tuh loin thazaang kin pe ṭio de i, ti khiah ling thil ising. Zaiman tifangin kin biahnak Pathian khiah, \"Mania, tunnia, thaininghla, zaikom in khai hlengdun awng lo Pathian i\" (Heb. 13:8). Kin nunhnak ah Pathian rauhla an kin uk peupeu lekhaw kih tuh, lau tuh zaikhai um lo i. Ciami kih le lau kulhnak veksen khiah Pathian in kin lon sah sio zo ihang. Cen Amah ai a pehnak huham cakhnak thawn zaizongza ti benhnak thazaang khai nai ising (Fil. 4:13). Immanuel Pathian in kin lauhnak veksen kin lonsah sio zo ihang.\n3. Uumhnak thar kin nai ruai i.\nChristmas khiah ummhnak thar kin nai leh caan i. Kin hnenah kin umpuitu Pathian man in uumhnak zai ruai i. San tluanthu hampanhnak ai umtu Pathian khiah san tluanthu a bohnak ah khai um ṭio hlen tuh i. Kin biahnak Pathian in kin thinlung songai hnoksakhnak te khiah kin selsah sio i. Bawipa ai konghoihnak cotu te khiah zai tluk in uumhnak bo lio in um khal selai Amah in thazaang thar pe leh de i. \"Miniu pawl rin cawl ngai tuh ai tlangval te khai a tha bo ai sawn tuh i. Ikhalselai Bawipa a rinsantu te khiah a tha kol leh tuh i. Muvanlai angin a hlapharh ai zuang tuh i. Dawp in khai a thazaang cawl tuh veng lo i; fehvak hnelhno in khai a thazaang bo in sawn awng tuh lo i\" (Is. 40:30-31). Emau lampui vumah thinnau ngai ai a umtu sangtu pahnih te khai uumhnak bo lio in um napui khaw \"Lampui kin feh kawm lai ai kin hnen ai pong lai le Lai Cianghlim thu kin fian tuh in rel lai tengfang kin songlam in maikang ang in um peu ilo ising?\" (Luk. 24:32) ti'n amah te veve hmu dun leh ai uumhnak khai cak leh sal i, ti'n siar de ising.\nMinung kin iman in vai tampui tu kin nun cawl le rimsu ze in kin um caan tampui um tuh i. Kin tithil tawp suahin kin kang hnelhno in khai phathnemhnak zaikhai um lo caan tampui um tuh de i. Ikhalselai Pathian kin hnenah cat loin um ṭio i, ti ling le sing khaw kin thin dap hluanghlo tuh i. Kin uumhnak khai suak leh ai kin nung sungso tuh i.\nThutawpnak\nChristmas tihnak heh Pathian minung hnenah zuktolh i, tihnak thuthangpha i. Cia lek zolo kih le laukulhnak kin naihnak veksen kin lonsah sio tavum hmailam ca thuruat pha uumhnak thar kin nai ruai i. Kin lampui thim khiah kumzangza tleuhnak thawn in rol sah fawn i. Kin nun lampui khiah cat loin tleu ruai i.\nKinmah thawn kumkhua um tuh in Pathian kawi zo i. Jesuh vanvum a kai dawn fangin, \"Cen i thupehnak veksen hlun tuh in zirh tu ih. Hai veng mah ih, san bo hlan lo ning hneah cat loin um tui ṭio ing.\" ti'n kin tiam i (Mat. 28:20). Ciaman in Pathian kin hnenah um ṭio i, tikhaih ling ṭio nga sing. Kin thinlung khai hiam ngai in amah rinsan kongin nung le singkhaw kin thazaang kol leh tuh ai laukulhnak veksen pai tui sio i. Pathian rinsantu te khaih zaikom in khai Pathian in hmuifu burh ṭio i.\nChristmas caan lekah Pathian kin hnenah um ilo ai kinhnen ah kin umpui ṭio tuhin Pathian zuktolh zo i, tihnak thu khiah hai loin hih hlen nga sing. Ciami khiah kin nun song in co rori tuh kin kul i. Sang peupeu tuh kin kul i. Zai ang caan ahkhai Pathian kin hnenah um ṭio i, ti khiah ling le hih in nung bentu kin cang thil hnak tuh sawngen kong in…","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=9030","date":"2024-02-21T14:50:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00611.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9919716716,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9919716715812683}","num_words":1816,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.127,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Laivum ah China (Taluk) ram heh internet hmangtu tam ber ram ah cang zo ai mi 538 million in hmang le internet hmang tam aam aam Wireless hmangin ri kul lo pawl in Internet hmang khai khang te te ii.\nInternet hmangtu heh nikum lam hnak tah 11% in khang thu China Internet Network Information Center in phuang ii. Tun dinhmun ah China mipui veksen ai 39.9 in Internet hmang thawn bangrep ii.\nMobile le Wireless hmangin Internet hmangtu khai 388 million khim le nikum hnak tah 22% in khang ii.\nChinese Communist acozah in Internet website te pawl heh mipui in siik thil tuh lo hnak ta pawl khai roh ngaiin kham teng ii. A hlaice in Social Network lam website te pawl khai roh ngaiin thunaitu te in kham le Egypt le Tunisia in Social Network lam website hmangin acozah tlok ruai awnghnak khiah a lau tlang ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=5558","date":"2024-02-21T14:15:57Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00622.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.7543948293,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.7543948292732239, \"cnh_Latn_score\": 0.21048030257225037, \"lus_Latn_score\": 0.01708201877772808}","num_words":145,"character_repetition_ratio":0.103,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.193,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.875,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"(Mat. 1:22-23; Luk. 2:8-14)\nTikcu le caan te herliam zianzo i. Khaal caan khuasa ngai khai liam rianro ai fuur caan ah ruah tampui si ai kin beh lianglo fawn i. Cia hnua fangin khuasik caan khiah hleng panpan hang ising. Pathian ai ninghio le konghoihnak man in Otu Jesuh Khrih suak caam Christmas hleng lala hang ising. Kumsiar in Christmas caan ah Otu Bawi Khrih khiah vaicaang in anghnak lianpui thawn caan hmang tlang de ising. U le nau songkhat hrekkhat te hlanmual kin liamsan zotu khai um ai, harsahnak tampui tawk caan khai nai ising. Ikhalselai hemi Christmas caan a khim fangin mi tampui thinlung songah kaimah misual, mimawh i otuh in Pathian khiah minung ah cang ai kaimah si tuh in zuktolh i, ti'n songlawi ngai in caan hmang tlang ising. Khuadang hmundang ai umtu te khai unau songkhat khimniu in um tlang thil tuh in khualsi hmun ṭeen an tlung leh tlang i. Mah le remcang daan sik in ai-din a phunphun thawn suah nia anghnak caan hmangtlang de ising. Kin hiam tlang ṭeen ngai i. Kin Bawipa Jesuh Khrih khiah songlawi hlaice ngai i.\nHe caan hlengfang in a thar in kin hih leh sal dehnak pakhat tu \"Immanuel\" tihnak \"Pathian kin hnenah um i,\" tihnak khiah i. Thupeu in rel le singkhaw Pathian khiah kin hnenah kum khat song pumpalah kin umpui ṭio i. Baibal Lai Cianghlim songah kin Pathian in \"kih mah\" tihnak ponka hmangin kin hnenah um qiotu a ihnak laar ruai zo i. Tun caan fangin um thar i lo i. Ikhalselai a hlaice in tun ang caan ah kin hih sal leh khai pha pah hlen i.\nBawi Jesuh a te (suak) fangin amah caangtu hnakin zaikhai siar hang lotu mi tam sawn um tuh i. Tunnia ah khai ciatih ang pah um lai ising. Zaiman tifangin Christmas tihnak khiah kaimah ca i, ti'n ruat lotu te ca ah Christmas heh thupui ah dah hiam veng lo khai i thai i. Kaimah i nun otu Jesuh suakhnak thu i, ti'n kinmah bul rori ai kin lang thil fang ian in thupui ah dah thil tuh ising.\nIlekhaw tun caan ah i relhiamhnak tu: a hmasaber Christmas khiah kon hmun ah hmang i? Aisu te pawl in hmang i? Zai ang tikcu caan ah hmang i? ti khiah sik tlang rih nga sing.\n1. Christmas hmasaber hmang hmun:\nTunsan ah biakinn phapha nai ai, mai tleu thawn, hlanzaphnak thawn, awring phuncang thawn khim sio in nai sio ising. Ikhalselai minung te kin thazawng ngai i. Pumkhawm zuam lo tamngai ising. Kumkhat songah khawm le khawm lo sik le singkhaw pumkhawm lo caan kin tam sawn menma tuh i. Zaiman khawm de lo ing, ti khiah thu phuncang rel tuh nai bial tuh ising. Hiam ngai in Pathian bia thil hlen napui pumkhawm zuam lo tampui ising. Zaiman ini? Poi ngai i, ti'n ruat ve aw sim?\nIkhalselai a hmasaber Christmas a hmangtlang laifang biakinn khai um lo, awring e, zai e ti khai um lai lo i. Pathian bia khawmtlang hmun khiah hampalak dai-tlok hnia ah i. Cia hmun ah zaan dapkhep lai tengfang tuukhal te khiah a tuu te kil in um tlang lianglo teng i. Baibal ai nganhnak ang ile khaw rin lopui vacung nalang te laar ai larem sa aw za tlang i. A larem sahnak tu, \"A ithnak minung te umhmun laivum ah remhnak leeng tuseh\" (Peace on earth good will to men) tihnak i. Thuthangpha a phuanghnak tu, \"Tun zan rori ah David khua songah ningmah Otu Bawi Khrih suak zo i\", ti i (Luk. 2:11).\nChristmas tihnak khiah hlanlai kum 2000 zolo ai thu lek ilo i. \"Tun zan\" tihnak ponka khiah tunnia tian ca khai tel ban ṭio ilai, ti khiah ling ṭeen singlai pha tuh i ti'n ruathnak nai ing. Tunnia kinte ca tuh a thar in suak leh sal i. Kum hezah liam zohnak te khiah zai loi lo in liam ruai menma pang aw sing? Sermon tampui ngai zo, kin thinlung song ah tang kontin lang tlang de ising? Kin thinsong ah tang cam peupeu awm? U le naute, kin nunhnak phangai in cekfel leh nga sing, ti'n ning so i nuam i. Kontin ruat tlang ve isi?\n2. Christmas hmasaber ai pumkhawmtu te:\nChristmas hmasaber pumkhawmnak ai teltu te khiah Puithiam te, Farasi te, Sadusi te le Daanthiam te pawl i lo i.\nPuithiam te tu biakinn songah amah te bawnkel le bawn daan te, hibawltuh hnak te thawn buai tlang hnelhno i. Otu Jesuh suakhnak thu tah in nisiar a bawn kul de hnak thula te tawlrel hnenhno man in Christmas tihnak khiah zai i tikhai ling ngah lo i. Ciaman in a hmasaber Christmas ah tel ngah tlang lo i.\nDaanthiam te khai amah te tlangtlang a thuruathnak te el dun tlang hnelhno i. Farasi le Sadusi te khai daan thukham thula te reltlang ai el tlang murhmo i. Ciatin Pathian thula te rel ai, el dun tlang hnelhno napui a thinlung song ngaingai ah Pathian thawn nong dun veng lo i. Ciman in a hmasaber Christmas pumkhawmhnak ah tel ngah nawn ta lo i.\nIkhalselai ciami khawmhnak ah a tel ngahtu te khiah a thinlung dawngkham hong ṭiotu, Judah peng songah aisu in khai zai khai siar veng lohnak tuukhal te pawl i. Zaikhai thiamhnak nai lo, naihhnak khai nai lo, mi nauta te pawl i. Phundang deuh in rel le singkhaw thinlung dawngkham a hong ṭiotu, thinlung hniata cuhtu te pawl i. Kin lingkulhnak pakhat tu thiamhnak nai lo, naihhnak nai lo, mi nauta te inapui ai Pathian ling hiam lo, hngal le puar roh thai tampui um ising. Ciabang te in Christmas hmasaber pumkhawmhnak ah tel ngah cuang lo i. Hemi khawmhnak ai a teltu te khiah mi nauta cuh tu, thinlung veksen Pathian rinsan ṭio ai thinlung dawngkham hong ṭiotu te ian i. Tunnia kin dinhmun khai phaniu in sikfel dun kin kul hang i, ti'n ruathnak nai ing. Kaimah ling sawn ing, thiam sawn ing, nai ber ing tihnak te le zaikhai i lo ing, kai ang rongra ti ang te Lai Cianghlim ai zirhhnak i cuang lo i. Kaimah ca i nun otu Bawi Jesuh suak ile Amah vaicaangtuh in le thangphat tuh in thinniam cuh in i thinlung dawngkham hong ing, ti khiah thupui sawn lo awm? A hmasaber Christmas ah kin tel ban ve lo napui tun caan ah khai tel ngah loin kin khelhsual lio tuh khiah poi ngai tuh i, ti'n ruathnak nai ing.\n3. Christmas hmasaber ai pumkhawm caan:\nA pumkhawm caan khiah zaan caan i. Ni tla hnua ai khuathim caan ti lek ilo ai thinlung le nuncan ziaza lam ah ituseh, rauhla nun lam ah ituseh, thim roh caan ah i. Minung te ai thinlung songah Pathian thu tleu varhnak um lo ai phat lohnak le mawhhnak thawn thim roh caan ah i. He laivum pumpui a thim roh teng ah Bawi Jesuh khiah te i.\nBaibal Lai Cianghlim kin siar fang Pathian in amah le amah minung hnen ai laar dun nuam fangin zaan caan khai hmang de i. Vai tampui ah Pathian in khuathim caan ah naper de i, tikhai hmu thil ising. Faro kut song an Israel mipui te ohnak a co caan khiah khuathim zaan caan ah i. Samual a ko caan khai zaan khuathim caan, a mitmu lai teng ah i. David in Saam la tampui a phuah caan khai zaan khuathim caan i. Paul le Silas te pahnih Filipi thawnginn song ai thangphat la a sa caan khai zaan khuathim caan i. Thawnginn dawngkham te a hong sio caan khai zaan khuathim ah i. Cia ang pah in nauniu Jesuh a suak caan khai zaan khuathim ah i.\nSangtu te kin ling sa sio angin Bawipa Jesuh a suak caan khiah laivum pumpui ah nuncan ziaza ah ituseh, rauhla thu ah ituseh, a thim ngai caan i. Ciateng laifang hampalak ai a umtu tuukhal te hnenah rin lopui in thuthangpha hleng i. Cia mi caan ah a hmasaber Christmas pumkhawmnak hmang tlang i. Tun ṭum Christmas kin hmang caan tang zai ang caan ah hmang nga sing maw? Pathian daihhnak angin hmang tum aw sing? Kin thinlung song ngaingai in otu Bawi khiah thangphat tlang nga sing maw? Kinmah le kin ihnak ṭeen khiah phaniu in cek dun kin kul ngaingai hang i.\nThutawphnak\nTunnia ah Biakinn phapha, mawimawi nai ising. Hiam ngaiin Pathian thangphat thil ising. Larem mawimawi, thurel thiamroh tampui nai ising. Ikhalkhaw zaiman in Bawipa thangphat tuh kin zuam ṭeen lo i?\nPastor te, konghoitu te khai Pathian thangphat tahhnakin a dang thula tampui ah thupui sawn dah in buaipui deuh aw sing? Pathian napertu ing, ti kong in khai Pathian thupeu songah nung ben lo tang i pang aw sing?\nPathian biakhawm tuh in sun, zaan ti loin caan tampui nai ising. Zaiman in pumkhuawm zuam lo ising? Pathian biakhawm zuam loin kin khamtu zai ang te um i? Zai ang te in kin kham pa de? Kinmah le kinmah phatak ngai in kin nun cekfel sio leh kin kul hang ikhaw.\nPipu te in a rel awnghnak song an i hih ṭio hnak thu pakhat tu, \"Hlanlai kin san ah Pathian thu tampui ling lo i ing. Ikhalselai kin lingzah ang in kin nun ah nungpui i ing. Tun ning santhar ah Pathian thu ning linghnak khiah van tian tongban ihang. Ikhalselai nin linghnak ang in nungpui lo isi. Ciaman in thu ruat pha tampui um i\" tihnak thu i. He thu heh sangtu piangthar ing, titu te pawlin thupeu suah in ruat leh kul hang ising, ti'n ruathnak nai ing.\nA hmasaber Christmas caan ah biakinn nai lo i. Pumkhawmtu te khai aisu in khai zai siar lohnak te pawl i. Inapui ang ngai in pumkhawm caan hmang tlang awng i. Kinte tun san ah kinmah phutua ṭeen in za-awihnak nai ising. Kin kul hnak thilri te a cateng nai tlang ising. Ciaman in kin nunhnak caan comniu songah ang ngai le thinmuang ngai in, pha ngai in hmang tlang nga sing.\nBawipa Jesuh in ohnak a kin pehnak khaih kin thinlung songah coṭeen in a daihhnak zai i, ti'n a kin zirhhnak te khiah hlun ai amah thawn pawldunhnak nai ṭio tuh khiah kin Bawipa Jesuh ai daihhnak i. Christmas thinngamhnak, remdunhnak, itdunhnak, anghnak te khiah ning veksen vumah cat loin um ṭio tu sehlaw! Amen.\nIthnak thawn,\nRev. Dr. CJ Hrang Hmung","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=9054","date":"2024-02-21T15:33:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00677.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.96824646,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9682464599609375, \"cnh_Latn_score\": 0.026982823386788368}","num_words":1734,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.134,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.974,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Tun heh kin lailung tuamtu hlivua hnawm tete thawn, van ai ni (sun) an kawihnak tleu (light\/rays) khai tunhlanbang i lo hang. Ni an kawihnak tleu heh minung ca laukulhnak tam ngai tel ii. Cia te songin UV tiin kohnak Ultra Violet Ray heh minung vum hnawm ruai ai Cancer cang ruai de ii.\nTun laivum ah Vun Cancer (Skin Cancer) tam sinsin ai, cia te songin tun Canada ram ah Melanoma tiin kohnak vun cancer lar roh ai, heh cancer in thi thai ii.\nNi an UV tleu lakin him tuhin a hnia ai te ling tlang pha ii.\nZai caan ah UV tleu tam ber?\n1) Sun lai tak ah:\nNi sa ah um rai lekhaw UV tleu ngah tam ai vum cancer ngah baai ii. Van ah ni a saang lai tak heh UV tam ii. Zing 10 am le zanlam 4 pm karlak heh UV tam ber caan ii.\n2) Nikhua:\nKhaal caan ah UV tam ii. Khuasik caan le fur caan te bang ah khai ni tleu pah ai UV umh pah ii. Vur ram ah khua dap roh napui vur in ni an kawihnak UV te pawl heh 85%-90% tian lel ruai ben maanin a a laukul roh ii.\n3) Tlang sang:\nHmun sang le tlang sang ah hlivua heh sah lo tete maanin UV hleng baai sawn ii. Ciamaanin vur tlang sang ah khua dap rohin na umhin khai UV maanin vun cancer ngah thil hlen ii.\n4) Equator:\nEquator ram te pawl heh UV tam ber ngah ii. Kawlram le Asia ram te pawl heh Equator thawn hla ze lo maan UV tam ngai ngah thil hlen ii.\nCiamaanin sumpua suak le singkhaw ni kaang tuh lovin hnipon, lukhuh le UV lakin himhnak vun ah noih thilhnak te pawl hmang pha ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11310","date":"2024-02-21T13:50:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00715.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9639566541,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9639566540718079, \"cnh_Latn_score\": 0.03426948934793472}","num_words":293,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.123,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Pathian ninghiohnak le konghoihnak thawn Otu Jesuh Khrih suakcam Christmas hleng leh lala hang ising. Kumsiar in Christmas caan ah out Bawi Jesuh Khrih vaicaang tlang in ang ngai in caan hmang tlang ṭeen de isng. Mi tampui in kaimah misual nun otu tuh in Pathian khiah taksa nai minung ah cang ai kaimah misual si tuh in le tlanleh tuh in kawi i, ti'n songlawi ngai in caan hmang ising. A remcang daandaan in aih-din thawn suaknia anghnak phuncang thawn hmang de ising. Mi hrekkhat in zu le sa thawn hiamhnak menmah in caan hmang ve i. Mi hrekkhat in December 25 nia heh Christmas nia peupeu i lo i, ti ai thupui in hmang lotu khai um lianglo ve i. A nia thu ah buaipuitu um lianglo i. Cia khai mah le ruat daan iman in mawhhluk tuh um sek cuang lo i. Ikhalselai sangtu tamsawn in thupui ngai in hmang tlang ising. Kin caan hmang daan te zong bang dun ṭeen tuh lo i.\nLaivum pui huapin Christmas kin hmang daan khai phuncang cang in um i. Mi hrekkhat in, 'mi cianghlim pakhat suak caan i' ti ai thupui ngai loin caan hmangtu um i. Mi hrekkhat in, 'amahte naper hlawhtlinghnak tuh in thilri khawnghnak tuh ian in hmang ve i.' Nitla hmun ram lam ah tu Christmas camcu hleng fang thilri hnikpon te man bai ngai in zuar de napui kin Laimi hrekkhat tetu thil man tampui in zuar ai amah te phathnemhnak ca ian sik in Christmas hmang de i. Mi hrekkhat te lala in cen zaikhai siar loin um menma khai um i. Ciami Judah pa suakhnak menma titu khai um i. Ilekhaw a hmasaber Christmas caan lai ah tang ciami san lai ai minung te in Christmas konti'n hmang ve i? Sik tlang cuk nga sing.\n1. Sumdawnghnak ah hmang i (Luk. 2:1-6).\nA hmasaber Christmas caan lai fangin kumpibawi Augustus (Awkastas) in a ukhnak Rom ram song veksen mipum siar ai hmingkhum tuh sio in thu suah i. Hemi mipum siarhnak hmasaber caan laifang Quirinius (Kuirinias) khiah Siria ram uktu bawi i. Ciaman in aisusu khai mipum siar ai hmingkhum tuhin amahte suakhmun khua ṭeen ah tlung kul i.\nCiatiin mah le suakhmun khua lam tlungtlang lianglo fangin rongdawr le khualbuk naite ca ah caan pha, caan remcang ngai i. Zaiman tifangin khua hla, ram hla pui ah mah le pumpui khapkhat ca ṭeen naper kiaksai in a umtu te khiah mah le suakhmun khua ah tlung kul ngio hang. Innsang khimniu in a tlung tlang ṭeen fang amahte suakhmun khua ṭeen ai rongdawr le khualbuk ah mi dim roh ngai i. Ciaman in kin Otu Bawi Jesuh a suak fangin khualbuk ah caamhmun khaan co ve lo man ramsa rong aihmun kuang songah tekul hnak i.\nTunsan ah khai cia ang pah i pan lo awm? A hlaice in kin Lairam lam ah Christmas caan nong deuhdeuh fangin thilri man te manhar ngai de i. Mi veksen in kumkhat song zaikhai lai lo niu in um khal khaw Christmas caan ah tu thilri le hnikpon thar le mawi niuniu lai tlang ṭeen de ising. Ciafangin dawr naitu te thil khawng roh de i. Thilri man tampuipui in zuar man in amiat tampui ngah tlang i. Nitlak hmun ram khangso lam ah cen discount\/sale ti ai thilri man te a bai thai tawp in ṭhumdun lai tengfang Khristian tampui umhmun kin Lairam lam ah tu thilri man khang amam de i. Christmas tihnak heh thilri khawng caan, daih ang in hiam roh ai um caan i, tiin laivum hnempuihnak lek sik in caan hmang pang aw sing maw?\n2. Thinraw le huahnak thawn hmang i (Mat. 2:16-18; Mikah 5:2-4).\nKumpibawi Herod in nisuakhmun lam mifimte a hnenah hleng fangin a thin lau ngai i. Mifim te in, \"Judah mi te ai kumpibawi tuh a suakhnak nauniu kon ah um i? A arsi khiah nisuakhmun lam ah hmu man in amah bia tuh in kawi i ing,\" ti'n a ti fangin a thin lau amam i. Zaiman tifangin i tohmun i suttu tuh i, ti'n a thinlung thupniu in ruat ai iksikhnak thinlung suak i. A thin khai raw ngai i. Cia zolo puithiam le daanthiam te pawl a ko fangin cia mi thu khiah a peu thungaingai i, ti ai Profet Mikah in relcia awnghnak thu a rel tlang fangin a thin lau roh amam i. Cialek zolo, mifim te pawl a hnenah letleh lo ai lampui dangin amahte ram lam ah tlung leh zo i, ti thu a za fangin zawlhnak tawk i lo ingmaw, ti'n a thin raw-hnak so amam i. Ciaman in Bethlehem le a hiang cingkiim khua ai umtu pasal naupang kum hnih tanhnia lam veksen rek sio tuh in thu pe i. A hmasaber Christmas caan ah thinhnawm thin-ur kul thil cang awng i, ti'n ti thil ising.\nJesuh Khrih i hnenah kawi le khaw tun ai i nun daan ihnak te pawl i thlengsio pang ngai, ti ai thin lau manin thin lung kho roh tu mi tampui um menma thai ising. Kinmah daih angin nung tuh kin daih sawn le Jesuh in kin uk pang le khaw kinmah daih daan ai nung thil tuh lo hang ti ai lautu khai um thai ising. Zaiman tifangin Jesuh Khrih khiah i otu le Bawipa i, ti'n kin thinsong an co ngah lio le singkhaw kinmah daihhnak ang in nung thil lo hang man ti'n ruat tu um thai ising. Bawi Jesuh in kin uk lio le khaw Jesuh daihhnak ang in nung kul tuh hang ising. Tunṭum Bawi Jesuh vaicaang fangin Herod angin a caangtu tang um pang aw sing maw? Kinmah le kin nunhnak ṭeen cekfel dun kin kul ngai hang i. Christmas puai kin hmang hiam ngai, tihnak tah in Otu Bawi Jesuh kin thinlung muril songin vaicaang ising, tihnak khiah thupui sawn tuh i. Christmas kin hmang fangin thinrawhnak, iksikhnak, hua dunhnak ti ang thinlung pawl thawn vaicaang pang le sing khaw Chirstmas khiah kin ca ah sullam nai tuh veng lo i khaw.\n3. Khukhlep bia ai lehsawng petu khai um i (Mat. 2:9-10; Luk. 2:16-20).\nNi suakhnak lam mifim te ituseh, mi nauta ti'n aisu in khai zai siar lohnak tuukhal te ituseh, nauniu Jesuh suakhmun ramsa rong aihnak kuangah hleng tlang fangin khukhlep bok in bia tlang i. Mifim te in amah te kenghnak lehsawng: sui, frankincense rimhmui le mura zihmui te suah ai pe tlang i. Tuukhal te in pe tuh zaidang nai ve lo man in a naihsun niu amah te thinlung khiah lehsawng ca pe i. Cia hnua ah Pathian thangphathnak la sa kong in let leh tlang i.\nPathian ithnak khiah he laivum minung umhmun ah zuktolh i, ti'n thu kin rel hnelhno tu Christmas ai a muril hmu ngahtu, co ngahtu te in thinlung hniadorhnak thawn khukhlep bok in bia ve tuh kin kul ngai i. Kinmah le kin naihhnak lehsawng pe dun tlang in vaicaang ve nga sing. Pe tuh lehsawng dang nai lo le sing khaw kin thinlung lehsawng khiah pe in vaicaang nga sing. Christmas tihnak nauniu Jesuh a suakhnak man in mi tampui ai nun thleng ruai i. Anghnak le a bo thil lo thinngamhnak kin co ruai i. Otu kin nun ah co ngah thil ising. Ciami nauniu suak ta lo selai nang le kai ca ohnak thu um tuh lo i. Anghnak le thinngamhnak khai um tuh lo i.\nPathian in a ithnak liamber laar ruaihnak khaih Nauniu Jesuh kin hnen ah kin pe ai laar ruai i. Kin te in tang kin anghnak laar ruai tuh in Pathian hnenah zai pe leh ve nga sing? Kin naihhnak thilri te pawl khiah Pathian daihhnak tang ini maw? Thil dang zai khai pe tuh nai lo le singkhaw kin 'thinlung lehsawng' khiah pe ṭeen nga sing. Ciami 'thinlung lehsawng' khiah kin Bawipa in daih ber i. Kin thinlung khiah amah ca cang ruai tio tuh khiah Bawipa in daihhnak ber i.\nThubonak\nCiaman in laisiartu sangtu u le nau, Jesuh Khrih suakcaan Christmas heh konti'n hmang ve ising? Kinmah le kinmah cek dun kul ngai ising. Hiamhnak menma ah hmang aw sing? Ilolekhaw thinrawhnak, iksikhnak, hua-hnak thawn hmang sawn aw sing? Ilolekhaw kinmah phathnemhnak, kin miathnak menma ah hmang de ising? \"Christmas\" tihnak khiah otu Jesuh Khrih suak nia hnikhnaihnak i. Rel zo angin a nia khiah December 25 nia i ṭhiah i, ti khiah um peu lo i. Ikhalselai Christmas hmang nia bang dun lo bial man in bangdun thil tuh in December 25 nia ah hmang tuh in laivum sangtu vekin in hmang tlang thliahthlo zo ising. Kum raipui hmang zohnak i man in a nia thu ah tu buai pha um lo in ruat ing. Kin buaipui taito in khai dang cuang tuh lo i. A thupuihnak pakhat tu Christmas kin hmang daan le kin thinlung zai ang nai ising ti ah um sawn i.\nChristmas ti hnak khiah mirang ponkam pahnih kom hnak i. A pakhathnak ponkam khiah 'Christ' i le 'Jesuh Khrih' tihnak i ai, a hnuata tu 'Mas' ti i le 'mass' tihnak in kawihnak i. A sullam tu \"Jesuh Khrih suakhnak thawn pehzomtu mi burpui, pumkhawm' tihnak i. Christmas tihnak ponkam ai laifang pakhat ṭeen in sullam pakhat teen nai ve i. Laifang pakhat ṭeen ai sullam in Christmas ai ihnak fiang ngai in laar ruai i.\nC – Christ – Khrih Jesuh\nH – Herod – Herod siangpahrang\nR – Redeemer – Sualhnak in tlantu, luatruaitu\nI – Israel – Israel miphun ('Immanuel' ti'n khai hmang i)\nS – Savior – Nun Otu\nT – Trust – Sanghnak ('Three East Wise Men' ti'n khai hmang i)\nM – Manger – Ramsa rong aihnak kuang ('Messiah' ti'n khai hmang i)\nA – Angel – Vancung nalang\nS – Shepherd – Tuukhaal\nHe a vum ai laifang pakhat ṭeen ai sullam te kom sio le singkhaw \"Khrih Jesuh khiah Herod kumpibawi san ah sualhnak in tlantu, luatruaitu tuh in Israel miphun ihnak lang ai ramsa rong aihnak kuang songah suak i. Amah a sangtu te ca ah otu i ai vancung nalang te le tuukhal te in khai bia tlang i\" tihnak sullam suak i. Ciami Jesuh Khrih khiah laivum otu Bawi i.\nIle khaw ithnak sangtu u le nau, Christmas konti'n hmang de ising? Zai ang in hmang tum lai pa sing? Christmas khiah kin ca ai zai sullam nai i? Hiamhnak menma ah hmang aw sing? Kin ca ah 'otu' suak man in anghnak thinlung ngaingai thawn hmang aw sing? Christmas anghnak, thinngamhnak, remdaihhnak, ithnak te ning veksen vum ah um tu ṭio seh law! Amen.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=9098","date":"2024-02-21T14:09:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00805.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9655585289,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9655585289001465, \"cnh_Latn_score\": 0.029000788927078247}","num_words":1744,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.149,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"USA ram ai SpaceX company heh van lam fehhnak tuh vanzuang le rocket lam banhnak ii le Hawthorne, California, USA ah headquarters nai ii. Dec 21, 2015 nia ah minung tel lo SpaceX rocket in satellite 11 phur ai vaan ah kaap ii. Lailung ah 200km a thleng hnua ah tluang ngaiin a phurhnak satellite 11 hlat ben hnua ah rocket heh tluang ngaiin lailung ah khop leh ii.\nSpaceX company in tun ai a hlathnak rocket heh Falcon-9 tiin ko ii. A sau lam 68.4m ii ai inn that 23 dung sang saang ii. A rit lam ton 500 (500,800kg) dung ii. SpaceX heh bulpaak company ii ai billionaire Elon Musk in konghoihnak ii. Tuntum heh SpaceX in New Jersey ai OrbComm company ca satellite 11 heh van ah hlat sah ben hnua tluang ngaiin lailung ah he rocket heh kho ruai ii. Van lam naper pervo langtu agency lian ber NASA thawn SpaceX in naper kawm tuh ai February hla 2016 kum ah van ai International Space Station (ISS) hrang thilri tam ngai kuat tuh ai $ 1.6 billion man i tuh ii.\nTun kum June hla ah SpaceX in Falcon-9 rocket heh kaap cuul zo ai, a khop lam ah tluang loin puak awng zo ii.\nPrivate company dang Blue Origin in Texas nitlaklam ah rocket kaap ai tluang ngaiin khop ruai ben awng ii. Blue Origin ai rocket hnakin SpaceX ai heh a ngaw sawn leek zolo, a cak sawn, van saang hleng ben sawn ai satellite le thildang phurhnak tuhin a remcang sawn ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=12233","date":"2024-02-21T14:58:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00810.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9397318363,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9397318363189697, \"cnh_Latn_score\": 0.04325183480978012}","num_words":249,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.133,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.938,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Laitlang ai suak te in Pakaap (Mumiang tiin khai ko de ii) kin duh roh ai, kin memeh le tihaang ah pakaap telh kin tam ii. Vuan ah khai pakaap pawi tio ii sing. Pakaap kin duh roh maanin a phahnak le pha lohnak ling tlang pha ii.\nPakaap Phahnak\nPakaap ah nuncakhnak tam ngai tel ii. Khuat hrek (1\/2 cup) dung pakaap heh nikhat ca na kulhnak Vitamin A tel ii. Cen nisiar na kulhnak thiirdaat (iron) khai 20% heh pakaap khuat hrek ai le sikhaw na ca zo ii. Ikhalkhaw pakaap heh tam ze ai le singkhaw a phat lo hnak tam ngai umh ve ii.\nPakaap Phalohnak\n1) Tiksa in a kulhnak lang thil lo\nPakaap ah oxalic acid tam ngai umh ii. Oxalic acid heh iron (thiirdaat) thawn kopdun fangin kin tiksa in thildang a kulhnak te lang thilhnak tlawm ruai thil ii. Ciamaan pakaap ai fangin kin tiksa in a kulhnak thildang te kham tuh loin vitamin C ai tel kul ii. Vitamin C ngah tuhin lingmaw ti (Orange Juice) ilo lekhaw bokkhek ti (Tomato Juice) ding tel kul tio ii.\n2) Kal (kidney) ah Lungto umh thai\nNa kal (kidney) ah lungto umh thai lekhaw na doctor (sayawan) in pakaap ai na siang tuh lo ii. Pakaap ah purine tam ngai tel ai cia heh na tiksa song ah uric acid ah cang de ii. Uric acid tam lekhaw kal song ah lung umh thilhnak sang roh ii. Pakaap ai oxalic acid in na zun (urine) ah calcium oxalate khang ruai thil ai cia hmangin na kal ah lungto khang ruai thai ii.\n3) Kam riim hiam\nA laukul lo napui pakaap ai maanin na kam heh a riim hiam caangce tuh ii. Pakaap ah oxalic acid tam umh maanin canghnak i. Oxalic acid ah lungto bang crystal niuniu umh ai cia heh ti (water) ah zop thil de lo ai kin kam ah taang de ii. Kam nawt fangin he lungto bang kambeh te pawl heh ciang ruai thil ii.\n4) Song uur thai\nPakaap ah fiber tam ngai tel ii. Pakaap an khuatkhat song ah fiber heh 6g tel ii. Na tiksa in fiber kuul napui tam ze ai lekhaw pumpui hiam lo ai song urr thai ii. Ciaman pum ah hlivua tam, songpuar te bang cang thai ii. Pakaap tam roh vaikhat ah ai dek le singkhaw sor thai kio ii. Pakaap ai caangin ti (water) khuatkhat ding tel tu tio lai na song ah fiber te pawl pha ngaiin kial thil tuh ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11191","date":"2024-02-21T15:17:56Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00842.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.8539851308,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.8539851307868958, \"cnh_Latn_score\": 0.0670187771320343, \"cnw_Latn_score\": 0.06167725473642349}","num_words":417,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.163,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.799,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Malaysia ram ai Court sangber (Federal Court) in Allah thu ah thu relcat hnak nai zo ii. Lower Court in thurelcathnak khiah Court Sangber in lungkhim pui ve ii. Court Sangber in Muslim lo te in Allah hmang thil ve lo tin thurelcat ii. Tih bang te man Malaysia ramah biakhnak dang te ca covo tem te te ti daak ruai ii.\nFederal Court in thurelcathnak nai hnua ah, acozah lamin thu phuang ve fawn ii. He mi thu relcathnak heh The Herald thuthang Malay pon ai hlathnak thu lek ai relcathnak i thu in phuang ve fawn ii. Acozah lamin Allah tihnak khiah Christian te in biakinn ah khai hmang thil hlen thu phuang fawn ai, thinhnok thai ngai thu ii.\nAcozah lamin Allah tihnak khiah Bible lam leh Christian te in thuthang a nganhnak te ah kham tuh leh tuh lo fian ngai in rel lo ii. A liamcia kum ah, Muslim thunaitute'n Christian pawlkom zung an Allah telhnak Bible 300 sutsah ii.\nAcozah lamin Allah tihnak khiah Muslim te lekin hmang tuh hnak i thu, Malaysia ram mipum hmun 3 ah hmun 2 te heh Muslim i man, Allah ti hnak khiah Muslim te lek in hmang tuh hnak i thu, biakhnak dang te'n hmang ve le khaw Muslim biakhnak hnok ruai tuh thu phuang fawn ii.\nKum 2009 ah Allah thu man thinrawntu te'n Christian Biakinn te siatsuahhnak um bial ii.\nMalaysia ai Catholic, Protestant leh Orthodox pawlpui ten Allah tihnak khiah Bible ah, pumkhawm hmun leh Christian te tawkdunhnak hmun te ah hmang tuh hlen thu phuang ve ii. Zaiman ti fangin, he mi thu Court in a relcathnak khiah The Herald thuthang, Catholic te ai suahhnak thuthang lek ian huam thu phuang ve ii.\nEgypt ram Christian te heh 100 ah 10 dung lek i napui Allah thu ah tuntian buaihnak um lo ii. Ciabang pahin, Indonesia ram heh Laivum ah Muslim tam ber um hmun ram i napui, Allah thu ah Christian te thawn buaihnak leh harsahnak tawk lai lo ii.\nSource – The Epoch Times","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11523","date":"2024-02-21T14:10:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00871.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9474864602,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9474864602088928, \"cnh_Latn_score\": 0.031388334929943085}","num_words":336,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.122,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.964,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Ram ukhnak politics rel fangin mi tam sawn in Communists heh kehlam ber pawl (far Left), Fascists heh vorhlam ber pawl (far Right) le a karlak heh tuakteng, roh ze lo pawl (Moderate) in hmu de ing. Ciamaan Moderate heh a pha ber in lang de ii.\nRam politics thula rel fangin a remcang ber tu thunaihnak (power) hmangin a tlawm ber an tam ber in rel pha ii. Vorhlam ber heh thunaihnak '0%' i selai, Kehlam ber heh thunaihnak '100%' i selai; thunaihnak '0%' umhnak ram ah acozah le thunaitu umh lo ii. Thunaihnak '100%' tu acozah i hlah lekhaw konghoitu in thunaihnak veksen a kut ah umh ii le cia bang ram heh Communism, Socialism, Nazism, Fascism, Dictator tebangin rel de ii. Ciabang thunaihnak '100%' le '0%' karlak heh mipui ai kuulhnak kilkhawldunhnak thunaihnak in rel de le ciabang thunaihnak heh Constitutional Moderate ti ii.\nHetin ram le mipui vumah thunakhnak le kilkhawlhnak heh hetin a tlangpui in rel thil ii. Thunaihnak tam ber an thunaihnak tlawm berin rel fangin:\n1) Monarchy\/Dictatorship (mi pakhat in ukhnak)\n2) Oligarchy (mi hrekkhat in ukhnak)\n3) Democracy (mi tam sawn daihdan in ukhnak)\n4) Republic (daan hmangin ukhnak)\n5) Anarchy (thunaitu umh lo ukhnak)\nMonarchy (mi pakhat in ukhnak):\nHebang heh takin umh ngaingai lo ii. Zaimaan ti fangin amahte konghoitu tuhin pawl pakhat khat in amahte daihnak mi pakhat heh a vum ah umh ruai de hnak ukhnak ii. Siangpahrang i lekhaw amah thawn thu relpuitu le thu relcat sahtu rinsanhnak le pawl nai ii. Cen, Dictator i lekhaw a hnua lam in amah nortu le thu relcat sahtu pawl heh a hnua lam ah umh hlen ii. Hebang uknak heh a pua lam in siik fangin mi pakhat in ukhnak baang napui a hnua lam in mi tlawmniu thunai pawl in ruaihnak bangin fehhnak ukhnak ii. He maanin mi pakhat rori in konghoihnak ngaingai heh umh ngaingai lo ii.\nOligarchy (mi hrekkhat in ukhnak):\nTluanthu sik fangin he ukhnak heh a tam ber ii. Cia heh tunah khai laivum in a hmang berhnak ukhnak ii. A tlangpui in thunaitu le mithiam tlawmniu pawl ai thu in konghoihnak ukhnak ii.\nAnarchy (thunaitu umh lo ukhnak):\nHe ukhnak ah acozah\/government umh lo ii. Hebang heh tluanthu ah siik fangin acozah in mipui harsa ruai ze maanin mipui in acozah nai lo, acozah umh lo heh a pha sawnin ruathnak umh de ii. Ciabang fangin mipui in amahte uktu acozah i hlah lekhaw siangpahrang tebang khiah lon de ai, uktu nai lo ram in cang de ii. Hebang uktu ngaingai umh lo hnak heh a pha i lo ii.\nGreek miphun thufim ah daan umh lovin zalenhnak umh thil lo (without law, there can be no freedom) ti ii. Hetih bang maanin ram le mipui hrang daan thawn thunaihnak zaimawzah naihnak ukhnak umh kuul in hnuata lamah ruathnak umh ii.\nAnarchy ram dinhmun ah mi veksen in amahte lala kilkhawl kuul ai, mi veksen in ralthuam nai kuul in suak ii. Hebang ram dinhmun ah zalen ngaiin tlangleng thil lo ai, mi in a thilnaihnak heh midang in sut sah tuh lovin kil ngio kuulin umh le mipui veksen in ralthuam nai sio kuul in cang ii. Cetih bang maanin misual le raal lakah humhimtu tuhin a ce in mi hrekkhat heh ralthuam thawn umh kuul ai, hrekkhat tu naper kuul in umh ii. Hetin ralthuam thawn mipui humhimtu pawl umh fangin mipui heh zalen ngaiin tlangleng thil ai naper thil in umh ii.\nHrekkhat in amahte dinhmun lungkhim lo ai uktu daih lo maanin Anarchy pha in fehpui de ii. Anarchy cang fangin uktu umh lo ai, daan umh lo maanin zai khai umh lo bang i maanin cia hmun ah thildang lut bai niu ii. Anarchy fangin aisu khai kihzahdunhnak umh lo ai, khat le khat tawngdunhnak le thil sut sah dunhnakin cang kio de ii. Hetih fangin amahte hnakin thi ti thai le cak deuh te hnen ah feh le, thunaihnak pe de ii. Hetin buaihnak com leh de ii. Hebang heh Anarchy umh tuhin buaihnak bawntute thotho in hnuata ah mipui vumah thunaitu le uktu ah cang leh de ii. Anarchy pawl in buaihnak umh ruai ai, amahte thotho in hnuata ah buaihnak bo ruai ai, amahte heh thunaitu le uktu ah cang leh de ii.\nAnarchy hmangin Olicharcy cang de ii. Russia ram ah canghnak Lenin in ram thunaihnak a ngahdan le Germany in Hitler lam tang pawl in ram buai ruai awng ai, Hitler in thunaihnak nai kio awng bang ii. Anarchy heh ukhnak pakhat le pakhat karlak ai camkhat dinhmun ii.\nDemocracy (mitam sawn daihdaan in ukhnak):\nDemocracy heh Greek pongfang ai Demos = mipui (people) le Kratein = uk (to rule) in kawihnak ii. Ciamaan Democracy tihnak tu mipui in ukhnak i hlah lekhaw mitam sawn daihdan in ukhnak tihnak ii. He ukhnak heh pha baang napui santehhnak in mi tam sawn in mi hrekkhat ai thil naihnak le mite siatsuah sio daih selai a pha cuang fawn lo ii. Democracy hmangin mi in mipui hrekkhat hnakin tam sawn heh amahte daihnak lungkhim ruai in thil hnawmcan ruai thil hlen ii.\nRepublic (Daan hmangin ukhnak)\nHe ukhnak heh Latin pong ai Res = thil\/naihnak (thing) le Publica = rammi\/mi seenpui (public) an kawihnak ii. Hetin Republic tihnak tu mipui ai thil relhnak ii ai, mipui ca ukhnak daan, upadi relhnak ii. Republic ngaingai tu uktu acozah heh daan hmangin a thuhnaihnak heh a tawpkhumhnak, riteek nai ruai ai, mipui heh a ce in umh ruai ii. Democracy ram lar ber America ram khiah a ram dinhnak le zalenhnak laai Declaration of Independence ah Democracy tihnak laai nganhnak umh lo ai, U.S ai daanhampui (constitution) ah khai Democracy tihnak lai nganhnak umh lo ii. Ram khan (State) 50 ai daan a naihnak songah khai Democracy tihnak pongfang nganhnak umh cuang lo ii. America ai Declaration of Independence lai ah hming khentu Samuel Adams in \"Democracy heh a rai nung thil lo ii. Bohnak, cawlhnak le reedunhnak in zom de ii\" (Democracy never lasts long. It soon wastes, exhausts and murders itself) tiin rel ii. A ngom ah George Washington heh siangpahrang i tuhin daihtu umh ve ii. Inapui hlanlai ai Greece ram ai Democracy hmangin thil thil canghnak a phahnak le pha lo hnak thawn, America ram din fangin amahte song ai thil canghnak phuncang siikin, America ram ukhnak daan a bawn fangin phantak ngaiin ruatin, Democracy ian in cang thil lo tihnak a fiang maanin laai ah Democracy tiin ngaan tengteng lovin hmang ii.\nDemocracy ukhnak hampanhnak Greece ram khiah ram ukhnak thula ah mipui veksen in buaihnak (mob rule) hleng tio ai, cia ben ah Anarchy hleng le hnuata ber ah Olicharcy ukhnak ah lut tio de ii. Cia san ah Greekmi songin Solon tihnak thuruat thiam ngai pakhat in ram ukhnak daan fumfe nai kuul thu rel de napui Greek mipui in pom sah lo ii. Inapui, Greeks pawl in sang hiam lo hnak Solon ai relhnak heh Rome san hleng fangin Roman miphun pawl in hmang sah ii. Solon ai relhnak bangin Rome Ukhnakdaan tihnak lung per 12 vum ah Rome Ukhnak Daanhampui ngaan sio awng ii. Hetin Rome san ah Democracy hmangin Republic ukhnak din suak ii. Hetin Rome ram ding ngom fangin uktu pawl in thunaihnak heh ramri nai in bawn sah le, mipui heh uktu pawl lakin zalen ngaiin umh thil awng ai, a ram khangso roh awng ii. Rome a khangso roh fangin hnuata lam ah mipui zalenhnak heh acozah in thunaihnak veksen nai pha lo tihnak hai kio awng ii. Hnuata lamah thunai hiam pawl in ukhnak daan song ah acozah in thunaihnak tam aamaam tuhin daan thar tel ruai vivo ii. Hetin uktu acozah in thunaihnak sang tete ai, mipui in zalenhnak nai lo tete in cang kio ii. Hetin hnuata lam ah mi hrekkhat thunaitu pawl songin ramdaan ukhnak heh lang kio awng ai Republic dinhmun an Democracy ah cang kio ai, cetan Oligarchy ukhnak Caesar hnia ah tlok leh awng ii.\nCiamaan Democracy ianin ram ukhnak hnget kho thil lo ai, Democracy an Oligarcy ah cang baai niu ii.\nRef:\nPolitical System 101: Basic Forms of Government Explained\nOverview of America by John Birch Society video","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=12266","date":"2024-02-21T15:09:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00006.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9417040944,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9417040944099426, \"cnh_Latn_score\": 0.049639444798231125}","num_words":1355,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.18,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.95,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"World Health Organization (WHO) le U.S Health Agency in Ebola Virus maanin thihhnak heh tun hnakin roh sin in hleng tuh thu ralringhnak phuang ai hmai kum 2015 January hla hrek song leek ah ram 2 ah mi 1.4 million ur zo ai roh ngaiin tawlrelhnak umh lo lekhaw he hnakin laivum huap in a laukul thai thu phuang i hang.\nTun naai hla 6 song niu ah Ebola Virus thula thang pan ai cia pah tun heh Liberia ram ah mi 5,800 ur zo ai mi 2,800 thi zo ii. Inapui U.N health agency lam in tun ai mithi zat heh a umhnak in relhnak ii ai he hnakin tam thai leek zolo he thihhnak in Africa khawmual nitlak lam hmuah tuam thai ti ii. U.N health agency in Liberia ram ah Ebola virus in thihhnak heh a zat ngai ngai ling thil lo ai khua niu niu ah mi tam ze thi lianglo ai mithi te pawl heh tipui ah lon hluahhlo menma ti ii. Liberia ram ian ah tun heh mi\nWHO in Ebola virus in ur te pawl heh 70% thi thu phuang hang ii. Ebola in ur te pawl siiktu mi 300 dung in he virus in ur lianglo zo ah a hrek thi ii.\nEbola tu zai ii?\nEbola tihnak tu mit in hmu thil lo nunhnak nai, minung tiksa song ai cell ah lutin a ci zai hiam pawl Virus phunkhat ii.\nTluanthu:\n1976 kum ah Ebola virus in Nzara, Sudan ram le Yambuku, Democratic Repunlic of Congo ram ah vai 2 thihhnak hleng awng zo ii. Cia hnua Ebola tipui hiang ai khua 1 ah hleng ai cetan he ur heh Ebola tiin a hming ko panhnak ii.\n1976 kum hnua ah Ebola virus in thihhnak heh tun kum 2014 March hla ah Africa khawmual nitlak ram ah hampan ii. Tun tum heh tunhlan ai thihnak hnakin mi tam sawn thi ii. Guinea ram in pan ai Sierra Leone le Liberia ram ah zai ii. Nigeria ram ah he ur nai mi 1 vanzuang in lut pan ai Senegal ram ah mi 1 khualtlawn in he ur hleng pan ii.\nHe Africa khawmual nitlak ram dinhmun ca a laukulhnak ber tu urhnawm fangin siikdunhnak pha nai lo ai, khua song ai kuulhnak thil poimawh te pha ngaiin nai lo maanin he ur in roh ze in buai sin hnak ii.\nPhun zaizah?\nEbola virus heh Filoviridae tihnak song ai Cuevavirus, Marburgvirus le Ebolavirus ah tel ii. Ebola heh phun 5 um ai, Zaire, Bundibugyo, Sudan, Reston le Tai Forest tiin a hming nai ii. A hmasa phun 3 khiah tun teng Africa khawmual ah a zaaihnak ii. Ebolavirus song ai Zaire phun heh Africa nitlak lam ah roh ngaiin zai teng ii.\nA zaaidan:\nHe Ebola virus heh palap phunkhat Peteropodidae phun heh a song ah Ebola virus nung de ii. He virus heh ramsa an minung ah a lut pandan tu minung thisan le minung tiksa in suak hnak ti (hlan, cil, zun, ek) lamkhong ah lutin tiksa song ah nung ii. Ebola virus nai ramsa ai thisan, zun, ek, hlan le cil te dai ngah hnakin le a sa ei ngah hnak te pawl in minung ah lut pan ii.\nCetin ramsa an minung ah a lut bangin minung le minung karlak ah he virus heh minung thisan le minung in suakhnak ti (cil, ek, zun, hlan, hnawiti, pasal serh in suakhnak ti) te bang ah Ebola virus tel ai cia daai ngah te tu virus ah amah te song ah tiksa ai hlan kua, maihma, kam le hnarkua an lut de ii. Ciamaanin miur siiktu te pawl heh minur a tuamhlawmhnak in he virus nai ngah de ii.\nEbola virus in thi te pawl heh a song ah thisan luang (internal bleeding) in thi maanin Ebola in thihnak minung ruang daai ngah te tu amah te hnen ah virus lut baai ze ii.\nHe ur in cak leh te pawl khai amah te song ah virus umh hlen maan in a cak hnua zarh 7 song ah midang hnen ah Virus hleng ruai thil ii.\nUurdaan le Ebola urhnak\nEbola virus ah minung song ah a lut hnua ni 2 – 21 song ah minung ah virus ci zai ii. Minung song ah virus a zaai hnua ah minung ah uurhnawmhnak lar pan ii. A hmasaber in a laarhnak tu khawsik (ruang sa) in tha zawl vut tuh, tiksa ur tuh, lu ur tuh ai kam thuur tuh ii. Cia hnua ah awk tuh, sor tuh, vun ah a san in por bial tuh ai kal cak le thin cak lo bangin umh tuh, hrekkhat tuh songlam i hlah lekhaw a pua lam ah thisan suak tuh (ek ah thisan tel, kam song thi suak). Datkhuaikhan (laboratory) lam in thisan song ai a var tlawm hnak tawk tuh ai thin ai enzyme sawn tam in tawk tuh ii.\nKilkhawldan:\nTun tian Ebola virus in urhnak nehhnak si tawk lai lo ii. Ciamaanin he ur nai te tu a tiksa song lam cak tuhin le a tuarhnak ur te pawl cang thil tawpin kilkhawl kuul menma ii.\nHe ur lakin khamhnak vaccine pha tun tian tawk lai lo ai hmang thil tuhin ruathnak phun 2 bawn zo ai, minung ah hmang lekhaw kham thil tuh ngai ngai maw tihnak lin lai lo ii.\nCiamaanin Ebola virus in ur te tu mi 100 ah 50 tu thi tuh teng teng dinhmun ah umh ii.\nEbola Virus lakin humhim tuh dan:\nEbola virus heh minung tika in suakhnak thisan, hlan, cil, hnawiti te bangin minung tiksa ah hleng ai minung tiksa ai umhnak zai bang a kua ah khai lut thil hlen ii. Minung vun heh mit in hmu thil lovin kua tam ngai umh maanin Ebola virus telhnak thisan le cil te bang daai ngah menma in midang ah he virus lut thil ii. Ciamaanin he ur nai umh lekhaw tiksa pumpui tuam dun in miur siik kul ai, roh ngaiin ralring kul ii.\nEbola virus nai ramsa daai ngah tuh lo, a sa ai tuh lo poimawh ngai ii. Palap le zawng te pawl daai pha lo leek zolo a sa ai pha lo ii. Zaimaan ti fangin zawng ai DNA le minung DNA heh a bangdunhnak tam ngai umh maanin minung ah he ramsa ai ur lut baai niu ii.\nA poimawh ber tu kin tiksa le kin tlanglenghnak te pawl cianghlim tuh, he ur nai te hnen ah feh tuh lo poimawh ii. He ur nai umh lekhaw mithiam te pawl kut ah aap pha ii.\nRef:\nwww.wjla.com\nwww.bbc.com\nwww.who.org","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11714","date":"2024-02-21T14:32:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00063.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9350110888,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.935011088848114, \"cnh_Latn_score\": 0.06085071712732315}","num_words":1078,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.932,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Isarel ai Jerusalem Temple thar ca pawlkom dinghnak th Temple Institute in tun heh sumsaw khawl ai ni 60 song ah $100,000 ngah ngah zo ai design thar in a sa tuhdan Blue Print te khai bawn liang hang tihnak October 3, 2014 nia ah phuang zo ii.\nTemple sa hnak tuhin sumsaw a khon tlang fangin Internet le Social Media te a hmanghnak te songin Facebook hmang tel ii.\nVideo: The Temple Institute in Solomon Temple ai tel tuhhnak Sanhadrin (Puithiam, daanthiam le upa te thurelhnak hmun) a bawn tuhdan design ii.\nJerusalem Temple thar ding thil tuhin Jews miphun te pawl in tuhlan A.D 70 dung ai Roman ralkap acozah in Israel a siatsuah pan pah ni siar vai 3 sawngen ii. The Temple Institue in temple thar sa tuh dan design thar heh tunhlan kum 3 dung pah bawn pan zo ii.\nJerusalem Temple thar design ah hlanlai ai tel lo hnak laihnia motor park-hnak te, inn song lum ruaihnak te pawl, computer hmangin zinzinghnak te pawl, ti riim cianghlim ruaihnak te pawl khai tel tuh ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11728","date":"2024-02-21T15:45:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00098.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9086339474,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9086339473724365, \"cnh_Latn_score\": 0.07415031641721725}","num_words":173,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.133,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Philadelphia ai Penn Museum (Thil hlun dahhmun) ai scientist te pawl in tunhlan kum 6,500 dung ai minung ruh heh Bible song ai Ur khuapui ah tawk ii. He minung ruh heh Bible ai Noah i tuhin ruat ai Noah tiin ko ii. Ur khuapui heh tun ai Iraq ram ah umh ai he ram heh tunhlan Sumer miphun te pawl umh hmun ii le amah te tluanthu ah laivum huap tilik hleng awng ai he siathnak lakin luat umh thu umh ii. Cia heh Bible ai tilik thula thawn bangdunhnak tam ngai ii. Mite relhnak ah Sumer te pawl in tluanthu nai hmasa ai cia hnua kum 1000 hnua lam ah Bible ah telhnak ti ii.\nHe minung ruh siikin pasal ii ai mi nuncak lai teng, tar lai lo ii le kuang song ah kum 85 umh zo ai amah thawn telhnak laai poimawh te pawl paai sek zo ii. Inapui tun naai Philadelphia ai thil hlun lam mithiam te pawl in tawlrelhnak in digital hmangin laai hlun te pawl siik thil tuhin bawn ii.\nPast Horizons thuthang in he minung ruh heh British archeologist Sir Leonard Wooley in 1929\/30 kum dung ah Penn Museum le British Museum te pawl thawn per tlang in Iraq ram ai Nasiriyah hmun ai hlanlai khuapui hlun khiah co ai tawk hnak ii.\nSir Leonard Wooley in a reelhnak ah a tawkhmun heh lai hnia ah ii ai nawgbeek feet 50 dung sah hnia ah umh ti ii. A tawkhnak heh hlanlai siangpahrang te hlanmual kum 4,500 dung ai umhnak hnia lam nawngbeek sah roh hnia ah bawm song ah tawk ii. A zingzoihnak ah a tawkhnak nawngbeek heh a vum ai hlanmual hnakin kum 2,000 dung upa ai cia heh 5,500-4000 BC kum dung ii. A tawk fangin mi 48 ai minung ruh te khai a hiang ah tawk bial ii. Cia songin Noah ruh heh him ngai le khim ber in tawk ii.\nHe thil tawkhnak in a fianghnak tu tunhlan ah tilik umh awng maanin nawngbeek sah roh umh awng tihnak laar ii. Tunhlan kum 4,500 dung ai hlanmual hnia ah tawkhnak i maanin a tawkhnak heh Bible ai tikcu te thawn a nongdun roh ii.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-10","url":"https:\/\/www.zanniat.info\/?p=11673","date":"2024-02-21T16:03:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-10\/segments\/1707947473518.6\/warc\/CC-MAIN-20240221134259-20240221164259-00187.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9123160243,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9123160243034363, \"cnh_Latn_score\": 0.07368980348110199, \"cnw_Latn_score\": 0.010139798745512962}","num_words":357,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.151,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.92,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Salai Van Cung Lian\nLaimi ram dang ah kan thleng vivo ih a tam sawn cu kan thlennak tinkim ah mahten Kawhhran kan din cio ih kan lai tong te hmang in Pathian kan thangthat thei thotho hi a sunglawi tuk. Mi hrekkhat laimi malnak pawl ahcun rualpi hruainak nak ih khawm khi a si. Kan umnak khua ah Baptist biakinn a um lo tla si men thei. A um nan kan khawm lo tla si men thei. Kei khal ka umnak ah Baptist biak inn pa khat hnih a um ko nan inn hnen rualpi pawl ih sawmnak in biakinn dang ah ka khawm tam sawm. Ka khawm ringring nak hi Pentecostal style ti seh la, Christian pop hla (Hill Songs hla) sak in kut thlir, zabeng, lam le tur in Pathian thangthat khi a si. Kum a vun rei ahcun Baptist dan ten dai zir ziar ten Krihtian Hlabu (ZBC hla cauk) kai in hla sak hi ka ngai caan a tam zet.\nFalam biakinn pi ih hla cauk kai phah in, organ thawn, hla hruai tu ih kut vei phah ih hruainak thawn sak hi ka ngai thei zet. Krihtian Hlabu sung ih ka duh bik mi hla \"Na Sunlawi Zia\" timi hi a hleice in ka ngai cuang. Leitlun ih um Pathian thangthat hla hmuahhmuah lakih hminthang bik pa 2 nak khal a si (pakhat nak cu \"Amazing Grace\" timi hi a si). Billy Graham ih crusades a tuah lai ih zarh tin ten radio ih a thlah mi \"Hour of Decision\" timi programme ih theme khal a si. Tlangkai uar zet mi pakhat ka si ih Europe ram ih tlang sang a tam sawn cu ka ke tang ah ka ret thei zo. Tlang zim ka thleng tinten le khua ka cuan tikah himi hla hi ka thinlung ah a rak suak ringring. A phuah tu pawl teh ziang vek ruahnak nei in an rak phuah ve si pei ti hi kei mahten ka ruat theu.\nHimi Pathian thangthatnak hla in a thok ah hla ih phuah mi si lo biazai ihsin hla ih can ter a rak si. Cui biazai cu Sweden ram ih Pathian hnatuan tu Carl Boberg in \"O Store Gud\" (O Great God) tin 1885 ah a rak phuah. Nikhat cu Carl Boberg le a rualpi pawl zarhpi ni khawm in an tlung lam ah van a dup, tektlak in ruah a sur thok tikah ruah hnemnak lam ah an pan. Ruah cu rei lo te ah a han, zilthli nem a hrang thok, cun ni a tlang sal ih vangro a hung suak cih. Carl Boberg cu inn a thleng ih a sangkate in khua a hung cuan tikah Pathian ih thiltuah kutneh mawi zia a hmuh mi in thazang a ngah ter ih \"O Store Gud\" timi biazai a rak ngan. Cui biazai cu anmah khua ih suah mi Mönsterås thuthang ca ah 13 March 1886 ni ah a rak suah.\nKum a rei hnu ah Carl Boberg cu khua dang ah meeting a va kai ih a biazai ngan mi kha hla in a rak thei tikah a rak mangbang zet. Hlanlai ih Swedish folksong melody pakhat ah a biazai ih cafang an rak hmang. Cui hla cu Europe ram dang ah a hmin thang vivo ih Polish, German le Russian tong pawl in an rak let. 1920 hrawng ah, English missionary Struat K. Hine le a nupi cu Poland ram lam ah Pathian thusim ih an vaknak in Russia tong ih let mi \"O Store God\" timi hla an rak thei ngah ve. Mawi an rak ti tuk, a si nan mirang ih let ding in hmakhat te ah an rak ruat lo. Romania ram ih um Carpathian tlangtluan ih an vak ih view mawi zet an hmu hnu lawng ah mirang in an rak let thok. Swedish melody kha a mawi sinsin ding in a rem hnu ah leilungtlun ih hminthang bik \"How Great Thour Art\" timi Pathian thangthatnak hla ah a rak cang. Himi hla cu tong phun kim in an let vivo ih lairam tiang \"Na Sung Lawi Zia\" tiah let a si. ZBC Hlabu No.41 nak ah ret a si. Lai in a lettu cu Carson Siangbawinu (Laura Carson) a si ding ka zum.\n1933 kum ah Struat K. Hine te nupa cu Russia ram ih um Carpathian tlangtluan ah Pathian thusim in an vak. Verse khat nak ihsin Verse thum nak cu, himi an vak laifang ih an hmuh ton mi pawl par ih an ngan suak mi pawl a si. Ni khat cu tlang an kai zik ah ruah a sur thok, van a dup, khua a ri, teek a tlak tikah Struat K. Hine cu Pathian thangthatnak hla sak phah ih Bible (John, chapter 3) ta a au pi vivo. Cutin ni khua a sia tuk tikah cawlhnak an rak hawl. An au aw le a hla sak thei cu cui khuate ih tlawng sayagyi pa in riahnak a rak pek hai. Cumi lai fang ih a hmu mi nikhua, tlangtlun le tektlak mi a hmuh mi in hitin verse khat nak a rak ngan.\n\"O Lord my God, When I in awesome wonder,\nConsider all the worlds Thy Hands have made;\nI see the stars, I hear the rolling thunder,\nThy power throughout the universe displayed\".\nNikhua a tha hnu ah mino hrekkhat thawn tlang kai an peh vivo ih Romania ihsin Bukovina lam ah an pan. Tlangtluan an fehnak ah hringdildel tlangtluan, vate pawl thingkung tlun in mawi zet ih an ai dan pawl a theih nak ihsin verse 2 nak a ngan suak.\n\"When through the woods, and forest glades I wander,\nAnd hear the birds sing sweetly in the trees.\nWhen I look down, from lofty mountain grandeur\nAnd see the brook, and feel the gentle breeze\".\nVerse thum nak cu Carpathian tlang kiangkap ih ummi pawl Pathian an zum thoknak ihsin a ngan suak mi a si.\n\"And when I think, that God, His Son not sparing;\nSent Him to die, I scarce can take it in;\nThat on the Cross, my burden gladly bearing,\nHe bled and died to take away my sin\".\nVerse 4 nak cu England ram a tlung hnu lawng ah a ngan suak lai. Leitlun ralpi voi hnih nak (World War 2) a rak tho tikah Struat K. Hine te nupa cu Engalnd ram ah an tlung. WW2 ruang ah mitam pi England ah an rak tlan. Himi pawl in ziang tikah si kan sul phumnak kan inn\/ kan khua le ram ah kan tlung ngah ding ti hi nitin an ruat ringring mi le an hngak hlap ringring mi a rak si. Himi minung pawl a hmuh nak in verse 4 a rak ngan suak.\n\"When Christ shall come, with shout of acclamation,\nAnd take me home, what joy shall fill my heart.\nThen I shall bow, in humble adoration,\nAnd then proclaim: \"My God, how great Thou art\"\nCutin leitlun ih hmin thang bik pa khat a si mi \"How Great Thou Art\" timi hla a rak suak nak a si. Carl Bober ih Biazai a thei duh tu pawl hrang ah.\nCarl Boberg's Version\nO MIGHTY GOD, WHEN I BEHOLD THE WONDER\n(Original translation from Swedish of O Store Gud)\nO mighty God, when I behold the wonder\nOf nature's beauty, wrought by words of thine,\nAnd how thou leadest all from realms up yonder,\nsustaining earthly life with love benign,\nWith rapture filled my soul thy name would laud,\nO mighty God! O mighty God!\nWith rapture filled my soul thy name would laud,\nO mighty God! O mighty God!\nWhen I behold the heavens in their vastness,\nWhere golden ships in azure issue forth,\nWhere sun and moon keep watch upon the fastness\nOf changing seasons and of time on earth,\nAnd when I hear the roar of storms and thunder,\nWhen lightning cleaves the heavy sky in twain,\nAnd rainbow fair, the sign of promise tender,\nReveals itself when ends refreshing rain,\nWhen summer winds o'er verdant fields are playing,\nWhen flowers bloom by cooling waters' edge,\nWhen singing birds on ev'ry tree are swaying\nAnd fill with melody each grove and hedge,\nAnd when I see, in holy Scripture reading,\nThy deeds, O God, on earth since birth of man,\nThy grace and wisdom that is shown in leading\nThy people ever safe across life's span,\nWhen I hear fools in ignorance and folly\nDeny thee, God, and taunt thy holy Word,\nAnd yet perceive that thou supplieth wholly\nTheir ev'ry need, thy love in grace conferred,\nWhen I behold thy Son to earth descending,\nTo heal and save and teach distressed mankind,\nWhen evil flees and death is seen recoiling\nBefore the glory of the Lord divine,\nWhen crushed by guilt of sin, before thee kneeling\nI plead for mercy and for grace and peace,\nI feel thy balm and, all my bruises healing,\nMy soul is filled, my heart is set at ease,\nAnd when at last the mists of time have vanished\nAnd I in truth my faith confirmed shall see,\nUpon the shores where earthly ills are banished\nI'll enter, Lord, to dwell in peace with thee,\n[pLLMzr3PFgk]","id":"","dump":"CC-MAIN-2018-05","url":"http:\/\/vcth.net\/how-great-thou-art-na-sunlawi-zia","date":"2018-01-21T02:34:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2018-05\/segments\/1516084889917.49\/warc\/CC-MAIN-20180121021136-20180121041136-00592.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9947184324,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9947184324264526}","num_words":1528,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPathian Zangfahnak thawn pehpar in St. Faustina hnen Bawi Jesuh ih a phuan mi 17\nPathian Zangfahnak thawn pehpar in St. Faustina hnen Bawi Jesuh ih a phuan mi 17\nMinung pakhat dinhmun in siseh, ram pakhat dinhmun in siseh, leitlun huap in siseh, tuih san ah Pathian zangfahnak hi kan tul sinsin ko lo maw? Kan thlarau hrang ruat in, St. Faustina hmangin a zangfahnak thuhla kan Bawipa Jesuh ih thu in cah mi hi ziang siar lo in maw kan um men ding? ziang kan tuah ve seh la a tha ke?\nPope Benedict in \"Kan Bawipaih St. Faustina hnen a rak phuan mi tongkam hi tuih kan san hrangih a thupi bik pakhat a si. Zangfah lainatnak hi, lei par ih thatlonak namnuainak dingah Pathian ih hmanmi cahnak pakhat a si\" a rak ti dah.\nA tu rori ah kanmah le mah ralrinnak vun pe aw uh si. Divine Mercy Sunday hi St. Faustina hnen ih kan Bawipaih a rak phuan mi tongkam vun ruahsal nak caan tha a si. St. Faustina hnenih kan Bawipaih a rak phuan mi phun 17 cu a tanglam vek in an si:\n- Zangfahnak Puaipi ni cu mi hmuahhmuah, ahleice in, sualnak ih nenmi pawl hrangah beunak an hmuhnak ding a si ding ka duh. Cuih ni ah ka zangfahnak thuk zia lang ter a si ding. Ka zangfahnak cerhti a pan tu hmuahhmuah hnenah ka thluasuah pawl tam pi'n ka burh ding. Sualthlahnak Sacrament le Bawipa Thisa Sacrament a sang tu pawl cu sualngaidamnak famkim tein an ngah dingih hremnak khal in an luat ding. Ziangruangah tile, cuih ni ah thluasuah phunkim burhnak sangka kau pi'n on a si. Ziangtluk sualnak tumpi neitu an si hmanah, ka hnen ra pan ding hi zo hman in tih hlah hai seh. (Diary 699)\n- Ka zangfahnak an pan hlan tiang cu milai pawl in daihnak taktak an hmu thei lo ding. (Diary 300)\n- Mi hmuahhmuah in ka zangfahnak ih thuk zia hi theithiam hai seh. Himi hi san cemnak ding khihhmuh tu a si. Himi theh ah dingnak ni a ra lai ding. (Diary 848)\n- Ka zangfahnak sangka ihsin luh a duh lo tu cu ka dingnak sangka in an lut thotho ding. (Diary 1146)\n- Ka harsat tuarnak a nasa tuk ko nain minung tampi an hloral thotho. Cu pawl hrangih rundamnak an ngah sal theinak lamzin ka on sak mi cu ka zangfahnak Puai ni a si. Ka zangfahnak an cohlang\/biak lo a si ah cun, kumkhua in an hloral ta ding si mai. (Diary 965)\n- Ka Thinlung hi minung pawl, ahleice in, misual pawl hrangah zangfah lainatnak thawn a khat a si. An hrangih Pa tha bik ka si zia le Ka Thinlung ihsin a potsuak mi Thisen le Tidai khal anmaih hrang ih suak mi a si zia an theih ding ka va duhsak so. (Diary 367)\n- Hi Ka thin sungin a suak mi eng (tleunak) pawl in Ka Paih thinhengnak in minung pawl a humhim. An himnak hmun ih a cawl tu pawl cu mi lungawi an si, ziangruangah tile, Pathian ih cawhkuannak in an luat ding. Thosal Puaipi hnu Zarhpi voi khatnak hi Zangfahnak sunloih Puai ni si dingah ka duh a si. (Diary 299)\n- Ka fanu, hi mi hi rak ngan aw: mi pakhat in sualnak tum deuh a neih tikah Ka zangfahnak dil dingah a hrangah caan tha a si sinsin. Mi hmuahhmuah hi a thuk mi Ka zangfah lainatnak rinsan dingin fial hai aw, ziangah tile, an zaten runsuak ka duh hai a si. (Diary 1182)\n- Sualnak a tam sinsin tikah Ka zangfah lainatnak ngen(dil) sinsin ding a si. Ka tuah mi poh in Ka zangfahnak an lang ter. Ka zangfahnak a rinsan tu pohpoh cu an hloral lo ding, ziangruangah tile, an ziangkim ah Keimah in ka tel pi ih an ral pawl khal Ka ke tangah an cipciar theh ding. (Diary 723)\n- Ka sual bik a ti tu pawl in Ka zangfahnak hi rinsan hai seh. Midang pawl hnak in Ka zangfahnak an tul sawn a si. Ka fanu, harsat a tuar mi pawl hrangih Ka zangfahnak tum zia hi rak ngan hnik aw. Ka zangfahnak a dil tu pawl parah Ka lung a awi ih cu pawl hnen ah an dil mi hnak ih tam in thluasuahnak ka pe ding. Ziang tluk ih misual an si hmanah Ka zangfahnak a dil tu pawl cu ka hrem lo dingih a thuk tuk mi le theihthiam a har zet mi Ka zangfahnak thawngin miding ah ka cawisang ding. (Diary 1146)\n- Ka Zangfahnak sunloih Puai ni ah Sualthlahnak Sacrament le Bawipa Thisa Sacrament a sang tu pawl cu fam kim te'n sual ngaidamnak an co ding. (Diary 1109)\n- Ka sersiam mi pawl hnen ihsin rinsannak hi ka hmarngaih bik. Midang pawl hi a thuk mi Ka zangfahnak rinsan dingin tha va pe aw. Mi derdai pawl le sualnak thawn a khat mi pawl hi tih lo te'n Ka hnenah ra hai seh, ziangah tile, an sualnak cu vunnel hnakin tam hman sehla tahthimh theihlo mi Ka zangfahnak in a silhkhuh theh ding a si. (Diary 1059)\n- Ka Zangfahnak hi sunglawi zet in a Puaipi ni ah puai tuahnak thawn le a zuk suaimi upatnak peknak thawn biaknak nei dingin ka lo forhfial a si. Hi zuk thawngin minung pawl hnen ah thluasuah tam pi ka pe ding a si. Cun, hi zuk hi Ka zangfahnak ih a ngen\/forhfial mi pawl mang ter tu ah a cang ding, ziangah tile, a fek bik mi zumnak hman hi tuahnak tel lo cun a lak men a si. (Diary 742)\n- Ka fanu, Keimah hi Duhdawtnak le Zangfahnak ka si zia mi hmuahhmuah hnenah va sim aw. Mi pa khatkhat in rinsannak thawn i pan tikah thluasuah tam pi ka burh ih cuih thluasuah pawl cu amah te lawngin cen cawk lo'n midang hnen khal ah a luang ter a si. (Diary 1074)\n- Minung pawl hnen ah Ka zangfahnak cerhti ihsin thluasuah donnak dingah bawm ka ngaihtuah sak ringring a si. Cuih bawm cu \"Aw Jesuh, ka lo rinsan a si\" timi hminsinnak a tel mi zuk a si. (Diary 327)\n- Himi zuk upatnak a petu pawl hmuahhmuah cu an hloral lo ding tiah ka kam a si. Ahleice in, a thih zawngah hi leilung parih a ral pawl khal neh dingin ka kam a si. Ka sunlawinak a si ti'n Keimah rori in ka humhim ding a si. (Diary 48)\n- Ka zangfahnak sunloih upatnak a karhzai tertu pawl cu nu in a fahniang a kilven bangin an nun sung ka kilveng dingih an thih tik khal ah an hrangah thuthentu si lo'n Mizangfahthiam Rundamtu ah ka cang ding. Cuih neta bik caan ah cun Ka zangfahnak tilo cu mahlemah runawk theinak a um lo. Lei par a nun sungah Ka Zangfahnak Cerhti ih a hnim aw tu pawl cu mi lungawi an si, ziangah tile, an hrangah dingnak thawn thuthennak a um lo ding. Zangfahnak in a zel hai ding. (Diary 1075)\nA tlun ih kan run ngan mi hi National Catholic Register (EWTN) Thuthang website sungih an tarlang mi Fr. David Mangte ih theihthiam ol ding zawngin a leh mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-29","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/pathian-zangfahnak-thawn-pehpar-st-faustina-hnen-bawi-jesuh-ih-phuan-mi-17","date":"2020-07-07T18:47:32Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-29\/segments\/1593655894904.17\/warc\/CC-MAIN-20200707173839-20200707203839-00547.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999727011,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999727010726929}","num_words":1186,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.372,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPathian thawn sualawk rero ti mi cu thlacam nak hrangih thil ttha June 10, 2020\nPathian thawn sualawk rero ti mi cu thlacam nak hrangih thil ttha June 10, 2020\nPope Francis in, tlawng kai ni 3 tin ten mipi pawl a ton ttheu nakah thlacam nak thawn pehpar aw in a Pathian thu zirh nak ah Genesis sung ih Jacob le Pathian an do awk nak thu a sim.\nMai si nak\nPope Francis in Jacob cu Pathian ih pek mi a (talent tha bik—thluahsuah ) a si mi fim thiam nak cu ttha zetih hmang thiam tu le a duh thusam \/ a sun mang khal cang ding rori in fimkhur zet ih hmang thiam tu a si. Cu cu MAH TE ZUAM NAK ti-in kan ko thei .\nBible ih in sim vek a si le Jacob le a U pa Esau ih pawlkop awknak hi cu a thok ih sin an rak harsa zet. Pa khat le pa khat an engawk nak le an ngaih awk lo nak khal cem ni a nei dah lo. Jacob cu a Pa Isac hnenih fapa Upa ih roco ding mi \" thluahsuah\" cu thinlung zeilo bum nak hmang in a cui roco ding mi cu a rak dong. Hi mi cu mi-zeilo pa ih thil ti thei zia a lang nak hi asi. Jacob a nun nak lamhma tluang ding in a mai ruah nak phun phun hmang in thil a ti thei. A U le pawl hnen ih sin tlan hlo dingih fial asi lai hman ah a mah le mah thapek aw in le tthit awknak thukam hman tuah thei ding in a rak ti thei tu asi. A si nan pa khat te a sam mi a um tin Pope in a sim. Cu le ni khat cu inn ih sin kawh nak au aw a thei ih, a u le pawl um nak hmun an suah nak khuahlun pi cu pan dingin tim a tuah.\n( Pathian thawn buanawk nak)\nCu ti ih inn lam a kir sal lai fang ah mangbang ai hal in a col ih ziang mi si pei ka hnen ah thleng ding. Zo si pei i rak caang tu ding ti-ih a ruah rero lai fangah, a hmuh dah lo mi mi pakhat cu hmakhat ten a rung lang ih cu mi thawn an sual aw ciamco. Pope Francis in Pathian thuzirh nak ca-uk sung ta la in zirh le sim fiang nak a pek mi cu; thlarau ral ka neh thei nak ding le hlawhtlin nak ngah thei ding ah cun a ttul bik mi cu \"Thlacam nak\" a si ti hi Pawlpi in tui sun ni tiangah ttha te thlun ding le tuah ding ih in zirh mi a si tin a sim.\nCu ti ih zanvar te cui milai pa thawn ansualawk hnu ah , Jacob cu a ral pa ih adung lam a zaang thahri a thawi ngah nak hmuar naa khal cu a tuar . A hung that deuh hnu ah, nang cu zo na si tin Jacob cun a sut hnu ah hi tin a sim, tui sin thok in Jacob ti ih koh na si nawn lo ding Israel tin koh na si ding tin a ti. Ziang ah ti le Pathian le minung thawn sual awk nak ih sin neh nak na ngah ruang ah a si. Zo a si ti a hmin cu a sim duh lo nan Jacob par ah thluasuah nak a pek. Jacob cu Pathian thawn hmai ton ro ri in kan tong aw ti a thei fiang tin Pope in a sim.\nThlacam nak hrangih tah tthim nak\nPope in hi tin a sim ; Pathian thawn sual aw re ro ti mi cu thutak ih Thlacam ti nak a si. Jacob nun sung hmuahhmuah a mai zuam nak lawng ih hlawhtlin nak ngah thei ringring tu pa cu ttih le khur in um ih thi thei mi na si ti ralrin nak pek a tuar . Jacob cu voikhat te lawng Pathian hmai ah ziang hman lo thanau mi a si nak a lang. Pathian ih kam mi ram sung lut ding ah hriamhma le harsat beidong nak tam pi a tong ko nan, thinlung thar thawn cui ram nuam cu luh thei nak Thluahsuah cu a ngah thei asi tin Pope in a sim a si.\nKan ni khal cu-vek thotho in, Pathian thawn thim nak can ih hmuh awk caan a um, kan nun ah harsat nak, thim sung ih um caan, sual nak thawn kan khah caan, ziang hman thei thiam lo ih um can tam pi kan nei theu. kan mah te lawng kan um can ah kan thanau nak kan hmu thiam ih Pathian khal in in um pi ve ti tla kan thei thei.\nA si nan , a ngai ngai ih kan ti a si le thim nak ton tik ah ttih a tul lo. Ziang ah ti le Pathian in kan nun sung ih man nei bik ih kan neih ding mi hmin thar in pe ding . Cun a mah Pathian pan duh nak ruang ih mah le mah nun thlengawk duh nak nei tu pawl hrang ih a tumtah cia mi thluah suah khal cu in hlan ve ding tin Pope in a sim.","id":"","dump":"CC-MAIN-2020-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/pathian-thawn-sualawk-rero-ti-mi-cu-thlacam-nak-hrangih-thil-ttha-june-10-2020","date":"2020-09-25T17:19:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-40\/segments\/1600400227524.63\/warc\/CC-MAIN-20200925150904-20200925180904-00196.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999899745,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998997449874878}","num_words":884,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.348,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMifim Pathum ih puai ni sunglawi (January 6 or January 2 - 8 karlak Zarhpini)\nMifim Pathum ih puai ni sunglawi (January 6 or January 2 - 8 karlak Zarhpini)\nEpiphany ti mi cu Greek tong in langter nak ti mi duhsan a nei. Mifim pathum kan ti mi cu Epiphany ih puai sunglawi zet ih kan hman nak in mifim pathum kawm in a khih hmuh mi hmun tin ih minung pawl, Jesuh Khrih ih ruahnak in pek mi kha linglet zawng in in thei suak ter.\nThumkom tiih theih tam mi cu Marku mifim pathum cu Jesuh Khrih Biak dingah nifuah nak Jerusalem ah an feh. \"Tu a suak mi Judah Siangpahrang cu zo a si? Nisuah nak lam ah arsi kan hmu ih a mah Biak dingah kan ra thleng\" tiah an ti.\nCui tong cu Herod Siangpahrang in a theih tikah a don a har ngaingai ih Puithiam upa pawl le daan thiam saya pawl a ko khawm ih \"Jesuh Khrih cu khui tawk ah so a suak ding?\" tiah a sut.\nCui saya pawl khal in \"Prophet pakhat ih a ngan mi cu: Judah ram, Bethlehem khua, ka minung Isarael mi paw a uk tu Bawinu nan mah sungin a suak ding\" ti hi a si.\nCuruangah Judah ram Bethlehem khuapi ah Jesuh cu a suak ding\" tiah Herod Siangpahrang cu an ti.\nCu tikah Herod siangpahrang in mifim pathum hnenah, \"Bethlehem khua ah va feh uh la Naute ve hawl uh! Nan hmuh le ra kir sal uh la I ra sim uh; kei khal ka Biak duh ve\" tiah a cah hai.\nCui mifim pathum khal an feh ih lam lak ah arsi an hmu ih an lungawi zet. Cui arsi cun lam a hruai hai ih naute um nak par ah cun a cawl.\nInnsung ih an vung luh tikah Bawinu Maria le Naute cu an hmu ih sui le rimhmui le frankinscense rimhmui pawl thawn khukbil in an Biak.\nMifim pathum in Naute cu an va Biak nak ding thu cu Isaiah 60:6 sungah, \"Midian ram le Efah ram in Kalauk a ruun in an ra ding, Sheba ram in an ra dingih sui le rimhmui an rak keng ding. Pathian ih thiltuah mi thuthangtha cu mi in an phuang ding,\" tiah a rak phuang cia zo a si.\nBible hlun ih prophet pawl ih sim cia vek in cui mifim pathum cu thumkawm tiah a rak ti.\nSaam 72:10-11 sungah Barlan khal in arsi thuhla a rak sim. Hlanlai daan vek in mifim pawl cu pathum an si ih an hmin pawl cu Garscar, Melcaw le Beltarser pawl an si thu kan thei thei a si.\nAn rak ken mi laksawng pawl khal le a ti duh san tampi a um. Sui cu Bawi Jesuh ih Siangpahrang si nak a khih hmuh ih thlacamnak khih hmuh tu rimhmui cu BAwi Jesuh ih Pathian a si nak a khih hmuh.\nA thi zo pawl a khihhmuh ih an hman mi franincenserimhmui cu Jesuh Khrih minung pawl rundamnak hrangih a thih ding thu a khih hmuh a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2021-17","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/mifim-pathum-ih-puai-ni-sunglawi-january-6-or-january-2-8-karlak-zarhpini","date":"2021-04-23T17:51:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-17\/segments\/1618039596883.98\/warc\/CC-MAIN-20210423161713-20210423191713-00047.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999700785,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999700784683228}","num_words":518,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.359,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nFa le pawl hi nga pathum thu sim uh la nunram hrangah man a nei zet.\nFa le pawl hi nga pathum thu sim uh la nunram hrangah man a nei zet.\n1. Chum Salmon nga\nChum Salmon ngapi cu ti a tit theh in ti thawn a hlat tuk lo nak in a kil. A suak pek mi nga cu rawl an hawl thei loih an nu ih taksa an ei. Chum Salmon nga pi cu a fale pawl ih an ei nak nat an tuar. Chum Salmon ngapi cu leitlun ah a thabik mi nui duhdawt nak awn au lo ten a pek tu an si. Chum salmon nga cu nui duhdawt nak a famkim mi nga phun pakhat a si.\n2. Northern Snakehead\nHi nga phun cu ti an tit ihsin an mit pahnih a caw tiin an sim. Nga cu an mit a caw ih rawl an hawl thei lo ruangah rilrawng an tuar. An ti ihsin a suak mi thawng tampi cu an nu rilrawng in a thih ding an zoh ngam loih pakhat cair an nu ih kaa ah lut in an nu rawl an pek. An nu cu a dam ko nan nga te pawl ih an nundam nak cu then hra then khat lawng a si. An nu hrangah an nih cu an no lai nunnak an pe. Northern Snakehead nga cu nu le pa a upat tu nga an si.\n3. Salmon nga\nKum tinten ti an tit caan a thlen in salmon nga pawl cu lam hla pi kaan in tipithuan thum ihsin leipar ih ummi an khua le ram tiva ah an tlung. Salmon nga pawl ih an tlun nak lam cu a harsa tuk ih CCTV in ramsa pawl thu ah tla an thlah dah. Inn an tlun lam ah tlaser pawl an tan. Tlaser kiang khalah savom pawl a run run in an um. Tlaser a tan thei lo tu salmon nga pawl cu savom pawl ih rawl an si.\nTlaser a tan thei tu nga pawl cu an luat thei nan khau pi pawl ih deh nak an tong lai. A van tha mi nga lawng thih nak in an luat. An khawl cia mi thazang pawl a cem in salmon nga pawl cu an umnak hmun an thleng ih an nunsung ih a thupi bik asimi bu, ti tit nak an tuah. Cuihnu in an suah nak hmun ah daiten an thi. A hmaikum thok ah salmon nga te pawl an keuh. Cuihnu in tiva ihsin an fen ih, an tuah daan kel in a harsa mi lamzin an thok. Salmon nga cu an suahnak ram duhdawt tu nga an si.\nHi leitlun ah a malbik nga pathum in nun daan in zirh. A hmaisabik nga cu nu asiih kan nunram hrang nunnak a pe. Amah tan in hla pi a feh tu ding kanmah pawl an kut in in thlah. Sir awk nak um lo, ruahsannak zianghman nei loin an pek awk thei zat in an pe aw.\nA dang nga pakhat cu fa le pawl an si. Pum sung in suah ihsin kan thi sen zom an si. Cumi ihsin thokin tar tiang hmunkhat ten um ding tiin an zum. A dang pakhat cu suah nak ram asi. Ziang tluk a hlat nak thleng khal le, ni khatkhat caan khatkhat ah inn tlung nak timi lamzin kan zawh ding. Kanmah pawl cu mah lawng a pak mi nga ruun khat kan si. Hi leipar ah rinlopi'n kan thleng. Cuihnu hi leipar ah um in kan nun ram ih cui nga pathum kan duh cio. Hi nga pathum pawl ih um daan fale pawl thuanthu simnak in kan fale hrangah mit varnak le thil tha an thei thiam ding a si. Curuangah fa le pawl thuan thu simnak in an nun daan ding tampi a bawm thei tih kha mang sal in fale pawl an no laiah thuanthu sim daithlang lo ten sim tento uh si.\nSource _ myanmartadin\nGoogle image","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-27","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/fa-le-pawl-hi-nga-pathum-thu-sim-uh-la-nunram-hrangah-man-nei-zet","date":"2022-07-05T16:05:08Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-27\/segments\/1656104585887.84\/warc\/CC-MAIN-20220705144321-20220705174321-00357.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9996060729,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9996060729026794}","num_words":675,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.354,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nFapa nei mi nupa pawl hrangah thinlung lam mifim pawl ih sim mi kilkhawi daan ruah nak (3)\nFapa nei mi nupa pawl hrangah thinlung lam mifim pawl ih sim mi kilkhawi daan ruah nak (3)\nNupa tiin uk nak cu lek a ol mi games vek a silo. Na fa a rawl ei daan na ngaihsak ding. Nunau pawl le mipa pawl an pahnih in a tha mi thangso daan an nei. Asinan mipa pawl cu ngaihsak cuang an tul. Thinlung lam fim nak thawn thangso nak lam thiam nal tu pawl in naute a suah hnu a thupi zet mi mipa pawl ih an thangso nakih a thupi mi thu 3 an then. Theih kauh nak hrang ka run sim ding.\n1.Suak pek ihsin kum 6 tiang.\nNauhak pawl cu mipa, nunau thleidang loin nauhak pawl lawng an si. Anmah thawn lek caan ah an kut pahnih kai in tong tikah an duh, a tamsawn in ngaihsak nak an hawl. An upat tikah nauhak pawl cu a danglam mi cangvaih nak pawl thawn an kiangkap ih leilungpi hawl hmu in anmah thawn komaw in an lakah um dingah a thupi. Nunphunglam mifim Erich Fromm cu mipa pawl ih an nauhak lai thanso nakah nupa pawl ih thuhla a thupit nak langter nak zingzoi nak a tuah. Himi cu a lar bik mi ruahnak pawl an si.\nNu pakhat cu beidong nak nat a tuar asile nu in naute a suan thei ruangah naute khal a siat suah. Mipa pawl cu an nupa pawl ih kom nak an tul ih himi nu pawl cu duhdawt thiam tu nupa pawl ih thu pawl ah a tamsawn an tel. Naute pakhat cu zumawk nak nei dingah a tul ruangah himi cu a thupi tuk.\nPa pawl tuanvo cu fapa hrang thunei tu si dingah, a tha mi le asia mi pawl zirh thei tu si dingah a si. Nui duhdawt nak khal sim cawk asilo. Nu pawl in fa le pawl an duh nan pai duhdawt nak thawn a dang. A hman mi daan tha zirh ding. Nauhak pawl in umtlandaan le a hrampi daan pawl thu zir dingah a si. Hivekin kil lo asile mipa pakhat cu ruahnak luar a si thei.\n2. Kum 6 ihsin 13 tiang\nHimi kum ah mipa pawl in mipa nunau sinak thaten an thei thiam ih, mipa vekin um daan pawl an nei. Ph.D le zingzoi tu thinlung mifim Peggy Drexler in himi kum ih mipa pawl kilkhai nak ah a tanglam thu pawl a thupi bik tiin an ruat.\nNa fa cu mipa a tlingtlak ih sual duh nak ihsin kilkhawi dingah zuam loin, hivek thuhla pawl tawlrel thiam dingah zirh ding. Thansonak, zalennak le zuamnak pawl tha pe in na fapa ih mipa a tlingtlak nak man ret sak aw. A duh mi meithal thawn a lek duh asilole tih a nung mi video game pawl a lek duh asile, na kham asile tidaan hawl sak aw.\nAsinak upat aw. Mipa asinak langter dingah a bang lomi style an nei. Asilole nunua vekin cangvaih an duh asi khalle a tha. A bang aw lomi duh zawng pawl tha pek aw. Nupa pawl ih buainak cu fa le pawl cu anmah thawn an bang aw ter duh ih, a bang aw mi duh nak neih ter an duh. Asinan a bang lomi cangvaih nak pawl tel dingin na fapa tha na pek nakin na nunram ah theih kauhnak a tam ter ih, zalen zetih hril thei nak man ret dingah a bawm ding.\nMipa, nuanu a hram bun in ruahsan nak nei hlah. Peggy Drexter in a zingzoi nak vekin mipa nunau sinak thu pawl ah kham nak a um lomi mipa pawl cu an zalen sawn ih, an tlaitluang ih an khukhri pawl hnak in taksa lam ih tuar thei nak an neih thu a sim. Tuar thei dingin zirh aw. Amah ten a um thei nak cu doral duh nak nei loin sim fiang aw.\n3. Kum 14 ihsin tlun\nKum 10 luan an si. An taksa cangvaih nak ruangah mipa pawl cu thinheng in mi an sual duh ruangah himi caan cu a har. Himi tha cu a hman mi ah hruai dingah a tul. Mai tuah mi par ah tuanvo la thei dingah bom a tul. Thinlung mifim Steven Stosny, Ph.D. in asim mi \"tuanvo laknak\" zirh nak hrangah a thupibik mi tawhfung cu power, covo le tuanvo pawl cu an kom aw ringring. Tuanvo lak thei deuhdeuh asile a dang pahnih khal cuvekin a thang ding thu zirh aw.\nCutiin an thilti thei nak lang ter nak caantha pe aw. Nauhak thanso nak lam ih mifim David Elkind, (Ph.D) in na fa cu a tha lomi rualpi a kom asile amah ten rori pial thei dingah caantha pek aw. Dik zet in nunsim aw. Amy Bobrow. (Ph.D) timi siilam pakhat in nupa dinhmun in a hnget zet mi hrem nak a silole a tam mi sumpai thawn an tawk zawn ih ngah nak cu zirh dingah a ol ter tiin a sim.\nA thupi mi ti daan cu zohthimtlak ih na um ding a si. A um daan a tha lo asile na fa cu ziang na zirh khalle san anei lo. Fapa a nei mi nupa sinak ih hmuhton mi ziangvek a si. Na san nak in hlawm aw.\nHi mi thucu fapa kai hruai daan thu thawn pehpar aw in one daily media ih tarlang mi thawn peh par in kan run rel mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/fapa-nei-mi-nupa-pawl-hrangah-thinlung-lam-mifim-pawl-ih-sim-mi-kilkhawi-daan-ruah-nak-1","date":"2022-08-14T03:30:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00336.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999992847,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999992847442627}","num_words":922,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.328,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nFanu pawl nauhak lai ihsin zirh tul mi a thupi mi thu (4)\nFanu pawl nauhak lai ihsin zirh tul mi a thupi mi thu (4)\nNu in fanu pawl nauhak lai ihsin theih tul mi pawl zirh nak cu an upat hlan le an upat hnu tikah mahlemah kilkhawi aw thei dingah a tha bik a si. Cutilawngah fanu pawl ih nunram ah lenglam, thinlung lam nat nak um loin a nuam mi nunram an din thei ding. A hman mi thinlung thawn daan tha nei dingah nitin nunram ah thiltha hmuh thiam nak thinlung, lungawi thiam nak, exercise tuah ringring nak le a harhdam mi inleei pawl ei thiam dingah zirh nak cu nauhak lai ihsin zirh a tul. Cutilawngah upat hlan le upat hnu ah anmai nunram kha thaten an din thei ding.\n1.Thenkhat thuhla kha thaten el thei dingin zirh aw\nNupa a tamsawn cu mai fale pawl felfai ten tong thiam dingah, midang upat thiam dingah, midang siatsuah loin an duh mi kim thei dingah cutivek pawl an zirh thiam. Himi cu a tha mi tuah nak a si. Asinan nauhak pawl kha ziang mi pawl thaten el dingah timi khal zirh a tul. Leitlun ah nauhak pawl cu thinlung, taksalam dik loih hman an tuar. Curuangah theih tul mi thuhla pawl ziang tin el ding timi zirh ding a tul.\n2. An mawi nak man ret thiam dingah le zoh thim tlak thil tha cawng thiam dingah zirh aw\nMithiam pawl ih an sim nak vekin nunau pawl cu an taksa um daan an diriam lo nak thu cu an tak sa rih ding an tih zet tiin nu pakhat in a sim. A san cu fanu pawl cu an taksa um daan ah an ning a zak ih mah le mah man ret awk nak, rawl nasa tuk ih einak, thanau nak buainak pawl an tong. Curuangah anmah parah body shaming a cang ter tu cafang pawl kha theih tawk in hmang lo dingah a tul. Mahlemah man ret nak cu taksa, thinlung hrang a tha mi a um thu thei thiam dingah sim a tul.\n3. Mah vial ih felfai ter dingah a ngah lomi thuhla pawl bomnak dil dingah zirh aw\nThinlung a hnget khoh mi nunau pawl ih thuhla pawl cu a hlan lai pi ihsin a rak um. Asinan nauhak naunau pawl hrangah midang bomnak dil ding a tul caan a um. Hivekih bomnak dilnak cu thamal ruangah cu asilole thiam nak theih nak a famkim lo ruangah siloin minung pakhat ih tuah thei nak rikhiah mi ruangah asi timi thei thiam dingah simfiang a tul.\n4. Mah paih mi thawn lungawi nak hawl in tuah dingah zirh aw\nMah le mah upat aw in tangdor in midang pawl thazetin a biak thiam mi tidaan cu lungawi nak le duhdawt nak nei thei dingah a thabik lam a si. Asinan mah pakhat lawng ziangkim rinsan nak cu hmailam ah buainak a cang thei. Curuangah mahlemah upat nak thawn zumawk nak ih a hrampi cu mai thinlung sungah um in mai lungawi nak kha mah rori tuah thei timi theithiam dingah sim uh.\nPhoto courtesy- google image\nref- youaremom","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/fanu-pawl-nauhak-lai-ihsin-zirh-tul-mi-thupi-mi-thu-4","date":"2022-08-14T03:17:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00401.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999696016,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999696016311646}","num_words":536,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nFate in ziaza sia nei pang lo dingah lamhmuh mi tidaan pawl\nFate in ziaza sia nei pang lo dingah lamhmuh mi tidaan pawl\nNa fate in na duh lo mi pakhat khat a tuah a si le ziangtin nun na sim ding? Ziangtin naihniam ding ti mi a thupi. Na lamhmuhnak parah nauhak pakhat ih ziaza a that thei vekin a siat tla a sia ter sinsin thei. Curuangah na fate ziaza tha ngah dingah forhfial thei mi tidaan pawl ka lo hlawm.\nA tha mi ziaza pawl ngah dingah ruahnak pekmi pawl\nZohthim tlak in um aw!\nNa fate lamhmuh dingah nangmah rori in ziaza tha hmang aw. Na fate in na tuah mi pawl cawng dingah a lo zoh rero kha thei aw. Na sim mi hnak in na tuah mi pawl a thupi sawn. Na fate kha 'zaangfah ten' ti mi tongfang na tong ter duh a si le nangmah rori tong hmaisa aw.\nNa fate lawm aw!\nNa fate ih ziaza tha pawl lawm aw. A tha mi thawn lehrul aw. Tahthimnak ah \"ka fapa te hi tha ten na lek thiam. Thlaalangkhuat pawl khal cabuai parah tla lo ten na lek thiam thei mi te kha ka duh\" ti vek in lawm aw. Hi mi in na fate kha 'Hey! Thlaalangkhuat pawl kuai ter hlah tiih sim hnak in a mah ten ralring thiam dingah a tha zawng ih ralrin peknak vek a si.\nNauhak te ih kiangah um aw!\nNauhak thawn naiten um tikah a tuar rero mi a si lo le a ruah rero mi pawl na lak thei ding. Nauhak thawn nai ten umnak in a ziaza thawn pehpar in ruat thiam dingah a bawm.\nThatho ten ngai aw!\nNa fate a tong rero laiah lu sut ih ngai mi vek le a tong rero mi pawl, a tuar rero mi pawl sim sal mi pawl vekin tuah aw. Hi vekih tuahnak in an mah upatnak le hnemnak a ngah ter thei. Thinhengnak tla thin a fual ter.\nThukam vekin tuah aw!\nA tha mi thukam siseh, a tha lo mi thukam siseh, na fate na kam theh le na kam vekin tuah sak aw. A tha mi thukam pakhat na pek theh tikah a beidong dingin na tuah lo ding ti a thei ding. A lo zum ding. Cu cun a tha mi ziaza pawl zir a zuam ding. Hi thuhla a rak pawl cun nauhak pawl ziaza tha nei dingah ziangtin tuah ding ti nan thei thlang ding zum a um. Kan RVA page ih tarlang mi pawl nan duh a si le like and follow tuah dingah ka lo sawm.\nPhoto -Google image\nref: raising children","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/fate-ziaza-sia-nei-pang-lo-dingah-lamhmuh-mi-tidaan-pawl","date":"2022-08-14T03:09:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00445.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.99997437,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999743700027466}","num_words":460,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.361,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nTuah ve dingmi Japan nulepa pawl hnen ihsin fale kilkhawi daan pawl\nTuah ve dingmi Japan nulepa pawl hnen ihsin fale kilkhawi daan pawl\nNunphung tinkim ah an nauhak pawl kilkhawinak ah a bangaw lomi ruahnak a um. A dang pawl vek thotho in Japan miphun pawl cu an nauhak pawl tuanvo theiin upat tlak mi mi upa cang dingah kilkhawinak timi ruahnak an nei. Asinan nangmah cu Japan ih khual tlawng dah cu asilole Japan nauhak pawl kiang ih um tu na sile ziangtluk in umtlandaan an thiam timi na thei ding. Nauhak pawl hman upa pawl thawn biakawk nakah an um tlan daan a tha ih upat daan an thiam.\n1. A hngetkhoh mi nu le nauhak ih duhdawt nak\nNu le nauhak karlak pehtlaihnak hnakin a hngetkhoh mi pehtlaih nakdang a um lo. Japan nunphung ah a danglam mi thil in hmuh. Nauhak pawl cu suak pek naute vekin nu kiangah an it theu. Nu in a leng tivek a suah ding asile nau cawi phah in an hruai theu. Nauhak zaten kum 2 tiang an tuah duhmi tuah thei nak an nei tiin an daan hrampi ah a um. Himi cu a linglet tiin ruah asi ko nan annih pawl cu suah keh in an that thu le an nupa pawl in an ngaihsak thu nauhak pawl theih ter dingah tuah nak a si.\nAmerica le Japan zingzoi tu pawl in an tuahmi pakhat ah kilkhawi daan le nauhak pawl ih nun daan pawl karlak pehtlaihnak a um timi a lang. Nupa pawl ih an tuah nak cu nauhak pawl ih buainak a um mi nun daan a si thei mi a mal ter ih thanso nak lam tlasam tu nauhak pawl ih nundaan pawl a thang ter thei thu hmuh a si.\n2. Innsang cu hmaisa ah a ra.\nDaan vekin nupa pawl cu nauhak pawl kikhawi dingah tuanvo an nei. Japan nauhak pawl in a malbik kum 3 tiang tlawng an kai lo. A hman. An hrangah sun ih nauhak kil nak tlawng ah an ret lo. Nupa pawl in pilepu pawl nau kil dingah an dil lo vekin a tamsawn in nau um tu khal an sang lo. Asinan nauhak pawl cu an pi le pu pawl, a dang an sungkhat pawl thawn caan tampi an hmang. Innsang cu lungawinak le lungawinak ih a hram asiih anmah a kilkhawi ringring tu ding pawl an tel tiin an zum. Inn sung sang pakhat ciar ah nauhak pakhat um daan rem dingah a dang ti daan pakhat ciar a umih, ti duhsan cu thil pakhat tuah dingah nauhak ih dil ding hnakin ziangtin tuahsak ding timi hmaisa ih tuah hnu lawngah tuah ding mi tuah ter ding a si. Nauhak pawl cu mi zoh daan an thiam ih an hmuh mi hmuahhmuah an zoh ruangah himi cu anmah ih umdaan le tlan daan pawl langter dingah a tha mi a si.\n3. Thinlung ruahnak pawl thupit sak nak\nMi tamsawn in Japan pawlkom le mi pawl cu an dai zet. A tlangpi ih tuar nak um lo nak thawn an kom aw tiin an hmu. An tuar nak pawl kilkhawi dingah a thupit ruangah anmah pawl cu hivekin a remdai ih buainak um dingin an um ruangah a si. Japan miphun pawl in mi dang ih tuar nak nasazet in an ngaihsak ih fale pawl khal cuvekin an zirh. Midang ih tuar nak pawl le sumdawnnak pawl upat nak a tel mi pawlkom ah nauhak pawl hrang ziangtin nung ding timi an zirh. Japan nu pawl cu nauhak pawl ih thinlung pawl an ngaihsak ih ningzak dingin, fih dingin an tuah lo.\nAnnih in mi tinkim ih ruahnak an theih pi ih mai hlawk nak thlun aiin zate that nak hrang tuahnak ih a thupit nak an thupit ter. An tangdor nak khal an upat. An um daan pawl cu a tha ringring tiin an ruat lo.\nNulepa sinak in hnatuan a tam. Ziangvek ih nel awk hman sehla thansonak hrangah hmun a um ringring. Veikhat veihnih ah kanmah pawl cu kanmah thawn daan a bang lomi nauhak pawl thawn pehtlaihnak a dang nunphung pawl ihsin thangphok dingah kan tul. Himi thu cu lovemedia ih ngan mi sungin kan ron tarlang sal mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2022-33","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/tuah-ve-dingmi-japan-nulepa-pawl-hnen-ihsin-fale-kilkhawi-daan-pawl","date":"2022-08-14T03:44:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-33\/segments\/1659882571993.68\/warc\/CC-MAIN-20220814022847-20220814052847-00681.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999949932,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999949932098389}","num_words":717,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.374,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNauhak pawl in mithar an tihnak san le tawlrel daan pawl.\nNauhak pawl in mithar an tihnak san le tawlrel daan pawl.\nThla 6-12 karlak nauhak pawl in an kiangkap ih um mi mithmai pawl an thleidang thiam ih nu le pa, kilkhawitu pawl thawn a tha mi pehtlaihnak an din thei thlang. Asinan, nauhak pawl cu nelawk lo mi (lo le) an hmuh dah lo mi mithar pawl thawn an tonawk tikah stranger anxiety tiih kawh mi tihphannak an nei. Stranger anxiety cu tamsawn ah mithar pawl kiangah si le tihphannak, thinphannak pawl a cang. Hmaisabik ah nu le pa hrangah hi dinhmun pahsuak dingah a tum tuk tiah ruah a theih. Asinan, hi hi nauhak ih thansonak thenkhat pakhat a si ih nuntu ziaza kil a theih. Hi thuhla cu nauhak pawl in an hmuh dah lo mi pawl an tihnak, an phannak thuhla pawl le olten tawlrel daan pawl kan tarlang ding.\n\"Mithar cu tihphannak thinlung le nu le pa kilkhawitu thawn thenawk ding phannak thinlung lak ih danglamnak cu ziang a si?\" American Psychological Association (APA) ih sim vek a si le stranger anxiety cu theih dah lo mi pawl kiangah cun nauhak pawl ih an thinlung ruahnak a danglam. Separation anxiety ti mi cu nauhak in an nu le pa, kilkhawitu pawl thawn an hlat awk ding cu an phanbik mi a si. Thansonak thawn pehpar mi thilcang pahnih hmunkhat ah a cang ko nan an danglam. Stranger anxiety um mi baby pawl, nauhak pawl cu mithar pawl an feh hlan lo an tih theu. Thinharnak pawl sungah nauhak pawl in hi buainak pawl an langter.\n- Mithar pawl mithmai hrialnak (lo le) hmun hla ih fehnak\n- Lem theih lo ding tiang tahnak\n- Nu le pa ih dung (lo le) taang sungih relhnak\n- Hmaihuhnak\n- Mithar thawn hmaiton aw lo dingih relhnak\nMithar pawl tihnak cu tamsawn ah thla sarih hrawngin a thok ih thla 12-15 tiang a tambik in kumhnih ah malte a demdeuh \"Ziang mi in Stranger Anxiety a cang ter?\" Nauhak pawl an upat vivo vekin minung thleidan thiamnak an nei. Theihtheinak le thinlung lam thansonak pawl komnak in an nu le pa, an mah kilkhawitu pawl, an nel mi pawl thawn thinlung tuar mi hlawmnak a can ter. A kiltu kiang ahcun thinlung hnangamnak a um ih nel lo mi kiangahcun thinphannak a can ter. Nauhak pawl cun ei ding, lek ding, ti a duh tu pawl thawn lawng pehtlaih an duh. Nel lo mi pakhat in a pom a si le thinphannak a can ter.\nHi mi dinhmun in nu le nauhak thinlung hnaihnoknak a cang ter thei. Asinan, hi tidaan pawl in nauhak pawl ih Stranger Anxiety tawlrel dingah a bawm thei. Stranger Anxiety hi nemhnget aw. Nauhak pawl ih mithar tihnak thinlung cu thatnak thawn nemhngetnak in thok aw. An kut kai aw. Na taang sungah um ter aw. An mah biak rero aw. An hnenah mithar thuhla sim in hni, ziaza pawl thawn cibai buuk ding sim in tha pe aw.\nNauhak kha a nauhak lai ihsin mithar thawn theihternak nei aw. Nauhak kha mithar thawn hmaisabik ah nel aw dingin tuah lo in cawi ter mi in nauhak a thin a phang ter thei. Hmaisabik ih nelaw dingin tuah lawngah nauhak ih thinlung sungah himnak a um thei ding. Nauhak thinphang zet ih a um le thinsau ten um aw. Dai ten um aw. Mah le mah tha peknak, thinlung hnaihnoknak can ter ai cun thin daiten um aw. An mah na lem lai ah pomnak le hnamnak ti vek a tha mi thinlung tuarnak pawl hmuh aw. An theihnak dingah tikcu daih pek aw. Nauhak tinkim in nelawknak le theihnak cu a danglam mi tidaan a um. An nunphung thlun in an tihphannak le thinphannak thinlung pahsuak thei dingin bawm aw.\nAn nauhak lai ah a dik mi tahthimnak pek aw. Nauhak pawl cu zingzoinak ihsin an zir ruangah tahthimnak pakhat ret aw. Aw ka neem, mithmai pan te thawn nelawknak nei mi, nel awknak um lo mi pawl thawn biakawknak a si. Nauhak pawl dinhmun in khat le khat pehtlaih duhnak thinlung um dingin tuah a theih. Nauhak a thinheng pang a si le nauhak kha mithar thawn hmun hla ah hruai aw. An duhbik mi leh nak lek ter aw. Tikcu a rei deuh hnu lawngah nauhak cu mithar thawn pehtlaih sal dingah zuam aw.\nMithar (mikhual lole hmuh dah lo mi) pawl tihnak cu suakpek nauhak pawl ih a harhdam mi nunphung, thinlung lam le theihtheinak thawn pehpar mi thansonak ah punghman thilcang pakhat a si. Na fate ih thinlung tuar mi thei in thinlung lam bawmnak pek cihnak thawn hi dinhmun ol ten pahsuak thei dingah bawm aw.\nSource: Raising Children\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/nauhak-pawl-mithar-tihnak-san-le-tawlrel-daan-pawl","date":"2023-04-02T08:23:24Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296950422.77\/warc\/CC-MAIN-20230402074255-20230402104255-00416.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998187423,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999818742275238}","num_words":801,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.345,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nMidang a bomnak ihsin amaih nunnak a rak hum ngah tu Brian Clark\nMidang a bomnak ihsin amaih nunnak a rak hum ngah tu Brian Clark\nBrian Clark cu 1947, July 4 ah Canada ah a rak suak. Businessman (sumdawng) pakhat a rak si ih, 2001, September 11 ah USA ih World Trade Center innpi vanzam thawn an rak do tum ih luat tu lakah a tel ve mi pakhat a si.\nA rak luatdaan cu hiti'n a si:\nA hnatuannak cu World Trade Center inn sangpi pahnih lakih thlangta tu ih dot 84nak ah a si. Flight 175 timi vanzam in a hnatuannak innpi a pah tikah Brian Clark le vanzam ih pahnak zawn ihsin a luatmi a hnatuanpi minung 8 pawl cu hmunkhat ah an finkhawm aw ih Stairwell A timi kailawn ihsin thuailam ih tum khawm dingin thubotcatnak an nei. A dot 81nak an thlen zawngah tlunlam kaiso tu mipa pakhat le nunau pakhat an tongih nunau nu cun an lamzin kham in, thuailam hlapi ah meikhu le mei-alh a tam tuk ruangah luatnak lamzin um sun cu, luanglu lam kaiso ih runtu helicopter hngah ding lawng a um thlang ti'n ralrinnak a pek hai.\nBrian Clark le a hnatuanpi pawl cu cutawk ah an cawl ta ih, nunau nu ih thu ngai in tlunlam kaisal ding maw, lole, a simmi ziangah rel lo'n thuailam ih tum sawn ding timi thu an ruatkhawm rero. Culai tak fangah a dot 81nak innkhaan sung ihsin bomnak dilmi aunak aw a thangmi cun Brian Clark ih hna a khoih tuk. Tlunlam kai ding maw thuailam tum sawn ding timi an buai rero lai ah, a hnatuanpi pakhat Ron DiFrancesco timi pa hruai in, Brian Clark cu bomnak dil ih autu hawl dingah innkhaan sung cu a vung lut. Innkhaan sung an luh zawngah an hnatuanpi pawl cu luanglu lam pan ih an kaiso kha Brian Clark cun an hei hmu ta. Luanglu fehnak sangka khar a si ruangah le runtu ding helicopter an tum ngam lo ruangah cu pawl hmuahhmuah cu khai ni ah pialral lam an pan thluh tinak a si.\nBomnak dil ih aunak aw an theihnak lam an pan rero laiah Ron DiFrancesco cu meikhu tuar thei loin, kailawn umnak lam ah a kirsal. An rualpi dang vekin tlunlam a kai ding zum a um zet ko nain, anih cu thuailam tum ding sawn a rak hril ngah ih thihnak ihsin a rak luat ngah ta. Brian Clark cu bomnak dil ih au rero tu a hmuh hlan lo a vung hawl ih phar sahpi ih khatlam ah thil kuai tek-nawi ih nen mi Stanley Praimnath cu a va hmu.\nStanley Praimnath cu Fuji Bank ih hnatuantu pakhat a si ih sakta tu World Trade Center innpi vanzam ih a pah ruangah a hnatuannak thlang tatu innpi a suahsan zo lawk nan, humhualtu pawl in luhsal a theih an ti ruangah a rak lutsal mi a si. Amaih hnatuannak a dot 81nak a thlen hnu, phone a biak rero lai ah a dang vanzam pakhat in a umnak zawn a run pah kha a hmu. Cutikah au phah in a khir ih cabuai tangah a relh cih. Vanzam ih innpi a pahsiat hnu ah hriamhma malte lawng ngah in a nunnak cu a rak him. Brian Clark ih a vung hmuh ah hin an karlak ah phar sangpi in a dang. Cuih phar cu minung thazang lawngih siatbal theih le a si fawn lo. Curuangah Stanley Praimnath hrangih luatnak lamzin um sun cu phar par kai ih lan ding lawng a si.\nA kai thei ngai pei maw tiah awloksong in a um nan, Brian Clark ih forhnak in a zuam tento. Vei tampi a rak tla sal ih a kut hman malte a rak siatsuah. Neta bikah Brian Clark cun a kut in a rak dirh ngah ih cuti'n phar sangpi cu a rak lan ngah thei.\nCuih hnu ah Brian Clark le Stanley Praimnath te pahnih cu meikhu pit le thil kuai tek-nawi tampi lakah an fehnak ding lamzin sial phah in thuailam ah an rak tum vivo. Cuti'n a dot 31nak an thlen zawngah a siat lomi phone pawl an hmu ih, 911 le midang an biak duhmi pawl minute mal lai sung phone an biak ta. Anmaih an biak hnu lawngah miruntu pawl in vanzam ih pahnak zawn le a tlunlam ih kharhkhum ngah mi pawl hmuahhmuah hrangah luatnak lamzin kailawn him pakhat a rak um nan si maw timi an vun theifiang lai.\nZinglam nazi 9:55 cekci ah miruntu pawl umnak innpi dot tangtabik cu an vung thleng. Mi pakhat cun nisuahnak thlanglam ih ummi Liberty Street timi lamzin an thlen vete'n tlan vurvo dingin ruahnak a rak pek. 9:56 AM cekci ah Brian Clark le Stanley Praimnath cu World Trade Center innpi umnak hmuankulh sung ihsin an tlansuak ngah.\nBrian Clark ih sim vek a sile, cuih hmun ihsin blok pahnih hrawng an thlen zawngah Stanley Praimnath in innpi a cim ding a zum thu a rel ih, anih cun fek zet ih sak mi a si ruangah a cim lem lo ding ti'n a ti nan, a tong mi hman a theh hlan ah innpi cu a rung cim ngaingai ti a si. Innpi a cim hlan minute 3 ah Brian Clark le Stanley Praimnath cu innpi umnak an rak suahsan ngah ih netabik innpi suahsan tu minung 25 lak ah an rak tel ve. An dungah mi 2 lawng an um. Meikhu tuar lo ruangih a kirsal tu Ron DiFrancesco hi netabik ih luattu a si.\nWorld Trade Center innpi 2 vanzam thawn an rak do ruangih nunnak liamtu minung 3000 zikte lak ihsin Brian Clark ih hnatuanpi 61 an tel ve.\nInnpi thlangta (Tower 2) vanzam ih a pahnak zawn le a tlun lam ih um mi lak ihsin minung 4 lawng an luat. Innpi sakta (Tower 1) vanzam ih a pahnak zawn le a tlun lam ih um pawl cu pakhat hman an luat lo.\nNeh hnu ah, Stanley Praimnath in a nunnak rak humtu Brian Clark hnenah lungawithu a rak sim. Brian Clark khal in, Stanley Praimnath ih au-aw a theih ruangah luanglu lam pan loin amah a rak bom ruangih thihnak ihsin rak luat mi a si ruangah a hnenah lungawithu a rak sim ve.\nHi thil cangmi ih in zirh mi cu, ziang tlukin vansiat malmaknak kan ton hman ah, kan hnakih bomnak a tulmi mitlasam pawl kan va bomnak in kanmah hrang lala khal ah thatnak a rak suahpi theu timi hi a si.\nKan bomnak tulsam mi pawl bawm dingah khulfung lo te'n kan kut kan san tum ve cio pei!\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/midang-bomnak-ihsin-amaih-nunnak-rak-hum-ngah-tu%C2%A0brian-clark","date":"2023-03-23T18:29:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945182.12\/warc\/CC-MAIN-20230323163125-20230323193125-00001.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998237491,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998237490653992}","num_words":1106,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.308,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBlessed Carlo Acutis ih thuhla zuk mi flim.\nBlessed Carlo Acutis ih thuhla zuk mi flim.\nBlessed Carlo Acutis ih thu zuk mi flim reiloteah an tarlang thlang ding. Cui flim cu \"Heaven can't wait\" tiin hmin an pe. Cui flim ih director tiin Jose Maria Zavala in tuanvo a lak. Himi kumhra luan fang Blessed cu 2020 October ah Blessed tiin an khaisang. A thih ah kum 15 fang lawng a si.\nHimi flim an zuk nak ih tumtah mi cu mi menmen mino pakhat ih nunram zuk mi a si. Ziangruangahtile leipar ih tui lai mino pawl hrang himi Blessed ih nunram a thupi tuk. Tuilai mino pawl cu an nunram a lang fiang ter hmuhnak an tul. Cui zoh awk nak cu Blessed Carlo asi.\nBlessed ih nunram cu mi menmen mino pakhat ih nunram tiin ti asinan cui mi menmen ih nunram cu a danglam zet. Cui a danglam nak cu amah mi menmen mi no pakhat asi ter. Amah khal mino vek in tuah duh mi khal a nei.\nA thinlung ih a phur zet mi pawl a nei. Asinan a nunram cu man nei zet in a hmang. Ziangruangahtile Pathian cu hi leipar kan um lai ah nuam zet ih um ter in duh. A nat nak a tuar nan phun zai loin kohhran duhnak thinlung, midang duhdawwtnak thawn atha bik in a hlan. Cumi thu thawn khal a famkim ter.\nAmah cu Lokimia nat thawn 2006 ah anunnak a cem. A dam lai ah santhar fimnak pawl cu Gospel thu karhzai te dingah a rak hmang. Zohthim tlak mi a nunnak cu tuini leilungpi hrang a thupi zet. A hleice in mino pawl hrangah a si. Ziang ruangahtile Blessed cu Internet, Game pawl a duh zet tu mino pawl hrang himi fimnak pawl man nei dingah ziangtin hmang ding timi ah zohthim tlak a si.\nBlessed cu sanathar fimnak pawl a duh zet tu tuilai mino pawl hrang zir ding mi a thupi zet mi hrampi pakhat a si. Ziang vek thil hman a tha lam zawng in hmu loin ruahsannak um lomi thu pawl karlak ah an thinlung a hlo ral. Blessed cu cuvek a silo. Amah cu thiltha a hmu. Men men tiin a pom. Ruahsan nak a nei.\nAtawi zawng in ti ding asile Blessed ih santhar fimnak parih a thinlung um daan cu tulai mino pawl hrang a thupi zet. Himi flim cu Blessed ih nunram um daan thuhman langter nak a si. A nunramah nu ih thuhla a duh zet. Innsang hrang fimna pe, thuhman pek tu flim a si.\nFlim a zoh tu zate nupa pawl, pilepu pawl, nauhak mino pawl, tu pawl, innsang pawl dinhmun in flim ih pek mi thuzirh mi cu ruahsannak siseh, a hman mi khal siseh, Christu ih duhdawtnak thu le midang pawl khal Christu ih duhdawtnak a um thu khal a thei ter ding. Himi thuhman theihnak cu nangmah le nangmah zoh aw nak in na kiangkap pawl a lo ngaihsak ter ding.\nHimi flim ih pek mi thudik cu a tawizawng in sim ding asile \"to be happy making other happy\" tiin a si. Himi flim cu hmun hnih ah an zuk. Cumi cu Madrid le Assisi ah a si. Assisi cu Blessed ih thlan umnak hmun a si. Himi thuthang cu Rome Report thuthang ihsin kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/hminthang-pawl\/blessed-carlo-acutis-ih-thuhla-zuk-mi-flim","date":"2023-03-23T16:53:01Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945182.12\/warc\/CC-MAIN-20230323163125-20230323193125-00048.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999910593,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999910593032837}","num_words":573,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBangladesh Catholic Pawlpi in vei 38 nak 2023 leitlun mino pawl ni tuah.\nBangladesh Catholic Pawlpi in vei 38 nak 2023 leitlun mino pawl ni tuah.\nBangladesh ih Catholic Pawlpi in vei 38 nak leitlun mino pawl sunloih ni (NYD) cu Feb 17-21 tiang khulna diocese ih St. Paul Parish Shelabuniya, Mongla ah an rak tuah. Episcopal Commission for Youth (ECY) le khulna diocese in leitlun mino khawm ah an rak tuah. Tui kum ih leitlun mino pawl ni thuluu cu \"cui hnuah Mary cu a tim a tuah ih Judea peng tlangpar khua ah zamrang ten a hung feh\" (lk 1:39)\nHi mi khawmzawhnak ah Bangladesh ih diocese 8 ihsin mino 530 lenglo an rak tel. Caanseh thoknak ah khualna diocese ih mino pawl in mino pawl hmuahhmuah le mino coordinator pawl, Puithiam pawl, Brother le Sister pawl cu an mai ram daan vekin thlumte (Mawthai) le pangpar pawl cu hmuahnakah an rak pe. Mino pawl caanserh cu mino pawl hrang Episcopal commission ih Chairman Chittagong ih Archbishop Lawrence Subrao Howlader in a rak hoha.\nArchbishop Howlader in mi tinkim cu Thinglamtah phur dingah kan nitin nunnak ah Bawinu Mary vekin tho in feh lohli dingah a sim. Pathian thu a simnak ah khula diocese ih Vicar General Fr. Jacob S. Biswas mino pawl ih hmuhnak kau dingah mino pawl hrang forhfialnak a rak nei.\nVicar General in mino pawl cu kohhran ih tui caan le hmailam caan ih tleunak an si\" tiin a sim. Archbishop Lawrence Subrato Howlader le a dang diocese ih coordinator pawl khal an tel ve. Bangladesh hramlak le tikcu thlengnak lam ih MP ministry Habibin cu mino pawl ni ih a hleice mikhual tiin an tel. Bangladesh Alaan le diocese mino ih allan cu onnak caanserh ah an tar.\nCu tiin President in leitlun mino pawl ni ih a hleice ih tumtahmi pawl a sim. A thupi mi mikhual in \"mino pawl cu leilungpi kilhim ding le thansonak I an cangvaihnak thawn tuan nak hrang ambassador an si\" tiah a rak sim. Dhaka Archdiocese ih mino pawl in Bawi Jesuh ih nunram le thinglamtah ih a thihnak cu drama thawn an pholang.\nExcutive Secretary le Fr. Bikash James Rebeiro CSC in a thusimnak ah Bawinu a tho ih a pok cih\" timi thawn pehpar in a sim. Fr. in mino pawl hnenah Bawinu vekin \"Yes\" tiin sim ve thei dingah le a nunram thuanthu zoh fel dingah a sim. \"Pathian in ka hrangah ziang a tuah ding\" tiin mino pawl a sut. Ka tumtahnak ah Pathian in ka tuah dingih a duh mi tuah dingah I bawm maw? Tiin Fr. Rebeiro in a rak sim. Netabik kharnak Missa cu Archbishop Lawrence Subrato Howlader CSC in a hoha. Thuthangtha a simnak ah mino pawl hnenah mission hnatuannak cu Lisbon in a thok ih a tu leilungpi ih na tuan a cuu tiin a thei ter.\n2024 leitlun mino pawl ni cu Sylher diocese ah tuah a si ding. Hi mi ih a tel ve mi Raphel Gomes in \"hi mi leitlun mino pawl ni ih thu ka zir thei ruangah ka lungawi ih kan mai riantuannak ah Christian tleunak thawn tleu dingah a sim. Fr. Bikash James Reibeiro, CSC in vei 38 nak leitlun mino pawl ni thehnak hrang lungawi thu a rak sim.\nPope St. John Paul II cu mino pawl duh sak zet tu le ruahnak tha neitu a si. Mino pawl a duhsaknak thawn leitlun mino pawl ni ih a sim mi cu leitlun killi le diocese pawl ah leitlun mino pawl ni tuah vivo dingah a rak sim.\nHi thuthang cu RVA thuthang ih kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/bangladesh-catholic-pawlpi-vei-38-nak-2023-leitlun-mino-pawl-ni-tuah","date":"2023-03-25T02:10:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945292.83\/warc\/CC-MAIN-20230325002113-20230325032113-00127.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999246597,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999246597290039}","num_words":612,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nAfghanistan le a rammi nunau pawl hrangah thinkhat lungkhat te'n tuantlang dingah zangfah dil\nAfghanistan le a rammi nunau pawl hrangah thinkhat lungkhat te'n tuantlang dingah zangfah dil\n\"Nunau pawl cu cazir hman sian an si lo. Fala note pawl tla hramthok tlawng kai ding an siang lo. A duhsan cu nunau pawl hi an covo hrampi rori hman pek an si lo tinak a si\" ti'n Caritas Germany ih International Director tuantu Oliver Muller cun a sim. Himi hi Islamist Taliban cozah in Catholic pawlkom pawl ih mipi hrang bomnak hnatuan tuan thei diangah siannak an pek mi Afghanistan ram pakhat ihsin a tlun zawngah Oliver Muller in a simmi a si.\nTui tum ah Vatican thuthang zung in Afghanistan ih nunau pawl hrang zangfah dilnak an run tuah mi hi, March 8 ah \"International Women's Day\" ti'n kum tin teih tuah a si theu mi leitlun ih nunau pawl sunloih ni hngilhlonak hrangih an tuah mi a si.\nVatican thuthang ih pawlkomnak an neih mi Oliver Muller hi leitlun huap ih theih mi miharsa bomnak petu pawlkom 'Caritas Germany' ih International Director a si ih tu bai teah Afghanistan ihsin a rak tlung. Taliban cozah khal in Oliver Muller ih hoha mi Catholic pawlkom hi Afghanistan ah hna tuan thei dingin siannak a pek mi a si.\nVatican thuthang thawn pawlkomnak an neih mi ah, Oliver Muller cun, \"Afghan nunau pawl cu minung ih covo hrampi hman pek an si lo\" ti'n a sim.\n\"Nunau tel lo in hnatuan a theih lo timi cu pheh theih a si lo. Hitawk kan tlawn san nak khal himi thuhla ziangti'n tawlrel theih a si ding timi theih duh ruangah tla a si,\" ti'n Oliver Muller cun Afghanistan ihsin a tlun zawngah a sim.\nA simnak vek a sile, leitlun huap zingzoinak an tuah mi ah Afghanistan hi leilung tlun ih ram hmuahhmuah lakah nunau pawl hrangih umnak thalo bik a si. Nunau pawl hi mipi lakah tlanlen sian an si lem lo.\n\"Kabul khuapi ahcun thil tul mi lei dingih dawr-awk ding ah lamzin par ih feh rero sian an si. Asinain, Afghanistan ramsung khuapi dang tampi ahcun innsang sungtel ihsin mipa pakhat tal tel lo cun nunau pawl cu inn leng suah hman sian an si lo,\" tiah Afghan nunau pawl ih nuntun khawsak har zia thawn pehpar in Oliver Muller cun a sim.\nCaritas Germany ih Director pakhat dinhmun in Oliver Muller cun a tanglam vekin zangfah dilnak a nei: \"Afghanistan thinkhat lungkhat te'n kan bom cio ding mi hrimhrim a si. Europe kiang naite ah buainak dangdang um ko hman sehla, Afghanistan ih buainak hi ziangih siarlo mi si lo dingin kan tuah theimi hmuahhmuah kan tuah a tul rori ko. Afghanistan cu leilung tlun ih a derdai bik le a farah bik mi ram lakih pakhat a si ve. Curuangah hinah kan um hrih ko ding.\"\nCaritas Germany hi Afghanistan ah 1984 ihsin a rak um zo. Humanitarian projects tampi hmangin minung million tampi bomnak pe rero tu pawlkom khal a si.\nHi mi thuthang cu Vatican News in kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/afghanistan-le-rammi-nunau-pawl-hrangah-thinkhat-lungkhat-te%E2%80%99n-tuantlang-dingah-zangfah-dil","date":"2023-03-23T17:28:44Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296945182.12\/warc\/CC-MAIN-20230323163125-20230323193125-00476.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997560382,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997560381889343}","num_words":531,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPontifical Mission Societies (Pawlkom) in Syria ram, Turkey ih linghnin hrang sumpai bawm.\nPontifical Mission Societies (Pawlkom) in Syria ram, Turkey ih linghnin hrang sumpai bawm.\nTlawngkai nikhat ni ah US ih Pontifical Mission Societies in linghnin ih tuahmawhnak tuar tu pawl bawm dingah Turkey le Syria hrang the Earthquake Aid ah sumpai in bawmnak an rak pek. Hi zemdarhnak in linghnin tuartu pawl bawmnak ah mission hnatuantu Puithiam pawl, thukam pathum latu Sr. pawl le mission hnatuantu mipi pawl a bawm ding.\n\"Linghnin ih siatsuahnak zat a zaten thei dingah cun a tuan tuk lai ko nan, hmuhton mi in hmailam caan tha ten ruah cia a tul tiah in sim,\" tiah the Pontifical Mission Societies (PMS) ih US National Director, Monsignor Kieran Harrington in a rak sim. CNN ih tarlang vek a si le tha 7.8 um mi linghnin ruangah cui tikcu caan zing 4:17 am le tlawngkai nikhat sun ih tha 7.5 um mi linghnin Turkey le Syria ih a can ruangah mipum 7900 luan an thi ih mipum 1000 hriamhma an tuar ti a si.\nCNN thuthang in Turkey le Syria ah inn cim thawng tampi sung lakih mipum 4 million cun humanitarian assistance an rinsan tiah a tarlang. Monsignor Harrigton in \"mission hnatuantu pawl bawm dingah an man cia zo. Turkey ram ih national director in tui thilcang ruangih kuat mi dollar tinkim thawn hi thilcang ruangih harsatnak tongtu pawl hnenah direct in a thleng ti fiang dingah NGO pawl thawn an tuan tlang rero,\" tiah a rak sim bet.\nPope Francis in tlawngkai nikhat ni ah linghnin ih rak siatsuahnak a tuar tu pawl hrangih a riahsiatnak a rak langter ih Turkey le Syria ih mipi pawl thawn riahsia in naihniam ten a um thu a thar ih a langter thu khal tlawngkai nihnih ni ah twetter ah a rak tarlang.\n\"Turkey le Syria ih linghnin tuartu pawl thawn ka thinglung zate in naihniam ten ka um. Nunnak a liam tu pawl, hriamhma a tuar tu pawl, innsungsang pawl, le a runtu pawl hrangah thla ka cam sak rero. Hi tihnungzet mi thilcang lakah kan mai a hngetkhoh zet mi bawmnak pawl in sawmdawl thei hram seh,\" tiah a rak ti.\nChaldean Bishop in \"mipum 2 million le hrek hrawng um mi khuapi cu electric, tidai le meisa hlum um lo in an um. Thlatang caan cu a dai tuk ih a har tuk. Lamzin tluan lole mawtaw sung pawl ah minung pawl ka hmu. An thinphang in, ziang a cang ding an thei lo. Ziangah tile cu mi thilcang a cem lo men thei tiih sim rel nak pawl khal a um rero,\" tiah Fides ah a rak sim.\nThe Pontifical Mission Societies, USA in Catholic diocese pawl ah sumpai an thunlut dingih rinsan tlak zet mi hnatuan pi pawlkom pawl in hi besia zet mi tihnungza ruangih a tuar tu pawlkom pawl ih tulsam mi pawl an silhkhah ding.\"A ralai ding mi ni pawl ah hi mipum (thi le lo) a thang deuhdeuh ding\" tiah Monsignor Harrington in a rak sim. Kan ruahsan mi cu US ih Catholic pawl in tirhsiannak, minung pawl ih harsatnak pawl demdeuh dingah a thupi mi pawl an bawm ding hi a si.\nCui hmun Parish pawl ih Bishop pawl, le mission hnatuantu pawlkom pawl hnen ihsin US Pontifical Mission Societies in Pawlpi ih tulsam mi pawl parah dik zet in sumpai a zem ding. PMS in cui hmun le Biakinn pawl thawn pehtlaih in US ih mission hnatuantu Bishop pawl hnenah direct in sumpai a kuat.\nHi tawk the Earthquake Aid for Turkey and Syria ah zo khal in khat le khat ngaihsak awknak hrangah sumpai nan hlu thei. Hi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/%C2%A0-pontifical-mission-societies-pawlkom-syria-ram-turkey-ih-linghnin-hrang-sumpai-bawm","date":"2023-06-07T11:38:42Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00574.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998642206,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998642206192017}","num_words":632,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.328,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPathian a thu pi bik ih a ret tu inn sung sang\nPathian a thu pi bik ih a ret tu inn sung sang\nKutsih nak cu mi a hip thei tu pek awk nak pakhat a si tiin an ti. Minung si nak ih duh dawt nak men in a thangso mi inn sung sang din a theih tiin zo hman in kam awk nak an pe thei lo.\nInn sung sang ah Pathian a tul. Pathian ih duhdawt nak cu minung ih duh dawt nak hnak in a hman sawn. Minung ih rin tlak si nak hnak in a hngek sawn. Minung ih ngai sang awk nak in mah le mah pek awk thei nak duh dawt nak ngai ngai ah siseh, minung ih daw nak, nei duh nak duh dawt nak in a thiang fai mi duhdawt nak ah siseh a thleng aw thei. Duhdawt nak taktak cu Pathian hnen in a ra. Pathian rinsan tu duh dawt nak inn sung sang cu rin tlak a si.\nTidai le Nga then a theih lo vekin, thingkung le a hram a dangdang ih ret a ngah lo. Cutivek in a nuam mi inn sang din dingin Pathian thawn peh aw loin a ngah lo. Pathian thawn hlat aw asile minung thawn khal hlat aw ding. Duh dawt nak thawn a hlat aw. Pathian thei lo, thu dik nei lo, duh dawt nak nei lo tu pawl cu an mah ih hrangah siseh, midang hrang khal ah siseh, tihnung zet mi ramsa phun asi.\nTih a nung vivo ding a si. Mi soisel hmang nak, rintlak lo nak, ngai sang awk nak nei vivo ding. Pathian a zum ih kawhhran ih zirh mi vek ih a nung tu pawl cu zangfah nak an nei. Ngai thiam nak an nei. Mah that nak ruat lo in mi hrang an pek aw thei.\nCuruangah biak nak lam ih a hngek khoh mi inn sung sang cu a dai nuam, lung awi nak aum. Lung rual nak a um. Biak nak a thlun lo tu inn sung sang cu inn sang ah a tam sawn cun a rem dai lo. Lung awi nak a um lo. A hngek khoh lo. Har phah in a siat ral ding. Pathian a thu pi bik ih a ret tu inn sung sang cu an hlawh tling.\nMah le mah ngai sang aw tu inn sang cu ol tein a tlu hlo thei. Duh awk nak meisa, thin heng nak meisa a alh ol ruangah asi. Pathian a lai ih a ret tu nu le pa karlak ah mah le mah ngai sang awk nak a mal. Tuar thei nak, harsat nak tuar thei. Rin tlak nak a um.\nPathian a tel lo asile, minung cu a hman mi duh dawt nak ih hlawhtling nak kan ngah thei lo ruangah asi.\nPathian lo in thu hman a um lo. Thu hman thei lo pawl ih peh thai awk nak cu a rei le a pelh ding. A cem nak mawi hmuh a theih lo ti cu thu dik asi.\nBawipa in inn cu a saklo ahcun, inn sak tu pawl ih hna tuan cu a lak asi. (Saam 127:1)\nPathian thu a thlun ih thu hman a kai hngek tu inn sung sang cu a tum mi har sat nak pawl khal tuar thei nak an nei. Hlawhtling nak an thleng thei. Pathian a lai ih a ret tu inn sung sang pawl cu ngai sang awk nak ih khuh an tuar ding. Curuangah a fate mi har sat nak pawl hman lan suak dingin a har ti kan hmu thei.\nPathian tel lo in thinglamtah phurh a sile bang a dem deuh men thei. Pathian a tel lo ruangah duh dawt nak a tel lo. Duh dawt nak tel loih tuah nak pawl cu daan kel pawl hman a hlo thei. Har sat nak tuar caan ah, Pathian ih zang fah nak thawn tuar tlang ah cun tuar thei nak a tam asi.\nCuruangah Pathian thu dik a kai hngek tu inn sang cu inn sung sang ih thli sia pawl pah a theih.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/pathian-thu-pi-bik-ih-ret-tu-inn-sung-sang","date":"2023-05-29T10:01:21Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00220.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998598099,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998598098754883}","num_words":703,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.293,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNu le pa hmuh suam nak in har sat nak a thleng thei\nNu le pa hmuh suam nak in har sat nak a thleng thei\n\"A pa a thawi ih a nu kha inn ihsin a dawi tu fapa cu ning zah nak le mualpho nak a suah ter tu a si.\" (Thu 19:26)\n\"Pa ih nun sim nak a el tu cu mi aa an si. Nun sim nak a sang tu cu mi fim asi.\"(Thu 15:5)\n\"Fa pa fim cun a pa ih nun a sim tikah a ngai. Asinan mi hngal cun ka sual ngai a ti dah lo. Mi tha cun an tong kam ih rah an ei ding.\"(Thu 13:1-3)\nNu le pa a hmuh suam tu pawl cu har sat nak an tong thei.\n\"A pa a hnon tu cu hmin sia tak in a lar ding. Nu a thin heng ter tu cu Pathain in a caam ding\"(Sirah 3:18)\nPa ih that nak ziang ih a ngaih sak lo tu pawl cu pa a hmuhsuam tu fa le pawl ih ton mi harsat nak an tuar ding. 2Samuel sungah David siangpahrang ih fapa Absolom cu rin tlak lo mi thawn an kom aw ih a pa cu a dodal ih a pa ih nun nak cu a do. Cui fapa sual cu thih sia in a thi.\nNu le pa par ih sual nak a nei tu fa le pawl ih an caan netabik cu a mawi lo.\nPersian siangpahrang Corroes (A.D 628) cu ram a uk lai ah a pa cu tih um tak in a that. Cutiin a mah ih sual nak cu a mah rori in a tuar sal.\nCorroes siangpahrang ih fa upabik cu a kil tu pawl thawn kom aw in siangpahrang bawipa an kai ih hridai thawn an ten ih thawng an tlak. Cui hnu ah Corroes siangpahrang cu a mah ih fapa rori in, a mah ih sual nak a phunphun a phuang.\n\"Nang mah cu napa kha na thi ter ih kei mah khal in, nang mah cu, cu mi vek in ka lo tuah ding a ti ih siangpahrang pa cu thi ding in thu a suah.\nA hman ah cun Corroes siangpahrang cu amah ih fa hnen ah sual nak cu ro ah a pe ih that lo nak cu amah rori in a tuar sal tiin an ti.\nMinung cu mah ih vorh mi vek cek ci in an khawm ding. (Galati 6:7)\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/nu-le-pa-hmuh-suam-nak-har-sat-nak-thleng-thei","date":"2023-05-29T08:44:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00368.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999829531,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999829530715942}","num_words":420,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.293,"stopwords_ratio":0.39,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNaute ih tong nak le theih thiam nak thangso dingah tuah daan pawl\nNaute ih tong nak le theih thiam nak thangso dingah tuah daan pawl\nNauhak pawl ih thangso nak cu pakhat le pakhat a bang aw lo. Thenkhat nauhak pawl cu tong thiam an ol nan thenkhat cu kum khat tiang hrawng an tong thiam a har. Feh thiam hrih lo mi naute pawl kiangkap ah tampi hmuh a si. Naute ih thanso nak cu naute ih thil a zir thei nak thawn a pehpar aw lo. Nupa pawl ih tuahtuan daan le an zirh thei nak thawn a pehpar aw.\nNaute cu thla 4 asilole thlanga hrawngah kiangkap aw pawl an zir thok ih kumkhat hrawng cun cawng dingah an zuam. Naute ih a kum ih zir in phun 2 an zir ruangah an tong thei mi tong le an zir mi tong phunhnih karlak ah an aw suak a sual thei. Naute cun tampi a tong hrih lo nan thu ngai in thei thiam dingih a zuam rero ruangah naute ih thansonak tha pe tu ding zirh nak pawl nupa pawl din hmun in khaisang ding a tul.\n1.Tampi tongpi aw\nTongtam deuh mi nupa pawl ih fa cu an tong a ol ih anmah sung daan tiin lawng kan hmang tam. Asinan naute in ziangruangah hivekin a thiam nak a sang tiin kan ruat thiam lo. Naute thawn nitin a um tlang mi nu pa pawl in tampi an tong tikah naute in a zir rero ruangah theih thiam nak le tong daan ah a bawm. Curuangah naute kiangah hlasak, biazai siar, thuanthu siar tivek pawl cu naute ih thanso theinak a thang ter thei.\n2. Thilri pawl hmuh ih biaknak\nNaute pawl tong dingah hminsin ol mi pawl cu mai simmi zuk hmuh in zirh nak a si. Tahthim nak ah tonak, bawhlung tiiih sim tikah thilri pawl khal veikhat ih hmuh thei nak cu hminsin nak a thang ter. Thla tilai hrawng asimi naute cu a rang le dum zawng a theih thiam hrih lo ruangah a rang le dum zawng zuk thawn naute zirh a tul. Nu tiin mahlemah hmuh aw ih sim nak cu naute ih a hmaisabiak an zir thei mi thil a si.\n3. Cangvaih daan kut ke thawn biaknak\nThenkhat thanso daan a nehhnu mi naute pawl cu an nupa pawl thawn pehtlaih dingah kut ke thawn biak daan an hmang thei. Tahthimnak ah naute a rilrawng caanah a kut zung pawl a kaa ah ret in nu in hmu dingin an lang ter nak pawl a si. A tong mi ih san kha nu pawl in an tuah thei nak in naute ih thanso nak hrang thinphang ding a tul lo. Pehtlaih dingah zuamnak cu naute in a zir rero lai timi thu hrangah naute ih zir nak parah na bei dong hlah. Pehbet in pehtlaih thei dingah zuam bet aw.\n4. Tihphan ding caan thei aw.\nNaute thla 12 a kim hman ah nupa thawn ziang hman tong thei hrih lo, a duh mi lang ter thei lo, midang a lehtul hrih lo, tong rero mi a thei hrih lo asile naute cu siibawi hnen hmuh aw. Naute kumkhat le hrek ihsin kum hnih luan asile naute cu mi khual pawl telin upa pawl le nupa pawl ih tong mi hmuahhmuah an thei thiam zo. Na fa a aw a hak asile buai nak a silo. Tong hak cu daan kel asiih a hleicein naute ih ruahnak le tong nak pawl zamrang ten a thang caan ah asi theu. Thla ruk hnakih tam an aw a hak asile siibawi pawl hmuh aw.\nPhoto -Google image\nReference- Mymom\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/naute-ih-tong-nak-le-theih-thiam-nak-thangso-dingah-tuah-daan-pawl","date":"2023-05-29T09:22:35Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00727.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999819994,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999819993972778}","num_words":620,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.313,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"▪︎ralhrang pawl zatek 20, a tangmi zatek 20 cu zohman ih humhual lo mi ram a si\n▪︎ tangrual ralkap pawl ih humhual mi ramsungah siizung 7, tlawng 400 lenglo, Palik zung 9 le Zirsang tlawng 5 on a si\nKareni (Kaya) ramkulh ih zatek 60 ram cu Kareni mipi rakap pawl in an humhual thei zo thu Kareni phunpi humhimtu ralkap KNDF hotu, Kareni ramkulh Zatlang kaihruainak Council hotu ဒုဥက္ကဌ ခွန်းဘီ in a sim.\nHumhual mi ramsungah siizung 7, tlawng inn 400 lenglo, palik zung 9 le zirsang tlawng 5 on a si zo tiah March ni 29 ih an tuah mi ramri project le Kareni dothelngnak ziang tiang a thleng zo timi relkhawmnak an neih mi ih a sim mi a si.\n\"Ramkhel thu ah thupi 3 a famkim a tul. Pakhatnak ah ramri a nei ding. Cun mipi a tul. Ramri nei si in mipi an um lo a sile ramkhel timi in sullam a nei lo. cun ziangha kan tuah sak thei timi par ah a tthum aw\" tiah KNDF hotu in a simfiang.\nAnih cun \"Kareni ramih ramkhel thu ziang tiang a thleng ti asile ဖယ်ခုံ peng tel in ramsung ih zatek 60 tiang kan humhual theh zo. Himi sungah khawte pawl khal a tel. khawpi pakhat ihsin peng 5,6 tiang kan humhual. Kan dung a liam cia thla khat hrawng ahcun Loikaw khawpi ihsin peng 6 hlatnak ကုန်းသာ khua ah doawknak a suak. SAC ralhrang lam in tampi an thi. An battalion cammander tiang tu ah thawng inn ah a to lai. A mai hruai mipawl in ramri an nor thein awn lo raungah tin thu hla lengvak a um\" tiah a sim bet.\nSAC ralhrang pawl ih an humhual mi ram cu zatek 20 hrawng lawng a um ih a hleice in Loikhaw, Phekhung le Bawlakhe peng lawng a si tiah ခွန်းဘီထူး in a sim.\n\"SAC ralhrang pawl cu khawpi sung lawng. Khawpi sung kan ti tik ah khawpi sung kan va do asile khawpi tampi a siat ding. A tu DMS, Phuso khawpi pawl ah doawknak a suak ruangah khawsung khawsung a siat theh zik thlang. Cu mi kan tan hrih ruangah SAC cun ralkilnak pawl tuah in khawpi an luah. Zatek 20 hrawng cu an humhual ding. Cuisin a tanglai mi zatek 29 hi cu raldonak hmun ram pawl a si. Zo hman um a theih lo. zo khal in an humhual ve cuang lo. kan feh khal asi le bomb kamnak ram le doawknak hmun pawl a si\" tiah a nih cun a simfiang.\nSAC ralhrang pawl cun Kareni ram ah a mai humhual mi ramsung zatek 20 sungah siizung 3, palik zung 3 le tlnawg 20 an ong theih ih, phunsang tlawng an on thei lo tiah theih a si.\nCuvek thotho in KNDF ih huamhual mi ramsung ramkulh ih minung thawng 300 pawl an um ih, SAC ralhrang pawl ih humhual mi ramsungah minung thawng 50 hrawng lawng an um ruangah minung a let 6 hrawng in an thlau aw.\n\"himi ih ka sum duh mi cu kan mah in ram kan humhual thei ruangah siah lak, daan lo in hna kan tuan a si lo. Curuangah ramkhel timi khuinah hmun nan thleng ti in sut asile kan kut sungah a um. Mipi pawl a tha thei bik in kan tuam hlawm dingih thuneihnak latu pawl thei tawk in kan dawi suak bet. SAC ralhrang pawl ih huamhual mi zatek 20 khal tu hnak in kan nor bet thei asile mipi pawl ih kan duh bik mi Democracy le tlangpar mipawl ih kan beisei mahte lairel theinak kan ngah ding\" tiah KNDF hotu in a sim.\nSAC ralhrang pawl ih thuneihnak an lakh nu 2021 May thla ah Kareni (Kaya) ramkulh ah dothelngnak ralthuam kan kai thok ih kum hnih sungah doawknak vei 600 a suak zo. Tufangah Kareni ramkulh hi rallam ah hmunsang zet kan thelng zo ih, SAC ralhrang pawl cun minung thazang nasa tak hmangin (Human Wave) ramri an nor thu KNDF ralbawi sangtu မာဝီ in a sim.\nSAC ralhrang pawl cun a tlangpi in Kareni ramkulh sungah ralhrang 2000 an ret mi ihsin kan dung naite ah minung 1200 an bet aw. February thla cem le March thla thok lam ramri an nornak ah ralhrang 2000 lenglo an bet aw tiah KNDF hotu in a sim. Curaungah tufang ah Kareni ramkulh sungah ralrang thazang minung 5200 hrawng a hman tinak a si.\nCuitlunah SAC ralhrang lam ihsin a thi an tam tuk ruangah Shan-Kaya ramri ah Taungkyi hrambun ni Myanmar nisuah ramthan ralhrang hmunpi ihsin ralhrang bawmtu dingah motor 40 hnak ih mal lo March ni 28 ihsin an bet awk thu tualsung thuthang hram pawl in an sim.\nKareni ramkulh cu SAC ralhrang pawl ih hmun an khuar biknak Nyipidaw khawpi cu duhtawk ih hrotheinak le ralrelnak dingih hmun tha an neih ruangah SAC ralhrang pawl cun humhual thei dingin nasa tak ih ramri an nornak a si.\nKareni ramsung zatek 60 cu Kareni ralkap (KNDF) in an uk zo tiah KNDF hotu in a sim\nPublished on\n▪︎ralhrang pawl zatek 20, a tangmi zatek 20 cu zohman ih humhual lo mi ram a si","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/thechintimes.com\/kareni-ramsung-zatek-60-cu-kareni-ralkap-kndf-in-an-uk-zo-tiah-kndf-hotu-in-a-sim\/","date":"2023-06-02T17:47:11Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224648850.88\/warc\/CC-MAIN-20230602172755-20230602202755-00410.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9998551607,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9998551607131958}","num_words":824,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nArchbishop Paul Grawng ih ruak vui nak caanserh ah Yangon Archbishop Cardinal Charles Bo ih thuthangtha sim mi. Oct 27.2020\nArchbishop Paul Grawng ih ruak vui nak caanserh ah Yangon Archbishop Cardinal Charles Bo ih thuthangtha sim mi. Oct 27.2020\n\"Bishop Paul Grawng\" thluasuah thawn a khat mi nunram cu mang in le lung awi thu sim nak, duhdawt zet mi Pathian ih fale pawl Kawl ram mipi pawl, tuiniah kanmah pawl cu thin nat nak thawn kan khawm awk vekin kan ngah nak thu cu kanmah pawl cu kawhhran piih fapa tha khal si, Kachin miphun khal si, ram fapa tha khal asimi Bishop Paul Grawng kha thlah dingah kan thleng ruangah a si. Thluasuah mang sal nak thu cu kan Pathian cu zangfah nak thawn kanmah hrangah tuu khal tha asimi Bishop Paul Grawng kha in pek ruangah a si. A hman. Bishop Paul Grawng cu Kachin miphun pawl hrangah, Catholic zumtu pawl hrangah, Kawl ram hrangih in pek mi thluasuah a si.\nBishop vek midang suak sal dingah a cang thei nawn lo. Kanmah pawl tuini hitawk hmun ah an rak nak cu Bishop phum dingah asilo. Bishop sunloih dingah kan ra a si. Kan mitthli tlak a hmuh asile a lung a awi lo ding. Amah cu Kachin miphun khal, Catholic zumtu pawl khal, Kawlram mipi pawl khal duhdawt tu asi timi thuhla cu kan zaten in thei dingah a duh ding. A caan a kim le a siat ding. A taksa kan thlah nak, a duhdawt nak le a thinlung that nak cu kan lakah a nung ringring ding. Tui caan cu lungawi thusim nak ding caan khal a si. A hmaisabik ah a nu le pa pawl lungawi thu sim ding. A tha mi kung in rah tha a rah. Bishop Paul Grawng cu rah tha asiih hleiah a thabik mi rah khal a si. Pathian in a kawh tikah a tha zet mi dungthluntu St. Paul ih hmin thawn a ko. Bishop Paul Grawng cu Kachin miphun pawl hrang ahcun dungthluntu Paul a si. Cuihleiah kanmah pawl cu Pathian hnen lung awi thu kan sim ding. Pathian cu a mah hrangah zohthim tlak a si. Pathian in Bishop Paul cu lam a hmuh.\nColombus Pathian rian tuan tu pawl Kawl ram ihsin an suak caan ah Bishop Paul Grawng cu kum 38 lawng asilai. Asinan amah cu a no zet mi Bishop pakhat sinakin Kachin ramthen ih Catholic Diocese cu sawm nak thazet a pe thei. Kum 50 sung a fim nak, a thiam nak thawn thil tha a lang ter nak in Bishop cu kawhhran kha a hngetkhoh ter. A remdai mi asinak in Diocese din nak hmun cu tampi bom nak a pe. Tui ni ah cun Myitkyina Catholic Diocese cu a cangvai ih hna a tuan rero tu Diocese pakhat an siih, neh hnu Diocese 2 hman a suak zo. Himi zaten cu a hmailam ihsin a hoha tu Bishop ih thinlung ruangah a si.\nNetabikih lungawi thu kan sim ding micu Bishop Paul Grawng a si. Amah ih zohthim tlak mi pawl ruangah lungawi thu kan sim ding. Amah cu farah zet in a suak ih tihnung zet mi ral buai nak karlakah a rak thanglian. Kachin miphun pawl ton mi harsat nak karlakah mi pitling ah a hong cang tu a si. Asinan Bishop Paul Grawng cu a remdai mi a um daan, a hngetkhoh mi zumnak pawl thawn minung pawl ih nun ram dai dingah a bawm. Amah ih a danglam mi asinak cu tangdor nak a si. Dai ten a um thiam nan a hngetkhoh mi a thinlung in amah cu harsat nak tampi sung ihsin Kachin ramthen ih a hmaisabik Siangbawi pawl lakah pakhat si ding ah a bawm. Bishop Paul Grawng cu a pitling ih hleiah mizaten duhdawt tu khal a si. A hmai ahcun nauhak hman tih nak an nei lo. Amah cu a hmuhmi mi zaten upat zetih a pehtlaih ruangah a mah thawn pehtlaih nak anei mi mitinkim in a duhdawt nak le lungawi nak cu thaten an thei. A duhdawt nak cu ngaithiam nak thawn remsal dingah a kul a fung lomi duhdawt nak a si. Amah ih a felfai mi umdaan, mitinkim upat zet ih a biak daan, a Diocese tang ih a um mi Siangbawi pawl par pai duhdawt nak a hmuh daan, a tuu run a kilhim nak tu khal tha si nak pawl ruangah mi tampi ih duhdawt nak a ngah tu khal a si.\nKachin miphun thawn a pehpar mi zaten a duh tuk. Amah cu Kachin miphun a duh vekin Kachin ca, Kachin nunphung, Kachin rawl pawl khal a duh ih Kachin miphun miphun pakhat lawng a duh asilo, a dang miphun khal duhdawt nak hmuh dingah a kul a fung lo. Kawhhran ih ziang thu khalah siseh, zo thawn khal siseh, Pathian riantuan nak hmun ah thazet in pehtlai tu khal a si. Khristian zumtu khal siseh, Khristian asilo mi khal siseh a thinlung ah an um. A nunram ah zokhal thlei dang in pehtlai nak a nei lo. Bishop Paul Grawgn ih a danglam mi thuhla pakhat cu thil pakhat dang suak dingah a huam nak nei zet tu a si. Zingzoi zir duh nak thinlung nei ding khalah a kilkhawi thiam. A colh hnu hmanah kawhhran sung tuahmi thurelkhawm nak pawl, thu zir nak pawlah tlawngta pakhat vekin toin duhzet in a zir tu pakhat khal a si. Fim zir nak cu amah hrang thlarau lam lam zin pakhat kah a thlun tu vek a si. A thupi ih ret ringring tu a si.\nAmah cu Kachin miphun lawng siloin, Kawlram Catholic kawhhran le Asia Catholic kawhhran hrang ih hna a tuan ruangah a mai hnen lungawi thu sim ding a si. Amah cu Kawl ram Catholic Bishop pawlkom CBCM ah veihnih tiang president tiin tuanvo a neih vekin Asia Catholic Bishop pawl pawlkom FABC ih commission phunphun khalah hnatuan tu a si. Bishop Paul Grawng cu a harsa mi innsang ihsin a ra mi asinan a ngah mi hlawhtling nak cu mi dang pawl ngah dingah a ol lo. Amah cu Kachin miphun pawl ih thuanthu, Catholic kawhhran ih thuanthu, Kawl ram ih thuanthu khalah a tang ding mi a si. Amah cu mah ih san khal a din thei tu a si. Amah cu thinlung tha te thawn (Nunc Dimittis) tiin a au thei. Bawinu thawn amah thangthat nak hla kha a sak thei zo. A tu caan ihsin thokin miphun hmuahhmuah in thluasuah mi nu tiin in ko ding. Ziangruangahtile thil ti thei nak a nei tu Pathian cu ka hrangah thil tha a tuah zo. Bawipa cu tha cak pawl a namthlak ih hnon a tuar mi pawl a khai sang zo. Tui niah keimah cu ka zoh thim tlak mi, thlarau lam ih ka pa, ka raul pi tha lungawi thu sim dingah ka ra. Ka thinlung cu thinnat nak thawn a khat nak a mah ka sunloih.\nLashio Diocese cu (Apostolic Administartor) le (Prefect Apostolic) tiin rinlo piih hna ka tuan tikah Bishop Paul Grawng cu pa vekin i bawm. Ka saya tikhal sehla a sual lo ding. Hnaihnok nak ka ton caan ah a hnen ah ruah nak tha ka dil. A um caan ah tha in pek tikah ka thin a nuam. Amah ka sung cu a tam zet mi nat nak pakhat a si. Pathian hna ka tuan nak ih nunram ih ka ton mi pawl cu pahsuak thei dingah a thluasuah ka mang ringring ding. Amah cu zangfah nak thawn in pehtlai tu khal asi. A duhdawt nak khal phun tam zet in a lang ter thei. Keimah thawn daiten biak aw ding khalah a ra theu. Ka hnatuan mi pawl parah a lungawi tleu vekin a tul nak hmun khalah ruah nak in pe. Amah cu keimah kha hramhring umnak hmun ah in hruai tu tuu khal tha pakhat a si. Ka mang ringring ding a si. Amah thawn hna kan tuan caan pawl khal lungawi nak thawn ka mang ding.\nBishop Paul Grawng cu leilung tlun ah a nun a cem zo nan kanmah pawlih tuu khal tu pakhat tiin in hruai ringring ding. Kachin miphun pawl, Catholic kawhhran pawl remdaih mi nunram le a thangso mi nunram nei thei dingah a mah cu Pathian hnen ah thla in cam sak ding. Amah thlah dingih a ra tu zaten hrangah a thinlung a nung ringring ding. A tu ahcun amah cu Mithianghlim pawl kiang ah tel a ngah zo ruangah Pathian in a tu vekin sim in a hmuak ding. \"A tha. Hnen um tha le rinsan tlak hnen um na si. Malte parah rinsan tlak na si ruangah tampi kilkhawi tu ah ka lo tuah ding. Ra awla na bawipa lungawi nak ah ra tel ve aw\" (Mt 25:23)\nIn duhdawt tu tuu khal tha cu kan thlah thlang pei.\nA liam zo mi tlawngkai ninga ah amah thawn netabik kan biak aw. Cumi caan ah Bishop Paul Grawng cu ziang hman a thei nawn lo. Asinan keimah cu phone sung ihsin amah kha minute 30 hrawng ka biak. Zianghman a thei lo ti ka thei na ka tong mi a thei ding. Bishop Paul Grawng cu a nun sungah thinlung tahwn ngai in duhdawt nak thawn lehrul tu a si ruangah ka tong mi pawl a thinlung ten a ngai ding ka zum. Keimah khal a duh dawt mi zaten hrang khalah tha zet in thla a cam sak ding. Thih nak cu kumkhua nunnak ih lamzin a si. Jesuh a zumtu zaten thih loin Khrist thawn kan thosal ding. Bishop Pawl Grawng cu a nunam ih colhhmun a thleng zo. A taan mi a tha mi ro thawn umin ni khat khat ah a mah thawn kan tong aw ding. Pathian hmai ih kan ton awk hlan ah cun mitthli thawn kan thlah ding. Kum khua a nung mi Pathian hmin, duhdawt nak thawn in run tu Bawi Jesuh thluasuah, tleu nak in pe tu thlarau thianghlim ih thil ti thei nak rinsan in kan lo dil. Amen.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pathianthu\/archbishop-paul-grawng-ih-ruak-vui-nak-caanserh-ah-yangon-archbishop-cardinal-charles-bo","date":"2023-05-29T09:08:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00045.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999214411,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999921441078186}","num_words":1690,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPhilippines diocese in apawknak nunram sunloihni (Consecrated Life Day) le kum 500 kim Jubilee kharnak tuah.\nPhilippines diocese in apawknak nunram sunloihni (Consecrated Life Day) le kum 500 kim Jubilee kharnak tuah.\nBishop Roberto Gaa in Bawi Jesuh Biakinn sungih apnak puai le apawknak nunram sunloihni ih Missa sumnak cu Feb 2 ah Novaliches Diocese ih Good Shepherd Cathedral ah a rak tuah.\nPhilippines ih Novaliches Diocese ah apawknak nunram sunloihni le Philippines ram ih Christian Biaknak a thlen kum 500 kim Jubilee puai cu Feb 2 ah an rak tuah.\nNovaliches Diocese ih Bishop Roberto Orendain Gaa in nunphung pawlkom ih thianhlimnak ziangsiar loin mi raltha pawl tiih sunloih lo caan hman ah Pathian ih kawhnak ngahtu ap aw tu zate hnenah a sunloihnak a rak langter.\nBishop in, \"mi vansia pawl, a tul taktak mi pawl hrangah apawknak nunram ah nanmah le nanmah hlan aw uh,\" tiah tha a rak pek.\nLeitlunhuap ih apawknak nunram sunloih ni cu Bawi Jesuh Biakinn sungih apnak puai ah Catholic pawl in Feb 2 ah an rak tuah.\nBishop in apawknak nunram ih pumcawmnak harsat daan thu khal a rak sim.\n\"Member thar pawl ngah a har tuk. Kan member pawl an upa deuhdeuh thlang. Cule zohman an lut paih lo a bang. Kan thla a ring thlang,\" tiah a rak sim.\nBishop in Pathian in an tulsam mi zaten a bawm ding. Ziangah tile Pathian ih mission an tuan rero tiah hngetkhoh zet in a rak sim.\nBishop Gaa in ziaza le rong a phunphun in an hruk konan Pathian ih mission pakhat lawng a um tiah a rak sim.\n\"Curuangah hi mipi ih mission ah pakhat le pakhat hrangah thlacam sak awk kan tul. Zuamawknak a si lo. Mipi ih mission pakhat a si ve,\" tiah a rak thangphawk hai.\nBishop ih thuthangtha a sim theh hnu ah, apawtu zate in phayawngtaing van mi pawl kennak thawn an zumnak lam thukamnak pawl an rak tuah sal.\nNovaliches Diocese, Good Shepherd Cathedral ih Parish Puithiam, Vicar General Msgr. Antonio E. Labiao Jr. in apawtu pawl hnenah Biaknak lam Puithiam pawl nan thupituk tin an thei. Ziangah tile Pathian ih thuthangtha phuannak ah kan rinsan mi pawl nan si,\" tiah a rak lawm.\nBPS Sisters tit la ih mi theih tam zet mi Philippines ih the Sisters of Charity of Our Lady of Good and Perpetual Succor hotu, Sr. Marie Ingkie Veloz Taboclaon in a hrangah cun caanserh cu duhdawtnak puai pakhat a si tiah RVA ah a rak sim. Cu mi cu duhdawtnak mal zet mi leitlun ah a ngaingai ah an mah neh thei tu Pathian ih duhdawtnak huham a si.\n\"Kan mai Biakthawinak a thar ih tuahsalnak cu ziang tin Pathian ih duhdan in feh in le tui ni hrang lawngah si loin kan hawl ding tiin in thangphawk sal. Asinan, kan nunram ah Bawi Jesuh a thupibik. Cu lawngah ka nundaan vekin leitlun ah thuthangtha ka phuang thei ding,\" tiah Philippines ih BPS hotu in a rak sim bet.\nThe Catholic-hierarchy ih tarlang vek a si le Novaliches Diocese ah Puithiam 232, zumtu mipa 537, le zumtu nunau 224 an um tiin 2019 ih tarlang vekin theih a si.\nApawknak nunram sunloihni hrang Missa Sumnak theh ah, Philippines ih Christian umnak kum 500 kim Jubilee kharnak puai an rak hmang.\n2021 ah, Philippines ih Christian thlennak kum 500 kim Jubilee onnak an rak tuah. Asinan, covid 19 ruangah a rak rei deuh.\n\"Jubilee saangkaa onnak cu thuk zet in tikcu caan le hmun pe dingah lole Pathian ih zaangfah lainatnak kan hnenih in thangharh dingah a si. Jubilee saangkaa na on tikah, kan hrangih on mi Pathian ih zaangfahnak taktak a si. Kum 500 kim puaini ah Pathian ih rintlak sinak kan co. Asinan, sual nei mi pawl kan si lai ah a mah thawn kan pehtlaihnak in tuah ontu Pathian ih zaangfah lainatnak khal a si,\" tiah Bishop Gaa in a rak sim.\nBishop in Jubilee saangkaa kharnak hi Pathian ih zaangfah lainatnak kharnak ti duhsan a si lo tiah hngetkhoh zet in a rak sim.\n\"Tu ahcun buulpaak in le pawlkom dinhmun in Pathian ih zaangfah lainatnak ih saangkaa pawl ah kan cang thei. Jubilee saangkaa kan khar ruangah Pathian ih zaangfah lainatnak cu kan hrangah khar tinak a si lo. Ziangah tile Pathian ih zaangfah lainatnak kan tep ngah zo,\" tiah a rak langsar ter.\nHruaitu in, \"Pathian zaangfahnak ih mawtaw pawl ah a cui zaangfahnak cohlangtu dinhmun in kan cang zo. Curuangah Jubilee saangkaa khar a si hman ah Pathian ih zaangfah lainatnak kan tuah bet vivo a tul.\nHi thuthang cu RVA thuthang ih kan ngah mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/philippines-diocese-apawknak-nunram-sunloihni-consecrated-life-day-le-kum-500-kim-jubilee","date":"2023-06-07T11:21:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224653764.55\/warc\/CC-MAIN-20230607111017-20230607141017-00278.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997574687,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997574687004089}","num_words":776,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNew York Archdiocese in Catholic tlawng 12 khar ding.\nNew York Archdiocese in Catholic tlawng 12 khar ding.\nNew York Archdiocese in 2022-2023 fimzir kum theh in tlawng 12 an khar ding ih, khuapi ih sumpai lam remcang lo nak, pulhnat ruangih umnak thawn nak le hmin pek tu an mal vivo ruangah a si.\n\"Hi kan duh zet mi tlawng khar ding tiih kan than nak cu ni tha lo zet a si, a sinan kan tumtah mi cu a ralai ding mi New York ih Catholic fimzirnak kiltha dingah le pawlkom pawl hngetkhoh ten ding thei dingah a si\" tiin Feb 15 ah New York Archbishop Cardinal Timothy Dolan in a sim.\nTlawng an khar nak san a dang pakhat cu tlawng 4 cu 2 tiin an kom idng. Tlawng 3 cu phun 6 ihsin phun 8 an phiat ding tiin Archdiocese in an than bet. \"Ziangkim ah kan ti thei tawk in a rahsuak tha dingin kan tuah ih tlawngta zaten Catholic tlawng kiang ih lungawi ten cohlan an si ringring. Hmunkhat ten kan um, Pathian ih thluasuah thawn zuamnak thawn kan tuan, phundang zawng in kan ra sal ding\" tiin Cardinal Dolan in a sim.\nArchdiocese ih a simnak vekin himi tlawng khar nak ruangih harsat nak tong tu innsang pawl cu Catholic tlawng kiang ah an cohlang ding. Asinan sumpai lam bawm nak scholarship pawl, sumpai peknak pawl cu cui innsang pawl in an co lo ding.\nPhunsal nawn lo ding mi tlawng pawl cu Monhattan ih Academy of St.Paul and St. Ann, Monhattan ih Ascension tlawng, Monhattan ih ih Guardian Angel tlawng, Bronx ih Holy Family tlawng, Bronx ih Immaculate conception tlawng, Monhattan ih Immaculate conception tlawng, Monhattan ih Our Lady, Queen of Martyr, Bronx ih Santa Maria tlawng, Bronx ih St.Angela Merici tlawng, Bronx ih Brendan tlawng, Staten tikulh ih St.Christopher tlawng le Bronx ih St.Margaret Mary tlawng pawl an si.\nBronx ih Immaculate conception le lamzin no 151 ih tlawng pawl cu an phuan lo ding. Archdiocese in Bronx ih St.Francis Xavier le St.Clare of Assisi pawl cu an ong ding ih cuvek thotho in Bronx ih St.Gabriel tlawng le Cotona ih St.Magaret pawl khal an ong ding.\nArchdiocese ih an sim nak vekin Walden ih Most Precious Blood tlawng, Carmel ih St.James the Apostle le Cortlandt Manor ih St.Columbanus le New York khuapi ih saklam le nitlaknak saklam ta hmuahhmuah ih phun 6,7,8 pawl cu khar an si ding tiin an sim.\nArchdiocese in hmin pek nak, pehtlaihnak le tuition thu pawl ah thusuh mi pawl an sawn ding. \"Himi cu innsang tampi hrang harsat nak le hi Catholic tlawng pawl kom ih mi pawl hrang riahsiat za taktak asi ti kan thei thiam\" tiin Archdiocese tlawng pawl ih upa Michael Degan in a sim.\n\"Keimah khal hi tlawng tha zet kan sung ruangah ka thin a na. Ziang asikhalle New York ah Catholic fimzirnak peh vivo ding ah kan tuah ding. Archdiocese ih a dang a tha zet mi tlawng pawl ah fimzirnak covo tha tlawngta pawl in an hmu ding\"\nAmerica ah covid 19 ih a ruah suak mi that lo nak nasa zet in an tuar rero ih fimzir nak khal biakawk men vek fang ah a cang ziang ruangahtile tlawngta tampi cu an thansonak ih phen ah an um. Tlawngta pawl in pulhnat ihsin America Catholic le public school system pawl ah a rah suak tha lo an zir. Ziangasikhale 2022 ih US department of Education ih an simnak vekin public tlawng pawl hnanin Catholic tlawng in phun 4 ihsin 8 tlawng kai lai pawl in pulhnat ruangih a cang mi a rahsuak a tha lo lam in an zir tam.\nNational Catholic Education Association ih an sim vekin Catholic tlawng pawl in hmin ap nak cu kan dng kum ah an ram ah zatek 0.3 a thang ih tlawng 5,921 ah tlawngta 1,693,493 an um. Catholic tlawng ih hmin awp nak cu pulhnat hlan hnakin a mal lai. Himi thuthang cu Catholic News Agency ihsin kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/new-york-archdiocese-catholic-tlawng-12-khar-ding","date":"2023-06-06T08:36:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00713.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999427795,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999427795410156}","num_words":670,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.339,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in Bishop Hobaran Pawlpi ih a apawk nak parah sunlawih.\nPope Francis in Bishop Hobaran Pawlpi ih a apawk nak parah sunlawih.\nPope in March 22, 2023 ah Philippines ram Catarman Cathedral ih March 11 niih nunnak cem tu Catarman ih Bishop Angel Tic-I Hobayan hnatuannak ruangah a upatnak a lang ter.\nBishop Hobayan (93) cu Catarman ih a hmaisa bik bishop a si ih saklam Samar province ah kum 30 sung rian a rak tuan. Amah cu a nunnak a cem tik khalah a kum upa bik mi bishop khal a si.\nBishop Emmanuel Trance in Pope ih cakuat mi cui hmun ih Kawhhran mipi pawl hnenah a nunnak cemtu bishop ih kum reipi Puithiam nunram ih a ap aw nak thu le an mah thawn naite a um thu a langter nak ca a rak siar sak.\nPehbet in zianghmuah tuah theitu Tuukhal tha a si mi Khrih in a hnatuannak parah hahdamnak le lungawinak thawn vancung a thlen theinak ding hrangah thla za ka cam tiah rak sim.\nCatarman Cathedral ah Pope aiawh tu Archbishop Charles Brown in Missa raithawinak a tuahsak ih San Diego, Diocese ah tuanvo nei tu Philippines Puithiam Fr Augustin Opalalic in thuthangtha a rak sim.\nHi tawk thi vuinak ih kan telnak cu a mai hrang thlaza camsak dingah a si tiah Archbishop Brown in a sim.\nKan dung kum 18 lai in bishop dinhmun in a rak cawl zo ko nan Bishop Hobayan cu a mah aiawhtu bishop Emmanuel Trance in a thazaang a mal tuk hlan tiang cu hnatuan dingih a sawm caan khal ah el sing lo in a tulnak ah in rak bawm theu tiah Fr Opalalic in sim.\nBishop John Du hoha in Palo province ih Puithiam pawl tel in nunnak cemtu ih vuinak caanserh ah minung tampi an rak tel thei. Missa theh hnuah Cathedral Biakinn pi Pulpit kiangah ruakvuinak an tuah.\n1955 March 25 Eastern Samar, Taft ah Puithiam caannak a rak ngah. Vicar general dinhmun in rian a tuan ih hleiah diocese ih seminario de Jesus Nazareno ah a hmaisabik rector dinhmun in a rak tuan.\nHobayan cu 1974 ah Pope Paul VI in Catarman diocese hruaitu dingah tuanvo a rak pek.1975, March 5 ah Hobayan cu Bishop si nak a rak ngah ih 1975, March 11 ah tuanvo a rak la thok. Hobayan cu bishop pawl an cawl theu nak kum 75 a kim kum 2005 March 10 ni ah a rak cawl. Hi thuthang cu CBCP thuthangih kan don mi a si. Casiartu zate parah lungawinak tampi kan nei.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/pope-francis-bishop-hobaran-pawlpi-ih-apawk-nak-parah-sunlawih","date":"2023-05-29T09:25:49Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00136.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9987006783,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9987006783485413}","num_words":429,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.284,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nPope Francis in Elisabetta Martinez ih beatification hrang mangbangza hmuh mi cohlang.\nPope Francis in Elisabetta Martinez ih beatification hrang mangbangza hmuh mi cohlang.\nPope Francis in Italy mi Sister le Daughters of Santa Maria di Leuca Congregation din tu Elisabetta Martinez cu canonization of venerable servant of God (Pathian ih riantuan tu ) si dingah mangbangza hmuh mi a rak co hlang zo.\nMangbangza hmuh mi cu Itlay ram Rimini ih a suak hrih lo mi naute a dam ter nak a si. 2017 ih ultrasound an tuah nak ah naute nu hnen ah a fate cu na sa zet mi nat nak le a nunnak hrang hman ah tih a nung thu an sim. Himi dinhmun ah thi feh thei lonak a thi hri ah nat nak a um nak le a thluak lam ah nat nak pawl a nei.\nAn innsang pawl in Daughters of Santa Maria di leuca pawl in an congregation pawl ah anmai kaing dintu Elisabetta Martinez hnenah damnak ding hang navena an cam sak. 2018 Jan ih ultrasound an tuah sal ah naute ih dinhmun a that theh ruangah siibawi pawl khal an mang a bang. Asinan naute cu thangso nak lam ah a harsa mi a tuar ding timi an hmu.\n2018 March 19 ih naute a suah tikah cun dam zetin a suak. February 23 ah Pope Francis in naute mangbangza ih a dam ruangah Martinez ih canonization khaisang nak ding cu Pope in cohlang in a than. Vatican ih Mithianghlim khaisannak zung in Matinez cu Blessed tin an than dingah Pawlpi ah Mithianghlim can ding ah dot khat a tang.\nMartinez cu 1905 March 25 ah Italy ram Galatina ah a rak suak. 1930 a kum 25 ah Martinez in Our Lady of Charity of the Good Shepherd Congregation aveikhatnak thukamnak a lak. Sr. Maria Lucia tiin hmin an pek. Chieti khuapi ih the Central Italian ah nunau mino pawl hrang minister tuan dingah kuat a si. Ziang a si khal le Chieti a um lai ah lungnat nasa zet in a tuar ih suak dingin le a innsang hnen ih tlung dingah ti a si.\nHimi a nunram ih harsat zet caan ah Martinez cu Blessed Virgin Mary ih din mi mi nauhak pawl fimzirnak, tleirawl pawl le mah te ummi nu pawl bawm dingah sawm nak a ngah.\nCuihnuih Ugento Bishop Msgr. Giuseppe Ruotolo ih sawmnak a co hnu in 1945 ah Daughters of Santa Maria di Leuca cu Pope ih cohlang nak an rak ngah. Daughters pawl in leitlun ralpi veihnihnak tum ah mi harsa tampi an bawm. Cutiin amah khal natnak a tuar rero nan Martinez cu an congregation ih hna tha tuan mi pawl cu Itlay rampi ah karh dingah a zuam ih a tu ah Switzerland, Belgium le United States pawl ah a karhzai.\nDicastery of The Causes of Saints' website ih an simnak vekin Martinez in Bawi Jesuh ih thi le sa a upat zet in cumi in a mah le mah ton aw in Pathian ih zumnak le kut ih hlan aw dingah tha zang a pek.\nAmah cu Pathian thawn a um ih cumi in ziangtinkim a tuah nak ah a lang sar ter\" tiin dicastery websiter in an sim. Martinez cu 1991, February 8 Rome ah a thi. 2021, October 13 ah Pope Francis in Pathian ih riantuan tu (venerable servant of God\" tiin a than. Martinez cu a tu ah beatification tiin khaisan a siih, Mithianghlim khaisang dingah pakhat a duh.\nPope Francis in bulpak in mi panga mi raltha mi thiang tiin a theih sak mi pawl cu Italy mi Franciscan Puithiam Giuseppe di Sant'Elpidio (1885–1974), Brazil Puithiam Aloisio Sebastiao Boeing (1913–2006), Italy Sister Margherita Lussana (1852–1935), Spain mi mi menmen mi raltha Francisca Ana Maria Alcover Morell (1912–1954), le Itlay mi nu pakhat Albertina Violin Zirondoli (1901–1972) pawl an si. Himi pawl cu venerable servant of God tiin khaisan an si ding. Himi thuthang cu Catholic News Agency ihsin kan don mi a si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/pope-francis-elisabetta-martinez-ih-beatification-hrang-mangbangza-hmuh-mi-cohlang","date":"2023-06-06T10:27:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224652494.25\/warc\/CC-MAIN-20230606082037-20230606112037-00781.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.998403728,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9984037280082703}","num_words":662,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.337,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNauhak pawl kum 10 an kim hlan ih zirh cia tul mi nunram umtuzia (6)\nNauhak pawl kum 10 an kim hlan ih zirh cia tul mi nunram umtuzia (6)\nHrekkhat thil pawl zir dingah nauhak pawl an nauhak tuk lai tiah kan ruat theu. Asinan, a ngaingai ahcun kan ruah hnak in tampi zir theinak an nei. Hi thuhla cu nauhak pawl kum (10) an kim hlan ah zirh tul mi nunramih thil ti thei nak pawl ka run lo hlawm ding. Kan nih in nauhak pawl cu nunram thawn pehpar mi thuhla hrekkhat pawl tuan ten zirh a si le tuanten ngah a si. Kum upat tikah hi pawl cu an nuntu ziaza thawn pehpar mi thiamnak pawl thawn a kom aw leh ding. An nauhak tuk lai a si le pa pa, nu nu ti vek pawl bawm in inn lam hnatuan pawl ah tel a theih. Cu lawngah an kum upat vivo vekin an mah ten an tuah thiam vivo ding.\nHi nunram thil ti theinak cu nitin nunram ih thu hrampi pakhat a si ruangah kan zaten theih ding a thupi. Curuangah nauhak pawl zirh an tul. Cu le hi thil ti theinak pawl cu kan nauhak pawl ih tui an kum zat thawn a mil aw thei ding.\n- Harhdam ten ei thiam dingin….\nNauhak pawl cu harhdamnak thawn a mil aw mi ei- in thiam ding a thupi. Cule an nauhak lai ihsin an harhdamnak lam sunsak a tul ti hmuh a tul. Thingthei rah, hanghnah hangrah an duh lo na cing ih ei fial hnak in 'nan ei lo le nan harhdamnak lam a siatsuah thei ih thatam nak um lo mi pawl ei le nan naa ding' tiin simfiang an tul. Thingrah, hanghnah hangrah pawl in natnak pawl ihsin a lo hum ih harhdam ten thanglian dingah a bawm thu simfiang aw. Mai tahthimnak khal a thupi tuk ti hngilh hlah aw.\n2. Inn pumpuluk thianfainak…..\nA fiang mi cu nauhak in nu le pawl thianfainak tuah lai ah a bawm ding. An mah tidaan thawn tuah khal le an mah bawmnak pek ding a thupit ruangah lo bawm hai seh. A fiang mi cu thianfainak lam thilri pawl cu nauhak pawl thawn hlatnak hmun ah ret ding a si ih thianfainak lam an lo bawm tikah kut fai ten kholh a tul. Thilri pawl cu baal retnak, hmunphiah retnakah ret ter aw. An upat tikah an thinlung le tuah daan kom cia zo mi thil ti theinak pawl a thangso ter ding.\n3. A tlangpi ih tuamhlawm awk daan zirh aw….\nNauhak pawl tuamhlawmawk daan zirh ding a thupi. An mah pakhat te lawng um in pakhat khat an can le ziang tuah ding ti sim a tul. Tuamhlawm awkdaan thilri pawl khui hmun ah ret ding, thilri pakhat ciar cu ziang hrangah ti sim aw. Nauhak pawl nunram thil ti theinak pawl zirh aw.\n4. A ol mi hmeh pakhat timtuah aw…..\nNu le pai' inn ihsin hmundang ah hnipuan ziangtin sawp ding ti a thei lo tu pawl thuhla na thei dah ko ding. Na fate ih cang lo dingah hnipuan sawpnak cet ziangtin hmang ding ti zoh ter aw. Cui hnu ah satpia le a hmui tertu khui ah ret ding. Ziang zat rawi ding; khui mi (swtch) khaluk pawl hmet ding ti an mah sim a tul.\n5. Hnipuan sawp bawmnak…..\nHnipuan sawp theh tikah a zarnak ih zar ding a lo bawm thei lai. Cui hlei ah sawp cia mi hnipuan pawl bil dingah a lo bawm thei. Hnatuan kha a cang thei tawk in nuam ten zirh aw. Nauhak in hmailam caan ah bawmnak tul lo dingin a zir ding.\n6.Tuanvo thei ih ei tu si dingin zirh aw…..\nNauhak pawl tuanvo thei ih ei tu si dingin zirh dingah then (3) a tul.\nInn ah: Nang mah kha Supermarket pakhat ah thil na lei rero tiin ti aw ter aw. Thing thei rah, hanghnah hangrah a tul mi pawl la in thil leinak game pawl lek aw. Nauhak in a pahnih in tuah seh. An mah in paisa nawi, paisa thawn nel aw dingin paisa taktak hman a ngah. Hi vek in thil lei ding na feh tikah bawmnak tul lo in tuanvo la thiam dingin a zirh hai ding. Nu le pawl ih kaihhruainak hnuai ah nauhak cu Supermarket ah paisa pe ter aw. Hi vekin na um ringring hman ah an mah pakhat lawngih tuah thei mi tuanvo zirh aw. Nauhak pawl an upat tikah bawmnak tul lo in tuah thei dingah nauhak pawl zir ding a tul mi hi nunram thil ti theinak pawl a thupi zet. Kan zaten theih tul mi pawl khal a si. Na fa le pawl in hi mi pawl an zir thei deuhdeuh le an nuntu ziaza thawn pehpar in langsarnak ih thenkhat ah a cang deudeuh ding.\nSource: youaremom\nPhoto- google Image\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/nauhak-pawl-kum-10-kim-hlan-ih-zirh-cia-tul-mi-nunram-umtuzia-6","date":"2023-05-29T08:32:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00253.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999724627,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999724626541138}","num_words":822,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNunsim a duh lo mi nauhak pawl fim dingin tuah daan (8)\nNunsim a duh lo mi nauhak pawl fim dingin tuah daan (8)\nThenkhat nauhak pawl cu an nauhak lai ihsin malte hman ti theih lo lawlaw in an thin a tawi. An nauhak lai ahcun a poi tuk lo nan upat tiang an thinlung uk thei lo in an thin a tawi asile a tha lo. Curuangah ti a theih lo lawlaw mi nauhak pawl ziang tin sim ding timi thu kan run lo hlawm ding.\n1.Zangfah nak thawn pehtlaih ding.\nNa fate kha mi lakah a thutam asile kawk lo ding. A kiangah um in a thutam nak san sut ding. Cui hnuah a sannak pek loihli lo ding. Cuihnuah mi lak ih feh le um tikah thinlungih a ummi ziangtin sup ding tiin zangfah nak thawn zirh ding.\n2. Zianghman a poi lo thu sim ding.\nNauhak pawl mi lakih an tap asile upa pawl in hmun pakhat khat ah hruai in an kawk theu. Cutikah nauhak pawl ih ruahnak a thupi lo tiin an thinlung ah a cang. Curuangah nauhak pawl ih ruahnak theih sak in a that thu sim ding.\n3. Hril ding mi ruahnak pek ding.\nMi huatsuak deuh nauhak pawl in midang nauhak pawl an hmuhsuam theu. Cutikah a rei asile a sual ih mi hmuhsuam theu nauhak thawn zo hman an lek duh lo. \"Ka fa mi dangin hivekin an lo ti asile ziang tin na tuar ding\" cutiin zonruat thiam dingin zirh a theih. Nauhak khat le khat an sual awk ding asile pial a theih, thindai dingin thaw hop in vei 10 tiang siar a tul thu sim aw.\n4. Thinsau ten um in nauhak pawl an mah te caan pek ding.\nThin tawi deuh nauhak pawl in anmah te um an duh. Curuangah anmai thinlung duh ca siar thei dingin, lek thei dingah anmah te caan pek ding.\n5. Ttihnak thinlung hlo dingah bawm an tul.\nNauhak ih ttih mi pawl raltha zet in pah ter nak cu ttihnak thinlung malter nak phunkhat a si. Asinan nulepa pawl dinhmun in thinsau a tul. A hman mi tidaan hman tikah nauhak pawl ih ttihnak a hlo. Asinan thil sual an tuah ruangah hrem nakah an ttih mi pawl tuah ter asi tiin nauhak pawl thinlung ah ruat lo ding a tul.\n6. Inn zuat sum hnam\nThin tawi deuh mi nauhak pawl hrangah innzuat sumhnam pawl cu rualpi thabik an si. Uico pawl, zawhte pawl zuat tikah an thinlung a nem ih zangfah nak an thiam.\n7. Nan inn ah nauhak pawl hrang a dang ten hmun tuah sak aw.\nMi huat suak deuh nauhak pawl in kiangkap an thei thiam ol. Nan inn ah nauhak pawl hrang a dangte hmun pawl tuah sak a tul. Cutawk hmun cu a thin a bang tin in colh nak hmun tiah an ruat.\n8. Daan na tuah mi thaten sim fiang aw.\nNa fa a sual ih a hrang ah daan a dang ten ret tivek a tha lo. Curuangah nan inn ah mi tinkim ih thlun thei ding mi daan pawl sim ding. Cutikah nauhak hrang a dik vekin a thlun thei. Hi mi thu cu nulepa le fale karlak ih a tul zet mi ti daan pawl an si.\nAdd new comment","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/nunsim-duh-lo-mi-nauhak-pawl-fim-dingin-tuah-daan-8","date":"2023-05-29T08:47:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644817.32\/warc\/CC-MAIN-20230529074001-20230529104001-00297.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999890327,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999890327453613}","num_words":555,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.359,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nBawinu Maria ih hmin sunglawi upat ni (September-12)\nBawinu Maria ih hmin sunglawi upat ni (September-12)\nBawinu Maria ih hmin upat nak puai ni cu kumzabi hleiruk ah an rak tuah thok ih mai Biakinn ciar ah an rak hmang theu.\nKum 1683 ah Pope Innocent hleikhat nakin September 12 ni cu leitlunhuap Biakinn in Bawinu Maria ih hmin upat nak ni le a humhim nak hrangih lungawi thu sim nak ni ah a rak nemhnget.\nBawinu Maria ti mi hmin ih duh san cu Hebrew tong in \"tipithuanthum ih arsi\" ti a si. Long par ih hnatuantu pawl in thlisia an ton caan ah Bawi Jesuh in kan hrangih in hmuh mi lamzin vek ih in kilhim tu Bawinu cu arsi vek ah kan zoh thei.\nKan nunram ih harsatnak kan ton caan ah Bawinu Maria hawl uh si. A mah in Bawi Jesuh hnenah in hruai kir sal ding.\nSt. Bernard ih a rak ngan mi cu, \"Nunram ih thlisia kan ton tikah tipithuanthum ih arsi a si mi Bawinu Maria hnen in tlan hlah uh. Cawlh ni a nei lo mi thlisia in na Long a lo zam sak caan, cu lo le lungto tumpi na pah caan ah arsi zoh in Bawinu ko aw tiah a rak ti.\nA tum zet mi tisuar ih a lo hlon tikah arsi a si mi Bawinu Maria ko aw. Thinheng nak lole na thinlung sungih duhhamnak a um caanah Bawinu hnenah pan aw. Na sualnak ruangih na thanau le Bawinu ruat aw.\nTihnungza le harsatnak pawl na ton caan ah Bawinu Maria mangsal in ko aw. Na hmurka le Bawinu cu hla ter hlah aw. Na thinlung cu a mah in a lo rem sak ding a si.\nLamzin na hloh caan ah a lo kilveng ding ih a lo humhim ding ruangah tihphan ding ziang hman a um lo. Rundamtu Jesuh hnenah a mah in a lo hruai ding a si.\nRiahsiatnak, leiba le thinlung hnaihnok nak pawl thawn na khah tikah Bawinu Maria ruat in kan ko maw? Bawinu in in duh ngaingai ih kan lungawi ding a duh ti teh kan zum ngaingai maw?\nBawinu Maria in a Fapa Bawi Jesuh thawn nai ten um tlang thei dingah ziang ti vek in in bawm ti hi mah bulpak in ruat cio uh si. Kan nungsung ih harsatnak le hnaihnok nak kan ton caan ah ziang ka tuah ding ti thei nawn lo in beidong vansang in kan um maw?\nKan thinnat nak le kan harsat nak pawl in lak hlo sak thei tu cu Bawinu hi a si. Hi vek ih harsat nak kan ton caan ah beidong ih tap men lo in Bawinui hmin sunglawi cu ko in a hnen ah ben uh si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/thuthang\/bawinu-maria-ih-hmin-sunglawi-upat-ni-september-12","date":"2023-09-22T12:35:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00054.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999568462,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999568462371826}","num_words":469,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.345,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"1 Ciateng in Hezekiah khiah thi banghma in ur i. Ciafangin Amoz fapa Isaiah khai a hnenah kawi ai, \"Bawipa in, 'Na thi tuhai na nung tuh lo i hang. Ciamanin na inn khiah a remcia in dah tu,'ti in na ti i,\"ti in rel i. 2Ciafangin Hezekiah khai bangkhang hmunlam ah her ai, Bawipa hnenah, 3\"Aw Bawipa, Na hmai ah a hman le thinkung niu in vak ai na hmai ah a pha i bawnhnak khiah lo i hih sah tulaw.\"ti in sawngen i. Ciafangin Hezekiah khai lungsia ngai in kap i. 4Ciafangin Isaiah hnenah Bawipa thu khiah, 5\"Let leh tulai Hezekiah hnenah,'Na paa David Pathian, Bawipa in, \"Na sawngen hnak khiah na za sah ing. Na mithli khai na hmu sah ing. Na nunhnak kum hlainga na belh sah tuh ing. 6Nangmah le he khua khiah Assiria kumpibawi kut songin luat ruai tuh ing. He khua khiah o tuh ing,\"ti in ti i,'ti in rel tu,\"ti in ruai i. 7Ciafangin Isaiah in, \"Bawipa ai relhnak bangin bawn tuhhnak hnikhnaihhnak khiah he i: 8Ahaz in ni tehhnak vumai a hlaa khiah a hnualamah degree sawmkhat let ruai tuhing.\"ti in ti i. Ciamanin ni tehhnak vumah a hlaa khiah Bawipa in degree sawmkhat a hnualamah let ruai leh i.\n9 He khiah Hezekiah in a ur awng ai cak leh fangin nganhnak thu i:\n10 Kaimah in, \"I nun a phaber laiteng ah,\nA taanghnak i nung tuh laihnak kum khiah i lang sah lio manin,\nSheol kaw dawngkham ah thi tuhin kawi tuh ing.\" in rel ing.\n11 Kaimah in, \"YAH Pathian,\nBawipa khiah a nungte ram ah hmu tuh lo i hang ing.\nLaivum ai umtu mite lakah minung khiah\nhmu tuh nawn lo i hang ing.\n12 I nunhnak khiah bo lio i hang.\nTukhal tu buk bangin i lang sah lio i.\nThiamtak tu bangin i nunhnak khiah cem lio ing.\nThiam luang vumin amah in i cem lio i.\nZinglam ai panin zanlam tian,\nI bo ruai i si.\n13 Zing khuavar tian iang ing.\nChintit bangin amah in i ruh khiah\na veksenin i ek sah sio i.\nZinglam ai panin zanlam tian,\nI bo ruai i si.\n14 Kawlva le paipi bang in aai ing.\nKhuro bangin kap ing.\nVan lam sikhnak in i mit khai i vai i.\nAw Bawipa, rim i su i.\nI bawm tu.\n15 Zai rel thill ing?\nAmah in i rel zo i.\nCen amah in khai he khiah bawn zo i.\nI rauhla khiah thin-ur manin,\nI nun songah phantak niu in nung tuh ing.\n16 Aw Bawipa, hete thawnin mite khiah nung ruai i.\nCen kai khai hete thawnin i nung i.\nCiamanin nangmah in i cak ruai leh tuhai,\ni nung ruai tuh i si.\n17 Ciatih bangin thin-ur ai um khiah\nKaimah phathnak ca manin i tuh i.\nIkhalselai nangmah in i it manin,\nhnophnak khua songin i o zo i si.\nZiangmanti fangin i sualhnak khiah a veksenin\nna zaanglam ah lon sio i si.\n18 Ziangmanti fangin Sheol in na an thill lo i.\nThihhnak in na cuan thill lo i.\nKua songah lut tute in\nNa thuhman khiah umm tuhhnak nai lo i.\n19 Kaimah in tun nia ah na cuan bangin,\nA nung minungte in na cuan tuh i.\nA paate in na thuhman khiah a fate\nhnenah ling ruai tuh i.\n20 Bawipa in i o tuh i.\nCiamanin i nung song hmuah in Bawipa inn songah\nguitar thawn lasa tuhi i sing.\n21 Ciafangin Isaiah in, \"Amahte in thaihmin hlom khat lang tu selai a hmaihma vumah nawih tu selai cak tuh i.\"ti in ti i. 22Ciafangin Hezekiah in Isaiah hnenah, \"Bawipa in i cak ruai tuh ai, Bawipa inn ah hong tuh khiah zai bang hnikhniahhnak i tuh i?\"ti in zawt i.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/www.laicianghlim.com\/a-hmai\/a-hlun\/isaiah\/isaiah-38\/","date":"2023-10-03T02:52:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233511053.67\/warc\/CC-MAIN-20231003024646-20231003054646-00151.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9535394907,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9535394906997681, \"cnh_Latn_score\": 0.04443500190973282}","num_words":622,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.177,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nFa le pawl thil an fir theu asile ziangtin tuah ding.\nFa le pawl thil an fir theu asile ziangtin tuah ding.\nFa le pawl thil an fir na hmuh mi cu na hrangah a tha lo bik mi hmuhton mi pakhat asi. Nauhak pawl cu rualpi ih hrawt nak pawl, rukru timi cu thil tha lo ti an theih lo ruangah thil an fir tla a si thei.\nZiangruangah nauhak pawl thil an fir.\nNauhak pawl in nupa pawl, nunau pawl, rualpi pawl, sungkhat pawl hnen ihsin thuhla a phunphun le thil pawl an fir theu, a san bik cu\n1. Self-control an neih lo nak\nNauhak pawl cu mah ih umtlandaan pawl a kilkhawi awk thei lo ruangah a hmai ih a hmuh mi tinkim a fir thei.\n2. Thil man khung an duhnak\nNauhak pawl cu thilmankhung pa khat khat an duh tikah na tuah thei mi thil asilo tiin a ruat men thei. Cutikcah thil an fir thei.\n3. Khukhri pawl ih sawmnak\nNauhak pawl cu tlawngah asilole midang a pehtlaih mi a rualpi pawl ih um daan tha lo pawl a cawng thei. A rualpi pawl ah fifir hmang an um thei. Himi khalin fifir ah a cang ter thei.\n4. Ngaihsak nak ngah dingah\nNauhak pawl in amah cu saya asilole nupa pawl hnen in ngaihsak nak ngah dingah thil fir nak vek thil tha lo pakhat khat an tuah ding a tul tiin an ruat.\n5. Nuamnak tiih ruahnak\nHimi thu cu thil fir hi a tha lo ti thei loin fir nak a si. Amah cu midang pawl lungawi lo nak thuhla pawl ihsin lungawinak ngah nak a si.\nZiangtin felfai ter ding.\nNupa dinhmun in himi buainak felfai ter tikah daiten um in tuanvo thei zet in tuah thiam dingah a tul. Na thinheng nak lang ter in nauhak pawl nasa zet in na hrem ahcun ziang tik hman ah an hrangah bomnak a si lo ding. Nau hak ih a ton rero mi thil fir nak buainak cu na felfai ter thei dingmi a si.\n1. Nauhak kha ziangtik khalah mawhpuh hlah.\nNauhak thil a fir na hmuh hlan asilole na zum ngaingai mi hnen ihsin na theih lo asile nauhak mawhpuh hlah. Veikhat veihnih ah nauhak a sual tiih puhnak pawl asilole theih thiam awk lo nak a cang thei.\n2. Thil sual asilole thil tha lo pakhat a tuah thu thaten sim aw.\nThilfir nak cu kiangkap in a pom lo timi nauhak pawl ih an theih a tul. Thilfir a tha lo. Cuihleiah netaah thil tha lo tampi a um thei thu sim aw.\n3. Thinlung daiten ret aw.\nAw kaa hrang, thawinak tivek a hro zawngin tuah hlah. Nauhak pawl in thil tha lo an tuah thu theih thiam dingah a tul. A tih nak ruangah neta fir nawn lo ding timi thawn naa tuk in ti hlah.\n4. A sualnak ruangah ngaithiam dil ter aw.\nNauhak in a fir timi a pom tikah thil neitu kha ngaithiam dil ter aw. A harsa mi tuar nak rem thiam dingah laksawng tiin pe aw. Himi in nauhak a ningzak ter ding. Asinan kumkhua hrang thil fir lo dingah a bawm.\n5. Nauhak pawl ngaithiam aw.\nCumicu nupa dinhmun in a har nan anmah pawl na duh thotho ih na ngaithiam thu na fa na hmuh ter a tul. Nauhak pawl pom nak le hnam nak na tuah sak thei. Himi cu ngaihsak nak a duh asile hi tuah daan a that lo thu sim aw.\n6. A hrampi thuhla hawl aw.\nNauhak ih thil a fir nak na kham duh asile himi a cang ter thei tu thuhla hawl aw. Na fa a rual pi kom mi a sual asile a saya thawn tong aw in thu rel tlang nak tuah aw.\n7. Nauhak thawn pehtlaih nak nei uh.\nMobile phone le laptop pawl ret lawk in nauhak thawn kom aw uh. Himi cu nauhak thawn nel aw dingah a lo bawm ding. Cumi cu nauhak thil fir a cawl ter ding ih hleiah an tulmi khal reltlang dingah a lo bawm ding.\n8. Thil fir theinak ding ziang vek caan tha khal pe hlah.\nNauhak thil fir thaim timi na theih tikah thil a fir thei nak ding ziangvek covo hman pe hlah. Thilmankhung pawl khal thaten ret aw. Tawh khap aw. Nauhak paisa hmang ter halh. Paisa bawm, bag pawl ah paisa tampi ret hlah.\n9. Mai neih mi parah zirnak.\nNauhak cu thil neih mi pawl theithaim dingah zirh aw. Nauhak pahnih asilole pahnih hnakih tam tikah an neih mi pawl then sak aw. Nauhak cu a u pa asilole a u nu ih lek nak pawl dil nak le lek hnuah pek sal ding zirh aw.\n10. Nauhak ih an tlaitluangnak lom aw.\nNauhak ih thudik a sim tikah an thusim mi ah na lungawi aw. Na paisa bawm a hlo ih na fa in a hmuh ih a lo pek sal tikah na fa ih a tuahnak parah sunloih aw. Nauhak in na duhdaan vekih thil a tuah tikah porh aw. Candy a fir maw, thilmankhuang a fir maw, paisa bawm a fir maw, ziangvek khal siseh fir timi cu pom ding asilo thu thaten na sim ding a tul. Hi mi thu cu Chit May May ih tarlang mi thawn pehpar in kan run tarlang mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/fa-le-pawl-thil-fir-theu-asile-ziangtin-tuah-ding","date":"2023-09-22T10:50:33Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00317.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9999877214,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9999877214431763}","num_words":894,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.313,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nRilrawnnak cu kan zate thawn a peh par mi leitlunhuap ei in pawlkom hnen Pope Francis ih thucah. October 16, 2020\nRilrawnnak cu kan zate thawn a peh par mi leitlunhuap ei in pawlkom hnen Pope Francis ih thucah. October 16, 2020\nPope Francis in leitlunhuap ei in pawlkom hnenah \"milai hrangah ei in ding um lo nak cu riahsiat za a si lo. Ningzah tlak a si,\" tiah a rak sim.\nHi vekih a sim nak cu tui kum leitlunhuap ei in Ni ih ruah ding thuluu cu 'thil ciin nak, cawm nak le kilkhawi tlang nak, kan thil tuah mi cu kan hmailam hrang a si,\" ti hi a si.\nKan zaten tuanvo kan nei\nPope Francis in video ih a rak sim mi ah \"ei in ding neih lo nak cu a kau zet ih a thupi mi a si thu, hi vek ih a cannak cu leilungpi ih suak mi hanghnah hangrah pawl bangran ih hlawmawk ding neih lo ruangih a cang mi a si.\nCui hlei ah thil ciin nak hnatuan pawl ah a miat ngah mi mal nak, nikhua sat nakih a cang mi le leilungpi ih hmun pawl ah ral thawh nak, kum reipi ei in dekcawk nak ti vek pawl ruangih a cang mi a si.\nHi thil a cang taktak mi hmaiton ih zianghman tuar lo ih ziang hman poi sa lo vek le cang vai lo ih um men a ngah lo thu, hi dinhmun cu a tha bikih thleng sak dingah kan zaten tuanvo kan neih thu, tui kum leitlunhuap ei in pawlkom ih tumtah mi cu \"Mitin ih nunram ruahsannak khaisannak tuah dingah,\" tuah thlang ding a tul thu a rak sim.\nLeitlunhuap ei in pawlkom kum 75 kum ni\nTukum cu leitlunhuap ei in pawlkom rak din nak kum 75 kim kum a si. Hi rak pah suak mi kum pawl ih pawlkom dinhmun in leilungpi hrangah ei in suah sak nak lawng in a daih lo thu cu an thei ding tiih a ruah san thu, suah mi ei in cawl lo dingih kilkhawinak a thupit thu, harhdamnak thawn a kaih mi ei in pawl si ding khal ah a tul.\nMitin khal in mai ti thei tawkin tel a tul thu, ei in suah nak le ei in daan thleng ih kan pawlkom le leilungpi ih a harhdam zia zoh a tul thu, cu lawnah ei in dekcawknak le kum reipi bawm theinak a tuah sak thei ding a si.\nPulh nat sia tikcu caan ih bawmnak pek nak\nTu vek ih pulh nat ruangih harsat caanah bawmnak peknak cu a thupit thu, kum reipi din thei nak, a kau mi thil ciin nak pawl khal khaisan a tul thu, lo thlo pawlkom fate pawl khal in bawm dingah, a farah mi ram pawl ah a thangso hrih lo mi hmunih um mi pawl thanso nak ding hrang tuah sak tlang dingah, kan nih cu ziang tinkim a linglet zawng ih a khat mi san ah kan khuasa.\nKhatlamah kan theih cia lo mi sience ah a thangso rero. Leilungpi in minung thawn plehpar mi remawk lo nak pawl a tong rero. UN ei in pawlkom ih cazin pawl vek a si le rei lo te kumzabi pawl ah ei ding um lo nak do dingah a tha bikin an rak zuam nain a rak lang sar tuk lo.\nMal deuh dingin an rak tuah thei lo. Ei in thawn pehpar ih aamahkhan mi pawl um lo mi dinhmun a thang deuhdeuh. Tui covid pulh nat sia in ei in harsat nak a besia ter.\nTuah ngaingai nak\nTui remawklo nak cu tuah ngaingai nak hmuhnak tuah thei dingah daan pawl tuah a tul. Ei in harsatnak cu leilungpi in dawi hlo thei dingih zuam ding a tul thu a hmuh.\nRuanak lawngih thleng awknak in kan tumtah mi ih thlen nak cu a nuam ter. Hi vek ih cannak cu kan unau pawl ei ding um lo ih thi ter dingih on vek ah a cang.\nRal thatnak thawn thu bohcatnak pakhat cu \"leitlunhuap sumpai\" in din dingah a si. Cui din ding mi sumpai khal cu hriamhrei lei ding le ral buai nak man pawl thang dingih hman nak ai in ei in khopkham ten lei ih bawmnak thawn a farah mi ram pawl thangso dingih tuah saknak a si.\nHi vekin ralbuai pawl a kham thei ding a si. Rilrawnnak cu kan zate thawn a pehpar mi \"leitlunhuap mai umnak suahsan tu kan unau pawlkhal dawn a theih ding a si.\nFatelli tutti, n.189 le 262 capi sungta sim mi cu\nA thusim a cem net nak ah Pope Francis in leitlunhuap ei in pawlkom din hmun in, pawlkom ih tuan mi pawl a cek ci ah thlengin rah tampi a rah thei ding tiah a ruahsan.\nHi dinhmunih hram toh mi leilungih ciin nak, rilrawnnak pawl, cawmnak, leilung sungih suak mi pawl khal humhim nak thawn kan zaten upat zet in khat le khat upat nak le duhdawtnak ah thleng aw in thangso ter ding tiah a sim ih a thusim cu a rak cawl a si.\nHi mi thuthang cu 16 October 2020 ah Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.\nPhoto courtesy of: The Arlington Catholic Herald","id":"","dump":"CC-MAIN-2023-40","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/pope-ih-sim-mi\/rilrawnnak-cu-kan-zate-thawn-peh-par-mi-leitlunhuap-ei-pawlkom-hnen-pope-francis-ih","date":"2023-09-22T10:47:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-40\/segments\/1695233506399.24\/warc\/CC-MAIN-20230922102329-20230922132329-00427.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.999976635,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.999976634979248}","num_words":882,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1} +{"text":"Radio Veritas Asia Buick St., Fairview Park, Queszon City, Metro Manila. 1106 Philippines | + 632 9390011-15 | +6329390011-15\nNauhak pawl capohnak cu thinlunglam ah harsatnak a tong thei a si.\nNauhak pawl capohnak cu thinlunglam ah harsatnak a tong thei a si.\nKan ni in capohnak hi kan uar zet theu. Cu ti vekih capoh hnihsuahsainak in pakhat le pakhat karlakah nelawknak a hnget ter ti ih ruahnak cu a sual mi ruahnak a si. Khat le khat capohawk nak ih a cang mi cu thinhengnak, huatawknak a can terih nelwknak khal a hlo ter a si. Curuangah upa siseh, nauhak siseh capoh in hnihsuahsai awk a tha lo a si. Upa pakhat in nauhak pakhat a capoh tikah thinnat ter duh ruangih a tuah mi a si lo thu cu a fiang ko. Nauhak pawl kan capoh tikah nauhak in thu ngai hmang ti ih a ruahnak lole mi a lehrulnak ih a um daan pawl le a thinsau lo daan pawl zoh tikah duh a nung deuhdeuh. Capoh le duhnung tiah lekpi a rak si theu. Asinan hi tivekih lehpinak le capohnak cu a rei vivo cun thinlung lam ih zoh tikah thinlungah hriamhma ah a cang theu. Kiangkap ih capoh le hnihsuahsaihnak a tongtu nauhak pakhat cu\n1.A Mai ruahnak lam ah a tla thul lole a sang thul tin a um thei. 2. Mah le mah zumawknak a hlo ter.\n3. Midang parah rinhlel nak a tam terih zohman a zum nawn lo ter.\n4. Ningzahnak, tihnak a tam ter.\n5. Zohman kom lo ih milak tlang thei lo dinhmunah a cang ter thei.\n6. Midang parah a tha lo zawngih hmuhnak le ruahnak luannak pawl a can ter thei.\n7. Midang parah kut thlaknak tiangin a thlen ter thei.\n8. ziangvek dinhmun khal ah khuaruah harnak le thinphan luan tuknak a can ter thei a si.\nNauhak hi tap tiangin capoh tikah a cuinauhak a thinheng ih a airulh lole mi a camriam , mi a thawitikah hi nauhak hi a sualtuk, a lal tuk tiah kiangkap in an ruat ih a nu in nun a sim lo si ding ti tiangih dinhmun a thlen tikah hi mi capoh hnihsuahsainak in innsangah buainak a thlen ter thei a si. Curuangah ziangthu lam a si khal ah duh a nung mi nauhak, zawl lung mi nauhak pawl kha nuamnak menah capoh in an ruahnak pawl an nunram ah tuah pang lo sehla a tha. Nauhak pawl nuamnak ah tuletu capoh hnihsuahsainak in Negative emotion cang dingah tharthawh thawn a bang aw a si.\nNegative emotion ti mi cu\n1. Thinhengnak\n2. thinphan luantuknak\n3.Beidongnak\n4. Hnahsik le huatawknak\n5. Mahte lawng um ti ruahnak\n6. Riahsiat luan tuknak\n7. Mawhtuk vekih ruah awknak\n8. Mahlemah man nei lo tukih ruah awknak\n9. Ningzah nak hi mi ruahnak pawl a can ter a si.\nCuruangah nauhak a nei mi nulepa pawl, innsang pawl dinhmun in kan ralrin hi a tul zet a si. Nauknak pawl in an thei thiam lo tiah ruat pang hlah aw. Ttong an thiam hrih lo hman ah mi um daan le ttong dan an thei thiam a si. Nauhak lam ih mifim pawl in naute pakhat cu thla sarih ihsin thokin a mai nulepa in ziangtivek in an tuam hlawm ti mi a theitu naute pawl an si tiah an sim. curuangah mai innsang sungtel asi lole kiangkap inn hnen pawl ih capoh, hnihsuahsainak in mai fale pawl hnen thinlung lamah hriamhma pe rero lo dingah nulepa dinhmun in na deuh ih ngaihsak an tul a si. Rualpi tha pawl ih nauhak pawl hnen capohnak ih lehpi nak pawl khal hmaisong lo ten daiten um men lo in nauhak capoh nak thawi leh pi a that lonak sim ngam tla a tul a si. Nulepa cu fale pawl ih thinlung, thlarau, taksa lam ah humhim ding kan si si lo maw.\nHi thu hi https:\/\/howtoadult.com\/child-care\/ thawn pehpar aw in kan run ngan mi a si.","id":"","dump":"CC-MAIN-2024-18","url":"https:\/\/falam.rvasia.org\/innsungsang\/nauhak-pawl-capohnak-cu-thinlunglam-ah-harsatnak-tong-thei-si","date":"2024-04-16T10:01:20Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-18\/segments\/1712296817081.52\/warc\/CC-MAIN-20240416093441-20240416123441-00187.warc.gz","language":"cfm","language_score":0.9997767806,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"cfm_Latn_score\": 0.9997767806053162}","num_words":641,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.357,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}